II. VİYANA KUŞATMASI (1683)
Avusturya, karşısında Macarlar’ın, Osmanlı Devleti’nden yardım istemesi üzerine
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Avusturya’nın merkezi Viyana’yı kuşattı(1683).
OSMANLI DEVLETİ’NE KARŞI KUTSAL İTTİFAKIN KURULMASI
Osmanlı Devleti’nin II. Viyana kuşatmasında başarısız olması üzerine Türkleri
Avrupa’dan atmak amacıyla Papanın da teşvikiyle Avusturya, Lehistan,
Venedik, Malta ve Rusya Osmanlı Devleti’ne karşı “Kutsal İttifak”ı kurdular.
Kutsal İttifak devletleri ile Osmanlı arasındaki savaşlar 16 yıl sürdü. Savaşlar
Karlofça Antlaşması ile sona erdi.
KARLOFÇA ANTLAŞMASI (1699)
• Temeşvar (Banat) hariç, bütün Macaristan ve Erdel Avusturya’ya verildi.
• Ukrayna ve Podolya Lehistan’a verildi.
• Mora ve Dalmaçya kıyıları Venediklilere bırakıldı.
İstanbul Antlaşması (1700 ):
▪ Azak Kalesi Rusya’ya bırakıldı.
▪ Rusya İstanbul’da daimî elçi bulundurma hakkı elde etti.
Azak Kalesi’nin Rusya’ya bırakılması ile Rusya ilk kez Karadeniz’e inme
fırsatı elde etti.
KARLOFÇA ANTLAŞMASI’NIN OSMANLI DIŞ SİYASETİNE ETKİLERİ
✓ Karlofça ile Osmanlılar ilk kez müzakere ederek bir antlaşma
imzaladılar.
✓ Osmanlı Devleti, ilk kez bir antlaşma için arabulucu kullandı.
✓ Karlofça Antlaşması ile Macaristan’daki Türk hâkimiyeti, Temeşvar
hariç, sona erdi.
✓ Karlofça Antlaşması Osmanlı Devleti’nin, Avrupa siyasetinde menfaatleri
doğrultusunda konjonktürel ittifaklar kurmasına neden oldu.
✓ Osmanlı dış siyasetinde Fransa’nın yerini İngiltere ve Hollanda almaya
başladı.
✓ Osmanlı Devleti’nin Karlofça Antlaşması ile kaybettiği toprakları geri
alma düşüncesi 1718 Pasarofça Antlaşması’na kadar devam etti. Bu
antlaşmadan sonra savunma ve diplomasi ön plana çıktı.
Coğrafi Keşiflerin Nedenleri:
✓ Avrupa’da pusulanın kullanılması
✓ Gemi yapım tekniklerinin öğrenilmesi
✓ Doğu’nun zenginliklerine ulaşma isteği.
COĞRAFİ KEŞİFLER’İN DENİZCİLİK FAALİYETLERİNE ETKİLERİ
➢ Coğrafi Keşifler sonucunda yeni kıtalar ve ticaret alanları keşfedildi.
➢ Ticaret sahası iç denizlerden okyanuslara taşındı.
➢ Sömürgecilik faaliyetleri hız kazandı.
➢ Coğrafi Keşifler sonucunda İngiltere, Fransa, İspanya ve Portekiz gibi
ülkeler denizcilik alanında önemli gelişmeler gösterdiler.
➢ Portekiz, İspanya, Fransa, Hollanda ve İngiltere arasında sömürgecilik
dolayısıyla açık denizlerde mücadeleler yaşandı.
AVRUPA GÜÇLERİNİN DENİZCİLİK STRATEJİLERİ
Portekiz ve İspanya
Coğrafi Keşifler’in öncülüğünü yaptılar
Fransa
Amerika, Asya, Afrika’da Faaliyetlerde bulundu. Afrika sömürgeciliğinde en
büyük gelir kaynağını köle ticareti teşkil etti.
Hollanda
Seylan (Sri Lanka), Cava, Sumatra, Güney Afrika ve Brezilya’da sömürgecilik
faaliyetlerinde bulundu. Sömürgecilik faaliyetleri için şirketler kurdu.
İngiltere:
✓ I. Elizabeth (1558-1603) Dönemi’nde, denizaşırı ticarete başladı.
✓ İngilizler, Levant Company’i (Doğu Akdeniz Ticaret Şirketi)
ve Doğu Hindistan Şirketi’ni kurarak sömürgecilik faaliyetleri ile ilgili
önemli bir adım attılar.
✓ Portekiz, İspanya, Hollanda ve Fransa’nın sömürgelerinin büyük kısmını
ele geçiren İngiltere , “üzerinde güneş batmayan imparatorluk” unvanına
sahip oldu.
İtalya:
✓ İtalya’da; Cenova, Floransa ve Venedik gibi şehir devletleri
bulunuyordu. Bu devletler Akdeniz ticaretinde etkin rol oynadılar. Ancak
gerek Coğrafi Keşifler gerekse Osmanlı Devleti ile giriştikleri mücadeleler
nedeniyle zayıfladılar.
Rusya:
✓ Dünya ticareti ve siyasetinde rol alabilmek için Karadeniz, Baltık Denizi
ve Akdeniz yanında Orta Asya’ya yönelik yayılmacı politikalar izledi.
Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’deki hâkimiyetinin zayıflama Nedenleri:
1. Osmanlı Devleti’nin donanmayı ihmal etmesi.
2. 1700 - İstanbul Antlaşması.
3. 1720 - Osmanlı-Rus Ticaret Antlaşması.
4. 1770 - Çeşme Baskını.
5. 1774 - Küçük Kaynarca Antlaşması.
6. 1783 - Osmanlı-Rus Ticaret Antlaşması.
7. 1792 - Yaş Antlaşması.
Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyetinin zayıflamasının nedenleri:
1.Osmanlı Devleti’nin donanmayı ihmal etmesi
2. Coğrafi Keşifler
3.1571 İnebahtı Deniz Savaşı
4.Kapitülasyonlar
5.Bazı Avrupalı Devletlerin Akdeniz’e Yönelik Yayılmacı Politikaları
XVIII. YÜZYILDA OSMANLI -SAFEVİ İLİŞKİLERİ
✓ Osmanlı Devleti ve Rusya imzaladıkları “İstanbul Antlaşması (1724)”
ile İran’ın Kafkasya’daki topraklarını kendi aralarında paylaştılar. Bu
paylaşım Safevilerle savaşlara neden oldu.
Belgrad Antlaşması (1739) :Avusturya, Belgrad’ı Osmanlı Devleti’ne geri verdi.
Belgrad Antlaşması(1739):Rusya, aldığı yerleri geri verecek, Karadeniz’de savaş
ve ticaret gemisi bulundurmayacaktı. Azak Kalesi, yıkılması koşuluyla Rusya’ya
bırakılacaktı.
Avusturya ve Rusya ile yapılan Belgrad Antlaşmaları Osmanlı Devleti’nin
XVIII. yüzyılda imzaladığı son kazançlı antlaşmalardır.
1740 KAPİTÜLASYONLARI
Fransa, 1739 Belgrad Antlaşmalarında arabuluculuk yapması üzerine
Osmanlı Devleti, Fransa’ya daha çok ayrıcalıklar tanıdı ve Fransa’ya tanınan
kapitülasyonlar sürekli hâle getirildi (1740) .

✓ Safevi-Osmanlı arasında Ahmet Paşa Antlaşması imzalandı (1732)

1768-1774 OSMANLI -RUS SAVAŞI
✓ Nadir ile birlikte İran’da Safeviler dönemi sona erdi Avşarlar dönemi ✓ Rusya’nın Karadeniz, Kırım ve Lehistan’da Yayılma isteği savaşın
başladı. Nadir Şah döneminde Osmanlı Devleti, İran ile Kasr-ı Şirin
temel sebebidir
Antlaşması esas olmak üzere Kerden Antlaşması’nı imzaladı. (1746).
✓ 1768-1774 Osmanlı Rus Savaşı sırasında Baltık Denizi’nden hareket eden
bir Rus donanması, Çeşme’de Osmanlı donanmasını yaktı (1770)
✓ 1774 yılında Rusya ile Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı.
XVIII. YÜZYILDA OSMANLI -VENEDİK VE AVUSTURYA İLİŞKİLERİ
Osmanlı Devleti Venedik’ten Mora’yı geri aldı. Fakat Avusturya’ya yenildi.
Pasarofça Antlaşması imzalandı (1718). Mora, Osmanlı Devleti’nde kaldı.
KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI
Belgrad, Avusturya’ya bırakıldı.
➢ Antlaşma Rusya’nın Ortodoksların haklarını bahane ederek Osmanlı’nın
iç işlerine karışmasına imkân verdi.
➢ Rusya, ilk kez kapitülasyonlardan yararlanma imkânı buldu.
XVIII. YÜZYILDA OSMANLI -RUS İLİŞKİLERİ
➢ Kırım’ın kaybı ile Osmanlı ilk kez halkı Müslüman olan bir toprağı
➢ Çar I. Petro döneminde Rusya, Baltık Denizi üzerinden sıcak denizlere
kaybetmiş oldu. Ayrıca Osmanlı, Karadeniz’de tek egemen güç olma
ulaşmak için İsveç ile mücadeleye başladı. 1709 yılında, İsveç Kralı XII.
özelliğini kaybetti.
Şarl, Rus Çarı I. Petro ile yaptığı Poltova Savaşı’nı kaybedince Osmanlı
topraklarına sığındı.
XVII-XVIII. YÜZYILDA AVRUPA’DA MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLER
➢ Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunu Prut Nehri kıyısında
Derebeylik sistemi (Feodal Sistem)
kuşattı. Rusya barış isteğinde bulundu.
➢ Kavimler göçü sonrasında ortaya çıkan Feodal sistemde halkı himaye
Prut Antlaşması (1711): Azak Kalesi ve çevresi Osmanlı Devleti’ne geri verildi.
eden derebeylerine “süzeren”, himaye edilen halka ise “vassal” denildi.
➢ Feodal sistemde, her derebeyinin kendine ait toprağı, silahlı gücü ve
kanunları vardı.
BELGRAD ANTLAŞMALARI (1739)
Osmanlı Devleti 1736 -1739 yıllarında Avusturya ve Rusya’ya karşı yapılan
Katolik Kilisesi,
savaşlarda başarılı oldu. Bu devletler ile Belgrad Antlaşmalarını imzaladı.
Vatikan’da bulunan Katolik Kilisesi; krallar, feodal beyler ve halk üzerinde büyük
bir otoriteye sahipti.
Endüljans: Orta Çağ Avrupa’sında papanın sattığı günah çıkarma, af belgesi.
Aforoz: Hristiyanlıkta kilise tarafından verilen “dinden çıkarma” cezası.
Enterdi: Papanın, Hristiyan bir ülkeyi halkı ile birlikte dinî hizmetlerden mahrum
bırakması.
Engizisyon: Katolik Kilisesi’ne bağlı dinî mahkeme.
Katolik Kilisesi’nin bilimsel araştırmalara karşı tavır takınması; Orta
Çağ Avrupa’sında “skolâstik düşünce” denilen bir anlayışın ortaya çıkmasına
neden olmuştu.
Avrupalılar, Müslümanlardan öğrendikleri barut, pusula, kâğıt ve
matbaayı daha da geliştirdiler. Matbaa, 1450 yılında Alman Johannes Gutenberg
tarafından geliştirildi.
RÖNESANS
Rönesans; XV. yüzyıl sonlarında, önce İtalya’da başlayıp daha sonra diğer Avrupa
ülkelerine yayılan ve edebiyat, resim, müzik, bilim alanlarında görülen yenilik ve
gelişmelere denir. Kelime anlamı, yeniden doğuştur.
RÖNESANS’IN NEDENLERİ
1.İslam kültür ve medeniyetinden etkilenen Avrupalıların, Eski Yunan ve Roma
medeniyetine ait eserleri incelemeleri.
2.İstanbul’un fethi sonrası bazı bilim insanlarının İtalya’ya gitmesi.
3.Matbaanın kullanılmasıyla eski dönemlere ait sanat ve bilim eserlerinin
çoğaltılması.
4. Coğrafi Keşifler sonucu zenginleşen Burjuva sınıfının sanatçıları desteklemesi.
RÖNESANS’IN SONUÇLARI
1.Skolâstik düşünce büyük ölçüde yıkıldı. Pozitif düşünce ön plana çıktı.
2-Avrupalılar bilim, resim, mimari, edebiyat gibi alanlarda gelişti.
3- Katolik Kilisesi’ne olan güven sarsıldı.
Machiavelli
Machiavelli, “Hükümdar (Prens)” adlı eserinde İtalya’da siyasi birliğin ancak
güçlü bir hükümdarla sağlanabileceği fikrini savundu. Ona göre: “Hükümdarın
önünde onu sınırlayacak hiçbir engel olmamalıdır.”
Thomas Moore
Ütopya adlı eserinde; özel mülkiyetin bulunmadığı, sınıfsız bir dünya tasvir etti.
Jean Jacques Rousseau
● Rousseau, millî egemenlik düşüncesini ortaya atan ilk isimdir.
● Rousseau, “Toplumsal Sözleşme” adlı eserinde özellikle yurttaşlık
bilincini, ortak düşünceyi, halkı, devleti oluşturan bir toplum
sözleşmesinin olması gerektiğini vurgulamıştır.
● Rousseau, ulus-devlet anlayışını benimsemiştir.
REFORM
✓ Reform ilk olarak Almanya’da başladı.
✓ Almanya’da Reform hareketlerinin önderi Martin Luther’dir
✓ Kilisenin endüljans satışlarına karşı Luther, 95 maddelik bir bildiriyle
karşı çıktı.
✓ Alman İmparatoru Şarlken; Reform hareketlerinin, yayıldığı yerlerde
kalmasına dair bir karar çıkarttı (1529). Şarlken’in bu kararını beş Alman
prensi ve on dört şehir protesto etti. Bu yüzden Luther taraftarlarına
“Protestan” adı verildi.
✓ Şarlken ve Luther taraftarları arasında yirmi beş yıl süren savaşlar oldu.
Bu savaşlar sonunda “Ogsburg Antlaşması” yapıldı (1555). Antlaşmayla
Protestanlara inanç serbestliği tanındı.
Reform’un Sonuçları:
✓ Yeni mezhepler ortaya çıktı.
✓ Katolik Kilisesi’ne duyulan güven azaldı.
✓ Protestanlığı kabul eden ülkelerde kilisenin malları elinden alındı.
✓ Okullar kilisenin elinden alınarak laik eğitim anlayışı yaygınlaştırıldı.
✓ Krallar ve prensler din işlerinin mutlak hâkimi oldular.
Sekülerleşme ile Avrupa’da din ve devlet işleri birbirinden büyük ölçüde
ayrıştırıldı.
Avrupa’da Sosyal ve Ekonomik Gelişmeler
➢ Yeni Çağ Avrupa’sında krallar ve prensler kilisenin vesayetinden kurtuldu.
➢ Bu durum aynı zamanda derebeyliklerin zayıflamasına, merkezî
krallıkların güçlenmesine de yol açtı.
➢ Birçok kral, yönetimi altındaki halkları, ulus olarak nitelendirmeye ve
otoritesini de ulusun varlığına dayandırmaya başladı.
➢ Coğrafi Keşifler sonrasında ticari faaliyetler sonucunda zenginleşen
burjuva sınıfı şehirlerde imtiyazlı bir konuma sahip oldu.
MERKANTİLİZM
Coğrafi Keşifler sonrası Avrupa’da “ ortaya çıkan merkantilizm Ülkelerin güç ve ➢ Hollanda, Portekiz ve İsviçre bağımsız oldular.
zenginliğinin sahip oldukları değerli madenlerle ölçülebileceği fikrine dayalı bir ➢ Westphalia Avrupa için laiklik ve sekülerleşmeyi ön plana çıkarttı.
ekonomik anlayıştır. ➢ Kilisenin Haçlı ittifakı anlayışı yerine ulus-devlet anlayışına dayalı
Merkantilist Avrupa Devletleri: ittifaklar ve savaşlar ortaya çıktı.
✓ İhracatlarını artırdılar. ➢ Westphalia Barışı aynı zamanda uluslararası hukukun başlangıcı olarak da
✓ Amerika’dan altın ve gümüşü Avrupa’ya taşıdılar. kabul edilmektedir. Avrupa’da millî ve dinî inançlara saygı gösterilmesi,
✓ Nüfusu artırdılar. Katolik ve Protestan prenslerin eşit sayılması kabul edildi.
✓ Üretim ve ihracatı artırabilmek için birçok atölye kurdular.
Modern Devlet
Modern devlet anlayışı Avrupa’da Westphalia Antlaşması’ndan itibaren ortaya
Otuz Yıl Savaşları (1618 ile 1648) çıkmıştır. Modern devlet anlayışında kilisenin, devlet ve toplum üzerindeki
• Temeli Reform hareketlerine dayanır. Avrupa’da din alanında başlayan fakat etkisinin azaltılması esastır. Böylece merkezî otoritenin, ülkede tek hâkim güç
arkasında bir takım siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmelerin bulunduğu olması sağlanmıştır. Modern devletlerde merkezî bir ordu bulunur ve merkezî
mücadelelerdir. otoritenin koyduğu hukuk kuralları her zaman geçerlidir.
• Kutsal Roma Germen İmparatorluğunun Protestanlığı yok etmek istemesi ve
1555Augsburg antlaşmasının şartlarının çiğnenmesi savaşların temel nedenleridir. Rasyonalizm: doğru bilginin kaynağını duyularda değil, akılda gören öğretidir.
Rasyonalizm Avrupa’da bilimsel devrimin başlamasına öncülük etti. Bilimsel
devrim ifadesi genel olarak XVI. Yüzyılda başlayıp XVIII. yüzyılda tamamlanan
PROTESTAN BİRLİĞİ KATOLİK BİRLİĞİ
bir dizi bilimsel ve felsefi gelişmenin özgünlüğünü vurgulamak için kullanıldı.
Fransa Kutsal Roma Germen İmparatorluğu
AVRUPA’DA BİLİMSEL GELİŞMELER
Danimarka İspanya Copernicus: Dünya’nın ve diğer gezegenlerin, Güneş etrafında döndüğünü
açıkladı.
Hollanda Avusturya
Galileo: Teleskobu buldu. Gezegen ve yıldızların hareketlerini inceledi.
İsveç Katolik Alman Prenslikleri Bu incelemeler sonucunda gezegenlerin Güneş’in çevresinde hareket ettiğini ve
Dünya’nın yuvarlak olduğunu iddia etti.
Norveç Newton: Yer çekimi kanununu ortaya koydu. Newton, gözlemlerini kendi
geliştirdiği yansıtmalı bir teleskopla yaptı.
Protestan Alman Prenslikleri
BİLİM DEVRİMİ’NİN SONUÇLARI
• Savaş Katolik Kutsal Roma Germen İmparatorluğu ile Protestan Alman ● Bilim Devrimi ile birlikte skolâstik düşünce tamamen yıkıldı.
preslikleri arasında başlamıştır. ● Deney ve gözleme dayalı pozitif düşünce anlayışı ön plana çıktı.
• Fransa Katolik olmasına rağmen Protestanların tarafında savaşmıştır. ● Bilim Devrimi sonucu XVII. yüzyıl “Akıl Çağı,” XVIII. yüzyıl ise
• Savaşı Protestanlar kazanmış ve Westphalia Antlaşması imzalanmıştır. “Aydınlanma Çağı”olarak adlandırıldı.

Westphalia Antlaşması’nın Sonuçları

➢ Westphalia Barışı ile Kalvenizm mezhebi resmen tanındı.
➢ Katolik Kilisesi ve Roma-Germen İmparatorluğu güç kaybederken.
Fransa Avrupa siyasetine yön vermeye başladı.
➢ Antlaşma ile Katolik Kilisesi uluslararası otoritesini kaybetti.
➢ Uluslararası ilişkilerde modern Devletler hukuku ön plana çıktı.
➢ İmparatorluk ve prensliklerin yerini ulus-devletler aldı.