Tiện là gì?

Định nghĩa Tiện

Tiện là phương pháp gia công cắt gọt được thực hiện nhờ chuyển động chính
thông thường do phôi quay tròn tạo thành chuyển động cắt Vc kết hợp với
chuyển động tiến dao là tổng hợp của hai chuyển động tiến dao dọc Sd và tiến
dao ngang Sng do dao thực hiện.

Các dạng gia công tiện:

Tiện thô
Bước đầu tiên chính là gia công phá, mục đích là bóc đi bề mặt ngoài xấu xí
của phôi như rỗ, dính cát, biến cứng và có sai lệch quá lớn, phát hiện ra các
khuyết tật.
 Chiều sâu cắt lấy từ 4:6(mm)
 Máy dùng để gia công thô cần có độ công suất lớn, độ cứng vững cao để
đạt năng suất cao còn độ chính xác thì không càn lắm.
 Để tiện thô mặt ngoài thì thì ta có thể cắt theo từng lớp, từng đoạn hoặc
cắt phối hợp.
 Cắt theo từng lớp thì lực cắt nhỏ, biến dạng hệ thống nhỏ nên độ cứng
vững cao, có thể đạt độ chính xác cao nhưng năng suất thấp vì tổng đoạn
đường di huyển dao lớn.
 Khi cắt theo từng đoạn, trên mỗi đoạn không chỉ cắt 1 lần mà phải phân
chia nhiều lần cắt, lượng dư lớn và không đều, lực cắt lớn, biến dạng hệ
thống lớn nên độ cứng vững thấp, tuy nhiên phương pháp này cho năng
suất cao.
 Phương pháp cắt phối hợp để khắc phục nhược điểm của 2 phương pháp
trên

Tiện bán tinh

Là quá trình gia công được tiến hành trước khi tiện tinh, để cắt bỏ các bậc gồ
ghề quá nhiều trên chi tiết, để hỗ trợ cho quá trình tiện tinh.
  Chiều sâu cắt lấy từ 2:4(mm)
 Khi tiện bán tinh nên chọn chiều sâu cắt t sao cho nhiệt cắt không quá
lớn ảnh hưởng đến chất lượng và độ chính xác gia công chọn s theo
quan điểm bao đảm độ nhám bề mặt không quá nhỏ gây ra hiện tượng
trượt vượt và rung động ảnh hưởng đến chất lượng và nâng suất dùng
dao thép hợp kim với vận tốc vừa.

Tiện tinh mỏng

 Để gia công lần cuối, dùng phương pháp tiện tinh mỏng bằng dao hợp
kim cứng hoặc dao kim cương có lưỡi cắt được mài cẩn thận để đạt độ
thẳng và độ bóng lưỡi cắt dao.
 Chế độ cắt khi tiện tinh mỏng có lượng chạy dao và chiều sâu cắt khá
nhỏ còn vận tốc cắt thì khá lớn. Khi gia công hợp kim nhôm, tốc độ cắt
có thể đạt từ 1000:1500m/ph; hợp kim đồng thì V=300:450m/ph; kim
loại khác thì V=200:250m/ph.
 Khi tiện mỏng bằng dao kim cương có thể không cần dùng dung dịch
trơn nguội nhưng nếu cần dùng dao hợp kim cứng thì cần thiết phải có
vì khả năng chịu nhiệt của nó kém hơn.
 Máy và trang bị tiện tinh mỏng phải có độ chính xác và độ cứng vững
cao.
 Đây là phương pháp gia công duy nhất với vật liệu là kim loại màu vì
với vật liệu này không thể mài được do phoi mài dính kết vào bề mặt
làm việc của đá mài, làm mất khả năng cắt gọt của chúng.

DỤNG CỤ CẮT

Tất cả các dụng cụ cắt đều cấu tạo từ hai phần cơ bản:
- Phần làm việc (chứa đựng lưỡi cắt và phần làm bóng - nếu cần thiết)
- Phần kẹp chặt, dùng để định vị và kẹp chặt dụng cụ cắt vào các đồ gá
hoặc trang bị công nghệ (bao gồm kể cả các dạng như chuôi dao, lỗ lắp
ghép v...v.)
Các loại dụng cụ cắt khi tiện
Các loại dụng cụ cắt khi tiện gọi tắt là dao tiện gồm chủ yếu các loại dưới đây:
Dao tiện thô
Chức năng chính của dao tiện thô là loại bỏ tối đa lượng vật liệu thừa của phôi
trong khoảng thời gian cho phép. Góc cắt được mài để nó có thể chịu được áp
lực cắt lớn trong quá trình hoạt động.

Dao tiện phải

Dao tiện CNC tay phải có chức năng loại bỏ vật liệu khi di chuyển từ phải sang
trái. Tên “dao tiện phải” được đặt dựa trên sự tương đồng với bàn tay phải của
con người. Sử dụng tay phải của con người, ngón tay cái thể hiện hướng đi dao.
Do đó, lưỡi cắt chính nằm ở phía bên trái của dụng cụ.

Dao tiện trái

Không giống như dao tiện phải, dao tiện CNC tay trái loại bỏ vật liệu khi di
chuyển từ trái sang phải. Sử dụng bàn tay trái của con người, ngón tay cái thể
hiện hướng tiến dao. Do đó, lưỡi cắt chính nằm ở phía bên phải của dụng cụ.
Dao tiện ngoài
Dao tiện ngoài chủ yếu được sử dụng để tiện trụ ngoài hay tiện khỏa mặt. Có
hai loại chính gồm dao tiện ngoài đầu thẳng và đầu cong. Tùy thuộc vào yêu
cầu gia công để chọn dao tiện ngoài phù hợp.

Dao tiện trong (tiện lỗ)

Dao tiện trong được chia thành 2 loại chính là dao tiện lỗ suốt (lỗ thông) và dao
tiện lỗ bậc (lỗ không thông). Loại dao tiện CNC này thường được chế tạo bằng
thép hợp kim cứng (carbide) hoặc thép gió (HSS) có khả năng chịu nhiệt cao.
Dao tiện ren
Một trong những cách để tạo ren là sử dụng dao tiện ren trên các máy tiện
CNC. Dao tiện ren bao gồm dao tiện ren trong, dao tiện ren ngoài, dao tiện ren
trái và dao tiện ren phải.
Dao tiện rãnh và cắt đứt
Loại dao này được sử dụng để tạo rãnh trên các chi tiết trụ tròn hoặc để cắt đứt
những phần không cần thiết khỏi thanh vật liệu. Ngoài dao tiện rãnh và cắt đứt,
còn có loại dao tiện rãnh lỗ và dao tiện rãnh mặt đầu.
Dao tiện vai
Dao tiện vai chuyên sử dụng để tiện vai trụ bậc hay trụ vai có đường kính nhỏ.
Dao tiện vai được thiết kế với góc φ = 90°. Gồm dao tiện vai trái, dao tiện vai
phải.

Dao xén mặt đầu

Gồm dao xén mặt đầu thẳng và dao xén mặt đầu cong, thường được chế tạo
bằng thép hợp kim cứng (carbide) và thép gió (HSS). Loại dao này có thể chế
tạo với góc φ = 90°.
Dao tiện doa lỗ
Được thiết kế đặc biệt để doa lỗ với độ ổn định cao, chống rung động cực tốt để
đảm bảo độ chính xác dung sai của lỗ cũng như đạt được độ bóng đẹp của bề
mặt gia công.
Dao tiện định hình
Dao tiện định hình được sử dụng để gia công những chi tiết định hình trong sản
xuất hàng loạt, hàng khối. Dao tiện định hình có thể chia thành nhiều loại như
sau:

 Theo kết cấu có dao hình tròn và dao hình lăng trụ.
 Theo cách gá của dao với phôi có dao định hình hướng kính và dao định
hình tiếp tuyến.
 Theo vị trí trục dao và trục của phôi có dao gá thẳng và dao gá nghiêng.
 Lựa chọn dụng cụ tiện phù hợp nhu cầu

Lựa chọn dao tiện theo vật liệu

Loại vật liệu CNC bạn đang cắt là một trong những yếu tố quan trọng vì nó
quyết định loại dụng cụ tiện mà bạn có thể sử dụng. Các đặc tính quan trọng
mà bạn phải xem xét trước khi chọn một lưỡi dao tiện CNC bao gồm: độ cứng,
khả năng chống mài mòn và độ dẻo dai. Các đặc tính này có thể xác định loại
dao cắt mà bạn đang cần. Ví dụ, khi gia công vật liệu cực kỳ cứng thì dao
cacbua hoặc dao kim cương sẽ là lựa chọn phù hợp.

Lựa chọn hình dạng của dao

Hình dạng của dao tiện CNC cũng là một yếu tố khác cần xem xét trong quá
trình lựa chọn. Vị trí của lưỡi cắt cũng xác định hướng mà dụng cụ sẽ cắt (dao
tiện tay phải, dao tiện tay trái và dao tiện mũi tròn).

Lựa chọn theo hình dạng sản phẩm mong muốn

Tất cả các loại dao tiện CNC được phân loại theo cách sử dụng có thể tạo ra
sản phẩm với một hình dạng xác định. Do đó, bạn phải xem hình dạng sản
phẩm mong muốn của mình là gì từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp. Do sự phức
tạp của hầu hết các sản phẩm gia công CNC, bạn có thể cần chọn nhiều lưỡi
dao cho quá trình gia công.