SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BÀI TẬP THỂ LỰC NHẰM NÂNG CAO

THÀNH TÍCH CHẠY NGẮN 100M CHO HỌC SINH
LỚP 10A1 TRƯỜNG THPT TỰ LẬP

Môn: Thể dục

Cấp học: THPT
Tên tác giả: Trần Văn Toán
Đơn vị công tác: Trường THPT Tự Lập
Chức vụ: Giáo viên

Năm học 2019 - 2020

 MỤC LỤC

PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài:........................................................................................1
2. Điểm mới của đề tài:....................................................................................2
3. Phạm vi nghiên cứu:....................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu:............................................................................3
5. Thời gian nghiên cứu:..................................................................................3
6. Mục đích của đề tài:.....................................................................................3
PHẦN II - NỘI DUNG.........................................................................................4
1.1. Mục đích, yêu cầu:..................................................................................4
1.2. Nhiệm vụ:................................................................................................4
1.3. Thực trạng của đề tài:..............................................................................6
2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI......................................................................................7
2.1. Nghiên cứu một số bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích chạy ngắn
100 m cho 10 học sinh lớp 10A1 trường THPT Tự Lập:...............................7
2.2. Cơ sở khoa học sư phạm, y sinh học của đề tài nghiên cứu:...................7
2.3. Áp dụng những bài tập thể lực bổ trợ đã nghiên cứu vào tập luyện và
đánh giá hiệu quả trong thực tiễn tập luyện có so sánh đối chứng:................9
PHẦN III - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..........................................................14
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................16
 PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Giảng dạy kỹ thuật là nhiệm vụ hàng đầu của quá trình giảng dạy và huấn
luyện chạy ngắn 100 m. Chỉ có thể đạt được hiệu quả giảng dạy cao cũng như
việc nâng cao thành tích cho người học trên cơ sở trang bị những kỹ thuật toàn
diện cho người tập. Trong chương trình giáo dục trung học phổ thông có rất
nhiều môn thể thao đã được đưa vào giảng dạy như: Đá cầu, cầu lông, thể dục
cơ bản nhất là điền kinh. Tập luyện điền kinh không đòi hỏi các sân bãi dụng cụ
phức tạp nên đã trở thành môn thể thao cơ bản được đưa vào giảng dạy trong
nhà trường với những nội dung như: Chạy, nhảy cao, nhảy xa từ khi chưa có
hướng đổi mới phương pháp dạy học. Vì vậy các bài tập bổ trợ chuyên môn là
yếu tố quan trọng của quá trình hình thành đúng kỹ thuật động tác.
Trong những năm gần đây thể thao Việt Nam đã có những bước tiến đáng
kể trên đấu trường thế giới và khu vực. Điền kinh là “Nữ hoàng” của các môn
thể thao nó ngày càng có sức quyến rũ bởi Điền kinh được bắt nguồn trong lao
động sản xuất và chiến đấu, các quốc gia đều lấy Điền kinh làm nội dung và
phương tiện để rèn luyện thể lực trong nhân dân là chủ yếu.
Chính vì vậy, điền kinh được xác định là một trong các môn thể thao
trọng điểm trong chiến lược phát triển thể thao thành tích cao của nước ta. Tuy
nhiên, để duy trì và phát triển những thành tích đã đạt được, cũng như nhiều
môn thể thao khác, Điền kinh cần được đầu tư toàn diện hơn nữa, đặc biệt là
việc xây dựng quy trình đào tạo đội ngũ cán bộ, giáo viên chuyên sâu môn điền
kinh. Thành tích thi đấu trong Điền kinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, song có
thể khẳng định rằng,ở mỗi nội dung Điền kinh (chạy, nhảy, ném, đẩy...) thành
tích thi đấu phụ thuộc vào những yếu tố chuyên môn mang tính đặc thù.
Công tác giảng dạy và huấn luyện là một nhiệm vụ hàng đầu của quá trình
giảng dạy và huấn luyện chạy ngắn 100 m. Chỉ có thể đạt được hiệu quả giảng
dạy cao cũng như việc nâng cao về thành tích cho người học trên cơ sở trang bị
những hiểu biết về kỹ thuật toàn diện cho người tập. Giáo dục thể chất là một
mặt của giáo dục toàn diện, đồng thời là một bộ phận không thể tách rời của sự
nghiệp giáo dục của Đảng và Nhà nước ta.
Sự nghiệp giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng đã góp phần
hết sức quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, hoàn thiện
về nhân cách, trí tuệ và thể chất để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại
hóa đất nước, giữ vững và tăng cường quốc phòng an ninh.

1/15
 Tầm quan trọng của thể dục thể thao (TDTT) thể hiện rõ trong tư tưởng và
việc làm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây
đời sống mới, việc gì cũng cần tới sức khỏe mới thành công”.
Điền kinh là một môn thể thao bao gồm các nội dung đi bộ, chạy, nhảy,
ném đẩy và nhiều môn phối hợp. Chạy ngắn là nội dung điển hình của sự phát
triển về tốc độ, có cường độ và biên độ cực lớn hội tụ đầy đủ các yếu tố Nhanh;
Mạnh; Bền trong thể thao. Đồng thời còn có tác động tốt tới các cơ quan chức
năng của cơ thể, thông qua nội dung chạy ngắn để rèn luyện ý chí vươn lên, sự
nỗ lực của bản thân cho học sinh trong học tập, lao động.
Môn chạy là một môn hoạt động phong phú và đa dạng nó rất gần gũi với
con người. Ngay từ khi sinh ra lớn lên biết đi rồi đến chạy rồi xuất hiện những
trò chơi dưới dạng các bài tập này.
2. Điểm mới của đề tài:
Chạy cự ly ngắn là nội dung đơn giản cần ít phương tiện và dụng cụ để
tiến hành (bàn đạp, đồng hồ, dây đích). Chạy cự ly ngắn 100 m, đòi hỏi phải
chạy với tốc độ cực đại nên người tập phải xuất phát nhanh, tăng tốc độ thật
nhanh trong chạy lao sau xuất phát để có tốc độ cực đại và cố gắng duy trì tới
đích. Là quá trình phối hợp nhuần nhuyễn của 4 giai đoạn: xuất phát; chạy lao
sau xuất phát; chạy giữa quãng và về đích. Ngoài ra chạy ngắn là nội dung được
rất nhiều học sinh yêu thích. Bởi là môn thể hiện đầy đủ các yếu tố nhanh nhẹn,
khỏe mạnh và khéo léo và tâm lý muốn khẳng định mình so với tập thể của học
sinh.
Đi đôi với việc giảng dạy, huấn luyện chúng ta biết kết hợp với hình thức
kiểm tra đánh giá có như thế mới giúp cho giáo viên nắm vững được những cái
mà học sinh chưa hoàn thiện được qua đó kịp thời giúp đỡ các em mở rộng, đào
sâu, hoàn thiện kĩ năng, kĩ xảo trong học tập.
Hơn nữa, tố chất nhanh là tố chất vô cùng quan trọng nhất trong các tố
chất. Đó là tố chất nhằm thúc đẩy các tố chất khác cùng phát triển.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, với những kiến thức hơn 14 năm
công tác của bản thân trong những năm giảng dạy và huấn luyện tại trường
THPT mong muốn được góp phần nâng cao thể lực cho học sinh trong giảng
dạy chạy ngắn 100 m. Từ những vấn đề nêu ở trên tôi chọn nghiên cứu đề tài
sáng kiến kinh nghiệm:“Một số bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích
chạy ngắn 100 m cho học sinh lớp 10A1 trường THPT Tự Lập”. Với đề tài
sáng kiến kinh nghiệm này tôi mong muốn nâng cao được thể lực chất lượng
giảng dạy và huấn luyện về thành tích chạy ngắn 100 m của học sinh lớp 10
trung học phổ thông Tự Lập.
2/15
 3. Phạm vi nghiên cứu:
Tìm hiểu, nghiên cứu phân phối chương trình, sách giáo khoa và thực tiễn
dạy học môn chạy ngắn 100 m ở lớp 10A1 trường trung học phổ thông Tự Lập.
Vận dụng một số bài tập phát triển thể lực nhằm nâng cao thể lực cho học
sinh tập nội dung chạy ngắn 100 m lớp 10A1 trường trung học phổ thông Tự
Lập.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp tổng hợp phân tích tài liệu.
- Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá các tố chất thể lực và kỹ thuật.
- Phương pháp thống kế.
5. Thời gian nghiên cứu:
- Thời gian: Từ 18/8/2019 đến 12/10/2019.
- Địa điểm: Trường trung học phổ thông Tự Lập, Mê Linh, Hà Nội.
- Trang thiết bị: Bàn đạp, đường chạy ngắn 100m, vôi, dây đích, đồng hồ
bấm giây, dây nhảy, còi, bóng chuyền.
6. Mục đích của đề tài:
Mục tiêu của tôi đó là đem đề tài trao đổi với các đồng nghiệp nhằm mục
đích nâng cao nghiệp vụ chuyên môn công tác của bản thân góp phần vào việc
nâng cao thể lực và năng lực tập luyện của học sinh đang học nội dung chạy
ngắn ở lớp 10 tại trường trung học phổ thông Tự Lập.
Đề tài nhằm giải quyết được sự yếu kém về thể lực của học sinh nói
chung và thể lực chuyên môn chạy ngắn nói riêng. Nêu được những khó khăn
trong giảng dạy và tập nội dung chạy ngắn trong chương trình chính khóa của
môn thể dục trung học phổ thông.

3/15
 PHẦN II - NỘI DUNG
1. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Mục đích, yêu cầu:
Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm này, trên cơ sở nghiên cứu những
phương pháp tập luyện nhằm nâng cao thành tích chạy ngắn 100 m cho học
sinh của trường trung học phổ thông Tự Lập, từ đó lựa chọn được các phương
pháp tập luyện, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và hoàn thành tài liệu
chuyên môn phục vụ cho công tác huấn luyện chạy ngắn 100 m.
Trong nhiều năm gần đây thành tích thi đấu tại các giải thi điền kinh Cấp
Thành phố và thi Hội khỏe Phù đổng cấp Thành phố đội tuyển điền kinh nhà
trường luôn đạt giải cao. Có được điều đó là do nhà trường đã đầu tư cơ sở vật
chất khang trang cho việc giảng dạy và huấn luyện thể dục thể thao. Giúp học
sinh nâng cao sức khỏe, thể lực, hoàn thiện khả năng vận động và yêu thích
môn học giáo dục thể chất hơn.
1.2. Nhiệm vụ:
Nhà trường hiện có 4 thầy giáo, cô giáo trong nhóm thể dục, quốc phòng an
ninh năng động, có nhiều kinh nghiệm. Qua nghiên cứu tìm hiểu dự giờ dạy của
giáo viên và một số giáo án giảng dạy thể dục, các giáo viên đã tuân thủ theo đúng
kế hoạch chương trình và phương pháp giảng dạy đã được Sở giáo dục và đào tạo
Hà Nội ký duyệt đầu năm học. Để đạt được mục đích đã đề ra, đề tài cần giải
quyết hai nhiệm vụ cơ bản sau: Nghiên cứu những bài tập thể lực để nâng cao
thành tích môn chạy ngắn cự li 100 m cho học sinh lớp 10A1 trường trung học
phổ thông Tự Lập.
Áp dụng những bài tập thể lực đã nghiên cứu vào tập luyện và đánh giá
hiệu quả trong thực tiễn tập luyện có so sánh đối chứng.
Khái niệm sức nhanh: Sức nhanh là khả năng thực hiện động tác trong
thời gian ngắn nhất. Sức nhanh là năng lực bột phát và vận tốc với tốc độ nhanh
nhất. Hay nói cách khác “tốc độ của xung động thần kinh gây ra cho sự co cơ
trong thời gian phản ứng ngắn nhất có tác dụng đối với tốc độ vận động”.
Khái niệm sức mạnh: Sức mạnh là năng lực của cơ bắp để khắc phục lực
cản bên ngoài bằng sự căng cơ. Sức mạnh được thể hiện ở nhiều hoạt động vận
động khác nhau: Ví dụ: Nâng vật nặng, cử tạ...
Phân loại sức mạnh: Sức mạnh được phân thành các dạng như sau: sức
mạnh có rất nhiều loại hình biểu hiện, do đó chỉ dùng một định nghĩa để biểu đạt
khái niệm sức mạnh là không xác thực. Trong thực tiễn thể thao biểu hiện của
sức mạnh có thể phân ra các 4 loại sau:
- Sức mạnh tối đa (hay còn gọi là sức mạnh tuyệt đối).
4/15
 - Sức mạnh tương đối.
- Sức mạnh tốc độ.
- Sức mạnh bền.
* Sức mạnh tối đa: sức mạnh tối đa là tốc độ căng cơ lớn nhất để khắc
phục trọng lượng tối đa. Khi số lượng cơ co tối đa, các sợi cơ đều co và độ dài
cơ là tối ưu thì cơ sẽ co với lực tối đa.Sức mạnh tối đa thường đạt dược trong co
cơ tĩnh.
* Sức mạnh tương đối: sức mạnh tương đối được thể hiện trong các hoạt
động mà người tập hoặc vận động viên phải di chuyển toàn bộ cơ thể hoặc một
trọng lượng tối đa.
* Sức mạnh tốc độ: Sức mạnh tốc độ là một lọa sức mạnh biểu hiện ở sự
tăng tốc độ khi khắc phục một lực cản nhất định. Sức mạnh tốc độ lớn hay nhỏ
có quan hệ đến tốc độ vận động của các chi trên cơ thể nhằm khắc phục lực cản.
Hay nói cách khác sức mạnh tốc độ là tốc độ tác động lớn nhát dược thực hiện
trong diều kiện lượng vận động quy định. Hình thức biểu hiện của sức mạnh tốc
độ là sức mạnh bột phát.

I=
Trong đó: I: Là sức mạnh tốc độ.
: Là lực tối đa trong khi thực hiện động tác.
t: Là thời gian đạt được chỉ số tối đa.
* Sức mạnh bền: sức mạnh bền là khả năng duy trì động tác sức mạnh
trong thời gian dài nhất hoặc có thể lặp lại số lần nhiều nhất khi khắc phục một
lực cản bên ngoài nhất định.
* Sức mạnh bột phát: ngoài ra chúng ta còn thấy sức mạnh bột phát, sức
mạnh bột phát là khả năng con người phát huy một lực lớn nhất trong khoảng
thời gian ngắn nhất. Tố chất sức mạnh tốc độ đặc biệt quan trọng vì nó giải
quyết tương đối tốt nhiệm vụ của các môn thể thao có chu kỳ và không có chu
kỳ. Nhảy xa là một kỹ thuật khó, đòi hỏi nhiều tố chất sức nhanh, sức mạnh tốc
độ, khả năng phối hợp vận động...Trong đó sức mạnh tốc độ ở giai đoạn chạy đà
và giậm nhảy là một trong những tố chất quyết định đến thành tích chạy ngắn
100 m. Từ các ý kiến trên chứng tỏ bản chất của sức mạnh tốc độ là sức mạnh và
sức nhanh nên có thể nói sức mạnh tốc độ là tố chất đặc thù quyết định thành
tích chạy ngắn 100 m.

5/15
 1.3. Thực trạng của đề tài:
Như chúng ta đã biết môn Thể dục là môn học có tính chất đặc thù riêng,
nó khác các môn văn hóa khác ở chỗ là giảng dạy ngoài trời học sinh tiếp xúc
trực tiếp với điều kiện ngoại cảnh như nắng, gió, ánh sáng, không khí…
Trong quá trình giảng dạy và huấn luyện, người giáo viên giáo dục thể
chất đóng vai trò chủ đạo tổ chức, điều khiển và sắp xếp hợp lý các nội dung và
lượng vận động phù hợp với nguyên tắc sư phạm chung. Tác động của buổi tập
phải toàn diện về các mặt giáo dưỡng, giáo dục sức khỏe, trong các nội dung của
môn thể dục chạy ngắn có vai trò quan trọng liên quan đến các nội dung khác.
Sức nhanh nói chung và sức nhanh khi di chuyển nói riêng đều rất cần thiết cho
các hoạt động sống.
Tập luyện chạy ngắn 100 m có ý nghĩa rất lớn trong công tác giáo dục và
bồi dưỡng học sinh trong nhà trường. Qua đó hình thành các phẩm chất ý chí và
đạo đức của con người, góp phần vào giáo dục và nâng cao trí tuệ, giáo dục lao
động và giáo dục thẩm mỹ cho các em. Chạy ngắn 100 m là một hoạt động có
chu kỳ nó biểu hiện năng lực di động của con người với tốc độ nhanh nhất. Tần
số và độ dài bước chạy là hai thành phần quyết định tốc độ chạy. Tuy nhiên, nếu
cố bước dài sẽ làm giảm tần số, mặt khác nếu cố tăng tần số và độ dài bước chạy
phải hợp lý không để chúng cản phá lẫn nhau mới có tốc độ cao.
Chạy ngắn gồm các cự ly sau: 60 m, 80 m, 100 m, 200 m, 400 m, trong đó
chạy 80 m là một nội dung bắt buộc theo phân phối chương trình trong giờ học
thể dục cấp trung học phổ thông và chạy ngắn 100 m là nội dung mà giải điền
kinh và hội khỏe Phù Đổng thành phố tổ chức thi đấu.
Trong những năm học trước, trường trung học phổ thông có tham gia thi
đấu giải điền kinh và hội khỏe phù đổng, trong đó có môn chạy ngắn cự ly 100
m, nhưng thành tích của các em không được tốt. Nguyên nhân là do thời gian
tập luyện ít. Hơn nữa, phương pháp tập luyện chưa phù hợp. Vì vậy trong đầu
học kỳ I năm học 2019 - 2020, muốn học sinh thi đấu đạt kết quả cao, tôi thiết
nghĩ, trong quá trình giảng dạy và huấn luyện, người giáo viên cần phải làm thế
nào giúp học sinh rèn luyện để có thể lực tốt, lĩnh hội được kiến thức đầy đủ,
nắm vững kỹ thuật và nâng cao thành tích.
Qua khảo sát chất lượng 10 em học sinh lớp 10A1 trong đầu học kỳ I năm
học 2019 - 2020, kết quả môn chạy ngắn cự ly 100 m thu được như sau:

6/15
 Bảng 1: Kết quả khảo sát điều tra
Thứ tự Họ và tên Thành tích
1 Trần Công Bằng 13”2
2 Phan Thanh Dũng 13”5
3 Mai Đức Duy 13”4
4 Nguyễn Lương Hùng 13”00
5 Trần Đức Long 13”6
6 Ngô Bình Minh 12”9
7 Nguyễn Minh Ngọc 13”7
8 Võ Tiến Phong 13”1
9 Hồ Anh Tiến 13”6
10 Phạm Anh Tuấn 13”3

2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI

2.1. Nghiên cứu một số bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích chạy ngắn
100 m cho 10 học sinh lớp 10A1 trường THPT Tự Lập:
a. Trong quá trình giảng dạy nội dung điền kinh của trường, tôi đã áp
dụng hai phương pháp là: phương pháp sử dụng một số trò chơi và phương pháp
tập luyện với các bài tập chuyên môn: Người thừa thứ 3; Lò cò tiếp sức; Chuyển
tiếp sức, chuyển vật; Chạy tiếp sức; Chạy đuổi tiếp sức; Ai nhanh hơn; Bóng
chuyền 6.
b. Phương pháp tập luyện với các bài tập thể lực chuyên môn:
+ Các bài tập chạy với cường độ lớn, với thời gian, quãng đường ngắn
(như chạy tốc độ cao 30 m, 40 m, 50 m).
+ Chạy tăng tốc 30 m, 40 m, 50 m, 60 m.
+ Xuất phát cao, chạy lao 20 - 25 m.
+ Xuất phát thấp, chạy lao 20 - 25 m, chạy giữa quãng 50 - 60 m.
+ Chạy đạp sau.
+ Hoàn thiện kĩ thuật.
2.2. Cơ sở khoa học sư phạm, y sinh học của đề tài nghiên cứu:
Đặc điểm tâm, sinh lý học sinh trung học phổ thông (16 - 18 tuổi). Ở lứa
tuổi này, cơ thể các em đang ở giai đoạn đầu của thời kỳ trưởng thành; sự phát
triển các chức năng sinh lý, tâm lý đã tương đối hoàn thiện, tạo điều kiện thuận
lợi cho sự phát triển các năng lực hoạt động thể lực cũng như năng lực hoạt
động tư duy. Sự phát triển các cấu trúc cơ thể, tố chất vận động cũng như các
yếu tố tâm lý, cảm xúc ở lứa tuổi này là cơ sở để cơ thể các em sẵn sàng tiếp

7/15
nhận lượng vận động ở mức độ rất lớn cùng với sự nỗ lực ý chí rất cao. Đây là
lứa tuổi thuận lợi nhất để phát triển tố chất sức nhanh và sức mạnh.
Đặc điểm sinh lý: học sinh các trường phổ thông trung học thường ở lứa
tuổi từ 16 - 18, cơ thể các em đã phát triển, các chức năng sinh lý tương đối ổn
định, khả năng hoạt động của các cơ quan bộ phận của cơ thể được nâng cao, sự
phát triển thể hình đã tương đối hoàn thiện.
- Hệ thần kinh: các bộ phận thần kinh trung ương đã khá hoàn thiện tạo
điều kiện cho việc tiếp thu, hình thành và hoàn thiện kỹ thuật động tác, kích
thước não và hành tuỷ đạt đến mức của người trưởng thành. Hoạt động phân
tích của não tăng. Trên vỏ não, các quá trình tri giác vận động có định hướng
sâu sắc hơn, khả năng nhận biết cấu trúc động tác và tái hiện chính xác, khả
năng vận động được nâng cao. Ngoài ra, do hoạt động của các tuyến giáp trạng,
tuyến sinh dục có ảnh hưởng đến hoạt động thể dục thể thao nên các bài tập đơn
điệu, thiếu hấp dẫn sẽ làm cho các em dễ cảm thấy nhàm chán, mệt mỏi. Vì vậy,
cần có nhiều hình thức tập luyện khác nhau trong buổi tập.
- Hệ cơ: chưa hoàn thiện, sức cơ chưa tốt lên cần tập những bài tập phát
triển sức mạnh để góp phần thúc đẩy sự phát triển của cơ, số lượng cơ tăng
chậm nhưng chiều dài sợi cơ phát triển mạnh. Tính đàn hồi của cơ tăng nhưng
không đều, do đó để củng cố phát triển sức mạnh - tốc độ khi áp dụng các bài
tập cần nâng từ từ lượng vận động (LVĐ) để các em dễ thích nghi một cách hợp
lý nhất. Tránh tăng LVĐ đột ngột dễ dẫn đến chấn thương. Các bài tập phải
đảm bảo tính vừa sức, phát triển đồng đều các nhóm cơ. Cần chú trọng các bài
tập cơ chi dưới.
- Hệ tuần hoàn: tiếp tục phát triển và dần hoàn thiện. Buồng tim phát triển
tương đối hoàn thiện, tim đập từ 70 - 80 lần/phút. Phản ứng của hệ tuần hoàn
tương đối rõ rệt. Sau khi hoạt động, mạch đập và huyết áp hồi phục tương đối
nhanh chóng cho nên có thể tập được bài tập tốc độ hoặc sức mạnh - tốc độ.
- Hệ hô hấp: sự phát triển cơ thể ở lứa tuổi này làm biến đổi chức năng
của hệ hô hấp và có sự thay đổi về độ dài của 1 chu kỳ hô hấp. Vòng ngực của
nam từ (68 - 74 cm). Diện tích tiếp xúc từ (100 - 120cm). Dung tích phổi tăng
nhanh, tần số thở 10 - 20 lần/phút. Dung tích sống và thông khí phổi tăng tối đa,
hấp thụ oxy tối đa. Tuy nhiên các cơ hô hấp vẫn còn yếu nên sự co giãn của lồng
ngực nhỏ, chủ yếu là cơ giãn cơ hoành. Vì vậy trong tập luyện cần thở sâu và
tập chung chú ý thở.
- Hệ vận động: xương đã phát triển tương đối ổn định, sụn ở 2 đầu xương
còn dài nhưng sụn chuyển thành xương. Cột sống đã ổn định về hình dạng
nhưng chưa hoàn thiện có thể cong vẹo.
8/15
 - Hệ máu: trong giai đoạn này, đối với các em, hoạt động cơ bắp làm cho
hệ máu có những thay đổi nhất định. Hàm lượng hemoglobin cũng như hồng cầu
trong máu đều tăng làm cho dung tích oxi trong máu cũng tăng lên sau các hoạt
động xảy ra nhanh.
- Trao đổi chất và năng lượng: ở giai đoạn này, đòi hỏi về các chất đường,
đạm, mỡ, muối khoáng rất lớn, quá trình chuyển hoá xảy ra rất nhanh, một mặt
chuyển hoá cho quá trình trưởng thành cơ thể, mặt khác để cung cấp cho quá
trình vận động thể lực.
Đặc điểm tâm lý: các em ở lứa tuổi này luôn tỏ ra mình đã lớn, đòi hỏi
mọi người xung quanh coi trọng mình. Các em đã có sự hiểu biết, ưa hoạt động,
có hoài bão ước mơ. Do quá trình hưng phấn chiếm ưu thế hơn quá trình ức chế
nên các em tiếp thu cái mới nhanh nhưng lại dễ chán nản. Khi đạt được một số
kết quả nào đó, các em dễ tỏ ra tự mãn và điều đó sẽ tác động không tốt đến tập
luyện. Khi tiến hành tập luyện cần nhắc nhở, chỉ bảo tận tình, ân cần, nhẹ nhàng
động viên, khen thưởng kịp thời. Những em tiếp thu chậm thường hay tự ti, từ
đó các em tỏ ra chán nản. Vì vậy cần động viên khích lệ ngay, có định hướng để
hiệu quả các bài tập được nâng lên. Đây cũng là một động lực tâm lý giúp thanh
niên có thể vượt qua khó khăn, thử thách trong học tập và sinh hoạt, đặc biệt là
trong tập luyện TDTT hết sức gian khổ. Vì vậy khi đề ra mục tiêu tập luyện
cũng như lên kế hoạch huấn luyện cần chú ý đến những đặc điểm này.
2.3. Áp dụng những bài tập thể lực bổ trợ đã nghiên cứu vào tập luyện và
đánh giá hiệu quả trong thực tiễn tập luyện có so sánh đối chứng:
Để kết quả ban đầu đạt được kết cao hơn nữa, tôi đã áp dụng 16 buổi tập
như sau: 8 buổi đầu tôi áp dụng tập luyện chủ yếu là phương pháp trò chơi, 8
buổi sau tôi cho tập luyện bằng các bài tập chuyên môn.
ª Phương pháp 1: Phương pháp với các bài tập chơi trò chơi.
a. Buổi tập thứ nhất: Bài tập phát triển chung (4 Lần x 8 Nhịp). Động tác
tay ngực, Động tác lườn, Động tác bụng, Động tác vặn mình, Động tác toàn
thân. Tập xoay các khớp (2 Lần x 8 Nhịp). Xoay cổ chân kết hợp với cổ tay,
xoay khớp vai, xoay khớp gối. Ép dây chằng dọc, ép dây chằng ngang. Tập bài
tập chuyên môn (2 - 3 lần). Chạy nâng cao đùi, Chạy đạp sau, Chạy lăng chân ra
sau. Thể lực phát triển chung: chạy ngược chiều theo tín hiệu (4 lần). Chơi trò
chơi: người thừa thứ 3. Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi và cho học
sinh chơi. Thả lỏng.
b. Buổi tập thứ 2: Bài tập phát triển chung 6 động tác: Tay, lườn, bụng,
vặn mình, chân, toàn thân (4 Lần x 8 Nhịp). Bài tập chuyên môn và các động tác
bổ trợ (2 - 3 lần). Xoay các khớp; Chạy bước nhỏ; Chạy nâng cao đùi; Chạy
9/15
lăng chân ra sau. Trò chơi: chạy tiếp sức. Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật
chơi và cho học sinh chơi. Chạy nhanh 100 m (2 lần). Thả lỏng.
c. Buổi tập thứ 3: Bài tập chuyên môn và các động tác bổ trợ (2 - 3 lần):
Xoay các khớp; Chạy bước nhỏ; Chạy nâng cao đùi; Chạy lăng chân ra sau. Trò
chơi: lò cò tiếp sức. Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi và cho học sinh
chơi. Chạy nhanh 100 m (2 lần). Thả lỏng.
d. Buổi tập thứ 4: Bài tập phát triển chung và chuyên môn (như buổi tập
thứ nhất). Trò chơi: Chạy tiếp sức chuyển vật. Giáo viên hướng dẫn cách chơi,
luật chơi và cho học sinh chơi. Chạy nhanh 100 m (2 lần). Thả lỏng.
e. Buổi tập thứ 5: Bài tập phát triển chung 6 động tác như buổi tập thứ
nhất (4 Lần x 8 Nhịp). Bài tập chuyên môn. Trò chơi: Chạy thoi tiếp sức. Giáo
viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi và cho học sinh chơi. Đứng tại chỗ tập đánh
tay 3 lần. Chạy nhanh 100 m (2 lần). Thả lỏng.
f. Buổi tập thứ 6: Bài tập phát triển chung và chuyên môn. Tập xuất phát
cao: 3 lần. Theo 3 hiệu lệnh:“vào chỗ”; “sẵn sàng”; “chạy”. Tập xuất phát
thấp: 5 lần. Theo 3 hiệu lệnh:“vào chỗ”; “sẵn sàng”; “chạy”. Trò chơi: chạy
đuổi tiếp sức. Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi và cho học sinh chơi.
Chạy nhanh 100 m (1 lần). Thả lỏng.
g. Buổi tập thứ 7: Bài tập phát triển chung và chuyên môn. Tập xuất phát
thấp: 3 lần. Chạy tăng tốc: 3 lần. Trò chơi: Ai nhanh hơn. Giáo viên hướng dẫn
cách chơi, luật chơi và cho học sinh chơi. Chạy nhanh 100 m (2 lần). Tập phản
xạ thi đấu. Thả lỏng.
h. Buổi tập thứ 8: Bài tập phát triển chung và chuyên môn. Tập xuất phát
thấp: 3 lần. Chạy bước nhỏ: 3 lần. Chạy nâng cao đùi: 3 lần. Trò chơi: Bóng
chuyền 6. Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi và cho học sinh chơi. Kiểm
tra đánh giá kết quả chạy 100 m (1 lần). Thả lỏng.
KẾT QUẢ THỰC HIỆN VÀ SO SÁNH ĐỐI CHỨNG
Sau 8 buổi tập luyện bằng phương pháp trò chơi, tôi đã tiến hành kiểm tra
thành tích chạy 100 m của 10 em học sinh lớp 10A1 trường THPT Tự Lập kết
quả thu được ở bảng 2.
Bảng 2: Kết quả sử dụng phương pháp trò chơi

Thứ tự Họ và tên Thành tích Thành tích sau

ban đầu tập luyện
1 Trần Công Bằng 13”2 13”
2 Phan Thanh Dũng 13”5 13”3
3 Mai Đức Duy 13”4 13”2
10/15
 4 Nguyễn Lương Hùng 13”00 12”8
5 Trần Đức Long 13”6 13”4
6 Ngô Bình Minh 12”9 12”7
7 Nguyễn Minh Ngọc 13”7 13”4
8 Võ Tiến Phong 13”1 12”9
9 Hồ Anh Tiến 13”6 13”4
10 Phạm Anh Tuấn 13”3 13”00
Nhìn vào bảng 2 ta thấy kết quả tập luyện bằng phương pháp trò chơi
cũng đạt được thành tích đáng kể so với kết quả ban đầu. Nhưng qua tham khảo
ý kiến của các bạn đồng nghiệp và qua tham khảo một số tài liệu ghi thành tích
đạt được của các vận động viên trong những năm trước thi đấu trong khuôn khổ
đại hội thể dục thể thao và Hội Khoẻ Phù Đổng, tôi nhận thấy việc giảng dạy và
huấn luyện chạy ngắn cự ly 100 m cho học sinh kết quả chưa cao. Vì vậy trong 8
buổi tập tiếp theo tôi đã sử dụng phương pháp luyện tập với các bài tập chuyên
môn.
ª Phương pháp 2: Phương pháp tập luyện với các bài tập thể lực chuyên
môn (thực hiện 8 buổi sau).
* Buổi tập thứ 1: Tập các bài tập phát triển chung 6 động tác (4 Lần x 8
Nhịp). Tập xoay các khớp. Xoay khớp cổ tay kết hợp với cổ…, xoay cánh tay,
xoay khớp hông, xoay khớp gối, ép dây chằng dọc, ép dây chằng ngang. Tập các
bài tập chuyên môn: Chạy bước nhỏ: 3 lần; Chạy nâng cao đùi: 3 lần; Chạy đạp
sau: 3 lần. Tại chỗ đánh tay: 3 lần. Chạy tăng tốc độ 40 m: 3lần. Xuất phát cao
chạy nhanh 50 m: 2 lần. Theo 3 hiệu lệnh: “vào chỗ”; “sẵn sàng”; “chạy”. Thả
lỏng.
* Buổi tập thứ 2: Tập các bài tập phát triển chung 6 động tác (4 Lần x 8
Nhịp). Tập xoay các khớp. Tập các bài tập chuyên môn. Chạy bước nhỏ: 3 lần.
Chạy nâng cao đùi: 3 lần. Chạy đạp sau: 3 lần. Xuất phát cao chạy nhanh 50 m:
2 lần. Chạy tăng tốc 50 m: 2 lần. Chạy nhanh 100 m: 1 lần. Thả lỏng.
* Buổi tập thứ 3: Tập các bài tập phát triển chung 6 động tác (4 Lần x 8
Nhịp). Tập xoay các khớp. Tập các bài tập chuyên môn. Chạy bước nhỏ: 3 lần;
Chạy nâng cao đùi: 3 lần; Chạy đạp chân ra sau: 3 lần. Chạy biến tốc độ theo
tiếng còi: 3 lần. Xuất phát thấp không có bàn đạp. Theo theo 3 hiệu lệnh:“vào
chỗ”; “sẵn sàng”; “ chạy”. Xuất phát cao chạy lao: 3 lần. Chạy nhanh 100 m: 1
lần. Thả lỏng.
* Buổi tập thứ 4: Tập các bài tập phát triển chung 6 động tác (như buổi
tập thứ nhất). Tập xoay các khớp. Tập các bài tập chuyên môn. Chạy bước nhỏ:
3 lần; Chạy lăng chân ra sau: 3 lần; Chạy đạp sau: 3 lần. Học cách đóng bàn đạp.
11/15
Tập xuất phát thấp có bàn đạp: 3 lần. Chạy tốc độ cao 50 - 60 m: 2 lần. Xuất
phát thấp chạy lao 30 m: 2 lần. Chạy nhanh 100 m: 1 lần. Thả lỏng.
* Buổi tập thứ 5: Tập các bài tập phát triển chung 6 động tác. Tập xoay
các khớp. Tập các động tác chuyên môn. Đi nhanh chuyển sang chạy 40 m: 2
lần. Tại chỗ tập đưa ngực hoặc vai đánh đích. Xuất phát thấp có bàn đạp - chạy
lao 30 m: 2 lần. Chạy nhanh 100 m: 1 lần. Thả lỏng.
* Buổi tập thứ 6: Chạy nhẹ nhàng 2 vòng sân tập. Tập các động tác phát
triển chung (6 động tác). Tập xoay các khớp. Tập các động tác chuyên môn.
Chạy bước nhỏ: 3 lần; Chạy lăng chân ra sau: 3 lần; Chạy đạp sau: 3 lần.
Chạy tăng tốc 50 m: 2 lần. Xuất phát thấp có bàn đạp - chạy lao 30 m: 2 lần. Tập
phản xạ thi đấu. Chạy nhanh 100 m: 2 lần. Thả lỏng.
* Buổi tập thứ 7: Chạy nhẹ nhàng 2 vòng sân tập. Tập các động tác phát
triển chung (6 động tác). Tập xoay kỹ các khớp. Tập các động tác bổ trợ chuyên
môn. Chạy bước nhỏ: 2 lần; Chạy nâng cao đùi: 2 lần; Chạy lăng chân ra sau: 2
lần; Chạy đạp sau: 2 lần. Chạy 10m và đánh đích: Xuất phát - chạy lao - chạy
giữa quãng 50 - 60 m: 2 lần. Xuất phát - chạy lao- chạy giữa quãng - về đích 50
- 60 m: 1 lần. Hoàn thiện kỹ thuật chạy 100 m: 2 lần. Thả lỏng.
* Buổi tập thứ 8: Tập các động tác phát triển chung (6 động tác). Tập
xoay các khớp. Tập các động tác bổ trợ chuyên môn. Xuất phát - chạy lao 20 -
25 m: 2 lần. Hoàn thiện kĩ thuật chạy cự ly 100m: 2 lần. Tập phản xạ thi
đấu. Kiểm tra chạy ngắn cự ly 100 m.
KẾT QUẢ THỰC HIỆN VÀ SO SÁNH ĐỐI CHỨNG
Sau 8 buổi tập luyện bằng phương pháp sử dụng các bài tập chuyên môn,
tôi đã tiến hành kiểm tra thành tích chạy ngắn 100 m của 10 em học sinh lớp
10A1 trường THPT Tự Lập để đánh giá kết quả trong thực tiễn tập luyện kết quả
thu được như sau:
Bảng 3: Kết quả sử dụng phương pháp các bài tập thể lực chuyên môn
Thành tích ban Thành tích sau
Thứ tự Họ và tên
đầu tập luyện
1 Trần Công Bằng 13” 12”7
2 Phan Thanh Dũng 13”3 13”
3 Mai Đức Duy 13”2 12”8
4 Nguyễn Lương Hùng 12”8 12”5
5 Trần Đức Long 13”4 13”
6 Ngô Bình Minh 12”7 12”6
7 Nguyễn Minh Ngọc 13”4 13”
8 Võ Tiến Phong 12”9 12”7
12/15
 9 Hồ Anh Tiến 13”4 13”1
10 Phạm Anh Tuấn 13” 12”7
* Ghi chú: Ban đầu thực hiện chương trình giảng dạy chung cho 2 nhóm
với cùng một giáo án theo chương trình chuẩn.
- Kết quả ban đầu: là kết quả tập luyện (lần 1) bằng phương pháp chơi trò
chơi.
- Kết quả sau tập luyện: là kết quả tập luyện (lần 2) bằng phương pháp sử
dụng các bài tập chuyên môn.
- Qua bảng 3 ta thấy: Kết quả sử dụng phương pháp chơi trò chơi thấp
hơn kết quả sử dụng phương pháp tập luyện các bài tập chuyên môn.
Từ kết quả nghiên cứu trên tôi đi đến một số nhận xét như sau
- Thành tích chạy ngắn 100 m của 10 em học sinh lớp 10A1 của trường
trung học phổ thông Tự Lập có thể đạt kết quả tốt nếu như được áp dụng các bài
tập thể lực và chế độ tập luyện thường xuyên hợp lý.
- Nhìn vào bảng 3 chứng tỏ rằng: việc áp dụng phương pháp sử dụng
các bài tập thể lực chuyên môn mà đề tài đã nghiên cứu trong 4 tuần, với tổng số
8 buổi tập ưu việt hơn và hoàn toàn có khả năng nâng cao thành tích chạy ngắn
100 m. Qua áp dụng đề tài: “Một số bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích
chạy ngắn 100 m cho học sinh lớp 10A1 trường THPT Tự Lập” với những
kết quả bước đầu đạt được, rút ra bài học kinh nghiệm để các bạn đồng nghiệp
cùng tham khảo và trao đổi với mong muốn nâng cao tay nghề, hoàn thành mục
tiêu giáo dục của nhà trường. Thông qua những hình thức giáo dục riêng biệt,
kết hợp với đổi mới phương pháp dạy học tích cực, chủ động sáng tạo của
học sinh, cùng với với vai trò chủ đạo của người giáo viên, hướng dẫn, làm
mẫu, phân tích, tổ chức học sinh tập luyện, thi đấu đã đạt được những kết
quả đáng kể, không những trong nội dung chạy ngắn mà nó còn có tác dụng
đối với tất cả các nội dung khác đều đạt kết quả cao. Qua kết quả kiểm tra,
kết quả thi đấu tại giải điền kinh đại hội thể dục thể thao Cấp Thành phố và
hội khỏe phù đổng hàng năm của trường, tôi lựa chọn những học sinh có
thành tích tốt để bồi dưỡng, huấn luyện cho tham gia thi đấu tại giải điền kinh
Cấp Thành phố và hội khỏe phù đổng toàn quốc.

13/15
 PHẦN III - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Để đạt được thành tích tốt nhất về thành tích chạy ngắn 100 m cần đòi
hỏi rất nhiều yếu tố. Trong đó cần đổi mới phương pháp dạy học, phải xây dựng
được giờ học sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh, lồng ghép nhiều nội
dung vào trong giờ học một cách hợp lí, phù hợp với lượng vận động của học
sinh, chuẩn bị tốt về dụng cụ học tập, phong phú về chủng loại mới thu hút học
sinh lập luyện, phát huy hết tính tích cực, tự giác học hỏi của học sinh. Bên cạnh
đó thì người giáo viên đóng vai trò chủ đạo, là người hướng dẫn, làm mẫu, phân
tích kĩ tuật và tổ chức học sinh tập luyện một cách khoa học theo nguyên tắc từ
dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ nhẹ đến nặng thì mới đem lại kết quả
tốt trong giảng dạy bộ môn thể dục. Từ những kết quả nghiên cứu trên tôi đi đến
một số kết luận như sau: Trong quá trình giảng dạy kỹ thuật môn điền kinh nói
chung và kỹ thuật chạy 100m nói riêng, việc tìm ra các phương pháp tập luyện,
từ đó lựa chọn ra phương pháp tập luyện là hoàn toàn cần thiết. Có như vậy mới
nâng cao được thành tích của quá trình giảng dạy. Hai phương pháp tôi đã sử
dụng thì phương pháp sử dụng các bài tập thể lực được tôi nghiên cứu, lựa chọn
và áp dụng đó đem lại hiệu quả hơn trong việc hoàn thiện kỹ thuật và nâng cao
thành tích chạy ngắn 100 m cho các em học sinh lớp 10A1 trường THPT Tự
Lập.
Thông qua kinh nghiệm thực tế từ giảng hơn 14 năm công tác, cùng
với việc học hỏi đồng nghiệp, bạn bè tôi đã đúc rút được kinh nghiệm.
Kiến nghị để nâng cao chất lượng và hiệu quả chương trình giảng dạy và
huấn luyện tại trường trung học phổ thông tôi có một số kiến nghị sau đây.
Trong quá trình giảng dạy môn chạy ngắn 100 m nói riêng và môn điền kinh nói
chung, giáo viên giáo dục thể chất cần quan tâm đến các yếu tố ảnh hưởng đến
việc tiếp thu và thực hiện kỹ thuật của các em như: Đảm bảo các nguyên tắc tập
luyện thể thao; Đảm bảo yêu cầu sân bãi, dụng cụ; Không ngừng cải tiến
phương pháp giáo dục và huấn luyện. Muốn công tác giáo dục thể chất được
phát triển và có chất lượng tốt thì phải được sự quan tâm trực tiếp hơn nữa của
các cấp, ban ngành. Đối với học sinh tham gia tập luyện thì cần được sự quan
tâm động viên hơn nữa của nhà trường về vật chất cũng như tinh thần, để giúp
các em tích cực, hứng thú, ham thích môn học tạo thuận lợi cho việc nâng cao
thành tích.
Với kết quả nghiên cứu trên, tôi hy vọng phương pháp mà tôi lựa chọn và
áp dụng vào việc nâng cao thể lực thành tích cho các em sẽ góp phần tích cực
vào việc nâng cao thể lực hiệu quả, chất lượng quá trình tập luyện chạy ngắn
100 m. Vì thời gian nghiên cứu, tài liệu tham khảo và phương tiện kĩ thuật
14/15
chuyên môn phục vụ cho việc nghiên cứu còn hạn chế nên đề tài không tránh
khỏi những thiếu sót. Rất mong sự đóng góp ý kiến của các bạn đồng nghiệp để
sáng kiến kinh nghiệm này được hoàn chỉnh hơn.
Mặt khác là Nhóm trưởng môn Thể dục và giáo dục quốc phòng tôi rất
mong sự quan tâm tạo điều kiện nhiều về kinh phí, cơ sở vật chất của Ban giám
hiệu và Sở giáo dục và đạo tạo Thành phố Hà Nội để tổ chuyên môn và nhóm
Thể dục - Quốc phòng chúng tôi hoàn thành tốt công việc giảng dạy môn thể
dục ở trường trung học phổ thông.
Tôi xin chân thành cảm ơn !

15/15
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất AD. Nôvicốp và
L.P.Mátvêép, Nhà xuất bản TDTT, năm 1979.
2. Học thuyết huấn luyện - TS.D.Harre (Đức) - Nhà xuất bản TDTT, năm
1996.
3. Tâm lý học TDTT - Nguyễn Văn Hiếu dịch - Nhà xuất bản TDTT, năm
1980.
4. Điền kinh chạy ngắn - Trường Đại học TDTT - Nhà xuất bản TDTT
năm 1998.
5. Điền kinh chạy ngắn - Bành Mỹ Lệ - Hậu Chính Khánh (Sách dịch) -
Nhà xuất TDTT, năm 2000.
6. Huấn luyện kỹ, chiến thuật chạy ngắn thân hiện đại B.S Nguyễn Hạc
Thúy - Nhà xuất bản TDTT, năm 1998.
7. Hướng dẫn tập luyện kỹ thuật chạy ngắn - Đào Chí Thành - Nhà xuất
bản TDTT, năm 1998.
8. Những yếu tố chiến thuật của kỹ thuật chạy ngắn nâng cao - BS.
Nguyễn Hạc Thúy - Nhà xuất bản TDTT, năm 1995.
9. Huấn luyện thể lực cho VĐV chạy ngắn - Nguyễn Hạc Thúy - Quý
Bình - Nhà xuất bản TDTT, năm 2000.
10. Giáo trình điền kinh, Trường Cao Đẳng Sư Phạm Thể Dục Trung
Ương I - Nhà xuất bản TDTT, năm 2002.
11. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học Vũ Cao Đàm - NXB Khoa
học và Kỹ thuật, năm 2002.
12. Sách thể dục dành cho giáo viên lớp 10, 11 và 12. Sách huấn luyện
điền kinh nhà xuất thể thao.
13. Sách trò chơi vận động, nhà xuất bản thế thao.
14. Sách lý luận phương pháp TDTT.
15. Sách sinh lý - sinh cơ TDTT.
 LỜI CAM ĐOAN

XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Mê Linh, ngày….tháng 03 năm 2020

………………………………………… Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
………………………………………… nghiệm do tôi viết, không sao chép, lấy
………………………………………… nội dung của người khác.
………………………………………… Người viết
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
………………………………………… Trần Văn Toán