Tarama Testi 1 Çözümleri

1. I. Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk dengede kal- 2. a L ipi

dığına göre düşey kuvvetler birbirine eşittir. Buna
göre F1 + F2 = F3 bulunur. I. öncül doğrudur. yatay 2T
II. F3 m1 m2

T
m2 g
O1 m1 g

F2 m1 kütleli cisme uygulanan kuvvetler şekildeki gibi

olmalıdır. Buna göre;
F1
m2 · g = T
O1 noktasına göre tork alınırsa;
m1 · g = 2T
F1 · 3 = F2 · 1
dir. Sistem serbest bırakıldığında ok yönünde a iv-
bulunur. O hâlde II. öncül doğrudur. mesiyle harekete geçer. Hareket sırasında L ipin-
deki gerilme kuvveti T ile 2T arasında bir değer
III. F3
alır.

Yanıt C dir.

O2
F2
Nihat Bilgin Yayıncılık©

F1

O2 noktasına göre tork alınırsa;

4F2 = 3F3 bulunur.

III. öncül doğrudur.

Yanıt E dir.

3.
(+) (–)
F

F
r
r r r
O
r
F

O noktası etrafından serbestçe dönebilen levhaya

uygulanan kuvvetlerden biri levhayı saat ibresi yö-
nünde, iki tanesi de saat ibresinin tersi yönde dön-
dürmeye çalışır.

xtoplam = F · r – F · r + F · r = F·r
Yanıt A dır.
 2 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ

4. A 6.
A

v r
L h
r r
K
yatay (yer)
v

r r L
K Kürenin yatay düzlemde biri dönme, öteki de ötele-
r
me olmak üzere iki çeşit kinetik enerjisi vardır. Küre-
nin sahip olduğu bu toplam kinetik enerjinin tamamı
A
A noktasında potansiyel enerjiye dönüşür. A noktası-
m1 kütleli cisim A noktasında iken enerjisinin bir nın yerden yüksekliğine h diyelim. Mekanik enerjinin
kısmı potansiyel enerjiye dönüşür. Bu yüzden cisim- korunumundan;
lerin A noktasındaki hızlarının büyüklüğü eşit değil- E ilk = E son
dir.
1 1
m1 kütleli cisim A noktasına çıkarken yavaşlar. m2 mv 2 + Ιω 2 = mg · h
2 2
kütleli cisim A noktasına inerken hızlanır. Bu ne-
denle m2 kütleli cismin ortalama hızı daha büyük 1 1 2 v2
mv 2 + ( mr 2 . ) = mg · h
2 2 5 r2
olur. O hâlde m2 kütleli cisim L noktasına daha
kısa sürede varır. v2 v2
+ = g·h
2 5
Cisimlerin kütleleri bilinmediğinden A noktasındaki
kinetik enerjileri karşılaştırılamaz. 7 2
.v = g·h
Nihat Bilgin Yayıncılık©

10
Yanıt C dir.
h=7 m bulunur .
Yanıt D dir.

3
7. Yatay dengeyi sağlayan kuvvetin G olması için
2
5. Yolcu gemisinin hareket yönü ve hızının büyüklüğü 5
çubuğun ağırlığı G olmalıdır.
havuzun içindeki olayları etkilemez. Bu nedenle yü- 2
zücü X ve Y can simitlerine aynı sürede ulaşır. 3 N
F= 2G

hareket yönü
yatay

d d
5
2G G
X Y

Düşey kuvvetler eşit olacağından parmağın N tepki

kuvveti;
3 5
G + N = G + G & N = 2G bulunur.
Yanıt B dir. 2 2
Yanıt D dir.
 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ 3

8.
X

v
hz
K
a
v

0 zaman
yer (yatay)

v hızıyla düşey atılan X cismi bundan sonra g yer-

çekimi ivmesiyle düzgün hızlanarak yere varır. X
cisminin hız-zaman grafiği K gibidir.

Y
hz
v M
b
v

i
0 zaman
yer (yatay)

Eğik düzlem üzerinde v hızıyla atılan Y cismi g

Nihat Bilgin Yayıncılık©

den daha küçük bir ivme ile hızlanarak yere varır. Y

cisminin hız-zaman grafiği M deki gibidir.

hz

L
v
Z
v

0
yer (yatay) zaman

v hızıyla atılan Z cismi sabit hızla hareket yapmış-

tır. Bu nedenle Z cisminin hız-zaman garfiği L deki
gibidir.

Yanıt A dır.
 Tarama Testi 2 Çözümleri

1. Y
Yanıt C dir.
2m 3.
K
X BOM
m

i
yer (yatay)

I
I. Eğik düzlem üzerinde hareket eden cismin ivme- K
si;
m · g · sin i
a= = g · sin i
m
olup cismin kütlesinden bağımsızdır. Bu nedenle
hareket sırasında X ve Y cisimlerinin ivmeleri
değişmez. II

K
II. Cisimler ivmeli hareket yaptıkları için yere varın-
caya kadar hızları sürekli artar.

III. Cisimlerin ivmeleri eşit olduğu için hareket

boyunca aralarındaki uzaklık değişmez.

Yanıt D dir. III

Nihat Bilgin Yayıncılık©

Patlama sırasında oluşan iç kuvvet, patlayan ro-

ket mermisinin ağırlık merkezini değiştirmez. Hava
basıncı ve sürtünme önemsiz olduğu için; havada
uçan parçaların ağırlık merkezi, patlama olmasaydı
2. ~ yine aynı yerde olacaktı. Patlayan roket mermisinin
ve parçalarının ağırlık merkezi, patlamadan önce ve
m patlamadan sonra aynı yörünge üzerinde ilerler.

Yanıt E dir.

I. Eylemsizlik momenti;

I = mr2

olup kütle arttıkça artar.

II. Açısal momentumu;

4. I. Çembersel hareket yapan cisme, yönü merkeze
diske bir tork uygulanmadığından L açısal
doğru olan merkezcil kuvvet etki eder. Bu ne-
momentumu sabit kalır.
denle cisme etki eden net kuvvet sıfır değildir. I.
III. Açısal hızı; öncül yanlıştır.
L=I·~ II. Hız vektörel bir büyüklüktür. Çembersel hareket
bağıntısı ile bulunur. L sabit kalırken I artıyor. yapan bir cismin hızının yönü her an değişmek-
Bu nedenle ~ azalır. tedir. Bu nedenle çizgisel hız sabit değildir. II.
öncül yanlıştır.
Eylemsizlik momenti artar, açısal momentum sabit
kalır, açısal hız azalır. III. Çembersel harekette cisme etki eden net kuvvet
daima hız vektörüne diktir. III. öncül doğrudur.
 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ 5

Yanıt C dir. 7.

5.

Bir tabanca ateşlendiğinde mermiyi fırlatmak için ba-

rut ateşleniyor. Barut yandığında çıkan gaz, mermiyi
namlu boyunca iter. Barutun, dolayısıyla gazın ihmal
edilemeyecek büyüklükte kütlesi vardır. Bu nedenle;
geri tepen tabancanın momentumunun büyüklüğü
mermi ve gazın momentumlarının büyüklüklerinin
Şekil I Şekil II toplamına eşittir.

Yanıt B dir.
Şekil I de su, kutunun iç ve dış basınç farkından do-
layı radyal olarak dışarı doğru itilir. Etki-tepki prensi-
bine göre su kutuyu geri iterken, tenekeyi döndürür.

Şekil II de su deliklerden kutunun içine girerken kutu

öncekinin tersi yönde döner. Şekil I de hava sürtün-
mesi kutunun dönmesini yavaşlatır. Şekil II de suyun
sürtünme kuvveti Şekil I dekinden büyüktür. Bu ne-
Nihat Bilgin Yayıncılık©

denle mekanik enerji korunmaz.

Bütün sistemlerde momentum korunduğu gibi eğer

sisteme dışarıdan etki eden net bir tork yoksa, dö-
nen sistemlerde açısal momentum da korunur.

Yanıt C dir.

8. I. Maymunlar kuyruklarını uzatınca ağırlık merkezi

ayaklarının altında bir yerde kalır. Kuyruk hay-
vanlara ağırlık merkezlerini değiştirme yeteneği
verir.

6. II. Bir insan yalnızca sağ kolunu kullanarak bir yük

Y taşıyorsa sola doğru eğilir. Buradaki amaç ağır-
lık merkezini destek alanı içinde tutmaktır.

III. Güreşçiler müsabaka sırasında devrilmeyi önle-

Z mek için bazen bacaklarını açarlar. Bazen de
X dizlerini bükerler. Güreşçi bacaklarını açarken
destek alanını büyütmüş olur. Dizlerini bükerken
ağırlık merkezenin yerden yüksekliğini azaltmış
Şekildeki bağlama biçimine göre her üç dişli de dön- olur.
mez. Yanıt D dir.
Yanıt E dir.
 Tarama Testi 3 Çözümleri

1. K duvarı L duvarı 3.
yatay
uydu

h = 20 m

gözlemci
yatay
(yer)
Dünya’daki gözlemcinin uyduyu hareketsiz görmesi
Top yatay olarak atıldığı andan itibaren düşeyde için Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme periyo-
serbest düşme hareketi yapar. Buradan; du ile uydunun Dünya etrafında dönme periyotları-
1 2 nın eşit olması gerekir. Bu durumda açısal hızları da
h= gt eşit olur.
2

20 = 5 t 2 Yanıt E dir.

t = 2 saniye bulunur .

Yanıt B dir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©

2. Ay’a olan uzaklığın yarısına

Ay
ulaşmak 2 gün alır. Bir gün
daha geçtiğinde, alınan yolu 4. m
r O r
K
ikiye katlar ve Ay’a ulaşır.
x
r

D~
Açısal ivme a = olduğundan cismin kütlesine
Dt
Dünya bağlı değildir. Eylemsizlik momenti I = mr2 olup küt-
le arttıkça I da artar.
Yanıt B dir.
Yanıt A dır.
 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ 7

5. 7.

K
yatay
(1) (2)

Bilye, yatay düzlemde kaymadan dönerek ilerlerken

K noktası (1) yönünde hareket ederek bilyenin (2)
yönünde ilerlemesini sağlar. Bu durumda bilyenin
yere tutunarak ilerleyebilmesi için sürtünme (2) yö-
I II III nünde olur.

Şekil I ve Şekil II de ipin uzantısı sistemlerin kütle (2)

merkezinden geçtiği için serbest bırakıldığında şe- (1)

kildeki konumları değişmez.
ina F1
Şekil III teki sistem serbest bırakıldığında verildiği g·s
m·
gibi dengede kalmaz. İpin uzantısı kütle merkezin- a
yatay
den geçecek biçimde sistem döner. A

Yanıt B dir.
Eğik düzlemde bilyeyi yavaşlatan m · g · sina kuv-
vetidir. Bilyenin kaymadan dönerek ilerleyebilmesi
için yatay düzlemdeki gibi (2) yönünde bir sürtünme
kuvveti etkir. Buna göre F1 kuvveti (2) yönündedir.
Nihat Bilgin Yayıncılık©

F2
na
g ·si (2)
m·
(1)
a yatay
A
6.
Eğik düzlem üzerinde yükselen bilye durduktan son-
ra;
X
m · g · sina
K Y
h kuvveti etkisinde aşağıya inmek ister. Bilyenin kay-
madan dönerek ilerleyebilmesi için;

m · g · sina > F2
h kadar yükseklikteki X küresi serbest bırakıldı-
olmalıdır. Aksi durumda bilye dönmeden kayarak
ğında sahip olduğu potansiyel enerji kinetik enerjiye
ilerler. Bu durumda sürtünme kuvveti bilyenin hare-
dönüşerek K bilyesine çarpar ve momentumunu
ket yönüne ters olup (2) yönünde etkir. Her iki du-
ona aktarır. K bilyesi yanındaki bilyeye ve en so-
rumda da bilyeye etki eden sürtünme kuvvetlerinin
nunda Y bilyesine momentum aktarıldığı için Y
büyüklüğü;
bilyesi h kadar yükselir. Bu olayda hem çizgisel
momentum, hem de mekanik enerji korunur. F1 = F2 = k · m · g · cosa dır.

Ağırlığın yarıçap vektörüne dik bileşeni tork etkisi Yanıt A dır.

oluşturur. Bu nedenle açısal memontum korunmaz.

Yanıt C dir.
 Tarama Testi 4 Çözümleri

1. 2. 2m
m
v1 v2

Güneş 1 2 yatay

Dünya Ay
m, 2m kütleli topların kinetik enerjilerinin eşit olması
için hızlarının büyüklükleri arasında v1 > v2 ilişkisi
olmalıdır.

Momentumun büyüklüğü ile kinetik enerji arasındaki

Hem Dünya, hem de Ay, Güneş’in etrafındaki dö-
ilişki;
nüşlerini 1 yılda tamamlar.
P2
Güneş’in çevresindeki eliptik yörüngede dolanan, Ek =
2m
Dünya veya Ay’ın ayrı ayrı kütle merkezleri değil,
(Dünya + Ay) sisteminin kütle merkezidir. Hem Ay, P= 2m · Ek
hem de Dünya aylık olarak bu kütle merkezi etrafın- şeklindedir. Buna göre;
da dönerler ve buna barisentır denir.
P1 = 2m · Ek
Böylece Ay, Güneş’in çevresinde tam eliptik olma-
yan bir yol izlerken, Dünya’nın çevresinde daha kü- P2 = 2 · ( 2m ) · Ek
çük ama tam bir eliptik yol izler. Barisentır, Dünya’nın
üzerindedir. olup P2 > P1 dir.

Barisentır: Birbiri etrafında dönen iki veya daha fazla Buna göre hız değeri büyük olan topun momentumu
Nihat Bilgin Yayıncılık©

gök cisminin kütle merkezidir. daha küçüktür.

Yanıt B dir. Yanıt D dir.

 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ 9

3. 1 2 3
4.
tavan
A

C
m m m

h Kuvvet bir nesnenin sahip olabildiği bir şey değildir.

Nesneler kuvvete değil ancak sıcaklığa, momentu-
yer (yatay) ma, kinetik ve potansiyel enerjiye sahip olabilir.

Havada hareket eden futbol topu etkileşimde bu-

Yayların ve cisimlerin özdeş olmaları nedeniyle 1, 2
lunduğu başka bir cisme kuvvet uygulayabilir fakat
ve 3 numaralı sistemlerde depolanan yay potansiyel
kuvveti içinde barındıramaz.
enerjileri eşittir.
Top ağlara çarptığında kuvvet uygular.
Yaylar belirtilen noktalardan kesilince 1. yayda de-
polanan enerjinin tamamı, 2. yayda depolanan ener- Yanıt B dir.
jinin bir kısmı cisimlere kinetik enerji olarak aktarılır.

3. sistemde yay cisme enerji aktarmaz. Bu nedenle

cisimlerin yere çarpma kinetik enerjileri arasındaki
ilişki;
Nihat Bilgin Yayıncılık©

Ek1 > Ek2 > Ek3 olur.

Kinetik enerjisi en büyük olan 1 numaralı cisim yere

en önce, 3 numaralı cisim ise en sonra çarpar.

Buna göre;

t3 > t2 > t1 olur.

Yanıt C dir.
 10 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ

5. 6. Uluslararası uzay istasyonu, Dünya’nın etrafında

~
yaklaşık olarak 28 000 km/h büyüklüğündeki hızla
dolanmaktadır. Bu hızdan dolayı uzay istasyonunun
sahip olduğu merkezcil kuvvet, aracın Dünya üze-
rine düşmesini engeller. Bu sayede uzay istasyonu
(ve yüzlerce uydu) Dünya’nın etrafında düşmeden
dolanabilir.

I. Düşey düzlemde döndürülen tepsinin üzerin-

deki malzemenin düşmeme nedeni merkezcil
kuvvetin yeterli büyüklükte olmasıdır.

Patenciler ellerini bıraktıklarında, birbirine zıt yönde

düz çizgi üzerinde sabit büyüklükte hızla uzaklaşır.
I. öncül doğru, II. öncül yanlıştır.

II. Aralarındaki çekim kuvvetine rağmen Ay,

Dünya’nın üstüne düşmeden yörüngesinde
dolanıyor. Bunun nedeni de Ay’ın yeterli bü-
Nihat Bilgin Yayıncılık©

yüklükte bir merkezcil kuvvete sahip olmasıdır.

Ay

Patenciler düz çizgi boyunca birbirinden uzaklaşır-

ken orijinal eksen etrafında açısal momentumda bir
değişim olmaz. Açısal momentuma sahip olmak için Dünya
dönme hareketi gerekmez.
III. 8 Ocak 2021 tarihinde uzaya fırlatılan haber-
Yanıt E dir.
leşme uydumuz Türksat 5A, yörüngesinde
yine yeterli büyüklükteki merkezcil kuvvet ile
dönmektedir.

Dünya

Yanıt E dir.
 Tarama Testi 5 Çözümleri

1. tepe noktası 3.
v
Y

A B yol

x
X

Z Sürtünmeli yolda yapılan iş, kinetik enerjideki değişi-

me eşittir. Kinetik enerji;
1
Ek = mv2
2
bağıntısıyla verildiğinden süratin karesiyle orantılı-
dır. Sürat 2 katına çıktığında kinetik enerji 4 katına
çıkar. Bu nedenle ikinci denemede bisikleti durdur-
mak için 4 kat iş yapılmalıdır. Bisikleti durduran te-
kerleklerle yol arasındaki sürtünmedir. Bu nedenle
durma mesafesi 4x olur.

yer (yatay) Bisikletin sürati ve yoldaki sürtünme kuvveti 2 katına

çıkarıldığında bisikletin durması için gerekli uzaklık
Yörüngenin en tepe noktasında topun anlık sürati
4x in yarısı yani 2x olur.
sıfır olsa da ivmesi g’dir.
İlk durumdaki durma mesafesini bir de formülle he-
Hareket sırasında topun hızı sürekli değişse de iv-
saplayalım;
Nihat Bilgin Yayıncılık©

mesi yer çekim ivmesine eşit olup sürekli g’dir.

FS · yol = ∆Ek
Bu nedenle X, Y, Z noktalarında topun ivmesi g
kadardır. DEk
yol = = x bulunur.
FS
Yanıt A dır.
Sürat 2 katına çıkarıldığında;
4DEk
yol = = 4x bulunur.
FS
Yanıt C dir.

2.

Açısal momentum korunumuna göre net açısal

momentum; fare yürümeden önce, yürürken ve yü-
rüdükten sonra hep sıfırdır. Çünkü fareden doğan
kuvvetin tümü fare-tekerlek sisteminin içindedir. Bu
nedenle fare yürümeyi bıraktığında tekerleğin dönü-
şü durur.

Yanıt B dir.
 12 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ

4. v
5.

M m

G : Evrensel çekim sabiti

M : Güneş’in kütlesi

m : Gezegenin kütlesi A
vkurtulma : Kurtulma hızının büyüklüğü

R : Gezegenin Güneş’e olan ortalama

uzaklığıdır.
yer
Gezegenlerin yörünge hızının büyüklüğü; Şekil III

G·M Sıvılar ağırlıklarından dolayı bulundukları kaba bir

v= bağıntısı ile hesaplanır.
R
basınç uygular. Birim yüzeye etki eden kuvveti biz
Her gezegenin Güneş’in çekiminden kurtulması için
basınç olarak tanımlıyoruz. Eğer su ağırlığından
gerekli bir hız sınırı vardır.
dolayı tabana bir kuvvet uygulayamazsa delik olan
Bir gezegenin hızının büyüklüğü; yerden suyun çıkışı sağlanamayacaktır.
Nihat Bilgin Yayıncılık©

2·G·M Kap, su kütlesi ile birlikte aynı yer çekim ivmesiyle

vkurtulma =
R düşmeye başlarsa şişenin içindeki su kütlesi tabana
vkurtulma = 1,41
G·M ya da yan yüzeylere kuvvet uygulayamayacaktır. Su
R kütlesinin kabın tabanına bir kuvvet uygulayabilmesi
olursa gezegen Güneş’in çekiminden kurtularak için tabanın sabit, su kütlesinin de onun üzerine mg
uzayın boşluğuna doğru yol alır. ağırlığını uygulaması gerekir.
v yi 2 katına çıkartırsak gezegenin yörüngedeki hı- Yanıt B’dir.
zının büyüklüğü;

G·M
2· olur.
R
Bu değer kurtulma hızından daha büyük olduğun-
dan gezegen Güneş’in çevresindeki yörüngesinden
kopar.

Yanıt E dir.
 2. ÜNİTE TARAMA TESTİ 13

6.

tramplen

su

Ali, gelecekte kurulacak Ay otelinde daha yüksek bir

tramplenden atlayabilir. Çünkü Ay’ın çekim ivmesi
Dünya’dakinden daha küçüktür. I. öncül doğrudur.

Ay’da su yüzeyinde oluşacak dalgaların sürati daha

küçük olur. Bu nedenle II. öncül yanlıştır.

Yüzen bir cismin bir sıvının içinde ne kadar bataca-

ğı, o cismin ağırlığı ve yer değiştiren sıvının ağırlığı
ile ilgilidir ki her ikisi de g ile orantılıdır. g yi artırıp
azaltabiliriz, batan kısmın, sıvının dışında kalan kıs-
ma oranı değişmez.
Nihat Bilgin Yayıncılık©

Bu nedenle Dünya’da da Ayda’da yüzerken batan

kısmınız ile su yüzeyinde kalan kısmınızın oranı de-
ğişmez. III. öncül de doğrudur.

Yanıt D dir.