17/03/2016
CHƯƠNG 2:
MÁY ĐIỆN ĐỒNG BỘ (TT)
1. KHÁI QUÁT CHUNG
Khái niệm hòa đồng bộ:
 Hòa đồng bộ giữa các MF là đưa một
MF từ trạng thái không công tác đến một
hệ thống thanh cái đang vận hành hoặc
nhiều máy phát đang hoạt động;
 Quá trình hòa đồng bộ được coi là
thành công nếu nó không gây ra xung
dòng lớn và thời gian quá độ ngắn;
1. KHÁI QUÁT CHUNG
Việc vận hành song song và đồng bộ các
MFĐ trên tàu thủy có ưu điểm:
 Đảm bảo tính liên tục cung cấp điện 
đảm bảo luôn có máy dự phòng (nguồn
dự phòng) khi khai thác;
 Sử dụng hợp lý nguồn năng lượng, tối
ưu hóa việc khai thác các máy phát trong
thực tế, tránh lãng phí dầu khi chạy máy
công suất lớn với mức tải thấp!.
2.7
CÔNG TÁC SONG SONG
CÁC MÁY PHÁT ĐIỆN
Nội dung:
 Khái niệm hòa đồng bộ;
 Các điều kiện hòa đồng bộ;
 Các phương pháp hòa đồng bộ;
1. KHÁI QUÁT CHUNG
Nhu cầu thực tế về hòa đồng bộ trong việc
cung cấp điện cho nhà máy, xí nghiệp:
 Đảm bảo cung cấp điện liên tục cho
phụ tải;
 Tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng
điện trong các trường hợp tải khác nhau;
2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB
Để hòa đồng bộ thành công thì tại thời điểm
hòa, các vec-tơ điện áp của máy phát và lưới
trong các pha tương ứng phải bằng nhau.
1
 17/03/2016

2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB 2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB

Điện áp tức thời trên lưới: Để hòa đồng bộ thành công thì phải thỏa
điều kiện:
 uRL = uRF;
 uSL = uSF;
Điện áp tức thời của máy phát định hòa:  uTL = uTF;

2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB 2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB

Và muốn có được điều kiện trên thì: Như vậy, để hòa đồng bộ thành công thì
 URL = URF; phải có các điều kiện sau:

 USL = USF; 1. Điều kiện tần số: tần số máy phát fF =

tần số lưới fL;
 UTL = UTF;
2. Điều kiện điện áp: Điện áp máy phát UF
Đồng thời, = điện áp lưới UL;
 L = F; và 3. Điều kiện về pha:
 RF = RL; SF = SL; TF = TL;  Thứ tự pha của lưới và máy phát phải
giống nhau;
 Góc pha đầu của các pha tương ứng
bằng nhau;

2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB 2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB

TH hòa với điều kiện không cùng điện áp: TH hòa với điều kiện không cùng tần số:

2
 17/03/2016

2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB 2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB

TH hòa với điều kiện không cùng tần số:
Trường hợp này là nguy hiểm nhất; lúc này
ta có:

Đặt s = L - F là tần số trượt thì u sẽ dao

động theo hàm sin với tần số s/2 với biên độ
dao động theo hàm cos với tần số:

2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB 2. CÁC ĐIỀU KIỆN HÒA ĐB

Điện áp u này sinh ra dòng cân bằng chậm
pha so với u một góc 90o điện.
Dòng cân bằng được xác định theo biểu
thức:
Khi các máy phát làm việc song song thì
việc điều chỉnh điện áp được thực hiện bằng
cách thay đổi dòng kích từ; còn tần số f được
điều chỉnh bằng cách thay đổi momen quay
(tốc độ) của động cơ sơ cấp lai MF.

Giá trị hiệu dụng:

Với X” là điện kháng siêu quá độ. Dòng điện

này tùy thuộc vào điện áp và công suất máy.

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB 3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB

Có 2 phương pháp hòa đồng bộ: Hòa đồng bộ bằng ánh sáng đèn – PP đèn
 Hòa đồng bộ chính xác: là PP đưa một MF tắt:
đã được kích từ đến điện áp định mức vào
hoạt động song song với các MF khác. Tại
thời điểm hòa, 4 điều kiện hòa đều được
thỏa mãn.
 Hòa tự đồng bộ: là quá trình đóng MF
chưa được kích từ vào hoạt động song song
với các MF khác sau khi đã quay MF đến tốc
độ đồng bộ mới đóng kích từ vào cho MF. PP
này gây xung dòng khá lớn.

3

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Hòa đồng bộ bằng ánh sáng
đèn – PP đèn tắt:
 Điện áp được kiểm tra
bằng voltmeter V;
 Tần số và thứ tự pha được
kiểm tra bằng bộ 3 đèn;
Điện áp đặt vào 3 đèn chính
là hiệu số các điện áp pha
tương ứng của MF và lưới như
hình vẽ bên.
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Thực tế, các bóng đèn sử
dụng ở đây là các bóng sợi đốt
cho nên đèn có thể tắt khi điện
áp chưa về 0. Để nâng cao độ
tin cậy, người ta trang bị thêm
đồng hồ V0.
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Với phương pháp này, nếu
thứ tự pha giống nhau thì khi
tần số fF  fL thì các đèn sẽ lần
lượt thay nhau sáng - tối tạo
thành “đèn quay”.
Điện áp đặt vào các đèn
không bằng nhau, và thay đổi
lần lượt trong phạm vi:
0  U  2UF
17/03/2016
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Thực hiện hòa:
 Kiểm tra sự bằng nhau
của tần số bằng tần số kế;
 Kiểm tra sự bằng nhau
của điện áp bằng bằng Volt
kế;
 Kiểm tra thứ tự pha bằng bộ đèn. Khi thứ
tự pha như nhau thì các đèn sáng-tối như
nhau;
 Kiểm tra vec-tơ điện áp: Vec-tơ điện áp
trùng nhau khi các đèn cùng tắt.
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Hòa đồng bộ bằng ánh sáng đèn – PP đèn
quay:
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Chú ý: khi dùng hòa đồng bộ kiểu nối đèn
tắt mà nhận được kết quả đèn quay hoặc khi
nối theo kiểu đèn quay mà nhận được kết quả
các đèn cùng sáng – cùng tắt khi hòa đồng bộ
thì thứ tự pha của máy phát khác với thứ tự
pha của lưới.
Trong trường hợp này, cần phải thay đổi
đấu dây 2 trong 3 pha của máy phát!
4

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Hòa đồng bộ bằng bộ đồng bộ kế điện từ:
Để kiểm tra các điều kiện hòa đồng bộ MFĐ,
người ta có thể dùng bộ đồng bộ kiểu điện từ.
Đồng bộ kế làm việc theo nguyên lý từ
trường quay có kim quay với tần số fF – fL.
Thời điểm đóng cầu dao hòa là lúc kim quay
của đồng bộ kế trùng với vạch thẳng đứng và
hướng lên trên.
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Sơ đồ cấu tạo và cách mắc đồng bộ kế:
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Hoạt động:
Gọi: fL là tần số của điện áp thanh cái; fG
là tần số của điện áp máy phát định hòa thì:
• Nếu fG > fL thì kim đồng bộ kế sẽ quay
theo chiều kim đông hồ;
• Nếu fG < fL thì kim đồng bộ kế sẽ quay
theo chiều ngược chiều kim đồng hồ;
• Tốc độ quay của kim tỷ lệ với hiệu tần
số của lưới và máy phát;
17/03/2016
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Cấu tạo đồng bộ kế điện từ:
Cấu tạo gồm lõi từ số 1 được chế tạo như
hình chữ Z đặt trong cuộn dây, cuộn dây này
được nối với thanh cái mà máy phát sẽ phải
công tác song song với các máy phát khác
đang cấp điện cho thanh cái đó. Lõi từ 1 có thể
quay quanh gối đỡ 3. Phía ngoài cuộn 2 được
đặt cuộn dây 4 và 5 lệch pha nhau 1 góc 120o
điện và được đấu với máy phát định hòa.
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Hoạt động:
Sau khi đóng mạch đưa đồng bộ kế vào hoạt
động, dòng chạy trong các cuộn dây sẽ tạo
thành 1 từ trường quay. Lõi từ 1 sẽ được quay
theo chiều nhất định phụ thuộc vào tần số của
điện áp trên thanh cái lớn hơn hay nhỏ hơn
tần số của điện áp máy phát định hòa.
3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB
Hoạt động:
Gọi: fL là tần số của điện áp thanh cái; fG
là tần số của điện áp máy phát định hòa thì:
• Tại thời điểm tần số fG = fL và các véc
tơ điện áp pha tương ứng trùng nhau thì
kim số 6 sẽ cố định tại vị trí 0
5
 17/03/2016

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB 3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB

Bộ hòa tự động
Để giảm nhẹ công việc cho nhân viên vận
hành và tránh nhầm lẫn có thể xảy ra sai sót,
người ta có thể trang bị bộ hòa đồng bộ tự
động cho các MF.
Thiết bị này tự động điều chỉnh UF và fF của
máy phát và tự động đóng cầu dao khi các
điều kiện hòa được thỏa mãn.
Phương pháp hòa tự đồng bộ
Cách thức tiến hành:
 Quay MF không được kích thích (UF = 0)
với dây quấn kích từ được nối tắt qua điện
trở diệt từ đến tốc độ xấp xỉ tốc độ đồng bộ
(sai khác khoảng 2%); không cần kiểm tra
tần số, trị số và góc pha của điện áp, đóng
cầu dao ghép máy phát vào lưới điện
 Sau đó đóng cầu dao ghép MF vào lưới;
đồng thời lập tức đóng kích từ cho MF;

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB 3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB

Phương pháp hòa tự đồng bộ Phương pháp hòa tự đồng bộ
Cách thức tiến hành: Việc đóng MF chưa
 Do tác dụng của momen đồng bộ, MF được kích thích tương
được đưa vào hoạt động đồng bộ (fF = fL); đương trường hợp ngắn
việc ghép MF vào // được hoàn thành; mạch đột nhiên của lưới.
Tuy nhiên, do trên lưới
có tổng trở các phần tử
như MBA, đường dây, …
và tổng trở bản thân MF
nên xung dòng chạy
trong MF không vượt quá
3-4 lần dòng định mức.

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB 3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB

Phương pháp hòa tự đồng bộ
Đặc điểm:
 Dòng điện xung kích quá độ giảm rất
nhanh do dây quấn kích từ được nối qua
điện trở diệt từ;
 Phương pháp này chỉ cho phép sử dụng
trong trường hợp Ixg < 3,5Iđm;
 Thời điểm đóng MF vào hệ thống kéo theo
sự tăng vọt của dòng điện;
 Khả năng đóng MF vào mạng khá nhanh
so với PP hòa chính xác;
Phương pháp hòa tự đồng bộ
Đặc điểm:
 Dòng cân bằng khi hòa tự đồng bộ xấp xỉ
dòng ngắn mạch 3 pha ở đầu cực máy phát
và nó nhỏ hơn dòng cân bằng lớn nhất khi
hòa đồng bộ chính xác. Đóng máy phát
bằng phương pháp hòa tự đồng bộ cũng làm
giảm thấp điện áp ở đầu cực của máy phát,
ảnh hưởng không tốt đến sự làm việc của
các phụ tải nối với thanh góp điện áp máy
phát của lưới điện;

6
 17/03/2016

3. CÁC P/PHÁP HÒA ĐB

Phương pháp hòa tự đồng bộ
Đặc điểm:
 Ưu điểm chính của phương pháp hòa tự
đồng bộ là có khả năng đóng máy phát vào
mạng khá nhanh so với phương pháp hòa
chính xác. Điều này đặc biệt quan trọng khi
đống máy phát trong điều kiện sự cố của
mạng điện, lúc ấy cần phải đóng nhanh máy
phát dự trữ;