Stay home! Stay safe!

LAURA ACADEMY PRIMARY DIVISION

+251 900 007 121 +251 973 408 425 +251 926 812 794 : 1812 : lauraacademy19@gmail.com

2013 ዓ/ም የ1ኛው ሩብ ዓመት የ2ኛ ክፍሌ የአማርኛ ቋንቋ ትምህርት ማስታወሻ

1) ቋንቋ

ቋንቋ ማሇት የሰው ሌጆች የየእሇት ኑሮአቸውን የሚያከናውኑበት የመግባቢያ መሳሪያ ነው፡፡

2) የቋንቋ ክህልት

2.1 ማዳመጥ

2.2 መናገር

2.3 መፃፍ

2.4 ማንበብ

3) የቋንቋ ሂደቶች 3 ናቸው

3.1 ይወሇዳሌ

3.2 ያድጋሌ

3.3 ይሞታሌ

3.1.1 ቋንቋ ይወሇዳሌ ስንሌ ተናጋሪ ሲፈጠርና አዲስ ቋንቋ ሲፈጠር ቋንቋ ተወሇደ እንሊሇን፡፡

3.1.2 ቋንቋ ያድጋሌ ስንሌ ተናጋሪ ሲፈጠር በከፍተኛ ቋንቋ ሲጨምር ቋንቋ አደገ እንሊሇን፡፡

3.1.3 ቋንቋ ሞተ ስንሌ የነበረው ቋንቋ ሆኖ ተናጋሪ ሲጠፋ ቋንቋ ሞተ እንሊሇን፡፡

4) የንግግር አይነቶች

ንግግር በሁሇት ይከፈሊሌ ፡- 1. በዝግጅት የሚደረግ ንግግር

2. ያሇዝግጅት የሚደረግ ንግግር

1. በዝግጅት የሚደረግ ንግግር ፡- ስሇምንናገረው ንግግር ርዕስ ተሰጥቶን ተዘጋጅተን

ተሇማምደን የምናቀርበው የንግግር አይነት ነው ፡፡

2. ያሇዝግጅት የሚደረግ ንግግር፡- ያሇዝግጅት የሚደረግ ንግግር በድንገት ሳንዘጋጅ በአጋጣሚ

የምናደርገው ንግግር አይነት ነው ፡፡

1
 4) ተመሳሳይ ቃሊት

4.1 በሊ -------- ተመገበ

4.2 ጅሌ ------- ሞኝ

4.3 ብሌህ-------- ብሌጥ

4.4 አከናወነ-------ሰራ

4.4 ትንሽ----------ጥቂት

5) ተቃራኒ ቃሊት

5.1 ትሌቅ----------ትንሽ

5.2 ወፍራም--------ቀጭን

5.3 ብዙ------------ጥቂት

5.4 ጥሩ------------መጥፎ

5.5 ጎረቤት---------አቅራቢያ

6) ሞክሼ ፊደሊት

6.1 ሞክሼ ፊደሊት ማሇት በድምጽ አንድ ሆነው በቅርጽ የሚሇየዩ ፊደሊት ናቸው ፡፡ እነሱም፡-

( ሠ፤ሰ ) ( ሀ፤ሐ፤ኀ ) ( ጸ፤ፀ ) ( አ፤ዐ )

7) ቃሊትና የቃሊት ትርጉም አመሰራረት

 ቃሊቶች በተመሳሳይ ፤ በተቃራኒ እና በማጥበቅና በማሊሊት ሉተረጉም ይችሊሌ፡፡

7.1 ቃሊት በተመሳሳይ ሲተረጎም ፡- ቃሊት በተመሳሳይ ሲተረጎም ተቀራራቢ ትርጉም

ይኖራቸዋሌ ፡፡ ሇምሳላ፡- በሊ------ተመገበ

ሄዳ------ተጓዘ

ጎረቤት------አቅራቢያ

7.2 ቃሊት በተቃራኒ ሲተረጎም ፡- የቃሊቱን ተቃራኒ ሀሳብ ያመሇክታለ ፤ ወይም

የማይመሳሰሌ ትርጉም ይሰጣለ፡፡ ሇምሳላ፡- በሊ-------ጠጣ

ሄደ-------መጣ

ሞኝ-------ብሌጥ

2
7.3 ቃሊት በማጥበቅና እና በማሊሊት ሲተረጎም

በቃለ ውሰጥ ካለት ፊደሊት አንዱ ጠብቆ ወይም ሊሌቶ በሚነበብበት ሰአት ሁሇት ትርጉም
ይኖረዋሌ፡፡ ሇምሳላ ፡-

ቃሊት ጠብቆ ሊሌቶ

ዋና የበሊይ አሇቃ መዋኘት

ገና በኣሌ ያሌደረሰ

በሽታ ህምም ጠረን

አሇ መኖር መናገር

ስንቅ ምግብ ንቀት

አዘጋጅ ፡- ከቋንቋ ት/ት ክፍሌ

ጥቅምት 2013 ዓ.ም