Machine Translated by Google

Alibaba: Cá sấu sông Dương Tử

Ví dụ trường hợp
Alibaba: Cá sấu sông Dương Tử
Richard Whittington

Jack Ma và các đồng nghiệp đã thành lập Alibaba vào năm 1999 với tư

cách là cổng thông tin doanh nghiệp với doanh nghiệp đầu tiên của Trung

Quốc kết nối các nhà sản xuất trong nước với người mua ở nước ngoài. Kể

từ đó, Tập đoàn đã phát triển theo nhiều hướng. 1688.com được thành lập
để phục vụ hoạt động thương mại giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp ở Trung Quốc.

Thị trường taobao của Alibaba phục vụ các doanh nghiệp nhỏ và cá nhân.

Tmall.com cung cấp mặt tiền cửa hàng điện tử để giúp các công ty nước

ngoài như Nike, Burberry và Decathlon tiếp cận người tiêu dùng Trung
Quốc. Juhuasuan cung cấp các ưu đãi hàng ngày cho mọi thứ từ đồ chơi đến

máy tính xách tay. Đằng sau tất cả những điều này là các trang trại máy

chủ khổng lồ của Alibaba, tạo nền tảng cho một doanh nghiệp dẫn đầu thị

trường khác, điện toán đám mây. Ngoài ra còn có Alipay, về cơ bản nằm

dưới sự kiểm soát cá nhân của Ma nhưng hoạt động tương đương với PayPal

Jack Ma, người sáng lập Alibaba. của Tập đoàn, xử lý hầu hết các giao dịch của Tập đoàn. Bằng cách này hay

Nguồn: Eugenio Loreto/EPA-EFE/Shutterstock cách khác, khách hàng của Alibaba có thể giao dịch hầu hết mọi thứ: cơ

quan an ninh Mỹ thậm chí còn thiết lập một chiến dịch truy quét Alibaba

Cuối năm 2018, Jack Ma, người sáng lập công ty lớn nhất Trung Quốc để bắt các thương nhân bán uranium cho Iran. Năm 2018, Alibaba đã tiếp

Công ty thương mại điện tử Alibaba, đã công bố một tin sốc: trong năm cận 58% thị trường thương mại điện tử tại Trung Quốc, thị trường thương

tới, ông sẽ từ chức Chủ tịch công ty để nhường chỗ cho Giám đốc điều mại điện tử lớn nhất thế giới. Năm 2015, Alibaba đã đầu tư vào doanh

hành, Daniel Zhang. Jack Ma đã là nhà lãnh đạo có sức lôi cuốn của nghiệp thương mại điện tử Snapdeal của Ấn Độ và năm sau đó họ đã mua phần

Alibaba trong hai thập kỷ. Nhưng Ma nói rõ rằng ông không biến mất hoàn lớn cổ phần của doanh nghiệp thương mại điện tử Singapore, Lazada. Công

toàn: ông vẫn là cổ đông lớn và sẽ là thành viên thường trực của 36 'đối ty cũng có vị trí vững chắc ở Brazil và Nga. Quốc tế

tác' mạnh mẽ đã đề cử phần lớn ban giám đốc của công ty. Một nhà phân

tích ngân hàng cấp cao nhận xét về Ma: 'Anh ấy là người lãnh đạo tinh

thần của công ty kể từ khi thành lập nó và mọi người đều ngưỡng mộ anh

ấy. Người ta gọi ông là Thầy Mã. Điều đó có nghĩa là mọi người không nhìn thương mại điện tử chiếm gần 7% doanh thu của công ty trong quý cuối cùng

anh ấy với tư cách là người quản lý, giám đốc điều hành hay chủ tịch – họ của năm 2018 (khoảng 1.247 triệu USD trong tổng doanh thu hàng quý là

đang tìm kiếm sự hướng dẫn từ anh ấy.” 17.057 triệu USD: xem thêm Bảng 1).

Alibaba luôn có khuynh hướng quốc tế. Jack Ma bắt đầu sự nghiệp của

mình với tư cách là một giáo viên dạy tiếng Anh ở thành phố Hàng Châu,

Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành mới Daniel Zhang là một nhà quản lý thủ phủ của tỉnh Chiết Giang thịnh vượng và cách Thượng Hải không xa

chuyên nghiệp hơn là Ma. Được đào tạo ở Trung Quốc, anh bắt đầu sự nghiệp lắm. Ma đã khám phá ra Internet trong chuyến đi tới Mỹ vào giữa những năm

của mình tại các công ty kế toán Arthur Andersen và PwC trước khi gia 1990. Ngay từ năm 2000, Ma đã thuyết phục cả ngân hàng đầu tư hàng đầu

nhập Alibaba vào năm 2007. Một trong những thành công lớn của Zhang tại của Mỹ Goldman Sachs và gã khổng lồ internet Softbank của Nhật Bản đầu

Alibaba là ý tưởng biến Ngày Độc thân vào tháng 11 thành một lễ hội mua tư. Công ty Internet đang lên của Mỹ lúc bấy giờ là Yahoo đã mua gần 1/4

sắm quốc gia, tất cả đều được phục vụ bởi Tất nhiên là các doanh nghiệp cổ phần của Tập đoàn vào năm 2005. Ngay cả sau khi Alibaba IPO vào năm

thương mại trực tuyến của Alibaba. 2015, SoftBank vẫn nắm giữ 32,4% cổ phần và Yahoo 15%. Hội đồng quản trị

của Tập đoàn Alibaba có các thành viên là người sáng lập Yahoo Jerry

Yang, người sáng lập Softbank Masayoshi Son và Michael Evans, cựu phó chủ
Gần đây Zhang đã triển khai Ngày độc thân trên phạm vi quốc tế nhờ kinh
tịch Goldman Sachs. Mặc dù vậy, Jack Ma vẫn có thái độ mâu thuẫn với các
nghiệm làm việc tại các công ty quốc tế. Trong phiên họp chiến lược toàn
nhà đầu tư phương Tây: 'Hãy để
công ty ngay sau khi trở thành Giám đốc điều hành vào năm 2015, ông nói:

'Chúng ta nhất định phải toàn cầu hóa.

Chúng tôi sẽ tổ chức một nhóm toàn cầu và áp dụng tư duy toàn cầu để quản

lý doanh nghiệp và đạt được mục tiêu mua và bán toàn cầu.'
các nhà đầu tư Phố Wall sẽ nguyền rủa chúng tôi nếu họ muốn!', Ma đã nói

59
Machine Translated by Google

Chương 2 Phân tích môi trường vĩ mô

Bảng 1 Số liệu thống kê chính

2010 2012 2014 2015 2016 2017 2018

Doanh thu của Tập đoàn Alibaba tỷ nhân dân tệ 6,7 20,0 52,5 76,2 101.1 158,3 250,3

GDP Trung Quốc Nhân dân tệ Tr. 40,4 53,4 64,4 68,9 74,4 82,7 90,0

Doanh số bán lẻ trực tuyến của Trung Quốc Yuan Tr. 0,5 1.3 2,8 3,9 5.2 7.2 không có

Phần trăm người Trung Quốc sử dụng Internet 34,3 41,0 46,0 50,3 52,2 55,8 không có

Nguồn: Báo cáo thống kê về phát triển Internet ở Trung Quốc; InternetLiveStats.com; Statista.com. Một nhân dân tệ = €0,13; 0,15 USD; £0,11.

được tuyên bố tại một cuộc biểu tình ở Sta. 'Chúng tôi vẫn sẽ tuân theo cũng đã liên minh với một số người được gọi là 'thái tử', con cái của

nguyên tắc khách hàng là trên hết, nhân viên thứ hai và nhà đầu tư thứ ba!' các nhà lãnh đạo chính trị quan trọng. Các nhà đầu tư của Princeling bao

Nói đúng ra, các nhà đầu tư nước ngoài không sở hữu trực tiếp cổ phần gồm Winston Wen, con trai của cựu thủ tướng Trung Quốc; Alvin Jiang, cháu

của Tập đoàn Alibaba, thay vào đó họ sở hữu cổ phần trong một công ty vỏ trai của cựu Chủ tịch nước Trung Quốc; He Jinlei, con trai của cựu Ủy

bọc – được gọi là thực thể có lãi suất thay đổi (VIE) – có yêu cầu hợp viên Bộ Chính trị và là giám đốc cấp cao của Ngân hàng Phát triển Trung

đồng về lợi nhuận của Alibaba. Cấu trúc VIE này là cách phổ biến để các Quốc; và Jerey Zang, con trai của cựu phó thủ tướng và quản lý cấp cao

công ty Trung Quốc niêm yết ở phương Tây lách các quy định về sở hữu nước tại quỹ tài sản quốc gia của Trung Quốc, Citic Capital.

ngoài của Beijing. Nhưng chính phủ Trung Quốc có thể bịt lỗ hổng này bất

cứ lúc nào, và nó mang lại cho các cổ đông nước ngoài quyền truy đòi hạn Với chiến dịch cải cách kinh tế và chính trị sâu rộng của Chủ tịch

chế trước sự lạm dụng của các nhà quản lý công ty Trung Quốc. Trớ trêu Trung Quốc Tập Cận Bình, không có gì đảm bảo cho vị thế của Alibaba ở

thay, cuộc tranh cãi VIE khét tiếng nhất cho đến nay liên quan đến Jack trong nước. Năm 2015, anh trai của nhà đầu tư thái tử He Jinlei bị quản

Ma của Alibaba, người vào năm 2011 đã tách Alipay khỏi phần còn lại của thúc tại gia vì cáo buộc tham nhũng. Năm 2015 cũng chứng kiến cuộc điều

Tập đoàn mà không có sự chấp thuận của hội đồng quản trị. Ma cho biết các tra của Cục Công nghiệp và Thương mại Nhà nước Trung Quốc về hàng giả và

quy định mới của Trung Quốc buộc ông phải thực hiện động thái này. Yahoo danh sách giả trên trang taobao của Tập đoàn, khiến giá cổ phiếu của

chỉ được thông báo về spin-o 5 tuần sau khi nó diễn ra. Vòng gây quỹ Alibaba giảm 10%. Jack Ma nhận xét về mối quan hệ của ông với các nhà

cho công ty mẹ mới của Alipay đã định giá Alipay ở mức gần 50 tỷ USD. quản lý Trung Quốc: 'Trong hai năm qua, tôi không chỉ là nhân vật gây

nhiều tranh cãi mà ngày nay, các tranh chấp ngày càng lớn hơn'. Anh ấy

Jack Ma đã vun đắp những mối quan hệ quan trọng ở Trung Quốc cũng như tiếp tục, 'Tôi cũng cảm thấy bối rối, đôi khi bị sai lầm - tại sao mọi

ở nước ngoài. Ngay từ đầu, anh đã giao lưu với một nhóm doanh nhân được chuyện lại trở nên như vậy?' Tuy nhiên, Ma hứa sẽ dọn dẹp trang web. Vào

gọi là Gang Chiết Giang, vì nguồn gốc chung của họ ở tỉnh có thủ đô là năm 2018, trong một động thái khiển trách rõ ràng, truyền thông nhà nước

thành phố Hàng Châu, quê hương của Ma. Các thành viên nổi bật của nhóm Trung Quốc đã tung ra một tin tức mà trước đó đã giấu kín rằng Jack Ma

này bao gồm một số doanh nhân thành công nhất của Trung Quốc: ví dụ, Guo là một thành viên lâu năm của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Guanchang của Tập đoàn Fosun đa dạng khổng lồ; Shen Guojun của China

Yintai Holdings, một nhà phát triển bất động sản bán lẻ; và Shi Yuzhu,

của công ty trò chơi trực tuyến Giant Interactive.

Các chiến dịch cải cách của Chủ tịch Tập Cận Bình một phần nhằm đáp

Mối quan hệ của Alibaba với chính phủ Trung Quốc rất khó hiểu. Jack ứng những điều kiện kinh tế đang thay đổi ở Trung Quốc.

Ma khẳng định rằng ông chưa bao giờ nhận các khoản vay hay đầu tư từ Sau ba thập kỷ tăng trưởng hai con số, tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc

chính phủ Trung Quốc hoặc các ngân hàng của nước này: thay vào đó ông đã gần đây đã giảm xuống còn khoảng 7% một năm (xem Bảng 1). Sự tăng trưởng

tìm đến các nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, do 1/3 hoạt động kinh doanh như vậy là rất đáng nể theo tiêu chuẩn thế giới. Bên cạnh đó, trước mối

của Trung Quốc được thực hiện trong các doanh nghiệp nhà nước, chính phủ lo ngại ngày càng tăng trong nước về môi trường, Chủ tịch Tập Cận Bình

chắc chắn sẽ phải liên lạc chặt chẽ với quốc gia thống trị trong lĩnh vực vui vẻ kiềm chế việc mở rộng các ngành công nghiệp gây ô nhiễm cao như

thương mại điện tử. Ma giải thích triết lý của mình là: 'Hãy luôn cố gắng xi măng, than và thép. Đồng thời, chính phủ Trung Quốc đang thúc đẩy

yêu chính phủ nhưng đừng kết hôn với họ'. Tập đoàn Alibaba đã xây dựng thương mại điện tử như một lĩnh vực then chốt cho tăng trưởng kinh tế

được các mối quan hệ chính trị của mình. trong tương lai. Tuy nhiên, có những nguyên nhân gây lo ngại. Nhiều chính

quyền và doanh nghiệp địa phương đã vay mượn rất nhiều vì kỳ vọng tăng

Tung Chee-hwa, giám đốc điều hành đầu tiên của Hồng Kông sau khi trở về trưởng cao hơn, và do đó

Trung Quốc, phục vụ trong ban giám đốc. Alibaba

60
Machine Translated by Google
lo ngại rằng các tổ chức tài chính đã cho vay quá mức. Một số cảnh báo
về hậu quả của một vụ tai nạn. Hơn nữa, thật khó để thấy tốc độ tăng
trưởng của Trung Quốc tăng trở lại do dân số già đi và nguồn cung lao
động trẻ truyền thống từ các vùng nông thôn đang cạn kiệt: tỷ lệ tham
gia lực lượng lao động của Trung Quốc đã giảm từ mức cao 79% vào năm
1990 xuống còn 69% vào năm 2017. Mặc dù chính phủ đã nới lỏng quy định
nổi tiếng mỗi gia đình một con vào năm 2013, các bậc cha mẹ Trung Quốc
vẫn không muốn sinh thêm con vì chi phí nhà ở và nền giáo dục tốt ở các
trung tâm đô thị chính. Người ta dự đoán rằng vào đầu những năm 2030,
khoảng một phần tư dân số Trung Quốc sẽ trên 65 tuổi (so với 17% ở Vương
quốc Anh).
Tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại ở Trung Quốc nói chung đi kèm với
tốc độ tăng trưởng chậm lại của Trung Quốc.
thị trường thương mại điện tử (xem Bảng 1).
Đồng thời, Alibaba phải đối mặt với sự cạnh tranh lớn hơn ở thị
trường quê nhà. Một thập kỷ trước, Alibaba từng chứng kiến sự tấn công
của đối thủ Mỹ eBay tại thị trường Trung Quốc bằng cuộc chiến giá cả khốc
liệt. Jack Ma đã tuyên bố: 'EBay là một con cá mập trong đại dương; chúng
ta là một con cá sấu ở sông Dương Tử. Đánh ở biển thì thua, đánh ở sông
thì thắng.' Sự kết hợp của các yếu tố văn hóa, ngôn ngữ và chính sách
của chính phủ đã giữ khoảng cách với các công ty internet phương Tây ở
thị trường Trung Quốc: Google đã bị giảm thị phần xuống khoảng 1%, trong
khi Amazon cuối cùng đã chọn niêm yết trên trang TMall của Alibaba sau
một thập kỷ nỗ lực. liên doanh riêng của mình ở Trung Quốc.
Nhưng giờ đây, sự thống trị thị trường nội địa của Alibaba đang phải
đối mặt với thách thức địa phương từ JD.com hung hãn. Người sáng lập và
giám đốc điều hành của JD.Com Richard Liu đã tuyên bố
Mục tiêu đánh bại Alibaba để giành vị trí dẫn đầu: 'Sự cạnh tranh làm
cho hai công ty trở nên mạnh mẽ hơn. Tôi thực sự thích thi đấu.' Trong
khi Alibaba từ lâu đã phụ thuộc vào dịch vụ bưu chính không đáng tin cậy
của Trung Quốc để đưa hàng đến tận nhà khách hàng thì JD.com lại giống
Amazon hơn trong việc đầu tư mạnh vào các trung tâm phân phối và dịch vụ
giao hàng của riêng mình. Đến năm 2018, JD.com chiếm 16,3% thị trường
thương mại điện tử Trung Quốc. Tencent, công ty trò chơi trực tuyến và
mạng xã hội lớn nhất Trung Quốc, đã nắm giữ 15% cổ phần của JD.com, mang
lại cho đối thủ quyền truy cập vào hơn 890 triệu người dùng ứng dụng
nhắn tin điện thoại WeChat. WeChat cho phép người dùng quét thanh sản
phẩm
Alibaba: Cá sấu sông Dương Tử
mã bằng camera trên điện thoại thông minh của họ để mua hàng ngay lập
tức thông qua JD.com. Thương mại di động ngày càng quan trọng ở Trung
Quốc, với 788 triệu người là người dùng di động, chiếm 98% tổng số người
dùng cả nước vào năm 2017. Di động là một thách thức đối với mô hình bán
lẻ truyền thống dựa trên PC của Alibaba, nhưng công ty này đã vượt qua
được. đã bắt kịp khoảng 80% hoạt động kinh doanh thương mại điện tử trên
thiết bị di động vào năm 2017.
Trong bối cảnh Trung Quốc tăng trưởng chậm hơn và cạnh tranh trong
nước gia tăng, chiến lược quốc tế hóa của tân Chủ tịch Alibaba Daniel
Zhang dường như có ý nghĩa. Tuy nhiên, Zhang phải đối mặt với một thách
thức lớn: sự phản kháng ở thị trường thương mại điện tử lớn thứ hai thế
giới, Hoa Kỳ. Vào tháng 1 năm 2017, tháng đầu tiên của nhiệm kỳ Tổng
thống Mỹ mới, Jack Ma đã gặp Donald Trump ở New York và hứa rằng khoản
đầu tư của Alibaba vào Hoa Kỳ sẽ mang lại một triệu việc làm mới cho
nước Mỹ. Alibaba đã đầu tư vào hai trung tâm dữ liệu lớn để mở rộng hoạt
động kinh doanh điện toán đám mây. Tuy nhiên, Hoa Kỳ là quê hương của
Amazon, Micro-soft và Google, tất cả đều có hoạt động kinh doanh đám mây
rộng lớn của riêng mình. Ngoài ra, Donald Trump theo chủ nghĩa dân tộc
đang áp đặt các biện pháp tẩy chay đối với các công ty công nghệ Trung
Quốc và đe dọa áp đặt các mức thuế. Vào cuối năm 2018, Alibaba tuyên bố
ngừng hoạt động điện toán đám mây tại Hoa Kỳ. Đối với cá sấu sông Dương
Tử, việc tấn công cá mập đại dương ở vùng biển quê hương của chúng có
thể là một bước đi quá xa.
Nguồn vụ việc chính: China Daily, ngày 8 và 13 tháng 5 năm 2015; Financial
Times, ngày 9 tháng 9 năm 2014 và ngày 14 tháng 9 năm 2018; South China Morning
Post, ngày 12 tháng 2 năm 2015; Washington Post, ngày 23 tháng 11 năm 2014; Tạp
chí Phố Wall, ngày 4 tháng 12 năm 2018.
Câu hỏi
1 Tiến hành phân tích PESTEL của Alibaba tại thời điểm xảy ra vụ việc.
Đánh giá sự cân bằng giữa cơ hội và thách thức, sử dụng cùng loại
số liệu như trong Hình minh họa 2.1.
2 Vẽ sơ đồ xã hội cơ bản của mạng lưới Alibaba (xem
Mục 2.2.3 và Hình 2.5): có thể cần đơn giản hóa một chút. Giải
thích tại sao mạng lưới của Alibaba có thể hữu ích.
61