TARİH DERSİ 1. DÖNEM 2.

YAZILI NOTLARI
DİPLOMASİDE MÜTEKABİLİYET DÖNEMİ
Kanuni'nin 1533'te Avusturya ile imzaladığı İstanbul Sözleşmesi
mütekabiliyet esaslarına uymayan bir mahiyete sahiptir.
1596 Haçova Meydan muharebesi sonucunda imzalanan 1606 Zitvatorok
Ant. ile mütekabiliyet dönemine geçilmiştir. Zira bu Ant. ile siyasi ve
ekonomik üstünlük yitirilmiştir. Nitekim Avusturya'nın ödediği yılık vergi
kaldırılırken Avusturya kralının Osmanlı padişahına eşit olduğu kabul
edilmiştir.

1- OSMANLI- LEHİSTAN İLİŞKİLERİ

1621 HOTİN SAVAŞI Lehistanın Ukraynaya saldırması sonucu 2. Osman,
ordunun başında hotin Seferine çıkmış lakin yeniçerilerin isteksizliği dolayısıyla
tam bir başarı kazanamamıştır. Bunun üzerine
1621 HOTİN ANT. imzalanmıştır. 2. Osman, kapıkulu ocağı tarafından şehit
edilmiş, böylelikle şehit edilen 2., kapıkulu ocağı tarafından yaşamına son
verilen ilk padişah olmuştur.

1672 BUCAŞ ANT. Osmanlı'nın Batı'da ulaştığı en geniş sınırlar, Batı'da

kazandığı son toprak

2- OSMANLI- RUS İLİŞKİLERİ

Ukrayna Kazaklarının Rusya ile birlik olarak Osmanlı'ya tehdit teşkil etmesi üzerine,

tarihteki ilk Rus- Osmanlı ant. olan 1681 Bahçesaray ( Çehrin) Ant. imzalanmıştır.

3- OSMANLI- VENEDİK İLİŞKİLERİ

Venedik'e ait olan Girit adasından Osmanlı ticaret gemilerine saldırıldığı için
Girit 1645te kuşatılmış lakin ancak 24 yıl sonra 1669ta alınabilmiştir.

4- OSMANLI - SAFEVİ İLİŞKİLERİ

1590 FERHAT PAŞA ANT. Osmanlı'nın doğuda ulaştığı en geniş sınırlara ulaştığı
antlaşmadır
1612 NASUH PAŞA ANT.
1618 SERAV ANT.
1639 KASRI ŞİRİN ANT. Bugünkü Türkiye- İran sınırı çizilmiştir.

2.VİYANA KUŞATMASI
1663'te Erdel meselesi yüzünden başlayan savaşta Uyvar Kalesi fethedildi.
" UYVAR ÖNÜNDE BİR TÜRK GİBİ"
Katolik Avusturya Protestan Macarlara baskı uygulayınca Merzifonlu Kara
Mustafa Paşa 4. Mehmet'i sefere ikna etti.
Ağır topların getirilememesi, Kırım'ın ihaneti, disiplinsizlik gibi sorunlar
yüzünden yenildik.
Bu yenilgi Avrupa'yı cesaretlendirdi ve Kutsal İttifak denilen ittifak
kuruldu. Avusturya, Lehistan, Venedik, Rusya ve Malta'dan mürekkep
bu ittifakla 16 yıl süresince savaşıldı.
Nihayetinde kaybeden Osmanlı; Lehistan, Avusturya ve Venedik'le 1699
Karlofça Ant. imzaladı.
Buna göre,
1. Macaristan ve Erdel Avusturya'ya bırakıldı.
2. Podolya ve Ukrayna Lehistan'a bırakıldı.
3. Dalmaçya kıyıları ve Mora yarım adası Venedik'e bırakıldı.
Kutsal İttifak'tan Rusya ile 1700 İstanbul Ant. imzalandı.
Buna göre,
1. Azak Kalesi Rusya'ya bırakıldı. Böylece Karadeniz Türk gölü olma
niteliğini yitirdi.
2. Rusya'ya İstanbul'da daimi elçi bulundurma hakkı verildi.

18. YÜZYILDA SİYASİ GELİŞMELER

Osmanlı'nın bu yüzyıldaki esas siyaseti 1699 Karlofça'da yitirilen toprakları
geri olmak olmuştur.
1709 Paltova Savaşı'nda Rusya'ya yenilen İsveç kralı 12. Şarl kaçarak
Osmanlı sığınmış ayrıca Osmanlı'nın kırmızı çizgisi olan Kırım'a
saldırılması bardağı taşıran son damla olmuştur.
Baltacı Mehmet Paşa Komutasındaki Osmanlı ordusu Rusya'yı ezici şekilde
yenmek ihtimali varken barışı tercih etmiş ve Prut Ant. imzalanmıştır.
Böylelikle Azak kalesi geri alınmıştır.
Karlofça ile Venedik'e kaptırdığımız Mora'nın halkı dini baskılara
dayanamayıp yardım istedi, 1714 'te başlayan Venedik- Osmanlı Savaşı'na
1715'te Avusturya da katılmış ve Osmanlı yenilmiştir.
1718 Pasarofça Ant.na göre Avusturya'ya yeni topraklar kaybeden
Osmanlı, kaybetti toprakları geri alma siyasetinden böylelikle vazgeçmiş,
yeni siyasetini başka toprak kaybetmemek üzerine kurgulamıştır.
1733'te Rusya ve Avusturya arasında Osmanlı topraklarını paylaşma ittifakı
kuruldu, Kırım'a da saldırılması üzerine Osmanlı'nın ezici bir üstünlükle
galip gelebildiği savaş başladı.
Bunun üzerine 1739'da Belgrad Ant. Fransa'nın arabuluculuğuyla( süresiz
kapitülasyon verildi. ) imzalandı. Böylece Pasarofça'da kaybedilen
topraklar geri alındı.