● MACDUFF

MACBETH ○ Isang kabalyerong pinagkakatiwalaan ng

- Ang padulang kwento na ito ay itinuturing isa sa
pinakamahusay at pinakapopular na trahedyang
naisulat ni William Shakespeare sa taong 1603
hanggang 1607 at ito ay halos kalahati lang ang
haba sa isa pa nyang dulang Hamley.
- Si William Shakespeare ay isang kilalang
manunulat at artista na ipinanganak sa taong
1564 at namatay sa taong 1613 sa edad na 52.
Siya din ay mayroong asaa, si Anne Hathaway, at
ang kanyang tatlong anak: Susan, ang panganay,
at ang kambal na sina Hamnet at Judith.
TAUHAN
● MACBETH
○ Thane ng Glamis
○ Thane ng Cawdor
○ Naging bagong hari ng Scotland
● BANQUO
○ Isang heneral at kaibigan ni Macbeth; sa
bandang huli ay ipinapatay lang ni
Macbeth
● 3 MANGHUHULA
○ May nakatatakot na itsurang tila mga
bruhang hindi nagmula sa daigdig ng
mga tao; ayon sa kanila:​
■ Si Macbeth ay magiging Thane
ng Cawdor at magiging hari
balang-araw, at​
■ Sa lahi ni Banquo magmumula
ang tagapagmana ng korona​.
○ Iba pang sinabi ng 3 bruha kay
Macbeth:
■ Kailangan niyang mag-ingat kay
Macduff;​
■ Hindi siya kailanman mapapatay
ng sinumang “iniluwal ng isang
babae”; at​
■ Magiging ligtas siya hangga’t
hindi niya nakikita ang gubat ng
Birnam Wood na papalapit sa
kastilyo ng Dunsinane.​
● HARING DUNCAN
○ Kasalukuyang hari ng Scotland at
nagsabing gusto niyang maghapunan at
magpalipas ng gabi sa kastilyo ni
Macbeth.
● LADY MACBETH
○ Asawa ni Macbeth at tumukso rito na
patayin si Haring Duncan, siya rin ang
nagplano ng lahat para maging malinis
ang pagpatay​.
hari na nakadiskubre sa bangkay at
nagsuspetsa sa totoong pagkamatay
nito​.
● MALCOLM
○ Anak ni Haring Duncan at tagapagmana
ng kaharian, nakatatandang kapatid ni
Donalbain​.
● MAHARLIKANG SCOTTISH
○ Nagluklok kay Macbeth sa trono; pero
sa huli ay sinuportahan sina Macduff at
Malcolm sa pagpatay kay Macbeth​.
● 3 MAMATAY TAO
○ Mga inutusan ni Macbeth para patayin
sina Banqou at Fleance​.
● FLEANCE
○ Anak ni Banquo na nakatakas mula sa
balak na pagpatay sa kanilang mag-ama​.
MGA PAMAHIIN
● Biglaang pagkamatay ng isang batang lalaking
gumaganap na Lady Macbeth.
● Pagkakagamit ng totoong patalim ng mga
tauhan.
● Hindi pagbanggit nang malakas sa pangalan ng
dula sa loob ng tanghalian maliban na lamang sa
aktal na pagtatanghal.
● Paglabas muna ng taong nakabanggit nito,
pag-ikot ng 3 beses, pagdura at pagmumura
nang malakas.
​
SI PELE ANG DIYOSA NG BULKAN AT APOY
TAUHAN
● HAUMEA
○ Diyosa ng Kalupaan
● KANE MILOHAI
○ Diyos ng Kalangitan
■ Sila ay may 6 na anak na babae
at 7 na lalaki
● NAMAKA
○ Diyosa ng Tubig
● PELE
○ Diyosa ng Apoy
● HI’IAKA
○ Diyosa ng hula at ng mga mananaya at
bunsong kapatid na babae nina Pela
● OHI’A
○ Lalaking kinahumalingan ni Pele
● LEHUA
○ Asawa ni Ohi’a
■ Silang 2 ay ginawang puno at
halaman ni Pele.
● 4 NA DIYOSA NG NIYEBE ● Magkakapareho ng
○ Sa sobrang pagkainis ng mga ito kina tunog ng huling salita sa
Pele at Hi’iaka dahil lagi na lamang sila bawat taludtod.
ang binibigyan ng atensyon ng mga tao, ● SAKNONG
gumaa sila ng paraan para mapaalis ang ○ Grupo ng taludtod ng tula.
pamilya ng 2 sa kanilang isla. ● TALINHAGA
● KANE-MILO ○ Paggamit ng matatalinhagang salita
○ Kapatid din ni Pele na may kakayahang upang pukawin ang mga damdamin ng
maibalik ang kalulua ng taong namatay mga mambabasa.
sa pamamagitan ng pagkuha nito sa ● KARIKTAN
kailaliman ng lupa. ○ Paggamit ng pili, angkop at maririkit na
● HOPOE salita upang maakit ang damdamin ng
○ Isang mortal at matalik na kaibigan ni mga mambabasa.
Hi’iaka. ○ Nagbibigay ng pangkalahatang
● LOHI”AU impresyon sa bumabasa.
○ Bagong kasintahan ni Pele na lihim ● TONO O INDAYOG
inibig ni Hi’iaka. ○ Tumutukoy sa paraan ng pagbigkas ng
bawat taludtod ng talata.
TAGPUAN ○ Karaniwang pataas o pababa ang
● TAHITI pagbigkas ng tula.
○ Tirahan ng pamilya ni Haumea at Kane ● PERSONA
Milohai ○ Nagsasalita ng tula.
● MAUNA LOA ○ Una, ikalawa, o ikatlong panauhan.
○ Bundok kung saan nanirahan sila Pele.
● HAWAII 4 NA URI NG TULA
○ Ito ay ikalimampu at pinakahuling ● LIRIKO O TULANG PANDAMDAMIN
estado ng Amerika na itinatatag noong ○ Makata ang kanyang sariling damdamin
Agosto 21, 1959. sa tula.
★ DALIT O HYMNO
ELEMENTO NG TULA ○ Pagpapala sa Diyos, sa pagawit na
● SUKAT pamamaraan.
○ Bilang ng pantig sa bawat taludtod. ★ ELIHIYA
■ Ex. isda is/da ○ Kamatayan o kalungkutan.
○ URI NG SUKAT ★ ODA
■ Kopla ○ Matayag ng damdamin o kaisipan.
■ Aapatin ★ SONETA
■ Aanimin ○ 14 taludtod o linya.
■ Pipituhin
■ Lalabindalawahin ANYO NG TULA
■ Lalabing animin ● MALAYANG TALUDTURIN
■ Lalabing waluhin ○ Walang sinusunod na sukat, tugma, o
● TUGMA anyo.
○ Pagkakapareho ng huling tunog o titik ● TRADISYUNAL
ng salita sa baat taludtod. ○ May sukat at tugma, at mga
○ URI NG TUGMA matalinhagang salita.
■ GANAP ● MAY SUKAT NA WALANG TUGMA
● Magkakapareho ang ○ May tiyak na bilang ang pantig ngunit
tunog at titik ng huling hindi magkasingtunog ang huling
salita sa bawat pantig.
taludtod. ● MAY TUGMA NA WALANG SUKAT
■ DI-GANAP ○ Walang tiyak na bilang ang mga pantig
sa bawat taludtod ngunit
magkasingtunog ang huling pantig.

★ AWIT O KANTA
○ Tungkol sa pag-ibig.
● NARATIBO O TULANG PASALAYSAY
○ Tulang naglalahad ng tagpo o
pangyayari.
★ EPIKO (TALABUNYI)
○ Nagsasaad ng kabayanihan ng
pangunahing tauhan na nagtataglay ng
katangiang nakahihigit sa karaniwang
tao na kadalasan siya’y buhat sa lipi ng
mga diyos o diyosa.
★ TULASINTA (METRICAL ROMANCE)
○ Walang gaanong banghay at tumutukoy
sa pakikipagsapalarang puno ng
kababalaghan.
★ TULAKANTA (RHYMED/METRICAL TALE)
○ Tulang salaysay na naging payak dahil sa
pangunahing tauhan nitong nilalang
lamang.
★ TULAGUNAM (BALLAD)
○ Awit na isinasali noon sa isang saya,
ngunit nang kalauna’y nakilala bilang
tulang kasaysayan na may wawaluhin o
aaniming pantig sa isang paraang payak
at tapatan.
● TULANG DULA
○ Isinasadula sa entablado o iba pang
tanghalan.
★ MAG-ISANG SALAYSAY (MONOLOGUE)
○ Isang tao lamang ang nagsasalita mula
sa simula hanggang sa dulo.
★ DULANG LIRIKO-DRAMATIKO
○ Kawalihan sa mga kalagayan, kilos, at
damdaming ipinapahayag sa
pamamagitan ng mga salita ng taong
kinauukulan.
★ DULANG KATATAWANAN
○ Nasusulat sa pamamaraan at
paksang-diang kapwa katawa-tawa.
★ DULANG KALUNOS-LUNOS
○ Pakikipagtunggali at pagkasawi ng isang
pangunahing tauhan laban sa isang
lakas na hiti na makapangyarihan tulad
ng tadhana.
★ DULANG MADAMDAMIN
○
Gala na lubhang madamdamin at
nagtataglay ng nakasisindak na
pangyayaring higit na normal.
★ DULANG KATAWA-TAWANG KALUNOS-LUNOS
○ Pinagsamang dulang kalunos-lunos at
madamdamin.
● TULANG PATNIGAN
○ Tulang sagutan na itinatanghal ng
magkakatunggaling makata, ngunit
hindi sa paraang padula.
★ KARAGATAN
○ Paligsahan sa tula na kalimitang nilalaro
sa mga luksang lamayan o pagtitipong
parangal sa isang yumao.
★ DUPLO
○ Pagtatalo na ginagamitan ng tula, na
karaniang hango sa mga salaikain,
kawikaan, at kasabihan.
★ BALAGTASAN
○ Pagtatalong patula tungkol sa isang
paksa.
★ BATUTIAN
○ Patulang pagtatalo na ang pangunahing
layunin ay makapagbigay-ali sa mga
nakikinig o bumabasa.
TAYUTAY
● Sinasadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng
mga salita upang madaling maunawaan, mabisa
at kaakit-akit ang pagpapahayag.
● PAGTUTULAD (SIMILE)
○ Paghahambing ng dalawang bagay
gamit ang parirala.
● PAGWAWANGIS (METAPHOR)
○ Tuwirang paghahambing ng dalawang
bagay ngunit hindi gumagamit ng
parirala.
● PAGBIBIGAY KATAUHAN (PERSONIFICATION)
○ Pagsasalin ng talino, gawi, katangian ng
mga tao sa bagay.
● PAGPAPALIT-SAKLAW (SYNECDOCHE)
○ Pagbanggit sa bahagi bilang pagtukoy sa
kabuuan o ng isang tao na
kumakatawan sa isang pangkat.
● PAGMAMALABIS (HYPERBOLE)
○ Pagpapalabis o pagpapakulang sa tunay
na kalagayan.
● PANG-UYAM (IRONY)
○ Paggamit ng pananalitang sa tiyakan ay
tla kapuri-puri.
● PAGTAWAG (APOSTROPHE) ● alimuom - baho
○ Isang panawagan o paki-usap sa isang ● bahag ang buntot - duwag
bagay na tila ito ay isang tao. ● ikurus sa kamay (o ibang bahagi ng katawan) -
tandaan
TEORYANG PAMPANITIKAN ● bukas ang palad - matulungin
● Moralismo ● kapilas ng buhay - asawa
○ Tumutukoy sa pagpapahalagang ● nagbibilang ng poste - walang trabaho
ginamit, pinahahalagahan ang ● basag ang pula - luko-luko
moralidad, disiplina at kaayusang ● ibaon sa hukay - kalimutan
nakapaloob sa akda. ● taingang kawali - nagbibingi-bingihan
● Sosyolohikal ● buwayang lubog - taksil sa kapwa
○ Tumutukoy sa mga tunay na nangyayari ● pagpaging alimasag - walang laman
sa lipunan. ● tagong bayawak - madaling makita sa
● Sikolohikal pangungubli
○ Nakatuon sa kalagayan ng isang tao, ● pantay na ang mga paa - patay na
maaaring sa pag-iisip o sa kanyang ● mapurol ang utak - mahina sa larangan ng
pag-uugali. pag-iisip o mabagal mag-isip
● Formalismo ● maitim ang budhi - tuso
○ Binibigyang pansin ang pinagmulang ● balat-sibuyas - mabilis masaktan o sensitibo
kapaligiran. ● pusong bakal - di marunong magpatawad,
● Imahismo matigas na kalooban
○ Pagpapahayag gamit ang mga larawang ● putok sa buho - ampon
biswal. ● may bulsa sa balat - kuripot
● Humanismo ● balat-kalabaw - matigas ang balat
○ Kakayahan o katangian ng tao sa ● may gintong kutsara sa bibig- mula ipinanganak
maraming bagay. ay mayaman na
● Marxsismo ● kusang-palo - sariling sipag
○ Teorya ni Karl Marx patungkol sa ● usad pagong - mabagal kumilos
pagkakaiba-iba ng kalagayan ng tao sa ● umuulan ng lalaki at babae - maraming lalaki at
buhay. babae
● Arketipo ● nakalutang sa ulap - masaya
○ Huwaran upang masuri ang elemento ● malaki ang ulo - mayabang
ng akda. ● itaga sa bato - ilagay sa isip
● Feminismo ● ginintuang puso - mabuting kalooban
○ Kalagayan ng kababaihan at ang ● takip-silim - malapit nang gumabi
pagkakapantay-pantay ng kababaihan at ● tulog langis - mahibing ang tulog
kalalakihan sa lipunan. ● tulog manok - matagal makagawa ng tulog /
● Eksistensiyalismo mabilis magising
○ Ang tao ay may malayang magpasiya ● pagsunog sa kilay - pag-aaral ng mabuti
para sa kanyang sarili upang ● saling pusa - nakikisali
mapalutang ang pagiging indibidwal. ● tengang kawali - nagbibingi-bingihan
● Klasisismo
○ Pinapahalagahan ang kaisipan kaysa
damdamin.
● Realismo
○ Pagtanggap sa katotohanan o realidad
ng buhay.

IDYOMA

● butas ang bulsa - walang pera

● ilaw ng tahanan - ina
● alog na ang baba - matanda na