image
not
a vailable
Digitized by Google
Digitized by Google
J A C OB I
U S S E R 11
ANNALES.
r*
Digitized by Google
\
/
'. . 9* ' m .
■ ; "»■' * ■ .r .. 1 , f•
> «*». - i
f• ' * ./ i -1 L .
' •
t
..
! i i * . r
C .• \ *. 1 - ; *i-. > * V
i;
!
i
'
i
I’
i
i
r ;
» i
• i ; ,
i
i.
1
Digilized by Google
Digitized by Google
jy Google
ANNALES
VETER-IS ET NOVI
TESTAMENTI»
A PRIMA MUNDI ORIGINE DEDUCTI
RERUM ASIATICARUM ET AEGYPTIACARUM
CHRONICO.
A TEMPORIS HISTORICI PRINCIPIO
USQUE AD EXTREMUM TEMPLI ET REI PUBLICA JUDAICA EXCIDIUM
PRODUCTO.
JACOBO USSERIO,
ARCHIEP. ARMACHANO ET HIBERNIA PRIMATE',
Digeftore.
Accedunt TRIA Ejufdcm OPUSCULA,
I de CHRONOLOGIA VETERIS TESTAMENTI.
MACEDONUM ET ASIANORUM ANNO SOLARI.
II. DE
IU. DE symbolis.
)ACOBI USSERII Vita.iTH- SM1THO S-T-D- confcripta.
EDITIO NOVA, in qua ANNALES nunc primum manu Auaorit emendatiores
«e aucliorcs prodeunt: uni cum Indicibus Rsrum «e Locomjhj
quibus addita cft Annorum Mundi cum Annis Oitmiiadcm
Condita Collatio.
CCNEVi,
Apud Gabrielem De Tournes et Filio sj
m. ne e. xxii.
Digilized by Google
Digitized by Google
ILLUSTRISSIMO ET REVERENDISSIMO
PR1SULI
GULIELMO)
DIVINA PROVID ENTIA,
ARCHIEPISCOPO CANTUARIENSI.
TOTIUS ANGLU PRIMATI
ET METROPOLITAE,
Serenissimo et Potentissimo
MAGN£ BRITANNIA
REGI
A SANCTIORIBUS CONSILIIS
LLUSTRJSS1ME PUMSUL,
CU M in manus nojbras pervenijfet Exem-
plar Annalium Veteris & Novi feftamenti,
egregii foetus llluftrijjimi & Reverendi ffimi
f 3 HlBER-
Digitized by Google
j _ EPl S T 0 L A
Hiberniae Primatis & Archiepifcopi Arma-
cbani, J ACO B 1 US SE RII, fecundis ejus
curis emendatum cf anitum > de' ejus edit ime
quam primum curanda con/tlium cepimus . Jam
pridem enim deerant Editiones Londinenfis &
Panficnps , nec manibus hominum eruditorum
alia fere herjabatur, nifi Bremenfis, omnium
mendqfjlfma > ita ut neceffe jam ejjet meliorem ,
curari , ut majore cum jruau d litterarum pflnk
diojis let,litaretur. Commodum autem contigit
d Viro Nobili Jacobo Tyrrello Magni UJJerii t
Filia Nepote , in Hollandiam ad Virum ha-
rum litterarum, peritum mitti exemplar emen-
datius atque auritus, ut Typographus ei qiue-
reretur. Qua de re ab 'eo moniti , operam nos-
tram ei libenter addiximus , quo facium ejl ut
tandem utilijpmum Opus in lucem prodiret* ea,
forma , qua nunc Tibi , REVEREN-
DISSIME PR Al SU L, offerimus.
Nec poterat ei dignior Patronus quari. Quis
enim erat, cui potius offerri deberet eximium
;Primatis Hiberni a Opus, quam totius M. Bri-
tannia Primati & Metropolitan Vir fuit
flue a tat is Doriiffmns, idemque Hiimanifsimus
& Modefl ijsimus j quas dotes non tantum Popu-
lares Tui , qui Te propius norunt atque intuen-
tur, Jed of Exteri omnes, qua patet P rotes -
TANTivM nomen, mirantur. Idem in Protejlan-
jiutn diffidiis , quamvis Veteri Difciplina addi-
riiffimus, erga aliter (entientes a quifsimum
Jefe
pra-
' epistola.
prabuit > quod non minus in Te Protejl antes
omnes exofiulamur. .. ■ V
Divina Providentia, qua Te ad tantum cui
men evexit , Jimul his dotibus in/iruxit , quibus
tam grave Onus ita Jit/Iines, ut omnes Pruden-
tiam Tuam &f Maiifuetudinem ad coelum laudi
bus certatim tollant t non tantum intra Injitlam
vejhram , fed per totam Europam. Dum
operam das ne quid ecclesia anclicana
detrimenti capiat, ad dodlrinam aqut ac auffori-
i tat em, veteribus in/litutis & legibus ei concejjam ,
r quod attinet > quod iis , quibus vivimus , tem - \
paribus nequaquam facile effe omnes norunt >
ad remotiores etiam Protejlantium Ecclejias\
cura ac Jollicitudo Tua porrigitur. Gratia eas
atque auctor itat e , quam , apud Sereni/simum
ac Potentifsimum Magnae Britannia Regem
G E 0 RG IU M<,- obtines , commendas ac
tueris. Qua magnanimitas , Jitmma cum pie-
tate conjuntla , nunquam fatis laudabitur , at-
que ultima Po/leritati llhi/lrem Te , juxta ac
amabilem prajlabit. •!
Noflrum non eft peritiam Tuam Ecclejiaftl
carum Antiquitatum, qua in antiquijfimonm
i Ecclejta Chriftiana Patrum Epi/tolis conver-
: tendis atque illuftrandis emicat , laudare , reli-
quifque laboribus Tuis pretium , quod maxl
mum ejfe d Dotlijfimis quibufque audimus ,Jia-
i tuere. Hoc unum fuperejl, ut Deum Optimum
—
Maximum precibus adeamus, atque■ - exoremus,
— ut
ut Te diu incolumem , Ecclejidmque Anglica-
nam, cui praes, florentem pr aflare velit > ut
etiam nos exteri Proteflantes , Jitb veflra ve-
luti umbra patrocinio conquiefcamm , ndf
que communi fofpitatore flejit Chriflo non om-
nino indignos oflendamus. Tota hac funt.
Tibi , ILLUSTRISSIME PRAESUL,
ea, qua par ejl, reverentia addi florum.
Datamus Ctnevu, die
Januarii M. DCC. XXIL
Ca»rieus De Tournes
«c Filiorum.
IO ANNES
Digitized by Google
•f rT-X*XrX,-T. iXrXrTj-XxX-X iX-XrTj-X-X-XrXrXrTj C&XXyX^TyXxX-XrX,
kUUjl&HAIMAaA^eV aW^SW MilMMAAMM ^-UiUWUIIWW
JOANNES CLERICUS
LECTORI
HISTORIARUM STUDIOSO
S P. D.
I adgrediar hic furnmum Virum, Jacobum Usse-
rium, meritis laudibus efferre, fupervacaneum la-
borem fuici pe rc videar, cum nemo non eum lauda-
rit , nec quisquam vituperare queat , nifi ludibrium
Eruditis omnibus debere velit. Non polium tamen
non laudare , in hac Praefatiuncula , eruditionem
ejus, diligentiam & acumen in rebus Chronologicis, quibus tantam
lucem adfudit, ut, poft Jof Scahgerum & Dionys. Petavium, ma-
ximos in Doctrina Temporum Viros , omne punitum tulerit. Is
neque acerbe a Sc aligero difTenlit , quod fecit Pctavius ; neque Pe-
iavium ipfum prolcidit , qui Scaligcro nequaquam pepercerat Ve-
ritatem folam fequutus , operam dedit ut eam inveniret , inventam-
que ita propofuit , ut nemini eorum qui ab ea aberraverant con-
viciatus (ir. Primus omnium oflendit regna illa Alias, quibus Ctcfias
portentoiam antiquitatem tribuerat, ad cam nequaquam adfurgerc ;
qua ratione eorum regnorum tempora ita digeflit , ut ea cum S.
Scripturx Chronologia fcliciliime in concordiam redegerit Scio
Viros Dodtos ab eo interdum diverlos ivifle , led in paucis , nec
magni momenti rebus. Itaque plerique omnes in ejus lentendam con-
cedere, fiobfcura quaedam , in quibus diflentire jus Sc fas eft> exci-
pias. Qajcunquc s. (anales hofce diligenter legerunt , fibi & porte-
ris gratulati funt quod fidum ducem in antiquilTimorum 'temporum
i Chronologicis , ut ita loquar, labyrinthis invenident. Qui praeier-
am res Aiiaticas & Aegyptiacas cum Hiftoria Scripturx conferre ad-
gredi funt, gratiam ei ad unum ferme habuerunt.
Erat cur doleremus eu quod exemplaria ejus Annalium Anglica-
na cum deertent , utendum edet vitiofis Editionibus , qux alibi ne-
gligentia fumma in lucem protrufx fuerant Itaque tecus audivi
exemplar ejus emendatum & au dum , ipsa Auftoris manu , extare, j
apud virum Nobilem Jacobum Tyrcllum , ejus ex Filia Nepotem,
haud ita pridem lato functum, a quo poftea acceptum a dTornafios,
** honcl-
Digitized by Google
y 0 A N N IS C L E ft./ c L |
ta commemoraret; ut Lector nullo negotio fciret, ad quem annum
Mundi res fint referenda:, TabuU addita: funt ( a Viro Erudito)
eorum annorum inter fe collatorum , unde res fine labore colligitur.
Ea: vero TabuU Annalibus praefixa: funt. |
Hxc erant , Leftor, qux te fcire, noftra intererat, ut hanc
V fi-
naliorum Atmalium Editionem exteris omnibus meliorem effe intel-
ligas, nec longiore oratione te morabimur. Nihil hic a nobis teme-
re dictum ex ipfa leftione Operis per te facile intelliges. Vale.
DxUm AmfitltiUmi , Uibm Jxmiriis
i Chrifto nxtt
M. DCC. XXII.
LECTORI.
Digitized by Google
i; ;; ;
fj E NSOKINVS in libello quem ad Q^Carcllium fcripft de
natali die, intervalla temporum explqfiturul ; hanc fibi
l(l Praftt
rn iuncul
homin pramitam
umam notiti temlam putavit. • Si origo Mundi
vcnifle t , inde exordium fu-
* Ibici, caj meremus. Et paulo pofl , de hoc tempore verba faciens:]
b hve habuit initium, inquit, live iemper fuit, certe
|uot annorum fit , non poteft comprehendi. Itaque hanc Mundi epo-
1 1 Ptolem.
ham, ut ab hominum notitia quam maximi alienam, ab Ajbonomicis fuit
‘ipputationibus ita ablegat Plolemaus. * Tolc rttfer oAB rs at Aoe i X,TX
utxpa rm mAAanMttriss n xarci tck Tiipiww ^dnt, Slafbsf^pA
ttf, aMoTpiac (pihopLadHai n pap (ptAaAnS-cta? iyeefuba. To-
us mundi, aut alius multiplicis temporis obfervationes confidcrare,
utamus alienum efle ab iis qui dilcendi & veri cojignofccndi ftudio
ducuntur. Et i genethliaci fud Mathefi , genituram illam Mundi ab JZfcu-
.lapio Cr Anubio acceptam, Julius Firmicus Maternus. d Non fuit ifta ge-
Jnitura Mundi, inquitl Nec enim Mi ndus certum diem — onus
habuit ortu;
fui i nec aliquid interfuit eo tempore
t , quo Mundus divinx mentis ac!
- -iis nec eoufque fe intentio potuit
providi
mmanx fragilitatis extendere , utcftoriginem Mundi
numinis' ratione formatus
facili poflet ra-
tione concipere, aut explicare. hter arum infeios,
Neque vero mirandum , homines ethnicos , facran
de Mundi primordiis ajfequendu ita defpera/fn quum r ipjos Chrifliatios ,
Chronographus ille celebratijjimus Dionyfius petaviu ; fuam de conditu |
dicaturus, • hanc|
Mundi ir annorum inde ad nos numero, fententiam
primum -difeeptationi fummam fecerit. Annorum ab orbe condito ad
hxc tempora numerum , neque cetra rarione compertum efle , neque
citra divinam fignificationcm pofle comperiri. A cujus fententid lon-
gifflml profedl abfuit Philaftrius Brixienjis,1 hxrcfem ejfe notans, qux di-
■ cit incenum numerum ede annorum a Mundi origine , & ignorare
homines curricula temporum : O- Ladanum Firmianus ; cujus , in di-
ladhnt. vinis Inflitutionibus , pauli audaciis efatum efl iflud. s Nos, quos divinx'
b. 7. cap.
litcrx ad (ciendam veritatis erudiunt, principium Mundi, finemque
|cognovimus. Quicquid enim jiat de prateritis . futurorum temporum »»-
U KQ. 1.7.
Maulu a«. titiam k Patrem in fud ipfius potejhic confl tuife , edodi fumus : neque ul-\
lum omnium exiflere mortalium , cui totius feculi tempora fmt comperta. ‘
1 Fcclefu-
flic. 1. ». &
ibi Mfcol 'Q&l O- illud Sir eida ‘fpedare putatur. “Aftftot da?M<srA , peti layiuae
Lycaon*. > ncit liurpac aluvoc ri'( it-azAfiwret i Arenam maris , & guttas
pluvii, Si dies leculi , quis enumeret? quod Lyanus de prateriti s tempo-
ribus didunt fuife cxijlimans , ( quum de diebus xternitatis , hic in cap.
X FUI. II. id interpretentur alii ) haud ita redi conduftt annos d princi-
j
pio Mundi non juife d quoquam numeratos certitudinalitcr [ut die loquitur) \
ORI-
Qui inter Chriflianos ( quorum <ul nos pervenerunt feripta ) primus , ex
fueris literis * tat em Mundi eruere aggrefflts efl , Tbeopbilus epificopus An-
tiochenus, de tota hdc ratione generat im quidem ita pronuntiat: 3 'O T * rhcophiL
tfovoq kcu tcL tm d tixwTou Tok vSfov; ni&t&cu tw ctAnS-uct. f1dbAu;oIyc-
Univerlum tempus & anni ndicantur volentibus obtemperare veritau:
de exquifitd tamen calculi axjufiiix poffed [abjicit. 'Hjtui? to axpi@£? i(r&>?
cLyiioufj&jj OLTcaurrw tw stw tov azApLen , dut to /llv cLvcLytypcLQS-cu cv
Tai? itpptk @i@Aoi? 78? cJTnT^iyoncLc; /uIuuols kcu n/LLtyts» Nec nos
forlitan exacte omnium annorum numerum tenemus i propterca quod
in (acris libris non annotari funt excurrentes menfes atque dies.
Nempe quum integros annos Scriptura commemorare foleat , omiffis diebus
&• menjibus , qui vel explendo anno de funt , vel fuperfunt expleto: dubi-
tatio oriri pojjct de accurata fumma , qua ex ejufmodi annis inter fe ad-
ditis elicitur. Verum , hoc concejjo quod rationi maximi efl confentaneum ,
Scriptores [aeros annorum numeros tanta diligentia fuis in locis conjignantes ,
id fibi babuijfe propofitum , ut annorum Mundi firiem , qua aliunde difei
non poterat , nobis patefacerent : hoc {inquam ) concefjo , dubitationi propo-
fiu Spiritum Sontium quantum necejje fuit providijje dicimus , quum ad
fmgularum Periodorum , a quibus feries annorum feculi dependet , fingulos
nexus atque terminos , tum menjis , tum diei , notam appofuit. Vt quum \fira-
cht.e , verbi gratia , 1 menfls i*. die 150. ex ALgypto dicantur cxiiffe , O4 c anno 1 JNum‘ li'
po(l exitum 480. d menfls x‘. die i°. Salomon Templum ex t ruere carpiffe : menfes c J- Kfg-
O4 dies , quibus uter que Periodi illius terminus efl circumfeptus , ex integro illo a*, duon.
annorum numero menfes 11. C4 dies 14. demendos efje offendunt •, «3* wow integros 3
4&o> fid an ios tantum 479. diebus 16. pro ditia Periodi flatio effe affumendos .
Tempus Aftronomicum a primo Creationis pundo ad principium
xr.r Chiiftianxexadum, qui (c dare nobis poffc promittunt, favore
mihi digni videntur magis quam laude; quia majus quid ingenio hu-
mano moliunrur : ait , qui inter noflrorum noviffhnos tempus ab Orbe con-
dito ufque ad Chriflum ex Scripturis [acris numerare aggreffus efl, David Pa -
rxus. Itaque reltflo tempore Aflronomico , ad politicum Hebrxorum , ALgjpt io-
rum Cr Per[arum tempus , velut ad dsCnpof ift&v > hic recepiffe fe dicit.
Verum fl quid ego hic vidi 0 , ad rei fummam nihil omnino interefl , qua men
fitr.i in Seculi curriculo dimetiendo qu*s utatur i modo nota ea Jit , O4 certo
dierum numero terminata. Et fi per xquabilem aliquam annorum menfu-
ram, diflantiam inter Mundi primordia Cr Chrifli tempora interpofltam , cum
D. Parxo defmre quts poterit : abfque ullarum Aflronomicarum tabularum ad-
min culo , quot numero aquinoflia in eo intervallo contigerint , eidem facilli-
mum quoque fiierit flat une. Temporis autem ab xquinoflio ad idem aquino-
flium in anno quocunque politico notata revolutio , quid aliud efl quam annus
naturalis O4 veri Aflronomicus ?
Quod fe quis ad ifla fludta , non modi fecrx tsr exotica H flori* cogni-
tione, fed etiam aliquanta Ajironomici calculi O4 Veteris Kalendarii Hebraici
notitid inflruHus accefferit : ut is non annorum tantum , fed etiam dierum
numerum ab Orbe condito jam tr an facium pofflt aflequi , ego quidem
mter yateTra, fed non inter ad' ulloltcl ponendum cenfeo. Per retrogradam
certe Jupputationem ad ipfum primum Mundi diem pofle perveniri , ita nos
t Bafil. in
magnus docuit Bafiltu*. * ‘AO S ftdw ipfccLTO n $ XOCrfliS T8T8 ,Hrutmcr.
duJUCLTW COI jUCthiv. iCU yt CM TX 7TCLp0¥T0; gt? TO KCLT07UV CUOLXoii^M Ijjjj
4>iAoW-
Digitized by Google
LECTO R I- __j
(piHniMrtv; «ypsiv tIuj nywluu ipufast ■? r* xborfin yniotee kpim
yap 7rc0fv tu « ncurn xwuot$. Dilccrc utique poliis quo pri-
rrmm tempore conltucnt Mundi origo : ii ex hodierno die ad dipcriores
retrogreflus xtates , primum Mundi conditi diem invenire lludiosc con-
tenderis. Hoc enim pa£o invenies, unde prima motio accedent tempori.
Cum nutem variis Seculis, & apud varius Gentes, varix extiterint Temporum
Epochx atque varix Annorum formx : communis aliqua &■ nota menfura neccffa-
rio hic efl affumenda , ad quam reliquarum omnium illa diverfitas commodifjime
!reduci pojjit. Nobis vero nulla menfura notior , neque ad communem temporum
|collationem accommodatior e/?, quam Annorum Cr Menfium Julianorum formula » a
rnedid nofle , Kalendas Januarias anni primi vulgaris xrx Chriflianx inchoante ,
dedufla : cum tribus illis cyclis , quibus conjunflis Annus unufquifque ab aliis
quicumque fuerunt omnibus diflinguitur > Romana nimirum Iniiflione annorum
15, Cyclo Lunari five Aureo numero annorum 19, <sr Cyclo Solari ( diei Solis frve
Dominicx indice ) annorum 18. periodum comple flente. Neque enim aut certius
quicquam nobis efl, aut notius , quam numerari hodie annum {non dico , veri
Natalis Chrifli , qui inter doflos controverfus efl, fed ) vulgaris xrx Chrifha-
nx MDCL , Romanx Inditi ionis 3, Lunans Cycli 17, cr Cycli Solaris 7, cha-
ra fler ibus infignitum .
Quandoquidem vero Chriflianx hxc noflra Epocha primordio Mundi multis fe-
culis eflpoflerior , O* retrograda Annorum ante eam numeratio tum molejlior efl,
tum errori etiam (niji major attentio adhibeatur ) admodum obnoxia : recepti f
fimx illi hypothefiy qux annos Julianos cum tribus fuis cyclis tc poA>i\]/tt quidam
Mxthcmaticd ad ipfa Mundi initia decurriffe ponit, artificialem juoque Epocham ,
ex tribus iftis Cyclis in fe multiplicatis conflatam , recentiorilus noflris Cljrono-
graphis placuit adjicere. Solari enim Cyclo in Lunarem duflo , frvf numero 1 8.
per 19. multiplicato , magnus Cyclus Pafchalis prodit annorum 53 1 . eoque rursus
per 15. Indiflionis numerum multiplicato , emergit annorum 7980. Periodus •, d
Robcrto Lotharingo Herefordenji in Britannia noflra Epifcopo primum ( ni fal-
lor) notata y & pofl 500. annos d Jofcpho Scaligero Chronologicis ufibus adaptatay
&• Periodi Juliana: nomine y quod totidem Julianorum annorum Cyclum con-
tineret y nuncupata . Quod fi retrorsum d prxfenti anno trium minorum Cyclorum
feries in tempora anteriora extendatur \ 4713. ante mitium Arx noflrx Chriflianx
annus y ille ejfe deprehendetur , in quem ejr Indiflionis ivC7* Cycli Lunaris 1, &
Cycli Solaris i, concurfus recidet. In Kalendis igitur Januariis prolcptici illius
anni capite hujus Periodi conflituto ; annus vulgaris Arx Chriflianx primus ,
Periodi lulianx 4714. erit numerandus : qui per 15. 19. & 18. divifus, Indi-
flionem Romanam 4, Cyclum Lunarem 1, C7* Solarem io, notiffmos illius anni
charafleres exhibet.
Primorum P atrum , veterumque Aegyptiorum & Htbrxorum annus , ejufdem
cum Juliano quantitatis fviffe repetitur > fed ex Menflbus 11 xqualibus Dierum 30
conflans ( Hebrxos enim ante Babylonicam captivitatem Lunaribus menflbus fuiffe
ufos , probari non potefl ) dierum \it(X.y ojJ.it W 5, O* quarto quoque anno 6, ad
11. menfl finem adjefld appendicula. Ex hujufmodi annorum continud ferie in
Sacris Litiris tradita, in iinnum Mundi 3441, ex Chaldaicx vero Hiflorix O*
Aftronomici Canonis collatione , tn annum Nabonafari i8tf, CT cum eo cohxr en-
tem nexu certiffimo annum ante Aram Chriflianam 561, lulianx Periodi 4152., ma-
gni Nebuchadnefaris exitum O' regni Evilmerodachi filii ejus initium incurri /fe,
animadverti • mdeque fub finem anni Periodi lulianx 710. Mundum conditum
/*#
Digitized by Google
LECTORI-
p,jj'c ccllegt ; pojito nimirum m Autumno Creationis rerum exordio. Qumdoqut • Vide An-
dem vero cum vejjicrd primi diei feptimanx primus feeuli dies eft inchoatus : fe-
riam primam , qua m anno illo 710. ad Autumnale aquinodtum accffit proxi-
nale* no-
mi, ex Aftronomicis Tabulis (a non obftante Solis vel jlatione in diebus Jifua ,
Itiosiaimo
vel retrocejjicne m diebus Egechta) in ij. Octobris Juliani diem mcurriffc , ob- Mundi
fi .
fervavi ■,. mdeque a vefperd illum Juliam anni diem antecedente, & nfurroxridut MIJ- d.it
ijtiipa», ty primum temporis motum deducendum fuiffe , concluji.
j b afiltani igitur illi ftuAomalet perplexis Chronologorum difficultatibus tandem }*9l. r.
jfuperatis , in hanc eonceffi fentcntiam : i vefperd primum Mundi diem aperiente
;ad mediam nodem primum Chriftisma arx diem inchoantem , annos fluxijfe 4005.
dies 70. (y horas temporarias 6. verumque Chrifti Domini natalem , quadriennio
toto (quod mortis Herodis tempus demonftrat) vulgaris .tr<t Chriftiana principio
anteriorem extitijfe. Juxta rationes enim nojlras , (y Salomonici Templi Jlrudura
5000. Mundi anno eft abfoluta -, iy 4000. Mundi anno , b impletis diebus quibus
Virgo biOTOXOi erat paritura , Chriftus in perfedi carne, cujus Templum fuerat ‘ rj°lun.>
typus, hominibus primum apparuit iy manifeftalus eft. Vhde ad annos ara Chri- ‘
ftian.e 4. additis , Cy ab annis ante eandem totidem detradis i pro communi Cy !
vulgata , vera ty germana obtinebitur Nativitatis Chrifti epoclia.
ijla, ad qu.e hunc digitum intendo tantum , plenius deinceps , volente Deo , con-
firmabuntur m Sacra Clironologii-, quam, ftmul cum tradam de Anno primitivo
(y veterum Hebri eorum /Calendario, edere mihi in animo eft. Inter im Viteris
Tcftamentt Annales , fundamentis ibi pofttis [uperftruclos , in lucem edere vifum
fuit i cum rerum exterarum in Afid iy JS-gypto ab Olympiadum initio geftarum
Chronico i ad (fecialem Gr acorum iy Romanorum hiftoriam eis potijjimum fe-
pofttis , qua m Grxcia ( ad quam iy Rhodum iy infulas inter Europam iy
Aftam pofitas refero) atque Occidentis partibus afla memorantur.
In facris Hiftoriis reprafentandis , TremcUti iy Junii Latinam verftonem (cum
fhis quoque Hebraifmis) ty capitum Summaria, fum fecutus : m exteris expri-
mendis, ipforum Aniliorum veterum vel optimorum eorundem ex Graco inter-
pretum verbis fum ufus ; iy nominarim J ac obi Dalcchampq in Athcnao , licis in
capitulorum notatione ad Nataltt Comitis editionem hic rciftexerim. Ex htfee
verb htftoriits aut contraxi ipfe , aut a Codomano, Cappelto, Emmio, Pellio,
Ebero, Saliano, vel alio quacunque qui ad manum aderat Chronographo, contradas
dcfumpft : ftc tamen , ut ipft primorum auihornm fontes (quorum d me loca ftu-
diosi jitnt annotata ) femper mihi obverfdrentttr ante oculos. Temporum enim
reda dtfpofttiont unice intentus , de verbis altorum mutandis ( quod praftare
fuiffet facillimum , fi tanti res c/fe videretur ) parum fui foUicitus.
Cumque ex magna Hiftoricorum turbd qui Julii Cafans atatem antecejferunt ,
quatitor tantum avi injuria reliquos hobss fecerit, Herodotum, Thucydidem ,
Xenophontem, Polybium (cumque maxima fui parte mutilum ; )liorum,ut an-
tiquijjimorurn , potiffimam rationem habui ; corumque author itate fretus , crebros
Diodort Siculi anachronifmos emendavi : in rebus veri Alexandri Magni [quas
illi non attigerunt ]non Diodoro folitm fed Curtio etiam (y Arriano novam ali-
unde temporum lucem mutuari conatus fum. Prima quatuor Alphabeti Ittera,
ad 'annos Mundi appofita , annorum ineuntium • currentium , <y deftncntium
fum indices : autumnali feu primo anni quadrante per a , brumali per b , ver-
no per c, aftivo per d dcftgnato. Reliqua prudens Ledor spfe per fe intelliget:
quem hifce frui cupio, ty valere.
Lood. it. Kai. Julias, Julianas: anno vulgaris araChriftian* :6*o.a vero Domini Natali, nSS4.
: Dt
-Oigitized by Google
PHILIPPO
PRINCIPE PALATINO AD RHENUM,
PHILIPPI MELANCHTHONIS
Narratio , Annalium ufum declarans.
H.f. P E audivi nar are Idmonem , cum apud Philip-,
PUM, Principem Palatinum Elecftorem, ciTent Daliurgius
Epifcopus Vangionum , Rudolphus Agricola Sc fpfc , Si non
lolum in familiaribus colloquiis, fcd etiam in delibcratio-
nibus dc republica, lirpe narrarent infignia exempla vel
Perfica, vel Grxca, vel Romana , mirifice acccnfum cifc
Principem ftudio cognolccndx Hiftorix, fed dixifle, fc animadvertere,
diftin&ione Temporum, Gentium & Imperiorum opus efle: camque ob
caufam petivilie, ut fibi ex tota Antiquitate, quantum notaeflet, ex He-
■ braris fontibus, & ex Grxcis ac Latinis feri ptor ibus , ordine contexerent
Monarchias; ut mente complecti Tempora Mundi , Sc feriem maximarum
■ mutationum pollet. Nulli tunc extabant feripti lingua Germanica libri
‘ de veteribus Imperiis. Nec Latina, prxter Juftini confofancam epitomen ,
qux tamen diftinetione temporum caret, habebantur. Erat otium tunc
illis doilis Viris , Sc hoc labore delectabantur. Ordine igitur, ex Hebrans ,'
Grxcis & Latinis monumentis, Monarchias rcccnfent, Sc maxime digna
memoria luo loco, adhibita Temporum Sc Gentium diltinCtionc, inferunt.
Legit avidiffime id feriptum Princeps ingeniofus, fcque lactari dicebat,
divinitus conlervatam clle Temporum leriem , & Rerum prxeipuarum
memoriam. Offenderant enim ei continuatam ede Mundi hiltoriam ,
ita, ut Herodotus inchoet luas narrationes paulo ante finem Prophe-
tica: Hiftoria:. Nam & ante Regnum Periicum, dc quo narrationes lu-
culenta: extant in Daniele, Evira & Nehcmia, Regum AlTyriorum Sc
aCgyptiorum aliquot nomina fimt eadem in Prophetis & Herodoto.
Afryi prxdicit exitium Jeremias, quod deferibit Herodotus. Poftquam
Jcremiam interfecit Apryes , poftea Amajis captum Regem fuperbum
ftrangul.it. Agnolcere etiam Ce Princeps Palatinus dicebat teftimonia
prxCemix Dei in cooftitutione Monarchiarum, quia Colis humanis vi-
ribus conftitui Sc retineri non potuerint, & eo divinitus conftitut® fint,
ut eflent cuftodcs humatix focictatis, conjungerent multas gentes, re-
ftitucrent kges , judicia , pacem , ut doccrc homines dc Deo pollent,
i Sxpe igitur repetebat Danielis verba : Deus imperia transfert O" Jlahilit.
Mutationibus etiam & Tyrannorum pcenis dicebat conlpici Judicium
Dei, Sc moneri totum Gentis Humanum illuftribus exemplis, ut agno-
Ccat Deum , Iciat ordinalle eum & velle jufta , & vere iralci violanti-
bus ipfius ordinem. Tales erant ejus Principis fermones, conftderantis
ordine Imperiorum incrementa & ruinas.
Digitized by Google
VITA
JACOBI USSERII
ARCHIEPI SCOPI ARMACHANI,
01 totius Hiberni t Tnmalis :
Scriptore
THOMA SMITHO. S- THEOLOGIAE
Doti ore & Bccleji it Angite ani Presbytero*
ACOBI USSERII, viti omnium fccvlorirm memoria digniifimi,
viram literis mandare aggredior , tum fumma erga illum , quem in ro-
Aris perorantem olim .dalefccntc xtate Crpc auJivi , reverentia , tum
ho ncAo de Republica litcraria , Sc de Eccicliis AngUcana Sc HtLerr.ua>
quarum omnium ingens erat lumen Sc ornamentum , aliquantillum, fal-
tem pro virili , bene merendi Audio Sc defiderio inccoUtf. Animum
diu relu&antcm plane abftenebat diAicultas opciis propoliti , in quo dc
rebus maximi momenti , tara ad civile regimen , quam ad Religionem
ff edantibus , fubinde pto necefiitarc temporum intcrroilccn Jis , erit agendum. Verebar etiam,
nc meri i illimas illius laudes , fiinuraquc excellar mentis dotes inrlrgnti Hilo, fiigidis narra-
tionibus , Sc renuitate ingenii detere iem. Sed undem vicit picus , vicere impoitunx Sc cre-
bro repetitt Amicorum p.cccs , qni mem.Ciis cloguYque , de Vtfeno Anglicc pridem editis
paiurn acquiciccntcs , ut quicquid alii fcripfcrinr , quicquid e lebedis mauulctipiis , aul
aliunde propria induAria ColLctum apud me habuerim , ea omnia in publicos ufus deprome-
IC , Sc fer* poAcritati , & Latini quidem , pr.rcipuc in Exterorum gratiam , commendare
vellem , impense expetierunt. Quod ulinara latis pio dignitate argumenti cxcqui , tnque clfe-
dbim date pollcin ! Hoc e.iim in antccdlum quali ptafiicini dicendum arbitror , non ad
captandam Lc&uris benevolentiam , neque nimio «ficdu abreptus , fcd re ferib perpensa,
juAiiqnc notitiis inftru&is, Hiberniam in qui VJJerU nafei contigerat , ex quo prxdicatio-
nibjs , in-efcila vigilatu ia , Undiflirnilquc Sc fapicmilftnxt cutis Sc confiliis 5. Patricii , ju-
re mciito Hibernorum Ape /Isii nuncupati , quinio arx ChriAian* fcculo , fide Sc do&riiu
Evangelii imbuta fuerit , licet innumeros fete Pixlulcs , aliolque , tum landitatc vic* ,
tum litefarum cultu & Audiis , ab iAIvoC tempore , nondum agreAi mo;um feritare intio-
dudta , Sc deinceps , taqqtuun ex fertili gremio produxerir , tnque luo finu refocillavciit ,
de nemine aut magis aut melius gloriari polle , quam de hoc noviflimo Alutnno fuo, in
poAremis hifcc ad hnem vergentis mundi temporibus , fcliciflimc in lucem edito , quem ,
tepore tacrum ac ctrlcAe depolitum , in commodum univerfx Geutis Hibernorum , ii i&i
monirique fapere fuilquc bonis uti didiciilcnc , rerris favcntillimo Numine commodatum ,
fnmmis quibuliunqoc ex Anrcccllbribus illa fine invidia , vel prxiens objicere poteA. In
cujus geli is enatandis , omni adulatione Sc partium Audio fcpofitis , proculquc habitis ,
folo dix Veritatis , quam facram lemper habui , & liabcbo , amore dudlus , probi Biogra-
phi munere Sc partibus fungi conabor : nec quicquam live laudis , five ceniurx , quod ad
res, five in Anji/ia, live in Hibernia , ipfius vitx intervallo peractas, attinet, intertexam
aut adm ifccbo , nifi quod ipla fides, aut tabulis publicis , aut unauimi tellium , omni ex-
ceptione majorum , coivfcnlu firmata, exegerit.
JACOfiUS USSERlUS primos vitales Ipiritus haufit in parochia S. Nicolai , Du-
bita i , Evlana veterum , Hibernia Mccropolcos , Januarii quarto dic A. MDLXXX. Ver-
bi incarnati , juxta compumra Ecclcfix jinglican* , parentibus ex antiqua & nobili Airpe
jrognatis ottus. Quod ut ut fortuitum videatur , inter prxclara divinx Providentix bene-
icia refern* meretur. Licet enim Viri magni e ea Iis tngoriifque obfcuris Sc humilibus
prodire poAinr , & frequentes quidem prodierint , quod illorum bonx indoli , fublimi inge-
]. Vfmi Vita f nj0 ,
II Vita
nio . mdiiftriawnc indcfelCr , omnia obftacuh , qu* res inguftx felent objicere , viam ad
perfrffbun virtutem comcnJcntibus quali prxclafura , perrumpenti , maxime , fecundum Deum,
debetur ; tamen cxplorariffimum elt apud omnes , bene 8t aufptcarb natis feliciora ab in-
genua & accurata educatione petira adipiteendx eruditionis fublidia, frequcntiora^uc obi li-
terarii intervalla facilius quidem fucccderc , omni tardio , impedimentis , moleftiisque amo-
ris , qoibufcum adolcfcentibus tenuioris ac plebei* fortis , includabili quadam neceflitate
fipenumero conflidandum elt. ,
Paterni genetis origo dcducirur i temporibus R. Henrui //. det>r!i.mru Hthernu , qui in
jlnrltAM redux, quo Iccurius ineliufque Regulos ac populum feiocicrncm , in fide, quam
folenni jurejurando unanimes fpopnnderaiu , retineret , legibufque iquifllmis , cum rigore
liibtiide temerandis , quofdam icfradarios , prilbnis incultis moribus , agreltiquc vit* fe-
rino ritu mordicus adbxicfccmc», ab omni fcditionc , rumultu , mutmiqiic cardibus coerce-
ret , lilium fuum natu juniorem , '/•Annem, Comitem AMuni*, liimma omnia difponcndi
& pro re nata moderandi potcllatc audtoratuui , jure regnandi in illum fub cenis conditio-
nibus tranferipto , totius Infui* Dominum A. MCLXXXV. conltiniir. Qua liraplici ap-
pellatione Reges Anti** longa feric lucccdemcs , conrenri erant ufquc dum R. Henrieui
VIII. augultiori & Umantiori Regii titulo , in Comitiis Parlamcniaiiis DoAlinii , A. MDXLI.
qui erat Regni tricehmus tertius, habilis, commutavctir. /•Annem ad irovain hanc 8c pla-
ne exfortera dignitatem capellcndam , in HibernUm properantem , inter alios viros nobiles
comitatus eft eximius quidam vir , ex illultri geme A JevUlorum , in ipfms clienrelam pri-
dem admilTus , & mox in Aula adroillionalis , ( Hwfier , live pauxilla mutatione , An-
glice Vitier ) ex favore Principis conllituendos cujus muneris nomen , prout ufu antiquo
» e — , i.i — m. k a— aiJojum t in jfttm
h abjedo alicro , in cogoomcntum fami Ii*, quam illic relido narali folo , inltau-
eque Hcraidorum
_ w linea , five ex
matrimoniis initis dcfccndentcm , curioiius lamiri." Ad Parentes igitur /«* nottri
ictti
hltt .Armtl.
4m Vfirimi. PittcmTibuit Aruldut VftdnM , virum clariflimua qui opes fatis impios jure hire-
diurio nidus . in inibas , quibus imbui fislenr pueri generulioris prolapii . in fcholis pro-
M educitur , fc tocum , pollquim pubermem cxcclferat . Legum rounicipilium Aisfnui-
ruM qM iliic quoque ei Scitulorum PirUmcntiriorum vi ubivis obtinent
, itudio addice-
bit ’ m quarum cognitione timos fecerit prog.clfur , ot illarum profiinds pcoctnmi ocu-
M*t*t
r&s {ftmttmr- lo rimatus*, maturi alte , unus i fex Clerieis Caucellatix conlhtucrctur.
Mitcr ipli erat Mtrpdid , filii JuM Sudhnrfi : ille vero inligim Jirifconfultus
, in
61.« (««
JP*.UalUfft
clufc MMijlrtrum CtmUnrU rcecnlitos , fc Crvltiti DMmctfi i mtnmriii
0 tOri f Mi-
di conftitutus , tanta lapienti e fami Sc cxiltimitionc inclaruit , ut in Comitiis
Plrlamema-
riis regnantibus R. R.. Midi Sc Elifthcibi , ab Adielforibus inferioris Camctx
communi
fufiiginoue Onur icr eligeretur. Mu ara , pro varii rerum conditione , Religionis
pu-
blici ptofeflione , Hihrni , ne i fuis ro.mcnb.is abdicarentut , rainulquc dominantium
Avi" ira fulniciouibus ac cenluris fierent obnoxii , Cretis entibus , line (crupolo
de oftenfa
Crnlfcieiltix , fsve rituum Ecclcflifticorum vltielitem nupet introdudam , pro
nihilo haben-
tes five ex profunda diflimularionc , fcculatis commodi cauti , interdic lolici, non aliud
prx fe
ferebant , quitu paretn cum ceretis concivibus , (incero pioque animo , Rcfrumali
Rrli-
vionis dogmata & cultam amplcdcmibus , communionem . opinandique ratioorm
l licet anti-
qui J< quintilm per lega fieri poruit . cxlcrminite fupctduinnii amotem intui in
pedore
retinerent. * In quorum «umero , StMilmrfnm collocandum cilc cx literis Edmmndi dcin illum,
CtmpUni
(a) pollci fimofi Jefuitx , tunc cx A"«!U profugi , quem domi fui aluit ,
&
ne i' frtellitibus deprehenderetur, ob violata regni leges , 8t pripollcrum prrcipilbuquc
incautos Cibditos i fidelitate Regini debiti fub ijicciolo Rcligitsuis ClMin ,
hoc cft. E"
nuit ptitextu , abalienandi idum , in Jus vocandus , ture Amico , ubi tutus
dclitcfccrct ,
commendavit, A. Chr. MDLXX. ad eundem feriptis , maoifelie liquet, ( b
) lntetim ille
pro verhpctlc , quo pollebat , ingenio muneris demandati pittes probi implevidc
vifus cft :
neque Protegi neque Senatoribus ullstcmis fufpcdus. Quo trmpote cum inter
tot uimultus
ac^ rebelliones , quas quidem Magnates , numcrolis clientelis fele Hi/fiitrnujne fubfidutiis co
piis nimium quantilm ficti , fubinde p.ont frequens occalio obtulerit . ciebant , de bo-
nis litetis propagandis confolcrc neutiquam vacaret t cumque fcholl publici
Kidenus deb-
ectent in quibus , five in amtrniotibus , five frverioribus difciplinis , juvenes
pto dignita-
te natalium tuiti tui podint , in exterat Regiones , fc potilfimiim in Aiglitu
ad capien-
dum ingenii cultum non fini ingenti re. domeltici jidota i dilpendio, itum eratMCCCXX.t qub me-
libs huic incommodo itetut obviam , de rcftttuenda quam olim , b. c. A. Chr.
( a ) Epift. III. in Opurculis ejus feledis i tyvjl" twrrt SuU.
S. ). Anluit/U editis > A.
M? bimius laudes meriib , tum ob egregiam humanieatem Sc hofpiriliratem , tum ob eniditio-
nem !e Wl.i.l»— u Antiquitatum cognittonem celebrat idem Cnmf.um m Prlfll.one
ad hiltqnam
‘ . ua,m rl Bibliotheca Q. ?»<•*' Vjtni quem ibi mtrmdifrmnm ufim tT rm-
appellat, impnmenJam cUnvie U. jar.i.i H'.r«u D.U.w MDCXXXIII. Uti Ita
Cl-
J
ItSheca .CM-m/IM, H.drmt ab MlmmnJi W'. A ,,,t. per modum Diriugi defenp-
etiam" m doCtlltmi, D. MmlhU numeri Chrooicon : •quod Auctor pelle correptus impetie-
fium reliquit. —
Atexan-
111
Jacobi UlTerii. Dabiimmju
Ae»4rm>r
Alexander Bic inorus , Archicpifcopus Dubtinienfis , fundandam curavit , veteri Academia pe-
nitiis everfi in Urbe principe , in generalibus Comitiis circa A. Chr. MDLXIX. habitis, ini- (CJUnH|i«.
ris confilii* , fcruquc deliberatione difccptarctur , Staniburflus ille , live ad captandam Re-
ginx gratiam, five verb ergi Patriam amore exardefeens , primus propofuic , ut libellis fup-
plicihus hac de re fererriffimx Reginx exhibitis , illius opem Se benevolentiam ad fandum
hoc propolititm confimuiandum , commendantibus Concilii fandioris Adfclforibus , implo-
rare vellent , quo nihil aut Reginx bcnigmlfiinr , bonarum litcrarum pariter ac Religionis,
(ordibus errorum dcixcatx , lauti ici Si patroni, 'gratius, aut univcrlz Htbernirvn Genti
utilius contingere potuit. Hujus aurem moturis fuafibutquc , quos omnes boni impendio
Se certatim approbarunt , tirque in cifrdum darentur , favente Numine , & aufpicc Regina,
furnmis ingenii & induftrix, quffqoe pro facultate fila, nervis contenderunt , ut tanti benefi-
cii & felicitatis , in ultimos Infulx receifu» quaquaversum omnibus fututis feculis diffun-
denda: , fierent compotes , inftiur.uioncm luam debet pearfens Academia Dkblinienfn : tan-
dem poft aliquot annos , omnibns obftaculis amotis , ex munificentia Reginx , rcdicibus ,
( quos poftea auxit fcrenilfimus Rex facebiu /, quibus Prxpofitus , Ledores Thcologix , &
Philolophix, Socii, adolcfcentesque Candidati edent in perpetuum alendi ) dotata, privilc-
gitfqiie tiib Regii diplomatis auctoramento A. MDXCl. ftabilira. Nobililfimum fanc illud
cft Ectlelix Hiber». e» feminarium , i quo tor venerandi Prxfules, aliique, egregiis animi
dotibus cumulati. Se omnigenx auditionis Se fand itatis virx iludus maxime inligncs, ab iil-
hoc tempore prodierunt & , uti fas cft augurari , in xternum prodibunt.
A Patie ncutiquam (cjnngcndus videtur Ritbardmt Stambur/hu , 'facobi no (Iri Avonculus , ■ 1r.~|
vir quidem iuligniter dodus , Se in patriis Antiqturatibtis , qux tanto eguerunt illuJlratorc , '
emendis maxime imlulhius Se felix. Hic vero , m paucis de illo agam , florente juventa ,
in Collegio Univcrlitaris apud Oxtmenftt fhiduit : Se non multo pblt , pro genio illius xvi,
quod Anjforelicam dodrinam , inutilibus pcrplcxifque diihcnl tat ibus mire oblitam, ex igno-
ratione melioris fanio ifque Philolophix, non ex otiolorum hominum, quidlibet pro Llcivii
ingenii fingintium cerebellis , fed ex natura rerum cruendx, deperibat, Commenturi»! live Ca-
tenam Dialecticam in Porpbyrianat ConfKtujiones I.oniini MDLXX. cdidir. Sed raaturcf-
ccrue cum annis judicio, ex veterno quali cxpcrgcfidus , cxcullis Scholaflicorum nugis,
pocticisque, quibm (e induKcrar, prxltigiis , relidoquc etiam , cui a Patre dcllinabaiur ,
Legum municipalium ftudio , vcrcrum fcculorum hiltoriis , ( ut hic omittam Deferiptienem,
quam adotnavic , Hibernia , inferiptain D. Hrnrito Stdnc.o Proregi , Se in Hiftoticis &
Chronicis RapLidis Holltnsbah Collcdancis Londini edicis A. MDLXXXVI. infertam ) ma-
jorum gcfta flilo inornato Se plane barbaro rcfcrenribus , legendis , qux carie , fitu Se
tincis exclx , in tencbrolis Bibliothecarum rcceflibus hadeniis delituerant , intenta oculorum
3e mentis acie invigilavit , quatuorque libros , in eodem volumine congeflos , de rebm in
Hibernia geflis , cum Hiberniearnm rrrufn appendice , ex Sjlvefiro Giraldo Cambrenfi col-
leda , cum adnotationibus ad finem ungulorum capitum addiris , Typis Phnttniams An-
ttttrpi* juris publici fecit A. MDLXXX1V. Nam ante paucos annos, larva, quam indue-
far , detradS , in Hibernum rcvcrlus cft i deinde in Belgium (e fiibduxctat , Se poft mor-
tem uxoris facris ordinibus initiatus , tandem fcrcnilTimis Principibus , Alberet Archiduci
Se Clara Jfabellt Eugrnia , fados cft i facris , quorum munifica libetalitarc nobile otium
nadus, viram jucunde fiftcntavir i obiitque Bruxel/i / A. MDCXVIII. (a) Intciim iftiid
(cnrcntiarum de dogmatibus religionis divouiuft nm obftabat , quominus cum Avuncu-
lo de rebus ad Hiftorias Se Antiquitates Hibernicai (pedantibus literarium exercete coramcr-
cium libi licere, pro .rqiriticc Se prudentia fiia Vffetius nofter judicaverit , uti poftea videbimus.
Non diflimulanduin arbirror , matrem jr.cobi nolhi , dum ille aberat in Anilia , quo- drVfirii imier
JoCi rciigio*l
rundam Emiftarionim verfutiis cjptiosifque technis , quibus retundendis plane impar erat
muliebre ingenium , mifere delufam ac circumvrnram , cujus conlcientiam diris votis , ne
melius dods relipifeeret, illigaverant , ad Romanx F.ccJefix communionem tranfiillc : quod j
nati picntilTirai animo non mediocrem ludum doloreraque incuflit ; eo quidem acriorem
redditum , cum poft rcperillct illam , utpote feminam pervicacem & oblhnaram , nullis fua-
fionibus , argumentis nullis ad fanam mentem revocari potuifte* Hi quidem zclntx de vi-
doria , fraudulentis malisque anibus reportata , triumphos egere , Se V fieri» hanc matris ob-
llnutioncm , quam conftantiam Inflcxtlemquc (nentis firmitatem interpretati lunr , editis li-
belli» exprobrarunt : fed quitn iniqui , quam abfurde, judicent omnes xqui bonique aman-
tes Se ttudiofi. Non parum ipfi doluit , quod facris Ectlclix negotiis m Urbe detentus ,
mati i dilcdiflim* in agone mortis Drogheda ex improvifo fatilcenti non adcllct , quo abictf-
riencem animam , prius (piritualibus conliliis adjutam , precibus ftiis Deo commendaret : hoc
tamen commodi ex malo domdlico Ecclefix accrevit , qubd ille novo quaii zelo animatus
contra Pontificiorum infidias , ne alti , five fanguinis , live amicitix , Uve communi Chri-
ftianx charitatis nexu conjundi , quorum falutt maxime confuluit , ab integra fide abdudi ,
ifta labe contabefierent . foliatiore animo (aragercr.
Unicum habuit 'jacebns fratrem , nomine Ambrefimm , qui aliquanto rempore ftudiorura
causa apud Camabrifienfet commoratus cft. Vir fanc Lingux Hebraici Se Atabicx quo-
que , admodum peritus quod tcllarur , qui , ex intima confuetudine optimi Se nove-
rat , Se judicare potuit, Galielmm Eyrim , Collegii Emmanaelit in ifta Academia focius,
vfirui fate»'
(a ) De relicuis illius feriptis vide D. Jacebam Klaraam de Scriptoribus Hiberni* pag. tt. 8c V {fe-
ri i Armachani aa Sioaibierflum Epiliolain primam iq SyiUf Leadini edita M. DC. LXXXVI.
}. Vjirii M*
ia li-
Digitized by Google
I
IV
in literis ( * ) ad Jacobum circa annum M D C V 1 1 1. feriptis ; teitatiflimum vero faciunt magna
V. Inftnimcnri pars ex Hebraico codice in Linguam Anglicanam verfa , Surata Caverna ex
Alcorano Latine reddita , Collrdanc.r Arabica de Hebraica , Se Lexicon Arabicum ( ut hic
quosdam tiadatus Se difputationcs de variis capitibus Theologicis omittam ) qux in Archi-
vis Bibliothecx Collegii S. Trinitatis Dubltn. hodie fuperfunt : i quo , ex editis hifcc re-
condirx eruditionis fpcciminibus , uti ex bonis ptinaltiis Ixtam amplamque fegerero » lum-
ma quxque , & excello, quo prxditus erat , ingenio perquam digna , cxfpcdatunt amici,
nifi illum annis juvenilibus mors peracerba prxripuillet.
'Htnrieul V/J- Quod ad propinquos Jacobi nolhi ex paterno genere ortos fpedat , patruam habuit Henri-
rimi Ptliaot
Aiditrpifco-
cum Vjftriwm , Theologicis difciplinis Cantabri#* innutritum , & aliquanto tempore ftu-
i. diorum cauli Parijiis moranrcm , Deo Se Ecclelix ex ordinatione facra devotum , qui tan-
dem dkm multos annos Archidiacoinutm Ecclelix Dubhnienfis adminilVrallet , ut quod ra-
rum Se inlolitum erat , Reginx Elifabetha aufpiciis Se indulgentia , ob lapiendam , Cm-
ditatem morum , eruditionem , rcliquafque dotes , tam cxcclfx dignitati pares congruafque,
ad primatialem fedem Armachanam , mnifc Augulio A. C. MDXCV. promovebatur *
obiit verb Aprilis [I. MDCXiil. Crimen piaculare non immerito videbitur, fi hic
penitus tacerem , quantum de univcrla Geutc Se Ecdclia Hibernis* meruerit vir ille rc-
verendidimus.
J Non defuere quidem in Hiberni* , qui in fumm» dignitatibus condituri , ad fortunas fi-
| ve augendas , ftvc reparandas , latifundiis patrimonii tque lactis avidilTima mente inhiave-
rinr. De Ecclelia Ctthrdtali S. Patricii pene actum fuerat , cujus redinu , fub plaulibili
Se fpeciofo coidern hilo regio addicendi prxtextu fibi in proprios ufus Peru itu Deputatus ,
uti appellatur, convenere ihidehac i nili mtcrcclViifct Reginx pictas , Se Htnrici VJferii,
tunc temporis Archidiaconi Dublinienjis , prudentia Se (cduliras , qui milfus a Decano aliif-
que , quorum maxime inrcrciat , in Antliam , illius Ecclelix jura adeo dilucidi & tanta ar-
gumentorum vi tutatm clt , ut dirum illud omen , malis , in plerafquc omnes redundatu-
ris , gravidum , penitus averteretur. Sed non multo poli fandior cura , ( li quidem lan-
dior dati potuit) longcque majoris momenti, illum occupavit. In condenda enim Acade-
mia Dubiir.ienfi lente admodum per plurcs annos procelliim erat , ctiaroii optima Regina
id In documtntis duobus Proregibus , alteri poli alterum , in Hiberniam ituris , dedilict *
ex difficultatibus , qux fubinde inter venerunt , haud facile fuperandis , iongx nedebantur
morx i quarum tandem pertxfum cft omnes , quibus hoc landum propofitum , c quo Hi -
beruu felicitas pendebat , curx Se cordi erat , Se qui alliduis poUutationibus rem ilbm
urlere. Ideo Conliliariis Hibernis , quicquid hac de re , crebtis leriifquc confultationibus
habitis , hadenus inter iplos convenillct , Reginx cum debita commendatione , ut dixi, referre
vifum cft , ut ipfa confentiente ratumque habitura , hifce optimis conatibus , quibus omnes
boni bene cupiebant , ingrau cundationc hucufque produdis , felix imponeretur coronis ,
nec quenquam alium, qui caufam illam coram Regina, Confiliariifque Anglis ageret, Hen-
rieo ijjferi» tunc temporis , cujus fides Se (apienria ipfis erant exploratidunx , aut dignio-
rem , aut magis idoneum reperiri polle , hi Summates cenfucrunr. Ille vero itinere in An-
tliam maxima animi cum Ixtitia , A. M D X C. fufeepeo , nullis parcens liimpcibu* , nul-
1osque labores fubterfugiens , ita flrcnnc Se prxdarc iillioc munere fundus cft , ut (b) char-
tam fundationis tricclimo die Martii A. M ibX CII. datam , Se Regio ligillo munitam, tan-
dem aufpicatidime impetraverit , cujus ccttillima
I dem aufpicatilhmc cotifHma (pe fretus, iit partiam
patriam redux, immortali hoc
Hjbmmi >fi- beneficio jam donandam , fummis omnium oinnium gratulationibus excipitqf*
excipititf. Reliquit Henriem fi-
»». Epifto-
P“* K&darim-
lium Robe r tum , paterne eruditionis & pietatis ex alie hxrcdem , qui in illhoc Collegio
cooiabiian.
ft t (araii I educatus , inque (ociorum numerum adteriptus , pollca ex commendatione Confobrini lui,
Jacobi noftri , Se inligni elogio illius virtuti debito , & quod ipia veritas , nullo rclpe-
du ad cognationem habito , exegerat , quod dederat ( e ) in literis ad D. Laudum ,
qui inultum in rebus ad Ecdelum Acaderaiarumque dilciplinam apud Serenilfimum Re-
gem , Carolutn J. potuit , & unanimi fociorum conlenfii , pt xfcdura illius , A. MDCXX1X.
donatus cft. Hic verb , quinquennio clapfo , ad Epifeopatum K.ild*nenfem merito fuo eve-
dus , fe Iaera infula fideli pal toral is cutx adminillrationc omnino dignum prxditit. Tan-
dem ex crudcIilEma de quam maxime exeeranda Hibernarum Pontificiorum rebellione Se
laniena cludaius , in Antfiam , inlanis motibus tunc agitari iucipicnrcm , aufugit , ubi
fummis ob patriam , horiendum in modum dclolatam , merioribus contectus , vergente
I ad finem anno M D C X L 1 1. Pentabirslei a in provincia Saltpitnfi diem fuum obiit,
j Non hic prxtcrcundutn cft lilcntio , quod Jasebm noder familiari apud amicor fer-
roonc , unquam fingularc de rari exempli , commemorate (olebat , nempe fibi duas Ma-
terteras, an virio naturx , an morbo , incertum , ab iplis cunabulis omni oculorum lu-
mine , de ufu carentes , obtigillc , quarum inditutione de cura , dum puer erat ,
( a ) Elflant in SjUag* epilt III. Interea verb leti , agnefri me vaUi tiararum rft , liti,
Cr do&ifime fratri rue, Ambrofio , fui peritijfima manu fui quadam in meum ufum e x Alcorano Ara-
bith txjcriffit. pag. j.
( b ) Vide epiilolam CXLV. Jacobi U gerit A rm ac basi ad D. Galitlmetm Laudum , tunc temPOns
Epifeopum Lemliuenfrm , in SylUic.
(O Ibld,
Digitized by Google
Jacobi Uflerii.
legere edoceretur. Quod quidem intellectu haud facile videtur % ni/i dixerimus , illum i no-
minibus ftgurifqnc litcrarum , non prorsus incogniris, quomodo in fyllabas dt verba conne-
tii debeant , ab iiidcra , aut vocem moderamibm , aut majam lapfantis lingux pronuntia-
tionem corrigentibus , didicillc. lllx vero , quod aliis quoque extis frequenti ufu venit ,
adci> felici tciutique pollebant memoria , ur aliquammulta integra /aeratum Scripturarum
capita ablquc aliquo errore & ex fp itari One , rogatx experiundi cama , repetere valerent. Hil-
cc prxloquiis de/untius , ad prctliorcm vitx U 'Jftrii noftri InAoriam venio.
Prima fuit cura parentibus» quibus exploratum erat, femina pietatis ac revetentix erga _____
(antiillimum Numen exhibendx» in ip/ts primi pueritix temporibus » jatia in bonam fru- ®^u,pfc,‘
gem maturioribus annis adolcfctrc » cnaratiricfquc in animo * vani* falfisque ptxjudtciis 8c
opinationibus vacuo » tanquam in rafa tabula , impretlbs (ignatolquc , vix , aut xgre
quidem , obduci Se obliterari » aut polle » aut folere , ut illius mens fenfu religionis ,
ab omni fupcrftitionis labe purgatx , quantum tenella xtas feriet , imbueretur : ptoxima
vero , ut dotirinx , qux puerilibus annis convenit » rudimentis erudiretur. Cujus exqui-
Atx educationis /rutius pollet per univerfam vitam maxime erat confpicuus. Nemo enim
(actx religionis in/liiuta fandiori zelo excoluit : nemo bonarum litcrarum (ludia impenfiori
diligentia profecutus eft.
Octennis , qua/i jam domcllicis inftitutionibus fuperior , ad fcholam Grammaticalem ,
qux tum in Urbe natali» fub cura & difciplina duorum nobilium Sectorum , /acobi Fui- scfcoUm
lenoni Se '{«obi lUmiluni , inclarcfcerc etrperae , militis eft , lingua Latina erudiendus.
Commodum enim accidebar , ut quo tempore Urbs illa Agenti Ludimagiftrorum ino- & kmikuiio-
pia laboraret , hi Advenx humaniori litcratura perpoliti , quo rem illam maximi momen- P
ii , cujus causa ex patria huc migralfcnt » melius celarent , laboriofum illud doctndi pue-
ros Se adolefcentcs munus in fc Acceperunt ■, hoc modo , tum indufttia fui laudabili »
tum fuaviflimis moribus , blandisque artibus , in gratiam Anglorum Se Hibernorum , cu-
jus cunque fortis 8e conditionis , fele iniinuaturi. Vera enim itineris fufccpti ratio hxc
fuit. Sereniflknus Scotorum Kex , {acobm , iftius nominis (extus , de fucccllionc ad Anglii.
Si Hiberna tegna ineunda , qux poli obitum R. Ehfabetba , omni jure , tam divino ,
quam humano , illi competebat , impendio foliatus » veritnlqiie » ne aut malclanis technis
aut aperta vi Se armis Pontificiorum , aliorumvc , qui novis tebus lludctcnt , roorx Se
dilhcultates » luud facili fupcrandx interponerentur , fecundum gratiam bcncvolumquc af-
Artium Reginx , a nominando fucccllotc , ut illum magis redderet obnoxium , prxfratie
quidem abhorrentis , ( neque coiin , ut /xpc folebat , luo more , h. e. perquiro elegan-
ti dicere » fepulchrale linteamen fibi eorum ocnlh perpetuo objici fuliinuerit ) non foliim An-
ulorum , prxfctrim Aulicorum , animos quoquo modo conciliare , fcd Hibernos tum ve-
teris tum novx profapix» i quibus non leve ob diverfos mores Se limultates inter Scotos
8e Hibernes olim a longo tempore ortas , Se usque produtias , Se ob dui illimans iu pa-
triis ritibus retinendis obllinationem , impendebat periculum , in Aias partes trahere omni
nilu contendebat. Sub hac larva , fnllertonut Se Hami Itonat in Dublimum tanquam tute-
lares genii , qui liberis probe Se feliciter educandis praedent » recepti , clam Regis fui
caufara egere Se tutati (une , inita cum nobi Adimis viris , Ave Romanx » Ave Reforma-
tx Communionis , qui aut prope Se iu vicinis Regionibus ampla pollcdcianr latifundia , aut
negotiorum forenftum causa , illuc fubinde convenerant , amicitia. Non parum fapicnrifli-
mis R. {acobi conAliis in ift» Infula promovendis conducebat > illorum explorata Ades » fo- *4
leis prudentia » de fagix ingenium : quod bene noverat > Se expertus eft Kex ipfc , illos »
P+otoi i
prout metuere , longe fplcti iidionbiis dignitatibus , quibus Alftinendis erant pares, admotu-
HumUtm
rus. D. FnUersonuJ mox k Rege {acebo , jam primo A fagne Britanni* Moiurcha , digni- k Kctr uMf,
tate Equeftri ornatus : deinde primus i cubiculariis fecundi Ordinis fereniftimi Car oh , tum
nxroi-n.i
ie qaobcBC
Principis Wallia , tum Rrg's conllitutus : inter Aulic * vitx pompas de delicias confumma-
tx virtutis exemplum ubivis dedit , Ktmr fatur » licti non annorum , ( non enim fenilem
xta cm attingebat ) magnum fui dcAJcrium reliquit , in facelio Paulino in Abbauali Ecclc-
(ia lri 'efimona/ltrien/i honori Ace fcpnltus , cupis pene invidendas laudes in eleganti Marmo-
re ad borealcm murum aftixo incidi curarunt fuperllites Amici. Alter vero D. Hamihonus ,pioaxxi.
primo ad parem Eqticllrem dignitatem , deinde verb ad titulum » gradum, de honorem Vi- toruli
ce-Comitis de Claudebit! in Hibernia evehebatur.
Sub hisce Migillris Difcipulus , tam bonx indolis tantxque indufttix , in bonis literis ■i» litui* fe-
non potuit non proficere quotidie : nec opus erat (limulis , quibus ad penfum illud diur- Ua pt(>gicf
num , quod imperatum fuerit , ablblvcndiim incitaretur. Illotum orxeepuombus avida au-
re de mente aliquatenus capaci imbibitis , poli comprehcnfas digeftasque Artis Grammatica
de Rhctoricx regulas » expedit umque Lingux Latinx ufum , ciaflicis Alitioribus , Ponis ,
Oratoribus , de Hilloricis alliicAcri jam incipiens , hisce fundamentis jatiis , planam faci-
ltinqtie fore ad eruditionem viam (cnricbat : femperque lunc felicitatem Abi gratulatus , il-
lud inter benignioris Provident ix munera rccenfcre (olitus erae , quod in tales Prxeeototes
fclicidimo auspicio incidi liet , quos » dum vixerint » omni cuin debito honore profecutus
rft , quorumque memoriam citaram habuir , meriti iftumquc elogiis ex grati animi tenerri-
mique a/fetius fenfu exornavir.
Cum vetb integrum quinquennium , in fchola » fub fapicnciffimorum Prxccptomm dif-
ciplina , acquiAta prxcocis ingenii laude , cxplcvillct ZJfferisu , inde ad novum , illudqtx
nobilius , aitioris dotirinx leminarium ex conliiio eorundem transplantatur.
f. Vjferii lrifa t i
Collegii
VI. Vita
Anno MDXCIII. Fabrica Collegii Dublintenfis , de quo fnpri egi , findilfitr.x flr
DtMimitufit
individttx Trinitatis honori flr glotix dicari , abfolura , cujus pr.Tfcdhita pro tempoic primo
Status.
Tangi dignatus ed revcrcndifJimu» Vir , Ademtu Lafttu , Arcnirpifcopus Dubitate* Jis. Pri-
mus autem Canccllarins Gulielrr.us Cectlius , Baro BmjjhMtu , Anglie Thclautarius , ©b fum-
mam iu rebus maximi momenti adminidrandis prudentiam , optimi de Regina Eli/ebethe Si
patria meritus , atrernis elogiis memorandus. Dc foriis alumnisqoc , qui in jufhm focicta-
icm , juxta chartam fundationis , coalcfccrent , eligendis admittcudifquc eiat deliberaturo.
Non amplum diulioforum' numerum primo illic recipi palliis eft novellus ifle & incompnfi-
tus Collegii d.iciis , qui fubinde audis reditibus , erat augendus. Non plurcs enim fodi*
qulm quatuor in ipfis initiis aJmirtebantur , qui Philofophiam , aliafquc liberales Scientias
docerent i viz. clarilfiroi fle dodiflimi viri , Lucet Chelltmtrm , Gu/ielmm Daniel , fecobtu
hilltriotiH}
fcholx , flemeriti
fiKtant Bimi Humi/
'jecobtu Rc&orc*. quorum
tenus , Cum ad polleriorcs
verbduo nuper , ut paulb
Alumnos fubditiicndos
ante memini,
deventum fuci it,
Inter pri- Commilfarii, penes quos erar harum rerum cura fle arbitrium , VJferium nodrum admittendum
mos alum- clic , ili iusque nomen in matricula , certa fle fideli rerum gedarum cudodc ad feram poderi-
fus
nos admif- tatem continuanda (a) inter primos inferibendom maxima cum animoium confpiratione fta-
tuere : quod quidem ab iisdem co ifulto fadura fuit , tum ut fc erga Avi marerni , qui hoc
Collegium cxflnii oportere olim in Comitiis Pariamenrariis propofuit , memonam , tum er-
ga Patruum , cx cujus inde fella diligentia ad auspicarilfqpara hujus fandi propofib confum-
mationem non leve accedetur momentum, gratos prxflarcnt, tum ut nafccmi Academi* no-
vus exfurgeret fplendor ex rali Alumno , ingenii dotibus longi fupra xratem cum ilatilTimo ,
de quo Ixram, eamque firmam fpem oprimx frugis inde proventure ex ejusmodi primitiis
primordiisque conccpillcnt , quod Deo Opt. Mas. vitam prorogante , non folius Hibernie ,
led ratius etiam Europe , lumen flt ornamentum eflcr evafurus.
Vjferitu jam cx angullis Iu li litcrarii parietibus ad liberiora Collegii fparia fubdudus ,
dum Logices fle Philolophix Arifiotetice inllitutionibus, prout ratio difeiptinx exigebat , fub
regimine D. Hemittmi , cujus fidei St eutx 4 Parentibus peculiarem in modum erat concre-
ditus , fcdulam navaverit operam , ledioni hiftoriarum , ad quam potenti naturx genio ,
Ucerarum
In primis
mire propendebat , hiras fubcertvas impcnlr. Iutcrim celari neuri quam debet, huic pertina-
tyrociniis
legioni ci (ludio rum pocfcjs, tum chartarum lufbriarum amorem , live ex xmularionc live cx fb>
hillorijrum dalium lenociniis fcnfim irrepentem , frigidam futfudille : fcd mox recolledis animi viribus,
tdiiiflu,
prxdigiatriccm idam artem , omnemque lutum , quibus ucrilqne ab utiiidimis maximi-
que momenti rebus ferio prosequendis mens plan£ averritur , adjutrice divina gratia , pe-
nitus exculfir, iniquam ad eiu>madi Badiorum oblcdamenca , vel p>uih impedimenta , po-
ftea reverfurus. Dum vero preclarilfiinam illam Cicermit lentcnthn , A Jefcire , tjuid ente,
tjuam netus (is , ecesderit , id tjl femper e(Je pueruis , animo Ixpd fxpius yolvillet , illi-
ufque veritate percepta , aureum illum Sletdeni , de quetuor fummis imperiis , libellum in-
genti cum deledatione lcgilFcc , ab iilhoc tempore, virx feCutune, fi Deus dederit , curfu,
reliquis Rudiis non infuper habitis , omnium (cculorum hidorias , tandem aliquando com-
plecti apud (c condiruit. Prodigio fimile videbitur , adalcfccnrcm prxrer propter quatuordc-
cim annorum res maximi memorabiles juxta feriem temporum ex libris hidorici argumenti,
quos nancifri licuit, in facilem fynopli.i contrahere potuille s que, licor vix quicquam ac-
curati Sepenii continere rigi lis ccnioribus Inbeiur, fle cujus fbrtaflc ipfum podea puduit,
ipfius tamen fblers flr acre ingenium , indiidrnm igncia nque mentis vigorem , luculento ill-
hoc documento , quod in iit» xtare ne.iriqirn erat cxl pedandum , ollcndit
Summi re- Crefcentibus annis , vicx pie juxta S. Scripturarum , quas fumroa reverentia erga idinu
verentia er-
Librum Librorum ,, uti appellate folebat , inunitius , alfidua manu verlavic , normam agen-
ga S. Scrip- dx. Rudium quoque pariter crevit : quod cx piorum librorum , Si prxfcrtim Me dilutio-
turas ac-
cenius. num S. Ausu/lini , frequenti ledione aluit ; inde occalione de rebus divinis facrilque Reli-
gionis Chrillianx officiis , quod p xcipuum et at , recolendi captata , ut dum exteri , aut
iufibus , aut deambulati Io limul fe fe recreaverint , ille (olus , live in avia , five juxta
ripam fluminis non raro fcccdit , cirledium rerum Contemplationi intentus , prxeipud veri»,
pro more (blenni , nec intermittendo , pridie, antequam ad Iaeram fyiiaxui accedens, fa-
crofanda Eucharilbx fymbola cllet percepturos.
Artium
Anno anatis decimo feptimo gradum Baccalaureatils in Artibus juxta formam darutomm ca-
Baccalau-
XVII. peffivit : circa quod tempus & demceps , haud modica linguarum Grxc.r & Hebraicx cogni-
«aris an-
tione , prius acquifita , dc firntentiarum fle opinionum , quibus varix Chridun urum ledz ,
no in con- in facris inter fc commilfx erant , divortiis Sc dilfidiis incrilus fle foiicitus , quo melius qua-
tr over ii as
lc quale judicium , quatenus Veritatis amantem fle Rudiofum in ida juvenili rrtate decuit , li-
de dogma- bratis rerum momentis , informaret , controverfiarum , qux tum acerrima cum mentis con-
tibus Theo-
logic tentione alterutrinque agitarentur , prxcipux notx libros dudiosc pervolutavir. Vix quip-
tatas inqui- piam laudis in fc conrincre videbatur , communionis Rcformatx , quam amplexus cIl , pro-
rere curpc- fclfioncm folis natalibus , cafui , priinx educationi , aut prxCcpris Sc exemplo aliotum , fine
aliqua exploratione , deberi. Veritas quippe , quo fevtrrius examen lubit , cb magis diligitur,
mordiculquc tetinebitur, cum nihil ram ccnum fit, quod omnes experiundo farentur, quain,
quod cx dubio certum flt ccdaudtmum cd. Quod quidem Vjferio opportune fle feliciter admo-
(a) V. Epidolam D. Zlferti ad J. Hntlium LtnJrai Kalend. Norembr. i6fo. datam: Epift. CCXL.
Hoc autem ordine tres alumni primdm foli admiili erant , ut D. FPerem in Annalibus fuii refer., viz.
Aktl rreldt , }*€th* 'Ufkrr , &e Ju**Ui Ltr.
dum
VII
Jacobi Uflcrii.
cedit. Ne verb partium ftudio admifsifque prxjudiciis /ibi illuiiiie, aut nimium facili
credere , quicquid animo allubuciit. videretur , Romanarum partium maximi nominis Theo-
logos , dc prxeipue Stapletonum nollraiera , ( cujus librum Anglice editum , iufcriptuinquc,
Icrt.tl nmm fidei inter Anulos primum plantat* , plusquim fcmel legrbat ) confulcrc non re-
cufavit , imo potius prompto animo geftich.se. Non diu animi dubius hxrcbar , fed indica
confirmatior b&tts , veritatis Evangclicx dogroara contra eorundem fttophas certi fcicniil
dodoque zelo ex facris feripturis Icriaquc meditatione infttu&us , pro re nata tueri non
fegniter detreftavit. Cuni verb Stapletemu i(te veteris Ecclcfix Chriftianx cum bodiernx
Ecclcfix Roroanx placitis concordiam 8e confenfum in Patrum (criptis ubivis compatere ven-
ditairct , intentato nolitis gravidi mo novatwicndi in rebus fidei dc do&rinx reatu , ille ex
cauta dc fapienti fnfpicione veritus , ne jactabundus ifte Patrum , quos ubivis crepat , tcfti-
monia, aut falfa pro veris fupponendo , majiv ciratct , aut in alienum fenfum detorquendo
peius interpretaretur , omnium Patrum , quotquot exftabant, (cripta , tandem aliquando ac-
curari perlegere obfirmaro animo (Umebat, tam in Doctrinx Chriftianx puritarc per conri-
nuam ab Apoftolorum temporibus lucccftioncm ad Concilium Tridtntinum , cum nondum ty-
phus feculam dc fupcrftirio in Ecclcliam Occidentalem fraudibus de ryrannide Romanorum Pon-
tificum irrepfiHcnt , exploranda , quam in Hiftoriis (acris de profanis , Antiquitaribufque
Britannicis invefticaodis , futuri vitx labores de (ludia per Dei gratiam impenfurus : quod
illum optime feciric , ex libris in lucem editis, univerfo otbe Chriftiano conlcnricntc, abun-
di liquet. Sed nolo argumentum hoc interopeftivi prxoccupatc , quod commodiori loco tra- ^
^A. MDXCVIl. illuftrillimus vir. Robeum, Comes E flexi* , k Regina E/ifabetb* ad re- Adthefcs
gendam Hiberniam fummi cum poteftate millus , Dublinium appalir. Non multb pbft * k quasdam
primoribus novcllx Academix , cujus erat Cancellarius , (biennibus Comitiis , honoris causa,
indidis , invitatus , facilis annuebar , orationibus utpotc gratulatoriis , difpucationibus , rea- p^’ c
quit que exercitiis Scholafticis , prout j>ar erat , excipiendus. Inter extero» Vfeno provin- defcndci
eia quasdam thefes ex interiori Philolophia peritas defendendi erat demandata , quam multa das fele-
cutn Protegis dc illufttium Auditorum coronx laude dc applaudi fuftiuuic dc otnavit
, in- «us.
de ob volubilitatem lingux , ob difpoundi fubtilitatcm , dc denique ob ingenii iu profunda
fenfuum penetrantis acumen, in majore exiftimationc habitus.
!
In hoc laudat iifimo ftadio huid intermittis gtelfibus procurrentem ftitit ex improvilo Clius, studio lc-
qui illum a compofito mentis ftatu pene dcjccic , pcdkufque gravidiori argmudinc opple- gum muni-
vit. Cum enim ille clam dc fecreto , non voto quidem folcnni , fcd firmi deftiiutione , a
quintum ipfi , nondum a Patentis tutela de poteftate emancipato licuit , fe Deo dc EcdeUx deftina_
addixi liet. Pater ingenii dc induftrix illius fami excitus, deqtie Eituris bonis
fortunis au- tus
gendis non parum folicitus , dc illo in Antliam minendo cogitat , ut ibi legum municipa-
lium , quarum accuratior feveriorque cultura opes, honores , dc adpromittcrc d: largiri
fo-
lct , (ludiis , praxique Curiarum incumbens , carumque profunda myft-ria
fubtiliflitnofquc
apices feptennali mora edoltos , in Patriam redux. Patroni dc Advocati in
Caufis foren-
Ifcus agendis partes majori tum commodo tum fama fullincrct. In hoc confiiriu
, quid
jgt oporruetit , non adeb proclive erat ftaruere. Propolitum fan£
iftud icludkantc animo
& averliftima aure primb excepit Vfferiut : fcd pietas juftir , ut paternis confiliis
moniuf-
que , quibus neutiquam erat oblidendum , obloqueretur. Ideb fc itineri AttgUc*n*
, prout
commodum videbitur , accindnm promptumque foic fponder , divina bonitate confifh*
, aut
Patrem mutatu tum ellc Illud confilitim , aut res novas , qtix delimatura iftud iter
prxcludc- morcuo,
Sed Patre
re pollent, inde cmerfuras. Intcrim Parer hoc anno viz. MDXCVIII.
ullimtim dictn (uum
,,b»ic , non fine magno piiflimi filii lufhi , qni jam invitus licet , ex
hoc peracerbo fato ,
aliud vitx
fut juris fjOus, poit fimus elatum, dc infticuro dc profclfionc vitx non numerum (ociorum
longa aut perple- inllitutum
xa deliberatione opus habuit. Jam enim omnibus remotis obftaculis .
in
elicit. In
Collegii adfcittis eft : qui quidem in eruditam iftam focictatem admillionc , in perpetuum, Collegii focium
fub xiuis conditionibus , duratura , nihil fibi gratius accidere potuit i cb qubd
jam inde concgii
Tncologix operam navandi , dc faccrdotalc minifterium prxfimto tempore fnkipicndum obe- ektt«s Sc
undi , quod diu animo infixum habuerat , dclidcrabilis quidam ncceifitas illi
, m jure (uo
cclfurus edet , fuerit impolita. Obtigerat paulb ante ipli jure primogcmuirx
lauta hxredi-
t« : in qua crcisccnda & adminiftranda , cum fcnfittct graviflimam
illitu negotiorum civi-
linm , quibus erat peni obruendus , molem , cum vitx contemplativi
otio dc tranquillitate
intricatas , dc in loto de-
confidere neutiquam potuilfe , lirefque de quapiam parte peculii
cidendas , k quibas , (i quis unquam , maximi abhorrebat , (ubinde nalcituras
, te letiO per-
pensa «c'cum Amicis communicata , jus fuum tranferibit in Patruum reliqubfque
fideicoro- n«cU.>
mitTirioi , m jn»u ultlnu. Ttltearif Mlu m,lri , ft«.i . Icptcraquc fo.opbu.
arilh wm-
modiu^w providemur. Nc veri, qu.ppum hrc cx p.irtc remtre
, imprudemtt , Bi mcon
Hnedita-
fulti, (cdlfe, rigidis ctnforibus, q.uli omnem fui ip.uu cunm abjtciUet . vulcrctur , ccr- j,
«m annui reditus in propuos ufus , tum ad emendos libros, tum aj aba vit* commoda, forares di-
^r°Hadlcnus magnam d; (e inter amicos & familiares excitavit exfpedbt.onem V%rri*4 : qux
mox apud omnes cives DMmunfn magis tnagilque crevit , & l»i
piopagxta eft , ex fu-
pervenientc hoc, qni fequitur, cafu. . ' P‘5™“'
MD1C. Htwritmi , Jefmta Mtrmi ob fpretas vtolauiqye tegiu leges In pet- p =m
venendis lubditontm mentibos a religione poblica aoiftmitatc ftablbra
, oeeupanflimus , IU
' " ««r“t
arce regia time temporis detinebatur. Ille vero utpote vir profui* loquemi* Sc proje&r
audaci* , atroci Sc immani Eccleiix Romao* placita propugnandi zelo agitatus , inconditis
clamoribus & pctfri&a ja£bntia quofeunque Reformat* Communionis Myilas ad difputan-
dum provocavit : fe ipfe U rfo allimilam , qui palo depaihn , a canibus exagitari gtfiitk.it.
litorum temporum biftoriam retexere aut narrationem ifbm de hifce velitationibus , in Epi-
ftola dcdicatoria ad Claudium Aquavivam , aut in prsfatione ante Librum , qui , Britan-
nomacbta Msmflrorum in plertsque & fidei fundamentis & fidei articulis di fident tum , poft
,• quattuordecim annos * editus inferibitur, ab ipfo confetiptam , ineptuHs cavillationibus, ca-
lidis mendaciis , putidisque convitiis in viros clarillimo» , quos AntagoniAas habuit , effii-
lis , in examen revocare , utpote omninb przter hujufce commentationis , quam aggrcilus
fttto , inlbtutum , neque liber , neque convenit. Ea fola , qux de Vflerio nortro , nomine
licet celato , promit , hic integra , appoiitis quidem breviculi» ftricluris cenfurllque co-
hibebo.
Prodiit quidem femel in fimma vocis vultufque trepidatione , otlo-denarius procacis fapitntia
( nen tamen mala , ut videbatur , indolis ) yevenis , ntfeio , an aura popularis cupidior , fal-
tem dt abflrufijftmit rebus 'theologicis , cum adhuc Pbilofophica fluita fxM eflit emenfm , nec
ephebis egreffut , difputandi avidus. Hunc aurem jujji fluorum calculos adferre , quibus pugil
fleu agoni fla idoneus renunciaretur , & ve! cum ipfo diffutationem me initurum. Sed ficui ipfi
eum minime tanto honore dignati funt , ita me vidfjim flua deinceps profert ia dignatus ipfe
nen fuit. Ita ille , qui in multis corrigendus cfL Sic enim re» illa ie habet.
Cum duo trefve c noftris Theologi , Sc artate Sc dignitatibus Ecclcliallicis venerabiles
qaos ille pro modcilia fua Pfeudo- decanos nuncupat, experti primo congrerfu , ei iAiusino-
di tumultuariis altcrcarionibus cum loqtiacifljmo Sophifta habiti» aut habendis , non quala
illi certamen hoc inire , quod ille perabfurde fingit , pr* metu dctre&ailent , vix quic-
quam commodi frndhrsvc percipi poruille , illius mfsuiiara caiUgare , caiumniisque refellere
apologiis publici juris fa£bs , maluillent , in arenam defeendit Vfleritu , juvenis novemde-
cim annorum, non fibi fidens placcnsve, non Anmt/ eodM aut van* apud Populares faoS
capcand* glori* cupidus , fed fodo Veritatis amore , quo totus ardebat , exilimuiatus , cum
ifthoc Thrafonr manum conferturus. Quo confpc&o , falhi excandcfcens , pr* indignatione
infrenduit Simonides , exprobrauquc fili recenti juventa t contemprim Puerum appellavit : li-
cet illo non pluribus qulro undecim aut duodecim annis natu prior fuerit. Sic eadem im-
potenti ira contumcliosisque didlcriis pulillum Davtdem , for tallis non majoris *tatis , la-
ceffivit Philsflbtorum , qui , Ifratltt agminibus exprobravit , pugil. Sed hunc Puerum in hac
pugna non terga vertentem , non fegnem , aut mcttculofum invenit Adverfarius , icd acrem,
i&ibutquc repetitis iniiftentcm , led intrepidum bellatorem, caufiwn religionis , pari rameu
modcilia Sc vocis moderatione ac lenitate , propugnantem , quam ille fummam vocis vul-
tifque trepidationem , inverecunde & pervtrfiffime interpretatus cft. Illius autem arbitrio
reliquit , de quibuscunque controvcrlts Theologi* articulis, prout i Bellarmino erant «11 (po-
liti , vel qualicunque methodo , ad omnem confufionem , qu* aliter cilct oritura , amolien-
dam , drfputaboncs futuras inllitucre , ut de veritate illorum , in quam partem fe inclina-
verit , Auditoribus , qui intererant , aut interdic diicuperent , melius Sc dilucidius conflarer.
Inter utrolque primo concordatum fuerat , ut concertationes ill.v i dogmate de Antitbriflo
inchoaremur , femel lingulis feptimanis cx pa&o repetend*. Sed finita prima , jcluira, qui
exinde triumphos libi ab Agonothetis decerni animo prius conccpiilct , metuens , uti con-
jedi uram facere videtur , dc illo potius triumphandum clle , longas moias nc&it. Ideo 'Vf-
feriui literis , ( utpote quarum apographum apud le refervaverat ) quz miram proriusque
ingenuam pietatem tot* (pirant , ad illum {criptis , improperium dc ipiius pueritia impadorn
diluit , fe nullam juftam inde occaiionem , cur hac de caula tantopere faftidirctnr , dedille,
exemplo Davidis cum Goliatho pugnaturi , non filis viribus ficrum , venifie in nomine Domi-
ni, qui ex ore infantium & ludentium propter inimices iffisu perficere laudem interdum folet:
cOrn nullas ab illo , prout dilcedcnri (poponderat , literas hactenus acccpillrt , jam cuperc
certiorem fieri , an collationem promiium fufccpumquc renovare vellet : lin minus , quicquid
hucusque alterutrtnque geltura fuerit , publici juris fieri oportere. Simonides vero jam conf-
cius , quod audaciffimis , iilque crcbtb repetitis, provocationibus , fibi nodos haud facile ex-
plicabiles inncxuillct , i rclpondendo protfus abftinuir , & quali faucius a vulnere , nuper
tnBidto , ab omni futuro certamine fe fubducens , non amplius in fccnam prodire voluit : ne
verb i caufa cadere , aut propti* cxiAimationi apud fuos dcfuillc videretur , fe , propofita,
quam fupri retuli , conditione , & cum silo , h. e. puero , di/putatitnem initurum , & qui-
dem falso , obtendit. Quod plan£ merum erat ifieq^nu , non enim opus erat alienis cal-
culis, quod fubdol£ poAulavit, ut cum minori infamia cx nalla , in quam temerariis luis
aufibus , incidifiet , elaberetur, quibus Agoni fla idoneus renunciaretur. Ipfe enim vires illius j
expertus fuerat , & fi huic congrelTui omnino impar cilct faciliorem de Puero reporralTet vi-
«Toriam. Sententiam de Vfferio hadenus in pctSorc fupprcllam dillunulatamquc, iequcnribus
annis , vi Veritatis vidhis, clar^ protulit, Sc Acatholicorum dofUffimum faifiis cft. Hinc dc
illius elogii ipfi i Philippo Alegamhe , nimis hac cx parre credulo , in Bibliotheca Scriptorum J
Societatis fefu adferipti fallicatc cuivis candido Lc&ori judicari licebit , quod ad ctrtamen
provocatus d quopiam inter ipfos dclHJfmo , cum Condixijfet diem , obtinere non potuit , ut |
tandem prodiret , ad pugnam gleriofm provocator.
Digitized by Google
Jacobi Uflerii.
A. MDC. Lauream Magiftri in Artibus adipiscitur , Ac pod aliquot annos , bene au-
dio lludioforum , ex omnibus regni provinciis Dublimnm ad capiendos ingenii fi udus con-
fluentium , numero, fit, juxta dilciplinam regimenque in Angi in infljrutum , primus Aea*
derrtix Procurator. Cujus muneris adminillrati , ( a ) ipfc ad rupremum dignitatis Eccle-
fiadicx in Hiberni* culmen evedus , non line ingenti lartitiz Ac voluptatis fcofu mcminillc 1
vilus ed.
Incunrc novo (eculo, priufquim viceftmum artaris annum excefliflet , i Primoribus Col-
legi , 6 quorum arbitrio totius difciplinx Se regiminis di (politio Se ratio pendebat , VJJt- «
ni carcchilandi live juniores Academicos in doctrina Se fide Chriftiana indituendi munus, J
quod aliter prar humili de (c opinione recufavillct , erat impolitum: quo, ut majori cum i
Auditorum utilitarc defungi pollet , prarcipuos (aerx Theologis articulos , juxta commu-
nes locos , pro more illorum temporum , lingulis feptimanis in facello explicavit. Ita olim
( b ) Oritenes ob cxqaifiram in (acris Scripturis peritiam mirabilemquc judicii in ipfa yiridi
juventa Ugacirarcm , urpote plane ododenatius in fchola Alexandrina , eidem ucro Ca-
techumenos inilruendi omeio ex mandato Demetrii , illius ledis Epifcopi» admovebatur. Ex
hitee Theologicis prxledionibru , uti ex privatis colloquiis , liquido conllabat , Vfierie ,
prxtcr foltdam resum facrarum divinarumque intclligentiam 8c fcnlurn , tantam copiam or-
dinatamque verborum ftrudnram , Se ficilem expcditumqnc dicendi ufum fuppetiifle, ut ali-
qui ex amicis judicaverint, illum vald£ idoneum cile, qui confccnfis rollris , in facris ecc-
ribus verba haberet : quorum tamen fiuiibtis ncutiquam cedens , in publicum pertrahi no-
lebat. Sed novis argumentis , quibus erat expugnandus , propofitis , luperionim voluntati
Se jtiflibos non amplius oblidere aufus cll. Illis enim quantum utilitatis in univerfam Ec-
clcluixi Hibemicam , imo in rem Chridiatutn , in omne arvum , ex nove Academia;
fundatione redundaturum ellct , hoc tempcllivo > ne dicam , prsmaturo fpecimine , qua-
li in antccedura demondrare , e re fu a fbre vifum cd. Tres igitur Juvenes , nugidrali n
laurei in (igniti , iique pietatis , ingenii , & doclrinx fama inligncs , (dedi erant, qui 41
coram Prorcgc , aut , illo abfenre coram Juditiariis Confiliatufquc Regiis , ( quos An- <*
glicd vocanr tbe flate ) fubiude condonarentur , viz, Vflerint noder , Abei iValthim , ''
( raJeJitf ) 8e 'foannet RicharHfonut : quorum lingulis didindx partes fuerant demandate. *
Ricbardfluti erat dic Mercurii , quafdam pcricopas Prophctix IfitU , juxta feriem capitum, *
quoad litcralcm fpiritualemquc ienfum , interpretari , & corollaria inde deduda ad vitz ‘j
praxin applicare : de quo pauca luce referte oportet s quod, inter infigniflimos faerx
Theologix Acadcraix Dublinienfls Dodores non mediocrem obtinuerit locum , Se tandem
fandiracis , eruditionis , & faoientix merito ad Epifcopatum Ardachtnfem fuerit promotus.
Flagrante impia Se ementa Hibernorum rebellione , perhigium in Ariglia quxlivit , At in-
venit , ibique A. MDCLIV. fcilio conftdus , natutx concedit. Vir fani longe dodtifli-
mus , Ac in abditis (cripturarum feni ibus eruendis , inque (aera (c) Chronologia veriatif-
fimns : quod prxdariiTimx illius feledtx obfrrvarioncs Ac explanationes in V. Tcdarocn-
lum , & pr-cfcrtim in librum Get,efeet Annotationes , paulb pod iplius mortem , Lendini ,
MDCLV. Feli* , inferiptx 'D. Vfferie: cujus literas ad edendum ilhid opus hortatorias ,
quali in andoramentum prxmiicr.it vir modcdidknus , faciunt teilatidimum. Valefiut , qui
podei dodoraru in facultate Theologica auclus erat , fumma quxque Theologix capita,
c fcripturis facris & ex divinx illius fcientix fontibus diebus Dominicis tempote anteme-
ridiano expofuit Se explicavit. VJJerias vero , pod confirmatam dogmatum teligionis in
articulis dodrinx Ac fidei EcclclLe Angite 41 ut , legibus dabilitx , vei itarem , & errores
fupcrllitioncsquc RotnanenfiKm , Aequioribus feculis introdudas , redarguebat , falutaribus
vereque ChrUlianis monitis , quibus omnes , quotquot inteteilenr , non folum in Cmda
fide magis migisque indrudi , led meliores , Se vita Se motibus fandiores redderentur , in
cotonidc addicis. Sed non mulrb pbll , menrcm valde dubiam pciplcximqne habuit , an
ipfe hanc ncccllariam lacti Miuiderii partem diutius obiic Ulva con (cientia potuerit nec
ne : urpote cum nondnm ob defedum legitimi cratis ex rigore canonum fuifTct facris
ordinibus initiatus. Parum conducebat dixillc illud per modum probationis & exercitationis ,
five experiendi tum mentis tum corporis vires cauta , fadu licitum reddi. Ut ergo feru-
ptilus ille , quo didinebatur , animo penitiks eximeretur , diipcnlationc , quam iidem ca-
nones cafibus extraordinariis , quando nimirum defedus idc reliquis omnibus dotibus re-
quifirit abunde luppletur , indulgere fotene , facile in ipfius gratiam impetrata, i Patruo, re- c
vcrendilfuno Henrico Archicpilcopo Armacbam , eodem icmpoce Ac ad Diaconatum 3i Pies- b
byrerarum , Dominici ante fidam Natalis Cbrifii * , tunc lolcnni juxta mllitutum Ecclcfix I
ordinatione fadla promovetur. >
Hoc Apodolico a udior amento munitus , Se quali ccelcfti vigore animatus , ad factum '
idud opus , paulo intcrrnitlum , fc alacrids fortiulque accingit , lucrandis Cbrijlt anima- t
bus , At Veritati Evangelicz inter gentiles fuos , avitx fuperditionu prxjudtciis raifcre de- *
(a) Vide Epidolam ad Archiep. in SrlUp.ptg. 419.
( b ) £t»c ic iiuu*A(a!iii ira fi t» ni; ntftir» , Eufeb, Hid. Ecclcf.
lib. vi. cap. j.
(c) D. ZJjfrriw in alrera Annalium pane , editionis farijienfi \6?t pag. dio. fuit id Chrifli mi~
nlfltrii Alfa far quatmr PafchatM diflimd* ex qnatuer Ezantelierum barmemie hic exktltmus , i Vire em* i-
effiat* t*r in Sacraram litirantm fttUiii Uar) exercitat ffim* , joanilL- Rrchardiono , S. iheeUgU Dedere ,
Axdachadenib »» freviacia mjira Armachana , EecUfia Eft/ctfe difnffiuna temixaato.
Digitized by Google
Itifas Sc occxccros , propagandx , li ijiib unquam , impendii) intentas. Ab hoc terapdre ,
dte deinceps , per univcrlum vitx cuniculum , ut illud, licet loco & tempore non fuo ,
alfiimpta ptolcpli , referam , quamlibet condonandi occaiionem , larpe non togatas , cap-
tavit : quo frequenti & affiduo u(ii pcfliuc ingentem argumentorum vim , quae , tum ad
iuadendum morigeris , tum ;»d t evincendos refractarios ab Oratoribus adhiberi lolenr, prout
inlUtuendorum intellectus lumine, ut vitx Cfuiltianx officia clare percipiat , aut conlcitn-
tia (limulis , ut ea prxflrt , indigere videatur , venullatemque St facilitatem prouunciandi,
vehementi ardore commixtam , libi comparavir. Hac autem facultate prxdicandi , live
Churifw.xrc , ut quibusdam placet , ii tamen hoc xvo ita appellandum fit , quod , divini
gratia adjuvante , inJulIria , lludio , folerria mentis , arte , methodo , imackjue memoria
acquiritur , utendi , illudquc in comcnunc bonum impendendi mox jullilliraa dabatur op-
unitas.
«Jnor.idj»portVergente *d finem hoc anno , exardcfcclwt in Hiberni* ferda rebellio , quam quidam
n!~i)iw>j , Dynaftx Romane Religionis , clientelis Sc opibus prxpotentes , ardifiimo ftrdere coeuntes}
r?.iuUmib*i nmnerofo milite conici ijxo , conci verant , qui , militaribus copiis ex Hijpania fubmiffis ,
|C* YJnf*U*m1 aliaqne finitima munimenta, ope & proditione civium, occupantibus elati, Hi-
berniam ex Angorun i imperio eripiendi altas fpes in pedoribus aluere, de.de univcrla luo-
rum defedione , rebus tunc in przcipiri flantibus , mox fccutura , mirifice libi complacue-
re , Sc blanditi fuut. Sed aliquanto pbft tempore , prudentia & fortitudine I), Caro/ i Bian-
ti % Baronis de Mernjoy , Protegis , rebellium vires erant prolbatx , ac Htff* ni profliga-
ti , qni ad deditionem adadi , non minori militnm exde ac ignominia , paais conditio-
nibns , An flicis navibus revedi ex infula divellerunt, Fortalte memoratu non indignum
vidcbitnr , co iplo dic, viz. XXIV. Decembris , quo prxlium illud coininiilnm erat , Vf-
ferium , quintidiio , pollquam rite ordinatus fiiillet Presbyter , coram illuflrilliniis Confijia-
riis tunc ad lupplicandum Deo pro felici iliiui expeditionis exitu lolcnncm in modum
congregati» , in prima verba Epiftolx ad Angelum hcclclix Sardenfis AfoctJ. HI. I. dirc-
dz : Scio oftr a tus , qui* nomen habes , quod vivas , & mortuus es , pcroralle.
- Ex hae in ligni vidoria opportune reportata , poli pauculas concuffioncs , qux cito eva-
mieie , tranquillir.u Hiberni x , utpoic DuiUoribus fle Aiitclignaiiis rebellium , aut folum
verrentibus , aut fc ad lylvas , paludes , aliaque latibula prxeipiti fuga recipientibus , aut
depolitis armis , agnito (celere, mifcricordiam implorantibus , tota pendere videbatur .* fcd
ne exitiale hoc malum ex inlano Romaiwr fuperfticiotit* , quam gens obllinatiffima , 8t hac
de caula , ad (editiones & tumultus nimium proclivis , luis licet juribus Sc pollcffionibus
fub xquillimatum legum modciationc Sc patrocinio iccure gaudens , & ab omni injuria
8c exadiene , pariter ac Angi , live indigem , live advenx libera & communis , mordicus
amplexa ell , ictmukquc , ortum , denuo recande Iceret , maxime erat providendum. Cui
penitus exfciiidendo non aliam aut aptiorem aut commodiorem methodum , excogitari po-
confiliaiw tuillc , ferio rem perpendenti facile liquebat , quam ut Hiberno , facrarum Scripturarum
Pcnit“* rudes , in dodtinx Chiiflianx capitibus aruculifque , quatenus in Ecclefia Rcforraa-
' ta AneUcana Sc Hibemica , 1 qua ex lola ignoratione tantopere aufugillcnt , exhibetur
afleritiirque , accnrarius quidem eriidiientnr. Proinde llatutum , quo fitiguli fuas parochialcs
iubcnr, ■«’ I Ecclelias adire , & publicis ptecibus 8e concionibus , diebus Dominicis fcfUsquc interelle,
fub poena pecuniaria , quolielcunque abfuerint , exigenda , tenemur , quod in deiueeu-
cionibui ia. dinem abiillct , in ufum revocatur : Deputantur Ecclcliis , per varias Urbis regiones fpar-
icifiar. fis, idonei viri , quisque in propria llationc defixus, qui hilcc faci is muniis obeundis in-
cumberent ■, remque illam peculiarem in modiun urgerent. Ecclclu S. Catkarin* dicata
Metbote VJferio quali fbrtiro obtigebat , qui methodum prius inchoatam , quam fupra memoravi ,
rePct**t • S1»™ exteri lymmyllz pro virili prolequi deberent. Prxcipua uniuscujnlquc con-
Mndi ,4 po- | cioout capita Sc argumenta mox brevi verborum Cumina , ut memori* tenacius infigerentur,
in quatriones Sc rcfponGones digeflk , in quorum exploranda fide Sc verirate quosdam adnl-
afu* e A i'£t- tioris xtatis fc lilti lequentc Dominica examinandos , non line maximo adilamiuin fxudu ,
"**• ncutiquam pudebar.
Ab hifcc autem rudimentis origo prolixi , Inque magnam molem excrefcrntis , Oicchif-
mi ulfl>us familix lux primo deflinati , qni pollea alienis , nc dicam heterodoxis , addita-
mentis furtertus , fub illius nomine , ipfo prorlus invito & reclamante , comparuit, arcef-
fctida videtur j de quo deinceps erit opponunior dicendi locus. Hiberni pletique omnes ,
five lincera , live fubdola mente conciones illas frequentabant , quotum aliqui , argumentis
convi&i, relidla Rosum* , in communionem Ecclcfut Angtcnn* tandem tranlibaiit , Sc ab
hifce operariis largi bonz frugis meflis foret exlpeclanda , nifi zizania inimicus homo clara
fuper feminali et. Nulla ccrtc gens in Chriltiano Orbe magis , quim Hiberna , pendet ab
orc & arbitrio Sacerdotum , qui in illorum confcientias plane dclpoticura eaercent dumininm.
‘fabuittat te- j Horum enim technis Sc Optimatum , qui politicis rationibus indo&i , in legibus exequen-
dis , fegnes Sc remilfi erant , lenitati merito adferibendum cft , quod poft banc illumina-
Ui.&eiai. jtioneto , mentibus illorum ex aHiduis pnedicarionibus documentifque indicam , in prilHnam
j perrinadam Sc fupcrllitionem prolapfi (int : unde audacioces fadli , cum id libi impune lice»
jgeaiii. re viderint» A- MDCII. conniventibm magtllratibus , & muldx fubeundx roeru , ex po-
tc^4tc Curi* extelfu Conamjfiouss , fi non fopica , laltcm pro tempore fnfpenfa , adempto ,
Imi vfiruu. i factis coetibus publicis protsfis abflinucre. Hoc maximi doluit diiplicuitque viris Eccle-
Jacobi Uflerii. XI
TulUd ordinis , dc prxfcrtim Vtferio , qui in illudriffimo regni Auditorio dc hac indui genu a
coram publice queii aufus cft : fi quiprtam cx juvenili impetu , ur ut fan&illimo prolatum
propofito , ipfi temere cxcidiltet , nou illud habet cm excufatum. SW nou ilii xtan conve-
niebat , ( quod poliea infula facta ornatus audontusque , fimili in cafii , fiio aliorumque
, coram iis,
J Prxfulum nomine meliore jure fecit) ea mala , qu* inde oritura efle metueratReligionem
! penes quos erat fumma rerum adminiftratio , dc ac quorum fide dc diligentia ab
|omni ure labe five periculo integram confcrvandi vel leviuscule fufpicart nefas foret , exa-
* gitare , aut verba , qux in vifione Eythulis de Hierofolpmorum Gentifquc jud torum exci-
' dio occurrant , via. cap. IV. 6. Et cum comf leverit hac , dormies fuper lanu tuum dextrum
fecunde , & * fumei iniquitatem domus Juda quadraginta diebus. Diem pro anno , diem ,
inquam , pro anno dedi ubi , ad illorum temporum (latum referre: addito hoc epiphonemate:
Ab hoc anno peccatum Hiberni* numerando deducam : ita ut ii , quot jam amplelUtmm , in
vos perniciem illaturi fint i Vot hanc iniquitatem portabitis : qtttfi , quod quibufdam ctcdu-
1* parumque attentx mentis olim vilum fuit , horrendam illam llragcra , qu* univerfam Hi-
berniam inundaverat , poli quadraginta annorum ab ifla cpocha numerandorum terminum ex-
pletum , obventuram cllc , fjpimu Prophetico impulfiis , prxdixillet. Ita aliqui , quorum
temerat iam incpiimquc credulitatem hic jam non exagitabo, fcnliflc videntur. Non hic fen-
fiun verborum divini Varis , aut Utcralem aur mydicum , rimari , multo minus tempo-
rum minutias excutere inque examen revocare libet. Judicent alii prout libet. Ipfc autem
Vfferium ex hifec calculis , five redi , live perperam colledis , Prophetam non cenfcbo :
ncc credo unquam illi in mentem veniflc , fc , quali divino fpiritu atflarus hzc Dei nomi-
ne prxnuntiaUet , hoc lacto titulo futuris temporibus dignandum efle. Non polium , quin
hic addam , fapientes , regnante R. Carolo I. cx irrequietis populorum tum Anglu. tum
Scotia mentibus , quas fraudum Architedi fubdolis maligmfquc artibus agitarunt , fparfis
ubique in optimum Principem piifEmbiquc Epifcopos , unquam legum rcligionifquc cyer-
fores , calumniis , dc Scotica** dc Anglicana rebellionibus , longe antequam erupiflent , qu*
cladem illam Hibernicam paulo anci pcxcd&tant , peni ccrtb ominari potuific : neque ta-
men quispiam prudens ejulinodi ominariure» Sc conjcdtiras in ccnlum Prophetiarum referri
debere audader pr*llabit. Ncfcio , annon paucis annis elapfis , vafri & fcditiofi homines,
qui rebus novis tunc maximi Uudetent , crcdul* plebi fucum faciendi anlam hinc arripue-
rant, (impolito altero U ferit , cum cx hac vira clict emigraturus, dc nollroram tempotura
calamitatibus vaticinio: quod per univetfam Angliam t fchcda typis cxprclla , fpargi iidem
curabant , ut mentes hominum , impendentium malorum mecu diltradas , libi fonnis addice-
re potient : fcd ulcus hoc tangere jam non licet.
Hibernia pacata a funefli belli , quo diu exercita fuiflet , cladibus feliciter admoddm
emerlis , dc novo cum fcculo novus ordo natur* renafei , novaque rerum facies fplcn-
dcfccrc emperat. Jus enim per provincias erae xquiflim! adminidratum } Vice-comhes pu-
blice paci confcrvandx ubilibet admoti » latrocinia rcprclla , concordia inter Anglos , no-
vos vcrcrelquc , dc H.berntt mitioris ingenii ( fylvcllres enim in (altibus paludibusque , tan-
quam in latibulis vix inveftigabilibus abditi , ferino ritu viduanto , ab omni humanitatis
cultu adhucdum abhorruc.ant ) inftiurata , dc , fi per ingracilfimoram hominum perfidiam
licuiller , xternum durarura i ingens rerum venii ad nccclfarios vit* ufiis & dcledauo-
nem copia aliunde adveda i anes toechanic* in ufu dc pretio habitx ; agricolariooclque in
locis negledis , alitcrque incolarum ignavia ad perpetuam llcrilitatcm damniris , novis , iif-
que indiillriis colonis mttodudis , adaudz. Rebus ita aufoicatb geffis ftabilitisquc , Du-
^es exercitus Angi icani, quorum fide Sc vigilanti! atrox illud bellum fopitum fuerit, prx-
diis peniiombusque , gregarios etiam milites llipendiu follitis ac donativis fapiemilEma Re-
gina , dc optima meritorum rcmuncratrix , cumulavit. Illi verb , tum ut Ic divinx beni-
gnita is , fub cujus tutela , per tot incertos pcriculolosque bellorum cafus , tandem vido-
res evaferint , memores ollendercnt , tum ut perennem amoris fui erga bonas litcras , fot-
dx fuperllitionis , qux ex igoorantia de barbarie oriri folet , expugnairices , apud omnem
poftcricaicm memoriam relinquerent , incertum , quorum confilio indufti , cx pecuniis fibi
debitis partem quifque nimirilm pro rata proportione deducendam elle unanimi confcnfu
certarim voluere, lummanume, ad mille odingcnras libras der lingi eas cxcrcfcentcm , Aca- *•*-/ tmio.
demix Dublimenfi dono dederunt, ut in augenda Bibliotheca poblica , vix fatis tunc tem- dmiiDU/t-
poris ifthoc nomine digna , Inque libris omne genus in perpetuum Studioforum ufum coe- It*Mi ru-
mendis iropenderennir. Ad halce verb pretiofas merces comparandas , V. Cl. Lucos Chal-
nam in^Om-
loncrut s. T. D. Sc V ferim A. M. DCIII. in Angi iam liter arum fludiis , dc magnorum
Theologorum copia tunc maxime florentem , mittuntur. Hic verb negotium illud , i Su-
perioribus injunctum commilTumque , tanquam facram , lxto dc prompto animo fulcepir :
quod julbs dc caulis credidit , tam fibi cx familiari cum viris dodlis convcrfatione , inf-
pcblilquc MSS. codicibus , tum in Bibliothecis publicis , tum apud quosdam Nobiles ejuf-
modi cimeliorum polTclTorcs, quim pauix, invc&s melioris nou dc perpetui ufua omnium
facultatum omniumque linguarum libris , fore utiliflimuin. Quo tempore Londinum appulere,
D. Thomat Bodleiut , Eques Auratus , in coemendis quoque libris , quotquot ab ipfu ty-
pographix incunabulis aut domi , aut in exter» Regionibus ab indaurau , pod depulfam
Scnoladicorum barbariem , humaniori literaturl , typis «xfa ibcrenrur , erar occupatillimi*.
Ille enim Vir optimus dc omni , qualicunque aut quantocunque elogio fuperior roaiorquc,
magna animo molinis . dc qux vires hominis private fortis ac enn^rionis longe (uper-
gredi
Vita
XII
grecfi videremur , Bibliothecam publicam Oxonienfem mifere coi lapi am reficere , vel potita
deruto condere dudbm apnd fe condit iterat longa maximequc ferii deliberatione edo&us ,
\ opes , quibit* clementiffimas Detis illum cumulalfct , live jure hxreditario 1 majoribus de-
rivat s , live ex muneribus publicis legationibusqnc acquifitas , in commune totius Gemis
commodum , non melius, quam in bonis lireris in omne arvum propagandis impendi po-
tuifle. Hoc vero a at multorum annorum opus 3c indcfeflam exigebar induftriam , pariter
ac munificentiam , qux pari paifii limul incedentes , mmquam fe deflirucrc. Nullis enim
labotibus , fumptibus nullis parcens , fupcllcflilcm librariam undique per omnes cultioris
Europe plagas fapienti dele&u conquifivtt , ut in fuo gazqphyfacio reponeretur , fimdis quo-
que rdibtis, quibus , prxtcr peniiones annuas, Cuflodi tliiufquc A (fidentibus adignaras, no-
vorum librorum accclfionc augeretur in perpetuum. Huic Heroi ( lic enim jure merito ap-
pellandus eftRed teiM ) innotnillc non pirum cedrbat Vftrie , tum vfginti trium annorum
juveni , cupis monitis confiliifquc res Ifta , ut credi par eft , pro qua confumnunda huc
venillet , ad feliciorem , maturioremuue promoveretur exitum.
Rediir In Hibernum VJferiut , multiplici , caquc accurata , Iibrortrm cognitione inftru-
&us , quibus legendis pcrpendcndisque ita invigilavit , ut ne horas quidem fubfccivas iner-
ti otio evanefeere Sc elabi palliis fuerit. Deinde , quod prita, ut fupri dixi, propofurrar,
ad leftfoncm fandJonitn Patrum jutu feculoium , quibus floruere , Ici ient , h. e. ab primis
nafcentis Ecclcfix initiis ad ufquc mediat sutis , in>6 & fequioris. Ii quicquam bonx fra-
gis in fe haberent , Scriptores , puta Petrum Lambar dum , Tnomam Aquinatem, alrdsqnc illius
rixofe Theologi* Ameffgnanos , qui in Sementim Suvmdfqne Commentarios de difputationes
edidere, pia ttraqdr mciire Ce accinxit : intcrpolitis tamen , quali laxamenti remillionilque
animi vice , Hiftorix 8c Antiquiratis omnigena: Itudiis : quod penfitm , labotiofum quidem
Sc platic Herculeum , tandem ottodccim annorum curriculo ablolvit.
Triennio prope modii m clapfo , ( ut conjcttura veru perquam fimili inducor , ur credam )
Ang/iam repetiit VHerius , ftudiorum cami , Se ardcntiliimo Britannica Hiitorix, tam Ci-
abi aiAim vilis quarti Ecclefatticx , c manu exaratis codicibus ntembranifque , illic folumniodo tepe-
CtmJtm It
Jttl,..
caai fiiiai,
.ait tiendis , kmenJx amore incitatus. Hic veri» cmn celeberrimis Antiquanu, D. Robeno Cer-
tam , Gnlitlifn Camdeno , Sc 'I horna Alieno Oxtnitnfi , ar&am , quam fola mors diifolvere
poterat, inibat amicitiam , cni chcfauros Ibo* lircrarias apertos volucre : Bibliothecam item
Academia: Oxonienfii Sc Cantabrjeienfit foculus tanta ledulitate , quantam brevicula: morx in-
tervalla fore pareremur , rxcutlit , ut nihil pene illius indultu* ac fagacirati impcivium ,
illiutvc oculis penetrantibus & cininlis quali inexploratum haberetur. DifceiFurus autem in
patriam apud illos tres viros prxdantiflimos , alioiquc acerrimos Judices magnum fui defi-
derium bonlmque cxiltimationcm reliquit : nepote dc quo tcitiflimam nuxinioruni in Britan-
nicit Antiquitatibus indagandis progrrlluum fpem conceperint. Camdennt fani illo rempore
de nova Britanni a lux editione adornanda admodum lolicirus, illum dc Minio , veteri Scrip-
tore Britannica , edendo , de S. Patriti* , & Conga/lo , alulquc rebus ad veterem Hibernia
(latum & civitatem Dublinienfem fpeikantibu» conlnlait , cui literas nudi: illimas non minori
judicio , quam accuratione , coropulitas , quas ipfc ( a J oltm in Epipolarum Camdeniarum
Syllcge publici juris feci , Octobri* dfc tucclime rcfcriplit Hx vc»b illi liinuno viro
ita mire placuerunt , ut cn undeni non modicam partem ( b ) in futim immortale opas ,
in deferipeiouc Dublimi transferri curaverit : nrxclaro hoc magnificoquc elogio infuper ad-
jcfto .• Hac de Dnblinio , quorum plurima diligentia <jr daftriua Jacobi Usbcri , Cancel-
larii Ecciejia S. Patricii » <]** anuot varia dtllrina CT judicio longe foperat , me debere
agttfco.
Cum gradus Academici , qui ftudioloriim mcntibns honcllam xmulationem folenr infunde-
re , in Hirnulas Indullrian prxmiumqtte do&rinx a lapicmilUum Fundatoribus inftituantur,
ne (laturis Collrgii, nc (ibi , famxquc (iix , dcellc videictur V feri tu A. C. MDCVJI. pri-
mam in Theologia lauicatn ambibat, quam, psxftitis pro more fuo perquam laudabili exer-
citi s , facile adeptus eft. Vferim lotte fna privati abuftdc contentos , otibquc non igno-
bili , quo fluebatur in Collegio felix , ab omni ambitione opumque cupiditate vacuus , in
Mufco totus quaJffrdcfigebotttr i non opima faccrdocia prenlavit , neque Magnatum atria fre-
quenti itarionc trivit , iliorum gratiam Si favoiem aucupaturus , ut in alta (ede collocarc-
tnr. Hoc (blum egit ; hoc illi maxime curx fuit, ut, Ii quando altqaa dignitate Ecclcfia-
(lica dignandus cllct , fe illi hrilinend.tr & ornandx non imparem , aut imdoncum tcipfa
oftenderet reddetetque. Sed infignem illam eruditionem , tanta cum pietate & modcllia
conditam , non dumus inhonoratam fore , aut a publico confpe&u celatum iri frnens reve-
rendiflimus Vir , D. Adamat Lcfiujiu * , Arcbitpilcopus Dublinitnfii , fub cujus aulpiciis
oculifquc Vferii fama magis magiique jam fer^ per quatuordecim anno* furrexerat , illum
rt tat' iit
t. ta*if ' Cathedralis Ecdclix S. Patrieil in (tu civitate mccropolitica Canceliariatu hoc anno dona-
CaacdUtmi* vit. Hxc vero dignitas . cni opulenti reditus annc&untur , ita Vferio complacuit , ut ,
quali fumum votis rcfpondillct , nihil luberct ultri aut optandum aut expetendum cujiif-
que erat per plures annos , ufqucdum ad Epifcopatmn Midenfem promovemur , retinent if-
lunus , non alio excclfiori , live Archidiaconi , live Decani ritulo affectaro aut captato.
Veruntamen cum maxima pars illorum redituum cx prxdns decimnque F inglajjia , quod
’ a ) Ludini , A. itfp». i fi it. LXI. pag. 7 4.
b) Camdeni Britannia, Londuii ««07. faho. pag. Ifl.
oppidum
Jacobi Ufferii. XI H
Ioppidum cft i Dubi imo unico roilliari diUjtum , accreverit , fe vicaria opera , legibus in*
I dulta , quam poffei annua peniione in omne arvum continuanda honcflavit auxirque , uten-
tem , vix a debito munctc coram Deo facile abfolvi polle , er fcrupulofx confcicntix «fi-
daminibus credens , lingulis diebus Dominicis , ixpiutvc , quoties per valetudinem majo-
rifquc momenti Eccldix negotia liceret, fe illuc contulit , ut omnia faccrdotalis fundionis
officia coram ipfc cxeaucrctur. Interim amicos laute Se fplcndide , egenos vero congrua Se
decora hospitalitate folebat excipere : pavum fo lici tus , an quippiam pecuniae e reditibus pro-
venientis , dempta aliqua parte libris emendis deffinaia , in loculis relinqueretur necne.
Hoc anno Profclfoiiuro Theologia: munus in Collegio illi demandatum erat : quo ner rroftfbi
trcdcciin quatuotJcvimvc annos fumma diligentia fundus eff. Habita enim matura deline-
ratione . operam non polle melius ane fruchioGiks , quam in dogmatibus Theologicis intet <»£?£.
Reformatos Se Pontificios controvcrlis diicutiendis impendi , primo bis , deinde , ur durus
itU labor, cui ferendo vix fuftecetint vires, aliquatenus minueretur, feroci lingulis per to-
rum annum feptimanis, folcnnes contra UelUrminum aliolque infignes Romanx’ Eccldix ferip-
rores, prxlciibones habuit, duobus voluminibus propria manu deferiptis comprehenfas: quae
in Academia: Dubhntenjis archivis exftant , 8e qux foctaflc in publicam lucem produci mc-
remar. . . . . „
Denique hoc quoque anno Canonas , prout in prima veteri Collectione olim cxlh- cusMin-
Innt , ordine debito difpotierc Se ad Canonas primi generalis Concilii ATicvu , Se quinque
Provincialium Ancyra , Htocifnea , Gangr* , Antiochia , 8c I^edicea habitorum , i quibus
illi defumpti erane , reducere ufque ad primum Conilantinopolitanum , ( prout ex Dionyjii
fjaftd cpiltola , ante luam Grxeorum illorum Canonum Latinam verfionem , ad Stepha-
num Epilcopum SaUnitMum prxmifsi , conltat ) hujus exterorumque generalium , qux fe- |
cuta fimt , Conciliorum , canonibus pollei additis , inltiruit. Collcdio lurc Codex Cano-
num Ecclefia uaiverfa merito nuncupatur. Sed D. Lafcbajferu indultiia laudabile hoc pro-
pulitum , illo ncuriquam confcio , edito mox opufculo , piius occupaverat. Vfferius \ctb , |
licet eandem eosdem digcicnd! cui alter initabat , ex proprio ingenio fccutus fuerit , longi
fortiori fundamento innixus , calculum Se ordinem Itabilivir. Sed obfervariones fuas , live
argumentum iftud in Bibliotheca Theologica fuse tradaturus , five nefeio qua alia ratione in-
ducta», in publicam lucem producet e prorsus tunc temporis deliftebat , eas doCtiflimo viro,
Sumutli lYardo CaHtabrijtftnfi , in eodem ftadio decurrenti, in cpiltola cruditilEma , in qua
de variis Canonum Collectionibus , caiumque Audtoribus , uti Se de codice Romano, prx-
cl-ue admodum diderit , communicare contentus. VffcrH Epiflola Se Wardi rcfponforia cx-
llanr in Syllae Epilt. X. Se XI. urraque lanc , qux ab omnibus Ecclcliafticarum Antiquita-
tum Itudiolis legantur , perquam dignx. Sed hoc ulterius profequi , i noltro inltituco ,
cui non longis commentationes , fcd compendiariam vitx Se ftudiorum Vjferii hiltoriara feri-
bimus , omuinb alienum clt.
A. MDC1X. lites formfes agitati experant de quibusdam prxdiis olim vel ad Chorepif- DHTcrvttio
copos , vel ad Ecclclus ilhrunque Redores , pertinentibus , vulgo vocatis Termon-lands :
live quia , ut aliqui volunt , Client terra Monachorum ( terrt-moine ) five potius k Termino TtnmJni,
Latine , quali terra limitibus diflh&Ji & fep.-r.it a a terris Issicorum : quas tamen temporis
decnrfu homines mere Laici , Corbi, five Cothoni & Herenachi nuncupati , ex indulgentia
Epifeoporuro poflidebant , conccfsa iplis illas quafi hereditarias , filiis St nepotibus ( uxo-
rati enim erant) tranfinittcnJi potcllatc : quorum illi videntur prime» fuillc Cboreptfcopi ,
ex quo nomen illud contrahitur , aut Ecclen.mim Redores, aut carundcm Patroni & Defen-
eres , Se ex iisdem prognati , qui poftcl longa Ulucapionc in eas libi familiifque fuis vendicatunr.
Hi verb mi niflri Laici icu Oeconomi Epilcoporum, cctuufque illis debili Collcdores, quorum
munus quoque erat , ut agri a colonis bene colerentur , prolpicctcr deinde ex conventione facri-
lega cum Epifeopis ida, carundcm pollcllio & jus fimul tranabant , inque cos transferebantur.
Terrx hx ab omni taxatione fisci Se jurisdictione (cui lari erant libcix : interim tamen fetvitiis
Se penfiunibus , quas libi 8e fucccffbribus Iblvendas relervavcrinc Epifeopi, obnoxix j quibus
non prxftitis , inltar temporalium fcudatoriorum , ab illo jure , five acquifiro , five ufurpato ,
cclfcrc. Illorum autem fervitiotuin ingens ubique varietas continuam litigandi materiam fuppedi-
tavit. Hinc Vjjerim jnfta occalionc arrepta offendendi , quatn feliciter admodum Se accurate
vetuffas chartas in Ecclcliariim Cathcdralium archivis latentes , Se firu Se marcore perituras,
exploralfct: de hisce obfcuriffirnls rebus & nomenclationibus cruditilfimum conlcripht tta&a-
tuliun k rcvercndilTimo viro D. Richard o Bancrofto Archiepifcopo Cantuarier.fi , tanto in
honore Se pretio habituro , ut plane honorarium munus , quod fcrcnilTimo Regi Jaeobo f. ex-
hiber tur , ornninb dignum , pro lapientia fua judicaverit. Cujus prxeipua capita nobilillt-
Imus Antiquarius , D. fienricus Spelmannut , Eques Auratus , in Gloffario fuo legenda felc-
gir , honorifica D. Vjjerii fida mentione ad calcem dillcrtatinnculx de Corbis Sic. Hac fu-
Jius , ut obfcttriiati lucem adferam , qttod accendit mihi Uterorum infgnis Pharus , D. Jaco-
bus Mcdicnlis Epifeopus. Tantum addo, qux vir pr.tclaiifiimus D. 'facobus iVarern , Eques
' quoque Auratus , de eodem argumento differens , habet in jintiquitatum Htbtrnicarum libro
cap. XVII. (a) De bifee plurium cupidus eonfulatV.C. Hernicum Spclrnannum Equitem duratum
(a) Ltodini. in 8®- pag. 80. Se in annotationibus ad tglerii dialogum de Ecriefiaffica In-
flitutionc p. »J4- DuUluii
f. Vfferii Vita, tt Ar-
Digitized by Google
X‘V Vita
‘-**1**
rr|”“H“?°,
relaxandi, fcd «udiorum""tta/ccOIit i„ A,,fU„ : non voluptatis , non odi , non animi
grana : „on ur tempus ineptis bhn. iUiuc , nihilque ad veros vi-
cxufmpctruicmibu, colloquii, , au. orio
uUilgcZ , aa. / „7m Wllis S
que, mentem p.ifcerer. Longi? diverfa erat Si
fanOior itineris larpc repetiti , & poft Cx-
^hnrnlnammm ^ rr**?!di ’ rati°- NuM al,tcr jl‘a Sdenriarum divinarum
fcm« BbHo*J7 "7 “,' * c"Pid° "« Udanda • »i‘i iplbs accedendo
obm MSS. de
S rxtsf de 7 7,
re A».,,.™ maximi libct.
, noli™ omne genu. «Uoricis , & potitfimum codi-
abundames. Hlfce fublidii. lireranT, qui „„„c,-
ulque , gaudentem , nulla inccflii exteras regiones
tnvifendi
Um cupido refpondctcm
: omni cogitatione
“ ad votum
L,e ZZemen V & ca-
SrJZIt e°££.u2-‘ H °P“
cnr invcJtigaridi. h,b"'.'
Inmiin Antiquitates Bri,.-.U. „o„ ruTteTs^
licet in Dibltotjiccis totus abditus vtdcictut, ab Ami-
oaj^ann fubmde condonandi munus non detrectavit
, fcmctqoc in licdlo Regio coram
ca7 btjm ee ,7ftf A Adli:'S C'‘"m° mT ■ ‘i"" "mlK,re <“* intere® rllis lullim va-
c ',’n e7“ 6o'Um 6a“™s.. perorare voluit : neque enim coram Regia Majcflatc , conf-
2‘oru
hiw uniti, h;b tus 'I t - :::; C?rflrU,V ',v.c “Pl*™"'™ . live potius a ptoptia roodellil io-
tlli Cobii: ditione & ifterf1 m .Qv‘C1“-,d .vc,i* •“*»»' ‘“®c«vt temporis , totum illud virorum , enr-
Im r Z tnitgnjum , commercio dedit impendi, que : quotum amicitiam ,
ut iludtosc quarfivt,, „a metu,, , & amanti.limc
amplexus cli flpdquc percolui,. In, e
tofe novo. Anucos receufe H„r,c.„ B,„'U.rm,
poftei Com.C B,Li. , b. H.Z
I. •.«V— ?» /*■»*»■ Br,m„„ , ,une temporis Geumetrii in Collegio Grea-
eZfr 77 «Aedem» CWevA Pnlcctoi en, Sau,V,a,„n , Se/deZa e, i„.
S SJ' ?' “““ ,?'0<|UC ™ Antiquarii peritiam , inclarcferc incipientem i i».
S P°'W EP'rcoPum , Se W/™
y 7 apud C-ealei^/e, . PuMuin, & denique 7W™
tUrura
clarum , «mitra imquislima Chtonologida,
a ’ * , Prfr"n!”
LmT, ne dicam contra Sea/,j^«, edttis,
(orte culluOamcin oppreOumque ‘ oucm (ccum
alio^n '““**• aUm •“»'««. «J5ST7SU li me
mo,drnm™,’,,C"‘ ' ProCUraUi' d“"'C "• -AfihEL™
Otitum Col-
legii piafcdu-
Ua. iclpuii.
i„tfr' |^hab,7 '77L7J7,4 "j ',lcjn,c prfettuea , cim fodis, mamn.
firmato ^ ffirUatlonibm de eligeodo Vp.i, Collfei!
conveuill «, ille oblaum dignitatem ob-
m^tU^B^IIe*^,!^ • ."r4 T1"’ precbuique . Lodi.fi, ni. ,
fra^bon
fragat, e j
onemm concederet. 7"®®1* • ‘"ducendus , ut m unanimem omnium confenfiun & iuf-
Facie enim gnatu. priviJcufquc . occupati tmes
nova digntraa ooft Ic traduta «Ile, , f„,c moEi ,'ltas hic
J. i„q„c gtav fimum fiudiomm om
bu. totus incubuit . damnum cclfiara. . fe
prolequendi, litiL, q,* toT imZ™,’ t
E7 “i!fi77“L77o'“ '',tCEr“ ‘c,v“,d,V fi.»™ -,fifil>l„A«i., &l,«m «nw'prt
cxcutfiotics E fim, r mun'7 ,dm"",i'J"di "tenendum clfii . nec in A^lim
rutn in Bibliothcds ufii 'II* ^ 7 ttlcnK‘ 'll,t P*urc. . prout codicum mamifcniito-
IT/Za.
vetfas vfe „■ r Jm
?,; feuturi • <l"“.
““r?I,b‘ P,0P0lu'1 . '"«<■ maxime
«egnin. turbarilic.cc
. morati i denique
, hifcc “ni-
impottu-
bL7tifenm7,,.7n” Pr*b"' r*"11"/, Ut 1"l'?iam idoneus . qu! „77
ille optabat nemo fiSf* ""P1'1" • lubfiitoesefur , nemo ardentiori a/Fcftii , quam
x L’ acceptum
«tme "
acC7 reiett, 5 7rcn’
debet. quod77“ 'mptnficbat : cuna, commendationi ccifiliilque mx-
V. CL. , in Collegio Regali tama.
c7tS“U‘,;u^‘7“f& 7‘r,M inli«ni‘ EqSltri d\mitat, o,-
cemm. C g ’ , J ^ feptcmdcoim atmos provida itldulltiaquc cnrl eexie , pnfi.
PrstcA:.cac »
PIO du.lcfJtU
m TticologU
folfnn» oIE!C„X11- «'Premum in Tlieologia gradum confccuturu. . duas pro more
qitfni :drp-
uaeUlubit*. funt „Lm 7 c ’ S-xtuna fcheHi: levi celt,lq« manu primo dcliucati , adhuc fupe,-
o7,.m yxm,,/,, , * Mi II,L. v/p«a/,,„e. alleram batLif
edidi, 7Sr„rr' H7nC° \Or,.ol"gico . I'>"t veto d'libro . qtirm anno
%ft^5SsSSS£?SSS«as
fufSr
in
f" n* ,n lucOT vf'"“ • «P«i munus . quod
Pf^^m-VPttquam dtligenter & indubii implcvilli f,bi a7.o place, ,7 M
Ainico?u7h 1 kP"’P'i 7"" ’ "de“<l“' fivaugeiiLi Ve, i,a, i. hode. relo fi,c
• ut Religionis caule, quo<l nmimcf m votis erat . vmdican.i
iQvtnaa ia riZ Z tZ ' T taflimuritu. , „C libi, ne fami fm, au, aliotum "x/pei.
r drrlli- vHrrrmr ,-n
ne prC™citfa'i''l !' j0"a"Uel" * <l"'"tum ex pertinaci . omne genus librorum ledtio-
«i. libram vigavi, • , ““ doalmc,‘,“ demon litaret , iticunte anno MDCXI1I. m advf/.ai» „a-
i^* CifjJttmtM
P
fitus cft' o7 „ 'j PO;“ "i0'a“ .',Pl! ^ "filnltenfitun lullum largumquc , quod mo-
mqoc ^7'1I 7"“ ”r S dtr"'",,J 1 ibi'lU,e «T* Typogtapho i„ conlllium ope-
• ■ui,ib“> iuii & **bi'
7e?i777evui;7,rbBhW";;rol-i-7,'in
Grtvtjfimd
by Google
xv
Jacobi Uflerii.
Gravi fima gtufticnis de ChriJUanarum Eccleftarum , in Occidentis prafcrtim fAr-
tibus , ab Apoftolicis temporibus ad nofirdm ufjue a tot em, continui /ttcceftone &
/fotu , HiftoricA Explicatio :
Auttore Jacobo U Aerio , S. Theologi a in Dublinicnfi AcAdemio , Apud Hiber-
nos , Profefore .
Liber ifte fermiflimo Regi Jacebo I. Regum do&iflimo , cui inferibitur , longe erat accep-
tilli-mis , tura ob argumenti , in quo illum non patihm folicite ver fatum nulle ex Icrip-
tis ciiitis , liiblimi Regi* Majertaiit fartigio perquim dignis , cuivis iurelligcnti fatis liquer,
gravitatem : tum ob mccltodum dificrcndi ex fide rerum fententiarumque authenticis Hi-
ltoricotum tclHmonii* comprobata. Hic enim luculenter Se erudite agit de Millennio Apo-
c.tlypnco , & de ligatione Satana , a quo tempore inceperit , Se quando celebris illa
Epocha c(Tct delitura i & de iis rerum momentis Se mutationibus . qu« in irthoc inter-
vallo occurrerent , aut inde confcqticrcntur : ollcnditquc poli fex fcculorum decurfum
in liifcc Occiduis Mundi plagis Religionem Chriilianam A fua primxva puritate & in-
tegrita e , illic , ex Romanorum PoniiHcum ambitione , typho , 6c infatiabili Iccii laris
Pompr amore , fcnlim declinallc : corruptelas fiipcrUuiosolqtic ritus fraudibus Sacerdotum
crcdul* & igiurx plebi rtrophis plaulibilique ornanda: Religionis prztcxtu illudcnrium in-
trodudos , paihm invaluiilc , Se male lana dogmata , qu* neque cum facris Scriptu-
ris , neque cum veterum ChrilHanomm fide ullatenus convenirent , pro articulis fidei ,
ad falmem crcdiru necellariis , pro at biti io oberufa fuillc ; donec fiib temporibus Sylvt-
(irt II. Benediili IX. Se Gregarii VII. live fatnoiirtimi Htldebrandi , myflerium illud
iniquitatis , in immenfum accrefccns , ad pervenerit , Se Romana fedes , concul- |
catis facris Canonibus , junbufquc Epifeoporum abolitis , ryrannidem Se imperium vere
Antlch rsjlianwn in oinnes totius Orbis Ecdefias ufurpallct , Se a&u in Occidente exercuif-
fct. Hanc rem cllc fadi , rertibus t omni exceptione majoribus , producta dcraonrtrat i
quovis tamen fcailo bonos virus , veritatis Evangeliez amantes ac zelo armatos /urre-
xille , qui contra holce intolerandos abulus invc&i , novorum dogmatum portenta , qui-
bus nova Religionis fotma priltinx fupcrinduccrctur , acerrime rejecerinc , culiuquc ido-
lol.ttrico animas pollui noluerint : in hifcc vero Waldenfes , Albigenfes , plurcfquc alios,
qui in mediis flammis & lanienis imperterriti , hifcc innovationibus (licnue fele oppo-
lucrinr , rccculcns , i(lorum temporum , in quibus major rerum obfcuriras & perplexi-
tas , ex dcfedht aut mala fide Auclorum inerat , Hilloriam : itera quorundam Papa-
rum ambitum , fartum , lectitaris pompse allectationem , firoooiam , luxum , (celera ,
prodigiosamque impietatem graphice depingit ; eo fine , uc Advcrlantium , prxfcttim ex
noltratibus , obturarentur ora, qui cihomi audacia calumniati fuerint. Reformatores, quos
infandi fchifinatis & pdfim* hir?iCO$ pro mo.lcftia lua pullulant , novam planeque fe-
culis antiquioribus inauditam introduxillc doctrinam : illorum vero dogmata i Concilio
Tridentino fub diro anathematis fulmine fanciu , i prima Se reraotilfiina antiquitate de-
rivari , eademque & invariata per omne xvum manliile , libiquc omnes per univer-
liim Orbem , ubi viguit nomen Chriliianum , ecdefias in omnibus confcnfille , nihilquc
in rebus & articulis fidei unquam tuiilc immutatum. Non fibi piopofuit , neque fuarum
cifc partium duxit Vjjerim , de vcteiis hcclclix , in lex prioribus annorum centuriis, illa
labe vacux , aui Ciuiliianorum in Ecclcliis Graea , HieroJo/jmitani , Antiochena , Ale-
xandrin , Habtffiuici , Carthagintenfi , aut alibi locorum , ad extremos Indos ufquc,
continua fucccflionc Se datu diilcrcrc : fcd , li non unicum , faltem piarcipuum fux dif-
quilinonis Icoptun intta Occidentis limites conllrichmi fore volebar : quod quidem ani-
molius pneftitic , ut veteratores illi , qui nobis falsi» exprobrant novitatem , melius fa-
niulqite fapere , feleque modcltius gerere edocerentur.
Horum vero temporum lericm laboriose & accurati quidem pertexuit Vffnitu ufquc ad
initium Pontificatus Gregerti XI. h. e. ad annum MCCCLXX. inde eandem ad Leonem X.
quando Evangelie* veritatis lux , e fpisfis horrende fupcrrtitionis tenebris elu&ata , emi-
care inceperat , deinceps deduclurus. Sed an tertiam hanc partem , quam propofuit eden-
dam , Se cujus praecipuorum capitum (umma in elencho habetur , live ex inamutni ope-
ris txdio , five nobilioris argumenti lludiis impeditus , unquam abfolvillct , non polium
quicquam certi (latuere i faltem , 1» ( a ) quando ab ipfo confcripta cxrtitilfct , omni-
no pcriilT; videtur. Quod hic adnotandum ccnlco ad detegendam Bibliopolx fraudem ,
qui m nupera cditiune LonMnenfi A. MDCLXXVII. quo fucum emptoribus faceret , in
fronte libium fpecioib operis insrtrl ab Au&or* assili & recogniti ritulo adornat. Fotufi^
hic Ledloies moioli me parum e dignitate illius fecille centebunt , fi meminero , viros
clariflimos & doctifiimos , L). D. Ifaacum Cafaubtnum , Se Abrabamum Scultttum , qui-
bnscum tunc Londmi agentibus lamiliarcm inibat amicitiam , quanti Audoicm cjufque ela-
boratum opus xrtimavctint , verfibus encoraiarticis prxfixis, tclUri voluillc. Ille vcib ter-
tius Laudator, Antonius Mar sinus , tunc temporis Collegii fanebr Se individu* Ti initatis
apud Dublinienft; fecius , pollci D. Vfitrio in fede Afsdenji daius erat in luccelTorcxiu
( a ) Vide Vjftr. £pift. , Tf XXXVIII. pjg.
/. ZJJcrii Vita. tt 1 Hac
Hac clarigatione bilium •'omonfot indixit V ferius Pontificiis , cx quibus tamen nemo adi
i pugnam dclccndit , cum hac pugile xqius legibus & conditionibus decertaturus. Neque enim
difteria apud rapientes arbiu os pro argumentis habentur: neque leviculx cavillationes jnftz
rcfponfionis vicem fiipplerc aut poliunt , auc debent. Prodiit equidem Duaci A. MDCXV.
Richordi Stattiburffi , illius Avunculi , libellus , live Epiilola ipfi Vjferio inferipta , duabus
rribufvc fched» comptchenfa , fub hoc titulo :
Richardi Stanihurfti , Hiberni Dublinicnfis , brevis Promonitio pro futuro con-
c erratione cum Jacobo U Aerio , Hiberno Dublinicnfi.-
£ui in (ita Hiflorica explicatione conatur probare Pontificem Romanum { legitimum
in terris Cbrijli Vicanum ) verum & germanum e(ft i^Anticbrijlum.
Verunramen Stmikurfhu in hoc epifloUri feripto , quo Ufentem nepotem ( uti parim
Latine appellat , pro more tamen vulgatilGmo ) frigidi laudatione fatetur elTc Hiihrionm
btOuoucm , & plurimorum Scriptorum ototts & tempora haud quaquam fani indiligenter fuif-
fe perfecutum , non Hiftoricum , non Dialc&icum , non probum Advocatum in tdlimoniis
advertit partis explorandis , in que jullura examen revocandis , occupatum , fcd Declamato-
rem , fcd Vitilitigatorem , fed Snplnrtam agit. Cum enim qnosdam Romanos Pontifices loo-
ga ieri e lequioribus feculis invicem fucccdcntes fcclerariifirois moribus fuiflc confpurcatos , ex
certi (lima Hilloriaium fide conflaret , nec id quidem ^ quoquam abfquc aut tluporis aur
Ixfx mode/ti* nora negari potuerit , ulcus hoc vel levi manu tangere pene metuit , crimi-
nando , Scriptores , ut maledicos , ut mendaces , ut Ptmcipibns , odium capitale aut fangui-
no lentas cum Romano {ede lites exercentibus oblcquiolos, hotumqoc gratiam turpi a/Tenratio-
ne captantes , impadta crimina indebitis exaggerationibus in immenfum auxiflc : quafi illis
corruptelas do&rinx pariter ac mocum non cxprobrallct Vferiut. Sed 'ad digma AntichrilU
hifce prxdat illimis ChrilH Vicariis inuftum , quali fpcdlro territus , maxime excanduit te-
tricus/cnex , nec S. Petri fnccellorcs in ifla fanda (ede , liccr depravata veterum Chriflia-
norum fide , novam doctrinam horrendaique fupei ditiones , carccribus, exilio, ferro, igni,
immanibus lanienis Se cxdihus , St crudcli/lima Inquifitiooc tueri & ptopagaic perrexerint,
hoc infami titulo dthoncilari xquo animo patitur. Sed iftiusmodi reliquis rhetaiicationi-
bus & cavillis , nihil (olidi tinnientibus , nec quiquam vel mentis paulo attentioris perfua-
furis (ibi rcfpondendum non ellc duxit Vfleriu* , mulco miniis arrociffimx illi calumnix ,
qua ilium in altera libelli parte infc&ams elt Sunthurfius, ac fi in Epiilola dedicatotia lerc-
rudimum Regem Jacobum in fubditos Hibemot , in Religionis rebus diffidentes , fxvire ,
Religionemque Pontificiorum aperta vi ac (cvcnffimts edi&is legihufqiie exterminate incitadet.
Sed quam prorsas leve , prorsus debile , imo prorsus nullum , cui hxc dica fuperdruitur ,
fundamen tum ! Solum in fine Epillolar dixerat U ferius : 'Unum atlLuc fuperefi , tjuod Votu
omnibus d Afafiftate ruo repetunt omne/ tomi, ut populo nofiro pereunti , properi fut currere ,
& pefie Pontificio mifere laboranti facere velit medicinam.
Quis vern aut memis candidx , aut paulo attentx, non hic potita perinfigne optimi ve-
reque Chriiliani erga patriam genrilcfque fuos atfeclus indicium St dcmonflrarionem eluxrllc
pene prxeeps crederet ) Horum enim infeliriflimam fortem mifrrarus , fligianriflimts votis
hoc unum , idque maximum , i clcmcmidimo Rege petebat Uferitu , ut dc methodis con-
gruis faavibufquc modis , quibus gens illa , fi qua unquam , oUtinatiffiina , icicnim» igno-
rantix St fuper ditionis caligine opprctfa & oeexcara , mimi nova luce , ad fobriam men-
tem agnitionemque veritatis revocaretur , prx lapientia (iu vellet flatucrc. Sed foitalle qui-
busdam me huic comrovcrfi* nimium Sc omnino prxter rem immifcuilfc videbor idcb ad
hiftoricam dc U fer io narrationem redeo.
Dum verb Londini manferit Vfferim , curis typographiris inrentus , frequens adi-
bat *dcs Lambe thanat , cum revcrcndiffimo viro , D. (ieorgit Abbmo , Archiepifeopo
Can tuori enfi , & Academi* Dubtinienfis Cancellario , de ftarutis aut novis condendis ,
aut veteribus pridem conditis corrigendis , inque melius reformandis , confultatio-
nem , quantum licuit , initurus. Ab ipfis tnim primx fundationis initiis , Prxpofi-
(ii$ Sociique Collegii , cui multa adhuc deerant ad peifcdfcun inflaurationcm , pro
lapientia fua quempiam fummz dignitatis , five in Ecclcfia , five in Aula , virum , Sc
apud Regem grana pollentem , boc magnifico tituJo dignandum continua fucccffionc
elegerunt , qub ipfis & confli io St munificentia Sc favore patrocinaretur. Hifce ve-
ro rebus in AngtU feliciter peta&is , Vfferutt Htbttuiam patribfquc lares xevifit ,
jibiqne non multo pbft fit maritus , dudka in uxorem lediiilima Virgine , cui dos opima
I obtigerat , utpotc unica filia & herede reverendi viri , D. D. Chat! oneri , fupri
j laudati , dc novella Academia oprim^ meriti , qui ( a ) ultimis tabellis prxeave-
rat , illam non alii , prxtcrquim V ferio , quem ille illius bortx indolis , cando-
ris , dodlrinx , & pietatis amore Sc adrui ratione raptus , a multis aiwis paterno & fiuamo
prolccutus J
( a ) Obiit Dttblinii *r. Aprilis. Anno t4ti.
'
XVII
Jacobi Uflerii.
profccntus fiierat affedh», nubere oportere, mod6 fe matrimonii nexu illigare voluerit. Qu >
adroilTo , VJJeriut non quicquam otio dc delidi* indulgens , nadufquc curarum domeftica-
rum foriam dc participem , ad priftina lludia alacriori induOril quoaue reverfus cft.
Ordinibus regni Hibernia in Par lamento Dubi i» ii A. MDCXV. habito coalis , pro more
indicia erat narionalis Archiepifcoponim , EpiTcoponuo , iclujiiique Cleri Hiberni* Syno-
dus , nt de rebus ad Religionem (pedantibus jundis operis conliliisque deliberatio fieret fo-
Icnnior. Liquet autem , Ecclefum Hilernicam r i primis Refoniutionis fub Rege Edwardo
V I. temporibus, Ot poti (Turum regnante Regina Elifabtika f ab Eccldia Anglican* , fi non
totam , faltem aliqua cx pute pependi Ile , dc eidem in omnibus confcnfilfc. Epifcopi pleri-
qur omnes aut puri puri Anfti , 8e cx AntlU milii , aut Anftis parentibus ibi juti : ea-
dem Litiirgia , e.rdem ordinationum formul* , iidemque facrorum ritus. Onivcrtiis Cleros
articulis & conftitutionibus Eccicfi* Anflican * fc conformem cx vi legum ex integro reddi-
dit , a quibus , quantum diverlx utriusque regni conloeuidines paterentur , neutiquam varia-
re licuir. At jam hanc five dependentiam fi ve reverentiam excufluri, altiorts fpicitus alere,
articulosquc religionis Tuo nomine dc andoritate , quibus ranquaro proprio ac peculiari cha-
radere ab illa dillingncrentur , condendi jus & facultatem fecundam vindicias libertatis libi
(ucceilot ibusqtie fuis allcrcrc ccepcranr. Cujus incepti hacc videtur fuiflc vera origo & caufa.
Cum aliqui zclotx hic apnd nos , ad finem vergente feculo decimo fcxio , immodico zelo
abtepti , articulos Religionis, fynodali audoritate Landini A. MDLXII. ftabilitos , in qui-
bus conllitucndis moderatam P. Me/anchthoms aliotumquc Reformatorum fententiam fecuti
funt AdfdTores , relidi in quamplurimis abrtrufioris Theologi* capitibus opinandi libertate,
aut male interpretando perverterint , aut dogmata nova , e Calvini feriptis haufta, iirdem
addenda, aut fub explicationis fjccic & prxtcxtu , aut fupplcmenti vice , tanquam veram
Ecclclir Antlicana dodtinam obuudcic attentaverint , In varias partes dc fadiones itum crt,
propugnantibus his , oppugnantibus aliis. Diflidium vero irtud apud Cantabriqienfes inter D.
jffloitaknum , Regium Theologi* Profcllbrem dc D. Petrum Jiaronem , Dominx Margarita
alterum Profctforcin , maxime incaluit : nec lites id* erant dc facili (opiendx. Jdcb VJTu-
takerus Lcndinum properat , non rarione fed auctoritate Adverferium debellaturus , feptem
thclcs , crudis quidem , dc ad proprias opiniones maxime accomodatas , quibus controver-
i
sasfias, quarum accertimus erat fautor , prxeisi determinari dc decidi voluit , reveren-
diffimo viro, D. Joatmi Whitgifto , Archicpifcopo Cantuarien/i , exhibuit. Hic veto ab illo
perfuafus , ad hoc incendium , quo flagravit Ifta Academia , extinguendum , 8c nc pax Ec-
clcfix in fumraum adduceretur dfferimen, ad fc quofdam Prxfules dc Theologos , dc illis
Thelibus
Pull crebras cum iisdem conliilraturtu.
dilceptationes , emollitis quihuflam in Tbrfibus rchita^erianis duriufculis
phralibus , a plcrifqiie ( aliqui enim pacatioris ingenii faniorifquc judicii viri fefc ab ifto
conccllu fubduxerant ) in novem Articulos confenfum eft , inde nuncupatos Lambctbanot ,
ut puti' in Palatio Archtcpiscopali Novembri MDXCV. formatos digcflbfquc , ut controver-
liis iftis inaulpicatis felicius faciliufque , uti putabant , obviam irctur. Cum verb Regina rei
nuperrime gcftx hifiotiam cx ore lapicmilfiroi dc fideliffimi Confiliarii , Cn/ie/nu Ceala ,
Baronis Aurgb/tii , Academi* C.sutabripen/it Cancellarii , didicillct , fatis gnara, quantum
vulnus F.cclclix , rranquillitati publicr, dc Regi* potefiati, ex illis dccilionibus infligeretur,
naviter commota . cum Archicpifcopo , in Aulam comparcre juilo dc hoc aufu temerario ,
fila plane infeia fc incoofulta , cxpofiulavit, in memoriam illius revocans , illum , cui ex
hac parte nulla legitima potcllas competebat , contra leges deliquiile , dc pomis ex feveriflima
lege, qu* i noftratibus Pramuntre appellatur, infligendi» clle obnoxium. Qija objurgatione
quali e veterno expergefadus Archi - IVxfuI , vir in reliquis omnibus muneris fui partibus
inculpati & laudaiiflinn exempli , veniam humillime deprecatus , lactum , ex pii tumultus
Academicorum , quorum memes divcrlarum fententiarum *ftu agitarentur , componendi & com-
pefccndi intentione ortum, cxcufavit , imci polita cautione, fe de iis articulis, nc in lucem
exirent , luppri mendis diligenter curaturum. Sed res ifla , fchcda , in n-hiral^eri , paulb poli
c vivis excedentis, mufeo , iftos articulos complebkente , reperti”, diu celari non potuit .•
indeqtie Cnlvimani Magiilri fui «vp«uc elfatifque quoddara przlldium 6c firmamentum
qushv^re , coque audaci* procellere , ut in collatione coram fereniflimo Rege , fucebe pri-
mo , in Hamftomenfi Curia inter (cicblos quofdam venerabiles Epilcopos dr PmritMit fa-
bbonis Antclignanos , A. MDCIII. inita, illorum nomine poftulaverit D. Jenmts RninoUm,
ur hi novi Articuli , corpori Articulorum Ecdeiiz Anglican* inferti , pro orthodoxis habe-
rentur : cui Rex , aiiter ingenio miti , nec ad iram proclivi , animo dc lingua indignante ,
illius propolitione tanquam injufla dc abfurda , nec illius loci aut temporis , penitus rejebli,
rcfpondit ( a ) in Acndemnt , fubtiUtntes rjufmadi fcbelsflicAj alttrntriiujue ngitnri pojfe , <jui-
btu reltgionit articuli neu t inuam fuffdrciii debent. Quis autem crederer dogmata illa de ab-
folute trtdeftinatitnis & repreb-uionit decrete , Cr de patii fulcienti ad /aJuttm univerfit
hominibus non concefsi , cum appendicibus heterodoxis de inamijjibi/itate puti* , & de certt-
tndme falntit , qu* tum divinis per fc&ion ibus , tum natur* humanx repugnant , in silis ar-
ticulis comprchcnla , tot fautores repetire poruifle , aut tantopere valailTc Calvini audoria-
tem , ut quicquid ille didaverit , pro innllibili haberetur , vcritarifquc Theologicz norma
( a ) Vide fummam ilbus Collationis d D. BarlovU editam p. 4f.
tt i
J. Vjjerii Vita .
■ . Digiti
jogfc
XVIII 'I Vica
cx illius IniHtmitnsbnt elici petenda i Sed melius re&iiifque (apuere dotaflimi viri , DD. Ovf-
r ullus , Andrius , aliique magui Theologi , qui licit numero pauciores» prxfcrtim poft idiuf-
modi concertationes in Belgio acerrimi agitatas , diligenter excudas , & mente zqua St i prae-
judiciis libera, tanquam bilance jufla, perpenfas , lefc ftrenuctum concionibus , tum feripeisj
oppo fuerunt. Identidem in Hibernia Prxfules icliqousque Clerus, Calvini effatis addidfaorcs ,
quam extra fc eorundem tuendorum zelo quali abriperentur , tunc inaudito & in omne zvura ob-
(tupcfcendo , in hac Synodo , cujos non minima pats erat Vjferins , congregati , palam often-
dexuot. Jubetur inter alios Vfennt , articulorum , de quibus in Synodo illa deliberandum erat,
feriem contexere, in quibus novem famoli Articuli Lambeshani , omnes peni ad verbum in-
feruntur. Quod hic brevi Sc in genere rcfcnc omninb ncceflarium duxi , ut inde qua de caufa
Vjferins , qui in illius Ecclcftx articulis condendis Se fiabilieudis prxeipuum impenderat (lu-
dium ac .laborem , apud famz illius xmulos, adycrfarumquc partium fcquaces , Calviniansu
St Pstritanta audirer , aliquo modo conflaret.
Hinc graviflimx cenfurz impadtx , malxque de Vjjeri* inde conceptz fnlpiciones magis ma-
gifquc gli Icebant , quali cx illhoc immodico hotumee Theologicorum dogmatum Audio &
amore in aliis longi majoris momenti rebus Puritanorum partibus fevidet. Nec defuere , qui
vellent. Sed opprobria hxc , magno , ut videtur , animo tulic dcfpeiitquc, Vcruntamca
i cum A. MDCX1X. venis finem , in Antliam tranfiturus cflcr , ad amoliendam illius ca-
lumniz invidiam , ne przjudrcm gravatus mccumbercc , literas i Regiis Coniiliariis , qui
in iAhoc regno prxfiierunt , ad Anulos Conliliarios irt illius favorem St vindicias perferibi
procurarunt Amici , in quibus , perinli^ni illius innocentiz artclhuione adhibita , illum , ut-
potc vifum omninb dignum , qui Regio favore cuiquam in Ecdciia dignitati przliciatiir , ma-
gnificis elogiis exornant. DeinJi Westmanailerii mox ad colloquium cum Rege admilTus ,
feipfum i Ji^lis criminationibus purgavit , & ut omnem cx Regis animo fcrupulum penitus
auferret, fententiam fuam de doClrina St difcipliaa Ecclefiz Anglicana declaravit, quibus &
Regi St aliis abundi farisfadhim cA.
Exeunre A- MDCXX. fereniflimus Rex, five quantum Confiliariornm Dstblmienjtnm com-
mendatitMii dctalcik , ollcnfurus , live ex proprio motu St cerri ferentia fapientix , pietatis,
St exquilitx eruditionis VJferii , ad ledem Midenfrm , tunc vacantem , fiullri interponenti-
bus quibuldam malevolis , evexit , quem fuum Epiftopum appellare poAci folitus erat.
Hoc anno , indido ITefhnonaihrti Parlamemo , cum rumores i Puriranis ad perterrefa-
i- ciendum populum ( ab illo enim rempore fadtio illa caput exerutt , fubdolifquc Ocmago.
gorum artibus , fequentibus annis acqdfitam , In Comitiis vim plani indomitam , juri-
, bus MajcAatis Regiz prorsus inimicam circumtulit ) Ipargcrenrur , quo Idam in Adfeflo-
res inferioris Camcrz , qui Religionis Romanx profelfionem clam 8t intus in pedore rc-
tinuifTent , adfeitos fuilfe , communi confulutione Bc dccrcto ordinatum «at , ut , quo
melius quifquc ab hilcc fufpicionibns fe purgaret , omnes limul conAituto die in templo
S. Margarita prope fenactilum facr* fynaxi intctclle teneremur j hoc enim criterio ccnlue-
re , neminem Romanis lu per ditionibus addidum hxc tremenda my Actia impia memc (acri-
legaque manu attingere aulurum. Interim VJJerlnt , nominatione illius fada ex fuffraga-
tionc prxvia , rogatur ut in illhoc (aero (olcnnique Conventu condonari vellet. Quod
non honoris inde reportandi causa , fed cxaccibatas multorum mentes honcAis piifquc (iia-
fibus St documentis leniendi anfam captaturus , tandem non fine invidia aliorum , ncfdo
an non plane invitus , admifit. Prxbcndatii enim Ecclefiz Abbatialis S. Petri , cx qua
Parochialis illa vidua , utpotc ab omni jurisdidione Episcopali libera , tota pendet ,
muneris iAius faccrdotalis ibi admiuiArandi facultatem , tanquam libi propriam St peculia-
rem , vcndicabant. Nolebant Senatores i propofito abfiAerc , aliter Jn Ecclcfia Templi
( ita pro more noAro appellatur celeberrimum Jurifperitorum Collegium , olim Tcmpla-
riorum fedes ) conventuri. Rex , cui hac dc re , licet peni frivola St nullius momenti ,
('applicatum erat , eledionem Vferit iteratb fedam confirmavit. At ille hujuscemodi ordi-
nationis novitate commotus St otfenlus , verit usque , ne quid mali in fc fuofque inde de-
rivaretur , quali ille , tunc temporis de nuptiis unici filii , Caret i Principis , cum Hifpa -
ni contrahendis noti parum folicitus , Pontificiorum partibus favillct , ( ut exteras crimi-
nationes , a quibus erat alicnidimus , malo animo impaftas , omittam ) Vfferinm XIII. Fe-
bruarii acccrfcndum , ut videtur , curavit : cui inter alia dixit , illum nimirum proxime fe-
quente Dominica , gregis immorigeri , St vix facile in Ordinem cogendi , curam a {larum : fe
bene intelligere non polle > quomodo tot centeni ex fubita illa denuntiatione , cui omni-
nb parendum erae , ante paucos dies lata , cum debita mentis przparationc factis illis
myderiis participandis aliquo modo digni reddi potuerint , prxeipue poli idas gravidimas
lires nuper agitatas : fe quidem ab omnibus domcdicis luis , ut lacrolandis hifcc ChtilHa-
ni cultus ritibus frequentes intcrcllcm , non tamen fimul , nifi folenni Pafchatis fello ,
exigere; hoc Coociooatori ex odicio incumbere, ut Auditores ad pacem & concordiam in-
ter fefe ineundam Se redintegrandam , ad Dei , deinde Regis & Patriz , amorem hortare-
XIX
Jacobi Uflerii.
X. V. 17. Qjymiam unus punis, & “rp** * mHj,t fi*™** 5 ”«”• omnes de ifle tuto
perorans , facihm nobilium
jpine 'participamus ,, in , pari pictare Sc eruditione
illud argumentum confettu , utri-
que veri» fumrai illo magnifico virorum explicavit. Dum vct6 in
’ primo articulo dc communione Sanctorum , Se de mjrflico Ecdefi* corpore , thrifh capiti
unito , agit , ad pacem , tum civilem , tum Ecclcfiafticam , tam domi fervandam & redin-
tecrandam , qulin ad concordiam inter nolmet exterdfque , eodem fidei 8c communionis ne-
J Xl, COpalatos , fovendam nervosi fuadet , & prcrfertim , ut aliena: calamitatis fenlu affecti,
illis opes fuppetuique ferrent , hortatur .* dum verb in altero articulo dc communicatione
corporis 8c unguinis Chrifli copiohus dillcrit , Ecclefix Anglicana dodrinam dc vera Sc
' rcali prxfentia Chrifli in Sacramento Eucharirtix folid^ explanat , Romanenfium rum dogma-
te de lubftantial i elementorum muutione , tum idololatiico cultu everfis Sc damnatis. In
utrifquc Curi omnes piiffimi Sc fapicntiifimi Concionaroris partes implcvitte mihi videtur.
Sacra hxc oratio auditoribus , judicio pollentibus , mire placuit , illorumque gratulationes ,
St aliorum > poftquAm illis jubentibus in lucctn edita fuerat , maximo jure merita eft , Sc Onpuau.
Confmatni
A. in
(anc perpetuum iu merebitur.
MDCXXI. Hiberniam redux D. VJferiut Ecclefix Sc dicrcefeos Afidcnfii , cui rt-
oendx illum Rex 'facobui anno fuperiori , ut dixi , dertinattet , EpiTcopus , Fontana , qu*
vulgb Drtokeda appellatur , folcnm confccratione It reverendi (fimo viro f D. Hamfteno Ar-
machano duobus ejufdem Provincix juxta antiquorum Canonum normam alfi flentibus , or-
dinatur. * Vcrikm in illa fublimi Edclcfialtic* dignitatis fartigio pofitus , tantum aberat ab
Otio Sc rcroilfiorc vitx genctc , ut potius diligenti* in gregem infi commilliun impcnfx ar-
deiuii» , factas Scripturas publici intcrpietandi Sc Evangelium /efu-Chrifli prxdicandi no-
vas quidem Sc majores curas fuperaddere fui officii efle duxerit : cujus ut memoriam fem-
per in mente Sc oculis haberet . tremendam ifhra S. Pauli fenicmiam , va mihi , fi non
evanftliiatvero , in Epifcopali figillo, quam retinuit , ad fummos in Ecclefia Hibemica ho-
nores evedus , incidi voluit. Adeo autem erat in concionibus frequens , ne dicam fingulis
diebus Dominicis, folcnnioribufquc anni feftis , affiduas , quando nimirum aut valetudo,
aut opportunitas vel quxfita , vel majora Ecclcfue negotia permiferint , ut inter celeberrimo*
nuximique nominis concinnantes Epifetpos jure numerari mercatur. Dum vero triilis viderat,
plcrofquc omnes ex Hibernis Romana communionis in diccccfi fua , uri & in reliquis Pro-
vinciis per univerfant infulam , horrendx fupcrltitionis tenebris opprcflbs , viti* fandiorum ,
ablurdiffimis fkbulis portcntosifquc infomniis fcatcntibus , legendis addidos , interim tamen
omm vera facrarum Scripturarum intclligcntia vacuos , fatale illud , quo laboranr , prxju-
dicium , contra omnem vim argumentorum objicere confucvifTe , fc nimirum Patrum fuo-
rum Religionem Sc inftiruta fcqui , Sc ab iifdem ifla de caufa neutiquam difccffiiros i ut
«rorem hunc ex illorum animis evelleret , librum de veterum Hibernorum & Britannorum
re lieione Lingua Anglicana fcriplit A. MDCXXII. in quo corruptelas in facto cultu Sc no-
lot4no*f
. nJlfiml
va dogmata iam pio articulis fidei agnita , ex fraode Sc fuperttirione fcquioiibus feculis
fenfim irrepfillc, ( puta officium Romana Liturgix paulb ante quingentos annos A GiUeberto,
Aialachia \ Sc Chrifli ano , Romana fedis apud Hibernos Legaris , in ufum induduru » Uti Sc
baptizandi * juxta motem Romana Ecclefix pofl temporafuillc Amuftim Monachi 1 facramentum-
que Euchariftix oliro fub utraque Ipccic adminittratuoi : longe aliter veteres de Chrif-
nute (aeramenta) i , dc confcflionc, de nuptiis Sacerdotum , de tcnmore celebrandi Pafchatis
fenfillci Regcfquc hab«c jus nominandi Epifcopos , nec Papam (pirirualem jurisdidionem
ibi antiquitus , inulto minus temporale dominium excrcniile , ( ur alia levioris momemi
omittam) ac proinde Nepotes i priillna majorum fide mirum quantum hac ex parte defd-
vifle prolatis ex antiquorum Gentis fu* Scriptorum audoritate 8c tefiimonio , luculentis
documentis ollcndic. Libet fanc cniditifljrous , in quo Patri* fux antiquitates i codicibus
MSS. fumma cum indullru Sc fide illuftrat , erroribus Campians Jcfuitx Sc O. Sutlevani
fubinde c aitigatis , clarilfimo viro , D. Cbrifltphoro Ssbthorfo Equiti , Sc dm cx Judiriariis
|communium placitorum in Hibernia , amico lingulari , inferipeus , Sc ad calcctn libri A D.
Si bt horno dc eodem argumento confcripti Dubiinii MDCXXII. in 40. editus & poftcA A.
MDCXXXl. iknuii Lndjni unprcT.». ......
Mox inter Regios Conlilunos adlcitus V fler tus , quanta fapientu Sc quAm folido judicio
pol letet , in rc magni momenti , pr*daro exemplo demonrtravir. Ciim quidam Hiberni , Fr Rffla»
Romana ‘communionis muneribus publicis admoti , Supremaeis , uti appellatur , juramentum ,
in quo , agnita Regis fumma in quosvis fubdiros , Sc in omnibus caufis , tam EccJdia-
lticis , ‘quarn Civilibus , audloriute , dilucidi, Sc circa omnem verborum aur fenfus
amphiboliam , nullum exterum , five Principem fivt pralatum , aur tjuemcunfue alium ,
habere , aut jure fibi pofle venditare sjualemcunijut fpiritu.il em & Ecctefiafficam in refnit
&
ditionibus Reti* Ma/itata jurisdilHonem atteritur , fufeipere recufallem , rum ut legum
lactofanda audoutas confluet integra , tum ur publicx tranquillitati p ros pedum foret , il-
luftriflimus vir D. Vice-cumes Falcotandu , A Rege ipfius Depuratus tunc temporis confti-
tutus , aliiqnc i fandiori Concilio Magnates in hofcc pertinaces Migilbatus animadveni Uia®
oportere , maturis deliberationibus habitis , (latuerunt. Qjibus in arce Regii , indi-
I«4kn , ad I
do dic * vi». XXII. Novembris MDCXXII. comparerc juffis , poflquAm Judices iftius
juramenti naturam , rationem , * xquiutem , itemque ptrnas renuentibus cx vi legum
ma- luftrnui
otaiione gravi
ad (crapulas
irrogandas , expofuittent , D. V ferius . tam ad
e mentibus ex intclleda
erroreseximendos
infirmis , coro- ia j*
laaa»ii«i£
Coa cilio
le tollrudo Sc informato , quam
tt 4
polita,
XX
Vita
politi, de Rege , urpotc unico dc fu premo in regnis Tuis gubernatore, de poteftate clavium,
& potcllate gladii , qux ncutiquam cum priori pugnat , 8c ex ordinatione Dei ad res facras,
fpirituales 8c Eccleiufticas moderandas pertinet , denique de jurifdi&ione Romani Pontificis,
falso & injnflc in univerfam Ecdcfiam arrogata , fundamento, cui innititur , peritiis everlo,
fummarim egit. Aliqui ex reis prxfentibus , vi argumentorum pcrfuafi convi&iquc , fe le
lubenti animo fubmilerunc. Reliquis verb Auditoribus nervofa illa oratio maxime placuit,
& prxlertim pollci Serenilfimo Regi , ad quem brevi , ut videtur , exemplar tranlmiUum
erat , qui litetis undecimo dic iequcnris Januarii in Palatio W efimonaflmenfi exaratis , era-
das D. Vfieric , tanto cum judicio dc do&rina pariter ac zelo , legitimum jus Regium lire-
mur vindicanti , agere dignatus ell. Hafce vetb literas , tum honoris tum prxfidii causa
ad calcem Orationis in publicam lucem prodeuntis apponere VJftrio vifum clL
A. Rcf* iu-
Screnidimus Rex Jacovus tum ex auditu & ex confenticntc omnium famS , tum ex fpe-
txiui.ai in
ciminibus a fe vifis, D. VJferium in eruendis Ecclelurum Britannicarum Antiquitatibus gna-
cmradu Ab-
vam operam impcndillc confcius , ut in iis profequendis continenter , quantum illius munus
liijuitttibat Episcopale , (ludiaque Thcologix , quibus ex peculiari vitx indituro folennique voto ad-
diceretur , edent pcrmiffiira , pergeret , impcnfc voluit jufjitquc. Cum vetb dclideratidimum
idud opus , inconfuhis inexplocarifque Manufcripui , qui in Bibliothecis Anglu fparlim lx-
1 tuere , codicibus , perfici nequiverit , optimo Regi literas ad Confiliarios Hibernat transmit-
tere placuit , ut D. VJferio nlc dc causa abfutuio in Antliam divertendi ibique aliquanto
tempore moram faciendi , commeatus fub' formula juris concederetur. Ille rebus omnibus
in Dimccft , ne quid mali detrirocmive ex illite abfentia inde oriretur , providi ordina-
tis , exeunte anno MDCXX1II. Anniam remeavit, Lendinum appellens, ad Aulam prope-
ravit, humillima dc maxime debita augutliduno Patrono, optime merito, obfcquia delaturus.
Cum vetb Rex more folito , tum ad Urbis molellias immodicofque calores vitandos , tum
ad (oenioris cccli amcenitatibus & deliciis frucndnm , ITanjledia ( oppidum illud ( in
Agro Bffexienfi fitum , Lendino fex circiter milliaribus diditum cd ) cervorum venationi in-
R«jt tentus (ubllitciit , D. U fferim t illo acccrlims , coram illo Auliciique , qui Regem pro ra-
— tionc officii in illis xftivis ruilicationibus comitari loliri erant , condonem in hxc verba S.
Pauli ad Ephef. IV. J J. Donec accurramus omntt in unitatem fidei <j agnitionis filii Dei ,
in virum perhilum , in menfuram aratis plenitudinis Chrifii : 14®. Junii habuit , in qua
(olide, erudite, 8c (apienter quidem dc umverfal itate Eectefia Cbnfiiana & unitate fidei Ca-
t halica, ab omnibps veris Chridianis fotenni profeflione agnita , prout magnum decebat Theo-
logum, dillcruit. Regis jullu edita erat , ut quam ille optimo cum fruClu dc voluptate ani-
mi , audiverit , in publicam omnium utilitatem per uni ver fas Britanniat typis ex fcnpu (por-
geretur.
Hoc anno D. Vfjeritu Londint edidit librum hoc titulo infignitum, yiz.
R (fponfio ad provocationem , a quodam Jefuita in Hibernia intentatam , in qua
antiqua Ecclefia judicium in dogmatibus confroverfis vere traditum habetur ,
& prafentis Romana doctrina innovationes clare & manifie/fe deteguntur.
Hujus elaborati Opctis , non alium Parronuro quxrcre dc adfcifccre aut potuit aut de-
buit , quam Icrcnidinium Regem , Jacebunt , cui hanc pro fide Sanllts firmet tradita , cu-
jus erat dc re dc titulo (Irenuus defenfor , concertationem longe acccpcidinum fore habuerat
comparum. Origo autem hujus conti ovcrfix paulo altius arccdcnda cft. Ante fex annos
crin (iuli timui Malaniiu , Hibemm Jefuita , Ichcdam , in qui , propoliris quxllionibus dc
invariata Religionis Chtidianx i primis feculis ad hodiernos Romanenfet derivate ratione, &
de quibusdam fidei dc do&inx articulis , i Reformatis , ut blaterat , penitus rcje&is oppu-
gnari fque , pertinaci (Time urget, ut iis Ouisfictet, ubique fparlidet , ad deprimendum hujulcc
Provocatoris (alium dc gloriationem , in arenam dclccndens Vfierim , mox breve dc generale
refponfum , dodum hercul£ , & refellendis criminationibus impachs , fi quod unquam , ma-
xime* proprium, quod in primo capite hujus novx editionis continetur , in lucem excrufit;
neque enim illius erat de illiusroodi articulis in charta provocatoria , quafi per faturam ,
nude abi que aliqua probatione , ftve cx S. Scripturis , aut antiquorum Parrum ( quorum
unanimem cum ipits confcnfum crepuit ) feriptis allata , reccnlitis in fpecic & particulatim
agere : cum folius Rclpondcmis partes (iifccpillct, cum Advcrfario , quandocunquc ad no-
vam pugnam proritaretur , preffiori pede congre ilii rus. Obmutuit vero Provocator , nec
qoicquam ultri hac ex pane per aliquot annos adum fuerat : dc fbrtadc hujus litis memo-
ria penitus intercididct , nili quidam Magnates urriusque regni preces dc poflulationcs fuas
apud Vfierium inrcrpofuiflcnt , ut Ecclclix primitivx dc hilcc articulis illic memoratis ju-
dicium , ceflimoniis prolatis , inqtte longum prododis, exhibere vellet, ut inde cuivis Lc-
dori cordato , an univerfi Dotlores , Pafleres , & Patret Ecclefia primitiva , quod fuave
erat arrogamidimi Jcfuitx infomnium , hodiernis Romanenfium placitu confenlillcnt , ccrciiis
mcliufquc conflarer.
Hunc Commentarium quispiam cura Audorc jute appellaverit Dogmaticam Hiftoriam ,
five Dillcrtationcm , de hi(ce lequcntibus articulis : viz. de traditionibus , de realt prafieru
lia , de cwfejfiene , de Sacerdotali pctejlate remittendi peccata , de purgatorio , de oratio- nibus
XXj
Jacobi Uflerii.
nikmt pro mortuis , de limbo Patrum , (T de defcen fu ChrsJh ad inferos , de orationibus ad
SanHot , de imaginibus , de libero arbitrio , C 7 de mentis. In lufcc explicandi* D. Z )[•
ferius fe , licet aliorum opiniones 8c fentrnti» pro te nata recitaverit , folam do&ritum
in Ecclcfu Angite ana publice agnitam Sc flabili tam , impie libro Articulorum , dc quibus
in Synodo Londini MDGXII. habita convenerat , comptchcnfaro , tueri profiterur. Quod
vero aliqui c nollratibiu , ;elhi difput.it ionum nimium quim abrepti , illum in paucis a ve-
ro Ecclclue fcnfu aliquatenus abcrralle contenderint , curo res iltiusmodi mibi quidem par-
vi admodum momenti cfle videantur , ab iis rccenfendis penitus abflincbo. Inierim vero
omnes uno oie confcmiunc , D. V fenum iu lectione Patrum , raro Gratorum quim Lati-
norum , Sc Hiflorix Ecciefnfticx , itero & Scholaiticorum poft Losnbardum , St Theologo-
rum adverfa- partis , qui coutroveifias tractarunt , optime verfatum elfc , neque cuiquam
in hac peculiari Scientia ( non enim ex (ubt ilibus ratiociniis Diale&icisque flrophis , fed
confenticncibns Antiquorum teiiimoniis agendum erat ) aut ingenii aut judicii folenia ccf-
liflc. Ad calcem libri A udiorum a fe lupra citatorum Catalogum juxra fetiem remporum,
quibus Unguli vixerint , addendum curavit , quotum tamen omnium xtates accuratiori exami-
ne explorare , ac quid de illorum libi is » cotundcmquc argumentis, deque feribendi ratione,
Ccnlendum fit , & quomodo genuini i dubiis & luppofititiis di It impii debeant , & denique
quicquid ad illorum bifloham illuflrandain quoquo modo ncccllaiium videretur , omni ,
qiu potuit , diligentia excutere , in grandi opere , quod fub Bibliotheca Theologia tirulo in Biolloiheeu
ulitm illorum , qui ptxclaro hoc dodtrinara Sc rivus vereris Ecclefir cognofcendi ftudio re-
nerentur , dudiim molitus cft , fi Deus vitam otiumque dederit , edendo , apud fe confti-
tuit. Sed quominus id operis , quod impcnfiffiine voluit , omnibus partibus numciifquc in-
tegrum abfolverc potuerit . rum ftudiis divcrli generis, tum tutbatifliinis temporibus, & mi-
fetandu rerum in HtberniJ Sc Anglia caoftroplvc , impeditus , va/lam Collectaneorum mo-
lem viro dodtillimo , & Anuco hdcliflimo , D. Gerar do Langbaino , Ecclcfix Refinenfis
Oxort. Prar polito , paulo ante mortem commendavit , uc ea omnia limato illius judi-
cio pcrpoliu , inque debituro ordinem digclla , tandem aliquando in publicam lucem ede-
ntur.
Dum vero ille fchedartim VJJrrianarstm , quas mures arrofcrcnt , lacunis fupplcndis ,
operi que utilifliino , (tngulis partibus ad examen icvocaris , aJditamcntifquc ad fua loca ad-
duCtis , laboriofiilimam impenderet operam , morbo correptus , quem ex intenfo frigore con-
traxrrar , curandx valetudinis , quim hiemalis rigor pcrmilciir , ncgligcntior , incuntc Fe-
bruario A. MDCLVII. juxra Ecclcfix Auglicatse computum , piam cftlavit animam. Au-
tographum poltci ab lurcdibus VfftrU magno pretio redemit vit eruditiflimus D. Edwardus
Stitlinofieessu , Decanus Ecclcfix Cachcdralis S. Pauli Londini , Exemplar duobus c rallis vo-
lumin bus , in folio , uc loquuntur , conilam : quod quiJem D. Langbaimu , a me non
fine debito honore Sc obfctvaatta commemorandus , urpotc benignus fludiorum meorum
quando ad Academiam primum acccfti , fautor , eleganti & accurata manu dcicrihcndum cu-
it , in Bibliotheca: Boiltiatta Archivis icponitur. ( a ) Utinam vtau quispiam inter Oxo-
nienfes , huic negotio idoneus , dcfidctutiflimam illius editionem drnub aggrederetur ! Sed
forrafle aliqui , poft reverendi 8t cruditiflimi Viri , D. Culiebni Cavet , Rcgix Capellx
VVindfarienfis Canonici , Scriptorum Ecclefiafiicorum Hi Horiam JJieranam , lunc minus tre-
cenariam fore ccnfcbunt.
A. MDCXXV1II. librum advcrsds D. Vfinittm Anglicano idiomate Duact edidit Malo ■ V«piic»ii0
nius Jcfuita , hoc titulo pramoratum , vix. Replica contra Rtffonfiottem Ushcrii pro antiyui -
tate dogmatum fidei Romane. Sed ciim fainofus ille liber non minus vernilibus dicacibusque pouUunto,
dtclcriis Sf fpurcis mcndacibusquc calumniis , q.ix Sc Chriflianum St Reltgiofum plane de-
dcccbanr, quim fophifHcis cavillationibus malcquc confotis detorti (que Patrum fent en tiis ubi-
vis fcaterct , V ferius Amicorum , hunc 7 herfuem , oui cum Athille congrederetur , pror-
sus indignum cllc judicantium , monitis Sc confiliis omccutus , nolebat bonas horas in hoc
impridcntiflrmo Ravula refellendo di {perdere : & co quidem minus argre, cilm tres Theolo-
gi Dublimenfes , Hoylaut , Sinens , St Pulttrut , illi in rebus longe majoris momenti oc-
cuparisliroo vicatias operas addixerint > quod pnftea finguli feorlim cumulatim prx-
ftitere.
Dum in Anglia fubftitcrit Vfftrim , rcvcrendiflimus D. Chrlfl ephi rus H-smptenus , Ar- xf.
chtepifcopus Armachanut , Sc totius Hibernia Primas ulrhnum diem fuum obiit, nempe Ja- *»•
nuarii tertio , flylo Anglicano , MDCXXIV. Dc fobllirucndo SuccclTorc in aula Regia
multiim ferioque deliberatum erat. Rex verb frrenishmus , poft remotas amotas , D. Mi-
denfem , ciim vix quenquam c Naucleris , qui iftius Ecclcfix clavum aut fortiori manu aut
intenfiori oculo regerer, reperiti poflc fenfillct , ad iflam emincnttflimam dignitatem paulb
ante mortem Jpfius promovit, XXI. Martii, eodem Ay Io cjufdem anni. Centcftmus autem
erat VJJerius a S. Patricio , fi calculus rite incatur , iftius fupremx fedis Antilles. Nun-
( a ) fatoit ‘Ujfitii ColltiUnta & judicium dc SS. Porrum ferittit genuinis & fnfptfititUt. i. vol.
Vide Catalogum Codicum MSS. Anglio 8c Hibernis Oxon. MDCXCVII. Pag. 17««. Hoium Collecto* ts-
rum prxelanun fpetimen , vit. de antiqui» S. Ckryfilhmi Interpretibus , dc editionibus vani» operum
S. Cknfoloml , 81 de Scriptoribus vit» ejusdem , uti crudinflimam prxftar.tifFmi viri, D. h cu-
rat Sovilii de Scriptoribus rerum cL*j\*pomi Admonitionem V. Cl. D. Cattus in Hifisna Limaria
edidit.
Digitized by Google1^
XXII
cium Hoc , quod velox fama cito in Hiberniam pertulit , ibi fumma cum l.Tticia accipie- j
buur ( iode crcbr* gratulatoris Cpillolz , fumma reverentia Sc cordatifljtno aftediu referta: ,
ad D. Uferinm mifl* , quem Iicclcli* illius bono natum fuiflc gratulantur , ipfius celerem
in patriam reditum ardcotil&mis precibus exoptantes. Sed illis tata cito efle felicibus non
liceDar j quippe mox febri quartana per novem mcolcs in Anglia motam facere invito pla-
ne animo Vferiue cogebatur.
Armo hoc ad finem vergente D. Vfleriw folennem cum quodam Jefuita difputationcra ,
(cui, licet fc non ingcllerir , illam tamen l ibenti fulccpir animo, ) de quibusdam controverfis
Religionis capitibus habuit , cujus occafio lurc fuit.
Cum vir nobiliffimus , joannes Baro Meriantitu Communionis Rem* m , poftei tertio
IR. Carali primi anno , ad titulum , honorem , Sc dignitatem Comitis Peiroburgtnfis eve-
Idius , lcdbuimam feminam , Elifabethosn Hovvardnm , uxorem diam , natalibus , quoque
nobili (limam , utpotc Culielmi Hrvvardi, Baronis de Efngbamia , filiam & heredem , &
ex illiifixiflima Howardorum » Ducum Norfolcia , gente oriundam , ad eandem ample&eo-
dam diu multuinqtc allicere peitcntallct , illa quo ab iftiusmodi crebris moleflisque inter-
pellationibus decentius liberaretur , profefla , fc de multis Romanae fidei articulis dubitare,
nec Ecclefiam Angltcanom , in qua na:a fle educata fuerat , relinquere aut polle aut vel-
le , nili convi&am , in illa fibi non manendum ellc , nifi cum periculo falutis , petiir »
uc amice intet eruditos urriufquc partis viros collationes io illius przlcntia haberentur ,
qui* vidkrix Veritas inclinarer , quanta potuit animi lolertia , dijudicatura. Cupis zquifli-
mis poftulationibus ciun facile fuillct allcnfum , Baronifla , confentiente marito , re D. V{-
ftrio communicata , literis blandis illum , uc in Veritatis , pariter ac fui fubfidium venire
dignaretur , invitavit. D. Vferiut ver o opem ejus aut f' ultra implotari , au e diu defide-
rari , ncutiquam p.ilfiis , menie Novembre , valetudine vix redintegrata , ad Draytonam in
a<Tro Nmhamptanienfi properavit , ibi omni reverentia ac cultu , quem ejus fumma digni-
tas merita efl , ab utrisque nobiliilimis hofpitibus exceptus. Illic repeiit quendam .Socie-
tatis Jefuitic* , Bellamvnmm nuncupatum , potius Rooly/veodum nuncupandum ( nomen illud
in Hiftoria Proditionis Pulverari* fatis notum eit ) Baroni a confcffionibus , cum quo cer-
tamen hoc rdigiofom , procul omni fallu , Se quali depolita dignitate , inibat. Triduo
difccptationes iit* de trnnfub stantia: ime , de invocatione Sanlh rum , de imaginibus , &
de vifibili Ecclefia , & in genere , an religio , ex aulloritatt poblica tum civili tum EccJe-
fiafhca i» Ecclefia Anglicana fiabi/ita , eadem ej/et cum Primitiva , an vero Romana f
nec ne : in quibus articulis excutiendis D. Vferiue partes Opponent» lufUnuit , libris an-
tiquorum Pattum ex inftru&fluna Batonis Bibliotheca piius in medium produ&is , fi qua
foret illorum fentencias St tellimonb explorandi occafio. Quarto die ciim vice versa arti-
culos Religionis Anglicana impugnare Jcliiit* ex condicio incubuillct, ille nolebat amplius
in arenam prodire , hac exculationc fubmilsa , argumenta , quibus inter opponendum ufurus
erat , jufte Dei rudicia i mensoria penituJ excidijje , eb quod cum viro tam profunda &
confummata eruditionis , licet in tuenda Caibiltc a feritatis caufa , injufu Superiorum , con-
gredi aufus fuijfet. Quod quidem turpe effugium ilii apud fuos Symraiflas , Se potillimum
fe cui aret , uti vocant , Sacerdotes , maxime in opprobetutn Bt infamiam cedebar. Sed en
hujufce difputationis , cujus fama ubilibet pcrcrcbucrat , ftudtum cycntumquc ! D. Alor dan-
tia in Ecclcfiz Anfticana communione magis inugisque firmatur : Maritus verb vacillare
primo etrperat , dijedHlque fen/im , quibus inielliClus offuscaretur , prrrjudiciis , adrailloquc
J. Scripturarum lumine , Sc liberiori Rationis ha&enus opprell* ufu , relidi Ecclefia Ro-
mana , in Angltcanam , ubi purior viget Cliiiliianismus, illuminata mente tranfibat. ll-
luftriflima Heroina immortalem hujus beneficii memoriam apud Ct grato animo retinuit, illud
quantum quantum omni tempore , fi daretur occafio , icipsa icpcnluia. Cujus bonx volun-
tatis in eltcdum dandz non deerat opportunitas : cum in calami tofi Simis temporibus , fia-
grante tuin in Anglia tum in Hibernia , impiilfimi rebellione, D. V fertum , omnibus for-
tunis fiais pene exutum , per novem dcccmve annos ad mortem ufquc illa in fifis ardibus ,
tum Ijmdinenftb.ts , tum Surregtenftbus , fummo cum honore St benigniurc exceperit.
Tandem negotiis in Angi 'a confedis , inrcgiaquc valetudine gavifus Vjferhu , cx porta
* Leverpohenft apud Lancaitricnjcs Augullo incnle MDCXXVI. folvcns in Hiberniam profpe-
rc navigavit ; cujus longam abfentiam quo argriori animo tulerint , przfcns jam St redditus
patri* etfufiori gaudio hrcioribufque auguriis a Magnatibus , Epifcopis , Sc univerfo Clero,
fub illius fapicntillimo regimine certius Ecclcfi* przlidium majufquc apud indigenas Hiber-
nos , quantum illorum obitinario pateretur , religionis incrementum , libi fpondentibus , ex-
cipiebatur.
Benigne in V ferti gratiam providebar ante mortem ferenifiimus Kcx facobuo J. litetis in
Hiberniam mi (lis , ne quicquam de temporalibus five reditibus illius Sedis , prout ufu ,
contra omne jus f.isque vcniic folet , ab iis, qui eorundem cu/lodiam , ut veroo munici-
rialtutar , Sc adrainillrationcro procurant , fn privatum commodum nimhiro quam intenti ,
icet abfuerit , minuendum : rationem accepti Sc dati ipfi ex debito reddendam , pecuniaf-
que omnes , prout ille ordinaverit , folvendas Sc difponcndas «ile , ac fi ibi przlens con-
mtiller. Rex vero Carolus !. qub nemo Regum bcclcli* Anglicana unquam amantior , me-
librvc Patronus , pro cujus fide juribufquc tuendis nuityrium fortilfimc fubibat , paterni
Sc veri augufti exempli «rnuhis , memor que, quanti iJle D. Vf trium ob rccooduiliiman»
Digitized by Google
Jacobi Uflerii.
erndirioncm 8c fidem in rebus magni momenti prxllitam «(limaverit » benignitatem munifi-
ccntii anxit , & in vere regii affccliis Se bomt voluntatis arrham , quadringentas libras ftcr-
lingicas illi flatim poil reditum ex filco illius regni numerari juffic.
In hic luUM Ipctola polilus O. vMm , Anu ocului ciicum cirri per torim Inrulara mx*.
nc&it , ante omnia Se priifium Uni ex officio incumbae duxit , ut propriam Dicccclin ut- ,,v '■ ifl,K’c
pmc peculiati fubditam juriidiaioni , Inlltarct ,
perperam fachnn fuerit , id omne emendaturus , utIiilia qui dcfi-aui S err..rcs , & quicquid SSuU*'
nimirum cllct reliquatum , (altem in
ifta Provincia , cotKurrcnribt» ad idem (anitum opus promovendum S iflr.igancis , rcei-li
Se menfiira. Indidi igitur (blenni yifitjtine , convocatifquc per pattes ad ordinatas fta-
tiones Presbyteris , in illorum motes Se doctrinam (cdiilus inquirit , inlUiuer monet ob-
retiatur , jubetque , ut qnilquc omnibus inilituci faccrdotalis partibus prudenter 8c ftrcnur
fungatur , Se potiffimum , ut in Scripturis (acris & Liturgii juxta canonas poblice legen-
dis , (int afCdui , Se ut vita profeffioni refpondeat : denique ciim plerofqnc ex infima plebe
live id cultioribus oppidis confertos, ftvc agricolationi. Se pecudibus alendis addidlcs (cor-
fun per caropcfiria , aut prope lactis Se fylvas fparfos , fpifil rerum facrarum divinatum,
que ignoratione laborare , olim Se adhuc-dum iridis competi liet , urget qulm accerrime
uc diligenti S. Scripturarum ledioni , fiequcntique prxdicationi , Auditorum tenuioris tum
fortunx niai intel Icdkiis captui accommodandx , Se mentem 8e operam intendant. Iftis enim
fundamentis ja&is , de illorum profcdhi in vit* 8e civilis Se Chriitiaox officiis melius
edet fperandum, neque aptior cfficacibrque methodus iniri potuerit , qua mentes plebis inta-
dfcr & ab omni vel Pontifici* fuperditionis vel Ixfx pietatis labe imraunes (ervarentur
Cum vero nimium clare conflaret , graves corruptelas in Curiis Ecclefiafticis , qius vecu- AMai
«■
(Us malxque confuetudines fenfnn introdu&x firmaverant, iirepiillc , (cnicntiilque Ad fello- Si''*
rum interdum e» potclUte, ptrperjm arrogui, ptxtet juS * arquura, licti i„b Ijicie i um. 'mn.Sit !
bra juris , latas, vi peni dcfpotici exeeutioni mandatas fiiifle, illos omnrs , qui qualicun- “,,r **
qoe nomine Se gradu inde pependete , urpocd illius adminidros , ac (ola potdhrc delega- "
tl , non arbitrario jure prxdiios, coram fe citati Se advocari jultic , regglas, quibus exte-
rius illud regimen
prarlcripcun , probe
is. Multa quidemSe reformavit,
Itoncfte , SeInque
abfque querelaredegit
meliorem Se gtavamine
ordinem : adminilhar i polI«"
Sed ciim ex loneo
• annonmi dccurfu , Se praxi roborat* altas radices egillcnt , vix quidem evellendas , lucro-
fx qua.-d.un jurisdi&ioncs , qua* poilidentcs nolebant relin.iucrc. Se objcClx difficultates ac'
fi longus commumTque u!iis fccillct jus , plane inlupcrabilcs viderentur in prxlcns , [ic^t
omnino invitus , cellit , malis illis remedium opportuniori tempore adhibiturus. ’ '
Dum verd in rebus tum Dioccefeos , tum piovincix rite ordinandis , inque vereri difei-
Dir««tt.io-
plina revocanda , lento pede procellit D. Vfferim , negotia difficillima , & maximi quidem •** "*«•**-
momenti , «pix illius Se reliquorum Hiberni* Epifeopoaun cogitationes mcnrelquc occupa- aiulLib?!!'
verint , in quibus caufa religionis , qmr in magnum adduci dilciimen inde vila c(l , a»cba- I
tur , ex inopinato intercellctc. An/lt* hoc anno , bello cum Hifpanit Gallifaut /ad quos
mald affedi erga Patriam , tanqitam Patronos Se Piotcclurc* , transfugere pridem conlue- I
verant , fimul ac eodem tcmpoic implicita , copias militares , qux in arcibus Se propugna-
culis juxta oras maritimas Htbentut , aut alibi locorum fitis , dnpofitx eram augere : tum
ad a-ccndos hollium infultos impru'quc , tum ad reprimendas domcflicas tumultuantium
Se (odirioforum machinationes , frrcniUimo Regi Caroie primo & utriufque regni Confiliariis
opportunum , imi» Se ncccllarimn , vitiabatur : tantilli autem numeri { non enim pedita-
tus ultra quinquies mille prxlidiarios allurgcbat , equitatus verb (ub decupla proportione
minor ) ftipendiis exfol vendis , demptis nimirum oneribus penlionibulquc, quas civile regi-
men exegerat , annui illius Infiilx reditus , (ive ob vedigalium defectum , live ob incola-
rum , ferax ac pingue folum nrquicquam aut (altem non debita indufliia 4Ut labore co-
lencium , aut ignaviam aut paucitatem neutiquam fufieccic. Summa ratio Se xquitas poftu-
laverunt , ut finguli pro facultate (lia , publicx pacis, in qua omnium felicitas continetur
fecuritari firmandx conduccrcnr. Sed fiifpiciones malx de anclo exercitu , Se de novo cen-
(ii , quo alendus erat , ne perpetuus foret , Hibernes , prxfcrtim Renum* communionis
qui maximam Gentis partem conllitucbant , a dandis fublidiis averfos ac alienos reddidere
Ad quorum oblliuationem expugiundam D. Deputatus Se Coufiliarii , ut omnis ju/la quere-
Ix occatio adimeretur , qualdirn prrnalcs leges quibus obnoxii erant , pro rempore rela-
xandas prnpoluere : majora , fi meruerint , induleuri. Illi vero lupeifi irionis fux teler*-
tientm pecuniis mercari , fpe Se animo elati , voluere. Quod D. Arm.tcb.tno aliilquc Epif- vfir.
fcopis maxime difplicuit , qui , quam peflimi exempli efier infame illud pa3um , St quan- 91^5«
tum malorum inde traheretur , fatis providi , frequentibus hac de re , in qua fccclefix (a- f* fo1*'
Ius verrebatur , confiiltationibus apud ( a ) Pontan*m in xdibns D. Vferii , qui illos illuc fomlfiT
invitaverat , initis , huic indulgenti* , fi qua proponeretur , publice rccjamare unanimo con-
fcnfu apud (e conilituemnc , foimuliinque PrercFiatiomi , oppotiuno tempore proferendam, ^
XXVI. dic Novembris nominibus fublcriptis fignarunt,- Soknni Comitum, Baronum , alio- •*UM*
rumqne nobilium utriufque communionis conventu , ut de hoc negotio dilccptarctur in mae-
na aula arcis Dnblinienfis XXIII. Aprilis A. MDCXXV1I. indidto , coram D. Deputate ,
aUifque priraatiis viris , in Ucclelia Chriiti pro more congregatis. D. Georgius Dewnamtu,
( a ) Vide Epiflobm CXVJ. D- Z>Jfirii ad D. Gterjium AUettum Archieiiif. Cantuar in SjlUtt
pag i?«. J
Digitized by Google
XXIV
Vita
E pi(copus Derenfis , concionem habuit > in qua occalionc captata de male (objicienda ar-
tibus politicis fccularibufque commodis Religione Se conlcicncia , & de gravi fcandalo ex
hac animarum / ob pccunix inde colligende aucupium , licitatione , oriruro differendi , di-
cens horte non fotam fui ipfiut (enientiam & judicium , ftd omnium Archiepifcoporum &
Epifeoporum illitu regni rjit , chartam lupra memoratam protulit , 8c clara voce publicavit;
qoz Jie fc habuit :
Judicium quor undam Archiepifcoporum & Epifeoporum Hibernia: de toleratione
religionis. •
Religio Papillarum t(l fuprrftitiofi & idotola trica : iliorum fidei & dt (trina erronea c5*
harette* ; illorum Ecclefia refpeclu utriufqut Apoflatica. Ideo ejusmodi tolerantium indu/gere
& confentiri , tu facultas istam Religionem exercendi , fidemque ijlain pnftendt , illis da-
mr r,etur , grave peccatum
t/tuMiivn erjjt «h
fle hoc duplici homine liquet .:
I. Hoc modo nos ipfos acceflariot proflamus ( h. e. facinorosi Ci non confilio , (altem (i-
Icntio fubvenirc videbimur ) non folitm illorum faper ditionibus , idololatriis , & harefibus ,
& in funtma , omnibus Papismi abominationibus , fcd etiam , quod inde /equitur , animarum
/eductarum , qua in Catholica apoflafia alluvione peribunt , perditioni .
II. Hanc tolerationem concedere ob pecuniai dandas , conrnbutionesque ab illis colligendas,
idem efl , ac religionem , & und cum illa , animas populi , quas Chriflus Salvator nojlt
prenofljfsmo fuo /anguine redemit , venum exponere. Vt vero hoc ingens fiagitiuM efl , ii
multa mala inde coifecutura «fle non minus periculum. Hac fapientibsu & judicio pollentibus
perpendenda commendamus : obfecrantts Deum Veritatis , ut omnet , qui publicis muneribus
admoventur , fandi (fimi Numinis gloria & augmenti ver * Religionis fludiofijjn/.os reddat : item
pariter sjtlantts , firmos , (5" fortes adversus omnem Papifmum , fuper siit tonem . & idolola-
triam : Amen.
Certante Auditorum Amen concinendum acclamatione , extemplh fubdidit Condonator ,
hoc ab ipfis non malo animo aut in Respublica detrimentum ij~ incommodum diflum aut fi -
tlum fui/} e , fed ex amore Patria & Religionis , quarum utramjue in omne avum filva/n fo-
re impendio cuperent , fe quidem velit , ut numerofior exercitui stabiliretur : inserim tamen
multiplicis iflius cHATM , pontificiis nuptr ea de caufa oblata , cujus plurimam partes/,
non fine divini nominis , etiam CT regii , contumelia & Ecclefia Hibcrnicx incommodo in -
dulgrri pojfe pro certo credebam , distributionem foli Regi , refervandam ejje , atque toc
publica nttejfitatis tempore unumquemque , fi bonis civis C$" t hriiliani famam integram ferva-
rt velit , laboranti patria /accurrere oportere.
Sequente Dominica coram lifdcm Magnatibus idem argumentum pati zelo perrrattavit D.
V /ferius , in iIJos * (i qui fuerint , qui ex fecularis commodi intuitu , tnflar proditoris 'jude
Chriftum pro triginta denariis argenteis vendere in animo habuerint , potirtiinum invc&us.
Verum tam flagranti zelo efferbuere Pnlillcs, ut nobilibus Reformate communionis in ean-
dem lentent iam fadlc pertractis , condicionibus in gratiam Pontificiorum propolitis nulla
tenus allcnfum fuerit : hi vero , niti iiMcai cancellis lancitifque , onus illud (iiblidiorutr
(ibi impolitum iri obrttnarb recularum.
Dum autem hafcc lites acet rima animorum & vocis contentione alrcrutrinquc agirHas ,
prtuniit 4r
jttfWas pro
MefaCoan» pro lapientia fua D. Deputarus & Conlilurii fuavibus modis , h. e. fualibus & argumento-
Umi. rum e rationibus politicis peritorum vi componere (luderent , D. Vflerius ab utrifquc pani-
Ittndti ibo-
nen aroii bus contendentibus magno honore habitus , iliorum juilii in Camera ai cis Rcgix , uri ap-
pellatur, triccfimo dic Aprilis A. MDCXXV1I. gravem habuit orationem , in qua debi-
lem regni (latum, quam repellendis hollibus publicxquc paci contervandx omnino impare:
ellcnc , ftragefquc belli , omnes abfque aliquo difcrhninc incxplicahilihus malis obruturi ,
quod exercitus iub feveris dilciplinz militaris regulis aut prxvcrtcrc aut fbpite foliis potuit,
(ub oculos ponens , offendit ncceflitatem quali inevitabilem urgere , fi fux , (i litorum fa-
turi confalcrcnt vellent , ut citra omnem moram , fublidia in commune bonum patrix ex-
petita promptillimc abfque omni prxvia ffipulatione darentur nubes atras ingruere & cogi
incipientes , ni dilliparentur , in fulmini i tonitrua erupturas clfc : dc exterorum hollium
infultibus , uti etiam de domcflica rebellione metuendum erte : intertextis tamen Pontificio-
rum fidei qui ex Itirpc Angtica prognati , aut pr.edu a Rege , fupremo Domino , fub catis
annexu fer viciis (ibi it hxrcdibus derivata pomdent , laudibus : ( cujus infigne fpeamen in
nupera rebellione Comitis Ttrecnia , regnante Regini Elifabethd , dederant , utporc nullis
Regis Hijfiania blanditiis St promiilionibus allecti, nullis Papalibus Brevibus St Bullis, nul-
liique Academiarum Sabnanticenfis St Vallifolitan* declarationibus territi aut Convidti ) ff-
mul de communi (alute providendum die : exceptiones ex mutuo libi contradicendi ffudio
arreptas , ncuriquim valere : nullamquc juffam metuendi caulam , quali illorum aur polle-
rorum libertas inde ixderctur , aut voluntarium illud lubfidium in jus coronz deinceps rran-
liret : tandem obnixiffime monet , ex principiis religionis & coufcicntix , quibus omnes bo-
ni fubditi tenentur , ut prxffare , quod fas 3c «quum exegerint hoc in articulo prxftindum;
nulllquc conditionum mentione ficta , torum illud , dc quo controvcrfum fuerat , fcrcnitli-
mi Regis (apientix St prudentiz relinquere vellent. Sed mentes altercantium , qui fuis freti
I opinionibus.
I
Digitized by Google
XXV
Jacobi Uflerii.
opinionibus , ad varios fines collimarunt » nulla eloquentia , rationibus nullij ,
live e* Thco-
loei* live ex fantoris Poliricx adytis ab ZJjJhi» depromptis conciliari potuere.
Sereni lliraus Rex orationem hanc , in qua pii admodum Episcopi & hdcliUimi Conlilia-
rii officio & munere pati laude , Sc prxclarilGm* quidem , fonbus elt D. VJJtrtm , (ibi in
i Confiliariis Hiber nu tranfraiilam gratiofo arfcbu excepit Sc approbavit.
inter idas multiplices curas , quibus didinebatur Vfferims , ex quo lacrum Epifcopalc
munus ifH concreditum fuerit , Ihrdtum litcrarum > quo ab ipfa juventute incaluerat , novo «* oiient.
fomite fuperaddito rcdacccnfum , latius fc diffudit. Non enim libros omne genus
, ubi ubi
rvpis exfetiptos , in Bibliothecam congciliire contentus, abditos Syri* , PJtftin* , Sc Mefip*
Mini« recelli» , nullis parcens fumpribus , invedigari curavit , ut codices manuferipti
melioris
notx fle quantivis pretii, inde ciucrcntur, in Chriftianum orbem invehendi
: ubi lingua-
rum Orientalium cultura Horere , inque non mediocri honore haberi , nuper inccpiller.
Hac
de caufa ope 8c diligentia reverendi viri , 77*«* D»vifi$ , qui tum Mercatoribus
Anglii ,
H*ltbi degentibus , erat i facris , per quadriennium ufus elt . Sc quidem felicillim*. Non
hic
omniunf librotum manu exaratorum , procurante induftrio ifto proxeneta , indicem, Ii daretur,
proferre libet i cum ii , quoad maximam partem in Bibliothecis Oxoniertfi Sc DuUinieufi
du-
ddm repolit i , cx magno opete Catalogorum Oxoaii A. MDCXCVIl. publicato peti
poflint.
Horum de ptxcipuis pauci ilimos , qui vcruffilEmas S. Scripturarum vetlioncs complebuntur
,
pauculis adnotationibus inibitis, memorabo. . ........ .
Imprimis verb recenfcndus venit Pentarcuchos Samaritanus , quem lictt Hcbraicx veritati
millies podponendum ccnfuerit , tamen tum ob lingularem raritatem , cum ( a ) vix aliud
exemplar , li forte illud, quod Partu d Piali e , Patricius Katnanus , cx Oriente attulerat ,
excipiamus , in Europa antei comparuillet , tum ob uberrimum frubiun faaofquc ufus , in
explicando Hebraico textu Sc Graeca verfione , inde depromendos , ingemis tbcUori loco ha-
buit Hic vero primus omnium , Hebraico Sc Samaritano textibus (imul accurat* collatis,
variantes lebion» collegit , quas Rcip. litcraiix communicallct , Ii quifpiara cx noftraribus
Typographis , certiori lucro inhiantibus, id operis , cujus beneficium fle momentum pauci
aui intellexerint, aut rite & fatis pro dignitate xltimavcritu , edendum fulccpiffct. Qua op-
portunitate ncglcba , V. Cl. /w*nr/ Morim V , e Congregatione Oiatqrii Presbyter poli
paucos annos , primx editionis gloriam (ibi foli aileruit. Sed vu amplilbmus Sc dobUfimus,
loAtmts StUtHus noder , de apparatu Chronologico ad Epoclias veterum Grarcorum , in ve»
tali illimo marmore . nuper maximis illuftritfimi Viri , Tbomx Comitis Arunddlia , fumpri-
bus uni cum multis aliis cx GrocU in Antliam invebo , in quo , ut hoc obiter addam,
Hillorix mille trecentorum annorum per intervalla , h. e. i Cecrope , primo Aikonioufim
Rcec , ad tempora paulo ante Alexandrum magnum , compendium continetur , rcprxknta-
tas6 item de Chronologia facra , 8c ptxlcrtim de illa , qux in Samaruouurum Pentateucho
hodi* cxlUt , maxime folicitus , D. Vjferium literis rogavit , ut integrum quintum caput
Genefeot , Sc partem undecimi , quauu nuniium ad Patriarcharum Polt-diluvianorum
annos
refertur * exferibi curaret j quod ille integerrimi Amici precibus facile obfccutus , typis fura-
raa cum accuratione deferiptis dciineaufquc abundi pnelbtit : manrilfc loco ( b ) Epiltola ad-
diti , in qua Samaritanorum computum , i fofepho Scaligero publici juris fabum , Sc quic-
qmd de eodem apud Jdium Africanum , Eufebium Cafaritufem , Se Georgium Spuellum oc-
currit ad examen revocat , fummoque cum judicio expendit , Periochas idas de Patriarcharum
annis 'cx hoc codice , beneficio rcvctendillimi nolln Antidicis tranfumptas foille Seldcnm in
Prolecomenis ad Mannorum Arundcllianorum Inlcriptioncs Londini MDCXXVIII. ed tas gra-
tus adicbifquc magnificis elogiis, agnovit. Hoc ipfura vcib Exemplar nobiliflimi viri, &
arba’ amicitia conjuubiirimi , D. Aoberti Cononi , bibiiotheex , inlcriptiooc ptop. ia manu
exarata, dedicavit , quam hic paulo correbioicm Lebor cui iulus , cui idius incomparabilis
Bibiiotheex catalogus , a me OxmU ante ob canium editus , ad manum non cd , itciiim ,
Se fortailc cum nova voluptate perlegere non
dedignabitur.
Pentateuchum Samaritanum i decem tribuum reliquiis , poft regni ifraelitici ex-
cultum , prtmo acceptum , a Dofitheo , Samantarum fjeudo propheta , tempo-
ribus Ldpopolorum , pojlea interpolatum , ab Eccleftafticis Scriftonbui ( EuTebio,
Diodoro , Hieronymo , Cyrillo , Procopio , Anefpcro , Georgio Chro-
)
nographo identidem citatum , atque i Cuthxis hodiernis demum redemptum ,
Bibliotheca Cottonian* ( q*a amicifimi Domini fummd humanitate jemper mihi
patuit.
r )
L. M. D.
JACOBUS USSERIUS
Armaebduus , Hibtrnid Primat,
( a \ v. EpidoUtn D. Vffii ad Lmirvitum Cdfftlimm in CCIIVIL pag. ij*.
e
Cdfftllmm in calce ad it Gtaca LXX. Intrr.
Lona..., '«!!■ *•.**>•>.** >>“«•
( b ) Edita cd in SjlUgi tpid- CXXII. pag. jij. Infri
tu
j. Vfferii yitd.
Digitized by Google
XXVI
n^‘l : J' a I'^>r*rtl notatione id c.tlcrm Gcncfcos colligimus , exemplor i
hoc fexeentu fielis argenteis ( h. e. libris Anglicanis 75.) emptum fuijfe
menfe
R*bie anni 791. regni Ifm aciis , circo Mortium vix,, menfcm onni oro Chri-
fiiono 13 <jo.
JACOBUS ARMACHANUS.
- f"*?0 ™o*uiiiemo f,cro non parum , ut videtur , deleflatus Vferiut plura alia exemplaria
libi e Siehcmo comparavit , quorum alterum Viro maximo (b) D. Gulielmo Undo, Arclfic-
piicopo ContNontnfi , in archivis , illius nomini lactatis , in Bibliotheca Eodlctana repofi-
tum , alterum verb viro clarilfimo { c ) Lndovlco de Dteu , dono dediu Hic verb amplif-
unum ilhid munus , aue beatus erat , verba ipfius funt , longe accepti (limum
fuiire , in
eprttola dcdicatorii ad D. Vflerium ani madverlion ibus in Acia Apostolorum , Lugduni
Bata-
vorum MDCXXXIV. editis , pratmifsa , (ubmidirtimo atfcdu & obfcquio teftatur. •
j7ru*LrU&U' . } memorandis S. Fpbremi Opufculis , ( d ) 8c quibufdam fragmentis Sama-
*iii ccxiict*. mailu Pforius fuperfedeam ) Pentatcticlius Syriacus cx Ebraico textu verfus , liber vene-
randa: antiquitatis , majoris «ftitnandus , eb quod vix in Chriftiano orbe antea aut vifus aut
cognitus fuerit , qui olim reverendi (limi viri , Jefu Jabi , Patriarchx Jacobttarum, unc
tem-
poris Amida , urbis , magn* in Mcfopotarma celebritatis : ad 'figrim (ita: , relidentis, erat
peculium. Ecclelu enim Chriftiana Syrorum duplici SS. Scripturarum verfione olim
u(a tft,
luc fimphci , ut appellant , Ibaddai Aportoli , ut volunt , vel , ut alii fingunt & men-
tiuntur apud ( e ) Gregarium Abulpbaragium , Solomonu St Hiram» temporibus fadam
j &
altera juxta Graeam tuo LXX. vcrlionem , cujus exemplar habuit , uti Se Arabicum
: Co-
dex item N. Inltrumenti , qui alia , qnx in cd tionibus viri prxftantiffimi
, Alberti Vyid-
manjtadti, Cancellarii Auflna & Guidomt Fabricii Bodcriani deerant , viz.
fecundam epifto-
, 5. Petri , & fecundam & tertiam Epiftolas S. foaunii , Epirtolam S. ludo , & Apo-
calypfin , hanc pridem a Lmdovico de Dicu c MS. exemplari Jofephi Seal, geri ,
Lugduni Ba-
tnvmrmm A. MnTYYvri
tavorum A. MDCXXV v-.i
illas vero• i1 Cl.
IL ;iu. -j
V. Edwardo , *' * r r e. codice
Puoc\io, . & Bibliothc s _ .
cx Bod-
*mno MDCXXX. ibidem editas , uti etiam hiltoriam mulieris in adulrcrio
deprehcnfe: quz
"i 10 .aaNqwuim» codicibus defideratx , alitis , & quidem longe rcccmioru Interpreti
s
huOe videntur , continebat : item Pfalteriom Syriacum , a Gabriele Siouito
, dodiflimo
Maronita , Roma prius quoque editum , uti St Arabicum, (f) Vetus TclUmcn
tum Sy-
riacum ipfc edere decreverat: qua de canfa quendam \n.IL!Undi*m ad coemendos
typos dc-
11 opera nulit i (cd nefeio , an diificultatc , an magnis (umptibus ,
in magno illo opere
impendendis , a propoli to penitus cclfavir. Hos vcio omnes facros libros , quam
primum fan-
ernm lltud edendi Bibiia Polyglotta propolitura ipli imiotuillct , celeberri
mo viro , D. Briam
Yoltono , utendos dedir D. VJJeriut ( g ) b quibus non parum utilitatis Sc
momenti in-
fnLr T*\‘?rm ,n EP,ftj ?d *>• Vfirium. In SylUp CLXXXIH. p«g. 47f- Peculiarem ii
Pon"na.V«“ gratiam debet hoc opt» , cuius lumpt.bus Sc cura Exemplar Sairamanui
£0,r,mun,‘'atuin fuit , Sc in Bibliotheca Cottmiaau, in dodorum feculis etiai
venturis commodum reconditum .
,!b> U' Samaritanum . .. <y f„ 4«.', Phitnicnm Utfr
mm ,4* Kufemo , Di...inro TaHVnli , Hieronymo, Cyrillo , IToci
alluet
J ’ , rerum ■mtuurtun
GcorKJ°ti, ,Syncelto
r, demit. , <y 4/*', f.,, i, .f , tulh,„ ... ,*.Wi
JACOBUS USSERIUS
HibtmU trimi. ArmaAauu,,
I Paulo infra proprii manu fublciipfit D. Laudat \
£u i hlrum hunt mihi dono dedit.
W. C A N T.
In fine additur : Folia pollrema hzc fex , jurtti reverendiflimi Pr»rulis , Qmlutml Laud , Archicpifco-
pi {.antuanenpt , dcfcripta lunt ex vetufto , coque inregro , Bibliochec* Cetteniana exemplari : quod
anno I
tarum , fac Hegir» Uabemmedane DCLX1V. id ell , Mutis repara i*. A. MCCCLXU.
)jn&s operis m Oriente exararunt Ubamar lan Abero» atque Abrehem ben Abi Nitzaion , nomine Icu
aufpiCIIS Semoti Teb( I/,dat , btn Semoti Stlemob, btn Jetob, ex familia Isturiaua
, fummo m agTO Da. |
majeeno principatu uuigni : Sic Abraham ille ad Numerorum calcem in memorato
exemplari fubnotavit. |
M»c, oe alia non pauca , juxta indiculi > quem iubinde Sc pro re nara Oxonium tranlmifcram , dirc-
Ctfoncm OC normam, elogia & teftimonia , ex libris impreflis , olim b me in Bibliotheca Bedleion»
CLXXV. pag. 4^4-
I ( ® ^ in Hiflorio Dynafiiarum. pag. ioo.
( * ) v. illius Epiliolarn ad Lndevieum de Dir* inSrffjfr pag. 488.
( g ) Ex his fex poft mortem
u * 2 ai*•^'I p°ft nM>f,c1m urriusque
urriurque hxredibus
hxredibus refliiutos
reftuutos Pecuniil
pecuniis numeraris redemerunt Biblio-
thecz Bodletana Curatores. Vide Catalogum codicum MSS. Auf.Ua Se Hibernia A. MDCXCV1I.
p.i sn.b.
Digitized"by Google
V
XXVII
Jacobi Uflerii.
comparabili iffi in difficillimi* temporibus fitb tyrannide Cromweliiatia procurat* , editioni
accrcvilTe , omnes in hifcc libri* tradandis paulo verUri norunt , & qui optimi novit , do-
dirtimus (a) Editor , tum in prxfationc , tum in Prolcgomenis , 8t in Apparatu, furo-
mi cum Vfftriani nominis reverentia St debitiflimo grati animi fcnfu profitemr. Nemo fatu*
thclauritm cujujvis generi* litcrarium aut ardentiori ihldio St cupiditate inveffigavit St ac-
quilivit ; nemo liberaliori manu St benigniori animo viri* dndis , tam in Anglia , quim
extra jUgfum , in commune Religionis & bonarum merarum bonum , communicavit.
Circa A. MDCXXVIII. D. Vjferiut , literarium commercium cum reverendiflimo viro
I. ,quitunc
D. Gulielmo Laudo temporis , Episcopo Land:nenfi , 1'umtna gratia apud Scrcniilimum
Reecm Carolum illitis con filiis prudentiffimis in rebus ad Ecclerta* Britannicas quo- hll in taeg-
■um Etd*.
quo modo foedantibus moderandis ufus efl , pollente , inilirucre etrperat , quod duravit per lia IItiertite
coaiHioiluai.
duodecennium ufquc ad Rebellionem Scotica*™ , quo tempore in Anniam Ecclcfix St Au-
diorum causi remeavi r. Nec illum dcflituit D. Laudi induflria , maximeque benevolus erga
tum Academiam Dublinienfem in lUrutis ad meliorem difciplinr adminiftrationcm , fruduo-
liulque Collegii , de cujus perpetua felicitate St commodo omni tempore fuit maximi foli-
cinis V ferius , incrementum , tum Ecclefiam Htbernicam aftedus , fi quid enim incommodi,
fub quo ingemuit Clerus , prxferrim , uc cum honore dicam , Rufiicanus , cllct amoven-
do/ fiqui°abufus in externo Regimine Eccldix per Coromiflaiios , Rcgiftrarios , aliofqoc
Spiritualium Curiarum Officiale* adroiffi irrcpfirtcnc i fi qux facrilegx prxdiorum Ecclcfuili-
corum invafiones ( hoc enim infami titulo tmpropriationes iftx , uti appellantur , notari de-
bent ) fub magnatum nobiliumquc , ea-, aut vi aut fraude fimoniaca malisve artibus occu-
pantium , prxfidio invaluiflent i fi glebx Sc dccimx , fiiftentandi* Parochis Picsbytcris i piis
Benefadoribus dcflinat* , in Uicorum tranfiillcnt porteffionem , de hifcc St hujufinodi re-
bus maximi momenti contuitu* D- Laudat , aufwdi* Regis , remedia mali* iffi* , aut in-
vet ratis , aut ingruentibus , curandis idonea adhibere annifus cft. Et adhibuit quidem quan-
tum In Ce erat. Nec enim duorum triumvc annorum opus erat , utporc long£ majoris mo-
lis ut expilationibus iffis , qux longiffimo temporis tradu corroborati , ilbm Eccldiam
peni pctlumdcdilfcnt , fublatis , prilKnus rerum fatu* , quantfim intricatiflirox vices linc- d. ffftstmm
to, * in integ' um rcffitucrctur. Hanc infignem gloriam , hoc maximum dccu* poft pau- rhtuilt Cccle.
co* annos fibi meritiffimo jure venditavit illuftriflimus Heros , Thomat fVetuzrvmbut , Co- tus.
mes Strafordist , qui i Rege Carolo fupremus iftius Infulx Gubernator Sc Prorcx conffitu- 'optiffii Im H, Umte
meri,
rus dc Corona five Monarchia Angi* , cui hadlcnus fuerat damnofa Hibernia , jam non
mcd’ocrc ex audis vcdigalibu* , proventibusque annuis , h. mercarura St induffiia Advena-
rum incrementum pcrcevaur* , St de univerfa Ecclcfia Hibcmica prxdariflimc meruit. Il-
le enim Vir cxccllcntiflmius , faao ingentique zelo percitus , primo in Hiberniam acceflu
lioc agcrcffiis clt , quem D. Vfcrius in cpiltola ( b ) A. MDCXXXV. ad D. Laudum ,
tum fidum Archiepifcopnm Comnarlenfe» feripta , appellat novum Zcrobabclcm d Deo ad
ruiuai iititu collapfa Ecclcfia reparandae fitfcit.uum , torti animo publici profertus , fc tu
vel maximi nomtnts , qui fanda devorantes , dijjipatum Ecdefiu patrimonium in hereditates
filiis & filiabus traufini: tendas , converterunt , adverfiri. Inter Laudum St Ssraf ordium ,
ardiffima intctccflit ncceslinido & amicitia: ambo autem , ut hoc , licdt extra locum , in-
terfciam, jnrium , tum Regi* Majdbtis , tura Ecdefic Anglicana contra Schifmaticos mi-
niftcllos , fadiolbsque Proceres , Sc cives , quojum illi famolu libellis , concionibus , ca-
lumniifqiic quaqmvetsmn fparfis, ht veri» fubdolis artibus Sc machinationibus , falfiflimoquc
public* pacis Sc tranquillitatis tuendx prxrcxtu , qiuh Religio refonnata Sc libertates popu-
li ftctilTcnt in prxeipiti , plebem , milerrimum in modum dcluiam , primo ad obmurmu-
rationes Stquerelas , dendc ad fcditiofos ruroultus , tandem ad arma incitarunt , rtudiofif-
fimi • ambo cruenta njorte , contra omne jus divinum St humanum , i rebelli Senatu Parla-
memario hic duodecimo Mnii A. MDCXLI. ille vrrb decimo dic Januarii A. MDCXLIV.
Itylo Anftcano , in colle juxta Turtim Lendinenfem
perempti-
Mortuo D. Georgto Abbotta , Archicpilcopo Camuaritnfi , mcnfc Auguito A. MDC-
XXXIII. ad primatialcm illam dignitatem illici» promovetur D. Laudas , quem mox cx Aeidrmi»
commendatione St hortatu D. Vferii in Cancellarium Univerlitatis Dublinienfu elegerunt CMMtladM» tmUh
Prxpofirus , St Socii Collegii S. Trinitatis , pentb quo* ju* St arbicrium eligendi erat ; de
quorum, mi St Soccellorum , in feculis venturis, ieiicirtimo St profpcrtimo ftacu , ut ne-
mo antei folicibor , iu ut Religio ab omni tum fuperititionis PapilKcx , tum Piuitamlmi la-
bt «Sc fermento intada, folidx dodrinx St dilciplinx feveriores itudra ibi perennarent , introdudis,
(2) In froltpmtuk XI. p. 01. dc Samaritauis Sc eorum Pentateucho ejufquc verfiorubus.
Susmda wfi* rfi Arabica , literis Samaritanis txurata , jim*t eum textu Ehxaico Samaritano ,
ju MSS. exemplaria . urii, eommemieavit rexereudif.mm, Armachanus.
trrietem. XIII. Uc linttua Syriaca St Scnptur* verliooibus S7r.4rn.pag.
a*.
MSS. f uibLt ufi funem, , duo urii, /uppeditavtt reverendi fimu, UlTertU* , quorum unum fe.
I m^Exemplaria
Pentaitushum e amplectitur . Liter venerande antiquitas», , St accurate fcnptu*. Aliud totum con-
tinebat V. T. exceptis Pfalmi* • ( quos antei evulgaverat S ierit a) quod magius furoptibu* ex codice
PatTiarchx AtexaudrM CTanfcribi curavit.
( b ) In Epift. CLXXIU. p*g- 4<»o. in S pUtgp.
ttt
J. Zlfferii fha.
ijgitizei
XXVIII
cum illotum confcnfior.e datatis , fapienuffinuiquc conliiiis pro occafione fubinde repetitis,
iude fello labore omni CaucclUiiatus lui tempotc animum advertit: nec minorem fcdulitatcm
apud Regem & Proregem adhibuit , ut viri pierare , eruditione , & prudentia infignes , live
illic , live in Angha educati , quantum humana fagacitos in profunda & fcctcta hominum
penetrare pollet , ad Episcopales rcliquafquc prxeipuns Ecdcfuflicas dignitates promoverentur.
HTee vero in rebus D. LauAm femper habuit D. Vfferium hdclctn 'Amicum Se Confultoicm.
Sed £ diverticulo ad viam redeo. , ’ .- f
A. MDCXXIX. Vir nobiliffimus , D. Henricus Cary , Vicc-comes FnUtianAi* , qui Hi-
berni j>n fumma cum fide Se prudentia per fcprcm annos rexerat , a quibusdam Adverfariis
Pontificie Religionis , quali in multis contra pacem publicam & Regis honorem Se commo-
dum inique Se perperam egi flet , poftulacus, abiogata potellatc , jubetur in Angliam reverti.
Criminationes vero ille hinc originem habuere , quod fxccificulis nimium quantum infolcl-
ccntibus , conccllique indulgenti* limites audaci protervia fupcrgrcflls, tum hi , tum Hiberni
populares , ex fua levitate ad fcditioncm proclives , fcd longe illorum impulfu procliviores
fidi , fe veris cdidis , juxta tamen legum normam > editis , in ordinem cogerentur. D. De.
puratum ad littus marinum honoris reflandi causa comitari Coniiliariis placuit : quos dum
egregia comitate , jam jam navem confccnfurus , promifeue complexus fuerit , oratione ad D.
V feriam conversi, illius bcnrdidioncm Hexis genibus rogavit. St quidem tenerrimo cum af-
fcdu , utpotc ilii longa amicitia , mutuis benevoli afttdus otficiis airerucrinque culta , con-
jundilfimus. Pauca , cum venia Ledoris ad viri nobililTimi famam St honorem tutandum mi-
hi addere liceat. Hac lite coram Rege in fandiori Concilio agitata fui ipiius innocentiam i
fidis calumniis St criminationibus illitam prxflat , produdifque literis ex Hibernia tranfmi fi-
lis , folidis documentis deinonflrat , vix quenquam ex Antecellor ibus aut benigniori animo
aut dcmcruioii xquitate , falvis Regia audoritate Se legum reverentia , cum Hibernis egillc:
neminem pro arbittio oppreflum , aut bonis aut libertate muldatum : juflitiam omnibus pa-
ti jure , prout quilquc vendicaverir , adminiflratam : mhilque ex audoritate fiia , quod mi-
nus xenium videretur , nili quod publica regni Cajus exegerit , ordinatum fu ille : tandemque
univerfis calculis abfiolvitur.
Screniflimus Rex Canius a Dominis CommilTariis fandioris Concilii , quibas cura rerum
Hitemicarim in Antlia concredita erat , graves St mali exempli abufus in iflam Ecdefiam,
non fotum apud inferiorem Clerum , in muniis fiacris obeundis non fiatis diligentem , fcd
etiam apud quofivis Prxfulcs, utporl libi inque privatos fiuos ufius dignitates Eccleliaflicas Se
fiaccrdotia , quotum collationis arbitrium, quando vacaverint , jure fiedium ipfis competebar,
miniis tede & prxter decorum arripientes , irrcplillc , fiatis cdodus , literas ad D. VJferium,
uti Se ad exteros Archicpifcopos , fub eodem verborum tenore & formula confcriptas XIL
dic Aprilis MDCXXX. Icxto regni anno tranfmitti curavit , in quibus , quo majus audori-
tati legibus flabilitx momentum Se pondus inde accederet, jullir , ut , fublatis iftis corrup-
telis , iinguli , quod fini muneris cllct , iliis urgentibus infpicicntibufque , gnaviter prxfla-
rent. Quod fiaue conlilium i piillimo Rege duplici nomine inllitutum erat , tum ut Jlenui-
nt fiuperflitionis , quam fiaccrdotcs , infiano zelo adi , indulgentia conccfsa , majori protervid
an infipientia , incertum, abutentes, ubique inter Hibernes dillcminarunt , incremento iretur
obviim , tum ut in mediis Puritanorum in Anglii femina (editionis clam in plebis animis ja-
cientiiun fadionibus , hic Se in Hibernia publica* tranquillitati Iccurius provideretur. Audo-
ramento hoc Regio munitus , acerrimifique monitis Incitatus D. Vfierim , ( quod de reliquis
pariter dicendum e<! ) novis viribus conlcicntix Se pafloralis curx obligationi inde fiuper ad-
ditis , ad fandum opus fele alacrius accingens , quod in Provincia Se Diocecfi fiua , perperam
Se prxter canonas Ecclcfiufticos adum luerit , iterum reformare . Inque integrum reAituerc
loltcirA fluduit : deinde viros nobiles aliosque , Remane communionis , quibuscum amice Se
familiariter convcrlarus efl, IcnilTunis colloquiis Se argumentis £ S.r ipruris fiacris. Patribus,
r»rinc*piilquc revelati Religionis Se fianx R itionis petitis , i fixda ifla luperflitione Se errori-
bus , quibus ab incunabulis fuilTcnt innutriti , in viam Evangclicx Veritatis reducere aggrellus
efl. Nec huic methodo ( quam Suffragineis reliquoque Clero fiequendain propoluit ) utpot£
in Chriftiame duritatis Se fiapientix regulis fundati , felix defuit luccellus. Denique cum
numerofis e Seona in 'UltunUm coloniis innodudis , quamplutimi difdplinx Presbyteranx ef-
fient addidilTimi , quibus non panci ex advenis Anghs , eodem (chilnure infames , rclidis-
que Ecdefiis in conventiculis coeuntes , mordicus adhzscrc , hos immorigeros Se pertinaces
Sedarios , ut oves in deviis errantes ad cautam communem bonus benignufque Pallor , re-
digere, rum crebris collationibus cum tUorum Minifltis habitis , illotum Icnipulis Se ob-
jediunculis refipondendo , tum blandiflimis fiet mon ibus Se paterno amore illos omnes ad uni-
tatem Ecclefix fervandam invitando , omni oecalione captata , maxima cum induflria conti-
nenter laboravit. Sed pervicarilTimi ifli homines , panciilimis exceptis , omnibus argumentis
fuafibufique impervii , lic& ohmutelccntes Se plane animo convidi , in linum Ecclefix atque
ad publicos factos cattus nolebant reverti.
Eodem anno cum SerenifGmat Princeps Ftra/fU , magna Britnmiarsem fpes in palatio S.
fac abi XXIX. die Maii nafierretur , Rrx optimus Se niemifTimus ex fenfu divinz bonita-
tis erga fe fiubdkdsque fiuos , hoc clariflimo indicio palam omnibus oflenfx , ut Deo (biennes
grati* ob Ik>c aufipicariflimum futur* felicitatis in Regia fiobole ftabiliendx omen flato die ,
ex prxfcriptis precum formulis , ubique per uuiverfam Angitam agerentur , juffit. Nec
XXIX
Jacobi Uflerii.
famx veloci i ultra mare dtb tranlimrx , nudiique literis fidendum crar , nili majoris tum
benevolenti* tum honori* causa , minillri , ejusmodi muneribus obeundis deputati , hoc ipfo
nomine , huc illuc , prout expedite vifuta erat » ex aiiOoriiate publica legantur. Quidem
igitur i Fecialium Collegio , Pre simitu nomine, titulo vcri> Pirtcullis , h. e. i Cataracta flve
4 porta ditmjfori* , nuncupatus ( finguli enim titulis divinetis gaudent ) literis Regiis mu-
nitus , mirtitur Dtdtltnium , Juftitiarios Se Conliliarios Regius hoc Ixfiilimo nuncio de
Principe recens nato impertiturus. Hi maximo gaudio perfufi , literis Regiis mox e prelo
publici juris fa&is , rem umvertx Genti communicant , Ipedarim vero D. Vflerie , qui
rure aberat , ttondAm integro robori a periculofa , qua decubuerat , xgritudine rediturus ;
Gmul petentes , ut indi&o dic fello , quem ubique per univerAm Infulam magna cura fo- ®a *
lcnnitate celebrandum jullcrant , Dublinii non lolum addic , fed Se condonari vellet , fi f«fto vfi%L
per valetudinem liceret. Ita fu* , ita D. Vfferii bonae exiflimationi coti fultum ivere Mag- ferant®
nares illi. Ille verb onus illud perquim honorifioun , cui fuftinendo imminuta: quaflat*-
qoe vires vix pare* viderentur , maxima cum animi lubentia & alacrirate in fe fulcepit Se
in ifla augufta panegyri compaicns , in illa verba Pialmographi Regii Pftlm. XLV. 16.
Pro patribus tuis nati fnnt nbi filii : conflit ues tot Pnncipu fuper omnem terram , in Ecdc-
fu Chriili Dnblimi przclariflitnc peroravit.
Cton vexat iflimx ill* de pradtSlinatioM , vrafeientU , gratia , Utero arbitrio , reliqmT-
que connexis articulis , quibus Ecclefu Catholica oliin gravilfimc affligebatur , quxftioncs t* PiaMH-
diu lopicx , a quibusdam molis Theologi* , qui dogmatibus , fubtilitaribufquc fcholallicis,
longe extra eflentiam fidei politis , ex intemperanti xdo , mordaci procctvia , St nimio ti, c4ua» “
difputandi pruritu , indulgerc , quam ad fobrietatem fapere maluillent , ante fcculum , po-
tilfimum in Batavi* , tcfufcitatx & acerrima an unorum contentione ab utrisque partibus , '
quali pro lumina Chriftian* Theologi* pugnantibus agicac* fuerint , V flerim , in hifce me-
diis digladiationibus noo otiofus fpcclator Ibbat , fed harum eventum communi Religionis
caufx Gracilum fore » ttifti animo prarfagjcns , de iis placide componendis non pardm erae
Iblicitus. Idei> fevera in harum controvcrfiarum originem Se progrelfiun Inquifitionc fa&a ,
( a ) poft editos foannis Lavi d: PeUgianis & Stmi-Pelatianu commentarios , ab armo
DCXL. Joaane IV. Pontificatum Romanum incunte , quo ille defiir , eandem telam perte-
xere aggrdliis , ingentem oblcrvaiiooum molem in Adverfariis inis coacervavit , ut , fin-
gulis methodo perfpicua difpolius , juxtaque temporum lerictn accuratd digdlis , quid Ma-
jores his in rebus lenferinc lluuerintquc , ad oculum qiufi pareret , & rcpnelcntaretur. Sed
mox viti dodifTi ni , Joannit Gerardi l oflii , in lucem prodeunte ( b ) Hifiortd Pelagiana ,
lic^t mulu ab illo diligcnrilDmo Au&orc occupata hiillc , reperiflet , non tamen libi i
propofico fupctlcdcndum clfc duxit 5 cum non modica aut contemnenda controverfix Prx-
deftinatianx pars , aut omnino inudta , aut non fatis diligenter difculla , rcliuqucrctur , In
qtia Hluftraudi pene infidit* loitionis , indcfelli iaduftrix , idlidxque judicii vires explica-
rer. Qua de caula libium ( & primum quidem , ur ille alibi retulit , preli Hiberniei par-
tum Latinum ) Cottefcbalti & Prode, Unat iant cortt rovtrfta Hi floriam continentem , eidem
potfio inferi ptum , Dnblinu A* MDCXXXL edidit.* in quo, omnes, licet in hilce controvcr-
iis articulis maxime diverli , contendunt , multa ledtu digniiltma e codicibus MSS. & aliun-
d£ eruta , Se qu* vel oculatiflimos hailenus latuillcnt , reperiri , novamque iideiri lucem dif-
pa titionibus , ubique per Galliam 8c Germaniam , pro vario partium lludio , a vitis fumm*
dignitatis , Se niaximx ob rcconditilliraam , ut ilia ferebant tempora , eruditionem famx't
( quales certe fiicrc , Hinemarru Rerr.enfit , Remigmi Lugdanonfit , Rabanm Maurnt Alo-
otmtimu Archiepiicopi i Prudentiae Irecenfit Epifeopus, 'foarmet Engena Settut , Ratramnm,
Monachus Corbtitnju , Florm , Lmgdunenftt Diaconus t ) Se in multis lynodis , puti Mo-
funtina , Canfiac* , Faientina , Lirtgonenfi , aliifquc , tempclhtis illius ledano* causa habi-
tis , flagraMillimo zelo agiucis , quibus originem dederar Gottefchalcut Iffe , Orbacen/it Mo-
nailcrii Monachus , circa A. DCCCXL. utpot£ qui libi totam vel intricatiffimam de hifce
dogmatibus ( e ) S. Auguftiru dixlhinam imbibilfc vifus cft. In calce ejufdcm Gortefehalci
ditas CmfejJionej , nunquam antei in lucem editas, adjici curavit D. V (ferius , ipli ab era-
dit illimo viro , ]acobo Simando , S. J. communicatas : breviorem quidem ex MS. codice Ab-
bati* Corbeienfu , nunc in Bibliotheca Monafterii S. Germani apud Parifinoi reperiendam ,
alteram verb prolixiorem , ex quodam ^ervetufto codice exferipram , quod in grati animi
«ga D. Sirmotubm tcllimonium , publice quoque , ( ficut in privatis literii ad Amicos bene-
ficium illud D. Si r mendi benevolenti* deberi agnovit ) agnovilfct Editor , nili a modcllifli-
mo viro , ne in illius damnum & pr*judicium apud zclotas Remanenfet cedetet , uc verift-
millimum cft , omnino foillct inhibitus. Unde cuivis candido Lc&ori perpendendum relin-
quo, an cenfura ifta a D. Gilbtrto M anguine in * Fittdiciu fuit Prtdtflinationu & Grana, [ w
rc&c Se probe D. Vj ferio impa&a lir necne » quali delufillet Sirmondum , quem fingit illa-
rum copiam illi , ut lola privata legione gauderet , fccille. Quod plane nugatorium cft,
& vi* a quoquam , aut ingeniolo, aut p cudente , adraiteendura.
. A. Itfir.
dtwiriBatav.
f( ba )) Har
Lutdmni iOie. *•. ; . •
( e ) V. Epiilolam CXC. Vjferil ad O. J. Veffium , tn SjUep p. o*t.
A. MDCXXXIL
f. Vjferii Viteo
rtt
Digitized by Google
XXX Vita
Vetem E»t-
tol* tlUrrrnu A. MDCXXXil. Antiquitatum Patriarum , fle pixlcrtim Eccleliafttcarum , antotc &
04 ab tlflrii
•diu. iludio inccnfus D. Vfltrius , vetentm' Epiflolarum Hiber nic arum Syllogen , qu. 1 partim ab Hi-
bernis , partim ad Hibernos , partim de Hibernis vel rebus Hibemicis Juni conficripta , nimitutn
i tempore Gregor ii I. Pontificis Romani , ad finem duodecimi ieculi , Dublinii edidit : qua-
rum quidem afix in libris vatiis fparfir , ad fidem codicum MSS. recogniti , dc inde emen-
datiores redditi , occtimint alii vetb hactenus inediti , qui rerum cutiofarum veteris ivi
notitiam complcilnntur , i bibliotheca Cotieniana , Sc aliunde , eruti i in quibus multa de
controverjia Paficboli , qui Britonibus & Hibernis , hac dc caufa communionis Ecclcfufiicx
violati St Quartadecimanorum hiteieos pollulatis, dc tempore , quo iolenne illud Pafchale
felium efiet celebrandum , cum Romana Ecclefia intcrccllctar , habentur : ad cujus confuetudincs
ritufquc obferyandos non niti poli laboriolilfimas dilceptationcs in longum protiadkas . xgre tan-
dem perfuadebantur. Quibus autem lupiendis non modicum pondus dc momentum attulifle
videtur crudita illa Cummiani Hiberni ad Srgicnum , Hunsfcm Abbatem , ( a ) fpiflola circa
A. C. DCL. (cripta , e membrani» Cenomanis cxlcripu, & qui hodie ibi (ub hoc titulo,
Bpijhla Cummi ani direfta Segitno Abbati de difputatione Luna , uni cum aliis venerandi an-
tiquitatis libellis, in eodem volumine comprehendi, fub Vitellio A. XII. cxllant Epjllolx
fanc hi, qui, ab omnibus veterem (latum , regimen , jurifdi&ionetnquc illius Ecclcfii pe-
nitius nolle cupientibus, legantur perquam digni fum : in quarum reccnlionc dottilfimus Edi-
tor judicium acre Sc (olidum cum varia de multiplici ledione conjungit.
Ut« !aie»
»fco- MDCXXXIV. non ira pridem renovabatur per duas trefvc annorum centurias prope-
^ modum cxllinifla , contcllatio dc praeedenna inter Arebiepifeopos Armacbanum & Dublinien-
mum.6cP»HU fiem, Dum enim hic honorem primi fcdis Metropoli regni deberi contendebat, Vflerim ,
pntc^duii* non nili avcrfilltmi mente in arenam , & quidem julfii Proregis , protractus erat , nc Primi-
ott«. tiniis dignitatis jura qui tempore Anteccllbris , amore Veritatis de juilitir inccnfus , olim vin-
dicaverit, jam dcfercre, Sc libi fucccllotibiifquc declfc videretur. Qob Antagonilbe ambi*
tiofam Sc vcndicationcm melius iret everfum , re illa ab antiquitate rcrootidima Sc ab iplis
Eccldie Hibernia fub S. Patricio , illius Gentis Apoftolo , ftabilitx initiis , ex archivis £c-
cUlir Armachana Sc regni Tabulariis, Hilloricc deduda , quicquid documentorum contro-
vcrfii elucidandi haberetur nccdlarium , in compendium redegit ; quod licit in publicam lu-
cem exite pri roodeilia noluerit , in Magnatum Pnfuluroquc manibus veriabatut , ut , qnod
judices integerrimi & folent Sc debent , ex allegatis fle probatis lententiam juxta xqui fle
julli regulas pronuntiarent. Sed nc quicquam incommodi in Parlamcnto fle Convocatione
mox indicendis ex hac inficeta lite , licet omni cum decore altenitrinquc agitata , Ecclciia
|caperet , Sctcniilimus Rex , illius indulgcntilEmus Patronus Nurtiriufque , intctcedcns , fit-
. mato fcdis Armachana , quod per tot Iccula obtinuillct , jure , controvcrbx , nullo ptztcx-
tu feculis venturi» rursilm fufcitandi , literis in Hiberniam milfis , finem impofuit , ac no-
vo fle majori honoris gtadu fuperaddito , ex Regio jullu , ut Cancellarium Regni publicis
congrelEonibus , in futurum antecederet Antiilcs Armacbanus , ut hac ex parte Archtepifco-
po Cantuanenfs , iflhoc jure in Antlia fruenti , par quoque redderetur.
lUnn iyjf. Hoc anno ad finem vergente , iHuftrilTimo viro. Thema Vicc-comitc W 'entwortbio , (um-
coporur» & mis fidei , fapiciuii , fle fortitudinis elogiis Hiberniam gubernante , indicio Parlamcnto , li-
mul pto more indicebatur generalis Epilcoporum fle Cicti Synodus, in Erclclia Cathedrali
relini indi. S. Patricii Dublinii celebrata , in qua Articuli Eccledx Anglicana A. MDLX1I. Lendins
**' conditi , facili , placida fle pene unanimi ( paucidimi enim in alterutra domo diffidebant )
liifFragarionc recepti erant : non quidem difertim conccptaquc verborum fotmula , abrogatis
jaut Tcpoiltis rcjc&ilquc , dc quibus in anno MDCXV. convenerat , articulis , fed tamen
ex conlequcnti , cum deinceps nullius edent auctoritatis fle usus. Hoc autem ab AdfriToribus
eo nomine faiftum erat , ut luam concordiam Sc ipioomr cum Ecclciia Anglicana , quam fi
non , uti matrem fle Magillram , falcem ut furorem natu frniorem fle nutricem , revereri
oportuit, omnibus facerent manifcltum. Iu fe habet primus Canon , ( quem D. TJflerim
totidem verbis compoiuir. )
De concordia Ecclefu Anglicanx & Hibernicet in frofrfiene cjnfdens Chrifiun*
| religionis.
Ob nanifeflationem noflra concordia cum Eeclefia Anglicana in eonfeflione ejufdem Cbrifliana
fidei , <£■ in dolbrina Sacramentorum , nos recipimus & approbamus librum Arncultram Reli-
gionis , de (jntbifi convenit inier Arebiepifeopos & Epifcepos & Clerum unittrjt.m in Synodo,
I Londini A. MDLXII. ad tollendam opinionum diflenjionem Cr ccnfenfum 1n vera Religione fir-
mandum. Siquis igitur poflbac affirmaverit , ullum ex ifiis articulis in aliqua parse tfle
finperfiitiofium aut erroneum , aut ejufimodi , ut ilii bona cum conficientia fiubficribere non ptjfitt,
excommunicetur ille , neque abfolvatur , antequam fiuum errorem publice revocaverit.
Ab idhoc tempore Articuli AngUcam prilHnum Inum tubur , quod olim in Ecclciia Hl~
( a ) Epilt XI. pag. 14.
btrnica
V
Jacobi Uflerii. XXXI
bemic.t obtinuerant , repetiere. Neque enim dubirandum videtur , quin omnes , quotquot
facris ordinationibus initiandi , St ad qualescunque dignitates Eccleiiafttcas, aut curam ani-
marum edent promovendi, iiTdem , poli quartum Rcgiux Elijabetb* annum, ctSm Hibernia,
tam in {acris , quam in civilibus , fub^nodcraminc Regiae mnjedatis , ab Antii* rota depen-
> P. f t.
deret, quafi ex habita
in * concione debito coram
officio Senatoribus
fubfcripferinL D. V fer tum
Parlamenratiis fublcriplillc
fupri memorata, ip(c
, in'dilucide
qua omnestcftatur
ad
uniratem 8c pacem Ecclcliafticam icetrim£ urget i ex hac jufta hypothcli, idos nimirum ar-
ticulos communionis nollrx menfuram , regulam , & bafin haberi debere & ede. Quibus ar-
ticulis jam fubindiKdis , & cum alteris Hibernicit fimul receptis , horum , fi qui fint contra-
ri , difeordes , plane novi , duriores, & ncutiquam cum illorum (en fu conciliandi , vim ca-
dere , alii dixerint. Nou enim hanc conrroveifiara meam facio. Satis tamen condat , reve-
rendos viros , dum res ha-c ageretur , qui articulos idos in antecedente Convocatione da-
bilirc ex nimio quorundam Calvmianorutn dogmatum amore St dudio curarunt , hac ex par-
te pariim fibi caville , iive id ex fubreptione , St minimi perpensa confcquentiarum vi , fi-
I ve ex Theologorum diverte partis fagaci induftria St ingemo , qui unicam fidei Confcilio-
nem in utrifque Ecclcfiis fub eodem Monarcha florentibus, admitti debere, longe coniultif-
fimum cllc duxerunt, accidillet.
Qub -farox St exidimationi apud fuos Ixix aliquo modo confultum edet , D. Vftriut ,
aliiquc ejusdem fententix fautores, A facri Miniflcrii Candidans , ut utriufque Ecclelix ar-
ticulis fubfcriberent , primo exegerunt : fed mox certatum cd ; cum id perridiculum , ne di-
cam , fcandalofum , videretur, duas Confcdioncs, in variis dogmatibus Theologicis difeor-
dantes , in eadem Ecclelia haberi , aur fidem St dodtrinam Ecclelix Ang/ icant magna cum
folennitare nuperrime receptam St probatam , iftis prioribus dogmatibus admiifis , denub
rejiciendam & improbandam elle. Ctlm ergo vir quicquam prxltdii in hoc cflugio reperi-
endum e liet , D. 1’roregcro fupplici oratione rogarunt , ut illius aufpiciis, ope, & cura, ar-
ticuli Hibernici , ante novcndecim annos conditi , lege 3t fandrionc Parlamcnraria rati ha-
ber ntur : ille autem huic propolitioni inconcinnx aurem aur facilem , aut patientem , prx-
berc nolebat , imo , cum illam paci publicx maxime nocituram ede pro fagacitate fua pra-
fcnlidrt , fumtna cum indignatione averfatus eft , 8e denique il fides Scttis Commiflatiis in
accrbilfimx criminationis, Parlamcnto Anglicano A. MDCXLI. adversus D, Ser* ffordium cx-
hibitx, articulis, fle adhibenda (a) D. V ferit alii (que , fe, ni ab idhnc propofito abfiderenc,
ut articuli i(U infami publici Carnificis manu flammis traderentur mandaturum , commina-
tus cd.
Ccniflimc condar, quod ab illius Ecclcfir Epifcopfs St Presbyteris fxp$ fxpifis accepi , a
tempore rellauratx Monarchix Se Ecclelix fub R. Carelt II. A- MDCLX. folos Ecclelix An-
gi cana
i articulos jam apud ipfos agniros St in ulu clfc : Hibcrnicos vetb dudum obfoleville,
& ab omnium memoria pene cxcidille , St incognitos latere, ac (i nunquam exditident.
In eadem Synodo , five iiiggercntc five proponente Viro dodtidrmo & prxdantiflimo , D.
Joanne BramhaUo , nuper D. Proregi a facris doincdicis , Epifcopo Derevft St portcl Archie-
pifeopo Armacbano , St dc Ecclelia Ihbcrnica , Ii quis unquam , uti etiam dc Ang/icana , op-
time merito , de integro Canonum St Conditutionum in Synodo , Londini A. MDCIII. St
primo R. Jacobi I. anno celebrata , conclufatum corpore in ufum idius Ecclelix admittendo,
difccptacum erat : fed drenue admodum imcrcclscre D. Vferim aliique : tandem verb , liti-
bus idis certantibus , pacis causa , omnes in unam hanc fentetuiam acccfscrc , multos ex
prxlaudato libro Canonas feligi oporteie ; reliquis qui politeix Ecclelix Hibtrnica , St Gen-
tis idius genio, indoli, moribufquc magis convenirent , communi confultationc ad jedi is ; e
quibus limul commiflis , novus ille Conjlitutianum & Canonum Eccleftajhcorum conflatus li-
ber Dub/inii prodibat A. MDCXXXV. a Regia Majcdatc approbatus , 8c cjufdcm audiotita-
tc fub magno Hibernia (igillo munitus St promulgatus, uti cx prxfixo Inlirumento liquer.
Non negandum ell , D. Laudum , Archiepifcopum Cantuancnfem , virum fani pacis &
unitatis Ecclcfiallicx , inter univerfos Regi* Majeftatis (abditos incundx , amantirtimura St
ftudiofiflfimum , in ida Synodo caufam Religionis , confiliis , dudiis , literffquc maximi ju-
vifle , qui omnia A D. V ferit cdodlus , in lireris rcfponlbriis decimo dic Maii A, MDC-
XXXV. ( b ) (criptis , ipfi & Ecclelix , tum de meliori Cleri nrovifionc andloquc reditu,
tura de rerum in Synodo canonica & pacifica determinatione , linccrilfimo cum afledha gra-
tulatur : bona fpc inde concepta , Ecclefiam Hibernicam , novit hlfct fubftdtii & intus &
extra roboratam tandem iterum jlorerc incepturam. Nolebat incerim opinionem fuam in pe-
dkorc celare , (ibi longi melius St conUiIiiiis fiiillc videt i , (i integros canonas , paucis
emendationibus additis , cooptallcnr. Sed cum illic aliter vifum fuilfct , in illorum placi-
tis acquiefcens , fandiifliuium Numen exorat , ut cteJcdcm fuam benedidhionem iis imper-
tiri dignaretur.
A. MDCXXXVIIL D. Vferitu libellum ex concionibus, prius dc eodem argumento ha- Opofculajrj
VffriiitHj.
bitis, digeftum , mole quidem exiguum , fed ufu magnum , dc My fi trio incarnatitnu Filii nitboali Fili
ftrrlotacai-
Dei , fermone vernaculo Dublinii edidit. In quo facro-fan&um illud Mydcrium, ocgledbs
ScholalUcorum argutiis. St abfque omni abdrufx fubtilitatis affedationc, ex puris puris divi-
narum fcripcuracum fontibus haudum dilucide explicatur , uc pii Ledtores , vel mediocris
DeL
( a ) apud Ruibvviribum in hidoria judicii & fententix feralis in D. StraforJium Ut* , pag. 7?J.
( b ) V. in Sftttft Epid. CLXXX1V. pa». 47«*.
tTt 4 captfis.
Digitized by Google
XXXII Vita
captus , ia dodtina Se vita CluiOiana facili fagicmiquc documentorum , qux paflira fuggcrir,
applicatione, ad praxin uberius erudiantur.
EewjiwUhrt Anno MDCXXXIX. poft longas moras , param ex ignavia , parti m ex defedu typo-
thetharum ortas , delider.imm opus , cui per inultos %nnos , pertinacem operam impenderat
rvw-primor- D. VfStrius , fclicillimc Dubi ut ii in lucem prodiit: viz. de Britannicarwn Ecclefiarum pri-
tiuas v^,m\ mordus. In originibus Chriflianarum Hcclcii.iriun , in hifce occiduis mundi i Pa! opina Se
!Syria tanta intercapedine diditis regionibus , ab ultima apliquitate repetendis difficilis admo-
, dum ponitur labor , tum ob veterum hiiloriarum defectum ( exftindo , enim illo lumine,
omnia Ipiilis tenebris (epuita facem ) tum ob lublcILam traditionis (idem , qux fabulofa
jveris milcct, ( ne quicquam de mentiendi Se ab oinni vero aliemllima fingendi libidine , i
feriptoribus Monachi Iquc lcquioris zvi arrepta , dicam) ut nihil certi, quod mentem pril-
|eorum feculorum gcfla cognofcctidi deliderio anxiam fublcvarc poliae , tcJinquatar. Quic-
quid vero Antiqui Scriptores , qiiicquid Recentiorcs de fide Chrifliana in hafcc Britannicas
Jinfulas primb introducta enarraverint , fuperflitiolis putidifque fabulis rejedis , utpotc otio-
|forum hominiun commentis , quod fpecioliorem limilicudincm veri prz le ferat , Ledori di-
judicandum relinquit. Sed poftquam difficultates hafcc eludatus , pcrruptifquc dumetis in
liberiorem patentioremque campum tranfiiiler , ubi undique profpiccrc licet, h. e. ubi fides
rerum ex hillorii* conflare poterit, reliquias Antiquitatum ex omni librorum , live typis ex-
feriptorum , five in membranis latentium , genere , ubicunque 8e qualitercunque fparlas in-
dcfefsa indufiria & dcfircaco judicio in unum corpus collegit ; adeo ut opus illud uni ver (x
Ecclcfiaflic* Antiquitatis Britannica gazophylacium meritiflimo jure appellati mereatur. Ne
illud aliqua defloratione deturpare videar , meminillc tantum oportebit, integram Pelagii Bri-
tanni hrrefeos , ab ipfo introdudx , fcquaciumque fuorum , Hifloriam illic optima fide
inferum fuiile : item de Prthrwn ex Scythia Se Scotorum ex Hiberni a in Britanniam dedu-
. dis Coloniis , de illorum ad fidem Chriflianam convcriione , dtque illotum Dodotibus : tum
denique de S. Patricie, aliisque Hibernia fandis, quampturima , hadenus aut parum , aut
pcrKtim cogniu occurrere , qux ex tenebris eruta nova luce illuflravit. Quo vero hxc
Coltcdanea , in Saxenicis , Anglios , Se Scoticit ad A. DCCCCXXXVU. in Hibtmiets ad A.
DCLXXVI1I. pallim produda , Legentibus utiliora fierent , ad calcem Indicem Chronologi-
cum appofuit diligemilGmus Audot , cujus beneficio, quid quovts teculo gcflum fuerit , vel
leviusculc infpicicnti patet. Dum vero ea fcqucntibus annis fub incudem revocaverit , quod
in rccenlione miscellaneorum frequenti ufu venit , multa emendavit , multa quoque ex novi-
tcr repertis froprid manu addidit, qtix in editione Lendinenp A. MDCLXXVii. reperiuntur.
Hoc immorulc opus Serenilfimo Regi Carole I. illius augulliilimi Parentis Jacobi I. jullu Se
aufpiciis fufeeptum, inferibit D. ZiJJeritu , quod in omnem feculorum memoriam illius cele-
berrimum etga Patriam amoris Se obfcrvantix munimentum perdurabir.
viiimom vfi' A. MDCXL. ( a ) D. V fleri hi cum familia venit in Angliam , led cum animo rever-
ai iu *t*g!*M tendi % utpotc Hibernia, uti ille putavit , pacatijjime flat», tclida : quem non multo poli fa-
cilitatis fuz ferio , 8e quidem dolentilfimc , peraituit , ibi nimiribn erumpente fardiibma re-
bellionc XXIII. dic Odobtis A. MDCXLI. qui centena millia hominum reformatz Reii-
rebelli* gionis, plane inermium 8e promilcuc cum vicinis Pontificiis fircurC 8e tranquille degentium,
intmUtt crudeliflimc 8e immanillimc interiere. Sed in Angtia , qui» appulerat • partim Londim, par-
ari** fe4i- tju, Oxonii , partim Cantabrigia , Rudiorum causa, comitioiams , Puriuni fcdiiioli res no-
vas moliendi opportunitarem aiu expetitam tandem Uti anipnriunr , confirdcratis Scetit ,
quibuscum cUra inierunt confilia , Antliam numerofo exercitu invalutis. Hifce difficultati-
bus prellus Serenilfimus Rex ordines regni iterum hoc anno Wejl/tunafferii Novembris ter-
tio convenite juflic , concepti fpe , illorum ope Se fublidi» Seeticanam rebellionem cxflin-
gui , tumultufque domcflicos & exacerbationes populi , i Miniilcllis Presbyteratus, horren-
dum in modum delufi , fedari potu ille ; fcd per horum & per Demagogotum in Senatu ne-
fandas anes , pacificis optimi Principis conlilii* in ludibrium verfis , omnia in pejus abiirc,
Se ingruentia mala remediis nullis , aut fifli aut fanari poterant.
Puritana fadione in inferiori Camera ParUmenti , dominante , de reformanda Ecclefia fz-
d, FccifUx p£ deliberatum erat. Aliqui integrum Epifcopalcm ordinem, tanquam difciplinz veteti Apo-
EoafiUs. flolicz adverfum , imo Papiflicum Se Ancichriflianum , penitus eradicandum & evertendum
cflc, fanatica rabie perciti contendebant : alii vetb, de Puritanis loquor, (nam multi ade-
rant , licet numero inferiores, qui fidem erga Regem Se Ecclcliam internet atam fctvavcic)
fed longe moderatioris mitiorisque ingenii , junsdidioncra Se potclbtem Episcoporum ,
quam gravamen onusque intolerabile cauflati funt , minuendam , Se intra ardiores terminos
cogendam cflc voluerunt. Et fortafle hac ex parte boni quidem viri Se llrcnui Ordinis
Episcopiis ailcrtores , ad malum illud fatale , quod ncuiiquam aliter evitari poterat , aver-
runcandum , quippiam concedi polfc ccn fuere : in quorum numero VJferint reccnfcn-
dus efl.
nr^tifcre^ ! vcr** ^ac re » ^vc ^ Scrcniflimo Rege , aut & Senatoribus confultus rogatus-
gimiAcifir. que , live proprii fponte («nteiuiam dixillcr , male feriati quidam homines , Ptobyteranz
c*^*li Uvrifjumc Se pariratis introducendz iludiofi , non modicum robur Ac auctoritatem in le fuam-
que caulam derivaturi , libellum ex apographo fmrrptitio fird^ exfetiptum & iutcipolatum
lub illius nomine publicarunt : viz. Arcbicpifcepi Artnachani Confilia ( Dirctliont ) ParUmento
(a) V. Epift. ad L. dt Ditn CCIII. pag. 4 99-
Digitized by Google
Jacobi Uflerii. xxxm
exhibita de Liturfia & regimine Episcopali. Archicpiscopos vero cfc hac violatione jutis St
lxsa fami apud Adfellbrcs inferioris Camcrx acerrime qucllus ell , qui de exemplat ibus jam
exllantibus , aut exiUcuns , ne divulgarentur , fapprimeudis btevi coufiilto providerunt , illts,
<fm fectu fecerint , cenjuru ejusdem Camere obnoxios fore ftaruentes. Sed luc ex parte D. Dffe-
riton , ex vehementi incundx pacis St concordia: (ludio , fchismaticis nimium indulfiflc , rx
genuino exemplati , quod in gratiam Presbyter anorum rx autographo A. MDCLVIII.'
edidit D. Bernardus hoc titulo : Redudio Epifcopatus ad Synodici regiminis tn veteri Ec-
clefta recepti formam A. MDCXLt . a reverendifftmo (jr d' diffisu* hujus Ecclrfix Putre , D.'
jacobo Uilcrio , Archiepiscopo Armacluno , & totius Hiber nix Primate , fatis liquet : in!
quo , quatuor propolitioues regimini 8t difciplinc Picibyccrali , It Knexio rcliqulfquc fu-J
riofis illius Ecclclir Reformatoribus introduci* , maxime conformes , nili quod (utfragancos
live Chorepiscopos , Dccanatibus ruralibus numero pares , juxra llauitum XXVI, anno R.
Henrici Vili, lancitum , & poli ei ptimo R. Elifabetha renovatum', reftiruendos vellet con-
cil ator , utrumque regimen Ecdclufticum in unum conjundurus , continentur. Sed an-
non , potefrate , live ordinis , live jutisdidionis , ipus peculiari , exuri Episcopi , merum
St inane nomeu St umbra fiunt ? urpotc folo live Epifcoporum live fuperin tendentium ( fic
enim illos promilcue nuncupare ad libitum licebat ) live Prefidum live in Synodis Eccle-
liafticis Moderatorum tirulb relido. Ita indebita hac tvyuujuCim VJJerisu fe in iftis turba-
Icntiifimis temporibus Epiicopalis Ordinis , qux imminebat , St mox fccuta cft , fubverlioni
obviam iturum factabat , quem , hoc pio propofiro candidi admillo , omnes xqui rerum
xftimarores excuubunt. Hxc verb tum fercniilimi Regis cum illius pacifica confifia , tunc
temporis , uti St poftel in Collatione in Vefli Infula , cui Rrgio jullu , ille cum aliis
revetendiflimis Episcopis & Theologis itidem illuc accerfitis , interfuerat, A. MDCXLVIII.
ad finem vergeute inter Regem & Comniillaiios Parlatscntarios habita , fprevit rebellium
ichisnuticorum furor , qui eversa , quantum in illis erat , Ecclcfia Ang/icana , triumpha-
tilque Episcopis , foli regnare , imo nefariam tytannidem exercere cupiebant : quod , Deo
permittente , culti ID mus ictum eventus mox dctnonftrabit. Hx autem , quibus Episcopo-
rum dignitas imminuebatur , conccITioncs ex ncccflitatc temporum ortx , Vfferio rigide im-
putari non debent. Quam enim credo animo , quanta ctudicionc , & quam fincerilfima
mente hoc ipfo tempote Apofiolicam Epifcoporum originem St iodicutionem ille propugna-
verit, cx libris editis, inox videbimus.
Indicio folcuni jejunio , dic Decembris viccfimo fecundo A. MDCXLI. coram Dominis W»* «-
fupetioris Camcrx Parlamenti concionem habuit Vfferitu , in qua , quin ille officio fuo
probe fundus facric , vix dubitandum videtur: quam cum Bibliopola quidam Londinenjit, c*»ci« hi-
notis compciuliatiis ab iplius otc exceptam lucti cama publicaverit hoc titulo: Vox Hiber- Uo‘**,‘“>**
ni, c : fcd crabe , impertede , St line debita aut verborum aut fcrnils connexione ; ille de
turpi hac injuria , iplius fauix inBida , querelas , libellis fiipplicibns comprehenfas , apud
Magnates, qui iiunhicrant , interponere, lua inccrcilc duxit j qui b:cvi fcito edito , Prx-
fettis focictatis Bibliopolatum Loudinenfum injunxere , ut fuppolititius ifte libellus fuppri-
merctur. Hxc duo fcita in fui vindicias Vfferim ad calccm Dtfjui/itionii de Lydianu Afiu
A. MDCXL11I. Oxonii impreifx publici juris fieri curavit. n&chc Vfi.
Iu causa verb Straffordiana D. Vjferium humanis affidibus nimium quantum , contra
quini virum bonum decuerat , inJulliile , dum unus St alter {criptis editis mala fide conten-
derent, paulb enucleatius , St paucis quidein ( neque enim rerum gellatum in Ang/U com-
mentarios faribo ) unde hxc calumnia originem duxerit, in gratiam exteri Ledoris hic re-
teram.
Cim fatale internecinumquc odium libi apud Puriranos fadioibfque An flet, St Stettt, il-
lullriflirotts D. Comes StrajfordU Hibernia P.occx , Vir excelli animi , & conllantifli-
mx & incoitcullx erga Regem St Ecclcllun fiJei , forti , nc dicam , rigida rerum Hi-
bernicarum adminillratione , conici vsilct . partium advcifarum , in Camera inferiori Co-
ryphxi Monaichix jura minui , aut Ecclclix facros ritus , cultum , St difciplinara pelfiin-
dati non facile polle , nili poli cxllindos perdit blquc D. Straffordium St D. Laudum , Ar-
cliiepilcopum Cantaaricnfem , pro comperto habentes , ambos horrendis criminationibus one-
ratos opprclsofquc , quali indudis arbitraria potcllate St Remana faperllitione , fundamentales
regni conllitutioncs St jura ellcnt everfuti , in Comitiis Pat lamentariis tertio Novembris A.
MDCXL. indidis, Ixl* majcJlatis reos peregere. Comes vero nometolis articuli» coram Pari-
bus fuis, ad quotum tiibunal in foro Weihunufieritufi , maximo cum apparatu , Rege & Regi-
na prxlcntibus , per multos dies fatebatur , promptis animo & lingua , prudentiflirod refpun-
dens , Icfc criminibus, ab inferioris Camcrx Comtniirariis objedis intentati (que , purgat , St
li quid peccatum fuifict , quod vix humana fapientia prxeaveri poterat , dura Hiberniam lumma
potcllate regetet , totum illud in ceufum Ixlic ma|cllatis venire ncutiquam per leges aut pof-
fc aut debete oiicndtt. Rcjcda igitur hac methodo , aliam , fi non omninb novam , fal-
tem per centum annos dcliictam be pcrniciotiorem , Adores illi iniere , vit. per bil-
lam atiindur t , ut phrili nollra municipali utar , cx vi legislationis : auam tandem ,
poli acerrimas concertationes , malis artibus , majori falftngiorum numero ootinufte. Hic
quoque ad alteram Dominorum Cameram delati , ptures ibi , aur odio & invidia perciti ,
aut blanditiis irretiti , aut minis conllcnuti , cefscre. Sed utriufque Camcrx (cita ablque
Regio allcntu , in quo lumma , propria , imo & unica poteflatis legulativa: ratio conllfait ,
nihil
'Diglt^ed by Google
xxxiv Vita
nihil valent : cui procurando intercedere difficultates non adeb facite fuprrandx. Rex
enim fiddUfiuum ipfius Adminillrum , illius criminis , quod nos vernacula lingua nuncupa-
mus High Treafion , non rite , imo & perperam infimu laturo fuillc , animo Ac conficientia
convidus , Bili* calculum ilium adjicere nolebat. Quomodo veii> ad id , 1 quo tantopere
abhorruit , adigi potuerit . explorare Dcmagogorum erat labor & opus. Primb igitur ci-
ves , aliique cx infima firce populi incitati , inconditis clamoribus Strajfordium ad esedetn
.j r. . ii'., t u. * „■ i
conviuis , vociferantes , de ipfios , deque Regix familia: falute non aliter ede prospicien-
dum. Quid autem in hac dirHdliima rerum perplexitate agendum erat > Non enim illius
conficientia verbis minacibus , arroci violentia , in linienti fque plebis ad portas Aulx & ubi-
que in plateis comminationibus , fcd graviflimis r edx Rationis Ac Theologi* fana , Sc ab
omni fiecuUri politica integrae , principiis fiedari potuit A Paribus igitur ad Regem mit-
tuntur quinior Episcopi , Vjjeriut Armachanus , Meri mus Vunelmenfis , Gmhetmides Ua-
colnieufis , & Ponent* Car/eolrnfit , qui ex ipfius animo fcrupulos eximerent ; abludit enim
ab omni vcriiiimlitudine , Regem unum Ac alterum ex his , pnrfiertim Guilielmidem , quem
maxime inferto etga Strufiordium animo ede , autaque populati ooft nuperam cx diuturno
carccrc liberationem tum remporis alliatum noverat , inter Con (ultor es nominari voluide.
Nono die Maii , qui Dominicos erat , tres Episcopi convenerant , quibus Rex Juxouum
Loaduunfitm adjungi jnffit , abficiue V ferio , quem quidam ex domefticis Regia ad acceden-
dum millus , in Ecclc/Ia S. Pauli Convent-Garden in media concione perorantem ( ibi enim
diebus Dominicis fiacro irto munere fungi confiuevit ) repetit : fird redit incomitatus : Vjfrrio
rclpondenrc , fie jdm Vei negotiis occupatum , its cenfiebl t , ad Aulam properaturum. l>otui(
fiam* Vfieriiu , ut ego facile inducor , ut credam , line orttnla Dei & bonorum hominum
ficandalo , imo debuit, relidis roftiis , ftitifle curllim orationis , in re maximi momenti ,
qualis erat anxie mentis pientiUtmi Principis tranquillitas , procuranda. Cum in argumen-
tis propofkis i unquam inanibus XfocQuyhuc , Rex minime libi acquiefcendum cfle pro pie-
tate fiua duxerit , res irta ad dificeptarioncm alteram vcfpere habendam protogatur. Vfiertm
tunc aderat, una cum reliquis , qui, inter fie confiultationibus prius habitis. Regi porifima-
u hac , de quibus convetudct , D. 'fuxono fiuaro fcntcnriam non interponente » ut rem fath
(j legis efjc diffingite udam & fecernendam : quod ad rem fatti fipeUat , de illo Regem pefit ju-
dicare, fiipfi confiet t ifiorum criminum Comitem nm efie reum , ftnttmia ferali nullo medo
confient iri jure pofie : quod vero ad rem legtt fipetlat , h. c. de natura Sc ratione Criminis Ixfir
nwjcltaiis , au hoc aut illud falium in ilio reatu involveretur , illum ia fententiis Radicum ,
quorum Clt interpretari legem , Sc qui jurejurando adftringunhir , ut juftos At «quos arbitros
erga omnes , mulo di (crimine habito , fiefie gerant , acquiefictre tponere. Hinc polica in
infamiam Vficriam nominis fipargebatur calumnia ifthxc , quali ilic ex limultatc in mente
olim contra Strajfordium ob rejectos ex confcqucnu per aiticuiorum Eccleli* Anglicana ad-
milBonem articulos Hibernicos , olim conccpu , Regi ad contendendum c*di Straffordioa a
pet/iialillct. Quod ille praefradiflime negavit omni tempore , Ac ptxferiim indante periculo
mortis, dum in ytrallia circa A. MDCXLV. moratus iit , a I). Parro, ipli a fiacris dorocili-
cis , an res ita fie haberet , interrogatus, appellavitque ad Regem, qui illum , ut dixit, ab
hoc crimine iropado vindicare potuerit , (i vellet. Et (ane voluit Rex , quod Vfierius ex-
fipedavit. Cum enim dc morte Aruuebani rumor Oxonii brevi pcrcrcbailfiet , dixit Rex ,
hoc Mincio audito , non fine debitis pietatis & meritorum illius clogiu admittis , fc dolctc :
cui cCltn quidam cx prxfcntibus Aulicis rcfipondillet , fc quoque dol iturum , li Majcftatcm
veftram ad fimandam contra D. Straffordimm hillam lua fio» ibas fiuis non induxillct, Rex non
fur&m commotus,
achrymis obortis interrogailc Domine i , addens,
id e fie falfum: Ahreplicavit Archicpiscopu
quid fieciffi adeuntem,
, illum hocmoxingentem
! vereor , nem /citum con-
ficienti* veftra molefliam deinceps fit illaturum : Deumque veneror , ne ex hoc confenfu ( ex-
torto plane ) quippiam mali , inde orituri , Majtfiatt ve/ira contingar.
Non conveniebat ingenuis, placidis , fandilquc D. Vfierii , quo nemo erat ab orani
fimulationc alienior , motibus mimivitiam in imis prxcordfis repofuiJc , & per tot annos
tempus vindicte opportunum prxrtolati in quo convicio plane fido Sc perperam fiuppofito,
poft invidum illud D. Regis tcftimoatafli , quod nemo fami* in quzdioncm vocare poterir,
refellendo , non cil , quod mulus laborem. Ab irthoc temnore , dum ambo in Hibernia man-
fcrint, finccta inter 1'ioregcm Sc Archicpificopum intacellit amicitia , fine vel minima latlz
borix voluntatis fittsptoooe altcrutrinque orta. Pollea autem , cum in ipfis motuum civilium,
in cruentam tcbcllioncrn cirb erumpentium , intriis iUurtritfirous Comes fiub prxtextu audo-
ritatis Parlaroentarix , St hbertaris populi vindicandx in Turrim Londinenfirm conjiceretur ,
illum ibi &pc tum ad tclbnduin atfcdam , tum honoris & vetetis amidrix causa , piis fia-
lutatibufique confitits illum ai cruentam mottem Chrirtiane Sc fortiter oppetendam adjuvans,
& in animx fioiatium ccelerti viatico Sc fiaccrdotali abfiolutionc muniens , inviter c fiolcbat , Sc
cdm fatalis hora initaret, ad ferale illud ptgma , illum comicarus cil, illius mentem adver-
sus mortis metum , in ilto extremo agunc , Ji opus fiuilict , fcd non opus erat : ( nemo enim
e veteribus Romanis heroibus , nemo c Chrilliants , aut majori conrtantia St fortitudine , aut
meliori pietatis fcnfiu rrirtirtimx illi ac immerit* ned (iiccubuit ) Chtilbanu documentis firma-
wajp7' . . .
V tm M 1 ■ a. MDCXLL
Digitized by Google
XXXV
Jacobi Uflerii.
A. MDCXLI. Ck famofi libelli, infui fi , indodi,& fpurciUjmis mcnJadfllmifquc convi-
tiij faffexti , contra faernm Episcopalem ordinem , quem Schifraarici Miniftelli radicirus evcl- «»■■> i£fe* ,
lendum efle , tanquam Antichriftianum , fanatica rabie efferati , cupiebam , per univerfam ■■»**•]
1
Angliam volitarem , venerandi Przfules , omnesque bene morati Ecclefiz Angi icant filii , li-j ***
bds editis , concionibus , colloquiis , fuafibusquc cum omni manfuetudine adhibitis , po-
pulum , ad infaniam ufque mifere delufum , ad pacem Se imitarem Eccieliafticatn lavandam |
allicere pro virili ftuduerunt. Sed fruftri : peftis enim immanifluni far viem nullis remediis I
em expugnanda. Inter quam plures alios didadicos , fuaforios , St apologeticos libros
pro Epifcopatu editos , quorundam Opufculoru» i viris , ram pietatis St orthodoxa; fidei , j
quin, eruditionis fama infigmflmm , puta RUbard o Hookero , Lanceletto Andre i , Epifcopo
Wtntonienfi , & Edwardo Breerwoodo , confcripcorum Sylloge prodiit O xenii ; in qua ccUnfcafc
aiam comparent duo D. Uftrii ttadatus , quorum unus inlcribinir .• De Epifcoporum & vpn.^u,
Metropolitanorum orignt , pr*miflis quibusdam breviculis ex Martino Unxere St )oannt Rai-
nelde dc codcra argumenro excerptis. Ille enim i revercndiflimo viro D. ]oJeph« Hali , tunc
Oxonienfi , mox Ntrwietnfi Episcopo , qui non miniis nervose St ftrcnu£ , qulm arguti &
fcit^ facram Epifcoporum caulam comta tumultuantes fchismaticos tutatus fuerat , rogatus ,
in priori feriem St fuccrifioncra Episcoporum 1 temporibus Apollolorum deducendam efle , cx
veterum Patrum , fecundi nimirum St tertii feculi , (criptis clar£ offendit : item Angelos feptem
Ecclefiarum AJU fuilTe viros lingulares f qui illis Ecclefiis prirfidebant , St Epifcopos proprii
St dillindim i Presbyteris fecundi ordinis didos : hafce denique feptem urbes , ubi priro*-
vi illi Episcopi fiias (edes habuere , fuifle metropoles , quibus vicine urbcculc & oppida fub-
jacebanc , aliasque fedes mctiopoliticas pa Romouum Imperium Iparfas , juxta formam St
diilributionem civilis juris legibus imperatoriis ftabilici , olim obrinuifle memorat , ut nulla
Motropoliticit Urbibus in iUa comjrebenfis : St poftei novis cari/ recognitus & ampli
ditus yOxrnii MDCXLIII. cujus compendium olim a me Anglice fcnpttim , St in vita ip.
(tus grandj Epiflolarum colledioni prarfixa «W#x«£ii infaturo , hic Latine interpretabor.
Poftqulm reverendiflirous A udor , admirandam plani in Geographia veteri St Legibus
imperialibus peritum , ut melius illorum temporum hiftori* Ecdefiafticx St civiles intcl-
ligcrcntur , utpot* cx quibus varias minoris AJU provincias , puti Myfiam , Canam , St Ly-
diam % ( fub quarum polirem! vicine Unia St tAididir regiones aanr comprchcnfz ) defini»
vit St detamipavit , in initio hujus Opufculi oftendiflet , ille llatim demonllrat :
J, AJiam {n Novo Inftmmemo memoratam intra limites Lydia contineri , unamquamque i
ex his feprem Urbibus fuifle Metropolim i St idcb juxta hanc civilis regiminis partitionem, |
in fedes eminentifljourum Afia Ecclcfurum fuifle adaptatas.
a. Romanas provincias non femper fuifle easdem , led prout ratio politices exigebat , & j
ut facilifc & fccurius adminiftrarcntur , Cepe variallc, & varias fubinde mutationes admifif- >
fe : certum cft enim partitionem impaii fuD Augufio longe aliam efle ab illa , qu* fub Con-
/lant in o obtingebat : quo tempore Afia Proconfularis foli Lydiana Afia aftringcbatur .• grandi
illa jurisdidione , quam olim obtinuerat, jam vaid£ contradi , St difcriimnc inter Procon-
fularcm AJiam jurisdidiom Proconfulis fubdicam , & AJU Diccccfin , i Vicario fcu Comite
AJU , five A fiant Dicrccfcos adminiftratam , invedo : in temporibus etiam fcqucntium Im-
peratorum novas quoque mutationes contigifle , in illa verb aifpofitione fub C an fiant ino or-
dinatum fuifle , non nifiunam metropolim in fmgulis dillindis provinciis admitti debere: cum
earundem numerus antei fuifler multiplex. Dicendum cft tamen , legem hanc fub illius fuc- j
ccflbribus non femper in variatam manfillc : hi enim intadum , ne quorundam Episcopoium, I
acriter de titulo ifthoc ob opulentiam St amplitudinem civitatum , quibns pradidebant , con- l
rendentium , ambitioni fatisheret , duos Metropolitanos in una provincia nuncupari St efle
permilcre.
}. Refpcdu ad hanc Canfiantini confli rationem , Eyhtfum ( ubi Deputati illarnm provincia-
rum , Afia ri uaim five Commune Concilium conftituences , folennes conventus habuere , St
qu* olim przcipua Urbs habita fuillet ) hujus nov* Proconfularis Afia fadam fuifle folam
metropolim : cujus Proconful ab audoritare St jurifdidkmc Pr*fedi Pr*cotio erat immunis.
Ac proinde in Ecclcfiaftica rerum adminiftratjone , ad conciliandum majorem huic inclyte
fcdi fplendorcm , Episcopum Efhefi non folius Proconfularis Afia , fed etiam omnium Pro-
vinciarum. intotius AjUna Durccfeos ( <L* qua amplum in modum diflerit ) ambitu compre-
henfarum Primatem five Exarchum habitum fuifle , illumoue quandara jurifdidionem Patri-
archalem , ipfi ex conlcquenti cui latam , interdum excrcuille.
Denique non modicam inter civilem St Ecclefiafticam jurifdidionem harmoniam fuifle ,
St proinde cx jufta illatione cujufquc Provinci* Episcopos Metropolitano, i c. Arcbiepisco-
po , fubditos & fubordinatos fuifle , ficut reliquarum inferiorum civitatum Magiftraius Pr*-
fidi , five fummo iftius Provinci* Rcdori , fubjacebant.
Exeunte hoc anno , frequentes cx HibrrnU advolarunt nuncii de foediflima illa Hibernorum
Pontificiorum rebellione nuperrimi exorti , dc lanienis St exdibus Protcllamium , de rapinis,
de incendiis, deque horrendis fttagibus ubique perpetraris , adeb ut de illa Infula, excuflo
Angorum imperio , omnino adtum videretur. In illis Parri* ruinis graviflima mala perpeflia
Diaiti2
XXXVI Vita
cft D. Vjferim. In VltonU , ubi tctcttima illa peltis maxime gradata cft, prxdia xdelquc
illius Arrio & igni vaftarx , frumentum prxtcritx medis in horreis repofitutn , boumque &
ovium ingens copia perduellibus in prxdam celsae ; reditus , quos ad fumptrn in Angit*
fidendos a Colonis Tenentibusque iplius iolvcndos cxfpcdavcrat , intermidi , in»6 , & per-
diti , nec deinceps percipiendi i nihilque jam in Hiberni* , quod fui juris cilet , rcli&um ,
prztcr Bibliothecam , dc qua poftea dicendum erit , non niii lingulari divinx bonitatis indi-
cio , integram fcrvatam : nec in Angit* quicquam ad alendam huniliam in peculio habuit,
pr.rtct fupcllrftilcm argenteam gemniafve , quas aut vendere , aut falcem oppignerare coge-
QUOlBOrfo batur. Omnia harc incommoda forti & vert Chriftiano animo fuftinuit Vjjcrim. Sed cum
vfirit i4 in-
D. Potttrtu Januario liquente c vivis cxccflillet , Icrcniflimus Rex , ad damnum illud aliquo
modo fublcvandum , Epifcopatum C*rle»lenfem jam vacantem i D. V (ferio io Cwmtend*
uti Jurisperiti loquuntur , tenentium concedit. Sed Scotis militibus, poli nuperam in Angit* l.
irruptionem, provincias illas fcptcnrrionales inlidentibus , quorum continuis deprxdationibus
erant obnoxix , nec longe aberat exercitus Regius , vix quicquam ccrd aut nugni emolu-
menti percipere potuit. Poft , ordine Episcopali penitus cverlo Patritaonidque hu.ro a fa-
crilegis fchifmaticis occupato, 8t fuis fcquacibus viliflimis condicionibus & longe infra va-
lorcm , dillrafto & vendito , D. VJferi • , quem ob luam pietatem , eruditionem & mode-
rationem , revereri pr* fc tulerint , quadi ingimas libras fleriingicas ex fifco in annuam pen-
lioncm adignari curarunt : Sed non diu duravit hxc quali extorta libcralitas.
Scribit Bemardm , circa hoc tempus D. V fertum , in tanta rctum perplexitate politum , i
Cardinale Ricbeli» , qui res illius tegni limma , ne dicam , arbitraria , potcflatr , & pene
folus moderaretur , in C*Ui*m invitatum hiilfc , uc Angit* jam motibus intefiinis agitata ,
illic ab omni periculo St moleftu liba , nulla vi confcientix in factis illata , Regia muni-
ficentia furtulcus , animum (ludiis intenderer. Sed nefeio qua fide hoc ille aflcrucrit. Non
vanus autem fulpicor , errorem inde profiuxilfc , quod idem amplisiimus Cardinalis poft
acceptum D. VJferi i dc Ettle/Urum Brit*nnic*rnm pwnordiii librum, ante duos annos edi-
tum , honoris & obfervantix causa , illum numifmatc aureo , cui incifum erat iplius caput ,
donaverit. Vjferim vero gratum hoc & infigne munus canibus Leporariis , quales Hiberni *
parit , utpote ubivis gentium famigeratos , rependendum , fortalTc id rogant* , curavir. Con-
dar fanc ( a ) fcrcnislimam Reginam Ann*m ^Anfh-ucum , illum ad regnum illud floren-
tislimum pod decennium vocallc : fcd quibus conditionibus , id mihi plane inexploratum cd.
Pcn^s eundem Audlorem fides edo , an eodem qnoqoc tempore Curatores Acadcmix Lttg-
duno-B*t*vx VJferi» Profelloris honorarii mimui obtulerint , nec oc : quod licdt fummi vi-
ri , Jefefhtu Scnfiger 8c Cl.uuiUi S*lm*Jim fufeipere 8c ampledi non dedignati fuerint , ille
fupcrcmincntcm illam , quam nactus cll in Ecclclia , dignitatem inani illhoc titulo dedeco-
rare nolebat. Qtixvis gens de tanto hofpitc excipiendo merito contenderer : in idis tamen
rtirbulentiifimis temporibus apud interioris admislionis amicos domi latere Sc confcnefccrc ,
quam prodire fbras , & quali in Theatro comparcas , exterorum plaufibus excipi , longi po-
tius Bc expetibilius duxit.
MDCXLII. Rege ab Urbe , in qua per feditiolbs fcrocicntefqne cives , citra paiculum
diutius morari non licebar, difccdcntc, nullaquc fpc dhiiJia , inter Regem 8c Senatum Wefl-
r.".: tnotutfterienfem orca , aut pacandi aut tollendi jam rcli&a , Vjferim , impetrata venia , Oxe-
mum properavit , ut ibi mentem publicis malis lauciam repetitis liiaarum lludiis latitet &
Colaretur.
Vergente versas finem anno , pod prxiittm »n campis KeintmUnh prope Edgthill in pro-
vincia WdryvUtnfi inter Regios St Pariam entarios coramilfuin , Rex , comitante exercitu,
rKti Oxcmum petiit , ibi caltta dativa habiturus. Sequente Dominica coram Regia Majc-
darc condonatus cft D. Vfierim, qui argumentum faerx orationis ad res in ruxbathfimis illis
temporibus fubinde ciuras attemperare nbrat : ncc fcmcl camum , fed frequenter , Rege ju-
bente , ifto faCTo munere illltic defungi confucvit.
MDCXLIII. Iisdem attibus ac Itrophu , quibas populum, contra rjufmodi infidias prx-
•ropenllonit digiifquc non latis cautum , ad amta contra Regem tumenda pnmo induxerunt rebellionis
■4 l'«pi Ircum
tmrodoc-n Architecti, ufquc Sc ufque uti parcxcrc : Regem nimirum de religione, legibus, & juri-
Aim fal fi» fi- bus Parlamentorum totiulque populi Angticnni evertendis arcana confitia in pc&otc fuo oliro
mi PoSaU-
habuifle , adhucque alere quo convitio , ut uc mcndacisiimo , & ab omni fpccic veri
alicnisllmo , nulla potentior macluna ad quadandam (ubditotum fidem excogitari potuit. Li-
cet aurem innocentiam fium publicis ediftis Carpe frpius, invocato Dei nomine , rellatus .fue-
rit optimus Rex , eandem tamen dicam toties confutlam Ethique convidam , majori impu-
dentia , ad denigrandam illius famam impegere impii , perjuri , & factilegi caiuroniatotcs.
Cui ut magis magifqu? obviam ircrur , novam innoccmix lux allcrendx methodum inire
iu r«/i piencislimo Principi placuit.
Rex fkaofanfta corporis 8c fanguinis Chrifti in faccllo xdis ChriCti Oxon. flexis geni-
'fnuiauo-
bus percepturus , dum D. Vfierim , ea exhibiturus, accellait , indi&o fadlo , ut bic-
vem moram facaet , furrexit ex pulvinari , & crcdlo corpore Itans , illum clara voce ita
affatus cfr.
(i) V. D. V gerii EpitloL CCCVI. a A.ArmU»m BMimm , Ltndui ip. Novembris i. ferip-
tam, in Syllep pag. 6xi.
M Y L O R D
XXXVII
Jacobi Uflcrii.
M Y L O R D ,
I tfpy here ma ny refolved Protegant: , -Brho may declare te the Vorld , tht refo/ution I d»
net» auk, / have te the ut moil »f my petetr prepared tstyfoul te brcome <e 'Uorthj Receiver :
And may l fe recave eemfort by the blejjed Sacrament i m J de intertd the eftabhshment ef the
true Praejiunt reltgion , as it ftaod iu in beauty in the happp duret ef Qaen Elilabctli , '»»'/-
hottt any cor nivente ef Pepery. I blefl Gcd , that in the midjt ej the publici dtflraQions.
I hav: fliil liber ty to cemmunicAte ; and may tbit Sacrament be my damnat ion , if my heart
donet joyn truh my /ipt in this Proteflation t
hoc eft »
MYLORDi
fide» hic mu'tos bene firmato/ Proirflantes , qui propofitum Ulud , quod jnm profero umver-
fis declarare pejfmt. lpf« , pro viribus mas , quantum poffem , animam meam praparavi ,
ut digne communicem : & ex hoc benedifle Sacramento foUmen eatenhr percipiam , prout apud
me jfatuo veram Pmeflanticam religionem ficuti in felicibus Regina Elilabcthx temporibus in
pulchritudine fua floruit > flabilire , fine aliqua Papifmi comiventia. Benedico Deo , quod in
mediis hifre publicis rerum confufiombus , adhuc fruar Ubertate communicandi : & in dam-
nationem meam cedar hoc Sacramentum , fi cor meum labiis meis in hac profejpone non con-
veniat.
P.oreftitio h.rc folennis D. Armaehano coram aliquammultis Proceribus » aliiTquc cele-
brioris notr viris tunc prxfcntibus » fa£la , mos typis exferipta crar : quam in hoc Com- 1
mentariolo inferendam duxi , nc memoria ejus unquam inreTcidat : 8c c6 quidem lUbcntius,
qobd ne millelimus quidem illorum , qui hodie' vivunt , de illa vel fando audiverit. Et
facile quidem 8c fultis de caulis crediderim , neminem prxter rebelles (chifmaricos , & im-
pios fljeidofilBiDOiutB Rcgicidanim nepotes , R. Carolo 1. quo nemo fiiit (anCtiflinu Numinis
rcvcrcncior , ita fub diris obtedanti diHidcrc , rcclamaic , St refragari polle.
Hoc anno fupprcfsa publico cdidto , live ordinatione , ut appellant , contra omne jus faf- Spadoi
que, Uturgii , aboliti [que facris ritibus in Ecdcfia /jinglicana , ab iplis Reformationis ini- 2?"^'
tiis fapientilfimi
Wtjhnona
inditur» , ne omnem religionis curam abjccillc viderentur Parlamentarii ‘
ile rien fet * Conventum Anglicc , an jiffembly , Theologorum ibi celebrandum in-
dixerunt , quorum arbitrio , ipfw tamen approbaturis , committam erat , ut novam fidei St
do&rinx confcflioncin , novamque facri cultus formulam. Quales verb fuerint iftius novx St
ha&rnus in Angi ia inauditae Synodi , ex Clericis Laicifuuc conflatae , Adfcllorcs , non parum
inrcrelfe puro , ut poderi norinc. Plcrique cladficum ad bellum contra Regem gerendum eju- I
raia fide , irt pulpitis cecinerant , Sc in Hierarchiam , ab omni tempore in Ecclclia Catho- ]
lica ftabilitam , impudtmiflimis fpurclflim lique libellis , apud vulgus quaquaversum fparlis,
& procaciflimis conciuncillis fuiorc fanatico perciti , fuerant debacchati. PrxcLari quidem ;
Mydx illis egregiis muniis obeundis maxime idonei ! Non negandum eft , yerfutos homines [
ad quindam live gratiam (ive audloritatcm libi conciliandam , quofdam ex Episcopis , Prcs-
by'C'ifqne, qui nondAm ab illorum bona exiflimatione cxcidilfent » intermilceri voluille. In :
quivis , ut alios taceam , D. Vjjeritu venit nominanJus. At ille , quod dc exteus vencran- |
dis Prxf ilibus dicendum elt , fatis gnarus , intolerandum fchilma inde cuafeiturum , multaf-
que prodigiolas in detrimentum , imb St perniciem * verx Religio m St Ecclelix mutationes |
ex neccflitate fuboriruras elte , illos nc prxlrntia fna vel femcl dignari voluit , St ab ido
malignantium eam prorsils abdinilit. Derra&a enim ftndtimonix * qua fcclcrata conti lia piius
obtexerant larva , Vfersut Oxonii fub calltorum Regiorum prxlidio tutus , rebellionem jam
aperta facie ubique grallamem ex animo exeeratus ed muitofque concionibus alliduis , collo-
qui s, hortatibus, folutionibus dubiorum Se cafuum confcicntix, fcriptifquc ad abiemes tranf- j
miliis , nutantes in fide erga Regem prxdandl confirmavit , lapfofquc redicuit. Ncc id diu !
fadiofos rcbcllcfauc UFeflmonailerienfet larere potuit , qui ex communi fufiiagationc lata il-
lius nomen ex albo Adfeflbrum exjiungendum Jufsere : quod honori St beneficii loco Vfferlm j
duxit. Sed non hic fubdicerunt Piesbyteranoruro furor Sc indignatio ; mox enim luebar per- I
nas, licet maxime immeritas, conllantix ac probitaris fu e. Commi darii Delinquentium (ita
enim quotquot cx feniu religionis & confcicntix Regias partes in iflis fatalibus diflidiis fccu-
ti fuerim, pro modcllia fua nuncuplrunt ) prxdiis bonifque mobilibus , ubicunque tyrannis
ifla fub dominante exercitu , iliorum jullli conlcripto , extendi potucric, diripiendis, xnque
fuun* ufum convertendis , deputati , ingentem , & quidem felcdara , librorum copiam , aut
fecum ex Hibernia , cum reliqua fupellc&Ic ad domcflicos ulus neceflaria, compoi tatam , aut
pecuniis , rebus adhuc profperis , nuper redemptam , in Collegio Chelfeiano , prope Uibcm
lito , tanquam in San^tuarip ab omni militum violentia immuni, uti iacrum depolitum, rc*
1itflam , armata vi occuparunt : quam publica auiflionc Client venundaturi , nili D. Featltyus,
vir perdodlus , orrhodoxufque Theologus , nondum cx illa Synodo , ob fiddn , quam erga
Regem Se Ecclefiam clara retinuit , exaucloratus , Se D. Seldenut , tuae temporis magni no-
minis Adfellor , live precibus , five pecuniis numeratis , inter^cllillent : quorum utriufque
junctis operis & cura, thclaurus ille lircrarius, licet non integer , (exlpoliatus enim «ac Sc
codicibus qutbuldam impreflis Sc feltedis manuferiptis mutilatus } conici vabatur , D. Vfjerio
aliquanto poft tempore redituendus.
f. Vltrii K u. T 1 1T Amc^
XXXV1U Vira
Ancc multos annos Vferius EpiftolaS S. Ignatii , Euifcopi Antiocheni , edere apud fe
conftituir, quas raifcre corruptas, mirifque interpolationibus , qux iancliilirai Martyrii genio,
’ pietati , moribijfque itidem & veterum Chriftianotum fidei A dochinx, 8t temporum rudo-
Ini & calculo repugnant , St novitatem plane fapium foedatas vidit, triftifque agnovit, in
|quibus defendendis , Scriptorum primx claflis Romana communionis , qui eas , prout in
vulgatis codicibus cxflam , pro integris Sc ab omni aliena; manus admixrionc Se adulteratio-
ne liberis haberent, judicium dclidcramus. De hifce autem genuinis Epiftolis , quas a S.
Poly carpe collc&as, St ab frena» , & Orione, Sc deinde ab Athana fio , Tneederet» , aii li-
que veteris Ecdelix Patribus frequenter citatas , F.i ifcbins Cafarienfis in fpccic 8e nomina-
rim memoravit , priflinx fimplicitati reddendis , licet operx citet diracillim* , Se vix i quo-
quam , (olis nudis iiunibufquc conjc&uris freto , cum aliqua juft* boni fiicccflUs fpe len-
tandum videretur , ( neque enim illo tempore Exemplar Giaxum ab iIt iu (modi aflumcnris in-
tegrum A purgatum compatuit ) non defpcravit Uftriut , qui lublimi ingenio & admiranda
(agacitatc illud primus aggrclliis cft. Cum ergo hamm Epillolatum vetetero Latinamquc ver-
(ionem , 1 tribus Anglii Theologis olira citatam , in Archivis Bibliothecx Caio- Gonviliani
Collegii apud Cantabrigienftt larctc «5 catalogo codicum MSS. in utraque Academia repoftto-
rum fame fiarto A. MDC. typis Londini edito , di di cillet , maxime foliatus erat , «t in illius
ufum integra oroni cum accuratione exferibetetur : iliique etiam geminam in Bibliotheca' re-
verendi (limi & do£t illuni viri , D. Ricbardi Mmtacuti , Episcopi tJorwsaenfis , repertam
poftei felici [fime rudus eft. Qua pcrlcdta St diligentiflinfe coi lata , quantum inter banc A
vulgatos Grarcos codices incilet diferiminis , plene cdoChu , fententias illas , contra quarum
■ veritatem &«V4triw, exceptiones legitimi , St quidem infupcrabilcs , k Reformatae Com-
munionis Theologis fuiflent fa&x , penitis abdic, & loca k Patribus inde excerpta, & prx-
Icrtim rrttimomum illud k Iheodoreto ex epiltola ad Smyrnaes , quod in omnibus codicibus
vulgatis delideratut • reperiri , hirtis oculis vidic ammadvermque. Ut ergo antiquiffimum
iAud Chnftiatix pietatis St dodrin* monimemum a laciniis corruptorum fraude St mala
merne infertis, quantum fieri potuit, emendatum St integrum in lucem produceretur , lum-
mis ingenii & indullri* viribus colledis contendit .* quod illo quidem tempore fecit eb li-
bentius , quo Presbyterani fub rebellis Parlarocnti aufpiciis clari , contra herum Epifcoporum
ordinem , in illis Epiftolis , quatenus i Presbyteratu dillinguirur , afiertum , loculentifiimis-
que argumentis dcmonllratuin , non folum calamo Sc petulanti lingua , fcd A gladio tor-
meoufque bellicis pugnarunt Tandem poli longas moras defideratifibnum & auro contra
non charam opus prodiit Oxonii A. MDCXLIV. cum hoc titulo :
Polvcarpi Sc Ignatii EpiftoU : una cum vetere interpretatione Latina , ex trium
manufcrip torum codicum collatione integritati fu* rejlttutd : Accedit & Ignatia-
narum Epiflolarum verfio antiqua alia , ex duobus manufcriptts in Anglia reper-
tis nunc primum in lucem edita.
Quibus prafixa ejl , non de Ignatii folum & Pol y carpi (criptis fed etiam de Apo-
jfolicis Conflit ut ionibus c£* Canonibus Clementi Romano tributis , jacobl UuC-
rii Archieptfcopi Armachani Dijfertatio.
Poli hanc verb DilTertationem V ferius adjicit Veterum tcftimonia de S. Ignatio A ejns
Epiftolis , & etiam dc Polycarpo. Ad calcem apponantur quidem Vfeni in Potycarpianarum
EpifMantm Igrutianarum Sylltgen , dirfuliiiim.c eruditionis , Annotationes : in quibus Croco-
rum Ignatii exemplarium , & inter /e, & eum utroque veteri Latina interpretatione , com-
paratio continetur.
HanC Potycarpiastarum Epilhlarum Sylltgen fcqnQnmr F.pijlola , jn generali titulo quidem
omilfr , B. Ignotto adfirhpta , a media ciatit Gracit fex% ( ui quibus illa ad S. Polycarpum,
Smyrna Epifcopum , perperim rccenfctur ) fimul cum veteri vulgata latina Ver fime ; item a
recentiorious Latinis addita alia iret , quibus pramffa ejf Mari* Cadobolk* , pofierioribus
fabinnUa S. Mari* Deipara mmint ad Igiutiuro edita Efifloia i uni cum ignatii elogio , ip-
fius in fedt Antiochena fieccefiorit , Meronis titulum proferente.
In qua editione lacinix ab Imerpolacorc Grxco textui infert* , quas verus hic Interpres
non agnovit, utpotc longe meliori A (interiori ufits exemplari , diftio&ionis causa minio
lignantur.
Quim prarclarilTimc autem dc S. fgnatio , dc Rep. literaria , de Ecclcfia Angite ana , imb
A de univerfa Chriftiana , hinc meritus fuerit D. V feri ut , ciuditiifimi illius * vi feriptores
cumulatiftimis elogiis ccrtatim tcllati funt , & grata pollcritas cum immortali Vftriani Do-
minis celebratione mirabitur.
Pcnc nefas hic reticere puro , eodem anno , quod non line lingulari Dei providentia fa-
- fturn videtur , $. Ignatii Martyris Epiftolas genuinas G rare e , ex codice Bioliothecz Me-
dice c Laurenti ana , ima cum Epiltola S. Barnxba , cura fummi viri , D. Ifaaci Eofti , Amfit-
lodami prodiille , qui veterem vcrlionon Latinam Vfterianam , Grsco textui confotum tef-
pon dentemque , ex adverto curavit apponendam.
Dc Appendice verb Ignatiana , ab Vfserio Lostdini A. MDCXLVII. edita, in qua , inter
cztcra Antiquitatis maximi pretii monimenta , genuini ift* Epiltol* Grxcc quoque conti-
nentur, poikl fuo loco dicendum erir.
Syriacum
Digitized by Google
XXXIX
Jacobi Uflerii.
Syriacum Epiftolarum Jgnatianarum Exemplar quantovis pretio redemptum voluit Vfierius,
qna de caufa lireras ad Chrislianum Raviarn ( a ) tunc Confiantinopoh agentem , cui annuam
viginti quatuor librarum Anglicanim penfionem , dum in Oriente moram fecerit perquam
benevoli iflSgnivitj Septembre menic A. MDCXXXIX. daris, ex Hiberma tranfmilir , ut
inter alios rariflimx not* codices ibi notatos , exemplar illud , Ii repetiri pollet , a Maro-
nitit compararet. Sed conatus ifk perquam laudabilis plane in irritum cecidit i nec minus
infeliciter poli quadraginta annos fuccubuit V. Cl. D. Robtrtt Huntingtoni indudria , qui
cafdem Epidolas Syriace verfas i Patriarcha Antiocheno , alnfquc , tum j>er Syriam , tum
per Palaslinam , Mefepotamiam , Sc <Aegyptum (par iis , di ligem i(lime quxhvtr , & inveftiga-
vir. Sed omnino fruftra i ut in illius vita fuse ollcrfdi. Ncc tamen hic fubditit in iis per-
quirendis anxia UJJtrti cura i quin volupe fuiilct , cafdem quovis idiomate , live Arabico ,
Uve Ptrfico , five Armtno , confcriptas , acquilivitfc : ex quibus non parum emolumenti ad
perficiendam , quam adornaturus citet , Gr arcam editionem fc confecuturuin fperabat. Ita in-
timis medullis fixus inhxlerat Ignatii lui amor.
Dum hoc Opus lub prelo adhuc fudaret , mox tamen in dias luminis auras ex illis tene- Horis»
btis angudiifque exiturum , de quo prxdariflime & optime fentiebant Primores Academi*
Oxonienfit , urpote quibus Vfftrii pictas , fumma eruditio Sc candidilfimi mores , a mul- de vfn’u
tis annis , 9t jam longo aond illos incolatu , familiari converfatione , & convi&u coram
erant perfpccHflimi falconiAnglicanum
, inputum 8c Majji (Irorum
Do&orum celebrata convocatione , decimo Martii A. ** tnmm
MDCXL1V. juxta com , decretum cr« , ut publico Academix
Oxonitnfis fumptu & nomine , V fieri i effigiet Ignatianis Epillolis , ab illo illullraris , prxfi-
genda , uni cum elogio , illitu , qudm peri poteft , meritis pari , nec non hac Academia
digno incideretur. Sed ii quorum intererat , ut libet ille , ab operis Typogtaphicis confum-
matus , citra omnem diuturniorem moram , quam citiflimc publicaictur , dc illa effigie pa-
ttim foliriti erant , perito chalcographo dcllituti : quam poftei fcorUm excudendam cura-
runt. Elogium verb illud f quo inter quosdam inltgncs viros , huic ici procurande deputa-
tos , convenerat , ita fc habet .*
Jacobus UlTcrius , Archiepifcoptes Arimchanus , totius Hiberni* Primas , An-
tiquitatis primtva perit ifimus , orthodoxa Religionis 'vindex dianqfi t« , errorum
mallent , in condonando frequens , facundus , prapotens , vita inculpata exem-
plar fpetlabile .
R O B. P I N K , Vice - Canceli.
Ita nimirum illullre hoc reverenti* , honoris , 8c obfervantix fux erga Vfierium moni-
mentum ad pofteros tranfmictcrc , inque omne xvum propagare Academici Oxonienfit vo-
luere.
Hoc anno etiam primum prodiidet S. Barnaba Epillola , quam prelo paratam 5. Unarii s. SansU
Epillolis anncxuiflc dedinaverat U (fertus , nili calus maximi deplorandus intervcniilct. Excm-
piari enim manulcripro , cum reliquo apparatu , apud Typographum depolito , ferali in-
cendio in civitate Oxonien/i dc fubiio Sc rapidillimc erumpente , iplius xdes & officina ,
cum omni fupcllcdilc libraria , dammis abfumptx ctant : ncc quicqoam ereptum fervatum-
que relinquebatur , prxtcr pauculas fchedas , typis nuperriW cxclulis , in quarum prima
Vjftrn Pramtnitio dc illius Epiilolx ratione , argumento , contextura , antiquitate , a udor ita-
te , Sc VCTO Audorc continetur. Hanc In prxfation^ editionis cjufdcm Epidolx Oxonii d
Theatro Sheldoniano MDCLXXXV. vir ptxllamilfimus , D. 'foannts Fellat , Epifcopus Oxo-
menfis , de Rcp. literaria , & de illa Academia optime meritus , inferendam curavit : fcd
in fine mutilatam. Quem defectum cum ex iisdem fchedis in oculum manumque forte in-
cur entupplcvidcm
ibus f , defideratam illam claufulam illi mox communicavi , ut in nova edi-
tione Pramtnitio ida integra legeretur. Cum verb fupplementum illud e paucis linas con-
det , ne penitus intercidat , cum venia eruditi 6c cnriofi Ledoris , hic apponendum duxi.
Psfl Ai** BkvjAik aMe«a»7iii mu iuiom , adde eunmt tlra^oeirai rrtpsc , k imtpUou noxia
marras -rui iju-vpr&ir , juti t$i* tomnini, Qued & tpfusn non leve efi antiquitatis
argumentum.
Quare quod de daobas locis , a! tero ( b ) ex Evangtl'» juxta Hebraei de Servatore d
Joanne baptizando , de nequitia Apefte>orum altero (c) ex ipfo BarDaba ( licet Ignatii , ut
ditium efi , fubftituto nomine ) d fi produQo ufurpavit e/im Hieronymus , quibat lejhmeniit ,
fi non uteris ad auftoritatem , utere fili em ad antiquitatem , id ut umverfam hanc eptfiolam
accommodandum ctnfimus : efis antiquitatem ita fujpicicntts , ut aufioritatrm tamen (d ) Jtn-
trntia illi Aptffolica /abjiciendam efio non abnuamus : omnia probate , quod bonum efi , rt-
' a ) V. Epid. CCCV.
C( in SylUgt , pag. 6x j*
Salmxfmm de taencre rrlpezitico p. jay.
Cb)) Hieroa. LL m.
V, Cl. Sal ).
J. adv. ?tlxg. cap. I.
[ d ) I. rtef. V.
TITT
f. ** A. MDCXLV-
'f. VjjertiTbtFit a
Digitized by Google
Mia#
ISKSHSHA. MDCXLV. Appetente vere , cum Screniffimus Rex , ipfius rebus jam inclinatis , in-
ane pe jus quotidie libentibus , Prindpem Vi'a!iit , primogenitum fuum , (apicntiiTimis Con-
VffMm
IVJtUi Jiliaxiu de numero fo equitatu fbpatum, verfus occidentales stnght plagas , rum illius (alui*
ne in manus Rebellium , qui de oblidendo Q xenio coofili a iniere, incideret , confultaturus ,
tum nobiles viros in illis Provinciis fide integros , prtfaitia illius copiifquc fubfidiariis ro-
ptlil»
boratur s , dimittecc ftatuiftct , VJferim , quem in caflris Oxtmenfrbus commorantem , per-
petuis'
tunitate ferocientium Militum
arrepta , reli&o clamoribus
Oxomo , eheu !interefie magisfis ,magisque
mulis depiil in fedem txdcbat
Btlloru , converto
felici hac, feTenif-
oppor-
dmum Principem BrijielUm ufque comitatos eft. Inde in tYtUutm poftei fc recepit , afy-
ium apud Amicos, ubi Deo 3e libi vacaret, in mediis montibus quxluurus.
Superato freto StbriniMo , appulit Ctrdiffum , oppidum in Comitatu Glttnargtnien/i , in
A ui ira li W*IU* prope mare , tum firu , tum propugnaculis , contra quosvis fubitaneos ht>-
ftium impetus , munitum faris .• qub confuderant etiam multi Nobiles ex propinquis vicis »
qui Regiis partibus adlucfcrant , Parlamcntariorum deprxdationibut infuhibufquc expofiti &
obnoxii : cujus erat Prxfc&us , vir snbqtue fidei & excclfi animi , D. Timor brui TyrriUns
Eques auratus, qui illius unicam filiam, virginem Infhilirmm , D. f.Ufibetham Vferinm, in
uxorem duxerat: Hic incredibili cum lxritia b dignidiino genero 8c filia exceptus, ad defue-
u ftudia ( cifluJos enim librorum , pro more, qmkunquc iverit , . tulerat } laetus rediit,
condendis Anneddtu maxime intentus. Dum in hoc fcccilji per dimidium anni fecunis de-
lituerit , Sereni (fimus Rex , poft prxlium N*ftb*itnfc inaulpitatifiimc initum , ex ifta clade
tandem ad arcem Knglanditnam , antiquam ili uftr illuni viti , Matellionis Wtgorni* , fedem
falvus evafit : deinde rebus fuis , quoquo modo compofitis, GtrdifFam venit , xdibus Gu-
bernatoris excipiendus. Vfierius veri» eodem , quo antei , benigni (fimo vultu & Termone
a Rege excipitur , ad frequens colloquium , jam fub eodem tcuo hofpcs , acbnilliis : &
concionem coram illo , illorum temporum circumdandis , ut credi oportet , maxime ac-
com odat m , dic Dominico habuit. Poft paucos dres di (cedens Rex , annona , armis , pul-
vere pyrio, rcliquilque bellicis pt ovilionibus exinde fu blatis , milites prxlidiarios fecum du-
xit , ut oppidum illud , jam plausi incuftoditum , non amplius delendi potuillet. Poftquim
autem Regi valcdixillct Vjftrimi , redux tiifttliimum hcclriuc Anflicruu fatum , Se pcriculo-
(ifljmain , ad quam picntiiUmus Princeps impia rebellium fiibditorum rabie , ha&cnus fuiUcc
tedadlus , St deinceps videretur redigendus , conditionem non fine horrore & lumina animi
rriilitia deploravit.
Dubius animi , aob fc verteret , plane nefeivit. Omnis enim fpes redeundi Oxonism ,
adhuc , invicta prxudiariorura virtute fervatum , quo Rex per ambages tandem incolumis
pcrvcnillct , praecludebatur. Facilis equidem erat ex ifthoc portu in GtJltAm aut HeiUndUm
navigatio : fed credo multa inrervcnillc , quae cogitationem illam , fi in animo fuborta fuif-
(ct , omninb averterent. In hac verb rerum, qua diftinebatur, perplexitate , fcnfu reveren-
ti* erga D. Vfferixm tadta , iiluftfis ftemina , Domina Stradlinga , dataria , illum cum filia,
paudfque famulis , ad *dcs fuas , Ctflrnm S. Dontti nuncupatas , humaniflimis literis invi-
tavit. Sed ad profifccndum promptis parati lquc nova remora in jetia cft. Certi (lima enim
fama percrcbuit , rullicos ad multa milita , correptis , uti pr* le ferebant , pro Rege armis,
ubique per globos coeuntes , viis publicis infedilfc , ita ut iter illud ingredi temerarium vi-
deretur. Utcunque d ultores , qui per vias iuvias i nemine calcatas , aut faltem miniis fre-
quenta s , in lateribus montium illos abfqtie periculo pertranfirc polTe , fide data , fpopon-
dillcnt , ab inftiruro itinere , Amico: um conliliis ad id perl.nli , ablifterc noluerunt : quos
cito temeritatis fu* parnituit. Nara quidam palabundi illae forti tranfeuntes , illos , imma-
nium latronum ritu , equis , pecuniis % & pretiosa fupclieclilc abreptis , fpoliarc nequaquam
contenti , ciftis cftradhs , libros orone genus , mox per multorum manus diftra&os , prout
quifquc in ptxdam incidilfet, abllulcrc. Opportune quidem intervenerunt duo trefve , qui
militibus hisce , potius confusi , licet ingemi numero congregatis , quam in juftum exerci-
tum , fub difeiplin* militaris regulis apti confcriptis , prxhictc , quotum juflu St auctorita-
te , equis St fupcllcifliie redituris , ab omni alia batbaric cellarum e ll. In xdibus cujufdam
viti nobilis , non procul dilfiris , qub fc receperat Vferixs pet nodat unis , diriffimo moerore
peni confc&us , dc miferanda illa forte , permirrrnte Deo , cujus divinx voluntati fe mo-
tem gerere *quo animo debere agnovit , maximi dolebat , efi qubd ingens ifta Colle&anco-
rum , viginti annorum labore 8c induftria cqngeftorum , moles , qux tandem aliquando in
publicum Ecclcfix Sc literaium commodum efler produdurus , jam coram oculis pauculis mo-
mentis periiflet. Nec videtur bonorum jadura , quam a rebellibus Hibernis ante paucos
annos paftiss fuerit , ipilus animum acrius pupugifte. Sequenti die , vicini Nobiles & Pa-
rochi illum adeuntes , fe de hoc damno , quantum in illa erat , reparando , folicicl cura-
turos , interpoli ti fide pollitiri firac , quod Se abundi ptxftiterunt , publicis enim denuntia-
tionibus , tum in vicis oppidilque , tum in ccclcfiis paliim fallis , ita cum colonis , (ibi ju-
re clientelari , aut qualitercumque obnoxiis egere, ut (polium illud litcrarium non integrum
quidem ( (olebat enim dolem inter deperditos , duos codices manuferiptos de Waidenfifau ,
catalogum Regum PtrfU , Perfice, ipfi ab EUcbmtnno communicatum , Se denique (a) volumen
de variis novi Teftamenti Icdrionibus , receolerc ) poft duos trefve cncnlcs remetiendum cura-
rent.
fm1 • k- :
(a) Epift. CCXLVI. D. Vffirti ad D. HmmmtnJm m in SjUog* p. j+j.
• Mox
Digitized by Google
Jacobi Uflerii. XLI
Mox ventam eft td ctftrum S. Deruat , in quo , tanquam in centro quietis , ab omni mi-
litum injuria immunis St illxfus , fuavisfinulquc vitx delinimcntis bcnignisfimx Hofpite mu*
nificentia perfidus , hanc novam St infperatam felicitatem fibi gratulatus eft , quod ingemis
copia librorum optima nota ufus jam luppetcrer. Oiim enim Viri fplendore natalium St ti-
tulis illuftres , D. EJvvsrdu! Str*dlingus , regnante Elifubttbtt , Eques auratus , St filius D.
]o*nnts , poftea fub Rege Jocabo I. ex ordine baronettorum , fcd omnigena antiquitatis , prx-
iertim Briiunntcx , (ludio longi illuftriores , quorum utriufque V. Cl. Gulirlmm Camdtnus
in BritdnnU fua , in deferiptione GUmergani* , non fine debitis meminit elogiis , Bibliothe-
cam inftiudtiflimam ad feros nepotes transmittendam magnis fumptibtts illic condidere. In
illod facrarium illico admilTiis Vffrrini , membranas chartafquc antiquas , Hfftorias , Anna-
les , & quicquid veteris xvi monimentorum ibi cxllabay , frequenti 8c diligenti manu ver-
favit ; ex quibus non mediocre accellit audarium, illuftrandis Ecclcfurum Brii*nnic*rum An-
tiquitatibus non ira pridem editis delimatum. Sed poli menfetn, five id ex immodicis labo- A poicuiofo
ribus , (ive ex inveteratis lupervenientis (cnedx malis, evcnillct, acutidimis tum llranguriz , »»«**• «t«°
tum ifchurix doloribus correptus jacuit , quos poftea (anguinis cx naribus fluxui , ncutiquim Ltemu*
per multas horas fidendos , excepit , ut jam dc illo , viribus exhauftis , in extremis mortis
agonibus laborante , ipfis medicis quoque dcfpondentibus , pene conclamatum fuerit. Undi-
que pcrcrebefcebat rumor , illum moni fuccubuillc , quem Regis adhuc Oxtnli moram faci-
entis aures attigidc fuprl retuli : Se quafi extra omne dubium pofitum findet, Vir dodifli-
mus St Vjferit perquam charus , JoMinri Graviiu , Aftronomix apud Oxenienfet Profefior
S*vilt*HM , ad tedandum tum ludium , tum reverentiam & amorem fuum erga reverendiffi-
mum Antiditcm , Infcriptionem lepulchrali marmori incidendam , quam inter illius fchedas
manu exaratAS , reperi , paravit. Sed Deo Opt. Max. mifericorditct ordinante » pod diu-
turnos languores , St Iciuc admodum , non fine gaudio omnium bonorum , randem conva-
luit , quod reliquum erat vitz , Deo , Eccleux , Patrix , St Rcip. litetarix confccra-
turus.
Sefquianno propemodum in WAHa expleto , incertus adhuc , ubi pedem St lares figeret , L-lmm
an in Angli* , an aut alibi terrarum , tandem viatico , pccuniifque , quas vicini Nobiles be-
nevole fiippcditarunt , inllrudus , & falvo condudlu i Parlamentariis , qui drvidlo Regio exer-
citu, retum potiti funr, xgre impetrato, Ltndinnm contendit, in amplidimis zdibus illudri- l,lTluu“’
flimx Dominx, ComitilEe Pttrabnrgtnftt , dc qua olim optime meruerat , recipiendus. Illa
enim fpondebat & fidejubebat , ex gratia cum quibusdam Magnatibus advetfaruin partium jam
dominantibus , quos cognatione attigit , inita , ut nihil mali ille , futurus domedicus , cx
Prcsbyteranorum ajiotumque Sedatiorum malevolentia, odio , Se invidia pateretur.
Utcunque , contuitum , in.6 nccclTarium videbatur , id CoramilTariis , ad explorandum
omnes , qui Regias partes fcciui , urbem accdlcrint , Deputaris protenus rcptxfcntarc. Co-
ram hifce Inquifitotibus comparcrc jullus Vjferiui , tortuolis quxllionibus pto lapientia lua
ingenui refpondit , fide adhibita , (c , prxfcnttbus tunc Oxonii Agentibus , a Confirdcratis Re-
bellibus de toleratione Pontificii religionis in illa Infula poft inducias procurandi miliis , Re-
giam M-tjellatetn humillime imerpcllaifc , ut nihil- in rebus ad Religionem (pedantibus , illo
infeio , ageretur : quod St Rex benignifiime pollicitus ell : nec apud Regem aliud conlilium
fe interpofuillc , neque eidem tolerationi pcopofitx Regem jpfum vel minimum favifle » fcd
e contrario , eandem » cum res illa in Concilio fandiori difeeptaretur , ftrenuc impugnalle.
Poftqulm vero Prxlidem juntmentuM , uti appellabam , me privam obtrudentem , ut dc re
tanti momenti apud fe paucis diebus interpolius , deliberaret , rogallct , abiit impunis , nec ,
utpotc D. Stldtna aliifque cx inferioris Camcrx Adfeiforibus , quos habuit amicos , fele in
illius gratiam interponentibus , iterum comparcbat , ab ejulmodi impiis pollulaciombus , quas
exccratus ell , omnino liberatus.
Ab ifthoc tempore , rariifiml , nifi jullis de caufis , ab illuftrilfima femina reliquo vitx
tempore avellebatur , ad mortem ufquc > xdibus illius , five in urbe , five rure » in Provin-
cia Sttrrtienfi affixus , St incredibili illius comitate, quali vi ptacidiiluna detentus, tanquam
in propriis & fui jmis xdibus , ibi manfir.
Incunrc A. MDCXLVII. venia 1 Parlamcmariis xgrl admodum impetrati , in (accllo Ju- iHvffhii
risperitorum Collegii , quod Hefpitium Lincoln tenfe nuncupatur , in (uburbiis Wtftmentfhri- ,!■ SictUo
eidiuiliM
enfibni , juxta iliorum deliderium munere concionatorio fungi errperat , quaii id, fi non uni-
cum , falcem prxeipuura vitx Ecclcliailicx habendum edet propofitum dc finis : in ’quo qui-
dem longo ufu cxcrciratiflimus , ingenio & memoria expedite pet omnes pofitivx ac pradicx
Theologix articulos coismuucfquc locos percurrentibus , quicquid in mente abfque aliquo Ia-
boriofo cerebri nixu concepulct , id facili oratione , nec tamen incompta , parturivit : nec
penium illud hebdomadarium , durantibus terminis h. e. quando nimirum lites caularque fo-
renfes aguntur , feri per odo annos continuatum , obftnbar , quominus libris , quos dudum
compofuic aut compoluurus eiat , edendis Arcnuam navaret operam. Qub autem commodius
apud ipfos , quotiescunquc ad lubitum fuerit , divcrfarctur Vjitrint , luijus focictatis Primo-
res, (inter quos vir infignitfiiixu St jurifconlultillimus , D. AUubuu H*ltfnu , poft inftau-
ratam Monarchiam, primarius Angli* Juftitiarius 1 R. C*r»la II. conditurus , maxime memo-
rari debet) amplas cameras, omm cum decora Sc utili lupcllc&ile intlrudas , illi aifignarunr,
eb (ani expctibilioies , qubd jam commodiilimum penu , quo reponerentur libri , non nifi
propitio Numine fervati , quibus uti frui pridem negatum fuit , ibi ellet reperturus.
J. Vfferii Vita. 1 1 ft J Bibliothecam
Digitized by Google
XLII
Vita
SiUiatl-.ra Bibliothecam enim fclcdliiTunam & omne genus libris rcfcrtilfimam in xdibus luis Drojtedt
ipfi icJhuts. reliquit, ex Hibernia egcellus. Hanc verb Urbecnlam Rebelles ardfidima cinxerunt oblidio-
nc , tumida (pe elati , imb fecuri , opimam illam prxdam ab illorum manibus eripi non
potuifle. Sacrificuli de Bibliotheca illa ditillima inter fe propria & peculiari iorte partienda, 1
vel (altem igni devovenda , frequentes Termones confetucrc. Sed impia iliorum conlilu cru- I
cnufquc machinationes evertit juftiHimus fcclerum vindex , Deus. Immiti! enim milites, ei- !
vcfque , quo majoribus cladibus preli! , ci> obllinatiorcs redditi , licet fame pene cncdii , nul-
lis blanditiis pcllicendi , nullis minis vel crudclillimx mortis ad deditionem perterrefaciendi, '
hoflcs cum ingenti ftrage & dedecore fele turpi fuga fubduccrc cocgerunr.
Mox Brrn.tr dui , S. Thcologix D odior , & Ecclcdx Ardaehenfis Decanus , Bi- 1
biiothccam illam , cui concredita Fuerat , primo CefirUm in Angli* i avehendam , & inde ,
dedrviente bello , viisque publicis a militum rapinis & concolTionibus , liberatis , tandem
tendinum veto podcflbri , qui de hoc pretiofo peculio triumphos egit, reddendam curavit. j
In hoc facro munere obeundo alacri , prompto , inconcudoquc animo perrexit , ufquc
dum affc&a xtas permiTerit. Caligantibus enim oculis Se voce prx dcfctlu dentium ita de-
fic ente , ut illa vix in tanto Auditorum confclfu percipi potuerit , non longi ante mortem,
admodum triflis & invitus cedere cogebatur.
A. MDCXLVII. Londsni edita ell ab VJJiri e Appendix Ignatiana , in qua conti-
»b Vitri! nentur.
e<Uu.
I. Ignatii Bpiflole genuina , k posterioris Jnterpolatoris ajfumentis liber* , ex Gruo Medie te
exemplari exprejft , & rtvk verfione Latina explicata.
I I. Ignatii Mnrtyriutn , a Philone , Agathopode , & aliir , que paffioni illitu interfurant ,
deferiptum , ex duabus an tiejuis Latinis ejusdem vtrftonibus , nunc primitm in lucem edi-
tum.
II I. Tiberiani, Plinii Secundi & Trajani Imperatoris , de conflanti a Martyrum illlut tempo-
ris EpijloU.
I V. Sm) mcnlis Eeclefu de Polycarpi Martyrio Epifiola , eum antiqua Latina tjufdem Meta-
phrafi , Integre nunc primitm edita.
V. Annotationes.
/n Ignatii '& Polycarpi AH* , atque in Epilhlas , etiam Igrurio perperam adfcripta t
Adfa Martyriorum S. Ignatii 8c S. Polycarpi , prxclara Antiquitatis maximi pretii monu-
menta , ( una cum A His Barnabx , confobnno ipjius , Joanni Marco inepte affixis ) ante tres
annos in publicam lucem Oxonii protulille dclhnatac Djft nm , uc ex iynopli totius operis ,
Tuperllitibtu Epiflolx S. Bamaba fchcdis prxmilsa , liquet , nili grave illud incendium fupra
memoratum fataliter obftmlfct. Licet vero aut illius in FFaltia abfentia , aut publici nwla
longiorem moram , quam fpcravcrir , induldllcnt , tamen bonas iucepcum illud abfolvendi
in animo fpes alebat , quod jam tandem facium futile orbis litcratus gratulatur. Interci
temporis , omni mali Foffiane induflrix 8c fidei fulpicionc polUiabita , ex Tumma feremflimi
Principis Ferdinandi , Magni Ducis Httrnria , benevolentia & gratia , V. Cl. D. Americo
Salveto , ipfius apud Regem Cardum /. Ablegato , operam Se commendationem interponen-
te, exemplar ilhtd Medteeum , quod ad Epillolas genuinas fpcdlat , exlctibi , & denub hic
etiam imprimi curavit : criticis ruin ipfius, tum D. D. Patr e t Junii Se Ifaaei Foffii couje-
fturis dic emendationibus margini appolitis , dodlillimaquc prxfartonc , in qua Claudii Sal-
mafti 8c Davidts Blondelfi exceptiones de verba ex fige produHo dimptx , quali poli Falerni .
ni hxrctici tempoia b quodam impofloic fitb S. Ignatii nomine excogitata- Tui Itent , contra
illarum «Jirr/o intrnratx , refelluntur , prxfixa.
Prodiit etiam hoc anno Vfjerii de Romane Ecclefta Symbolo Apoflolico veicre , al‘ irqxe fi-
I» itjMo dei formulis , tum ab Occidentalibus , tum ab Orientalibus , in prima catecbefi , & bapsifmo
IalUjfti /Uti
[fmrfBulit
DiW* proponi folitis , Diatriba.
Acccfferunt.
I. At Iu na di Symbolum , a Greeis Interpolatum.
I 1. Symbolum aliud , eidem etiam a quibusdam tributum.
III. Hymnus M* ruti nui & Fefperttnus veteris Ece/efia.
I V. Hildcberti Cenomanends de cmftffiont Trinitatis Hymmu , & Oratio ad Dominum.
Hoc opulculom inferibit Vfferim clarillimo 8e dodlidlrao viro , Ger.trdo Joanni Foffio ,
qui , uti olim in Hiftorix Pclagianx clucidatione , ita nuper , DilTmatione de tribus Sym-
bolis edita , in hoc argumento illultrando , abfque communicatis libi invicem conGliis, il-
lum amevcrtilTet. Multa *vcrb hic occurrunt a Foffio aliifque fynchronis Scriptoribus , inra-
dh , aut (altem leviter tadb , Se multa nova ex obfcurilTimfs Bibliothccamra adytis in lucem
eruta , dodlilquc fcholiis Se obfervationibus illuftrata. Novum veib illud , amplas nimirum
de Spiritu Sandto explicationes , cum lequcntibus articulis , quas communis opinio a Patri-
bus ConcilU Conflantinopolttaist Contra Eunomti dic. Alacedonii tuo unvumofad^uo hx relui ad-
id by Goodfe
Jacobi Uflerii. XLIII
ditas aflcrit , 1 primariis quibusdam Synodi Micans Adlcfloribus , poft fo lutum Concilium!
eidem Symbolo adjundas fiiiflc, vix admittendum aut probandum videtur. Rationes auxciifc!
quibus hanc fententiam fuam tuetur , hic in examen non revocabo : difpiciant alii.
C6m omnis hirtoria plan£ manca Iit , & confusa obfcuritarc laboret , abfque explicita Sc
accurata temporum ddignaiione , Vtferitu idei> qub faciliori operi res omnium fcculorum
aptioti ordine connederenrur , ab intima antiquitate replicandx , Chronologix (ludium (Ibi
gnaviter efle excolendum pro prudentia fua duxit .* quali autem fucceflu , breviculum qui-
dem , fed tamen perinfigne fpecimcn ( inter alia poithac memoranda ) anno MDCXLVlil.
Londini editum , in omne xvttra tcAabimr , fub hoc titule : Jacobi Uflerii Armachani de
Macedonum & Afianorum anno Solari Di ferrario : cum Gr* eorum Afhonemorum Parapegma-
te , ad Macedonici & Juliani , anni rationes accommodate.
In hoc libello eruditiflirous A udor dc rocniibus Solaribus 1 Macedonibus in communem
Crocorum , qui Lunaribus hadenus aflue veritu , ufum, utrorumque col latione cum fulianis ,
titi & altarum Gentium mentibus , fadl , Sc dc tempore , quo Martyrium (obiit S. Polycar-
pm , difleric : & deinde poftquaro de integra Macedonici Bc Atiani anni difpofitione St me-
thodo cgtllet > canonis cerros fixofquc ad inveniendum Cyclos Solis Sc Lunx , tempufque
celebrandi Pafchalis modo didadico fubftituit i cur tofis quibusdam adnotationibus de carle-
ftibas motibus juxu veterum Gratorum Altronomorura , pari , Metonis , Calippi , Eudoxi ,
Si aliorum obfervata , fubinde iwcrmiflis, Ad calcem apponitur pulcherrima St urilillima
Ephemeris totius anni , in qua , nepote cx diverlls eorundem Aflronomorum Parapegmatibus
fummo cum labore colleda , ftclbnim ortus Cc occatus , St tcmpetbtum pretagia , qux in
illis climatibus accidere folebant, uni indicantur. In ifta perplexa patumque tunc
temporis explorata Chronologix parre , ut VJferii conjcdurx fcopum (emper attingerent > id
quidem luimani ingenii vires fupergrrdi videtur. Atque hanc laudem apud omnes ingenuos
Ultcm meretur , quod viris dodiflimis 8e prxAantiflimis , in eodem (ladio potiri fecundiori
pede decurrentibus , unquam dux Sc mnnllrator vix » vel invidia tefte , prxivit.
In folenni illa collariooc inter Regem captivum Si Par lamentarios Deputatos de revocan-
da pace, fopicndifquc illis cruentis, (ub quibus Anglsa magis magifquc fatifccbat , propemo- !"•****£“
dim ejqnraiur » , diflidiis in Infala VeUs menfc Septembre hujus anni haberi empta , inter alias «rio»
iniquilnuias conditiones , pollulariint Prcsbytcrani , ut Epifcopams ex Eccldu A noli cana , J*1®» ‘n
ipfo confentientc , & fciium illud > prius ab illis latum, ratum habituro , exterminaretur in • ,a’ '
perpetuum. Hoc picntillimi Regis animum acerrimi urebat , nui ordinem illuni facrum ,
ab ipfis Apoflolis in primis nalccutis Ecdefix ChriAianx initiis fundatum , armis licet in-
felicibus, adhuc tamen invido calamo St lingua , propugnavit. Si in moderando Epifcopo-
nun , falvo ordine, potcllatc, adhibitis in graviflimis caulis Ecclefiarticis Presbyterorum con-
filiis & fuflragiis , Schilmaticorum fiuor fele (titillet , haud invitus confcnfiflct, Sed omnes
indebitas concefUonet omniique pacifica coufiJia cum ritu Sc contumelia rejecerunt hi Dcma-
gogi St Miuillclli , qui in Eccidia dominari cupiebam, nullius jurisdictioni Se juflibus ob-
noxii. luter Theologos magni nominis , quos bonis , digniuiibus , rcdiubufquc exutos ,
Regiis panibus hdcliiiimc adimentes , Rex accerfiverat , ibi jprxfcntcs , aderat quoque Vffe-
rins , qui ad Prcsbyteranorum contumaciam expugnandam, (ciagraphiam novi regiminis Ec-
clcfiaftici , maxime in juris Episcopalis di minutionem celfuri , cxhibnillc fertur , cjnfiJcm pla-
ne cum illi fupra memorata , ad difcipliium Ecclchx Sconcana , primo a Knoxio Sc Mei -
vino inirododam Sc ante paucos annos fub Caro/o I. rebellibus Conice Jcrato sum armis Habi-
lita i) , nimium quam adaptata, fornis.* hoc (blo nomine cxcujfandus , ur hoc iterum repe-
tam , qiiod illorum exacerbatas mentes non aliud malorum impendentium remedium admif-
fiiras efle crcdidiflcr. Sed omnis fpes ineunda* concordis citi> evanuit , ccirantibus poli duos
menfes , fraudibus Sc perfidia Cromwetli , Iretoni , aliorumquc i fadione Sc feda Independcn-
tium , qui in Senatu pariter , ac in exercitu, (uperiores panes tulerint, colloquiis. Inde,
cxpulfis Presbyteranis , tragica optimi Principis cacdcs mox fecura ctl , quod norunt omnes :
Jutcmu»
neque illorum temporum Annales replico.
Cum inaufpicatiflimus ille dies , triccliraus Januarii , inflaret , quando innoerntiflimx vit*
mo», R. C^|
«Sc afilidiflimsc virtutis Princeps , Carofus primus , quo hemo aut fandi Numinis reverentior,
ant legum obfervantior , aut populi illius curx commifli amantior fuerat , nefando St pofl
homines natos inaudito impiUlimonim Perduellium fcclcrc morti adjudicatus , cruentum pro ditta h Pcr-
rtli pantd-
Ecdefia & pro legibus mattyrium fubibat , sedium Comitiflar Pttroimrpenjis , in quious dwlJlhM
hofpirabanrr Vfftrim , tedum , unde facilis veniis faulc pegma in fp.iriola arca juxta Pala-
tium Regale , quod n^itehall nuncupatur , eredum , parerer profpe&us , invitus & reluc-
tante animo, aliorumquc repetitis poflulatiooibus potius , qulm libi indulgens, tandem afeen-
dir , ut longum vale clcmcmisiimo Domino fito diceret , illo ip(o tempore , quo Rex ad rir-
cumflanm orationem lubuit : interim precibus intds conceptis, quas lachtymx ab oculis '
ubertim manentes . fulpiria 8t gemitus excepere , apud Deum fufis , ut illius animum Spiri-
tus S. gratia in illis ultimis agonibus firmaret , Sc folaretur. At ctim finiri oratione vidif-
fet Regem fibi exuille diploidcm , ut fecuri cervicem commodius fubmirrercr , totus contre-
muit , iugemique opplctus horrore , deliquium pati ccrpcrat : inde dtra vel minimam mo-
ram 1 famulo in cubiculum du&us , ledo decubuit , ibi aut extremum cxlpira tutus , aut
pu*» applicitis corroborantibus remediis rcfbeiliandus. Nemo (ane immanislimum illud Sc
maxime exccrandum flagitium aut acriori doloris fenfu luxit , aut parricidas majori odio in-
dic.
fedatus efl, aut pientulimi Mtrcyris memoriam grandioribus elogiis celebravit, cujus natali
tttt 4
Digilized by Google
XLI V
Vita
die, quo vi&ima cecidit , recanente, per reliquos vitx annos , (e precibus , (acris medica*
tionibus , jejuniis , 8t merrori totum devovere , iraraque provocati Numinis , ne in univer-
fam Gentem communi clade inardclcercr , importunis intcrceflionibus deptccari folitus cft.
Cum Vfferim diligenliflunam Hiflorix univerfali omnium fccolorum ab Otbe condico ad
ultimum HieroJUymorum excidium , q tantum ex factis Scripturis , librifque Ebrxis t Grxeis ,
c4ui. & Latinis, quotquot hodie exltam , aut in bibliothecis manu exarati reperiuntut, exhauriri
potuit , five longe ante , five poft religionem Chtiftianam in univerfum otbem terrarum prx-
dicationc Lvangelii introducam , juxta veros calculos julU de concinna feric confcribendx
operam diu adhibnidet , de edendis illis Annalibus, incredibili induftria, fudorc , vigilii (que
elaboratis , prxeipua illi jam feptuagenario cura fuit : de merito quidem : quicquid ille len-
ierit , non tam rpfius , quam poftcionint plurimum interdic , ut hi accuratiilimi omnigenx
Antiquitatis Commentarii , manu propria elimati , de ablquc alienis admixtionibus integri ,
ipfo adhuc vivente , legeiciuur. Fdidflimc ergo Jartdini A. MDCL. prodiit Amulium
pari prier , d temperii Hiflorici principio , u/que ad Maccabaicorum mitia produfla : una
cnm rerum Aliaticarum & >F.gy priscarum Chronico : quam poliri A • MDCL1V. fccuta cft
Pan perferior ,tn qua , praier Maccabaicam 6" Novi 'feftamenti hijiotiam , Imperii Roma-
noi um Cefarum Jub C. Julio & O&aviano ornu , rerumqut in Afu & Aigyplo fe itarum
continetur Chreniem , ab Antiochi Epiphanis regni exordio , ufque ad Imperii Vclps diani ini-
tia atque extremum 'Templi & Reip. Judaico excidium deduilum. Hifce verb Annalibus po-
(leriotibus addendum ptimb mitium , Ecelefuilici Chronici Breviarium , ufque ad quarti poft
Chnftum n.tt.w feculi exordium. Quod urinam abfolvillccl Poftci Annales ni Veteris de Novi
Tcftamcmi limnl editi erant Pari/iit A. MDCLXXIIL
Quintis plaufibns exceptum fuerit hoc dclideratiflimum opus de maximi in omni hiftoria
usus , cum id omnibus in harumce literarum ftudiis paulo ver (antibus lit compcrriflitr.um ,
non opus cft, ut lue multis oftendam. Quidni tamen dixero, Chronologiam, tam (aeram,
quini civilem, qux ludenus fpilsa obfcuritate & incertirudinc laboraverit , jam ad certam
facilcmque methodum redadam ■, Epochas celebriores tum judaorum , puta Orbis conditi ,
Diluvii , Exitus DratUtarum ex is£fflto , cotumdcroquc ex captivitate Babylonica reditus,
tum aliarum Gentium, uti Olympia.ium , Nabona/jdri , Roma condit* , quarum anni jam or-
dine imperrurbaro decurrunt : ( ex harum enim originibus evolutis roonftratuquc pendet lucu-
lenta rerum ubique gdlarum cognitio , uc nullo negotio in communi periodi Juliano menfu-
ra (imul conjungi , comparati , & conciliari poftint , fixas de determinatas , denique tempo-
rum rationes, fucccflionesque Regum Judaorum , tsEgypt iorum , iA/j)nerum , de Perficerum
rilA compolitas item Romanorum peragrationes , itinera , vidoria» , triumphos , reliquaque
iu A/ia , Syrii, Palo/iina , ts£gjpto , St alibi, live foris, live domi prxclarc ada, cum N.
TefUmcnci hiftoria fuls locis St tempore inferta dic > Inter prxeipua St cclcbratiilima ftupen-
dz eruditionis mommmta , qux luperior xras produxerit , Annalei holce jure mcririlItn>o
reccnfcri oportere , non vanus auguror , omnes proba mente St judicio prxditi prompte fa-
tebuntur.
Cum acerrimx lites , verbosa protervirare gravidx , inter Lsuhvtcum Cappellion , dodiili*
V fit ii Id
CfftUvm
Fp<AoUdc
mum Critico /aero Audorem , Se Amoldum Bootium , Ebraice peiitillimum , de variantibus
VMii*Eb»lei Ebraici textus ledionibus , an nimirum ex Gtxca nuo LXX. veriione , aut aliunde, colli-
leiiutlrdio-
nibui. gi aut poilint , aut debeant, agitarentur, ambo fuaxum opinionum invicem repugnantium vi
nimium confiti, Epiflolis ad U fertum , unquam ad xquum idoncuraque Aibitrum feriptis edi-
dfquc publice appellarunt. _ Ille vero lilcmio libi indido , ejusmodi concertationibus , i
quibus memem habuit averlislimam, intermifccri diu nolens , tandem CappeUi repetitis, iis-
deroque importunis , epiftoiis provocatus , lentent iam , non prxcipiicm quidem & temerariam,
aut ex ftudio partium didatam , fcd gravem , modelLun , & ex fano judicio , libtatis re-
rum momentis, prout libi videbatur , derivatam , epiftola ad eundem A. MDCLlI. edita ,
dixit. Veruntamen an ille omnibus Cappellt argumentis probe & ai plenum latisfcccnt , St
an conjcdurs illius fcoptun femper attigerint , ego, non inquiio: alii judicent; qui facile
intetim dabunt, multa tum ad Gtxcam vctlioncm , tum ad Samaritanum Pentateuchum, quem
i De fu beo , ortu & genere Samaritano , St luppaiis cum Simone Mago xtatis , interpolatum,
cortcpcom , 8t depravatum fuiflc ex decreto Syuodico Eulogii Alexandrini apud Pbotium fta-
tuit , pertinentia, curiosa indagine eruta. Se leda dignislima, illic repenti.
V/ftrii fama per umverfam Antliam , de putislioium in Urbe , tum ob concionum in (a-
Vfirim 1 »d
ccllo Lincolnienfit Hefpitii habitarum frequentiam , tum ob libros recens editos , magis ma-
toolilll Tlfli
buuuiut
fifquc inclarefcentc , fcclcftislimus Latro , Oltverm Cromvvtilm , qui infamibus rebellis Par-
amcnri reliquiis ( qux vulgarislimo feommate Vropygium , Anglice The Rump-Parlament ,
erant nuncupata ) mcnfc Aprili expullis , fumroam rerum porcftatem , imperio plani delpo-
tico libi arripuilTet, ur majorem populi plaufure captaret, V/Jermm acccrlitum oovil comiu-
re excepit , Se inter alia colloquii argumenta , fub falfa fictaque petatis (pccic de augendo
& flahiliendo tum in Anglia , tum alibi terrarum , communi Proiejlaniutm commodo , ( Uc
ad fallendam incautam plebem fccletibus futs melius (ecuriulquc obtegendis rehgionu Pr»te -
famice caufam prxtcxerc lolent Invafotes ) dilleruit : led quicquid laoi conlflii didavciit
pudentisiimus & piulimus Archi-Prxlul , enthuliaiticus ille , quo exagitatus erat , furor , id
plane initum- reddebat. Utcunque benigne dimiliiii erat Vfftrim , quem, licet fanatico cedro
percitus , Ordinem EpifcupaJcm , Licurgiam , faciolquc Ecclelix Anrficano ritus , Clciuti)*
que Oithodoxum , fortunis Se dignitatibus litis ob hJem m Regem Martyrio coronarum ,
Filiumque
XLV
Jacobi Ufierii.
Filiumquc exolamem pnrilium , exutum capitaliter odiflct , nondum retctfti hypocriicos lar-
va revereri 8c diligere prx fe tulit : St ui id luculentiori documento conflaret , fuggeren-
te * quod vero non abUmilc videtur , Bernardo , olimdandis Vfferio k fac r is , jam vero Crom-
vottU ab electnofynis . . . libras ex pecuniis i Deo , h. e, ex animalibus aliisye
rebus divenditis , qux aliquo modo ad mortem cujus piam inferendam conduxerint , cref-
centibus , utpote ex veteri lege Regio Eleemofynario Cetfuris , piofque in ufus erogandis ,
illi numerandas permifk. Nemo fanc Vferio pulillanimitatem exprobrare debet , qubd pen-
fionem iftam non optanti , ncc teruncium quidem exfpedanti oblatam , ne dicam , obrrufam
invito animo acceperit : cum prxeipitis conlrlii damnofxqux imprudenti* intercedendfuillet redarguen-
dus fi feciis feciflet- Hac autem prudentia faciliorem (ibi parabar viam i apud
Tyrannum aliis infeftum , pro fratribus opprelfii affliOifquc, ii quando nova perfccutio ori-
videbimus.
mur , qux wox fccuta cft , uc (litim cujus lama , ob exccmilimas amml dotes conftimma-
D. foannt Seldeno , viro fumroo ,
tamque eruditionem , nunquam interibit , neque ex homimtm i memoria delebitur , quamdiu ■“
literis conflabit honos , triccftmo Novembris A. MDCLIV. vivis excedente , clariifimi *>«,«,!
viri , D. D. Mattheus Haleftus St foannes Paughanus , hic poilei regnante Carolo II. fum- ,btu
mus Communium placitorum , ille fummus totius Angli* Juftitiarius , aliique , ultimarum 1
tabellarum Execurores , impense rogarunt Vferium , ut amico jam fatis funflo concione
funebri parentaretur ; urpot* fatis gnari , neminem , qui laudaret , qulm Vferium , dignio-
rem habitum iri. Ut fuum erga Virum arclirtiroa per quadraginta annos & ultri necefliru-
dine ipii conjundriflimum tcftatuns faceret aifcdlum Sc amorem , facili adfenius eft , fle dic
decimo quarto Decembris . quo corpus in Societatis , cujus Seldtmu erat ingens lumen St
decus , I uri fperitorum Templariorum xdes occupantium , Ecclefil terrx mandabatur , conf-
cenlis Vacris roflris , perorans , non fibi , non ampliifimo illuilrium virorum , qui fplendi-
difTimis raaximequc folennibus interfuere exequiis , catui , non St Iden» dcfUit. Inter elogia,
quibus dilcdbiltmum fuum Seldenum cumulavit, hoc maximum metito videbitur , quod ft vtx
dJtnum qui , phraii apud nos ufitatiffimi , illius libros portaret. h. e. nullo in pretio , fi
cutn illo conferatur, habendum effe puraverir. Ira pr* modcilia propri* dignitatis oblivif-
induilri*
ci vifus eft Z '(ferius , dum futnmam Sei desii doctrinam , quafi in alriihmo humanx
faftigio collocatam , pnecossii. p«.i «ruperamibua , «toUm: ftadutrh.
Q„b , fcne&a jam indies ingravefeente , Sc propemodiim confcdi , fe propnb ad ultx- JSM
mam vitx metam accedere feniit Vferius , eo impenfion lludio , quod prelo habuit paratum,
Londim MDC-
in publicam lucem protrudere cupiebat. Sui ipfms ergo juflu St cura prodiit
LV De Graea Septuennia Interpretum ver/ione Syntagma : cum libri Eflbera editione Orife -
nici & vetere Graea ulter i , ex Ar undet liana Bibliotheca , nunc primum in lucem produflk.
Fatendum cft , Vflcrium quasdam & fibi peculiares , de quibus meritb dubitari
ingenii fubtilitat e adftruerc conatus
poteft in hoc Syntagmatc protulillc , quas tamen mira
cft Prztermillb enim , qudd folos quinque libros Mofis ab illis Interpret ibus Grxci , 8c
quidem accurati , converfos fuiflc dixerit, qux erat Artflee , 'foftpbi, Hieronymi , to- ca
tiuique Schol* judurum fententia , (latuit , veterem iftam interpretationem » in Bibliothe
Ptolomai ^Alexundrsu repofitam , incendio periilFe : illam verb , qux non multo pbft loco
ad Apo-
illius fubftituti , omnium tum Grxcilfantium Judiorum, deinde ab hifcc Hcllcniftis
Chriftia norum in manus St fub ocu-
llolos St primitivx Ecclcfi* Dotlores derivaw , quam
lis veniebat , reliquos veteris Tellarocnti libros compleOc ntcm , ab aliquo ]udue poft quar-
P
tum telemui Philometoris annum fatlara fuiile : hunc obfcutum homuncionem textum ia-
crum anr addendo , aut detrahendo , aut mutando , aut pro lafcivia ingenii Si dediti ope-
, qux
ra perpetim interpretando , adultcrallc , illiufque fraudibus St jierfidix miram iftam
Judus Sa-
inter Ebraicos St Grxcos codices intercedit , difcrepaniiam adferibendum dic.
Hierofoly mis , in novo OnU
cerdotes StLevitas, tunc io v£&p" commorantes , qui , defertis
templo in agro Helsopolituno condito , faais onerari confuevcrint , ex ofciranria , turpique
ignavia* hanc novam verfionem corruptam fadatamque , temerario auGi , abfque aliqua ex-
ploratione admillam , in publicos uU» adhibuille , aliaqne gratis di«fta , k quibus reccnfcn-
Lu-
dis abftineo : qux ad rigidum examen vir doCtilTunus , Henricus Vulefius , in Epiftola onum
tetia Puri (iorum idibus Novembri s anno MDCLXV . feripta , Sc in calce illius adnotati
,
in Euftbutm edita revocavit. Long* umen plura , mirx curiofitaris , qux faaum textum
illuftravi t , illic rc-
iftius Grccx verfionis varias editiones , illorumque temporum hiftoriam
t , & inter illos
petiri , omnes , qui de hifcc literis rc&l judicare norunt , facile concedun
ur. Volo
ipfe animadverfor Patefias i qui in limine Epiftol* memorat* ita Vfferium alloquit
hic Tibi laudes tuas ingerere. Seque enim id modelha tua , nec amicitia nefha patitur t
Dicam tamen ingenui , quod ttr.feo , in plerifque qusdem , que illic k te feripta funt , af-
Sunt ta-
fentior tibi : tuamque eximiam eruditionem & acumen ingenii magnopere demiror.
m,. .vumlU , i. -i, iifi.urt C&T hvinu.
Huic Synngnuii ««/«■«■» e* "p.mnim , dt Cilmane , m vUsnt LXX.
,JU,M f.ptriddila , IX i Cbr.Mt fiert tmdtm idilt , Difirltm : ui cum rp/- slCclc>llo,
i6ji. .
dem edita ad Ludovicuro Cappcllum de variantibus textus Hebraici lethembus , anno
Epsflol a.
& altera k Guliclmo Eyrio ad ipfum A. \6oq. data
Sed de hac Chrooologia facra, aliifque libris, quos Vferius reliquit ineditos, quorum ta-
men aliqui poft mortem prodiere , uti & de ingemi (chediorum illius St Collcdhuieotura mole,
poftea opportunius dicam.
Digilized by Google
XLVI Vita
Crtmnnlli I Crtmvvellui mala & tetrica confcientia , qux illum fufpiciofum & irrequietum reddideiati
tafmbjinot
exagitatus , & de fuinma p tcllate , quam exdibus pcfiitnilcjuc artibus ufurpaverat , retinen-
Iflfcopilo I
funoic gr»l- da valde anxius , jam rereda timuhtx mifeticordiz larva , m nobiles alibfque , qui Regias
fatut. quem, [ partes ftagranre rebellione & funclliflimo bello fccuti funt , prxferiim verb in Ecclefiz stn-
adit I
ftO iltiliaKl-
ccffarui gltcan* Picsbytetos ( nam Prxfules dcfprdui habuille videtur propter paucitatem ) gui om-
nium bonorum jaduram jutisjutandi reverentix 8c confcicntix tranquillitati firniilTima mente
HtM» poftpofuerint , ferocire , imb Oc fxvfre ccrpcrat. Horum plctiquc omnes ex ntriufque Acar-
demi* Collegiis, Se Ecclcftis Parochialibus , quas facrilege invaferanc Miniflclli Piesbyteiani
& Indcpcndentes , crudeliter ejedi , aut in xdibus condudis , aut in Nobilium familiis ,
aut in privatis Taediis facrum juxta Ecdcfix Anglicanx conftitutionem Mimilermm ebi-
bant , aut pueras Se adolefcentcs in rudimentis dodrin* , Se erga legitimum Principem fidei,
inque fanx Thcologix articulis inftituendi munus fufeipiebant : alii aliter, prout quisque ani-
mo propendebat , in mediis hiTcc anguftiis amicorum benevolentia 8c liberalitatc adjuti , vi-
tam toleramur. Londinum autem erat reliquorum Confertorum afylum , ubi in tanta civium
multitudine tutids fecuriufqiK delituerunt , Se majori libertate gavifi funt. Hoc limis, imo ,
indignabundis furcntibulqiic , oculis videns Cremwellui , & animo ferens iniquiflimo , De-
clar tionem , uti appellant , ( nam conculcatis legibus , omnia pro arbitrio adminidrari vo- i
luit ) primo die Januarii A. MDCLV. juxta dyluin & computationem noftram, publicavit, 1
in qua fub feveris pernis jubetur, ne quifquam ex illis in privatis fcholis pueros doceret, aut
in xdibus Nobilium exceptus, aut in Oratoriis , in quibus (acri conventus haberi folebant,
aliquam faerx functionis partem adminidrarct , rapiendis in carcerem , qui contta feccrinr.
Ut ab hifcc molediis periculifquc mcliiks fle boneftius fele eriperent Epii copa 1es Theologi ,
multi ex his celebrioris notx Londsni commorantes , dira hadrnus parti , ditiora jam paliu-
ri , ut par eft credere , ( licdt libi foli gratiam hanc deberi arteruerit Bemardus , quem ju-
fta laude hac ex parte , ii rem ita fe habuille certo mihi conlbrcr , neutiquam fraudandum
cenferem ) ab V ferio , tunc rure agente, literis petiere , nr Cromwello pro gratia 8c booa
rxidimatione , qua apud illum valere ferebatur , mtcrpolita fua operi, iret fupplicatum , ur
1 bertas confcicntix, omnibus fertis tum effuse concerta, ipfis quoque concederetur: St citm
in publicis Ecclcliis , e quibus detrufi hullcnt , facri cultus causa convenire non liceret ,
id laltem illis impune conveniendi in Oratoriis privarifque xdibus daretur facultas. Ut
atflidiflimis viris, ejusdem faerx communionis MylHs, in (uromo periculo condituris , quo-
quomodo , quantum in illo erat , opitularetur V ferttu , relidi Rigata in provincia Surrei -
en/i , ab urbe quindecim circiter milliaribus diflita , animo pene defpondeurc , de itineris
luccellu male ominatus, Londinum repetit, bonaque causa fretus , fecraque hac qua/i fbn-
gens legatione , ad Cronrvvtlli prxfcnriam admilfiis , rem propolitam pie fle tenerrimo cum
affcdu ut fit , tamque judis ac (olidis rationibus Se argumentis corroboravit , ut vidor eva-
ferit , Cromwelli pertinacia, liccc xgre quidem expugnati , qui pollicitus elt , nullam iis
molelliam faccrtcndam cfle , modo rebus civilibus & ad pra/emem WiXrrxinr /pedantibus
fefe neu ingeferint. Sed nudis vcibis abfaue aliquo fortiori audloratnento Jicce mille teflcs
adfuillent , neutiquam fidendum erat. Ideo Vfifrms alteri vice illum adibat , perituras , ut
priori Declaratione , fi non penitus revocata , laltem pro tempore fupprcfsa , pr< milium illud
feripto publico firmaretur. Facile in cubiculum incrodudus, de fedem capcllcrc julTus , ibi
Chirurgum ulccrofo tuberculo in Cromwtlli pedore cxoefccnti emplaftrum apponentem rc-
perir. Aliquantillo poft tempore , ad novum colloquium ventum eft. Crtmvvel/ut autem
auditis , qux proponerentur , replicavit , fe de re ifta melius & exflorattus cum Confli artis
fuit dtliberajfe , tfui illius quam maxime in te refe judicarunt , neutiquam ejufmodi hominibus,
urvis motibus quotidie instruis , qui erant ip/ius , pro/ent i/que rerum admsmslrationis tnfefli-
jjimi hoslrs , libertatem petitam concedi oportere. Quo bccyi Colloquio finito , urbane qui-
dem dimidiis cll Vferius. Triftis admodum rediit domum , & clam apud fuos de Crom-
wclli , qui promilKs non fteterit , perfidia grayiflW quellus , ultra addidit inter alia, quod
Cromwelli potentiam vix (labilem fote, aut pernunfuram , aut falcem illius vitam ad mul-
tos annos prolongari non porte , illud nimirum ex tui bat illimo rerum (latu , hoc vetb ex
xgritudinibus perpetuaque illius mentis agitatione , qux ell mifertima fors Tyrannorum ,
ut puto , pro fagacitatc fua prxfcnliilcr , extorrem Regem tandem in Angliam , reverfu-
rum Circaefe. medium Februarii , Uibe relida , nrs repetens , licd acerrimus dolor menti , ob
Vfn~m perfecutionem , quam interccdionc fua apud fiagicioliffimum Tyrannum avertere non poterat,
Chroaola-
jiacn laciam jam adversib Episcopalem Clerum palfim grallantcm , altum infedetit , quantillum erat vitz ,
«lete gcft ea-
tero pruno quod fupcrcrat , pro more quafi in naturam vcrlo , dum folus cllct , nullifque innexus nego-
■griinde, tiis inter ftudia dodrinx ac pietatis oftiria partitus eft. Reiedis itmue novum addudis exa-
deinde mor»
latejctfsit- men fchcdis , quas de Chreno/ogia facra prius apparaverat , qui e quid ad opus iftud abfolven-
dum defui ile videretur , addidit 8c fupplcvit : quod non modicum etat mentis folamen. Pix- |
fagire enim vifiu , live ex viribus in illa confeda xtate pen^ abfumpiis , live aliunde , ulti- (.
muni virx fux terminum non procul diftarc , nec longe prorogandum : ad diem natalem in
Ephemeride iftius anni adnocatts , quotum xtatis fux annum tunc attigillcr , fubjunxit , dies
meos completos efe , 8c deinde literis majufculis fciiplit , RESIGNATIO. Propciabat qui-
dem ultima hora , illo quidem exlpcdante , Amicis non ucm. Vicclimo enim dic Martii,
ad vcfocram , fataliter xgrotare curperat , ifchiade primo laborans, quam proximo mane (c-
Icuta eft pleuritis. Inde dolor nugis magilqu: augebatur , remediis nullis & Medico , qui,
| fiyc '
Jacobi Ufierii. IX EVII
im-
(jvc et ignorantia , five errore , non bene , ut e* difledo corpore liquebat, partes fim
plev rit , prxfcripti s expugnan dus, fn cerini per quatuordc ciin plus mimis horas , ingenti ,
, vires immi-
licet non «quali , intentione & violentia , cruciatu dillincrerur , coi ferendo
fentiens, Deo fe totum effulis precibus commen-
nutas vi* aliquandiu fiippcterc pofle , facile
davit aflxftcote Comitiil* Saccllano. Circa ledura adlUntibn s pia fuggcllit cuniilra de prx-
paratioDC ad bene fandeque monendum , edam dum robur , dum valetudo adcllet :illuftrif-
funraia cum
iimr ver6 Comirilfx , ob inllgnem iliius benignitatem , quam per multos annos
animi laetitia Sc voluptate expertus cft , folennes egit gratia*. Tunc pauli» ante mortem pc-
u( iara libi ptivaufquc fuis oracionibus St meditationibus vacaret , in hoc unic£ in-
fua
tentas Deum , ut propter felit- Chriflt palTioncm & mortem illius mifrrcti pro infinita
Hxc
mifericordia dignaretur : Condona mihi , inquiebat , i Domine , peccata mea omiffmnit.
verba , ncc quiojtum aliud poftei ab illo prolaturo fbilfc , qui aderant ,
erant illius ultima
audivere * Mox enim piam efflavit animam Vfttrius , Vir fummns , & propter pietatem ,
eruditionem , Sc dignitatem cminrncitJimu* : potlquim feptuagima quinque annos , uclque ,
vixiflet.
dempta una feptimana , menfes
tttleli* pro-
.Imiuii Ab
Convenerat inrcr V. C. D. "Vtmotheum 'Tyrrilltem , Vfstrn generum , Sc flluftriHirftam Co-
nutillam Pttroburgenfem , de illo fepeliendo , cum omni debito decore , fcd Ime fumptoofa
Howardo-
pompa Sc ftrepitu , in Ecclcfwe Parochialis crypta, ad familiam illius propaginis
rw i qua erat oriunda, pertinente. Sed quod verifimilli mum eft , procurante Btmardo ,
llragc,
qui fc fc in gratiam St favorem Crmvvtlli , utpoti? cui vitam debuir in illa horrenda
pJl expugnatam ferro ignique Droghedam , in qua , paucis admodum , ne mulieribus qui-
dem exceptis , parcitum fuerit , infiuuaverae , Cromnelhu artis dilfimulandi pcritilUmus , li-
teris transmilfis lotecceffit, non cx amore pietatis aut rcvetentil canitiei facrarutnquc infula-
rum venerandi Arclviprxfulis , fed vafris artibus politicisque rationibus indudus , voluit , ut
lacrx illx exuvix in Abbatiali Ecclcfu PVeftmen* fierien/i publice illius fumptibus conderen-
tur. Ille enim fatis gnarus , quantum decoris » quamque inligncm gloriam , non taurum
univerfum orbem Chriltianum , Sc porillimiiro apud Eccldias Reformatas in
domi , fcd per
Gdii* Belgio , Germani* , & alibi gentium , fibi peperiffet Vjferuts , id pro vcrfipclli fuo
inecnio dedita opcia Sc fcdulb egit , nou modicam laudis partem in fe ex hoc magnifico
Deo dando-
funere derivaturus. Cui igitur apparando ducentas libras Anglicanas i fortuitis
rum pecuniis eximendas foivi juffit. Non enim majori pretio egregiam illam, quam ab Ex-
in omne
teris captaturus clTct , laudem , cenfuit redimendam Parricida Iccleratisfutms , Oc
vum «cerandus. Excquiis ex improvifo dilatis , corpus condiri oportuit .* quod tandem indi*
&o dic vix. XVII. Aprilis A. MDCLVJ. currui, pullaris pannis lugubrem in modum , cum
rcliauis*appendicibus , ornaro , impolitum > magno Nobilinm numero comitante , prout in Mag-
natum funeribus fieri folct , Londtnum defertur. Citm ventum cJlet ad ardes Somtnerfettanas,
fercmllimx Rcginx Henrici Maru , auguililGmt Regis Caroli I. vidux, palarium, fetjuefha-
obfc-
ti ( ut verbo forenfi utar ) Presbyteri Ecclelix Angite*** , qui tcllandx reverentia: St
•• cr„a 'ujferium causa , illic cx pado convenerant, (c(c immifeentibat , ni mali, poft
, Inde
quadraginta odo annos , memini , paucis cx Miniftrb Prcsbytcranis Undinenftbm
rerclG 6 bini longo rectoque ordine Wejlmonaferium proceflenint , ur de cunfcrciflima alio-
fanda-
r5m qu» aderant , multitudine fileara. Depolita aliquanto tempore in Ecclcfi* choro
ii! * Btrna-rdM cunfcenfis roftris concionem , cui interfui , habuit in hxc verba I. Sara.
XXV. ». Mortuus *£l *utem Samuel , & congregat* ejl univerfui Jfrael , & planxerunt eum
nimii' & fepeUtrunt eum m demo fua «i Ratrutba j qua ad finem perduda , proceditur ad
, in
fcpulchrum , in S. Brafmi laccllo a latere magnificx Capcllx R. Henrici VII. effolTum
quo Bernurd» officium illud in Liturgia prxlcripttiro , Juxta ritus Ecdefix Anglican * ifthic
, cuftodiendum.
Dcranente recondebatur , ufqucdum refurredionis aurora illnxcrit
“ j. j|c compendiaria viix V f erii htlbrii defundas , ea , prout in contexendis deferibendif-
rnjc nu-norum virorum viris ofu venit, 'que ad formaro habitumque corporis, »V»9*wr^*/W,
mores , inecntefuuc animi dotes, aliaque mixti genens propius Ipcdant , paucis cx induitm
I neque enim Pancgyrillai i» celebrandis illius laudibus foiiori llylo fuperfluc excurrentem
Uo ) referre , & quafi coar&ata tabella rcprxfemare , Sc demum Scripu , qux reliquit,
aliis
five perfeda, poli mortem in lucem edita, five affeda tantum, a quibus abfolvendis,
Ihidiis impedicas , manum abllinuit, rccenfere jam, ur Lectorum curiofitari pariter ac profe-
aped.or.
dni Sc commodo hac cx parte iimul profpiciam,
Statura erat aliquantulu m procera , Sc corpore bene coropolito , cxtanc , prarfemm in
juvenilibus annis, fubnigra, temperie paulb ad languincm inclinante , vultu gravi & ferio, AU
|jfqaC«r.
bone indolis fcdarxque mentis indice , incdfu, etiam in feneda , credus , robuffl valetudi-
ne licet fcmel febre quartani , iterumque ftranguria immodicoqu c fangninis effluxu quaf-
raro admodum capitis dolori obnoxius , nunquam ver6 aut calculo, aut podagra ve-
xarus : parcus vini , in cibo abfque condimentis rcliquisqnc gulx irritamentis codo parato-
adferi-
que moderatus , iu ut , live id ipfius teraperantix fivc facili bonxquc concodioni
bendum fit , nihil inde mali fcmience aut ftoroacho aut cctcbro , i mcnla repente , quam-
valuerit reverti.
primdm pec hofpiics Ucuit , in mufeum fludiorum gratii
^ Dein genio iublimi , omniumque fciemiarum , tam divinarum , quim humanarum capaci», iMoin Ootif-
& de indefeisa , qu* illum , exporredo totius vitx fpatio , nunquam ddtituir , indurftia
, quibus
non cft , quod hic quicqoam denub repeum , quod apud omnes nociflirotim eft
i Vjferiil
Digitized by Google
XLVHI Vita
Vjftrii nomen non ignotum , & quod etiam libri , in omne xyiim yi&uri , luculcntiffimis
documentis tcftabunrur.
Pietas finceta & abfquc omni fuco & oftentatione , quam ab foeunce adolcfcentia i cor-
de , amore Dei coclitiis accenfo , fluentem , i turpitudine & opprobrio per gratiam Cbrifii
integram fervavit , in omnibut vir* actionibus officiifquc religionis» rtvc cliro , Gye publici
peractis , illuxit. Non pecuniarum avidus , non opum corralor , effiifx in pauperes » prr-
fertim in juvenes Academicos anguftioris fottunx , afligrutis annuis penfionibus , nt Audias
animum alactids intenderent , libcralitatis : orptunorum aliorumque , quos imp^nfis (bis in
(dmlis. cjluf^ndps curavit , fautor liuitor & patronus. Sed inter Chritiianas , quas exeteoit , vir-
vir
tutes , mira humilitas potiffimum eminuit , qux illum fupra omnes titulos reddidit maxime
venerabilem : non fui amans , non aliorum contemptor. In tam alto dignitaris dt femx
faftigio politus , eundos, etiam mcdioctis fottunx St ingenii, obvia comitate er cepit , atnf-
Cos verb perquam benigne St familiariter , fcmpcr tamen fub jutto verx prudentix modera-
mine ubi dunim^ placens , relicta cuiquam opinandi libertate i non rigidus alieni operis
ccnfot : in Adverfanos , licet laccflkus , non contumcliofus : m congreflu facilis t & ab
omni maroinate vacuus , h quo neminem aut elato fupercilio aut faftuofo Termone repelle-
bat > ne Presbyter anos quidem Miniflros , qui , licet implacabili in (aerum Epifeopormn
ordinem , illorum technis furoribufqoe hk everfum , odio adhuc ferrentur , illum tamen
teveteri f 8t non mediocri obfetvamia Se obfcqnio profequi prx fe tulerunt.
Sed celari non oportet , illum inde (ibi apud fuos non parum invidix conflavifTe , quali
illotum fchismati pariter ac fententiis in quibusdam dogmatibus Theologicis conttoverfis ni-
miam quantum induliiilcc , ne dicam , in prxjudirium Eptfcopalis Ecclcfix , opprellx licet
* Se oppugnat* , nondum tamen per horum fidem , conftantitm in duriflimis rebus patien-
tiam Se zelum ab hoftibus triumpharx , favi lier. Multi enim Vfferittm lenitatis Se benigni-
tatis erga ifliusmodi homunciones, qui indi&o contra Regem Se Ecclefiam ■ Anglieanam bel*
lo , res factas ei vilefque perjuriis , rebellione & ex d ibus fub larva reformationi! commis-
cui (Tene , oftenfx , cxccflu pcccaffc ccn fuerunt*
Quisquis in memoriam revocat , ut Catechifmtttti » condones ( quandoque enim editi de
AniunUnorum dogmatibus coram Rege aut ad populum peroravit , non aoftinuir ab acribus
cenfuris ) Epiftoias editas , Se Gettefehalei Hiftonam omittam , quam magnam fn conden-
dis Ecclcfix Hiberntea aniculis partem olim fuftinucrit Vjjerme i illum quibusdam Calvini
placitis addiAifTimum fuillc facile (ibi pctfiudebit } de quo, cdm di (putationes ejusmodi ite-
rum paulo pofk mortem ipfius incalclccrent , Presbyterani , quibas nimiritat difdplina Gt-
uevenfs t pariter ac do&tina, cordi erae St in deliciis , fpondemes , non parfan prxfidii
ex tanti nominis auftoramento in cauiam Calvinunam dciiyandum effe , tanquam de mag-
no eat undeni opinionum Patrono St Fautore , ferio gloriati fu nt. Efto. Quid ergo ? Nuffl
cuipiam vitio verti debet , fi in Illis perplexis dogmatibus ( f ) Theologicis , ncutiqu&m ad
do&rinam fidei fpcAantibus , qux raerx funt argurix , Se de quibus , pro varia lafcirien-
tium ingeniorum inclinatione 8t indole , rixx litcfque nunquam ccHkarx movebuntur , aut
ample&codis aut rejiciendis , judicium fuum , unitate Ecclcfix falv» Se integra manente ,
fecuturos fuerit ? Aofit : Nemo enim aut pus , aut prudens , aut modeftus id dixerit. De
qua re utique prorsus filuillem , fi in eadem fententia , quam pridem amplexus fuerat V fle-
rim , tuenda pcifcvcraJlet. Illum verb ante mortem , quod ad holce articulos de Ele&le-
ne & Reprobat ime , de Gratia , de libero arbitrio , de Redemptione humani generi» per mor-
tem CbriJti Salvatoris , reliqubsque omnes fpc&at , aliam 1 priori , mutata mente , fu Ice -
pitlc , Se in gratiam cum Episcopo Overallo , confnmmatifiimo Theologo , redi i(Te , ex
trium magnorum Virorum , omnique fide digni (limorum , D. D. D. Briani Walttai , Petri
rxuro veritatem nulla legitima exceptio admitti poceft , luculentidime , quicquid contra
CkMMp' , & Herberti 7hemdii>ii tefiimoniis , propria fingulorum manu lignatis , adversus
erit Bernardut , liquet. Hxc v«6 , quod ex intuitu noflratitim , qui ha/ce fchedas le-
gerint , addo , in prxclara de hoc argumento appendice , ad libram , coi tirolus , t«v
, ab cniditiflimo Viro , Se inviAo Ecclefix Angi icant contra iftios temporis
fchismaticos vindice , 1>. Thomd Pterela , poftei digniflimo Se integerrimo Collegii B. Ma-
ria Magdalena O xenii Prxfidc , St Ecdelix Catiiedralis Saritbnrienfis Decano , contra quen-
dam farnofum Presbyt eranum Muuibum Londitti A. MDCLVIIL Anglice editum ,
cxftanr.
Hxc multis fortafle levia quidem videntur , ac rte hili xfltmandai Sed longd feveriori di-
ca intentata , VJferiitm aculeato feripto perftringit D. Petrus Heylinat , jutium , doAriiur,
difeiptinx , rinnimque facrorum in peflimis Se difficillimis temporibus , Ecclefix Anglicana ,
ringentibus indignantibulque Puritanu , ftrenuus admodum Adletior , quali ille in multis re-
ligionis capitibus explicandis i verp Articulorum , quibus omnes facris ordinibus initiandi
fubfcribetc tenentur , fcnfii , Se ab Ecclefix mente abiilTet , imo & contraria dogmata in-
vexi flet. Adversus has exceptiones breves Avi fui , longo pbft tempore A Auris convitiis ,
nt putabat , irritatus V. Cl. D. faeobou Tyrrillut , ex hlia nepos , vindicias cdidir. Sed
nolo hifce conrrovcrfiis dudum fopiris me ingerere , nec fkgillatim iis reccnfendis immora-
!ri: ( urpotc quod fcopo St inflituro H il oti e* narrationis , quam fufccpi illudiandam ,
(t ) hifce articulis , jam dadtlni in Icele fla Gcnevenfi nihil qNicquam difpotatur.
ncutiquam
JaCobi Ulleni. XLTX
neutiquam convenit ) unum aut alterum cx articulis objc&is , qui pr* enetis cctifuri ob-
noxii funt »* quali in tranliru memorate contentus. f/mir ifif.
Ab ingenti illo , ne dicam , immodico , qu6 ferebatur erga Ecdefus Reformatas , five in Cnput Bc firC
■« «Uffen*
GMIU , Btitn , aut alibi gentium in transmarinis Regionibus , qnr Episcopis carent , ade- bytrtot lui»
dhi , nc ordinationes, 1 quibus Sacramentorum totiusque muneris Ecclcfiaftiri adminiitario
unici' pendet, apud illos faftx, irrir* St nullar Juberentur, Vfiorint juxtt quorundara Siho-
lallicotum , qui otio Se ingenio ad deprimendam legitimam Epifcoporum auctoritatem , hac
in re i primis xrx Chriftianx feculis derivatam , Se optimo jure vindicatam, abufi funt , S*4u.ao4 oi-|
effatum , heterodoxx novitatis arguendum , rotundo orc Se cxprcflUGaiis quidem verbo alTc-
ruit, Epifcepum & Pretbyternm gradu tantum, non ordino differre: in qua fenrcntia (uti in
multis aliis dogmatibus Theologicis controvcrfu ) habuit iibi confentientem & in* 4«#« (a)
D. Davenantium Episcopum Sarubnrieafrm , cujus de Pntdeftinationc St reprobatione Prx-
lcdboncs Academicas edendas procuravit. Hac decretoria fententia , nequaquam admitten-
da , acerbiflimas Pontificiortim cenfuras Se opprobria , quafi» nulli clTcnt Sacrorum Miniftri
in illis Eccleliis rite conflituti , retundi Sc elidi polle putabant. Alii aurem viri dodtillimi ,
cx Prxfulibus & Sacerdotibus , cflcncixli inter Episcopos , quibus Colis ordinandi jus ab ipfis
Apoftolis , quorum funt (uccdlbrcs , per omne xvum ad illos transmilEim Se demandatum
competit , Se Presbyteros , quoad diftio&os ordines , discrimine ftudiose retento , de ifthoc
gravi defcftu , quo labotanc Ecclcfix P. otcllanticx extra Angliam , mirius Se benignius fen-
tientes illas , ptxfettim Gallicam , ubi Romana Religio fub civilis po reflatis prxiidio domi-
nata cft , adhucque dominatur , ( nam divetfa Balgjcar , introduOi poli abdicatum R. Philip-
pum II. liberi Republica, videtur ede rado, que inde, VJferio cenfetite , minia excufubilit,
quam altera redditur) ex nece/fttate fila , quam induxit temporum , quibas illorum Majore*
ab Ecclefu Romana fcccllioncm fixerint , iniquitas , ii non defendi , (altem cxcufari , 8c in-
ter membra myftici corporis Cbriffi , recenter i polfe longi melius llatuunt. Qui egregia
animi moderatione juta Catholicx Ecclcfix integra Se intemerata. Se Chriilianam duritatem
5: benevolentiam illxfam , fimnl fervam : liert cum illis io fandiori E ichariftix myftetio
participando vix communicaverint : quod tamen Vfftrinm , ii in Gallia , ac etiam in Btl-
(io feJem fixam lubere conugeiic, (c fadururo, omni dillimulatione & meru fepofiris , pto-
Vcirus efl. Nc ver 6 de hac VJferi, indulgentia & candore triumplios agant Presbytcrani ,
live A"gli % l»vc Scoti , mcmmiiic oportet , Vjferium illorum aut ordinationes calculo luo
nunquam anprokdlc , aut (acris tiucrfiiillc , urpotc qui peijurii Se rebellionis adversus Epis-
copos , quinus fidem canonicamque obedientiam folcunt juramento addixerant , (uli. it arx ma-
nifoli , nulla neccllitatc , five reali Se infuperabili , live fidi prxtensaque , adadi , Hagicio-
lo Iclmmxtt ctmfpurcad .quod alieni clTct juris, longcqoe fupoiotis audoritatis , facrilcgi
invafcrtmr. Nc vero quispiam fufpicinncs aleret , quali VJferine , (emenda de Epifiopornm
& Metropolitanorum ori fine , quam olim Icript is crti.iit ilTimis turariis cft, mutata , jura fui
ordini* violare aut imminuere in pollrrioribns vitx annis hic ovyttdfajUeu propofuilTct , feien-
J„m cft , illum fimnl co.fomq.ic tempore affctuiflc , eminentem it tum /pirirnalu patefiatis ,
fjni Efifcofi Anti jiunt Presbyterii , gradum, nctitiqtdm , cx Principum Se Synodorum arbi-
cno pendere , aut i confnctudinc Ecddiaflfca ex communi confcnfu introdtidi derivari ,
fed ab ipfis Apoflolis , a primis nascentis Chtiftunrfmi initiis fuille inllituum Se flabilium!
Preibyttret fibojje Ep.fcopis , Se Presb) tetanorum , qui ab Episcopis Anrlicuu Ecclelix fc
ieparantes , illud uuvum regitnen , novamqne difcipJinam impia vi rcbdiibusquc armis in-
troduxdlcni, ordinationes 4 fchifmatit ren tu exrufiri noti pojfo: ita molliter loqui amavit vir
placidilTimi ingenii .• quas ramen prorsus irritas , inanes , invalidas , Sc nullas eflc cx ipfim
principiis , dicendum foret: nec quidem iplo itivico Sc repugnante: cum in illiiumodi lacri-
Irgis ordinationibus , formula , iti Ordinali Anglicano peniriis omifsa , nulla potdlas munu*
illud facium admini irandi ordinalis in iplo impo (itionis manuum adu conceditur : quod ilk
idem eflc nc fi tjttfipium ehirte tittde >7 rufe, folium appofont , dicere conluevit. Ille au-
tem a prxlaudato Ordinali , quod tanquam omnibus numeris abfolutum maximi xlbmavu t
fc nunquam abduci pallus cft.
Cum fparf» rumores per ora multorum volirarenc , quafi ille , declinati xtate , fi non QuUicU-
mal* , (altem minus honorifice de Liturgia fcnfiilct , atrocem illam criminationem indigna- 2",,, 1j,ttle'
buuda mente Sc ore repulit Vjferiut , Se cpiftoli ad queodam nobililTimum virum tranlmttsa,
de ifthoc convitio fefc purgavit ; nec id fecillc contentus , ad famam anud pofteros hac ex "*•
pacte vindicandam , duobus circiter ante obitum roculibus , in pugillaribus , in quibus me-
inorabilia , prxfcrtim ad fc fpedanria , adnotarc folitus erat, lignaris J. A. literis feriptum
reliquit , ft Liturneun magno in pretio & honore fet/tper hubniffe , inque convitium illud , ac
fi illam {dolum aliquando appdlallct , tanquam impinicmilfimum ac mcndacillimum , ab in-
fita lenitate pene akcptus , krver^ animadvertit : quod pcaxi fua , pollquam illius publicus
ufus in Eccleliis Parlamcntario rkcrcto iuterJidus f.ullct , abunde refutavit , utpote in xdi-
bus Dominx Petroburgpnfij , uti St alibi , faci is religionis oiheiis a Capcliano quotidie per-
Sed, lemper
IcCkis prxlcns.
hifcc omitfis , proximo in Joco de pollhumis VJftru libris brcvitfimc cdillcrcndum tjSrii
eft, quos Icqucm indiculus exhibebit.
( a ) Determinat. Q. 4*.
TTTtT
Chronoio-
/. VJfcrti tft*
4 id by G^ogle
Vita
Chronologta facra , fen annorum (fr «W»*U)i> Patriarcharum , uaptmmc lfrat litarum in tafgy-
pta , annorum etiam Judicum , Regum Juda O" 1[radis «vaA^K Chronaloftea , Oxmit<\ 660. Edi-
dit V. CL. D. Thema Barloviui , Collegii Rtpnenfis in illa Academia Prxpolirus , St po-
dei Epifcopus Uncolnienfis. Liber (ane quantivis pretii , St maximi ad intclligendam pe-
niriufquc per (enicandam V. 1. hidoriam tuus , quem tanquam hafin St firmamentum Anna-
lium liiorum , tum ut certior firmat torque (aerae Hidorix in rebus gertis enarrandis , illic
continui annorum feric difpofitis coi ledi (que > condet fida , tum ut quando inceperint ce-
lebriora (jcrar Epodue , e quibus (ublcqucntium temporum cognitio pendet , rrti , fu b (Ira-
tis dcmondracionibtis , fingulaiumquc ratione reddita , calculis accurate fubdu&is , datuatur ,
(c edituram , (i vitam Deus & vira dcdillet , in prxfarionc ad fecundam Annalium partem,
pollicitos fiierar. Huic (aero operi maximi intentum ex inopinata mors occupavit , quod
maxime dolendtus cd , antequam ad finem pciduxillct : fed illius tamen maximam partem
( ab initio enim libet ille mutilus ed ) in qua perplexas dilficultata , dubiaque Proolcina-
ta , qua: vel in Kifcc dudiis verfariffimorum ingenia ha&cnus torferint , admiranda fagaci-
tate folvic St explicavit , tanquam prctiofiiTimas reliquias ex incendio aur naufragio ereptas ,
fuperede St fervari litcratus orbis fibi gratulatur. Huic operi anncOroduni propofuit trada-
filflo«U4og-
toMin 4c tum de ornee prtnutivo cr veterum Hebraerum Kalendarie , ni mors intercedi Urt. Hi Storia
5<npiqi i, fc Dogmatica Ceutrevrrfia inter Orihodexot C Pontificios , de Scripturit & faent vernaculis.
fc«ni 'C/IM-
Cuiii-
Acceffrre Ejufdtm Differt alienet dua, de Pfeudo- Dionyfii feriptit , & de Ffijlela ad Laodict-
nes. Londim MDCXC.
In ida Hidoria dodlilfimus Au&or , tam veterum F.hreerum ante Chtidum incarnatum,
quim Patrum Crocorum St Latinorum , aliorumque Scriptorum cujusque feculi , ufquc ad |
A* MDXX. quo tempore lumen veritatis Evangelicx fpiflu ignoranti* fupcrditiomfque tcoc- !
bris in Ecclebis Occidentalibus per multa fecula obvolutx , emergens , orbi Chridiano illu- i
celccrc St emicare inceperit , uti & Conciliorum tcilimania , fententiis prolatis , aliaftjuc
probationes ex jure Civili St Canonico dudas , item Imperatorum , Regum , Romanarum-
que Pontificum decreta fuse recenfct deinde de Scripturis in varias linguas in ufum po-
puli Chriftiani , tum ad ingenerandam fovendimque pictarem , tum ad illotum menta cla- ■
riori rerum divinarum , prout ftunme mi fer icors Numen per Prophetas , Evangelidas , &
Apodolos Spiritu Suillo adlatos eas rcvciavait, incclligcntil illuminandum, convet (is, mul-
tis vari* eruditionis argumentis fubminidrads , agit : infertis fubinde perfccutionibus , prx- '
fertitn in Ang/ia , in quibus fequioribm feculis , idiufmodi verfionibus , nc in vulgus (par- i
gerentur , obviam ire , illalqtic penitus fupprimere , omnibus viribus , imo ingemi cum lu-
rore St (xviria , peflimis rationibus iududli , nulefani homines annili fuix : item , de ori-
gine erroris Pontificii , ampla uarratione , ut de aliis cognati argumenti capitibus in prx- I
lens fileam.
Quod verb dodiiflimx tres idx Didcrtationes luce publica donarentur , id picrati & cur*
viri reverendidimi D. Gulielrni Sandcrofti , Archiepifcopi Cantuarieufis , maxime debetur.
Ille enim Autographum , inter innumeras fere illudrium St eruditorum virorum fchcdas , J
quas maxima iudulhia colledbs , in Bibliotheca fua iudrucliflima reponendas curavit , ab
ZJjferii hxrodibus , procurante reverendo viro D. Parra , nacius , lapienti ac pio bene de
Ecdeiia Anglieana, cui fumma cum laude prxfuit , St de religione Chriftiana merendi ze-
lo incenfus. St mixrni^ folicirus , ut idud in communem utilitatem ederetur » penfum vere
facrum St honorificum cruJidllimo Viro D. Hernica Vhartano , Saccllano fuo , quo luium
rexum netno erat intcillgcnrior , ut vatia illius feripea telbimir , fed non nifi fumma cum Ic-
niurc , blandidimifque verbis impofuit. IThartonut , live pidibus , (ive precibus benignif-
iimi Patroni prornprilTimo animo obfecutus , hboriofum idud Opus maxima cum laude un-
dem abfolvit , fchcdas Vfferianai , proprii maro exferiptas , fcmpulofo examine expendit ,
dcfcifhis St lacunas fupplcvit , loca luxata , nondutnquc probe digcila , reditu it & redinte-
gravit , & fi quid minus elaboratum St accuratnni inibi reperiendum eflet ( neque enim li-
brum hunc polthumum repetitis curis climiiullcr VJferiut , in Annalibus digerendis , tnque
Chronologia (aera , cui immortuus cd , elucidanda , per multos annos totus occupatus ) ad
incudem revocavit , & ptxclaridimo locupletavit Auftario. Suis partibus optime defun-
dhrs , alium non potuit ncc debuir quxrcrc aut adfcifcerc Patronum , cujus nomini lucubra-
tiona i(lx , tot egregiis acceflionibus adornat* , infcribcrcntur , quim t it «aro St ftaomfJn
Sandereftum,
A. MDCLVII1. Bernardta librum edidit fub hoc titulo : Judicium Archiepifcapi Arma-
TUeolog
qu«ilirrv chani , nuper defundi: in quo continentur fequtntti natta tuli :
L De vera intentione [tu prepofita , & de extenjione mortii Cbrifli & fatisfathonis i» cruce
Scripfit
fa&a. aurem hunc , rogatu cujufdam Amici , ut ipfc notavit , mcnfe Manio A. MDC-
XVII. b. e. paulo anrc Synodum Dardrechti habitam.
1 I. Rcffonfia ad quafdam exceptione t contra hunc traliatulum fallas. Quidam enim ex
illius modi Adicilbnbu* , ex Angiia nudis , exemplar , quod (ccum , illo plane infido , tu-
lerat , aliis ibi communicavit , quorum aliqui , quibus moderata U fer ii , media via , nc al-
rcrutrinque devius , in pncccps feratur , incedentis , lentenda , ac fi Pontificiorum , Re-
mondrautiurn , St cujufdam Hetcrodoxi Culver-toeUi , errora dabilitura ivillcc , non pa-
rim di(plicuit , in illam acriter animadverterunt. Hinc , ju(U lentendam propolium latius
- Si clarius
Diqitized by Goc
LI
Jacobi Ufleni.
«ccafionc fumpti , illorum criminationes refellere
innoccntiimquc firam
Ttifim d. SnUnt. , & din DmMe. df.rv.mn. f.v,
n L jgjhU^b. OnMmm
tnltu fcript. tirt . A. MDCXL.
1 Vr^^TlIhS^erllldt -d ,'^Mm nM/m V.ru* , nn Iruri fr/l Hljhrium Hiderm- SmUuiI
errores de Articulis Ecclefil
i ' n f*y7J,l:na edileun feriptt. in qua erum ciufdem
* ’ A MDCXV. tlHm admilfos accnimi vellicat impugnatque f/obi/ Sed «h» id
*/ r’ ,1 i ■ i,, -.1-.., qu* Putitauis Sabbatizantibus nimmni favere D. Htyltn. , ex-
h,ree EplUolU ' ^ e “n, > videreDlur. .Ile iri excandefcen.,
SaCIcr’ multos Los fopili , jam «vivifice* . hac novi
p.ovocaDone
, vam entditiouc «fertam, am-
“i!t. in fui defenlloncm , Vjtrii epiftoiam ad Tvitfum
'd."struurdum de Mm/irernm in Pefermutu Gtliu & HtllmtdU Ettltf.it
firmum in veteri Eeeitfi. rtctptnm Xtdutlit.
A.
V aTSpm “d Synadic. npmUl
MDCXLI. preptfic.
. fi ab hac SyiiV , rui 4 1 fcqueh-
Lonce melli. D. VJItrii fami confuluiifet Btmtrdu,
Nem» fani illius factos emere, nupemmi conditor runc
re d oS pronia itlinuitlcr. mrentaflet litem. Sed cOm
\.1TJr5(T« • nemo illi acerbam de aberrationibus lftis
Vjf.ri.nd de d«ma.ibui conrroverfn, de
Tr-rin,. >d,ecL quoque Apologi» & farrentiar
proprio mgetuo explicationibus . mulra m br
diferolina Ecclclialtica , aliifque argumemis , ea
, ne dicam , turpiter palpare folebat , immifi*
vnrcm Presbyter anatum , quos nimis ofliciosi
, qubd D. v/rrim Epucopaiium Theologo-
Zfe , rntl TmivrXri «lo Impuundum cli
““a llS^alium fub eodem rirulo librum edidi, continentem D.
” ‘. MDCLfx^idem’
J . ‘ V v^u/.nt Adoc. XVIII. quam de hodierna Romana EccleGa interpreta-
xftr..,.d.„m f,,lre„},, , in concione annexa, in Ecdefia Clu«i
'Zlt
PMm.rnf. !™7i>Z.T
Jt cor PailameJo HdrrnU A. MDCXXXIV. habiti, Sr d,
• P XVIII. Hic brevia fragmenti parim dtgella viden-
qui febPP,'li,m nom7„e in pubicam exi, en, lucem
. quod veriiii Biblio-
^ ii/d^
. « Uber .nagniheo durio , tanquam n^o' «pAp
munuus oma-
“ii Ki
'^Qu/feqTumur \'C^°drimt,f.tiunt mnnunm, de ftrm. verhmm ,.P,rdj,rr.rm erdirn-
Bern*rd*m habent AuOorem » m
*/m , & dt pr*jht*u frtcnm f»rrm*U u/m ,
& firmare nefit, o quam veri affir-
odbus fe Vlferii Judicium ot fententiam fidius explicare
in hifce Articulis , qui Iu erat, Btrnnr-
Tat. Sed vide, int alii. Non au, em tam imbelli
ymCLXI 'pi^lfi de ptrr/i.re Rtyum , & ettdienlU fukdinrum liber , au- !d, ,cutM
inr,MDRevi ' fCnrtlt II. i Nepote dedicatus , St dofliffima plurimim reverendi St
ob
penitifimam
pcnitmirn Sc explora,
f iffiraamfehilmaticorum
cLillici Tbeologii cognitionem
infultatioocs , St
tuendi per ob merita
umverfam labore:-
vitam iid- Wai
Un^Unfit . om-
^f-nqut ^TauSd, viti . 0. Rdtrti S.ndtrfm . A
E“e in qua , poltquam . illius , utpoti ex orlginahs autographo delcnpc , «Aovio
qui omnigeni potelbti. originem a populo pendere
iniulie
St, Democraticorum
rui opponi polit, argumcnri, convel-
comendnnr “ principia , fohdblimi» , quibus rahil
l"pa”r'fmi VQtritn. ingenio , pietate . St folerril perqolm dignus , St qui parentem
, qrn impio fordere focad fub refornun-
nrobTrcfar. Aulam fcribSidi dedite Sm.rum
adversu. Regem C.rdum anna
Si Ecdefel St liberta, is vindicandi fpecie Se pntextu
^rsr.14 • dc quibus XJfitnv , ut lententium judiciumque luum i lacias
roRru
r ,-ir T
proterre quis rmqoam , memiffimo,
vellet■ ab iildblSU
n^ ' e v““ . Corai'e S,r.g.rdU
j augultum . Protege , fiConfilianoruro
Proregis Regiorumque confeirum in
S'a Cl . 1« S - veT hie Ettitfmi,i,\e. VIII. a Pr^mm .utnrn , prt.
Ime lamna Auditorum appro-
« - te.u Uferva , led prt mune ■M.mee.l Dti , non
ftuutnm -f f Kabiiit/ Porrb ircrum togitns ur aut conciones illas in publicam lu-
cem edere t ‘am .liem, hbrum j deRetiam argSmcneo
eodem fubditot . h. e. d ,« ..fl.nr.rem fnm d. ri-
eTlre obedire tptrttar , majori apparatu 8c am-
V‘y' rcr enarratione^
dIioh\ ^rTn Scripturi» , e veteris -rvi Chriftianotum exemplis
. . r facris phUofophia: , ?uxtt redkr Rationis didamina , placitis , &
e c Scriptorum conlcnfu , quam temporum angultix paterentur , infttudhim evul-
M 1 Zt?rTbcTL^ll malebat. H.fce con.Hib facie induSus , ad prx.cn,
®lfC tandnnque abfolvit , rem hoc patto, tum leremllitDo Regi gra-
rfrikCnJurn Ic accinxit, illmum
opus fcribcndi animi Demugogotum, rebus novis Ihidentium tcchnu ir-
«I”,' ‘Hd “««t ™ priS rbal,enare, „u7, maxime uulem lictu,
ni. PoltqnXmau-
venidet , 'libium illum , eleganter Sr accurati exfcnptum
, Epillola dedica-
Rc„, q„i iIlios ufu Sr lcitione deledlabatne , cnravn exhibendum.
Exempla,
“ 4
Rex lulfeiai . iranfimllum
veti» t m ab Vfirru , ur tynis ib, mandaret,. . rrout
). Vftrii I ttttt » live
/
L 11
fivc ex nrgligcotia , five ex perfidia illius , cui lacrum iftud depolitum fuerit concreditum ,
non amplius com paruit , ex oculis omnium fublatum. Archetypum verb , ad jacturam iflam
refar ciendam inter farcinas ingentemque librarii fuppclle&ilis Itrucm invcftieavic : (cd omni-
nb fruftra , veritus , iftud quoque in crebris iftis migrationibus , quas obibat , deperditum
fuilfc. Doluit vctfc & ingemuit , tot tantbfque labores St vigilias in iflo elaborando im-
penfos pcriille. Sed dum , poli animam ejus in ccdos receptam , ciftas, fchcdas, codices
mannicriptos , fafciailofquc lucraturo diligenti admodiim & cotiofo examine explorant hi-
redes , ut quicqoc ad D. V/erigm pertinebat t in inventarium , fi ita loqui liceat , re-
fer etur , archetypum iftud cx tenebris poft tot annos fepultum , emicabat de quo, tan-
quam de thefouro , cx crypta ctfofib , omnes , qui illius pretium ufutnque noverint , fibi
invicem gratulati funr.
Duo denique fchedioU , qui fand abfque piaculo prxtermitti non poffiint neque debent,
uepote plane aurea & magni usus , i D. Parr e edita , quorum alterum pias cruditafque ad-
monitiones St confii» ad juvenes Theologos facris Ordinibus initiatos , alterum rclponfio-
nes ad varia quzfita , an quovis prxtcxtu arma contra Regem fumcic liceat , & ejulmodi ,
tempore flagrantis rebellionis Parlamcmariz feriptas , complectitur.
u Poft mortem , Lmdini feroci , itcrumqtic edite eram viginti Conciones , qua» Vferitu
Oxtnii , dum illic ftudiorura causa degerer t A. MDCXL. habuit , i quodam Academico
ab ore notis rachygraphicis excepte : inelaborati quidem , St omni quxfiro orationis fuco
Se artificiali coropofitione nudi & vacui : in quibus tamen perfpicuitas cum pietate certat.
Non enim elegantiam fermonis , non Rhetorici colores , non minimam quidem eruditionis
foedem in concionibus ad populum habitis affcOavic oftentavitquc ; neutiquam fibi indulgens
pldc&ifve ; in fubtilibus perplcxifque Theologii 1pccuhr iv* atticolis excutiendis , aut in (e n-
t enti is S. S. Patrum aliorumqive minorum gentium citandis , orationis curfu ablque omni
linguarum dkzcx & Latini admixtione , ne Auditorum mentes , obfbculis hifcc impediri ,
laba Icerent , continuato. Si quod Sacrum argumentum t radiandum ellet , feletio 7 exm , uti
appellamus , congruo , de quo erat dicendum , fola futuri concionis przcipua capita , qiufi
compendiariam illius furomam , perquam ferta meditatione primilTa , charti illevit , expli-
cationibus , quas tenax memoria , fagax judicium , fadlitafquc & copta fandi , ex (acris
feripturis commumbufqne Theologii locis , utrifque ipfi maxime familiaribus , pro re nata
fuppeditavennt , inter feribendum omiftts. Cujus methodi ope Sc fublidio , afliduum iftud
manus condonator ium , pariem imermiflis reconditioris litcraturi ftndiis , facile quidem &
abfque tidio 8c anxietate foftinuic : ad quod obeundum nunquam fi aliquot horarum dare-
tur inrerfticium , accdTir imparatus. Si quod fpiritualis commodi , quod aliquomodo ani-
marum faluti conducere pudet , Auditor perceperit , li qui imer pnfemes illius documentis
inonitifque, concitato afttcku raptim edulii , meliores un&ioTcsqne redderentur , hoc fanc
magno (blatio fuit } nec quicquam mentem , dum in viti morufque confiniis deterit , ad
cremes avolaturam, cumulatiori voluptate perfudit. Sed cum ab ejusmodi concionibus eden-
dis femper animum habuerit VJferius avcrulfiimim , ab avaris iftis mangonibus , qui lucro
intenti , cx mala Notariorum , multa pro libitu aut interpolantium , aut omittentium fide
pendentes, illas contra mentem AuJorls in pnblicam lucem prorruiCiint , magnam injurum
VJferum * nomini St fami illatam fuille declaramus , St cum julb indignatione querimur.
Quod pari jure ceufendum eft dc libro , qui Ctrput Theologia , five fuuwta d" fubjlanti*
. Chriftuvi* Religionis , infcribicur , quem pro fuo , quo tempore K. I' D. Barlovio , i quo
ante triginta annos id accepi , exemplar dono dederit , non agnovit. Sed non opus cft
ut alios tcftes ad fidem faciendam huc advocem : ipfura 'Ufenmm in Epiltola ad D. Joan.
nem Do^nAmum cditotem , Maio mcnle A. MDCXLV. loipca , id atterentem habemus ,
quidam nimirum, qui, adhuc juvenis nonduroqne llndiis Theologias imbutus , in Adver-
furiis congclTittct , illic rtprrtri , eahdcuitue methodum , quam e! itu imibdi , jervari , maltu
Mitem ali a ex Cartvvrigrhl & Crokk' Cateehifmts , «i liornmtpte ttofira rium Inealogorum nfii-
tntiombtu , ad verbum defumptA j mulsa quaque ipjius tanti & judicii proniu contraria &
diftn* , St qui fatum doddnam haud (apinnt , quati per fatutam mftrta JatJfe , dc cujus
editione , illo in FVaUia tum commorante, procurata , cum primum audivi lier , non pa-
riina angebatur.
. Cum verb non tnultb poft brevis Catechi fimus d* principiis Chrifii religionis , majoris
operis tumultuarib congefu fiimma & epitome , in morum , altoiumque neophytum m ,
|gratiam St uftun , in Itudiorum Tiieologicorum ryrociniis coniaiptus , St mox in H berni-
cgm linguam yerfus , ex funepeitio apographo , mulrifqttc in locis deformato , fub 'pfius
nomine editus fuerit, fua intcreiTc duxit, tu interpolationibus expungis dclHtque , in com-
mune bonum priftini inrcgnrati reftitucrctur , cui , iu iterata cditrpne, diltmdfionis ctusi ,
nc incautis emptoribus deinceps fraudi fieret , prarfationem , fetoictipto nomine , A. MDC-
. LIV. prifigendam curavit.
Delitefcunt adhuc in privatorum manibus (cquentes libri , quos d D. Vfferit florentibus
annis cornpofitos fuille mihi cetto cot.itat.
, i I. De Corbu , JHemucbis , & Termtn-Unds , dc quo vide , qui fupri memoravi , qui
non ira pridem erat penes reverendiflimum D. Culitlumm SAndcroftum , Archicpifcopum
|Cantmarienfem , quo nemo iftiusmodi cunei iis liftilrn pretium ftaruere melius norat. Col-
I icetanea autem in Advcxfariis raptim 8e fefiiname- c .lamo ingcfta , ex quibus ranquam
Digitiz ed by Google
LIH
Jacobi Uflerii.
ex rudi in Jigeda pie mareria , pulchrum hoc furrexft opufculum , arrihet manu condonatum,
in Bibliotheca: Dublinsenfn archivis hodii prolbnt.
i. Dt primis fidei Chri/hono iu Hibern.x propagatoribus , h. e. de S. Pi/ladio , S. Patri-
fi, , ejulque in Sede Armachxno luccelloribus , quem , ut ipfe in cpiflola ad V, CI. ( a )
Gu! ulmum Camdenum , A. MDCXVUl. data , refert , rogatu D. Hamptoni , A rchicpiscopi
Armachani , faiphe. Sed de hoc opufculo non adei» folicite laborandum videbitur i cum
quicquid inibi exlUc , procul omni dubio in ampliflhno de Ecclefiarum Britannicarum pri-
mordiis opere longe nnjori apparatu & accuratiori examine reperiendum fir.
J. De jure primi tiaUs dignis itis , fedt Armacbana d S. P.uricii temporibus annexi , quem
ex lite dc prxccdcntia iotcr illum & Archicpifcopum Dubtinienfem orta, animo prorsus in-
vito A. MDCXKXV. compofuit. Vari* fchcdx de hoc argumento , cx Hcclc/iarum regj-
ftris regni que tabulariis propria ij>fius manu conlcript* , e quibus multa dc Ecclciiadids
Hibernia antiquitatibus, in illo libello omilla , St prorsus i quoquam inrada , erui poflint,
in iisJcm archivis Dublinienfibui ctiamnum funerfunt.
Memini me ejusdem brevem Jomnis Harrifeni , ultimum Mundi excidium A. MDCXXX.
fore , feripto , prout fanatici Enthuliatl* folcnr , mira quadam audacia allerenris , Elenchum
olim vidilie : in quo non folum hujus deliri calculatoris inepti* , ridiculis ablurdifque hy-
potliclibus fundat* , eque perversa annorum ab Orbe condito i Scripturis factis difpolltione,
& pefllma 8c infulfiiBma interpretatione loci Apoca/ypnci cap. XIV. ao. de mille /excernis
fljdiis
nAnt , ( juxta illum pro periodo
illum pro mundi habendis
Jurationis mundi
periodo durationis qui pro
habendis ,, qux to(idi
nro totidem an»»* , i
* 'l_ ' A r'
baptismo S. Jomnis , cum Chtidus qiufi ** ’incepirfer , inchoandis
triginta annorum erte ind , &
Tupcrioris fcculi tricciuno anno terminandis lutnir ) cxlculptxi fcd etiam crafli j JtlmbM
; roaldi , in Chronico , quod S. Scripturi, AiaishSfu liBe-
_ „ . auQantoxe ft cenflituife fomnuvit ., er; «rores dis
demondrationibus refelluntur. allatam
Multa alia, & magna quidem , animo agitabit D. VJjtrins , vir onini literarum genere
excultidmuis , 8c fublimi ingenio , aJ ornnia apto St compotito, pollens: cujus igneo vigo-
ojxf. m.
ri » vires corporis, I» nou piofligatx, f.litem alliduis laboribus imminutx , haud rcfponde-
runt, &aiiuJ fe f« io conlli tuebat , prxtcr (b) Jnjiitutionum Chronologicarum libros tres, in
publicam lucem edete.
i. Canonem regnorum Ptolemoi , ab ipfo e codice MS. in Mufeo Savi/iano 0 xenii cx-
feriptum , variis notii Hillorici» Se Chronologicis iiludrandum, nudi quidem i V. CI. J«-
inne Bainbridgio , Saviliano in illa Academia Adronomix Profrllbre , ad calcem Prodi de
Sphera , & de bypothefibus Planetarum Londin» MDCXX. cdiium.
a. Commentariolum de anmt magnis Romanorum , in quo de lufhit , agonibus Capitolinis ,
tndiCUonibnt , feculis , & ludit eorum fecularibus dtferitur.
j. Obfervationet in fajlos Magiflratuum & triumpiorum Romanorum , ab Ifrbe condita uf-
que ad excefum Cafarit Auguih , ex fragmentis tturmoreis e foro Romano ejfojfu , & d doihf-
Jimit noflri temperii Chronographis fnppletis.
i a. Mariani Scoti Chronicon : ExcmDur aurem fuum ex codice Cottonias\p tranfiimpeum ,
& illius deflorationem fcu Epitomen Rebertt Letharingi , Episcopi Herefordeijit , cum alio
apparatu ad ( c ) V. Cl* Gerar dum Jcannem yiojfmm , ejuldem Chronici editionem eodem
tempore molientem , litcns mtcrpclbttw , admodum gencrofo 8c benevolo aflcftu tranf-
miirt.
j. Novum Tcflamentum Grxci ( d ) cum Scholils variifque legionibus , i multis MSS.
codicibus, Si prxlctiim codice Alexandrino in Bibliotheca Regia, accurari collcdlis , quas
poflea (e) viro prxIUntilUmo & eruditi flimo , D Henrico Hammon do , rum Paraphrafin St
amplos in N. T. commentarios , adornanti , uti etiam poftea ( f J D. Briano Wahono be-
nigni communicavit.
( g ) 6, Libri Jebi Latinam veruonem S. Hieronymi , ex Grxca Origenis editione fuClam,
lifcis St allerikis didmdam.
obclifc
ut ex fequenti titulo , olim i febedis autographis i me
| 7. Veteres Epidolas Pafchalcs
exferipto , liquebit :
Pafcbafii LHybetani , Proteri i Alexandrini , D-tny/ii Exigui , & Bonifacii , primicerii No-
tariorum , Pafc hales EpifloU , quibus computi Ecc/efialhci , ex jraferipto Concilii Niconi,
d Patriarchis Alexandrinij promulgati , & in univerfo orbe Chrijliano ante Gregorianam
reformationem fontes aperiuntur , tx vetnfii/fimit MSS. codicibus in lucem edita, Cr notis
illujhatx d J. U. D.
Comi. Epid. CLXXXVIII. p. 133. 8c in Epid. Vffsr. Sylloge Ep. XXXIII. p. #4.
?( ba) c*
) VVide Epid. V/f. ad S. VVarium anno 1*30. "jvi Icripram,
'r . » Ep.r- '•‘■•a*
CLIX. p-p. 4ji*
43 f.
.. KJ». Icripram, p. 483. vide etiam de Alario»» Seoti
4JS- A’
Ibid. p. 43»- i9bj. —ad •Yogium A.
epill. 19
A' cpitt-
e ) Ibid.
D. < LaUflaiaii Epid. ad Vjfer. asj. p. 1*3,
id ) V. Epid. a;i- P- 1$1-
e ) V. Epid. a44. p. S43-
f ) In prsrtjtionc ad Bibua Polyzlotta. guoi ai textum Oratum tT. Tefiamouti attinot tolltttras
k X ; in pr^uiiuncU (ferius ex alin liti
.iu , on Maiomiis utri fque & ahii eo *-
nJijJtrnut U (ferius ex aiiii lilrii XVI.
im rovirtuiifimm MSS. antiq»ijfi»u ' ’
quifitii , lota variantia , qua moli 1
(6 3 V. D. Vfer. Epid. ad Capfelt. p. aos.
ttttt *
J. V fert i Vita
Hifcc
LIV Vita
Hi fce EpiftolU quinque cyclas Dianyfionot , cum quinae aliis feauentibut A. DCXVJI. 4
Caminus tore quadam Dienyfii adjetlis , & argumenta titulo um Pafchalium » ts£gypiiarum in-
veffigata folertia , addere propofiiir. lipidolam illam Dienyfii Exigui cum duobus aliis MSS.
codicibus , quorum alter in Bibliotlieca Bodleiana , alter olira ad Monaderiura Whitbelenfh
pertinens , in mufeo dodifTimi viri D» Thema Alieni , cxftac t variis lectionibus margini ap-
petitis , fumi na accuratione contulit : quod dc exteris quoque dicendum eft.
8. Epidolas Alcuini , five Allini , Afagitiri , uti appcllarur , Carali magni Imperatoris,
ha&cnus ineditas , quas ex variis codicibus MSS. in Bibliotheca Cetteniana repotitis , exferi-
bi curavit.
9. Epidolas Lanfranci , Archiepiscopi Camuaritnfis , ad diverfos toitiais , quas etiam i co-
dicibus Cottontanis accurati collcgir. f ,
xo. Anaflafti Bibliothecarii librum de vitis Romanorum Pontificum , olim,- viz. MDCII.
A ferunt is excufum , cum additionibus & emendationibus.
iCoUtOuKi- Prxtcr hxc ingentem quoque , imb & plane obftupefccndam Colle&aneorom , parrim pro-
pria iptius manu , j>art:m Amanucnfium , quos in xdibus fuis aut alibi lauto fb'pendio aluit
rctinuitque diligentia exfcriprortim , ex quibus duo grandia volumina , prxferrim de rebus
Chrortologicis , jam in Archivis Bibliothecx Jurirperitorum Hofpitii Lincalnienfis fervara ex-
feribi curavit D. Afstthsus Halcfins Cupri memoratus , molem reliquit VJferiut , quorum
pars magna, quam olim celeri manu verfavi , penes hxredcs manet, reliquae in Bibliotheca-
rum rum Oxonienjit tum DubUnitnftt archivis reponuntur.
AcaieS fani-
Jam per fuperiotis fcculi dimidium , ex quo nomen iptius inclarefcerc ccepifTct , ardam
luit». Cum plurimis viris, dignirare & eruditione mtigmifimis, amicitiam habuit, Undique, prx-
(litis onmibtis oiheiis , coluit : quales erant , puter illos , quos in hoc commentariolo vitx
fic (ludiorum ejus paflim pro re nata memoravi , 'fbamas Alor tonus , Episcopus Duntlmtnftt ,
Jonnnes Priftjuxikt , Epifcopus Wigernienfis , D. Hernicus Sptlmannus , cujus prxclaram dc
Conciliis Britannici t opus , antequam ederetur Audotis rogatu ad accuratum examen revo-
caverat , multi (que paralipomenis fupplevcrat , fojnnet Bainbridgius ; ad quem inter alia,
exemplar Synodi i S. Patricio olim indidx & pollci a D. Jacobo Warao publicatam mitit :
feannes Bainbridgius , Aftronomix in Academia Oxenien/i Profcflor Savilianut , faames Gra-
vius , ejusdem in cathedra Allronomica Succedor, Tnamas Jamcfius , Guliclmm Gilbertut ,
Abrah, unus Whtlecus fit Arnoldus Reotitu inter noltiares : imer verb exteros Gerard us Joan-
nes 1'cjjint , hic iterem nominandus , qiicm juxra fecum in Hibernia habere voluit , fit Ec-
clctix Armacbana dccanatu donandum , licet irrito conatu , maxime cupiebat Cbrifhpbarut
Ju/lel/ut , Ifaacus Vejjius , tu mu fit t* masJfar , Claudius Sarravint , David Blondtllut , Fte-
dericus Spanhemuts , Jacobut Gaurus, aliique, quibuscum commercium veri litorarium fit eru-
'S jUV.
EptftoUraa
ditam inflituir , ut aoimde ex ingenti Epillolarum Syllogc, Ltndini MDCLXXXV1. publi-
ci juris fada , condat. Di/Hteri non oportet , multas ex iis deperditas , multas ab Editore pro
prudentia Cua fubdudas Sc fupprdlas fuifle : nihilo fecius thefaurum dodrinx multi generis,
magni xfltmanJum , jure appellaverim .• in quo varix rerum curiofarum in Theologia , Hi-
Aoria , fic Chronologia notitix fic documenta occurrunt. Ex his Ledor ZJjferii tam in fuis
quxfitis , qulm in refpontis , ingenium , folcrtiam , judicium , fapientiam , fic promp-
tillimam aliorum , quos hic nominare ommnb fupetduum videbitur, (ludia adjuvandi Ac pro-
movendi , contilio , commendatione apud Magnates fic Prxfules , liberalibus largitionibus ,
codicibufque MSS. commodatis , voluntatem magis magi(que mirabitur. Sed in hifcc com-
munibus elogiis , qux tamen magno in pretio haberi debent , referendis longiorem moram
facete txdio foret.
Pauca dc Bibliotheca illius , non tine magna indutiria furfiptibufqoc magnis per quinqua.
Vfirii thecaBib lio-
«illinu.
ipf) n>- ginta annos & ultra cojlcda , rdlanc dicenda , qux uri i fufccpti operis ratione neuti-
quim aliena & dillona , ira ingenuo , & candido Lcdoci non ingrau, uti (pero, cenfe-
buntur. .
Olim , dum florente Ecclctia , res domeilicx incegrx darent , Vjferius fdediflmum hanc
Bibliothecam , e decem millibus libris, tara imprefl», quim (a) manu exaratis , conflatam.
Collegio Dublinitnft , in quo educatus fuerat , in perpetuum oblervantix fic grati animi te-
dimonium fic moniroentum, pod mortem dono dare apud (e condituerat : fcd mutatis tem-
poribus , novaque rerum facie ubique per univerfas Britannia s indura , de filia , cujus vir-
tus , pulcherrima forma, ingenium , raodeilia , rcliquaquc muliebris (extis decora , quando
nnpferar, ampliflimx dotis vicem fupplcbant , cjufque numerosa prole , aliquo modo provi-
dendum efle judit potentior paternx cur* fic pietatis ratio. Dum enim pod exortam Hi-
bernarum exerrandam rebellionem fic lanienam , omnibus reditibus , fundis , fbrtunffque ex-
fpoliatus , angulliis rei familiaris opprimeretur, vix aliud quicquam, qjo erat donanda, illi '
(appetebar. Omnes verb , quibus harum rentm erant aliquis ufiis , cura ambrque , ne in
multorum manibus didralicrctur , in publicos litcrarum, fic meracorum ufus alicubi integram
fervari cupiebant : quam ex certa fide condat , tum fereniflimam Regem Danaa , tum Car-
dinalem Mas.arinum , tingulos nimirum in liium peculium , redimete voluiile. Sed intercedit
.. salli I
( a ) Vide Catalofum litrarmm MSS. afnd Dublinium f ui frstar alia , Viri aftimi Cf fama JrmfittYnt,
]ac obi Uflcrii , Mw Hibenu* tiluflrtfimi Primatis , BiUiettuam ftUctam tuflUat : in magno opcic
1Catalogorum oxen. ifpy. in voluminis fecundi parte altera pag. ic.
Cronftoellui.
Jacobi Ullerii. Lv
T:ro»anUmt, Quis autem crederet hominem , enthufufmi furoribus fiibindr correptum , &
humanioris litentur* oforem , caville , ne chefifon* ifte extra Aagtim , non fine fumma
infima genti inurenda , exportaretur ? Interim commodum accidebar , uc Diirtoics copiarum,
qux duce Cromiettlo Hiberniam expugnaverant , perquam laudabili armulatione incitat» , gre- pe-
cuniis ad bis mille «c ducentas libras llerlingicas exfcrcfcemibus , tum ex fuis , tum cx
gariorum in exercitu militum ftipendiis fimul collcrtis , ut in Bibliotheca Dublinitnfi pri-
mum condenda fartum fuerat , de libtis Vfferutnts , nt nobilis eidem Bibliothcc* fieret
accedi» , redimendis convenerunt. Sed poftqoim in Hiberniam adverti fuident , referto
ifthoc propofito , ne tali admixtione quippiam exinde glori* , quam captabant , decede-
ret de novis conclavibus alibi exilrucndis , in quibus ad maiorem munificcruix oftematio-
nem feorfim reconderentur , deliberarunt. Nondton conftmiti illi re , in quafdam arcis Dh-
blinienfis cameras, quibus propemodum incudodiris , nimium facilis patebat aditits , detru-
duntur: malorum hominum , qui multos , uri fmur , tam cxcufos , quim manuferiptos
optim* notx , codices cUm furtipuerant , fraudibus obnoxii. Poft inlburatam Monar-
chiam , vix. anno MDCLXI. quo tempore excellent i(fimus & illufttidirous Princeps ,
'facobuS , Dux Ormendia , fumma prudentiii dc fortitudine Hiberniam gubernabar , fc-
reniflimus Rex Cartdnr 1 I. ad quem omne illud jus devolutum erat , Proregc & Ordi-
nibus regni petentibus , communi Bibliothcc* , quotquot fuperciant , inferri pto beni-
gnitate lua juflit. ... r
Iu Balilica U e(hnona(!trienp , quod mortale erat D. Vfifni , reconditum jacere lupra-
dixi , fcd ibi inter tot Regum Magnatiimque Maulolca , tumulum illius , utpotc oullis no-
tis infignitum , quifpiam curiofus frullra quiret , quem hxredcs , five quu ille vetuit ,
five potius ad declinandam invidiam , in illis calamirofis temporibus condididc neglexe-
runt. Sed ifthoc adfeititio , liert maxime debito , honore non eget ille , qui monimen-
tura , omnibus feoulchralibus titulis gloriofius , & quovis mitmore 8c *te perennius ,
fciipds immortalibus fibi vivus pofucrat , quorum perpetua utilitate dc beneficio Cuna per
omnium fcculorura memoriam uique ad ultimam petituri mundi itaicm pconagabitur. Quan-
tis veri» elogiis prxconiifquc condecorari meruerit , vir prxftaiitiflimus , J«annet Gravius ,
quicum illi magnus amiciu* ufus dc ncccflimdo intetccflcrat , pro fummo erga illum alfc-
rtu , ingenti reverentia , 8t jtiftiflima illius virtutum & conlumraatiffim* enidiuonis
ad-
miratione6 ( a ) olim hac frquenti epigrapbe , digna, qu* tabcll* deaurat*, ad murum Sa-
cel i , juxta quem fitus ell , appendendx , inlcribatur , polleris tcilatum voluit.
(•) A. MDCLV.
M- S-
JACOBUS USSERIUS»
Archicpifcopus Armachanus ,
Hic litus c(l.
Rerum eruditionem
Ob ,
Ingenii acumen ,
Dicendi dc feribendi facilitatem ;
Morum gravitatem fuavitate conditam,
Vira: candorem & inrcgriiarem ,
aEquabilcm in urraque fortuna animi conftanriam.
Orbi Chriftiano dc piis omnibus charus i
Omniumquc judicio , prxrcrquam fuo *
Prxlul vere magnus :
Qui Ecdcliam veterem indituris ,
Clerum fuo exemplo ,
Populum concionibus ,
Alfiduc inftruxit :
Qui feripturas Veteris ac Novi Foederis
Commentariis ex ultima
Er recondita antiquitate illullravit ,
Chronologiam factam pr illino nitori rclliruit ,
Bonarum artium Profcllorcs , inopift atflictos ,
Munificentia fublevavit.
Denique qui hxrcles repullulantes calamo erudiro contudir*
His ingenii dotibus , his animi virtutibus ornatus,
Antillcs optimus , piiflimus, mcritillimus ,
Inter bella civilia , de patria: lux dc Ecclefix funcfta ,
Sibique lurtuofa ,
Cum nec Parrix nec Ecclefix diutius prodefle poterat f
In Chnlto pacis aurtorc placide obdormivit.
Anno Chrifti . . . XXI. Mulli
MDCLV.
Astatis lux . . . L XXV i.
ttttt 4 ELOGIA
Digitized bj&£s»Ogle
L VI
ELOGIA
E T
TESTIMONIA
Illustrium et Doctissimorum Virorum,
D E
D- JACOBO ARCHIEPISCOPO
USSERIO.
ARMACHANO.
JOANNES BRAMHALLUS , Archiepifcopus Armachanus in fine Diflmatio-
nU dc Sabbato Se dic Dominico , illum appellat eruditum fuumque reverendijfimum
Metropolitanum , fub cujui pie & moderato refluunt per aliquot annos Epifcopus in pro-
Tincta UJ toni* vixit : pag. 954- & denique in extrema conclufionc , addit that he an
bonour /0 his native country , an om ament te tht Reformed Church , a confcionable Prtacbrr,
and an exemflary panem ef piety. pag. ?j8. in editione operum illius , D ah Unii. MDC-
lxxvii.
B R1 ANUS VV ALTONUS , Epitcopus Ceflrienfis , in prxfatione ad Biblia Po-
lyglotra , Lendini. Inter quos primae merite tenet Primas ille reverendijftmus Hiberni* , Ja-
cobus Ullctius Armachanus , i tuuaqiUs cui inter alias virtutes , hae propria laus erat , nil
proprium habere , fed ex efiufa benitate omnia ia Reip . literarist Ionum communicare , qui
ex tnflruBiffma fua Bibliotheca libros plurimos MSS. & impreffos vanorum idiomatum nobis
libenter commodavit , confli ium que fuum , quando ipfum convtnirtm , impertivit ; quo in mul-
tis me adjutum profiteor : baud inique tamen tulu , que erat animi candere , fi in quibusdam
diffenftun libere profiterer.
JOANNES PEARSONUS, Epifcopus Ce(iricnfit , in epiflola dedicaroria ad Gil-
bertutn Archiepifcopum Cantuarienfem Vindiciis Ignatianii prxfixa , Cantabrigia »671.
Quid felici fimos erudi tiffimi Primatis Amiachani cenatus , quid cenfpirantem originalis Graci
codicis d doElijfime Voflio peropportune procuratam editionem , quid H animandi viri optimi
confumrnatifjimique Theologi , lucubrationes commemorem f
In proarmio :
Jacobus UlTerius , Archi epifcopus Armachanus Hiberni* Primas , Vir mira in bit rebus
perfpicacld f deique.
JOH ANNES DAVENANT1US, Episcopus Sarisburienfit , in adhortatione ad
fraternam communionem inter Evangclicas Ecclclias rcluurandam , Cantabrigia 1640. pag. 84.
Rech obfervavit reverevdijfmut Archiepifcopus Armachanus , Vir fingularis pietatis & om-
nigena eruditionis laude cumulat ut. Quod fi quit &c. in concione coram Rege pag. 18.
JOHANNES PRIDEAUXIUS, Epifcopus Wigomienfis , in Lectione XIII. qux
eft de mille anntt Apocalypticis , pag. 109. Oxonri 1648.
Infinita hic congeri pojfent ad boc firmandum tejhmtnium , fed ifla non capit mei mfhtuti
compendium : peri pojfunt d locmpletiflimo folida eruditionis & totius Antiquitatis gaxjopbylacio ,
Arcbiepifcopo Armachano , de Chrifiianarum Ecclrfiarum fuccefiione <£• flatu : cap. }. 4. j. 6.
JOSEPHUS HALLUS, Epifcopus Norreicenfis , in epift. ad D. Vfierium , Maio
1 6 47. in Sylloge, pag. Jl$.
Gratulor vero ex animo , te , Antiflitum decus , S. Ignatio tuo : gratulor tibi , imo uni-
verfo orbi Chrifliano , Ignatium , merittflimb tuum , fed quidem & tuo beneficio noflrum. Gra-
tiorem profetlb operam navare Dei Ecclefia nullus unquam potuijfet , quam tantum , tam an -
t, quum pietatis exemptor ab inarta temporis vindicando.
In epiftola ad eundem, Julio »6jo. p. JJ4.
Accepi d te pridem , bonorandisftme Prejul , munus egregium , tique uno dignum , Annales
factos veteris Tefiamenti accurarisfimi digejits.
D. JOANNES FELLUS , Epifcopus Oxonienfis , in praefatione ad Epiftolam S.
'Bamaba’. Oxonii 168 J. .
Hac poflqudm per plurima fecula in Bibliothecarum pluteis delituijfet , reverendis fimi Ufle-
rii Armadiani Primarii fiudio & aufpieiis prelo boc in loco fubjiciebatur anno 1643.
Deinde — qua de opere tpfo dicenda fuperfunt , ut viri magni, memoria litem , verba
Hlufirisfimi Primatis proditii, qua flammas tvaferant , exhibebo. Quid autem erudotisfimus
Hiberniae ,
Digitized by Google
L VII
De Jacobo Uflerio.
Hibcrnix, & melioris liitratura P rimar de F pii ole hujus eidiore fenftrit , qoanquam noi ex
dictis liquido appareat i indicia tauun fiunt fatis clara , que fidem factant , propendi ff: e:tm in
hanc fententiam , ut crederet , opus hoc Scriptort ignoto deberi.
HENRICUS HAMMONDUS in cpiflola ante Ditfcrtacioncs qttatuor de juribus
Epifcopatus Londini 1651. c diris.
I allii inierim , nec pauci nec contemnendi Theologi ad tutandam Epfceporum vpo^aoia» ope-
rat & Symbolas fuat contulerunt , fingnli fingulis & jufiu voluminibus rem integram exor/i : qui-
bus ut fas erat , reverendisfunut Archtepifcoput Armachanus > Hibernis Primas , fisis de ori - 1
line Fpifcoporum & Aletropolitarusn , Ct de A fu Proco» fui ari eruditis funis Diatribis , facem .
protulit .
In DifTcrtatione fecunda de 5. fenario cap. 1. pig. j 7,
Taceo lubens , quid in hac re reverenditfimus Primas Armachanus prafliterit , & quam fe-
liciter ille ( nec fine peculiari Dei providentia fic difponew ) Latinam , licet barbaram, ver-
fionem , Vofljano Graco exemplari per emnta refpondentem , eodem fert tempore (tpsoque fan-
guinarii fient i , Epifcopis adeo infen/i, articulo ) ex vttujhsfissns Angliz codicibus erutam Oxo-
nix lucem videre juferie .
ABRA HAMUS VVHELOCUS in epift. dedicatori* , Beda Hiftorix Ecdefiafticae
Gemis Anglornm prxfixa , Camabrigi a 1644.
Ea ( hiitoriz Ecclefiaflicx /iriranno-Saxonmm profelTio ) * mihi destinata 'a viro nobili , nunc
non fine detrimento Uter arum hac in terris vita defunilo , antiqtdsfima , diem vixerat , litera-
turs. & fidei , D. Hcnrico Spdmamto , & ( quod me aliat huic oneri plane imparem pluri-
mum confirmavit ) fub aufpieiit reverendi ifimi Armaduni , totius Hiberni* Primatis , qui Lon-
dino huc ad majora Comitia Cantabtigiam 1640. veniens , voluntatem pii & inclyti Senis — —
explica' t , mhique ipfe Profui amplisfimut Saxonica Evangelia Auditoribus , ex idiomate Sa-
xonum antiquo aperienda tunc quidem propefuit.
In epift. ad Lectorem.
Hifloricum opus commentationes hifloricas defiderar has , fi reverendijfimi Armaduni Bri-
tannicarum Ecclefiarum primordia , { quibus quid addere conari , effiet lliadas , poti Homerum
feribere ) ad manut habeas , ex illis pete.
Idem in przfat. in Evangelia Perfica cap. vi. S. Matthai verC I J. Londini 16 jx. qui operi
immortuus fola priora XVIII. capita excuderat.
Quin & citm patriam Gothicam Pcrfx ex parte pro fua agnofeant , claufidam hanc e Go-
thicis 4 C/. Grutcro , ut vir fummus in Ecclefia , reverendisfirntis Armachanus , Jacohus Ullc-
rius , mihi indicavit , erutam , 4 grege Chrtfii fub Ulphila Epifcopo circa annum Chrifii plus
minus CCC. recitari folitam, hic ac feribere non fupervacantum duxi.
GULIELMUS CAVEUSin Scriptorum Eccldufticoram Hiftoria literaria .• in S.
Chryfoflomo. Lund. 168S. pag. 169. Prerer ea, que ad fcripta Cllryfoflomi enucleanda hacte-
nus obfervavimus , citm plurima incredibili plane diligentia undique collegerit noraverltque i
trdtv U.lerius in Bibliotheca Tntologtca MS. placet in Leti oris gratiam pauca inde feligere , &
'l« certa capita difribuere.
J HENRICUS VV HARTONUS in prrfitr. ad Jacobi Vfferli Hiitoriam dogmaticam
'controvetiiz inter Orthodoxos & Pontificios de fcrijuutis Sc Cietis- vernaculis Londini 1690.
Sirum quotquot Ultras meliores colunt « norunt & femidtSH » quanta fuerit Ullcrii , & quam
difufa eruditio , quam infinita letlio , quanta judici* gravitas. Inter tot certi /iteratura iu-
flanratoret dr orthodoxa religionis pu files , qn*s Jeculo pofiremo tulit orb.s Britannicus , illuni pra
aliis habemus , quem nobipnet tpfis erat alemur , & in re liter ana ducem futuamus.
DRAXUS apud Eyrium in epift. ad Vjfenum in Syllogc , Epiit. XXVIII. pag. $9.
limen illud Itlandiz & in Academia Dubltuienll Prof-fisr Regius , Theologus tam vcn-
nttmpmbs , Ut fi ve feripta fivt difputationrm requiras idoneus est , qui cum tota Papiflarum na-
tione concertet.
D. JOANNES MARSHAMUS in xpswvxaip ad Monallicon Anglicanuin. Londini,
Anno 16JJ. dc rccufurn Anno i^Sa.
Sed quid ego fpicilegmn pofl uberrimam mtfftm ? De Britannicarum Ecclefiarum primordiis
ufqMt ad Auguftini mifftonem , non ita pridem , fumma cum laude , fcripfit Jacubus Ullcrius,
Atchiepifeopus Armachanus , vir ob eruditionis immenfiiatem , morumque fanllitatem toti orbi
venerandis fimus , ob benevolentiam mihi colendis fimus.
JOANNES SELDENUSio Prolcgomcnis ad Marmorum Arundcllianorum Infer ip-
riones. Londini 16x8.
Codicem , qui hec nobis fiif pedi ravit , Samaritanam , magnis impenfis ante quadriennium
ant circiter ex Oriente fibi comparavit reverendi sfimui Anttjles , Jacobus Ulici ius , Archie-
pifiopHt Armachanus , vir fumma pietate , judicio fingnlari , mfiyue ad miratulum doElus , &
literis feverioribut promovendis natus. Alecum exemplar , quod vr rufius efl , & eharadere
Samaritano , fcsticei vttnflisfimo , <7 Ebrxis in mfu ante Efdrz tempora , deferiptum » pro hu-
manitate fua , cui plurimum me debere fem;er agnofeo , in Anglia circa id tempus cemsnnni-
cavit . In Hiberniam fecum pejhnodu n tranfvexit , priufqudm iis , qua Volui inde exfcnbtrt ,
adverfaria mea ditaffrm. Literis igitur nuper rigatus , eas capitum fr. & X. Genclcos partes,
qua Patriarcharum te-npora defignant , ex eodem ad tue ex Hioecoia tranfmifit exferiptas , feu
poiius accuratisfimit depiilas.
JOANNES
Digitized by Google
l
LVIII Elogia & Tefbmonia
J OA N N ES GRAVIUS, Aftrononsix in Academia Ox»nierfi Profeflbr Savilianut
'Londini MDCL 4°« revertndifim* Profuit , Jacobo Ulterio, Archiepifcop o Armachano , pu-
tate , doftrind , caterifque animi virtutibus maximi confpicuo , binas Abulfed* tabulas , unam
Chorafmi , alteram Mavaralnahrx , finmd •bftrvantia D. D.
In E ai dola ad D. Georgium En tum ance D. joannis Bainbridgii Canicularia, ab illo edita.
Oxonia itfaS. 8°.
Eruditis bos , vir deifijfime , de anno Caniculari commentarios fcripfit non ita pridem
Joannes Bainbridgius , fuafm ac impulfu reverendi fimi Archiepifcopi Armachani. Ne au-
tem viri eruditi fatus una cum Parente exfpirartt , idem reverendijfimus Arni lies me conve-
nit , rosans effiaritdnfqut , ut id negotii fufe iterem , Parui non invitus , tum , Prafulis unds-
quaque doSUjJtmi aulhritate commotus , tum /ludio memoriam yhri mihi , dum visat , amicifi-
mi , confervendi addulfut.
D. HENRICUS SPELM ANNUS in pr *f. ad Concilia Britannica. Londini* 1 639.
Claros multor Epifcopos ( Fautores hujus operis ) intel/igo me dicere : reverendi fimos in pri-
mis tres Metropolitas , ( liceat eos omni cum honore & humi/ itate uommafft ) D. D. Georgicam &
Gulielmum Cantuaricnfcs , atque D. Jacobum Armachanum.
In notis ad Synodum aliam S. Patricii , pag. 59.
Secundam hanc 5. Patricii Synodum ex Andcgavenli Bibliotheca tranferiptam , ad reveren-
difimum Patrem , D. Jacobum Armachanum Archiepifcopum , Primatem Hibernis , mifit ali-
quando Jacobus Sirmondus : & eandem mihi Profui idem , eruditione & pietate Jfehatifi -
mut , I. Aprilis 1618.
D. ROGERUS TWISDEN in prxf. ad Hiftoriz Anglicanz Tcriptotes antiquos:
Londini 16$ 1. de jiilredi Scriptis — — quod <j digni fime Armachano debemus , in quo cum
incredibili doUnua & rara puriorts antiquitatis cognitione , quam norunt
Et Tagus & Gange t , fer fan & Antepede t,
morum eximius candor , & in infhnmdo imperitiores mira {navitas , feria quadam & Spifco-
pali mixta gravitate , certare dignefeuntur ; d que non parum me in hoc epere provehendo ad-
jutum profiteor , utpoti qui tuto barentem fspius extraxit , & deviantem in viam rtduscit.
GULlELMUS SOMNERUS in praefatione ad Di&onariuai Saxonicum Oxonti
1659. fed. 6.
Hujus autem generis liber ille Medicus in Bibliotheca quondam Regia , Parapbrafit etiam
Saxonica , cujus ufum reverendi fimo totius Hiberni* 'primati , Jacobo UlTcrio , Arcbieptfco-
po Armachano , vire quidem incomparabili & {eculerum omnium memoria digniflimo , me de-
bere gratus fateor .
D. JACOBUS VV ARAUS, Eques Auratus in Antiquitatibus Hibernicis : Londini
I6J4. cap. XV. pag. 67.
De hac re ( . c. dc Acadcmiis live fcholis iniignioribui Hiberni*) qui plura fcire avet ,
confidat profunda eruditionis virum , D. Jacobum Uifcrium Armachanum 1n opere fuo eximio,
de Btitannicatum Ecclefiarum primordiis.
In przfationc ad S. Patricii opulcula , Londini i6f6.
Librum ejus (i. e. de tribus Habitaculis) kaflenus ineditum mihi eantmunicavit D. Jacobus
UlTcrius , nuper Arcbiepifcoput Armachanus , vir ob eruditionem cum moribus fuaviflmis con-
junilutu celeberrimus. Ejus fuafu , & ex illius bibliotheca injhruOijfima , nec non i nobili co-
dicum MSS. thefiuro Cottoniano , & aliis , in annotationibus noftrit pafim citans , Biblio-
thecis , conquifitu fubftdtit , hoc penfum aggreffis fum , eo fir.o , ut bone publico mferviat , cui
quidem nojiram in ea partt indufiriam pr ede jio is olim exijlimabat.
In annotationibus p. 1)7.
Atque hac hailenus quorum plurimo e Brittannicarum Ecclefiarum Antiquitatibus d D.
Jacobo UlTcrio , nuper Archteptfcope Armachano editis Anno 1659. me haufifj e libens agnefeo.
In notis ad Synodum S. Patricii , pag. 116.
Canones hujufmodi debemus apographo ex antiquo codice MS ■ Andrgayenfi deferipto , quod
jam olim ad D. Jacobum Ulterium , nuper Armachanum Arcbiepifcopum , i Gallia mifit do-
thfn/.HS Jacobus Sirmondus.
In notis ad alios novem canones S. Patricio adlcriptos. pag. tll.
Quintum & fex tum edidit jam pridem dottifhmus Jacobus UC Icriu* , nuper Arcbiepifcoput
Armachanus.
In piarfar. ad librum de Scriptoribus Hibernia. Dublinii. 1619.
Ex his, ut de MSS. mufei mei taceam, plurimet fuppt ditavit mihi illufirisfimus Profui, Jaco-
bus UlTcrius , Arcbiepifcoput Armachanus.
Idem in libro de Prafulibus Hiberni*, pag. 19.
Jacobus UlTcrius &c. vir propter exqmfitam eruditionem , facundiam , vita fanfhmonianu ,
more/que humanis finiet , meruo celeberrimut »
ARTHURUS DUCKIUS, L L. D. de ufu & au&otitare juris civilis Romanorum,
Londini 1679. lib. a. cap. 8.
Contaminum magnum fui f e in Britannia ex Helena matre Britanna natum, conjianter af-
ferunt , non fili Hqtoria nofira Scriptores , fed rj exteri } tdimque contra Julium Firmicum
& Julium Lipiium ftrenui defendit reverendijfimus Jacobus UlTcrius Armachanus , qui
Digitized by Google
/uo
i V « r t/Y' .
De |acobo Uileno. Lix
[m» merito *b infignem hierarum mutuum fciemium inter Britanni* nofira ornamenta annutae-
rJHfR ANCISCUS TAYLERUS in Epiftola dedicatoris ad D. tJffenum ante Capi*
tula Patrimi, Hebraice & Latine cditt , Londini. 1651. 4°. Libellum hanc ut
claritatis tua
patrocinio committerem , multa ptrfuafcrunt. Jnfignit tu* eruditio fer totum orbem Cbriflianum
divulgata , piet At egregia » ubique terreum celebrat A, benevolentiA in me eximi*
, fer plurimo/
AHMot conwmAtA. h libro hoc transferendo , /i ofer a mea tibi fUceut , altis profit , merce -
dem me ftui* amplam recefi/je libent lubenfqme profitebor. Interim Deus
optimus maximus te,
intratura ornamentum peculiare , in Ecelefia emolumentum fingulare diutijfimi
fervet incolumem.
ARNOLDUS BOOTIUS in calcc Epiftolx ad D. V/ferium Armacbanum , Pari -
^>,‘Ut*MjU6, jdtm/Vf LeQor, quam vera fint , qua paragrapho hujus Efiftola duodecimo memo-
ravi 'de D. Atmachani mente fuper veritate Hebraica , CT ut ibi confiet , quam diverfa
ille fennat 'a Cappcllo tn ea contreverfia , qu.i m hic eontra ejus Criticam agitavi
, ac quanto-
iiili difplictat improbus ifiius viri Conatus , variat Hebraici textus leMones
ex JJCX. /*-
Vepretum difertpantiit atque ex codice Samaritano procudentis :
vifum efi hic attexere litte*
J a^buS venerabilis ille Profui , non magis eximii pietate morumque ^ /anilitate & Epifco-
,/,7 Luneris fedula extentione , verbique Dtvini annuntiatione indefcfsa , quam
omnigena ae
recondite eruditionis laude , liapsarXmqpC Orientalium penna plane ftngulari
inclytus , ad
fiam meam contra Cappcllum epifiolam refpondit , ac quibus eam
publico donandi auttir mi-
hi ac tmpulfor fuit.
In appendice ad Buxtorfium. ib. p. 97.
quomodo in me fibt tempera fiet , quum m ipfum Prefulem
Armadunum , illud ve-
Et
nerabile toti Europx caput , & tot tamque eximus dotibus ac virtutibus
cenfptcuum , haud
CwpdlMI , medullitus arerer, profanam ipfius innovationem damnari a tan-
to talione viro , uti omni virtutum genere , ac verX faptintiX prafulgeuti
, ita in cunctis tum
reconditioris Intratura partibus , inque linguis Orientalibus
confummatifimo.
IheoleJu , tum
HUGO GROT1US in piolegomenis p. do. ad HiUoriam Gothorum Bcc. Amfie-
ltJ' I<?55> Arcbiepifcopui Hiberni* , UiTchcrius, magna diligentia judidique vir.
HENRICUS NORISIUS Cardinalis , in Cenotaph. Pifast. Dilore. 1 1. cap. j. p.
12 1. lrenetiis »6$i« , . . , .
Innnnn enm lr.de verfnnu.
u liet itu in rtbn, Ckruml^ci,
Dc Eptebts Syro -Macedonum. DillcnaUonc primi cap. a. editioni* Lspfienfn
_
V' ,1 dentr.emmn rmi Macedonum Aiianoram , yud emninm premeu , Jacobns
Langius Ricdolius, nlii,nt idem
exfiripftnx e.
UllcrUu , prnf.rmnvit , k f
HENRICUS VALESIUS in Epiilola ad D» VJJerinm Decembre Idjt Pnrifiit
data in Syllnte epift. ajH- P»*- <*«• . .
ag* grenu , ejnnntu pefhem mnxtmns , ob etlred hternriiem munere ( An-
nale! Veletis Tcltamcnli ) jn. >" b-..rnnrin»n ift' ctnfxi/li.
Sxm Jl«dnm tmmi libri nd tr—
di r iliimi & «inr.i, fmi : Sei 4>V fr‘ curri, .hnnd. H/tuxT , ytMittw fi,
in • mni genert i«-
ilrint Amne m r,v UOime m nhnm mr frtfecift ingtnxe )urtr , it.
txinm rx fccnndx
mediurtm frMen m
fjr,,'r\n, den, .perit, i te rdunm e/ir r.uftr .erepi , ffrr. rmn
'^InT“t'a”<.ru ad EuftUi HKtotiam Ecclefia(t,'c«n. f.ri, Idjj. rx Anglta , 4 Jacobo Uf-
Tertiat tadev fnu Hcntia Savilli , drBiflmt , nd mc xnjlmi
B. Polycaipi mnnnfaiftnm Eu-
ferio Atmachano. -Ve» r.i» in UlTetii nui, nd mnrrynxm
feb' ni l hirri, cedictm rx Bibliethua Savtiiana /xndxri
nninudvrrlij/em , txrujHt radiem
Lime xnnrit , rx Air/ml Irci, . .16 Ulle, io frrlui, , drprrhrndi/frm
, frihdrv, .1 e. per Ii-
trrat « feriet t,»t crdici, USiimt , ( imtgrmn enim 4»
e. cllunm rflt exiftrmxlxm ) nd
' .-M, mineret /"« w» crdierm r/xidem iffnm . in cLmn feriflnm bnmiycrni ,
1 , Oaonici li’, 4 Savilio d.nunm fmfe mihi referiffi,. Luerim rditimem Robetu Sie-
rx fitt ilio mxmjcnfn e-
nhani liuim nd rnt mifi , , in enjui mxrgine Savilitat emenduirnt,
dir, drtramprn, .dnuuitru. pxxmn rnmrn emrjieerr p««t , mn emne, ferifii „S„i, le-
91u, i.nu terl4tf.e efe
Ji.net nd Ium edimni. Mu nfffr.r Sivilnu , f'd eu mnmm.
r.llimnbnt ffneinm enim leSU.nel ni Ullcno t/ertpt. ili,
cAice frrjunnt.r , ?«4t 4 Sa-
.rucrmrlM effe pr/lei deprehendi. Prueren idem Savilim
nd rrnm tilim td.nmil mni-
emtndnume, ex cidice Joannis Chtiibpboribni , f«em feilieb Cbtiliophououu!
kli/ul mnnnfcrtpti, exmplnribu
emenleru.
,m
GERARDUS JOANNES VOSSIUS, de Scientiis Machcnuticis cap. 66. (e{t
16fi 1648 lacobus Ulici iUS . Arcbieplfcrpu, Armachanus, & terixt Hiberni* Prmnt , d
rdtbu , rnm Gticur .m AUrmnmeru
Macedonum Lr Alunorom nnnr Se/nri difenuimem ■
1>H. de i;r. divini
ren.
p, rnpepull , nd Macedonici & Juliani eitni rui. ne, ncctmnmdu,.
Digitized by Google
De Jacobo Ufleno. LXi
dr eruditionem reconditam t abflrufijfima quaque rimantem , & bono publico eruentem , ex xni-
mt /ementu dico , fum admiratus.
FRI DER1CUS SPANHEMIUS in epiftola ad j . par tem Dubiorum Evangeli-
corum Gencv* 16$ 9.
Pngentts tuo virtutes , fummt U fleri , non veflro tantum orbi noto fient , fed & uo-
firo , & ubicunque pietati fuum decus , eruditioni fuum pretium conflor. Sacrum fine munus
illud , ad quod divinu bonitas te evexit , per fe magnum efl (£* fp/endidum , fed cui major
u te dignitas , nccedit. A 'ee eum fide Armachana unquam felinus alium, quiit» ex quo tu
illdm emmum dpfldufu occupas , & Eeclefiaflica rei in amph fimo regio praes. Non Hiber*
„otum hoc tdittuM & Britannorum veflrorum judicium efl , fed bonorum omnium , qui exi-
mius illa t virtutes tuus in te fttfpiciunt. Vtfiura eruditionis tue monumenta haud quaquam
intra Hiberni* vcflrt littera coercentur , fed magnd cnm nominis tui gloria , ubique terra-
rum teruntur. Quam eruditi & fohdi Orthodoxe veritatis antiquitatem , & Romz fiquto-
ris novitatem contra ptrfrnatum quendam Emiffarium afferutris , nc illa quidem Societas
non fintit , que te , omnia alia cogitantem , in eriflicam illam arenam tenere pertraxit •
Tne/aurum antiqustsut & penum uberem eruditionis prifea Vident , qui opus tuntts vident .
Nec ignorare vtlnifH orbem Chriflianum , quam parum prifei Hiberni & Britones veflri
fi abjecerint coram Vaticana fide , immb quam alieni fuerint a novitia illa 'Theologia , quam
pro veteri obtrudunt /erutorum Gibconi litorum influor es & propola. Quod tam apertis do-
cumentis a te probatum confiabilitumque , immo iis etiam te/libus , quit' ut ne Romx quidem
fidet derogari potrfi , ut contra niti , non nifi illorum fit , qui prorsus drpuduere. Quan-
tum infu per magno tuo mento laudem confiqnutus fu m juramenti fidelitatis equitate Hi-
bernis perfundenda , ne fertnifjimut quidem /lex Jacobus , cujut regii fpirittu & erudi-
ta fapientia orbi nota , ignorari voluit , quem ipfum fidei & prudentia tua praconem ha-
buifit.
Et quamvis publica illa cura , qua amphfli/no muneri tuo annexa funt , totum fibi homi-
nem vindicent , & vafiifiimum etiam pefius implere pofiint : ingens i Ile tamen & fublimit
a hi mus tum fibi inter negotia tpfa otium facit , fed otium eruditum , & cuius /rufius ultra
Oceanum vefirum porrigitur. Tefies hujus rei fatus illi tui eximii , Gotcfcnald & Prade-
/linatiana controverfia Hifloria , ut & veterum Epiflolarum Hibrrnicarum SyUege , & alia
id genus /cripta tua , qua fummd cum cura ex antiquitate eruta , multa etiam uriuJWa
prius , a blattarum & tinearum , quo pulverabamur , imperio , orbi Chrtfliano fer te vin-
dicata psjjim leguntur , nec eruditionis tantum tua monumenta funt , fed & judicii & nic-
tant. Et fani eo iffi laudi tua. non exigua fit accejfio , quod illa demum tibi eruditio
probetur , qua tum pietate conjunfia efl , C cujut /rufius ad illius gloriam pertinet , cui
omnis no/lra debetur , Bibliothecam tuam Theologicam , & veterum Scriptorum Ecclefiqfli-
corum Criticum , omnes antiquitatis genuina fiudiofi d fiubafiijfmo judicio ruo , fummo euxu
dr fide no exfpefiant.
gua vero tu integritate fublme illud muunt tuum fuflineat , quo x.tlo , qua Vigilantia,
in amplifiimi gregis tua fidei commifii fdlutem incumbat , qua afjiduitate omnes fidi Epifio-
pi partes exequaris , non Armachana tantum Dtrrefit novit , & reliqua tuis curis obno-
xia , fed & tota Britannia vtflra , immo & illi , qui toto Oceano d vobis disjunguntur.
Ea certe pietatis tua , ea eruditionis apud nos efl exi/limatio , ut Uflcrii nomen pietatis no-
bit & virtutis nomen fit , quibus fama conflans frequenter ingerit tot ingentet utut dotet ,
qutbut te Deus ad tantum mwtut inflmxit. Et quamvis fummd cum laude , voce doceas &
calamo , plui tamen exemplo docet inter il/ot , qui in vitam tuam & integerrimos illos mo-
ret tuot quotidie intuentur. Vident illi m te non anxiam , non affefiatam pietatem , fid
oravem & feriam , & qua in illum filum fertur , cui fili debetur. Vident raram humi-
litatem , per quam e fafligio luo defitndit , nec qtacquam infra dignitatem tuam effe exifh-
taat . quod ad promovendum Dei regnum facit. Vident charitatem & fummam in egeno t &
extorres liberahtatem , qua in facrof ufut confers , qua /aeris ufibut jam o/im deflinata
fuere. toEdei tu* eruditorum collegium funt , vita fanfia , inoret inculpati , oculi vigiles,
cure publice , animus cxleflis , & qui unum Deum ffirat , unum Deum loquitur. Biblio-
theca tua non tam tua , quam orbit /iterati Bibliotheca efl , qua d te ingenti ere inflru •
fla , omnibus tn publica commoda patet , & eruditorum hominum ufibut proflat , d quo-
rum candore tuus candor publicam commendationem jam pridem impetravit. Spirant ifla
veri Epifcopi imago te merito Hibernis tuis pretiofum , Britannis venerabilem , ceteris onmi-
but admirabilem facit.
Non mirum itaque foret , vel bat caufat filas fatis mihi fiducia addere , ut ad te acce-
dam , & publice profitear , «tuanta Gcncvx noflre nominis tui fit claritudo , quantus apud
nqflratet honor , quanta apud me privatim veneratio. Sed novam mtht argumentum tui com-
pellandi humani/fima tua Utera fecere , quibus ex ima Hibernia mihi ititari volnifli , Du-
biorum Evangclicorum partem primam , non vifam tibi duntaxat , fed & accuranffimo ju-
dicio tuo probatam , cttptique operit continuationem d te avidi exfpefiari. Laudationes ,
quas in primum iflum conatum pro tua comitate congeffifli , tua bonitati in /olidum deben-
tur. jQudm impemi vero honorifico tuo /uffragio , quam fiugulari candore , quam afjtfiu
tmtt delefiatus
Vita /. "Vfer ii.
Elogia & Tefbmonia
deleZlatus fiArim , quam excitatus in infiumo meo perfequendo , publico documento confla-
re volui.
LUDOVICUS DE DIEU in przFatione ad Commentarium in I V. Evangelia
Lugcl. Bos. 1631. loqucns de edendo in IV. Evangelia, przferum Syriaci yerfa Comracn
Quo in inffituro paucis poft feptisnanU filfus fui confirmatior , quum eorundem illarum,
Uno .*
quas dixi , Epiftolarum , fimul & Apocalypfeos exemplar aliud MS. eleganti (fimo chara -
Qcrt Syro exaratum , addito etiam divino Beati Ephremi tr aRa tu de amore fapientia , ah
ornatifihno , deWffimo , & at er na memoria digno Prafute , Jacobo Uflerio , Arcbiepiscopo
Amuchano , yit* C7 unie biennium me Pentateucho Samaritano beaverat , ex Hibernia al-
latum fuit.
Ad S. Mattbai cap. XIX. v. j.
Neque hic tantum , fed & in aliis plurimis Penratenchi locis tw LXX. interpretationem
ad Samaritanum magis , quam Hebrarran , exemplar accedere , alias fertaffe , fi vitam Deus
otiumque conce ferit , beneficio reverendiffimi , ampliffimi , ingenio , virtute , eruditione cul-
ti fiimi Pr afui is , Jacobi Uflerii , Archieptfcopi Aimachani , a cujus liber alitate exemplar Sa-
maritanum penis me habeo , ofltndere dabitur.
BERTIUS in Geographicis Tabulis, Amflelodami igt6.
Jt-W» quum sila firiberemut , ornabat Jacobus- U iTcri OS , Theologus , eruditione &
pietate & feriptis in primis clarus : ei patria Dublinum.
MORANEZIUS, in Anti-Tanfcnio fuo :
No» ipfi primas excogitavit , fed a Calviniitis aceto it , precipueque a Jacobo Uflerio , in-
figito Calvin ilia , Hiberno, qui anno itfji. librum edidk , inferiptum , Gottcfchald &c. ne-
que ftnfum duntaxat, fed verba etiam feri ipfa rranfcripfit Janfcmus* neque tamen , ut aquam
erat , ullam ejut mentionem facere dignatus tfi. Difp. XI. $. i.
ALEXANDER MORUS, dedicat D. Vfierio Orationem iuara , cui ritulus Cal-
vinus , Geneva habitaro 1648. Epiftolam in Lc&ori* Vjferiani nominis ftudiotiflimi gratiam
hk exferibo.
D/s quafitum inveni tandem Patronum Calvino dignum , Revtrendifiime Vir Dei , nec diu
quafitum inveni tamen /NtYa^PON te non indignum , fi materiam fpeQat , non indufiriam.
Nec tam inveni , quam reperi. Quod enim abfque divina quadam virgula contigifje non equi-
dem putaverim , quo die proditura erat in lucem publicam jhec mea , qua Calvini laudes ac
vindicias complexus fum , Oratio , illo ipfo die tuis me literis btafti fumma humanitate con-
ditis , & Ignatian3 a te edita , nifi libri molet obftitijfet , eodem tempore mffurum te fuijfe
fignificafii , ac leviculam , qua tua ejl modeftia , afiimatione mea prorsus auream , de veseris
Eeclefia Symbolis , ne prorsus aXT'MBOAOX , M tu fcltt loqueris , ad nos fcilicet accederes ,
Diatribam literis tuis , Diatriba Iconem tuam comitem aefymxiffi. Nempe nos Epirota: , qui
nec faciem tuam nec te loqutmem ( nam fie quoque melius te videndum probet ) vidimus un-
quam , ne defideremus cxprcffiffimam effigiem animi tui , calamus tuus tfecit , ne dignijfimam
ideam eris tui & infiar , effecit colum. Ego certe , qui te feculi nolfri Achanaiium vocare
I foleo, nEZO'N TOfS TAII£lNOTE'POIX , T+HAOTEPON TOfl IAETEQI»OTE'POK, «lAOSENON,
1'KE’UON , AnoTPO PA10N , fic de illo veteres , nos de te loquimur , qut juxta cum illo duo-
Irum admirabilium lapidum naturam imitaris , & percutienttbus Adamas , diffidentibus Mag-
nes occurris : Tofx IUIOY23N AAAMAX , TOfX AE' XTaX^XOTXI MArNHTlX i faciam td
ipfum paulo libentius , pofhaquatn te novi V "PHAON MEN TOfX fPTOIX , TAtlElNON AE'
iT a" «PONhVsATI , KAl’ THN ME^ A’PETH'n AnPo'XlTON , thVi e*nttxi'an ae‘ KAl' Al-
j AN ET’nPO'XITON .• ac denique ( liceat hoc enim cum cateris encomium , quod N.izianzenus
• tribuis Athana (io , tibi reddere , AITEA1K0‘N t cf ElTAOX , ArrEAIKllTEPON THN AlXNOlAN.
Sed quid rependam ? Etfi nec tua fors dtfidtrat redhofiiendi vicem , nec mea fuppeditat re-
munerandi facultatem. Accipe tamen obfervantsa in te mea Symbolum , ftd benigno & qualem
tua profert vultu a me delineatam imaginem Calvini , qua , nifi fallor , identidem offendet
tibi te. Quas enim laudes ille meruit , cum apicibus veftris prope major libenter carendo ex-
ftisit , pariter ii merentur , qui qui eelfiori honoris feffigio fsipra ceteros mortales eminent ,
eo majori virtutum beneficio Eeclefia commodant , & Solis infler , lucent ut profint. Neque
vero fummis dignitatibus ad privatas utilitates aut feculi typhum abutuntur , nec dominatio-
nem in Chriffi ggtgem ufurpant , quod Petrus inffrdi.vif , Petrus ille , cujus interea Sueceffe-
ret profitentur , qui doBrinam refpuunt. Ullerius profetlo adeo nihil tale molitur , ut aurea
Eeclefia tempora nobis referat , nec infra fe qui equam putet , quod ad adificationcm fidelium ,
quibat Angeli mniflrant & Archangeli , pertineat. Sic efi , tfr maxime : Quacunque via
nobis occurrit ingens , nunquam tamen ingentior , quam Cum ex illa , in qua te Deut colloca-
vit , fubi imi fpetula dtfcendit ad Fafleritia yira laboriefa munia , ut propius affiiBis opem
ferat , & commodius tnnafcenrem agro Domini horrendam filicem ac infelix tolium avellat. Non
te majorem unquam ipfa fidet Armachana vidit rebus florentibus , quam nunc Londinum in
mediis arstmnis , quas infularum loco habes, 'fonti pene fuit fua Pr afui ibus decora & opes
adimi , ut nobis hoc aquabilis in utraque forte animi fpecimen proderes. Multe nhniu debes
Digitized by Google
De Jacobo U/Ierio. lxui
dignitatis tua culmini , quota tua dignius virtutum tuarum cmlefiium /plrndori. Sed inter
ttnnts virtutes tusu ifi a pracipue micat animi moderati» , dicam , an magnitudo, qua diem te
nimie fi tu demittis , tonge altius affurgit , quam fajln & pompa W alii toto pajftm orbe.
Quos tulit ad fcenam ventofo glorta curru.
Multum pro feRo Ecclefia dederas , quamvis nihil ei dedifles pratir extmplum. Quamvis
nec viro sipofiolico di tuarum concionum frequentia , nec fcripnrum non qfiimandd utilitate cis
$ ultra Oceanum nolis & Pofieris profuifes j quamvis nec errorum novitatem . ac ventatis
antiquitatem fortiter affer uifles , nec tot veteris Eccltfia thefaures feliciftmi eruiffes tndufirta,
quamvis opus illud idiomate patrio dedifes , nuper a nobis avide lufiratum , quo Theolo-
nec
gia Summam , fed quam illufiri brevitate , quam nervosa /implicitate ! complexus es j quam-
Vts nec tuum peRus foret Bibliotheca fpirans , nec Bibliotheca tua Mufeum obambulans , ut ve-
nu diRum detorqueam :quidni enim obambulat , cujus pretiofa fupelltx tam fitpe mare tranat,
& Erudiris tostus orbis Europ*i veteris «vi memorias , & Orientis opes tam effuse dilargitur,
ut «cmmenica fu» quodam jure dici mereatur f Mirari tamen oporteret , ut mbit cfftt in tt
aliud , extremam in fupreme dignitatis & eruditionis fafligo mode (itam. Nam cum ha dua
res , licet fingula , licet modica , fui plenos & vefanos homines reddere foleant , dignitas &
eruditio , merito fiupemus i)t te felici nexu copulatas atque ad fummum ptrduOas nihil ex il-
la divina tua Virtute delibare : humilitatem dico , qua , tamctfi repugnante apud Latinos vo-
cabulo , virtutum omnium apud Chriflianos altiflima efi ; fed cum hac ipfa Vinus plura dicere
nos vetat : laudes enim fpemit , quibus non efi ullum aliis acroama jucundius : tum eptfiola
modus tuasnon capit. Poto finienda prsfatlo efi. Deus immortalis Pater Domini noftri Jcfu
Chrifti Ecclefta fu a labor an tt velat e culi machina opportuno tempore fuccurrat. Infulis vefhris
Fortunatarum elogium & Alcyonia reddar , adeoque te perdtit rebus affiiRts grande folatium
intereffe patiatur. Sera fit , & nofirts demim nota nepotibus , dies , qua ento tradat , quo
mundus non efi dignus , Ulterium. Hic femper fit Britanniae , quod Auguftinu* Hipponi » nec
illa unquam , fient hac oiim , Prefnlem ademptum ffntiat. Vale , maximum Britanni* Decus,
$ a nobis oblatum ntn illibenter fufeioe Gcncv* Decus maxtmusn. E mufto meo. IU- Noni
7*/. sin. vulgaris ts£rd Chrifiiana MDCXLVllI.
Auftor Vindiciarum Hibernia adversu* Dempflerum Scotum :
Quod fi adverft religionis homines inferere voltufem , vere «firmare poffrm , quod Uberium
alterum nunquam viderit Scotia : cujus urinam fub/ime ingenium atque humanijfimot mret iit*
faufta inter Sellarios educatio nevercata nm fui fer.
tffttt * TABUJ.A I
Digitized by Google
|L X I V
i
TABULA
In qua , Anni Mundi cum Annis Olympicis; &
Annis ab Urbe Condita componuntur, juxta
compurum Usserianum.
UT fcquentis Tabolx ratio patear , quxdam hic monere non cfit Inutile.
i°. Cum UfTerius non ab eodem Anni Solaris pun&o ordiatur Annos
Mundi, Olympiadum, & Urbis Condita:, fieri non potuit ut illi, hac in Ta-
bula , integri fecum invicem componerentur. Quicquid peragi poterat prxftirum
e 11 , ut fcilicct varii illi Anni , maxima fui parte , quantum fieri licuit , fibi invi-
cem rcfpondcrcnt. • •'
x*. UfTerius, qua: erat ejus Initium Annorum Mundi femper fumit ab
Autumno , dic nempe xz*. O&obris. Annos ver6 Olympicos orditur 4 Solftido
iEftivo circa finem Junii. Urbis Conditx annos quod artinct , Uflerius ratitis
quidem , aliudquc agens , ad cos digitum intendit > Confulum nomina referens;
Verum nulli dubitamus , quin juxta ejus Methodum, initium annorum ab Urbe
Condira fumi debeat ab XI. Calendas Maii, fcudic Aprilis u1. qui inter om-
nes convenit jacla fuifle Romx fundamenta.
3*. Cum Annus primus Olympicus inceperit Anno Mundi 3218. ad finem
vergente, cumque Roma fundata fuerit delinente anno Olympico- z 8*. ncccffc
fuit , ut anni ab Urbe Condita cura reliquis componi poiTent , annum primum
Olympicum detrahere ad Annum Mundi 3 12?. cum quo reveri magna ex par-
te decurrit, mcnfc fcilicct Odobri delinente , ufquc ad finem Junii fequen-
cis. Hxcquc fuit caufa , cur Annos Mundi 32x8. fie 3229. unco jungeremus,
ad quorum utrumque pertinet. '
4*. Exemplum clarius docebit quoufquc fibi invicem rcfpondcant Anni in
liac Tabula difpofiti. Annus fecundus Olympiadis X. qui conjungitur cum An-
no Mundi 32 66, Se anno V. C. undecimo , quafi tres illi fimui decurrerint, ref-
pondee quatuor ultimis menfibus , vel circiter. Anui Mundi antca&i 3265. Ju-
lio fcilicct , Augufto , Septembri fle Ofrobri ; rcfpondct etiam ofto primis men-
fibus anni 32 66. cujus regione ponitur, Novembri nempe, Decembri, Ja-
nuario fiec. Idem ille annus Olympicus concurrit cum duobus , vel circiter ,
primis menfibus, Maio Se Junio , anni undecimi ab Utbc Condita, fle cum
decem ultimis anni fcquentis duodecimi.
Annus verti V. C. undecimus rcfpondct fex ultimis menfibus Anni Mundi
32 66. ab Aprili definente ufquc ad 21*“. diem Odobris, fie deinde fex pri-
mis menfibus anni fcquentis 32*7. a 22*. O&obris ufquc adu“ Aprilis.
Eadem cft reliquorum omnium rado.
3*. Cxccrum II quis Annos Urbis Conditx Varronianos componere velit cum
Annis Mundi fie Olympicis , id facillimi ope hujus Tabulx exequetur , modti
meminerit , UfTerium initium Romx ponere quinque annis tardius quim fece-
rat Varro. Qui enim fumet annum V. C quintum fuperiorem ab Ufferiano,
habebit annum Varronianum. Sic , verbi gratiA , annus quiConfules habuit P. Cor-
nelium Scipionem fie T. Sempronium Longum, UfTerio cft Annus V. C 331.
■[Mundi 3786. At Varroni idem ille Annus numeratur V. C. 33 6. Mundi
3791- fie fie de exteris.
Digitized by
LTI O ANNOR
Aaai
Aaai Angi
Aaai. Maaai. OlTmfid
•bV.C.
Aall *••*
Mo»4i- Olywpiri
I Uo»Jl. Olympio
3*9 + X 39
3
3*95 n6i 01. xx’
4 44 IJ«I
OL XVIII. 45
3*97
)»!>« X 43
i}6o 01. xx:
3 3«4
ji«j
3
3*99 4 H6J«*
33
3*93
Ol. XlX. 1
i
5 4* ii 69 Ol. XX}
3300 336«
4 49
3 3°*
33°3
330*
Ol. XX. X i4i066
X
3 5°4
))of 4*
5 i337*
371 01« X3C
47
4 3337J
374
«3 «
337* 5
3307°« 01. xxi; X
j) H70
2
»309 «8
4«
3377 Ol. XX>
i)o8 3
4
53
55
>3*°
33*3 OL XXII. X 3337
3769
33*4 1 «4 69
331* 3378
3381 01. xx:
331* 3
33*5 4 3383
X 67 543384
Ol. XXIII. 57 5°
2 60 3380
61 338*
>385 01.5* XL.
33*7 3
})IC 61
4
3319 6$ 5«
JilS X 338«
51
oi. xxiv.
33*o 5 3389 OL XU
66 75 59
3 »**
33*1
33*5
33*4 4 3387
i»
1
01. XXV. 73
33*5 X 3388
3 74
33*7
4 9* 01. xu;
>3395
3339*
3393
394
3 3*« X 3390*»
)U8 01. xxvi. 2 79
33*9 X -
3 7*
3 3 30
4 s. 3 397 OL XLI
X 339«
3399
33335 83
3 3* OL XXVII. 2
5 33*
3355 72 70
3 3 34 3 87
7« 3401
3 398 OL XLI
4
8?
Ol. XXVIH. 1
77
)H« 2 3400
3 3 37 3 3404
3 3 39 3403
4 82
80 7«340J OL XLV
01. XXIX. I 81 34°*
X
n i*
40 95 3407
334*
33 3 88
8<J
3344 4
5409
34^5 Ol. XU
3343
334* 01. X
3345 xxx.
2 3408
3
3 347
4 93 3410
OL XXXI. I OL XL’
3)4« 3413*
341
34*5
X
3 349 10J
3414
H48 3
94
4 97
rts° Ol. XXXII, X
3 3353 53* 2 104
99 34
.34*917 OL XL'
90
5554
53 5* IOI
100
5355
3
9*3
4*«
4 J4i
9*
i OL XLI
I 102
3 3 57
OL XXXIII. 34*8
X 34*3
j)j«
3
3359 4*.34
ia# 34*4
*o
drfiataic Olymy
93«4*5
»834* * Ol. L.
3)5*
4 **
1 3
Digitized by Google
LXVI collatio ANNORVM, &c. 3*° !
0‘y^p^
Mm4I. «jwfid 34 95 3** I
*7*
*74 !
*73
17*:
» »4° 55*4
*75 OL LXXXV.
3 *4* , 35 «5
)4«<
34*7 4 OL LXVMI.
i 497 »4*
54*8
O!. U. 1 349« *43 I
, 33 5«*
5*7
34*9 » 309
3*1
3*5
177 3499 *49
J+98
3 *79 *44 J56* OL LXXXVL
343°
343* 4 17«
14J
*4* 1 35*»
357°
Ol. LX1X.
343 3 1 178 *47 3 57*
343* OL L1I.
1
3434 J5°f *48 ,357» 314
3435 3 >8o
183 3 5°° i 150
35°*
185 35°5
181 OL LXXXVII. 3**>|
3*7
4 35°4 Ol. LXX.
%x »5*
3573 3*9
I 184 3J°* 1J1
541«
3437 OL LIIL ** *545
*5 3574
3575
» 187
)4)S
3439 3 181 3J°7 4 *J3 *« 5 OL LXXXVIIL
4 3J°« OL LXXL 3**
*57 5577 31«
Ol. LIV. X **4
344°
344* X 186
189 5508
J5°9 15» 3*3 *8
3*7
• 3442 3
3443
3
ij8 **5357?
357* OL LXXX1X.
3444 4 188
*9J 3 *5«
*95 35** 3 578 3*5
3445 I 35*° OL LXXIL
Ol. LV. «94 35*5
» 190 35*3
35*4
35«» 3584
3585 OL XG 3 »4
344« 16 1 3583
3 »9* 160
3447* 4 19* 33558°
81 3*9
1448 *97 35*7 *«7 3*°
3449 Ol. LVL I OL LXXIII. x6x 358* 334
3**
» 3 33
335
196
199 35*9
35*« *«9 OL XC1. 3»*
3 198
345° 5 Jl8 16« 35*7
345* 4 OL LXXIV, 168 358*
34J3
345 * Ol. LVIL I *°3 3*8
34J4 » 35*° 3588
3455 55*1
35*3 358? OL XC1L
3 »00 i1 17*
205 170 3593 337
4 201 35** 3594 339 33* °
204 35*4 Ol. LXXV. 35 95 333*3
J4JS
3457 I »02 55*5
Ol. LVUL * *7
a 1 *745 3 59° 01.
35?« xcm. 343
345
J4j8 55*7 4 »73 359* 344
33833*
3459 3 101709
4 20« OL LXXVI. 3 *7* 3597
208
X 35*«
34«° OL LIX. 55*8
X 55*9 1 3 59*
4I »78
179
»77 3 $99
> 3
3344«8»
34«3 35 35*
353 3 »7« OL XC1V.
4 353° 34»
l¥>4 »U 3«°3
3 5?8
3*°J
Ol. LX. 1 »11
34«5 * 1 3534 34*
349 34°
347
1 »14 5 3535
»IO Ol. LXXVU.* 3*°4
i 600
211 35 3* oh xcr.
3
34««
34*7 01. LXXVII1.
»I »813
»8
5601
j«oa
4
1 3 »80 348
34*8 3537
01. LXt. 4 »Si 355
34<9 x 217 353« 353
3 «°7 OL XCV1. J4*
3 21«
»19 41 »85
x8 6
3535 »3 *84
347° 4 353« »87 3«**
) 6c 6
347* ol Lxa 1 218 OL LXXIX- 3«°9 354
35°
3473* 3608
347
3474 2 4J1 *89 3*13
**3 3543
3544 288 ! 361»
190 3**4 ol xcm
3475 3 »*2»4 3541 35*
5 354° * *9* 3**5 357
4 220
221 3545
X 354* OL LXXX. 3610
3*4
35*
3476 01. Lxin.
359
3477 » 222
»*7
3 43 »9*
»93 361«
5**7
3478 3547 I 194 J*i8 OL XCVIIL
347 9 4 01. LXXXI. x »95 J«I9 3*3
354? 3*535*
Z 21«
229 358
OL LXIV. 48
35354«
8° 1
3344**
J483 118
3 19* 3«io
3 41» »97
198 3*»»
3611 OL XC1X.
»99 3«*J
348» 4 »5 3 5553 OL LXXXI i.
3484 OL LXV. X 355°
3485 »»5345 3554
» »3»
»JO J551
3555
»3* 355* 3
4 300
3°* 3614
3«*5 01. g
3 3**
•3348
4884 373
3*7
3487 4 l» 3°* ■ 3«»* 3*9
Ol. LXXXIU. 3°3 3<»7 3 }6o
«*
Ol. LXVI. 1 3557 Ol. CI«
»37 37|
348» » 355« 34 3°4 ; }«»8
3°5 | 3 6x9 3««
5 »3«
»39 3555»58
349°
340*
4
X
*}8 3
Ol. LXXXIV. I 3°« 3*3° 374 368
3493 Ol. LXVI1.
349*
3494 2 » 3°7(3*3* 377
37»
3 308 $«J»
**
353*5335 «° 37°
37»
35«*
iil*
37«
Digitized by Google
L A
L T I 0 ANNOR
Anni VM,&c. LXVIf
•bv.c.
G O Anni Anni
Anni Anni
»b V. C. O tropici »b V. C.
Anni
UundN Oijrmp.ci
Muibll. Oly®pici
1 X 3
01. CII. 449
1 379 3 3773 4
3703
3704 1 Mandi. OL CXXXVII.
3 4 1 377* 1
3701 447
4 378 01. cxx. I 3774 X
?8o 370J 448 5*9
377j
X X 5
Ol. CIII.
1 3 4
38X Ol. CXXXVIII.
3 3706 4 1
384 3777
4 3Sx
383 1 X 5*7
l8l 3709 01. cxxi.
1 3707 X |377*
)?o8 455 3779
3776 3
OL CIV. 45*
X 3 45* 1 778 4 5*5 5*8
3 387 4 453
457 01. cxxxix. 1 5*4 Ji6
4 386
189 Ol. CXXII. I X 5*7
45°
X 3713
3710
>711 X 454
3783
J784 3
OL CV. X 588
37«*
37X4 3 45« i 780
378j 4
i9«5*o
3715 458
459 >781 01. CXL.
3 4 578. '4 1
5**
5 3P
I 4*3 X 5**
4 390
393 01. CXXIII.
I X
46* 3
Ol. CVI. X
39539*
39* J7l«
3717 3 465 4
5)4
394 464 J787 535
5719 4 460 01. cxLr. 1
)7l8 5*9
4 Ol. CXXIV. I 3786
37S9 X 535
5*6
X X 4*7 9788 3
01. ora. 397
X 399 37*0
37X1
37*3
3
3793 Ol. CXLIlf 4
S«I4 1 9« '7“ 4 469 X
46 3794 1 5*8
379* *
4 )7M
37X4 01. CXXV. I 3 790
>98 3795 •
I X 3
55*
Ol. CVIII. 3
468
473 466 379*
Sil
X 401
4°3
40 Ol. CXLIII, 4
s 37*7
400 4
475
53*
|C|8 17*« 3797
4ox I 474 *
539
4 Ol. CXXVI.
X
I 37*8
37*9 3
|66l Ol. cix. 3 47X 3799
477
4
an
543538
X 470 3 796 545
1798
)66i 407 3730
47* OL CXLIV. I 544
373 X I X
4 409 Ol. CXXVII.
S8°|
I 40 f< 3733 X 479 3
3««S 01. cx. 3734
373* 476 l8o.
i Ol. CXLV. 4 54»
373 5
4 483 j8o(
3801
jSoo I 54*
540
«73* 1 478
410 Ol. CXXV1II. X 147
3737 .8)
X 3
OL CXI. 1 4 »3
3739 j $01
>807
549546
3 «69 4'4 3 484
3738
Ol. CXL VI. 4
4 480 1
3809
a .81 j8oS
Ol. CXXIX. X 585548
374* X «»*
487 3808 3
Ol. CXII. X )74®
374* 55)
X 419
41?
3743 3
486 3813 4
>674 4
Ol. CXL VII. 554
5744 jSio X 55*
I »8n
4 4is X 557
3745 01. CXXX. X
488
4*? 3
Ol. CXIII. I
4*1 ) 74* 489 38*5 55*55
0
X 3 5814 4
3 747 4
495 OL CXLVIII. 1
493
3678 3 49*
3679 4**
4*5 1 490 559
4 4*4 3748
01. CXXXI. 49* 3817 X
3749 X 3816 3
Ol. CXIV. X 494 364
556
X 3 497 3S19 4 56)
Un 375° 4 3818 01. CXLIX. X
375 1 1 499 X
558
4 4*9 Ol. CXXX1I. 565
56*
} 6S4 4*7
4*6 3 753 X
3
561
(685 Ol. cxv. X
375* 496 )8ij
X 3 38X0 Ol. CL. 4
37545
375 498 iSlX
38X1
)8ij t
4 S814 J60
I X 567
4 4)1X
43 ol. CXXXIII.
569
3688 1 4)3430 37J7 X 3 575
Ol. CXVI. 434
435
»7)8 Jo3 J<S6
$689 X 3 3817 4
r» 8 Ol. CLU
3759 4 505 38X6
X
437 I
01. CXXXIV. X 568
4 J04
573
X JOX
501 3819
Ol. CXVII. 38X8 3
X 376o 3 4
4>S 3761 OL CLU.
4 3830
383 3 X 574
57.
459 3763 1 3833
3831 570
3 *6*
Ol. CXXX V. 3834
X
>7(S X 506
Ol. CXVIII. 37<4 3
3 507 4 577 57*
44« 4 J08
3831
01. cLin. l 5SJ
44 f
n «66 5*3 3887 579
44* 37 I J 09 X
4 01. CXXXVI. 3839
576
X
Ol. CXIX. 1 5*5
5*4
3
(•DI 5789 3836
J 768 3838 57»
584
3770
JIO
5**
44* 5**
58o
J8.
13840 58*
4
L XVIII COLLATIO AN
Anni Ani Anni
An» Am) 4 »bVX.
<5l7 Mundi.
5998 Olympici
Anal Mandi. OUrrpid
Anni
jM*o4S. CHymfiti
1*011
TA * 6$9 4000
1■ p*
66i »39
4005
,
}» 660 4001 OI. CXC1V.
IV915 OI. CLXX1L 66; 4001
4 661 4004
39«7 OI. CLXXIIL
i «-t 4O0J OL cxcv.
•» «’( 4006
59« 6 1 «7 400*
;39'9 1 663
59U OL CLXX1V. *
1 , 93*91«8 i1
669
67
«s0
4010
400,
5 4011 Ot CXCVI.
j19*0 t 671 4011
1 f'"* 40Ij
5914 OL CLXXY.
59*,
J «7» 40IJ OL CXCV1I,
4» «"! 685
.71 4---I4
401.
, 5919
1
, 591OL CLXXVI.
66884$
39*8 !* iri 4.17 01 CXCV1U.
.78 4019
1 4 677 4318
J .79 4010
g»
1 ) 5955 OI. CLXXVII.
i ssi( 40H Mot. cxcix
O
59950
595?S
i’ ' , 5954 4 981 40U
681686789 40*5
595t
59
l 5951
. 5956 I
Ol. CUX. : ,957 01. clxxviii. 1
4 6401
9AOiy
4 4 OL CC
4 69$
•
15940
s
44 sOLCL
594i XXIX. 1
,
59
5 686
688 405$
4I 4019 OL CCL
- 594$ OL CLXXX. X 691
690696799 : 4016
45 691 l4°5°
5945
i r 5946 \40*7
' > 595$o941
I1 ; 4018 OL CCU.
14055
(405*
f 595«
5949 OL CLXXXI.
5 698
41 696 4°J9
405* OL CCUI.
4057
1 705
1;5
595*
(9j(* OI. CLXXXII.
5915 5
, 59$4 4I 4058
4°4{
4056 01. CCIV.
4041
4044 40(1
5957 OI. CLXXXIII. 1 j
t
| 7°4 A04S4040
14
595$
5 5961
,
70$ 4<h7
701 4041 ol cc v.
X
7067004047
OI. CLX1V. ^ 5961 OL CLXXX1V.
3 709 404^
7014049
08
99>66S59
T;i,{ 5965
5559 7>$ 41 OL CCVL
l 59-64 X 4°
40$ $Ji
, 5965 OL CLXXXV.
3 707
1 596S 41 708
7«J
4<>$4
4o$j OL CCVII.
w* X 7«4 405®1$o
5969 Ol. CLXXXVI.
3 7«i 4
* 5974
4 4o$r ol ccvm.
, 597«70
f! 59
5975
X 7
7*$
7*5
719 « 1
7
4°$9
1 0 $6 7iZ
5975 OL CLXXXVII.
597*
1 5979
34 7«7 40
7i4 4040586 i OL CCIX.
oi. CLxvn,’ I1 4065
I J977 OL CLXXXVUL
3 71$ 14064
64060 OL
4 7*77107 4065
7*1
7*9 CCX.
01. CLXvin. «81 OI. CLXXXIX
597« 1 7184061
3
5984 4I 4069 OL CCXL
59*5
5980
1 * 4066
753 7*4074
4067
4070
59«$ OLCXC.
5987 3
59».
4I 716
40
407f
68
OLCXCl. 1 73$7*8|407» _OL ccjcil.
59*9
5986 3 739731750 407'
4I )
finit Tda/n.
398S 1
5%l \ 01.
599«
995 excii; 3 I 407*
407*
5990 41 73*
754
5994
$.;7 OL CXCIII.
74075«
7474*1 73*
Digitized by Googli
JACOBI USSERII
ARMACHANI
A N N-A L I U M
PARS PRIOR.
TEMPORIS HISTORICI PRINCIPIO
USQUE AD MACCAB AICORUM
INITIA PRODUCTA.
VNA CVM RERVM A S I AT 1 C A RV M
£T A G T P T I A C A R U M
C H R 0 NICO.
Digitized by Google
Digitized by Google
Frnodi te . nu
Iu1j*M. CHniUa
VETERIS TESTAMENTI
A PRIMA MVNDf ORIGINE DEDVCTI,
N principio creavit DEUS Caelum Sc Terram. [Gtntf /. i. ] ji o
quod temporis principium ( jima noftratn Chronologiam
tremo
incidit in nodi* illius initium, qux XXIII diem Odi'
prxcctlir , in anno periodi Juliana: 710.
Primo igirur CecuU dic, {Odoft. i 3 . ftna 1.) cum fopi
Cedo creavit Deus Angelos : deinde 1'ummo operis fa fligit»
miun perfecto , ad ima Mundans hujus fabricx fundamenta pre
grcllus mirandus artifex , infimum hunc globum ex Abyflo l
Terra conflatum con (licuit ; concinentibus & collaudantibus cui
in ip(o primi dici medio creata ell Lux; quam a Tenebris diftinguens Deus, illam appellavit Diem
has Nodem.
Secundo dic, (Ottob. 14. fer. 2. ) creato expanfo ( quod Cadum cfl appellatura) diftindit
eft fada inter aquas fuperiores, St inferiores Terrae ciicumfulas.
Tertio die, ( Oilob. ij.fer. j.) Aquis inferioribus in locum uuum confluentibus, cmcrlit Terr;
arida. Aquas in Mare congregavit Creator: emi Ius inierim fluviis, qui in Mare refluerent. [ F.c
defis (i, I. 7. 1 Terram . omne genus Hcrb.r 8c Plane* , cum feminibus & frudibus, germinari
fecir. Pr* aliis autem locis , Paradifum in Edene plantis ornavit : in quibus. Arbor Vite & Arboi
frient ix boni ac mali. ( Gcn.
dic , ( OQob. i<. „fe 4.) Sol» Luna , & reliqua Sidera creata lunt.
r - 1
Q*jnto dic, ( OQob. 17. fer. j.) Aquatilia 8c volatilia animantia produda fent ; Sc fixeundi
Late donata.
Sexto dic, ( Oclob. a 8 .fer. 6.) Tcrreflria animalia creata fune ; tum C» radient ia , tum Repen-
tia. Demum vero Homo , ad imaginem Dei in divina Mentis Icicncia [ Coiojf. III. 10. 1 & genui
na Voluntatis fandi ut e £Epiref. IV. 24.] prxeipue conferentem, conditus eft. Ille flati m reli-
quis animalibus , divinitus ad fe addudis , ut Dominus eorum dclignatus, nomina impofuir. ]r
quibus ciim adjurricem libi limi leni non inveniret i ne foria ncccllaria careret, Deus, cofta ea
dormientis latere defumpea , Mulierem formavit , atque in uxorem illi tradidit. Conjugii lege
inditura. T imi conjugibus benedicens, fircunditatem eis tribuit , Sc dominium in animantia :
cisqtie omnibus de cibo liberalirer providir. Denique, peccato in Mundum huculque non ingrcllo,
infpexit Deus tjuictjuid fecerat , tcee nutem Donum erue valde. Sic fuit vejfera & fuit mant
diei ferti. [Gen. /. j 1. J
Arboris feientix boni ac mali cis inrcrdixillc ; reliquarum omnium arborum ulu libere con-,
ccllo.
Diabolus, Deo gloriam , Homini felicitatem invidens , Mulierem per ferpentem ad peccandum
follicitat : unde Sc ipse Serpentis antijut nomen obtinuit. [Apoca/. XII. 9. & XX, 1. ] Mulieri
per ferpentem. Vir per mulierem fcdudus , Dei prxeeptum de ablbncmiai frudii vetito rran?-
gredirur. Citaris Sc convidis perne imponuntur : addita tamen promiflione de femine mulieris
caput ferpentis contrituro , id cfl, Chriflo Diaboli opera dilloluturo. f I. Jeh. III. 8. Rem. XlT.1
10. J Unde tunc primum mulieri Eva nomen a marito eft impolitum : [ Gen. III. 20. ] quod ma-
ter futura eflet omnium viventium non naruralcm tantum vitam, fed illam quoque , qux eft per
fidem
Annat. Pars prior.
Digitized by Google
— 4 JET A 5 MUNDI I. i
fidem in femen ipfiu* » Medum promiffitm , quomodo Sc poft cam Sara fidelium marcr eft habita.
[i. Per. Jfl. 6. Galat. IV. Ji«J
|
I Primi parentes , ^vcilibus pelliceis & Deo amita , cx horro Edenis pelluntur : flammeo g»adio
polito ad cuftodiendam viam qux ferebar ad Arborem v!rx; nc de frusti crus, quem ludimus non
attigerant, deinceps vcfccrentur. [Gen. III. u, zt, c!?c.] Unde plusqnaiB vetifimile fit, eodem'
'ejedum Adamum fuiffc dic , quo induta» in Paradifum fiKrar. Qui quidem dies Mundi
'rnni fiiillc videatur (Kalcndis Novembribus anni Juliani prolcptici rclpondens ) quo deinceps, ad
jmemorabilis hujus casus memoriam confcrvamlam (ut rationi conlcnranrmzi eft) inflituta cft
Expiationis lblennicas, Sc fheura Jejunium ( n^da: nomine, Ac!, XXVII. 9. ) *«t’
Idenotatum } in quo univerfi , tam inquilini quam peregrini , animas luas affligere jubebantur;
adjunda (antaonc fever ifllma. Onmit an! mu , ejut ntn fuerit affiitl* te iffo dit , omnino txfeinde-
‘tur e populis fuit. [ Levit. XVI. i 5». & XXIII. a 9. j
■d. Poli lapfiim , Cain primus mortalium omnium i muliere nalcitur. [Gen. IV. I. ]
x^o d. Al ele occilb i fratre Caino, omnium hominum primogenito , Deus alium pro illo filium Evx •
repoli it: unde & Serbi nomeu illi inditura, [c. IV. 15. j poftquam pater Adimus 130. vixillet
antlos. [c.V. 3.] Inter exdem vero Abelis St conceptionem Srthi nullum alium filium Evx obtf-
gifle , ( ille enim aliis dicendus fuifletpro Abelc datus , potius quam Serhiis ) ideoqoe non lon-
gum ir.icr umimque tempus irucrccfliflc , hinc colligitur. Unde, quum annos ad tzf. propagatum
tum fuerit humanum genus : itacreviflc intra id ipatium mortalium numerum vero fuerit confen-
tancum, ut non line causa conlcius Icclcris metuerit Cain, ne cederet cum quilibet qui ccat in-
ventu; us cum. [r. IV. 14, * f. J*
*J5 d. Setlius , annos 10 y natus, filium genuit, cui Enoibi nomen impofuit: qnol conditionis hu-
manat deplorandam denotar mi Icriara. Tunc enim a Cainitis cultus divinus mi fert- corruptus fuit.
Unde ea inter homines diftindto fada ; ut qui in vero Dei cultu per man (erum, Filii Dei-, qui autem
ab co defriverunt , Filii hominum fint appellati. [Gen. IV. 16. eum VI. 1,2,}
325 d. Cainan nati» cft ; quum Enosh ejus pater 90 annos vixiflet. [c.V. 9.]
3 9f d. MahaUlccI natus eft ; quum pater Cainan 70. vixillet annos, [e. V 11. J
460 d. Jarcd natus cft quum pater Mahalalccl 65 vixillet annos. [e.V. t j.-]
611 d. Enoch natus cft; quum pater Jarcd 1 62. vixillet aimos. [c.V iS.]
6S7 d. Marhulala natus cft; quum parer Enoch 63 vixillet annos. [c.V. zi. ]
S?4 d. Lamech natus eft ; quum pter MathufaU 187 vixiflet annos. [c.V. zj.J
9>od. Adamas primus generis humani parem, mortuus cft; cum 93° vixiflet annos.
987 d. Enochum , ab Adamo ieptimnra , Deus incontinenter cum ipfo ambulantem rranftulic, nc
videret mortem ; poftquim 3 6f vixifli* annos. [ c. V. a$, 24. Hebr.it. 5.}
1041 d. Scthus, Adamj filius, mornius cft; cum 9iz vixillet annos. [ c.V. 8.]
»054 d. Noachus , ab Adamo decimus, natus cftj quum pater Lamech 1 82 vixiflet annos. [c.V. z 9. ]
1140 d. Enosh , tertius ab Adamo, mortuus cftj abn 90 j vixiflet annos, [r.r.n.] 1850
1233 i. Cainan, quartus ab Adamo , mortmts eft; cum 910. vixillet 2nnos. [e.V.14.'] 1945
1291. d. Mahalalcel , quintus ab Adamo , mortuus cft» cum 895 vixillet annos, [c. V. 17.] 2000
1422 i. Jared, firxrusab Adamo , mortuus cft , cum 91S2 vixillet annos. [ c. V. 20, J 2152
1536 a. Deus, priufquim diluvium in mundum impionim induceret, Noachum juftitix fuat prxeonem ad 224 j
Ilus mi fit : 120 annorum termino ad rclipilccndum cis conftiruto. [ j. Pet. III. 20. a. Per. II. 5.
Genef.VI. 3.]
15 v d. Noacho, nunc primtim liberis opram dare incipienti, quum j 00 eflet annontm, natus cft primo- 2266
genitus Jjphcrus. [Gen. V. 31. eum X. *i.]
iyy8 d. Noacho natus eft fccundo-genitus Sanus : quppe qui biennio poft diluvium Ioo annorum 2268
fiiiflc dicitur. [ Gen. XI. 10. J
1551 d. Lamecbus , nonus ab Adamo , mortuus eft ; cum 777 vixiflet annos. [c.V. JI.] 2361
1636 a. Marhufala, odavus ab Adamo, 969 anatis anno mortuus eft; omnium maxime long.rvus. a}^ J
[c.V. 17.]
Menfc hujus anni 2, dic io. ( Novemb. 30. fena 1. ) Deus edicit Noacho, ut feptimana illa pa-
raret fcad ingrcflltm in Arcam .• dum fecurus Mundus edebar, bibebar, uxores ducebat , & nuptum
dabat. [c.VII. 1, 4, 10. Matth. XXIV. 38. j
Anno fexcenrcfimo virx Noachi , menfis 2. dic 17. (Decembr. 7. feri a 1. ) eo cum filis Sc ani-
malibus omnibus in Arcim ingrcllo ; pluviam dernifit Deus fuper tcTram 40 dies St 40 nodes ; &
ptxvalucnmc aqux fbper terram I jo diebus. [Gen. VII. 4, 6, u, 12, 13, 17, 24»!
Aquis deficientibus, menfis 7. dic 17. ( Maj. 6. ferid 4.) Arca requievit in uno montium Ara- 23 66
rati. [e. VIII. i, 4*]
Pergentibus verb adhuc aquis deficere, menfis 10. die 1. (]ul. 19. fena I.) canlpcta funt
vertices montium. [e. VIII. J.]
Poft 40 dies, hoc eft, 1 1 die menfis 11. (Augttft. 28. fer . 6 . ) Noachus , aperta fenefiri Arcae,
cmifir corvum. (c. VIII. 6, ?. ]
Poft feptem diet ( ut videtur colligi polle cx fepttm diebus ALIIS, in 20 verfu nominatis )
cmifir Noach columbam : Sc reveriam iterum , poft alteros feptem diet emifit » qux circa tempus
vcfpertinuxn rediir, folium olirx decerptum in ore gerens. Dande excedatis & aliis leptem diebus,
eandem emifit j qux non cft reveria ultra ad cum. [c. VIII. 8,— 11. J
Digitized by Google
JE T A S MUNDI
JETAS MUNDI II.
16J7 a. * Nno fexcemclimo primo vitx-Noachi , roenlis primi dic primo , (Ochb. xj. ferti 6. ut
I Z\ nevi Mani ita & novi Mandi dic primo ) cuin liccau eflcc iupcrficics terne , icmovir Noa-
1 JL \.chui operculum Arex. { Gentf Vl l /. 13. )
l Menii* ». dic 17. ( Decerni. 18. ferti 6. ) cum exaruillet terra , Dei mandato exivit Noa~
chiis , cum omnibusqui cum ipfb fuerant in Arca» [ c.VlIl . 14,-19.]
Noachus egrcirus Soteria Deo immolavir. Deus rerum naturam , diluvio corruptam , reftsui-
ravic : carnis cfum hominibus concciTit » atque Itidem dedit lignum foederis» [f. Vlll. & I X. ]
Anni vita humane quafi tbmidio breviores fiunt.
I(jy8 d. Arphaxad natus eft Seroo centenario* biennio poft diluvium, f e.X I. io.] (initum fc. M4^
1693 4* Saiah natus eft » quum Arphaxad pater ejus fj. vixiflct annos, fc. XI. ia.J M°5
17*3 d. Hebcrus narus eft ; qunm Salah pater eius 30. vixiiTct annos. [c.XI . 14.) *433 lx®*
I7j7 d. Quum H cberus 34 vixiiTct annos, natus eft ei filius, cui nomen dedit [e, XI. !<►»] ‘4^7 lI47‘
Cfuut in dithtu ejus divifa fuit terra [e. X. 1 J. & t. Chrtm. J. 19] * Urbis enim Sc Turris cxilru&io-
nc per linguarum confulioncm * (qux Babeli , c. XI. 9. nomen dedit ) nim interrupta; gentium
difperiio eft fccura , in varias orbis parres fecundum linguas fuas variis dedudit coloniis. * dc qui*
bus vide Chronologixnoftr* Sacre Partem I. Cap. j. *
Anni vita humana iterum quafi dimidio breviores efficiuntur.
1771 4. Hinc ad captam ab Alexandro Babylonem anni 1903. inrerceflenint : quot annorum obfcva- *48o xx 34
riones cmleftes inde in Grxciam , Ariftotele procurante ,- fi Califthcnc fuifle mi flas , tcftis eft
Porphyrius. ( apud Simplicium , in llb. *. dc Coelo. ) Unde apparer , fiderum contemplationi va-
care ccepiilc Babylonios ipfius A Jimrodi temporibus : fi quo tora eorum regio terra Nimrodi acccpi'
cognomentum» [ Mict V. 6. ) quum & illius fuafu condi primam Babylon erepta [ut in Lib. 1 .
Antiqu. cap. 5* ruber Jofcphus i ) ibidemque pruna reg ii ipfws (edes collocata , ( quemadmodun
in Gen. X. 10. confirmat Moles) indeque getu ipla Babylonica antiquitatis nomine celebrata impri
mis fuerit, [ferem. V. IJ.]
1787 d. Rchu live Ragau natus eft; quum Phalcg pater 3 0 vixifle- aftnos. [ Gew.XT. 1 8.] l*$7 xxl7
1S 1 6 >£gy priorum in fubjc&os potcftarrm ac Regium Imperium ufque ad integros 166 J. nnnoidura- lSl* xi88
vilTc , refert In Annalibus tuis Conftanrinus ManafTes. Quii tempore quo yfigyptus i Cambslc
rege Petfaruro fubjugata eft rctrb numerati, ad hoc nos perducunt : drea quod, Mifraim Chami
filius colonias in /Egyptum duxit ; qux jnde Mifrainu 8t rerrx Chami nomen adepta eft. [Pfal.
CV. xj, 17» 07. 11, xx.] Unde pofteriores Pharaoncs , filios regum antiquorum Ce fuiHe ja&i
tabane. [Efai. XIX. 1 1. ]
1819
■ Sta d. Scrug live Saroch
Saruch natus eft;
eft ; quum Ragavu»
Ragavus pater |3 t1 vixiiTct
vixiffet annos.
annas. Gen. XI. xo.]
j »5x9 *i8f
1849 Nachor natus eft; quum Saruchus pater to vixiiTct annos. [XI* xx.]
1878 d.Terach live Thara natus eft j quum Nachor pater 19 vixillet annos, [c. XI. i4*] XJJ9 ni 5
15,1 j c. Algialeus Sicyoniorum in Peloponefo regnum incepir , 1313. annis ante primam Olytnpiadctt. l°79
xj«8 x 1x6
[ Eufieb. Chro u.J
1910 r- E* Vidna Arabia irrumpens gens eorum quos Hyc-fot , id eft , Reges Pafiorei jEjgyprii vocabant, i6jO 1084
Memphim ceperunt ; Sc rota yfigypto inferiori ( que mari Mediterraneo eft expolita ) potiti funt:
quam primus eorum Rex Salaris per annos 19 obtinuit. [Manttho , in Aigyptiaticorum lib. x. apud
Jofcphum , Gb. I. conrra Apionem. ]
e. Bxon , 1. Rex , ann. 44. f Manttho] >649 xctfj
, 948 d. Poftquim Thara 70 vixilTcr annos , narus eft xtate primus rriitm ipfius filiorum. [Gen. XI. 76 ] xtfj8 X056
non Abram quidem ( quem poft 60 demum annos narum infrfi videbimus) fed Haran, terti- fra-
tris Nachoris locer. Hic enim , prifis quam pater Thara Ure Chaldxorum dilcederet , viti ibidem
fundhis, filiam reliquit Milcam , patruo Nachori nuptam, [r. XI. 18. 19. ]
,9gj r. Apachnas indEgypto regnar, ann. )6.men(. 7. [ Manttho. ] *ox*
19. ] 1706 xo0°
Nachor , nonus i Noacho, momius eft ; 1 19 poft natum filium Tharara anilis. (e XI. x j.) 1707 1007
1996 Phaleg fetTus i Noacbo, mortuus eft; X09 poft natum Ragayum antiis, [e. XI.
l?J)7 d.
1006 d- Noaduis mortuus eft, quum vixifiet 950 annos; poft finitum Diluvium, 3 jo annis .[e.IX. X7lg
i0oS c- Abram natus eft: quippe 7 5 annorum exiftens , quum pater Thara moreretur, annum agens *7* 8 1 996
asaris aoj. (r.Xl. M.& XII. T,4»«*»^#. VII. 4. )
1QIg c. Sirai ( qn.T& Ifcah, Haranis fratri» Abram i filia; ( Gen. XI. 19, Jo. ) nata eft : utpote decennio , l7xo 198$
marito fiioAbramo xtate minor. [Gtn. XVII. 17. ) I p
aoxo 'b. Apophis in iEgypto regnat ann. 61. [ Manttho ] *7JO l9 -4
aoi6 d. Rehu five Ragan , fcprimusl Noacho, mortuus eft,* X07 poft natum Saruchum annis. [ f.XT.xw x7|d 197®
2049 ' d. Serug live Saruch, odavus a Noacho, mortuus efti 100 poft natum Nachoreln annis. [r.XI.xfij i°JJ> T9J 5
2079 j Hoe frr^ tempore , Chcdorlaomer rex Elami live Elymafdis (inter Perliam 8c Babyloniam xo89
pofitx ) fubegit reges Penrapoleos , Sodomx videlicet, Gomorrhx, Admx, Seboim , 8c Bclx five
jZoari* : qui duodecim annis illi ferviverunt. [e. XIV. 1,2,4.] I '
loSl \b. Janias in /Egypto regnat, ann. 50 menfi I. (Manttho ] t
A fa j a. Deos i A
Oigitized by Google
AETAS MUNDI II. Ana a AnnoV*-]
Mundi»
Aro»
I
Deus Abramum vocat Urc Cluldxorum , ad profidfcendum in cani regionem, quam oilenfu- luliani
17^* ch«irtt«-j
191*
[io8j. Ur vero illa, ‘
rus ellet illi. [Gen. XV. 7. ftjk XXIV. i,j. Nebtm IX. 7. Atl.Wl.
quam in Afefopotamid cum Srcphano proromartyrc ( Aci. VII. 1. ) etiam Abarbincl ( in Gen.cap. 1 1. )j
collocat, a Sacerdotibus 5: Mathematicis ex artis vocabulo Chattorum appellationem lottitis ('quo
nomine , in ipsa etiam Chaldza , Genethliaci & reliquis Magis diflhdli reperiuntur , ( Danit!. II.
*, 10. IV. 7. & V. 11.) habitata luit. Ex quorum contortio Se TeTach & filii ejus idolorum cultum
didicerunt. [ Jefn. XXIV. t. ] * Sed i filio demum Ab ramo de divini vocatione certior fadlus , *
ab Idololatria rclipifccns , afliimpfit ut familiz pater Abramum. *
Afliunpfit igitur Terach Abramum filium funn, & Lotum filium Haranis nepotem futim, Se Sarai
In urum ftiam tuorem Abrami filii Iui : &cgrelTiuni Ure Ghaldrorum, ad proncifccndum in icgio-
jnem Canaanis , pervenerunt Charanem, (in eidem eam Urc Mclopotamii fitam ; ) & confcdcrimt
[illic , gravi Tcrachi imbecillitate detentio'
|r. Q-uumqnc findent dies Tcrachi 105 annorum , mortuus cfl Terach Charane. [ Gen. XT. J 1,32. ] 179J
/ET AS MUNDI III.
AB ramum, xjuum mortuus el et pater ejus, denuh vocavit Deus i ter a lua , & i cogna-
tione ilia , atque i domo paterni fui : addira (cederis E vangelici promi Ilione , de bcnedi-l
ccndis in iplo {idcll, in femine ipfius benedicto , D. N. Jcfu Cnrillo) omnibus larr.iliisj
terror. [Gen. XII. 1, a, i. cum AU. VII. 4* J i qua ptomiflionc, & migratione Abrami c.im incun-
ctanter (ublecuta, deducendi fune 4?o anni peregrinationis Abrami Se pofterorum ipfius in terra non
liba. [Exed. XII. 40,41» cumGa/at. III. 17. ] Se initio &finc cotum in 15 dic menfis Abib confti-
tuto ; qui Jioc anno in Maii Juliani diem 4 Se feriam 4 hebdomadicam (juxta no/lras rationes )
incidit.
Hoc igitur dic Abram , quum Charanem attigic , St ellet annorum feptuaginta quinque , Deum
vocantem iccurus , alliunfit Soram uxorem fuam & Lotum filium Haranis fratris fui , cum univcrlls
[Eiailtat ibus luis quas comparaverant & aninubus quas acquilivcrant Charane i 8c profedi , ut
labirent in regionem Canaanis , tandem pervenerunt in eam. Et tranlivit Abram per regionem illam
ad locum ulque Sheeemi , ad Quercum Mora. [ Gen. XII, 4, )/». ] de qua etiam in [ Gm.XXXV.
+. Jep*. XXIV. 25, id. & Jud. IX. 6. ] pollci occurrit mentio.
Apparens Dominus Abramo , protniikfc femini ipfius daturum regionem illam; qui ibidem
altare extrusit Domino qui appanicrat ipii. 1’oilca refigens tentorium , inde ad montana profc&us
eft, verius Orientalem tractum Luzi, poltea Bctliclis diCli j [ e. XXVI1L 19. ] ubi zdihcato al-
tari, invocavit nomen Domini. Deinde profectus cll , indcfuientcr pergendo, in meridianum regio-
toS4 ilstradhim; qui ALgyptum fpettar. [e. XII. 7, 8,9. J
j. Abram , fame cogente , in ALgyptum deiecndic , ut peregtitiarenir illic : obi Sarai uxor, quam
periculi vitandi causa Ibruris nomine compellaverat , regi Pharaoni ( Aptphi) tradita, polle:
Jcum muneribus inuda reltituitur : & fide publica incolumes ex vfigypto dimittuntur, [e. XII
io,—io. ] * Abramum veto eodem anno , quo ex Charane dl egrefius , in /Egyptum conccflilTc
ibique tres mcnlcs exegit le , ttadunr Hxbrxi , in Seder Olam rsbba c*p. 1. ♦
Abram Se Locutu in Cananzam revertuntur: ubi quum eadem regio pecori utriulque alendo 1794
non fulEceret , leparantur alter ob altero ; Loto ad Sodomitas migrante. Pofl quam firedEonem ,
1915
Abramo terra: Se polleri tatis numero iz promiifio i Deo renovatur: qui i loco inter Bcrhclcm &
Uaium, ubi prius Alrarc fecerat , tentoria movens; habitavit in planitie Matnrx , quz cll ad
10^1 'Hebronem , ibique extrusit altare Domino. [e. XI II. ]
Bera rex Sodornx, cum reliquis Pcutapolcos regulis, adversus Cliedorlaomcrem regem Elami
rcbelliiunt > armo it.ex quo illi Icrvirc ccrperant. [e. XIV. 4.]
iopl
jr. Anno 14, Chedorlaomer cum confoderat is Principibus , Amraphelo Shfnatis , Arjoco E Halaris 1801
de Tidalc Gentium , junctis copiis adversus rebelles regulos expeditione fuicepta , Raphxos , Zu-
zz os, Emzos, Chorzos, incolas regionis quz pollci fuit Amalckitarum, Se Emorxos primum 1912
jpeTCulIcrunr: deinde regulis Pentapolitanis iti ville Siddimorum profligatis , Lotum captivum,
jfironl cum omnibus facultatibus Sodoma- & Goraorrhr , fixum abduxerunt. Quod audiens Abram,
annaris (ervis (uis j 1 8, uni cum Hancrc , Eshcolc Se Mamrc u-deracis fuis , vigores ad Danent aile-
iciirus , excidit cos ; Se pcrfccutus ell Hobam ufjue, qua* ad i.rvam cft Damafei. Ita Lotum St reli-
quum captivum populum liberavit: e6ique cum omnibus facultatibus illis reduxit. Redeunti au- 1
ic;n Abramo a czde Chedorlaomeris & Regum qui cum eo (lierunt, benedixit Mclchifedcck Rexi
Salerni , fumat Dei Sacerdos : cui ille vicilllm decimas Ipoliorum obtulit. Sibi vero nihil de wzda
|rctiuuir, led unicuique res fuas reftituir ; ibeiis belli quod ex jure erae relinquens, [e. XIV, J , j
Deus Abramo, quod carctct liberis mcrrciui , polleri ntem numero comparandam Ilei lis ctrli
Ipromittit : quam , pofl 400 annorum peregrinationem & aflli^boncm intrrra non fua, fe in promiife
tcrcz polfcflioncm millunnn pollicetur. Se pa^ofirdei e confirmat, [e. XV. ]
[105 J Jr. Sarai , d elidet to (eminis benedicti , Abramo viro luo exactis decem annis, ex quo habitavit in x8oj
terra Canaanis, ancillam fiiain Hagaram iEgvptiam pro uxore tradidit. Quz ex heroeravida, &
n,^A .-lUm - ** * " ■ ^ - - q 1897
1094 ab bera, qubd erga illam iniblentius ie gefliUet, reprclla fugit : fcd promilTiombus Dei per Ange-
llum revocata , ad officitur, rediit» [XVI. i,tr>i4»]
b. Hagar Abramo, 86 annos nato, filium Ifiraclem peperiL [e.XVL ij. id.t^XVII. 14.15. ] 1804 1908
1096 d. Arphaxad, tertius iNoacho, mortuus cll i 405 poli natum Salem annis, [e. XI. ij.]
1107 2806 1910
V. Deus cum Abramo , 99 annos nato K ftrdus in femine Ifaahi (hac ipsa lequentis anni tcrapeftatc 2817
Digitized by Google
JET A S MUNDI III.
Chritti&j
■ Arnoau-I
7
cx Sara! nalciniri ) iniens, lignum Circumcifiouis itlftit.it , mr inique conjugis nomen (Abram
iu Abraham , Se Surdi in Suruh ) ad promillionis monimeiitum mutat , & 11inacti priori filio in gra-
tiam Patris Ce lauturum pollicetur. Quod firdus Abralumus fide & ohedientU amplexus , eodem
iplo die te 99 Se filium Ifmaclcm 1 i annos narum , de domcllicos liios omnes, circumcidendos cu-
ravit. [e.XVII. 1, 1», 23, 14. M» »<*•]
Abraham Angelos humana forma iter facientes ad Ic invitat , & convivio excipir: qui promi flioncl
denalcituro Ifaako in gratiam Sari repetita, Conlilitim Dei de Pcmapolcos everfione retegunt.
Abraham, de liture Loti & familia: ejus foliicitus, pro lavanda Sodoma Deum interpellat,
[e. XVIII. cum XIX. 29.]
Sodoma, Gomorrha, Adama & Seboim , ob horrenda (celera, igne 8c (iilphure ccvl itus dc-
millo confiagrarunt : [e. XIX.] litcficnc exemplar impie victuris pten* ignis itcrui eis infligrn-,
dx in ftagno ignis «St fulphuris 1 qua: eft mors fecunda. [ 2. Per. II. 6. fusu, v. 7. A paca!. XIX.
20. XX. io. XXI. 8.] Ejiifquc durans adhuc monimcimnn fupcreft Mare mortuum : valle Siddi-
nurum , harum civitatum antiqua (ede, qux prius puteis bituminis & falis referta luerat , in immc il-
lum lacum conversi i qui a bitumine , Luem Ajphaltitis ; a (ale, Marss fui fi nomen obtinuit.
[Genef. XIV. j. 10. Deuter. III. 17. & XXIX. 1 $. Sephan. II. 9. Sapient. X. 6. 7. ] de quo & So-
linus, Polyhiftor. cap. 35. Longo ai Hierofoiymts recejfu triflis finus pandunt , quem de cala tuitum
te flatur humus nitra ei" in cinerem fultu*. Duo ibi oppida , Sodonutm nominatum alterum , alterum
Gomorrum: apud jut pomum quod gignitur , habeat licet /pecimen maturitatis , mandi tamen non pe.
i nam fuliginem intrinfecus faviUaceam ambitio tantum extima cutis cohibet j qua vel levi prefal
tactu fumum exhalat , & fatifeit in vagum pulverem.
Lot ab Angelis Sodoma edudus , excidium evafic ; ad exiguam Beli civitatem fuga fc recipiens,
qui inde Zoar poftea cftdi&a. Uxor ejus in ftatua n faiis cunvcrfa eft. Iplc , metuens Zoare com-
morari , e planitie in montem , quo jnftus fuerat fugere , duabus filiabus luis comitatus migravit.
[ Gen. XIX. ]
Abralumus ex planitie Mamrx ad regionem meridianam profc&os, ut habitaret in Icco qui
poftea Bccr-sheba didus ; apud Abimelccum regem Phililbrorum Cerati hofpitatus eft. Ubi , uxo-f
re (fbroris nomine ircrum velata) ei adempta. Rex divinitus obiurgatus & punitus , eam invio-
latam marito cum amplis munciibus rcftituir : cujus precibus iplc cum filis (annatem recuperat, 2823
[e. XX.] I 8 96
£ loS e. Abrahamo centenario, Se Sari nonagenarii , Bcer-iheb.tr natus eft filius promifllonis Ifaak.
[e. XVII. 17, 11. XXI. i,— 7 , Rom. IV. 19. ] Neque diu pbft nati (une Moab 3t Ammon cx eodem
itlj patre Se avo luo Loto. [ Gen. XIX. 3 6, 37» 3 3. ]
e. Abladaro Ifaako, fecit Abraham convivium magnum. Et videns Sarah filium Hagari Asgyp-
tii ludentem, vel potius deludentem Se contumeliose tractantem, ( licut Gen. XXXIX. 14. vox
ea accipitur) imo perlcquentem ( ut Gal. IV. 19. explicat Apoftolus) Ilaakumt ut qui libi ,
ptimogeniturar ratione , hxrcditatcm deberi jaditaret t dixit Abrahamo. Ejice ancillam iflam <7
filium ejus : non enim futurus ejl heres filius ancilla ifllut cum filio meo , cum Ifaako. Quod licet igcr-
rime primum ille ferret : perfecit tamen, accedente julTii Dei , illi edicentis 1 In Ifaako vocabitur tibi
|lS9I
\
femen. { Gen. XXI. 8,— 1 x. cum Rom. I X. 7.8. & Hebr. XI. 17, 18. ubioblcrva Ifaak uro lue ratio- '■87.
ne unigenitum illius filium appellatum.) inter Htbrtos autem vana opimo ejl , afijertntibul aliis
quinto anno abladationu tempus /laturum, aliis duodecimum annum venditantibus. Nos igitur , ut
breviorem eligamus atatem , pofl decem & ollo annos Ifnael fuppHtavimus ejellum ejje cum matre ;
inquit Hieronymus, Traditionibus Hebraicis inGenefim. Unde ab hac clcdi feminis defignatione, 1S7S |
8c perfecutione (ut appellat Apoftolus) quam i filio Aigyptii liiftinuit > 400 annorum initiuml
complures deducunt; quibus Abraham i femen peregrinum futurum in terra non fua Se affligendum
Deus przdixcrat. [ Gen. XV. ij.Ail. VIL 6.] In exitu enim Ifraciiraruro cx Aigyptocos termi-
nandos ede , ex [ Gen . XV. 14. & Extd. Xll. 35, jd. ] inter Ic oollatts liquet. Quanquam!
Glofta ordinaria , cx Auguftino , initium horum annorum ad ipfun nativitatem llaaki referat :|
ac fi 405 annos , luram* Iblida & numero rotundo 400 Scriprnra dixerit. 2843
iiz6 d. Salah, quartus 4 Noacho, mortuus eft; 403 poft natum Hebet uni annis. [Gen. Xl . ij.] 185}
1131 b. Adis in >€gypto regnat , aiui. 49. mcnfi 2. [ Afanetho. ] X836
284I
iiJJ
Per fidero Abrahannis , quum tentaretur, obtulit Ilaakum : ratiocinatus Deum potentia ptxdi-
tum ede fufeitandi cum cx mortuis ; unde etiam in typo illum recepit. [Gen. XXII. Hebr. XI.
17, 19. ] Ilaakum vero vigefimum quintum annum tunc cgillc , tradit Jolephus , lib. 1. Antiquirat 11871
cap. 14. (ai. 22. ) Se aduiriorem fuille, cx eo colligitur > quod tantam ftruem lignorum tulerit,
*14J quanta requirebatur ad eum quali holocaufhim comburendum. [Gen. XXII. 6. ]
e. Sarah > 1x7 annos ruta, Hebrone mortua eft: ad cujus fepuiruram Abrahamus fpeluncamj
agri Macpelx , primam in terra Cananara pollclfionem , ab Ephrone Hittxo pretio acquifivit.
[Gm.XXill. 1,2, 19» xo. ] ut verb Abrahamus pro fidelium patre, [ Rom. IV. 11,12. ] ita Se Sa ;>8j»
rah pro piarum mulierum matre , [ 1. Per. IU. 6. ] nobis commendatur : caquc foeminei fexuvj
2148
unica eft , arjtis integra itas in (acris literis habetur commemorata.
b. Abralumus filio Ifaako de uxore profpiciens , famulum fiium primarium ( Eliczerem Daraaf- .8,8 185«
ccnum ; ( Gen. XV. 2.) jurejurando obftridiun ad eam qua^endam amandat : qui in Mefopota-
miam Deo duce profectus, Rebckkam filiam Bcthuelis Se lotorem Labanis Syri ei uxorem obtinet.
Quam ifaak in uxorem accipiens, introduxit in tentorium Sarz matris fui. ejufque amore dolo-
rem quem ex morte matris , ante triennium defundi , conceperat necdum dcpofucrat , tempe-
ravit. [Gen. XXIV. 1,-67.] Erat autem ille 40 annorum , quum uxorem Rebckkam acciperet.
[e. XXV. xo.]
Argivorum eo tempore regnum in Peloponelo carptum eft, annis 1080. ante primam Olym-
_ piademj
£Sl\9 AL T A S MUNDI III. irj3
piadcm i ut ex Ciilorc in luo Chronico refert Eufebius. Prunus apud cos regnas it Inachus , annos
jo. dc quo videndus Eralinus in proverbio i Inacho antiquior. Atque huc omnino dodliflimi Var-
ronis , in XVII Rerum Humanarum libro, verba illa (at A. Celtio , lib. i. ndK attic. cap. 1 6.
& Macrobio , lib. i. Saturnal. citata ) refero. Ad Retrudi initium plui mille & centum annorum tfl.
Ab Inachi enim initio juxta Caftoris rationes hicconiliruto, uique ad Palilia Varroniana anni I loi
numerantur.
atj8 d. Semus, Noachi filius, mortuus eft{ 500 annis poftnamm Arphaxad. [Gen.Xl. 11.] 1868
1167 A Quum undeviginti poli nuptias annis Kcbckka pcnrunliiict llcrilis , (upplcx pro ea oravit Do- 2877
minum Ifiukus : cujus precibus exauditis , gemellos illa concepit, [e. XXV. xi. J
2168 e. Collucantibus in utero puerulis , affecta mater Deum conlulnit : i quo rcfponfum accepit, 287S
duarum diffidentium gentium audtores cx ea prodituros i quarum una robuffior futura clfct altera,
Se major fer v Iturus minori. Tempore veti> partus , prodiit prior rufiis rorus fimilis togx villofir ,
vocatumque dl nomen ejus Ffau : deinde prodiit alter , manu calcaneum fratris tenens ; cujus id-
circo noinen vocamnt Jacob. Eratque pater eorum Ilaak fexagenarius , quum nalcercmur illi.
[e. XXI' 1 Hofe. XII , }.)
1I75 Tliethmolin Thebaidis , rive vEgypti fuperioris regem , Hycfos vel Paftorcs , a patre intra Ava- 188?
rim ( locum Jubentem menfuram jugerum decem millium) inclufos, cum 480 armatorum milli-
bus oblediffe , refert Manetho : dc expugnarionc vero dclpcrancem , podia cum cis fccille , m
ALgyprum relinquentes, quo vellent innoxii omnes abirent. Illos aurem, cum omni domo & pos
(cilionibus , non minus 240000. numero , ex -€gvpto per dc/errum in Syriam iter egillc ; & me-
tuentes tfyriorum
A potentiam ( qui tunc Aliam obtinebant) in terra qux nunc Judara vocitatur ,
civitatem xdificallc , qux tot millibus hominum fufficerc poffct , Se Hicroiblymam appcllaviffc.
In Manetho \ apud Jofephum , lib. I. contra Apionem Grammaticum , qui idem Apion, in 4
hilloriarum Aegyptiacarum libro , Amolin regem hunc appellar , 8e cx Ptolcmxi Mendeiii (Sacer
dotis aEgyptiaci ) Annalibus fuilfe temporibus Argivorum regis Inachi confirmat : Tatiano Affyiio
(in oratione contra Grxeos ) Jullino Martyre (in Parxnerico ad eosdem ) Clcmcnte-Alcxandrim
{ libro 1. Stromatum ) 8c aliis , referentibus. Qui omnes , poft Jofephum Se Julium Tiberienfeni.
dc Ifracliti» vitam palloritiam exercentibus,
in Cananxam migrantibus , illa accipientes j[ Cen.
ducemXLVI.
eorum33.Mol:m
3 4. er Inacho
XLVJI.xqmlem
3. J & fuiffc
cx ALgypn'
credi-
derunt, quum ad Pbxnices potius ea fpetiare videantur , quos inuri rubro profedos in Palt
proficifcentibus. * Nam Ifraelitarum exodum Inachi regno longe poileriorem fiiilTe redta tem-
por.im ratio dubitare nos non patitur.
2180 c. Tncthroolis , five Amofis , Palloribus crpulfis , in >Cgypto inferiore regnavit annis 25. Se menfi- 2890
bus 4. [Manetho.]
1183 e. Abraham 17J annos natus, poli adventum in Cananxam 100, mortuus cft ; &ifiliis IfiukoA 2893
limarie in fpclunca Macpclx, cum Sara uxore Im , fcpultus. [Gen.XXV. 7,-10.] Virit annis
I j poli natum Jacobum : cum quo habitavifle etiam dicirur in tentoriis. [Heb. XI. 9. ]
1187 Heberus, quintus iNoacho, mortuus clt; 430 poli natum PhaJeg annis. [Gea. XI* 17.] Hic 1897
omnium poli Diluvium natorum diutiflimc vixit , ipli Abrahamo fupcrlles : a quo Hebrxi cogno-
mentum accepit ille primum [Gea. XI/. 13 ] deinde nrporis iplios Jacobi polleri omnes, [Cen.
X L. 1 f. ] ubi obferva, Cananxam , didlam mille terram Hebrxorutn , etiam quum adhuc Cana!
nxus effer in terra.
1100 Circa hoc tempus , promiffiones Abrahamo prius fadh- , filio ejus Ifaak o dat* i Deo fiiifle vi- 1910
dentur. Multiplicabo femen tuum fcut feliar 1 dabdque pofieru tau univerfat reeioaes hxt • er bene-
centur in femine tuo omne i gente t terre. [e. XXVI. 4. ]
noj Chebron in oCgypto regnat ann. 13. [ Manetho. ] 291J
2208 * 4° *nno? nuas, duas uxores Hittxas duxit i Juditham filiam Bccri, 8c Bafematham filiam 191S
Bionis e qux Ifaak o Se Rckkkx molclliffimx crout Se acctlufljinx. f Genef. XXVI. ta ?< cum
XXVJI. 46. & XXVIII. 8. ]
Ogygium in Attica fadhim cll Diluvium, annis ioto ante primam Olympiadem : ut ex Hel-
lanico , Cafloi e , Thallo , Diodoro Siculo, Se Alexandro Polyhiltore confirmat, in 3. Chrono-
graphix fu* libro , Julius Africanus, (apud Eufebium , lib. 10. Prtparat. F.vanotl.) quod Var-
ronis tamen rationes 300 fere annis faciunt antiquius.
2218 Amenophis in /Egypto regnat, ann. ao.mcnf.7. [Manetho.] 2?1g
2231 Ifaael Abrahami filius, quuin 137 vixilfct annos, mortuu» cft. [ Gen.XXV. 17. ] l94I
2239 Am-effis , foror Amenophis, in atgypro regnar , ann. a 1. menfi 9. [ Manetho ] x 94?
2242 Eucchous apud Chaldaeo» imperare capit, 2 24. annis ante Arabes. [fui. Africa n. ] Qui videtur
2 9« 2
ellc Belus Babylonius, live Jupiter Belus ; a Chaldxis poliri Deus habitus. [F.fai. XLVI. ifferem. L. *
2 . & JJ. 44*1 * Ec cx Chefedi filii Naeboris (fratris Abrahami ) polleris fiiifsc ; (Gen. XXII. »2.)
i quo Chashdim five Chaldxos nomen acccpille tradunt Hebrxi ; ut in Hieronymi quxftionxbu s He-
braicis inGenefin videre licet. * ^
2245 a.
tit ifaak u» fenex 8eeioculis captus (44*. ante obitura anno ) feniorem filium Efavum venatum mit- 2934
, benedidhirus poli allatam prxdam : fcd Jacob filius junior , allu matris cum vcftiw fratris
8e edulio fiippofims , bcncdidboncin impnidente patre furripic, & Deoaudlorc obtinet. Quem cum
eam obeaulam Efiavusodio capitali proloqueretur i tum ut inJidiai illius declinaret, rikm uc ex fua
cognatione uxorem duceret s bencdidlione patris accepta , Jacob in Mefopotamiam ad avunculum
fuum Labanem proficilcitur. In itinere vero , Seal* yifionc illi exhibita , Deus paternas benedi-
Digitized by Google
AL T A S M U N D I III. IbIUjib. Chii (Ii*, j
itiones ipfi confirmat , favoremque fu uni promittit : ad cujus icitimoruum erecto lapide Jacob loci
nomen a Luzo in Bethclcm mutat , Se votum Deo nuncupar.
e. Tandemque Charanem perveniens, & cura Labanc per menfis fpatium commoratus, Rachclis fili»
>9Sf »752
ipfius amote correptus , (cptennii fervitutem pro ea pacifcirur. [ Gtn. XXVII. 1. ad XXIX. 20. chm
Hofit. XII. 1 2. ] Hxc amem ad annum artatis Jaeobi 77 pertinere , conftabit ex iis qux ad ani]u.n
Mundi 2259. ctunr dicenda.
Efan , videns Kaakum bencdixifle Jacobo , & dlmiiille cum in Mefopotamiam ad accipiendum
inde libi uxorem , & filias Cananrorum ipli difplicuille ; parris animum prioribus nuptiis ipli infen- 1
fum reconciliaturus , Mahalatlum filiam llmaclis filii Abrahami prioribus uxoribus fuperinduxit.
[e. XXI71I. 6, — 9. ]
Per annos jam 37 maritus ille fuerat , Se vir* 77 exegerat! quo toto tempore cum firater Jacob,
xutc ipfi xqualis , vixilTct caelebs .* paterni mandati memor , Rachclem uxotein libi dandam eo nunc
argumento pollular ; qubd completi ejjimt diei ipfias. [ Gtn. XXIX. ai. ] id cft, uxori maturus
tfiet plus fatu i ut interpretatur Trcmcllius ; quod tamen de merfe illo intclligcndum Lidyatus ma-
vult, quo Labati voluit experiri Jaeobi diligentiam ac ftrenuitatem ac ferinam in rebus agendis >
antequam filiam fuam, qua de (cum ea potiffima efiet caufa adventus ejus ) flatim habitu* erat ferino,
ei collocaret.
Verum pro Rachele in nuptiis fenior illius foror Lea , ftaude parris fupponitur : cum qui, com-
pleta nuptialis convivii feptrmani , ( ut in fudic. XIV. iz, 17.) traditur ei uxor auoque Rachcl ;
pa&o pro ea altero fervkucis fepeennio. Dedirque Labari Lex Zilpam , Rachcli Bilham ancillam. »75<S I
Et quum minus i marito amara elfet Lea quim Rachcl ; hxc fterilis divinitus , illa quatuor filiorum
1 75
mater, continui per fuos annos ferie, reddita cft. [ e. XXIX. 21,22. &c. ] Indeque Jacobo, ex Lea. 2957 1757 .758 5
Reuben , piimogenitus filius natus cft : [e. XXIX. 31.] qui , ob inccilura cum Bilha patris 295« »959
concubina commillum , primogeniturx jure po ea cxctdir. [ e. XXXV. 22. & XL1X. 3, 4. cum 1.
Chron. V. 1, ] »754
1755
1147 Simeon natus cft.
124$ Levi natus cft. [verf. 34.]
1149
Judah narus cft: [verf. 3 j. ] k quo Jadxi denominationem acceperunt. *9«3
iljo * Rachcl ancillam fuam Bilham Jacobo tradidit: et qua Dan natus clE ( Gen.XXX. j, 6.)
ilfl Ex eadem natus cft Naphtali (verf. 7, 8. ) 2962 »747
njl
H5J Lea ancillam fuam Zilpam Jacobo tradidit : ex qua natus cft Gad. ( verf 9, io, n. ) 29«5
1960 »751
Ex eidem natus cft Asher. ( verf. 12, 15.) 2961
29^4 «749
i*54
e. Lea confuerudincm viri redimit i fororc datis mandragoris , quas fili is Reuben ex agro attule-
rat tempore mellis triticcar. (verf 14. 15,) [2958 »745
i*JS 2967
b Lea Illudiarem peperir. [verf. 17,18.)
29«9 »748
njtf Zabulon ex Lea natus cft. [verf. 19. 20.)
i*57
1*5? Lea Dinam filiam Jacobo peperir. ( verf 2 1. ) * '745
e. Radici , fterilitate Dei beneficio lublaca , Jolephum Jacobo peperir , finito 14 anno fervituris
fux. Unde dimilfionc in patriam a Labanc petita, nova jiadlionc detentus cft» fex aliis annis pro 2 966 |l7Jo
|*7J1
certi gregis parte foccro ferviens. [ e. XXX. 2*, 25, 31. cum XXXI. 4t. ] Jacobum autem finde * 975
91 annorum quum nalccrctur Jolcph, (ac proinde 77 quum primum Labani fervirc cccpit ) exeo
conftat: qnbd Jacobo 130 annos nato, quum ftetiflet coram Pharaouc , exadis leptem annis copix
Se duobus famis , [e. XLV. 6. cum XLVIl. 9. ] Jolcph ; 9 annos narus fuerit 1 utpotc 3 o a unorum,
quum iplc ftetit coram Pharaone , llarim ante copix annos feptem. [e. XLJ. 3 2, efi, ] 1971
1161 a. Mephres in iEgypto regnat, ann. 1 2. mcnC 9. [Manetho. ]
22(55 1*759 I
e. Jacob , animadversa Labanis Se filiorum invidia anxius , divinitus in patriam redire jubetur.
Unde re tota cum uxoribus communicati , dum oves fuas tonderer Laban , (fub veris extremum i
ut infra, ad ann. Mund. 2974* ) poJtquam 20 annis illi lervivilfct , clam eo cum facultatibus luis
omnibus &toti familia dilccdcns, Euphratem trajecit. [ e. XXXI. i, 3, 19,21, 38,41.] Quum
verb 1 2 filii nati illi fiiillc dicuntur in Melopotamii : [ e. XXXV. 11, 16. ] exeo numero Benjamin
cft excipiendus quem in Cananxa , non procul Bcthlchcmo , poftea natum conftar. [ibtd. verf.
iS, 19.) quomodo & 12 Apoftolos appellatos invenimus , quum numero tamen complendo decllet
Judas. [feban. XX. 14. & I. Corintb. X V. 1.] de quo videndus Augtiftinits, in Gentf. quafi. 1 17.
Laban, dic tettio (quot dierum itinere greges iplius i generi ftationc aberant ) Jacobum fugidc
audiens , cognatis filis fecum ailumptis , pcrlccutm cft cum itinere leptem dierum , tandemque
alfecutus cft in monte Gilcadis , ab hujus congrclius eventu nomen illud adepto. Poft multas enim
ultrb cictbque cxpoftulatioucs , farderc pacis inito , in ejus reftiroonium cumulus lapidum aggc-
ftuseft : quem Laban Syrus fuo fer mone faar-fixhadutba , Jacob Hcbrxus luo tyhi Gaiaaaem,
id eft , Cumulum teflimonii appellavit. [e. XXXI. 22. ad fin. ]
A Labanc dimidiis Jacoo , novo fratris Efavi cum copiis adventantis nuncio territus , fuos
in duas acies diftribuit. Dei auxilium implorat, fratri jnunera prxmittit, fortique cum Angelo
ludia 8e novi Ifratlu nominis impoiiriooc de divino prxlidio confirmatur. [e. XXXII. cum tiofe.
XU. 3,4«]
Elau, Jacobo fratre benigni excepto, munera precibus yidlus accipit , fe ann litis itineris comi-
tem offert , coque renuente difccdit. jacob profectus cft Succothas ; ita tum ab eo appellatas.
Ibi enim , extrudi fibi domo , pccoii iuo fecit tuguria ; i quibus loco illi Sueeotb nomen lmpofuib
Jacob , fuperato Jordane , Cananxam repetiit : Se tentoria fua fixit juxta Salernum urbem Siclie»
mitanara , in portione agri quam emit i filiis Hamoris patris Sichcmi centum numis ,• ubi & altare
ftatuit , quod appellavit FJ-Elobe-Ifrael , fivc , Dei fortie , Dei Ifratlu . [ e. XXXIII. ] eodem
videlicet loco , in quo Abraham primum fuum altare extraxerat : [e. XII. 6, 7. ] Se fons Jaeobi
Vjferii Annat. Fort prior.
Digitized by Google
8 ALTAS MUNDI III.
piadcm i utcx Calcare in dio Chronico refert Eulcbius. 1‘rimus apud cos regnas it Inachus, annos
jo. de quo videndus Erafmns in proverbio ; Inacho antiquior. Atque huc omninudodilfimi Var-
ronis , inXVJI Rerum Humanarum libro, verba illa (ab A. Gei lio , lib. i.nti*. attic. cap. 16.
& Macrobio , lit. i. Saturna/. citata ) refero. Ad Remuli initium plui mille (jr centum annorum tfi.
Ab Inachi enim initio juxta Caftoris rationes hicconftiruto , ulqnc ad Palilia Varroniana anni 1 101
numerantur,
d.
— Semus , Noachi filius, — » mortuus eftj, joo
, annis poli
§ narum Arphaxad. [ L Gen. XI. 11.]
11.] j
2868
d. Quum undeviginti poli poli nuptias annis Rcbckka
nuptias annis Rcbckka pcnuanfiill-t
pcniunlidct der
(fer ilis
iiis ,, fupplcx
fupplcx pro
pro ea
ea oravit
oravit Do-
Do- 2877
i
minum Ifiukus Ifiikus : cujus precibus exauditis , gemellos illa concepit, [e. XXV. 21.] 21. ]
e. Colludantibus in utero puerulis, afteda mater Deum confuluit: i quo refponfum accepit , 287S
duarum dilTidcntiiun gentium .nidores ex ea prodituros ; quarum una robuIHor futura ellcr altera,
& major fcrvituius minori. Tempore vero partus , prodiit prior rufiis rotus iimilis rogx vi Ilo far ,
vocatumque ell nomen ejus Efitu: deinde prodiit aitcr, manu calcaneum fratris tenens i cujus id-
circo nomen vocamnt Jacob. Eritque pacer cotum liaak fexagenarim , quum nalccrcntur illi.
[ e. XX T. 2 2,-2 6. Hofe. XII. i.]
Tlictlunolin Thebaidis, live v€gypti fu peti oris regem , Hycfos vel Pallores , a parre intra Ava- 2889
rim ( locum Jubentem menfuram jugerum decem millium) inclulos, cuin 480 armatorum milli-
bus oblcdille , refert Manctho : de expugnatione vero ddperantem , pada cum cis fccille , ut
ALcyprum relinquentes , quo vellent innoxii omnes abirenr. Illos autem , cum omni domo Se pos
(cilionibus, non minus 240000. numero, ex Aigypto per defermm in Syriam irer egillc ; Se me
tuentes Airyriotum potentiam { qui tunc Aliam obtinebant) in terra quar nunc Judxa vocitatur ,
civitatem xdificatle , qua: tot millibus hominum furficerc pollet , Se Hicrolblymam appellavillc.
I ra Manetho ; apud Jofcphuin , lib. I. contra Apionem Grammaticum , qui idem Apion, in -4
hiltoriarum Aegyptiacarum libro , Atnolin regem hunc appellat , Si ex Ptolemxi Mendeiii (Sacer
dotis vEgyptiaci ) Annalibus fiiillc temporibus Argivorum regis Inachi confirmat : Tatiano AlTyiio
( in oratione contra Gneos ) Jullino Martyre (in Parxnctico ad eosdem ) Clcmcnte-Alexandrim
(libro I. Stromatum) & aliis , referentibus. Qui omnes , poli Jofcpluun & Julium 1 iberienfem,
de Ifraclitis vitam palioritiam exercentibus, [ Gen. XLVI. j j. 34. er XLVII. j. ] 8c ex j£gypt«.
in Cananxam migrantibus, ilia accipientes j ducem coruin Molrm Inacho arqmlem fu ille credi-
derunt , quum ad Pbemces potius ea Ipcciarc videamur , quos d «uri rubro profectos , in Pala-
fliaa fedes fixillc , tilm in iplo Hiltorix fui initio , tum in lib. VII. e. 89. reflatur Herodotus cum
Stephano Bjzant. in a£«tiS>.. * Sed de Pbilifitit illa Herodoti potius accipienda ex ( Gen. 10. I j. 1 4.
nili ex Dem. 2. 2 ?. )hunc locum de Caphtoriis intclligas , exemplo Philiftarorum jam 1 Mari rubro
ptohcifceniibui. * Nam ifraelitarum exodum Inachi regno longe poltcriorcm fiiillc reda tem-
porum ratio dubitare nos non paritur.
e. Tncthmolis, live Amolis, Palloribus expulds , in dEgypto inferiore regnavitannis 15. & mcnfi- 1890
bus 4. [ Manetho. ]
e. Abraham I7f aonos nattis , poli adventum in Cananxam 100, mortuus ell ; filiis Ifaako& 289}
limaci e in lpclunca Macpclx, cum Sara uxore fua , fcpultus. [ Gen. XXV. 7,-10.] Vixit annis
1 5 poli natum Jacobum : cum quo habitaville etiam dicitur in tentoriis. [Heb. XI. 9. ]
d. Heberus, quintus aNoacho, mottuus clt,- 4J0 pofl natum Phalcg annis. [Gen. XI. 17.] Hic 1897
omnium poli Diluvium natorum diutiflime vixit, ipli Abrahamo fupcrlics : a quo Hebrxi cogno-
mentum accepit ille piimiim [Gen. XIT. 1 3. ] deinde nepotis iplius Jacobi polleri omnes, [Gen.
XL. !{.] ubi obici va. Canantur* , didam fuillc terram Hebr torum , etiam quum adhuc Cana-
mus cllct in terra.
Circa hoc tempus , promi Iliones Abrahamo prius fadx, filio ejus Ifaajto darx a Deo fuillc vi- 1910
dentur. Alulnplicabo femen tuum fient fleUas ; dabique pofieru tuu univtrfiu regiones has * e bene-
centur in femine tuo omnes gentes terra. [e. XXVI. 4. ]
d. Chebron in Aigypto regnat ann. ij. [ Manetho. ] z9jj
2208 e. Efau 40 annos naius , duas uxores Hittias duxit i Juditham filiam Bceri , Se Bafematham filiam 291S
Elonis : qux Ifaako Se Rclukkx molcflillimx erant Se accrbiflimar. [Genef.XXP 7. ia, ; t cum
8. ] ell Diluvium, }'
XXfll.
Ogygium 4<T. &XX11U.
in Attica fadum annis ioto ante primam Olympiadem : ut ex Hel-
lanico, Caliorc , Thallo , Diodoro Siculo, Se Alexandro Polyhillorc confirmat, in j. Chrono-
graphix fux libro , Julius Africanus. ( apud Eufebium , lib. 10. Prtptrat. Evanoel.) quod Var-
ronis tamen rationes jco fere annis faciunt antiquius.
22x8 Amenophts in vEgypto regnat, ann. 20. menf. 7. fManetho.) 1?ig
22ji Iftwel Abrahami filius, auum IJ7 vixillet annos, mortuus di. [(?*w.XXV. 17.] 2941
2 2 j9 Am-eiris , foror Amenophis, in yf.gypto regnat , ann. ai. menf 9. [ Manetho] z9 .9 1
1241 Eucchous apud Chaldxos imperare capit, 224. annis ante Arabes. [ fui. Afrietn. ] Qui videtur 29«
1
c(Ic Belus Babylonius, frve Jupiter Belus i a Chaldaris pollca Deus habitus. [F.fai. XLVI. 1 flerem. L. *
2. & u. 44- ] 4 Et ex Chefedi filii Nachoris ( fratris Abralumi ) polleris fuifse ; ( Gen. XXII. xi. )
a quo Chasbdim fivC'Chaldxos nomen accepillc tradunt Hebrxi j ut in Hieronymi quarftionibus He-
braicis inGcnelln videre licet. *
2245 a. Ifaakus fenex 8e oculis captus (44*. ante obitum anno ) feniorem filium Efavom venarum mit- 2954
tit , benedidurus ei poli allatam prxdam : fcd Jacob filius junior , aflu matris cum veftitu fratris
Se edulio fuppofirus , benedidionem impnidente patre furripir, Se Deoaudore obrincr. Quem cum
eam obcaulam Efavusodio capitali profequerctiir i tilm ut inlidias illius declinaret, tum ut ex fua
cognatione uxorem duceret » benedidione patris accepta , Jacob in Mefopotamiam ad avunculum
fuum Labanem profidfcitur. In itinere vero , Scalx vi/ione illi cxlubira , Deus parernas benedi-
Mundi
JE T A S MUNDI III.
Iliones ipli confirmat , favoremque fuum promittit : ad cujus teitunomum cretio Iapide Jacob loci
nomen a Luzo in Bcthelem muta: , & votum Deo nuncupat.
e. Tandemque Charonem perveniens, fit cum Labane per menfis fpatium commoratus, Rachclis fili*
ipfius amore correptus , feptennii fervitutem pro ea pacifcirut. [ Gen.X XVII. I. ad XXIX. io.om \i9)S 17 S*
Hofe. XII. 1 1. ] Hrc autem ad annutn «tatis Jacobi 77 pertinete , conflabit ex iis qu* ad annum
Mundi 1159. erunt dicenda.
Efau, videns Ifaakum bencdixifle Jacobo , & dimiullc cum in Meioporamiam ad accipiendum
inde libi uxorem , 3c filias Cananxoram ipfi difplicuille ; patris animum prioribus nuptiis ipli inten-
fum reconciliaturus , Mahalatham filiam Jfmaclis filii Abrahami prioribus uxoribus fiipennduxit.
'r. XXHII. 6,— 9.]
Per annos jam }7 maritus ille fuerat , fir vitx 77 exegerat, quo toto rempore cum frater Jacob,
artate ipli «qualis , vixiflct cadet* ; paterni mandati memor , Rachclcm uxoicm libi dandam eo nunc
argumento poftulat ; qubd completi effient dies iplius. [ Gea. XXIX. ai. ] id eft, uxori Maturat
efiet plus fatu ; uc interpretatur Trcincllius < quod tainen de merfe illo intelligrndiun Lidyatus ma-
vult, quo 1 .ah an voluit experiri Jacobi diligentiam ac flrenuitatem ac peritum ia rebus agendis ;
antequam filiam fuam, qua de ( citm ea potiffima efiet caufa adventiu epu ) ftatim habitui erat fiermo,
ei collocaret.
Verum pro Rachele in nuptiis fenior illius foror Lea , fraude patris fupponicur : cum qua, com-
pallo pletapronuptialis convivii
ea altero feptimana
fcrvkutis , ( ut in
fcprennio. 'fudic. XIV.
Dcdltque Laban 12,Lex17.) traditur
Zilpam ei uxorBilham
, Rachcli quoque ancillam.
Rachcl i
Et quum minus a marito amara dlct Lea quim Rachcl ; hxc Herilis divinitas , illa quaruor filiorum
marcr, continua per fuos annos fcrie, reddita eft. ( c. XXIX. 1 1 % 11. &c. ] Indequc Jacobo, ex Lea. I7J7
»758
«7Jf
224* Rcuben , primoecnirus filius natus eft : [e. XXIX. 3 2. ] qui , ob inceltum cum Bilha patris 119J7 916 «714
concubina commillum , primogenitutz jute po ca excidit, [ c. XXXV. 11. & XHX. 3, 4. cum 1,
Chron. V. I. ] 17JJ
H47 Simeon natus eft. 17J*
1148 Levi natus clL [verf. 34.] 1958
H49 19*3
Judah narus eft: [verf. 35-] ^ quo Judxi denominationem acceperunt \i9i9
115° * Radici ancillam fuam Bilham Jacobo tradidit: ct qua Dan natus clL ( Getr.XXX. j, <f.)
nji Ex eadem natus eft Naphtali {verf. 7, 8.) «7JX
iifi Lea ancillam fuam Zilpam Jacobo tradidit : cx qua natus eft Gad. ( verf. 9, io, ix. ) 1961
29*f
29*4
196!
1960 «747
17J1
«749
Ex eadem natus eft Ashcr. ( verf. n, 13.)
l*J 4
c. Lea confuctudincm viti redimit a fororc datis mandragoris , quas filias Rcuben ex agro attule- I7jO
Hii rat tempore meflia triciccx. (verf. 14. ij.) 1967 174J
«748
b Lea lllacluiem peperir. {verf. 17,18.)
ii j6
HS7 Zabulon ex Lea natus eft. (verf. 19. *o. )
»741
Lea Dinam filiam Jacobo peperit. {verf. zi.) * 969
119
HJ9 **
c. Rachcl, fterilitate Dei beneficio fublara , Jofephum Jacobo peperir , finito 14 anno fervituris
fuz. Unde dimiltionc in patriam ii Labane petita , nova paltionc detentus eft 1 fex aliis annis pro
cctta gregis parte foccro icrvicni. [c.XXX. 22, aj, Ji. cum XXXI. 4t. ] Jacob um autem fuifte 197J
‘739
91 annorum quum nalcerctur Jofeph, (ac proinde 77 quum primum Labani lervire carpit ) exeo
conflat; qubd Jacobo 130 annos naro, quum ftcriflet coram Pharaonc, exaltis feptem annis copix
& duobus lamis, [c. XLV. 6. cum XIJ^II. 9.] Jofeph 39 annos narus fuerit j utpore jo annorum,
quum iplc ftetit coram Pharaone, ftatim ante copix annos feptem. [c.XLI. 31, 4 6. ]
116 1
22*5 a. Me phres in Aigypro regnat , ann. iz.mcnf. 9. [Manetho. ] 197*
r. Jacob, animadversa Labanis fic filiorum invidia anxius, divinitus in patriam redire jubetur.
Unde re tota cum uxoribus communicata , dum oves fuas tonderet Laban, {fitb veris extremum ;
ut infrl , ad ann. Mund. 1974* ) poflquam 10 annis illi fervivilfct , clam co cum facultatibus luis
omnibus & tota familia difccdens, Euphratem trajecit. [ c. XXXI. 1, 3, 19,11, 38, 41.] Quum
vero 1 1 filii nati illi fuifle dicuntur in Melopotamia : [ c. XXXV. xit itr. ] cx co numero Bcnjamin
eft excipiendus ; quem in Cananxa , non procul Bcthlchcmo , poftea natum conftar. [ibtd. verf.
1 S» 19.) quomodo fit 1 1 Apoftolos appcllaros invenimus , quum numero tamen complendo dcdfct
Judas. ['fohan. XX. 14» & I. Cortnth. XI'. 1 . ] de quo videndus Auguftinus , in Genef. quoji. 1 1 7.
Laban, dic tertio (quot dierum itinere greges ipfius i generi ftationc aberant ) Jacobum fugifle
audiens , cognatis fuis fecum affumpeis , pcrlecutus eft cum itinere feptem dierum , tandemque
alfecutus eft in monte Gileadis , ab hujus congrcHiis eventu nomen illud adepto. Poft multas enim
ulrrb citroquc cxpoftulationes , fixdete pacis iniro , in qus reftimonium cumulus lapidum agge-
ftuscft : quem Laban Syrus fuo fermone Jegar-fahadutba , Jacob Hchrxus luo Galaadem,
id eft , Cumulum teflimonii appellavit. [c. XXXI. 11. ad fin. ]
A Labane dimilTus Jacob , novo fratris Efavi cum copiis adventantis nuncio territus , fiios
duas acies diftribuit. Dei auxilium implorat, fratri munera prxmirrit , forrique cum Angelo
lulla & novi Ifraelii nominis impolirione de divino prariidio confirmatur. [c. XXXII. cum Hefe.
XII. 3,4.]
Efau, Jacobo fratre benignd excepto, munera precibus villus accipit , fc cum fuis itineris comi-
rem offert , coque renuente difccdit. Jacob profectus eft Succothas 1 ira tum ab eo appellatas.
Ibi enim , extruUa libi domo , pecori fuo fecit tuguria ; a quibus loco illi Succoth nomen impofuir.
Jacob , fuperaro Jordane , Cananxam repetiit : fic tentoria ftta fixit juxta Salernum urbem Siche-
miunam , in portione agri quam emit a filus H amoris patris Sichemi centum nurois i ubi & altare
ftatuir , quod appellavit El-Elohe-Ifrae!r fiyc , Dei fertis , Dei Ifraelis. [e. XXXIII. ] eodem
videlicet loco , in quo Abraham primu n fuum altare extruxerat: [ c. XII. 6t 7. ] & fons Jacobi
Ufferii Annal. Pan prior.
JETAS MUNDI IIL ];H
— eiat, in conibedu montis Garilim; de quo mulier Samaritana ad Chriiluro, Patre/ noftri aditarunt in
monte hoc. [/r£./f/‘.J,6,l x,io. ] Eum enim in agro Sichcmitano politum fuifle, ex(Iudic.IX.7.) liquet.
; * a. JudaK Adullamum defccndcns filiam Shu* Chananxi uxorem duxit. (Gen. XXXWIl. ia. ) vid.
Chronolog. part. i . cap. i o. fin.
d. Er promo geni tus Judx narus cft. ( ver. j. ) 2976
r c. Onan fecundus Judx filius natus cft. (fer. 4. ) 2977
1 c. Scia tertius filius natus cft s cilm eflet ille Chczibi (ver. j.) , 2978
> Circa hoc rempus , Jieobo Sichemi commorante , filia ejus Dina i Sichemo filio Hamori prind- 1980
Levi , puella- fratres , Crviftime
pis regionis illius rapta & vitiata cft. Quod flagiciura Simeon & Stmares
fiint ulti in miferos Sichcmitas dolo circumventos , irruentes eorum omnes, fimul cum
Hamoro ipft> St filio raptore , occidione delentes. ( (Tht.XXXI V. ) Vid. Chronolog. part. cap. 10.
[ Jacobus i Deo monitus ut Bethclem profici Iceretur, familia ab idolis prius purgata, ci> contendit;
ibique altare Domino eitruxit. Debora Rcbcccx nutrix defimda fub quercu Allon-bachuth dein-
ceps dida fcpulra cft. Deus nova apparitione Jacobo priores promilCones confirmat , St fircundi-
tatis benedictionem Soboli ejus impertit. ( Gen. XXXV. )
Jacobo Bethelc profcdo, dileda ejus uxor Rachel in irmere Bcnjaminem enixa ex partu moritur, 1981
8t juxta Ephratham five Bcthlchemum fepclitur. Inde pergens Jacobus , tetendir tentorium fuum
ultra turrim Ederis. Cum ejiu uxore Bilna filius Reuben inediam confucrudinem habuic. Tandem
pervenit Jacobus ad Ifaacum Patrem fuuro, Mamrem, in urbem Hcbroncm. (Ibid. ) *
I d. Mephramurhotis in ALgypto regnat , ann. x j. menf. 10. [Manet ha. ] 198}
j c. Jofephus 17 annos natus, fratrum vitia patri retegens , divinitus paterni familix princeps funi- 298 6
rus prxmonftrarur : led fratrum odium invidiamque tantam lufcipit , ut occafione oblara , primum
in necem , deinde in vendirionena ejus confpircnt. Unde ex puteo , in quem eum conjecerant , cx-
tradus limae! itis Se. Midianiris mercatoribus (utrifquc proavi fui Abrahami pofteris ) 10 argenteis
venditur : 4 quibus in jfigyptum abdudus Potipheris prxfcdi Cucllitura Pharaonis mancipium effi-
citur.Gen.
( XXXVII. 1, — ',6. ] Ejus Excellens incenium verito/ fratres, clam interceptum peregri-
us mercatoribus vendidi ffe , & ab iis deportatum in esEgyptum fuiile t etiam ex Trogo Pompeio
lib. J<5. cap. 2. refert (Ju/Hmu.)
> * d. Judah filio fuo primogenito Eri uxorem dedit Tlutmram. ( Gen. XX XVI II. 6. ) 1990 |
t Poft occifum a Deo Erem , Judah filium fecundum fuom Omnem Thamarx tradidit t at exfuf- 1991
citaret femen fratri fuo. Quo item ob infandum fcclus a Deo interempto , veritus Judah (inniem
rertii fui filii caium, numi fux perfuatit ut vidua rantifpcr in patris domo habitaret, donec Sela fi-
lius adolcfccrct. (Gen. XXXVIII. )
. c. Uxoc Jud* filia Sluix Cananxi mortua cft. Judah fele cotifblarurm , Thimnam ad tondendum 2292
gtegctn fuum ( fub veris exirum ) cum amico fuo Hira Adullaoma proficifcimr. Thamar , ani-
madvertens Judx non fiufte in animo filium fuum Sciam ( puberem |am faduin ) ipfi maritum trade
re, liimpto lubitu meretricio, in via Thimnam versis cum foccro fcortum eam fiiilfc exiftimant.
congiclla , ex eoconcepir; «/.Cumque mente quali tertio gravida dcprchcnla , St* Juda morti,
rea adjudicata , produdis /ignis ex ipio Juda gravidam fiiillc oftendit. ( Ibid. )
j b. Tliamar (fub hyemis exitum ) gemellos cft enixa , Phares St Zacaro. (Ibid. cum I. Chronie. .295
II. 4. & NUrth. I. }.) *
7 e. Jofephus , carccrc conclufus , duobus aulicis Pharaonis fomnia ip forum , convenienter cvcntu; 1997
interpretatus eft ; jufto biennio antequam acccricrcrur ad Pharaonem. ( Gen. XL. cum XLI. I. J
J c. Ifaak moritur , 1S0 annos narus ; Se a filiis , Elavo Se Jacobo, fepclitur. [ r. XXXV. x8, 29.] 1998
) Jb. Pharao (omniorum (uorum interpretationem a fu is lapientibus minime contequurus , Jolcphmn 2999
audita peritia ejus acccr/it ; annos jo tum natum. Qji ibrouis ipiius, dc feptem annis latinitatis
primum , ac totidem deinde famis , expolitis ; confilium fuum dc procuranda annona contra famem
venturam infimer adjicir. Indcquc Pharao , ex omniuin procerum confcnfu , in litmtmm regni
prarfeduram illum evexit: data ei in uxorem A (enat ha filia Potipheris On iorum { five Hcliopolira-
norum ) Prarlidis. [c. XLI. 1,— +6. ] Jufrinus quoque ex Trogo, Jolcphum Aigypti regi percisa-
rum fuiile narxar. Nam & prodigiorum ( inquir ) fagacijftnau erat , c T /omniorum primus intelliten-
tiam condidit : nihilyue divini juru humani juc ei incognitum videbatur ; Adeo , n/ et tam fler ili tu-
tem agrorum ante multos ames providerit ; perii/] etque omnis -Aigyptw fame , ni/i monitu tjus Rex
editio fervori per multo/ anno/ fruge/ jujjijfet : tantique experimenta ejus fuerunt , ut non ab homine
feda Deo rejponfa tUrt viderentur. Hic ille ; lib. J6. cap. 2.
c. Ab hujus anni mede feptem ubertatis anni numerantur: quibus Jofephus ingcnrcm annona: copiam
1 comparavit ; & ex Afcnatlu duo* filios , M mallem Se Ephraimum , fiifcepir. ( Gen. XLI. 47,— J J . )
; 1 c. Anni 7 famis cccperunr : quibus Jofephi providentia non totam ALgypturo foliim fublevavir, }oo<S
Ifcd etiam aliis regionibus alimentum fuppeditavit. [e. XLI. {4,— J7- ]
r j* b. Pharefo Judx filio decimum quintum ieratis annum iogreflo narus eft Hcsron, * { 007
'.d, Jacobus decem filio* fuos pro annona in Atgyptum mittit: quia fratre Jolepho diffimulante
agniti, callide explorationis inliumlanrur ; Se in carcerem conjecH , non prius dimittuntur qnim
Ivinfto Simeonc (maximo naru ex iis qui in ipfius venditionem confenfcrant ) & ut oblide relido,
Bcnjaminem fratrem futim minimum (ex Jofephi matre Rachcla natum ) addu&uros fc promitte-
rent. Dimiili , uni cum annona illius prerium manticis iploriim juflii Jofephi inditum domum refe-
runt ; pacri quicquid acciderat narrant , St minimi fratris liftendi ncccftkaccm perfuadere conantur
'fruftra. [ c. XL1I. ]
| b. Jacobus , fame coadus, Bcnjaminem St reliquos filios , priore pecunia St dupl ice altera muneri- joo8
bufquc inftrudos , ad lofephum pro annona remittit : i quo humaniter lauro convivio , reftituto
oblide, excipiuntur, [r. ^LIII. J
/ET A S MUNDI III. II 'f *«m|
. Jolcplms poculum mandato fuo in mantica Bcnjaminis clam fratribus abditum , ut futdatum furto j
ab ip/Is abeuntibus repetit : qui fiirti crimen ex anteadis diluentes te inquiiirioni fubnuttum , mor-
temque in Ce Se (crvitutem decernunt, fi comperiantur. Itaque invento penes Benjaminem poculo,
ad Jolcphum redudH fc in fervitutcra dedunt: quod recufantc illo. Se folim dcprehenfi fcrvinitc
contento, Judas le in illius vicem mancipari fiipplex petit. [c. XLIV. ]
JofepKus oratione Judx permotus , fc fratribus patefacit} cofquc fccletis in le recordatione con-
fternatos , propofita divina providentia , erigit. Deinde juflii Regis eos curribus , commeatu, mu-
neribufque infhu&os remittit ad parrem famiHamque celeriter adducendam : quibus nuncium hunc
referentibus pater , non nifi multis verbis Sc vilis curribus , fidem habet. (e. XLV. )
c. Jacobus oblatis vi&imis divinitiis confirmatus, cum tota familia * hominum 66 ex ipfo ortorum, * I70J
ineunte tertio anno famis in Aigyptum defcctjditi annos natus 1 jo. ( c, XLV. 6 ALVI- 1,— 27.XLVII.
9. Aanr. XXVI. j. )
Jolephus , fuorum adventu Regi fignificato, patrem cum quinque c fratribus in conlpcdhim illius
adducit : qui Termone cum illis nabiro terram commodam in regione Goshcnis concedit < ubi quie- I704
2299 te iJofcpho fullcntantur. (c. XLVII. I*— 1 2. )
d. Mepnramuthofi mortuo, Thmofis in itgyjno regnat , ann. 9. menf. 8. (Manetho. )
2)00 Jolephus totam pecuniam qux inveniebatur in terra AEgypti 8t in regione Canaanis pro annona! 3 010
illis vendita collegit i & in xrarium Pharaonis eam intulit. [ Cen. XLVII. 14. ]
1)01 Pecunia utriufque regionis abfumpta, /figyptii greges Sc armenta fua Jofcplio vendiderunt; ut cibo
fuftemarentur anno illo. [c. XLVII. 1 j, t6, 17. J I<?9J
2) 02 Quum abfolurus eflct annus ille, pecunia & poficilb pecore jam deficientibus, Sc agros 8c li-
bertatem fuam Jofcpho Atgyprii vendiderunt ; qui cibum illis fuppeditavit , & fementem quo
1U8 9
agros , feptimo & pofiremo hoc famis anno, fercrcnt in fcqucntcm annum fertilitatis rediturx.
Et ut proprietatis jus omne ab illis Pharaoni plcn£ acquireretur ; tranftulit eos Jolephus , pro arbi-
rrio fuo , ab una extremitate j£gypti ad alteram : agrdlquc illis colendos ca conditione aflignavit,
uc quintam proventuum partem Regi , lege perpetua, quotannis folverenr. Tantummodo Prxfidum
8c Sacerdotum agri Pluraoni non ccllciunt : quia Regis furoptibus fuftemati , tertas fuas vendere
non cogebantur. (c. XLVII. 18,— z<>. )
2)09 b. Amenophis in Aigypro regnat, ann. ;o menf. 10. (A/anetho.) IJ019
*31J
e. Jacobus moriturus Manafiem & Ephraiinum , Jofcphi filios, adoptat : elfqae benedicens, mino- 1j 025
rem majori divino inlHnftu prxponit. ( C<n. XLVIIl. Hebr. XI. 21.) Convocatis deinde omni-
bus filiis benedicit, lingulis eventura prxdicit, de adventu Mcflix infigne vaticinium edit ; &dc
loco fcpulturx mandaro cis dito , moritur, annos narus 147. poftquam in terra aCgypti 17 vixi f-
fet annis. { Gen. XLIX eum XLVII. 18. )
i. Tacobi cadaver, Jofcphi juffii , aromatibus conditum 40 diebus aflcrvarur : ab Aigyjj^js 70
iicous defletur 8c Regis permiffii a Jofcpho Sc fratribus , aulicorum Pharaonis Sc primorum Agyp-
'i magna caterva comitante, in Cananaara defertur; ubi 7 diebus plangitur, 8c in fpclunca
Macpclx (uti ipfc edixerat ) fimul cum fuis Icpclitur. ( e. L. 16} S
Sin yEgyptum reverfus , fratres de commi 1lo in fc facinore folliciros benigne conialatur,
1^47
1664
reflaria omnia promittit. ( c. L. x J,- it. )
2)40 b. Orus in Aigypto regnat, ann. j6. menfi y. (Manetho. ) Ijoyo
M57
b. * Hcfron , Judx Patriarchxex filio Plurcfb nepos , annos 60 natus , uxorem duxit Abiam filiam J5067
Maciris filii M .nullis , qux Scgubum illi peperir. ( I. Chrome. 11. a 1, 14) *
i)(f9 c. Per fidem Jolephus moriturus de egreflione filiorum Ilraclis meminit, & de transferendis fuis ofii-
btts prxeepit : ac deinde annos 110 narus, obiit ; vifis nentibus fuis ad tertiam generationem.
( Gen. L. aa,— a£. Hebr. XI. ia. ) Shutelacho nimirum Sc Tachanc Ephraimi filiis , & Hadane
five Harane, Num. XXVI. 16, ) Shutclnchi filio : itemque Macirc ManafTis filio, Sc Gilcadc rcpotc.
vJndc Grxci Inrerprctcs familix Jacobi 8c Jofcphi , qux 70 capitibus conlbrc dicebatur, ( Gen.
XLVI. 27. & Deuter. X. 22. ) nos quinque poti adventum Jacobi in /Egyptum natos , in I. Cbro-
nicor. VII. adjicientes ; 7J animarum numerum effecerunt.
Ex di&is patet , fub pluribus Regibus , Jolcphum AEgypti prxfc&uram ipfis annis 80 geffific:
ur red^ annorum feriem in Chronico fuo ita digcilerit Eiifcbius. Jcfepb Dux oAEgwti fit, anno ara-
tit XXX, Jacobi patris CXXII. quem principatum tenuit anni/ LXXX. Poft cujus interitum Hebr ai
ta£/yptiis fervi erunt annis CXLIV. Finnt autem omnes anni , quos Hebr ai in tAifypto fecerunt , »)
CCXV. qui abeoiem tempore computantur , quo Jacob cum filiis fuis defeendit in ts£{yptuM,
In morte vcri> Jofcphi definit liber Gencfeos ,1^69 annorum res gcflas conrinens. Eum tempo-
ris ordine liber Jobi conlequi videtur : quem ctiain a Mofe confcriptum fuifle , Talmudicoruir >
(in BababatrA , cap. 1. ) & communis Hebrxorum efl lententia. Ejus fiimniaa Severo Sulpici- j
in Hillorix faerx libro r. ita proponitur. Hoc tralht temporum ]ob fuit , legem natura & agnitio- \
nem Dei & omnem julhtiam complexus ; pradsves opibus ; atque eo illuflrior , quod his neque ime- i
gris corruptus , neque amijfis depravatus efl. Nam cum per Diabolum exutus bonis , filiis etiam ejfet j
orbatu/ , ad extremum diris ulceribus affeStu ; no» potuit vinci, ut pra doloris impatientia aliqua in
parte peccarer. Mercedem denique divini teflimomi confecatus , ftnu.it i redditus , omnia que ami-
ferat in duplum recepit.
a ) 7<;
c. Acenchrcs, Ori lilia, in A-gypro regnac ann. 12. menf. 1. ( Mane ibo. ) ]lo8rf 1618
Levi in Aigypro mortuus cfl, annos 1)7 natus: ( Exod. VI. tfT. ) Molis Sc Aaroms maternus 1509 j Itfi9
>385 quidem avus , led proavus paternus. Om enim Levi in Cananxa filium gcmiilfct Kohathum ( qui
I J J annorum exiftens mortuus eft ) Sc filiam in Asgypro Joccbcdam : Kohathi filius Amram ,
duda in uxorem amita fua Joccbcda filia Levi, cx eo (Levit. XVIII. 12. & XX. 19* exprcll^|
polita vetito ) conjugio Aaronem & Molem & fororem illorum Miriam liifccpit > & ad xtatem
J. Vfferii Annat. Pars frior.
Digitized by Google
Mundi
-\iz • dETAS MUNDI III.
iyi , tjuldcmquc focerifui, annorum 1)7 vit3 produ&a , paulo anrc exitum Kraclitarum cx 615
4-gypto eandem finiit. [Exod. II. 1. VI. 18, 20. Num. 16. 59. ] Quanquim alii Jocebcdam imroc- 099
liatain Levi filiam fui Ile negent ; & Arararai non amitam , Icd patruelem ( five fratris patris fui
filiam, ut in [ Exod. VI. 20.] Grarci interpretes cxprcllcrunt ) fiiiflealfirmcnt. Fid. Perer. in cap. 098
i. F.xod. ditfus. 1 . * Verum ab cxprcllo textu non ell recedendum, qui a Levi in j£gypro Jocebcdam
iifccptam fuilic indicat. ( Num. XXVI. 59.) *
i? 83 i. R.uhotis, Accnchris frater , regnat ann. 9. [ Manetho. ]
Aiihiopcs, ab Indo Humine conlurgentcs , juxta Aigyptum confedenint. ( F.ufeb. Chrome. ) Qnb 107
6l6
fpcdlat locus ille Panegyiiflx : Dem -veniam trophea Niliaca , fub quibus tAithiops & Indus
a tremuit , 8c quod j£rhiopiam , qua* ftib .4-gypto ell , nunc majorem Indiam appellari (cribit 1607
*397 fohannes Potkcn , in Plalrcrio Aithiopico Rotnx anno 1 5 1 4 a (e edito. »594
d, Accncheres, Rathotis filius , in ALgypto regnat ann. 11. meni. j. [ A/anetho.]
4. Acenchrres alius , poli cum regnat ann. ia. menf. 3. [Id. ] 120
1410
b. Armais, regnat ann. 4* menf. t. F/d.] IJ2
141* e. Ramellcs , regnat ann. 1 . menf. 4. [ Id. ] 1)6
1417 d. Ramefles Murram , regnat ann. 66. mcnfi x. [Id. ] Ejus cognomenti pars pofterior i priore m if 8a
nominis Amen-ophts , (quo & filius Se e majoribus duo gavifi funt ) prior i Moy vocabulo dcfnmta
videri pollet ; quod aquam Aigyptiis denotare , Jolcphus lib. 1. conrra Apion. Clemens Alexan- 1578
drinus lib. 1. Stromatum, Se Suidas (in M«v' ) affirmant; unde Se Neptuni, aquarum Dcafiri,
nomen a Mythologis illi fiiillc impolitum; infra (ad annum Mundi 25$;) indicabitur. Hic cft
Rex ille novus, qui non agnofccbat Jofcphuin : poli mortem illius narus, & memoriam benefi-
ciorum ejus libenter abjiciens. Hujufque confilio d£gyptii • libi ab Ifracliris numero Se viribus au- 577
dis metuentes , dura cos lervitutc opprimebant : pra-ter domcilicas & rullicas operas , etiam re- ‘573
giorum armamcntarioriun cxftrudione illis impolira, urbium nempe Pithorai & Raamfis vel Ra- »574
mclfis , ( Exod . I. S, 14 .AH. VII. 18,19.) quaium unam Regis conditoris nomen pr.eculillc
Mercator exiftimat, alteram forte Regina-.
'e. Aaron natus ell, triennio arae fratrem Molem , $5 annis ante exitum Ifraelitarum cx ALgvpto.
2450 [F.xod. VII. 7. ]
1 Impius Rex , quum Shiphne Se Pitx Hebr-rarum obllctricibus de mafculis infantibus clam tol-
lendis frullra prxccpiifct; immane de pueris Ilracliticis fubmergendis cdidum promulgavit. [Exod.
»433 I. 15,— 12. Jf&VlI. 19,20.] tempore inter Aaronis 8e Molis nativitatem inter jedo.
5140
J*4J
b. Joccbcda, annis 48 poli mortem parris fui Levi, Amramo nepoti & marito fuo Mofem pepe- «J7i
rit. Erat enim 80 annorum Moles , quum alloqueretur Pharaooem de dimittendis Ifracliris cx
iCgypto : [ Exod. VII, 7. ] Se 40 poli exitum eorum annis, quum mcnlc 120. moreretur , anno-
rum erat 1 ;4) ( Deui. XXXI. a. & XXXIV'. 7. ]
Quum Mofem forma pulchritudo commendarer , (quam etiam ex Trogo libro ttf. capite 2. Jit- M4«
ilinus commemorat j utpore divinitus venullum ; parentes ejus occultaverunt cum domi menfi-
bus tribus , 8e non metuerunt cdidum Regis. [ F.xod, II. 2. Alt. VII. 20. Hebr. XI. 2 y.]
e. Cum propter diligentem inquilirionem a Rege indicinam , & vicinos j£gyptios , celari am-
plius puerulus non pollet ; in arca feirpea , bitumine Se pice oblita , eum politum mater iu ea-
redo ripa* fluminis expofuir : liante procul fororc ejus ( Miriama five Maria; Num. XXVI. 59,
I. C.hron. VI. y.) Se conliderantc eventum rei. Ibi cum repertum filia Pluraonis , (quam Ther-
mutm Jofephus lib. 2. Antiquit. cap. 5. al. 9. Epiphanius in Panario , &alii nominant) matri
Jocebedx lidandum tradidit : podeaque adoptatum filii loco habuit, Se omni fapientia yEgyp-
1448 riotuin erudiendum curavit. ( F.xod. II. 5,— 10. cum Alt. VII. 21, 22. ) IJJ6
Cecrops Aigyprius , Saitarum colonia in Atticam tradudu , (ut cx Diodori Siculi Bibliotheca
libro 1. intclligirous ) Athenicnlium regnum condidit; ante primam Olympiadem annis 780, m
ex Callorc habet , in Chronico fuo , Eufebius. Ab ejus temporibus Grzcoruin antiquitates ilcdu-
cit Chronographus Parius , a dodilfimo Seldcno noftro inter Anmdclliana marmora editus : ut- i *,s
porc poli quem, 8e parem illi artate Mofem , que apud Grteos mirabilia narrantur , contigerunt ; Deu-
calionis diluvium , Phaetonsss incendium, ortus Erichthonii , Proferpina raptus , Cereris omfltria ,
Eleufiniorum itiftitusio , Triptolemi agricultura, Europa ab Jove raptus , Apollinis nativitas , Cadmi 3I7J
»539
ad Thebanos adventus ; atque iis juniores , Bacchus, Minos , Perfeus , isEfcuIapwt , D tofe uri
Hercules quemadmodum in Prarparationis Evangclica: libro lo. cap. 9. ab Eulcbio clt obfer-
vatura.
Anno Cecropis 18 Chalda-i contra Phccniccs dimicarunt. ( Eufeb. Chronie. )
Vidis Chaldiis , Arabes in Babylonia regnaverunt, annis 2 16 ante Belum Aflyrium. Eonim ijjS
24 66
primus Mardocenrcs , per annos 45 regnum obtinuit. ( Jul. Africast. ) Qui videtur cfle Mtrodach
a Babyloniis poflca Deus habitus : [Jerem. L. 2. ] i quo 8e Reges conun , Mcrodach-Baladan &
1473 Evil-Merodach nomina (ita mutuati fitnt.
3 17^ »53*
b. Mofo , VirA- anni, 40 completis , invifciu fratre, fuos Ifraelieas, & afpicicns onera eonim Ji8,
e)unni videret quendam ^gyntium pcrcutientcm vinim Hcbt.rum , occidit illum & abfeonditin
arena. Qpexl quum mnotuilfr viderer Moles . non fratribus (ilis lotum , lid ipli etiam Pharaoni
emi eam ob rem ultimo frjpplieio iplum plcijendum qiecritabat : in terram Madianitidem fiunt
ubi ducti in tueorem Zippora , Hobabi five Jeehronis hlia, alios vite fux a/inos 40 exevie. fjfa
2474 VII. ij. -to.2vad.il. n.-ai. eo» 111. i.XVIII. 1. 1. M,m. X. 19. & IV. if.1 * qUO
annis paville illum geegem Jcthronis , etiam in Pirlcc Elieaci cap. 40. legimus. *
d. Calcb filius Jcphunnx natus ell ; 40 annis atitcquam a Mofe mittcTctur ad explorandum terram
*494 Cananaram. [ Jofu. XIV. 7, 10. ] i$20}
1S4
1530
i*. RamelTcs Miamun sisostuus ell. anno regni fui 67, cujus tyrannidis diuturnitas
notata cnan
* . — -- - fiiillc 1511
Digitized by Google
ABIu-ilU.i
AL T A S MUNDI III. /fgS
titille videtur verbis illis , [ Exod. 11. ij.] poff multum vero tet/iptris mortuus efl Rex ts+.rypii ; c~
ingemificentes filii !fragi , propter e pera vociferat t fitnt j propter IcrvitUtcm fcilicet , qux etiam illo
Rege mortuo durabar. Sub filio enim & fuccellbrc illius Amrnophi cohtimtara ea cA , annorum 19 ie tui*'
Sc luentium 6 Jpario : quod regni tempus i Mancrhonc tributum rpii legitur. Ex cnjm rota n irra-
tione, utcunque anilibus figmentis contaminata , ( qux fuse i Jofcpho , libro 1. contra Apionem,
habennir refutata) dux veritates hilVorica! darifiime colliguntur. 1« Sub hoc Amenophe , patre
Sethofis live RamciTis , ( (equcnris DynaAix , qux Manerhoni 19 cA, Regis ni imi ) non fub Ame-
nophe altero ( tertio hujus 18*. Dynaitix Rege ) uti Jofcphus hariolatus eft, Ifraclitas ducente Mofe,
juxta Maucthonis quidem (ementum , ex /Egypro dcccllille. II. Quem ^Egyptii Amenophim , pa-
trem Sethofis (five Ramefiis ) & Armais , appellant j eundem i Grxeis Belum , Atgypti 8t Danfli
genitorem, nuncupari. Et Beli certe tempus a Thallo Chronographo aflignatom , 311 annis ante
Trojanam cladem , (Theophilo Antiocheno & La&antio referentibus ) cum Amrnophis noftri xta
cc exade congruir. Licet Mythologi, Belum Aegyptium Sc Belum Alfyrium Nini patrem confiin 5Z1J
dentes , a Belo Ivoc ( qui in Erythrxo mari fubmcrlus cA) colonias ex AEgypto in Babyloniam tra-
ductas fuiflc fabulentur.
IJIJ
b. Mofi , paiccnti gregem Jctlironis foccri fui ad montem Horcbum , in rubo ardente & incombu-
fto Deus apparet j & ad populum fiium a fervinue /Egyptiaca libet andum vocat. Ille, munus libi
iinpofitum diverlis fubterfugiis detrc&ans , tandem miraculis , opis divinx promillionc , adjiuickio-
nc fratris Aarouis , illud (ufeipit. [Aii. VII. 30,-3 y. Exod. III. & IV. 1,— j 8. ] 149»
Moles, impetrata i Jcchcro fivejethrone fbecro , lua venia , cum familia (ita in Aigyptnm per-
git: fcd in itinere, propter neglegam filii Eliezeris circumcifioncm , aDeofiAitur ; nec nili illo
circumcilb dimittitur. Unde , renudis ad foccrum Zippora uxore & duobus filiis Gershomo Sc Elie-
zere, jam liber Horcbum ufquc regrcllus , fratri Aaroni ibidem occurrit: c6que comite, legatio-
nem prodigiis apud Ifraclitas confirmatam obiit. [Exod. IV. tS,— 3 1. cum, XVIII. 1 ,—6. ]
Mu (es Sc Aaron , legatione fua Regi expolita , ut (editionis capita , cum objurgatione repellun-
tur : graviores labores Ifraclitis , prx ter diurnum penium, imponuntur. Cajus caufii operum cu-
ratores exit , quum frultra apud Pharaonem quelli elTcnt , cum Mofe Sc Aaronc cxpoltulont , 8c
Moles cum Deo : i quo placide exauditur & confirmatur Moles. [r.V.]
Mofes cum amplioribus mandatis ad Kraelitas rcmilTiis, duriore Icrvinue predos, niliil efficit:
quamobrcm Pharaonem iterum convenit e judus , metu cjufdcm eventus detrectat, [e. VI.]
Mofes So, 8c Aaron Sj. annos natus , Deo urgente , cum Plurr.onc Congreditur s ubi miracu-
lum virgx in colubrum conycrlx prxAigiis fuis imitati Magi, obAinatiorem Regis animum effe-
cerunt. [e.VI I. 1,-13.] Magorum idorum qui Mofi rediterunt , principes fuerunt Jannes & Jam-
bres , live Mambres, ab ApoAolo nominati , [ a. Tn». III. 8. ] celebres non folum apud Hcbrxos,
inrra&atu Talmudico ^iruo de Oblationib. cap.9. (ubi iticDl 'jnv fochame Sc Matare vocantur )
Sc Chaldaici paraphraii qux Jonarhani tribuitur, in [ Ex A. I. 1 5. 8c VII. 1 1. ] fcd etiam apud eth-
nicos. Sic enim Numenius Apamxus , phiiofoplms Pythagoricus , in 3 libro «%i t’ ci?*dst ( ab
Eufebio, lib. 9. Prxparationis Evangelicx cap. 8. citatus ) hiltoriam hanc refert. Jannes &fam-
bres , Scriba rerum /aerarum tAifyptii , <]M tempore ts£gyptf finibus ejelJi Judsi fiunt , claruere ;
viri omnium judicio rerum magicarum fidentia nemini concedentes. Quippe ambo quidem con.mum
•sEgyptiorum cenfenfit deleUi fiunt , qui Afufitt Duci fudiorum , cupis apud Deum potentijfimx pre-
ces erant , fiefie opponerent; adeique gravijfimas quafiqae calamitates d Mu feo in t/£gyptum inveilas
omnium in oculis dijfolvere ac dijfiiparc potuerunt. Quo & illud Plinii referendum , (lib. XXX.cap.
t . ) Ejl & alia Magices fallio d Moyfie & fanat 3* fotapt 'Judus pendens ,• qui fidius cft tamen,
titm Mofcm inter Magos , rum Jaonem & Jotapem inter Judxos rcccnlcns.
Magis Pharaonis fruftra fele opponentibus, Deus Molis miniAcrio decem plagas Aigyptiis in-
flixit : quarum memoria in [Pfiifmo LXXVIII. & C V. ] (fecund. Hebr. ) celebratur. Eas duo-
decim mcnfiuiQ fpacio, per inccrvalla , lui ile induciis Hebrxi autumant : quum intra unicum men-
fem , hac fere temporum fer ic, peradte fuerint,
Circa menfis 6 , ( qui anno («jucnte , 8c deinceps , 1 1. muneratus cft ) diem 18. prima plaga
contigir; aquarum in languincm verfarurn. Completo deinde (cpriduo , [e. VII. aj. ] circa 15
diem, fecunda plaga. Ranarum , fccuta cA : qux dic proximo ablata cft. Circa diem 17, tertia
plaga , ciniphum vel pediculorum , cA inducta. Circa zS diem Moles minatus quartam plagam ,
mulcatum & aliorum infe^totum colluviei : qux circa 19 immitia , & 30 amota eA.
c. Circa menfis 7 (qui, paulo poA , primi nomen accepit) diem I, plagam quintam minatus
Mofes , fequentedic eam induxit : pcAis videlicet Sc interitus pecorum. Circa diem 3, plaga fexta
eam excepit ; ulcerum Sc pullularum, erumpentium in hominibus & jumentis .• qua & ipfi Magi
affc&i funt, non minus quim reliqui ALgjrpcii. (r. IX. 11.) Unde natum illud JuAint, exTro-
go * lib. 5 6. tAigyptii , quum ficabiemer vitiliginem paterentur , re/ponfio moniti , Mofcm cum a^r is,
ne peftis ad plure r ferperet , termmis tAEgypti pellunt. Confer Excerpta ex Diodori Siculi libro 40,
in Phorit Bioliotheca : ( pag. dio. )
Circa 4 diem , plagam drnuncians Moles , circa 5. induxit. St 6 eam amovit. Erat aurem hxc,
tonitruum Sc pluviarum & gravis grandinis cum igni commixti : quibus Imum & hordeum lafium
e/l , quia hordeo jam fpica erat & lino Culmus i - triticum vero & ueanon fiunt Itfia, eb quod Uten-
tia erant fub terra. Unde redfe colligit Nicolaus fullcrus , libro 3 Milccllan. (pag. 3 89. ) mcnfc
Abib, hanc plagam contigille.
Circa 7 diem, plagam odtavam dcnunciavit Mofes , Sc fcqucntc dieimmifitj locuAaruin vide*
licet omnia depalccncitnn : quam circa 9 diem removir. [c. X. -t, M, 19.]
Menfis Abib, qui hadlcmls feptimus , deinceps primus meniis rotius anni eft conAitutus : [c. XII,
j. cmmXIII.4" ] in memoriam exitus IfracJitarum ex w€gypto j a cujus initio illius cpocha idcircb
U iij deducitur.
Digitijed by Gojjgle
«nodi -te snm |
A aiio
JE T A S MUNDI IV. if ultuut. C liniti». |
Anno Anno**.' .
Tertio mcnfe.
XII. Sinui defcrtum < ubi calhamctati funt Ifraclirz c regione moniis Horebi : in eo defero per
integrum Iere annum poftea commorati. Anno enim ab exitu a* menfis a' dic ao inde moverunt :
[Nhm. X. X t, ia. ] anni verb primi rnenfe terno, in die hac , cb pervenerunt : [Exod. XIX. I. ]
dic nimirum eadem , fi ve cjufdcm numeri cum menle 3®, ( ut in libro V. de Templo cap. 7. pluri-
bus confirmat Fr.Ribcra ) h. e. menfis 3. die 3. (Jun, xx . fer. z. )
Mofc in montem alcendente , Dais fignificat (c fccdus cum Ilraclitis renovare , eos libi legibus
obftringcrc, obfcrvantcfquc amore prolcqui velle. Quibus annuentibus biduum, quo adlcgcmDci
reverenter excipiendam prxpararenrur , indicit ; omnibus ( excepto Mofe & Aaronc ) montis ac-
cclTii interdicit : pofieaqtie fumma cum majclhic in montem , cernentibus omnibus ac trepidantibus,
defeendit. [ Exod. XIX. ]
Legem, Decalogo comprchenCim , Deus rerribili voce promulgavit : [Exod. XX. Deoor.K]
qux tamen promiluonem gratir , Abrahamo ab eodem ante 430 annos fadam , irritam non facit.
[Gj/m.III. 17.]
Territo populo Deus per Mofcm varias leges tradidit : [Exod. XX. XXI. XXII. & XXIII. copn
Dent. IV. 13,14-] quas ille in libro Fadcris feriptas populo propolin t. Deinde mane conlurgens,
cxftruxir altare fub monte; 3t 11 (lanias proia tribubus Ifraclis: misitque juvenes Ifraelitariim
(primogenitos, ut habet Chaldxus paraphrafles s quos libi Dominus conccr.i verat , ( Exod. XIII.
i.Num.W. 13. VIII. 16, 17.] facromm adminillros , [Exod. XIX. iz.J ante Lcviticum laccr-
dotium inftitutum ) qni (acrificia, primum expiaroria, deinde cuchariftica , Domino ohr nerunt.
Quumquc libmm illum Fa-dcris (mandara , qui [ Exod. XX. ] & tribus fiquentibus capitibus ha-
bentur , concinentem ) audiente populo Moles legillet; accipiens (anguine moblat mim iliorum vi-
tulorum & hircorum, cum aqua St lana coccinea & hyllopo , ipium quoque librum & totum
populum (five iz illas fh luas , iz tribus ifraclis reprarfentantes } alpcrlit : atque ita fmdus inter
Daan populumquc (oleiiniter fanxlt. [ Exod. XXIV. 3.-8. en*n Hcbr. IX. 19, ao.]
Moles & Aaron , Nadab & Abihti , Sc 70 £ Senioribus Ifraclis , aieenderunt in montem 1
ibique gloriam Dei afpc .erunt Qnibus inde defirendentibus , Mofe aun Jofiu mi ni liro fiso pris-
cus accedens , cxpcdlavir diebus fex , donec feptimo dic cum Dcits alloquemur : fuitque in
monte 40 dies & 40 nodes , [Exod. 14. 9,-18.] fex illis cxpctfcuionis diebus co in numero
comprthenfis ; cibum non comedens, nec aquam bibens. [ Dent. IX. 9. ]ubi de iLudura Taberna-
culi , Sacerdotum ornamenti» , confccrationc , faciificiis , &c. mandata accepit ; Exodo XXI'. &
6. capitib. (equentibus propolira.
Qjxarto mcnfe.
d. Finitis 40 illis diebus & 40 nodibus , dedit Deus Mofi duas Legis tabulas lapideas, fua ma-
nu fabrefidas Sc fuo digito laipras : [ Exod. XXXI. xS. Deut. IX, 10, 1 x. ] celeriter illum defeen-
dere jubens, quod populus vitulum auicurn (ibi condalfet , & adoraret eum. Mofe oracionr
tua Dei iram mitigat , c monte defeendit , vidcnfque populum vituli felium in caftris celebrantem,
tabulas Legis confringit fub ipfo monte. [Exod. XXXII. 1,-19.] Ob quarum confradionem an-
nuum adhuc i Judaris obfervatur Jejunium , menfis 4 die 17 quod nortnullos m cum induxit eno
rem, ut i dic promulgationem Decalogi proxime fequenrc 40 dies morar Mulis in monte nume-
randos exifiimaverint ; tempore intermedio, ad feribenium St recitandum librum Tarderis, ipfiim-
que fa-dus inter Deum & populum ritibus folennibus pangendum requilito , [Exod. XXD ]
penitus negledo.
Mofe, combufto & commintiro vitulo, tria idololatrarnm millia, Levitarum tuiiufterio , c
medio (tifiulir. [Exod. XXXll. 10,-19. Deoa. IX. z x. XXXIII. 9» ]
Pollridie , Mofe iterum in montem afeendens , Deum iterato pro populo deprecatur. [ Exod.
XXXll. 30, 3X, t z.] Juba cos orturum deponere , Tentorium conventus { quod tum fupplebai
locum Tabernaculi a Bczalcde poilea extrudi ) extra caflia tendit populoque irx divina; Icnfii
ad refipifeentiam permoto , precibus (uis tandem impetrat , ut non Angelus, fcd Deus ipic fit via
dux. [f.XXXlII.]
Deus Mofcm novas rabulas, prioribus fimiles, dolare & fcquente dic in montem ad fir alferie
jubet. Cui mane cum eis afecndenti , in rupe polito Deus , quali per cranlitum , glorix lux ima-
ginem aliquam mamfefur. [c. XXXIV. ]
Mofe in monte denuo 4^ dic» Se 40 nodes fine cibo ac potu commoratus , pro populo interce-
cedir. [Deoa. IX. x8. X. 10.] Deus placatus , frrdus cum populo certis conditionibus renovat ,
leges fuas iterat St i Mofe ("eripio mandati juba; Tabulifquca Mole allatis Decalogum ipfe in-
feribit. [Exod. XXXIV. 10,-18.]
Sexto menle.
Mofe poft 4°* dies cum Tabulis dc monte redit : & faciei fplcndcfccnti velamine impofito, po-
pulo mandara Dei proponit , Sabbati oblcrvationcm urget , St oblationem 1 Deo imperatam ad
opus Tabernaculi indicit. ( Exod. XXXIV. & XXXV. )
Ut contributio redi uls procederet; numerati omnes i nato zo annos & deinceps, 603 J 50 funt
inventi: quorum unoquoque , juxta legem i Deo prxfcriptam , [Exod. XXX. iz, 13.] dimidium
ftcli pendente; fumma ad 100 argenti talenta, 8e 177 j fidos pervenit, (r. XXXVIII. aj, 16.
Unde colligitur , Hebraicum talentum argenti conrinuiffe tria fidorum millia ; five minas jc
unaquaque mina habente fidos 60. [ F.x.e{. XLV \ iz.]
Prxtcr capitationem hanc , ex (pontaneis donariis conflara cfl fumma auri talentorum 19 S
fidorum 730, seris talentorum 70 , & fidorum X400. [ Exod. XXXVIII. Z4, 19. ] Ex alia ver
maceria ad opus Tabernaculi requilita , oblatum eli plus fatis : ut verare populum cllct opus, n
quid ampliiis offerret [ e. XXXVI. f, 6, 7. ]
j Bcxalee 1
Digitized by Google
,6 jETAS mundi ik SE£
bczalccl & Ahohab artifices Tabernaculi a Deo dclignati. [Ext*. XXXl.i,--6. <7 XXXV.
4. Primo hujus anni femcftri Tabernaculum, Arca foderis , Altare , Mcnfa propolitionis , ve-
»5*4 »490
rtes facerdocales , (aera unguenta , candelabrum , & reliqua infirumenta Se va!a qux laetifici a
3**4
'pedabant, in deferto ad montem Suui fabricantur i b. & ad Mofem addtiamtnr. [ Exod. XXXVI.
cum j c.tf itibus [eluentibus. ]
Mandatum i Deo Moles accipit : I. Ucmcnlis i. dic I Tabernaculum St omnia ad fllod fpc-
dantia erigar. [ Exod. X L. x,.-8. ] II. Uc oleo lacro eadem ungeret , Se Aatonera cum filiis fui* ad
Sacerdotium conlccrarct. [ ibid. 9,— IJ.] Quod & Moli» fccillc dicitur: (f. 16.) fed non eodem
utrumque tempore. Nam die quidem prxlcripto Tabet naatlura , cum omnibus ad iplom perli-
nentibus , erexit: [ Exod. XL. 17,-3 3.] alteram verb mandati partem , tempore a Dcopollca
conrtiruto , peregir ; {Levit. VIII. 1,— ij.) in qua cxcqucnda , Sacerdotum Se altaris conlccra-
tioni non unat Suficiebat dies, fed integrum feptidiuim tcquircbatur. [EaW.XXLX. 3 J,3<J» $7- ]
Itaque.
e. Anno 2 Exodi,
Primi mentis
Dic 1 ( Aprilis Juliani 7t ferti 4) Tabernaculum foderis erigitur, St gloria Dei impletur ;
[Exod. XL. 2, 17, 34.] i quo leges illas Deus Moli per intervalla tradidit , qux in feptem primis
Lcvitici capitibus continentur.
Eodem anno 2 Se mcnle 1 lfraclitx, i Deo moniti , fecundum Pafcha ccfebraverant ad vefpe-
ram dici 14 (Mait 4 ferti 3 ) quo die. Moli St Aaroni conqucrcntibus quibufdam , qui ex cada-
vere hominis immunditiam contraxerant , quod cum firatribus liris ftatuto tempore Pafcha obfer-
varc non poterant ; lex a Deo lata cft de Pafchatc dic 14 mentis 2 ab iis celebrando, qui vel im-
munditia velprofedione aliqua ncccflaria impediti , rtati tcmpclfate illud crlcbrarc non poterant.
[Num. IX. l,— 14.]
Secundi menfis
Die 1 (M*ii Juliani 21 ferti 6.) Deus jubet Mofem Ifraelitarum omnium , exceptis Leviris,
mares a 20 anno ad <5o per luas tribus reccnfcrc 1 Levitas vero minifterio Tabernaculi prxficere
& circa illud collocare , ut ipfum , quum opus cllct, deponant, portent. St erigam. [Num. I.
1. XXVI. £4. }
Summa numeratorum erar, 603530. [Num. I. 46.] eadem qux ante menfes 7 in capitatione
ad Tabernaculi extrudtionem imperata , inventa fuerat. [Exod. XXXVIII. 26.]
Mofes [prour Deus mandaverat, fxad.XXlX. 1,-37. XXX. 22,— $0. d* XL. 9,— tJ.J oleo
lacro Tabernaculum St Altare , cum omnibus ad ea pertinentibus , unxit St conlccravir. Aaronem
quoque 8c 4 filios ejus , eodem oleo unitos, prxlcripbs ritibus & facrificiis ad munus Sacerdotale
obeundum conlccravir : & , ut per lepeem dies i porta Tabernaculi non difccdcrcnt , prxlcripfit.
[ Ltvtt. VIII. ] Tot enim diebus, tum ipforum, cum Altaris, durabat coniccratio. [£.rod. XXIX.
J5» 16, 37. ZxwV.VIII. 33.]
Ordo i tribubus in caftramctationibus & profcdionibus luis lervandus praderibimr. [AW. II. ]
Levi tarum , menlcm unum egrcllontm , 22300 numerus invenitur, [ Num. III. 15,— 35* ]
vel, demptis eorum primogenitis * (Atqui ita inter 73 circiter quolquc mares unus tantum fuilTct
primogenitus , ) ( qui 300 erant ) * 22000 ; qui loco primogenitorum ex reliquis tribubus ad Dei
minirterium alfumuntur. Et quia fuprt» numerum 22000 Levitarum primogeniti Ifraelitarum 273
(une reperti i quini in lingulos redemptionis licii rtaruuntur. ( Alium. III. 39,— j 1. ]
Levirx, ita (dedi , (blenni ritu Deo ctufquc cultui confccrantur : incipientis &doitncntis illo-
rum rainiltcrii tempore definito, fAW. VIII. t,— 16. ]
Levitx ab anno 30 ad JO inveniuntur Sj8o , & pro familiarum ratione lua eis munera &
onera diftribuuncur. [Num.lK ]
Lcproli & immundi omnes e callris ejiciuntur. Leges de rertitutione damni St zelotypia feruntur.
[AW«. V.]
Votum, coniccratio, & ritus Nazararorum ddcrilntur. Formula benedicendi populo Sacerdo-
tibus prxfcribitur. [ Num. VI,]
Die a finiti verb confccratione primo, Aaron prirmlm pro fc, deinde pro roto populo
facrificia Se munera olfert : quibus igne e ca:lo abliunpris, minirterium Sacerdotum populo divmi
liis comprobatur. [Levir. IX.]
Quum plene jam eredum cllct Tabernaculum, Se cum inllrumcnris fnis omnibus Ciero oleo
nudum .• atque Altare roto feptiduo confccramm , St primis ab Aarone vidimis in eo oblatis de-
dicatumfeptem
[ enim prxccdcntcs dies expiatorii erant , ad illud fandificandum ordinati: Exod.
XXIX. >6, 57. ] Principes numeratarum tribuum fex plaulha camerata & 12 boves ante Taberna-
culum fimul obtulerunt: qux Levitis filiis Gersboni & Metari, pro ratione minirterii eorum,
Itinr tradita. Deinde fcorfim finguli fingulis diebus (acrificia lua , cum inftrumcntis lacro minifterio
dicatis, ad Altaris dedicationem obtulerunt : qux idcirco ad 12 dies continuata cft. [Num. VII.
1,— 10,11,84,88.]
Itaque primo hoc die Naallbn ( i quo David & fecundum carnem D. N. Jefus Cliriftos orrus cft ]
pro tribu Judx munus obtulit : deinde reliqui , pio fua quifquc tribu, eo ordine qui in caftramcta-
tionibus (cup. II. ) inii initus fuerat. [ATwb.VII. 11, 12,-83.]
Nadab & Abilui , primogeniti Aaronis filii , ( qui uni cum parre in montem Sinai afccndcntcs,
gloriam Dei Videram ; Exod. XXIV. 1 , 9, 10. ) cum igne alieno ( non illo calitiis dcmillo , Levit
IX. 24. qui in altari ad res fiicras femper alendus erat ; e. VI. 12, 13. ) Sanduarium ingrclliiri
igne divinitus mirnitTb pereunt. [Levir. X. 1, i. Num. III. 1, j, 4. XXVI. 60, 61.] Ludu eorum
Sacer do-
Digitized
A^MS Aimoui^
MT AS MUNDI IV. enodi tr ziim I
Iulis»* Chriftii.1
iicndoubw vctiro , occafonc nrglcdi ab abii orficii , »ino «c liccra Tabernaculum
iogrcflurir
interdicitur: de reliquiis fieri heii i Sacerdotibus comedendis lex fertur, St Aaronisca
in re excufatio
a Mole approbatur. [ Levit. X. 6t—io. ]
. 5*.occ*io,jc 1« lata c/f [circa io, ut videtur, menfis hujus diem ] de ingrdTu fummi Sacerdo-
tis lolius Icmel tantum quotannis in Sanctuarium die videlicet expiationis Se univcrfalis
jejunii , io
die mcnlis 71. celebrando. [ LeviuXVl. 1,-34.]
Dic hujus mcnlis 14 ( f.uu/ j, frrli j ) ad vdperam , Palilia ab iis celebratum di , qui fuperiori
mcnlommundi lucrant. [ Num. IX.]
Blafphcmus extra caitra cJachis , julTu Dei , lapidibus obruitur. [Levit. XXI!'.
to, ri.n.aj.]
J-Cg«, qur 17 poltrcmis Levitici capitibus continentur , hoc menfe lata: fuille videntur.
Duas argenteas tubas heri Deus imperat; quibus certus convocetur, ligna profectio
num expe-
ditionumque dentur , Se lacrjficiorum tempore clangatur. [ AW X. 1^18. ]
Jethto , qui St Hobabus , Zipporam cum duobus liberis Gershomo Se Eliezere apud lc reliCtam
ad generum fuum Mofem reducit : ipslquc Se populo Ifraclitico liberationem i fervitutc iCgyptiaca
gratulatus, fuam in Deum fidem Se pietatem verbis k&ifquc proteftatur. Ejus monitu Mofes,
cum aliis regimen populi partitus, magiltrarusqui res minores dijudicarent inftituit. [Exod. XVIII.
cum Deuter. 1* 9,-18. & Nam. X. 19. 1 *
Dies hujus mcnlis 19 poliremus fuille videtur oblationum xa Principum in dedicatio
ne Altaris:
Ahira pro tribu Naphthaii munus offerente, [ Nam. VII. 78, 88. ]
Die 10 mcnlis a ( Junii Juliani 9 i. feri* 4 ) Deus Ifracliras Caftra movere jubet, St terram pro-
miiraro lmeditanb poflidendam adire. [ Nam. X. 11,1 1. Deut. Is «f, 7. ] quo invitatus k
Mofe Jc-
thro , in regionem luam reveritis cfi. [ AWX. 19. jo. cum Exod. XVIII. 17.]
Nube, qu* Tabernaculo imminebat , elevata } in quatuor exercitus diftributi, k deferto Sinai
(ubi per integrum fere annum h.rfcrant) continuo tridai itinere pervenerunt in defertum Paranis.
[AW X. 11, 3 3- ] «bi die 13 hujus mcnlis confedeninr in flatione. Vide Seder OLm Rabbab.
XIII. Kibratii-HuuA* vah, [Num. XXXIII. 16. ] ubi murmurantes divino igne perculli
& loco nomen Tabet* inditum ) precibus Mofis liberantur : led rurlus (unde
carnis deCdefio Se felkidio
Mantu: Deum piovocant. [A/krw.Xl. I,— 10. /yi/.LXXVIII. 19, 20,21.]
Moli apud Deum conqucrcnti, 8e exaifadoncm a munere peteuti, Synedrium LXX fen iorum ad-
jungitur: e quibus ElJad 3t Medad in calhis rauienrcs prophct.iruut. [ Num.Xl.t 0,-17, & 24,-30.]
Deus populo coturnices (non , ut prarcedcntc anno , ad unum diem ; Exod. XVI. 12. 13. fed )
ad integrum menfem fuppeditat t gravillima pbgi adjunda ! unde a fcpulchris concupifcenttum lo-
co datum eft nomai Kibrotb-Hattaav.th. [Num. XI. j1,-34. pftl. LXXVIII. 16,- 3 l. St CVI 1 1. 1
XIV. Hae.eroth. [ Num. XI. j j. XXXIII. 17. ]
Miiiam Se Aaron contra fratrem Molem obloquuti, propter uxorem jCthiopilTam
,( Zippo-
ram videlicet Midianitidem ; ex i£thiopi.i orientali , live Arabia, ab eo dudam ) illi lc arqua-
bant. Sed a Deo prxfcrrur Moles: Se Miiiam lepra perculla, e caftris ejicitur. Verum orante pro
ea Mole, poli /extern dies lanarur. [ Num. XII. 1,— 1 j. Deut. XXIV. 9. j
d. Miriama mundata St in caftra revocata (41. mcnlis, ut ex priccdcmibus inrclligitur,
dic ali-
quo) moventes liraelii*, caflramctati funt in flationc.
XV. Rithme, in deferto Paranis. [Num. XII. 16. XXXIII. 1 8. 1 juxta Kadcshum Bamex.
[Nii«.XIII.i<!.]
Qy mto menfe.
A deferto Paranis (Num. XIII. 3. ) vel Kadcsho Barnex ( Num. XXXII. 8. Deut. !. 19,
a 2.
fofit.X IV. 7.) petente populo, Se approbante Mofe, ( Deut. I. 22,23) E>eo vero
jubente, (Num. XIII. I, 2. ) quando erat tempus primarum uvarum, ( ibid. 10, ) duodecim explo-
ratores, vir unus pro unaquaque rrrbu ( in quibus, pro tribu Judx fuit Caleb filius Jcphunn* ,
annos 40 tum natus: Jofu. XIV. 7. proEphraim, Hoshca filius Nunis , quem Mofes Jehofuam
appellaverat ) ad terram Canaanis pcrluftrandam prxmilfi Ium ; quj eam iugrdTi ll deferto Sinis
St pane meridiani* ad aquilonarcs cjufdcm terminos Rechobum uique piocclic.-um* [Nam. XIII.
2 ,-20, 2 1, 22. Deut. J. 23.]
Sexto menfe*
ExaAis quadraginta diebus , ab explorationi terrx rtvcrfi funt kadcshum in deferto Paranis :
ingentem palmitem cum botro uvamm, ex valle Eshcolis (inde nomen adepta) excifum
, cum
malogranatis & heubus terrx, fecum deferentes. [ Num. XIII. 23,-17: Deut. 1. 24,
aj.] Exqi *
fructuum maturitate apparet , propinquum fuille menfem feptimutn : quandoquidem
Tabernaculorum felium , quod I j illius mcnlis dic celebrabatur , fi initus cX arca Se torculari paulo ante
col-
ligebanExod.
tur. [ XXIII. 1 6. Levir. XXIII. 5 9. Dent. XVI. 13.]
Decem ex eorum numero qui ad explorandam Cananxam mifl» fuerant , lamam malam de
terra
illa inducentes , urbiumque Se incolarum robur prxdicantcs , populum ab aditu illius
abfterrcnti
Calebo fruftra renuente. ( Num . XIII. 28,-33. XXXII. 9. )
Populus territus reditum in ^gypnim molitur; Jofuam & Calebam difTuadentes Iapidibus obrue-
re paratus. Deus (ubitum exitium cis minarus , deprecatione Mofis fle&itur : ita tamen ut omnia
bus ( prxter Jofuam St Calebum ) k nato viginti annos & deinceps ab ingrelfii promilTx terrx ex-
clufis mortem in deferto decernat \ ubi 40 annis eos erraturos clle dcnunciat. (Num. XlV.
1, a«.
XXVI. XXXII. I o,- 1 3 . Deut. 1. IX 23. Jofu. V. fi.Pfal. XCV. 8,-n. CVI. 24^
numcro videlicet rotundo : quum anno 39. filios eorum in terram ptomiflam ingrclfol
elfe confiet. Confer Num. XXXII. 13. cum Deut. II. 14.
Decem exploratores, qui feditioncm hanc excitavernnr.iTJco lubita morte fublati funt. [Arww. XIV.
31?, 37. ] cujus rei memoriam, ad luinc iilque diem,Jud*i jejunio 71. diei menfis 6i.( Elui ) celebrant.
Vfferii Annus. Pmrs prio r.
Digitized by Google
, 18 & T A S MUNDI IV.
Deus ifracliras calhra movere |ubet , Se in dcfciumi rcrrocedcTC mare Rubrum vernis. Hi tamen
conrra jullum Domini confccndcntcs in montem, ab Armlckiris Se Cananxis percudi lum Hormam
ufquc. Rcvcrfi itaque fleverunt coram Domino : fcd non exauditi funt. [Num. XIV. 40-45. Dent.
1.40,-45.]
Hujus calamitatis , atque eam infccutx continuar ifraclrtarum mortis quotidie cadentium in de-
ferto , compolitus eft 1 Mole Pfalmus XC. Domine refugium faQus ei nobis j in quo 8c dies hominum
ordinarios ad 70. vel 80. annos rcda&ns ede lignihcac. Itaque
%/£tas vira humane tertio jam qua/i dimidiata farte brevior efficitur.
e. lfraclitx Kadcshi confederunt dies multos * fecundum dies , quibus ibi confcderanr ( Dent. I.
46. ) Quor enim dies ante reditum exploratorum ibi tranfegerant , totidem etiam roorx dies indul-
fuic videtur illis ibi Detis , ut accepta curarem vulnera. Quibus diebus cxa&is * , relinquentes
Kadcshum , profc&i funt rutius in defertum , mare Rubrum versus , iiatt prxeeperat Domi-
tius: & circumiverunt montana Seiris diebus multis. [Dent. II. 1 ,/udic. XI. 16. ] * A diicedu
enim ex Kadesho Barncx ufquc ad tranfmiirum torrentem live vallem Zercdi ( circa medium anni
40. exodi ) anni Intcrccllcrunt j 8 : intra quos rora illa rebellium bellatorum multitudo cft cxtin&a.
C Dt ut erat:. 1/. 14, 15, 16. ) quamvis alioqui (patiura inter duo illa loca interjectum quinque
dierum iter non excederir: quemadmodum ex propria experientia confirmat Georgius Syncellus, in
Clironico. ( pag. 141 ) Neque toto eo ; 8 annorum rempore plures qoam 17 Stationes in Numero-
rum XXXI 11 capite lubcntur enumerarx. Unde apparet in earum aliquibus per aliquot annos lfrac-
litas conlcdillc; Sive enim biduo , live mcnfc , live anno , prout continuabat nubes relidere fuper
Tabernaculo, caltra habebant in eodem loco. Se non profici (ccbanrur. (Nam. I X. 1 1. J 4 £x
17. veri» illis Stationibus fuit ordine ,
XVI. Rimmon-Part e. XV! I. Libna. XVIII. Rijfa, XIX. Kehelatha. XX. Mons Shepheris.
XXI. Harada.XXU. Makheloth. XX HI. Thahatb. XX IV. Ihata. XXir. Mithka. XXVI.
Hashmotsa. XXVII. Moferoth. XXVIII. Bene.'fa*h*m , live Beertth bene laakan , Pntet filia-
rusn Jaai^tnis. [ Dent. X. 6. ] XXIX* Hor-baridgad , five Cudgoda. [Deut.X. 7.] XXX.
'fotbatha : regio fluminibus aquarum irrigua. [Dent. X. 7. ] XXXI. Hebrona. XXXII. EzJon-
gaber. ( qux cft prope Elotlus, ad littus maris Rubri y io terra Edomxonim; uRe^ilX.16.)
* Prxtcr Stationum hunc Catalogum in Numerorum etiam capite XV Se 4 fequentibus , alia „ ha- 5
bentur tradita ; tum ad Leges tum ad Hiftoriam fpc&amia ,• quomodo colligens Jigua in Sab-
batoquod
{ in deferto, licet facrificiis intermittis , (hidiosc fervatum cft ) £ toto ca-tti y julfii Dei,
lapidibus obrutus cft. [ e. XV. ] Kora, Datlian & Abiram , feditionetn conrra Molem Se Aaro-
nem moventes, hiatu terrx i ijo vero conjurationis (ocii fuftirum offerentes , igne divinitus
immitto , perierunt. Deus fcditioforum thuribula ad tegendum altare adhiberi julfir , in mooimen*
tum filiis Ifraclis. Populo ob fuperiorem cladem in Molem 8c Aaroncai murmurante, 14700. i Deo
percufli interierunt. (e. XVI. ) Duodecim virgis a 1 1 principibus tribuum acceptis , Se in San-
duario potiris ; fola virga Aaronis floruit & amygdala protulit , arqnc ante Arcam , in ftgnum
contra deditos rebellioni , fervita eft. [ e. XVII. ] Qux omnia polt.-riuic (etncftri anni fecundi
ab egreiru ex iRgypto contigi ile cxrftimmtur : * licet anno 40 exodi , filix Zclophcadi (editionis
Korah ut rei non ita longe ante acfcr mcminillc videantur. ( Num. XXVlI. J. ) *
Annis vero 9 primis, quibus m deferto vcrfabitxur lfraclitx, regnum /fLgyptiorurfi adtnini-
ftravit Armais , Orientem vrr6 invafir Serhofis : quos Amenophis ( in mari tubro fuhmcrfl
filios fuille , fupra (ad annum mundi 1494) annotavimus. De quibus, in ALgypriacis fuis, Ma
ncthon ( apud Jofephum , libro I. contra Apionem ) ita feribir. Se thofis eque/ire r& navales copia,
habens , fratrem quidem Armain procuratorem v£gypti cu>ifiituit , & omnem ei aliam regalem contu-
lit foteflatem ; tantummodo auteni diademate ut, prohibuit, & ne reginam matrem liberorum opprime-
ret unperavit, & ut dbfiinerct etiam ab alite regalibus concubinis. Jpfevtrb ad Cyprum er Phunfciam,
er mrfns contra Affyrin atque Medos caflrametatus ; univerfii quidem , alios ferro, alios fine bello
virium fisarum terrore libimet fisbjugavit : etjue fuccrjju elatat , confidentius incedebat , Orientales
provincias ac urbes /obvertendo. Aliquanto vero tempore procedente Armais , qui in osEgypt» fue-
rat derelittas , omnia contra quam frater agere monuerat , fine timore faciebat. Nam (X Retinam
Violenter trallavit , & aliis concubinis jugiter mifcebatur t perfuafimque ab amicis , etr diademate
utebatur, & fratri rebellabar. Ita Manctho Aegyptius : limul etiam addens, Armain quidem
Danaum , Scthofim verb, & taffyptum { unde Se regioni nomen datum fuille art) & Ramejfem
avi nomine fuille nuncupatum. Ex qua appclhtionum & rerum gcftarum fimilirudine, cum Taci-
ti Rhamfen & Herodoti Sefoftrim fuille apparet. Regem enim Rbamfen Libya , tAZrhiepid, Me-
difque & Pt rfis , «y Ratbtano , ac Scytnia potitum , qudfque terras Syri Armcmique & contigui
Cappadoces colunt , inde Bithynum , hinc Lycium ad mare imperio tenuiffe in lineo 1 1 Anna-
lium refert Cornelius Tacitus , Sc de Scfoftri , libro II. Herodotus. I/ium dicebant Sacerdotes
primum omnium Regum longis navibus Arabicum finum prtterveHum , & populat Rubri maris acco-
las inpotejlatem fuam redegi/1 <■; inde que retro iisdem veftigiis revetfism , O" coaEHs ingentibus copiis
traH/greJJdm m continentem , infeflo exercitu obvias ubique gentes fubegifie \ deinde ex Afia sn Eu-
ropam tranfgreffum , Seythas fubjugafle & Thraces; ad quos u/qssc ( inquit ille ) & non ulterius mi-
hi videtur ts£gyptius exercitus perveniffe ; quoniam in i/Iorum terra tituli , non ultra , pofiti appa-
rent s cx qtiibus titulis d Srfoftri errilis , quosdam fe in Palaflina Syria vidi/fc , iplc aJleric i circa
Ioniam item duos , unum qua ex F.pbefi in Phoceam ttur , alterum qua e Sardibus Smyrnam versus.
Eadem dc Scfooli refert Diodorus Siculus , libro a. led ad lorgc anteriora tempora refert : quum
ad Molis tempora (uti i Mancthonc fa&um ) cilc cum rctralicndiun , fratris Danii xtas evincat;
4 qua ncc rnultiim iplc Diodorus aberravit, in libro 40 referens 1 expulfis tx tAZgypto aJienlfenh,
Dlgitized by Google
y£ TAS MUNDI IV. lullan». Clinltu-
Asm C7 Cadmum torum Ducti tn Gr aciam , Mofcm in fudtam concejfifio , ( ur in Phoui «lo-
gis videre licet. ) Quod ut redHCts incel ligatur , fimulquc * temporis inter 2, 8t )9 E*odi anniun
( i Mofe prxtermifli ) hiatus aliquo modo fuppleatur > exoticarum i(larum rerum tempora, ex Eulc*
bunii Tarmlis deferipta , hic exhibere , abs re forrafle non fiterit.
XJ10 ty€fypnu , qua prius Atria dicebatur , ab -Aigyplo tunc ibi regnante nomen accepit ; cui datum JljO 14S4
efl regnum , ejedo Danao . Ubi noftrx rationes ab Eufcbianis biennio tantum dilcrcpam. Nam
ifi^yptus , qui Sc Ramcflcs Sc Sefollris flcSefoofts , poli 9 annos in exteris expeditionibus mluro- }X}X 148»
ptos ( tcftanre Diodoro Siculo, lib. I.) Pelulium rediit : unde Arma is , fui & Danaus , quum
■y£typt iorum regno novem amis prtfuiffet , fratrem fuum Ramefftm ftvt ^Egyptum fugiens, *f€gy-
ptiact fiso regno excidit » & in Crociam devenit. (ut habet Gcorgius Syncellos i in GrxCis Eulcbu-
nis Scaligcn, pag. 1 6, tj. ) quum prius fratrem, Pelufii convivio exceptum, infidiis fruftraap-
petivilTct: ut & Herodotus lib. 1. (cap. 107.) Sc in lib. I. (pag. J}. edit. Grxcolaun. ) refert
Diodorus Siculus. . , _
Artos libi Danaus vindicavit , expulfus oAZgypto , & eandem aquis abundare fecit. Danaus per 3*4°
*474
»U°
filias jo filios tAigypti interfecit i evadente filo Lynceo , qui poft eum regnavit , apud Argivos lc.
Buf ' '* -•» - **'••• '**• * •
euntes
Et
crate eft fa&um , cujus adhuc fupereft Bufiridii Enconuum ; in quo cum etiam ( ut Eufcbius , )
filia Epaphi Libya, & Neptuni, filium facit. Ubi obferva, tfeptunum a Mythologis didum fuiflc
Ramefftm illum (de quo, ad annum Mundi 2417 didtum) Miamun cognominatum , qui Hebrxo-
rum infantes aquis (immergendos imperavit ; 61i6sqtte, Amcnophim (hvc Belum, o€gypti Sc . Da-
nai patrem ) $tifA*xoi illum aquis maris Rubri obrutum , de Buliridcm propter J|»»orrwi*» ita utfi-
mem , uli patre dignam prolem , poft fe reliquit : Sc adde , fi libet , ex A. Gellio , lib. XV. cap.
XXI. poetas , fer oc ifi imo 1 & humanes & alienos ab omni humanitate , tanquam i mari genitos ,
A feptuni filios Jtxifie. 3 *JJ itfl
1J4J His temporibus rato filius Hermetit Inpntglfii , fuiffe dignofestur : inquit Hufcbu». Cum quo
convenit , quod dicunt oEgyptii , Sefbflridem ab Hermett folcrtiam & cotlfilia didiciile : ut eft apud
ifilianum, lib. ia. Var. Hillor.cap. 4.
rbertix & Cadmus , de Thebis iAigyf: iorum in Syriam profettl, apud Tyrum & Sidonem regnave. |1J? '4(1
rutu. [ Eufeb. Chronie. ] , .
b. Pollquim Ifraelitx circumiviflenr monrana Sciris Sc Idumxam per annos 37! Kadcs-barnca ufqi J 16 x
ad Eaion-gabcr , ab Aquilone ad Meridiem 8c ipfum maris Rubri lirrus profedi ; regredi cos inde
Aquilonem versus Deus jubet , 9c in terram promillam redla conrendere. Et quia imminebat
uanfirns per fines Idumxx , mandat ut cum Edomas fratribus fuis bellum non mifecant : com-
memorata infigni fua providentia , qua illorum curam in deferto per 40 annos habuerat. [ DeutM,
integro numero, pro 39 irnpcrfcdo , polito, c. incunte enim
* Anno 40 exodi , menfc Primo, Tdnis , confcderunt in (latione.
Venientes Ifraelitx in defertum
XXXIII. Kadtshi.[ filum. XX. l.eollat. cum XXXIII. \6, 37, 38. & Jui.W. 17. ] Kadeshi
vidclic* Tzinis , in exrremis Idumrx finibus (c. XX. i+, ij.) versus Ezion-g.\bcr & maie Ru-
brum-c(. XXXIII. 3 6. Dent. II. 8. ) non KaJcshi Barncxi qux XV. fuit (latio, in confinio
auftraii Cananxx pofita. (A Tum. XXXIV. 4. ?°f*- X V. f. ) 4 & ab Abulcnfi , cum KadcshoTzi-
nis perperim confunditur. * - .
Hic mortua eft Miriam, (ive Maria : [AT*w. XX. t. ] 4 mrnfibus ante fratrem Aaroncm,
& ti ante fratrem Mofem. Utroque vero leniorem fulile , & t3° annum attigi Ile , ex
Exod. II. 4, 7. colligitur ; unde, quum nafceraur Mofa, puellam grandlulculam cam fuille appa-
rer.fupr.
( ad ann. Mundi 143 3 . ) Die primi hujus menfis 10, obitus illius memoriam Judxi adhuc
celebrant. .... . _
Populus, deficiente aqua , cum Mofe 8c Aaronc contendit : cpnbus quqm mandaHet Itcus , ut
Petram tanriim alloquentes aquam elicerent ; irritatus Mofes , impatientix 8c diffidentix voci-
bus quibufdam editis, petram florente Aaronis virga bis percudit , Sc aquas inde eduxit : qux,
ur altcrx illx ex petra alia ante annos 39 fsmilircr edudx, [ Exod. XVI L. 7.] Meriba (ive con-
tentionis , i rc , appellatx funr. [Num. XX. 2,- 1 3 . ] In prxcedcnte enim ftatione , aquam comurm,
ut eam appellat Tertullianus , ( dc qua ad X I (lationem , eft didura ) mari Rubro imroerfam
fiiiflc, verifimillimum eft. Ut jam in novo aquarum defcdu, eadem ip(a in filiis denub eruperit pervi-
cacia , qux in parentibus tam diu antei fefe prodiderat. ^ #
Mofes & Aaron , ob di/fidenriam in Mandato Dei exequendo hic expveflam , ab ingreflu In
rerram promilfim funt cxclufi. [/Vkwi.XX. 23, 24. XXVII. 14. & pfatm. CV7. 32,3 »•]
d. Ifraelitx , tniflis nunciis ad reges Idumxorum 8c Moabicarum , ut per terra» ipiorum tranfi-
rent , rogarunt : qui per medias ipforum regiones tranlitum neglnmr, [ A Tum, XX. I4,-»1*
diV. XI. 17.] fcd per extrema ditionis fu* concedount. [ Deut. II. 4, (J, 19. 1 * Idumxorum re*
eo tempore Hadar (iv£ Hadad fuit: quo, hoc eodem anno viti fundo, Reipublice forma apud j
cos murara eft; pro uno Rege, multis fimul Ducibus, in fuis quifquc provinciis, furornam rerum'
obtinentibus. Quorum undecim primos, ex Efavi ftirpe ortos, Mofes in libro Gcnefcos [quem
hoc ipfo anno, vitx fux ultimo , vel fcripfit vel (altem interpolavit] nominarim rcccnfqir.
\(Gen. XXXVI. 39-43. cum /. Chronie. /. 51-54 ) vid. Chronolog. noftr. facr. cap. XI. ♦ Ifraelitx
'Kadeshi aliquandiu morari , [ Jud. XI. 17. ] progredi funt ad (lationem.
I XXXIV. Horem montem, jnxra fines terrx Edomxorum : [ Num. XX. 22, 23. St XXXHI.l
T. Vfferii Annat. Pars prior. C x «7.1
^20 JET A S M UN D I IV. Ij
j7. ] live Mtferjm , Dent. X. 6. ubi Ifraclitz cx Beeretb beat 'fuuk^n , live puteis filiorum
nis ( tfatione XXVIII.) huc pcrvenille dicuntur ; fcd [rius peragrata Gudtodh five Har-bugidfud,
forbutb* , Se reliquis inrcrjcdis dationibus. Nam quod vcrlu 7 t»de Gudgodjir, StGudgoda Jor-
oathim venifle dicuntur : r i inde , non ad Mojerom fcd ad Beerotb referendum cft : m a vitis do-
dis jam pridem hic cft annotatum.
Qjjxwri menfis
Die montis
vertice I. (Augu}}.
Haris 18. fer. 5., )anno
motitur annoxtatis
40. ab
m, exitu
filio Ifraclitirtim e terra yfigypti
Eleazatc in fummo ; Aaron
Sacerdotio Mefertreli-
fuccellure 'n-
do. Num.
[ XX. 1 jr-iS. XXXllI. iS. J9* Deut. X. 6. ]
Aaronis raonem defle vciunt lixae lita- jo diebus: [2V«*. XX. a?. ] toto videlicet quinto illo
mciifc.
Sexto menfe.
Audiens rex Aradi , aurtralcm partem Cananxx inhabitans, adventare Ifraelitas; pugnavit
contra cos, nuihofquc captivos abduxit. Unde Ifraclitx votum Deo nuncuparunt: Si vidoriam
conlccuti , Caiunxos devotos effecerunt & civitates eorum, cx quo St ipfi loco Hora 4 , id cft ,
devotionis vel anathematis nomen datum, [Afim. XXI, 1,1, J. & XXXllI. 40. ]
Deinde profecti cx monte Mote , Se deflectentes i via campcfhium, quarab Elatha Se Ezion-ga-
bcr & mati Rubro reda ad ldumxam ducit < ad latus orientale circumiverunt terram Edomxo-
rum : [A7i m. XXL 4. Dent. II. 8- ] caftramctati primum in ftatione.
XXXV. T/uiman*: Num. [ XXXIII. 41. ] a 0‘D1?» five unu^ine nomen adepta. Cum en:ro
■ populus murmurans a fcrpenribus igneis ( non dracunculis in iplo corpore natis, ut in libro j. de
(poncanco viventium orni cap. $1. Fortunius Liectus aurum», ied prerteribus extra a Deo immiflis )
interimeretur ; intuitu imaginis Icrpcntis xnci , julfu Dei fuper perticam eredi , lanatus clt. [Num.
XXL f ,-9. Joban. IU. 14. 1 • Cor. X. 9. 1
XXXVI. Punan. [ AaMk XXXllI. 4». ]
XXXVIt. Obuh. [Num. XXI. 10. XXXllI. 4>.T
XXXVIII. Jje-Abarim , ad terminum Moabitarum : [e. XXXII/. 44* ] in iflo videlicet de-
ferro, quod citante confpedum Moabitarum ab ortu Solis ; (e. XXI. 11.) & defertum Moab ap-
pel aturDe
. ( ut. II. 8. ) Pergentes enim in deferto illo , versus ortum Solis tcrix Moabiurum iter
fecerunt. [Jud. XL 18. ]
15 j j j. inJe difccdentibus , ut tranfirent vallem vel torrentem Zeredi , verat Deus ne bellum cum Moa-
bitis milceanr. [ .\W. XXL ia. Dent. II. S,— 1 j. ]
/eredum vero tran (ierunt , annis }8 , pollquam cxplor»ores Kadesho Barnex mifli fuerant}
extinda jam tota at at e illi , i natis 10 annos Se deinceps , qux contra Deum tum rebellaverat.
[Deus. II.13.~16. ]
XXXIX. Dibon-Gud. [ A Tum. XXXllI. J. ]
XL. j4lmon-DiblJth*im : [Num. XXXllI. 46.] qur 8c Belb- DibUtbuim j in Moabi deferto.
[ fer. XLVlILxa^cftfcVL 14.]
lfraclitis tranlituris terminun Moabitarum Arem , & appropinquaturis e regione Ammoni-
rarum , vetuit Deus ne cum Ammonitis horti liter agerent [ Deut. II. 18, 19, J7. J Deinde julfir,
ut tranfirent fluvium Arnonis, qui eo tempore Moabiras& Amorxos dirterminabat. [Deut. II.
14. Num. XXL ij.] Unde caftramctati illi funt trans Amonemt terminum tamen Moabitarum
non funt ingredi. (Deut. //. z+. Num. XXI ■ I f. fudic. XI. 18.]
Inde eniin prorcdi Bccruvn ( ubi puteus quem foderunt principes Se ingenui i populo, cum Le-
gislatore Mofe , fcipionibus luis) Matthamm , Nahaliclcm, Basnothas & vallem illam , qux
crt in agro Moabitarum , ad initium collium quod rcfpicir versus folitudinem [Num. XXI.
1 6,--20. ] Kcderootharum (e. { Deut. II. 26. ) io; tandem confcdcrunr , in rtationc.
XLI. Montibus videlicet Abarimerutn ante Nebuntem. [ Num. XXXIII. 47. ] Priores enim
illas non (lationes Ifraclitarum fuillc ait Trcmelliits, [in Num. XXL 11. ] fed loca per qux tranfi-
v erunt , antequam Moles legatos ad Amorar i:n mitteret Quanquim Chaldxi paraphraftx , non
ut nomina piopria» fcd ut appellativa accipientes , de aquis putei ( ut petrx , 1. Cor. X. 4. )
Ifraelitas ad torrentes fcqucutibus imcrprctcm.ir , Se i torrentibus ad montes , Se a montibus ad
vallem Moabitarum.
E deferto Kedemocharum miferunt Ifraclitx nuncios ad Sihonem Einorxuin , regem Hesbonis,
ut pacifice cos tranlirc permitteret per extrema regionis lux { quemadmodum Edomxi Se Moabftx
fecerunt ) qux brevi itinere ad vada Jordanis cos deducebant. Illo vero renuente, & prxlio cum
cis ad Jahalam congredicntc ; Ifraelitx, eo pcrcullb, occupaverunt omnes civitates illius Se in cis
habitaverunt. [Deut. II. 14,— Num. XXL 11,-} 1. fudic. XI. 19r»»* ]
Deinde milk Moles ad explorandum Jazerem : quam ceperunt cuin oppidis ejus , Amorxo
inde cxpulfo. [ Num. XXI. Ji.] Atque ita univerlum Sihonis regnum Ilraclirx occupaveruut ;
ab Arnonc fluvio, Mo*bitarum termino, [AT#m. XXL i}. XXII. ?<>.] ufquc ad torrentem
Jabboki, Amsmni turum limitem : [Deut. III. 1 6. fofu. XIL 2. Se XIII. io. ] toto tanKii trathi
lpfius Jabboki , omnibufque ad Ammonitas Se Moabitas eo tempore {fKr&antibus , prout Deus
juflcrat, intadis relidis. [Deut. II. 9, 19, 37. ] Unde quum pod annos 164 conquererentur Am-
memitx , ifraelitas cepillc terram fiiam , ab Arnonc ad Jabbokum & Jordanem ufquc : a Jephtlaco
rede illis cft rcfponfura , non atrigillc cos terram vel Moabitarum vel Ammonitarum ; Ied Sihone
devido, totum terminum Amorxorum , ab Arnonc ufquc ad Jabbokum , hxrcditario jure polle-
dillc. ['fudic. XI. i}, 15, az, 2 j. 1 quanquam verum etiam fuerit , Sihonem Aroorxum prius , ut
i Vaiicbo rege Moabitarum Hesbonem Se totam regionem ejus Arnonem usque , [ Nutu. .\XI.
14, 26,28.) ita etiam ab Ammonitis dimidiam eorum terram ademifle Arocrcm ufquc, qux crt
Digitized by Google
JE T A S M U N D I IV. 2/£3
ante conipc&um Rabbx ( Aminoiutaium. Dent. Ili. ii.j Eam cuim Aiunioiiitarum prunuin tuis-
fc , deinde ab A morans ablatum tribui Gadis fiiiile afiignatara , ex Jtfu, XIII. ij. intclligimus.
Accendentibus Ifraclitis via ad Balnncm , Og rex Balanis , ex rcliduo Gigantum , prxlio cum
cis congrcdiis ad Edrctn , liroul cum toto luo populo deletus cft : Ifraclitis regionem ilim» occu-
p intibus , 60 nimirum civitates cum toto tractu Argobi. (Dent. III. i,— u. Afcw. XXI. Jt, 34»
t j. Atnot II. 9. ) Totum vero rraftum illum Argobi ulque ad terminum Geshuritamm Se Maha-
athitarum ccjrfllc dicitur J.iir filius Manalfo, 8c vocaviilc villas Bafanis it fe captas, de nomine fuo,
Havub fair. [\tum. XXXII. 41. Deut. III. 14.] Qui quidem Segubi e tribu fudi filius fiiitj fcd
\1 .nulli tis accendis, tum Uxrcdiutis ratione, tum etiam avia*. Filia enim Machiris Man illita: , pa-
tris Gilcadis , Hezroni e tribu JudxScgubum peperit, patrem Jairis hujus: ut ini. Cbrtu. II. 11,
ii. legimus, ubi porro etiam additur ; Jairem pofledillc ij civitates in terra Gilcadis, ccpiueque
Gcshurcm& A ramum (fecundum meliores interpretes) cum villis Jairis, Keiutham quoque cum
villis ejus, 60 civitates. Licet fubco Kenarham cum villis ejus Nobachus ceperit , & de nomine
fuo Nobachum appellaverit. (A Tum. XXXII. 4»* ) .
Poli has vickonas profecti Idaclitxi montibus Abarimorum, cartramrtati funt inicampcftribus
Moabitarum cis vadum Jeiichunrimim Jordanis, i Beth-jeshimoth ufquc ad Abcl-sliiuiin. ( AW.
XXII. U& XXXIII. 48, 49-) Unde llatio eorum.
XLII. Sbittim , ( Mum. XXV. i.) vel Akei-Sbittim. (r.XXXUI. 49.) ubi pcinundrunc, donec
fub Jofua inde profedi, ad Jordanem pervenerunt. [/»,'». III. 1.]
Balak filius Zipporx, rex Moabitarum, omnia que Emorxis fecerant IfeacKjx conddecans , ne
fpccic tranfiriis regnum ejus occuparent vereri capit. Itaque contilio cum vicinoiiun Midianita-
rttm Senatoribus communicato , Balaamum filium Bcoris luriolum, ut Ifraclitis maledicerer ,
ma,-ni mcrccdc propoliu , ex Mdopotamia acccrdr : de re bello cutn eis ex peti unda pollii cogi-
tans.Ston.
[ XXL Dent. XXIII. 4- XXIV. 9. ]
Balaamus venire primum rccufat , de voluntate Dei admonitus : iterum vocatus, veniam abctJn-
di extorquet 1 8c cum animo maledicendi Ifraclitis proficitcicur. Unde offenfus Deus , ut fubju-
gis ailna muta , humana voce locuta , inhiberet Propheta: dementiam effecit. [ A Ium. XXII.7»-3 5-
z./Vr.//. 15,16. ] - , , 1 *
BaUamus , prxtnillls facrificiis , bis couatur Uraclitis maledicere , morem B.iUko gerens:
fcd fpiritu Dei ada&us , eisdem benedicit ; & felicia cis , fafelicia yerb eorum holtibus coram
BsJako prxnunciat. [ Aw». XXIU.ci" XXIV. Dtw.AXIlfi j. J</ir. XXIV. 10. ]
Balaami confilio dibornarx Moabicicx Se Midi anit ice famini , IIrae Jitas in Idololatriam &
(cortationcm induxerunt. ( AIum» XXV. 1 , 1, 3. XXXI. x6» Dent. IV. j. Pf*!. CVJ. 18. sijmcA. II.
14. ] Quamobrem edixit primum Deus Moli , ut duces orrines maleficiorum coram Sole fulpcndc-
rcnrur: deinde Mofes judicibus , ut reliquos occiderent qui copularunt fc idolo Pcot is. Et ir-
rumpente in illos plaga Dei, ceciderunt ex eis uno die 2300. ( 1. Cor. X. 8.) quibus addito
fuipenforum Se gladio conlbffbrtim numero , fumma fit 14000. ( AT*». XXV. 4, 5,9. )
Phineas, Eleazari filius, occidens Zimri filium Salti principem paterni familia; ex S meoniti*
Se Cozbi filiam Suris principis Midianitarum , iram Dei avertit , Se plagam illam coercuit. (A* m.
XXV. Pful. OH. 30.) Deus, Phiocalo proprer eelum fuum (accrdotio perpetuo aJjudicsto ,
bellum in Midiamtas imperat. ( A Tum. XXV. 11, 13, 1 7, 18. ) Mofes Se Elcazams, Deo jubente
in campcflribus Moabitarum fecundum Jordanem ex adverto Jcrichuntis , populum * nato it
mnos & deinceps numerantes, 60173° invenerunt: Priter Levitas; quorum ccnfusi naro uno
•nenfe Se deinceps erat, 23000. Tcnxpromiilx inter cos diffribuendx Mofes mandatum accepit
( Afro». XXVI. 1,— 6j. ) „ . % , r
Filiabus Zclophcadi hxrcd itas paterna , mafeula prole dcficicnre, decernitur: caque occaiione,
Je jufc fucccffionum Lex fetrur. ( Nttm. XXVII. 1*— 1 1. ) .
Moti mors denunciarur , & fucccffor Jofua defignatur : cui manus ille impooit , (r. mandatisqu;-
cum inflruit. ( A Tum. XXVII. Dfxr.III. 16 , 17, 18. ) Varix leges feruntur, XXV11J.
XXIX. & XXX.) ... .
Duodecim Ifraelitarum millia, cumPhincafo , bello contra Midiamtas gclto oinnes eorum ma-
res occiderunt : fimul cum quinque eorum Principibus ( 8e inter cos Sure patre Cozbi ) qui Sibo-
ni regi Amorxorum dum viveret , ) fubjedli fuerant. Se Balaamo divino , qui in patriam fuam redi-
rurus {Num. XXIV. 15. ) apud Midianrtas fubfti terar. {Num. XXXL 1, — S- XIII.
Ex fixminis , folx virgines fervantur. Prxda inter milites qui confiixcran' & reliquum populum
I
dividitur. Deus ex illorum pro Sacerdotibus , ex hujus prxdi pro Levicis portionem alBunit: prx-
tcr res i Ducibus oblatas, qux in Tabernaculo ad lnonimcnutm allctvatx funt. (*Y«w. XXXI
£. Terrx , qitx fuerant Sihonis 8e Ogi , trans Jordanem duabus111.tribubus Reubenis & Gadis ac di-
midii Manatfisi Mofe di (tribuuntur : (A Ium. XXXII. Deni. li,--xo. XXIX. Z.Jtfn. XIII
8,— 12. XXII. 4. ) ab Arnonc fluvio ulque ad montem Hermonem (qui Se Shcnir 8c Sinon fle Sion
cftdi&us) Anri-Libann contiguum. (Dent. III. 8, 9./K48. Jnfn.XiX. 1. XIII. 9, »*.)
Deus Kfraelitis terram ingrcfluris mandata dat ; de Cananxis eorumque idolis exterminandis
( Nnm. XXXIII. Jw,— ) de terrx cis Jordanem terminis, ejuique inter tribus novem Se dimidia
tam Manaffts diffribuendi ratione. ( r.XXXIV.) 48 civitatibus Levitaruro, Se 6 refiigii; (r. XXXV.
quarum tres trans Jordanem ab ip(o Mofe defignatx funt. (Dent. I!r. 4i,4*>43.) * defilia deniqu
hxrcdc intra paternam tribum nubere jaisa, occatione hxreditatis filiarum Zclophcadi : qux > ju»t
, filii» patruorum diorum nupferunt. ( A lam. XXXVI ) *
Un prxlaipnim
Iiujuj legis deci m 1 mt nl is •
Die 1 .(Februarii zj, du Snbbnti ) ab exiru ex iEgypto »100401« camncftribu s Moabftaru m
C t Moles ’
22 ALT A S MUNDI IV.
Motes concionem ad populum lliacliricum h ibuic , qur ab initio Deuteronomii {e. I. j,6. ) ufque
ad cap. IV. vtrf. 40. continetur : caroqoc pollcl , ufque ad cap. XXVII. continuavir.
Mofes cum Senioribus Ifraelis, ptxcipit populo , ut trajecto Jordane lapides oblitos calce in-
feri pro Decalogo erigant : ritumque benedictionis in monte Garizim & maledictionis in monte Eba!
prxfcribit. ( Drvr.XXVll. ) deinde ipfe , propoliris primi is ad legis Dei obfervationem hortatur,
Sc comtninarionibus ab ejus violatione ablterret. ( e. XXVIII. )
Mofes , julTu Dei, foedus in Horebo pa&um cum Ifraclitis Iordanem rraje&uris Sc eorum porteris
renovat: cjiifquc obtervationem , partim beneficiis Sc promi ilis , partim terroribus & minis, ur-
get. e( . XXIX. ) Veniam tamen 8c liberationem proponit cx animo rcfipifccntibus : Sc divinam vo-
luntatem populo ita par elautam fuillc docet , ut nullus iit futurus in porter um prxtcitui ignorationi',
locus. ( c. XXX. )
Moles {criptam hanc legem Sacerdotibus filiis Levi & omnibus Senioribus Ifraelis tradit : elmque
feptimo quoque anno in fello Tabernaculorum , publice legi juber. Scriplic quoque Canticum
1’uum dic illo, St lfraclit.it illud docuit. Quiiroquc abfolvillcc lcribere verba Legis hujus in libro :
* latere A rex Ardeiis cum reponendum curavit [e. XXXI • ] Canticum vcib illud excellentirtimuro
in XXXI I Deuteronomii capite haberur.
Mofes , paulo pi»ft moriturus , lingulis tribubus (Simeoni* excepta ) prophetici benedicit
quod extremum ipfius Tefbunentum in XXXIII Deuteronomii capite continetur.
Duodecimo menfe.
Afcenderrs Mofes i campellribus Moabitarum in montem NcUwtis , qux pars fuit Abarimorum,
c vertice illius collis , qui eft in confpe&u Jerichuntis totam terram circumquaque profpexit ;
atque deinde mortem obiit: [ Num. XXVII. ia, ij. Dent. JJl. \\r-X9. XXXII. 49, jo. XXXIV.
l>— J. ] anno» no natus, [r. XXXI. 1. XXXIV. 7.] cujus temporis tertiam partem in imperio
eum exegi fle , mt menft minui , non male in fine 4 libri Antiquitatum fcripfit Jofephus : quippe
mortuum ultimo anni menfe j primi videlicet menfls illius dic , qm i Macedonibus Dy firmi, ab
Hebrxis A<Ur appellatur ; quod cum fequentium hiftoriarum ferie magis convenit , quim porto-
riorum Hcbrxorum traditio » qui ad fcpcimufn diem menfis Adar obitum illius referunt : ut in
Seder Olam Rabba cap. 10. libro rrrPD five Excelfus Molis, Prooemio Maimonidx in librum
Mifnaioth , Sc bodiemomm Jtidxorum Kalcndariis videre licet > qui memoriam mortis ejus hoc
dic folenni Jejunio adhuc celebrant.
A monte in vallem translatum Mofis corpus, in terram Moabiraram i regione Beth-JVoris , fc-
pelivie Dominus : neque novit quis quam fcpulchnTOi ejus ufque in diem hunc. [D*ut. XXXIV. 6. ]
Hanc veri> vallem in terra Sihonb regis Amorxorum , ab Ifraclitis acquilita, pofitam fuillc, cx
[ Dtut. IV. 46,] & Beth-Peotcm ipfam tribui Reubenis artignatam fuifle, cx [/*/». XIII. a 0. ] ap-
paret. Unde , quum hic in terra Moabitarum fepulcus fdlle dicatur Mofes ( ucur Sc Dent. XXIX.
I. in eadem fredus fuille renovatum : ) terra qux Moabitanim firerar , fed cum aliis (ur cx Num.
XXI. 16. oftenfum eft ] i Sibonc illis ftMt erepta , Sc nunc ab Ifraclitis poflHIa, intefligen Ja eft
Michaci Arclurvgclus (ut in Judx ejuftola legitur ) ad verius Diabolum de Mofis corpore dif-
ceptavit : quod Diabolos patefacere voluit, ut Judxis occafionem idololatrix minirtrarer s quemad-
modum C$iryfeftomHi Homil. t.im AUtth. 'fbtodrretm in Demteromm. qtufi. 4}, Proccpitu Ca
ZJUU in Dtttreron. Sc alii opinantur : licet Jndxos hu;ufmodJ deditos unquam fuifle,
nufpiam reperiamus. Hujufmodi Miclraclis cum Diabolo difeeptario, in libro apocrypl
olim ferebatur : ut apud Originem , «%/ lib- J. cap. 2. Sc Gclaiuun
Cyzicenum , in A&. Concil. Nicxn. part. 1. cap. 10. videre licet.
* Defleverunt Ifraclirx Mofcm in campis Moabitarum jo diebus : (Z>e*s. XXXIV. 8. ) toto
videlicet menfe duodecimo *
Atque hic finitur Penrateuchus , hiftoriam annexum xjfi Cfnrl dimidio, ab initio mundi com-i
pledem : & liber Jofux , cum anno 41 exitiis cx ALgypto incipit.
Primo menfe.
r. Jofua in vocatione fua a Deo confirmatus , [Jef. /. I,— 9> ] Shictimis duos exploratores ad ur-
bem Jerichuntirum prxmifit : qui i Rahiba in diverfbrio excepti , Sc clim dimifTi 1 triduo in
montibus fe abfeondemex . demum ad Julium revcrl» funr. [ cmp. II.]
Jubetur populus ut viaticam- (fi quod prxtcr Manna . quod nondum certaverat, ertrt ne-|
ceifarium ) libi pararent : «piandoquidem poft tres dies trajeduri ertent Jordanem, [e. I. 10, 11]
Mane profecti Shittimis , pervenerant ufque ad Jordanem , Sc pernoAirun t ibi. |^f. III. 1. ]
Tertio die ( a mandato illo, ur viderut , de parando viatico) jurtiis crt populus Undificare fc ad
tranfitum Jordanis in fcquentem diem. (c.III. a,— J. )
Die 10 menfis primi (April. jo. ferii 6,) eodem videlicet dic quo agnus Pafchalis erat fc-
ligrndus ■, lfraclicx, duce Jofua typo Jcfu Chrirti , ex Jordane afeenderunt in promillam terram
Cananxam , cmlcrtis patrix typum , pedibus cmenfi fluvium , divifis ejus undis qui tcmpeftat
omne» fuas ripas fiiperare folitus eft. In cujus rairaculofi tranfirus memoriam , 11 lapides in.
medio Jordane erexit Jofua ; cotidemque i medio Iordane fublacos in proxima Gilgalis ftatione
collocavit. [e. II/. & IV. }
Die [ ut videtur j fcquenre , Jofua circumcifionis nfum , per 40 annos interruptum , rertama-
vit Gilgalc: ubi circumcifi confedcrunt, donec fanitatem recepi flem. [e.V 2,-9.]
Die 14 menfis 1 ( Midi 4 ,ftrti ). ) vefpcre, Ilraclitx Pafcha primum in terra Cananxa ce-
lebrarunt.
t. ( V. to. )
Poliri di e Pafcharis ( M*it j, /imi 4 ) comederant ex annona ipfius ttrrx, panes azymos St tortum
igne frumentum. Certavi rque Manna portridie quam comederent de annona terrx : neque fuic
deinceps filiis Ifi42Ifr‘Manna, fed comederunt de proventu terrx Cananxx anno illo. [cy. 1 1,12.]
/ET A S MUNDI 1K
Jefus Dominus noder , princeps militlr Parris fui , Jcfu typico ad Jcrichuntcm ftrido gladio ap-
parens , promirrir fc populum ddcnfurum. [v.PTu, 14,15«]
Jciiclio, circa iplam Arca Domini circumduda, feptimo die , moenibus Sacerdotalium tu- 2} {£*
barum clangore tponte collaplk , expugnata, inrcrnccioni devota eft s fola Rachnba , cum fui*, ]
lervara. [e. M. ] quot Salmoni e tribu Juda poftei nupta, Boazum peperir. [ Matth. /. 5.]
Ifractirx oppugnantes Aium, propter facrilcgium Aclvmis ope Dei dedituri , caduntur. Sceleris
■nictor lbrrc deprehenfus , lapidibus obruitur, Se una cum liberis ac pecudibus comburitur. {e. /.]
Deo ita reconciliato. Ai per iniidias capta Se funditus e verfa eft j exns hoftium 1 1 millibus. [e. TUI.
Altare, et Legis pr.rlcripto, in monte Ebalis ad facrificandom crinitur. Decalogus lapidibus
infctilpitur , Benedictiones Se maledictiones in montibus Ebalis Se Gari/imoium recitantur , Liber
legis coram univerio populo legitur. [e. /-7/A jo,— J?.]
d. Fama fuccelliis ifraclitoruin commoti , Cananxi reges , in eos confpirant : Gibronitx contri
aftu viram ab cis foedere obtinent; fcd ad (ervilia officia pro domo Dei obeunda depurantur. [c.lX.]
Adoni-lcdek rex Hicrofolymorum , cum regibus Hebronis , Jormuthi , Lacishi Se Eglonis , au-
dita defectione Gibeonitarum , civitatem cotum confundis viribus oppugnaverunr. Jofua , IblUri
obfidionc , quinque illos reges pcrlcqiiutus, pcrcuftit eos Azckom Se Matkcdam ufquc; Quo rem- '
porc, Sol fupra Gibeonem & Luna uipra convallem A jalonis in medio coelo quafi diem integrum j
iubftitit ( donec vindidam fumpfillct Il/acl de hoftibus ftii«. [e. X. 1,-14. ] Ubi, duo Laur.
Codomanus obfervat. I. Cum yljalon vix uno militari Ge/ manico diflet d Gibeone versus occafum ; )
verifimile tffc , Lunam tum fuiffe dtcrefcentem flp' falcatam. //. Cum ambo luminaris fimul flare etr- 1
per in t ac defierent 1 moram illam calculum j4flronemicnm ron impedire ; quemadmodum in concerni- ;
bus Muficis falva manet harmonia nec flmi diferepant ,fi voces in flgvo convenientia conquicfcant , & |
pojled fi mu! , juxta fuas cujufque notas , cantam pergunt abjohere.
Jofua viatoriam perfequente , quinque reges fugientes ablconderunt fe in quadam fpelunca !
Makkcdx : cujus ori lapidibus magnis obvolutis, # illa Jofux , cuftodia eft abolita j donec,
hoftibus Kraclis maxima cxdc percultis , qui ex cis fiipercrant in civitates munitas Client ingredi* I
Tum verb , roto populo incolumi in caftra ad Jofuam M akkcdam reverfo , e Ipclunca edtt&i , & i I
Ducibus exercitus calcati , & £ quinque lignis ufquc ad vcfpcram fulpcnli, in eadem Ipclunca magnis *
lapidibus denub obfttuda fepulti fiint. [ e.X- \6~xy. ]
* Cepit deinde Jofua M*kb$dsm eodem [quo eam oppugnavit ] dic , & Lthnsm fimiliter : Regi-
bus St incolis utriafque internecioni devotis. ( fof. X. ib',39, }6. ]
Inde cusu exercitu progrcftiis Jofua , Lacnhum die [ab obfidionc ] fecundo ccpir » iSc pcrcnfTit i
acie gladii Cumque alcendcrct Horamus rex Gczeris ad fiippctios illi ferendas ; pcrcuifit cum Jofua j
Se populum cius , adeb ut non facerent ei reliquum fupcrftitem. Arque inde Eglonctn pergens t i
coJem (quo obfedic) dic eam cepit. St fimiiirer percudit acie gladii. ( e.X. J t,— 95.)
Afeendens deinde Jofua Se totus Ifracl cum eo, Eglonc Htbronem, expugnaverunt eam : noviim- j
qne cjufdein Regem ( illitis qui ante fexennium fnlpcnfus fuerat fucccflorcm) St omnes civitates
ejus percuderunr gladio. (e.X )
De nde, meridiana parte rclida, Gilgalem versis tendens Jofua cum Ifraclitico exercitu, Debirutn ;
oppugnavit , (e.X- i 8.) cujus nomen antei fiierat Kiriitth-fepher. Capta verb Urbe , novum illius
R'.-gcm (infulpenfi alterius locum , urgente prxfcntc rerum ncccffitorc, ftatim fuftrdum ) Se om-
•ics Civirates ejus percuderunt Ifracl itor acie gladii. ( ?cf.X. j 9. )
Denique perciiliit Jofiia totam regionem, montanam. Se auftralem , & planam, Se decitrfibus
‘rriguam, Se omnes Reges earum : inde i Kadcslio Barucjr , Gazun ufquc: toumque rciram Gos-
icnis (in forre tribus Judaei f. XV. s I y Gibeonem ufquc. Omiiclqne iftos Reges Se terram eorum
ccpic Jofua vice una, hoc eft, una expeditione Se uno quali impetu : Deo pugnante pro Uracle.
Atque tum deroim, cum toto Ifraclitico exercitu, ad caftra Gilgalem rcverliis eft. ( e. X.40,— *}. ) *
Atque ira ncgotiofiTimus annus ille Mundi 15 finem accipit : in colus priore (cmcftri per Mn-
em tota terra trans, in pofteriore per Jofitam magna pars terrx cis Jordanem eft occupata 1 in ipfo
/er f» anni medio, ceflamc Manna.de proventu Cananxa: populus Ifracliticus carpit vivere.
l$J4 ‘44*
i. Ab autumno hujus anni , quo poft cellationem M mnx terram primum terere Iiraclitis contigit,
uimcrandus eft 1 annus tit ywp yax , Se radix annorum Sobbaticorum Hic figenda. [ Exod. XXI JI.
io,li. Levir. XXI* x,—7.Dent.W.ls—q.& XXXI. 10*]
DeviOis quinque regibus , omnes reliqui conjundis copiis fcfe Ifracl itis oppofnctunt: contra
quos diebus multis Joliu bellum gcflk. [ XI. i,— 1 8. j toro videlicet fexemuo 1 ut mox vide-
bimus.
M59 * Terra qaiefcenre a bello (r. XI. u.& XIV. 15.) Se reliquos hoftes qui nondum fu-
badi fuerant fuo tempore fe expulfurnm I>o promirtcnrc (e.X III. x,»6.) * Jofua i jam
fenex, terram cis Jordanem novem tribubus Se dimidiata: Manaftis dividere jubetur, [e. XIII.
1,-7.] Unde is , Gilgale primam (obi Dei Tabcrnaaifum & Ilraclitarum caftra eo tem-
pore cotnmorabancur ) tribubus ludx & Ephi. 11 mi Se dimidio: illi Minaffis hxreditatcs diftribuit.
[e. XIV. 6. XV. XVI. XVII.] d. Quo tempore Caleb Jcphunnx filius, annis 45 poftquim ad ex-
plorandam terram i Mofe mi (Tus fuerat , Fdebronem , cum monranis Judxx, pro nxrcditare periit;
ad Anafi*os gigantes inde expellendos operam fiiam offerens. [ e. X I V. 6, 10, 1 j. ] * Pars
enim illorum , qua» Jofua: manus evaferat, & ad vicinos PhilifLrorum urbes Gazam , Gath,
Se Azotum fc receperant (e. XI. a l, 2 a.) denub Majorum Inorum fedes occupalle videnrur , donec
tandem i Calebo, poli Jofuat obitum, inde lunt exterminari ( 'fudie. /. 10. colla t. cum Mutuer. XIII.
ii, 3 j. Se fof. XV. 14. ) qucmadmouuuj in Coinmcnrariis ad Jofiic caput XI. admonuit Andrtaj |
Mafltu , & ad e. XIV. [jacobus Bonfrermt.) ^ _
Digitized by Google
24
Ana ea*.
Chriilia.
Al T A S MUNDI
It xr»n»
11/.
* Hcbfoncm vero { agros nimirum Se villas illius: urbe ipsa, una cum luburbiis , pro civitate refu-
gii fcpoflta , Se Sacerdotibus aflknata. [fof XXI. 1 1, 12, 1 j. I. Chrome. VI. 55/56, 57.] Calrbo
Hxieditario jure poffidcndaro Jofiu tradidit: ut ex [fof XIV. x 3» 14. Se XV. t j j conftat. Ubique
in porter ion loco de cxpulfe i Calebo Anakxis, Se filia ejus Acslia Othonicli data fubiiciunrtrr ,
ob hiftori* cognationem eodem modo funt addita, quo in Daniticx tribus forridone, (e. XIX. 47 )
urbis Lcshcmi live Laishi ab ea occupata: Se flante nomine appellator , farta cll mentio ; quod
t. 29. )tamen
poftei * conriguTe conftar , quum Rex , live Magi liratus ( non eflet in Ifraclc. ( ludit. XVIII.
4. Annus feptimus i Terra ptimilm ab lfraclitii coli erepta , idemque primus Sabbatictu in
ea ab illis artus : quum a Jefu typico in reqniem fuiilcnt addudtj , qux Sabbatiimi populo
Dei per verum Jefum acquirendi umbra erat de figura. [Hebr. IV. 8, 9.] Atque lunc anno-
rum Juba torum , live quinqiugeiimomm , rpocha cll deducenda. [ Levit. X XV. 8,— Ij.l
Mcnfts VIL die 15. ( NovtnA. 5. die Sabbati ) lfraciitx fcftym Tabcrnaculonun , in Taber-
naculis ex ramis arborum confertis , ( iuua legem , Levit. XXIII. 59, 40. ) majore celc-
brallc 17.
VIII. videnturJ ftudio , qudm temporibus Judicum & Regum poftea ert fartum. I Nehem
Quum Dominus Ifraclitis ellrt datturus quietem ab omnibus ihimicis fuis circumquaque ,
ita ut habitarent fccuri ; ftatttcndus erat locus quem ipfc eligeret ad collocandum nomen
fiwm ibi. [Dent. XII. 10, 11.] Congregari igitur univerli Sbi/untem, Tabernaculum conven-
riis ibi collocaverunt ; poltquam terra domita fuiffet caram tu, [fof XVIII. I. ] Sbi/o vetb
( ubi Tabernaculum deinceps , limul cum Arta firderis , per annos ji 8. quievit) tum ex no-
minis fignificatione , tum ex loci iitu, eadem videtur die Se Salem. Ut enim r— pacifi-
cum denotat Se tranquillum : [ Gtn. XXXIV. ai. Nabum. f. n.] in & nt?v £ Dan.IV. 1.]
unde Se MefTias Shiloh [6 en. XLIX. lo.j appellatus «irtimatut j qnod non ipfc modo pa-
cificus ertet & tranquillas , fcd etiam xtcmr pacis & tranquillitaris nobis aurtor s cum typo
ipfiui Mclchifcdcko , exirtem Rex Satem, quod ert , Rex paeit. [ Hebr. VII. 1. j cuius
quidem Mclchifcdcki palatium luo tempore oftenfum fu i(Te in urbe Salem , p0pe quam
Johannes baptizabar , [ fob. III. xjJ I11 Epift. 116. ad Eva°rium refert Hieronymus : qux,
Gtn. XXX11I. 18. [juxta iplius Se LXX interpretationem] urbi Sichimorum appellatur ; quod
in agro Sichcmit.rno , ut Shilo , [fof XXIV. 15, 16. cum XVIIL x. Gcn. XXXV. 4. ?ud. IX
6. & XXI. 19. coilat. ] cHet polita.
Reliquis feptem tribubus , terra: qux fuperefat deferiptione in libro farta , hxredirares afli-
gnatx lunc : [ fof e. XVIII. & XIX. ] atque ita , port deletas 7 gentes in terra Canaan , «444
dirtributioni terrx finis eft impolitus : annis port clcdioncm Patrum circiter 450. [ Ati.
XIII. 17» 19» io.] A nato enim femine promillo Ifa.iko hucufquc anni 452, i rcjertollmac-
le 447 effluxerunt: utrobique, circiter 450.
d. Ex univerfa terra, tam ultra quim citra Jordanem , urbtt 48 a Levitis habitandx fc-
ccmuntur : afylis , ad qua: exdis minus voluntarii rei confugerent , in fex carunt confti-
turis. [ fof. XX. X X t ] Atque ira terram proraillam poilederunt liiaelicx: danre illis Deo
reqmem circumquaque, fecundum omnia qtir ptribos eorum juramento ponuferar. [ e. XXI.
45, 44- J Unde copiar auxiliares, e Rctlbenidca * Gaditica , & dimidii tribu accitx.
rttfuie hac fratribus a Deo jam prxllita , cum benedirtione Jofux , ad pollcilioues fuis, qua,
i Mofe trans Jordanem acceperant, redierunt, [f. XXII. 4. cum c. I. j j, 15; Se .Vw m. XXXII.
SI, XX.]
Quum illi vero, ad fuc* in Perxam revertentes , ad tnnirurh Jordanis in Cananx* ter-
minis magnum altare cxtruxfflciit : reliqux Tribus, a Deo defecturos fnlpicarx , de bello eis
inferendo cogitabant. Verum , milio ad cos Phineafb Eicazxri (ummi Sacerdotis filio , cum
M4J
decem aliis principibus , ubi non ad facrihcandi ulum , fcd ad rcftandam fuam cum reliquo
populo Ifraclitico communionem , ctcrtuin friille Akaic rcfeiviflenr » mutatis animis , a pro-
poiiro dertiterunt. [ fof XXII.] r
* SheeTa Ephraimi Patriarcha: filia ( annos circiter 40 nata ) xdificayit Bah-horonem inferio- «41$
rem Se fuperiorem Se Uzzcn-Slurrara ( I. Cbron . VII. 24. ) „ Jofua quoque cjufdcm Contri-
\lS6l bulis civitatem Timnath-Scr* , in monre Ephraimi , aedificavit : in qua Se, longo port quie-
tem Ifracli i Deo datam tempore , habitavit t Se, lio annorum fenex ( qux eadem & Jofe-
phi, in fine Genefeos , *tas fuerat ) demum moriens , fepnlrus eft. (e. XXIII. 1. XXIV.
. 29, jo.)
d. Quum tempore ut*fyUt , Jofux Se fuperftitum illi feniontm {qui, /om adulti cum exirent
ex afigypto , obfervare poterant mirabilia qux Dem fecerat IlraeJi) mortem infccutx , fa-
ciente unoquoauc quod rertum videbatur in oculis filis, ea coiitigiflcm qux in quinque poftre- >405
mis capiribm fibri Judicum ( de Michx Se Danitarum idololatria y belliiquc Bcnjaminirico &
ejus caulis) commemorantur: Oc fiicceflilla xtas Dei iramemor , qux cum Canaaniticis gentibus;
conjugia milceret , & idola catum coleret : irritatus Deus , in manus Cushanis Rifaihaim1 1343
Mefoporamix regis Ifracliras tradidit. Qux prima oppiertio, orto tanriim aimorum fiiit. f lu-
die. II. 7, 10. & III. 6, 7, 8. ] 1 347
1
d. O.honial Kenafi filius , (Calebi gener ; fof. XV. >7- I. ji.) e tribu Judx, judex , Se
vindex i Deo fufeitatus, Cushanc debellato, libertatem Ifraclitis rertituir. Et quievit terra anno
1609 quadrage fimo : poft quietem a Jofua in ea primuin conftitutom. [fudit. II/. 9, io, 1 1, J
1658 ■a. Jubilxus primus in terra artus. t}96
1661 ja. JtjbtJxus fecundus.
\d- Port mortem QrhonirUr . peccantes Ifraelftx , ttaditi fimt in manus Eglonis regis 5367
Moabitarum :
5 Ji8
$37*
JET A S MUNDI IV.
**/ *Iluliinx. «:hmtia.
1315
O Anno le
Periodi Xnnoiii-
»«am
tooaouarum : qui adjunctis libi Aiomoniris Se Amaickids > llracicm pc.cuUu , Cc civiW
Jcrichuntis occupavit. Fuitquc hxc ficund a opprclfio , annutum ododccim. [ jud. IU,
«). M.]
1679
d. Ehud Gcrx filius , e rribu Benjaminitica (non diu antd ad inrcmccioncm peni deleta) HSs
vindex populi a Deo fufeitatus , iiinulata legatione , Egloncm ( pugione in ventrem adado ) 1305
in ccrnaculo interemit ; deinde prudenti fuga clapfus , Ih ad irarum copiis in monte Ephraimi
coactis , decem robuftiorum Moabicarum millia percudit. Et quievit terra anno otlcgefww j
poft auletem priorem, ab Orhonielc redituram. \_Jud. IU. | j,— jo. ]
26 Si Belus Allyrius in Babylonia, poft Arabas, regnavit annis jj. [ Jul. African. ]
1699
d. * Ehudc mortuo, ad |>cccata Iljaclicx redierant {Jud. IV. \.) quos variis modis ad ijii
ofticiura revocare tentavit Deus. 1. Philiflxorura in eos immiflionc. x. Samgaris vindicis exci- JJ9*
tarione ; qui eorum fcxccntos occidit ftiniulo bovis. {cap.IH. j 1. ) 3. Prxdonum latrociniist i 409
qux iter facientes i via regia ad diverticula & privatas icmiras dcflcdcrc cogere : Samgaic
118J
eorum graflariones reprimcie non valente. [ cap. V. 6. ] 4 Decennali fame qux Elimclc-
chum Bcthlchemitam cum uxore & duobus filiis in terram Moabitidem (quam lfraclitis eo
tempore fubjcdam fu ille, ex 'fudie. ///. j o nonnulli colligunt) fccederc compulit. ( Rutb. I. 1198
1-6. ) 5 Viccnnali fub Chaiunxis fervitute. Nam Jabin Rex Chanaanis , qui regnavit Hazo-
rc , & habuit 900 currus ferreos , Ifiaelitas in poccftatcm (iiam redados lxvitfimc tradavit. „
1707 Duravitque hxc tertia opprdTio annos viginti. [ Jud. / V. I, 1, J. ]
171 9 a. Jubilxus tertius .
d. Debora Lapidorluru prophcrifta ( qux eo tempore Ifraelem judicabat in monte Ephraimi)
& Barak Ncphthalita Abinoami filius, Ifraeliticarum copiarum Dux conftirurus , conflictu ad »419
aquas Megidduntinas inito , Siieram principem militix regis Jabinis profligavit : coque i
1X61
Jacle , uxore Heberi Kenitx , paxillo in tentorio occifo ; Debora carmine epinicio vidoriam
celebravit. Et quievit terra anno quadra pe/imo 1 poft quietem priorem , ab Ehudc redituram.
[Judic.lV.&V. }!.]
17J7 J447
Ninus Beli filius, Allyriorum fundavit Imperium : qui 510 annis fuperiorem A fiam obti- HIC
nuerunt, uc in libro x. cap* 95. Herodotus author cft 1 quem & in Operis fui initio Appia-
nus Alexandrinus eft fecutus. Exiguam quandam Afix partem fub illorum ditione fuilic,in
1® Romanarum Antiquitatum libro , confirmat diligentiflimus iiujulmodi rerum inveftigator
Dionylius Halicarnaflcniis : Ninum ramen, cum Arixo Arabiun rege focictarc inita, annis 17
Atiam rotam , prxter Indos ac Bactrianos, in porcftatem fuam rcdegillc , Se Badri.uios de-
mum cum rege tuo Zoroaftrc fuperavifle, in 1 Bibliothccx fux libro, ex Ctclia Cnidio refert
Diodorus Siculus , de quo Juftinus quoque, ex Trogi Pompeii hiftoriafum libio 1. Domitu
proximis , cum acctfhone virium fertior ad alios tranfirtt , & proxima quaque viQoria infitu-
rnentum f'equentis efi et j totuu Orienti* populos /ubefit. Pojlremum illi bellum cum Zoroajht
rege Batbriauorum fuit ; qui primus dicitur artes magicas invtmffe , & mundi principia fiderr.m- 1149
Ilfl
que motus diligentijfimc jfietiaffe. Hoc occifo & ipfe decejfit. Annos regni 5 1 illi trimumt Julius
Africanus & Lukbius.
17J1 d. Ifraclitx, denub peccantes , in manus Midianitariun deduntur. Qux quarta opprclfio , an-
norum feptem fuit. [ Jud. VJ. I. ] ne»
17f6
2-7S9 a. Jubilxus quartus. H 69
d. Oppreifi Iiiaclir* , ad Dominum clamantes , a Propheta redarguuntur. Gideon M.inafli-
tes , Jo.ishi Abiezricx filius , ab Angelo Domini ad eos liberandos excitatur. Idem , Dei
julfu , Baalis altare diruit , Se lucum fuccendic : unde popularium fixorum contentione ad-
verius ipium orta, nomen Jtrub-baal ( Se ) Jerub-besheth , [1. Sam. XI. x I. ] adeptus cft
Ex 31 millibus , ita Deo volente , fclcdis tantum trecentis viris s rubis, hydriis 8e facibus Mi-
dianitas territans , exercitum eorum fudit ; quos infecuti deinde Ephraimirx , prindpes eorum
Orebum & Zeebum interemerunt. Gideon vcr6, pl.icaris Epluaimicis , quod ad expeditionem
primum vocati non fuiflent xgri ferentibus , Jordanem tranliens, reliquas Midiani tarum copias
profligavit; Succothanos Se Pcnucliras, qui commeamm illi dcncgatanc , c.illigavit ; duoiquc
reges Midianiticos , Zebam 8c Zalmunnam , interfedr. Parti demum vidoria tam i11 tigni ,
regnum iibi Se polleris luis ab lfraclitis oblauim rcfpuit : fcd ex inauribus eorum aureis Epho-
dem conflavit , qux idololatrix illis poltca cauta extitit. Atque ira, iiibjugatis Midiani tis,
quievit terra anno quadragefimo ; poft quietem priorem , i Debora Se Barak o rcftitutam. [Jud. lx}6
n. ni. & nn. xs.]
»7C8 d. Quamprimum vita exccffic Gideon , Ifraclitx ad idololatriam converti , Baal-berirh pro Deo »*3J
coluerunt. [Jud. VIII. J*.] Abimclech , Gideonis e concubina Shcccmitana filius, regnum 1478
quod pater recuiaverat alfcdans ; feptuaginta fratres fuos fuper unum lapidem interemit. (c.iX.
j, 18,14* J 6-]
»769 a. Abimclccho , Sheccmirarum opera , Rege conftintro 1 Jochanus , filiorum Gideonis oacu mi
nimiis , qui iblus fratris ounus evaferae , e vertice montis Garizimi de injuria domui paterna
illata cum cis cxpoftulat , 8e parabola propofira minam eorum prxdidt : deinde oratione pera
da, fuga fc proripiens , Bccri tutus habitat. [Jud. IX.]
1771 d. Quiun triennio fuper Ilraclcm rcgnallet Abimclech , Gial cum Sichcmitis conjurationcn
ad ver Jus eum iniit: qua per Zcbulcin deteda , diruta cft urbs Sichcmitana 8e falc tcmiiuia,
incolx omnes deleti , Se domus Dei ipforum Berith tucccnfa igni. Inde verb ad oblidioncu
Thebezi progreffiis Abimclech , fragmento lapidis molaris a muliere projedo primum vulne
!48i
ratus, deinde ab armigero fuo confolfus, interiit. [Jud. IX. xx. ad finem , cum x. Sam
XI. ii-]
VJferii Annal. Pars prior. D a. Pofi
«Sritoji
JE T A S MUNDI IV.
> Anno
InLiani
a. Poli
X* 1, 1. ]Abiraclcchum , Tolah Pux filius IlTacbariia judicavit ifiaclcm annos 23. [ fud.
Argoi) Nini filius, poft Atyadas primus Sardibus regnavit : cujus polleri per joj annos, j$491 [iaaj |
11 virorum xtates , Lydorum Imperium tenuerunt , filius patri, deinceps fiicccdcns; ufque ad
|X78I Candaulcm Myrli filium. [ Herodot. lib. 1 . cap. 7. ]
U78? Semiramis, Dcrcciidis filia , Menonis primum , deinde Nini uxor, univerfx Afix prx- '3499
ter Indos2 imperitavit
in libro Bibliotheca: : lux
vixitque annos
Diodorus 6 1, ;cum
Siculus ubi 41
filfiusrcgnailct
res ab :eaut geftas
ex Ctefia Cnidio cum
, maxime , refett
Sta- ‘
brobitc Indorum rege , ex eodem explicati quanquam rerum Indicarum feriptor Mcgafthc-
nes ( apud Strabonem libro 1 5 & Arrianum in Indicis ) mortuam Semiramidcm fuilic di-
car , priusquam Indiam fuerit aggrclli. Aggeres circa Babylonem extmxillc eam Ipcfta-
tu dignos , turrat Herodotus. ( lib. 1. cap. 184. ) quum antea fiuraen planitiem eam omnem
rcftagnare folitum cllet. De eadem etiam , ex Trogo Pompejo in libro 1. cap. 1. Jufti-
nus. Hac Babyloniam condidit , nurttrr.que urbi coelo Utere circumdedit , arent vice , bitumi-
ne tn ter firato : qua materia in illi* leas pajftm i terra exafiuat. Matta alia pradara hujus re -
gint fuere. Siquidem non contenta acquijitos 4 viro regni terminos tueri , c /£rhsopiam quoque
imperio adjecit. Srd fj India bellum intulit t quo , frater illam & Alexandrum Magnum ,
nemo intravit. Ubi his , quos Indiam intravilfc dicit , Dionyfius etiam live Bacchus ab aliis
Iomnibus additur : de Babylonico muro fabella illi cura aliis multis cll communis , Semiramidi
opus illud tribuentibus , quod a Ncbucadnclarc Sc nuru ejus Nitocride longo poft illam
tempore cll pcr.idtum. De Babylonia autem ab illa primum condita commentum , a Dio-
doro limul 8c Trogo ( uti Sc a Strabone , libro 2 & 16 Gcographix fu* ) venditaram , non
folum ex (aera hiitoria [ Gtnef, XI.] refellitur, (ed etiam ex Eupolemo , qui ( in libro «dei
iW! itfur Awcm , apud Eufcbium lib. 9. Prxparat. Evangcl. ) ab his conditam primum fuilic retu-
lit , qui a Diluvio evalcrunt : Sc Erranio ( apud Stcphanum Byzantinum de Urbibus in B<*-
finAtir Sc Euftathium in Dionyf. Petieg. p. 126.) qui Babylonem annis 1002 Semiramide anti-
quiorem fiiille innuit. Qui fi 1022 lcripliilet ( licut fot ralle, & lcriplit) ab epocha Caiifthcnis
Babylonica 1 quam fupri ( ad annum Mundi 1770 ) cx PoiphyriO propofuimus , non
multiun difccfliltcr. Idem quoque Porphyrius , in 4 contra Chrilfcianos libro , ( ab Eufcbio ,
lib. t. Sc 10. Prxpar.it, Evangelic. citaro) de Sanchmsiathone Bcnitio , Originum Pha-nicia-
carum amiquilfinio lcriptorc, verba faciens j ab Hitrombalo ( cujus nomen ab illo ferub-
baalit , de quo paulo (uperiu* , ad 2759 Mundi annum , non multum abludit ) facerdote
Dei 1’wJ ( uve Jehovx , Judxorum Dei ) fua illum haufillc narrat ; qui Abtbalo Bcruriorum
regi hilloriam luam infcripfit , deinde Sanchuniarlionem hunc reginx Allyrioium Semiramidis
ti-.nporibus fuilic fubjicit ; » *ps t*r iXttmuo , ■ ««t* sui t*< y* yj*r»( $jtOtq arayiypmrraj, qua ante
Iliaca vel circa ea tempora fuijft feribitur , quod cum noftrts rationibus probe convenit ; qux
undecim anilis Ilio Semiramidcm fupn ftitctn fuilic ftatucnies , Sc ante bellum illud 8c fub co flo-
ruille illam indicant.
EU Sacerdos nafeitur. Cum vixifict enim annos 98, mortuus cll, [/. Satu. IV. 15.] anno
Mundi 1888.
|a 7 95 14. Tolx defundo, & Shamirc ( ubi habitaverat) in monte Ephraimi fcpulto , fucccfllt Jaii
Gilcadita , ( i tribu Manalfis ultra Jordanem) qui Ifiaclem judicavit 22 annos. [ fud. X.
2, i . ] E polleris Jairis illius hic fiiit , qui villas Argobi a fc capras de fuo nomine Ha-
■h-fair appellavit; [A T*pw. XXXII. 4** Dfuterou. III. 14. ] quo exemplo & filii jo junioris 15° 4
hujus Jairis, jo illas quas ipli obrinebanc urbes Havoth-fasr pariter denominabant. ( fud. X. 4. ]
4. * Ifiaclitx jam inde aGideonis morte {fud. VIII. JJ.) variarum gentium idola colenres , in
manus Philiflxorum ab occidente , Sc Ammonitariun ab oriente incurlantium traditi funt. [ fud.
X. <?> 7. ] Quorum quidem violentia ipfias Jairis opera rcpreUa fuilic videtur : fi quidem Bedan
ille fuerit qui in I. Samuel, XII. 11. inter Jcrubbaalcm ( live Gidconcm ) Sc Jcpheam me-
dius eodem
( quo Jair loco ) collocatus , eripuijje dicitur Ifraclitas i manu holtium circuitu
ut habitarent (ccurc. Unde Sc fub eo « 1188
4. Jubilxus quintus celebratus cll. I200
|i8ot d. * Hoc anno nempe quintx huj os oppreffionis 18* & ultimo, morbo (ut videtur ) Icthali Jaire
;8i<? > J°8
laboranrc , hortes animos refumentes confregerant omnes Ifraclitas qui erane ultra Jordanem
Sc trajecerunt etiam Ammonitx, ut pugnarent contra Judam , Bcnjaminem & Ephraimum (quos 1184 |
15*4
& Philillxi prius opprellerant : ) Ifiaclitx Deum inclamantes , primum graviter increpamur j dein-
dc rcfipifcentes , Sc idola rejicientes, gratiam impetrant. [ fud. X. 8. 17.]
U817 4. Mortuus Jair, Camonc fcpultus eft. [fud. X. J. ]
Ammonitis in Gilcadc , ifraclitis Mizpx ( in Gilcade quoque ) caftramctantibus , [ X. 17. )Si6
XI. 11.] Jct>hthaciu Gilcadita i lenioribus Gileadis acccr litus , populi & exercitus Ifiaclitici Dux
conllicutus cll. Is Ammonitas , radonibus prids frurtra tentatos , armis fubjugavir. Rediens &
prxlio, Deo filiam devovit ; & 42000 Epnraimitas , adverlus iplum infolcntiils fc gerentes.
trucidavit! atque Ifiaclcm fex annos judicavit. [ fud. XI. & XII. 6, 7.]
1820
2823 c. Troji H Grxeis expugnara eft : annis 408 ante primam Olympiadem.
a. Mortuo Jcphtlu, & in Gilcade fcpulto ; Ibzan Bcthlehcmiu judicavit Ifiaclcm fentem annos. Ve:* r 1S2
[fud. XII. 7, 8» 9.] r
2830 4. Ibzani defundo, & Bethlehemi fcpulto, fuccclfit Elon Zabulonita : qui judicavit Ifiaclcm j 5 jp
decem annos, [fud. XII. 10, ii.l
2S31
Saniramis , cum concubitum filii petiiilct , ab eodem intcrfc&a eft , duos Sc XL annos ^541
poft Ninum regno potita. | 'fuflinm hsfor. Ub. j. c. 2.] 8t quanquam 61 annorum anum de
cjulinodi
i"75
Digitized by Google
27 te
crhnlhaj
ac. jE T A S MUNDI IK I
ejufinodi inccftu cogiraviiTe , vot videaiur clle credibile : apud B. Augullinum tamen , Jib 18.
de Civit. Dd cap. x. tidem inveni Ile videtur. Verum de Semiramidis exim * videnda quz in iis)
* Bibliotheca: fnx libro retulit Diodorus Siculos.
Ejus filius & fuccdJor , Ninui five fifyntas ditius, contentus elaborato i parentibus im-
perio , belli lludia depoiuit ; St vcluri (deum cum matre mucidci , raro i viris v iliis , in fami- i Anno
"
liarum & eunuchorum turba confcnuir. [ fuftin. lib. 1. cap. 1. ex Trago. Diodtr. Sic. lib. 1. &
Athentm lib. Xz. far Ct ejia Pcrficurum libro {, ]
^840 Eloni dcfiin&o , & Ajalonc in terra Zabulonis fepulto , fucccflir Abdon Ephraimita , Hillc
J5J7
Pirathonitx filius : qui odeo annis Ifraclcm jndicavir. [ Jud. XII> ti, 1 f, 14. ]
184$ Mortuus cd Abdott , & Pirathone in monte Ephraimi (cpulfiis. [ /W. XII. 15.] Poft cum ,
EU fiunmus iaccrdos (in quo, ab Elcazari ad hhamaris familiam translatum cit lumnum Sa-
jccrdotiuivi j judicavit Ifraclcm annos quadraginta. f i, Sam. / V. 18. 1 Peccantes vero iterum l(rac>-
,1litae, in manus Philidxocwn i Deo traditi (unt. Qux _ ftxia opptcflso.
.. annorym itidem quadra- jjj8 |n j6 j
gint* fuit : [ Jud. Xlll. i. ] quos , ficui cum tcdu&a Arca menfibus poli mortem Eli feptemrer-
minamus , ita , pari ratione , totidem poil initium principatus ipfius menfibus inchoamus circa
tertii videlicet rneniis exordium , qui Si van podea d nilus t il. uii
Uxori Mano* Danitx Zorz apparens Angelus , eam , iicet hucuiquc Herilem, filium paritu-
ram edoccr i qui perpetuus Nazareus edet futurus , & Ifraclcm e Pbiliftaormtn manu liberare
ccepturus. [ ^ud. XIII. 5.
US49 b. Simfon , NizaxxiiJ , uti Angelus nrxdixerat , Zorx runis dt. [ Jud. XIII. 14. ) Chm enim
poftcceptos annos 40 opprdlionis Philidxorum [ex ejusd. cap. V. 1. St 5. ] conceptum illum
fuille condet > St ipfiim viginti annis vindicallc ifraclcm in diebus Philidxorum, cap. XV.
10. cxprcfse doceamur : ultra hoc tempus nativitatem ejus non cfle differendam apparet ; nifi ante 1*11 i
8 anatis fux annum , Vindicis cutn officium fufccpide (latuerimus. »W7 I
1854
. Jubilzus fextm.
z8t»7 d. Eli Sacerdote furntno Judicis officium in rebus fbrenfibus , fub Philidxorum dominatu ,
xcqucntc ; e nuptiis cum ftxmina Timnarhana contrariis quzfita occafionc , Vindicis quoque
partes agere Samum carpit , quali duodeviginti annorum tunc exidens. [ fud.X IV. 4. ] Cion 15«?
im dic fpon (alium leonem inermis occididet, indeque xnigmatis argumentum arripuidet in 1577
iptiali convivio invitaris illud propofuit, fponfionc inrcrpofita. Cujus mentem cum ab uxor*
(cccdlam videret < ira accentus , rriginta Alcaloniris interemptis, (polia eorum expolito t ibus srnig*
maris tradidit , Se ad domum patris rediit.
zSfiS Samiun , tempore medis triticeo: , cum hxdo vifitarurus uxorem ad domum foceri venit :
l}6
fed eam fibi ademptam, & alttr» traditam competit. Unde vindidx occafione arrepta , trecen-
✓
tas cepit vulpes : 3c titionibus ad caudas cannti alligatis, Philidxorum fcgeres, vincas & oli-
veta (uccerriit. Quo irriraca Philidxi , uxorem iplius , (imul cum (bcero , combuilcnmt.
Quos ultus Samfon , inimicos magni alfeeit cxdc: & in Etami para confcdit. Unde i tribus 1578
Jirixoruni millibus abdudus , Se Phili lix is traditus, eorum mille maxilla alini pcrculTos e medio
liidulir. In quo loco , a maxilla illa Lechi nomen adepto , a Sarofone invocatus Deus , filio
cavo quodam terra:, fontem produxit, ( Enhakitorc , five Fontem invocant u, appellatum ) qui c la-
bore uticnccra St farifccntetn rcfbcillaret. [ Jud. X V. ]
»887
c. Samion i Dalila concubina proditus, abrafo Nazarxatus fui capillitio , Pbiliftxis deditur : qui,
erutis oculis , Gazam cum abduxerunt , & carceri compedibus znxis viirdum manciparunt.
Credentibus deinde capillis , Sc viribus recuperatis , Dagonis xdem , in qua Philidxorum pri-
mores omnes 8c maxima populi turba convenerant, dejecit : pluribus eo cafu fecum opprcflls ,
quin in tota vita prius mteremerar. Scpultulquc cd cum parre inter Zoram & Eshraolcm : quum
Ifraclcm vindicaflet 10 annis. [ fud. XVI. }o, j t.]
4. Tanta inimicorum clade animati (ut ridetur ) ifraclitc , ad bellum cum Philidxis gerendum
1x888
progredi , juxta Ebcn-Ezcr (ita podea 4 Samuele nominatam ; quatrio armo abhinc z: Philidxi
eoiltm ipio in loco ab eo devidi fum. (I. Sam. VII. 1 1. ) callra potuerunt ; ( I. Sani. IV. I. )
ubi infeliciter pugnantes , quatitor (uorum millia amiferunu Shilunte deinde Arca (trderis
Dei accafita , unquam de (Limma rerum jam decertaturi Philidxi , (e invicem ut viriliter
agerent (uni cohortati; ne fervi Hebrtit fiamm , inquientes , ficut nebit fuerant illi. ( yerf« 9. )
Unde in prxiio illo^ altero , cx parte ifiaclitarum jo peditura millia ceciderunt , Arca Dei capta
cd , Houluti St Phineas (accrdotcs filii Eli (imt occih. Quarum rerum nuntio pcrculfiis Eli, fra-
da cervice, mortuus efl: nurus quoque ejus, uxor Phincafi, lchabodcm enixa expiravit. [ I. Saw. IV. ]
Philidxi vero Arcam captivam abducentes , Azoti in Templo Dagonis collocarunt. Sed bis
coram ca Idolo eorum concidenre , & civibus partim naorte , partim pudendo hxmorrhoidum
morbo pcrcilffis » ( Pf. LXXVIII. C€. ) hinc ad Gkcxos, atque inde ad Ekronitas eam tranllu- ^ jjg
Ierunt. Verum & illis eodem modo afilidis ; pod feptem tandem menfinm moram, cx Sacer-
dotum fuorum confilio , cum munere honorario Arcam in terram lfraclitarum remilcrunt.
Ubi Berhshcmeshitis , tempore raedis triticex ( ingruente videlicet Pcntecoftc, circa initium meti-
(js cercii, ) in Arcam Dei curiofids inrrofpicicntibus , 50070 e populo morre mulctari (unt.
( I. Sam. V. &\\. I, i), 19. ) Inde verb dedudb Arca, collocata cd in domo Abinadabi in1
Gibdi five colle urbis Kiriath - jcarim (I. Sam. VIL t. II. Sam. VI. 3,4. ) quxin tribu Judx
polita , Baalx etiam St Kiriath-baal nomen obtinuit. ( I. Cbron. Xlll. 6. }<{*■ XV. 9»£o. ) Adhuc
tamen domus Dei , id eft Tabernaculum , cum cultu in eo peragi folico , Shilunte in tribu!
Ephraimitica permanlit. ( 'fud. XV I II. 31. tum I. Satn. XIV. 3.) '
1x894 \c• Barzillai Gileadita natus cd : quippe o&ogenarius , tempore conjurationis Ablalomicx. (II. 3604
1 'Sam, XIX; jy. )
«t. Jubilxusj
J. VJferii Annui. Pan prior.
ized by Googlc
i?
JET A S MU N L) I IV.
li90J
t. Jufiilzos feptbm Ufiii nox
e, Annis 10 poftquam Arca frrdrris Kitiaih-jearimis collocata cft , [ l.Sam. VII. x.] Ifraelit* jtfifl jicj )6
UjJoS
rclipifcenti* figniricand* , externo cffiifionis aqua: fymbolo. rx | II. S-m. XIV. 14. J exponen-
do : quod de ipforuin tamen refipiTeeotium baptifroo , ex [Centf XXXV. a. & F.xed. XIX.
14.] alii malunt accipere. Hinc Deus lp(c, e ctrlo tonitru ediro , I-rae liras ab invadentibus
Philiil.ris immediati iervavir. [ I. Sum. VII. 10, Ia. collui, cum Jefn. X. 10, n. ] Quo divino rcr-
fore pemilfi Phili (Iri , dcfenienint civlrarcs Ifiaclitarum prius occupatas: [I. Sam. VII. 14. ] qni_
bufdam (brio rutus militibus alicubi tantum relidis, [e. X. j.] neque perrexerunt deinceps
invadere t;rmiruim ITraditarum : quandoquidem mantis Domini contra ens erat omni-
bus diebus Samoclis. [c. VII. ia.] antequam regnum obtineret Sattl , fcilicfc: fub quo llrac-
litas denub (ut videbimus) rotferrima frfvinitc oppiclFcrunt. Interim veri» Samutl . jam le- io9J
nex , ad pacis Sc quieris Audia converlits , in partrm follicitndinis duos filios alcivit i ut
populum Bccrshcbi judicarent: qui tamen non ambularunt iti viis patris lui ; fcd munera acci-
piente*, pervenerunt judicium, [f. VIII. 1,1*3.] Sed integrum officii onus in filios fuos
nequaquam Samuclem rejecille , ex cap. VII. 15. 1 6, 17. manifcAum cft : ubi mos judicandi
populum ab eo , ad mortis ufque tempus , oblervatus , declaratur i poAquam regimini admoti
niillcnt non filii folum illius, fcd etiam rex iple Saul. iSi 9
|i9op |f. Ilraelirx, fanChilimi lenis labore infuper habito, (quod maje 8c illum, & Deum iplii
habuit j c. VIII. 6,8.) occafione ex pravis moribus filiorum ipfius (qui in pr*frdlur.e (pfo
exordio * quo maxima a magiffratibus etiam minimi bonis pr.tft.iri (olet moderatio ma-
ture eruperunt ) avide arrepta , novum Sc reliquis gentibus conforme regimen expetierunt*
[ e . VIII. 4, j.] Cujus rei altera , Sc verior , cau l'a fiiit; qtibd dim nondum i ft«io-
nariis Phililbrornm militibus regio contm plen£ fuilfct liberata , nova acceifit fama appa-
ratus bellici Nahashi Aromonitarum regis adverfis eos ftdki t qua tetriri , neque Soniuelis
prudenti* , neque Dei virtuti , per le Regis Sc Vindicis illis officium pr.rfhntis ( cujus
recens in debellatis Phili itaris jam habuerant experimentum ) confifi s urrumque rejecerunt ,
Regem novum poftulantcs. ( c . XII. ii, 17, 19*) Unde Deus Regem illis in ira lira ded i ’:
\{Hef. XIII. Io, II.) Saulcm filium Kis, i tribu Bcnjamin, per fpariurti annorum <jua4r/t-
( Aii. XIII. ai.) quot annorum quum filius quoque ipfius Isboferh fuillc- dicatur,
Iin regno illi (iicccdcns: (II. Saw. //. to.) eodem tempore Sc illum in locem fuillc editum intclli-
girnus. Saul veri» a Sarauclc ( qui a morre Eli hucufquc artnos ir cum dimidio jud-caverar)
privatim primum undus , deinde publice coram toto populo Mizpx Rex declaratus cft. ( I.
Sxm. X. 1, 14,13.) Nec longo pbft tempore ( ut ex c. XII. 11. apparet) quafi poft men-
(cm fc. ( ut ex prelis labetur apud L X X interpretes , Sc Jofephitm lib. 6. Antiq. cap. j. )
Jabcsh Gilead a Nalusho obfclla crt ; Sc a Saulc , profligitis Ammoniris, libcrara. Unde totiiu
populi conventu Gilgale habito , regnum Sauli renovatum cft: ( c. X 1. 14, 15. ) Sainuelc
intcgricatetn Tuam in munere fuo exequeudo confirmante , de injuria fibi illata conqucrcntc, 1095
pluvii Sc tonitru mejiis trilice a tempore populum terrente , atque Dei mifrricordii dcindt
propoilu eundem confolantc. (e. XI I. 17. ) unde apparet . circa fifluin Pcntccoftcs Sc initium
ccrtii menfis gcfla h*c fuillc : annis H poli Arcam a Phililtzis , ejufdem mefiit reinpeflatc,
redu&tm. (I. S4w. VI. ij. ) £ quibus tic 10 inter tedudbm Arcam 8c fubados Philiftvos
effluxiflc , ex cap. VII. 1, ij. ita Sc unum inter tepam a Philifhns liberatam Sc Saulcm
regem declaratum intcrceflillc , ex verbis illis cap. XJ Ii. 1. colligimus. Fiittu *nni erat Sa*/\
ckm regnarer iffe t & dudui Annii regnavit fmper JfraeUm • quorum commodior fenfus reddi
non potcll , quam ifte : poli Philiflxos a Samucle Tubados , unum a&um eflc annum , quum
Saul regnare inciperet i Sc duobus deinde annis tcgnaviflc ilium , a jugo Philiff. rorum libe-
rum. Temporibus enim infecotis»
c. Saul imperio luo i Philifficis efl exnms : populo Enclitico gravi Sc diuturni iervirute ab
cis oppreffo. Qua tandem amota, Saul regnum jiftr Jfrxrlet» aeetpiffe , id cft, denub rccu-
peraJie dicitur. ( I. Satu. XlV. 47.] Per multos vero annos dura vide oppreffionem illam ,
argumento cft, quod cum oCto ante natum Davidcm annis ea ccrpcrft; ante illam tamen fini-
tam , de codero in regno Sauli fiicccfiuro pronunciavcrit SauiueL. QtuftvU fiti Deminui vi-
rum juxta ter fman: & pracepu ei Deminue, ut effet printep, fuptr peputum fuum. ( /. Sam XI/f.
14. ) Uc enim libertatis recuperanda: Ifraclius fpem omnem pr.roderent , nc arma illis fip.,r-
terent, fabros omnes ferrarios Philifbei illis abfhi Ierunt : adeo nt , quum ad pr*lium clTcrl
perventum , foli ex toto populo Saul & filius Jonailnn enfc Sc halH uimati deprehenderentur. '
(1.54«. XIII. 19,11.)
c. JclEto tpbtotlun, m k-wftutc fiu , (I. WXVJf.n.) mmimus filiurum David Rctliltlitmil 1081
jidrz , qux mdc civita D»vidil iicU c# , (!.&». XX «. & i». //. 4, ) njfcinir : annii ’ ’
antequam Sauli in regno fucccderrt. ( II. S4ot, V. 4« cum I. Sum, XVI. i.)
c. Rcjedo Sanie, Sc familia ejus 1 regni fucccflionc aduri, Simuicl poft diutinum luAim ,1
. r c - lo6,
Bethlchctnura k Deo mitrimr ut Davidan pofteum regnaturum angeret : annis 40 ante conjura-' * ?
tionem Abfalomicam. ( L Sam. XVI. 1. cum II. Sam. XV. 7. ) Qui quidem ,
Fermefi pecoris cuftes fermefier ipfe ,
1 pa icendo gfege' vocatus, (l.Sam. XF7. 1 1, U,i8. cum II. S.,m. VII. j .& Pfal. LXXVIII.70.71.)
feptem lenioribus fratribus przlatus, Sc in medio eorum undlus , (I, Sam. XVI. ij.) invidiam
Digitized by Google
coram, (r. XVII. 18. ) uc diorum [>:cph, fiiltinuit : 8e demum eadem artate qua Jofeph
vfigypto , ( Geit.XLl. 4<f. ) iplc tribui Tudae prxfaShis eft. Interim verb , ab ipio un&ionis dic,
fpiritus Domini fuper eum venit : fpiritus nimirum & fortitudinis , 8c Upieiuiar ; ( I. S*m. XVI.
I ;,iS, XVIII. i J,I4, jo. )cujus utriufque refpechi, etiam regnantis Saulis rcmporibist,rotius Ifraelis
Dux cit conlHtutus. ( I. Sam.Xri I /. j.ij. 8c II . 5u».V. i. } Unde & foitiflinH» bellator evafit, qui
Domini pugnaret prxlia i ( I. Sm/i. XXV. a8. ) idemque Propheta <& fiuviffimus Pfaltes Ifraelis,
qui divinis fuis Hymnis popalum Dei ad finem u (que fcculi erudirer. ( At). II. jo. II. Sata.
XXUI. i,i.)
Mephibosheth (qui & Mrribbaal, I. Cbr$n . VIII. J4. ct" IX. 40,) Jonathanis filius, quin-
quennio antepartis mortem nafeitur. ( Ii. Sata. iy. 4.)
ic. David , ne in Saulis manus tandem aliquando incideret metuens , Gathum ( qub Sc antei
:ps militix Saulis , Isbofcthum illius filium Mabartoinu.. tudu&am , reliquo !
fuper Ilraclcm regnavi (Te dicitur.- XJ L Sata. II.
Digitized by Google
- jE T A S Mt/N D I IV.
J, 9, 10. ] pacifice Icilii et , St a domo Davidis bello non petitus, quomodo Se patris ejus bien-
nium, de regno- ipdus libero Se k l*hiliftxi* minime interturbato, intellegam fuillc vidimus.
\[.l. Sum. XIII 1.)
; David , legatis ad cives Jabcshi Gileadis miliis , de humanitate Domino Tuo Sauli prxflica
gratias tllts agit, Se regnum Judx (ibi delatum cite fignificat, [II. Sam.II, j, 6, 7. ] In quo
4t magis fc corroboram , affinitate cum Talmaio tege Gcshuris inita , filiam ejas Maatham in
uxorem duxit : qux Abfalomum Se (brornn iplius Tiiamaramilli peperit. [II. Sum. III. }.&
XIII. »'] '
Exacto biennio, quo pacifici regno Ifraciitico potiebatur Isbofcrhus , diutinum inter ipfins
Se Davidis parres bellum cft exorturo : pro his i Joobo (Zervix forotis Davidis filio , ) pro illis
ab Abnero , continuo iteratis prxliis j iu .tamen ut hx quotidie invale icerent, attenuarentur illar. 1048
[ II. Sum. II. iC>. III. I.]
4. Jubilanti oDavus.
d. Abner , conrnmclil ab Isboictho affedhis , ad Davidem defecit : de transferendo ad cum regno
*95*
1»95*
Seniores Ifraclis follicitans, Ben jam initis audientibus. [II. Sum. III. ]
Michat uxor Davidis , quam poft illius fugam parer Siul Phalticli dederat, eam requirenti
Davidi ab Isbofctho transmittitur. [ I. Sum. XXV. 44. II. Sum. III. 14, 1 J. ]
Abner cum 10 virorum comitatu ad Davidem veniens, convivio ab eo excipitur : & pacifice \}66l
3666
recedens , pet dolum a Joabo perfidi occiditur , atque a lugente Davidc Hebrone fcpclitur.
U.54w.f//.]
Conturbaris ifracliris ob cardem Abneris , Bihana Se Recab Brnjaminirx dominum fuuln Isfco-
Icthum , xftu diei in cubiculo fuo dormientem , obtruncant : caput vero oeci fi ad Davidem dc-
feremes, morte mulftannir. [e. IV. ]
Duces & Seniores omnium tribuum Hebronem venientes Davidem, tertio inundum , fisper
totum Ifraclcm regem conftituunc. ( I. Chron. XII. k verfu 13.4 d fin. cum cup. XI. 1, x, ), & IL
Sum.
M?57 4. David cum toto Ifr.l£le Hicrofolyrtiam adversus Jcbufxos profectus, arcem Sioius [qux inde
Urbs Davidis non miniis quam Bctlihhcm , in qua natus illcfiicrar , c(l appellata] Joabi ptxci-
pue opera , occupavit : regnique fode in Hicrofolymitana civitate conUiruu , annos ibi 3 } uni-
verfo Ifracii imperavir. (i I. S.vn. V. j, 6, 7, 9. /. Chrtn. XI. 4, J» <£» 7* )
c. Philiitxi , audientes Davidem communi tribuum confenlii unctum fu ille regem firper Ifrac- [jt»r»7
Iero , advcrlus currt bis aicciidcrurit in convallem Raphxorum : Se duplici clad« ab eo afic&i
fimr. [ It. Sun. V. & I. Chion. XIV.] Ubi, mclfis tempore , Davide aquam i ciitcrna Bctlilche-
mi defiderante 1 quum tres porentiilimi iplius duces , per Phililbcorum caftra perrumpentes , eam
atCulilTmt , bibere recufavit. [II. Saw. XXIII. 1$. I. Chrtn, XI. 1 j. ]
b. David xdificavir civitatem Sio nis circumquaque , tam munitionem, quam circuitum ejus: |>668
Joab veri» Inftauravit reliquum civiracis. [II. Sum. V. 9. 1. Chron. XI. 8.1
\m 8 Hiramns legatos ad Davidem milit , lignique cedrina , & fabros lignarios Se larcmos
qui Regiam iplius extruxcriint. [II. Sum. V. it. I. Chrtn, XIV. I.]
Arca fir deris , qux primo anno Sxbbacico GiJgalc inducta cft Sliiluutcm , hoc etiam .irmoSab-
batico Kiriath-jearimis [ qui» Shiluntc ante annos 70 translata fuerat ) e domo Abinadibi ,
comitantibus illam joooo deleatis ex llraclc , cum Plalmi LXVllICaiuu, [ut ex ejus principh
probabiliter colligitur , quod ex formula precationis i Mole ufurpota , cim profertur,
elice Area, tfvm. X. j f. cft defumprum ] domum Obedis-cdomi primum, deinde poft tres
incnfcs in urbem Davidis , live arcem Sionis , deducta fuillc videtur 1 exulcatitc Davidc , &
illud Pfalmi C XXX II. 8. ( i filio Salomone , Aicam inde ptoxmre feqocntc Jubiixo in
Templi adytum inferente , rrpetitum ) acd nente. Surge , flcmwe , iu rejuiem tuum i tu &
sire* roboris tui i cura filis qux de eadem Arca in eodem habentur 1'l ilino; verilculo 6.
Ecee nor [vicini Bethlchemitx ] audivimus de tu in E phr.u u (patria noftra : ) invtnimm tum
in campis fuuris flvc fylvt, h. c. in colle Kiriath-Jfcarimorura. ( illud enim nomen urbem irt
confinio fylvarum pofuom denotat.) Se vrrf. i), 14 .Elegit Dominus Sionem , rxpetiit pro ha-
biturient jitu, dicens : Huc efi renuite tuta uftjue in fetnpi ternum i hic habitui unu fum, tfuia hoc
expetiveram. Unde tunc ijuirviffe Arca dicitur* [ I. Cbron. VI. j 1. ] intra novum Tentorium
recepta, quod David ei tetenderat Hierofolyrois. [ II. Sum. VI. 17. 1. Chrtn. XVI, 1. 11. Chron.
'I, 4.] Nam Tabernaculum conventus Mofaicum , cum Altari xneo in quo juge ofTcrcba-l
cur lacrificium , Gibeone [ in tribu irem Judx , non amplius in Ephraimitici Shilimtc ]
temaniic , ufque ad condirura Templum Salomonicum. [I. Chron. VI. ji,4S, 49. XVI. 39, 40.
XXI. //• Chrm.Y. j,j, 6. I. Reg. IIT. 1, 4.] Atque ita ab Ephraimitica Toeihi tribu ad
tribum Judx domo Dei translata , Shilth deinceps neglecta jacuir. [ Pfiii. LXXVIIi.
ferem. VII. n, 14.XXVI. 6.]
I1960 D*vld in nova fua domo cedrina refidem , Se alti jam pace frttens , Nathani prophe- jd7o
1 'rx confrKam filum de o€dc Deo conftriKnda aperuit. Veriim i Deo rclponfum accepit i non
^ab ipfo , bellis jamdiu alh/cto , fed k filio pacifico Salomtnt , ipfl nalcituto , hoc perficien-
dum dfc.( II. Sunt, m.i.a.n, IJ. I. chron. Xrif.&XXII. 8,9. io. & XXVIII. j.tf.II.CW.
[VI. 8, 9 • I. Reg. VIII. j8, 19.] Quod vero hinc irfque ad natum Salomonem inrcrceflit tem-'
jporis fpatiam , expeditionibus bellicis cft impciifum } quibus Philiitxi , ldumxi , Anule- j
kitx, Moabicx , Ammonitx , Se Syri domiti filru ; [ II. Sum. VIII. I. Chr<m. XVIII. ] 8e
Ifraclitici -imperii termini , non folum a Shicltore yfegypti ufque ad H amati, am, [ 1. Chrtn.
XIII. f.l fed etiam inde ufque ad Euphratem, Sytix Zohrx limitem , propagati. [ II. 54».
VIII. I. / exrremi erant ferrx , femini Abrahami i Deo promiflx , termini i [Ceu. XV.
:ed by Google
Anno
I"T1wmC
u r«no4i
1Mumli. Al T A S MUNDI IK 3i
18. CHtn D;ui. XI. 14. GT. fofio. 1. j, 4* J Oe a folo Daviuc, <2C nilo cju» Saiomooc , j_L A<£. J f. 2 1
24, 11. Chron. IX. x8. ] pollclli. 1
Syria: vero Zobxi rex Hadad - czcr five Hadar - czcr (1 enim & *) apud Hcbrxos facile
inter fc commutantur ) tum fuic , Rcliobi filius : cui versus Euphratem contra Davidem
pugnaturo Rezon filius Eliodz , cum auxiliaribus 6 Syria Damafccna copiis , fc adjunxit '
Verum > Hadad-czcris exercitu profligato, David 22 Syrorum Datnafccnorum millia in-
teremit , & ftationatios regioni eorum impoluic. Quum autcin vicfoiiam in partem Davi-
dis inclinare videret Rezon , ab Hadad-czcro domino fuo fugit , Se congregaris ad fc homi-
nibus principem turmx fc effecit : & Damafeum cum cis profectus , regnum ibi pro fc Se
pofteris conilmric } quod Salomoni Se regibus llracliticis portea tam infertum fuillc legimus.
[ 11. Sam. yjll. j, 6. I. Chron. XIllI. U <*. I. Kt£. XI. 2 j, 14. » f. ] Pugni hujus cum Davidc
ad Euphratem commiflx meminit Nicolaus D.imafccnus , apud Joiephum lib. 7. Antiq. cap. 6. 1037
(al. 5. ) ubi Rezonem hunc non foIAm Adadum appellar, led etiam pofteris regibus omnibus
ad decimam ufque generationem nomen hoc , ucut Piolomsi /Egyptiacis , commune fuifle
fubjiciu
Z967 10 IOJJ
a. Nahasho Ammonitarum regi defuncto fucccflit filius Hanun: qui legatos ad ipfum de patris
morte confolandum humaniter a Davidc millos indignis excepit modis, e. Adversus quem i 677 ioj6
miftiis Joabus , Ammonitarum 8c Syrorum ab cis condudtorum numerofiflimo fugaro exercitu, 1676
Hicrofolymam rediic. [II. $*m. X. I. Chron. XIX. ]
i?<»8 b. David cum copiis fuis Jordanem trajiciens , Syrorum exercitum fub Shobacho , principe
militia; Hadar-czcris Syrii Zobxx regis , coa&um ingemi clade perculit. Unde pacem cum
Davidc ineuntes Syrorum reguli , (ervicrunt ei ; Ammonids auxilio amplius ellc metuentes. )«7S
[II. Sam.X. I. Chron. XIX.]
1969 J 67 9
b. Vertente anno , quo tempore reges ad bellandum prodeunt, Joab copias militares in regio- IOJ4
nem Ammonitarum ducens , Rabbam illius metropolim obfcdit ; deJidente intciim DavUc
iojj
Hicrofolvmis, (II. Sam. XI. I. /. Chron. XX. I.] qui abfemis in exercitu Urix Hiuari conju-
gem Bathshcbam adulterio polluit , ipsumque maritum ab Ammonitis interficiendum procura-
vit.II.
[ Sam. XI. ]
»97<> b. Poft natum filium in adulrcrio conceptum , David a Natione Propheta peccati (ui convi&us
refipuir , 8e Plalmum 51 peenitentix lux tcftcm edidit. Infans nihilominus , recens narus, morte
fublatus cft. [II. Sam. XII. ]
»971
a. Barhshcba Davidi , jam marito fuo , filium peperit^; cui Deus , ur pacifico fiituro, Salomonis, i « 84
[ I. Chron. XXII. 9. ] & , ut i ie diledto , 'jeaiait nomen impofuir. [ II. Sam. XII • 25. ] J680 XOJi
10x7
1971 e. Amnon, primogenitus Davidis filius, Thamarem furorem vitbvir. 11. [. Sam. XIII. ] 1050
»974
e. Amnon , biennio poft nefarium fnutn inceftum , fratris Abfalomi juflir interficitur, quo jCSi
oves tondebantur tempore. [11. Sam. XIII. xj.j fub veris videlicet extremum; regerminan- IOXJ
i«8l
te gramine, quod demetebatur ante mclfcm frugum pauio poft medium primi menhs fallam:
ut ex ( Amos lrll. 1. collat. cum Jofn. III. 1 j. IV. 19. Se V. to, 11, 11. ) Codomanus hic anno-
tat. Ablalomus vero , fratricidio pcra&o, Gcshurcm frigit in Syria : ubi cum rege Talmaio [avo
»977 fuo materno] per triennium manfit. [II. Sam. XIII. 3 7» J8.XV, 8. ]
r. Ablalom, poft triennale exilium, rediit Hicrofolymam ■, patre oratione Tckoitanx vidui
10x4
»979 (Joabo procurante) placato. [ II. Sam. XIII. $S. XIV. 1, xj. ] i«87
b. Ablalom, fucccnsa loabi fegete hordeacea, paulo ante mcllcm hujus anni, ( fcqucnte enim,
utpotc S rbbatico , nulla in Judxa rneflis fuetat ) ejus opera in confjx&um patris admittitur t IOXJ
quo poft reditum ab exilio carucrat biennium. [II. Sam. XIV. x 8, jo, ;$.] j«8s>
1980 Annus Sabbaticus , inter fucccnlionrm (egetis Joabi & conjurationem Abfalomi interpofitus :
in quo rebellis filius, compararis libi curribus, equis 8c iatcllhibus , auram captate popularem
8c civium animos a patre Davidc ctrpic abalienare. [ II. Sam. XV. 1. ] jffjo
!!>Sl e. Exaltis poft un&tim a Samuclc Davidem annis 40 Ablalomus , coniiliario ufus Achitophelc,
regnum paternum iuvafit s [ II. Sam. XV. 7- ] inter Palchatis & Pentecoftes felium : ut ex novis )(SjI
frugibus & lpicis toftis, quas Barzillai Davidi fugienti prxbuic , [11. Sam. XVII. x8.] Codo-
manus colligit.
Contra Abfalomi & Achitophclis molitiones , David Plalmum III. Se LV. oravit. Simei Ben-
jaminita fugientem Davidem conviciis profequitur. [II. Sam. XVI.]
Achitophcl > ncglcdum videns fuiun conlilium , liifpendio vitam finivit. [II. Sam. XVII. ]
Cxfis viginti rebellium millibus , fugit Abfalom; & perplexx quercui hxrcnrc Capite, in-
ter crrlum & rerram pendulus, telis a Joabo confolliis interiit. [11. Sam. XVIII. ]
Poft victoriam , David k tribulibus liris Se dimidio populo Ifraciitico domum reducitur.
Tumultuantibus lfraclitis, ’qu6d in rege reducendo priores non fuificne eorum partes , nova
exorta cft feditio, qux, abfcillb a civibus Abclis capi re Shcbx filii Bicri , conjurationis pri- 169) IOXI
marii authoris, fedata cft. [II. Sam. XIX. XX.]
198)
e. Melie hujus anni deficiente , ctrpic fames , qua tribus annis continuis aftli&i fuiu Ifracli-
tx , ob Gibeonitarura fanguinem a Saulc Se domo ejus crfuium. (II. Sam. XXI. x, x. )
i?86 e. Fame adhuc durante , in principio meflis hordeacei Gibconicar duos filios & quinque nepo- 1018
tes Saulis fufpenderunt : quos Rizpa Saulis concubina a volucrium Se beftiarum injuriis immu-
nes confcrvavit , donec canderetur aqua fuper cos e coelis. (11. Sam. XXl. 8, 9, 10.)
David olfa Saulis Se lonathanis filii ejus labcsho Gilcadis translata , limul cum feptem fu-
fpcnforum oftibus , Zeli in fepuichro Kislii patris Saulis condenda curavit. (lbid.ver , n, I6?g
U*1*)
Varia cum Philiftxis & eorum giganribus prilia funt inita : in qnorum uno farilcens
David
J2 JE T A S MUNDI IV. »
I David j.im Icikx , moi.u p^ncuhim ab Ishi-bcnob gigamc illi intentatum argre evalic. Qu*
Ipugna omnium ultima fuit , cui ipfe prxfcm inteifuit. [ II. Sum. XXI. 1. Chrm. XX.]
t d. David , tentarione Satam & ambitione lita incitatus , univerfi populi ccnfu inrtituto , iram j
Dei in Ifraclitas accendit. Unde ex omnibus tribubus , Levicica & Bcnpminirica excepta, [I.
Chrm. XXI. 6. cum XXUI. 24.] virorum omnium annum itatis 10 excedentium, [ I. Chren.
XXVII. x^.] (patio menfium 9, Se diennn 20, numeratione pcra&a t [II. Sum. XXIV. ]
famis, vel gladii, vel pcftis optio per G»dcm prophetam illi eft propolita : Se quidem fa-
mis , vel trium annorum , deinceps (urinorum , [I. Cl.ron. XXI. 11. ] vel feptem , [ 1 1. Sum.
XXIIr. 13.] continuatis videlicet annis tribus prioris famis , Se quarto, prxlcntc hoc Sabba-
rico qui , nova meile dediturus , priora damna tclarcire non poterat , ac fi di&um fuillet.
Tres jim anni funis propter Gibeoniras clapli (unt : quos medis quidem excepit , (ed pro-
pter (ementis penuriam tenuis , & ad duorum annorum annonam [ quam Sabbarici anni interventus
portu lat ) fuppeditandam impar; ut adhuc etiam incdi.r rmlcrias (urtinear , pauperiorum (altem
turba longe maximas. Ad holce prxter itas annos adjiciendum nunc proponit tibi Deus triennium
famis alrcrum. Arque hic reconciliandi illa ratio , ut ad annum hunc Sabbaricum Davidici
cenfus hiftoriam referremus , potiifimum nos permovit.
Perte, quam £ tribus propolim David elegerat, Ifraclitarum uni dic 70 millia perierunt. An-
gelus Hierofolymam perdere aggrcllus , defirtere jubetur : Deo miferentci & Davidc ejus juflu,
bolocaurta Se euchariftica in area Araunx fivc Ornanis Jcbuixi offerente. [11. Sum. XXIV.
I. ckrm XXL ]
5 a. David, cognofccro Dei domum in area illa Ornanis fore xdificandam, [ I. Chrott, XXII. 1.
tum II. Citra*. III. I. ] marcrioin oinnem aJ llruClurain illius nccclfartam prxparavit : Salo-
monem filium Se omnes principes Ifraclis cohortatus , ut operi perficiendo rtrcnu£ incumbe
rent. [I. Cbron. XXII. I, i, 3, -17,1^,19. 1
e. Idcm^ numeratis Levitis , primtim quidem i nato triginta, poftea veri) i nato viginti annos ■
\ (iipri , diftributioncm eorum fecit, Se quibufque officia fua aflignavit : errdinc tum Ecclefta
llicx tum civilis politi* condituro , anno icgni lui ijuudrupefima. [ I. Chrm. XXIII. J, 17
XXIV. X X V. XXVI. ?!.] ineunte fc. ante mortem anno uno Se dimidio.
Rchoboam Silomoui ex Naarca Antmonirilia nafeitur : urpotc 41 annonmi exi flens , qatin
egnare inciperet. [ I. Reg. XIV. it. I. Chron. XII. I J. ] Licet enim ipic Silomon puerum par
vum fc appellet, | I. Rfg. HI. 7* ] & David parer puerum & tenellum fuille agnofeat : [I.
1 br. XXII. J. tyXXIX. i.] virum faptemem uipcn idem parer eum nominat , [I. Reg. II. 9.]
etiam antequam fupe addici illius lapienti* cumulo a Deo donaretur. Qux tria (itas tenera,
.ilius genitus , Se lapientia pcrlpcda) de Salomone duodeviecnario dici potuillc nemo mirabi-
tur , qui eadem portea in Julia, ammm xutis 16 agente , iinml concurrille conlidcravctir. [ 11.
Chrm. XXXIV. 1,2,3. eum XXXVI. 5 ]
9 b. David feptuagenarius , belli de fogx continuatis labotibus aifrirm , adeo efferto fuit corpore, t
jt pannorum adjectione haudquaquam cjlcficrer. Unde ad cum (uvendum , Abilfiiga puelis
Sunamitrs crt dclccU. e. Adonias , occaliunc ex patiis infirmitate arrepta , Joabi & Abiarha-
ris conlilio arque auxilio ufus . regnum occupat. De *o David per Bathfcbom Si Narhanem
certior fidus Sdornonem, a Zaduko lacer dote, Nathaitc propheta , Ac Benaja lilio Jchojadx
Gibonem perdudum. Regem ungi curat. Quod audiens Adonias, ad Afylum connigit : &,
prehetifis cornibus altaris , brnignit.uc Sdomortis liber dimidiis crt. [I. Rf{. /.]
David, congregaris omnibus prxf« dis , chiliarchis , Si centurionibus Ilraclis, uni cum filiis
Ac aulicis fuis , tiim illos ad timendum Deum, tum Salomonem ad exrruendum Templum co-
hortatus eft: cujufquc partis ftrudnrx forma , atqnc dirtribtuionibus S cordorum & Levitarum
ad unumquodque miniflcrium, Iciipto; auioque Se argento, ad lingula iiiftniincnra cujulqnc
minirterii , certo frondere, Salomoni traditis. [I. Chrm. XXVIII. J Deinde luo exemplo , &
hortatu, ut reliqui etiam oinnes aurum & argentum 8c is Se ferrum Si lapides ad opus domu-
Dei liberalidime conferrent , effecit. Tunc, gratiis Deo adis , poftridic dici illius, lacrificavs
runc illi juvencos mille, arietes mille, St agnos mille, cum libaminibus eorum: denique regerr:
fecunda inftituerunt Salomonem ; ungentes cum in fnmmum Principem, St Zadokum in fuin-
mum Sacerdotem. [ I. Cbron. XXIX. I 22. ]
0 4. David , Salomonem filium priccpris inrtruens , moritur : [ l.Iteg. II. 1,— 10.] poftqiubnHc
Uronc fu per Judam annis 7, Se mciv. 6, arque Hierolblymif 33 annis fuper totum ICaelem &
[udam regnavidet. [ II. Sum. V. 5.] ex quibus 40. annos , quos Scriptura illi tribuere folct
inte coniti tutum regem Salomonem excgillc cum, cxifhmare par clt; lex vero amplius menles,
regnante Salomone (tiperrtitem fuidc : ita ut anni Salomonis , in Scriprura commemorati, 4men-
fe primo deducendi lint , femertri ante mortem Davidis integro.
b. Adonias , intercedente Bathfcba , Abifagam SunamiiiJcm in uxorem a Salomone expetit .• in- :
deque , ut aficdab regni reus, illius iuffii occiditur. Abiathar, i porteris Eli, Saccraotio amo-
vetur i fubftituto Zadoko , ex Phinea!» porteris: uri prxdi&nm a Deo fuerat , [ I. Sum. //.33,35.]
atque ita (iimmum Sacerdotium a familia Ithamaris ad familiam Elcazari rediit , atque in ei dein-
ceps confirmatum di. Joab, libi metuens, ad Dei tentorium confugit: ubi, prehenfis corni
bus altaris , a Benaja filio Jchojadi interficitur ; qui illi, in pr.rfcdura militi* , k Rege (ultc-
dus eft. Simei verh, qui conviciis Davidem laceraverat, i Salomone domum xdificaic jurtus
eft; unde, ultra torrentem Kidronis , capitis periculo egredi illi non liceret. [I. Re%. II. ]
Hadad Idumxus , audita Joabi morte , ex o£gypro in patriam reverfus crt : quem Salo-
moni portea ad vanitates converfo, adverfarium lulcitavit Deus. [ I. Re^. XI. 14,21.]
4. Pharaoh Rex ifigypti filiam luam Salomoni matrimonio conjunxit : Se Gezerum , tribus
__ . Ephraimicic*
by Google
??!
Anno
Mundi.
JE T A S MUNDI IV.
Ephraimiticx civitatem, [ /oju. XXI. 21. J pilani , incolis Cananxis catis tepet ut , tuix lux j
donavit. [ /. Re IX. iS, j Eam vero Salomon Sionem , in regiam Da vidi* , deduxit. [ I. Reg.l
III. 1. II.Cbron.mi.lt.]
e. Salomon Gibeone , ubi tabernaculum tum fuerat, mille holoeaufhi obtulit. Ibi optione ei } 701
in fomnis i Deo dati petendi quod vellet, lapientiam elegie. Unde rapientia divinitus donatus I
cft , aliis donis fupriquim petierat cumulata : qux, in judicio litigantium inter fc mulierum ap-|
parere incipiens , auAnriratcm ei & reverentiam magnam apud lubditos conciliavit. [ I. Reo. III. ]1
1991 a. Salomon ab Hiramo rege Tyri per nuncios falutatus , juvaii ab ipfb petit, in materia pro
riciicitur , fc prxltar. Salomon verb operarios fuppedirae , adjungis pixfcdis & curatoribus.
ftrmftura Templi fuppc.-iranda : quod Hiramus certis conditionibus mercedis accipiens, curo eo
!■ *>{■ V.]
ALTAS MUNDI V.
e. * Nxo 4S0 , ab egreflu Ifracliraruin ex dtgypto , anno 4 regni Salomonis , menfis
/X fecundi, qui Ziv tunc didtus cft , cie fecundo , ( Medi 1 i,feri* u ) Templi fiinda-
JL mcnra a Salomone ja&a funt. [/. Reg. VI. I, $7. //. Chron. III. 2.]
*99J b. Simei , exadis tribus annis poftquam ut ledem Hicroiblymis figeret mandatum acccperar,
rediens Gatho, (unde duos fugitivos lervos reduxciat ) jullu Salomonis occifus cft. { I. Reg.lLv).)
*. Anno undecimo regni Salomonis , mcnlc o&avo , qui Bul didus cft , Templi ftru&ura ablolu I004
>oao ta cft , cum omnibus rebus cj.rs : fpatio annorum lepccro , ac dimidii. [ /. Reg. VI. 38. ] Ejus verb
dedicatio in fcqucntcm annum cft dilata , propter celebritatem Jubilari.
Jubilxus nontu , Millenarium vel ChiliaJem quartam MunJi aperiens ; in quo, Templi Enex-
1*00* magnificc a Salomone celebrata funt. Congregaris enim ad eum omnibus Ifraelitis , mcnlc fcp-
timo, qui Erhanim dtehis cft. Arca Sionc in Adytum, Tabernaculum ac vafa (aera Gibeone in
rhefaurum Templi dcdu&a funt. Ubi , quum Deus prxfcntix lier lignum alpcdobilc cdidillct;
Salomon in fuggefto xnco flexis genibus conceptas ad Deum preces efludit. Populo deinde bene-
dicens , boum ai millia, ovium lio facrificavit. Atque ira fefto Dedicationis altaris feptem diebus,
fc fefto Tabernaculorum aliis diebus feptem, & Odavo Tabernaculorum die celebrato : dic demum
menfis feprimi 1} populus in tentoria fua dimifluscft. [I. Reg. VJII.j,a,— II. Chrmy.
VI. VII. 3,9*10.]
Menfis leptimi dies S. ( OBob. jo, ferit 6.) feptem dierum Dedicationis primus fiiir. Dies 10,
(Novemb. 1, feri* 1. ) Jejunium expiationis : in quo, (juxta legem , Levit. XXV. 9.) clangore
tuba: Jubilxus erat InJiccndus. Dies 1 j ( Novemb. <S, feri* 6. ) fefti Tabcrnaculonim primus.
Dies 22. ( Novemb. j 5, feria item 6. ) Tobrrnaculorum octavus.- cujus magna erat oblcrvaiio. [ II.
Chron. VII. 9. cum Levit. XXIII. i d. & /mu. VII. 37.] Sub finem vero Icqucntis dici (Novtmb.
14, feri* 7. ) pcro&o Sabbato , concedit populus ad remoria fua.
e. Salomon, ij° poft cxmidum templum anno , » otius lux rcgix ftnufhirani abfolvit : 20 annis
J0I2
in ucrumqnc opus impenfis; 7 (cum dimidio) in Dei, 1; (vel ia cuin dimidio) in fux domus
xdificarionc pcra&is. (I. Reg. VII. 1. I X. 10. fc II. Chron. VIII. I.)
‘Exadis annis illis 20 quibus xdificatx funt domus Dei fc Regia, Salomon viginti civitates Ca-
bulis tegionis (tribui Ashcris contcrminx) a fc acquilirx Hiramo regi Tyri , in compenfatio-
nem officiorum quibus adjutus ab eo fuerat, obtulit i quas *b eo icpudiatas ille xdificavit,
& Ifraclirarum colonias cO deduxit. ( I. Reg. IX. 10,— 1 1. II. Chron. VIII. i, 2. )
Cum abfolviflct Salomon utramque domum , & murum Hicrofolymorum circumquaque <
filiam Pharaonis uxorem luam , ex civitate fc domo Davidis in domum deduxit quam illi
a»iificavcrat : [I. Reg. III. l. VII. 8. 1 X. 24. II. Chron. VIII. XI.J xdificaco etiam Gezero ,
quam Pharao pater Cananais ereptam illi donaverat in tribu Ephraimitica. [I. Reg. I X. 15,
iC » 17. )
e. SclaJc, aliis Scfonchis di&us, in Aieypto (juxta Chronologiam noftram /Egyptiacam )|j7>^
j o i 6 regnum iniit : ad quem Jcroboam Nebati nlius fugiti ufquc ad mortem Salomonis cum eo com-
moratus.I.
( Re%. XI. 40. XII. 1.)
e. Salomon, poftquam relidis vanitatibus, quibus in (cne&ute fua indulfcrat, ad faniorem men-
J029 tem rediilfct , tcftati in libro Ecclcliaftx toti Ecclellx refipi Icentia fua , reconciliatus Deo ,
[II. Chron. XI. 17.] mortem demum obiit , quum 40 regitillcc annos. [ L Reg. XI. 42. II. 978
Chron. IX. Jo. J
Rchoboam, Salomonis filius , Sichcmum conveniente toto Ifraclc ad conftituendum eum regem,
duro refponfo decem tribus 1 fe alienat: qux, accerfitum ex 4>gypto , Jcroboam Ephraimi-
tam Nebati filium regem fibi prxficiunt i coque duce , & i domo Davidis ( Adoramo Rrho-
boami legato interfedo ) & a vero Dei cultu pariter deficiunt. [ l.Reg. XI I. ] In cujus casus tri-
ftem memotiam, Judxi poftea dic 2) tertii menfis, fivc Sivou , anui ver (atium Jejunium infti-
luerunt.
Hinc, regno ita diftra&o, Rchoboam tribui Judx & Ben jam inis , annis 17. [I.Ae/.XlV. 11.
II. Chron. XII. l, 2. ] Jcroboam Ifracli , id cft , reliquis 10 tribubus , uique ad annum 22 prx-
fiiit. [ I. Reg. XIV. 20. ]
Rchoboam , Hierofolymam reverfus , ex tribu Judx fc Bcnjaminis. 180000 militibus de-
ledis , bellum adversus eas gerere inftituit i fcd i Deo per Semaiam prophetam monitus ,
coepto
J. VJjeru Annui, i *rs pri
Digitized by Google
u MTAS MUNDI V.
( L Rr;.
: Rtg. XII. ) lic^T coniininmi bcilum inter utcumque rugem fuerit , orambui die-
bus drtliiit
eoraro. ( J. XIV. JO. ) . ... , .
Icroboam in regni fui ptincinio Sichemum , ubi ren eleOus fuerat, i rege Abimelec ho ante annos
I
inde pro-
L js. dirutam, ( '/md. IX. 4(. ) in monte Ephrainti xdificavil , iblquc habitavit , donecregiam
cedens ttans Jordanem Pcnuelem xdificavit , ( /. *<J. XII. a J.) te Titix demum fuam
fpecic eos ab
collocavit. (e.XIV.17.) Ne novi verbiubdiri ab ipfo deficerent, nova religionis
cole-
Hicrofolymis adeundis avertit 1 duobus aureis vitulil Bethelefit Dane, ut 1 Itiilro populo
rentur, propo ficis. (l.Rcg. XIU )
REHOBOAM1
ROBOAM
JEJcroboam I.
die 15 menfis 8 , ( Deermb.
6, ftria 1 ) ferto quod ipfe commentus
erat , fimile fello Tabernaculorum fu-
daico , in altari idololatrico , Bethe-
le extrudo , vitulo fuo facrificavit- ( I*
Rtg. XI/. 3», }}•) 0*?° tempore. Pro-
pheta quidam , ex Judxa i Deo miflos ,
judicium quod olim exeeuturus eflet unu*
e porteris Davidis, Jolus nomine, in
altare illud fle facer dotes, ejus denun-
ciavit i quod Se prarfentibus prodigiis in
altare atque Regem ipfum confirmavit.
( I. Rtg. XIII. eaa» II. Rtg. XXIII. 1 6/
17. ) A quo Idololarrix hujus primo
exercitio, Se divini ineam judicii dc-
nunciatione publica , arceflendum ert ini-'
tium ; 90 annorum iniquitatis Ifraclis.
( Ee.*k. IV. J.)
Propheta ille , ab alio Propheta Be-
chelita oraculi prxtextu deceptus, con-
tra Dei mandatum cibum Bcthcle (umpflc:
camque ob rem in itinere 1 Icone interfe-
dus ert ; quo cognito, Betheliu hono-
rifice eum fepeliit, Se filios de vaticinii
illius fide informavit. ( I. Reg. XIII. eam
II. Rtg. XXIII. 17, 18 )
b. Sacerdotes Se Levit*, Se alii Ilrair- Jcroboam in defartionc pcrfi/lcns , reje- } 740 974
dis Sacerdotibus filiis Aaronis & Leviris,
litsc qui timebant Deum , a Jeroboa-
mo idololatra ad Rchoboamum tranf- fecit £ populo (acerdoces excellbrum.
cuntes , regnum Judx confirmarunt per [/. Rjtg. XIU. 33» J 4- II- Chria. XI. 14,
triennium : tot enim annis in via Davidis 15. CT XIII. 9.) Unde Dei Sacerdotes
Se Salomonis ambulaverunt- (//. Chria. 1e Levit* , prxdiis fuburbanis Se poffef-
JT/.I7.) (Ionibus luis derelidis , in Jtidxam abie-
runt : quos 8c lecuti ex omnibus tribu-
bus Ifraclis , qui dedebant animum fuum
ad requirendum Deum Ifraclis , Hierofo-
lymam venerunt ad facrificandum Deo
majorum fuorum. ( //. Cbrm. XI. 13,
I14, IC.)
3031 & Rchoboam in regno confirmatus , re-
liquit legem Domini , & totus Ifracl cura
eo. [ II. Cbrm. XII. I. J Jud» enim ,
qui lapfos ifraclitas exemplo fuo ad po>
nirentiam provocare debuillent , provo-
carunt Deum peccatis luis , quibus pec-
carunt lupri quam omnia qu* feceram
majores eorum. Nam extruxerunc etiam
libi cxccha. Se rtatuas , ac lucos , fuoet
omnem collem altum, 8c fub omni arbo-
re virente: facientes fecundum omnes abo-
faimtiones gentium, quas ejecerat Dominus
i facie
Digitized by Google
And
Rc -uni
ludi. Regnm
Anni
MUNDI V. iy-Ss
facie eorum. [ I. Rtf» XIV.
X'
u(
-i > *4* ] M T A
c. Anoo y Rchoboami , Scfak rex A-
gypei (i jeroboamo fortafle
invitatus,
qui cum illo vixerat ; ut ad ann. M.
joi 6, eft annotatum ) izoo curtus,
60000 equites , innumerumque populum
ex A gypto, Lubxis, Succxis , & Cuiiris,
in Judxam eduxit i 8e munitis ejusdem
civitatibus capus, Hicrofolymam ufquc
pervenit. Ubi Rex & principes prxdica-
tionc Setnajc prophetx ad re/ipi fccnt iam
perdudi , liberationis quidem promiflio-
nem i Deo acceperunt , fcd cjufmodi
iptis pretio cllct
macno ab enim
qux da. redimen-
Tbcuuros domus Dei accepit
ifigypcius , & thefauros doraiis Regis , Scj
omnia fcuta aurea qux fecerat Salomon
pro quibus xnca Rchoboam fuhflicuit.
[ZJCeg.XlV.a5. IL Citro». XII. ij-iu ]
S>J8
J046 A B I A H , anno Jeroboami : ?.
(incuntc ) patri Rchoboamo defundo
in regno fucccdit : 8c regnat triennio. J7J6
[I. Reg. XV. X, 1. II. Chrvtt. Xril . I, a. 917
e. Abia cum tuorum 400 , & Jeroboa-
mo cum Tuorum 8^0 millibus , pugnam
ineuntibus i Abiali Deo confifus , inli-
gnem reportavi 1 vtdoriam, extis yoo
Ibaclitarum millibus : quanra hominum
exdes uno in prxlio nunuuam fada fuitlc
legitor. Dcir.dc vidoriam pcrfccurus, 955
bcilielcm cepit ( ubi alrcr vituloium
erat ) & Jcfanam & Hcphravin, cum vil-
lis carum , (//. Chron, XIII. )
c. A S A , anno Jeroboami 10 , ( com-
pleto) patri Abix defundo in regno
fucccdit : quod annis 41 tenuit. ( I.Reg, 954
XV. S, 9, 10. )
JOJO a. Jubikus decimiu. N A D A B , anno 1 AGe , patri Jcro-
boamo defundo in regno fucccdit : quod
id fecundum tantum annum produxit. ( I.
Ref. XV. aj.) 95 J
Nadab , Gibbethonem Philiftxorum
oblidens , i Baasa Iflacarita occiditur ,
anno j Afx: codcmquc anno Baasa illi
in regno fucccdens , totam Jeroboami
ftirpem perdidit ; & ad annum ufquc 14
a?. ii- ] renuit. (I. Rtg. XV. »7, 18,
regnum
J7^x
7°S3
c. Decennium pacis continuum terrx lar-
gitus eft Deus: (II.Gbrc». XIV.1 ,6. ) uf-
quc ad annum regni Afx xy five $5. 57<?3
regni ipfiusab Ifraeliuco diviti. (cap.XV.
10, 19. ) quo tempore pius rex Afa publi- 9J I
cam idololatriam fulhilit , Se , regno
J. VJferii Attnal. Patj prior, retor-
I a— 06 JE T A S ;
reformato , civit-ncs Judx contra hoitc,
Imunivi:» [c. XIV.]
jojj \d. A & narus cft Jcbofapharui , cx ma
1'trc Azuba, qui poftea armorum JJ, ipi
o fuccc
jin regnm.X
//. Cfe
lfir. f/. Rfg- XXII. 4 z.
X. ji.J
jotfj e. Anno 15 Afx income , Zerach
iEthiops cum innumero exercitu Cushx-
orum liionim ( Arabiam Petrotam St Dc-
lcrtam, urvi Jecur, Incolentium ) atque
Lubxormn numero 1000000 , ( prxtcr
eos qui e curribus pugnabant ) JuJjini
invadi r. Quibus occurrens Aia , cum
jooooo e Juda de 180000 e Brnjainine;
Dei nomine invocato , cos fufos cx(bs
que {poliar. Deinde ab Azacia propheta
inciutus , fubditos fuos St liracliurum
qui ad eum defecerant plurimos Hicrofo-
lyroam congregavit menfc tertio , (in
quem fertum Pcntccoftcs incidit:) ubi
tacrihcarunt Domino de praeda , boves
700 , & pecudum leptetn millia , ftr-
diifque cum Deo folcnnitet renovarunt.
Afa quoque inceptam regni refornurio-
nem perfecurns , Mahacam aviam finm
idololatria: patronam amovir nccflec Au-
gufta : & res i fc & patre fuo conici ra-
tas in domum Dei intulit. (II. Chrvt.
XIV. 9. XV. I, io, 11,12, itf. XVI. 8. )
;o(?4 '• Baafa , cum videret Afam religio- .774 94°
nem hiftauralle , St inultos in regno fuo
sd eum dcfcciilc , ut in foedus Dei con
venirent: [//. Chrott. XV. 9.] bellum
cum eo habuit omnibus diebus fuis. [/.
Keg. XV. 16, ji, ]*‘jndcquc hoc an-
no, qui $6 regni Afx (id eft, regni Ju-
d* ab Ifraclc divifi , quod tum obtine-
bat Afa) numeratur, afccndcns contra
[udam , xdificavit Ramam : ne lineret
egredi aut regredi qticmquam ad Afam
regem Judx. [//. Chron.XVI. I.]
Bcn-ludad rex Syrix , miliis copiis
d. Afa mcrcede conduxit Bcn-ludulum fuis contra civitates jfraclis, percudit Ijo-
nem Ashcritatum, Danem Dani tarum ,
regem Syrix ad impediendum Baafam:
Abel-bethmaacam Manaflitarum , & rra-
atque ex lapidibus St lignis ab eo Ra-
maia comportati* Gcbain & Mizpui: dhrm Cinnercthcum rora terra Nipluha-
xdificavit. Idem Hanancin prophetam, li.Undc deftitic Baafa ab xdificandi Rama,
ob imploratum regis Syrix auxilium ip- &Thirzx refedir. (l,Reg.XV7. 10, 21. //.
fum reprehendentem, in carcerem conje- Chron. X VI. 4, f. cum Efii./X. I.] Fuit au-
tem Benhadad irte filius Tabrimmonis, filii
cit : St quofdam etiam e populo oppres-
iir tempote illo. [//. Chrott. X VI . ] Hezjonis, ( l.Rtg.XV. iS. ) liveRezonis,
primi Syrorum Damafecnorum regis }
a quo Hadadi nomen ad porteros tra-
dituum fuirte fcriplit Nicolaus Damaf-
1 cernis , apud Jofcphum lib. 7. Antiquit.
cap. <T. (al. J.) ubi quod Nicolaus ait,
cotum tertium, tUdem avi temperthm
acceptam redimere volentem, expeditione
contra Judaei facta Samariam vaflavijfe \
Ideinvasa a Benhadado , Achabi tem-
poribus , Samaria Jolephus interpretatur.
Vd fmp.ati.Mttndi i<)6o.& infra /on. 1 10 ? .
17
17
AlT A S Rtfl»
Anui
iS
**»
13
tfiaclto.
19
MUNDI
2"7 rejiodi «e ni li
. lUii*. J / IuIuk* Chriftu
14 13
V.
9
16
18
ZI
zo
zz zo
17
M 11
16 zz
5°74 Baafir defundo , & Tirzx fepulto, 3784
14.1 filius Eia fucccflit anno a 6 Afir. [ 1. Rtg- ,
XVI. 8,9. >o*] I
3°7S a
Anno a EI*, 17 Afle, Eia ctim totafa-
milia Raafx, e medio tollitur a Zimri;
qui Tirz* diebus 7 regnum occupavir. .
Sed populus coflra habens contra Gib-
bethonem Philiftxorum , regem con-
ftituit Omrin principem militi*: quo
Tirzaa» obfidente, Zimii fc cum domo
regia combuflit. (I.^.XVI. 1 3, 1 6, 1 7, 1 8.)
Schifinatc in populo Ifraclitico orto i
pars una Thibnin Ginathi filium conltituit
regem , pars altera Iccura cfl Omrin : fcd
firmior erat populus qui Icqucbatur Om-
rin. [/. Rtg. XVI. J
J077 Achabo filio Orari nata fuifle vide-
tur Atbalia ; annis 41 antequam regna-
3787
ret in Juda filius ipfius Ali.uiali. f II-
ICbrtn, XXII. 1. cum XXL C.}
3079 |XVI. , mortuo xmulo Thibni , folus
Omri*J.]
1 regnate incipit , anno 3 1 AI*. [I- R*g»
. JchofepKato filius Jchoramus nafci- Quum Tirzx fex annis rcgnallet
ir; annis 3 a anrcquim illum regni
3789
joSo
Omri , regni fedem inde tranftulit Sa-
onfortem faceret. (II. Rtg. VIII. 17
l mariam, in monte Somronis a fc xdifica-
i. U hron . XXI. xo.)
1 tam , quem a Semero quodam emerat.
[I.Rtg. XVI. 23,14.]
3790
3*
jo8 6 Omri moritur , & Samari* fcpclitur
Malo patri fucccflit pejor filius Achab
qui ad annum ufquc ia regno prxfuir.
[/. Rtg. XVI . *8, 19.]
?oS7 d. A& anno regni 39 ex pedum dolo- 37 96
ribus xgrorans , ad medicos , non ad
Deum recurrit. [ II. Chron. XVI. 11.] 91S
Afa anno regni 41 (delinente) mor-
5090 tu s , in cubili lpccicbus aromaticis im-
pleto > quod libi in civitate Davidis pa-
raverat , fcpultus cfl. [II .Chron. XVI.
15, 14* ] Bono patri melior fucccflit fi-
lius Jehosaphat : qui anno Achabi 4
( delinente ) regnum fufeipiens , annis
zf illud renuir. (I.Rtg. XXII. 41,41. 3800
II. ChrtfuZX.il.)
3091 e, JcKofaphar , regno Confirmato , at-
que excellis & luas amotis , anno re-
go i fui } Levitas cum Principibus ad
jpopulumtendos inlliruendum per civitates mit-
curat : dum Deus noftium alios co-
1 hibet.aliosci fubjicir. [H.Ckron.XTllA- } 3801
d. Attalia
E ii; Ben-
£jgi"tized by C^^glc
Regum MUNDI
X
J097 d. Attalia filia Acltfbi regis Ifr.itlis, nup-
ta Jchoramo lilio Jcholapnati regis Judx,
( qux affinitas illa cft , qua Jcholaplutum
Achabo fc junxidc , Scriptura memo-
rat s II. Chren. XVI II. I.) Ataxiam illi
peperit ■, qui armos 11 natus , illi in
I
X .regno podei fiicccflir. [ II. Aeg.VHI. x8,
i6ti7.U. Chren. XXII, i. cmmXX1.6.]
jopj» <*. Jubilans undecimus.
.
Ben-hadad rex Syrix , congregatis
.
omnibus copiis fijis. Se j 1 regulis fe-
XX.]
cum , Samariam ob/idet : unde magna
accepta plaga , fugatus receflir. [I. Ret.
Verrente anno , afcrndfc iicrim
Ben-hadad Aphckum in bellum con-
tra Ifraclitas : ubi, maximi clade affe-
]
dus , Achabo fc dedidit. Quem Achab
honorifice accepit , Se foedere ido di-
mifit : ob quod poena illi i Deo per
prophetam cd dentmeiara. [ I. Reg.
am S If bel c fir f 1.
e rae
l li efla it.
Re XX 1m.
e c i o
g. II ]
]
Achab ., rccnfata fibi i Nabotho vi-
nci , aeger decumbit. Jezcbcl , ejus
uxor , Nabothom falfis tedibus op-
prclTIun lapidari carar 1 & Achabum
m vinci pollcflionem mittit. Quam
Un ob rem Elias propheta Achabo cum
de tora eju* polleri rare Se ipfi Jezcbclx
pe
r t excidium dcnunciar. Achab exterre-
ri
en
fidusn , temporaria pernitentia fenten-
rix iumcxccutionem
inr prorogat. [ I. Ree.
er
Syr
Achab , anno i- 1 7 Jchofaptati , filium
i 106 A. Jchofaphatus , Actabi exemplo , fuum Achaziam Regem , vel potius
Jchoramum filium fuum Proregem in- Proregem, confutuit. [J. Reg. XXU.5 1. ]
lliruit. Unde Jchoram Actabi filius,
qui fratri Actazix in regno Iftaclitico
anno 1 8 Jchofaptati fuccdlir , [ / /.
Reg. 11L 1.] anno a Jchoram filii Jc-
Ivouptati regnar e capilli- dicitur. [//.
Rei- 17*] Achab , adjundo fibi Jdiofaptato ,
5
3107 d. Jcholiptanrs ad invifendum Aelia- 18
bum , anno tertio poli pacem ab eo ad oppugnationem Ramotharum Gilea-
cum Syris itritam erado , dcfccndcns; dis profedurus , St 4&0 fuos Pfoudo
prophetas Se Michaiam verum Dei pro 1
ad oppugnatio nem Rumot harum Gilca-
dis ab eo invitatur : cui obfccundans , [dictam de eventu confode: illis om 1
nia fauda , hoc certam illi cladem prx
non fine magno vi ex difcriminc inde
dicente. Juxu cujus verbum , is in prxT
clabitur.
XVI II. j[/.*«. XXII. a. II. Chren. lio , licet diffimulato habitu pngnaiu,
occiditur , Se Samarix fcpelirur. [ 1.
Domum reverfiis, quod regi impro- Reg. XXII. II. Chren. XVIIL ]
bo auxiliatus fuilfot , a Propheta jchu
filio tianani reprehenditur. [ /. Chren.
XIX. 1, a.)
Eo mortuo , Moab ab Ifracle defode:
j10g'.4. Cum pararer clrlfim Jcliolaphatus [ II. Reg. I. 1 . & III. J . ] qux inde a
qux Ophirum proficifccrctur arrri cau- Davidis temporibus eidem iubjcda foc-
sa , & Achazia impius Actabi filius
rat. [ IL Sm*. ViU. 2.]
expeditionis vellet cllc lotius : pri-
mum quidem non acquievit i [ I. Res.
XXII- -49. ] fod tandem pcrfuafus cft.
lrfrit Detis , per prophetam Eliczer,
Digitized by Google
Awio Anno>« (
'' lutioilj
Vtfi anr. te
Chiiram
j£ T A S MUNDI K
hlium DoiUvi, ilium rcprcna.oic, <k
naves
*. ejus confregit. [ II. Chron. XX.
35* 57-3
Achazia , rex Ifraelis , per qnendam 3S1S 8p<3
clathrum in ccctuculo luo Samarix
cadens , xgrotavit : flt de (anirare re-
cuperanda Biahzcbobum Deum Ekro-
nitarum conliiluit. Elias propbcra duos
prxfedos quinquagenis , cum quinqua-
genis eorum , ab Achazia ad ipfum ad-
ducendum millas , igne calefti con-|
(uinplir. Deinde cum rerrio ad Acha-
ziam profedns, mortem illi dcnuncia*
vir. [ II. Reg. I. ] Quam ille obiit; poft-
quam biennium , parrim cum patre,
pattim (olus , in regni adminimationc
cxegillet. [ L Rtg, XXII. y I. ]
Achazix defendo fucccfiit in regno 8?s
frater ipiius Jznon amus Achabi filius ,
anno Jchofaphati IS. (delinente:) &
regnavit ia annis. [II. Rtg. 111. !.]
Elias curru igneo iu coelum fublarus
c0 : in munere prophetico fucccflbre
Elifxo relido. [ II. Rtg. II.)
Ttcs reges , Ifraelis , Judx atque E-
domi [adhuc icxi Judx lubjedi J con-
jundis copiis rebelles Moabitas oppu-
gnant: Elifxo propheta exercitui aquam
miraculose fubminiftramc , & vido-
riam promittente. Mcfah rex Moabi-
tarum , Kir-harefethx fe cum luorum
reliquiis includere coadus , emptione
inde fada filium regis Edonutorum pri-
mogenitum , qui regnaturus erat pto co
[caque dc causa , yimofi e. II. 1. rex
Edomxorum appellatur ] cepit , 8c cum
in holocauftum Uipcr murum obtulit. [II.
Rcg.Hl.]
c. Jchofaphat » jam fenior , regni & 89»
mi lix fux rebus componendis inten-
h1** tus , reliquis quidem liliis dona multa,
cum civitatibus inunitis in Judi , di-
(hiboit: maximum verb natu Jehora-
muu ( cui antei vicariani potelUtcm
communicaverat ) regni fecum conlii-
i 8as
tuit confortem , Jchorami llraclitici
regis anno y , quo per 8 annos ille poti-
tus eft. ( 11. Chron. XXI. a, 3, 5, 10. II.
tfef.VM. 1(5,17.)
*y- 3
14. a
889
Jehofaphato mortuo , Oc in civitate 4
Ji*5
Davidis fepulto , ( I. Reg. XXII. jo. ?8aj
II. Chron. XXI. X.) optimi regis pelli-
mus filius Jchoramus , (olus per qua-
driennium regnavit : qui in regno ita
confirmatus , omnes fratres fu 09 , &
aliquos etiam c principibus Ifraelis in-
terfecit» (II. Chron. XXI.) Edotnxi.
qui i diebus Davidis ( //, S*m. VIII.
14.) Judx fuberant, jam defecerunt :
6ct licet i Jchoramo pcrcufli , i jugo
tamen ipfius ( juxta luaci vaticinium ,
Ctnef. XXVII. 40.) deinceps peninis
fefe liberarunt. Libna quoque Sacerdo-
tum in tribu Judx civitas, [ foftt.XX 1. 1 J . ]
eodem tempore defecit. [//. Reg. VIII, ao,
|I, ai. II. Chron. XXI. 8, 9, lo.J
« (ebo-
Adycisis
Digitized by Google
iPctmdi |t* l
\ Anni . Anni MUNDI V. Ilulanx.chmUtl
40 JE T A S lluds.
ln.cgu.rn '.Regum
4. Jchoramus , improbx uxoris lux A- I
thaiiix conlilia fecunu , in Juda iplil-
6 quc Hicrofolymis Baalicicam farailix lo- j
|}I1 ccri fui Achabi idololatriam ftatuit ; &
ad eam (obditos fuos compulit. Inde
fcripto ab Elia ptophcta [ antequam allu-
mcrerur ] ieliilo, objurgatus eft: pce*
addita.qhx infrcutx lunt , dcnunciario-
narum,
ne
888
c. Primum enim excitavit adversus eum
Philiftzorum & Arabum turmas : qui
in Judxam irrumpentes » abduxerunt
omnes facultates quae in ventre funt in 887
domo regis , uni cum filiis & uxoribus
ejus; ita ur reliquis omnibus filiis inter- 38x6 88 j
fetftis folus illi reli&us fuerit eorum mi-
nimus , Jchoachaz. [II. Chrtn. XXI.]
qui & Achazia & Azan’ a , iplius in
regno fuccellor. ( e. XXII. 1, 6. )
?1*7 c. Poft hxc percuffic Jchoramum Deus
inteftinorum morbo incurabili : quo per
biennium cruciatus eft. ( //. Chrtn. XXI. 3817
IJ, 18, 19.)
d. A patre morbo graviter laborante
3118 Pforex conftitutus eft Achazia , anno
1 1 Jorami filii Achabi. ( II. Re g. IX. 1 9- ) 8 S6
c. Iclvoram, exeuntibus tntettlnis , mi-
3 ll9 (ere moritur ; & in civitate Davidis , 8. 1
fed non in (cpulchris Regum, inglorii 38x8
fepelitur. (II. Chrtn. XXI. 19, 10. ) Suc-
ccilit Acri aziAh , filius ejus , anno 1 1
38X9
Jorami' filii Achabi j 8t anno 1 regnavit
Hicrofolymis. Hic etiam conliliis impto-
bx matris Arhalix & domus Achabi ,
poft mortem patris , aufcultans , cultus
Baalitici patronus extitir. (II. Reg. VIII
xj, 17. II. Chrtn. XXII. I, X, $,4.)
Achaztx narus eft, ex matre Zibia c
Beersheba , filiorum minimus Joash ;
qui 7 annorum puer Rex poftei de-
claratus eft. (IJ.Reg.X/. 11. II. Chrtn. 884
xxir. I.)
Adversus Hafaclem, Bcnhadado (uti
3 1*° prxdixerar Elifxiu ) in regno Syri* nu-
,'cr luccedcnrem , Jchoramus rex ifraelis 3830
k Achazia Judx conjundlas copias Ra-
nothas Gilcadis eduxerunt : ubi A Syris
pcrcufiits Jchoramus , ad curanda vulne-
ra Jczrcelcm fc fubduxir. [//. Ret.
Unus c filiis prophetarum ab Eluito Ri-
moth.u mi Iliis, Jeku filium Jchofaphari
filii Nimshi in regem Ifraelitarum unxit:
Sc Dei mandatum de exfeindenda domo
Achabi illi aperit. Qui in caftris rex i
Ducibus confirmatus , Jezreclcm prope-
ravit : ibi que Jchu ramum Sc Jezcbclam
occidit, [cnp. /X.] Inde literis Sama-
e. Achazu, ab expeditione adversus Ha- riam miliis , Achabi 70 filios jugulan-
zaclcrn Ramothis Gilcadis reverlus * ad dos curavit 1 fadhim fiium populo!
invileiidum Jchoramum IfracJicicum, cx cx Elix prophetia probans. Tum , af-
accepris vulneribus male fc habentem, fumpto fecum Jehonadabo filio Rechabi ,
Jezreclcm dcfccndit. Ubi Jchu filios Samariam ipfe veniens, reliquum totum
cognatarum iplius miniftrantes ei 8c genus Achabi 8c omnes Sacerdotes Baalis
c medio fulhilir. Cultu tamen Baali*
principes Judx inveniens, interfecit cos:
deinde iplum Achaziam quxrens , qui abolito , A Jeroboami vitulis aureis non
Mcgiddiwtcm fugerat , in afccrifu Gu- rcccdic: Icd illius pm in verer a tx apud i
ris qui eft ad Jiblchamum ( in tribu Ma- 'Ifraclitas idololatrix , anilis quibus re-
fuvit tef» dr tripnri, patronus extirir.i
naffis I deprehenfum , in curru perculi cnp.X. xg, X9, 39.]
mandavit. Qui inde it fervis fuis depor-
tatus ,;cura patribus fuis lepultus eft in
JEHOA-
Digitized by Google
pemxti «e xan j
MUNDI V. 41
Anno AL FAS liar|i<. Anno CKrili'».
AnnnJn- |
uluuc
civitate Davtdis. [ 11. Reg. IX. //. Chron.
XXII.] Samariam quoque pergens
Jchu , & 41 agnatis Achaziz occur-
rens, qui Jczrccicu» dcfccufuri erant ad
falittandum filios regis , cos ad unum
omnes jugulandos curavit. [ II. Reg, X.
1 I
A T H A L I A > filia Achabi, videns
mortuum efle filium fmim Achaziam ,
occupato regno, totum Icmcn regium
domus Judx perdidit. Verum Jchoshcba
Jorami regis filia , Se Jcholadar Sacer-
dotis primarii uxor , Joashum infatuem.
Achazia: fratris fui hliitm , cxdi cum
nutrice fua ftibdudum, per fex annos
quibus Athalia dominata dt in domo
Dei abfeondir. [II. Reg, XI. 1, a,;.
II. Chron. XXII. io, II, ii. ]
X X
3 3
4 4
s 5
6 e
1 878
7
3116 e. Jchoiada Sacerdos Joasum frpten-
nem populo producit , regem ungit ,
Athaliam occidit , Se cultum Dei iu-
(taurae : xdc Baalis eversa , Se. Mat- )8j«
chane facerdotc illius ante ipfa altaria
trucidato. [II. Reg.Xl. 4, — 2 I. II. Chria.
XXIII. x,— 21.] Joas verb , antro 7 Jc-
hu incipiens, annis 40 regnavit Hieto-
folymij : (II. *tf. XII. I. II. Ct™>. «5
XXIV. 1. ) quadragefimi tamen anni
diebus tantam paucis delibatis.
1 8 14
3 9
4 S<4
11
5
6 l3
10
17 19
7 <4
IO
8 11
IJ
9 1*
16
18
ti
XX
XO
XI 13»4
e. Amafias , ex Joafo rege Se Jchoa-
}I40
dana Hicrofolymitxna nalcirnr. Erat
17
enim 2J annorum , cum- regnare iit-
cipercr. (II. Reg. XIV. a. Jl. Chron.
XXV. X.)
19
i* 22 jSjo
27
18 18 8J7
21 *3M
x6
xo J817
d. Joas Sacerdotes , ex colItdU virium XX
3 *47
pecunia , Templum Dei rditeire jubet.
( 11. Rer. XII. II. Chron. XXIV.;
J*48 d. Jubilaeus duodramm. I
e. Joas , lente in Templo refraurando JEHOACHAZ patti Jchu defun- j3j$
procedcrrtibus Sactrdotibits , anno re-
fuccedit, anno M Joafi hlu Acha-
gni 13 i Jchoiada Sacerdote primario, tix-, fle annis 17 regnat. { 11. Reg. XIII S56
Se aliis opus perficiendum curat. ( II.
1.) Cujus diebus omnibus Hazacl rei
Rei XII. 6,7. II. Chron. XX IV. J ,6.) Syri* Hraclitas oppreflit: (e. XIII. J,7
i2,) crudelitatem in illos exercens, quan
Eidius propheta prxdixcrat. (e. VIII
J. Vjferii Annui. P*rs prior. e. Za 1
F JOAS 1
Digitized by Google
JET A S
3 * ^»4 c. Z acturus Sacerdos , filius Jchoiadar, j«j
Iliaci iras ad idololatriam poli mor-
tem patris liii lapfus reprehendens , la-
pidibus ex praecepto Regis obrutus ab
cis eft in atrio domus Domini. [ IhChrtn.
XXIV.]
}i6 j c. Vertente anno , copiz Hazaclis re- 40. 1
gis Sytix , quamlibet exigui , Judam
& Hietololymam invadentes, perdide-
runt omnes principes populi , & om-
prxdam eorum ad regem fuum mi-
krunr.nem Cum autem dilcrflillcnt illi &
Joaib, quem morbis gravdlimis labo-
rantem reliquerunt ; conjuratione Eida
fervi ipfius , Zac horiae eidem ulti , in
ledo decumbentem trucidarunt , incun-
tc regni lui anno quadragclimo. [II.
Cbrtn. XXIV. I, xj, ad fia.
chm //. JIt*. XII. 1, 17. *d fi”- ] Cui
(uccedcns filius Amasias anno Joafi 11-
raclitici 2 ( delinente ) regnavit 19 an-
nos.II.
[ Reg. XIV. I, 2. ] qui in regno
confinnatus, Icrvos fuo* interfecit, qui
peraillcrant regem patrem luum: par-l
cciw tamen ipforum liberis , juxta legem I
a Deo per Mofcm pnferiptam. [ibtd. I
5,<?./A aroH.XXK},*.) f
gerendo Benhadadum , qui patri i
zacli in regno Syri* fuccdlcrar, tri-
bus praeliis vicit ; & civitares , i patre
Jchoachazo am illas , c manu illius recu-
peravit.II.
[ Rrg. XIII. 25.] in regni
confortium allumpuis fiii/le videtur: ut ea
rationejeroboami hujus anno 27 A z ari as
rex Judi regnare capilli intclligatur.
[II. R«l- XKi.]
i 178 f. Amali* regi uxor Jecholia Hicrofoly- *4
mirana filium Uzziam five Azariam pe-
perir : urporc 16 itaris annos agentem.
Argum
Anni
1 J lulunv, Ciiriftu,
AoaojB.
Anao JET A S MUNDI V.
Mundi.
lilieti»
quum polt patrem regnare inciperer.
[Il.tfqr. XV. i. II. Chrort. XXVI. x.] IJ
Anuiias, visoria adversis Edomxos Joas rex, vidbo 8e capto A malli rege Ju-
nuper parta inioleiccns , anno hoc regni Jx , perrupit in muro Hierofolymo- 8.J
fui 14, (ut cft apud Jofcphum , libro rum , a porra Ephraimi ufquc ad por-
IX. Anriquir. cap. X. ) Joafum regem & " tam angularem , quadringentos cubitos:
!
Ifracliricum provocans , inito apud deinde , acceptis domus Domini & re-
Bcthshcmcshom pr*lio , fupcrarur & ca- gi* thefauris omnibus , Samariam rever-
pitur : icd gravi mu leta affedhis , datis fus
xxvcft.; [aj.it. 24*
Ret.} XIV. 1$, 14. 11. Cbroit
eobhdibus,
. dimittitur. [//. Ticg. XIV. II.
Cbron. XXV.)
M7 9 I Annis vero 15 ante mortem Amafix i 88 9
defundo Joaio , fuccedens filius Jero-
boamus, ab anno cjufdcin IJ per annos
41 regnum Samaritanum obtiuuir. [II.
Reg. XIV. 2 j, ]
Per hunc fer vivit Deus Ifraclcm
recuperata illi Drmalco & Hamatha
(qux jure ad tribum Judx pertinuerant.
II. Sam. VIII. 6. II. Cbren. VIII. }.)
8c antiquo illius termino ( Mum. XIJI.
21. } ab aditu Hamathx ufquc ad mare
*7 campeftrium fecundum vernum Domi-
ni , quod locutus fuerat per Jonam fi-
lium Ammitrhai prophetam. { II. Reg.
19 XIV. 25,2 7,28.)
16 ii 2
i
15 2- 4 4
J *J
20 6 «J
21 7
17
22 8 14
19
9
16 10
11
18
12
M94 e. Amaiias , faAi Hierofolyrais adversu:
.iim conjuratione , Lxcuhum fugit : 1904
ubi inter fi.'dius cft , Se inJe deporta- 8lO
tus ad fcpulturain in civitatem Davi*
dis. [ n ./tcg.xir. i9,xo. xicbmjcxy,
17, x8. ] Cui fuccedens filius Uz- 1 16
zuts live Azarias anno 27 Jero-
boami llhclitici ( ex quo regni paterni
particeps ille fa&us cft i ut (upra , an-
no Mundi j 168. ] annis 51 regnavit
Hicrofolymis. [ II. Reg. X V. 1, 2. ]
Sub hoc non minus Huruit regnum Judx, *7
{
quim (ub squali ejus Jcroboamo 1 I •
:
regnum Ifraclis. Quamdiu enim Zacha-
rix confilia icemus , pietati ftuduit ;
19
1
Dei prxfiJio fiiltus , Pluliftxos Se. alios
18
vicinos hoftes fubjecit Se regnum con-
firmavit : ut fu ii us in 11. Clnon. XXVI.
4 verjit 1. ad 1 6. exponitur.
2
J
1'97 4. Jubilans deamat tertiat , duorum 4
Horcnciffimorum Regum tempore a&us :
In regno Ifraclis prophetaram , fe- 808
iub quibus etiam iniignes Propherx in rus filius Aaraiittlui, Se Hofta filimfkcri.
utroque regno claruerunt , ut in Juda, Jonas i Gatho-Chephrris fiiic , ( II.
Evangelicus ille propheta Efaiat filius
Amotzi: ( Efat . I. X.) & Jeel filius Pc- Reg. XIV. 2 y . ) oppido tribds Zabulo-
iis , ( Jof. XIX. t j. ) in GaliUa gen-
rhuclis ; quem ante Amofum docuifle ex
eo colligit Codomanus , quod in fine tium. (Efat. IX. I.) quod obiter noran- jpoir
htm , adversis Pharifxonim illud ad
primi capitis prxdicat ficcitatem , quam 'Jicodmum. { ?oh. VU. t2. ) ferutare,
J. VJJerti Annat. Pars frior. in F 2 er Jcin
.
Digitized by Google
!
JE TAS
Eclipiibus tuum fdtiviumm , in quibus
Iuilc.
dp. MUNDI
Ifiaclu
■fractu. V. 4frP r-d yj Ialana- clnf-u.
omnes nufculi Hicrololymis comp.ircrc
tenebantur coram Domino, Jies obfcu-
raiiribus , (cnlu litcrali completam finii e
nihil vetat. Ut quemadmodum apud Gr»-
cos primus 7 “hales ex (cientia altrono-
tnica { infra ad asm. M. j^oj. ) ita apud
Hcbrxos primus A mos , ex revelatione
Spiritus (an&i , Solares Edipies prxdi-
xillc videatur.
jnO e, 90 Mortuo Jcroboaiuo , fub quo ad
J896fummum culmen perdudum cft regnum
lfraeliticum , in prxcipitiuin ccrpc- 784
runt ruere omnia : motibus illis exor-
ris , qui ruinx , domus Jctoboami pri-
mAm , deinde regni totius , fuerunt prx-
[vii ; prout in VII. Se VIII. Amofi ca-
pite pixdidum fuerat. Quo turbulen-
to rerum ftaru , ad dtapy}*, res eft per-
jduda •, undecim annorum Se dimidii
continuatam (patio. Ejufmodi enim
Intearionuu Syncbronifmos Re-
gum hic pollulat : ut Zacharix filii Jcro-
boami menfes (ex j8°, & interfectoris
ipfius Shallumi menfis unicus 59* Azarix
(ive Uzzix regis Judx anno rclpondeant.
[II. Aej.XV. 8,ij.]
Uzzix regi uxor Jerusha , Zadoki
filia , Jothamum peperit. Qui , patre
5531 783
lepra pcrcuflb Se abs liominum conlor-
tio cxclufo , praxrat domui tegis St ju-
dicavit populum terrx : atque ei defiuv»
cko in regno iucccdk , annos 1 5 . tan-
tum aetati» agens. [//. Rcg. X Ir- 5
1 5. II.CW». XXn. 11. & XXl'JJ.1,8.
Unde colligi poterit ; Mcnachcmo dc-
rou.li liracliticum regnum oblinente ,
Uzziam lenem in ludri Sacerdotium
invadentem plaga illa alfedum tuillc:
contra Judxos ( Se eo* fecutum Proco-
pium G.izxum , in Efai. cap. HI. ) qui
circa zj annum regis Uzzix fadurn hoc
exiftinunt 1 ipfo tempore tenx mouis ,
qui diebus Uzzix & Jcroboami conti-
[
git.Anos I. I. Zacbar.Xl . J. ] quum
Jeroboano vivente Jothamum nondum
natu u luilfc appareat.
e. Ab xftarc hujus anni, ptima Grxeo-
jxz8
nim Chronologorum numeratur Olym-
pias, qua Corccbiu Eleus vicit Ita- !9I» 77«
<lio ; Iphicca verb z8, ut ex Ariftode-
mi Elei & Polybii (criptis oflendic
Julius Africanus. ( in Grxeis Eufebu-
nis Scaligeri , pag. j 7, Se H6. ) Atque
hic apud Ethnicus temporis illud in-
tervallum delinit , quod a dodillimo
Varrone ( in Ccnlorini de dic natali li-
bello )fusa in eo multa fabulo fu refe-
runtur, uuSaor nominatur : incipit illud.
ZACHA-
quod
1
Digiti^ed byGoogle
quod dicitur j$-« coflf , yHi* res in te ge-
I(ie. vtrii bifioriu caminentur.
1 ZACHARIAS, filius Jcrohoami, j P41
quartus & poliremus ex ftirpe Jchu , prout
i Deo prxdi&um fuerat , regnavit anno
58 Azarix live Uzz» regis Judx , fex
X.
menfjc.]
ium fpario. [II. Reg. XF. 8, 11. eum
Poli tempus veri» illud fcmeflrc , a 3942 772
Shallumo filio J.ibdlri interii cius efl
coram populo : (ff.Reg.xr. 10.} cujus
mortem dirx il|.r calamitates lublccutx
funt , Amot Vi I. 9. prxnunciatx. Defo-
Utuntur exeelfa ffsaei , & far.tiunri*
tfratlts in fditudinem redigemunquum in-
furrextro centra domum Jtroboami gfadto.
SHALLUM Jabeshi filius , anno 39.
xf.u.)
Uzzix, regnavit mcnlc unico. ( II. Ree.
MHNACHEM filius Gadi , t
Thiiza Samariam profedus , Shallu
mum occidit , Tiphlachuin cum fini-
bus fuis percuffit , 8c omnes prxgnantci
ejus diffidit. (Ii. Reg. XF. 14, 16.)
A Severo Sulpicio f libro 1. Hifiotia
lacrc , Manet hic appellarur ; coden
quo Manet vel Muniebant hxrcfiarch.
nomine. Utriusquc vero nomen paracle-
tum five confolarorcm fignificat
Duro aurem per undecim fcr£ men J943
3253 c. Bocchoris Saitcs in 4tgypU* regnat 40 77,
« ww» 44» (jifrtcM 1.) fes , turbaro rerum ftatu , de regn
polle ffionc Menachemus contendiflcr :
uifcitavit Deus (pirituni Pulis regis AlTy-
rix ad invadendam terram Ifraelis. ( /.
Chron. V. 16. If.Reg.XV. 19.) HicSar-
Janapali viderur fiiillc pater (ab eo Sar-
iam-pnl didi; ut Merodacb Babylonius
* BaUdane patre cognomentum Mero-
iacb - Baladan acccpilTc legitur , Efai
XXX IX. 1. ) Julio Africano Aer AC ur-
nis , Eufcbio Ocrazupet , Srephano By-
zantino Cyndaraxes , Straboni, Atria-
no Sc Suidx Anaeyndaraxet , ab alii
verb ( apud Athcnxum , lib. 1 1. Dipno
fophill. ) Anabaxares appellatus j coiv
fideratilqne annis ab Africano 8c Eu
febio hujus & filii imperio alfignaris .
atque ab initio Nabonafari ( 8c quem
cum eo conjuntium fiiillc exiftima-
mus ) Sardanapali exitu eisdem retro
numeratis ; hic ille ipie quoque fiiillc
videri polfet , qui prardicatione Jonx
prophetx ad refipilccntiam perdutfhrs
fuerar. Ut hic etiam viri Nimvfcx fiir-
rexerint in judicio cum gente illa : &
pernitentem ethnicum cxcitaverir juAus
Deus , ad pernam de impccnitcntc I frac-
repofccnda
le Dedit autem m. ei Mcnachem
mille ta-
lenta argenti s ut clTct adjumento fibi
ad confirmandum regnum in manu ip-
fius ( II. Reg. XV. 19, 10. ) qub i non-
nullis refertur illud , Hef. V. 13. Cum
videret Epbraim morbum fuutn , ($• Judu I
ut chs futon ; abiit Ephrahn ad AJfyriutn ,
r.iftejite ad regem fareb , fi ve regem,
qui cum eflet propugnatum.
Menachemus in regno quod occupa-
Digitized by Google
MUNDI V.
Regum
JE TAS 47 fil;
Anni
verat ita confirmatus , regnare pacifice
cccpit anno 39 ( delinente ) Azarix fiyc
Uzziar regis Judx: Se per 10 annos reg-
num obtinuit. (II.'A<£. XV. 17.]
3iJ7 apalus AlTyriorum
annis 20 obrincr. [fui, Africanimpetmm
. & Eu-
feb. ] qui jn Epitaphio , quod ex Clitar- 76?
cho apud Athenarum, [ lib. XII. ] Stra-
bonem (lib. XIV.) Se Amanum (de
reb. Alexandri lib. II.) legitur , duas
Cilici* urbes , Anchiulum er 'tarfum ,
uno dic condidifle dicitur.
e. Achaz Jotlumi filias nafeitur : flui-
5M* dem 20 annorum fuit quum regnare
inciperet. [II. Rei. XVI. i. II. Chrtn.
XXVIII. i- ] Quia vrr6 1<J tantiim an- 39 J*
nis regnavit , Se ipfo moriente filius!
Ezechias dicitur fume i f annorum ;
unde fequcretuc filium habuifle Acha- 1
zum , cum undecim tantum annos eilct 1 761
natus : ideb Trcmellius Achazum io an-
nos natum fuifle interpretatur , non
ciim ipfc , fed cum pater Jothara regna-
re inciperet.
>14} PEKAHJA patri Mcnachcmo defun- 3953
do fuccedit, anno jo Azarix five Uz-
zix regis Judx : Se regnavit biennio.
(II.A2.XV.13.) 761
Hilyattes (cnior , in Lydia regnavit
annos 14. [Eufeb. Chronie. ]
|14J PEKAH Remalix filius , interempto 393;
S amavi x Pckahja in palatio regio . (
7S9
regnavit pro eo annis 20, ab anno 52'
1*4* Jubilxus decimus tjusertus : quo vidit Azarix regi* Judx. [ II. Reg. XV. a 3,27.]
5°
Efaias gloriam Domini , fedentis in fo-
lio Se uipati fatcllitio Angelorum nr*
iyu» accinentium > obdurato deinceps
Se occxcato magis ac magis populo
Judaico , ne intelligctcr verba Prophe-
tarum & converteretur Se fanitas obve-
niret ei.[E/hi. VI* /oh. XII. 40, 41. ]
Contigit hate vifio anno quo mortuus
cft rex Uzzia : [Efsti. VI* 1. ] cui in ci-
vitate Davidis Se agro fepulchrali regum
condito ( fed feorfim ab aliis , quia le-|
proftis erat ) fucccflit filius JotkAmus
anno a° PeJex regis Ifraclis ; Se 16 an-
nis regnavit Hierofolymis. [II. Acg.XV.
7. }x, }}. //• Chron. XXVI. aj. & 3956
XXVII. 1,8.]
Hic pugnans contra regem A re mo-
nitarum prarvaluit : ita ut per trien-
nium tributum illi penderent. [II, Chron,
XXVII. j.]
Sub eo , 8e duobus ejus fuccefloribus.
Mica Morafthires ( fimul cum Efaia Se ni
Hofea) Propheticum fuum munus obiir.
[Mteb. /. 1.] Sub eo etiam i Nahumo
propheta fubverfionem AlTyriorum &
Ninives prxdi&am, & poft nj ai
completam fuifle , Jofcphus (libro 9 •
Antiquit, cap. 11. aL 12.) affirmat:
quum*& complemento tempus aflignarum
minime
AtaJus
Digitized by Google
i Bc^um | MUNDI
minime rcipondcjt.fit polt decem tnbuum I
deportationem Nahumutn prophccaviilc |
regius fcntiaiu alii ; live fub Hczekia, 1
ut Hieronymo , live liib finem regni Jo~
fi* , ut Trcmcllio vilinn cft. *
jij* e • Ezckias Achazi filius nafeitur , ex
maere Abia Zacharix filia : liquidem
ij annorum fiiit , quum regnare incipe-
[
rer.UJC^JC VIII.*«//.C4rwi.XXIX. i . ]
*° j Aradiis ( qu* in Phoenicia parra in- 5964 7JO
fula cft , ut notat Mela , Se. quantum pa-
tet , tota tfpidum ) & Cyzicus ( in Pro-
pontidis inlula, condiue. ( F.uftb. Cbrttt.)
Arbaces Medi* prxfcftns, muliebrem
Sardanapali mollitiem indignitlime fe-
rens , conjuratione cum Bclclb Babylo
nio mica, Medorum, Perfarum, B-iby-
Ioniorum Se Arabum quadringenta mil-
lia adversus cum eduxit. Qui tribus pr*-
liis viftus , in quarto , Bactrianorum co-
piis ad cum deficientibus , hortes noftu
ex improvifo opprcfllr , & cartris exuit;
cumque Sardanapalus uxoris fratri Sa-
Izmcni imperium cafrrenfe tradididec ;
is k conjuratis bis prxlio riftus , cum
toto pene exercitu deletus cft. Ninive
oblidione cinfta , Sardanapalus filios
eres 8c filias duas magna cura gaza in
Paphlagoniam ad Cottam prxfcftum
mittit : & tabellariis per omnes legni
Ub. a.}
provincias dimiilis , militum deleam
agit , & ad tolerandam obfidionem
iKcellaria comparat- ( Diodor. Sicul.
e. ROMA , juxta Fabii Piftoris ( Ro-
manorum Icriprorom anriquilfimi ) Se
ludorum Secui arium k veteribus Roma-
nis obfervatorum rationes , paulo an-
ce inirium Olympiadis 8 , in ferto Pali-
litio , XII Kalend. Maii, k Romulo
condi coepta cft : licet Palilia Varronia-
na toto quinquennio Fabianis anteriora
lint.
Urbs tritw ( quit tunc bec ulli cre-
dere ptjfet f)
yiUtrem terrie imptfitura pedem.
[Oyid. Faft. lib. 4-]
Anno obfiJionis tettio, fluvios con- 1966 74S
tinuis imbribus cxcrcfccns Ninives par-
tem inundavit , Se murum ad fta-
dia X X dejecit. Sardanapalus , ro-
go in regia ingenti cxrrufto , Se (e Se
regiam , cum concubinis , eunuchis Se
divitiis omnibus , incendio abfumpflr.
Conjurati per coi lapiam muri parrera
ingredi, urbem ceperunt , Se Arbacem
Regem appellarunt. { Diodor. Ub, a. &
Atheneut Ub. ia. ex Ctefia. ) Atque
ira Assyb.iok.um Impciium dcflru-
rtum clt : poftquam k Nini initio fiipe-
riorem Aliam annis f 10, [ut in libro. I.
cap. 9f ■ docet Herodotus ) obcimnilcnt.
Divifo igitur imperio :
Digitized by Google
’ hrifl ».
Ia- y£ T AS
A.IW Anni
MUNDI V. 49rtrkodi
Ancuwii.
ifcSif Arbuti , Straboni Qrbacm , Vclic- luliu*
io Paterculo Pbarnacti didhis , Medis ABII!»
fuis ab Aflyriorum jugo liberatis dvrorc-
reddidit t ur (in libro jam citato j
confirmat Herodotus.
Btltfu , in lieris litetis, [Efai. XXXIX.
' I.(7U. Reg. XX. 12. J BaUdan, Agathix
(lib. 2. hifl. ex Dione 8c Alexandro
Z"
EPolyUillorc) Btltjjits vel Beleujjtu , Ni-
colao Damafceno ( in edogij ab Henr.
Valefio editis ) Sanjbrtu , Hipparcho ,
Ptolemxo Sc Cenlorino Nabtnaftrm di- 747
dhu, regnum Babylonix per annos 14
obtinuit. A meridie veib primi diei 1967
Thoth menfis yfigyptiaci , die videlicet
Februarii 16, feti» 4, labcnre ante vul-
garem noftram artam Chriftianam an-
no 747, BjAonaftri epodum fummo
confenlii deducunt omnes Aflronomi.
Meles in Lydia regnavir annos xa. A Tmhs junior Aflyriorum regnum ,
[ Euftb. Chren. ] de quo videndus He- ad proprios terminos redudhim , ( mo-
rodotus, lib. I. cap. 84* narchia in Sardanapalo jam extindta)
annis 19 obtinuit : ut cx Cailorc Rho-
dio qui
( amplis voluminibus t«' xgmxii
Jyni.uxr» enarravit ) in Grarco luo
Chronico iy refert Eulcbius. Qui me-
lioris aulpicii causa primi Aflyriaci im-
perii conditoris nomen ailumpfiile fibi
videtur : propria appellatione in .Elia-
«J 110 (lib. 12. hifl. animal, cap. ai. ) TfeiV-
14 14
famut , in facris literis 'Thilgatb-Piltitt-
17 fer [ I Chron. V. 6, 16. II. Cbron. XXVIII.
20. ] Sc Tiglatk-Pi/rfrr [ II Rt1.XV.x9.
Xflt 7» 10.] nuncupatas.
18
Id
16
t. ACHAZ patri Jothamo (accedens I
J1 6x anno 17 ( deiincntc ) Pekar filii Rcma-
lix, 16 annis regnavit Hieroiblymis.
[ 11 Rei. XVI. 1, a. II Chr. XXVIII. i . ]
Quum fiib finem regni Jothami car-
pilfet Deus immittere in Judam Rezi- S97X
nem regem Syriz Sc Ptkam Rcma-
li* filium: (II Rtjt. XV. J7, ) audito
jam adventus eorum rumore , domus
David cum populo contremuit ; prx-
(entiffimum fibi excidium immiiiere me-
tuens. Regi Achazo confternaro Deus, 741
per Eluiam prophetam , ipfius liberatio-
nem Sc hoflium interitum denunciat.
Liberationis lignum ( optionem illud
eligendi fibi ultro oblatam Rege incre-
dulo repudiante ) promi iTionem dat de
Virgine ImmanmtUm paritura : qui Sc
pcrlonx ratione futurus cllet &idrdgwv«c.
Dens Nobi/cum five in catnc noflra habi-
tans i & officii quoque , quo , ut uni-
cus mediator Dei de hominum [ I 7 u/t.
II 5. ) efficturus erat ur eflct nobtfcnm
Dem [E fu. VIII. io. ) placatus Sc pro-
pit us , adeoque auxilium in anguftiis
prxfenti (fimum. ( Pfalm. XLVJ. 1, 2,7.
ctanRom. VI !1. J !,<l. ]Quod quidem do-
cumentum prarienti negotio erat ac-
flo omnes promiffiones Dei (unt Etiam
Sc Amen. £ II Cer.l. 10. ] in ipfo &
propter ipium communirer implendx
J. Zljferii Am.il. Pati prior, tun G Inter-
tum quod JrnLra faciali quodam pri-
vilegio terra e flet Immanuelis , [fji/.
f///. 8.] in qua , quod ad carnem at-
tinet , non tolera ex ludxis eflet ille oti-
turus, [Rem. IX. J.] fed etiam ex domo
Davidit , Se quidem ( juxta Jacobi vati- ,
rinium , [ Cenef. XL1X. io. priis quam
(ceptrum recederet i Juda, id cft , Judxa
Rcfpnblica dic deflueret regio gubernata |
Imperio. Unde metuendus non edet hoc
/cmpdrc vel dormis Davidic* vel gentis
Jndaiex interitus ; qualem poft annos
<> 5 gentem Ephraimiticatn parturam fuif-
lc paulo anxi- Propheta prxdixcraL
Ltj*u m. 8. ]
Advcrlarionim veri» Regum )amjam
imminentem occafum prxmonftmre juf-
fus cft Propheta , produco in me-
dium Sbear-jatbtibe filio i quem ( poft
prolatum de Virgine Surwp gran-
de illud oraculum , digito vel geftu
aliquo alio dcmonftratum) brnyro 8c
meile in tenella fiia artare nutriendum
fore diceret > donec ad eam adolefce-
rec qua diferimen pollet dignofeere
inter oonura Se malum : ante illud
enim tempus , utrumque regem tol-
lendum die i rerra fua. [ E/ai. VII.
ij, 1 6.cider , ] Cumque eodem tempore ac-
ut Efaix alium filiolum pareret
uxor peophetifli j mandato Dei , no-
men ilii dl impolitum, Mahtr-ibolal-
hash-baz, :■ quod acceleranda frodam
festinaret diri fient Aflyrius j Syros Se
‘Isracliras deprxdaturus , antequam pro-
ferre nolccrcr puer ille , Pater mi aut
Aia ter mea. Atque ita Propheta quo-
que filii in /igna & e/Ienta apud Ilrac-
litas i Deo conftitnti lunt. [£/*/• VIII.
Poft editas has prophetias , Rezin
Se Pcka jun&is viribus afccnderunt ad
oppugnanda Hicrofolyma : ubi ob-
federunt Achazum , fed ( uti prardidun
lucrat ) non potuerunt debellare. ( Efat
VII. X,7. // Aej.XVL J.)
Impius Achaz , i prxfenti ereptus
periculo , Deum liberatorem deferuit.
Ambulavit enim in viis regum Ifrac-
lis , Baaliticam idololatriam amplexa-
tus cft , adolevit in valle filii Hinno-
mi Se filium fuum transmifit per ignem;
iacrificavitque in excellis , & in colli-
bus , Se fub omni arbore virente. [ II-
Cbrtn. X X V 1 1 1. a, 3, 4* II *<g> XVI.
3it>3 e. Deferens Deum Achazus , i Deo
deferri* eft. Unde reverfi ad cum Re-
zin Se Pcka , leparatis copiis cum de-
bel arunt , quod conjun&is priiis effice-
re non valuerunt. Tradidit enim Deus
in manum tum regis Syrorum , qui
percurientes eum captivam in Daroaf-
cum abduxerunt ab eo multitudinem
magnam ; tum regis Ifraciis , qui per-
cullit cum petcuflione magna. ( II Cbren,
XXVIII. 3.)
Eodem tempore Rezin Elarham (quam
JucLe recuperavcrar de xdificavcrat rex
Azarias flve Uzzias ; [ II Ref. XI V. a u
Digitized by Google
A T AS' ; _ M(/ND 1 V'
congregationem: qui captivos illos, hu-f
rafign
II. Chron. XXVI. i. ] averrit ad Syro* : ” manilfimc t: alturos, deduxerunt Jcriclum j
qui ibi deinceps habitaverunt. [II. Reg.
XVI. 6.]
Itera ad fratres iplonim. [II. Chron. XX VJ//.)j
c. Edomari pcrculTcrunt Judam , 8c ab-
duxerant captivos: 1'liiliftxi quoque (quos,
l)ci auxilio fretus , tex Uzzus prius do-
muerat; II. Chron. XXVI. 6,7.) ir-
rucrunc in civitates dcprcfli agri & me-
ridianas Judx , Se habitaverunt in cis.
Deprimebat enim Dominus Judam prr.p-
ter Achazum : quia abftraxcrar Judam ,
ut omnino prxvaiicarciur contra Domi-
num.//. ( Chr. XXVIII. 17, i8, i?.]
Accipiens Aclv.z aurum Se argen- Achazo implorante auxilium regum
tum, quod inveniebatur in Domo Do- Aflyrix (fle enim in I. Chron. XXVIII.
mini Se in riiclauiis domus icgix, mi- 11S. pluraliter nominamur 1 numeri enal-
lit ad Tiglath-piiclerum regem Ady- lage utirata , Pfal. C V. ;o. /erem.
tu.- munus : orans , ut e manu rc^is XIX. i. XXV. 11. t. Efd. 1. ji.)
Syria- & Kraelis ipfum fervaret. Lui adversus Pckam alccndcns Tiglath-pile-
ille aufcultans , Damafeum cepit Se in- ler , populum Gileadis five Perar* , Ren-
colas ejus in Kirum deportavit, Syri* heniras videlicet , Gaditos Se dimidia-
verb. regem Rezinem morte aticch. tam tribum Manat Es , abduxit in Cha-
[ II. Reg.Xfl. 7, 8, 9- ] completa prophe- lachum , Chaborem , Haram Se Nc-
tia, tum Elaix , [e. VII. 16. & VIII. 4. lut-gozancrn : deinde , trammiffo Jor-
CT IX. II.] tum Amoti; qui Damaicc- dane , Galilxam occupavit * ejulque
ni regni excidium hoc longe ante ita incolas , cum Naphrhalitis omnibus
puduerat. Immutavi ignem tu demum ( quos clade* i Benhadado priiis ac-
H-iZjiiilit , tjui cenfumet palatia 3cn-ha- cepta reliquos fecerat ) deportavit in
dudt : & confringam vttletn Damafei , AlTyriam. I. Chron. V. 16. & 1 1. Reg.
cxetuddmtfne habitatorem i convalle A- XV. 19. (ex quo, cum f. Reg. XV.
venit, & tenentem fceptrum e domo Ede- 10. comparato, exponendus videtur lo-
cus Efau IX. 1. )
nie i migrabnnttjue populni Syria in AV*
rum , Mt Deminui. [Ama J. 4, J , ] At-
que ita regnum Dairufccnum , Se curo
eo Hamatha ( cujus ut tum maxime flo-
rentis, mentio fit Amet VI. a. ) Se A 'padi,
['/erem. XI. IX. i>. Efai, X. 9. XXXVI.
19. & XXXVII. 11, i}.) in Xexjne
cccptum , ( I. Reg. XI. i}> 14* ) in R*-
Une Anitum e(l : quod per decem ge-
nerationes continuatum fuiile, Nicolaus
Daraalccuus ( apud Joiephum , lib. 7.
Antiquir. cap. 6. ) athruuu Vtd. fupr.
ad annum Mundi 1960.
Profedhts vero Achaz obviam Ti-
glath-pilcfero Damalcmn , ut congratu-
laretur ei de vi&oiia > formam magni
altaris, quod ibi viderat , ad Uriam
facerdotem roitit , ut illi contimilc ex-
trucret tibi Hicrofolyrois. In quo , do-
mum reverfus , facr iticavit ipic ; om-
nia que hoiocaufta populi oflerri man-
davit : altari xneo longius amoto ab
anteriore parte domus , ne cllet inter
fuum altare & domum Domini. ( II.
Reg. XVI.)
HOSEA filius EI*, interferfto Pcki 739
c. Poli quam Achaz fervuro fe effecit-
1« regis Affyrii , ( II, Reg. XVI. 7. cum Rcmaliz filio, regnum invaflt , anno
XVIII. 7. ) Se regnum tuum tributa- io, ex quo Jothara in Juda regnare
rium illi rcddidillct : plus umen de- coepit, ( 11. Reg. XV. jo. ) id eft, quar-
trimenti quam adjumenti ab eo acce- to regni Achazi. Turbis tamen Se (edi-
pit. (II. Chron. XXVIII. 10, 11.] id tionibus intervenientibus rc^no flarim
quod allegoria illa Propheta Acnazo
potiri non poterat. Rcpublica ad Anar-
paulb ant£ ligni ficaverat. Abradet De - chiam quandam , per 9 annorum fpa-
minus novacula mercenaria , rransfiuvia- tiuoi recidente.
li, Rege Affria , pilum capitii & pedanti
etiamquc barbam ipfam confutuet. E[*i.\
VII. 10.] Quare & acceflum extimum,
quo a domo regis ad Templum Domi-
ni ibatur , amovit Achaz , metu regii
J. 7Jferit. Annal. Part prior. Afy-
Digitized by Google
f2 AL i St b
MUNDI
jiffyri* 7 [II. R'>. XVI. iS.] ivi ni-
mirum illius [ ut interpretatur Tremel-
lius ] (ibi metuens ; ne forte per illum
accelliim in regiam irrumperet. Et ta-
men anguftix lux tempore , magi* ac
nugis pergebat ille prxvaricari adversus
Dominum. [ II. Cbr.XXVIII. u.]
Candaulcs [Grxcis, tefte Herodoto,
Myrlilus dirtus > Myrti filius , Heracli-
darum poliremus ] in Lydia regnavit an-
nos 17. [Enftk Cbrtn. ]
Nadius, (ive Nabius ( ) apud Ba-
bylonios regnat» ann. 2. [ Ptolem . in
Rtg. Cunutt. ]
>. hi
Clunzirus <8c Porus , apud Babylonios 11
regiunt, ann. HOSEA , turbis domeftiris cotnpofi- 3984 730
tts , regno tandem potitus eft, anno
( delinente ) 12* Achazi tegis Judx. [ 11.
Rtg.Tiglarh-
XVII.pilelcro
1.1 , five Nino juniori, 3^86 728
poftquim 19 annis ( ut ex Caftore no-
tatum eft ) regnaviflet , fucceflk in
regno Afljrriaco Salmanafar 1 Entttutf-
f*rm in Grxco Tobia didhis ; Sb*lmtn
is ellc videtur , qui Hoftt X . 14, d*.
mum Arbtli ( Darii clade poftcl nobi-
lis ) dicitur die M/r, Arbeliri-
da viddiert , regionem Aflyrix infia
Arpadum. Contra Hofeam qiroquc re-
gem Iiraelis afeendit Salmanafar i fecit-
que cum fervum (ibi & tributarium.
(II.
CM».)Rtg. XVII. 3.)
Sabacon /Bthiops captum in bello 3987 7*7
}»77 c. Achaz , poftremo regni fui anno fi- 1. 16 4
lium Ezekiam principatus fecit con- Roccliorim vivum cremavit , ejufque
fortem : qui inde , i 3 anno (delinente ) loco in i€gypto regnavit ann. 8. ( jifri-
Hofex. regis Ifraclis , 19 annis regna-
vit HieroLlymis. [II. Reg. XVIII. 1,1.]
nm. ]
5x78 *• Jugam* , live II nixus , apud Baby-
lonios regnat, ann. j. [Pttl, Rtg. C*-
b. Quo anno mornrus eft rex Achaz ,
Elaias Philiftxis , partem Judarx ini-
que pollidentibus , ( ut fupri , ad an-
num M. 3264 di&utn } excidium dc-
nunciavit. [Ef*t. XIV, d vtrf. 18. *d
fiii, ] fimilemque calamitatem Moa-
bitis intra tres annos obventuram prxdi-
xit. [E/ii. XV. 1. *d XVI. 14.] de
quorum vaticiniorum complemento, vi-
denda qux ad annum M. 3 xSo. & 3 184.
deinceps annotabuntur.
Mortuus Achaz , fcpulnts eft in civi-
tate Davidis: [II. Rtg. XVI. 10. 1 (ed
non in fcpulchris regum. [ II. Chrtn.
XXVIII. 17.]
e. Patre mortuo, Ezektas jam liber, an-
no primo regni fui , (ad finem vergente )
menie primo ( Abib icil. ) aperuit fores
Domini [quas impiits pater occlufcrat :
II. Cbrvt. XXVIII. 24. } 8c Sacer-
dotibus ac Leviris iplorum (anttificatio-
nem, Templlquc purgationem imperavit.
[ II. Chron. XX IX. 3,4.]
Illi , hoc mandaro animati , m en/is
JE T A S Si Vir» MUNDI K
lud* IfittUt - J ChnAul'
piimi dic primo , ( sifril. al. in ipio
Sabbato) lanciilicavcrunt fe, vcnerunt-
quc fecundum pra-ccptum regis ad pur
ganduni domum Domini ; Sc die o&avc
cjufdcm mentis ( sif/ril, a8. dic item Sab-
bati) ingredi porticum Templi , lanci i-
ficavciunr domum Domini diebus odo :
ita ut die fcitodecimo menlis primi
( A/aii 6 , ferii i. ) ablolverint. ( 1 1.
Cbron. XXIX. 15. . 17.) f
Mane igitur Turgens rex EzeJcias ,
( Mttit 7, ferii jnurdd ) congregavit
prarfedos civitati, 8C afccndir in do-
mum Domini : in qua , cum populo,
per Sacerdotes Sc Levitas multa ucrifi-
cia in altari Domini magna cum lxricia «
obtulit. ( 11. Cbron. XXIX. lo,~j 6. )
Quia vcr6 Pafcha celebrari non po-
terat tempore eodem quo conventu»
fuerat habitus Sc purgatio inditura >
( quum Sacerdotes non (an&ificailcnt
le ad lultkicntem numerum , & popu-
lus non congrcgaflct fe Hicrolol lymam )
ex lege Nmner. IX. IO , 11. indidum cll
Pafcha in menfem fecundum. Bdido
igitur promulgato per totum IlraeJcm a
Bccrshcba Dancm ufque , non fudxi
loiuin fed etiam ex tribubus Ashcris,
Mana/Gs Sc Zebulunis nonnulli ( tcli-
quis Uiaclitis invitationem det idem i*
bjs ) Hicrofolynum congregati lunt.
Ubi , idoloUrticis alraribus & aris thu-
rariis prius amotis atque in Kidionis
torrentem projedtis , jugularunt Pafcha
14 dic mcnfts 1, ( Junii 3 , ftrii 1.) de-
inde fclhim azymotttm celebrabant fep-
tem diebus, offerentes facrificia eucha
rillica Sc confitentes Deo majorum iuo-
rura : quibus ( ad tclhndum gratum ct ga
Deum animum ) & alios Icptem dies
addixerunt i quos celebrarunt cum l*ti-
tia. ( 11. Cbren. XXX. lj. )
Quum autem abiolviilcnt omnia illa
egrclti funt omnes Ifraclitx qui ptarfen-
tes fiicrant ( lub finem menti» 1. ) pe:
civitates Judx : Sc fiegemnt llaruas , &
fuccidcrunt lucos, delbuxcruntquccx
cella ac altaria £ toto Juda Bc Bcnjamine ,
etiam per E hraimum 8c Manallcm.usqiii
dum abfolvillcm. Deinde reverli funt om
nes Ifraclitsr.quifque in potreffiOMCm fuam
per civitates uias. ( 11. Chron. XXXI. !•;
Ezckias verb contudit etiam lcrpen
tem arneum quem fecerat Moles ( Num.
XXI. 9.) ci> quod ufque ad dies
illos lf-
raclitx adolcrcnt ei t Sc per diminutio-
nem ac contemptum Nechusht*n , quali
tutulum, vocavit. (Xl. Urg. XVI11. 4. )
Idcmquc Sacerdotes ac Levitas in (uis
muneribus & diftributionibus relkituens ,
dc cibario eorum profpcxit i revocata
primitiarum decimaruraquc lege. (II.
Cbrm. XXXI. ) Unde ,
X J
Menfc tento primitix Sc decimx
deferri , Sc apud Sacerdotes acervat im
deponi , cerptx funt. ( II. Cbren. XXX/.
J»79
4. Menfc ftftimo ( quo collc&a fni-
dbium tocius anni abfolvitur . Exed.
XXIII. l«.) oblatio primitiarum &
G ii) Hofea
decima-
Digitized by Google
ALT A S MUNDI V. fcnudi <c Cium
lu|iaac. C .
decimatum abfoluta eft. { IbtdK) iifquc d^
\S4
I(tribuendis curatores ab Ezckia prarfedi
Tunr. (ll.Orn.XXXJ.) . , ,
] ; I 6 [ Hofca, communicaro cum Sae rege
ALgypti conlilio , annuum quod mitte- 19 8p. 7*5
re (olebat ttibiuum Salmanafaro recu-
tavir. (II. Xeg. XVII. 4. ) qui Seus ve)
( ut eum appellat Hieronymus ) non
alius elfc videtur quam Sabacen A-diiops,
1 j. >€eypriorum dynafti* , quem Aithio-
p:im mille retulit Manctho , ptimus
(dequo iupri, ad ann. Per. Jul. »987. )
Unde , •,.'lirh opt!>tu conftrdcratum Ho-
(cam (Jhryioltomus , ( in Johann. Iioiril.
o. j Se rejff» t/Ethiepum, qui tum ts£f)p-
um dtintbat , ia amxili.m cum accer/i-
vijje , libro t lacrz lliftoriz narrat
Severus Sulpicius.
Stlmanalar , comperta Hofca: con-
ji8o fpuatione , primum quidem Moabi-
tarum agrum occupavit, ( ne quid
tergo relinqueret quod fibi damno
fum ellct aur copiis fuis : } duabus fum-
mis illius civitatibus, Are 8c Kii-harc-
leth, cxcilts } juxta Elai* vaticinium ,1
anno ante eventum tento prxdidum.
( Efti. XVI. vtrf 1. '7 ait. cum nmu Tre-
nullii.) Deinde rorum iegnum Jfracliti-
cum pervalk : Se afeendeus contra Sa-
mariam , anno 4 Ezckia: Se 7 Hofez
(utroque incuntc ) obledit eam tribus
annis. ( U.Rq. XVI l. 4, 5-& XVIII.9.)
Sub finem anni tertii oblidionis , reg-
43*8? Mardocempadus in Babylonii regna- nique Ezckix luti Se Hofex noni .
re coepit , poft initium Nabonafan an- Samariam cepit Salmanafar : Se depor-
nis 16, poft exitum in ut ex Ptolc- tavit Ifr-icliras in dicionem fuam 1 col-
m*i Regum Canone intclligitnus. Ab locavitque in Chalaco , Chabore ,
Eftia nprophe ta Meradac Baladan filius
BaUda nominatur : ( Efai . XXXIX. Mehar-gozme , ( quo Perae* incolas
(ive duas iribus Se dimidiam trans Jor-
I. ) utpotc Btlefit , live Nabanafari , vel
filius vel ( notiflimo Hcbraismo ) nepo?. danem , prius tranftulerat TigLth-pilc-
fer t { I. Cbren. V, 16. J Se in civitati-
ejus primo Lunam xus
Anno notat Babylone defe-
ciflc idem Ptolcm ( libro 4 ous Mediae. (II. Xtf. XVII. 6. & XVIII.
to, it. ) Atxfzia enim, quae ante regiam
magne Syntaxeos , cap. 6 . ) anno 17
Nabonafari, die 19 Thoth neniis aCgyp- (jotcllarem DcjoCt traditam apud Me-
ldos obtinuit , opportunitatem AlTyrit
tiaci; fub finem videlicet diri 19. noftri miniftraverac ad civitates eorum occu-
Martii , horis duabus cum dimidio ante
mediam nodem. pandas. Unde Tobit , live Tohias lc-|
nior, qui lc hoc tempore , cum Annii
jxoic Se Tobta filio Se contribulibus
live annona
ruis Naphlhalici! in regionem AiTytiorum abJuChim , & SalmaiufatH obfonatoicm
curatorem conftirutnm ibi fiiiile dicit , in Mediam profctlfaim lc fuillc addit , Sc in piimaiia
argenti ra.
ejua ci virate Riget apud Gabelnm ( agnatum fimm, & c deporutii unum) decem
lenta depofuifle. Atque hic lino fuit regni litaclitici i pollquam a)4 anrns ftctilTet,
i regno Judx lejundum.
d.
jz84 t Anna i Mardocempadi, Coe Metodaei , altera Lunari! Eclipfis Babylone confpct2a eft an-
no Nabonafari aS mvnjlt Tliotb die iS, media notie t ineunrc videlicet Mattn Joi.ani die ?,
die tncnfi. 1991
fcria 7, & poli diei 17«, cum boril 20 & dimidia , Ediplii Lnnn tettiat l(
!, fer. t. tribui liorii & dimidia ante mediam no-
Phantrnorh , fub finem 1 dici Septembri
?i8j dem. {ptilem. lib. 4. m.fns Sjnr.i.v. t.p- 6, & 7- ) ,
Sevechus Airhiops , Sabaconis filius , in dEgypto regnat ann. 14. ( Afritan. ) Videtur Se-
rbos dic Vulcani laccrdos: de quo Herodotus , libro x. cap. 14*»
co|
Candaulcs, uxorem farcllili lito Gygi Dafcyli filio immodritt foedandam exhibens, ab
fi86 led fimul etiam cum
(ipsa tuore ad id incitante ) obtruncatus eft : qui ejus non uxore lolwn,
ca regno Lydiaco deinde potitus eft. Cujus rei meminit Archilochus Parius, qui per idem tem-
:
pus luit, in iambo trimetro. Iu ab Heraclidis Lvdorum regnum ad Mcrmnadxs clt translatum
in quotum familia per annos 170 manlit ; cx quibus 3 S in regno exegit ip(c Gyges. ( Hertdtt. i 996
lib. 1. ) Servilis etim conditionis fuifle , illa Crcefi abnepotis imitus verba apud Xenophontem
( Inrtirur. Cyri lib. 7. ) arguunt. i^> npybm* d*** «k (iam^aria apa -n fiaaAm j
Digitized by Google
sE T A S
ftfifeJi
MUNDI
ce «ranl
V.
'Anno jAiim.ttl-
lulunr, ICfc/iilii.
.
V) M&V jlpU* b Exmajonbm mete tum qui primm regno potum e/t , *»k,0 j„nHl o~ r tinum
/r
C 7 lAmattm ejje confecunon. Et regiarum pecudum pallorem fuilic , in iibro i. dc Repti-
plica , alhtnut Plato. Ejus nomen ia Oricntaliurii dialcria Ju , Cug vel Co* , dichun failft
vidctiK.
|l87 Gyges , regnum adeptus , Delphos donaria non pauca mtfir , arma Mileto & Smytnx in-
tulit , urtvrmquc Colophonem vi cepit. [ H eradat, /it. i. rap. 14.]
Elulxus Tyriorum rex deficientes Gitrxos , cum clalle cb profectus , fub imperium fuum
rctraxir. Contra lios milio exercitu , Salrnanafar A (Tyriorum rex Phrcnicen rotam invaiit : fari i
deinde pace , cum copiis domum reverftis cft. Paulo poit , Sidon Se Ace ( Ptolemais polita
appellata ) Se Palxtyrus , cum multis urbibus aliis , i Tyriis ad AlTyriorum regem defe-
cerunt. Et ciim foli Tyrii facere ejus imperata detrctffcircnr , reverda cft contra cos ; l*lur-
nicibus naves 86 { vel 70 : itt apud Rulinum legitur ) illi exhibentibus Se remiges oriin-
gentos. Quibus occurrentes Tyrii cum duodecim navibus , disjecti hollili clade , quingen-
tos cx ca captivos abduxerunt : quo facinore non mediocrem rei navalis gloriam libi compa-
raverunt. Reverrens autem rex A [Tyrius , cuflodcs ad fluvium Se aqux durius dilpofait , qui
aquari Tyrios prohiberent : quod tum per continuos quinque annos heret , coarii (unt riToflis
puteis imlc Ic luflenrare. Hxc Menander Ephclius in fiiis Chronicis, cx Tyriorum annalibus in
Graecam linguam translatis 1 i Jofcpho lib. I X. Antiq. cap. ujr. citatus ; ubi , pro EluDo ,
in Rufino vetere Latino interprete Hjlyjlus legitur : unde Scaligero rex ille Tyrioium
EJifdus dirius fuifle videtur < cui rumen in eo non allcntior , qubd Cyprios i Menandro
hic vocari allcrit : cum rrityi-r nomine Cuti frve Gothi incolas , ille potiris intellexerit i ea ap-
pellatione infacris literis laris notos. ^ II Sam. X V. 18. tir XXI, 19. cillat. cum I Sum.XVJl.
4. ] Quos etiam , iplim hujus Elulxi live Elifxi tempore, ab Ezckia rege Judx Tubarios politi
fuillc, cx Jofcpho colUgi polle viderur : qui cura Palxflinx bellum intlllilTc , & parta vi durii
omnes eorum urbes 1 Gitta ulque Gazam lux ditioni adjeriflc (cribit- ( libri Antlquit. IX. cap.
pcnultimo. ) Sicut percultos ab eo fuillc Philiftxos , ulque Gazain Se terminos ejus , cx ( ll.
Reg. XVIIL 8. ) extra omnem politum cft conrrovcrliam. Advcrlus Yyrios veri» , opibus 8c
fucceflibus fui* hoc tempore fnfolcfccntcs , edita cft prophetia Elaix XXI II. 1.
Poftquam vero mortuus cft Salrnanafar , regnavit filius ejus Scnachcribus pro eo. [7 obt.I.
18.] quem Hetodotirs, libro 2. Se Arabum Se Afyriorum regem appellat : forte qubd AlTyrii,
cum Perca live tcrrl Gilcadis , Se Hamatlu live Iturea , contiguam etiam Arabiam vel Petrxam
vclDefcrtam tunc pollidcTcnr. Ivvam cc ni live Avamt quam vel 1 (e vel a majoribus liiis
Tubariam fuillc Scnacherjbuj jariitat , [ II. Rt(. XVIII. 54. XIX. 1$. er E fu. XXXVII. ij. j
regionem Arabix Delens fuillc , Fr. Junius allcrit. f in II. Ren. XVII. 24.] Et Efaias prophe-
ta , calamitatem quam fub Salmanalarc Moabir.c paliuri edent ( dc qua fuprl, ad anu. hf. $17$.
St }i$o. ) prxdicens j quxcnnquc illi rccondidilfcnt , ca in vallem Arabum A iTyrios exportatu-
ros fuillc denunrfar. Bcrofus in Chaldaica fua biftoria [apud Jolcplmm, lib. X. c. I. ) 8e apud
AJfjrios regnaviile , Senaeheribum fcriplit , Se totam A Jiam atque vApyptwn bello infcftjvilfc.
Toto vero triennio gcftum ab eo Fuillc bellum Asgyptucum , & cum 'eo cotijunriiun Palxfti-
num , cx EfaU cap. XX. colligimus : in quo Propheta , depolito cilicio ( i. vcftimcnro fuo
Prophetico yillofo , ut Zachar. XIII. 4*) * lumbis fuis. Se calceamento dc pede fuo, iu nu-
datus & di (calceatus triennio incedere julliis eft ; in fignttm er ojlcntnm ryirra ^gyptios er
contra lAEthiopas qubd eo rcrojKiris fpatio confcrio, limijcm in modum fuperiore vcltimcnto
nudati & di (calceati in captivitatem abducerentur a rege AlTyrix. Quod quidem mandaturo
Efaias accepilTc dicitur , anno quo Tartban, mittente eum Sargone rege AJJyrit , oppufnavit Asb-
dodum c7 cepu eam. [E/ai. XX. l.J Ubi per Sargenem intclligcndus cll ipfc Senaeberd-us ;
inter cujus etiam duces , Tartanem , [ II. Rtg. XVIII. 17. ] immetatum legimus : per Aibdo-
dum celebris illa Atottu , urbs Philiftxorum i quos ab Ezckia fubjugatos hiille cx \ II. Ree.
XVIII. 8.] Se Jofcpho fupri audivimus.
Quum autem jugum regis AlTyrix cxcufliiTct Ezckias, quod parer Achaz receperat , Se fervire
illi rccufallet ; ( II. Reg. XVII. 7. ) anno ejufdem 14 , ( ad nnem vergente ) acnachciibus re-
gnum Judx invadens , contra civitates ejus munitas callra pofuit , Se carum non paticas occu-
pavit.E/ai.
[ XXXVI. 1. II Reg. XVIII. 1 j. II Cbron. XXXII. 1.] Et cum de Hicrofolyma
quoque oppugnanda cogitare cum Ezckias animadverteret , inito cum dynaftis fuis conlilio , obtu-
randos curavit omnes fontes qui erant extra civitatem , Se alveum aqux Gichonis fuperiorem
inundantem per medium regionis : deinde totum murum illum fub Amalia a Joafo rege Ilraclis
perruptum, Se foris murum alterum extruxit , Se confirmavit munitionem domus Davidis ; para-
vitque miftilia copiosi Se fcuu. Et impofuit prxfcrios militares populo : congregat ifque cis ad
fc in plateam portx civitatis , graviflima oratione , advcrlus metum regis Alfyrix Se exercitus
ejus illos confirmavit: [II. Cbron. XXXII. 2,— 8, Jo.]
Dichus illis, Ezckias cx Icthali ulcere decumbens, poli mortem priiispcr Efaiam propheram
illi denunciatam , falis ad Deum precibus (anitatem & prorogationem regni in quindecim annos ob-
tinuit.E/ai.
( XXXVIII. l,-j, at. II Reg. XX. 1,-7. II Cbron. XXXI/. 24. ) Unde feriptam i
fc oden ille edidit: in qua primiim xgritudinem 8e pertuibarionem animi fui in morbo oratio-
nemque ad Deum exponit ; deinde beneficium acceptum narrat , poftrcmb fidem in Deum profi-
tetur Segratias ei immortales fpondet. [E/ai. XXXVIII. 9,-20.] In facra quidem Scriptura
poft Scnacheribi exdem hilloria hxc proponitur : fcd generali tantiim temporis notatione adie-
ria ; In illie diebus; nam ante mortem illius eam contigillc , verba illa evincunt : Addam dielm
tui' quindecim annos j & e manu regis Aj/yria eripiam te (*r civitatem hanc , prottgdmqut civi-
tatem hanc. [E/ai. XXXVI 1 1. j ,6. // Reg. XX. 6. ] Qubd li cx 29 annis , quibus regnavit
Ezckias,
JETAS MUNDI V
-£zeltias > fubducwnus iftos i f : in fine m.u' regni ejus i+ faihun lioc foillc compcriemus.
Siniutm vero falutis recuperamlx Eze'-.ix pofhilawi i Deo i tdulruni , fiiic mirabilis illa um-
brx .Solari* in gradibus Acha/i reductio: de qua in FfitL XXXVIII. 8. legimus. Ectt ego
reverti faciam umbram linearum , fer quam dtfccnder*t in horotog io Achax. in Sole, retrarium
decem lineor. Et rtverfus rf Sol decem lintu ner gradu t qmt dtfcenderm . Ita enim vertit Hie-
ronymus: Hcbixam voccra /pkpt». <lua® Jonathan Ctuldxus parapluaftcs |rpp-*3it lapidem
h.r..rum interpretatus eft , per /ineat Sc horologium reddens. In commeor arto umeo ad hunc
locuin, Hebraici gradus hancri notat: quod etiam in [II Reg. XX. 9.] lic cxprcfTit. Vis ut,
ufcend.il Umbra decem finen , an hi revertatur totidem gtadib mi f Neque ncgligcnda eft , hi ice |
longp antiquior , interpretatio Graea, qu.c bA/sCt & vecibus hic ufurparis , non
.litus quam fcalarum an Achazo cx tinctarum gradus in hiftoria hac accipiendos die innuit ;
quuifi anre captivitatem Babylonicam horarum ufiim apud Hcbrxos receptum fuille , offendi
non polfit : & Gnomonis horam inventionem polfciioribtis Grxcis, Anaximandro vel Anaxi-
meni, (u c ad annum Mundi 5457. poftea videbitur ] attribuant alii j quod tamen a Babyloniis
illos accenitle , confirmat I levodoti ille locus , libra 1. cap. 109. fle'/#» , xi, ytdusut , *, ra Jit**
Am fjifrtu ■? , nasi B i fffcm*. Polum, cr gnomonem , & duodecim diri fanes, d
Baby/omii (irati didicerunt.
Ad Soiis autem rcgrdVum quod attinet: [Efat. XXXVIII. 8. Ecclefiafiic. XLVIlI. 16.]
quemadmodum ad preces Jofuz Sole ftatue, limul etiam Luna ftetillc dicitur; [ jofu.X. 1 i,
15.] ita hic 8c Lunam & reliquam caleitcm machinam una cum Sole retroactam die appa.
rcr, tantumque nniti dctra&um , quantum dici fiiit additum. Licet enim io partibus n» n/*!*-
/xi^su live diei civilis anomalia cauterii admiranda : in tamen divina providentia eam fuille tem-
peraram, tlt confhns flt itbi perperui» limiUs corlcftium corporum motus nullum inde detri-
mentum caperet, tres illa: Lunares Eclipfcs ex Prolcmxo a nobis paulo fqpcrifa propofitx fidem
faciunt ; quarum calculus , i noftris Temporibus retro fuppurattK , idem nobis tempus exhibet
quod i Chaldxis fuerat annotatum , perinde ac fi nullus cjmmodi ictrogradus Solis morus om-
nino uitervcnilTet.
J Ineunte Ezckix anno regni ( jam cum vita redintegrati ) t j*, Merodac five Berodac Bala-
dan, filius Baladants , rex Babylonix legatos ad eum cum muneribus mi fit , ut de prodigio
illo ( Solis regrclTu) inquirerent , quod fuerat in terra. Quibus cum fuperbe the lautos (uos
oftentaret Ezckias : de finura deportatione Babylonica ira eum Deus per E&iam prxmomiit.
|Et ce dies venturi Junt , quibus deportabitur quit quid ejl domi tua, & quod recondiderunt ma-
I y>ret tui ufque in diem hunc , i» Babyloniam non relinquetur quicquam, au Dominus. De filio-
[ruro quoque, quum nondum filium natum ille haberet , captivitate fimi liter adjiciens. De filiis
etiam tuis qui prodibunt ex te , quos gtnuurm et , affument ; ut ftnt eunuchi ( vel aulici) in pa-
\latio regit Babylonia. [Efai. XXXIX- II Rtg. XX. Ii,— 1$. ] Sed quum fir deprdlilli-t Ezckias
jpro elatione animi Itu' , iple fle habitatores Hicrololymorum ; non obvenit cis fervens ira Do-
mini diebus Ezekix. [ II Chron. XXXII. ij, i<?, ji.]
I Mica quoque Morafthires temporibus Ezekix populo prophetabat; Sionem ut agrum aran-
dam, & Hierofolyma ut acervos abitura , & montem ipfiui domiti Domini in excel/a filvofa. Sed
Ircx Ezechias Sc totus populus Judx , reveritus Dominum , faciem eju* deprecatus eft: poeni-
tuitqtic Dominum illius mali quod elocutus fuerat contra cos. [Mica. IIl.iu per. XXVI. 18,19.)
Aftacum in Bythinii* i Megarenfibus fiiifle conditam , ineunte Olympiade XVII. rtfcrt 4°o*
Memnon , ( in Bibliotheca Photii , pag. ) 74*)
Scnachcribum cum nugnis copiis invajilfe j£gyptum , fle curo rege Scrbonc Vulcani Sacer-
dote (homine ignavifliroo , & ob pietatem vel impiam fupcrllitioncm potids erga Deaftrum
fuum tanrum celebri) bellum ibi gcflilic; libro t. hiftoriarum fuarum , cap. 141, narrat
Herodotus : ubi fle imaginem illius lapideam in templo Vulcani luo adhuc tempore confpcOam
fuifte addit , manu murem tenentem , atque hxc per litcras dicentem ; Jn me quit in ruent ,
piat tfio. Quod hicroglyphitum in gentis fle in ordinis quoque lui honorem dEgyptii hicrophan-
rx ita fum interpretati : ac fi pietate (iia fle precibus ad Deum fuum fulis Scrho , Rex idem fle
Siccrdos , Hoc confecums fiiilfcc ; ut Pcluhi, in ip(o iEgypti ingrclfu , habenas fle fcutorum
lora inimici exercitus muribus no&e exedentibus , poftc;a dic armis exuti fugere omnes coa^Ii
fuerint , pl-Jiibus fiiorum amiflis. Quicquid vero Pclufii contigerit ; ad partes jEgypti interio-
res permitie Allyrios , & carptis am inde multitudinem fecum abduxillc-, firmior fermo Pro-
pheticus nos edocet.
In hac expeditione peradhim fuille exiftimamus , quod de No , potenti (limi 8c munitifiinu
: Atgypti Civitate , Nahumi c. III to legimus. Etiam hac deportatum fuit, abivit in captivitatem,
etiam parvuli epa allififunt in capite omnium vicorum : & fuper honorat ot ejus projecerunt fortem ;
;denique 0 nnes magnates ejut vinui fuerunt compedibus.
V In teli pia quoque ALgypto iimi liter completum eft , quod fignoanre triennium dato Efaia 4004
cap. XX. 4. denunciatum fuerat. Abducet rex Affyria captivam multitudinem tALgyfi iorum , &
deportandam turbam %/Ethiofum puero/tm & fenum , nudam & difcalceatam . Neque videmus,
1 ’ t .1 C. C j r .:i Ci r.
quare ad Judxos non fit teferendum , quod in duobus fcqucntibus vcrfibus fubjicitur. Et porter-
refafli erubefeent , ab t/£tbiopibus expeSatione fua , & ab tAcgypriit gloriatione fua. Et dicet in -
\colarigionis hujus tempore illo; Ecce , ita habet expellat io nojtra quo confugiebamus ad auxilium,
ut eriperemur 'a conffetlu regit Affyria 1 & quomodo evaderemus nos f Neque enim omnino
fine cuifa ca de te ita cos commonefaciendos fuille putavit legatus AfTyiius. Nunc , ecce fidu-
ciam tuam habueris in fapione arundinis iftius quaffata , tn v£gypto ; quo fi qutt innixus fuerit ,
intrans volam ejus perforabit ta-n : ita efl Pharso rex ts&lpti omnibut fiduciam haber-ibu’ in
Digitized by Google
Aiiik» s£ T A S MUNDI V. rf&VS
p/e. [II Regi xrm. 11. ],Nam ac eandem limilitudiucm de Aegyptiis &doino Kraclis ah ipfij
!)co ulurpitam , in Ezcchiclc ; [r. XXIX. (t, 7- ] & mulca adversus vanam Judxorura in /Egyp-
aacis auxiliis confidendam , in Elaia [ cap. XXX. & XXXI, j prolaca legimus ; atque inter alia,
loc quoque. F.rit vobis robur Pharaonn pudori , & receptus ifle in umbram tAsgypei ignominia*
\fam rsEtf ptii in vanum & inaniter adjuvabunt : idcirco proclamo de hoc ; Robur eorum efi ,
ut maneant domi. [F.fii. XXX. t, 7- ]
Senacheribus ( ex /figypto in Palxftinam rcvcrlus ) Lacishum obfcdit, Se totus dotninarut ejus
cum ipfo. [II Chron. XXXII. 9.] Ezcchias Lacisliurn ad cum mittens, redimendx pacis gratia,
iretio cum illo pacilcuur. Unde , excudis rhriauris tum filis { quibus prius tanropcre fc cxrulc-
at ) tum domus Domini, joo talenta argenti Se } o auri pendit regi Anyri*. Qui, accepta pe
amia, non lians promi flts , Tartanem , (qui Azotum cepit) Rabfariliim & Rabshakcm , cum
iturocrolu copiis, Lacisho mifit Hicrololymam. (II Reg. XVIII. 14,-17.]
Venientes illi Hicrofolymam , fubftircriint ad aquxJu Itum pilcina* fiipcrioris , qui cfl in
aggere agri fiillonis : quiimquc inclamaficnt Regem , cgrdfiis cd ad cos Eliakim filius Hitkix ,
qui pixcrac domui , Se Shcbna feriba , 8c Joach filius Alaphi a memoria. Quibus Urbem
radere renuentibus , Rabshakcs , Ezekiam frudi i Deo confidere , fc vero non line Dei nuru
arma (umpfille , clamitat : mtildfquc Deum lliaclis Se Ezekiam (ervum ejus contumeliis alli-
ciens, populum ad defedionen» fbliickat Qua; & proclamabant voce magna Judaice populo
-licrofolymitano qui erat fuper murum , ad metum incudendum cis & ad turbandum cos i ut
caperent civitatem. [Efai. XXXVI. II Reg. XVIII. a verf. i^. ad fin. II Chron. XXXII. 9,— 1 S. ]
Ezckias , hrc refcifccns, laceraris vefiimentis & induro cilicio domum Dei ingteditur : fimul-
qne cum Eliakimo & Shcbna leniores Sacerdotum tc&os ciliciis ad Elaiam mittit, ut Deum
jac de re confideret Se precibus follicirarct. Qui illum conlolatus ; Afiyrix regem , audito tu-
more , rcvcriiirum in terram luam prxdixic , ibique gladio occubirurum. Quod & rei even-
tus mox comprobavit. [Efai. XXXVII. 1,-7. II Reg. XIX, 1,-7.]
Rabshakcs , re infeda , ad Senacheribura reverfus , cum rclida Lacisho Libnara oppugnan-
tem invenit. [ Efai. XXXI' II. 8. II Reg. XIX. 8. ]
Tithaka rex /Echiopix , non quidem Aigypturn Se Syriam infefiavit , (ut fine omni funda-
mento Scaligcr pronuntiavit i in notis Eulcbianis , pag. yz» & Canonib. Ifagogicis, pay. 511.)
(cd Aigyptiis potius Se Judxis auxiliares copias mifit. Proccflifle enim cum, ut pugnaret contra
Scnaclieribum , Scriptura indicar. [Efai. XXXVII. 9. 11 Reg. XIX. 9.] Hunc Strabo (libro
I. Se XV. ) 'fearkonetn is£tbiopem vocat : atque in Europam progrcrtiim , ad columnas Hercu-
lis acccfiillc , ex Megadhenc rerum Indicarum feriptore, refcit.
Saucheribus , rumore de adventu Tirhakx audito , Libna moturus, minatorias & blalphc-
tnas liccras ad Ezekiam mittit : de Deo Hlerofoly inorum locutus , ut de diis populontm terrx,
opere manuum hominis. Quas in templo coram Douiino explicans Ezckias , auxilium ejus con-
tra A(Tyrium fufis precibus implorat. Rcfponfura deinde per ECiiam accipit : Deum civitatem
clle protedunun , neque obfemirum eam efle regero A (Tyria: , (cd via qua venerat , eadem re-
vertiminiElai.
.[ XXXVII. 9,-3 J. » Xeg. XIX. 9,-34. H Chron. XXXII. 17, 19, IO. ]
Eadem vero node fub quam lu:C Hicrololyinis ada fime ( paucis vetb diebus poli partam
contra ALthiopes vi Floriam ; quam nunc contigillc ex Efaix XV11I. Se XX. capite nonnulli
colligunt : ) mittens Deus angelum , cxicidit omnem valentem robore Se antcccllbrcm ac prin-
cipem in caftris regis AlTyrix : 8e quum (itrrcxificnt ra.inU , inventa lime centies octogies quin-
quies mille cadavera mortuorum. Unde , cum pudotc vultus , rcvcrlus Scnachcribus in tertam
luam, confcdit Nineves. Ubi fuit, ipfo fc incurvante iu xde Nifroci Dei (ui , Adramclcch&
Slurczcr percuderunt cuin gladio. Ipfi vero proripuerunt (e in terram Ararati vel Armenix : 8e re-
gnavit Efar-chaddon filius ejus pro eo. [Efai. xXX^II. i<>, 37, 38. 11 Reg. XIX. 33, 36, 3.7.
II Chron. XXXII. xi. ] Qux ab Elaia prxnunciara fiierunt omnia, cap. XXXVII. 8e XXXI. 8,
9. etiam t ne quibuldam placer.
In primo capite libri Tobix , ad hanc lufiorix partem pertinentia leguntur illa. Scnachcri-
bum, ciim reverfus fuificc fugiens ex Judxa, odio habentem Ifraclitas , multos eorum occidif-
fc. Tobitum , five Tobiam leniorem , corpora exforum furtim abrepta fcpcliville : 8e ob hoc a
Ninevitarnm quodam Regi delatum , alii» ii- reccpific Se abditum aliquandiu latuillc. Raptas
interim omnes illius faculratcs fuific : nihil illi relido , prxtcr Annam uxorem & Tobiam filium
filum. Poli dies 43 (vel, anrc dies yy. ut habetur in Grxeo ) occilum fuific Scnachetibum a
filiis fuis : iifquc in montes Ararati fugientibus , in regno fuccefiiirc filium ejus Efarcluddonem
perperam ibi in exemplaribus Achirdon vel Sarcbeion nomirurum. Novum denique regem om-
nibus rationibus patris fui , St toti procurationi , Achiacharum prxfccillc , filium Hananccliv
fratris Tobiti : ira ut non procurator loltim ille elice & rationarius , (cd etiam i poculis , St ab
annulo , 8e fecundus a rege.
Ezcchias ex Hcphziba filium ManalTem fitfcepit: poli vitam propagatam tribus, ante mortem
duodecim annis. [II Reg. XXI. 1. II Chron. XXXIII. 1. ]
Quum Medi hucufquc fine rege fuilTcnt , Se ( Dcjocc litigantium conrrovcrfias judicare ampliu
rgculantc ) rapinx & (celera paiTim invaluilTcnc ; incommoda tandem lcnticntcs ( inte
que non minimum illud fuit , quod hac occafionc arrepti non paucas ipiorum urbes recujKravillcn
Atlyrii; utpag. 54, ad annutu Mundi 3x83 jam monuimus ) De jocis imperio (e fubjeceiunt; anni /1
ante Cyri initium iyo.ut in lib.i author eft Herodotus: quem (relido Ctefia) fecuti etiam hic fim
Dionylius Halicarna (larus & Appianus Alexandrinus, in Romanarum fuanim Hilloriarum exordia
s1
Apud Diodorum Siculiun in libro Bibliothccx 1* lapfu vel pm/a* vel Cyaxar
pro Dejocit nomine pofito ; ii Medis elcdus Rex ille fiiilfc dicitur circa annum 1 Ol.mpiad
I. Vflerii Anna J. Pars prior. H XVII.'
Digitizfid by Go.ojffi'
— «tf-
iE^iL
JE A TCyriAS MUN~D
nimirum exordio, quod ex
/, V ■
«Ite ftntenm in Olympiadi. LV. I
Mttan' ind^t anni Periodi Juliana,
.nscio, &_ann, penod. Julun^oot
primi Medorum tegi, annus ab armi ,. Otympiad» XVII
eamqu e Ibbfeeuri jeka.ooe . ^Sne» anm
medio, deducendo, relinqmtur i dei, beratione rora,
, epodum rede ciTc conftuutam , Imgulo-
.i ciufdem Olympiadi. oeraiU. Quam Medici impen
Solari Ecltpfi qu* Cvaxa.is lempore contigi,
rum Regum a-mpora, ai!Herodoto alfignata , cum
a) comparata , deroonllrabunt.
( Id annum Mundi )4ol deinceps conuucmorand medius ,& eorum qm poft adb Salomonia
u lubilecus dccimut quimus : reliquorum omnium
liberarmn.a una recenmm mem,0,,^,
5 Templi encarnia cclebmri funtlxtiLu. , tum ob tam* fubremta , adeo
rum ob omnimodam & Regis St popul i prolperitarem . qua- eam ft*,m aeftree,
mam , St r«prc .,ofa s Eeekt
■a. multi afferrent munera Domino Hicrolob
datus m toto onere fuo. [ 1 I Chr£.
elam. erat ante oculo, omnirnn gentium poiled , & fecun
unde-
liberarum ita agebat & moderabatur Deus
XXXU. i?, 17, $ o. 1 Populum denique Judx frudu m profe rret fu-
tadicatetnt mfane &
qiuque, ut { fecundum ipVte ptomiifcem ) rntfo }2. ) Eflqu c hujus Jubila ri conlid cra 10 nccclT a-
ierne ( II Ckron XXXII. 21. Efui. XXXVll Jl, Ezckix datu Comed etis koc urtn.
x fuper
divinfbonte ioriumanno
a o!di
Limcr,ru» Aa* -wps renut : unno vero terno ferite & mente , uc
ZT' w [EfU. XXXVll .O .//Aes. X,X. „.] Supcrio-
vel occupata [ ,utta conmuuat.onem ,
Vis enim anni meifc ab hollibn. in regione gtalfantAu.
17- ] vel conculcata & deraibu , i Ipon-
Uvi,. XX n. i6.Dw.XXrill.il. Jn.m.r.
m etat necelTe. Hoc deinde anno,
te getminantibut vito, fd>i comparare epulu
mcietc: cum alii., nullo mtervenieme an-
impediente neque tecte illi pcrmillum erat neque
Alfynotum fttage per Angelum ed,-
no Sabbuto , m, i, mute hoc fieret nihil oblbrct i quum ,
«e abhoitibus metuomm liberat, , A 1 Jn-
ta. bellum jam finitum elfet. Anno vc.b fequente, it. -. ,
balani religione lolutil . 1'ecuri 8t impune agriculturam exeteete licu t, fuc- 4ooj
,t annos m Babylon ia regmUTc
*. Mardoccmpado , live Meiodaco Baladani , poftquam
cede,,. Aikianus , ( anno Nabonafari to) regnavit anni. J. [**("? ■" C‘T~\ .1 . ..
[Eifcb. Chron. ] vel pottUS colonia
Palion (inora Hcltcfponti juxta LMnpfaCHm) conditur.
cb deducit, i Miletus Sc Erythraris, inflanratur. . ,
adi. XVIII ( qu* hoc airno adb eil) EcbatanaPerfici cor- .ocC
taetS Dejoccs rex Medorum , anno I Olympi Vi a, vdetme iiu , i Ctefii m s
diditi ut in GrxcoEufcbii Chronico ltgimns. E, , Err*
appellatur. Ho,u. (^I/ eni« defcriKm ,n tap.
(S.cphsnoByzaniino rcfeicntc) a futile dictur i licut a Dr-
xrad. Medor um tege condit
libri ludi.br habemt : ubi ab adepte
nto efl, utroque lUo manne unum &
,x, , in Herodoto St feriptoribus aliis. Qn°<* atgume
Mundi J448. erunt dicenda.
eundem rc^cm ddknari : de quo plura, ad annum
regnat ann. x8. 4oos
CU Taracus°e£thiojn ( lupii ad antium M. ,254- Tiihaka dito ) m ALgypto
filit. [M. Aej. Cmn. J 4010
, ,00 [ Ibft Asianum , apud Babylonios biennii Interregnum [M .] 4011
tpgnum obnnuit , ann. J.
j]01 BelibiB [al. Bclithus, & Belete] Baliylomornm
’ , Aptonadins apud eoliicm regnat , aim. 6. [M-]
Od e. Ezckiam fepeiiente. in lupeiiote pane tepulctotu.n poilcrornan Dzvtdis , honore aftcetmu 4o.d
XXX 11. ))■ J Cui
31 cum in mone ejus totu. Inda & habitatote. Hierofolymomm. I" »"»'
II Chr ... XX XIII. 1. ] Hic
fuecedeiu filius Manaifcs , IS annis regnavit. [/ / Xr; XXI. I.
ipfius , cxttuxit altaria too cxnci-
rursus idificavit excelli que demolitus iuciat Eztkias pttet
t f.iunn luum per ignem m valle fil„ Hm-
tui cmloium in duobus atriis domii. Domini, ttadn.i
ufus cft. collocavi, fcntetle fimulactum
nomi , diviiutionibus 8t conjetoonibos A preli, g!is
Hietofolymotum feiendo malum
in templo Dei : fccitque u. aberra, en. Juda & habitmotes
amplius quam gentes quas perdiderat Domin us i cosifpetbi Iltaelitatum. [IIX^.XXI. a.-ti. adeo
II Chron. XXXIII. i Infupcr ctiim langmncm innoxium fudit qiumplurimmn , ulque
ad P'c“"d"m '"diixit Judam,
ut impleret Hictofolyma confe.tim : ptaxet peccatum fuum quo
XXI. & XXIV. 4. ] n qua (an-
m fectet quod malum videtur in oculis Domini. [ II R,,.
tur : quem fetra lignea mt-
guinis innoxii cftsiione , iUa ptopheix Eliiz ptxcipui memora n,Dj. , Juli, nus msnjir ,n Dialo-
dium ab eo fbilTc diilidlum, Talmud Babylo mcum m tracl
& noft.orum alti, lUnd Apo-
go cum Tryphone , Hieronymus in Efai. cap. ao. & 17.s. Propte r quar omnia commin atus cft
ftoli Htb . XI. }7. ad Efai.e nurryr ium accomm odante
Deus*, fc exienfUrumfuper Hiero/olym 4 refulum SunurU & ubflerg perpendiculum domus Achubi ■, ut que
, ut qui ubflerp ere foltt gubutu m, n , demde fubvernt tum tn os.
ubjler furum fe HierofiJymu
“ Rmcbrim iptid Babylonios regnat, ann. I. [TM.RH.Cm* i.] 4020
Mclcinmordakus apud eoldcm regnat, ann . 4. [ M. J 4<>al
4<>sj
, , ,, Interreenum apud Babylonios fuit , annorum. 8. [ lbta. J
402«
” Dejoces Medorum imperium ufque ad Halym fluvium propagavit , anms ante finem ASyagis
118. ut ex Herodoto colligitur. (Eli. I. cap. Ijo.)
Cypri nave
Olympiade XXIII. Hcroiltatus Naucratitcs ex rtgypto metextot , ad Paphon
ine palmi , operis vctulli , eroilTc dicitut s ejurque
appulsa VenetU imagunculam, magnitud
.leveiiam m zde Venetis ap-
vtitute i fubita teropeltaie magno miraculo liberatus, Naucrartn y.
& ipfum Nauctan trm, mhbtoX
paratu folcimi eandem conicciavilte : ut Apud Adsenaim,
, nulla eo tempore in M-
Diptsofophift. legitur. Vctum , fi Strabonem in libto XVII. audimus
tegis
gy pto erati Nmctatis : quippe non ante Cyaxatis Medi & ejus aqualis Pfammiticht aEgypu.
tempora Milefiis conftrudla. _
68j
Anno 6 o>? /
Annoan
JE T A S MUNDI V.
PenoA tt *
4007 Ciu
luIUnr. tia.f
Anno
Mumiu_
M*7
Rebus turbatis , duorum annorum in /fcgypto itapyjt Hiit. [Dtodor. Sinti. lib. i. ]
pofl eam, in Aigyprum cft intiodn&a, live Duodecim virorum principatus, communi 430^ S2
}}*9
contilio regnum adminiftrantium : de quo Herodotus, Iib.i.cap.147- & Diodor. lib.i. qui i 5 anni»
ariftocratiain lunc duravillc notat. Ad eam veto fpe&irc exiilimat Trcmcllius prophetiam onerolam
dEgypei , in Eiaiar capite XIX. propolium : in cujus vcrlicuJo { Se 6, de Nilo exiiccando haec
etiam legitur prxdi&io. Deperdent aquas ne influant in mare, adeo ut fluvius ficcetu» (fi arefeat ,
& retro abjicient ei flumina, exhaurient & fucabunt nvot dubio t affer ibus, quod, ex Herodoto, fic
exponit Treme Hi us. Duodecim illi reguli omnia opera natura , mi fert fui populi opera , oppugnabunt,
O" aquu tftfi avertem vel ad Jiccitate/n ufqur . ut jlaptum Afcrriot eum futi Pyramidibus & Laby-
rintho perficiant , udduZfi [eia libidine animi fui. Scaligcr ycro [ in Canonib. Ifagogic. pag. 3 1 1.]
de ftcatate intclligit tanta futura , ut Silus diebue aftivit nulla incrementa caperer , neque
i/£eyftum irrigaret : Sc ad fuperiora Sei five Sabaconis tempora prophetiam refert,
mi
e. Deficiente Babyloniorum ftirpe regia , poli odo annorum interregnum , Eforchaddon rex
Aflyii* lub antiquum eos jugum reduxit < & occupato Babylonis regno, per 13 annos illud
obtinuit s quemadmodum cx Canone Regum Ptolcmaico didicimus. Illius enim Affar ad, num
noftrum efle Efarcbaddonem , non ipftira nomen modo , fed etiam faersr hiftotiz dcmonftr.it
4034
confenlim qux eum AJfyria fimul Sc Babylonia regem fuillc, non obfcurc indicat t ut paulo poft, 677
ad annum M. J 3 07 videbimus.
Ardvs, Gygis filius, apud Lydos regnavit ann. 49. Hic Pricnenfirs expugnavit, Sc Miletum in- 680
11*4
valit. (Htrodot. lib. 1. cap. I J. j 4 °I7
11*7 In Sicilia Gela , in Pamphylia Phofclis condite. [ Eufeb. Cbron. ] i duobus fratribus , Anti-
phemo Sc Lacio: quibus dc habitationis loco Delphicum oraculum confidentibus rcfpunlum
ruide, ut hic orientem, ille occidentem vcrsAs navigaret, cx Ariftarncti Commentario pt imo do
Plwfclidc refert Stephaniis Byzantinus , in r«'x«. Heropythm in libro dc Colophoniomm finibus ,
dc Phalelidis xdificatione agens, tradit Lactum, qui co coloniam deduxit , Cvlabrx pallori ad
pabula tum illic oves agenti, (oli in quo urbem xdificavic pretium dcdillc fallamcnta, qux ille
piipolcer.it. Plenius vero Philoftephanus in libro primo dc civitatibus Afi-c narrat , Lactum Ar- ,
givum, unum cx iis qui cum Mopfo ( Colophonis conditote) profinfti fuerant, & qucin Lia- }
dium futile quidam aiunt, fratrem Antiphemi Gclx conditoris (quem etiam Lindium £ Rhodo*
fuillc, libro 7 Herodotus , 8c in libro 6 Thucydides confirmant) i Mopfo cum vitis quibus-
dam milium, oraculo & judu Mantus, Mopfi matris, quia navium ipfius puppes ad Chelido-
nias infulas dilfrj&x collilu fuillcnt , cura foriis retardatum ferius ncxftu appulidc; emideque
terram ubi cxtrulhim oppidum ell , ut Manto prxdixcrat , a Cylabrd quodam , daro lal lamen-
to , quod cx omni commeatu nautico is habere maluit. (Arbena. Dipnofophifl. lib. 7.)
Completa cft prophetia , initio regni Achazi , ab Efaii promulgata : Intra fexaginta quinque
annos atteretur Epbraim, ut non fit populus. [ Efai. lrII. S.] Etlicnim i Salmanafarc maxima
pars populi ante annos 44. deportata fuerat, Sc regnum p!an£ abolitum : inter reliquias tamen,
qux in terra fua remanferant , Reipublicx aliqua facies adhuc retenta cft. Tum vero dcliit clTa
populus , quum tenues illx Ephraimicarum rcliquix peregrinorum advcnrantium multitudine pene
.jnt obrutae : [ cx avitisenim lcdibus cjcftas plane non fuide, cx Jofix hiftoria liquet, II Cbron.
XXXIV. 6, 7,15- & XXXV. 18. cum II Ree. XXIII. 19, ao. ] novis colonis c Jtabcle , Curita ,
tiava, Hamatbi Sc Sevbarvaimit, in Samaria collocatis ; qui cx hxreditario deinceps jute pofli-
dentes Samariam , habitabant in civitatibus ejus. (II Reg. XVII. 14.] quod ab E/arcbaddtnc
rege Ajjyrta , qui Sc Afnappar magnus & eloriofus di&us cft , jam fallam , cx {piorum Cuthxo-
rum confelGone , ( Eva IV. 1, xo. ) intclligimus.
Eodem ( ut videtur ) tempore Sc eodem opera qua in retia Ifraclitid illa funt gcfta, cx Samaria
in vicinam Judxam progredi principes exercitus tegis AJfyria , Monadem regem in vepretis qui-
bufdam latitantem ccpcmnt ; Sc chalybeis compedibus vinclum Babylonem dcduxciunt. [ 11
Cbron. XXXII I. It-] Quam Judxx etiam illatam cladem , cx eadem illa ipfa Efaix prophetia
nonnulli ita eliciunt. Intra LXV. annum conteretur Epbraim , ne fit amplius populus. Et caput
Epbraim Samaria, & caput Samaria filius Remaha ; & vos ipfi , nifi credideritis , non confirma-
bimini, id cft, conteremini vos quoque ■, ut Jacobus Cappellus notavit in fuo Chronico. Ubi
Hebraeos etiam addit, in Seder Olam Rabba, Sc Thalmudicos Dodores , (iD. Kimchi in Ezc-
chiclis cap. IV. citatos) fiinilitcr tradere ■, Monadem anno regni XXII. abdudum ede capti-
vum Babylonem, Sc XXXIII. annis ante fuum obitum cgille pccnircntiam ; quaa&a, Deum in li-
bertatem atque regnum ipfum reftituifle Scriptura confirmat. [II Cbron. XXXIII. m, t3.] Bre-
vem enim fuilfe captivitatem illam, ex co colligitur , qubd (nulla illius ratione habita ) 3 j nihi-
lominus annis regnaviile legatur Hierololymis. ( II Ree. XXI. 1. II Cbron. XXXIII. 1. ) 67$
Novi coloni Samaritani , quum in habitationis mx principio Deum Ifraclis non colerent,
i Iconibus infcftati fune. Quod rcfcilcens rex Adyriar , unum cx deportaris c Samaria Sacerdoti-
bus ad illos remittendum curavit : qui , Bcthelc relidens, docebat eos quomodo Deum colerent j
fecundiim Jcroboami ritum fcilicet. Illi verb, cum novo fuo vitulo, vetera etiam idola fua
adorantes , Sc reveriti fuillc Dominum dicuntur & non reveriti : quum inter & ISto-
twt* non multum admodum interdic deprehendatur. [II Ree. XVII. zy, 33,41.] Atque lucc
perpetuarum illarum licium inter Judzos Sc Samaritanos prima orieo fuit. I Ez.ra /r. 1. Nthem.
ir.i.job*nn.rr.9.]
11*9 Ciulcedon ( live Calchedon , ut in antiquis nummis nominatur ) condita eft ; [ Eufeb. Cbron. ]
x Megarcnfibus , in oftjo Ponti , inter Bithynos Thracas Afiam incolentes. ( 7 lucyd. hb. 4. Strabo 4 °}9
lib. ia.)
IU4 Pfammirichus Saites , Ncconis (a Sabbaco iCrblope ime^irmi l filius , duodecim iUorun
J. Vfjerii Anna/. p*rs prior. 670
JET AS MUNDI
jEemti tyrannorum unus, rqmitm t-uidcm lolus adeptus , per annos j4 illud obtinuit. [ He-
rodot. lib. i. ea t>. i j i. & I 57. J Qub fpe&atc pucacur vaticinium illud , [ Efata X I X. 4. Concito-
in eos.
d4M t/EiyptitJ in manum Dominorum dure dominantium ; donec Rex rigidus domine tur
Plamnitichus enim ab undecim reliquis in paludes mari viciau relegatus , condunt ex Arabia
militibus , atque Ionum ac Carum piratis , qui mate infertum habuerant , ifcgyptiis illis qui le-
'aim liutkbanr adunetis ; collat» apud urbem Momemphialiis. m acie, ad ver Ce paitis reges fupera-
vit: aliis eorum in pugna exfis , in Libyam fuga diiaplis Auxiliares Iones St Cares locum,
a carttis fuis Xim vrtla di&um , aliquantulam fupri urbem Bubaftim & oftium Nili Pclufia-
cum, incolendum acceperant : Grxcikiuc deinceps, & aliis peregrinis, in ifinpram aditus cft
Azo-
paccfa&ts. [ Herodot. lib. 1. Dioder. hi. 1.] Pfammirichura etiam magnam utbem Syri*
tum , pofe 19 annorum obfidionem
1 . 1 1 1 , tandem expugnavitT
n„nn!iitri nniuc e
inn! , idem narrat
(n.iiiiim A Herodotus
T.irrlinnr rrrnt: [ Ibid.
A(Tvtit
tantopere eti •mminuta, ut rejiauum vim***, »-»>
Plamroi-
[ '/erem. XXV. 20.] * In expeditione vcti> Syriaca, cum externos in acie pr*fercns lo-
tichus in dextra collocaret parte, popularib us autem neglcdius habitis finiftrum attribueret
cum : /fc‘'yprii lue indignitate pensori plures quim aoooco. ab eo delicientes , in optimo
yfithiopix tra&u novas ad incolendum fedes libi vendicirunr. [Diodor.iib. 1.] Multos quoque
JutLros auxiliarios milTos clTc ad Pfamnutichmn 1, bellum cum jfiiHiopum Rege gerentem s apud
Arifteam in libello de LXX Interpretib. legimus. * .
; Puft Allaradinum live Elarchaddoncm , imperium Aflymat m fnnul St Babylonicam admi-
niftravic Saofduchi nus , annis io. [ Ptolim. Can. Regum. ] Hic in libro Judith* ( i Babyhnienfi
o-
aliquo lod.ro Chaldaice feripto ) quafi communi regum Babyloniorum nomine , Nabuchad
re-
nolor appellatur : qui tamen & rex Ajfyriorum ibi dicitur , Se in civitate magna Ninives
enavifle traditur. [ /udith. 1. 1.] Ubi vir clariffimus Fr. Junius illum potilis intclligcndum exifti-
mat , tjuem Scriptura vocat Merodac Baladanem , avum Nebucadr.etzaris illius qui fuit magni
, ac
!Nebueadnetzaris pater ; per <juem Manafos rex /udat, captus , in Babyloniam deportatus
pofiremb vinculis filutus efi. Js enim ( inquit ) rex Babylonia primum , pofled vero A foria tjuoyue
in-
effetius ejl 1 fuccedens in regnum Eftrcuaddeni magno , tjuum fratres illius parricida repto
dipti haberentur : unde tota A/ia mutuis bellis exarfit diurifftmi . Ex Anniano nimirum Plcudo-
Mctallhcne primum hanfta cft illa Afar- Adonis , Meredaebi, Ben-Merodacht , Nabuchedonofori
primi & alterius , continuata fuccclfio. Revera enim Merodachus , neque Ncbucadncrzai is ( live
Nabopollalfari potius) patris Nebneadneuaris magni avus fuit, neque Manallem in captivita-
tem abduxit, neque prius fiduciarius Allyrii ( ut ad II Reg. XX. n. annotat Junius) tandem
Allytiorutn & Babyloniorum inonarcha cflc&us ; neque in ullo omnino regno Efarchaddoni
an-
magno fuccclfit i quum Mardoccmpadum live Mcrodachum hunc ante initium Manaffis
nis undecim regnare delude , St anno demum poft exirum illius 41 AlTaradinum five Elarchad-
doncm in rc-mo ( Aflyriaco xque ac Babylonico ) Saofduchinum fuccdlorem reliquiftc , ex Ca-
none Regum Ptolcma ico jain docuerimus. Quem 1» vidilfet vir ut eruditionis ita etiam St mo-
dcllix lingularis ; fententiam luam mutaturum illum ftiiilc » non eft quod dubitemus. Ezekiclis Monen-
dum de lu>c nihilominus Ledorem cenfirimos: ne , ex re nunquam gefta , prophetiae
e. XXXI. verf 11. vel 18 (ut ille diftinguit ) interpretationem illam adaptati poruille putaret.
-
Efarchaddon Aforitu per Rtrodac-baladanem Babylonium opprefos efi & tjeElus ; quamobrem de
fecerunt abeo omnes , plurimi que ad Babylonium transfugerunt , lcqucnti verfu. adeo ut jam regio
, verf. zo.
A foria ignomimofijjimi tereretur pedibus omnium , & tn contemptum Venifrt
9c. Mcshullcimth , filia Haruzi e Jocbi , Manafli peperit Amonem filium: qui ia» annorum
fuit . quum regnare inripcret. [II Reg. XXI. 19. ]
4 a. Jubilaais decimus fextus. ,
7 e. Nabuchodonofor rex Airyrionon, anno regni lui duodecimo , Arphaxadum Medotum regem,
;Ecbatanorum conditorem , prxho fuperaviirc dicitur, in magno campo Ragau* circa Euphratem,
St Tigrira St Jadafon in campo Erioch regis Eliciorum. Sic enim in canite primo libri Judith
legitur: quem Paulx St Euftochii rogatu ex Chaldxo in Larimim tranlhilit Hieronymus. Qui vcto
Grxc£, multis muratis & additis» librum illum nobis dedit, primtim quidem Nabuchodono-
forem anno regni fili duodecimo , contra regem Arphaxadum bellum gclfilfc narrat in planitie
magni , qux cft in finibus Ragau : convenientibus ad prxlium omnibus qui incolebant mon-
rana , & omnibus accolentibus Euphratem, & Tigrim Se Hydaljpcn , St planiciem Arioch regis
Elymxorum. Sed poftea quali fui oblitus , aciem cum copiarum tuarum contra Arphaxadum in-
ftruxilfc eradit anno decimo fepttmo : St in prxlio luperiorcm fadum , fpoliatis Ecbatanis , ipfum
Arphaxadum in montanis Ragau captum confixi fte jaailis fuis j ac dcmiim, rebus omnibus ex
animi lententia confedls, Niniven rcdiiilc , ibique cum copiis fuis per 110 dies convivatum
fiiilTc fcribit. Ubi notandum , Dejocis exirum juxta Herodotum , arca iniriom quoque dmde-
cimi Saofduchini anni conrigille ; quod magno argumento cft , non alios clTc Saofduchinum St De-
jocem» quim Nabtichodonoforem Se Arphaxadum libri Judithx. Nullo enim fundamento Fr.
commentitiam Crcfix fabulatoris
1 Junii nititur lententia : qtti , Medicorum regum fucceflioncm fruftri
& larvari Mctafthenis cum germana Herodoti hiltori* patris conciliare conarus , Media
divila, unam artem De jocem obtinuilfe alfirmac , Ar jocum hic didhim j (notas, in /udith. I. 6. &
j/erem. XLIX. J4.) alteram Artecarmin [ Ctcfne Artycam ] hic Arphaxadum appellatum,
quem regnum fuura Ecbatanis confinnavillc dicit , ut eo propugnaculo fraus, tum Dcjoci regi,
'tum injumpcntibus aliis hoftibus obliftcrct j quum , li talis divil» inftiiuu fuiftet ( qu* nun-
quam fuit : ) non Arjoco yel Artecarmi fcd Dcjoci, St nomen Arphaxadi , St regnum Ecbatanorum
6t\
' IAnnota»
K *Mn»
/E T A S MUNDI V.
in
fiiillec tribuendum. Ecbatanorum enim Arphaxadmn Jibcr Judithx , Dcjoccm Herodotus St alii,
A r jocum vel Atrccannin conditorem ftiillc nullus omninb prodidit.
Poft Dcjocnn, Phraortcs ejus filius annis 22 regnavit. [Herodot. lib. i. cap. toi. ]
U48 e. N abtichodonolorus ( ftve Saofduchinus ) Affyriorum rex, proximo poft Aiphixadi live De- 4058 6)6
jocis cladem anno (qui 'fuditba //. 1. in Chaldaico Quidem regni illius ij in Gr*co 18 mime-
tatur ) die 11 meniis primi , dc gentibus debellandis & imperio fuo fubiiciendis confilium
iniiilc dicitor : Holophernc magni lui exercitus Duce conftiruro 1 Qui Bethuliam (live Bcth-
hoglam) urbem Judaeos ardla oblidione cingens, k Juditha Simeonitide , poft mortem ManaiKs
viri lui ( tempore mellis hordeacei dt-fundli ) annis tribus & mcnlibus lex { vel quatuor , ut
Grica habet editio ) in viduitate ibidem vitam peragente , capite truncatus occubuit, f Indstb. 4059
11. rui. & xui A L/
3 349 Iftrus & Boryfthcncs in Ponto , Lampfacus in Helle fponto , 3t Abdera in Thracia conditi,
[Enfeb. Cbron. ] Et Ionia nempe , Miiclii Boryfthcnem , Phocxenfcs Lampfacum , Clazome- 649
nii Abderam condiderunt. Solinus cap. io. Abderam primum i Diomedis for ore conditam fuille
refert , ucinde fenis collapfam , Olympiade LI. ( quas pricedcnte anno cft adb ) k Clazomeniis
ad majorem faciem refliiutam ; cujus colonia: d udiorem Timefistm Clazomenium , ex Herodoto 40*5
[lib. 1. cap. 168.) fuille dilcimus: qui addit tamen, cuma Thracibus expulfiun, opus perficere 648 64)
non potuilic.
JJJ5 c. Amoni , cx Fcdida filii Hadaix Bofcatlira , natus cft filius Jofias j qu{ 8. annorum fuit,
quum regnare inciperer. [ II. Ree. XXII. f. J
33 56 c‘ Saolduchino , in regno Babylonico fimul & Affyrio, fuccedcns Chynaladanus , annis a 1 im-
perat.Canon.
[ Rtg. prolem. ] Alexander Pulyhiftor Soracum eum appellat s quod nomen , ut
8c Saraccnicx gentis , latronem denotat.
Gtimis Asfanii filius, Ther* infuicrcx, oraculo Delphico urbem in Libyi condere jufliis
cft. Quo neglcdto , [ quod ubi terrorum Lybia cftet ignoraretur J per Icptem annos in Thcri
non pluillc dicirur, omnefquc arbores, prxter unam, cxaruiire. [ Hero dor. ht. 4. cap. 1 jo, 151. )
33* 1 f. Manaflcs , cx captivitate redux, cultu Dei [quem labefactaverat ] exparte inltauraro, mor-
tuus cft; St in horto dorods fux fepulws. [II. Cbron. XXXIII. II. Ree. XXI. t8. ] ex tefta-
mento (ut credibile cft) aut voluntate ultima ipfiua: tanquim Ii rdipifcero tum demum agno-
viirrt ac profclliis ellec indignum dic f< , qui cum majoribus in fcpulchro Regam reponeretur.
[ Tremell. ]
Poft cum , filius Amon biennio regnavit: qui, derclidlo Deo majorum Iliorum , omnibus
fculptilibus, qu* fecerat pater iplius, (acri fica bat Accolebat ea. Veritoi non deprdllt fc co-
XXX ram
III. Domino, licut pater iplius : fed auxit reatum. [II» Reg. XXL 1 ?, ao, 11. II Cbron. C4l
x 1 , a a, 1 3. ]
1)6) c- Impius Amon > proditione domefticorum fuontm, in domo fua occifus cft; St in horto
Uzzx [cum patre Manafte ] Icpulrus cft. Percuflitque populus omnes qui confpiraverant contra
cum. [ II. Ree. XXI. t), 24» i*. II Cbron. XXXlIl. 24. xj.J
Poft eum filius Jofias , puer odio annorum , rex conlbcutus , annos 3 1. regnavit. [ II Ree.
XX Ii. I. 1 1 Cbron. XXXIV. I. J
Thxrci , feptennali licatace fatigati , Corobium purpurarium quendam , qui ad Plarxam in-
fidam Libyx ventis aliquando abreptus fuerat , ex Itano urbe Crctx mcrccdc conductum, cum
filorum aliquibus ad cain infidam explorandam iterum milcrunc : qui , eo cum aliquot mcnlium
cibariis ibi relido , quam celerrimi redierunt , uc fuis quod invenerant renunciarenr. Sed his
ultra prxftitutum tempus redire differentibus , appulfa eo ex Aigypto veniens navis Samia
( cujus gubernator erat CoLrus ) ciboria in annum C-otobio reliquit : qu* deinde vento abrepu ,
St Herculeas columnas tranfvcdh, Tartclfiim pervenit. Herodot. lib. 4. cap. iji, 151. ]
1 3 64 Thcrxi , b lepccm fuis oppidis colonis forte delediis , cum duabus cos biremibus , duce Bar
to , ( alio nomine Ariftotelc vel Ariftea nominato ) in Platxam miferum. [ Idem. ibid. cap.
ijj.C” i)6.] 640
Thales , Examii filius , Mileti in Ionia nafeitur , Olympiadis XXXV. anno primo ntex
Apollodori Chronico refert in cius Vita [Laertim. j in
Cimmerii , a Scythis Nomadibus ejcdH e fcdibus fuis , cx Europa in Afiam tranlierunc , ire
iemper fecundum mare tenentes : Sardefque Lydi* , prxter arcem ceperunt 1 Ardyc Gygis filio
ibidem tum regnante. [ Herodot. hb. l . cap. i). Cr ioj. tfltb. 4. cap. i.ijr n. ]
33 66 Thcr*i, quum per biennium Platxam incoluiffcnr , uno b fuis ibi rclidto, Delphos navigave 638
runt, oraculum (cilcitaturi , quid ita fecum in Lybiam profcdlis nihilo tamen melius agcretui.
Acccptdquc rcfoonfo , ad urbem Lybix [licut cis injundhim fuerat ) nondum illos concedidc : in ' 407*
Platxam rcycrli , recepto quem ibi reliquerant, incoluerunt locum in Libya i regione infula-,
nomine Aziriftum 1 amarniiTimis collibus utrinque concluium , 8t utrinque Huminc prxtcrla-
bcnrc. [ Herodot. lib. 4. cap. 1 y 7. ] Ibi , circa Hcfpcridum horros Syrtimque majorem , imbri
piceo madcfadla tellure , filphii live lalcris plancam repenti natam Cyrcnxi refciunt, feptem
ante
«J»- urbem
J-] fuam conditam annis, 'fheopbraft. Plantor, biflor. lib. 6. Plin.natnr. bifer, lib. 19.
3 369 Phraortcs Medorum rex, in oblidione Ninives , cum magna exercitiis parte periit. Cui Cya-
xares filius fuccedcns , annis 40. regnum obtinuit : in cujus initio , ncccm paternam ulturu
tota l.
lib. fupta
J Halyn fluvium Alia libi conciliata , bellum contra Afljrrios inllauravir. [ Herodot
H Eiiakimum
4. Jofias anno xtatis 16, ex Zebudda Pedaiz i Ruma, filium liilcepit iij : qui aj.
annorum fiur, quum regnare inciperet. [If. Re^. XXIII. ] c. Iden
ZT fo M T A S M ~U N D I V.
“ *
'c. Idan odbvo regni fui anno, quum cilct adhuc puer, ( Se parer tamen) carpit quxrere Deum
IDavidis patrii fui. [II Chron. XXXJl'» J-]
Cyaxares prxlio liipcravit Affyrios. Cui Niniven deinde oblidenti ingruit ingens Scyrha-
frum exercitus j qui Cimmerios ex Europa ejedos profccuti . a Mxotide palude profeci , Cauca-
Ifo monte ad dextram rcli&o , in Mediam penetrarunt : rege M-idye , Prototliy e hlio , duce. [ He-
jrodot. lib. i. cap. 104. Itb. i. cap. 1 . er lib. 7. cap. 10. ] Qui IndAthyrfut ille Scytha cft ; quem ,
Megafthcne Strabo , fub ini-
iex Scythia erumpentem, Afram ad a£gyptum ufquc invalifJc, exlibro, relerunt : Jndathyrfo illi
tium libri Gtographix fux IJ, 81 Amanus, in renitn Indicarum
I
IScythaxum regi cognominis ; advcrlus quem Darium Hyllafpis filium expeditionem infeliciter
poftdr iiilliruillc legimus. [ Herodot. lib. cap. 76. ix<f. U7. 1 Hic rerb Medi , cum Scythis
congicffi prxlioquc fiifi, fuperiori* AG* imperiiun amilcrunt : quod deinde Scythx 18 annis |
obtinuerunt. [ Herodo r. lib. I. cap. 104. & M. A. cap. 1. ] Quo prophetiam illam referunt Tic- ,
Junius, [ 'Nahutru II. J.] Receufebit [Cyaxares, Niniven oblidens ] magniftcoifmsi I
meilius
fcd illi &corruent tn ambulatione illorum , Scyrluuim fc. quoiuro expeditio , ambulatio potius &
velitaris curfus i qnim dominatio Se adnuniflratio dicenda erat : [quippe qui Mediam , Ailyriain,
Afiamque fp.uio annorum 18 percurrerunt, occuparunt atque amilcrunc: j ftjlinabunt ad murum
itlias , quaji paratui fui flet proteQor. i. feftinanter volabunt in oppidum , quali ipfiim a Cyax*-
ris violentia liberailcnt 8c porro protefturi edent.
JJ71 c. Shallum , five Jchoacluz » patrem habens Jofiam , matrem Haraicalcm filiam Jeremi parris x i Libua,
natus cft. Eum enim a 5 annos natum, feniorihus fratribus poftiubicis , populus regem loco
conftituit. [ II. Reg. XXIII. jo, jl.] Shallumi nomine, ur videtur, melioris ominis caufa , in
aliud mutato : quod commune illud ei fuillct curo Sbatlumo Jubeshi filio > qui unico tantum
mcnfc regno potirus , 1 Manahemo dl occifus. [ II Reg. XV. 1$, 14. ] Ex quatuor verb Jofix
filiis, [I. Chron. IIJ. IJ. ] commemoratis , Shallumian Ihtoc clle , portiemo loco nominatum , ex
[ Jtrem. XXII. 1 1, 1 1. cum II. Reg. XXIII. $3, ?4- Se II. Chron. XXXVI. 4,4.] collato , appa-
ret ; non fohananem primogenitum , ut nonnulli cxiftimanc. Nam primogenitum non fuillc Jchoa-
cluzutn , tum ex eo colligitur , quod i populo unitus firilTc dicatur , [ 1 1 Reg. XXIII. $0. ]
quum ungi non folerent filii regum primogeniti , ad quos pire ordinario regni luereditas fpc&a-
bat : tum ex xtate illa ij annorum , quam unctionis lux tempore egilie dicitur; quum pofl
trimcftrc fpatium fubfticuuts illi frater Eliakim , tj annorum fuillc legatur. Unde cum Jehoa-
chaao feniorem fiiilfi: liquet: quod Se in libro X. Antiqtlit- cap. d. (al. 7. ) Jofcphtii confirmat.
. Sadyattes , Ardyis filius, apud Lydos annis 11 regnavit. [ Herodot. lib. l.cap. \G. )
’ * Scythx univcrla Afu fuperiorc potiti , bine recti in vfigypcum contendunt. Quibus jam Sy-
riam Palxlh‘nam ingrcllis Piammicichus /Egypti rex occurrens , muneribus prcdbuluue etfe-
cic ne ulterius progrederentur. Scythx vero regredientes , quum in urbem Syri* A (calonem
pcrvenillcnc , plcrilquc nullo illato damno prxtergrclfis , pauci aliquot relicti Veneria Uranix
Unum fpoliarunt: qui, fimul cum polleris, lixmorrhoidibus percudi funt. [ Id. ibid. cap. icj.]
Hoc verb anno , qui a. Olympiadis XXX V1L fuit, Scythas Palxllinam pervafiilc, in Eufebii
Chronico notatum cft: uti Se Sinopen fuillc conditam , quam Ponti urbem nobililTimam a Mi-
lefiis Strabo, {libro 1 a. ) a Macritio Coo conditam refert Phlegon ( apud Strphanum, in hnlxt.)
Conftar autem Cimmerios in Aliam venientes , quum fugerent Scythas , Cherfonefum condi-
dit , ubi nunc Sinope Grxea urbs lira cft: inquit Herodotus, lib. 4. cap. 11.
Thxrei , feptimo poilquam Azjriflun incolere ctvpcrum anno , admonitu Lybium , ad lo-
cum Irafa didum inde commigrarunt ; & ad fontem , qui Apoliinit clle ferebatur , confederunr.
[ Heredtt. Hb. 4 .cap. 158.] Ibi Bauus, Cyrene condita , anno a. Olympiadis XXXVII, (ut in
Eufebii Chronico legitur) regnavit 40 anrus , Se poft eum filius ejus Arccfilam 16 cumprimis
•liice colonis : ad quos fub tertio rege , Batto Areefilai filio * magna Grxeorum multitudo , Ap-
poJlinis Delphici oraculo invitata , poftei accdlit ; Aprii apud i£gyptios imperante. [ Herodot .
ibid. cap. 1 59. 3 QiP regis Aigyptii fynchtonilmus jam politum condic* Cyrenes tempus verius
clle confirmat , quam quod ab aliis varie habetur afligpariim.
1174 c- Jolias, anno regni lui 11 coepit mundare Judam Se Hrc.ofolyma ab idololatrix fordibus:
excellis , & lucis , Se altaribus Balulimorum , cum luBdialibus ftatuis qux impofitx erant eis ,
fculptilibiifquc 8e fufilibus dcftnadis ; & offibus Sacerdotum combuftis fuper altaria illorum.
Deinde progreifus ad civitates Manaflis , & Ephraimi, ac Simeonis , ufque ad Naphthall ,• altaria,
& lucos , Se fculptilia , omnelque fubdiales ftatuas , Itmilitcr demolitus cft per totain terram
Ifraclis. [ II Chron. XXXIV. J,— 7-3
j J 7 S c. Jeremias , anno 1 j regis Jofix , ad prophecicum munus 1 Deo vocatus , fc cxcnfiu : fcd re-
petiro Dei nundato , cum promiftionibus & fignis ad prophetix argumentum pertinentibus,
confirmatus i de calamitate a Babylonio Judxis tupcrvcnruri habitatores illius terrx prxmonc-
rc jubetur. [‘ferem. I. 1,-17. ctcrn XXV. j.] Cui adjundus Zephanias , & alii prophetx , popu-
lum rebellem ad poenitendam rcyocirc fruftri conantur. [Zephan. /. 1. Jereuo. XXV 3, 4, 5. ]
Prufias ( vel Pnifa , in Bithynia ) condita. [ F.u/eb. Chrome.)
3378 Nabopollaianis Babylonius i Saraco ( live Chynaladano ) Allyriorum 8 c ChalAeotum rege,
* qui cum exercitui fbo prxfecerat , deficiens, Niniven copias adversiiseum eduxit. Cujm impe-
tum ille formidans , fe ipfum cum regiis concremavit : Se Chaldxorum fiiorum princtpamm
Nabopollaiaru* obtinuit. ( Alexander Polyhiflor 1 in Grteis Eufcbi.tnis Scaligeri , pag. 1 8. &
19 ) Quibus per annos 11. illum prxfuiflc , Se in 30. rerum Chaldaicarum libro tradit Berofut ,
8e Regum Canone Ptolcmau.
Quis verb Saraco in regno Aflyriaco fucccllerit , ignoratur. Nondum enim illud diilolutum
fbille (quod Jofephut lib. 9. Antuj. cap. iu Se Hb. 10. cap. 6. Se Hieronymus prefat.in fonam ,
• . (ettfide
Annoin
j
625
614
te ,»runl
#!e
JETAS~
. CliilfW
MUNDI V.
(culille videntur) tutu ex Lc.- Hinuru Cunluc , ( II /tfg. XXlil. 19 J turi) ex Herodate r qui
non ante expullos ex Afu Scythis Niniven expugnatam , Se AilyrLun a Medis fubo&am fnifle
confirmat. ( vid. infra ann. Mundi 5 598 & $4°) ) *
♦0S9
3)79 Sadyartes Lydorum rex cum exercitu terram Milefiorum invafit : & per fex annos bellum il-
lud geffir. [ Heradet. lib. 1. cap. 18. 1
d. Jofias , anno regni iS, Hilkix fummo Sacerdoti mandat, ut ex collcdlis pecuniis domus Dei
}?8o
rcllaitrarctur. Ille operi intentus , librum Legis (authenticum , a latere Arear foderis repoiitum;
[ Dtut. XXXI. 16. J qui ab initio regni Minafils amilRit ftiiflc viderur ) icpcricns , per Sha-
pbanem Scribam ad regem nnttir. Jofias, libri legione pcreujfus , Huldani prophctillam con-
iiilir j a qua, de icgni excidio, fententiarn accipit r ejus extcutiotic taincn, dum iplc viveiec,
dilata. [ II Reg. XXII. Jj— 10. II Cbron. XXXIV. 8,-28.] Hinc Rex , congregatis ad (e omni-
bus fenioribus Judx Se Hicrofblymorum , cum Sacerdotibus 8c Prophetis , librum illum Legis
coram toto populo legendum curat ; fodus inter Dciun & populum redintegrat , Templum St
regnum ab idololatria repurgat , St Dei culrum Hdelfflimc reftituir. [II Reg, XXIII. 1,-14.
II Cbren. XXXIV. 19,)).] Altare etiam Arcxccllum, quod Jcroboamus tilius Ncb.iti cxitn-
xcrat, diruit; cotnbuftis prius luper eodem altari mortuorum olEhtts : (icat ante annos ;;o de
eo nominarim prardi&um fiicrat. [ I. Reg. XIII. 2. ,] Cumque finulitcr omnes domos cxccllorum,
quas fecerant reges Ilracl* , in civitatibus Samarix amoviifcc; Se madavillct omnes Sacen lore s
luper ipfa altaria , combulfiilctque olla hominum fn cis : demum reverfus cft Hicrofolyma.
[II Reg. XXIII. 15,-10.] Atque ab hac Iolen ni foderis renovatione & reformatione publica,
cum dciblationis tamen propter peccan populi inducendx fcnrcntia inevitabili conjuncta ; tum !
tricefimi anni in ipfo initio prophcti.T Ezcchiclis , tiim quadraginta annorum peccati Judx , in |
cjulilem cap. IV. 6. epocha deducitur.
e. Joltas , eodem anno regni fui 18 [ ad finem tcndcnrc ] menfis primi dic 14, [ Mati 4 feri* 2.) 4091
Jj8i toto fudi 8e Ilraclc prxfcnrc «Se habitatoribus Hicrolblymoruin , feftum Pafcharii obici vavit
majori celebritate, quimquifquam regum Ifracliticorum aut Judaicorum ante ipfuin. [II Reg.
XXHi.it, i2jt5.ll C/jw. XXXV. t,— ip. ] Denique pythones , Se ariolos,& imagines, ac
ftercorcos deos , Se omnes abominationes quas confpiciebantur in terra Judx 8c Hicroiolymis ,
fuftulit : ut prxftarct verba Legis feripra in libro quem invenerat Ililieta faccrdos in domo Do-
mini.II
[ Rtg.XXlU.14. cum Dtut. Xmi. 9, 10, it. ]
3383 e. Anno Nabopollafari j (delinente) qui cft 127. i Naboiularo , Atbyr fecundum Aigyprios 4°9)
dic 17 ( »k t Lui a») ctepir Luna in Babylone deficere i poft mediam noctem 5 hoiis tempo-j
ralibus. [PtoUm. Symax. lib. 5. pag. 12 f . edit. 0'rec. ] A pii lis videliccH Juliani die 21. (fera 7),
incipiente a media node: vel Athtr Aigyptiaci dic 17 {feri* 6) deftuente: hoc enim Ptolcmxi >
illud indicat, *£ uc r lw a. quia polt mediam nodem 6 horis temporalibus exadis, Sole exoriente,
dies 28 erat initurus.
3)84 d. Hamutala pwcrit Jofix , poft Slullumum live Jciioacliazum , etiam Matraniam , qni Sedehias 4094 619
617
poftei
XXIV. dtdus dt. Erat enim is annorum 21, quum regnare iociperct [ lertrn. LII. 1. II Ree, '
17, iS. ]
Xenophanes Colophonius , Eleaticx difciplinx princeps , bjpQa (uc apud Sextum Empiricum i
legitur , lib. I. adversus Mathematicos , cap. 12.) vel (ui ex Apollodoro reditis habetur,
apud Clementem Alexandrinum , libro primo Stromatum) natus cft Olympiade XL.
338| Poft Sadiatrem in Lydia regnavit filius ejus Halyatres junior annis 57. quorum quinque prio- 4095
ribus bellum contra Milefios a patre fulccitum continuavit. ( Heredar. lio. 1 . cap. 17. t8, 2 ;. )
e. Jchoiakimus Jofix filius, ex Nchushra filia Elnathanrs Hicrolblymitana , filium fuftulit Jchoja- 4097
33 87
cincm uve Jechoniam : qui 18 annos narus erat , quum regnare inciperet. [ 11 Reg. XXII '. 8. ] 616614
Necos, Pfammirichi filius, in Aigypro regnar annis 16. [ H tradat, lib. a. e*p. 159.] qui in 4098
3388 Scriptura Neco Se Pharaoh Neco appellatur. [II Cbren. XXXV. 20. II Reg. XXIII. 19. /etrm.
XLVL 2. ] Hic i Nilo ad Arabicum linum tollam ducere aggrcllus cft: in qua fodienda 120
millia Aegyptiorum perierunt. Sed poftquam in medio opere dcftitillct; Phomiccs quofdam ad
Africam circumnavigandam mifit : qui cum navibus e (imi Arabico five mari Erythrxo lblven- '
tes , in mare auftrale abierunt , ac eandem per columnas Herculis tranfvedi , tertio anno in
Aegyptum redierunt. [ Htrodet. lib. 1. cap. 1 58 .& lib. 4. cap. 42. ]
Anno duodecimo belli inter Lydos Se Milefios gcfti, quum Halyatcls exercitus Milcfiorum 4*°°
3 39° fegetes ( ut lingulis annis fecere (olebat ) incendillcr : flammx vi venti adadx templum Mincr-
vx apud Alfclum incendio abliimpfcrunr. Er quum polt exercitus reditum Sardibus Halyar- j
tes dccubuilTct , diururniuique xgrorarct : confulta ea de re apud Del»hos Pythia , ptiufquam ;
repararetur templum illud, fc reddituram relponfum negavit. Thialybulus oraculi lententia'
per Periandrum Cypfeli filium Corynthiomm Tyrannum , exii admodum familiaris fiicrat , in-
tel ecta , caduceatorem ab Halyarte hac de caula mitium ira excipiendum curavit, ut Milefios
commcllationibus 8c obledtationibus vacantes inveniret. Unde eos rebus omnibus Halyatres
abundare arbitratus , focieratcm cum iis iniit: atque pro uno , duo delubra apud Alfclum Mi-
nervx xdificavit ; Se valetudine recuperata , Delphos mific donaria. [ Herede t. Itb. I, cap, 19,
21, 22,25. cum Palytne , Srratagem. lib. 6. ]
6ll
4. Jubilxus decimut fepiimue. 4102
e. Anaximander Milchus, Praxidami filius, in Ionia natus cft. Vid. infra , ann. Mundi 5457. 410J
e. Neco rex Asgypri , Deo jubente, afccndic contra regem AlTyrix, qui adversus ipfum belli- 4104 6 II
gerabat: uc Carccmishum ad fiumen Euphratis oppugnaret. [ II Reg. XXJIf. 29. II Cbren. XXXV.
ao, ai, 22.] *I0
Jofias, bello contra Neconcm temere fufccpto, in convalle Megidduntis (ad Manaftis tribum
,ct ' .J. . .. - - .
Digitized hy&Ot
r«io.f
- Wtuicc, y#/i».XVU. Iiv /W. l. 17.) illi occurrent , occilus cft. (II Reg. XXIII.
Waf« i
Ichrtn. XXXV. 11, a<.]--Qu& fpe&at & Hia Herodoti narratio , libro fecundo: Titiet
imn' fAtrd ^ \ **•&"’ «r «xZw »W 1
S’.e«c *v,*C*3 ub »»
j , pedeflri acie conrreffus cum Syris in Maydala, vkloria potitur tji. Pejt iupiam vero, I |
\Kadytiri urbem Syrie manam cepit : ubi du&iflimiis Scaligcr Kadjtin illam Kadeth fu ille uo-|
1«, cujus [Xumertr. XX. 1 6.) & M^dolum urbem in finibus yfigypri , cuji» [ Jtremrt XLVL}
i*.l tic mentio: crcdicqoe vicina fiiitlc , Magdolutn 8t Magcddot fed quia Migdblinn cclc-l
ad
jbiius ob id pugnam ibi commilita dici , ut ca, qux ad Gaugamela pugnata eft , refeittir
fitillc dicamus , Sc
Arbela , pi opter oblcuiitatcm Gaugamelorum. Quid veto fi lynoninM ca
'XV.
locum illum denotare, a quo Maria Magdolena accepit cognomentum? Matthei terte
}>y. ubi nen M.*%dd*m legimus, Syrus Magtdu St vetus Latinus interpres Magcddu reddidit;
vocabulo a Mayedduniis nomine non multita difccdcmc. ^ !
Mortuo principe optimo , cujus vita tutum reddebat populum i captivitate Babylonici , f II
£c- XXII. »0. ] malorum Iliade jam ingruente , fupcriorij anni jubilum verfinn cft in thre-j
nodiatn : ita ut pene in proverbium abierit plonQu Hadadrumunis in convalle Megidduntit.
[ Z-tchor. XIL n.j Neque enim univerfus folta qui tiim prxfens fuit Judaa: populus inli-
gni lamentatione Jofi* mortetaa profeonus cft; fcd etiam in furorum lu&us publicus, quarti
pro ftaruto in Ifraclc receptus dt : deflente cum quoque Jetemia propheta in Lamentationibus
Illis. [U Chron. XXXV. 14, ty.] Nova quoque lamentatio de flebili regni Jadxurutn flatu
inde a morte Jofi*, ab Ezckiete proferenda poftei prxfcribitur. [Evi? XIX. 1 , 14. ] j
t Poft csdern Jofix, populus , ne rex ffigypti regnum rege vacuum occuparet , Shallumum five
Do-
jJchoachazam juniorem Jolix filium regem unxit: qui fecit quod malum videtur in oculis
Imini , omninb prout fecerant majores ejus. [II Reg. XXIII. 30, }i» ja« H Cbrott. XXXVI. 1. J
Vid. fupr. ann. Mund. JJ?U
'd. Ab Alfyriaca expeditione reverfus Neco, Jehoaduzum , quum tribus tantum menfibus re- j
Ignavilfct , amovit ; St leniorem ejus fratTem Etiakimum regem conftiruit pro Jorta patre ejus,
jimmuctans nomen ejus Jckojahimwu, [// Reg. XXUI. i 1, J2, 34. II Chron. XXX PE a, J,4* j
1 ut Jehova vero Kraclirarum Deo vitiorum de Alfyrio partam acceptam (e referre eo modo
1 reflaretur : a quo ad bellum hoc gerendum fc incitatum pro fd Jus fuerat. [ 1 1 Chron. XXXV.
Deinde, tributo centum talentorum argenti St talenti auri terrx Judxs impolito,
IJchoachazum fivd ShaHiraumi, Riblx in regione Hamathx conjectum id vincula , fecum ab-
!duxit in ifigyptutn: ubi St mortuus cft. [II Ree. XXIII. }}, 34» JJ- II Chron. XXXVI. $,4«
Exjekiel. XlX. j, 4.] • . . , , . .
Jeremias, Dei mandato, in domum novi Regis detondens , rum lpfum tum fcrvos & popu-
lum eju» promifliooibus St minis ad rcfipifccntiam hortatuseft: de Sballumo five Jehoarhazo , 1
io dEgyptum deportato, vaticinium fubne&cns. Ne fleatis pro mortue (Jofia) neque condoleatis
ei • omnino flete pro abeunti (Shallumo ) ftua non revertetur ampliis ut videat fotwn natale 1
fuum , &c. ( Jerem. XXII. i, 1,10, 11, u.)
j 4. In principio regni Jdnjakiml Jeremias , Deo jubente , lians in Templi atrio , populum
vementem ex omnibus civitatibus Jude ad incurvandum fe in domo Domini (in fefto Taber-
naculorum ; quando omnes miret ex omnibus civitatibus tencbanrur comparci e Hierofolymis :
Deu. XVI. 16.) ad rcfipifccntiam hortatus eft: rcculanribits judicium Dei dcnunrians; domum
illam fimilem futuram SMunti , & civitatem tradendam malediBioni apud omnes gentes terra.
Unde comprclienliw a Sacerdotibus & Prophetis , rotoque populo qui tta in .urio erat , capi- j
talis criminis acculatur : fcd publico Principum & Seniorum populi judicio abfolvitur. ( ftrtm.
XXV!. 1, 1,-1?. ) ...... . - , ' i
Uria quoque filius Shetmic ex Kinath-jcarimis prophetavit contra civitatem Hicrofolyroo- 410J 6o9
nim Se terram Jude , omnino fecundum vet ba Jcrcmii. Et quum Jriiojakimuc rex morte cuin
afficere quiiiviilc: : fugiens ille venit in jtgyptnm. Sed milic Rex Elnathancm filium Achoris
Se alios cum eo in Agyptum : qui reduxerunt cum ad Tchojakimum. Is v«6 Prophetam per-
cudit gladio,- abjecitquc cadaver ejus in populi fepulcnra contcmptiffiroa. Vcruntamrn manus
Alukami filii Shaphanis (qui apud Regis patrem Jofiam authoritate valuit 1 II Reg. XXII. 12.
II Chron. XXXIV. 10. ) adfuit Jctemi*; uc non traderent cum in manum populi, ad morte
afficiendum iofum. (ftrtm. XXI' I* 10^-14.) i
His adiungt poterit , 8t Habbakuk propheta : cui de Judxorum improbitate & contumacia'
conqucrenti ° rclponfum Deus dedit , fe iis iprts diebus Chalibeos in Judaeam immilTurum ; con- j
filium ea de re iuurn rebelli populo itt patefaciens. Opus operor diebus veftris , quod non credi-
turi eftu cum narrabitur . Nam tece ego excitaturus fum Cha/daos , gentem acerbijfimam &
fe/linam ; ambulaturam per latitudinem terra , ad poffidendum habitacula non fua jure heredita-
rio , &c. ( Habbak. 1. y . 6. )
In principio etiam regni Jchojakimi , Jeremias prardixmc dicitur , Sedekiam regem Juda:
futurum , Si Nebucadnriarcm regem Babylonix , cumque gentes finitimas dominatui luo fubje-
j&urum. ( 'ferent, XXVI 1. 1,— X I. ) 607
7\ d. Quum ad itgyptium , Carcemishum poifidentem , Catlolyrix Se Phcenicix Satrapa I Na- 4107
1 bnnolhfaro rege liabylonix dcfccillct , nic adversus illos filium fuum Nebuchadnclarcm , in
focictarcm regni nffinuptum , cum magno mifit exercitu. Quod delinente tertio , & incuntc
jquarto Jchojakimi anno facium; ex Danielis caf. L 1. collato cum ferem. e. XXV. j. intelli-
Ncbuchadnefarc regnum capdlente , prophetis rerum ab illo gerendarum Jeremi* Ifatim re-
gimus. fiint : quarum prima de Agyptiorum clade fuit . tum illa ad Euphratem , tum ilia quam
ivelati
Ane"
iImiis. '(A rhmta
no ini' i
Anr.o
Mundi
JE T A S MUNDI V. &k [r««iod« «, • arj.-p *
domi podei eflenr percepturi , ipsa Aigypto i NeVitchadnefare occupata. ( jerem, XLVI. ) Ea-
rum prior , nulla pene mora interpoli» , effedum e v lortita : Pharnonis Ncconis copiis , qux
,id Carccnushum fuerunt, i Nebuchadnelare rege Babyloni, e , anno Jchojakimi 4’ percudis.
[ Jerem. XLVI. 1.] Podcrior , pod capram Tyrum anno capdvitarij Jcchonix 27 eventu com-
probata cft. [Exjcb. XXIX. 1 7, 18, 19- ]
Eodem anno quarto Jchojakimi , qui primus fuit Nebuchadnefaris regis Babylofiix , Jeremias
Judxos conte Ih tus , quod non aufcultavcrint verbo Domini quod continenter elocutus fiicrat
illis i ij. anno JoiLr ufquc ad hunc Jchojakimi 4, (hic vicefitnus tertius annui ed ; inquit)
& reliquorum omnium Prophetarum , i Deo ad iplos miliorum , cohortationibus immorigeros fe
prxbucrint : de adventante Ncbuchadnefate eos commonet , St fervitote Babylonica annorum
70 ab cis fubcunda 1 intra quod fpatiirai , Judxam quidem primum , deinde St reliquas quas com-
memorar gentes ( fuo quamque ordine ) regi Babylonia: (ervituras 1 ipfumqtre demum Babylo-
nium excii»denJum , Sc terram Chaldxornm defolationi exponendam , prrdicir. [jerem. XXV.
I, 1, 1 1, ii. ] quorum 70 annorum ab Elaii quoque in prophetia dc Tyriis , oblcurior Jongi
antei faftt fuit mentio. [£/ii. XXIII. 15,17.]
Annu 4 Jchoj.ikimi , Baruc filius Ncrix (cripfit ex orc Jcrcmix in volumine libri omnia
)I9« verba Domini, qux locutus illi fuerat , dc Ifraclc & Juda ac de omnibus gentibus, a diebus
Jolix ufquc in diem hunc : legitque ca in domo Domini , audiente populo Hicrofolymitano &
omnibus Judxis qui venerunt ex civitatibus fuis , in dic Jejunii, [jerem. XXXVU I
folcnnfs videlicet illius, menlls 7 die 10, quotannis celebrari : [ Levit. XVI. 29. XXIII. 17.
Num. XXIX. 7. 1 quinque diebus ante fefhim Tabernaculorum , in quo omnes mares ex omni-
bus civitatibus Judx comparcbant Hiero folymis. (ut fupr.% , anu. Mundi ? 595. ) Ipfum verb
Barucum, fevenllimis illis minis quas Icripfcrat Conltcrnarum St fiuAra iauri» ver-
bo Dei dc clade i Babylonio fupcrvcntiua omni carni St vita ipfius inter medias lufce tur-
bas confcrvanda, Jeremias confirmat. [ Jerem. XLV. I,— 5. ] qub fortallc icfcienda fuerinrA ca-
pita illa duo confolatoria ,
continentia. [‘/erem . XXX. & XXXI.) promiifiones dc inftauranda Ecclefia
Rechabit.e ( e poderis Jonadabi filii Rcchabi , [ II. Xeg. X. 15. ] Ncbuchadnefate rege Baby-
lonixin Judxam adveniente, metu copiarum Cluldxorum & Syroium , relictis tentoriis fuis
(in quibus, ex prxfcripro Jonadabi progcnitoiis (ili, ltibiratc tolcbanr ) ingrclli funt Hierofoly-
ma , [ jerem. XXXV. 11. J ubi , quum de rempore pr.rfrntc dicant ; ha confidemus Hhrofoly
mts : colligimus capitis hujus hilloriam , dc vino a Rcchabiris ricufato , co tempore fuille geitam,
quo Uibsa Ncbuchadncfarc fiiit oblclfa. [ Dnn, I. i.]
In manum Nebuchadnefaris tradidit Dominus Jchojakimum regem Judx, curo parte inftmmcn-
rorum domiis Dei. [Da». I. 1.] mcnfc videlicet 9 livcCislcu: ur colligitur cx annivcrlario jeju-
nio, quod in memoriam , ut viderur , hujus calamitatis , ( more apud Judxos recepto i } [Zachar.
VII. $,f. & VIII. 19.I co mcnfc obfervarum ell. * Illum locum Chronicorum referendum potius
putant ad finem lehojakimi , ann. Mundi 34P5* c. Sed verius proximus ( 70* ) dc vafis Templi
tikm apportatis (quod hic prxrcrcundum non fuerat) cum Dan. 1. 2. collatus, ad hunc annum
referendum dic docet *
Jchoj.ikimum catenis vincivit Ncbuchadncfar , ut abd.iccret eum Babyloniam: [II Chren. 14108 606 \
XXXVI. 6.] led pa&is pollei conditionibus fervitum, domi cum reliquit; ubi (ervus ilii per-
manfic tribus annis. [II Keg. XXIV. I. ] A qua prima omnium Regis Se populi Judaici fub
Ncbuchadncfarc facla fervirute , numerandi lunt anni 70 captivitatis Babylonie* , a Jcrenua
propheta pixditli- [ jerem. XXV. 11. & XXIX. 10.)
Ncbucliadncfar Ashpenazo prxfcdo eunuchorum live aulicorum fuorum prxccpir , ur expor-
taret c tiliis Ifiaclis, tum ex femine regio, ( uti Ezckix ab Efaia prxdiCiuin fuerat; F.fai. XXXIX.
7.) tum ex proceribus, pueros formx elegantia & intclligenti* facultate pr.xftamcs; qui in lite-
ris Sc lingui Choldiorum per triennium ao co inftiruti , Regi podei in palatio elfent miniftra-
turi. Inter quos , c filiis Judx , prxeipui fuerunt; Danicl qui Beltshar , Hananiah qui Shadrach
Mishacl qui Mcshach , St Azariah qui Abcdncgo , mutato nomine , i prxfc&o cft appellatus
[Da». I. }»— 7.]
Poftquaro 18 annis fuperioris Afix imperium Scythx jam obtinuillcnt ; eorum notiorem par
rem Cyaxarcs atque Medi hofpitio acceptam incbiiatamquc intcrcmciunt. [Ht rador . Ub. I. cap
io 6. ] Prxter idos, Sc alii aliquot Scytharum Nomadum , per feditioncra finibus fuis pulli, i
Cyaxarc fulcepti fuerant : tum venationibus faciendis , tum pueris indituendis ab co depurati.
Qui afpcrc admodum 8c indigne ab eo rraltaci ( firaul etiam , uc videtur , treentis in gentiles
fuosinjutix memores ) uno puerorum quos docebant trucidato. St pro ferina -apparato, atque
Cyaxari convivifquc luis appofito ; Sardes ad Halyactem regero fupplices confugerunt. Qno
rcpolccnti Cyaxari quum ille reddere abnuiflet : bellum inter Lydos Mcdofquc quinquenuialt
conflatum cft. [ id.ibid. cap. 7j, 74) Cimmerios vero ( de qui b. fupra , ad ann. Mundi 356S. )
ipfc Halyaues ex Afia exegit. [Id. ibid.cap. 16.]
1199 a. Anno j Jchojakimi , mcnfc 9, indi&um ed jejunium coram Domino roti populo Hiero
folymis : in memoriam , ut videtur , Urbis eodem fuperioris anni menle a Cluldxis captx.
Ubi Baruc, ad odium portx domus Domini , legit clibro omnia verba Domini qux ex oie
dictantis Jcrcmix feripro excqKrat ; audiente toto populo , qui Hicrofolyma cx civitatibus Ju-
dx venerat. Dc quo Principes per Micam Gematix hliutn certiores faili, Baxuctim advocant
legentem audiunt , St metu Regis , ur Jeremias Sc ipfc delitcfcanc , admonent. Jchojakim rex .
audita parte voluminis , illud fcalpcllo prius lacerarum in ignem projecit , qui erat in foco.
[jerem. XXXVI. 9$ — 1|<] m cuj'i.; h 'frendi fadi detchrionem , Jajaj sd hunc nfquc dfcrti
J. VJJerii Annui. Pars prier. btu
Digitized by Google
| 66 ' - /ET AS MU ND I V. ' 1 lulnw
” Jejunium dic 7 ( * vel iH potius : ut in fm Kaieida rio habes Sca/sger : „ ) racnlis hujus noni, live
jCifteu , oblcrvanr.
J.hojakimus rex, divino volumine combufto , prxeepit Jerachmccli filio Tuo , & Serai® filio
jAzriclis , Sc S helenii* filio Abdic lis , ut caperent Buruciiin Icribam & Jcrcmianj Prophetam. Sed
jablcondcro eos Dominus, in impium Rcgctu Sc regnum ipfius Icntcntiam hanc deiumciavic. Th
jexujfifti valui ne.. illud , dicens • Quire fcripffli in eo, dicendo ; Omnino venturus ejl Rex fiaby- 4109
Ionie , >S penLtww terram hanc, faclurufque ut cejjent ex e* homines & jumenta i Idcirco ftc ait
Dominiis de fehoytkimo rege fudi ; .V®*/ erit ei fedem in folio Davidi/ i & cadaver ejus erit pro±
iitAton aflui diurno £T gei» nocturne. F.t animadvertam in eum , & in femen ejus , & sn fervos ejus,
iniquitatem ipfurum; (j- adducam contra eos , contra habitatores Hierofolymorum , ac contra vi-
ros fuit , totum illud malum quod proloquebar eis 't in co volumine fc. quod ab illis cxultum eftJ
Deinde, Domino prxeipicute , Daruc in altcio volumine fcriplxt ex orc Jcrcmi* omnia verba
quar eunt in volumine illo priore, quod Jchojakimus combuilcrat; multis etiam conlimilibus
auhuc addiris. (ferem. XXXVI ]
Ncbududnelar , visoria* luas prolccutus, i fUiminc Aigypri ufquc ad fluvium Euphratis cepit ,
quicquid lucrat tegis ofcgypti : ita ut deinceps Neco concluderetur intra terminos regionis luar,
i II Ree. XXIV. 7.] Interca vero pater illius Nobopollafarus , morbo laborans, in civiratc
Babylonia vitaro terminavir } quum per annos z t regno fuiilct potitus. Cujus mot rem is n.on
inulto pbft cognofccns , demandata amicis cura captivorum Judxorum , Syrorum , Plurnicuni
& >£gyptiorum traducendorum in Babyloniam cum exercitu Sc impedimentis ; iplc curo paucis ,
breviori itinere , per defertum Babylonem proncravit. Ubi fadus rorius paterni imperii domi-
nus, captivos advenientes per opportuna Babyloni* loca in colonias diftribuir. [ Rerofus , rerum
Chaldaicarum hbro J. ]
Ex mftrumentis aiam domus Dei quxeunque vifum cft deportavit Ncbuchadncftr Babylonem:
ubi ca rcpoltiit in templo 8c (hcfauro Dei lui. [ Dan. I. z, 11 Chron. XXXVI. 7.] Beli nimi-
rum: quem iplc mptyeror live progenitorem fuiim appellat, in Abydeni Allyriacis; Sc cujus tem-
plum ex belli hujus manubiis magnifice illum cxomavillc, ficrofus audior cft.
Scytharum reliquia:, qu® Medorum gladios evalcrunt , domum rcvcrlx , non exiguum exer-
citam juventutis ( quam cx (ervis luis uxores, jplis ablcnribus , pepcrcrunt) libi occurrentem
olfenderunt. Cum quibus firpe pugna commi Isi , quum nihil Scythx proficerem: tandem fumptis
iligcllis lervos fugaverunt. [lier odor, initio lib. 4. ]
5401 Jchojakimus, pollquam triennio in fide quam Nebuchadnclari dederas permanlillct , averfus -MU
rebellavit contra eum. [II Reg. XXIV. 1.]
Dauiel Sc tres locii ejus , quum rcculato cibo 8c vino regio leguminibus tantum vefccrcnrur
Sc aquam biberent, vultu tamen magis vivido Sc carne nugis vegeta inventi fnnt, quam re-
liqui omnes pueri qui Regis cibario pafccbanrur. Quumqoc triennio inftjtntionis jam completo,
minifterio aulico cilcnr admoti : in omnibus rebus ad peritiam intclligcndi pertinentibus ," quas
requiicbat ab cis Rex , inveniebar cos decuplo luperiores omnibus Magis & Aftrologis qui in toto
regno ipfius erant. [ Dan. I. j,— 10. ]
Anno fecundo regni , live roonarcbi* Babylonie* i morte patris inerpt* ; Nebucludncfar Ibm-
nium dc flatua cx diverti» metallis conflata lomniavir. Cujus ille oblitus , a Chaldxis (omnium
fuiim cum interpretatione libi proferri i Sc quum illi non pollent , cos trucidari jubet. D.miel
vero , quum judicatum cccpillet heri , caufam rei cognofccns , dilationem a rege impetrat : Dcum-
que cum lociis orans , (omnium inrcrprctationcmquc cognoleir, ls deinde (omnium Re-
gi aperir , & qnatuor Imperia ordine libi fuccedciuia co lignificata fiirllc declarat. Qui-
bus auditis , Rex Danielcm , amplifll nis muneribus donatum , dominarorem conftituir
| in tota provincia Babyloni* , & prxfcdum aiuiftirum fuper omnes lapientes Babyloni* :
I.-49. petente
coque ] , tres etiam illius (ocios prxfecic negotio provinci* Babyloni*. [ Dan. 1 1.
$40$ d. Sexto anno belli inter Medos Sc Lydos gcfti ineunte , quum utrinque xquo Marte certare-
•ur , Eclipfis Solis fach eft , quam fiituram Tluics Milclius Ionibus prxdixcrar. U.crque exer-
citus, diem mxftelcere videns , a pugnando deftitit : indeque Svcnncfij Cilicis Sc Labyniti
fideli, N cbucludnc faris ) Babylonii interventu, pax Conciula elt; Halyattc Arienam filiam
j Aftyagi Cyaxaris lilio nuptum dante. [ Herodot. lib . 1. cap. 74. ] Hanc eandem Eclipfin, k Tha-
j icte prxdictam , co quoque tempore conrigille quo rex Medorum Cyaxarcs pater Aftyagis Sc
j Lydorum H ilyattcs Cro.fi pater , fignis collaris inrer fc prxliarentur , in Aftronutnica fua
I Hiftoria Eudcinus confirmar : de qua Sc Plinius, lib. 1. cap. 1 z. defertus uttiulque fideris
* rationem exponens. Apud Grico/ tnveflitavit prtmsu omnium Tha/ei Alilefiut , Olympiadis
I XLSillUsfnno 4. prtdiuo Solis defeiiu , qui Alyatte rege (ita enim haber vetus IcGio non,
| ut vtiigaira, fub Aflyage rege) falius eft , Urbis conditi anno CLXX. Clemens Alexandrinus,
1 libroi 1. Scromatnm, circa quinquagtjtmam Olympiadem, Cyaxatis pugnam, Sc Solis dcfrdtioncm
| lunc fidam hiilic retulit j ab Eudcmi , quem citat , multum aberrans fenrcntia. Nam Sc tempus,
: tum ab co , tum i Plinio defigrutum , non Cyaxarit , led Aftyagi/ regno convenit : & cx tabu-
1 lis Lunx-lolaribus Ptolcmxi (qu* exdem funt Sc Hypparchi ) Cyaxatc regnante, anno 4. O/ym-
piadit XLIV, Solem defecifle apparet ; anno videlicet Nabonafari 1 47, mcnlis otgyptiaci Pachon
itorutph, Qc duabus fere horis duravit. j'
die 4, five Septembris Juliani zo, ferii 1 horis j minut. zj ante meridiem. Fuitquc ccliplis hxc digi-t
* P*ce_ inter Medos Sc Lydos fada, Aftyagcs Medi* Satrapes k patre Cyaxarc conftitutus , &j
Labynitus Ijvc Ni-buchadncfar illius gener ( duxillc enim hunc Amyitcm filiam Aftyagis Mcdixl
Satrapa», docet Alexander Polyhiftor, in Grxcis Eufcbianis S .aligeri, pag. ;S ) advertus Aflyriosl
ioogle
luluiu. fit I <>«rami
|renodi ■J
copias luas inde rraduxillc videntur, & Niniven cxpugnalTc. Ut enim in Herodoto ( Iit. I. cap. io 6.)
polt iS. imperii Scytharum annos , Cyaxarc regnante , captam Nini urbem de liibadhu» a Medi
jAlfyriamt iu in hnc Grxei Tobiti legitimus , cepillc Niniven Ktburisodono forum Se Affuerum
1( quo nomine Danielis IX. I. Afiyagem appellatum invenimus) fupcrflire adhuc Tobia juniore
Iqui , capta Samaria , i Salmanafare in A (Tyriam puer cum parre deportatus , annos 117 vixerit,
quum ito ab Ifracliticu captivitate huciilquc decurrerint. *
i 404 e. P> amniis, Ncconis filius , annis 6 in jfigypro regnar. [ Htrodot. lib. 1. cap. i<Jl. ]
Phoexenfes , ex Ionia navigantes , Mafliliam in mari Liguftico condiderunt , ante pugnam
Salaminiam annis C XX. ut ex Tirnxo refert Marciam» in Periegrli fua: Olympiadis videlicet
XLV. anno primo , ut 8c in Chronico tradlr Eufebius , & in Polyhi/torc Solinus } licet hic
!inorem
iib Serviohanc Phocxcnlium
Tullio fa&a , (decoloniam
qua infii,fubad Tarquinio Prifco 3461.)
annum Mundi , aim poltcriorc
contundar.eorum profectione
Nuptiarum veri»
hiftori», qua: urbi condende viam fecerunt, apud Arhcnxwn libro ij.ex Ariflotcle er r* M«-
<oa><k>?*i> -3c.au t/^t Se Jultiiuim libro 45 , ex Trogo Pompeio, in eandem fere Icntcntiam led va-
riantibus perfonarum nominibus , plenius habetur e s pol ira.
Ncbucliadnclaris exercitus, ex rttrmii Chaldxoruin , Sytorum, Moabirarum & Amraoniu-
rum conltans , contra rebellem Jchofakimum milfus , Jud.-r.im vallavit: [II Xeg. XXIV. 2. ]
deporratis in captivitatem 3023 Judxis anno 7 Ncbuchadncfaris. |/erem. Lll. 28.]
A'lyagi live Abafu
natus eft filios Cyaxar . . t
- interfecto In regno Chaldxornm fucccdercr. [ Dan.V. 30, 31.] Afty.igcs vero, patre adhuc!
fuperftite, Mandaticm filiam (ex priore uxore naram) matrimonio locavit Cambyfx Acharnam
filio , Perfarum Regi , ( ut Xenophonti placet , libro primo ) qui a Pcrleo gene-
ris fui duxit originem : ex quibus ( liquente anno ) Cyrus natus eft. ut nullo modo Ctclias iit
audiendus : qui , contra & Herodotum 8e Xenophontem & reliquos aurhores cum illis con-
lcnticntcs, Afiyigan ( fic enim cum appellar ) genere Cyro jun&um hiille negat.
e. Jchojakimus , a Chaldxis captus , abjedtus fuit infcpultus : nempe lepullura alini fcpultus ,
tractus
XXXVI. & 30. projectus
ire*, ultra portas Hierolol
ad communem natura:y morum ; juxta prophetiam
legem rdpcdu '-(tremit XXII.
hatrito , dormiviilc dicatur18,ille19.cum.
&
patribus filis. [ II Xeg. XXIV. 6. ]
Succedens illi filius Jchoachin (qui 8c Conias Se Jcchonias diitus eft ) tribus menhbus 8e de- 1
ccm diebus regnavit Hicrolblymis : & fecit quod malum videtur in oculis Domini , omnino prout
fecerat pater ejus. [ II Xeg. XXIV, 8,9. II Cbron. XXXVI. 8, 9. ] ContTa hunc feveriflanum Dei ,
fine capitis
'* XXII. Jeremix
’ ; fi utentia hac , quali in a&a referenua»
demum
judicium conclulum. denunciatumSenti exeat1 in e
ite virum ifium liberis carentem t virum ren piojpnaturum tn ditius fuit:
nam non
>rejperalitur de fttnint ejus tjuiftjuam ftffurus in folio Davi dis, C~ dominaturas amplius in
(uda. [*ferem. XXU. }o. ] de quo confulcndus Chrilfophoius Helvicus , in libro de genealogia
Chrilti. Hoc tempore fcquentis quoque capitis XXIII. Jeremix prophetia edim tuille videtur.
Vertente anno, (ex quo piior millus fuci at exercitus) alccndeiunt fervi Ncl>uchailnc2aris
regis Babylonie Hierololyma . ut venirer civitas in obfidionem. Qniimqrc venitlet Ncbuclrad-
nclar ad ipfam civitatem , fervis ejus obfidcnribus eam : prodiir Jchojachin rex Juda: ad regem
Babylonia: , ipfc cum matre fua ( Nrhushta Hicrofo!;inir.ma, ) Urvi quoque c;us, Se prandii,
ejus cum aulicis ejusi quem cepit rex Babylonia- anno rdavo regni fui (prope completo.) Et
depromptis inde omnibus tum Templi tum Regi.r Tbefauris , confregit omnia infin: menta aurea
qu.r fecerat Salomon pro remplo Domini .• quemadmodum ( Ef.iia XX XIX. 6.) Domir.us
prxdixcrat. Et deportavit rex in Babyloniam Jehojachinctn tegem , cum matre Se uxoribus (vel
firminis ) & aulicis ejus , Se e totis Hicrofoiyims tum omnes prafedtos, tum omnes valentes ro-
bore, decies mille captivos; omncfque fabros lignarios ac fenarios : nihil [ Hiirufblymis ) ic-
li&o prxtcr tenuem populum terrar. Ex reliqua verb regione viro» fhenuos 70C0. & fabros li-
gnarios ac ferrarios 1000 omnes robuftos bcllaroccs deduxit rex Babylonix captivos in Babylo-
niam.II
[ Xeg. XXIV. 8r-l6. II Cbron. XXXVI. 10. (erem. XXIV. I .XXIX. I, 2. £x.ef XVII.
1 2. 1 Inter quos captivos erat & Mordecaius Bcnjaminita , Euris filius, [ffiber 11. j,6. ] Se Exc-
it ici Sacerdos , filius Buzi : qui idcircb in prophetiis luis ab lue deportatione epoclL,m luam de-
ducit ; ( £e.<4. 1. 2, f. ) quam Se deportarionem fuam nominat, [c. XL. 1.]
Jcrcmir iniaipta ad deportandos fertur Epiftola ; advciius idololatriam Babylonicam cos con-
firmans.Harae.
[ Vi. ]
Dum Babylonius ita in Judxam grallarccur , vermem paravit Deus qui luxuriantem illam atbo-
rem luo tempore clTct perditurus ; opprdfi fui populi clamore illo exaudito, filia balylonu v a-
Jlanda i beatas fit tjui rependet /ibi tnaleficium tuum tjuo affeci (li ntt ; beatas , tjui prehendet &
dijjipabit parvulos tuos , allidens ad petram. [ Pfal. CXXXV1I. 8,9.] Hoc enim anno in lu-
cem editus eft Cyrus Fctfo-mcdcs , patre Perfa, maere Meda [ut ad fuperiorem annum clt nota-
tum )genitus : de quo hic ipfc Ncbuchadncfai, jam jam moriturus, apud Abydenum, ad fuos
vaticinatus fuillc legitur. Veniet cPerfes mulus , veflris dtmonibue ut commilitonibus ufurus , &
/ervitutem inducet, quomodo Se oraculum illud Craefo datum ,
A’ifc’ OTCD’ n/atmt •fyrrtai ,
de Cyro, ex duobus diverfarum gentium parentibus orto, Pyihia ( apud Haodoturo , lib. 1.
cap. $f.& 9 1.) interpretata dt. Sed omnium & ccrtifliml & clariflimc , noltcr Elaias , fervitu.
tem (ervituros Babylonios, (c. XLVII. 1,2.) Se parvulos illorum allidendos ante oculos eo.
'
(e. XIII. 1 6.) & vindiciis fecundum libertatem captivos hofce Judxos tandem potituros.
rum *
Vfferii Annat. Pars prior.
prxdixit
68 &TASMVUD1V. .
prxdixit : ipfo viodicc, ante tot annos , etiam tui proprii Cyri appellatione compellato i (e.
XLIV. 18. XLV. i.) Deo quoque um inufiratx revelationis rationem ita reddente. Propter fer-
vam meum facobum , & lfraelem eleclum meum , vacavi te de nomine tuo : cognominavi te, quam-
vis ignores me. (c. XLV. 4. ]
Acatis aurem Cyri annos nobis confcrvavit Cicero , libro primo de Divinatione , ex Diony/io,
:n, .-C— //..«.'m. rwn C.l —a., .rr.. . _
triginta annos Cyrum regnaturum ejje ponendi i quod ita contigit , nam ad fcptuagt fimum perve-
nit , quum quadraginta annes natus regnare topijfet. A quo forcafle fomnio , fic i Magis expoli-
to, Cyrus nomen accepit : quod Solem (tgnifkarc , redefcripfit Ctcfias , 8c cum fecutus Plutar-
chus in Artaxerxe ; quum Chur 3c Churfoid apud Pcrlicos poetas , etiam ad hunc ufque diem,
idem denatate dicatur. Atque ex hoc Ciceronis loco, cum altero Dantelis V. ji. comparato,
ante Cyrum , avunculum iplius Darium Medum , live Cyaxarem Altyagis filium , natum faidc
apparet : qui idcirco apud Xenophontem , libro fexto Cyri 'nandae , ita loqticns introducitur.
r-T.i/i n*# it ■svygjLm , *, mfteCJmqk dpi Kiiju/, u'**t M* Quum ipfc praftns adfim.
cr Cyra fenior exi fiam ; equum efi , ut fermenem ege incipiam j & in libro quarto , ipfc Cyrus ,
ad cum feribens. 'Li/pCuAtm* eoi, uajmf ndnpoc dt. Con filium autem tibi do, quanquam ipjt
junior.
Nebucludnefar , Jcchonix loco , regem fubfbtuit patruum iplius Mattaniam , Jofix filium j
nomine ejus in 7 ftdki- jab live Scdckiam immutato : {fer. XXX VI J. i. 11 Reg. XXIV. 17.)
quod fufiniam Domini lignificar. Cum enim pepigi liet cum co firdus ; & Dei nomine interpo
uto fidelitatis juramentum ab co cxegillct : (II Chron. XXXVI. ij. Etsk. XVII. it, 14,18.)
hujus nominis impolitionc, de julla Dei vindicta, li padun» violaret, commonefaciendum cum
fuillc cenfuir.
Scdckias undecim ( plenis ) annis regnavit Hierofolyrois ; & fecit quod malum videbatur in ocu-
lis Domini Dei fui 1 neque depreflir Ic i facie Jcrcmix Prophetx loquentis illi cx ore Domini ,
fcd obdurans cervicem fuam , obfirmavic cor fuum , ne converteretur ad Dominum Deum Ifiac-
lis. [ /erem. I, j. XXXII. I, 2. II JP<£.XXIV. 18, 19. II Chron. XXXVI. ii, ia, 1 3.] Etiam
omnes principes Sacerdotum & populus rerrx multiplici rranfgrcllione praevaricati lunt , pol-
luentes domum Domini quam fandtiheaverat Hicrofolymbj neque aufcultitunt verbis Domini qua
loquebatur per Jcrcrniam 8c reliquos Proplictas , fed Ipreverunc ea , & fubfannaverunt nuncius
Dei : donec acccnius eft xllus irae Domini in populum fuum , adeo ut non eflet curatio.
[ /erem. XXXVII. U II Chron. XXXVI. 14, IJ, 16. J
Poltquim deportatus elfct Jcchonias, Deus, oftensa Jcrcmix vilionc duorum calathorum ficuum,
novi Regis populique deportationem faturam prxnunciar. ( /erem. X X IV. 1,1,8, 9.]
In principio regni Sedekix , prophetia de Elamitis tum fubigendis tum reltaurandis a Jcremia
prolata eft. \ /erem. X LIX» i 4» J9. ] Elymaidem enim provinciam , cum Sufane ejus metropo-
li ad Ulaiitm fivc Enixuro fluvium polita , Aftyagi Nebuchadnefar ademit , & Childxorum
imperio adjecit, [/erem. XXI'- a J. tum Daniel. VIII. 1, a. ] Elamitis vcto pollca lirmil eum
Medis copias fuas adversus Babylonios con /angentibus , (Efai XXL 1. ) fablato icge eorum BeUha-
lare , fub Cyro undo fuo Deus in Elamo lolium fuum repofuit : ejulquc metropolis Sufan ab
eodem Cyro Perfarum fadta cft regia; ut in libro ij. nos docet Strabo.
Regum Edomxormn, Moabitai um, Ammonitarum , Tyri 8c Sidonis legatis Hicrofolyma ad
vi litandum novum regem Sedekiam venientibus » Deus Jcrcmiam vincula & lora tradere jubet ,
ad Dominos fuos perferenda : mandato addico , ut Nebududnefaris dominatui Ic fubjiciant , ne-
que prophetis & planetariis luis aliud fundentibus aurem prxbeant. Sedekiam quoque limilitcr
admonet, ut fe dedar Babylonio, & 4 Pleudo-prophctis caveat : & omnes ordines ad Babylonit
obloquium minis & promiflionibus provocat. [ /erem. XXVII. ]
Polt abduduro Jccnoniam & captivos reliquos, Sedckias ad Ncbuchadncfarem in Babyloniam mi-
lolymis deferendam curavit. In ea Judxos de omeio in captivitate admonet, gratiolx liberatio-
nis , completo prxlbruto 70 annorum termino , proroiflionc confoiarur ; & calamitates reliquorum,
qui in Judxa poli deportationem relidi fuerant, fimulque Ahabi filii Kolaix, & Sedekix filii
Nlaafalix Picudoprophctaruro hmcftum exitium, pratnunciat, /erem. XXIX. l,a,— aj. ]
5 Shcmaja , ( cum Sedekix legatis, ut videtur, Babylone redeuntibus) ad Zcpbaniam ( fecun- 4ii<r jj?8
danum Sacerdotem i II Reg. XXV. 181 ) & reliquos Sacerdotes Hicrofolymitanos litcras incre-
patorias adversus fuperiorem Jcrcmix cpiftolam fctipln : quibus, audiente Jcrcmia , perledis ,
leveram contra eum Dei fenee miam Propheta prommeiat. ( /erem. XXIX 24^-31.) Quo etiam
tempore videntur cditx duorum iequentium capitum XXX & XXXI. dc regno Chrifti 8c re-
1tau ratione Eccldix inligncs prophetix.
- Halyatti Lydorum re^i , cx uxore Carica, narus cft Crafus filius: quippe qui 35 annorum 4117 397
fuit , quum regnare inciperer. (Heredat. lib. 1. cap. x6. & 91.)
I d. Anno Sedekix 4®,menfe jo, Hatunias Plcudo- propheta poft biennium & omnia inftrumen» 4n8 596
dumus Domini , & Jcchoniam 8c omnes deporraros e Babylonia reducendo? prxdixic. Cui oppo
nente Ic feremia, lorum collo cfusdetradum ille fregit: addens, ita ftadurum efle Deum ju
gum Nebududnefaris , intra biennium jultum , c collo omnium gentium. Unde Jcrcmias , loc<
ligneorum lororum, jugum ferreum iropoliturum efle Deum collo omnium gentium iftarun
pronunciat, ut fervianc Regi Babylonix. ( /erem. XXVIII. 1,-14. ]
Google
<>9\
Anno4o.j
“ *»iu
j ?r
JE. T A S MUNDI K . Chriilu 1
|Mui>di.
1 M» 9 a. Hanaiua plcudoprophcu , roenfe (epcimo, mortem obiit a Jcrcmia prxdictam. [ fertm. XXVJll.
16 , 17.]
A % ages, poft patrem Cyaxarem , annis jf Medis imperar. [ Htrodot. lib. 1. cap. 1 jo. ] Da-
nielis IX. t. Sc Tobir. XIV. 17. Ahafiierus vel Alfitcrus didus.
c. Deus per Jeremiain , Babylonem Sc terram Cfuld.roi um i Medis & Pcrlts vadandam prxdicit:
populumquc fuuro recuperanda; liberationis promiflionibus confirmat. [Jerem. L. & LI. ]
Sedekias , anno regni fui quarto , vel ip(e profrdus eft , vel ipfius potius loco in Babylo-
niam milit Scraiam filium Ncrix filii Maafeix , Principem Mcniicke : cui Jeremias prxccd en-
tia vaticinia de excidio Babylonico in libro dcfcnpu rradidit , przlegenda primum Sc in Euphra-
tem deinde projicienda. [ fertm. L/. J 9,— 64. ] Cum quo St frater ejus Baruc ( filius irem Ne-
ria: filii Maafeix } Jerem. XXXII. ia. Baruc. I. 1. ) feriba Jcrcmix Babylonem fimui ptofedus
fiulle putitur.
d. Baruc verba libri fui coram Jechonia filio Jchojakimi , St captivis omnibus qui habitabant in
Babylonii, legifle dicitur , armo quinta (i deportatione Jechonia: feiliert ) ftptimo die menfis ,
eo tempore quo ceperant Chalciti Hierofolyma , taque incenderant igne . ( Baruc. /, i, ), 4, ) eo-
dem, ut exidimatur , menfc quo (dedente (e Jechonii ) capta fuerant Hicrololyma , Sc a Clial-
d.rii fortafle incendi ccrpta : Nam Severo Sulpicio alfentiri non podumus , qui ( hujus ipfius fbr-
talle loci authoritate fretus ) Nebucludnefarcm hoc tempore Hitrofoljmam cum exercitu rn-
greffum , urbem murifqut ac templum folo flravijje, in primo (aerx fuar Hiitorix libro retulit. Prior
tamen dodiflimi Junii de reftindo igne & oppido conlervaro conjectura, Anglo-Duaccnlium ex-
pofitione aliquanti» cd tolerabilior ; qui totum tempus captionit Hierofolymorum undecim annis du-
ravijfe priufquim ea ejfent combufia , ( a tempore videlicet quo fub Jechonia , ufquc ad tempus
quo fub Scdckia capta funt ,) & m quinto (patii illisu anno librum hunc eonferiptum fuifft , alle-
runt. Grocius vesi», primum au idem feriptorem annum quintum pod deportatum Jcchoniam ,
hic intellexillc putat ; fed illud dc Hierofolyma fuccensa igni , ab alio aliquo fiiillc additum ,
qui exidimavie Baruchum nunquam ivillc in Babyloniam ante deportationem qux Scdckia re-
gnante contigit.
Anno tricefimo ( incinite ; i (blenni fc. fuderis redintegratione Sc cultus Dei indaurationc ,
celeberrimo illo anno iS regis Jofix fa&a ) qui fuit d deportatione Joiachinis live Jechonix an-
nsu qHiinut ( itero iniens i ) quarti menfis quinto die , ( Julii 24 ferid [exta ) Ezckicli inter dc- (
portatam multitudinem ad fluvium Chebaris ( Straboni 8c Prolcmxo Chaborra didi ) ver tanti,!
prima vifio i Deo cd oblata. [Jsxr^ I* ’> l» —*S ] Hinc, ad propheticum munus inter Judxos'
deporratoa cxfcquaidura milTus ed : ad quos Thcl-abibi juxta Huyium Chebaris habitantes , ille
perveniens» quali in ftuporem abreptus (eptem dies defedit. Quibus exactis, Deus illum iterum
{evocatione admonet, oflidumque explicat , adhibitis promiflionibus & minis : deinde repetito
ligno euro confirmans , verbo fuo metum ipfius amovet , Sc mandato novo ejus vocationem lan-
dr. [Exjpj n* & nt]
Propheta tabulx lareritix figuram obfidionis Hierofolymorum infculpcrc jubetur , Sc diebus
)9o lateri fuo incumbere : qui & totidem dierum quibus ar&ilima Urbis obfidio elfct duratura,
totidem annonuq iniquitatis domus Ifraclis, typum cllcnt exhibituri. [Exsp_. IV. )
Plammis dEgypti rex, fad i in Altliiopiam expeditione, mox vita defundus cd. Cui foece-J*4ilo ^94
dem filius Apries at regnavit annos: [ Herodtt. lib . 1. cap. 161. ] in Scriptura Pharaoh iio-
phra nominatus. [Jerem. XL1V. jo.] Hic cum indradiflimis terti marique copiis in Cyprum
Sc Phoeniciam imprcilione fada , Sidonem vi cepit , aliafquc Phcenicfx urbes terrore lubegir.
Et ingenti pugna navali Phoenicibus Sc Cypriis devictis , cum magna (poliorum vi in aEgyptum
-e vernis cd. [ Diodor. Sicul. /ib. t. ] Fcrturqitc ea fuilfc pcrfuafionc, ut nc Deum quidem ullum
libi putaret polle regnum adimere : adeb videbatur fibi illud lUbilivillc. [ Herodot. hb. 1. cap.
169.] quod Exjebie/it XXIX. j. (ut ad eum locum Trcmcllius annotaQ allcgorica itU profopo-
ptrii elegantilfim^ exprimitur. Mihi tfl rivus meus , nam ego fen mihi. q. d. Nemo cd qui rivum
meum mihi podit adimere , Sc vindicare fibi.
c. Ezekiel , podquam lateri finidro per dies J jo incubuiflet , ad latus dexrrum convcifus per
dies 40 illi incubuit , totidem annorum iniquitatis domus Judx typum gerentes. [£*.*{. IT. 6. ’
Quo referendum Sc caput V. cjufdcm prophetix , cum duobus IcqucntiDus.
d. Anno deportari Jechonix (ex to, dic quinto, ( Septemb. n.feria 4) Deus Ezckicli , per (pi-
neum Hicrololymam abdu&o , vifionc indicat confcitiffimam Judzorum idololatriam, Sc fuppli-
cia propter illam eventura, f Ex.ep.Vl II. 1. IX. X. XI. ]
Eo prophetante , Pelatia filius Bcnaix moritur. Deus pios in Babyloniam deportatos prxfcn-
tix fux un&ficationc , Sc Evangelids in futurum promiflionibus confolarur. Vifionc dilparente,
Piopheta per fpiritum ad fuos in Chaldxam redudus , enarravit illis omnia qux Dominus ipli
odenderat [c. XI.
a. Deus , typis 8c verbis , Sedekix regis nodumam fueam , excaecationem , captivitatem , Sc
mortem in Babylonii j itemque Judaeorum deportationem , & calamitates ante cam ipfis eventu-
ras , prxdicit : Ex.epte/is cap. XII. Ad quem annum etiam 7 fequenria capita (unr referenda : ex
2[uibm iiuelligimus , co tempore Sc Daniclis , ob preces pro falute aliorum cffulas , nomen
liflc celebre i [ cap.XIV. 14, 20.] Sc Sedekiam fccderis 8c juramenti religione contempta, con-J 4191 1 59J
tra Ncbuchadnefarem rcbcllaville. (c. XVII. 1 j , 17. ]
d. Anno deportati Jechonix 7, menfis 5 dic to. ( Auguft. 17. ferta t. ) Ezekiel Seniores ad Daim
confulcndum accedentes redarguit hypocrilcos : deinde calamitates eventuras omnibus, minas
contra idololatras , Sc ptoroiifionrs erga bonas pronunciat. (fw(. XX. I. ) Qu6 & tria fequen-
tia capita videmur referenda. .*. . *il-
f. Vfferii Annal. Pars pri
Digiiized by Google
1 »m» \jo JE T A S MUNDI V. •*** ;
’ - , Batto Cyrencnfis regni conditori , quum 40 rcgnavillct annos , fucccdcns filius Arccfilaos , 1 6 4* * )
I armis rcgnavir. [ Heredot. lib. 4. c*f. 1 59. J
■ ?4i4!4. Annus Sabbatarius: in quo Hicrofolymitani , adventante adversus cos cum copiis Nebu-
choduclarc , fervorum liberi irem (juxta Legem , Exed. XXI. 1. & Demar. X V. 1, a, 12.) pro-
I! exercitum , val ata regione & oc upatis arcibus, ad ipfam Hierofolymam op ugnandam demum
1 mulgarunt. ( ferem. XXXIV, 8,9, io. ) Nam Babylonius adversus rebellem Scdckiara ducens
accdlir. [ fefeph. Antitftut.lib. 10. c*p. 10.] Omnes enim civitates Jndx jam occupaverat j Hic-
rolblyma, Lacislio 8c Azcka exceptis ; quas oppugnavit ille, cum omnibus copiis iiiis, ornni-
1 bufquc regnis terr* in dominio fuo. [ fer em, XXXIV. 1, 7.]
:l b. AntcincJiam vcibhycmcm non cft ccrpta oblidio Hicrololymitana. Anno enim regni Scdekix 4114
9, mcnfc 10, dic 10, {famur. 30. ferti j.) Ncbuchadncfar & omnes ejus conii caflra juxta
llicrololynnim pofuerunt ; extruentes contra eam propugnacula circumquaque. [ II Reg, XXV.
1. fetem. XXXIX. I. & LII. 4.] In cujus memoriam , non (olum captivitatis tempore,
( 2‘»cW.VIH.I$i. ) led etiam ad hodiernum ufquc diem Jejunium annuum i Judais cft obfervatuin.
Eodem ipib dic , obfklio Urbis Ezckicli in Cluldxa a Deo revelatur j cjufquc determinatum
excidium per bullientis olli typum lignificatur. Uxor Propheta; vcfpcre moritur , quam ille
luctu profequi vetatur : gnvitumx Judiorum calamitatis ea in re typum exhibens , qtur plan-
ctum omnem fit (uperatura. [£ie^.XXIV. 1,1. &e.]
\d. Jcicmias , Deo jubepte , Sedcki* regi prxnuociar ; Hierofolymam i rege Babylonii ca-
piendam Se comburendam , Regem vero ipfum in Babyloniam abducendum , ibidemque mo-
lientem honorifice cllc fcpciiendum. [fera». XXXIV. «,— 7« 3
Pt oplicta , ob boc vaticinium , a Scdekia inclitius cft atrio cuftodix qux erat in domo regia:
ubi, anno cjuldcm Scdekix 10, Ncbuchadncfaris verh 18 (incunrc) promilfionc reftitutionis ii
|Deo accepta , Hanaraeelis lilii patrui lui agrum jure icdcmpturx libi comparavit. [ fer. XXXII.
i I,— 16. ] carteraque contigerunt, qux in yf eremi* e. XXXII. & XXXIII.) continentur,
Vaphtis ) copiis ex aCgypto egrefiis , ut Scdekix ferrent liippetias;
jChaldxi occurfuri , uve
, eis (Hophrx,
Pharaonis Hicrofolyrris dilccllerunt. Scdekus ad Jetemiam prophetam, { toiura
oblidionc jam liberum , 8c in aratam 8c cetram , otix poftei lccuta eft , cuftodiam rrondum datum 1
legatos mi fit t qui preces ipfius pro falutc populi expeterent. Propheta auxiliares illas Pharaonis
copias in >£gyptuin rcvcrliiras , atque CluJdxos iterum civitatem oppugnaturos captamque coro-
bulhiros , pionunciat. [ 'ferent. XXXVI/. J,— IO. ]
Hictoiolymiiar.i , prxlcnti obfidionis metu liberati , fervos 8c ancillas , quos ex Legis prx-
feripto nundini ferant , contra ficdus funm in Icrvirtncm retraxerunt : quos impii 8c inhumani
fadi Jeremias rcprelicisdcns , viciifim contra ipfos libcttaccm gladio , pefti Se. fami promulgavit;
Babylonie» iutetmillain obfidionem redintegraturos, Se civiutcm captam combufturos , pr mun-
dans.ferem.
( XXXIV. 1 1,— 11. ]
Interea , dum abelfenr copix Chaldaeorum Hierofolymis propter exercituro Pharaonis , Jere-
mias fugam mediuns, a Principibus exilis in foveam carecris qui erat in domo Jointhanis con-
jicitur ; roiiltilquc diebus ibi detinetur. [ferem. XXXVII. 1 1,— 16. 1
Ncbuchadnelar , ( /Egyptiaco exercitui occurliirus ) anno regni fui 18 ex iis qui.mtc folutam
obfidionem,
LI I. 19. ] Hierofolymis ad ipfum defecerant, 8) a Babylonem deportandos curavit. [ ferem.
Pittacus Mity lenius , fcprcm Sapientum unus, cum clallc milTiis a Aiis cft in Troadem ad-
verlus AthrnicnJium ducem Phrynonem P.mcratiaftcm Se Olympionicem ; qni Sigeum & Achil-
leum pagum Lesbiis ibi eripuerat. In prxlio victores cftcCti Aihcnicnfcs , Aleii Mirylcnai
poetx , qui abjectis armis fugerat , clypeum apud tor.phrm Minervx in Sigeo fiifpondcrunt.
Phrynoni deinde ad lingulare certamen provocanti liquis congredi vellet , occurrit Pittacus; A-
retejaculo, quod lub clypco occultaverat, involutum tridente ac pugione confudit. Unde, ob
agrum ita fcrv.uum, Mityicniis m.igna ei dona offerentibus , conje&a hafta id duntaxat agri
petiit, quo culpis pcrtigillct : qui locus, ab illo facrarus, Pittacii nomen poflea obtinuit. Hi-
lloriam mutilatam tradidit H er odorus , lib. f. cap. pj. cujus defectum fiipplcvit Plutarchtts libro
de malignitate Herodoti 5 cum Strabone , lib. 1 3, Polyxno , lib. t. Felto in Retiarie, Se Diogene
Laertio , lib. 1. qui Pittaco tunc principatum a Mityicniis ultro delatum dfc indicat , 10
annis ante mortem; quam anno 3. Olympiadis LII. obiillc illum narrat. Unde rationibus fub-
dutkis , ad annum 3. Olympiadis XLVII. referre maluimus , quam cum Eufebio ad XL1II»
Olympiadis i. licet illud magis ei faveat i qubdin Stadiomcarum Catalogo , Olympiade XXXVI.
Phrynen vidtor fiiillc annotatur.
Neque tamen per duellum hoc plani finitum eft bellum. Arbiter vero ab utraque parte dclc-
Ihis Periander Corinthius , Se lpfc e feptem Sapientum numero unus, ita litem diremit , ut
utrique ea colerent qux haberent ; Athenicnfibus Sigeo , Mirylenxis Achilleo pago relido.
[ Heredet. lib. j. cap. 94, pj. & Strabe , hb . i}.] quem ipium Periandrum fexto abliinc anno,
ante Olympiadem XLJX. dccclTilIc, ex Soficrate oftendit in ejus vita Laertius. Quod Herodo-
ti detegit anachronilhium ; qui pacem hanc inter Aihcnicnfcs Se Mitylenios 1 Periandro fallam
ad pollcriota Piiiftratidarum tempora retulit.
^4iy b. Anno deportati Jechonii 10, mente 10, die 12 ( Februarii I. ferid I.) Ezckiel vaticinatur 4**J
contra Pluraonem St y£gyptum ; quod edet baculus .arundineus domui Ifraclis ( feuftti enim
fuppetias obldlis Hicrololymicanis jam tulerat:} primikm Pharaoni (Hophrx, five Aptii)
cladem in Libycis folirudinibus a Cyrenxis ( ut ad ann. Mundi 3430. videbimus } deinde defo
lationem totius Aigypci » i Babylonio inferendam. Se 40 annorum fpatio continuandam, praedicit.
[Ev^XXIX r,— r/r. 1
Digitized by Google
I*- /e t a s mUn di v. 71 jffl :
e. Fugato Pturaoni» exercitu , Hicrofolymi canam oblidioncin redintegravit Ncbuchadnefkr circa
i j diem tertii mcnlis ; diebus videlicet j 90. ante capram uibcm : ut ex typo Ezckiclis [V. j,S.
colligimus. Tum vero Jeremias , i Scdckia confultus , de eo in manum Ncbuchadnclaris tradendo
refponftim dat : qui & ejus precibus motus , ex fovea carccris qui erat in doma Jonarhanis ad
urium cuftodix transferri eum jubet ; tracta panis in diem ex vico piltonim illi concclsa , do
nec confumprus cft omnis panis ex civitate, [/erem. X XXI' //. 17,-11. J
d. Continuata oblidione , jeremias iterum a Scdckia per legatos confultus , fimile reddit ref-
ponfum : & Regem Se rives in manum Ncbuchudnclaris tradendos 1 eos qui in civitate tn an furi
funt , gladio, aut fame, aut pede moiicuios, cos autem qui ad Chaldxos cgrelluri funt , viu
fui loco fpolii potituros. [ /erem. XXI. )
Ob hoc relponfum Jeremias i Principibus in foveam M.ilchi* , quar erat in atrio carccris ,
conjicitur. Unde opera Ebcd-mclcchi Eunuchi cdudhis , 2 Rege denut» confulitur : & repetito
judicio contra Judaeam , in atrio carccris ufquc ad Urbem captam fervatur. [/mXXXVUI. ]
ubi Ebcd-melecho , Dei nomine , liberationetn ab .omnibus periculis pronunciar. [/er. XXXIX.
IJ,- 18. ] . ...
e. Anno deportati Jcchonix II, menns primi, ut videtur , (non, ur Trcmellio Se Prado pia- 4**°
cuit, quinti : is enim in annum 12 incidit ) dic primo, Deus per Ezekicletn Tyro , de milcrandO
jamjain i Nebuchadnczare capienda: Hicrofolymx ftatu exfuitanti , ab eodem Nebuchadncfarc
excidium venturum pronunciat , tam admirabile , ut omnes exteri afpicictucs 8c recordantes pri-
tcriram illius gloriam fubirumque cafuni pcthorrcfcanr. Idemque finitimis Sidoniis eventurum
Propheta vaticinatur , ad glotiam Dei Se Ecclcfix bonum: cujus promiflionc prophetia hxc ter-
minatur.Ex.*k:
[ XXVI. I. *d finem capitit XXVIII.] In qua Se illud norandum i tantam eo
tempore apud exteros omnes lapientia: D.miclis fu ille fainam , ut in proverbium abicrir. Inde enim
Deus Tyriorum Regi ( Ithobalo) infolcnciam animi exprobrans; Eece, inquit , fepienrior ej Dj-
nitlt , quicejuMn occultum non abfconditttr tibi. [ XXVIII. j.l
Eodem anno, rocnfc I, dic 7, (Apri/. 16. feni.).) Deus Ezckicli revelat, fc Regero Ba-
bylonie contra Pharaonem armaturum , Se jfigypnos fub ver furum. [ Exjtks XXX. 10,— at». ]
Eodemque anno , mcnlis j , dic i, ( /unii 19. ferti 1.) oftcnJir Deus, iCgyptiuni noiima.
Sis polle judicium iplius effugere, quira Allyrius ante cum potcrar. [£«e{. XXXI. ]
. Anno Sedckix undecimo , delinente, ( /erem. I. J. ) menie 4, die 9, (/ttlii 17. firii 4. ) quum
invalui (fcc fames Hicrololymis , perrupta cil civitas, Se i Chaldxis occupata. [ II Rtg. XXV. 2,
jf 4. /erem. XXXIX. i, J. <2T LII. J,<f, 7* ]
Capta Urbe, Scdckias rex & omnes bellatores no&u aufugerunt. Verum Scdckiam afTccutx
copix Chaldxorum in campcftribus Jcricliuntis , Riblam eum ad Nebuchadnefarun deduxerunt :
ubi , occilis piius ejus liberis in conlpcriu iplius , occxcatus ac deinde numellis chalybeis vindhis
in Babyloniam deportatus' cft. [\\ Re%. XXV. 4,-7* /erem. XXXIX. 4,-7« & LII. 7^-11.]
completis eo modo Prophetarum vaticiniis 1 nubd oculis fuis ocuios Regis Babyloni* videret,
[/erem. XXXII. 4- & XXXIV. ?,] fed Babyloniam non videret, quamvis ibi moriturus cllet.
L E**ks XII. >J.]
Menie J, dic 7, (Ahgnft. 24- ferti 4.) Nebuzaradan prxfcdhu fiteliitum , a Nebuchadnc-
fare milfus, Hierofolymam tngrclfus eft : [II Ree. XXV, 8.] Se, comparatis jxt biduum re-
bus, decimo die (Angu)7. 27. ipfo Sabbati dic; in quem foitalle mandati cxiequutioncm is con-
fultb diftulcrac) Templum Dei, ac palatium Rrgis, cnm reliquis xdificiis Hierofoly motum ,
concremavit. [/erem. LII. I $ • cnm XXXlX. 8. j Dic 7 ignem iis fubjcftum fu ille , dic amem
10 eadem dcflagrafle , Lidyatus nofter exiftimat. In cujus calamitatis memoriam , menfis quinti
Jejunium cft inftitutum : [ Z*cb*r. VJI- }, 5-17/7. 19.] quod & ad hunc ufquc diem ijudeii
retinetur; fed 9 , non io die menfis 5 (Ab) oblerVatum. Dcltru&um vero ell Templum , anno
Nebucliadnefaris 19 (/erem. LII. 12. II Reg. XXti 8. } delinente: Olympiadis X LV1I1. an-
no 1. incunte, Nabonafari 160 currente ; poftqnam a Salomone condi carptum cft, annis 424.
racnlib. J. Se diebus 8.
Eodem mcnfc j. [ /erem. I. j. ] omnibus muril Hierofolymorum rircumquaquc dcjeiftis , cos
qui relicti fuerant in civitate , Se eos qui defecerant ad regem Babyloni*, Se reliquum vulgi,
uni cum thefautis Regis atque Pfincipum , St inflrumentis domite Dei , deportavit Nebuzaia-
dan in Babyloniam, f/erem. XXXlX. 8, 9* LII. 14,-25. II Ree. XXV. 10,— 17. II Chren.
! XXXVI. 18, 19, 10. J Sic migravit Juda i ferra fua : [/erem. LII. 27. II Ref. XXV. 21.]
ab initio regni Dayidis anno 468 , i decefn tribuum diftra&ionc 388 , ab lltaclitict regni
AZT A S\
Digitized by Google
I Atuio . Minoau-,
Ife loili it« *c»m
huiutis. ichiiau.
\~:~Tz T AS M U N D I VI. i
JETAS MUNDI UI.
DU populo tcnuiflimos , quibus nihil erat quicquam , reliquit Ncbu7.ni.idan in terra Judx ;
ut cllcnt viniroies Se agricola: : quibus Rex Babylonix Gcdaliam Ahikami filium , cjnf-
dem mentis prxpoluit. (ferem. XXXIX. io. XL. J, 7- LII. i<5- II Meg. XXV. »i, ii, ij. ) ted
abfquc ullo infigni regio, aut imperii nomine quii prxcllc paucis 8c Cilamitoiis , nulla dignitas
erat : inquit , in fine lib. I. faerx lux Hiftori* , Severus Sulpicius.
Scraj.1 primarius & Sephania fccunJanus facerdos , ac tres cuftodes liminis , prhnorcfque alii
i Ncbiizar.idar.c Ribiam ad Ncbuchadncfarem addudi , occiii ibi linit. [ferem. LII. 24» -1?.
II Ree. XXV. i8,-il.l Scrajx verb filius , & poft cum iinnmus Sacerdos , Jchofadalcus
captivus cft abdudus. [I Chron, VI.
Jcr em i.is vindus catenis cum deportanda multitudine Ramam ufquc perdudus, ibi a Nebu-
zaradane liberatur : optione ei dara , ut vel in Babyloniam honorifice tradandus cum eo profi.
I cifccretur , vel exun reliquiis populi in dderta patria remanerer. Quam poIkiioTcra conditio-
nem ille eligens , ad Gcdaliam prxfedum , qui Mifpx Bcnjaminitarum Icdcm fuam fixerat ,
cum muneribus mi Ilus cft. (ferem. XXXI X. 11,-14. XL. I,— 6. ]
Duces & milites ( qui cum Sedeku Hicrofolymis nodu aufugeram ; [ II Rtg. XXV. 4.
ferem. LII. 7. ] in agris pallim palanrcs, omnelquc Judxi qui ad Moabitas , Ammoniras ,
olei Se iftifinitimas
Se gentes fc 'receperant
votum fruduum , ad Gcdaliam
copiofum patriam luam[ ferem
proventumin collegerunt. ver fi
funt . reXL. 7,-U. &
viniReg.
: ubi II
XXV. zj, 14 ] , % , .
Ifmael Nethanix filios , Judxus e femine regio , a Baalifo Ammonitarum rege ad occiden-
dum Gcdaliam fubmillus, cum 10 viris primariis, Mifpx familiariter ab eo funt excepti i pro-
ditionis huius detedoribus , malo fuo, nullam fidem adhibente. [ ferem. XL. J
( 4. Mcnfe feptimo limaci, cum 10 fuis fociis, Gcdaliam , & Chaldxos , & viros militares Mifpx
repertos, nefarie trucidavit. [ferem. XLI. I, z, J. II Rcg. XXV. 15.] In cujus exdis memo-
riam annuum Judxi obfervant jejunium nrcnlc hujus 7 (Tifri) die J.
Altero poft clim occifum Gcdaliam die , 80 ex illis , qui lugubri habitu Shcccroo , Shilunrc
8i Samaria munera & futfitum ad domum Dei in fuinis fuis jam jacentem ferebant , Mifpam
per dolum dudos in urbis medio interemit Ifmael 3 coriimquc cadavera in Alx regis puteum
conjecit. [ferem. XLI. 4 r-J>. ]
I(macti regis filias Se reliquum populum Mifpx rclidum in captivitatem ad Ammoniras ab-
ducenti, ad aquas Gibeonis cum exercitu occurrens Johanan filius Karex, captivos omnes li-
beravit: Ifnncle , non amplius quam odo comitantibus , ad AnuBonitas confugiente, [ferem,
XLI. 10,-15.]
Johanan , & omnes copiarum prxfedi , totufqnc populus juxta Bethlchcmum confidentes,
Chaldxoram metu fugam in dEgyptum meditantur. [ ferem. XLI. 16, 17, 18. ] Sed prius Jcrc-
miam frequentes adeunt , fcit citantes divinum rcfponfum: quod ille poft decem dies retulit ;
verbis Dei univerfos hortatus , in folo patrio manerent. Si id fccillrnt , Dei prxlidio ruendos
nullum .pie a Babyloniis periculum fore: fin >£gyptum peterent, omnes ibi ferro ac fame diver-
ioque mortis genere perituros. Sed plebs alliieto malo infolcns parendi (alubribus confiliis , & di-
vino imperio , profrda eft in ^gyptum : ipfo etiam Jeremia Se Bartico filio Nerix concomi-
tante. Quibus Tahpanhcfum ufquc pervenientibus , typo propofiro , Jereniias excidium A-gypto
a Nebuchadnefarc ( quem fugerant) inferendum prxuunciat. [fer. XUl. & XLIII. eumSever.
Sui pie. hiflor.ftcr. Iit. 1.]
b. Anno deportationis Jcchonix tz, menfis 10 dic 5 (fanuar. zy. ferii 4) nuncio ad Ezckic-
Icm perlato de percudis Hicrofolymis i extremam dcfolationcm ultimis i fracl irarum reliquiis
(poft profedionem illam i€gyptiacam) in vaftitaribus patrix commorantibus eventuram Prophe-
ta prxdicit. [Ezeb- XXXIII. i 1,-19. ]
Anno eodem 1 1, mcnfe item 1 1, dic I ( Mari. zz. ferti 4. ) contra Phanonem , Se de gravifli-
ma plaga per Ncbuchadncfarem j£gypriif infligenda, prophetat Ezekiel. (£*.*{. XXXII. )
Die menfis 15, De Pharaonc & univerfa ejus multitudine ad inferos, inter gentes omnes in-
citeumcifas , deducenda prophetat idem. [Eic$. XXXII. 17,— 5». ]
De clade Ifraelitis Migdoli, ( non procul i mari rubro j [ Exeid. XIV. 2.] Tahp-rnlvcfi, ( live
Daphnis Pelufiis ) Nophi , (five Memphide) Se in Pathrofi provincia apud jfigyprios habitan-
tibus fuperventura vaticinatur Jcremias : ipfius /Egypri regis Pharaoms Hoplitx ( five Aprix)
cafii pro figno dato. [Iercm. XLIV. 1,—Jo.J
Obadios propheta contra Idumxos, qui Judxorum calamitati, everfis Hicrofolymis , infolcrv-
ciflim^ infultaverant, vaticinatur : quod & Jeremias , [e. XLIX. 7] EzechieI, ^c.XXV. 11]
Se Pfalm. LXXIX. & CXXXVII. feriptores eodem fere tempore fecerunt.
5418 Cyrus, quum per annos iz aur paulb amplius in Periiacum patre vixiflet, aim matre Man- -
dane ab avo Aftyagc accerfitus , in Mediam venit. [Xenopb. Inftitmt. Cyri , lib. 1.]
5419 b. Tyrus, Ithobalo ifii regnante , per annos tj a Nebuchadnefarc cft ohlclla : quemadmodum , ex ^
Philoftrato Se aliis rerum Phoeniciarum (criptoribus , refert Jofcphus. [Avtiyuit.lib. lo.cap. 11.
& Ub. I. centra Apion. ] intra quod remporis fpatium finitimi quoque Sidonionim , Moabitaruro,
Ammonitarum , & Edomxorum populi b Babylonio videntur cllc fubadki 1 juxu prophetias ,
[ Ierem. X5<VII. XLVIII. XLIX. & Evk, XXVJ
Digitized by Google
Cli.l/u
IMPEIj. RABYLONIC U M 7j>!»luliinr.
TetioSi
j4io j. NebuchadncUrc Tyrum obUdcmc , ni termino tcrrx ilraditicx politam , | /»/*. XI X. 29. ] Ann<>
7130
‘ anno regni xj Nebuzaradan , farcllitio ipfius pixfrftus , Judxorum & Ifracliunim cum ei»
mixtorum reliquias deportavit ; ad capiu hominttm 745. ['jerem. LII. ,*o. ] In qui extremi
defolatiane, qux Terram penitus racultam rclfqtiif , iniquitatis Ifraciis ( a Juda lejuncri ) 390,
& Judx 40 terminantur anni } [ Ez.e$. IV. j, 6. ] prxmonftrati. 384
Quum Cyrus 16 ferti eflet annorum , regis Allyriorum filius ( Evilroerodachus ) uxorem
dudhirus (Nitocrim) venandi 8c prxdandi causa, cum magno eqmtiito Se pedjrum numero, in
fines Medix excurrit. Quibus Allyagcs Medorum rtx * cum hlio Cy.waic & nepote Cyro 41jl
583
( qui tunc primum arma induit ) occurrit : Se equcflri potitus Visoria , Allvrios repulit.
[ Xenoph. Infiitut. Cyri , lib. 1 . ]
Cyrus deinde i patre Cambyle domum revocatus cd 1 cum annus adhuc illi unus in puerili
infli turione peragendus fupcrcilct. [ Id. Jbid. ] Qub referendum , quod ex Dione narrat A the-
nariaDeipnofiphifi.
( lib. 14. ; Cyrum , quum primum Allyagis ac deinde
unus fuiirct , in Perfum rcdiiilc : coque tempore Angarem M ulicum, Altyagc cum amicit con-
vivante, cecinillc ; in paludria ditnillam c(lc belluam immanem , apro truculentiorem, impe-
raturam illis provinciis , Se profpcrc cura paucis adversus multos prdiaturam i indeqac Aflya-
gem revocare Cyrum , fcd frutlra , tciuavillc.
1 Cyrus, cum annos ferd 17 inter pueros cgiilct j 10 annos inter ephebos exegit, f Xenoph .
Infiitut. Cyri , lib. I. ]
5424 ' Olympiade quinquagcfiml , qua Epitelides Laccdxmonius Ibidium vicit , Cnidiorum Se
Rhodiorum nontiulli , afpcricatc regum AGaticorum ofTcnfi, colonjx dedocenda- conlilia inic-
runr. Creato igitur ad hoc duce Pentathlo Cnidio ( qui generis ortum ad Hippotutn Herculis
filium referebat ) in Siciliam appulerunt, tempore quo vEgcftani ac Selinuntii bellum inrer fe
gercbanr. Ubi Pentathlo , opem Selinuntii» ferente . occifo ■, reliqui , Gorgo ac The dor e Se
Epitherfide ex illius familia Ducibus deieftis, in Lipara deinde infula confoderunt, f Diedor.
Sititi, lib. J. ] L 581
Arcefilao , quum per annos 16 regno Cyrenaico prxfiiiflcr , fucceflit filius Battus, Eudx-
roon cognominatus. Ad quem ingens Grxeorum multitudo , Delphici oraculi monitu, conHuens
finitimorum Libyum agros vadabat , atque inter fe partiebatur : quum prius Cyrenaica colo-
nia per annos j 6 ex Therxis lolis conftarct , qui cum primo Batto illuc mifli fuerant. [ Ilcro- jSo
dcr. lib. 4. cap. 1 59. ] J7J
e. Anno captivitatis Jcchonix a 5 principio anni , (id cd, mcnfc primo; uc Jonatlun para-
34J°
phraftes Chaldxus exponit ) 10 dic mentis , ( Aprit. 30. fer ii 3.) anno 14 podquam Urbs
perculla cd, de Templi, Urbis, & Regni Ifraelitanun conditutionc vifio Ezckicli cd exhibita:
xnftauratioucm Ecclclix per Chrillum , ejulque amplinidincm , dignitatem Se pialtamiara fi-
gnificans. [ Ez.<k, XL. I. ufque ad libri finem.]
Libyci , cum rege eorum Adricano , agris i Cyrenxis exuti , Aprix ^gyptiorum regi fefe
dediderunr. Ille comparatum grandem Aigyptiorum exercitum ad vasus Cyrenas milit. <>- J 74
renxi , inflrucU apud Ira(a Se ad fontem Thdiin acie , hoflcs ita profligarunt , ut pauci ex
cis in iCgyptum redirenr. Qua de re i€gyptii fuccenfcntcs Aprix, ah eo dclcivcrunr: opinati
fe ab illo in apertam perniciem fiiille dimillbs ; ut his internecione deletis , ipfc carteris j£gy-
ptiis imperitaret fccuriiis. [ Ilerodet. lib. 4. cap. 159. & lib. 2. cap. 161. Diodor. Sic. lib. 1. j
Anulis (Sai te* ille, * Platone in Timxo celebratus ) ab Aprie ad pacandos rebelles millus ,
rex ab cis edicitur. Patarbenii *« iro (pcdtabili , ad Aniafim revocandum milio, quod cum ic-
CTim non adduxillcc , Aprix juflii aures 8e naius prxeiduntur. Cujus fatti indignitate moti alii ,
ad Amafis panes tranficrunr. f Htrodot. lib. 2. cap. 162.]
b. Tyrus le in Ncbucludndaris potedarem rradidir. Non enim vi foiflc i Cluldxis capram , J73
Se prxdx expolitam , ex Ezak; XXIX. 18, 19. colligitur; fcd certis potius conditionibus in-
terpolitis deditione receptam. Unde pro rege lthobalo ( byn-nn ) ex eadem fua gcnre Baal 1 4141
(Sya ) Regulus conditurus , per 10 annos Tyrus prxfuit : ut ex Phoenicum Annalibus, in libro 1
pruno contra Apionem , Jotephus confirmat.
e. Anno deportati Jcchonix 27 menfis 1 dic 1 ( April. 30. ferta j.) Dens Ncbuchadncfari , ob !
diuturnam in Tyriis debellandis navaram libi operam, Aigvptum mercedis loco fe darurum
pollicetur. [ Ez.eb. XXIX. 17,-20. J
Cyrus , quum 27 fere annorum eflet , ex ephebis excedens, juxta Palarum indituta, vitorum
ccnfiii adlcriprus cd. [Xenoph. Jnfittut. Cyri , Jib. 1. ]
Ncbuchadnctir , aEgyptiaex fcdiuonis occafione caprata , Se ab Amafi etiam fortalR ad
lubigcndum Apriem invitatus , in Aigyptum cum exercitu invafir.
J4H Ncbucludncfar Aigypto potitus, a Syene ufquc in terminum, tum Aegyptiorum tum Judxo-
mm inter illos habitantium , alios gladio excidit , alios abduxit captivos : luxea prophetias
Iftrem. e. XLIU. XLIV. XLVI. er Eiek- XXIX. XXX. XXXI.]
In Thebaidem milio Pharaone Hophra live Aptia , reliqui itgypto Amafim Ncbuchadnefar
Proregem prxfccillc videtur : licet Herodotus ilta ignoravait. Sacerdotes enim *s£?yptii , ejui
ri feifcitanti de rebus tsEpptiacis rependebant, ea, <jnt ad laudem gentis facebant , tantum
decuerunt j cetera , tjue ad illorum ijnaviatn , fervit utrm , & tributa , que Cbaldais pendebant ,
tacuerunt ut , in notis ad fragmenta , rc&e oblervavir Jof. Scaliger.
Ncbucludnclar , finitis expeditionibus bellicis , Babylonem reverlus ; dum quietus eflet in do-
J434
mo Se llotens in palatio liio, Ibmnium illud de arbore mirabili cxcindcnda habuit : cujusIhucns,
inrcr- 4144
pretationem, i Cnaldaris fuis frudri quxlicam, Danicl illi aperuit. [ Dan. IV.]
extra utbem veterem ,
Babylonem magnifice indauravic Ncbuchadnefar ■ novam aliam con-
J. UJftrsi Anna!. Pars prier.
57°
74 MT AS MUNDI VI.
i•,Teri odi
An»0
1truci is » rriplicique muro lateritio dc hinc & illam circumdant : addito quoque , in gi.tum Me-
dicar fux conjugis ( Amyitis filix Aftyagis ; de qua ad ann. Mundi J404) penfili illo Horro
celebtatifllmo; de quo Bcrofus. K*Tte**vao% re» k^/u^s» ■»* ^0 , Jm! t» tUu fvnux*
itX i-rtSouii opixi «* ■n^ufifaitlw iwrtu «y t Iul lAnJixt renn«; dc Curtius: SyrU Rtgru,
Babflone regnantem hec opta ejfc molitum memor ia proditum eji , amore coujupu villum ; qua '
|defiderio nemorum filvarimque in campefiribus locie , virum compulit Naturo geniton amtni-
t.ite hujus operit imitari. Sed de hifcc raagnificcntilTimis ftrit&uris , Bcroli & Abydeni fragmenta
confulcnda liint : quorum prior Grxcos quoque , miranda ifta Nebochsdnclaris opera Semirami-
di tribuentes , coarguit, (Jofcpho, lib. 1. Contra Apionem , referentes ) pofterior mania illa,
qux ad Macedonum imperium duraverunt, portis amcis inllru&a , ( dc inter Orbis miracula connu-
merata )Ncbtrfhadnefaris opus fuille aderit, (ut apud Eufcbium , lib. 9. P1xpaf.1t. Evangelic.
capite ultimo, legitur,) Cliihxrchus verb, St qui cum Alexandro in Aliam rrajecerunt , manium
ambirum CCCLXV. ftadiorum , juxta dierum anni numerum , fiulfc fcriplcrunt. ( Diodor. Sic.
lib. I. ) lingulorumquc ftadiorum llructuram lingulis diebus perfedam fuille , memoria- proditum
cft. ( £KCttrt, lib. cap. 4. ) qiunquam quindecim dierum fpatio tantum opus confc&um fuille,
BerofusS Abydenus tradiderint.
Exadis i vilo lomnio mcnfibus 11. Nebuchadncfar , rtm&urarum fuarum magnificentiam jadi-
tans , mente alienatus & i luis dcpulfus , per fcptenn£um ferinam cum beftiis vitam egit. [ Da-\ i 69
ttUL IV. 31, 33.] .....
A pii es , qui & Pharao Hophra , condudu auxiliariorum ex Ionibus dc Caribus triginta milli-
bus, ad «ubero Memphim cum Amafi congre Ilus cft. Sed prxlio fugatus 8c captus, allcryatuf
que in urbe Saitana , demum ftrangularus cft ; juxta prophetiam Jeremix XLIV. 30. ( H erodo t.
lib. 2. cap. i6j. & 169. Diodor. Steul.ltb. 1.)
Poft ejus mortem 44 annos regnavit Amafis ; ut in libro III. cap. io. refert Horodonis: fcd
( quod Sacerdotes iCgyptU illum celarunt ) Babylonio vedigalis.
t. Jubilxus XVIII.
Ncbuchadnc&r poft 7 annos, agnita dcroiim Dei potentia, lanitati & regno fuo rediturus ,
4IJI
beneficium erga fc dc gloriam Dei apud omnes gentes » edito programmate , promulgat
(Hm.4.)
b. Idem, de clade Babyloniis i Cyro inferenda, vaticinatus , ut ex Chaldxorum relatiooc nar-
rat Abydenus , (apud Eufcbium , libro 9. Prxpar.it. Evangelic. cap. ulc. ) flarim obiit : poftquim
annis 49. (olus , & ad viccilroum circiter mcnlcm fimul cum patre rcgnavillct.
Succelfit illi Evilrocrodachus filias , anno a deportatione Jchojacinis , live Jechonix, regis Ju-
dx J7% circa menfis 11 diem 15 (Apri/. i}.fer.). ) quo dc eodem Tcchonia c carcerc libe-
rando mandatum dedit, (jt rem. LII. JI.) Unde, poft biduum, cjtifdcm videlicet menfis die
27 ( Aprilis 17 ) muraris vcftimcmis carcciis (iii, exteris Principibus in aula Babylonica de-
gentibus prxlacos , & in amicis Imperatoris habitus , coram illo jugiter «litabar, omnibus diebus
vit* lux. (1 1. Reg. XXV. 27, 18, 29. )
In Lydia Crcrlus , mortuo parte Halyatre, regnavit annis 14. ( Herodot. lib. t.eap. 8if. )
Poft regem Baalem , Tyro a Babylonio prxfc&i funt Judices : quorum primus , Ecnibdut
4i Si
Baslachi filius ( nVso t3. *>p3'U2p Scaligero ) mcnfibus j . deinde Chclbcs Abdxi filius ( ,3
eaSn) 1°. pr^fidt mcnlibus : uc , ex Phamicura Annalibus, in primo contra Apionem libro,
prodic Jofcphus.
Abbarus ( na*3x) (ummus Pontifex Tyrios menfibus j judicavit ; atque poft eum Mytgo-
nus dc Gcrcfttatus Abdclini FF. (tiNj-riJD O-Sit-iap »J3 JVnnt>p-Tn) annis 6. ( Jbid.)
Ad Crafum tum exteri omnes c Grxcia (opbiltx Sardes confluxerunt , tum Athenicnfium le-
gislator Solon; qui celebre illud dc vitx hujus mcenitudinc & hominis felicitate cum eo collo-
quium habuit. ( Herodot. lib. 1. a cap. lS.ad j j.) Fertur ad Crarium cpiftolium Solonis ( in fint
Vitx illius , apud Diogenem Laertium ) io quo acccrluum ab illo fc ligni ficat , Athenis jam rerum
potito Piliftrato.
>£fopus Phryx , nomi nat ilfinuis ille fabularum conditor , quem eodem tempore Sardes acci-
tum Crafijs in honore habebat , Solonis illiberaliter ab illo propter vo+f**»*/ dimifli vicem do-
lens , St cum Regibus agendum manens ut wy* a ut aAy« , aut neftuyudm aut cynam jueundiffi-
mei ut ***** " *s ***** , nequaquam aut quam optimi cum cis agendum, i Solone relpon- 561
fiim accepit. ( Viutarch. im Solone. )
i£fopus Sardibus Delphos profc&us , injufte ibi damnatus c rupe Phaedriade prxeipitatur
circa Olympiadem LIV, ut apud Suidam legitur : fub finem videlicet Olympicx illius Tetrae-
teridis ; fi fiipcriora tede conftituta liinc tempora. Cujos exdis ponas , ab oraculo Delphico fx-
p»us indiftas ladinon poftei fumpiit ; Iadmonis illius Samii ex filio nepos , cui ^fijpus , uni
cum Rhodope Thracia meret t ice illa farooliilima , priris fctvierat. ( Herodot. lib. 2 . cap. I } 4. )
Solon i Crofo in Ciliciam profeftus, urbem condidit, atque ex fao nomine Solos appella-
vit: inqua Athenicnfium aliquot ftatuit, qui trado temporis , quum patriam linguam corru-
jpilient , eo*,tu%m didi funt. Hxc , in Solonis Vita , Diogenes Laertius : qux tamen ad Sollos
Cypri, non ad Solenfes Cilicix fpedare , cx ipfius Solonis ad Philocyprum regem elegis apparet,
iPlutarcho in ejufifcm Vita recitatis t ubi & ille docet, Cyprium nunc regulum, Solonisope
I& confilio hic nfiim , exiguum oppidum tAUpeam prius di&um , in fiibjedum campum habitauo-
sai longe commodiorem tranftuliflc , & in Solonis honorem Solos dcnominallc.
Poft abitum Solonis Crafus , qui fctpfum omnium hominum bcariftimum arbitratus fuerat »
qux de rerum humanarum incerti tudine molefte atque iracunde ab ilio audierat , nimis veta
fuille , propria edoctus experientia » didicit. Sratim enim ei quiefccnu 1omnium cft oblarum ,
. ... _ _ Atym
Digilized by Google
1 AiinojiT.
te ,nm
C-hnlt1».
xS»
IMPER^ BABYLONICUM* 7/ Periodi
Arym hliuin» ferrea trajcChun cufpidc, interimendum fore lignificacu. Quem cafum dum ille
omni cura rrarvmcrc conarcrur , Se nuptias filii in manibus haberet : Phryx regii generi;
Adraftus, ob fratrem i fc imprudenter intclfochim , a patre Mida Gordii filio { qui ahus foir ab
antiquo illo Mida Gordii filio, Phrygum rege i cujiis tumulo ab Homero iafcriptum carmen
Herodotus in Poeta: viti rccitar ) ejectus , ut a Curfo expiaretur , Sardes venir. Ciii expia-
to filii ille tucclam commifir , i Mytis ad opprimendum ingentis magnitudinis aprum acciti,
qui Olympi montis culta , crebri cum agrcilium ftrage , pci vadabar. Adriftus , vibrata iii
feram lancea, cuipidc illius Atym imprudens percuflit : & fortuita: eidis venia a parre obrenta ,
fuper imerenipti rumulum fc transfodit. Crurius , filio otbacus, ingenti in ludia duos annes
egit: quem de Cyri (qui ipfum regnum illi pollei eripuit) oricnrc potentia follicirudo demum
terminavit. ( Herodot. lib. t. a cap. j+. ad 4 fi. ) De quo videnda etiam Excerpta ex Diodoro
Siculo, ab Henr. Valefio cdira, ( pag. 138.) Se Valcr. Maxim, lib. 1. cap, 7.
5 444 e. Evilmcrodachus rex Babyloni* , propter iniquitates & libidines palliis iniidias , & hianto fo-
toris fu* Ncriglilloro peremptus efl ,• quum plus quam duobus rcgnaflct annis : ut docet Be-
rofus, in tertio rerum Chaldaicarum libro , i Jofepho citatus, lib. 1. contra Apion. Ctim-
que ab eo llipcndium diarium qccepific legatur Jcciionias rex Jud* , ufque ad diem mortis
jtu , omnibus diebus viu ftu: (Jcrem. LII. 34. U. Jttg. XXV. 30.) drea hoc idem tempus
Iechoniam quoque 5 7 annos natum , vita Anile fundum , verifimiii admodum conjectura coi
liginir.
ibid.
Evilmcrodacho
) fucccdcns interfodior ejus Ncrigliilbrus , (ifcV-VtU ) 4 regnavit annis» ( Berof
4155
In regno quoque Medi* , defundto Aflyaei, (Tobir. XIV. 17. A/fuero didlo, filius ejus
Cyaxares fucccffit , matris Cyti ftater : ut in libro 1. Inflitut. Cyri habet Xenophon, fub initium
5^0
videlicet anni x. Olympiadis LVi ante mortem Cyri annis 31. Danicli Darius Medus» Affue-
ri filius, ditius.
3445 Rex Babylonias , non fubdiros folum fuos , fod etiam Credum Lydorum regem , uni cum
Cappadocibus , Phrygibus utrifquc , Caribus , Paphbgonibus , Cilicibus , atque Indis , ad Ib-
cictatem belli contra Medos & Per fas ineundam follicirar : magnas eos gentes clle diciitans, Se
adfinitatibus mutuis devindlos 1 ac , nili mature illis occurreretur , ordine lingulas nationes op-
prelliiros. Qua occafionc , Cyrus i patre Cambyfe Se regni Senatoribus exercitus Perfici Impera-
tor conftitutus, cum 30000 militibus Se 3/aorifxeu ducibus mille, in Maliam mittitur: ut in si»
primo Inditutiouis Cyri libro refert Xenophon. Ibi ab avunculo Cyaxarc » qui cum aceerfi-
verat , Medicaram etiam copiarum prxfcdhira , & belli adversus Babylonium gerendi admini-
ilratio ilii committitur. A quo tempore, anni 30. ptinciparus Cyri dinumerantur : ad finem ten-
dente anno 1 Olympiadis LV. ad quem, ex Diodori, Thalli , Calloris , Polybii, Phlegontis
Se exterorum Chronographorum confcnfu , in tertio Annalium liiorum libro , refert initium
illius Julius Africanus , ab Eufebio in Evangclicx Pr.vparat. libro 10. laudatus.
Eodem tempore ( vere nimirum , eundem cjafolrm Olympiadis artnum claudente ) Solon Phi-
locypro & Soliis fitis valedicens , redirum in patriam meditabatur : ut ea illius elegis , i Plu-
tardio produdis > incclligitur. Vcruin morbo correptus, in Cypro o&ogenarius mortem obiiti
ut feribit Laertius. Athenis tum Archonte Hcgcflrato , fecundo Piiiflraci dominationis anno 1 ut
ex Phania Ephefio Plutarchus refert.
3 446 b. Anno i dirura urbe Hierofolymirana triccfimo , I V1. libri Efolrx feripror apocryphus collo-
quia cum angelo Uriclc i fe habita fuiflc fingir. (IV. Efdr. III. 1. IV. 1. ) quum Dux populi ctict 415^
Salathicl. ( cap. V. 16. ) utpote-Jechonii rege jam defundo.
Crcrliis adversus Cyrum fefe comparans , magnis miliis donariis , de eventu Delphicum confu-
lic oraculum 1 anrc Sardium expugnationem tribus annis* ( Herodot . lib. 1. cap. 53,54, jj,9t. ) 4157
3447 Armenius, poftquam fenfit hoftesin Cyaxarem parare , neque auxilium illi milii, neque tri-
butum folvit : contra pada conventa qu* , ab Aflyage bello fuperatus , cum Medis hac de re ille
557
inierat. Hinc Cyrus , limulaca venatione , Armenium invafic : cumque cum lilio Tigrane fope-
rans , fub Medorum potellarcra iterum redegit. Montes quoque inter Armenios Se Chaldios
interjedo* cepit : ibique arce extfuda , certis conditionibus pacem inter utramque gentem con-
(litnit. {Xenopb. Jnjhtttt. Cyri, lib. 3.) 558
e. Cyaxares Se Cyrus adversiti Babylonium , Crtrfum Se reliquos fu:deratos , exercitum ducunt;
5 44S
cbfquc profternunt. In prxlio rex Babylonius occiditur; Cra-fus , cum reliquis, defertis caflris.
nodu fugiunt. Cyrus cum Hyrcaniis , qui i Babylonio ad cum defecerant , foedere inito , cis
dudoribus & adjutoribus ufus , hoftes pertequitur & denub vincit. Cresfiis mulieribus , quod 4ij8
zdas cflcc , nodtu primitiis , ut in feigore facilius iter facerent , cum equitatu e caflris fe fubducit.
Cappadocum regem, & Arabum, Hyrcanii trucidant. Cyrus dediticiis & captivis parcens, prx-
dam dividit. (Jd. lib. 3 . C5“ 4- ) ...
NcriglilToro in imperio Babylonico filius ejus Laborofoarchodus , 43-7*7-13^ ( improbitare
quim *tare longi maturior } fucccdcns , mentibus 9 regnavit. ( Berof. ) 55*
Balatorus ( ■np-Sya Tyri, inter Judices, regnavit anno uno. ( Phmic» Arnal. )
Gobrias, cujus unicum filium novus ille Babyloniorum rex (tcmpoie regnantis patris) inter
venandum nefarie interemerat, ad Cyrum cum luis deficir. ( Xenoph. lib. 4. )
Cyrus Babyloniorum fines invadit : Se ad ipfam urbem Babyloniam progretilis , novo Regi
duellum offerr. Gadatas vir primarius , quem Rex ifte zclctypia motus catiraverar , ad Cyrum
deficit. Babylonii, Gadac* agrum invadentes, a Cyro profligamur. Cadutii vero, quibus ex-
tremi agminis cuftodia a Cyro fuerat comantia , eo infeio in regionem versus B.ibyluncm litarr.
ttmerc excurrentes , 1 Rege Babylonio , ex urbe fua qub confiigcrar cgrellb , ceduntur. Eorum
J. Vfjerii Annui . Pars prior. jLll
, c^dcm
Mundi. '
JE T A S MU NUI VL ' —
a--
' cxdcm altus Cyrus , ut ex utroque pane deinceps cum agricolis pax edet , cum armatis bellum, l
pactum cum Rece inii. Deinde Babylonem prxtcrvciftus , & tribus hoftium caftellis receptis, ad
Adyriotum Meaoramque confinia , unde initium expeditionis fecerat , exercitum reduxit. Qub
acccrfitns ab eo avunculus Cyaxares, in tabernaculo regis Aflyrii ( Ncriglillbri oceifi ) honori-
fit e excipitur : &, hyeme jam adventante , de rebus ad continuandum bellum comparandis com-
muni deliberatur conii! to. ( Id. lib. f. & 6. initio. )
1449 Laborofoarchodum , Nebuchadnefaris cx filia nepotem , ab amicis , eo quod morum ipiius im- 41 J9
~ probiras nimis fefc exferetet , interemptum cxccpir cjnfdcm Nebuchadnefaris ex filio Evilmeroda-
cho nepos; Betofo Nabonidut ( 0'J“13J) Herodoto Lalryntttu (jru-'3*>) Abydeno Nabunnidochuu,
Danicli Propheex Dehbuf.tr fivc Baluur didhis : cui 17 Imperii annos tribuit in libro } Chaldai-
c* hiflorix Bcrofus , Se in Regum Canone Ptolemarm.
Hujus anno 1 , de quatuor bcftiis totidem regna ligni ficanribus , Se Deo imperium omne filio
hominis tradente , Danicli fomnium eft oblatum. (Dan. VII. 1.)
Mortuo Tyri regulo Balatoro , Babylone accitus Mcrbalus ( Sy3'TO ) regnavit annos 4. (Pbt-
nic. Annat. )
, ,, , Behhafaris anno tertio , Arietis & Hirci vi fum, cladem imperio Perfico ab Alexandro 8e po- 4*<>*
pulo Dei ab Antiocho inferendam prxfignificans , Danicli , quum elfer Sbusbane in Provindi Eia -
«ni ad fluentum V/asi , eft exhibitum. ( Dan. VIII. 1, z.) Circuit autem amnis Enitui arcem
Suforttm , & Sufianam ab Elymaidt ( id eft , Shusbancbtot ab Elamtis , ut Ezrx I V. 9.
utriufque provincia: incoli diftineuuntur ) difterminar : quemadmodum in lib. 6, cap. 27.
nos docet Plinius. Unde liquet , hoc tempore Sufianam , non Medis aut Perfis fed Babylo-
(
niis fub quibus tum vixit Daniel) fubditam fiiillc : ut fopri ad ann. Mundi ?40j. eft anno-
tatum.
Sub poftremo vero hoc Babyloniorum rege , muros circa fluvium Babylonii civitatis ( &
Nabuchadnefare tantum inchoatos ) ex larere co&o 8e bitumine fuide conftru&os , in libro j
Chaldaice fu* hiftorix narrat Berofus. ( apud Jofephum , lib. 1. contra Apion. ) Hujus enim
mater Nitocris , mulier folcrtiilima , Medorum Babyloni* jam imminentium potentiam 8e in-
fidias verita , ur per anfradus fluvii remora fieret navigantibus , Euphratem qui redus Se celer
erae depreffis fodis flexuofum Icntumquc effecir. Aggerem deinde mifx magnitudinis ad urram-
que flaminis ripam excitavit; 8c fupra urbetn paludem ingentem cflbdir, inquam averfo flumi-
ne ficcatus eft ejus alveus. Tum verb ripas intra urbem , ac dcfccnfus qui ex porculis ad flu-
men ferebant muris latericiis munivit , juxta tmxnium qux urbem ambiebam rationem. Extra-
xit item circa mediam fere urbem pontem lapideo opete : atque Ius omnibus demum perfedis,
Euphratem ex palude in priftinitm alveum revocavit. ( H eradat, lib. 1. cap. 185 , 186, 1S8. )
Pontis hujus , qui domos regias in utraque fluminis ripa politas junxit , mirandam fabricam def-
cribcns Philoftrarus , (in Vita Apollonii , lib. 1. cap. 18. ) a regina ex Medarum gente nataextru-
dum illum fuifle aiferit. Unde, ur Ncbuchadnelarem Amyitim , ita & filium ejus Eviimeroda-
chum Nitoeridem , Medici genetis uxorem habuidc colligimus.
Mcrbalo mortuo, Tyriis i Babylonio prxfedus eft Hirotmu (oirn) c)Ui : qui zo re- 4i$J
gnavit annis. { Pbmtic. Annat. )
Darius Hyftafpis filius narus eft: paulb anre mortem Cyri annum fere zo xtatis agens $ te- 4*<>5
ftante Herodoto , lib. I. cap. zo 9.
5 45 6 i4*. Crccfus , Babylonii 8c confcedcrxtonim rxcrcitds Impcraror deledus, Halym fluvhtm qui Me- 4 166
dorum 8c Lydorum ditionem difterminabae , Thaletis Milefii indu Uria , (me ponte traficietts ,
in Cappadociam pervenit ibique urbem Pteriam crpugnavit , cundafqne circi urbes cepit , Sy-
ros nihil commeritos exterminans. Cappadoces enim a Grxeis Syros nominatos , confirmat He-
rodotus.lib.
( t ,«p. 7z.) Cytus, caduceatoribus prius ad Iones rentandos ut ad fe i Crtrlo defi-
d. cerent feuftri rrnlus , xquo marre cum Crtrli copiis conflixit. Poliero die Crccfus , quum Cy-
rus ipfum fuperfederct invadere. Sardes regrclfiis eft : ubi pet hyemem quiefeere decreverat , &
initio flarim veris tendere adversus Pcrlas. Auxiliarios igitnr qni aderant dimifit , St ad abfcn-
tes focios ( inter quos erant & Laccdxmonii ) caduceatores ablegavit : utrifque edicens , uri ad
quintum menlem Sardibus convenirent. Ita dilhpato Crarli exercita , fubirb fupervenit Cyrns cnm
luis. Quorum inopinaro adventu teri itus Crccfus , Lydos tamen educit in prxlium , equitatu
maxime confifus. Ejus ut vim Cyrus eluderet , camelos equis ejus objccir: quorum odorem cum
equi ferre non pollent, averfi equires abducebant 1 pixlio. At Lydi cx eqois ddilinnt, Se pedi-
tes cum Perfis confligunt ; muitifque aliquandiu titrinque cadentibus , tandem vertuntur in fu-
gam : quosinfccuti Peri* Sardes, poft 14 dierum obfidionem , expugnarunt. Crcrfus incendio
damnatus > Solonis nomine ter incl ato , ( cujtis de rerum hirmanarnm inconftantia Icrrooncm
Sirius conremplerat
orum regis, qui i) Babylonio
i Cyro liberatus eft , deficiens
ad ipfum Se i conliliis dcfncepsinteremptus
in pugna habitus. eftCyrus, & Abradar* Su-
Panthe* qu*
(iipcr mariti cadaver fe jugulavit , funus curat, Se ingenti appofito monumento decorat. Hero-
dot. lib. 1. 4 cap. 7 $.ad 90. cum Xer.oph. Injiirnt. lib. 7. Diodori Excerptis ab Hen. Valefio edit, j
pag. 141. Plutarch. in Solone, Polyan. Stratayem. lib. 7. in Cyro & Crwje , &■ Salino in Polybi flor,
cup. 1. ubi , Olympiade odlava & quinqnagcliina viiftorem Cyram inrrafle Sardes, feribit i anno
pjmirum illius primo ut habet etiam Eufebius in Chronico.
Crccfus, Vinculis fuis Delphos miffis , per oracula fe delufum fruftri conqueritur. ( Herodes .
fib. 1. cap. 90.91.)
• lonas Se d-olas , volentes lifdem conditionibus ftarc quibus Crtrfo fiieranr fubfedH , Cynit
fepuiir ; Iblis Mfldus hoc concedo, qui libi meruentrs prius cum eo ftrdtis pepigerant. (Jd.ibui.
J4X , 14 Reliqui , manibus fuis communitis, Pythcrmoncm Phoccnicm cum aliis
«c xiam
Chnfig,
i Annoin.
IMP E t{. BABVLOHICVM.
*7*7 PerioJi tc
/ / Jultinr.
legarii ad Laccdxmonios mittunt , ut auxilium ab illis rugarent. Quod lic£t illi rccufallcnr , per
iLacrincm tamen Cyro denunciarunt , ne ulli Grxcix civitati damnum inferret urpotc fc id mi-
Inime toleraturis. Qui fe deinceps operam daturum rcfpondit , ut Gr arcis , non Ionum > fed pro-
' priaThales
fua incommoda elfcnt deploranda.
Milcfius Ionibus (Ibtd. communem
confulir , ut unam cap. 141, 152, ijj. in) Teo haberent i qux In medii
Curiam
erat Ionia. ( Ibid. cap. i 70. )
j4j7 Cyro Satdibus manente , machinafquc fabricante Se arietes , ut eorum qui parere nollent m<r-
nia (olo arquarctt ejus opem Cares implorant, ut civile inter eos bellum ortum componeret. Is 4167 J47
Adulium Perfam cum exercitu ad cos mittit j perlibenter in ea expeditione Cilicibus Se Cypriis
ejus figna fcquentibus. Adu/ius Carum controverfiam ita componir ; ut in utri u (que tamen par-
tis arcibus milites prxfidlarios relinqueret. (Xenoph. Infliiae. lib. 7. )
Olympiade LVIII. ( ad finem primo illius anno tendente ) Thales Milefms dcfun£ius cft ;
quemadmodum ex Soficratc refert Laertius : Se Anaximander Msltfms obliquitatem Signiferi
primus obfervavic ; ut ex aliis i Plinio habetur traditura , libro l.cap. 8. licet prxeeptori iplius
Thaleti eam non fulllc incognitam , rcdiils Plutarchus nos docuerit, libro fecundo de placitis
Philolophonnn , cap. 12. Iplum veru Anaximandrum , cjufikm hujus Olympiadis anno fecundo»
statis annum t»4 egillc , ac paulo pb(i obiiilc diem ) ex Apollodori Atbcnicnlis Chronicis
refert Laertius: de inventis ejus Mathematicis, ex Phavorini hiftoria , prxterca addens. Efy* </l
^ yvel/xa tu myusto r, x, 15-*«» M tw nuSopui it , xu^a' QaCutnoi ir lui+sJi iny
•rfSTfds t* K) infMfitu tt/Aaivtrr* x, iponoirnt *c£te>u6acii primus gnomonem tnvenit , cumque Lace-
dtmone in loco captanda umbro idoneo con fiiruit ; quemadmodum Pkavonnus sut in Fur ia biftorid,
HorofeopiA quoque fabricatus efl% aut folfiitia & aquinoeha ojienderent. Iu enim dillingucndus
videtur Gnomon , live umbilicus horarius , ab fjorolcopiis quibus xquino&ia Se tropa indica-
bantur. Quanquam gnomonis Se horologii inventionem non illi, led Anaximeni ejus dilcfpulo
Se municipi attribuit Plinius , libro 2. cap; 76. ita feribens. Vmbrarutit hunc rationem , & quum
vocant Gnomonicen , invenit Anaximenes Milejiut , Anaximandri difcipulus : primufque Horolo-
gium quod Appellunt fciothericum Lacedttnont ojiendit. Vid. filpra,ann. Mund. <291.
Anaximandro igitur in fchola fucccflit Anaximenes Milciius , Euiyftrati filius : ut inprimd
Stromatum libro docet Alexandrinus Clemens. Pyrhagoras verb ( praeceptoribus fuis , Thalete
Se Anaximandro , jam defundis ) in /figyptuin , uri Tlwlcs illi fitaferat , commigravit : per epi-
ftolam (ut refert in vita illius Laertius ) a Polycrate Samiorum ryranno commendatus Amajtdt\
quem Semneferteum appellafle videntur Aigyptii. eo enim regnante, Pythagoram in yfigypto
fuiile , in libri 36. cap. 9. notat Plinius. Ibi verb annos omnino XXII. cum Sacerdotibus ver-
(atus , Aftronomia* de Gcoroccrix operam dedit , cun&iique eorum facris initiatus cft. ( fama
blich. Vit. Pithngor. cap. 3 , & 4. ) Ea enim de causa Se circumcidis elt , ut ad adyta admilliis ,
my it icam Aigyptiorum addifceiet philofopliiam : in quo (hidio Sonchcdis ALgyptii irchiprophe-
tx operi prccipui ufus cft. ( Cletn. Alex. lib. 1. Sirom. ) Sonchidis Saitx, ni lallor , cujus de So-
lonem confuctudine prius fuiile ufum , narrat in ejus Vita Plutarchus. Ab afigyptiis quoque
M*r * five animarum in quodvis animal tranlmigrationcm , illum didicillc, liib libri pri-
mi finem Siculus refert Diodorus. Et literis gentis ejus ajfuefatlut , prxreriti evi facerdotum com-
mentarios firmatus , innumerabilium ficulernm obfirvancies cognovit t inquit Valerius Maximus,
lib. 8. cap; 7.
34 j 8 Hyftafpes de Adufius , conjundtis exercitibus , Phrygiam Hcllefponto finitimam» capto illius 41(8
rege , in Cyri poteftatcm redigunt. (Xenopb. Inftitut. lib. 7. )
Cyrus, SardcsTabalo Perfx committens, de Ctcefi exterorumque Lydorum thelaurum Padyx
Lydo deferendum eradens, versus Ecbatana contendit , Crcefum una fecum ducens : Ionum in^
cctim non magna ratione habiti. Verdm lunui-atquc Cyrus SarJibus eft profcchis , Padyas Ly-
dos ad dcfcilccndum a Tabalo Se Cyro impulit j de thelauro quem habebat auxiliariis condudis,
Tabalum in arce undique conclufum obledit. Cyrus hxc ex itinere intclligeusj coolilio cum Crae-
fo habito» Mazarem Medum cum parte exercitus rcmilit : qiii Lydis arma ademit , de ad mollio-
rem vitx rationem traduxit. ( Herodoti lib. 1. d cap. 1 5 j. ad 1 57. ) Et fic gens induftria quondam,
potens, 8e manu ftrenua; effeminata mollicic luxuriaque, virtutem priiUnam perdidit» ( fujiin. ex
Trago» Itb. l.cap. 7.) ... 14*
3459 Mazares Padyam a Cumxis , ad quos ille tenitus confugerat , repofeit. Hi , ex oraculo apud 4169
Branchidas refponlum acceperunt , fupplicem die dedendum. Sed quum ocquc Pe t fis illum tra-
dere vellent inrcrimcndum , (* conftanter id diifiiadentc Arillodico Heraclidis filio, vito inter
illos clariifimo * ) neque ctmdcm penes fe detinendo Cyrum ad civitatis fux expugnationem excitare,
hominem in Mityienam ablegant. Mitylenzis deinde eum tradere volentibus , Cuuui tnilfo ad Les-
bum navigio deportandum in Chium curarunt. Inde vtrb ei Minetvx templo violenter raptus , a
Chiis redditur: Atarnco,Myfix loco ^ regione Lesbi fito , pro mercede accepto. ( Herodot.lib.i. a
cap. IJ7. *d 1 60. ) quanquim Mitylenxos Se Chios eo argumento cxcufate conctur Plutarchus,
in libro de malignitate Herodoti, qubd eo antiquior hiftoricus Charo Lampiaccnus , fimplicitct
ita rem fndam narret. PaQyes , audito exercitum Perftctsm appropinquare , profugit prino Mityle-
nam , deinde in Chium : cumque cepit Cyrus.
Recepto Pactya , Mazares mox in illos caflra promovit, qui uni cum Padya Tabalum oppu-
gnalfenr : St partim Prienenfes fubegit , partim Mxandri campum incuriavit , cumque cum Mag*
ne hi in prxdam fuis militibus expofim. ( Herodot.lib . 1. cap. 161.)
J4^I Harpagus , qui apud Cyrum primi loci habebatur, adycrsiis Ioniam dimicat : ut in Eufebii 4*7*
Chtomeo , ad annum x. Olympiadis LIX. notatum habetur. Mazare enim ex morbo vita fundo,
H irp.teut Medus ( quem Harpalum alit per errorem nominant ) Dux i Cyto conlritutm
en
f. VJferii Annal. Pars frior.
543
Digitized by
\~Tij_ . ~MTas
M-^ mundi vi.
dT; qui limul- atque in Ioniam venit , urbes , dudis circa incenia aggeribus , expugnavit i fcq«|
ttf.iGi.)
]
Phoexa primi Ionum civitate potitus cft. ( Herodot. lib. t. liberis in Chium trtjccerunt : unde I
' phoexenfes urbe li«l Perfis rcliOn , cum conjugibus Se
Phoceam iterum divertentes , prxfidiis PerCtrum qux Harpagus ibi reliquerat trucidatis , exj
Ocnulis infulis in Cyrnum ftvc Cotficam , ubi ante annos 10. civitatem Alaliam condiderant,!
, Tyr-!
navigarunt. Hic per quinquennium commorati , cum omnem viciniam armis infeftarcnt
heni 8c Canhagmienfes 60. navibus inftru&i contra totidem Phoexenii um depugnarun t. Ibi
Phoexenfes cruenta potiti visorii , 40 navibus amittis , Rhegium demigrarun t , Se civitatem
Hyclam live Veliam in agro Oenotri* condiderunt. (Id ibtd. cap. 164,-167. ) Phoexenfes,
qui Mattiliam condiderunt , mari Carthaginienfes devicifle, in libro primo Hiftorix fux confir-
mar Thucididcs. Portem enim eorum Veliam , partem Mattiliam condiditte, Ronu tcgnanre Ser-
vio Tullio , pod annum amplius fcxcentdimmn quam *€ncas in Italiam venit 1 Hyginus tefta-
tur, ab A. Gellio citatus, lib. io. Nod. Attic. cap. 6. Ejufdanqu e Maflilicnlis colonix meminit
liber at es in Archidarao. Vid.fupra, amt. Muni.i, 404.
Similiter Se Teii , limul-atquc aggerum beneficio cos cepiflet Harpagus, omnes Confcenfis
navibus trajecerunt in Thraciam : ibidcmquc urbem condiderunt Abderam , cujus fundamenta
prius Timciius Clazomenius jecerat. ( ut filpri ad ann. Mund. i 3 49. cfl notatura. ) Reliqui verb
acccf-
Iones omnes , prxtcr Milelios qui jam Cyro fodere albidi fuerant , fuperati tandem
ferunt I l.vpago i Se in patria remanentes , ea qux imperabant ur fubibant. ( Herodot. lib. 1. cap.
tamen, ctiamf» aftlidis , nihilominus fefe ad Panionium recipientib us Bias
t<?8, i6>). ) Iisdem
clafle
Prienxus ( inter fepeem Sapientes prxeipuus ) confuluittc dicitur, fcd fhiftrij uc communi
& ibi unam civitatem omnium Ionum contorreren t. Hoc enim
folventes , Sardiniam peterent ,
pa£o cos fervitute liberatos feliciter efle viduros. ( Ibid. cap. 170. ) * De Xanthi is vero Lyci*,
Harpago dedere fc recufamibus ; vid. sfpptan. lib. 4. bcll. civil. pag. 635.C* cum Plui arebo , in
M. Brute (pag. 999. init. * ) • ,
e. Cyrus , quum continentem univcrlam fubcgifln , Attyriis bellum intulit ; adversus Labyni- i
***“♦ tum ( five Nobonidum ) cocum regem ducens exercitum. ( Herodot. Itb. 1. cap. 178. &
188.} rumore cade re ad Babylonios perveniente , altero ante obfeflam Urbem anno. ( jerem.
L I. 4 6. ) Cyrus enim Babylonem jam tendens ubi venit ad Gyndsm amnem , qui innuit in
Tigrini , navigiis deftitutus , trajicere cum non poterat. Intciim equorum candidorum unus,
qui facri illis erane , fluvium ingrettus , vorticibus ejus abforptus cll. Quod xgerriro^ ferens
Cyrus, expeditione in Babylonem intcnnifsa , fluvium in j 60. alveos diduxit: ut vel imu-
lieribus ( quod comminatus fuerat ) tranfiri pottet , ne genua quidem tingentibus. Arque in
eo opere perficiendo , tota xftas cft abfumpta. ( H erodat. lib. I. cap. 189, 19°. & *°*. cum lib. J.
^/sequente vere Cynts , coojundis Medorum & Perfarum gentiumque fodenitarum eo- .
’ } pia, Babylonem petrexit: ubi prxlio inter duos dominatores { Cyrum & Belshazatem five Na-
)
bonidum committo , Chaldxi prxlio fufi ad Urbem confugerunt , 8c obfidionem pafli funr.
( Heroior, lib. i. cap. 190.com Jerem. L I. 17*18,30.) quam illi tamen contempferunt : tum
iu6d cis commeatus eflee copiofioc quim in annos 10 , tum quod de Cyri exercitu plurimos animis
erga fc magis efle benevolis arbitraremur quim CTga Pertas. ( Herodot. ibid. Xempb. Infimet . lib. 7. )
Cyrus a fuis fofliin latiflimam profundiflimamqne circa Urbis murum undique agendam
curavit , terra versus fcipfos adgclU; Se multas turres cxftrucndas, ur quamplurima enent excubia-
rum loca : diviloque in partes duodecim exercitu , ut pars qudlbct unum anni menfem in excu-
biis eflee , mandavit. ( Xenoph. ibid. )
mater Nitocris nuper defoderat , foliam duxit: derade & hujus Bc alterius circa Urbis murum
ab eo dudx foflx ottia aperiens , aqua fluminis cb derivata , pritonum ejus alveum ( duorum
(Udiorum latitudine per urbem tendentem) hominibus pervium reddidit. ( Herodot . Itb. 1. cap.
cum 'jerem. L.}8.& LI. }l, Jf.)
190, 1 9 1 . Xenoph. Infiit. lib. 7.Cyrus
Per fluvium jam vadofum cum exercitu tranfiem, obieratis omnibus qux ad flumen
ferebant portulis confccnsifquc fcpris , Urbem invafit , quum die fello agitarentur convivii
( Id ibid. cum jerem. L I. 3 9, J 7. ) Tamaque urbis erae magnitudo , ur ( quemadmodum narra-
oant accolx ) quum capri jam cflent qui extremas urbis partes incolebant , ii qui mediam habita-
bant urbem id non animadverterent. ( Herodot. Itb. 1. cap. 191.) Quo fpedant 8c illa Prophetx,
(jerem. LI. 31.) Cur for obviam cur for i curret , & r, uncius obviam nunciot ad indicandum
Bejti Babylonia , captam ejje civitatem ejus ab extremitate.
Eo tempore Bclshafar { qui Se Nabonidus Se Labynitus ) epulo magnificmtifliroo proceres
excepturus , vafa domus Dei , qux Nebududnefar ipfius pater ( five avus : faifle enim filium
filii ejus, ex jerem. XXVII. 7. colligitur) Hieroiolymis exportaverar , ad idolorum fuorum
gloriam vciique Dei contumeliam , producit. Deus , immifsa manu , de annorum imperio Ba-
bylonico ptxfinitorum numeratione ejufdanque appcnfi 8c jufto longf levioris inventt ad Me-
dos ac Pcrlas translatione , impendens judicium in redono parietis ante oculos omnium de-
feribit. Chaldxis feriptionem legere ncldentibus , Reginx monitu accerfitus Daniel eam legit
Se interpretatur : qui propofitum i rege prxmium accipiens, tertius in regno futurus procla-
(
matur. Dan. V.) Cfon autem uxores Bclshafaris convivio adfiriflc , (verf z. & i.) Regina
verb poftei iiipervcnifle (verf. 10.) dicatur ; Regina mater hxc fuitte intelligitur , illa videlicet
jam audivimus.
(Nitocris; quam poftiemi hujus Attyriorum five Chaldxoruin regis matrem fuitte , ex Herodoto
by Google
T
Abdo Anaoaa-
trio<U te zriia
1MPER.
A ano iilUoz. ChniV-4
Mundi. PERSICUM. 70
Eidem qui convivium celebratum cft node, interfedus cll Bclshazar Rex Chaldxorutn : ( Dan.
j.jo. ) 1 Gobryx & Gadarx militibus. ( Xenoph. Inftit. /it. 7.) Arquc ita Babylonicum impe-
rium cft dcftrudum ( prout ab Efaia , cap. XIII. XIV. XXI. XLIII. XLVI. XLVII. Hahbakjut? ,
cap. II. <£• ferentia , cap. XXV. L. LI. fuerat ptxdidum ) atque ad vi&ores Medos & Perl»
translatum. (Dan. V. 1 1 . cum VI. 8, n, 1 j. )
Darius Medus AlTucri, live Cyaxares Aftyagis filios, Chaldxorum imperium a vidorc Cyro
Persi fibi traditum accepit. ( Da». V» }1.& IX. 1. J Cui & domum Se palatia Babylone Cyrus
Tepofuerat ; ut fi cb veniret} unquam in fu a pollet divertere. [ Xenoph. Inditur, /it. 8. ] Eumque,
ximo hoc imperii fui anno, Angelus confirmailc Se roborafle dicitur; [ Dan. XI. 1. ] Imperavit
autem annis duobus.
Cyrus , rebus Babylone compofltis , per Medorum regionem in Perfidem ad patrem Cam-
byfcin Se matrem, adiuic viventes , profedus cft indeque in Mediam rcverfiis, unicam filiam
& hxrcdcm Cyaxaris in matrimonium duxit, dotis nomine univerfx Medix hxrcditatc acce-
pta ;nuptiifquc celebratis, mox cum ea difccflit. Quumque edet Babylone, ad nationes in ditio-
nem redadas milit Satrapas: in Arabiam , Megabyzuro > in Phrygiam majorem, Arracaman; in
Lydiam Se Ioniam , Chrylantam t in Cariam , Adulium ; in Phrygiam Hcllefpontiacam Se ALo-
lidcm , Phamuchum. Cilicix vero , Si Cyjwo , & Paphlagonibus Satrapas Perlicos nullos milit j
qubd ulttb vili edent adversus Babylonem illius ligna fcquuti. Sed tamen his etiam tributa indi-
xit adferenda. ( Xenoph. Injlitut. Iit. 8. )
Regiones , Medicarum quibus prxfcdus fuerat copiarum operi fubadas , ad Cyaxaris ditio-
nem te adjcciilc , profclliis cft Cyrus : [ apud Xenophont. Iit. j. ] idetSque ejus conlilio in fu-
periori illo congreftii adhibito , Satrapiarum eam diftributionem , illuni inftituillc, ut credamus
par eft. Ut enim de Cyro Xenophon » ( Iit. 8. ) «l>tw earinae in' /una» ivi r « *«-
Tt^pafifMom »$v» , Vifum eft ei Satrapas jam mittere ad fubalias nationes ; ita propheta DanieI ( Ba-
bylone, ut videtur, hoc tempore cum Cyro in Mediam profedus ) de Cyaxarc. Vifum eft Dario
prxftcere regno Satrapas centum viginti , qui eftent in toto regno. [ Dan. VI. 1.] Super iftos autem
Satrapas Eparchos tres conftituit , quorum (intimus erat fpfc DanieI. Unde ftiroulati invidia ex-
teri, cdidum 1 Rege obtinuerunt , ut illi foli- per dies 30. fupplicarctur. Cui quum non pa-
ruilfct DanieI , in foveam Iconum conjedtus incolumis inde cdudtis cft. Darius veri) accufarorcs
4‘77
Iconibus objiciens , decretum de reverentia Deo Daniclis prxftanda in umvcrlo regno fuo promul-
gavit.Dan.
[ VI.]
J4C7 a. Sub finem primi anni imperii Darii Medi ( ab eversi Babylonici monarchia dedudi ) iniit
annus 70 fcrvitutis Babylonicx, fub Jehojakimo , anno I. Ncbuchadndaris ccrptx : illorum
JJ7
pofttctnus , qui calamitati huic prxfiniti fiicranc , in prophctil illa [ ferentia XXIX. 10. ] Sic
dicit Dominut. Cum caperint impleri in Babylone feptuaginta anni , vifitabo vot & praftabo
trja vot verbum illud meum optimum , reducendo vot in locum hunc , &c. Quum invocaveritis
me ut abeatis , & oraveritis me ; tum exaudiam vos. Qua temporis jam imminentis conlidcra-
tionc incitatus DanieI , remiftionem peccatorum , & Inorum de popularium , proroilslmquc
captivitatis folutioiwn ardcncidimis precibus a Deo flagitat. Cui angelus Gabricl non de hoc
folum rcfponfum aflrrt , fcd etiam de fpirituali Ecclelix liberatione , Meflix morte demum pro-
curanda f nobiliffimo illo LXX. feptimanarum edito vaticinio. [Dan, IX. 1, a. &c.]
Cyrus , anno poftquira Babylonem cum conjugc venit exado , exercitum Babylonem coegit:
in quo, ad centum viginti equitum millia, currus falcatos bis mille, peditum millia fcxccnra,
habuiite proditur. Quo adpatatu facto, expeditionem illam iiifccuit, qui nationes uni ver fas libi
fubjccillc
Ut. 8. ] dicitur , qux a Syria ad mate rubrum ulquc fedes luas habent. [Xenoph. Jnftitut.
a. Cyrus, Cambyfe patre in Pcrfll Se Cyaxare foccro in Media vita fundis. Orientis monar-
J46S 4178
chia potitus cft : 1 qua Se illius annos feptem in 8*. Ta*2i.»a< ipfius dinumerat Xenophon ; Se
primum illius annum , ex ipiis Medorum & Perfarum archivis , Iaera deducit Scriptura. Hoc
enim anno promulgatum elle docet Edichim illud celebre, cujus initium. Sic ait Cyrus rex
Perfidis : Omnia regna terra tradidit mihi fehova Deus ea! t : quo, exadis jam LXX. annis fervi-
turis Babylonicx 1 fetemia prxdidis , juxta vaticinium ab Elaia de eo nominatini editum , [ cap.
XLIV. 18. & XLV. I}.] Judxis in univerfo regno fuo ver (antibus in patriam 1 evertendi potcfta-
tem concedit , Se reduces Templum Deo Hierofblymis rcxdificar e juflir ; ftrudurx etiam mo-
dulo prxfcripto , vel conCello potius , ( li enim obfervatus ille fuilTct , longe amplior futura fuiflcr
hxc domus, quam prior illa Salomonis ; contra Hagg. 11. 3. ) (* nifl cubiti in Cyri Edido mi-
noris mcnfurx fuerint quam priores illi Salomonici. * ) impenfis h domo regii fubmiuiftratis, Se
inftrumencis domds Dei qux Nebuchadnefar abftulcrat reftirutis. [11. Chron. XXXVI. 11, 13.
Ex.r. 1. 1, a, 7. V. u, 14» & VI. i,-j. ]
Judxorum reducum principem , fivc legatum regium , Cyrus conftituit Sesbafarem : cui Se
ejus juflii Mithridates prxfechis xrario vafa facra tradidit 1 Hierofolymam perferenda. Se
in Templo collocanda. [ £x.r. I. 7,— 11. & V. 14, ij.] Chaldaico vero fivc aulico nomi-
ne Setbafar didus faiilc putatur , qui Hebraico Zerubbabtl : (ex Et.ra 1 1 1. 8, 10. collat
cum V. 16. )
e. Judxi in patriam reditum inftituunr. Pauperiores imperatis fubfidiis juvantur. [Exjr. I. J , 6. '
Numerus filiorum provincix [ftve extorrium Hebrxorum , in Chaldxl genitorum] cum prxfi-
le Zetubbabelc Sbcalticlis live Salathielis filio , & fummo facerdote Jefu live Jofua Jofadaki filio
edeuntium fuit 41360. praacr profelytos fervos Se ancillas, numero 7} 57. [far. 11. 1,— 6J
L
Vehem. VII. 6,-67. & XII. I rm9>] Numeri quidem fingulares, in Ezrx caulogo fummam tantun
conficiunt 19818, in Nchemix , 31031. quarum utraque minor, cft fumma illa univerfali 41560 >
f
MT A S MUNDI VI.
8o
qux in utroque pariter catalogo univerfs. congregationis fuillc dicitur. [ Es.r. H. <s4. Xe heu». VII.
66. ] Eos vero qui ad complendam illam furonum deiideramur , quaerendos clle m iit ani
.tfcenderwst de reliquis tribubus, in Chronici fui majoris cap. 19. Hebrxi figniHeanr. Superfuerunt
enim ufque ad extremum Rcipublicx Judaicx excidium , exterarum etiam dicem ciibuuro
eliquia: ; [Alt. XXVI. 7.] non foltun in Jwevtff , [ Jacob. 1. 1. ] & H ici ofoly iris [ I
Chron. J X . 5. //• )6. J & reliquis civitatibus Judx , [II Chron. XI. 1*. tura XXXI.
6 .] led in propriis etiam fedibus. Neque enim integras regni Ifraelitici nibus Salmanafar
«bduxerar [ut ad annum Mund. 1317. ex Jofix hifloria oftendimus : ] fid aliquantam earum
partem in terra fui reliquit , a Ncbuchadnefarc poftea iimul cum Judxis, Bcnjarainitis & Levi-
ris in Babyloniam deportatam , & a Cyro inde dimillam. Indeque captivitate ibluu , ut
primo anno Cyri orunet Ifr.xclita habitaville dicuntur in civitatibus iuis : H.70. ] ita &
lexro Darii iidem Templi enexnia celebra ville memoramur , oblati* oro peccato totius Ifraelis
hircis duodtcim , juxta numerum tribuum Ifraelis. [ Ez.r. VI. 16, 17. | & Cluirto Evangelium
inGalilxa prxdicante , f AUtth. IV. 14.] impleta fuillc dicitur Efaix prophetia, de populo
terrx Zabusonis & Xephtha/i vidente lucem magnam.
Primores paternarum familiarum Hierololymam pervenientes , pro facultate fua , ad Templi
infbttrationcm obtulerunt
70.] auri drachmas diooo , argenti pondo jooo, & tunicas Sacerdotum
100. Hibitaveruntque Sacerdotes ac Levitx, fimiliterque omnes Ifraclitx, in civitatibus fuis
Mcnfts 7* dic i\ [in Tubanim fefto ] Ifraelirx ex civitatibus fuis Hierofolymam unanimi-
ter pervenientes, extrudo Altari, facrihcia ordinaria unoquoque mane & vcfpcrc Deo obtule-
runt: cjufdcroquc menfis dic I J , fertum Tabernaculorum celebrarunt. Materiam quoque &
opifices ad Templum cxmicuduro pararunt 5 fecundum facultatem i Cyro ipits datam, f Eir.
Illi. 1,-7.]
|e. Anno ab adventu eorum z°, menfc z\ [five Ijat ] Leviras operi domus Dei prxfecemnt : 8c
1 Templi fecundi fundamenta, cum leniorum qtii prius illud [ante annos 53'] videranr plandu ,
'fit junionAn Utilia , poinerunt. [ Ev. III. 13.] Sii
| Mortes Judarorum Cutlixi , ab Eiar-haddonc in Samariam tradu&i , operam fuam ad Templi
jlbuc.kiu.un fiaudulcntcr offerunt : fcd rcpullam ferentes, opus interturbant, & manus xdifican-
jtimn debilium. [Ex,r. IV. 1,— 4.]
3470 Primus annus Sabbaticus , poft reditum a captivitate Babylonici , 1 Judxis aftus ert.
je. Samaritani per Cyri aulicos, largitione libi conciliatos, cerptum a Judxis opus impediunt.
I[ Ev*. IV. 3.J Unde Damcli trium leptimanarum ludus obortus fuillc videtur m quibus
jjejunium circa cercium menfis primi diem, anno imperii Cyri 3. cccptum , ipiis etiam ferti
!Paichalis diebus continuatum ert. [ Dan. X. I,— 4. ] Quo finito, dic z4. menfis primi illa de
Iregum Perficorum , Alexandri Magni & iucccflbrum ejus imperiis viiio Danicli,ad Hiddchel 4180
live Tigrim fluvium confillcnti , cft exhibita , qur tribus ultimis prophetix capitibus continc-
!cur : quam & omnium poftrcmam ilium lubuille , paulo ante vitx terminum , cx*juidcm epilo-
|go colligitur. T 1 4l8j
3473 | Amafis a Cyro defecillc videtur, & captiva multitudo -lEgyptiorum in terram fuam rediilTc,'
exadis 40. annis poft eorum difpcrlioncm lub Ncbtichadncljrc fadam : vctcic quidem regno '
fcd prx reliquis humili pariimqfie diuuirno , pollrcmis Amafis diebus cifdcm reftituto. [ Et,e£
XXIX. tl,— 1 6. Jerem. XLVf. 16.] Cyrum enim Aigyptuin fub imperio fuo habuirte ,
runi
, in odavo Inftitutiums Cyri libro tum in totius operis Prologo , confirmat Xenophon : & a
iC.ambyfc ejus filio poftea fuillc fubadam agnofeunt omnes. Unde tempore intermedio in libcrta-
Item fc vindicivillc colligimus.
1 Hujus defedionis occalione , fortafle etiam apud Tyrios , Hiromi (in quo ipforum t>8j
Judicum
8c Piorcgiun catalogus apnJ Jofcphum terminatur ) 10. annis jam completis , pro mdigmis
( cujufmodi apud cos, ut A malim apud Aigyjnios , hademis fiiiflc collocatos , vel ipfa Pimica
eorum nomina fidem fecerint ) aliena: gentis Prxlidcs funt fubrtituti.
J475| *• Cyrus fcpeuagcnariul viti fundus cft i poftquam Perfici & Medici exercitus Imperator de-
claratus cft 50. anms . poli captam Babylonem 9 , poft /nitam monarchiam 7. cum menfc
uno
aut altero. De mollis genere, magna inter alithorcs eft dilfenfio. Herodotus , (IU.
1. e.p 1 14. }
Jufttmts ea Trogo , ( lih. t. c.p, S. ) & V alcrius Malimus ( Iit. 9. c.p. r o. ) in prselio conrra Maf.
lagetas vel Seythss occifum 1 caisiquc caput ampuraritra i Tomyri regina, mfariabilem
ctuoris
litim illi exprobrante, m utrem Immano languine repletum conjedum foifle narranr. Diodorus
Siculus [Hi. a.) eam Cyrum in amc captum cruci alfisdlTe affirmat. Ctefias (IU. 11. )
in prr-
lio contra Derbicas ( popttium Hyrcanis vicinum) Cyrum jaculo ab Indo quidam fub
coxa in
femore vulneratum , Derbicum regem Arnoriimi cum duobus filiis interfaftum , Se
tertio 1
vulnere acccpfo dic Cyrum mortem obiifle , ferihit. Johanues Malela Antiochenus ex com-
mentitio quodam fetipto Pythagora: Samii, in pugna navali i Samiis interempnrm clTc Cy-
rum refert. Sed Xenophon [in tnftim. IU. 8.] in Perfide mrer fitos placida morte defui,
-
dum fuillc memorat: quum , inter alia multa, liliis pra-cepilTet ut cadaver fuum nec
in auro
nec in argento nec ulla in re alii fcd in tcrca quampiimfim conderent, Pcr&s rameo omnes
ac
focioa ad monumentum C|Ul evocarent , atque illis exhibiris qitatcnmuur in hominis
fortunati
fiincre folcnnc eft exhiberi dimitterent. Conditorium ver b illius Paiargadis in
Perfide poli-
tum, retum Alexandri Magni feriptores memori* commcndanmt , Curtius, Plunrchos
Ar-
rianus. Se qui prarlens Alexandti julfu illud infpexcrar Ariftobulm, 1 Strabone in libro' , » Gt xc
Gcograplui produdus, ubi ex eo & inferiprionetn hanc monumenti refert. O hemo Cyrmt mi
r.m . fm Ptrfu m ptriim emSum , & Kex xlfi.fiu. AV ifirue a nwsna miti UvUtl Nam
uoogle
XttlUW* Ch[i iii.
I MP ER. PERSICUM. q
Q[ Annn
htig .Anno
dl |*r inmsn
hum ex Qnefi-
Grjcc* illa, (fed Pcrlicis, fi credere libeat , lireris cxaiau) qu* apud Geograp
crito liibji citur, .. i ~ . . _ ,
btif ip; KMfJAi K »ft< jUffilttx; ,
Cyrut efo , Rex olim kefum, conditui hic fum i
libro de Lon-
m illud quod' ex eodem repetit Luciaous (
eiufdem cft fidei , cujus commentu , centefimum
’ s ) aherum i Cyrum, quum dcfidcrarcc amicos , i Cambyle filio fublatos
, pt* imrrore vitam finivifle.
xratis annum agentem quem
Cyms feniori filio Cambvfx imperium t juniori verb Tanaoxar* vel Tanyoxarc* (
placet, Badrio-
Herodotus Smerdim, Juftinus ex Trogo Mergiro appellat) uf Ctclwe quidem
rum , Choram meorum , Parthorum Se Carmamor um , ut yerb Xenophont i ( lib. 8. Iafinut. )
Medorum, Armeniorum, Se Cadufionun, farrapias icliquir. . .
m ftominat ) Samarita ni , qui vi-
In principio regni Alufucri ( fic enim Scriptura Cambyie
fcriprft coropreh enfam contra habita-
vente Cyro cuniculis hadenus egerant , accufationcm immane
tores Iud£ Se Hicrolol ymorura ad hunc deferre non funt veriti. [ £x.r. IV. 6. } quam
inter parris & filii mores diferimen clfet , non ignari, quippe *> quum Cyrus eflet *?ii -rit inron-
Iu *\**Sf> W*»t , Gimbyfe s veri) A «*»«« v*(i****ir**(H rak : ut i
TavidUi iuytduuf
Diodoro Siculo icite cft obferyatum. [In Excerptu ab Henn VaUjio iditil , fag. 138. & 149<
cum Herodoto , hb. 3. cap. 8?. ] i
141 86 |
»477 a. Secundus annus Sabbaticus a reducibus fudans adus eft.
»47« Cambapheus eunuchus, qui plurimum apud j£gypttorum regem potenr, patruelis fui Iza- 4188
pontes Se
batis eunuchi , qui non mimis apud Cambryfcin authoricacc valebat, interventu,
con-
alias iEgyptiorum res Perfic prodidit : pactione interpofiti , ur iplfc yfigypri prxfeduram
fcqueretur. [ Ctef Per/icor. tib. ii. ]
Inde exercitum fibi Carobyfes , tcrrcftrem quidem tum ex alus quibus imperabat , tum ex
Grxeis Ionibus >€jlibufijue , navalem verb ex Phamicibus pr*cipud Se Cypriis ( qui lcipfos
triremes ,
periis dediderant ) comparavit. Polycrates quoque Samiorum ryrauuus quadraginta
militi rogans Cambyiem , ne cos domum re-
impolitis in eas fufpcdhs libi civibus, auxilio
(
mitteret.Herode t. hb. $ . r*p. r. 1 9. or 44* ] . . . c
Phanes genere Halicarnallcus , inter auxiliarios Agypci non nummus , 8e rerum .Egypti la-
em trans-
tis gnarus, \mali infenfus, ad Cambyiem molientem adversus jEgyptum expedition
tranfmittcret
fiipit; ciijuc* cilm altas Amafis res expofnit , Se quo pdo carentia aquis loca cum edocuit.
ambigentem , ut miflis ad regem Arabum nunciis rutum cranfitum obtineret,
[ Ibid.
[Id. ibid. clp. 4. & 7- ] Eo enim invite* , aditus illi in j£gyptum parere non poterat.
completis oneratos egie ad 418? Sl$
5479 I*? Ari\>!, foedere cum nunciis inito, camelos omnes utribus aqua I
loca humore carentia, ibique Cambyiu exercitum prxftolabatur, [ Id. ibid. cap. 9. ]
nodus cft, fed de- 1
Cainbylcs cum exercitu in ifigvptum oroerciTus , Amalun non vivum
1 cum i^rK coro-
fundum, quum 44. annos regnalfet. [ld. fid. cap. 9.V 10. ] V.ram illum atmo 3 ( deli-
nale # quando Carobyfes ,£gyptum bello adortus cft , Olympiadi s LXIII.
nente fc ) in libro 1. Bibliotheca: refert Diodorus Siculus. Poft curo filius Plainiucnitus ,
CtelLc Amvrtxus didus , mcnlibus 6. regnavir. [Herodot. lib. 3. cap. 14.] Sub quo, aoud
[ Ibid .
Thebas /figyptias pluit : quod in fuperiori -€gypco magnum habitum eft porrentum.
M Perfe }ubi ficcanca petagraverimc , fubfcdere vicini j£gyptiis. [ibid. cap. XI. ] Cambyfes
deorum
verb Pclutium oppugnans, canes, oves, feles, ibides, Se quotquot animalia >£gyptii
honore colunt , ante fiium cxcrcimm collocavit : quo territi oblcfll -€»yptii, jaculari deftite-
runr- inctucmcs ne faaum aliquoJ animal Iftdcrcnt. Atque ita Cambyfes, Pclulio Capto ,
lib. 7. }
aditum in Asgyptum libi fccR. LMan. Strauftm.
otiorum auxiliarii Ora-ci & Cares, Pham^ quod extermim exercitum m iCgyptum ad-
duxilfct , infcnfi hlios ab eo m afgypto relidos in ejus conlpcdu obtruncaverunt i cpotbque
tr.]
eorum fm- line, conflixerunt. [Herodot. tib. 3. cap.
Aeri ^r*lio commilfo , phirimilque utrinque cadcntibos, in fugam vertuntur Agypui.
^ ^Ad ^*’vptios, qui nullo ordine ferVato Memphim confiigcrant, Cambyfes adverfo flumine
navim bfitv lentam mictit cum caduceatore viro Persa , qui illos ad deditionem hortaretur.
afferunt.
Illi frequentes urbe effuii , navim corrumpunt , yirofque fruftatim dilaniatos in oppidum .
Deinde oblidioncm aliquamdi u tolerant. [ U. lib. i. cap. 1 3- ]
m fe-
Arccfilaus ( Barti claudi & Pheretimx hlius) Cyrenen Cimbyfi tradidit , & tributaria
cit. rId. nb. 4. cap. 16 $.] Gyxenari enim St Barcri , Se Libyes >€gypro contermini
rutri cafu territi , fc fe citra pugnam dediderunt j tribuiumque inter Ic partiti , dona miferunt. vicmo-
Cambyfes numera qiur i Libybus venere, perbenigne accepit; quxa Cyrenxis , quod cx-gua
, dilperfit
eflent , afptrnatus ; quingentas enim argenti minas miferam : quis fua manu prchcnlas
in milites. [Id. lib. j. cap, 13. & 91*] . .. . . . r . , .
Memphis ccpiflct Cambyfe s, regis Pfammcm u m lubuibani cu-
Decimo dic quim muros
ftodia cum aliis vEgyptiis ignotninii gratia pofiti paxientiani expertus cft 2 in confpedu ejus fi-
aquam in hydrii comportandam
lia , cum aliis prim* nobilitaris virginibus, fervili habitu, ad
millibus , arqnalis irratis, vindas fime cervices &
milsai Si filio, unicum duobus atgyptiorum
hi pomas Mityler wh , qui cum na
frenata 0« habentibus , ad mortem rapto. Luebant aurem
luonim in-
vi miffi fuexant ad Memphim obtruncari: regiis judicibus ftitucntibirs , pro lingulis
endos. Argue inter hos primo loco ItibUius
teremptis denos primariorum iCgyptiotnm inreifici
J. Vjffrn.^inru/. Pars prier.
Digitized by CjOOglc
'fciiodi tt inmj
Auuo AiiDinn*
lulnii» C:hn(faa.|
fc ALTAS. MUNDI VI.
dt Plammcmti filius: cui fcrb nimis Cambyfes parcendum voluerat. Ipic vcio p*ttr apud Cam-,
byfem visit , nihil violentum palliis : donec j£gyptios ad «icfe&ioncm fbllicuaflc convi&m , j
epoto cruore taurino vitam finiit. [ Herodor. lib. 3. eap. 14, ij.] quanquim in Sufa illum re- i
legatum affirmet Ctefias.
Manphi profedtus Cambyfes, Sain abiit: ubi in xdes Amalis ingrdltts, cadaver ejus e corv '
ditorio atferri , verbctibufquc prius atque omni contumelia affi-ctum tandem cremari judlr. j
[ Heroder. lib. 3. eap. U>. C7 Diodor. Stcul. iit Excerptis /Jenr. Valefii , pag. x49«
Ita Aigypto potitus Cambyfes anno imperii (ui quinto per triennium in ea regna vir. [ fui. '
Afric. & Eufeb. Chrome. Grue. pag. 17. ] -/Egyptiorum quinquaginta millibus in pugna ea:- j
fis, & fex millibus Sufam ttanslatis. [Or/I]
Pythagoram quoque ab ipfius militibus captum , Babylonem fuifle abdu&um , ibique cum
Magis converfatum , narrat in illius Vita Iamblichus. Addit alius Vita: Pitlugorx feriptor ,1
Malchus live Porphyrim ; cura Babylone Se cum ah' is Clnldxis verfatum fuifle , Se Zabratum (
etiam adiifle , ab coque ptiAinx vitx Ibidibus fuifle expurgatum. Is Nazaratus ille Aflyrius
fuifle putatur , quem Alexander ( PolyhiAor , ni fallor ) i» rm «ei ru.$a>oe<x»r uChat , Pytha-
gorx fecit magjftrum , aliique nonnulli Ezxekielem fuifle perperam funt opinati : ut in primo
Stromatum libro Clemens Alexandrinus retulit. Cum Babylonienfibus tamen Judaris cum con-l
verfatum fuifle , illud argumento fuerit i qubd eorum dogmara complura in fuam philofophiam i
traduxerit : ut Hennippm a> raT -tu» de) n udmyi&v fiZxi* m k Joiepho ( lib. i. contra Apio- J
nem ) Se io Tj< mfduo «fel To/Ao$n*r ab Origene (lib. 1. contra Celfum ) citatus , indicar. Quod
ipfum etiam Ariliobulus Judxus, difciplinx Pcrip.uericx philofopbus , er -t* utfw\ r« r ar npis ni*
«Asurrop<* (apud Clementem lib. x.Stromat. & Euftbium lib. 1 j. Pnrparar. Evangclic. ) con-
firmat j ea , ut viderur , ratione etiam indudhis , ut ante Perfarum imbrium libros Mofaicos
Grxee convcrfos fuifle crederet : quum ex confuctudinc , quam cum Hebrxis habuit , eam fa-
pientix lux partem adeptum fuifle Pythagoram, mulcb fuerit credibilius. Nam & cum illisquo-
que congrellum fuifle Pythagoram, in illius Vita (ex Diogene , er <r«Tev*^ QoCxLu in fcut) nos
locer Porphyrius.
|3480 | Cambyfes navales copias adversus Carthaginienfes fruftri parat : Pfirrnicibus, er quibus riau-
1 ticus praecipue conflabat exercitus, adversus colonos fuos militare rccufantibiis. Interci ab ut bc
Elephantina acccxlit ex Ichchyophagis i£tliiopicx lingux maxime gnaros, eofqnc ad ^tthiopes
Macrobius ( live longaevas , qui Africam ad auflralc mare incolunt ) exploratores mittit , per
fpectcm dona ferendi illorum Regi, & mcafam Solis fpedandi. Rex Auhiopum , tenfo coram
exploratoribus arcu , eum laxatum Cambyli per eos milit : monens, ut quum Perfx tam faci-
li tantx magnitudinis arcus tenderent , tunc copiis fupramodum magnis inflrudtu macrobiis
aEthiopibus bellum inferret [ Herode t. lib. 3, a CAf. 17. ad 15. ]
Smerdis live Tanyoxarces, Cambyfis ex cifdcm parentibus frater, arcum hunc ad duos di-
gitos intendit : quod nemo alios e Perlls poterat. Unde invidia commotus Cambyfes , in Perfi-
d«n eum remifit. [ Id. ibid. eap. 30. ]
Cambyfes ira percitus, adversus Aethiopes exiit in expeditionem, neque rei frumentarix ap-
paratu indido , neque fecum ipfo ratione inita qubd in excrema terrarum faceret expeditionem :
fcd vcluti vcfanus , nec mentis compos , fimul - atque Ichthyophagos audiit , protectus cft cum
omni peditatu; Grxeis, qui aderam , manete imperatis. [ Id. ibid. cAp. 14.]
Ubi Thebas pervenit Cambyfes , delegit de exercitu 50 circiter millia ; quorum prxfe&js
mandavit, utotaculum Jovis Ammonis fpoliarUm incenderent, & univerfos accolas in fervitu-
tem redigerent : ipfc cum reliquis copiis adversus ALtliiopcs contendit. [Id. ibid. Diodor. Sictd.
in Excerptis sb Htn. Valefio edit. pag. 249. 1
In ea expeditione, Aithaopa* Cambyfes fu begit Aigypto conterminos , qui Nifam incolant Se
Baccho dies fcllos agunt. [Heroiot. lib. 3. CAp. 97. ] Ibique Sabe .^chiopufh regix , atque infu-
lx in qua ea lita erat, in honorem fbroris fux germanx, ejufdcmquc Se uxoris, Meroes nomen
dedit. [Strabo y Geojrap. lib. 17. Jofeph. Antisjuit. lib. 2. «p. *. al. eap. 10.] Hanc enim, in Aigy-
ptuin ciun comitatam , ibidemque poflei viti fundam , in uxorem , novo apud Perfas exem-
plo, duxir : aliquambquc poft Se feniorem alteram [Herodor. lib. 3. eap. j 1. J Atoffam fcilicd,
qux deinde St Mago St Dario Hyflafpis filio nupra hiir. [ Ibid. eap. 6$. & 88. ]
Copix adversus Ammonios millx , Thebis moventes , feptem dierum per arenas itinere con-
, ad urbem Oafin (quam incolebam Samii ii qui ferebantur e tribu iEfdirionia clle) &
regionem qux Eca torum infula vocabatur , pervenerunt. Quumque inde per arenam iter face- j
rene, jamooe medio (patio inter Oafin & Ammonios pranderent j magnum ac validum au- J
Arum ingruiflc fcnlnt , Se ingcftis arenx cumulis cos obruiile. [ E/ er odo t. lib. 3. eap. 16. Jufiin .
lib. 1. e. 9. ] Plutarchus, in Viri Alexandri , quinquaginta hominum millia arenis opprclla fuifle
notat, id e A, uni ver fum exercitum.
Exercitum adversus ifithiopcs profedum , antequim quintam itineris partem confcciflet, com-
meatus omnis defecit, mox Se jumenta ad vcfccndum defecerunt: cumque ulrcriiis etiam pro-
grederentur Sead arenas devcniflcnc, ex feipfis fortiti , decimum quemque comederunt. Id au-
diens Cambyfes , retri> rediit, Thebafquc pervenit , multis de exercitu amiflls. [Herodes . Ub. 3.
eap. 15. Se ne e. natura! . tjuafi. lib. 2. eap. 30. ] De quo Lucanus, Ub. 10.
Vefanus in ortm
Cambyfes longi populos devenit ad avi t
Defetlaf fue epulis , & pafim cade fueram i
Ignoto te , Nile , redit.
Cambyfes regredi» Memphim, Graecos mi dos fecir, ut illinc enavigarent. [ Herodet. Ub. 3.
ca¥’
Digilized by Google
rr •
fciid»!!
Anno ie zn,n
Anorufl.'
I A/ P E /<■ PERSICUM. IuIUm. Chnilu
#
CMf. xj.] Ibi cum rcpcrillcc >€gypnos diem fertum agere, quod Apis cis apparaijfec ; infe con-
tri ratus lxtari cos de clade fui exercitus, addudhnn ad fc Apim mucrone percudit : imperavit*
que luis, ut faccrdotcs qiudcm «agris exderent , exteros aurem yfgyptios , ut quemque ferian-
tem adipifccrcnrur , occiderent. Apis vero laudatus in templo jacens cxtabuic : quem e vulnere
extin&jm tumulavere faccrdotcs clam Cambyfe. [ Ibid. eap. x? , iS, jj>. ]
Ob hoc , infania correptum fuilTc Cambylera dicunt Ag yptfi , quum ne antei quidem mentis
compos ille findet. Poli hoc vero , primum furoris indicium in cxdc fratris procuranda erupit. Eo
enim in Per fidem profc&o , Cambyfe per quietem videbatur nuncius quidam inde adveniens
fignificare, Smerdim in regio fcdcnrcm folio cctlum capite contingere. Quo ibmnio cxtcriirus,
ad fratrem interimendum milu Picxafpcm, /ibi ex omnibus Perfis virum hdclillimum. Hic ubi
Sufa confccndit , Smerdim necandum curavit , ut quidam aiunt , quum cum cduxillet venatum :
dicunt verb alii , quum ad mare rubrum produxilfcr , ibi eum dcntctfille. [ Ibtd. cap. jo. & 6f. j
juftinus ex Trogo, lib. I. cap. 9. Comet* mago id negorii datum, neque ante Camhylx mortem
Mergim ( fic enim Smerdim vocat ) ab eo inrcrfrdhim fuifle , refert. Ctefias, dedica { ut illi mos
clit ) opera , ab Herodoto dillcnricns , longe aliam hirtorum hic nobis exhibet. Sphendadatem
Magum i Tanyoxarcc ( five Smerdi ) flagris exfum , in fufpicionem regni apperendi cum apud
Camhvfcm vocavillc : & de ejufdcm Magi confilio , Tanyoxarcem ( 6 Baftruna in aEgyptum
acccriitum ) Magi loco , qui rlH fimillimus erat , taurini fanguiois hauftu fublatum frude > ipfum
vero Magum ad BaOrios renudum , omnia , non fecus ac li veras Tanyoxarccs eflet ; *Jmi-
niftraviflc.
Orates Perii, (poli Harpagum) Sardibus, totiiilquc Lydix, Ionix & Phrygi* provinciis,
h8' i Cyro ptxft&us , caduceatorem iu Samum ad Pulycrarcm , cujuldam rei rogandx causa , mi-
fiflc fertur : Polycrares yerb tunc forfr in conclavi cubans, aflillentc ei Anacreonte Teio, (io-
dgni illo , ex Ionia, poeta Lyrico; quem amatoriorum carminum inventorem facit, in primo Stro-
matum libro. Clemens ) nec afpedu nec rcfponfu prxeonem dignatus fusile dicitur. Quem con-
temptum ulcifci ftaruens Orates , mido ad eum Myrto quodam Lydo Gygis filio , fingit fc
Cambylis metu cum thefauris fuis ad illius domum velle perfugere. Polycrates nimis credulus ,
cbm alios fecum ducens tum Dcmoccdcm Calliphone» filium Crotonienfem medicum, Ma-
gnetum ad Mcandnun pervenit: ubi caprum Orares ciuci fudixit ; Samiis qui illum comitati
lucrant dimillis , peregrinis vero ( & in his Dcmocedc ) atque fervis juic captivitatis fibi vin-
dicatis.Herodot
[ . lib. 3. a cap. 110. ad 117. 1 fa/ertus Maximus , lib. cap. nll.uk Oronte
Durii regis przfetlo ( ita enim cum Cicerone , libro tertio de Finibus , cum appellar ) in exce/Jif-
ftmo Mjcalenfu montis vertice cruci aftixtm fitifle Polycratem narrat : in eo videlicet lonix
■promontorio , quod Samum fpc&ar. qutirn Darius tamen eo tcmj»ore non rex , led Cambylis
latellcs & nullius adhuc admodum magnx authoritatis fiicrit : tu ex Herodoto liquet , lib. j .
cap. 139. & 140. »bi in expeditione Cambyds aCgyptiaca amiculum a Polycratis fratre Sylo-
fonte in foro Mempheos ei donatum fuifle narrat ; a quo ortum proverbium, i Iu\ieurrt/ frigit.
Eo vetb tempore quo in afigypto dubix (initatis fuit Cambyfes , fufpcniiim ede Polycratem , iri
cap. 110. docet idem: i quo non diflentit Plinius, Itb. 33. c.xp. 1. hoc fadum referens fub an-
num Romx condit* CCXXX. quo juxta Varronianas ( quas ille fcqui iolct ) rationes, LXIV.
ada eft Olympias.
Cambyfes iororem ( de qua di<ftum eft , Merocn ) candemque 8c conjugem , fratris exdem
argre ferentem, e medio furtulir. [Herodet. lib. 3. cap. 31, 52. ]
Anno feptiroo Ombyfis , Naborufiri nj, menl» Phamenoth fecundum aCgypiio s dic 17
( Julii 16 ) ante mediam nodem hora t. Babylone Edipiis Lun* obfervata eft. [_ Pt oleta. maen.
Synrax. lib. J. cap. 14.] .
Cambyfes Prexafpis filium , oui illi a poculis erat , adada per cor ejus fagirti transfixir. Al-
tero dic ti primarios Perfas, nullo crimine mortem commeritos, vivos in caput defodit. Cretfum,
Lydorum quondam regem , de rebus hifcc amice illum monentem , occidi jutfir. Sed poflei per-
nitens, fervatum quidem illum fuifle gavilus eft , cojifervatorcs vero illius interfecit. Multa
Sie hajufmodi alia tam in Pcrlas quam in focios , dum Memphi moraretur , per infaniam
at. Vcrufta recludens fepulchra, mortuos inlpicicbat. Vulcani templum adiens, multo
derifu fimulactum illius cavillatus eft. In templum etjam Cabyrorum , inacccdum alteri quam
facerdori , ingredus ; qux illic erant fimulacra , multis in ea jocatus verbis , concremavit. [ He-
rodot. lib. 3. a cap. >4. 38. ] Templa partimigni, partim ferro dcvaftavit , mutilans, exfein-
dens , comburens t quemadmodum & obelifeos. [Strabo , lib. 17. ]
Patizithes magus , quem Cambyfes rerum litarum familiarium curatorem domi reliquerat ,
m8i
cognita Smerdis nece , qux occultabatur paucifque Pcrlarum erat cognita , fratrem fuum ma-
gum, Smerdi & cognominem, & corporis ipccie limillimum, in regio folio collocavit : caducea-
toribus cum alia in loca, tum veri» Agyptum ad exercitum dimidis 1 qui edicerent, ut Smerdi
Cyri filio deinceps obedi t cnc , non CambylL Iu Herodotus , lib. 3. cap. Cl. Ex Trogo enim Ju-
ftinus , (hb. 1. cap. 9.) ftatim poft mortem Cambylis Cometem magum, prodi ato Mergide
( five Smerdi ) cui regnum debebatur , fratrem fuum Oropaltcn fubjccilfc refert , 8c oris 8t cor-
poris lineamentis illi petliroilcm. Cccfus verb Bagabatem cunuclmm , & Arrafyiam Hyrcanium
(qui in dEgypeo cum Cambyfe cranr , & plurimiim authoriute apud cum valebant) Sphenda-
dati mago, qui occifo Cyri filio erae fknillimiu, regni tradendi confilium , antequam Cambyfes
moreretur, iniide , 8c poft illius mortem ei detulillc regnum narrat.
Cambyfi ex urbe Buti redditum fuerat oraculum , eum in Ecbatanis dcccdlirum : quod ille de
Ecbatanis Medix (ubi res ejus omnis erat ) intellexerat. In Ecbatanis vero Syri* cum cxcrdrii
agenti caduceator prxeepta Magi expofuiu Qui conjuratione intcHeda , in equum infiliit } 1
J. Vjjerii Annal. Pars prior. ~ ~ L ij habens
Digitized by Google
H MT A S MUNDI VI.
habens in animo quamprimum Sufa versus exercitum ducere in Magum, 1afflictui in equum gladius |
vagina excidit ; a quo in femore vulnus accepit. Vicclimo dehinc dic , acciris Pcriauim primori-
bus, & fratris fui eidem & Magorum fraudem detexit : litquc iis pullis , imperium ad AI edos
{ Magus enim erat Medus * ut ex Herodoro , lib. 3. cap. 73. cj iz6. colligere licet ) rurfus redi-
re non linerent obtertatus i femore celerrime concabclccntc interiit, ciim rcgnaJlct feptem om-
nino annos fit menlcs quinque, f Herodot. lib. d cap. 61. ad 66.] Revertentem ab expeditione
vEgyptiaca , aptid Damalcum cflc mortuum, r.atrat Jofephus, lib. 1 1. Antii, eat. 3. pro Ecbata-
nis Herodoti Damaftmt (iibftiuicns. Ctefias Babylonem ufquc pcrvcnilfe ait , jbique vulneratum
occubuillc : de morte ejus , fit ponentis qua: eam anrcccfTcrunt , ita feribens.
Sacrificante Cambylc , quum vidimx jugularentur , fanguis non effluxit : qua ex re animo
Concidere caipir. Et Roxane puerum capite carentem ei peperit : fit magis dejedo erat animo.
Magique rcnurciarunr , hanc prodigiorum cllc lignificationem ; nullum regni fuccc/Iorctn ab eo
relictum iri. Mater etiam nodu illi in fomnis apparens , ob fraternam exdem intciminari illi efl
vila : idcoquc magis etiam angebarur. Quumque Babylonem acccfliilct , fit ibi parvum lignum
cultro poliens , tempus ut falleret , femoris mufculum fcriillct i undecimo dic mortem obiit.
[ Cie/. J Ex >€gypto verb Jifccdcns , prxfcdum ibi Atyandem reliquerat. [ Herodot. lib. 4
cap. 166.I
Cainbylc mortuo , nequaquam pcrfuafum c(l Perfis rerum potiri Magum , fed reveri fratrem
illius regnare : Prcxafpe pr.rlcrtim perncganre cum a fc fuillc interfedum j quum illi tutum jam
non cllet, iplius manu filium Cyri interemptum fuillc confiteri. ( Herodot. lib. 3. cap. 66. ) Qux
res cb occultior etiam fuit , quod apud Pcrlas perfona regis <ub fpccic majclbcis occulitur.
[Jujhn.ltb. 1. cap. 9.] Indeque Magus, fimulando fc Smerdin dic Cyri filium, qui ipfi fue-
rat cognominis fit fpccic iimillimus, fecutus regnavit menlcs 7 , qui reliqui erant ad implendum
odavum annum regni Cambylis : per quos menlcs omne genus libet alitatis in fubditos munifieeu-
fixque exhibuit j adeo ut ejus defundi magnum ceperit ddidenum omnes Aliam incolentes , ipfis
Perus exceptis. Nam miliis ad lingulas quibus imperabat nationes cdidis , immunitatem tribu-
torum ac vacationem militix in triennium tribuit , atque hoc ftatim adeptus imperium edixit.
[ Herodot . lib . 3. cap . 6 7.] Atoflam quoque Cyri filiam i fle reliquas omnes Cambyfis uxores,
tibi accepit. Ibid. cap. 68. & 88. ]
* Ex feptem Magis ( tot enim fuillc in lib. 9. cap. 1. Valerius Maximus indicat. # ) principes
duo fuerunt 1 ab Herodoto {lib. j. cap. 61. & 78. ) memorati : patiz.ites ( Trogo Cometes dtdus )
fic ejus frater , qui folus , filii Cyri perfona aflumpu , regium nomen obtinebat; Herodoto
Ssn er dis, A fch y io Mardus, Qtcilx Spbendadatts , Trogo Oropafies , in facta Scriptura Artacbshashta
nominatus.
Ad Artacbshasbram hunc Samaritanorum perlatx funt lirerx , de prohibenda xdificarionc Hic-
rofolymz; utpoce civitatis ( ut illi criminabamur ) rebellis ac pdumx, fic qox, ubi xdificata
foret, tributa Per fico Imperio negatura cfsct. [ Es.r. I V. 7,— 16. ]
4. Artacbslsatbta Referipto fuo Hicrofolymam xdihcari venu , donec i fc aliter conftirueretur.
Cujus interdidi authoritate fulci Samaritani , Hicrofolymam advolantes , armata manu Judxos
54S ab xdificando prohibent. Unde illi, non ab Urbis tantum, fed etiam i Templi xdificatione (qux
Cyri edi do exprdse mandaca fuerat ) ccllarunt ; cujus opus , hadenus imerrurbatum , deinceps
plane intermiirum cft ufquc ad annum fecundum regni Darii. (E-cr. IV. 17,-24. )
Dum Magus imperium obtinet et, Orartes Perfa Sardibus agens, Mitiobarcm Dafcylii fatra-
pam ( qui illi , dum viveret adime Polycrates , quod infulam Samum provincia: fux adjacentem
Regi non acquireret , exprobraverat ) fic filiiun ejus Cranapem, lpcdaros in Perfis viros, inrcre-
mit: fic cum alia quoque omnifaria ilaguia conunifir , tum qnendam e nunciis qui ad ipfam a
Dario venerat, qubd parum jucunda nunciadct , tmeidandum curavit. [Herodot. lib. j. cap. si6.]
Izabacem eunuchum , qui Cambylis corpus in Per (idem fepeliendum portaverat , Magi frau-
dem univctfo exercitui patefcciilc , confiigientiquc ad templum capit cflc abfcilTiim , narrat Cte-
fias. Herodotus , odavo poli mortem Cambyfis mcnlc , Oranis filii Pharnafpis fagadtorc rem
primum compertam , deinde k Prcxafpe palam contcfratam fiiillc , dicit. Hunc enim ad convoca-
tos Perfas e turri oratione habiti , fc a Combyfe adadum Smctdim Cyri occidillc profrfliim , fic
Magos cllc qui tunc regnarent ; fefe inde in caput prxeipitem dcdillc , refert. [ Herodot. tib. 3.
eat. 68. & 7}.] Otanis verb indullriam , fic Magorum cafum , ex Herodoto fic Trogo Pom-
peio, Jullinus hc exponit,
Oflanes (live Otanes ille ) per intcrnunctos quxrit de filia ( nomine Phadyma ) qux inter re-
gias pellices erat , an Cyri tegis filius rex edet. Illa nec feipfam fcire ait, nec ex alia polle
cognofccre t quia fingulx feparatim recludantur. Tum pertredare dormienti caput jubet ; nam
Mago Combylu (vel Cyrus, ut vult Herodotus ) ames urrafquc pxcidcrat- Factus deinde per
filiam certior , fine auribus cllc regem , optimatibus Perfarum reni indicat 1 fic in exdem fal/i
tegis impullos , {aeramenti religione obdringit. Sepem tantum confcii fuere hujus conjurario-
nis, qui ex continenti (ne, dato in pernitent i.im (patio, *es per quenquam narraretur) occul-
taro fub velle ferro, ad regiam pergunt. Ibi obviis intcricdis , ad magos perveniunt: quibus ne
ipfis quidem animus ad auxilium (iii defuit i fiquidem itiido ferro duos de conjuratis interficiunt
(vel /auctant potius 1 ut ab Herodoto eft traditum. ) Ipli ramea corripiuntur 4 pluribus : quorum
alterum Gobryas medium amplexus , cundontibus (ociis ne ipfum pro mago transfoderent , quia
res obfburo loco gerebatur , vel per fuum corpus adigi mago ferrum juific : fortuna tamen ita
regente, illo incolumi Magus interficitur. ( Juftin. lib. 1. cap. 9. ]
Homm feptem Perfarum , apud Ctcliam , nomina funt : Onopbat , Jdemes , Norodobates ,
Mardonius, Bari/et, Artaphernes, fic Dariue Hyflafpis filiust apud Herodotum : Otanes , Hydarnes ,
Megn-
Digitized by Google
'CfMiJi
Anno
Aaiw.il-
Amo
Mandi. IMPEfi. PEI{JICUM. if\ uliana.
Afegabyxjes , Gobryas , Ajbathinet , Intapbernet , Sc. Dari ut ; qui Sufis ( quibus pater ipfius
Hyfiafius praeerat ) tunc advenerat. Urcvquc vero, in liberationis ab his partx perpetuam me-
moriam • annuum Aiagophonia fertum a Pcrfis celebratum firi/Ic indicar.
Sexto poft caedem Magorum dic, feptem PcrCe de forma Rcipublicx conrtitucndl deliberant :
Otane Democraticum , Mcgabyzo Oligmhicum , Sc Dario Monarchicum (latum commendante.
Qux poftrcma fent entia, de principatu uni deferendo , cum vi d liet : Otancs cancris fex hac lege
ius fuum imperii cciCc , ut nulli ipforum aut ip(c aut ullus unquam porterorum illius fubcllcr.
Unde fidhjm, ut deinceps fola hxc familia inter Pcrfis libctrarem retineret : ncc Regis impe-
rio, ni/i quantum ei vitam fuerit, pareret, leges Perfarum non rranfgredlens. Et quia primus
Otancs fuit , qui rem agitaverat , & reliquos in certmn coegerat : ipfum cum portetis filis , tum
omni alio magni ficcmix genere apud Perfas honorihccmillitno , tum Medici quotannis verte ,
donandum ccmuerunt. De regni aurem negodo it.i inter cos convcnir ut fub ortum Solis con-
fcenlis equis , cujus equus hinnitum primus edidi /Tct , is regnum Cambyfis obtinerer. Quod
aulbicium quum Dario Hyrtafpis Elio , Orbaris cquifonis fui arte , obrigtllct ; exteri ex equis
deulientes
ad 88.] , Darium adoraverunt Sc Regem Ulucavcrunt. [ Herodot. lib. 3. 4 cap. 80.
Neque privilegiorum fuorum tamen , magis quim Otancs , inrerim funr obliti. Hoc enim in
commune obtinuerunt , ut Sc illi Sc exterorum unicuique in regiam aditus pateret ; Sc ad Re-
gem fine inrermtndo introire liceret , nlfi forte cum uxore cubaiucm. [ Id. ibid. a tp. 84. & 1 18. ]
Deinde , ut riarx fuz firu 1 reliquis omnibus Pcrfis dirtingucrcnrur. Cum enim Regi foli Sc
regni haeredi defignato datum ellct , ut redam capite Tiaram gertarent j ( ut apud Senecam ,
lib. 6. de Benefic. cap. ji. & Plutarchum , in 'Themifiocle Sc Artaxerxe videre licet i ) magna-
tum vero alii in pofreriorem capitis partem cam obverterent : his Sc porteris eorum cfl con-
cedam , ut in anteriorem partem prominentem cam ferrent ; qubd , ciim Magorum aggrederen-
tur exdem , hac ufi fui/fene tc/fcri. [ P/utareh . in Prsceptis gerenda Reipubl. ] Hoc enim pro (igno,
ut in tenebris mutuo fc pollent agnofccrc , rura Darius dederat : ut vinculum , quod a pollcrio-
re capitis partt tiaram connedebat, in frontem reducerent. [ Polysst. Stratagem. lib, 7.]
* Darium , quum unus ex feptem illis cilcr, principatum adeptum , in feptem partes totum reg-
num divifillc, cjufquc partitionis ad luaufquc tempora parva quapiam quafi femina pcrfuillc , in
lib. )*. de legibus refert Piate. Et quum Leptem Magorum nomine a B. Hieronymo [ in Dani* l.
XI. 1. ] nuncupari UH reperianrur : videndum Sc an non ad cos quoque Ammiani Marcellbi
illud fpeder, in libro i? feribentis; Ex hoc Magorum femine feptem pofl mertem Cambyfis reg-
num utijfe Per fidet , antiqui memorant iibrt ; docentes Darii fatlione opprtffbs , imperitandi initium
equino hinnitu fortiti. Ante eos enim opprcllos, licet Darius didaniu quafi perpetua potiretur i ipfi
ramen per vices annis fingulis vclutiTribunitix cmufdam potedat is confortes adfeiti fuille videntur. *
Cujus quidem rei triplex hxc confidcratio (ufpicionem mihi injecit. Primum , qubd conju-
rari ifti , entrofei [qui verb ratione magis quam ifta ? ] Dario futuros le prxvidcnrcs , fantlijfimo
Per fit jurejurando illum ebfirinxerint , ne quem eorum , aut veneno , aut ferro, aut ulla vi, aut
inopia alimentorum necaret : quemadmodum lib. 9. cap. a. confirmat Valerius Maximus. Deinde,
quod jfifchylus (qui adveribs Darii copias in pugna Marathonii dimicavit) inter Magi exdem
& Darii imperium duos ordine reges nominet, Alaraphim Sc Artapbrtnem : quorum alter Alar,
denius , alter Artaphernes Ctefix omninb cllc videtur. Denique, qubd in lacris literis cdido,
anno a°. Darii de ardificando Templo promulgaro, etiam Anacbshashtam , regem Perfix di-
dlum , ex Earx VI. 14. confenfum prxbuille appareat: per quem, alium quam Artaphernem il-
lam, difficiliter pollunuis ilatuere. * ( Refer luce ad annum , in quo Darii (/xet*pxv/An ) ini-
tium in Marmore Arundclliano collocarur. ) *
Principio regni , Darius Cyri filiam ArolTjm [qux frarri Czmbyfx primum, deinde Mago,
nupfcrac) in matrimonium recepit, regalibus nuptiis regnum firmaturus: ut non tam in extra-
neum translatum , quim in familiam Cyri reverfum videretur. (Herodot . lib. j. cap. 88. & lib.7.
cap. 1. ?n(Hn. ex 7 rogo , lib. 1. cap. 10. ) Et ut ipfe , prius Ochus ( ut ex ValerPo Maximo, lib. 9.
cap. 1. liquet) id eft , tfnM appellatus, regio 5?! 71 poftei recepto additamento, cum Cambyfx
regno, ejufdem etiam cognomentum obrinuifTe videtur i ita Sc Achash-verosh five AJfuerus ille
fuille , qui in hiftorix Eftherx initio regnum dicitur obtinuife , ab India ufijut ad tsf.thiepiam ,
centum vigtnti feptem provinciarum-, & hanc primariam illius uxorem non aliam quim Vashtin
cllc habendam opinamur , cujus eodem in loco celebris habetur memoria.
Darius Orcetem Sardium prxfe&um , mille Perfarum (atellitibus ftipatum , miffis ad eos per
Bagxum Artontis filium regiis literis , interimendum cnravir. Cum cujus bonis Sufa deinde tra-
ductis » etiam Democcdcs Crotonienfis medicus cft deporratus. (Herodot. lib. 5. cap. 117 ,
iz8, 119. 1
Contigit non diu pbrt , uC in venatu ferarum Darius , dum ab equo defilir , pedem interierit
veheroenterque luxaverit. Quem retorquendo ac violenter rraCtando , quum j£ gyptii medici
per integrum feptiduum Dario (branum abftulirtcnr : oCtavo dic add udius ertadeum Dcmoccdcs,
ficut erat pannofus ac compedes trahens. Qui Grxeis medicamentis ufus , compotem eum (om-
ni fecit, Sc brevi tempore incolumem reddidir. Ira Sutis Lanato Dario, Dcmoccdcs multo au-
ro ab eo & uxoribus ejus donatus maximas xdes obtinebat, Sc cum rege ad menfam ("edebar {
omnibus rebus aliluens , prxtcr hanc unam qubd ad Grxcos redire non poterat. Quineriam
>Egyptios medicos , quum edent patibulis fuffigendi , qnbd i Grxco medico /operati forent * im
petrara ab rege venia libr avit. Vaticinum quoque quendam Eleum . qui Polycratem cum co
Magncfura fuerat (ecurus , St Salis inter captivos pro neglcdlo habitus, rclaxavir. [Ibid. cap. ia9
ijo, 1 5 a. ]
L ii1 Intcrjc^g
Digitized by Google
\S6 MT A S MUNDI. VI.
i Interjecto brevi tempore , contigit ut Atollx Cyri fili* & Darii uxori in nftmilla ulcus exo-j
'r itetur deinde «(cillum porto grallatcrur. Eam quum curallcr Dcmoccdcs , ab ea obtinuit , ui
maritum ad fubigendam Grxeiam follicitaret. A qua pcrfuafus Darius , accitis quindecim vtris|
Perfarum fpeCtotis , ptxccpit ut fcqucntcs Democedcm otnnia Grxei* maritima loca colluftrarcnu
& rursus cum fecum reducerent, Ifti , qmtm in Phoenicem dcfccndillcnr , St ex Pixxnice in urbcml
maritima ejus loca intuebantur &'
Sidonem : comparatis omnibus , in Gr*ciam trajiciebant, atque advenerunt.
deferibebant ; peimi Perfarum qui explorandi gratia in Grarciam Tum pleraque ac ce-
leberrima Grxei* loca contemplati , in Italiam Tarentum transmifcrunc : unde Crotonem ad!
domum fuaxn profectos Dcmocqjlcs , ibique Milonis Crotonienlis nobilis illius athletae filia
uxorem ducta . ad Darium redire rccufavit. [ Ikid.ic.tf. i}}. i)8.c*m Athcnti Dipnefrphi/). I
Ub. ll. & Var. bifior. lib. 8. CAf. 17. J
J4S4 4. Tertius annus Sabbaticus i reducibus Judxis a&us eft.
e. Somnium MarJochxm Judxus habuillc dicitur, in Grzcis Eftherx additionib. [ c*p. XI.]
regni Artaxerxis Magni [ lic enim ibi appellatur Alfiicrus, live Darius Hyftafpidcs ] anno a*, men-
fis Nifrnis die i\ de fluvio Eilhcram , fle duobus draconibus fcipfum & Hamanem fignifican-
libus. [c4p. X. ]
d. Anno a*. Darii regis (quo Olympias LX V. a&aeu) merdis 6l. die 1. Haggxus Propheta
negligentiam Judxorum in extruendo Templo reprehendit : continuam agrorum ftcriliiatcro
cxtcufquc quas hucufque perpefli fuerant plagas , ob opus Dei ncglcftum (inter piimum St
tertium annum Sabbaticum } accidillc declarans , St erroris emendationem ferib urgent. Unde
excitati Zorobabcl Judxorum Prxfcs , Jofua fummus Sacerdos, populuTque reliquus, intermif-
fum opus repetunt , Se rerum ad a-dificationem neccllamrum apparatum facium , menfis ejuf-
dem 6. die 14. [**£.(• r
3485 4. Mnifis fequentis 7'. dic 2.1 , Deos per Haggarum promillionc prxkntix fuac Judxos in opere
confirmat : & licet , in oculis eorum qui prius Templum (anno ante hunc 69*. ) confpcxcrant ,
initia ifta admodiim dcfpicabilia videremuu dcfidcratijfimi tamen Medi* poft breve tempus (an- jzo
no poft hunc 516.) hic primum fidendi , padfquc hinc ab eo in omnes Gentes propagand* ra-
tione habita , hujus Templi gloriam prioris illius longe excellentiorem futuram prarnunciat.
* Mente S\ anno eodem Darii a*. Zacharias propheta , Baradii* filius , populum ad refipifccn-
tiam hortatur. [Zacb*r.l, J,— 6. ]
Menfis 9', dic 14, anno eodem lecundo , tempore inter (ementem ( qui peraltum annum Sab-
baticum ftatim fccutus eft) Se meflern quafi medio , a Zorobabclc & Toiuj Sacerdote, cum Mag-
ici & Zichari* prophetantium auxilio. Templum fiipcr ja&is pridem fundamentis extmi cap-
tum eft. [Etx» y. 1,1. Hw. //. 1 o, 1 8, 1 5». ]
Eodem dic Z4, du* poftrcmi Haggxo revela* fune propheti* : de plagarum hucufque male-
dico populo inflictorum cellatione , una ; de regnorum everfione & Zorobabelis exaltatione ,
altera. [ /Arw. IL i°,-»}.]
b. Tatnaius Przfetius regionis cis numen, Scrharboznains & focii ejus Apharfakitz , Hierofo-
lymam advenientes , Templi ft ruituram impedire conantur : cujufnani mandato fui lient opus
hoc aggrefli , i Judaronim Senioribus inquirentes. Qui Cyri cdiCto fretos hoc le feci Ile refpon- Ji*
denrcs , In xdibeando ftrenue perrexerunt. [£a.r. V. 16. ] Qrium enim, ex Medo-
rum St Perfarum lege. Regum cdiCto Client perpetua , nec murati poflent : [Da*. VI. 8, ix.
Efihtr. I. 19. dJ-VIII. 8.] fine novz alicujus authoritatis expedtatione , licitum fuerat Jtidxh
captum opus pci ficcic.
Judxorum rcfponfum hoftes Dario per epiftolam indicant; num cjufmodi Cyri cdidum in
archivis Babylonicis extaret inquiri petunt, St quid hac in re fiet i Regi placeat ligni ficari fibi
poftulanu [ Exjt. V, J,— 17- ]
Opere cum in modum ab inimicis interturbato , Se fame adhuc [frugibus ad mclTcm nondum
maturis ) in Judxa invalefeente ; menfis 11. Sebat dic 24, anno Darii a*, equitum totum terra-
rum Orbem quietum jam Se tranquillum obeuntium vilio Zachari* eft exhibita. Unde, Pro-
pheta audiente , rcfpondit Dominus verba bona St conlolatotia Angelo deprecanti iram ejus
atque indignationem , qu* efferbuerat contra populum Judaicum atque Uibem Hierofotymo-
rum Se civitates Jud* jam 70. annis. [Z*cbar. /. 7,— 1 1, 1 ), ] quorum initium a capta extrema
Hierofoly morum ob/idionc (de qua fupri , ad annum Mundi J415. J eft deducendum. [ Jerem.
XXXIV. 1. CM/ft Euk-y. ix» IJ*1 Eodem quoque referenda, qu* in pofteiiorc parte capitis I.
Zachari* , Se tribus proximis , fiiblcquuncur ; ubi , qu* cap. II. 6, 7* «td Judzos in Babylonia
commorantes legitur hortatio, ur inde fuga properi (e fubducanr, ad calamitatem illam referen-
da videtur , qu* paulo pbft i Dario Babylone capta contigit.
Edidum Cyri , de Templo rexdificando , Achmcthz five Ecbatanis in provincia Medorum
repertum , cuin novo pro Judzis Referipto i Dario ad Tatnaium St focios milium eft : quo
mandatum illis eft , ut opus dornds Dei captura non modo non impeditent , fcd etiam collatis
ex tributo Regio expenfis promoverent; (umpeibus quoque ad quoridiana facrificia 1 Sacerdo-
tibus Hierofolymitanis offerenda ncccffariis in diem (uppeditandis. Quibus decretum Imperato-
rium fine mora exequentibus i Jud*i, Haggzi Se Zacnarix prophetiis confirnuti , in zdificio
perficiendo profpcr^ proceflcrunt. [£cr. yj. 1,-14.]
Art4chtinubt4m verb, [£x.ra V 1. 14.] cum Ddrio hic conjundhim , confortem cum eo im-
perii hoc tempore fuiffc opinati fumus : b feptem videlicet Perii qui Magum opprcllerunt unum ;
jfifchylo in Pcrfil ArtMfbrenem, Hellanico [uc habet illius S-holiadcs ] Djpbtrncm, Ctefix
Artspbernem, Herodoto IniMphernem appellatum. Hic , ex privilegio Principibus illis concdfo.
Digiiized by Google
*7l
TM P ER.-, P E Ji S1C U M. »sa
^ Darium fine imcrnuncio introire volens a janitoir 8c ab admiffionali eft prohibitus :
<Juod regem rei uxorix operam dare dicerent. Is verb , mentiri eos rarus, educlo acinace,
aures utrique narcfquc praecidit ; Se freni equini loris ad cervices ipfotum alligatis , dimiflt.
Qui quum fefe Regi cxnibuillcnt & cur id paflt fuerant expofuiiTent : Darius figillarim quemque
Perfaruin acccr/lvit , veritus ne id communi fex illorum confilio fidium eflet. Cumque com^c
ridet, fine horum confrnfu id n diutii ftiillc : Intaphctncm , cum tiliis tuis [ maximo tantum
natu nutri donaro ] interimendum curavit. Ita Herodotus rem narrat , lib. i. cap. 118. # 119.
velut ftatiin poft Magorum interitum peragam. Veium alios lrcuius authores Valerius Maxi-
mus , lib. 9. cap. a. non hunc loium , led & exteros omnes , ennofes ftbi jam fadtos, novo ex-
cogitato mortis genere , i Dario fublatos fiiitle refert. Stptum enim altis parietibus locum [ in-
quit ille] cinere complevit , fuppefitirjut tifno prominente, benigne cibo ty potione exceptes in eo
collocabat : i quo , fomno fopiti , in illam tnfidiefam congeriem decidebant. Qua crudeli mortis ra-
tione lioit eos peremptos hiillc non fit verifimilc : adempto tamen illis deinceps regni omni con-
fortio , onere illo Darium fe levafte maxime eft credibile.
r. Indcqire folrn abfolura jam monarchia potitus Darttu , qui nobis Affueras eft, 1 primo prin- i
cipatus uii initio anno tertio , cum federet in folio regni fui Stilis ; ad oilcntandam gloiiam regni
fui & decorem magnitudinis fux , Satrapis & magnatibus provinciarum litarum per dies 1 80.
magnificum exhibuit convivium. [ Efiher. 1. a, 3,4.] Urbem vero Sufanam ab iplo Dario con-
ditam affirmat Plinius , lib. 6. cap. 17. vel potius regiarum xdium magnificentia amplificatam;
ut in lib. I 3. dc Animalib. cap. 59. jfilianus explicati ibique 8c domicilium, de pecuniarum
luarum chclauros eum habuifle, in lib. 5. cap. 49. docet Herodotus.
I MS6 a. Semeftre magnatum convivium excepit (eptiduanum aliud , toti populo qui prxftb erant
Sufis , i maximo ufque ad minimum, prxparatum : viris in atrio horti palatii tegii cum Allue-
ro, fixminis intus in domo regia cum Vashti Augufta, qu* nobis Ateffa eft Cyri filia, accum-
bentibus.Eik.
[ I. j , 9. ]
Poftrcttio hujus convivii die Rex, vino aliquantulum Incalcfcens, ut uxoris pulchritudinem
viris oftentaret , Vashrin evocat ; fle venire recufantcm , confilio Mimucanis , unius e feptem
Perfidis 8c Medix primariis jus & judicia nofccncibus i ( Regii enim erant hi fodices , qui apud
Pcrias jus dicebant , Sc legum patriarum erant interpretes ; quorum apud Herodotum , lib. 3 .
cap. 14. & 51. ac Plutarchum, in Artaxerxe , fit memio) repudiatam regno abdicat : promul-
gata lege, ut eflet quifquc vir dominator domi fux. [Efiher. I. io,— ii. J 4«9<> Jl8
Delcdhis puellarum forml prxftantium ex omnibus provinciis regni Alfiieri inftituirur , ut
ei apta inveniatur uxor , qux regnet loco Vashti repudiat* i In quarum numerum Hadaffa
Hebrxa, qux 8c Efiher, Abichajilis Bcnjaminitx filia , adfeita eft. [Eftb. II. x,— 8. ]
3+87 a. Anno 4®. Darii , menfis 9l. Chislcu die 4, Judxis per Sbarcfercm& Regem- melcchum de jeju-
nio quinti menfis , ob Urbis & Templi excidium inftitutoj Sacerdotes ac Prophetas conlu-
Icntibus ; Deus jejunia illa j* & 7* menfis , per LXX. annos ab illis obfervata , libi minus grata
fiiific rcfpoudcc , & dc obftinarione in peccatis, qux defolationem terrx induxit , cos admonet.
[Zach.tr . VII. i,— 14. ] A dimovero excidio, & cxdc Gcdalix (qux 7* menfis jejunio occa-
fionem prxbuit ) poft bimcftre fpatium illud fubfecura , ufque ad prxfcns tempus , 70. annos
Chronologia noftra exhibet.
Rcftaurauirum deinde fc Hierolblymam , finem prioribus xromnis impofinmira , Jejunia
menfis quarti , [ cujus dic 9*. Urbs capta hiir ] quinti , (cujus die 10*. Templum combuftum fuit )
feptirni, ( tjuo populi rcliquix , exfo Gedalia , difperfx funi ) 8c decimi , (cujus dic 10*. Urbs
fub Scdckia a Ncouchadnclarc primum oblideri ccrpra eft) in Hilaria commutaturum, & gau- 4199 5*5
dium atque dilatationem populo fuo concelfiirum , promitrit Deus. ( Zachar. e. VIII. )
b. Anno Darii 6° (delinente,) menfis ( 11') Adar dic 30, ftrudtura Templi fintueft. Cujus de-
dicationem Ifraclirx, ex captivitate reduces , cum gaudio & amplillima iaciificiorum oblatione
]548«?
celebrarunt : Sacerdotibus & Lc vitis in minifterio Templi fecundum ordines fuos conftitubs.
[Ezs. VI. 1 j,— 18.]
lidcm dic 14. menfis 11 Palcha primam in fecundo Templo celebrarunt: (ellum deinde Azi-
inorum leptem diebus cum Ixtitia peragentes ; quikl cor regis Aflyrionim converti liet ad eas'
Dominus. {Erjr. V 1. 19,— x 2. ) Darii videlicet: qui Babylone , qux ab co defecerat , Zopyri
opera mcnfc i capta obfidione vigefimo recuperata , non roiniks Aftyrii quim Perfici Impera-
toris ntulura jam jure obtinebat. [ Htredot. fin. lib. }. & fujiin. jin. lib. 1. J
4. Ciim pervcnillct terminus Efthcrx , ut fuo ordine ingrederetur ad regem Airucrum ; ab He-
gaio eunucho c gynxeeo in regium cubiculum eft perdudb. [Eftb. II. 12,— ij.] irv*p*r**! >«V
Vi yvrcuxK foirtouex n*( lUfejei. fPerftru*n enim flemina per vices in orbem ad illos pergunt : Ot in
lib. i. cap. 69. notat etiam Herodotus.
Anno verb regni Alfucri 7*. mcnfe io-. Tcbcth, afliimpra ad eum Eft hera, obtimtit benignitatem
8c gratiam coram eo, prx omnibus aliis virginibus: adeb ur imponeret coronam regiam capiti cjos,&
reginam confticucrct loco Vashti. [Efth.ll. 16,17. ] Unde, ut Vashtim elTe Atoffamjtz ElUvcram Ar-
tjftonam virginem cllc aibitramuti quam Darium ex uxoribus maxime adamafe,tjuftpte imaginem ex
auro fetide compotiam habuiffe , narrat Herodotus, [lib. 3. cap. 88. cum hb.y.eap. 69. ] utcunque
Hadaffa alterum Efthcrx nomen ad Ateffa appellationem multo propius accedere, & Artyftonam fo-
rorem A tofi* ac Cyri filiam ab Herodoto futui , non ignoremus : live Perficas genealogias minus
illum perccpille putandum fuerit, live ipfos Pcrias per invidiam genus Efthcrx dilfimuUvifle.
b. In novarum nuptiarum honorem , Allueras convivium magnificum , F.fthtre di&um , omni-
bus principibus dc fervisfuis exhibuit; levamenta onerum provinciis conccffic, ac dona largitus
eft fecundum facultatem regiam. [ Efth. II. x8. ]
a. Jubi-
Digitized by Google
~*8
MuUL - - M T AS MUNDI FI.— .—
— — — — - I.I
• 4j> i *' Jnbilantf XIX.
’ i Hippias Athcnienfiitm tyrannus, qnarto ante exilium finun anno , fibi metuens , externa
1carpit circumfpiccrc prxfidia. lndcque ALantidx filio Hippoclis Lampfaceni tyranni filiam fuam
jArchediccn in matrimonium dedit ; quod cos in magna apud regem Darium authoritate efle vidc-
rct.H [
jb. Ibacydid. Iit. 6.1
aman Amedathz filius Agagxus (ex regia Amalckitarum ftirpe ortus) Mordecaio Jud.ro ad- ■
** iorare cum nolenti infenfus , de tota gente illius ( genri originis Tuar inimiciffima , Deutere».
IXXV. 19.) perdenda cogitat. Cui propolito cxcqucndo tempus profperum indagaturus, ad kA*^o pat-
, convcifus, menfc l* Niian , anno ii* regis Aflueri, fur , id cft torrem, coram fc conjici
julfit i * ut quo die Se rncnfe tollendi e medio efient Judari cognofccrct : ceciditque fots in
menfem iiu* Adar, totius anni extremum- ( Efiher. III. 1^-7*)
Deinde fpcciofas qtufdam rationes immani fuo carpto prartendens , oblatis Afluero decem ta-
lemorum argenti millibus ( quae illi i Rege funt remifia ) mandatum de toto Judxoroni genere
delendo ab eo impetravit. (Efiber. III. 7— II.) *
M rufis primi die it*. Sulis propofita tSe in provincias omnes regi Afluero fubjcdhs per cur-
fores milTa funt Edi&a , ut omnes Judxi , nulla aut xtatis aut fexus ratione habita , dic 13".
menfis 11* Adar occiderentur. [ /bid. iz,— 15.] Quo intclle&o,- Mardocharus , Efthcr , & uni-
verfi Judari , pro fallite fiia cum fletibus Se jejuniis Deo fummifse fupplicavcrunt. ( eap. I V. ] In
cujus rei memoriam hodieque eorum pofteri 13*. die menfis Adar folenne obfervanr jejunium,
quod Efiher* jejunium nominant.
Eflhcr regem adit magnifico apparatu, abeo benigne accipirur. Regem & Hamanem invitat
ad convivium femei iterumque. Haraan Mardochxo crucem parat. (ctp.V.)
Alfucms fugiente per nodem fomno annales rccognofccns , infidias i Bigthane Se Tcresho ,
aulicis duobus ex cuftodibus liminis , in necem iplius paratas , per Mor dee arum patcfa&as fuif-
fc invenit : cumque, ob acceptum hoc ab eo beneficium , publice regiis honoribus aifici jubet ,
fdque per Hamanem capitalem illi» hoftero. ( c*p. V I. )
Haman ab Eftltcta regina accufatus , in crucem Mardochxo praeparatam agitur. [ eap. VII.]
Hamanis domus Reginar traditur : 8c Mardocharus , illius patruelis Se nutritius , novis dignita-
tibus honoratur, [r. VIII. i>3, lf.]
Menfis 3‘‘ Sivan dic 13, Sulis propofita. Se in provincias 127. per curforcs mifla funt edida
regis Alfiicri ; ut Judicis dic 1 5* menfis Adar , ad cardrm eorum ab Hamanc prius conftituto,
'ubique liceret armis fc defendere, omncfque inimicos vim lentantes occidere, & (polia eorum
'diripere. Unde Sufis & in omnibus provinciis ingens oborta cft laetitia : multiquc «x populis
jccrrx cis fc adjungentes , profelyti fadi funt. ( e. V1U. 9,-17.)
jd. Hippias, ante pugnam Marathoniam ( in qui ipfc fenex cum Medorum copiis militavit)
annis 20, Athenis a Laczdemoniis & Alcmtronidis extilibus pulli», Sigeum primo, fide ab Athe-
nicnfibus accepta , inde Lampfacum ad j£antidem generum fuum , atque ab eo ad regem Darium
profedus cft. [Ibucyd. lib. 6. ] Sigeum vero , in Troade, Pififtratus Hippia: pater, Hcgeliftrato
filio fuo notlro gubernandum tradiderat : quz Hippia: poftei , Se Piitmatidarum c£> confiigicn-
tium , poftei fcdes fuit. [Heredet. lib. J . c*p. 94- ]
. .. b. Menfis ia‘ Adar dic 13*, adveniente, Judari cos impuni fuftulerunt, qui in ipfos ex Hamanis A
i decreto eodem dic fuerant infurrcdluri ; in Sulano palatio hominibus 500. cum 10. filiis Hama-
nis , in provinciis vero hominibus 75 000. interemptis: fcd confuhb fibi i prxda temperarunt,
[e. IX. ir-16.)
Dic 14 , Provinciales Judari , ab hoflium cxde defiftentes , epulis Se hilaritatibus fefe dedide-
runt : qui verb Sulis commorabamur , aliovindi&r dic i Rege conccflo , 300. homines trucida-
runt, Se 10. filiorum Hamanis cadavera e patibulo fufpendcrunt. [ e . IX. 13,-19.]
Dic 15, Judaei S ifis habitantes , ad epulas ac convivia converti iiinr. [e. IX. 18. ]
A Mordecaio inftirura cft confiierudo celebrandi feftum Purim live Senium quotannis die 14»
& 15® menfis Adar , & ab Efthcra regina confirmata, [e. IX. 10,-31.] Suntque harc hodie
■ Judaeorum Bacchanalia : m quibus hilioriam Eftlierx legentes, quoties mentio fit Himanis ,
jpugnis & mfillcis PttHant fcamna in Synagogis.
3tooj b* Na*° infula quidam locupletes a plebe in exilium mifli , ad Ariflagoram confugiunt ^
Mol pagor* filium , cundanque generum ac confobcinutn Hiftixi Mileti tyranni ; qnem loco fuo
civitatis gubernatorem ille reliquerat, quum cum Darius per honoris fpccicm Sufa fecum abdu-
ceret. Atiftagoras re cum Artapherne , Hyftafpis filio , Darii fratre, lonix praefeifto, S ar-
di bus communicata, fuadet illi, ut Naxum & quae ex ea penderent , Parum & Andriam, er-
tcrafque CycUdas infulas Regi acquirerer. Quo conJilio k Dario Sufis approbato < ad expedi-
tionem fcqucnte vere fufeipiendam , ducentas naves inftruxit. [ /deradet, lib. 5. eap. 30,
i *»}*•]
' 3501 c’ Artaphernes Megabarem Achzmenidem , fuum ac Darii confanguineum , Perfici cxercirus A
! ducem conftitutum , cnm 200. navibus Miletum mittir : qui aflumpto ibi Arift^ora cum Ionico
F exercitu Cluum. pervenit. Ubi rixa inter Megabatem de Arifiigoram orta , in obfidionc N.ixf
fniftri quatuor confiimptis mcnlibus , utetque re infcdla domum rediit. [Id. ibid. cup. 31,53,34.]
* 3 joi b. Anni 70. a capta per Ntbuchadnefarem Tyro hic terminantur : quot depreflx urbis illius coti- 4
ditioni ab EfaLi propheta aflignaii leguntur. (E fui. XXI II. iy, 17.] ’in quem feribens [Hie-
renymus lib. 6. in Efai. cnp. 23 ] ! Ite omnia , inquit, juxta bificriam explet* effe , confotis Cro-
corum dr Phtmicsctn Utens indicatur ; quod peff LXX annet inflaurttt , ad potentiam priftinam
fit reverfa _• # Unde ea nunc fui jurij fatta, ufque ad Alexandri Magni tempora , ab externo
dominio !ibe-.i permanfilTc videtur.
by Google
1MPEP. PERSICUM.
Arifbgoras Milcfius libi metuens , quia quod Artapherni de fubigendl Naxo receperat prz-
ftare non poterat, nec exercitui llipcndium exigenti dare; de JcfcdHonc cogitare ccrpit. Interim
commode contigit , ut Sufis ab Hiftixo fervus quidam veniret compungo notis capite , quibus
Arifbgoras monebatur , ut & ipfc k Dario deficerer , & Ioniam ad parem deft&ioncm lollicita*
rct. [ Herodot. lib . j. cap. 55. Polyat. Stratagem. /iit. I. ]
Arilhgoras , re cum lux finitionis hominibus communicata , eos in (enremiam fiiam perduxit:
Hccarxo hiflorico bellum adversus regem Per (arum fumendinn fvuftra diifiiadcnte. Inde latrogt-
ras Myuntem ab cis mitfus ad exercitum qui b Naxo reverfus agebar , prxeipuos clafliariorum
duce» dolo cepit. Arifbgoras , palam k Dario deficiens , Milcfiis libertatis quandam lpccicm
reftiruit , 8c ex reliquis civitatibus Ioni* tyrannos fu ftu lit : deinde Laccdxmonem ad opem im-
plorandam profr&us , k Cleomene Spartanorum rege rcpulfam palliis cft. [ Herodot. lib. }.c*p.
16, 17,
a. Anno Darii 10, Nabonafarl 246, menfis Epiphi fccundiim Aigyptios dic 28, ( Novemb. 19,
delinente ) circa mediam no&em Eclypfis Lunx Babylone obiervata eft. [Ptolem. magi. Syntax.
lib. 4. cap. 9. \
Hippias Pihftrati filius , Sigeo in Grxeiam falsi reftirutionis fpc 1 Spartanis revocatus , Lace-
dxmone in Aliam rediit: atque accufaris apud Artaphernem Atncnicnhbus , ut Athenz in Darii
potclbuem venirent , omnem operam dedit. [ Hfrodot. lib. j. cap. 91, 96. ]
Athenienfe* , audientes fe ab Hippia apud Artaphernem clfc inlimularos , mittunt Sardes nun*
cios ad diiruadendum Perfis fidem naberc cxiilibus Athenienfium. Sed jubet cos Artaphernes , Ii
falvi efle vellent , rursus Hippiam recipere. Dum verb illi eam conditionem recufarent , i
Sparta Athenas veniens Milcliuf Arifbgoras ab cis zo naves , Ionibus auxilio mittendas ob-
tinuit i Melanthio illis prxfc&o , viro inter Arhcnicnfcs fpofbtiffimo. [ Herodot. lib, j . cap.
96, 97 • J 0«“ naves initium malorum Grccis pariter Se Barbaris excitlUe , refte notavit Hero-
dotus.Ibidi
[ cap. 98.] Hxc etenim omnium deinceps inter Perfas & Grxeos bellorum, in
Perfici Imperii excidio tandem terminatorum , origo prima fuit. JOI
Arifbgoras , Milcrum revc&us , Pxonibus , quos 1 flumine Strymone Megabazus Thra-
cix prxfrdiis in Phrygiam Darii julTu tranllulctat , reditum ad patriam perfualit. Qui fump-
cis liberis aroue uxoribus , ad mare fugi fe proripuerunt : nonnullis eorum prx metu il-
lic remanentibus. Reliqui in Chium tranfnwrcntes, k Chiis in Lesbum , k Lesbiis in Doufi-
cittn funt tranfportati ; unde tcrrcltri itinere fe in Pxoniam receperunt. [ Herodot. lib. j.
c*p. 9S. ]
Claffis Athenienfium Miletum appulit : cui Se. in Milcfiorum gratiam quinque triremes Ere-
triorum feadjunxerunt. Arilbgoras , ipfc Mileti remanens , Milcfiorum Charopino fratre fuo 4214 500
Se aliorum Ionum Hrrmophanto duce condituro , adversus Sardes expeditionem fecit. Iones,
cum Athrnicnlibus Se Eretriis , claiTc Ephefum advc&i , relidis navibus apud Corefum [ quod
cd agri Ephefii ] Sardes advenerunt: otnniaque ejus urbis loca, prxter arcem, quam Artapher-
nes ipfc tutabatur , ceperunt & incenderunt j templo quoque Cybeles fimul deflagrante. Lydis
Se Perfis ex urbe in forum (cujus medium amnis Padolus interfluebat) confluentibus, & lclc
defendentibus ; Iones inctu pcrculfi , ad Tmolum montem , atque illinc nodu ad naves fe rece-
perunt. Perfx qui intra Halyn domirilia habebant , Ephcfi eos allccuti , in fugam verterunt :
cum aliis multis occifis , tum Eualcidc Eretriorum duce, qui donatus laurea in certaminibus
fuerat, Se k Simonide Ceo majorem in modum cclebiaius. Ex ea pugni qui evalcrc, per utbes
fuere diflipati. Athenienfes verb defertis prorsi Ionibus, cifipcr nuncios Arilbgorx magnope-
re rogvi , negaverunt fe auxilio deinceps fututor, [ /biti, i cap. 99. ad toj.]
Onclilus , leniore fratre fuo Gorgo Salaminiorum tege urbe exclufo 8e ad Medos fugere
coado, Cypriis omnibus ut k Medis deficerent perfualit; folis exceptis Amathuliis. Quos dum
ille oblideret, de captis inccnsifquc Sardibus ad Darium perlatus cll nuncius : quo audito, in
Athenienfes excamfclcens , cuidam famulorum prxeepit , ut libi femper nppofita cana rcr dicc-
ict; Here, memento Arbemenfnem. Deinde, admodum improvidi, Hiflixum e Sulis Miletum
remilit : Ionici deinceps belli ducem contra fe fururum. [ Ibid. cap. 104, 105, 10 6. ]
Iones Hellefoontum invc&i , Byzantium ac exteras circa urbes in fium potclbtcm redege-
runt. Inde cve«i , magnam Carix partem in belli focictatem adlciverunt ; nam Caunus , qux
prius focictatem facere recti faverat , ubi Sirdes conflagrarunt, 8e ipfa Jonibus accedit. [Ibid.
..tp. 1 1
Clazomenis ( qux primum infula, ut in libro prfmo docet Strabo, deinde per Ifthmum lonix
continenti junda eft ) Anaxagoras philofophus Hegclibuli filius Olympiade LXX natus cll : ut,
ex Apollodori Chronicis , notavit tn Vita ejus Diogenes Laertius.
Onefilo Salaminio Amathufios oblidenti nuncius aflerrur , Artybium Perfam cum nwncro-
fo exercitu Cyprum petere. Ille Iones in auxilium advocat: qui cum magna fforim clade ad
eum fe contulerunt. Petlx verb navibus i Cilicii trajicientes , tcrreftri itinere Salamincm con-
tenderunt , Phernicibus dafle circumeuntibus promontorium qux Claves Cypri vocantur. Mox
exercitus conflixere tcrrcftres navalefquc : Se clallc quidem Iones eo dic ltrcnu£ pugnantes fu-*
peravere Piutniccs » Samiorum tamen prxeipua virtus extitit. In terta autem . extetis pugnan-|
do occupatis, Stclcnor Curii tyrannus locios Curienfes prodidit: flarfmque Salaminii, qui cur-,
ribus vehebantur , idem fecerunt. Unde Cypriorum acie in fugam versa, ciim alii multi occu-|
bucrc, tum verb Onefilus qui Cypri® ad defc&ionem induxerat. Se Soliorum rex Ariflocyrrus
illius Pliilocypri filius quem Solon Cyprum profc&us inter tyrannos maximi verlibus celebra-!
vir. Iones» ubi didicere res Oncfili perditas , & exteras Cypriorum urbes obfeflas prxter Sa-
lamincm, eam aurem Gorgo priftino regi Salaminios rcflitinlfc , in loni.im redire matarave-l
J. Vjptrii Alitui. P n e rtor. il
Coogle
1go MTAS M UN D L VI. ^
tunc. Civitatum autem Cyptiarum diublhmc^ obiidioncro S»li pertulit : quam Perii , quinto
mcnfe quini oblidere etrperunt , circmn fuifolfo muro expugnaverunt. Actpic ita Cyprii , quum
annum liberi fiiilfcnt , dentio in ferviturem furit redadi. [ Herodet. hb.^a cap. 108 .ad 116.]
Perfatum Satrapx , qui Darii filias in uxores duxerunt , Daurifes , Hynees & Otanes , perfe- 4115 499
cuti cos Iones qui adversus Sardes expeditionem fecerant , poftmiam in naves repulerunt prxlio
victos , dehinc inter fe partiri funt urbes quas expugnarent. [Jbid. cap. 116.] Daurifes quidem
ad urbes in Hcllefponto litas convcrfus , cepit Dardanum , Abydum , Percotem , Lampfacuro
& Pxfon , lingulas diebus lingulis. Cui a Pxfo ad urbem Parion contendenti nuncitts ad-
fertur , Cares cum Ionibus 'entientes , a Pcrlis defecille : indeque converfo itinere ex Hcllcf-
pooto adversis Cariam copias duxit. [cap. 1 17. 1 HjNtets ad Propontidem convcrfus , cepit
Cion Myfix. Q_u cxitigiuta audiens Daurifem relido Hcllefponto tendere adversus Cariam ,
omida Propontide , in I lellefpontum duxit exercitum, [cap. na.] jirtapktmts autem Sar-
Arilbgoras Milefius cum lux fadioms hominibus de higicndo deliberavit : Hecatxo hiitori-
co confulcnte , mania in Lcro infula xdificanda, atque illic quiefecndum, deinde illinc Mile-
tum ei remeandum. Sed Ariftagorx erat lententia Myrcinum, urbem inter Edones (ad Stry-
monem fluvium ) ab Hiftixo prius conditam , crtc abeundum. Mileti igitur procuratione Py-
thagorx, viro inter populare* probato, demandata; ipfc fumpti* fecum omnibus voluntariis in
Thraciam navigavit, regionemque obtinuit ad quam concclferat. [e^>. r*4, «5, 116. ]
Hiftixus Mileti tyrannus, i Dario dimilTus, Sardes venit: ubi ab Artapherne pnefedo ex-
citat* lonicx rebellionis infimulatus , prima ftarim node fuga fe ad mare proripuit, & in Chium
tranfinilit. Ubi i Chiis , exiftimantibus illum a Dario ad res novandas hiiflc milfum, in vineu-
• ja conjedus , Se cognodentibus deinde hortem fuillc Darii liberatus ; litcras Sardes per Hermip-
pnm Atarniteum de dcfcdionc procurandi ad Perfas mifir. Sed negotio per nnneium Artapher-
ni pattfado, de Perfis illis fumptum clt fiipplicium. Hiftixus itaque hac fpe lapfus, exoratis
Chiis , Miletum rcduchis eft. Sed Milclil * libenter etiam Ariftagora liberati , nullo pado ani-
mum inducebant ad alium tyrannum illuc recipiendum , libertate jam guftara. Atque adeo
Hiftixus fub nodem conarus introire Miletum , i quodam Milcfio in femote vulneratus eft.
Unde , rejedus i patria , rursus fe recepit in Chium. [ Id. lib. 6, initio. 1
Daurile Persa adversus Cares cxercirum ducente , convenerunt illi ad columnas qua: yllba 4116 498
dicuntur, juxta amnem- Marfyam. Ubi Pixodaius Maufolifilius, vir Cindyenfis, qui Syen-
nefis Cilicum regis filiam in matrimonio habebat, iliis confuluit , ut tranfmiflb Mxandro flu-
men i teTgo habentes , ita demum cum hofte congrederemur. Sed vicit altera fententia , qu*
(iiafit , ut Perfis potius a tergo Mxander clla i ut li Perfx fugerent , tamen in flumen inciden-
tes , abire non polfenr. Ad amnem igitur Marfyam Cares prxlium confcruerc cum Perfis acre
Se diuturnum : in quo Perfarum duo , Carum decem ceciderunt millia. Caribus vcr6 ad Labran-
da in Jovis militaris templum fuga fe recipientibus , & unum Icle Pedis dederent an Afiara pc-
nitils relinquerent con fu It antibus , fublidio venere Milefii cum fodis. Unde animari, cum in-
vadentibus Perfis concurrerunt Se quum diutias quam prius dimicatum cllct , fugari funt ; mul-
tis exfis* Milcfionim prxeipue. Poft acceptam calamitatem hanc Cares copiis reparatis denuo
pugnaverunt. Audientes enim urbes fuas invafum iri 1 Perfis , infidias illis in via qux in My-
falfa fert collocaverunt ; authore Heraclide Ibanolio , viro Mylaflcnfi. In eas infidias Perl* no-
ctu incidentes, obtruncati funt cum ducibus fuis Daurifc Se Amorge Se Sifamace, nec non Myr-
fe Gygis filio. [Herodot. lib. j. a cap. 118. ad 111. ]
Hymees Perla, in Hcllcfponturo dudo exercitu, cepit j£oles omnes qui oram Iliadem inco-
lunt , Se Gergithas qui ex prifeis Teucris rrmanfcranr. Et quum has gentes cepiflet , morbo dc-
cdTic Troade. [Ibid. cap. 1 ii.]
Hiftixus Milefius , quutn Chios ad tradendas fibi naves inducere hon pollet , trajecit Mi-
tylenen : ubi Lesbii , ab eo perfiufi , odo triremes armarunt; quibus cum illo Byzantium na-
vigarunt. lbiquc fubfidentes, Ionum onerarias naves , qux e Ponro curfum renebant, interci-
piebant } praaerquain eorum qui le Hiftixo pararos obfcqui dicebant. [Id. /ib. 6. cap. j. & 16.]
Ariftagora Milcfio Myrdnum Edonum urbem obfidemc , tam ipfe qulm ejus exercitus a
Thracibus, tamctfi illinc accepti fide excedere volentibus, interemptus eft: ut inipfo fine libri
5» rradit Herodot tu. Tnucydides vero Gbro quarto hinc annos 61 numerar , ad Athenicnfium
coloniam cum Agnonc Nicix filio Amphipolim dedudam : quam anno quarto Olympiadis
LXXXV. fadam, in ix*. Bibliothec* fux libro docet Diodorus Siculas. Ad quam temporis
normam fexennii dcfcdionij lonicx hiftoria (in Inno fcqucntc terminata ) i nobis hic digcfta eft.
J07 Adversiis Miletum ingens lioftium exercitus terra tnarique imrtiincbar. Duces enim Perfarum 4117 497
coadis in unum copiis eundi in eam contendebam ) minoris extera oppida facientes. Inter daf-
fiarios promptiflimi erant Phccniccs : cum quibus militabant & Cyprii recens fubadi , & Cili-
ces , Se i€gyptii. [ Herodot. Itb. 6. cap. fi.] Hujus impendentis dilcriminis mentio videtur fada
in literis qux tribuuntur Anaximeni Milcfio ( apud Diog. Lamium in ejus Vita ) ad Pythago-
ram , Crttma tunc agentem ; ubi is , ckm annos XX. tpiffet , Metapontum mifravit , tbiqut de-
ce/fit ; ut ex Trogo , in lib. ao. cap. 4. rcfcrt Juftinus. Olympiadis videlicet LXX. anno 4* (ut
in Eufebii legitur Chronico) qui partem hujus, partem fcqucntis anni, occupat.
Ionum cladis navium fiiit , Barbarorum 600. ALaccs filius Sylofonris Sami tyrannus, alil-
que fimiliter Ioni* tyranni , qui ab Arilbgora Milcfio exuti principatu ad Medos perfugerant ,
. fuog quique populares a reliquis fociis abducere conati funt. Navali pagna ad Lad.un (qux
parva eft inlula u'bi Milrliorum obheens ) inter Phccniccs Se Iones inita , ex 60. Samiorum
laU— « fcWim.
IMF E PERSICUM.'
navibus , jo ex acie cxccdoucs domum redierunt : quod idem de 70. Lesbiorum naves, St Ionum
plerxqur alix fecerunt. Chii loo navibus inftrud/ , fortiter dimicaverunt ; donec complu-
ribus captis hoftium navibus, pluribus filorum amiffis, om exteris in rerram fuam per-
fugerunt. Quidam verb eorum infequente horte ad Mycalem fugienrcs , impactis tcir*
navibus, pedertri itinere nodu Ephrtum pervenerunt, quum illic a mulieribus Thdmophoria
agerentur. Unde accurrentes Ephdii Chios, fores fuifle fufpi cati, ex impeoviio occiderunt. Trium
verb Phocenfium navium dux Dionylius , captis tribus hoftium navibus , abiit non in agrum
Phoccnfcm ( probe fciens cum curo extera Ionii direptum iti ) fed ut erat , redi» contendit in
Phirniccm : ubi navibus onerariis fpoliaris raptaque ingenti pecunia , in Siciliam navigavit.
[ H erodet. lib. 6. d cap. 7. ad 17. ]
PerCe , vidis pugna navali Ionibus , Miletum 1 terra atque mari oblederunt : fufFoliifque
(Duris, Se omni tormentorum genere admoto , funditus everterunt ; frxto quam rebellaverat A-
rirtagoras anno. [ Id. ibid. cap. 1 X. ] Mi Ici iorum 1 cxdc confervatonnn quidam , una cum Sa-
mi s, in Siciliam coloniam duxerunt: [cap. ax. ] reliqui Sula perducti Iiint : quos t ex Darius
nulla alia p<mi afficiens , collocavit in uroc Ampa ad mare quod rubrum vocarur fira , ubi flu-
vius Tigris eam prxterflucns exit in mare. Agrum Milefium urbi circumjcdutn atque planitiem
ipli Perix obtinuere , montana Caribus Pedalcnfibus polfidenda dederunt. [ cap. 10. ]
Statim expugnata Mileto Perfx Cariam cepere; civitatibus partim le ultro dedentibus, par-
tim vi adadis. [ Ibid. cap. xj.l
Hirtixus Milelius, audita urbis fux clade , cum Lesbiis quos habebat, Chium navigavit 1 Se
Chios, fuperioris pugnx navalis damno jam confcdos , facile fubegit. Illinc cum multa Ionum
St ALolum copia adversas Thalum contendit. Cui Thafam oblidenti quum cllct nunciatum Phoe-
nices a Mileto in reliquam Ioniam profedos etTe , Thafum inexpugratam relinquens, cum omnibus
copiis in Lesbum tranfmifir. Inde vero , quod ejus copix libi metucrenr , in provinciam Atarnis
trajecit , tanquam frumentandi gratia taro illinc qtiam ex agro Caico qui erat My forum. Erat tum
in illis locis Harpagus Perfa , non parvi exercitus dux : qui cnm Hirtixo egrctlo in raram pu-
gna apud Malcnam commiisa, de ipfum vivum cepir, 8c majorem exercitiis ejus pattero delevit.
Hiifixum Sardes perdudum ArtaphcriK-s in crucem fuftuliti capite Sula ad regem Dat ium de-
lato. Darius objurgaris qui id fecerant qubd hominem vivum in coulpedum fuum non addiixif-
fcnt , illius caput lepeliri juflit unquam viri de ipfo ac de Pcrlis bene meriti. [ibid. cap. 16,
iS, 19«]
Perlarum nauticx copix , circa Miletnm hybcmanrcs , altero h profedione armo infula* con-
55°8 tinenti adjacentes ceperunt ; Cliium , Lesbum , Tenedum. [Heredot. lib. 6. cap. j |. ] 4 In Lobo
etiam natus hoc tempore, eft Hellanicus Mitvlenxus hittoricus; utpote 6j annos natu» initio 4»>8
belli Pcloponncfiaci 5 quemadmodum ex PamphyU refert ( A. Gellius, lib. if.cap. x$.) p
Port infulas , etiam urbes lonix in continente Per iaium duces ceperunt : iifquc potiti , for-
mofofimos quoique puerorum eunuchos factos , virgincfquc fbrroa prxft.mciflinns ad Darium
ttanfmi ferunt ; urbes, cum ipfis templis incendentes. Atque ita ratio Iones fune in Icrvitutcm
redadi ; primum i Lydis, bis deinceps a Pcrlis. [ ibid. cap. 3 r, $*.] 496
Byzantii, & qui in oppofito illis litorc (une Chalccdoocuics , ante adventum Phoenicis claf-
fis, relidis fuis urbibus, in interiora Euxini pomi icccilcrunt: ubi urbcin Mefambtiam con- 49J
diderunt.Ibid.[ cap. a. ]
Profedus ab Ionia navalis Phoenicum exercitus, omnia qux ad Irvamfunr in Hcllcfpontum
JJ09
navigantibus , fubegit 1 nam qux funr ad dexteram , jam fub.icti aant a Pcrlis per continentem.
Chcrfonefi deinde urbes ( prarter Cardiam ) Phoenices fubegerunt : quarum ufqoc ad id tempus
tyrannus aat Miltiades Cimonis filius [Ibid. cap. jt, $4.] Miltiadem verb Cardia iblvcntcm ,
8c cum quinque triremibus Athenas navigantem, P fornices infccnti, navem eam ceperunt cui
prrerat filiorum ejus natu maximus Mctiochus. Quem Darius ad fc milliim donavit domo, fa-
culta ibus , St uxore Perfide, ex qua liberos fuiccpir. [ Ibid. cap. 41.]
Artaphernes Sardium prxfcs , acciris hoftium nunciis , adegit lonas ad padiones inter fc fa-
ciendas , ut injurias mutuo perfequi ex jure poilent , utque a munus direptionibus abftincrcat.
[Ibid. cap. 4».]
Ad hoc adidis Ionibus , per parafingas ( ita enim Perfx rrigfnra ftadia appellant ) regiones
Artaphernes divifit 5 regionatimque yedigal inftituit quod Regi penderent , eadem pene qua
pribs conditione inftitutum: inquit Haodotus, [lib. 6. cap. 41. ] ad eam tributorum ordina-
tionem relpicicos, quam initio principatus fui in toro Imperio Perfteo Darium conlticuiflc ferip-
faat , ( lib. }. cap. 89, 9°. ) ante fubadas abeo Infulas (cap. 96. ) In cujus narratione , illud
obfervarc liceat: utcunque, ad commodiorem tributorum exadionem , 117 Imperii Perfici
provincias, in Efthcrx ni rtoria commemoratas ad 10 Satrapias Darius reduxillc dicatur, utro-
bique tamen cofdem retineti totius Imperii terminos, Indiam & */£ thiopiam ; hanc a Camby-
fc, illam ab ipfo Dario acquifitam; de cujus ccnfu, Herodotus: Indi, nt funt multitudine mul-
to numero ffjimi inter omnes quos novimus mortalis, ita tributum fuper caser os omnes afferebant
i 60 talenta aureorum ramentorum. frtcrfma portio ( Uve Satrapia) hec ejl. Cin vero in regni
principio Darium Indsd nequaquam foiilc potitum , vel ex iis qux in libro quarto cap. 44. ipfc
narrat Haodotus , latis appareat : eodem porius tempore quo ab Arraphemc in Ionia , in reli-
quis quoque provinciis ab aliis prxfedis fimiliter tributorum deferipeionem foille fidam ,
multb videri pollet cllc credibilius.
Videndum iraque an non ad hoc rempus, quo Darius, ab Athenienlibus irritatus, vire» fuas
mines in debellanda Grxeia experiri llatuaat , referendum foerir , quodijin principio X. capitis
M
E.thcrx legitur : Podtd impofsur rtx jdffuerm tributum terra , & infulu suaris i vel , ut in editione
' |. Zlffrrii rinnaJ. Pars prm
vul*
Anno Annui,
refodi tc
Julian*. Chnat
P? /E T/T.S' MU«wa Nnrnu»D, Cr/.emtOxeE7._m >»/«2« fetet rrf
.
-nfcm*» L*XJ hobetui : hx veri slji*'rus
hteriM. Ur enim liniam lafalxi (in vEg.ro roari polit*) Phimiaim clxfle fubegifle , inpri-j
f»o confirmat Pia-!
•no Hiftorix libto Thucydide» , «tque fe/».'u domimram dic , in Mcneieno
Cnidi* Sunitim-
to • it» a filio ejus Xcnc , i erui Inlula» , efa inna Cyane» fiint & Triopium z fiant libro
lc Atticxtcrrx promontorium, triremes lubminilirallc , in undecimo Bibliothcc
regni 11, (poft
leftatur Diodorus Siculus) llatim poli bellum Cticauicum, * ante annum
condat j;
quem tributum hoc ixfttlu ab Alluero impolitum Scriptura lignificat ) amillaa fitillc
htilTc, in libro orSavo nos docet'
neoucpmcr Clazomenas ! quamco tempore patvam inlulam
alias fuiire , ex Antalcide* paeir fct-j
TbiwiJides! & Cyprum, fub iucccObnam illius potcllate
ianc a, gtar.cn-;
mula { apttd Xenophontem, libeo epiinto Hcllcnieon ) intelligimos. Qiiod magno
ob tributi ordinatio. : ’
to fiteiit , non aiium clfc lubcndum Aifiimim quam Darium luinc ! quem
nem & huic alia coofimilla, mdxxt.ee, tdell, cauponem, vel inliitorcm, i Pcefis didhim fiiille j
inftkMun» , ftd
ttotat Hcrodottii : quum fub Cyro & Cambyfe nihil dum filillet circa tributa
ij. Stra-
muneta tantum iftrti folcrcnt. [ Heredet. M. J. txf. Sp. ] de quo & iu epitome libri
cognoment o ayo Dat» pet crtorem da-
bonis legimus. Privnu Detritu Le^mtmm (Artiacnu
feretx, , filvtixnr ; veli-
to ) initu* ferre ftmrmit. jbue illim enim , ex iit t) t regie xxxfxeput
itttp*.
„■ fiwMU»» , equi , Ce. & io Myzni Sttatagem. b. 7. Vxrtxl pr imxt tribu* fntihee
* jxftt. H*ibu tttgemx
J, yuim r.t melefe frrrext , xm iffi exegit . fea Sxtrxpx, temNitter
utma dnxtdttm
' trih.t* dtftriiexetiiu , tpft dimidUu pxrtrm fttbdtm remijit. S>*t likimbm
attingit ctians Plutai-
pependerunt , tpttxft mxgte jtm texefeie i Kegr xfilli. Quam hitiotiara
J5*°; chus in Apophlhcgmatib. Regum St Impetaajrum. ,
Ineiintc vete , aliis ducibut i Rege abdjcatu , Mardonius Gobtrz hlms adhuc adokicmts
recens in matrimonium accepta Datii,flia Ammttftra, ad nure defeendit , permagnas ducens pe-
ditum 8t ciafliariorum copias. Quo cum eieccitu poiiqulm pervenit in Ciliciam , aliis ducibus
peddtees capias in Hcllcipontum ducentibus, ipfe clalfe in Ioniam pervenit : 6c Ionum tyran-
nis abrogato imperio , Ihxum popularem in civitatibus conilituit. Clalfe deinde Tlialios , pedi-
tatu Macedones lubegit. Cladis e Thaib AcanHium ufqnc procedens , indeque folvens , dum 194
manum Athon circumvertit, tcmpeftatc laAata, a,i trecentas naves «t hominum fupra viglnli
millia irniib. Mardonium autem com pcddlnbos copiis in Macedonia dativa habentem Thra-
ces Brygi fub nodem invaferunt , & cum alios multos ex eis occidenint, tiim ipfum Mardo-
nium vulnctinmt. Q111 , hifcc demum fubaOis , reduxit exercitum & in Aliam rediit. { iitndtt.
’ f InlVqueiiii anno Darilss Tlnfios , i vicinis infimulatos ranquim defeibonem molientes , mu-
ros filos diruere & naves omnes in Abdera tranfportatc coegit. Deinde quid in animu Cnrd ha-
berent, pugnarent fecum an fele dedere lentandum ratus , legatos pci Gneciam milit , Regi ter-
ut naves
ram Sc aquam petere juflbs: tributariis fibi maritimis civitatibus intetim imperans ,
multi tum in con-
longis , & hipprgogas quibus equi ferrentur , ptjrpararcnt. Terram &[ aquam Ii id. c*p. 46, 48, 49. J
tinanc Cum in infulis Peri* dediderunt: & inter primo® Aginer*.
rege bello petuntur. Orta
Agmcix , ut Gr.TCi* proditores , a Cleomene Lacedaemoniorum
, In Altara ad Darium
inter cum Sc Collegam Deamatum contentione , Demaratus regno exutus
c*p, 4?
profugit : a quo magnifici exceptus , tccritorioque ac urbibus donatus eft. [ Ibid.
5°Anno Darii u^Nabonafiri mcnrisTybi die j» { noftri Aprilis 15’) dimidia ame me-
diam noiicm hori. Lunare deliquium Babylone cft obfervatum. [ Pttlem. map r. SyntAX.
^^Dariu? Mardonium , qui male rem navalem gellerat, przfcAurl amovir, alibfque deligna-
ros duces adversus Eretriam 8c Athenas milit j Datin genere Medum , & Artaphernem ( Arta-
bazum Equirum Ariftophanis Scholiaftes eum nominat ) Artaphernis fearris fui filium. His in
maritima Cilici* planitie caftra ponentibus , advenerunt nanticz copi* omnes , cum hippago-
cis navibus quas tributarii ptxparavcrant : in quas indroduftis equis atque terrtftri peditatu,
fexcemis curn triremibus in Ioniam contenderunt. [Her«d»t.UO. 6. cap. j>4* 95- 1 Plato in Mc-
iKxeno trecentas tantum tuves , hominum quingenta millia memorat : quem militum numerutr
etiam Lylias retinet in Corinthiacorum auxiliariorum Epitaphio. Amilius Probus in Miltiade
fetibir.
claScm quingentarum navium, peditum ducenta millia, equitum deeem fuilTc
i5i+: c. Pcrsz, ex Samo folvcntcs, ad Naxum appulerunt r orbemque & delubra incenderu nt. Delo
vero parcentes, ad alias infulas inde profe&i , fumebanc illic tum copias rura liberos infulatio-
rum oblides. Quod ciim fecere renuerent CaryfHi { tamdiu obfriE fimt , donec in dcditioneroj
Pcriarum venerunt. [Herod§t. tib, 6, c*p. 9 U 9*> 99-1
d. Perl* Eretria feptimo obfidionis die potiti, & aliquot illic dies morati, m Articam naviga-
cam-
verunt , eiufque magnam partem vaftaverunt ; ab Hippia Pififtrati filio demitan dedudi in
pos Marathonios: ubi ab Athenienlibus 3e Platxcnlibus , Miltiadis ( qui in Thracia Cherfone-
fo dominatum obtinuerat) aulpiciis profligati finit < cx eorum parte 191 tara vim , ex Pcriarum
vero cii citer 6400 occumbcnnbns. [Htrodot. lib.6.cap. 101, 101, ira, 117.] Vidi Pcrfr in
naves confugerunt : ex quihis roult* InpprclEr > m*Htx capt* lirat. Ducenta millia Perfirco pr*lio ,
five naufrago ainilSre. Cecidit & Hippias, tyrannus Aihenicnfis , snxaor Sc concitor rjm belli J
[ jn(Umu tx 7r«it # //>, ucjp. 9. ] Univerlum vc bPcrlarura exercitum trcccntoium millium fuilfe *
Valerius Maximus lib. 5. cap.y. & fub initium Parallelorum (uorumP)urarclius fignificar; lexcenro-
rum millium Julliuus & cum Iccntus Oioliusi peditum centum , cqnitum decem millium, /k-
milius Probus in Milriadc. Atlientcnfium decem fui fle millia, & Plaurenfiura anxiliariura rnil-l
|e , ait luftinus, ctim Oiolio : mille Platzenfiuro adventu , decem totius exercitus millia completa
fiiiiie1
ed by Google
I M P E 1{. PERSICUM. %
fuillc. Probus alhraut. Parta amcra clt cclcOcn mu lux- victoria , Ike-iromioim (tcidia lblfti-1
(io xftivo mcnfis Attici ) dic festo, ut in Camillo rcferr Plutarchusj Phanippo Athenis archon-
te, ut in Ariftidc habet idem: LXXil. videlicet Olympiadis anno tertio, quadriennio ante inor-|
rem Darii , ur in libro fecundo lacrx Hiftorix Sev cius Sulpicius indicat; anno ante Xctxis in
Grxeiam rranlitum io#, ut in i* Hiftorix fux habet Thucydides , & in Corinthiacorum auxi-
liariorum Epitaphio Lyfias t Se ante pugnam Salaminiam , eodem mcnfc Boedromione fadam ,
Ib annis compleris , ut apud Platonem libro tertio de Legibus invenimus.
Datis Se Artaphernes m Aliam redeuntes , captivos Eretrienfcs Sitla perduxerunt. [ Herode t.
lib. 6. cap. II?.] quanquim i Cee fu (it proditum, in prxlio Marathonio Datim occubuiifc ,
cjufquc cadaver petentibus Per (is denegatum fuijfc.
Darius Eretrienles in confpedhim futim addudos in Ciflix regionis ftathmo collocavit , cui 4aa j 489
55*5
nomen eft Anderica; 110 ftadiis procul a Sulis. [ Herodot. lib. 6. cap. 119.] De quibus viden-
dus Pinloftrams , in viti Apollonii lib. s. cap. 17.
35*7 d. Cum per triennium majorem contra Grxeos apparatum Darius in Alii inftruxiflrt * quarto 4117 487
anno ALgyptii i Per (is defecerunt- [ Herodot. lib. 7. cap. 1. ]
Darium expeditionem in i£gyptios Se Athenienfes fiifcepturum » ex indituro Perfarum, prius 41 X9 485
35 »9 regni fuccc (forem declarare oportebat Artobazanes ( Artemenes vel Ariamenes aliis dictus )
quem ex Gobrix filia ante principatum Darius fufeeperar , primogeniturx jure libi deferri re-
gnum ailcrebar. Sed Xerxes, i patre regnum jam obtinente, ex Atofsa filixCyti ( Perfici imperii
conditoris) genitus, Rex declaratus eft. [Herodot. lib. 7. cap. 1, |. ] D« qua amica fratrum con-
certatione videndus Juftinus , ex Trogo (lib. *. cap, 10.) Se Plutarchus in Anaxetxc, &Apo-
phthegmatib. Se lib. «%i
e. Darius, declararo Xerxe rege , quum conaretur rebus apparatu exire in expeditionem, { jam
jam fcilic& in Grxeiam cranfiturus, ut fnb initium libri II' Bibliorhaex fux refert Dioderm Si-
culm) proximo 1 defcdioue jfigyotiorura auno ( ad finem tendente) fupremum diem obiit , > 6.
annis regni expletis. [ Herodot. lib. 7. cap. 4. ]
Ei fucceflit Xerxes, poft Cyrum quartus rex Perfidis : qui, maximis fuis divitiis confifus, fub-
ditos fociofquc omnes concitavit adversus regnum Grxcix ; fecundum prophetiam, Daniclis XI.
a. Quanquam non fua voluntate , fcd Mardonii confobrini fui, ( Gobrix & Darii fotoris filii)
A lautarum Thclfiilix regum, Pililtraudarum Se Ouomactiti Arbcnicnlis lortllcgi luitionibus ,
initio ad hoc bellam indudus eft. [ Herodot. lib. 7. cap. J, 6.]
Xerxes, fecundo poli mortem Darii anno (ineunte) adversus rebelles jfigyptios expeditio-
J510 nem fecit : quos fubados , fle in ardiorem quira fiib Dario fuerant (erviturem redados , Achx-
meni fratri luo. Darii filio, gubernandos tradidit. [ Herodot. /ib. 7. cap. 7.]
Halicarnalfi in Caria Herodotus hiftoricus, Lyxi & Dryonis filius, in lucem eft cdirus. Ini-
tio enim belli Pcloponneliaci , annos j* natum illum fmlle , ex Pamphili confirmat A. Gellius,
lib. 1 1- cap. »J. Eo verb tempore . Artemilia Lygdamis Halicarnallxi filia, defundo viro, pu-
pilli filii ( quem Piliudelim didam fuilTe , ex Suida colligitur in 'h tilortt ) tyraunidem obtinens .
Halicarnallcts , Cois , Nifyriis Se Calydniis imperabar : qux cum quinque navibus Xerxetn pau-
lo poft in Grxeiam eft fcquuta. [ Herodot. lib. 7. cap. 99. ]
Xerxes, cton triennii (patio per omnes ubique oras imperio fuo fubditas , Atarptnm , Phrmi- 41JJ 481
55*5 ciam, Cyprum, Ciliciam, Pamphyliam, Pifidiam , Licyam , Cariam, Myliam , Troadem,
Hcllcfponutn, Bithyniamque $c Pomum, naves longas fupta 1100 comparalfcr ; dato manda-
ro , ut ad Cumam Se Phoexam ex cogcrenrur , iple , ex omnibus undique provinciis peditatu Se
equitatu contrado» £ Safis tandem movit i fub initium videlicet anni quaui Olympiadis L XX IV,
licet Diodorus Siculus in libri XI. initio , duoutm annorum res gcftas in unum compingens , fub
fequentis Olympiadis anno primo illa referat. Herodotus, libri VII. cap. ai apparatum hunc
fuperiori triennio fadum efle confirmat : fcd in prxccdcntc capite prxtnifsa notatione alia, qux
cum exada temporis ratione non poteft confidere. At» jS Aipiidht aXeinmt , ivi fjm n iotupa m«
TX»pi* T«p«fTiiTB rfondit/jt vira Vfoetot* ri Tftirm' 3 it« dtofjfyf, vel ut icdius (cum
Valla interprete ) legendum , ^farOfJru x*ei t**7*>q St qmdem a debellata ts£-
typto per totum quadriennium Xerxes comparaverat exercitum, atque epu appara tum i quinto au-
tem anno ineunte, movit cum ingenti copiarum manu. Reveri enim, incunre quirito non debella-
te yfigypti fcd Imperii fili anno , S.iJu exercitum ille errpit ducere : ur miniis accurari Trogi epi-
tomator Juftinus ( Ub. x. cap. to.) cumque fccurus Oroltus (hb. x. cap. 9.) quinquennium ,
imprudentilfinri ver 6 Julianus ( oratione priori de laudibus Conftxnrii ) non minus quam dtecn-
niutn , in belli Grxcanici apparatum infumpfillc Xerxem dixerit. Mulrb quidem verecundius , fcd
non exquifiri tamen , jundis Darii Se Xerxis operis decennale hoc Ipatium in Haotxmm tribuit Liba-
nius : cum i pugna Marathonia ad Salaminiam (qux primo Olympiadis LXXV, anno fere inte-
gro poft Xerxis difcclfiim i Silis pugnata eft) 10 tantum dccurrille , ex Platone liipr a docuerimus.
Critalis in Cappadocia coadx lunr omnes rerreftrcs Xerxis copix. Cum quibus ille inde pro-
fcdus , tranfmiiro Haly flumine , Cclxnas Phrygix urbem pervenit ; ubi Pythius Lydus ( qu:
Plinio , lib. M- cap. 10. Bttbynm dl ) Acyis filius cum ratum que erus exercitum magnificemiffimo
'excepit
Coi ofTashofpicio. Hinc, Anapervenit,
Phrygix oppidum va Phrygiam urbem amnis
ubi Lycus pr-rtcrgrclfiis, Se ft agnum
hiatum cerrx lubiensex occulitur:
quo conficitur (al,
indequr
ad oppidum Cydra , quod eft in Phrygum ac Lydorum confinio. Dein Mxandrum fluvium rran
flens, urbdnquc Callatebum prxtericns , Sardes demihn ingrcllus eft ; unde prxeones in Gr ar-
dam dimifit , qui terram & aquam ( in lignum deditionis ) expofcercnr. [ Herodot. lib. 7. a cap.
16. ad i».]
Ad Elcuntem Cherfonefi cladis habebat (lationem : unde omnes copix fub verberibus ad per-
’ M ii | fodien-
^94
HunJi ' * JSTT AS MUNDI f—
VI . — -
^2
- ", /odiendum ifthmum montis Athos, qui i » ftadioruro erat , adigebamur , adjuvantibu* etiam in cf-
Ifodiendo accolis i prxpofitis operi» Bubare Megabyzi, & Artachxo Artari filio, viris PciIlv
ljQuorum opera interdius cft ifthmus, ad mare recipiendum in foliam tanr* latitudinis ut duar
Ijcrircmes pariter illae agitari pollent. [ Id. tbid. cap. n, it, 14.] Alia vero exercitus pars in jun-
Wndo pontibus Hcllclponto occupau cft. Eft aurem ex Abydo ad uberiorem continentem fep-
rtein ftadiorum (rajedus : quem pontibus juudum ingens adorta rempdhs ea omnia dirupit ar-
Squc diflblvit. Quod indigne ferens Xerxes , trecenta Hellcfponto verbera infligi , St in ejus pc-
llagus par compedum demitti, atque cis qui prarpoliti operi erant capita prxeidi juflir. Deinde,
jab aliis archirettis firmiores pontes perfici curavit, [jbii. d cap. 33. ad i 6.1
• j14 Primo vere , Xerxes Sardibus, ubi hibernaverat, inftru&o cum exercitu profc&ns eft Abydum 41 j 4
(versus. Cui moventi Sol in corio apparere deliit, quum nulla; nubes* verum fcTcniflirous aer
cllcr, & pro dic nox excitit. Quo ftupendo portento (naturale enim Solis deliquium hoc tem-
pore Tabulx Aftronomicx nullum nobis exhibent) Pythius Lydus perterritas, rogavit Regem,
ut ex quinque luis liberis copiis iplms adferipris unum libi natu maximum (blatium icnc&uns re-
linqueret. Isvero indignatus , illum iplum medium difeindi julfic, mcdufquc inter partes tradu-
ci exercitum. [ Ibid. cap. $7, 38, 39. J
Hermotimus , qui ex Pcdafcnfibus fuper Halicarnaflum genus ducebar, St apud Xerxemex
omnibus eunuchis plurimum poterat, in Arrancutn Myfi* agrum veniens, Panionium Chium
mangonem , qui iplum cxccucrat, cum inore Se liberis ad lc acccrliit: patreque ut quatuor fi-
liorum , & filiis ut patris fui genitalia ablcindcrenr adadis, mutilati corporis injuriam ultus eft.
[Id. l$b. 8. cap. 10J, 106.]
Xerxis exercitus e Lydia ad flumen Caicum Se regionem Myliam pergens ; inde ad terram Ili-
cnfem pervenit: ubi fub Ida nodem agenti tonimia St fulgura ingruerunt, & complures ex eo
exercitu occiderunt. Deinde ad Scamandrum fluvium eft ventum : quem aqua foa deflicuir, nec
hominibus jumcnrifquc potantibus luifccir. E6 Xerxes poftquam pervenir , Priami Pergamum
afccndir , loci vifendi cupidus : ubi Minerva: Iliadi mille boves immolavit , fle libamine Magi
heroibus parentaverunt. His adis terror per nodem exercituro in valir : qui ftmul - atqoc illuxit
illinc movens , Abydon tandem pervenit. [Id. lib. 7. cap. 41, 43. ]
Hic Xerxem inccflit cupido omnem exercitum oculis fubjicicndi ; itaque in praetorio quodam ,
quod ei Abydeni priAs ab eo julfl e candido lapide in tumulo pro dignitate extruxeranr , relidens
profpicicbar litus, St illic tcrrcftrcs copias atque clallem. Quam dum inructur, fubiit eum cupi
ditas fpedandi navale certamen. Id poflquam cft eommilltun , in quo Sidonii vicere , volupta-
tem Xerxes cepit , cilm certaminis tum copiarum (pedaculo. Et quum intueretur omnem Hcllef-
poncuni navibus obdudum , omnia litora aeque Abydenarum plana hominibus referta; huma-
ni vit.r brevitatem reputans , quod ex tanta multitudine ad ccntclimum annum nullus cflct
fuperfuturiis , lacrymas profudit. [Id. cap. 44, 4;. eam 1'aler. Maxim, lib, 9. cap. 13.]
Xerxes , Artabano patruo luo ad tutandam dmium Se regnum Sufa protege dimiilo, ad rran-
litum in Europam fc paravit. Ubi exortus igitur fol cft , ex aurei phiala libans in mare , apud
Solem vota concepit , ne quid fibi adverli contingeret , quo prius dcfiftcrce Europam fubigerc
quam ad illius rerminos pervcnillct. Hxc precatus phialam in Helldpontum abjecit, aureum
que crarcrem , fle Pcrlicum acinacem. His adis , per alterum pontium , qui vergebat in Pontum ,
peditatus omnis equitatufque tranfiviti per alterum, qui vcigebat in ALgeum , jumenta atque
fervida ; continuo feptem dierum totidemque nodmm fpatio in traniiru confumpto. Claffis de-
inde extra Hcllcfponrum occidentem versus ad promontorium Sarpedonis navigavit Teneftrcs
copii per Cherfonefum Agoram profedx ad Imum Mrlana deflexerunt : ubi fluvius illis cui
idem cft nomen non fuffccic, fcd alveum litam deferuir. Hoc fluvio tranfmiilo, occidentem ver-
s-.is iter facientes, ad Dorifeum Thracii litus pariter 8c ompum ingentem, quem grande flu-
men Hebrus interfluit, caftta pofufcrunr. [Ibid. d fin. c.ip. fi .ad mu. 59. ]
e. In hoc litus appulsa claflc ac fubduda , tcrrcftrcm primum, deinde nauticum Xerxes luftra-
vit exercitum. In priore , peditum Herodotus 170 myriades ,ltvc 1700000 [cap. 60.] equitum ,
prxter camelos & currus, 8 myriades , live 80000 [cap. S7.] fuifle refert: inter pcdcftrium co-
piarum duces, duos etiam Darii filios ex Artyfimd (quam nos Eflberam fuifle opinati fumus)
(ufeeptos commemoraris ; Ar famem Arabum Se dEthiopum qui trans vtgyptum incolunt, [cap.
69. ] Se Gtbryam Maryandenorum & Ligyura & Syrorum dudorem. [ cap. 71. ] Diodorus Si-
culus pcdeftris exercitus fupta 80 myriades , five 800000 reccnfct : numeri ab Herodoto politi
ne dimidiam quidem partem exprimens. Eum verb numerum quem pedcftribus copiis Diodo-
rus , univerfo Perfico exercitui aflignat Crclias ; 80 videlicet myriadum , priter currus. Ifocrates
in Panathenaico , in pcdcftri exercitu 70 militum myriadas, live 700000 fuifle ait: quem totius
fimiliter exercitus numerum fuifle, in Var. Hiftor. lib. 13. cap. 3. affirmat is£/iaam. Plinius
788000 nuaKrat , libro 33. cap. 10. ubi tamen pro Xerxis, Dani nominatus repentur exerci-
tus. Tregi abbreviator fafiimu , & cum fecurus Ortfim , ( lib. I. cap. 10. ) Xerxem leptingenta mil-
lia de regno armavifle , Se trecenta millia de auxiliis. j£milius Proous (in 'Thtmifhclt. ) terreftres
ejus exercitus feptingentorum millium peditum , equitum quadringentorum millium fuifle
fcnbir.
Triremes inito numero 1107 fuerunt: quarum 300 Phoenices prxbuentnr, cum Syris qni
Pilxftiium incolunt; ur ait Herodotus, (lib. 7. cap. 89. Palajlmt nomine, maritimum Syrii
tradam , 8t quicqtiid yfigypto tenus cft, fc intdligcre liibjicicns; quam 8c Syriam PaUftinam
vocatam clle alibi dicit : lib. 3. cap. 91.] & incolas lubere circumcilbs. [lib. 1. cap. 104.] Inter
•eliquas enim gentes Periico Imperio fubdius, erant Se Judxi : quos cum Xerxe contra Gri-
:oj miliravilTe . etiam ex illis Choerili poerx confirmare conatur Jolephus , lib. 1. contra Apion.
1
l< »IiOI
Aanou»-
Chiinii.
I MP E /<. P E I{S ICU
Asm Prno4i
Mundi. M. pj Ioliau».
Tu y o.Ti^ir JiiCafn -jlpiac Savfsarot »iu&£ ,
55*4 , Anno
fim tMMVtff «99 puiTvr «'fffrtx.
n*ey* t' c* XiXvuoK ytm rXarti » • rapa hi/uro J " W.
Ai,y uMXki *apvq*( Tfo^omieiAc* «Vr*!p vinpd»
Afri mfilMlt ipiftuo inxuira mnrpp.
Hujus mirandi fpecie gens cafira fecuta ,
Phhnifiam ignotO Unguam mittebat ait ore.
Sedet huic Solymi montes , fagum prope vafttrh.
tonfa capnt circum , fi ua! enti vertice , equini
Exuvias capitis duratas igne gerebat.
qu* de Judxis intelligenda , fenric etiam clanffimus SaknaJius, (in lingua Hellenijhca OfliUgit .)
licet Scaligcr, ( »'» Notu fuu ad fragmenta ) Corneos, (libro i. de Republ. Hebraor. cap. 18.)
& erudiri uunus Bochartus , [ in Geographia fu* facra parte a. lib. i. cap. 6. ] de Pifidix Soly-
mis accipienda eflc contendant.
Praeter triremes veri» illas 1x07. lembo* 30 aur jo remorum, fit a cluat ia navigia, & alia
minuta , atque hippagogas equis vehendis accommodatas , ad trium millium numerum per-
veni tTc, addit Herodotus. [ lib. 7* «p* 97 ' ] Dio<iorus Siculus , triremes plurcs quim 1 100.
futile ait, hippagogas 850, Sc onerarias triginta remis inllru&as jooo. Apud jfifchylmri In
Pcrlis , navium numerum Nuncius ita enarrat :
Zi&p J\ (w ydp aXht ) yOdic fib luJ * KmvtJ »A. apud
**Ot> St* wx5"5#c* ai y iimipuepsuii vdx** frlutarch. ia Thc-
ioort e* Ac near, hf)d Zf Xym Soyoc. miftod. * -
Xerxi , feto , naves erant certo quidem mille.
Verum ducenta & feptem erant cHeres
Supra modum ; fic obtinet rumor volans.
five naves uni ver fis mille tantiim fiiille voluerit 1 ex quibus 207 , ut celeritate prxftantcs ,
prxcipu£ celebrarentur: five, utroque numero conjungo, 1x07. omnino fuitlci quod fit
cum lingulari navium ab unaquaque gente fuppeditatarum enumeratione ab Herodoto fe£U ,
& cum generali fumma ab eodem propolirl , exacte convenit. Ad priorem fentemiam ac-
cedit Ctcfias 8t in prima Verrina Cicero : ad poltcrlorcm Ifocnues in Panegyrico Sc Pana-
thenaico , Se Lyfias in Epitaphio , numero rotundo , 1 aoo. naves fuille referentes. Orofius
prxter roflratas naves ixoo, onerarias eriain 3000. fuille narrar. Nam navium decies cen-
tum millium numerum, qui irt libris Jullini legitur, vitiofum efie , non eil quod quil*quam
dubitet. j •
In navibus 1107. ex Afia profe&is, viros fiiille 241400. conjc&urarti facit Herodotus i
aoo. viros lingulis navibus alfignans : prxter 30. in unaquaque Per tarum Mcdorumquc ac
Sacarum epibatas » qui >6110. numerum clHciunt. Reliquis veri» illis 3000. navigiis ytrol
aferibit 140000 : lingulis 80. fic attribuens , ut in quibits plurcs erant compenfercut ea ixl
quibus erant pauciores. Ira clailis univerfe hominibus conflaret 517610. Quibus addito
tetrcilrium copiarum nttmcro, peditum 1700000, equitum 80000, Arabumquc qui camelos
8c Libyum qui currus agitabant quali 10000 ; univerfits nauticus firaul & terrefiris ex Alia
contraifhis exercitus numerum cfHccrct 13 17610 j pr arter fervitia qux fcqucbantur, & cos qui
in frumentariis vehebantur. [ Herodot. /tb. 7. cap. 184.]
Xerxes £ Dorifco in Gnrciam tendens , ut quofquc populos adibat i fecum militare cogebat.
[Id. ibid. c. »08. ] Unde ad claficm illius navium 1 io. fecla cll accclfio : in quibus virorum £lin-
gulis 100, ut fuperiiis, tribuendo] 14000. numerus fiiille cxitlimatur. Terrefiris exercitus in-
crementum triginta myriadum, five 300000 , fiiille opinatur Herodotus [lic£t Diodorus Siculus
piulb miniis 10. myriadibus fuille dicat:] indeque Europxarum fimul & Afiaticarum Xerxis
copiarum fummam ad 16416 10. militum numerum pcrvcnillc. Quo etiam non minorem led ma-
jorem fiiille exifiinut famulitii numerum , corumque qui frumentariis in navigiis erant , & qui in
aliis navibus Uife cum militibus vehebantur : ut fi vel duplicaretur prior illa fumma, fieret nume-
rus eorum, quos per mare ad Scpiadcm fit per terram ad Thermopylas Xerxes duxit, 528)210.
Nam mulierum pinfentium & concubinarum Se eunuchorum numcrUm nemo pro comperto
queat dicere : ac nc impedimentorum quidem , aliorumque jumentorum farcinariorutti , ncauc
canum Indicorum excrcitiim comitantium , pr* multitudine quifquam inire numerum po4lst.
Ut mitum non videatur , quorandam amnium fluenta tot hominum mytiades ddteifie. [ Id.
Ibid. cap. 185, 186, 187.] juxta — Juvenalis illud,
Credimus altos Satyr,
lo.
Defecijfe amnes , cpotdque flutnina Medo
prandente. ■ ■ ' —
neque etiam mirum > Ifocratem in Panathenaico Se Plutarchum in Parallelis, 5000000, Xcr
xcm in Grxciam fecutos tradidifle.
Neque veri» in tauto numero ullus erat ; qui aiit fpecie aut magnitudine corporis cum
jpfo Xerxe pollet contendere , tanquam dignior qui illud imperium obtineret : fi Herodoto cre-
dimus. [/.7. c. 1 87. ] ut quemadmodum Saul in populo Ifrlclitico , [L Sam. X. 1), 24. ] ita Se hic
uJ\ss dfyn rvf*rtbfc habuitlc vifus fiierir. Et tamen fi regem fpeQer , ( inquit ex Trogo Juftinus)
divitias , [ Daniel. XI. 1. prxdidlas ] non ducem laudet; quarum tanta copia in regio ejus
fuit , ut cum flumina multitudine confunerentur , opes tamen regia fuperefient. Ipfe autem pri-
mus in fuga , pofiremus n pralio vifus efi : in periculis timidus t fictsbi metus abefiet , inflatus.
Leonides Laccdxmoniorum rex, cum qnamor Grecorum millibus, in angufiis Thcflali*
feu-
ized by Goo^Ic
MT AS MUNDI VI i;
faucibus qu* ab aquis calidis Therroopylx iunt didbe, joo. Xcixianorum myriadibus Ic oppo-
fuit: uccx Epicaphio eorum liquet, quod ab Herodoto [lib. 7. c. 118. ] memori* habetur traditum.
Mue./sVrr trrt -riiift re*"tsaiaf(
Il« niXoimmw yjtoddlc
Myrudes quondam repulere hic Marte trecentae
Mille quater Peiopu de rtgione viri.
joo. efficiunt
Myriadcs attribuit. joooooo, quot univerfo Xerxis exercitui in io’. dtpmewtuSi Theo-
dorctus Apud Diodorum Siculum lib. 11. in hoc epigrammate, [pag. i 6. edit.
Gracolat. ] pro tfimoaioit , leguntur dUnxteuc , id eft, aoooooo. quum idem tamen [ Dat. j. ]
in toto exercitu paulb minus 100. myriadibus live * 000000. fuille prius dixerit ; & dc hac
ipsa pugni Thcrmopolyrana fpcciatim agens, [pag. 9.) quingentos viros in centum my-
riadas impetum fccille ligniheaverit. Eandem tamen hiftotiam ex Trogo narrans Juftinus ,
[lib. i. c*P. II.] fexcentoe viros ca/lra quingentorum [ vel , ut apud Otofium legitur, fexccnta-
rtttn ] milii mm irrupflfe ; & ifocrates in Archidamo , illorum mille barbarorum feptmgentis
millibus obviam iillc fcripfic. Quos vero 1000. Ilocrat es ( in Archidamo & Panegyrica , )
doo. Juftiiuis & Oroliuf, joo. Diodorus numerat, illi Grxcorum fune intclligcndi quos, ex-
is (ociis dimiflis, ad extremum conffidnm fecum retinuit : in quo & omnes limul cum co
fortiter occubucrunti ex Spartanis quidem joo, cx Thcfpienfibus 8c Thebanis reliqui. [ Ht~
radat, lib. 7. cap. 11 a, 114. ] Quorum vicem rependerunt viginti hoftium millia hic occifa.
[ Jd. lUt . 8. cap. 14. }
Per cofdcm dies quibus terreftria ad Thermopylas , etiam navalia prxlia ad Artemi-
fitim Eubcr* •promontorium lunt gefta. [Id. ibid. eap. ly. ] Eurybiades Laccdxmonius com-
muni Grxcorum elafli hic pnefoit, cx navibus »71. (prxtcr 9* quinquagenum remorum na-
vigia] con(Unti i quarum 117. ab Athrnienfibtu 8c Piatxenhbus fuppeditatas refert Herodo-
rus, [ibid. cap. t. J quum ipiorum Athcnicnlium proprias 60. tantum fuific , dicar Ifocrates
( in Panegyrico & Areapagitico. ) Communem ramen c lallem joo. navium , 8c carum aoo. Arhc-
nicnfium mille , narrat z£milius Probus in Themifioclt. Ancipiri marte urrinque decertatum
fuilfc, produnt Hcrodorus , Diodorus & Probus: liccr Perfas clade hic affixos, Bc Ifocrates
in Panegyrico & Aslianus in Vari* hift. lib. a. cap. »y. retulerit. Tempus tamen, diei fexti
Tnargelionis [ fecundi vernalis mcnlts Athcnicnlium ] rei gclbe ab a£liano bic aflignatnm ,
cum narratione Herodoti non latis convenit 1 qui media aflate [ i vere videlicet inchoata ]
lixc adka fuille docet i [lib. 8. cap. 11. 1 quo Olympicus agon inret medios bellorum ftrepi-
tus, i Grxcis adhis eft. [Ibid. cap. x6. J Olympias nimii uro LXXV, qua bellum Gixciz Xcr-
xcni intuli (Tc , prxtcr alios , etiam in libri 9' Romanarum Antiquitatum initio tefUs eft Dio-
nylius Halicanulfeos.
1i. Quatuor poft trajectum Hcllcfponti mentibus , Xerxis exercitus in Arricam perveniens ,
Athenas defertas cepit, Calliade tum archonte. [ Herodot. lib. 8. cap. J 1. ] quo etiam nugi-
ftratum illum gerente , Anaxagoram Clazomenium , Anaximenis Milcfii auditorem , quum
annos tanfom viginti natus fui Met , Athenis philofopluri capille , ex Demetrii Phalerei Ar-
chontum deferiptione , refert in illius Vita Laertius: cx Ionia, ut in libro i\ Stromatum
notat Clemens Alexandrinus , philoiophij Athenas translata \ eo videliclt tempore , quo a
Piliftrato 8c Athcnieniibus congcftam librorum copiam Xerxes , Athenarum potitus , urbe
ipfd prater arcem incensa, ab /1*1 ifle, ajportavifieque in Perfas \ in lib. 6. Nodi. Attic. c. 17.
refert A. Gellius; cui arcem tamen ab incendio hic excipienti non facili allencicndum : quum
totam illam acropolim incenfam Herodotus, [lib, S. cap. jj. J & Ctcfias,- atque quod in ca
feter at templum Minerva dirutum fuific Diodorus confirmet. ' Delo vero ob religionem par-
cunt Per Ce. (Cicer*, lib. I. in Verrem.) #
Qub magis penetrabat in Grxciam Xerxes , eo plures eum nationes fequebantur : Me-
Uenfes , Dorienfes , Locri , Booti , Caryflii , Andrii , Tenii , &c. Quibus fupplcmcntis prio-
res jadforx ita rcfarcitx fuille cxiftlmantur : ut non minori numero vel pcdcftrcs copi* vel
mille naves in ca habuille. ut Plutarchi , in libello dc gloria Athcnienfitim , locum taceam;
dc Salaminia Tlicmiftoclis yidforia , mille navigiorum naufragiis conflante. A Grxcis verb
multb plures ad Salaminem contradi* funr naves , quam ad Artemifium : triremes videlicet
380. quarum 1 6. tantum Lacedsmonii , 1S0. Athenicnfes pnrbucrunt. j Idem ibid. cap. qxt 43 ,
44, 48, Sa.l Dc Atticarum navium numero convenit Plutarchus, in Themiflocle • ut locum
cx Herodoti lib. 8. [cap. 61.] Diodori Siculi lib. IJ. huc non advocem, dc Achenicnfibus
in bello Xcrxico aoo. naves imUffufeieat poffidentibus : Aifchylus univerfum Gr*canun na-
vium munerum in pugna Salaminia joo. fuille ait, cum 10. eximi* nor* aliis; licet 700.
Cteflas illis tribuat. Ex horum navibus , inter dimicandum XL ; Xcrxianorum verb fupra
CC periifte, prxtcr naves una cum viris captas, feribie : quum Perficas naves $00. amiflas
affirmer Ctcfias. [ Diodor . Sic. lib. n.] Ait em ilia autem regina HalicarnaiTi , qux in auxi-
lium Xerxi venerar , inter primos duces bellum acerrimd ciebat : quippe ut in viro mulie-
brem timorem, ita in muliere virilem audaciam cerneres. [ Juflm. lib, x. cap. 11. ] adeb qui-
dem , ut Bc ipie Xerxes hac occatione dixille feratur : Viros cxdtiiic (ibi fexminas , firmi,
nas autem viros. [ Herad. lib. 8. cap. 88. ]
Ira , dudhi quidem Eurybiadis Laccdxmonii fcd Thcmiftoclis Arhenicnfis conlllio &
prudentia , parta eft ipsi Marathonia non inferior vidforia Salaminia. In cujus tempore
Digitized by Google
97
Anno Ice
renodi Acnoln-
*r*n
/ M P E /<. P EI{ S I CUM. luluox Chn
dclignando , admodum inconltans Plutarchus deprehenditur : quippe qium in Vita Lylan-
dri & in libello de gloria Arhenieniiura , ad Munychionit [ primi menfis vernalis Attici ]
diem 1 6, in vira vero Camilli, ad Boidramtonis [ tertii mciili» .xftivi ] diem io, ille retulerit.
Nempe in finu Saronico , quem Salaminiacum ab aliis didhim in libro 8. reflatur Strabo >
inter Aiginam & Salaminem infulam , Artaxerxe Memore apud Pcrlas regnante, inter io.
Lacedaemoniorum triremes quibus Gorgopaj , & 13. Athcnicnlium quibus tu nomus prxfuit ,
ad Zofterem Attica* ilthmi promontorium nolturnam pugnam fadhm fuillc legimus. N*v-
JuaX,'*e 0 nxlutfui $ nyfyiat , Ttrk^tc tftupets xaptGim i rofymirac x, f£Wo *>*"
*k Ai?«r«»* «1 Ji aMaf >i*f «j tu* A dk vatii»» I/ +:» n neajx xattip^ya*" Commi jja navali ad lunam pro-
Jio , quatmr triremes Gorgepas capit , iifanc religatu ad fisas , in tAEginam revertitur. Cetera
naves Athcnienfium fuga fe in Piraeum recepi runt ttr in j\ Grxear. Hiltbriar. lib. refert
Xenophon. Quum vero 16*. menfis illius Liniaris Attici dic , quo ex improviio clafliculam Atti-
cam adortus clt Gorgopas , plenilunium factum fuerit ; cujus beneficio ex imramhite periculo,
cum quatitor tantilm navium jactura, illa cvalcrit: cum diem deinceps Luna: , quam Attemidis
live Dianx nomine colebant , Athcnicnlcs cbnlccravillc videntur ; indeque Plurarchus ; pofte-
riorem hanc naumachiam Salaminiam cum. Xeriiana confindens, in libro illo de gloria Athcnicn-
lium per errorem ita fcripfiilc. T lw Ji uiZut ivi J{k* t* Vk dftifaA taSiipuaar , u y twj
EftMt «Jei StM^w vacua» i 0«« Taoffnlwbc. Decimam fiextam Munychienis Diana
confecraverunt , quod ea die vincentibus ad Salamina Gracis Dea pleno orbe a fi»1fit. Circa 104
enim Boedromionis diem Salaminiam victoriam i Xerxe fuillc reportatam , & ab ipfo Plucar-
cho , e» txf tdki h/xymt , in tra&acu de Diebus , ab iplo in Camillo citato ] dcmonftratum clt : & ex
Herodoti hi Itor ia manifolii apparet. Eo enim tempore Elcufinia My Iter ia ab Athcnicnlibus
celebrata fiiilTc , in libri 8. cap. 65. ille clare indicat : quorum diem maxime lolennem 20. Boedro-
mionis , quo myftica Iacchi pompa educebatur t [ ex eodem Plutarchi Camillo ] fuillc conitar.
Unde , quum ab infequendo fuglcnccm holtem Athenienfes fuos avertere Vellet Thcmiltoclcs ,
hac oratione ad cos alum idem lurrac Herodoms. [lib. 8. cap. 109.] Nunc quidem in Gracia
manentes , & noflr! ipforum & domejlicirtpn nejl rerum curam gtramus ; (fi unufiquifique domum
fuam reficiat , & fementi fiedulo det operam , Barbare prorfim ejeflo: quum autem Ver appetet , ,
in HeUcjfrontum & Ioniam navigemus. [ Herodot. lib. 8. cap. 109*] Quod fane argumento clt , j
non in Veris principio, fcd in Ablatis fine, Pcrlas ad Salaminem fuillc debellatos.
Poli pugnam Xerxes Phcrnicum , qui primi Ingeram, niaxime fbiues vita murati ex-;
rcrllqiK dignam meritis pennam interminatur: Quariurt minarum metu perterriti Phirnices ,
tum quidem in Atticam contendunt , fcd nodte polleri in Aliam tranfmittunr. [ Di odor.
Sicut, lib. 11. ad ann. 1. Olyrhp. 7j. ] plurcfque naves, ndn miniis Geviriiuri Regis quam holtem
timentes, domum dilabunmr. [fullin. lib. 1. cap. iz.]
Xerxes» clade Salaminii territus» filios luo$ cum cultode eorum Hermorimo Ephefam
ducendos Artemifix Halicarnaffi reginx committit, [Herodot. lib. 8. cap. 103, 107.]
Cleombrotus Laccdxmonius [ Leonida: , qui Thermopylis occubuit , frater ] ut Perfis
aditum in Peloponncfum intercluderet , Ilthmum muro muniendum curavit. [Id.ibid. A 71.]
Sacrificanti vero adversis Perfam quum Sol in ctrlo obfcuratus ellct , copias qux murum 1
extruebant reduxit , non diu poli viti functus. Cui filccclfit filius ejus Paulanias , Plilbr- i
chi pueei Leonida geniti patruelis & tutor. [Idem. lib. 9. cap. 10.] Solarem ver6 ccliplim |
digitorum 8, Se minutorum 51, Octobris Juliani dic a\ hora it minue. 39, poli meridiem,1
calculas Prutcnicus exhibet.
Thcmiltoclcs , ut Xeotem quamprimum ex drxeia artioiirctur * tx Salamine fidium
illi nantium milic , dccrcvillc Gr.ccos Hcllcfpontiim clallc petere , Qc pontes ejus interfein-
derc. Quo accepto , pcrculfus ille , quamptimiim ex Europa in Aliam trajicere ftatuir. [ Ht-
rodot. lib . 8. cap. no. Diodor. Sic. hb. tl. ad ann. 1. Olyrnp. 7f. Plutarchi m Themifiocle. ]
Xerxes i Gr.vcia higitllrus, clailem luam i Phalero Hcllcfpontum vcrsils prxmittit , ad
cultodiendas rates quibus pcrtranlirct ; de Mardonio cum tcncllribus copiis cum comitante
in Theflalianl ipfc properat. J Herodot . lib. 8. cap. 107, 114, 11$.]
Mardonius cum Xerxe in Thcllaliam veniens , ex univerlis copiis peditum de equi-
tum 30. myriadas, live 3 00000 , delegit, quos ad fubigendam Grxeiam fecum retinuit:
Libid. cap. 113» 1 14. j Eundem numerum militum cum Mardonio rclidtorum ex Trogo etiam
cum quibus , quia iatempeftivum anni tempus erat belligerari , in Thellalia hycroavit.
ibee Jultinus , [lib. 1. cap. 13.] <Sc Plutarchus in ArijUde _• licet eum Diodorus non mino-
rem 40, myriadibus fuillc lcribat.
Hoc interim tempore Laccdxmonii , jubente Delphico oraculo. Caduceatorem ad Xer-
xcm mittunt , qui eorum nomine pcenas necis regis fui Lcooidx ab eo repofeeret. Quibus
ille dedit refponfiunj Mardonium ules cis pomos redditurum, quales illos dcceient. Dein-
de, Mardonio in Thcflalia .relido , ipfc ad Hcllcfponnun ire maturavit i nullam propemo-
dum copiarum partem (ccum duccas, fcd Hydami ad Hcllcfpomum poft ic deducendam
committens. [Herodot. lib. 8. cap. 114, 115, 118. 1
Pcdcltrcs vero illas copias fames primum , deinde & pellis excepit : tantaque foeditas
monentium fiiit, ut vix cadaveribus implcrcnrdr : alitelquc Se belli*, illecebris Iblidtaue ,
exercitum fcquerentur. [ Ibid. cap. 1 1 5. /tfh. lib. 1. cap. 13. ]
ln Alia , Bolphori Cimmerii regnum per anno* 41. Archxanadid* , qui vocantur , ob-
tinuerunt.Dioaot.
[ Sic. hb. 12. ad ann. >. Qlymp. 8j. ] ab ArchaunaCtc Mitylenxo originem
ducentes 3 quem ex yeteris Ilii lapidibus Sigxum lubllruxillc ferunt. [Strabo, lib. 13.] I
3SXS *’ *lltra ^ICS ac^ Hcllcfponti trajectum Xerxes pervenit: ut refcrt Herodoms. [ lib. 8. 1
N ra/.l
J.Vfferii Annal. Pars prior.
Digitized b/Goog^S^
eap. nj.J Tertiam temporis illius panem ucmic /Emilius Probus, in vita Thcmiftoclis:
ijni fex vttnfibut iter fecerit [ tantam enim moram in Europa Xerxes fecerat ] ejulem m-
/im( diebus tripi ira m sitium revtrfum fuillc feribens.
Xerxes , {olorum ponrcm hybernis rempelbtibus offendens , pifcatoria fcaphi trepidus
trajecit. Erat res Ipedhculo digna, 8c xllimarionc {ortis humani , rerum varietate miran-
da, in exiguo latentem videre navigio, quem paulo ante vix aequor omne capiebat i catcn-J
tem etiam omni fervorum miniftciio . cujus exercitus propter multitudinem terris gtavrs
erant, [fmffiit. ex 7 rete, ttb. i. eap. ij.]
Pcdcllrcs copii, Xerxem fccuta , pontem limi liter rempeflate dido Iu tum invenientes,!
Hcncfpontum navibus trajecere ad Abydum, ibi copiulioicm quam in itinere commeatum!
adepti, nulla moderatione fefe reficientes , ac muratis aquis, peimulti intet ierunt ex iis qui
de exercitu fiipcrfu erant : circri cum Xerxe Sardes pervenerunt. ( Herodot. Ub. 8. eap. 117.]
Xerxes , quum Sardes pToficifccrcuu , mifit Mcgabyziun ut templum Dclpliicum diri-
peret: illoque id rcculantc, Maracas eunuchus mittitur 1 qui, re confc&ii , ad Xerxem re-
veritis cft. [ Ctefiit. J
Muticius per angaros Stila perlatus Xerxem Athenis potitum ede ,- ranca Periaj voluptate
affecit, ut omnes vias myrto condcrnctcnr , & per eas odoics incenderent , Se ipfi in Ucri-
ficiis ac gaudiis ver faremur. Secundus autem de clade Salaminia ita eas confternavit * ut
univerfi vcltes dilaniarent , vociferatio neque Se ejulatu irrequieto uterentur. ( Herodi. Ub. 8.
eap. 99.] Quem ludhma graphice in Prrfis fuis expre fflt Asfchylus.
CUflwrilis Xerxis exercitus qui fuper foerat , ubi a Salamine fugiens arrigit Afiam , Rege
01 m aliis copiis e Cherfonefo Abydum tradudto , apud Cufnas ALolix hyemavir. [ Herodi.
Ub. 8. eap. 1 jo. ]
Artabazus Pharnabazi filius, cum 60. militum millibus a Mardonio acceptis Xerxem ad
Hcllcfponti rrajcdhun comitatus, quum jam ille in Alia cllct, rcgtediis circa Pallenen agebat s
ut- pote Mardonio per Thellaliam Macedoni inique hybernante , nec alias copias obire cu-
rante. Cumque Potidaratas , cum Pallcneniium aliis , a Xerxe dcfecidc compendet , Se
Olynthios mox defedturos fufpicarctur : & Poridxam Se Olynthon obfedic. Capra verb
Olyntho, Bomarifqnc habitatoribus trucidatis, urbem Critobulo Totonio origine Clialci-
dend regendam tradidit, [id. tbtd. eap. 1 16, 117.]
Perus tres jam menfrs Potidxam oblidentes ingens xftus maris excepit i qui in Pallenen 4135 479
coegit eos recedere: plurimis tamen eluvie illa abforptis , multis etiam ruudo fervare fe co-
nantibus per Pocidxaru adnavigames interemptis. Eos autetn qui fupcrftitcs fuerant Aru-
htzns in Tlwdaliain ad Mardonium duxit. [ Ibtd. eap. 119.]
\b. Primo vere , Xerxianx cladis reliquix , qtix Cumis ui hybernis fuerant , ad Samum
!'tranltcriinc , ' ubi nonnulli naves hyemaveram. Ejus cladis pleiique epibatx erant ex PerfisA
Medis ; duce (que fupervenerant , Matdontfs Bargiei, Se Arta ylites Aitachxi filius: qui ibi
fubfidcntes , Ioniam a defcdlione cohibebant , trecentas naves cum Ioniis habentes, ^ jbid.
eap. 1 jo. J Diodorus verb naves , que e Samo Ioniam obfcrvabaitt , plui es quam 400. fuiflc
affirmat, [id ana. a. Oiywp. 75. ]
! Grxcorom . claflis , navium 110, Lcotychide fegC ' Spartano Se Xanthippo Athenirnfc du-
cibus , ALginam profedta c(E Quo advenientes lomnn nunc: i , oraturi Grxeos ut ad fp/os
liberandos in Ioniam navigarent , argre exoratos Delon ufqoc perduxerunt. [ Herode/. Ub. S.
eap. iji, i>a.] Idem verb Diodorus cos , in yEginx dies aliquot commoratos, in Delum inde
.cum 2ya triremibus navigavidc -Icribir»
ile. Xerxes Cclxnts in Phrygia regianvSc arcem exmixide dicitur. [ Xenephm. Ki tfov arud e. Ub. j. ]
| Mardonius Athenas adhuc deferras petiit , decimo mcnfc podquam fuerant u Xerxe cap-
jjtx: iifquc incrnfis , At xdificiis qux fupcrcranc dirutis, ad’ regionem Megarenfem exercitum
j'duxit ; ocddrnralidhnum Europi terminum, ad quem Perfica hxc pioccfGr expeditio.
,[ Hf rodor. UlfD&. eap. 5, 1$, 14. ]
\'d. Ad G;. reorum cladem in Delo permanentem venerunt e Samo legati , orantes , uri
;Grxci St ipfos '& Grxeos; Alie incolas a Perlatum fcrvirtite liberarent;- Leotvehides Sparti
jrex, habito. fuper Kdc Ducum 'conlclfii, cum illis decernir, urbes Grxeorum liberandas ede:
inita cum Samiis focictatc , Samum applicantes , cladem ad templum Junonis locavere
fefe ad prxiium navale apparantes. [ id.ibid. eap. 89, 91,95; eum Di odor. Sic. Ub, x 1]
Pcrilcr iolaflis duces in Samo hxrcntes , audita Grxeoram in (e expeditione, cum fe
ad pugnam navalem impares ede viderent, Phacnidos quidem naves abire petmilcrunt, cum
Citeris verb ad Mycalen Ionii promontorium navigarunt: ubi peditatus agebat , pixcepto
Xerxis ad tutlndam Ioniam relisus, mtmcro^oooo, duce Tigrane, omnium Perurum Se Ipccic Se
|datura eminar, illimo. Ibi juxta Cereris Elcitfinir templum iubdu&u naves munimento citcum-
I dederunt: Se Cuds dipiribufquc & circum munitiones ddp&is fudibus {e inlfruxeruut. [ Here-
Imo/. Iib. 9. eap. 9 j , 96. ) Nihilbque fegniiis inferitn ex Sandibm & locis finitimis copias rcriedre*
]icccrfiver inr : ira ut ad 1 00000, cogerentur. Res qurtqiie aliir , quas belli ufus cdlagitar, ut
|In prompni dt-nc, pnovidenint ; Iones etiam ad hnftcm dcfirdhiros fidpicati. [Di odor. Ub. 1 1 . ]
j Eqncfbi. pupnJ ad Erythras Btrorix inter Grxeos 'Se Pcrlas commjfsa. occubuir Pcifa-
fum diix Maiilkius , a Grxeis Micilius dnfhis, ftiramo cum Inorum hidu. [ Herodot. Ub. 9.
, iap. 20, a 2, 241.tr P/ marci., tn ytriJUde. )
Grxei , cjucc Paulanii' Lacedemonio Cleombroti filio, ad Plateas' in Ba-ocia Perfarum
copias jUdlpariini* 1 Eas 1 j.myliadum , fivci2oeooi fiiiflc Icribir Ctefiasi 22. myhadum, id clf,
ducentorum rtillfutn ptditiim & yiginti mltlfum equitum , i€intlitts Probus in Paurania jo.
Digitized by.Gq
IMP E I{. P E R SIC U M. rs3
Muum. chiMbi/
______ v ;
3JM myriadum circiter, live jooooo, Plutarchus m Arijhdt. l^ubm jo. my rudibus, & Grxcos
Mardonii auxiliarios addit Herodotus : quos ad quinque myriada s ftiille , ille conjc&at.
[ lib. 9. cap. } I. ] Diodorus Siculus [ ad am. z. Olymp. 75. ] Mardonium ait, prxtcr cos quos a
Xerxe acceperat , ex Thracia & Macedonia Se fociis urbibus fupra viginti ©yriadas conrra-
xifle, Sc in univerfo exercitu quali jo. myriadas, live 500000, numera ville. In Grxeorum
caftris 7joo. tantilm Ctclias nominat : quum (olorum Athenienfium odo in eo fuifle millia He-
rodotus & Plutarchus confirment < Sc univerfus Grxcoium exercitus vel 10. myriadum live
centum millium fiicrit, ut Diodorus Siculus, Trogus Pompeius & Orofius, vel 11. myriadum
five 110000, ut Herodotus [ lib. 9. cap. 19. ] rradidit. Ex his verb ijfio. t-intum in pugni carfox
fuilfe refert [ in Arifiide ] Plutarchus: lic& plurcs quam loooo. Diodorus numerer.
Perficarum copiarum furamus Prxfedus Mardonius , regis [ non Xerxis , ur in Paufania
innuit jfimilias Probus, fcd parris iplius Deerit* ut ad annum M. j$io. fuprl rft oficnfum ]
gener, in prxlio cecidit 1 ab Aimncfto vel Arimnefto nobili Spartano lapide percullus. [ Herodot.
lib. 1. cap. <J J. Plutarch. in Arifiide. Paufkn. lib. 1. 1 Neque enim audiendos Clrlias, qui eum
vulneratum aufugifle, Sc quum i Xerxe ad diripiendam Apollinis crdem mitius elTcr, ingmciuc
ingenti grandine opprcflum intcriiile narrat : quanquim Sc ex Trogo Juftmus , Sc ex juftino
Orolius , vidum Mardonium vcluticx naufragio cum paucis profiigillc referar.
Subluo duce, Peri* exteraque multitudo ad ligneum caftrorum fuomm murum effugiunt :
coque demAm expugnato , ^lufquim decem eorum myriades , five centena millia, fiuftii
hoitium implorata milcricordia , trucidamur. [ Dutdor. Sic. ] Unde , ex 30 eorum myriadibus ,
exceptis quatuor cum auibus Artabazus aufugit , nc tria quidem hominum millia exdem
evaferunr. [ Herodot. lib. 9. cap. 69 .]
Lcotychides Grxcortnri Dux ad Mycalen perveniens Ionibus qui in exercitu Pcrfarum
erant ad defedionem follicitatis , Sc illorum 8c fuorum opera memorabilem obtinuit viato-
riam; fimul cum Mardonre dalfiarii 8e Tigrane pedcftris exercitus duce, plus jo. Pcrfarum
millibus interemptis. Duo verb alii claflurii exercitus duces , Arraynrcs & Ithramitrcs ,
effugerunt : qui evaferant aliis ad cacumina Mycales Ic recipientibus. [ Id. ibtd. i caf. 97,
etd 104. curn Diodoro, lib. 1 1. ]
Et iuxta Cereris Elcufinix templa , 8e eodem ejtifdem menfis dic , pugna ad Platxas in
Europa diluculo dici gefta eft , & vcfpcri apud MyciJcm in Afia. Tantamquc fatnx veloci-
tatem fuiltc ferunt, ut per tantum fpadi , tam brevi horarum momento, de Platxcnfi victo-
ria rumor ad Grxcos in Mycale pugnaturos acccflcrir. [ Id. ibid. cap. 99, ijo. cum 'fufttno ,
lib. x. cetp. M- ] quanqnim Diodorus redius Leotychidcm nihil ti«m de Placxcnli victoria au-
divifle , fcd ex iuduftria commentum hoc ad animandos fuos milites , ftratagcmatii loco ,
adhibuiifc cenfuerit. Diem vero illum ftxttcm fuilfe Tbarge/iotiu ( fecundi menfis vernalis
Attici) refert i£lianus : \Vetr. biflor. lib. 1. cap. 25. } quem melius Plutarchus , Boedromionie
( tertii xftivi menfis ) diem vel ttrttum , [ut in Camillo , Sc lib. de gloria Atbcnienftum , ] vel
quartum , {ut in Arifiide , ] fiiillc tradidit. Ita anno a Xerxis tranfitu , fecundo , pugna ad
Mycalen gefta eft. [ Herodot. lib. 7. cap. 80. ]
Ionia a Pcrfis defecit. [ Herodot. lib. 9. cap. 103. ] una cum Aiolenfibus Si Infulanis.
[Di odor. Sic. lib. 11. ]
Grxd , Pcrfarum navibus & caftris ad Mycalen cremaris , in Sami m reverfi , de gente
tooicl { Sc j€olrca criam , ut Diodorus addit) ex Afia (in qua Pcrfarum violentix nimis vide-
bantur futuri obnoxii ) in Grxciam transferenda confulrarunt. Athenienfes autem vetiti , nc
Iones fui coloni ad uniyerfos Grxcos jus colon iz transferrem , ur in Afia manerent perfua-
ferunr : promittentes fe, nt jure cognationis devindos , ip forum auxilio nunquam defututos.
[ Herodot. ibid. cap. IOJ. Dioder. ibid. ad ann, 1. Olymp. 75. J
Gratci cum Samiis , Chiis , Lesbiis ac exteris infulanis qui fecum militabant focicraris ferdere
inito, dataque & accepta fide cum jurejurando, fc permanfuros in locietate ncc ab ea defeitu-
ros ; i Samo Hcllcfponnim versus navigantes , primum circa Le&um promontorium ftarionem
habuerunt , i ventis inrcrcepti. Inde folventes , Abydum tenuerunt : Se quum pontes , quo-
rum prxeipue causa illuc ierant, credentes fc adhuc eos intentos efte inventuros, rcpcrillcnt
folutos , Lcotychides Lacedxmonius cum fociis fuis Pcloponnc/iis domum rediit ; At lu nienfcs
verb & dux eorum Xanthippus (cum fociis, ut addit Thucydides , ex Ionia 3c Heliefponto
qui jam i Rege dcfdvcrant ) in Chcrfoncfum trajicientes , Scftum oblidebant. Prxfiiit au-
tem illi provincix Xerxis prxfc&us Artaydcs Perla, homo nefarius: & in utbem, validiffimo
muro munitam , contulerunt fe cum alii ex aliis circi oppidis , tum cx Cardia Ocbazus , vir
Perfa, qui arma Spontibus illuc comportaverat. [Herodot. ibib. cetp. 105, 115,114, 115.]
Artabazus Pharnacis filius, qui cum militum quibus prxfuit quatuor myriadibus (40000.; c
pugna Platarenfi fc fubduxerar, per Phocidem , Thcftaliam & Macedoniam, properavit ad
Thraciam: ac regionem mediterraneam prxeidens, pervenit Byzanriumi multis foc iorum in
irinere relidis , qui vel i Thracibus obtruncati , vel fame atque labore fuerant cne&i. Ex
Byzantio yerb navigiis tranfinilit in Afiam. [ Id. ibid. cap. 6 f, 69, 76, 88.]
Pauci verb illi qui ad Mycales montis cacumina profugerant , Sardes fe receperunt , ubi
Xerxes adhuc agebat. In eo itinere, cfcn Maliftes Darii Hyftafp. filius Artayntem, ( clailiarii j
exercitiis ducem, fupetius commemoratum ) inter alia probra, muliere ignaviorem in bello illo j
gerendo (c cxhibuiile dixillet: ftridh> acinace ob id ab illo pcrmts , interponente fe Xcnagora
Halicarnaffleo , i prxfente periculo liberatus cfts Xcnagora 1 Xerxe, ob fratrem fervatum , to-
ISardibus autem tunc agens Xrrres, uxorem fratris Mafiftis , qux il ic erat, deperibat: quam
tius Cilicix prxfcclura donato. [Ibid. cap. 106. ]
J. Vjfcni Annat. Pan prior. N ij cum '
Digitized by Google
SidJSi
|jfflL 7oo_ MTAS MUNDl VI
ciim dc adulterio fruftra loilicitaHct , hujus Si fueris fui filiam Arnyntam Dario filio fuo def-
pondit ; fpcr.ins hac rarione commodius Ic illa potiturum. Contradbque matrimonio , aliifque
ex confuctttdine celebratis, d-unttm reverfits eft: [ /bid. eif. io?. ] parte exercitiis ad bellum
cum Grzcis continuandum Sani ibus relicta. [ Dlodor. Sic A. ann. 2. O/ymp. 75. ]
5J 16 Xerxes in fiiga fiia Oiacultrm Didymei Apollinis in Branchidis ( ut & alia templa Afi«c omnia
'praeter Bplicfium ) incendit. Branchidx, qood Dei fiii thcfairros trndidiiTent, una abiverunt j m
|tacrilcgii 8c proditionis pernas dare cogcrcnrur. [ Scribo, iib. 1 4. cum * Ciri ia Ui>. 7. cap. 5,
( Edit. Raderi (*r altor. # ) & Soli no , c.ip. 40. J
I Xertern Si fi probum elTc Herodotus , Ecbatana concrffidc Diodorus fignificat. Ex Faby
Ione ad Perfu abiille fer ibit Ctefias. In iirbc Babylone templum Beli & extera Babyloniorum
loca Iaera cum i Grxeia reverlum iuhvcniflc , in libro fepriroo exped irionis Alexandri Arrunus
author eft. Beii quoque ibi fcpulcrum ab eo fttilTc cvcrlum , apud Strabonem [libra 16. ] &
ftatuain ex auro folido 1 r cnbitorum ex illius templo ab eo fuilli. (ublatam , Sacerdote qui eam lo-
co dimovendam prohibuerat interempto , apud Herodotum [libro 1. eaf. 1 K>. ] legimus,
Athcnicnlibus Sellum oblidentibus , quum advcnilTet autumnus , & murus expugnari non pof-
lct i de oblidione folvenda conlulrauun eft.
Verum obteflis tanti fame laborantibus , ut funibus ledorum elixis vcfccrcntur j fub nodem ,
Cum alii Perfx , tum Arraydcs 8c Oebazus , i muris dclapli fugaro capeilcrtint, Poftqttam illuxit ,
Chcrlonitani i turribus rem Athcnicnlibus indicaverunt , poiuilquc patclccetunc. [ ile rodet.
Iib. 9. cop. 1 16, 1 17- J
Quum magnum numerum Barbarorum, qui capti Scfti & Byzantii fuerant, fbcii Cimoni A-
tiicnicnfi dividendum commiliflent : ille unam partem nuda corpora conftituit , alteram qux illi
gerebant corporibus ornamenta poiuit ; quam (ocii rcliquitlcnt > ea Athenienfes fore contentos
diditam. Socii, Herophyto Samio fuadcnrc , ornamenta ut longe majoris pretii delegerunt i A-
/henirnfibus captivorum reliquerunt corpora , male ad laborem comparata. Verum btevi pbft
amici 3t propinqui eorum qui capti erant, ex Phrygia & Lydia venientes. Ungulos grandi pre-
tio redemerunt. Unde cladem quatuor menfcs Cimon aluit : infuperque non parum Rcipublicx
ex redemptione illorum auri fuperfuir. Ibi tum Cimonis (olertia admirationi coepit cllc : Acncnicn*
{es autem longe pluribus acceptis pecuniis, focios quibus ipfi prius ridiculi vili fuerant der ile-
runt. [Plut-trch. in Cimone. Po/ycn. Stratagem. Iib. 1.]
Orbazum in Thraciam fuga elapfum Thraces Ablinthit PIcftoro Deo fuo immolaverunt < co-
mitibus ejus aliter interfodis. Artaydctn cum fuis ad At gos fluenta captum duxcnmt Sc-
htm : & in littorc in qno Xerxes trajedhim junxerat , ( vel , ut alii aiunt, in rumulo urbi Madyto
imminente) dcpa&is humi afleribus fufpcndcrunt ; filio ejus amc patris oculos lapidibus obru-
to. His adis, Athenienfes in Grxeiam remeaverunt , portantes tum alias pecunias , tum vetb
arma pontium , tanquim apud templa repolituri. Nec aliud prxterea quippiam gcftum eft
.>cr cum annum. [ Hero dor. Iib. 9. cap. x 1 S, H9, X20. ] Xanthippus, prxlidio urbi impolito,
focios drmifir 8c tum civibus ipfc Athenas rediit. Atque ita bellum Medicum, quod vocatur,
cum per biennium durallcr , hoc eventu terminatum eft. [ Diedor. Sic. Itb. n . ad imi. 3.
O/ymp. 7J. ] ... i
Big-ipires curvuchus, cum feptem annos (rpirlchro Darii adedider , mortuus eft. [ Ctofrar .] 4 *}b 479
Mrgibyzns uxorem lua/H Amytin , Xerxis 8c A mertris filiam , adulterii inftmuiat: qux idcir-
co acrirer a patre reprehenditur. [Idem. ] quum ipfc inierim pater in inccfto adulterio Voluta-
bundus totus jaceret. Ab uxore enim fratris fui Maiiftis ad eorum filiam, candcroquc nurum
liiam , Artayntam amore converfo 1 nefaria illius conlhctudinc Suds quotidie fiucbatur. [ Hero-
dor. Vb. 9. cap . 107, 108. 1
Pan finias , Cleombroti filius, dux Grxeis £ Laccd-rmone mi Iliis ut Grxeas urbes Barbaricis j41J 7 ! 477
adhuc prxfidiis occupatas liberarer, navibus 20 ( jo habet Diodorus ) e Pcloponnefo dudis, Se
(ociorum Athenicnfijm 30 aliis ( qux Ariftidis imperio regebantur ) adjundis, in Cyprum
expeditionem fecit; mtilulque ibi civiratcs , qux a Perficis adhuc prxfidiis tenebantur, fer-
viturc exemit. [ Tbucidid. Iib. I. Diedor. Sicul. ad ann. 4. O/ymp. 7J. ]
Xerxes Natalis regni fui feftum celebrans , fratris fiii Mafiftis uxorem petenti Amefti i conjugi fuz
donavit: qux tam mamillis , mribus , auribus , labris , lingua mutilatam remifie domum. Unde
M iliftes , confeftim inito cum liberis cohiUio , ad Badrianam provinciam , cujus Ipfi* erat prxfcs ,
profcdums , eamque cum Sacis ad defedionem indudhirus , in itinere ^ copiis Xerxis cum liberis &
toto comitatu trucidatus fuit. [Htrodot, Iib. 9. 4 cap. 108. ad ua. ] Hadrianam veri» illam fa-
trapiam Hyftafpi filio fuo Xerxes concedit. [ Diodor. Sicui. ad ann. 4. O/ymp. 78. ]
capto poft &difccdum ex Cypro Byzantio , Perfas urbem tenentes , 8c inter eos Xer- ' 4138
quofdam , necclfarios
|j j a8 [xis Paufmias propinquos ibi_ captos ( profiigidc cos (parfo rumore ) omnes Re-
gi fine aliorum fociorum confaentia remifie. Hxc omnia per Gongylum quendam Eretrienfem
agebar: quem etiam cum literis ad Xerxem mifk, in quibus ipfius filiam /ibi conjugem dari
petiit, Se viciffim fe Spartam & reliquam Grxeiam ipfi fubjcdurum elle pollicitus eft. Lxtiis
ad eum cjiifcftim re/cripfit XeTxes per Artabazum Piumacb filium : quem in maritimam re- 475
gionem idcirco mi/it , ut con/ilia fua cum eo commodius poliet communicare Paulam as. At-
que cuin in finem Daftyliridis provincix prxfeduram illi demandavit 1 Megabace , qui pro- 47tf
fuerat, revocato. Cumque hinc in/olcntior fadus Pau lanias , more Pci fico vitam inftitucrct, &
(ociis acerbe ac tyrannici imperaret : major eorum pars , maxime Iones de quicunque regia nu-
per fervitote liberati erant , ad Athenieniium dudum fe receperunt. [Tmcyd. Iib. 1. ]
Paufanias i (odis accufatus , Byzantio i Laccdxmoniis Spartam revocatus eft : ubi de pri-
vatis quibtifiiaTO criminibus condemnatus, i crimine proditionis abfolutus eft. Hcllcfponti verb
. prxfc-
Digitized by Google
'Annota. ,
<~l:r 1'ilr.
Anno
Munii i. IMF E t{. P E I^S ICU M. tt tnm
prxfeitura exutus , ipfc priyatim accepti trireme Hermionica , injuiiu Laecdxmoniorum , eb
profectus eft: ut fub fpeae Grata* belli fm cum Xerxe confili.1 agitaiet. Ab Athrmcnfibu? ve-
ro Byzantio vi eje&us Spartam non rediit. Colonis autem in Troade fubfiftens , irerum ad eos I Anno
dclatcts eft ; qnbd & ctim Barbaris confilia agitarer , & non optima de causa inoram taceret.
Quare fecundo Spinam ab ephoris revocatus , in carcerem conjicitur. Sed cum fe juri Meret1 »
01 ***
rursum dimUfns eft. [ fd. ibid. 1
Translato i Lacedemoniis , ob odium Puifan?* , ad Athcnfenles , voluntate (ociorum i prin-
j sio
cipatu Graeci*; fub titulo trlcift cndai um regiormm ftatoctunt illi., quas civitates pecunias con-
ferre adversus Periatn, quas naves, oporteret: Grxeis & Afi* civiratibus tributum cupidi ad
prxfidium fallitis fu* conferentibus. Pecuniarum vetb fumma primum conditura fuit 460
( non , ut apud Diodorum legitur, jiCo ) talentorum » in Delo infuli , ut communi *rarlo , quo-
tannis deponendi. ( tbucjd. /ib. 1. Diodor. /tb. n. Juflin. lii. 1 6. cap. j. Piutateh. & vALnul.
Proh. ia fit i Arifiidis. ]
Paufanias, proditus ab Argilio amafio fuo , cui 1iferas ad Xerxem ultimas Artabazo dcferen-i
das tradiderat, femr necams eft. ['Thucyd. /ii. t. Diodor. /ti. 11. ty£ms/. Prob. ia Paufat 1/4.]
Artabanus, natione Hyrcanus , ferellitum regiorum princeps, { qui apud Xerxcin maximam 1
>53« obtinebat authot itarem , quemadmodum ejus pater Artafyras apud Darium obtinuerat) com-
municat) confilio cum regi* cubiculario Mithridate eunucho ( Spamirrem vel Afpamltrem ap- 1
pellat Cteiias) amiciri* & cognationis neccflittidinc fibi obftrlcto, in Regis cubiculum cum
feprem robuftillimis filiis ab eo introdu&us , Xerxem noCtu jacentem in ledo jugulavit. De- j
inde profunda adhuc node ad Artaxerxem properans, a Dario (qui trium Xerxis filiorum njiu^
erat maximus ) quo maturi iis regno potiretur , patrem occifum fliilTc finxit, (quod 8e Ailianus , .
/ti. i), cap. t. credidiflc videtur: ) impulitqttc illum ut featrem regiis farci litibus obtruncandum
traderet. [ Ctefiat. Diodor. StC. fufiin. /ii. 3 . cap. t . 1
Ita Artabani operi regno potitus eft Artaxerxes. [Ctef\ qui lenitate atque animi celfitudi- ;
ne prxcclluit ; five Longimanus nominatus , quod manum dexteram haberet altera
longiorem. [Plntarch. miti t Artaxerxis fui. ] Septem verb primi imperii illius mtnfes in Eulc- i
bii Chronico , ipli Artabano attribuuntur : qubd tanto tempore procuratoris , ut videtur , no- 1
mine fub Artaxerxe regnum ille admini/hallct. Erfi enim mox poft Xerxis Se Darii filii c*dcm
Artabanum interfectum Diodorus innuat : aliquantum tamen temporis inierceniiTe , Se Cedi*
Se Juftini pleniores hujus hiftori* narrationes fetis indicant.
Themiftoclcs Arhenien/is , ur contiliorum Paufeni* de prodendi Perits Graecia ad necem 4141
quxficus , & ob id i Gr*ria fitgerc coadits , Pydnae ( in Thermaico Macedoni* linu ) navem
onerariam in Ioniam iter facientem confcendit : qtur tempcftatc in Achenienfium exercitum I
Naxum oblidentem delata ell. Nauclero igitur pecuniarum pollicitatione Thcmiftocli conci-
liato , node ac dic fupra exercitum in feio ad anchoras navis conftitit 5 indeque Ephefum felva
appulit. [ 'Thucyd. lii. I. %AE.mil. Prei. ia Themlflocie. Polytn. Stratagem. lia. i. j riutarchus
refert, Tliemiftoclcm Cumam delatum, mulros fenfiile rei maritime pr.rfedos inlidias ad fe
capiendum tendere , ( prxeipue Ergotclcm 8c Theodorum ) qubd prxmium Rex in caput ejus
ducenta talenta pronunciafict : idcoquc Algas ALoltcum oppidulum confugille , ibi que pau-
cos dies apud Nicogenem dclituiftc 1 qui Alolum erat locnplctiftimus , 8c principibus qui circa 1
Regem eram familiaris. Ly/irheiden hunc Diodorus nominat < cantarumquc opum fiiiilc ad- 1
dir , ut omnem in rranfitu Xerxis exercitum convivio exceptum lauti tradavccir. Holpicis
vetb hujus operi, Themiftodem, in curru undique obtecto, (ut pellices Regis Se magnatum
vehendi apud Perfas mos erar ) tutum in Periiam iter Inbuillc , uterque narrat : licet cum Persa
quodam ex maritima regione eum afeendifle tantum dicat Thucydides. Ex Ephefo vetb Sar-
des trium dierum, ex Sordibus Sufa trium meniium itercllc, oftendic Herodotus, [lii. j. cap.
JO. SI.J4.]
Artabanus vir.r Arraxerxi* inlidias ferireris , confilium tuum cum Megabyzo ( qui jam ob
fufpetftam adulterii tuorem fuam Amytin , Artaxerxis fororem , motrore affectus erat ) cora- j
munior: fidemque mutui datam jurejurando firmant. Sed re toti Megabyzi Indicio prodita,
Artabanus ei mone qua Artaxerxes erat atficicndtis afficitur : atque adeo qiuecunque in Xct-
xcm Dariiimque perywata fuerant paccfiunr. A (painitres quoque (vel Spamitres eunuchos) qui
aedis Xerxis -ac Darii confciusfucr.it, accrbiifimo genere mortis , adhibitis videlicet per fcapham
tormentis ( qu* i Plunrcho in Artaxerxis viti dcfcribunmr ) plc&itur. [Ctefitu. ] Pto Mtfabytfi
luftinus BjKJtiafitm , in forictatcm confilii affiimptum hic nominat : & modum c*dis Arta-
bani ira enarrat. Artaxerxes , verent Artabant numerum filieram , in ptfttram diem faramm
ejfe armatum extra tum jubet , reeeetdturm & numerum militum , er in arma indu/friam fingu-
lorum. Itaque cum inter caicrei ipje Artabanus armatus ajjifteret , Pex /imulat fe Irtvitrem lo-
ricam habere : jubet Artabanum fecum commutare : exuentem fe, ac nudatum, gladio trajecit.
Ex quo loricx modulo obiter notandum , Artaxerxem , non modb ado/tfeentem fcd etiam /wk-
rutn admtdum i Juftino didlum , ira aduiri rdm fiiille auarc , ut deinde feptimo iropeni anno
filiorum parer cilc potuerit : quod Scriptura faaa [ Ez.ra VII. 13. ] confirmat.
Poft Artabani mortem, eorum qui cum illo conjurarunt, & Perferum aliorum pugna oritur,
in qui cadunc tres Artabani filii , & graviter Megabyzus vulneratur. Quem cafum Artaxer-
xes, quique iorores Amyris ( Megabyzi uxor) Se Rhodogunc, ac mater Amcftris ingenti lu&u
profccoti tiuir : atque adeo vix tandem h*c Apollonidis medici Coi opera , fummim adhiben-
tis diligentiam , mortis periculo liberatur. Dcfcifcunr ab Artaxerxe Batftra , aliulque item pr*-
fc&us Artabanus: Se sequo marte pugnatur. Ita Ctefias : cujus illud, k, 0 tanfan*; a)k»c’ Apra.
truiti vel ’Afrtd.Cxnx , ambigue feriptura eft. Vel enim quod ex Henr. Stephani interpretatione
N ii j i no-
Digitizec 1 by Google
. \io2 JE T A S MUNDI VI. iJSf:
■“la nobis hic c.t politum (ignificarc potcft t alium a Ba&n anorum Satrapa fuillc prefcdtum
Artabanum hunc : vel Bactrianum Satrapam fiiifle ipfum Artabanum , fcd alium ab Artabano
illo, cujus mortis proxime facU fuerat mendo. Si pofterior admittatur fenfus , ad pofteriora
tempora referenda fuerit hxc de Barrorum defedione hiftoiia: Ii prior, ad prxfcmia. Hac
enim tempe flate Hyftafpcm Xerxis filium Badhianorum Satrapiam adroiniftralfc , ex Diodoro
Siculo; cumque medium inter Darium Se Artaxerxem futile genitum , ex Qclia didicimus. Et
quum juniorem fratrem in imperio libi pr.el.itum ille cerneret ; ut Baflrianorum Se aliorum
(ociorum auxiliares copia» ad tuum jus recuperandum ille coget er , radoni nemini videbitur
non clle Conlentaneum.
Olympiadis LXXVI , anno quarto ( eodem de quo mmc agimus ) 'fhcmifloclem in perflas
flufltffle , in Cluonico luo notat. Lilcbius: traditioni Thucydidis fatis convenienter , qui inter
Naxiorum oblidiouctn Se nobilem illam Cimonis de Perfis ad Eurymedontem partam vi&oriam
Thcmilloclis ad Artaxerxem adventum (latuit ; fnnulqur iplitis Artaxerxis imperii initium in-
tra eo Id em terminos collocat. Ait enim Thcmiftocleui lircras tum dcdille ad Artaxerxem
n*»fi , nuper regnare incipientem ; quibus Se amicitiam illius expcticrit , Se operam
fuam adversus Grxeos obtulerit. Unde verum initium imperii Artaxerxi» eruitur j eo quod
vulgo cft receptum roto fere novennio anterius. Plutarchus. refert , ex Pbastia , Thcroiftoclem
ab Artabano Chiliarcho ad Regem introdu&um fuillc » «St ex Erateflhene , Chiliarchi gra-
tiam pellicis iplius opera , qux mulier eiat Eretrica , obtinuifle. Sed quis Artabanus ille me-
rit, non explicat: utrum is qui imperium alfcdfcaiu ab Artaxerxe cft occifus, an alter ille ejuf-
dem nominis Satrapa ex Ctefia jam commemoratus, an veri) Ai tabanus, cui regni tutelam i
Xerxe in Europam tranfituro commidam fuillc ante feptennium annotavimus. Si enim pri-
mus ille accipiendus , intra fcprcm primo* Artaxerxis meufes Themiftoclis adventus , juxta
Eulcbianas rationes , eflet includendus : fi verb alius , ad aliquam aliam anni primi imperii
ipfius partem ille referri pollet ; quod etiam Thucydidis loco , de Artaxerxis regno nuper in-
cepto , abunde fkisfccerit. Chiliarchi verb , qui fecundum gradum imperii tenebat, munus
fuillc, admitrendos ad Regem introducere ; ex JEmilio Probo in Conone, Se Ailian. lib. i.Var.
hiftor. cap. a i . notum cft.
Thcmillocli i Rege humaniter accepto novum 1 Mandane Darii Hyftafpidis filia creatum
fuillc dicitur periculum. Hac libetis fuis in pugni Salaminii orbata , Rege primhm fruftri
follicirato, optimos quofque Perfantm multis precibus ambit , & multitudinem tandem ad irro-
gandum Themiftodi fupolicittm concitat. Inde, concurfu in regiam fadto, Rex fcncentue Sena-
tus Ic rem totam perraillurum promittit : & tempore fat longo ad prxparationcm judicii con-
cedo, Themiftoclcm a prxfcnte diferimine liberat. [ Diodor. Sic. lib. u. J
L Secunda inter Pertas Se Bactrianos commi (si pugni , quum in Badbianorum faciem ventus 4*4a 47»
fpiraret , vincit Artaxerxes , Se in ejus ditionem univerfa Battria concedit. [ Ctefias. ]
Thcmiftoclcs, ciim per anni fparium linguam Perticam , quantum fieri potcrar, pcrdidicillet ,
* (unum intra annum optime locutum ejfe Perfice , conflare dicit S^mntUiantu , lib. II. cap. a. * )
Se inftiruta motefquc regionis percepillet; non folum objecta crimina diluit, fcd etiam tantam
apud Regem gratiam confccutus cft , quantam non alius unquam Grzcorutn. Adhibuit enim
cum etiam venationibus Se domelticis oblectationibus : ia ut ad matrem quoque Regis Amc-
ftrin admitteretur , eique uteretur familiariter. Uxorem quoque Perficam ei dedit, nobilitate ,
forari Se morum honcilatc prxditam ; fervorum prxtetca numerum ad minifteria , fle poculo-
rum omnis generis copiam , carretaque ad ulits quotidianos, imb ad voluptates etiam Se deli-
cias accommoda , largitus cft. ["fhueyd. Itb. 1 . Diodor. Sic. lib. 1 1. Pluarch. in Themi flecte. ]
Quum Demaratus Laccdxmonius ( qui cum Xerxe e Grzcia reverfus eft ) magna in offensa
apud Regem fuillet ; qubd ut more regum , dire«ft.un capite Tiaram gcft.ins , curru vetftus Sardes
intraret , ftultc poftulallct : Thcmiftoclc intercedente , reconciliatus illi cft. [ Plntarch. in Tbe-
mifl. cum Seneca , lib. 6. de Bene fle. cap. 51.]
Magnefix provincia: prxfcdtus Thcmiftoclcs , in minorern Afiam rediir. [7 hmcyd. lib. 1. ]
Infidius in itinere ab Epixye Persa fuperioris Phrygi* fatrapa & Pifidis ipfi politas , monente
Dindymerri Deorum marre (ut ipfe per meridiem dormiens fomniavir ) effugit : cui idcircb
Magnefix
Magneiiar templum condidit , ejufque filiam fuam Mncfiprolcinam
Mnefiprolcmam creavit (acctdotem. f [ Pln-
tarch. in Thtmifl. ] vel uxorem fuam , ut alii volunr. [apud Strabonem , libro 14*. ] Uc fplcndidius
verb Themiftoclcs in Afu viveret , donavit illi Rex Magnefiam ad Mzandrum , quinquaginta
quotannis talenta pendentem , ad panes ipfi fuggerendos 5 Larapfacum ad Hclldpontum , unde
vinum fumeret ; Se Myuntem juxu Mxandri oftia potitam , ex qua obfonium haberet. Duas
ad|iciunr ex Troade alias Neaiuhes Cyzicenus, Phamas & Athenxus, ( Itb. 1. cap. 2 a.) Perco-
ten Se Palxfccpfin, ad ftrata & veftimcnca fuppcd itanda. [ flbucyd. lib. 1. Diodor. lib. 11. Pln-
tarch. 6" oAdml. Prob. in Themiflecle. ]
Cimon , Miltiadis ( quo duce apud Marathonem pugnatum eft ) filius , Grccortim contra 424} 471
Pertas Dux ab Athenienfibus confhrutus, cum 200. triremium clafle e Pirxeo egreditur. Poftea
Ionum Se quotquot erant fociorum navibus adfeitis , rrecentarum numerum explevit. Cum rora
igirur clalfc Cariam petit : ubi quicquid maritimannn erat urbium , i Grxeis illuc deductarum ,
a Perfis fubitb defecit; exteras ab indigenis poflcdas, Se ptzlidiis adhuc Perficis obnoxias , vi
fumma Cimon oppugnavir. Subadhs urbibus Cariz, quxeunque in Lycia erant eodem vidfo-
ri* curfu in fidem recepit. Cumque fubiode illis , qui ad locictatcm Athenienfium fc ad-
lib. 11. ] junxerant , naves imperaret ; fidium cft , ut magno cladis numero augeretur. [ Diodor.
Perl* copias tcrreftrcs ex grntibns fi»is confcribcbanr : nauricamm vero e Phmnicii , Cypro
& Ui._
Dlgitized by Go^jle
I MP E I{. PERSICUM. 103 jChtiftuL)
& Cilicii , dcledus agebant. S nnimu Perfici exercitus imperator erat Tirhraultes , Xerxis filius
nothus. [ Id. i144. ] Eum clafli regi* prxfuillc rudit Ephorus , lerrcltribus vero copiis Phe-
rendarem. Sed Callifthcnes Atiomandis Gobryx filii (ummum in exercitu imperium fuille
feribit. [ Plutarch . in Cimone. ]
Poft fubados ab Athcnienlibus Naxios , [ ut in libro 1*. docet Thucydides) Athenienfes
fociiquc Cimone duce , eadem die Perfas 8c navali prxlio juxta littus Cypri St tcrrcftri ad
Eurymedontem fluvium in ora Pamphylix profligaverunt : Olympiadis LXXVII. anno }*,
ut in libro XI. narrat Diodorus Siculus qui tamen ( ut in line libri II. Juftinus ) Xrrxeml
adhuc rcgnavilfe fenlit } contra mentem Thucydidis , qui rei geftar tempore proximus fuit. |
Redius Eufebius ad annum Arraxerxis quartum vidoriam hanc retulit : nane ad cum notatio-
nem apponens. Cimon juxta Eurymedontem Ptrfas navali pede/lrijue certamine fuperat : &
Medicum bellum comjuiefcit. Ab Artaxerxis enim initio , juxta Thucydidis rationes a nobis
conflituto , quartus illius armus in tertium Olympiadis LXXVII. (i Diodoro hic politum ) in-
cidit : licet Eulebio , primum illius annum cum primo Olympiadis LXXIX. viriose comparante ,
quartus illius in quartum ejufdcro Olympiadis necdfarib conjiciendus fuerit. Sed totam ici
gcllx feriem ex Diodoro Se Plurarclio , prxftat hic repetere.
Quum audiiilet Cimon regios duces cum magno exercitu de ingenti clallc circa Pamphyliam
llativa habere j qub iis mare , quod inter infulas Chelidonias cft , redderer inacccflum , i Cnido
Se Triopio cum 10O. triremibus provedus , ad Phalelitarum (qui Grxei erant ) urbem decurrit : &
quia clallem ipfius non recipiebant , neque defcilccre volebam a Rege , agrum eorum uflit &
muros oppugnavit. Sed Chiis qui fimul cum eo navigabant intercedentibus , pax inter eos
conciliata cft; ea lege , ut talenta decem numerarent, Cimonem fcqucrcntur , unaque arnu fer-
rent in barbaros. [ Plutarch. in Cimone. ]
Inde Cimon , exploratum habens Perurum clallem juxta Cyprum verfari , di redo illuc cur-
fu cum ij©. navibus adversus J40. progreditur. [ Diodor. ] Perfarum naves 350. fuille feribit
Ephorus, 600. Phanodemus. Vciiim nihil hi pro tanta clallc ediderunt memorabile: fcd qui
terne proximi erant , relidis navibus , ad exercitum pcdclbcm , qui erat in propinquo ioftrudus ,
refugere ; exteri opprefli uni cum navibus periere. Athcnicnlcs verb ducenras naves captivas
abduxere. [ Plutarch. ) Thucydides triremes Phccnicum ccpille cos ait , Se dcmcrfilTc omnes nu-
mero ad ducentas. ALmilius Probus in Cimone , eum Cypriorum er Phanicum ducentarum na-
vium cta]J'em devillam cepijje feribit. Diodorus Athcnicnlcs, multis hollium navibus extindis»
plurcs quam centum cum ipfis clafliariis in porellarcm luam tcdcgillc , reliquas vero , i militi-
bus fuga ad Cyprum dilaplis defertas , vacuas in eorum manus veniile narrat. Quas militibus
refertas naves ex Phoenicum clallc fuille, verius illi Donario quod a populo Athcnienfi Deo
eft oblatum inferipti, (apud eundem Diodorum Se Ariftidem in Oratione Platonica fecunda )
indicant :
eSA -fi i* + j-a/71 M»/WC sraA\we infame , Diodor. t-imptf,
♦mt/ itiM iJMtii* r<tZt txsw er wi Xayoi
Ard^vr tt\ tHoveoe
Namque hi per terram Alcdorum examine fufo ,
Cepium Pbarucum roflra tulere mari
Plena virts. — ■ ■
Plutarchus quoque in commentariolo de gloria Athrnicnfium , Cimonem ab Eurymedonte
centum triremes Phrnijfas rulillc , memorar. Diodorus verb , non modo rriicincs plurcs quam ccn»
tum, fcd etiam ipfas CCCXL. ( id eft, integram Pcrlarum clallem ) Se liipra xo. virorum millia ,
cum ccpille aflirmat.
Navali vidoria non contentus Cimon , continuo totam clalfem ad exercitum pcdcftrcm Per-
farum appulit, ad Eurymedontem fluvium in Pamphylia tum ftaciva habentem. In naves au-
rem barbaricas quas ceperat fuos milites impoluit , tiaris Se exrcro ornatu Pcrjico amidos.
Unde illi , fuas triremes dic exifliromtes , eas ut amicas receperunt. Cimon igitur node jam
obotta, qux illunis erat dcnfillirmfque tenebris involuta, milites funs expofuit: qui in hoftium
caftra ircumpenrcs, omnes qui occurrebant occidcrunr, & alterum barbarorum diiccin Pheren-
datem , Regis fratris filium , in tabernaculo oppieiTum trucidSrunt j omnclquc laudem , non
opinata irruptione confla natos , terga dare coegcnmr. [Diodor. ] Hujus etiam ftratagemaris
meminit Polyxnus, lib. 1. (qui, pro Pamphilii , ad Cyprum milites fuos Cimonem eduxifle
mald tradidit) & Julium Frontinum, libro quarto extremo ; apud quem Cononis , pro Cimonis,
nomen perpetim legitur.
Cimon naves PhamilTis 80 , qux prxlio non interfuerant nec adhuc rem geflara cerrb intel-
lex rant , ad Hydrum flantes cepit. [Plutarch. ]
| Cimon, cum quatuor triremibus Athenis folvens, 1 j. Perfarum naves in Chcrlbncfo Thracixj 4*41
cepit i ejcdikjuc Perlis Se Thracibus domitis , totam Chcrlbncfum in ditionem Atlienienllum
redegit : eflecitque ut in Afia , ab Ionia ufquc ad Pamphyliam , nulquam Perfica arma appare-
rent.Plutarch
[ . in Cimone. ] Indeque fadum, ut Pericles (qui hoc anno principatum apud
Athenienfes obtinere carpit) cum 50. navibus Se Ephialtcs cum 30, Chelidonias infulas (in
4«i»
1 Pamphylio mari ) fupervedus , nihil claflis barbarice viderit ; ( ut ex Calliflhcnc Plutarchus ibi-'
. ' dem retulit : ) Se Perlas nec longis navibus intra Phafelidcm navigare aulos fuille , nec intra
iHalym fluvium pcdcflres copias ducere , in Areopagitico Se Panathenaico dixerit liberares. Eos
I tamen, augcfccnrcm Athenienliim potentiam veritos, triremibus ampliori numero conflrucn-
dis operam dedille , Diodorus feribit.
3 5 57 \b. Ezra Sacerdos , Scriba (live legis-perirus ) promptus in lege Mofu, ah Artaxerxe rege &|4*47
467 1
1 ... .. -■ feptqnl
Digitized by Google
J£ T AS M V N D I WT.
>4fcptcm confli iariis ejus ad Rcmpubticam Judaicam confticucndam Se Ecclefum reformandam
Hicrofolymam millus , ampliilinuun diploma obtinuit: quo, Judxis in patriam rtdeundi ite-
rum fi:potcftas , coque auiuin omne & argentum deferendi, tam quod Rex cum fuis , quim
'quod ipli Judxi Deo offerre vellent ; inftrumcnta in minifterium domus Dei donanrnc, Se quic-
iquid prxtcrci ell« nccclftfiiun t fifco regio fuppedinndum quxftoribus trans flumen prxfcri-
bicur : Teropli quoque miuiftris omnibus immunitas k tributis, totique populo dorerafsja &!
Ifuarum legum exercendarum jus conceditur, [fv. VII. ii,— 16. ]
\e. A tino Artaxerxis feptimo , mentis i dic t, Ezra cum magna Judxorum multitudine e Baby-
lonia profcrtus cft. [£tr. VII. <»> 7, 9- VIII. ]
l Ezra Se itineris (ocii ad flumen Ahavx triduo in tentoriis manferunt j dum Levitar , qui de-
jerant, congregarentur. Omnibus congregatis indixit Ezra jejunium & preces, ad propitian-
Uum numen pro itinere profpero: omnilouc auri & argenti Deo dicati curam 11 dclcrtis Sa-
cerdotibus totidemque Levitis commilit. f Ee.r. VII t. ij,— jo. ]
d. M culis i die u, i flumine Ahavx profeci , mentis 5 dic I*, Artaxerxis anno 7», Hiertrfblymara
Ipervenerunt 5 ibique ttidao quieti confoderunt. [£tr. VII; 8, 9. & VIII. jr, jz.]
1 Mentis j dic 4, appenfum cll aurum Se argentum , Se cum intlmrocntis facris in domo
Dei rcpoliium. Sacrihcia quoque k reducibus Deo fune oblata : iifque pcra&is , rdirta Regis
Itradita funt Satrapis Se principibus trans flumen; qui Se populum Si domum Dei favore pro-
ifccuti funt. [£er. VIII. 3 Jv— “3 <>•]
$53$ a. Ezra de affinitate Ifraclitarum cum exteris certior fartus , luget, jejunat, Se Dei iram fe-
'dulb pro omnibus publici deprecatur. [£v. IX.] Magna quoque qux ad eum confinxerat
populi multitudine in fletus ioluta , Shccanias author fuit Ezrx , ut populus voto fe obligaret
Deo , ad alienigenas uxores uni cum ipfarum liberis dimirrendas. Quod 8c fartum cft. [r. X. 1. ]
Omnibus reducibus deportationis denunciarum cft, ut intra triduum fiderent fc Hiero-
folymis» gravi p<rna abfentibus propolitL Unde convenientibus in Templi atrio homini-
bus omnibus Judar & Bcnjaminis raeniis 9 dic 10, Se trementibus tum propter hanc rem tum
ob pluvias, edixit Ezra, ut fepararent le ab utribus alienigenis. Quibus confentiemibtu ,!
{Se ut Judices expediendo negotio conftituerentur rogantibus: ex Sacerdotum ordine doo co-
gnitioni huic prxfcrti fuerunt» Levitis, qui cos adjuvarem, duobus etiam adjunrt». [e. X.
b. QitxlWo hujus rei, k tnenfis 10 dic 1 ufque ad dierti 1 menfis i, eft habita ; afqUe itatri- 4148 466
mcftti lpatio totum negotium uxorum alienigenarum cft abfolutum. [e. X. 1 6, 17.]
d. Thcmiftoclcs Magnetia: morbo cxtinrtiis cft i ailt , ut alii volunt , venenum fua fportte ipfc
|fitmpfit , cum fe qux Regi de Grxeia opprimenda pollicitus cllcr , prxftare pofle defperarct. [Thu-
Icyilltk. 1.] Vlginti poft excclfiun Coriolani annis eum mortem fibi coniciviflc, in Lxlio foo|
;Cicero fignificat: qui, juxta Dlonyfii Halycarnailci rationes, cum initio anni j'. Olympiadis
'LXXVIIl. terminamur t ad quem in Eufebiano Chronico annotatum legitor. Themtfiodts hauflo
tauri ftnguine moritur 1 quod plenius & elegantius a Valerio Maximo [ lib. 5. cap, fu ] ira habe-
tur cxprellum. ThemiJIodes , tjutm virrm fua viftorem , injuria patria imperatorem Per/arum
fecerat i ut fe ab ea oppugnanda ab/Hneret, inflituto facrificio , exceptum patera tauri fanguineus
hauftt : & ant* infamaram, quafi quadam rictatis clara vitlima , concidit. Quo quidem tam memo-
rabili epu e.ccejfu , ne Cracia altero Themifioc/e opus effet , tffeclum ej9 : de quo tamen mortis ge-
nere fic contri dillercntem Cicero in Bruto inducit Atticum. Vt enim tu nunc de Coriolano , fic
|Clitarchus , (te Stratocles , de "tbemiflocle finxit. Sam quem Thucydides , qui & Athenienfis erat , &
fuvnno loce narus , fumnufque vir, & paulo atate pofltrior , tantum mortuum fer ipfit , <y in At-
tica clam humatum , addidit fuiffe fufficionem veneno ftbi confeiviffe mortem ; hunc ifli aiunt ,
cita taurum immolavi fet , e xctpfffe fanffunem patera , e7 eo epoto mortuum concidi j}e ; quanquain 46J
ance feriptam a Thucydide hiftoriam, ipfi Atlicnicnfcs ab Ariftophanc in Iqmtibm ( quam ille
Comcedum anno 7*. belli Pcloponncfiaci Athenis Stratocle archonte docuit ) poto iangdine
taurino mortuum fui fle Thcmiftoclcm audiverint.
3340 Jubilxus XX. . 4*4 9
3544 Ituros Pfarnmetichi filius, rex Libyx, (rton Lydius , ut apud Crefiam legitur ) k Marea ur-
be fuper Pharum fita egreflus, majorem ALgypti partem a rege Artaxerxe abalienavit: Se prin-
ceps ab cis creatos, Athenienfes, qui tum forte in Cypro 100 partim fuis , parum (ociorum
navibus bellum gerebant, acccrliit. [Thucyd. lib. i.]
Artaxerxes audiri i€gypriorum defertione, confeftim ex omnibus regni prxfcrturis mi litum
dclcrtus egir , claflcmque adornavit nullius apparatus curam prxtcrmirtcns. [Diodor. Sic. ad
ann. a. Oljmp. 79. biennii accuratiorem Thucydidxx narrationis (erietn antevertens.]
Ipfemet Artaxerxes exercitam in Aigvpciim educere cogitat : (cd, non ita confulcnribus amicis,
Achatnenidem fratrem cum 400 millibus peditum & 80 navibus mifir. [ Ctefias. ] Diodorus
y£gyptixci belli ducem Achtmenem conftituiflc cum narrat; Darii filium magnumque fuum
patruum i traditis ei plufauim jor: equitum peditumque millibus: Achamenem inrdligens Da-
rii Kiftafpidx Se Atolix filium ; cui anrei Xerxes Atgyptiun a ic fubartam gubernandam tradi-
[ rodst. lib . 7« cap‘ 7* & 97- ]
derat.Ht
3 j4j I Ach-rmenes fivt Achamenides in zfigyptttm profcrtus, prope Nilum caftra pofuitt & refertis 4 ijj 4J9
!ab itineris labore militibus, ad pugnam fele comparavit. Aigyptii yerb copiis ex Libya &,
liEgypto accitis , fubhdia A thcmcnftum expertabanr. [Diodor. Sic. ]
Athenienfes e mari adverfo Nilo fubverti , flumine potiuntur. [Thucjd. ] Inaros cumChari-l
timide, qui 40 navium Athenis miflarum navarchus erat , mari virtor evadit. Ex jo Per (arum
navibus, ao cum ipfis hominibus caprx , 30 fubmerfar fimt. [ Ctefias, ] Diodorus verb rotam
Cypriam |
Digitized by Google
Annonf-
IMP ER. PERSICUM- Clwiltu.
Cypriam Athenicnlium clallcm , qux 100 navium fuit, in A-gyptum addu&am fiiilfe narrat;
non 40 tantum naves» ut Ctefiat.
Inaros cum Algyptiis Se Athcnicnfibus , rcrreftrem pugnam adversus Pct Cis init. Ec ad tempus
qnidem Pci far multitudine fuaprxpollcbanr. At ciim ftrenue in illos Athenienfes inferremur, &
adverfum libi cornu pellerent ; plurimis in acie trucidatis, reliqua etiam Barbarorum multitudo
fugam arripit. Magna tura flrages inter fugiendum editur. [ Diodor. J Ex 400 quar duxerat A-,
chzracnidcs millibus , 100 hominum millia una cum ipfocafa funr. Ille enim, vulneteab Inaro]
accepto, interiit» cjufqite cadaver ad Artaxerxem milium clf. [ Ctefiat. ] Achmicnis filii Darii Se
Pcrlarum cum eo in Papremi ab Inaro Libye Plammctichi filio interemptorum , meminit He-
rodotus. [lib. J. cap. 11. & lib. 7* cap. 7.]
Athenienfes Perfas fugientes infccuti , duabus Memphidis partibus pntiti fuut ; & tertiam , Al-
bum murum didam, in quam Perl* Se Medi confugerant, oppugnatum. [ Tnueyd. Dtodor. ]
458
Artaxerxes rex , fuorum clade intcllcdbi , Meg.tbazum Perfam cum multis pecuniis Laccd*mo-| 4*5 6
nem mittit; ut Pcloponnelios ad bellum Athcnicnlibus inferendum (ollicicaret : revetfuros hoc
pado ex ifigypto, ad Iticcurrendum patri* , Athenienfes vidores ratus. At Laccdzinonii neque
pecunias aedpiuat, neque alias poflularis Perfarum aures prarbenr. Nihil igitur fiicccdenrc ,
pecuniis etiam frulira cirufu, Megabazuin cmn reliqua pecunia Rex evocat: Se Megabyzum
Zopyri novam in ALgyptios expedirionem parare jubet. [ Ibid. ] Megabyzum videlicd , quem in
Xerxis exercitu Imperatoris munere fundum fuillc Herodotus, [libt 7. cap. 82. ] & Xerxis fi-
liam Amytin uxorem, duxiflc refert Ctefias : Zopyri illius filium , qui Babylonem Dario Hy-|
flafpid* recuperavit 1 ut in ipfo libri certii fine idem confirmat Herodotus.
3147 Ateabazus Se Megabyzus, ad bellum ^gypriacum Imperatores dclignari , ex patria ctuicftrrs! 4*37
& pedcftres copias , ultra 300 hominum millia educunt. [ Dtodor. ] Sed 200 tantum millia ha-
bet Cccius. f
Ubi in Ciliciam Se Phoeniciam ventum cft , ab itineris molcfWa exercitum Duces rccreanr : at-
que Cyprios, Pharnices Se Cilices clallcm init tuet e jubent. Trecentis ergo trircmibns xdifi-
catis claflnrios imponunt fbrtiilimos , annis teliique Se eundis rebus ad cerumen navale ido-
neis inftrudos. [Diodor. ] quibus Orifeus prxfuir. [ Ctefias. ]
In hoc belli apparatu» dum afliduc milites excreent» & ad rei militaris induftriam Se artes
unumquemque adfuefaciunt totum prope annum confumunt. Athenienfes interea obiidionem
illorum , qui in Album murum refugerant , urgent. Sed cum Perl* fortiter fc tutarentur , rtee
' C3pi locus ille pollet ; obfidio per totum hunc annum continuatur. [ Diodor. ]
Perfarum in Alia duces, cum tcrrcllri exercitu per Syriam fle Phrrniciam iter fecerunt ; prar-
354» rernavigante ad latus joo navium clallc in Cilicia Comparata: Se Memphim tandem pervene-
runt. Dtodor.
[ ] ubi 200000 illis quos fecum adduxerant , adjunxerunt fc 300000 quos in ]4258
yEgypto reliquerat Achxmcnides. Ab his cum Aigyptiis eorumque laciis acriter pugnatum cft:
urrinque multis , fed pluribus ex Aigyptiis , cadentibus. Tandem Megabyzus Inarum in femore
vulnerat, fugatque: 8e Perl* vidores evadunt. I narus vero fugiens, ad munitiftimam Bybli Ur-
bemin
{ Prolopicidc Nili infula politam ) fc recepit ; 8c cum eo Grzci , Se quicunque in prxlio & 4JJ
cum Qiaritimidc c*fi non fueram. >£gyptus , prxtcr Byblum , partes Megabyzi (equitur. [Ctefias. ] 4jd
Megabyzus iCgyptios Se Gnccos , acie devictos , Memphide ejedos , & in Profopitidem infulam
compulfos, annum & ffex menlcs ibi obledir. ( Tbucyd. lib. 1. ]
u. Anno Artaxerxis 10, mcnfc ( nono) Cislcvo , Nchcmias Sufx (ubi reges Perfarum hye-
marc folitus , libro 1 1 DipnolophilK Athcnius confirmat ) accepto nunciu de adverfu rebus in
Judxa ( quod murtu Hterofolymt dijjipattu effet , & porto combufia ig.ie ) luget , Se adhibito
jejunio Deum orat, ut populo ignofeat Se Regem fibi propitium reddar. [ Sebem. I. I,— ii.]
e. Anno eodem 20, menfc Nifanc , quum tempus advcnillcc ut fuo ordine in aula Nchcmias 4J4
Regi (cui crati poculis) miniftrarcc; ille, inflicti fu* causa Artaxerxi Se conjugi aflidcnti
(quam Crefix Damafftiam fui fle putamus ) expolita, una cum prafedura Juda* , zdificand*
Hicrofolym* potcftatem obtinet. [Sebem. II. 1,— 6.) Indeque Septimanarum Danielis aret ili
tur initium. [ Datt. IX. 24, 2J. J 4260
Nchcmias literis Se comitatu a Rege inftrudus , Sanballato Horonita Moabitidis Se Tobia
Ammonitidis Toparcha fi emente , Hicrofolymam pervenir, opus aggreditur , & inimicis illis
emptum irridentibus refpondec. (Sebem. IL 7,-20.)
Perfarum duces in ALgypto, fluvii qui Profopitidem infulam cingebat alveo cxficcato. Se aqua
per folias alib aversa, naves Athenicnlium qu* ibi ftationem habebant in arido ftacuerunt , Se in-
fulx majorem partem continentem reddiderunt. Quamprimum ergo cladis in ficca terra fubfc-
dic, itgyptii timore pcTCulfi, poflhabitis Athenienfibus, cum Perfis ingratiam redierunt. Athe-
nicnfcs vetb i foetis dcftiiuii , ubi naves deinceps ad ufum incommodas viderunt , fubjecto igne
omnes concremarunt s ne in hoftium potcftatem venirent. Perl* inde tranlgrefli , Infulam ter-
rcflrt przlio ceperunt : fed Grzcorum egregia audacia confpc&a , Se prxrcritis fuorum cladibus
illimatis, cum illis, quotum erant fex millia & amplius, data fide lirat paftt , ut abfque periculo
incolumes afigypto excederent, & domum quum liberet redirent. [Tbucyd. Diodor. Ctefieu . ]
Hoc modo res Grzcorum in ALgypto , curo in fextum annum extraxiftent bellum, evctl* funr :
Se in poicllatcm Artaxerxis tota ALgyprus rediit, prztcr Amytezum, regem eorum qui in pa-
ludibus degunt. Hunc enim , & propter magnitudinem paludis, Se quia gens illa bcllicofiflmu
cft aCgypriorum, expugnare non potuerunt. [ Tbucyd. lib. 1. ]
d. Eliashibus (filius Joiakimi, filii Jcfu live Jchoshux) fumraus Sacerdos , Se reliqui Judzi fuo!
ordine , moenibus Hierolblymiranis conftrucndis ftrcouc incumbunt. [ Sebem. III. ] a ni en fu
quinti Ab dic quarto incipienrcss ut ex cap. VI. 13. eolliyiVnr.
J. Vjjerii Anna!. Pars prior.
Digitized by Google
106
JE T A S~WU~H D l 1/1
< Amo
m -i..
Sanballatus & Tobias , una cum Samaricis & alii» iiodibu» vicinis , coptam urbi» uiitjuratio-
nem primum ludificantur: deinde , quum dimidiam muri partem extrudam clle intelligunr , ;
confpiranr Se in xdificarorcs infidias moliuntur. Quibus auditis, Nchcmias Deum precatus dif-
dplinam militarem inilituit, Se inimicorum conatus eludit. [cap. IV.]
Nchcmias cxpofhilantcm populum , ferv ituris, seris alieni, & bonorum oppignerationis one-
re liberari curat : Se ipfc exemplo fuo pudens de (uo remittit, populum publicis oneribus fublevat ,
& fua aim ipfis communicat. [cif. V. ]
Ncheroias non fulum a Sanb illato Se aliis vicinis hodibus inlrdiis appetitur, fed etiam 1 pfeu-
doprophetis de fallis fratribus objecta impedimenta iiillinet. Quibus omnibus fuperatis , j a die-
rum Ipatio i nurus tandem perfectus efl , menfis ( texti ) Hlulis die t y, advcrlariis rum exteris tum
domcfticis fruftra fele opponentibus. [ cap. VI.]
Muri dedicatio , maxima cum celebritate St lxtitii , peragitur, [cap.XU. 17,— 4 j. ]
Nchcmias odicia domus Dei rccognofcic , Uibi prxfidrs indituic cuftodiafque ordinati Se
conventu habito , Ifrac litas reduces rcccnfct , ad Urbem incolis muniendam : qui omnes profuis
facultatibus Deo offerunt. [ cap. VII. ]
Quum Grxeorum jo triremes, in priorum fociorum viceni fuccclfurx , in Aigyptum navi-
giflent; ignarx omnium qua* acta citent, ad Mendcliuni Nili odium dationem lubucrunr. Hos!
adorti ab terra Perfarum pedites , Se in mari cladis Phccoicum , majorem navium partem fub-
incrfcmnt : paucx fitga elapUc funt. Ex priorum etiam illorum magno numero pauci per Libyam
Cyrenem profugientes , incolumes , majore parte amilsa , cvaicrunr. Hunc exitum habuit ma-
gna Athenicnfwm fociorumque in AEgyprum expeditio. [ Thucgd. lib. 1. ]
a. In fello Tubanim , racnlis feptimi dic primo , univerfo Judxorum populo Hieroiblymis
congregaro Lex Dei ab Ezra Sacerdote legitur Se exponitur. Qua audita , univerh pereuKi & in
* 55 1 lacnrymas foluti 1 Nchcmia , Ezra, & Lc vicis qui eos doccbanc, eriguntur & ad fedivam hilari-
tatem invitantur. [ Nehem . VIII. I, 1,— 11.]
Dic Iccundo , de dubiorum quorundam in ledione Legis occurrentium intcllcdu , 1 primori-
bus paternarum familiarum. Sacerdotibus ac Levitis, Ezra conliilirur. . Felium tabcrnaculo-
rum in tuguriis Se fcenis frondeis fubdio, juxta Legem [Levitic. X XIII. 40. ) obfervandum in-
dicitur.Und,
[ ij, 14, 15.]
Die ij*. Se fex fcqucntibjs , Felium Tabernaculorum fummo (ludio & religione celebratur 1 Se
quotidiana libri Legis ledio per (cprcm dies habetur; ottivo quoque interdidi die , pro riru ,
( Ltvitte . XXIII. J 6) obfervato. A Jetjut fecerint d diebm jofua filii Nun mm celebriter fi/11
Ifraiil nftjue ad diem illum • & fuit Utitia manu valde. [Jbid. 17, 18. ] de quo Hebrxi , in majoris
(ui Chronici cap. jo. Dici potefl , quod comparat ingrefium /Jraeli tarum in terram dtrbus Exjra ,
eam eorundem 1 n eandem ittgrtffu diebm 'fofus. Quemadmodum diebm Jofua obligati funt ad de-
cimat , annos Sbemita fi*: remifjionu & lubiUit , <7 finlitficdrunt muratas urbes. fic tn fuo
ingrtjfn JEz.re tempore , afiriiti fuerunt legibus de decimis , de annis Sbemita , de Jubilet* ; fantti-
fic urunt urbes mrnibus e initas , & ve 'sementer letati funt coram Domine.
Dic 14, Ifraclitx reduces, (eparantes feab omnibus alienigenis, relipilcemiam fuam publice
profitentur: ( tfebem. IX. ) fuedereque cum Deo renovato, ad legis & cultus iplitis obfcrvacio-
nem fe obdringunt ; ( cap. X. ) atque illius prxeepri fpeciatim , ( Levit. XXV. 4. Dent. XV.
1, a. ) de agrorum cultura Se debitorum exadione anno quoque (eptimo intermittenda. [ Nir-
hem. X. J I. ]
rus urbem lancbun incoleret ; prxtcr cos , qui fponte fe obtulerunt ad habitandum in ea.
Principes populi confederunt Hicrofolymis : plebs verb reliqua Cortes confecit , ut decima
tfehem. XI. cum I Chronie. IX. ]
e. Megabyzus , Sartama Aigypci prxfedo condituro, uni cum Inaro <3c Grxeorum nonnullis
ad Artaxerxem proficifcicur : poli datam fidem , nihil cos ab illo detrimenti paliuros. Quod etiam
a Rege, licd Inaro ob Achxracnidcm interemptum vehementer irato, ita obtinuit: utmitcr
illius Amefirit (pro qua Amytit nomen in Odiam hic irrcpfk ) Inarum Se Grxeos , iplum-
4161
que Mrgibyzum genet' um fuum, ad pernas expofeens , rrpulfam pateretur. [ Ctefias ]
Arhcnienlcs Cimonem imperatorem cum ducentis fuis fociorumque navibus in Cyprum mi-
J5J4
ferunt. E\ his fexaginta naves in j£gyptum , acccrdtx ab Ainyrtxo r«c in paludibus degen-
dum, navigarunt: rcliqux Cirium in Cypro oppugnarunr. [ Tnucyd. Itf. 1.] Perliris tum copiis
4i<>4
prxerant Artabazus & Megabyzus: quorum prior, cladis prxtor cum joo triremibus ad Cy-
prum dationem habebat i ppllerior terreilribus copiis (quxad J 00 hominum millia eranr) pra^
fe&us , in Cilicia flari va habebat. [Dedor. Sic. lib. ia .ad ann. j. Oljmp. 81.] 416J
Cimon legatos ad Templum Ammonis mifit , de re quidam occulca oraculum confulturos.
[ P/utarch. in Cimone. ]
3555 In Citii obfidione (ut author ed Tliucydides ) decedic Cimon ; vel ex morbo ( ut ALmilius Pro-
bus )vel (ut alii volunt ) ex vulnere quod confligens cum barbaris accepit. Moriens monuit fuos
ut extemplo di (cederent ; & mortem fuam regerent. Contigirque ut , nemine fenticnre neque
holtium neque fociorum , illi reverterentur incolumes dudl.i .aulpiciilquc Cimonis ( ut Phanc-
demusait) dies jam triginta dcfurxdi. Qui ver6 ad conlulcndum oraculum milii fuerant, ac-
cepto ab Amraonc rclpoiifo, quod jam ipic Cimon apud fe edet; ad focios inzEgypto reveni,
ab cis didicerunt , codcin tempore Cimonem mortem obiiffe. [ Plutarcb. tn Cimone. ]
Ex Algypto rcJcuncc Grxeorum exercitu , qui Citium oppugnabant fame prclfi , obfidione
loluta , ad SaUminem Cypriam curfum tenuerunt : ubi cum Phoenicibus , Cypriifque Se Cili-
cibus, terra Se mari congredi funt. In navaJi pigna . plurimas rriretnium de ner ferunt , centum
cum ipds militibus ceperunt . ceteras ad Phccniciam ufquc imccuti funt. Pcrlie verb cum parr;
Digitized by Google
PeAnno
nodi
~IMP Et{.ubi Megabyzus
VEfiinSI
tulunx.
navium adhuc reliqua iu Olieiam, CU Mcontinebat
caltris c.\erucuui , refugerunt. /07
Sed Athenienfes citaro illuc itinere profe&i , expolito in littus milite , prxlio hollcs adorti lunt :[
in quo Anaxicratcs cladis pt*fc<fhis egregie decertans , heroico mortis genere occubuit. Cxteri
prxlio vi&otcs , magna (Iragc edita , in naves ie receperunt : & limul cum iis quz in j£gyptum;
ierant navibus, domum lunt reverli. [ Diodor. Sic, ud /turi. & 4. Otymp. 81. ex Thucydide cor-
reQusA Athenienfes vero in vCgvpco triremes zoo una cum lupplcmcntis , in Cypro I50 ami-
fifle, feribie ifilianus. [far. htflor. lib. j. Sua, 10.]
Rex Artaxerxes fuorum in Cypro clade audira, de bello Confilium cum amicis init. Ibi pax ut
ineatur cum Grxeis ex ufu Rcipublicxclle dcccrnirur. Per litteras ergo Ducibus 8e Sati apis bel-
lo Cyprico przfe&is edicit, ut quibufeunque pofllnt conditionibus bellum cum Grzcis compo-
nant. Artabazus itaque & Megabyzus legatos Athenas de pace verba fadhitos mittunt : in quo-
rum conditiones cum confentircnr Athenienfes ; legatos 8t ipli plena cum poftlbte mittunt,
quotum princeps erat Callias Hipponici filius. [Diodor. uvn. 4. Olymp. 8z. J Quo edam tem-
pore Argiyi legaros Sufa mi Ierunt , qui Artaxerxem interrogarent , an amicitiam quarti cum p:
tre ejus Xerxe corttraxillent putaret adhuc durare , an ab illo prb hoftibus haberentur. Quibi
Artaxerxes , imo reto maxime perdurare rcfpondir j nullamquc libi civitatem amiciorem pu-
tare quim Argos. [ Ht rodet, lib. 7. cup. IJI.]
Pacis foedus inter Athenienfes horumque forias Se Perlas his legibus eft fancitum. tjr Grzcis
per Atiam civitatibus univerlis libertate ac fuo jure uti permittatur. Ne Sarrapz Peffarum trium
dierum itinere inferius ad mare defcendanr. Ne longa navi intra Phafelidem Se Cyaneas excurra-
tur ; vel ( ut apud Plutarchum habetur cxprclfum) ne intra infulas Cyaneas 8e Chelidonias Ion- 1
gam navem vel roflratam Rex haberet. Hzc ubi Rex Se militix prxfrtli rata habticmnt; Athe-
nienfes conrri jurarunt fc in provincias Artaxerxis arma non expedituros. [Diodor, ut fieps, ]
Aram quoque pacis hac de causi perhibentur erexi Ile , ac Calliam qut eam legadonem obierat
fiunmis honoribus dccoralte. [ Piuturcb. in Cimone. ]
Artaxerxes, impoitunx nutris precibus per quinquennium fatigatus , Inarum & Grzcos tflu- 416CI
35J<S
dem illi tradidit. Et Inari quidem corpus tranfverfum tribus crucibus fuffixit Ameflris : Grzcis j 1 448
vero quinquaginta ( nam plures capere non potuerat) capita amputavit- [Ctefiuj, ] Inamra Li— |
byz regem , proditione captum , in crucem achim fuiffc , refert Thucydides, Filitun tamen illius .
Thanuyram, Per fatum beneficio, rccepiflc quem pater obtinuerat principatum, docet Heto-j
dotus. [lib. j. cap. ij.]
Megabyzus , magno dolore ob Inari Se Gr; reorum erdem iffc&us , ut libi in Syriam provin* I
ciam luam proficifci liceret petiir. Huc etiam clim prznii/it Grzcos alios; ipleque cb proferius
i Rege delcivit: maximafque copas coegit , ex centum 8c quinquaginta millibus conflantes.
[ defiat. J 4167
JJ57 Adversus Megabyzum Ofiris cum ducentis millibus mittitur. Pugna conferta Ofiris jaculo
Megabyzum in femore percutit, Se vulnus duos digitos nlttim infligit: ille verb Itinilicer jaculo
Olirin in femore, deinde & in humero vulner-u. Unde Ofirin ex cqiio cadere contigit : fed eum
complexus Megabyzus , fubUtum fervati jullit. Multi autem Per ut ceciderunt , Zopyro Atti-
phibq.ic Megabyzi filiis fortiter pugnantibus. Itaque tandem viribus long£ fuperior evadit Me-
gabyzus : St victoria potitus , magnam Olitis curam gerit 1 cumque ad Artaxerxem mittit , ip- j
fum repetentem. [ Idem. ]
Adversus Megabyzum altet mittirur exercitus 1 duce Menoflane ( vel Menoftate ) filio Arta-
35 JS ti fatrapx Babylonis Se regis Artaxerxis fratris. Quibus inter fe confligentibus , Menollancs in
44$
humero a Megibyzo percutitur , & prxtcrei in capite , fed non Icthali vulnere, feritur. Fugam
deinde una cum omnibus fuis capit: Se Megabyzus Iplcndida potitur victoria. [Idem.]
Arcarius primdm per legatos , deinde Arroxares Pa phlagon eunuchus 6t Amcllris Megabyzo
fludiose confilium dant, ut cum Rege pacifcarur. Mifsiquc ad cum, Se ipfe Attarius, & Amytis
tuor , Se A 1 eo e ares jam 10 annos natus , & Ofiris filius Peritas , vit ut ad Regemproficifcarutf 4168
per luadcn t. Cui tandem revcrlo Rex per nuncios veniam fe illi eorum quz admifiUet dare figni-
fiCavit. Sed quum cgrcJlo ad venationem Rege , Se cum adorto Icone , Megabyzus bclluatti in pe-
des fc erigentem jaculo percudens interfccilTct ; fucccnfcns ei Rex qubd eam pcrcuffilTct ante-
quam ipfe eam ullo t&u attigiilcr , caput abfeindi imperavit. Vcriim Ameflris 8t Amytis alio-
rumque pecibus r emi lia ei mortis poma , ad urbem Cyrtz circa mare Rubrum relegatur. Arro-
xares quoque eunuchus in Armeniam relegatur» qubd Cepe pro Megabyzo liberius apud Reg^m
oquutus dlct. f Idem. ]
’ 355 9 Herodotus , quum Athenis libros fuos in Concilio legiflet , honoratus eft : ut in Eufebii Chro- 4
nico legitur. Ubi annotat Scaligcr ; fcriplillc libros (uos Herodotum ante ptofc&ioncm in ma-
enam Grxeiam, non in magna Grxeia, ut quidam puranr. (Plinium hic fecuti ; ut in anno fc-
»1
quente videbimus. ) Veriim nos belli Peloponncliaci in hifcc libris mentionem faeflam animad-
vertimus ; tum in lib. 7. cap. 1 37. tum in lib. 9. cap. 71. iri quorum priore res gefta anno belli
illius fecundo, in pofleriore quod anno 1 9*. Decelex eft fidium ( poli tempus in Eulcbiano Chro-
lico contignatum *j\) habetur commemorata. Vid. infra , ad ann. Mandi 3596. ty 3J97-
Olympiadis LXXXIV anno primo, Praxitele Athenis archonte, annis ia ante bellum Pekv
ponnciiacum , Athenienfibus colonos in magnam Grxeiam ad urbem Thurium inflaurandam
f3i*° mittentibus, cura cis profcbhis ell Lyfiat , annum ij ztacis tum agens: [ Plutor ch. & Dionyf. 4170
HaUcarnaf}'. tn vita Lyfia oratoris . ] Se Herodotus , 41. qui licet Halicarnafll in Oria natus
fuerit, Thurii tamen obtinuit poflea cognomentum ; dtuyh *otr uncet rk ut ©oveieve «irwnwt, quod
[facium fe deducenda in Tmarios colonia prabuifiet : ut in libro 14. habet Strabo. Abfca vetb eft
Ijamdida Olympias LXXXIV anno Romx conditz, juxta Varronis rationes , CCCX. quo
J. Vffsrti Annui. Pars prior.
Hero-
Digitized by Google
Tnnoir.
ioS /ET A S MUNDI. VI
S=£- Herodotum Thurii in Iuli d condubtfe hijttri*** icriplit Plinius , lib. I *. cap. 4. (ut fuperiore
anno notarum eft. )
Per Aliam, Grxeiam , Siciliam , Italiam , Galliam , Hiipaniam , fle totum feri terrarum or
bcm, alta pax erat. [ Didor. Sit. ann. ;. Olymp. 84.]
Nchcmias, quum ti annis Judaee prxfuiflct, ab anno ao ufquc ad }a Artaxerxis, rediit ad
Regem. [ tfebem. V. 14. & XIII. 6. ]
44*
Eo abiente , Eliashio Sacerdos prxpofttus cubiculo domtls I>ci , affinitate cum Tobia contra-
di , paravit ei in atriis Templi cuniculum magnum , in quo recondi iolcbant (aera munera at-
que decunx. Filius quoque Joiadx , filii Eliashibi Sacerdotis fummi ( qui i jam dido Eliashibo
hiir diverfus ) Sanballati Horonitx gener eft fadus. Qux cum aliis corruptelis , qux occafio-
4 *73
nc ab (en tu: illius itrepfcrant, Nchcmias cum nova poteftarc Hicrofolymam reverfus poftea
fevere correxit. [ \fehem. XIII. ]
!I«) Megabyzus, quum in exilio quinque annos cllct commoratus , aufugit, fe pifagan ede fi-
mulando ( pifagas amem i Peri» dicitur leprofus , ad quem nemini accedere licet ) Se ad uxorem 4174
Amytin domumque proficifcitur 5 fle vix agnirus, per Amcltrin Se Aroytin cum Rege reconci-
liatur : qui eum, quemadmodum antei, fux mcnfx participem facir. Et quum 76 vixiflet anno»,
mortuus e Ii : propter quod magno Rex eft maerore affedus. [ CtefiM. ]
Bellum inter Samio» Se Milclios , ob Prienen , ortum eft : anno poft tticennalia Athcnicnfium 44«
Ji«4
& Laccdxraoniorum furdera , ut ait Thucydides fexto , (incuntcfc. ) Olympiadis vero LXXXIV,
ut notat Diodorus , anno quarto (quafi medio. ) Priene urbs Catix eft : quam & Samii fle Miicfii
libi vindicabam. Milcfii , bello inferiores, aflompris ex ipfis Samiis privaris quibufdam qui no-
vari ftattim Rcipublic* cupiebam, Athenas profcdi , de Samiorum injuriis conqueruntur. Qui-
bus mandarunt illi, ut i bello quicfccrcnt , fle apud fe de controverha difcepurenr. Qnodeum 440
Samii facere rcctifarcnt : bellum adversiis cos pro Milefiis decernendum procuravit Pericles, in
gratiam amaflx fux Afpaflx ( nobilis illius meretricis , quam non tam ob lummam formx prx-
ftantiam quim ob Angulares animi dotes mire ille diligebat ) qux patre Axiocho quodam Mile-
ti nata fuetar. Athenienfes igitur in Samum 40 miflis navibus , duce Pericle , non magno nego-
tio utbem in potcftarcm luam redegerunt , & optimatum gubernationem in popuiatem ibi
converterunt. t
Statim verb poft Periclis difcclfiim , gravis in Samo feditio orta eft : aliis popularem ftarum
tuentibus , aliis optimarum adminiftrationcra magis probantibus. Qui ergo Dcmocracix ( novi-*
ter induCtx) adverfabantur , conlilio cum primoubus civitatis inito , in Aliam ad Pilliithnem
Hyftafpis filium regis Perlatum Satrapam, qui Sardibus tiim imperirabat , profecb» focicutc
cum eo contradi , fle 700 circiter militum manu ab eo accepta , cum eis furrim nodu in Samum
trajiciunt. Ubi a complicuro fuorum fadionc adjuti, urbe potiti funt : fle apertos fele hofte»
Arhrnicnlium profclfi, ptxfidiiun eorum fle prxfcdos Pilluthni donarunt. Quibus peradis , ex-
templo adversus Miletum , Byzantiis quoque ad defedionem pertrahis , expeditionem ador-
narunt.
Athenienfes , cognita Samiorum defedione, naves in Samum 60 trajiciunt: quarum 16 parriro
in Cariam Phtrnicum navibus obviam liinr milTx, partim in Chium ac Lesbum, uc auxilia in-
de evocarent; rcliqux 44 cum Pericle militix duce Se novem collegis manienuu. Samii, revo-
catis 10 navibus militem portantibus, quas ad Miletum oppugnandam mi ferant , Se jo aliis ad-
indis , cum 44 Athenienhum navibus ad Tragiam inllilam congrcrti , lupcraii funt. Inde, quum
Athenis 40 naves fle Chiorum Lesbionimque t j auxilio vcnftJcnr, Athenienfes egrerti in terram,
fle ibi quoque ftiperiores fadi , portum occuparunt , tripliciquc urbem muro cingentes , i mati
navibus dauferunr.
Paucis inter jc&is diebus , Pericles , acceptis ab Cauno Cariique nunciis , quod Phrenicum con-
tra Ic naves venirent , quas Perfx auxilio Samiis mittebant , parte copiarum ad oblidionem re-
lidi, 60 ex ftarionc naves alfiimplir , nururatoque illuc itinere contendit. Stefagoras quoque
ex Samo cum quinque navibus , Se alii in Phtrnicum occurfum tendebant.
Simii , difcclfiim Pericli» idoneum libi tempus atmlirtc conliderante» , quo reliquas ejus na-
ves invaderent, hortatu Se du&u Meli (ii Ithogenis filii , fummi Philolophi . eruptione fubitb
fodi, callra Arhcnicnlium intuta negledaque invadunt; prxliJiariilque navibus dcmcrlis , cun»
reliquis acie congrclfi , eas fuperant. Hinc mari vicino 14 dies potiti, exportabant Se importa-
bant quxeunque volebant.
Pericles , (uorum clade audiri , fine mora regrcrtiis , clalTdn numerolam ac validam contrahit
Cumque fubito 40 naves Thucydide» Agnbnquc 8e Phormio , ao Tlepolemus Se Antici» ab
Athenis adduxiflent, 50 quoque Chii Se Mitylenxi mililfentr jam magnis inftmdus copiis,
Mdillo acie fufo , oblidionem terta marique intentat , affiduifquc utbem oppugnationibus fa-
tigat. Obfidionalcs machinx , arietes videlicet & teftudincs , ab Airemone Clazomenio pri-
mum ibi inventx fuillc dicuntur : quem Artemonem Mechanicum cum Artemone Pcriphorcto,
cujus in vcrlibusfui* (apud Athcn.tum, libro ia ) meminit Anacreon, perperam confudit Epho-
rus hiftoiicus. [ Thfuyd. lib. 1. Diodor. ann. 4. Olymp. 84. & Plutarcb. iit Pericle. ]
Nono mcnfc Samii fefe dediderunt ; dejectis mutis, datis oblidibus, traditis navibus , iirtpcn- 43 9
las belli prxfinito temporis fpatio (eluturi. Convenerunt fle Byzantini, ur, ficut priis, Athe-
433
nicnlibus fub|cdi elfirnr. ['fhticyd. hb. 1.]
Archxanadidis in regno Bofphori Cimmerii fucccffit Spartacus. [Diodor. ann. t. Olymp. 8 e.]
)>«« Spartacus morrem obiir: quem rcgnallc annos XVII, apud Diodorum Siculum ad annum 4
Olympiadis 86, VII verb, apud eundem , ad annum r Olymp. 8 f, legimus; quum ioterftitium
J(7«
inter ucrumque annum Olympiacum , initio Se fini ejus alfignarum , quinque vel ( utroque 4X76
4281 4JS
. inclufo
Digilized by Google
Aaaouu
j
IMPEIj. PEf^SlCtrK
indufo termino) ad furamum fex regni annos nobis exhibear. Spartaco vero in regno Bofphori
fuccc/Iit Seleucus.
Athenis, anno prxturx Apfeudis & 4° Olympiadis LXXXVl prop£ completo , Meton Sol -
ftirium xftivum obfcrvavic die ai jfigypcii menta Phamenoth , ( live Junii Juliani z7}thnporc
tOp\r«u*
matutino. [Prolem. magn. Syntax. Iit. 3. cap. a*] Deinde Enncadccaacridcrri fuam , five Cy- 4t83
clum lunarem 1 9 annorum inftituic. [Didor. Sic. ann. 4. Olymp. 86. ] a Novilunio folfticium 4t8i
illud proxime fccuco. Ove Julii Juliani die zj°, initium illius deducens.
3575 A Cyrenxis occjfus eft Arccfilaus , o&avus eorum rex : ille qui 3 1 Pyrhiadem {annd 3 Olym-
piadis LXX1X ) curru vicit ; a Pindaro in Oda IV & V celebratus. Cui fucccdere conarus filius ,
* Cyrenxis rcpulfus eft : Se in Hcfperidas infulas fe conferens , ibi driiimfhis eft. Atque ira Cy- 431
renaicum regnum , quod 100 annis diiraverar » quatitor Battis ac totideib Atccfilais ( juxta Del-
eft- [ab
oraculum,
Eushi cum, finitum StbaUaft. commemoratum
HecodotoPindari , lit.
, m Od. 4. 4. cap.j 163.) alternarim fibi fucccdcnci-
Pythion.
Ad finem decurrente anno primo Olympiadis LXXXVlI , ciim duo tantum tnenfcs magi (Ira
tus Pythodori Athenienfis archontis fupcreflent j ineunte vere , carptum eft geri inter Laccdx-
monios St Athenienfes bellum Peloponncfiacum: in quo, Athenienfium parttaus fe adjunxerunt
Afiatid maris accolae , Caret , Dorienfes , Iones, Hcllefpontii 8c omnes Infulam’ , exceptis qui
Melum de Theram inhabitabant. Legationes yerb urrique ad Artaxerxem Regem Per fu: deftina-
banc i fubfiditlm ab eo expetentes. [Thucyd. Ut. x.]
Initio hujus belli , tres nobiles hiftorici vixerunt < Hellanicus 65 , Herodotus j 3 , Se Thucydides
40 annos natus : ut ex Pampliilx libro. XI refert A. Gellius. [Iit. 1 3, cap. 13, ] quorum poftrcmus
belli hujus luftotiam, ufquc ad annum 11, per xftarcs & hyeines diligenter penexutr; ab initio
veris xftatein, ab initio autumni hyemem inchoans.
Prihta hujus belli xiUte , tanta poft meridiem Solis eciipfis contigit , ut ftcllx confpc&x fue-
rint.Tuucyd
[ . Iit. 1. ] Unde terror , ut ptodigio oblato magno, incedit omnes. Pericles verb
navis fux gubernatorem crepidum & ftupentem cernens » chlamydem objecit oculis ejus ; rcrium-
que interrogavit nunquid horrendi id elfet , aut portenderer gravius ? Abnuente eo i Quid autem .
infit , inter hoc St illud inrcrcft ; nili quatentis illud quod caliginem invexit , chlamyde eft
Sandius i
unxeurfum[ Phuarch. in diifcruit:
acceperat, a prxeeptore
Pericle. ] necSt quxulterius civesAnaxagora
trepidare luo Solis[V*-&
metu palfusadeft.
luos vano pertinentia
ler. Maxim. Ut. 8* cap. II.] Hoc ailrem anno , temo die Augufti , hora poft meridiem quinta,
ad 10 circiter digitos Soleni Athenis fuillc obfcuratum , Afttonoinicus etiam calculus demonftrat;
4»84
5574 Peftis horrenda, in Aithiopii primum orta, inde Aigyptum Libyamque fic maxime icgis Per-
farum regiones pervagata, Athenas fecundi belli xftatc gtavillime afflixit. [ Thucyd. Ut. x. ]
Genus morbi hinoricc defcripfit (qui Se Ipfc eo morbo laboravit St alios laborantes vidit) Thu-
ydiJesi medice ( qui ei curando tiltn prxfcns operam prxftitir ) explicavit Hippocrates, (Utre
,. Eprdem. feti. 3.) poetici verb (qui longo poft tempore vixit) depinxit Lucretius.
In Colophoniorum oppido Notio domeftica feditionc orta , ltamancs Se Medi ab altera fa-
dHone acccrfiti fuperiorcin paitem uibis occuparunt. [Thucyd. Ht. 3.]
Extremi xftatc , Arifteas Adunanti filius Corinthius , Se Lacedxmoniorum legati 3 Anciiftus ,
Se Nicolaus , St Pratodemus , ac Tegeates Timagoras , fuoque nomine Polis Argivus j in Afiatn
id Artaxerxem euntes, ut ab eo pecuniam ad bellum auxiliaque compararem i in Thraciam
prius ad Sitalcetn regem Terei filium pervenerunt. Sed cfon inde trajicere Hdlcfoonruni cogita
renr ad Pharnacem Pharnacaci filium, per quem ad Artaxerxem deducerentur 1 a Sadoco Sita!
cis tegis & Nymphodoro Abderita Pythei filio proditi, Athenas deportati lime. Qub poltquan
vencranr, indemnatos Se dicere etiam quxdam tonantes, Athenienfes eidem dic omnes necave-
runt, Se necatos in folias conjecerunt. [ Thucyd. Ut*, x. c.tn Herodoto , iit. 7. cap. 137. ]
n. Sequente hyemc , Athenienfes lex naves in Cariam , duce Milcfandto , ablegatum : ut St pecu-
5575
nias in illis regionibus exigerem , St prxdoncs tollerem , qui ex Peloponnelo exeuntes infeftarc
folebant naves onerarias , ex Phafclide PhmniceqiK Se illa continente navigantes. Melcfandcr
veto cum Athenienfium navalibus copiis Se foriis cgrclfus iu Lyciam , acie vicius , ipfc cum par-
te exercitiis inter fctftus eft. ( Thucyd. Ut. 1. ]
Seleucus in Bofphoro Cimmerio regnare defiit ; quum annis quartior principatum illum ob 4»*J
tinuifiet. [Diodor. ad. ann. 4. Olymp. 86.] Poft quem rcgnallc videtur Spartacus II. annis ia-
Pericles mortuus eft , anno 4. Olympiadis LXXXVII. [Diodor. iit . 11. ] poft inchoatum 4*»
3 57* bellum Peloponncfiacum (cujus ipfc prxeipuus autbor fuerat) annis x & tncnfibus 6. \ Thu-
cyd. Ut. 1. * Arijhd. Orat. Platon, x. * ] quum 40 mnis Reipublicx Athenienfium przfuiilcr.
[Cicero , iit. 3. de Oratore -, & PUtarch. in Pericle. ] 4x86
A naxagoras Clazomenius, Periclis prxeeptor , mortem obiit ; cilm annos 71 vixifteti Olym-
piade LXX narus, & anno primo Olympiadis LXXVIII ( lege, LXXXVIII ) mortuus; ut ex 4*»
Apollodori Chronicis refert, in illius Vita, Laertius j ubi etiam addit; Lampfacenos eum ho- '8^1
4*86
norifici fcpeliville , hoc etiam ( quod apud Ailianum quoque legitur , Ut. 8. Far. bifior. cap. ult.)
418
appolito Epitaphio.
&M/ 0 I») -riffaa irtfitat m
‘Ovfariou uryuev nirraj Aiafa^syat.
Hic jacet ille , cui rerum patuere receffm
Atque arcana poli , maguu Anaxagora/.
!L
1 5 577 Hyemc quarti anni belli Pcloponnefiact , At hem enica naves duodecim , qux ab foriis tribu-
tum exigerent , ablegarunt , duce Lylicle cum quaruor collegis. Is cum hinc inde obeundo pe-
cunias exigeret , dum Cariam ex Myunte per Mzaodrium campum ulquc ad Sandium collem
” ■; " 1 o
Digitized by Google
l»1'»"»- ChriSZI
1/70 JET A S MUNDI VI.
4^7
crinfgrcdic ( ur"» Cares
runt.ThHcyd. Itk. J . Anxicxque
] cx infidus cooiri , cura cum magna. parte caccitus . deleve- 4187
Alcidas cladis Laccdxmonjorum prxfc&us , ad Myonefum Teiorum promontorium ap-
pellens, Gr*corum Aliatlcoram captivos plctofquc quos in navigando interceperat, peremit.
Quum vero Ephefum actigillct, Samiorum qui ex Anxis eram legati fiipcrvcnientcs , non rite
cum Grxeiam liberare dixerunt, fi eos interficiat, qui neqtie arma contra iplutn tolillem, ne-1
que hortes eflent , fcd tantum Athcnicnliuin ncccflarib focii fuilTcnr. Quibus ille pertuafus , re-
liquos dimifrt. [Id. ibid. ]
Seditione iterum inrcr veteres cives , qui in inferiore parte urbis Notu habitabam , Se eos qui
illuc fijgcram , orta : alteri i Pilluthne ( L^dix Satrapa) auxiliis Arcadum & barbarorum acci-
ti, murd fc Interfepfetunt i atque iis qui <£olophoniorum fuperiorem urbem tenentes Medotum
partis erant fefc adjungentes , unam Rempublicam fecerunt. Alteri verb , cum fc clam iftis fob-
duxiflcnt, 8e exularcnt , Pachetem Athenicnlium ducem acccrlicrunt. Is vocato ad colloquium
Hippia, Arcadum qui in munitione erane Duce a PilTuthne conftituto , dataque fide ut, fi inter
cos non conveniret , falvum & incolumem intra mutos reflitucrct : poftquim exivit , extemplo
in cuftodiam eum , fine vinculi* tamen , tradidit. Inde munitionem repenti capit , & ex inopi-
nato Arcidas baxbarbfque qui inrus erant interimit : ipfumquc portremb Hippiam , ut fpopon-
derat, introducit , introduaum verb comprehendit , (agimlquc configit. Notium Colophoniis,
prxtcrquim qui Medorum parcis fuerant, reftituit, Pollci colonos illuc Athenienfes mi ferunt ,
Se fuis legibus utbem adminiftrarunt i undique per omnes civitates Colophoniis civibus con-
' ' 4189
quilitis. {-thucyd. /**.*• P*ly*n.
Artaphernem Strttfgm.
Perfam Ut,. j.l
ad Lacedxmonio s legatum mifu , cura Epiftola licens AfTy-
357* e. Arraxerxes
rits (cripra : in qua, inter alia multa , quxnam ipforum voluntas , quive animus effer , non potuil-
fc
/ib,fc aflequi
j fignificavit. Nam & legatos venire multos, Se nullius tamen cum exteris verba!
confcntirc : qubd fi fuam aperire mentem Yclint , cum hoc Persa miitcrrnt aliquos. [ Thncyd.
d. Artaxerxes viti exccfiit : ciquc filius Xerxes in imperio ad unum duntaxat annum fuccef-
lit. [ Dudar. Sftml * *n*. 4. Olymf . 88. ] Cujus mater Damafpia , eodem ipfo dic quo Xerxes ,
( vel Artaxerxes marirus potius j ut fcqucntia indicant ) i vita difccffir, Bagoraaus vetb cunu
chus cadaver patris Se marris in Perfiam tulir. [ Ctefiat. ]
h;8o 4. Hyemc anni 7 belli Peloponncfiaci , Ariftides , Archippi filius , unus cx prxfcdis na-
vium que tributi ab fociis colligendi causa Athenis miflx fuerant, Artaphernem Perliun Ic
eitura ab Anaxerxe ad Lacedxmonios euntem , Eione ad Strymonem Huvium comprehen-
su, Athenas advexit. Athenienfes verb Artaphernem triremi miferunt Ephefum, Se luas
uni * legatos. Qui cum illic andillent Artaxerxem mortem nuper obiillc, domum redierunt.
I. Principio infcqucnris xftaris , Solem cx parre defecillc , libro 4. narrat Thucydides ; i Veris
principio, ut folet , Aiftatem inchoans. Martii enim Juliani die zl, ad finem tendente anno 4.
Olympiadis LXXXVHI, ante meridiem Solem ultra dimidiam diametri partem oblcuratum
fuitfc , calculus Prutenicus ortendit. ,
Exules Mitylenxorum ( poft captam ab Athenienfibus Mytilenen ) alrorumqne Lesbiorum
mi^no numero coadi . & auxiliis cx Pcloponncl b mcrccdc condudis , Rhatium ceperant :
.
acceptifquc duobus millibus Ihtctum Phocaicorum , ^ urbem inviolatam fuis rertitucrunt 414
, urbem proditione occuparun t. Conrtirucr anr enim cum reli-
Inde Antandrum motis copiis
Athcnrcn-
quis, qtix Adxx appellantur, urbes (quas Mirylenxi Piius coluerant , tunc vero
liberare: qua firmata, cum naves ibi xdificare , ob li-
fes tenebant ) rum maximi Anundrum,
gnorum copiam & Idam propinquam, pollent: his alioquc apparatu , fc Lesbure inde propin-
quam infertarc , inde ifiolica qux in continente dTent oppida , in potertatem redigere polle fpe-
rabant. [ Thncjd. Iit, 4» J
e. Erant tunc in Hdlcfponto j4riftidei Se Demodoern ( Symmachum appellat Diodorus ) prx-
fc$i navium Atfcenienfium ftipendium ab fociis exigentium ; Lam*ib* , qui rertins erat , in
velle acce-
Pontum cum navibus 10 provedo. Illi, ubi Micylcneos Antandrum communire
ab Antandro cgrdfos acie fundunt. Se
pillcnr i ex fociis exercitu coado, illo navigant, hortes
ierat , quum in Heracleond e fluvium
oppido ircrura potiuntur. Lamachus verb qui in Pomum
agros Hera-
Calceem (Cachetem Diodoro dictum ) fubiilTeti relidis in ea ftarione navibus, eft. Sed
clicnlium (qui, ob amicitiam regis Perfici, collationem tributi abnuerant) populatus
cutn magna vis imbrium ctfiila clfct. Se amnis violento aquarum impetu k prxeipitarer , navi-
cum
bus ad confragofa linorum loca illUls claflem cum majore parte exercitus amifit. Iraque
toc feroci flima*
neque mari pollet amiffis navibus, neque terra auderet cum parva manu inter
quim ultionis occafionem rati, initrudos
gentes reverti J Hcraclicnfes honertiorem beneficii
populatio nem impenfam cxilti-
commeatibus auxiliifque diraiferunr : bene agrorum fuoftim
autem , cum reliquis quos
roantes, fi quos hortes habuerant , amicos rcddidillent Lamachus
pervc-|
habebar militibus , terra per vicinos Thraces, qni trans mare in Alia funt , Chalcedonem
nit. [Thucyd. lib. 4- DiUar. lik ll. fu/lin.lib. 16. c*f. i.) . _ I
1 frater ejus Secimdu-
d Quum Xerxes in quodam fefto ebrius cllct , atque m regia fui dormiret
j
nus ( cx Aloguoa Babylonia fufccpcus ) 8e Phamacyas eunuchus ingrdli , cum interfecerunt,
L ^Sequniianus , Sogdianus aliis didus, imperio potitus cit menfibus 7, ut habet Dioderw ( ad j
annum i Olymp. 89. ) vel menfibus 6 & diebus ij, ut Ctafm.
I
Secundianus ampridem cura Bagorazo. cttnucho '.n.lr.trm exercens, cx eo quod circa paens
Digitized by CjOOglc
IMPERf PERSICUM. /77
cadaver abfque conlilio luo egerat criminis prxtexcu arreptu, lapidibus obrui imperavit. Quod
fadtum xgerrime exercitus tulit: qui quamvis ab eo muneribus donaretur, cum nihilominus
ob Bagorazi & fratris Xerxis exdem odio profequcbntur. [ Crepat. ] | Luio
jj8i I*. Ochos ( quem pater Artaxerxes Hyrcanorum prirfe&um condttuerat ) i frarre fuo Secun- 14x91 i 413
diano acccrfitus, venturum fe promittit; fcd minime venit : da hoc ab eo firpius fit. Tandem'
Ochus multo Te munit exercitu, de regnum occupuurus (peritur. Arbarius equirum Sccundia-
ni pcxfe€tus ab eo ad Ochum defecit , deinde Arxanes A gypti (at rapa , Artoxates quoque ex
Armenia ad eum venit ; ipsique invito cidarim impofucrunt. [Idem. ]
b. Reenat Ochus, de nomine mutaro Darixus appellatur : qui dolis juraracnnfqnc , monitu Pa-
ryfatidis ( fotoris fux limul de uxoris ) Sectindianum tentae. Sccundianum vero Menoffanes
( qui prxeipuum inter eunuchos apud eum locum tenebit ) diligenter hortabatur ne crederet
ejus juramentis , neque cum 'fallacibus hominibus pacifccrctur : fcd nihilominus Sccundianus
perfuadetur & capitur, de in cinerem conjedhis moritur. f Idem. ] De quo fuppl ici i genere, vid.
fupri ann. Mund. 348J. b. de [ II- Maccab. XIII. j, C. ]
Interfecto Secundiano five Sogdiano , folus regnat Ochus , Darius Nothas appellatus : ad fi-
nem decurrente anno 1. Olympiadis LXXXIX; ut ex Thucydidis libro 8*, & Diodori Siculi ix*,l
intelligitur.
|jj?a| Deliis ab Atheniertfibus patrio folo expulfis , Pharnaces Adramyttium in Afia incolendam 4*9*
dedit. [ Thucyd, init. lib. j; Di odor. ann. 3. Olym. 8?.]
13383! Athenienfes , Delphico oraculo moniti , Deliis infulam fuim rcftitucrimr. [Thucyd. lib. j.] 4*9$ 411
3J88 Byzantini & Chalchedonii , adjundtis etiam Thracibus , imgno cum exercitu in Bithyniam tra- 4198 41 6
jidunc: agrifquc pervadatis, multifque oppidulis per vim expugnatis, facinora fupra modum
crudelia perpetrarunt. Magno enim captivorum agmine ex viris , mulieribus & puc.is collcCto j
ad unum omnes promifcud jugularunt. [Dicdor.ann. 1. OW.9I.] | I
I Jubil*us XXI. quem poltremum Veteris Tcftamcnti Prophetx videnihr. Neque enim Io-:
' 'cus [Nehtm. XII. 11.] de Dario ulrimo accipiendus c(t, fcd de Dario Notho: cujus tempore
fummum Pontificatum poft patrem 'foiadam ( fidam Jo(cj>ho didhim ) obtinuiife Johananem , l
(qui de jakannes 8c /onathan appellatus eft ) de 'fadduam cjufdcm filium Pontificatus hxrc-l
dem fiiille natum, Nchemias inntiir. (e XII. ix, xj.") Verum iflorum obiccr tantum illemc-l
minit: cum juflam hi floriam intra imperii Artaxerxis Longimani ( parris hujus Djrii ) terminos j
contineat: de quo Jofcphus, libro primo contra Apion. A morte Mofts ufque ad ylrtaxerxem |
P erfarma regem , qui fuit pofl Xerxem , Propheta /utrum temporum res geftas ia tredteim libru j
canfcnpferunt. Ab Artaxerxe vero ufque ad nofirum tempus , fingula tjuidtm confcrifta , noti :
tamen frior ibas fimi/ i fide funt habita , eo quod non fuerit certa fucce/Jio Prophetarum. Et Eu-
febius , in Chronico: ad annum Artaxerxis hujus 3 x ; in quo Nchemix continua hifloria de li- 1
nit. Hucufque Hebraorum divina fciiptttra annales temporum tontinent. Ea vero , qua poft\
hac apud eos gefla funt , exhibemus de libro Maccabaorum , & 'jofepht C7 Africani fcriptts i qui j
deinceps univtrfam tnflori.im ufque ad Remana tempora profecuti funt.
Ultimum verb Prophetarum Malachiam Nchemix fuillc evpxpnto i ex eo colligunt : quod
non hortetur populum ad xJificationcm Templi, ut Haggesss 6i Zacbarias fecerunt; fcd ex- t
trudlo jam Templo, eas reprehendit corruptelas, quas tempore fecundae fux prxfc&urx apud !
Jad ros (e dcprehcndille , in poftrcmo libri fui capitulo Nchemias indicat ; conjugia nimirum
cura alienigenis inita, [cap. II. 11.] decimarum drtenrioncm , [e. III. 8. j de divini cultds de-
pravationcem. (. I. i}. II. 8.] Et quia deinceps folita Prophetarum fuccellio non erat expe-
Uanda , extremis prophrtix fux verbis populum Malachias hortatur , ut Legi Molas cotiflan-
tcr adhxreac , ufque dum exhiberetur (uramus Ecclcfix Propheta Chrifius ; cujus prxcurtbr
fokannes Baptifta venturus cflct in fpiritu & virtute Elia, ut converteret cor eia patrum in fi-
lios , & rebelles ad prudentiam jushrum. (Malae b. IV. 4. collat. cum Lue, I. 17. Mattb. XI.
14. d* XVII. ix. ] Qn6 fpedbr de illa Ecclefix vox , apud Hieronymum, [lib. 13 .Commentar,
in E/di, cap. XLIX. J Poft Aggaum d* Zachariam & Malachiam , nullos altos Prophetas ttf-
que ad fohannem Baptiftam videram. Vid. I. Maccab. IV. 4 6. & IX. 27. Se Auguftin. de Civ.
Dei , lib. 17. cap. 14.
Prophetis fucceflillc Viros Syn.igogx magnr , initio libri Pirfe Aboth legimus: licet Judxi
po feriores in horum numerum iptos etiam Prophetas , Haggeum , Zachariam 8e Malachiam
referant 5 de Ezxam caput Synedrii hujus conflituant
| JJ9o| Pilluihnes Lydie Satrapa a Dario rige defecit 1 dt adversus cum Tifiaphemes , Spitradates 14300 | 414 |
de Parmifes miifi funt. Pilluthnes vero advcrsds cos tendir ; fecum habens Lyconcm Athe-
nienfcm, cum Grxeis quorum ille dux erar. Sed Regis duces pecuniis Lyconcm Grxeof-
que captarunt; de ut a Pilfuthnc dcfcifccrcnt , perfuafcrunr. Deinde PilTuthni fide data, dt
ao eo accepta , eum ad Regem duxerunt : qui eum in cinctem conjecit, cjufque Satrapiam Tif-
fapherni tradidit. Lycon aurem de urbes Sc regiones racrccdcm proditionis acccpir. [ Ctefias. ]
Aegyptum i Perfis receflifle, de regnavilfc ibi Amyrtaum Saitctn annis 6. notat Eulcbius in
Chronico: qui Amyrtaus ille fuillc viderur, cujus meminit Herodotus lib. a. cap. 140.de lib. 3.
cap. i{. ubi plurimis malis Perfas eum affccille fignificat.
Ijjji I iEllate 19. belli Peloponnefutci , ciim Nicias no&u Arhcnicnfium exercitum Syracufis clam |430l
' 1 cflct abdudiunis; Lunx dcfcdlio in medio menfis Mctagitnionis ( Augufli Juliani die 27, hora
poli meridiem circiter 10) oboita c!l: cujus con (pedtu ille territus, dilato abnavigationis tem-
pore , de (e de exercitum perdidit. ['Thucyd. lib. 7. Potyb. lib. 9. Diodor. Sic. ann. 4. Olymf. 9* • 1
Plin. lib. l. cao. ix. Plutarch. in tficia , dr in Itb. de Superftitione.]
Infcqucntc hyeroe, duo Darii inora maritima minoris Ahx prxfcdli, Tiflaphernes Lydix dt '
Pharna-
Digitized by Google
IAnno // 2 JET AS M U N D I PT
jMun-li.
’ Pharnabazus Phirnabaci filius HclkTponti Satrapa , quo cx Crxc is provinciarum luarum ur
bibas tributum Regi pendi (blitum , q lod Atheuienfes (olvi prohibuerant , recuperarent j ut
ab Athcnienlibus deficerent, eas folicitarunt : finuilquc Peloponnefios ad bellum contrfc eo>
gerendum inftigantes t ut (bcictatcm cum Rege quamprimum Lacedxmonii inirent labora-
runt, Debilitatis etiam hoc modo in Alia viribus Athcnicnlium , quorum auxilio fretus Pil-
futhnes a Rege defecerat , Amorgcn filium illius fpurium , qui circa Cariam atma ceperat, Ipc-
jrabat Tiiraphemcs , ur ci ab Rcgc pr.rccptum erat, aut vivum addofturum aut intcrfe&urum.
Cum Chios igitur Sc Ervthrxos paratos ad rebellandum cerneret, uni cum illorum legatis luum
etiam, ad negotium communi coniiiio promovendum Laccdxmoncm mi fit. [ Thncyd. hb. 8.]
j Sub idem tempus Calligccus Laophootis & Timagoras Athenagora filius ( Megarenfis ille, hic
|Cyziccmls, fiu uterque patrii extorris) Cyzicenorum nomine a Pharnabazo , cujus holpites erant ,
Lic.cdcmoncm venerunt; ut naves ab cis, quas in Hellcfpontuiu deducerent, impetrarent. Hxc
jfcorfim utiifque, Pharnabazi & Tillaphernis legatis, agenribus ; magnum inrer Lacedaemonios
(ludiorum certamen exarflt : his ur in Ioniam & Chium , illis ur in Hcllc-ipontitm cladis prius mitte-
retur, perfiudere nitentibus. Sed tandem Chiorum Sc Tillaphernis apud Laczdcmonios ma-
Iximc valuit petitio. Alcibiade quoque Clinix filio caufom eorum adjuvante i qui, capitis ab
'Athcnienlibus fuis damnatus, apud Endium ephorum paternum hofpitcm tum degebat. Ery-
|thrxis igitur & Chiis in focictotcm receptis; quadraginta, qux cis minerentur, naves dccrc-
'tx fune. Cilligetus autem Sc Timagoras , Pharnabazi & Cyzicenorum nomine , ad cladem
Iqux in Chium mitteretur inftruendam nihil contulerunt; if talenta, qux fecum ad naves
Iconducendas attulerant, dare nolentes: quia propria poftea clade navigare ipfis in animo erat.
i [ Id. ibid. ]
b. A\
zEftatc xo belli Pcloponnefiaci , ab Endio cxtenTquc Ephoris Alcibiades Athcnienfis &
Chatcidcus Laccdxmonius cum quinque navibus in Ioniam milii , ut urbes ibi Grxeas ab
IAthenienhum (odetate averterent , Corycum approperato itinere attigerunt. Eorumque fua-
4joi 4ii
;fu, Chii primum, deinde 8c Erythrxi , ab Atiienicnlibus aperte defecerunt. Exin tribus na-
Ivibits Clazomenas provefb , eas quoque ad defectionem pertraxerunt. Clazomenii protinus
|in continentem tronfgrclli , cadet Ium condiderunt; quo perfugium libi elice , fi qua ex parva
jinfuii, quimtcncbmr, cedere cogerentur. Sic omnes quicunquc defedionis participes erant,
fummo (ludio fc communire bclliinquc apparare coeperunt. [ Tvuryd. Hb. 8.]
i Strombichides Athcnicnlium dux Samum cum ocio navibus adveniens , illinc fumpti ima
Samia , Teum trajecit ; cjufquc incolis ne quid moliri vellent perfuaiit. EbJem St Chalci-
ideus cuti i| navibus advenit: adcracque ei Clazomeniorum atque Eryrhrxorum peditatus.
Teii peditatum illum qtlu-ii a principio excipere noluidl-nr, poli Athcnicnlium fugun introdu-
jxc.unt : qui cxpc3ato aliquaniiu Cfulddeo ab inlecutionc Athcnicnlium necdum rcvertcn-
irc, mirum quem mediterranea versus ad u.bem Athenienfes extraxerant demolitus cll, ad-
Ijuvantibus eam aliquo: qui lupcrycncrc birbuis , duce T-jge Tillaphernis proprxtoi e. Chalci-
de"* Alcibiajclque ad Samum lique Strotnhichidcm perfectui , adumpris navibus Chiis io,
Miletum navigarunt: cumque Alcibiadis prxeipue opera, quod ei familiaritas cum primoribus
Milcliorum intercederer, ad dcfeilioncni induxerunt. Eos iufecuci cum 1 8 navibus Aihenicn-
ifc» , quum i MUcItis non reciperentur, in Ludam infulam e regione litam appulerunt. [ Ibid. ]
I Stui n poli Milcfiorum defettionem , prima Lacedxmoniorum cum tege feriarum ibeietas
per Tillaphcmem St Chalcideum fa3i efl: ea conditione , ut qualcunque regiones aut urbes
Rex jam polfiJeret, ejiilquc m ijorcs potlcdcranr, in Regis ditione mancrcnr. [Ibid.]
| Confeilim inde Chii cum decem navibus, ut quid Mileti ageretur cogno! cerent & limul ad
dcfc&ioncm civitates (blicitarcnt , Anxam { in Caria ) vela dederunt. A Ctulcidro autem ,
'nuntio ut redirent accepto, quonam Amurges ( Pilfitthnis lilius ) terra militem adduceret, ad
'Dioshicron {Ioni.tr oppidulum ) navigarunt. Ibi confpe&is fexdecim navibus, quibus poli
.Thrafyclcm Diomedon ab Athenis exierat; Chii cum una navi Ephefum , cum reliquis Teum
, diffugerunt. Sed carum quatuor ab Athcnienlibus intcrceprx funt , vacuae tamen, hominibus
prius in terram clapfts: reliqua: urbem Teiam renuerunt. Podhrc cum in Samum Athenienfes
abiilfent ; Chii cum reliquis navibus Sc pedcllcibus fimul copiis digredi, Lebedum Sc Eras (in
Ionia) ad drfcdlkmem perrraxerunr. [ibid.]
. Podeaquam ab Teo pcdcllrcs Chiorum copix abfcclTcriint , Tiflapberncs cum exercitu ad-
veniens , diruto Tei, fi quid reliquum cr.u , muro, abiit. Digrellbco. paulo poft Diomedon
cum decem navibus Athcnicnlium advenit ; cumque Teiis , ur Ic quoque reciperent , pacilcirur.
Et illinc ptofcdlus Eras, quum urbem adortus expugnare non portet, abfcertir. [Ibid.]
Athenienfes, capto Clazomenionim in continente callello, ipfos in urbem luam , qux in in-
fula erat , remigrare coegerunt ; prxtcr defcdbonis anthores , qui Daphnuntem concdTcrant.
Sic in fidem Atncnicnfium Clazomcnx reverterunt. [Ibid. ]
e. Eodem xrtate naves xo Athemenfium , qux in Lada infula adversus Miletum in (latione
fuerant, ad Panormum Milefii agri excenfione facla, Clialcideuin Laccdxroonium prxfeciura
cum paucis occurrentem obtruncarunt. Hinc tertia di' fccdcntcs dic trophxum erexerunt : quod
Milefii , tanquam ab iis politum qui regione haud quaquam potiti fuillciu , dejecerunt. [ Ibid. ]
Extrema xftatc , lyoo Athenienfes gravis armaturx, Sc 1000 Argivi, rotidcmqiie ex foriis ,
|navibus 48, Pluynicho & Onomaclc & Scironidi ducibus , Athenis rranfmilcrunt in Samum ;
indeque ad Miletum tranfgrcrti, caflra pofucrunt. Adversus cos egredi, Milcfiorum 800 gra-
vis armatuix milites, Alcibiades cum iis quos Chalcidcus adduxerat Pcloponnciiis , auxilia
item Tillaphernis peregrina quxdarn , ipseque Tiirapbctncs cum fuo equitatu ; prxlium cum
Athenienfious Sc eorum fociis committunt. Argivi qui primam aciem in fuo cornu renebant ,
by Google
'etiodi
Anno
Mundi. /M P E PERSICUM. ns
ihuiUi.
nimium viribus fuis fili , a Mflefiis ( quos ut lonas , conremplennt ) fugati , paulo minus tre-
centos ex Tuis defiderirunr. Sed visoria prxeipua penes Athenienfes fnir : qui rroph.ro polito,
Miletum in pcninGila fitam obfidere parabant. Sed adventantis cl iflis Sicul* Se Pcloponndix
nuncio turbati , fuafbrc Phrynicho , in Samum fe receperunr. ( /M. )
Claflis adveniens, auda navibus Chiis qux prius cum Chalcidco ab hortibus pulfx fuerant,
petente Tiflapherne , lafum invaiit : ubi Amorgo Pifluthnx filius fpiirius , qui a Dario dcfccc-
rar , Te rencDar. Pcloponnelii , fub Aftyocho , rei maritimx pnrftvb , ( ad quem Theramenes
Laccdxmonius claflcm illam adduxerat) Se Syracufani (quorum in hoc negotio , lub duceHer-
mocrare , prx exteris maxime virtus enituit ) lafios , non horti les fcd Atticas illas naves fuifle
opinantes , improvisb adorti opprcfscrunt. Amorgen vivum captum Pcloponncfti Tiflapherni tra-
didcnint ; ut cum ad Regem ( ficut ille imperaverat ) fi ei liberet , perduceret, lafum ipfasn ,
antiqua fortuna divitiifquc opulentum oppidum , milites diripuerunt , ingentem inde ptxdam
confccuti. Auxiliarios quos A morges habuerat , inviolatos ad (e Pcloponnelii receperunt} intet-
qtic milites (bos , quod plcrique eorum cilenc ex Peloponncfb , confcripferunt. Oppidum
Tilfiiphcrni tradiderunt , cum omnibus captivis tam liberis quam fervis i pro lingulis Itarcicm
Daricum padi. Inde Miletum reverfi , Pxdarirum Leontis filium prxfcdutn k Laccdxmoniis
in Chium milTum , tcrrcftri itinere cum Amorgx auxiliaribus Erythras ufquc deduxeram ; de
Mileto Philippum prxfeccrunt. [Ibid. 1
d. Hyemc infequente , Tiflapherne^, com prxfidmm lafo impofiiiflct, Miletum veniens, pecu-
niam ut
( erat Laccdxmone promilfum ) Spartanis Se fociis folvit i drachmam Atticam men-
ftruam in fingitla capita : & in futurum tempus de certo ftipendii modo convenit. [ Ibid. ]
Artyochus Laccdxmonius navarchus , cum decem Peloponnciiis navibus > & totidem Chiis ,
Pteleum nequicqoam expugnare adortus rranfilulit Clazomenas , ibi que cos qui Athenieniium
partis elfent deditionem facere , & in Daphnumem migrare juflit : quod idem jubebat Se Tamos
lonix proprxtor. Illis facete imperata recufantibus , adortus urbem muris carentem , tamen
expugnare quum non poflet, abiit. Acri autetn coorto vento , ipfc quidem Phoexam Se Cu-
mam tenuit: exterx naves in infulas Clazomenis objacentes (Mararhulam , Pclam Se Drimyf-
fain ) ejtftz funt. Ibi per odo dies tempertaribus retenti , omnibus rebus , qux a Clazomeniis
eo metu belli occulte expoitatx fuerant, partim direptis & abfumptis, partim in naves con-
gcllis , Phoexam Cumamque ad Aftvochuro navigarunt. { Ibid. ]
Eadem hyemc Hippocrates Laccdxmonius a Peloponncfb profcdus cum Thurinis decem na-
vibus quarum
( prxfcdus Doricus Diagorx filius cum aliis duobus erat ) & una Laconica una-
que Syracufina , in Cnidum trajecit , qux jam k TilfaplKrne defeiverat. Horum adventu
cognito , qui Mileti erant cis ncjptiuin dant , ut parte dimidia navium in prxfldio Cnidi reli-
di, exteris juxta Triopium (Cmdix promontorium) onerarias abAsgypto tranfmitrcntcs com-
prehendant. Ea re audita , Athenienfes a Samo protedi , fex naves ad Triopium prx/idiatias in-
terceperunt j clailiariis in terram clapiis. Inde Cnidum provedi , urbem mtrnibus nudatam adorti,
parum abfuit quin caperent* Sequenti dic iterum aggredi, ciim ipii per nodem fe tommunillcm ,
Se qui a Triopio ex navibus profugerant urbem incrallcnt, difficilior jam expugnatio erat. Ita-
»595 qic agris vaftatis , in Samum redierunt. (Ibid .)
t. Quum i Peloponnciiis foedus inter Chalcideum & Tiflapherneni idum, non omninb inte-
gtjm, & libi narum xquun , vifum elice : aliud inter Laccdxmonios lociofquc. Se Regem Da-
rium ejulque filios & Tiflaphernem , pcrcuifum crt (criptumque elatius , Theramene Spartano
prx'crrtr. Port quod, Theramenes, clalle Aftyocho ttadita, in celoce abnavigans d conlpcdu
abiit. [Ibid. ]
Cum Pharnabazo altero Perfico prxfcdo , qui circa Hcllcfpontum regis fui res curabat , &
legatos CaJIigetum Megarenfem atque Timagoram Cyzicenum Spattam miferat, negotium ob
quod illi venerant confedum crt : navefquc 17 , quas illi i Laccdxmoniis Pharnabazo procu-
raverant , duce Antirthene Spartano , circa brumale folllitium ex Pcloponnefo in Ioniam mo-
verunt. MI(erant una Laccdxmonii undecim legatos Spartanos (quorum unus fuit Lichas Arce-
iilai filius) ut eorum conltlio Aftyochtts uteretur. Eis imperatum, ut ubi Milcrum perveniflent ,
rara extera quim rediflime adminirtrarent , tum naves illas , aut omnes aut plurcs pauciorcfvc,
in Helle (pontum, fi iplis videretur, ad Pharnabazum mitterent} Clearcbo R amplii i , qui limul
navigabat, prxfcdo conftiruto : utque Aftyocho (quem PxJariti litcrx fufpcdura fecerant)
a cladis prxfcdhiri , fi iplis fic vidcictur, amoto Anriftltencm furrogarent. Hi vero k Malea
( in finu Laconico ) folvcmes , Melum infulam prirab tenuerunt : deinde longiore circuitu , quo
ab hoftibtts tutiores edent , ad Caunum in Afia appulerunt. [ Ibid.]
Artyochus Cnidum appellens, inde feftinavit ad occurrendum navibus Atticis , qux Pcloponnc-
fiax Caunum appulfas obfervabam. Ad quas cdm pervcnillcr: Athenienfes illata primum, non
magna , deinde accepta majore clade, Halicarnallum fe receperunt i vidores Pcloponnelii Cnidum
4J0J
redierunt. Athenienfes deinde in Symam infulam ( ad quam vidi fuerant ) ab Samo cum uni-
verfis navibus contenderunt 1 nec tamen adversus cLalfcm ad Cnidum flantem quidquam tenta-
1runt : fcd receptis ex Syma navium armamentis , & Lorymis in continente oppugnatis , Samum
redierunt. [IbU. ]
41*
Coacta ad Cnidum universi Peloponnefiorum claflc ( qux 94 navium erat ) undecim legati
Laccdxmoniorum cum Tiflapherne , qui huc advenerat , de rebus jam rranfadis agitabant , f
qua illarum eis difplicerct •> deque bello futuro , quemadmodum id qulm redirtime e re utri-
ufquc partis gereretur. Er ante omnes Lichas , qux tranfada edent conlidctans , utrumque fa>
1
dus, etiam quod cum Theramene idum erat , rede fadum fuifle negavit. Nullo enim mode
tolerandum, ur Rex omnes eas teneret regiones , quibus aliquimfo ipfc maiorelve ipliu
J. %/fferti Annal. Pmti prior. P impeti
Anno
Fciiodi
lulian,.
114 JETAS MUNDI. VI.
MuaA,.
impcriuflcm. Ita enim oporicic rnrfus & Infulas omnes , Se Thcdaliam , & Locros & dein-
J59J ceps Boeotia tenus, in fervinitem rcdigcie i ac Laccdxmonios , pro libertate , imperio Medo-
rum Grxeos fubigerc : quare aliud de inrcgro fa-dus faciendum , aut hocce non utendum , nec
ex eo llipcndium petendum. Hac de re dotnaclurus Tiifaphctnes , infedo negotio , inde abfcef-
fir. [Ibid. ]
Cuma Pcloponncfiis literz Adyocho vcnillen: , ut Alcibiadem (qui Se illis fuipedhis, &
regi LaccJxirtoniotum Agidi erat inimicus ) interficeret i ille clim ad Tidaphcrnem fe fubdoxit
eique perfuafit » ne dipendia tanta cladi Pelopomiclionun prxbcrct } fcd hoc potius ageret
ut neque hi Athenienfes evertere omnino pollent , Se bello eo utrique attriti Se confe&i , tandem
Regi obtemperare cogerentur. [Ibidem 1 1
Pifander Se decem alii Athenienlium lcgdti , decreto populi , miffi funt , ut cum Tiflapheme
& Alcibiade agerent, prout e Republica clfe putarent. A quibus Alcibiades , Tiflaphernis no-
mine , adeb ingentia poftulavit» ut quamvis inulta concedentes, tamen ad ultimum pa&ionem
afpet itarentur. Poftulaoat enim, ut Athenienfes Ioniam traderent univerfem cura Infulis circum-
jacentibus. Quod cum illi non negarent i tandem iit tertio congrrilu petiit , ut Regi lice-
ret naves fecere , & ip (orum prxtcrnavigarc icrrartt , quacunque Se quanra cum clade veller.
Tum verb non amplius toleranda ifla rati Athenienfes , Se fe deceptos ab Alcibiade credentes j ita
fuccenfi abierunt inde , Se in Saroum fe tecepcriint. ( Jbsd. )
b, Srcundum hxc , nondum confe&a hyerae, TiiTaphernes protinus Caunum fe contulit , ani-
mo Pcloponnclios iterum revocandi Miletum , imtifque aliis quibufeunque pollet paeoni-
bus , ftipendium folvendi > ne prorfus (ibi hodes redderet. Convocatis igitur Pcloponncfiis ,
dipendium ei* numeravit , fct-dulque cum cis tertium iniit » cujus hoc efat principium. Tertio-
decime anne regni Darii , ephoro Lacedamne Alexippida , pallient 1 inita fient in campe Maan-
dri inter Lacedamonias foctofqut , ac Ttfidpbernem CT Hitratntnem & Pharnaci liberos , de Pegis
dt-jac Iuscedemomorum & feciertm rebus. Quacunque regie tn Afia Regis efl , Rex tenete ; &
de renonibus filis , Ht volet flatusto. &c. De ftipendii verb folutione pa&ttm eft ; ut prxfcnti
cladi THfrphcrncs illud ptxbcac , donec naves rcgjx venerint; poli quatum adventum, Lace-
dxmonii & foci! (bam cladem ipfi alant , li velint 1 fin i Tidaphcrnc (lipendium accipere ma-
lint , ipfum ptarbiturum cllc , fed ca lege, ut finito bello pecuniam ei reddam quam acceperint.
( Ibid. ) Unde petenda explicatio illius, tjuod apud Judinum ( lib. {. cap. t.) brevius lubetur
propoli tum. Darius rex Perfarum , fatla cum Lacedameniis per Tijfapbernem pr a feclam Lydia
feeietatt , omnem fumptum belli pollicetur.
Ineuntc ftatim proxima; sedatis vere ( quod antlo belli Pcloponncfiaci zi initium dedit ) Der-
cyllidas Spartanus Mileto cum parva manu in Hellcfpontum tcrrcftri itinere, ut Abydum Milc-
fiorum coloniam ad rebellionem fui licitarer , mittitur : qux ad cum & Pharnabazum, ur Sc bi-
duo poli Lampfacus , ab Athcnienfibus deficit. Quo audito , Sttombichides cum 14 Athcnien-
fium navibus ex Chio properi accurrens , Lamploccno* obviam egredos acie vincit , urbem-
que mermbus carentem primo impetu capir : rcbulquc ibi condituris , Abydum aggrediis , fed
ab Abydertis fortiter (e ruentibus reptilius , Sedum c regione (iram in Europa trajecit , ibique
prxfidium ad tmclarn totius Hellefponti collocavit. ( Tnucyd. lib. 8. )
Univcrfa Athcnienfium cladis ad Simum coadfca, padlo cum Samiis inito, ad redituendum
popularem Athenis Se tollendum Quadringrnrorum novircr ibi cic&um dominarum , communi
juramento Te obdringunt : ThralybuFo Se Thrafyllo ducibus condirutis. Dc Alcibiade ab exilio
reducendo deliberant : ejus operi ad fe Tillaplsernem i Pcloponncfiis avertendum , Sc Regis
amicitiam (ibi conciliandam, fperantes. (Id. ibid.)
Inter claflicos Pcloponncliorum milites qui Mileti erant , contra Adyochum Sc Tidaphcrnem
murmur ortum. Illum namque ptids , quando iplonim vires validx & Athenienlium cladis
exigua fuidet, dimicare noluiife : nec adhuc velle, cum Se fcdirioncs inter ipfos ellc audiret.
Se naves nunquam in uno loco congregatas haberet. Ab hoc verb , Phoenicum naves (ntl pro-
mifirrar ) non accerfentc , Se dipendium railiribus neque conrinentcr neque integrum prxbcn-
te, magno cladem incommodo affici. Quum igitur quamprimum prxlio rem committendam
flagitarent : Aftyochus focfiquc Milcfios cum terredtibus copiis Mycalen procedere jubent ; ipfi
cum universi clalle, qux iix navium erat, eodem circumvehuntur. Athcnienfium naves 8a,
qux in Glauca Mycales dationem habebant , horum clade confpeifta , fc in Samum recipiunt :
Strombichide verb cum navibus ab Hcllefoonto ad eorum auxilium adventante , Pcloponncfii
Miletum revertantur. Quos fccuti Athenienfes , armatas naves 10S jam habentes, acie ad Mile-
tum explicata , quum hodem prodire non cernerent , in Samum fine pugna redeunt. Pod
qux Peloponncfii animadvertentes , ne cum universa quidem clade fudinerc fe robur cladis
Atticx polfe , nec habere fe unde tot cladiariis dipendia folverent ; prxfcrtira Tidaphcrnc mali-
gne promida prxftante ; Clearchum Ramphii filium cum navibus 40 ad Pharnabazum in Hel-
lcfpontum , ultrb invitantem & dipendia prompta pollicentem aliique dudia offerentem , mit-
tunt.Ibid.
[ ]
c. Thrafybulus , ad Tidaphcrnem profeifhis , Alcibiadem in Samum fecum perduxit : ubi ab
exercitu iu Imperatorum numerum allc&us cft , omniumque rerum fumtna ci permilfii. Ille, Athc-
nicnfis exercitus Imperator creatus , ad Tidaphcrnem protinus navigavit ; ut omnia confilia
cum ipfo communia habete videretur : ita in rem fuam callide rra&aro negotio , ut St Atbcnien-
fes per TilTaphcmcm , Sc Tidaphcrnem per Athenienfes pollet rerrcfecere. [Ibid. ]
Hoc prxtcrea adu illud quoque apud Pcloponnclios qui Mileti erant obrinuit ; ut ad prius
erga Tillaphcrncm odium magnus hinc cumulus accelferit : ita ut 'non contra illum folum tumul-
tuarentur, fed etiam contra Adyochum i unem Privari eiTKiliimciri gratia cum Tidaphcrnc collu-
dere
- •• - — • :
ed by Googlc
Ajuio
Petio di ArmoMd
te »i,n|
Abdo
Mundi
lMPEP^ P E IC ITU 7/f lulun*. Chi>:t i.
dcre criminabantur. Inter hzc vero accidit, uc Syraculanocum Thunnorumque nautici turba
}I9)
ftipendium ab Aftyocho procacius flagitarent. Cumque ille tanto protervius reJpondcrcr mi-
na retorque, & Dorico (Thurinarum navium prxfedo : quanqnam »» , de Syracu-
fanarum navium duce Hcrmocratt , Grxeus accipiat Thucydidis Scholiaftes) nautis Tuis aftipu-
lanti fu dem intentaret ; nautz cum clamore in eum irruerunt : peiiillrtquc omnirib , hili ad aram
quandam repenti confiigiflct. Milciii quoque fido clam impetri, caltcllum i Tiflapherne in
(ua urbe xdtficatum , ejettas qui cuftodix causa inerant militibus , occuparunt. Qui res i re-
liquis etiam foriis probata cft , maxime i Syracufanis : folo improbante Licha Lacedithohio ,
qui Milefios , aliofquc qui in Regis ditione cllcnr, Tiflaphcrni moderati imperanti obtctnpC^
rare debere aiebat , donec bello felix finis imponeretur. [Ibid. }
Hac contentione illis occupatis, Pindarus fuccelfor Aftyocho in ptxfedurt maritima ab La-
cedimonc venit , St imperium ab ipio traditum accepit. Cum Aftyocho inde Lacedxmonem
difcedcnte , Tiflaphcmes legatum c fuis G.iulcrcm quendam Carem mifir , Hogux utrimque
(Perfici fle Grzcx) gnarum: qui fle Milefios dc caftello accuiarcc , fle fimul pro ipfo Mile-
fiorum fle Hcrmocratis Syracufani delationibus rcfponderec i quos eb fimul profeduros no-
verat , ipfumquc , quod cum Alcibiade rebus Pcloponnefus noceret fideique ambigui eflet ,
Criminaturos. [ ibid. ]
Tiflaphcmes , infenfis ei tum ob dia tum ob Alcibiadis reditum Peloponntfiis , ut qtii jam
aperte Athcnicnfiom rebus faveret ; fui, ut vifus cft, purgandi causa Aipendum, qub Pliani-
cum naves 147 pervenerant, profectus cft, Licha Lacedxmonio uni ire juflo! Tamo legaro
fuo relido , qui abfcnrc fe ftipendium Peloponncfiis militibus ctfol veret; quod ab illo tamen
fatis indiUgetucr fuit priftitum. Philippum quoque Laccdxnionium cum duabus triremibus
ad Phrenicum naves vifendas, Tiflapherne jubcnrc , Pcloponncfii mifenint. Sed fle Alcibiades,
quum Afpendi Tiflapbcrnem fuifle cognovilict, cum 1$ navibus Caunum Phafclidcroqne navi-
gavit , ingentia omnia certiflinuque auxilia fuis pollicitus : quibus fle in Samum demum rc-
verfus nunciavit , fe ne Phoenicum naves Peloponncfiis mitterentur confedflc, & Tiflapher-
nem amiciorem quim antea Aihcnicnfibus rcddidille. Nam ille quidem Afpendi cum Phac-
nicibus congrcflus cft, fcd nullas eorum naves Peloponncfiis tradidit « illud nugatorie pritc-
xens , quod pauciores quam juHalfet Rex eflene contradz : quum i ili conftitutum fuiflec , fuf-
penfos tenere Gricorura animos ; & neutris accedendo , utrofquc paribus viribus inter fe com-
miflos atterere. [Aid*]
Quadringentorum dominatus Athenis abrogatus cft. Quinque millibus eorum loco fubfti-
tutis : qui dc Alcibiadis , fle aliorum qui cum ipfo erane in patriam reditu legem culcrunc. [Aid. ]
parique ille abfens imperio prxficirur fimul cum Trafybulo fle Theramene : quorum virtute
magna ftatim in melius Athenicnfium rerum fada cft commutatio. [*a£mil. Proh, in Alcibiade. ]
Dum Pcloponncfii cum clalfc Mileti hirent, nemo eorum quibus id a Tiflapherne A fpcndim»
eunte mandatum fuerat ftipendium clalfiaiiis iolvcbat; nec proroifla claflis, nec ipfe Tillaphcr-
nes illuc veniebat : (criputque Mindaro maritimx rei prxtcdo Philippus qui cum Ttllaplurnc
mi iliis fucrar , fle Hippocrates Spartanus Phafclide tunc agens , neque venturam clallcm Pha-
niciam , neque jufti quicquam a Tiflapherne ellc expedandum. Contra verb Pharnabazus ,
qui ad Hcllcfpontutn res Perficas curabar , omnem benevolentiam iifdcn» ollcnubat. Nam
ultri» cas (ollicitabat , Se accepta ab iis clallc cupidum le declarabat reliquas prxfedur* lux
civitates ab Athcnicnfibus avertere ( quod ipfum quoque Tiflaphcmes prx fe ferebar ) fperans
hoc modo res fuas fefe andurum. Hifcc commotus Mindarus , fumroa cura inftrudis navibus
LXXI1I , propofico fubicanco edido , ut magis hollcm in Samo lateret, cum iis Mileto folvens
in Hellcfpootum curfum direxit 1 quem Thrafyllus dux Athenicnfium c Samo cum navibus L V.
cft inlccutus. [1Ttttcyd. IA. 8. ]
Mindari Se Syracufanorum claflis cum Thrafylli fle Thrafybuli claflc ad Cytios - fema (pro-
montorium Hecubx tumulo notum ) confligit : ubi poft ancipitcm pugnam Achenicnfes vido-
riara obtinuerunt ; aroiflis navibus 1 J, hoftium verb capris it. Quod pratlium nayalc i Thucy-
dide plenius delcripcum habetur in libro odavo, fl: Diodoro Sic. anno a. Olymp. 9a.
Quatta poft pugnam dic , refedis magno lludio Sefti navibus , Aihcnicnfcs Cyzicum qux ab
ipfis defecerat navigarunt ; cotlfpicatique ad Harpagium & Priapum odo naves profedas i
Byzantio, aggrdfi iunt; ac fuperatis prxlio qui in terta erant, cas in potcftatem redegciunr.
Mox Cyzicum progrclfi , eam quoque incenibus lum carentem receperunt , illincquc pecunias
exegerunr. [ Ibucyd. ibid. ]
d. Alcibiades cum navibus XXII. e Samo profedus , ab Halicamaflenfibus vim magnam pc-
cunix exegit : deinde Mcropidem populatus , Con muro munivic ; Sc jam autumno propinquo ,
magna cum prxda in Samum rediit, [id.ibid. Dicdtr. ann. 1. Olymp. 9 a. ]
Aftacus Pcrfa Tiflaphernis lcgacus, concepto contra Delios, qui patria fiia ab Athcnienfi.
bus pulfi AtrauJyttium incolebant , occulto odio j fub amicitix ac iocictatis fpccie optimos
eorum quofaue in expeditionem evocatos , cum prandentes obicrvallet , militibus fuis circum-
ibid.]
Antandrii, Atolidc,[ 'fbmcyd.
dedit & jaculisinconfixit neinfcfitniii fcclcrc foviret Aftacus vetiti, & onerum impatientes ab
eodem fibi impofuorum , Pcloponncfionira milites ( qui in Hcllelponto tum verfabantur ) cx
Abydo per montem Idam in urbem fium dedudos acceperunt. St Aftaci pixfidium cx arce
ejecerunt. [ Id. Aid. ]
Tiflaphcmes ab Afpcndo in Ioniam reverfus, & hac re, 8e aliis qux Milcri Cnidique (nam
& illinc prxfidia ejus pulfa fuerant) acciderunt commotus, magna fe i Pcloponnedis contu-
melia aftedum fuifle exiftimavic. Plura igimr ab iifdem mala metuens , fimulquc anxius, ne
T. Vfferii Anna/. Pari prior. P ij Plurna-
by Google
■ Pharnabazus qui minore tempore furnpuiquc cos aluillet , felicius res contra Athenicnfes gererer :
ipfe ad cos in Hellefpontum ire conitituit j ut & de Antandrio fido cos argueret , Sc dc Phoe-
nicum navibus aliilque objedis criminibus fefe qu4m pollet commodiflirac purgaret. Cumque
Ephcfum primum veniflet , (acrificium Dianx fecit. ( Id. hb.^.fin.)
Hic Thucydidis terminatur hidoria : quam deinceps per annos 1 7. Theopompus , per annos
verb 48. COO amavit Xenophon. ( Diodor. ann. a. Olymf. $1.) Prioris opus hidoricum interiit;
pofterioris extat i icd did^or. Prxrcr Procomium enim, duorum in eo annorum hidoria dcli-
deratur : 4 fine sedatis anni XXI. belli Peloponnefiaci ( in quo Thucydides dcfiit ,) ufquc ad exi-
tum zdaris anni XXIII.
De 300. navibus in Phoeniciam remiiUs , Tillaphcrnes ea ratione Lacedaemoniis fe purgavit »4304 410
id fuide fadtum , qubd Sc ab Arabum Sc ab Aigyptiorum rege ( Amyrtxo) Plumicix infidias
parari cognovidct: ut ad annum 3. Olympiadis yj. Iwbcr Diodorus Siculus ; quum 147. tan-
tum Phrenicum naves Afpendum pervenide Sc a Tillaphcrnc, contra promiffi fidem , dimilTas
fuiile, Thucydides docuerit.
c. Alterum ad Cynos-fcraa inter Laccdxmonios Sc Athenicnfes navale prolium cd fadhim , * in 4303 409
quo Athenicnllbus erat Vi&oria, * quod 4 Theopompe cd dclcriptura ; ut refert Vitae Thucydidis
Graecus feriptor anonymus.
d. Thymocnarc Athenis cum paucis navibus veniente , datim Lacedxraonii Sc Athenicnfes prae-
lio navali rursum congredi fum 1 in quo Lacedaemonii dudhi Hegcfandridx vi&ores evaferunr.
( Xenophon , initio Itb. I. Helltnicbn. )
Paulo pod Doricus Rhodius Diagorx filius, triremium Thurinarum ex Italia prxfe&tu , hye-
mis initio cum 14. navibus Rhodo profedtus , ad Hellefpontum tranfmifit ; ut cum Mindaro fc
conjungerer* qui ad Abydum fubudens, naves Peloponnefiaci nominis (ocias undique cogebar,
famque ad Sigeum Troadis provc&us erat Doricus, quum Achenienfcs juxta Sedum commorantes,
exploraro ejus curfu , cum ao. navibus in eum fenuuur. Doricus , arrepta fuga, in litus Rhoecum
triremes fius fubduxit : cxpofitifque militibus , & urbis Dardanix prxfidio adlumpto , e terra pari-
ter ac navibus pugnam contra Athenicnfes fu di nui tj donec illi tandem nihil fc proficere cernentes,
Madytum rediere ad reliquum exercitum. Hac pugna conlpccta Mindarus , qui apud Ilium Mi-
nervx facrificabat, ut fublidium fuis ferret navefque Dorici reciperet, ad Dardanium promonto-
rium cum navibus 84* contendit: Quibus & terredres Pharnabazi copix aderant, ad claJlcm La-
cedxmoniorum fublevandatrl. Quibus obviam procedciu Athenienfis navium 74. cladis, ad litus
juxta Abydum cum eis prxlium iniit. Mindarus 97« luas Sc Dorici naves fub imperio habens , in
Ixyo cornu Syracufanos daruir ; dextrum ipfe rexit. Dextrum Athenicnlium cotnu Tluafybulus,
linidrum Thrafyllus duxit. A matutino tempore ad vcfpcram anceps trahebarur pugna : quum re-
Ecnte
uit. Alcibiades , cum 18.versus
Ex eo Pcloponnefii navibusAbydum
cx Samofugerunt:
in Hcllelpontum
quos ocyusnavigans * fc confpicicndum
Athenicnfes infecuti , decem prx-
eo-
rum navibus confcdim fum potiri. Exorta dehinc magna ventorum procelli , indeque multis circa
pcrfccutionem objectis impedimentis ; Pcloponnefii ad litus incoiumrs clapli ad terredres Pharna-
bazi copias fe receperunt. Qui quidem ipSe ingrcllus equo mare * quoulque poterat , dimicabat :
idcinquc ut facerent » equires pcditefqtic (nos hortabatur. Pcloponnefii quoque navibus conftipa-
tis , Sc oppofita hodibus acie , non procul i litorc pugnabam. NoCfe igitur jam appereme ,
Athenicnfes cum 30. vacuis hodiuin navibus quas ceperant , ac fuis in prxlio corruptis , Sedum
difcelfcrunt : Sc quamprimum illuxit, collc&is naufragiorum reliquiis, trophxum excitaverunt, i
Deinde 40. navibus ibi rcliifbs , cum exteris alii alib extra Hellefpnnrum ad exigenda tributa
funt proferri. Unus c ducibus Thrafyllus Athenis navigavit , ei qur acciderant nunciaturus , mi-
litemquc & naves in fupplemcncum cladis petiturus. (Xtttopb. Hellen, lib. 1. Diodor. Itb. 13.
Flutar ch. in Alcibiade. )
Mindarus circa primam nodris vigiliam Abydum revedriis , naves prxlio concuffas refarcit ,
& ad Laccdxmonios tam pededres copias quam firpplcmcnr* nautica podulatum mittit. Dum-
que ad indruendam cladem ncccdaria pararentur , terredribus fuis copiis cum Pharnabazo fricias
Athenicnfium in Afia urbes oppugnare condiruir. ( Diodor. ibid. )
£ 4. Interea venit in Hcllcipontum TiHaplicrncs : cui quum Alcibiades , tam nobili potitus vi&o- 43 o 6 408
ria* odentarc fc affedbxct ; cum muncribos doni (que hofpicalibus , & comicaru imperatorio ,
rriremi ad eum profe&tis cd. Verum Tillaphcmcs , apud Laccdxmonios jampridem male au-
diens Sc ne apud Darium crimen fibi pararetur metuens , comprehenfum eum Sardibus conjecit
in vincula : prx fc ferens , mandatum fibi fuilfe 4 Rege , ut Athenicnfes hodium loco haberen-
nir. Pod dies verb 30. Alcibiades, cum Mantichco quodam in Caria capto, equos nardus no-
rduriu fuga Clazomenas fe contulit; Tillaphemem infuper calumniatus , dimilTum fc ab illo fuiile.
f Xenoph. Hellen, lib. l. Plutarch. in Alcibiade. )
l. Mindarus , hyeme jam cxcunte , cum 60. navibus Cyzicum petiit , cadrifque fuis cum Phar-
nabazi exercitu conjunctis , oppugnatam urbem vi cepit. Contra cum , cum 86. navium clade
profecti Alcibiades , Thrafybuius & Theramenes , navali cum primum , deinde tetredri prxlio
i in quo heroice pugnans ipfe cecidit) (operaverunt. Sy: aculam, cilm effugere non pollent,
luas ipli iuvcs cremarunt : reliqua clade universa potiti Atlicnicnfcs , ad Prrrconncfum captivas
naves abduxerunt. Rem gedam plenius dcferipfcrunt, Xenophon libro 1. Hellenic. Diodorus
lib. 13. Plutarchus in Alcibiade , Sc in 1. Srraragcmatiun libro Polyxnus. ■
Podridic Athenicnfes c Prtrconnefo Cyzicum navigant : ubi in urbem , 4 Pcloponnefiis Sc
Pharnabazo defertam , 4 Cyzicenis recepti funr. (Xenoph. ) Duoquc cx utraque vitior u trophza
excitarunt : unum pugnx navalis , in Polydori infula; alterum pededris condimus , ubi pri-
mum hodes in fugam conjecerunt. ( Diodor. )
7 MP E l{. P EKSTCTm:
Cyzici per »o. dies commoratus Alcibiades , grandi a Cyzicenis accepta pecunia , nullo prxtc-
rci damno eis illato , in Prtreonnefum revertitur. ( Xenoph. ) n7
Du&orcs Athcnicnfwm qui ad Cyzicum lurrebanr , Chalcedonem devedti , Chryfopolim mu-
ris cingunt i loeumque in eo ad colligendas decimas , de venientibus e Ponto navibus , cotifb-
tuunt. (Xenoph . Hellen, /ii. i. Polyi. /ii. 4. png. ? 12. & Diodor. .inn. 4. Olymp. 91. ) Rdiifrura
hic j o. navium prxfidium cum duobus ducibus , Thciamcnc ac Enbulo; qui Se oppidum & na-
ves e Ponto venientes obfervarent , aliifque damnis hortes quibufeunque pollent allicerent
[Xenoph. ]
Intercepta: funt ab Athcnienlibus Se iftx Laconici feriprx liter* , ab Hippocrarc M in dari legato
Laccdrmonctn ad ephoros de clade Cyzicena milfc. 7« *■*«• xtnurr,
t’ «crt«t»u*c r i#,h ffjo. Effinxerunt ret truci *rd. MintUrtu interiit: efuriunt milites , aHid
|facio opus Jit , nefeimm , (Xenoph. & Plutarch. )
I His malis fra&i Laccdarmonii , pacem petierunt : quam ne acciperent, opera eorum efFedum
cft , quibus ea res quxftum pullabar. (Jnflin. Hi. y. cap. 4.) Etfi enim Athenienfium modcrtilfi-
i mi ad pacem animis inclinabant : qui tamen bellis ferendis fle ducendis adfueti erant , Se ex publi-
cis tumqltibus compendium faciebant , bellum prxtulcrunr. Quam fententiam promovit Clco-
phon, Demagogorum illius temporis maximus: qui cim multa ad rem propolium accommoda-
ti dixiflet i iMtriuaei tot SSfxoi, 70 tuo •ofmUcirm , uavip t5/ ti^*; m
ubtefrini fifnCuioeo t* un vlKtpor Trff7tf,i,uu7at , ut cleganrcr rem exprertit Diodorus Siculus.
Clcopbon autem ille , qui turbulentis luis concionibus populum ad luam perniciem ( ut rerum
mox lectita vicillitudo declaravit) & pace avet tit , lyrarum faber fuit, quem multi compedibus
vindum meminerant ; per fraudem tamen ac turpirer in civium album infctiptus , populo largi-
tionibus corrupto , fc gladio collum ei prxeifurum ^initabatur , qui pacis mentionem feciflet:
ut in Oratione de falsa legatione habet jfilchines.
Pclopoimclii Se fodi eorum Syracufani, quotquot ad urbis Cyziccnx prxfidium relidi St i
prxlio fuga fervari fuerant , ad Pharnabazi caftca fc rcceperunr. { Diodor. hi. 1 j . ) Eos confola-
ms Pharnabazus , non clfc ob naves ligneas amillas animos abjiciendos dixit, cum lignorum abun-
dans copia fit in dicione Regis, dummodo txivi lint homines: limul vellera lingulis Se bime-
ftre ftipendium dedit. Ad hxc armatis nautis , prxfidia conlliruit per univerfam oram maritimam
curx lux commilfam : & civitatum triremiumque prxfrdis convocatis naves novas apud Antan-
dnim ewrucre jurtit totidem quot erant amillx * largitufquc clt m hunc ufum pecunias , materiam-
que ex Ida monte , quanta cllct opus , furocre permilit. Iilque ita conftituus , Chalcedoni fup-
petias tulit. ( Xenoph. Hellen. Hi. i.)
e. Dum clalfis xdilicatur , Syracufani cum ipfis Antandriis muro Antandrum circumdcdcnint,
locutnque illum munirilfunum reddiderunt : cujus beneficii gratia Syraculiuii ab AnUndtii»
civitarc (unt donati. [ Xenoph. ibid. ]
Ducibus Syracufanis domi i populo exilio damnatis , eorum primarius Hcrmocratcs quum
Tillaphcrncm Laccdaroonc accufallct, ac non folum Artyochi teftimonio fublcvarcrur , led etiam
ipfc verum dicere vifus elfct s ad Pharnabazum fc conferens , priulquarn quicquara pererer
, ma-
gnam pecunix fummara ab eo accepit : pcrcgrinifquc militibus 8t triremibus comparatis , in pa-
tri im reverfus cft. [ /d. iiid. cum Diodoro , *nn. 4. Olymp. 91. ] 1
Parilippida Spatia: exilio muldtaro quod , confundi cum Tillaphcrne opera, ut omnes qui i
Laexdemoniorum parcibiu liabant ex Thafo infula per fcditionem ejiceremur , procurare crede-
retur 5 ejus loco mi iliis Cratelippidas , navales illius copias in Chio accepit. ( Xenoph. iiid.
Hic cum 15. navibus, nihil memorabile gerens, tempus aliquod circa Ioniam contrivit. Poftea)
vero, cjciftommc Chio pecunia inftrudtus, illos domum reduxit, & exilii au&ores numero 600.
urbe expulit: qui A rameum , locum in oppofira conrincnte natura munitiflimum , occupantes*
alliditis cos cxciirlionibus inde infrlbbant. ( Diodor. iiid. ) r
i. Olympiade XCIII, qui ftadio Eubotas Cyrenxus vicit, Euarchippo apud Spartanos ephoro,
Euclcmonc Athenis archonte , bigarum mularium curfus, ^uveotie live evtueii dictus , ludis Olym-
piacis adjc&us clt : ur in t. Hcllenicorum Xenophon indicit. Cujus inllituti , prxter Diodorum
Siculum libro ij.fi: Paul. miam libro Eliacorum priore , meminit etiam in Stadionicarum Cara-
logo Julius Africanus : addens etiam , eadem Olympiade pancratio vicillc Polydamantem Sco-
tullxumi illum videlicet, quem Darius Nothus per iegaros donis Ar promirtis invitatum Sufa ad
fc evocavit i ubi tres de cohorte regia qux Immorrahum cft dicta (de qua Herodotus videndus,
lib.7. cap. 8 J.) limul in fc irruentes occidit: uc in pollet iorc Eliacorum libro refert Paulanias,
qui etiam, in eodem libro, de Euboei Itadionica narrat; cum ei Ammonis in Lybya oraculum
victoriam e curfu prxdixillct , ftatuam ante faciendam fibi curaville , codanquc dic Se vi&orcm
renunciamm fuillc 8c victorix tcftcm ftatuam dedicavillc.
Hoc anno Medos, qui i Dario Perferum rege defecerant, rurfus ei fe dedidiftc , in primo Hel-
lenicorum fuorum tcllatur Xenophon. Medos quoque a Dario defccillc , Se prxlio virftos ircrikm
fiibadlos fuiire, in libro primo Hiftorix lux cap. ijo. refert Herodotus. Qui ci)m Se Dccclca-
rft patrem in Agypto regnanns (de quo , ad annum fequemem erit dicendum : ) extremis bcl-
ni belli, libri 9. cap. 71, ante quinquennium gcfti meminerit. Se libri j.cap. ij. filii Amyrtxi
Pcloponncfuci temporibus Hiftoriam illum fuam vel fcriplirte vel feltem rccognovillc colli-
gimus.
Anni hujus ablate ineunte, Athenis Thrafyllus acceptis navibus fibi decretis, fle nautis jooo
'enodi k iun|
Aifno AaftoWK;
ulunx CkritU^i
Mandi-
5T~M UN DI VI.
AmkT' ,fJJ JET A
Alhemcnia Imi fuccutrentcs Mnclm. omnes
.IcnTium Icvitti «mutes prcmetcnt; reliqui
adorum potiti ttophzum ftatuunt. Poftiidic
Dincli exceptis ) occidunt , duccntifque fcntts
us, Colophonem pergunt; qu* IUt.ni
Votiu.n .uvieint i indeque paritis «d itet tebus omnib
jam frumento . multofquc vicos exu-
is ceflit Node proximi Lydiam ingrediuntur , adulto
em capiun t. Cunque hinc inde fparii , ac
runt- pecuniaut, mancipia, perdam aliam ingent
ille, ut videtu r, cujus «d annum M. jj9i-
orldxVcpirstim Interni elTent; Suges Petii < Tages
unum capit, 8c feptem mterfi-
* Thucydide fafta cft mentio) equitum fuorum opefa vivum
C1 TUlfpStu 'h™ '** Ephefum oppugnandam navigatur am animadvertens magnas
ut Diin* latum opem Ephefum acciar-
eopit copias i equilibufque dimiiGs , imperat omnibus
t die , Ephefum navigat: gravem at-
lereot. ThralVliui , XVII. poilquim Lydiam invafilTe
s, «uros omnes propter paludem
maturam ad Corcffum exponit, equites, cetratos, epibata
um cicratiim admovet. Godlra oppi-
ex ODPidl pane altera : quimque jam illulilTct , bipettit
pedites , quitram Coreffi , ag-
dani & auuliares i Tilliiphcrtte addufti, gravis primiim annatur*
imerted hs plus minus ioo, reliquas nfquc
erediuntur Onos polleaqulra in fugam vertillcnt , 8t
erant , le conver rant. Ubi & Athc-
ad mate perfecuti finirent , idem, qui propter paludem
is i llatucnmt hoc loco trophamm, &
nicnfibus in fiigam converlis, & Ioo cotum intcrfaS
ani ptxcipud & Selinunti. ob (lienium
altctum apud CotclTum. Ex auxiliaribus vetb Syracuf
t conccfsa & imnmniutc perpetua (i
hic navatam opetam, premi, s ab Ephcfns fun
ab Epbefua tn opprobrium Athcmeufium
quis elTe civis oiperet. [ Id. itid. ] Arei ttophet
in ntlci «ede.
etefti , meminil eiiam Plutarchus
us , & Notu (opulus, Lesbum
Athcnienfes, receptis per indudas czforuni fuorum corporib
* urbis Lesbi* : hnentcs , 1}
versus & Hellcfpomum navigant. Cumque in portu Methymn
ant , prstcrvchi confpcxilTcnc : im-
mves Syracufanotum, qui ad Ephefum cum ipfts conflixer
redegerunt i exteras in fugam
petu in eas faOo, quatuor eartrm cufn ve&oribus in poreftatcm
us Athenas mific i pxrer Alci
datas Ephefum ufque fune perfecitti. Captivos omnes Thrafyll
quem interemit. Inde Scitum
biadem Athcnienicm , Alcibiadis eonfobrinum Sc exilii focium,
trajiciunt: fimulque hyems (ab
ad exercitum navigat, & e Scito Copiae oniverf* Umpiacum
es univcrOs copias in cofdcir
autumno capta ) aderat. LampOci verb quum tcllct Alcibiad
commi Iccn rcaifaban c i invidi faiicet lude
ordines redigere, milites illius cum Thrafyllianis
[Xeneph. HeBen. i.)
nus, cum iis qui vidi fugauquc venirent.
Quum Lampfacntn ( Ubducum vitiose hic habent Diodori codices) Alcibiadis & Thra-
Is» 7 a , adversas Abydenos expedi-
fvlli ibidem hyemantes copia: militari communiviircnt opere
Pharnabazus , pralio fupera-
donem fufccpcrunt : quibus cum magni manu iuppetias vemens
gravis armatur* peditibus , qui-
tus Se fugatus c*. Eum Alcibiades curo eqairatu hio Se no
, in multam nodem ufque perfequi non deftitir. Hac vidoria parta
bus Menander prxerat
in caftra rediere. ( Id. ibid. &
milites inter fc conciliati & fponte permite , fami ovantes
PlHturch. in AlnbUde. ] . . . , . . . . .
provinciam, nemine irc contri
Poftero dic rrophxum excitavit Alcibiades, 6c Pharnabazi
ibi captos fine pretio dinuJit. [ P/ntarcb. ibid. ]
aufo ferro & igni vaftavit. Sacerdotes verb
, & alios legatos ad Darium
Laccdxmonii , TilTaphcrnis tergiverfatione offcnfi . Bxoriutn
unr. [ Xeneph. Hellen. I . 7. }
miferunt : qui a Rege omnia , qu* petebant , impctrai
cxpcdinonibos in Alia comincn-
Eidem hyeme, Alcibiadis St Thralyili milites, divellis
vexaban t. [ U. <hd. ]
ten, feOii , diriorem Regis populationibus
fuum Cyrum juniorem (annum It. xraii non cxccdenrem; urputt a patre 4307
i Daaios filium
us in adr/.ar erve ) urar mamim» , cum
jam legnamc fofccptom , nt narrat Oefias , tc Plutarch 407
qui ad Caftoll planitiem congtegan loleban
Satrapi titulo , prxfecit > eotumque omnium
contra Aihemcnfcs gerendo Lacodat-
fumratim IXicem conllituit. dato mandato, ut in bello
moniis fc adjungeret. [Id. Hid. & in Bxftdi,. Cvr. /ai. I. J„IW, lib eap. 5 . ex Trogo
in l.rnni Vinpbtrnii Dnrh m mrm ftrf.rum fUiun fn*n Cynm lm,n Ljdi.ynt prtpjmjj'
nd ffnn fnrtmu fri"* rrcige , narrat. Eum enim
cumque Uttdmniu nnxitiu niiifym
Athcnirafes pcifcquendo Laccdx-
in finem Cyrum i patre fiiific milium , ut in bello contra
I. Olymp. 91.] 1 quo etiam Cyrus dKm M A.VtA,
monios adjuvaret, refert Diodotus. [«».
v* W »•» «"< ( ad anu. 4
( ad ann. x. Olymp. 94. ) &
.re meniSM Princp, conftitul us fiiatlc , refle
ciuld. Olymp. ) Sdirnparnm Uve Snimpurnm
etiam Satrapii s luis illic prar-
dicitur. Sub ejm enim ducatu Sc Phatnabaxum & Tiltaphcrncm
fuilfe certum cft. , __ , tv. u-
fucccffiiTc Pbpbnuim , novx Dvnaftix regem , in
An,y„" Se/ee in tegno Agyptiaco
Nrohcntem illum proximi irgna,
Chronico Eufcbiano legimus : quum ante Ncphcreum five
ms Dynaftia , qu x -War*. i
ville Pfammitichum, a veteris P.iuumitichi (qui in a t Manelho
is 95 anuum 1. ) did,eetimus.
etiam fitit ) polte.it oriundum , ex Diodoto Siculo ( ad Olympiad
Am 'hilus, quem , Perfaran,
Bithy
Ut quiri etiam meriti, hic pollit . an non Pn.fi'» ilte fuent
s aulhor clt. [M. j.eep, i).]Deh ujui
beneficio, patctn.im tccupetav.lli Imperium , Herodotu 1
Sc fubfcque iuium Regum annis , in d£g)ptia ca noilra egimus Chronologia.
autem
Antigenes, ineunte vere ( quod
c Anno quo Spart* ephorus erat Paniaclcs, archon Athenis
cum umvcif» copiis Praconncfum n>
tUoruro magi liratum proxime antcccffit ) Athenicnfcs i
[ Xem^. HeQenU. *.] Ad Thera-
vieaturu , uiiicquc profedi , Calba Chalcedoni admoverunr.
mihtes fub imperio habens
menem, qui tunc Chalcedonem oppugnabat, 70 naves & 5000
eos navigalTe feribie Diodotus. [ *d nnn. 4. Olymp. 91. ] .
bona fua omnia apud Thraca
ChalcedoncnTcs , cognito Athenicnfis exercitiis adventu ,
ad by Google
Amo Auoojo-
rettudi
Mundi. IMPER._ PERSICUM. ,19 tulianx.
Bithynos, oppido ipsorum finitimus , dcpolucre. Alcibiades aut era aliumpta militum patte cum
3J97
equitatu illuc profectui , & navibus eodem quoque Icqui jliliis , res omnes eorum depofeens, Se
aima minitans nili pareretur, k Bithynis recepit: atque ita conititur! cum illis pace, jam fpo*
liis au&us, ad carfra re vctfu; ert; & Chalcedonem, uuivcrll exercitus opera, k mati ad mate
muro ligneo cinxit. Tum prefc&us Lacedxmonius Hippocrates, eductis ex oppido copiis luis ,
cum patte Athenieniium quos ducebat Thrafyllus condixit, fortuna diu ambiguas donec un-
dem Alcibiade cum peditum equitumque fubiidiis accurrente exfus e It Hippocfares , copixque
victe in oppidum refugere funt coallr. Pugna vero hac durante Pharnabazus parre dlia extra
munitionem Atticam cum pedeitiibus & cqitdtribus copiis validis ic inferens , perrumpere ad
opem ferendam Hippocrati Cilm frultra conatus ftiiilet ; in Heracleum ( five Fanum Herculis )
quod erat in agro Cnalcedonenfium , ubi caltra munita habebat, ic recepit. [Xenepb. Hellenic.
i . Pltaarcb. in Alcibiade. ]
d. Polt haec Alcibiades in Hcllcfpontum & Cherronefum ad conficiendam pecuniam conten-
dit : reliqui vero copiarum duces ( Theramenem folum Diodotus memorat ) de Chalcedone
convenere cum Pharnabazo, ut datet Athenienfibus talenta 10, Se legatos Attic&s ad Regem
deducerer. Mutuoque juramento ic obltrinxcrc duces Se Pharnabazus in hanc Icmentiam j ut
Chalcedoncnfcs tributum non minus quam folebaiit Athenienfibus penderent, quaque jam
debebant , ei quoque folvcrent : interci Athenienfes arma non inferrent Chalcedoncnfibus , do-
nec legati k Rege rediidenr. Reverfus quoque Alcibiades duobus k Pharnabazo rpiffit Chry-
fopoli , Pharnabazus totidem ab Alcibiade deputatis Chalcedone , non folihn jusjurandum pu-
blicum prxlti terunt, fcd privarim etiam ipfi ftederibus Ic devinxerunt. [Xenofb. ]
His ita factis, ftatim Pharnabazus difcedit, ac legatos ad Regem proficifccntcs occurfcrc fibi
ad Cyzicum juflit. Midi veri» ad hanc legationem ab Athcriicnubtu fuere , Dototheus , Phi-
1odi ccs , Theogenes , Euryptolemus , Mantitheos i Se his adjundK ab Argivis Clcoltratus Se
Pyrrholochus. Etiam Lacedxmoniorum legati , Pafippidas Se alii , ad Regem perrexere s
quibus fc conjunxit Hcrmocratcs, qui jam Sytacufis cxulabat , ejulquc frater Proxenus. [7d.]
Dum horum deducendorum cura Pharnabazum teneret , ex oppofito lictore trajecit ad eum
Clearcbus Lacedxmonius prxfcetus , partim ut ab eo Itipendium pro milite Tumeret , partim
ut naves , qu* in Hcllcfponro Se apud Antandrum Se alibi erant , in unum cogerent. Ea enim
clafle Ipcrabat fe Arhcnienfium (ocios clade aliqua ajfcdurnm i ea que ratione a Byzantii ob-
fidione copias ipforum abltradurum. Verum dum abellct ille , Byzantium Athenienfibus pro-
ditum clt. [ Idem. ]
Pergentibus ad Regem legatis Athenienfium occurrerunt Brotius Se exteri Laccdxmonio-
rum legati a Rege redeuntes , ipfcque Cyrus maritimis omnibus cum imperio prxfuturus :
quo vtlo , maxime quidem illi cupiebant ad Regem proficifci < fin id non liceret, domum re-
verti , Cyrus vero Pharnabazo precepir , ut aut fibi legatos traderet * aut domiUn cos remit-
teret : nolens fcilicct feire Athenienfes, qu* agebantur* Verum Pharnabazus detinens interci
legatos, jam ad Regem le eos deducturum , jam domum dimilTurum profitebatur : atque ita
fulpenfos per tres annet (an rntnfet potius i ) fecum detinuit j tandemque venia k Cyro impe-
trata , ad fuo* remifit. [Id. ]
Alcibiades , fumptis i Samo 10 navibus, In Ceramicum linum Cari* navigat ; Se collc&is
illic talentis centum , captivarum 8e oppredarum k fe navium non minus ducentarum fpolia le-
cum ducens» Athenas venit: ubi generalis Dux belli cum fiimma potcftarc creatus, plulquim
ducentis talentis ( ut in oratione contra filium ejus Alcibiadem Lylias indicar) k civitate acce-
ptis, exercitum ijoo gravis armatur* peditum Se i;o equitum, cum 100 navium clade, ibi
confcripfit. [ Xenepb. Hellen. I. Diedor. /ii. i j. fnfiin. lii. 5. cap. 4,5. Plutarch. & ts£ml. Preb
in Alcibiade. ]
Satyrus Spartaci filius Bofphori Cimmerii regnum per annos 14 obtinet. [Di edar, ad ann. 4.
Olymp. 96.)
Lacedzmonii , quum Crarefiopid* navarcho magifiratus fui tempus exiidet , lylandrum ejus
loco mittunt. Is cibn ad Rhodum appultilct , coadlis navibus , in Con infulam Milctumquc
navigat: inde Ephefum i ubi cum 70 navibus fubltitir, dum Sardes Cyrus accederet. [ Xenepb.
HeUenic. 1.] Et quum Ephefum offendidet fui cupidam Se enixi facientem cum Lacedanoniis ,
afflictam autem Se moribus Perficis Se Perfarum commerciis ( ob Lydi* viciniam Se crebram
prefc&orum regiorum hic prxfenriam ) propd barbaram fallam : communivit ibidem caltra ,
naves onerarias imperavit illuc omnes decurrere , ac navalia *dificandarum triremium exmixit.
Ita portus eorum frequentavit mercatoribus , negotiationibus forum , quxftu xdes atque offi-
cinas complevit. [Plutarch. in Lyfandro. ]
Certior fa&us Ly&ndcr Cyrum applicuific Sardes , cum legaris Laconicis illuc ad cum pro-
fcdus elt: incufato multum Tifiapherne} cui quum imperatum edet Lacedaemoniis opem fer-
te Se mari exigere Athcnicnlcs , videbatur fa&is per Alcibiadem remidior pigrefeere , ac pre-
hendo maligne ftipendia navalem manum perdere. Cupiebat aurem deferri Se male audire Cyrus
quoque Tilfaphcrnem : improbum hominem Se privarim fibi infenfum. Lyfandro veri» adolcf-
centeni ad bellum aeriis expellendum incitanti, ille amplidima quaque promptiffime promi-
lit ; affirmans fic fibi i patre filifle mandarum : nec (ludium , nec pecuniam defure ofiendit. Sti-
pendium diurnum clalKarii exercitus ex tribus obolis quatuor obolorum reddidit , quod jam an-
te debebatur id totum militi exiblvit , Se ftipeodium mcnltruum ante tempus dependit ( decem
Daricorum millibus Lyfandro numeratis : ) atque ita exercitum univcrlum multo quam ante
erat alacriorem reddidit i holtium veth cladem breyf exinanivit. Complures enim ad eos, nbi
Itipendium e£Tet ubertus, nranlihmr : qni verh remarrrhsnr , fegnp' reddtri funt Se fedidofi ,
_________ K ac
' Digitizfid by Google
l~iii lABnafi-l
Irrikxii ;*e xiisfl
w
3C negotia
JfrTAS MUflDt Vt
ducibus quotidie cxhibuenmr. [ Xenoph. Htiltn. lib. i. Diodor. lib. lf. & PIutnrcbA |
„1. „ ...g. . . . . ,
lillli Grxeorum potentes eflene; fcd imbecilli potius omnes, fuis ipfi dididiis attriti. [ Id. ibid. ]
ITres tamen adhuc annos rtltitcmnt Athenienfes ; cum i Cyro pecuniis ad clallem Peloponne-
q juvarentur. [ 7 bncyd. lib. a, ] Et quis miretur, tam florentes Athenienfium opes rui fle ; cum
ad opprimendam unam urbem, totius Orientis vires concurrerent? [ lib. t. eap. i.J
| Ly Under Ephcfiun reverfus , ibiqile quietem agens , naves 90 quas illic habebat in ficcum
opinione celerius Ly&udec omnibus ad bellum conducentibus abundaret. [Ditior, lib. 13. ]
* Quum accepiflct Alcibiades , Thrafybulum extra Hcllcfpontum progreflum munite Phocaram 1
ad mm navigat , relido apud clallem gubernatore fuo Antiocho ; cum mandatis , ne adversus Ly-
kndri claflcraptovcherctur. Antiochus verb cum riavi tua , St alia Notiana , (ut apud Xenophon-
tem habetur & Piutarchum: Diodorus enim decem naves lediflimas illum edaxifle refert) in
porcum Ephcfiorum invedus ad ipfas Lytandri navium proras prxtcryehi aufus etb Tum Ly-
Snder, primi» paucis navibus dedudis, eum infecjuitut. Sed quum Antiocho pluribus cum
navibus locii opem ferrent; universa clafle inftruda in eos pergit. Itaque St Athenienfes reli-
quis triremibds e Notio dedudis in hortes provedi furit. Verum quum ruves eorum, nullo fer-
cto ordine, fparfie vagarentur , amiflis Ij. triremibus, terga tandem dederunt : ipfo eriam du-
ce Antiocho* interfedo. His navibus Lyfender fecum fumptis , & credo ad Notium tropkro ,
Ephefumj Athenienfes verb Samum trajecerunt. Qub cum Alcibiades rediifler, universa curo daf-
fe ad Ephcfiorum portum provedus, aciem ante oftium ejus inftruxit. At quum Lylander
claflcm luam noneducctet, qubd navium nometo longi inferior eflet, Samum reverfus eft.
[Xtn epb, Hellen*, t. Diodor. lib. »J. Plutarcb. tn Alcibiade & Lyfandre. ]
Alcibiades cx Samo cum universa claflc Cumam navigans , filiis in oppidanos objedis crimi-
nibus, multos eorum captivos in naves abduxit. At ubi conjundis totius civfraris viribus Cnmxi
cx improyifo ad dcfcnhoncm fuorura hortem invaderent ; eorum impetum aliquamdiu Alcibia-
des fulti nuit : cum veri» fubinde plurcs ex oppido 8t agro accurrerent , relidis captivis, ad naves
confugae coadus eft. Viduro igitur fc xgre ferens, armatorum cohortes ex Mitylene acccrfit,
& inftruda ante urbem acie Cumxos ad conflidum provocat. Sed nemine prodeunte , vallatis
illorum agris , Mitylenen repetiit. Cumxi vetb legatis Athenas miflis , actionem contra eum
inftituunt 1 qubd focii nominis urbem , qux ipfos nulla injuria affecerit , populando vexadet.
Multx quoque atix de improbitate hominis qucielx tum afferebantur. Nonnulli enim prxfi-
diariotura in Samo , ilti infcnfi, Athenas trajecerant ; de in publica illuni concione criminaban-
tur qubd cum LaccdxmoniU colluderer, de familiarem cum Pharnabazo amicitiam coturaxif-
fct,'in cara maxime fpemut, bello confedo, civibus ipfe dominarcrur. (Diodor. lib. 13.]
a. 'cumxis Igicur fuo, £k Thrafybulo Thrafouis filio exercitiis nomine, Athenis Alcibiadem ob
JfjfS imperium ro.ti e adminifttatum accolant ibus : ejus loco Conon dc alii novem Duces fubftimon-
mr. Id ille ut audivit , relido exercitu, inThracix Chcrlpncfum una triremi ad caftclla fua fe re-
cepit.Dieder.
[ ibid. Xenepb. Hcllenlc. I. Flutaret), in Alcibiade. ]
b. Lylander , Ephefum cx urbibus acccrfens cos quos maxime prxftarc exteris audacia de pru- 4 g 40g
dentia videbat , ut coitiones facerent arripicndilque Rebus publicis adjicerent animum eos in- *
citavit : fiducia illis injeda, fimul- atque opprefli Athenienfes edent, folutos ipfos fote populari
imperio dc principatum in patriis fuis habituros. [Plntarcb. in Lyfandre. ]
e. Luna vcfpctc defecit. [Xenepb. Hellen. 1.] Aprilis Juliani dic ij circa tertiam poft occatum
Solis horam: ut Aftronomicos oftendit calculus.
Pityi apud Lacedaemonios ephoro, Callii Athenis archonte, quum Lyfandri pxfcdtirx an-
nus cxiillct / fucccflor ilU i Lacedxmoniis ad clallem mitius eft Callicratidas. Cui infenfus Lyfan-
pendium ab eo popofcit. libi , homo minimi aulicus , dilationem paviter ferens , & Grxeos
mortalium miferrimos efle ailiiouns , qui pecunix causa barbaris adularentur > re infeda, rediit.
\ Xenepb. Hellen. 1. Plutarcb. in Lyfandre. ]
Callicratidas Miletum navigans, pecuniam i Mi iefiis impetrat; indeque Chium petens , Del-
phinium ibi caftcllum , quod Athenienfium prxfidiarii arciter 300 tenebant , traditum fibi diruit.
E Chio deinde quinque drachmarum viatico m nautas Ungulos coa&o , advcrsiks Teios pergens ,
& nodu mcenibus illapius, urbem diripit. Inde ad Lesbum profedlus, Methymnam expugnat.
Ad ejus auxilium Cononem Athenienfium Ducem, cum 70 navibus , ferb advenientem , cum 170
navibus perfequens , pugna navali vincit» dc ;o navibus amiifis , cum reliquis 40 in portum Mi-
tylenes lugete coa&um, terra marique obfider. Quo tempore, b Cyro etiam pecunia illi eft al-
lata.Xenopb.
[ ibid. Dieder. lib. I}. j
Athenienfium cladis, qux univerfa plurium quim 150 navium fuit, ad Mitilynxam obfidio-
nem folvcndam prodiit. Callicratidas , Erconico eam jo navibus ad continuandam obfidionem
relido, cum exteris 110 provedus, ad Aigitiufiti. infulas ( inter Maleam Lesbi de Catanidem
Afix promontorium politas) fortiter pugnans occubuit Vido.es- Athenienfes naves 15 amifc-
I Annh
IJundi. I MP E Hi P E F{J I C U M. 121
runc , uni cum hominibus ; pineis exceptis , qui ad lirus cvaferiint. Pcloponndii , 77 fuorum na-
vibus defideratis , fugi in Chium , roaxiraaquc ex parte in Cumxorum Se Phoexenfium regionem ,
fc receperunt. [ Id. ibid. ] Callia vero Athenis archonte { hoc cft , anno tertio Olympiacis
XCIII ) navale hoc ad Arginufas prilium commifium fuillc , cum Xenophonte Se Diodoto A-
thenxus cuam ( in libro quinto Dipnofophift. ) confirmat.
Cyrus confobrinos fuos Atftobcruccm Se Mitrxutn, feror is patris fi ii Darii filios, interemit ; 405
3 i 99
quod quum occurriflenc ei , manus intra manicam non continuilfint obvolutas i qui honor feli
Regi deferri erat folicus. Id quum Hicramencs & uxor ejus ( occilorum , ut videtur, parentes )
rcfcivillcnt : Darium monuerunt, iniquiflimum effe , ad rantam filii injuiiam ipfuin connivere.
Quapropter eum Darius miilis nuntiis ad fe arccilit , xgritudineih prxtcxcm : quum apud Tham-
neria Medorum in ca/ltis ageret i contra finitimos Cadufios , qui ab eo defecerant , expeditione
fufeepta. [ Xentph. Hei lente, lib. 1. 1
Laccdxmonii in yfiolide , & Ionia, infulifquc hic illic difperfi, conventu Ephcfi habito, lega-
tos Liccdxmoncm miferunt, qui prxfentcm renuu flacum exponerent. Se Lyfandium remit-
ti ad callra cum imperio peterent , prioribus experimentis probi ipfis cognitum. Mifir ctira iif-
dem poilulatis & Cyrus. Sed quia bis eundem clalli vttabat lex prxfici , hec horum voluntati de-
efle LacetLrmonii volebant: nomen prxfc&urx accommodaverunt Araco cuidam i LyfandrusB
verbo legatum, re cum fumma poccilatc miferunt. Lyfander igitur Ephefum veniens , Eteoni-
cura e Chio cnm navibus arcdfit : coadlis etiam e Pcloponnclo Se aliunde navibus nniverfis , ubi-
cumque ellcnt. Atque non has felum reficiebar, fed etiam alias apud Aiuandnlmxdificabat. [Xt-
noph. ibid. Ditdtr. unn. j. & 4. Olymp. pf. Plutnrch. in Lyftndrt.)
Lyfander ad Cyruraprofe&uj , pecuniam ab eo perir. Qua xgre ab eo impCtrata ( dcmonftTa-
bat enim Cyrus prioribus penfionious liberalibus fc exhauftum) trierarchos conllituit, & nau-
lii pendiuni debitum perfeMt. [ Xentph. HeUenic. lib. a. ]
Catthaginienles, capta Gela ih Sicilia, Apollinis extra urbem mirx magnitudinis xncam da-
nunt inde abreptam Tyrum cranfmifcrunt. [ Di odor. Sicul. *nn. 4. Olymp. 5»}.]
Cyrus , nunc io i patre accepto , Lyfandrum Sardes ad Ce acccrfens , ne aim Athenienfibus
pr.rl io navali decerneret, veruit; nili multo majorem navium numerum lubercc : magnam fc ii |
reditu ex Phomicu Se Cilicii addu&urum clallem promittens.. Sux deinde prxfe&urx urbes fi-
dei Lyfandri commendavit , Se qux ex illis tributa ipfi peculiariter pendebantur adiignavit ei
omnia ; Se quod pecuniarum reliquum erat ei donavit. [ Xentph. Hellen, lib. 1. Dtodtr. unn.
4, Olymp. py. Plntafth. tn Lyf*ndre. ]
Ad patreni deinde afccndic Cyrus, Tidajjhcrric tanquam dmico fibi adjungo, cum trecentis
gravis amuturx militibus G necis, quibus Xenias Parrhafius prxerat. [ Xentph. Expedit. Cjri ,
Itb. t. psf. z4f, & iy4_. ] .
Cyro ad patrem profecto , Lyfander , (oluro miliribus flipendio, in Ccrarneum Carix finum cum
clallc pergit : Se cadris ad Cedrens Athenienfibus cortfoedccatum oppidunl admotis , podridie ex-
pugnaras diripit , Se habitatores , qui erant femibarbari , ferviruti mancipat. Ita in fecundo Hellc-
mcotitm rem narrat Xenophon. Diodorus vero, ad innum 4- Olymp. 9 ira. Lyfander cum ma-
gno triremium numero , 7 Carix urbem Athenienfibus (ocicram jure obnoxiam adorrus ,
vi expugnat 1 pubemque omnem ad 800 jugulat , puenTque ac roulleribus/ub liafta Venditis , ur-
bem fblo xqiur; Obi pro Cedrtnenfibxs , nomen 'Tbnfttrnm perperim habetur politum : qui non
Carix fed Thafi infulx, longe ab ea disjundtx, erant incolo; ; Se polt victoriam ad Aigos-pota-
mos , everib Arhenienfium flatu , i LyfandrO non vi fed dolo funt oppredi ; ut ex mutilati apud
ALmilium Probum in Lyftndro , & integra rei gcllx hiftoria apud Polyxnum in primo Srrarage-
matum libro , intdligitur.
d. Mileti quidam paucorum dnmiiutds dudiofi populare imperium , Laccdxmoniorum auxilio ,
fullulcrunt. Ac initio quum Dionyfia celebrarentur , tactioni fux maxime adverfantes in xdi-
bus luis comprchcnfbs , ad 40. trucidarunt. Pdft obfervato tempore , quo forum hominibui
refertum ctat , delectos e populo *oo. omnium locuplctiflimos capite muliftant. Interim cives
aliquot ornatifTiini , qui populi caufie favebant , tmllc numero non minores , metu circum-
flantis pertenti , ad Pharnabazum farrapam confugium. Is perquam humaniter illos excepit ,
aurcoquc (latere iinguhs donaro Clauda, quod Ciaudix [an Clnttdt infulx? yfff. XXVII. 1 6.
callcllurodl, inlubitanda prohtgis concedit. Ditdtr. 4ttn. 4. Olymp. pi. 1
Athcnieiifcs , Samo profedti & Regis fines depopulati, Chium Se Epnefuta veniis naviga-
bant , ad navale prxliuhi lcfc parantes. Inrdrim Lyfander Rhodo (blvens , rclicla i dextris Io-
nia, in Hellciponctim cum cUifr contendit; prahibiturus illic navium exitus, & civitates qux
defecerant invaiiirus. [Xenoph. HtHenic. 1. ]
Lyfander, Abydo profedhis , cum clade Larnpfacum petiit Athenienfium feciam : fitnul
pcdcllri itinere Abydenis Se aliis eo fc conferentibus, quibus Thorax Lacedxmonius prxfuit.
Adorei civitatem, vi eam capiunr; divitemque Se frumento, vino, rebus aliis pltnam diri-
piunt. Atticum m ea prxfelium fide data Lyfiuidcr incolume dimifit , ingenuis omnibus ho-
minibus libertatem donavit , direptamque a militibus urbem Lampfacenis rcflituit. [ Xentph.
ibid. Dtodtr. nnn. 4. Olymp. py. & Pl*t*rcb. in Lyftndrt. ]
Athenienfium cladis, qux 180. navium fuit, ad tsfgtj-potnmoi (five Cnprt flnent* ) in an-
gudiis Hellefponti , a Lyfandro capta dl , ( ex toto numero vix decem triremibus evadentibus ; )
Ii nu (que cum Ducibus, tria hominum millia. [ Id. ibid.]
Conon , perditas jam rea elle Athenienfium animadvertens. Se crudelitatem citlum mc-l
tuens , cuni navibus novem ad Abarindem Lampfaci promontorium appulit : ablatiique indet
majoribus navium Lytaddri nulis, cum o&o navibus ad regem Cyprium Euagoram , cum quoj
f. Vjferti Annnl. P*rt pn
Awwi«n
k Anno
122 JET A S MUNDI VI. Vritodi tr «i«B
amicitia ipli inteiccllcrat , navigiviit Paralo, live triremi publica, Atnenas rcmiha, ut ea quz C Imito-
.iccidillcnt renunciaict. [ Id. ibi i. cum lfactate in Euafera C7 Ad Philippum» AnjhteU lib- a.
Rhetorte. Julhta lib . j. cap. 6. & Ariflide in erat. Rhodiaca. ]
Lyfander, caftris direptis, naves, captivos fle fpolia, ad tibias & cantus triumphales du-
cens , Lampf-Cum (e recepit: eodem que dic Theopompum Milelium pr.rJoncm victoria: nun-
ciam Lacctirmonem milit, cum leCtimmd ti tremi , armis cztcrilque (poliis magnificentilfimc
exornata t qui triduo iter illud confecit. Piiiloclcs dux & captivi Athenienfes omnes ( jooo.
numero; ut habet Plutarcluis in Alcibiade Se I.yfandra ) duce Adimanto lolo excepto trucidati
liint. T Xetiopb. Dicdsr. flutarch. ]
Rebus Laraplaci conilitutis , Lyfander Byzantium & Chalcedonem navigans ab utraque ci-
vitate tcccptus cft : Athenienfium prxfidiariis fide data dimiflts. Qui Byzantium Alcibiadi
prodiderant, in Pontum tunc fuga elapfi , dcin Athenas profetti, ibi civitati adfetipti (une.
Lyfander vero, Byzantii Se Chalcedone relido Sthenelao Lacedaemonio pra-fcdo , Larapla-
cum ad reficiendas naves rediit. [Xetteph. Hellen, i. ]
Lyfander ex omnibus urbibus qui Athenienfium rebus (ludebant ejectis , dcletoque palfim
populi jure Se aliis Rcipublic* formis , Harmoilas Lacedrmonios lingulis reliquit : denis ex
confiatis ab fe per oppida fodaliciis redoribus deledis , quibus fummura imperium potefia-
temque omnium rerum commifir. In horum enim numerum nemo admittebatur , nili qui aut
ejus hofpitio contineretur, aut fe illius fore proprium fide confirmatae. Atque ita «AWkfxit
live decemvirali poccltate in omnibus urbibus conllicuca , ipiius nutu omnia gerebamur.
[ Plutarch. & *y£mil. Prob. in I.yfandri. ]
Haud longo in his confumpto Ipario , Lyfander , prermiflis Laccdxmonem nuntiis adclfc
fe cum ducentis navibus , una cum Agide & Paufania regibus Spartanis Athenas obfcdit : bre-
vi fperans urbem (e capturum. Sed , quum defenderent fe fortiter Athenienfes , rediit in
Aliam : ubi civitatum rcfpublicas demolitus cft seque omnium , & dime^tpyiaa live Decemvi-
ratus conllituit; multis in unaquaque oeci (is , multis fugientibus. Ex quum Mileti amici &
hofpitcs ejus, quibus operam fuam ad opprimendum populum & adveriatios pellendos fue-
rat pollicitus, mutato conlilio rcdiiilcnc cum amulis fuis in gratiam: mira fimulationc Se in-
ligui tiliis perfidia, eorum qui pattes populi tuebamur numero non miniis 800. Oligatchjcis
necandos rradidir. [ Plutarch . ibtd. ]
e. Atlienienlc-s , terra marique k Laccdxtnoniis obfclTi , pacem cerris conditionibus confc-
quuntur. Dic 16. Munychionis Attici (Aprilis Juliani Z4. ) Athenicnlibus a Lylandro condi
j(Sco 404
tiones pacis violatas objectum dic narrat in ejus Vira Plurarchus : quod decem dies clapl;
eflent intra quos, juxta pada conventa, urbis mania diruere tenebantur. Unde circa Muny-
chionis 6.[Aprilis 14.] pacem illam ftdam cllc colligitur, qu.e bello Pclopotmcfiaco , poli
4} io
tnnos 27. [ ut in libro j\ docet Thucydides ] finem dedir.
Brevi poli hanc pacem , Daritu Alie rex, cum per annos 19. imperium tcnuillet , mortem
obiit. Cui fucccdens filiorum natu maximus Artaxerxes, 4). annos regnavit. [ Diodor. Sicu/.
ann. 4. Olymp. J)J. ] Ocho Darie» Babylone mortuo fucccllille Arficam live Arfacttn, ex Paryia-
tide antequam regnum adipifcerctur genitum, & mutaro nomine Artaxerxem fuillc appellatum j
feribit hujus
medicus ipiiusCnidius.
Ctclras Artaxerxis Neque
, qui a alib
memorreferendam
ix' felicitate Mnewamt hiltoriam
cxillimaverim cognomentum
illamobtinuit
, apud,
Aihetrautn libro 12. Dipnofophill. Ochum jam moriturum, * filio natu maximo interrogatum,
qua indtiftri* regnum per toc annos confcrvallet , id edodus ut imitaretur 1 jofta erga Deos
omnelquc homines faciendo illud (e conlccutum , rdpondillc. Edi enim Ochus Darius ab
uxore Paryfatidc, juniorem filium Cyrum majore aftcchi complexa. Darii Hyftafpidis exem-
plo urgeretur , ut juniorem fibi regnanti natum leniori ante regnum genito anteponendum
ilarucrcc : id tamen ille facere noluit , fcd regnum Artaxerxi , Cyto civitates quarum przfcdus
erat, tclUmciuo legavit. [Plutarch . in Artaxerxe, fu/lin. lib. J. cap. si. ]
Artaxerxe regnum adepto , uxoris fua: Statirx Idetnis filix impulfu , Udiaflx ( qui. Tcri-
tuchmcm fatrapam Sutirx fratrem & Amiftris fororis Artaxerxis maritum , interfecerat ) ex-
crada retro per cervicem lingua cxfccacur: & ejus mortui loco, filius Mitradates vel Mi-
thridatqui
es ( urbem Zarim filio Tcrituclunis confervavcrar ) farrapa confiiruitur. [ Ctefiat. ]
Quum Palargadas profedus cllet Artaxerxes ut, pro more, ftola fua pofira eam indueret
quam Cyrus .ptifeus , priufquam regno potiretur , gdferat i faCtlfque regiis i lac er dotibus
Perficis inauguraretur : adducit ad cum Tifiaphetnes ucerdotem illum, qui in pueritia Cyri
tmgiltcr patria; inftirutionts fuerat, aeque artem magicam cum docuerat. Cui idcirco fides
cll habira, Cyrum deferenti i qubd in templo circumvenire inlidiis Regem, atque cum veflem
exueret adoriri Se obtruncare ftuuillcr. [Plutarch. i» Artaxerxe.]
Artaxerxes fratrem Cytum , interficiendi confilio , comprehendit ; St compedibus aureis
'regiae familia: lionorc habito) vinxir. Sed moriturum jam mater ulnis complexa, ac capillo
fuo circumjiciens cnlltgonfquc illius collum cum fuo , multis lamentis Se obfccrarionibus obti-
nuit ei veniam : cllccitquc ut ad fuam in Lydia «V maritimis civitatibus pnrfcduram remit-
teretur. [Id. ibid. cum Xenoph. Expedit. Cyrt lib. x. Juflin. lib. j. cap. ulu & Ctefia. ]
Alcibiades , formidine imperantium terra jam marique Laccdrmoniorum , in eam Bithynia:
patrem qua: a Thracilnis incolebatur feceflit : coque magnam vim peconic tulit fecum, ma-
iorem etiam in qua degebat arce relinquens. Sed Thraces illi Bithyni , poftquim eum cum
magna pecunia vtnillc lenierunt, infrdias ei fecerunt , & ea qux apportavit ablhilerunt : ipfum
tamen capere non potuerunt. Inde igitur in Phrygiam ad Pharnabazum tranfiir : quemPhry gia
adeo
iia cepit humanirare , ut cum nemo in amicitia antecederer. Unde ei Grynium dedit in
Digi
Google
cno4i
ACU» nuo mi-
;hnttu.
Anno
IMPER. PERSICUM- 12? oltlAS.
a>hrygii caftrura , cx quo quinquaginta talenta vcCligalis habebat. [ Plutarch. & %/Eml, Proh,
Alcibiade. ]
Lyfandria , in honorem Lyfandri , funt inffiruta : in quibus qutiro Antimachus Colopho-
nius Se Ni ceratus Heracleotes carminibus certarent , Niccrarum Lyfander corona donavit.
Antimachum, id molcfti ferentem Se poema Tuum abolentem, tum juvenis Plato confo latus
ft : ignorantiam dicens iis quibus incilet tantiim nocere * licut excitarem iis folum qui ipfi
apti luminibus Client [ Plutarch. iti Lyfandro, cum Diodoro , ann. 4. Olymp. 9}. tx Apollodore.']
poft receptas i Lyfandro Athenas Olympiade , qua ftadium vicit Crocinas Thcfla-
d. Proxima
Us , ( qux XCIV. eft numerau ) Solis ede fa&um deliquium , in Hcllenicorum libro 1. tcfta-
ur Xenophon. Quod quidem hoc anno j $» Septembris die , tempore matutino contigi lfc ,
calculus atlronomicus demonftrar.
a. Cyrus in Lydiam rc verfus , vinculorum memor , confilil init , qilo pado fe deinceps i
J<fOX poteftate fratris eximeret , atque etiam , fi fieri portet , ejus loco regno potiretur. Itaque
Grxcas copias quOtn poterat occultirtimc cogebar , & prxtcxtibus variis externum militem
undique conquirebat, ut Regem imparati flimutn offenderet. [ Xeneph. Expedii. Cyri, lib. I.
Plutarch. tn sirtAxtrxt. ] Lyiindro quoque rrirerDem bicubitalem cx auro Se cborc factam ,
vidorix causa gratulatoriam mifit : quam ille in Brafidx Se Acamhiorum thefauro repofuir.
[Plutarch. tn Lyfandro. ] Et quum ad eifln Lyiander h (ociis dona gerens yenirtet i ( inter qux
monile fbrrarte illud fuerit, quod cx Thertalia a Scopa juniore illi milium tAiliantu memorat,
in Par. tftftor. lib. ia. eaf. 1. ) hortum Sardibus a fe difpofitum & confuum Cyrus illi oftendic,
eo (que de rulbcx ret exercitiis Termones cum eo habuit , quos recenlet Socrates in Xeno-
phontis Oeconomico.
Apud Perfas Sitibarzanes Oronrem criminatur : cum Paryfittide Artixerxis matre condictu-
dinem eum habere dicens ; quum alioqui calle illa viverer. Morte igitur mul&acur Orontes :
8e mater Regi indignatur , venenoque Teriruchmis filium ( Mithradatem ) nccar. [Ctefiae. ]
Alcibiades, quum Cyrum fratri bellum clim parare , Laccdxmoniis adjuvantibus, intel-
lexiffct ; ad Artaxerxem ire ftatuic , ut primus ipic de inlidiofis hifcc mdlitionibus cum edo-
ceret; hac ratione & fuis fe rebus (Thcmilloclis exemplo) confulcre patui (Te fperans, 8e pa-
triam Regis auxilio , i Laccdxmoniorum ferviturc liberare. Interim Critias, Se XXX. Tyran-
norum Athenis i Laccdxmoniis impolitorum alii, certos homines ad Lviandrtim in A fiam
milcrunt , qui eum certiorem facerent , nifi Alcibiadem fuftulillet , nihil carum rerum fore
ratum , quas ipfe Athenis conftituiJlcc. Neque prius tamen hxc Lyfandrum moverunt , quam
a magillratibus urbanis eft fcycala allata , qux juberet ut Alcibiadem tollerer. Pharnabazo
igitur iatrapx rtnunciat , focietotenl qux Regi cum Laccdxmoniis eflet ftare non polle , fix-
derique irrita futura , nifi Alcibiadem vlVum aut morruurrt ir.tdidillet. Itaque Pharnabazus
Sufa.nithren patruum Se Mattam ( Bagoan , Asmilio Probo ) fratrem ad Alcibiadem interfi-
ciendum mifit i cum ille ertet in quodam Phrygix pago Melifj a dido > & in monte Elaphocnre
polito j irerquead Regem compararet. Barbari ad illum opprimendum ab cis fubmilfi , ciim ferro
cum aggredi non auderent 1 no&u ligna contulerunt circa domum in qua quiefeebar, camque
fucccndcrunt : deinde ex incendio evadentem Alcibiadem telis Se fagittis eminus mirtis intereme-
runt , caputque ejus ad Pharnabazum retulerunt, ftcliqdual corpus amica , qux cum eo vivere
confucverar , muliebri fua verte ( qua paulo ante interitum amidum fe fiiille fomniaverar )
contectum , xdificii incendio cremavit < pro ei qux fuppetebar copii , fimus cl faciens fplcn-
didum arque honorificum. [Ephorut , lib. 17. apud Diodor. Sic. ann. j. Olymp. 94. Ariftotel,
hijl. animal, lib, 6 . cap. r9. Cteer. lib. 1. de Divinat. Paler. Maxim, lib. 1. eaf. 7. 'fuftht, lib. J.
eap. S. Athen. Dipnofophi/l. lib. I J. Plutarch. & tAinil. Prob. in Alcibiade . ] 40 i
b. Clcarchus Laccdxmonius > Byzantii tyrannidem exercens , 8t i filis duce Panthebda profli-
gam* , fuga per nodem arrepta , in Ioniam trajecit. Ubi fomiliaricatcf cum Cyro , bellum adver-
sus fratrem Artaxerxem moliente, contradi, Dux copiarum fadus ert. Videns enim (n eo ro-
bur animi ellc Se confidentiam ad quidvis prompram ; decem millia Doricorum numrtiomm ei
dedit : quibus ille inrtrudus , copias coegit , ac progreflus e Chcrfonclb , Thracibus iis quibus
fupra Hcllefpontitrn fedes funt bellum intulit. Qux res quia Grxeis commodo erat, etiam /ponte
fui civitates Heilcfponticx pecunias ad alendum hurte militem conferebant. Quapropter & h« 4jit
copix Cyro clam alebantur. [Xeneph. Expedit. Cyri, lib . 1. Diodor. ann. x. Olymt. 94.]
r. Quum Pharnabazi provinciam Lyfander vaftarct , mifit ille Spartam qui cum 00 hoc accu-
rarent. A Laccdxmoniis autem Pharnabazus , qubd inter regios prxfe&os in bello gerendo
proreptiiTimum fe illis approbartet, diligebatur. Unde infcnfi ephori , unum ex amicis Se collegis
Lyfandri Thoracem» quod habere eum domi argentum compcrirtcnt , necaverunt! ipfum veru
Lvfandrum raifsa fcytali domum ab Alia revocaverunt. Pharnabazum igitur Lyfander oravit
ut alias feriberee literas , quibus priores querelx tollerentur. Ille pollicitus , aperti quidem
ejufmodi fcripfit quales Lyfander petebat s alias verb (criptas clim habebat , qrtas inter li-
gnandum prioribus illis fiibrticuit. Eas Lyfander Lacedxmonem reveritis ephoris tradens
imprudens fuus ipfe accuikor fodas eft. [ plutarch. & vdEmil. Prob. tn, Lyfandro. Polyan
Stratagem. Itb. 7- ]
Paucis diebus interpofitis , xgrd 8e nou fine labore , ab ephoris peregrinationis ad Jovi
Hammonis delubrum Lyfander veniam impetravit : faerificia qux anre prxlia voverat fol
venda prartendens , fed nihil aliud intexim agens , qtilra ut oraculi iftius antiftites lar
IL
gitione corrumperet. Eum in fintfm magna pccunix vi fecum tranfve&o , in Libyam ili
| perrexit : ciim circa illa loca rex Libys paternus ipfius hofpcs cilct 1 ad quam amicifian '
1 teftificandam , fratri Lyfuidri nomen Libyis fiicrar indiem- Verum prxfides oraculi no
“
JT XJfferii Amial. P*rs p^’ar. Q_ i j k folon
- v'
A».-» 12/1 I A S .M U N D l.VL .***£
Mu»**. _r 1- 'i
foluin corrumpi non potuerunt , led ctiim legatos Laccdarmona milctunr , qui Lyfandrumj
iccitiarcru , qui»d faccr dotes fani corrumpere conatus cllct. Hic ergo Lac eda monem rcverius, ad
cauim dicendam arccflitus', judicum eA ablblutus fententiU. [ D.odtr. ann. x. Olyiap. 94. Flu-
tar ch. er ty£miU Pmb. in l.yfandro. ]
Urbes Ionice , qu e prius Tillapherni a Rege fuerant traditor , hoc tempore omnes, txccp-* lA
u Mileto, ad Cyruin defecerunt. Cum xium Tifljphcrncs Mileti prxlcnfilict , Milelios eandem
ad Cyiuin dcfedtioncm moliri s pai-tim eos occiderar, parcim ejecerat. Hos Cyrus in exilium
iftos quum cxccpillct ; exercitu comparato , terta marique Miletum oblidebat , & ejcdkos redu-
cere conabatur. [ Xenopb. Exped. Cyri , hb» 1. pag. i4+* tdu. Parit. Graco-Unn. ] In terreAri
exercitu, ex Grxeis , Socrates Ach-rtis fuit cuin gravis annatur* circiter quingentis; Se Pafio
Megarenfis cum feptingentis fere, [tbid.pa g. 245. 1 Mati verb Tamos Aigyptius , Cyri navar-
chus, xi navibus inlkru&us urbem oblidebar. [Ibid. pag, xjx. 1
Cyrus ad Arraxerxem mittens , cura orabar , ut fratri potius qudm Tillapherni concedere
in eas urbes imperium vellet t qua in re inatris etiam Audio adjuvabatur. Itaque accidit, uc
Rex iniidias libi ltrui non animadverteret ; led exiAimaret Cyrum iccirco copias alere , quia
Tillapherni bellum faceret: adeoque molcAc non ferrer , bellum inter ipfos geri. Nam mittebar
Cyrus tributum Artaxerxi debitum iis ex urbibus quas TiAaphcmcs habuerat. [ Ibid. pa%. 144, 1
Hunc Cyrum , qui neque Perlico neque Babylonico unquam poritus eA imperio , illum fijif-
fc liiaviter lomniivit Georgius Hervartus , qui loluta captivitate Babylonica Judaeis , cum prz-
fidc Zorobabelc & Jofiu Ave Jcfu Jozadaki hlio lummo Sacerdote , in parriam redeundi potc-
Aarem dedit : quum Artaxerxes Mnemon hifce temporibus Imperaror fuerit , fummus Sacerdos
Johannes ( Nehemi* XII. 1 1, ix, 13. Jolunan 8e Jonadun didtus) populi verb przfcs Perlicus
'Satrapa i Jofcpho , Amiquirar. lib. XI. cap. 7. nominatus »*>•»»; i rpartjir naM» ( A«v inep-
te leguiu vulgata exemplaria) ‘Aprm}fyfy v, Fugofet dux alterim ylrtaxerxit ( ut Rufinus quoque
vertit : )alterius nimirum i Longimano Artaxerxe , de quo in prxccdencc capite Jofcphus ege-
rat. MiAoria verb quam de hifce ille narrat , eA cjufmodi.
Jolunni lummo Pontifici frater erat Jefus: cui Vagofes amicus exiAens, Pontificarum fe datu-
rum eA pollicitus. Hac fiducia Jefus quum liberius cum fratre in Templo altercaretur , re ad
rixam uiqitc progrefsa , tantam fratri bilem movit , ut ab eo per iram interficeretur. Q110 cognito.
Vagales litpcrvcnicns Templum ingrcllus polluit ; illud jam ante a Sacerdote fummo Irati i*
Sanguine prophanarum diftuans : ac per fcptenniiun ejus exdis pernas a Ju daris exegit , gravi
rnul&a impolita 1 ut priufquam quotidianas hoAias offerrent , pro unoquoque ( uon anno , ut
iuhent edit* Jofephi vcrlioncs cilquc fccutus Silianus , ted ) a* no , ex puolico quinquaginta
drachmas penderent. Ea verb perna terminata videtur futile cum citu , a quo facinus j-et petro-
tum eA, Pontificis Johannis obitu: quem ad hujus Artaxerxis ( non Ochi ) principatum Se quidem
illius annos primos , idcirco referimus ; quod Johananis live Johannis hujus ( nondum tamen'
Pontificis) mentionem in Ezrjc libro fa&am invenerimus. [ Fz.r. X eunt Nrhem. XII. at.]
Inter kptimum enim annum Artaxerxis Longimani { ad quem illa Earx hilioria pertinet) Se finem
(ept imi anni Artaxerxis Mnemonis ( ante quem vita non cxccAillc Johamtem fupponimus) 70.
umorum intervallum taliones no Arx conAiruunt. Ita Johanni poA nonagdlmura a-tatis annum
Jcfiintko , fucceAtllet Jaddus filius : qui ad Alexandri ufquc imperium Pontificatum obtinuit ■, Se
rirca 85. xntis annum (fi fub finem regni Darii Nothi narum illum fuillc ponamus) ex Iro-
nitrum vita demigravit. Sed harc extra callem. Ad infiitutant Chronici feriem. Se minoris Cy-
ri (intra at. anmnn ztatis) interitum, jam recurrimus,
jtfoj Cyrus LaccJ.rmoncm legatos milit , rogrns , ut quemadmodum i[Te Laccchrnoniis contra 4 313
Athenienfes opem tuliflcr, ita Se illi auxilia & milites libi mittant : in literis fuis jjtfitans, icj
largiturum, fi pcdtllrcs venillcnt equos , li equeAres , bigas; ii prxdia haberent vicos , fi
vicos, urbes; Aipeodiureque militibus non annumeraturum , fcd admenlurum. Lacrdzmonii , ju-
!]Aa eum poAularc ccn lentes Se ex re fua bellum iAud fore arbitrati , vclut ignorantes contra quem
• bellum parjrctur > decernunt auxilia Cyro mittenda: qtixrentes apud Cyrum gratiam; & apud;
i Artaxerxem , li vicillct , veni* patrbeinia , cum nihil adversus eum aperti dccrevillent. Ephori;
.igitur confeAim ad Samium fuum navarchum miferunt , ut quicquid Cyrus imperaret exfrqucre-l
tur. ( Xenophon, lib. 3. Hellenic. init. Diodor. Olywp. 94. ann. 4, Jufiin.lib . 5. cap. ult. Plutatch.
in jirtoxerxt. )
Lacedamoniocum navarchus cum triremibus fuis Ephefum ad Tamon Aigypriiim Cyri navar-
chum trajiciens , ad omnia promptam illi operam exhibuit. Clallcm enim fuam cum illius
conjungens , & litinil cum illo ex Ionia in Ciliciam circumvedus, effecit ut Symnefis qui ibi re-
rum potitus eA Cyrum adversus fratrem pergentem terra impedire non pollet. [ Xenopb. & Dio-
dor. ibid. cum Cyrt Expedit. lib. 1 . 148. & ayi. ] Diodorus Samio Lacedcmoniorum navar-
cho , cui Sami nomen fuillc putat, 15. triremes adagiur , Se Tamo jo. qitum ex certiore Expe-
ditionis Cyri htAoria appareat , Tamo xj. fuillc naves, Pythagorx vetb Laccdxmonio ( fic enim
alterum nominat navarchum 3 y. )
Cyrus , quum in fuperiorem Aliam movere ftaruiAec , caufam 'belli eam prz fe ferebat , quali
vellet adversus Pilidas , regionem iplius infcAantcs , exercitum ducere: indeque Clcarchum Laee-
dzmoniura; AtiAippum*Thellalura , Xeniam Arcadem, cxulcs M ilefios oim iis qui Miletum
jOblidcbaac , Praxenum Ba-orium , copia fque quas habebat omnes , tum Grxeas tum Batbaricas ,
Sardes acccrlivit. ( Xenopb. Expedit. Cyri , lib. 1. )
Tillaphcrnes , cdm animadverteret apparatum belli majorem cAc , quam ut adversus Pifidas
comparari vidcietur ; cum quingentorum equitum comitatu ad Artaxerxem quiun potuit maximis
hinciihus conrendit : qui re ex eo connita . omnia ad bellum nccclliria comparare ctepit. fIbid. ]
Digitized by Google
1MP ER, PERSICUM. 1! >nr.ouu
Cyrus, quum curatores Lydi* Pciliu conlbtuillct (ibi propinquos, Ioni* autem & a£o-
lidi viciniluuc locis Tamon ( navarchum ) fidum libi amicum , narionc veri» Memphitem ,
prarcllc fumilct : mox ipfc cum exercitu Ciliciam & Pifidiam venus movit i rumore paflim dil-
(cminato , qubd nonnulli gentium idanun ab officio recclfiflcnr. [ i W«r. ]
Quo pado autem Cyrus, «rptTtuf td t« outAXt£ t,*, t«Y i/«rr artCo Irri Ter gjt* i /*ay»
i$/ITO , x, ut <x-xl5ati y £} t*( i* Tvtsi» dutfuSuear ciEAxZu.it isj $aA *-flar, &fsif olfiet t«J loparo^eiu
Quomodo & cepi as Collegerit , <T cum eu adversu! fratrem afitnderit ; tum ejus pu-
gna commi ffa fuerit, perterit ipfe » Croci deinde fulvi ad mare pet venerint ; Tbemifiogenrs
Syracufantu memoria prodidit: in tettii Hcllcnicorum intio , inquit Xenophon. Cum quo
conferendus locus ille Plutarchi ( in lib. de gloria Arhtncnfitun ) de Xenophonte. Sin#**
dvrif 'wjty » Xa'»ai a *S"P*T*J ««TftipSwin , a, Qifxiccfyl* rurur numrdqf&Of 7 i»
Xupauuotor ira -ng- rnpo( f i«urtf »/ «Ao» , bipp ? T*r Ae>*» juty.ee. Ipfe Xe-
nophon fu* ftbi bifioria fuit argumentum s fcnbens quomodo exercitum duxerit , & quid pre-
clare gefferit rei , ac de iis cow politam Hifloriam tfft d Tbemtflogene Syracufano {lorum
hanc alii deferens feriptionis , ut de ftipfo 1. inquam alio fcnbens facilius fidem invenires.
Et Suidx alius de Tbemifiogene illo Syracufano htfiorico: quo, K lipou dmCaow irru ia nois Smfdms
'MIumok tip+at , K94 *&* Tm* t* uostu uatfUoCy Cyri expeditionem , qua exi at in Xeno-
phonti* Hellenicis , & alia quadam de fui patria , eum fcripfillc (ignificar. Cum Grxcanica
nimirum Xenophontis hidoria conjungi loiebanr hujus Arofidemc libri , in quorutn fine toti
huic expeditioni feriptor ipfc intctfuillc (e indicat: indcqnc Xenophonti, cujus res in ea
gedx utramque operis paginam implent , non a P/utarcho lolum funt tributi , fed etiam i
Cicerone , Dionyfio Halicarnajfao , Hermogene, Diogene Laertio , Athenao , tALliano (var. Hi flor,
lib. 7. cap. 14. ) Sc [ Ut cx noftris F.ulcbium 8t Hieronymum non commcmoicm) Arriano Ni-
comedien/t ; cui Sc Novi Xenophontis cognomentum attributum fuilfc, apud Photium & Suidatn
libros 8c ille’ fcripfcril. Quanquam nec ipfc prioris A» ifia cz*t atuhorem in eo cft imuarus.
qubd illius 1$ fitfixior irr9*un mpod/u 0», eA* ii oi> , (quemadmodum a Laertio cd obfcrvatumj
m fmgklis libris proemium fecit , totius autem opem nullum. In lingulomm enim librorum
( prxtcr fextum ) initiis tranfitiones habentur, qux brevem prxccdentinm complectuntur cpilo-
giun. Qui cOun Xenophontis mos nou fiiciic , aliaquc nonnulla in his libris occurrant , qux alibi
a Xenophonte traditis miniis funt conlentanca: eb inclinat animus , ut i fhemiflogene commen*
tarios holce faiptos fuilfc arbitremur ; utcumque ob Veterum illorum authoritatem , Xenophontst
cos titulo citare haudquaqiutn nobis «^plicuerit.
Ex quinque vero capitibus Thcmilbgeincx Hidorix a Xcnophonrc lupti propofitis , qua-
tuor priores in primo A n^acttu libro habentur cxplicatx. I. Copiarum Cyri collc&io. II. Ea-
rjndcm in liipcrioicm Aliam Sc locum pugnx deductio. III. Pugnx commillio. IV. Cyri inte-
ritus.
Sardibus enim movens Cyrus ( ubi occurriile ci Xcno|ihontcm , i Proxeno Brrotio Athenis
acccr litum , Sc militix huic nonvn dediile, in libro tertio legimus) Cclxnas in Phrygia perve-
nit , ibi que jo dies moratus clt : intra quos Clearcbo Laccdxmomo cxulc & aliis Grxcorum Du-
cibus ad cum divcrlis itincrib:is acccllcrunr t ccniuquc Grxcorum ibi inltiuito , inventa Ium
armature gravis militum undecim millia, cetratorum circircr duo.
c, Cclxuls Cyrus ad Cayftri campum procedit, ubi accepta ab Epyaxa , Syenncfis Cilicum regis
uxore, ( qtU nimis familiariter ufus fuilfc Cyrus dicebatur ) pecunid, exercitui non folutum tri-
mcllrc dipendium xgn) ferenti falarhim quatuor mcnlium perfolvit. Epyaxa quinque ante
Cyrum diebus Tarfum in Cilicii venit : cjufquc fualii marinis Syenncfis cb perductus , Cyro
mignam pccunix vim ad alendum cxcrcirum donavit. Sycnnclcm verb vafiri ingenii virum, ad
inccrrum fortunx eventum fefe prxparantcm, ambos 8t Cyrum & Artaxerxem in hoc bello
hdjiivilfc, addunt Ctcfias & Diodorus. Alterum enim cx filiis , mediocri commilitantium manu
Indruifeum , Cyto adjunxit: alterum clim ad Artaxerxem prxmilit ; qui tot in cum copias duci ,
rcqtic invitum ad arma cum Cyro fodanda pcrtra&um , linecra tamen interim fide Regi addi-
ia im, redire ad vexilla iplius velle, rentinciaret Dies a o Cyrus cum exercitu Tarfi hibditit:
Srxcis militibus negantibus fc alterius perreduros. Sed eo motu prudentia Clcarchi fedato ,
id extremam Cilicix utbem Illiim demum pcrdu&us cd : qub & Cyri cladis appulit , ctim 700
t 800 habet Diodorus) gravis armattirx militibus, quos ad cum Laccdxroonii fub Cliirofophi
dudu mi ferant. Quo etiam loco llipcndiarii Grxd 400 gravis arnuturx. qui Artaxerxi liib Abro-
coma militaverant , cadris Cyri fc adjunxerunt. Ipfc veri» Abrocomas , relidH Phcrnicia ,
curo trecentis hominum millibus ad Regem perrexit : licet non ante quintum i pugna diem ad
eum pervenerit. Unde per Syrix portas , abeo ddertas, tradudo cxcrciru Cyrus ad locum
pugnx tandem devenit: ab Ephclo coufquc dathmis , paralitngis autem JJJ ( five dadiis
60 yo) confers.
Locum pugnx Cunaxa appcllattim fuifle, refert Plutarchus; i Babylone dadiis yoo didan-
tcm. Unde , quum in fecundo AntCdnuc libro ( pag. 17 6. ) dadiorum jotfo commemoratur
didantia ; pro , ei i HofiuXura , Jacobus Cappclius •« linea legendum ede putat. In Cyri exercitu
ccnla fune Grxcorum 1 } fere millia; ( licet 10 tantum millia Judinus habeat, libro 5. cap. ult. )
c quibus 10400 fcutati erant, 1400 vel xjoo cetrati : Barbarorum 10 myriades ( rooooo) &
currus falcati fere 10. Ex partibus Artaxerxis, 90 myriades (900000) prxlio intctfuillc dicun-
8c currus falcati I jo. Sed apud PluUrchum , Ctelias Cnidius ( qui prxlio interfuit ) &
apud
eriodi |
e amt
ulUa»
A#io
Maod>.
126 M T A S MUNDI yi. IhitAla.
3603 apud Diodorum Ephorus , 40 myriadcs ( 400000 ) tantum commemorant. In pugna , ex hujus
copiis inicrfc&os hiiflc lupri ijooo refert Diodorus; ex Cyri verb 3000. Apud Plutarchum
Cteiias, «joco exfortim numerum ad Artaxerxem relatum fuillc perhibet; (ibi veri) non miniis
20000 vifos qui ceciderant. Coimnifla vero pugna cft , fub initium anni 4. Olympiadis XCIV,
archonte Athenis Xcnxnero, ante mortem Socratis anno uno: ut inVita Xenophontis indicat
Diogenes Laertius*
Hic utroque (iratTe in prxlio concilrrcfirc , prior Artaxerxes ii Cyro per ipfem loricam in
pe&orc vulneratus cft : quod vulnus Crenas fe curaJfe commemorat. Cyrus vcr6 dum pugru
fiiccclTu elatus incautius in liolles ferrut , 2 quodam pcrcullus occubuit. Vidor Artaxerxes con-
tumelioils modis in fratris cadaver fxviit : caput Se dextram qua pcrcullus ab eo fuerat abfein-
dens. Se quali per triuniphum circumferens. Quz eri ftii mater Pary fatis, Babylonem profe&a ,
vix tandem recuperavit , Sufa milii , ibique fepeliit. Hunc amborum fratrum conflictum , ex
Dinone Se Ctclia , plenius Plutarchuj explicat.
Rex caftra diripiens , Phocaicam Cyri concubinam , (apientiz Se elegantis nomine cele-
braram cepit [ AmfitncK lib. 1. pag. 170.] Piiocxcnlh genere ex Ionia hxc fuit, Herraotimi
filia, 1 fuis primim Mitto vocata , poftei 1 Cyro , qufrd Afjsafix Milefir Axiochi filix &
Periclis amicx ( de qua fupri , ad annum Mundi 3364) forma Se prudentia non impar videre-
tur , Afptft-t cft appellata. Hanc lingulari rtudio rex Artaxerxes requilivic : quumque ad
Ipfum vinctam eam ducerent, excanduit. Sequi hoc fecerant in vincula conjecit. Afpa-
lum vero inter omnes pellices ( quas 360 alebat forma przftantiflimas ) primam habuit , St
pcxcip.ic adamavic. [ P/utarcb. in Pericli & Artaxerxe, i/EUm*. tftr, bijftr. lib, li.cnp, 1.
Jnjlin. lib. 10. cap, a. ]
Grzci cladis hujus Se Cyri interitis ignari , fortiter ex alia parte pifgnarunf , 8c TilTaphentem
1 ejiifque copias vicerunt. Sex cantum millia Grxeorum hic futile, adirmat Ifocratcs in Pane-
! gyrico : quos neque ex optimis dclcttos friilfe addit , fed homines ita perditos , ut in fuis civita
tihus vivere non pollent ignaros regioitis, defti tutos £ fociis , i comitibus proditos, duc<
I quem fecud fueram amillb. Caftra vcr6 ipfontm Rex cum fuis , qui Tiflapherni in auxilium
venerat, diripuit: ad quz, copiis regiis iterum fugatis, Grzci rcvcrfi, maxima ex parte in-
carnati pernoSkirunt f cum omnes edam impranfl elfcnt. Atque lue prtnuu SraC&vtt* Cyri liber
terminatur.
Stcundsu liber narrat * quo trtodo Grzci, duce Clearcbo Lacedaemonio, in partiam redire
conftitucrint: Se ut TilTapncrocs, comitem fc cum copiis fuis Sic duce.11 itineris fore promittens ,
Cleirchum cum eribus Ducibus ( Proxeno Btrotio , Agia Arcade Se So ctate Achaeo ) 10 przfe-
iftis cohortium , & »00 circiter miliribus » foedere ac jurejurando violato, tollendos i medio pro-
curaverit. Narraverat Se ancei in Perfici fui hiftaria (quam atithor hujus libri legerat ) Cteiias
Cnidius: quo pacto Tillaphccncs per Menonem ThellaJum dolo /uramentifaue Clcarchum du-
cefquc exteros in potcftatcm fuam redegerit , cofquc compedibus f indtos Babylonem ad Regem
milcric ; 8c quomodo Cteiias ipfc , quum medicus cilct Parylatidis , Clearcbo dum in carce-
re eflet multa humanitatis oftieia per eam prxftitcrit } ut Rex Paryfatidi matri dcprccanri pro
Clearcbi incolumitate jurejurando annuerit, verum impulfu Statirx uxoris cunctos Duces , prz-
ter Merionem , deinde trucidaverit ; uc exterorum Ducum cadavera 1 canibus 8c alitibus laniata
fuerint, terrx verb cumulus mignx altitudinis, venti procella cxcharus , Clearcbi corpus con-
texerit.Ctif.
[ in Phttii Excerptis , & Flutarchi Artexerxe. ]
V. Libro tertio , Se quatitor fcquentibus , reliquorum Grxeorum , qui Tiflapbemis infidias eva-
ferant, reditus in patriam explicatur, ut milites 1 Xeqophontc jpcrfuali alios (Ibi Duces elege-
rint , ( quorum unus Xcnoplion ipfe fitic t in Proxeni locum fuftcdhts ) Se per medias hoftiura re-
giones , longi hyemis inclementiam Se infinita palfr di frumina , domum reverfl fucrinr. Eorom
lumina apud Diodorum Siculum habetur , in anni 4 Olympiadis 94 hiftoria : cui adjungi Se ea
poliunt, quz hac de re habet Ifocratcs in Panegyrico.
Tillaplterrti Artaxerxes , oh operam ipfi in bello contra fratrem ftrcnu£ navaram , non fo-
lum ejus quam ipfe pi fis obtinuerat, fed etiam Satrapiarum, quibus Cyrus prxfurrat, impe-
rium concdht. [Xenopb . Hcliemc. lib. j, Dioder, ann. 4. Olymp. 94. ] Magnificis edam mune-
ribus donato , fuam ipii filiam matrimonio adjunxit : St de reliquo fidiflimum eum amictim fibt
expertus. [Diodor. ibld. ]
Carem , 1 quo in poplite Cyrus vulnetatus decubuit , poft decem dierum tormenta , effodis
oculis Se xrc fervente in aures infufo , Paryfatis necandum curavir. Mithridates qui primus Cy-
rum laudaverat , atque cum intcrfccillc in mensa gloriatus fuerat , binis feaphis 17 dies inclufus
a vermibus abfomptus cft. Bagabatem live Mclabarem Artaxerxis cunucnum , qui illius juflu
caput Se manum Cyri 1 cadavere abfcidcrar, Paryfatis, vifta in talorum lufii Rege filio, ob-
tinuit: quem vivum excoriari juiTit , deinde corpus tranfverfum in tres fuftoili croces Se pellem
fcorsuni palo luftigi. Quo tempore Parylatis , propter multam Aitaxcrxis obfecrationcm , flere
.Cyrum ccllavir. f Cttfuu : & Ptntarcb. in Arroxerxe.)
( Paryfatis S tauram reginam nunun fuam veneno hunc in modum fuftulir. Ancillam habeba
fidam , qui plurimiim apud ipCun poterat , Gingen vel Gigin didam : quam adminiftratn
veneni Dinon rradic fuifle, confciam modo invitam Cteiias. Illum qui venenum dedit, hic
Bclitaram appellat , Dinon Mclaiuam. Nafeitur apud Perfas exigua avis , rhynraces (vel rhyn
daces ) did.i ; qtlx omni caret excremento , lubctqoc inteftina omnia adipe differta. Hanc
autumat Cteiias cultello, quem alrcro latere illeverat roxico, diflecuifle Paryfetidem ; partem-
que frnecram mandille ipfem , Sratirx vero dcdilfe veneno infectam alteram. Dinon non Paryfa
tidem fed Melanram, medicatas carnes fecuilfe Cnhro flt aopofuilTe. Quum animarr
. . Igilu
Digitized by Google
1 MPE1{. PERSICUM. 127
)i' en odi te a 1.1
fetius. Chriliii
igiror ea magnis cum cruciatibus ageret, fiifpicioncm Regi adversus matrem attulit, feritatem
illius 8c animum implacabilem cogno fccmi. Unde quxftioni extemplo intentus , miniltros nutris
& (hudores corripuit ac tormentis laccravir. At Gigin dinPary fatis in cubiculo fuo tenuit, dc-
pofccnriquc denegavit Regi. Vcriim podti orante illa ut domum ttorte dimitteretur, certior fa-
ctus locatis irvfidiis comprehendit Gigin , & veneficii reis debito affixit (uppliciu. P.iryhtidcm
vero Artaxerxes nullo nec verbo nec fa&o Izfir , nifi quod petentem relegaverit Babylonem i
adjiciens, quoad fupereflet illa, non vifurum fc Babylonem, [tlat/ncb. iid. ]
Arido cum quibufdam aliis Cyrenen occupavit; i quibus 500 civium omnium poietuiflimi
Cubico incurfu trucidati funr : de exteris ornaridimus qmTque profugit. Exfules itaque Cyrenxi >
afluropta Meileniorum cirdtcr Jooo ( ex Grxeia a Laccdimboiis hoc tempore cxpulibturo )
manu, in aciem contra urbis occupatorrs drfcendunt : |>rxlkSqtie coramillo , utrinqtic maena Cy-
renaeorum ftrages editur , & MclTenii prope omnes ibi cadunt. A pugna veri» miliis ultro
citroque legatis , Cyrenxi rem componunt j Se latb fide , per juramentum data 8c accepta , inju-
riarum memores Ce nunquam fore , communi deinceps jure civitatem adminiltiarum. [ Di edor.
*iw. 4. Olymp. 94.]
je?04
4. 'fijfafhtrnet (pro quo , Ph*rn«i*zj nomen apud Diodorum pcf errorem hic irrepfit ) ad om-
nes orx maritimi farrapias in fidem accipiendas ab Artaxerxe milTus , mox civitates Ionicas om-
nes imperio fuo parere volebat. [Xenoph. Helltnic. iii, j. Diodor. *d *nn. 1. Olymp, 9 j. ]
Cum prxfecti & urbes , qni Cyro «dhxfcranc , in anxio pavore edent , ne poenas luerent
eorum qux in Regem dcliquillcnt : exteri quidem fairapx per legatos Tillaphemis gratiam
reconciliare libi (tuducrunt. At qui plurimum inter eos poterat Tamos ( Memphites ; de quo
Cupri, ad ann. Mundi & Jtfoj. i. ) Ioni* prxhdus , opes filiolque omnes, prxtcr
unum Gaum qui regiarum podei copiarum Dux fiiit , triremibus imponens; in iCgyptum ad
Pfainmirichutn regem , quem beneficiis libi devimdum habuerat, cum claflc difccilir. Piammitubus
vero, tum benefactorum neccflitudincm tum jus Cupplicum pso nihilo habens , Cuppliccm Se uri-
cum uni cum libetis jugulavit, uc pecuniis de clillc potiretur. [ Died«r. iiid . ]
Grxei Trapezunte ( qux prima urbs Graea fuit ad quam venerant , in littore Ponti Euxini St 4J*4 400
regione Colchorum poma ) profedi , tridui pededri itinere Ccrafuntcni ( aliud Gtxcum oppi-
dum, in Colchide quoque ad mare litum ) pervenerunt : ibique 10 dies lubditere, quibus in-
ditura luftrationc , ccnli Cunt milites 8600, qui ex 1 0000 circiter falvi evafcrant ; quum reliqui
partim per hodiles incurfiones, parrim a ai v ibus, parrim etiam morbo confumpti periiflent.
inde per Mofynxcorum , Chalybum Se Tibarcnoium regiones progrelli , Grxeorum ad oppi-
dum Cotyora venerunt , Sinopcnliura coloniam : »ih> videlicet ( vel epmntjnt potilis , ut feries hi-
ltorii podularc videtur) pod pugnam in regiene Babylonica Commiilam tm-nfinus; ftathmis iu.
paiafangis vero 610 live dadiis 18600 coniectis. Hic vero 4 j dierum dativa habuerunt. [Ex-
pedit. Cyri, Hi, f. ]
Dum iftic Keieictur , parrim ex Cotyorenfium foro, partfm ex prxd.i, quam ex Paphlago-
num finibus agebant, Grxei (ibi victum quxlivcrtinr. Piphlagones viuliim Grxeos aur diflipa-
ros lp jliab.mt , aut paulb longius a cadris tabernacula habentes nothi oppugnabant : donec
inter cos p.u Coryli, qui tum Paphhgonibus cum imperio pnerar, interventu conditma ed.
Naves deinde Grxei ab Hcradccnfibus Se Sinopenfibus nadi , ad Harmenen Sinopx portum
naviganmt i ibique dies quinque Cunt commorati. Inde Heracleam, Megarcnlium coloniam in
Maryandenorum finibus Citam, navigarunt; Se ad Achcrufiam peninfulam appulcrunr. In tres
deinde partes divi(o exercitu, Arcades Se Achxi qui Cupra 4500 erant omnes gravis armatur*
pedites , navibus ab Hcradccnfibus impetraris primi navigarunt ; ut Cubito Bithynos adorti ,
qnampturima auferrent : Se ad portum Calpi, qui in medii fere Bithynica ed Thracia, nodu
dcfccndcntcs , ad vicos proximos dadiis plus minus 50 a mari perrexerunt. Laecditi veih ab cis
Thraces , maxima cos clade affecerant. Una enim cohors , cum duce Sniicretc, in condictu to-
ta deleta ed ; ex alta , octo tantum cum duce Hegefandro fervati Cunt : reliqui autem duces Se
milites omnes, in colle qui» convenerant, artka obfidionc a Thracibus Cum ciicumfcfli. Chiro-
fiiphus , cum gravis armatur* 1400 Se cetratis 700 (qui Thraces erant , & Clearchum fecnti
fuerant ) inde ab Heraclea per regionem pedibus iter fecit ; deinde cum Bithynicam Thraciam
attigilfet , ac jam valetudine infirmiore uteretur, navem conlccndic, & ad Calpx portum tuto
pervenit. Xenophon, cum gravi* armaturi peditibus 1700, cetratis 700, Se 40 plus minus
equitibus , maritimo itinere in cos fines venit , qui Bithynici Thracii & Heraclcocidis agros
terminant : deinde per mediterranea progredi» , (ocios (uos a Thracum obfidione liberavit. Si-
mulque tandem ad Calp* pomtm omnes coierunt. [ Iiid. hi. 6, ]
Moctuo ibi Chirofopho , in ejus locum Nro Altnenfis ed Corrogatus : qui, quum exercitum
milcrc' premi commeatus inopia videret, coadtis plus minus duobus hominum millibus ad prz-
d.un faciendam per Bithynorum vicos difirurrii. Eos primi Pharnabazi equiret invadunt : qui
!Bithynis opem laturi advenerant , & eorundem vicilli n adjuti copiis , avertere volebant Grx-
. cos, ne Phrygiam ingrederentur. Trucidant hi cqnires ex Grxeis non pauciores 500. Cxtcri
quemdam in montem fuga Ce recipientes , fuppetias illis Xenophonte veniente , falvi ad caftra
'ante Solis occafum Cunt redudri. Spithridare deinde Se Rhathinc cum novis copiis ad auxilium
Bithynis ferendum adventantibus , Grxei infigni adversus cos potiti victoria , cretio rrophxo,
tubi primCkm conflixerant, ad cadra Cua juxta mare plus minui 60 dadiis ab eo loco pofica re-
dierunt. Pod eam pugnam hudes , fuis rebus providentes , do medi cos <3t facultates luas quo
poterant longiffinri abduxerunt. Gf*ci veri» pollea . ciim reda incedentes per Bithynos via ni-
; hil ufqnam offenderent , unius dici ac nodis itinere in Bithyniam revedi , amplam Se
mancipiorum & ovium copiam fecum abduxeram. Indeque fexto die Chryfopolim Clul-
Digitized by Google
I Anno |Aiu
I Anno
iMnndi.
128
JET A S MUNDI VI lutianx. ClitiftjJ. I
If enodi '«t
ljS04 i ccdonix urbem pcrvcnci une : ubi dies iepeem commorari , prxdam vendiderunt. [ Ibid. J
I Pharnabazus, metuens ne Grxeorum illx copux dicionem fiiam bello peterent, Anaxibii La-
cedxmonii navarchi opera, qui tum forte Byzantii erat, effecit ut mi lires liniverit ex Alia By-
zantium rraJuccrentur. Anaxiblits cum Xenophonte in Aliam reveritu , Cyzici ex Arilbrcho no
jvo Byzantii prxfc&o intellexit, (uccciforem libi datum ad Hcllclpomum adventare Polum: inde-
1 que Parium navigans, ad Pharnabazum niific , qui cudi monerer , ut qit.t ob Grxeorum tradu-
|Bionem promiferae jpfi pullat et. A quo fpc (iu miftratus, Xenophonti negor ium dar, ur Grx-
|eorum copias in Aliam fumma celeritate iterum reduceret. Verum a Pharnabazo perluafus Ari-
< ftarchus conatum illum impediir. Unde lub Seuthe Thraci* rege militare coadus ell Xeno-'
phon: Iseviente adhuc hyeme, Se vl frigoris ira intensa , ut nares & aures ab eo aduffas
imulti Grxeorum ami Icrinc. [Ibidi lit. 7. ] Parrem quidem Grxeorum in parriam redi ille , partem
vero maximam, ad jooo fere, ducem Xenophontem lccutam in Thraciam fuifle , refert Dio-
dorus, [ad ana. 1 . O/jwp. 95. ] Unde liquer, vitiatum apud eum cllir numerum , ubiChrjfo-
‘politn j8oo ramum fuperftites pctvcnirtc legimuS. [ann. 4. Olytnp. <»4. ]
je. lonicx 8c alix Grxcx per Aliam urbes, quod partim in libertatem fc vindicare cupcrcnr,
ipartim Tillapherncm mttuerenr , ( quia Cyrum , duiti is adhuc dlet in vivis , Tiffapbcrni prxtu-
|Ierant ) recipere cum rcculabanc : mifsifquc ad Lacedxmonios legatis petebant ur , quando totius |
ipli Gricix prxlidcs ac duces Client, fc natione Grxeoi habitantes in Alia non negligerent j fcd
Idarent operam , ut ipfdrum ager 1 populationibus immunis cllct , arqitc ipli libertate fmcrenrur.
![ Xenopb. Hellen. Iit. 5. Diodor. ad amt. 1. Olymp. 95.) Hanc legationem libenter Lacedaemo-
nii audierunt : qui , more ingenii humani , quo plura habenr eo ampliora cupientes , non conten-
ti acceffione Athenienfium opum vires fibi duplicatas, totius Altx imperium aifedare e cepe -
runt. [fafiin. Iit. 6. cap. I.]
Laccdxmonii igitur, promi dis ftatim auxiliis, per legationem a Tiffaphcmt contendunt , ne
hoflica Grxeis oppidis arma inferre velle. At ille Cumaeorum urbem cum exercitu primum ador-
tus, omnem circumquaque regionem vaft.it, tnagnoque captivorum numero potittir. P6ft ur-
bempiam
i obfidione cingirs fed cute propter hyemis interventum capere illam nequiret, captivis)
Jpro magna pecunix fumma redditis , ab obfidione dilccffit. [ Diodor. ut fuprj. J
Thimbron a Laccdxtnoniis in Aliam miffus ell ctim exercitu : in quo erant mille no vitiorum ci-
vium Laconicorum, 4000 Pcloponncfii , equitcfqtlc Athenienfium »00, quibis XXX tyranni
jfuerant ufi; quos civitas Attica peregri- perire, quam domi cum periculo manere volebat. Atque
jhis Thimbron , cdro in Aliam veniilet , ex Grxeis iftius regiohis urbibus plrncs addidit- [Xe-
nopb.\Ephefi enim , rum ex utbibds confoederatis tum aliunde, 1000 conicripitr. Inde veri»,
i(ito fignis fuis plurts 7000 habens, 1 zo ftadia progrcfttis , Magnetium Tilluphernis ditioni lub-
jjedam primo ftatim impetu cepit» Mox ettuih Tralles Ionix oppidum adortus , oppugnationem
ejus inftituic : verum uni nihil per loci firmitatem proficere licuit, Magncliam retro llexit. Hxc
nullo rum muto dnda fuit. Idcirco vrrinis ne denub poft diiccfliir» flium Till.iphcrncs illam liibi
geret ; ad proximum montem , nomine Thoracem j eam tranfttllit. Mollium deinde agros jncur-
f.ms, varia militem prxda locupletavit. Verum ubi magno curo equitatu Tiiraphcmem imminere
accepit, EpUefum fc recepit. [ biodor. ] Illius enim equitatui fuilinendo impar, in planitiem
dcfccnderc noluit: fatis elfe fibi ducens, fr populationes iis in regionibus prohibere pollet, in
quibus ipfc degerer. [Xenopb. ]
Quum duobus jam prope menfibuS Grxei fub Sciithe in Thracia Europxj militaffcnt, (;har-
minus Laco Se Polynicits a Thimbronc milii in caftra tcnienrcs , eum hujus exercitiis opera ir
bello contra Tillapherncm egere dcclaMnmr : pollicitixmqac clle, (e cuivis militi lingulas in mem
fes Daricum nummum darumm iii ftipcndlum, prxfedis cohortium binos , ducibus quaternos.
Xenophonte verb ad iter in parriam fe comparante , orarunt eum homines e toto exercitu ledif-
fimi , ne prius dilcederer , quam copiis abduxilTcr ac Thimbroni rradidilfct. Inde igitur Lampfa-
1 cum cum cis navigio trajecit : ubi cum Euclide PhHafio Vate congrdKu eft, Hinc per Troadem j
Iprofcdi , Pergamum pervenerunt : ubi ab Hellade Gongyli Ercrricnlis uxore , & ejus filiis Gor-
1 gionc & Gongylo, Xenophon hofpitio eft exceptus» Horum conlilio & opera, cum ille Afidatcfl
|Pcrfam capere frullri ( Se non fine fuo St fociorum magno periculo) finller canarm: cafii do-
mum in eum Xenophontis milires incidentes, Ipfum cum uxore , liberis, equis. Se fortunis om-
nibusqux
{ magnx erant ) ceperunt. His ita geftis Thimbron fupervenie : acccptumque i Xc-
jnophonte exercitum aim reliquo agmine Grxeo commilccns , bellum Tiilapherni St Pharna-
1 bazo intuite. [ Expedit. Cyri , Iit. 7. ]
' Atque hic terminantur leprem libri A laCdouK : quds feriprw , qui toti expeditioni ipfc inter-
fuit, hoc concludit cpilogo. Pr atram hi ditiant Repis , <jk*m nos ingreffi perafravutuu : Lydia,
Animati Phrygia, Artat amat \ Lycaonia & Cappadocia, Mithradatej ; Ctluia, Syennefit t Pbtt-
nicia & Aratia, Derntt i Syria & Affyria , Bele fit \ Baty/tms , Rboparat ; Media, Artae at ;
Phafitmu & He/peritie , 'feribazjtt. Cardueti , Chalybe t , Alacront t , Colchi, Mofynrci t Cati,
Tibareni , fui jnrii erant. Papb/afenu cum imperio praerat Corylat ; Bithynia , Pharnahax.m \
Taracitm , ejui in Europa ftdes habent , Seuthe i. Totum iter , tum afcenfut tum defcenfm , (vae
mrafidntK ifHMafUmmi )fiatbmia 1 1 J confeBum tfl , parafaagis I l$o,fladiis vero J4*J J. (vel J4500
potius s lingulis parafangis 30 tribuendo ftadia. ) Temporis afcenfu (j defcenfm /patiam , annm
nnm , ac tres mtnfet.
d. Nov» Xenophontis copiis audits Thimbron , in campis contra Tillapherncm caftra locare
aufus eft : Se Pergamum fponce deditam in fuam patellarem accepit, itemque Tcuthraniam Se H*-
Ularniam 1 quibus Euryftbencs ac Procles , orti i Demarato Laccd.rmonio , cum potcftatc prx-
crant. Gorgio etiam Se Gongylus, jam didi fratres, ad iplius panes tranficrunt: quorum alteri
Gambrium
Digitized
oogle
120
T MPT\ PHYSICUM.
4313
“ |Gambriiam& Pala^ambriura , alter Myrinam & Grinium poflidcbar. Urbes quoque aliquas non
Ifotis mu nuas vi Thimbron cepir. [ Xenoph. Htlltnic. lib. 3. ]
3605' Thimbron Lirilfara, yfigyptiam vocatam, imperara foede derrr&anrcm , caftris circum eam
locatis, obledir. Quam cum per vim firuftri aliquandiu oppugnaflet , ab Ephoris mandatum ac-
jcepit, ut relicta Larifsa in Cariam militem transferrer. Et etar jam Eplieii , profc&urw in Ca-
;riaro , quum Dercyllidas ( vir machinarum peritia clarus , & ob ingenii folcrciam Silyphi cogno-
; mentum adeptus ) ad excrritttm venit , in imperio (iicctilor illi datus. Thimbron vero do-
mum reverius , arque a fociis acculatm, qubd exercitui licentiam fpoliandi foederatos conccfliflct ,
exilio mulcatus cft. [ Id. ibid. Diodtr . .id emn. 1. Olymp. y 5. ]
I' Mania Dardancnfis, virilis animi mulier , qnxpoft mariti fui Zcnis Dardancnfis obitum stoli-
dis fotfapiam fub Pharnabazo feliciter adminiftraverat , St maritimas urbes Laridam , Hama-
|xitum & Colonas imperio fuo adjecerat , i genero fuo Midia , qmun annos jam 40 excefliflet ,
uni cum filio 17. plus minus annos nato , perfidi intetimitur. Cxdc perpetrata Sccplim &
Gcrgithcm munira oppida , in quibus imprimis opes fuas Mania recondiderat , Midias occupar :
reliqua oppida prxfiduriis militibus , Pharnabazo integra lervantibus. Ille nudis ad Plurik-
bazuxn muneribus, ut regionem eam legibus illis quibus habuerat Mania libi obtinere lice-
ret , fruftra portulae s vicam libi acerbam fore , non vindicata Mania: morte , Pharnabazo
refpondcntc. [ Xtntph. ibidi ctem Petycne , lib. 8* in Ttinid vel Pbemta : ita enim ibi M*ni*
nomen perperam habetur exaratum, j
Dercyllidas , cum viderer libi adversus duos prxfe&os Arraxerxis regis , Pharnabazum St
TilHiphcrncm , maximarum gentium viribus inrtru&os , dimicandum > atque illos invicem libi
fulpectos efle non ignoraret : ne cum utroque fimul dcccrrare necefltim haberet , cum Tifla-
pherne, flaturis conditionibus, pacem fedr. [Id. ibidi cum Jnflint , lib. 6. cup. I. HtrcyHidi
pro Dercyllidi nominato.]
Port lubitum cum Tiflaphcrnc colloquium, Dercyllidas in dEolidem Pharnabazo [cui ob
ignominiam ab eo dudum , ciim Abydo fub Lyfandro navarcho prxfuir , acceptam > intentior
erat] parentem , exercitum (itum , nullo fociorum in itinere Ixfo , abduxit: ac rtatim uno dic
LjriJfitn, [pro qua Arifbam ponit Diodorus] Httttaxitnm St ColottM t oppida maritima, per
deditionem fpontancam cepit. Paulo pbft eodem modo Nteutdrtnfti , Ilitnfti St Cocyliteu
line vi admota in porcftatein litam redegit : Ccbrenen etiam munitiilimam iitbcm , oftentata
oppugnatione territam , ad dedirionem compuiiti Cui cum prxiidium impofuilfcs > redii Sccp-
lim ac Gcrgithcn versus contendit: ubi Midiam, qui & Pharnabazum & cives metuebat,’
colloquii causa acceptis oblidibus tibi occurrentem , ac de locictate verba facientem , fecum
retinuit s eique oftendir luillam aliam cHc rationem focietatis ineundx, quam H cives liberos
fuii legibus vivere permitteret. Siroiilquc cum eo Scepfim ingrclTus , [ de ejuo Itgtndm Pdyemm ,
in StratagpXt lib. 1. ] fadlo ibi Miner vx tacrificio . St Midix prxlidio edulio, cives ad reftitu-
tam libertatem confervandam eft cohortatus. Deinde Gcrgithcn cum exercitu profedhis , nc-
quicquam petente Midia libi cam relinqui , juflu ejulitem Midix portis apertis urbem illam quo-
que intravit: & repertis ibi Manix rkcfauris, qui odio militum millibus in integrum prope
annum ftipendio fumcerenc , Midiam exutum male partis Sccplim ad privarim vitam ibi degen-
dam liabit atum dimiiir. Atque ita fpatio dierum odio , novem urbibus eum porirum efle
refert Xenophon; omncfquc Troadis urbes, parrim dolo eum occupavifle , partim etiam vi
fubegifle, ter ibit Diodorus. [ emt, x, Olyinp. 95.]
Inter Artaxerxem St Euagoram regem Salaminis [ qui urbis illius dynartam regis Perfici
amicum , ut *d eum. x. Olymp. 97. idem Diodorus memorat , Abdemontm Thyr/ium vel , ut
Theopompus in Excerptis Phocii num, 176. appellat , Abdymontm Citieum inde ejecerat ] dif-
fentio orta, Cononis Athenienlis qui apud hunc in Cypro & Ctelix Cnidii qui apud illum in
aula Pertica agebar interventu, fopita etl : ab Euagora tributo Artaxerxi dato. St muneribus
ad Satibarzancm miliis. Ad Euagoram quoque, de reconciliatione cum Attaxagora Cyprio-
rum rege, i Crcfu darx funt literx : quas , uni cum aliis cjufdcm generis Euagorx & Cono-
nis cpiitolis , Perfic* fux Hiftorix infcruic ipfc Ctelias.
Dcrcyllida ad Pharnabazum minente pcrcunUatura , utrum pacent an bellum maller j is
Phrygix [in qua federa domicilii habebat] metuens, afiolidi [ quam Dercyllidas obtinebat}
finitimi , inducias delegit. [ Xtntph. Htlltnic. 3.]
}6o6\*. Fadlis induciis, Dercyllidas Bithynicam in Thraciam, profedhis , ibidem hybernavir , non
admodum hoc graviter ferente Pharnabazo j qubd Bithyni Ixpius illi bellum foccrent. Dercyl-
lidas verb tes Bithynorum fccure rapiens , commeatus copia abundabar. [ Id. ibid, ]
b. OdryCe equites plus minui aoo. St cetrati plus minus 300, c Thracia i Seuthe auxilio Der- 1 43 1<; 398
cyllidx milii, prxdarum exeuntes, magna clade i Bithynis adedi funt: poftcaque caftra fua'
|cum Grxcorum caftris conjungentes , Bithynorum agro* populationibus ac flammis vaftave-
|tunt. [Jbid. ]
1 Ineuntc vere Dercyllidas i Bithynorum finibus excedens , Lampfacum venit s ubi ex tribus
patrix legatis intelligic , imperium libi in anuum proximum efle prorogaram. Iifdem legatis^
ephororum mandato milites qubd antehac fodis injurii fiiilicnt redarguentibus , St qubd hoc
|anno neminem Ixlident collaudantibus , a prxfedo copiarum qux Cyrum fecutx fuerant ell
refponfum t milites quidem unos eofdcmque efle , fcd diverfos duces diverfos militum mores
fcciife. Legatos deinde Dercyllidas Epnefo per Grxci nominis civitates dimiltt } qubd eas
tranquillo in ftaru vifuri eflem , labi grarulams. [ Ibid. ]
e. DimilEs ex Alia legaris , Dercyllidas rundm per nundos Pharnabazum percundlatus cft
induciafne qux per hyemem fuerant continuar*, an bellum habere mallet. Quo inducias bello
R turfiiml
]m^Jjftrii Anrul, Petri prirr.
Digitized by CjOOgle
JE 7 AS MUNDI VI Te nodi It 1
r !l° Amo Annon-
Jim. ChnAi*.
fum pi dncntc , fiatira tranfmillo Hcllcfponio , illhmatn Chcrioncii ihracix, qui j?. ft-*-
diis porrigebatur , muro intcrclufir ; quem vano tempore inchoatus , ance autumnum ab-
foK-it. [ idem thid. cum Diodoro , 4 nrt. i. Q/ymp. yj. uti duorum annorum res ffjlaj in unum
(onsfitifit. ] .
Conon Arhenicnfis c Cypro ad Artaxerxem ac rebus fuis mifit cpifiolam : quam communi-
cari illi voluit , vel per Zenonem Crctcnlcj» ( (altator em, ) axi pa Polycritum Mcndzum
(medicum,) vel, (i illi abcfitnt , prr ('(citam medicum. Fama cll Cirium, accepta Cononis
cpifiola, de fuo illi appofuillc, ut ipliun quoque ad (c Rex mitteret ut ad negotia maritima
tra&anda perutilem. Iple autem Ctefus ait , Regem (ua ipome hoc libi muneris injunxillc.
[flutar ck. in Artoxerxe. ) Cononis vero 1iteras , tum ad Re- em tum ad fripfum, ut 8e Oratio-
nem quam ad Regem de Conone iple habuit, Hirtorix litx Ctclus inieruit : ubi & de nunciis,quos
Liccdxmonii hoc tempore ad Regein milcrtinr , adhibita cufiodia raentis , narrationem exponit.
Pharnabazus , poft inducias cum Dcrcyllida fartas , ad Regem adlccndcns , TilTaphcrnem
apud cum criminatus cfi, ut Laced-tmonios Aliam ingiellbs non icpulcrit armis, fed impenfis
regiis aluerit : indignum efle dicens , bella non perfici fed tedtmi , hofiem pretio non armis
luinmovcri. Hortatufquc Regem cit , ut adornata clade , Cononem Athcmeniium Navar-
chum eiprxficiaL A quo Se Cyprio rege Euagoia pcrfuafus ille , 500. talentis ad apparandam
clallcm Pharnabazo numaatis, Phamiilas triremes Cononi tradere, eumque navalis belli Du-
cem confticuerc juflir. (Dieeior. 4 d ann. 1. Olymf. 9 j. cum IJocraie in Evagor j & orat. ad Phtlip-
, Paufanid ex
fumPharnabazus tn Aerias, 'fuftin. Ut.
& icvcrfiti 6. cuf. t. )
aula Palici Cononem , poli habitum de prxtura navali colloquium,
imperio maris prxficit ; multa Regis nomine ptxclara illi pollicitus. Conon , munere illo lufccp-
to (ed clallc nondum (aris infirurta , cum 40. quas paratas tum habebat navibus in Ciliciam deve-
hitur; Se ad bellum ibi gerendum fefe accingit. ( Diodor. ihtd. )
d. Cteixas ab Artaxerxe ad mare milfns , in partiam luam Cnidum primum , deinde Lacedarmo-
netn profectus cft : ut fub Pccltcx lux Hifiorix finem iple narrat < quam cum hoc Olympiadis
95. anno ?. illum retminalTc , Diodorus atnhor tft.
Dcrcyllidas ex Chafonefo in Aliam rcgrclfus , vilitatis uibibiu , Chiorum exulcs Aramaoccu-
pallc coinpait i indeque excurlionibus in Ioniam fartis, ex vicinorum ptxdis victum libi com pa-
ralie. Er quamvis munitum clfet oppidum , ei magna tum l\ ument i copia inftiudum^ c alti is
timen circumdatum , per otio mcnlium Ipatiiun oblidere non ccdavir, ( Xenoph, Heiltnic.
Iit. t. J 4
J607 Ciompullis tandem ad deditionem faciendam obfeflis , Dcrcyllidas loci atram Draconti Pclle-
nenli committit: iple largifiima commeatus copia in cum convctta, ut illuc veniens divcrlorium
haberet , Ephefum adiit. ( Jtid. )
Ciim Ionicatum civitatum legati Laccdxmonem profecH fignificaflent , fi Caria, in qua Tis-
laphcrnis tedes erat , infcdarctur , cxillimarc (c , Ibtim iplum ainoo t/jiut cis concclfitrum , &
ut arbitratu fuo rcmpiiblic.im adininiltrarent pennilTitrum : Dercyllidx mandarunt Ephori , tu
cum rerrerteibus copiis in Cariam fc transferret 1 & Pluruci clallis iuxprxfcrto, ut in oram Ca-
rix naves luas duceret. ( /tid. )
Eodem tempore Pharnabazus etiam ad Tilluphcrncin venit : partim quod is impaator omnium
defignatus cllct , partim ut ad bellum in Gexcos communi opera gerendum fc paratum tcliirctur.
Atque hunc primam Tillaphcrncs lccum in Cariam ad rem ibi conftitucndam duxit ; deinde
impolitis ibi in munitiones pixiidiis, cum uxiem in Ioniam rediit. Dacyllidas autati, ubi rutius
cos Mxandrinn tranfmilillc acccpillcr ; habito cum Pharacc colloquio, quo vereri fc oftendebar,
ne Tillaphcrncs ac Pharnabazus Ioniam a pixlidiis nudam percurrendo popularemur : & iple
Mxandrtim tranfiit. (/tid. )
In Perfarum exercitu 10000. pedites, & toooo. equites erant: Dcrcyllidas non plura 7000
fub lignis Ciis habuit. ( Diodor. ad ann. 1. Olymf. 95. ) Et quotquot quidem eram c Pclopon-
nclo milita , tranquilli fublidentcs ad prxlium Ic parabant : quotquot veto e Priene de Achillio,
itemqtic de Infulis & oppidis Ionicis , Dercyllidx le adjunxerant , partim, armis in (egete ( qu*
time deni a in Maeandri planitie erat ) relidis, fuga libi conlulcbant ; partim , aon ad pugnam
veniendum cllct , minime manfuros fc elle latis declarabant. Tiiraphernes tamen , ciim lccum
cogitaret , quo parto Cyri milites cum iplis pugnavillcnt , cifquc Grzcos omna limiles elle arbi-
ttarctur t ut prxlium ( quod Pharnabazus luadcb.it } iniret, adduci non poterat : fed xnilfis ad
Dercyllidom ratneiis , cupere fe cum iplb in colloquium venire fignificaoar. Datis igitur priitt
acceptilquc utrinque oblidibus , de pacis conditionibus adhrm cft : pollulantc Dacyllida, ut Rex
urbes Grxeas liberas Se fui juris elfc lineret ; Tilfaphanc vero & Pharnabazo, ut Grxcx copix
Regis c finibus , Se Laccdxmoniorum prxfiedi ex civitatibus abirent. Piactiitque inducias elle
tantiljicr , donec de his Dcrcyllidas ad Laccdxmonios, Tillaplicrncs ad Regem muliUcr. Utro-
que vero dimillo exercitu ; Perfarum copix Tralles , Grxcomm Leucophryn difccllcrc. (X*-
nofb. C Diodor . ui fufrd. )
iCoS Herodas quidam Sytacufanus , cum nauclero quodam in Phanicia tum vivens, ahm trirema 47 1 S
Phanill is partim aliunde ilhtc adpcllac, paitim ibidem infiiui , partim adhuc xdihcati viderer,
aitdirctque trecentas nimie eo futuras: piim.i nave qux in Grxeiam tendaet confcenla, Laccdx-
moniis indicat , hanc clallcm tum a Till.iphcrnc tum i Rege parari i led quo ea mittenda
clTct , dicens le ignorare. Eo nuncio commotis Laccdxmoniis , ex Regibus cotum aJrcr Age-
lilaus , a Lyfandro pcrfuafus , ad Afiaticam contra Perlas expeditionem fele obculir : adjunctis
libi triginta Spartanis , quorum conlilio uteretur. Eorum primus ipfc Lvfander liuit : qni De-
ccmy iratus- absfir-iniirbibus Afiaticis infiitutos (quos Ephori fufiiilcrant , juflis omnibus
396
Digitized by Got
Anno jAnnoaa»!
IMPER. PERSICUM.
inore patrio rempiiblicxm gerere) Ageiilai opera redi eu turum fe itenim lpcrabar. Ira Agelilaus ,i
acceptis copiis bis millium e novis Spart* civibus conlcriprorum ac fe* millibus fociorum
ciim annonx tanto quantum in fex racnfes f.ifh ceret , Gerxfto ( Eubccc portu ) cum a rupi illimis
quas ibi coegerat copiis folvens , Ephefum navigavit : tanra celeritate hic uitis , ut prius in
Aliam cum copiis pervenerit, quim regii latrapx cum (citent piofe&um ; quo fx&um cft,
■ut omnes imperatores imparatos olfcnderct. [Xenopb. Hellenic. hir. $ . & orat. de Agtfilac\ cum P lu-
tare ha, & 'ALmil. Probo, in vita ejufd. Age filat , & Paufania i» Laconidi ( qui tamen Sarde i pri-
mam appuli/] e Afeflaum feribit. ]
Novo dclc&u Ephcfi quatuor militum millibus confcriptis , exercitum 1 0000. peditum & 400
( vel 4000 , ut in Latina vcriiouc legitur ) equitum in campum eduxit. Quos circumfixa^
nea quxdam colluvies prxdx gratia fcquebatur , numero non inferior. [ Dtodor. *m, 4.
O/rwp. 9S- ]
Per iiucmuncios verb iTillaphcrne interrogatus, quam veniendi caulam habent i refpondit,
ut Grxeas in Alii civitates in libertatem vindicaret. Petiit deinde Tillaphcrncs , ut tantifpcr
Agelilaus i rebus gerendis abftincret , quoad ipfc ad Regera mitteret ; Ipcm faciens omnia illi
ex lententia fe confc&urum. Hinc , rribus mcnlibus ad tam rem conficiendam definitis , Tiili-
phernes Herippidx, Dcrcyllidx & Migialio miliis ad fe facramentum prxditit, omtiinb fine dolo
malo fe pacem procuraturum: illis Agcfilai nomine jurantibus , fi hoc TUTaphemes faceret, fe
fine fraude fervaturos inducias. Verum Tidaphcrur» , jurejurando mox violaro , magnas k Rege
copias accerfcbat , quas cum iis quibus jam ante utebatur conjungeret Er qtianquam hxc Agcli-
laus animadverteret , nihilominus in fervandis induciis perltitir. [ Xenopb. HtUttuc. }.& in Age-
Ifilao * cum Phtt arebo & tAimil. Probo , in Agefitao. ]
Quum in hoc orio apud Ephefum Agelilaus commoraretur, aubd rcrumpublicarum Hariis in
nrbibns perturbati ellcnt , neque populariter amplius ex adminiltrarcntur ( ur fub Athcnicnlium
dominatu i.idtum fuerat) neque Decemviratus in cis ellcnt , qui Lyfandro rerum potito inlbtuti ,
erant : urgebant Lyfandrum omnes , hominem (ibi notum » uti qux cupercnr ipfi ab Agctilao impe-
traret. Eam ob caulam fa&um, ut magna hominum turba eum femper fe&arctur , ita ut priva-
tus quidam Agelilaus , Lyfander rex cllc videretur. Quod Agelilaus xgre ferens , authoritatem
illius piimum minuebat Se fcnfim labefactabat ; deinde legatum in Hcllcfponnim mucebat. Ibi
, cum compcrillct Lyfander, Sprtbridnttm Perfam { Mithridatem Plutarchus appellat) k Pharo a-
|bazo nonnihil opprimi, ad colloquium invitato perfualit, ut cum liberis » pecuniis, & aoo,
equitibus deficeret) (Urimque rebus ejus exteris apud Cyzicum rclirftis ^ eum filio ad Agefilaum
eum adduxit : id quod gratum Agctilao fuit , ftndiose ex illo de Pharnabazi rebus percunttanti.
[ Xrnoph. HeUen. j. Plwtarxh.in Lyfandro & Ageftiao. ]
Tillaphcrncs ob milTas fibi k Rege copias animo elatus, Agelilao bellum dcnunriavit, ni fta-j
tim Alia excederer. Quam dcnunciationcm hilari animo ille accipiens, ut ad expeditionem fe pa«
rarent , militibus nrxccpir j fimulqrtc Ionibus, Aiolibus & Hcllcfpontiis fignibeavit , ut copias
I fuas auxiliares Ephefum ad fe mitterenti Cumque Cariam cum petiturum exiftiroaret Tiilaplicr- 1
nes , Phrygiam ille periit : itlbadHfqiie inopina irruptione civitatibus , magnarii opum vim ccpitj I
tutu (que ac fine periculo ad vicina Dafcylii pervenit. Ibi equites ejus reliquum agmen prxcc-i
dentes ab equitibus Pharnabazi excepci Se in fugam compulfi, homines 11 & equos a amilctum:
fcd opem cum peditatu ferente Agelilao, barbari utx> ex fuis amiflo cclferunt. [ Xenopb. HtUtnici
' 5. C 'r in AgffiUo\ cum Plutarcke & iy£miL Probo , in Ageftlae. ]
Agelilaus , maxima «daris parte in populatione Phrygi* finitimxque regionis conliimpra , lo-
cupletatum commodis exrreitum fub autumnum Ephefum redux i1. [Diodor . anno, I; Qlympk 96. ]
Ibique hyemavir. [ tSfjntl. Prob. in Agtftlao. ]
$<roj) Ncphercus * live Ne [merites * in jtgypro regnah anft. 6.
Lacedxmonii per legatos Nephcrcum Asgypti regem de focictate armorum folicitant t qui au-
xiliorum loco Spartanis ad centum triremes apparatum , 8e quingenta tritici millia donar.
[ Diodor. ann. t. Olymp.96. ] Hercinionem hunc appellat Judinus Se eum fccutus Orofius ; ita tem
n ir ratis. Laccdanonii a rege tsEgyptt Hercirtime auxilia navalis belli per legatos petunt : a quo
43»?
ci itum in/iruPas triremes Jexctnta millia modiorum frumenti mtjfa acceperunt. [Jnftin. lib. 6.
cap. x. Ortf. lib. j. cap. i. ]
Pharax Lac cdxmon iorum navarchus, cum tiO navium clallc ex Rhodo provedbis , Salan-
Carix cafteUam , 1 jo ludiis a Cauno didam appcllir. Hinc lolvens , Caunum Se Cono-
nem Regi* clalfis Imperatorem j cum navibus 40 dativa ibi habentem, oppugnar. At cbm Ar-
taphernes Si Pharnabazus ingenti cxerciru Caunlis fubvenirent , Pharax oblidioncm folvir,
totamque cladem in Rlrodum abducir; Pofth*c Conon triremes So cogit > Se cum his in
Cherfonefum tranlmitrit. Rhodii inrcrci , clade Peloponneliorum ejecta , Lacedxmoniorura
focietatcm deferunt ■, Se Cononem cum tota clallc in urbem luatn recipiunt. Tum qui dona-
tum ex afigypto frumentum advehebant , qubd Rhodio! dcfciviilc ignorarent , confidenter In-
fui* naves advertunt : Conon vcr6 cum Rhodiis onerarias in portum deducens annona ur-
bem replevit. Ad Cononem prarterei ali* 90 rriremes tum advenere : e Cilicia nimirum 10 i
Se ex Pnanicia 80, quarum Sidoniorum Regulus prxruram gclfit. [ Diodor. ann. 1 . Otymp. 96. ]
Sed Cononem fcditio militum ihvaiit, quos pt*fe&i Regis dfpcudio fraudabant i eo inlbn-
1 tus debita pofcentes , quo graviorem fub magao duce miliuam pr*fumebanr. [ Jnftin. lib. 6 .
cap. 1.]
Agelilaus cognofcens fine equitatu fuffi ciente locis planis bellum fe redte gerere non polle ;
huic conficiendo fe dedit : permifsa divitibus in lingulis civitatibus potcllatc, ut qui militare |
ipli nollent , fuo loco equum aume equirem fubdi nerenr. Deinde apperente jam vere, exet-
Vftorii Annal, Pars prior. Rj_ij
Digitized by Google
Aliiwj
IuUui/.
PeiitM.1i
\~ i?z ALT A S MUNDI TL
citum univcrium apud Ephtfiun coegit: ibique tum equires tum pedites omnis generis armaturi
exercuit diligenter Se ad inuncta militaria purarioics reddidit; fecitquc ut durante iioc exercitio
urbs Epliclina liipra modum folitum (pedatu digiu videretur, velut belli quidam otficiua.
Adjecit Se alia , ad animos militum fpe bona erigendos & alacriores reddendos comparata.
[ Xtnofh. Hellen. J. & in Afffdst» eum Plutartb « & tAonilio Probo in Agefilao. ]
Jimque annus exierat , a diiccilh Agclilai e patria , regrcfsique domum Ium Triginta viri ,
quorum’ princeps erat Lylandcr ; Se alii totidem in dccedcnrium locum , principe Herippida ,
lubmiffi. Ex lus Agdibus Xenoclem , ciun quodam alio , copiis equcftribus prxfccit ; novis civi-
bus, qui armatura gravi utebantur, Scythen} Cyri mtliribus, Hcrippidami Migdonem, miflas CKi.iU^'
j ab oppidis militibus. Denuntiavir etiam, confcfHra fc dudurum rcttilfima via in munitiinma
regionis; ut tum corpora, tum animi militum ad pugnam ptiporarcntur. Tillaphernes autem
| hic ab Agelilao jaduii ad lc rnrfum fallendum arbitrariis , in Cariam , qui» reveri ipfutn irru-
pturum crcdcbat> iterum cum peditatu ivit; cquitarumqtic in Mxandti campo fubfillere juffit.
Sed non aliter fecit quam dixerat Agelilaus ; redaque Sardianam iu regionem impetum fecit.
Quiimqtic triduum bofte nullo conlpcdo, progrederetur i magnam rerum neceflariarum copiam
pro exercitu bibebat* Die quarto equites hoftium aderant: qui Grxeos hinc inde palatos pri-
daro agere confpicati , complures ex cis trucidarunt. Quibus auxilium ferens Agelilaus, cikm
confiderallet, necdum ho itibus peditatum addfc , (ibi vero nihil eorum qui ad bellum parave-
\ rat dcdlc ; ptope Padolum fluvium pugna commi fsa, inltgnem vidoriam confccutus cft. Tum
caltris PcrLrum potitus, atque univcrla tum amica tum hoftilia copiis fuis circumplexus, inter
alias opes , quas talenta 70 excedere comperit , camelos etiam cepit , quos poftea fecum in
Griciam abduxit» Tillaphernes vetb pugni hujus tempore Sardibus «at: camquc ob caufam
a Per iis cit inlimulatus , quali ab eo delecti proditique fuillent.
Ita rem gcftam narrat Xenophon. Sed Diodonis TilTaphernem cum equitum 1 0 & peditum
50 millibus* adfuifle refert. Agclilaum, declives ad Sipylum tradus capcdentcm, ac totam Sar-
des ufquc provinciam incuriam em, hortos iplumque Tillaphernis paradifum (live viridarium,
aiboribus Se aliis ad oblc&stionem facientibus magno lumpru Se artificio excultum) pervaftaf-
fc. Inde fefe convertentem, Xenoclem Spartanum cum 1400. militibus, medio inter Sardes &
Thyharnas (patio , ad inlidiis hollcs excipiendum collocallc : poftcaque pugna conferta , Pcrlas
fugaiic , ultra fex eorum millia occiiiflc , captivorum multitudinem magnam coi legi Ile, 8c calha
multis emolumentis referta diripmflc. His aurem peradis Tiltaphcrncm Sardes fc recepifle ,
Agclilaum ad nure exercitum rciuxille. Paufanias in Laconicis, Agclilaum ait congrclfum cum
Til&pherne In Hermi campis, vicillc Perfamm non modb equitatum, fcd etiam peditatum;
qui tanto tunc numero erat collcdus , ur poli cum exercitum quem’ Xerxes adversus Athenas
duxit, Se ante illum Darius contra Scyihas , eflet maximus. Verum Xenophonti magis hic fiden-
dum: qui non Agclilaum folum inftituit (ut in tertio de Oratore habet Cicero) vel eo (alrcm
ufus cll famitiarillime ( ut in Viti AgtfiUi /Ernilius Probus & in Vita Xenophontis refert Dio-
genes Liemus } fcd etiam hoc tempore in Alia cum Agelilao prifens adfuit. Se lequentc anno
.um eodem in Griciam inde tediic.
Conon , Petlici cladis prxfedits, ob militatis ftipendii folutionem diu Rege per cpiftolas
fruftri fatigato , ad poftmnum ad cum pergere ftatuit : Pharnabazo quoque iplum mittente , ut
Tillapherncm apud Regem proditionis accularcr. Hieronymo igitur Se Nicodemo Atbcnicnfibus
navale imperium commitrcns, in Ciliciam navigat, atque inde Thapfacum Syrii delatus, fc-
cundo Euphratis amne Babylonem dclabittir. Ibi primum ex more Perfarum ad Chiliarchum
qui fecundum gradum imperii tenebat , Titlirauftem accedit s fcque oftcndic cum Rege colloqui
velle. Sed cum ad afpedtun Se colloquium, nili Rege prius adorato, admiqf non pollet: per
liicras Se internuntios res eft ada. Rex vero tantum audor ira te ejus motus cft, ut Tillaplicrncm
hortem judicant , 8e Laccdimonios bello prolcq-.ii jullctit , 8e ei permiferit, quem vellet , eligere
id difpcnfandam pecuniam. Hinc magnis muneribus donatus ad mare cft miilus , ut Cypriis 8e
Pbsnuibtss circiilquc civitatibus maritimis naves longas imperaret , clademquc qua proxima
rftatc mare tueri pollet ; dato adjutore Pharnabazo, ficut iplc voluerat. [Diodor. ad O/ymp. 96.
ann. t. fujlin.lib. 6. cap. 1. rA.mil. Proh, in Conone. ]
Ad Cyprios veto quod attinet : ex Ifocraris Evagor.! cft obfervandum , Artaxerxem etiam fnter
accipiendum beneficia , bellum adversus eo* molitura fuilfc ; decem ante illud finitum annis j quo-
rum fere ollo in apparatum fuidc infumptos, ex iis qui de belli Cyprii exitu ad ann. 4. Olymp. 98.
habet Diodorus , infri videbimus. Ex ollo vero illi, annis , /ficffluxille ftgnificarc videtur Ifocrates ,
jquum habitus ab eo fuit Panegyricus : in quo de initis hac in te Artaxerxis conatibus ita ille feribit!
iFV e it ifjfjn n'tr o,*c t&m* t c* Ki^«, or )t«( eusMut0f( UJerit *Jr»‘ ouuc 3 $ rntrw
U/ V* $***&*• , vntipp r*< r&y&m «M' cfu* irm
yiuMfxwe i Jutlnreu ■mpufri&nf vaX</a«r , a» l’ iik /xit Jt» Bella contra F,v* rorat»
'viato , unius urbis Cypria dominum , C m fcedere Aeduum : <jnt cum infulam tncolat , (? mari pr 0,1
cladem acceperit , & pro fus regionis def enftene tria millia cetratorusordtentaxat habeat i tamen
copias adeo tenuet Xex bello fuperare nequit , fed & jam in eo fex annos contrivit.
| Delatas adversus TillaplKmem eliminationes exacuente Paryfatide ( ob Cyri filii mortem illi
infcnliilim! ) Tithrauftem, cum inanito illum interimendi , fummum belli Ducem facit - &
datis hiic illuc ad dvitates Se iatrapas litetis, ut omnes dido audientes ipfifint, edicit,
f Dio-
dor. ann. t. Oiymp. 96. ] 1
| Proficifcenti Tithrauftx duas aliis epiftolas Artaxerxes tradidit: unam ad ipfum TilTaphct-
nan, de bello cuntra Gncos, fummiro omnium rerum ei permittens; alteram ad Ariium
la-
ftrapam Larillartun ut in ilio comprehenJendo Tithrauftx operam tribueret. Eas
reddidit
, — — .i Tithraulfes .1
Digitized by Google
IJfarfodi Ite *t*nx!
rulUM.|chrtfli«>
]iTithraulkcs , ~~TmTE
quamprimum Coloflas /<■
Phrygi* P ElfTTC
devenit. £6 TiJlaphcrncmlTM.
Ariarus , letos 1K
luis literis ,
vocavit ad communicanda confilia , cum de rebus aliis , tum imprimis dc C racis. Ille nihil fuf-
picatus mali, copias Sardibus reliquit: ipfc vero cum trecentis deletos Arcadibus & Mildm
profctois , apud A r urum diverrin jimque balneis operam dans, acinacem dcpofucrat. Arizus
cum famulis cum in balneo comprehendit, conclufumque in vehiculo Tithraulr* tiadidir. Qui
CelxtMS ufquc cum ducens, refetoun ejus caput inde ad Artaxerxem perferendum curavit.
Rex matri Paryfatidi illud milit : quz ob filii Cyri tn«itcm illius (iipplicio maiimi eft lztataj
ut Se Gricorum omnium matres Se uxores , qui Cyrum fccuti TilPaplicrnis fraude circumventi
fueranr. [ Diedor. ibid. fotyan. Stratagem. lib, 7. Xenoph. Hellen, 3 .& in Agefilao. plutarch.in
Artaxerxe e Agefila». ]
Tithrauftes legatos ad Agefiloum nunciatum mittit , belli hujus authorero TilTaphcrncm
meritas jam luiflc panus: Regem vero .equum ccnfcce , ut ille domum repetar , & Ali* civita-
tes , fuis utendi legibus impetrata facultate , ^ ptiftinum Regi tributum pendant. Negante verb
Agefilao fc id ablquc magiftratuum in patria confenfu fadkurum : tandem conventum eft ut ,
acceptis in commeatum exercitus fui jo talentis , in Pharnabazi ditionem ille difccdcrct , do-
nec voluntatem Aiorum de rota re cognofcercr. Ita, in tertio Hellcnicomm, Xenophon. Dio-
Ileinductas. Ad it , in oratione dc laudibus Agelilai , Xenophon 5 Tirhratiftz dona ei com-
Jorus tantum feribit, Tithrauftem , Agefilao in colloquium pelleto», fcmcftres cum eo fccif-
plura offerenti , fi fuis finibus excederer , Agclilaum rtfpondillc. Existimatur apud nos honefiiut
Imperatori effe , fishraufia , exercitum [humi ditare quam feipfum t & ab hoflibm /polia potius
ijudm dona referre.
Dum P.uygiam versus, qua: Pharnabazo parebat, Agcfilaus pergeret,- accepit i magiftratibus
urbanis icytalam, qua clallis non mimis quam ccrieftris exercitiis illi delatum eft imperium,
poteftote etiam ei concefsi, ut clafli navarchum dater quem vellet. Ille celeriter, tum publico
civitatum tura privato eorum qui gratificari ipli volebant ftudio , clallcm iao navium confecit ;
cique Pifandriun uxoris fux fratrem prapofuit ; vituin quidtm laudis cupidum, & promptat
audacia:» fcd agendarum rerum minus peritum. [Xenoph. Hellenic. 3. flutar ch. m Agefilao.
Paufan. ia Laconicis . ]
Pifandro ad cLailcm digrcflo , & Agefilao in Phrygiam porro cuntc ; Tithrauftes animadver-
tens Agefilao nequaquam ede in animo Alii excedere , fc J potius magnas ipfum dc Rege fu-
peTando fpes conccpiflc, Rhodium Timocratem (quomodo Se a Plutarcho in Apophrhrgmatib.
Laconicis appellatur , licet apud eundem in Artoxerxe nomen Hermae rans irrepleric ) cum au-
ro, quod argenti talenta jo aequaret, in Gr*ciam tnifir. Quo corrupti civitatum principes,
hoc effecerunt , ut maximx civitatum inter fe confpirarcnt , & cum Athenienfibus commune
contra Laccdxmonios bellum geretent. [ Xenophon ibid. Pluturch. in Artoxerxe. Paufan. in
Laconicit & Mejfcnicit. ]
a. Agcfilaus fub autumnum Pharnabazi Phrygiam ingeeiTus , regionem incendiis ac populatio-
nibus infcftavic , urbes vero partim vi, parrim Ipontanca deditione cepit. Deinde 4 Spithridate
nonitus Paphlagoniam petiit , ut eam ad defetoonem i Perfis alienaret. Rex illius Cotys , qui
x rege Pcrlrco accerfitus ad cum profctois non fuerat, cum Agefilao fccdusiniit; Si Spithridatis
fuafu mille equites & cetratorum duo millia illi reliquit. Atque ut gratiam Spithridati referret,
ut illius filram Cotys in uxorem acciperet , Agcfilaus antequam Paphlagonia cfiiccdcrct effecit,
f Xenoph. Hellenic. lib. 4. id. & Plurarcb. in Agefilao. ] Erat enim amicis gratificandi valde
(ludiolus: cujus affetous redis etiam profertur Laconica ifta ad Idrieum Carem illi adfetipta
epilkola. Nixi*; «i ph p» «Aui, dfu' U y hpb «f»/* ottlrrut 3 *9*(. Niciam , fi nihil ad-
.nifit , abfolve ; /in quid admifit , nobis abfolve : omnino vero abftlve. [Plutarch. ia Agefilao , Si
xpophthegm. Laconicis. ]
Relicta Paphlagonia , Dafcyliam profetous eft Agcfilaus : quo in loco regia Pharnabazi
erat , & circum eam vici frequentes , ampli , copia commeatus abundantes. Atque hic in hyber-
nis minfit ; 8i partim indidem, partim aliunde prxdas agendo, commeatum exercitui paravit.
'.Xenoph. ibid.]
b. Quum milites aliquando , contemptis hoftibus , incaute commeatum quaterent , quod ante 43x0 394
id temporis adverfi nihil cis accidiffct i forte Pharnabazus in eos per planitiem palatos , curo
duobus falcatis curribus Se 400 equitibus , incidit. Eum Grxei adequitantem cnnfpicari , ad
fcpiingcnros celeriter in unum globum coeunt. Ille nihil cuntoams, conlHturis in fronte curri-
bus , quos ipfe a tergo cum equitatu fubfcqucbarur , agi cos in hoftem jubet. Pofteaquim immitti
currus globum Gr* eorum disjeciilenc , mox equites ad 100 homines profternunt : crteris fuga
fe ad Agefilaum recipientibus , qui cum gravi armatura non procul aberat. [ Id. ibid. ]
Secundum hate tertio vel quarto dic Spithridates caftra Pharnabazum habentem amplo io
vico , cui nomen Caue , plus minus 160 lladiis abette competit : ac mox ea dc re certiorem Herip-
pidam facit. Triginta conliliarioruro primarium. Ille gravis armatur* pedites ao«o totidemque
cetratos. Se equitum quotquot fiudendo permovere poterat, ab Agefilao petiit 8e impetravit:
'licet ne dimidia quidem fingulorum pars eum fecuta fuerit. Cum illis verb quos habebat
!fub primas tenebras iter ingtcilus , oriente jam dic caftra Pharnabazi iuvafit i Myfis , qui ante
lea cuftodcs collocati fuerant , magna ex parte trucidatis. Fugientibus deinde Perfis , caftra diri-
piens, divirc prxda cum pretiosa Pharnabazi fupcllctoilc poti cus eft. Ille enim obfidionem Grx-
cotum metuens , Nomadum inftac caftra identidem huc illuc transferebat , cique quam maximi
;occulti habere cupiebat. Hic verb acerbus interverfie predx Herippidas fcrucator , difpoficis
■'militaribus przfctois , Spithridatx ac Paphlagonibus omnia quae avehebant ademit. Qua con-
tumelia ilii adfctoi, rebus fuis noctu coi ledis , Sardes abiere ad Aciarum : qui Se ipfe aliquando
R .ii j defecerat, _
Digitized by Google
*?4 Anno Amt» an- i
lr<iioJi it «ntnl
sE T A S MUNDI VI. (lulaiu. ClmHa.l
defecerat , ac bellum cum Rege gcllctat. I lac abitione Spithridatis 3c Megabaris lilii ejus ( cujus
amore mirifice flagrabat Agclilaus) & copiarum Paphi agon icarum , nihil in tota hac Afiatici
- peditione Agefilao accidit moleftius. {Id.tbid. & Plutarch. in Agefilao. )
Colloquio inter Agcfllaum 8c Pharnabazum de meanda amicitia, Apollophanis Cyziceni, qui
hofpcs utriufquc trat , operit conciliato , Pharnabazus (Ut in oratione de A gefilao habet Xeno-
phon )aperte profvflus eft , fc , ni totius exercitus fieret Imperator , dcfedhirum i Rege ; firt
Imperator citaretur , forrilfime bellum adversus Agcfllaum gclturum , quim quidem diu pollet.
Agcfllaus verb pollicitus eft, fc, quinta celeritate pollet, e Pharnabazi finibus exituram ; ac dein-
ceps , quamdiu fupcrcllct alius qutin bello peteret > ab illo rcbufquc illius abftentutum. Et jara
confecti lo equo Pharnabazus abibat , quum ejus ex Parapita filius ad Agcfllaum accurrens,
hofpitii jus daris & acceptis muneribus cum ro fanciit. ( Ia, fbid. )
£c jam ver appropinquabat , cum Agclilaus in eampcftria Thebes devehiens caftra illic ad
fanum Diana* Aftyrinx pofuic ; ibidnnquc , prarttr eas quas habebat, permagnas copias undequa-
que collegit. Parabat enim fele ad iter in regiones fuperiores ; confidens gcnccs omnes ,
quas cllct a rergo rcliOurus , i Rege fc averfurum. [ Xenoph. HellenUi 4. ] Et eb ingens
de Agcfllao fama pervenerat i circuma&o jam altero imperii ipiius anno. [ Plutarch. in
Agefilao. ]
e. Laccdarmonii , cum jam ccrtb cognoviflent pecuniam Perficam in Grarciam cfle miflami
maxinufque civitates in bellum contra fc confpirallc ; Epicydidam ad Agefllaum miferunt ,
qui cum ad opem potrix ferendam domum revocaret. Hoc mandato accepto Agefilaus , quan-
quim animo turbatus quod magna fpe rei bene gerendx dejiceretur , tamen parendum cenfuit.
[ibid. ] Et haric , quam Apohtncgmatibus fuis Laconicis Plutarchus inferuit , ad Ephoros ref-
criplit cpiftolaro. _ f
A? N0i> aar TW> tpopus %*fpt*r. T dt waXAar tui An at , i, t Ss fietpSap ut tA a capti, i,t? 'rd \
lania. exAu ixuboapiS veJika. Euii *) xtM&i ut k$ t«V XfoStcpUr xapaymSuf, txepa^ rf iwxyeXjTj
«vitior «TJ aurei» t, $daou. dfXm y«p ** tpauru °^'a 7 9 toAH x, rete etJppaxjsiS. ^ toti dpyur
apyu dAa&ius Xy /.**» , ora» *j ap^arai ti roput, i, ipCpa» ■ cTu ar «Msj tr xiAn Ipytms «Ta r.
Agefilaus Ephori: Salutem, Magnam A fit partem fubegimus » barbaros profligavimus , &
in Ionia multam armorum paravimus. Sed quoniam me ad definitum venire diem jubetis ,
fequor epiflolam fere autem & antevertam. Imperium enim gero non mihi , fed civitati (jr
foetis, ac rum Imperator veri juflcque imperat , quando regitur d legibus & ephoris , aut fi qui funt
alii in civitate magiflratus.
Ferunt etiam ad amicos eum dixille t triginta fagitUrioriirri millibus ex Afia fc a Rege expol-
iam : quot tot aureis Daricis , Sagittarii nota lignatis , i Timocrate inter populi ductores dilVri-
butis , Gr. reorum civitates ad bellum LaceJxmoniis inferendum indu&z fuerint. [ Plutarch.
Apopbthefm. Lacon. & Artoxrrxe. ]
Agefilaus Euxenum prxfrfhim poft fc iri Afia Confli ruit j prxfldiariis non paucioribus 4000
cum eo relicHs , ut civitatibus re ita exigente (accurreret. Et ut quim maxime vaFd» copias
in patriam fecum adduceret, propofltis prxmiis 8c honoribiis civitates & militum prarfcdfos ,
de optimis
Hellen. 4. ]peditum equitumque cohortibus inllruandis , in xmulationem concitavit [ Xenoph.
Xenophon , cum Agcfllao ex Afii in Brrotiairi ad bellum cdiltra Thebanos profcdfurns ,
dimidium auri quod in reditu ab expeditione Cyri lecum tulerat , Ephcfi apud Megabyzum anli-
tnum Diane reliquit. Videbatur enim illo itinert aleam prxlii cum Agefilao apud Coro-
neam fubittirus. Itaque ntindium dedit, fl (alvus ipfc evafillet e porlio , rcftimendttm (ibi
cllc pecuniam factam ; fin aliquid hummitds d accideret , b Megabyzo illam Dian.e cfle de-
dicandam. Ex dimidio reliquo Apollini donaria Delphos rnilit . [Expedit. Cyri , hb 5.
Diogen. Laert. in Xenophonte. ] Agclilaus verb ex manubiis in Afia intra biennium receptis ,
decumam Delphico Apollini confccravic , xoo talentis ampliorem. [ Xenoph. & Plutarch. In
Agtfilaoi ]
Agefilaus, trajcfto Hellefponto , apud Arophipolim de Laccdxmoniorum circa Corinthum
parta vicloria nuncium accepit : atque ab eo in Afiam auam celerrime Dcrcyllidas miflus eft,
ut (ocias civitates hac de re certiores reddens , majorem lunc animis fiduciam illx conciperent.
[ Xenoph. Htlleni 4. Plutarch. in Agefilao ♦]
d. Celebris illa navalis pngiu ad Cnidinn ( & Doriam monrcm , at in z*. Eliacoram habet Pau-
(anias) commilla eft, archonte Athenis Eubulo (vel Eubulidc , cujus prxtura cum }*. 'Olym-
piadis XCVI. anno coepit ) ut in oratione de rebus Ariftophanis teftis locupletiflimus eft Ly-
iias. Circa Doryroa Cherfonefl claJfis regi* Prjrrores cum pluribus quam 50 triremibus aqc-
I bant : Phemi (fis Pharnabazo , Grxeis navibus Conone Athenienfl imperante. Pifander autVmj
!( pro nilo , Periirdius apud Diodorum perperim legitur ) Laced.rmoniorum navarchus cum 80
'triremibus e Cnido profedus ad Phyleum Cherfonefl appulit: atque inde vela tendens, in claf-
Ifein regiam incidit , primffquc navibus corigrelfiis fupciior fiiit. Atubi Pcrffc* rtiremes ad fc-
1 rendam fuis opem confcrtim imminerent , fociique fuga ad terram (ibi caverent i Pifander navem
, fuam in hoftes convertens , multis coruin occilis , in conflidhi fortiter occubuit. Tum Cononiani
< Lacedxmontos ad continentem pctfccuri, jo triremibus potiuntur. At virorum major pars natan-
ido ad terram cvafcr.it, quingentis circiter captis: triicmes reliqua: Cnidum incolumes cftiigc-
runr. ( Xenoph. HeUen. 4. Diodor. ad atm. 2. Olymp. 9 6 . Jufiin. lib. 6. cap. ). tyfjm/. Prob. in
Ad Agefibam, in Boeotorum fines j.im irrumpentem , de Lacedarmoniorum clade ifta & Pi-
|Conone. ) Lunx
fandri ( fratris uxor is fax) morte tr i/lis allatus eft nuncius : quo tempore Sol deficiens inftarj
fAnno
PrmwM , Anr
1« vtimf
T
I MPEl <, P E i^S IC U M. «fl 'IuIjIbz. Chnflu.l
tLunx falcatus confpicicbatur. [ Xenoph. Hellen. 4. rintarch. in Agefiiao. ] Eam ccliplim die 14.
' Augudi , anno ante aeram Chrilbanatn jj> 4 contigi (Ic , calculus olfcndit Allrorvomicui.
Pharnabazus & Conon, poli navalem ad Cnidum vidioriam circumnavigantes, prxfidia Sc
prxfcdos Lacedxmonioruin cx infulis Sc urbibus maritimis ejecerunt : ij>c cis fa&a, nullas lc ini
eis arces cxdru&ut os , ac proprii juris fe eas ede pcrmilliiros. [Xenoph. Hellen. 4. ] Hinc Coi
primum , deinde Nifixi , Tii Sc Chii i Laccdxmoniis defecerunt ; quorum exemplum Mirylcnxi ,
Ephefii & Erychrxi fccub funt : fimileque dcfc&ionis dudium 1 eliquas civitates repente invafit»
qiurum alix prxfidiis Laccdxmoniorum ejcdHs libertatem retinuerunt, alix Cononi adhxfcmnt.
Atque cx hoc tempore maris imperium Laccdxmonii am i(erunt. [ Die dor. ad ann. 2. Olytnp. 96. ]
Dercyllidas Lacedxmonius , Pharnabazo jam olim infedus , navalis ad Cnidum prxlit tem-
pore Abydi exiilens , nequaquim exterorum prxfedorum exemplo civitate excdlit , led gravi
oratione ad Abydenos habita , cos in fide Laccdxmoniorum continuit. Qui liroul etiam ve-
nientes ad le prxfr&os amanter in urbem admittebant , Sc qui fponrc non veniebant tiltro accct-
icbom. Et quum complures Abydum confluxiilcnt , Dercyllidas inde Sedum e regione litam tra-
jecit : ibique cos qui urbibus Eutopx exciderant fufccpir , Sc ad limilcm condantiam excitavit t
cogitandum cis proponens, ipsa in Alia, qux ab initio Regis fuerat , & Temnum, oppidum
haud amplum , Sc Aigienfcs , St alia quxdam oppida rempublicam luam adminidrarc , Regis
imperio minime fubjcda. [Xenoph. Hellen. 4. ]
4. Pharnabazus Ephefum defccnfuttts , triremibus 40 Cononi traditis * ut ad Sedum fibi accur-
reret judic. Sedo vero St Abydo minaciter dcnunciavit , ni Laced xinonios ejicerent , fc bellum
advershs iplos moturum. Quibus non obtemperantibus , Cononi mandavit, ut ab ulu maris cos
arceret } ipfc verb Abydenorum agrum vadavir. Ea re quum nihil edicere fc in fubjicicndis cis
videret , domum profeclu* ed : Cononi vero in mandatis dedit , ageret cum civitatibus Hcl-
lefponto proximis de clallc quam pollet Heri maxima ad ver proximum conficienda. Et Itis agen-
dis rebus hycms exa&a cd. [ ld. ibid. J
b. Incuntc vere, magno navium numero inftru&o, prarrcrcuquc conduco externo milite , Pharna-
bazus Sc cutnco Conon per medias infulas in Melum navigavit , ut Laconicam oram inde invade -
|tct. Pod populationem locorum maritimorum Pharnabazo in Afum redituro peifuafu Conon,
clalfcm libi attribueret. Se enim Athenas profc&mum , ac longos muros inlhurac urum , Sc
Pitxcum muniturum : quo nihil gravius Laccdxmoniis accidere polle affirmabat. Perlibenter co
a Pharnabtzo dimidiis Conon, daris etiam pecuniis ad morouim indaurationem, cum So ttite-
4JM
mibus Pi.xcum appulit, muros utrofque Se Pirarci & Athenarum reficiendos curavit , pccunix-
que 50 raknta, qux i Pharnabazo acceperat, civibus luis donavit. [Id. ibid. Diodor. ad ann.
x. & j. Olymp. 96. Plntarch. in AgeJUao & Laconicis Aptpbtegmattb. fnfttn. lib. 6. cap. J
xyf.mil. Prob. in Conone.]
d. Laccdxmonii hxc audientes,, Antaleidlm Sparciatam Leontis filium ad Tiribazum ducem
Regis alterum (Sardibtts pnefefium) mittunt, ut euro, fi pollet , in partes fuas traducci et, pa-
cetuque inter cos ac regem faceret. Quibus incelledis , Athcnienfcs quoque Cononem cum aliis
pluribus in Aiiain ad eundem mirtunt: fuos etiam legatos Boiotis, Corinthiis & Argivis limul
mittentibus. Podeaquam ad Tiribazum pcrvenruro ellct , Antalcidas adede lc dixit, ut k Re-
ge pacem Rcipublicx fux peteret < eamque talem, cujufmodi Rex cuperct. Laccdxmo-
nios ncc de iltis in Alii Grxci ndminis urbibus advcrsiis Regem contendere ; Sc fatis ede du-
cere , fi omnes infulae ac rciiqux extra Aliam civitates libertate legibuique fuis fruanrur. Cui
quum reliqui legati nullo modo ailentirctmir : pace hac non admilsa, domum finguli redierunt.
Tiribazus autem , quanquam ablque Regis au&oritate fc Laccdxmoniis adjungere non tutum
exidimabat ; nihilominus cllm pecunias Antalcidx dedit , ut clade i Laccdxmoniis inftaurati,
Athcnienfcs St eorum focii ad pacem propenfiores redderentur. Cononem etiam vrluc injurio-
fum in Regem , ac vere reum eorum qux de iplo Laccdxmonii detulerant , { quali copiis regiis
urbes Athenicnfibus compararet , atque ur Ioniam Sc Aio Jiam cis rclUruetct , clam operam da-
ret j Sardibus vineum in cudodia detinuit. Tum datimad Regem profectas edi expofiturusci
Ii Laccdxmoniis propofita, & quid ac quare de Conone a lc lit aCtum, deque Ius omnibus
fcntcnciam Regis quxfiturm. [ Xenoph. Hellen. 4. cum P/ntarcho in Apvphthe^matibns Laconi-
ci* & Atefilao , Diodoro ad ann. J. Olytnp. 96. & tyftniL Probo, in Conone. J
Mortuo Satyro fuccclfit in Bofphori Cimmerii regno Lcuco filius , per annos 40. [ Diodor,
anno 4. Olymp. 9 6. ]
Ex palmis, quas Paryfatis per infervientes fibi eunuchos in Clearcbi Laccdxmonii aggere fcpul-
chrali clam defoderat , pod odo annos mirandum nemus excreville & locum cura inumbrafle,
in Perficis fuis retulit Ctefias: addens, magna inde pernitentia dudhun fiiidc regem Artaxer-
xem , qubd virum Diis diarum peremi liet. [ Cttf in Pbotii Excerptu , & Plurarehi Artoxerxe . ]
Cononem Athenicnfcm ad Regem abdudum Sc mortis fupplido fiiide atfedum , nonnulli
fcripfcrunt : ( inter quos & Uberatos cd, in Panefyrico. ) Dinon autem hidoricus , cui in Perficis
{rebus multum tribuitur, effugi Ile curo narrat: illud addubitans, utrum Tiribazo Icicntc an im-
Iprudente fucric fadum. [ <y£ml. Prob. in Conone. ]
3 tfi 3 R.cx , dum Tiribazus apud cum ellct, Strutham in Alum minorem mifit , rem maritimam
• ‘'curaturum. Quem cfim Laccdxmonii, propter mcmoium eorum malorum qux provindx re-j
;gix ab Agcfilao perpelli fwrant , fibi inimicum compcriflent , Athenicnfibiis verb & cotum
Ilociis amicilfimum i Tlumbroncm ad bellum ei faciendum mifertinr. Is trajedo mari , ex urbe
Ephclo Sc exteris urbibus in campedribus Mxandti liris . irnsque ex Priene, Lcucophryc , A
chilleo excurrens , Regis agrum populando vexabar. [ Xenoph. Helion. 4. ] londa enun Se Co-
rclTum (prxalti verticis montem, 40 dadiis ab Epheto diiUnrcm ] occupans, Sc odo militum
'36
JE T A S MUNDI VI.
1llulunz.
Aoa«
.renodi
Kibcns millia, quibas in Alu adfcripii tfccilcium i Regi* provincia» populabundus invadebar.
Diodor. ad ann. Olymp. 97. ]
ProgfclUl temporis Strutlus , cum magna equitati!» Barbarici copia, gravis armarur* quin-
que millibus Se levis fupia 10, non procul a Laccdxmoniis callrametatus , & Thitnbtonem nullo
ordine aut cura fuos educere animadvertens ; mittit in planitiem equites , quos cxcurfione fjdti
quidquid facere prxdx poterant abigere jubet. Deinde ubi primos nec multos numero , & in-
condite Tuis opem ferentes vidit i cum magnis equitum inftru&ifque copiis ipfc in eo* irruit. Ce-
cidciuiu inter primos Thimbron Se Thetfander ip(i cluros ; qui non foliim tibicen egregius, fcd
de belli petitus erat. Grxei reliqui his cadentibus in fugam verli fune: quos Perfx infccuti, par-
tim interemerunt , pattim vivos ceperunt. Pauci tamen in cadeilum Cnidum 8c amica oppida
delati fofpites cvaletunt. { id. Ihid. ]
3<*>J Ecdicus cum odio navibus ad opem cxulibus Rhodiis ferendam i Laccdxmoniis milfus , Cni-
dum appulit : ubi cum populum Rhodium terra mariqtie rerum potiri Se ciallem duplo fui ma-
jorem lubcrc cognovillci ; quiete Cnidi fe continuit. [ Xenoph. Hellen. 4. cum Diodor. a nn .
i. Olymp. 97.]
lifdcm in navibusmi ferunt Se Diphridam cum mandato, ut in Aliam trajiceret, Se mbes qux
Thimbronem receperant tueretur ; utque collectis copiis i clade incolumibus, atque aliis quan- J9*
tas polTct conlcriptis , bellum contra Srrutham gererer. Paruit hic , Se inter alia i fe profpcri
gcfta, Tigranem Struthx genctum cum uxore Sardes euntem in itinere intercepit , magnaque pecu-
nix vi accepta dimifit ; ea occalione ftatim natius , unde militi ftipendium numerarer. [Xenoph. ihid. ]
Euagoras rex Salaminius, Protagorx filii fui opera ufm , toram ferd Cyprum in fuam ditionem
redegit. [lfocrat. in Euagoriu] Et exteras quidem civitates pattim vi , parrim vctborum illece-
bris ftatim imperio fuo lubjccit : led Amathulii cum Soliis Se Citienfibus bellum armis drpullu-
ri , per legatos Artaxerxem de miflitandis auxilio follic itant. Euagorx prxterca imctfcdli Agy-
ris, qui confirderatus Pctfis fuifler , crimen impingunt; seque in occupatione Infulx probam
Regi operam navaturos pollicentur. Rex igitur tum quod nujits Euagorx incrementum accede-
re nollet, tum qubd Cyprum ad fuppediiandum navales copias , quibus Afw defendi pollet,
litum peridoneum habere conliderarct, auxilia decrevit. Dimilsifque Cypriorum legatis, omni-
bus maritimis urbibus ut triremes compingerent , Se ad cladis ulum pertinentia ledulb ac raa-
tore appararent, edixit: ipfc vero per fupciioium provinciarum urbes uranfiens , magnas terre-
Ures copias coegit. [ Diodor. ann. 1. Olymp. 97.] Imperatore creato Antophradate Lydi* Sa-
rapi. Navarcho veto Hccatotnno Cati. t Dyiulfa. [Tueopomp. in Bibliotheca Phocii , num. 1 76- ]
quotum poderior tamen, contra Euagoram bellum gerere jullu» t clam illi pecunias in peregrini
militis llipendia lubojiniftrabat. [ Diodor. nt fi*pr. CT ad ann. j. Olymp . 98. ]
e. Quum intcllcxilTcnt Lacedxmonii Ecdicum non fatis habere virium ad commodandum ami-
corum rebus; Tcleutiam cum navibus 1 2 £ linu Corinthiaco evocatum ad illum fe conferre, c6-
que dimilfo imperium libi fumei e, 8c Rhodiis pattium Laconicarum lludiolis auxilio clleacini
mico* premere prxccpefunc. Qui cum in Samum venillct , aliquot ibi navibus auefus Cnidum
pervenit: dimidbque domum Ecdico ipfc Rliodum contendit, navibus inftrudus XX VII. [Xe-
noph. Hetien. 4. cum Diodoro , ann. 2. Olymp. 97. )
In Rhodam navigans Tclcutias , incidit in Rvloerarrm Ephialt* filium , qui Athoni:
cum navibus decem in Cyprum, ad ferendum Euagorx fublidium, proticifccbarur. Hos omnes
intercepit Tclcutias: Se manubiis potitus , ad eas dividendas Cnidum repetiit. Atque ita acci-
dit , ut qui Pet larum regis hollis cllct , clade afficeret eos , qu» ad bellum gerendum contra cun-
.dem «cgein proficifccbantur. [ Xenoph. ibid. ]
d. Athcnicnlcs videntes Laccdxmunios mari rursuflrinvalcfcere , Thrafybulum Sryrenfem cum
clalR* navium 40 contra eos emittunt. Is in Ioniam excurrens , pecunias a fociis accepit. Er quum
A (laticis utbibus amicis uteretur, ob eam qua rex Se Athenienfes conjuncti erant amicitiam;
Byzantium navigans , decumam e Ponto navigantibus impolitam publicanis vendidit. Deinde
pcllcdtia in amicitiam ChJcedonenfibus, cwra Hellcfpontum difceffir. [Id. ibid. cum Diodor, •
Olymp. 97.]
Poli hxc Thrafybulus cum fui dafle in Afiam rediens, tum ab aliis, tum etiam ab Afpcndirs,
ad Eurymedontem fluvium navibus addudlis , pecuniam exegit. Verum quum follita jam pecu-
nia , militum ejus nonnulli per injuriam aliquid ex agris abigerent 1 irati Afpcndii , compolitis
per nodem infidi is Athenienfes adorti , & alios quofdam necarunt Se ipfum Thrafybulum fuo
in tcntoiio obtruncamur. Quo trierarchi Athcnicnlium in pavorem conjedti , navibus illicb im-
pletis, inRhodum abnavigatiuit. In Thrafybuli veris locum Athenienfes Argyrium Ducem fur- 389
)«i > rogaium ad ciallem mi ferunt. [Xenoph. Hellen. 4. Diodor. ann. j. Olymp. 97.]
Acoris in aEgypto regnat ann. 1 j .
Hic, cum Barexii & Euagora Cyprio ftrdere iniro, hoflilcs cum Petfis inimicitias geflk.
[ Tueopomp. in F.xeerpru Phocii. Diodor. ad ann. Olymp. 98.]
Lacedxmonii , qiunquimdc Dercyllida quod quererentur non haberent , in Abydi tamen prx-
fcdur.i fuccclforcm illi miferunt Anaxibium ; gratia Ephororum potiflime nixum , & amplii lima
de fcipfo pollicitum , fi raodb clallc & pecunia juvaretur. Dor* ei triremes 1 tes , Se pro mille con-
duditiis militibus ftipendium. Qui cum Abydum venillcc , primiim terra coactis conducticiis
copiis, civicatcs nonnullas ./Colicas a Pharnabazi fide avellebat, & agrron hoftilem vaftabat.
Deinde tribus navibus ad priores quas fecum adduxerat additis, Athenienfes eoiumque focios
eo mari utentes infeftabac ; navigia eorum ( fi qua oblata eflent ) capta Abydum fecum abdu-
[
cens.Xenoph. Hellenit. 4. ]
Athcruenlcs de his certiores fadti , ad tuenda ea qux a Thrafybulo erant conftituta Se acquifita ,
. lphicra- °oj
Digitized by G'
I
■ Chiifa».
|
Ptriodi.)
IMPEIj . PERSICUM. 117
Abdo . Annoiu'
Iphicratem cum navibus S & militibus cetratis lioo Junium cx bello Corinthio reverfum ad-
versas Anaxibium miferunr. Quo in Chcrfoocium perveniente , fubmiflis hinc inde pxxdombus ,
' per cos bellum inter fc Anaxibius & Iphicrates gerebant. [ Id. it id. ]
jgl 6 ; Anaxibius cum copiis condurtitiis & Laconicis luis & zoo Abydenis gravis armatur* pediti- 14}iff [
bus , Antandrum profertus, i civibus amice fufeeptus cft. Intcrim illi Abydum inde icverfu-
to Iphicrates infidias in montibus locat : triremes , qua: nortu ipium tranfvcxcrant , fecundum
Chcrlonefum liras furfurn verfus legere jubens s ut pro more Ilio pecunia: colligende causa cb
navigade videretur. Ubi verb Abydeni , qui erant prima in fronte , ad cum campum pervene-
rant qui cft juxta Crcraaftcm ( ubi & fodinas auri habebant) relique vero copi* per declivia 388
fequerentur, ac jam Anaxibius ipfe cum Laconicis militibus dclcendcret : tum Iphicrates fuos ex
|inndiis prorumpere jubens , Anaxibium de (perata (alnee fortiter pugnantem occidit , Se cum eo
przfertos urbium Laccdarmonios qui ad cum fc contulerant ad u< Ceteros in fugam actos ad
urbem ufque pcrfccutus cft : cadis exaltorum quidem numero zoo , Abydenis veto gravis arma-
! turi peditibus fete jo. Deinde in Chcrfbncfora fe rctuhr. [Id. in Iit. 4. fine. ]
] Hicracc X Laccdzmaniis navarcho conftituto ; Tclcutias , incredibili fui deliderio militibus re-
lido, inpoujam rediit. [ Xtmph. Hellen. Ut. $. ]
J6*7 I Hieraci in cladis prxfcrtuia luccellotcm Lacedaemonii dederunt Antalcidam , qubd in eo rcml 4317 [
;Tiribazo maxime gratam farturo* cxillimarcnt. Ille Ephefum veniens , Nicolocbo legato rdi-
irto, orni Tiribazo ad Artaxerxem pro pace confti tuenda profertus clL [Xenoph. HeUemc.lit.% J87
; Diedar. ud a nn. a. Olymp, 98. ]
Nicolochus, ut Abydenis prxfidio eflet , Ephelo profertus , vaftato in itinete Tenediomm
»ro, Se accepti pecunia, Abydum inde concedit. Intcrim duces Athenieniium e Samothrace
halo, & vicinis locis, opem Tenediis laturi properabant. Verum ubi certiores farti edent .
Nicolochumle Abydum rcccpilie: profecti ex Cherlbnelb cum ji. navibus, ipium zj naves
habentem oblidebant. [Xentph. HtUen . j. ]
Chabrias publice ab Athenienfibus Evagor* adjutor datus, cum octingentis cetratis & de
cem triremibus in Cyprum navigavit ; neque prius inde difccilic , quim totam infulam bello
devinceret : qua ex re magnam Athmienfes glorum lime adepti. [ id. ibsd. «jr ts£m>/. Prot. in
Cbatrid. ] Legationis Cypri* pro auxilio ad Athenienlcs milGe meminit , in orarionc de rebus
Ariltophanis, Lylias.
Artaxerxes, qui X ceretis Spirtiiris femper fuit averfus, homines elfe eos «ftimans , ut ait
Dinon , omnium irapudentimraos i profcrtum in Pcrlideiu ( atque inter Perfas Leonidam Se
Callicraticiara (altantem) impense complexus cft Antalcidam: coroiumquc ex 1 olis Se ctoco
confertam , quam in convivio capite gerebat , in prrtioliftimum intingens unguentum , ex cre-
na illi mi (ie. Ad quem Anralcidas. Sulcipio quidem , inquit , donum Se benevolentiam : fed ro-
(arum odorem oaturxque fragrantiam arris adulteratione perdidifti. [ Plutarch. in Artexerxe,
<jr Pelopida , & Sjmpofiac. Iit. 7. quoji. 8. Atheno. Dipnofophiji. Iit. 1. tAoIian. l'ar. hi/ter. Iit.
14. eap. J9-1
Cum Tiribazo Ii Rege rediit Anralcidas i faxJus Se fodetarem armorum cum eo partus, llj
Athenienlcs & eorum focii pace uri nollent , quam ipfe proponebat. Pharnabazus a rege voca-
tus, in fuperiorero Afum perrexit : abi & filiam Regis uxorem duxit. [ Xenoph. Heilen. j. ]
Quum Nicolochum , una cum navibus , ab Iphicrate Se Dior imo Abydi obfideri Anralcidas
accepiilct» pcdcftri itinere iftuc profertus , accepta inde clade, nortu in mare provertus ru
morem fparfit , X Chalcedanenfibus fc accerdri , fed Percopes portum ingreilus ibi con-
quievit. Hic de re certiores farti qua ruor navarchi partium Atticarum , perleqdi eum qui
Prtreonefum itur conftituerant. At ille , cilm jam hi prxterverti cilcnt , convcrfo curfit Abydum
repetiit : Se in infidiisia. navibus expeditilfimis collocatis, orto naves, quas Thrafybulus Athe-
nicnfis ttibu Cocaly teniis ex Thrada adductas cum reliqua clade Attica conjunget e cogitabat ,
imperatorio ufus ftr ararem 21 e , in poteftatem luam redegit. [Id. itid. ] Vid. Polyxn. Strata-
gcm. lib. a. in Antaldda.
Amalcidas , acceptu navibus 20 Syracufents Se Italicis quas adduxit Polyxenus , & aliis tum
ab Ionia quxTrib.12©, tum ab ea regione qux Ariobarzani veteri iplius hofpiti parebat , clal-
fem navium amplius quam 80 jam habens, totius maris imperio potiebatur: atqnc ita naves i
Ponto Adicius petituras avctlb curiis ad locios (uos deflertere cogebar. [JXenoph. ilid.]
Cum adclTe cos Tiribaz» juflillct , qui pads formulx ab Artaxerxe mill* obedirc vellent :
omnes urbium Grxearum legari ederirer ad cum convenerunt. Quibus ille » Regiis iigillisj
commondratis , luse qur perlcripu erant reduvir. Ptx Artaxerxes tquum efe ctttftt , urbes
qua in Afiafunt , ut iT infulsu CUz.omenM & Cyprum , fui imperii effit; alius vero artes Cro-
cas , tum parvos tuus magnas , Uteros & fui jtsris relinqui , prater Ix nutum , e£r Imbrum , & Seirum
quas utolim, ita nunc etiam , Athevienfes obnntant. Hanc vero pacem qui non recipient, eis ego
cum caseris , qut eandem ampltilensur , terra mariqtst navibus ac pecuniis bellum inferam. Qu*
cum legati, ad Ibas quique dvitates, rctulident: beet Allaticas Grzcorum civitates, pro quibus
bellum gederat Agclilaus , ita fode Regi proditas ede molciW ferrem 1 ncceditate tamen co-
, arte , leges illas pacis receperunt [ Xtnopb. Itid. Ifierat. in Panathenaico. Diedor. an». 2.
\Olytap. 98. Plutarch. in Agejiiao & Artoxerxe. & Laconicis Apophthegmatib. Arijiid. in LeuPri-
ca I. er 4-] Promulgatam vero ede pacem hanc anno poft navalem pugnam ad -/Egos-poramos
119*, ante LcuCtricam t6*. in bbro primo notat Polybius.
Pace compofira , ad Agedlaam ( quem ftrenuum illius exfrqautorem fuillc docet Xenophon ,
jLaccdxmoniu ejus cuftodibus Se tutoribus in Grzcia conftitutis ) Artaxerxes cpiftolam per Per-
'fun quendam cum Callia Loccdzmonio milit i in qu^ h^fpitium Se amicitiam illi obtulit.
J. TJfferii Annat. Pars prior.
t Q^ml
d by Google
VS8
jE T A S M U N D~I VI.
Qnam ilic non accipiens , Kegi leuunciati jullu i nihil cum opus lubcrc mucendis ad Ic cpiltolis.
nam li amicum fc Rex Laccdxmoni & Crxcix gerat, ipfum iummopere ei fore amicum: lin vero
inlidiari deptehendatur , non ellc quod (e credat ipti amicum fore , et iamfi plurium acciperet
epiltolas. [ Plutnrch. in Lactmcii ApopLtrynuttil-. ]
In formula paci* Antalcidcx , ex Xenophonte ( qui eam ignorare non potuit ) fuperius pro-
pofira, non omnes quidem (ut in Artaxerxe credidillc videtur PJutarchus) qux Alia; contri-
ouuncur infulas , Artaxerxi traditas , fmllc vidimus , fcd duas rantdm : Clnxjtmnnt ( quam eo
tempore infulam fuille, ad annum mundi j 504 8t *jo?, indicavimus ) Se Cypnan , *qua, pax hxc
Chabriam nunc evocabat ; quem adjutorem Euagora: ab Athcniculibus datum , totam illi infu-
lam dcbcllallc nuperrime diximus, lndcque Euagoras , tota prope Cypro evocata , adversus
Artaxerxem bello Gccconun diilcnrum numcrofil limum coegerat exercitum. Qui * longa cum
Grxeis controvcriii jam liberatus , copias fuas in bellum Cypricum paratas ellc juffit [ Diodor.
nnn. 1. Olymp, 98. J
j6i8| Artaxerxes copi.is fuas tum tcrrclkrcs 1 00000 militum , tum navales triremium plurium quim 4)18 3 86
re. contra Euagorara Cypri regem eduxit. Pedcilribus generum futim Orontem , navalibus
Tiribazum , Duces prxfccir. Qui allumptis in Phoca:.» Cumaque exercitibus , in Ciliciam def-
cenderunt : unde in Cyprum uanfvcdH , Itrcnua in bellum adrainiltrandum opera incubuemnt.
Euagoras , Asgyptios , Tyrios , Arabas , aliofque Perfartrm inimicos libi adjungens ; triremes
93 (quarum ao erant Tyrix, reliqua: Cypria:) Se militum, propriorum fex millia, auxiliarium
mulio plurcs habebat. Cumque pecuniae alfatim illi fuppeterent ; numaofam peregrinorum m*-
num (tipendio conduxit. [ Diodor. ld>. 1 j. nm. 3. Olymp. 98. ]
Euagoras navibus ptxdatoriis , quarum far multas ad manum habebat , onerarias hofthim*
quibus commeatus adtercbarur , inlaJiis exceptas vel intercepit, vel dcmcrlit , vel acccilh pro-
hibuit. Unde ingente ltarim annona: caritate in calliis Pcriaium orta, conducticii eorum milites
nonnullos Duces occiderunt , tumultuque tota caftra impleverunt : ut non nifi magni cum diffi- ;
cultatc Tribuni militares & navalis exercitiis Prxtor Gaos fcditioneni illam comprimere potue-l
rinr. Cum toti igitur clallc avedki , magnam frumenti copiam e Cilicii CTan (portabant : unde ea- 1
ileis deinceps alimenta fuppetebam. Ac Eaagprx rex Acoris ex j£gypto frumenti St pecuni* er- j
teri que apparatus , quantum fac rlTct , rranfmittebat. [ Id. tkid.]
E vago: is clalle hollili luam longe- inferiorem ellc cernens , 60 prxtcrei naves implevit. St ab
Acori 50 prarcer has accerfivit : ut triremes in univerfum aoo haberet. Ac pedcltri primum fuo
agmine partem trrrcftri* holhum exercitus aggrellii* , vickonain obtinuit. Deinde claflem eo-
run, Citium versus pr.rtcrnavigantcm , nec opinato adortus , dilperiarum triremium partem
fu j;ncr(It , partem in potcftxron litam redegit. At cum Navarchus Per larum aliique Duces fortiter
hollis exciperent, acris incruduic pugna, qua primum Euagoras fuperior erat: fcdpult,ubi
Gtos omni virium durum mole infertur Se animose decertat ; Euagorani cum magna triremium
jacturi fugam capelliint. Perde itaque , prxlio lioc victoriam adepti , utrumque exercitum con-
gregant ad Citium: unde armis in Imitem expeditis , Salamincm oolidionc cinguut , utbemque a
terra limul de mari oppugnant, (Jkid. )
Tiribazus i prxlio luvali in Ciliciam trajiciens , atque inde ad Artaxerxem profectus, vidio-
rix nuncium pertulit : & duo talentum millia ad belli ulus reportavit. Euagoras, rchdtoaddc-
fenlionem uibis filio Pythagor* ( Protagora fbiMilc , de quo lupea , ad annum M. ?<»!>- ex Ifo-
crarc mentio clt facta ) & lumina rerum in Cypro 2dmiinllratione illi conunifsa , cum decem
triremibus clam hollibus nodtu e Silaminc (olvit , Se in ALgyptum dcvchiiur : ul>i regi Acoii
pcrliiadct, ut toris fecum viribus in hoc bellum incumbar. (Il/td.)
$tfi9 Euagoras ab i€gypto in Cyprum redit ; pecunias quidem fecum adferens , fcd expedtaione 4Ji 9 j8j
fua longe pauciores. Cumque Salamincm vchcmcntc oblidionc pr ellam inveniret , (eque fo-
cioruin an» ilio dcilitutum i de pacificatione legationem mittere cogitur. Tnibaxiis igitur , pe-
nes quem fumma tum poccftas erat , fe tranfadkioncm admiilinum , fi Euagoras omnibus per
Cyprum uibibus cedens , & unius Salaminis dominio contentus , annuum Regi tributum de-
pendat , Se ad imperata , ut fervus Domino , fit ptxllo, rclpondit. His conditionibus , licet duris,
annuit Euagoras i poftrcma tantum excepta. Dicebat enim le ut regem Regi , non ut favum
Domino, UibjcCtum fore. Quod admittere tamen rcoilavit Tiribazus. [ Diod. mnn.4. Olymp. 98.]
Alter coparum prxfcdius Orantes , Tiribazi glotix invidens , miliis clam ad foccrum fuum
irt.xerxem literis, tum de abis illum criminatus cft, tum quod rerum novarum fludiofus, pri-
varam belli focicratem cum Lacedxmoiiiis contraheret. Se copiarum Duces libi ad benevolen-
tiam & obiequia obnoxios redderet. Quas calumnias veras die credens Artaxerxes , Orontz
clcribit , ut Tiiibazum comprchcnlum illicb ad le traniinittat. [ Id. ibid, ]
Orontes, Tiribazum metuens , per inlidias ita cum cepit. Domus erat qux fpecum profun-
I im habebar. Super fpecu lectum collocavit , non intenfum , fcd vatiis tapetibus ornatum.
'ocar Tiribazum , quali colloquium cum eo habiturus. Tiribazus clam ingrcllus , conlcdir ; Se
per ledtum in follain defertur , atque comprchcnlu* ad Artaxerxem vindus intuitur. [ Polytn. j
Mratagem. lib. 7. ]
Orantes copiis in Cypro cum fummo impaio prxfedh» , dum magno Euagoram animo rur-
sus ohlidionem tolerare , Se milites captivitatem Tiribazi molclli ferentes impaium detredtare
Se oblidionem relinquere videt.- Euagoram ad pacis conditiones , quibus ille curo Titibazo
coufcnfaat , admittit : ut certum quotannis tributum Regi perfolvens , Salaminis iple regnum ln
retineat , St ut rex Regis imperio aulcultcr. Atque ita bellum Cyprium, ad decennii fere tem-
pus (parte tamen maxima in apparatibus conhimpca ) protradtum , cum duos tamummocb
per totum hoc Ipatiutn annos bellum rilct, finem fuum accepit. [ Diodor. Mtn. 4. Olymp. 98. ]
Itf »r»m
IMPER. PERSICUM.
ICfniflit.
In quam expeditionem quum Rex Pcrfiinim amplius quinquaginta millia talentum inlum-
p illic e , Se bellum in decimum ufquc annum prorogalUc i dominum earundem rerum icli-|
quit Euagoram , quas ance illatum bellum habuerat. [ I/tcrat. tn Euagora. Diodor. ana. 4,
Olymp. 98. ] ; .
Gaos navalis exercitiis prartor , cui filia Tiribazi nupta erat , metuens ne ob communicati cum'
foccro confilii fulpicioncm ab Artaxerxe ad fupplicium raperetur , dcfc&ioiiis i rege confiliumj
cepit. Ec quum opum militiimquc copia inftruChts ener , & trierarchos infuper favore iibij
prxeipuo additos haberet: cura Acori Aegyptiorum rege Se Laccdxmoniis contra Artaxcxxcmj
lociccatcm iniir. [Diodor. ibtd. ]
Artaxerxes ( Cambyfem imitatus 1 apud Herodot. Iit. j. cap. ij. & Valer. Maxim, /ii. 6.\
cap. j. ) judices quofdam vivos excoriari , eorumoue pelles circum tribunalia expandi juflir : ut,
judices alii his inhdentes femper ante oculos fupplicii , quod judiciorum pravitas mereretur ,j
exemplum fibi propolitum haberent. [Dioder. tbid. ]
3<S*o Artaxerxes» exercitum trcccnrorum millium peditum & decem millium equitum ducens»' 43 }0
Caduliis bellum intulit : (Dioder. Otymp. 98. aan. 4. P/vtarch. ia ylrtoxerxe. ) In eo , multis
utrinque millibus interieris , inter alios cccidir 8e Camiilarcs , natione Car , vir manu fortis,
& bello ftrenuus : quem parti Ciliciae , juxta Cappadociam quam incolunt Lcucofyri , Arra.] J84
xerxes prxfcccrat. Cui & fucccllorem Datamem filium dedit 1 cujus in hoc Cadufiano bello
magna fuit opera. ( t/E/ml. Proh, ia Datame. )
Artaxerxes, cum exercitu fuo , ob commeatuum defedum ad magnas redadus anguftias
(ira ut caput aflui 6c. drachmis vix emi pollet) a Tiribazo , qui tunc iu caftris abjedijs Se
conrcmprus erat , hunc in modum cft lervarus. Duo erant Caduliis Reges , iique caftra fcoriim
hibebanr. Re igitur cum Artaxerxe communicata , Tiribazus ad alterum Regem profedus cft
milio occulte a*.l alterum filio fuo. Uterque aurem utrumque decipiebat : regum utrique Icorlim
iignificationc fada , altcnim legatis ad Artaxerxem miliis , fibi tantum, omillo collega , amici-
u.un Se focicratcm cum eo quxrctc. His ambo fidem habuere : Se quia invidiam murium habe-
bant (ufpcibm , alter cum Tiribazo , alter cum Tiribazi filio , ad Artaxerxem hgaios milir.
Atque ita pax cum utroque cft compofita & frcdtis initum. ( Platarch. in yfrtextrxe. )
Cadufuno bello finito, Artaxerxes Tiribazi cauiam tribus judicibus eximix inter Pedas au-,
&or icatis commilit : quibus iu ille luam probavit innocentiam , atque in Regem merita , ut ab'
omnibjs abfolutus fuerit , Se a Rege deinceps maximis honoribus exornatus. At Orontem;
folfx accufarionis damnatura , ex amicorum catalogo expunxit, cxticmaqnc ignominia notavit. i
( Dioder. Olymp. 98. anu. 4. )
Cum Gaos in Cypro cllct , Grxciquc quos apud fe habebar iis qui in Ionia degebant Ii teras
concra ipfum feribetent: ut nocentes deprehenderet, triremem adduxit , rcmiginulque viari-,
cum prxbuir, atque in Ioniam navigare jullit. Cum gubernator navigationem data opera pro-
traher t , multi multas epillolas remigibus dederunt : qui (olvcntes , non procul fupra urbem
appulerunt. Gaos pedes ilicum locum profedus, ubi triremis liabar, prxeepit remigibus , ut
omnes fibi epillolas adferrent. In quibus cum invcniilct cos qui contra fe fcripfcranc ■, non
fubito , led m qiurftionibus examinatos interfecit ( Polyan . Stratagem. hi. 7. ia Cao : pro <jmo
AAMC & ibi perperam /criptam habetor. )
Gaos , quum Lacedxmonios Se Aegyptiorum regem ari bellum Perfis inferendum conciiafict 383
>621 dolo quorundam necatus , id quod moliebatur non peregir. Poft mortem autem ejus TachosJ
ejuldein negotii adminiftrationc fulccpta, exercitum fibi collegit, urbemque juxta mare locoj
quodam fublirai xdilicavit , Leucam nomine ; in qua & Apollini fanum cxtmxiu Sed cum|
paulo poft is vita cllct defundus , Clazomenii , Se Curaari de ejus urbis polleflionc contenderunt ;
Se Clazomenii dolo Cumxos antevertentes , ea funt potiti. Atque his ita geftis , rebelliones
per Aliam fponrc lua finem habuerunt 5 8e Lacedaemonii , poft Gai Tachiquc mottem , res Ali*
omi Ierunt. ( Diodor. ann. 1. Otymp. 99. )
| Pharofirato Athenis archonte , racnfc Polideone , anno Nabonalari j6£, mcufis j£gyptiaci
Thoth dic 16, (Decembris Juliani dic i), incunrc) poft mediam nodem horis j. ciun icmilfc ;
Ediplis Lurwe parva Babylone cft oblcrvata. ( Hipparch. apud Pt olemautn , maga. Sytuax. hb.
4. cap. ait. )
Eodem archonte, mcufe Scirthophorionc, codcmquc anno Nabonafari, Phamenorh dic 14»
\ ( Junii 18. ad hnem tendente ) ante mediam nodem horis j. cum lenulle , altera Lunx Eclipfis
ibidem cft obfervata. (Id.ibid . )
Archonte Athenis Eaandro , mcnlc Polideone priore , anno Nabonafari i 67, Thoch die 16,
3 6i) (Decembris ia. delinente) horis 1. cum lcxnillc ante mediam nodem ; tenta Lunx Eclipfis
caque totalis , ibidem obfervata cft. ( Id. ibid.)
Acoris Aigypiiorum rex, inimicitias jampridem cum rege Per larum exercens , magnas cum
i<>% 7 381
aliorum peregrinorum copias undique coucrahebat, tum prxcipu^ Grxeorum ; quibus Cha- 377
briam Athenienfem Ducem prxfcdt. Hic , licet abfque populi conlcnfu id fieret , Imperatoris
munere fufccpro , copiis in a€gypto prxerat; magnbquc ad bellum gerendum cum Perus ftudio
fe przpatabat. Pharnabazus autem fitmmus militix Dux ab Anaxerxe declaratus , cdm ingen-
tes ex Perficis opibus in bellum apparatus Se ipfc fccillet ; nunciis Athenas miliis , Chabtiam
criminabatur , quod ALgyptiis ducem fe proftituendo , benevolentiam Regis i populo alienarer :
(imtilquc rogabat, ut Iphicratem libi Ducem tribuerent. Achcnienles igitur, quibus hoc in-
primis curxcnr, ut regis Pet larum benevolentiam fibi conciliarent, & Pharnabazum fuis com-
modi* addidum haberent , line mora Chabriam ex Aigypco revocant Iphicrati Perfis auxi-
liandi negotium imponunt. ( Diodor. ana. 4. Olymp. 100. )
J. VJferii Ann. t. Psrs pner. S jj ' ~ Iphicrates
Digitized by Google
AftBo ,40
Mundi.• - . STAS
• MUNDI VI. . ^ ;?=r
uw|i»B«. LChriftt».
I Iphicrates ab Artaxerxe condudto adversus Aigyptium regem exercitui przb^us, cujus nu-
merus duodecim millium finr , fic illum omni diiciplina militari erudivit t ut, quemadmodum
Juondam
ucrint. [FdbiAni militesin Romani
i/£>nil. Proh. Iphicrate.appellati
] P1 ures fune,
autemlicannos
Ipbieratenfes
in belli apud
nujusGraecos in lumina
apparatibus
Pharnabazus. Cujus expeditam in fer mone facultatem Se in rebus peragendis tarditatem anim-
laude'
confumpliri
advertens Iphicrates , mirari fc dixit , quare ille oratione quidem celer elice, fa&ts vero tardus
Se cun&abundus. Id vero hac ratione neri abs fe Pharnabazus refpondit ; quod verborum ipfe ,
operum Rex fiiidct dominus. [ Dio dor. jd *nn. 3 . Olymp. 10 1 . }
Hccaromno filius Maufolus in principatu Cari* lucccflir : quem annis X4. obtinuit. [Dieder.
a<1 «nn. 4. Olymp. 106. ] duarum fororum natu majore Artcmilu matrimonio libi fociata.
[ Serabo , Itb. 14. ]
36x8 Poft Acorim, apud i€gyprios regnavit Plammuthis , annum 1. 43 j 8 J7<f
i 6 19 Pod hunc , Nepherites , poliremus Mendedorum dynalli* rex , mcnfc* 4. Quem excepit , 43 39 375
primas Sebennytarum dynalli* rex Ne&inabis , annis iz.
| Artaxerxes Aegyptiis bellum illaturus , qui» facilius auxiliares £Grzda copias haberet» legatos
milit, qui Grxeos ad communem pacem inter fc faciendam ea lege inducerer, ut omnibus ur-
bibus fuo deinceps jure Se ablquc prxiidiis liceret vivere. Eam foli Thebani repudiarunt : reli-
qui Grxei concordi lententia admiienmt. [Diedor. ah», z. Olymp. 10I. ]
1&1° Artaxerxis copiis ad Acen Syri* urbem ( * Ptolemaidem poltei ditfcun : qua Perfas recepta- 4340 J74
culo advcrsiis Aigyprum ulos fuillc notavit Serabo ; lib. 1 6. pag. 7j8. * ) congregatis, lultra-
tionc inita , Barbarorum ducenta milia fub Pharnabazi , Grzcorum condu&itiotum viginti
: millia fub Iphicratis imperio recendta fuere. Cladis veri ( prxter navigia , qu* comuica-
!tum St c*rera ad pr*fentcs nfus nec diaria advehebant ) numerus erat , triremes trcccntx ,
ttigintaremes ( -rptaAmpoi ) ducent*. Incuntc adlatc ( live primo vere ) regii d nitores in
A* gyj tum procedentes , Pelulium ( quod e Syria tendentibus primum objectum erat ) a Nc-
itanabi rege mirifice prxrounitum offenderunt. Quapropter in altum revedh* , ne fciiicct ab
■hoffc conlpiccrentur , Mendelio Nili odio longe porrectum littus habenti cladem adverte-
[runt. Ibi rribos armatorum millibus expofitis , Pharnabazus St Iphicrates cadellum luper
'odio cxrrudhim aggrediuntur. Sed cum tria equitum peditumque fimul millia ad dcfeniio-
nem loci educerent Aigyptii , pugna vehemens committitur ; in qua >£gyptii tandem a
Pe ; larum multitudine ( nam fubinde plurrs e navibus accurrebant ) concluli magna drage
czduntur ; non paucis etiam captis , & reliquis in oppidulum refugere coa£fa's. Iphicra-
tis verb milites lunul cum przfidiariis cadelli intra muros illapd , propugnaculum hoc im-
petu captum funditas evertunt , locique incolas captivos abducunt. [ Didor, ann, 3.
Olymp. xoi. ]
Inde Iphicrarcs ipfam metropolim Memplum , prxddio tunc vacuaro, cum clade datim
aggrediendam dic confulcbat ; prius quim rcliqux Ai gyptiorum copi* fele aggregarent : Phar-
nabazus contra , cum luis , omnes Per larum copias cxlpctkandas ede , quod hoc modo expe-
ditio Memphirica minus pcriculofa foret , exidimabat. Inccrim /Egyptii liiiKciens na&i otium ,
idoneo Memphim prxddio muniunt, 8c ad oppidulum illud evcrlum cum univctfo exercitu
proFedi , adiduis Perfas conflictibus laccllunt , St magnam eorum exdem faciunt. Cumque
jam datu E redarum Nilus inliirgens omnem circa locum cxcurfu inundaret , St A:gyptum liib-
inde munitiorem efficeret : Perfarum duces , quod ipfa natur* conditio obluftari videretur ,
difceflum ex vEgypto maturandum cllc ccnfucrunt. Atque ita eam magni apparatus expeditio
in nihilum recidit. [ Id. Ibid. ]
Quamprimum in Adam rediere , Pharnabazo cura Iphicrate diflidium recruduit Ex quo
timens (ibi Iphicrates , ne quod Cononi pridem acciderat , in vincula compingeretur : fubornato
navigio nodtu fe fubducic , Athenafque revehitur. Eum milTis illuc legatis Pharnabazus Atgypti
non recuperati reum agit. Cui rcfponfum Athenienfes reddunt 3 illum pro merito , d noxium
cognoverint , d le punitum iri : poft breve tamen temporis intervallum , totius fur cladis
imperium ei tradunt. [ Id. Ibid. ]
Nicocles eunuchus in Cypro , obtruncato per inddias rege Evagora , Salaminiorum regnum
dbi rapuit : ut habet hoc anno Diodorus. Et ab eunucho quidem interfc&um fui fle Evago-
ram , etiam Arillotcles libro 3. Politic. cap. 10. indicat : fcd IhrAfydai fuidc illi nomen , ex
Theopompo ( in Bibliotheca Phocii , num. 1 76. ) didicimus ; qui eunucho hoc gcncic Eleo pro-
curante, Evagoram Se cura Nicocreontis ( Cyprii illius tyranni, \i quo ad epulas invitatum
liberarem , in hujus Vita Plurarchus narrat ) filia concubuidc , & ob hoc ipfum mortem occu-
bui Ile dgnificat. NkoeUm enim ipdus Euagorz fuidc filium , St patri in regno fiicceffifle St
liberis operam dedifle , condat ex liberate: quem zo talentis, ob fcriptam ad eum orationem,
donatum ab illo fuidc fciibic in Ifocratis vita Plutarchtzs. Extar vero ejus Oratio , ad Nuoclem
de regno dve Regis munere ; St alia , Nteoclet inferipta , in qua , fub ipdus Nicodis perfona ,
civium erga Regem officium deferibirur. Tertia irem , EvAgorA titulo : qu* funebris in cura
cd orario. Cum enim hoc anno occid Evagor* funus , non magnifico tantiim Se fplcndulo
'apparatu, fcd & choris, & mutica. Se ludis gymnicis , equorumque & triremium certamini-
bus , ornaret Nicocles: hanc de parris laudibus orationem illi dicavit , exiftimans Se Nicntli
ipd , 8c liberis ejus. Se exteris ab Evagora oriundis longe pulcherrimam fore adhortarionemJ
fcJ *) *<uri ^to3c iM.u e toic »VE uttylpeu iroXv w it t«vt£u»
t lui Ifocrat. in Evagor a. J Hinc igitur Diodori emendandus cit error , Se dicendum ; j
tn crcnpro per Thrafydcum eunuchum rege Evagora, filium Nicodcm in regno Salaminio illi
fac.HliiTe.
1 1 MP E i{. P El{ S I CITM. 141 Iulianx. C *in')n. |
56JJ Alcifthrnc Athenis archonte , Artaxerxes Grxeiam denuo turbulentis motibus conauolfari
!videns, per legatos iterum ad pacem inter fe, juxta leges nuper conditos, ftabiliendam adhorta-
Itus cft. Indeque lingula: Grarconim civitates communem inter fe pacem renovantes % jurejuran-
do fe foederi obftrinxerunc : Tolis Thebanis exceptis. Pace verb ab Athenienfibus , Lacedaemoniis
de Artaxerxe jurata, Iphicrates cum clalfc ab Athenienlibus domum revocatus cft. [ Ditdor.
ann.l. Olymp.lQU cum Xenophon. Hellen. hb,6.& Dionyf. Halicarnajf. in viti Ljfu. ]
Dic vero 14*. Scirrhophorionis ( anni Attici Se magiftratus Alcifthenis rocnfis extremi )l
Junii Juliani 16% foedus hoc pacis Laccdxmonc i Graecis pactum foille , docet Plutatchus ii
4344
' Agcfllao.
J«J4 Laccdxmonii i Thebanis duce Epaminonda in pugna Lcudtrica profligati , Agefilaum ii
yEgyptnm , Se Antalcidam ad Artaxerxem , ad pecuniam libi comparandam milcrunt. Antalcidz
verb petitio ita ab Artaxerxe rejedta cft atque dclpedta ; ut rcgrcllus ille, qubd videret Te hofti-
bus eflc ludibrio , Se metueret inTupec ephoros , vitam inedia finierit. [ Plutarcb. in Artaxerxe .]
3<JJ5 Phililcus Abydenus ab Ariobarzane Artaxerxis fatrapa in Grxeiam millus, Thebanos eoriinv
que iocios Se Lacedxmonios , pacis componendae gratia Delphos evocavit. Ubi, Thebanis i69
non permittentibus ut Mcllcnc Laccdxmoniorum cflet in potellate , oftenfos ille , milites bis
mille Tcie&iiunos ftipendio condu&os Lacxdcmoniis relinquens, in Aliam rediit. [ Xenopb.
Hellen, lib. 7. Diodor, ann. 4. Olymp. jox. ]
}6}6 Thebani , Grxcix principatum ambientes , legatos ad regem Per Tarum mittendos ccnfuc- 434* 3*8
runr. Convocatis igitur Tociis , qubd Euthyclcs Lacedaemonius apud Regem jam eflet praetexen-
tes ; ad eundem ex Thebanis Pclopidam , ex Arcadibus Amiocluim pauctatiaftcm , ex Eleis
Archidamum , fimul cum Argivo quodam , ire jullcrunr. Quo cognito , Athcnienlcs quoque
ex civitate Tua Timagoram de Leontem milcrunt. Inter quos omnes , apud Regem Pelopi-
das primum , fecundum authoritatis 8c honoris locum Timagoras obtinuit. [ Xenopb. Hellen,
libro 7.]
lfmcnias Thebanus , Pclopidx in hac legatione collega , quum it Tithraufte diiliarcho ad
Regem adduCtus adorate eum jubcietur j amulam quem gcftabat e digito dctra&itn clam abjc»|
cie ad pedes, confoftimquc procumbens Tultulit cum iterum: indeque exiftimatus Regem ado-
ralTc , quicquid ab eo petiit , impetravit. [ Plutarcb. in Artoxerxe . tA.han. Var. btjtor. lib. 1.
cap. xi. ]
Timagoras Athenienfis cpiftolam eo tempore de rebus arcanis per Beburim Tcribam ad Re-
gem mittens , mille Daricis donatus cft : cccna quoque lautitfima ei milsa. Unde fracct Regis
( )iiunc» : Meminerit , inquit , bu)ui Ttmagora menft. Neque enim levi de cauti ita tibi injiructa
apponitur. Qux impiopetatio proditionis potius quam beneficii erat fuggeftio. [ Plutarcb. Jbid.]
' Dcdillc prxtcrea Rex ei dicitur $0. vaccas , qu.e illum valetudinis causa laCtis bovini indigen-
tem comitarentur» ledum quoque pretiolum cum vcftc lbagula & Aratoribus , quali rudibus
ad ftcrnciidum Graecis , ad cum mitule : atque lectica demum ad mare iniirma valetudine afte-
Ctum deferendum curavillc , quatuor talentorum mercede bajulis p. arbiti. [ /d. ibtd. & in Pe-
lopida.] Sed Athenxus lib. z. Tim.Tgoraui Athcnicnfcm , cum Regem adotallct, magno honoic
acceptum foille lettbens ; illi tantum ex appolitis Regi Ferculis millam quandam foilfe portio-
nem artit mat : quod vero de pretiofo leCto & ftragulis cum ftracore (quali Grxei quomodo,
Tubfterni oporteret ignorarent) ab Artaxerxe miliis narratur , ad Timagoram Cretenfem refert
vel Eiuimum Gortynium , ut Phanios Peripateticus ctiirl nominat.
Pelopidas , ea qua apud Artaxerxem pollebat gratia, literas obtinuit , quibus a Laecdxmo
niocum potefute Mcllcnc immunis clfc jubebatur , Se Athenienfes navigia Tua lubducctc : ni
parerent ucrique , bellum eis indicendum j 8e ii qua civitas feqtii recularct , eam primum bello
petendam olle. Leonte verb contra libere pronunciante » tempus jam poTerre > ut Athcnicnlcsl
alium libi amicum loco Regis quaererent : adTeribi Artaxerxes mandavit ■, qubd , li quid xquius
Athcnienlcs Ici ren t , hoc Regem adeuntes cum docerent. (Xenopb. Hellenic. lib. 7- ]
Domum legaris revertis , Athcnienlcs Timagoram , inter oihciuus Mutationis Regem mote
gentis illius adulatum, capitali fopplicio affecerunt : imius civis humilibus blanditiis, totius
uibis Tua: decus Pcrlicx dominationi Tumm illum graviter ferentes. Ita Galerius Maximus lib. 6.
cap. i. [ in cujus textum , Darii nomen , pro Ar taxer xit , neTeio quo patio incplit ] Alii ob for-
didam Perlicorum donorum acceptionem necatum cum volunt : de quo videndus Plutarchus ,
in Artoxerxe Se Pelopida. Sed a Leonte collega accolarum memorat Xenophon 1 qubd ne
quidem uti fecum eodem contubernio volutllct , it omnia conlilia cum Pelopida commuuicaiTct
quam prxeipuam damnationis illius caulam foille non cft dubium.
Thebani , convocatis ad audiendum Regis literas reliquis ut bibus Grxeis , Se literis regiis a
Persa carum latore , oftenfo piius Regis ligillo , recitatis, jubebant omnes qui amici Regis &
Thebanorum eflc vellent, in ift* qux literis continerentur jurare. Sed urbium legatis primum ,
de iolis civitatibus deinde jurare rccuTanobus 1 tora illa Perfica legatio, de per cama Pclopidij
de Thebanis atfc&ata dominatio, in nihilum recidit. [ Xenopb. Hellenic. lib. 7.]
3638 4. Jubilem XXII.
d. Artaxerxes, nova legatione ad Grxeos mifsa , ut bellicis controverfiis finem ftatuerent , de 4348
communem inter Te pacem fancirent, tandem per TuaiTt. [ Dtodor. ann. 3 . Olymp. 103.]
Eudoxus Cnidius , ob famx celebritatem ErA£af ditius , hoc tempore maximi claruit. Qui
i67
ALgyptum cum Chryfippo medico profedtus , commendatitios ab Agelilao literas ad Nctla-
nabin attulit : qui cura Sacerdotibus commendavit. Ubi cum Jcbonuphy Heliopolicano ( qui 3 66 I
Conupbit Clementi Alexandrino cft, ini*, libro Stromatum) eo agente, pallium illius citcum-
lambit Apis. Unde celebrem illum quidem futurum , fcd non longxvum , Sacerdotes dixe-
I Anno AiuuMOn
,142 Ai T A S M U N DI. VI. . Chi illi» J
1renodi icttiul
runt : ut icfcrt Phivorinus in Commentariis. In Aigypto annum unum & raenfcs quatuor mo-
ratus , pube lupcrciliifquc talis , OdtictcriJcm fecundum quofdam conlcriplir. [ de qud , i»
tujira de Macedonum & Aponorum anne Di jfer lationis capite extreme , aliquid efi ditium. ]
Inde Cyzicum atque ad Propontidem acccflillc philofophantcm , atque ad Matifolum perve-
nille dicitur. [ Dtog. Laert. in F.udoxe.] Alii Eudoxum Cum Platone in j£gyptum profcChun ,
& ambos cum Sacerdotibus annos ttedecim fuilfe vcrlatos , tradiderunt : uc apud Strabonem
libro 17. legimus. 4349
!j{9 j Hctaclcx in Ponto, cum plebs novas tabulas ( quibus debitores are alieno liberarentur ) &
agrorum cx xquo divilionem imporcnrcr flagitaret : optimates adversus eam auxiliis i Timotheo
J Athcnicnnuro & Epaminonda Thebanorum duce frufiri petitis , Clcarchum civem fiium , quem
I ipfi in exilium egerant, ad tutelam fuam revocarunt. [ fuftin. lib. 16. cap. 4.]
|3640 | Clearcbus , diiTcnfionem populi occationem invadendx tyrannidis cxillimans , primb taci-i 43jO
tus cum Mithradatc ( rege Ponti ) civium fuorum hofte colloquitur < & inita fbcicute pacitci-
tur , ut revocatus in patriam , prodita ei urbe , prxfedhis ejus conAi tueretur. Statuto yerb j
tempore , quo urbem Mithradari traderet , ipfum cum amicis fuis cepit ; capnimque , accepta
ingenti pecunia , dimilit. Atque ut in illo lubitum Ic ex Cocio fecit noAcm : fic cx defenfore
fautori* caulx , repente patronus plebis evafit ; de adversus auctores potentix huc non Co-
lum plebem Accendit , verum etiam nefandi /lima quxquc tyrannice crudelitatis exercuit. Stun-
mo enim a plebe ad cum imperio delato , 60. Senatores comprebrnfos ( nam exteri in fugam
dilap/i erant ) in vincula compegit : eofque primum fortunis, deinde vita fpoliavit. [Id. ibid. ]
Seque totum ad imitationem Dionyfii Syracufanorum tyranni componens , principatum Hcra-
cliaifium per 11. annos geflir. [ Diedor. Olymp. 104. ann. x. ctm Excerptu ex Memnonis inflari a
Heraclienft , sn Phetit Bibliotheca , num. 214. j
| 3641 j Tachos , Polyxno ( lib. 7. Stratagem.) Thamus , AiiAoteli ( lib. 2. Occonomic.) Taos, Julio 433
Afic-mo Teos di&us, in Asgypro regnat ann. 2. J
Cum hoc anno Sc Hcl (cnicorum luorum libros 7. Xenophon AthcnienJu, & primam Hcl-
Icnicorum fuorum partem conclulit Anaximenes Lampfacenus : qui k Stoyoriq 8c generis humani
t primordiis exorfus, ad prxlium apud Mantineam commilllim & Epaminondx mortem hiAo-
riam deduxit 4 univerfiu prope Cnecorum 8c Baibirorum res gcAns 12. voluminibus complexus.
L Dicti ,mn. 2. Olymp. 104.] in altera deinde parte res omnes fuo tempore i Philippo Macedone
Sc filio ejus Alexandro pciadas adjiciens. [ Paufan. Eliae. 1.]
Mithradatc rege Ponti mortuo , Ariobarzanes Phrygix Satrapa ab Artaxerxe conAirurus regnum
illius occupavit ; 8c pec annos 16. illud obtinuit. [ Diedor. ad ann. 3. Olymp, 104. cr *>,n. 4.
Olymp. 1 10. ]
Cltarchus I leraclcx tyrannus , quum Senatores qui profiigerant civitates finitimas adversus
fe concitare & bellum moliri didirifler, fervos cotum manumittit : uxorclqiic eorum Sc filias
cis nubere , propofira recolantibus morte , compeilit ; ut cos libi fideliores , & dominis infc-
Aiorcs reddeter. Sed cuin matronis tam lugubres nuptix repentinis funeribus cllcnt graviores:
multx Ic anre nuptias , multx in ipiis nupti is , occiiis prius novis maritis , iiuerimnnt. Prx-
lium deinde committitur : quo vitfor tyrannus captivos Senatores in triumphi modutn per ora
civium trahit. Reveritis in uibcm , alios vincit , torquet alios , alios occidit : nullus locus 4JJ1 j }6i
urbis a ciu delirate tyranni vacat. [fuflin. lib. id.Cap.}.]
[iC+i | Lacedaemonii cum Aitixerxc, quod Ibcium Ic eorum profcflus, Mcllcncn tamen cos dimit-
tere Sc Mcflciiios communi Grxcocum fudere comprehendi mandallct , limultatcs exercebant.
[Xenoph. in Ayefdae. Diedor. ad ann. 3. Olymp. 104.] His fc conjunxit Ariobarzanes Phrygix
larrapa, qui Mithradaus demortui regnum potcAiti fux nuper vindicaverat. [ Diedor. Ibid.]
Autopluadates ( Lydix prxftclus ) Ariobarzanem focium Laccdxmonionitn ad Alium ob-
lidens, A geli lauta (qui tum lenex, ut pecunia natrix fux obtinerer , in Alia legationem obi-
bat) veritus , fuga inde difccAit: Cor/s item Sci tum oblidens , qux etiam runc Ariobarzanis
crar, Sc iple lui uti oblidione Ic fubduxir. Mmfolus eriain , qui utrumque illum locum mari
centum navibus oblidebat ; non metu fcd perlualione adducitis , domum cuin claAc abiit : &
pecuniis in iiiiun Lacedxmonionim collatu, Agclilaum in patriam remilit. [ Xenoph. in Age-
|
filao. ] De Ariobarzane etiam Adramytii ab Autophradate terra marique obfclfo , in 7 •. Strata-
gematum hbro Polyxnus mdhunir.
Maulolus , amicis convocatis , fingit fc 1 rege Palarum patrio principatu fpoliatum iri , nili
ngenri pecunix furania eum vellet redimere. Cui illi fidem adhibentes , eodem die infinitam
pccitni.e vim ultrb illi mittendam curarunt. [ Politn. Ub.-j. collar. cum Ariftotele , in Oeconom.
lib.-i.] Qrtaip tantum aberat ut ille Regi tribueret , ut etiam Sarrapis & Ducibus illis qui Regi
bellum tunc intulerunt fele adjungeret. Defecerunt enim hoc tempore ab Artaxerxe , de
Ionum gente Lydi , Pifidx , Pamphylii & Cilices : 8c prxtcr hos Syu ac Phu-niccs cun&ique
'fere maris Aliam' accolx. Tachos quoque i€gyptiorura rex, decreto in Per fu bello, 8c navi-
bus cxrruendfs & pcdcAribus cqnfcribcndis copiis ojscram dedit : plurinufquc hinc inde e civi-!
tatibus Grarcix coiiiiudis , Laccdxinonios etiam in partes fuas adduxit. [ Diodor. ann. 3.1
Olymp. 104.]
Tanta in Pcrfas undique conlpiratione excitata, pars veftigalium dimidia Artaxerxi deccflc-
rat i reliqua verb nccellariis Isclli ulibus haud fuis erat : quuin eodem tempore cum /£gypt io-
rum rege, 8c Gr.xcis in A fia urbibus , Sc Laccdxmoniis , horumque adjutoribus Sarrapis &
Duabus qui maritimas fub imperio oras tenebant , limul fuerit belligerandum, [ Id. ibid. J
Agcfilauin Liccdxnwnioruni regem acccrfiit ad fc Rex vCgypuorumj Imperatoris in exerci-
tu munus illi promittens. ( Xenoph. in Ayefilao. ] Ad mpis auxilium i patria ille allegatus ,
Digitized by Google
Anno
Mundi.
I M PE f{. PE RS / CU M
cu (lipcndio quod /ibi inilcrat Tachos mercenarium militem conlcriptit : Complcrifquc navibus
uquc adjundis confiliatiis Spartiatis triginta , in Aigyptum cum mille gravis armarurx mili
cibus ctl delatus. [ P/utarch. in Agtfilae. Diodtr. tu fif-a. ] I Itijus de adventu f.una cum ad
regios cilcc perlata , celeriter mune: a eo cmufque generis funt allata. Ut vero apparatum circa
cum nullum confpcxerc , tantum tenon in herba ad littus decumbentem , incomptum Se corpore
_J43
putillum, horrido Se obtolcco amidum pallio ; dcipicatui eum duxerunr. Multoque magis in
(ullitatcm ejus funt mirati , quum hofpitalibus muneribus adductis , farinam , vitulos & au-
feres acccpillct ; bellaria, cupcdias Se unguenta, fervis dilpcrticnJa rrltquiflcr. [ Plutarcb. <j
ty£mH. Srob. tn Agefilao. ] Rex quoque Aigy prius , aui illum arcclfiverat » promiiliim Impera
toiis munus illi non detulit: [ Xenoph. in AgefA. ] ob brevitatem corporis cura deridens, &
tabulam in eo impletam ellc dicens i Parturire monte tu , & murem n/tfei* Quo audito, iiatus
Agctilaus rctulilfc illi fertur: Videbor aii.ju.indo tibi /eo. ( Ati, enem , lib. 14. cum P/utarcho.)
Chabrias Athenien/is , non publico quidem jutlii patri* militis ( ut Agctilaus ) ted i Tacho
rege pcrfualus , privaro oSic io in hac militia operam navabat. [ Dtodor . 0~ Plutarcb. ] Qui Regi
pecuniis indigenti confilium dedit, ot ditiores regionis incolas juba et confcflim quantum unul'
quilquc potiet auri vel argenti conftibucrc : Se ex annuis tributis id poflea ei* rependeret At
que hoc pado multas pecunias ille collegit : neque injuriam cuiquam fecit. [ Polyan. Strata-
e em. lib. 3.] cujutinodi technas quoque aJias, ad pecuniam undique corradendam ab eo adhibi-
^ , in 1". Oeconomicorum libro rcccnlct Arijlotelu.
Qui in Alii ab Artaxerxe defecerant , totius belli admiuiilrationcm Oronti MyGx fatrapx
couimifcrunt : qui , accepto flipendio viginti millibus condicticiorum in annum fol vendo , cos
primum qui pecunias attulerant comprchentbs ad Artaxerxem tranlmiliti mulufiiuc deinde
utbes, Se conduditiam peregrinorum nunum , legati* ab eo roitfis prodidit. [ Diodor.ann. 3.
Olymo. 104.] Belli ab Oronte cum Autoplind.it e Se aliis Regis ducibus getii meminit, in 7*.
St: at agematum libro, Polyxnus. Sed cum in potlrcmo Artaxerxis Mnemonis anno ipfum
Aiuophradatem fimul cum Oronte Se reliquis Satrapis ab illo dcfcciiZc confirmet Diodotus :
pto hlio c|us Ocho Artaxerxe Autopluodatcm , Se adversus cum bclligcralTc Orontem , dicen-
dum omnino e It.
Artabazo , copiarum Artaxerxis Mnemonis ductore , in Cappadociam invadente ; Datames
provincix illius latrapa, cum multis equitum turmis St condu&ntum peditum viginti millibus,
caltta illi oppoGiit. Tupi Mithribarzanes illius toccr, equitatui prefedus , nodu tum equiti-
bus ad A:Utmura irantiir. Qui utiinque ab utroque exercitu exii, defectionis fux pirnas
dederunt. Addit Diodotus Artaxerxem , «fe Datamis in hoc procurando Imperatorii folenia
'citioron fadum , cum e medio tollere roaturavillc , ac per inhdias brevi pbft inccrfccitlc. Vc-
iim diutius cura futile fupcrllitcm , ex eAimilio Ptobo conflat : qui , ut obfeuriora fuilfc Data-
mis gclla pleraque libenter agnovit, ita eo diligentius ics ejus tibi difquircndas Se dclcribcndas
pt opoliiit. Ut qux plenius hic ab eo dea Pol) ano (in libro 7*. Siratagcm.J habentur explica-
, ad O.hi Aiuxcrxis tempora ellc referenda minime dubitemus.
Rheomithres , a deficientibus Satrapis in Aigyptum mitius , quingentis ibi talentis Se quin-
quaginta longis navibus acceptis , Leucas Alix tubem cum clollc petiit » Se inultos defedorum
Juces idue aeca litos comprehendit , vindotque ad Artaxerxem tranlffiifir. Atque hoc proditio-
nis munere in gratiam apud Regem otlcnfum ctl icpothus. ( Diodor. ann. 3 . Olymp. 104.]
Tachos, compilatis jam in vEgypto rebus ad bellum ncccllariis , mercenariorum e Gtxcia
militum decent millibus Ageiilaum , clatfi Chabriam ex aoo. triremibus conflanti ( quas qua
ille arte intra paucos dies tcinigibus idoneis inftruxciit, in 7*. Suaugem. libto docuit Polyxnus)
peditum yEgyptioium udoginta millibus Ncdancbuin fuum vel potius fratris aut fororh lux
'««4»» enim vocat Plutarchus ) filium, prxfecit: fumnio exercitiis imperio libi ipli rclttva-
to. tt quanquam fuadetet Agctilaus , ut iptc in vfigypto InbliJlcns legatorum opera bellum ad-
•niniflrarct i obtemperare tamen noluit. [ Diodbr. tbid. ] Navigantem tamen in Ph&niciasn co-
mitatus Agctilaus clt j prxtcr dignitatem luam Se ingenium , oblccundans illi. [ P/utarcb. in
^■yptiaco exercimin Phrrnicia tlativa habente, millits inde Nedanebifs e 11 ad expugnandas
urbcs°5yi ix: ubi, conjuratione cum eo qui jEgypti prxfcs fuerat rclidus inita, aEgypri regem
le declaravit : exercitiis prxfcdos largitionibus, 8c milites pollicitationibus , ad focictatcm bcili
contra Tachon pelliciens. [Diodor.ut/ufir. ]
3*43 a. Tachos, & ab ALgyptiis filis & ab Agefilao (quan incivili (commate offenderat) deferrus,
libi metuens , Sidonem Pheerticix , indeque ad regem Perfarum fugi fe recepit : ut cum Xeno-
phonte 8e Plutarcho in AgefAao , habent etiam Theopompus Se Lyceas Naucratites In Aigyp-
tiacis, abAthenxo in libri 14. cap. I. citati. A Rege veris humaniter cum fnitTe excepturo,
Diodorus & ALlianus indicant ; licit illud Diodoro non atlcnriamus : funimum belli contra >Egyp-
jtios moti Imperatorem declaratum, in patriam cum rcdiitfc , Se Agcfilai opera regnum tuum
rccupcraviflc’ ficut nec illud aCliano : (lib. 5. Var. hiflor. cap.l.) frugaliter illum in patria vi-
xilfc , Perlico veto luxu pollca corruptum vitam amiiillc ; quum iEgyptiacas illius ornas Perticis
longi fuitre lautiores, ex Lynceo (vel Lycti fottalfc jam dido ) confirmer Athenxus , libri 4.
capue 10.
Inde ex Mendete alitis Rex declaratus , contradis centum hominum millibus , in Nedanc-
bum infurrexit. [ Plutarch.in Arefit. ] Ita duobus ab /Egyptiis creatis regibus , Agelilaus illius
qui Grxeorum magis Ihidiofus clfc videbatur militiam ctl Iccutus. [ Xenoph. in Agefi/. ] Is erat
Nedanebus : cum quo in callcllum quoddam inciufus Agctilaus , ab lioflibus circumvallaba-
ur. yfcgyptio circumvallaticncm non ferenti , Se pti»nx aleam experiri volenti , non obfrmpc-
Aneo
'l..lu.,«.
142 JE T A S MUNDI. VI. I PCXIodl
|Anno
tum : ut refert Phavorinus in Commentariis. In ALgypto annum unum & menfes quatuor mo
ratus , pube lupcrciliifquc rafis , Oftitteridem fecundum quofdam confcriplir. [ de qua , ia
neftra de Aiuce denum & Afianorum anno Differ tutimit cupite extreme , aliquid efi ditium. ]
Inde Cyzicum atque ad Propontidem acccllillc philofophatitcm , atque ad Maufolum pervc-|
nif£ dicitur. [ £>icg. Laert. in Eudoxo. ] Alii Eudoxum cum Platone in ALgyptura profedum ,
8c ambos cum Sacerdotibus annos tredecim fuilTe vcrlatos , tradiderunt : ut apud Strabonem
libro 17. legimus.
\£6l9\ Herae lex in Ponto, cum plebs novas tabulas ( quibus debitores acre alieno liberarentur ) &
agrorum ex xquo diviiionem impotenter Hagitatct : optimates adversas eam auxiliis k Timotheo
Arhcnicnfium Se Epaminonda Thebanorum duce frufira petitis , Clearchum civem fuum , quem
ipli in exilium egerant, ad turelam fuam revocarunt. [ fuftin. lib. \ C. caf. 4.]
Clearcbus , dillcnlioncm populi occalioucm invadende tyrannidis cxiltimaro , primi» taci- |4 J J o 5*4
tus cum Mithradacc ( rege Ponti ) civium iliorum hofte colloquitur < St inita fbcictatc paci Ici-
tur , uc revocatus in patriam , prodita ei urbe , prxfc&us ejus conflitucrerur. Sratuto vero
tempore , quo urbem Mithradati traderet , ipfum cum amicis fuis cepit ; capnimque , accepta
ingenti pecunia , dimilir. Atque ut in ilio lubitum fe ex focio fecit nodem : fic ex defenforc
leoarorix cauix , repente patronus plebis evalit ; Se adversus au&ores potentix lia non fo-
lum plebem accendit , verum etiam nefandilftn» quasque tyrannice crudelitatis exercuit. Sum-j
mo enim a plebe ad cum imperio delato , 60. Senatores comprchcnfos ( nam exteri in fugam
d iIapii erant ) in vincula compcgir : colquc primum fortunis, deinde vici (pollavit. [Id. ibid. ]
Seque totum ad imitationem Dionyiii Sy t acui anorum tyranni componens , principatum Hera- ,
clicufium per 1 1. annos gdlit. [ Diedor. Olymp. 104. ann. 1. c$m Excerptu ex Aiemnonu bijlorial
Heruclienfi , m Pbotii Bibliotheca , num. 114. J
| 5641 1 Tachos , Polyxno ( lib. 7. Scratagem.) Tlumus , Ariftoreli ( lib. 2. Oeconomic.) Tuet, Julio 4JJ 1 1 36 3
Afiic-mo liet didus , in Asgypro regnat ann. 1.
Cum hoc anno & Hcllcnicorum luorum libros 7. Xenophon Athcnicnfis, 6c primam Hcl-
Ionicorum fuorum paitcm concluht Anaximenes Lampfaceous : qui k Sioyorbf. Se generis humani
primordiis exorfus , ad prxlium apud Mantineam commillum Sc Epaminondx mortem hillo-
riam deduxit ; univerfas prope Grrcorum & Batbaroram res gcftas ii. voluminibus complexus.
[ DietL ann. 2. Olymp. 104.] in altera deinde paitc res omnes liro tempore k Philippo Macedone
Sc filio ejus Alexandro peractas adjiciens. [Puufan. Eliuc. 2.]
Mithradatc rege Ponti mortuo , Ariobarzanes Phrygix Sarrapa ab Artaxerxe conditurus regnum
' Olymp.occupavit
illius
1 10. ]
; Sc pet annos x6. illud obtinuit. [ Dioder. ad ann. 3. Olymp. 104. & ann. 4.
Clearcbus Heraclcx tyrannus , quum Senatores qui profiigcrant civiratcs finitimas adversus
fc concitare Sc bellum moliri didicifict, fervos cotum manumittit : uxorclqiie eorum Sc filias
cis nubere, propoiita rcculanribus mone , compellit ; uc cos libi fidcliuies , Sc dominis infe-
diores redderet. Sed cuin matronis tam lugubres nuptix repentinis funeribus cilcnt graviores:
multx fc anre nuptias , muhx in iplis nuptiis , occilis prius novis maritis , iuterimunr. Prx-
lium deinde committitur : quo viltox tyrannus captivos Senatores in triumphi modum per ora
civium trahit. Revcrlus in uibcm 1 alios vincit , torquet alios , alios occidit : nullus locus
urbis k ctudelirate tyranni vacat, [fuff in. lib. it. cap, j.]
|j64i| Laccdxmonii cum Aitaxcrxe , quod loci'i<n te cotum profcllus , Meflenen tamen cos dimit- I 4J52 I
tere Sc Mdlcuios communi Grxcorum fadere comprehendi mandallcr , hmuJtatcs exercebant.
[ Xenopk. in Agefilao. Dioder. ad ann. j. Olymp. 104.] His lc conjunxit Ariobarzanes Phrygix
larrapa, qui Miduadatis demortui regnum pote Ihti fux nuper vindicaverat. [ Dioder. Ibid. )
Autophradares ( Lydix prxftdus ) Ariobarzanem focium Laccdxmoniorum ad Atium ob-
lidens, Agdilaum (qui tum Icnex, tir pecunias patrix fux obtineret, in Alia legationem obi-
bat) vetirus , fuga inde difccllit: Cotvs item Sedum oblidens , qux etiam tunc Ariobarzanis
erat, Sc iple foluta oblidionc (e fubduxir. M.uifoius etiam , qui urrumque illum locum mari
:cntum navibus oblidebat v non metu fcd pcrfu.ilionc addudus , domum cum clallc abiit : Sc
pecuniis in ufum Laccdxmoniorum collaris , Agelilaum in patiiam rcmilir. [ Xenopb. in Age-
'/•lue. ] De Ariobarzane etiam Adramycii ab Auiophradacc terra matique oblimo , in 7*. Strata-
gemattuo libro Polyxnus mdnimt.
Maiiloliis , amicis convocatis , fingit fe k rege Pcrfarum patrio principatu fpoliattim iri , nili
ngcnri pecunix fumma eum vellet redimere. Cui ilii fidem adhibentes , eodem die infinitam
pecunix vim ultri» illi mirtendam curarunr. [Pelian. /16. 7. tollat, cum Ariflettle , in Oecenetn.
lib.’ 1.] Quaip cantura aberat ut ille Regi tribueret , ut etiam Satrapis Sc Ducibus illis qui Regi
bellum tunc intulerant fele adjungeret. Defecerant enim hoc (empore ab Aitaxcrxe, de
:Ionum gente Lycii , Piiidx , Pamphylii Sc Cilices : Sc prarrer hos Syri ac Phoctticcs Cundique
fere maris Allini accolx. Tachos quoque i£gy priorum rex, decreto in Pcrlas bello, Sc navi-
bus extruendis
tatibus Grarcix Sc pcdctlribus
conductis cqnlcribendis copiis
, Lacedarmonios cciain Qpcram deditluas
in partes : plurimi' [que [hinc
adduxit. inde ann.
Diedor. c civi-
3.
Olymp. 104.]
Tanta in Perfas undique confpiratione excitata» pars vedigalium dimidia Arraxerxi dccefle-
rat 1 reliqua vero ncccdariis belli uiibus haud fuis erat : quuin cqdero tempore cum /Egyptio-
rum rege, Sc Graecis in Afia urbibus , 8c Lacedxmoniis , horumque adfutoiibus Satrapis Sc
Ducibus qui maritimas liib imperio oras tenebant , limul fuerit belligerandum, [ Id. ibid. J
Agcfilaum Licedxraoniorum regrm accerfiit ad fc Rex Aigyptioruim linpciatoris in exerci-
tu munus illi promittens. [ Xenepb. in Ayefilue. ] Ad cujus auxilium a patria ille allegatus ,
Digitized by Google
IMPER. PERSICUM 143
co ftipcndio quod libi mi ferat Tachos mercenarium militem confcripfit : Cnmplcrlfquc navibus ,
irquc adjundis conliliariis Spartiatis ti ignita, in iCgyptum cum mille gravis armaturi mili-
tibus cft delatus. [ Plutarch. 1 n A^efiLo. Di odor, ut ] 1 Itijus de adventu fama cum ad
regios etlec pcrlara, celeriter munera eo cujufque generis funr allata. Ut veri) apparatum circa
cum nullum confpcxerc, tantum lenem in hctba .id littus decumbentem, incomptum St corpore
E'*" tm, horrido St oblolcto anhelum pallio ; dclpicattii eum duxerunr. Multoque tingi 1 in-
tero ejus funt mirati , quum hofpitalibus muneribus adJudis , farinam , vitulos 8t au-
feres acccpiirct i bellaria, cupcdias St utigucnta , fervis dilpcrticnJa rcliquiflcr. [ Plutarch. 6
ts£mil. Proh, m Agefilao. ] Rex quoque /Egyptius , aui illum arcclfiverat , promiiruro Impera
rotis munus illi non detulit: [Xenoph. in ] ub brevitatem corporis cum deridens, &
fabulam in eo impletam efle dicens 1 Parturire mentem , & murem n.ifci. Quo audito, iratus
A geli laus retnliflc illi fertur : Hdebor «liquando tibi leo. ( Athenaui, lib. 14. chm Piutarcho. )
Chabrias Athaiicnlis , non publico quidem jullii patria; milfus ( ut Agefilaus) fed i Tacho
rege perfualus , privaro officio in hac militia operaro navabat. [Dtoder. G~ Plutarch. ] Qui Regi
pecuniis indigenti confilium dedit, ut ditiores regionis incolas juberet confcftim quantum unui
quifquc pollet auri vel argenti concribucre : St ex annuis tributis id poftea cis rependeret. At
que hoc padlo multas pecunias ille collegit : neque injuriam cuiquam fecit. [ Polyen. Strata-
fem.lib. j. ] cujufmodi techrus quoque ajias, ad pecuniam undique corradendam ab co adhibi
eas , in a*. Oeconomicorum libro rcccnfct Ariflottlot.
Qui in Alii ab Artaxerxe defecerant , totius belli adminirtr.uioncm Oronri Myfix fatrapi
Lommiferuiu : qui , accepto ftipcndio viginti millibus condu&iriorum in annum lolvcndo , cos
primum qui pecunias attulerant comprchcnlos ad Artaxerxem tranfiniflti multaibitc deinde
uibcs, & conduditiam peregrinorum nunum , legari» ab co miliis piodidit. [ Diodor.ann. t.
Olymp. 104.] Belli ab Oronte cum Aucophradacc Se aliis Regis ducibus gcfti meminit, in 7“.
Scratagcnutum libro, Polyxnus. Sed cum in poilrcmo Aruxerxis Mnemonis anno ipfuoi
Autophradatem limul cum Oronte Se reliquis Satrapis ab illo «Icfccillc confirmet Diodorus :
pro hlio ejus Odio Artaxerxe Autopluadatem , Se adversus cum bclligcrafle Orontem , dicen-
dum omnino cft.
Artabazo , copiarum Artaxerxis Mnemonis dudorc , in Cappadociam invadente ; Datames
provinci* illius latrapa, cum mulus equitum turmis St condudwum pedituro viginti millibus,
calha illi oppofuit. Ttqn Mithribaizancs illius locer, equitatui prifedus , nodu cum equiti-
bus ad A 1 uoazum tranliir. Qui utiinque ab utroque exercitu exii, defedionis fui pan.n
dederunt. Addit Diodotus Auaxerxem , de Datamis in hoc procurando Imperatorii folertia
ccitioicm facium, cum e medio tollere inaturaviiTc, ac per infidias brevi pbft inrcrfcciflc. Ve-
ium diutius cum fuille fupcrftitcin , ex sxtW/.e PtvSo conftat : qui, ut obfcuriora fuille Data-
mis gella pleraque Bbenter agnovit , ita eo diligentius ics ejus libi difquircndas St deferibendis
propoluit. Ut qux plenius hic ab co & a Polyxno { in libro 7*. Scratagem. ) habentur explica-
ta , ad O.lii Artaxerxis tempora efle referenda minime dubitemus-
Rheoinitlvcs , i deficientibus Satrapis in jfigyptum milfus , quingentis ibi talentis Se quin-
quaginta longis navibus acceptis , Leucas Alii uibcm cum cLillc petiit 1 Se multas defedoruro
duces illuc accctlitos comprehendit , virvdofquc ad Artaxerxem tranlisifir. Atque hoc proditio-
nis numere in gratiam apud Regem offenfum cft rcpofnus. [Die der. ann. J . Olymp. 104.]
Tachos , comparatis jam in afcgypto rebus ad bellum ncccllariis , mercenariorum e Grxeia
militum decem millibus Agciilaum , clafli Chabriam ex xoo. triremibus conflanti ( quas qua
ille arte intra paucos dies tcmigtbus idoneis inftruxcrit, in 7°- Straugetn. libro docuit Polyxnus)
peditum jfigyptiutum odoginta millibus Nedanebum futim vel puius fratris aut fororis lux
( «V14»» enim vocat Plutarchus ) filium, prxfccir: fumrao exercitus imperio libi ipfi rcietva-
co. bt quanquam fuadetet Agefilaus , ut ip(e in /Egyntu fubliftcns legatorum opera bellum ad-
.niniftrarec : obtemperare tamen nolttic. [ Diedbr. ibid. j Navigantem ramen in Phrtniciam co-
mitatus Agclilaus cft ; prxtcr dignitatem luam Se ingenium , obfectindans illi. [ Plutarch. in
Atefilao. ] .
^gyptiacd exercitu in Phccnicia ftatlva habente , milfiis inde Nedanebus cft ad expugnandas
urbes Sytix : ubi , conjuratione cum co qui Atgypci pr«fcs fuerat rclidxis inita , Argypn regem
lc declaravit : exercitus prxfcdos largitionibus. Se milites pollicitationibus , ad focictaccm belli
contra Tachon pelliciens. [Diodor. ui/upr.]
.1. Tachos , &aba£gyptiis Ciis Se ab Agcldao (quem incivili fcommate offenderat J dclcrtus,
jfibi metuens, Sidonem Phoenici* , indeque ad regem Perfarum fugi fc recepit : ut cum Xeno-
phonte 8t Plutarcho in /ipfiUt, habent etiam Theopompus Se Lyccas Naucrarircs in o£gyp
Itiocis, ab Athenio in libri 14. capi, citari. A Rege vero humaniter eum fniffc exceptum,
Diodorus & ALlianus indicant ; lic£t illud Diodoro non alTcnriamus : fummum belli contra vEgyp-
jtios moti Imperatorem declaratum, in patriam cum rcdiiffe , Se Agefllai opera regnum iuum
rccupcraville* ficur nec illud o€liano : (ltb.j. Var. hiftqr. cap.i.) frugaliter illum in patria vi-
xilfc , Perlico vetb luxu poftea corruptum vitam amilitlc ; quum dEgyptiacas illius canas Perficis
longi: fuille lautiores , ex Lynceo ( vel Lycti foitatfc jam dido ) conhrmct Athenxus , libri 4*
capite 10.
Inde ex Mendae alius Rex declaratus , contradis ccnntm hominum millibus , in Nedanc-
bum infuxrcxit. [ Plutarch. in Aftftl. ] Ira duobus ab /Cgyplii* creatis regibus , Agefilaus illius
qui Gricorum magis ftudiolus cllc videbatur militiam cft locutus. [Xenoph. in Agcfil. ] Is erat
Nedanebus : cum quo in caftcllum quoddam indufus Agefilaus , ab hoftibus circumvallaba- ravit
ur. /figyptio circurovallarioncm non frrenti , Se pugnx aleam experiri volenti , nor obtempe-
144
JET A S MUNDI VI. FciioJi
[ut IJ iix . I
ravit Agcfilaus : fcd in caftcllo manfit , donec totum exercitu & muro circumdatum elice i ex-
cepto admodum exiguo (patio , per quod ottium & rranfitus muri fuit. Tum vero per oftium
'erupit: non paucos hortes in .inguftia exdens ; & circumdatum miirum quali munimentum
habens , ut circumdari ab hoftibus non pollet. [ Plutarch. in Agefil. Polyan. Stratagem. lib. i.
CH -n Diodoro , ann. j. Olymp. 104. ubi t.untn pro rege Mendefto Tachon tlle non reUefub /fitnit. ]
l>. Regem illum alterum , nationem G.xcorum odio profequentem , Agcfilaus vidhun prztio 4333
cepit ; alterum in regno confticuit , St LaceJxmoni amicum fecit. [ Xenoph. in Agefil.] Cha-
biiam quidem Ncdf.incbo regnum conrtituille , feribit Atrailius Probus : quia conjun&a Athe-
nicnlis Clubrix & Lucdxmonii Agclilai opera id fadum crt. Hinc autem ad NcClancbum
regno exutum 11. anni in Diodoro numerantur : quot etiam regno illius tribuendi fime ; non
18. ut in Africano 8c Eufebio.
Contendit ab Agelilao amice Nedanebus , ut fecum hybernaret : Venim feftinavit iUe ad
3<fi
bellum domcilicum, ccttus rempuhlicam Tuam xrarii inopia laborare, & externum militem
alere. Itaque honorifice' 8t munifice illum profecutus , prxtcr alios honotes & munera , ad
bellam doradbcum X30. ( vel , ut jfimilius Probus labet , aio. ) talenta ei donavit. [ Plutarch.
ia Ajefilaa. ]
Pecuniis acceptis , Agcfilaus , domum versus navigavit, quanquim media hyeme ; idcirco
felhiuiu , ne fcquenti xfturc civitas adversus hortes otiofa foret. [ Xenophon , in Agefilao. ]
Tcmpelbcc verb in locum deferturo delatus , quem Menelai porrum nuiscupant , jacentem inter
Cyrenas &ALgyptum; in morbum implicitus , e vita decedit. Ibi cum amici qu6d mei non
haberent , cera circumfuderunt : atque ita Laccdxmoucm deportaverunt. [ Plutarch. & *ALmil.
Prob. in Agefilao. ] Corpus ejus meile conditum Spartam relatum , Se regio ibi cultu ac honore
fcpultum, artirmat Diodorus. [ann. 5. Olymp. 104. ]
t, Ochus legitimus Artaxerxis filius , fratrem Arfamem ex concubini fufccptum , qubd magna
ap:t.l panem gratia valeret, (ubmilfo peicullore Harparc Tiribazi filio, e medio tollendum cu-
: ravir. Artaxerxes , allato ei de dilefti filii interitu nuncio , ne paulifpcr quidem duravit » verum
1 illici» tactu St nvrrorc cxtindhu crt. [ Plutarch. in Artaxerxe.]
| Ochus , cum feiret patrem liipcrrticcm adhuc formidabilem fubditis extitillc , Ce verb poft
ejus obicum pro nihilo hibitum iri ; cura eunuchis , cubiculariis & Chiliarcho padum iniens ,
imortem illius ad decem mcnfa cejavit. Interea temporis regium tigillum circummirtcns , no-
‘nvine parentis edixit, ut Ochum regem promulgarent. [Polytn. Stratagem. lib. 7. ]
•644 Clearcbo Heraclex Ponti tyranno natus crt filius Dionyfius ; qui ;j. annos vivendo exegit :
J !terte Athenxo , lita ta. & Memnone in Excerptis Photii , cap. j.
| Ochus , cum omnes cum regem (Mutarent obe Jient lamqtie ei prxft arent , patris mortem con-
• feli' is, regium luctum fecundum leges Pcrlaruin imperav.t. [Polyan. lib. 7.] & paterno no-
mine Artaxerxes cognsxm laus crt. [ Diodsr. Sic Voler. Maxim. ] Deinde regiam cognatoium
Icrdc & ftrage principum replevit-, nulla non (anguinis, non fexus , non xtaris m':cricotdia 3<?o
permotus. [ jujUn.lib . 10. cap. }.] In quibus , Ocham fororem , arque eandem focriim , vivam
capite defodit i St patruum cum Centura amplius filiis ac nepotibus vacua atea dcllitutum , Ja-
culis confixit. [ Valer. Maxim, lib. 9. c.tp. 1. J qui pater fuillc videtur Sifigambis ( Darii teg s
ultimi Perfiirum matris : ) cujus 80 fratres eodem die O Imra trucidavillc , adjedo etiam ftia^i
tot filiorum patre , confiimat (^Curtius. [lib. 10. cap. 8.1
Cfiiis , Rhodiis, Byzantiis St Cois deliciem ibus ab Atnenicnfibus , bellum Sociale exortum 4JJ<?
546
crt. Chio ab Achcnienlibus obfcrtx , pr-rter (ocios , etiam M au (olus Carix dyiullcs auxilii
mi;It . Demo Ihtn. in Or.it. de pace, er de Rhodiorum libertate. Diod. ann , J. Olymp. 10J.] * Thra-
cum , Px.mum , St Illyiiorum Reges contra Ic conlpiratos Philippus fubegit. (Idem in Olymp
io 6. ann. I.) *
Olympiadis CVI. anno I. (ut in Eufifoii Chronico, ex Fuxenfi codice ab Atnaldo Pontar- 4.) 5 8
\C 43
emendato , rede legitur ) Alexander , qui Alia debellata Magni cognomentum portei obtinuit ,
JPcllxin Miccdonia natas crt. Cum enim annos )i. St mcnlcs 8. ille vixerit , uc ex Arirtobtro
retulit Arrianus ; St ad finem tendente anno 1. Olympiadis CXIV, Tbargclionc videlicet pc-
nultimo Attici anni mcnfc vita dcccilcrit , uti fuo loco videbimus : eo quo dictum eft anno , St
quidem mcnfc anni Attici tertio Boedromsonc , in lucem cum prodiille conlcdarium eft. Ut St
Iilli ( apud jfilianum, lib. z. Var. hiftor. cap. 15. ) magnopere erraverint, qui eodem fexro Toar-
!gelionis dic 6c in vitam cum introi ilfc , & e vita cgrclfiun efle , tradiderunt * & Plutarchus
[quoque, qui in Viti Alexandri fcafoini fduibc t'huto fiCofionc #» HnxiJbns At»:* naX*mr bts , mei
iailcrir.Et I.oi quidem menfis dic fexta natum fuil c , ut il i dicerent qui tum viventes primi
' plenis meufit Ilee atomi’ sonis tjtum Macedones Loum appellant fexti , dic tutum cum fuMc
litteris hoc mandarunt , rationi erat confcntaneum : quum eo tempore Ltm Macedonicus Me-
conico Roiidromioni rcipsa rcfpondcrct j quemadmodum ex ipfius Philippi patris Alexandri
.cpirtolaad Pcloponncfios , in Dillcrtationis de anno Macedonum & Alumnum capitulo primo
jdeclaravimus. Quod portcTiorum temporum feriptores ignorantes , St Calippicum Syro-macc-
donum Leam cum Attico Hecatombaone congruere cernentes s (exto Hecatombaems dic natum
jfuillc Alexandntm crediderunt.*
I Atque ex lue origine Plutarchi ille moc ortus fuillc videtur: quem St novo, in hac quam
fubjic.t narratione, errato auxit. Philippo, quum j.tm cepijet Potideam , tres eodem tempore
advenerunt nuntii. ZJnus quidem a Parmentone magna clude affettot fmjft Illyrios. Alter , equo
celoce in certamine Olympico fe vicifle. De Alexandri verb nativitate tertius. Atqui non
anno hoc', fcd "antC biennium , Potidarx expugnationem conrigifle , ex Demofthcne in oratio-
nc coutxa Ixptincm 8t Diodoro Siculo ad a,tnum j. Olympiadis 105, didicimus. Et ut in ipfam
Olym-
Digitized by Google J
'4f
Ar-ILJ A:,,
renodi tr >.im
IMPE^ PERSICUM. lulous. Chnilii
Olympiadem CV1. ea incidillcc , Ok fixio Htcetombtonn die lucem Alexander alpcxifler } mi-
rum profero eflet , illud non multo prius patrem refei ville , quam de Olympica vidtona nun-
tius ad eum pervenifler. In plenilunio enim agonem Olympicum adhim hiille , Se Lun* (live
menfis ) dic decimo Texto judicium efle fa&um, vetus Pindari ( in Od. j. Olymp.) nos docuit
Scholiaftes. Simplicius ex Trogo rem retulit Juftinus , lib. H. cap. 1 6. fidem qua Alexander
natus cft dit , nuntium patrem ejta duarum viUtriarum eccepijfe : e! tenta , te/! i /Hyriei j a lierim,
certemini! Olympici , m tjmd tfwtdrigarwn cuma miferet. Ex quibus non plane inter Te confen-
ticntibtis narrationibus , licet Alexandri nativitatem in xftatcm incidillc illius anni quo apud
Eleos Olympias eft a Ou , rc&e colligi polle non abnuam : Ariftobuli tamen , cui tantopere no
tus ipfc Alexander fixit , de mcnfe ejus natalitio tanti apud me ponderis eft teflimonium ; ut
Philippum , peius quam nafcerctur ipfi filius, de Olympica Tua vidoria certiorem fiiilTc reddi-
tum , ne dubitandum quidem ede ccnfcam.
Eodem die quo natus eft Alexander , Ephefi Dianx templum conflagravit. Unde orrus cft
ille five Timxi (ut Cicero) live Hegcfix Magncln (ur Plutarchus vult )Jocus , Tan^ frigidus :
quod Diana , quum ea node in partu Olympiadis occupata , domo abeflee , Templo Tuo fuc-
currere non potuerit. [ Cicer» , Iit. x. 4* neturi Deor. & /it. I. de Divinet. PMtercb. in yiti
Alexandri. ] Qui templum incendit , cculeo impolitus , id Te fccifle falfus eft , ut opere pul-
cherrimo confumpto, nomen ejus per rbtum terrarum orbem diffunderetur. Unde 1 communi Con-
cilio Afut decretum cft, ne quis nomen ejus ullo tempore nominarer. (Veler. Mexim. ht. 8. e.
14. A. Geli. Hb. r. cap. 6.] Quod Theopompus tamen hiftoriis Tuis inleruir : live HeroRratus il-
lud fuerit, ut apud Strabonem legimus libro 14. & Solintim , cap. 40. live Ugdamii , ut apud
Hcfychiutn. ( in Av><Am*. )
Magi , quotquot eo tempore agebant Epheii , Templi inflammationem exiftimanres alterius
efle prodigium cladis , difcurrcrunt , Se facies exciderunt : clamavcruncquc , grandem pellem
de perniciem A lix illo dic editam. (Plutarcb. m Alexandr *. ]
J6.8 Artabazus , ab Ocho deficiens , fuis 8e Charetis Athenieulis copiis conjundis , Regis Satra-
pas, 70. aimatotum millibus inftrudos, in pugna fuperat: tantaqut jKOlni* liimma Charetem
remunerat , ut in totum luum exercitum (lipcndia inde erogare pollet. Ea de re Rex cum Athe-
nicnlibus cxpoftulat : qui , rumore difleminato etun cum trecentis navibus fublidio venturum 4JJ8
illorum hoftibus , Contra quos Sociale bellum Charete duce tum gerebant •, pace compofita
bellum illud finierunt. [Dioder. Olymp. 106. Onn. 1. & 4. J
Lcuco , Bofphori Cimmerii rex , moritur. Ei Spartacus filios fucccdcns , regnum quinque an-
}650
nos tenuit. [ Dioder. ann. J. Olymp. to<5. J
Jtfjl Artabazus , A Charete & Athcnicnlibus deintus, ad Thebanos confugit: qui Pammenem, j ss
cum quinque armatorum millibus , ei tradiderunt. Pammenes in Alium trajiciens , jundtis
cum Artabazo copiis , duobus mignis prxhis icgios Satrapas fupcrayit. [ Dioder. ann. 4.
IS 4
Olymp * 106.]
Clearcbus Herae lex in Ponto tyrannus , cdm in Dionyliis live Bacchanalibus ludos fpedatum 4i<ro
iret , duodecimo principuiis fui anna trucidatus eft. ( Id. it id, ] Cxdis author prxeipuus Chion
Heracleotes fuit , Matndis filius, Platonis difcipulus, 8c ncccflimJinc (anguinis tyranno de -
vindtus. Huic fc adjunxerunt Leonides Se Antithetis ( Se ipfi philofoplii ) Se Euxenon , cum 4J6I
cognatis circitet quinquaginta j quos in inlidiis locarunt. Opportunam igitur occafionem fe
adeptos rati, quum commune populi (aerum tyrannus ageret i manu Chionis cnfcm trans ilia
ipfius adegerunt. Qui inter multos Se fxvilfimos cruciatus magis magifquc ingravefeentes , Se pa-
vores a fpeetris incuflbs (erant autem limulacra eorum quos ctudeJero in modum necaverat)
altero dic poft vitam cum morte commutavit. Conjurati veri» prope omnes , partim k fatclliti-
bus in iplo aggreflionts articulo ( ubi tamen ftrcrluos (e viros getebant ) concili ; parrim ali-
quantb poft capti , 8e atrocibus lupphciis ( qux fortiter tolerarunt ) adfcdti , occubuerunt. [Mem-
non , in Exetrpt. eap. 1. fujUn. Ut. 1 6. cap. ult. Suid. in ] Vide ipfi Chion 1 adferiptas
epiftolas ad Marri dem.
Satyrus , Clearchi frater , in tyrannide ei (ucccflir. [ Juflin. Aid. ) caroque per feptem annos
obtinuit. Ille uon de iniidiatoribus fratris tanrum vindidtam fumplit ; fcd Se in liberos eorum,
qui rei perpetrata confcii non erant , ixviit. Timothei vero Se Dionyfii filiortun fratris cura-
tor rcli&us, adeo eorum rationem habuit 1 ut liede conjugali uxoris, quam unice amabar , con*
fuetudine uteretur , liberos tamen ex ei procreate nollet : ne quem omnino infidi uorem fratris
filiis, relinqueret. [Memnon. Excerpi, cap. j.]
Olympiadis CVI. anno 4. (non C. anno 2. ut apud Plinium, libro cap. 5 . & 6. perne-
rim legitur ) Maufolus Caria regulus obiit. Cui Artcmilu foror Se conjux ad biennium lue-
cedit, t Dioder. ) marito line prole decedente. [Strato , lit. 14. ] Ea verb lutftu atque defiderio
mariti flagrans, oda cincrcmqur ejus, mixta odoribus contusaque in faciem pulveris, aqux indi-
dit cbibitque : ipla vivum ac fpirans viri fepulclirum fieri cupiens. [ A Gellius , lit. 10. eap.
18. lfeltr. Maxim. Ut. 4- cep. (. ]
Olympiade CVU. (non CII i, ut apud Suidam lubetur in 6mWxti/) Artemilia agonem,
}6fx
prxmiis amplidimis propaliris, Maufoii laudibus dicundis fecit. Ad eae laudes decertandas ve-
nille dicumur viri nobiles ingenio atque lingua prxftabili 1 Theopompus Chius omnium Ifocra-
tis difcipulorurn (ut cum in cpillola ad Pompeium Dionylius Halicarnadxus celebrat ) clarifli-
mus , Theodectes Phafelites c Lycia poeta Tragicus , Ilocratis item auditor , & Naucrates
Erythrxus Naucratitcs. (quorum omnium in Bibliotheca meminit Photius , num. 17 6. St 160.)
Suor etiam qui Ilocratcm ipfum cuin iis ccttavillc memor ix mandaverint: inter quos & Plutar-
chus cft , in ejus Viu. Verum non Athenienfis If >cratcs ille fuit , fcd ejuldem nominis altet ,
J. TJjJeni Annet. Per » prior. 55»
iJ6z
ipfius
1lleriodl
Aeno textus
Ajmoirfl, |
t46 M T A S MUNDI VI. £
ipiuis dilcipuius , Se fuccctlbc i ut cx catliituco oratote ducet iiudus. lu«o ccrtaiufi.c , Thco-j
pompurn quidam , alii Thcode&cm , edita tragoedia qu* Mnnfdm infcribitur , vicillc rocmo-|
rant. [ A. CeU. lib. IO. c*p. i$. Suid.ts , in e*oJiz-nt & itmfu-nt. ) Uc& Theopompo cx animi
|lententia rem hic non fuccclfiilc , vel illud arguat } quod qui hic ad laudes Mauloli dicendas
jconductu etat , fpc fua ( ut videtur ) fraudatus , in Hilloria poftei (cripta a nullo illum faci-
nore > pccuni* causa, libi tcmpcrallc fcripferir. [S»<d. in Mnurm*.*. ]
i De Theopompo vero hoc ( aliquoties a nobis antehac citato ) Hi flor ico * Theodede Tra-
gico, nonpraxctmittcnda lue cft Demetrii Phalerei apud Arifteam ( indeque apud Jofephum , lib.la.
Antiqiiir. cap. a, atque Eiifebium , lib. 8. Prxparar. Evangelic. cap. j. <Sc j. ) in LXX. Interpre-
tum hiftot id , narratio. Tntympum quidem , quod cx libris Mofaicis vellet quadam hiflotix
iit* inferere ; mentis pertutbationc dies amplius triginu Uboralle Se in morbi intermiflione
cum cxoraflct Deum votis , uc indicarer Ubi qua de causa hoc accidiflct ; in fomno ei fuifle in-
dicatum, eb evcnilfc illud , quia divina Audio hio voliiiflct diffundere in vulgus: atque ita
mutato conJtlio , priftin* (imitati rcflirutum fuifle. Theededem v«b , cilm e (acris illis libri»
in cragccdiam curandam fuam aliquid transferre fbtuiOet , in oculorum glaucoma incidide
donec' perpendiUct , propter hoc luum faehun evenille illud , Se per mulcas dies Deum (ibi
rcconciliaikt.
[ Artem iiia , molita ingemi impetu operis, cemfervandx mariti memori* , fepulchrora illud 4
Halicarnafli mcraordrimraum j dignatwnque numerari inter feptem omnium terrarum (petia-
calaj ludu demum confcdfc» contabuit. ( Cicere, 'fnfent. ijHefl. lib. j. Simie, lib. 14. A. Ctll.
lib. 10. tnp. 18.] Opus id ut elice inter feptem miracula, fummi xraris illius artifices maximi
fecere : Scofns qui ab Oriente , Bfynxtt qui k Septentrione , Tunetbem qui ii Meridie , St
Lteckcrts qui ob occafi» exUvit. Et lic& prius quim opus peregifieni Artemtf» obierit : ' non
recclTcruot tamen, nili eo jam abfbluto i id glori* ipforuro amlquc monumentum judicantes.
[Ptin. lij>. } 6. cafi j. cum Vimtvio , in lib. 7. Prermia. } Unde Se ab eo , Romani magnificen-
t illima quxquc apud fe monumenta Mnnfelfn appellarunt. [ P*uf*n. in Arendi ei 1. ]
Poft Artenuium, frater ejus Idricus vel Hidrieiu principatum Carix per annos feptem te-
nuit.Ditdor.
[ mrm. 1. Olymf. 107.] Qui fecundus Hecatomni filius exiftens, fecundant illius
{filiam Adam, fororem fuam juxta Carum legem uxorem fibi conjunxit. [ Strafe , lib, 14. Ar-
rinn. de reb. Altxnndrt , tib. 1. ]
j Thebani bello Phocico ad fumatam rei humiturix inopiam redatti * miflis ad Artaxerxem
Ochum legaris 3 00 argenti talenta ab eo obrimtertint. [Diedrr. nnn. 1. Olymv. 107. ]
j Phoenices, Sidonii prxfertim, ah Ochi prarfettis contumeliose tradbti, defecerunt: & le-
gatis ad Nc&ancbura Asgypriorum regem miliis , focictatcm belii adversus Perfds cum eo inie-
runt. Magno deinde triremium & mercenariorum militum numero, atque aliis ad belli ufutn
1 neccflariis comparatis i Regium Perfarum hortum excitis arboribus devaftarunt ; fimum ad
regiorum equorum ufum collectum incendemur. Se Per fas a quibus male habiti fuerant ad
I fupplicia rapuerunt. Eos Syri* fatrapa Se Mazxus Cilici* rtxfedus conjungis viribus oppu-
, gtubant. Tenues verb Sidonis rex, quum quatitor millia fiipendiarionmi Grxeorum , quibus
Mentor Rhodius prxerat , ab ifigyptiis in fublidium accepiilct, horum &: civium Tuorum con-
!juufkis copiis. Satrapas illos profligavit, hofleique Phtruicia expulit, j Id. ibid . 1
} Novem civitatum Cvpri r^uli , Pcri.tmm Regi (ubje^i, fada inter fc confpirationc ,!
Phtmicum exemplo deudverunt j Se neccflariis ad bellum prxparatis , merum regnis fuis im-
1 perium arrogabant. Adversus 1k», Artaxerxis Ochi juflu , Idricus nuper Carum pindpatum!
adeptus (ex inftituto majorum amicus Periarum bellique focius ) 40 triremes, cum odo
mercenariorum millibus, dudu Pliocionis Athciuenl» de E vagor x , qui fiipcrioribus annis ini
illa infula regnum obtinuerat, in Cyprum miiit. Hi arspliflimam inter exteras wbes Salami-
nem terra marique oppugnaverunt : ad quos pkirimi cx oppofita Syri* Se Cilicix continen-
te , fpc ptardx, ultro confluxere j ita ut ad duplum yam Phocionis Se Evagor* excrefcetct exer-
citus*Ibid,
[ ]
Artaxerxes Ochus, 300000 peditura & 30000 equitum coafto cxercim , cum 300 triremibus
A joo onerariis res venales importantibus •, promotis i Babylone ca/Ws, Phcrniciam petiir.
Mentor veri» , quem Sidonii coodu&iriorum ex aEgypto militum ducem acceperant, adven-
tu regio territus , Thcllaiioncm queodam ad Regem mittit : promiaitque (e illi proditu-
rum Sidonios, infuperque bello afigyptio uriliffiroam operam navarururo. ThclTalio fide i Re-
ge accepta
ciavit. ‘ Se] dczux (fetione confirmata, rediens Regis promifla clam Sidoniis Mentori renun-
[ Ibid.
Interci Ochus , miflis ad Graecos legatis auxiliares ad bellam AEgypriacum copias ab cis dr-
pofeit. Athenienfes igirur & Lacedxmomi , amicitiam fe quidem cum Per (is tueri velle , fed
auxilia jam mitti integrum non e(Tc, refpondeiunr. Thebani ver 6 Lacratcm defignaturo ad
hanc militiam ducem, cum mille gravis armatur* militibus, fuppetias Regi ferre juflerunt.
Tria etiam millia fuppedirarunt Argivi: quibus tamen ipli ducem non prxfcccrunt ; propterea
qubd Regi Nicoflratum [ qui heroico quodam furore adfiams , Herculis exemplo , Se leoni-
nam inpugnis & clavam ioJebat gcftare ] pro duce nominarim expetenti refragandum non cile
ccnfucrunt. Gr*ci quoque maritimas Afiar urbes incolentes , tfooo milites mi (erunt : ur totus
auxiliarium Grxeorum numerus dlct 10000. Sed jam ante horum adventum Rex Syriam emen-
fos in Phoeniciam devenerat, & caflra non procul Sidone locurar. [Jbid. ]
Tennes Sidoniorum rex , cum Mentore proditionis focietarc inita , cum ad cuflodiam partis
cujufdam in urbe obeundam, & negotium proditionis promovendum, reliquit: ipfc vero ctun
foo militibus cx u^bc egrediens , ad publicum Pfi<emaun conventum fe pergere fimulavir.
Digilized by Google
ir nani
Chnrti*.
1MPER. PERSICUM. i47 Amo
Pedo 4l
Ijliauc.
Habebar ancon In comitatu loo prinurix nobilitatis cives , quafi confijiarios : quos , unquam
defedionis authores , Artaxerxi jaculis configendos tradidir. Quingentos deinde Sidoniorum
primores, habitu fuppliciun cum ole* ramis ad fe venientes , Artaxerxes fimiliter jaculis
trajecit: quum cx Tenne fntellexifTcr , fine certis conditionibus uibem illi cJlc tradendam ;
Poftea Tennes , perfuafis mercenariis Aigyptiis ut fe cum Rege intra mcenia reciperent, tu-
bon Artaxerxi prodidir. Qui videns Tennis operam fibi ultra minime ncccllariara , cum inter-
fici juifit. [ Ikia. ]
Sidonii > qui ante Regis adventum naves luas univerfas incenderant , ne quis privatlm fibi
fuga conlulcrct , quum manibus occuparis urbem captam viderent ; fc cum liberis & nxoribuv
intra xdes conci ulos admotis flammis eorobulfcrunr. Numerum hoc incendio confuraptotum
(doracflicis limul miniftris connumeratis ) 40 millia excefliffe ferunt. Utbls combuftx cineres,
auro argenrbque liquefacto commixtos , mulris talentis Rex vendebar. Ali* vttb urbes ter-
rore perculti , Pcrlis deditionem itari m fecerunt. [ Ibid. ]
Inde progrdTns Ochus, Jerichuntem bello fubegit ; ut ex Solino (cap. 35. ) & ad expeditio-
nem Aegyptiacam multos fecum Judxos adduxit , ut ex Ariftea colligitur , in libello dc LXX.
Interpretibus ,• ubi & in cpiftola Ptolemai Philadelphi ad Elcazarum , Hicrofolymis multi cx
Judxis in Asgyptum k Pcrfis abdudi fiiilfe dicuntur , cum illi rerum potirentur. Quod ad Ar-
taxerxis Ochi rempora referendum videtur: fiettt 8c illud Juftinl , (lib. 3 6. c*p. 3/} fi quid in
utrovis veri fuerit j primim Xtrxtm rtfim Ptrfurum fititat domuifft.
36J4 Salamine ab Evagora 8e Phocione circnmfefra, urbes Cypri currar omnes fe Pcrfis fiibml-
ferunt: folo Protagora Salaminis rege obfidionem tolerante. Interim Evagoras paternum tibi
regnum afferebar, & regis Pcrfarum auxilio rcflirutioiicm fui in priitinum moliebatur. Sed
criminose noltea delatus apud Artaxerxem, cum rex Protagoram adjuvaret; abjeda fpc refti-
tutionis , dc objedis fe criminibus purgavit , aliamque ifla majorem in Afia provinciam fortitus
ctt. Protagoras verb, ultri» Pcrfarum fc imperio fubjfcicns , regnum Salaminis deinceps quieti
retinuit. [ Dioder . «a». 3. Olymp. 107.] Videtur autem Evagoras iite alterius Evagorx, ante
annos 14- mortui , ex filio Nicocle fiiillc nepos. Seniorem enim Ev-igoram filios habuille Nico-
clcm, qui illi in regno Salaminio (ucccflcrit, & Protagoram docet Ilocrates. Nicocli verb fuc-
ccdcns junior Evagoras, paterno regno k patruo Protagora exutus fuifle videtur. Majore verb 550
in Alia principatu ab Odio donatus , cum provinciam illam male adminiftralfet , in Cyprum
denub profugit 5 ibtaue comprehenfus , fupplicio aftedus cft i ur Diodortu indicat.
Odium Agyptum hoc Olympiadis CVII. anno j\ obtinuilTc , Ncdanebo in Aithiopiam pulfo ,
atque in eo ytgyprionim regnum ddliuttum fuifle, & M.uiethoucm rerum ytgyptiacarum
commentarios tcrminavitfe j notat Eyfcbius in Chronico. Expugnat* aEgypri hiiloriam ad
eundem annum fusi Diodorus Siculus coartat: eu|us fumma hrc cft.
Ochus, cum poft excidium Sidonis auxiliares copis- cx Argis & Thebis Grxclfque Afi* ur-
b iluis ad iplura veniffent , conjimdis in unum exercitibus, ad Sirbonidem paludem pervenit :
u'u ad voragines illas , quar Barathra nominantur , per imperitiam locorum exercitus
pattetn amilir. Inde Pelui tum, ad primum Nili odium, venit: quod quinquies mille pnrfidia-
rii tutabantur , in quos Philophron imperium habebat. Hic Grxci prope urbem, Perii 40
fladiotum inde intervallo cafframetari liint. Copias Grxcorum in ttia agmina ita Ochus diviirt ,
ut unumquodque duos haberet duces, Grxcum unum. Perfora alterum. Primum ordinem
tenebant Bceoti : quorum duces fuerunt Lactares Thebanus , & Rolaccs Perfa Ioni* Lydixquc
fattapes. Secundum 'Argivi: quorum duces Nicoftratu* & AriOazancs Perfa. Tcnium
qui Sidonem prodiderat , & Bagoas eunuchus Perfa» Singulis autem agminibus multx Mentor
peditum
,
equitumque barbarorum de triremium copix funr adjund*. Ex altera parte Nedanebus , ex
Grxcia mercenariorum militum viginti millia , cx Libya totidem , & vtgypt iorum qui Bel-
latotcs nominantur fexaginta millia fub vexillis habebat”: cum navium fluviatilium , ad confli-
dus in Nilo accommodatarum , incredibili prone numero. Poftquim igitur oppida
prxfidils
non invalidis finnaffer; ipfc cum triginta millibus j£gyptiorum, & quinque millibus Gixco-
rum, Libyumquc dimidio, aditus irruptionibus maxime opportunos infedir.
Ad hunc modum rebus utrobique inltrudis, Nicoltrarus Argivorum dudor duces nadus
i£gyprios , quorum liberi & uxores a Pcrfis oblidat tenebantur , cum claffe per foliam qoan-
dain in locum a confpcdu remoriorem tranfmifir. Vicini Aigyptiarum munitionum prxfidiarii
,
adventu hofkiuro cognito, milites numero 7000 non minores, Clinio ex infula Co dudorc ,
ad cos piopullhndum cmicrunt. Prxlio inito, Grxci Petfaxum focii cortim plus quim quinque
millia, una cum ducc Clinio, trucidant. Qua fiiorum cxdc Nedanebus audita, ad regiam ur-
bcm Memphim tuendam, cum manu quam circum fc habebat , regreditur. Interci primi agmi-
nis dudor Lattatcs Thebanus ad obfidionem Pclufii feftinatj alvcbque fofl* aliotfum derivato,
edudoque per liccum aggere , madunamenta urbi admovet. Grxci , qui per dies aliquot obli-
dentibus foititer icftitcrunt, de regis cbfcefiu fama ad ipfos allata, dc compofirionc legatos
mittunt. Quibus cum Lacraxes fub juramenti religione fidem dedilfet , fote, ut Pclufii deditio-
ne fada , cum rebus quas tum efferrent in Grxciam reveherentur ; propugnaculum tradiderunt.
Mentor tertii agminis dudor, cim urbes omnes duarum gentium, Grxcorum vidclicd &
^gypuorum , ptxlidiis defendi conlideralTct ; rumorem per caffra fpargi curavit , conflitulfle
Artaxerxem quam humanillime accipere eos qui fe fponte dedi lient, iis autem quos vi expu-
gnoffet parem cuin Sidoniis exitum expedandum effe. Atque hinc inter Grxcos & yEgyptios
ortum eft certamen , utri alios in deditione facienda anteverterent. Hac fraude Bubaftus pri-
mum , deinde & exter* uibcs cerris conditionibus in Pcrfarum fidem fc dediderunt.
Interim Mmnphi fubfillciu Nedanebus , ubi badium expeditos progrelTIis vidit , fpc Tegn
J. VJftrii Annui. Puri pripr. T ij abjeda
Ans |
//I /ET A S MUNDI VI. rcttodi
abiff^TTcongrceitiN quas licuit opibus fugit in jfirhiopiam. [ Diodor. ann. j. O/ymp. 107. ] AI»
tranl-
cum , fcfa coma fle muuto habitu , per Peluium ad Philippum Macedonum regero Pellam
in a 4 Scalieero edit* , pag. J$. Cbrvitco* Alexandri
fjgjifc Ierunt. [ M Excerfi * Barbaro Ut
num ( fve fafiot Sicnlas ) a Radere edit. pag. J 96. Cedrenum , rd*r. BaftLpag. 124. tfj**» ,
pae. 19$. ex P fendo CalHftbenit de Alexandro fabulo fi biftoria. ]
famf-
Artaxerxes Qchus , tou /Egyto occupata , urbium maxime nobilium mcenia deftruxit t
que expoliatis , ingentem vim auri argemique coacervavit. Commentarios etiam ex templis anti-
quis fecum afportavit : quos tamen Bagoas aliquanto poft grandi pecunix fummi redemptos Sa-
cerdotibus rcftiiuit. [Diodor. ut fupri] Sacra quoque eorum, & Apim in Deum receptum,
Ochus irrililTc traditur. [ Sever. Sulpic. biftor. fatr. lib. x. ] Cumque cum iEgyptii , ob inertem
ejus animum, A linum appdlaUent : ille Apim, vi abftraZhim , immolavit alino. [ %/£Jum.V*r,
biftor . lib. 4. cap. 8. ] Neque id folum , led & i coquis carnes ejus dilfccari, & ad comam prx-
parari voluit. [ Stridat , i» lT%oe. ]
GrzCos deinde Ochus, quorum opera militiam confecerat, pro merito cujulque muneribus
amplilTimis lionoratos in patriam dimilir : Sc Phercndare vfcgypti Sarrapa conftituto , ipfc glori*
tlarus fpoliifquc ouutlus, Babylonem cum exercitu rediit. [ Dtedor. anu. i. Otymp. 107. ] Eb
Caf-
vcr6 partem quandam Judxorum captivam fecum abduxit ; pluribus in Hyrcaniam ad mare
deportatis. Sic
biumAfjv enim , ex Julio Africano Gcorgius
«JXir ,lu/^uT 5? rir retulit, ri** A'qyotyfyv
Syncellusio iptmbp wpit 7» Ka«x> iq
li: rlcr
Ws 0 *, e* eiKj/ujfii nm uti* «itrti^t ut vi?»m r L 'Mluur ifofwCr/». Ocbut Artaxer-
xis filiut , in e/EfJftum expeditione fufccpti , partem Judtorum captivam duxit i quorum altet
quidem in Hyrcania collocavit ad mare Caftium , alios vero in Babylone ipsi : qui & hucufque
ibi funt , ut Grtcorutn multi narrant.
Et multarum quidem myriadum i Perftt in Babyloniam tradtdlarum , in libro de Judxis ,
Hccuxus Abderita meminit, i Jolcpho cicarus in priore contra Apionem libro: de migratione
vcr<> in Hyrcaniam , ita in libri $1. cap. 7. fcripfh Paulus Orolius. Ochus , qui & Artaxerxes,
poft tr.vifxlum in u£gypto maximum diuturnumque bellum, plurimos 'fudtorum in tranfmtgra-
Aonem egit , atque in Hyrcanii ad Cafpium mare habitare prteepit : quot ibi ufque tn hodiernum
diem , ampliffvmt generis fui incrementis tvtftftere , atque exinde quandoque erupturos , nimio
tfl. qua; tamen opinio f/x apocryphi Efdrt libro I V. cap, XIII. 40, —a6. de decem tribunus *
Salmanalatc deportatis & Judxorum dc Hcbrxis claulis St fluvio Sabbationc fabulis ori-
ojncm traxtilc videtur. Nam quod Petrus Trecentis (in Hiftor. Scholaftic. Efthcr cap. j. inde-
qtic apud Vihccnt. Bcllovaccnf. Specui. Hiftorial. lib. jo.cap. 89. ) illos 10 tribuum captivos
intra inunces Cafpios ardiori pullea cullodia ab Alexandro conclufos narrat: Jofcphi (quem
ille authorem hic laudat) hiuorix nullo modo , fcd Pieudo-Gorionidis 8c Pfcudo-Mcthodii
ipliulque Alkotani Muhammcdici dc Alexandro figmentis multi» magis reperimr confenta-
ncum.
Ochus Mentorem Rhodium , centum argenti talentis & magni pretii fuppcllc&ilc donatum ,
Altuicx orx prxfccir , bellique contra dcfctlorcs admimftratioiiem ei cum fummi potcllatc coro-
milir. Qua gratia ille ufu* , Artabazum Sc Memnonem qui Perlis bellum non ita pridem intui o
r.int (mh-Jitpr. ann. Mund. }rf+8. & }6f 1. ) jamque cx Alia profugi apud Philippum in Ma-
ccdonia' coinmovabanttsr , Regi reconciliavit 1 & llatim urrumque cum omni familia adlcaccer*
(iit. Eraiu enim Artabazo cx Mentoris Bc Memnonis forore undecim filii & decem filrae : qua
liberorum multitudine delectatus Manor , filios adolcfcenres ad nobilifEmas militiz pixfcdhuas
paulatim evexit. ( Diodor . anu. 4. Qlymp. 107.)
Mentor I Ici miam Acarnctiiium tyrannum Artaxerxi rebellem , cujus in poteftate munitiones
urlxfquc complures eram, promiflionc veni* a Rege impetrandx ad colloquium pellexit: fcd
fraude ctscmpvcntum in vincula conjecit , Sc annulo potitus , lucras ad urbes pallim dedit ,
iplius nomine lignificans, uriis qui Uteras attuli lient arces 8c oppida tradet cnnrr. Quod 8e fa-
£nm eft. ( Id. ibieL Polytn. Str at agem. lib. 6. ) Nec minus alios etiam duces i Perlis alienatos ,
paitim vi fuba&os , partim imperatoria arre circumventos omnes brevi Mentor debellavir:
condudos qac railires c Grxcia identidem Regi mittens , 8t res fummi fide ac ilrcnuitaie admi-
nilbans. [Diodor. ann. }. & 4. Otymp. 107. Demeflhen. Orat, in Anflocratcm. ]
Mortuo Spartaco in Bolphori Cimmerii regno frater Parylades fucccdens , per annos $ 8 illud
obtinuit. ( Diodor. ann. 4. Otymp. 107.)
Olympiadis C.V1II. anno t. Theophilo Athenis archonte, Plato philofbphus , Veteris Aca-
detni.r Princeps, mortem obiit: uc Hcrmippis (apud Laertium) Diooyfius Hxlicarnadims (in
epiflola aii Ammxum, dc Dcmollhcnc ) <St Atlwnxus [lib. j. cap. ij.) (entium. De quo non
,e(l illa Numcnii Pythagorici ccnfuia , ab Hclychio Mticlio ( in Humenio ) commemorata: quhJ
.cx Mo falcis libris, qux de Deo & Mundo tradidit , fubrjpucrit. Unde illud didnm iplius 148
icelcbrc ( non ab Hcfychio folum & nim fecnto Suida, fed ante illos ctiara a Clcmcntc Ale-
4Jdtf
xandrino inpiimqSttpmatc laudatum : ) T 1 yo? nxurur , » Mueit drlmftue ; Quid enim aliud
Plato , quam , Aiofet Attica Ungui loqueut i Ex Molaicis quoque libris pleraque in
fuos cum dei iv j(Ic , alletit ( in libro , ad annum Mundi J479. fuperius allegato) Ariftobulus
Judxus : Ut/Jltini martyris. Clementis Alexandrini , Ambrolii , Thcodorcti , Johannis Philo-
poni in Hyxiemctou Uiibcntis , Sc aliorum Chriltunorum reftimonia huc advocare non fu
neccttcf.
Mortuo. PlaroiK , dilcipulus ejus AriRotcles , Peripatetici philofophix conditor, ad Hermiaro
eunuchum Atarni tyrannum ( de quo in anno prxcedentc dictum ) profetfhis cft : cum quo pet
tricnniitm clf comnioraru» 1 ut ex Apollodori Cnronicis Laertius, & in jam citata ad Anmmim
H f cpiftola
Digitized by GoqgldJ
/ M P E PERSICUM.
cpiftola docet Diony lias. Affi , qux Hermi* ditioni (uberat [ Sc cujus in A3. XX. i } . fatia
habetur ircnrio] propter affinitatem cum co iniram commoratum cum fuille , in libro
it. Strabo indicat. Pythiadem enim Hermi* adoptivam filiam ( five foror ipiius f five
fratris filia ea fuerit ) uxorem duxit Ariftotelcs : lic*r poli mortem Hermi* , ob benevolen-
tiam quam erga eum habuit , Aridotelem eam matrimonio libi lociavillc , ex ipiius ad Antipatrum
cpiftolfs , in libro 7*. de Philofophia , confirmer Ariftocles Peripateticus. [apud Eufeb. de Pre
pArat. Evangc/ic. lib. t j.] Dum in Alia verb maneret , cum Jud.ro quodam , mir* prudentia
Sc remperanti* homine, qui de locis fuperioribus ad maritima defeenderar , ver&tum (uillc Ari-
llotclcm , cumque cum multis fapiendx ftudiolis ibi congregatis Grxci dillcrcnrcm audivifle i in
primo libro de Somno, primarius ipiius difcipulus Clearchus SolcnJis ( i Jofcpho, libro i. contra
Apionem , citatus ) retulit. Ut huic acceptum fbrtalTe focrit referendum , quod Peripatetica phi-
lofophia legi Mofaicx Sc Prophetarum (criptis tam multum debeat: ut cx fam diifk» AiUtobulo .
ejuldcm Peripatecicx difriplin* alumno, in libro 5. Stromatum, confirmat Alexandrinus noder
Clemens.
Satyrus , Hcracle* in Ponto tyrannus , Timotheo fratris Clcarclai feniori filio fumma rerum
\,6sa tradita, non multo tempore poft difficillimo corripitur morbo fit immedicabili. Cancer enim
inter inguen Sc ferorum enatus , ad interiora pafcendo fubinde acerbius proforpens , cum abfum-
pfit; podquam 6f invita, in tyrannide 7 annos complcyiller. [Memnon , in Exccrpt. cap. J.] U68 HI
Timotheus vero fratrem fiium Dionyfium darim imperii confortem adfeivit , & fuccdlorcm fib:
dedinavit. [Jbid. cap. 4. ]
\}‘S 9 Memnon Rhodius Periarum dux , fimular.i amicitia Hermiam eunuchum Atarni ryrannum ad
fe vocavit , fob nomine hofpitii & fimularorum negotiorum : comprehcnlumquc ad Regem mifit; J4*
a quo fufpenfus periit. Sed philofophi quos Hcrmias ad fc acciverar , Ai idotclcs St Xenocrates
( Chalccdonius c Bithynia ) evaferunt i fugientes e locis qiue Perl* obtinebant. [Strabo , iib. 1 3. ]
Aridoteles vero, quum per triennium apud eum manlilfct , Mitylenen fcccfllt, Eubulo Athenis
archonte; quarto hoc Olympiadis CV1II. anno: ut ex Apollodori Chronicis refert Laertius, &
in epidola ad Ammxum Dionyfius HalicarnalTcus. Exeat vero apud Laertium epigramma hoc in
Delphicam Hermi* daruam ab Aridotcle foriptum.
To«A rtrt‘ iaittt orapaCdt Si an myrlui,
&*Wto n>ptfwr T«P«0#f«r jOoeiAiuc.
Ou 0artfittK Ooeiou co dyuoi «rpani y*/ ,
/ilk’ dr/fot rrlfu zpntdiAuoj Axtav.
Impius hunc quondam Farfarum morte tyramttt
Multi avi t , violam )nfqut nefafjue , virum.
Nam neque col/ato opprejjtt certamine , verum
Jnfidiate heminis ufus amicitia .
Quod id. i adicribendum putavi j ne quis c*dis Hermi* confeium fuillc philofophum , cx illo;
Tertulliani concluderet , in cap. 46. Apologetici. Arifotelet familiarem fmm Hermiam turpiter ]
!oco excedere fecit.
Idricus Cari* dynada ( cujus opulentiam in oratione ad Philippum celebrat liberares ) morbo
exrindtus cd : cui fiicccdens foror & conjix Ada , per annos 4 principatum obtinuit. [ Strabo ,
Iib. 14. Diodor.ann. 1 . Olymp. 109.] ctlm ulnarum edet in Afla, jam inde a Semiramide, ut &
,«4
virorum uxores regnarent. [ Arrian. in Expedit. Alexandri , lib. i.pag. 14.]
Pcxodarus, filiorum Hccaromni a-tarc minimus , ibi ore Ada e principatu Cari* cje&i , per
nos quinque cum obtinuit. [ Diodor. ann. 4. Olymp. icp. ] Ad* unica, led munitiffima urbe,
Afinda nomine iclidfa. Pcxodarus amem Oronrobat em Per licum Satrapam acccrfiit ad focicratcm
regni : eique filiam fuam Adam ex Aphneide muliere Cappadocica lufccptam matrimonio copu-
lavi r.[ Arrian. lib. I. Strabo , Itb. 14. J
Philippus Macedonum rex Perinthum, Thraci* urbem ad Propontidem , cnm 30 armatorum
millibus & telorum ac machinarum infinita copia tanto fhidio obfedir, nullam ut obfeffis rc-
quiem prxbcrct. Unde rex Periarum , nimia illius incrementa (iifpctta jam habens, regionum ma-
ritimarum Sarrapis per litcras mandavit, ut Perinthiis , quanto poffi-nt robore , (ubvenirenr. Qi,od
8c Icdulo ab iliis fadhtm ed. [Diodor. ann. a. Olymp. 109. ] Uudc 8c hanc unam ex prxeipuis
caufis cor in Aliam contra Pcrlas exercitum duxerit , in cpidola ad Darium affignat Alexander.
[apud. Arrian. lib. 1 . pag. 4 j .
j ««e. c. Artaxerxem Ochum, quum 1} rcgnallct annis, xgrotamem Bagoas eunuchus militum tri-
bunus veneno fudulit ; medici ad hoc opera ufus, [Diodor. ad ann. 3. Olymp. 104. & ad ann. i.
Olymp. m. Sevcr. Sulpic. hifior. facr. lib. 1. ] Cdro enim natione dlct ille ifigyptius , Ochum
ob cx(um Apim tanto odio ed proiecutus , ut non fotura contumeliam gentit ( ut loquitur Se-
verus Sulpicins ) morte regit nltm fuerit : fcd etiam ejus interempti cadaver in minutas panes
conci fum felibus projecerit , Sc ejus loco aliud fopulchro regio condiderit; atque ex ejus femo- 3)8
. ribus gladiorum manubria fecerit , ut ipiius animum ad exdes propenfum rcprsrlenUrct. [ tAJtan. 4176
Par. hifor. Itb. 6. cap. 8. ] Cikm autem in regno pollet omnia , interfodio patre, filium ejus Ar-
fen natu minimum regem conftituit , firmi 1que omnibus ejus frarribus necem intulit : ut defer-
tus hoc modo Rex tanto plus oblequii illi prxdarct. [Diodor. ad atm. j. Olymp. 107. & 1.
Olymp. 1 ll.]
| Timotheus , Hericie* in Ponto tyrannus , annis I j poft parris Clearchi obitum vita defiin-
girur. ( Diodor . ann. i. Olymp. 1 io. ) Hic ob ptxclire incrira non ultriT tyrannus iij , fcd llwpfns
Sc 2*rnf , BenefaQor Sc Servator nuncupatus ed. Ejus cadaver frater Sc fuccelTor Dionyfius
fumpribus rogo tradidir : ludos etiam eqtieflres , Sc prarrer hos , gymnicos St thyme-
(magnificis j
Digitized by Google
Anno Ann
renodi u 1
^ An0O /j-0_
JET A S MUNDI VI. luluu*. C-hnftn
Muiuf'
licos St Iccnicos , alit» ftatim , alios pollca , qui magnificentiores Client , peregit. [ Memnon , in
Excerptis cap. 4. ]
* Olympiadis CX anno i#, Xenocrates Chalccdonius Speufippi fcholam fufeipiens, docere
Carpit. ( Laert. in Xenocrate. ) #
Conventu publico apud Corinthum indido , Philippus Macedo Grxcix totius cum fumma
36^7 potellatc, in Del lo Perl ico gerendo, creatus Imperator magnificos in expeditionem illam appa-
ratus facit i ccttoquc militum auxiliariorum numero lingulis urbibus in di do , in Macedoniam 337
tedit. [Diodor. ann. 4, Olymp. no. Juflin. lit>, 9. cap. J.]
Ariobarzanes quum iu Ponto annos 16 rcgnayillct, diem fuum obiit. Cui fuccedcns Mithra-
dates, j) annos icgnavit. [Id. ibid. ]
Philippus , initio veris, tres duces in Afram Per (arum juris cum parte copiarum primirrit ;
J<56S Parmenionem, Amyntam & Attalum: ut Grxeas in ea urbes in libertatem ailercrcnt. [ fufiinus,
lib. 9. cap. S- Di odor. ann. j. Olymp. I II. } 417*
Bagoas eunuchus , cum certis deprehenderet argumentis , A rien fcclerum parius ab eo repe-
titurum ; ipium , cum liberis , tertio Imperii anno i vita fuflulit. Regia vero domo lic ad foli-
tudinem rcda&a , cum nemo ex ea gente fupereilet , qui fucccllioncm in regno libi vindicaret ;
Darium , ex amicis quendam, Atianis (qui Artaxerxis Perfaruro regis frater erat) filium, in
regno collocat. Sic in libro M [ad annum 1. Olymp. 1 1 1 ) hirtorum refert Diodorus Siculus. Ju-
33*
ftinus verb (libro IO. cap. 3 . ) Codomanum , ob memoriam prifttna virtutis » Regem 4 populo con-
fli tutum , & Dani nomine, ne quid regia rnajeflati deejfet , honoratum fuifle narrat. Ne Darius
ani dem hereditarium Ptrfarum accepit imperium , fed in fedtm Cyri beneficio Bagoa caflrati
hominis admijfus : inquit Alexander apud Curtium , lib. 6. eap, 4. Idemque in cpiftola ad Da-
rium , apud Arrianum libro 1. < pag. 41. ) eundem infimulat , iu AgeLu dnos-nharra /1$ Bxyv* ,
ilol **n*%ltn* ti dtaoflo e , uJi *y tc» Tliptur rlfsst , a'Ma oJkeuuT* Uifonc. quod Arfen cum Bagoa
interlidendum curajfet , (5" imperium neque jufle neque fecundum Perfarum legem occupavifjtt ,
fumma Per fit injuria illata. Ita & Strabo , libro 15. N dgolui «wniwt 5 lincte , uari^rm
esift.tr KX cjIx f 'fame T Narfem occident Bacam eunuchm , Darium fubfiituit qui ex Regum
genere non fuerat. Plutaichus denique, in libro piiore de fortuna Alexandri , ita cum Fortunam
alioqucntcm inducit. Aupuo/ LZ , S» e» /ooAt» (qu* vox hinc apud Atianum, lib. li.Var.
hillor. cap. 43. pro det »'x»c redimenda cll) ij aVaH/bv (qu* vox item apud ipfum Plutarchum in
Vita Alexandri, pro atydiAu , crt reponenda) (luoiAtio; , 1 itstr n*p<nvr ivotraae. Tuum erat opus
Darius quem , ex fervo & aflandd Regis , Dominum Perfarum fecifli. Hefychio autem 'Arar/»/
nyigjc ffefjun cll : Se Suidi Aflanit Se Angari , Perfici appellatione , <i iu dloJay»e jgags/uurofofei , ta-
bellarii quiliter at feruu , aliis alii fuccedentts. Ut ex Regiorum cwfocura ordine Darius fuerit
qui BM7nCnK tftheri VIII. Io, 14. nominamur.
Bagoas eunuchus, languiuaria ctudclitatc cui hx&cntis alTuctus fuerat indudus, medicata
potione Daiium necare intliruir. Sed infidi is per indicium patefadis , rex Bagox comiter ad-
vocato poculum tradidit, Be ad ebibendum illud vi hominem adegit. [Diodor. ad ann. 1. O/ymp.
ut.] nae cxcufarionc popularibus fatisfacicm 1 quod inlidiamem inter emi liet. [ Curtius
lib . 6. cap. fi. ]
d. Darius, ante Philippi mortem , fututum bellum in Macedoniam transferre ftuduit. [ Dio-
djr. lib. 17. ]
A Dario in Samariam fitrapa miffiis cll Sinihellctes Cuthxus genere , unde & Samaritis ori-
go cll: qui Nicafo filiam fuam M analia: fratri Jaddi Sacerdotis lummi nuptam dedit ; ratus con-
nubium hoc ceu vadem futuri cum Judxoruin gente araicitii. []ofeph. Antiquit. lib. 1 1. cap. 7.]
Piiilipous Macedonum rex, dum nuptias Alexandri Epirotarum regis cum filii fua Cleopa-
tra cclcorarct, apud A-gxas Macedonii oppidum a Paufania Ccralli filio ex Orertanim gente
occifus cft. [Diodor. ann. 1. Olymp. 1 1 1. fttj/Fin. lib. 9. cap. 6. ‘fofeph. lib. xi. cap. 8. ] Alexander
vero in cpiftola ad Darium, per infidiatotes , quos ingentis pecunii fpe Perii folic itaveram ,
parentem fuum intcrfcdhun fuillc affirmat. [apud Curtium , lib. 4. cap. t. & Arrian. lib.
1. pag. 41.]
Paulo autequlm cxdcrctur Philippus , Neoptolemum Tragadum oininofum carmen coram illo
cccinille, in libro it», refert Diodorus: quod & Coram Caligula repetitum, eodem quo trucida-
tus eft dic , narrat in ejus vita Suetonius. Pantomimus Mntfltr ( inquit ) traggdiam falravtt , quam
olim Neoptolemus tragadm ludis , quibus rex Macedonum Philippus occifus eft , egerat. Eam
Latini hillorii partem non re&£ ( ut videtur) allcxutus Jofcphm , libro 19. Antiquir. cap. 1.
poftqitim de illa i Mncllcte falcata tragerdia dixillct i b k J^aus ucdyu K tnyat , iof murie
•n itminno, Stydry Melppx [quod Rutinus reddidit : Pantomimm fabulam faltavit Cinyra,
{in qua & ipfe occifus & ejus filia Myrrha videbatur : ] idem omen , quod eodem quo Philip-
ipuv St Caligula ceciderant dic contigi Ile fuit traditum, ad eundem exdis utriufquc diem ita
'deinde pertrahit. 'OfjaAoyursu 5 ij nisu i/s Igur Utirlus •fan&m eo » hhmoeor r ‘A/mwtvj MaxtJbmo
(Uof/.ix irum nxucgttm , 1« riroji», » h 7t Jto-tfOf uokrru. Receptum autem efl , eundem diem fuifle,
quo Philippum Amynta filium, Macedonum Regem, tu theatrum iugreditntem , Paufanias M
ciorum unus e medio fufluht. Atque hinc nonnulli ned Philippi eundem ipfum quem eidi Ca-
jliguli, Januarii diem 14, aflignant. Sed tempus excelsus Philippi, ex initio fuccclloris Alexan-
dri , rettius intelligctur.
Sublato Philippo , archonte Athenis five Pythodemo ut Amanus eum nominat , live Pythodoro
tu Diodorus ( inno primo Olympiadis CXI ) fucceflit Alexander, annos 20 tum natus , ut
Pltitarchus , Se ei Trogo Juftinus Icribunr. Et lic«?t apud Arrianum in Hiftorir Alexandri inirio ,
duf, %si uuoowito., viginti circiter annorum fiiilTc. legatur , quum accepto poli mortem patris
„ regoo
Digitized by Google
Anno
i Mundi. lMPER^ P E I{S ICUM. tfr
regno in Pelopoonefum profe&us ille fuit j quod de vicenarii anni ncionc prxeisa nonnihil de-
trahere videatur : tamen , ut de (patio inter eidem Philippi Sc iter Alexandri Pcloponnefiacum
interpofito nihil ditamus ; plenitudinem numeri illius exactam fatis adftruit, tjtlod in fine ejuf-|
dem Hiftoci* habetur annotatum, vixille Alexandrum armos $i cum menlibus odo, atque
regna ville annos 11 ac menfes illos odo. Suhdudis enim annis ia Sc menlibus 8 ab annis 3 a
Sc menlibus 8, relinquuntur anni 20 pleni , * ( non 19, ut apud Curtium, lib. 9. cap. ia.
innuitur ) * Sc ab alicufus menfis vel adjedionc vel detradione plani liberi. £t quum in fine
Macedonici menfis Defii eum dcccfiide , ex iplitu Ephemeridibus (fuo loco producendis) ap-|
pareat: arca principium menfis ante illum odavi , idellD/i, regnum cum iniiUe j & quod
inde cfl confequens , circa 14* diem Septembris ( 1 quo Dium menfem capille , in Diflertatione
de Macedonum Sc Afianorum anno Solari dcmonltravimus ) poti is quam 14 famur it, occi Ultri
fuifle Philippum, concludimus.
a. In Pcloponnefum profedus Alexander, exemplo patris t Corinthum evocatis civitatibus,
i*S9
communibus Cnecorum ( przcct Lacciicmonios ) fuffragiis , in locum ejus Imperator 8t Dux
eorum contra Pcrfas fub (litui cur. (fuftin. lib. 1 1. cap. 1. Diodor. lib. 17. Arrian. Itb. I . pag. 1.)
c. Inde in Macedoniam reverfus , incunte vere per Thraciam in Ttibailos Sc Illyrios excurrit.
[Arrian. lib. 1. 1 ubi magno prxlio ad Danubium fluvium inito, Symuun Triballorum re-
gem fuperavit. [ Piutarch. in Alexandro. ] Intcrim nunciantr , Achcnicnfes , Thebanos , & La-| 4J7P 335
ccdxmonins ab eo ad Pcrfas dcfcriffci auroremqne ejus defedionis magno auri pondere i Per-'
fis corruprum Dcmofthencm oratorem extkille , qui Macedonum deletas omnes cum rege co-
pias i Triballis aflirmaverit. [ fuflin. lib. 11. cap. 1. cum c/Efcbinis »rat. in Ctefiphonttm. ]
Athenienfcs quoque Attalum, ex Macedonum in Alia ducibus unum, per legatos cum Dc-
mofihenis cpiftola follicirarunt ut ab Alexandro dcficctcr ; Gr zearum civitatum exemplo , quae
decretum dc abrogando illi imperio fecerunt. [ Diodcr. ad ann. a. Olymp. IU. cum Demojiht-
nis urat, pro Ctefiphonre. ]
d. Memnon Rhodius dux , cum quinque condudir iorum millibus h Dario in Phrygiam mifliu ,
Ida moncc tranfccnlb , Cyzicenorum urbem fubira imprcfliont invadit. Conatu tamen fiuflra-
ttis , agrum eorum populatur , Sc ingenti prxda onuftus redit. [Diodtr. ibid. ]
Mortuo Pexodaro gener illitis Orontobates, Regis Per larum authoritacc fultus , Carix prin-
cipatum obtinuit. [Strabo , lib. 14. Arrian. lib. 1. pag. 24. ]
Alexander , devidis barbaris , exercitum in Grzciam tumultuantem traducens , in tranfitu
Thclfalos libi adjunxit , Thcrmopylafque trajecit , & Ambraciotas humanitate fibi devinxit. Tum
rradudis celeriter in Boeotiam copiis , & caflris ad Cadmxam, quz przfidio Macedonico tene-
batur , politis i Athcnienfibiis per legatos petentibus veniam concelfic , Thebanos eam contem-
nentes acriter oppugnavi r. [ Diodor. ann. 2. Olymp. tu. Piutarch. in Alexandro.]
Idem Hccatxura , cum manu armatorum non exigua , in Aliam ad Attalum comprehendendum
mifit. Attalus interea , mutato coniilio, epiftolam fibi i Dcinofthenc (criptam , ad Alexandrum ,
cum amica fui defcnlionc trantmilit. Sed Hccarxtts illum per dolum circumventum obtrunca-
vit : arque ita Aliaticus Macedonum exercitus ad defectionem propendere dciiit. [ Diodor. ibid. ]
Parmcnio ( qui erga Alexandrum optime atfcdus erat ) Grynium vi capit , ac cives fub co-
rona vendit. Hinc Pirancm oppugnat : fcd Memnon fuper veniens , incallo Macedonibus ter-
rore , obfidionem folvit : [ Id. ibid. ]
Callis cum Macedonum Sc conduditiorum agmine in Troade cum PerGs , numero long£ fu-
perioribus, confligit: fcd vidus in Rhcreum fele recipit. [ibid. ]
a. Alexander Thebas Baotias folo xquavtt. ( Diodor. ann. 2. Olymp. 111. ] menfe Odobri
1*7°
Juliano: utpotc circa Myftcria. [Piutarch. in Camillo, ¥ pag. 138. ubi Sc eodem dic Lucullum
Armenios Sc Tigranem fudillc Innuit, quod pridie Non. Otlobr. fidum , idem indicat in Lu-
cul o, pag. jio. (ut annus viz. Romanus tunc agebatur:) nam juxta Julianas rationes , pofte-
rius hoc circa Julii 18. accidit ] * Unde Myfteriorum magnorum folcnniutcm , qu* In ma-
nibus ninc erant , ob ludum Athcnicnlcs imermiferunt. [ Idem in Alexandro , & Arrian.
lib. 1.] Cxfa Thebanorum 90, in fervitutem abduda 30 millia -. Sacerdotibus , Sc parris Phi-
lippi antiquis hofpidbus, cum Pindari poctx domo atque polleris, confer vatis. [tALlian- Var.
biflor. lib. 13. cap. 7. ]
Alexander i communi Grxcorum Concilio, in Iflhmo Pcloponnefi habito, Imperator con-
tra Perfas denuo eledus , Corinthi Diogenem Cynicum inviat [ Piutarch. in Alexandro. ]
b. In Macedoniam deinde rediit [ Arrian. lib. i. pag. 11. ubi fn oppido Dio dc ratione fubi- m
gendx Afix cogitanti , per quietem futsmi Sacerdotis Hiero foly mi tani fpecies illi cfl objeda ;
qui cum forti cllc animo hortatus eft, 3c fine mora exercitum trajicere , utpote fuo dudu poti-
turum Periar urn imperio. { ut ipfe narrat, apud Jofcphum, lib. 11. Anciquir. cap. ult)
e. Incunte igitur vere , Alexander domo cgrrilus , 20 dierum fpatio Sellum pervenit: indeque
cum exercitu trajecit in Alum. [ Arrian. lib. 1. ] archonre Athenis Emaneto , ante obitum (irum an- 4380
nis undecim : ut cx antiquioribus Chronologis, in primo Stromatum libro, refert Alexandrinus
Clemens, tertio videlicet menfe ante initium prxtur x Cte fidit : fub qua Diodorus Siculus hanc1
AaCaon collocat, quem (impliciter ( ut videtur ) lccutus Zolimus in primo Hifloriarum fuarum li-
bro, ad tertum regni Alexandri annum eam retulit: quum fecundo reveti Hada fuerit i Olym-
piadis CXI. anno lccundo currente.
In Europi fub Antipatri admini Oratione peditibus 12000 Sc equitibus Iljoo relidis, ipfe!
Alexander <0 navibus longis iu Troadem trajecit. [Diodor. ut fupr.] Parmcnioni peditatib
maximam partem & equitatum cx Scllo in Abydum trajiciendi negotium dedit : qui triremibus
160 aliilque navibus onerariis quampltirimis tranfvcdi (tinr. i Arrian. lib. 1.]
Digitized by Google
AT AS MUNDI VI. £
t)c copiarum tranlvctonim numero , etiam inter iplo* qui expeditioni huic inter fuerant , non
I fatis convenit. Apud Polybium (fi*, ia. p*?. 66 j. fin. ) .Calltflhene, equites 4Joo. pedites toooo:
apud Plntarchum ( in priore de fortuna Alexandri libello) Arifiobmlur pedites quidem 30000 ,
(ed equires tantum 4C00. Prolemens Lagi filius atgypti rex» pedites item joooo, fcd equites
j 000. Anaxmtnts vero Lampfeccnus , audio nunwro, 40000 pedites, 5500 equites , filifle
tradidir. In equitum 4000 numero , Livius (libro 9. ) confenrit cum Ariftobulo { in4foo, Dio-
dorus (/lira 17. ) Juftinus ( lib. 1 i. cap. 6. ) & Orofius (lib. f. cap. 16. J cum Callifthene: licdt
fupra jooo fuille , in libro primo Amanus afferar; St apud ipfum Diodorum, particularis enu-
merationis numeri 5100 conficiam. In peditum joooo. numero, cum Callifthene , Ariftobulo
& Ptolcmxo Diodori congruens eft lententia. Non plus quiro jo, Livius; non multb plus quim
jo pedirum millia fuilfc, Arrianus alferit. His 1 pnrtcrci millia Juftinus & Orofms adjiciunr.
Illum verb 40000 numerum , peditibus i Callifthene St Anaximene tributum , univerfw copiis
Julius Frontinus fic affignar. Alexander Mucedo 40, milibus homtnum , jam inde i Philippo pa-
tre difciplina a/uefacHs , orbem terrena» *fjrejfui , inmaHenu hofiiuw copias viat. [ Frontin.
Srratagcm. lib. 4- c»p. a.] * Vtd. St Panegyricum Conllantino ditom. *
Stipendium his non atbplius quim 70. talenta habuilk Alexandrum Ariftobulus; Duris jo
tantum dierum commeatus ; Oneficrirus infuper talenta aoo cum debuifte , memori* prodidit.
{ Plutarch. in viti , & Itb. t. de fortuna Alexandri. )
Cum delari in continentem ellent , Macedonum primus haftam Alexander £ puppi in littus
coujcdhm , quali Ali* polTdConcm occupaturus defixit : armat ufque de navi tripudianti fimilis
proliluit ; St exfis bolbis precatus cft, ne le regem ill* terta: invir* acciperent. Deinde ad tu-
mulos Achillis (i quo per matrem genus ducebat) & A)acis aj iorumque ducum qui in Troja-
no bello ceciderant * parentavit. ( Diodor. Jufttn. Arrian.) beatum prxdicans Achillem , qubd
& dum viveret fidelem amicum nafkus eflet Patroclum , 8c poft mortem magnum prxeonem na-
tos clTct Homerum. (Plutarch . in Aletcand. cum Cicero», orat, pro Archii foeti , & lib. J*
tpifi. n. ad familiar. & Arrian. Itb. 1 . de Homero. )
Quum in Ilium venillet , Palladi Trojanx facrificavic: fuifque armis in templo ejus fixis,1
facta q turdam alia ex adytis illitis defumpfu , qux ex Trojano bello adhuc fupcrcranc. { Diodor.
Arrian. ) Et quum Alexandri (tve Paridis lyra monftranda afferretur : Achillis eam fe videte I
maJIc dixit , qua fortium virorum laudes ille ceciniilcti ( Plutarch. i» Alexand. iA.lt an. V»r.
hifior. lib. 9. cap. 38.)
Ex Ilio deinde ad Arlsbcn eft progreflus , ubi exercitus ejus uniyerfus trajeto Hcllefpomo
caftra fixerat. Poftridk Percoum , deinde Lampfecum pr*tcrgreirus , ad Profa&ium flumen con-
fcdit. (Arrian . lib. 1.) Lampfacenos quidem, quod ad Per larum regem vel jam dcfccilTcni vel ;
dcfctoonis ellent fufpecii , Alexander cxcinderc couftitumr. Atque acccdcnti ad illum Anaxime-
ni hiftorico Lampfaceno ( tura ipli tum patri Philippo ante probi cognito ) conceptis verbis
juravit , quod petiturus cilet id fe non fetorum. Cui ille : Peto , inquit , ut Laropiacnm diruas
Qua viri fagaciratc circumventus Alexander, Lamptaccnis invitus pepercit. [ Voler. Maxim, lib.
7. cap. j. Pamfan. Eliae, lib. 2. Sttid. 1» A rsfyffywt. J
Granico ( Phrygi* amne ) magno cum periculo <5j labore fuperaro , cum Perferum exercitu in
. i <ZL:. I- J;- mill.', milinm Cnttf* **\
Adraftiis campis Alexander conflixit. Irtacie Pctfarum fexcenta millia militum fiiiflc , Jullinus &
Orofius j Perlatum equitatum fuille 10 millium , externorum verb qui nicrccdc contuito erant
peditum paulb miniis 10 millium fuille , Arrianus pariim probabiliter affirmat. Magis caurr
Diodorus, equitum fupra 10, peditum non infta 100 millia , fuille feribit. Ex his, 20000 pe-
dites, dc 2300 equites in prrlio cccidilfe , Phuarchus 1 pedites plurcs quam 1 0000, equites nou
miniis 2000 fuille c*fos , vivos veto in hoftis manus ultra 20000 venillc, Diodorus referr.
Equitum Pcrfarum mille circiter in fuga occifos, exteros inetecde conductos pene onuus dele-
tos , vivos circiter 2000 captos fuille narrat Arrianus ^ ur de Orofio taceam , qui f uadringm.i
fere milita interfeQa memorat , libro 4. cap. 1. immani nimis errore.
In hac pugna Alexandro, armatura ex Palladis llrenlis adytis defumpu induto, galea capillo
tenus dilicto eft. De ejus exercitu defiderari , ut cx Ariftobulo (qui expeditioni Alexandri inter-
fuit refert
) Plurarchus , equites xj. pedites novetn. Pr*ter pedites illos novem, equites iiocc-
cidiflc , Juftinus 8c Orofius narrat. luxta Artiamun verb , Macedonum ex turma quidem regia
■ circiter 1 j. in primo confli to ceciderunt; quorum *ne* flatu* i Ljrtippo fiif* funt: cx reli-
quo equitatu fupra 60, ex peditatu circiter 30 funt defiderari ; quos Alexander pofttidic cum
armis 8t reliquo cultu fepelrn juflit. Parta autem eft inftgnis h*c visoria, qti* vitro Alexan-
dro in univerfam Aliam patefecit , ntenfe Macedonico Dafio , Attici Thargelioms dic fexto &
Maii Juliani dic 20 , (Olympiadis CXI anno fecundo adhuc currente : ) ut in Diflcrrationis
noftr* de Macedonum St A (unorum anno Solari capitulo primo (pag. 4, J» St II») decla-
ravimus.
Rcfcdis inde copiis per Lydiam Alexander proccffit , urbemque Sardianorum cum thefauris
inibi condiris , Mithrinne ( five Mithrene ) praefero voluntariam deditionem feriente , occup- j
vir. [ Diodor. Arrian. J ... -
d. Eplvefum deinde profedlus , oligarchia abrogata democratiam in civitate conftituit , St tribuu
barbaris antd penfa Dian* allignavir. Ephcfii eos qui templum Dian* fpoliaycrant , 8t Phi-
lippi ftatuain in eidem arde fubverterant , ad cardem pofcunt: Syrphacemquc cjufquc filiam Pc-
lagontem , Sc fratrum Syrphacis liberos , e Templo pronatos lapidibus diruunr. ( Arrian. lib.
1, ) Templum enim noto Alexandri naiaii ab Heroftraro incenium , poftmodum ad culmm au-
guftiorcm Ephefii reformarunt ; febro operi eodem Dinocratc pr*fcto, qui Alexandri julfii j
Alexandriani in >Egypco ptagnccatus cft:nr in 40 capite tradit Julius Sol inus. De quo videndus Anemi- i
1
Anno
Munii. / M P E PERSICUM. Chl^o
Artcrnidorut , apud Strabonem lib. 14. ubi Sc ipiurn Alexandrum mirat promiiillc Ephefiis ,
& factos fumptus fe compcn faturum , Sc facturum de fuo reliquos , ei lege ut ipfum operi inf
criberent : fcd Ephefios id renuirte.
Dum Eplicfi verfarur Alexander, legati ex Magnefia & Trallibus adveniunt , atque urbes illi
dedunt. Ipfc Parmenionem cum 2J00 peditibus exteris , Sc Macedonibus totidem, atque equi-
tibus , ex auxiliariis , 100 mittit. Alcimalum quoque Agathoclis filium ad j£olicas& Ionicas
urbes, qu* adhuc in Perfarum eram poteflate, cum non minoribus copiis emittit. Oligatehias
ubique colli jubet , & Democrauas carum loco conditui , parriafquc leges eundis reditui { at-
que rributa , qu* Perfis pendebant , refeindi. [Arrian. Itb. \ . ]
Ipfc Ephefi commoratus , Diana* facrificavit : ciqiic , cum univerfo exercitu armato ac vcluti
ad pugnam inflrudo , pompam mifit. Poftridic veri> cum reliquo peditatu , fagi nari is Sc Agri-
ani> , Thracum emutatu , Sc (ociorum copiis , ac Cohorte regii , aliifque infuper tribus , Miletum
profedus clt. [Id. ibid. ] Eo Perfx ex pugna ad Granicum elapfi , cum imperatore (uo Mem-
none fe receperunt. [Diadar. ] Sed triduo ame eorum adventum Alexander, Nicanore cum
160 navibus milio, Laden proximam Mileto infulam occupaverat; Thracumquc & aliorum
exterorum militum ad mutuor millia in ipfun tranfmifcrar : ita uc Perfarum clafTis , qu* navium
circiter 40 0 erat, ferius appellens , fub My calem montem (e recipere coadta fuerit. [Arrian. ]
Alexandro Milerum terra marique continenter oppugnante; & adhibitis machinis mania
disjiciente; Miiclii fuppliccs fefc Sc urbem in ejus fidem tradiderunt. Grxeos mercenarios joo,
qui inde in parvam infulam urbi proximam fe receperunt, Alexander in exercitum fnum uan-
(cripfic : Milefiis vitam Sc libertatem dedit ; Barbaros capros vel trucidavit , vel mancipioinm
loco didraxit. [ Diodsr. ann. 3. Olymp. ru. Artian. Itb. I. ]
i 671 j. Alexander cladem illam fuam itio navium (totam tSx fuillc, in lib. it.cap. 6. Judinus
refert ) diflulvir : ao auxiliaribus Athcnicnlnun 8c pauculis aliis navibus exceptis , quibus ad ob-
lidionalia inftmmcnra vehendum uteretur. [Id. Ibid.]
Memnon Rhodius , uxore & liberis ad Darium veluri obfidibui roiffis , fummus belli totius
mperator ab eo declaratus cft. [ Diodor . ibid. ]
Alexander cum toto exercitu in Cariam conrcndit: ouaque iter faciebat, Grarcas urbes fuis
uti legibus Sc i vedigalibus immunes crte jurtir ; fe pro liberatione Grxcormn bellum in Per-
fis fulccpillc , identidem profefTus. [id. ibid. J
Dum iter adime faceret, Ada illi occurrit, cui Pexodarus frater principatum Caria? ademerat.
Ea ad avitum regnum recuperandum Alexandri auxilium implorat, Alinda raunitiffimam Cari*
urbem , ubi ipfa degebat ,ei tradir ; operam fuam in recipiendis oppidis qu* defecerant pollice-
tur , quod ea 4 fuis nccdlariis teneri ofteoderet ; ipfumquc Regem fibi in filium adoptat. Ale-
xander Alinda ei cuftodienda relinquit , Cari* eam reginam declarat , regnum vindicare fibi
illam iubtt, Sc filii nomen non afpcrnatur. Jndeque Cari* civitates , miflis ad eUm legatis, au-
rcis illum coronis honorant, promptamque ad cundta operam ilii deferunt. [ Id. ibid. Straba ,
lib. 14. Arrian. lib. 1 . Pltuareb. in Alexandra.]
I{alicarnailum Cari* metropolim , jam inde a foceri Pexodari morte, tenebat Orontobates
Perfa : cui fe cum copiis fuis adjunxit Perfici exercitus Imperator , Memnon Rhodius. Alexan-
der pofiris ad urbem caltris, oppugnationem aerem Sc terribilem inftituit : in cujus defenfione
Ephialc* Atheniemis virtus pracipue emicuit. Eo verb cum plurimis aliis cadente , Memnon
exterique duces ac Sarrap* , optimorum militum prxfidio in arcrin impolito , reliquam homi-
num turbam Sc opes in Con infulam fecum tranfportarunr. Alexander , arce muro fofsiqoc in-
figni cincta, urbem ipiam folo adxquavit : ciquc Sc reliqu* Cariar prxfidio impofiro, exterorum
peditum trium millium , equitum ducentorum , ac Ptolemxo iis ptxfcdo i totius provincia
principatum matri fu* adoprivx Ada derulir. [Dibdor. ann. Olymf. Iu. Arrlon. lib. 1. ]
Alexander militibus fuis Macedonicis , qui pautt» ante expeditionem uxores duxerant, ex Ca-
ria dimiffis, hybernandi cum uxoribus porefbrcm fecit: Ptolemxo Seleuci filio, uno ex regiis
corporis cudodibus , iis prafedko ; ex ducibus vero copiarum , Cano P.dcmocr.uis Sc Mclc-
igro Neoptolemi filio ( quod etiam hi recens uxores duxillcnr } adjun&fc, Imperavltque ut, quum
ipii reverrerentur 8c cos qui una dimiffi erane reducerent, equitatum ac peditatum qu4m maxi-
mum portent ex ea regione conlcribercnr. [ Arrian. ibid. ] Cleandrum quoqoc Polcmocrati*
filium ad conducendum ex Pcloponncfo militem cum pecunia mifir. [Id. ibid. & Qunt. Cttr-
tim , in ipfa lib. j . initia. ]
Alexander Parmenionem Sardes miccit , data ei fociorum equitum prifc&ura : drque Thefla-
Ios equires alidfquc auxiliarios Sc plauflra ducat , atque Sardibus in Phrygiam procedar , jubet.
Ipfc in Lyciam Sc Pamphyliam tendit ; ut oris maritimis in patellarem reda&is , e lallem ho-
flium inutilem ipfls efficeret. Ac primo quidem ex itinere Hyparna oppidum munitum , extero
milite mercenario qui arcem renebat fide data cxcuntc , primo acccfiu cepit. Deinde Lyciam
cum exercitu ingrcflus, Tclmirteos pactis fibi conciliavit. Tranfmiilb inde Xantho Rumi-
ne, Pinara Sc Xanthum urban & Patara deditione accepit, aliaquc minora oppida circiter jo.
[ Arrian. ibid. ] ^
i. His rebus geflis , inedia hyeme in Myliada, magrwe Plirygi* regionem , movit. Ibi cum le-
gatis e Phafelide & inferiori Lycia ad cum mirtis foedus iniit : urbibus omnibus ipfi traditis.
Jpic paulo poft in Phafelidem profectus, callel lum quoddam munitum, quod ibi Piiidx ad Plu-
felitas infedandos exrruxerant, expugnat. [Id. ibid. j 4)81
Dum circa Phafelidem ellet, nuntium accepir de infidiis vir* ipftus ftrutdis ab Alexandro 533
Acropo , quem Thcflalico equitatui ille prxfcccrat : licet fufpcAum , qu6d fimul cum fratri-
bus fuis , Heromene & Arra beo , necis Philipni rctn» confcius fiiilTer. Darius enim acceptis
j. Vfferii AnnA. pars pfior. V pej
Digitized by Google
F- '/f+
'Mond.. J
per Amyntam JET AS MU MDl ~PT
transfusuri ab hoc Alexandro literis , Afilinem Perfam ad maritimam oram mi-
ferae , przrextu quidem legationis ad Atyziem Phrygia: far rapam , reveri aurem, ut Alexandro
huic fidem faceret , fi regem Alexandrum interficeret , Macedonia: regnum & mille intuper auri
talenra fe illi daturum. Sed Afiiincs a Parmenione comprehenfus , quum rem totam ptodete fuillet
coadus , cum cuftodia ad regem Alexandrum mifliis cft. Rex tota re pcrfpc&a , Amphotero ad
Parracnioncm aim mandatis clam milio , Aeropam capiendum Sc cuftodix tradendum curat.
[Id. ibid. ] Qu6 referenda regis Alexandri illa, in literis ad Darium i apud Q. .Curtium, lib.
4. cap. 1. Cum habeatis arma , licemini hoftium cafita , Jient rm proxime talentis mille , tanti exer-
citus rex , percurarem in me emere volufii. Vid. Jufiin. lib. 1 1. cap. 7. init.
Alexander cx Plull-lide movens, per littus Pamphylii maris exercitum Pergas ufquc deducit.
* Hic Pamphili* percurfius , inquit ( Plutor cimi , ) compluribus fuppeditavit hiftoricis elegans
ad miraculum excitandum Sc pompam argumentum : quaii divina quadam forte cederet Ale-
xandro mare ; quo Sc Menander in cotmxdia 1. allufir.
■Quantum Alexandrina Jiat rfta: quoro quod fi
tic Am£*> tbt»; iff £rrm r ire.
Aurouaret fcrtc kb t» «AOiSti» Aaa/ii Vitro
fortecurrens
quem aderit hic coram
dis bmfitlant di» ititor no , Jvbf pei fimrrif.
Sin meandum per maris JluBus profundi ,
Permeabilis mihi mox ft.
Er de Alexandro agens Appianus , in libro a. (j>ag. yzi. ) Inrimum, air , Pamphylium
finum vadis vento nudatis tranfeurrit feliciter , fortuna interim marina undas cohibente. Alexan-
der vero ipfc in cpiftolis fuis nihil portenti cjufccmodi jadans , iter narrat fecifle fc per Climaca
appellatam , atque cx Pliafc prxgrcflum eam peragralle. (Plutarchr) fed re hac tota audiendus
[Strabo, lib™ t4- 666, 667) „TcrroclFus Pihdica urbs angufliis montium imminet per
„ quas in Milyadem tranfitur : atque Alexander propter ci eam diruit , ut fauces iftas
„ aperirer. Apud Phafclidcm funt ad mare atigufb* , per quas exercitum traduxit Alexander. Eft
„ enim ibi mons Climax , Pamphylio incumbens mari, Sc propter littus ardum relinquens
tTarlirum : qui tranquillo mari nudatur , 8c i viatoribus perambulari poreft ; mari exundante ,
fluctibus admodilm obtegitur. Alexander autem hybernam incidit in tempcilarcm , ( **fer ,)
„ cumque fbnunz maximam eventus partem crcdeter , antequam defluerent und* profectus cft :
,, itaque contigit , ut torum diem milites per aquam iter facerent ufque ad umbilicum in eam
„ demerfi. Vid. Diodar. Arriau. & Curi. ( ibique Kaderum in Prolcgom. Sc Perer. de tranfitu
maris rubri.) « lndc progrciliis Afpcndum ufqtie contendit, urbemque in edita afpeiaqur rupe
fitaro circumfcdit , & ad deditionem compulit. In Pifidiam deinde tendens , Tclmiilo urbe
fiuflra tentata, & cum Sclgeis Telmilfcorum hoftibus fodere inito , Salagalliim urbem vi cepit:
cx Pifidis circiter 500 exfis , cx Alexandri vero parte Cleandro ducc cum militibus circiter 10
defideratis. Inde in alios Pifidas movit : 8c nonnulla eorum caftella vi cepir, nonnulla padio-
mbus ad deditionem adduxit. Pollhxc in Phrygiam ad Afcanix paludem , Sc quintis caftris Ce-
l*nas pervenit. (Arriau. lib. 1.)
Arcem Cclxnarmn, quam Phrygi* fatrapa prxfidio Carum mille Sc Grxcorum mcrcenario-
ritm centum tenebat, poil 60 dictum inducias ( quibus auxilium i Dario cxpcdarctur) Ale-
xander per deditionem recepit, [id ibid. Sc Curi. lib. j. cap. 1.]
Alexander Cclxnis ijoo milites prxfidio relinquit : & dies decem ibi commoratus, Antigo-
ni Philippi filium Phrygi* fat rapam declarat 1 & Balacrum Amynr* filium ejus loco auxiliari-
bus copiis pr.tficit. Ipfc Gordium profici (aror: litteris ad Parmcnioticm miffis , uti illuc fibicum
exercitu obviam veniat. [ Arrian. ibid. ]
Parmcnio cum exercitu , & Macedones qui uxores noviter nuptas vifum ierant» Gordium
veniunt , Sc cum iis exercitus rcc^ns confcriptus : quem Ptolcmxus Seleuci , Sc Canus Polcmo-
ctatis, atque Meleager Neoptolemi filius ducebam. Erat is exercitus, pedituro quidem Macedo-
num mille Sc equitum $00; Thcilalorum equitum 100, Sc Eleorum ( quibus A Icias Eleus prz-
erat ) lyo. (Id. ibid.)
Memnon , quem Darius univerf* clafli orxquc maritimx prxfecerat , bellum ex Afia in Ma-
cedoniam & Grxciam transferre cogitatu 1 ttccentaium navium clallc infttuda , Chium infulam
proditione capit ; Sc prxter Mitylenem , reliquas omnes Lesbi urbes in potcftarcm fuam redigit.
[Di edor. ann. 4. Olymp. III. cum Arriano , in /ibrt 1. initio.]
Hicrofolymorum leniores xgr£ ferentes Manaflcm , Jaddi fummi Ponrificis fratrem , contra le-
gem duxillc externi generis fomitum ; poftularunt , ut aut uxorem ille dimirtcict , aut ad altare
amplius non accederer. Cumque ob id frater Pontifex 4 mitiiftcrio facerdotali cum repellere
cogeretur ; ad focerum SanabaJIatcm ille profedus , fc quidem amare filiam ejus dixit , nolle
ratnen propter caro privari faccrdotio : qui honor 8c gentilicius ipfi , & apud Judxos femper in
maxima exiftimatione fuerit. Sanaballctes contra recepit, fc iUi non Sacculotium tantum ferva-
turum , fed & Pontificatum paraturum, Sc totius fu* provincix Principem cum fa elutum , mo-
do ejus filiam relineret uxorem i xdificatunim quoque Templum in monte qui imminet Sama-
rix, Hicrofblymitano fimile : idque (e Darii regis auctoritate ludum m cft pollicitas. His ille
captus promifiis , manfit apud focerum: putans fe Pontificatum, dante Dario, conlccuturum.
Omnes quoque Sacerdotes & Ifraclitx, qui alienigenarum fimilirer implicati erant conjugiis ,
ad Maiuilcm defecerunt : Sanaballcte prxbente cis Sc pecuniam Sc agros ad colendum, ac mo-
dis omnibus ambitionem generi promovente. [ Jefeph. Amiqutt. Itb. 1 1. cap. ult.]
Alexander nexum Gordium , vel exempto temonis paxillo ( ut Ariftobulus author eft ) expli-
cuit, vel gladio (ut alii malunt) abrupit. { Plutarch . in Alexandro. Arruoi. lib. 2. Curt. lib. j
Gordio
cap. a. edit. Rader. Jufim. lib. 1 1. cap. 7. ) ■
Digitized by Google
Anno
Mun.li. 1MPER . PERSICUM. TOS'&S
Gordio deinde Phrygia: di (cedens Alexander , Ancyram Galatix urbem profcdm eft. £6 Pa-
phi agonuru legari ad cum venerunt t St fodere cum eo inito, regionem (bam dediderunt : cui
Calas Phrygii fatrapa ab eo eft pripofitm. Ipfe , aftumptis qtii cx Macedonia nuper advene-
rant, Cappadociam petiic : omnemque qua: cis Haiym fluviam eft regionem, & partem ali-
quam ejus qui trans Haiym eft, fubegir. { Arrian. lib. i. cum Curtio , hb, $ . cap. $.]
Mortuo in Mitylenes oblidionc Memnone , Autophradates Sc Pharnabazus Artabazi filius
( cui Memnon monens ptifeduram foaro commendarat , donec Darius aliquid de ei ftatucret )
certis conditionibus eam reccpcrum. Deinde Pharnabazus , Atitophradare apud cladem relicto ,
in Lyciam navigat , exteros mercenarios ducens. [ Arrian. lib . *. init, ]
Daqius , poft mortem Memnonis , ex omnibus locis milites evocat , St Babylonem convenire
jubet. [Dtedtr. Olymp. ni. «st. 4. ]•Callris ibi pofitis , nniverfas vires in confpedum dedit :
Se circumdato vallo quod decies millium armatorum numerum caperet, Xerxis exemplo nu-
merum copiarum iniit. Per furum eram centum millia ; in que is eques triginta millia implebat.
Medi decwn equitum, quinquaginta millia peditum habebant. Barcanorum (quam gentem
Hyrcanis conterminam fuifle docet Stephanui ) equitum duo, peditum decem millia Tuere.
Armenii quadraginta millia mi (erant peditum , additis feptem millibus equitum. Hyrcani lex
millia expleverant , equi* militatura. Der bi eft quadraginta peditum , duo millia equitum arma-
verant. A Cafpio mari odo millium pedefler exercitus venerat , ducenti equites. Cum his
erant ignobiles alia gentet ; qua: doo millia peditura , equitum duplicem paraverant numerum.
His copiis rriginta millia Cfacornm, mcrcedc conduda, accede runt. Ira numerum copiarum
reccnfet Curtius, [Utre ).tap. 4. J qui futtiroam $11x00 tantum edicit. Diodorus vero pedi-
tum 400 millia , equitum millia centum circiter , fuirte refert j quem numerum nupere etiam
Juflini editiones cx MSS. emendatae retinent : Ircdc priores editiones , uni cum Juflini frquacc
Orofio joo peditum & 100 equitum millia exhibeant ; 8c apud Amanum lib. i. Sc Plutarchum
in Alexandro , 600 {n univcrfnm millia flominata reperianrar.
Cturidemus Athenicnfis, belli peritus, (quem Athenis Alexander expulerat) Datio coniulit ,
tic non iple pet fc bellum gereret, (ed per legatum, qui virtutis imperatoria: experimenta dc-
diflet : centum armatorum millia , quorum terria pars i Grsrcia merccde eflet conducenda , ad
expeditionem iftam fufficerc confirmans. Quo fano dato confilio , in Satraparum invidiam &
Regis iram ita incurrit , ut ad capitale fupplicium (tuim abftradus fuerit, [ Diodor. ut fapr, Cnrt.
lib. 3. cap. j. ]
Darius Thymondaro five Thymndem Mentoris filium, impigrum juvenem, ad Pharnabazum
mifit i ut omnes peregrinos milites , quibus Memnon prxfuerac , ab co acciperet , epeta eorum
ufurus in bello: ipstque Pharnabazo tradidit imperium, quod ante Memnoni dederat. [Cttrt,
lib. 3. cap. 6. & Arrian. circa lib. 2. inulam. ]
i. Alexander, Abijlamtne (.ut Curtius) Vel SabtQa ( ut Arrianus ) Cappadocii prarpofico ,
cum omnibus copiis ad Pylas five angultias aditus qni Ciliciam aperit contendit : quumque ad
caftra Cyri, (five i majore, ut Curtius , five i minore potius, ut Airianus vult, denominata)
qui jo ftadia ab aditu illo aberant, pervenifla: ut Pylas valido przfidio infeflas comperit ,
Parmcnionem ibi cum cohortibus peditum, qui gravioris armaturi eram, reliquit; ipfc fub
primam nodis vigiliam , fumptis fecum fcutatis St (agirtariis atque Agrianis , ad Pylas movit ,
ut ex improvifo prifidiutn invaderer. Pnfidiarii vero in fiigam ic conjecerunt : & Ariames ,
qui Cilicii pnerat , igne ferroque Cilicia vadata, ut hofli lolitudmem faceret, ex Tarfo ad
Darium fitgir. ( Arrian. lib. a. Curr. lib. 3. cap. 8.]
Cbm Tarfum magna feftinatione venillct Alexander, capras Cydni fluminis amoenitate , per
mediam urbem influentis, projedis armis, plenus pa) veris ac fudotis, in ptzfrigidam undam fc
projecit. Tiiai repente tantus nervos ejus occupavit rigor , ut interclusa voce non (pes modb
remedii, (ed nec dilatio periculi inveniretur. [ fttftia. lib. 1 1. cap. 8. ]Aiftatem tunc fuifle , etufquc
calorem non aliam magis quim Cilicii oram vapore Solis accendere; addit Curtius. [/1b. 3.
cap. 10.] Et prx nimio labore in morbum hunc incidifle Alexandrum , referi Aridobulus. [apud
Arrian. lib. a.] Philippus Acarnan medicus regem falutari potione, quamvis fufpedus 1 Parmc-
nionc fa&us, curar. [fttflin. Cnrt. Arrian. Plutarch. Paler. Maxtm. lib. 3. cap. 8.]
Oronrobates Pcrfa (qui Halicarnafli arcem, Sc Myndum & Caunum ac Theram & Callipo-
Hm tenebat ) i Ptolemio Se Alandro prilio vidus eft ; cifis peditura circiter 700, equituro 30,
vivis non infra mille captis : indeque Myndii Se Caunii , «Sc pleraque rradus ejus , ad Alexandri
ditionem acceflcrtmt. [Arrian. Ut. 1. Cttrt. Itb, 3. cap. 2 1 . J
Darius , Euphrate pontibus jundo , quinque diebus trajecit exercitum. [ Cnrt. ibid. ]
Parmcnionem Alexander ad prxoccupandas alias Pylas five angufBas mittit, qui Ciliciam
ab Afsyria (five Syria) dividunt. ]p(e ex Tarfo fubfccutus, primo die Anchialon pervenit.
[Arrian. lib. 1.] Inde Solos .proftdus; arci prifidium militum, Sc civibus ducentorum ar-
genti talentorum muldam impofint, quid piopenfiore erga Perfas animo fuiflent. [ Id. ibid.
Cttrt. lib. 3. cap. II.] Inde cum tribus Macedonum agminibus» fagi trahis omnibus , atque Agria-
nis, Cilicas qtti montes occupaverant adorfus , iifquc intra feptem in univerfum dies partito vi
panim padionibus in poteltaccm fuam redadis , Solos rediit. Ubi quum /fifculapio facriii-
calfct, ipseque pariter ac totus exercitus pompam facibus circumgcftaru peregilict , ludis etiam
gymnicis ac muticis editis ; Solentibus democratiam concedit. [Arrian. ibid, ]
Gnci milites, quos Thymodcs ii Pharnabazo acceperat, pticipua fpes Sc propemodum uni-
ca, ad Darium pervenientes, tnagnoper* illi fuadebant , ut retrb abiret, Ipariofbfquc Mcfo-
potamii campos repeteret ; vel divideret faltem copias innumerabiles , neu fub unum fommx
idum totas vires regni cadere pateretur. Sed Dano con filium eorum difiplicnit : qui minimi
J. Vjferii Annui. Pars pn*r. V i j cundan-
Aiuio a».
CI..UU,
->rtf JET A S MU N D 1 VI. I5HS
-uncandum hic ede tuus, quum jam hyems (ab autumno inchoata) inibuct * pecunia icrutn-
jne ptctiofillimls DaituTcum Syri* (per Cophencm Artabazi filium, ut in libro x\ Atrianus
rdicat ) cum modico prxfidio militum miliis , reliquas copias in Ciliciam duxit : infcqiicmibus
uorc patrio agmen comuge Sc mane, cum filiabus & parvo filio. (Curt . lib. j . cap. 1 j.) exteris
mpediroentis turbique bellis inutili Damalci relidis. ( Diodor. Olymp. II U axn. 4.
Sanaballarcs lxtns defcenfu Dari > aiebat Ce mox praeliturum qux Manato genero fuo
de Pontificatu fuerar pollicitus , quamprimum reverteretur Darius poA vidoriam j quam
Ilum fine dubio obtenturum , omnes Afiatici libi pcrfiiafcrant. [ fcfefb. Antiqut. lib. 11.
cap, uh. ]
x. Alexander , negotio Philotx dato ut equitaturo per Aleium campum ad Pyramum amnem du-
ceret , cum peditatu Sc turma regia Magarfum vralt , St Minerv* Magarfidi facrificavit. ( Ar-
rian. lib. l.)
Inde Pyramo amne ponte jundo , ad urbem Mallon pervenit , [Curt. lib. j. cap. 1 1. ] ubi Am-
o(
philochurbis conditori ) ut heroi parentavit : quumque cives (editione laborantes inveniflet ,
:a fedata, tributa qux Dario pendere folita eranr iis remifit. ( id. ibid.)
Quum adhuc apud Mallon edet , nuntii ad cum veniunt , Darium cum uni ver fo exercitu ad
Soclios caAra fixiuc; locum a Pylis qux Allyriam [live Syriam ] aperiunt duorum Aathmorum
intervallo diditum. [ Id. ibid. 1
Mallo deinde ad oppidum CaAabalum pervenir. Ibi Parmetiio illi occurrit , quem prxmifcrat
ad explorandum iter laltus per oucro ad urbem Ilion penetrandum erat. Atque ille anguAiis ejus
occupatis, & prxfidio modico relido, IlTon quoque deletum k Barbaris ceperat. Inde progreAus,
deturbaris qui interior* montium oblidebant , prxlidiis eunda firmavit : occupat 6quc itinere ,
idem St autlior St nundus venii. [ Cttrt. lib. j. cap.uA
lilbn deinde Alexander copias admovit : ubi confilio habito , utrum ultra progrediendum fo-
ret , an ibi opperiendi eflent novi milites, quos ex Macedonia adventare conflabat : Parmenio
non alium locum prxlio aptiorem clle oAendit 1 quod illic urriufque regis copi* numero fitotrx
eflent pares, quum anguAix multitudinem non caperent. [id. ibid. ] Alexandro vcib, in Cili-
cum innaturo, fbpplcjncntum advcnillc e Macedonia 5000 peditum & 800 equitum, retulit
CalliAhencs, apud Polybium, {lib. ia. pag. 664.]
Darius , luperato monte qui prope Pylas Amanicas eA , Iflon versus movit > Alexandrum im-
prudens itergo telinqucns. Capta Illo , quotquot Macedones ibi propter invalerndinem relidos
comprehendit, crudeliter excruciatos interficit. PoAcro dic ad Pinuum amnem procellit. [Ar -
rian. lib • X. 3
PoAquam vero ei nuntiatum eA Alexandrum ihfiruda ade adventare, triginta millibus equi-
t„m 8t expeditotum live levis aimaturx viginti millibus Pinarum flumen tranliir; ut teliquum
exercitum fccurius inAruat. Ac primo quidem ex armigeris Grxeos mercede condudos , nu-
mero triginta millium, adversus Macedonum phalangem conAituit. Ab utroque horum latete
Cardacas , qui St ipli armigeri erant , ad lirxaginta millia collocat. Neque enim plures in fira-
ulice phalange conllitui , locus in quo excicitus inAruebatur , patiebatur. Reliqua expeditotum
.tque armigetotum multitudo , pio gentium vatictatc , in confertos innrilelquc ordines rc-
'ad.i, poA Grxeos merccnaiios St Caidacas il!«»s Aabar. Sic , in libro 2*. Arriantts : Curtius
/cib, in lib. I. cap. 17. ita. A 'abar^anet [Darii pixtor J equitatu dexteium cornu nubatur i
• ddiiH funditorum fagittariorumque 20. ferme mtUibut. In eodtm Thymedet erat , Craeit pediti-
> us tnertede condaliis jo. millibus prepofitus. Hoc erat haud dubie robur exercitui , far Mace-
donici phalangi aciei. In lavo cornu Arifiemedes 'fhtfjalui xo. millia Barbarorum peditum ha-
bebar. Infuvfldiii pugnaci fanat locaverat gemet, Ipfum Re^em in eodem cornu dimicaturum tria
millia dtlollorum equitum ajjueta corporis cu/lodi.t , & pedejiris aciei 40. millia fequebantur. Hyr-
cani deinde Medique equita, hii proximi ceterarum lentium ultra tot dextra /avdque difpofiti.
Hoc agmen , fient ditium efl inflruUum , fex millia jaculatorum funduorumqut antecedebant. £u.d-
qutd in Olit angufliii adiri poterat , impleverant copia i eornudque bine abjugo , illinc a mari fla-
bunt : uxorem matremque Regii . & alium feminarum gregem , in medium agmen acceperant. Cal-
jliAhcnes . qui przlio ipfc interfuit , equites joooo. Se auxiliares totidem in phalangem compofi-
tos fuillc lignihcat : quem Polybius libro ia«, in Alexandri exercitu pedites 41000. & equites
jooc. ponens, multa ablurda prxrci militaris Sc aitit Tadicx imperitia in hujus prxlii dcfcrip-
tione temere effuiiifle demonArat.
Cum de educendo in aciem exercitu Alexandrum HcphxAio moniturus , per imprudentiam
fhteiMu , pro » dixiflet , conturbatis qui aderant , atque iplb HcphzAione contrcmif-
ccntc , [ ac li Regem ut dubix Unitatis hominem notavi flet j ] Accipio omen , rcfpondit Alexan-
der ; nam nos falvot e pugna revrrfuroi tffe , hoc verbum mihi nunc pollicetur. Refeit hoc in epi-
Aola ad Antipatrum Eumenes Cardianus ; qui prxfcns tbm adfuit , Sc in eundem errorem ipfc
[apud. Luci au. ie tJ utfi n ce t?* mpoceyopve* ]
quoque eA laplus.
Pugnam hanc commiflam fuillc , archonte Athenis Nicoflrato ( vel Nicoerate , ut apud Dio-
dorum eA , anno 4. Olympiadis CXI. ) mcnfc Mematlenone , (cujus neomenia in 28. Octobris
Juliani incidit : ) atque in ea, inter Perfas, 10. equitum millia St peditum ad 90. millia cccidirte,
icribit Atrianus. Cum quo in equitum extorum numero reliqui confcntiunr : in peditum , & ab
illo Sc inter le, maximopere dillcntiente*. N.ira 6 1 . eorum millia numerat JuAinus , 80. Orolius
100. Curtius , plus 120. Diodorus Siculus. Plutarchus universi 1 10. militum millia cecidifle figni-
ficat : 40. millia fuifle capta , JuAinus St Orofius. At ex parte Alexandii quatuor Sc quingen-
ti faucii fuere ; triginta omninb Sc duo ex peditibus deliderati funt t equitum centum quin-
quaginta interfecti : ut apud Curtium legitur. Cum quo de equitum n umeto fimilitcr confcn-
tiunt
— ... -A-.—
Digitized by Google
IMP EK-. l>Ef{SI CUW 7 / lulUM.Ichftlkit,
rC*7 P«»iodi Jse «rami
tiunt Plutuchus , Jul tinus & Orotius: iket cx pcdcftribus , ad ico Diodorus , ijo cantum ccci-
diUc duo reliqui retulerint.
Ptolemaeus Lagi filius , qui tum remporis Aletandrum cum fu is Darium infequentem Comit»*
tus erat , author cft, quum inftruda phalange infcquerenrur , fuper ftrau hollium cadavera
phalangem tranililTc. (apt td ArrUn. lib. i. ) Alexandrum autem haud ampliis quim mille equites
fequebantur i cum ingens multitudo holhum caderer. [ Curt. lib. cap. ai. ] Sed equa , cui ex
curru cxcuftits infedit Darius, relidi domi pulli rccordara, tantam ccleiirarem adhibuit, ut ab
infequentiura periculo cum liberaret. ( tALlian. bijltr. Animal. lib. 6. cap. 48. |
Alexander , diu Darium perfequendo fadgams , poftqulm Sc nox appetebat , 8c confcqucndi
(pes non erat , aoo Ibdia emendis , circa mediam nodem in caftra, paulo anrd i fuis capta,
pervenit. [ Dieder. & Curi. ] In iis capta dl Darii mater ( Diodoro Sifyngambrit , Curtio Syft-
\gambu dida ) uxor (eaderoque foror , ut Tuftiiut* ait ) cum filio (Ocbo , nondum fextum artatis
'annum egrclfo , ut Curtius notat ) & filiabus duabus ( adultu virginibus : circum quas ali*
principum virorum uxores erant non mult.r. Alii enim Perlz uxotes fuas cum impedimentis
Darr.afaun mi ferant. liquidem & Darius tmjorcm pccunianim partem, 8c quicunquc ad magnifi-
kum apparatum pertinentia reges etiam miluamcs comitari folent , Damafcum milcrat: adeo ut
in exercitu ultra tri* millia talentorum inventa non fuerint. [ Arrian. }
Reginas Alexander Hcpharftione comite cum prima luce adivit : .& Darii marri Hcphxftionem
pro Rege Curt.
| Diedtr. falutanti atque ]errorem
Arrian. deprecanti
tam paucis verbis ,( ut
Etiam hunc Valerium
cft apud Alexandrum c£'t , comiter
Maximum , lib. 4.rcfpocdiu
cap. 7.) !
ic cum comite fuo partitus. Mulieribus veri) regiis omnem cultum & ornatum, quem cum Da- j
rio habuerant , reftituic aniutque : neque eas dedecus ullum a quoquam pati paifiis eti. [ lid. '■
cum Plutor eho > Ub. a. de. fartu*. Altxand. ]
Darius fugiendo Fncbat pet venit ( Sechei , ut videtur, quas a pjrlis Amanicis duorutn flath-
morum intervallo diditas mille, cx Arriano fupra audivimus : ) ubi Pcifas cxtcrbfquc qui ex
prxlio evaferant recolligens , cum quaruor eorum millibus Thaplacum contendit ; ut quam
citiftimc pollet Euphratem inter fc atque Alcxamkum medium relinqueret. [ Curt, lib. 4. cap. 1.
ArrUn. lib. I. ]
Amyntas Antiochi & Thymodcs Mchroris filius, &Ariflomcdcs Phcrxus & Bianor Acarnan,!
omnes transfuge , fugientes Tripolim Phcrnkix pervcneiunr , odo circiter militum millia ha-
bentes. Ibi fumptis navibus recens in navale fubdudis , quibus amca c Lcsbo tranfvcdi fuerant
(tot ac libi ad veduram fufticcte viderentur in imie piotradis, rcliquifquc in ruvali fiiccenfis ,
ne celeriter eos infequendi facultatem fuppeditatent ) in Cyprum fugerunt, atque inde ina€gyp-
tuin. [Arrian.ibid . cum D^dort , ad an n. 1. Olymp. 112. CT Curti • , lib. 4. cap. $.]
Alexander Balacrum Nicanoris filium , unum cx regiis corporis cuftodibus , Cilicix fatrapam
dclignans ; culfodix torporis in ejus lotum Menetem Dionyfii filium fuftecit. Polyperchonti
Simxi filio agmen Ptolcmxi Seleuci filii ( qui in prxlid ceciderat ) ducendum dedit. Soienfibus
jo talenta, qua: adhuc reliqua erant cx lumini quam iis imperarae , remifie , Se oblides reddidit
{Id. Ibid.) Tribus aris in ripa Pinari amnis jovf atque Herculi Mincrvxque lucrant , Syriam
petiit i D .inultum , ubi Darii gara erat, Parmtfniane prxmillo. [Curt. lib. J. cap. ij. ] cum
quo illuc Thetatos equires , quod eorum fbrttffimi opera ulus in prxlio fiiidct , ex compofito
,'ib ditclccrcnt , milit. ( Plutarch. i» Alcxand.)
Parmcniooi cb proficifcenti tradite funt lirtcrz i prxfcdo Damafci ad Alexandrum , de
urbe, ipfi prodenda , feripur. Quarto dic ad urbem pervenit : quando proditor , qoafi parum
munimentis opidi fidens, ante Solis ortum pecuniam regiam (gazam Perfx vocant) cum pro
tlodlfimis rerum cfterri Jubet , fligam limulam , revera ut prxdam hofti offerret, quo tempore
procella fubitb nivem crfiider.tr, Se humus rigebar gelu. Inter lamirus tum fugientes Bc captas , erane
tres virgines Ochi (qui ante Danum regnaverat j filix , uxor quoque cfuldcm Ochi , Oxamfque
{frater nic erat Darii) filia; Sc conjunx Artabani principis purpuratorum, & filius , cui Ilioneo
fuit nomen. Pharnabazi quoque , cui fummiun imperium maritim.tr arx Rex dederat , uxor cum
•Ilio excepta cft. Memoris filix tres , ac nobiliffimi ducis Memnonis conjunx Se filius : vixque ulla
iomus purpurati fuit taurx cladis expers. ( Id. ibid.] Ipfc Parmenio inEpiftoU ad Alexandrum,
captas hic , a fc n uiat pellices regias qux callerent muiicam 529. coronatum textores 4 6» obfonii
parandi artifices 177. qui in illis coquerent a?, lactarius ij.qui pocula conficerent 17. apotbccu
vini pfxfedos cellarios 70. unguentarios 40. ( Athena. Dipntftph. tib% ij. cap, 9. )
Summa fignatz pccunix ibi reperrx fuit talentorum a 600, fadi argenti pondus 500 xquabat.
Prxterea triginta millia hominum , cum leptem millibus jumentorum dorlo onera portantium
capta funt. [Curt.ltb, i. cap. ij. ]
Proditorem ( qui Cophcncs ille fuillc videtur , per quem pecuniam fuam Damafcum mifiifc
Darium Attianus memorat ) unus e confciu ejus interfecit ; & caput ad Darium tuliu [ Curt, ibid. }
Syri* quam Coelen vocant Parmentonem ( ut Curtius ) vel Menonem Cerdiman ( ut Arria- i
nus vult) fatrapxm conftituir : cquitaru auxiliarionsn ipfi in przlidium provincix commiilb. No-j
vii in inferium Syri , nondum belli cladibus fatis domiti , alpernabantut t fed celeriter fubadki , .
obedicnrcr impexau fcccrunr. [ Arria». Ub. x. Curt. lib. 4. cap. 1.]
Parnscnionem Alexander ad occupandam Perficam clallcm , aliofquc amicos ad recipiendas
Alie civitates milii : quz ftatim audita fama vi&orix ( ad Iifum patra- , ) ipfis Darii przfc&s ,
cum ami magno pondere tradentibus fe , in porcftarem vitiorum venerunt. Tunc in Syriam profi-
cifcitur : nbi obvios cura infulis mulros Orientis reges habuit. Ex hUV pro meritis Ungulorum
ii j
alios in fucictatcni recepit : aliis regnum ademit , futtedis in loca eorum novis regibus. [ jufiitt.
lib. 1 1. cap. 10. ] Aradi
Digitized by Google
■
<r
JE T A S MUNDI FI. . i.
Aradi infulx , orxquc maritim* & plcrurumquc longius etiam a mari recedentium , rex tum
erat Gerodrarus: qui, ut & alii Phemi*, um ac Cypriorum reges, naves luas cum Amophradate
cladis Darii prxfodo conjunxerat. ' Hujus filius ( Aradiorum , abfente patTC , Prorex ) Strato
in Pherniciam profici fecnti Alexandro fa&us obvius, auream coronam capiti ejus impofuit, A
radum & Marathum ( ex adverfo infui* in continente litam , urbem magnam atque opulentam )
Se Matiammen urbem , exteraque omnia qux ad ipforum ditionem pettinebant , er tradidit.
[ Arrian. iib. i. eum Curtio , hb. 4. Cdp. 1. J
Eo in fidem accepto , Alexander ad urbem Manuhon caftra movit. Ibi illi liter* i Dario red-
duntur j ut redimendlrum fibi captivarum potedatnn faceret. Quibus alia ep idoli Alexander ref-
pondit
rian. lib. t ad1. quam
Di odor.perferendam Thcrlippus
Olymp. III. ann. 4.]inilliis.
Legatos[ 'fujiin.
autemlib.Grxeorum
I l.cap. 11.
quiCurt. iib. 4, cap.
ad Darium anre1. prx-
Ar-
lium advenerant, quum Damafd captos audiret Alexander, ad (e mitti juflir. Ex quibus Theba-
nos Thdtalifcum limen ii filium 8c Dionylbdorum olympionicem , arque Arhcnienfrm Iphicra-
tem , celebris illius ducis Iphicratis filium , ftatim dimifit : Euthydem verb Lacedztnonium , pri-
mum quidem in cudodiam (citra vincula tamen ) tradidit ; fed poltea , ubi res magne profpcre
fucccllerunt , dimiiit. [Arrian. ibid. ]
Maratho movens Alexander , Byblum pa&onibus traditam cepit. Sidonem etiam , (ab Ocho
non ita pridem tam male habitam ) Sidoniis ipfis odio Pertarum & Darii eum accerferttibuf. [/d.
ibid. Cnrt.lib. 4. cap. x. Regnabat in ea Strato: cui, quod deditionem magis popularium qukn
fua fponte fecerat , Alexander regnum ademit, ejus loco Abdalonymum quendam , fuburbanum
hortum exigua colentem dipe, regem conditu in ciqoe non Stratonis modo regiam fupell eri-
lem , fed pleraque etiam ex Perfica prxda tribuit; regionem quoque urbi appofiram ditioni ejus
adjiciens. [Curi. ibid. Juflin. Itb. 11. cdp. 10. J Alynoman hunc Plutarchos (lib. 2. de fottuna
Alexandri) appdlat , & regem Paphi 1 BaJUnymnm Diodorus , 8c Tyri regem ab Alexandro
factum narrat.
Jam tota Syria, jam Pheeniria quoque excepta Tyro , Macedonum erant: habebarqoe rex
caltra in continenti , i quo urbem angudum fretum dirimit. Tirii coronam auream magni pon-
deris per legatos, in titulum gramlationis , Alexandro miferunt» commeatiifquc laigc Se hof-
piralircr ex oppido adduxerunt. Ille dona, ut ab amicis, accipi iuflit : bcnignrqne legatos allocu-
tus, Tyrum fe ire velle ad vota Herculi reddenda dixit. CUm legati rcfpondcrent , ede templum
Herculis extra urbem, in ea (ede quam Palxtyron five veterem Tyrum ipfi vocant; ibique in
antiquiore templo rettius id eum efie lachirum : • in dentecames e;us introitum rra exarfit , ut urbi
excidium minaretur. Eo Cartlugincnlium legati ad celebrandum (aerum anniverfarium more pa-
trio tunc venerant: quippe Carthaginem Tyrii condiderunt , femper parentum loco culti. Hor-
,ri ergo Prrni crrperunt , ut oblidionem forti animo parerentur , orevi Carthagine auxilia venra-
. j : namque ea tempcftate magna ex parte Punicis cladibus maria oblidebamur. [ Curt. lib. 4.
cap. j. & 6. Juflin. lib. ti. cap. 10. J
Ita bello decreto, Tyrusfeptem mcnlium continuam oblidionem pertulit. [ Di odor. dd Olymp.
xl X. ann. I. Jofrph lib. Ii. Anri^uit. Cdp. mlt. Cieri, lib. 4. cdp. ij. Plutarch. in Alexandro ]
tege eonun Azclmico tum abfente. Se (filio in urbe relido) cum Autophradate navigante.
r ArridH. lib. 2. ] 4j8i
Palxtyrum five antiquam Tyrum confedim demolitur Alexander: magnaque vi laxorum per
fiios , & univerfos utbiutn vicinarum quos acciverat incolas, indcabdu&a atque in mare injecka ,
molem jacere aggreditur , qux infulam in qua nova Tyrus fira erat cum continente , i quo da-
dtotum quatuor (ut cum Diodoro agnofeie GurtKis libro 4. cap. j. vel 700 etiam palfu um , ut
libro j. cap. 19. Plinius vult) intervallo erat didita conjungerer. [Dicdor. h t fupr. Curt. lib.
4. cap. 8. J
Amyntas Antiochi filius, cttm quatuor millibus Grxeonim conduditiorum qui cum iplb ex
prxlio Idico (in quo Sabaccs Periicus Aigypti prxror cecidit) anfugeranr , e Cypro ad Pclufii
odium navigat : urbeque potitur , I Dario milium eb fe prxtedum cllc limulans t quod Sarra-
pes , Aigypri provinciam adminidrans , in Cilicia Perfis militans occubuiller. Inde Memphin co-
pias ille promovit : ad cujus famam Asgyptii es vicis urbibufquc fuis undique concurrentes, ad-
versus Per (as illi fe conjunxerunt. Pcrlas Memphis prxfidiarios prxlio fuperatos in utbem com-
«ulit : qui non multb pbd Mazacis prxfcdi confilio ex urbe iterum erumpentes, folutis ordini-
_ius ad prxdam delapfos & vidorix fiducia incautos adorti, ad unum omnes cum ipfo duce A-
mynta ocoderunt. [ Curt. lib. J. cap. n.& lib. 4. cap. }.]
Darii prartores qui prxlio apud -Ilion fiipcrfucranr , cum omni mami qux fugientes fccuta erat ,
afluropta etiam Cappadocum Se Paphi agonum juventute, Lydiam recuperare tentabant. Sed
Antigonus prxtoc Alexandri, tribus prxliisalia atque alia regione commiliu , eos fudit. Eodem
[quoque tempore cladis Macedonum ex Grxeia accita, Aridomenem , qui ad Hcilcfponri oram
recuperandam i Dario erar mllfiu , captis ejus aut demerfis navibus, luperavit. [ Diodtr. ad
|$nn. I. Olymp. 112. Curt. iib. 4. cap. 4. ]
1 Tyrum oblidens Alexander , (criptis ad Jaddum Judxorum Pontificem literis , auxilium 8e
(commeatum & tributum, quod prius Dario pendere folebat , abeo podulavit. Pontifice verb
1 nunciis rcfpondcntc , juramento fe obligatum Dario , idque tranlgredi fe non pode quamdiu
ille vixerit: iratus Alexander, (e Tyro capta contra Pontificem ede venturum minatuselL [/*-
feph. lib. 1 1. Antitp. cap. mlt. ]
Ad eundem , Tyri oppugnationem jam incipientem , Sanaballares Cuthxus , i Dario defi-
ciens , cum otlto) fuoruih milfibus Ic contulit. A quo libenter acceptus , petiit ut per cum (iceret.
liceret
J
, Templum in fua provincia excitare, cui generum fuum Mana ifcm Jaddi fratrem Pontificem pix-
Digitized by Google
^ IMPEp. PERSICUM wi
j67i ,Hccr«. Quod ubi impetratura cft, omni ope adnirens , ( urpotc jam feruor, & morti propin-
quus )Templum xdincavir , & Manaffcm ejus Sacerdotem conrtimit ; .implilJimum hunc hono-
rem fili* fu* portetis relitarum Ce exiftimans. [jd. ibid. Se Ut. W.eap. 17. ]
Alexander latiorem in continente aggerem ad oppugnandam Tyrum moliri ortus, novas ma-
chinas fabricari jubet. Quibus jam confe&is, ipte cum feurarit & Agrianis Sidonem movit, tri-
remes quotquot ibi habebat conrratarus : quod difficilis admodum urbis expugnatio videretur,
Tyriis mare obtinentibus, [Arrian. lib. z. j
Inter hxc Gerortratus Aradi , & Enulus Bybliorum rex , ccrtiot es TadU urbes tuas ab Alexan-
dro captas , defecto Autophradate & quas ille ducebat navibus , ad Alexandrum cum fua e lalie
venerunt, unique cum iis etiam Sidoniorum triremes: ita ut ad 80 Phrenicum naves Alexander
jam liaberct. Per cofdem dies etiam ex Rhodo triremes appulere ; in quibus una peripolus dita,
& cum hac alie novem : ex Solis etiam Ce Mallo tres ; ex Lycia decem, kx Macedonia quoque
navis una jo remotum ■, cui prxfctas erat Proteos Andronici filius. Neque mulio pbrt etiam
Cypri reges izo navibus Sidonem venerunt ; clade quam Darius apud ItTiun acceperat audita,
ea etiam re territi qubd tota Phoenicia in Alexandri porertatem ventilet. Iis omnibus Alexander
prxteriu errata ignovit t quod neceflitate potitis quim fua ipforum voluntate e lallem cum Pcrlis
junxirtent. [ Id. ibid. ] Autophradate quoque relita , Azclmicus Tyri rex ad urbem luam jam
oblertam rediit : in qua & captum eum portea fu ille , Arrianus indicat.
In Libano monte, unde materies ratibus 81 turribus faciendis Alexandro vehebatur, Arabum
agrertes , incorapofitos Macedonas adorti , triginta fere imcrficiunr, paucioribus captis. Alexander,
Perdicca Crateroque (vel Parmenione, ut Polyxnus innuit) ad obliJioncm Tyri rcli&is , expe-
dita manu Arabiam petiit. [Curt . lib. 4. cap. 8.] In Arabium eum excurriflc, notat criam in
quarto Straragemarum libro Polyxnus. quod Arrianus darius explicat i quando illum cum ali-
quot equitum turmis atque lcurar iis , Agrianis, & figit uriis in Arabiam contendirte fer ibit , ad
inornem cui Antilibano nomen e/i : 8c Plutarchus , M rJt ApaCat nk vparoutouurat if firriAtCdtq ,
tn Arabat qui Antilibanum accolunt , eum movtile narrans.
Poftquam jam ad montana pervenit, ac relidis equis ircr pedibus fecit , aliis longius progreffis,
ipfc node ingruente atque non longe ab hortibus felium 8e fuifenuem Lyfimachuro paedagogum
dclcrcrc non liirtincm ; dum excitat cum 8c trahit , ab exercitu imprudens cum paucis crt divul-
-Tits , nodemque in renebris 8c acri gelu loco iniquo agere coadm cft. Cernens autem procul
multos ignes ab hortibus accenfos , fretus agilitate corporis , ut Macedonum Tuorum incommo-
do mederetur , ad proximum accurrit ignem, & duobus barbaris aflidemibus enfc cadis , torrem
abreptum ad fuos illos paucos pertulit : qui magno rtaxim igne acccnfo , tantum terrorem barba-
ris injecerunt, ut nodem illain tuto tranlcgcrinr. Hxc ex Charete (Miryicnxo, rerum Alexandri
(criptote ) Plutarchus retulit.
Ea regione parrim vi fubada , parrim padionibus in fuam potertatem redada , undecim dierum
fpatio Alexander Sidonem crt reverfus : ubi Alexandrum Polcmocratis filium ex Pcloponncfo cum
Grxeorum mercenariorum quaruor millibus venientem reperit. [ Arrian. lib. 1. ]
Parati jam clallc (navium 190 ut Curtius, vel aoo ut Diodorus numerat, ) Alexander ex
Sidone folvens , Tyrum inltruta acie navigat. In dextro cornu ipfc erat , regia quinqueremi vc-
dus: limulque Cypriorum reges , rcliquique Phoenices, excepto Pnytagora live Pythagora Cy-
priorum rege. Nam hic Se Craterus lxvum totius aciei cornu tenebat. [ Arrian. ibid. Curt. Itb.
4. cap, 10. j
e. Carttuginienfium legati 30. Tyrum venientes, domertico bello Panos impediri declarabant,
quo miniis obfcrtis auxilium prxlbre portent. Non tamen defecere animis Tyrii, quanquam ab
ingenti fpc deftituci erant : fed conjuges libcrofquc devehendos Carthaginem tradiderunt > for-
tius quicquid accideret laturi, li clurillinum lui partem extra communis periculi fortem
liabuilTent. [ Curt. lib. 4. cap. XI. tum Diodoro , ad ann. t. Oljmp, na. & fuflino , lib. Ii.
cap. 10. ]
Cum Apollo per infomnia urbe fe exccllurum fignificalle diceretur : Tyrii fupcrrtitione in-
dudi , catenis aureis fimulacrum ejus, quod Syraculis (ut Curtius) vel Gela poenis ( ur ad annum
Mundi 3J99 ex Diodoro fupri notavimus) eo devexerant Pani, in bafi devinxere ; arxqtic
Herculis, cujus namini urbem dicaverant, inferuere vinculum , quafi illo deo Apollinem re-
tenturi , cjulque ex urbe migrationem impedituri. [ Curt. & Diodor. tbtd. P/utarch. in Ale-
xandro. ]
Dum ah ne in obfidione Tyri verfarctur Alexander , legati ad eum a Dario vcncrunr ; decem
millia ( dedet centum millia , in Valerio Maximo perperam leguntur ) talentum pro matris ,
uxoris ac liberorum dimillionc , omnemque regionem inter Hcllcfpontum 8c Halyn amnem , una
cum filix matrimonio , illi offerentes. Qua legatione in amicorum conventu explicata , Parmento-
nem dixiltc ferunt i (e quidem , fi Alexander cllrt , eas conditiones accepturum : Alexandrum
vero refpoodirtc t & (e , fi Parmento edet , ha Turtur um. Sed Dario , fua fibi dari , rcicriplit ;
jufsicque fupplicetn venire , & regni arbitria vitari permittere. (Arrian. Itb. 1, cum Ju/tino ,
lib. 11. cap, iz. Curito , lib. 4. cap. 1 6. Plut arebo, in Apopbthegmatib. & Alexandro , ac Paler.
Maxim, lib. 6, cap. 4. )
Tyrus capta crt, archonte Athenis Antetto ( vel Ni cera potius , ut cum appellar Dionyfius Ha-
licarnallxus in Dinarcho ) nxnfe Hccatumbxone : ( Arrian. lib. z. pae. 49. ] in cujus medio
Olympias C XII ata crt. Ex Plutarcho verb , Loi Macedonici menfis die ?o, Attici Hecarom-
bxonis dici ; & Julii Romani 14 refpondcntc , in fine capitis quinti Dillcrtarionis nortrx de
Macedonum & Altanorum anno SoUri , docuimus.
Urbem per proditionem fuille capram Jurtinus , ( lib. 11 .cap. 10. ) per rtratagema Polyxnus,
( Serat apem.
USo ' AT AS MUNDI. VI
MyT. 1 Siraueem. lib. 4. ) per apertam vim Diodorus , Curtius Sc Amanus narranr. Polt capum
ES
i67i
con-
4Utcm urbem, oppidanos pugnam cb ufque continuaJTc, dura numero plures quam 7000
ciderentur, Diodorus fciibit.
Tyriorum odo millia interfeOa , prodit Anianus. Intra munimenta urbis fex millia armato-
rum trucidata clTc } & duo millia, in quibus occidendi defecerat rabies , per ingens littoris fpa-
Alexan-
ilum pcpendillc , Curtius refert. Et juvenes quidem omnes, numero non infra zooo,
drum fufpcndilTc Diodorus memorat. Omnes qui prxlio fuperfucra nt , ob memoriam veteris
exdis , crucibus cum alfixillc Jurtinus aftirmat : fcrvili nimiriim emeis hoc fupplicio idcirco eos
afficientem, quod Tyrii olim fervi confpitationc fa&a , omnem liberam populum cum dominis
intcrfecillcnt , ipsique rtmpublicam invafillcnt i uni Stratoni feni filioque venia data , atque re-
gno ipfi 8c porteris ejus rradito.
De Alexandro vetb Jurtinus addit. Genus Ser antiis inviolatum fervavit , regnunuput Jhrpt
ejus rejhtuit ; ( Ballonymo fortallc illo rege conftiruto , quem cum Abdalonymo Sidoniorum re-
gulo Diodotus confudit: ) ingenuis & innoxiis incolit infula attributis , ut , exfltrpato fervit iret-
°/tine , (entu urbis ex integro conderetur. Atque hac modo 'Tjriot Alexandri aufpteut conditos
failfc’, ex Trogo J.illimis afTerit. [lib. 18. cap. 34.] Sed alii omnes cvctforem , noncumconditorem
I. Mac-
Tyri atra faciunt: Efaie quoque vaticinio confcnticntc , e. XXIII. i. [collat.
cab. I. 1. 1 Si Curtio enim credimus : Alexander , exceptis qui in templa confugerant , omnes in-
terfic , ignemque tectis injici juflit. Si DioJoro : imbellem xtatem famincumque fexum fer-
vituti addixit; tanta cjufmodi captivorum turba inventa , nt quamvis maxima pars Carthagi-
nem deportata cflct , reliquorum tamen ultra 1 3 millia numerarentur. Si Atriano : iis quidem
omnibus qui in templum Herculis confiigcrant ( inter quos , prxeipuos Tyriorum principes
fuillc dicit, & regem Azelmicum , & Carchaginicnfuim legatos qui ex veteri coniuctadinc in
honorem Herculis ad Metropolim conveniebant) veniam concedit, reliquos veri» in lervitutcm
redegit ; Tyriorum & exterorum qui fupererant venditis jo circiter millibus.
Sidonios tamen qui tubem inter victores intraverant , cognationis cum Tyriis memores ,
(quippe utramque urbem Agenorem condidiflc credebant ) tj eorum millia furto fubduCla Sc
in'navigiis (ais occultata Sidonem pcrduxilfc , Tyriimque pojl excidium renatam fuillc , Icribit
Curtii» [lib. 4. cap. 15. ] Poft cladem ab Alexandro acceptam, calamitares omnes fuperavifle , 1
& cum navigationibus tum purpurarum captura Ce rccollegilTcs Strabo, [lib. \6.pag. 7J7- ] Parti-
mania er Ubere querendi citi convalui JJe , Jurtinus. [ lib. 18. cap. 4. ] & tam cito quidem ; ut 1 S°.
poft plagam ab Alexandro acceptam anno, ut Antigono Afix Domino eam denub oblidenti
non per 7 folurn ( ut fub Alexandro ) fed per tofos 1 5 menfes reftiterit. [Dsodor . lib. 19. ad Olymp.
1 16. ann , 1. ] Neque priore fui infula conterna, mine Alexandri oppugnantis operibus continens
crfcda , ita terminos tuos dilatavit; ut Plinii xtate oppidum iplum 1» rtadia obtinuerit , circui-
tus 19 pilliium millia, intra Palxtyro inclusa. [Plin. lib. j. cap. 19. ]
Admetus, qui primus murum ceperat , de cum eo lcutati viginti , in ipfooccupatx urbis im-
petu; in universa ver 6 obfidionc, ex Macedonibus 400 ad fummum ceciderunt. [/Irrisus,
lib. 1.] . .f .
Alexander Herculi facrificinm fecit , &pompm cu.n exercitu armaro & navibm illi peregit:
Indos quoque gymnicos in xdc illius multis collticcrtibtts facibus edidit. Navem etiam Tyriam
illi l iciatam , quam navali incurlione ceperat, eidem cum inferiprione dicavit. [Id. Jbid.] A-
jn illinis vero limulacro aureas carcnas & vincula dciraxit; & pAeAi^utJp.r , live Alexandri ami-
cum, appellari [ Diodor.
juflit. qua Olytnp. m.limuann. Ejufdcinque
1. "]illud nominis dic .cademquc hora
1 ut Timxus refert) Carthaginicnles herum Gelois abripuerant , Grxei magnifico
fieri liciorum muncru.nquc apparatu illi litarunt , quali ejus beneficio Tyrum expugnailcnt.
[Id. ad Olymp. 93. ann. 4.]
Alexander capta Tyro Jtidxam invadit. [ Fufeb. Chronie, cum P/in. lib. ia. cap. 15. ] & Sy-
riam qux Palxftina vocatur in (ium poteffatetn addaxir. [Arrian. lib. 1. pag. jo. ] urbes, im-
perii jugum adhuc rccufanres , ipfc obiens. [ Curt. lib. 4. cap. 17.] Cum vero Hicrofolymam, ficut
comminatus fuerat , peteret , Jaddus Pontifex , ejus iram rimens , ad Deum pro falute publica fup-
pllcationfbus facrificiiique confugit: i quo per (omnium elf monitus, ut coronata urbe portas
aperiret, ipfc cum faccrdotibus folenni fui ordinis ornatu fumpto, populus autem obviam pro-
cederer candidatus. Id agmen e longinquo confpicatus Alexander, ad Pontificem acccflit folus;
Sc adorato Deo , cuji» nomen aurex tiarx lamm.r cernebatur inkriptiim , prior ipfum faluta-
vit. Ejulque rei cautam i Parmenione rogatus , rcfpondit ; in Macedonia adhuc , cogitanti (ibi
de Alix imjjerio, tali fpccic & habitu qualem hic cerneret vi fum virum, authorem fuillc hu-
jus expeditionis fufeipiendx , & fpem fuccclliium fecille. Inde faccrdoribns deducentibus ingref-
fus j'n urbem eft , Sc afeendens in Templum immolavit Deo ex Sacerdotis prxfcripto : oftcnfo-
que libi Daniclis libro, in quo Grxeura quendam Perfas debellaturum /ignificat, ( Dan. VIII,
7, 10. zi. & XI. 13.) htme ipfum fc clfe interpretatus, lxtus dimilit multitudinem, [tpfepb
lib. 1 1, cap. u!t. ]
Sequenti vero dic vocaris eis juflit ut quicquid vellent peterent. Pctcntibufque ut patrii j
legibus vivere (ibi liceret , utque feptimo quoque anno ( quo agri non conferebantur ) tribu-
rorum cis daretur immunitas; conccflit omnia. Rogantibus deinde ut cos quoque Judxos q 11
Babyloniam ac Mediam colerent, lineret legibus uti propriis s hic etiam poftulatis eorum fatis-
fadimim fc eft pollicitus. ( quum illorum fc. locorum fututus cflct Dominus. ) Et cum fecille
eis potcftarcm , 1« qui vellent , falvis fuis ritibus feqtii ejus militiam , multi in eam expeditio
nem dederunt nomina. Atque his apud Hicrofolymam a&is , inde in alias propinquas uibe
movens exercitum , ab omnibus amice exceptus eft. [ Id. ibtd. ] Samarita
Digitized by Go
J Samaritae quorum tunc metropolis crar Sirima , lira ad 'montem Garizin 8c habitata i defec-
toribus gentis Judaicx , Alexandro pene in Hicrofblymitino agro , una cutn militibus quos ad
|eum Sanaballatcs militat , occurrunt : rogantes ut {piorum urbem invifut , 8c quod apud cos
erat Templum prxfeurii fua honoret, quod ille pollicitus eft, poft reditiun fc ("khirura. Cum*
i que poftularent ut fcprimi anni tributum libi remlttctcrur ; quoc
Hebrxos (e e Ile dicentibus , (utpotc i Joieplio ejulo ue filiis M arull e & Cphraimo
ipfi quoqueoriundas :
lercrenl )
Judeos verb cllc negantibus, rem ad fuum reditum iI(e difHilit. ( Id. ibid. )
Ex oratoribus Alexandri , Callas Paphlagoniam ( qux poli Iflicum prxlium defecerat,) Anti-
gonus Lycaoniam , Balacrus Idarne prrtorc Darii liipcrato Miletum recepit. [Curt. lib, 4, cap. 17.]
Alexander Ciliciam Socrati tradiderat; Philota (Par men ion is filio ) regioni circa Tyrum j>flo
prxlidcrc. Syriam qux Crcle appellatur Andromacho Pannenio tradiderat , bello quod fupere* ,
rar interfaturus. Rex , Hcphxftionc Phoenicis oratn clafle praetervehi juilo , ad urbem Gazam I
cum omnibus copiis venit. [ Id. ibid. ] atque in ei , Periar um prxiidiis defensa , oppugnanda
multoque antei frumento colle&o, modico prxfidio muros ingemis operis tuebatur.
Alexander duo in obfidionc urbis vulnera accepit. Baris , ab eo capros , loro crudeliter pet
ralos trajc&o religatus ad currum & equis circa urbem raptatus eft. Cecidere Perlatum Ata-
bumque circa decem millia: nec Macedonibus incruenta vi&oria fuit, [ Curi, lib, 4. cap. 10, ]
Alexander Gazenfium uxoribus de liberis in fcrvintrrm red.uftis , co.oniaqnc ex finitimis in
urbem dcdu&a , eo tanquim prxfidio ad bellum elt ufus. ( Arrian . fin. lib . a. } Unde non
(impliciter , fed ratione prioris urbis Datus lubita , Strabonis illa de Gaza verba funt ac- 1
ciptcnda. [lib, 1 5. pa?, 7 j 9 . J ■usrt 'fartufyo» , ntnmxrpir» /vni A’Ai£*Vd)* , x, ftilruo* ifofut.
olim illuflru fwt s fed a b Alexandro dijfoluta , manet defert», nili poftctiorcm Gazam alio in
loco politam fuillc dicamus : quod , in libro de locis Hebiaicis , ita altirimr Hieronymus. Que-
ritur , quomodo i» quadam Propheta dicatur Gaz a futura in tumulum fempiternum. Quod {vi-
vitur 4it : antiqua civitatis lecum vix fundamtnmum prober e vtjhgia j hanc autem qua nunc
cernitur , in alta loco pro illa qua corruit adi fica tam.
Alexander res ad Gazam exlccutus , Amynum (Andremonis filium) cum decem triremibus
in Macedoniam mifit ; ut eximios quofque juvenes ad militiam delectos inde lecum adduceret.
[Die der. ad Olymp. j 1 2. 44»». 1, Curt . lib. 4. tap. 1 9, ]
5 <?7 3 4. Alexander inde in Aegyptum, quo primum iter inAiruerat, contendens , feptimo poft quam
Gaza moverat die , in regionem Atgypci cajhra Alexandri poftei vocaum 8c urbem Peluliutn
pervenit. [Arrian, init. lib. } . Curt. lib. 4. cap. xc. ] non , retro converto itinere , Hiciofoly-
num (uti miniis confidcracc i Jofcpho elt traditum) Gaza expugnata petiir.
ifigyptioiiim ingens multitudo, Alexandri adventum expediatis , Pclufium convenerat: qui
Perlatum infolcmia , avaritia & facrilcgio oifcnfi , animo lubente Macedones receperunt,
[ Curt. ibid. Diodor. ad Olymp. 1 1 a. ann. a. ]
Prxfidio Pelulio impolito , navibufquc adverfo flumine Memphim petere juflis Alexander
Hcliopolim contendit , Nilum a dextra habens t oppidiTque quotquot in itinere erant deditione
receptis, Hcliopolim per deferta pervenit. Inde , trajedto numine , Memphim profo&us qft,
[ Arrian. lib. j. ] nec fuftinucrunt adventum ejus Perfx , defectione aGgypaorum perternti,
Jamque haud procul Memphi erat i cum in ejus prxfidio Afiaces prxtor Darii relictus octin-
genta talenta Alexandro omnemque regiam fupcllcthlcm tradidit : ut apud Curtium , lib. 4.
cap. 20. legitur, in quem tamen A/Iacir nomen irrcpfiile videtur , pro Mazacis : quomodo &
iple in quarto cjufdcm libri capite cum appellar ; St Amanus in lib. j . initio, ubi Mazacem Per-
lam , afigypti fatrapam 1 Dario confticucum , Alexandrum in provinciam atque urbes amic4 ic-
cepillc narrat.
Memphi facrinctis , ludifque gymnicis ac muficis ( ad quos prxllanullimi quique e Grxeia
artifices convenere) pera&s, inde fecundo flumiac Alexander ad mare deve&us eft : (curatos
8c fagittarios atque Agrianos , 8t regiam turmam equitum (ociorum navibus imponens, qiram-
3em)
ue Canopum
paludem, venilleti elegit urbi
quam nomine locum inter mare
fuo Alcxandtiam (^Egyptium)
appellari voluit. [ de Mariamlib.(live
Arrian, }. ) Marcori-
in cujus
arte ea qux mari St navalibus imminebat , politus erat vicus , cui Phacotit nomen fuit. [Strabo ,
^aufan.i» Eliae. l.pag. 1 69. 7 adt. Hijfor.lib. a,cap,%+. ]
Alexandrum condidit Alexander anno regni fui , non 7*. ( ut Eufebius in Chronico , Se ex eo
Cyrillus Alexandrinus in libro primocontra Julianum 8c Cedrenus referunt) fed y°, Olympiade
CXII. ( ut cft apud Salinum, cap. fi.) 8c quidem anno ejus primo i non , ut apud Diodorum
eft , fecunda , multoque miniis , ut apud Eulcbium , tertia. Verum enim rempus Alexandrix
condi coeptx , rerum inter Tyri expugnarionem & pugnam ad Gaugamela geftamm feries igno-
rare nos non finir. Unde dc^ j*. anno Darii, de Tnoih Nabonafari 417 ( qui in 14. Novembris
Juliani incidit, curreute Olympiadis CXII. anno 1*. ) Ptolcmxus Alexandrinus in Regum Ca-
none annos Alexandri , quem ( in Prxfacionc fryytfiar k*»o»w» , quorum pars eft Canon ifte )
Alexandrinorum mote terKii^Uu fivc Conditorem luum nominat, deducit
Urbem meratus eft Dmacratet ( quem Plutaichus tum in Vit£ tura in libro a*, de fortuna
Alexandri Staficratem , alii libri aliter nominant ) nobilis ille architectus , cujus in Dianz io-
cenfo Templo rrftaurando Ephefu opera fune u(i : alterum idcirco i conditore in memoria k»
cum detinens. [ Straba, lib. 14. pag. 641. baler. Maxim, lib. t. cap. 4. Vitrttv. praam. lib. 1,
Plin. lib. J. cap. 10, & lib. 7. cap. 37. Sotin.cap.^i. & 4 a.Amrnian , Marcelli n. lib. 11. ]
" ~
n
J. Vjfnh Anual. Pa
Penodi
Amo te
A iinnar.
162 JKt A S M U N D I Tl
IoIom. Chrtftia,
HunAI , - - ■ — — ■■ - • - ■| - ; ■■ ■ ~
' b. Tunc inflare opct i quibus id demanda vetat julfis , ad Jovi» Hammonis oraculum Alexander
i protectus ciL [PJurarch. in Alexandro , cum Aerian. lib. f. ] ambiiionc quadam mdudus ,
qubJ Perfeum Se Herculem prius eo adfccndillc incclligctct ; uc in ejus hilloria narrat Calli- ,
ithenes. [apud Strabon. lib. 17. pAjr. 814.] ■«J8, )J1
Parxtomum igitur 11 (que fecus mare per fulitudincm profedus, fcd non omnino iruquofam ,
per 1600. ftadia iter fecit: ut tradit Aiillobulus. [ apud Anriun. hb. 5 . pag. J j. ]
Circa itineris medium , legati Cyrenenfium illi occurrerunt , coronam aflerentes cum donis
: magnificis : inter quz joo. equi erant ad bella condoccfadi , Se f. qiudriex de prxilami(&-
mis. Quibus acceptis , amicitiam & focictarcm cora illis junxit. [ Dioder. uaOlytnp.i 1
Dum Paixronio Mefogabam , ubi Hammonis templum cll , per liticulofas arenas pertenderet , «Se
auftr inis incidentibus flatibus per pulverem vagaretur » itnl* ium fuperventu , & duorum corvo-
rum dudtu , fervatum cllc narrat Caliilihencs. ( apud Strabon. utfupr.) illa quoque ad-
dita fabella : corvos illos vocibus & crocitu , (1 qui node aberrarem , rcvocallc atque ad yefti-
gium vix reduxille. ( Id. apud Plutarch. in yllexandro. ) Ptolcmxus Lagi filius dicit dracones
duos , clamore edito , agmen prxcclTillc , colque in oraculi (edem & duxilfc 8e reduxille. Sed
Aiiltobulus ( cui plirres ailentiunt) duos corvos ame exercitum volitallc feribit , colque Alexan-
dro itineris duces cxtitillc. ( Arrian. lib. j. )
Adamaram (ut nominant) paludem deveniens, atque inde ftadiis 100. fuperatis , uibcs
Hammonis nomine celebres prxtcricns , hinc unius dici itinere petado ad Hammonis lucum &
templum pervenit. [ Diodtrr. ut fupr. ]
Ibi , quum fubornallct am ili ites , quid libi rcfponderi vcller ; hi templum ingrcdienrcm ftatim
Hammonis filium falutanr. ( juflin. lib. 11 .cap. ti.) Ita certus Alexander fuit , nobilquc pro-
didit , diis iplis muris Se furdis, vel in potclbrc cllc ancili it is quid velit fingere j vd in voluntate
conlulcntis , quid malit audire. ( Orof. lib. i . cap. 16. )
Soli Regi Sacerdotem concefiilTc , ut in Templum ingrederetur habitu confueto , ( exteris
omnibus vellem mutare & foris oraculum adire julfis: ) atque alia quidem magna exparte nutu
Si lignis , hoc vetb expreifis verbis cum Regi dixiile , clic ipium Jovis filium ; icripfit Callillhc-
ncs. [apud Strabon. ut fupr. ) Ipfc veru in cptilola ad matrem Alexander oracula quxdam libi
ait arcana reddita , qux reverfus foli ei relaturus cllcr. ( Plutarch. in Alexandro. )
Idem , vel in eadem vel in alia ad matrem cpiltola ( quam Se a Tertulliano, in lib. de Pallio
cap. ;. citatam fuillc non dubito ) a magno antillite lirer orum Aegyptiorum quodam Leone (cere-
um libi proditum retulit; quod Dii homines quondam fuerint) Se in eorum cultu majorum &
regnu luonim memoriam gentes Icrvaverinr. (Au^ufiin. de Civit. Dei , hb. 8. cap. 5. e T »7. & de
canfenf. Ev.tngeiifijib. 1. cap. 13. Minutius Felix in Olhrvim cum Cypri une , de sdoior. vani-
t-iie.) r.t quum in fionte cpiflolc fuz ita is fcripfillct » Rex Alexander , Juvit H..mmouis
filius , Olympiadi matri fitlutem dicit: Icite re! eripi te illa ad hanc lentendam. Attubo mi filii
juif/cM , neque defer m me, neque criminere adversum Junonem. Matum mihi prerfiu» jJU
I m.:gmm dabit , quum tu me literis ruis pellicem illi ejfe confiteris . ( M. Varro , in Hb: o cui titulus
, Ore jies vel de infani* ; apud yl. Geli. lib. j $ . cap.y. )
I Alexander accepto rcfponlb libi (ut dicebar) grato, in /figyprum rediit: eodem, ut Ariilo-
bulus audior cll , quo venerat itinere, ut vero P.olctimis feribit , tediorc via Memphim ver-
sus. Arrian.
f lib. $ . )
Qniiji Mcmpliim perycnlflci , novx ad cum acceiferunt copix : ab Antipatro mercenarii
Grxet 400, quibus prxerar Mcncct.rs Hegelandii filius j ex Thracia equites circiter Joc.,
q nbas piJ.Ta.1us erat Alclcpiodorus Ennici filius. Eo loci Jovi regi facnficavit , donaque
cum exercitu armato milii : ludos etiam gymnicos 8c inulicos exhibuit. ( idibid . )
finitimis urbibus commigrare Alexandrum julfis , novam urbem magna multitudine implevit,
3c caput otgypti cllc jullit. (Curt. lib. 4. cap. ix.Jufiin.lib.il. cap. 11.] Ad quam coloniam
Jiiilxos etiam devocavit : quorum virrutem approbius , 8c fide dignos inveniens , t»c ev/a-
t '0 ftiTauu» * -nika ttouftiuj '&?'-< , foetet ut it premiutn eis dedit jut civi-
tatis ajuale cum Gruis, icant eorum ibi tribus, non Alexandrinorum foliim , fcd etiam Ma-
j{edonum appellationem foniu fuerit. ( Jofcph. i:b. 1. de Rctlo , «ip-A?-. pag. Sl 6. & hb. 1. contr.
Apion, p.i. .1065. edit. Graco-latin.) * Huc referatur Philonis locus de Bruchio Alcxandrix pane
Judxis ai lignati &c. (uc in meis de Alexandria condita Collc&ancis. ) *
I Alexander quoque Sanaballaus Cuthxi militibus , quos fcqui fc in oEgyPtttm julTerat , agros
Iin Thebaide divilic: cullodia regionis illius eis relido. [ Jofcph. Antiquit. lib.ll. cap. ult.\
Cupiditate tenebatur ipfc non interiora modo o€gypti , (cd etiam >£thiopiam invifendi : fcd
Imminens a Dario bellum otiofx peregrinationi tempora exemit. Itaque oEgypto prxfccit
j/fctcuy Ium Rhodium & Pciicdlcn Macedonem , quatuor millibus militum in prxlidium regionis
|ejus datu : Claullra Nili fluminis Polemonem tueri juflrtt j o. ad hoc ttiicmibus datis. ( Curt.
. lib. 4. cap. a 1. ] Et tcrrcHlribus quidem copiis quas in aEgypto reliquerat , duces illum prxfecille
Peuccllcm Marcataci Se Balacrum Amynte filium , clalG (qux Niii ollia Se Algyprium pelagus
tueretur) Polemonem Tlieiamcuis filium , Arrumia affirmat. Civilem vero univctfx otgypu
adminillratioiicm Doloalpi /Egyptio co:r.ini(illc cum Ugnificat.
Afiricc, que A^iyp10 /»«nckt cll, p-.xpolitum fuillc Apollonium, vcdigalibus cjnfdem Africx
yfegypriquc Cleomenem . Ier ibit Curtius : atque in eandem fcutemiam Arrianus , Lybyx finiti-
me ( y£')pto ad O. idcntcni ) Alexandrum prxfecille Apollonium Charini filium , Arabix
vero qux cll ad urbem Hcioum (ad Orientem , qua Pctrxx Arabix v£gyptus cll contermina )
Cleomenem ; mandato dato , ut huic tributa penderentur , legum autem imperium juxta ve-
terem conliiccudinem penes prxiidcs cllct. Apud Ariilotelem in x°. Oeconomicorum libro ,
Digitizetl by Goo
U» I M P E ^ PERSICUM. <63 £
J67J KAMjdJvtf 'AAi&o/ffut ’.V>vfA# fBTfannuw» , apud Amanum in 3*. hiflorix Alexandri , E'umatp*Tuu
ille fuifle legitur. Sed in hoc, w e* Nai/opmi*» iivc , in illo, AM£*»Wj{ti*r AtybA
rxtfxinvm’ , reftituendum ccnfct Ugaciifimm Frcimhcmius ; ut Naucratis ( Milcliorum in
ifigypco coloni* ) civis ille fuerit , Alexandri* foirapa. Huius enim porrb xdihcandx &
jcolonis complenda curam illi fuifle comm ilium , partim ex Arillorclc mrelligicur , qui tb Ale-
xandro illi injun&um narrat » ut urbem juxta Pharum ( 7. (Udiorum fi-cto ab Alexandri* di-
1 empta ea eft) 'medis frequentaret , & emo trium quod pnkt Canopi fuerat «b traduceret 1 ptr-
mn ex Juftino, qui Cleomenem Alexandream adifieaviffe , inlib.l 3. cap. 4. dilerte alterir. Qub
fpeclit Se Alexandri anno poft hunc odhvo ad Jpfum fcripni cpiftola : qua Hephxftioni mor-
tuo templum cumjh urbe Alexandrina tum in Pharo infula ex*dificari mandabat i Se tabulis
conrra&uum qnofcunque negotiatores inter (e conficerem nomen illius inlcribi. Refert Atria-
nus , in libro hiftori* fu* 7*: ubi Cleomenem hunc improbum hominem fuifle refoc , Se
mulris Aegyptios injuriis aflccifle.
Alexandrum, cum fecundo Nilo deflueret, aiftqui cupiens Hefior Parmenioms filius , exi-
mio a ratis Heu e , in paucis Regi charus , parvum navigium confcendit , pluribus quam capere
portet impofitis : Indeque mena nave periit. Rex amilli ejus dcfidcrio vehementer aflli&us eft ,
repertumque corpus magnifico extulit funeret ( Curt. Ub. +. cap. u. )
Oneravit hunc dolorem nuncius mortis Andromachi , quem pr*ftcerar Syri*. Eum vivum
Samariae cremaverant. Atque ad ejus interitum vindicandum » qnanca maxime celeritate po-
tuit, Alexander contendit, ild.ibld.)
e. Alexander igitur, Nilo flumine ejiifque anfra&ibus omnibus circa Memphim ponte Aratis,
ineunt e vere Merophi in Pheeniciam movit. [ Arrian.lib. 3, Iniimete, traditis illi
qui pixToicm intcicmciant & (upplicio affectis, in Andromachi locum Memnona liibQituit.
j)Curt. Ub. 4. c-tp. u.] Samariam urbem captam Macedonibus ad inhabit: ndum tradidit ; ut
Habet Eufebius ( & ex eo Cedrenus ) in Chronico : regionem verb Sairai Iiidati Ji dxis, ob fidem
ab cis illi prxftitam , i tributi pcnfione in.nurcm aujcot i ut ex Hecatae Abderita refert
fofcphus. [ Ub. x. cmtr. Apion. pau tot* 3. j Templum tamen in Carixin monte (itum manfit
incoluinc : & fi quis apud Hierofc Ijmitas aut illiciti cibi fumpti, aut violati Sabbati, aut fi-
milis Criminis reus agemur 1 ad Sicimitas confugiebar, calumniam fe pilum diditam, [jtppb.
Anti quit, Ub. 11. cap. ult. ] cujufmodi non hic folum, ftd in >£gypto etiam inter Alexandrinos
Judaeis Se Ssmaritas, ob divetfum urriufqoc Templi cultum , (amultates deinceps excitcrunt.
[ ut apud t undem libra 1 2 . cap, 1. & Ub. 1 3 . cap. 6. videre licet. ]
Alexander Tjnurn perveniens cladem , quam prxmifcrat , ibi repetit : 8t Herculi rurs&s
(acrificavir , ludolque gymnicos & muticos edidir. [ Arrian.lib, 3.] In eis Cypriorum reges
erant choragi: ex quibus, ad hiAriones maxime confpicuos exhibendos , forte dele di i Nico-
creon Salaminius Tneflalum protulit , cui iple fovebat Alexander , Paficrates v«b Soli“s
Athenodorum , qui vidor furfragiis eft rctumciarus. [ Plutarcb. m Alexandro. ] Cypik»Mm
autem irgcs, a Dario ad Alexandrum deficientes . jam antea Tyrum oppugnanti cladem mi'
forant : indeque jam illis pro merito honor ab eo eft habitus. [ Curt. lib. 4. (ap. x 1 . ] De Nico-
crconrc tamen in cana ad Alexandrum dixi fle frrunr Anaxarchum Abderitam philolophmn .
(ut in Vita ejus habet Laertius) oportuifle etiam caput fotraps cujufdsun illic apponi: quod
di dum crudcliflim* mortis caufo illi jpoftei extitit.
Tributis colligendis in Phoenicia Grranum Bmhccum Alexander qiixftorem conftituit i io
Afia Philoxenum , qui trans Taurum vcdigalia cogeret. Pecuniarum autem quas pehds fc ha-
bebat Harpalo , in horum locum fufledo , curam dedit. In Lydiam Menandrum unum ex fociis
fotrapam mifit; Clearcbo exteris, quorum dux erat Menander, fuftedo. In Aritnm* locum
Afclcpiodorum Eunici filium Syii* ftrrapam conftimir. [ Arrian . Ub. 3.]
His compofiris , Alexander Herculi Tyrio ex auro Craterem cum triginta pateris dicavit :
immineniqtic Dario, iret ad Euphratem pronuntiari juflir. [ Curt. Ub. 4. cap. n. ]
Ut ad Darium forna pervenit , Alexandrum eum , quamcunque adiftet regionem , cfle peti-
turum ; omnia longinquarum gentium auxilia Babylonem contrahi juflit. Cumque dimidio
ferme major cflet exercitus , qnim qui in Cilicia (ad Ilfiim ) fuerat i multis arma deerant :
qu* fumma cura comparabantur. [Curr.Jib.+.cap.n,] Unde mendofos apud Curtium nu-
meros efle liquet, [ ibid.cap.x 7.] ubi fomma totius exercitus • equitum 43. millium & pedi-
tura xoo. millium fuifle legitur : quum longe plures Dario in iflsca pugna adfuillc conflet.
Minorque etiam jufto numerus eft ille, qui apud Juftinum [lib.i i.catr.n.] & Otolium ( Ub.s,
cap. 17. J cernitur : 400* (vel 404, ut eft apud Orofium ) millium peditum , Se 100, millium
equitum. Pluiarchus , in Alexandro , 10. myriadas ( too. myrixdes , in Aptpbtbegmatibus
ejuidem» viriosi omnino , habentur) Jlve millena millia nUtnerat : cum qtlo Se Diodotus facit ,
[ iilro 17,] £o. peditum myriadas. Se haud minus ao. equitum, fuifle dicens. Arrianus verb
eundem aciei teircllri millium millenorum numerum tribuit , quem Pluurchus tori exercitui 1
40. pritcrci eqiritum millia adjiciens ( licet pro potius \ alii >ntja(pnu*trpivtitt , fiye 400
millia , hic reponi maline : tum ut aequior aliquanto inter equitum & peditum numerum ferva-
retur proportio; tum ne tanto minor quam in iflico prxlio comparcrcc cquitatm, quem in hoc
majorem prtjlino fuifle , in lfb.4. cap. 11. confirmat Curtius : ) cum curribus folcatis 100. ( in
quem numerum Diodorus etiam de Curtius confenriunt ) Se elephantis circiter tj, quos Indi
adduxerant ; quum totus Alexandri exercitus , equites ad 7. millia , pedites circiter 40 millia
tantum haberet. [ Arrian.lib. 3.]
Darius ciim ingenti fuo exercitu Babylone Ninum venus movens , b dextri pane Tigrini
fluvium, i Uva habebat Euphratem.* agmen Mefopotamix campos impleverat. [ Diedor. ad
J. Vfferii Anaat. pars prior. X ij am.
Digitized by Google
164
JE T A S M U N D / VI.
aim. 1. Olymp.i 1 x. Cnrt. lib. 4. cap. n. ] Tigti deinde lupcrato , cum audiliet haudpioiui abciic
looftcm ; Satropaccm equitum prxfedum cum mille dclcCtis prxroifit. Mazxo prxtori fex mil-
lia data, (tria fere millia equitum Ai rumis hic habet ; in aiiibus duo Grxcorum mciccnai io-
rum mille fuilTcair). quibus hortem tranfiru amnis arcerer. Eidem mandatum , ut tcgioncm ,
quam .Alexander dlct aditurus , popularetur aut ureret : quippe credebat inopia debellari polle
nihil nabcnrcm , nili quod rapiendo occupallct. Ipfc Arbela profedus ert : ibique commeatuum
Cucinarumquc ma|orc parte depolita , ad Lycum amnem pervenit s quem ponte junxit , Ot per
dies quinque ttajrrir exercitum. Inde vetb 80. rtadia progrellits , ad Burocllum amnem caJtra
potuit. [ Cnrt. ibid. j Arrianus cartra cum Gaugamelis ad flumen Bumelum ( ita enim in lib. 6.
pag. iji. non , ut in lib. t- cap. f7. Buniadum , appellar ) polii ille dicit , plano undique & patenti
campo. Quicquid enim inxqualis foli erat , xquari Darius juliit i ut commodus ad equitandum
ficTet , liberquc oculorum undique pateret prolpedus. [Arrian. Cnrt. ]
d. Tluplacum pavenir Alexander , mcnfe Hecatombxonc , archonte Athenis Ariftophane. ( in
anni videlicet a1. Olympiadis CXII. ipfo initio. ) Hic Euphratis erat vadtun : quod duobus
pontibus jundum Alexander reperir ; fed qui iroperfedi ad alteram ufquc ripam non per-
tingerent. Mazxus, cui Darius amnis tutelam mandaverat, ftatim atque Alexandrum appro-
pinquare cognovir , cum omnibus copiis mdc aufugit. Port ejus fugam , pontibus in ulteriorem
ripam jadis Alexander univerfum exercitum traduxir. Inde ulrcriils per Mefoporamiam , ad
livam Euphratem & Armcnix montes habens , Babylonem contendit , fed non redi via ;
quod alia via commodior exercitui propter pabuli copiam fiitura dlct , neque xftus tantope-
re gradientes torreret. In itinere exploratores nonnulli longiils ab exercitu Darii fpecutanim
digrclli , capti fignificarunt Darium ad Tigrim fluvium confedille , ic Alexandrum tranlitu pro-
hibiturum ; multoque majores copias habere , quam quibufeum in Cilicia pugnaverat. Vcriim
Alexander c6 ptofedus , neque Darium ipfum , neque ullum ab co prxltdium ibi rdidum inve-
nit.Arrian.
[ lib. j. ]
Alexander per Tigrim, non labore folum maximo, fed etiam extremo cum periculo ob flu-
minis rapiditatem, copias fuas nemine prohibente traduxit: nec quidquam prxter paucas larci-
nas dcliJeratum clL [ Id. ibid. Diodor. Olymp. 1 ia. 4 nn. x. Cnrt. lib. 4. cap. xj. ] Ab Eupluatis
autem trajcdu ajxid Tluplacum , ufquc ad nunc Tigris tranlitum, Badia 1400. ( al. 1400.)'
Eratollhcncs numer.ir. [ Strabo, /ib.i.pag.79. & lib. 16.pag.746.]
Motis cartris , a Tigri per Arfyriam Alexander exercitum duxit; i finirtra habens Sogdiano-I
rum montes, a dextra Tigrim. Quarto deinde port tranlitum die, Mazxus adversus cura mille
piarmiitt equites : in quos Alexander prxfedum P.conum equitum Arirtonem ferri juliit. Ille
prxfcdfcitm equitatus Perlatum Satropaccm dirccU in guttur halla transfixit , fugiememque per
medios hortes conlecutus , cx equo prxeipitavit , 8c obludam i caput gladio abludit : qued re-1
latum ante Alexandri pedes poluic , dicens ; Hoc donum , Rex , apud nos poculo aureo pen-
1’atur. Arridens Alexander , Nempe vacuo , inquit : ego veri plenum mero tibi propina
[ Arrian. lib. |. Cnrt. lib. 4. cap. 1 J. P/ntarch. in Alexandr e. ]
Biduo ibi rtativa Alexander rubuit : in proximum deinde diem iter pronunciari jullir. Sed
prima fere vigilia Luna deliciens , primum nitorem fideris fui condidit , deinde fanguinis colore
fu (Hilo lumen omne frrdavir : lolicitifqnc fub inlura tanti diferiminis cafum ingens religio , A
rx ea formido quxdam militibus incutla elh [ Cnrt. ibid. cap. 1 $ . & 14. ] Apud Arbela , Lunatu
deftcijjt nochs fecunda hora , eandtmqne in Sicilia everrentem, tede retulit Plinius , lib. i.
cap. 70. non heri quinta in Arbelu , Carthagini hera fetmnda 1 ut in Ptolcma-i Geographia
( lib. I. cap. 4.) legitur. Rcdc etiam Plutarchits tn Alevandro , eam mrnfc fiordrtnime «Icfc-
cillc artimur, «dfej ¥ rne Mutpfimr ? a8 hiwen dftlui » in medii vidcliccr Bocdromiotiis plenilunio; quo
tnagua Athcnicnlium Myfleria, per dies aliquot continuata, peragi primum carperunr. Hoc
aurem anno, in prima parte nodis qtix Septembris Juliani diem xo. terminabat , Eciipftm hanc
contigifle , Artronomicus ortendit calculus.
Uc conftcrnati militum Alexandri animi erigerentur , confulti ab Alexandro Jigyptii vares
rcfpondcbant ; Solem Grxcorum , Lunam ellc Pct larum : quoties illa deficiat , ruinam flragcro-
que illis gentibus portendi. [ Cnrt. lib. 4. cap. 14. ] Alexander Lunx, Soli, ac Tcrrx, a qui-
bus cclipfcs licti dicuntur , facrificium fecit. Ariftander , vates ipfius , fclican ac fauihun luc-
ccirum
M- J-]k AlcxanJro & Macedonibus per Lunx defedura portendi pronunciabat ; rrxliumquc co
ipfo menfc committendum cllc , 8c facrificia ipfa victoriam Alexandro portendere. [ Arrian.
Eredis jam ad fpera 8c fiduciam militibus, Alexander impetu animorum utendum ratus , fe-
cunda vigilia callra movit. Dextra Tigrim , lxva montes Gordyxos habebat. Proxima luce ,
cum paucis Tuorum mille feruk Per Tuum exploratores alTccutus , alios excidit , alios cepit ;
cquiecfque prxmilir limul fpccularum , lirnul ut ignem quo Barbari cremavctaut vicos extingue-
icnt : quippe fugientes raptim tedis acervilquc frumenti injecerant flammas : qux cum in
lummo hxlillcm , ad inferiora nondum penetraverant. Extirvdo igitur igne , plurimum frumenti
repertum ert : & Mazxus , qui antea per otium vicos incenderat, jam fugere contentus , plera-
que inviolata horti reliquit. [ Cnrt. hb.4. cap. 14. ]
A lcxindcr haud longius Ijo. rtadiis. Darium abclle compcrcrac. Itaque ad lariccatcm quoque
copia commeatuum inlfrudus , quatriduo in eodem loco fubrtitit. [Id. Ibid. ]
$674«. Interceptis deinde Darii literis , quibus Gnrci milites folicirabanrur ut regem interficerent ,
aut proderent ; cartra movit. ( Id. Jib.q.cap.is. )
Srarira , Darii foror & uxor, itineris continui labore animique xgritudinc fatigata , ex colli-
fumi
fi-mc ahjcdi partiis. decclfit : .cuius morri illscrymatus Alexander , exequias ejus , nulli parcens
iptrn.
Digittfed by Goc
1
Anna
Asm
Mundi. IMF EI{- FEKSICUM i6f aes.
Chriflul
itmptui , benigne eft profccuuis. ( Id. tbid. fujlin. lib. ll. cap. 1 2. Plutarcb. in Vua , & lib. i.
de for tua a Altx Andri. )
Tireus vel Tyriotcs fpado , inter trepidarionera lugentium clapfus , Dario mortem conjugis
nnneiavir : qui primum vchcmcmilfimc perturbatus , deinde intellecti Alexandri clementia Se
continentia, ad corium manus tendens precatus eft ut , ii de (e jam tranfaCtum cllet , ne quii
alius ‘in Cyri iolio federet quam ifte tam juftus hoftis , tam mifericors viiftor. [ Curi. & Plu-
tarcb. tbid. * At bene. lib. lf.ee p. 17.] Arrianut libro 4°. pauld poft Ifticam pugnam ho».
faCtum dicit. #
Darius humanitate 8c continentia Alexandri vidus, ad novas pacis conditiones ferendas de-
cem legatos cognatorum principes miiit : pro matre Se duabus virginibus filiabus triginta millia
talentum ( euri additamentum , quod in Curtio bis hic occurrit , tollendum cilc , ex collatione
cum fufiino liquet, Se cum Diodoro etiam; fi rdxaon ufytfin •tfimtrrwtupiKM , pto ,
uri res poftular, apud cum reponamus) & alteram filiam ( Saptinam , Statipnam , Sar tinam ,
Se Statrrom, in variis editionibus Curtii, lib. 4. cap. 16. didam) uxorem, Se quidquid inter
Hcllcfpontum & Euphratem eft, in dotem ejus offerens. Quibus ab Alexandro rclponium eft
datum : modo milites Tuos lireris ad proditionem , modo amicos ad perniciem ipfius , i Dario
pecunia fuiflc loli citatos ; ideoque ad internecionem cum perfequendum cilc , non ut juftum
nollem fcd nt pcrcuilorcm veneficum ; 8c qux ille ami/it , Se qua: adhuc habet , prxmta cilc
belli : hoc regente utriufque terminos regni , id quemque habiturum quod proxime lucis afli-
gnatura fortuna eft. ( Curt. lib. 4. cap. 16. jufltn. lib. 1 1. cap. 1 2. Diodor. Olymp. 1 ia. ann.t.]
Dimilft legati , Dario nunciam adede certamen. Ille confcftim Mazxum cum tribus equi-
tum millibus , ad itinera que hoftis petiturus crar occupanda , prxtniiit. Reliqui , acie dilpc-
fita , decem lladia procedebant i jubique fnbfiftcrc armati , hollcm expedabanr. Alexander ,
omni graviore comitatu intra munimenta cum modico prxlidio relido , ad hollcm concendir.
[Cur/, ibid.cap. 76. & X7»]
Panicus timor Alexandri exercitum invafir. Coeli enim fulgor tempore xflivo ardenti fimi
lis internitens , ignis prxbuit fpccicm j flamrrufquc ex Darii caftris fplcndcrc , vclur illati te-
mere prxfidiis illius , credebant. Alexander per tubicinem ligno fecuriraris dato , peditum ance-
lignanis mandavit , ut ante pedes arma ponerent , aeque idem Icqucncibus fc dicerent. Omni-
bus ex ordine id facientibus , nullam fubiti caufam ellc terroris , l'cd procul fbre hollcm , Ale-
xander indicavit. Tandem compotes fui, pariter arma St animos recepere, : nec quidquam ex
prx lentibus tutius vifum eft., quam in eodem loco callfa munire. [Id. cap. »8. Polyen. Stra-
tagem. lib. 4. ]
Nodu Alexander copiis cdudis , circiter fecundam vigiliam movit , ut prima flarim luce
manus cum’ barbaris coofcrcret. [ Arrian. lib. f. ]
Poliero dic Alazrus, qui cum deledis equiriim in edito colle ex quo Macedonum profpicic-
baimir callra confcJcrat, ad Darium rediit. Macedones cum iplura collem occupavciunt : quod
Se tutior planitie elice , 8c inde acies hoftiuin qux in campo explicabatur coafpici pollet.
[ Curt. lib.s,. cap. 19. ]
Mercenarium deinde ex Pxonia militem prxccdcrc Alexander jubcr. Ipfc peditum phalan-
gem in duo cornua extenderat : quorum utrumque tegebant equites. [ Id. ibid , ] DiUibam
caftra a caftris 60. ferme fladiis. Jamque ad ipfos prope rumulos exercitus Alexandri procdlc-
rat : quum, conijsedis barbaris, cum fuis ille confiiltavir i an ex eo loco phalanx in hollcm
agenda cllet , an politis tum ibi caftris , omnis ille locus in quo pra-lium erat committendum ,
accuratius cllet pcrluftrandus. Prior plurium erat fcutcniia : Parmenionis pofterior , quam &
Alexander probavit. [Arrian. lib. f. J Melius igitur ille ratus in eodem tumulo caftra munire,
vallum iac! juffit : ftrcmiequc opere perfedo in tabernaculum , ex quo tota acies hoflium conlpi-
cicbatur , feceflit. [ Curt.ut fupr. 1
Servitia, qux Alexandri caftra fequebantur, per ludum inter fc velitabantur ; unius partis duce
Alexandro, alterius Dario ab ipfis nuncupato. Quod ubi accepit Alexander i ipfos juffit folos
congredi duces. Alexandrum ipfc armavir , Philotas Darium. Spectavit exercitus pugnam ,
omen ex eventu capturus. Acri conferta pugna , ille qui Alexander dicebatur vicir ; donoque
duodecim vicos & jus floli Pctfica utendi accepit. [Eratoflbenes ; apud Plutarcb. in Alexandro..]
Accedentes ad Alexandrum amici , de miliribus funt conqucfti ; quod in tentoriis colloquia
agitantes componerent inter fc , totam ic in fnum lucrum vcrluros prxdam , nihrlquc inde in xta-
rium regis illaturos. Tum fubridens Alexander : Dona , inquit , n unci at is ; audio mim colloquia
hominum , 1*0» fugere fed vincere paratorum. Mulriquc tum ad cum accdlerunt milites , bono
cilc animo jubentes , neque multirudinc hoflium terreri : qubd ne ipforum quidem vociferatio-
nem barritum
( enim militarem jyarroc hic denotat , non axillarum fetorem , uti Xylandcr red-
didit)cllent toleraturi. [ Plutarcb. in Apopbthegmatibw.)
N ode , qux i defectione Lutue erat undecima , quum exercitus utrinque in confpedhi cflcnt i
continuit Darius copias fuas in armis ad faces ordines fuos luftrans : toro campo inrer Nipba-
rem Se Gordyxos montes interpofito barbaricis luminibus undique collucente. Alexander ,
quicfccntibus Macedonibus , cum vate Ariftandro pro rabcrnaculo fuo lactis quibufdam arcanis
operabatur , atque Apollini immolabat. [Id. in Alexandro, ] vel , uc res a Curtio eft cxpcefla :
Ariftandcr in candida vcftc verbenas manu prxfcrcns capite velato , prxibat preces regis , Jo-
vem , Minervam, Vidtoriamque ptopitianris.
Parmenioni Se aliis amicorum plutibus fuadcnribus , nt iiuempcfta nocte hoftes adoriretur ,
contegeret tenebris luminum inftanris terrorem ceruminis , Alexander rclpondit ; fc non fu- .
jrarurum vi&oriam. ( Plutarcb. Curt. Arrian.) Darius veri» metuens ne ejufmodi quid accide-
X i ii rcr
Doale
ABUO Amo;*-
166 T A S MUNDI VI. renodi «e cum
laMww i:KnHu
}tct , & caftra accurate muniu non haberet ; cum exercitu , quemadmodum inibo -cicm inttru-
xcrat , ita totam nodem (Ierit. Qux longa in vmis mora , li quid aliud , Pcrfaium rebus Ic-
qucnrc die damno fuit. [Artum. J
Alexander , de fumma rerum anxie follicitus , nodem illam infomnem duxit. Circa eicu
bias vero matutinas (bmno tam profundo correptus quievit , ut nec orta jam luce expergefieri
potuerit. Artudlque caufam tam alti fomni quxi entibus relpondit , omni fe metu ac folicitu-
>linc i Dario exoneratura , qui copias in unum locum congicgallct : quixl uno jam dic diutur-
norum laborum & periculorum (e finem facturum (peraret. [ Diodor. Olymf. na. ann. a. 'fu/Hn.
Ub.\ i.cdfiU. Curt. Iit. 4- cap. jo, J l. P/utarcb. tn Alexandro. ]
Ptxliuin hoc coramiliire Alexandrum refrn Juftinus, [Iit. ti. cap. 14. ] quinto pofl accep-
tum rernum amo ; exado nimirum quinto , Se incuntc fexto : licet cum feptimo imperti fui an-
no fuperavijjc & ocadijje Danunt , miniis confiderarc ad Daniclb cap. X L Hieronymus Icri-
pferit- Arrianus pugnam hanc archonte Athenis Arijiotbane , menfe Pyanepfione , factam fuifTe
narrat : atque ita Ariltandri vaticinium completum fuillc i eodem illo menfe ouo Luna: defe-
dus vi Ius erat , Alexandrum 8e prxlium cominilfuriim , Se vidoria potiturum. [ iit. j .pag. 6 j.]
Et quidem ad Arijlopbanis prxturam , cum Diodoro Siculo rede vidoriam illam ille retulit :
qtuc fub fcquentis anni archonte , appellationis non diflunilis , Atijlopbenie , in Dionyfii Hali-
carnallci epiftola ad Ammxum pciperaro locata legitur : Neque in eo fallax fuit Ariftandri
vaticinium, eodem quo Luna dcfcdt mctlfc imignem hanc ab Alexandro reportatam fuillc vi-
doriam: fed in ipfo menlc defignando Arrianus lapfus eft ; Pyaneofionem fuillc dicens, quem
Baedromiontm fuillc aftronomicus cdipfcos illius drmonitrar calculus. Eoque menfe Se ecli-
pllm , & dic ab ea undecimo pugnam fuillc fadam , Plutarchus in Alexandro i vidoriamque
Alexandro obrigillc , »•>.*% f , idem nos docuit in Camillo i qui quidem
ft./cJromionis ( undetriginta diebus conltantis ) dies XXV, Kalendis Odobribus anni Juliani
rcfpondebac.
Gaugamelis ad Bumclum fluvium pugnam fuillc commiflam , Ptolcmxus Lagi filius, 8t Ari-
llobulm ( qui eidem interfuerunt ) conhimanr : quos Se Strabo ( lib. 1 6. pag. 717- ) Plutarchus
in Alexandro , (apud quem tamen, in quibuldam exemplaribus, ut & Zonaram ,
vitiatum nomen legitur ) Arrianus (lib. 6. pag. i(i.) & Ammianus Marccllinus ( lib. aj. ) merito
hic fccuti funt. Quia veib Gaugamela non civitas eft, icd vicus non magnus , neque locus ce-
lebris, aut gratum auribus nomen (quod quidem Domum tameli apud Strabonem Se Plu-
rarchum denotare dicitur , vel Corpm cameli potius : id enim proprie «SoMI Chaldxis Se Syris
fonat) prx fe ferens j inde f.idum Amanus putat , ut Artelii , utpotc uibt celebri, gloria pu-
gnx apud illam commi llr adferipta fuerit. Similiter 8c Strabo, qubd tenuis clltt ille pagus,
Arbela veri» habitatio memorabilis ( quam & ab Hofca propheta celebratam, ad annum Mun-
di }»7<f. fupri indicavimus ) circa Arbela Se prxlium St vidoriam fuillc , Macedon is famam
lparlille refert , camque fetiprotibus tradidillc. Neque admodum tamen vicina loca fuerunt
itta. Nam inter Bumclum amnem ai quem Gaugamela funt polira St Lycum fluvium 80 ferS
fladia fuillc, confirmat Curtius. [Ut. 4. cap. n. J Inter Lycum verb , Aturia live Atyri* ( quo-
modo Ajfyriam ab indigenis fuillc appellatam , Dio in Trajano indicat ) St Babyloni* regionis,
in qua Ninus & Gaugamela erant) terminum, atque Capi um fluvium , in xquali inter urruro-
q>ic diftamu , Arbela Si Nicatoiium montem ( a vidoria hac lic ab Alexandro nominatum)
fuillc lira , fub libri 16 initium nos docuit Strabo. Qua ratione, eo in loco conftitui debebant
Arte/a, quo in Ptolctnxi j4. Alix tabula polita funt Gaugamela ; qux non cis, led trans Ly-
cum locata ibi cernuntur , contra non S: rabonis foliiin, fed etiam Erarofthenis (apud cund.lib.i.
pag. 79.) Curtii & A rri ani fidem. Quib;u omnibus diligenter inter fe collaris , Gaugamela ab
Arbelis, non quidem j 00 vel 6 00 (qux alionm, apud Ariian. lib. 3 . pag. j 7. Se 6f. Se lib. 6.
pag. rjo. fuit lententia) fed paulb tamen pluribmquim too ftadiis , remota fuillc colligimus.
Aciei Darii difpaiitionem, feripto confprehcnfam , poft pugium fuillc refertam, tradit Ari-
ftobulus ; ur refert Arrianus: Iit. J. p*g ?:.] aoud quem, ut etiam apud Curtium , [ Ut. 4.
cap. 17. er j 1. ] urriufquc exercitus ordinatio plenius habetur deferipta.
Darius curru armifquc relidis, eouam (ut Ierunt) recens enixam confcendens , effudit le
in fug.un. [ Plutarcb. itt Alexandro.) quod 8e in Mica pugni cum frcide.ex ufiliano jam ant£
audivimus : qui & in eodem loco monuit , Darium confucvillc in aciem fecum ad fume ufum
equas deducere , domique frequentes alere. Ita cum paucis filgx comitibus ad Lycum amnem
contendit. Quo rrajcdo , quibufdam fuadentibus ut pontem , ad iter hofthtm impediendum ,
folvcrcti quum tot millia fuorum , qux nondum ad amnem pervenerant, ponte rccifo prxdam
hoftis futuram videret , malle Ic dixit inlcquentib is iter dare , quam auferre fligientibus. [ Curt.
lib. 4. cap. i 6. J7. fu/l. Ut. ir. cap. 14.] Ubi , cum pro Lyco , apud fuftinum Cydnus habeatur
politus ; cujus nominis fluvium per mediam Tarfusu influere, fupra (ad ann. M. $<>71.) didum
eft : inde Orolio data erroris videtur occalio ; ut apud Tarfum poftremum lioc inter Darhim Se
Alexandrum prxlium pugnatum fuillc fcribe:ct. [Ut. $. cap. 17-]^
Mazxo Ixvum Macedonum cornu vehementer urgente , Parmenio Alexandrum , qui in perfe-
quendo Dario uique Lycun amnem procellet at , ad luii auxilium ferendum revocavit. Intcrim
Mimis, Darii fugi imcllcda, Se ipfc fugiens , non redo itinere fed majore St ob id rutiore
37» Tigrim
circuitu ] fuperar , Se Babylonem cura tcliquiis devidi exercitiis intrat. [ Curt. Iit. 4.
Darius media fcr£ node Arbela pervenit : qub Se magna pars amicorum ejus ac militum fuge-
rat. Quibus convocatis, conliliuni liram expofuit : urbibus & gaza Alexandro relidis , fe ultima
regni cum expedita mana petiturum, indeque bello Vires icpiraturuu». [Id. Ut. f. cap. t. ] Nulla
. ' igitur
Digitized by Coogli
Aiwa
Mi u.l:, IMPEK. PERSICUM.
t* 74 igitur mora ibi fida , trans montes Armeniae in Mediam fugit ; Peri» nonnullis conianguimis ,
paudfquc cocum qui mclophori appellantur , comitatus, Acceflcrunr etiam ad cum polt fugas
mercenariorum exterorum duo millia ; quotum duces erant Paion Phorcus 8c Glaucus ALoim.
[ Arrian. lib. ). ]
Alexander a Lyco flumine rediens , acriiis quam ufquam antei cqucltre prilium cum Parthh
& Indorum nonnullis ac Petfarum plurimis fortiflumfque commilit : in quo , ex iocii i ejus cit
citer 60. exii funt , Hcphxltionc Se Caeno ac Menidi vulneratis. Sed & his Alexander lupcrioi
evalir. [ Id. ibid. ]
Ab Alexandri parribos in toro prxlio centum fummuin capita fune ddiderata : equi, partitT-
vulneribus acceptis partim ex nimia in perfequendo fatigarionc , mille » ex quibus prope dimidi.
pars lociotum erae. Ex barbaris vero circiter trecenta millia cxla ferebamur : niultoquc majo'
numcius captorum quam cadorum fuit. Elephanti etiam omnes , Se currus quotquot in prxlio
confi adi non fuerant , in potdUtcm venerunt. Ita Arrianufc Sed Diodotus, de Barbati» 10
hic pugna amplids 90 millia equitum peditumque intetiifie , Macedonum vero ad quingentos
jinteremptos , Se vulneratos quafcplurin-.os fuille aflinnar. Cuitius verb , [ lib. 4. cap. ult. ]
cccidillc Palarum, quorum numerum vidores inire potuerunt , millia quadraginta i Macedonum
miniis quam joo dclideratos fuille dicit. De numero exfonun rutu in hoc tum in duobus pta-
ccdcntibus ad Illum & Granicum prxliis , ira Icribit Oro/ins ; libro }. cap. 1 7. praeteriti triennii
( 4 tantum mentibus Bc diebus aliquot adjedis' ) calamitates limul rcccniens. In tanta malorum
multitudint 1 difficillima ditiis fides , tribue praliis totidemque annis quinquies decies centena
millia peditum equitumque confumpta funt ; ty lue quidem ex eo regno iilifqm populis , tinde ym
ante asmos non multo plures decies novies centena millia profligata referuntur. Quamquam extr •
hat eludet per eofdesn iret annos & A fu civitates plurima oppreffa fiat , & Syria tota Vajlata ,
Tyrus txcifa , Cilicia exinanita , Cappadoeia fuballa , tAigyplus addiQa fit : Khodtu qu que in-
fula ultro iid fervi tutem tremefaPa fucctfjtnt 1 plurimajue JubjeUa Tauro provincia , atque ipji
jmons Taurus diu detrectatum jugum domitus <j* vitiat acceperit.
Alexander , equitibus qui circa ipfum erant quiete data , ad mediam nodem Arbela con-
Itendit : qubd Darium , de pecuniam , otnncmquc regium apparatum (e ibi caprutum Ipcraict.
, Polleto iraque dic d> perveniens. Darium quidem ibi non invenit ; pecuniam vero naclus cll ,
;& Icutum Darii atque arcum cepir. {Arriau. lib. j . ] Tria millia talentum argenti ibi fuille,
i feribit Diodorus j quatuor Curtius : totius exercitus opibus in illam ledem congcltis. [ Curi,
lib. j. c- p. ».]
Qmnn hunc pugna illa nada fuillct exitum , Per larum quidem plane diflblutum videbatur
Imperium , Rex vero A lix dedararos Alexander magnifici* diis luis iacdficavu i atque amicis
opes, domos & provincias cft largitus. [ Plufarcb. in Aiexand. ]
Cum vicinum acris tradum , ex odore cadaverum totis jacentium campis , infcdum it i fa-
cile colligeret; maturius Arbelis callra movit. [ Dtodor. init. p.irt. 1 .libri 17. Ctert. Itb. f . cap.
1. ] Quaitis verb hinc caflris ad Mennin iulx.ni pervenit ; ubi caverna cll , ex qua fons in-
gentem vim bituminis cfliindit. [ Curi. ibid. ]
Babylonem inde procedenti Alexandro Mazaeus » qui ex acie in urbem eam confugerat , cum
adultis liberis fiipplcx occunir , utbem feque dedens : cumque ille benigne cum libetis excepit.
Bagophanis arcis 8c regii pecunix cuftos, ne lludio a Mazxo vinccrcuir , totum iter floribus
coronilquc conftravit; argenteis altaribus utroque latere dilpolitis , qux non thure modo, led
omnibus odoribus cumulavit. Rex annaris llipatus , oppiJauoium turbam obviam egreflam
poli ultimos pedites ite julfit. Ipfc cum curru urbem , ac deinde regiam intrans ; poliero die
liipcllcdilcm Dat ii rocognovit. [ Curt. lib. 5 . cap. j. ]_ Juitinus [ lib. 1 1. cap. 14. ] Alexandrum,
donatis refectifque militibus, J4. ( cum enim numerum meiiores libri habent ; ailipulante quo-
que Orofio , lib. 5, cap. 17. ) diebus recognovl/e feribit : per quot etiam dies illius exercitum
faginarum in hic utbc fuille , in lib. j. cap. ). agnoicic Curtius ; jduribiilquc quam jo, commo-
dorum abundantia & civium hofpital itate detentum, ibidem hxlillc , in libri 17. partis pofte-
rioris Initio confirmat Diodotus.
Iter alios qui Alexandrum hic exceperant , Chaldxi fuerunt i qui iiderum motus 8c /latas
temporum vices offendere. [ Curt. lib. j.cap. $.] A quibus acceptas 1903 annorum obfervatio-
jirs e er! dies hinc in Grxeiam ad Arillotclcm milii Alexandri comes Calliltcues: ut fiipri , ad
annum Mundi 177 1, ex Porphyrio cll annotatum.
Chaldxos qnoque hic Alexander confuluit : arque ex eorum conlilio Belo facrificavit ; & qtix-
cunque circa templorum imlaurationcm facienda monuerunt , paegir. Babyloniis enim , ut
templa qui ibi Xerxes fubverterat rcflaurarcnt , imperavit : Beli prarcipue , in media urbe litum ;
cujus idcirco rudera exportari juflit. [Arrban.lib. j.pag.6). or lib. 7. pag. 159.] quod ipfum tanti
erat opciis i ut ad expurgandam dumaxat terram , decem millium hominum labor bimcltris
•requirrretur. [Strabo , lib. 16. pag. 738.] Alexandro verb eundis militibus fuis ut terram cx-
jportarent ptxcipiente, (oli Jmlxi id facere recusarunr : quos multas ob id plagas Se detrimenta
'pertulifle non modica , donec cis ignolcentc rege fecuritax pnbcretur , qui rnm cum eo
'vixit Hecatxus Abderita, in libro At Judaeis, prodtdic. [ fofephut contra Apionem Itb. 1. pag.
1049. ]
Maxime miratus cit Alexander hiatum ignis er ExC*?etrM/ , vel e* [ ut alia habent
exemplaria : Satana enim juxta Euphratem k Stepruno Byzantino collocata , non Ecbatana
Medii metropolis hic inrelligenda j perpetuo licut ex fonte lubvedi, & Icaruriginem naphrhz
fex abundantia non longe ab illo luam Itagnantis : de cujus ignexnatun experimentis Alexan-
dro hic often lis , in ejus Vita pluribus agit Plurarchus.
' . Alexan-
Digitized by Google
Anno Annoso.
Abim
168 jETAS MUNDI PL Ff nodi Chrifeo,
lultana n aram
Alexander , Ragophauc qui arcem Babyloni* tradiderat l«|ui (e juflo , Agathonem Pydnxum
cum 700 Macedonum 8t yoo xre condiit! torum prxfidio arcis illius cuflodix prxfccit. Baby-
loni* lutrapam Mazxum transfugam con (litui t. Apollodorum Amphipolitani & Menetem Pe!
larum prxtores , qui Babyloni* & fatrapiarum ad Ciliciam ufque militi* prxefient , reliquit
duobiiique millibus peditum cum mille talentis argenti traditis , ut quantas pullent militum
copias conducerent , eis mandavit. Afclcpiodorum Philonis filium tributis cogendis prxfccit
Mithrinem, qui Sardium arcem ipfi prodiderat, fatrapam in Armeniam mifit. ( Dtcder. Ar.
ridtn. (+r Curr. ]
Ex pecunia Babylonii inventa , Macedonico cuique equiti minas (enas 8c peregrino quinas
pediti Macedonico binas , & peregrino birocltrc iKpcndium , honoris causa donavit. [ DI odor.
Mina Attica ioo drachmis con Itabat : quas cum Romanis denariis confundens Cultius , Ma-
cedonicis equitibus 60 0 duurios , peregrinis joo , 8c pedertribus xoo tributos fuillc fcripfit.
[tik f . c.tp. 6. ]
Jormjue promotis Babvlone caflris in itinere tex erit : quum Amyntas Andromeit» filius , cnm
exci citus hipplemcnto ab Antipatro pntore Macedoni* milio, ad eum venit. Erant autem ex
Macedonia, j 00 equites & 6000 pedites s ex Thracia rfoo equires, cura ?yoo peditibus; & ex
Pcloponncib, 4000 pedites, equites verb vel ;8o ut Curtio , vel, ut Diodoro placet , paulo
minus 1000. Quos quinquaginta principum Macedoni* liberi adulti , ad cuilodiam regii corpo-
ris dcfliiuti , Comitabamur. ( Diodor. & Curt. )
His recepds , in profechone iniHtuta perrexit Alexander , lexufquc cailtis in regionem qu*
Sitacinc ( Curtio, Satrapcne) vocatur , petvenit. Et quia li*c regio quicquid ad ufum vit* nc-
cctlariuni ellet large fuppeditabat , complures in ea dies fubflitit: quibus , de virtute militari inter
fuos egregio infui uro certamine , odo qui forriflimi judicari Client , lingulis militum millibus
prxfccit ; tum primum in hunc numerum copiis diflriburis. Namque antea quingenarii cohor-
tes eraiu, nec Fortitudinis prxmia generant. Cumque antei equites in fuara quifque gentem
defcribctcniur , fcorsum i exteris; exempto nationum difcnminc , prxfcdos non utique luarum
gentium , led dclc&os atnibuir. Quum militari denique difriplina in multis reformata rffcciflct
•it exercitus totus benevolentia eximia imperatorem compicdcictur , & imperiis quam obfc-
q uent iIli mum fc ptxbcrct : adqux reflabant certamina deinceps contendit. ( Diodor. & Curt. lib
5 .Mp.6.)
Jomquc Sufa aditurus , in itinete obvium habuit filium forrop* Sufiorum , & tabellarium cum
litetis a Philoxeno , quem Alexander flarim cx prxlio SuU milcrar. Luciorum lententia erat,
S.ilios urbem tradidillc , oronemque pecuniam Alexandro falvam efle. f Arna», lib. ] Quoc
«Sc per filium fuum Abulitcs Sufiorum ille lotrapa lignihcovit , live fua lpontc , live ( ut nonnul-
li fcribunc) Darii julfu 1 ut prxda Alcxanduim recinente, ipfc intetim ad uiflaurandum bellum
tat temporis haberet. [ Diodor. C Curr. lib. j . cup. 7. ]
Benigne juvenem excepit rex , & co duce ad Idafpam ( live Choafpcm ) amnem venit, de-
licatam vclicntcm aquam. Hic Abulitcs cum donis tcgolis opulcntix occuirit : inter qu* dro-
mades cameli eram velocitatis eximi*, & duodecim elephanti a Dario ex India acciti. [ Cur-
tius , ibid. ]
Vicclimo poft difcdTum c Babylone dic, Alexander Sufa pervenit j urbemqoe ingrefiio
millia quinquaginta argenti talenta , icliquuinqtie appaiatum regium accepit. [ Airian. lib. ;.]
Totidem talenta argenti, non lignati formo icJ tuJi pondere , commemorat etiam Curtius.
Diodotus auri & argenti forma non lignati plus quadraginta millia talentum, 8c novem mil-
lia talentorum auti fub Dorico formo exculi , inVcnta fuillc refert : Plutarchus , numilmatis
qiu h. ignita ralentum millia , dk quinque millia talentum purpurx Hcrmionicx ; quz 190 annos
ibi fervata , florem recentem adhuc & novicium retineret.
Eo loco Alexander patrio more collucentibus facibus facrificavit , ludofque gymnicos edidit.
[ Arrusn, ] Confcdit deinde in regia fella , multo cxccllioie quam pro habitu corporis. Itaque
pedes cum imum gradum non contingerent, unus ex regiis pueris menfaro fubdidtt pcdibiu , in
qua Darius vefei erat folitus. Quod ut pro dextro omine acciperet, Philotas illi pcrfuafir. [D10-
dor. CT Curr. lib. J. cap. 7. ]
Macedonicas velles muhomque purpuram dono cx Macedonia fibi mi fiam , cum iis qui con-
feceram , Alexander macri Darii Syhgarobi , quam omni honore 8c filii qnoque pietate pro-
fcqucbatur , ttadi juflit. Maliam vero ex monito limul addito, ut fi cordi vedis ellet , confice-
re cam neptes fius aJTiicfaceict , ipfc prxfcns , dicto ob ignorationem Pcrficorum morum cxcu-
fato, folatus cft. [Curt. ibid. cuf. 8.] Atque cam , cum Darii filiabus & filio Ocho , Sulu
reliquit: magi (his , qui Grxcam cos linguam cdocctcnr, adhibitis. [Diodor. ]
Perfidis fines hinc aditurus, Sufa urbem Archelao cum prxfidio trium millium tradidit, Xcnophilo
arcis curam mandavic , thefaurorum Callicrati tutelam permifit , fatrjpiam regionis Sulianx
Abuliti Pcrfx reilituic. [ Curt. tbsd. cup. 8. ] Ad mare Menetem miiic , Syri* , Phemi ci* &
Cilici* prxiidcm. [ Arrian. lib. }.]
Alexander quartis caflris ad fluvium Pafitigrim pervenit : coque fuperaro , cum novem milli-
bus peditum & equitum tribus aut quatuor millibus , regionem Uxioruro adiit. Finitima Sufis ea
cft , Sc in primam Pci fidem excurrit , arctum inter fc & Sufionos oditum relinquens. Madatescrat
hujus regionis ptqfcftus , qui Syfigambis ibrotis filiam fecum matrimonio junxerat. Ab Alexan-
dro 1 f oo mercede condudri & Agriani fere 1000 Touroni prxfc&o dari , ac pofl Solis occafum
icet ingredi julli i ducibus peritis locorum per calles & occultas vias ad uibem 1 rege obliden-
dam deducebamur. Ipfc , lumptis lccum corporis cuflodibus regiis & fcutacis atque cx reliquo
_
exerritti odo circiter millibus , terris vigilia movens , circa lucis ortum fuperavit anguftias ;
poflcaque
Digitized by G 002 It
' t xnn.
Xnnoina
C-riitia.
Ane,
Prriodi
Munii. / M P E /{. P E R^S ICU M i6p
J674
ptiftcj-jUw urbem oOliilcrc erepit. Auxiam undique circumlclfi , ex arce to oratoribus ad Alcxan-
Jrum miliis , veniam fruilra precantur. Syligambis deinde literis ille Herus , nan Mndati modo Kultjn *
propinquo iplius ignovit, fcd omnes Se deditos Se captivos libertate atque imnmnintc donaviN
urbem reliquit intactam , agros line tributo colere pcrmilit : ut icribie Curtius. [fik f.cap. 9, ]
Nam Arriamis , ex Ptolcmxo Lagida qtudem refert , Darii matris rogatu agruin illis incolcn
dum clfc datum : fcd addit tamen , annuum tributum eis fuilfc impofirtim ; equorum 100, iu-
mcnroium joo, & ovium joooo. Divcrlimodc enim A Diodoro, Curtio AeArriano, hxc nar
ratur hiftotia.
Uxionim gentem fubadbun Alexander Sufianornm fatrapix contribuit : divisisque cum Pirme-
nionc copiis ; farcinas & impedimenta, Thcllalofquc equites , ac (ocios , Se rncTccnarios exte-
ros , rclfqmimqiie exercitum gravioris armatnrx, campcllri itinere procedcic eum illo jtrffir.
Ipfe, peditatu Macedonum fecum fumpto , cquitaruquc (ociorum , atque equitibus anltcurfoi i-
bus, limiilquc Agriairis & fagittariis; iter per juga montium cepit, quotum perpetuum dorfum
m Pcrlidem excurtit. [ Curt. lib. j. cap. 10. Arrian. lib. j.l
Quinto die, Alexandrum angultias Perfidis, quas Sufidas Pylas vocant, intravilfc , Diodotus
de Curtius confirmant. Has Ariobarzanes Perfarum fatrapa , cum peditum zj. millibus & equi-
tibus joo. (ut Diodoro ) ve! peditibus proue 4000 Se equitibus circiter 700 ( ut Arriano
placet) occupaverat: i quo Alexander cum damno ne pudore icpulfus , ad 30 ftadia ex ange-
lli is illis retrocedere coaftus cft. Tandem i captivo pallore, patre Lycio Prilide matre orto,
per anguftos , abruptos , & nivibus obfitos colles dcdudho , hilis fugari fqnc hofKbus , liberum
tranfuum obtinuit. Ariobarzanes tamen 40 ferine equitibus «Se quinque millibus pediiutn Uipa-
rus, per mediam aciem Macedonum crtm mulro Inorum atque noffinm (anguine erupit , Pciic-
polim urbem, caput regionis occupare fcfjinaru. Sed i cuttodibus mbis csclufus , con feculis
ilrcmtc hollibus, cum omnibus fug.r comitibus renovato prxlio cecidit. [lld. Dieder. Curt.
Phitarch. Arrian. & Pol)**, lib. 4. Strarasem. ]
Perfepolim procedenti Alexandro litcrx redduntur a Tiridate cnltodc rcgi.c pccunix , indican-
tes , cos qui in utbc cflerit , audito ejus adventu , diripere velle thefauros : iJroquc properaro opus
ellc. Ille igitur, pcdeftribus copiis relidis, tota node cum equitibus itineris tanto fpario fati-
gatis ad Araxem amitem prima luce pervenit : coque ponte jundfo , milites tranlinitic. ( Diodor.
& Curt. hb. ?• cap. 1 1. J
Jamqrtc duobus ab urbe ftadiis aberar , ciim 800 circiter (rot enim Diodorus , Julbnus , &
Surdas in , numerant; non, ut Curtius, ad quatucr fere millia ) captivi Gixci, Eu-
demone Cyrnxo ductore , fupplicantium ricu obviam ilii procclicrunt. Eos liiperiorcs Pcifiuum
. eges in Icrviiutcm abftraxcrant : pacnimqnc captivitatis, pedibus aut manibus aut auribus aur
laribus amputatis , inuflifquc barbararum litcrarum notis , in longum fui ludibrium rtlctvavc-
ranr. Rogabant hi Alexandrum, ut iicuti Grxeiam, fc quoque ab hofliuro crudelitate vindicaret:
dataqitc ab eo redeundi poteltatc, agros accipere maluerunt; ne non tam gaudium parentibus ,
quam dctclbuidum fui confpcctum rcp>rtarent. Rex , coniilio eorum comprobaro , ccr mille-
nas unicuique drachmis ( quas denarios hic quoque Curritis reddidit) qui.*ufquc Holas viriles Si to-
tidem fimi ineas , bina iniuper juga boum , jo oves. «Se 50 tritici medimnos dat; ut coli feri-
que attributus iis ager pollet. Immuncs etiam ab omnibus tributis Regi perfolvendis facit j ac
curatoribus mandat, ut ne a quoquam injuria afficiantur, diligenter provideant. [ Diodor. &
Cnrt.ibid. cap. 1 1. eum 'jmftint , lib. II. cap. 14. ]
Poliero dic convocatos duces copiarum docuit > nullam infcfliorcrn urbem Grxeis futile, quam
Perfepolim, regni Perfarum metropolim: ideoque diripiendam militibus eam, regia tantum ex-
cepta , concedit. Indcquc flrages ingens captivorum illic edita. Scribit enim ipfe , ratum id
e re fira cllc , imperalle ut Isoltcs contrucidarentur. Argenti reperifie eum ibi parem ac Sulis
luminaro , Plurardhus fetibit. Diodorus, arcem ingrelKun Alexandrum» centum di viginti ta-
lentorum millia illic invcnilleait, auro ad argenti rationem icdir&o : quam eandem tummam
habe: Si Curtius. [ lib. j. cap. 1$. ]
Cum Pctlcpoli Alexarvler fub aurea tedudinc in folio regio pii-num confideret i Demaratus
Corinthius ( Alexandri familiaris 3c amicus paremus) fenili more illacrymaJle ferrur , acdixilU,
fraudatos magna voluptate Gtxcos , qui antequam in Darii folio Alex nuit uni fpc&aflcnt ferientem
vira cllcnr functi. { Plutarch. ia Alexandro. )
Alexander arcem Pcrfcpolij, rribus millibus Macedonum prrfidio rclidbs , Nicarthidem rue
ri jubet. Tiridati quoque , qui gazam tradiderat , fervatus cll honos , quem apud Darium ha-
buerat : magnaque exercitus parre Se impedimentis ibi relidis , urbi Parmentonem Crater rimqirc
prxfecit. Ipfe cum mille equitibus pediturnque expediri manu interiorem Perfidis regionem fub
ipfum Vergiliarum lidus petiit: mulirfquc imbribus, & prope intolerabili rcinpcflatc vexatus,
procedere tamen qu6 intenderat perfeveravir. Ventum erat aj iter perpetuis oblitum nivibus ,
quas frigoris vis gelu nddrinxcrat : quum, terriris militibus , Rex equo drliliir, pcdcfquc per
ni vera Se concretam glaciem ingredi erepit. Incolx , qui (par lis tuguriis habitabant » ut conf-
pcxcrc iioflium agmen , inrcrfrdhs qui fugientes comitari non poterant , devios montes Se obfi-
tos nivibus petiverunt. Inde per colloquia caprivorum paularim feritate mitigata, tradidere le regii
nec in deditos gravius conlulrum. ( Curt. lib. i- cap. 14.)
b. V a itatis deinde agris Perfidis , victfquc compluribus rcda&is in poteftarcm , ventum cfl in
Mardorum gentem beilicofam. Se multum a exteris Perfis culta vitx abhorrentem: quam ipfam
quoque Alexander domuit. Itaque trigclimo dic , poftvaquam a Pctfcpoii profc&us erat , eodem
redit. Dona deinde amiers exter ilquc pro eu jufquc merito dedit : prope modum omnibus, qux in
ea urbe ceperat , diltributis. ( Id. ibid. ) ' '
J. Vjjerii A**«t. Pars prior. Y litam
458«
joogle
luli»j». |chn>u;
Fctiwfi te
L. //o A T A S M U N D 1 Vl.
Illam Pcrficx expeditionis , fub tpfum Tergi! tarum fidsu (ut dicitur) fufccprx , hirtoriarn
foliis Curtius memorat: quum Plutarduis Alexandrum, quod ellct hyanis tcmpdbs, ut exer-
citum reficeret , quatuor menfes in Perfide tranfegifie fcrioat. Idsbtu Kovembr. Attica Tergi-
tias occa fu fuo hiemem inchoare , notat Plinius. (lib. 1 8. c.tp. ji.] Sedante Decembrem Alc-
xandrum Perfepolim non pervcnilie, temporum feries a prxlio ad Gaugamela cbufquc dedu-
cta dcmontlrar. De Mardis quoque dubium movent alii ; quos poft Darii demum mortem ab
Alexandro domitos, refert iplc Cottius, [lib. 6. cap. 9.] nifi Mardos Perfidis { de quibus He-
rodotus, lib. i.cap.Iij. Nearchus, apud Scrabon. lib.i 1. pag. J14.& Arrian. in Indicis , pag. 1 91? . )
a Mardis Hyrcanix confinibus placeat hic diltingucrc. Neque quod prepemodum v/mi* diftrt-
buta ab Alexandro fuific dicit Curtius , qttx in urbe Perfepoiitana ( de ea enim aperte ille loqui-
tur, non de Pafargadis , ut ad ann. M.^669. perfuadere nobis voluit Iacobus Cappcllus) luc-
rant capta, cum eo Citis confonat, quod in fine prxcedcntis capitis an eodem fuerat didum :
Alexandrum, ad vehenda 1*0000 talenta in hujus urbis gaza reperta, qux ad ufiis belli fecum
( portare decreverat , jumenta & camelos Se 1 Sufis St i Babylone contrahi juflijle. Quod cum
Strabonis illis conferri poterit, [lib. IJ. pag. 73 1.] Pecunia a ui e quid in Per/i i erat , Suft ex-
\portavit, & ipfa quoque thefauris & {•'peUettil e plena t Traditum eji , prater ea qua Babylone
jcT in caflrts erant & in hanc funmam non venere , in Per [id & Sujis inventa ftujje talentorum
quadraeinta millia ; fient qui dicunt quinquaginta. & illi* Diodori. Cum pecunia illitu partem
ad necejfarios belli ufiu auferre, partem Sufis deponere , ut ibi euflodirttur , conjlituiffet : mulos
tum doffuartot tum jugales magno numero , & cum his 3000 camele t clitellarios , e Babylonia &
Mejopotamtd contrahi jujfit ; qutbtu omnia ad loca definata tranfvtxit. Reliquum quoque io-
llminenrum regium 8c opes decem millibus jugorum mularium 8c quinque millibus camelorum
egefia fiii fle , PJutarchus in Alexandro , refert.
llcbat.tnis in Medii fubfiAcns Darius , relictas 1 fuga milites ad ic recepit , armifque nudatos
rursum mAruxic. A finitimis etiam gentibus militem evocavit ; Satrapafque ac duces in Badris
St pixfcchuis fuperioiibus, pet nuncios cb railTos, ut in benevolentia ac fide erga ipfum per-
fifterent, admonuit. [Diedor. in partis 1. Ubn 17. ipfo inisio . ] Statuit vero apud fe, fi Sufis
& Babylone hxrcrct Alexander, ipfe apud Medos oppctiictur an qui circa cura erant novi ali-
q iiii molirentur: fi vero in fe exercitum ducerer , in Parthiam & Hyrcaniam ufque ad Badia fe
■ eripere, totaque regione vaftata , omnem illi progrediendi potcflatem prxripcrc. Itaque mu-
lieres , reliquumque apparatum univerfum quem penes fe habebat , vchiculaquc omnia ad py-
las Cafpias mifit : ipfe , cum copiis quas pro tempore collcgprar , in Ecbaranis expeOavif.
[Arrian. lib. j.]
e. Alexander epinicia Pcrfcpoli celebrans, magnifica Diis fuis facrificia obtulit, amicofquc
fplcndidifiimo epulo excepit ; cui & meretrices interfuerunt, qux comineilauim venerant ad ama-
rores fuos. Ex his una Thais fuit, Ptolemxi Lagi filii amica, genctc Attica: cnjusjam temulen-
ti hortatu, temulentus St ipfe Alexander, licet Parmenione multum dilluademe , cum cantu
tibiilquc & fiAulis arcem Se mbem incendit. Sed lobrius jjofiei facium doluic : majores pa-nas
Grxeis Peifas daturos fuiile dicens, fi ipliuti in lolio regiaque Xerxis confpiccrc coadi diem.
[I)i odor. Plutarch . Arrian. Curt. lib. 5. cap. 15.]
PoAcro dic Alexander viro Lycio , itineris quo Perfidem intraverat duci, 30. talenta dono
dedir. [Curt. itid. ]
P.tfargadas , mbem 1 Cyro conditam , przfcdo ejus Gobarc tradente , & in ea fex millia ta-
lentorum, Alexander ccpir. [Id. rap. ij. ] ubi & Cyii lepulchrum vidit : ut ex AriAobulo, qui
prxfcns adfuit, refert Strabo, [lib. t J . pag. 730.]
Reliquas deinde Perfix urbes adoitus , parlim vi partim benevolentia, fub potcAatcm
fuam eas redegit. [Di odor. ] quod fub exortum matutinum Vergiliarum fa dum fuific videtur,
a quo xAatis initium ducebant veteres : non fub matutinum carum occafum & initium hyc-
mis j qua tempe flate interiorem Perfidis regionem ab Alexandro feb-dam fuiAc fubindicavit
Curtius.
Perfis Alexander farrapam conAituit Phmfaortem Rheomithris filiam. [Arrian. lib. 3. ]
Deinde in regionem Medix tnnfiit : ubi fupplcmentum novorum militum e Cilicii occurrir.
Peditum erant quinque millia, equites mille: utrifquc Plato Alhenienfis prxcrau His copiis
audhts , Darium periequi Aacuit. [ Curt. lib. 5 ,cap. 16 .]
Darius, relidis Ecbatanis, adire Badra decreverat : fed veritus ne celeritate Alexandri oc-
cuparetur , confilium iterque mutavit. Aberat ab eo Alexander Aadia 1500. fird jam nullum in*
tcivallnm adversu* celeritatem eius fatis longum videbatur. Itaque prxlio magis quam fugx le
pr.rpar.ibat. Tiiginta millia peditum cum icqucbantur , in quibus Grxeorum erant quaruor
millia (ducente Patrone) fide erga Regem ad ultimum invida : funditorum quoque & fagitta-
riorum manui quatuor millia expleverat. Prxtcrhos, 3300 equites erant , maximi Badriano-
rum: quibus BcAus, Badrianx regionis prxfcdus, prxerat. [Curt. ibid.] Triginta millia Per-
farum & condudiiiotum Grxeorum , Diodorus 1 tiia tantum equitum St peditum fex millia Ar-
cianus hic commemorat. Pcainix quoque ex Medii ad feptem millia talentum Datium fecum
culille , apud Attianum legimus. Strabo vcib [lib. 15. cap. 731.] ©do millia cum Dario e Me-
dia fugiente exportata, ab iis qui eum necaverunt ditepra fuiile; St Diodorus [ad ann. 4.
Olymp. 11*. ] eundem talentorum nuurcium Alexandrum Darium pcilequcncem a gazarum
cuAodibus accepille, fetibit. Apud Per farum etiam reges in more fuiile politum, ex Charetis
Mitylenxi libro quinto iullorix Alexandri , refert Athenxus , [Itb. 1 1. pag. j 14. edit. Gracolat. ]
ut ad verticem regii cubilis fupeine edet ccrnaculum cum quinque loculis, in quo auri talen-
ta quinquies mille femper aflervabanrur , quod cervical regium appellabant ; cubilis verb pedibus
viciuum
Digitized by Googlc
Aaao
Anno
IMPER. PERSICUM- 171 reno<il
luluo*
)«74 vicinum .iltcnnn cum eribus loculis , ubi talentorum argenti tria nullia reponebantur, quod lub-
lc Ilium regium nuncupabant.
Bciliis BaChianorum fatrapa, Se Nabarzanes mille equitum qui cum Dario fugeram prx-
fcdus, regem fuuro, per militts quibus prxerant Comprehenfum , vinciH julIcrUnt: ea mente,
nt Ii Alexander iplos Infecums fora , tradito tege vivo inirent gratiam vigoris ; lin autem cum
effugere potuiifenr, inccrfedo Datio, regnum libi occuparent, bcllumquc renovarent. [ Cun.
Ub, j. cap. 18, 1 a, & ij. Arrian. /ib . j. pag. 6 7, 66. & 7 6. init. ] In vico Parthohim Tiara
(vel Dora potiiis, ita ab Atfacc primo Parthorum rege, in Darii ibi capti memoriam, poftea
appellata) huo quodam fadum hoc filillc, ex Trogd notat Juftinus : [Ub. II. cap. Ij.J ut in
terra eorum , qui fucccfluri imperio «ant , Perfarum regnum finiretur.
Pecunia regis ( de qua didum cft ) Se fupcllcx quali fure belli diripitur. Bciliis & Nabatza-
nes, cum Briza ( live Barzaente) Arachotorum & Drangorum latrapa , Darium captivum in
curru abducunt. Ne tamen honos regi non haberetur, aureis compedibus cum vinciunr. Et
ne forti? cultu regio pollet agnofei , fordidis pellibus vehiculum intexerant. Ignoti jumenta
agebant, ne pcrcuadancibus in agmirle monftrari pollet: cuftodcs procul feqilebantur. Perl*
promittis Belli onerati , maxime quia nemo alius aat quem fequerentur , conjuhxctc lc Badria-
nisi agmen eorum terrio allocuti die. Bciliis loco Darii, i Badrianis equitibus aiilfque barba-
ris qui cum Dario fugerant , dux alfignarus cft. Artabazus vcto Se ejus filii , cum iis qui im-
perio ejus parebant , Grxcique milites ( quorum dux Parron erat ) leccflionc 1 Beflo fada ,
a publica via ad monrcs dcflcdcntcs , Partluenem prticnuit. [ Ckrt. 1tb . 5. ejp. ij. Arriati.
lib. 4. pag. 68. ]
Alexander in Mediam pdrgcns, Paritacas, impau in eorum regionem fullo, fubegit : fatra-
pamque iis dedit Oxoathrati Abulcti filium, qui antei apud Suus fatrapatum gcflciar. [Ar-
rian. pag. 66. ]
Tabas oppidum eft in ParitaCenc ultima : ibi transfugr nunciant , prxcipicem filga Badr.l pe-
tere Darium. [ Curti lib. j. eap. »4. ] Certiora deinde, quum ab Ecbatanis trium dicruin itinere
abelfct , ex Billhanc Ochi ( qui ante Darium in Perfide regrurat ) filio cogoofcit : quintum jam
diem efle, ex quo Darius fugilTcr. [Arrian. lib. J.]
Alexander , ubi in Ecbatana venit , Thcllalos equites alififqut focios in patriam remifit :
* Qub J alae iratem ad perferendoJ labores imminutam fentiret : (Arrian. lib. j. pag. iix;) ,
ac prxtcr integrum ftipendium duo millia ralcnrttm illis donavit [ Arrian . libi j. P/utarch. in
AlexansL] Diodorus 8c Curtius ( hiltoriara hanc poft Darii mortem de Grxds militibus gc
ncratim, lingulati Thclfalotum mentione nulla fida, referentes ) equitibus lingulis talentum,
live dendri orum fena mi/ IU , (ut in Ub. 6. cap. j* exprettit Curtius 1 Aendrio , luo more, pro
'drachma fumpto ) regem dono dedi Ile narrant. Addit Diodorus, pediti cuique denas minas
( five mille drachmas ) illum donavillc: Se regredaris in patriam quantum iu/ficeret viatici adje
do, cos quibus deinceps cum ipfo militiam obire lubitum citer rrinis talentis munera villi.
Remanentibus vero cum eo non pauds ; reliquos per Epocillum Pol) idis filium ad mare de
duci jullit alio equitum prxfidio adjuncto. Thctlali enim equos ibi reddiderunt. Meneti etiam
per Ii teras mandavit , ur quum eb pervcnillcnt , navibus in Eulxcam tranlvchendos curaret.
[ArrUn. Ub. J. ]
Hujus in militeS muhificcntix occafione, Alexandnim in pcrlequendo Dario maximam pe-
cuniarum vim inporcllatem fuam tedegiile, Diodorus refert. A r aratrum emm cupedibus oflo
millia talentum deceperat. * Extra /inorum numerum , in militem dipributa , cum ornamentis (jr
poculis , XIII. millia talentum efficiebant. Summa Autem furto fubi. siorum <$• per vim abpraflorw.
Ione i amflior cenfebatur. Hxc Diodorus: [m. 547 .edit. Graco-lattn. 1 cum quibus Illa Curtii
( Ub. 6. dtp. i.] funi conferenda. Pifiuti fex millia talentum proxima ptada rtdalla erant:
e tjueis XII. (XIII. habet Juftinus, lio. 12. ejp. t.) millia tn congiarium militum abfumpta funt
Par huic pecunia pemma cujlodum fraude fubtralla efh Nunc verb Parmentoni negotium dc-
dilTc Alexandrum, ut pecuniam omnem ex Perfis allatam in Ecbatanis Harpalo cultodicndam
tradera , cura prxfidio fex millium Macedonum , & equitum amicorumque nonnullis reli-
do, aj>id Arrianum [p*g. 6 7.] legimus. Eim pdcunlam , undique Ecbatana compoi tatam ,
nonnull CLXXX. millia talentorum fuilTc dicunt: [Strabo , Ub., 1 j .pag. 7 j t. ] inter quos Dio-
dorus cft; qui 8c Parrocmonis fidei thefauros illos concreditos hiiilc aliirmat. [f«g. 5 ji. 1
Pecuniam omnem CXC. millia talentftm Ecbatanis congeftam , eique Parmenioflem foillc
prxpoliuim, Juftinus narrat. [Ub. 1 1. cap. 1. ] Ubi ab utroque thefauri hujus cuftodia Parme-
nioni redius tribuitur quam, ab Arriano, Harpalo; quem Babylone rclidum , atque pecuniis
& vedigaiibus ibi prarpolitum fuille conftat.
Partnenionem vero, aifumptis exteris, Se Thracibus, reliquoque equitatu , prxrcrqulm ami-
corum, per Cadutiomra fin« in Hircaniam hoc tempore Alexandrum milillc, Arrianus ibidem
refeir. Clito quoque regix turmx duci fcripfillc ; ur quum ^ Sulis in Ecbarana vcnillct ( ibi
enim valetudinis causa rciidus erat ) receptis Macedonibus qui pecuniarum prxfidio politi
fuerant , in Parthos moveret , quo & ipfc venturus erat.
Alexander, allumpto equitatu amicorum ; Se antecur foribus , cquitibnfque mcrcedc con-
d idis quos Erigyius ducebat , ex piialangc Macedonica ( iis exceptis qui pecuniarum prxfidio
relidi fuerant ) Agrianis etiam & fagittariis libi conjundis, in Darium movit. Quumque
fumma fcftinatione contcndera , multi in irincre milites prx lallirudinc relidi , multi etiam
illV
equi extindi funt, Alexander nihilo Iccius inilirutum ita urgebat, & undecimis caftris Ragas
pervenit. [ Arrian. lib. 5. j undecim illis diebus , J3°o ftadiis confedis. In quo piolixo
itinere equites , licd aqux inopia luramc laboranres , magna alacritate Alexandrum firnt
J. V feni Annat. Pars prior. Y ij fecuti :
Ar.no Anno*»
Periodi |c nui
i
|Aodon» .
Un
S' M 1/ N D 7 VI.
I1674 172
Alexnul. ;
fccuti : fu] tamen, A60
uc T'A
loli ad finem itineris cornuati 'cum fuille perhibeantur. Plutarcb. in
Ragarum locas ille (cuju* in Tubir. 1. 14. IV. 1. fadla habetur mentio ) unius dici itinere
a Caffiiis pylis diftabat, equitanti ita ut Alexander ducebar.. Darius vero jam Cafpias porcas
prxtcrgrellus erat : & eorum qui fugientem comitabantur , plcriquc in domos fuas fe recipiebant ,
non pauci etiam Alexandro fele dedebant. [ Arrian. ut fupr. ]
Alexander, depolita tpc Darium ulla celeritate abs lc comprehendi polle, quinque diebus
ibi fubfiitic : recrcatbqiie exacitu , Oxydatem nobilem Perum Medi* farrapam conftituit ;
qui i Dario capitali fupplicio dciliiutus , Sulis in vinculis cohibebatur. [ Id. ,bid. cum Curi,
lib. 6. CAp. 1.]
Hinc in Parthos exercitum Alexander duxir, Ac primo quidem die juxta Cafpias pylis ca-
Bra pufuit: polhidic ipias pylas ingrclTus rft, ad loca cultoribus frequentia. Quumque inde
commeatum in exercitum intuliilct, quod interiorem regionem inculram efle audiflct , Canum
cum equitatu cxiguoqtie peditatu frumentatum railit. f Arridn. tbid. ]
Inter h*c Bagifhncs Babylonius vir illuftris e Darii excrciru ad Alexandrum venit : ex quo
cognovit , non quidem vinclum regem, fed in periculo efle aut mortis aut vinculorum. [Id. ibtd.
Curt. lib. J. Cdp. 14.]
Alexander majore adhuc celeritate libi utendum putans, non expedbto Cani qui frumen-
tatum ivciat reditu, amicos tantum, cquitcfque antccurlores , ac peditum fortiilimos ftroul at-
que cxpeditillimos , qui fecum irent delegit i arma foliim & duorum dierum cibaria gerentes.
Reliquo exercitui Craterum pr*ficicns , ut itinera mode rari us faceret mandavit. Tota deinde
node , & poliero dic ad meridiem ufque continuato itinere , aliquantulum temporis militi ad
quietem dedit. Inde rursus tota node progrdfits , diluculo in ea ca/lra pervenit , unde Bagi-
Itanes divellerat : atque inde iterum magno itinere per nodem & infcqucnrem diem ad meri-
dient ufque confedo, in pagum quendam pervenit, ubi qui Darium ducebant pridie conlc-
dccaut , ut cll apud Arrianum ; vel in vicum, in quo Darium Bellus comprehenderat , ut apud
Curtium.
Ibi (decarfis joo. Badiis a loco in quo Bagilhncm Convenerat ) Alexander Melonem Darii
interpretem excepit. Is , quum corpore arger non pocuiilct agmen fcqui , deprebenfus celeritate
tegis, transfugam lc efle (unulabat , ne pro hofle lubcictui. Ex hoc Alexander ada cogno-
Icit: fed fatigatis neccflaria quies crar. Itaque de ledis equitum fex millibus, trecentos, quos
1invidus appellant (de quibus videndi Julius pol/ux & Hcfytbitu J adjungit. Dorio hi gra
viuta arma portabant, exterum equis vehebamur: cum res Pe locus polccict, pedcltris acies
erat. Ita rem narrat Curtius : [lib. j . cnp. 14. ] Animus verb (,//£. I.pdg. 68. ] ita. Quum Intel
iige.ct non pulle pedite» fe feitiiuntcr equitantem fcqui: equites circiter quingentos equis dc-
lilire jubet, Se duces jseditum aliofque pixltanriflimus quolque, ita ut pedites armati erant ,
equos Confeendere. Nicanori verb (cutatoiuin prxfcdo, Se Attalo Agrianoium duci , perviam
qua B :llus cum luis proccllcrat reliquos ( qui quidem Icviflimc armati cBent ) ut ducant injun-
git; exteri pedites ut quadrato agmine fcquantur.
Hxc agentem Alexandrum adeunt OriiMo» Sr Mithracencs, qui Belli parricidium exoli tranf-
ftigcranj : mmciabantque, Badia f oo abcllr lVrlasi iplos brevius iter monflraturos. His ita-
que diiCibns rex prima vcfpcra cum expedita equitum imnu monBratam viam ingreditur ; pha-
lange, quantum fellinaic pollet, fcqui jufsa. Jamque joo Badia procellcrant , ciun occurrit
Froi itbefus ( A.uibelm Amano, pdg. 6 . did is / M z.ti fil us , Syii* quondam ( fub Dario)
p artor. , 1$ quoque transfuga, nunciab.it Bellum haud amplius ouam aoo B.idia abcllc: exer-
citum, utpotc qui nihil pr.tcavcict , incompolitum inordinatumque procedere; Hyrcaniam vi-
deri petituros; (i fcBinarct fcqui, palantibus fuperventurum. [Curt. lib. j . c.tp. 14.]
Bellus Se c*tcri facinoris ejus participes, quum Alexander cis imminerer, vehiculum Darii
afleetni , copmmt hortari cura , ut confccndcret equum Se le hofti fuga eriperer. Quod cum
ille facere recufallct : Satiborzanes St Barzaeutes tela in cum conjecerunt, multifque confof-
ftun vulneribus reliquerunt. Jumenta quoque, ne longius profequi pollent, convulneratum;
duobus fervis, qui regem comitabantur, occilis. [ Curi. lib. j. c*p. 1 f . cum ArrUne , lib. \.fdt.
6% & ti- ] Iulo fideli cane, quem educaverat, cum eo permanente. [ vAlidn. bifler. minui, /it.
* cap. ij.j
Hoc edito facinore , Satibarzanes St Barzaentes cum 600. equitibus fele in prxeipitem fugam
dederunt. [Arrian. f*£. 69.] Et, ut vclligia ftigr fpargcrcnrur , N.ibarzancs Hyrcaniam,
Beflus Bictia paucis equitum comitantibus petierunt. Reliqui ducibus dedituri , qua quemque
aut (pes ducebat aut pavor, dillipabantur : quingenti tantum equites congregaveram fe , in-
certi adh ic rclillerenc melius edet, an fugere. [ Curt. ut fnpr.]
Alexander hoftium trepidatione comperta , Nicanorem cum equitum parte ad inhibendam
fugam praemittit : iple cum exteris (equitur. Tria feoa^ millia rcliBeniiam occila fune : reliquum
agmen more pecudum inuckum agebatur ; jubente tege ut exdibus abBinerctur. FeBinantetn
Alexandrum vix tria millia cquirum per fcc ara funt. Ac in cos , qui lentius fcquebantur , inci- 1
debant univerfa fugientium agmina. Vix ciedibilc diclu , plures captivi quiun qui caperent
erant: adeo omnem fenfum retritis fortuna peuitus excuderat , ut nec hollium paucitatem, nec
multitudinem luam latis cernerent. [ Id. ibid. ]
d. Interim jumenta, qu* Darium vehebant, nullo regente deceflerant militari via; Se errore
delata per quacuor Badia , in quadam valle conllitcrant , zBu limul & vulneribus fatigata.
Haud procul erat fons, ad quem monAratum i peritis Polyftraw. Macedo firi maceratus accef-
iic. Ac dum galea hauilam aquam forbet, cela jumentorum dcficicnrium corporibus infixa ;
conipcxrt.
Digitized by Goc
Annoin.1
1
411
IMPER MACEDONUM. 173
confpcxir. [Id. ibid.) cumque propius acecdider , in vehiculo Darium, mulris quidem vul-
neribus confolTum , fcd fpirantem adhuc invenir. Dorius vero aqua , quam poftulavcrar , hauftaj
gratias illum ad Alexandrum, ob humanitatem matri & uxori & liberis exhibitam , perferre jubet.
Pro fc , jultam magis quam gravem fcpulruri veniam orare. Quod ad ultionem pertineat :
jam non luam, fcd exempli, comtnunemquc omnium regum ede caufam , quam negligere ,
illi Sc indecorum & pcriculofum ede; quippe cum in altero judirii ejus , in altero etiam utili-
tatis caufa verfetur. In quam rem unicum pignus fidei regi* , dexteram fc ferendam Alexan-
dro dare. Poft hxc , porrc&a Polyftrato manu , cxfpiravit. [ Juflin, lib. n. cap. 15. cum Plutar-
cbo , in Alexandro. ]
Atque hic Dario viti exitus fuit , archonte Athenis Ariflop honte , mente Hccatombaronc 5
quum annos circiter 50 natus ille fuillet , [Arrian. Itb. j . pag. 6p. ] Sc 6 annos regna videt , anno
k mone Cyri, imperii Perfici condiroris, aoo, in ipfo rercii anni Olympiadis CXII. initio:
} quo Sc Calippum Cyzicenum (ab Ariftotclc , quitum in Lycio claruit, in 11* Metaphydco-
rum libro laudatura Mathematicum ) i^tanC/sfimsrrasTieldk fuam , five 76 annorum Periodum,
dcduxille i ex Adronomicis obfervariunibus variis , in magna Ptolcmxi Syntaxi ad eam
accommodaris , inrelligimus. Etfi enim pnlio ad Gaugamela , ante 9 menfes pugnato , Sc
exutum principatu Darium, in libro 160 Strabo, 8c Afla imperium rapulfl e Alexandrum, in
libro 1 1 * feribor Juftinus : quum hic tamen Darium d cognatis occifum , vitam pariter cum Farfarum
regno fi/tovijfe (ut in fine libri 10 idem Juftinus loquitur } aperte liqueat ; in monarchii Alexandri
Afiarici memoriam , Calippum hanc Periodi fax epocham condituide , dubirarc non polluraus.
Huic verb Alexandri monarchii quinque taurum annos, cx Eufcbii Chronico , Ifidorus Sc Bcda
tribuunt:
[tomo 1. antiqu. fex Julius
ledLAfricanus, feptem
Hcnr. Canifii, pag.qui fub 'Alexandro
<Joo.) Severo in
decem v cl undecim fcripdr Chronographus,
fine libri 15 Strabo,
duodecim Niccphorus Coudantinopolitanus in Chronico , Sc octodecim , omnium longi fltrtk i
fcopo aberrans, in libro primo Stromatum Alexandrinus Clemfns. quum k inculc Hecatom-
basne, quo extin&us cd Darius in Aridophonrs pratura , ufquc ad menfem Thargelionem ,
quo Alexandrum mortuum dic docebimus archonte Hcgcda , annos fex & menfes decem
decurrilfe condet. Quo tantalo temporis fpatio tor ac tmra in Oriente ille geffie ; ut perva-
lide illum pocius , quam pcragrallc merito dici polle videatur. Unde in prophetia Danielis VIII.
j. fub typo deferibitur Hirci venientis ab occa fu in fuperficirnt totius terre , & terram non tan-
gentis ; Sc VII. 6. Pardo alato comparatur, bedii ( tu ad cum locum annotat Hieronymus)
vclocilli.u c Sc ifpnruf. Nihil enim ( ut fubdit idem ) Alexandri viitoria velocius fuit ;
qui ab Illyrico & Hadriatico mari ufquc ad Indicum Oceanum & Gangem fluvium non tam pre -
Itis quam vitiariis percurrit. Qu.r aiuem pod Darii cxcclEim ab illo funt geda , in Diodori libri
17. parte altera, Judino libro n°. Curtii libris 5. poderiot ibus , Plutarchi Alexandro , Arriant
hbro J°. Sc quatuor fequenribus, habemur explicata : «1 quibus omnibus, fuis difpodtam tempo-
ribus , rcruin feriem hic exhibendam curavimus.
Vix jam fpirituin cxhalarat Darius, cum Alexander equitatu fecum rapto illum aflequitur ,
Sc viio corpore defundi , tam indignam illo fodigio mortem lacrymis profecutus cd : chlamy-
deque fua injeda corpus involvit , illuJquc ad matrciti milium regio more (epeliri , 8c majorum
tumulis inferri jullit. Fratrem quoque ejus Oxathrcm recepit in cohortem amicorum , omni
vetudx claricatis honore fervato. Bcdo etiam pctfcqucndo datim operam dedit. Sed ctbm
longidimis ille fpaciis anticipatis in Ba&rianam fuga c validet 1 adequi fc hominem non polle
animadvertens , retro ie convertit.
Duin Hccatompyli , qui urbs in Patthicne k Gucis erat condita , dativa haberet Ale-
xander , commeatibus undique advc&is ; rumor oriofi militis viritim duc authorc pcrcrebuir ,
Macedonibus in patriam redeundi daum cflc potedatem. Alcxmdcr , pacato exercitu patriam
cogitante , Se jubentibus militibus quacunque vellet duceret, tertio per Pxrthicncm dic ad fines
Hyrcanii ( quam Nabarzancs occupaverat ) penerrar. Cratero relido cum iis quibus pri-
crat , Sc cx manu quam Amyntas ducebat additis fexccntis equitibus Sc toridem fagittariis ,
ut ab incurlionc barbarorum Parthiencm tueretur. Erigyium impedimenta, modico prcddio
dato, campcdri itinere ducere jubet. , Ipfc , fumptis fcuratis Sc Macedonici phalangis expedi-
tiflimisnitiequibufque
juxta amnem &nonfagirtariorum 'nonnullis,
magnum cadra pofuit. centum & quinquaginta dadia emenfus, in pla-
Quartum jam diem eo in loco quietem militi dederat , quum litcras Nabar zanis , qui Darium
cum Bello interccpcrar , accepit: quibus illi fc dedidir. Hinc rex 10 dadia procedit , fc-
mica propemodum invia ; nullo tamen hode obvio penetravit , tanddnquc ad ulreriora per-
ventum cft. Triginta hinc dadia oroceflcrat , cum Phradaphames Hyrcanorum ac Patthorum
fatrapa occurrit, lc Sc cos qui poft Darii mortem profugerant dedens : quibus benigne exceptis
ad oppidum Arvas pervenit. Hic ei Craterus occurrit : qui omnem regionem per quam iter
fecerat , parrim vi partim deditione incolarum receperat. Erigyius quoque cum impedimentis Sc
curribus eodem pervenit. Hi fecum Phradarem iive Autophradatem Tapurorum gentis prxfc-
ftum adduxerunt : quem in durapiam fuam Alcxmdcr reftituic.
Quum in ultima Hyrcanii Alexander inrravillct , Artabazus Perfa ( qui hofpcs Philippi
fuerat , quum Ocho regnante exularet j Sc Dario fididimus perraanfit ) pj annum agens , unii
cum Cophene Sc o&ta aliis filiis eadem matre ( Mentoris Sc Memnonis furore ) genitis , ab Ale-
xandro humani (Eme funt excepti. Aribarzanes quoque Sc Adames, Darii prxfc&i , iu po
•e darem ejus fe dederunt.
Alexander Mardorum gentem Hyrcanii confinem invade: qui, occupatis montium faucibus,
utn Sooo. armatorum manu illi occurrerunt. Eoe rex adoreus , multos eorum inccrfecix ,
Y »‘J plerofquc
Digitized by Google
•74 fcriodi
JET A S MUNDI. VI. UUma chnftu.
denique
plcrofquc vivo* cepit i reliquos in montium anguftias fugere coegit. ( Di odor. ) Reddito
diri petierunt . Alexander Vcr6,
equo Buceplulo , quem ceperant, per jo; legatos veniam fibi
acceptis obfidibus , Antonhfadatcm ei* , ut & Taporis , fatrapam pr.eftcit.
Iiide quinto die in ciftra rcvcrliu rex clt unde in Mardos moverit. Ei> Andronicus Agerri
(ilius & Artabazus , ipflus jttflb, Grxeos milites tjoo qui auxiliarem Dario operam navave-
rant , Se lc^axds «Jo ad Darium milTos , adduxerunt. Quaradr Laccdxmonlorum legatos , ac
Dropideni Athcnicnlnim , Alexander in cirftodiam rtadidit. Nam Dcmocratcs Athenienfis ,
qui maximi Macedonum opibus femper obftiterat . debenti venii , gladio fe trartsfixir. Sino-
pcoium legatos , Se legatum Carthaginicnrtum Heraclidem , rcliquofque Grxeoram legatos
Alexander liberos dimilit. Militibus Iccum retcnris Andronicum prxftcit , qui illos adduxerat.
Arr.ibazum veri), geminato honore quem Dari iis habnerar ei, remilii domum.
ldis rebus peraftis , ad maximam Hyrcani* utbcin Zeudracarta vel Zadracarta exercitam
duxit : atque* ibidem dies quindecim commoratus elt. Hic Nabarzanes ad cum venit , dona
ingentia ferens i inter qux Bagoas erat fpecic rtrgularl fpadoj qui plurimiun apud eum poftea
*°Thaleftris ftvc Minitlvra Amazorium regiria , terris inter Pharttfa Se Thefmodorttcm fluvium
impeiitans, cum joo ritailicribus ( reliquis copiis ad fines Hyrcani* relidis ) ad Alexandrum ,
liberos ex eo qo.rfitura, acccflillc , 8e t j cinn eo diebus commorata fiiiflc dicirur. Amazonum
«entem hanc Hyrcani* finitimam fu iile, contra omnium Geographonlm authoritatem, afimur
Curtius. [Iit. 6. c.tp. io. ] Albanis vicinas Amazones has fiiiflc, Juftinus aflerir ; [lit, Aucup. j.l
& ic (al. ) dierum inter confcrtiflimas gentes itinere confcdo, Alexandro occurriiic. [/ib.
ir. rap. j.l Clitarchus ait Thalcflrin i Cafpiis portis Se Thermodonte profedam ad Alexan-
drum veniilc : quod iter ftadiorum ampliiis 6ooo cft. [Strubo , lib. it.] Congrcfsus hujus,
prxtcr Clirarchum , meminerant Pol yeri tus , Oneficritus, Antigenes, Hiftcr, & alii multi.
Sed Ariftobulus , Chares e , Ptolemxus Lagides , Anticlides , Philo Thebanus, Phi-
lip us i , Hecatam* Etctricnlis , Philippus Chalcidtnits, Se Dui is Samius, commen-
tum hoc clfc dicunt. Quibus adftipulari apparet Se ipfum Alcxandtum : qui Antipatro omnia
exad^ feribens , Scytham quidem ait filix libi nuptias oUuliflc, Amazonis verb ntlfqutai
meminit. Fama quoqnc cft , multis annis poft Lylimacho jam rcgnanri Onriicritnm quar-
tum Ubiam fuum rccitavilfc, in quo meminit Amazonis; ac Lyfimachum fubtidentem dixiflei
Fe uli tunc erum f [Plutarch. in Alexand. ] Vid. Strabon. Iib. 1 1. pag. jOj. & Arrian, lib. 7,
^Alexander in Parthienem rediens, fartui Se luxui Pcriico fe tormri tradidit. Amicos quoque
fuos lofigim vertem auratam purpurexmque fumere jullit : Se miliribas fuis, ii quarum captiva-
rum coiiVuccudinc tenerentur , uxores duccie permilit.
Bellus tiara erctka & verte regia liimpti , Artaxerxem fe Se A fi* regem appellari juflir. Per-
Cis qui in Badra profugerant, & ex Bactrianis complures, cohfcxderarofquc Seytbas Se cxtc.os
Tanais accolas contraxit ; hollili animo Alexandro occurfurm.
Satrapam Parthorum & Hyrcanorum Alexander AmmyrapetH Parthum conrticuit j qui libi
uni cum M*u» (vel potius ) jCgypruifi tradiderat. Ad/unxit amem \\\i 'Uroolemmn
Pythophanis filium , unum ex amicis ; qui rerum Parthicarum St Hyrcanicarum limul cur.im
gererer. [ slrrt*n. lib. 5. 69. ] Curtius ait fatrapam Hyrcani* damni clfc Mtnnptm
fita Cnim contrade jiuornnaptm appellat t ) qui exui , regnante Ocho , ad Philippum perve-
nerat.lib.
| 6. rup. 3.] Juftinus, Parthis domitis prxfcdum fiiillc ex nobilibus Perferum An-
drAprum i unJc pollci originem Parrhoriun reges habuere. [ lib. ix. cap. 4.} quum ptxfe-
do , quem Parthici regni conditor Ar faces oppreflic , id riominis fuiife confirmet idem.
^ ^Sufiam \ urbem Arionml , Alexander pervehit i qub Saribarzxnes Ariontm fatrapes ad eum
acccffit. Huic farrapatum ille reddidit: tinaque cum eo Anaxippum unum ex amicis mifit, 40
equestribus jaculatoribus ei adjundis; quos cuftodes locorum difponerer, ne Arii ab excrciut
.1 il —I I -W lllll— 1 J I
illae tranietmtc damni aliquid acciperent. . _ ||a , | a
Alexander adversis Bellum profcdurus , cum grave (polus appafatuque luxuri* agmen vix
uveri animadverterer , fuas primum , deinde totius exercitui fercinas , exceptis admodum nc-
ccrtariis, incendi prxeepit.
Nicanor Parmenionis filius, argyrafptdum prarfcdn*, lubtti mone correpti», magno defi-
derio fui affecit cnndtos. Rex anrc omnes mmftus cupiebat quidem ftibfiftcrc , finteri alfucu-
rus: fcd penaria commeatuum fctlinarc cogebar. Itaque Philota cum 1600 relido, ut juftx
fratri perlui veret, ipfe contendit ad Beifiim.
SatiDarzanes , cui Anorum Satrapiam Alexander rcftmierat, Anaxippo Se equitibus jacula-
toribus qui cum eo relidi fuerant intetfedis , ad urbem Ari* primariam Chortacana five
A rtacoana copias congregavit. Inde veto (quod Alexandrum ulterius progrelfum audiflet)
cum exercim ad Bclltim ire conllituit ; ut commune cum illo bellum Macedonibus inforer.
Ift.r refeifeens Alexander, interni Illo itinere in Badra , ftadiifquc fcxcemis biduo emenfis, ad
Artacoana pevvcnir. Cujus cognito adventu , Satibarzanc* cura duobus millibus equitum
( nec plures fiibito contrahi poterant ) Badra ad Bdfum perfugit : exteri proximos roonres
joccupaverunt. Rex Satibarzanem iongius jam progrelfum fruftri infecutus, prxrupta rupe ad
qium Ariorum tredecim millia armata fe receperant expugnata , ad Craterum qui Artacoana
oblidebat rediit. Ille omnibus prxnsratis, regis expedobat adventum, capt* urbis ritulo
(lient par erat) cedens. [ ut in II. S..m. XII. x7, 18. J Rex verb fupplicibus lemet dedentibus
venia dati , non oblidionem modo fjlvit, fcd omnia fua etiam incolis reddidit. Omnibufquc
proyinci*
Digitized by Googk
te mm
Ajuio an-
Anno
YU «ii. IMPEU .. MACEDONUM. i7fuB
provinciar hujus urbibus , jo. dictum (patio in ditionem luam redactis , Ariorura Ut rapam A r fa-
cem Perfam conftiruit. i
Alexandro fu ppl ementum novorum militum occurrit. Zoilus quingentos equites ex Grxeia
adduxerat : rria millia ex Illyrico Antipater roiferat. Philippus Menelai filius ex Media ( ubi
Thdfalos equires , qui fnb ejus prarfedura (ueranr , roilirix hujus facramcnto ablolutos Ecba-
tanis Alexander domum remi ferat ) equites mercenarios, cum ijo. cquiribtis The (Talis qui vo-
luntarii remanferant, (ecum tulerat. Ex Lydia adoo. pedites advenerant: quos joo. equites
gentis cjufdem fequebantur. Eorum dux (ex Arriano ) videtur fuiffe Andromachus.
Hac manu adjeda , ad Drangas ( Zarangaros ab Arriano appellaro? ) venie : quorum (arra-
pes Barucnres , unus ex iis qui Darium in fuga opprellerat , (upplicioruro qux meruerat metu ,
ad Indos qui cis Indum flumen incolunt ftatim profugit.
Jam nonum diem in Drangiaruc gentis urbe regia Alexander dativa habebat , ciim doni edici»
inudiis eft petitus. Dimnus quidam , ex Clialirttra urbe Macedoniae oriundus , Nicomacho
ama lio fuo aperit, in tertium diem infidias regi comparatas; seque ejus confilii fortibus viris
& illuftribus c(Ic participem. Nicomachus licJt fidem filentii jurejurando polliritus , tamen fra-
tri Ceballiuo negotium dar, ut rem rotam regi fienificct Sed Ceballinus , ciim regis adeundi
potefbs non fieret, Philota: primum, deinde oh cvndationem fufpedhtm illum habens Mc-
troni (nobili juveni, armamentarii prxfedo ) rem patefacit; & ut quampr imum eam ad regem
perferat , illum admonet. Alexander , eo audito , omnes comprehendi Se interrogari jubet.
Diurnus, haud ignarus quam ob caufam accerfcretur , gladio quo cindus erte Te interemit.
Ceballinus clamitat , eodem temporis momento quo audicr.it , Te Philotx ut rem regi nunciaret
manda vi (Te. Philotas id non negat: ' veriim non prarvaricarione , fed per incuriam fc id omi-
(ific affirmat , Bc quod res nihili videmur. Tormentis Autem poftra adhibitis conjurationem
confcfTus , cum aliis infidiarum conici is capitale (obivit (uppliclum.
Tum quoque ad judicium Senatus Macedonum Lynccftcs Alexander edudus eft t qitetn, ob
veterem in regem confpirarionem , jam triennium in cuftodia detentum fuiffe Diodorus &
Curtius memorant. Hic Alexander Acropus ille eft , quem ante pugnam Ifficam , hoc eft ,
ante quadriennium integrum, ob infidias Alexandro (trudas cuftodia: fiitllc traditum, ex Dio-
doro, Jhftino & Arriano xonftat. [Eid, am. Mund. 5671. b.\ Et non feraci Intentari hujus
parricidii retirn illum fiiiflc compertum illa Alexandri ad Macedonicum Senatum verba , (apud
Curtium , hb. 8. caf. 16. ) oftendunt. Lyneeftem Alexandrum bis in/idiatum capiti 'meo 4
daobw judiciis liberavi ; rursift convtclxm, per triennium tamen [fic enim & hic in Palatino
MS. legebatur; non, ut in editis, per bienmum ] difluli , donec vos popularetis , ut tandem
debito /uppticio fceim lueret. Hoc enim tempore , cura halitans St trepidus caufam diceret j
ab iis qui proximi adftabanc lanceis confolTos occubuit.
Lynccfta: corpore ablato , rex amiciffimos Philota: Aroyntam Androracnis filium , curo Attalo
Simmiaque fratribus filis, introduci juffit: nam Polemon minimus ex fratribus , ctim Philotam
rorqueri comperifiet , profugit ; fed captus ad judicium redudus eft. Tandem veri» , eundis
deprecantibus , Amyntam 8c fratres ejus Alexander (iui lententia abfolvir.
Ad Philota: patrem Parmeoionem Medix prrefcdum & dignitate regi proximum, £ medio
tollendum, Polydamantem longi illi accepriffimum & duos Arabas camelis dromadibus impo-
(iros , ut citatis itineribus famam de Philotr fupplicio am everrerent , curo literis ad Clean-
drum, Sitalccm St Menidam (Medici exercitus duces fub Parmenione conftitutos) Alexander
mifit. Quorum opera 70. jam annorum fenex, dura poft Alexandri ad fc cpiftolam , filii no-
mine foiptam ait eram fecurus legeret, confbflus periir. Cleander, capite ejus ad regem miffo,
ut truncus liumarmtr aq»r£ permilir. Triginta aur quadraginta dierum itinete diebus undecim
perado , rem confectam fuillc Serabo indicat. [ Itb. 15. pag. 714.]
Alexander, verens ne vidoriarura fuarum gloria fx vici* macula in Macedonia infufcarctur ,
eadem teclraa qua Gaos (fiipri, anno Mundi jtfio.) ufus, fimnlat fe ex amids quofilam in
patriam mitfurum. Hortatur milites fuis feribere , rariorem habintros occafionem, propter
militiam remoriorem. Datos fafces epiftolarum taciti ad fc deferri jubet ; ex quibus cognito
de & fingulonun judicio , ^ cos qni txdium laboris quefti aut de rege durius opinati fiicram in
unam cohortem , quam undatur rdyftm nominabar , contribuit : duce illis Leonida dato , qui
Parmenioni quondam intima familiaritate «at conjundus. Amicormn verb equitatui , in duas
partes divifo , Hephxftioncm Amyntoris Se Clitum Diopidis filium pnefccit.
Rebus in Drangiana conftitutis * ad cos qui olim Agriafpx vel Arimafpi i Cyro vero majore, ob
beneficium ab cis acceptum , Euergetz didi funt , duxit cxcrciram : atque amici ab eis eft exceptus.
Quinto poftquim rn eorum regionem pervenerat dic , cognofcit Satibarzanem cum duobus
millibus equitum quos a Bello acceperat , in Anorum agros rirniis ingreflum , cos i fide ipfius
abduxi ile. Adversus quem fex millu Grscorum peditum & 600. equites , Erigyii 8c Carani
(vel Stafimoris, ut habet Diodorus) dudti, cum Artabazo Persi, Andronico & Phratapherne
Parthorum fatrapa , Alexander mifit.
lpfc apud Euergetas Apollini facrificavit: & Demetrium , unum ex corporis cuftodibns , quem
Philou confiliorum participem fuilfc fufpicabatur , comprehendit & Pro lemarum Lagi filium
in ejus locum fiiffecit. Euergetas magna pecunia donavi r : tantumque ex finicimislocis agri
quantum periere ( exigutim aurem petiere ) dedit. A finitimis quoque Gedrofiis amice teccptus ,
meritam eis gratiam retulit.
In
a. Diebus 60. apud Euergetas adis, Amenidem (qui Darii feriba fuerat ) Alexandrum eis pnr-
fcdum reliquiae feribit Curtius. Liberos eos dimiliffe , affirmat Arrianus. Illorum fimul Se
Gedrofiorum ptworem Teridatem conftiturum Diodorus narnr.
i Google
Ch^,.
ie zi#m
j£ T A S MUNDI UI.
\1Ia76Bactra deinde Ck bellum Alexander movit, Dtangis Diagogilquc i.» ipfo itinere fubadis.
Subedit etiam Arachofum : ibiouc exercitum , qui fub Parmentone fuerat , occupavit. Sex mil-
lia Macedonum erant , & too. nobiles, & quinque millia Grxeorum , cum equitibus aoo.
j(al. $oo. rediib : ) haud dubie robur omnium virium regis. Arachofiis datus Menon prxtor :
.quatuor millibus peditum Se (excernis equitibus in prxiidium relidis.
Tum Alexander in Paropamiladas exercitum duxit : quod (iib occafum Vergiliarum & initium
'hyemis
obfcura faduin
cadi , vetius
ex Strabone
umbra colligimus,
, quire lux(hi/. I f. f*
, nodi f. 7f4prdlit
liroilis -fi*») tcriam
Regio ,nivibus
vix ut tota
qux opplcta clt :
prope funr
iconfpici pollent. In hac tamen folimdinc , quidquid inaloium tolerari pardi , inopiam, frigus,
laflitudlncm , dclpcrationcm , Alexandri pertulit exercitus. Multos exanimavit rigor infolitus ni-
vis, multorum aduflit pedes. Tandem ad cultiora pcivcntum cft, comrecatuquc largo recreatus
exercitus , fimul & qui confcqui non poterant in illa callra venerunt. Et brevi , quicquid homi-
num ibi fuit , in ditionem Regis concclfir.
Hinc ad Qui ea fu m montem , qui i quibufdam Paropamifus nuncupatur , Alexander progres-
fus, cun» 16. aut 17. dierum fpatio (operavit: urbemque fub cjiu radicibus condidit ad ponam
qua in Mediam via aperitur , quam Alexandiiam nominavit. Alias edam tubes condidit , per
unius ab Alexandri! iter dici remotas. In has Barbarorum fcprcm Se extra ordines icqucnriimi
tria millia, Se militum quorum opera uti ddiiirct quotquot vellent , collocavit. Satrapam illi
regioni conftituit Proexem Perfam : ex amicis vero Niloxenura Satyri hilum tofaarar Irvc fpe-
culatorcm cmn exercitu ibi reliquit.
Commillo inter Macedones & Arios pnlio; Satibarzanes cui Barbaris prxerat, galci d capi-
te detrada, li quis vititim dimicare vellet, provocavit ad pugnam. Huic Erigyius occanit , &
lufu transfoflum interemit. Barbari duce amillo , quem magis neceflitare quam (ponte fccuti
' erant , hJc accepta , fc cum armis Erigyio tradiderunt.
\k. Bellus Perhs , qui participes conliliorum in capiendo Dano fuerant, comitatus, Badria- 4385
(nilqus circiter feptein millibus , & Dahis ultra Tanaim fluvium habitantibus , regionem Can-
cafb ad 'acentem depopulatus eu ; ut prx vailitatc regionis inter Ce Se Alexandrum interjed* ,
ictumtptc ncccirariamm penuria , Alexandrum quo minus progrederetur impediret. Is vero nihi-
lominii» piocclllt , didici iltcr quidem ob nivium altitudinem Se commeatus inopiam : jnocellit
tamen.
1. . :da enim hyeme habens Indiam fnpcrn£ ad dextram , per llimma montium tranfivir in
Bidiianam. Via erat nuda aibortira , nili quod rari aderant rcrcbinrhi frutices. (Strui* , lib. ij.
jv.-f. 72G) Succo ex fefama expidib haud icctaquam oleo { ad mitigandum frigus) milites anus
perungebant. At hujus fuce» 140. denariis amphora; (ingulx , mellis 390. denariis, 3 00* vini
.'.Rimabantur» tritici nihil, aut admodum exiguum , reveriebatur. In frugum penuria milicCs
fluviatili pilee Se herbis fuilincbanrur. Jamque fure ipia alimenta defecerant , cum jumenta qui-
r ara onera
,bus p portabant exdere jufli funr: quorum carne, dum in Ba&rianos perventum, traxere
vitam. ( Cvrt. tib. 7. cjp. 7. ) Addit Strabo, etiam crudis jumentorum carnibus propter ligno-
lemirmm vicici fuiilc cuados : fcd ad eam cruditarem concoquendam iilphii copiam prx-
lentem auxilio fu ifle.
Belliis Alexandri celeritate perterritus, diis partiit fado facrificio , lient illis gentibus mos
cfl , cum amicis ducibufquc copiarum inter epulas de bello confultabat. Ubi ferox ille verbis,
'e parto per Iccius regno hipribus, ac vix potens metuis dicebat , (ocordia Darii crcvillc hollium
famam : libi placere in Sogdianos recedet e r atque Oxum amnem vclut liturum hofli objicere,
dum ex finitimis gentibus valida auxilia conciinctcnt. Temulentis vero convivis (alubrem cfle
hanc Icntcntiam conclamantibus; Coburti (ut Curtius, vel Ba^odarat , ut eum Diodorus ap-
pellat) natione Medus , profeflione Magus , ut validioris potius occuparet gratiam , Se Ale-
xandro tedederet , contuluit. Quod Bellum commovit , ut , (Indo acinace , quo miniis cum
occideret vix ab amicis contineretur. Cobares autem inter tumultum claptus, nodu ad Alexan-
drum transfugit.
QuintoJecimo die Alexander ab urbe i Ce condici ( Alexandria ) de hybcrnaculis , Adrjpf*
pervenit, B.idrianx urbem; ut refert Strabo. ( lib. 15, pag. 71 f. ) Drapf.ua profedus , (inquit
Arrianus ) recreato exeteitu , in Aornos Se Badra , maximas Bactrianx urbes, movit: quibus
primo impetu captis , pi.riidium in arce Aorni conflituit ; cui Archelaum Androclis filium,
unum ex amicis , prarfccit.
Septem vel odo millia Badrianorum habebat annata Belliis ; qux , quamdiu propter ctrli
intemperiem ludiam potius Macedonas petituios crediderant , obedienter imperata fecerunt.
Potlquam autem adventare Alexandrum compertum cft ; in fuos quifque vicos dilapfi,
Befliim reliqueront. Ille , cum clientum manu qui non mutaverant fidem , Oxo amne fupenrto,
cxufhTquc navigiis quibus copias tranfvcxcrat , ne iildem hoflis ureretur , in Nauraca Sogdianx
regionis fc recepit ; novas copias in Sogdianis contradunis. Sequebantur eum Spitamenes &
Oxyartes, Sogdianos equites habentes , Se Dahx a Tanai profedi.
e. Alexander, Artabazo Persa Badrianorum regioni Satrapa dato, (arcinas & impedimenta ibi
cum pnefidio relinquit. Iplc cum expedito agmine loca deferta Sogdianorum intrat , nodurno
itinere exercitum ducens. Ubi cum per 400 lladix ne raodiais quidem humor ex ifleret : xfhi
liti que dic fcqucnte ab ejus exercitu vehementer laboratum clt. Et qui aquam poflca intempe-
rantius luuferunt , intcrclufo fpiritu extindi funt : qui multo major hominum numerus fuit
quam ulloamifc.ai pixlio.
Ad fluvium Oxum Alexander pervenit prima fere vcfpcra : totimque eam nodem perpetuis
vigiliis agens , exercitiis partem magnam qtix confcqui non potuerat expedavir. 1
Antequam!
^
Digitized t
! An. in
IMPEHf MACEDONUM. Iulum. ChhAu.
J*'7J Antequam vero flumen trajiceret , ex Macedonibus qui aut prx atra re aut vulneribus yicpri
jad pugnam erant, & ex Tbeflalis qui voluntarii rctnanlcrant , 900 fert /eligens ; equiti bi-
Jna talenta dedic, pediti terna denariOm (Uve drachmarum ) millia 1 monirofque ur liberos ge-
nerarent, aemilit domum. C atteris gratias artx, quod ad reliqua belli navaturos operam polli-
ccbantur. /7/ ferio*
I Sttfanorem quoque , unum ex amicis , ad Arios mifit , qui Arfacem eorum fatrapam compre-
lienderct , quod mali aliquid moliri videretur : utque ejus loco farrapatnm obtineret juffir.
Cumque materia navigiis aut pontibus ftruendis dccflct: morx impatiens Alexander pelles lub qui-
bus milites in tentoriis degebant , aut utres ftrameruis refertos quamplurimos colligari Se quim
accurati flime committi juflu : atque ita quinque dierum fpatio exercitum per amnem traduxit.
Spitaracncs, inter omnes amicos prxdpuo honore cultus i Bello , ut Alexandrum flumen
Oxum fuperafle cognovit , condi io cum Datapherne & Calene ( quibus i Bello maxima fides
habebatur ) communicaro , Bellum comprehendit 1 direpto ex capite regni in/igni , laccratiquc
velle quam fpolium occili regis induerat.
Alexander trajerto Oxo, celeriter cb exercitum duxit, ubi BclTum cum coptis efle acceperat.
Interca nuntii ad cum i Spicamene Se Darapheme veniunt, pollicentes , fi aliquem ex ducibus
filis cum aliquantis copiis mitteret , (cfc Bciluin efle tradituros. Ad quos ille Ptolcmxum Lagi
filium mille , cum tribus amicorum equitum cohortibus , & hallar is equitibus omnibus » ex pe-
ditibus veri» , Philota: agmine , & argyrafpidibus mille , Agrianifque omnibus ac fagittario-
rum parte dimidii Cum his Ptolcmarus, decem llatlunotum iter quatriduo ctncnliis, eri perve-
nit ubi pridie barbari cum Spitamene caftra habuerant.
Dum Bellus perducitur , in parvulum Branchidarum oppidum Alexander pervenit. Hi Mile-
to quondam jullii Xerxis tranlicrant ; de in ei lede conftiterant ; quia in illius gratiam templum
Didymei Apollinis violaverant. ( ut fupri , ad annum Mundi tftrf, cft notatum. ) Utbx , ut
proditorum receptaculum, tora direpta 8c fubvcrfa cllj incolis ad unum, fine omni mifcticor-
dia , trucidatu. Qux fi in ipfos proditionis authores excogitata edent , jufta ultio efle , non cru-
delitas videretur: nunc culpam majorum polleri luere , qui ne viderant quidem Miletum, aderi
Xerxi non potuerant prodere. [ C'*rr. Iit. 7. cap. 11. cuta Strulme , lit. u.pag. J17, 518.]
Ad Alexandrum cum exercitu tranfeuntera perdurtus cft Bclfits , non capiftro modri vinrtus ,
fcd etiam omni velamento corporis (poliarus ; tam Barbaris quam Macedonibus gratum fpc-
rt acutum. Dona omnibus qui cum adduxerant data funr. Ipliim Alexander Oxarrx Darii fra-
tri, quem inter corporis cultodcs lubcb.it, tradi jullit : ut cruci affixum, mutilatis auribus nari-
bufquc , faginis configerent Barbari « allCTvarcntquc corpus, ur ne aves quidem contingerent.
Deinde flagellis carfum in Bartra remilit : fcd fiipplicium ejus diftulit \ ut eo loco, in quo Da-
rium iplc occiderat , necaretur.
Alexander , fupplcmcnto equorum furnpto , ( quorum multos tam in rranfitu Caucafi mon-
tis , quam in itinere ad Oxum amnem Se difccflii ab Oxo amiferar ) ad Tanaim fluvium pro-
tenus cft: non illum qui Europam ab Alia difterminans in paludem Mxotidem delabitur , fcd
; quem Plinius [Ut. 6. cxp. 16. ] a Scythis Sdjn , a finitimis Orxxnttm appellari
Ariftobulus dicit.
Hic nonnullicx Macedonibus ad petendum pabulum incompofito agmine egrefli, i Barbaris
qui de proximis montibus decurrerunt opprimuntur : plurcfqiic capti lunc quam occifi. Hi ad
jo ( vel , ut Curtuu , xo } millia erant: adrerius quos Alexander afluroptis expeditioribus totius
exercitiis celeriter profertus , fagicta irtus cft , qua: in medio crure fixa reliquerat fpiculum. Col-
lem niliilomimls captum fuillc» atque ex millibus non plures 8 millibus evafide , refert Jir-
rixntu. Sed proximo quim ex acie fitbdurtus cft rex die , Barbaros ultrri dedirionc fartu & capti-
vis redditis pacem ab Alexandro impcrravi/le , Curtint narrat.
Caftris inde moris , rex kflica militari vehebatur 1 quam pro fe qulfque eques pcdefquc fubirc
cenabant. Hinc quarto die ad urbem Maracanda , Sogdianorum regiam ..cujus munis 70 ftadia
amplectebatur , perventum cft: ubi, prxfidio urbi rciirto , proximos vicos Alexander depopula-
tus cft atque uflit.
Paucis prift diebus legari venerunt i Scythis Abiis 1 qui Ifbcci a morte Cyri, tum fe Alexandro
permi ferunt.
Barbari fluvio finitimi Macedonum Milites , qui in Scythicis urbibus prxfidio condituri erant ,
comprelienfos interficiunt ; urbdque fuas majoris Iccur itatis causa muniunt Conjunxtrunt fe illo-
rum dclxrtioni Sogdianorum plerique , lolii creati ab iis qui Bellum ceperant : qui & Bactriano-
rum nonnullos ad lc pertraxerunt. Sullanorum , 8e Burtrianorum ieprem millia equitum erant 1
quorum authoritatem exteri fequeb uitur. Ad quo* coercendos milii ab Alexandro Spitumenes &
Catenes , i quibus traditus ei fuerat Bellus , primarii dcfxrttonis authores exriterunt : fparQ fama,
Bactrianos equites i tege omnes ur occideremur fuillc acccr litos.
Hilce cognitis , Alexander Gazam , Craterus Cyropolim aggreditur. Gaza capta , puberes
omnes inter terti , mulieres Se pueri mancipati , urbs diruta cft : ur exteri cladis exemplo Con-
tineremur. Hac & aliis quatuor urbibus biduo captis 3c direptis; Cyropolim ille contendit: in
Suam ut omnium
bliiione maximam quique
& promptiflimi Se inunirifliraam ortodecim, & armatorum
militum cecidere iplc Rex admillia /e receperant.
ultimum periculum Invenit.
ejus
Namque cervix ejus laxo ita irta cft, uc oculis caligine olfufis coi taberetur , ne mentis quidem
compos. Sed invirtus adverlus ea qux exteros terrent , nondum percurato vulnere atrito oblidio-
ni inftitic, naturalem celeritatem ira concitante. Et primo quidem tumultu captx urbis exfi
funt ex hollibus 8000. reliqui in arcem confugerunt. Quos quum Alexandefr uno dic obtcilbs
tcnuillcti aquarum inopia j-elli deJitionem fcccnmc. ... |
J. Vjferii Ann*l. P-n pnor. /, Cytopoli , |
ed by Google
*
MUNDI:. VI |,
- Cyropoli, jufln Alexandri , dinua i cx fcptero urbibus, in quas barbari ejus regionis confu-
derant , una fola jam fupercrat. Eam primo infultu ille cepit : St quidem deditione , ut Piolemxus
icribir» Ariftobulus vero etiam hanc vi captam tradit , omnefquc in ea coroprchcnfot, interfe-
ctos fuifte. Ptolcmarus captivos in exercitum diftributos narrat , vindolquc cuflodiri jufloi, donec
ipfe cx ea regione difcederct : nequis cotum qui defedionem feceram relinqueretur.
Dum hic geruntur , Scytharum A futi cotum exercitus ad ripas Tanais fluvii venit , quod au-
diflent nonnullos baibarorum trans flumen incolentes ab Alexandro dcfcci fle : ut fi qua infignis
defedio fieret , ipli quoque in Macedones irruerent.
Interim Spitamenes muris Maracandx fc includens , Macedonum prxfidium in arce re iidum
oblidebat, Adverlus htinc Alexander Maicdemiun , & Androauchum , ac Caranum mifit: cum-
que his equites cx amiculo, ex mercenariis 8co, quos ducebar Catanus; pedites autem mer-
cenarios 1500. (vel 5000, ut habet Curtim.) His adjunxit Pharnuchcm interpretem , qui
barbarorum linguam callebat, aptufque qui cum jis ageret videbatur.
Alexander ad Tanaim amnem rediit , & quantum loli occupaverant cailtis , muro circumde-
dit. Sexaginu (ladionim urbis murus fuit. Hanc quoqne urbem Alexandriani appellari juflk.
Opus tanti celeritate per fc dum cfl , ut decimo (cptiino dic qnam munimenta excitata erant ,
teda quoque urbis abfol verentur. Ita Curtuu. [Iit. 7. cap. 17. ] Intra diem fcprimum decimum,
murum fex millium pafluum confummatum , ait : [lit. 11. e*p. 5. ] viginti dierum (pa-
rio urbem muto e indam Arriamu retulit. Eam Gricis mercenariis habitandam dedit , St fini-
timis Barbaris quibus fua (ponte eo commigrandi voluntas fuit , nonnullis etiam Macedonibus
qui inepti bello erant. Incolas quoque novi urbi dedit captivos , quos reddito pretio dominis
liberavit : Se trium civitatum populos , quas Cyrus condiderat , cb tranflulit.
Rex Scytharum, cujus tum ultra Tanaim imperium erat, ratus eam urbem lixis impolitam efle
cervicibus , fratrem Carthafim nomine cum magna equitum manu mifit ad diruendam eam ,
Jproculquc amne fubmovendas Macedonum copias. In confpedu Alexandri obequitabat boflis ,
l&cum telis, qui trans flumen ejaculabatur, etiam probra barbarico more jadebar. Alexander
'autem adhuc xger cx vulnere, voce deficiebat i nec inliftcrc in terra, nec equo vehi, nec
luos docere poterat vel hortari.
j Spitamenes , Daharum live Nomadum Scytharum circiter Coo equitibus fuo equitatui ad-
: jundis ., cos qui Maracanda auxilio obfclfis milii ab Alexandro fuerant , oppiellir. Macedonibus
i in fplb. conflidu cx impravifb fupervenifle Scyrius , qui in hortis abditi fiicrant , tantique eorum
copias occilionc occidille , ut equites non plurcs 40 Se pedites circiter 300 tantum evaferint ; Ari-
' (lobulus author cft. Cecidillc eo prilio peditum duo millia, cum joo equitibus , (cribit Curtius ;
eamqiic cladem Alexandrum (olcrti conlilio tcxille , morte denuntiata iis qui ex prilio vene-
rant , fi ada vulgaflent.
d. Alexander , in priparatas rates exercitu impolito , & levius armatis fuper utres farmento re-
pletos nare juflis, Tanaim mira induilria trajecit : fiuftra obnitentibus qui in advcisa fluminis
ripa flabant Scythis. Quos in fligam datos , q .unquam vexationem invalidi corporis paci non po-
terat , pet 80 tamen ftadia infequi perfeveravit. Jamque linquente animo, fuis prxeepie , ut do-
nec lucis aliquid fupereflet , fugientium tergis inhxrcrcnt. Quumque in fummo iflu acerrime
cos inlcqucrciuur , uni ver fus exercitus magna liti laboravit. Iplc etiam Alexander aqua ( qualem
ea regio fert ) vitiosa epota , vehementi profluvio alvi correptus «ft. Ex Scythis exfi circiter
mille, capti ifo, equique 1800. abadi. Ceciderunt autem Macedonum equites lexagiuta, pedi-
tes centum fere j mille laudi fucrunr.
! Haud multo pofl legati Scytharum ad Alexandrum venerunt , futium cxcufituri. Non
efle ei illata atma communi totius gentis Scythici conlilio, fed ab iis qui latronum more ex
rapto viverent : fc vero imperata facere velle dicentes. Quibus humaniter ille tefpondero ; cap-
tivos omnes fine pretio renufit : ut fidem faccict , libi cum ferocifliims gentium de fortitudine,
non de ira fui fle certamen.
Ea clementia moci Sacz , legatos quoque ad eum mifetunc , qui pollicerentur gentem impe-
rata fiduram. His etiam benigne exceptis , comitem Excipinum dedit , juvenem fibi gratiflimum
Se Hcphxrtioncm alterum.
Alexander , aflumpta amicorum equitum parte dimidia , (curatis omnibus , & (agituriis atque
Agrianis , & ex phalange expeditioribus, Maracanda contendit: quo Spitamenem reverfum efle
acceperat , denuoque cos qui in arce erant oblidere, Iplc tridui fpatio ijoo. ftadia emenfus ,
quarto dic fitb auroram ad utbem venit. Spitamenes cum fuis copiis , ut Alexandrum adven-
tare intellexit , non expedaro ejus adventu , relidi obiidione , fugit. Quem ille acritct infc-
cutus , ad cum locum pervenit , in quo milites ejus, i Scythis exii fuerant. Horum ofla tumu-
lo contegi juflic , Se inferias more patrio dedit. Deinde fugientes hoftes ad deferta ufquc in(c-
curus cfl.
jfam Craterus, cum majore parte exercitus modicis itineribus fublequi jullus , ad Regem perve-
nerar. Itaque ut omnes qui defecerant pariter belli clade premerentur , copias divuit : urique
agros, & interfici puberes jullit. Totam vero eam regionem, quam Polytimetus amnis irrigans
tranlit, percurrit : inde enim, ubi fub terram ille Ce condit, omnis ulterior regio deferta cft.
Sogdianorum pluribus quam 1 a 0000 interfiatis (ut lemma Diodori in alteram partem libri 17
indicat) 30 eorum nobiliffimi , corporum robore eximio, captivi ad Alexandrum perdutii
fune. Quorum invidum adverlus mortem animum ille admitans , eis fide data vitam do-
navit. Neque promilfiun illi officium fefellerunt. Nam qui rcmifli domos ierant, infide conti-
nuere populares. Quatuor inter cuftodcs corporis, nulli Macedonum in Regem duritate cef-
In
An»o
Mundi.
I M P E /(. M AC E DO N U M. /75»
In Sogdianis Pcucolao cum tribus millibus peditum ( neque enim macore prxfidio indigebar )
relido , Badra pervenit. Hic , conventu omnium quotquot aderant habito , Bdliim intro-
ducit : aceti fataque ejus in Darium perfidia , nares ei ftimtnafquc aures prxfcindi jubet j deinde
in Ecbatana mittit , ut ibi in Medorum Perfarumque concilio morte muldaietur. Plut.nchut cum
reclinatis duabus arboribus Alexandri juflii alligatum futile refert ; ut ad n annalem llatum vali-
do cum impem redeunte utraque , ille in diverfa avelleretur. Diodorui , fratrem Darii caacruf
que propinquos omni contumelia: & cruciatus genere in hominem graJlaros , corpore tandem
minmatim concifo , particulas huc illuc fundis disjccillc , narrat.
Per idem tempus vcncranr ad Alexandrum Phrataphernes Parthorum farrapa , & SuCmor
ad Atios millus ut Arfacem comprehenderet : quem quidem vindum adduxerunt , Se Bar-
zanem quem Bellus Pcrlis fatrapam dederat , ac nonnullos alios qui tum una cum Bello defe-
cerant.
E maritima quoque ora accelTcnint Epocillus , 8c Mclanidas , ac Ptolcmarus Thranim
dux; qui pecunias cum Menete millas & (ocios ad mare deduxerant. Ptolcm.xus Se Meni-
das peditum tria millia & equites mille adduxerunt metccde militaturos. Alexander quoque
ex Lycia cum pari numero peditum Se quingentis equitibus venit. Totidem e Syria Bellum
Syria: fatrapam atque Afclepiodoram mari pixfcdum Coquebantur. Antipater Grxeorum mer-
cenariorum odo millia, in queis quingenti equites eram , milcrar ; Alandro & Nearcho du-
centibus.
Exercitu ira audo , ad ea qux defedione turbata erant componenda Alexander procedit,
Plcrique enim Sogdianorum in arces fc receperant , neque fatrapx quem iis Alexander confti-
merar morem gerere volebant. Polyfocrchontc igirur Se Arralo Se Gorgia atque Meleagro
apud Badrianos relidis , ur regionem illam prxlidio tenerent 1 ne barbari c;tis loci novi aliquid
moliremur, litqiic cos qui disjundi ab ipfis edent expugnarent: ipfc quarro dic ad Oxum flu-
vium caftra pofuir. Hic quia limum vehit , turbidus femper Se infalubris eft potu. Itaque pu-
teos miles cirpcrat fodere J nec tamen humo cgclla cxfillcbat luiraor; quum in ipfo tabernaculo
Regis confpcdus eft fons : quem quia tarde notaverant , Cubitu extirillc finxerunt; Rexque ip(c
eredi voluit donum Dei id fuillc. [Cur/. /ii. 7. cap. aj.] Plurarchus narrat, Proxenuro Mace-
donem , praCcdum coium qui (tragulis erant appoflti , dum rabcrnaculo regio locum foderet f
juxta Oxum amnem, fontem dcrcxille pinguis Se olcofi liquo: is: idque Alexandrum , in cpiftolk
ad Amipmum , inter maxima i Deo libi oblata oftenra rcpofuilfir. Arrianus duos ibi fontes ,
alterum aquam , alterum oleum fundentem , non procul ab ipfius tabernaculo ortos fuillc narrat.
Quod eu rn a PioIcra.ro Lagi filio edet Alexandro minciarum : ille ftatim ex varum prxCcripro
(a.rificitim fecit. RcCponiuquc Ariftandcr , fontem oleo manantem labores portendere , vidoriam
ramen ex labore conCccttturxm.
Superatis deinde amnibus Ocho Se Oxo , ad urbem Marginiam five Margianam pervenit.
Circa eam lex oppidis condendis cleda Cedes eft. Duo ad Meridiem verfa , quatuor (pedan-
tia Orientem , modicis inter fc fpariis diftabanr . ne procul reperendum cfler mutauim auxilium.
[Cur/, ut ftipr. ] O80 urbes Alexandrum in Badriana Se Sogdiani condidifle, refert Srrabo ;
[//*. f 17- 3 duodecim Jultinus; [lib.n. eap. y.] qui & dillribuillc ea* addit his, quof-
unque in exercitu fcdiriofos habebar.
i. Arimazes Sogdianus cum triginta atraatorum millibus petram ( Oxi , ur eam Strabo nominat )
)« 7« occupavit : alimentis anc£ congcllis , qua: tant.r multitudini vel per triennium Cuppeterent.
Petra in altitudinem 30 eminebar ftadia , circuitu ijo complcdcbatur. Juvenes joo, propofito-
um ab Alexandro prarmiomm magnirudinc inarati , ferreis fitlcris , qux fubinde defigebant ,
.onnili in altum patilatim ad montis cacumina pcivcnerunr: jx tantiun ex eo numero, quos
inflabilis gradus fefellerat, ex prxeipiri devolutis. Barbari inopinato fpcdiculo attoniti , plo-
res cos quam erane Se bene armatos cflc rati , ultro Ce dediderunt. Atimazes igirur , defpcratis
mag» quam perditis rebus , curo propinquis nobililGmilquc gentis fux dcfccndic in caftra :
qn 4 omnes vcibcribus affedos , Cub ipfis radicibus Petrx Alexander crucibus affigi juflit.
M iltitudo dedit itioium incolis novatum urbium cum pecunia capti dono data eft. Artabazus
n Petrx regioni (que ei appofitx tutela rclidus eft. [ Cur/, /ii. 7. c.ip. u/t. Pid. & Pelyxn. S/ra-
■dgem. Jib. 4. ‘n -A! ex inaro , num. 19.]
Alexander , in ditionem redada Sogdianorum Petra , ciim propter vagum hoftem (pargen-
d.r manus cllcnr , in quinque parces divilir exercitum. Hephxftioneai itibus partibus prxcllc
julfit : quarrx Caenum & Artabazum prxfrcit. Ipfc quinta paite fecum furapra , regionem in-
[greditur Maracanda versus» reliqui, irt quifque potuit, progredi, alios qui in arces confiigc-
rant vi expugnarunt , alios deditionem voluntarie facientes receperunt. Portqulm veri» univer-
Cx copix , majore Sjgdiaiix provincix parte pci agrari , ad Maracanda convenerunt: Hephx-
ftionem emittit , qui in Sogdianorum urbes colonias deducar ; Caenum autem 8e Artabazum
m Scyrhas , quod nuntiatum fuerat Spitamenem ad eos confugillc. Ipfc cum reliquo exercitu
Sogdianorum ditionem ingrcdiis , extera oppida qua: ab iis qui defecerant occupabantur parvo
isegotio expugnavit : <3c iis qui anre certamen imperata fecerunt , eorum qui atmis fuerant fub-
adi urbes agrofquc juflit attribui.
Dum hxc aguntur , Spitamenes & Badrianorum exulcs , cura Sogdianorum profugorum
manu qui in Scytharum regionem profugerant. Se 600 (vel 800) Maflagetaruro equitibus, ad
arecin quandara Badrianis oppoficam profedi , Se prxfcdum prxlidii nihil hoftile expedantem
adorti, militibus qui in prxlidio erant interfedis , pcxfrdum in cuftodta renuerunt, lpfi capta
hac arce , animis elati , paucis poft diebus Zariafpis appropinquantes urbem oppugnare ftatuc-
runt , multamque prxdatn inde abegerunr.
J. VJjfni Anna/. Pan pnur.
iSo MT A S MUNDI VI
Ad hos coercendos Attilias regionis ejus prxfcihis joo equites, infidiarum qua: parabantur
Anno te
Periodi Annoa.
'l-.IUiie -Chri'aJ
1
•gnarus, eduxit- Cui fe adjunxerunt equites ex amicorum regiorum cohorte , qui Zaiiafpisin-
[valctudinis causa relicli jam convaluerant armaque ferre & equos confcendere poterant cum
Pirbone Soficlis (ilio ( iis qui ex regia familia Zartalpis erant pra-fcdlo ) & Ariftonico cicharado.
Hi enim collc&is mercenariis equitibus circiter Jfo, qui ptxlidio Zariafpis relicti fuerant, Se
regiorum puerorum nonnullis tum Atrina in Mallageras ferebantur. Sed Spitamenes Se milites
quos in fylvis campo juucfcs ille condiderat, ex improvifb cos adorti, ex amicis quidem leptem,
jex mercenariis equitibus tfo, Se Ariftonicum citharadum , (qui in ea pugna le non ut ciiha-
r ardum fed ftrenuum militem gclferat) Attinam vero cum fuis omnibus interemerunt. Pithon
faucius in hoftiuin potcftatcm vivus venit. Celeriter ad Craterum hujus cladis fama perlata cft :
qui curo omni equitatu fuperveniens , fugientes Mallagct.is ufquc ad folitudinem eft inlccutus.
Ubi acri pugna inter eos inita, victoria pcn& Macedones fuit. Et ex Malfagctis quidem, tjo
equitibus cattis, reliqui facile per folitudinem evaferum. Dabat autem mille opptdti funt : quo-
[ruin clade totius regionis finita defeAio cft.
| Alexander, Sogdianis rursus fuba&is, Maracanda repetiit, tbi i rege Scytharum Europaeo-
rum fuper Bofphorum colentium dona Se legationem accepit. Filix lux nuptias illi obtulit :
cujus rei Se ipfum Alexandrum memini Ile in cpiftola ad Antiparrum , ex Plutarcbo jam ant£|
notavimus. Qubd fi affinitatem hanc ille dedignaretur ; ut principes Macedonum cum primo-
ribus fux gentis connubio coire pateretur , rogavit: fe quoque fi juberetur , ycncururo ad cum
pollicitus i ut ab ipfo coram imperata acciperet.
Eodem quoque tempore Phrataphernes , five Pharxmanrs , qui Chorafiniis prxerat , Mafla-
getis Se Dahis regionum confinio adjundhis, mifit qui fadtirum imperata pollicerentur. Ulel
utraqitc legatione oenigne audita, Hephxftioncm Se Artabazum opperiens ftativa habuit.
Poftquam hi advenerant , in regione Bdzjtrik ( vel Bnftflis , ut in lemmatibus libri 17
Diodori legitur) Alexander cum toro exercitu ingtcfliis {altum, qui quatuor continuis aetati-
bus infuftus fuerat , agitari undique feras juflir. Inter quas cum leo magnitudinis rarx iptum
regem invafunis incurreret : fbrtd Lyfimachus ( qui poftea in. Thracia regnavit) venabulum
objicere ferx corpcrat. Quo rex rcpulfo & abire jiillo, feram non excepit raodb , fed etiam
uno vulnere occidit. Deinde quatuor millibus ferarum dejectis , in eodem ialtu cum toto exer-
dm epulatus cft.
Maracanda reditum cft: Se Artabazo It fatrapara Ba&rianorum propter feneftutem abfo-
luro, veteri Philippi miliri Clito Dropidx M iccdonis filio provincia ejus deltinata eft» fratri
[Hellanicae (five Lanicx) nutricis Alexandri, qux haud (edis quim mater a Rege diligebatur.
jSed in quiere Clitum pullatum Alexander videre tibi cft vitiis , intci Parmenionis filios, qui mor-
‘ tui erant omnes , confidentem.
Tertius a fomnio hoc oblato dies erae apud Macedones Baccho facer : in quo Alexander quo-
tannis Baccho facrificire folirus , jam eo nrglc&o Diofcuiis facrificium aim epulo inftituir.
Quidam tura ab ora maritima poma Grxea regi actulcranr : quorum viriditatem Se fperiem ille
miratus, accivit Clitum, ur cioftendcret illa Se irapcrtiictur. Clitum, reliifto quod rum facie-
bat (acri licio ad Regem pergentem , tres oves , in quas fhdla jam fuerat libatio , funt iccutx.
;Quo intdlc&o, Rex rem ad vates retulit Ariftandmm 8e Clcomantcm Laccdxmonium. Denun-
[cianribus illis tenum prodigium ede, Alexander, fomnii lui memor, ut propere pro Clito li-
;tarent prxeepir. Clitus vero ad epulum venit , cum Rex Diofeuris facrific.ilict. Cumque Ale-
xander in convivio multo incaluillct mero, immodicus xftimator fui, celebrare qux ipte gefi-
ferat coepit , Se res parris Philippi deprimere : majore convivarum parte allcntante. Clitus con-
tri, memoriam Philippi tueri , prxtcrira efferre, prxfentia imminuere, eft aufus ; gravibus
eri..m additis in Regem contumeliis. Quum jam Alexander ira percitus eum interfe&urus pro-
filirct; ipfc (ut refert Arillobulus) per oftium ultra muros 8c foliam in arcem ad Prolcinxum
Lagi F. corporis cuftodem fubdutlus, quin revelleretur continere fe non potuit i Se quum in
Alexandrum Cliti nomen inclamantem incidiflct , cique rcfpondilfet , En tibi ditum Alexan-
det tum fiirifsa icftus interiit.
| .Alexander, facti atrocitate poftea confiderata , eodem furore in poenitentiam , quo pridem
in icam verfus , mori voluit. Itaque triduum cotum inclutiis , i cibo Se potu abftinuir , neque
aliam ullam corporis curam habuit.
Cum jatn in quartum diem perfeverara inedia clTct, armigeri corporifquc cuftodes in taberna-
culum irrumpentes, diu precibus iplbrum rclu&mim xgrd vicerunt, ut cibum caperet. Vati-
bufquc nonnullis Liberi patris iram hic caulanribus, qubd facrificium ejus fuilfet prxtcrmif-
(uni ; facrificium illi reddidit, fiquidem non ingratum ei erat , catum illute ad iram numinis
potilis quam ad fuum maleficium referri. Ariftander quoque vates vifum quod de Clito
fiicrat ei reprefentatum & prodigium in mentem revocans, jamdudum hxc in fatis fu iffe mo-
nuit. Multum profuere Se Callilthcnis philofophi preces , condifcipubru apud Ariftorelcm fami-
liaris illi: fed multo magis Anaxarchi Abderita: lophiftx impudens arrifit adulatio , ex eo qubd
veteres lapientes Juftiriam Jovi aflidentein finxerunt impie concludentis, quicquid a rege abtum
fuerir , id /ullum exiftimari debere. Quoque minus exdis puderet , jure inrcrfedlum Clitum Ma-
cedones decreverunt; (cpultura quoque prohibitiul, ni Rex humari jtiftillct.
Decem diebus maxime ad confirmandum pudorem apud Maracanda confumptis , citm parte
exercitiis Hephxftioncin in regionem Bactrianam Alexander mifit, commeatus in hycmrm pa-
raturum. Sanapatum autem Ba&runofum , quem Clito deftinaverae , Amyntx Nicolai nlio
dedit. Camoque ibidem icli&o cum fuis ac Meleagri copiis, cquitibufque ex amicis 400, Se
jaculatoribus equeitribus, rum Ba&rianis Sogdianilqoe, quibus Amyntas prxerat, cos omnes
Corno
Digitized by CaOOQle
it »iam
Annoaiu
I M P ER. MACEDONUM . ; ; —
181 j***j
■
lur.ai. | i ■ — - ■ i ■ ■ JT~ - ■ ■ - ;
f6j6“, -Camo
* parere & in Sogdianis
' • hybernute • juUu : pamm ut *prurlidio regioni- ellcnt,
------ r - • partim
••• ur■*
Spitamenem , fi is forte per hycrocm ea loca peragraret , ex infidiis caperent [sirrUn. /Ib. 4. ]
Ipfe Alexander Xenippa pervenit : qux Scythia- confinis erat regio ; ad quam Radriani exu-
les qui ah Alexandro defeceram , fc receperunt. Sed poRquim Regem adventate compertum cR ,
pulfi ab incolis, a aoo fere , omnes equites, congregantur. Ht ex improvifo adorti Amyntam
praetorem Alexandri, diu anceps prxlium fecerunt; Ad ultimum 700 litorum amiflis, quorum
joo hollis cepit, dedere terga vidoribus , haud £ui£ inulti: quippe 8'- Macedonum interfedi ,
prxterquc cos ; jo faucii faifa* funr. Veniam tamen etiam poli alrcram dcfc&ioncm imperraverunt.
His in fidem acceptis, in regionem quam A Taura (vel Nautaca poriih) appellant, Rex cum
toro exercitu venir. Satrapes erat Siiimithres, duobus ex fua matre filiis genitis, quippe apud
cos parentibus Ihipro coire cum liberis fas cfi. Is armatis popularibus fauces regionis , qiu in
ardiillimum cogitur , valido munimento fcpfcrat. Fauces illas a fronte praeterfluens rapidifli-
mus torrens, i tergo Petra objecti , muniebat, [ Cttrt. fib. 8. cap. 6.] Arrianus apud Parata-
cat petram hanc fuille ait ; altitudinis 10 , ambitus fio fere Radiorum; camquc , ut & dominum
c/us , Cbonenit appellat nomifte. Strabo veri» Sipmithru petram ( fic enim , cum Curtio Se PIu-
tarcho, nominat) in Badriana collocati camquc altitudine ij, ambiru 80 Radiorum, fupcrn£
aurem planam & glebolam, Se joo viris alendis fufficicnrcm , fuille refert: atque in ea (non,
ut Amanus, in Sogdiani petra ) Oxyanem filiam Roxanem , qux Alexandro nuplit , habuifie
affirmat. [ Strab. /ib. 11. pag. y 1 7- ]
Alexander, quanquam anguiRias naturali fitu munitas valida manu Barbari tuebamur, ta-
men arietibus admotis munimenta qux manu adjunda erant conciilfir , fundifquc 8e lagittis
propugnantium plcrofquc dejecit: quos ubi dlfpcrios fugavit, minas munimcnrorum fupagref-
lus , atl Petram admovit exercitum. Cxteruin interveniebat fluvius coeuntibus aquis ex lupc-
riorc faltigio in vallem 1 magnique oneris videbatur tam vaRatn voraginem explere. Carlls ta-
men abietibus , quarum magna in ambiru illius montis copia erat, fcalasex iis confici juifit , ut
per eas exercitus m voraginem delccndcret. Et interJiu quidem ipfe onus urgebat , cum dimi-
jdia exercitiis parte : nodu veri» viciilim corporis cultodcs Perdiccas 8c Leonnatus Se Prolcinxus
iLagi filius, reliquo exercitu in rres partes dillriburo, nodurni operis iplis commidi curam ge-
Irebant. Nec per diem plus ao cubitis, nodu paulb minus ctficicbmr , quantumvis univcrlus
exercitus in opere elice: tanta erat & ipfius loci afpcritas, & operis difliculus.
Erae tunc cum Alexandro, nationis cinHe.n led ditionis liix, Oxy artes ( Roxanes pater : ) qui
,ab eo iutcnoganis , quid animi haberet Siiimirhres; omnium hominum eum trcpidilfimura fuille
[rrifondif. Cui Rex : ProfeH 0 tu petram rt^bii oflend/r tf)e JuperabUcm , quando tjm no» efl
'pm ua caput. Et millus quidem ad cum trepidum diflidentemque rebus luis Oxyatres , ut fe
cum matre liberifquc Se torius cognationis grege Regis puiribri pci mitteret perlitatu. Dedita
deinde petra Alexander , alFitnpcis argyralpidibus circiter quingenris , arcem (pcdlandi causa
con cenuit : iit vidimis Minervx ac Vidortr cefis, p.xiidcm & illius St omnium locoiuin quo-
rum antei fuerat Silimithrem con ili ruit r lj»c majoris etiam ptovincix ficti , fi cum fide ami-
ciri im ipiius coluiilet. Duos quoque illi juvenes patre rradmee fircum miliuturos fcqui julfir.
Relidi deinde phalange , a4 fubigaulos qui dricccr am, cum equite procellit. Arduum Se im-
peditum faxis iter primo utcunque tolerabant Mox equorum non ungulis modb attritis , fcd
corporibus etiam fatigatis, fcqui plcriquc non poterant; & rarius lubinde agmen fiebat. No-
biles quoque juvenes comitari cum foliti defecerant; prxrcr Philippum, Lylimachi fratrem.
Ille enim pedes ( incredibile didu ) cum lorica indutus arma gclhrct , Regem tamen fubinde
equos mutantem per joo Radia comitatus eR : atque in filtu , in quo fc Barbari abdiderant ,
Regem cominus cum hode dimicantem protexit. Sed poliquim Barbari in fugam clfiiii defe-
rucrc lylvus: animus, qui in ardore pugae corpus fuRenuverar , liquit; 8c inter ipfius Regis
manus collapfus expiravit. Moritura Regem alius haud levis dolor excepit. Erigyius inter
elatos duces fuerat, quem excindam cllc , paulo ante quam rcvei teretur ili cafira , cognovit.
Utriufquc funus omni apparatu atque honore celebratum cll.
Spicamenes cum luis G ibas perveniens , ( munitum Sogdianorum oppidum , medium inter
Mallagetas Se Sogdianos litum) vagorum Scytharum equitibus circiter jcoa, ur Icilii conjun-
gerem atque in Sogdianos una iruimperenr, facile perluafir. Ccruis, cognito Spira menis adven-
tu , obviam cum exercitu profedus , ex equitibus eorum ampliis 800 occidit ; ex luis, equiti-
bus tantum 15 Se peditibus 11 delideratis. Unde Sogdiani qui cum Spitamenc pugnx iupcrfuc-
rant Se Bactrianorum plcriquc, Spitamenc in fuga de (erro , Creno iclc dedidetunc.
M rll jgctx Scythr , ic ita male gelta , Uatirianotuin Se Sogdianorum luciorum impedimen-
ta diripuerunt > & cum Spitamenc in (blitudinem confiigrnint. Sed ciim intcllcxillcnt Alexan-
drum animo penetrandi dclcrra adventare ; interfedi Spitamenis caput ad eum milerunc , can-
quam illum i fele hoc fixdo averfuri. (sirrian. /ib. 4. ] Cum haud procul ellcr Alexander , uxo-
rem Spitamenis caput mariti i fcipsa abfcilfiun ad cum atrulillc , Icribic Curtius : [Ub. 8. cap.
8 ] Regemque atrocitatem fcclcris detritarum, e caRris eam abcgillc , ne liccnrix barbarica:
exemplar in Grxcorutn motes & mitia ingenia transferret.
Dskr , Spitamenis cxdc comperta , Dacaphemem defectionis ejus participem vindhim Ale-
xandro icque dedunt. Cacnus 8c Craterus , cum Phrarapherne Parthorum St Srafanore Ariorum
fatrapj , omnibus iis rebus quas Alexander iraperarar confeftb , Nauraca ad illum reverterunt.
b. Alexander quiete exercitui ad Naucaca dari, quod vigeret tum bruma, («u/uu»* th 4386
jftifMmvc , uc apud Amanum legitur ) converrit animum ad vindicandas injurias eorum , qui- 1
bus a nrcroribus fuis avare ac lupcrb^ imperabatur. Ergo Pbratapberni Hyrcaniam Se Mardosj
cum Tapiris tradidit : nundavitque ut Phradatem fatrapam cui fuccedcbit , qui Lrpitls accctfirus
L. iit ab
jx8
enodi te ztun |
Amo |Ak»o »»-i
•lufii 'C hnftu.1
Amo AS MUNDI Tl
rg2 J£TT
Mundi-
rum prifcOo fubflitu-
ilUwundtriwn parcbm, ad fc iii cuftodiam mineret. Attini Diinga
o, Arrtpnt n Arriano ) Satrapes in Mediam milius clt : ut
tus cft Stnfnmr. Arfrui (Curti
!<S7« inde difccdcrct. Babylonia, mortuo Matio .
Osidares , quem male (ibi velle Rex intellexerat,
veri) & Epocillus ac Meandas m Ma-
Dnlittmrni [Stemini, Attiano) fubjcOa elt. Sopolis
inde ducerent .
cedoniam funt mifli , ut exercitum
i regionem, qui Gabata ap-
His compofiris , lectio mcnfc cx hybernis Rex movit eictctium
occa cft rempcftas , ut fnguris vcirc-
pellatur aditurus. Tertio vem itineris dic tam immanis
cum Regis conflantia atque m
ientia peni opprimeretur extrcitiu. Ejus horrendam fpccicm,
[Iit. S. cap. J. J mil-
colligendo «e iolando milite humanitate, ob oculos nobis pomt Curtius:
calonum quc pedem illam confumpi ilTc narrans. Ubi etiam illud, *
le militum atque lixarum
Iit. 4. StrntnSm. cnp. 6. ) comme-
Valerio Maximo quoque ( Iit. J. cnp. r. ) Sc Julio Frontino (
moratum adjicit, ut Alexander quum ipfc admoto Igne refoveret altus , Macedonem grega-
ftigorc obftupcf btfum iu fuam fcdtm impoiueri t ; id ci falutare firille dicens,
rium militem nimio
e. _
quod apud Pcrias capitale cXtitiilet , in (stila regia conledid
judic i rpftim om-
Poliero die convocatis amicis copiarlrmque ducibus , pronuncian Alexander
multa jumema , St ca-
nia qui umida cilimt , redditurum : quod & prxftitir. Nam Silimithtcs
pecoraque St armenta i qui didributa pariter militem Sc damno St
melorum duo millia adduxit,
, fex dietum coacta cibaria
fame liberaverunt. Rex , gratiam (ibi relatam a Sifiinithtc prifatus
regionem depopulat u»,
ferre militet juflir, Sacas ( qui defecerant ) petens : rotamque eorum
Siiimithri dono dedit.
triginta ndUia pecorum ex pnda
Roxancm vitginem Oxyartis filum Alexander connubio libi jungens , ( quod m Sifimuhns
Perra faChim , in libro IJ® Strabo indicat ) multos limul cx fuis amicis ad filias illudritim barba,
totum accipiendas inmmatrimoni um impulit : quemadmodum in capitulis libri 17. Diodori an-
notatu legimus. - ... . . rr
us !n bellum Indicum vetfis, nc quid i tergo quod impedite podet moveretur,
e. CoHtationib
Alexander legi juflir, Sc ad fe armau perduci j
cx omnibus provinciis triginta millia juniorum
in Badia movens , Craterum cura doo amicorum
oblides fimul habiturus & milites. Deinde
ad perlequendum Aufta-
equitibus, fuoqueSc Polyfpcrchondl atque AtulifcAlcexae peditatu,
n-'m & Catancnt , qui foli ex defeSotibus in Paratacenc (upcrcram , miiit. Acti inter hos pugna
Craterus fupetior evaiit 1 Catanes in ptilio occilus . A uilancs captus ad Alexandrum
commifia,
Ctatctus in Balftra
adductus cft. Ex barbaris equites 110 cilii pedites dreiter 1500. Quo fado
, in dirionem redegit.
cft pcofahrs. Polyiperchon quoque regionem, qui Bubaeene appellatur
nunc efle maturum rarus , quonam modo
Alexander , quod olim prava mente conceperat
diei camum fe , fcd etiam credi vo-
ctelcftcs honores ufurparcr cupit agitare. Jovis filium non
Itaque mote Perfarum Macedo-
lubaci tanquarn perinde animis imperare pollet , ac linguis.
yuflic. Non deerat talia concu-
nas venerabundos , ipl ira falutare profternenter humi corpora
fipius alTcntario qulm
pifccmi pcrnicioli adulatio, perpetuum malum regum j quorum opes
Regii voluntate m omnia Io-
lroftis evertit. 1 Curi. Iit. i. cnp. ix. ] Horum adulatorum, ad
poli Chmrilum conditor ,
quentium, primarii tunc erant 1 Agis Argivus pdlimjrum carminum
Calliftben es Olynthius ,
Cilco Siculus , Sc Anaxarchus fophifta, Acerrimus imer rccufamcs
res illi exitio fuitt cjufquc maturandi ilfa obvenit occafio.
Ariftocdis difcipulus, fuit: qui
cx regia coltortc, qui lub Calliftlren c Pllilofophil
Ile. molam Sopolidir filius, puer nubilis
occupaflct quem Rex fcnr e delibraver at, jul-
ope. im dabat, quum aprum inter venandum telo
m igre ferens, cumSoftra to primum Amynti
lil ejus verberibus aftcclus eft. Quam ignominia
fatrapatuul Syrii gere-
filio iquali atque amico Illo , deinde cum Antipatro Afclepiodori ( qui
conjuravit. Qj, pro-
bat )filio Si aliis ex eadem cohorte pueris regiis de interficiendo Alexandro
liimptum clt liippli-
ditione per Epimcncm Arfci filium, cx conlati unum , decita ; de fontibus
in quiflione cunfcflbs
cium. Alexander Cratero protinds Sc Attalo Sc Alcen feribens , pueros
: poftcl verb io epi-
ait le hoc conlilium per fc iniflc , neque fuilli alium confcium quenquam
Callifthcni 1 Ariftotck m quoque ( cx cujul conliibti-
ftoli ad Antipatrum idem crimen impingit
? ««.•*» .axsx.odve»' v» 5
na Heronc natus ille fuit ) ita tacite perflttngeus. Oi sebi nnAr ,
copte lui ij»' aoJ.fr a, ^T.ViamjaJaoral *'vsi,, ^ m rai v«s«i xtit iyaal It,Sx.x,i!o.t«,.
) Upiditm fimi k Mncrdmi tm cttpirti : in ftphillnm ego nnbmi-
Ac puri tui liem ( inquix
i mibi recipiunt.
verti», & In Illa y.o eowo mifcrnnc ,■ & rppikit fuit infidinntr
Callifthenem poftqulm comprche nlua fuit, leptem rncofes in vinculis cuftoditum , titin con-
Sc Oxydracas in ludia fau-
cilio pniente Ariftotele judicaretur 1 ac quo tempore ajsud Mallos
onem amplius qulm I7mcn-
ciatus Alexander fuit, ( inter quod & puerorum regiorum conjurati
eft fpatium) cx corpote liipri modum pingui Sc morbo pediculari cxccffide,
fium inter jciftum
i CalliiUrenc ad facinus
Chares Mnylenius autlaoc cft. Regios jiuetos, quilbone adhibita, fe
us Sc Ptulcmius Lagi filius alittmant. Sed illuxn tortum ac do-
illud incitatos JixilTc, Ariftobul
compcdib ns vinSum in exeacitu duOum fuifle , ac
inde ftdpenfum vitam finiilfe, Ctolcmiusi
poltca morbo intefiifle , fcribit Ariftobulus. Adcb ne Ipfi quidem fetiptores quotum magna cft
manifilFis inter fc confenriu nr.
iides, quique tura temporis Alexandro aderam , de rebus
apud Biftrianos cum equilibus jjoo Sc peditibus 10000 relido, adulto jam vere
Am.uu
cx Badris iu Indos movit : ur
Il&mtmt oA nivx, ut apud Anianum habetur ) Alexander
exercitus otuameou con-
■ OttitK) ulrimoquc Oricure liniret Imperium. Cui glorii ur etiam
argenteas laminas, equis frenos aureos addidit, loricas quoque , alias auro,
1venirent, limi,
ad id bellum lequchamur,
ialias argento adornavit. CXX millia armatorum erant qui eum
1 Rex decem diebus fupcralo Caucafo Alexandrian i pervenit , quara ipfc apad Paropamifadxs
saftmrcrat : Drilidcnrouc illius urbis amovit, quird non bene olficio fuo fundus fuifle videretur
y*~ Pluribu
Digitized by Google
■
rzz\ I M PER.
Nundu! MACEDONUM- J Iulum. cknfh*.
5676 Muribus deinde colonis in Alexandriani , ex finitimis Se Macedonibus qui inutiles bello erant,
deductis ; Nicanoreni unum ex (ociis illius urbis gubernationi profecit : Tyriafpcn vero totius
regionis Paropamisadarum , & rcliqux provincix ad Cophenem fluvium ulquc , Satrapam con-
licuic.
Inde ad urbem Nicaram profc&ra , facrifido Minervx fa&o , ad Cophenem amnem procellit :
Se caduceatore prxmiflo , Taxilem ac exteros prxfides qui trans Cophenem Se cis Indum [ im-
proprii didam Indiam ] incolebant , obviam libi progredi jyffir.
d. Taxiles , & alii gentium fuarum reguli , Alexandro occurrerunt , imperata fj&uri : illum ter-
num Jove genitum ad ipfos pcrvcnillc memorantes. Patrem Liberum , atque Herculem , fama
cognitos dic : ipfum coram addic , cernique. Ampla illi otfcrcbant munera : elephantos etiam
ij. lc milfuros polliciti. Alexander benigne excepros fcqui jullir , iifdem itinerum ducibus
ufurus.
Cxtcrum citon ampKtb nemo occurreret , Alexander divilb exerdtu Hcphxflioncm ac Per-
diccam in Pcticclaotidem regionem niilit , Indum fluvium vasus, tina cum Gorgix Se Cliti fle
Meleagri copiis , atque equitum amicorum dimiJiii parte , fle mercenariis equiribus omnibus:
mandatis traditis , an oppida omnia qux in itiner* didit auc deditione reciperent aut vi expu-
gnarent ; quumque ad Indum fluvium pervehillcnt, navigia facerent, queis in ulteriora ttanfpor-
tari pollet exercitus. Cum his etiam Taxiles reliquique ejus regionis prxfides fune mifli.
Altes Pcucclaoridis regionis prxfcs, ddr&ionc rentata , Se lc Se tubem in quam confbgh perdi-
dit. Hcphxllion cniin eam 30 dies oblcflam expugnavit, Allcquc in ea intctfcdo , ejus guber-
nationem Sangxo tradidit j qui pauli» ante AUcm fugiens , ad Taxilem fc contulerat, quod
quidem illi fidem apud Alexandrum auxerat.
Alexander cum argyrafpidum manu , Se equitatu amicorum qui Hcphxftioncm fecuti non aant.
Se eorum qui Aflderi vocantur agmine , cumque fagitrariis arque Agrianis 8e haflatis equiribus,
in Afpios , Tliyrxosflt Arafocos movit : itincrcqiic ad Chocu fluvium fa&o , montano im°na
ex parte atque afpcro, coque amne difficulter rranlmillb, Craterum cum peditatu poli lc IcnUtn
fcqui jufltt. Ipfc lnmpto lecum equitatu univedo , Se Macedonum peditibus 800 , fcura pe-
dcftria gcftantiDus in equos impolitis , Cummi celeritate contendit : qui»d barbari ejus regio-
nis in montes confugilfe nunciarentur , fle in urbes munitiores ad repugnandum fefe rccc-
Eos qui occurrerunt , levi prxlio in urbem proximam ( in ipfo itinere fitam ) Alexander com-
pifle.
pulit : Se oppidanos pro numibus inft rufta acie ffatues , primo impau ut potuit reprcfflt , Se
intra poetas rejecit. Jam (hpcrvcncrac Craterus. Itaque ur principio ta rorem incuterer genti
nondum arma Macedonum expertx, orxeepit , ne cui parceretur ; munimentis urbis, quam
obfideb.it, inceniis. Cxrcrum dum obequitabar manibus, figirta per thoracem idus , vulnus
iu humero accepit 1 fcd thorax , quo minus ea altius in humciuni penetraret, oblUtit. Ptolc-
mxus etiam Lagi filius Se Leon narus vulnerati. Tura Alexander qua pane commodior ad op-
pugnandum murus videbatur , callra ad uibcm locavit: pollcioque dic fub lucem exteriorem
■nurum , qui miniis firmus erat , Macedones patvo negotio (iipcrarunr. Ad interiorem Bar-
bari aliotundiu refluere : icd cjuiim admotis fcalis omni ex parte telis peterentur , neque
diutius lullinetc pollent i protinus eruptione per portas fada , iu montes non procul ab urbe
Hiflitos fele proripuerunt. Et cb quidem multi cvalcrunr : ied Macedones eos infecuti non pau-
cos in fugi ceciderunt. Urbs vero ipfa, omnibus qui in ea relidi fuerant trucidatis , folo
rquaca clt.
tnde domita ignobili gcnre, ad urbem Nyfam fub radicibus Meri montis , i Dionyf» fivc
Baccho ( ut faebatur ) conditam , cum cxcrciru Alexander pervenit. Sed ab Acuphi civitatis
,>r incipe , cum legatis 30 ex primoribus ad cum milio, exoratus, Nyfxis civibus , joo equites
mittere ad ipfum julfis, libcitarem Se wu-rvuntat conceffit; atque Acuplum (filio Se nepote ob-
lidum loco' ab eo acceptis ) Nylxx provindx prxlidcm conflituir. Dionylio quoque lacrifictura
fecit , & cum amicis epulatus ell ; Macedonibus hedera redimitis Dionyfto hymnos caiuamibus.
Se variis appellationibus cum invocantibus.
BACchtnnijMt vocant , Rromiutmjue , ,
, fitiimyur iterum , foJunujue bimatrem.
[ Ovid. Metamorph. lib. 4.] Vide Phiioffratum , in Vita Apollonii, lib. x. cap. 4.
Hinc ad regionem, qux Dxdala vocatur , perventum eft. Delenierant incolx ledes , flt in avios
fylvcftrcfque montes confugeranr. Ergo Acadcra rranik , xque valla fle deftitura incolen-
tium fiiga.
Utbc Andaccna deditione recepta , Craterum ibi cum aliis jwdittim ducibus reliquit : ut reli- %
quas ejus regionis urbes, quxle Ipontc non dederent, vi expugnaret i Se provinciam , prout
commodiffimum prxfenri rerum llatui vidcrcrur, adminillrarct.
Iplc cum argyrafpidibus , Se fagitrariis , atque Agrianis , Crenique Se Artali copiis , fle equi-
tum agmine, atque amicorum equitum quatuor fumraum turmis Se equeflrium faglttariotum di-
midia parte , ad flumen Euafpla contendit , ubi Afpiorum prxfcdus aat : magnoque itinere
confcflo fecundis callris ad urbem , cui Arigxum numen aat , pervenit. Barbari limulae Ale-
xandrum appropinquare fenferunr , incensa urbe in montes confiigerum : quos ei> ufque Mace-
dones infecuti , multam eorum exdem fccaum. Ducem etiam Ptolcmxus Lagi filius proftravit,
armi ("que exuit.
Jam vetb flt Alexander advenerat cum peditibus qui ex equis dcfccndcrant : qui quidem in
Barbaros irruentes , difficulter eos in montes repulerunt. Advenit Se Cratetus cum exercitu
pccadHs iis rebus quas Alexander imperaro. Ei defert* ab incolis urbis Arigaei inflaurand*
ncgotiuir
i«4 A / ^ J MUNDI VI.
negotium
qui belloAlexander
inutiles ededit: urque colonos
flent deduceret ex finitimis
, juflit. Ipfe e6quicontendit
fua fponte acccdcrc
, quo vellent ,plcrofqm
baib.uorum &~exis {
tonfugille audierat : quumque ad montem quendam pervenifTee , ad ejus radicem caitta
Interci Ptolcmrrus pabulatum ab Alexandro mi flas , longius cuni exigua manu (peculandi
pofuit.
causa progreflus , Alexandro nuntiat plures in barbarorum quam in ipfius caftris ignes videri.
Alexander , parte exercitus ad montem ubi fiicrar relicta , quum ad ignium confpedum
vcnillct , quas fecum adduxit copias in tres partes divifit. Uni Leonnatum corporis cullodcm
prxfccit : adjmido ei Atuli & Balacri agmine. Alteram Pcolemxo Lagi filio ducendam dedit :
cique argyrafpidum regiorum partem tettiam , Philippi 8e Philotas agmen , fagituriorum duo
millia , Agrianos Se rocius equitaiAs dimidium , aflignavir. Tertiam partem ipfe duxit qui con-
fertiffimam barbarorum aciem vidit- Ilii enim multitudine fua connfi , & Macedonibus qubd
pauci viderentur conrempth , in planitiem ddeenderunt. Ubi atroci pugna fada , visoria pcnCs
Macedones fuit. Ptolcmarus ( tertia: illius Macedonicarum copiarum dudot ) author eft , homi-
num ultra quadraginta millia rum capra fuilTe, boum ultra zjo millia : e quibus Alexandrum
pixiUncilTimas quafque deleCtas , quod eximia pulchritudine atque magnitudine exccllac vide-
rentur , ia Macedoniam , regionis colcndx causa, mittere voluiHe.
£677 4. Exinde Alexander in Ailaccnos movit: qui quidem equitum duo millia , peditum jo mil-
lia, elephantos triginta , ad pugnam inftruxille nuntiabantur. Mortuoque nuper eorum rege
Allaccno (quod gentilicium & commune principum illorum nomen fuilu videtur ) marer ejus
Clcophis regioni tum praeerat.
Craterus inflauratis ma-nibus urbis , ad cujus exaedificationem relictus fuerat , milites gravioris
armature ad Alexandrum adduxit ; machinis etiam tormcmilque advedis , ficubi obfidione opus
edit. Alexander cum equitatu amicorum Se cqucflribus jaculatoribus , Cami ac Polyfpercliontis
agmine, Agrianis mille Se fagittariis, in AlTacenos pergit ; per Gurxos iter faciens, & Gnrzum
regionis illius fluvium difficulter rranlicns. Barbari ut adventare eum fenfcrunr , conferta acie
fiiblillcrc non aufi, dilfolut is ordinibus, prout cuique integrum erat , in orbes fefe recipiunt j m
fvfe tueri (lamentes.
Alexander Malfaga cum exercitu petiit , regionis Adacenomm urbem maximam , St jj. fta-
diorum muro cindam. Triginta millia peditum eam tuebantur : e quibus ex India inceiioic
condudi fuerant ad feptem millia. Ad collem quendam feptem circiter ftadiis a flumine Gu-
rxo diflituni pugna inita , in urbem fefe recipere coadi fum ; duccnris in fuga exfis, Alexan-
der confclHm phalangem muris admovet : indeque telo in furam incidente percuffiis , dixilfc
fertur : fc quidem Jovis filium did , fed corporis faucii dolores pcrfentilccrc : adjiciens etiam
( ur in libro a. de fortuna illius Plutarchus refert ) ex Homeri Iliad. *. qu6d /anguis e vulnere
c illuxerit , non vero
iyjtf , cu>f irif n fiet fxaoJptun ,
Jtte eruor , divis qualis foiet ejfe bea/it.
Intra nonum diem , ingenti militum ardore, immanibus cavernarum fpatiii completis & mo-
bilibus turribus eredis, obfeffi territi ; pollquam loci prxfcdus telo ex machinis ictus occubuit,
dcfperata urbis rurela , conccfVere in arcem : indeque legatos ad Alexandrum milciunr , veniam
petituros. Clcophis quoque regina cum magno nobilium loeminarum grege aureis pateris
vina libantium procedit. Ipfa , genibus Regis parvo fiiio admoto , non veniam modo , fed
etiam priftinz fortuna: impetravit decus : quod credidere tamen amplius formae quam milvra-
rioni datum. Concubitu, enim redemptum regnum ab Alexandro rcccpille purabatur ; illecebris
confccuta , quod virtute non potuerat. Unde St ab Indis , propter proftratam pudicitiam ,
/conum regium poflca appellata eft. Ab Alexandri veri» partibus zy. tantum in univerla obfidio-
ne defiderati funt.
Indi mcrccdc condudi , qui in urbis defenfione multum Alexandrum infirftlverant , cum armis
juxta pada conventa difcedenrcs , 1 800 ab urbe fbdiis caftra pofuerunt. Eos Alexander impla-
cabili odio profequens , inftrudo agmine adortus eft 1 fc , ut ex urbe excederent , permililTe
dicens i non uti perpetuo deinceps Macedonum forent amici. Illi periculorum magnitudine
haud pertcricfadi , conjundis ordinibus fefe munierunt , rouque acie in orbem coadi , libe-
ros & fixi ni nas in medium receperunt. Validiffima deinde hollcm pugna excipiunt; fceminxque
indutis carforum armis , operam litam in confiidu viris adjungunt : fed ad extremum multitu-
dine lupcrati occubuere. Inudlcm vero inerroemque turbam Alexander inde abdudam cum f<x-
minis adhuc reliquis equitibus conccffir. Quz res glotiz ipfius notam inuflit , Se rebus bello prx-
cla# ab illo geftis quali labes adbrfir.
Alexander Camum ad urbem opulentam & munitam, Bzzira didam, mittit ; ratus oppidanos,
A (Pacanorum expugnatione audiri , deditionem faduros : quam illi tamen facere noluerunt.
Attalum vetb Se Alceram fle Demetrium cquitttds prxfedum ad urbem Oram mittit ; & ut eam
muro in orbem dudo intercludant, tanbfper dum ipfe advenerit, jubet. Oppidani in Alcetam
excurfionem faciunt : quos Macedones facile rcpulios atque in urbem rejedtas muris claufrriint.
Cumque in eam barbarorum finitimorum nonnullos , ab Abillaro miflos , clam fc immifluros Ale-
xander accepiilct : Camum apud Bazita munitam arcem exrruere , prxfidioquc quod oppidanis
agri ufum impedire pollet in ea relido , reliquum cxcrcirum ad fc ducere juflit.
Bazircnfcs Canum cum maxima copiarum parte difceflllle confpicari , contempta Macedo-
nius qui relidi erane paucitate, in planitiem excurrunt : ubi quingentis eorum in pugna cae-
lis , Se vivis fupra 70. capris ; reliqui In urbem repulfi , acrius deinceps ab excurftonc in
agrum , ab itsqni in arce ex adverfo murorum extrudi erane, arccbanrur.
Digitized by Cj
IMPEl{. MACEDONUM. iSf
Orcormn urbem primo impetu Alexander expugnavit , Se elephantos ibi repertos cepir.
Quod Bazirenfcs audientes , viribus fuis dirfili , fub mediam no&cm deferta urbe in petram
Aornum nomine confugerunt. Quotum exemplo Se relicui , fuis oppidis relidis , eodem armati
fe receperunt. Alexander verb Oris Se Mailagis prxiidio firmatis , Bazirx muros exrruxit j &
oppida illa ab incolis £uis deferta occupavit.
b. Taxile mortuo , filius ejus Om{>his live Mophis , qui patri fuerat author dedendi Regnum 4^87
Alexandro» per legatos jam illum confuluit; regnare ic interim vellet» an privatum opperiri
ejus adventum i Perroilioque ut regnaret , non tamen jus datum ufurpare (uflinuir. Inrcrim
iHephxftioncm ( ad Indum flumen ponte jungendum » cum Perdicca milium ) benigne quidem
Iexcepit » gratuitum frumentum copiis ejus admenfus : non tamen ei occurrit , ne hdem ullius
!nili Regis experiretur.
■ Alexander Embolima veniens , qiuc urbs non procul i petra Aorno fita eft , Crarenim cum
1parte exercitus ibi reliquit : utque frumentum quantum pollet , aliaqtic nccdlaria ad longi
temporis moram ibi faciendam in urbem convehar julfir i ut inde progrcfli Macedones » diu-
turna obfidione eos qui petram tenebant conficerent » fi primo impetu capi non pollet. Ipfe
; ailiimptis fagittariis atque Agrianis , Cumique agmine , Se ex reliqua phalange delectis iis qui
Se expeditiores & melius armati cifcnt » prxtcrca ex equitant amicorum a 00, ac fagittariis eque-
llribus 100» exercitum ad petram admovit.
Petram hanc ab Hercule fruftri ob Icllam fuifte , tarxque motu coactum abfiflcrc , fama
vulgaverat. Quo majore illius expugnandx deliderio Alexanda exarfit ; acta Herculis fupeiare
gclticns. Ambicus petrae ftadiorum fuit centum , altitudo 16. fi Diodoro credimus. Ab Arriano
enim ambitus aoo. Itadiorum fiiillc fatur 1 altitudo » qua humillima erat , lia diorum undecim.
Radices ejus ad meridiem Indus fluvius ( non procul a fontibus , ut in libro Iy. Strabo indicat )
alluebat : partes alias prxaltx voragines Se invix rupes cinxerant. Senex quidam pauperculus
cum duobus filiis domicilium hic in quodam fpecu habuit , ubi eres lectuli erane , petrx incili.
Hic Alexandro , 80. talenta illi promittenti » aditum qui unicus in petrx ducebar verticem
mondravir. Quo occupato; quia uulquam exitus alibi patebat » Baibatus obfidione Rex con-j
cluiic , ut auxilii nihil fupcrcller. Hinc infinita aggerentium opera clfccit , ut intra (cptimum ;
diem vallis & radix petrx explerentur : & de propinquo cum hollc. rem gaens , oppugnationem!
acerrimam inllieuit ; qux afliduis nec interruptis per feptem dies rotidemque noctes condicti-'
'bus duravit. Alexander , multis luotum partim icandendo parcim pugnando amillts , ( inter 1
jquos primarii erant, Charus & Alexander , ipfi cognominis) licet nulla fpes pociundx petrx
offerretur , fpeciem tamen oflcndit in obfidione pafcvcrantis > prxiidio, quod in aditu fuerat,
amoto i ut liberum quicunque vellent abeundi fpatium haberent. Barbari , illius conflantia ,
perterriti , no&u Para excellemur.
, Rex , Ualacro qui fpectilarctur prxmillo , cognofcit Petram fuga Indorum ellc dcfcrrxm.
Tum allumptis ex cultodibus corporis & argyrafpjdibus 7C0, primus in eam confccndic : Mi-
ccdones , fele mutuo fubtrahc-.itcs , illum icenti fiinr. Exinde in reccdcutes barbaros ligno
dato convcrfi , multos in fuga interfecerunt : plerique etiam eorum trepide fugientes , per
p.xcipicia dclapfi petierunt. Alexander locorum magis quitu holfium victor , magnis tamen
factis faci iticiis , Minervx Vi&oiixque aras in Petra locavit : prxlidioquc in ea polito, & illi 8t
regioni adjundtx Silicoptum vel Silocofhim prxfecit , qui ex Indis BaCira ad Bellum transfu-
gerat , & poltquam Alexander Bactrianorum regionem liibpigavic , conjuu&is cum eo copiis
udclcm imprimis ei operam navaverat.
Alexander e pecra in Aflacanorum regionem movit. Afiacani enim fratrem , cum ele-
phantis Se finitimorum batbaroriun non exigua manu , in illius regionis montes confugiifc
acceperat; quumque ad urbem Dyrram pavcnillct; neminem incolarum aut in ea aut in vicini
regione repait.
Poliero die Nearchum Se Antiochum , qui finguli mille argyrafpidibus prxfctfli erant , emit-
tit. Ac Nearcho quidem Agtianos levis armature dat ; Antiocho ad mille argyrafpidcs quos
ducebat , alia duo millia adjungit. Hos fpeculatum in illa loca mittit ; 8e an forte nonnullos
ex barbaris comprehendere pollent, e quibus ciun alia ad regionis notitiam pertinentia , tum
de elephantis cognofcctent.
Iple ad Indum flumen pergit ; exercitu qni viam facaa prxmillo : neque enim alita ea
loca tranliri poliunt. Cum verb anguli ias itineris obfideri ab Eryce quodam compcrifiet 1 gra-
vius agmen exercitus Camo ducendum modicis itineribus tradidit.. Iple prxgrcflus cum fundi-
tore ac lagitcario , derurbatis qui obfedcrant faltum , feqncntibus fe copiis viam fecit. Indum
hunc Afirrictm appellat Diodorus ; & milites 10000. cum elephantis ij. habuillc feribir. Indi
vero , live odio «lucis , five gratiam vigoris regis inituri , five Erycem live Aphricem hunc fu-
gientem adorti interemerunt; caputque ejus aeque arma ad Alexandrum dctulaunt. Ille fadlo
iimpunitatem dedit , honorem denegavit exemplo.
I Hinc ad tlurocn Indum fextis decimis callris (five dic decimo fexro ) Alexander pervenit :
Iurbemque Peucciiotim haud procul i flumine fitam deditione recepit ; prxlidioquc Macedo-
num impolito , Philippum ei prxfecit. Multa prxtcrca minora oppida ad Indum amnem fita
|fubegit 1 comitantibus cum Coplixo St Alfagctc prxlidibus provincix. Barbaris aiam non-
nullis captis, certior fa&us eft Indos ejus regionis ad Barifadem ( Abifarum fottafic ) confu-
'gille ; St elephantos in pafcuis apud Indum fiuvium teli&os cflc. Quo cognito , ad cum lo-
cum inquo elephanti erant duci Ic juffic. Ubi , inta venandum , duo e prxeipitiis Upfi pe-
|lierunt ; reliqui capti, admiffis lcl foribus , exercitui admoti funr. Sylvam quoque exduam
apud llumen narius , eam ab exercitu exdi navcfviic xdificari jufiir. quibus in Indum flumen
I. Vjferii Annui. P.tn frtor. A a fubdu&is .
!d by Google
Anni, Aiuio.n*
Periodi
lnliiiui -te xaa
,86 Al T A S MUNDI VI.
Chrfto.
Anno
»677 nibdudtis , ad pontem quem jam multo ante Hephxihan fit Perdicca conlhuxcranr , vectus cft
lili , quia plura flumini (iipcranda erant , ile j maere naves , ut folurx plaullris ve! i jk>(Iciic
rursulquc conjungi. Prxtcr casantem quibus pons junctus fuerat, etiam duas naves tiigint
remorum multxquc minora navigia illi paraverant.
Alexander ibi ftativis per jo. dies ad recreandum exercitum habitis, magnifica diis fiiis 6>ci,
.
peregit i ludofquc gymnicos Se cqucftrcs ad flumen edidit. Regioni cis Induin lux ex amicii
Nicanorem latrapam conlliruir. Per pontem deinde ( quem juxta civitatem Peucolairidcm poli
tuin fUilTc , in libro ij. Strabo affirmat } tradudtis copiis , iterum parrio more (aerum fecit
Vete autem incipiente , in campos inter Indum fit Hydalpem politos Alexandrum dic ingref-
lum confirmat apud Strabonem (lib.tj. pag.691. ) Ariltobulus.
e. Jam >o. Iladia Alexander aberat , quum Omphis cum armato exercitu fit elephantis pei
modica intervalla militum agmini immixtis , amicos limul adducens , illi occiltrir. Ac primi
Alexander , non locium led hoftem adventare credens , ad pugnam fc parabar. At Indus cogni-
to Macedonum errote , jullis lubliflcrc exteris, concitato equo ad Alexandrum excurric : (eque
cuin regno fuo ( quod magnitudine Aigypto non cedebat ) illi tradidit. Quxrcnti Alexandro
plurcs agricultores haberet an milites ) cum duobus regibus bellanti libi , majore militum quim
agiclbum manu opus dic, rcfpondit. Abi larus fit Porus illi erant : ultra Hydafpcm amnem
regnantes. Omphis , permittente Alexandro , & regium inlignc iumpltr , fit more gentis fux
Taxiles ell appellatus j eo nomine (canente imperium, in quemcumque ttanfiret.
Taxila uibs ( i qua commune illud nomen regibus ell inditum ) omnium qux inter Induro
fic Hydaipen funt maxima ell. Ejus cives cum novo fuo rege pcihununitcr Alexandrum excepe-
runt: qui fit cis tantum finitimx regionis quantum petierunt adjecit. Cumque per triduum
Taxiles holpitalitcr Alexandrum acccpillct : quarto dic , Se quantum frumenti copiis , quas
Hcphxltion duxerat , jjrxbitum k fc clfct oflcndit 5 8c aureas coronas ipli amicifquc omnibus
dono dedit. Elephantos etiam jo. (ut Arriano , vd 5 6, ut Cui u'o placet ) multaque pecora
eximiae magnitudinis , tauros ad tria millia , oves ultra decem millia , Alexandro tradidit.
Equites prxrcrca 700. Indos auxilio ab eo milfos refert Arriutuu , Se 100. talenta argenti data :
cii.n lignati argenti So. tantum talenta Curtiut commemorer.
H.il ejus benignitate Alexander mire lxtus , argenti talenta qux is dederat remifi» , Se mille
talenta ex prxda quam vehebat adjecit; multaque convivalia ex auro fit argento vala , pluri-
mum Pedicar vellis , jo. equos ex luis , cuin iifdcsn inlignibus queis ailucvciant cum ipfum ve-
llerent. Qux liberalius licut Barbarum obllrinxerac , ita amicos iplius vehementer offendit : e
quibus Meleager lupcr camam largiore vino ufus , gratulari fc Alexandro dixit , quod (altem in
ludia repet iliet dignum talentis mille. Rtx haud oblitus quam rgre tulillcr quii Clitum ob
liugux temeritatem occidi flet , iram quidem tenuit , fed dixit ■, Iwidot htmmti nihil *l,ud
tjHMn ipfarmn tjje tormenta.
Poliero dic , ab Abilaro monranomm Indorum rege frarcr iplius aliique legati cum pecuniis
fic elephantis milii ad Alexandrum venerunt j omnia ditioni ejus, ita uc mandatum erat, per-
mit entes : hrm.11.1que invicem fide , ad regem (iium rcmilli funr. Nonnulli etiam a Doxarco
ptxndc ad Alexandrum venerunt, dona a<lrcrcmcs.
In Taxilis Alexander rursus laetificis confucta peragit , ludofquc gymnicos Se eque Uro facit.
Et Philippo Machatx pr.rlhlc illius icgmnis conILituto , ptxlidioque Taxilis impolito , milite»
iiivalciuuiuis cauta bello inutiles ibi relinquit. Iplc Hydalpem amnem versus movit.
Porum AlcxanJcr nominis lui fama ratus ad deditionem polle compelli , mifir ad cum Clco-
charcra j qui dcniuuiaret ei , ut (lipcmfiiim penderet , Se in primo finium Inorum aditu ipf»
oscuncrct. Potus , alterum ex lus facturum fele rcfpondit i uc intranti regnum luuro pneftb
elice , led armatus.
Huic hmtimorum Indorum rex alter Porus fuit, hujus ex fratre nepos: qui, patrui odio, le-
gatione ad Alexandrum milia , le pariter & regionem cui imperabat Alexandro dedidit.
Alexander Cornum Polemonis filium reerb ad Indum amnem mifit; utque navigiis qux ad
trajiciendum Indum prxpararat diliedis , ad Hydafpcm fluvium ea transferret , juflir. Navi-
gia itaque breviora quidem in duas , qux veti> triginta rem is ini) ructa erant in aes porra
dilieCta, de cunibus in ripam Hydafpis cranfvedta finit.
Navigiis ibi rursus compadHs atque in amnein f ibdudlis , Alexander afliimptis copiis Taxila
rcdi.t : de quinque Indorum millia nadhis , quos Taxiles cjulquc regionis prxlidcs ducebant ,
ad Hydalpem Huvium contendit. Ubi in itinere , Batlacnrcs { Drangarum quondam fatrapa ,
fic defedtionis Arachofii» author ) vindhis , trigintaque elephanti fimul capti ad Alexandrum
lunt adducti : opportunum adversds Indos auxilium 1 quibus plus in bclluis , quim in exercitu
Ipci ac virium erat. Gamaxus quoque exigux partis Indorum regulus , qui Barfaenri fe con-
lunxcrat, vindhu addudlut cft. Utroque in cuftodiam , elephantis autem Taxtli traditis, ad
minem Hydalpem Alexander tunc pervenit: Baifacnte poftei , ob perfidiam qua in Datio op-
nimemio ulus fuerat , interfici Julio, (ut ex Arriano, fib. j. pag.71. intclligirur. )
In ultcrioie Hydafpis ripa Porus conledcrat , rranfitu Alexandrum prohibituras : viribus
corporis, fie animi magnitudine pariter inlignis. Quinque enim cubitis ptoccriorcm fuidc fe-
runt (licfe quinior tantum cubitorum Se unius palmi menfura apud Plutarchum legatur : )
craflitudinc autem ranta , ut lorica ejus duplo excederet loricas aliorum qui robore excclle-
ent. Ipfum vehebat elephantus fuper exteras bclluas eminens : cui proportione equitis ille
illidebat. Elephantos 8j, eximio corporum robore, hofti illum objccille lcribit Cnrttus : quum
Ijo. Dtodorn* , plura quam a 00. cum habuilic dicat Arrutnut. Currus joo, cum $0. peditum
Jiillibus , Ar nanus & Curtius illi rribmifU t plura quam mille currus , Se peditum millia 50
* ' " ' “ ‘ * Dfothnu .
DigitizetJ by GoC
'•* «nm
Aiviio Umm
I M P E Ki MAC E DO N U M.
Anno
lafiui>. CbOft.iL
Mumll.
i<*77 Diodorus i licdt xo. txntum pedituro miUn P/nt archiis memoret, Equites vero tooo, p/M irehu/
idem, 5000. Diodorus , 4000. Arrianus , in aciem ab illo addudos fuiile referr.
Intcrlabcute urraque cartrx Hydxfpe , elephantis fcmpcr objtdis Porus obfervabac rranfitum
Alexander veto ftrcnitufn in caltris 8c tumultum quotidie ingentem excitavit , quo alliicfaccrct
tuos non formidare barbaros. Hinc node procellosa Se illum cum parte pedituro Se lediflirois
r‘:ibus procul ab hortibus progr ellus , iu infulam non magnam tixnfinifir. Ibi imbre ingen-
procellis fulb , crcbritquc in exercitum prefteribus Se hilguribus cadentibus , quamvis in
terirc nonnullos Se pcrftringi fulmine viderer , ex infula tamen lolvcns aj ultcrioicm ripam
contendit. Hydafpcs , quum ex illa tcmpeftatc torrens & tumidus ferretur , grandi eluvie
perrupit ripam , roagnaque pats illae unda: decurrit. Terram intermediam Alexander cepit non
(labili pede ; urpotc lubricam Se undique ab unda laceratam. Cttcri quoque Macedones cum
armis eluviem illam fuperarunt , ad pedus unda pertingente. Amne trajedo , xo. ftadia aure
peditatum 1'uum cum equitibus provedus Alexander , mille equites 8c 60. currus , qui fecum
lucrant congredi , fudit : curribus captis omnibus , & ex equitibus 400. occifis. Porus Ale-
xandrum rranfiniiiilc videns , cum omnibus copiis fc intulit : non pluribus relidis , quam qui
Macedonum in altera ripa adhuc rclidoruin traniitum impedirent. Belluas & hoflium mul-
titudinem metuens Alexander , in alterum cornu ipfe invedus eil , exteros immific in dexte-
rum. Barbaris autem qui premebantur globo fado ad bcflias (emper fc recipientibus , promif-
cua pugna fada eft : Se vix odava hora hortes terga dedciunt Iu rem gertam in epi(tolis ipfe
Alexander retulit.
Priorem illum conflidum , in quo exfi 400» equites Se 6c. curtus capti funt, cum Poti filio
fuiile habitum narrat Arirtobulus : ipftun quoque in eo interfedum fiiirtc addens. Ptolcroaus ,
vero copias cum Pori filio mirtas majores duplo illis facit , quas jam ex Alexandro reccn luimus.
Duo enim millia equitum fecum duxiile illum feribir , ile currus 1 xo. Pollcriorcin conflictum ,
cum univrrfis Pori copiis fidum , quem leviter pcrllrinxic Alexander. fiifius dcfcriplit Attia-
nus: de numero demum in utraque pugna occifornm ifta Abjiciens. Grli fune ex ludis pedites
paulo minus loaoo , equites jooo. currus omnes dillipaci ; duo Pori filii interfrdi. Spitaichcs
etiam Indorum illius regionis prxfcs , omncfquc elephantorum Se curruum prxfcdi , Se equita-
tus ac peditatus Poti duces , occifi funt : Se deplumi qui in pugna c?fi non erant , capri, Ex
peditatu Alexandri , qui 6000. numero primum conflidum adierunt , 80. fummum dcliderati :
ex lagitUriis cquertiibus, qui quidem primi pugnam aggrdli (ime , 10. ex amicorum equitatu
xo. ex reliquo omni equitatu xoo. Cum quibus illa Diodori conferri potciit reccnlio. Occu-
buerunt Indorum plures quara ixooo. inter quos duo Pori filii , (ummique exercitus ptxfcdi , &
ducum clariflimi mere. Vivi autem in victoris manus plus quam 9000, & elephantes 80, \c-
neiunt. Ex Macedonibus equites 180. pcditclque ulira 700. cecidere.
Caprum Porum rogante Alexandro , quomodo tiadaiuius cum cllct •, Regii rcfpondit. Adji-
ciente Alexandro nimbe aliud vellet i Omnia, inquit , verbum Reti i complcduur. Unde re-
gie hominem genero fum Alexander r radam , in amicorum numerum cum recepit , Se in regnum
icrtituit: quod, inter 1 lydafpcm Se Acclinem politum , j 00 feri urbium fuiile , Serabo confir-
u. [iit. 1 5. pjg. 69 8. j
FaCta fuiile liare Artianus fignificat dfa i-nt jT find. rpcrrds i* Sifti 1 fknnu i ixtes ,
rernpejl.uc anni , qua po/l eftiVum cardinem Sol convertitur : quo tempore, crcbciiimos imbres i
calo in Indorum regionem ruere, indeque Hydafncm fluvium, qui hyetne vado traniiri po-
terat , aquis fummopere aiidtum fuifle , narrat. [ hb. j . pag. 107. ] Cum quo Jacobus CappcSlus
alium cjufdcm locum conferr , [ Hb. 7. pag. irtj.J in quo de Euphrate fimiiiter Icribir ; hyeme
quidem cllc vadofum, prxalrum verb ac exundantem »f*s \M+pain.iro/ , £. voXv Jii faaKifavai «yo-
was AI riont TX Sipo 0 uXms btttfffiqoi , vere appropinquante , multoque magu fub ipfum ajiivum
quem foi convenit cardinem. Cum enim quacuor anni cardines communi nomine Grxei
t fjni* appellent : qui in duas tantum parres annum partiuntur , /Eftatein Se Hyemem , xiti-
vam mfrnui i verno , braroalem ab awumnali xquinodio inchoant. Qua ratione Artianus
apud Orientales illos appropinquante vert , multoque magis poli ipfum aijuinodium , qux
ipii xftiva ***** crt fivc femeltris xrtivi initium , imbre* cadere Se flumina fenlir crefccrc. De
Indicis certe regionibus . tertis dxnbwkt cft Arirtobulus ( qui hoc tempore ad Hydalpem lluv.
cum ipfo Alexandro fuir ) -niafos «px#hV“ ^ rnifaCfue br*f#&*i , *« W Xa^Caten
‘frridorir , vere incipiente imbres ibi incipere , ac deinde /emper magis augeri : ut apud Strabo-
nem [/»f. ti,pag.6qt.] legimus. Et tempore inter vernum xquinodium Se foiftiiium xllivum
interjedo pugnam aim Poro fuiile commidam , hiice verbis ipfe Arrianus clariffimc confiimar.
[Hb. t. pag. 1 14» ] Trr# ni p*d%wni atfU Uttfir 71 r, Ttr< imUetra ru TA»'«rv 70T«^a IrJ&i
’AXi ZdrSpf »>«me , »V ap^erret ' fAUuai’ k ‘h j i /nites , /olu/Os /. Hujufmodi exitum habuit
pugna Alexandri adversio Porum & /udos trans Hjdafpem ammn colentes , Archonte Athenis
Htftmont , mtn/t Munyehtone ; qui eo anno Maio Juliano totus fere refpondcbar. Ipsum
sxrb Iblrticium xftivum , fivc Stctrds r roris proprie didas , circa adventum Alexandri ad flu-
vium Acefincm demum contigillc } ex Nearcho portea declarabitur.
Alexander tam memorabili vidorii latus , qua fibi Orientis fines apertos c(le cenfcbar , iis
qui in. pugna ceciderant julta peragenda curavit, Soli pro vidorii victimas immolavit, lud6f-
que gymnicos atque equertres ad Hydafpis ripam , eo luco quo primLiui cum exercitu trajecit ,
celebravit. Er quia fumma illic erae commcatds abundantia , exercitui jo. dierum quietem ad
reficienda corpora indulfir. Milites yerb , quo promptioribus animis reliqua belli obirent , pro
concione laudatos docuit , quidquid Indis virium fuiflct , illa dimicacionc profltatum 3 exteram
opimam prxdam fixe , cclcbrarafquc opes in‘c3 regione eminere , quam petoent. Copiarum du_
1 _ . ^].iVjJ*rn Annal. Pars prior, Al ij ces
• Anno .
8 'i fXr M U N D I yi
m
\«j)8cotonis
Mutuli. \
in
, & mille aurei* Ungulos donavit. Ceteris quoque proportione mi gradu. q-ivn
honos habitm clh De rrophxo vnb ab Alexandr o lue
)677 tniuui obtinebam , aut navat* onct*.
.
certo, videndus Philoftratm HI, libro *. Vir* Apollonii cap. ulr.
Indi* «tigillc t , Oceanu m mvjlcre :
Cdm in animo Alexander haberet , funul ac terminos
proca* copta . nec pa-
naviaia hic xdificari jullit. In proximis enim Emodi* montibus abietis
jum' ccdri & pini , ac multa materia navalis ctat. Quam exdere agg.cfli , magnitudini* mu-
e, , aJ 1 6. cubitor um longitu dinem porrert os. Rhinocerotes quoque ,
iitat* repetere fer pene
numero , tum magni-
rarum alibi animal , in i.TJcm montibus erant : & fimiarutn genera tum
Macedon es aliquan do in collibus qmbnKlam
tudine corporum iufolcuti i quarum cum multas
, exercit um efle putantes , in eas unquam hoftes contendere
vidi lient ordinibus itare inltrudii
unt. [ffd. Strubon. lib.
ceperunt: fcd a Taxilequi tum cum Alexandro erat , re cognita ccllavcr
* *Duai' Alexander hic urbes , in utrique Hydafpis ripa condidit : in ulteriore fluminis ia ripa ,
in loco quo pugna commilla fuerat , alteram. Hanc, i virtoi ad-
unde trantinlferar, unam»
fui Buce-
versis Indos parti. Ni**** » illam Bucephalen vel facephulum appellavit , m equi
phali memoriam. Ille enim eo loci interiit ; non quidem ex vulnere m prxlio accepto, (ut,
*tarc frartus. Tri-
mter alios , in lib. f. cao. i. A. Gellius voluit ) fcd laboribus pariter atque etiam i Pluroxcho citatus
ginta enim annorum eum tum fuii^ , puter Amanum , confirmat
eyu. [ Pltn.
Oaciiciicus. Rex defuncto duxit exetjutM > urbimqut tumulo circumdedit nomine
exrruxifle , notar Strabo : [ hb. I j.
lib. 8. C.ip. 41-1 Juxta has urbes Alexandrum clalfem fuam
ctlfm utriufque fummo ir
69%. \ HydaVpe interfluente , inter Pori 8c Taxil* fines medio ;
clalVc hac xdilkanda (ludio ufura fuilfc Alexandr um , Cuniut etiam memorat. [Ub.9. cap.y.]
Alexander, Cratero cum parte copiarum relirto , qui urbes has quos condere ctrperar cxxdi-
o,
6c,irct inuroque cingeret , in Indos Pori regno finitimos movit» qui Gluucunic* Ariltobul
appellamu r : equitatus amicorum alteram narrem apud Ce habens , &
Ptolc.nxo Lagidx cluuft
ei iiii‘'uUs peditum phalangibus fclertifli uloi quo Ique , equeftrcs (agittario s omnes , Agriano»
„ Xre;°ca de (agittarios. Hic urbes $-». deditione recepit: quarum qu* minima erat , non minus
quain quinque incolarum millia habebat i muhx vero etiam decem Pagorum quoque n»g tum
cclcbie».
nu.iwrum cepit ; atque cos quidem non minus qufcn urbes ipfas incolarum frequentia
vero hujufce regionis imperium Poro dedit. Taxilcm etiam Poro conciliatum in fua remilit.
P.. id tempus legati ab Abi fato ad Alexandiura venerunt i pollicentes omnia farturumviCcu- qua-
imor; alter , modo ne cogeret corpus fuum dedere. Neque enim aut line regio imperio
,
I Iin; aut regnaturum clfc captivum. Cui Alexander nunciari jullit, fi gravaretur ad le venite
i,.(um ad eum cum exercitu magno ejas malo cllc venturum. Venerunt etiam legali ad Alcxan-
ditim ab Indis qui liberi luis legibus utentes vivunt , & a Poro alto Indorum prxK-rto.
ad Alexan-
Pluataphcrncs Parthorum atque Hyrcanii lutrapa cinn Thracibus libi cotntnifl» imertedo pixudc
xanunim vcail. Vcncrutu & nuntii a Silico Aflaccno rum fatrapa , Allaccnos
es. Adversus hos Philippu m & Tyridpe m curo exercitu milii;
ab Alexandro dcfccille nuntiant
Aila-
qui Aliae cnoruin motus compcfcermc &. piovintiun regerent. Quo tempore & Cleophis
ccnorum regina Alexandr o filium peprrit: qui jiUxtudt r ab ei nominatu s, regno pultea potitus
clt. I }u$ri. lb.li.caf.7.cwn Cm r. hb.S.c.-.p. 10. fut. ]
Porus ille alter Pori nuper Jcbcllati ex f.atrc nepos , non tam Alexandri , quam patru» mciu
deuro 1 rgno liio , ad Gangaridarum fc nationem proripuit : omnibus iis qui bello apri erant,
fumptis.
quibus quidem perfuadere potuit, fug* comitibus fecum
d. Alexander rapidum Acclinis amnem . 15* Ibdiotum latinidinis , cum exercitu tranfmifit.
Qui pellibus ufi funt , trajecerunt fine periculo. Eoium vetb qui navibus tianlvcOi funt, quum
filio
pleraque cautibus illii* rumperentur , non pauci in amne perierunt : ut ex Ptolcmxo Lagi
reliquit: ut
refert Arrunus. [lib.}. p*£U}»] Canum veto cum luis copiis ad ripam Alexander
reliqui exercitiis , fi omentum & alia accd&ria ex regione Indorum qux ei parebat allaturi
rianlimn» curarer. .... .. , ,
Polita prope Acefinem caftia, ob lUimim s exundatione m, In arduum magis locum fubduccrc
fc coartos luiflc , idque circa xllivum (blllitium contigilfc , Nearchus «ladidir , qui tum inrcr
milites Alexandri pexfens adfuit, [apud Struit m. lib. ij .M.691.] quod & Arrianus confirmat
in Indicia : [pag. 171. ] ubi Alexandri exercitum ab Accline fluvio fugillc feribie , quiun media
xltaic cius aqua campos obrueret.
Svlvx hic eraut prope in immenfum fpatium dithifx, proccrilque & in eximiam althudincm
editis luburibus umbtofx. Nonnullx ad 70. cubiros crcrta: , cralfitic erant ranta , ut diflicul-
ccr qnoruor illos viri complcrtcrcntur ; 8c umbram ad tria plcthra vel pedes joo. defeprojerta-
bmt. Plc.i que rami indar ingentium llipitum flexi in humum , rursus, qua fc curvaverant,
erigebantur 1 adeo ut fpccics clfct non taiui rclurgcntis , fcd arboris ex fua radice generat*.
[)e quibus videndus Plinius, hb.ix.cuf. 5. & Serabo, Ub.11.p4g. 694. ubi fub una Imum
arborum jo. equites meridiari posuifle , autborcm Aiillobulum proflat.
In hoc etiam ttartn magna vis ferpentum erat , qui fpede quidem exiles , fcd varietate cor-
poris iuiigue» erant; & nuta morsus eJJicacitatc , ut cum mors cxrcmplb fcqucretur. Mace-
ut a petlifcris
dones igjtur , nodis eorum mori ibus fele tutaremur , Icrtos ex arboribus Iu 'pendebam ,
& maximam partem inlbmncm ducebant : donec ab incolis de remedio veneni , radice
quadam , cdodi a malp illo liberati funt.
Porum hinc A lexandee in rcgmin» fuum remilit 1 mandatis additis , ut lertifiimis Indorum qui
bcllicuiilfimi habeicimir copiis. Se elephantis ( fi quos haberet } collertis , ad fc rediret. Ipfc
per dclcrta a*i Hyarorim vel Hydraqtcm alium Indix fluvium, ( latitudine qOidem Aceune
nihilo.
Digitized by Cooal'
1
e»*<>
Arno h •<
a Knlluu
ABM
Mmulu I MP E MACEDONUM. ify; luo» C
aum
inOjtJJ
J677 ihilo minorem , cursus v«6 rapiditate inferiorem ) pervenit : & per omnem regionem prxlidia
i
doncis locis pofuic ; ur Craterus & Camus tuto ad (e pervenit ent , fi umento per maximam
i
egionis partem direpto.
Deinde Hcphxltioni partem exercitus committens , (peditum, ici licet phal.tngcs duas , equi-
i
am rum fatim tum Demetrii agmen, Ce fagirtariorum partem dimidiam) in Poti illius qui au-
f
ugcr.it regionem mifit , camquc ut alteri Poro amico (uo traderet , jullit ; Ce fi qux alix ad
ipam Hyarotis gentes Indorum ellcnr libere fuis legibus viventes , carum omnium guberna-
t ionem eidem Poro darer.
Ipfe Hyarotim fiuvium, non ita difficulter atque Acclinem trajecit. Junctam erat flumini
sanus opacum arboribus alibi inufitatis , agrriHumquc pavonum multitudine frequens. Rex
vero ulterius progrelfiis , plerofqtic deditione recepit ; nonnullos etiam cum armis occurrentes ,
alios vero fugientes captos vi fubegjr.
Inter lurc Alexandro nunciatur , & alios quofdatn Indos liberos Ce eos qui appellantur Ca-
thxi pugna cum excipere paratos , fi eo exercitum duceret , reliquos finitimos etiam libere vi-
ventes ad locietatem felicitate. Cum his quoque confpiralle Oxydracas aliam ludorum gen-
tem , Ce Mallos aliam ab his diverlam : adversus quos paulb ante Ce Abi latus Ce Porus con-
junctis copiis ac multis Indorum in focictatcm adfcitis profecti , quum nihil tanto belli appa-
ratu dignum eefliflem , rcceflcrunt. Locus ver6 ad quem confligere Ilatulflcnt , Sangala cfle
dicebatur : uros Carhxorum magna ( ut in ea regione ) & nou muro folum led etiam palude
munita. Cathxi veto hi, C*lthti aptid Polyxnum ( libro 4. Stritagcm. ) appellantur. Curtari
apud Diodorum : qui communi gentis hujus decreto laucitum fuillc ait , ut cum viris defunctis
uxores concremarentur : quod ipiiim de Catheti a Strabone elt notarum. [ Ub. 1 j. f*g. 699. ]
In Catlixos iflos confcflim conrendens Alexander , fecundis cailris ab Hyarorc fluvio ad ur-
bem pervenit cui Pimprama oomen cft. Ea Indorum gens Adraiflx ( Andrcflx Diodoro ) vo-
cabantur : qui flati ni pactionibus deditionem fecerunt.
Alexander poflero dic miliribus ad quietem dato, terno dic Sutgila protrdtus efl : ubi Cathxi
aliique his finitimi, qui fefe iis conjunxeram, ante urbem in colle non omnino arduo, quan
triplici curruum inter fc jundtonim oidinc munierant , inflruCta acie fluites illum expeet, ibant.
Sed , curribus diflipatis & octingentis liiorum amiflis , in urbem refigere fune coadti. Quos ea
conciufi* Rex oblidens , duplici vallo oppidum cinxit, prxtcrquiin qua fljgmim obflobar. Eo
vero loco Piolcmxum Lagi hlium flatuit : argyralpidum tria millia, Agi unus omnes , unum-
que fagirtaiionim agmen illi adjungens. Ille currus priore pugni capros, ad oblellbrum frigam
impediendam , rraufvertos collocavit. Buba:i fub quartam uodtis vigiliam cb crfixii , in curru:
impingentes a Ptolcmxo rcputli , joo. in fuga exfis , ursus in urbem Ic reccpcrunr. Interea
Porus advenit , reliquos elephantos adducens , & Indutum quinque millia. Jaruquc Se ma
cfaitix Alexandro confecte erant & muris admovebamur. Macedones , incenibus nondum
qua flati* ted lateritio muro fijtfollo fcalilquc omni ex parte admotis, uibcm vi ceperunt. In
ejus expugnatione 17. millia Indo. uni rrucidara fune : capri liipra 70000, currus joo, equites
500. De Alexandri exercitu circiter ectuum in universa oblidiunc deliderari funt : fcd ijoo,
circiter vulnerati 1 in qnibus , cum alii duces , tam Lyfiimduu corporis cuflos fuit.
Alexander , exfis patrio more llpulcis , ad vallandam eam regionem Perdiccam cum expedita
manu mifit. Eumenem etiam fer Ibam ( Cardianum videlicet illum , Philippi fcribam ; cujus
vitam a Plutarcho & Aemilio Probo h.ibcmus dcictiprom ) cum joo. equitibus ad duas urbes .
qux curnSangalis confpiravcranr , mifit r ur, varii oblata , deditione eas reciperer. Sed oppi-
dani , de Sang.ilorum expugnatione eerriores jam antea facti , urbibus definis tugerant. Quot-
quot vero e fuga ob mvalctudincm relicti fuerunt , foo. circiter , coinprchcnli exsique tunc
Reliquos vero ailequendi lue depolita, redicas Alexander Smgili iolo xquavir.
Aliamdcinde urbem validam , in quam aliarum quoque Confugerant rncolx oppugnare ag-
grelfus , civibus cum dcpteeanribtis 8e pactas apei initibus veniam dediti Ce obfidious acceptis,
ad proximam urbem, magnam & frequentem , caflr.i movit. Obii Ls ducebantur anrc agmen :
quos cbm b muris agno vi lient , utpotc gentis cjufdcm , In colloquium vocaverunt. Uu cle-
mentiam tegis , fimulquc vim commemorando , aJ deditionem cos perduxerunt. Mutataqf e
inde fama qux de Alexandro (paria fuerat , ac Ii latronum ac baibaroruin more bclligeraict i
exterx urbes , limili modo dedite, fui illum fponte reccpcrunr. [ Cnrt. Ub. 9. cap. i, Polytn.
Str.it.igrm. Ub. 4. m Altxandrt , ftS. JO. ]
Hinc in regnum Sopirhis pcrvcnrum elL Ille, multum inter omnes Barbaros eminens conio
ns fpccie (quatuor enim cubitos excedebar) ex urbe regia aim duobus adultis filiis progicuus
baculum quem geflabat aureum beryllis dilttn&um Alexandro tradidit , cique fc , & liberos, &.
oentem fuam dedidit. Cumque illius beneficio regnum itenim rcccpillcr , totum exercitum a*
dies aliquot epulo magnifico excepit. E: poft varia magnique impendii munera Alexandre
dota , canes etiam Ijo. obtulir ex commixtione cum tigribu» (ut fama erat) ortos , magnitudi-
ne & viribus mirifice prxfiamcs. Quorum virtutis prxtcris experimentum , quatuor ex iis cua
eximie magnitudinis leone commiflu , efl exhibitum. M. Strabe». Ub. 15. [ p.tg. 700.]
i/EUan. hijier. tjkimAl.Uk. 8. t*p. 1.
Interca Heplixflio cum agmine pridem fecum milio revertirur : poflquam magnam Indix por
tioncro longe latcquc fubcgiifet. Cui Rex meritam ftienuiutis laudent retribuit.
Relido Sopuhc in fuo regno, Alexander ad gentem proximam, cujus rex erat Phegeus, pro
'cedit : ubi cum incolis acceptus elice Macedonum adventus , Se Phegeus iplc multis cum mune n
r ibus obviam A texandro procederet , nihil quod imperaret dctractms ; ut beneficio fuo regnur
1
i oblineret, concedit, & cum exercim fplcnduh? ab illo tia&arus , biduum apud cum fubllirif.
. .... A a iij Text 10
\'#L ~JETT A~S MUNDI VI.
Tertio dic ad Hyphalin fluvium ( Hyponim aliis dt&uin > Alexander pioniuvit : qui icptcin
(hdia latus Se fex orgyias altus , Se laxis prxterci impeditus , tr.mfitu erat perquam difficilis.
Percontatus igitur Phegeum qux nofccnda erant , II. vel i i. dierum ulrra flumen per vallas
lolitudines iter elle cognolcit : excipere deinde Gangem maximum totius Indix fluminum: Ulle-,
riorem ripam colcic gemes Gandaridas ( aliis , Gangaridas) Se Pralios, { aliis, Prxlidas , Pix-
llros, Phar rallos & Tabrxlios diclcn) conimque regem elle Agrammen ( Diodoro Xandramen
appellatum ) 20. millibus equitum ducomlquc peditum, curribus inllipcr bis milJc , & tiibus
( vclquatuor, ut apad Diodorum habetur ) mille elephantis, ad bellum adornatis infandum.
Cum incredibilia hxc Alexandro e flent vifa : Porum ad le aeccrfitum percontatur , an ver»
eflent qux dicerentur. Ille vires. quidem getuis & regni haud falso ja&ari rclpondic : exterum
qui regnaret , ultimx fortis tonloris filium , invifum elle vilcmquc popularibus. Et Androcot-
tus ( qui id temporis adolclccns ipfum Alexandrum vidit ; 8c quum procacitate fua illum of-
fcndillct, ut apud Jultinum lib. 1 J.cap. 4. legitur, interfici a rege juflus , (alutem pedum cele-
ritate quxfivit ) fxpc pollci dixillc fertur i Nihil fa&um fuifle propius quim ut rerum illic Ale-
xander potiretur, quod rex ob improbitatem & ignobilitatem invifia atque contemptus cllet
Conltdcrabat hic Alexander , milites fuos jam labore defarigatos , fi udum illius finito tan-
dem periculo expedarr. Continuos enim odo annorum ( tot enim i regni Alexandri initio
cb ulquc decurrerant ) labores cum fummis periculis xrumnosc toleraveram ■, Se tum prxterci
accidit , ut ad dies 70. horridi ex culo imbres, tonitruis Se fulminibus continenter admixtis,
prxeipitarent : quemadmodum apud Diodorum legimus. Unde , ut munificentia animos mi-
litum libi obfaingeret , liberam cis per hofacos agros ( ut addit idem ) omni bonoeum genere
exuberantes , prxdandi potcllatcm conccllit. Et dum illi in populatione occupabantur , uxo-
res eorum pucrofquc ex illis natos , convocavit : atque illis quidem racnfauum ut exhiberetur
frumentum ; his vero ut pro ratione ejus quod patres acciperent , fuum etiam Aipendium nu-
mer tretur , confatuic.
Ubi magnam bonorum ubertatem conlccuti milites in caflra redierunt ; omnes in concionem
Rex advocavit. Ibi probe meditato fermone ad illos dilleruic, ut prompti Se alacres Ganda-
ridis Ircum bellum inferrent. Cui Canus Polcmocratis filius exercitus nomine rcfpondcns ,
longiorem militiam deprecatus cfl. Et quum nullo Macedones pado ad voluntatem ejus fe
accommodarent: tum (ut Ptolcmxus Lagi filius refert ) nihilominus pe o traulitu lanificium
fecit. Quumque exta infandos eventus portendilfcnt ; convocatis amicis qui Se xtate grandio- 1
res maximeque familiares ei erant , quoniam omnia illam ab uberiore protectione revocarent ,
exercitui declaravit, flatilium libi elle domum reverti.
Exuperato tamen amne , aras illum in adversa ripa dicarille , parum probabiliter a Plinio
habetur traditum. [/»>. 6. cap. 17. ] Nam quod ibidem apud cundeua (equitur , [ EpiJ/oU ijuequt
Regis ipfitu confenuant his A nem ad illud de tranfitu Hyplulk, Icd ad illa qux de ordine Se
diltanriis llationum AlcxanJn , ex Diogueto Se LUroiic itinerum ejus menloiibus dclcripta prx-
cclicrant, referendum cfle exifamo. Cui enim credibile ell , Alexandrum line exercitu ,& line
ulterius progrediendi ullo propofito , tam difficilem tranlituin aggtedi voluille ) aut fi maximi
voluilict , holtium qui cum opperiebantur exercitum non occurfurum illi fiiille & quod molie-
batur impediturum ? prxlcrtim , cinn m partes Orientales ulrcrifis Alexandrum non proccflillc
notet Strabo ; (Iit. I j. ptg, 700. ) qttiid ilypottim (live Hjphafitn ) tranjire prohiberetur : Se fili
etiam memoria Plutaichus teftctur, Prxlixoium { live Pralioium) reges trajeiio flxmht Deorum
aras illas ab Alexandro politas veneratos , lio Iliis ibi Grxeo ritu immolande.
in circiiore igitur Hyphafis ripa Alexander , divifo per ordines exercitu , ex quadrato faxo
XII. aras erigi uiffit , momimciirum expeditionis lux ■, altitudine quidem ( jc. cubitorum )
maximis turtibus bellicis pares , latitudine quam qux turrium efl majore. In quibus (actificio
more patrio peracto,; ludos etiam fecit gymnicos Se caucfacs. Hinc cafaa triplo majore, quin»
antea hieram , ambitu complexus, foliam’ pedes jo. latam & 10. altam duxit : atque e terra
itura foliam accumulata murum non comcmnendum extruxir. Pedites etiam juflit , ut in ta-
bernaculo quilquc fuo duo cubilia quinum cubitorum extrueret : equites autem , ut cubilibus
etiam prxlepia, altero unio ufitati» ampliora, adderem. Arma quoque , & equorum frxna , &
ejus generis cxrcra , eadem ratione ampliora fa&a, relinqui juflit : ut Ipccicm omnium auge-
ret pollet itat i fallax miraculum. [ De ararum iuferipuone , in fine libri a. Vitx Apollonii con-
fidendus Pliilolt ratus. ]
His perfunctus , cum univctfis copiis , eodem quo venerat itinere, ad Hydraorem fluvium
rediit : qito tr.ijcdlo , ad Accfincm rctrocelfit. Ibi urbem cxxdihcaram reperir , ad quam con-
dendam Hephxllion rcli&is fuerat : atque in eam ex finitimis quicumque in eam comangiarc
vellent. Si mercenariis ad militiam ineptis, colonos induxit.
Arfaccs , provincix Abifaro finitimx prxfcs , Se frater Abifkri , aliique amici ad Alexandrum
venerunt , doru adfcrenres qux apud Indos ccnfentur maxima i elephantos etiam ab Abifaro
railfos jo. Abi larum ipliim morbo impeditum venire non poniille dicentes, l^uod quum Se legali
qui ab Alexandro ad illum mifli fuerant confirmarem ■, facile perfiufiis rem ita fe tubere, Abi-
larum provincix ipiius farrapam conflimit , atque AtCicem illius imperio adjunxit : & tributis
qux penderent imperatis, ad Acclinem fluvium ruistis facrificium fecit.
Accline tranlmillb , ad Hydalpem venit : ubi quicquid in Nicxa & Bucephala imbres cor-
rupcratic , militum operi inllauravit. Prxterquam enim qubd ab eo tempore quo ad Hyd»-
(pem primi) venit , Ulquc ad hoc quo ad eundem iterum rcaiic , continue plui ile, prxlcrtim flan-
tibus Eeliis , Ariltobulus author ell: [apuA Straton, lib. if.pag.69i- ] etiam ad dies 70. hor-
renda tonitrua fit fulmina imbribus continenter fiiiflc admixta , ex Djoduro.jam audivimus.
• - , . *. Aiexan-
Digitized by G(
Fcriodl
Anno
Ani» IM P E MACEDONUM. 191 uiana. Aanotr*
ihtil-L»
• Alexander, quam jam ad Hydafpis ripas mulcas criginra r anorum naves Se biremes pa raras
uberet , multas etiam cran (mittendis equis aptas , exteraque omnia ad vehendum exercitum
B
cccllaria ; per HyJafpcm in aulkralcm Oceanum navigare (latuit : eollerfhfquc omnibus Pner-
licibus , Cypriis , Caribus & j£gyptiis qui exercitum Icenti fuerant i ex iis navigia implevit.
Per id tempus C®nus ex intimis HddiUimilquc Alexandri amicis morbo extindhis eft ; cujus
nocte ingemuit quidem Rex , & magnifice pro eo ac tempus ferebat lepeliendum ctim curavit ,
nationi* tamen qua ulteriorem illius 111 Orientem progretfum dilltiafcrat non immemor , figni-
icatiooc fatis acerba declaravit t qubd fi intra tam paucos dies (e vita exccflurum iUe pi* vi-
li liet , tam lougam orationem minime exorfus fuillct.
Sub idem tempus nova ex Grxeia fupplcmenta , tum auxiliariorum rum flipendiis militantium ,
du&u imperatorum adventarunt : 30. amplius peditum millia , & 6. millia ferme equitum.
Atina fimui eleganter fabricata in 25000. pedites , & medicamentorum 100. talenta , tunc
advela. Ita Diodorus. Currios veri» , lib. 9. cap. 7. Memnon ex Tlirada in fiipplcmcntum equi-
tum 6. millia i prxtereos ab Harpalo, peditum 7. millia adduxerat : armique 15000. auro &
argento exiata pertulerat i queis inter milites diftribucis , vetera cremari Rex julfir.
Harpalus vero ille a quo lupplemcmum peditum ad Alexandrum nullum fuiflc Curtius innuit ,
non alius fiut quam ille , cujus fidei tlidauros Babylonis & vectigalium aJlervacioncm Ale-
xander commi ferat j 8e quem regionis illius five curatorem fuiflc relictum , fetibit
in Alexandro Plutarchus : latrapii tamen Mazxo , qui Babylonem Alexandro tradiderat , re-
fervata t cui motruo Deditamenes deinde fucccflbr eft datus, quanquim & ipfc Harpalus
provincix hujus fatrapes k Diodoro appelletur , in anni hujus a1. Olymp. C XI 1 1. hiftoria :
ubi cum narrat , quum ab Indica expeditione nunquam rcveiliurum Regem fperarer , fea volup-
tatibus & deliriis fc dedifle , ut ad impenJ iorum exuberantiam nihil faceret reliquum. Ac pri-
mum (inquit) ad faaninarum ftupra nefario (que cum liaibaiis concubitus (i convertit: Se in-
remperatuiflimo voluptatum abnm magnam pecunix fibi crcditx vim prodegit A mari autem
rubro per longiflimum intervallum magnam pifeium copiam fibi afferendam cmabat : untof-
que in quotidianum vidturo fumptus profundebat , uc male apud omnes audiret. £x Athe-
nis infoper famofiflunum leonum Pythonicen , Se polt ejus mo> ccnt Glyceram accerfivic. De
quibus in cpiftola ad Alexandrum Theopompus cit conqueftus : quod impenfis pluribus
quam roo. calentis mortux Pythonicx duo monumenta , alterum Athenis > alterum in Ba-
bylonia , Harpalus erexerit » anfus etiam lucum Se aram Se tL-u.pluro fbrucre , Pythonicx
Veneris nuncupatum. Glyce;* veri» xncain (fatuam in Tarlo Syria; pofucric , ciquc couccl-
ferit ut in regio palatio habitaret , atque a populo faliu aretur Se appellaretur Regina. Vid,
Arhtntum , lib. 13. cap.
Similiter de in Media Cleander , Siralces & Heracon , Alexandrum fbrpitem ex India non
credentes revctfunun, cdm omnia prophana fpolraflciK , templa etiam diripuerunt , virginibus
Se principibus funninarum fhipra intulerunt , iiuiltaquc alia in fubditos improbe atque »va;c
perpetrarunt : ita ut invifum Macedonum nomen avarftia eorum ac libido Barbaris fecerit.
Inter omnes tamen eminebat Cleandri furor , qui nobilem virginem conftupratam fervo luo
pellicem dederat. [ Curt. lib. 10. cap. t.Arrian. lib.6.pag.l+i.]
Alexander aditurus Oceanum , difeordes Si vetera odia recra&anrcs Porum Se Taxi! em lo-
dix reges , firmata per affinitatem gratia , in fuis regnis reliquit. Porum autem non modb re-
gionis inter Hydafpcm Se Acclinem ( ut antei : ) led etiam liberorum populorum inter Accli-
nem Se Hypbalim ab eo luba&orum regem confbtuic : gentium quidem otnninb 7, urbium au-
tem fupa 1000. [Arrian.Hb.6. Pag. 114.] Alii in ei regione gentes 15, urbes non mediocres
jooo, Se vicos quam plurimos fuiflc memorant. [ Plutarck. in Aftxandre. ] Et regio fand inter
HyJafpcm 8e Hyphalim five Hypanim polita , non quidem 1 5, led 9. gentes habuille dicebatur,
uroes vetb ad jooo, Co Meropi Jc non minores : uc ex Apollodoro rerum Parthicarum feripro-
te refert, iu libri 15. initio , ( fag.d Sd. ] Strabo. Cui tamen numerus ille veritatis limircs
longe cxcellifle vi (iis eft : quod ip(c poftra in eodem libro 701.] hifcc verbis eft profef-
fus. aomT /1 «j»if vrtfCexJw tlpn&tu to Unde & ad umverfum Indix tra&um ab Alexan-
dro domitum hoc pertraxi Ile Plinium videmus* libri lexti capite 17, ita hac de te feribentem.
Alexandri Magni comitet in te traPu India quttn {abegeram , fcripferunt fuintjue millia egfi-
dorum fitijfe , nullum Cominus , gentium urvem. Philippus , unus i cohorte amicorum , quj re-
gionis ultra. Indum pofitx fatrapes fuerat, quum hoc tempore in Baifrianorum regionetriduo cfTet
illi cellari dnm , cum magnis quas ducebar copiis Alexandrum fcqitl julliis eft. Nyfzl equites
Nylam funt remiffi. Cratero Se Hephxftioni imperatum eft, ut quim celerrimi ad Sopithis
regiam praeirent , clallcmquc purftolarcucur. Ad dextram Hydafpis ripam Craterus, cum pedi-
tum atque equitum parte : ad finiiham Hcphxftion , cum majore mclioreque exercitus parte
Se zoo elephantis , procellit. Copix Alexandri tzoooo militum erant , cum iis quos ex mariti- i
mis ori* adduxerat. Venerunt etiam ii quos pafltm ad confcribcndum exercitum miferat , bar-
baras omni» generi* nationes , vatiis armis mftruifbj, fecum habente». [ Arrian. lib. 6. & in
Indtcu, f>ag. 1S1. ] Pedituro 110 millia, equitum ad ij millia, k Plutarcho illi tribuuntur.
Claflem Alexandri mille navium fuiflc dicit Curtius : quarum 100 apertas , 800 adhraria
fuiflc , Diodorus feribrt. Arrianus in Indicis Soo tantum numerat ; parrim oblongas atqut
oiteratias , panim vehendis equis Se frumento aptas. Sed idem alibi Prolcmsum Lagi filiurr
( qui d triremium dudoribus. unus ipfc fuit ) hic potiflimihn (equendum judicat : tccundun
quem , natrsaariginra remorum 80 eram » at in umverfum omnes , tam qu.r equos vehebar
1 quam a&uarix Se fluviales , qux attt mubj ante aut tum temporis conftru&x fuerant, non mul
L
TouuJ
cimi pauciores xooo.
VI.
t< eram
1/02
JET A S MUNDI Annoini-
Evagorts vcb Eucleo
T0[ ii» c Ullis pritcCkus , Nearchus Andtotimi Unis Ctctcnlrs gcncrc;
iin gubernare
..U filius Corintluus , fcriba fuit. Iplins Alexandri triremis Oncflcrlttu Altjpal
in Indicis.
fuit Reliquarum triremium duftoifi icccnlct Arrianus
His i» conftitutis , Alexand er diis patriis, & quibas vates monebam, (acrificavit: Neptune
folvebar : Acefrn.
etiam & Amphitiic* ac Ncreidibus , «prique Qc cano. Hydafpi quoque unde
fmur. Certami na quoque mufica
prxtcrci , in quem Hydafpes influit i Se Indo , in qutm uterque
turmas dilhibnti s.
Se "vmnica propofuit; viOirais per lingula agmina Se omnes , &
Sub auroram exercitus naves contendit : argyrafpidcs videlicet , Se fagittoru
diebus ante Pleiadum occafum , ut iu
equites amici appellati ; omnes ad 8000. non multis
noftri OOobris exitum. Ipfe Alexander
libro it Snabo ex Ariflobulo indicat ; nempe lub
fimul Se Hydafpcm
confiteris, nave , antei phiala ex prori in flumen fini libavit , Acclinem
Ammom & alus
& ludum invocans. Deinde quum Herculi progenitori bbailct , limulque
audiri , flarim
diis quibus cunfueveral , figuum educendis navibus tubi dari Jubet : qua
naves oidme fubducuntur. Imperat um erum erat quanto fpatlo afluarras , quamo hippagi-
nulloque ordme na-
nes quanto bellicos ruves fc|nnclas inter fe ciTe oporteret t ne temeti
e per-
vigantes collidercmut : neque iis qure velociores etant interrupto ordine altas perverter
ml Alexander lioc paflo navigans tertio die eiibiloci appulit, qdb Craterum te 1 lephillioncm in
utriuuc ripi caftra locare julfci.it : bidoum commolitus , dum Philippus cum reliquo exet-
fluvium mille , |Oxu
ciru advcniilct. Et Philippum quidem tum iis quos adduxit ad Acefinem
cmilit ; itineris
Acclinis npam itet eum licete jubens, Ctuesusn etiam & Hcphiltionem nrrsui
quod tenerent ratione prxfcripti. j . . .
10 ftadioru m fpatio angu-
Ipfe per Hydafprm fluvium navigationem perfcctttus ( nufquira
a lines procellit . Hos ex Poftcntai e illo-
ilimem ) expolias militibus , ad Sibarum live Sobiorur
verant; Se poli irritum cona-
tum ftaillc memorant . qui cum Hctculc petram Aornon oppugna
erane :
tum , in illa regione agri ab eo rclrfti faciant, Pelles fctatum pro velle , clavi tela eis
nt vclligia . Alexandr o veto
muluquc , etiam ctlm Grici mores exoleviflenr, llirpis olicndcba
is exeum ,
callta ptope elatiffimam cotum urbem collocante , qui pricipui in ea erant auOotilat
; Se cupidi omnia
A in -ulloquium Regis admilli , neceflitudrnis innqui memotiam renovant
um exhi-
fe facturos, quomodo cognatos deceat , pollicentia. Qood Se munerum haud vulgari
bitione telinum faciunt. Eorum benevole ntiam grati' Alexande r accipiens , civitates tlloruro
liberas effc jubet. ,,
Hinc cicuriione fafta, 1(0 Ifcsdia ptocclfit : dcpopuWque tegionem , oppidum caput ejus
°'a 'alajlrnfium gens 40 peditum & J equitum millia in ripa fluminis illi oppofuit : qui quibus , am-
ne (operato , in figam compulit. Pierifquc cxlis , fiipct Ilices in viema oppida rcfugctlmt ;
ftuu.
expugnacis , puberes imcrfctli , cancri Icrvituti mancipati
De citetis criara incolis qui ad arma concurfave rant , aoooo in magna quadam urbe ruran-
di fui causa congregatos vi expugnavi t. Sed cum obfeptU viaium angufriis fortiter i icitis
irroprignarcnt , vi fummj pullus , Macedonum haud paucos amifit. Oppido igitur per iram
litcccnlo, maximam illotum partem limul combulfit. Ter mille qui adhuc fupcthicrant ur at-
ccm clapfos , ciim fupplices veniam togatent , impune dimifir. con-
Tum denufi cum amicis naves cunfccndcns , rmgna cclcmate m Mallos Se Orvdracas
tcn-iii ; quiid Se plurimos cos * beliicofillimos illius tradi us dic acceperat 1 qurWqirc libetis
nurscia-
atque uxoribus in munililfima oppida ttadudbs , ipli prxlio cum eo decernere llatuillc
rcnrur. tamoque magis accelerandum libi putabat r ut cos nondum conlliluto s , fcd apparandis
rebus perturbatos opprimeret. ... , ,
ifqu
b. Qutmo igitur dic ad confluentem Hydafpis Se A ccfirns pervenit : ubt unos ex duobus
volvit
angjjftiifimus alveus cfiicimt , tapidufque ejus ob anguillas curfus fic , Se ingentes vortices
Multi itaque naves qualEui, deve majores intet fe collifie cum multis qui cis vehebamu r perie-
runt ; & ipsi prartorii in vallum abrepti vorticem , Rex ultimum viti periculum adiit. At poli-
jam cutfu minufque violentis vorticibus redditis , U 8S
quim fluminis alveus fefe aperire ccepic , mitiore
ad dextram ripam daflnanpulfa finu quodam cft recepta, quemtupe a fludlibua objedbs tutum
ad fubduceudas naves faciebat. . •
Rex , aris ibi poliris 8e Dii* luis ob mlperatb reddium Glutem facrificio feflo, triginta ftadia
procellit • Se in barbarorum regionem qui deditionem non fecerant incurlion e facii , quum iis
(l«
uc Mallis fiippetias ferrent intctdixiflet , ad elallero tcvetfirs cft r ibiqne Hcphifltonem, Ctatetum
& Philippum cum luis quemque copiis reperit.
legio r n — r * -
Indum: uti no* docet Arrianus in Indicis, [/»*»£. . , t
per aih-
periculi focictas junxerat s danfque 8e acceptis ultro citroque denis virginum millibus, equitum de-
mtatem illam inter Ic reconciliari erant. Ocioginta millia peditum in armis erant ,
cem millia , cum 700 cmribus { pro quibus 900 quadrigas habet Curtius. Equitum 60 millia Ju-
Sabracis vel
ftinus [l,b. ii. c.ep. 9. 1 Se Orolius [U. }. cap. 15». I Mandtis vel Amhns , Se
Subagns vel Sugambris fuis tribuunt : his enim nominibus Malli & Oxydrac* ( apud Diodorum
r.
quoque Syrae Ja depravate ditti ) in variis eorum codicibus appellati reperiumu
bellum
Macedones , qui omni diferiminc jam dcftin&os fe elle credideram, poftquam integrum
cognover unt , improvil o metu territi , rursis feditiolis
Cum feroctffirais Indix gentibus fupcrclTc
pacavit.
vocibus Regem mcicpare cccpcrnnr : quos ille , oratione ad cos habita ,
Dlgilizedby Gi
Aon» Aifr.oarJ
«xiodi Chiiftia
uluila. fl nanil|
Anoo 1 MP E H. MACEDONUM. w
Barbarorum dux fpc&atae virtutis , cx natione Oxydracarum cleQtis , fub radicibus montis
)S7S
aftra pofuit : latcquc ignes , ut (pecicm multitudinis augeret , ofteudit > clamore quoque ac fui
noris ululatu identidem Macedones frulhi terrere conatus. Sed luce appetente , cum Alexander
ducia ac (pe plenus alacres milites arma capere & exire in aciem juberet : barbari , iive inctu
ive (editione inter ipfos oborti » alii alib fubiid difpcrli, avios montes & impeditos occupaverunt.
Quorum agmen Rex fruftra perfecutus , impedimenta cepit.
Refc&is jam navibus , Alexander Nearchum cum clallc ad Mallorum fines mifit } prarcipiens
ut trium dierum itinere exercitum prxvertcrer. Et Hydafpem trajiciens elephantos & Polylpcr-
chontis agmen Se fagittarios cqucftrcs atque Philippum cura fuis , Cratero ( qui ad dextram
-lydalJis tipam fuerat ) ducere prxeepit. Hcphxflioncm cum fuis quinque dicriun iter prxee-
derc, Ptolemaeum Lagi filium cum fuis triduo pofl fuum dilccflum (equi julTit : ut quicunque
eum effugeret in alteras utriufquc copias incideret. Eos vcib qui prarmiifi erant, quum ad con-
lucntcs Acclinis & Hydraotis ( in quibus Mallorum erane rermini , ut Oxydracarum in Acefinis
5c Hydafpis confluentibus ) pcrvcnillcnt , cxpe&arc juflit , dum & ipfc eb veniat , de Crateri ac
Ptolcmxi copix ei conjundx (inr.
Ipfc , fumpeis argyralpidibus , Se (agirrariis atque Agrianis , Se Pythonis agmine quod cx ii»
qui Allctcri vocantur conflabat, fagittariis etiam equcflribus omnibus ,& cx equitatu amicorum
dimidia parte , per aridam 8e liticulofam regionem in Mallos contendit : cos adoriturus , priuf-
quara aut illi Oxydracis , aut Oxydraex illis adjumento cllc pollent.
Ac primo quidem dic juxta amnem non magnum caftra locavit , diftantem ab Accfine ftadiis
centum. Ibi curato corpoic. Se exigui temporis quiete militibus data , maudac ut quas qui fque
lagenas habeat , aqua replear. Pxogrcllufqtic per id quod lupcrcrat dici & per noitem totam ad
400 circiter Itadia , fub lucem ex improvifo Mallorum multis fupcrvcnir , qui , qubd cum nun-
quain per iiticulofa illa loca venturum ad fefe puraflenr , exrra urbem inermes vagabantur.
Lorum plerofquc occidit: aliis in urbem repulfis ac conclufis , equitatu loco valli ( peditum
enim phalanx cum aflequuta non erat ) muros in orbem cinxit.
Statim vcib ac peditatus advenit , Perdiccam «quidem cum fuis Se Cliti equeflribus copiis ,
cumque Agrianis , ad aliam Mallorum urbem oblidendam mittit , in quam Indorum non par-
vam manum confugille acceperat : mandans ut cos utbc inchilos teneant , neque oppugnationem
aggrediantur donec iplc advenerit ; tantum carent , ne qui urbe clapfi alios barbaros de Ale-
xandri adventu Certiores faciant. Pollhxc urbem oppugnare capit.
Multis in expugnatione cxlis , baibari murum dementes in arcem confugerunt : caquc vi
capta omnes , ad xooo numero , exii funr.
Perdiccas ad urbem quam oblidere jufliis fuerat profc&us , eam ab incolis defertam repent :
quos quum oon multo ante tempore e Argilie cognovillct , curlim fugientium vefligia fcdlatus
clL In fuga captos omnes feri occidit : reliquis paluflria loca (altui fuerunt.
Alexander , curaro corpore Se quiete (uis data, ad primam notiis vigilum progrelliis cft : ma-
gnuinque iter ea no&e emenfus , fub diluculum ad Hydraotcra fluvium pervenit. Ac multos
quidem Mallorum jam amnem tranlgrcflos cognovit : alios alveum tranfeuntes adortus , plerofquc
interfecit, amneque pcrtranlito , cos qui tranimiferant confcquutus, mulros ex iis excidit»
multos cepit. Maxima tamen pars in oppidum natura atque opere munitum fc rccepir.
Poflquam peditatus advenit , Alexauder Pithonem in cos mifit cum fuo aliilauc duobus
equitum agminibus : qui primo impetu illapfi oppidum ccpciunt , omnibus qui eo confuge-
rantqui
( quidem in illo impetu interfeci non erant ) in (ervitutem rcda&is. Quo fadio , Pithon
in caflra rediit.
Alexander deinde in quandam Brachmanum urbem excrcicum duxit , qub aliam Mallorum
manum confugilfc audierat. Eb limulae venit , denfam phalangem omni cx parte muro ad-
movit. Oppidani’*- defertis manibus , in arcem fugere coalti fune : qua capra, alii fucccnfis fuis
xdibus ipfi etiam carum incerni io perieram : plcriquc pugnantes interfe^H. Quinque in univer-
fum millia perierunt : pauci vivi in porcftatcm venerunt.
Rex unum diem ibi commoratus , quiete exercitui data, poftrldie in dlios Mallos movit :
quos quidem urbes defcruilfe Se in folicudincs fele abdidillc cognovit. Ibi etiam uno dic cum
exercitu fnblHtit.
Pollere» dic Pithonem 8c Demetrium cqucflris agminis pra:fc<fhim recrb ad flumen mifit ,
quibus ad copias quas ducebant expeditorum cohortes aliquot , qui rei gerendi fuflicctcnt ,
adjunxir : mandatis additis , ut ad ripam fluminis iter facicnrcs , fi quos eorum qui in fylvas ripis
circumjedat confugerant reper illime , nifi Iponcc deditionem facerent , inccrficcrcnt. Multos
[itaque in fylvis ruCti occiderant.
j Ipfc in maximam Mallorum urbem exercitum duxit , in quam edam cx aliis oppidis multi
fefe recepi ile nuntiabamur. Sed & hanc Indi , limul-atquc Alexandrum adventare intellexerant,
ide (eruerant ; tranfitbquc Hydraoie fluvio, in ripis ejus qui altx inprimis erant aciem inftru-
Ixctant, unquam traufiru prohibituri. Eb Alexander confeftim equitatum duxic , peditatu fe-
qui fullo. Sed cum in medio efletamne , Indi celeriter , ordinate ' tamen , i ripa reccflerunt
cum numero circiter jo ellcnr millia. Alexander confertam eorum phalangem videns , quum
peditatum fecum non haberet , cxcurfioncs obequitando Sciebar ; prxlium nequaquam com
mittendum ccnfcns.
Quum vcib Agriani, aliaque expeditorum agmina , quos felediflimos fecum ducebat. Se (a
gittarii advcnillcnt ► Se peditum phalanx haud procul inde apparerer : Indi concitato curfu in vici
nam urbem munitam coniogcrum. Quos infecutus Alexander , multos interfecit : quumqin
jam urbe conclufi cllcnt, primo accellufanre peditatus adventum) muros equiratu cinxit.
^.-Vfferii Annat, Par t pntr. - Bb Demophoo 1
Digitized by CjOOgle
•94
JE T A S MUNDI VI.
Demophoon vales Alexandrum conveniens , auguriis quiboldain umimum illi periculum
ponendi ftgnificavit : idcbque , ne commirrcrct , aut certi dilfcrrec obfidionem , cum monuit.
Rex homine jurgiis excepto , quod ftrenue certantibus impedimento elice , divifoque in duas
partes exercitu ; ipfe alteram carum ducens , Perdiccas alteram , impetum in murum fecit : quem
cum Indi fulti nere non pollent , defertis manibus in arcem fe receperunt. Alexander , cum iis
ad-
qui circa ipfum erant , primus per frada quadam porta in urbem irrupit :& fcalas ad arcera
moveri juflit. Cumque cuneari Macedones viderentur , ipfe fcalam cuidam ereptam muro ap-
plicans infummum muri faftigium eva/it. Poft hunc Pcuccftas, ( fcutum geftaro , quod Alexan-
der ex xde Palladis Iliacx lumptum in omnibus praeliis prx fe gcftari curabat ) Se poft cum
Leonnatus corporis cultos per eandem fcalam fubiit : ac per aliam fcalam Abreas unus ea
Jluuciti* ftvc duplariorum ordine. Tum argyrafpidcs de rege folicici , quum Se ipfi fcalascelc-
rircr confccndercnt , fradis fcalis praxiuites in terram corruerunt , alilfquc limul confccndcndi
CMI.]
feculutcm fortulm... x.[Hd. y1fpU,.fJ fin.lii.i. kll.
Rex e vicinis circumquaque rurribus telis peritus , (neque cmm quilquam cominus cum ferire
audebat ) e manibus in arcem deliliit , atque ad ejus murum obfimutiis , nonnullos cominus
eum laccflcntcs, atque ipfum Indorum ducem audacius irruentem gladio interfecit ; fic ut dein-
auderet accedere , fcd cminils omnes omnis generis tela jacularentur.
ceps nemo propius
Interci Pcuccltas Se Abreas Se Leonnatus dciiliunt , acritcrquc pro rege pugnant. Et Abreas
quidem faciem fagitea trajectus cecidit. Alexander etiam ipfe (ut Ptolemxus Lagi filius tradit)
tam vi ave in pedore vulnus accepit , ut uni cum fanguinc fpiricum etiam ex vulnere fu filaret.
Pcucellas, qui Palladis lliacx fcuto interjedo regem protegebar , Se Leonnatus, qui idus illi
intentatos* «teipicbat quoque graviter
, ipli deficeret. vulneiabantur : paiumque aberat quin vita Alexan-
drum limul cum fanguinc Et Peuccliam quidem in eo periculo regem fcuto protexif-
fc omnes profitentui : (unde Se Alexandri Magni fervat or a Plinio , lib. 34. cap. 8. dici
meruit : ) de Leonnato vero non omnes confcntiunt , ut nec de Abrea duplario. Ptolcmxum
quoque La-i filium huic pugn.r adfui fle , tradidciunt Clitarchus Se Timagenes & in Atticis Pau-
(anias: ouum ipfe sbfuille fe feribat , & eo tempore copiarum ducem adversus alios barbaros
pugiuviiTc. Tanta (inquit Curtius ) componentium vetufla rerum monumenta vel /tcuriuu , vel
par huic vititem credulitas fuit.
Macedones vi in arcem irrumpentes , omnes ad unum trucidant i non lembus, non heminis,
non infantibus paiccntcs: regemque fcuto efferunt , viveret nec ne incerti. Curatio vulneris
gravior ipfo vulnere fuit. Sed ea fortiter tolerari , in fpem vitx Rex rediit : quam xgre exerci-
tui fuo probavit ,.ad quem tumor perlatus fuerat , cum ex vulnere inrctiilTc. Quamprimum ergo
notuit ad Hydraotis fluvii tipas Ic defeui curavit ; fecundo amne navigaturus ad cafira, que
citea confluentes Hyduotis Se Acclinis fubliftcbant : ubi Hcphxflion exercitui, & Nearchus
clalli prxerat. Navi ad ripam appulsa , dextram multitudini porrexit , & lcOica rejeda equum
afccndic : mox etiam pedes in tabernaculum fuum tranfiit , cum incredibili omnium gratulatione
atque Ixtitu. * Macedonibus de Rege follicicis , ipfum in navi fe curandum prxbuiflc ut clfct
Ipcdaculo omnibus ; fciibit Appianus , in Mithridaticis. ( pag. m.).
Rex, feptem diebus curato viiliicte, nec dum obduda cicamcc , cQm audiiflcr convaluifle
apud Barbaro* famam moitis fuv ; duobus navigiis jundis , flatui in medium undique confpi-
cuum tabernaculum fuflit, ex quo fe offenderet pciiiflc credentibus : conlpedufquc ab incolis,
Ipcm hoflium Callo nando conceptam inhibuit.
Secundo deinde amne deilux:i , aliquantum intervalli i extera claflc prxcipicns ; ne quies corpo-
ri invalido adhuc nccelTaria ptilfu remoiura impediretur. Quarto poltquam navigate capcrat dic,
pervenit in regionem deferram quidem ab incolis , fcd kumcnco Se pecoribus abundantem,
placuit is locus, & ad li.am & ad militum icquicm. . . .
Nearchus, Alexandri navarchus , narrat amicos , quod ic tanto dtiennum objcciflct, ut militis
non ducis oiHeio fundum icprdiendiflc ,• cumouc a^rc Rex id ferret, Se indignationem vultu in-
dicaret , fenem quemdam Rreoltcum placuillc illi ver Iu iambico admonentan , Qti magnum aliquid
laciat ,'vtuum ejje & pati. £t habetur fine apuJ Curtium [hb. 9. cap. ti.) otat io amicorum no-
mine i Cratero ad Regem in kuic fcnrcntiain habita : una cum ipfius refponlione , in qua , ubique
laudis tnveriam ollcrri otleiidens ; Pofhionuw regni met , inquit , pofl vieeftmum atque oQavum
vatii annum , videorne vobis in excolenda gloria cui me uni devovt pofe ce fare f Ita enim Cur-
tius loqucotcm inducit Alexandrum : quum regni quiJem decimum ( quod dido huic fatis con-
venit )fcd artatis trice fimuui hunc fiiille annum , ex accuratiore calculo Chronologico liqueat.
Dum per Complures dies Hativa Rex hic haberet , quibus Se vulneri curando Se navibus plu-
ribus conflruendis operam dedit, Gtxci milites nuper in colonias per Badrianam Se Sogdia-
nam ab eo difltibuti , nui nero circiter jooo, quod Se jamptidem ledes inter Baibaros afligna-
tas molcltc ferrent , Se tunc rumoic defundi ex vulnctc regis arrigerentur, 1 Macedonum im-
perio defecerunt. Occifis enim quibufdam epulat ium qui validiores erant , arma Ipcdare cre-
perunt: Se Badriana arce, qux ncgligentius allcnia» erat, occupata , Barbaios quoque in fo-
cictarcm defedionis impulerunt. Athenodorus erat princeps eorum : qui regis quoque nomen
ailumplit s non tam imperii cupidine , quam in patriam reverrendi cum iis qui authoriratem
iplius 1‘equcbantur. Huic Biton vel B icon quidam nationis ejuldem , fcd ob xmulationcm itv-
fdhis , comparavit infidias; invitaturoque ad epulas, per Boxum quendam Maccrianiun in con-
vivio occidit. Poliero dic concione advocata , Biton ultro inlidiatum libi Athenodorum pia ilquc
wrliiafcrat. Sed aliis fufpeda ftaus erat Bitonis , Se paulatim in plutcs erepit manaic fufpicio.
Pixrcr
taque Grxei milites arma ceperunt , oedfuri Bironan , li daretur occalio. Verum principes
eorum multitudinis iram mitignicrunt.
Digitized by (
«- I M P E R. MACEDONUM . /pr iSU
Prxcer Ipcm luam Biton prxfcnti periculo ereptus, paulb poli infidiatus aurhoribus falutis
lux cft: cujus dolo cognito. Se ipfiim comprehenderunt ,* boxum. Cxtcrum Buxum protinus
placuit interfici ; Bitonem etiam per cruciatum necari. Jamque corpori tormenta admovebantur ,
cum Grxei , incertum ob quam cautam , lymphatis fimiles ad arma diicumxnt : quorum fremitu
exaudito , qui torqueri Bitonem jullcrant , omisere ; veriti ne id facere tumultuantium vocife-
ratione prohiberentur. Ille, ficur nudatus erat , pervenit ad Grxeos: & mifcrabilis lacies fup- 1
plicio delimati in diverfum animos repente mutavit ; dimittique cum jullcrunc.
Interim legati i Mallis , qui reliqui erant , ad Alexandrum venerunt , deditionem totius gentis
facientes: itemque ab Oxydracis urbium prxfcdi ac prxfidcs inii , Se cum his alii 1 50 principes
illius gentis. Se ipli quoque gentem dedentes. Alexander mille ex primoribus gentis ( ajoo
equites habet Curtius ) libi mittere cos juflit ; quos vel pro oblidi bus , fi vellet , teneret, vel
ut militibus uteictur, donec reliquos Indos debcllallcr.
Invitaris deinde ad epulas legatis harum gentium rcgulifque , exornari convivium juflit. '
Centum aurei ledi modicis intervallis politi erane : Icelos circumdederant aulxa purpura
auioquc fulgentia. Quidquid aut apud Pcrlas vetere luxu , aut apud Macedonas novi im-
mutatione corruptum erat , conlulis urriufquc gentis vitiis , in illo convivio ollcndit. Intererant
epulis Dioxippus Athenienfis { de quo Plmuu libr. Jf. cap. xx. Atbenaus bbr. 6. cap. 6.
t/£,iianus , lib. io. cap. az. Se lib. x a. cap. 58. Se Plutarchiu in lib. de Curiofixate ) pugil no-
bilis, & ob eximiam virtutem virium regi pernotus* granis ; 8e Corragus Macedo , corporis
robore item prxftans , * qui non raib in pugnis llrcnuc rem geflerar. Hic jam temulentus Dio-
xippum ad lingulare certamen provocat. Pollc.oquc dic Dioxippus mulus Se oleo perlutus ,
flipicc tantum ac pallio armatus , Macedonem clypco , 1'arilfa , lancea gladioque iiilltuclum
prollernit.
Macedonibus & iplo Alexandro dedecus hoc genti lux coram Baibaris impolitum xgte ad-
modum ferentibus , poli paucos dies inter epulas aureum poculum ex compotito fubducitur , Se
furti fulpicione Dioxippus infamatur. Quam ignominiam cum ille ferre non pollet » in diver- j
forium rcg.dlus , literis conlcripris qux Regi redderentur, ferro k interimit.
Alexander navibus equites , ex amicis quidem 1700 , expeditos vero totidem quot antea, Se pe- 1
dites ad aoooo imponit : Se non multum lpatii per Hydraorem emenfus , ad confluentes Hy-
draoiis & Acclinis pervenit; indeque per Acclinem navigans, ad confluentem Acclinis atque :
Indi venit. Ibi cum clallc lublfcitir , donec Perdiccas eum exercitu advenit, Abaltanis , libera 1
Indorum gente , in iplo itinere fiibactis.
Inter hxc aiix rriginta remoratu naves, ali eque oncrarix, qux in Xathris , libera etiam In-
dorum gente, conllrudx hietant , advenerunt. rrxnrea legati ab (Diludiis , libero quoque In-
dorum populo, Alexandrum adierunt deditionem facientes.
Oxydracarum quoque Se Mallorum legati cum donis funt rcvcrfi. Prxtcr linex vellis ali-
quantum , mille lcura Indica erant , * Icrri candidi talenta centum , Iconeique rarx magnitu-
dinis , & tigres ; utrumque animal ad manluctudincm domitum. Lacertarum quoque ingentium
pelles, Se dorfa tcftudinum. Trecenti er ant [ equi , 1030] currus , (jhos quadrijugi equi ducebant.
Ici apud Curtium legitur , [lib. 9. cap. t j. ] Arrianus illos pro obfidibus mille viros prxllantif-
finos & maximos railillc ; joo etiam curribus coriimquc ptopugnatoribus , quos Alexander
non petierat, adjectis : atque cum , obfidibus remiflis , currus acccpxllc feribit.
Alexander utrique nationi Aipendium quod Aracholiis pcnlitabat impofuit , 8e Philip-
pum Cxtrapam prxfccit ; Acclinis Se Indi confluentibus (itiapanim illius terminans. Ut
non facile hic fides Plutarcbo luerit adhibenda , Philippi latra piam triplo quam Pori ftiillc
majorem: prxlcrrim l» tantx amplitudinis illam Pori fiiiilc admilerimus , quantam ille nobis
eam exhibuit. Philippo verb univcrlum Thracum equitatum Alexander reliquit , ai iaque ag-
mina , qux provincix cullodicndx Itiiticcrc viderentur. Ad lixc urbem ad confluentem flumi-
num condi jullir , arbitratus populoldin Se datam luturam : atque navalia ibi extrui curavit.
Per cofdcm dies Oxyartes live Oxadues prxror Hadrianorum , Roxanes Alexandri uxoris
pater , ad gcnctum veniens , criminis Badeianx arcis 4 Grxeis detedoribus occupatx abib-
imus c-l.
e. Deinde, Polyfpcrchoncc cum exercitu Babyloniam milio, (ut cfl apud Jullinum , lib. xz.
cap, 10, ) Se Cratero cum magna relidi exercitus parte Se elephantis ad finillram Indi fluminis
ripam ire jullb ( quod ab ea parte exercitui gravioris arnuturx commodior via futura videretur ,
& gentes finitimx non omnino amicx cllent ) cum lediflima manu navibus conlcenfis , navi-
'ganonem m Oceanum rediotegrar. Proditur aatem nullo dic mimis quam (ladia 600 navi-
Igalle in Indo ; nec potuille ante menlcs quinque enavigare , adjedis paucis diebus, [ Plin.
Uib.6. cap. 17. ]
• In hac navigatjonc ad Sabracarum five Sombcllarum regionem Alexander prinvim appulit,
jHi tum numero rum virtute hominum nulli Indicarum gentium poflferendi , urbes qux populi
imperio reguntur incolunt. Ht de Macedonum ad veneu certiores fadi , peditum 60 millia , Se
equitum lex (vel , ut Curtius, odo) millia, cum joo curribus , coegerant: quibus & tres
duces fpedatos virtute bellici prxfcccram. At clallc jam imminente , nova Se inulitata acccflus
1 facie ( de qua , prxtcr Curtium , Itb. 9. cap. 1 5 . videndus etiam Plinius , lib. 19. cap. 1 . ) peitct-
jriti.cura Se ubique pervulgata Macedonum gloria metum incuteret , Se fraiores periculum cer-
taminis difliiadercnt , 50 ex prxeipua nobilitate legatos ad Alexandrum milcrunt gcnrem de-
dituros. Cui pacem ille concedens , munera amplilfima & honores qui Heroem deceant ab
* incolis cfl confccutus.
Quarto deinde dic ad ripx utriufquc accolas , qui Sodrx (vel Sogdx , ut apud Anianum) &|
J. VftrU Annat, Pari prior. Bb ij Malfonil
Digitized by Google
. ro6 AT A S MU M D 1 Vt
~T .vlollaai appellantur , pervenit ; colquc liinilitcr 1.1 Udem accepit. H»c ad ludam flumen u-bca
Alexandrum dictam condidit , & mille qui tam incolerent delegit : portus etiam & navalia cx-
truxic ; nave (que qnaffitas reparari julfit. lotius vero regionis qux a confluentibus Acclinis
atque Indi ad mare ut que pertinet Oxyarte m locet um luam Se Pithonem Agcnoiis lilium la-
tra £05 conftituit j nnivrrfa etiam maritima ora illis adjundii : Ipfc fecundo amne in Mulican
regis flues tanta celeritate venit , ut prius eo irrumperet quam ille quicquam de e;us expeditio-
ne audiviilcr. Inopinato itaque ejus adventu percultus Mulicanus , confcitim Alexandro obviam
procellit , dona qux apud Indos ccnfcntur ampliflima adlcrcns , univerfos etiam quos halxba.
elephantus ducens , gentemque pariter & fc dedens ; ac culpam luam agnolcens , quod hor
antei non feclflet , neque per legatas amicitiam illius pcriillet Alexander Mulicano venia culpx
dara , urbem limul Se regionem ( de qua videnda qux ex Ariflobulo & O.Klicrito refert Stra-
bo, tikl y.pag. <>94. dr 70t.) admiratus , priltinum imperium ei reliquit
Hic dcTcrioltc vel Tiiycftc lar rapa , quem Paiapamuadis prxleccrat , iifdcm arguentibus ,
cognovit i muluquc avare ac fuperbe fecifle convicium , interfici jullic. Oxyartem vero live
Oxothrem focerum litum farraparu illitis donavit*
Crarcro ut arcem in urbe Muiicatti exttuercr , juflk : qux quidem prxfcnte adhuc Alexandro
cxxdiflcata efl , prxfidiumquc ei impolicuai ) quod peridoneus is locus videretur ad flniriraas gen-
tes in flde arque oflicio continendas.
Inde allumpcis lagitrariis atque Ag rfinls , omnlquc equitatu quem in navibus vehebat , ad
Pixllos aliam Indix gentem pervenit : & in eorum regem Porricunum vel Oxycanum nomine,
quod nec is legatos de dedirione miliiTcr j movit i dualquc urbe» maximas qux illi parcbaut ce-
pit. Earum alteri ipfc Punicanus cum magna manu popularium fc mdufcrac i quam Alexander
tertio dic quam cccpcrat oblidere expugnavit. Porticanus vero in arcem proW munitam confu-
giens , legatos de conditione deditionis ad Alexandrum milit. Sed antequam adirent cum , dux
uirrcs cum ingenti fragore prociderant , per quarum ruinas Macedones evasere in arcem : qua
capra , Porticanus cum paucis repugnans ocellus cfl. Diruta arce , omnibus captivi» venundati»
ii p.xda militi data , elephantos Alexander fecum ipfc abduxit.
Duas illa» urbes direptioni militum concellas inccndillc Alexandrum , ac deinde reliquas
dor ei cani orbes omnes expugnatas diruille , coque magnum finitimis terrorem incullillc , feribi;
Diodorus. Reliqua» urbes adventante Alexandro deditionem fecifle , nulla carum ad arroa con-
versa , narrat AniMim.
Podiurc Alexander Bradumnum regis Sjmhi ( apud Curtium S*in vel S*mi , Plutarchum
Sal/bx , JaAinum Ambi teri , Oroflum Ambir* nominati ) flue» ingielliis cfl j quem fugille ac-
.eperat. Pollquam vero urbi qux illius imperii caput cfl ( Sindoinana vel Siudonalra nomen
illi erat) appropinquavit, portx urbis ei apcrtxliint: quique bombo domeflici erant , cum nu-
merata pecunia & elephanti.» ei occurrerunt ; declarantes Sainbuin non holtili animo in Aiexan-
Jtum fagifle , lcd Mulicani ab eo diroilli metu , cum quo graves ille inimicitias gerebar.
Hoc OS: aliis multis oppidis in fidem acceptis , Alexander aliam quandom urbem qux defr-
emat ccpir , & Biachmanum nonnullos quos defectionis authores fusile conltabar interfecit.
. Iorum enim impulfu S-imbus, qui nuper lc dediderat. Se urbes ejus ditioni fubjcdbe defecerant.
Urbem cuniculo ab Alcxatulio captam Cutiiu» memorat : vitos in media kitnc urbe e terra
.mergere barbaris mirantibus. Clitarchus apud eundem , oCbo ( vel octoginta potius, ut alii cum
Diodoto legunt ) Indorum millia in ei regione cxla auihor clk , multoique captivo» fub corono
venditos. Et has quidem clades gens Bracnmanum experta fuit. Cxtcri» autem, qux fupplicc»
.-cniarn exorabant , auctoribus pani allectis , Alexander ignovit. Ipfc Sambu» rex , fugi in ulte-
riores partes cum jo elephantis arrepta , periculo lc U.bduxerat.
Ex Gymnofophiflis , qui ptxcipue ilium ad defectionem concitaverant Se plurimum Mace-
donas fatigaverant , decem Alexander cepit : quibus quxllioncs oblcuras propoluic , necem
denuntians primo qui parum reCW rcfpondillcr. «^ixibones illas , cum refponlionibus , in Vita
Alexandri rcccnfcr Plutarchus ,• qui & cos muneribus honoratos dimillbs fuillc refert.
Mulicano inierim deficiente , Pithon latrapa Agenoris filius cum idoneo exercitu in eum
milfus cfl : qui urbes illi fubditas adortus, alios diicpras fubvertit , aliis prxlidia iinpofuit , ar-
ccfquc in iis cxcruxit. Captum vero ab eo Muliconum iphun Alexander in regione lua crucifigi
jtiflic , Se Brachmanum quotquot ipfuni ad defedtionem infligaranr.
Alexander Indiun , in quo clailcm expectare fc jullcrar , rursum repetens , quarto deinde dic
fecundo aiunc Haiinatclia ( Sambi Se Brachmanum urbem ) pervenit. Cumque oppidani, fua
fortitudine Se difficili locorum aditu confiii , portas claufiilcnt } Alexander quingentos Agria-
nos cum armis mania lubire juflit , Se Isofte ad pugnam lacelfito fugam tetib capeflere. Ter
mille igitur ex uibc conrra illos erumpentibus, limularo pavore llatim rerga venerunt: qoos
Barbari effuse liquente», in alios, inter quos ipfc Alexander erat, inciderunt. Renovato ergo
prxlio , fcxccnti eorum exfi funt , mille capti , exteri manibus urbis inctuii. At vulneratorum
ex agmine regio non exiguus numerus in extremum venic dilctirocn. Ferramenta enim armo-
rum Icthili veneno oppidani tinxerant. Cum inter multos vulneratus etiam Ptolcmxus Lagi
filius cilet , moriturufquc jamjam videretur ; per quietem Alexandro monflraram in roncdu
veneni herbam fuillc dicunt , qua in potu accepta , (fatim periculo liberatus cfl. Cxtcri quoque
lalutari licrbx ulir cognito , cjufdcm curationis ope convaluerunt. Veniunile clf , aliquem ra
peritum eam Regi indicallc ; lcd adulationis gratia adjundla fabula cfl: inquit Strabo, libro 15.
qui tamen apud Oritas ( de quibus poflcajhoc coutigille refert.
Curo Haroureliorum deinde urbem munitam Se amplam Alexander opjugnare infiituillct ;
oppidaui fuppliccs ei occurrcnrcs , fcque iplos & urbem dedentes, veniam ab 10 conlccuti lunr.
t
rlftlA,
S13B
nooaai
An»
I MP E \ MACEDONUM iq7\ enodi :
i uluil-.
Moeris , proximi gentis Pattaletue rex , ad Alexandrum venient , (c Sc regionem lium iiiiu-
dei commi iit. Quem principatui fuo rediturum , omnia qux ad excipiendum exercitum nccef-
irii eflene ille parare juilit.
Alexander Craterum, Attali Sc Meleagri Sc Antigenis agraeti ducentem , nonnuilbfque cx
agittariis , cx amicis etiam 8c Macedonibus quos inutiles bello fa&os Macedoniam repetere
oluerat, in Carmaniam per Arachotos 8c Zatangos ( vel Drangas ) proficifci , elephanto fque
uccre juflir. Ad alteram Indi ripam Heplurftion aliam exerdetis partem , ad alteram ripani
•ithon cquedres jaculatores Se Agrianos ducebar. Huic etiam , ut colonos in urbes 4 fe con-
icas ducat. Rex imperat; Se fiquid apud finitimos Indos novatura edet , rebus compoiitis ad
)attala fe cum reliquis copiis conjungat.
Quumquc jam triduo Alexander navigaflct , nuntiatum ei eft , Mcerim , magna Pattalcnfium
nanu coacti , urbem de (erui (Te , Sc in montes pro Pugille. Quo nuntio accepto , properandus
lallem egit.
Circa Canis exortum in Patralrnam pcrvcnillc , aitn jam racnfcs decem navigallet , & non
nuitis ante occafum Pleiadum diebus navigationem coepillet , ex Aridobulo nos docuit Strabo,
ilib. IJ- pag. 691. 691. ] Sub Tuli» igitur noftri exitum Pacrala Alexander appulit , i ccepta
«er fluvios navigatione menfe deamo ineunre i quum fecundo amne Hydafpe , Accfine & In-
do navigans, novem menfes folidos ( ut ex notatorum fiderum ortu Sc occa fu liquer ) exegfflct. Ut
minus hic exacta fuerit Plutarchi in Alexandro illa numeratio, h Ji<x ? norafxar mpk ilui Sate-tlor
'vxa.ywy* /xm* toW p&fom xri^tun. Dejcenfut fer flumina ad mare ftptetn menjium [panum *b-
fumpflt.
Pattalis potitas Alexander , urbem incolis, agrum agricolis vacuum reperit. Magnae cx agris
>rxdx a<ftx funr pecorum armentorumque , magna vis repena frumenti. Milii cxpcditilfirai
quique c toto exercitu > qui fugientes incolas inlcqucrcntar. Capti eorum nonnulli confcftim
ad alios adhuc fugientes milii funt , qui illos ad reditum hortaremur « liberam illis ut antea Se
urbis habitationem & agri culturam promittentes : roultiqiic eorum redierunt.
Deinde Hcphx Ilione in Pattalis arcem xdificarc jullb , alios in eam regionem qux aquarum
inopia laborabat Alexander mifu qui puteos foderem , regionemque habitabilem facerent.
Hos barbarorum finitimorum nonnulli ex improvifo adorei , quum aliquot inccrfcciifent , mul-
tis etiam filorum delideratis , in folitudiucm sefc receperunt. Quo audito, alias copias Alexan-
der mifit qux fe prioribus adjungerent , quo tutius opera jam incepta ablol verent.
Cum Ncircho egit Alexander, ur icmpcflaie anni opporruna clallem & exercituro navalem
ab Indi oftiis per Oceanum in linum Pcrlicum atque F.uphraris & Tigris oftia deduceret : ur cx
ipfius Nearchi luftoria refert Arrianus in Indicis, [pag. 181. ] *y*nnt pfy ivoJiifyet, •(■•/j-
K^CtctHrloj ^ ’0 rotUpm* , inquit Plutarchus. C/ajJis quidem univerfa prefeclum Nearchum con-
/hruent , taugiflruM vero gubernatorem One fieri tum. Unde & ipic Oncficiitus in hiftoria fua
Navarchum fe ( ut eft apud Arrian, lib. 6* pag. 114. ) Sc ipliim fecutus Plinitu {lib, 6. cap.
ai. ciaffts prafeQum , Strabo vero ( lib. 15, pag, 69 8. Sc 7x1.) afzuvfkfnrrlw rectius cum appel-
lavit. Fide Amanum , lib. 7. pag. l6l. & in Indicii , pag. 191.
Apud Pattala Indus in duos ingentes alveos divifus ( quorum urerque Indi appellationem ad
mare ufque retinet) triquetra figura infulam efficit, Patcalcnam ab urbe denominatam , Delta
Aigyptio majorem. Oneficritus unumquodque latus tiiangularis hujus iuliilx zooo Itadiornm
facit. Sed bafim , five di liant iam inter duo Indi ollia , ( quorum utriimquc e It palullre ) Arilto-
bulus 1000 tantum, Nearchus, & cum fecutus Arrianus» 1800 (Udiorum , Plinius zao mil-
liarium erte dicit. [Strabo lib. lj._pag.70t. Plin. lib. 6» cap. ai, Arrian. lib, 5. pag. ioj, &
IH.6.W IJ). *»7.]
Per dexceriorem fluvii alveum Alexander ad Oceanum navigare inflicuens , de! edis navibus
qilx velociores erant, & biremibus omnibus ,Se 30 remotum navibus , actuarii fque nonnullis
Sc ducibus fumptis amnis peritis , navigationem coepit : Leonnato cum mille equitibus Sc pedi-
tibus circiter 8000 terra juxta cladem procedere jullb.
Poftndic quam folverat , orta tcmpdtas ventufque xftui contrarius cavas undas ciebat » na-
vclquc inter fe collidebar : adeo ut plcrxque qualurx , nonnullx vero cx 30 remorum nayibui
prorsus dilfipatx fuerint , priulquam ad infulam medio fere alveo enatam appulerint.
Ibi diutiits Alexander fubfiftcrc coadus cll , tum ut alias naves fabricaret , tum quia itineri
duces focordibs aflervati profugerant. Miflis igitur qui conquirerent alios , cum nulli reperiren-
tur , fine ullo duce navigabant < omnium per qux ferebantur ignari. Jam que 400 ftadia procef-
feranc , cum gubernatores agnofeere ipfos auram maris , Sc haud procul videri libi Oceanum
abefle , indicant Regi. Is paucos navigio cmilic in ripam , qui agreftes vagos exciperent 1 b qui-
bus certiora nofei polle Ipcrabar. Illi, ferutati omnia tuguria, tandem latentes repetere. Qui
interrogati, qu4m procul abeflent mari , rclpondcrunt nullum ipfos mare ne fama quidem
acccpilk : exterum tertio die perveniri polle ad aquam amaram, qux corrumperer dulcem.
Arrianus narrat , a nonnullis levis armarurx militibus in ulteriorem ripam emiffis Indos ali-
quot captos fusile , quibus deinceps in eo flumine navigationis ducibus Alexander ufus fuerit
Li
Poftqtum autem eb perventum eft ubi amnis latitudo in 100 ftadia extenditur ( qua nimirum
parte amplifltmus eft ) quum ventus 4 mari vehementior incubuillet } ruisiis in linum quen
i
dam 4 ducibus navigationis prxmonftracum eos fefe reccpille. Curtius verb , cum tertio ( ur
ptxdidutn fuerat) die mixtum flumini lubiiliec mare , leni adhuc xftu confundente difparc
undas ad aliam infulam medio amne lium paulb lenciils , quia fluminis curfus xftu revetbeta
L
batur , applicuilfe eos clallcm refert.
Ibi quum in (latione eiTent , Sc ad commeatus perendos Hifcurrcrcnt , in novum metum inc
B 0 iij derun
Digifized by Google
IT A S MUNDI VI.
tp8
J678 derunr. Ingens enim maris xftus (qui Se hodie in iittorc C. imbuit , ubi Indus in Oceanum iufluit
maxime memorabilis cft ) cocos circa flumen campos Inbitb inundavit , tumulis duntaxat emi-
nentibus vclul infulis parvis i in quos plcrique trepidi, omiifis navigiis , enare properarunt. Re-
ciprocante deinde mari , rcddirifquc terris qux pauli» ante profundo filo merUr fuerant , dclli-
tuu navigia alia prxeipitabantur in proras, alia in latera procumbebant. Quumque flato tem-
pore xftus iterum recurrerer : qux quidem limo iirmircr inicderanr naves, citra ullum detri-
mentum fublatx rursus navigabanc i qux vero in ficciorc terra parum lirmiter hxfcranr , earum
alix xftus impetu raptx invicem illifx fum , alix in ripam propullx difliliciunr.
His omnibus pro eo ac tempus ferebat reparatis , Alexander duabus a&uariis navibus fecun-
do flumine prxmilit qui infulam explorarem in quam indigenx aiebant ipii dclcendcndum clle
ad Oceanum naviganri. Eam infulam illi Cilluta , Alexander Scillujlin , alii PJUtucin appel-
laverunt. Qui poftquam renuntiarunt ipfam infulam magnam clle , pottufquc commodos Se
aquam habere , reliquam clailcm cb agi juflit. Ipfc cum leporibus navibus ulterius procellit ,
exploraturus an ea parte qua flumen in mare exit , facilis clalli iranlitus futurus ciict : pro-
gicfliifquc ab infula 100 circiter ftadia , aliam infulam profpcxit jam in mari fuam.
Tum ad priorem fluminis infulam rediit , atque ad ejus promontorium appullus , diis quibus
ab Hammone ic laetificare jufliim clle dicebar , faertim fecit. Poliero dic ad aliam in Occano
litam inlulam navigans , aliis hoftiis , aliis etiam diis , alio quoque modo facrihcavit : id quoque
ex Hammonis oraculo facere fe prxdicons. Ec Indi ollia pr.ctcrgrclliis , in vafto pelago naviga-
vit: ibique tauros Neptuno exfos in mare projecit , atque libatione factificio fupcraddita, phia-
lam auream Se crateras aureos gratias agens in unios immilic ; precatus ur exercitum navalem
in linum Perlicum i Nearcho ducendum lalvum 8e incolumem pollet cranlinittcrc. [ Arrian.
hb. 6. pug. 1)6.]
i /ufimus , [ hb. li.cap. io. ] Alexandrum fecundo xftu oftio fluminis Indi invc&um , in mo-
numenta rerum a fe gcltarum , urbem Barcen ibi eundidillc , arafquc ftatuifle feribit. Curtius ,
l[ hb. 9. c.ip. 16.] media noCte , uc xfluin occuparet, cum paucis navigiis fecundo amnedeflu-
xille,cveclumquc os ejus 400 ftadia proceflifle in nurc; atque tandem voti fui compotem , prx-
lidibus de 1iui is Se locorum diis facrificio lacto , ad clailcm rcdiillc. Diodorus Siculus , cum fa-
miliaribus adOceanum provedum , duabus illic infulis repertis , magnifico Deos facrificio clle
veneratum , aurcaquc pocula numero luud pauca nec pondere exigua uni cum libamentis in
■nare projecillc 1 tandemque excitatis in Tetnyos 8e Occani honorem aris , expeditioni propolitx
finem lnipofuillc ratum, claflc per amnem rctrb clle fubvedum. In reditu vero ad Hy ala urbem
inligiicm appaliflc eum addit , eandem cura Sparta reipnblicx lutmam habentem. Bini enim ex
duaous familiis in ei Reges , perpetuo fucccflroiiis ordine , res bellicas adminiftrabant : lununx
autem ictum gerendarum Cuna Icniurum praxrat.
Alexander, advcrlb flumine , Patrala reverfus , arcem cxxdilicatam repent , Se Pithonem
cum copiis redi ille , omnibus iis rebus ad quis militis fuerat peradis. Cumque parrcrii claills
ai urbem Patula ,. ( qua- Se adime apud ludos Cambaicnlcs nomen fuum minet) ubi Indus
amnis iu duos alveos dividitur , rclinqucic ftatuilict : portus Se navalium ibi extruendorum
1 1 Icplirftioni negotium dedit.
Ipie per alterum (finilLum fcilicct ) Indi alveum rursus in Oceanum navigavit ; ut qua parte
I fremor minulqae vehemens ejus in mare irruptio ciict , cognolccrcr. Quutnuuc jam non pio-
|cui a tau-ibus fluminis abcllet, ad lacum quemhm pci venit , qui aut ab ip.o numine late diifuib
j efficitur, aut ab aqtiis ex circuroviciius locis iufluenubus flumenque audiu* & marino iinuiper.
quam limite reddentibus. Ibi plcrofquc militum cum Leonnato , adtiariafquc naves omnes rcli-
Iquiu Iplc cum aliquot navibus io umorum & biremibus fuperato fluminis olbo, ea quoque
Jiparte ia Oceanum excurrit 1 facijiuiquc ea parte clailcm in mare fubdaci polle cognovit. Dein-
de in littus cum equitibus aliquot egreflus , ad matis oram tridui iter fecit : Se regionis quam
adrnvigab.it ratione explorata , puteos complui es cifodi juflit , unde aqua clam fuppetere
;polIcr. ; Arriu n. Hb. 6. pao. 1)7.]
| Altero poli jdiebim Oceanum dic, cladem adverfo flumine haud procul lacu fallo appulfam
1 refert Curtius , cujus incognita natura plcrofquc decepit temere ingrcllos aquam, quippe fcabics
corpora invalit , Se contagium morbi etiam in alios vulgatum cft 1 cui tamen oleum remedio
fuit. Qui ii is ;ipfc, lacus fuerit, cujus jam ex Arrsun§ foda cft mentio : ad poftciiorcm hunc
ab Occano reditum (cujus alias folus Amanus meminit) illa referenda fuerit hiftoria.
Alexander , ruistis Patula reverfus , partem exercitiis ad puteos illos effodiendos in mariti-
mam oram mtfitt mandatis addicis, ut abfbluto opere Patrala redeant. Ipfc denub in lacum
navigaru , alium portum atque alia navalia ibi cxllruxit : pixfidioque ibidem relido , frumen-
tum inquotuor Kiculcs convexit , aliaquc ad navigationem neccllaria paravit. [Artium, ut fuprd. J
Condita veto ab eo ad iftnm lacum futile videtur Potana , ut commodam in illa Occani ora navium
habcict flarionrm : quemadmodum ex Diodoro , libro 5. (pat. 1S1. edit. Graco-lutin. ) cum
Agath irchitk ( 1« Excerpat apud Photium , rod. xjc. cap. $ 1.) Se loco iflo Amani , collato
colligimus.
Alexandrum in Partalcna cum copiis fubftitillc, vernum tempus expedantem , arque interim
urbes aliquas condidi ile ; jainque mitigata hycrac , Se tuvibus qux inutiles videbamur crema-
tis, tetra dutilic exercitum , amimat Curtius. [hb. <j. cap. 16. & 17. init.] Sub xflivum quoque
rcinptu ( a ycix inchoatum) ex India cum difccllillc , Strabo lignificat. [iib. if.pag. 711. j aliud
prolecto dicturus , fi quod iplc flarim fubjicit Nearchi ( qui maririmx tum expeditioni non in-
terfuit modo , icd etiam prxfuit ) teltimonium pauli» attentius conlidcrallct : Rege iter jam per.
agente , fe in autumno fub vefperunum Pleiadum txor tum navigationem incepi fle.
Mcnlc
Digilized by Googl
— I I MP E I{. MACEDONUM \ 1991
Mcnfe igitur Septembri Alexander , Lcomiaco prxmillo ut puteos opportunis locis fodet et, qui
tcrrcftri itinere dudurus erat exercitum , (cum iicca regio ciic diceretur ) & navibus qui vitium
fecerant crematis , Pattalis caftra movens , cura . exercitu ad Aibim vel Arabium amnem pro*
cdlit ; qui Artitas fivc Arduas ( Ari i/as JDionyiio Pcricgcr.r , Abntas aliis didos J St cum
iis Indos , ab Ornis difterminat. Arbita? enim maritimam Indix oram intet Indum & Aibim
fluvium inrcrjcdanj incolunt ; quam mille lUdiorum dic Nearchus ait. [apud Strabo». lib. 15.
pae. 7ao. efr Arrian. in Indic, pag. i&yfin. ] Et extremi Indorum hi liint : ( ut ex Arriano ,
ibtd. pag. 184. Se Plinio , lib. 7 .eap.i. intdligitur: ) proximis Oritis ( ut cft apud eundem Pli-
nium , iit. 6. cap. 2 J . Se Arrianum in Indicis, pag. iSj. fin. ) proprii, non Indorum, lingua
nentibus,
jloqArbies live Arabi tx hi , gens uicioropms Se libera ,. quum neque (aris virium haberent ut cum
!Alexandro confligerent, neque tamen Ide fubjicerc ei vellent, limul- atque cum cum exercitu
Iadventare fcnlcrunt , in folitudines aufiigcninr.
j Alexander, reliquis copiis Hephaftioni traditis., fecum dimidiam argyrafpidum Se fagitta-
riorum panem, agminaque eorum qui A llctcri vocantur , agmen etiam equitatus ex amicis, &
ex lingulis prxfcduris equitum cohoircm unam, equcftrclquc fagirtarios omnes adamcns , ad
Oceanum Ixvam versis convenitur : putcolqtic fodi jullit , ut- exercitui prxtcrnavigatuto aqua
abunde fuppcicrct.
P.ittalcni , Alexandro abetmre, animos rccipicnrcs ac libertatem affedantes , Nearchum &
exercitum cum eo fdi&um adorti expulerunt , Se quum adhuc apti venti non (pirarent difcc-
dete coegerunt : ut ex ip(o Nearcho refert Strabo, [lib. 1 j. pag. 71I. ] Ante initium enim hye-
inis , qux limul cum occalii Pleiadum ( menlc Novembri ) incipiebat , iis in locis non erat op-
portunum navigandi tempus. [ Arrian. lib. 4. pag. 1 ; 7. J
j 679 **• Quamprimum igitur Eteiii venti cc(sarunt.( qui tota ibi xftatc ex mari in terram fpirantes ,
omnem navigationem prxcludunt ) Nearchus., (acrilicio Jevi fervatoti fado ludifquc gymnicis ^
ediris, e portu folvit , anno regni Alexandri undecimo , Archonte Atlvcnis Cephifodoro , meniis
Boedromionis dic zo., fivc Kalcndis Odobribus Julianis : uc in Diflerracionis de anno Solaris
Macedonum cap. z. ex Arrixni Indicis oltcndimus. Cephifodori vero nomen , non fuIDm ante ;
annos 40 (ad Olympiadis CHI. annum } ) led etiam poli triennium , z'. videlicet Olympiadis
CXIV. anno ( qui poft cxcdliim Alexandri proximus fide ) in Archontum tabula occurrit. Ut,
fi nomen hoc in Arriano rccle hic fc(c habeat , neque (cruputum aliquem injiciat duorum Cc-(
ohi (odororum tam propinqua vicinitas : cjnfinndi futura fit in Olympiadis CX1IJ. Tetraeteride,
inter Diodotum Siculum , Dionylium Halica nailcum (in Dinarche) Se Arrianum nofirum ,
difpoliuonis archontum differentia.
Olymp. CXIII. Dioder. Dionyf. Arrian.
Ann. I. Euthycritus. Euthycritus. Hegemon,
I I. Chi emes. Hegemon. Chremes.
III. Amicies. Chremes. Ccpliilodorus.
I V. Solides. Amicies. Anticlcs.
Xylenopolim vero Ab Alexandro conditam , urbem illam futile, equa Nearchus & Oncficrirus
navigationis cccpcrunt exordium , in lib. 6. cap. 2j. refert Plinius : de qua mirum tamen cll , il-
lum ibidem addere; 'juxta quod fiunt» , aut ubi fuerit , non fatis explanari. Ubi enim ea cflct ,
nili in Pasta! en a ; in qua Nearchus Se Oncficrirus, opportunum navigandi tempus expedaturi , |
• ab Alexandro relidi iunr ? aut juxta quod aliud flumen , quam Indui u ; in quo cladis liabat ? Se
per qupm dedudam eam fuille ad Oceanum, ex ipfo Nearcho ita in Indicis fuis [pag. 18 j.]
nos docuit Aelianus.
) Primo dic , quum i portu fol vident , per fluvium Indum ad amplum queudam alveum appulc- j
runc, cui Stura nomen cft , ditantem a portu ftadiis circitet ico. biduoque ibi commorati Iunr. I
Tertio dic inde moventes , ad alium alveum jo ftadiis inde remotum pervenerunt ; cujus
|aqua (al.cdincm maris referebat. Mire enim ineam accedente xftu (e ingerit , aquaque flumini j
ipcrmifta etiam recedente xftu manet. Caunanais locus dicitur,
j Inde zo ftadia provedi , ad Core at im fecundo flumine pervenerunt.
j Hinc rursum moventes , non procul navigarunt : fcopulum conlpicari ea parte qua Indus in
mare fertur , Se fludus littori _ illidebamur , litlulquc ipfiim alpermn erae. Cxterihn qui
ilcopulus mollior videbatur, folli quinque ihdioiuni perdudi, naves traduxerunt xftu marino
' accedente.
Inde ftadia i$o cmcnfi , in Crocata arenofam infulam pervenerunt; ibique alterum diem i
Icommorati funt. Vicina huic in fiilx loca Incolunt Arabii Indica gens , ab Arabio fluvio iul
'nominati , qui eorum fines ( ut didum cft ) ab Oritarum finibus dividit.
' Reliquam deinde navigationem per Occanunt factam Atrianus fufius profequitur ( 8e ex
eo Joann. Baptilla Ramulius , in Navigat, votum. 1. fbl. ztfj». ) ipfum Nearchum hic fccu-l
■tus: ut in libep 6". hiftorix Alexandri 14 f. fi».] ipfc confirmat. Cujus Peripli brevia- 1
irium apud Plinium quoque extat, libro 6. cap. zj. ex Onrftcrito i Juba rege excerptum : ut1
verba illa oftendunt. Indicare convenit qua prodit Qnrficritus , claffe Alexandri circum- i
U retbu in wediieranea Perfidis ex India , narrata proxime a juba, ex quibus Se illud ex pii- i
dinii1 \
'candum eft quod apud Plinium ibidem fubjiuigicur. O nefieri ti Cr Nearchi navigatio nec nomi-
na habet manfionum , nec fpatia : nempe , ut i Juba , vel Oneficrito etiam , ea cft prodira.
1 A Nearcho enim manfionum notata fuille Se nomina de fpatia , qux Atrianus ex eo dcfciipfiti
'.fidem nobis faciunt.
' Alexander ,( ut ad eumdenub revertamur) Arbi fivc Arabio amne tranfinilfo , magnam (oli tu- 1
Digitized by Google
*
200 JETAS MUNDI UL
I i 67 9 dinis pirtcm ca node tranfgrcfius , fub auroram cultx habitatxque regioni appropinquavit.
' Tum peditibus inftruda acic fcqui jjfiis , ipfc fumpeis equitibus , ilfque per tumus didributis
atque expanfis ut magnam campi partem occuparcnr . Oritarum rerram invartt. Pleriquc eorum
qui ad arma confugerant ab equitatu exii » non pauci etiam vivi in potedatem venerunt. Poft- '
luce modico fluvio reperto , juxta eum cadra locavit.
Tripartito fado agmine, maritimos Ptolcmxm , mediterraneos Leonnatus , ipfe Rex montana]
& his fubjeda loca pervafbvic. Unde prxda milites ingeme iunt potici , Se numerus perempto- 1
rum ad niultas fc myri ades extendit.
Hcphxdione, cui major pars exercitus fuerat tradita , adveniente , Alexander Rhambacia
pagum illius gentis maximum , progrefius cd : ubi cum portum a Hudtbus tutum Se commodum
mveuiflet, Hcphxftioni mandavit ut urbem ibi extrueret. Qua condita , Se Alexandri! nomi-
|nata, Arae bonorum in eam deduda eft colonia.
Alexander fumpra rursus fecum argyralpidum atque Agrianorum dimidia parte , equitumque
agmine & fagittaiiis equedribus , ad lines Gcdrofbrum atque Oritarum contendit , qua angulrus
ad cos aditus patere nuntiabatur : ad quein Oritx Gedrofis conjundi cadra locaranr , Alexan-
drum tranfitu prohibituri. At limulae adventare illuni audicrunc , multi quidem deferto prxfi-
dio ex angudiis profugerunt : Oritarum vero duces ad cum profedi , Se IcSe gentem in ejus po-
redatem dederunt. His ille impetat ut convocata O; irarum multitudine , domum cos remittam :
nihil incommodi , fi id faciant , accepturos.
Satrapam Alexander Otitis condituit Apollophanem , Leonnato corporis cudodc illi ad-!
fundo : qnibufctrm Agrianosomnes , & fagittaj iorum equit uitique nonnullos , aliofque pedites &
equites Gtxcos mercenarios , in Oris reliquit ; utque clallem expedantes dum illa regionem cir-
cumnavigirir , novam urbem inhabitandam curarent, Se Oritarum res componerent , mandavit.
Ipfc cum magna exercitus parte ( jam enim Hcpltalliomad venerar ) in Gedrolorum regionem
maxima ex parte defertam contendit. In qua eremo ( ut refert Aridobulus) Phceniccs , qui mer- 1
cimoniorttm caufa exercitum comitabantur , myrrha Se nardo odorata jumenta fua onerarunt. ■
Horum enim aromatum tanta ibi erat copia , ut exercitus cis pro tedo Se dratis uteretur ; &
ex nardi radicum procnlcationc fuavdlimus odor late dilfundcrecur. [ drrw/i. Itb. 6. pag. ij8.
Strabo, lib. I y . png. 711.]
CratcTum cum pane exercitus per mediterranea Alexander prxmifit , ut & Arianam fubige-
rct ( quo communi nomine regiones omnes ab occiduis Indix finibus ad Carmaniam ufque
protentx comprehenduntur ) Si in eadem loca procederet , in qux ip!e iter erat fadurus. Craterus
vero , per Arachotos Se Drangas in Carmaniam itinere inditutu , eos qui in regione Choarildj
parere rcculabant fubeeit. [ Strabo , ut fupr. pag. 711. & 715. ] Orinem quoque ( Ordoncro
Arriano ditium) Se Tarialpem nobiles Petfas dcfcdioaccn in Perfide molientes opprdfos i fc
in vinculis detinuit. [Curi. Itb. 9. eap. iS. ]
Ipfe Rex cum alia exercitiis parte j>cr GcJrolum 500 a mari dadiis profrdus , fxpc etiam
mari appropinqiuvit ; per viam difficilem , dcrilem, aquarum indigam Se penitus dclertam iter
faciens. Cupiebat enim regionem nui i vicinam obite i ut quinam portus propinqui cllcnt pet-
ludrarct, limulqitc per tun litum quccl.dfi necefiatia clfiriit pta-pararcc , & puteos ctfodi foraque j
& portus datui curarer. [ St rubo , ut fupr. par. 7*». Arri.tn.lib. 6. pag. |JJ>.]
Hunc in finem , Thoantem Mandrudori filium cum modico equitatu ad mare fpcculatumj
milic i vifurum .111 ullus ulpiam porcus , aiu aqua non procul a mati , aut aliud quicquam nc-
cellariorum rejSerrretur. Qui reverfus nuntiavit , pileator es quofliam abs fe in littorc inventos
fub angudis tuguriis degentes. £4 tuguria ex conchis congedis fada cllc , te dia ex pilcium fpinis.
Eos vero ipfos pileator» modica aqua uti ( quam magna cum difficultate e fabulo dfodillcnt )
ac ne illa quidem omnino dulci.
Podquam Alexander in locum quondam Gcdrofoinin vcnilTct fi umento abundantem , id
ceptum Se figi Ilo fuo obfignatum jumcmilqtie impolitum ad mare vehi juflit. Interca vero duml
in porrum mari proximum ic , milites negledo ligillo atque ijdi adeo cudodcs frumento ufil
fune ; iis qui maxime fame pi emebantur partiti. Quibus Alexander , cpgnita ncccffitatc qua,
. adadi id feci fient , ignovit. Ipfc quicquid frumenti peragrata ea regione conquiri potuit, per
Cretheum Callatianum, ad cladis curo exercitu adnavig-inris ufum mifit : indigenis etiam im-
perans, ut ex fuperioribus locis qtMnrum polient frumenti moliti , cum palmarum frudibus Se
pecudibus, exercitui ad mercatum adferrent. Telephum quoque , unum ex amicis , in alium
locum cum frumento molito non mulco mifit.
Inter hxc , montanorum Oritarum quidam Leonnati agrr.cn adorti , numerum haud exi-
guum prodraverunt ; & inde ad fria le receperunt. [ Diodor. ] Indcque Oritx cum vicinis
populis fc con jingenccs , ik kdionc fada , odo millia pedirum & 400 equites cdincrunt : ad-
versus quos cum copiis fuis progrclfus Leonnatus, magno prxlio cos vicit; exfis fex millibus,
ducibufquc eorum omnibus. Ab ipfiuj vero partibus, equites ly , pedites non multi , Se Apol-
lophanes Oriramm (atropes , dclrdcrati fune. [ Curt. lib. 9. eap. iS. Arrian. Itb. 7. pag. 145.
<$■ m Inditi t , pag. 184. ]
Nearchus cum clade huc appellens , frumentum ab Alexandro in commeatum exercitiis ad
idecem dies procuratum navibus intulit , tempedate qtnfiata navigia refccft , ex nauris qui fe-
’ gniores in opere cllc videbantur peditatui quem Leonnatus ducebat adjunxit ; pcditefque in nau-
tarum liipplenicnrum ex Leonnati copiis delegit. [ Ama*. Indic, pag. 1S5.]
Philippus , Oxydracarum Se Mallorum furapes , mercenariorum fraude interemptus eft : ejiifqoe
! pcrcufiorcs i Macedonibus , qui illi corporis cuftodo eram , parrim in ipsa exde partim poft
t perpetratum facinus capti Se intcr&di funt.
11 t in 1
M fc, _
UM» iAanoiA-|
Anno 1
Mandi. 1MPER. MACEDONUM. 20/. enodi Ire tatvJ
Iunx. 'Chnltu.J
Ia Gcdrofii plura incommoda Se damna acccpiffc Alexander dicitur, quim in rota reliqua per
A fiam expeditione 1 ira ut militarium copiarum quas in Indiam adduxerat , ne quartam qui-
d
cm partem reduceret : graves morbi , pravus vi&us , fervores torridi , arenx profunda* , aqua
i
iopia & fames tot abfumpfcrant. Alexandrum tamen , non ignorata ejus itineris difficultate , am-
b iti ooc quadam incitatum voluifle per Gedrofiara ducere exercitum feribit Nearchus : cum audku
a
cccpifTcr Scmiramidcm quoque Se Cyrum hac in Indiam fecifle expeditionem , fcd illam fu-
■a (alutcm confccutam evafiik cum 10. hominibus, hunc cum leptem. quod gloriofum libi fore
u&rcr fi iliis canta paflis , iple viator per eadem loca exercitum incolumem reduxille jadaie-
ur. Hac igitur de causa , fimiilque ut cladi non procul remotx nccellaria fubminiftrarct ,
Alexandrum hac via rediide tradit Nearchus. [Strabo , lib. i}.p*g. 68(5. & jit. Arrian. lib. 6.
ag. 140.]
Cum itineris duces , deletis in arena i vento vix vcftigiis , viam fc i\efd re dicerent ; Alcxan-
[cr conjectura allocutus ad finiftram deflectendum ede , paucis equitibus afTuinptis ad qux-
endum littus properavit : quorum equis nimio xftu defatigaris Se in itinere relichs , ipfc cum
[uinque in univerlum equitibus ad littus pervenit. In quo poftquam cffudienri aqua potui
donca inventa eit, univerfum exercitum propeoe acccrfuc i ac deinceps ufque ad diem lepei—
mum per littoream regionem profedtus eft , aquis abundans. Tum duces itineris viam agno-
'cenccs , ad regionem mediterraneam cos deduxerunt. [ Strabo , ibid. pag. 711, Air ian.
Scxagelimo igitur poftquam ex Oris ( pro opi* enim apud Strabonem , Se finibus apud ejus
nterpretem , ex Arriano dpmr reponendum eft ) diTcellcrat die , ad Gedroikmun regiam , Pura
diCtam, Alexander pervenit : ibique militibus quietem dedit , Se exercitum tempeftivis conviviis
relaxavit. [ Strabo , ut fntr.pag. 71 J. Arrian. pag. t+o. & 141. P/utarch. in Alexandro. ]
Ad Phrataphernem Partnorum urrapam, Se Drangianx atque Aii* (juxta Taurum montem)
arxfc&os , viros omnium expeditiffimos mifit cum mandaris , ut qulm Celerrime camelos , drome-
darios Se id genus jumenta portandis farcinis adJucca, cibariis abi [que ad ufum commodis rebus
onufta, ad Carmani* fines adducerent. Qui mandaris ad provinciarum fat rapas quam ocyflimc
perlatis , ut magna commeatuum vis ad definitura locum deportaretur , ctfccerunr.
Menone Arachofiorum prxfc&o ex morbo nuper defundo , Sibyrtius Arachoflx Se Gedrofix
prxpoficus eft.
b, Alexandro Carmaniam vcrfiks procedenti exdes Philippi Oxydracarum Se Mallorum (arrapx 3*5
nuntiata eft. Ille , feriptis ad Eudcmiun Se Taxilam literis , regionis Philippo commiflx admi-
niftrationcm eis demandavit; tantifpcr dum ipfc fatraparn atiquem eo mitteret.
.3*5
Carmaniam ingrcllo Afpaftcs occurric , gentis illius (atrapes ; (ufpcdus res novare voluiffc ,
dum in Indu Rex cilet. Eum Alexander , diilimulata ira , comiter allocutus , dum exploraret
qux delata ctant , in eodem honore habuit.
Hic Craterus ad eum venit , reliquum exercitum 8e elephantos fecum ducens : unaque Ordo-
nem five Ozinem Se Zariafpcm , quos quod defedionem apud Perfas moliti Client ceperat. Eo-
dem etiam Stafanor Ariorum Se Zarangorum ( five Drangarum ) facrapes venit , 8e cum his Pha-
rifmancs Phrataphernis Parthorum Se Hyrcanontm fatrapx filius. Venerunt etiam duces copia-
rum quas cum Parmentone in Media reliquerat , Cleander &Sitaiccs, «Secura Agathone Hera-
con , quinque millia pedirum cum equitibus mille adduccnrcs.
lodix prxfr^li ( ficut imperatum erat) cquoium , jumentorum, jugaliumque ( clitellariorum
Se dotfuariorum ) vim ingenrcm , ex otnni qux fub imperio erae regione , mifcruiu. Stafauor
etiam & Phrataphemes magnam jumentorum & camelorum copiam fubminiftrarunt. Alexander ju-
menta ad farcinas vehendas, quibus deerant, reftiruit: otnniaquc partim in fingulos prafedos,
putim per centurias 8c cohortes partitus eft. Arma quoque ad priftinum refedta funt cultum :
quippe haud procul a Perfide aberant , non pacata modo , led etiam opulenta.
Hic Alexander, chariftcria (ut ex Aiiftooulo refert Arrianus ) (acri fica v it ob vi&ntiam de
iRdis partam , 8e ob exercitum ex Gedrofiis fervatum : ludos etiam mulleos Se gymnicos edidit.
Peuce Itam prxtcrca, qui eum apud Mallos fcuto fiio protexerat , in corporis fui cuftodem adfcripfir.
Quem honorem firptem tum geflcranr i Leonnatus Antei , Hrphxftion Amyntoris , Lyfimachus
Agathoclis atque Ariftonus PiLxi filius, (oraoes pellar* i ) Perdiccas Orontis filius, (ex Oreftide
Maccdonix) Ptolcraxus Lagi 8e Pirhon Cratex filius ( Eordenfes : ) quibus otfcavus , ob navatam
apud Mallos operam , Pcuccfhs additus eft.
Alii ( in quibus & Diodorus eft , Se Curtius, & Plutarchus ) Alexandrum cum exercitu , xmu-
larione quadam Dionyfiaex bac elutionis , feptem diebus per Carmaniam proceflifTe ferunt. [ Dio~
dor. Plutareh. in Pira , er tib. l.dt fortuna Alexandrt. Cnrt. lib. 9. cap. 1 S. cum lib. $ . cap. 14
& lib. 8.cap. 19. ] Quod Arrianus ideo veri fimi !e ede non exiftimat; quia neque Ptolemxus Lagi
neque Ariftobulus Ariftobuli filius , neque alius quifpiam author cui hac in parte fides haber
pomt i illud memor ix prodidit,
Afpaftcs Carmani* farrapes , Alexandri juflu , intcrfc«fhis eft » Se Tlepolemos Pythophanis filiu
fiicccltor
CleanderilliSe datus.
Sitalces[ Cnrt.
, qui lib . 9. cap. *it.
PariDenionem Arrian.
julfii lib. 6.occiderant
Alexandri pag. 141. , &gravium
in Indicis , pag, (19quo
fcclerum j.'
rum anrc' meminimus ) a provincia cui prxfueraiu , atque exercitu ipfo accufati funt : nec ro
facinora, quot admiferant , compcnfare poterant exdis perquam gratx regi minifterio. Eos igiru
tum vinxit , fuo loco necandos : (excentos autem militum , qui Ixvitix eorum miniftti fueram
ftarim interfici julfir. Eodem dic de Ozinc quoque St Zarialpe , quos authores defectionis Peria
rum Craterus adduxerat , fumptum eft fuppiicium.
el
Inter hxc Nearchus ’, Arabiorum , Oritarum , Gedrofiorum atque Ichrhyophagonim region 1
]. Vjjerii Annat. Pars prior. C C circuiz m L
ul
Digitized by Google
MUNDI VI Bgrft*
finum Perficum delatus Harmoziam live Armuziam ( qux Ormus hodie di- m- j ,
77771 circumnavigari ,in linum Fetlicum delatus rtarmoziam uve Armuziam \ qu* vrrmu nome
b*1J 'cicur) appulit : fubduckifque in terram navibus, ad Alexandrum (quem i Grarco quodam i
caflri* illius fcjunfto quinque dientm itinere abfuifle intellexerat) cum paucis profedhis » in ma-
ritima quidam urbe Salmonee di&afcenicos in theatro ludos exhibentem eum invenit.
Alexander ob fervatum in Oceane exercitam , Jovi Servatori, Herculi, Apollini Alcricaco,
Neptuno alii ique diis mannis (acrificavit. Ludos etiam gymnicos & muGeos edidit, pompamque
Rex , auditis qux in navigatione contigerant , Nearchum ad claiiem rcmiiit , exiguo exercitu
comitatum ; qubd per amicam regionem eundum ei efli* : & ut ad Euphratis oftia navigaret ,
juflit s inde adverfo amne Babylonem fubiturus.
Tlepolemo in fattapatu fuo nondum fatis confirmaro , colle&i undequaque Barbari ruta mu*
nitaque Carmani* loca occuparant. liti Nearchum ad mare praficifccntem diverfu in locis funr
adorti : ita Ut bis ac ter uno atque eodem d:e pugnare necelTe habucrir. Tandem veri magno
cum labore ad mare (alvus perveniens , Jovi fervatori facrificavir , gymnic6fque ludos edidit.
Deinde Armuzia folvens . per (inum Perficum littus luendo (iis itineribus qua:, ex ipfius
Nearchi hiltoria , ab Attiano referuntnr in Indicis ) ad Euphrati* oftia claflem deduxit.
Per Pori & Taxilis lircras intclligcns Alexander Abifarum motbo imcriille , regnum ipfius
filio ejus atnibuit. In locum etiam Philippi Oxydracarum dt Mallorum fatrapx , ex vulnere
mortui, E litterionem vel Eudcmudi fictius, qui dux erat Thracum , fubftituit.
Hcphxftioncm cum majore exercitus patre, cumque jumentis & elephantis , fecus mare ex
Carmania in Perfidem milit \ qubd per hyemis tempus Perficum mare tranquillum efiet, &
omnium rerum edet ibi abundantia.
Sralanore in fuam provinciam remiflo , Alexander cum expeditiftimis peditum , cumque ami-
corum equitatu 8c aliqua (agit rari orum parte , Pafargadas Perfidis profe&us eft: ubi nummos
firminis donavit , ut Periar um regibus moris erar , quoties in Perfidem venirent , lingulis au-
reum largiri. 4 . .
In finitus Perfidis Orfines live Orxines illi occurrit : qui pbft mortem Phrafaortis latrapx
( Alexandro adhuc apud Indos res gerente , cx motbo vita fundi ) Pcrfas Alexandro in officio
continebat ; qaamdiu nemo eflet qui ejus provincia: curam gereret. Is a leprera Perfis oriundus ,
ad Cyrum quoque regem originem fui referens , cum omnis grnem donis non Alexandrum
modo , fcd etiam amicos ejus omnes fupet ipforum vota coluilTct ; Bagox fpadoni , regis ama-
fio, nullum honorem habuit : qua: caufa mortis illi brevi poft fuit. ( Cnrt.Ub. 4. enp. 17. &
lib. xo. c*p. j. Arrinn. lib.6. )
Accedit quoque ad cum in Pafargadas Atropares Media* fatrapes > Baryaxem Aleduto captum,
qubd crcda cidari capiti impolita Perlatum ac Medorum regem Ce appellailct , & cum eo om-
nes defedionis focios adducens : quto Alexander necati julfit.
yEgerriine veto ferebat fcelus in Cyri fepulcbrum admidum : quod perfractum fpoliatum*
que repetit ; prctiolis omnibus qux prius ibt viderat , pra*tcr Iedicam & ut nam auream , in
qua Cyri corpus conditum fuerat, inde alporraiis. Confiada quoque ledica , 6c fublato urna:
operculo, corpus prxdatorcs ejecerant : ipfam vetb urnam cotrirfnucic conati fuerant, ut com-
modius auferri pollet , partim prxfcindentcs patilm contundentes ; quimque opus ex lenten-
tia non fucccderct , relida tandem urna abierunt. AtiAobulo vero datum ab Alexandro nego-
tium eft, ut fcpulchrum de integro inftaurarct, corpori fque reliquias qux fupererant in urna
conderet, opcrculbque tegeret ; quxqux rupta cllcnt reficeret , prxftinoque ornatui reftitueret.
adhxc xdiculx portam lapide Sc calce obftriierct , regio ligno illi imprcllb. Hxc , ex ipfius Ari-
ftobuli hiftoria , refert Strabo lib. l f. (p*£. 7*o. ) & Arrianus fub finem lib. 6.
Poft hxc Alexander magos (epulchri cuftodcs compichcnfos in quaftioncm dati juflit, ut
authores facinoris indicarent : qui torti , neque de fc neque dc aliis quicquam conlcfli funt.
Quapropter , nullius ici libi conficti deptehcnfi, ah Alexandro dimifii funt. Polymachum tamen,
quamvis Pcllarus cllet non cx obicrrilfiOUS , ob apertum Cyti conditorium , ab Alexandro in-
tcrfcdiwn fuilfe Plutarchus narrat.
Pafargadis deinde Perfepolim Pctfarum regiam Alexander profedus eft , quam iple priis con-
cremavit i fcd revetfus facturo improbavit. Ibi multa Orxini crimina funt objeda : quod templa
& fepulchra regia fpolialfct , mulrolqur Perfarum injufle peremifler. Sprci&tim verb de Cyri le-
pulchro ab eo fpoliato fulpicio i Bagoa eft injeda : in quo tria talentorum millia condita fuillc ,
cx Dario fc acccpillc mentiebatur ipado. Cujus opera cftedum eft , ut nobiMtoua Perfarum Gc
eximi* in regero benignitatis in crucem ageretur.
init.
Eodem
] tempore Phradates qnoque ( qui Hyrcanorum , Mardorum & Tapyrorum aliquando
prxtor fuerat) regnum atfccValli (ulpeitus , occiditur. [ Cwrt. lib. S. cap, 8. & lib, 10. c*p. 4.
Alexander Peuccftem corporis cuftodcm ( qubd fidero ejus egiegiam cilm aliis in rebus tum
apud Mallos expertus ellct ) Perfis latrapam conftituit. Qui ftatitn , folus ex omnibus Macedo-
nibus, veite Medica fumnfa linguam Pctficam didicit; reliquaque omnia ad Perficum modum
accommodavit. Quo quiat ni nomine Alexander eum collaudavit : 8t Pcific, qubd Perficum cul-
tum patrio prxtulilfct , gavili funr.
Alexandrum cupido cepit navigandi per Euphratem ac Tigrim in Perficum mare , fluminum-
que in mare exitus vifendi ; quemadmodum & Indi oftia , 8e quod cx ea parte eft mare viderat.
Atabiam quoque & Africam ambire decreverat , atque per columnas Herculis in mare mediter-
raneum decurrere. (Arrimn . init, lib. 7. ] Mcfopotamix igitur prxtor ibus imperavit , mate-
ria in Libano monte c*sa deve&aque ad urbem Syri* Thaplacum , ingentium carinas navium
Miuiaa.
1MPBR. —
MACEDONUM. z o?W»
J i■ Iunx
i 679 ponere, (non quidem fcprircroes omnes , ut Cumus voluit ; fcd variorum ordinum, ut exi
- Ariftobuto poftea in rei ligemus ) dedudque Babylonem. Cypriorum regibus imperanfin ur sj
ftupainque Se vela pr.rbtrmr. (Cttrr. hb. io. cap. i, )
Nearchus Se Oneilcrirus cum Alexandri clafle ad Euphratis oftia protedi , Diridocim
per-l
venerunt , Babylonie* regionis mercatam» qub thus & alia aromata qu* fert Arabia ne^bria-
tores adferant. Ibi Alexandrum Su(a profedhtrum inrcUigentcs, rctrorftm profedi ad Palmeris
oftia navigarunt s Se advetfo flumine per regionem bene habitatam arque opulentam vedi funi:
confcdifque ftadiis 150. ibi conftiterum , expedames reditum eorum qu6s Nearchus mi ferat
firifeiramros ubinam locorum Rex cfler. Iplediis feryatoribus facrifirium flrcit, ludofquc edi-
dit ; univerib exercitu navali in larti tiam ertulo. ( Arrian. in Indicis. ) j
Calanus Indus Gytnnofophifta , ciim ad annum 73. vitam produxilftt , nec ullam per id tem-
poris fcnGflet corporis infirmitatem , apud Pafargadas xgrotare mimum carpit, Inyalcrudine'
igitur tcnratus , quae in dies magis ingravefeebat , ubi ad Sufianos fines cft perventum (ibi enim1
hoc fadum affirmat Diodorus j non in Babylonis fubnrbio , ut tAUtanus, Hb. 5. Var, btfl. eat. 6,1
precibus ab Alexandro contendit, ut ingentem fibi rogum conftnu , cique i fe conicififo ignem
gid* corporis cuftodi dedit. [ Dieder. lib. 17. Strabo, hb. 1 j. pag. 686. & 717. Arrian. lib. 7. ]
Cilm autem ad rogum iret, reliquos amicos oidilatus , ad Alexandrum dtofculandum accedere
noluit : dicens , Babylone fe illum reperturtrm , ibique ofculum efle daturum ; cum moriturum
ibi erte prxfignificans. [Arrian. lib. 7. pag. 1C0. Phttarch.in Aiexand. Cicero, lib. J. de divi-
nat. Paler. Maxim, lib. 1 . cap. 8. ]
Simulae verb ii quibus id negotii datum erat ignem rogo immiTcrunt , tubas clanxiflc Near-
chus tradit , (ita enim ab Alexandro imperatum erat) nnivcridmque cxcrcirum clamores fu-
ftulifle , periode atque quum prxllum inire confucvit : elephantos etiam ingcnrcm quendain bcl-
licumqne fiemitum cdidiflc , Calanum cohoneftantes. [ Arrian. ]
Addit Chaies MirylensuS muficum certamen Se athleticum in ejus honoreth Alexandrum edi
curaviflc : atque Indis gratificari volentem , ufiratam etiam ipfis potandi vini concertationem adhi-
buillc ; atque primas obtinenti prsmium conttirtiiflc talentum, proximo tricinia minas tertio ;
occem. Frequentibus igitur amicis & prxfctris ad comam invitatis: qui plurimum in ea’ hauficl
Promachm. ad quatuor congios progrcllus eft; re laroque pro vidoiis pretio talento, triduum I
fuperlles fuit. Excacterfs, 1 5 continuo ob vehemens frigus crapulam infectuum interierunt : fex
verb panco intervallo interpofito mortui funt in tentoriis. [Atbtndns , lib. 10. cap, 1 a. Plurarcb.
tn Alexandro. ry£li*n. Par. biflor. lib. 1. cap. 41. ]
e. Nearchus Se Oneficritus , cum navali exercitu, per Pafirigrim adverfo flumine navigantes,
ad pontem quendani recens fadum, per quem Alexander rcrrcflmn fuum cxercitrun in SitTas tra-
ducturus erat , conftirerum. ( Arrian. in Indicis , pag. 197. ) Feflos dies Safis acentem Alexan-
drum inveni fle cos fetibit Plinius , (lib. 6. cap. 1 j . )jejiimo mtnfe pofipmam digrefut ab m fuerat
Patalis , tertie navigationis, vel , nivigarionis potilis Jexto : quum tncnfc poft cblccflum Alexan-
dri proximo eam capille docuerimus.
Utroque exercitu jam conjundo, Alexander pro navibus Gratti Se milite falvis faciificia ferit,
ludofquc edidit. Nearchus quoquovcrfts per caftra ibat , floribus ac fenis petebatur. ( Arrian 'i
ut fupr. )
A tropa te in fatrapatum futim miflo, Alexander Su(a proficifeitur. UbiAbuliri, qtri nihil pr*-
paraverat commeatus i tanidm argenti lignati tria millia ralcntum attulit , equis objicere joific
pecuniam : quibus eam non guftatnibus ; Qpb igitur nobis , inquit i hic paratus ? Abdicem in
vincula illimi conjecifle , & filium ejus Oxathrem Gvc Oxyartem hilla riarffvcrbcravifle , Plu-
rarchus : utrumque ob res Sufiorum non rede adminiftratas , neca Vi fle feribir Arrianus.
Mult* devids gemes ptxfcdus ftk» accufaverunt ; qui, de Alexandri leditdab Indici expe-
ditione omni cogitatione depolita , multa flagiria cum in ttmpla Se lepulchra tum in fubdiroS
rpfos admiferam. Eos, fine icfprdu amicitis. Rex in confpedu legatorum necari juffit. De
Cleandro qooqtic Se Sitalce , quos tn Catmanii damnaverat , fuinptum fcft fupplicium.
Et Heracon , qui tum temporis criminationem (ubrerfugerar , a Sufiis convidus , quod corimi
templum diriptnflet , etiam ipfe poenas dedit. Jfamqnc pronior Alexander ad fidem delationi-
bus adhibendam fadus erat , atque atrocibus fuppliciis leviter etiam delinquentes afficiebat , quip-
pe quos majora de Ii da animo agirafle cogitabat.
Ea Regis in duces improW fe gerentes feverirate divulgati , rautri ex prsfedis , irtjhriardm &
fcelerum fd>i confrii , timere fibi coeperunt. Idcb nonnulli, cortaiis undique pecuniis , fugaro
inierunt : alii , uui mercenariis prxerant , i Rege defecerunt. Ea re cognita , liter* ad omnes
A fis prsfides & fatrapas mi(Ix funt , quibus in fperiis , extemplo quicquid cortduftiiii militis ciltt
exaudorare |ubebantur. [ Diodor.adann . 1. Olymp. Ilj. )
Ciim imperata illi exfcqucreotur, multi peregrini, (aeramentis militaribus exfoluti, per totam
A fiam huc illoe vagabundi difeurfitabant , Se prsdando vidum fibi neceflarium conquirebant r
donec ex omnibus paflim locis ad Tsnarum Laconis convenerunt. Sic St fatraps ducefquc Per-
fatum , qui fuerant relidi , coi ledo milite Se pccnnits ad Tsnanim proferii , vires ibi conjunxe-
runt.14.
[ ad asm. J. Olymp, ii) . & ann. a. Olymp. i 1 4. ]
Alexander Scariraan , Darii filiam natu majorem, uxorem duxit r & pnrer hanc aliam (nt
Ariftobulus tradit ) Paryfatm , ex filiabus Odii naru minimam. Drypetim , minorem Darii filiam)
uxori fqile fus fororem , HephelHoni dedit -Cetero-, Ameftnn vel Amaftrinem Oxyatts',
J. VJjeni Annat. Pars prior. ' C c fi jjVc|
CbriSU,
«e eram
VI. *
JZ T AS MUNDI
204
Medorum farapr filum Nearcho ,
Darii finuU filiam. Pcnficc* , Auopu»
fivc Outhw
Aru-
corporis coilod. xqoc Eumem Cardiano ,
Spira, ocn» Baflrii filiam. Prolcmxo Ugidx onio fibi non copulata , ipfc Aleaan-
forores i ea qua , lice, matrim
bkai duas filias , & Barrine,
di-
Artacama («1 Apama) Eumenis Alton..
de. filium Herculem lulccpcrar. Ptolcmxi uaor m , quidem ( hi. 7.p.t. ,48. ) pro
fta elE Ubi obiter notand um , Bjrfmt , nomen , apud Amanu
pro
Vil* £um.» . ubi uaotem e,us nominat )
Srarira , apud Plutarchuro vero ( fub initium
Ar£5kj. Perfarum ac Medorum illuftrium filias Alexander matrimonio co-
90 ut vf. fim-q., 91 ut CW , .00 ut
pula,,!: quarum omnium numerus 80 « Arma» ,
m reliqurt. Alexan dri verb & extero rum om-
Pluurchm (libro de fortuna Alexandri) Icnptu
ur 1 Ipfc rege dotta omrubu s confere ute :
nium nuptix eodem Se tempore St loco fimul agebant qua apud
epulx ea pompa fune celebta tx ,
Senet 0, linque die. continuos Sufis nuptiales eorum
nfi. hi. ra.eup. 18. ) ex Cium»
I (1 (V. hijhr. hi. 8. cp. 7. ) Et Athenxum ( Dirfipt
habemus. Cuique convivarum . quorum fue-
Mitylenxi hillorix Alexandri litr. 10 , defcriptas
ad liband um dau finffi memoratur. Reliquis ouo-
rit novem millium numerus , antea phiala
mille numero , fpoo&lu
que Macedo nibus qui donata Afiaticas uxoro antea duxeram , lupra dece,
munera ab Alexandro funt. . . ... a ... .
d *ns al.cn» milita conflave rant propna impensa
Adlurc opportunum ti vifom fuit, quidqui
im-
ad fe refert, fuffillci , uc Pccumam accperent:
folvcrc. Qi.Omq.ic quantum quifquc deberet
veru. nc Alexander »d co conld.r Jaceret ,
00 quidem" pauci nomi.u fiia confcribi paili fonti
ret qUibm militibu s ob immoder atos fumpms quos facerent ft.pcnd.iun non fu/hccret.
ut explora
Iuleus ; qu. altera tn oculum , quum obfi-
Inter cos verb qui nomina dederunt fuit Antigenes
um fe hmulaw , adduco certo ad
deet Philippus Perinthum, teli iOu amifrtat. Ille obxrat
recepit. Eo poftei mendaci. comperto,
nienfrn. qui affirmavit fc d dediJTc mutuo, pecuniam
ademit. Qu*n rgnotmn.am argre ille fe-
cxatflt Rex ; fummovitque cutn aula, atque piarfedb.ram
rens , prx lc tulit manus libi ipfum illatur um. Id timens Alexander, iram dcpoluir, & .pium
pecunia m <aift habere )u(fit« , . „ a , r
, fcd fuas unumquemque ratio-
1'o'Lquim ci renuntiatum dt , plcrofquc nomina dare nolle
dilhdcmi am reprehend it : dicens, non debere regem erga
nes sVcantrattui occulcare i militum
lubd.toruro aliter afledum cfle debere,
fubditos alium quam veracent c(Tc » neque quenquun
dilpofics , pecuniaque m impo-
quimut re-em veracem dTe credat. Deinde mentis per caftra
nem illam adminiflr arcnt ; omnium qu. rauooes contra^uiquc
lita & conftitutis qui largitio
veracem Alexandru crcdidcnln : grati ufque eis accidit ignorari nomuu , quim debito liber an.
m c fuillc dicitur:
Ea hrritio exercitui fafh , io millium talentorum , ap.d /u/linun & Amanum
-nira i, rettuis Diod.rm fcrrpfetic. Ex
ci® paulo minus to millibus totum xs alienum fuillc d.lH>'
re Oa fuiJTc , St CnnimSt Plutarcbus
kccrn enim talentorum millibus prolatis , tjo talcnu
ilU exercitm to, dmfitmarum gen-
confirmant r a Curtio etiam hoc adjedo epiphonemate. Adeo
A/ i*. ...
ti,an vitior . plus tamen vitfon* efukm prada deportavit ex
, aut pro vitmtc qua quis m
Alia prrterea aliis pro uniufcujufquc dignitate dona Rex dedit
cdidiircnt aureis coronis donavir. 1.
periculis cmimiiJfet. Eos verb qui prxclarnm aliquod facinus
, qui etiam ibi cimi propugna-
Peucetiam , qui feto cum apud Mallos protexerat, a. I.emnasum
gellcrat. J. Learchu m, qu. cladem cum exercitu ex
nt muluquc alia apud Oros prxclare
terat. 4- Oneficriu em , navis regix gubernatorem, ob
ludorum regione per Oceanum fadvam dedu
corporis cuftodes.
eandem caujam. J. Hcphejhonem al.bfque
luter lrarc fatrap* novarum urbium abs le conditarum, aliarumque provinciarum quas dcbcl-
peregtinorum ; de quibus fu-
larati ad Alexandrum venerunt , jo millia Pcrfirum ( St aliotum
e. ) Sufa ducentes, qui c)ufdcm itaris adolclccn tcs omnes erant , formx
,,ri anllo Mundi J676.
undique cooqu.flii 8c 1 nugiftris ad
1ecoic vmbufque corporum eximii. Hi, cx regio mandato
icis magnifice inftrudb 1, ame urbem
Macedonicum militix morem inlhcuti , armi (que Macedon
n Regi cxhibuillcnr , prx-
c ahx potuerunt. Ubi cum iludii 6e exercitationis fux in armis fpccimc
s columell ari fune i 8c Epigoni , id eft. pofteri vel fuccelforcs appellati.
c (aris abeo muneribu
iom m Petlicum mare ducendam
d Alexander , pcdeftris cxcrcicus majorem partem HcphxA
is navibus cum argyrafpidibus
committens, ipfc, clallc in Sufionim regionem appulla, confcenf
ad mare navigavit. Quumquc jam
.Sc avemate ac parte equitum amicorum per Eulxinn amnem
qux qualfat* eram ibi relnflis ,
non proail ab ofliis Auminis abdTct , pfcrifquc navibus arque iis
oftia contendi t : reliqux nayes » per
ink cum velocioribus ab Enixo amne per mare ad Tigris
ducitur , in Tigrim deved* funr.
Eulxum advc&t in alveum qui cx Tigri in Eulxum
Perfici Jmus lutus con-
Alexander circuravc^m mari , quidquid fpatii inrer Eulxum &Tignro
navigavi t, ubi Hc^rxfti oo aira omnibus copiis conledcrat. Inde
:ner , per Tigrim ad caftra
, ne quis c mari navali clalle m eorum regionem peneirare : hujuf
uas Pcrix confe t modi
ceran
t qui armis parum valerent. [ ArrUn. IU. 7. cum Stratone , l,b. 16.
inventa dfc dicens hominum
f' oViin quum venit , univerfo exercitu convocato vel *tacc vel
pronuntiavit , fc omnes eos qui fuas
St in domos redeundi
membrorum mutilationc inutiles ad pugnaro fatti cilent miflos faccrc ,
ut meritb aliis qui do-
pofdhtcm dare : qui verb voluntarie manerent , tomum fc largiturum ,
cum eis pericula
mi defideant invidioli lint huuri , ahbfque Macedo na excitaturi ut hbemer uni
ac labora adeant. e t
lr ab eo
Hxc.ab Alexandro animo gratificandi Maccdombus drfta, ipfi ita interpretati ac
.
aufe
o rrent debi defpict-
ta folyis
jurtk , nc
nominibu
| .
s quidem
debitoru
m confcripci
s. Ac tom demum
Di<
■ ttw
Anno
MlWl. IMPER^ MACEDONUM. 2of^[
i «75 defpiccrencur inublcfqne a<i res bellicas judicarentur, alia timui omnia qu* indignationem c is
moverant ad animos revocabant. Quod ftola Medica Alexandrum indutum cernerent: quodque
nuptis ili* magnific* Periico more fuiflent celebrat*. Quhd Pcuccftas Perferum ferrapes cul-
tu ip(b atque lermonc Perhxarct ; quodque Alexander barbarica illa affectatione delectaretur.
Qubd Badriani, Sogdiani , Arachoti , Zarangi , Arii, Parthi , & qui cx Pcrfis Euac* vocan-
tur equites, amicorum equitatui acccnfi permiftique edent. Quod quinta equitum prxfedura ac-
ceflilkt , non quidem tota folis bilbaris conilam , fed qubd imiverfo equitatu audio , agemati
accenli dii dent Cophcs Artabazi filius , Hydamcs & Artibolcs Mazxi lilii , Phradafmcncs , Phra-
taphernis Parthorum atque Hyrcani* fetrapx filii, Itancs Oxyaitis filius & Roxanes Alexan-
dri uxoris frater , Aigobarcs & ejus frater Mithrobcus : quodque horum dux edet Hydafpcs
Hadrianus ; & quod his Macedonie* had* loco barbaricorum jaculorum dat* edent. Qubd
adolcfccntcs barbaros Epigonorum nomine & ornatu Macedonico decoradrr. Qubd Macedonica
denique inili tuta ipfofque adeb Macedones dcfpedui haberer. Non igitur jam amplius hiemium
tenuerunt , fed omnes militi* (aeramento abfolvi petierunt : jubentes cum folura cum patie fuo
Hammone inire bella, quum milites hios fartidiref. .
Irritatus Alexander, confeilim cum ducibus qui eum circumdabam e tribunali profiliens, XI II i
przcipuos eorum qui multitudinem ad fedhionem concitabant correptos appaticoribus tradidit i '
& mergi in amnem vindos juflit. Tantam vel illis moriendi patientiam .ractus regis, vel huic
exigent fupplicit conftamiam difeiplina militaris dabar Deinde , folis amicis & cuftodibus cor- '
pons comitantibus, regiam ingredi» ; neque corpus curavit, neque amicorum quenquam eo dic
idraihc : fed ne poflridic quidem.
Tertio die peregrinorum milirum concionem advocari juflit , Macedonibus intra caftra co-
tubirii : & cum frequentes coifient , adhibito interprete , perpetuam illorum tum in fc tum in
ptiftinos rcgps fidem laudavit , & fua in illos beneheia commemoravit : ut nunquam quali victos
led vcluti vidorix focios habuerit , & affinitatibus conaubiorum vicius vicloribus mifcueric.
Proinde , inquit, genitos tjft vos mihi non afeitos milites credite. Ape. & Europe unrnm atque idem
regnum efl : Macedonum vobis arma do. Inveteravi peregrinam novitatem: & cives mei eftii ,
& milites.
Deinde, mille cx his juvenes in numerum fuci litum Icgjr, cifquc corporis fui cuflodiam in
aula tradidit. Ducatui agminum inter Pcrfarum principes partitus eft : 6c militaribus rarum ordi-
nibus Macedonica impofuit nomina. Ex his quoque cognatos ctfccic : quibus folis. ut deofculari
ipfum liceret permiht. [ Vide Polyarni Srratigcin. lib. 4. in Alexandro, num. 7. ]
Cum viderent Macedones i PcrGs Regem llipari , Sc cx his latcl lites apparitorcfque deligi ,
atque ad primos honores cos provehi , fe verb cum ignominia rc|ici ; conciderunt animis, ac
collocuti inter le , concurfu in regiam fado , interiore duntaxat retenta tunica , arma ante ja-
nuam projecerunt : Sc pro foribus tuntes , cum clamotc ac plangore inteomini fc poftularunt ; au-
thores tumultus dedere volentes , & ut foppliciis fuis potius lacurarcr fe quam contumeliis Re-
gem orantes. Ille vetb , quamvis jam placatior , non admiht eos. Non ablcdfciuat illi , fed
duos dies Sc npdcs ante regiam lamentantes, Dominutnque appellanrcs perduravere ; i jarma fe
.
non difcclluros ptofefti , oifi Alexander eorum comari (erationc tangeretur. Tertio die ille pro-
e diit, humilcfque ac dcmillos confpicatus, Sc communi omnium murare atque ejtdatu commo-
ti» , diu quoque coUachrymatus eft. Qnumquc aliquantum vcluti aliquid «ndurta conUmlfct ,
ipli fuppliccs pennanferunt.
Tum Callinee quidam , 8c *tatc & prxfedura in amicorum equfraru non obfcarui , ita locu-
tus eft. Hoc efi , 0 Rex , quod Macedonum animos male habet , quod jam nonnullos Perjurum tibi
cognatos ejfecifti , atque hos te deofculari finis ; Macedonibus ab hujufiemodf honore excio fu. Tum
Alexander ejus orationem interrumpens ; Omnes vos , inquit , cognatos mihi facio , ac deinceps
ita vocabo. His dictis Calli nes progredi» cum deofculatus eil r aliique quibus id cordi fuit.
Atque it» receptis armis clamantes 8c pxana canentes ad caftra redierant.
Inde Rex (acrifidum diis quibus confucverat fecit . epulumquc publicum curavit : accum-
bente ipfo pariter ©mnibufque Macedonibus, dande Perl» ac deinceps reliquis, prout quifquc
iur dignitate aut vimite bellica illuftris cllct. Tum ex eodem cratere & Rex Se. qui unit accum-
bebam libarunt i Grxds vatibus Sc Magis vota nuncupantibus , Sc ciim alia fatnla ac ptofpcra,
tum concordiam impemque (odetatem inter Macedonas & Pedas peccantibus. Novera millia
convivarum huic epulo ad Iu ille memorant » cofqtic omnes eandem libationem fecttfe , cundcm-
que psanern cecimfle. - ■
Alexander, Tigriamne tranfmiflo , ad pagos Caras didos caftra locavit. Inde , quauidui fpa-
tio Sittacencm cmenfus, Sambana pervenit: ubi per feptctn dies fubftiec. Tridui deinde itine-
re Celonas venit : quh Baotiorum 4 Xerxe deduda fuit colonia. Inde i redo itinere defledens,
vifendi causa Bagi flamen ingrellus eft; regionem frudifetis arboribus alii (que omnibus ad ufum
& deledationem hominum pertinentibus abundantem.
Inter hxc, Harpalus Macedo gazx Sc vedigalibus regiis Babylone prxpofitus , male hbi ex
luxu confcius & Afexandii (qui multos ex fatrap» ad fc delatos capitali fupphao affecerat ) feve-
ritatem metums , convafetis quinque millibus talemdm argenti Sc militum lex millibus ftipendio
condud» , ex Aha profugit. Relidis verb ad Tamarum Laconi* militibus , (quo & alios pere-
grinos milites ex Afw dimiflbs confluxilTc diximus ) ad populum Athcnicnicm fupplex venit
Sed Antipatro 8c Olympiade cum hbi dedi poftulantibus , grandi pccuni* (iimma in Dcmofthc-
nero & exteros Oratores qui ejus caufam apud populum agerent dilpertita, evaiit, & ad militet
in Tamarum remeavit. [ Diodor. ad ann. 1 . Olymp. 1 1 J. Paufan. tu Atticis. P tutar ch. «
Demofihene , & Phocione. ] Apud Arrianum, libro ?. ( pag. tjy. ) lacuna hic bdsetur : In qu
C c 1 ij cun
Digitized by Google
Cb
rr nl.1 ii
rsn*.
fcrioiii
Amo
206 AT AS MUNDI. VI. IptlME,
„ Airno
Mu~l,
iun Alexandri itinetc hoc fogx etiam Harpali hiftoriam conjundam fiiifTe , cx Photii Bibho-
checi ( C0J.9U ) inteUigicur. fle litem *tfi , de donis ab Harpalo acceptis , Dionyfius Hali-
arnaileus, in fine epiftolx ad Amraxum de Domofthcnc , Anticle archonte ( cujus praturam
annum Olympiadis CX11I ab eo coftjid fiipra oftendimus ) Dcmoftheni inten-
\n quartum hunc
tatam fuiife indicar. . . ,
Concertatione inter Hephxftionem & Eumenem de dono quopiam exorta , ac multis ultro ci-
rrbquc iadis convitiis ; Alexander minis deterritum Hephxftionem non libenter Eumeni , eju»
rei cupido , reconciliavir. [ Plmareb. in E ument. Arrian. tib. 7 fag. * J J. ]
a. Alexander regionem ingrcfllis eft , in qua regiorum eqnoram armenta maxima pafei (olebant.
»£8o Hic enim in campo Nife» equorum 1 jo vel 160 millia olim fuifle dicebantur: licet tunc Alexan-
der non multo plurcs jo millibus ( ut Arriano placet ) vel 60 ( ut Diodoro) ibi repererit.
CUm hic per j odies Alexander commoratus fuiflet , feptimis inde caftris Ecbaraua attigit to-
tius Medix regiam 1 cujus ambitum ijoftadiorum ftiidc perhibent. Ibi, nt pro felici fucceftu
rerum ei moris erar , (aerifiduru fecir i ludofque gymnicos 8t muficos edidit , conviviaque cum
amicis curavit. Deinde rebus compofitis neccHariis , retulit fc iterum ad fpe&actila fcenica & thy-
melica : liatis etiam compotationibus fle conviviis inftitutij 1 quod tria millia aitificum ad eum
ex Grxda veni lient <
Apollodorus Amphipolites , ex amicis Alexandri , duX exercitiis quem Alexander Mazxo Ba-
byloniorum farrapx reliquerat , feveritate Regis in fatrapas qui provinciis prxfuerant ( ur, qui Ba-
bylone una cum eo vixerat, Harpagus) perterritus , fratrem fuum Pithagoram arufpicem de fa-
lute fui confuluir. Piihagoras ejus litteris rcfpondens , cujus porifljmiim metu vaticinio uti vellet
rogavit : qui quum relpondiflet , feab Alexandro & Hephxftione libi metuere 5 pro Hephxftione
primum exta ille inlpexit. Quumquc jecinori fibrx dcelTent litteras rutfuta fcripfir , cafque
oblignatas ad Apollodorum exbabylone in Ecbatana rnifu , quibas monebat fte quicquam ab He-
phxftione metueret: prope diem enim i vivis fublatum iri. Quam quidem epiftolam Aiiftobu-
lus feribie Apollodorum accepiflc pridie qaam HephxllJon exitet i viti [ Arnan. lib. 7. cum
Appiano , fnb fitti lib. 1. de beU. Civili. ]
Hephxftion enim vino nimium indulgens, febre cofreprus eft. Atque, ut juvenis St militaris,
cxadioi is impatiens vidds , dum medicus Glaucus (vel Glanci.is ) ad theatruto abiit , prandium
lumpfit 1 adrfoque gallo gallinaceo aflo, atque epoto ingenti vini frigefitfti cratere , male ha-
buit : p-iuloque pbfi , feptimo ab initio morbi die , decedit.
Habebantur eo die b pueris certamina gymnica : a quibus recedens Alexander, quum magna
celei itate ad Hephxftionem fe contulifict , mortuum tepetir. Ille veri» torum triduum neque
cibum dtguftavi* r neque ullam aliam Corporis curam tenuit ; fcd aut lamentans aut taciti dolo-
rem premens jacuit. Stolam quoque perm oravit , reque fcipftim foltim & militares fcd equos etiam
omnes mulolquc tonderi curavit. Ecbaranomm & circumjcdot um ojpidorum minis pinnas de-
traxit : uc urbes iplx , loco prioris imaginis fofdida allumpti & Iquaiida fperie , Ingere vide-
remur. Mifcrum medicum egit in crucem. Tibias mufitamque in caftris compefcuir : Arpcr univer-
liun barbarorum regionem publicum ludum indixir. (Diod. ad ann. CHymp. jij. Phuarch. in
Alexandro & P* topi di. Arrian. lib. 7. & in EpiEhtum, lib. a. 12. tALlUn. Var. hift. tib. 7. eap. 8. )
Cadaver Babylonem deporraodum Peidiccx tradidit : quod ibi magnificcmiflimas exfequias illi
peragere ftattiifWt Dc luiup-itoiijlimo quoque monumento illic ei extruendo cum artificibus quo-
tidie egit , prxiertim atra Staficrate , qui projedam granditatem fit magnificentiam in novis
rebus edendis profitebatur, .n tvi •
Eumenes , veritos. nc Alexander illom lxrniam cx Hcphxftionis obim percepilfe fufpic.irctur ,
Alexandro luggelEt honores quibus maxime ornare valeret defundum : atque argentum ad exci-
undum Hephxllioni tumulum large & benigni praboit. Se quoque 8c arma Hephxftioni devo-
vit: quod & ejus -exemplo ex amicis Alexandri alii mnlri fecerunt. {/VwMrefr.r* Eumene. Arrian.tib.y.)
Prxtcr Itxc Alexander neminem in Hcphxftioms locum, qui cquirum amiconim Chiliarchix
prxeflet , fufiectt ; nc Hcphxftionis nomen ex agmine interiret: (ed Hcphxftioms Chiliarchiam
vocari voluit , fignumque ei prxfeni in agmine St prxlio quod Hephxftion confecerat. 0
b. Ad Iotftrn levationem bellum Alexander adhibuit , ac ficur ad venationem hominum cum
Ptolcmxo Lagida ( cui panem exercitiis ducendam tradidit ) egrelfiis , (n Coilxos gerrem
bcllicofiu» Uxiis finitimam fle montanos Medix tradus incolentem (qnx per omne dominatus
Perfici tempus invida permanferat , & tunc quoque elatis animis virtutem Macedonum notio
dignam mero judicabat ) expeditionem fufeepit : atque aditus prior occupans , plerofque Coftxx
tra&us populabas eft. Per omnes verb connidhrs vidor , multos Barbarorum internecione de-
levit: eaqire Hcphxftionis parentatio dida eft. Hycmc autem adortum efle «os Alexandrum, 3*4
quando rcgioncih fuam adirt nulli ratione polle putabant , cum Nearcho [apud Strabonem, tib.
ix.pag. 5 ) Arrionut criam teftatur. (lib. 7. pag. 157. & in Indicii pag. 196,] Vid . Polyan.
Stratagcm. lib. 4. in Alexandro , num. )i.
Collxi , qubd flt ubique fuccumberent & multitudinem captivorum fuorum xgre ferrent , fa-
lutcm popularium qui capti hicrant curo fervitote fui commutate coadi funt. Cumque (e fui-
que omina acbitratui vidoris permiiiirait s ei conditione pacem impetrarunt , urad quivis impe-
rata Regis ■morSgctus lc pixttarciu. Ita Alexander intra dies 40. gente armis perdomiti, ciim
ad difficiliores locorum aditus urbes condidiflct , exercitum inde abduxit.
Alexander Heraclidem Argxi filium cum navium archhedis , in Hyrcaniam miftt ; qui cx-
cifa i montibus Hyrcani* materia naves oblongas conficerer , parrim tedas partim opertas,
Grxcarum navium initar. Cupiebat enim etiam jCafpium mare, fle cui mare illud committeretur,
cognofeerc. 1
c. Quum
ed by Google
ChxiiUfci
Atinoiiil.
« «rim
Ab 00
Jenodi
luiians.
Anno
IMPEF^ MACEDONUM. 207
c. Quum per Tigtim flumen exercitum trajedflec , Babylonem ventis contendit. Trarofcren-
dis autem cartris (ubinde quicfccndi motam interpofiiit j & ur recolligere vires agmen pollet ^
lento itinere procedit. Jamque 5 c.o. ftadia Babylone aberat , cdm Chaldzi vates , nullo ad cum
c luis Belephantc , ne uroem introiret monuerunt ; hunc locum ei fatalem fore teftati.
Alexander ubi per Nearchi indicium ( prz metu enim illum convenire ipfc Bclcphantes noti
audebat ) quid 4 Chaldxis denunciaretur accepit $ pleri (que 4 fc anticis in urbem dimillis , ipfc
aliam ingrcfliis viam Babylonem declinavit , & 200. inde Badiis caftrameratus , ad Burflam
( qux Ptolemaei forralfc Barlita fiier ir ) urbem trans Euphratem , defert am oiira. quieto agmine
fubikitit. . . .
Ibi ab Anaxarcho 8c aliis Gneci* rationibus phiio.ophicls perfuafui Magorum przdi&a con-
temnere , ut ftlfa & incerta ; Euripidis illum iambum nfurpavit i
M«'mc » 2r<t getoic.
Qut conjicit bene , augur tjt is opimus.
Tum Chaldxi denuo rogabant, falcem non Occidentem fpe£Hns induceret exercitum , fcd
potius circumn^him agmen ‘n Cricntem duceret. Quorum coniilio de circumagendo itinere in
urbem acquicfcere cum voluifie , feribit Ariftobulus. Et primo quidem dic ad Euphratem caftra
pofuic: poftfidic vero quum flumen ci ad dextram eflet, pixta ipfum procellit ; cupiens prx-
tergredi eam urbis partem Qure occalum (pedabar , ut inde Orientem veritis fc converteret. Sed,
quum paludofis litnoslfque locis impeditus , id commodd priftarc non pocuiflcc 5 pofterioribu*
quoque vatum monitis neglcfcis, obversa in Occidentem facie cum exerciru urbem ingrclTui cft.
[Ude Appian. fub fh, lib. 1. belL Civit. pag. fif.& Senec l Sua foriam 4.]
Cum ad muros urbis pervcnillrt , corvorum examen vidit cerranrium & fc murub exdentium i
quotum aliquot juxta ipfum fune delapfi. Cumque Apollodorus illi indicaflcr , fratrem fuum
Pithagoram ( qui tum In urbe anflbiemam exercebat ) dc ipfo exta confuluille ; accitum Pitha-
goram rogavit, quid deprehendiflerin horti i. Qui ciim rclpondillet , quod hoftix jccinora
abfquc fibris inventa ciTcnr: rurfus interrogavit Rex , quid hoc portenderer. Eo veto magnum
malum (vel extremum diem, ut apud Appianum cft fub fin. lib. 2. belli Civit, pag. $*j. ) portendi
dicente , taiuton abfriic ut Alexander illi fucccnluerit , ur cum deinceps chariorcm habuerit qubd
citra dolum fimplicitcr ei rem ipfam dixi flet. Hxc fc ab ipfo Pichagora audivillc fcriplit Arifto-
bulus* m .
Qdttm Babylonii perqifcm humaniter, ut etiam antei , Alexandri milites cxccpiflent; omnes
ad oriurti & voluptates , qubd ingens rerum ncccllariarum copia fupeterer , fc converterunt.
(Diodoti) .
Babylonem id Alcxaridrum ex omnibus feri orbis terrarum partibus legati venerunt. Nam
prxtcr eos quos Afix nationes , civirates dc principes miferant ; etiam inulti ex Africa 8c Eu-
ropa legari ac ce (Ierunt. Ex Africa , ab Hammoniis , Aithiopibm , Carthaginicnfibus cxtcrlfquc
Pernis , dc cunctis qui mare ufque ad columnas Hctculis accolebant. Ex Europa , i GrxcOrum
civitatibus 8t Macedonibus , Thracibus , Illyriis & Scythis , Brutiis qnoque Lucanis ac Tufcis
Icaliam incolentibus , Sicilia: dc Sardiniz infulis * ab Hiipanis etiam dc Gallis, quorum nomina
ac cultum tum primum Macedones cognoverunt.
Legatorum catalogo accepto , quibus primum , dc quibus deinceps refponderet , dum ad om-
nes pci veniretur , Alexander conrtituic. Ac primum eos qui facrorum causa venerant , audire
decrevit. Secundum locum his dedit, qui dona attulcranr 1 renium iis qui cum finitimis con-
troverfias habebanr : quartum illis qui de privaris rrachiuri venerant. Ultimx partes illorum
erant , qui reftitutioni Grxcorum extilum refragabantur. In horris igitur aureum libi folium fta-
-ui curavit , dc le&os argenteis fultos pedibus ; in quibus fcdcns cum amicis , legationibus
refponfa dabat : ut ex Ephippo Olynthio referr Athcnius. [ hb . 12. caf. 18. ] Atque ut grata ea
clTcnc refponfa, cundtolquc placatos dc benevolos 4 ft dimittere: , in primis illi , curx fiiit.
Eleis omnium primis operam dedit i dc poft illos Hammoniis , Delphis , Corinthiis , Epidau-
ri s , & exteris : pro majeftatc templorum audientix prxrogativam illis tribuens. Et quum Epi •
datirionmi legaris portulaca concefliflct , donarium per eos milit i€fcu lapio: fcd his adjedtis ver-
bis. oy£fculapius parunt equus mihi fuit 1 qui amicum, quem ego tanquam Caput meum amabam,
non fervarit. Quotquot etiam clarorum virorum rtatuas , aut deorum funulachra , aut aliud
quidvis diis confectarum Xerxes Babylonem , vel Sufc, vel in Pafargadas , aut quamvis aliam
Afix partem ex Graecia deporraverar , ca legatis deportanda dedit. Atque ita Harmodii dc Arifto-
giconis xncas rtatuas Athenas rcmifillc dicitur , fimulquc Dianx Cercex ftmulachrum.
De reducendis vero Graecarum civitarum exuiibus , per Nicanorem Stagiritam epiftoliom
hoc milit in Olympica cclcbrirate , qux rum appetebat , publici proroulgandmr. Bavo.tw
‘AxSfatffys , r tir im ruo 'iMiwVw 10M t#r qvyaoi. Tu foir Qi faen u/aas iuu/ » hio* yvymapk , ? A
xa:i\$uv 1i/ tus iAxs eratfpTat ifeus iotfaSa, vilui rm coaym. TiyfJipatSu A ArrrnuTfa vi fi tvtmt, ivus
•rds /a* fhtXifs iras rut veltuo tutrtiyHt dtxyxan. ytlexaneter rete , Gratarum civitatum txultbm.
j4u£lores exilii vefirt nos haud fuimus : reditus vere in patriam , fatrilegts & /celeratis tantum-
modo exceptis , nos ersmui. Qua de re Antipatro ftrtpfimus , ut civitates rejUtuttani fueram refra-
gantes vi cogat. [Diod. tib. 1 7. ad ann. 2. Olymp. 1 1 3 . & lib. 1 8. ad ann. 1. Oljm. 114.]
His abfolutis , ad apparatum funeris Hephxitioms Rex animum convertens , vicinis civitati-
bus imperavie, ut quicquid poflenr ad ornatum ejus conferrent. Mandatum przterc4 ad omnes
A(ix gentes dedit , ut ignem qui faccr 4 Pcrfis vocatur , quoufque exequias pcregillet , extingue-
rent : quemadmodum in regum obitu 4 Periis Auditari folcbzt. Quod pro infelici omint 4 vulgo
acceptum fuit ; ut quod iplius Regis mortem portenderet.
Tunc ergo Ducum dr amicorum unufquifque ad voluntatem Regis fe accommodans , fimulachm
_ _ ex cborc
/ET A S MUNDI. VI. ,*
~ cborc” auroque & alia magni exiflimationis materia facienda curaverat. Ipfc accitis undi- “
que architedis & fubtiliflimorum artificibus magno numero, muri prtem ad ftadia io. de.
molitu, eft : lateribufque collcdis , & loco qui rogum excepturus erat complanato , pyram
quadrilatcram excitavit» cujus unumquodque lacu* fladium obtinebat , altitudo autem Ijo.
amplius cubitorum erat. Totius ftruchirx hujus oriumm pluribus deferibit Diodorus : de fu-
nebrium horum fumptuum fumroa deinde fubjicicns. Quia dedudores fimui & milites , lega-
rique & homine, indigena: , certarim ad funeris hujus apparatum fumpeus confidebam » piuf-
quim 12. millia talentorum impnfam fuifle ferunt. Quam talentorum fummam 8c
lubet, libro ix.cap. ia. lic& Plntarchm BtArrianm myriadem, fiyc io. talentorum millia,
tantum numerent.
Alexander injedis in pyram armts , auro fle argento , fimui ea cum mortuo igni tradidit »
itemque vcftcra magni apud Perfcs pretii. [ y£lian. Var. hi fler. lib. 7. caf>. 8. ] Ludos prxtercl
gymnicos fle muficos , cdm certantium multitudine , tum fumptuum prxmiorumquc magni-
tudine long£ pt i01 ibus omnibus illuftriores inftituir. Tria enim agoniftarum miliia ad iplius
tumulutn cestaviflc dicuntur. [ Arrian. lib. 7. ] . .
Tum quoque forte accidit ut Philippus, ex amicis Regis unus, cum oraculo ab Hammone
Ireveneretvr . fas ede Hephxftioni ut Heroi (acrificare. Quo nuncio lxtatus mirifici Alexan-
der, primus facrum illi fecit: otsilque vidimis , ad 10. millia omnis generis , fplendido totam
multitudinem convivio accepit. [Dieder. ad ann. t. Olymp. 1 14. cum que cenferend. Arrian. lib. 7.
M(. l}7.& 164.] Cleomeni quoque ifigypti fatrapx, (ur fupri ad annum Mundi 367}. a.
annotavimus ) homini improbo , ut templa illius nomini cxxdificarcnrur impravit ■, & tabu-
lis concra&uum nomen illius infcribcrctur : hoc quoque in epiftola «d_ illum feripta adjedo.
’H, y} umOalCm ryd bfd ra f» Aiyvw)? naXut •e.-uetwss/aiea , *, ra ipua ¥ 'HiPajf , wrf n
I ifUprmMt , Jfirm n riru, ri Xerxi* , bnuAtut a» df*dpnu , .Vir nttn, <5 t/uw myaf- Si
|emm ero templa tn %/B.fyff rite ab/ te Hepheflieni tu Herti exftru&a invenere . nen feiitm
|flqnid antehac commifijii , ignefeam 1 fed quanrumcunque detncrpi deliquerit , nihil incemmedi
tibi 4 me accidet. [Arrian. ibid. IM. Itfj.]
I Continuo deinde templa Hephxftioni civitates pleraque dicarunt, delubra condiderunt, aras,
facta fcrias novo deo unxerunt. Jusjurandum omnium rcligiofilfimum Hcphxftionis nomine
Ifuir. ' Capitale erat liquis hac parte vel conteretur , vel ncglcdim coleret. Narrabantur infomnia,
, ' yifx Hcphxftionis umbrx, prxdicabantur illius rcfponfa. Denique arx & facra dicata funt fa-
' miliari & malorum vindici deo. Proinde cum his Alexander initio mire obledaretur , tandem
: ira capcus^ft, ut fidem quoque adhiberer» gloriaretur que qubd non modb diis genitus cllct , fed
deos quoque ipfc faceret. Quo quidem tempote ex copiarum ducibus Agathocles Samius ad
extremum periculi venit , quod Hcphxftionis tumulum prxtericns illachrymalfc viriis cffcr.
Ac nili Perdiccas, venanti libi Hephxftionem apparuiilc ementitus, per deo, omnes iptum-
que Hcphxfrionem dejcraffct , ex ipfo fc cognovillc , Agathoclem non ut mortuum 8c vanx
divinitatis titulis fiuftra ornatum flcvilfc, venim ob memoriam priftinx fodalitaris Jachryma,
non icnuitfc » vir fortis & de Rege bene meritus , pietatis in amicum graves pccnas innoxio
]
capite pepmdilTct. [ l^tcian. lib. 'dfei JtofltiiMg.
d. Apud Eleos Olympias CXIV. ada clt : quo anno Alexandrum mortem obiifle agnefeunt
untverfi , (ut in lib- 1. contra Apionem habet Jofcphus) Hagciia live Hegciia Athenis archon-
te ut ii» libro 17. Bibliothccx Diodorus & in 7* de rebus Alexandri confirmat Amanus, ad
finem videlicit tendente illius magiftratu 8c anno hoc O.yropiaco ; ut ex rocnfc quo mortuus
eft poftea conflabit. ... „ _
ln panc«yri Olympiaca, prxfcnte universa Grxcia , Alexandri dc revocandis Grxcarum ci-
vitatum exulibus epiflola , publico viOoris ptxconio promulgata eft. Cujus tamen mandaro
Athcuienfcs & yfctoli minime parendum ccnluerunt. [ Dieder. ad ann. a. Olytnf. iij. fuflin.
^Rccepit^Alcxandcr apud Babylonios, ut refert Ariftobulus, clalTem navalem, qux panim
per Euphratem in Pctlicum mare fubveda erat Nearcho duce , par t ira in Phtrnicia Cyprdque
excruda fuerat. Phanicum quinqueremes 2, quadriremes 3, triremes 12, triginta ternorum naves
»0 in partes dilfcdx , per fcptein ftadia in urbem Thapfacum porraex limt ; ibfquc rurlu* conv
pagi 11 arx , Babylonem per Euphratem delacx funt. Alias quoque naves Babylone, ex hortorum
& lucorum cuptcfTis, Alexander conftruxit : cum alterius materiei ibi clfct inopia. Supplementa
etiam in naves aliaquc minifleria , & purpuras pileantium aliotumquc marinorum operariorum
multitudo, ex Pluruicia atque univerla maritima ota ad cum venerunt. [ Strabe , lib. 16 .pig. 741.
Arrian. lib.y.pa^. I6l. *x Ariflebn/e.] . . ,,
Portum prxteica apud Babylonios Alexander ertodi curavit , qui mille naves oblongas cape-
ret: porticus etiam & navalia portui adjunxit. Misirquc Miccalum Clazomenium cum 500. ta-
lentis inPhceniciam 8c Syriam , qui quofeunque maritimos poifct mcrccdc alliceret vel condu-
ceret. In maritimam enim Perfici linus oram cjiifquc infulas colonias ducere ftatucrai : qux non
minus opulenta quam Phtrnicia fore videbatur. [Arrian. ibid.], eam prxtcxcns occafioncm ,
Clalfc verb Arabas invadete habebat in animo Alexander
tertio deo apud eos haberetur ; Ii vidifct , & parriam libertatem illis , ut Indis , icftituiflet.
[ Strabe , C~ Arrian. ut fnpr. ]
Cumque Arabiam maritimam India minorem non cllc acccpillct , multaique mlulas habere
^ " ~~
adjacentes :
zoy
r
Anno .Asno.ii-
Veiiod! tf
Anno i I MP ER. MACEDONUM- lulLm». Iciuiflm.
adjacente» : Archian) , AnUrotthcncii) ( ThaJium illum , Ucquo Strabo lib. 1 6. pag,7<Jtf. Se Theo-
pbra/hu lib. i. tlr cauli» Plantatum cap. 7. ) & Hieronem Soicnfcm , cum tribus 50. ranouim
navibus ex Babylone iniit j ui universa Arabix Chcrloneio circuiuinvigata , loca illius tcyio
nis cxploraicnt. E qUibus , Archias duas infulas in mari ad Euphrati» ollia litas fuillc Alexan-
dro nuntiabar minomn alteram , Dianx facratam , 110. lladiis i littorc Huvhque faucibus
dillanrcm, ( learum , ut Arillobulus ait, ab Alexandro vocari jtfflam* ) alteram nujoicm ,
unius dia ac nodis navigatione ab Eupluatis odio ditfcintcm , cui Tylus nomen erat. Om-
nium verb longiflime prugrclliis llicron , ingentem Chcrfoncli magnitudinem fuillc nuntiabat,
cjuiijut promontorium dic longe in Oceanum porredum : quod Se ii qui cum Nearcho ex
India navigabant, ptiufquim in linum Perlitum dederent , non procul aos fe remotum vide-
rant.Arrian.
[ lib. 7. & ia fide ludicrum. ]
Dum triremes parantur , porrulque apud Babylouem effoditur , Alexander per Euphratem ad
Pallacopam amnem devectus cd, Soo. R-rmi lladiis i Babylone didantem. Ibi ille navigans,
ut narrat Arillobulus, & fuam ipfc lcaplum gubernans , folias int pexit , cafquc comitantis
multitudinis opera expurgavit ; ora quidam obliniens , Se alia aperiens. Cumque foliam
quandam ad paludes Se lacus , qui liuit Arabiam vasus , tendere animadverteret habentem os
obdrudu difficillimum , pt optet ccdcntau & mollem terram : aliud novum os aperuit 30. i
priore lladiis , capto loco petrofo , atque traducto alveo. Multa aiam Alfyrionun regum Se
ptincipum fepolchra , in his paludibus Se lacubus exttucta , Alexander vidit. [ Strabe , lib. 16.
pag. 74I. Arrian. lib. 7. ]
'Navigando per lacus in Arabum regionem dcfcpndcns , utbem ibi xdificavit iiwmibufquc
cinxit: colonia eo deducia ex Grxeis mercenariis, voluntariis. Se qui aut fenedute aut calii
aliquo inepti bello fadi erant. [ Arrian. tbid . ]
Hic veru Chaldxos ille irridaw , quod lilvus de intr.iflct Babylonem de tunc cxiillet navi-
gio j fiducia plenus per paludes navigabat, Babylonem a limilia lubens. [ Id. ibid. cum Ap-
piano , fub fin. lib. 1. bcll. Civi/. ] Quumque in illas angudiis pars exercitus inopu ducis enaret i
prxmi lib duce qui viam mondrarct , in alvaim cos reduxit. Orto deinde ingeme vento. Se
navigio quod ipfc gubernabat a exteris fcaphis avulfo , regium capitis velamentum in aquam
procidit , diadema veto ei alligatum vento abreptum arundini cuidam, ex iis qux regum tcpul-
chris adnarx 'erant , hxflr. Quod nauta quidam natando illuc excurrens receptum non manu
gedavit , ne natans madefaceret , fcd capiti impolitum retulit. Arillobulus ex Plucnicibus nautis
unum cum fuidc ait , atque plagis affectum , quod diadema regium capiti impoluillct. Confultos
de hoc omine ab Alexandro vates, ut magnifica diis lacriticia omni adhibita diligentia perage-
ret , jufliflc feribit Diodorus, fide Appianum in Syriaci/ , pag. 114. edit. Gracolatin.
Quum Alexandro deinde nuntiatum cilct , Athciucnfcs Se yfitolos ediCto ipfius de Grxearum
civitatum cxulibus reducendis parere noluiile i mille naves longas Ibeiis imperari prxeepit,
quibus in Occidente bellum gereret , atra valida manu ad Athenas delenda» cxcurlurus. Quod
confilium tamen podea omillum cd. [ Jufiin. lib . 13. cap, j.] Vid. Cur t, lib. 10. cap. 4. Piin.
hb. 9. cap. 8.
4. Babylone Alexander otium 8c panegyricam vite radonem complexus cd : crapulx Se temu-
i es lentia ita addidus , ut in Diariis ejus ab Eumene Cardiano Se Dtodeto Erythrao compotitis ,
quos dies Se quas nodes ebrius ille dormierit , ia- pius annotatum reperiatur. [ Aiberuui, lib. 10.
eap.Xl. cumPbilino , apud Pluiarcb. lib. t. Syuttofiac. cap. <T,] Cujus ex Eumene fpecimen exhi-
bet fAUianw libro 5 . Var. hiflor. cap. 1 3 . quod , ut Eplicmaidis nolirx armi Macedonici , ufus
aliquis appareat, mentium nodrorum Julianorum diebus additis, fubjiccrc hic libuit i pro At J
tamen , quod apud tAUianum nullo Ictifu legitur , menti a « nomine pnbs rcintuto.
Dii menfit quinto [Septemb. 18.] apud Euuunm perpotavit ; deinde fexto [ beptemb. 19. ]
crapulam e dormiit j neque a/tud illo die fecit , quam ut Jurger, r , & ducibus de crajlwa profe&iont
mandata darer , inquiem eam fumtno mane futuram. Septimo deinde die [ Septemb. J 0. ] epulatu/
eft apud Perdiccam , atque herum potavit : & ollavo [Odob. t.l dor nuit. Decimoquinto verb
tlie ejufilent menfis [ Odob. 8.] foravit: & fcqucntc [ Ockob. 9.] fidito more crapulam fomno
decoxit, tfgefimo quarto [OdoD. 17. J er navit apud JJagoam •, cuju/ domm Jlad u io. 4 regia
di flabat : de 1 de tertio (vel quinto potius*) obdormiit.
b. Videns Babylonem Alexander &: magnitudine Se rebus exteris excellere , eam adornare 43 9*
atque regiam fuam ibi condi tuCre dedinaverAt. [ Strabo , lUr 1 j. pag. 731.] Indeque Beli tem-
plum inltaurarc atque i veteribus ruderibus cxxdlficarc datucrat , atque ( ut quidain (tubum )
augullius quam antea fuerat edicere. Quumque iplo abfente fegmus quam vellet Babylonii
operi indarentj ipfc cum univerfo exercitu opus aggredi cogitabat. Sed ctim muld fe» laboris
cflet , Se muld temporis ; quod inceperat perficere non valuit : morbus enim Se mors datus
nim oppretfit. [ Id. hb. 1 6- pagA 3 i. cum Arrian.lib.i . pag. y>- 1 ,
Alexander per quietem cxilfimavit a Caliandro te interna , cum eum nunquam vid:llct.
Intrrpoitto deinde tempore , podquam in confpcdttm vcnillct , nodurni metus paictada
imagine , ut Antipatri nlium effe cognovit , adjedo ver fu Grxeo qui fidem fomniorum elevat ,
prxpatati jam adversus caput litum veneficii fulpirionem animo repulit, ( Voler. Maxim,
lib 1 1. (ap.y, )
Quum barbaros Caflandcr venerabundos Alexandrum falutarc confpcxitlct , hujufcemodi
jpc&aculi hadmus infolens , in cachinnum cd eduliis. Ea re exarfit ita Alexander , ut arrep-
tum crinibus caput ejus ambabus manibus vehementer contuderit ad parietem. ( Phuarch. t »
Alexand.)
e. Quemadmodum fama erat , ab Antipatro per Caliandrum allatum fuillc venenum , tra-
ditumque
J. Vjftrii Annat. Par/ prior.
s 2 10 ^ T AS MUNDI V
~ dituinquc fratri lolU , & ab co fuprcmi Regis potioni inditum : ita credebant criam , Cra- '
i u tcium cum veterum militum manu ad Antipatrum interficiendum ab Alexandro fuiile midum.
[Curi. lib. io. c<tf. ult. ] De veneno, quo necatum ede Alexandrum credidere pleriquc, viden-
da qu* ex variis amhoribus collegit Andreos Schtttus in Vitis comparatis Ariflotclis ac De-
molthcnis, ad ann. i . Olympiadis 114. & Moti heus Radtrm , ad Curtii Ub. 10. cap. 7. De
Cratero verb & militibus veteranis hiftoria fefe iu habet : quam i Jkftiru , ' Plutore bo Se Ar-
rtAno ante Hephzftionis excelfiim relatum, hoc tempore cootigiilc tum ex aliis tum exhoc colli-
gimus < quod quum moreretur A lexandcr , Craterus cum militibus nondum in Macedoniam
Venerit, l«d adhuc fuerit in Cilicia.
Macedones voluntarii ab Alexandro in patriam dimiffi fiint , qui aut per ztatem aut aliquam
membrorum mutilationcm inutiles bello erant: ad iww , ut [ «« lib. 17. *d ann.i. Olymp. iij.
er l,b. 18. odonn.i. Olymf. 1 14. ] Diodorus , vel undecim millia , ut [ in lib. I i. c*p. 1 x.J Jufli-
hus habet. Quibus quidem non cxa&f ranulun temporis (lipendia ille perfolvir, (cd criam via-
tico cos quod ad reditum fufficcrctcft profecutus. Singulis etiam talentum ultra (tipendium nu-
meravit. Siquibus autetn filii ex Afuiticis mulieribus eflent , apud (e relinqui juflit : ne fcdicionctn
aliquam in Macedonia excitarent barbararum mulierum liberi t pueris domi relidis marribuf-
que permifti. Cos vero Macedonicis moribus imbutos bellicaque difciplini in/lrudos, quum
in viros cxctcviflcnt , parentibus (e reddituram proroifit. Juflinus ait, in patriam revertenti-
bus (lipendia , vduci militantibus , data 1 plutarcbus , demortuorum libetis orphanis (lipendia 1
parentum attributa 1 additque , fcripfiilc Alexandrum ad Antipatrum , ut reduces veterani in
omnibus ludis & IpcdacuJis primum locum tenerent. Se coronati ibi confiderent. Tum (aluta*
tos omnes , lachrymantcs Rex ipfe lachryroans dhnifit.
Cum his Se ex amicis Regis dimifli lenes, Clytus, Gorgias, Polydamas, Adamas, Antigenes,
Dux omnibus adjun&us.cll Craterus , Regi fideli (limus Se duriflimus , Se (ecundus ab eo Po-
lyfpctchou : ne, fiquid humanitus Cratero accideret , qui tum corpore erat parum fiiroo , du-
cem itineris dcfidcrarciit. Craterum deinde Maecdonix , Thraci* , Thellalix ac libertati Grx-
corum , in Antipatri lorum , pridie juflit : atque in ejus locum Antipatrum evocavit ; in vete- {
ranorum dimiflorum locum aliorum Macedonum srtate ac viribus florendum (upplcmcntum
adducere fecum julliim.
Cratero milites emeritos in Ciliciam ducenti mandata quxdam , feripto comprcbcnla , per-
ficienda Alexander dedit : quorum capita prxeipua , ex commentariis regis, fub init tum libri 18.
reccnfct Diodorus Siculus. Ut mille naves longi triremibus grandiores in Phomicia, Syria,
Cilicia, & Cypro, ad expeditionem in Carthagmienles , Se exteros qui littoralcs Afri ex Se'
Hiipanix vicinalquc ad Siciliam ufque regiones incolebant , compaginarentur. Ut it*r per ’
Africx maritiina ad Herculis columnas expeditam redderetur. Ut templa (ex magnifica ifoo.
;talentum fumptu fabricarentur. Ut pro tantar clailis modo portus Se navalia locis opportuni»)
cxilrucrcntur. Adhxc ut civium in urbes novas commigrabo , Se hominum ex Alia in Europam,
Se rursum ex turopa in Aliam translatio fieret : ut p»r connubia Se ncceflitudincs continentes
orbis maximas concordia mutua & cognationis amicitia inter (e devinciret. Hac tura exant
illius molidones : de quibm Lucanus , libro 10.
—Ocfittr» c/aj/es inferre fur A et
Exteriore muri . non illi flunmut , nec unde ,
Nec /ieritis Libye , nec Syrticus obi lit it Armnen ;
/flet in ocmfut , mundi devexo fecutus ,
Ambtjjtttjue fotos , Nilumq ue d fonte bibiffet.
Occurrit fiiprema diei; njturdtjue filum
Hunc fotr.it finem vefin 0 ponere regi.
Nec Iong£ ille ab interitu aberat , quifm legari e Grxeia , ut eum tanquim deum colerent
venerunt s iique ipii coronati , cum coronis aureis coroluvcnmr.
Pcuccftas etiam , e Perlide reverfus , cum 10. circiter Perfarum millibus magnam quoque
Coflzorum manum & Tatmrorum non paucos Babylonem adduxit ; quod Ar h* gentes Per-
fidi finitimi in primis bcllicole ellc dicebantur. Venit item Pnrloxcnus , e Caria exercitum
ducens, Se Menander e Lydia i Menidas quoque cum cqucftribus copiis. Alexander Peria-'
riun 1Ludio collaudato , quod Pcuccftx per omnia paruiflem , fimulque Peucefla ipfo qui me-
licrati- fapicntcrquc gubcriuilet; Se illos. Se eos qui ex mari cum Philoxeno Se Menandro ve-
nerant , Macedonicis ordinibus acccnliiit. Claflcm quoque crebro ad rcinum exercebat. Cum-
que magna cllct inter triremes Se quadriremes qui in fluvio erant contendo , atque aere rc-
migum & gubernatorum cerumen : vi&oribus corona- dabantur.
Quum Alexander , copias qu* cum Pcuccfla , Philoxeno Se Menandro venerant in Macc-
lonicos ordines diflribucns , fiam fendret, ( ut ex A riflobulo refert Arrianus ) nonnihil i folio
cccdens , (ellam vacuam reliquit : amicis etiam cum comiuntibus , qui ab utraque folii parte
ictlis ( argenteis pedibus innixis ) iniidebant. Quidam vcib obfcurw homo (funt qui aliquem,
qui in cuftodia fine vinculis habebatur, fuiile dicant) per medios eunuchos urrinque thronum1
circumflantes tranliens in (ella regia confidit. Eum quum eunuchi e folio detrahere non au- !
Jcrent , Perfica quadam lege prohibiti i laceraris vcltibus , pc&ora facidnque contuderunt • !
magnum aliquod malum ominari. Qu* ubi Alexandro nuntiata funt, cum qui folio infederat
in quiftionem dari juflit , num forte ex compofiris infidiis id feciflct exploraturus. Affirmante
vero illo , quod ^evitate quadam animi impuifus id feciflct : tanto majus malum vates inde !
portenderunt. Eorundem comitio , mifcrnm illum necatum fuiile Diodorus refert ; utqmcquid
.iniftri portenderetur, in caput illius dcmarer.-.r. (dem narrat Se P/uturcbus : qUi in quxffionc
Digitized by Google
JS\ IMF ER., MAC EDO NUM . quxdam a/gg
}68i'S[uoSuc interrogatum quis eflct , Dionyfium dici ie , cllc Melli: ni um genere. Se alia
confertum illum fuifle addit. . _ . . I
Paucis poft diebus, quum Rex diis fuis confactas pro felicibus fucccflibus hoftias facrificaflet ,
nonnullifquc ex vatum monitu adjcciilct » cum amicis epulatus ert , conviviumque in muiram
noihrtn produxit. Hoftias etiam exercitui dcdiile , vinumque per cohortes & centurias diftri-
buillc dicitur. Recedentem c convivio Medius Theflilus , inftaurata comertacione , 8c ipfum
& (ohlalcs ejus invitavit. In Sympolto apud Medium viginri accubuerunt conviyx ; quibus
omnibus prxbibens Alexander, paria etiam ab iis accepit : quemadmodum cx cotnrocntaiiis
Nicobuix tributis refert Athenxus. [ Itb.io. cap.il. & liLn.cAp.i$.]
Cum poculum ibi duos continens congios Alexander popofeiilet ( ut in libro dc Alexandri Se
Hcphxftionis obitu & fcpnknrt narrat , apud Athcnxtim lib. io. cap. ii. Ephippus Olynthius )
bibcnfque Protcam Macedonem provofiaflct : ille accepit , atque cum Regem pluribus verbis
llaudalict, ita bibit nr ci ab omnibus applauderetur. Poftci vcr6 , exiguo tempore inter polito ,
idem poculum poftulavit Protcas- s fursufqee bibit , Regem provocans. Quod capiens Alc-
Ixander , egregie quidem bibit , non tamen potuit ferre ; fed poculo cx mambus demirtb , in
pulvinar decubuit : ac jam inde morbo cotreptus interiit. Atque hic fuit Herculaneus ille fa-
talis Alexandro fcyphus : cujus , praeter Diodorum Se Plut.trchum , in 8?'. rpidola meminit
etiam Seneca. [ Cum quibus conferendus & At ht rutus , Itb. 1 1, cap. 17 . & Macrobius , lib. 5.
Suturnal. cap. 21.] '
Ariltobulus nanat cum , quum delirio ex febre teneretur atque ingenti cruciaretur liti , vi-
num potallc : bine in phrenidim incidillc , atque 50. Dxfii mentis dic, five Maii Juliani 14,
dcccmilc. Attici Thargelionis die fexto , vita ctim exccrtillc , tradunt alii ( ut apud v£liu»um ,
lib. a. Par. hiftor. cap. 1 j . videre licet ) qui Maii 18. vel I«r. dici rcfpondcbar. In Alexandri
Dianis, ad 18. Dafii diem, five Mau 22, obitus ejus refertur. Mcnle igitur Dafio Macedo-
nico , Se Maio Juliano , mortuum illum fuillc intclligimus : utcunque de certo mcnlis Illius
dicExaliquanta fuerit inter 1'criptorcs dillenlio.
Diariis regiis, qux circa morbum Alexandri contigerunt , Arriamts Se Plutarchus dili-
genter explicant : fed Diariorum quibus illifuntuil, quis aurhor fuerit, natter indicat ; utrum;
Cardianus Eumenes, an Diodotus Erythrxus , vel Srrattis cri.rm Olynthius; nam 8e hunc Diaria!
Alexandri libris quinque, ac dc obitu ejus fpcciatim fcripliflc, ex Suida didicimus. Vcrilm , '
!cujufcunquc ea fuerint , quandoquidem nihil aut limplicius aut certius hac de ie habere podii- '
mus , qux i Plutarcho inde funt excerpta placuit hic proponere : dierum Dafii Se Maii colla-
tione , ex noflra anni Macedonici Ephemeride limiti appolita. |
KW dlact-n heumu ftlwis , Ottavo decime die menfit Dafii , [ Maii dic 1 1. ] in balneo fe-
bris causa dormiit. Pofiero die , [Maii 1 j . ] lotus contulit ft tn cubiculum : cumque diem alea
ludo cum Medio tranfegit. Inde veffl eri lotus, & faer is operatus .cibum fumpfit avidius , atque
per nollem febre afflictus tft. Die vigtfimo [ Maii 14.] lotus /blenne furum iterum peregit :
decumbettfqut in balneo , Nearcho vacavit , navigationem fuam & quid vidfflet in Oceano
exponent/. T» dWvy f£iV«fSc , die vise fimo f rimo fMaii IJ. ] cum idem feci/} et , aggravavit
febris ; noSsmqut egit gravem. Pofiridie [Maii 16. ] acri febre tentatus ifi .* translatufque
decubuit juxta magnum natatorium. Eodem tempore cum ducibus egit , quemadmodum ordini-
bus vacuis proficerent fflettaios. ‘tCJbfin [ , ] ligefimo quarto die , [ Maii 1 8. ] tngra.
vefcentt VI morli , /itera peregit j ad qux efi depcrt.inu : ac prxeipuos duces in aula jufflit
commorari , centuriones vero & tribunos excubare pro foribus. Delatus in ulteriorem regiam ,
t* irra [ fSintCt j vige fimo quinto die [ Maii r 9. ] pauli (per quievit : fid febris non remifit.
Cum autem adii/ Ymt eum Duces , nullam vocem edidit. 'Q/xtSut /i a, ¥ niuurwt. Pari modo vige- |
fimo fexto egit. [Maii 20.] Unde Macedones , mortuum rati, ad fores magno firepi tu acce /fe-
runt , miulfqut amicos Pegis coegerunt ut admitterentur ; ac Jeribus apertis tunicati ad unum
omnes prarer lelhan ejus tranfitruns. Eodem die Pitheu <£■ Selccus ad templum Serapis mi/fi ,
ut an eo deportandus efflet Alexander confulerent ; ne loco ille moveretur , refponfum acceperunt.
Ta5 tfnji mpk dtixltu «tvfoftr. Die autem vigefimo octavo, [ Maii 12. ] fub vefperam ,
ifVQ ,j prarer lccfhim ejus quanquam
ttanfibant violentia
Macedonesmorbi
, alia janua admiili
dilabebatur , alia ramen
incubitum egrediebantur,
crcGus ,
f Lucian. pfeudomant.] Et
'dextram omnibus , qui cam contingere vellent porrexit. [ Vater. Maxim, lib. j. cap. 1. ] 5t,
quod incredibile didu audituquc , in eodem habitu corporis, in quem le compoluerat cdm
admidiirus milites ellec , duravit , donec a toto exercitu illo ad ulcimura pcrlalutatus cft.
ICml.lil.lo.af.y.] , ......
Dimidii militibus , amicos circumflantes percontatur , videanturne fims/em /ibi reperturt
regem. Tacentibus cun&ii , tum ipfc, ut hoc nefeiat , ita illud fcire vaticinar ique /'e ac pene
oculu videre dixit , quantum fit in hoc certamine /anguinis fufitra Macedonia ; quantis cadi-
tem-
bus , quo cruore , mortuo fibi parentatura. Ad poftrcmum , corpus futim in Hammonis
Ipio condi jubec. { fuftin. lib. 1 2. cap. ij.] Cumque quxicrcnt amici, cui relinquerer regnum i
Exemptum tamen digito annulum Rirdiccx tradidit : cx quo omnes
\Fortifflimo , refpondit.
conjecerant , cum icgnum ci commendartc , quoad liberi ejus in fuam tutelam pcrvcnillent.
![tAZmil. Proh, in Eumene.] Rursus Perdicca interrogante , quando catlefies honoret haberi fibi
vellet i dixit, tum veue . cum ipjijcucci oap.wuw «-.V YW* , w.
extinguitut. ( Curt. utfupr.) ,
j In Eraroftbcnis Canonibus, ( apud Cjemem. Alcxandrin. lib. 1. Stromat. ) i Philippi morte
iad Alexandri uiTaJWU>iii , anni duodecim numerantur : quot etiam Alexandri regno in I. Mac-
J Annat. Pars prior. D d i) chab.
Digitized by Google
MUNDI V
t criam , Cra-
dituroqua fratri loll*T & ab co fuptcmx Regis pociom indituro s- ita credeban
i6ul Iterum cum veterum militum manu ad Antipatrum interficiendum ab Alexand ro fuiifc milium,
plcriqtie, viden-
f Cur/. lib. io. enp. ulr. ] De veneno, quo necatum efic Alexandrum credidere
da qui ex* variis authorlbus collegit Andreas Sebum* in Vitis comparatis Ariftotclis ac7. De- De
molihcnis, adann. i. Olympiadis H4- & Metthas ts Radtrm , ad Curtii lib. io. cap.
Ar-
Cratero verb St militibus veteranis hiftoria fefe iu habet : qnaro i fttfim , Plutareho &
c tum ex aliis tum ex hoc colli-
ruMo ante Hepbzftionis cxcdfiim relatum, hoc tempore conrigifl
iam
gimus { qubd uuum moreretur Alexander , Craterus aun militibus nondum in Macedon
Venerit, l«d adhuc fiirricin Cilicia. . .
Macedones voluntarii ab Alexandro in patriam dimiffi funt , qui aut per zratem aut aliquam
membrorum muti lationem inutiles bello ctanc: ad deae» «, ut [m lib. 17 ,*d asw.x. O/ymp 11 j.
& hb. 18. *d*nn. 1. O/jnwp.i 14. ] Diodorus , vel undecim millia , ut [ intik.l 1. cap. 1 l.J fujii-
hui habet. Quibus quidem non cxa&i. tambm temporis ftipendia ille perfolvir , fcd etiam via-
nu-
tico eos quod ad reditum furticcrct eft profecutus. Singulis edam talentum ultra ftipendium
meravit. Siquibus autem filii ex AlUticis mulieribus eflent , apud Te relinqui juflir : ne icditioncm
aliquam in Macedonia excitarent barbararum mulierum liberi t pueris .domi rclicbs matribuf-
que pcrniifti. Eos verb Macedonicis moribus imbutos bellicaque difciplina infinitos , quum
Li viros cxcrcvillent , parentibus fc redditurum promifh. fufiinus ait , in patriam revertenti- 1
bus ilipendia , veluti militantibus , data : plutarcbm , demortuorum libetis orphanis ftipendia
in !
parentum attributa j additque , fcripfilfc Alexandrum ad Antipatrum , ut reduces veterani
omnibus ludis Se fpcdaculis primum locum tenerent , & coronati ibi confiderent. Tum lalnta-
tns omne» , lachrymantcs Rex ipfc lachryroans dimifit.
Cum his & ex amicis Regis dimiffi lenes, Clytus, Gorgiais, Polydamas, Adamas, Antigenes,
Dux omnibus adjunOus .eft Craterus , Regi fideliflimus Se charifTimus , Se fecundus ab eo Po-
Ivipcrchon : ne, fiquid humanitus Cratero accideret , qni tbm corpore erat parum firmo, dn-
cctn itineris defiderarent. Craterum deinde Macedoni* , Thraci* , ThcJlali* ac libertati Grx-
corum , in Antipatri locum, prarriTe juflit : atque in ejus locum Antipatrum evocavit ; in vete-
ranorum dimiflorum locum aliorum Macedonum arute ac viribus florendum fupplcmentura.
adducere fecum julfium.
Cratero milites emeritos in Ciliciam ducenti mandata qUardam , feripto comprcbcnfa , per-
ficienda Alexander dedit : quorum capita przcipua, ex commentariis regis, fub initium libri 18.
reccnfet Diodorus Siculus. Ut mille naves long* triremibus grandiores in Piurnicia, Syria,
Cilicia, Se Cypro , ad expeditionem in Carthaguiicnlcs , & exteros qui littoralcs Africx &
Hilpanix vicinafque ad Siciliam ulque regiones incolebant, compaginarentur. Ut iter per
Africx maritima ad Herculis columnas cxpeditnm redderetur. Ut templa fex magnifica ijoo.
italentum fumptu fabricarentur. Ut pro tant* claflis modo portus Se navalia locis opportuni»]
cxftrucrcntur. Adharc ut civium in nrbes novas commigrauo , & hominum «e Aiu in Europam,
&: rursum ex Europa in Aliam translatio fieret : ut par connubia nccclfitudincs continentes
orbis maximas concordia mutua Se cognationi* amicitia mter Iv devinciret. Hx uka ccanf
illitis molitiones : de quibus Lucanus , libro 10.
— Occatio dafies inferre parabat
Exteriore nutri . non ilii flamma , nec unde ,
Nec {lerilis Libye , nec Syrticus obitu it A/nmen ;
jfflet in aeeafsts , mundi devexe fecutus ,
Ambsjfrtyur fotos , NUutnque d fonte btbifftt .
Occurrit fuprema diei; neturaejut folutn
Hunc fotr.it finem Vtfast» ponere regi.
Nec long£ ille ab interitu aberat, quum legari d Grarcia , ut eum tanquim deum colerent,
venerunt s iique ipii coronati , cum coronis aureis corohavcrunr.
Pcuccftas etiam , e Perfide reverfus , cum ac. circiter Perfarum millibus magnam quoque
Col&orum manum & Tapurorum non paucos iiabyloncm adduxit ; quod Se liz, gentes Per-
fidi hnitiinr in primi» bcllicofr elle dicebantur. Venit item Philoxenus , e Caria exercitum
ducens , Se Menander e Lydia } Menidas quoque cum equcftribus copiis. Alexander Perfa-
rum tLudio collaudato, quod Pcuccftx per omnia paruillent , fimulquc Pcuccfta ipfo qui mo-i
cerate fapienterque gubernafletj Be illos. Se cos qui ex mari cum Philoxeno & Menandro ve- }
nCrant , Macedonicis ordinibus acccnliiit. Cladem quoque crebro ad remum exercebat. Cum- 1
lue magna edet inter triremes Se quadriremes que in fluvio erant contendo , atque acre re-
migum fic gubernatorum certamen : victoribus coronz dabantur.
Quum Alexander, conias qu.r cum Pcuccfta , Philoxeno Se Menandro venerant in Macc-
Jonicos ordines diftribucm , lirim fendrtt, (utet Ariftobulo refert Arrianus ) nonnihil i lolio
cccdens ( feliam vacu.un reliquit: amicis etiam cum comitantibus , qui ab utraque folii parte
ic&is ( argenteis pedibus innixis ) infidebam. Quidam vcib obfcurus homo (funt qui aliquem.
qui in cuftodii fine vinculis habebatur , fiiillc dicant ) per medios eunuchos utnnquc thronum'
circuniftantcs tranfiens in fella regia confedit. Eum quum eunuchi e folio detrahere non au-'
Jcrent , perfica quadam lege prohibiti I laceratis veftibus , jxriftora facicmquc contuderunt i]
magnum aliquod malum ominati. Qux ubi Alexandro nuntiata funt, cum qui folio infoderat I
in quxftioncm dari jullit , num forte ex compofids infvdiis id fcciltt exploraturus. Affirmante
vero illo, quod [evitate quidam animi iropulliis iJ feciftit : tanto majus nulum vales indet
portenderunt. Eorundem cooiilio , mifcrnm illam necatum fiiillc Diodorus refen ; ut quicquul I
finiftri portenderetur , in caput illius derivaretur. Idem narrat Se PUtarebus : qui in quxftione ■
Digitized by Google
Anno [Ab
**** IdtwkhfiA
I MPER . MACEDONUM. O J T fOnxll t - «fin-
j(J8l quoque interrogatum quis cllcc , Dionyliuni dici Ic , cJle t.Mclfcnium genere, 8c alta qucdam
confertum illum fuiflc addi i
Paucis poft diebus , quum Rex diis fuis confueras pro felicibus fucccffibus hoftias facrificaflet ,
nonmillafqnc ex varum monitu adjcciflct j cum amicis epulams cft , conviviumque in multam
Hoftias etiam
produxit.Recedentem
nodem dicitur. exercitui dedifle , vinumque per cohortes & centurias diftri-'
buiile i convivio Medius Thertalus , inftaurara comcrtarionc , & ipfum
& 1'oldalcs cius invitavit. In Sym polio apud Medium viginri accubuerunt conviva: ; quibus
omnibus prxbibcns Alexander , paria etiam ab iis accepit : quemadmodum cx commentariis
Nicobqlx triburis refert Arhenaus. [ hb.io. cap.i I. & Hb.lx.cap.iZ.]
Cum poculum ibi duos continens congios Alexander popofcillcc ( ur in libro dc Alexandri 8c
Hepharftioms obitu & fcpultnrii narrat , apud Athenarum fib. ic. cap. II. Ephippus Olynrhius )
bibcnfquc Proteam Macedonem provoftiftri : ille accepit , arque ciim Regem pluribus verbis
laudallct , ita bibit nt ei ab omnibus applauderetur. Poftca vcri> , exiguo trmpotc intcrpolito ,
idem poculum poftulavit Protcas « rtirsiifquc bibit , Regem provocans. Quod capiens Ale-
xander , egregie quidem bibit , non tamen potuit ferre i fed poculo rx manibus demiflo , in
pulvinar decubuit : ac jam inde morbo correptus interiit. Atque hic fuit Herudaneus ille fa-
talis Alexandro fcyplms : cujus , praner Diodorum Se Pluuircbum , in 8 3 . cpiftola meminit
etiam Seneca. [ Cum quibus conferendus & Atheneus , hb . ii. cap. 17. & Macrobius , lib. 5.
Saturnal.C.tp.1 1.]
Arillobulus narrat cum , quum delirio ex febre teneretur arque ingenti cruciaretur liti , vi-
num porallc : hinc in phrcUcfini 'incidi Ile , arque 30. Dxfii mentis dic, five Mati Juliani 14,
dcccfnllc. Attici fhargelionis die fexto , vita cum cxccdillc, tradunt alii ( ut apud tA/ fanum ,
lib. i. V*r. hifior. cap. xj. videre licet ) qui Mati 18. vel 1 «/. diei refpoiulcbar. in Alexandri
Diariis, ad 18. Durii diem, five Mati 21, obitus ejus refentir. Mcnfe igitur Defio Macedo-
nico , & Maio Juliano , mortuum illum fuillc intclligimus : utcunque de certo mcnfts illius
dic aliquanta fuerit inter feriptores dtllenfio.
Ex Diariis regiis, qux circa morbum Alexandri contigerunt, Arrianus & Plutarcbus dili-
Diodotus quibus
explicant : fedanDiariorum
genter Eumenes, , velufi
illi funt
Erythrius Srrattis a'urhor
, quis etiam fuerit , neuter
Olynthius; nam & utrum
hunc ; Diaiia!
indicat
Cardianus
!Alexandri libris quinque, ac dc obitu ejus ipcciatim fcripliflc, cx Sui da didicimus. Verum,
cujuicunque ea fuerint, quandoquidem nihil aut fimplicius aut certius hac dc ic habere podii-!
mus, qux a Plutarcho inde funt excerpta placuit hic propanerc : dictum Defit Se Metii colla-
tione , ex noftra anni Macedonici Ephemeride ftmiil appolirii. ^ j
‘OyJi* fih' dbtart Ao^/w juluoos , OH avo decimo dte tntnfs Defit , [ Maii dic .1 2. ] in balneo fe-
bris causa dormite. Pojtero die , [Maii 13.] lotus contulit fe tn cubiculum : cumque diem ale*
ludo cum Medio tranfigit. Inde vejferi lotus , & fueris operatus , cibum fumpfit avidius , atque 1
per nollem febre affictus efl. Dte vigefimo [Maii 14.] lotus folcmte fuerunt iterum peregit : j
decumbenfqut in balneo , Nearcho vacavit , navigationem fisam <$• quid vtd:ffet in Oceano
exponenti. Tn Jitturf , die vige fimo ttrimo [Maii 15.] cum idem feci fiet , aggravavit !
febru i nocltmque egit gravem. Poflridie [Maii 16.] acri febre tenturus ifi ; translatufque\
decubuit juxta magnum natatorium. Eodem tempore cum ducibus egit , quemadmodum ordini- 1
'om vacuis proficerent JheQatos . *E Cdlipo [ fSirtifc , ] Vigefimo quarto die , [ Mali 1 8. ] ingra.
vefcente Vi morbi , /aera peregit 5 ad qua efl deportatus : ac pracipuos duces in aula )uffu\
commorari , centuriones vero & tribunos excubare pro foribus. Delatus in ulteriorem regiam , |
%ven f[ edfn>C*
Tnirm fSirofa 1 vigefimo
] die [
quinto die
vigefimo quinto 19. J
Maii 19.
[ Maii pauli [per
J pauli fed febrit
quievit :: fed
(per quievit non remifit.
febris non remifit.
.J.':/)... tlurrt m Iill.ttn mnrrnt r Atrii < 'CluatMt /i i. 9 niism Pari nuda
Cum autem adiijjrm 'eum Duces, nullam vocem edsdit. Optatus «/•*,¥ uifstmu. Pari modo vige-
fimo fexto efit. [Maiixo. ] Zinde Macedones , mortuum rati, ad fores magno flrepitu accefje-
runt , mnvfque amicos Rfgis coegerunt ut admitterentur ; ac foribut apertis tunicati ad unum
omnes prster leEUtm ejus tranfierunt. Eodem die Pitfan & Selecus ad templum Serapis miffi ,
ut an eo deportandus effiet Alexander confulerent ; ne loco tlle moveretur , refponfum acceperunt.
T*0 b^tvedos «j uk dtixlu» elvibatir. Die aurem vigefimo otlavo, [ Maii zi. ] fub vefperam ,
*VQui prxtcr Icifhim ejus tran libant violentia
Macedonesmorbi
, alia janua admiiTi
dilabebatur , alia tamen
in cubirum egrediebantur.
eredhis,
[ Lucian. Pfeudomant.] Er quampiam
Iquodincredibile di&n audiruquc , in eodem liabitu Corporis, in quem Ic coropolucrat cim
dextram omnibus , qui cam contingere vellent porrexit. [ Valer. Maxim, lib. J. cap. I. ] &,
admilfurus milites edet , duravit , donec a toto exercitu illo ad ultimum pcrfalutaws cft.
[Curt. M. 10. cap. 7.]
DimifTis militibus , amicos ciraimftantcs percontatur , videamurne fimtlrm fibi repertun
retem. Tacentibus cundhs , tum iplc , ut boc nefeiat , ita Ulud fcire vaticinar ique fe ac prne
'oculis videre dixit , quantum fit in boc certamine /anguinis fufura Macedonia ; quantis cadi-
Ad poftremum , corpus fuum in Hammonis tem-
bus , quo cruore , mortuo fibi parentatura.
plo conii jubet. [ Juflin. lib. ix. cap. ij.] Cumque quxrercnt amici, cui relinqueret regnum i
Exemptum tamen digito annulum Perdiccx tradidit : ex quo omnes
forti [fimo , rcfponuit.
conjecerant , cum regnum ci commendadc , quoad liberi ejus in luam tutelam pcrvcnillcnt.
\ tA.mil. Prob. in Eumene.] Rursus Perdicca interrogante , quando cedefles honores haberi fibi\
vellet 1 dixit, tum velle , cum ipfifelices efjent. Suprema hxc vox fuit Regis , Bc paulb pAft
extineuitur. (Curt. ut fupr.) ,
In EratoftSjcms Canonibus, ( apud C|emcnc. Alcxandrin. lib. 1. Stromat. ) i Philippi morte
xd Alexandri /xtTstoayZul , anni duodecim numerantur : quot etiam Alexandri regno in I. Mac-
" Vffb-it Annal. Pars prior. D d i) chab,
'enodi
Anno
m utroque ~JET
HcbrxorumAChronico,
5 MtJND t VI. ~
lutunz.
Chrifti*.
club. i. 8. & ut etiam i Tertulliano, ( in lib. contra Judaeos
cap. 8. ) Porphyrio ,(in Grxeis Ejfcbuais Scaligeri , pig 114.) Juliano, (in Cxfarib. ) Rufi-
no , (in JolcpL amiquit. lib. 1 i. cap. 1. ) Oiolto , ( lib. $. cap. x j. ) Hieronymo & Thcodorcto
( in Danicliscap. XI.) tributos legimus, quanquam A. Gellius, (lib. 17. cap. a 1.) annos tan-
tum undecim -, 1u lias Africanus 8c exeo Eulcbius in Chronico, annos duodecim Se menfes fex ;
Diodorus Siculus, (lub finem libri 17.) annos totidem 8c menfes fepstm j Livius, ( lib. 9. &
4). } atque afimiliu* Probus , ( in Eumene / trtdecim anno* illisu alTignct principatui.
Neque multo minor , de totius vitx dccurf* (patio, inter authores occurrit differentia : de
quo, io V*. Philippica, M. Cicero. Macedo Alexander f eum ab ineunt e ei.it e ree tnaxi-
nuis gerere cetpifiet , » otme tertie <j erige fimo ume Martem obite i que efi suas nofiris legibus decem
Annii mtntr , quum Confularis. Deccilillc illum , ntenfem unum , annas tres C triginta natum ,
in extremo libri n. capiw refert fuftmus. Non plurcs tamen qtuni 5 2. annos illi tribuunt. Philo-
jlratut , ( dc vitis Sophi llar. lib. 1. in Herode ) Eufebitu , ( in Chronico , & lib. 1. de vira Con-
llantini ) Hieronymus , ( in Daniel. can. Vlll. Sc XI. ) Sc Eufebianum Chronicon hic fccuti com-
plures alii. Qnx omnia ad normam illam exigenda lunt ab Arriana [ lib.?. pag. 167. ] propofitaxu.
ECm duc (pj 'TfieUvt* in , ^ T» Ufin ftluuas »wk«j6l? irtu, ut Ai>« 'aet^oCuXtl. EfiaoiMixn fi JuJita
St* r rus Uni nmu ju«» u. Vixte annet triginta duas , tfir tertii menfes otia ajjecutus efi : que
madmodum tradidit Arifiobulus. Regnavit ver a duodecim annet , ac menfet illas 080.
Poli Alexandri excdlum , orta inter pedites Sc equites illius de formando rerum prxfentium
flatu difeordia tanta , ut ad pugnam utrique te compararent : ita demum ex Ducum confenfu
ics conftitutx fune. Aride» Alexandri fratri , quem Philippus rex ex Philinna Lari lixa fiitta-
rricc (ut , ex Pcolcmxo Agpfarehi filio in Philopatoris hiilonis refert Athenms , |ib.i j.cap.ij.)
& fcorco ( nr apud 'juftinmn cll , lib. » j. cap. x. 8c Plutarchum in fine Alexandri ) fiilceperar ,
lumina vel umbra potius imperii dl comantia ; regique declarato Philippi nomen dl iropofi-
tum. Huic adjungendus erat & ex Roxane nafcicuius filius: qux cxaOo incnfc eUave [ ut in
loco jam notato habet Jmfimut ] vel fexte [ut Curtum , lib. 10. cap. 10,] jam ex Alexandro
prxgnans erar. Herculis enim , qui tum Pergami crar , quod cum Alexander ex Baitine legi
timo matrimonio libi non conpui&i fiilccpiiict , in luccelfione imperii ratio non c(t habiu. Ei
quia Aridxus mentis Citis compos non erat [ ex corporis vitio, non nativo , ut in fine Ale
xandn notat piutarchus , fed medicamentis ab Olympiade procurato ] Perdiccae Orontis filius ,
1Macedo. e* Ordlide, ati Alexander moriens annutum tradiderat , regni tkpu\smu five procu-
Iracor, tc ipla R«x, dl dcJigpatus. Cailrormn , exercitus & rerum cura Meleagro Neoptolemi
filio , cum vel fub Perdicca allignara dl. Equitatus amicorum nobili (lima pcxfc&ura , quam
poft I lcphxflioncra Perdicca* habuerat , Seleuco Antiochi filio [ cum vel fiib Perdicca etiam]
comrailla e(L Cura quoque regni & regi* pccunix cuflodia Craterae ll concredita. Erani
autem in rluTauris [ uc in lib. ij. cap. 1. /n/linus refirre ] quinquaginta millia talentum , Sc in
annuo ve&igali tributo tricena millia. [ Diedar. init. lib. ld. 'juflm. lib. 1 j. cap. r, x, $, 4. Cnrt.
lib. 10. ca/. io,li, tx. Piutarchus in Eumene , & fine Alexandri, Dexippttt & Arrianm , in
libris rerum pofi Alexandrum gtflarum apud Phttium , in Uiblituhec . ted. Sx. C9* JU. Appian. in
Syriacis , pag. t IO. & 1*4. ]
* Joddus Judxoruin Pontilex lioc anno morruus cll ,fucccffir filhis ejusOnios I. []efeph. An-
tiqui t. hb. 11. ia fine. Enfeb. Chronie, edit. Scalig. pag. 50. ] „
Annos Philippi ab txceffu Alexandri Jilagsi numerari , inirie femper 4 die primo menfis
cjiu f.unpte , cui apud isEyyptios .nomen efi luotb » in libello dc dic Natali notat Ccnlorinus.
Aig)prii enim afirunomi xiam hanc , facilioris calculi gratia , ad annos fuos xquabiliter ac.
commodantes, captu epi* in ptimo die Thotlv ineuntis anni 4 Nabonafaro 4x5. collocant : in
11. videlicet Novembris , anni Periodi Julianx 4$90, tnenfe ante verum cxcdlus Alexandri
tempus ieptimo. Atque ab illrus Taath initio Stellarum omnimn cpochas in uaretut r»«
d^ftsafjuat libro nondum edito deducit Ptoicmarus. dc quo ira ille , in Prxfationc ad Syrum.
^Mui^ISuaat aj t-»»**/ vanus crrai£*, 1 U rlu! it ’AXi£*rJpu+ rn fU tStyAPet fJten/jCpiai r St kuT A ryvtEiet
ntfjJuiuti rueaf^rss ir»( toxhmv th fjar 'AXt^aiJ^# r er siJ.^iui. Cenfiieuta funt hic epacha ad
mer.diatiuia Alexandri» que efi m a/Egypta j a R alendis menfit .Aegyptiaci Tboth , primi
anni Philippi qui fuit pofi Alexandrum Conditorem, non Philippe puris ( uti quidam putarunt )
led fratris 3c luccdlbns Alexandri , cui , ut Urbis (iix fundatori honorarium Conditarii titu-
lum tribuere (olebant Alexandrini. A^s tS/ ifffi t tuL r*'m ti r otfa^u^ut xutetut xy IItsAi-
fMMt XapMmr , x,*y dviKari^asn aIjwwmtik -^i(e»7a{, ut in Gr orcis etiam coi le&ajjcis, in-
ter Eulcbiana a Scaugcio editis , ( pag. 48. } legimus. Ab hujus igitur Philippi Atidei , initio
tempora expeditorum canonum fecundum Pselemaum ( qui anno /Egyptiorum xquabili in illis
dl ulus j C fecundum refiit ut Ionem anni ta£:>rpriaci (ad annum fixum Alexandrinorum , quo
in luis canonibus ufus clt Theon) fumpta , numerantur. Unde & in epiitoli ad Apoilophanem
Dionyfio Arcopagitx falso attributa (apud ilildiiimim in Ascopogicicis ) Tabulx hujulmodi
adrononucoc Canonis Philippi Aridai nomen obtinuerunt.
Septimus dio erat (ur apud Jufisnum legitur : triginta enim dies labet ta£lianus , in Var.
iri lior. lib. l1.cap.rr4. ) ex quo Alexandri corpus exanimum jacebat in folio, curis omnium ad
tormandum publicum Itarum a tam folenni munere averlis : Sc nulla illud tabe ac ne minimo
quidem livore corruptum , inventum dl. Vigor quoque qui conflat ex fpiritu , non ddlitucrat
vultum. Itaque oEgyptii Cluldariquc julli coipus luo modo curare, primo non funtauli admo-
vere veiut fpirann manus. Deinde piceati, ut jus fa Iquc dTct mot talibus atucdbarc cum,Funeripur-
s ,
gavere corpus: rcplctumquc dl odoribus aureum folium, & capiti adjcdfa fortunx ejus infignia.
[ Curt. lib. 10. cap. uls. ]
Aanu^U,
w *rur«|
A im
oj
Chiitba.1
I M P E Kt MACEDONUM. a/f |£.
Funeris , Ce currus quo regium cadaver in hammnis templum deducendum ciac apparandi
negotium Aridxi ( live Regis, ut apud fusionum, lib. 1 3. cap. 4. Se Dexippum , in Grxeis Eu-
cbionis Scaligcri pag. 48. legimus » live alterius pocius Aridaei , de quo ex Diodoro poftei vi
debimus) cura: commi Ilum eft. [ Diodor. ad ann. 1. Olympe II 4. J In quorum magnificcnrifli-
mum apparatum biennium ab eo eft infnmptum. [ Diodo r. ad ann. j . Olymp. 1 1 4. ] Quanto tem-
pore quum fcpultura ille caruiflrt i mater ejus Olympias graviter ingemi Icens dixille fcrtin.
Tu vero, 0 fiL , quum inter ctlites locari voluerit , & id perficere fumm» Audio conatus fu s nunc
neque illorum quidem , quorum omnibus mortalibus aquate & par )us efi , particeps fieri potes ,
serra fepulsuraque . ( Alian. Var. hillor. lib. I J. Cap» jo. )
Mater regis Darii Sifygambis, audita morte Alexandri , dolori fuccubuit : obvolutoque ca-
pite accidente» genibus liris neptem nepotemque ( Drypetin & Oxathrem ) avcrlata, cibo
pariter abftinuit Se luce. Quinto poftquam mori Ibtucr.u dic , inedia vitam finiit. [ Diodor.fn.
lib. 1 7. li.cap-l. LurtJib. 1 0. cap. 8. ]
Roxane pr*gnans, quum a Macedonibus coleretur , & alteram Alexaridti conjugem Stariram
majorem Darii filiam xmularctur , literis circumventam commentitiis evocavit. Quam, ut ve-
nit! cum forore [ Drypeti , Hcpbxlbonis vidua] necavit; ac cadavera carum in pureinn pn-
cipitavic , terramque ingeflit: conlcio 8e adjutoic Pcidicci. [ Plutarcb. in fine Alexandri.]
Roxane filium peperit , patiis nomine Alexandrum didhim : quem mox regem militaris turba
rcnunciavir. [ Arrian. in Bsblieth. Photii , cod. 91. cum Paufania in Anteis, & Dexippo m
Cratis Eufebianis Scaligrri , pag. 48. ]
Perdicca luftmioncm caftrorum, propter mortem Regis Se dilcordiam qua: eam fccura cll,
,
edixit. Macedonicus autem luftrationis modus erat , ut difcilT* canis vifecra ultimo 111 campo
in quem deduceretur exercitus, ab utraque abjicerentur pairc. Tranlcumc exercitu , Perdicca
joo. leti qui Meleagrum erumpentem ex concione, qux pt ima habita eft poli mottem Alexan-
dri, lecuti erant, i ,c*rcris diicrctos, elephantis in confpcdu tutius exercitiis objecit : omnef-
funt, ipio
obtritiAlexandri inlpecbmc Aridxo 1 quem modo nihil ab infante differentem
que'
uc ut libro 1.pedibus
bclluarum de fortuna habet Plutatchus ] purpura intanulucr involutum
, in
Meleager in folio coiiftituir. Tum vero Meleager , quia iplius corpoti vis non acciebatur
[ Jmftin.
agmine quietus ftetit : fcd mox, dclperati lalute , in templum conhigicns, occifus eft.
hb.i 2. cap. 4. Curt. lib . IO. cap.il. Arrian. apud Pbottum. ]
Alexandrum de toto regno teftamcnrum i fe confedum in Rhodiorum civitate dcpofuitlc ,
nationem omnem in
confirmat Diodotus Siculus [lib. 10. ad ann. 4. Olymp. 118.] Eo tefiammto
Credidere quidam ,
fucctfforis unius jura tanslatam , in libro i J. Ammianus Marcellinus innuit.
ejfe provincias. Sed famam rus res , quanquatn ab auihonbus
icjUmento Alexandri diftributat
tradita eft, vanam fuijje compcrimui i inquit Q. (intius. [ lib. io. cap. I j .] Verum opinionem
ab authoribus & traditam Se creditam , primi libi i Maccabaici feriptoi fccutus fuilh
illam alteram,
fiiuin divifilTc
videtur; qui Alexandrum , nu« adhuc viveret , minillris fuis illuftribus regnum
0 cc.ita,
allevit- ' Et Alexandrinus Chronogiapluis (ex quo collc&anea Barbato-latina a Sca liger
provinciaium imer Piincipcs di (po-
pag. 58. &5V* defumpta fuot) Alrxandii Icftameiuo caro
lit ioneni fadam fuilli* lignificat ; quafn a Perdicca (cui imperii polt moitcm fiiam conftituendi
potcftarcm annulo tradito ille commilit ) pci aciam ,• Diodorus , lub libri 18. initium > fujlirms,
bibliotheca , cod. 91.]
{ lib. 13. cap. 4.) Curtius , [ lib. 10.cap.13.] Arr tomus , in Photii
, quantum ex eoium onmium
Dtxippus , l ibici. col.Si.l de alii Icripio prodideiunt. Ea aurem
inter ic collatione intclligcre polllimus , fuix ejufmqdi . 4
quod
In Europa , Thracia 8c Clmfoncfo , gentibiVque Thracix finitimis ulque ad mare
prxfc&us cll.
Salmydillum Ponti Euxini urbem attingit , Lylimachus Agathoclis filius I'c 11.rus
Qiix vcio ultra Thraciam ad Illyrios , Tiiballos Se Agrianos pertinent , ipsaque Macedonia ,
montes petcingens , cum Grxeia universa , Anripatio & Ciatcro
& Epirus ad Ceraunios ulque
Alexander obtinuerat [cum omni illa
In Attica, /Egyptus 8e quicquid Libyx ac Cyrenaie*
quem Soteris cognomentum
Arabie parte qux y£gy|Hu adjacet] Piolcmxo Lagi filio obtigit i
a Rhodiis acccpilTc , indicat in Atticis Paufanias . A Macedonib us Philippi patris Alexandri
filius fuillc credebatur. Mater enim Arfmyc, ex Philippo gravida , in uxotem ab eo tradita eft
in libro de ira cohi-
Lago obfcuro cuidam Macedoni. Unde , quum aliquando Ptolcmxus ^ut
benda refert Plutatchus ] Gtarornaiicum quendam ob Infcitiam lublannans , interrogadet ,
cm generi» illius
quis Pelei fui fi et pater > Lapi patrem \ Rege Ubi rtominari petiit » obfcutiur
ie. pag 5 . ed,t. Gr ac. Iron-
eo diiftcrio pcrftringem. [ lld. Curt. lib. 9. cap. 15. Paufan. in An
] Cleomenes veto , ab Alexandro vcttigalib us hujus Satrapi*
cofurt. & Suid. in voce Aayx.
hque vicaiiam prxllare opeiam jullus eft. Et quia
prxpoiitus, Ptolcmro provinciam tiadere
ixjft mortem Alexandri Ptolcmxus hanc lari apian» obtinuit , 8c quaduigch mo poli anno
ftatim
Dexippus ,
vitam ipfc finiit : principatus inde afigypriaci annos 40, Lucianus, [*« Mxi tfaCsm ]
Alexandri-
[ in Gratis Eufebianis Scalieeri , pag 49.] Porphyrius [ibid. pag axj.] Clemens
i. Sirom. ] Eufebius [ in Chronico ] Epiphanius [ in Isb. de ptndenb. & mtnfur. ] 8c
nus , [ lib.
m obti-
alii * illi attribuunt. Poft quem St polleri , ad Cleopatram ufquc , regnum atgypiiacu
nuerunt ; commune ab eo Psoleuuorum nomen adepti.
Se Paphlagonia , Se regiones comcrmirce Ponto Euxino adja-
In minori Alia, Cappadocia
Siuopeniium coloniun , ( ad quos Alexander temporis incomn.o-
ccnrcs , ufque a^ Trapezuntem
dicarc ,*dum bellum cum Dario gereret , exclulus non acccllcrat ) Eumeni Cardiano lunt afligna-
m dctrcdlabat
t*- cum mandato , ut bellum cum Ariaiathc gererer, qui lolus tum Macedonu
imiKrriuro. Pamphyli* . Lyci* , Lycaoni* , Se ‘imgn* Phrygi* latrapcs conlliiuius cll Anti-
D d ii j gonus : j
214 JE T A S MUNDI yi.
•tonus : minoris Phrygi* , qux Hcllciponto adjacet , Leonnatus. Lydi* ( non mediterranea:
loliun , fcd erum lictoralis , id cft , jfiobdis 8e Ionia: ) farrapia Menandro ab Alexandro prius
concclla [ tcfte Arriano , lib. t.pag. f6. ] eidem confirmata cft : pro quo, Meleagri nomen apud
Diodourm irrepfir. Cariae Caliandro Antipatri filio , Cilicia- Se Ifaurix prarfectura Philota
Consimila elh
1 In majore Afia , Laomedonti Mitylenxo Syria cum Phoenice data eft. Cypri infui* reguli
potcftaccm ab Alexandro illis conccllam aliquandiu retinuerunt. Armenix Neoptolemus, Mc-
fbpoumix Arccfilaus , Babyloni* Archon prxfkius cft. Alroparcs Pcrdiccx locer , Medix
^ rrlifl.ic / ft Iri KV rli wjllnn,- ■ f...
(atrapr. ab Alexandro relidus cft. In hac divilionc , Medi* majori Airtpatum , mintri foce-
rum Perdice* prapofirum fuidc , refcnmt Jufiiiuis [ lib. i j . cap. 4. ] de Oromts [hb. 3, cap. 13 . ]
•pfum Arropatem Pcrdiccx foccrum fui ile ncfdemcs. Diodorus hic , quali fui oblitus , Mediam
Pubem primum, deinde Atrap* vel A tropa t* poti iis , a Perdicca traditam fiiille fciibir. [ Hb. 18.
pag. J 87. & jSS. edit. Orect/atin. ] Sed re poftea rcctirls conlidcrata , in fecunda demum farra-
pi.mtm partitione ab Antipatro in Triparadifo facli Pithoni Mediam obrigilfc agnofeie : [lib. 19.
pag. 660. ] neque a genero aliquam dignitatis partem Atropatx fuilTc ademptam , ullo modo tu
; vcrilimilc. Ba&rianx citerioris Se. Sogdianx adminiftrario Philippo . coucclla eft : Sogdianx
tamen communicato cum Oropio imperio; quem accepto ab Alexandro illius regno ob per-
duellionem exutum fnilfe , Dexippm indicat. In Perfidis farrapia Pcoccflcs , in Hyrcanix Se
Parthix [quas limul crnlas fuifie , confirmat etiam Strabo , lib. it. pag. 514.] Phraraphernes ,
in Carmanix Tlcpolcmus Pythophani filius, in Badiianx ulterioris & Paiopamifi Oxyartes
live Oxathres ( Roxanes parer 8c Alexandri fbcer ) in Arix & Drangianx ( juxta Taurum )
Stafanoc Solius, in Sulianx Scynus , in Arachoiix & Gedrotix Sibyrrius, ur ab Alexandro
conftituti fuerant , relidi (iint. Indixora, a Paropamilb atque ab Acclinis <& Indi confluen-
tibus ulqncad Oceantmi, Pithoni Agenoris filio permitia eft: Iicut Mallorum & Oxydracarum
fatrapia Eudemo vel Eudxmoni Thracum duci, reliquaque India Poro, Se Taxili , & Abifari
filio; quos abinfo Alexandro iis in locis conftitucos fupra vidimus.
Cum hxc divilio ve luti fatale munus lingulis contigi flet , magna incrementorum materia
plurimis fuit. Siquidem non longo poft tempore, quali regna, non prxfcduras divilillent :
fle reges ox prxfedis fbdi , magnas opes non libi ranrihn paraverunt, vcuunctiam poftciis
reliquerunt, [Juflin. lib. 13. cap. 4.) Atque ita maximum in terris Macedonum regnum no-
menque inde morte Alexandri diftradum in multa regna eft. [Uv./ib. 43.] Hujus tamen ho-
noris ornamenris tamdiu omnes abftinuerunt , qnamdiu filii regis fui tiipcrellc potuerunt. Tanta
in illis verecundia fuit 1 ut cum opes regias haberent, regum tamen ncminftius xquo animo
«aruerint, quoad Alexandro juflus hxrcs liiir. [fnflin. Hb. 15, cap. 1. J Qux omnia a Spiritu
fando , Danicl. XI. 4* dare fuerunt prxdi&a.
d. De mandatis Cratero ab Alexandro datis, Perdiccas deliberationem ad publica Macedonum
comitia retulit. Qnx licet illi approbarent: tamen ciim fupra modum aidua pcrfcctuuuc difli-
cillima vidciunt , nihil eorum paragendum ftatuerunr. [Dicdur. ann. 2. Olymp. 114.]
* Poft Jaddum filios ejus Onias I. apud Judxos Pontifex maximus fuit [ fcfepb.tn f ne lib. u.
Antitjuit. } annis x 1 . *
Grxei veterani ab Alexandro in fnpcriorum fatrapianim coloniis collocati redeondi in pa-
triam defiderio aftirdti , quod ad extiemos imperii fines Hient rejedii , a Macedonibus defece-
runt; Philone Auiianc duce libi cledlo. Et jam ultra 20 millia peditum , Se j. nillia equitum
omnes bellorum certamina lirpiflimc expertos , & eximix fortitudinis viros , contraxerant. Ad-
versus hos , ex Macedonum agmine 3 000 pedites & 800 equites lorre dclcftos Pithoni ( quia
cuftodia corporis Alexandro fuerat , vir animi cclll Se du&andi exercitus perirtit ) ducendos
Perdiccas tradidit: literis criam ad prxfcftos datis, ut his peditum decem & cqnuum o£o mil-
lia adderent. Piibon veto Grxeos humanitate libi conciliare, atidrfquc per horum focicratcm
copiis , Inis providere commodis Se provincias fupetiores in luam poteftatcro redicere cogitabat.
Quod animadvertens Perdiccas , ur rebelles armis edomitos trucidarer , fpoliaquc
militibus
dittribucrct , ediflo cavir. Cumque Pithon corrupto per quendatn aEmanem Lipodoro
qui
trium millium agmini apitd rebelles pncrar , vidoriam obtinuillct : prxeone ad dcviiftos milio
ut arma deponerent edixit, Se data acceptaquc fide, fuani quifquc domum rcvertcrenrur. Sed
Macedones mandatorum Pcrdiccx memores , pofthabita jurisjurandi religione , univerfos
con-
foderunt , opefqoc diripuerunt. Ita Pitho , fpe fua fruftratus , cum Macedonibus ad Pcsdiccam
cft reverfus. [Dtodtr. tbid. Pro!* f. Tingi 9 lib. 13.]
Pcolcmxus AEgyptum citra periculum adeptus , humanum fc regionis ejus incolis exhibebar :
Se odo millibus talentum potitus , conductis , qui arra mererentur , exercitura comparabar
Complures criam amice erga illum atfc&i , propter xquitatem , ad ipftnn confluebant/
Cua^
que ccrtb fiiturum Icitct , ut Perdiccas yfigypti latrapiam inii adimere conaretur , cum Antipa-
tro focicutis firdus inivit. [ Dioder. ut fupr.} Se icges finitimos beneficiis obfcquiifque
libi
devinxit. [ Jttfiin. lib. 1 J .cap. 6. ] Cleomenem quoque , vicariam libi ad/undnm , qiwd Perdice*
fhiderct , libi fufpcdtum occidit. Se aEgyptum prxlidiis firmavit. [ panfan. Atiic? pao. t.
edit
r &' >'
1 Cract-faiin
Habebant , ]in mandatis Leonnatus St Antigonus
, ut magna manu Eumenem Cardianum in
farrapiam Cappadocix & Paphlagoni* inducerent. Antigonus, elatus jam animo atque
dcfpicicns
omnes , Pcrdiccx litteris non obtemperavit : Leonnatus vero ex fiiperioribus provinciis
dcfccn-
dens in Phrygiam , recepit Eumeni fc illam expeditionem liifcrptnrom. Sed quttm Cardiano-
rum Hccatxus tyrannus , cum illo congrriTus , oraret ut Antipatro potiiu & obfcflls
Lamix
Macedonibus liibfidio veniret , in Grxeiam trajicere inftjtuit ; qu6 etiam invitavit
Eumenem
Digitized by Google
-rl IMPEl{, MACEDONUM 2/;£fe
cumque reconciliare cnitus dt cum Hccjtxo. Detredante veri» expeditionem Eumene , &
timere fc Antipatrum dicente s fidem habens ei Leonnatus , nihil cum conliliorum fuorura cela-
vit. Sed cum ad focictatcm fuam perducere eum non pollet , interficere conatus cll : & fccilfct
nili ille clam ex prxlidiis ejus rflugillct. Node enim cum impedimentis fuis difceffit : habens
fecum equites joo, fle ex miniftris filis llipatorcs aoo, atque auri ad argenti rabonem quinque
talentum millia. Cfim autem ita ad Perdiccam fugillct , Leonnatique coniUia enunbailet ; Ita-
tim apud cum multum valuit , atque adhibitus cft in concilio. [Phuarch. er tALmil. Proh. ia Eu-
wene.J
Leonnatus Anbpatro opem ferem , A Grxeis in prxlio occiditur. [Diodor. ann.i. Olymp, 1 1 4.
Jafhn. lib.lUCJp.}. PlntJrch. in Phocione. Arrian. apud Photiotn.]
Thimbro , interfedo in Creta per dolum Harpalo , (qui direptis Alexandri thefauris ex Alia
profugerat) fle quicquid illi pecuniarum reliquum erat, una cum txcrcitu fle clallc, pontus 1 ex
Cydonia urbe Crctrnfium , cum lex ( vel feptem , ut Diodornt innui? ) nulitum millibus in Cy-
renem trajecit , acccrlitus a Cyrenenfium Barccniiutnquc cxfulibus. Diod. <$* Arrian. ut fmpra.
Strubo , lib. 1 7 .p**'8 i 7- ]
Inito cum Cyrenxis conflictu , Thimbro multos eorum occidit, nec paucos cepit Inde re-
dado in potcftatcm fuam portu , expugnatos Se perterritos Cyrenxos ad pacificabonem adegit
hac lege; ut quinque millia talentum argenti pcrfol verent , dunidiamque curruum partem ad
expedibonem inflrudam prxbcrcnt Per legatos etiam ah aliis urbibus , ut focictatcm inirent
fecum , contendit ; finitimam fubjugare Libyam prx Ic ferens. Quin Se relidas in portu mer-
catorum opes invaiit , Se diripiendas miltbhus, ut ad promputudinem in bello invitarentur,
concrilit. [Di odor. |
Mnaficles Crctcnlis , Thimbronis ducum unus rerum bellicarum peritus fed turbulenti homo
ingenii , ad Cyrenxos defecit : multilquc crudelitatem Thimbronis & perfidiam criminatus , ad
(nivendum pacta St libertatem altcrcndum illos fuadendo perpulit. Propterca , cum 60 tantum
talentis exlubibs reliqua pccuniq fumnu non exfolvcictur : Thimbro quotquot tum in portu
aderant , Cyrenxos , numero 800 , comprehendit; Se continuo admotis urbi copiis , tum luis tum
Barexorum Se Hcfpcritarum , cum eo militandum, Cyrenen oppugnavit. Sed cum nihil efficere
valeret , in portum retrocedit. [Id. ]
Cyrenxi parte copiarum in urbe rclida, cum ceteris finitimorum agros populatum eunt.
His ergo Thimbronis opem implorantibus, quicquid tum praelio erat militum ad fuppctm
educit. Quo tempore magnam in portu Tolitudincm cllc con;cdans Mnaficles , relidis intra
C yrcnca invadendi portus auctor cll. Quibus e vclligio morem gercnbbus, impetum ille facie
in portum s coque propter Thimbronis ablcndam facili potitus, quicquid mercium adhuc re-
liquum erat negotiatoribus podliminio reddit* ac porrum omni itudio tutatur. Mali hoc pri-
mum habebat Thimbronem , qubd opportuno cxcidillct loco , & impedimentorum (aduram limul
fccillct: lcd relumpds poli aniinis, cum oppidum Taricha cxpugiullct , fpes iterum arrexit. [Id.]
Claffiarii Thimbronis milites, quum cxduli portu cibariis indigerem, cxcurllbus in agros
quotidie fadis alimenta fibi conquirebant : quos per regionem dilpalantes Afri ex infidiis ad-
oru , magnum ex iis numerum exdunt , nec minorem capiunt. Superflues igitur fugi ad naves
clapfi , ad fodas inde urbes navigarunt. Sed quum vehemens tum ventus mlurrcviUct , navium
plurimas inare abfomfit : de ceteris , pars in Cyprum , pars in jfegyptuin a Hudibus efcda eft.
Quo fueccllu animoliorcs fadi Cyrenxi , pugna cum Thimbronc commifia , plurimos de mili-
tibus ipfius peremerunt. [Id. ]
■-
Craterus e Cilicii profedus , cum fex millibus qui cum Alexandro in Afum trajecerant Se
qu.uuor millibus eorum quos in ibnerc alliunpfcrat , Perl is prxtcrca lagiturus ac hinditoribus
mille & t}oo equi ulnis, ad terendas Anbpatro fuppetias , in Thrilaliam venit.: ubi prinus ultro
concedens Anbpatro, jundis cum eo calli is ad Peneum fluvium coufcdit. Signis demde apud
Cranona mcnfc Munychionc ( live Aprili ) Grxeos fuperarunt. [Id. cum Arriano , & Phuarcho
w vitii Phocionis , er Demofihcnis. ]
Thimbro, condudbs peregrinis militibus, qui plures quam ijoo numero fine ftipendiis ad
1'xuarum adhuc oberrabant , bellum cum Cyrenxis redintegravit, illi , a finitimis Afris fle
Cirtliaginicnfibus fuppetias accerfcntcs , triginta millibus in univcrlum cum oppidanis limul
coadis , de tiimma rcium cum Thimbronc acie difccptaiunt : magnoque inito conflidu , mulhs
eorum iiuercmpbs , Thimbro vidoriam cll confccutus. Tum Cytenxi , cxlis in acie eundis du-
cibus , Mnaliclem Crctenlem cum aliis qmbufilam exercitui prxnciunt- Thimbro victoria ela-
tus , portum Cyrcncnfcm obtinet , Se quotidie Cyrenem oppugnat. Bello tandem in longum
protrado , C yrenxi commeatus inopia laborantes , inter fc dillidcrc cnrpcrunt : Se plebs viri-
bus fuperior opulentos urbe pcpuht. Qui patria amifia partua ad Thimbronem , partim in
ifigyptum pcrfijgerunt. [ Diodor. at'fnpr. J
Qui in i£gyptum fe receperunt , Ptolcmxo ad reducendum (e permoto , cum validis peditum
Se clailiarioruin militum copiis , duce Ophclla Macedone reverfifum. Quorum audito reditu , qui
cura Thimbronc erant cxulcs nodu fc illis ad;ungerc fcllinabant: lcd re deteda, trucidab funt
omnes. Tmn plebis Cyrenaice ductores , terrib exui uni reditu , pace cum Thimbronc inita, con-
jundis viribus cum Ophclla confligentes , debellati funt. [ Id. J
1
Thimbro in fuga ab Afris quibufdam bigas agentibus comprehendis , ad Epicydcm Olyn-
thium, cui Tcuchiram urbem curandam Oplvcllas cotnraiferat , addudus cll. Eum Tcuchcritx
Ophclla permittente , flagellis c^lum in Cyrenenfium portum de cruce lulpcndcndum milcrunt
Cyrenaeis veri» adhuc fcditionon moventibus ipfc Ptolcmxus acccifit ; rcbulquc omnibus con-
dituris , domum renavigavit. [ Arrian. apud Photium. ] Perdicca
Perdiccas regem Philippum
rcgiafquc copias (ccura habens , in Ariarathen Cappadocix rego*
lum , quod Eumeni Cardiano ibi imperare jullo non ccfliilti , expeditionem fuiccpit. Magnas
Ariaratnes tum popularium tum exterorum copias libi comparaverat 3 $o peditum , 15 millia
equitum liib vexillis habens. Duobus prxliis commiflis , Perdiccas violor quatuor millia inter-
fecit , St liipra fex millia vivos in poteftatcm accepit , inter quos ipic etiam Ariarathes fuit.
Hunc omnclquc propinquo* excarnificatos in crucem egir. Vitiis autem incolumitate conccf-
ta , pottquamrcs in Cappadocia conitituillct , latrapiam Eumeni (prout in partitione dritinatuizr
erat ) gubernandam tradidit. ( Diodar. cum Arriane, QT Plutarcba in Eumene , <$• Appiano in
fljubridalkii , p*g. J 7 J * )_ _ •
tumenes urbes conuuiiit amicis fuis, iilque prxfedos cum prxfidiis impofuit. Judices ibi-
dem & procuratores , quos (ibi vilum fuit, reliquit i nihil in his fc ingerente Perdicca. Inde uni
cum Perdicca remeavit : quod tribuit ejusobfcrvantixy & ne abellct ab aula. (Plutarcb. )
Perdicca» de rex Philippus, relitil Cappadocia, hi Pifidiam profirtii; duas urbes , unam La-
randxorum, liaurenlium akeram , evenere decreverunt. Nam hoe> vivente adhuc Alexandro ,J
Balacruin Nicanoris filium , ducem illis ac fatrapam delignatum , occiderant. Larandxorum ita-
que urbem pruna incurfionc liibiguiu : & trucidatis puberibus , aliilque fub corona venditis,
urbem (olo ^quant. ifaurcnlcs ob Icili , incensa utbe , fc cum opibus cremant. Milites quibus
diripiendam urbem Perdiccas concedit , flamma icftintia , multum argenti antique reperiunt.
( Diodar. an», 1. Olymp. u 4.) A Cappadocibus facium incendium hoc , vitio Atiarathc , refert
/ujt/niu, {hb.i’y.ccp.6.) & cum iccutus Orofiut. (libi j. cap.ult.)
Iollas Antipatri iilius & Archias e Macedonia ad Perdiccam venerunt , addutia in tuorem
ilii Nicaei Antipatri filia. Eam Perdiccas , priufquam res iplhis confirmatx erant , jam an-
;tca ddponderat. Sed podeaquam regias copias regnique adminiflrationem & tutelam ade-
Jinprimis fuadente , matrimonio (ibi jungere confUtuit. Inierim vero , quo fad Inis ab Antipatro
iptus erat ; Cleopatram Philippi filiam & germanam Alexandri fororem , Eumene Cardiano.
!iupplcmenumi tyrouum ex Macedonia obtineret , 8c ne conatibus fuis reluctantem illum habe-
{
rct , Niceam duxit : Alcetz fratris prxeipue confilio ad nuptias illas inclinatus. ( Diador. &
Arrian. cum fujiina , Itb. 1 i. cap. 6. )
1 Cynna quoque Philippi filia & Alexandri foror ( fed non ex eadem matre ) filiam fuam Adeam ,
1 quxpoltca Eurydices cognomen tulir, Philippo Aridxo uxorem adducebat. Cynnam vero Per-
diccas & frater ejus Aketas occiderunt. Unde Macedonum ('editione orta , ad eam fedandam
Perdiccas h tiara 1 piius Aridxo , matrimonio conjungendam procuravit. [ Arrian. apud Pbot. ubi
i Cynane appellatur > tjut ab eadem Arriona in lib. I. de rebiu Alexandri par. 5. Cyna , attjtu a
1 Diodore ad a»n. 1. Olymp. 1 16. & A thema in lib.l^cap.i. Cynna efl nminaia.]
Perdiccas ex Cilicia ablegavit Eumenem, verbo ad fuam provinciam, rvveta ut confinem
Armeniam a Neoptolemo commotam in potcftatc retinerer. Quem Eumenes , quamvis animi
tumore inflatum , blandis verbis elaboravit in olHcio continere. ( Plutarcb. in Eumene. )
! Eumenes phalangem Macedonum influam de ferocem inveniens ex provincialibus manum
cqucltrcm collegit ; vctligalia cis remittens , Se immunitatem dans. Equos etiam emit , quos
diftribuic iis quibus ex comitatu luo maxime fidebat : largitionibus animoc eorum inflammatu ,
corpoiaquc itineribus faciendis ac laboribus exercens. Unde exiguo fpatio equites non miniis
6} 60 ab eo coacti fune. ( Id.ibid. )
Antipater & Craterus in Grxcia Ai tolis bellum intulerunt. Quos cJm Crateri milites per
hyemem in locis nive conlpcrlis pvrducarc cogerent: commeatus inopia extremum in dilcrimcn-
vcncrunt- ( Diedar. )
Perdice* munera Sardes ad Cleopatram Eumenes attulit : cum jam Perdieex cllct decretum ,
Nicxa Antipatri filia repudiati , ejus in locum Cleopatram ducere. Id Menander Lydrtb fatrapa
Antigono, qui amicitiam cum Antipatro colebar, ji^uificavit. (Arrian.) Cumque Antigonum 4$ 9
Perdiccas calumnia Se criminationibus iniquis opprclkim occidere ihuuillct : ille , quali contra
objetia fc trimi na detenturus eflet , prx (e ferebat. Inierim fugi clim adornati cum familiari-
bus Dcractrioquc filio, naves Atticas notiu ingrcllus in Europam , ur cum Antipatro lc con-
jungeret , contendit. ( Dtoder. )
Cum Arifiander Tclmillcntis vites , i Dii» fibi revelatum finxillet , eam terram qux Alexan-
dri corpus exciperet fcliciibmatn de ab hollium incuriiunibus in perpetuum futuram liberam :
de eo potiundo inter Macedonum duces , Perdiccam inprimis & Ptolemxqm, magno (ludio efl
certatum. ( ts£Ua> 1. lib . 12. cap. 64. ) A Perdicca fuis negotium datum erat , uc Aigas illud de-
portarenPaufan.
t. ( i» Ante. pag. j. ) Sed Aridius qui illud apud fc fervabat, contra Perdieex
volunratcm cum eo ad Ptolcmxum profectus cll ■, i Babylone per Damalcum in ALgyptum ircr
faciens. Qui fxpcnumcro licti a Polemone Perdieex familiari impeditus, pervicit tamen, re
animi lui fententia gclka. ( Arrian. apud Pbot. )
Aridius igitur , biennio in funeris apparatu iniumpto , ( cujus magnificentia i Diodoro co-
piose deferibitur ) e Babylone corpus Alexandri deportavit : ingeme opificum Se aliorum qui !
via* aperirent & pompam deducerent multitudine comitante. Ploicmxus verb cum exercitu ex |
Aigypto Syriam ufquc obviam proccflir. ( Dioder. ann. j. Olymp. 114. ) acceptumque corpus i
Macedonico ritu Memphi condidit. (Paufan. Anie. pag. j. ) 8e inde paucis polk annis Alexan-j
di um craullulit. ( Curi. lib. 10. cap. ult.) quam tamen translationem a filio ejus Ptolcmxo Phila- j
delpho fatiaoi fuillc , ( Paulanias fignificar. ( in Ante, pag.6. ) Vid. Strabon. lib. 17. pag. 794.
I Perdic as in Cappadocia congregatis amicis de ducibus , utrum in Macedoniam agmen no-'
vendam, an prius 111 Ptolcmauin arma expedienda edent , deliberandum propoiiiit. Quibufdam '
placebat bellum in Macedoniam transferri : fed magis in rem vilum cfi ab /Egypto incipere, ne'
Anco Anno an.
rmodt te ,ram
1MPER. MACEDONUM- 2/7 (altans. ChrrlUa.
n Macedoniam profectis Alia a Ptokrxnxo occuparetur, i.umcm igitur , prztcr provincias quas
acceperat , Caria, & Lycia, & Phrygia 1 Perdicca funt adjctbr: parrilijuc illius Alie , qux in-
ter Taurum montem 8c Hellefpontum jacet , przfc&ura illi cll commilla. Copiarum etiam
quae in Cappadocia Se Armenia erant dux cum fumrno imperio creatus , Crarerum Se Antipa-
trum opperiri , lodfque ad Hellefpontum occupatis , traniirtftn eorum prohibere ju(Tu!i cll.
Alcrt* quoque fratri luo , St Neoptolemo Perdiccas prxeepit , ut Eumeni in omnibus parerent 1
Eumenem verb voluit pro fuo agere arbitrio. Clito cura claflis cft tradita : Cilicia Philotx
adempta , Philoxeno data. Iple vero Perdiccas D.inufco profectus , qub (pedaliorem caufam cx-
jcdidoni prztexerct , regem Aridaeum & Alexandrum puerum Alexandro Magno & Roxane genitum
n exercitu habuit , Se cum cis Aigyptum versus , adversus Ptolemxum dimicaturus , iter mlbtuit.
[ Diodor. 'Jmiiin, hh. 1 j. cap. 6 . Arri.tn. Plutnrcb. & lALmi/. proh, in Eumene. Paufvt. in Attic.
p*£. J.]
Cum Antipater & Craterus ab Antigono audiviltcnt Pfcrdiccaro , accepti in matrimonium
Cleopatra , cum exercitu in Macedoniam Unquam regem ad imperium illis adimendum clTc
venturum : pace cum Stolis protiltaMl fadta , Polyfpcrchontcm Grxciar Se Macedoniae prxpo-
fuerunti ipfi verb i Chcrfonclo Hdlcfpontum trajecerunt, trarectus cultodibia clam per legatos
deceptis. Legatos etiam ad Ptolemaeum , Perdiccae maximi infenfum ipsifque amicum Se iif-
dem inlidiis appetitum , de forietate jungenda mitti placuit. Milii funt & ab his ad Eumenem
ac Neoptolemum , Perdice* obnoxios , legati : quibus Neoptolemus quidem alienius cll , Eu-
menes verb minime. [ Diodor. Jujlin. nt fupr. Amaa. ]
Alcetav , cum Macedonibus quibus praeerat , expeditionem in Antipatrum Se Craterum fufei-
perc aperti abnuit : Neoptolemus verb , invidia advefsus Eumenem (hmulatus , non modbclam
cum illis foc ictatcm cll pa&us , verunveuam infidi as Eumeni lirari r , Se prodere exercitum
ejus voluit. Quam rem cum pnefcniilfct Eumenes , curo proditore decernere praelio necellc ha-
buit : magnaqUe ftrage fada , impedimenta illius cepit , Se reliquam multitudinem libi adjunxit 1
magno bonorum ex Macedonibus virorum numero copias fuas adaugens. Neoptolemus cum
jco. equitibus ex acie clapfus , ad Antipatrum Se Craterum profugit. Ab illis ad Eumenem
legati nulli , qui inducerent eum ut tranlirct ad jpfos , retentis provinciis fuis , acccpcilquc in-
fiiper ab ipiis
exercitum aliis. Quo
divi ferunt. Cumrcfpondcnte , prius
uni Ciliciam vitamprogrclliis
versus 1'c quam cft
fidem relicturum
Antipater; : ininduas
ut inde partes
ifigyptum
profrdhis , uni cum Ptolcmxo contra Perdiccam decertaret : cum altera Craterus cft relictus ,
adversus Eumenem dimicaturus.
Eumenes , holtium adventu cognito , veritus ne C\ copi* fu* cognofifcfcnt adversuj quos
duccicntur , non modo non ituris, fcd limul cum mmciri in diveria Kigituras ; deviis itineribus
eas duxit, in quibus vera audire non pollent: rumore divulgato, Neoptolemum iterum ingru-
ere Se Pigrim cum Cappadocum Se Paphlagonum equitatu. Eficcit edam illud locorum pr*-
occupatione , nt cquitaru potiiu dimicaret quo plui valebat, quam peditatu quo hollibus erat
inferio*. Peditum 10. millia ex divcrlis nationibus ille ducebat ; equitum verb milita quinque,
quorum virtute ceruminis periculum decernere conftitucrat. Equites aliquanto plurcs quam
tooo. Crareros habebat : jttditcs amem , numero quidem Eumeni pares , led majore parte
Macedones , celebrat* ftrcnuiutis viros , ih quibus fj>cm viclonx collocavetat.
In Cappadocia inftruoa tltrinquc acie , Craterus dextrum adminiftrabat coinu , finiftxo
Neoptolemum przfecit. Eumenes Cratero ex adverfo neminem locavit Macedonum , led duas
externorum equitum alis , quas Pharnabazus Artabazi filius 8e Tenedius Phcrnix ducebat j ju-
bens , ut nullis editis vocibus in Craterum irrumperent : iple cum trecentis equitibus forulli-
mis Neoptolemum adortus eft. I um Craterus cum turma delectorum in hollcs impreflione
hcH , i11 ligni ter quidem decertavit i led equo ccfpitantc , a Thrace quodam ( vel Paphlagone,
uc Arrtnntu innuit } in latus decurrente lulla tramlolli» in terram decidit ; quem unus ex Eu-
menis ducibus cognolccns ,cuftodiam corpori graviter jam aflc&i animamque agentis adhibuit.
Eumenes intcrtfl Se Neoptolemus inter le complexi in terram ex equis deciderunt • ut facili
inteiligi pollet inimica mente contcndille , animoque magis etiam pngnaile quam corpore. Tum
Eumenes Neoptolemi poplitem fcriit : qui nu»x accepta plaga enery.uus jacuit. Animi tamen
firmitate corporis imbecillitatem (operante , in genua connixus , advcrlarii brachium & femur
eribus idtibus fauciavit Quorum cum nullus cllct lcthalis ; Eumenes fecundo idlu collum im-
petens , Neoptolemum obtruncavit : diebus circiter decem , poftquam eundem priori pr*lio
fugaverat. [ Ud. ]
Eumenes Crateram ex acie fcmivlvum elaturo recreare ftuduit : cumque id non pollet , multis
lachrymis 8e cxtenla dextra (onero ejus miferarus , pro hominis dignitate arque priliiua amici-
tia amplo funere extulit ; oisaquc in Macedoniam uxon ejus ac liberis rcmiiit. [ P/uunb, &
%/EnttI. Proh, in Eumene, j
Duce utroque ituerfoSb» , multis przterei Se maximi nobilibus capris , cornuque utroque in
fugam a&o , profligati equites ad phalangem peditum, unquam ad prxvalidum quendam mu-
rum , (e receperunt* Eumenes hac vi&oria contentus , tuba militibus revocatis , uophxum ex-
citavit , & cos qui in acie ceciderant funeravit. Pcdcfhis vero Macedonum exercitus, «jui in ea
loca erat dcdu&us , ut invito Eumene elabi non pollet , pacem ab eo impetravit : dataque per
jusjurandum fide , potcftatcm in pagis vicinis frumentandi accepit. Verum refumptis vitibus,
compararifquc alimentis, contra jurejurando ohfttidam fidem noAu inde digrdlus , clam ad
Antipatrum fc recepit. ( Diodor. cum Arrinn.& Proh . ]
Perdiccas cum Regibus ( Aridaro Se Alexandro iniero ) Se copiis in a£gyptum veniens , non
procul ab urbe Pelulio caftra pofuit : ubi duro foliam quandam antiquam repurgare inilituit ,
]. Vfftrii Annol. P*n prior. E e Nilus
feriod
te iimn
Inoou-
ChrHla.
~ZU8 JET A S MUNDI J/l.
Nilus fupra modum eftufus opcn labcfa&avit. Et licet Ptolemasus objecta crimiaa coram mul-
titudine iupurgaflet, ut injulte accuiacus videretur : bellum tamen, contra voluntatem multi-
tudinis , illi intulit. ( Dudor. & ArrUn. )
Quum Perdiccas videret multos amicorum , caftrij ejus defertis , ad Ptolemzuro rranfire: durio-
ribus convocatis , alios donis , alios promitlis magnificis , omnes denique colloquiis humanis
libi conciliavit. Inde clam fub vcfpcram oftris motis , juxta Nilum confedit, non procul i
caltcllo quodam cui Murus Camelorum erae nomen. Illucefcentc dic , uanfmiilis copiis de ele-
phantis oppugnationem caftclii aggrellus , Se i Ptolemxo fortiter re pullus , in caftra fua retro-
cedere coactus cft. Quibus nodtu motis itinere tacito in regionem quandam venit Memphi ad-
vertam , ubi Nilus in duas partes (citius infulam effecit recipiendis callris idoneam. Qub dum
cxcrcitiun ttajicetc conaretur , plures duobus millibus perierunt : inter quos non pauciores mille,
diu huc illuc ja&ari, a bclluis ifi fluvio ftiat devorati. Ptolemxtis aurem ejettonim ad ipliim
corpora combullit, juftilque r sequi mini pcra&is, ofla dcfundfonim ncccflariis de amicis tranf-
miiu. Unde Macedonum animi in Perdiccam longe magis ctferaii , benevolentiam fuam ac
Pcolcmxum inclinarunt. ( Diodor. )
Seditione in caltris Orta , ducum primores ad centum numero defeiverunt : inter quos
nobilillimus eiat Pilhoji nulli amicorum Alexandri virtute & gloria fecundus. Equitum vero
nonnulli , confpiratione fada , opprdium in tentorio Perdiccam trucidarunt : quum per tres an-
nos vel,
( tcitio jam currente anno ) principatum obtiiuiiller. [ Id. cum Arruno , 'fuflino hb. t j,
CMf. tJ. Pauf*n. in Atric. J. & t/Emilic probo in Enmcnt <jni Perdiccam apud flumen Nilum
intcifc&um a Seleuco 8t Antigono fuijfe feribit.]
Pollridic congrcflts ad concionem militibus , Ptolcmxus ad Reges , tranfmilTo Nilo profectus
cft : donilquc aliatis 6e variis quoque oblcquiis tam cos quam exteros Macedonum proceres
amanrcr complexus cft. Et quum a lc fada ex eu fallet ; quia commeatus defecerat i largam fru-
menti copiam cxctcrcj.it fubminiftravit , aliifquc ucceflariis caftra replevit. Quin & ipforum
Perdice* amicorum vicem dolcre fe palam oflendit : & quibtifcumquc Macedonibus periculum
aliquod imminere videretur, ccrtifem ille omni ope ac ratione metu liberare fluduir, Quanquim
vero gratia qua apud multitudinem valebat Regum tutelam vindicare libi facillime potuiiter :
coniuio tamen liio cftccic , ut quum deliberationem Macedones de imperio propoliiiflcnt , om-
nes propcnlis animis Pithonem ( qui Grxeos in fu perior e Alia 4 Macedonibus deficientes de-
bellaverat; & Aridarum ( qui Alexandri coipus deportaverat) regum Aridxi & Alexandri pue-
ri curatores cum luprcma potclUte crearent ■, de Copiis univerfls , Perdice* loco , prqficcrcnr.
[ Diodor. tfr Arrijn. J
Duobus poft Pcidieex interitum diebus, de vi&oria Eumenis in Cappadocia cxdeqoe Neop-
tolemi 8t Crateri nunciut pervenit : qui ll duobus diebus illum antevertiilcc , propter fuccefius
magnitudirtein nemo Perdicca: manus inferre fiiillet anfus. Ob Crateri vero necem infcnli Ma-
cedone*, Eumenem hoflcm declararunt, 8c de adjun&is ipli viros nobiliflimos jo. quorum in
numero eram , de Pirho Illyrius ( fle enim conjtinitim apud Julhnum lego ,• ut etiam apud Ar-
tuatim in Indicis,pag. 181. Kpa-n* , qux Srephano urbs cft Illyridis ) de Per-
dice* frater A lectas. Dux contra ros Antigonus cum Antipatro delcOiis cft : cvocatufquc l
Cypro clt Antigonus , & una cnm Antipatro ad Reget feflinare julfus. [ Diodor, & ArrUn.
c»>n ftifiino , Hb, t J. cap. 8. & Pintarrho w Etunene.]
1 me i Iceli etiana fltnt a Macedonibus in a£gy]*to amicorum Perdice* fidei illimi , de foror
ejus Atalanta i quam Attalus cladis Imperator , qui tum ad Pclulium agebat , uxorem duxe-
rat. lllecenior de uxoris & Perdice* erde
Incitis, cum clafle (olvcns , Tyrum appnjit. Ubi
Archelaus Macedo , prxiidio urbis prxfcdlus , comiter eum excepit ; urbemque , curo 800 ta-
lcnris a Perdicca culiod i* fux commiflls , ei tradidit. Ita Attalus ad Tyrum fubflftcns , qui-
Ctmquc e callris ad Mcmpltim Perdice* amicorum evaferjnt , collc&os recreavir. f Dioder. 1
Eurydice, regis Aridxi conjux , Pirhonem de Arid-ruui Regum curarores nihil fe inconfuha
volebat agere. Qui primi» quidem non repugnarunt : pM tamen , nihil illi commune cum Repu-
jbMc.t ctle 1 flbi vero illam , dum Antigonus & Antipater veniant, cur* fore refpondenint. [Amin.]
i Pithon & Aridarus i Nilo cum Regibus 8c copiis profeci, in Triparadifum fu penoris Syrix
Ipervenerunt, ibi dum Eurydice multa curiali iis agit, 8c curatorum itudiis advcrlarur \ Pithon
‘incommodi rate illa otfenfus , quod Se Macedones in mandata ejus magis intentos videret, advo-
cata concione, turclafc abdicavit. Macedones ctgo Antipatrum cum furama potcftatc curatorem
[elegerint. [Diodor. ]
Exercitus ab Antipatro qux Alexander promi ferat militi* prxtnia pofeir. Antipater , cum
in pr.Tlcntia nihil haberet, xouum poftularc rcfpondit : fcqtie mox thefauros regior , qux-
. que alibi recondita eflent , exploraturum cft pollicitus. Q11* ipfius oratio p«rum jucunda fhit exer-
citui. Quare cum Eurydice quoque criminationes adversus Antipatrum foveict, plebe indignun-
te , feditio cooritur. Quo tempore de Eurydice in cum concionarur ( Afclcpiodoro feriba (crmo-
nem ejus referente,) de praeteream item Attalus : plane ut vix c*di ereptus fit Antipater. E/us
.patrocinium Antigonus & Seleucus apud inconditam plebem fu (ceperunt : qoi & ipli propterei
non parum’ de viu periclitati (iint. Morti ergo ereptus Antipater ad fuum fe recepit exercitum ,
equitum prxlcCii dein evocari convenerunt: vixque tandem (editioni fine dato , Anriparrum
rursum , ut antea , fumm.r prxdlc rei jubent. ^Arrixn. J
•
1 Dehinc Satrapiarum
in Triparadi(b ab Antipatro fatfta cft partitio: qui priorem partim ratam
habuit , partiui ubi temporum neeclCcas exigeret innovavir. Et Ptolemxo quidem , quam huc
ufquc tenuerat , alfign .vit. Fieri enim haud poterat , ut is alio transferretur i propterca quod fua
Jipiius virtute /Egyptum vclut armis parram obdnuifle videretur. Mclbporamiam & Arbclitidem
1 Amphi-
Digitized by Google
* tiMi
Ar.ao
•eno:
Amo
Mutuli. IMP E R. MACEDONUM. 219 laUir.x.
Amphimacho regis fratri , Babyloniam Seleuco, Parthum Philippo , Arum Sc Drangunom 5ta-
andro Cyprio , Bodrianam 8c Sogdianam Stolatiori Solio cx eadem mlula oriundo , attribuit.
Medix , Aaopatr ( mortuo Perdicca genero fiio ) adempr*, ad Cafpias uique portas prxfcdu-
ram Pithoni Crate* live Crattvx filio artigiuvit Unde Atropato minorem Mediam, a fc
ArropMioin nominatam, k Macedonum potcftatc avertens, ditionis illius ab aliis (epotor* regem fc
conflituit: cujus fucccfiionem ad fua uique tempora ibidem durayifle , reflatur Strabo. [/16.11.
Antigeni ( pro quo , Antigoni nomen apud Diodotum perperam legitur) orgyralpi-
dum dudori , quod primus Perdiccam invalillcr , Saliatu* prxfcctura, 8c pecunix Su fis colliget! -
dx cura commilla eft : ciqitc e Macedonibus , qui nuxunc tumultuati fuerant , ad tria millia
traditi. Reliqua* majoris Alix (atrapix in eodem quo prius lucrant flatu relidas funt. nili quod
P.ttuU , urbem Indorum maximam, Poro regi cdlille Arriunm referat : quod nos non facile ad-
mittimus.
In minore Afia , Cappadocia ( & cum ea conjuncta Paphlagonia f ademptg Eumeni provin-
cix ) Nicanori , Lydia ( non Lycia , ut apud Diodorum legitur) Clito , Phrygia minor ad Hcl-
lefpontum polita Arid.ro data eft. Catum Collauder > magna. u Phiygiam, Lycaoniam , Pam-
phyliam 6cLyciam Antigonus , ut antei, retinuit. Apud Diodorum, pro Lycia, male hic po-
lita eft Cilicia : quam Philoxeno datam ab Antipatro idem ipfc piius dixeiat ; vel ( ut apud
Arrianmm eft ) confirmaram potius» Eam enim provinciam Pmlotx ademptam dcdillc Perdiccam
Philoxeno , cx 'fuilino ( lib. 1 j. cap.6.) fupra audivimus.
Antigonum hunc (quem, qubd uno careret oculo Cyclopem appellatum Icribit Atlunus, lib.
Ii. lar. kifior. c*p. 4J. ) regii exercitus imperatorem conllituit Antipater , iildcmquc copiis
quibus antei Perdiccas prxfucrat eumprxfccit, ciquc Regum cilram eullodiamquc mandans,
bellum cum Eumene conficiendum volenti commifit Unde ab Antipatro imush nt «A«t^(i«
Appianm , ( in Syriacu pae. 1*1.) & t3c A c/«* rptvnryw durmfirofa, Diodorm (lib. i H.pag.biC, ) de-
claratum cum fuillc lignihcat. Filium verb tuum Caliandrum ( Caiix fatrapam ) ut equiaun
Chiliarchum illi adjunxit : ut fi quid privatx rei moliretur Antigonus , clam id habere non pol-
let.Dlodor.
[ & Arrian. ] J
Eodem tempore , corporis Regii cuftodes ac ftipatores , Autolycum Agathoclis filium , Amyn.
tam Alexandri filium atque Peuceftx fratrem , Ptolcmxum Ptolcmxi filium de Alexandrum
Polyfpcrchontis filium , Antipater dehgnavir. [ Arrian. ] Valdeque ab omuibus ob res bene
gcftas laudatus , cum Regibus & agmine luo Macedoniam versus itet intendit. [ Id. & D.odor. ]
Eumenes, ut fc hoftemi Macedonibus judicatum bclliimquc Antigono decretum cognovit,
ultrbea militibus fim indicavit: ne fama aut rem in majus extolleret , aut militum anin.os re-
rum novitate terreret ; limul, ut circa (e animati cfititf, cognolcerct , fumpturus conltlium cx
motu uni veriorum. Conftantcr tamen prxfatuscft, ficui lixc terrori efient, habere cum dilcc-
dendi potcftatcm. Qua voce adeb eundos in ftudiuin partium luarum induxit > ut ultro ilium
omnes hortarentur , refcilliirofque fc ferro decreta Macedonum artu morent. [ fujiimu IU j. I4J
cap.v.]
His etiam auditu , A lectas Perdieex frater fugi falutem libi quxiivic : & Pi fidos fibi con-
ciliavit. Commoda enim cx boltico lic inter illos puniebatur , ut prxdx dimidium acciperent,
In colloquiis prartetei vciborutn humanirate utens & in conviviis quotidie eorum nobilifiimos
menix adhibens , multolque donis eximiis honcftans , omnium fibi benevolentiam coartavit.
Di odor. pag. 6tj.]
Attalus quoque , totius cladis imperio tunc fungens , qui i» civili ab Antipatro dcfcdionl
nemini fecundus fuerat, fugiens pariter exteris leie exuiibus mi lenit : cxcrcnuroque tandem
conflavit peditum 10000, equitum Soo. ac cum his Cnidum, Caunum & Khodum invadere
conatus , a Rhodiis fortiter , Demarato apud cos clalfis prxfc&o , repuifus fuit. [ Arrian. ]
)CS<
i
Eumenes cx regiis Irmcntis , qux ad Idam poliebantur , equos liunplit quot huucbot opus,
Cumque rationem procuratoribus Icriptam miliilct , nfiilc dicitur Antipater ac dixulc , mirari lc
cautionem Eumenis , qui expedatet iplu lc de rebus regiis relaturum rauonem , aut repetiturum
ob ipfts. [ Plntarcb. m Eumene. ]
Hinc exercitu , non in tA.ro/iam , ut vujgatt legunt fnlKm exemplaria, <cd, ut codex habet
Manulcriptus , ia*Atuliam ( five oEtulancn , Armenix minoris in Cappadocia portionem 1 ut
cx Ptolcmxo hic oblcrvavic juvenis eruditiilimus mihique amici li imus iliacus Voltius ) promoto y
pecunias civitatibus Eumenes imperavit i rcculantcfque dare, hoftilitcr dii ipuit, Inde Sardes profe-
dus eft ad Cleopatram lororcm Alexandri Magni , ut ejus voce centuriones principalclquc confir-
maret i cxillinwturos ibi majcUacetn regiam, unde foror Alexandri liarer, [jnflin.Lb. 14. c*p. 1. ]
Cumque Sordes eiam in itinere fuo Antipater peteret 1 Eumenes in Campis Lydiis decertare cum
eo voluit, quod ah equitatu firmus cfiet , fimui etiam qubd Cleopatrx vires luas ofteniare gcfti-
ret. Sed Cleopatra, veriu ne apud Antipatrum de Macedonas quali belli iplis cauta foret in
crimen vocaretur , Eumeni ut Sardibus abi cederet perlualk. [ Plntarcb. & Arrian. ] Antipater
tamen eam nihilominus cum adveniilet , ob (bcictatem cum Eumene atque Perdicca , non fine
probris atque convntiis increpavit Illa verb , fupra quim abeo lexu expediri poterat, fele de-
fendit , aliaque plurima viciiiim objecit : ac tandem pacati dilccficrunt. [ Arrian. ]
Eumenes , rclida Lydia , fuperiortm Phrygiam pcoit , 6£ Cclxnis hybcrnavit. [ Plntarcb. ]
Nuncios ad Alcetam quique Ibcios mifit, qui copias omnes 111 unum adducere, atque ita fun-
dis viribus communem hollem oppugnare rogarent Aliis vero aliud fuadentibus, niful chcdum
eft. [ Arrian,] UbiAlceta, Polemone de Docimo de ducatu cum eo contendentibus ■, Hoc
illud, inquit, eft quod dici folct. Exitii nulla habetur robo. [ Plntarcb. ]
Eumenes militibus intra triduum fulvcrc ftipendium pollicitus , fixu iis villarum illius regio-
■
J. Vjptrti Annal. Pan prior. p c jj nis
j
Digitized by Google
ni* caltcllorumquc ~&T
iT 220 hominibus AS M U N D I VI
St pccorc refer totum , au&ioncm. Qui mercatu* aliqua fuerat or-
diiunn duplor vel mercenariorum prxfeitus , tormentis & machinis ab Eumene accepti s, ex-
pugnabat ea : prxdamquc in debitum ftipendium milites partiebantur. (Id. )
Antipater cum Eumene pugnare adhuc non aufus, Cadandaun miiit , qui eum Attalo atque
Alceta dimicaret. Certatum hic eft atquo propemodum marte : lic tamen , ut inferior Ca lianda
difcdlerit. ( Arrinn. )
obfcquiis atque virtutibus, fulpicionem pro virili fuftulit. Mitigatus itaque Antipater , de illis
copiis quas in Aliam fecum tranfvcxcrat , pedites Macedonici generis 8500 St parem equitum
externorum numerum , cum elephantorum parte dimidia, id eft, 70 Antigono tradidit j quo fa-
ci Iiits bellum cum Eumene conhccrcr, lea Antigonus bellum huc adminiftrarc exorfus eft. Anti-
pater verb , acceptis Regibus eat ei iique copiis , in Macedoniam trajc&urus abiit [ Id, ]
Ibi cum tumu luunt es milites pecuniam pullularent , promilk Antipater , ubi Abydum petve-
niflet, illam fete curaturum, prarbmuiimqne fortatle donarivum univerfum : lui vero, majorem
certe partem accepturos. Hac ergo Ipe labatos, abique feditione deinceps Abydum ufquc cos per-
duxit : unde ipfc noctu (decepti» altu militibus ) una cum Regibus Heilefpontum ad Lyftmacnum
trajecit. Poftridic vero epu dici , etiam ipli tranlierunt ; de pecunia pollenda In prxlcns quief-
cenrcs. Hxc Arrianus : {in Bibliotkec* Pbetii , ced. yi. ] qui hac libros litos 10 de Rebus poft
Alexandrum geftis terminavit.
Antigonus, ad Eumenem bello fubigendum, exhybernis copias ad (e contraxit : & compara- 4J94 j*o
ris bello ncccllariis in Eumenem duxit , qui tunc ad Cappadociam lubliftcbot. ( Diodar. ) In to-
tis verb Eumenis caftris abjeCtx rnvcntx furn epiftol* , centum talenta Se honeftum ordinem
proponentes ei qui Eumenis caput ad Antigonum dctulillet. (Juftin. lib. 14. c*f. 1. Plutsrcb. in
Eumene.) His cognitis, Eumenes vocatis ad concionem militibus, primb gratias agit, quod ne-
mo inventus elfct , qui fptm cruenti przmii fidei (aeramento anteponerer : deinde callide fubne-
Ctii , conti# as lus a le epillolas ad experiundos fuorum animos elle. Quo fa&o, 8t in prxfemi la-
bantium animos deterruit i St in futurum providit , at fi quid limilc accidillcr , non le ab hofte
corrumpi , fcd a duce lentari arbitrarentur. CXnnes igitur operam fuam certarim ad cuftodiam
falutis ejus obtulerunt. [ fnjlin. ] Decreverunt autem , ut ex pnrftantilllmis mille e lient aflidik
corporis ejus cuftodcs , lutionelque St excubias vicilfim agerent. Obtemperabant illi, lxtiquc
prxmia accipiebant ab eo , qux a regibus amici. Siquidem jus Eumeni crar caulks purpureas
de chlamydes conferendi : quod apud Macedones habebatur inter dona regia' przdpuum.
( Plutarch. )
Ab Eumene tamen ex prxeipuis ducibus quidam nomine Perdiccas , cum jooo peditibus &
500 equitibus , dcliciciu, tridui via caftra habebat. Contra hanc Phmniccm Tenedium cum
quatuor millibus lelcdiUimorum peditum & mille equitibus Eumenes miiit. Is no&u raptim
iter faciens ex impruvilo rebelles opprimit adime dormientes ; caproque Perdicca , exercitu
potitur. Tum prxeipuos dckChoim authores capte multat Eumenes \ Se milites exteris mixtos
humaniter tratt.it, (ibi que benevolentiam illorum conciliat. {Dteder.)
Pofth.ee Antigonus per inte rmtncium cum Apollonide equitum pr*fc#o quodam apud Eu-
menem agens , ingentibus promilfis , ut proditorem le exhiberet, in pugni ad holles cranleundo ,
ctfccir. Caftra timi habebat Eunxnes 111 Orcyntis Cappadoci* , cqueitri przlio accommodatis.
Antigonus igitur cutn toto exercitu illuc profedus , fuperiores camporum tractus quibus nomes
imminent occupavir. Habebat tum Antigonus (iipra decem millia peditum ( quorum plcriquc
Macedones erant , fortitudine admirabiles ) de duo millia equitum , cum elephantis triginta :
Eumenes verb non minus to millibus peditum , St j. miilibus equitum. Prxlium hinc acerrimum
committitur : & propter fubitum Apollonidis cum equitatu a lociis Iccclfnm , Antigonus vin- j
citi odio circiter millibus adverfariorum occilis. Impcdihxntis quocjuc 00. n ibus potitur. (Jd. J
Proditori vero non dedit facultatem Eumenes , ut ex higi clabcietur ad hoftes ; led arreptum
fufpendir. Ipfe fugiens, contraria ac illi tenebant qui cum micqucbanrur via , infeiis illis con-
vertit iter j atque prxtcritis hoftibus , ut ad locum venit ubi fuerat pugnatum , caftra metatus !
mortuos coacervatos circumjectorum vicorum diruptis foribus crcmavir , (corsuro duces , liror- 1
sum gregarios milites : cxcitarifquc tumulis, recepit fe. ut Antigonus , qui pbft eb pervenit #
ftupei et audaciam atque immotum ejus animum. ( P/urarch. )
Hinc incidens in Antigoni impedimenta , quum multa libera capita de magnam vim favitio- 1
rum opumqoe facile capere potuillct, veritus ne fui (poliis prxdaquc locupletati ad relidendum^
timidiores, ad fugam ob fucinas tardiores, & in lubcundis periculis inertiores edicerentur ; uti
corpora primum curarent Se pabulum darent equis , deinde hoftes adorirentur , prxeepit. In- 1
tcriin ad Menandrum fuper hoftium impedimenta politum clam iummittens cum monuit , ut 1
ex locis planis ad proximi montis latus celerrimi (e reciperet , ne ab cqoitibus iJle fubitb cinge-
rctur. Quod, periculo animadverfo, cum ille fccilfcr : Eumeni le multum debere profitebantur
ad ver (ar ii , qui eorum libaos a Icrvitutc , Se uxores i militari violentia fervadet. Quod tamen
non illorum caufa facium ab eo dixillc fertur Antigonus , fcd ne leiplum tot pedicis fugientem
intricara. {Id.)
Hinc vagabundus Eumenes & fugitans , magnam militum partem induxit ut facrflercnt : vel
qubd eorum gererrt folicitudincin , vel quod trahere cos fecum nollet pauciores quam ad figna
conferenda, & piures quam ad tegendam fugam fuam. Poftquam in Nora caftelium munitum
( quod luo tempore Ncroalfum dictum, in libro ia* notavit Struba ) ad Lycaoni* Cappa-
doci*
luimur.
Anno Anno»*.
Periodi
Aiuio
Mundi.
I M P E H. MACEDONUM. 221 le *rur
doci* politum confinia, cum y 00 equitibus de 100 pcdi.iOus ( licet UfftOlqUc luuul uidinis Ouifi'*.
circiter j 00 Diodorus ftacuat ) refugit > quotquot amici ejus mifTioncm pollulaverunt , quod
non ferent afpcritatcm loci vel vidhis angullias , omnes complexus atque omni comitate pro-
fecutus , millos fecit. Loci enim ambitus duo ttadia non excedebat : crarquc fi umenti ibi Se aqu*
3c falis copia, fcd obfoniorum nihil fuppetebat. [ Id. cum D. odora , & ftoflino , /i£. 14. cap. 1. ]
Antigonus admoto exercitu , antequam oblidere Eumenem cccpillet , evocavit eum ad collo-
quium : illoque oblides rogante , ad lc ficui fuperiorem ut veniret mandavit. Cui ille : Nemi-
nem , inquit, quoufque gladii compos ero , me e en/eo fuperitrem. Ubi Anrigonus igitur fratris
filium Ptolcnwum , ut ille poftulavcrar , in arcem milit > dclccndit Eumenes : ac complexi inter
lc confaluravcre amic£ ac familiariter. Multa quum cllcnr difputata , neque mentionem Eume-
nes fallitis fu* Se veni* ullam faceret , verftm fairapias quoque ab initio traditas pofceret fibi
firmari & prxmia reddi : obllupucrunt allidentes , admiratique funt animum ejus Se iorrirudl-
ncm. Antigonus ergo de his ad A nri patrum lc relaturum pollicitus , Eumenem igrd i turba ru-
tum reduxit ; atque duplici muto fulsifquc circumvallatis Noris , rcikloque quod oppugnatio-
ni fudiceret prxfidio , inde movit. ( /M. )
Poft aliquod tempus inter jechim Eumenes legatos ( inter quos Hieronymus Cardianus hi Ho-
ricus t civis fuus, fuit) ad Antipatrum, qubd lolus par Antigoni viribus videbatur, de pacifica-
tione roifir. (Diodor. & fuflm. lio. 14» cap. a. ] Ipfe interim circumldlus vicium fbciis , licet te-
nuem , Ixtum tamen , paravit ; omnes viciflim ad menfam fuain invitata convivmmque lepidis
fermonibus Se comitare condiens. ( Diodor. er Plutarch. ) Quotiefeunque autem voluit * Se ap-
paratum Se munitiones Antigoni alias incendit , alias disjecit. { Proh. )
Cum revereretur ne uno loco manens equos militares perderet, quod fpacium non ellet agi-
tandi : certis quotidie horis eos ita fiifpcndcbat , ur poflcrioribus pedibus innixi , prioribus ele-
vati > dum naturalem affiltcndi appetunt confuctudinctn , ad fudorem ufquc crura jadfecnt.
Hordeum etiam objiciebat cis elixum , ut & perficerent id eidus Se concoquerem melius. Quo
fadtameft, quod omnibus mirabile cllvifum, ut jumenta *quc nitida ex caflello educeret , ac
fi in campcftribus ac planis ea locis habuillet. ( Diodor. fui. Frontin. Stratag. lib. 4. cap. 7;
Plutarch. & tAimiL Prob. in Eumene. )
Ptolemaeus Lagi filius , adverrens Phxniciam & Syriam quz Cava dicitur , maxime fibi ac-
commodam futuram , unde Ac Aigyptum pollet tueri , Cyprum invadere , multum in hoc ope-
r* dedit , ut illis potiretur. Laomedonrctn igitur M ity lenarum , harum provinciarum fatrapam
i Perdicca Se Antipatro confHrutum , ut eas libi traderet , oblato ingenti auri pondere lentavit.
Quod quum non impctralTec, Nicanorem unum ex amicis ducem creavit * & cum jufbs illuc
copiis mifit. Is expeditione in Syriam fa&a , Laomedontem cepit : qui corruptis cufiodibus , ad
A lectam aufugit in Cariam. Nicanor vero, Syria rora & Phoenicia intra breve tempus fubadta
Se prxlidiis munita, inyfigyptum rediit* [ Diodor , cum Appiano in Syriae, pag. iai. & Pau-
farua ut Atticis t pag. j. ]
Ptolemaeus panes cav* Syri* Ac Phoenici* adoreus , Hicrofolymis dolo occupatis ad centum
hominum millia ex Judza in Aigyptum traduxit : ex quibus circitet joooo fcleCios , qui ztate
Se robore prxftarenc , armis inltiu&os in exercirum Se ad militi* utum llipcndiis amplioribus
recepit, iilquc ut maxime fidis digypti prxlidia munita commi (it. Reliquam verb turbam fenio-
rum Se juniorum , ac mulierum etiam , concedit militibus in feryirutem < non tam fponte &
confilio fuo , quam exoratus ab illis , ad ufus Se necellaria in belli rebus minifteru. [ Ariflem ,
in Itbello de LXX. imerpretib. cum epiflel. Ptolemen Philadelphi apud eund. fofeph. Anti quit. lib.
1 1, cap. I. C" a. Eufeb. in Chronico. ]
De captis ab eo Hicrofolymis ita meminit Agatharchidcs Cniditis , in t Aadoytai five Alexan-
dri Magni fucceilbnim hilloiii. [ apud Jolcph. lib. 1. contra Apion* pag. 10 jo. cum lib. 11.
Antiquir. cap. I. ) Qui vocamur fodat , habitant omnium muniti jfimam civitatem , quam Hie-
rofolyma vocare foltnt indigena. Hi fepttma die vacare eonj neverunt , & neque arma illo die
geftare , neque agriculturam attingere , neque alternet cujufpiam tnimflerii curam habere : fcd
in loci i facrit manne extendentes , orare ufqtte ad vejperam. Ingredi en te vero in civitatem Pto-
letnao Lagi cum exercitu , & hominibus eorum qui civitatem cuftodtre debebant obfervant.bus in-
flpient tam i patria quidem acerbum fufctpit dominum , lex vero convilla efl matam habere con-
fuetudinem. Addit Appianus , Prolcmzum Hictofolymorum moenia dituiflc } relicfifque in
Syria praefidiis , in Aegyptum ruvigivillc. ( Syriae, pag. 119. c^xai.)
Dc Aegyptiaci deportatione , in libro 1 a. Antiquir. cap. 1. ita feribit Joicphus. Ptolemaue
multos captivos ex montano fudaa traQu & Hterofolymortsm vicinia , Samandqut (J- GarizJn
monte , in vHqyftum traductos jujjit fedes ibi figere. Et cum Hierofolymitae ptrtinaciffimi ju-
rie jurandi fidem fervare compertum haberet ex refponfo quod Alexandri legatis pofl Darii cla-
dem dederant i multa ex eis pre/idia difpofuit pei arces : & cum eu apud Atexandriam pes civi-
tatis pari eunt Macedonibus conditione dedifj et , /aeramento omnes devinxit , fervatur os fidem
pofl er is ejus qui tam multa ipfis crediderat. & in libro fecundo contra Apionem, (pag. lofij. )
Ptolemaue Lagi fudais Alexandrinis tsEgyptiaca caftra commi jit ; arbitratus fide flrr.nl torum
& fortitudine confervanda : & in Cyrene credens fe tutiffme regnaturum , & in aliis Ljbia civi-
ta ibus , ad ea loca partem Judiorum habitandi causa direxit. * Huc fpc&at Sc Philonis ille
locus dc Judarorum *£gyptienlium , a Catabathmo Acc. Se Strabonis , cx Hifloiiarum libris cita-
tus h fofrpho. (lib. 14* Antiquir. cap. 11. ) Quatuor erant genera in Cyrtncnftum urbe , Atc.
In Cyrentacam vero regionem inde tranflit ut conterminam ( quemadmodum etiam 'fudaa efl ) ve!
potius parttom olim regni tsEgypth. n Ex hornm Cyrencnfium Jud*orum potieris , fuit Jafon
ille Cyrenaeus, h cujus (criptis fecundus liber Miccabaromm fuit excerptus * (II. Maccab. II.
tc iij J4.)
Digitized by Google
222 ALTAS .MU N D I VI.
[JacSI J Si Sitnon Cyrenxus, qui Cliriiti crucan tulit : [Mtuth. yvXVIi. jx. ] Se quorum in A «ii.
II. 10.&: VI. J>. fada habetur mentio.
J68J Antigonus, dum Noris muro duplici etreunifeptus hxrerct Eumenes , in Alcctam & Attalum
expuitionem fiifcepit Cum toto igitur exercitu e Cappadocia profedo* in Pifidiam contendit ,
ubi Alcetascum luis eonliilcbat: <5c intra feptem dies xjoo ibdia emenfus , ad urbem qux
Crctcnlnan vocatur venit ; Se jam hofttbus ignaris adventus ipiius imminens , colles quon-
dam & impedita loca prior occupavit. Sub figtus veri» , prxtcr elephantos , plufquam 40 pe-
ditum , A cquitiim leptem millia habebat. Cum quibus A Iceras tamen congredi cft aufus < cura
ilii pedites iCooo Se equites 900 tantum focii armorum ellcnt. Sed Antigonus ex edito loco
pugnans & viribus longe lupeiior , profligito toto illius agmine , Attalum cum Docimo &
Polemone multiique ducibus infignibus cepit Quibus in fidem acceptis , reliquos in ordines
fitos diftiibuit; Se d ementem humanumque (e illis prxbcns , agmen fuunj amplificavit haud
mediocriter. [ Didor. ]
Alcetascum fatclliribiU & filiis fuis fcfidifquc illi militantibus, in Rfidix urBcm Termeftum
confugit : Pifidis illis » qui fexies mille circiter numero erant Se ftrenuitate excellentes , nullo fc
eum pado dcteliduros promittentibus. Quum igitur Antigonus cum toro agmine ad Termef-
fum caftramctatus , Alcctam libi dedi prteret , cumque tradendum feniores ccn ferent : juniores
inita conjuratione decretum fecere > fe pro (aluce ejus quodvis periculum fubrtbros. Seniores vcio
nodo legatis ad Antigomim nliffis , fe Alcctam five vivum five mortuum ipfi tradituros pollicen-
tur :fi juvenes modb levioribus velitationibus, 8c fifauhtta fiiga, longius extra urbem eliceret.
Quod dum ille faceret , captata abfennx juvenum opportunitate , immiffis fnis Alcctam feniores
invaferunt : qui ne in hoftium poteftatcm venifet , ipfe manus libi intulit. Cadaver ledulo im-
politum & lacerna vilillima obteihim , ckun illis qui pfxliabanrur , Antigono cft traditum :
quod indignis toto triduo affictum contumeliis ille tandem infepultum abjecit. Juniores i pu-
gna reverli in fuos eflerantur : Se urbis parte occupata , domos ptimilm incendere decreverunt.
Sed mutata lententia, ad incurliones & latrocinia convcrii, magnam hofticar terrx panem de-
vaftarunt. Alcctx vero cadaver ab Antigono relidum Iplcndide funerarunt. [ Id. } 4991
Antipater morituros Regum curatorem & ducem fimima cum poteftatc defignavit Polyfpcr-
chontcm : qui natu fere nuximui erat inter omnes Alexandri commilitones , & a Macedonibus
in honore habebatur. Filius ejus Caffimder , Chiliarchi quod obtinebat monere non contentus ,
9c Polylpcrchomem libi i patre prxlatimr indignatus j «fe fummi rerum poteftatc cum amicis
fuis colloquia inlhrim. Occulte rnliiper mrffis ad Ptolcmxirai legatis , amicitiam renovavit j Se
ut focictatcm annorum fecum jungeret , claflc qiumprimum ex Phoenicia in Hcllcfpontum ex-
pedita , rogavit. Similiter Se ad exteros duces Ac civitates inifit , qui de armis cum iplo jun-
gendis folicitarcnt. [/d. eum Plutor eho , tn Phocione.)
Quum Antigonus, ex Pifidia Phrygiam versas exercitum ducclis y ad Cretenfium urbem per-
veniflet : de his omnibus ab Ariftoderao Milefio certior fadus cft, Quibus cum voluptate au-
diris , fummutO fpc fua imperium complexus cft. [ Dioder. cum P/ utar eho , in Eumene. ] Alix
enim imperator cum plenaria authoritare ab Antipatro reliditis , & majorem exercitus vim ha-
bens, thtfauris in Alia poti turrim fe , dum nemini ad reliftendum facultas fiippcterct, confide-
bat. Erant fum in exercita illius do peditum & 10 equitum millia, 8c jo elephantes, Prxter-
que has copias , fe alias infimer quando opus foret comparaturum Iperabat : qubd peregrinis
lubinde allcdis ubertrm Alia flipendia pollet fiitficerc. Senatu ightrr amicorum coacto , quod
fimtmam rerum capcllat , illi* exponit ; & pr^cipuis amicorum, qui fat rapias, qua prxfcdnras ,
adferibit : omnelquc , fpes magnas fuggerendo , ad capclTcndum qux agitabat promptiores facit.
Afiam enim pervadere , cjcdiltfuc Satrapis qui hotlfentts fuerunt , ad amicos fuos imperia tra-
ducere conftitucrat [Dioder. }
Aridxus Phrygix ad HcIIc.pontuni latrapes , cognita Antigoni molitione, Satrapix fax res
in tuto ponere flatucns , Cyzicenorum urbem , qu6d fnaxima clfet & prx eundis opportuna ,
iubitb aggrclliu cft : habens fecum plufquam decem millia peditum mcrccdc cotidudorum Ma-
cedonumque mille , fagirtarios & funditores Pcrlas 500, A' equites Soo , cum omni telorum &
catapultarum apparatu ad oppugnationem nccellario. Cyziceni , fub fpccie tradat «is de con-
dicionibus urbis tradendx dilatione obfidionis obtenta , a Byzantiis milites Si tela , exteraque
propugnationi urbis convenienda , acciverunt : navibulquc Jong/s oram pr^ternavigantes , luos
ex agris receptos in urbem revexerunt. Unde , obfkfemium plurimis intvrfedis , Aridxus in-
feclo negotio in latiapiam fuam regredi coaduscft. [Id.)
Antigonus , Celrnis tum fubuftem , cum viginti peditum Se tribus equittlm millibus ex toto
agmine deledis , celerircr ad ferendum Cyzicenis fuppetias contendit : periclitatam urbem ad
futuras molitiones libi obnoxiam reddere conftirticns. Sed quum paulo ferius illuc veniffit ,
ad Aridxum legatos inifit, qui hifcc de rebus cum eo cxpoftularent : fimulquc ut fatrapia de-
cederet, atque una ad vidummbe accepta privatam inde vitam aceret, imperavit. Id ille fe
fadurum negavit : St diftributi> per urbes prxlidiis , partem exercitus cum prxfcdo milit } man-
dato ei dato , ut fc cum Eumene conjungens , Nora caltcllum oblidionc liberaret , Eumenem-
que periculis exempeum in locictatcm belli adverstk Antigonum adldfeerec. [ Jd. ]
Vere appropinquante Eumenem, fimulata deditione, dum de conditionibus tradat , prxfedis
Antigoni impofiullc , lique ac fuos omnes e caftro cxtraxilfc incolumes feribit in ejus Vita
.y£miltui Probus. Antigonum vero , quum auxilia Eumeni ab Antipatro milia didiciflet , ab ob-
fidionc rccclfilfe, Jujhnu* refert. [hb. 14. cop. 1. ] At Diodorus St Plutorchus Eumenem , Hie-
ronymi Cardiani amici Se civis fui interventu, fide praltid, ab oblidionc liberatum fiuflc nar-
rant Ita enim res fe habuit.
Anu-
Anno
Anna
Munii-
IMF E E, MACEDONUM.
Antigonus dc lummo principatu coolilia animo verfans , Hieronymum hiftoricum ad /e aectr-
litum , magnilquc invitatum muneribus , legationem ad Eumenem obire jubet i qua hortetur 22? *•««**
ipfum , ut pugnx in Cappadocia gcftx oblitus , amicitiam 8c fbefetatem belli fecum jungat: dona
prioribus longe nujora , Se ampliorem provinciam ; atque ut primus lit inter amicos, ac totius in-
Iliruci particeps , illi proraittens. (Dudor.) Quumque prxfcripta ab eo fiiiJfet /urisjurandi fatmula ,
qua padho fancircrur : eam Eumenes fuo arbitratu correxit , Se ad Macedones a quibus circumi»-
debatur retulit , utra jtirisjurandi formula ciler xquior. Antigonus enim defon&oric in capite Re-
gum fatta mentione , reliquum jusjurandum in fc nomenque futim conccpcrar. Eumenes verb
primo loco Olympiadem cum Regibus pofiiit , deinde ite jusjurandum compofuit , ut juraret
libi eofdcm amicos & inimicos fore, non qui cllcnr Antigono tantum, fcd qui clfent Olym-
piadi Se Regibus. Qux ciim cllcut vifa juftiora , Eumene illud juramentum fuicipientc ,
obfidionem iolverunr i mifcruntquc ad Antigonum , ut ille quoque Eumeni id facramcntum
diceret. Interci. Eumenes quolcunque Noris habucrar Cappadocum oblides cis reddidit.
Anrigomss autem Macedonibus quod jurisjurandi emendationem comprobaifcnc , acerbe Se
amate relcriptit ; atque ut Eumenem obliderent rursus & circumvallarent , ferb nimis mandavit.
( P iut.tr cb. )
Eumenes poft annuam obfidionem infperatb falutis compos fadm , ad tempus in Cappado-
cia motam traxit ; ibique amicos priitinos , & palantes per regionem militix foetos , recolle-
git. (Diedtr. ) A Cappadocibus , qui oblides receperant , equos , jumenta & tentoria ac-
cepit : collcdilquc illis militibus, qui difpcrli poft fugam in illis locis vagabantur, equites
paulo minus mille contraxit, f PltUArcb. ) Quia enim mirum in modum induftrius erat
Iconfcftim inultos ejufdcm Ipci focios , Se ad communem militiam obloquium deferentes
Ihabuit. Denique intra pauxillum dictum , prxtcr quingimos illos amicoc qui obfidionem cum
ipfo in munitione toleraverant , plus quam bis mille ad imperata ptomptot milites apud fc
habuit. . [ Dioder.]
Antigonus , miliis ad debellandum Aridxum minoris Phrygi* farrapam copiis , ipfccum ntune-
tofo agmine, versus Lydiam movit , farrapam ejus Clitum inde cjc&urus. Qui prxeognito ejus'
adventu, ptxcipuas urbes prxlidiis munierat : ipfcquc in Macedoniam , ut Regibus Si Polyf-j
perchonti audaciam & dcfccrioncm Antigoni (ignihcarct , & auxilia libi peteret, tranfinitubat.
[ Dio dor. ]
Trun Antigonus Ephcliim primo ftatim adventu in fidem accepit , adjutantibus illum in urbe I
nonnullis. P6ft quum appulillci Ephefum AI (chylus Rho Jius , 8e in quatuor navibus e Cilicia
advcxiilct 600 argenti talcnu Regibus mi da in Macedoniam: ille pecuniam intercepit, libi ad;
>crcgrino* milites conducendum illa opus efFe di&ium. Quo fadto latis declaravit, quod ro- ‘
;us ad lua tractandum negotia con verius , Regibus adver fatetur. Poft lurc urbes deinceps op-
pugtucum ibat ; alias vilubigens, alias vcibis tibi concilians. (Id.) Ar^uc ab hac defectione
numeramur anni illi 18 , quos Antigoni principarui a Dexippo , Porphyrio & Eufebio tributos
invenimus. [ in Gruis EufebUnis Sc*ligtri . pue. 48. 1154. & 116.]
C.llandcr transmiilo Hcllelponto, in Aliam ad Antigonum Ic contulit; auxilium ut libi fer-
ret rogitans, & Ptolemaeum in belli focictarem venturum confirmans. Illum haud invitus bifer»
pit Antigonus, 8c confcftim tum pcdcftribus tum nauticis fc illum copiis inftuufhuum promi-
lit. Haec limutationc quadam agebat , quali propter amicitiam cum Antipatro illi opem ferret : j
led reveri magnis hominem bellis diltincri volebat 1 ut ipfc, extra periculum, Alia perdomita,
fummum imperium ad le pertraheret. (Diodor, )
Polyfpcrcnon , Regum tutor Se imperii Macedonici live procurator , epiftolam Re- I
gum nomine Icriptatn ad Eumenem milit , fuadens ut opera fua Regibus adJifla , inimicitias '
cum Antigono non deponeret: Cive in Macedoniam tranfgrdlits communi fecum opere tute-
lam Regum gcictc vellet, live potius eligcict in Alia remanere, Se exercitibus pccumilquc
acceptis contra Anrigonutu , qui jam rnanifcftb i Regibus defcivillct , bellum gerere.
Quod li majoribus indigeret copiis , vel le cum Regibus univerfas regni vires in Aliam tradudhi-
rum. Ad queftotes etiam Ciiicix ab cifdem datx funt litcr.r , ut ex pecunia qux erat Quindis ( ubi
Macedonum fuifle gazoohy larium , docet Sttabo,/<£. 14. cjp. 6 71. ) Eumeni yoo talenta ad re- ]
farciendum damna pridem accepta; cctcrxque pccunix quantum ad peregtini militis condu&k>- j
nem aliblquc belli ufus rcquilivcric , exhiberent. Ad Antigenem quoque Se Tcutomum trium
millium argyrafpidum duces lcripfcrunr , ut cos Eumeni traderent , cumque in omnibus alacriter
juvarent ; utpote totius Afix imperatorem plena cum potcftatc ddignacum. Similes pr^ccrei ab
Olympiade matre Alexandri Magni millx funt litcrx : quibus, inter alia, ut cimi ipfi tum
Regibus opem ferret foliate poftulabtt. [ Diodor. cum Pl ut Arche er <y£mi7io Probo , in Fument, ]
Eumenes confcftim e Cappadocii movit , joo equites 8e peditum fupra duo millia fecum
habens. Non enim fpatium illi erat ad fufcipienduni cos , qui le uni militaturos polliciti , ve-
nire tardaiient : propter ei quod ingens Antigoni manus duce Menandro adventaret , qux in
Cappadocii illum degere , hottera Antigoni facium prohiberet. Qui veto rcli&us fuerat exer-
citus , triduo ferius Eumenem lccutus , cum cum alloqui non poliet , in Cappadociam rcgtclfus
eft. (Diodor ut.)
Magnis itineribus contendens Eumenes , fuperato celeriter Tauro , in Ciliciam devenit.
Tum duces argyrafpidum Antigenes Se Tcuramus , Regum lireris oblccuti , cum amicis peri
longum intervallum Eumeni occurrerunt : Se comiter excepto gratulati , qubd e maximis pe- 1
riculis nec opinato incolumis cvafillet , prompte ad omnia le ptxftb illi futuros funt polliciti.
Ipfum etiam Argyrafpidum ex Macedonia agmen , tiia millia circiter, cum benevolentia (ludio-
que o briam procdCt. [ Id. ]
Invi-
Aeno
Vciio*
Am6ib.
te «i»ir
AL T A S MUNDI VI.
Chril>U.
Amo
H4 Invidiam Macedonum veritus Eumenes , quam lubiturus erat , n iple alienigena ( ex
Thraciae Cherfonefo Cardianus ) fummo imperio potiretur * primum 500 talenta ad reficiendum
3 686 Te non indigere» diditam
icmecipfnrti k Regibus concefia recepturum fe abnuit : tanta donatione
qui nullum libi principatum confcifccrc laboraret. [ Ditdtr. & Pluttrch. ] Deinde Alexandri
nomine tabernaculum uaruit , ( ab iplo , ut hoc faceret , monitum fe per lomnium fuifle fingens)
in coque feliam auream cum fceptro ac diademate poni juflit , coque omnes quotidie con-
venire , ut ibi de fummis tebas confilia caperentur : credens minore le invidia fore , fi Ipccic
imperii , nomintlquc fimulatione Alexandii , bellum videretur admi ni lirare. [ Diodor. Plmt*rcb.
tsEmil. Prob. Polytn. hb. 4. Stratagem. } Inrerim iple per omnes tractationes publicas i 16
zqtulem fe arteris ducibus exhibendo , 8t omnes colloquiis humanilfimis demulcendo , in-
vidiam k fe depulit. Confimilitcrquc erga Miccdones qui Argyrafpidcs nominabantor fe
gerendo , magnum libi favorem contraxit , & dignus qui Regum curam gereret habeba-
[
tur.DiodtrT) Blandimentis enim ulus, nunc commilitones fuos , nunc patronos appellabar ,
periculorum Oricnralium focios. addens , Ibku fuifle quorum virtute Otiens fit domitus , folo»
qui militiam Liberi patris, qui Herculis monumenta fuperarint : per hos Alexandrum, magnum
iadum , per hos , divinos honores St immortalem floriam confecutum. orans denique , ur non
tam ducem le, qulro commilitonem reciperent , unumque ex corpore fuo efle vellent/ [ /'qft'».
U b. 14. c*p. 1. }
Hinc cx amicis delegit Eumenes maxime idoneos, quos pecuniis largiffime mftmdos ad con-
ducendum Ubcralilfimis ilipendiis militem )hic illuc milit. Horum alii cxtemplb in Pilidiam Ly-
ciamquc ac finitimam regionem , alii in Ciliciam , Cocle-fyriam , Phrenicum & Cyprum profecti,
cogendi milites munne fcdulo fundi funt. A quibus curo Aipendia offerremur ampliflima e
multi quoque cx Gr*ci* urbibus accurrebant* & nomina in hanc militiam profitebantur : ad-
eo ut intra breve tempus colligeremur peditum fupra dcccm millia & equite» 1000. prxter ar-
qui cum Eumene venerant. ( Diodor. )'
gyrafpidcs , &cum
Ptolemxus claflc ad Zephyrium Cilici* delatus , miffis quibuldam dudbttt Argyrafpidas
fblicicabat , ne Eumennu a Macedonibus jampridem fupplicio capitis addi&um fcqucrcntur. Ad
prxfirdos itidem prariidii in Qu indis mifit, nc qui equam illi pecuniarum exhiberent. Huic vero
morem nemo- geifit : proptere» qliod Reges , 8t ruror ipforum Polyfperchon , atque etiam
Olympias , fcripfcranc , ut ad* amnia Eumeni , vehtt fummo regni imperatori , parerent (Id.)
Antigonus deinde ex amicis Phi lotam cum 30 Macedonibus ad Areyrafpidas mifit , qui pti-
mo ducum St prxciptjouim militum animos privatim tencarenc , fi fort£ largitione aut mune-
rum pollicitatio^ induci pollent ad inlidias adversus Eumenem ftruendas. Et aliorum quidem
nemini perfiuderc valuerunt. Solus Tcutamus argyrafpidum dux corrumpi fe palliis , ut colle-
gam etiam fuum Antigenem ad ejufdcm facinori» focietatetn illectaret , operam dedit. Sed ad
meliora cum confilia Antigene! reduxit: docens certiora fibi ab Eumene, viro fideli ae me-
diocris fortunx , fpccanda ede ; quam ab Antigono nimnbn potenti , qui ad fumma prove&us ,
in Satrapias ipfis dehinc ademptas furrogarurus ellet amicos fuos quos velit. Tum Philotas con-
munes Antigoni ad exercitum litteras ducibus reddidit j quibus mandavit , ut Eumenem fine
mora comprchcnfmm occidet ent : addita comminatione, nili id facerent , fe cum univerib exer-
citu venturum ad bellum eis pariumquc inferendam. Quibus ciim illi eflcnt exterriti , fuper-
veniens Eumenes coliorUtus cos cil , ut Regum decreta exfcqucrentur , nec homini jam aperte
rebellanti aufcultarcnt. Cumque multa praTenti negotio accommoda dixi fiet ; non imminenti
duntaxat periculo exemptus cfl , led etiam multitttdincm ad benevolentiam priftina majorem
inflexit. ( Id. )
Hinc indicia militibus expeditione , in Phoeniciam contendit Eumenes ; naves cx omnibus
pafiim urbibus contrahere , validamquc comparare cladem properans : ut Polyfperchon , afliun-
ptis ex Phtxnicia navibus , mare in potcftatc haberet , St copias quandocunque vellet tutb e
Macedonia in Aftam contra Antigonum tranfportare pollet. Ipfe ergo , ad nauticas colligen-
dum vires , in Phoenicia fubftitir. ( Id. )
Polvfperchon Clitum ( Lydw fatrapam ) navibus prarfc&um cum tota clafie mifit, ad finitima
Hclldponti ftationem habere jubens , 8c prohibere copias er Afii in Europam tranfineantes.
Aridxum quoque ( majoris Phrygi* fatrapam ) qui cum militibus fuis in Cianorum utbem con-
fugerat , Antigono inimicum , adfumere mandavit. ( Id.)
Poftquaro ad Hellefpontum trajccilfct Clitus, jimque urbes ad Propontidem in fidem acce-
piflet , Sc Atidxi copiis fc confirmafict : prxfidii Munychiam dux, k Caliandro cum tota clallc
milTus, navigavit. Antigoni ctiara naves afiumpfic: ita ut fupra centum numerus fe extenderet.
Commillb igitur przlio navali haud procul a Byzantiorum urbe , Clitus vicit , & naves hofiium
17 demerfit; nec infra 40 cum ipfis nominibus cepit. Reliqui in Chalcedonenfium fe portum
receperunr. Quibus tam profpcrc gcftis Clitus hofies mari non amplius contendere aufuros ,
propter cladis acccptz magnitudinem, cxiltimabar. (Jd.) Quo exui tafic illum non cfl mirum*
quum prius ad Amorgum ( ^ Cycladibus infulis unam) tribus aut ad fiimmum quaruor deprefi»
Grxcoium navibus , vocari fe Neptunum pafTus cfl , tridentonque gcilavit : ut in libro x dc for-
tuna Alexandri refett Plntarchm.
Antigonus , audito claffis detrimento , aduariis navibus i Byzantinis no&u accerfitis fagit-
carios , funditores , 8t alfos cx levioris armatur* ordinibus , quot fufficere videbantur , imponit 3
rofque in oram ulteriorem tranlportar. HI cx hofticis navibus in terram egrefibs & cafha pe-
deflria metatos adorti , terrorem Clitianis incutiunt. Qui fubito metu perturbati , in naves in-
filiunt : unde ingens exiflit tumultus , qua ob impedimenta , qua etiam ob captivorum multitu-
dinem. Intcrim Antigonus naves longas adomiirat : in quibus peditum flrcnuifilmos mediocri
numero
IMPER.
. V -
MACEDONUM
__ -
22f^f2£
lulun*. Chnftiii.
numero collocatos eo milit , cum exhortatione tic audaCicr hoftes invaderent ; victoria enim ccr “
tiffimd 'poticilros. Hi ergo atra Nicanore no&u fubvedi » aim jam illucefceret , fubitb in
hoftes tumultuantes impreflione fo&a , primo ftatim coneurfu illos vcrtunc : mviumque alias
roftris puUatas furfiim petant , aliis remos detergunt i nonnullas cum viris le dedentes citra
diicrimcn in potcftatem accipiunt. Tandem, excepta prxroria , reliquis omnibus uni cum mili-
tibus potiuntur. Clitus aurem ad terram fuga claplus , deferta navi , per Macedoniam fe recipere
inflituit: fed in Lyfimachi milites quofdam delapfus inrcrlir. ( Diodtr. )
Antigonus, clade tanta hoftibus aifc&is , maris potcftatem libi venditare , Afixquc imperium
citra controverfiam acquirere properabat. Idfo ex omni exercitu io peditum millibus fk equi-
tum millibus 4. dcle&is , qtn maxime forent expediti , versus Cilicum movit i ut Eumenis co-
hottes diffiparet , priutquam agmen copiorius contraxi flet. (Id. )
7 JubiUnis XXIII.
Eumenes , cognito Antigoni impetu , Phcrniciam (in qua fora erat ) injuftc k Proletnxo occu-
patam , Regibus itefom vindicare conabatur. Sed ab opj>oit uni rate deftiturus , motis i Phccnicia
calhis , agmen per Cavam Syriam duxit j ut Satrapias , quas fuperiores vocant , attingeret.
[ Dtedor. lik. 18. ] Et Argyrafpidas , curo duce eorum Antigene, fecum habens , in pagis Baby-
loni* Caris appellatis hyemavit. ( Id.Uk. 19.)
Ad Seleucum Babyloni* & Pithonem Medix fatrapam legatis mittis , poftulavit Eumenes, 4397 3 i?
ut auxilia Regibus ltibminiftrantes , communi fecum bello Antigonum impngrurcnr. Seleu-
cus autem , fe Regibus quidem ncccflacia exhibiturum rcfpondit : Eumeni autem, qui dudum
publico Macedonum concilio capite damnatus' fuerat , nunquam obtemperaturum. Antigenem
etiam & Argyrafpidas , ut abdicarcur imperio Eumenem , per legatum fblicitayit : fed fruftri.
[ Id. iktd. ]
Eumenes, collaudata in fe militum fide, cum exercitu progrcfliis, juxta Tigrim fluvium caftra
poluit; ut 300 i Babylone ftadiis abeflet. Atque ibi, incolarum incurfu , nonnullos fuorum ami-
fu. Inde Sufa progredi cogitabat ; ut & copias ex fuperioribus (arrapiis evocaret , 8c regiis
ihcfanris ad urgentes neccflitates uteretur. Sed aggrclfo cum Seleuco apud Euphratem fluvium ,
parum abfuit , quin uniycrfura exercitum in fubira inundatione amitteret j cum veteris cujuf-
dam follie capite i Scleucianis rupto, univerfa caftra in aquis fbgnatent. Illum ergo diem
Eufneniani , ih rlirnuliifn quendam confugientes , quieti permanferunt , quomodo his rebus
confulctidum eflet ambigentes. Poftridie veri» navigiis 3 o qux contis impellebantur adhibitis
prxcipuutii exercitus robur , nemine cranfitum interturbante , tranfportlrunt. Seleucus enim
equitatum folummodb , euroque longi numero adverfariis infiriorem , penis fe habebat. Jaro-
que nox appetebat } ciffn Eumenes de impedimentis anxius retrb Macedones itefom tranfmilic i
& docente quodam indigena , locum quendam purgavit , qub foliam divertere , ac meabilem
reddere tra&um vlcindro , facile erar. Quo Sclciiais aniimdvrrfo , foro illos i Satrapia fua
quamprimum excedere ctlpcret , de induciis legatos mille, liber Gmque illis tr.mlltum pet milit.
Atque ita Eumenes contra quini fperaflet e Seleuci manibus elapfus , cum agmine in Perfiam
(vel Sullanam potius) devenit r 1 6 millibus peditum . Se 1300 equitibus tunc inftruchis. Et
tccrcato ex laboribus & xiumnis milite , ad prxfcdos fuperiorum provinciarum miJir , qui
milite! St pecunias inde accerferenr. [Id. Iit. 18. & »9»]
Attalus, PolettOj Docimus . Antipater Se Philotas,, duces qui cum Alcet* copiis capti iri
caftello quodam incredibiliter munito aflervabaiUUr , auditi Antigoni in fuperiores provincias
profectione (in Mefopotamia vefb tum tum fuifle , Diodortu indjcat ) armis correptis, mediam
circa no&cro , ipli tantum o&t> cuftodlam 4co militum invadunt Xenopithetn , qui cuftodix
prxerar, correptum de mitro petrx ftadium ait* prxcipirctn agunt ; aliifquc partim eoncifis
nartim txturbatis, domos incendunt : ex iliis vcio qui extrinfefos fuccelTiim rei oofervabant , ad'
quinquaginta intrb recipiunt* Sed dum inter fe dillcniientes , confuitarcnt , utrum manere ac |
calle Ili tminitione uti , fubfidia Euirenis przftolantes , an fuga quamprimum artepta per aeros '
divagari expediret * i vicinis prxfidiis pedites joo & equites 400 plurcs , Se ex indigenis hinc I
inde fupra 3000 accurrentes, du&ore ex feipfk creato , locum illum cafttis fuis arcundant. !
Docimus , qui ex arce excedendum priiis fuaferat , animadverfo quodam dcfccnfu ab excubiis i
immuni , per legatum egit curo Stratonice Antigoni uxore , qux non procul inde aberat: Se cum I
uno comite illae cxliliir. Vcfom, non femrafidc, cuftodix mancipatus cft. Qui cum eo def- j
cenderat , ducem fe hoftibtu prxboir ; nec paucis in caftellum addu&is , unum ex faxis prccclfis j
occupavir. Attalus vero cum exteris, qui ih caftello manendum efle ltatueranc , ex dic in diem i
certamen fortiter continuarunt. ( Id. Iib.19. ) . .
Pitho Medix fatrapes , Philota fuperiorum Provinciarum duce interempto , fratrem futim ;
Eudramum in illius locum fuflecerat. Quo perpetrato , reliqui Satrape omnes concurrere , ne
iimili modo tractaremur veriti : qubd tusbulcnti Pithon ingenii cllct , magnilque fe conatibus
implicaret. Superatum igitur przlio , ubi magnam ejus militum partem conciderant , i Parthia
profligat urtt. Ille quidem principio recepturo in Media quatiebat : ted brevi pbft Babylonem profe-
^■11 , Seleucum ut libi auxilium ferret rogitabat. (Id. lib. 19. )
Eumenes in Suliana agens , exercitum in tria agmina , propter frumenti penuriam , divifit. Et
fic tripartitum pet regionem iter habens , tritici magnam lenfic idopiam. Oryzam igitur fcfa-
mumque ac frufots palmx , quibus regio illa abundabat , inter milites diftribuir. Quanquam
verb jam antea Regum literas ad fuperiorum prxfoflos Satrapiarum pe» ferendas curarat : ramen
etiam tunc tabellarios mifit , rogatum. Ut cum fuis quifquc copiis in Sufianam occurrerent
omnes. Eas in expeditione adversits Pithonem unum in locum congregatas tabellarii inycne-
mnt. ( Iktd, ) 1
I. yjftrit AntuU. t*rs frimr. ' * Tf NobiliflWns \
Digitized by Google
_
JET A S M U N L) 1 Vi. — ' «Bmkw |CK>i
‘— "" NobiliflTimui inter duces erat , Se communi omnium fcito imperium gerebat Pcuccftcs j quem
fagittani &
Alexander corpori* cuftodcm & Perfidis fatrapam conftituerat. Aderam illi tum
decies mille i Se ex divetfis gentibus in Macedon icum adoptati ordinem ter
funditores Pcrlid
Macedo ,
mille • equites autem ex Grxeis 8e Thracibus tfoo. & ex Pcrfts plures 400. Polemon
equitatu 700. Sibytous Arachofi* ptxfcs ,
Carmanix fatrapes, in pedit.uu habebat ijoo. in
a Patopamt fadum fatrapa cum 1100
1000 pedites , 6»o equites exhibuit. Androbazus abOxyart
libi Ba-
pediutu Se 400 equitatu milfus erat. Stafander Arix & Drangian* fatrapes, adjunOis
£*-
janis pedites Ifoo habebat, equites 1000. Ex India venerat Endurmu (apud Arrianum
demus apud Curtium Eudemon di&us; Oxydracamm & Mallorum fatrapes) cum joo equiti-
Porum Indorum
bus , 3000 peditibus , Se elephantis 110. Quas bclluas natius erat , quum dolo
regem intcrfccilfcr. Univerton aim Sarrapis congregam eram araplid* 18700 peditum ( licfc
particulares numeri 21100 conficiam) equitum 4600. ( Ibid.) .
Hi cum in Sulianam ad Eumenem perveni lient , concionem publicam advocarunt : in qua in-
gens , inter Peuceftam prxripuc Se Antigenem argyrafpidum ducem , de Imperatoris clcdbone
exorta eft contentio. Eam jam ante ufurpato flratagematc fedavit Eumenes : eredto Alexandri
.
tabernaculo Se folio » ad quod convenientes , communi confilio de lingulis negotiis confulcrcnr
^^ Poli b*c cum ipfi Sufa perveniflent , i thefaurorum cuftodibus Eumenes tantam pecuniarum
copiam eft confccutus, quantam ncceflicas exigebat, huic enim foli , quantum poftularet, exhr-
bendum dic , Reges per litteras conftitucraiu. Macedonibus ergo ftipendia in lex menfes ero-
gavit : Se Eudaroo qui elephantes ex India adduxerat , 100 dedit talenta , expenfarum quidem
nomine in bclluas, led reveri , ut hoc munere hominem Gbi devinciret. Cuicunque enim per ob-
ortas factiones hic fefe adjunchrrus lucrat, ei propter ufum bclluarum formidabilem ingens mo-
!mentum afferebat. Aliorum Satraparum unutquilquc ex regione fua militem fibi obnoxium ale-
Ibat. Eumenes itaque in Suliana moram rrahens , exercitura recreabat. ( IbuL )
j Philippus Aridam , cura uxore fua Eurydice , jullu Olympiadis occilii* eft , fex annis poft
!Alexandrum potitus regno. ( fnflin. lib. 14- f. ) & mcn/ibus prxtcrei quataor , [Diodor. ]
!anno quarto Olympiadis C X V. [Id. & Parphyr. in Cru. Enfib. p*g. 128. ] circa »1 diem
Septembris. .
jg88 Caflander Olympiadem , cum nepote Hercule Alexandri Magni filio & matre ejus Barfine , l39<f 31 6
in urbe Maccdonix Pydna conclulam obfcdit. Ineunte vere , quum fames indies invalcfccrct ,
milites fuos Olympias dimittere coadb eft ; ipsaque randem , pa&a falutc , (quam srgre etiam
obtinuit) vidiori lc tradidit. ( Dioder. & fuftin.tib.14.cnp. 6.)
Antigonus , motis e Mclbpotamii caftris , in Babyloniam venit > focicrateque cum Seleuco
& Pithone inita , Se militum ab cis manu accepta , navigiis Tigrini fluvium junxit i tranfpor-
tatifquc copiis , celeriter advenus hoftes contendir. De quibus certior huftus Eumenes , Xeno-
philo arcis Sufianx prxfc&o mandatis datis, ne quid pecuniarum Antigono traderet , neque ad
colloquium ejus defccndcrct , totam Tigris fluminis oram i fontibus ad mare ufquc cuftodiis
munivit. Et quiacuftodix illx propter longitudinem non paucis militibus indigebant, Eumenes
& Antigenes i Pcucelta , ut fagittarioium dcccra millia ex Perfia ad cum mitterent t impetra-
jrunt. [Diodor. ann. I. Oty/np. 1 1 6. ] _ f
| Atuigonirt cum exercitu in Sufx regiam profc&ns , Seleucum terra fatrapam creavit; datlfquc
militibus arcera oblidere julfit. Detrectante vero pollulara Xcnopbilo thelaurorumcuftodc, ipfc
nod urnis itineribus fub CanicuLe exortum ad Copratem fluvium in Tigritn decurrentem profe-
Idbis , ob immodicum xftum magnam militum ja&uram fecit. Ciimoue quatuor circiter plcthro-
'rum latitudo fluvii illius dlct , paucas naviculas qux contis propellebamur na&us, b peditatu
ialiquot tranlinilir , reliquum agmen cxpc&uc jullos, De qui nolliuro molitione per fpccula-
tores cdodhis Eumenes-, qui 80 inde ftadiis aberat, cum quatuor millibus peditum & 1300 equi-
tibus fupc.ato Tigridis ponte, de Antigoni exercitu qui tranlierant oflendit plus quim uia pe-
ditum millia, & equites 100. nec pauciores quim fex millia eorum , qui (pariira pabulandi
causa trajicere (olebant. Hos derepente adortos , dum inter fe turbantur , exteros illicb in fugam
vertit, Macedones veto, qui rrfilWre audebant , vi numeroque fuperaros in fluvium omnes de-
pulit : ubi, navigiis prx multitudine ingrcllorum demcWts, pauci evaferurtt. Et qui aquis crede-
re lc nolebant, quaruoc circiter millia , in Iraftis potcftatcm venesunt. Ita Dndornt. Plnt*r-
cbiu , Patit jgrim amnem aggi clfum traulraittcrc Antigonum , quod exteti oui in ftarionibus
erant ne fenferunt quidem , Iblum Eumenem exccpifle fer ibit ; iignifquc collatis multos -occi-
dillc de militibus ejus , flumen cadaveribus complcvifle , & quatuor millia cepiile.
Dclpetato fluminis ttanfini, Badacarn versus, urbem ad Eu lxum fluviam litam , caftra movit
Antigonus, ubi per dies aliquot fubliftens, exercitum arftus magnitudine confctftum recreavit,
lude Ecbatana profecturus, non regii via , prop etea qubd 8t immodico xftu Se 40 dierum lon-
gitudine molcfta crar , fed per Coilxos iter inftituit via breviore Se frigidiore : ubi plurimis fitorum
defideratis , cxrerifquc in periculum adductis , vix nono tandem dic in habitabiles Medix tra&us
evafir. Ubi tumultuantibus advcrsiis eum militibus , qui intra 40 dies in tres clades non exiguas
inciderant , Pithon totam obire Mediam ab eo julTus , equites xooo Se equos cum apparatu plus
looo, rantumque prxtcrei jumentorum numerum, ut totus armari exercitus pollet, Iceum redu-
xit: cum f 00 infuper ex regio fifco talentis. Equites illos in ordines cooptavit Antigonus : equis
vcib in eos qui amifcrant diftributis , & jumentis liberalirer huc illuc donatis, priftinam militum
benevolentiam recuperavit. (Di odor. ana. 1. Olymp. 1 1 6.]
Enmcniani, raotts i P.iiitigridc caftris Peritam versus , ad Perfepolim regni fedem 24 dierum
itinert* petvenerunr : ubi i Pcucelta . qui regionis illius erat fatrapes, totus exercitus , poft facti-
227 as
1MPER. MACEDONUM. asf
ficia Diis Atexandroque (< Philippo h»da ( ove edam , at Piurarchui narrat , ad facra facienda
viritim divisa ) magnificemillimo cpnlo eft exceptus. Quum vero his 8e aliis obfeqniis cum mul-
ticudinem fibi conciliare dignitatemque Imperatoriam ambire videret Eumenes : adulterinam
quandam cpiftolam Syriacis literis ab Oronte Armenia: fatrapa, aui Peuceft* amicus erat, feri-
ptam commentus cft; qubd Olympias cum Alexandri filiolo , fiiblaro Caflkndro, regnum Mace*
donix rccuperallct , Se Polylpercnon in Aliam contra Antigonum cum validifuma regii exer-
citus parte atque elephantis trajedllcr. [ Diader. iW. Palyan. Stratagem. lib. 4. ] fide igitur
literis nabita , quum m E.tmenis manu fututura videretur , & provehere per regem quos vellet,
dc ptrnas i delinquentibus exigere : omnes ab eo expc&ationc maxime fpei pendendum fibi ar-
bitrabantur. Stqui verb ab ipfo alieni erant , .cos ille in rudicium deferens perterrefaciebat
( exemplo in Stbyrtio Arachofi* fatrapa dato : ) Pcuccrtam interirtf comitate verborum ac pro-
milTorum magnitudine delinicns , aram in officio continens. ( Dudar. lb$d.)
Alios etiam Satrapas Sc duces devincire fibi cupiens Eumenes , pecuniis fe Irfdlgcrc fimulavit;
8t unumquemque , ut mutuum Regibus darent , adhortatus cft. Quadringentis igitur talentis
i quibiw expedire vifism ducibos acceptis , illos qui prius infidiarnm aut detectionis fuerant fuf*
oetti , metu amittendi crediti , fidiiTunos jam 8e corporis fui cuftodcs habebat. [ Id. tbid.& Pln-
t-treh. ift Emrunt. ]
4. In minore Afia Attalus Se alii duces , poft oofidionem per annum unum Se merites quatuor
jS8si fortiter toleratam, in hoftis tandem potcftatcra venerunt. [ Diadar. ad anm. 4. Otynp. UJ. ]
In Alia majore Antigono cum exercitu cx Media ih Perlum movente, illi occur tonis Eu-
menes, ciim polt peractum facrifichim opiparo convivio exercitum exccpilfct» Se bibendo con-
vivis nimis fc attcmpcraller , in morbum incidens , profcdioncm ad dica aliquot inhibuit. Quo
cafu fracti animi funr militum , dicentium , alios convivia lplendid£ parare , Eumenem unum im-
perare Scbelligerare nolfc. Remittente tamen malo , cum fe brevi rccollcgillet , copias protno-
,vit : pnmum agmen ducente Pcuccfta cum Antigene » ipfo in ledica cum elephantum dudori-
|bus Fubtequcnte. Jaraque iter unius dici exercitus inter Ce diflabant : cum per millbl otrinque
|('peculatores , cognito holtium numero confilibquc , ad pugna: diterimen fe compararent. Cum-
que Eumenes extra aciem quietis gratia in ledica ferretur , antefignamquc vociferarentur gra-
dum Ce nifi illius dudu non ptomoturos : ille mox ledica ab uno cornu ad alterum circumla-
tus, in ordines fuos digcflit exetdtum , infpedxntc Se. cachinnante Antigono. £t copia» quidem
aciem illi producabant 1 fcd propter loci difficultatem confligere non poterant, [ Diadar. *nn.
Olvmp. 1 1 (. Plntarcbi in Eamtne. ]
Ad tria ergo ftadia translatis ab inviertn caftris « quatriduum in velitationibus Sc agrorum dc-
popubtiorte confiimebant , rerum omnium «eni. Quinta inde luce Antigonus rursum copias
Eumenis ab eo avertere promiffis conatus cJt : fcd a Macedonibus legati ejus cum minis lunt
rcpulfi. Deinde Gabicnem, tridui itinere inde dirtantem regionem commodam Sc opulentam,
ab Antigono ad capienda caftra nodu occupatum iri pnefentiens Eumenes , per fimulatos petfu-
!gas Antigonum moneri curavit , Eumenem nodu ejus caftra invafurum : ad quem incutliun
jdum ille fc parat , Eumenes Gabiencm pr*occupare contendit. Sed Antigonus fraude agnita,
quanquim duas jam nodis vigilias antcvmilfct Eumenes, intecutus nihilominfis cum cft i &
Pithone curo reliquo agmine lente fublequi jullo , ipte magna celeritate cum expeditiflimis ufus,
ad-
in colle prodito te infpiciendum Eumeni prsrbui». Is ratus totum cum Antigono exercitum
cflc fubftitir, antequam ad optatum locum perveairet , atque aciem inftruxit , cum interci reli-
cua.’ copi* ad ] Antigonum confluxerunt t skquc uterque dux fibi. . mutuis artibus impofiicrc.
f Diadar. ibid. . * . . ,
Hic verb ( in Par«acchofum regione ) uttfque Imperator egregie aciem luam inftruXit : ut
copiose declarat Diadar hs. Ducebat fecum Eumenes peditum jj millia, equites 6100, elephan-
tos 1 14. Antigonus peditum plus quam 18 millia, equites 8 J 00, elephantos 65. Eventu praelii
ancipiti acerrimi pugnatum eft , io mediam ufque nodem , Luna pleni 1 quando jam fefli ,
prxlio omillo caftramttari cogebantur. Interempti funt ex parte Antigoni {700 pedites , Sc 54
equites , vulnerati plus 400«. Ex peditatu Bumenis ceciderunt 54»* equites perpauci » vulnerati
plurcs 900. ( Id. tbuL ) ... , a i l . -l . . . .
Eumenes ad eos qui in pugni ceciderant accedere ftudrbat , ut eorum corporibus potirus vi-
doriam certb fibi alTcrcrct. Vcriim infragaotc turba , & ad impedimenta lua qu* longius aberant
revertendum cfle vociferante , obfccundarc illis coadus eft. Antigonus verb vi turbam compu-
lit, ut prope interfedos caftra ponefent; corumque fepultur* dominus fadus, de Tum vidoria con-
tendit , affirmans nihil in prxliis potius elfe , quam potiri eorum qui ceciderint fuorum
cadaveribus fub dici ornuu fepultis , 8C prxeone hoftiuro de recipiendis mortuis apud fc deccuto,
exada die illum dimifit , recuperationem mortuorum in craftinum permittens. Ipic prima IU-
ad Ga-
tim vigilia appetente cum toto exercitu movens , contentis itineribus procul ab hofte
qu* regio liib Pithonis imperia affatim omnia magnis exerci-
marga ufque Medi* perrexit :
ita Antigonum in Par«ads male acceptum Eumc^
tibus fuppedirare potcr.it, ( Ikid.) Atoue
coegit redire. [ iA.mit.Prab. in Enmtne.] in G*d*m*lu vel C adorit*
nes in Mediam hyematum
ut Diodorus , vel Gtdantartu ut Polywm* appellat.
Eumenes per exploratores dc abitu hoftis certior fadus , ab infecuuonc abfhnt } qu6d Sc iple
,
inedia *iummfqiK magnis aftedum haberet militem : Sc ad mortuorum cxfcquias conycrfus
, cum occifus cflet i
magnifici fepeliendos curavit. Ibi Ccteus , dux eorum qui ex India venerant
in<’cns inter duas ejus uxores contentio eft exorta , utra earum impetraret , ut curo marito mor-
tuo viva comboreietur. Junior magno cum gaudio vidoriain adepta , rivalem qu* uterum fere-
pluribus narrat Diodorus. Eumenes ,
bat vivere coadam , mrcrorc coiftcdam reliquit : ut
Eumene»
'
1» VtfcTH Annal. Pan prt«r.
'
' t' f U T -
Anno ,|
Munlf oo* ~TAS MUNDI VI £«
cm movit *• <1«* regio i ca-
Eumene* > negotio hincraiionis expedito, e Parxucis m Gabien delecta vero & tuaquoU ,
ftri» Amittam diitaba» , li per culuqu is iccr kscuci, itathmo s 25. per
i ad recolligendum Vites
9. Tantis altCr a b alccto tpatils remotus hyemavit , & copum exercitu
Pf CailandcrlrrtuiuiTi Macedoni* affectu»» Olympiadem regi* Philippi, viduam St Alexandri M.
narrem medto furtuUt , Thdlaloni cem ofuUicm Pbiiippi (non And», ut apud fuMpM le-
uxorem , puerumque Alexandiu m Alcxandti Magrn
dtutj tiliam 3c Alexandri iororem duxit
Amphipoli tanam culiodicmk * muic. [ Oljtnf. 11 6,
Sium cum marre Rhoxarie m- areem
1
i
J m£fl^*unCpMlhDerI4Eum lui# milirts rr«fpiraffa»t, ducibus inOiUantes regionem Cal^cnotum fcr-
univcrtatft .(WUctnis occuparunt i ut poltrcmoeuin tabernacula jkouc nulle ftadia edent k pri-
{ ipiofum lu-
mi» dirempta. [ P/utarcb. ] Hyberna enim liimplerant non ad uiiun UJU , led ad .
xuriam : Mulcque longd- inter te dilcellcranfc ( ^tnul.Prob.)
Hoc Antigonus cum compendet, lntciligetecque Ic parem non ede paratis adycrfariis , dilpcr-,
fos cos & non opinantes aggredi ftatuit. Itaque (amam ipargem , icfc in Armeniam ducturum
repente tuborunule loilluium ( 4 ufus '•*»« ^ XPfW*t •*•**<* ut i Didor* cft notatum)
religa via regia, per deferam ire contendit i intcrdiu ignibus per caftra accentu , nottuextin-
dis, nequi ex editis locis- ignem noctu conlpicati , hoiti adventum litum minciarcnc. Sederim
3*1
quinqut jam dies laboriose iter hxillcnt, milites propter frigus aliofque ufus ncceilarios ignem
in callns dic noduqiic aecendebiitfi Quod conlpicari quidam folitudinis accolar , eodem dic per
nuncior camelis, dromedariis alos ( qui non multo mimis 1 j 00 lladiis uno dic conficiunt) tu-
mem Se Pcncclbe fignifieardnt. ( DuxUr. Pbutreh. & «x £mi . Prtb. )
6. Pcuccftcs nuntii mcur prorlus oblknpdccns , cum haud (ecus reliquos videret affc&os , fug* 4359
coniilium -carpit. Quibus tumultum Eumenes Se timorem abftcrlic ; promittens fc ededurum ,
ut hollcs riiduo aut quarriduo ( vri , ut apud tVEmlium Probum clt , non minus quinque dierum
(pario J tat dius venirent quam cxpedabanrur. Itaque primum nuncios ad fiios dilpcrios mifir, ut
unum in locum convenirent. Dcindc ipic cum expeditis ducibus excurrens , ctcbros ignes in re-
gione montani , qui ab Antigono videri pollens , excitari jujlit , quales Colent in caftris per nodes
accendi 1 (dqtfe intra 70 ltadiorum ambitum , quo procul Ipcdantibus |uftus dic vidcietur exer-
citus. Antigonus itaque ab aliquo proditura te cicdcns , & Eumenem cum toto exercitu adven-
tate cxxftimam, ne irrigatus cum recentibus dimicare cogeretur , Hctkit iter tuum, & anfradtun
longiorem copioi* vi* capit > ibique diem unum opperitur ad Iallitudmcm fedandam militum ,
ac reficienda jumenta, quo integriore exercitu decertant. ( Bd. & Ptlytn. lib.+. Straugem.)
Interim copta: ad EulMOOn majori ex parte congregat* luut : militclque prudentiam ejus mi-
rati , foluin ipfum praedii rebus juilcrunr. Ex quo Argyraspidum pnetedi , Antigenes St Tcuta-
mus , invidia ektimufciri , cum plcrifqtte Satrapis Se ducibus de eo tollendo coniiiium inierunt.
Quod cum Elidamus depbanrit prxpolitus Se Phmdirous, duo ex «is qui pecuniam ipli mutui»
dederam , ut amilhoncm prxvencrcnt , Eumeni clam detexillcut : ille-, in turba bclluarum vcrlari
(e dicens , tcrtomcntuin condidit , litciafque omnes confodit ; ne ipio moituo ex arcanis his
crearentur illis qui eas Icnplcrant pericula aut calumniar. ( PhuurcL )
Ad poltirmum deinde ptxlium deventuro crt , quo inter Antigonum Se Eumenem de lumina
rcnim cft pugnatum: quod a D» d.ro plui ibus lubetur deferiptum. Erane Antigono pedirum 1»,
equitum 9 nhllia , elephanti 6j. Eumeni jx^iiies craiK 56700, equites tfoyo^clephanti ii^Cam-
pus erat lar iiluniis , lahuloliis 3c toius incultus : ex quo tantum pulveris ab equitatu cft excita-
tus, ut fi quis paululum abellct, quid fieret dUpiccic non pollrt. Quo obfervato Antigonus ,
Medis Se T arem inis quibuldam cquinbus clam milio, impedi tnenta hoilium, qu* quinque cir-
citer iUdia i loco pr*lii abctanc, occupavit. Peuccftcs etiam PaU* fatrapes, ab Antigono con-
ter itus , cilui equitatu liio ex pulvere fc (ubduccns, aliorum ctiain ad ijoolccum avultir. Argy-
rafpidcs verb jKdtftic Antigoni agtncn violentius adorti, nemine lucrum amillo , lupra quinque
millia huftimn exciderunt , peditanimque omnem in fugam conjecerunt. Atque iu luperior pi*-
lio dikcflir Eumenes; 500 tantum lucrum interemptis. ( Ihodor. PltUAreh. Polyat.lib. 4. )
Quum Macedones impedimenta (ua capta, uxorelquc ac liberos , cum multis aliis nccclfitn-
dinc libi devi nclis , in hoftis pjffftatc c(fc comperiflcin : ningnu* inceror St Inthis in eorum qu>
vicerunt calbis vcrdbacur. Qiios furentes pacare conatus EunKncs, ab cis quinque millia ho-
ftium exfa clle dicebat ; Se li in bello perrtent , ultro hofies pacem petituros. Damna, quibus
fc vitlios putent , duo millia mulicium & paucos infantes St iervitia clle: qu* melius vincendo
polline reparare , quam deferendo vi&onam. A'gyrafpidcs vero neque fugam fc rcnraruios ref-
pondebant , poft conjuges amilfas , neque bellum grihiixM contra liberos fuos : ultroque euro con-
viriis agitabant. Ignaris deinde extetis ducibus , Teutamus confclhm ad Antigonum legatos mittit
petentes ut ltia reddi jubeat : conventumque cft , ut tradito Eumene rcftitucrcntur omnia , Se Ma-
cedonie* copi* fc cun» Antigonianis conjungerent. Arque ira Macedones , Se cum illis decem Per-
laruin millia quibus Peuccftcs pixerat, Satrap* quoque aliorumque ducum & mi lrnun pars ma-
xima, defetto Eumene , ad Antigoni caftra tranteonu [ tid. cum ‘fnfiino Jib.u. c*p. 3 . J
Argyrajpidcs igitur , impetu in Eumenem fa^lo, gladium ei eripuerunt, manufquc in tergum
zona revinxcrriut : arque quarto jn>ft peradhmi prxliurn dic Nicanori, qui ab Antigouo ad cum
accipiendum f erat milfus , tradiderunt. Petiit ille, ut per medios Macedonas duceretur. Se ut po-
ftremum ribl alloqui exercitum liceret. Qgo fidfco, cuftodcs tuos praxedere ad Antigoni caftra
errpit. Sequitur exercitus prodito Iir-per.irore fuo , Se iplc captivus , triumphumque de (cipfo ad
vidturis-fui caftra ducit : Se ne quid deelfct pompx , elephanti quoque & auxilia Orientalia fub-
lcquuntur. Anrigonus yerb Euntcncra , verecundia prioris amiciri* , in conlpcdum fuum ve-
nirc
JMuadt. 1 \ * lulian* IChiifr*.]
)— | IMPER. MACEDONUM. 220'^ ,^.t|
nite prohibitum , allignxu curtodibus prxcepit. [ Plutarch. in Eumene, juftin. lib. 14. cap. 4. ]
later faucio* tunc etiam Hieronymus Cardianus hiftoriarom feriptor captivus fiiit abdu-
ihis. Qui per antegrellum tempus ab Eumene femper In pretio habitus , poft interitum e)u»
Antigoni etiam humanitatem fidemque expertus eft. [Didor, lib. lp. Olymp. 116. an». 1. ]
Scripfit autem Hieronymus f JiuJiym ( ut habet Diodorus, lib. 18. pag. 61 1. Se Jofcphus ,
ib. I. corur. Apion, pag.iojo. ) vel ( itr Dionyims Halicamaficus , in Romanarum luatutti
Antiquitatum prooemio ) id eft, Soccellorum Alexandri Magni , A: temporis Iui, hi dor tam.
Antigonus tum Eumene tum omni exercitu holbli potitus , Antigenem argytalpidum do&o-
rem comprehendit, vivumque in Joculo conditum eximk. Eudamum quoque , qui cx India ele-
phanto* adduxerat, & Ccibanura, aliofquc petpetuu labi infenfos , c medio fuftulir. ( Diodor.)
Cum quxteret ab Antigono prxfcdhts cuftodum (cui Onomatcho nomen erat ) quemad-
modum Eumenem fervati vellet ; ut acerrimum Iconem , rcfpondit , aut ut fcrociflimum ele-
phantum. Paulatim verb ad mifericordiam flexus , e are nas graviores ei prxcepit detrahi , 8c
puerum ex familia ejus ad cum admitti , ut ungeretur : permisi tque amicis qui vellent , ut ciun
aditent & ferrent ncccllaria. Et licet filius quidem illius Demetrius , Se Nearchus C retentis con-
f'er vare lludcrenc Eumenem-: exteri tamen ferd omnes intercedebant fuadcbantquc de medio
tollendum. Antigonus tamen ufque ad fcpcimitm diem deliberandi (ibi fpatium reliquit. Tum
autem , cum vereretur ne qua (editio exercitus oriretur , veruk ad cum quemquam admitti i Se
quotidianum victum amoveri juflit : nam negabat Ce ei vim allaturum , qui aliquando fuiilct
amicus. Cumque duos vel tres dies fame fitilla fatigatus , Se callra Client repente movenda s
militis intro quidam , infeiente Antigono, cum jugulavit. Corpus Antigonus , ob fuperiorem
cum illo neccflirudincm , amicis ejus fcpclicndtim tradidit : qui illud militari honclioque funere ,
comitante toto exercitu , cremaverunt i o(saquetf jus , valculo recondita argenteo , in Cappa-
dociam ad uxorem de bbcros ejus deportanda curaverunt. ( Diodor. Olymp . 11 6. ann. t. Plutarch.
& ts£tnil. Preb. in Eumene. )
Antigonus rcdu&o in Mediam univerfo exercitu , reliquam hycracm in pago quodam non pro-
cul Ecbatanis tranfegit » militemque per totam huc illuc Satrapiam diftribuit , &! maxime in
prxIcChuam qux Rages ( a , quod cerrx motibus hic urbes complures 8e pagi xooo. cor-
ruerint ; ut , ex Pollidonio , re tert Strabo , lib. 11. pag. j 14. ) nomen obrinuir. Ubi cumPuho-
nem Media: fatrapam complures militum in hibernis , qui promifljs qua etiam donis , libi de-
vinctos reddere Se ad defectionem pellicere cognovillct dilfimu latione tilits , rumorem fpargi
curavit , fe Pithonem cum fat valido ad defcntioncm exercito fuperioribus provinciis fatrapam
clTe rclithirum. Literis quoque ad cum (criptis contendit , ut quamprimum ad fe veniat i quo
coram de ncccflariis inter (c collocuti , ptopediem ad mare dclccndant. Quibus & confimili-
bus aliis literis ab amicis datis deceptus Pitno , qui in extremis Medix partibus hybcrna tunc
habebat , ad Antigonum fe contulit. Qui cum naihis , in confclHi rjufdcm conitlii participuro
1 *» actionem illi intendit: ac facili ncgocio condemnatum illici) necavit. [Diodor. ut fupr.]
c. Antigonus , coaCio in imum locum exercitu , Sarrapam Medix delignavit Oiontobatcm
Medum , ducem verb exercitus Hippoftrarum , qui JJ°°- pedites habebat per cgt inos. Ipfe
.ilfiimptis copiis Ecbatana progrelfus eft : ubi argenti non lignati quinque talentum millibus re-
ceptis , in Perfidem contendit. Adlccofus autem ille ad regiam ufque , qux Pcrlcpolis vocatur ,
dierum erat ao. circiter. [ Ibid. ]
Intci ea dum iter facit Antigonus Pithonis amici Se molitionis confortes , quorum nobiliflimi
Meleager & Memrtas erant, dilpalanrcs Eumenis Se Pithonis familiares , circiter 800. equites ,
congregant : initioque Medorum , qitt limul dcfcifcerc nolebant , agros populantur. Deinde
Hippoitrati de Oroutobatis caltra noCht invadunt. Nec multum aberar , quin conatus fuccef-
u:n habutllct : fcd multitudine fuperari , cum militum quofdam ad commtutcm pclicxilTcnt de-
fectionem ■,rctrocellcrunu Qui vero expediti erant , omnefque equis utebantur s ex iropro-
vifo fecerunt incurfiones , Se magnam in rtrra confternationem excitarunt. Sed aliquanto poli
in locum prarcipitiis circumdarum incluli , partim exii , paitim capti funt. Du&ores tutem ,
Meleager Se Cranes Medus , Se de nobilioribus quidam alii , inter tefiilcndum occubuere.
[ Ibid. ]
Quamprimum in Pardam venit Antigonus , regio ab incolis honore affectus eft ; ut qui ci-
tra controvcrlum jam Afix ciler dominus. Ibi convocato amiconim (enatu , de Satrapiis con-
filia tractavit. Carmaniam Tlepolemo , Bactriarum Stafanori , Paropamifum Oxyartx Rht>-
xanes patri , unde avelli illos facild non potuille putabar , retinendam pertnilit. In Ariam
1 Euitum : ei que brevi poft mortuo Euagoram futfecit , virum ob fortitudinem Se prudentiam
1 admirandum. ( Ibid. )
J Ex Arachofu Antigonus Sybertium bene ipfi cupientem acccrlcns. In Satrapia fui confir-
mavit: eiquc Argyrafpidum , qui Eumenem dediderant , mille rurbulenciflimos tradidit» verbo
‘quidem ad ufus belli, at teipsi ad interitum. Privarim enim inj-inxerat , ut paulatim ad eos
belli tiliis ipfos amandaret , in quibus perituri cllcnt ; ne quis eorum in Macedoniam rediret ,
vel mare Grxeum afpiccrct. [ Dudor. ibid • cum Plutor eho , in fine Eumenis , & Polytno lib. 4.
Serotagem. ]
Videns Antigonus in magna apud PcrCis gratia dTc Peuceftam , fatrapiam ante omnia illi
ademit. Hoc indigue ferentibus indigenis , quum Thefinas quidam cx illuftridums unus libe-
rius contradiceret , non adm illutos imperium alterius Petfas j huic vitam ademit. Alclepiodorum
vero , mediocri inftru&um manu , Perfix dedit prxfcClum ; PeucclUmque ad Ipes alias trans-
latum , & vana arr edunt perfttaltonc , c regione cduxir. ( Diodor. ibid. )
Dum Antigonus irrr Sufa versus habet , Xenophilu* opes Sulianas in poreftate habens ad
F f iij Pallii-
j by Google
1
JE.T A S MU N D I. VI
L*r 2J°
Palitigrim illi occurrit : quem Seleucus ad omne imperatum faciendum miicrac. Hunc lutccp-
tum inter fummos ic colere amico* fimu labar : ne mutaro animo rursus ipium excluderer , me- l Chrifba,
tuens. Ipfc , occupata Suforurn arce , vitem inibi auream , operumque copiam, ad 15. milliun
talentum xftimationera , nattas eft. Conflata ipfi etiam alia pecuniarum vis e coronis , cxtcril-
que donis & fpoliis, ad quinque talentum millia t fle totidem per Mtdhm collegia, prxtcr
Sullanos rhefauros : iti ut in fumraa x y. millia ralenrum conficerentur. ( Id. ikid- )
d. Antigonus Sullane prxfc&um reliquit ex indigenis quendaro AfpiUro. Ipfc pecunias
omnes ad mare deportare conlbtutum habens , vehiculis fle camelis operam dabar cooiparan
dis: cafquc Iccum afportam , Babyloniam versus cum exercitu pertexit. [ Dudmr. Oiymp. ti6.
Citth dierum ix. fpxrio Biby Ionem attigillct , Srlcucm regionis farrapes regalibus Antigonum
donis honoravit i cxcrcituroque univcrlum convivio excepit. Ibi quum Seleucus muldaflct
quendam e ducibus, non commuuicato cum Antigono conlllio ; indignatus ille, rationes ab
eo popolcit proventuum fle pecunix publicx. Seleucus ic non obftri&um clle ad reddendas de
hac icgione rationes, quam Macedones ob navaram vivente Alexandro operam libi dederint ,
rcfpondit. Diffidio in dies glifeente , Seleucus Antigono imparem le erte videns, veritufquc ne
iplum ( ut Pithonem Medix fatrapamj e medio tolleret i qum 50. equitum comitatu , ad Pto-
1enixum in jEgyptnm fecclflt. Huius enim benignitas , St erga confugientes ad ipfnm huma-
nitas , ubique pervulgata erat. [ /d. ikid. & Apfttn.in SjrUt.pAt. x i I. J
Lxticia cxultanti Antigono, qubd non coa&us amico vim inferre , fine (anguine fle fndorc
Babyloniam icccpiflcr, Cluldxi tefponderunt i fi dimitteretur Seleucus , futurum ut Afu tota
in poccftatcro ilfius veniret , fle Antigonus tple acie cum iHo congrclfiis vitam fuam finiret : un-
de fȣd pxnrtcns , qui pcrfcqurrentur hoonnem , mifir. Verikm lii aliquo ufque progrcfli , ne-
gotio infedo redierunt. [Diedor. ikid.] Antigonus verb Blitorem Mefopotamix prxfe&um
qubJ Seleucum abeuntem tianfiitifilfct , magi liratu amovit .[ Appi An. ikid. ]
I Sclcuciu in jEgypram elaplus , omnibus humaqitatis officiis a Ptolemaeo exceptus eft : apud
1 quem acerbe accuixto Antigono , Ptolcmxum ad bellum cum eo gerendum accendit. [ Duder,
ibid.CKtn pMufania in jituc. BAg. y] /
Seleucus amicorum quofdam in Europart mille j qui Caliandrum in Macedonii St Lyfmu-
chuin in Thraci » imperantem ad inimicitias cum Antigono fafcipiendas incitarent. Cujus pro-
polltum ex verifimifibus conjectari» allecutus Antigonus , miliis ad Ptolemaeum , Lyfinucnum
St Caliandrum legatis , nt prillinam fecum amicitiam confervarc vellent rogavir. [ Diodor, ut
fupr.] Sed Seleuci opera clt clfcdtam , ut inter ipfirm flr Ptolcmxum , Lyfumchumquc fle Cal-
iandrum , contra Anrigonum ferdus iniretur. [ Appi ah. me fupr. ]
Antigonus, fatrapa Brbylonc creato Pithonc qui ex India venerar, promota caflris iter Ci-
liciam versus intendit. U'oi Mallon ( in Cilicia ) perventum efl ■, in hyberna exercitum diftri-
buic , jam pofl oceafum Orionis, (mcnfe Novembri Juliano.) Pecunias etiam in Quindis de-
cem millia talentum accepit. Ex annuis prxtctca reditibus Undecim millia talentum ei coiic&a
erant. [Diodor. ikid. ]
Jamuoc in fuperiorem Syriam movebat Antigonus, cAm legarii Prolemxo , Lylimacho 8t
Caliandro advenere. Qui initodu&i ad confertum poftulabint , ut Cappadocia Lyciaque Caf-
fandro , Plrrygia juxta Hcllcfpontum Lylimacho , Syria tota Ptnlcmxu , fle Babylonia Seleuco
traderetur : nmulquc pecunix publice , quas i pugna cum Eumene libi vcndicalfct , curo
iplis cxtcrifquc Macedonibus qui fatrapias frias amiicrant dividerentur. Quibus afperius ille
rcfpondcns , Ic jam in Ptolcmaici negotii apparatu clle dicchat neque fc in ejus belli prxmtX
focios admilfiirum , in cujus periculum folus dcfccndcrat. [ Diedor. & Appi a», ut fupr. ]ufiui.
lib. I J , CAp. I .]
Legatis ic infefia regredis ; Ptolcmxus , Lyfimachus St Crllaiidcr focictatem armorum inter
fc padi . bellum terra marique enixe inftnixcrimt. ( Id. J Antigonus quanta belli furgentis
moles cllct futura perpendens, nationes ac civitates principefquc ad focictatem invitavit. Ad
reges Cypri Agcfilaum , in Rhodum Idomcnca & Mofchionera, in Cappadociam nepotem ex
fratre Ptolcmxum cum exercitu , in Laconiam Ariltodemum Milcliura cum mille talentis ad
conducendos milites, ablegavit. Ipfc per univeriam Alum, quam in poteflate habebat , faces
Se tabellarios difpofuit : quorum opera cclcrifcr omnia adminillrarct. [ Dioder.]
Hts expeditis, in Phanidam movit Antigonus, copias edam navales contrahere properans.
Cafliis ergo ad Tyrum Phatnicix politis, regulos Phrenicum fle Syrix prxfectos acccrfcns , ut
fuam ad naves compaginandas operam cum ipfo conjungerent invitavit : quandoquidem totam
Phcniicix cladem Ptolc.nxus haberet in iCgypto. His mandavit , ut 4500000. frumenti me-
dimnosunuts
( enim fumptus in annum fiebat } ocj (fime prxpararcnr. Ipfc congregatu undi-
3ucam qui ligna: cuicederent
curavit fle navesfle dividende
decidende ex monte
materiammillia,
odo , virorum
compingerent devehende ad maremilledepoaran-
Libano autem jumenta
operam locabant. ( Id. )
His dum fungitur Antigonus, juxta mare caftra habens , venit ex dEgypto Seleucus cum navi-
bus centum regaliter inftru&is » fle contcmprim caftra illius prxtcrvcctas eft. Quod cim pre-
fentes tum e civitatibus focios non parum turbaviilct : bono cos animo Antigonus dic jurtir ,
joo. fc navibus lue ipsa arftatc mare mgrcrtiirum confirmans. Interim Age fila us legatione in
Cypro functus aderat -t quod Nicocicon cetcriquc rrgum potcntirtlmi loactatcm cum Ptolc-
mxo contraxerint , Citticus autem fle Lapithius , Marius fle Ccrynitcs ad ipllus amicitiam fc
adortus.
contulerint , rcnuncians. Quibus auditis , tria armatorum millia duce Andronico ad Tyri obli-
nit.nem reliquit Antigonus : ipfc cum exercitu Joppen fle Gazam, ad imperata contumaces,
IMPEH. MACEDONUM. 2ji . HtmuJChrirt.,.
.
|adortus, violenta eas manu cxptigiiavit , St redactos in potedatem ibi Ptolcmzi milites , in fuos
ordino didribuit: prxfidto quoque in urbes introduco , quod ad imperau faciendum oppidanos
cogeret. Tum in pnlbna ad Tyrum cailra revertis , nccdlaria oblidiotu adornavit. ( Id.)
| Per hoc tempus Arido , cujus iidci Crateti olla credita fuerant , . ad (epultutam iiia tradidit
Philx Antipatri filix : qux prius Cratero , tum vero Demetrio nupferat. Huic enim ut eam du-
ceret pater Antigonus per (tulit : averfanti ut xtate libi non relpondentcm , fcd matrem , Euri-
pideo hoc in aurem inlufiirram ,
O** T» pim >-»un7«:»*
Vbi Iutrum fuadtt , relnitetur Hcit
Natura , Jucm conjugem.
k«*/i»Tiw Ducas, pro Servias, feite lubjc&o. Hxc verb feemina ingenio St prodentia
excellere videbatur. Nam turbulentos in exercitu milites erga unumquemque ileuti par edet ge-
rendo (e, oompefcebar s pauperum lorores filiafque luis impenlis elocabat : aeque e periculis
multos calumniis iniquis circumventos eripiebat. 1 hi. cum P! utar eho , in Demetrio, ]
Inter duces ab Antigono millbs , Ariftodemus in Laconiam tranfvechis , & conducendi mili-
tis copiam a Spartanis adeptus , e Pcloponncio Sooo. coegit : atque cum Polyfperchome St
lilio ejus Alexandro congrdlus , amicitix foedere Antigono illo* addrinxir. Et Polyfpcrchon-
tem quidem Pcloponndi ducem creavit : led Alexandro , ut ad Antigonum in Aliam trajiceret ,
pcrfualit. [ Diodor. ]
Ducum alter Prolemxus cum exercitu in Cappadociam pr©fe&us , cikm oblcdam ab Afcle-
piodoro Caliandri prxfotto Amiltim atirndilTct , pcricuiis illam exemit ; St dimillb certis pa-
di* Afdepiodoro , Satrapiam recuperavit. Hinc per Bithyniam ducens, Zibyten Bithynorum
regem in oppugnatione Afhcenonun & Chalcedoncnfinm urbis occupatum inveniens , obti-
dionem folvere coegit : initaque fociet.uc cum urbibus Se Zibyte , pollquam obfides accepi (Tet,
Ioniam St Lydiam versds movit Ut enim one illi quiin celerrime auxilium ferret , quip-
pe Seleuco clalle illam petituro , fcriplcrac Antigonus. Adqux loca ubi Seleucus appulit,
Erythras circumfedit Sed in propinquo hortem ede certior redditus , abfquc cffcdu inde
lolvit ( Id. )
Venerat interea P jlyfpcrchontis filius Alexander ad Antigonum. Ubi publica militum ac pere-
grinandam illic advocata concione , Caliandro actionem intendit : leqne Olympiadis moitem
ab illo inrcrfedx ulcifci velle , St Alexandrum regis lui fiiiuni cum matre oblidionc Amphipo-
litana liberare , St Grxeos omnes ik prxfidiis illius immunes fuo juri redimere , declaravit.
Deinde Alexandrum, ad magnas in poderum /pes cxcicatum, cum joo. talentis in Peloponnc-
lum remilit ( Id. cum ‘fuftino , lib. ij.cap. i.]
Antigonus , navibus e Rhodo accerlitis & pleiifque recens xdificatis inrtrudus , Tyrum
contendit. Cui dum maris impedo jam potitus frumenti Importarionem intercludit , ad gravidi-
num oblcflos cgelbtcm adduxit. (Diodor . )
Ptolemxus Lagi lilius , auditis qux Macedones cum Antigono de libertate Grxeis reddenda
dccrcyilfent , -ejuldem lcntcntix decretum etiam iple lcriplir : notum hoc fieri cupiens , ie non
miniis Antigono libertatis Grxcocum curam gerere. Suis etiam partibus adjunxit Caliandrum
Cariae (atrapam , virum potentem, Se qui non paucas lub imperio uibc» tenebar. Et licet jam
antei regibus in Cypro tria militum millia iniiillct i tamen nunc etiam decem alia militum!
millia cum Myrmidone Athenienli, Se Polyclitum cum navibus centum eodem militi fratrcl
Menelao o tomum imperatore condituto. (Id. )
Hi tranlvcdi in Cyprum, ad jundo illic cum clalle Seleuco, inconfelfii, quid fado opus fit
Jclibcranr. Placet tandem, ut Polyclitus cilm 50. navibus in Peioponneium tranfgielliu , Ari-|
dotlcmo Se Alexandro Se Polylpcrchoiui bellum faccllat j Myrmidon cum peregrino milite in!
Cariam eat lupperias allatum Caliandro fatrapx, quem Ptolemxus Antigoni dux armis impe-
tebat : & Seleucus Menelaufque in Cypro relidi cum Nicocrcome rege alliique lociit , adver-
farios oppugnent. Divitis autem , ad hunc modum copiis , Seleucus Ceryntam Se Lapithum
expugnat: Cie pcllcdo in 1'uas partes Sraliceco Malenfium rege , Amarhuliotum principem ob-
|fides dare cogit. Citiorum verb urbem, cum adjungere illam libi non pollet , omnibus ad-
motis copiis oblidet. [ Id. ibid. ]
Sub id tempus ex Hcllclponto Rhodbquc naves 40, Tbemifbnc navarcho , ad Antigonum
venerunt : alias itidem 80. Diofeorides inde adduxit. Sed jam ante inftrudam habebat Antigo-
nus cladem ex compaginaris in Phaonicia 110. navibus j adnumeraris quas ad Tyrum reliquerat.
' Ita ut in univerliim congregatas haberet 140. naves longas : inter quas tetreres 93. pentere'.
110. eniteres j, deteres io. ( a 4, j ,5», 10. ordinibus remigum fic appellatx) Se I $0, aperte. Hac!
clade divisa t 50. naves in Pcloponncfum milit : exteris Diofeoridan , fuum ex fiatre ne-
' potem , profecit j cum mandato , uc hoc illuc navigando foetos tutaretur , infiilalque nondun.
jiocicran iptorum addictu , paitibus fuis conciliatct. [ Ibid. ]
] Polyclitus Seleuci legatus, e Cypro tranfmittens , Cenehieas ( Corinthiorum navate) appu-
lit. Ubi cum Alexandrum Polyfpcrchontis filium ab Aatigono ad Caliandrum defeivide dtdi-
. cillet , nihil copiarum hoftilium videns , Pamphyliam vernis navigationem intendit. Inde
AphrodilUdcm Cilicix devedus , audivit Theodorum Antigoni navarchum ex Pataris Lyci*!
cum clade Rhodia , ex Caria remiges habente , pr^tervehi 1 Oc Pcrilauro cum agmine terredn
cladem hi littoce comitari , ad tutum illis iter pr^bendum. Utro (que igitur vafid decepit. Ex-1
politum enim militem opportuno abicondit loco , qua hortes tranlirc necdlitm erat : iple cum
{tota clade eo delatus , cum promontorium libi objccillct , accediira ltoitis oblervat. Peditatus!
ibi primus in inlidias incidit : Pcrilaus capitur •, aliique inrer dimicandum partim cadunt , par
Digilized by Google
jET A S MUNDI VI
tim vivi in hortium minus veniunt. Dumqiic clafliarii auxilio Iliis venire conamur , Polyclitt»
repente ordinata invectus acic , hoftem perturbatum facili in fugam venit Idcircb evenit , ut
re*
naves univerfx , nec exiguus virorum inirocrus caperetur : inter quos fiiir etiam Theodotus
jpic, vulneribus' confc&us , qui poft paucos dies obiit. ( Ibid. )
Polyclitt» citra periculum tanto ufus fucceflu , in Cyprum , atque inde ad Pclufiura renavi-
gavit. Quem laudatum Ptolemxus donis ingentibus hondlavic , atque vi&orix mlignis autho-
rem longe amplius provexit : Pcrilaum ver 6 ac de exteris captivis quofdara , cum Antigoni
legatio propter illos venillct . folvit Ipfe dehinc ad Ecregma ( quod vocatur ) profedus , col-
loquium cum Antigono habuit : fcd non concedente Antigono qnx pofhilabar , rurws dilceflit.
i Ai d. 1
Callandcr ex Macedonia exercitum in Cariam mifit : tum ut urbibus Ptolcrturo Se Scleoco'
ibi confcrdcratis opem ferret ; tum uc matare Antigonum dirtraherct , nc ocium rranfmirtcnd»
J«SI in Europam haberet. Hujus agminis duces , Callindcr ( Cariae farrapes ) Se Prepelaus , au-
dientes Ptolemxura Antigoni CTxfcdum copias in hyberna diftribuille , ipfumquc in fcpulrura
parris occupatum ; Eiipolrmtim ad Caprima in Caria hoftibws inlidiatum misere , 8000. pediti-
bus Se 1000. equitibus adjundis. Sed Ptolemxus , hortium confllio per transfugas explorato /
ex proxime hyemanribus pedites 8*co. Se 600. equites evocavit: atque mediam circa nodem
inlpcratb vallum hcrftis adortus, crtm fine excubiis in fommim rrtufot obruillct , tum Eupole-
mum ipfum cepit, rum ad deditionem milites adegit. [Dicdor. Olymf.il6.4inn. 5. )
Antigonus Artam rtbi vcndicare Caliandrum videns , filium Demetrium in Syria cum manda- 440I
tis reliquit , ut Pcolcmxanos , quos cum exercitu in Syriam progrclluros fulpicio erat , infidiis
exciperet. Peditum ex peregrinis 10. millia , ex Macedonibus 2. millia , Lycios infuper Se Pam-
phylios 500, fagittariolque ac funditores ex Perfii 400, quinque etiam millia equitum, Se iupra
40. elephantos cum eo remanere jufUt. Quatuor confiliarios illi adjunxit i Nearchum Crctcn-'
lem , Pithoncm Agenoris filium , qui paucos ante dies Babylone venerar , Andronicum Olyn-
tliium 8c Philippum : vira xtare provedo* , qui militi* Alexandri per totam expeditionem fo-
cii fiicraiH. Nam juvenis adhuc erat Demetrius ,■ annos tantum 22. natus. ( Id. Aid.)
Ipfe Antigonus , cereris apud fe copiis retentis dinn Taurum fuperarc nititur , in magnam
vim nivium incidit, nec parvam militum jadutam ferit. Ideb retro in Ciliciam revCrlus , aiiam-
que rudus opportunitatem , minori incommodo montem illum tranfccndit ; & ad Cclxnas
Phrygie progrcllus , in hyberna exercitum dlrtribuit. ( Id. Aid. )
Tyras, per annum & tres menfes cblidione fortiter tolerata ,• fob condicione Antigono de-
dita cIl: Ptolcmxanis tum rebus fuis abire pet miliis. Prxlidii vero ad urbem tuendam intro-
dudi dux manlit Andronicus. ( Id. ad Oiymp. 11 6. ann.x j & 117. 1. )
Medius cum clalle cui prxerat c Phoenicia ab Antigono acccrfitus , Pydnaronim naves id.
forte illi occurrentes prxlio fubadas uni cum viris in potertarem rcilrgir. [Id. Oiymp. 116 .arm. j
Cartknder (Carix farrapes) mole belli gravatus, cum Antigono hac conditione tranfrgiti ut
milites omnes Antigono traderet , 8t Grxc is urbibus juris fui libertatem concederet, ac Satra-
piam quam prius habuerat tanquam donum retineret , firmus Antigono deinceps amieus. Ho-
tum cauta , obii Jcm illi fratrem Agatbonem dedit. Sed port dies non multos , cum pa&orum
illum pumitcrcc , fratrem e cufiodia lurrrptftt ; 8e legatione ad Ptolemxum 8e Seleucum milii,
jut quamprimum libi auxilia ferrent , contrndir. Quod indign illime ferens Antigonus , terra
muiqiic copias ad liberationem urbium mifit; Se clalfi Medium navarchum , tcrreftri autem
agmini Dodmum hnperatofcm pr.rportiir. Hi ad uibcm Milclioiura profecti , cives ad liber-
tatem invitatu , arcera pnlidio munitans expugnant , lcgefquc fuas reipublicx rerticuunt. [ Id.
Oly »p.l 16.4««. 4. J
Hic dum illi occupantur , Antigonus Tralles expugnat, 8c Caunum progredi» , occedit»
clalle , etiam hanc uibcm capit , piqtcr arcem. Quam vallo cin&am , cx qua parte invadi pote-
rat, continuis alhilribtis impetit. Milii» cr.tr cum fat valida manu Ptolemxus ad lafum utocm.
Is cum Antigono fe conjungere cogitur. Ec lix tum Carix urbes in ditionem Antigoni venerunt.
5691 Cyrenxi i Prolema-o deficientes , arcem vcluri jamjam pr^rtdium cje&uri oblident. Cum-
[Id. Aid.] *
que legati cx Alcxandria illuc milii , ut ab obfidionc defirterent , hortarentur ; capite illos
multant, 8c obrtdioncm majore contentione urgent. His graviter commotus Ptolemxus, Agim
ducem ctirn tcireftri illuc exercitu mittit ; clallcm etiam in fubfidium belli , Epxncto priore ,
expedit. Agis itaque bellum adversus defectores rtrenui perfequens urbem vi fubigit t authord-
qnc*• defectionis
i* ) in vincula compaClos A lexandriam mittit , exteris veri» arma demir. Hinc civi-
tatis rebus prout commodum ei videbatur conrticutu , in Aigyprum redir. ( Id. O/ymp. 1 17,
Ptolemxus , ubi Cyrenes negotium ex animi lententia fucccilcrat , in Cyprum adversus re-
ges imperium dcctcChntes cx afigypto cura exercitu rrajecir : Sc Pygmalionem cum Antigono
per legatos agentem naChis , i medio lurtulir. Tum Praxippum Lapithix regem, & Ccrynix
principem de alienatione futpc&mn comprehendit. Startcccum prxtcrei cepit Mali regulum ;
cvcrsaqtic urbe incolas Paphon tranlhilit. Quibus peraltis , Nicocreontem Cypro ducem impo-
fiiiti uibclque ac redirus ejedtorum regum illi attribuit. Ipfe cum exercitu in luperiorem Syriam
tranfvcChis , Pofideum Se Potamos Canon expugnatas diripuit : expedituque coria in Ciliciam
provcChu Malium cepit. Se deprehenfos in urbe fub hafta vendidit. Finitimam infiipcr regio-
nem devartavit : 8e ditaro emolumentis exercitu , in Cyprum renavigavit. ( Id. ibid. )
Demetrius Antigoni filius in Cadc-fyria inrcrim fiiblirtcb.it , copiis Aigyptiorum imminens.
Ubi ycro de captis urbibus audivit , Pithoncm illis in locis cum imperio reliquit 1 elephantis Se
v CB DONUM. 2%
^grxviVarmauirx rudinibus ci traditu. Ipfe eqtutatu ordinibulque ferciitatioiuni a (lumbis , fti
bitis itionibus Ciliciam versus perrexit, ut pe-oclitamibus opem ferree. Sed cum tardius quam
opportunum eflet , poli hoftium inde difecfliim, venillcr ; citati» in cxilra rediit equis in iti-
nere plerifque amiflu. Intra dies enim fex i Mallo 14. fhthmos confecit : ita ut propter immo-
dicos labores, neque cacularum neque rquifomim qiifquam fubfequi porter. (ibi i. ]
Ptolcmxus , quum eum quem valebit progrHUnu res habui lient , tunc quidem in j£gyptum
rege ciliis eft. Sed non diu pbft a Seleuco mitigatus , propter inimicitias cum Antigono , in Cee-
le-fyriam movere Se cum Demetrio confligere decrevit. Qitamobrem copiis undique contra-
dis , ab Alexandri! ad Pelufuim movit , 18000. habens in peditatu , in equitatu 40001 quotum
alii Macedones , alii condtoditii erant. Atgyptiorum multitudo parum tela czrcraque impedi-
menta gcftabat , partiri» armis ad pugnae ufiira inftru&a crar. A Pelufio deferta cinenfus, prope
hoftes ad vctuftara Syriae Gazam caltra pofuit. Iu etiam Demetrius , ex liybernis undique evo-
catis inGazam veterem militibus, hollis adveutum prarrtobbatur. [Jbid.] r,
Olympiade CXVII. Ptolemaeus Lagi vicit in Gaza prxlio Demetrium Antigoni, Poliorci-
’ ' . ... l.i r a./i /.i .
cx piutarcho legendum ) quorum magna pars equites luerint, pracipu* nobilitatis viri. Inter
amicos vero qui ceciderant, illuftriilimos fiiidc notat; Pithonem , xqnali cum ipfo Demetrio
fundum imperio t & Btrotum , qui longo tempore cum patre Antigono vixerat , Se omnis
arcani erat particeps. ,
Ptolemscus & Seleucus urbe Gaza potiri finiti Demetrius contento itinere Azotum pervenit
circa medium nofbs » z70. ftadia cmculus. Hinc prxeonem de recuperandis ad fepulturam ca-
daveribus mifu : quam Ptolemais Se Seleucus non lotum coitcellcrunc , fcd tabernaculum in-
fiiper Se regiam fiipcllcdilem cum amicis & toto famulitio abfque lytris remiferunt i gcnctofd
adjedo dido , nor» de prxda fed de dignitate St imperio inliilc Ic ccitamen. [ Diedtr. P/utanh.
tn Dtrnttr* fnfti». tik» ' J. c*p- *« ] , ■ ,
Demetrius, qubd jultis ad relidendum copiis. cWHtuerctur , milio ad patrem { qui tiim in
Phrygia agebat ) tabellario, ut quam celerrime luppetias ferret, portula vir. Ipfc verOTtipolin
Phrenicis ingrcflhs , milites e Cilicia , Se alios, qui cunque vel uroes vel cartcUa ab horte lon-
gius remota cuftodiebant , evocavu. (Diedtr. ) Antigonus pigna nuntiati , Ptolcmarura im-
berbes ait nunc viciflc , fed iterato dimicaturum cum viris. Ne animum autem infringeret filii ,
petenti de integro per fe praliari non prohibuit, led concertar. ( Plnurck. m Dernttr. )
Ptolemrus ih /Cgyptum captivo* milites milit , in e lallis prxfeduras huc illuc dirtribuetuios.
exer-
Ipfe , quum c*lis in pugna omnibus ex (equias peregi (fit magnificas , Phrenici* urbes cum, prope
citu invaftt ; alias oblidendo , alias perfuadendo (ibi adjungens. Port receptam Sidonem
Tyrum cartraitsctatns , Andronicum prarlidii ducem de nadenda nrbe follicitavit i prxmia cura
honotibus ampla illi promittens. Qui nullo fe modo fidem, quam Antigonus & Demetrius ipfi
haberent 1 proditurum rcfpondcns ; gravillimis Ptolemaeum convitus incedit. Sed aliquanto
pbft , cfim per (editionem militum in hortis manus venillct i prxtciira injuri* memoria » munc-
fibii/ aifcdum Ptnlcmxus inter amicos cooptavit, Se honorifici provexit. [Difidtr. ]
Seleucus j acceptis a Ptolcrmeo peditibus mille ( ut ait jimianm ; non plurrs enim qifem 8001
habet Ditdori ) Se aoot equitibus , cum tamilld excrciht ad Babyloni* latrapiiin recuperandam
properavit» Quitm in Mdopotamiam pervenilTet , Macedonum qui Carrhis confederant alios
fuadendo pellexit 1 alios vi compulit ad ejufdcm militi* locittatciD. Simulae veto Babyloniam
inerclTus fuit, complures incolarum ci occurrebant , Se adfocLui , quicquid ei vitum foiet com-
muni fe operi fadluto» pollicebantur. Adjunxit fe illi etiam Pulyarchus , adrramrtra nonis
quoddam mimus gerens , cum amplius mille armatis* Cxccrum qui amicitiam cum Antigono
tuebantur, ubi multitudinis impetum cohiberi hon polTe vident, in arcem cui Diphilus curtos
impolitus «rat confugium» Hujus oppugnationem (nrtituit Seleucus: caquc per vim capta,
pueros & amicoa illic ailervatos ( quos, port difcellum illius ex Babylone in oEgypwm , m
cuftodiam tradiderat Antigonus ) inde eripoir. His autem confcajs , milites conlcribit , Se
equos a fe codmptos iis qui nti portent tradidit. Dnmque in congrertibus humanum fe omni*
btu pr.t-bct , paratos & alacres ad quemvis eventum periculorum locios fibi conciliat. Hoc ita-
que modo Seleucus Babyloniam recuperavit. ( Difidar.cn>» Appinno , ia Syriae. pag. 1 zz. )
Contra eum Nicanor, cui Antigonus Medi* fatrapiam cominiferat , peditum lupta 10; &
equitum 7. millia i Medii Perfiiiquc Se finitimis locis eduxit. Cui occurrit Seleucus , habens rn
onivetfitm aliquanto plus tribus millibus peditura , & equites 400. Tranfgrcrttu autem Tigrim
fluvium , quum paucorum via dierum hortes abeife audiret ; milites in paludibus propinquis
Iocculcavit , nec opinantes opprimere coiirticuturo habens. Nicanor , quum promotis ad Tigrim
fignis hortes non invermet 1 prope ftathtnum quendam regium calUis locum delegit > longius
illo* fiigiile opinatus. Node infequente dum contemptu noftis Nicanor excubias negligcatius
ageret ; Seleucus derepente iliuru adortus , tumultum «e pavorem magnum excitavit. Penis
tnim pugnam conferentibus , accidit , ut tum Euager Curapes illorum, riun alii duces caderent.
Port quem eventum major pars militum , qubd & periculum extiraefeerent Se admimftratione
1 Anttgpnr oflctjderemur , ad Seleucum tranfidunem fecerunt. Nicanor autem cum paucis rcli-
Qus ) qaum ne hoftibus traderetur formidaret , cum amicis per deferta fugit. ( Ditdor. )
Ita valido potitus exercitu Seleucus , dum Se humanum fe omnibus prxiht , facite Sullanam
81 Mediam & nonnulla de conterminis locis ditioni fu* adjecit. Ac de rebus i fe gertis ad Pco-
lemarum czterofque amicos pcrfcripfit ; jam regiam majertatem & gloriam principatu dignam
VfaUAmud. P*rs Pri,r' • G K confe-
Chr.ftu!
Aonou-
Anno
renodi
Anno l
D auonc
N enari VI. Dmderut Siculus.
HmA 2U
confeci itus : rei um anni A
ut in AT 'S MU
i. Olympiadis CXVIL rdrrc
Unde ab eo anno Se initium principatus Seleuci deducit Eujtkim , indidemque & Edecimas
fua u-tnpora Se Orxeorum regnum Maccabxorum notat fupputarc hiftoriam. Et fani ab au-
tumno hujus anni , id cft, Septembri vel Octobri anni Periodi Julianx 4401. fecundi Macca-
b.roruin libri collevor fuos Cr rearum annos , Hebraei erum ContruttstM» , Edcllcni Se reliqui
Syri fuam Sclfiucidarum epocham , atque Arabes Alexandri l)hilk*rH*m quos vocant annes
dinumerant. A procedente tamen vere Qnutrum annos primi libri Maccabxorum Scriptor ,
aufpi carar.
i*9i
Pcoleinxus Lagidc* in Crrlc-fyria fublillcns , ex amicis quos fecum habebat Cillcn Macedo-
nem magnis cum copiis adversus Demetrium in Syria fuperiorc eaftnt hibentem miiit i ut tota
Syria -eum expelleret , aut vclm indagine coraprchcnlum contereret , imperans. Demetrius a
ipeculatoribus certior fcdus Cillcn ad Myuntem negligenter caftra metatum i impedimentis
relictis, cum militum expedi tiUrmis fecum raptis , contentum noChi iter fecit : Se repentino
infultu circa matutinas excubias ikM «pedantem perculit , atque ca/lra cum iplo cepit duce.
Milites 7000. vivos in potcftatem redegit , ac permagni prxda potitus cft. Quia tamen Prolc-
nixum cum toto exercitu contra fc venturum cxitHmabot i ita caftra fecit , ut paludes Se lacus pto
munimine illorum haberet. [Diodor. Olyurf. r 17. ann.i.cr Plurarcb. in DtmctnJ
De felio» ejus inigite fuccelliiad Antigonam , qui Cclxnis tiim in Phrygia verlabatur , fcripfit
Demetrias; invitans ipfum, ut vel exercitum qun ocyHiniJ mineret, aut ipfe Syriam aditet.
Qui redditis literis gtvilus fuit oppido , quod filius adhuc juvenis Se fuo rem dudhi profpcre
gcllillc videretur, & dignum fe re 4110 oftenlcrct. f Diodor. ] Demetrius verb, patre annuente,
Cillcn ducem Se amicos ejus ad Pcolcmxum rtmiiit ; parem primi ipiiixs muntficcntix gratiam
rependens. {Plusarch. ]
Antigonus , copiis alfitmptis , i Phrygii movit , Se Tauro intra paucos dies fuperato , cum
Demetrio caftra adunavit. Ptolemxus verb cognito Antigoni adventu , ex Ducum coniilio ex-
cedendum elli £ Syrii judicans ; prxeipuas urbes a fc occupatas , ut Acen Syro-phrrnictx , St
Joppen Sanuriamque Se Gazam Syrix , dcftruxir. Tum receptis ad le copi» Se opibus qux agi
tcrrkjuc poteram, injtoptum remeavit. [ Diedar. Qlymp. r 1 7. ann. 1 . ]
Multi hominum cognolccntes manfuctudinem St clementiam Ptolcmxi , cum eo proficifci in
./Empturo Se rebus communicate voluerunt. Quorum unus erat Ezechias i ( fccunda-
nus rortaftc Pontifex : nam lummus tu.n erat Ornas I) Judxotuin : homo artate quidem quali
66. annorum, diguiurc verb apud contribules magnus, diccndiquc facultate & rerum ufu pol-
lens. Hxc 8e alta plura de Ezcchia, qui eum eo apud Pcolcmxum hoc tempore confnctudinem
habebat Hccatxus Abderita , in peculiari quem de futUis confcnplk libello : ubi St de altero
Judxo libi cognito, Mofollamo live Mcshullamo nomine , aliam ita narrat hiftoriara.
„ Eunte me ad mare rubrum , una locutus cft quidam cum aliis equcftriuin Judxorum nos de-
„ ducentium , norome Mofollamus , vi aniroofus « inter omnes 1agit unos Grxeos & Barbaros
,, optimus. Is igitur multis in itinere progredientibus , Se quodam vate augurium captante Se
„ petente ut eundi Itxrcnt, interrogavit cur lubfticillcnt omnes. Oftendente verb ei vate avem
„ quam intuebatur , atque diccnrc ■, quod li quidem expedirer cis ut manerent omnes , ftarct
„ avis , li verb fingens anterius evolaret , procederent , li verb poft tergum iret , recedere eundos
>, oporteret: rursun ticens , arcunquc trahens, lagittam cmilit , & avem percultam intetemir.
,, Indignantibus veto vate Se quibuldam aliis , & maledicentibus ei : Quid furitis, inquit , in-
„ fauftiifinwn avem lumcnics m manum f Hxc enim luam lalutcm neiciens , de noftro itinere
„ nobis profpctitatcra potuit indicare i Si enim prxlcirc futura valuillct , in hunc locum nequa-
,, quam vcnillct , metuens ne hgitta A Mofallarao Judxo periret.
Ex eodem omini libro dejuleis alia complura, in lib. 1. contra Apionem, faftpbm repetit :
Sacerdotum quoque numerum , qui decimas accipiunt Se uni veria in communi gubernant , circa
1500. tunc fiuric , inde referens. Et Demetrius Phalcictu in epiftola ad Ptolemxum Philadel-
ii phun < apud Arii leam in libello de LXX. interpretibus &: eundem foftphum lib. ia. Antiquit.
cap. a.) cautam ex eo redJit, cur nullus vel Poeta vel Hsftoricus facrorum librorum, aut vi-
rorum qui juxra eorum prxfcriprura res fuos adminiftravcrunt , memiuneoi fecerit: quia fandam
nimirum quandnm Se vcucraudam in fc lentendam ■, profano ore nequaquim teme-
comincant
randam. i
Antigonus , cdm citra periculum Syriam rotam Phxniciamquc rcnipcralTct , in regionem
Arabum cui Nabatxi vocantur expeditionem fufccpit. Hanc enim gentem cum rebus fuis parum
.equam- cllc fudicailct ; ex amicis fuis Athenarum delignavir , traditis illi armaturx levioris
4000. peditibus, & equitibus iJuncis ad curium 600. mandato daro , ut (iibitb Barbaros inva- 440 i
dar , Se omnem illis prxda in adimat. In propinquo tum erat celebris conventus quo finitimi
partim merces fuos venditum , parum aliquid rerxun utilium libi mercatum , confluere fulc-
banr. Ad hunc Nabatxi etiam profedi erane ; tclidis in rupe quidam opibus Se vir is fenio i II
confcdis , uni cum liberis &: uxoribus. Athenxus , tempore hoc oblcrvato , celeriter ad Pe-
tram cura expedita manu contendit 1 Se ab Idumxx provincia tridui Se trinodii fpatio xaoo.
ftadia cmenii» , iub nodem tntnnpcftam , infitiis Aiabtbus , Petram occupavit. Milites coo-
tinuo quos ibi deprehenderant partim occidunt , partim capiunt, quofdam laudatos reliquanti
thurifquc & myrrnx partem maximam cum talentis 500. convolatam auferunt. Nec ultra vi-
gilii tempus commorati , quod pcrlccutionctn Barbarorum memorent , protinus reverruntur ;
8e 100. itinere Itadiorum confecto , defatigati caftra faciunt: excubias locorditer adminiftran-
tes , quod intra duos aut tres dies hoftem illuc pervenire non poruillc cxifttmarem. [ Diodor.
Olymp. 117. *nn. I.]
— Arabes
Anno Annoaa-
Mundi.
~ I M P E R. MACE
Arabes ab iis qui exercitum viderant certiores fatfb , DO NUM. i?f
cxtcmplb rcli&a P.incgyri ad Petram
veniunt : ubi a fandis de rebus qu? contigerant cdo&i , omni feftinatione Grxcos perferun-
tur. Et quia milites Athcnxi in tuendis caltris ncgligcnriiis agebant , & propter laflh «finem op-
prcili erant fomno , captivorum quidam clanculum aufugere : per quos exploratis hoftiura re-
bus , circiter vigiliam tertiam caftra fnvadunt , numero exiftentes odio millibus haud paucio-
res ; Se plcrofque in Icdhs adhuc jacentes maciant , cxpcrrcdlos autem 5: arma eapcllcntes
transfigunt. Ad extremum pedites univerfi occumbunt } «Se equitum circiter 50. evadunt, majori
ex parre faucii. Deinde facultatibus fiils recuperaris Nabaui in Petram revertuntur : & epi-
ftola ad Antigonum literis Syriacis (cripta , Atheimim criminantur , fc vcr6 purgant. Quibus
referibeus Antigonus , juftam eos vindrdlam exercuide dolose profdfus eft ; Se inculto Athe-
nxo , prxtcr mandata incurfionem hanc ab eo fadlam adeveravit. ( ld. ibid. )
Antigonus , cum pro amico Barbarorutn ad tempus fc geflidet , ex toto cxdfcftli 4000. pedi-
tes ; qui St leves armis Se ad curfum apti enem , cura pluribus quam 4600. equitibus /delegit 1
quibus imperavit , ut ad complures Iccum dies cibos ignis hauJ indigentes ferrent : Demetrium-
que filium Ducem eorum conftihmnn fub prinum vigiliam mifit 1 cum cdidh» , ut quocunque
potiet modo Arabes ulci (ceretur. Is triduum per avia iter faciens, clam Barbaros opprimere
fcllinabat. At fpecularorcs ingrcllu hollilts exercitiis animadverfo , facibus Nabatxls rem
lignificanr. Feftinanter itaque Grzcos adventare opinati , in Petram ( ad unam unus fentum
aditus manu fadhis tendebat) farcinis depolitis , coftodi.im illi validam prxirctmmt i ipli vero
pi^dam inter fe partiti , alii alio in deferta gicgcs abegetunr. Demetrius ubi ad Petram perve-
nit , translata tnque pravam animadvertit t connncnti oppugnatione callcllum terrtavit. Sed.cim
induti fortiter repugnarent , Se propter altitudinem locorum fadl«? fuperiores edent , eruamini
ad vcfperam ufque continuaro , receptui figmini datum eft. Pace deinde cum Nabatxis inita ,
irj. ui
Demetrius acceptis obfidibus doni (41* de quibus convenerat, a Petra difcedit ; ftadiaqbe ycC>!
ementu» J juxta lacum Afphaltitcm caftra pofuit. [ fd. ibid. ] Plmtnrcleut , ingenti eapea pixdi
Se 700. camelis recepi Ile fc , fer ibit.
Antigonus, cum Demetrius ad ipfiim rtverfus fingula qti.Tr gedeut expofiiidet , ob pacifica-
tionem cum Nabataris illum reprehendit < Barbaros impuniros dimidos ' multo confidcntiorcs
evafuros dicens. Quod autem lacum Alphalrircm contemplatus regno proventum aliquem rc-
pcritic videretur , cum laudavit : Se procurarorcm illius fecit Hieronymum Cardianum hillori-
cum ( quem ab Antigono Syrix prxfedum fuiile , in |ib t. contra Apion, notae Jofephm j &
quod Judaroruro in Hillorii fua non meminerit , merito inculat ; quum pcn£ ut iplis locia
egetir.) Huic imperatum crar , ut navigia conllrueret 1 cxcctmimquc ? lacu bitumen omne in
unum congereret locum. Sed Arabes ad 6000. congregari , tnque raribus fuis aggrefli cos qui
in navigiis vctfcbanrur , midilibtu prope omnes confixerunt. Quo ludum , ut °ipcm redituum
illorum Antigonus omitterer. [ Diodor. J
Antigonus . acceptis a Nicanore Medi* duce aliifquc fatrapis de fuccedibus profperis Seleuci
literis, Demetrium filium milit cum peditibus Macedonicis y 000, mercenariis 10000, Se equi-
tibus 4000. cum mandato ; ut ad Babylonem ulquc adfccndcrct , Se recuperati Cutivfi , cele-
riter ai mare dcfccndcrct. Qui Damalco Syrix cgrclfus , patris mandatum (hidiose cxlccotuscft.
At Patrocles , & Seleuco Babylon» prxles datus , podtiuira Mefopotamix hoftes imminere
cognovit , adventum illorum , quod paucos arcum fe haberet , ex pedture non aufus , exteros
ut urbe excederent juflit: horumque alii, Euphrate relido, in drferta fugerent 1 alii fiipctato
Tigri , in Sullanam Se ad mare Perficam fugerem. Ipfe cum adjun&a manu , fiuminOm Se
foliarum ob|cdhi lxo propugnaculorum fc tutans , in Satrapia vcrlatus eft i tum infidias hofti
moliens , tum ad Seleucum in Mediam de iis qux lubinde herent miffitans , cumque a*f feren-
dum celerrimi (uppetias exhortans. [ Id.]
Demetrius , ubi Babylonem pervenit urbemque reperit defcrtaih > arcium oppugnationem
aggrclfis eft : cartamque alteram militibus diripiendam concedit , ejedoque inde Seleuci
prxlidlo, futun ibi leptetn millium militum Impofuit. Altera per dies aliquot obfelfa , cum tem-
pore indigeret, Archelaum ex amicis unum ad oblidionem reliquit ; joco, peditibus Se loop.
equitibus illi traditis. Iplc.quum tempus jam excurrerer quo ut hanc expeditionem conficeret
injunctum erat , quxeunque ex ilia provincia rapete polfcnt in prodam fuam vertere militibus
juflis , ad mare ddeendir : firmius Seleuco relinquens imperium , quippe qui cedere videretur
dum vallat quali jam non fuum. [Id. eum PUtnrcbo , in Demetrio. J
Ad mare regrclfus Demetrius Halicamadiun , quam oblidebat Ptolcmxus , celeriter fuccur-
rens liberavit. ( Plntnrch. in Demetrio.]
Caflander , Ptolcmxus & Lylimichus pacem cum Amigont» fccCninr ; feripta etiam formali
pagorum , in hanc fententiam. UtCallandcr fummus Europx dux cllct , donec Alexander e1
Rhoxanc ad maturam xtattm pervenider. Ly limae luis Thraciam in pordlate haberet. Ptolcmxus
'
iEgypto Se conterminis in Lybia Se Arabii urbibus imperaret. Antigonus toti Afi* prxolTct.
Grxciquc fuis legibus viverent. Non tamen diu his pati» ftcrcrunt : fcd unufquifq
uc proba-
biles captans praetextus , lubinde plura acquirere nitebatur. (Di odor. Olymp. nj.nnn. 1. )
Cadander quum Alexandrum Rhoxanes adolefcere videret , Se fcrnwnes per Macedon
iam i
quibufdam iporger entm , decere ut puero i cultodii prodiiOo regnum paternum traderetu
r :
tibi ipli metuens , Glaucix cuftodfx pr?fcdo imperavit , „r Rhoxanen obtruncaret , cum
rege i
Se cadaveribus occultatis, fu&um nemini eminent et. ( id.tbid .) * Unde fublata jam
ab OiSobri hujus anni Periodi Julianx 44 «1 annos regni Seleucidarum dinumerarcgja fobolc ,
nt Chaldxi
anud P.olcm.rum Alexandrinum in magni Syntaxi. ( lib.9. CAp. 7-Sehb.n.
cap. 8.) Qua xri Se
ipli Syriaci Reges in Relcriptis fuis funt uli [ II. M-tccnb. XI. ; 3 . ]
J. VJJerii jlnnnl. Pori prmr. t, g ij Paivudc»
PtfUjdi
lulm.ajchnrta.
6
-JET A S MUNDI VI.
2^
Paryladcs Bofphori Gtnmcril rrt , po.i annos jd. dciundus, lilio nuu nuxano Satyro im-
perium reliquit : quod 9. cantum mcnlcs ille obtinuit. [ Id. nd Olymp. 117. ah*. j. J |
r In Pclopenndb dux Antigoni Ptolcro^us , ab eo ad Caliandrum deficiens ad quendaa « 4404
fidclilliinis amici» Phamicem , cui procurationem fatrapi* ad Hcllefpontura ille reliquerat, mi-,
lites tranfmifit: utque caflclh St urbes tueretur, neque Antigoni deinceps authontatem fcquo-
retur , monuit. ( Uiodot. Ohmf. H7..f«*.J.) [
Ptolcmxus /E 'yptius Anugonum criminatus , quod comia commune ducum Kcdus urbes
Grxeorum nonnullas prxfidiis inuniviflct , miliis cum Leonide prxfcdo copiis , afpcrx Cilicue
urbes Antigop6 fubjoda» poteflatis fux fecit. Ad urbes edam Caliandro & Lyimiacho ad- '
didas rogatum milii , ut fuaui amplexae fententiam, ne crciccret potentia Antigoni prohiberenu |
^ Antigoniiy natu minorem fifiulrt Philippum cum Phcenicc & defedonbus belligeratum ad 310
Hcllefpontufii roifn : fcd in Ciliciam Demetrium. Qui inUitix fux munus ftrenu* extquens ,
5tPtoleiiixi ddees vicit, Se. urbes recupciavir. [lbid.]
Polyfpcrchon iu Pcldpodnefo Caliandrum in crimen vocans , Se Macedonum imperium
affedans', Herculem Alexandri M. Si. Bar fines filium e Pergamo ( ubi educabatur , jam cir-
citer 17. annos natus) acctrfiit i & ad Caliandri inimicos mriutans, ut adolcfcentera in regnum
paternum redderent , oravit. ( !hd. ) . j
PtoleriveusTagides , Jam £yj>r» uibcs fub ditione habens , quum i Nicoctc Papiriorum rege
occultam cuni Antigono amicitiam fu illt initam ex relatu qtiorundara cognoviflct, ex amicorum
r.umera Arg-rum & CaIIicr*(«n , cilra mand itis de tollendo Nicoclc , milit. Illi ergo in Infulam
profc&i i a Menelao exercitus prxfcdo militibus acceptis , domum Nicoclis «ucumililunt ; Se
expofito Ptolemxi decreto, tit viti fe abdicaret, imperant. Qui ad diluendum qu* objKicban-,
tur pr itrium fe convertit i fcd ubi nemo aucndit , manus fibi infert» Axiothea Nicoclis uxor,|
audiu viti morte , filias fuas adliuc virgines jugulati fratnimque Nicoclis conjuges, ut uni cum I
ipsa mortem' «Appetant , infligi* : efim tamen nihil acerbi ineas flannlfet Ptolcmxus » fed inco-|
lumitat em illis concclfiljft. Fratres quoque Nicoclis , foribus occlufu domoque fuccensa , fibi,
ip(i manos uttuwunti Atque iu familia regum Paphiorum, tragicis oppreila calanutaubus ,
aboliu fuit. [D'odc, .iVd. & Polyn. Str*tAgem. hi>. 8.]
Agathocle Sici^tx tyranno iu Africam navigante, ut contra Carrhaginienfes bellum gereret 1
Untum fadurt) cfl‘ Solis deliquium , ut flcllis ubique apparentibus omnmb nodis inflar edet.
[Diodor. Otymp. 1 1 7. ***. j ., lil>. a i.cAp,6. ] Quam horrendam Solis cclipiim IJ*. dic men-
(is Augufli, calculus aAronomic&s hoc aiuio nobis exhibet.
Epicurus, annos ja. natus , Icholas ptiinuiu Micy lenis & Lampfaci per quinquennium ha-
buit.tti*.
[ L*trt. in Epicura. ] , ,
In Bofphoro Ciinmcno Eumelus , fllm Barbaris quibufiiam finitimis amicitiam padus, fratri
11Mm maximo Satjrro de regno comro ver furo movit. De quo Satyras certior fadus , cum nu-
merosa adversus illimi ilunu contendit : 8c fuperato ThapU lluvio , ubi caltris hollium appro-
ximavit , plauilris , quibus nuxiinam commeatus vim advexcrar, callra circumdedit; infliuda-
que acie , ipfc medium , ut Scytharum mos habet , agmen obtinebat. Miliubant verb ipfi
mercenarii Grxcf haud plure» xooo. ( al. 1000.) Tliraccfque tobdem. Cxteri omnes Scythx
er uit auxiliares fupra aoooo, 8c equites haud pauciores loooo. Eumelum Ariopharnes rex
Tnracum adjutabat 10000. equites Si 11000. pedites habens. Satyrus cqueflri primum inito
prxlio cum Ariopharne , in fugam eum converrit , dande fratrem Eumelum totumque hollium
agmen fudit 1 & utrumque pcxlio fu pera tum in regiam, lluvio, prxcipkiis arduis St lylvis con-
fercis cindam, fe recipere coegit. ( Diadar. )
Satyrus initio agros hollium vallavit , pagofquc incendit : unde caprivorum prxdxque vim
ingentem coegit, lmprcifionc deinde per paludes fada, ligneis cafteilis potitus c(L Quibus
direptis , trajedoque fluvio , fylvam etiam , qua nccdlarib ad regiani tranfeundum erat , tri-
duana militum opera dejecit , ac quarto demiun dic ad murum accedit. Ibi Moiifcus mcrcedc
militantium dudor per adituin illaplus , ad murum licet flrcnuc cum fuis certaret , retro tamen ,
longe majore globo in ipfum erumpente , pellitur. Cui dum Satyrus fuccurrcrct , brachium
ejus hilla tranfvcr teratur. Quo vulnere graviter afledus , in caflra le recipit , Se fubfcqucnte
node vita excedit. Mcnifcus , obfidionc loluta , in Girgazam urbem exercitum abduxit : atque
inde reg s corpus Pamicapacum ad Piytanim ejus fratrem per amnem deportavit. Is fepultura
magnifice parada , pnllquam in regia conditoria exuvias r epo fui liet , Gargazam abfquc mora
profedus ; exercitum fimul & principat.irn accepit. [Ibid. ]
Eumeli tum legatio .de parte regni ipliun convenit : cui ille obtemperare noluit. Prxfidio
itaque Girgaax icticlo , Panticapxura rediit, ut regni flatum confirnnrct Pet id verb tempris
Birbarorum auxilio Gargazam occupavit Eumelus , «5c de erreris urbibus ac callclhs non pau-
ca. Prytanim deinde prxlio vicit, lllhmdquc paludi Mxoticx vicino inciufum ad deditionis
pada coegit’» quibus Se militem tradidit. Se regno fe cxccllurumefl pollicitus. Verum ubi Pan-
ticapxura rediit ( qux in Bolphoto regnantium perpetui» erat regia ) imperium denuo recupe-
rare conatus eft. Sed vidus , in hortos quos vocant perfugit , atque ibi occifus eft. Regnavit
*69J que poft cum frater Eumelus , annos quinque & menfes totidem. ( Und. )
Ut imperium Eumelus ftabilirct > fiatruin fuorum Satyri 8c Prytanis amicos , conjuges prse- 44°J
tcrca &: liberos , e medio luflulit. Solus tantAm Paryfadcs Satyri filius , oppido juvenis adnuc ,
manus ejus evafit. Nam equi celeritate ulus , ex urbe ad Agarum Scytharum regem profugit.
Cum autem cives ncceflariorum eadem indigni ferrent ; advocata in concionem multitudine,
E ime Ius de perpetratis fe purgavit , & patrum eis reipublicae formam reftituit. Immunitatem
309
etiam , - •
Dlgitize
IMPER. MACEDONUM. ^7
“ etiam , quam incolx Panucapaa habuerim illis concedit ; omni* infuper tribuuTe TjUTrcmillu-
rum pollicitus : multaque ad favorem populi libi conciliandum tum di/lcruit. Cuo&is igitur brevi
ad priliinam benevolentiam per beneficia redudbs , xquum deinceps juxta leges imperium exer-
cuit; nec mediocrem libi virtutum admuarionem peperir. (Ibia f.)
Ptolemxus Lagides , ubi duces (uos urbes in Cilicia amilillc cognovit . claflc Phafelidem trans- _ ICIinfti,
porta , urbem Ulam expugnavit. Hinc in Lyciam tranfvc&is , Xanthum Antigoni prxiiilio
infertam vi cepit. Inde Caunum appulius , urbem fihl deditam accepit s atedque prxiidus oc-
oipatas violenta manu fubegit. Heracleum eafcidit : Palicum vero deditione militum iu ma-
nus ejus venit. [ Dioder. Oiyr/ip.l 17. Ann. 4- ]
Tum in Con proferas , accivit Ptolcmxum. Is Antigoni ex fratre nepos erat , excrcituraquc
fidei fux creditum halabat : fed relido patruo , cum P*olcmxo rei communiter gerendx locic-
Utem iniverat. lix Chalcide igitur profcdum , Se Con delatum , initio humaniter Ptolemxus
cxcepir* Pbft quum infolendu» illum Ic gerere , Se duces muneribus colloquiilque libi dcvinciic ,
animadverteret * vetitus ne quid infidiorum moliretur, prxoccupatum cultodix tradidit , Se ci-
cutam bibere coegit. Milites autem callia illius lecutos promilbs ad fc pellexit , Se ordinibus
fuorum lmmilcuit. ( Id. it id.)
Calfiuider. metuens ne Macedones ad Herculem Alexandri Magni filium (qui aimos 14, ut
JuIHn$ut vel 17 poriiis , ut Diedtrm indicat , tum excclicrat) transfugerent i 1sedere cum Po-
lylpcfchontc clanculum inito, illius opera occidi cum tacite cum mane Barlinc curavit , corpo-
raque eorum terra obrui , ne exdes (cpultura prodcictur. Itaque fublato jam utroque Alexan-
dri filio , cum nullus reflaret in Imperio fucccllbr , Satraparum quilquc provinciam cui prxfe-
dus erat tanquim tegniun armis pai tura obtinebat. [ Id. ibid. & fufitn» lib. 15. t*p. ». Se Por-
fbyr. Edit. StAlifi. f. »a8. ]
)«?« Ptolemxus e Myndo magna cum clallc per Infulas navigans, in tranlltu Andrum redudo prx-
fidio liberavit. ( Difdtr. Olymp. 1 18. Ann. 1. ]
Cleopatra, Philippi filia Si Alexandri Magni foror , Antigono infcnfa , propenfione fua ad
Ptolemxiim inclinavit 1 Sardibufquc , ut tranfpo rUrctur ad ipfum , exceflic. At Satdium prxfc-
dus , cui fervandx ejus mandatum dederat Antigonus , diicclliim illius inhibuit : cjufquc deinde
<4o<
jullii , muliercularum quatundam opera dolose illam necavit. Antigonus verb fc necis autho-
rem infamari nolens , quafdam ex mulierculis, quali vitx illius infidiatas, capite plexit j Se funus
regia magnificentia curavit. (Id. ibid. )
Ophcllas , qui Tlumbronc dejecto Cyrenxos Ptolcmxi imperio fubjecerat , cito Cyrenen
i o8
iple jam ciun vicinis utbibus libi vcndicalfct , major em animo principatum complectebatur. Dum-
que in his cogitationibus ver fatur , Ortho Syraculanus Cyrenen legatus ab Agathocle ad illum
venit 1 ad belli contra Carthoginienfes fucietatcm illum invitans , illifquc devictis Imperium
Africx ei promittens. Cum Igitur ad conlilium jam olini meditatum nunc fpes nova accederet ,
hibens obtemperavit : & Athenas ( unde uxorem fiurydiccn Miltiadis filiam acceperat ) de belli
(bciecatc Icgarioncm mifit. [ Id. ibid. ]
S<W Athcnienlium & aliorum Gixcorum multis militix huic promptis animis fefe adjungentibus ;
quod fiotentilliinam fc Africx partem forte divifuros , Se Carthaginis opes direpturos fpera-
rent : Ophcllas tandem , ubi eunda expeditioni ncecllaria affatim comparaverat , copias eJu-
xit j pedites piuiquam 1 0000 , equites 600 ( vel 700, ) currus 1 00, aurigas cJlcdariofquc milites
fupra 300, Iiid lignis habens. Ad hxc qui exrtaordinatii appellantur non infla iogoo Tomita- J»7
bantut. Multique horum liberos Se tuores, nec non alia impedimenta fecum ducebant: ita ut
hic exci citus coloni* fpccicm haberet. Octodecim ergo dierum itinere confedo , tria (ludiorum
millia emenii , ciica Automulas ( in occidentali Cyrenaici termino ) calha poliicruor. Deinde
per liticulolam de bcftiis infellam regionem inagno cum labore pagentes, vix tandem, itinere
duorum amplius menfium xrumnofiUime confedo , Agathoclis caflra alloquuntur : ubi copiis
ixiguo inter fc disjundis intervallo, caflra pofuci e. [Id. ibid.]
Agathocle» Ophcllx obviam progrcllus , benigne omnibus fuppedituis , ut exercirum ab
rrum.iis reparandum curaret monebat : Se cum frpius limul cccnalknt , ob Ophclla filius adop-
tatus eit. Majore veto parte Ophcllx miiittlm pabulatum Se frumentatum cgrclia , concionem
militum fuorum advocat : Se Opncllam criminatus , quod qui id focietatcm armorum venillct ,
nunc initdias pararet i exacerbata multitudine, confcflira inlfrudum contra Cyrenxos exercitum
educit. Jnfolentia rei pcrculfus Ophcllas , defendere fc conaiur. At celeritate hoflis opprcllus ,
dum & reliqui* exercitiis ad rcfiAcndum non fiifliciunt , inter prxliandum occumbit. Agatho-
cles multitudinem adhuc reliquam ad ponendum arma cogit: omniunque animis pcomirtumum
' libcralitatc conciliati» , tqto lic patitur exercitu. Quos verb bello minus habiles invenit, Syra-
cufas deportandos ruvibus impofuit : quarum paucx tamen , gravi exorta tcmpcflale , integrx to
pcrvcncumt. [ ld.ibid.cum 'fujiin. lib. 11. eap. 7. ]
1 Ophclla fublato, Cyrene & reliqua Libya ad Ptolcmxi obloquium rediit. [ Smd.in firtf. ]
n|
)69 8 ! Demetrius , Ptliwcttcs five ExsmanAtor ( ur Plinius vocem reddidit) cognominatus , validis
i patie Antigono copiis ccrrcftribus fimul & navalibus, telorum inlupcr aliotumquc ad obli-
dionnn utilium convenienti apparatu inftrndus , Se ad Grxciz urbes in libertatem vindicandas
mi Ilus j Ephcfo folvit. [ Diedtr. Olymp. lld.*nn. 1. ] Se jooo argenti talenta fecum hibens,
cum xjo navium clalfc Piixcum appulit, dic 16 mcufis Thargclionis (circa Maii Juliani ji.)
.408
ut in Dcmcuii viu refert Pluttrchm. Rcccptifquc Athenis , Megareniium urbem cepit , &
Munychiam Athenieniium prxlidium ( i Dionvlio Caliandri prxfc&o occupatum ) cxlcidit ,
fo6
archonte Athenis Anaxicrate: ut, prxtcr alios rubet PhilochorusJ qui hoc tempore claruit ) in
Auicarum hifloriarum libro o&avo. [ *p*d Dionyjium HMicAmAjfeMm , in Diru/cbo. ] nimitilm
ad finem
[Frriodi
nimirum tcndentr prxtura Anaxicram, Sc cum ea fecundo anno Olympiadis C X V M I. , Iulum.
Eurydicen Ophcltx fivc Ophcllx Cyrenx principis ( fuperiore anno interempti ) viduam At he-
rus remigrantem ntattimonio ibi Demetrius libi junxit. Has nupeias porucrunt in beneficio &
honore aviraris fux Athenienfes. lidcmquc Demetrium de Antigonum Regts ptiraikm appella- 1
verunt , hoc nomen alias averfatos : quod quidem ex inlignibus regiis unum adhuc Philippi
& Alexandri generi illibatum aliis Stincadum iupercrat. [Pluurch. in IXmttr. ]
Ex Grscdl i patre Antigono revocatus Demetrius , ur cum Pcolcmari ducibus in Cypro belli-
gera et , in Cariam cum copiis tranfmiftt. Inde in Ciliciam devedus , militibulqoc & navibus
inde acceptis t in Cyprum trajecit 3 habens fecum pedites ijooo, equites 400$ navium ad cur fum
praeter pontones
expeditarum triremes fupr'a lio , tardarum vero , fcd tamen militarium , jj.primb
omnis ceneris , quot tantx equitum peditumque multitudini furticerent. Ac in finitima
nihil prorsus elaplum Demerrio dt
jby Google
Aimo
AnsoXb.
Anno
I MP E p. MACEDONUM. 2?9 TtrioJI
UHmm,
fed omnia cepit, atque in caitra deportavit. in his fuit Lamia , iiburum primum modulatione ,
deinde commercio meretricio celebris. Tunc vero etiam cxolefccnte forma multo fir juniorem pe!
lexit Demetrium : adeooue lepore devinxit & cepit cum , ut ab aliis mulieribus amaretur , unius
illius clfct amator. [ Plutarch, ]
Demetrius hortes qui ceciderant magnifice funeravit , atque captivos miflos fecit. Athenien-
llbus cum armorum numerum dano dedit, quibus izoo milires armare potCrjnt. ( Plutarch.
in Demetr. ) Prolaturi filium Leonrifcum , Se fratrem Menelaum , amicdfquc ejus cum privari
inrtrumcnti minirterio •, pari provocatus anui munere , in Aigypium rcmilit : 3e ut appareret
eos non odio , fe di^niratis gloria acccnfos , donis muneributque inter ipla bella contende-
bant Tanto honcltius tunc bella gerebamur , quam nunc amicitix coluntur. ( frnitin. lib, ij.
cap, a. 1
Viclorix nuntium patri Demetrius mifit Arirtodemum Milcfium , inter omnes aulicos adu-
latorem primum : qui diu fitlpciifum cum tenens , randem alta voce exclamavit. Salve rex An-
tirone : vicimw prelio navali reeem Ptolemestm , Cyprum tenemul , miti t « 16800 captiva ba-
bemut. Cui ille : Et tu quoque bercle , inquit , falve. Quia vero it* nos torfijh , lues pena/n : nam
tardius premi um leti menti t accipies. [ Plutarch. J
Hic victoria elatus Antigonus, diademate ab amicis impofircJ, Regis deinceps nomen ufur-
pavit : Demetrio quoque diadema mifit, (criptaque cpirtali Regem appcllavir. Prolem rus etiam,
ac ob acceptam cladem animum abjecilTc videretur , neve minoris apud fiios authoricaris habe-
retur, diadema etiam ipk alliimplit , Se ia omnibus exinde literis Regem fefe appellavit. Ho-
rum exemplo reliqui etiam principes , Seleucus, qui fiiperiores provincias fux ditioni rectas
adjeccrar, iccmquc Lylimachus & Catlandcr , 3c ipfi regiam fibi majertatem vindicaverunt s
fratre,
in Demetnurre f. & SeAppia*,
fili is Alexandri
in Syriae, Magni jam ]cxtindkis. [ Diodir. 'fuslin. /tf.ij. cap. x. Plutarch ,
pag.ixx.
Seleucus non Bibylonix foliam, iud etiam Medix rex furtus cfl s Nicatore t (ive Nicanore ,
liu manu in pugna occifo , cui Antigonus Medix fatrapiam commifetar. [ Appia». Uni. ] Quem
tamen non a cxlo illo , fed a viatoriarum crebritate , Nicatoris live Nicanoris ( fic enim etiam
in numiimatis inlcribirur) cognomentum accepilTe , Appianus [ihd. fagp 114, ] de Ammianus
Marcellintu [ld>. a i . bifior. ] confirmant* Expugnatis enim inde Bactrianis, reliquas quoque
4409
gentes ufque ad Indum fluvium, ab Alexandro prius devictis » imperio luo adjecit. [ Jttftin. tibi
1 5 . cap. 4. Appia», Syriae, pae. 1 1 J i ]
Rex Antigonus , cum filius ipli natu minimus e vivis ctccflillec j regio funus apparatu dedu-
xit : Se Demetrio ex Cypro ad le vocato, copias aJ Amigoniam convenire jurtit. Nam expedi-
tionem in Asgyptum dclKnarat- Itaque peditum agmen ducens ipfc , per Cale-fyriam ligna
promovit , habens in exercitu peditum fupra 80 8c equitum circa to millia , cum elephantis 8j.
Cladi Demetrium prxfccit : quem jirta copiis rerrertres orata legere juflit , inrtru&is habens
in univerfura ijo naves longas , Se pontones militares too quibus ingens telorum copia vehe-
jaturi Cumque navium magirtri o:calum Pleiadum ccnfcrent rcfpicicndom , qui poft dies o&d
futurUs videbatur > ( lub Aprilia initium j ) ut nimis ad pericula timidos increpavit; [ Dodor. Qlymp.
ttS. 41W4J1]
Antigonus ad Gazam cartrametdrus , quod Ptolemxi appdratum antevertere cupcret , militi-
bus ut 10 dierum cibariis fe inllrucrcnt imperavit; Camelis autem ex Arabia coaCffs medimnum
frumetlti Ijo millia, Se vim magnam fccni exteris jumentis iitlpofuit , carri [que tela vehens , itet
per defecta faciebat, non abtquc molclba: quod pleraque ibi loca palulhia erant & cttnofa ,
maxime circa Barathri, qux vocantur. (Id.itid.)
Demetriani , portquam nocte intcmpeltl Gaza fdlvillcnt , tranquillo per aliquot dies mari ,
velocium navium remulco pontoues miliares poft fe trahebant. InJc eam Picus oppri-
meret cos, de ventus Borcalis ininrgeret i miihx quadriremes fiibiib ad urbem Rhiphiarn ,
ippullu diflicilcm & lacuftrera , vi tempcftjtis dclatx fune. De navigiis autem quibiis tela vehe-
bantur, alia undis iubmerix perierunt, alia curfu reciproco Gazam perierunt- Scapharum tamen
.irmiflimis lumini contentione enixi* Calium ufque penetrarunt, id Nilo hau l procul dirtat ; fed
impaftuofiim ert , Se tempertate coorta nullum probet accellum. Jactis id. irco anclloris , duo-
oitl circiter rtidiisa terra in lab multis circundati periculis confidere cogebantur. Ad eam de-
nique penuriam funt reda iki , ut (i ad unum tempertas diem adhuc duralia, aqua potabili jam
deficiente , fici cnc&i omnes peculiem. At cita» in extrema volantes anxietate exitium jam im-
minens expedanr , flatus rcmilit 1 Se Antigonus cum exercitu illuc delanu , haud procul a clillc
caitra poiuit. Navibus icaq ie cgrclfi vires in cartris rcficiunr. Se avulfas a clallc naves prxrto-
lanrur. In hac autem mans commotione perierunt quinqueremes tres; unde quidam ad littus
enatarunt. (Ibid- )
Hinc promotis Antigonus copiis prope Nilum , duum intervallo rtadiorum cartrametatur. At
Ptolemaeus , tam oppoitunillima loca firmis prxlidiis occupaiTct , mifit quofdam m navigiis qux
contis propellebantur , cum mandatis , ut prope exfcenfmn adnavigantes proclamarent ; illuta,
fi qui ab Antigono deficerent, binas gregario minas , prxfcdturam gerenti talentum , elle datu-
rum. His iu proclamatis , defedionis cupido mercenarios Anrigoni invalrt. Inter quos etiam
plcriqnc duces erant , ceitas ob caulas tranlirionis cupidi. Ctlm igitur multi dcfcilcrrcnr , Antigo-
nus (agittarios Se funditores , catapultalquc complures in ripa Hiuiunis difpofuir ; qribus excunen-
tes in navibus contariis repulit. Nonuullos etiam transfugarum correptos fuppliuis horrendis
mulcavit ; ur i limili conatu cancros deterreret. ( Jbid.)
Antigonus, affumptis navibus qux tardius venerant, ad P.cudoftomon , quod vocatur, con-
tendit ; ibi fe partem militum expoliturum arbitratus. At tilv vuMmr ibi prxfidinm invenit ,
Se
Digitized by Google
renodi le tnm
240 JET A S MUNDI VI.
Hinc nwgifttu
Sc catapultis ommquc millilium genae prohiberetur i node jam appetente difccllit.
ur , mandavit } Sc ad Piugnet icum Nilt oluum
navium , at in faces intenti prxtoriam fcquercnt
obcrtalfe naves cognovit , illas cxpcOare , & omnium
cft niovcdus. OtUque dic, ubi multas
pro-
quas agebat celeti imas ad quxeendum illas emittere, coadus cft. Tcmpotc igitur longius
inltiuctil-
trado, Proleinxus de acccllii holUum certior fo&us , properi fuis auxiliatum venit,
s , orum-
que copiis in littorc conftitir. Tum hoc etiam ddccnlu cxclufum fe cernens Demetriu
a natura munitam clk audiens , cum toti cUle rctrocefliu
que contiguam ftagnis Sc paludibus
^ Vehemens inde Boreas Incumbit, fublaiifquc in altum fludibus tres quadriremes Sc C*tcr* militares
,
aliquot, cpckrn umpcftatis violentia in littus ejedx , in Ptolcmxi manus venerunt.
ad callra Antigoni evaferunt. Ad omnes vero
dum fumma ope rem gerunt nam* , incolumes
fluminis «in» prxfidia 1’rolctnxus firmiflima difpofuerat j magnamque fluviatilium navigio-
rum copiam in promptu habebat , omni miiJilnim genere , & viris qui his uti fcirent , infinitio-
rum. Qux res Antigonum haud modice angebat. Nam odio Peluliaco ab hoflibus prxoccu-
paio , navales topi.x nullum habebant ukiro i copiarque terredres , fluminis ( quod poli loldi-
titim fcnlim modiccque crelcit Sole Cancrum tranfeuluc , abundant illime autem eodem Leonem
ingrelib ) altitudine inhibit* , utut maxime vellem , nihil efficiebant, Er quod maximum ,
clapiisjam bene multis diebus, Sc milita frumentum , Sc jumenta pabulum defluebat. [Ibide]
Submittente igitur animos exercitu , Antigonus condonem advocar : duubufquc confilium
proponit , utiuin manere prxllet Sc bclligaart , an nunc quidem in Syriam revciti i fcd poftea
melius inllmdo» redintegrare expeditionem , quo tempore minimx altitudinis videatur amnis.
Ibi eundis eo illinatis , ut quam ocylTimd abirent , vala milites conclamare juflit ; St clalle
liuiul toti oram legente , celeriter Syriam repetivit. [Ibid. ] Cujus expeditionis inanem exitum
Medius Antigoni amicus in fomnis prxvidifle dicitur. Vifus enim ei rple ell Antigont» cum
toto exercitu ccttaie diaulo, valide Sc aerher primifln s deinde vires ejus flaecclcerc paularira •
denique , ur flexit curliim . languidus & anhclofus *gcc ipitirum recipere. [Pluiarch. in pemetr.
Ptolemxus difccffu hollium majorem in modum Ixtarus , Dris fuis laero pro bene liciis acecp-
ris indituro, fplcndidum amicis epulum exhibuit: daufquc ad Seleucum , Lylimachum Sc Cat
fandrum literis , tum de ptofpero fucceflii , tam de multitudine transfugarum cos certiores fe-
cit. Iple jam altero j&gypium certamine tutatus, jaroque regionem hafta partam jure fe tenere
exidinuns, Alexandriani remeavit. [Diodor.] Unde fit hinc regnum illius, in Regum Canone,
Clandius Pto/enuns inchoat : i morte Alexandri Magni ad initium Ptolcmxi Lagi annos 19.
dinumerans. Cum 6*. enim Novembris prarfentis, anni Periodi Jfulian* 4409« juxta
initus rationes » 19“ ille a inoitc Alexandri annus terminatur.
Interea dum ida in Atgypto gpxunrur , Dkmyrtus Heracleae Porticx tyrannus ( ar refert Du>-
dorm ) vitam cum moitc commutavit ; quum annoa regnaviflet f ?. ut ab xitbeneo cd traditum :
[lib. 11. cap. x6. ] licet a Memnone 30, a Diodoro j i cantam illius principatui ailignentur. De
mira ejus pinguedine , pr*tcr Memnonem , racminic etiam Nymphis Heracleota , in libro de
Heraclea 1*. (apud xhneneum , in loco jam citato ) & , in Var/Hidqf. lib. 9. cap. 13
lEx Am.ilbri live Amcflri filiaOxathrx, frarris Darii podremi PerUrum regis, ( quam Cratero
jprius Alexander M. uxorem dederat ) duos lufccpir ille filios i Clearchum Sc Oxathrem, Zath-
jram Diodoro appellatum. Moriens igitur, uxori adminiftrationcm cunilam. St filiorum, qui
adhuc rener* admodum artatu erant, tutelam ( adjun&is quibufdam aliis) reliquit. [Memnon,
in Excerpti s Pbetii , c.tp. j. cum Dedero, ad Olymp. 1 18. nnn.\t & 1 1«?. ««».3. ]
Menedemus Parata Lyci* profcClus, Se tribus trieretniolds ( quod triremis imperfetffce genus
cd ) a Rliodii» prxfeclus . quadriremem cepit ex Uncia venientem > in qua lirer* erant a Phila ,
firnul cum velle regia cxuiiquc luppcllc&ijc impenfius adornata , ad maritam limm Deme-
ti ium Poliorcetem misi*. Qu* omnia in Asgyptuin ad Prolcmxum regem deportanda ille cu-
lavit. Id bilem Demetrio contra Rhodios movit : quorum ille tunc urbem terra marique acri-
ter oppugnabar. Verum poli annuam oblidioncm , Athenicnlium interventu , pax inter eos
hac lege ell inita; ut Antigono & Demetrio , nibli Pldcnuro bellum inferrent , Societatem ar-
rturum Rliodii prxdaiciU. [ D«ulor. Olymp. 119. *»*■ I • Plutarch. in Demar. ]
Rhodii , finito bello , 111 Libyam TncoroS milcrunt , ex Ammonis oraculo feifeitaturi , an
!Pcolcmxum uti Deum venerandum ccnfcrcr. Quo annuente, lucum in uibc illi confecraverunt
quadratum, cxtru&a ad unumquodque latus porticu ad iladii longitudinem ; camquc Ptole-
tneum indigctarunt. [ Diodor. m f*pr. ] ipli etiam Ptolem.ro Soterii cognomentum tum pri-
!mum ab illis tributum cd. [ Pom/mji. in sittic.paf. 7. ]qubd cos videlicet ab Antigoni & Deme-
trii violentia falvos pr*dirillrt. ncutiqulm vero a militibus Alexandri, quod cum ab Oxydra-
Icarum vel Millouim potilis impeto lcrv artent : ur aliis vi Ium fuit. [ apud sirrian. de expedit,
sllexand. lib. 6.p*g. M I. & Stephanum Ryx.*ntin. in ‘O fyJ]£*n.
I Eumelus Bofphoii Cimmerii rex , jam (extum anuum regnum adminidrans , inopinato quo-
dam calu oppetivit. Dum enim e Scythia domum revertens ad facrificium quoddam properat ,
Itendit 1 equi conficinati vioJcnrcr il um abripiunt. Nam cum habenis contrahendis auriga non
iqu.drijugoque curru , qui qiutuat rotis inilruClus 8c tentorio contediu erat, ad regiam con-
fufficcret, metuens ille ne in prorupta loca deferretur, delilire conatur : fcd gladio rotx impli-
cito , eodem ffinui impeto abllraliitur , Sc illicb exanimatur. Cui fuccedens Spartacus filius , an-
jnos 20. regnavir. [Id. ad Olymp. 117.4»».}. & Olymp. 119.4»«.!.]
Seleucus tranlmillo Indo fluvio , cum Sandrocotto live Androcotto bellum gerebat. Ille
Lj enim ei tcmpcdacc qua Seleucus futui
enim ea tempedate qua Seleucus futurx magnitudinis fundamenta jaciebat , occilis Alexandri
* “ " "** 'n u ltb. I j . C.tp. 4. ji ppian. Syriae. p*£. 122,123.]
jpt^feidis , Indiam poifidebat.- [ /»/?»'». 1
m
Dlgi
1 MP ER. M AC E D 0 N U M
IHuic molienti bel um udversils prxfedos Alexandri , elepluntus ferus ingeritis magnitudinis
ultro fe obtulit , Se vclnti domita manfuctudinc , cum tergo excepit j duxque belli , Se pr.diator
Ifatnredegit in potcftatem. [Piat arci. in Alexandro. J Tum oc upato regno , jsopulum quem
infignis fuit. [ 'fufiin. ibid. } Indeque, cum {excernis militlim millibus fhdiaih peragrans , univer-
ab externi dominatione liberaverat , ipfc fervido premebat. [Jufiin. ut fupr. ] J
Ad hunc frequenter fe commea Ifc , quum apud Sibyrtium Aracholioium latrapam degeret. In
( Indicis fnis feribit Megafthcnes. [Arri.tn. de expedit. Alexandri , lib. J. ] ubi & In calli is ejus
i^oo hominum millia fe inveni Ile refert. [ Strabo, lib. i6.pag. 709. ]
I Caliandri Macedonix rex , miliis in Aliam ad Antigonum legatis , ut fecum pacem iniret 441*
'oravit. Ubi veri» ille nullam (e pacem initurum, nili CalTmdcr res fius iplius
,!teret , refpondiflec : Callandcr Se Thraci* rex Lyfimachus , communicato Inter arbitrio permit-
le cou/ifio , ad
Ptolcmxum jEgypti 8e Seleucum funcrioram provinciarum rigem legatos mittunt ; fuperbiam
Antigoni in rcfponlionibus dcmonrtrantes , bellique hujus periculum omnibus commune ellc
docentis. [ Diodtr. O/ymp. 1 19* J. J C4m igitur carpi te fingulos ab Antigono confidet a-
rent 1 dum privatum Ungulorum , non commune uni Veriorum bellum ducunt , nec auxilium fetre
alter alteri volunt , quali villaria unius , non omnium foret : per cpirtolis fe invicem confir-
mantes , retnpos Se locum coeundi condixerunt , bclluraquc communibus viribus inflruxcrunt.
Cui cum Calnndcr intcrclle propter finitimum bellum non pollet ; LyGmachum cum ingentibus
copiis in auxilium fociis milir. [fuftin. hi. tj.eap.i.J
Seleucus, alKnituc cum Sandrococto Indorum rege cdtitr alia , regiones ad (udum litas, quas
Arianis ademptas Alexander Mamius proprias colonias fecerat, dono illi dedit: jco viciflim
elephantis abeo acceptis. [ Strabo, /ili 1 5. p.ip 714. P/u turei, in A/txandro , er Appian. m
Syriae, pa^. iij.l Atque ita paebone falli, compolitiique in Oriente rebus , Seleucus m bellum
Antigoni dcfccndir. [ fufiin. lib. 1 5. cap. 4. ]
Lyfimachus cum milite iplius ex Europa in Afilm ingrclfiis , LatUpfiecnos Se Pariands , cum
1 (ponte in partes ejus concederent , hbcros dimiiit : cxpdgiutoquc Sigeo pr^fidiUm induxit. 1
Exinde 6000 peditibus Se 1000 equitibus Prepelao traditi* , ad ALolidis Se Ionix urbes libi ad- J
jungendas illum milir. Ipfc Abydum primo oblidere aggrclliis, tela machinafque 8e alia com-
paravit Atubi per mare a Demetrio armatorum multitudo, qtix Urbem rurari pollet, fuper-
venit , ii propdito dcftirlc : Phrygiaque ad Hdlelpontum liiballa , etiam Synida urbem , in qui
regia eram impedimenta , obiidiooe cinxit. Quo tempore Doriraum Antigoni prxfclhim ad
res marte communi gerendas induxit : ejulqne opera Syiuda Se caftella quxdara , tibi regix opes
recondita; erant , in potdlatcm accepir. [ Diodtr. O/ymp. 1 1 9. anu. j. ]
Intcnm Prcpclaus dux , in yfiolidmi Iuniamquc unlfiis i Lyfimacho , Adumyrcio in tranlihl
potitus cft , Ephesumque obfedit. Pavore autem obldfis injecto , urbem deditione accepit i Se
Rhodiorum oblides illic depichcnfos in patriam dimifit. Et Ephefios quidem iplos millos fecit :
fed omnes in portu naves incendit 1 quod maris dominium hortes tenerent , totufque belli exitus
adluic incertus ellct. Hinc Teios etiam atque Colophonios libi adjunxit. Erythriis autem Se
Clazomeniis per mare (iiblidium venerat. Idcirco uroes hafcc capere non potuit: fed agrum illo-
rum populatus , Sardes versus duxit. Ibi prxfelhim Antigoni Ph.xnicem Se Docimum ad defe-
Ihoncm pellexit ; urbemque prxter arcem in fidem accepit. Hanc enim cullodicns Philippus, de
ne .edar iis Antigoni unus , benevolentiam erga eiim qui libi fidem habebat conlcryavlr. [ Id.ibid. ]
I Antigonus tunc ingens certamen Se fertum Panegyricum Anrigonix inrti ruerat : magnifquc ad
hoc prxmiis& mercedibus undiq ic coociverar athicras 3c artifices p .rrtantiilimos. * Ubi vetb de
tr .iilitu Lyiimachi Se dcfdtiorlc militum audivit , ludos abnlp;: i athxtifquc Se artificibus merce-*
de n, non minus aoo talentis, petfolvir. Ipfc , copiis allumptis, ex SyiiJ citatis itineribus con-
1tra hortes ptrRt'li Ubi Tarftlm Cilicix pervenit ; de pecunia , quam l Quiudis afportavc-
' rat , exercitui ad tres mcnlcs rtipendia numeravit. Er prxter hanc cum exercitu tria takn‘Um
millia advexerat : ut , fi quando pecunia opus foret t harc (iimptuum facultas in promptu ha.
berctur. 5 jpciato hinc Tauro , Cappidociam versu» contendit! Se rebelles in (uperiore Phry-
gia Se Lycaonia ad p. illinam militix locieratem reduxit. [ ibici. ]
Eo tempore Lylimachu», hortis adventu cognito, in Senatu cum fuis deliberavit , quid im-
minentibus hispericulis agendum et Iit. Illi ad pugnam non ellc dcfcciidcndum , quoad Sclc^-*
ens e provinciis fupcriorlbus adventa/Iet» fed occupanda firmiora loca , cartrilquc ludeto dt folia
munitis adventum hollis expdlandum , ccnfcbant. Hic ergo , quod dccictum erat , llu-
c peregir. Antigonus vero, ut proxime holles ventum , explicatis in aciem copiis, pugnam
lIcDat. Ubi nemo ex adverfo prodire audet ; iple loca quxdim inlcJit , qui cibaiia hoitibus
importari necclfiun erar. Lyfimachus igitur veritus . ne imcrcifo commeatu in hollis potclla-
tem vcniiet; noctu inde movit. Se 400 Itadia emenfus , circa Dorylxttro cartra pofuit. Locus
enim ille frumento alioque commeatu abundabat : amne prxrcrflucnte , qui cartramcrantibus
illic munimenti loco cller. jacio igitur vallo , folfipixalta triplicique ludeto cartra firmarunt.
Antigonus difcdlu hortium audito , e vertigio iolcquicur : Se caltris illorum propinquans , ubi
in aciem nemo ddeendit , fofia circundare cartra holtium ccepit 1 caquc oblidendi animo , ca-
tapultas ac tela alftrcnda curavit Cumque velitationes drea folfim exifterent , quod Lylima-
chiani telis in opere vedantes arcere conarentur; in omnibus A ntigoniani fupcrioi es erant. [Ibid]
Poli aliquod temptu , Antigonianorum opera pcrtici , Se Lyfinuchianorum alimenta deficere
coeperunt. Lyfunachas igitur , tempclluosa captata node, ex calliis illis digrcllus , per loca
editiora in hyberna concedit. Ut verb Antigonus exorta luce dilcctlum holtium animadver-
tit, i regione per catnpcfbia etiam ipfc contendit. Sed cum magni caderent imbres; Se re-
gionis ille trallus profundus & comolus eilef, jumentorum non pauca hominelque nonnulli
J. VJforii Annai. Pari prtor.
ALT A S MUNDI FI \ ;
“ peribam / totus denique exercitus cum dithcultatc magna conflictabatur. P.optcrea Amigonus ,
'tum ut militem ab zrumnis illis reficeret , tum qubd hybernam anni tempcftatcm ingruere vide-
iret, i pcricqucmlo dcAitit. Convcmcndllimu itaque locis ad hyemandum dclc&is , io partes
exercitum diAribuit. [Ibid, ) • u,
Similiter etiam Lytunaclius in campo Salmonix exercitum in hyberna diAribuit. Largum vero '
;Cx Heraclea commeatum Tibi procuraverat: quini affinitatem cum Hcraclcenlibus contraxcrar.
Uxorem enim duxerat AmeArin , Dionylii ( ut di&umdl ) viduam & filiorum ejus tutricem , d-
’ vitati illi tunc imperantem. [id. ibi A. cum A/emtione vi Excerptu Pbotii cap.f.] r.iir i. .
| Demetrius cum exercitu ex Grxeia i patre Antigono acccrlicus , pace cum Caliandro fa&a ,
directo per infulas curlii» Ephefum tranimilit : expoiitbcjue milite caAramcrarus , urbem in pri-
Ainum ordinem coegit , Se prxlidinm a Prepelao duce Lyftmachi inibi collocatura data fide ab-
ire permifu. Sua verb cultodii arci impolita , Hclldpontum ufquc progreilus cA : ibique
Lampfaccnos Se Parianos , alialque mutatx fidei urbes , recuperavit. Hinc ad Ponti oAium
profectus , apud Chalcedoniorum fanum caAra muniit , & ad tuendum locum tria peditum millia,
& 30 naves longas ibi reliquit 1 copias reliquas in urbes ad hybernandum huc illuc dilpartkus.
[ Diodtr. Olymp. 1 19. ann. 3 . ]
Sub hxc tempora Mithradates , imperio Antigoni fubditus , cum in Caliandri partes tranfi-
ille putaretur , ad Cium Mylix , cujus , ut 8c Arrmiue , 3 j annos princeps fuerat , interfectus elL
[Id. ibid . ] Ejus hiltoriam alii longi aliter narrant. EA cnin» hic Mithradates ille Ariobarzanis .
filius , vir regii apud Per fas generis, ( ab uno e fcptetn illis Pcrlis , qui Magum occiderunt ,
oriundus t ut ex Polybio , lib. J. pag. 388. Floro , lib.3- cap. 5. & Sexto Aurelio Fiftcre , de vitis
illuArib. cap.76. colligitur : ) quem Van^ltu live Conditorem cognominatum fuille , Se principa-
tus Ponti luccellioncm ufquc ad Eupatorem ( five Mithrad item illum , qui cum Romanis eam
diuturnum bellum gedit ) reliquiflc , confirmat Strabo. ( lib. 11. pag.5 6a.j Ex quo Se Tertullia-
nus, in lib. de Anima: Mithradatem , inquit, ex fomitio rottto potitum e Strabone cogufco.
Antigonus enim in fomnis vifus libi fuille dicitur aurum in arvo feminare , Se id dcmcilura Mi-
thradarem in Pontum afportare : quem idcircb comprchcnfum volebat occidere. De quo i De-
metrio ille monitus, fex equitibus comitatus aufugit: communico quodam vico in Cappadocia,
multis ad cum deficientibus, & Cappadociam iptam & finitimas gentes Ponticas obtinuit} ic-
gumque Ponti ftirpem , qux o&iya rerme fucccllione i populo Romano eA deleta , edidit. [Plu-
tarcb. in Demetrio, & Afpian. inMitbridattc.pAf.i-j6.] Ad annum ufquc 84. cum yixifle ,
Lucianm in MajtpeCwc ex Hieronymo Cardiano & aliis feriptoribus refert Eique in principatu
fuccedcns filius , Mithradates & ipfc dictus 1 aucta ditione paterna , Cappadociam & Paphlagoniam
annos 3 6 gubernavit. [ Diodor.ut fupr.]
Calfandcr Plcillarchitin in Aliam, cum exercitu 11000 peditum Se 500 equitum Lyfimacho
auxiliatum mifit. PlciAarchus veto ad Ponti fauces delatus , infertum ab hollc locum invenit :
dciperatbque ttanluu , Odcllum adiit t qua: inter Appolloniam 8c Galatiam ex adverto Herae leae ,
qiue copiarum Lyfimachi partem habebat, fita cfL ibi quum navigiis ad tranlportandum militem
idoneis dcAiiucrcmr, trifariam exercitum partitus e A. Et prima quidem cladis Heracleam incolu-
mis pervenit. Altera a pizlidiariis ad ingrclfum Ponti navibus iiibactm fiiit Tertiam verb , qua
PlciAarchus ipfc tranfinittebat , tanta opprcllit tempeAas , ut pars maxima navium & corpotuin
interiret. Nam Hexeris qux Prxcnrcm vehebat fubmcrla cA j & de navigantibus in ea , qui 500
ut minimum erant , 33 duntaxat evaferunt. Inter quos iplc PlciAarchus , fragmento qavis (ufful-
tus , ad terram Icmiruorraux cjcCfus e A. Is Heracleam deportatus , refodi lato a calamitate illa cor-
pore , ad Lvfonachuin in hybeina fc contulit : quum majorem exercitus partem amililleL. [Id. ibid.]
lifdcm diebus ex Aigypto profcdhu cum inAruiAilfimo exercitu Ptolcmxus , omnes Carie-
fyrix urbes in ditionem redegit. Dura Sidonem vero oblideret , iallus a quibufdam rumor cA
fpaifus « commiilo inter Reges prxlio , Lylimachum Se Seleucum vi&os Heracleam le recepiflc,
vi&oremquc Antigonum cura exercitu in Syriam contendere. Hanc famam pro vera ille aed-
piens , cum Sidoniis in quinque menfes inducias fecit : Se prxlidio' munitis , quas lubegerat
urbibus , cura exercitu in vEgyjxum remeavit. [Ibid.]
Dum hxc geruntur , de militibus Lylimachi quidam ex hybernis ad Antigonum trarufuge-
nmr, xooo videlicet A titiriatx , Lydique de Pamphylii cirdtcr Soo. Hos perhumaniter excepit
Antigonus: Se Aipeudiis , qux libi a Lylimacho deberi alfirtnabant , pcrlbiuus, honoraria in-
fuper adjunxit. [Ibid. ]
Per id etiam tempus Seleucus cum numerofo exercitu , ex fuperioribus prxfc&uris ducto , in
Cappadociam venit i militcfque, prxpatatis tabernaculis, in hyberna collocavit. Habebat autem
fub lignis in peditatu aooon. in equitatu , fagictariis equeAribus adnurocratis , circiter izooo.
elephantes 480. currufqac falcatos lupra 100. Regum itaque copix hunc ad modum coibant; qubd
omnes ad futuram xftatcm armis difccptare conAitutiun haberent. [ Diodor.fin.Iib. ao. ]
Pitlugoras arulpex , ut antei pro Alexandro Magno Se Perdicca , ita 8e nunc pro Antigono
exta confidens, fibiafquc jccinori dcdlc reperiens , mortem illius eo portendi prxdixit. [ Ar-
rian. de expedit. Alexandrt , lib.7.p*£. 160.] A Danctrio etiam fecundum quietem Alexander
eximie armatus percontari vifus fuille dicirur , quodnam lignum pugna* daturi Client : iUoque ref-
pondente , ]extern & Fithrtam , deinde fubjccide. Abeo ergo ad bojlex tuos ; illt enim me accipient.
I Plutarch. in Demetr. ]
Antigonus coitionem illam regum jadavit le , fi cur avicularum femina legentium concurfum,
lapidis jadu Se Arepitu diilipaturum. HoAibus tamen appropinquantibus , prxtcr foiitum mo-
rem cogitabundus Se taciturnus confpidcbarur ; filiumque liium exercitui oAendens, luccel-
forem commendabat. Quodque omnes maxime mirabantur , in tabernaculo colloquium cum.
c t(W
Snnoiiv
tuluuix
fnioiti Cbm(i4
IMP £7<, MACEDONUM.
Asm,
Anno 243
co (olus habebat : cum autca uc cum ipto quidem quidquom areant colloquii agrare contue -
viflet , Icd conlilia fiu tc;ta femper Juberet. InilrucU vero j*ti acie progrclfus , in faciem cor-
ruit: coque cafu afflitfu* , cum turgeret , manus calo lendem vitiorum a diu, aut amantia
vinceretur , mortem Census expetum petiit. [ Plutarck. ibid. ]
Pugna inter Reges ad Ipfum, Phrygi r oppidum , clJ comniilla. [ Arria n. de reb. A/exartdrMb.
7. Plutareh.in Pyrrho. Appian. in Synac. f-if.lii. ] Olympiadis CXIX. anno quatro [Dioda.dr
Porphyr. ] ineunte Ce. Habebat .Antigonus <Jc Demetrio. peditum Cupra 70 millia, decem equitum
elephantos 7J. Holtibus peditum erant 6+ millia, equites iojoo. elephantes 400 , currus 110.
Demetrius , cum pixttaiUiflirna patte equitum, Antiochum Seleuci hlmm ( Se in regno polle*
luccdforcm ) adortus cft : cumque illum praxlari pugna CudilCct , intempedive cum nimiique
impense inCcquendo labefecit victoriam. Neque enim regrellus conjungere Ce ptditatui valuit ,
elephantis interjeais. [ Plutareh.in Demar. ] Inter cos veto qui eum lapiebantur , Pyrrhi in-
primis virrus emicuit : qui quum 1 7 tantum annos cllct natus , ab Epiroits regno tunc cjc&us ,
Demetrio Ce adjmuit $ qui lororcm iplius Deidamiam ( Alexandro, A letandi i Magni St RI10-
xanes filio, uxoicm delimatam) matrimonio libi pinxerat. [ Id. in Pyrrho. ]
Seleucus , cum Antigoni phalangem prxf-.Jio equitum nudatam cemerfet « impredionem Ce
faclurum in eam Jimulando perterruit , Se ad Ce tranlrundi potelbtcm haud inutili confilio
fecit. Magna enim pars phalangis Aiuigonianx ultio ad cum cohccditi reliqua l.i fugam ver (a
cft. Antigonus autem , multis in cum vertis , cum quidam ei diceret ; /h te hi. Rex : retulit.
At Demetrius netu fui curret. Qua ille lj*e ad extremum tilquc fretus , duitl filium circum-
fpeflat , grandine in cum telorum conjedta , occubuit 1 aliilquc comitibdi & amieis cuin re-
linquentibus , lolus apud cadaver Laridius Thorax
rcraanCtr, l Id. tn Demeer , ] quod tcgio dein-
de honore cft fcpultum. [Diodor. lib. at. ] Ju ALgy puaca expeditione , annos pauli) minus 80,
natum illum fuillc, Plutarchut , in hac , lup\ 80 , Appianus : univerfam vitam 86 annorum
fiiidc , afluitur Porphyrias. ( In Qrac. Eufebian. Scalig. pag, n6. isu.ufr. ] Sed et Hieronymo
Cardiano, qui cum eo militavit, 81 tantum annos vixillc, docet Laciamu in m n*poCi*s.
Demetrius, cum quinque peditum & quatuor equitum millibus , continenti fuga Ephrfum
perrexit. Ibi metuentibus omnibus, ne pecunia indigens Diana; templum violaret ; ipfc etiam
veritus ne milites te ab eo non abftinctcm , celeriter Inde abiit. ( P/utarch. in Demar. ) matre-
que Str atonice ex Cilicia , 8e opibus eundis fecum allumptis , in Salamincm Cypri navigavit :
qux tum in illius potcftaic erat. [ Diedor. Ub. 1 1. ]
Reges viatores Antigoni 8c Demetrii imperium veluri mJgnUm corpus difcerpfum in partes
Ji vi ferunt , ealquc Inter Ce partui, prioribus Cuis provinciis adjeccrunr. [ Plutart h. in Demar.
Appian.in Syriae, p.tg. 1 ti. fin. cum Pslyb. ttb, j.pag. 4*o.] Er cum de prxda non convenirent,
iterum in du*s factiones didu&i Cunt. Seleucus Demetrio, Ptolemxus
Lyfmiacho Ce conjunxit.
[ fu/iin. Ub. i j.rap.4.] Omnium enim longe potenti llinu erant, Seleuci* Se Ptoiemtui : quornm
etiam de principatu fulccpta contentio ad luccdfbrcs ( Sclcucidas Re^nm Aquilonis , Se Ptblcraxus
Regum Au/lri nomine, in XI. vaticinii D-miclis capitulo defignatos } deinceps cft propagat».
Poft Omam, Sim ejus filius fummus Judxonmi Pontifex danis fiiit, Jujii* cognominatus; 4414
qubd de Deum pie coleict , 8c cives (umma profcqucictur benevolentia, [ tufeb. Chronie, Jofeph.
hb.n. cap.i.] Cujus in libro E.*clc((altici , cap. 50. hoc legitur elogium. Simor. Orna fUuu , fa-
cerdos magis* ; </*• in vita fit* refureivit is£drw , er tn diebus fuit cor roboravit Templum. Sub
ipfo jbutla tji Mtitudo ( live lorica ) duplex , ctlfum munimentum Templi tn ambitu. Ipfius tempo-
ribus cavatum efi exure conceptaculum aquarum , tripli magnitudine ad mare. Qui eu ram populi
fui gejftt cdhtra cafusn , qui firmavit urbem valUque anxin "[ Vid. Salian. AimahTom. j. anno
Mundi 3<»7j. & Sealig. Animadverf, in Eufeb. num. MDCCLXXXV. ]
Sclcuctts dfc at, Xanthid live Aprilis meniis in Catio monte Jovi Catio (acrificans , de loco
urbis cpqdenda; illum confulutt. Uui aquila, rapta patte carnis (urifidi , ad mate ( infia Pa-
Iropolim urbcculam a Syro Agenoris falto in monte conditam ) in Picrix emporio dcjccillc eam
JOO
didtur. Ihi igitur ftatira fundamenta urbis potuit , quam ii nomine (tto Scleuciam appellavit.
'johan. Malei* , in Chronico inedito.] In qua Limen condenda, alii augurium fiilminis eum.
lecutum. fuillc > idcoque fulmen , unquam numen contecratum , hymnis propriis, ibi deinceps
cultum fuilfe icfeunt. [ Appian. Syriae, pat. ixj.]
Inde progredus Seleucus, lopoiim, in Slphio monte
politam , petiit: Se poft triduum Jovi
Fulrnin.qoti, in fano* Perfeo Danaes filio condito, dic primo Artemihi fi ve Maii menfis ibi
lacrificavit. Deinde Antigoniam veniens, in aris ab Antigono rxrruclit (acri fido Jovi ablato ,
una cum Amphione (acerdote oravit , uc ligno aliquo dcmonftrarctur , ntrtun Antigoniam in-
colere ipfum oporteret alio nuncupandam nomine, an mbem novam aho in loco condere. Et
tum quoque aquila ablatam altari partem holocaulti, juxta Silphium montem dcpotuilCe di-
cirur. Unde e regiorte montis illius 31 Iopolcus in eo pjlitx , ptope Orontem fluvium, ubiyU
cys erat cui nomen Botzia, manium jccic fundamenta dic ai menfis Artemihi , Sole exoriente
urbeque Antiochi filii nomine appellata , Jovu Boezii templum ftatim condidit Hxc , Se alia
plura , Johannrs Mali! a Antiochenus tradidit de origine urbis lux : quam * Seleuco , anno regn
«iii ti*. extrudam fuilfe , confitaw Eufebim in Chronico. Hxc autem, Syri* metropoli* , te,
trapolis poftea fada tft , ex quatuor partibus conftituta; qux & iingulx fuo » & omnes cotnmun
muro circumdabantur. Quarum prum tantum Seleuci Nicatoris, lite unda multitudinis habitato-
rum , tertia Scleuri Callinici, quarta veri) Antiochi Epiphanis opia fuit. [Strabo , Hb.l6.pag.7fo.
■
Ex Antiochi filii de liiccclloiis nomine Seleucum urbem Antiochiam appcllavilfc , prxrc
Malclam ac Cedrenum , tradidit etiam in Miiopogonc Juliano * : quum ex Antiochi patris fu
nomine jrx eain nuiKupaville Strabe dicat. Se Appiam* , Se Trogm Pompeius ; ex quo Jufti
J. V fer ii Armat. Pars prior. H h 1j . nus
rciiutfi te toa
Anno 'Annota*
VI.
2 44
AT A S MUNDI
lulianx. ICKnO..,
ruis [/»>.15. mp.4.] refert, cum iuc gemino ongtnst memoriam coufecrafle. AW & mbem An-
tiochi patrts nomine vocaviffe-, & campos vicinos urbs , si pol Uni dicaviffe, a quo fci licet IMW tjuJ
Laodice genitum eum fuille , perfuadere illi Ihidcbat. Antiochie enim (uborbanum, luco amtr-
nillimo celcbratillimum , Dipnne erat , Apollini lacrata : * ( ab urbe diftans 40 lUdiis ut Strabo ,
ii ve quinque millibus palluum ut Vetus Itinerarium Burdigtlfcnfc habet.) , Unde ut lire ,
A*9n i *pit knto%tio» *osp#i . in II. Maccab. IV. 5 s,. ira fle urbs ip(a , Xrrdx*** ab
aliis appellata repentur. * De Daphne videndus ( Jo. Malei a ) ad finem rerum Scleuc. *
Seleucus , iblo arquata Antigonia , maceriam inde per Orontem fluvium traduxit * argue Athe-
nicnfcs & Macedonas* numero J 300 , ab Antigono, ibi colldcatos, Antiochiam tranftulit [/0. 1
A/a/e/a. ] Et Antigoniam quidem Seleucum dcftruxillc , fcd incolas in ednditam h fc Selcuciam
deduxifle Diodorus aut lior eft. [lib. jo. ad Olymp. 1 18. ann. i. ) Verum habitatorum Antio- j
Ichiam a Nicatore ex Antigonia traducor uni , ntemiriit etiam Strabo. [ / b. 1 6. pag. ifO.] qui &
ex genere Triptolemi atqUe Argivorum, qui id Ionem uuxrrndim ctrm eo trffli fuerant, ali-
quos eodem a Nicatore translatos fuitlc addit; Oui non .tlii' quam illi Achrvi funt; quis Antio- I
chiam ‘4 fd A*V*r / incoluiilc , Srcphamis Byzantinus indicit. Quo fpc&ant& Johannis Malchr illa.
11gt**fi4***& • dictis «J r it Atyri*: fvrrrei: , V, tarryay* *j durie e* tSc 'Urxixtml , i* n dvro '
}litrnxp‘f dofit. it -taat ui iptrn** k, «-“$*»<< , ivaiwi. [ Confer Scaligeri notos , ad
numerum Estftbsamtm MDCCXllL ] * Judxos quoque Antiochi* Seleucus collocavit , Se jus
civium eis dedit. ( fofepk/tb.X. csnir.s4pion.pag. I0<S}. ) ,
Lylirriichus Thraci* rex Atfinocn , Piolcmxi non Philaddplii ( u( apud Merfiiioncm , dtp. j. 1 i$9
legitur ) fed Lagidx live Soteris ( ut ex Pkttarcho in 0e me trio , & Jullrno , lib. 17. cap.i.Se Ub.
x4/ c.tp.i. St iplo quoque Memnone, m Excerpt. c.tp. 9. intclligiritr ) 8t Eurydices (ureft apud
Pau&niam , in Attici pagj 8s fili-im) uxorem duxir. Quo oftenfa pri£* illius uxor Amartiis , 1
Dionifn Hsrackx tyranni vidua e deferto LyJimacho , Heracleam rcverla eft : atque ad Pon-
tum Euxinum urbem A roalh in fuonomhie appellatam erexit , 8c colonis ex Sefamo , Cytoro,
Cromno ac Teio acccriitis fTequemavit. [ Memnon. Excerpt. cap.^ .ct/m Strabine j lib. T1.prff.f44.]
Lylimachi exemptam fecutds Seleucus, miliis legaris, Demetrii Poliorcrt* & Phil* filiam' 44*5
Stratonicea, in nptrinionjuin petiit. AtlumpD igitur (ilia Demetrius cum tota cialTe ( quam
Athenis micperat) navigavit m Syriam, hx itinere vero Ciliciim attigir : qtfam Caliandri fra-
!ter PlilUrdya*. tutu tencb» , extra ordinem a regibus poft cotlfiiifhim ctmr Antigono fibi dona-
!jam. Qui violatos putans ex Demetrii defceuliune fines fuo» » profectus eft ad ctpoftolanduni
. tum Seleuco-, .quod cum communi hofte line aliis regibiA in gratiam redii llfo. De eo faifhif
, Demetri iu castior, a mati ad Quinda contendit. Ubi quum reliqua adhuc ex thefiurif lioo,-
pilenti icperilicc shis alportaris matnravir conlcendcrc , Se raptim loivft. (P/ntarcb. in Demet r. }
j Demetrio & uxori ejus Hiil.t occurrit ad Orollon Seleucus,- Prior in tabernacuhmi futim in-
vitavit incaftris Seleucus Demetrium. Inde Demetrius Ulua» ifr tredecinf ordinum navi accc-
Ct. Inde per otiifin-collocuti amice , (otofquc dies convcrfati funt , abfque armis 8e ftiparoti-
us: donec Seleucus , du&a lecinn Stratomee , magna cum pompa Antiochiam rediit, fIdJbid.]
Demetrius, Cilicia ocoqxati , uxorem Philam ad fratrem Caliandrum , criminum Pliftarcht
diluendorum^raiii » milir. interci uxor illius altera Deidamia Athenis ad- eum tediit : quic
quuin non diu apud cum fuilict , mtirbo extindb eft. ( Ibid. )
a
Seleucus a Demetrio , ut pro emi pecunia traderet libi Ciliciam , pftfhilavft. Quod cim
ille dcn«jaflct* Sidonem &..T)cutn ab eo iracunde repolcens , Iniqil^ ag*re vlfus eft : qui cibn
ab India ad mare Syii.icum omnes regiones pollidrret , adei» tamen parvi animi cllc vellet, nt
propter duas urbes locer mil fuum adversi fortuna ulum exagitaret. Animosi verb refpondens De-
metrius , ne li raillies quidau vidus fuiilce , Seleucum fc generum mercede akifcetr dignatu- 44 i6
rum ; urbes illas prxiidiis firmavit. ( Ibid. )
Callaiuler , quum aiuiis 19. ics Xlaecdonix adminirtrallct , morrmts eft ; relidis ex Theftalb-
picc ( Alexandri \L furore) tribus filiis, Pmiippo, Antipatrq 8c Alexandro : qui jmft patmn ,
iJ7°7
annis tribus & mentibus (ex regnaverunt. (Dexippsu , ^ Porphyriae .- in Greris Enfebunut SAs-
ligeri , pag. 4$. fijr 1 lS. ]
Piii lippo, filiorum Caliandri natu maximo, brevi poft initum regnum rempore rabidi for pe*
is lue fuolatoi duo fupcrftitcs fratres, Antipater A: Alexander inter -le de regno contenderunt.
fnflin. libi 1 6.cup. t. PaufeV. i* Bronc. pag. x£j. P/ttrnrch. in Pyrrho <*? Alexandro. ]
Antip4irtv/t hunc Deuppus & EtUebius in Chronico Antigonum appellat. Nrtjuc .ilium inrdlli-
Lere potuit Hriitcippus ; quum Demetrium Phalereum fcriplit , q>oft Caliandri morrem , Anti- *9i
gonum metuentem , ad Ptoicmxuin Sotcrem vrmlje. ( Diog. Ljfcrt.tn Demetr. Phaler. ]
Cum codetn quoque lhoicm.civ-abfes eo tempore in a£gypto Pyrrhus fiiir. Ubi Antigonen
‘Berenices regmx ex priore manto Philippo filiam uxorem duxit. ( Plutarcb. in Pyrrho, Taufan. »96,
V* Attic. pagiAa.) ..Ci
Pyrrhus, Antigones uxoris fu* opera, afigy priorum diflccum pecunia a Prolcm.ro impe-
trati Epirum repetiit : dt.-aua Neoptolemo f qui regnum illius occupaverat) fccdus atque ami-
citiam communicato iniit regno. ( fsd. ibtd. )
Ad quintum annum Demerui ab obitu patris. Se duodecimum Ptolemri ab exrindhdnc fobolis
Alexandri M. ( de qua ad fin. arnii Mundi J69J. ) numeratum, Chronologiam fuam ab Adamu
Se exitu Hebrararum ex Asgypro deduxit Eupolettius hiltoricus , in libro de Judrr Regibus : Apud
Cle/ncnttm Alexandrinum, libro. 1. Stromatum.
Chronie.
Demeti )ius "Poliorcetes Samalicaruni orbem vallavit» quain Perdicca ante conftruxcrar. (EuEeb.
I7oS
1709 Fabio Maximo V, & Q^ Decio Mure V. Confulibus Pyrrhum regnare ccepiflc feribit , in 1*.
— r - Hiftoriar
4419
4418
IME ER. MACEDONUM- 2 4C 1<
Hiftorix fux libro, fi/leim Pateremini. Ocrifo ni mirum eo tempore Neoptolemo, integri regni
Epirotici poflcHionc potitus ert. Quandd & Berenices 5: Ptoh nixi memor , quorum beneficio
**4
id confecutus ell 5 tutum libi et Antigone filium appellavit Prolemxam , & urbem quam in
Cbcrfoncfo Epiri condidit Berenicem nominavir. [P/utarth. in Pyrrho.)
r»ft mediam no&cm horis 3, ( Decembris Juliani dic 21.) Timocharis obiervavir Alexandri*
Anno 3 6. primx Periodi Calippicx , die 2 j . Poltdeonis , Nabom&rt veri» 434, Paophi die 16,
3710
unam borcali fuS extremitate contingere boteuliffimam carum qitx funt in Ironte beor pii.
( Pialem. ptvyik. evJrrt*. Iit. 7. cap. 5. )
Eodem quoque anno, Elnphcbolioms die 1 j, Tybi y, inrc mediam noftem horis 4, ( Mattii
Juliani dic 9. ) oblcrvavit idem conjundHonem Lunx cnm Spica Virginis. { !d. fbid.)
Thelfalonicc regina, Caliandri vidua, Philippi (patris Alexandii M.) ex Nicalipoli filia,
ab Antipatro filio, ciim vitam etiam ptr ubera materna deprecar ctttr , occifa cft : qubd in divi-
fionc regni pro natu filiorum minimo Alexandro propenlior fiiillc videretur. Alexander in ultio-
nem m iremx necis locios evocavit , ex Epiro Pyrrhum , ex Pcloponndb Demetrium Poliorce-
tcm. ['fnftin.Hb. l 6. cap. 1 1 Plutareh. in Pyrrho & Demetrio. Paufkni in t txorie . par. 187. ]
Lylimachus Thracix rex, Demetrii adventum verens , perfuader genero fuo Antipatro, ut malit
cum fratre tn gratiam reverti , quam paternum hortem in Macedoniam admitti. [Jufiin. ibid.)
Et ciim fciret Pyrrhum omnia Ptolemxo gririficatitnim ; adulterinas Ptolemxi nomine literas
ad illam mittit , quibus author ei erae , ut jeo. talentorum merccde 'b Antipatro accepra ex-
peditionem illam omitterer. Sed fraudem Pyrrhus _ agnovit : qnbd epillola loluta contortam la-
lutationciti noh offenderet , Parer filio t fcd , Rex Pul emens ren Pyrrhe S. D. Et coniiiu illa
omnia fubitus Demetrii in Macedoniam adventus direrfltt. ( Plmtareh . in Pyrrhe. )
Pcolemxus Sorer totam Cypri infulam , qux Demetrio parebat , cepit : uni urbe Salamine
excepi , in qua matrem 8t litxaos ejus rclidkos obfcdit» Quos deinde , urbe capti , ad Deme-
trium , additis miineribns 8c honoribus , dimifir. [ Plmtareh. in Demetr. ]
Demetrius , per inlidias interfe&o Alexandro , regnum Macedoni* occupavit, f Jufitn.Hb.
16. cap. 1. Pamfan. Beorie. pag. 287. Plmtareh. m Pyrrho & Demetrio , & libello «fer dWtafo.]
quod per simos feptem illum obrinuifle, Plmtarchut confirmat.
Lvumaclius, quum bello Dromichxtis Getarum regj» premeretur s ne eodem rempore Se ad-' 4411 xjff
3711 Versus Beinetrium dimicare necclle haberet , traditi Demetrio alteri parte Macedonix , qux
Antipatro eius genero obvenerat , pacem cum eo fecit. ('jufiin. lib.iti cap. t. cum Strabone, tib. 7,
pag. toi. & JojO
j Dromich±t<ri capmm Lyfimachum humaniter excepit. [ Strabo , ut fufr. Diodtr. in Excerptu
M Colefii | par. 2J7, *|8. ] 'Cui Lylimachus filiam dfcfpondit, & ea Thracix parte ccflit qux
|tran< Iftrum cft. [ Paufan. Attii, pag. 8. ]
i Clearehm Hcfaelex Ponti tyrannas , Lyf&toicha cotirra Getas belligeranti operam navans ,
cum illo captus ert: coque ex captivitate lolutd , ipfc etiam pttldentil Lyiimachi poftei ell
dimilTil». [Memnon 1 Excerpt. tap. 6. ]
Poft reditum Lyiimachi i bello Getico , Agathocles filius illius tutu raatfimus ( qui in bello
371* 44ii 191
primum militi* initiatus & , ut quidam referunt , ab holle captos fuerat ) LyfinJtam , Ptole-
mxi Soferis & Eurydices filiam , Uxorem duxif. [ Paufanl Attic. pag. 8. ]
LyfirmchuS deinde clailc fn Altam trajiciens , urbes qux Antigono Se Demetrio parcbaift oc-
cupavit!M.
[ ftfd: cnm Plutareho , in Detnttrie.] Ubi ciiot Ephclios oppugnaret , 8t illi in auxilio
haberent hiindtoncm archipiratam , ani plerumque oneratas prxdi naves Ephefum appellebat i
corrupto ei .ad pioditioncm junxit furtimmos Macedonum, qUos illfc reftridis manibus pro
captivis 'Ephefurti introduceret; qui polfei ; tapris ex arce armis , urbem Lylimacho tradiderunt.
[(ut. Erontim Slratagem. hb. 3. cap. 3 . ] Cdmqtie tfrbs in cavn loco pofita maris inundarione, curti
ingenti civium clade, lubmeila pollca fuillet ( de qua Cilamitatc , apud Srephantm Byzantinum ,
epigramma Doridis Elaitx legitur ) Lyfiroaciius in alium locum tam tranlhilir , Se novo conjugis
Arfinefi nomine indigetavir 5 licet eomotruo, prilca Epbrfi appellar io redierit. ( Strabo, Hb. 14.
pag.6+o.StepbnnJn iTpterfe.) In civitatem Verb novam LchcdiosA: Cdlophonios, mbibusconinicvcr-
Hs , illi deduxit. Quod urbium illahtm excidium Pha-rtix m lambis luis deplorat. (Paufan.ut fi,pr.)
37*3 Seleucus Nicanor inconditas a (eper Aliam 3c interiorem Syri uri urbes , atque in ipfam metro-
44*3 19*
polim Anfiodhlami Judxos tranftuHt : jus eis civium Se m 1 irripalcm or li.-icm cura Macedonibus ac
Grxcis xqtuli honore concedet». ( Euftb . Chronie. Jefeph. Aiwjttrr. hb. 11. cap A. & Hb. t. centra
Apton.pag.io6i'.) Urbium verbi £r conditarum i6. a patre denominavit Antiochias, 6. i matre
Laodice» , 9. 5 fe Sclcucias, J. ab uxore Apamcas , 1, ab altera uxore Stratorficeam. Aliis verb
Grxca Macedoniciqnc nomina impofuit: utBcrrhxx, Edertx, Pcllx, &c. ( Appiam. Syriae. )
441J i
Agathocles Sicilix tyrannus , jamfafti moriturus , uxorem fuam Thcoxertam , genitofone ef
ea duos parvulos cutn omni peamti, 8t familil , regallque inrtrUmmto , quo nemo rcguHi ditior
fuir , navibus impolitos i€gyptum , nnde uxorem acceperat, remifit ; timens ne prxdoncm re-
gni fui , hortem paterenrur. Quanquim uxor diu , nc ab *gro divelleretur , deprecata ell : nu-
bendo fc dicens non profpcre tantum , led omnis fortunx initier focietiteui r nec invitam periculo
fpiritus fui emprUram , ut extremos vi\i fpiritus exciperet. Dilcedenrcs parvuli , flebili ululatu
amplexi patrem tenebanr. Sed finem lachrymis neceliicas profeftlonis impofuit; & mors regis
profidicenres
Clearchus Bcfilios infecuta
Oxarhrcs cft. ( 'fufiin.
Heraclex Ponti /ib.iticap.i.)
tyranni , matrem Amaftrim , qnum navi Ce eommilillk ,
infigni commento & fligitio , mari (iiflocandam curarunr. (Memnon. Excerpt. cap.6. )
Lylimachus Amaftris , quondam conjugis fux , ncccm ulturus , Hcraclcntn ingTcdirur : 8i
37*6
dum intinum patris alfcClionem Cloarcho ciqoc adduflis prx <c ferr ,• Clearchnm primb , dein- 442 6 *88
^ . H h iij de
JET A S MUNDI yi.
24(1
Jc ftarrcm cyus Oaathtco . i «*> tolli- ( M. '*f 7. ) I»# rtn
Clcaichi mortem ( ut a
ubi rcdiflt u. clientelam luam ci-
Diodoro, ad Olymp. Il8.ann.|.intclligitur) annia 17- Hinc,
, Sc liberam civibus rempu-
viuK opes tyrannorum dominatu collectas in pridam fiiam vmiiVct
fi.fr.)
blicam rcltimmcr , iu proprium fe regnum recepit. ( Mtmnnn : Ptolemxi
rofto in fchola lucccfli t Serato Lampla cenus Arcclila i filius , Phyficus diOra :
Theoph
autem, ut ait Apollodoius m
Philadelphi pneeptor i a quo talentis 8o. donatum aiunt. Schola
( D,ng. Ln,r,.,n Srrninnt.J
Chronico, pridfecirpit Olympiade CXXlll.elque annis 18. pralint.
, tannt viribus Ana
Demetrius Poliorcetes, tutum imperium paternum recuperare molient
hmmnebat , quantas fecundum Aleaandmra habuit nemo. duodec In esercitu enim peditum erant cen- »«7
tum millia duobus millibus miniis, equitu m pauli, minus im millia i naves m clsfie ad
, I). vel 16. ordinum, ludus
quinuentariim numerum i quarum aliqui inventis molis erant
inter-
: ne is vicinus lubinde moleltiat eclubcns graviora iplius conliba
Pyrrho
etiam cum turbarer.Plnurcb
( .fecit
in Dmttrin & Pyrrbn. ) . . .
I. filius ) frater Simoim , fufapit Templi imniftcti iim r
• ludiorum Pontiles Eleaaariu ( Onil
, /i*. Ia. rnp.i. ).
filio Simonis Onia parvo admodum derelicto, ( Eufit. Cbruiu. «um Jtffpbn
luIptCtom . paCta
Seleucus , Ptolctnius 8t Lyfimachiis , tantum appar.Uum merito haDenles
J7 I7 nr in Europam. Communi
focictarc adunatilque esercitibus , bellum adrersiis Demetrium iraoafcru
iam invade, ct . neque id
quoque nomin, miliis ad Pynbum legatis , eum hortantur ut Macedon
usa pepigllle t , fed ut us qmbus vellet bellum
fmlur potaret , quod Demetrius non pacis dandica
Dcmctrti cxrrtupt o, ipsoque ut fu-
inferre Wet acccpilfct. Quibus Pyrrhus allinlicm , exercitu
esraadtoV regnum Mace.fon.1 ocnipavit. [ M. iM. fn/Hn.s. I,i. «6. tnp. s. ] Quo tempore ele-
phanto! aliquot cum primum fhilfc naOum , notat Pau&nia [ r» A mc.pnf. 1 1 ]
Supervenitote deinde Lyiimacho , qui Demetrii opprcllioncm commun e foillc utnufquc opus
Pyrthuv Macedonibus , annuit
contendit , ic partui regnum pullulavit , haud dum laus fidens
«e/ipr.] Dum hic
polhtlatis Lylimachi , segionelque «r uibcs inter fe diviferum. [ P/nurck.
ii ademptum libi ioccri
a-untur , Lyfimachiis generan luum Antipatium . regnum Macedon
fociam m cuftodiam ttadl-
fraude querentem, interfecit; filiimque fuam Eurydicen querelarum
dil Atque iu univerfa Cafiindri domus Alejandro Magno, feu necis iplius , fcu lhipn exun-
Cta p renas panim cede , pamm fopplicio , partim parricid io luit. ( W in. m fnfr. ]
Ita nudatus regno Datnctriro quum Callindnam rcfuglll* , usor c)us Phila dolore viSa , non
fullmuit iterum privatum & caulem videte maiitmn , fed abje&a omni fpe , veneno vitam
finiit. [ Plunrch. in Demrtr. ] . . . ,
ab tpfo deficiente s, obfrdvnK i mUTos ad illum ab eis
Demetrio Aihenicnfes , ad Pyrttatro
Cns omnibus ac
Crates philosophus , ul oblidionem folveret perfualit. Coafbs igitur navibus Lyiimacho
militum undecim millibus com equitato impofnb , in Aliam ad Cariam & Lydiam
fnam
adimendam navigavit. Ibi Eurydice em», Phili foror , orca Miletum esecpic , adducens
illius antei conjugem illi i Pto,
«ePtolemii Soteris filiam Ptolemaidem ; qnamSelcucoi gener
a Mium
lemip impetraverat. Haiie Demetrius, collocante Eurydice, dusit : ea qua Demetitnr
fufeepit , qui Cysenir poflei regnavit. [/fed. 1 . , , .
Multas urbes deditione , multas vero vi fobaOal Demctnns recepit, Sardes etiam occupavit.
Ciim autem
Et defecerunt ad cuma Lyiimacho quidami qui & pecuniam & milites adfcrcbanr.
in Phrygiam afcendk, eo coidilio, ut
Agathocles, Lylimachi filius, cum copiis adventu et ;
Armenia adita Mediam pcrtmbarot, roitarcrquc fupenores Aln provincias , qui pnlfo pollent
levibus pr«-
priberc rccelliis multos & vatia jicrfugia. Agalhocltm vcvb inlcqiicutem aliquoties
1,1Vumienutiorsc autem fic pabulatione excfnfin , in magnis dirficuftatibns fmt. Priterei errore
quodam iu tranlitu Lyci amnis arlmilfo , multos homines aqua abreptos perdidit: ad extremum
vero, lue famem comitante, amifiis ad tfeto millia hominum , letrb abductis reliquiis Tarfum
tum
venit! Et (latuerat ille quidem omnem injuriaro ab ci provincia prohibere , qui Seleuco
Sed id fieri non poterat ; ciim in eatremis
tuberat; quem i.flcndcic nullo modo cogitabat.
itaque
dilftenltatibns eircut milites; & tranfitos Tanri montis Agathocles obibusiflet. Lucras
ad Seleucum dedit : in quibus deplorata fua fortuna , fupplicitcr ab eo petiit , ut fe ncccUariura
hofhbtD
, quifoccri quoque roiferandus edet» jin'd.7
fuumSeleucus mifccarctur
Dcmctrti fui fortem nufetatus , ptifcCbs fuis icnpiit , ut illum lumptlbus rege
J7i8 iplius
dignis, ec eacrcituni e;us abinentis latge foverent. Sed Procles, Seleuco valdf familiaria,
animum varia fiilbidonc tu imbuit ; ut coiura eum Ciliciam venui ille duxerit exeteimm.
Minationem miiaius Demetrius, ad loca Tnuri mi.iimlTima fe icccpit ; milsifquc ad cum legam
occu-
ab co petiit , lir iplius bona pace liceret libi aliquam liberorum barbatorum provinciam
pate , in caque crustum -V fugarum fine 6ilo, reliquum viti Ili* exigere. Sin id nollet , (altem
objiceret.
copias per liycmcin ibi aleret , neque omnium rerum tgenum fiimmoverct Ic hotlibin
Scfencm omnia hicfiniArc Intetp, etatus , id modo a petmifit, ut datis oblidum loco priinon-
bus Elutum amicorum , pet duos menfes in Cataonia ( confine Cappadocii provincia ) hyematet :
limiiluiic fiuces, quibus itet in Syriam patebat, oblliusu. [liul.J
Jhj Demeti im undique leptus Sl indar feti inclutas ( tanc Agathocle Lylimachi , inde ob|c-
cum. adoriente
flo illi Seleuco ) vettit fc nccelDuio ad vim , fincfquc Seleuci depopulatus ell : ac
,
confligens Seleuco , femper difccfiit fuperior. Currus fhlcaros aliquando in fe cmiflos fuperavit
atque holtes fugavit; clauflriquc Syrii, dc|cais ptifidiis , in luam icdcgit potcftatcm . Jamqoe
nland animo ercaus , parabat cum Seleuco dc rerum fumma dimicare, quum gravis morbus ilium
occupavit: qui 8c corpus c;us vchcuicotcr dcbiiiravit , & res evenit; militibus partim ad hofiem
rraiileunribu' , pirbm ex caftrir alio dilabcmibus. [ JbiW. j
Digitized By (
... I M P ER. MACEDONUM, . 247.
“ Dum ira in Syna Sclcuci potdlaci lubjaccrct Demetrius , Lylimachus ( cui diffidens Seleucus,
auxilia illuu ibi )am rejecerat) in Macedonia Pyrrhum bello aggreliiis eft. [ fnihn. Ir6.l6.c4p-).
Pnnfnn. Anic.f>4£.9. Pbitarcb. in Pyrrho & Demttr. ] t
Vibtor Lyfimachu* , pulfo Pyrrho , Macedoniam occupavit. [fn/lln. ibid. ] camquc annorum -i
j. Se mentium 6. fpatio , obunuir. [ Dexip. & Porphyr. ]
Poli dies 40. A morbo recreatu* Demetrius , alliunpto quod fupccerat militum , yelut in Cili-
ciam iturus caftra movit : inJc nodie abi que tuba in di verfam partem profectus , fuperato Ama-
no monte , fub jeCtas regiones populatus crt ufquc ad Cyrrbclticam. Cbm eodem auvcniller Se
caftra proxime pofuillcc Seleucus 1 de nodle adversus cum Demetrius cum exercitu contendit ,
ignorantem quid fieret & doimicntqn* Jllc k transfugis qiubufdam de ejus adventii certior fa-
Clus , ledo exiliens ligna jullit canere: ac dum crepidas induit , clamavit ad anticos , cum immani
bcllua libi rem e Ile. Demetrius ex tumultu hollium proditis jnlidias Icnticus , celeriter luo* retro
abduxir. [ Plntnrch. in Demetr. 1
Orta luce', quum inilarct Seleucus , certum de fui* iit alterum cornu mifit Dcmetriui, ipfc op-
politum ikbi t»rnu. in fugam egit. Tum Seleucus equo dimillo , Se depoliri galea, & pelta lum-
pta , munfrravit (e mercenariis : bortatufquc eft eos , ad le ut tr an lirent , tandemque inteUige-
rcnt,(r,ut ipiis , non ut Demetrio parceret , timdiu cunctatum cifc. Inde omnes lalutautes
eum & Regem appellantes, trantitionetn ad iplinn fecerunt. { Ibid. ] vi. n . t.?:f ■»
Hanc omnium mutationum extremam fibi accidere inrelhgcns Demetrius, ad Amani mon-
tis portas confugit » cani que nodem in fylva umbrosa , cum amicis Se comitibus perpaucis
exegit: inde Caunum pergere cogitans , unde per mare evadere fc poruidc fperabar. Lt cum
ne in illuto quidem diem Tuos latis habere viatici compcriilct : commodum advenit ejus amicus
Soltgenes cum 400. aureis , quibus vitam toleraturos fe ufquc ad mare fperantes , per tenebras
contenderunt ad montium juga fuperanda. Sed quia hoftiuin frequentes ignes in illi* luce-
bant i illo deplorato itinere , rettb le unde digrclfi erant recipere coadli fiant. Ubi cum quidam
dixillrt, debere eum Seleuco fc tradere * ilrictu en(c mortem totii confrifccrc voluit Verum ami-
corum tandem confiliis pcrfuafus, milit ad Seleucum, fc fuafquc res illi dedens. (Ibid. )
EA re nuntiata , miniflris mandavit Seleucus , ut tentorium tegium , Se alu qua: ad excipien-
dum Demetrium pertinerent , magnifice appararent : inisitque confcfUm «x comitatu fuo Apollo-
nidem Demetrii quondam, familiarem , qui cum confolirctur , ollcuderctquc , citra ullum metum
tanquam ad nccdlarium Se generum ipluin clle venturum. EA fcnccntia Seleuci vulgata , pauci
primum , mox plurimi amicorum ad Demetrium certatim confluxerunt. Que re* roifcraiionem
Demetrii in invidiam vertit : xmuUique inde data ell occafio Sclcuci humanitatem divertendii cum,
fimul-atquc confpiceretur Demetrius , multa* innovationes in caflris extitura* dicerem. [_Ibid. ]
Paufanias igitur cum mille circiter peditibus fiinul Se equitibus obviam milliis , remotu cace-
ris , fubitb Demetrium non in Selcoci conipeclum, fcd in Syrix pcninfulam abduxit. Ea -in
Cherfonefo per reliquum tempus, valida adhibita cullodia , cultus lutficiens Seleuci juflu prxbi-
tus ei fiiit 1 neque pecunix , curfus, ambulationes regia: , hortive venationibus commodi, dee-
ram. Licebar Se amicis, qui uni fugerant, & cum iplo clle volebant , una degere. Aliqui etiam
quotidie ad cum A Seleuco ventitabant , cum benignis fraudatis , bono animo ede hortantes 1
(pemque libertatis, ccnorurrt pactorum interventu , facientes , ubi Sclcuci filius Antiochus Se
uxor ejus Srratonice advcnillcnt. [Ibid. ] Pcllx vero culloditum titille Demetrium, in libro 11.
Diodotus Siculus author eft. [In Excerptis ni Henr. VMtfto edit. pn^.161. J
Demetrius , cum in eam fortunam dcvcnillct , ad filium (ubique apud Athenas Se Corinthum
duces atque amicos fcripfit , ne litciis ip(ius neque ikilio crederent < led perinde ac li mortuus
effet, urbes & re* reliquas Antigono rriervarent. [Plktnrcb. in Demttr .] Unde & ab hoc tem-
pore regnum Antigoni filii ejus in Crxcia , anno videlicet antequam regnum Maccdonix illi ad-
jccillct 10*, deducit Porphyrius : qui A Conis in Thcilalia , ubi vixerat & educatus lucrar, Gonne*
cognomentum illum tuli Ile monet. [In Gr*c. Eufti. Scnlig. png. za<?.] Antigonus verb allatam
patris captivitatem graviter ferens , uimpta velle lugubri , cum ad alios srgfcx tum ad Seleucum
liipplcx Icriplit 1 quidquid ipli rcli&um fiicrat , atque adeb feipfum pro parente oblldcm ofl«-
rens. Idem A Seleuco, mu Itx civitates & dynallr petieranc. [Plutarcb. in Demttr . ]
Solus Lylinuchus legatione ad Seleucum miis i monuit , ne hominem fumma flagrantem cupi-
dita e , qui omnibus Regibus inlidiatm cllct , ullatenus e manibiis dimitterer ) ac bis mille talenta
daturum te promilic , fi illum e medio tolleret. Seleucus aurem vel alias cum rxeeratus , longe
impendiis lime duxit detcftabilem Se barbarum 1 indeque legatos illius acerbe increpuit, qubd fc
'non fulum ad violandam fidem , fed ad tantum fcelus contra conjunbtillinium hominem fulci-
, piendum impellerent. Cxtcrbm ad Antiochum filium qui in Media morabatur fc>ipti$ Ureris,
conlilium ejus cxquiiivic , quid Demetrio faciendum ellc-c. Illum enim cullodia liberare , atque in
ipriflinum regnum fplcndidc reducere conflituerat : cujus beneficii giatiam cum Antiochofilio
I communicatam volebat i quod is Stratonicem Demetrii filiam in matrimonio haberet , libcrolquc
Jex ea fiilhilitlct. [ Id. iiid. & Diodor. in Excerptu lib.i I. n Vnlefio editis. 1
)7ip ! Demetrius Syrix Cherfonefo inclufus , primum utcunque venarionibus 8e curftbus corpus
exercuit : paulatim vero ad pigritiam Se ignaviam delapfus , poculis St alex fc dedit , arque his
tempus fai traduxit. [Plutarih. in Demetr. ]
Ptolcmxus Soter , quum ex Euridice Antiparri filia primbm , deinde ex Berenice ( quam
j Eurydicx comitem in jfigyptum Antiparer milcrat ) liberos liifcepillct ; ex hujus filiis, Ptolc-
mzuiti ( Philadelphum dictura ) quum ei mors cllct vicina , reliquit in Egypto regnaturum : ut
In Atticis habet' Paulanias. Ante infirmitatem , rrenura ilii tradidillc , cjulque rei populo ra-
tionem tiadidillc, Icnbir Juflinus. [Iii.i6.cnp. a.J Quum )8. itnpcravillct ille annos, regnum
“ filio
jEtas mundi m.
filio cornmunicavillc , 8c ocr biennium finnil cum eo rcgnavilfc , authores funt Luci anus in
M/upaCcj; & Porphyrius. [/* (irruit Eufeblanit , pag. ny.] Nos ineunte anno illius j?\ (a •nr.til
morte Alexandri numerato ) in regni confortium Philadelphum adrttiirum fuiile (eruimus : arque
in ejus rei memoriam , a Dionylro Aflronomo novam Altam ede indituram ; qnam ab hujus
anni xftatc deducendam cfle , oofervationes illius caeleftcs i Cl. Ptolctnxo in magni Syrttaxi com-
memorari; demonftram. Qui Dioiiyiius nonalius ab illo fuiile videtur, quem Plinius lib.6.cap.
17. a Philadelpho in Indiam miiliim hiillc referr.
Demetrium Phalereum Prolemxo Soteri ut filiis quos cx Eurydice non ex Berenice genuerat
impartketur regnum , conluluillc , tradit Herffiippus. Er quum ille PhHsdelpho Concedere illud
voluilfct , ad eum dixiile , Si alteri At der u , ipfe non habelns j in Epitome fucccflionum Sotionis,
■ Heraclides refert. [apud, Dtog. Latrt. m Demetr. Phaler. ] Pater umen ci regnum non fotum pu-
blice tradidit, fed etiam privatim officium regi inter lateilites fecit: omni regno pulchrius Regis
elfc patrem dicens. [ 'fujUn. lib. 1 6. cap. 1. ]
PtolonmH , qoi Cerauni. i. r. Fulminis ( vel i celeritate’ in rebus ageridis , Vel At ritu exaio-hnu,
ut cft apud Memnonem, proprer ferociam & audaciam J cognomentum tulit , Ptolemxi Stotcri»
ex Eu r id ice filius , quum pater juniori filio rcgntfm date decrcvillet , ex Algypto metu profu-
gus ad Seleucum fc recepit. Quem ille ur amici filium milerarus , liberaliter & honorifice tra- r
dabat : promittis etiam additis , fore ut defundo parente in patemtlm /tgypii regnum ab tb dedu-
cer tur i [ Memnon. Excerpt. cap. 9. CT H . Appian. Syriae, pag. I18. ]
J7io Olympiade C X X I V, u* apud Cyrillum Alexandrinum in libro i*, contra Julianftm legitur , 4
Sarapidis fimulachrum Alexandriani c Sinope pervenit , Prolcroco Philadclphu in afigypto re-
gnantv , quemadmodum nonnulli perhibent : vel fub primo Ptolemzo , ( hic vero ineunte
Olympiade fimut uterque regnavit) i quo legatos hac de re ad Scyirothcmidtm regem, qui
tunc Synopeniibus in Ponto imperitabat , fuiile milfos , fob finem libri Hxftoriarum quarti plu-
ribus narrac Corntlitu Turium*
Eadem Olympiade, in Eufcbiano Chronico, SodfatUs Cnidius PharUra Irt Alcxandfia con-
ftruxifle dicitur, de qua Plinius, lib. j 6. cap, 11. Magnificatur turris a rege filia in infula
Pharo porrum obtinente Alexartdria , quam conslitife oUmgentis talemit tradunt : magno ani/no
( ne quid omittam» ) Ptolemai regu > quid in td permiferit Softrati Cnidii architech firulfura ip-
, fiut nomen infer ibi. Vfus epu , noUurno navium curfui igne t offendere , ad pronuntianda vada
portufjue introitum* Soft ratum 9<W? fiamxim fi amicum Regum i Lagid* utique & Philadelphi;
quos ineunte hac Olympiade fimul rcgnayille diximus) in libro 17. {pag. 791. ) appellat Strabo .*
inferiptionemque hanc ftrudur* appotitam refert. Xtlepunos Kr/A, eufypdrotx , emi; lur*f*w i>mip
t vhiofytAuwt. Soflratus Cnidius Dexjphanis F. Diis Servatoribus , Fro navgantibm. Quam
eandan , in fine libelli de rede confcribcnda hiftoiii , Lucianus habet i licet non permiifii
regio fi ur Plini.is ) (ed architcdi dolo id fadum ita narrer. Cum turrim illam extruxillct ,•
intus quidem in (axis fuum ipfius nomen inferipiir fuperne autem calce illita , atque ira
priore inferiptione occultata , nomen ejus qui rutn regnavit fuper inferipiir : ratus quod e ve-1
nit , parvo admodum tempore futurum dic ut litcrx ifte foris inferiptx uni eum calce illita
reciderent & cyanelcerent , interior autem ille titulus apparerer.
Ut autem ad Pharon facilis pareret acccllus , que i continente !*?« /u *Kifa rad.mt fi ficut in
Oratione ^gyptiaci ab A riftidr eft notatum) dilfibat ; ingentibus aggeribus in mare jidis &
ponte jundis , Hcptaftadium ifthmus fadus cft , qui Pluton cx infula pcninfulam jam reddi-
tam cum Khacoti fuburlrio Alexandrino conjungeret. Dc quo, (ub finem Commentarii 111.
dc bello civili, Julius Oe far. Phartu e/t in infula turris magna altitudine mirificis operibus ex-
truSa , qua nomen ab infula cepit. Hae infula objetta Atexandria , portum efficit : fed d fupe-
rioribus renbtu fi ita enim cum Brodxo , Scaligcro 8c Saliono legendum , non regionibus ■ ut in
vulgatis habetur codicibus ) in longitudinem paffuum nongentorum in mare jaliis molibus , engufio
itinere & pome cum oppido conjungitur. Neque enint Ammiani Marcctlini , libro 11. ) Johannis
Malei*, ( lib. p. cap. i. ) Faftorum Siculorum feriproris, Gcorgii Ccdreni dc Johannis Tzctz*
audienti* funr fabuli : qui Cleopatr* poftremx Alexandrinorum regin* cura & turrim & agge-
rem extruda fuiile fomniarunt. •
Spartacus in Bofpboro Ciroractio regnare defiit , cdm per annos ao. ( ut ad annum r. Olym-
piadis CX IX. docet Diodorus Siculus ) impcravillct. Cui lucccfliile videtur Satyri filius Paryfa-
des t dc quo ad annum Mandi t69j. cft didum.
Demetrius Poliorcetes , tertium jam annum in Cbcrfonefo Syri* inclufus , ex otio , fagina
&.vino in morbum dcUpfus c vira migravjt. [ Pluurch. in Detnetr.] poft patris Antigoni cx-
celfiim . annis 17. [Dexip. Porpkyr. & F.ufeb. ] Mald audivit ob c|us mortem Seleucus: & non
mediocriter ipfim prenituit , qubd adeb fulpedum eum habuillet. Antigonus autem filius ,
ubi reliquias patris cognovit afferri , cum navibus fuis omnibus apud infulas obviam eis occur-
rit, 8c receptos ad fe cineres aurei urna condidit: quam diademate purputaque ornatam, iis
ceremoniis quibus tantum funus honcilari deeuk , Corinthum primtlm , deinde Dcmccriadcm fe-
ctini detulit 1 «rbem illi cognominem , ex parvis ad lolcon (in Thellalia) oppidulis frequentatam.
[Plutarch. in Demttr. ]
Seleucus , iis omnibus qu* in Syria & Afii ( proprie ficdida) Demetrias habebat potitus , ex
utroque regno unnm fecit imperium. [ Eufeb. Chronie. ] Qui tetnpcfhtc Jodxi annuum ibpeudmm,
trecenta argenti talenta ei dabant; nec tamen per externos mngiftratus, fcd per facerdotes iuos
regebantur, patrioque ritu vivebant. [ Sever. Sulpic.facr. hifior./ib. t. ]
i7ir Ptolrmxus Lagi filius. Socer didus » mortem obiit ; poft icgnitm filio communicarunt , five
initium *r* Dionyfian* , anno r , 8c metifibus fere f, poft Alexandri M. exccflum annis 39, .
Xnno .Ajusaia-
IMP E\ MACED 0 N UM. Iuli ai |rt
*«r»od» Ch.KW*
*Mn
(t racnl. 4. arcuet ( pto quqxuTSii 40 , Piolvnxtux in Regum Canone )9. tantum numetat
t)
quum annos 84. ( ut habet in MuepCmt Lucunas) vivendo ctegillct. Regiones illi fubditi
, a
Theoctito in Idyllio 17*. commemorantur : x/tggypMV, HnuU, Ambit, Syri.,
Lybtt, tAihitpU ,
PtmpbylU , Cilia. , Lyci. , Caria, 4 Cyclaln infui*. Et quidem ea lege arma ille cum Seleuco’
comta Antigonum confocialfe dicitur t ut Ali* univerfe dominatus Srleuco pararetur
, Cttlc-
fyriam veri) 4 Plumitiam propriam ut libi tacerer. Selcucidis comri allirentibus , Prolcmium
cum Antigono bellum gelidle, non ur libi quicquun pararet , vctiim ut Seleuarm Cocle-fyii*
imperium libi adaentem adjuvaret! arque Antigono devicto, Callandrom 4 Lylimachum Se-
leuco Syriam univerlam decreto hio attribuille. [ Po/yb. lib. f. par. 4I0. ] Licir verb Syriam
&
Phomiciam (quod Theocritus
mortem Antigoni , qui eat iliiclteripuerat,
telhtus ) aliquando lholemxo paruilfe non Iit dubium ' A- poli
Syros itermn fubcgiflc , in Atticis [par. 6. jfcripfeiit
Paufaniast Tyrum uincn 4 Sidonem in Demetrii Poliorceta potcibte fhilTe, eiuiie
fublato 4
hilcc & universa SyriS potitum fuilic Seleucum , jam emea oitendimus.
Piolcmxo Philadelpho Jolcphus [lib. it. eap.r.) annos t». tribuit i i communi aim
patre
regno, ut videtur , dinumeratos: poli pasris verb mortem , 17 Clemens Aleaandrinus , |8
Pto-
lcm.nts in Regum Canone, Porphyrius , Eulebius , 4 alii. Quum jutta noltras
rationes . poit
mortem pattis annos t7 4 mcnlca (eri 8, univerlim j 9 annos ille rcgnavciit, uno menfc mini.
Minorem autem ille fratrem Arg-rum , ur infidius hbi comparantem i alter rumpic fratrem,
cx Eu- I
ridicc natum, quod ab eo Cyprios ad deftitionem follcitaret fufpechtm , i mrdio fiiliulir. IP.ii- !
/an. in Aiiic.M.6. 1 Ut praaer meritum ptaaAapa cognomentum obtinuiire videamr. Urbes
illum )|; )9. poltedille, Tlrcocrims in Idyllio 17. affirmat. Tam*que potenti* (bilTe narratur, '
ut Ptolanamm patrem vinceret. Quod cx hiiloriis confirmat Hieronymus , io D.nieL cap. I r. 4’
cx regiis tabulis Appi.nm Aiaxndrimu , fua in Romaiut hiflorias Pr*fttione. Quibus , de na-
vium magnitudine 4 munero , AtbcniHi edam cft addendus, in Dipnofophift. libf}. cap’ f.
• Ptolcmxiis l>hiladclphus , mortuo patre , Demetrium Phalereum (qui illi fuaferau
t regnuta
pidis ibi peruile , falfurn cllc convincunt Aiilleas in LXX. Interpretum Hilloria , Ariftobulus Peri-
pateticus inlibro i.Commcmariorum.MoraicorumadPtolemxum PUilomotorcm fcrirtorura, (apud
En/cbium lib.lj . Pixparat. Evangeiic. ) jofepbttt lib.i l. Antiquit. cap. a. & contra Apionem libil.
TertbJlianm iu Apologetico c3d. i 8. Cyrillm Hierofolymiraribu Calcchefi 4«. Epiphanim
libro dc menfuris Sc ponderibus Hieronymus Commentar. Daniel. cap.i 1. AngtSinm
lib. jg, de
.- -j 4<ff , merdis
Athyrdie 19, ante mediam nodem horis j. ( Januarii Juliani die i 9. delinente} Timocharis
Alexandri* obfervavit aullralcm mediam Lunx parrein indu&aro ad tertiam vel mediam fuccc-
dentem Vergiliarum partem. [ Prolem. lib. 7. cap. j.]
Lylimachus Thraci* dc Maccdonix rex, uxoris lux Arfinoiis (ex qui alios liberos fufeeperar 44J*
)
fraude fcdu&us, Agathoclem filium fuum natu maximum , quem in fuccelfioncm regni ordina-
verat, & per quem multa bella profpcre gelTcrat , vel veneno vel Ptolcmxi Cerauni ( fratris A r-
linocs) manu interfecit. [Strabo , lib. 1 j.pag. 61 ). ju!hn. lib. 17. cap. 1. Paufan. Attic. paf. 0.
Memnon. Excerpi, cap. 9. J r 4
Parricidium fccmx principum cxdeslunt} luentium fupplicia, quod occiium juvenem
dolc-
baut. Itaque & hi aui exdibus fuperfueranc , Sc hi qui exercitibus prxerant , certarim ad Seleu-
cum defecerunt , [ fuftin. ibid. ] Cumque ob filii fixdem in odio fribditorum cllcr Lylimachus
civitates ab eo ad Seleucum defecerant. [ Memnon, ibid. ]
Lyfandra ( Ptolcmxi Soteris filia Sc Arlinoes foror J cum filiis cx Agathocle procreatis
, &
fratribus , ad Seleucum profugit i quibus Sc Alexander , Lyfunachi ille quidem fcd cx Odfyliadc
uxore filius . comitem fc addidit. Qui cum Babylonem pcrvcniilcnti a Seleuco , ur bcllttm contra
Lylimachum fufeiperer , fupplices contenderant. [Pnufm.ibid. cnm Appinno , in Synnc.pnf.
1 jo.7
Eodem tempore Sc Philerxrus Paphlago, eunuchus quidem fcd liberalitcr educatus Sc a Lyfi-
macho tbefiuui fui cuilodiai in munitione Pergamena prffc&us , Agathoclem interfedhim do-
lens , eamque ob rem, Arlinoes eliminationibus, petitus, Pergamum fiipra Caycum occupa-
vit i atque inde per legatum le pccuniaraquc omnem Seleuco obtulit. Scmperque potentiorem ac
libi propiorem pollicendo demedrenoque ladans , caftclli ac pecunix per annos xo. dominus
manlic. [ Pnnfm. Attic. pae. 7. & 9. Strabe, lib. u. pag. 61 j. ] T*» tUfydMou dU «pmr.,
Appianus eum Appellat: {Syrus. jp*£. 119.] nummi veteres , in Hub. Goluii Thelauro, Jte-
ftm. Novi enim Pergamenorum pnncipatds coiidcnd» author ille fuit ; 60. jam annos natus : ut
ex Luciano in Mm^oC/u/ inrell igitur.
Anno 48. primx Calippicx Periodi, Pjrancplionis menfis die ij, Nabonafari 466, menfis
17“ Thoth
die 7, poli mediam nodlem horis t. cum lanitie , ( Novembris Juliani dic 9. ) Timocha-
ris Alcxandrix obfervavit Lunam conjungam Spicx Virginis , parte lui bofeali. I Prolem, lib
7. cap. 3. ]
Antiochus Soter Seleuci Nicatoris filius , noyerex Straronices ( qn* Seleuco filium x8»
pepere-
t) amote correptus, agnolccns tamen cupiditatem nefitriam , nec lentavit quicquam nec pro-
didit : led languens decubuit , ultro cupiens emori. Verum rem deprehendit Lcptincs mathema-
ticus , vel ur complures tradiderunt Eralillrarus medicus Arillotclis filia genitus 8c Clirylippi
indicat
dilcipul us ( ut in I1b.19.cap.!. hibet Plinius) Chrylippi nimirtim Cnidii medici nt in Cbryfippo 443 i
J. 'Ujjcrii Annal. Pars prior.
jRSgle
, 2fo JETAS MUNDI V I. ' \ 'j
~ indicat Lictuus , licet cum .ilii Thcophrafli auditorem fuiilc di -ane , ut in fii>c Vrttr i rv.-upuraiti
idem Laertius annota? : contra cujus fedatores Erafillrarxos , De vente fertione a Galeno liber
feriprus exeat. Hic enim juxta Antiochum fedens , ut eum ad introitum Stratonicea rubore per-
fundi & fpiritu increbrefcere, eaque egrediente pallere & excitatiorem anhelitum fubinde recu-
perare animadvertit : deprehenfam motbi caufam Seleuco ex po fuit. Qui charilfima libi conjuge
filio cedere non dubitavit: Se convocato in concionem exercitu eo prxfence ambos matrimonio
junxit. Cumque 7z. fub fe haberet 1-urapiis ; majore parte (t* **» r$r* , live Trans- euphratenfes
regiones, compledcnte) fiiio tradita, tantum qux inter Euphratem & mare fila fiint fibi retinuit.
'[ Appi an. in Syriutt : cum faleri* Maxime, lib, j. cap, 7. Plui orche i» Demetrio , Ladana de
Syria Dea , Calene «afei tu 'SfsytKtftun , & Juliane in Msfepegent. ]
j Lyliinachits in Afiam trajiciens , bellum Scietico intulit. Ultimum hoc certamen commilitonum *
Alexandri fuit: quorum 343.101 cxtiiiitis . hi duo foli erant fupcrJlitcs. In Phrygia qux Hcllcf-
ponro adjacet pixiitim dl conunillum m^i irufiae, ut apud Porpliyrium legitur, [*» Qroc.Euftb.
Sca/ig.pog.iiS.] In coLy/imachus duin fortiter dimic.it, magna clade accepta ab Hcraclicnfi quo-
dam Seleuci milite Malaconc nomine , pilo trajrrtus cft : atque iu, aniillis ante variis cafibus XV.
liberis , non inilrcnuc moricits , poliremus domus fuz ruinx cumulus accedit. [Paufon. Attit.
fag. <j. Memnon. Exetrpt. cap.g. Appiae. Syriae, pog. 1 18. & 1 3 o. Juftin. lib. 1 7. cap. 1 . & 1. Oref.
lib, i. cap. ult. ] Annos 70. natum cum tum fuiilc Appianus, 74. Juftinus & Orolius , 80. vero ,
qui tum ipie claruit , Hieronymus Cardianus hillortcus ( apud Lucianum in MunpaCieu ; affirmat.
Exttn&i Lyfimachi corpus canis donicllicus diu protegens .alites fer atque arcu:r 3 donec
Thorax Plue filius diu quxiitum , S( indicio canis maximi' agnitum, jam tabidum invenit. Quod i
Lylandri multis cum precibus impetratum , Alexander Lyfimtcfii ex OJryftadc filius fulrulit 1 fit
in Thracicam Chcrfoucfitin deportatum , fcputrurx mandavit. Olla in Lyfimachenfium templo a
civibus condita funt ; quod polica Lyfimachium eft vocatum, f Paufan. cf Appian .}
Eo (ublato , regnum ad Seleuci ditionem , ut pars , acccflk. [ Memnen. ] Qui tanta visoria
Ixtus, Se quod majus vidoria putabat, foltun (e de cohorte Alexandri rcmanliilc , vidforcmque
victorum cctitiltc < non humanum fiullr opus , fed divinum munus gloriabatur. [ fnilin. ]
Herae lien (es Ponti , audito Lyfimachi inierint , Se quod i populari fuo occiitis elTet , 84.
poltquam Clcarchu* primus apud eos tyrannidem arripuerat anno , libertatis recuperandx
defiderio , quam poli tyrannos domelticos Lyfiraachus cis eripuerat ; fortes fe viros declarabant.
Lyliiruchus enim, licet poftrcmo Clcarcho de fratre ejus Oxarhrc e medio fublatis , Heraclien-
llbus libertatem aliquamdiu rcllituilfct 1 poftcl tamen uxoris Atltuocs importunitate vidus,
Heradex bellum intulit, ( cujus Juftinus , lib. 17. cap. 3. meminit ) eaque potitus , Heracli-
tum Cymxum , virum Arfinoes obfervautiffimum , prxfcrtum illius conilituk. Quem cives ,
poli Lyfimachi mortem , convenientes , non incolumitatem tantum fed etiam munerum folen-
didum viaticum, priftmam modo libertatem obtinerent , obtulerunt. Cumque ille ira iniiara-
1 matus , eorum nonnullos ad fupplida rapi juberet t Heraclienfcs parto cum prxfidii prxfcdis
inito, ut xquali in Republica jure uterentur Se quibus fraudari edent Ili pendi a reciperent,
I captum Heraclitum in cuftodia ad tempus detinuerunt. Metu dehinc folliti , mccnia arcis ad
fundamenta ufquc diruam» , Se mitw ad Seleucum legatione , Phocritnm civitatis curatorem
fecerunt. [ Memnen. Excerpi, cap. S. & io. ]
j Zipertes Bithynix regulus , Lyumachi antei, tunc etiam Seleuci causa ( nam cum utroque
{fimaltatcs habebat) Hcraclieiifibus infenfus, cxcurliunibus in agros eorum fartis, i nullo malefi-
ciorum genere abltinuir. Sed neque illius exercitos cladium expers fuit : haud multo miriores
< quam intulit , iplc recipiens. [ Ibidi, cap. 1 1. j
i Interca Sclc-nus ApuruJilum in urbes Phrygix de eas qux adjacent Ponto procuratorem
Jmi iit. Hic rebus quarum causa venerat conferti* . poli reditum in aliarum quidem civitatum
laude prolixus erat , Hcr.iclienli.-s auce.-n Criminabatur ut Seleuco parum addictos. Seleucus ago
1 Ivoc ittitaruj , legatos ad fe profectos fallidivic , de minis increpitans terruit. Quorum unus
jtamen Chamaeleon niliil his pctculfus , ita regem compellavit : Hercules m , Seleuce (
[autem Doricnlibus cum lignihcat qui cfl fortior. ) Quam vocem cum Rex non mtclligcret , con-
cepta in ira perii.lens, lc averrit. Lrgaris igitur , neque domum redire, neque illic manere ,
operx pretium videbatur. Qux cum Herae lienlibus rcmiiuhrcntur , tum cancris fe munieram,
tum copias auxiliares collegerunt ; & per legatos Mithradatem Ponti regem , de Byzantinos de
Chalcedonios de ope fosendi Io ilicitarum. [ibid.cap . it. ]
At cxulcs ab Heraclea qu: fupererant , ita tandem convenerunr. Nymphidius quidam ex
eorum nutrero reditum cis fuadet j nec di.ficilcra hunc clle tlrmoaflrat , li nihil eorum qux
majores amilrilem mokilc viderentur de turbulente rcpolccrc : Se quam minimo negotio perfiulir.
Quare cum eo quo conlulucvat modo felicem inveniret fuccdlum reditus : tum reduCli, tum qux
recepit illos patria in eo-.nmuni Se xpia verfabantur laetitia. Nam de humanillimd eos dves tra-
rtabant , de nihil horum qux ad roedrocrem vitx fuftentationem conducunt , defieri patiebantur.
Hoc itaque modo iti antiquum nobilitatis & gubernationis decus fele vindicarunt. [IbieL J
Seleucus , in Macedonia patria fua quod reliquum fenertutis erat tranfigerc delimans , Hei- 4
Icfptmtum trajecit. Cumque inde LyfimactuafZ) peteret, aram obiter vidit in loco fitam con-
ipicuo i Se ubi percontatus , Argos ei nomen fuifle didicit, ( de Argie aurem cavendum ab ora-
culo monitus ille fuilfc dicitur ) ulterius caufiun appellationis fcitabatur ; nam ab Argonautu
iit Colchoa prxtcrnaviganbbus denominata fit, an ab Argivis qui ad Ilium militarunt nomen
ri fecerint accolar , au quod Argo_ navis ibi naufragium palla fit , an ab Athdarum patrii.
Talia quarrentem Ptolcmxus Ceraunus , Ptolcmxi Soteris ex Eurydice filius & Arfinoes uxoris
Lyfimachi frater, a tergo aggrcllirs conf&dit : benefartoreni falicet finTm, qui lllum ahrir dr -
IMPE-Hf
ubique fecumn circumduxit.
i*irnimi4n«ir Atque
A ronr ita
MACED
ira regnum
rrflnum Macedonis
VfjiTilnm.r ,. quod
ONUM.
lliuv) ILyCmacho eripueiat , port
v(tn»r)in rrinunir 2f/ r^jgjif
hnl( men-
nvn. ~ ~ - 1
fes admodum feptem , cum vita pariter Seleucus amific. [ ‘Jujiin, lib. 17. cap. 1. Appi an. Syriae.
W. 1 18, 119« Memnon. Excerpi, cap. . ]
Seleucum maximum poli Alexandrum regem fuilTc , animoque maxime regio prxditum , ma-
ximxquc poli illum terrx portioni imperallc, in libro de rebus Alexandri 7". aiHrmat Arriamis:
vitam vero ille finiit , anno ab exedTu Alexandri 4;, xr.c Grxeorum live Seleucidarum ji.qtuira
'annos vixillct , juxta Appianum, 7}: licet Jnllinus 78. xtatis anno pcriillc illum fignifiect. Cor-
pus ejus cremavit Philctxrus Pergami dynades , pro magno auri pondere a Cerauno libi traditum ,
& cineres ad Antiochum ejus filium remilit : qui in maritima Sclcucia conditum honotayit delu-
bro addito , & fano ei facrato , quod nominatum cft Nicatorium. [ Appian. S)riac. pag. 1*9.] Et
hunc vero , Se filios ncporefquc ejus , anchoram in femore , vclud notam generis naturalem lu-
jbuillc refert Jujhnsu , lib. 15. cap.4. & Aufinius in Claris Urbibus , de Antiochia canens i
1 — — — ///, 1 Seleucum
Nuncupat’, ingenuum euju t fuit anebar* ' fignum •
Qualis inufia fotet pueris neta certa , per omnem
Nam fobelis ferum nativa cucurrit imago.
Notat verb Polybius , libro 1. [pag. ra$.] Ptolcmxum Lagi filimn , Lyfimachurn , Seleucum i
& Ptolemaeum Ceraunum, circa Olympiadem CXXlV. omnes in vivis ellc deliillc. Er Lagidei
quidem anno illius Tetraeteridis Olympica; />m/w,Lyfimachus & Seleucus quarto, vitam cum
morte commutavit Sed Ceraunus ante finem primi anni fcquemis Olympiadis non periit. Quem ,
idcirco , eandem obituum cutuff-oplui in eodem libro [p*gi XJJ*] poftea repetens Polybius , con- 1
fultb videtur prxtcrmifillc.
Ptolemaeas Ceraunus , Seleuco trucidato , equi cur fu adjutils Lyfimachiam profugit : ubi im- '
pofito libi diademate , cum fatcllitum manu fpeciolilfima ad exercitum tendit. Ibi necctfkatc '
compulit eum receperunt Se regem (alutarunt , qui paulo ante Seleuco facramcnti religione erant
adllridli. [ Memnon. Exetrpt. cap. 1 j .]
Antigonus Gonatas Demetrii Poliorcete filius , exde Seleuci intellecta , expeditionem fulce- '
pit in Macedoniam ; pcdcftribus Se nauticis copiis Ptolcmxum Ceraunum antevenire properans. J
At Ptolemaeus expeditas habens Lyiimaebi naves , iultmCta acie occurrit : inter qyas erant j
cum ali* , tum ex Pomo ab Heraclea acccrlitx hexeres Se penteres &: qux aphrad* appellamur j
& una oderis i Leontifer* nomine inlignis , qux magnitudine de elegantia in admirationem ve-
niebat. In ea enim 100. viri , lux quique ccnrurix ordine , ternos ducebant ; ira ut ex altera
parte 800, ex utraque autem 1600. nuroeio Client : qui verb e foris pugnabant 1100, Se duo gu-,
ocrnatores inerant. Poftquam in aciem ddccnlmn eu , fuperior cvalit P.olcmxus , in fugam versa
Antigoni datTe. Ubi fortius exteris pugnarunt naves ex Heradeotide j Se palmam inter has tulit j
oderis Lcoiuifcra. Vidus itaque Antigonus , in Boeotiam (e recepit : & Ptoletnxus in Macedo'
niun tranliens » firmiter regnum per annos a. obtinuit. [Ibici. cap, 14, ij.] anno videlicet I. &j
mcnlibus j. ut magis didin&e Dexipfus Se Porphjrius rem explicant.
Ptolcmxus Ceraunus > cum Se in gratiam memori* magni ftolemxi patris t Se irt favorem ;
ultionis Lyfunachi ambitio fus apud populate* cllct , primb Lyliraachi filios conciliare libi Aa*'
ruit) nuptiafquc Ailinocs foror is fux , nutris eorum petiit , puerorum adoptione promilsi : ut,
cum in locum patris eorum fuccedidcnt , nihil illi moliri , vel verecundia matris , vel appella- 1
tionc patris auderent. Fratris quoque ( Ptolctrxi Philadelphi ) regis Aigypti concordiam per
cpirtulas deprecatu» cft : profclfus dejxincrc fe otfcnfim erepti paterni regni j neque amplius i
fratre quxiuurum, quod honeftius a paterno hollc perceperit, ( Juflin. lib. 1 7. cap. 1. ] Cum
Antiocho quoque Seleuci filio pacem fecit, [ld.liit.x^. cap. 1.]
Sed nec Pyrrhus rex Epiri omilfus , ingens momentum futui us , utri parti focius accclfiJlct 1
qui Se ipfe (poliate linguios cupiens , omnibus fe partibus venditabar. Itaque Tarentinis adversiis
Romanos laturus auxilium , ab Antigouo ( Gonata ) naves ad exercitum in Italiam deportandum
mutub petiit ; ab Antiocho ( Seleuci filio ) pecuniam , qui opibus quam militibus inltrudior
erat » a Ptolemxo ( Cerauno ) Macedonum militum auxilia. Cui ille quinque millia peditum,
[equitum quatuot millia , elephantos quinquaginta , non amplii» quim in biennii uliun dedit. Ob
jlvxc Pyrrhus , filia Ptolcmxi in matrimonium accepti, vindicem cum regni (Epirotici lui) reliquit:
ne abduda in Italiam juventute , prxdam hodibus regnum relinqueret. [ Id. lib. 17. cap.x. ]
Relido igitur cuftode regni filio Ptoleulxo (quem Cx Berenices fiiia Antigone fufecperat )
annos 15. nato, (cujus tamen iplius cudodiam Ptolemxo Cerauno reliquerat) exercitum Pyt-
thus in portu Tarentino expofuit j duobus parvulis filiis « Alexandro Se Heleno , in folatia lon-
ginque fecum expeditionis abductis. [Id. lib. 1 S. cap. 1. ] Non expedato autem vere , tempedate
anni admodum incommoda, coillum trajccillc, ex Dionylio Halicarnallco tradit Zonaras :
circa Olympiadem CtfXIV, ut habet Polybius. [ lib. x.pag. ia*). ] Tetraeteridis nimirum illius'
iOlympie* anno 40. Se ultimo.
j Antiochus Soter , pod patris Seleuci mortem , Syrix regnum annos 19. obtinuit. [Porphyr. j
Euftb. & Sever. Sulpic. ] Qui ciim vix tandem multis prxliis nec univerfum tamen patris
Iregnum recuperalTct i expeditam manum in ulteriora Tauri mittit, Patrocle duce: qui Hermo-
(gencro , Afpetidium genere , legatum fibi adoptavit. Hic cum alias urbe» , tum Heracleam Ponti ,
infedare conditucrar. Verum Hcraclienfiuin legatione placatus, e finibus eorum excellit : &: per-
cudo cum cis amicio* fodere , per Phrygix agros in Bithyniam fe convertit. Sed Bithyniorum
infiJiis exceptus, uni cum exercitu internecione ex lus cd ; cum drenui viri facinora, luo loco,1
ia hortes edidider. [Memnon. Exetrpt. cap. 16. ] Zi potes verb Bytliinix rex , Antiochi copiis ita
deletis, urbem ad Lyperum montem condidit, nomine filo inligncm. [ Id. ibid. cap.x 1.]
J. V fer ii Annal. Pars prior. Ii j j Anno
Digitized by Google
1lciina^
2f2
3TT A S MUNDI VI.
Anno 50. ptimx periodi Calippicx delinente, a morte Alexandri 44, xltivwn Sollbtiutn ob-
fervavit Ariftarchus Samius,- polt idem k Merone oblcrvatum annis 1 jx, ( live 8. enncadccacte-
ribut : ) ut ex Hipparchi libro de anni magnitudine refert Pcolcmxus. [ lib.^.Syntax.cap.ii]
Arlinoe Lyfunachi vidua , fratri fiio Pcolcmxo Cerauno nupta , in urbem luam Calfandream
cum recepit Qui, occupata arce , filios illius ex Lyiimacho rege ( Lylimachum 16. annos na-
tum, Philippum triennio minorem ) in matris gtemio trucidari curavit. Ipla quoque, falsa vcflc
Se crinibus fparlis , cum duobus fcrvulis ex urbe protrada ', Samothraciam in exilium abiit.
[Jufiitu tib. l+.cap.i, & 5» Merm non. Excerpi. eop. ij. ]
37 iS Anno puft Pyrrhi in Iraliam rranfirum incunrc altero , Grxeiam Galli invaferunr. [ Polyb. hb.
1 . pag. 6. ] Di vilis enim trifariam copiis, ac fua cuique parti provincia attributa; alri Thracas
& Triballos duce Ccrcthrio , Pannonios alii Brenno & Acichori» , Macedonas de Illyrios alii
Belgio ( ita enim apud 'fuflinum lib. 24. cap. j. de lib. 25. cap. 1. legitur , non ut apud Paufaniam ,
Dolgio ) ducente , adierunt. [ Paufan. im Pbocicu , pag. 3 } J.J
Belgio & luis , Ptolcrnarus Ceraunus Macedonix rex cum paucis de incompofitis , quafi bella
non difficilius quam fcclera patrarentur, parricidiorum furiis agitatus , occurrit. Regis Darda-
norum legationem, 10 millia armatorum in auxilium offerentem , fprevit. Et cum Galli legatos
ad cum mitterent, offerentes pacem, Ii emere vellet : pacem daturum Ce negavit, nili principes
fuos oblides dederint & arma tradiderim. Prxlio vero conferto , vidi Macedones funt. Ptole-
mxum multis vulneribus faucium laudatus quo vehebatur elephas excufiit : quem vivum captum
Galli difccrpfcnint ; capur ejus Impuratum , de lancea fixum , toti acie ad terrorem hoflium cir-
cumferentes. Paucos ex Macedonibus fuga Icrvavit : exteri aut capti , aut ocdli funr. [ fujhn.
lib. 14. cap. 4. j. (trlib.x. j. cjp. x. cum Memnoni* Excerpi, cap. 1 j. & Dioden Sic. hb. 11. $. }. &
Paufania in Pbocic. p4£.J } 5.]
Pcolcmrum in regno Maerdotihe frater ejus Meleager excepit : quem poft menfes duos , ut
indignum, ejecerunt Macedones; in ejus locum fubftituto Antipatro Philippi ( cujus in lib. 12.
cap. 1 4. apud Jkjlinum mendo ) fratris Caliandri filio. Quem illi E telum , quod 4; cantum
i diebus , quot circiter Etclix vend apud cos fpirare folebant , appellarunt. [ Porphyr. in Crttc.
|Eufeb. pag. a 2 8. ]
1 Brennos ( que«B natione Praufnm fuilTc quidam dicunt , ut apud Strabonem , lib. 4. pag, 187.
legitur) audita Belgii ducis visoria, indignatus opimam prxdam & Orientis fpoliis onullamf
tam facile i fe 1 elicum dic; adunatis Ijo millibus peditum, de 15 millibus equitum, in Ma-
cedoniam properat. [ Juslin.lib. 14. cap. 6. ] Sed apud Dardanos Illyrix fcditionc inter milites
orta , ad 10 millia hominum ( quem numerum Suidas etiam habet , in voce ) cum Leo-
norio ac Lutatio regulis , Ircclfionc facta a Brenno , in Thraciam iter aycrtciunr. Ubi cum rel>*
flentibus pugnando , pacem petentibus fiipendium imponendo , Byzantium cum pervcnillcnt ;
aliquamdiu oram Propontidis vcdigalcm habendo, regionis ejus urbes obtinuerunt. [ Livi lib. 5 8. J
._2£ 4. Sullhcnes unus de Macedonum principibus , contradi juventute, de Gallos vidorii exui-
9 ' tantes compcfcuit , & Macedoniam ab holtili populatione defendit. Ob qux virtutis beneficia ,
multis nobilibus regnum Macedoniae affectantibus, ignobilis ipfc '( urpotc nh t ut i
Porphyrio notatum , non ex regia ili r pe ortus ) prxponicur : & cdm icx ab exercitu appellatus
elice , iplc non in Regis fcd D.-.cis nomen jurare milites compulit. ['fu/iin. lib. 14. cap. j.J Per
duos vcri> annos Macedonibus iile prxfuit. [ Porphyr. <£• Eufeb. ]
Cum Brennus Macedoniam inercllus agros viliafquc popularetur, occurrit ei cum in/trudo
exercitu Macedonum Sollhcnes : icd pauci a pluribus , trepidi 1 valentibus facili vidi funt. Ita-
que cum vidi le Macedones intra muros urbium condidiffcnt > victor Brennus , nemine prohi-
bente , totius Macedonix agros dcprxdatus clL []mjhn. lib, 14. cap. 6. ]
Lconorius & Lutarius, Ly limat hia fraude capta, Chcrloncloquc omni armis pollcfsa , ad Hcllef-
puntum dcfccndcrunt. Ibi verb exiguo divilu freto cernentibus Aliam, animi ad tranfeundum ac-
ccnli funt: nuncidfque ad Antipatrum prxfcdnm ejusorx de tranfitu mifcnmt. (Ltv /<£.j8.]
Zipictes , quum in Bithynia 48 annos regnallct & 76 vixifler , mortem obiit , 4 filiis relictis :
quorum Nicomedes naru maximus parti in regno (uccedcns , fratribus non frater , fcd lidor
fudus cft. {Mernnon.Excerpt.cap.il.] Junior vci6 Zipertes , prioris fottalle filius, (in JLtvii
libro 38* Zyboeas didi») maritimam Bithynix partem , Thraciam Thyniacam live Afiacicam
didam, obtinuit. [Ibid.cap. iS. ]
Antiocho Sotere in Bithynios expedirionem mlKtucnte , Rex eorum Nicomedes per legatos
auxilium ab Herae licnlibus petiit & impetravit : gratiam fe relaturum , ubi in fimili ncccftitatc
tempus lligitatet , pollicitus. Ea occatione Hcraclicnfcs Ciertun , &. Tium , 8c Thynidem ter-
ram , multis expemis ad le rcduxctunc. Cum vero Amallrin ( que 8c ipfa cum aliis adempta 278
cis fuerat ) tam bello quam pretio recuperare conarentur : qui illam tenebat Eumenes , Ario-
rcunia revendere maluit ; velanti irx lubxdus. [Jbid.cap. 17.]
barzani Mithra datis ( m Ponto t lini regnantis ) filio gratis eam tradere , quam Hcraclicnfibus
Bicnnus & Ac icliorius cum Illyriis ( ut in Illyricis fuis habet ulppianut ) quos Autarios & 4456
Celti; quos Cimbros vocant; e Macedonia in Grxeiam tranficnint , exercitum 152000 pedi-
tum habentes , & 10400 equitum; quorum equitum lingulis duo famuli adjundi erant, in equis
& ipl», qui dominis auxilio fuccurrcrcnt , 8c mortuis (ucccdercnt. Sed dum templum Delphi-
cum fpoliarc conantur , fulminibus, terrx motu, montis Olympici ruina, acerrimo frigore &
flive plurima ( quum hyemis tempus cllet ) vehementer afflidi funt. Qui Phoccnlium armis
perierunt, non multo pauciores quam fex hominum millia fuerunt ; nodurnogelu , & poflci
panico terrore confcdi , amplius decem millia : nec minor numerus fame confumpti.
Brennos , dolore vulnerum «$c acccpcx cladis pudore ctlrratus , cum mero affatim fe ingurgiuflcc ,
“ feincc
Amo A»no»n-
rertodi
Aiiao IMP £/<., MACED 0 N U M. 2f?
Icmct iplc contudit. Acichorius , punitis belli auctoribus , cum decem minians iaiuiorum ei
ttto agmine Gtxda excellit. Sed albdui imbres 8c gelu, nix concreta, & fames, & iuper fete
maximum pervigilix malum, miferas infelici* belli iclicjuias obterebant. Gentes quoque nationef-
que , per quas iter habebant , palantes vcluc prxdam fetabantur. [ Pauftn. in Phoci eu & Atticis,
iuflin. hb. 14. cap. 6, 7, 8. Ecif. DioAor.lib.il. f. i j. Appian. Illyrie. pag.y f$. ) Contigille cla- 5 *r*m
dem hanc biennio poli Pyrrhi in Italiam tranfitum , figniiicar Polybius: [tib.i.pag. Xo8.] anno
fecundo Olympiadis C.XXV, archonte Athenis Anaxicrotc, Paulanias. [uiPlieic.fq.no.]
e. Illyriis illis Autariis qui cladem hanc evaferant , quum ad propria rcdiiilcnc , infinitam
ranaium vim fubortam fuilfc ferunt , qux putrelcentcs flumina corrumperent. Vapore deinde
ex terra exhalante , pellem Illyrios invaftflc , donec profugi a patria; Se pellem deferentes,
quum nemo ob timorem fulcipcrc auderet , i} dierum progtclli iter , ad tclluiem ptlulhcm in-
hofpiuinque venere , & juxta Baftcrnarum gentem urbes condidere. Critarum quoque tellu-
rem concutiam fuiflc aiunt, urbcfquc abforptas : nec prius finem tantr cladi impolitum, quam
& ipft pari modo e lacibus egrefli lunt , Se in Illyrios qui cum ipfis uni- dcliquiilcnt , pervenere,
quos pelle jam confcdos, 8c ob id debiles, quum facile viciilent/ contrectatione carum retum
motbo correpti in fugam abiere , Se ad Pytenen ufouc loca mutavere. [Appian. ut fupr . ] Et
Cordilias fani , Gallorum illonim reliquias qui oraculum Dclphicutp armis rentirunt , in agris
vicinis Iflro collocavillc Bathanatium quendani eorum ducem , a quo via illa per qtiarn redie-
runt Bathanatii nomen lervavcrir, Athcnrus narrar. [lib. 6. cap. +. ] Quos Gallos Strabo Scor-
dilcos appellat, ad Illrum politos ; & Autariatas ( live Autarios illos) potentia iua cxuillc con-
firmar. {lib. 7- *93* *?6. j l j. JI7-J »8.]
Inter Gallorum illorum regulos qui ad Hcllclponrum defeenderant nova feditiono orta , Lco-
norius Byzantium , unde venerat, cum majore hominum parte repetiit : Lutarius , Macedonibus
per fpeciem legationis ab Antipatro ad fpcculandura niilfis , duas redas naves & tres lembos
ademit ; quibus alios atque alios dies nodclquc tranfvchcr.do , itura paucos dies omnes copias
in Aliatn trajecir. [Liv. lib. 38.]
Bello inter juniorem Zipsttn Bithynum Se Hcraclicnfcs orto, vidoria Zipmres potitus eft 1
fed lotiorum auxiliis fupervenientibus , fuga Ic fubduxit. Unde exforutn fuorum cadavera Hc-
raclicnfcs afTcOid , ea cremarunt $ oflaque in urbem relata , magnifice in prxclarc de patria
meritorum monimento condiderunt. [ Memnon. F.xcerp, cap. 18.]
A. Circa eadem tempora , Antiocho Sotere 8c Antigono Conata in copias milirares magnos
utrinque apparatus facientibus j Antigono Nicomedes Bithyni* rex operant navabat, Antiocho
complures alii. Antiochus verb priulquam in Antigonum duceret , adversus Nicomedem bel-
lum inftituiu Hic igitur St aliunde auxilia collegit , & de belli focictatc Heracleam miliis lcg-
tis , u in fubltdium triremes inde accepit : 8c tum demum clalfcm litam Antiochi clafli oppoluit.
Ltli autem adverfas aliquandiu tenebant acies ; neutri tamen pugnx initium fecerunt , fed abfque
cflcdu tandem abfctflcrunt. [IbiA. cap. 19.]
Byzantini Gallorum incurlaiionibus fatigari , cibn ab aliis Ibeiis auxilia, tum ab Hcraclienfi-
bus aureos mille (al. 4«*>) p« legatos impetrarunt. Haud ita multo poft Nicomede* Bithy-
nix rex conditionibus hilce tranfitum Gallis in Aliam conciliavit. Vt Nicomedi epsfque pofleris
amicitie fudere fetuper conjuncti manerent. Abfque Nicomedis [ementia & voluntate nemini , a quo
per legatos folicitarentur , in bellis opem ferrem : fed amicis hujus amici , & mimicis hofiet forent.
A Bytatatinis etiam jlarent , fi qua neceffttas inciderer. Societatem preierea colerem cum Ttanu &
Hrraelienfibutt & Chaleedoniis , & Cieranis , & nonnullis qui alias fab jurifsLehone gemes haberent.
Ihid. cap.ao. 11. ] Atque ita Lconorius , adjuvante Nicomede Bnhynix rege , a Byzantio tranf-
mifit, [ Liv. hb. 3 8. Strabo Jib.ii.pag.f66.] Galloium vero in Aliam uanlitum, anno j* Olym-
piadis CXXV, Dcroocle Athenis archonte , fadum fui Ile confirmat Paulanias. [m Phoeiepag. j 40.]
Neque per hoc tamen a Gallorum infelbrionc liberati Byzantini funt Nam ex iis qui cum
Brenno periculo ad Delphos defiindi funt nonnulli ad Hcllripontum duce Comontorio vene-
177
runt: qui nequaquam in A fiam trajecerunt , fed bonitarc agrorum circa Byzantium capti, fedes
ibidem polucrunt. Deinde Thracibus de vi dis , ac regni lui Icdc Tylx imlituta, ultimum By
zantinis periculum creaverunt. [Pofjb. lib.+.pag, M». ]
Ptulcmxus Philadelphus, honcftarum aruum amore fttidibquc flagrans , egregiam Alexandriar
37*7 Bibliothecam iuftituic , in ea urbis regione quam Bruchium vocant. Cumque librorum ex omni- 4437
bus terrarum partibus conquirendorum curam Demetrio Phalereo Lommifilfi* j illius hortatu
libros (aeros ex Hebraica lingua in Grxeam a LXXII. interpretibus vertendos curavit , regni
lui anno feptimo • ut in libro de menfuris & ponderibus habet Epiphaniae. De qno in Apologetici
fui cap. I S. Tertullianus. Ptolemeorum crudui jjimus ( quem Philadelphum fupemomtnant ) & om-
nis liter ature fagacijfimus , quum /ludio Bibliothecarum Pijijlrasum ( ut opinor ) emutaretur
inter catera memoriarum, quibus aut vetujlas aut curio/it m aliqua ad famam patrocinabatur , ex
fuetcjlu Demetrii Phalerei grammaticorum tunc probati fjimi t cui prsfeihsram mandaverat , libros
a fusUis quoque po/lulavit.
Et quidem Ptoletnxum hunc , fi quem alium , humanioribus difciplinis deditum fuille , in
libro ai*, hiftoriarum confirmat Phylarchus. [ apud Atheneum, lib. 1 a. cap.lq.] Quod pluribus,
in libri de Architcdura (cptimi Prxfationc dcmonftrat Vitruvius : ubi, quum Bibliothecam Ale-
xandrinam fumnu diligentia pcrfeciflet , Mulis 8c Apollini ludis dedicaris , quemadmodum
Athlc:arum fic communium lcnptornm vidoribus praemia St honores cum conllituille docet i Se
quomodo Zoilum Hoinccomaftigem a Macedonia ad fc venientem ille exceperit , enarrat.
In conquirendis autem libris exemplo illi prarivit Ariftotcles. Ille inoriens bibliothecam
fuam Tlicoyhraflo tradidit , qui libros fuos deinde mrnes Tijjfamento ( quod apud Lacr-
Ii iij rium
2 S4_
AL T A S MUNDI VI.
,ium cxlat j Neleo Secpho reliquit. [ Strabo , lik. i t.pag. 608. Plutarch. in Sylla. \ Ab eo libros
illos omnes ractcatmn Ptolcmxutn Philadelphum , cum iis quos Athenis Se Rhodi emerat Ale-
xandrum transferri curaviltc, feribit Athenxus. [lik. t.cap. 1.] licet Strabo & Plutarchus, [in
lotii natat is) cum quibus & alibi iplc Athmamt iacit , [ Ub. 5. tap. 1 1. ] Thcophraili libi os , &
cum eis Ariftotclis bibliothecam , ad Nelei hxrcdcs tranliillc St ab eorum poderis Apclliconi
TcioSylhnis demum temporibus magno pretio vendiros fiiiffc referant.
Eibliothccx huic , poft Demetrium Phalereum ( non modo Grammati eo ntm , quo tantum no-
mine a Tertulliano commendaram euro audivimus , probatiflimum , fed etiam Philofopbum
nobilem Se Rcipiblicx Athruicnlo aliquando principem ) Zenodotum Ephelltim ( primum
Homericorum verfuum corrctlorcm ) ex Satia ; deinde Arillophanrm ( qui fummo ftudio
fumrnaque diligentia quotidie omnes Ifcbliothecx libros ex ordine perlegit ) a Ptolemaeo fiitlli:
prcfc&um , ex jam citati Vitrttvii Prxfationc didicimus. Sed h.rc poffca funt facta. Qux ad
tempus fpctbnt prariens , e* Arillex dr LXX. interpretibus libello, 8c curo lectito Jolcpho,
[Hb.li. Antiquit. csp.i. ] atque Enlcbio , [ lib. 8. Praparai. Evanti] excerpta jam fuDjicimus.
Interrogatas a Rege Demetrius Phaltreus , quot librorum myriada» jam comparaffet , circiter
20 adfuillc icfpondit ; fed fperare fe brevi ad fo numerum clle perventurum. Qui aooooo
librorum numerus , cum non in noffro lblum Atillei, fed otiam in eo quo Jofcphu* A: Eufebius
funt ufi , fimi! iter exter : minor ille 54S00 a polierim? feriptore Epiphanio hic politus numems
haudquaquam cli recipiendus. * Jlidorus Hilpalenfis , libro 6*. Originum, Ptolcmxi Philadelphi
temporibus , Septuaginta millia librorum Alexandri* inventa fiiiffc refert, apud quem pro Sep-
tuaginta, Lipltux Septingenta reponenda elfc affirmat: quot duo illi numeri 10 & fo myriadum»
ab Ariffea commemorati, limul juncti efficiunt j quotque A. Gellius 8t A nimia nm Marcellinus in ea
Bibliorhcca ( led qiinm a poftciioribus Ptolcmxis plurimum aucta , anno abhinc fer£ 430 , ab-
funipta fuit incendio) numerata fuillc (cupierunt. #
Demetrius Regi y ut a Jud.ns divinas conun leges peteret; Arrfleas regios fatcllcs , ad id
commodius obtinendum , ut JuJxorum captivo» in Aigypro detentos libertate donaret , per-
fuifit. Numerus ea privo tum lupi a xo myriadas futile memoratur. Pro uniufcajufquc capitis
redemptione , 20 drachinx cxpcnfx faille dicuntur in Ariffea noffro; vel 110, ut apud foje-
phurn legitur. Et drachmx quid.m 120, /iclos live Ibtcras, aut argenteos tetradi a. limos , jo
efficiunt : quod fervi pretium conllituitur , [ Exodi XXI. 3 1. J pro quo Se Servator noller , quum
pro nobis lcrvi formam alliimplic , a proditote venditus cff. Drachmx vero 20, qux apud Ari-
ftcoin leguntur, per 10 myriadas fi ve centena tniilia maltipHcatx drachmas exhibent aoooooo.
qux per dooo divilx , quot numero diachmas talentum Atticum continet , talenta nobis Attica
333} exhibent. Pictium autem a Prolcmxo pro captivorum Judxorum redemptione perfolu-
tum , 400 ulena cxccflillc tura in Jolcphi tam in noffro Ariffea legitur : quia lupra 10 myria-
dc> liberarx fuillc memorantur : eodem etiam lyrro, Regis ju Ilii , pro bt&entibus pueris qui uni
cum matribus redempti funt , infuper erogato. Unde cxpcnla* nitra 460 talenta protia&as fuillc
refert Jofephm: pro quibus 6C0 in vulgatis leguntur Atiftex exemplaribus.
Ex Judxis hifce .rute Se vhiburvalentiores in exercitum recepit Prnlemxus, alii (que qui ido-
nei funt vili negotia aulx commifit : ut in epiffola ad Eleazaium Pontificem ipfc confirmar.
P.o qua una Regis epiffola , dux alie ab Epiphanio funt liippofitr , fle ffylo Se lententia ab ea
qux apud Ariffeam , Jofcphum Se Eulebium habetur , diverlilfimx : quarum pofferior ab hac
inchoatur parcentia. Cfcfttvfv , k, -rtrfit irspaytrftint , rit io mfi9orif.au ; Tbefauri
abfco-idui , e fonti 1 obfigiati , qua tuditat in utnfque t Ubi m epiffola Grxeo regi arfida , quis
non ffotim advertat maiufcrtum Hcbraifmnm ? cumque ex illis , [ F.cdefiaflici X X. 30. XLI.
18.] expreflinr. Xaf/a xtupofa/xiio , ij^ruufit *9arit , vi c o mfifcrifou ; Sapientia abfcen.
dira , & tbefauruj i/rvtftu , qua utilitat at utripjtu *
Una cum epiffola, dona etiam magnifica ad Templi Hicrofolymrtani ufum , per Andream
& Ariffeam I milites fuos , fummo Pontifici Elcazaro Ptolcmxus milit. Mentam auream r
longitudinis duorum cubitorum ( &icmilfis, ut in Jofepho additum reperitur) altitudinis fcfqai-
cubitalis, A: craffitmlinis non miittxis fcmicubito : undique ex auro probato folidam , Se non
aureis lam-nis extrinfecusobdudam. Crateres argcnrcos duos, capientes plus quim duas metre-
tas , cum limitibus argenteis tiibus. Phialas aureas 20, & argenteas 30. Ad quorum omnium coo-
fectinntr.n exhibuerat ille auri jo pondo talentorum , argenti 70, A: lapides pretiofos nonpau-
cio cs quinque millibus: adeo ut qnintuplo pretium auri liiperarent lapides collati , & artificum
induffiia navata. Mifet inliipcr Se Rex , ad liicrificia aliofque Templi tifus, argenti talenta centum.
Elcazaius Pontifex , hilcr acceptis , ex lingulis tribubus ( fuperfiiiffc enim poft reditum
ex captiviratc Babylonica etiam decem Ifraeliticarum tribuum reliquias , ad annum Mundi
34t>S. e. lupra oltcndimus) fex viros fcnioics & gcncie , & dodriru, & rerum ufu prxfbantcs ,
elegit i qui Legem divinam , uti Rex poffulavcrat , ex Hebraica lingua in Grxeam traduce-
rent. Horum 72 Seniorum apud Ariffeam contignata habentur nomina : quorum poftrcroum
Ez.ekielum illum ipfum fiiille exiftimaverim , cujus E , firc de Hcbrxorum cduCtionc ex
itgypto Iaeram tragerdiam , Prxpaiationis fux Evatigcficx libro nono infeiuic Eufebtm. Tudai-
exenim, non ( ut Clemens Alcxandnmu Se Lulcbuis fenfillc videntur) Grxcx cum fiiirte ori-
ginis, vei ipfum Eexifeli nomen arguit
Epiffola m quoque ad Regem Ici iniit Elcazarus : cujus hoc apud Ariffeam habemr initium.
‘Aistoi t» itfiuo ( vel , ur reflius apud Eufebium legitur , Ei durii n ipfueai ) a, a fUstAns* ‘Afouou
a «Vu*a , Xj rm rima , UOAut ur i%ot it, ut fimAifatba. Si & tu , & Arfmoe foror tua , & Uberi va-
leam i benr fe ret habet , & ut cupunui. Ptolcmxus enim Philadelphus poft Atlinocm Lyfi-
machi regis Thracix (k Maccdonix jliam , ex qua Ptolcmxum Euergetem Se Bcrcniccm ( de
quibu»
ed b, Goo
<*JT 'i) aiuio ioJ
te nam
Anno
IMPER. MACEDONUM. 2rf ,Xi
quibus fuo loco ) fufirepcrar , alteram etiam Arfinocm Ibrorcm luam duxit { qux jani .lidc
Lyfimacho primo fuo marito mortuo , fratri quoque fuo Ptolemro Cerauno priilt nupicrar
Diem vcr6 illa obiit, antequim Philadelpho parent : qui eam ita dclexir , ut Atlinuitxii iu
*
/tgypro prxfeCkurx cognomentum ab ea dederit. [ Paufan. Atric png. 7. ] failam ei ex topazio
ftatuam quatuor cubitorum in delubro quod aureum cognominabatur Iaera vtrit, [ /‘/in. lik. 37,
f.tp. 8.] cique templum ex magnete Dinocratci architectus concamerare inchoaverit, ut m eo
lunulachrum ejus e ferro pendere videretur : [ Idem. Id. j4. cap. 14,]
'fttjiM 06 incejh tjtti jnondam jetdtu arnorij ,
Arpnorn Pharii fufpendit ia ace ItufH ;
ut in Idyllio $. cecinit Aufonius.
LX XII. Seniores Alexandrum ingredi , munera ab Blcazxro mifTa Ptolemro obtulerunt , cum
membranis variis , in quibus Lex aureis litteris liogua JuJxorum perferipu erat : qu* mira arte
elaborat* erant , fle ira compotit* ut carum comimllur* oculis diicerni non potient. Contigit-
que ut eo venirem illi tenuiore . quo Rex navali adversus Antigonum pr.ejio victoria fuit po-
titus. Cujus naumachi*, ob hillouarum hujus remporis defectum , nulla alibi fatta icperitur . •
mentio. Neque enim eorum placere nobis potcil lententia , qui ad illud tempus eam referendam
exirtimanr, quo Antigonus Gonaus belltun Athenien/ibus inferens, urbem eorum tenrilribus
maiitimiiqtic copiis oppugnavit: quod poli Pynlii mortem ex ‘fujhrd libro 16 , Se ex Paufiuiix
Laconicis ante Aret* live Arci I. Liccdxmomorum regis exitum ( inter Periodi videlicet Julianx
annum 4441 de 445° ) getium finlic imclligimus. Lrli cmin Arcus cum rerrettribus Lacedx-
1 noniorum , Se Patroclus cum navalibus Pcolcm*i copiis lirbtidio Athenienfibus tum venerit 1
domum tamen line pugna recedente Aieo , fruitta cis opitulatum fuille Patroclum , Pau lanias indi-
[ Anu. pat,- 7- L*ctnic. pafr* 7.]
cat-1*
Magnifico deinde illos convivio per 7 aut ( m Jofcphus habet ) 11 dies Ptolcmrus excepit J
eorum curam gcientc Dorotheo , fle cibaria pro vicius eorum p. culiari ratione miniftrantc. Ec
Rex per inrcivalla qnxdam quxltioncs politicas Se ethicas eorum lingulis propofuit : quibus illi
et tempore prudenter admodum rclpondcrunt i ur apud Arifteam (qui itk ex Regiis Diariis de-
fcriplille te dicit) videre licet. Huic mandavit» lingulis talenta tria donari. Se puerum qui ea
obtulit.
Polleres diesquim illa funtadta, Demetrius per aggerem maris fcprcm ftadiorum cum Inter-
pretibus. progrcllus, trajc&o poutc in Pharon infulam eos adduxic , de in domo juxta feptencrio-
nale littus fplcndide cxtra&a , atque ab omni tumuku 8e ilrcpitu remota , cos collocavit. Ibi
interpretationem illi aggredi , lingula ex collationibus ad conlonamiam elaborabant : qux ira ela-
borata Demetrius cxlcribcnda curabat. Et quotidie quidem ad horam ufquc nonam eo in lludio ver-
labantur , deinde difcedebant ad curandum corpus : quibus omnia large tuppcditabanrur qux cupie-
bam ; fle prxtcr hxc quotidie de illis qu* Regi apparabantur , his Doiotneus ex mandato regio
jubminillrabar. Atque etiam quotidie bene mane veniebant in aulam , Se falutato Rege redibant
ad tiuira locum : lotilquc ex mari manibiis , & precibus ad Deum peradis , pergebam legere Se
lingula interpretari. Lpiphanius vero, ab Ariftei Se Jofephohic diTcedcns , in 36 cellulis, binos
feificet in lingulis , i primo diluculo ufquc advdperam Interpretes conclulos fuille feribit i deinde
luo vcfpcram 3 6 feaphu ad Ptolcmxi palatium advectos , ad ejus epulas fiiillc adliibitos : m priore
narrationis parte neicio quorum aliorum, in polleriorc ( ut videtur ) eorum (ccucus fabulas , qui
Hcptalfcadii aggerem non ante Cleopatrx tempora perfectum fiiillc (omniavciunt
Ac ita quidem cecidit, ut illa eorum interpretabo diebus 7» abfolvcrctur , perinde ac fi di-
ta opera hoc ab illis fa&um fuillct. Qui abfofuta , Demetrius illam Judxis omnibus in locum
Illum ubi ea perfeda erat congregatis prqlcgir , prxfcmibus cbim ipl» Interptccibjs : qui ut au-
thores magnorum bonorum , magna laude fle approbatione lunt accepti ab ipsa JuJxorum multi-
tudine. Similiter fle Demetrium profecuri funt fui lauJe ; rogat untquc uc principibus iplbrum
rotam Legem deferiptam dare vellet. Quum autcra pet leda ellent illa; aditantes Se Sacerdotes,
Se leniores Interpretum , Se magillratus fle principes multitudinis , dixerunt. ftuoniam reti e , fan-
de , (7 per omnia accurate perfeda efl ifia interpretatio : par efi , at omnia funt funt permaneant ,
nec ulla Jiat immutatio. Omnibus ad hxc cum approbatione acclamantibus : juliit Demetrius ut
dira imprecarentur , f ficut in more illis erat) fi quis, immutaturus cllet quid vel addendo vel
tramfv enJo vel auferendo.
Cum Regi quoque omnia ellent perle&a , valde admiratus eft legislatoris mentem : magnamque
curam librorum haberi , cuique religiose alJcrvari julfit. Ipfos etiam Interpretes rogavit , ut polt
reditum fuura injudxam crebrius ad fc venire vellent : deditque cuique eres llolas puiclierrknas ,
duo auri talenta , calicem talenti unius , fle ccnuculi ornatum univeriinn.
Elcazaro prxterea Ponrifici raifit per eofdem , decem Icelos argenteis pedibus fufiultos cum
eis competenti apparatu , calicem jo talentorum , llolas decem , purpuram , coronam decore in-
fignem , fle bylfina linteola circiter centum : ad h*c phialas , Se trullas , fle duos aureos crateras
ad libaboncs (aeras. Regavitque eum per litcras , ne prohibere vellet , fi quando qui illorum
virorum iter ad fc fufeepturi ellent : quandoquidem plurimi faceret cum docris conluctudincm ,
opefquc fiias in ejufmodi homines large conferre mallet, quam in res alias non tanti momenti.
Galli a Brenno duce , cilin in Grxeiam profici icerentur , ad Maecdonix terminos tuendos rc-
lidki , ne (oli delides viderentur .peditum quindecim millia, equitum tria millia armaverunt: St
Getarum Triballorumquc copias fugaverunt. [ ftpin. iit. z f . cap. 1. ]
Antigonus Gonatas, navali prxlio ( ut dichim cft) i Ptolemro Philadelpho fuperatus, pace
)7iS cum A ubocho Sotere ftatuti , (utin lib. ay. cap. i.Jufiinus indicat) in Macedoniam , ubi patet
ejus Demetrius P<»liorcctes aliquando r^naverar , protenus cft. Quam decimo poftquom in
Grxcil
ia f<S JET A S MUNDI VI
Grxcia regnare coeperat anno obtinens Antigonus , per annos $4 in ea regnavit. [ Porphyr. in
Grac. Eufeb. pag. 129.I Cujus etiam poderi per fiiccrlfionet ibidem regnaverunt, ufqucad Pcr-
(ca : quo 1 Romanis ftib jugato * regnum expiravir Macedonicum. [Plutarch. in fine Demetrii.]
Galli, Getis Sc Triball» fugatis , legatos ad Antigonum regem Maccdonix mi ferunt 1 qui pa- 44 J 8
cem ci venalem oderrent , fimul St regis caltra (pecularentur. Quos Antigonus regali munificen-
tia , ingenti apparatu epularum ad ca.-n.un invitavit. Sed Galli expolitum grande auri argentique
pondus admirantes , prxdx ubenate loliciuti , infclliores quam venerant revertuntur. Itaque
confentientibus omnibus callra Regis aggrediuntur : qui prxlenricru tantam tempcftatcm , lignum
pridie dederat , ut omnibus rebus ablatis in proxima fylva taciti fc occultarent. Galli , ablatis qux
in vacantibus caftris invenerant , ad littus convertuntur. Ibi dum naves incautius diripiunt , a
remigibus , Sc ab exercitiis patte qux eb cum conjugibus Se liberis confugerant , nihil rale me-
tuentes trucidantur: tantaque exdes Gallorum fuit , ut Antigono pacem opinio hujus vidorix ,
non a Gallis ramum , verum etiam i finitimorum feritate prfftiterit. [Jufiin. Itb.i 5 . cap. 1 . & a. ]
Ad eos vera Gallos quod attinet , qui lub j 7 ducibus ( quorum fummi fuerunt Leonorius Sc
Lutarius} divcrlts trajectibus in Aliam tranficrunt : in uuum illi rursus coeuntes; auxilia Ni-
comedi dederunt , adversus Zybtram ( live Zapcetum juniorem ) maritimam partem Bithyni*
tenentem , gerenti bellum. Horum Sc ex Heraclea Ponti accerlitorura barbarorum operi devi-
dus Zybrxas cft , Bithyniaquc omnis in ditionem Nicomedis conccllir. Galli ver 6 longi latequc
rciratn depopulari , quod erar prxdx inter Ce difpertiti fime : rcgnumqiic cum Nicomede divi-
dentes regionem a fe pofleflam Gallogrzciam cognominaverunt. [IJv. /ib.}8. Juilin. HI/. 15.
cap. x. Memnon. Excerpt. cnf. 10. ]
Non plus ex vigiiui millibus hominum quam decem ex his armata erant : tamen tantum ter-
roris omnibus qux cis Taurum incolunt gentibus injecerunt 1 ut quas adillcnt qoilquc non
adillcnt , pariter ultimx propinquis , imperio eorum parerent. Cumque tres Client gentes ,
Tolillobogii (al. Toliftoboii , a Gallis Boiis ut putatm oriundi J Trocmi Sc Tcdolagi : in tres
partes Aliam , qua cuique populorum fuorum vedigalis ea eflet , divi ferunt. Trocmis Helici-
ponti ora data : Toliftobogii stolida atque Ioniam , Tcdofagi mediterranea Ali* fortiti funt.
Atque iu ftipendium tota cis Taurum Alia exigebam : iedem autem ipfi circa Hajyn flumen
|ceperunt. [Liv. hb. j S. Suid. m raxdveu. ]
I Dc horum ex Europa in Aliam tranlitu tf libros Icripfit Demetrius Byzantinus. [Laerti in Dt-
tnetr. Pba/er. ] Dc quo Sc Phacnnis , xtate una antequam res gereretur , Oraculum edidillc dicitur.
Aa vir' a fxu l* fjfyjx qrrtte* ». (i» iJAiav rrou
Auxisti TnXartn sXoot <7f+TK , u 'p' d^if*iv»c
kttJk vsiJMOoof 4ho< f in sdmfs i}isn
n iyyu udx , u vamst v*p kiitusi SoXamti
Hoflilis Gallorum acui tunc milite multo
JJtiora complebit : rranfiniffu JiuRibui Helles
Vaftabh populant sifiam. Sed dii graviora
Intentant illis , Pelagi prope carul a fedet
Qui pofuere fuat. [ Puulan. Phocic. pag. 550.]
Olympiade CXXVI. EratolUicncs Cyrcnxus, Aglai ( vel , ut alii tradunt , Atnhrofii ) filim ,
inatu» cft : Arillonis Chii Philofophi , Lyfanix Cyrcnxi Grammatici , Sc Callimachi Cyrcnxi
iPoctx difcipulus. [Suid. in ZparoSir. ]
Curius Dentatus Conful contra Pyrrhum pugnavit i Sc exfis hoftium 1} millibus , captifqui
caftris , ipfum Tarentum fugavit. [F.utrop. lib. 1. ]
Cum legati quos Pyrrhus ad A lix reges Sc Antigonum Gonatam , ut pecuniam Sc auxilia
expofccrrnt, rcverli litcras ci rcdJidilfrnt : Pyrrhus Epirotarum & Tatentinorum principibus
[convocatis eas non recitavit , fcd propediem affutura auxilia affirma viL Cum perctcbuiflet
igitur fama in Romanorum etiam exercitu, 8c i Macedonia Sc cx. Alia magna Pyrrho auxilia
Iadventare i nihil illi novi moliri auli funt. [ Paufan. sinu, pag 11.] Pyrrhus vero diflfnnuta-
, tis caulis, repentinam fingit profedionem. Socios intcriin parare bellum jubet : arcis Tarentinx
cuft odiam Heleno filio Sc amico Miloni tradit. ['fujfin. /ib.i \.cap. j . ] Et quum in bello Italico
4: Siculo (cx annos contrivijlct , virefque fuas imminuifTtt ; abs fpc excidens, cum odo millibus
'peditum Sc joo equitibus, in Epirum reverfus eft. [Plntarch. in Pyrrho.]
| Cqrius in Conlularu * dc rege Pyrrho triumphavit : ptimiifquc Romam elephantos quatuor
duxit. [ Eutrop.lib.i.] Er in illo triumpho nihil libentius populus Romanus afpcxit, quam illas quas
timuerat cum turribus fuis bclluas : qu* non fine lenfii captivitatis , lummilm cervicibus , vidores
|equos fcquebantur. [ Florus , rerum Romanar. hb.\. cap.xZ.] Mcnfe verb Januario vel Februario
triumphum hunc adumfuifle, cx Triumphalium faftorum fragmentis marmoreis colligitur.
Quum Pyrrho adjunxillcnt fc aliquot Galli , in Macedonum , ubi regnabat Antigonus Co-
natu , ad prxdandnm Sc populandum incurfionem fecit- Ubi quum multas urbes ccpillet , Sc
tranli Tcot ad eum duo millia militum •, Ipc affulgente majore , in Antigonum movit , ejuique
copias ctim proprias tum Gallorum mercenarias profligavit. Gallorum enim , qui magno nume-
ro agmen Antigoni claudentes pugnabant ftrcnti^, plurimi concifi fiinr. Elephantorum duces cir-
cumventi , fc Sc bclluas omnes dediderunt. Macedonum pediratus , tumultu Sc metu cx clade ac-
cepta conftcrnarus , invirante Pyrrho Sc ordinum dudores omnes nominarim inclamante , ab
Antigono difccflerunt Antigonum fuga Ic fubduccntcai , ad maritimas ufquc urbes perfecutus cft.
[ P /utar ch. in Pyrrho. Paufan. in slttic.pag, II, ll.l
Poli vidoriani Pyrrhus pulcherrima Sc fplcndidiflima fpolia Gallis detrada in Itonix Palladis
templo ( quod inter Pheras Sc Laridam cft ) lacravit ; cum epigrammate quod in Plutarcho &
Paula-
" - IMPEH. — — _ J * . lulianc Cl
MACEDONUM.
' Paulauia habetur. Macedonum verb lcuta in Doaonxi Jovis templo lulpenuit , cum epigrammate “ ~
alio , quod apud Pjulaniam extat. Superioremque Macedoniam St Thcllaliam in ditionem luam
redegit. [ Jid. tbid. ] Et qua/i damna aroiilx Sicilix Italixquc acquiiito Maccdonix regno jam
pcnfailet , rclidhim Tarenti filium Helenum arceflivit. [ Jufiin. lib. z y. cap. 3 . ]
Cum Pyrrhus Algeas diripui lier { qux M iccdouix regia erat, in qua Se Regum maufolxa erant )
Gallorum qui eum fccuti lucrant przlidinm ibi reliquit. Qui cu.-n a quibnldam acccpiilcnt , in
Regum illic humatorum roonimcncis maximas opes ex more ptifeo repolir.is cllc , citollis om-
nibus tumulis, opes quidem inter te partiti funt » olla aurem ac cinet es dcfun&orum cum ludi-
brio diflipaverunt. At Pyrrhus, cum ob id facinus male apud Macedonas audiret, baibaiis
impune id cflc tulit ; quod eorum auxilio in bellicis opus haberet. t P/utarcb. ibid. Diodor. lib.
xi. i» Excerptu * Valefit edit. pag. 166.]
Antigonus cum paucis equitibus, fugi comitibus , amitti regni (peculatum; eventus, Tlicila-
lonicaxn fe recepit ; ut inde cum condudla Gallorum mercenariorum manu bellum repararet. Sed 1
Irursus a Pxolcmxo Pyrrhi filio fiioditus vittus , cum feptem comitibus lupiens , non jam rccu-
[perandi regni fpem , fcd (alutis latebras ac fugi folitudines captavir. [ Jufiin. lib. zj. cop. j.]
{Quem per 'ludibrium Pyrrhus impudentem vocavit i quod non iumeret pallium, fcd purpuram
Caio gcftarct.
37311adhuc [Plutorcb.ut
Fabio Lufeino Jupr."]
Se Caio Claudio Canina Confulibus , quumde Romanorum incrementis 444* z
Se re adversus cos i Pyrrho male gefta Ptnlcmxus Philadelphus inaudillet ; legatis cum donis
Alexandiia Romam mUlIs , locictatis foedus cum cis pepigir. [ Eutrop. lib. z. Liv, Itb. 1 4. Dit ,
in Excerptis legationum a Fulvio 'Urfitto Aorne editis , ©* /»• V. an arx Chronie, tom, 1.] Roma-
ni , lxuii quod iiunnuc rex auctoritatis tanti cos tccillcc , Q^ Fabium Gurgitem , Cn. Fabium
Pictorem Se Q^Ogulinum, legatos ad cum mifcrunr. Hi munera , qui a Rege magnifica privarim
acceperant, in «ratium & quidem prius quam ad Senarum legationem referrent, detulerunt:
de publico fcilicet minifterio nihil cuiquara , prxtcr laudem bene adminiltrari oiHeii, accedere
debere judicantes. Sed reditu ta iliis fune qui ia xrarium dcpotucrant , non Colum Patrum confcri-
ptoruin decreto fcd etiam Populi permittu: eaque legatis quiitores prompte unicuique diltribuc-
runt. Ita in iifdem Ptolcmii liberalius , legatorum abdinentia. Sciurus ac Populi Romani xqui-
tas, debitam probabilis findi portionem obtinuit. [Dio ,utfupr. Vulcr.Mux.lib . 4. cap. 3.] j
373 z, Anno 1 j* fecundum Dionylium Aigonis live Capricorniorm dic zja, anno a morte Alexandri I444* 1
j z live ab initio Nabonaiari 476 Alhyr dic zo, (Januarii Juliani die 17) ftcila Martis matutina
obfervata eft fub borcali Scorpii fronte. [Pt olent. lib. 1 o. cap. 9. ]
Pyrrhus Macedonii regno potitus , Gricii Aliique regna meditabatur. [Jufiin. lib. x 5. cap. j
4. ] Sed prius quam totam Macedoniam lubegillcr , a Ciconytno Spartano ad bellum Laconicum
accitus eft. [ Paufan. Attic.pag. 11. 1 abfente Laccdxmoniorum rege Areo, qui Gorryniis in
Creta bello prclfis fuppetias tum ferebat. Ducebat autem fecum Pyrrhus peditum z j millia ,
equitum millia duo, elephantos 14. Qui apparatus nor» Cieonymo Spartam , fcd Pcloponncfum
libi quirerc Pyrrhum docuit. [Phuarcb. tn Pyrrho. ]
Anno Philadelphi x}* ( cum dtmidto , in quibufdam codicibus perperam hic additur) Nabona-
fari 476. Mefori die 17» ( OCtobris Juliani dic xx-) hora (ab occalii Solis) izJ, Timocharis
obfervavit ftcll&m Veneris matutinam csatlc obii. ur alie ftcllam Prorvmdcmuttici oppoiitam.
[ Prolem . Itb. I e. cap. 4. ]
Pyrrho Spartam oppugnante , mulierum multitudo Archidamia duce ufquc ad Arci regis re-
ditum urbem defendit ; & Pculema-nn Pyrrhi filium cum duobus millibus Gailorum Se delcCtis
Chaonibus in urbem irruere tenUnum Acroxatus Arci filiu* 1irenue repiiiit. Pyrrhus Ipc tua
riu liratus deilitit empto , agiofquc depopulatus eft i iu animo habens ibidem hybcrnarc. [ Pluiarch,
in Pyrrho . ]
Dum bellum Laconicum trahitur, Antigonus Macedonum utbibus recuperatis, in Pclopon-
nefum coptas duxit , Pyrrho occurfiirus ; quem feiebat inde iit Macedoniam ad pcrlcqucndum
ibi bellum cllc icvcr furum. [ Paufius. Attic. pag. x*. ] Pyrrho Argos movente , Arcus viis in-
Icffis Gallos Se Molollus qui agmen claudebant carptu : tSe Oricius quidnn Cictcmis Ptolcmium
Pyrrhi lilium ftrenue dimicantem interemit. [ Pluiarch. ] Cujus corpus ut relatum patri eft ,
dixillc Pyrrhum ferunt} aliquanto tardius cum, quam timuerit ipfc vel temerius ejus meruerit,
oeci Ium cllc. [Jufiin. lib. if. cap. 4.]
No&c illa qua Pyrihus Argos cit ingi cilus , fummx ipfius hafti nodhia infcdilfc dicitur. [ %AL~
liatt. hi flor. Animat, lib.ic. caf>. 3 7. ] Sequente dic , illisa capiti tegula ab anu quidam paupercu-
la necatus eft. £;us caput i Zopyro quodam Antigoni milite abfcillum Alcyoneus Antigoni
filius ad pedes patris curo amicis confidentis abjecit. Antigonus correpto juvene, qubd tanti viti
fubittrutnx , immemor humanorum cafuum , cftufo gaudio infultarct t humo capur fublatum
caufia , qua velatum caput fuum mote Macedonum habebat , texit : corpufquc Pyrrhi redditum ,
honoratilfime cremandum curavit. Quinetiam filium ejus Helenum captivum ad (e pertractum ,
8c cultum Se animum gerere regium juftit : ofsaquc Pyrrhi ei aurea urna inclula , Epirum in
patriam ad Alexandrum fratrem portanda dedit. Amicos quoque Pyrrhi , cafttis Se exercitu toto
in potcftatcm luam redactis, humaniter t radiavit ..[Plutarch. in fine Pyrrhi. Jufiin. lib, 15 . cap. j.
Voler. Maxim, lib. J. cap. I. "]
Tarentini , Pyrrhi morte comperta , tum adversis Romanos tum adversus Milonem qui cum! 4443
pnfidio Epirota rum urbem obuncb.U, aCarthaginicnlibus auxilia acceperunt. Milo in anguftias
redactus , Romanis terra Carthaginicnlibus mari prcmcntibixs , Papirio Curfori confuli arcem
ea conditione tradidit , ut libi cum pecuniis de militibus incolumi dilccdcrc liceret. Uibs Papirio
dedirionem fecit, annis de navibus traditis, mutifquc dirutis , de tributo impolito. Atque ita bellum
~ J. Vfferit Annat. Port prior. K k Taren-
169
PetioJ! te ,am
Iu't»n* 'crioHu
/ET A S MUNDI VI. 170 i6f
2fS 444J
. lib. J. ] 4444
Tarentinum confcdum eft. [Zonar. ex Di***. Orof. hb * cap. 3. Fr*min Stratagjm 163
prxfuiikr , dcfitraSo tuc-
Stratoni Umpfacrno , poltquim ptr annoi 1 8 Tcholar Pcnnalcicotura
5734 vir cloqucnl X InfUtucnd il pucns maxime idoneus.
ceffit Lycoci AltyanotJu filius Troadculis ,
375 J
1 juniori fratri Philcrarri natus eft Atul.u, qui Pergami res poliri fuit, & annos 71.
ShU. is Arras./ ) At Livium,
visit 1 ut A apud Polybium ( Exctrfm Htmr. Mtfii, puf.tos. &
|iibto } 3.
a 66
DiU.r.
57* 5 1 MilJ-adari? jmllq^ira in Ponto i ii annos rcgnavilfcs , filius Ariobarsanrs fucccffit. [
IU. lo.sda»».). Olimp.U9.cum Mxxmi.u Exctrft. rsp.17. <#• »(•]
oth 4449
Anno lecundikm Dionylium 11 Scorpionis mmlis die as Se 16, Nabonalari 484 mcnfisTn
faria eit. [Prairis, 4448
die 918 A: 11, ( Novembris Juliani dic 14. * 18.) Mercurii matutini obfirvatio
3740 IHI cxp. 1 o. df 1 1 . } x tr
Plulctxrus Teius ( Teii in Ponto natus ) ciim per annos ao Pergamenis prarfuifict , offogenarius
nepos , per 11 annos principatum 44$ I
374* obiit Cui lucccdcns Eumenes I. illius es feniote fiatre Eumene
1
Iilluni obtinuit. [S,r.h , W.l a. fxf.545- & t r.fsj.61 1.«14- n"‘ Italum moventibus ,
I Bellum Punicum I. five Siculum , a Romanis ( tunc primQin arma extra
conti-
navalia prxlia ineuntibus) contra Cartluginicrtfcs , Siciliam occupantes, per annos a*
nuos gcftum cfi. [ Polyb. lib. 1. 1 ._ _ . _ , 1C1
luum con-
Hoc anno , quo Diognetus archon Athenis fuit , Chronographus Parius Canonem
fignavic » i clariflimo Scldcno inter marmora Anindclli ana in kiccm produditi m.
°Anno fecundum Dionysum a) Hydronisfive Aquarioni* dic 19 ( 1 9 vel to legendum, ex afftgna-
to loco Solis apparet ) Nubonafari 486 meniis Cheeae die 17 ( Februarii Juliani die 1 1 ) mane 1 &
Tauronis die 4, live Piumenorh jfigyptii die 1 (in Ptolcmxo enim A pro A hic teponendum) iive
Aprilis Juliani dic 16, vcfpcri hora nodis prima : eodemque anno Nabonafari , fcd 14“ Dionyfia-
1 no , Lconionis dic a8 iive Payni 3 o ( Augulli Juliani a j ) vefperi , Mercurii obfervationes a Diony- 445»
lio aftronomo fuOx funt : quas ex Hipparcho refert Prolcmxus , in magni Operis lib. 9. cip.71
Nicomedes Bithyni* rex Aftacom utbem amplians de nomine luo Nicomediam nuncupavit.
Eufib. Chronie. cum Paufanik i* Eliae. I. pag. IJp. Trtb. Pollione in Gallieni* , & Annata*.
Marcelli*, lib. ai.] E regione Afbci Nicomediam cum cxtruxillc feribit Memnon : [r« Excerpt.
cap.ii.] Strabone quoque Se Plinio cafdem fimiliter dilKnguentibus. 44 J 3
1 Eumenes I. multis circa Pergamum locis potitus , cum Antiocho Seleuci filio apud Sardes
• pra-lio congrellus, cum fuperavit. [ Strabe, lib. I 6*4* ]
3743 ln Syria Antiochus , altero filio occifo , altero rege nuncupato Antiocho, deccflit : [ Prolog. in
Troii Pompeii lib. a6.J qui Gallis ex Europa in Alum irrumpentibus profligatis , Soteri t cogno-
mentum eft adeptus. [ Appia n. Syriae. pag. l?o.] de qui vidoril videildui Lucianus vrif -n io
' Ofjca>op*v»( Hakftomi , 8c in Zeuxide vel Antiocho. Succcilbrcm verb Antiochum (Soteris
& Stratonicei filium) eti» five Di vira primi cognominaverunt Mileti! , quia Timarchum co-
huic
ram tyrannum iiiftulic. [Appia*, mt fora.] Tatianus A Tyrius in oratione adversus eentes
Antiocho fignificat t.cs Chxldaicx liix hiftorix libros diciviflc Berofum , Beli apud Babylonios
faccrdotcm : a quo curialium oblcrvationum annorum 480 apud Babylonios fadarum memoriam
Na-
foilfe traditam , in lib. 7. cap. {6. icfcrr Plinius. Quem annotum numerum fi a capite xrx
bonaf ri , cum viris dodis , deduxerimus : eorum terminus hujus Antiochi initium lexennio tan-
tum anteverterit. Regno veri) illius annos ij. Porphyrini , Eufcbius, Severus Sulpititu Qcfohannes
Malei* Antiochenus pariter attribuunt. _ ...
Hic fudxis in Ionia civium jus inter etimicoc concedens , fuis tamen moribus vivere pcrtni-
Irt* f lofepb.nb.ix. cap.').] Adversus Ptolcm.ttun Philadelphum gcllit bella quamplurinu } &
totis Babylonis atque Orientis viribus dimicavit. Volem itaque Ptoicmxus poft multos annos
moleftum linire ceiurocn, filiam luam Berenicen Anthiocho uxorem dedit , priore uxore Lao-
dice adhuc vivente ; ex qua duos filios ille fiifccperat , Seleucum Callinicum & Antiochum ] »55
Hieracem cognominatum. Deduxitque Ptoicmxus filiam fuam Pelufium ufquc ; & infinita auri
& argenti millia dotis nomine dedit : unde 8c cft* Dotalis appellatus eft. [ Hie-
aqua
\ronym. inDanitl. cap. 11.] Quem & magnis impcnlis curaville , ut ad Beremcem Nili 1.
deferretur, ut folius hujus fluminis aquam filia liia biberet , ex Pblybio refert Athenxus. [lib.
»5*
cap.i.'] Falliturquc omnino Appianus qui ambas , 8c Laodiccin & Ba enicem , ejufdem Phala-
dclphi filias facit. [1* Syriae. pa£. 1 3°.]
3746 Laodice Anthiocho Tnco Anuocnum fihum pcpetir , qut Hierax eft cognominatus. [ Vid.
infra, an*. Mund. 1760."] . . ^ 4457
3747 Anno fccundfa) Dionylium 18 Didymoms mentis die 7. Nabonatan 491 n^nfu Pharmuthi
,
die j, ( Maii Juliani dic 18) ftclla Mercurii vefperi vita eft prope caput auflralc Geminorum
f Pto/em. lib. 9. cap. 7. ] 445* 154
3749 * Judxorum Pontificatum , pofl Elcazarutn , Manalfo ejus avunculus ( vel patruus , Jaddi filius ) 4459
icccpil. [ Exfri. arme, cmt /tfifh. , /.*. 1 1. !■) ......
Elcaxanis faccrdos natus eft ■, qui nonagenarius fub Antiocho Epiphane Nobile martyrium
fubiit. [I I. Mac e ab. VI. 14. ] quem Pfcudo Gorionides cum Eleazaro Pontifice, qui ante annos
10 gtxcx LXX Interpretum vcrlioni opCTamdcdir, inepti confundit. „
Periodus Calippica fecunda incipit j 44*3
3753 Aratus Sicyonius , ao annos natus, patriam fuam Nicoclis tyranni jugo ereptam Achxorum
57JO ei
Reipublicx adjunxir. [ Polyb. lib. a. pag. 1 30. ] Deinde talenta ijo a Ptolcmxo Philadelpho
donata egenis civibus fuis , cum in alia tum ad redimendos captivos, dilargitus eft. Quia veri)
44*o
placati
1MPER. MACEDOMlTM. Hyi
J ' i
placari non poterant cxulcs , qui prxdiorum fuorum polfclfores fatigabam , navigare ad I*tofc-
rarum perrexit , cumque rogare ut argento libi ad conciliandam civiratcra fu ani fuhvcnircr. Quo
in itinere multis jadatus periculis in Cariam , atque inde longo (patio in oEgyprum tranfvcdus
eft : ubi dono civitati fu* rjo talenta a Regeacccpir. Ex quibus 40 fecum rtatim auferens , la
Pcloponnefum rediit. [Pluearcb. in Arato. ]
I7J4
Manlio Vulfonc & Attilio Rcgnlo Confulib. ( in quorum Confitlatum belli Punici primi an- 44 61
num 1 4 inddifle nout Polybius) Parthi, Arface duce , i Macedonibus prunum defecerunt.
[Trof. Pompei.Ub. .41.] Hunc rccmtiores Pcrfx Askj vel Atkam nominant , Mircondus CI4-
pnr / quem 7* annis poft monem Alexandri regnare cacpifle fcribir. Quod tempus uno untibn
anno Vulfonis St Regali Confulatum antecedit , triennio verb Olympiadem CXX X 1 1 ! , qua
Ar facis & Parthorum defedionem , fub Antiocho Thco carptam, in Chronico fuo notavit, Eu- i
febius. Quia tamen diem qno cum cjufdem Antiochi
gicfius Arfaccs , vidor fuit ( imumque Seleucum cepit filio Se fucccllbrc Seleuco Callinico* con- '
; ut cx Pofidonii hiftoriarum 16* refert I
Athenxus , lib. 4. cap. 14- Ji Parthi exinde fblennem , velm initium libert.uu , obferuabant j '
quemadmodum cx Trogo nanar fufWrws : [lib. 4 1 . cap. 4. ] idcircb Se Jujlimu ipfc, & Apti 4-
nut in Syriacis, [p^.ijo.1 fub Seleuco Parthos a Macedonum Imperio dcfcivi.1t crediderunt.
Arficifquc memori* hunc honorem Parthi tribuerunt , ut omnes exinde reges fuos Arfteii no*
mine nuncuparent. [fuflin. lib. 41. cap. j. Strui 0 , lib. 1 f.pag, 701. ]
P»rthos autem uni cum Perl» ( quos unam & eandem gentem fariunt pofteriores rerum Per-
ficarum (criptorcs: de quo Schikardi Tarich pag. roi. roa. videri poteft, Se nota noftra ?. in
Ada Ignatii) a Per (arum Imperio dcfccillc , in Parthicis fuis Arrianm memorat. [ apud Phe-
tium , in Bibhetbtc. ctd. ?8.] ubi 8c hanc defrdhonis occationem fiiille narrat. Arfaccs Se Tiri-
dates cx filio Arfacis Phriapite (vel Prianario ) geniti Phercclcm ( live Agathoclem , ut apud
Georgium Synccllnm legitur ) ab Antiocho Thco ejus orx Satrapam conftiturum , qubd altero
fratrum ( Tiridate ) abuti per vim farde conaretur , interemerunt ; confciis etiam aliis quinque.
Gentem deinde Macedonum pellentes. Imperium ipli arripuerunt! quod ipfius Romani (dece-
dente tempore fuit xraulum. [ Vld. Strabonem , fib.Ti.p4e. jij.]
Eodem etiam tempore Theodotus mille urbium Badmnarum prxfcdm defecit : quod exem-
plum fccuti totius Orientis populi,! Macedonibus defecerunt, [fufin. lib. 41. cup. 4. ex 7 ro-
{9. ] Syri* te Medi* regibus dilidentibus , Euthydemum Grxeos qui Badrunam incolebant i
Macedonum obedientia primitin abaliena vi fie tradunt alii. Deinde Arficem Diodoti live Theo-
doti Badriani iricrcnicnta fugientem Parthiam ad defedionem pmraxifle. Addit etiam Apollo- 1
dorus in Parthicis , Badriartus illos Grxeos , viribus audos , etiam Indi* manni intuliile , atque
l lypanim fluvium versus orram transgreflos ad Mamum ufquc perveni de , majoremque quim
■pium Alcxsndrnm Indi* partem lubcgilic. [Straba i fib.il. faf.Uf.fi6. & lib.i f.paf.686.]
J7J8 AntiochusThcos, Syrir rex amore fuptratus, Laodicen cnm' liberis litis reduxit in regiam. Qux 44*8
ro.tucns ambiguum viri animum, ne Bet enicem reduceret , cum per miniftros veneno interfecit.
Hieronym. N Dasie! . cap. I t.Afpian. Syri.tc.faf. r j 0.] Diflimulandi verb fccleris gracii. Artemo-
nem quendam Antiocho fimillirmim in ledulo perinde qiufi ipfam regem xgrura Laodice colloca-
vit:admillumqac univerfum populum Se faroone ejus Se vultu confimili /cfdlirjac tamdiu defundunt
maritum dilfimulavit , quoad cx arbirraru ejus regni (uccefibr ordinaretur. [ Valcr.Max.lib.<). cap.
I \.PHn.Hb.y.c,tp. 1 x. Sol in. cap. i.j Atque ita Syrix regnum obtinuit Antiochi & Laodices maximus
natu lilim Seleucus, qui i visoriis ( quas nullas tamen habuifle legitur) Calli me tu , Se a barba'
Pofon cognomine cft didm : [apud Pofyb. tib.x. paf.if j. ] rrgnavirqUe ann.zo, [ Eufeb. Chrome.]
Iu sEgypto quoque Ptdlemxus Philadelphus , qui impormno luxu dementatus femper fe vidu- [
rura , Ara (e folo repertam fuilfc rmrooitairtatem Ihiltc ;a®taverar, ( uc cx Phylarchi luftoriarum !
libro zi*. Athenxus , lib. iz. cap. 17« retulit) anno poli patris obitum fS. vitam demum cum
morte commmavir. Cui luccedcirs filius ex Arfinoc Lylimachi filia illi genitus Ptolemxus Eutr-
(tttrann.if . regnavit i ttt habet Ptolemxus in Canone , Clemens Alexandrinus in lib. 1. Stromat.
Sc Hieronymus in cap.p. Danidis. Sub eo Phmniccm avem Hcliopolim advolavillc ferunt , multo
exterarum volucrum comitatu , novam factent mirantium. ['furit. Anna!, hb.6. ]
Laodice Bercnicem» cum filio quem Antiocho pcpcrcr.u, Icadioni deGenneo ( live Cccnco) An- ,
(iochix principibus occidendam tradidit, [ffiennym. 1» Danit!, cap. 11. Appia n. in Syriae, pag.
x $0. ] Berenice cum ad (e interficiendam nullos didici der , Dzplmx Ic claufit. Ubi quuin obhdcri
eam cum parvulo filio nuntiaram Alix civitatibus elfet , recordatione paternx majorumque ejus,
dignitatis, ea fum rara indignx fommx mifirrantes, auxilia ei omnes miscVe. Frater quoque Pto-|
lcffixun ( Euergetes ) periculo fororis exterritus , relido regno , cum omnibus viribus advolat. 1
[ fu/ii». hb.17. cap. 1 . ] Sed ante adventum auxiliorum , Laodices infidiis interceptus puer cft.
Quod Berenice graviter ferens, armata currum confeendit, pcrfecutaquc late! litem regium Ca:-
ncum crudelis imperii miniftrum , quem hafti nequicqulm petierat , laxo idum prollravit t ac'
fuper ejus corpus adis equis , inrer infefta contrai ix partis agmina ad dotnum in qua imcrfcdi
pueri corpus occultari arbitrabatur perrexit. [ Valtr. Maxim, hb.9. eapjo. ]
Qui interfecerant pueram, alium quendam interfedo fimi 1limum produxerunt in populum,
eumque ut ille ede videretur , regio fatcliitio ftipaverant , Berenicx verb pr^fidium ftipen-
diariomm Gallorum dederunt , locuroqae ei regi* firmiflimum tradiderunt , 8c jusjurandum
atque foedus inibant. Ariftarcho enim medico quem fecum habebat fundente , ut pacem
cum ei> faceret , Bci cnice credidit. At illi juramento quali ftraragrmatc n(i , Bercnicem fta-J
tim adorti jugularunt. Qux verb circa eam erane mulieres dcfenlionem parabant , plurinue
ceciderunt. Panarifte autem , Mania Se Gcthofync corpus Berenices obruentes terra , aliam I
quandam in ledum collocarunt , quali illam adhuc vivcnrcm , Se vnlnus K k acceptum
1 famturam :!
J. VJptrii Annal. Pan prior. h/k Tj '
C hnfti». ;
T6o MT A S M U N P / VI
(obdi (is pcrliulcrunc , donec Ptulcmxus veniret. IPoljaa. Stratum, hb. 8. ] |
iTwmif-w
ultionem Berenices com-
Univcrii civitates qiix defecerant , ingente clalt ad dcfcnfioncm St
parati , Ptolcmxo fc tradiderunt. {fuflin. lib. x% caf. I. ] Ille verb Laodice n mtcrfrcit , & m-
p*£. If O. j Ovlc-f yrum ciun Scleu-
erclHis Syriam , Babylonem ufqoc pervenit. [ Appian. Syriae.
de Cilicia m , fupcrio iefque partes
cii occupans, [ Polyb. lib. $.pag +ox. 4°r.] Syriam quoque
J)ame/, c.ip. 1 1. J a qui-
trans Euphratem , St propemadum univetlam Aliam. [ H<*renym. in
s : fi Polyxn o ( ia loco jam
dem line bello ac pugni i Tauro ufquc ad Indiam orthia occupan
qnx inEuerg etx monume nto Aduliun o
citato ) credimus. Cum quo comparanda Se illa fiiut,
, f*k& , Syria , Phwnicu , Cypri,
( Rom* , anno 163 1 1 Leone Allatio edito) habentur,
Lyci* , Cari* , & Cycladum inf*l*rnm imperium a Patre accipient , exercitum pedejbibuie^uejlnbuf-
& elephant is Troglidyt icit yftbiopi cifijue ( 4 fatre Primum, <T ab jem
a,u e apiis , ingenti clalje ,
L regionibus captu , abduMfiauc ,nem**£yftu Afiam
m, V ad bellico, ufius edsilu) mjlruLhfntofimumC7 tnTorona
trallu , Cilicia , Pampbilia , Ionia , Hellefpo ,
trajecit. Omni vero intra Euphrat
cum rarum omnium reeionum copiu . Indicis elephantis ,iudigmfifmMepbut ,n pote flat em redalhs
, & Mefiopotamiam , Babyloniam , Sufiam , Perfidet» , Mediam , rcUejuafaut
Euphratem
rcfionet ad trajecit
Hadrianam ufeju* fiubegtt. . . . ,
facrinaa eucha-
Syriam uni vetiam obtinens profanius , Hicrofolymam venit ; ibique multa
riftica l)co obtulit , 8c donaria dicavit vidtoru digna. [ Tofeplj. lib A. contr. Apim. pa£.io6*. ]
Ptolemaeus domcftici feditione (cuius in lib. x7.cap.i. fuflinus meminit ) in itgypum» revoca- 44 69
tradidit,
tus, Syriam quidem ipfc obtinuit i Ciliciam autem amico liio Antiocho gubernandam
& Xanthippo alteri duci provincias nans Euphratem. Diripiatijuc regnum Seleuci iu , quadra-
ginta millia ulcnroriun argenti tulit , 8c vala prctiola immlachrauuc deorum 1 jco. quibus
erant de illa qui Cambyles capta Asgypto in Ptjrfas portaverat, ludeque >£gyptu , quia polt
multos annos deos ipforum retulerat , Energiis cognomentum illi tribuerunt. [ Hitronym. tu
DameLcap.li.) De quo & in Adulitano monumento ita legimus. Sacris, <jua ab v£fypto Perfit
J»
abftulerant , receptis , ** cum relicua congfla ga*Ji in yEgyptum relatu , Juuu/xoo e «V» ftiXi
jmi ipqSlmn •aorufam , exercitum dutla fiofita fiuminibufi /ue corrivatis direxit .
Polt dilcclfum Ptolcmxi , Seleucus cum adversus civitates qui defecerant ingentem clailcm
compataiTct i tepente orti tcmpeftatc clallcm amilit. Unde civitates , qux odio ejus ad Ptolc-
nuum tranficranrL, repentina animorum mutatione in naufragii milcricordiam veri* , imperio <
fc ejus rcflituciun [ fufiin. lib. 17. c*»p. 1. ]
Anno 67 fecundum Chaldaros menlis Apcllad dic $, Nabonalari j 04 mentis Thoth dic 17
}76o pioms.
( Nuvemtris iS ) nunc Mercurii llclk oblcrvJU cil liipcrior boreJi fronte Scor-
Juliam 9.diccap.
[ptolemJib. 7. 1 .
Seleucus Callinicus bellum Ptolcmxo Euerectx inferens , yidhis prelio , trepidus Antiochiam
confugit. Inde ad Antiochum fratrem tniUls literis, auxilium ejus imploravit i oblata ei Afu ,
intra fines Taut i montis , in prxmium lati opis. Anboclius autem cum cflct annos 14 narus,
fupra icatcm regni avidus , occalioncm non tam pio animo quam olfcrcbatur arripuit : fcd la-
tronis more , totum fratri eripere cupiem , * ( Laodice matre auxilium ferente , ut in libro «%i
Plutarchut fignificat. ) * puer (celeratam virilemque (uroplit audaciam. Unde H1"**
cft cognominatus: quia non hominis fcd accipitris ritum in alienis eripiendis fedatetur. [Jiiflin.
lib. 17. cap.i. cum Strabo», lib. 1 6. pagjj^. ]
Ad ^najcltarcm Seleuci confcrvamtam , inter Smyrnxos 8c Magnefunos menfc Lenio ne farnus
i76i cft mirum : quod inter marmora Arundclliana adhuc conlcrvatum eft.
Ptolcmicus , ciun Antioduun in auxilium Seleuco venire cognoviller , ne cum duobus uno
tempore dimicatct, in annos decem cunr Seleuco pacem fecit. [ Juslin. lib. 17. cap. a.] Quo
i
longuiqux pacis tempore Athenis acccrfitum Eratolthencm Cyrenxum bibliothcc* Alexandrin
pritcciljc videtur. £ Suid. in hfart&i nt & atc Tkiiux. ] * Eo tempore Onias 1 1. Simonis Jufti
filius { puftquatn polt patiis mortem Pontificatum primiim Elcazarus pemUet quod itate cilct
ille parvulus , deinde 6t Manallcs quod cflct illc/ifax^ ^ dluiuv , ( ut Jofiephm loquitur ,) &
animi putilli ) apud JuJxos principatum 3c Pontificatum fenex illiberaliter geUit i nihil preter
pecuniam curaixs. Sub eo Samarite plurimum Judios infcftabant* agros vaftondo , & homines in
captivitatem abducendo. Cumque Onias , prx avaritia , xo argenti talentorum tributura , quod
Ptolc-
pro populo majores ejus de tuo Regibus pendere folebanr , lolycre ncglcxillct ; iratus
mins Euergeees , leg.uo Hicrofolymamiflo , minarus Omx cfl, ni tributum redderetur , regionem
militibuj luis fc divi furum , & novos colonias cb deduckurum. Jofcphus autem quidam Tobix
filius, itate juvenis, fcd honcftatc , prudentia 8c juftiiia inter Hicrolblymitas celebris, quum in
Piiicola natali vico ab urbe abiens, a matre (qux Onii Ponuficis loror, Simonis Jufti nlia erat)
de adventu legati fiulfct edodhu , legationem publicam pro populo ipfc fufccpit. Qui familiarita-
tem Regis Si Clcopatri reginx ob plurima meos oblequia conlccutus, non imminentem folum
ludiis calamitatem dcpulii ; fcd etiam acceptis a Rege duobus militum millibus , colligendis vedH-
gslibus Carlefyrix , Phtrnicix , Judzx & Sonurii prifcdhu cft. Quo munere per zi annos ille
etiam
runCkus vectigalia annua , qux 8000 talentorum tantum fuerant, duplicata reddidit : rclidfrs
Regi damnatorum confifcationibus, qux prius publicanis folebant accedere. \]oftphabid.c ap. 3 •^'4- ]
Antigonus Gonatas , quum in Macedonia 34« annos , in Grxeia 41. rcgnaviflet , vixiflctquc
annos 60. (ut Medius & alii feriptores tcftantur) vel 8 3 -.(ut Poiphyrius^ mortem obiit. \Lm-
J76i tn. in M* ufaC tK. Porphyr.i» Grscts Eufebun. Scaligpaf. a 19. ]
Huic lucccdcns filius Demetrius, annos 10. regnavit. [Porphyr. ibid. Ptlyb. It», x. pxj. 131.J
regis
qui Cyrene Se tota Libya potitus cft. [ Porphyr. ibid. ] Ei habenti uxorem Antiochi
Syria fororem , Olympias Pyrrhi Epirotx regis filia , aniillb marito codcmquc germano
fratre
Digitizeo ^ G
IM PE^fi< M AC E DONl/M'
fratre Alexandro, tiliam fuam Phthiam in maxrimonium tradidit. Uude prior uxor, veiur ma-
trimonio pulta , (ponte Tua ad fratrem Antiochum difccflit; cumque in mariti bellum impulit.
[Jufiin.lib.iS.cap. i.],Toto veri» illius regno nullus alius Antiochus rex fuit prxtcr Hiera-
ccm , qui fratri Seleuco regnum eripere volebat, nam Se ambobus fratribus regum nomen ea
Trogo tribuit Juftmus : [lik 41. eap. 4. ] Se in Mcfopotomiam ( ia qua Seleucum Callinocopolin
condidillc , ad ann.i. Olymp. 1 34, Fatti Siculi indicant ) Antiochum fe rcccpiflc , idem Ttogus ,
[lib. a 7. Prdq- ] & Polixnus [Stratagtm. hb. 4. in Antiocho Hiemet. J indicar : licet Struam
tunc neque Antiochu* neque Seleucus , ted Aigypti rex Pcolcm.Tiis Euergetes poilcdcrit.
Hoc vero tempore Atiam ( proprii didum ) fratri Seleuco Callinico extorquere conatus Antio-
chus Hicrax , Gallorum mercenarium exercitum adversiis eum conduxit. Quo in prslio , virtute.
Gallutum , Seleucus Ancyrae vidus cft. * ( Jultin. lib. 17. eap. a. cum Trogi Prologo 17. ) Cum;
Seleucus in ea pugna vidus nufquarn appareret, crcdercnirquc periiifo, loto exercitu i barbaris
occidione occifo : Antiochus, hoc nuncio allato, purpuram depoCuic , pul lique 1'umpti vcfle,'
8c clausi regia fratrem luxit. Paulo poti audito cum vivere , & alium exercitum colligere , p.o^
grclliis diis tuis facrificium ob Letum nunciuin obtulit i urbibutque libi lubredis ut lacriticarcnt &
ierta gererent imperavir. ( Plmareh. t» Apophteg* oatib. <7 lib. fekuAbfimt) + Sed Galli arbi-
ti.mees Seleucum In prxlio ccciditlc , in fr-luro Autiochum arma verterunt j liberiu* depopulaturi
Aliam, (i omnem ftirpem regiam cxtinxiilcnr. Quod ubi fcufir Antiochus ; velut a prardonibus,|
auio fe redemit , focictaremquc cum mercenariis luis junxit. Eumenes vcr6 vidorem Antiochum
Gallofque , adhuc ex fuperiore congrcifionc faucios i integer ipfc viribus , fupcraru , nujotem
partem A fur occupavit. [Jufiiu. lib.tj. cap.i, & i. cum 7 ng» Prologo 17.] |
■5763 Eumenes, filius Eumcuis lenioris fratris Philctxri, ebrietate periit j ut ex Ctcficlis libroj.de 447j
Temporibus Athenaus referr. f hb. 10. eap. 16. ] Cui tucceti» Attalus , Attali (qui minor natu
frater Philctxri fuit ^ Se Antiochidis Achxo naur filius. Hic divitiis fuis pnidentcr fimul 8c ma-
gnifice utendo effecit , ut primum tibi, deinde & aliis non indignus regno videretur. Vidis deinde
Stxlio
unum uno Gallis, ut, cumad tertiam
scliquit primum Ibrpem
icgium pullctlio
nomen palam libi adlcivic[ Po!)b.
ejus defenderit. : rignumquc adeoExcerptu
lib. t8. in tbbile abac
Henr. Patefio
de re ipfi edit. apag.
Attalo tot.redditum
Pythia & apud Suid. in *Att«Ak.
hoc oraculum Liv. hb.
memorat 33. Strabo
Suidas : , hb.13.pag. 614.] Qui
ntfc fluribiuJk t luUu ,
Kaf vatAm xoaAs , xiim 7* /SC \itin ncu/u.
Dono fis animo , Tauricorne . habsbu reghm honorem ,
Et filiorum filii $ fed horum non item filii,
A taurinis comibus imagini illius appidis '[ouyuifmt ille nominatu» fuiilc exittimatur : ficut 8e '
Tauri filia* , in oraculo illo Phaennis de Gallotutn Itrage ab illo lacienda, [apud Paufiut, in Phocic,
p.ig. 3 }4« ] ; T«x* ")S «MnrrMa K t»iue.
‘Op/aio{ ruupio fiber ifsr ,
‘o/ wiotr rubuTpotr ibifyur ipiap
Prtvi enim ipfit opitulatorem fupiter
Excitabit Tauri a fove nutriti charum filium ,
Qut munibus Galatis lethalem diem immittet.
De hoc Attali A: Gallorum contlidu Livius , libro Jtl. Primus A fiam incolentium Gallis ftipen-;
diu n date abnuit Atralut , pater regis Eumenit , audaciyut incepto prater omnium opinionem
adfu't fortuna { & fignu collatu fmperior fuin Narrar vero Polyxnus , [lib. 4. Stratagem. in
Attat quo commento milites timore pcrculfos ad pugnandum ctitn cis tunc animaverit Sudines
Cluldxus vates : qui nonalius ede videtur quam Sudines ille Babylonius mathematicus , a Stra-|
bone commemoratus i [ hb. 16. pag. 719-1 cujus tabulis Aftronomiri» Vertius Valens Antioche-*,
nus in motu Lunx inveftigando ulutn fe fuiilc profitetur.
I Anno fecundum Dionyiiura 43 mentis Parthenion» live Virginionis dic 10, k morte Ale-
xandri 83 mentis Epiphi die 17, (Septembris Juliani dic 3 ) nunc Jupiter obiervatus cft obtc-'
xiirc auftralcm Afelii ftcllam. [ P tot em. hb. li.cap. 3. ]
Lacydes Cyrenarus , novx Academi* princeps, Arccfilao ( Pitanxo ex AiolidcJ fuccedcns , 4474 »37
37
Academi* fcholam habebat in horto quem Attalus rex fieri curaverat : caraquc anno 4 Olym-
piadis CXXXIV. admii.iftrarc ctrpic. [Lairrr.in Lacyd. ]
Anno 73 fecundum Childxos Dii mentis die 14, Nabonatari jia mentis Thoth dic 9, (Odo- 4477
}7<>% bris Juliani dic 19) Mercurius matutino tempore vifus cft prope lancem Librx meridionalem.
[ Ptolem. lib. 9. eap. 7. ]
In Macedonia Demetrius rex, relido filio Philippo parvulo admodum , decetTit. Cui Antigonus aa9
377* tutor datus , (qui a magnificis promiflis Defon cognominatus cft ) accepti in matrimonium matre
pupilli, regem fe cooftituir. [fuflin. hb.xZ. eap. 3. ] St ann. 1 1. regnavit. [ Dexip.Porphyr. Eufeb.]
* Judxorum Pontifex maximos Sirnon ( II ) Onix ( II ) filius clarus habetur. [Eufeb. Chronie,
cum jofepho , lib. ix. eap. 4*] « p
130
3774 Lycon Troadenfis moritor . uuum Peripateticorum lcholxpoft Stratonem Lampfaccnum annos 4484 Mo
40 prxfuillet , Se annos 74 vixilfet. [Laert. ]
37 75 Anno 81 fecundum Chaldxos Xanthici mentis die y, Nabonafari 319 mentis Tybi dic 14, 4485
( Martii Juliani die 1 ) vcfpcri , obfervata cft Saturni ftclla fub auftrali Virginis humero digiti»
duobns. [ Ptolem. Hb.ll. eap. 7.]
Antiochus Hicrax i Ptolemxo Euergete , ad quem confugerat, arditlima cuftodia tervanu , 4487
3778
opera cujuldam meretricis adjutus quam familiarius noverat , deceptis cultodibus dabitur i fu-
oientque i latronibus interficitur, [Jullm.lib, >7. eap. 3. ] Seleucus
.
K k ii
2 <f2 Al T A S M U N D I VV te
■ IuImm.
Seleucus quoque Callinicus, frater illius, lildem herme diebus equo pnrcfpiuuu interiit. [ Id. I4488
,bid.] duobus poftfc filiis rcliftU: quotum major Seleucus , cognomento Ceraunm, qui in regno
illi fuccdfir, nec valetudine firmus nec opibus , exercitum in officio continere non potuit» .Ju-
nior Antiochus, t»b rtsgeftas M*f*m poltei cognominatus , poli mortem patris ad fuperiora
Afix loca migravit. [Potyb.lib.4. p^i $.& lib.f. pay. fS6. cum Appiano •» Syriae. p*&. 86. &
Mi.] Regnavit veri) Seleucus Ceraunus aim. ). [ Porphyr. Fufeb. Sever. Sn/pir. ]
Seleucus Ceraunus expeditionem (ufeipiens adversus Attalum , qui omnem jam cis Taurum
iJ78i Aliam fuo imperio fubjcccraf , Hermi* Cari regno commendato , magno cum exercitu Taurum
kranfgrdfits eft. [Polyb. nt fnpr. ]
Seleucus dolo ab amicis Apaturio Galat3 & Nicanore appetitus veneno in Phrygia periit.
[Polyb. tbid. Appi.tn. SyeikC. M, 1)1. Hietonym, in Danit! . cap. 11. lib. 19. cap. r. ] 449*
lirat tum in cultris Achxus Andromachi ( qui Laodice conjugis Seleuci frater , A lexandrue ca-
ptivus a Ptolemio detinebatur) filius. Ille, ut Seleuci cognatus , c*dcm illius e vclligio uld-
Jccns , Apaturium Se Nicanorem trucidavit : copiai verb St res univerfas cum prudentia , rura
magnitudine animi lingulari adminilkravit. Nam quum diadematis capiti imponendi occa-
fionem eflec metus , accederet etiam populorum voluntas regnum illi certatim deterentium ,
ipfc inclinare animum in eam partem noluit : fed Antiocho joniori Seleuci Callinici filio impe-
rium coufervans, per omnes regiones bellum circumferens , quicquid cis Taurum fuerat amil-
lum recepit. [ Polyb. tib.+jp**. 3 1 ].& $!?•]
Exercitus qui erat in Syria Amiochtim , cognomento Magnum , de Babylone vocavit ad
,gegmim. [ Hieronym. in Daniel. cap. 1 1.] quod impubis ( ut habet Juftinus , lib. 19. cap. 1.) &
«o,fuJlrSH , admodurh adhuc pier ( ut Polybius, lib. 4.pag.*7(.) ille adiens , pe t amo» j6 obti-
' nuit i ut apud Porphyrmm eftdc Eufebium.
I Antiochus, rotins cis Taurum Ali* dominatione Achxo concredita , Medix Molonem & fra-
trem ejus Alexandrum Perfidis lairapam confutuit. Summx vero in aula Hermi as Car prxerat :
qui natura famas , in alios propter levia deli&a , qux intcrpreracione fua graviora faciebat , ani-
uiadvcrtebat ; alios per calumniam fallis criminationibus appetens , inexorabilem (e Se immitem
judicem prarbebm. [ Polyb. lib. f.fng. 1 8 6*]
Cleomenes Laccdxmoniorum rex prrlio adSellaliarrl ab Antigono Dolone Macedoni* rege
vi&us Se regno exutus, ad Gyrhium navibus confeenlis , quas mulro ante ad incerta cafuum para-
verat, cum conjugc Sc amicorum nonnullis Alexandriana ad Ptolemxura Euergetem aEgypti
regem ( ad quem liberos fuos St matrem Cratcliclcam , quum auxilium illi promitteret, oblides
prius raifcrut ) pro lici Icitur , atque honorifici ab eo fofeipitur. [Polyb/iib. x .pag. 154. Jnfiin. Itb.
2d. cap. 4. Paufar.. in Ctrintbi4C.pnt.il. PUtarch. in Cleomene. J
j7Sa , Duo fratres , Molo Medix fit Alexander Perfidis latrapcs, Antiochi regis pueritiam afpernati,
fpe etiam illa dufib , qoafi Achxus confilia cum iplis clVct confociaturus , prxcipuc autem ca-
lumnias & crudelitatem Hermix veriti * deficiendi & fac rapias luas b Rege avertendi coniilium
inierunt. [ Polyb. Itb. f.pag. $86.]
Magno terra: motu Cirta St Rhodus infui* adeo concullx funt , ut luentibus vulgi) te&is in-
449 x
gens quoque ille Colollus ruerit. [ Fnfrb. Chronie. Orof. lib. 4. c.-.p.i J.]
Ptolcmxus Euergctci Cleomeni ( qui propter prudentiam & uibaniratem ingenuam Indics
durior illi fuit) fpcin fecir, cum navibus & pecunia rcmillurum eum leinGrxciam, atque in
; regno repoliturum. Attribuit etiam ei annua 14 talenta : quibus ille fc Se amicos frugaliter ac
modice tolerabat reliqua in illos impendens , qui Grxeia extorres in ALgypeum Ic contulerant.
[ Plntareb. in Cleomene. ]
5781 Ptolcmxus, priolquain prxllitillet Cleomeni qux ad rcftiturionrm pertinebant , mortuus elt:
[ Id. ibid. ] live ex morbo , ur vult Polybius , [lib. x.pag. I ff. ] five fcclcrc filii Philopatcru ,
per autipliralin ita ditii , ut Juftinus 1 cujus in lib. 29. cap. 1. hac de re verba fune illa. •/£ ',gy~
prnm , patre ac matre (Srr.ibon. lib- 17. Agathcclid diria ) interfeUu , occupaverat Pto/emota ,
cui ex facinori» er unine cognomenttu* Philopator fuit.
Philopatorem hunc etiam Tryphonem cognominatum fiiille, apud Plinium [ lib. 7. cap. fi. ]
legimus : ex vivendi videlicet ratione , ut habet ALli-inus , [Far. htflor. lib. 14. cap. } 1,] molli St
delicata. In Fallis Siculi. , Ptolcmxus Philopator qui & Gallae Prolcmxi Euergetx qui & Tryphon
filius fuiiic dicitur. Ubi ficuc pro eo , in Tryphonu cognomine patri male anriburo , faciunt de-
ptavarx ledionis vclWgja in Trogi Prologo 27. de jo. ita in illo filii alrcro , confcndt magni col-
iccior Etymologici ; qui Philopatorem Calium dictum notat , quod foliis hederx , ut Calli
( matris Magnx laccrdotcs ) in Bacchi orgiis ( &Kfumax*it -naircu/ ) intcrllinclus & coronatus in-
cederet. Ufquc eo enim rex ilte elicem inatus lultris St vino erat , ut ubi (obrius magis St fcdulus
erat lolito , tia *rit Se ludos celebrarer , eam tympano circumcurlitans. [ Plutarch. in Cleomene.]
Jta ille **rtyuc/*iirt#* Jmytrd t»» a fjbZ , (ut inquit Polybum ) isc regnum fimm admiuiilra-
bat , quali conuuuos ludos agitaret : ficdis amoribus Se infimis continuilquc potationibus indul-
gens.Polyb.hb.f.pa£.
[ j 80. j8f. ] Addit Strabo, [lib. 17,^4^.794.] St luinc , St fiiccellbres
deinceps illius- Piolcm.ros omnes» male regnum geilille, luxu perditos. Regnavit autem Philo-
pator poli mortem patris anu. 17. [ Ptolem. in Jfee. Canone. Clem. Alexandr. Parphyr. Ettfeb. ]
Philojatot fratrem M gan , qui per matrem Bcronicen apud milites pollebar , formidans , de
pitriufque cxdc cum Soiibio (cujus nmima inter ejus amicos tunc erat authoritas ) delibera-
bat. Anxii vero authores illius caniilii , ne propter Beronicx podUiiniun audaciam , id in-
weptum frultra cilct 1 nimii Iros aulicos blandidis delinite coa& funt i magnorum fpem commo-
dorum omnibus oilcndcntes , fi ex voro res iplis fuc cederet. Eo igitur tempore animadvenens
Sofibius Cleomenem, qui Regis auxilio indigebat, lingulari prudentia & vero ufu rerum quas
jH? _ - . , geflerat
Anaoifl.
Aaao rchod
I MP EHt MACEDONUM. ^ Iu|i*b
geflcrat pollere , magna polliciuns , participem conGlii cum fecir. Diifiufir yctb reo» Cleome- OulA..-
.1 An»o
nes : piures aiens, fi heri pollet, gignendos Regi fratres cllc ad regni fccuritatcm Se perpetui-
tatem. Cumque Sofibius fidem diceret mercenariorum militum , quaradiu viverer Magas , non
fore Ipfis firmam : rclpondit Cleomenes , quod ad id attinerer , ut fixuri dlcnt. Inter merce- 5 xtim
narios enim tria propemodum millia Peloponneliorum cllc , Se Cretenfes ad mille : qui , fi an-
nuiilet modo , ad omnia qu* vellet cxfcqucnda pnefto futuri elfimr. Quibus verbis animatus
Sofibius, Bcronicen cum filio Maga Se illis qui eos (citabamur , e me Jio tollendos curabat.
[ Polyb.lib.}. pAg.)toi}Si.& lib. l]. in Excerptu 1'alefu, p*g. Pituarch. in Cleone* pr.J
Philopator ad necem utriufque parentis carae etiam fratris adjundtt , vc-Jut rebus feliciter gc-
ftis , luxuria: fc tiadiilit : Regiique mores omnis fircura regia cft. Ncqnc amici tantum prxfcCti-
que , verumetiara omnis exercitus > depofitis militia: (ludiis, otio ac'defidti corrupti marcebant.
( /*/?««. iit. jo. cttp. t. )
Antiocho cumfuis confilium incuntc , quomodo Molonis Se Alexandri rebellioni cilct occurren-
dum i Epigenes ( qui eas copias reduxerat qui in gratiam Seleuci convenerant , & apud legiones
prxdpux erat auxhoi itaris ) ut e vclligio Rex ipfc adversus rebelles procederer, fuadehat. Hcimias -
contra, ad repetendam Ccelc-fyriam Regem adolcfccntulum incitans, bellum adversus Molonem
ducibus Xenoni Se TheoJoto Hemiolio gerendum mandavit. ( Polyb.lib . S- png. ^87.)
Inter harc , dum Seleuci* ad Zeugma Antiochus agebar , advenit Diogncuis navarchus e Cappa-
docia, Laodicen Mithradatis Regu Ponti filiam ducens : cum qui (latim Antiochus nuptias cele-
bravit. Antiochiam deinde e fuperioribus regionibus veniens , ibi Laodicen felutari Reginam
jubet : rotufque fc deinde ad bellum comparat. ( Ibtd. p.tg. 5 88. )
Eodem tempore Molo , promptum ad omnia coad|utorcm habens fratrem Alexandrum , ad-
versis regios duces magno cum exercitu profectus cft. Xeno Se Theodotus ejus adventu pertur-
bati , intra urbes ic receperunt. Molo Apolloniatico potitus agro, commeatibus omnis generis
fupra modum abundabat [ Ii id. ]
In Macedonii Philippus Demetrii filius, mortuo Antigono tutore eodemqnc vitrico, annos
}784
14 natus, regnum fulccpit: ( fufiin. lib. 18. c*»p. ult, .j ht>. 29. cap. j.) llludqur per annos 42
adminiftravit. ( Dex!f- Pvphyr. ) Eadem vero C X X X I X Olympiade Philippum Mace-
donia: , Pmlemaeum Philopatorem itgypci , Se Antiochum Magnum Syri* regnum fufeepifle ,
notat Polybius. ( Ub. i.pag. »jj.) Ut enim in Tetraeteridis iliaus Olympiadic* anno primo An-
tiochus, ira in tertio e|ufikoi Philopator , Se in quarto Philippus carpit regnare. Et iifdcm fcrmi
temporibus prope univerfi orbis imperia , novi regum fucccllionc murata fuilfe , obfervat idem
Ptfybim libro quarto (p*g. X7I. ) icfufliniu libri 29. capite 1. ubi , inter alios, Ariarathem
qUoqire traditum libi Cappadocix regnum acccpiilc (et ibit uterque.
Quum mortuo jam Antigono Artoli Laccdxmoniis junlH , communi odld Achxos Se Macedones
pcricqucrcntur ■, Prolenuum Philopatorem rogabat Cleomenes, ut rebus ncccflariis ac milite in-
ftm&um le dimitteret : deinde quum negligenter audiretur , precibus etiam atque etiam contende-
bat, quo abeundi libi cum lui duntaxat familia veniam dater. Et Rex quidem nulli ferio negotio
attendens , futurique parum jtrovidus , pro extera fatuitate fui verborum Cleomenis nullam ra-
tionem habebat. Sofibius vero, cujus era: tum in eo regno furama auctoritas , communicato hac
de re cum amicis conlilio , dimittendum non cllc Cleomenem (Utuebat. ( Polyb. h b.$.p*g,)Zi, )
Molo Tigrim trajicere Se Sclcuciam oblidere conatus cft. Deinde quo minus copias tranfinictc-
. et a Zeuxide, qui fluviatiles omnes naves occupaverat, impeditus, ad Ctcliphontis callra con-
ccflit 1 ibique neccllaria exercitui ad hybernandum comparavit. ( IbuLpag. jgy.)
Antiochus ut Molonem progredi in expeditione fukcpta, iiios vero pedem referre cognovit i
ducendi adversus ipfdin , omilsa in Crsle- lyriam contra Ptolemxum expeditione , impetum cepit.
At Hermias propohri fui tenax , milio adversus Molonem Xenota Actaeo , cui Se exercitum Se
luminum liberumque Imperium attribuerat > juvenem Regem Apameam perduxic , ibique copias
coegit. [ ibii. pAg. i 90. J
Xcnmtas quum Sclcuciam caftra rooviflet , accito Diogene Sulianx 8e Py thiada Rubri maris prx-
fedtj , copias eduxit : ac Tigrim amnem pro munimento habens, in conlpdtu hoftium comedit.
Caftra deinde Molonis , qui noCtu difceilcrat , qtium occupailct , Se fecurus genio cum fuis indul-
getet , intcmpcfta nocte reverfus Molo , nec opinantes opprdlit , geminis caftris exuit , Xenestam
iplum tcmci e pugnantem interfecit. Inde Sclcuciam cum exercitu celeriter advenit , camquc pri-
mo impetu cepit: quoniam Zeuxis aufugerat , Se una cum illo Diomedon Seleuci* ipfus prxfe-
Ctus. Tum fubadta Babyloni* prxfeCtuia SC ea qu* ad mare Rubrum cft , Salorum urbem cepit :
Se rcliltis qui arcem, ad quam dux Diogenes (e receperat, obiidione pi emerent , Sclcuciam ad
Tigrim repetens , exerdtuut ibi refecit. Et in regione quidem ad amnem fita, omnia ufquc ad Eu.
ropum urbem occupavit : in Mclopotamia verb , omnia uique ad Dura. [Ib. pag, jy t . jya. } 9 j . ]
Alexandri* Cleomenes cuftodi* traditus , Prolcmari Philopatoris profectione Canopum versus
obfervata , rumorem inter cullodcs diftulit , inibi fc efle ut a Rege liberaretur : cilque vino lepul-
ris , amicis qui una erant Se famulis comitatus circa meridiem toras erupit , Se populum ad (edi-
tionem fruftra incitivit. Deinde omni (alutis fpc abjetta , conjurati manus libi intuletunr, [ Ib.
p*g. j8j.) poit Cleomenis fugam annis feri* tribus. ( Id. lib. 4. pAg. 304.) Cum h*c Philopatori
renunciarentur, Cleomenis corpus pelle nudari Se cnici adigi jufltfj matrdnquc Cratcliclcam ac
(iiios, cum exteris mulieribus qu* ibi erant, interfici. [PlmtArcb. in Cleomene,]
Antiochus cum univerlo exercitu fuo Laodicea profectus , 8c defert um ementus , ad Marfyam
convallem venit , inter Libani Se Antilibani radices fitam. Per hanc convallem plurcs dies duClo
agmine, de adjacentibus oppidis in poceftatcm redactis , Gerra demum & Biochos ( caftella fau-
cibus illis hinc &indc imminentia ) pervenit : qu* a Theodoto Aetolo (Cmle-fyri* PrxfeCto ) oc-
cuj>ata
osle
j by G.O
2.64
JET A S
“tcupau invcmr. Et Antiochus quidem vim facere primb inilituit ; fcd mumcillirai locorum na-
, Itura Se Theodori repugnantia avocatus , incepto deficit. (Pelyb. lib. j. />*£•$ 9°-) Pro qui tamen
joperi Theodotus adeo nullam reportavit gratiam , ut contra Alexandrum accitu s, etiam de vita
ipericulum fubirct. [ Ibid.ptg. 385, & 4°f. ]
I Antiochus , nuntio allato de intcmccina Xencctx clade , Se Molonis vi&oria, qui fuperiore*
prxfechnas fui jam plane iuiis fecerat s relidi expeditione quam inchoaverat, ad fubveniendum
rebus liris accurrit. [Poiyb. lib. J. p*g. i 90. ) Qui de rc confultationc habita , quum Mcrmiasl
communi omnium fiiffragio hoc ipfum fuadcntmm ulrri rcfifterc non pofTct ; Epigenem per ca- 1
liimnitfnt , fidi Molonis ad curo cpiltoli Se exteris Epigcnis inferti charris , e medio liiftulit.
Kcx contra Molonem progredi» , ut ad Euphratem venit , adumptis qius ibi habebar copiis , An- I
thiochiamin Mygdonia circa brumam { Jki ‘tfOTu pervenir} ibique duro dcfxvirctl
hycms fubllirit. ( Ib. J9$* J94* J 9 i-)
Inde profectu* quadragdhno pbft die , Lybam venit : Se Zeuxidis , non Hermix , confilium ]4494
(ceutus , Tigrim cum univerfu copiis trajecit. Deinde Dura versus profedi , eam urbem , qux i
duce quodam Molonis oblidebatur , piimo impetu liberarunt. Poftea. quum diebus fingulis callra
moverem, odavo die Oricum fuperarunt , & Apolloniam pervenerunt. [ ibidem p*g. {95.396.}
Molo , licet a fui* deferi formidaret , aciem tamen contra Regero inftruxit : Se exercitu in duo
cornua didudo , linillrum Neolao fratri commi Iit , alterum libi retinuit. Ubi concurrere acies,
dextrum cornu in fide perditir, Se acerrime conrra regios conflixit : fed fini (Irum ad Regem tran-
litioncm fecit. Ei re animadversa Molo , cum prope jam undique cingeretur , manus libimet
ipfc intulit: pariterque omnes qui conjurationis participes fuerant , domum liram quiiqtie con-
ccllcrunc, ibique (iinilcm exitum fecerunt. Ncolaus quoqoc ubi pugna «vafu. Se in Perlidem ad
Alexandrum Molonis fratrem , matrem Se Molonis liberos obtruncavit: dciu lliper mortuorum
cadaveribus ipfe fe jugulavit , poftquam Alexandro perfnafiflet, ut ipfe quoque idem faceret. 1
Rex Molonis corpus in crucem tolli edito loco ioflit , rebellem autem exercitum duris verbis
increpitum , data dextera recepit in fidem t ccitolque viros conftituit , qui idos in Mediam re-
ducer nt , & eam provinciam rede eonftituercnt. Ipfc interim Sclcuciam e fuperiore rradu
regni rcgrdTus ed : ubi Hermias cives durii* tradam muldx etiam nomine mille talenta ab eis
exrrit ; qux ad Ijo Rex reduxit. Diogenem deinde Medix Prxtorcm, Apollodorum Sulianx -
reliquit : Tychonem vero feribaturo principem , qui prxfcdus erat exercitui , in proxima Ru-
bro mari loca milit. [ Ib. 4 p*£. i 96 *d 199- 1
Quo tempore Antiochi» adversus Molonem bellum gerebat , Theodotus Aftoltu Crrlcfynx prx-
fcdus Alexandri! reverfus, Ptolcmxum Plulopacora pro deplorato habens, & illius aulx proceri-
bus dirtifus , occupata per fe Ptolemaide, per Panitolum Tyro, Antiochum daiuk convenire &
Ctrlcfyrix urbes illi tradere : Se brevi tempore ad exitum rem perduxit. [Jtui.M. 4-oj. ]
Attalo regi Pergami , ex Apollonide Cyziceni , natus ed Attalus Philadelphus i qui annos 8a
Jvixit, ur in M«poj2*a icfcu Lucianus. Antiocho quoque tum filius (Seleucus, ut viderur,
Philopator ) natus ed.
* 785 Jubilxus XXV.
Anriochus filio audus Artabazanem dafuic aggredi , qui Atroparios &: vicinas alias gente*
dominio obtinebat. Ille Regis adventu perterritus , maxime propter xtatem jam plane decrepi-
tam , pacem cum Amiocho quibus ipfc voluit legibus fecit. [Pdjb. lib. 5. f*g. 599- 400. ]
Dum bellum hoc cum Artabaza.ic gereretur. Acturos , pollqnim Aitaluro in uibcm Perga-
mi conclulillct , omn iique circum loca in potedarem fuam rcdcgillct , & cum Ptolcmxo Philo-
patore conlilionun focictatem inullct, facile libi fore fperans in Syiiaiu piius irrumpere quam
jAntiochus reverteretur , Se Cyrihcfl» qui a Rege defeceram adjuvantibus regnum illud celeriter
1 obtinere ; e Lydia cum univcrlb exercitu profethis ed. Laodiceam vcib Pnrygix ut ventum ,
!diadema capiti impoluit , nomen icgiuro tunc primum aflumcns , & quum legatis cxtcrifquc ref-
ponfa dabat , Se quum ad civitate* feribebat : Syniride cxulc prx exteris ut id faceret iplum im-
pellente. M *\ itinere aliquamdiu continuato , ubi jam Lycaonix appropinquabat , (editio in exer-
citu ed orta ; xgre ferente milite, duci fe ad bellum cum eo gerendum , quem libi regem natura
!dedi liet. Itaque Achxus , qui vernile in contrarium voluntates iplorura fenrirct, conatis abdi-
tit : atque ut armatis iliis pciluadrret de invadenda Syria nihil unquam a fe fuilfe cogitatum , rnu-
'uto itinere Pilidiam populatus ed. atque lue ratione ditato exercitu , conciliata libi benevolentia
L’c fiJe militum , domum ed reverfus. [ Idem lib.s 4.p** 17M I4-3*5.<^/^.5*«J*40MOx.]
} p.icc cum Artabazane firmata , Apollophanc Sclcucicnfis medica* ab Hetmia fibi timenj,
1 Antiocho fufpcAum «un fecit. Quem Rex, invilcruuinc liraulati, foris abd udum conjuraris
la-
joccidendam prxbuit. Quo etiam tempore Apamcnfuun tuores uxorem Hermix , liberi libero*
I pidibus obruerunt. [Id. lib. J. 4C0* 40t. ]
Antiochiis domum reverfus , drmifisid hybernandum copiis, nuntios ad Achxum cum man-
[datis minarum plenis mitiu [ Ibid. p4g. 401.401.]
I Antiochus convocato Apameam exercitu, (ub ver primum, Apollophanc Sdcocknfi medico
IfuaJcrtte , Sclcuciam qux Pieria dicitur adiit: Diogneto navarcho cb cum clade, & Theodoto
Hemtolio cnm idonei manu ad occupanda* Cmlcfyrix fauces , miflo. Ipfc verb , Scleucienliuin
jplciilquc pecunia promifssfque corruptis, caaidquc liiburbio, urbem deditione recepit ; civibuf-
que perhumaniter iradtatis portum & arcem prxlidiis firmavit. [ PUyb.lib.^. 4^.40 xad 40 J.]
Lrat in his Rex occuparus, quum lirccrx i Theodoto vEtolo illi aflciumur, quibus rogaba-
rei-
rur ut conrcnderct quamprimum in Orle-fyriami quam fe ipli traditurum lignificabat. Rex
, dux Ptolcmxi Nicolaus Ptolc-
jrur a£j cum progreditur : fcd Theodorum, proditione patcfadfa
Imatdc ineluluin ohfedjr , Se Lagorarn Crercnlem cum Dorymene ^£colo ad occupanda* fauces
j —
k
Chrflii
e »hq
TM p e r7~m ac e d o n um.
prope Berytum mifit. Quibus ab Antiocho fugaris , loJuta obJtdionc Theodotus St PanxtoJus , ^
amicis fuis comitati , obviam iili proccdcrunt : Tyruroque Se Ptolemaidem , cum omnibus ap-
paratibus quiin illis erant , ei rradiderunr. Reperrx ibi lunc naves 40. qux Diogocto navarcho
luntAntiochus
tradite. [fidus ibid. pag. 40 j. 406. cum Ut'. 4 .p*{. 3 05. ]
cCrtior Ptolemxum Memphim concelEUc , copias Pclufii cilc congregatas ,
Nili aggeres recludi , omnes aquar dulcis (caturigines obrui j mutata lententia de exercitu du-
cendo versis Pcluiiiun, per Ctrlc-fyriam quoquo verfum agmen dudans , urbium alias vi, alias
arqoitarc conditionum libi adjungere conabatur. Qux leviter igitur muniti* erant , hx adventu
illius perterritr, ad ejus amicitiam (e applicabant: reliqiur in Hdc manebant; Se hi» oblidendis
plurimum remporis in tumere Rex cogebatur. [Idemhb . 5. pag. 40/r. ]
Interea nullam quidem rerum litarum curam gerebat Piiilopatot : led Agathocles & Solibius ,
pend quos erat regni adminidratio , operam omnem in parando bello collocant» idque inlcio,
quantum fieri pottut , Antiocho. Quin Se Cyzicenos, Byzantinos, Rhodios, /Erolos (ollici -
Unt ad paccin inter utrumque Regem procurandum: dum , illi inierim pcritillimos quofquc
duces & copiis qtiamplurimas conlcribunt , ac rei militatis dilciplina imbuendas curant. [ Ibid.
pag. 40^.407. cumlib.A.fau.iO^. J
Sed inter Byzantinos Se Rhodios novum eodem tempore bellum cd exortum , quod Byzan-
tini , Gallis tributa coadi perfolvctc , portorium 1 navigantibus in Pomum exigerem. [ IdJtb.
1. M5.15S. & lib. a.pa/.joj.jofi. 414.]
Rhodii igitur , miliis illicb ad Prulum (Bithynix regem illum, cui five Claudi cognomen-
tum fuiilc , in Memnonii Hxcerpt. cap, ip.icgimus) legaris , ('ocicratcin belli cum eo inierunt;
Byzantinis tum ob alias caulas infcnlo , tum quod ad dirimendos inimicitias inter Achxutn Se
Attalum rantum /ludii adhibuillcnt ut nihil fupra : quotum mutuam inter fc amicitiam rebus
Tuis inutilem mulris modis futuram exidimabar. Cum legatis igitur Rhodiorum itu condituit , ut
rem mari gerere illis fuaderet ; ipfe non minora hodibus detrimenta te terra illaturum pollicere-
tur. lndeque Micron Byzantinis ille ademit ( quem locum , ad mercatores qui in Pontum navi-
gabant pertinentem , paucis anti annis Byzantini magna pccunix vi emetant ) 8c eam Myilx
partem, quam inAfia 1 longo jam tempore obtinucranr. [ Ia. lib. 4. pag. 3 14.
Rhodiorum exemplum fecuti Byzantini , Se ab Attalo Se ab Achxo per legatos auxilium pe-
tierunt. Eterat quidem Attalo voluntas piompta : led qui ab Achxo intra paterni tegtii fines ctat
compulfiis, momentum ad victoriam afferre poterat non line magnum. Achxus vero , qui in re-
gionibusfix
A ds Taurum lat£ dominabatur, quique Regis nomen paulo ante alfumplcrat , au-
xilia Byzantinis promilit. [/W.^|.}!4-] Milcrunt etiam illi ad Tibiten , qui ipfum £ Macedo-
nia adducerent , ad bellum cum Prufia gerendum. Exidimabatur cniin Bithynorum regnum pari
jure ad Tibiten pertinere atque ad Pruliam , cujus ipfe parruus erat. [ Ibid. pag. j 16. )
Prufias rex , Tibitx patrui fui adventum metuetis , omnia cadeila , in quibus aliqua videbatur
cllc ad res bello gerendis opportunitas , demolitus cd. [Uni. pag. j 18 ]
Rhodii ut ii Byzantinis Achxum averterent, patrem illius Andromachum , qui Alexandria
captivus detinebatur , ii Ptolcmxo obrinuetunt , filio redimendum. Qua re confcda , nonnul-
lllque infupet honoribus Achxo decretis , Ipem Byzantinis cui piUrimum iunitebantur ademe-
runr. Tibites etiam , dum in patriam ex Macedonia reducitur , fato fundus conlilia iplbrum
morte fua vehementer conturbivir. Cavaro igitur ( Cillorum qui in Thracii eram regulo ; ut li-
bro odavo docet Ptijbiiu , in Excerptis Henr. Vate lii pag. 16. Se jitbtnm lib. 6. cap. 6. ) qui
eo tempore Byzantium venerat intercedente , pacem cum Prufia Se khodtis, otnilsa deinceps
portorii exactione , inierunt: ei lege , ut ablata omnia Prufias redi tueret. [ibid. pag. ; 1 7,&J t8.]
Per idem tempus Mithradates Ponti rex bellum Sinopenfibus indixit : qui a Rhodiorum po-
pulo accepti» 140 drachmarum millibus, Se urbem fuam Se pcuiniulam in qua ea fita erat adver-
sus illius infultus munierunt, [lbid.pug.3t J.]
57S6 Antiochus Dura ( urbem Phcsnicix , Dora Pio/rrnju didam ) obfcdit s fcd conatu irrito: cum
Se locus cllct natura munitus , Se obfcllls fubinde opem ferrer Nicolaus. Adpeteme vero jam
hyeme, niidisiPiolcm.ro legaris demum annuit, ut ad quatuor mentes fierent inducix : eunt
diutius i ditione fui abclle nollet, jim enim nunifcdmn erat rebus ipfius inlidias drucre
AchTiun 1 a quo Ptolcmxum adjuvari nemo dubitabar. DimiiUs igitur legatis , ubi prxlidia lo-
cis opportunis irapofui flet , tcrum omnium eu: a Theoduto numlata, Seleucum rtdut; Se it»
hyberna exercitum dimific , nullam de extero exercendi militis curam gerens. Perfitadebat enim
fibi , ad ea qux redibant , nihil dimicatione futurum opus : quod partem aliquam Ctclc-fyrix
Se Phtrnidx jam in poteltatc habens , extrra loca a volentibus te accepturum , Se omnia collo'
quiis tranladurum fperahar. [ lbid.p\g. 409.] >
©ton nihil de pace per legatos tranligerctur , Incuntc jam vere coptas contrahit fuas Antio-
chus, habens in animo terra nurique hodera aggredi, & reliquas Catlc-lyrix partes nondum
fubadas in potedatem redigere. [ ibid. pag. \i t. ]
Ptolcmxus liimmam rerum ruendam Nicolao Aitolo tradir ; commeatus omnium rerum Gazam
fldfuim convehit : copias qui pede dies , qua maritimas emittit ; Perigene cladi prxpolito
tedas quidem naves jo iiahenti , onerarias verb amplius 400. [ Ibid. pag. 41 1. ]
Antiochus Marathum progrclfijs , quuin ad cum Audii vcnillent de locictatc aduri , non foliim 44 9(>
accepit illos in fode tat em ; led etiam controvcrltam qux idfulanos Aradios Se eos qui continen-
tem lubent invicem antei alienabar , fedavit , atque ut inter fc concorditer viverent ctfcdt.
Deinde per Theu-profopon Phoeniciam ingreflus , Berytum venit : Se in tranfitu Botrym occupa-
vit, Trierem vero & Calamum inccndir. [ Ibid. ]
Quum autem ad pugnam cllcr ventum , divifo in tres acies exercitu , unam Tiicodoto , alte-
J. Vj ferit yinnul. Pun prior. L I ram
266 JET A S MUNDI l/l.
Munrf'- |I
Anno
r.im Menedemo tradidit , tertiam ad res mari gerendas refervavit , praepolleo Dioclc , qui Para-
potamiara ad Euphratem Prxfc&uram obtinebat. Iplc cum prxtoria fui cohorte meJiu* inter
omnes licti t ; fpctbitor qux gererentur omnium fiiturtis , 8c ut qnifquc fito.um laboraret» opem
cb laturus. Simul & Diognetu* clafli Antiochi , & Pcrigcnrs Philoparoris clafG prrfctflus , na-
vales copias ad pugnam direxerunt ; terrar quim maxime fieri poterat appropinquantes , & ut
tcrkcftris navalilquc prxlii una duntaxat facies appareret connitentes : Mox qnum uno omnes
dato ligno , & uno imperio , hollem fimul invaderent , mari quidem pugnx diferimen aquabatur ;
terra vero Nicolaus jEtolus copiarum Philopatoris dux a Theodoro demum fugatus clt : qui in
fjgi, ad duo millia perierunt, nec pauciores vivi capti funtt quifupererant eundis ad Sidonem
le "recipientibus. Perrgenes, ut cladem terri c(Tc acecpram vidir , retro Ipfe quoque concedens
eadem petiit loca. Antiochus exim exercitu profedus , ad Sidonem ligna conftituit : urbis tamen
oppugnationem non ccnfuir fibi tentandam ; quod 8c rerum nccclfamrum copia abundaret , 8c
hominibus otfer refertiflima. [Ibtd. pa£. 4* 1. & 4» J •]
P. Cornelio Scipione 8c T. Sempronio Longo Confulib. Hannibal laborioso per Alpes rran-
fitu dcfccndit in Italiam , xhatis tempore. [ /jv. HA. »«.] Olympiadis CXL. anno z, delinente (e.1
Unde principium ducit bellum Punicum II. live Hannibalicum i i Po/yAio , Livio , Si/to Iui ico ,
& Apii*» Alexandrino in Hannibalicis dcicriptmn. Quo Romanorum & Cartluginicnfmm
nomen adeo inclaruit : ut in Grxcja primum , deinde 3c in infulis atque Alia ( proprie didi )
ad illos jam in rebus fuis omnes , non ad Philippum , Antiochum aut Pfolcmxuni oculos fuos
converrerent. [TolyA. /iA. 5 . pag. 44?« 1 . I
Eadem sedate qui in Itali, m Hannibal, in PaleAinam Antiochus Magmis irrupit. Hic enim,1
Diogneto navarcho negotio dato at clallc Tyrum appelleret, ipfe affumptis legionibus Philotc-
riam duxit , ad lacum (Tibrriadis) litam quem Jordanes amnis Infidit : qui inde exiens, per Scytho-
poiiranx urbis campos labitu r. Capta utiaquc illa urbe , Philotcria & Scythopoli ( qnx Jolcpho
Bcthlan cll In tribu Manaflis ) Se. prarfidlo in utramque indudo , montibus deinde luperatis Ata-
' um (live Thabor ) acccllit, oppidum in colle litum , ad cujus lummuro verticem Radia nume-j
. . ur quindecim. Antiochus levibus prxliis oppidanos laccflcns , quum nntefignanos litos pro-
cedere quam longiflimc jullillct , inox repente convcrlis qui fugiebant , it cis coortis qui fuerant [
111 iulidiis locati , acre prxltnm fecit , & mu Iros eorum occidit: ac undem inlccutus iplc , cum
eundis terrorem injecit , ut primo imperu hanc quoque urbem caperer. [ PolyA. tbid. pxj. 41 $. ]
Eo tempore Kerxas e nirmcro prxfedorarn Ptolem.ri , ad Antiochum defecit : quo munifice
ab illo (iifccpto, etiam Hippolochus TnrlfiJilsiijn multi» pi>d abductis de Ptolcmaico exercitu 400]
equitibus , ad ip[iun rr.insrogtt. Antiochus veri» poftquim prxlidio Atabyrium firuulfet, Caftra inde,
movens. Pellant & Camum & Gcphrum deditione accepit. Hic adc6 felix rerum fuccclliis
adjacentis Arabix populos movir , ut cohortationibus mutuis incitati , communibus fulfragiis
fc illi omnes adjungerent. Qua nova fpc audus Rex , opibufqoe Arabum (ubnixus , in Galati-
dem devenit : caquc potitus Abila in potcftarcm redegit ; Se limul omnes qui , Nicia duce , pro
ferenda ope eo occurrerant. Reflabat adhuc Gadara , locus opinione numinum prx exteris
omnibus illius tradus rximir munitus. Ad hunc Rex admovit exercitum : mohlufque opeta op-
pidanos ita terruit , ut in deditionem extemplo venerint. [ lAid. p<% 414. ]
Eadem xfhrc in Pamphylia PcdnelillenfeJ a Srlgenlibus oblelU , jainqhc de falutc pericli-
tantes, perlegatos opem ab Achxo petunt. Mittit Achxus peditum fex millia , equites joo.
duce Gari Veie. Is per Milyadi ingteflurus , comperit aditus a Scfgcnlibus occupatos. Fingit igi-
tur dilccllum. E vclligio Sclgeules , digrcllos hoflei rari, Se ijdi difccdunt j ad caflra alii , alii
ad mclfcm , qnx Jani maturi ierat , faciendam. Garfycris confcftlm regredirur , Se tranfinilTis
nullo obfiftcnrc faucibus ad Climacem , eas ipfe tutatur, ae tolius belli curam Phaylo mandar.
Phaylus Pergam profedus, Pamphylie Pitidixqnc populos ad opem obfclfis ferendam invitat.
Alpendii quatuor, Etennenfes odo hominum millia mittunr. Sdgcnfes temeritate fiu rem prope
Confedam corrumpunt , ac turpiter profligati , decem circircr hominum millibus amittis , Sclgun
confugiunt. Fugientibus inflat Phaylus. Illi conterriti , Lngbafim mittunt de pace adurum. Iv
pro deprecatore proditorem agit. Inducte fiunt , quarum beneficio Sclgam commeabant mili-
tes. Arccflkur Achxus , cujus dementur fele, committebant Srigctilcs. In his tempus teritur ,
dum fraudi commodum tempus expedatur. Cum jam ad exitum perducenda videretur , res de-
tegitur. Logkilis cuin conjuratis Se , quos adntiferat , hollibus trucidatur. Tum Achxus lerib
de pace agit. Nec abnuunt Selgcnfe : jilli pendere llatira 400 » & po^ aliquod tempus joo
talenta Pednelillenlcs cajuivos gratis dimittere. Achxus , poftquim M lyadem Se partem
Pamphylix maximam fui juris feciflct . Sirdes proficUcirur : tibi cominuum cum Atulo bellum
gerem , etiam Prulix minabatur. ( Jbrd.d pa?. 41 (. ad 410. ] '
Quo tempore Achxus in Expeditione contra Sclgenfcs etat occupatus , Artatus Tcdofagi
Gallos ( quos propter opinionem fortitudinis ad bellum contra Adurum ex Europa acciverat)
fecum habens, pcrofiolidis urbes agmen dudabat , & per finitimas iftis , qux prius metu fc
Achxo dediderant. Cuma, Smyrna Se Phoexa ultro fc ei adjunxerunt : Aigxcnlcs 8t Lemni-
rx , adventu illius perterriti , deditionem fcccrunr. Adierunt illum 8c a Teiis Colophoniifquc
legati : quorum uibes, obfidibus acceptis, in cafdem foderis leges recepit atque ante. Con-
tinuato deinde itinere, trajedoque amne Lyco , ad qux Myfi habitant loca venit. Quorum
ut emcnfnt efl fines , Carienfium attigit : quos , fimul cum cis qui Didyitia-tiche cimodic-
bant , ita terruit ; ut cailcllum utruinque Thcmillocles , quem iis locis Achxus difccdcns prx-
fvccrat, ipfi traderer. Profectus inde, Apix pampum popularus , Pclecantem montem lupc-
ravit i Se ad Mcgihum amnem caflra poliiit. Eo loci quum Luna dcfccxilet , Galli molcllias
itineris xgre jampiidcm ferentes (ut qUus in expeditione uxores libcriquc plauflris vcdli fcquc-
- bantur )
Digitized by
IM P E MACE D O Nl/Jr — ' IltlUM 1« cnih
bantur ; tunc loco oftcnti quod acciderat de Luna ducentes , ulterius fc 207\*'« odi
progrdfiiros nceinmt
[Ibid.pag. 4x0. J Septembris ennn Juliani dic pruno, initio noctis Luna oriens, ultra horam*
obfcurau pcrmanlir.
Attalus veritus ne Galli inclinatis aJ Acinum animis res ipfius
invaderent , & qubd fidem
iplius fccuti in Aium trajccilUnt , contrucidare cos nolens f ad Hcllefp
ontum , qol tranlim-
ferant , tuti» eos reduxit , ibique agros ad colendum idoneos cis afligiuvit
: de extero quo-
ties aliq.id deinceps arquum a Ce poftularcnt , pro fui virili Ce inlos adjuturum
promittens
Deinde Lampfaccms, Alcxandrcnfibus atque Ilienfibus, quod in ipfius
fide manliilent, beni-
gne appellatis ; cum exercitu Pergamum reverfus cfi [ Pohb. ibid. pAg. 411.]
}787 4. Antioch us fadtus certior nughum hoftium numerum m urbem Arabi-r R-ibaum
ana ( Rab
bath-ben-Ammon ) convciuilc , & agros eorum Arabum incut liombus
infcthrc j c6 caftra
movit i ac prope illos terr* tumulos tendit , o.iibus uibs fuit impolita. Deinde
quum circuif-
fet collem . coque omni ex parte per fpctfo , deprehendat duos tantam ad.tm cum
habere i
utroque in loco fabricam machinis muros dejiciendi operam Nicarcho
& Theodoto frpararim
mandavit. Cumque celeriter Se opinione hominum cixik pars utraque
roamium ruilfirt ; dies
pariter ac noftes , Ime ulla intenmirionc , fumma vi irruptionem tcoubaar
regii : fcJ, propter
hominum multitudinem qui in urbem fc receperat , co.utu plane irrito.
Tandem captivorum
aliquis lubtcrrannim meatum oltcndir , per quem ob.clfi aquatura dcfccnde
banr : quo obftru-
Clo , oppidani aqux inopia adudi deditionem fccerunr. Rex urbe potitus , Nicaiclv
.un ibi cun
idoneo prifiiio reliquit. Hippolocho 8c Kerxi , qui i P;o!cm*o defixerant.
cum quinque
peduum millibus ad vicnsa Samarix loca proficifci juifit , ut piovini
ix illi prxfidcrcnt , St
omnes qui iplius Imperium agnolccrent ab lullium injuriis tutarentur, lpfc vero Ptolema
idem
vcrsiis caftra movit ; illic hybcrnaturui [ Ibid.pag. 414. ^•41 j,]
b. Cn. Servilius Romx Idibus Maniis ConfuUtum iniit. Inter prodigia
et pluribus fimul locis a .
tunc nunciata ; m SarJinu So/u orbem muni vlfum , & Arp.s pdnumt
tm nm lund Solem
narrabatur. C. l lamimus alter Conful , qui Romx tum aberat , cocfcm vere
ad lacum thrafy-
menum in Hetruria advcrwis Hannibalem infeliciter pugnam , cum
tj. Romanorum millibus
m aciccxfus cft. [Ltv.lib^i.} Hcliphs Solis eo anno. Februarii Juliani
dic XI. in Sardinia
vifa fuit. Ec nobilem illam m Hemina pugnaro , fimul curo alteri inter Antioch
um & Philo-
patorem de Calc-lynx imperio habiti , Olympiadis C XL. anno j\ ( ad finem tendente
) con-
tigiire . conunmt Polybius. [Ub. S.p*£. 44i.] Qux poflcrior pugna , in Palxftin
a ad Raphiam
gelta , iu ab eo habetur dclcnpta.
c. Ineunte vere Antiochus & Ptolemxus , Drxparatis rebus omnibus, in ed
jam cratit ut ex-
peditionem lufcepcam prxlio terminarent. Ptolemcus igitur , peditum leptuagmta millia i
equi-
tum quinque . elephantos ?j. fecum traheris , Alcxandria movit. [ id. ibid. pue. 41
1. ] St in urbe
Pclulu caftra primum pofuir. ibi allumptis qui fcqucbautur a tergo , polfqui
m frumentum
exercitui eflet memus, per terram cirenrem aqui , propter Caiium montem
& ea qux vocan-
tur Barathra itet habens , Gazam progicfTus cft. Quintis deinde callris quo dsftina
verax pervenit
ibique Ihdla jo. a Raphia figna conftiruit : qux urbs Ccrlc-fymm ex
ifigypto pttenti , polt
Rhinocoruia occurrit pnma omnium e Syriacis. [ Ibid. pA*. 41 1. j
Per conicin dio tuam Antiochus eodem cum ciocini mlvemt : iu quo peditum
7«. eram millia
equitum tot, elephanti 101. Qui u.bcin Raphiampritcvn»iu, decem tinni lladia ptimtim.ipoU
paucos dies non longiotc lladtorum quinque into vallo a tVImuei «cteitu callra collocavit. f«W.l
Eo tempore Theodotus a£tolus , qui in 1’tolcmxi aula atitei «o fatus hietat,
ac ptoptcrci
motes illius & vita: quotidiani coufuetudinem notam laabcbat , duohus taiuiim cornuatus
, fub
lucem hoftile vallum intravit : & Icqucme noclc in tentorium Regis Ic inmlit, ut
forni eum
oecidcict , atque Itoe paOo bellum diflolvcrer. Sed abduco eu Dolitheua Urimyli
Simi ( qui
genere, quidem erat Judxns , poflca vero a majorum religione defeivit ) fe^ir ut ignobilis quidam
uaimberet in tcmouo ejus. Theodoius autem in tentorium inurojiciu , ex iis qui
ibi cubabant
duobus vulneratis , de Andica archiatiu obtruncato , lute dilcrinmsc m caAia lua le teccpit.
| ibid
O- III. A/atrai.I. ).4-J r l
Pollquam per dies quinque oppofia invicem callta Reges babiiilfcnt , vifum utrique
e» ,
prxlio jam decernendum. [_ Petib. ibid. ] DeinJe quum pialium vehemens coRuuittcretur . &
partis Antiochi res inulto edent valemiores i P.olemii foror Aflinoe capillss pallis obambulan
s,
milites cum lachrymis cft hortau , ut Se lcipfoi & liberos luos uxordque audadlcr detende-
rent : promittens fc , li vincctcnt , cuique duas auti minas datmam. Itaque evenit ut adver-
farii cominus pugnanda perderentur , & multi quoque captivi compiehcndcicutur. [111.
M-iccub. I. j, 6. cwn Polyb. Ub. }./>*(. 414. 4XJ.]
Dclidctavit autem i fuis Antiochus non multo pauciores , decem millibus
peditum } equites
joo & eo plurcs. Capti funt vivi fupra.4ooo. Elephanti m condictu periere ues , c vulneribu
s
poftea duo. E PtoJcmaicis occili funt pedites ijoo. equites 700. ex elcpfuntis itf.funt tiucidanj
teliquorum pars major capta. [ Polyb. ibid. pue. 417. J
Scpultis tuorum cadaveribus , Rex Antiochus cum reliquis copiis domum cft reverfus.
Pto-
lcmxits & Rapluam & reliquas utbes , ut ad quamque accclferat , i civibus libi traditas
re-
cepit : quum omnes civitates yi dominatu ipfius inftaurando & defi-iendo ad illum , de cele-
ritate intet fc ccrtaicnt. Cale-lynx enim populi ad d€gypti regum venerationem prx
ceteris
inclinati , rue ininpcr occatione accedente , nullum blandimenti genus Lprxtermit 1 1j
tentcs , co-
ronis , fkrificiis, altaribus exteroque ejus generis cultu Ptolc.naiun honorarunt, i Ibid. pte.
417.4^8.] Ille vero propinquas civitates adiens, donariaque delubris carum dithibuens,
ut
fubditi fui bono cflciit animo ctfecit. [ Ili. AUccab. I. 7.]
J. yjftrii Ann*l. Pars prior.
Judxis
Judxis mittentibus ex Senatu & Senioribus qui ialutarcnt ipfum, & munera apportantes de iis
qu* evenerant gratularentur iph ; accidit ut' eo elltt parabole animo ad cos quam citiffim£
adeundos. Qui Hicrofolymitani templi pulchritudinem admiratus , etiam adyta ( in qu* fummo
Ponrihci foliTngrcdi licebat , idquc lanci tantum in anno ) penetrare voluit. Quod cum Judxt.
contcmioriflimc rccufarent , & Regi crefceret ex recu latione deriderium ; toto templo lachrymis
8c ejulatd , civitate tumultu Se querelis cortfusa , Simon Pontifex ex adverfo templi ( inter ten»-
1pium fc. Se altare ) flc&ens genua
. «■ • • ' n n ^ i , clari voce orationem ad Deum habuit , opem ab eo przfcnu
Ea finiti. Rex corpore arrimoque ita perturbatus efl j ut ne fari quidem
,ph
Ipollet , Se implorans.
fcmivlvus liris' extra templi
a I" luni Abduceretur. k[III. M<sct*b.c. I. & II.]*
jnrccdirari
Simulae Antiochiam ingrellus eft rex Antiochus, Antipatrum fratris filium Se Theodotum
Hemiolium legatos de pace ad Ptolcmartttn railit. Qui vitloria tam inopinata contentus , Se j
omnino Cxle-fyrix imperium recuperallc prxtcr fpem faris habens , minaciter paululum legatos j
allocutus Se de Antiochi quxflus injuriis , inducias in annum eis conccflk i Sofibio ad firmandum .
ftrdus milio. [Ptlyb. lib. j. p*g.+i8. cum Juflint , tib. j o. cap. i. ]
‘ r'tolemxus tres in Syria acPhaniria menfes moratus, ad componendum nngularum civitatum'
V ra , omnibus illis locis Prxtorem relinquens Andromachum Afpcndium , cum lororc Arlinoc
nicis ad repetendam Alexandrum callra movit : impolito eo fine huic bello , quem fiibdiri , 1
rcliqux ejus vitx atque mlbrurorum gnariv i , fatis mirari non poterant. Antiochus , ubi Tardus 1
cum Sofibio a ftir mallet , ad Ld!»v.
Sofibio a ffir mallet , ad bellum contra A elixum , fkur antea propofucrat , fc comparabat. 1
I[ Ptlyb. ibid. ]
}
Antiochus bello per hyemem magna cura adornato , ineunte xftate Taurum
Taurum montem fupera-
vit; Se fa&a cum Atralo Ibcicrare, Achxum bello eft agreflus. [Id. ibid. pag.
pag. 444. 446.]
Quem dum. Sardibus inclutum ille oblideret j leves dimicationes & pugnx fine intermiflionc i
qimm milites nullum non genus in/idiandi i
ulla continue committebantur nodhi atque interdiu: q
aut infidiatores captandi , invadendique fele invicem commmifccrcntur. [ Id. lib. 7. pag. yod, ] j
CAm Galli qui ab Attalo ad HcJIcfpontura fuerant relidri , llienfc* obliderem , Alexandrenfes ■
' ‘ ’ * milio Thentifti cum quaruor militum millibus , ex universa Troade !
' qui Troadem incolebant
cos ejecit 1 impediendo commeatus Se eorum conatibus fe opponendo. Qui inde pulli , Arisba
Abydenx ditionis urbe occupati , extera ejus traditis oppida
t > ex infidiis conabantur invadere
*
8e alfiduum cum illis bellum gerebant. Adversus ’hos igitur
B‘ Bithyi
yniz rex Prurias expeditionem
iplo prxlio, dum inanus conferuntur, conrru-
fufccpit , Se acie dimicavit. Ac viros quidem in ij ^
eida vit ; fobolcm vera propemodum omnem atque
t conjuges in iplis caftris jugulavit : atque
|uceniilia viclori militi diripienda conccilir. [ Id» lii
ab omni rerum hon diarum (ludio ad luxuriofum
Ptolemxus Philopator in jfigyptum reverfus .
ac perditum vivendi genus fe contulit. [Id. lib. 14. in Excerptis Vattfii , fag. 6 3. ] A ugelccns enim
malitia , non foltim innumeris fc libidimbus explilevir , fed etiam famofis libellis Judaros Alexan-
drinos vexare capit , Se 1 vero Dei cultu avertere, Qui reliderent , v<J occidi juflit , vd omni
dignitate ac libertate tprivatos ,, ftjgmarii
...a ... icos fieri, inulto hederz folio, quod Bacchi cratinfigne:
patrii religione defert! , obtemperarent , hos voluit xquo cum Macedonibus jure
cives Alexandrinos “ cenferi. * ** 1
-’* f , Se inufbone , pc-
qui autem j
Multi igitur Regis voluntati cellcrum 1 plurimi autem fc a vitx difcriminc
avita religione pcrllitcrunt , in reges quidem be-
cunix largitione redemerunt. Qui autem in * "
ne volentiam fidemq» lue conflantem obfervabant , fed ab apoflataruni couvidlti abftinebant; Se
, communi convcrlarione
ut gentis (ux holtes abominati , communi convcrlarione Se lignis amicitia- omnibus eos priva-
ita liint
liint inter
interpretari , ac fi ncqnc
bant. Quod adverfarii tamen ita pretari regi neque potefbtibus illi con-
fcnrirenr, fed ab eorum obedientia homines a venerent. Unde Pliiiopator, non in Alexandri-
nos foliim fed in reliquos etiam rotius jfigypti Judxos iratus , datis literis omnes in unum lo-
cum cogi jnffk , ultimis fuppliciiv afficiendos. Deferiprio eorum 1 Regis mmiflris diebus 40. fadla
clt 1 1 xj-. videlicet dic mcnlis Pachon ufque ad 4“®. Epiplii , hoc eft , juxta fixum Alexandrino-
rum annum, ( quem ante pugnam Actiacam in udi apnd illos non firillc , rccenriorcs Chro-
nologi line ulli ratione libi perluafcrunt ) a Maii Juliani dic 20. ufque ad Junii 29 : conditura
perditione illorum i j\ Epiplii ad 7, diebus tribus.
Tempore cooflituto , Jud.ri Alcxaudrlx in Hippodromo conftiniuntur , ut omnium prxtereun-
ciurn probris Jc irrilionibus paterent. Tum Kcx Hermonem elephantorum prxfeckum advocat ,
jubetque fub infequentem diem , multo thure in vinum immillo , potari elephantos numero joo.
caque potione efferatos in Judxos immitti , ah iis piotcicndos ac difcerpcndos. Poltcro die regem
altus fopor dccinct ufque ad hoiam prandii ; cum jam tota fjaedbtorum turba diriluxillec. tnfe-
quentidie mandatorum eundem capit oblivio; ut furere putaret cos qui ad lpcdaculum cum in-
vitabant. Tertio dic, qtiftm io' Judxos immittenda: cflcnt bclluoe , viii fune duo terribiles Angeli
de calo dcfccndcrc ; qui lpciftato.es ita penurbanint , nt quiri confltri&i vinculis immobiles fic- \
renr. Rex quoque totus inhorruit, atque animo commutatus feritatem depofuit. Quin Se de- 1
IMPER. MACEDONUM. 269 .
domos finguli reciperent. Unde, terra & mari St fluvio , lumino cum gaudio ad fua incolumes I
qui m libro 2. contra Apionem a remponous rnuoparom a u regnum fcucrgctx i I uve rnylcomx
Uta traduxit. *
vEgyptii , fecunda ad Raphiam pugna inflari, diffto audientes die Plulopatori non amplias digna-
bamur ; ducem St aodtorcra qua e entes, ranquam idoneis ad illi rcfiilcndunt viribus prxditi : quod
ad cirrcmum fecerunt ; idque haud ira multo pi>ft. [Pelyb. lib. j . pag. 444. ]
Cum dsgyptiis defc&oribus bellum gdlit Pnilopator. [Jd.ibid.] In quo, ab illius partibus *
Judaeos recenti jam beneficio ab eo alfc&os rtctillc , uon cft dubium. Hoc certe tempore vfiftos
illos , St 60. millia artnatorum ex numero eorum exfa fuille , in Eufebii & Jornandis Chronico
proditur. Qo* tanta clades Demetrium , qui de Judx* regibus librum edidit , forralle moverit , ■
ut numeri annorum qui a captivitate Aflyiiaca de Babylonica ufquc ad quaitum hunc Ptolcmxtim
1: 'fluxerunt rationem lue ineundam dfc cenicrct : quemadmodum apud Cltnxtttem Alexandrinum
in x\ libro Stromatum legimus. Unde St ipfum hiiloricum Demetrium, ut poft Philopatorem ,
ita Se ante defolationem populo Judaico ab Antiocho Epiphane illatam ICriphllc colligimus : ad
quam potiflimum ffi illam nabuillcc cognirani) priorum illarum calamitatum epochas accommo-
daturum cum fuille, non levi ad liilpicandum conjc&tra ducimur.
Sardium urbs , prxtcr arcem , Lagorx Crcrcnlis folcrtii , altero oblidionis anno ab Antiocho
capta cft. LPelyb. ttb.7. *}>*£■ J06. ad 510.]
Solibius , qui fub Philopatoic tes ALgyptia* adminidrabat, de liberando A elixo , qur in Sardium
arce oblellus tenebatur , cum Bolide Cretenti egit. Ille , confilio cum Cambylo pndedo Creten-
lium qui Antiocho militabant communicato, Aclixumcx Arce dolo clam cdu&uro Antiocho pro»
didit. Achxo, extremis primum membris motilato , caput amputarum aeque utri aiinino infuiutn ,
it uncus tn crucem fublatus eft. Eorum qui in arce erant, aliis cum Arioixizo Sardium pr^lcdto , f
3liis cum Laodice Acluti uxore ( Mithridatis regis filia } lcnricutibus , dum libi invicem diffidunt ,
celeriter utraque fa&o Se fc 8c arces fidei Antiochi permilcrmit. [ld.ltb.%. apag. fti.ad j 19. ] |
, Lacydes Cyrenxus , nov* Academi* princeps , annis 2 6. in Ichola conlumptis , iblus ex omni ^
memoria vivens Phoccnlibus Tdccli St Euandro eam tradidit. [ Laert, in l-acyd. ] j
Antiochus Mediam & Parthiam, cxtcrilque provincias qux a progenitoribus ejus defecerant, 4
aggrellus cft. [ Appi an. tn Syri acer. init. ] Expeditionem ejus Paichicain adversus Arlaccm , qui
Parthorum imperium inter prunos fundavit , in libro 10. explicavit Polybius. £ a $97,
ad tfoz,]
P. Sulpicio St Cn. Fulvio Confulibus Lxvinus Pr^tor cum afitolis & Attalo rege Pergami fo- 4
cicutem iniit. [Liv. lib. 26. jujhn. lib. 29. cap. 4. Emrtp. lib.$ . ] Quam cum Romanis amici-
tiam Attalus conftamifliroa fide ad extremum finem vir* icryavit. [ Pelyb. pag.H to. ]
t Aiexandriam ad Piolemxum Clcopauimquc reges M. Attilius Se Manius Acilius legati, ad 4
commemorandam renovandamque amicitiam a Senatu Romano milii , dona tulere: 'Regi togam
St tunicam purpuream, cum Iclla eburnea i Reginx pallam pictam , cum amiculo purpureo.
[Liv. lib. 17. j
* Atiace , ptiroo Parthorqm Rege mortuo , fiicccifit Arkccs 1 1, ejus filius , qui cum Antio*
eho Magno bellum gellic , regnavit anu. i <5. ( Onitphritu ) f
Ptolcmxo Philopatori, ex Eurydice uxotc eademque loiotc fiia, natus cft Ptolcmxus Epi- 4
phanes 1 qui quinquennis poftei patri in regno (ucccllit. [ 'fnjhn. lib. to. cap. 1. & 2. ]
Hujus natalem Syri* St fubjecfce regionis maguares omnes celebrarunt : ac rlcinde Alexan-
driani gratulatum magno cum apparatu miu proteUi Inter reliquos, Joiephus quoque Judxus
( Tobix & fili* Simonis Jufti Pontificis filius J Syri*, PhornRix St Palxftmx ye&igalibus exi-
gendis prqpolitus, filium fumn natu minimum Hyrcanum (ex fiatris iiii Sol yuui filia fufcep-
tum ) ad Regem faluuiulum indit : literis ad procuratorem tuum Arionem ( qui omnem ipfius
pecuniam traCfcibat Alexandri* , tribus talentorum millibus non minorem ) conicrivtis ut
nummos ipfi prxberct ad emendum Regi id quod inveniret pulcherrimum St pretiouiTimun ,
Cumque alii. Se hi munificent illimi , obtuiillcnt talenta non plus quam viginti : Hyrcanus
emptos a fc centum pueros , totidemque- puellas adduxit t jullbs iinguios talentum oiferre, fios
quidem Ptolonzo regi , has vero Clcopatnc reginx. Quam uni infpcratam munificciuiam
Prolcmxus miratus , adolelcewcm honorificcntidime tractatum , St donatum rcgi£ , (criptis
quoque ad patrem , Se fratres , Se omnes fuos duces atque procuratores couimendaritiis literis ,
dimific libcialitcr. Fraties autem (quos Icprcm habebat , led ex alia matre genitos) cfira co-
gnoviflent tantutu honoris ei habitum a Regibus ; decreverunt obviam proficua, & de medio
illum tollere ; ne patie quidem infeio, qui ob profiiLtm in munera tam immenUm pecuniam
natus, non erae de fa lute ejus foliatus. Sed fratribus adortis cum in icincie , duos eorum oc-
cidit , Se alios ex eorum comitatu non paucos. Sed quum Hicrofolynu venient , exciperetur a
nemine , territus fecdlit trans Jordanem fluvium. St illic vitam egir. ( fefepb. lib.it. tap. 4. ]
> Philippus rex Macedonum cum AUolts St auxiliis a Romanis & Attalo rege e nudis bis profpero
eventu pugnavir. Naves auxiliares ex Bithynia ab rege Prufia accepit. Attalus rex Se P. SuJpi-
tius Romanus Proconful >£ginx hybctnjiunt. [ Liv. lib. 17.] Vid. Polyb.lib. to.pag. Cii. 613.
& 851. . , ,
Initio veris Sulpirius Se Attalus ^gina Lemnum clafle junda tranfiniferunt ; poftcaquc in *
Eubtram appulfi , Orcum Se Opuntem ceperunt. Attalus audiens Pruinm Bithyni* regem in
fiixs regni lui ttauigrcfliim , ouiiflts Romanis rebus atque iEtoheo bello, in Aliam ttajccit.
L i 11 j Philippus
'
-JETTA S MUNDI
l\ V « U V 1.
I
VI
, venii. ~Ubi eum, lix.
270 iti/Il
mfflu^r^TESuni . inllis ibi te ope, iri l*dcuxci
legam
Rhodtotumquc
( Laceirnu, ;
HTiSS bdio cum legatT ageretur . mmciu. aBcrtur . Minuto
aggredi Hamule . [ Id. W.18.] ^
uiorum tyranisuni ) Olympiorum fulenne Indutum parantes Eleo,
^ lud^S fili) filius Simonis (II) infigm.baber.ir. [EM
n v.fu , led
Ch.ume cum K*. n. 4. &i. ] vir bonua & benignm, vetecundm qu.dcr
a puero labore m conlu mpler at ... rebu. onuubua
moXr mi.ir, S lermonei decenter ctfaens i qu,
3797
Plulam
Sbfibinu ilr*Ufn nmuhtfj. operi • <
^..^P ^iaLls.i1f Motor
rrfrit Polybiu lJ.Kf.7 <7 /» iExitrpt
fororM
isf9» , p*£. ] A Philopa tore
fiUm , apud Jultinum legimus. [ /i*, jo. 4J°7
vct6 occifam Eurydicen , uxorem candancjue fororem
- ■ .* L”"’
Zl 1Teldlfuifli videmur, & Polybi, Arf... i & Jf
1**“** ® '*» Agarhocln. turpi
coram Agdho clem ptomovo; hominem
a.no,e eapt«.cun,aJinira.ione omnium ad regni
ui prxduum. Accedebat * umnfquc
III au [“a fofcutii «n rc.mn a-ImniiUrandarm» indult
dcvindhm. Regem tenebat Agathocle. Regu
mater Oenanthe qu* buaniiwe fobdis illecebris ,
thnaa St du itus muhere. o.d.naban.: nec
Uteri fiS, rivlr.cn rcgclla. , tribunatu. . prafe ■* £«<7™
ISSmL, filo mi, S. . quin, (fft ice potciat. I P.lji. I
’ <* xlthetu. hh. 6. eap.6. & j
ftUfn fA'.6s. caP\x> 1‘ {,‘utareb- in 10J
uAn.tor.ib' Ag,.boelrin&Ap,h,,eliameffi.n-
mo habente,, qua fe imnfpcr fa-
der-n. ttmquieiecbanl, uhicant fix-m adhuc iu Tlepole
] Huic |uven. , m milnar. vita altidue cum tplcndoif
an. r Pdh par.Od. farer».. PUto?..
non u. cu.aror , fed quali barre, ^
ve luo p«uuii r£i cu.a c.miuifii crt: quam cim ille-,. Unde cum Piole.nxu, Sofibll (de
incurrit
aJmiliKrSw : in odi.mt orfenfionimque aulicorum( cum topenoru , ... «detur, anu. legam )
,, S m dll filius a Philippo ex Macedonii
Ateianto.^ e.epH6e, «imfi» «.Ket. iaveme, nb. inveni.,
publice habito adverad. Tlepolemon, «.fici 4fot
3793 1 me' diiremile brfvi8 inlllauriffinloneitiohonem inft.tu ,, Qua laudiu , Sofib.u l ( eu.
Scadvcusipfm firoul omnes Tlcpolcmns accula o , coacta
fi™ 3,muli & corporis cullod ia era. manda.. ) annulum llH irad.dl. : ebquc accept
ddlicc ps Tlepol emusai bitrat lt iuo admra Wtatk . [Ik d./ tf. . . . ....
3799 i Decem tmu ra.m.n e .n libe» 4,0,
P Cor,, lio Scipione & P. Licinio C.aflb Con.ul.b,.. . mvento
rrrr. *a/- Mb» ,».«/#,, r»n p'U. MU n»«
SMlinia ,-aad.Le-
Lie n mtm !du PtgKdnt Kmm •dmU tflr, i qumque legat, . qui eam deponarent, J
C' : " At.alum Renem milii fiim. * In illa enim urbe Purygiaab At.al.cia icg.bus magm-
S 4'« ldxa de Dindymene 8t Cybele eft appellata. ,■ Hi
populi donum adnent ea. lerra. , ad quaa
lliicub. quinque, tmibus profecti lime u. ea dignime
Itgatoa , comta Pergam, accepto. . Peffi-,
cuncilianl ma.eS nondui Romano ellc. Analu.
g iis lapnk-m , quemumMatrem deum mcola etle Acebant ,
nu.ucm
nuiltin .11 Phrybiamty
in tm deduxit : Uci6mque
. I C.rrr. , de Aru.pic telponr. i,e«/. m hxterptu
ta«.,o7r flMte Hk l.de reditu legato rum : addenda .
VaU^ P “ m «.TsSw. aliis notam a B,lU«d rr. , pag. . t , )
Sc
h, tim a Ss notatis . tum ex Cicerone in Brnto , (
UPUSI t 'Scano. SM rap-7. «* »• 7- »J- 11.pag.119A ** S''
MtraWm.hi. .)
/, ,/,r /I* -. rf ,-. i',r. de v,r. illufir. cap.44Vate«.J».
Ab Anii .ebooarara». /iprc.rr» faflro .r»»., m Prologo hbn io TrV no, irum m-
de regno B.cfnanorum demrbare tru.tr.
venlmi^. Ibi ven'., qunui m„l,o..mpo.i tn.hydemum
dum quum Buihyderom hbum
Annelle,, fadmtandcm c,„n eo imi,. Ad quod Cmoeu
Amiochm . regno d.guum Imficav.t. ,Et
f . nnUdmetriuinml,.*., cr.n indole ac fpecc ddecta.in
promilit : deinde .Jtn pa,r, regu nomum ,
rniud. quid-m unam i tui, filiabus fc ei delponturura
lupe, r«em .ebua Icrfptr. complexu. Ut
uluruamii Teeit potelliu n. Tum firdem condu.one,
(, P„“i k nemrando firmari, cadramovit: ub, primum unlinbu. comm«,nm la^ue, dedutt ,
ctMB Icent» habeba t. I P./ju. M. 1 1. Jl.j
& elephanto, mnl.es accepHTe» qn» Ewbyd ingrcllu. am.cmam cmn buph.rga.euo ,egc renovavi..
Vfcmfi.Oerato Caucafo , ludorum fine,
bei.,a, tubere, : de.ndc exerc.tu. trumemum
Ibi quoque elepliantus alio, accepit i u, |am o.
eno rebdto ad devehenda.,, gazam l.ba
fculment-.d.crfi.ia.cml, i. reductu . A, .drollhene Cyzic
1 IA»chor^ib”jel «TOM i^impSo amni Erynumho , iti.rcrc per Drangianam babi.o, in
3800 Carmaniam A ntlocbn» venit. In ei pcovumia, qma hyem. jam appetebat,., m byberne copias
43*o; i<>4
M» «thy«e rex
:“pfe|”nb il^tllccJomm. pax 4 Romani, data cff. Furden bteaRte» pomb Lmm I». 19.
Aiulusr exa Romanis adlcnpti lum. )M.ifcJ .)
i i» nfippo IPenfies &
m lcg«. .0. (pag. 5J7, i jS- cdm
Omilla enim tum hic qntdam ex Uvio fupplenda, dt Appia
PtolemAo
FUAle<,rn!'rii Ptolemiu. Philopator mortmn elt . tclifto fuceeirote filio
J^,u» Jullimi, hufie re,e„. Kc
EumVSlnbTaZorumHie/unymn. . ( inDaniel. eap.„.
Alcxandnno ,
vwo tp.pb.ub
K..,0rnhvrio , tulcbio .lt 14. mbuun.ut a Piolcmaro m Regum Cauonc , Clenuntc
anniHieronymo. • .
nnrrx , dum Agathocli. & mater c)us Oenanthe pccumam .egi.m rapiunt , &
Xw-o-i, imperium
Digitized k
IMPE\ M A C E D O N UM. 27/
imperium inita cum perditi ifirais focicrate occupare conantur , diu occultata fuit. [futim, tii. 1,0.
cap. 2.] Tandem Agathocles, primariorum Macedonum concilio convocato , cum Ibrorc Aga-
thoclia & puero rege ad cos prodiit : forori puerum a moriente pane in ulnas traditum , &
illorum fidei commillum narrat : Se prxfcncis Critolai tcftimonio , in eo j.wn ellc Tlepolemmn
ut fibi alliimat diadema , confirmat. Quibus Jimilia cum in aliis quoque actibus concionobun-
dus diceret, ab omnibus contemptus cft. Tum, ut fuam cum Tlepolemo di Icor diam facaet
palani , fiocrum iplius Danaen , ex arde Cereris abreptam Se per mediam urbem revelata facie
tradam , in carcerem conjecit. Mccragcncm deinde farcllitum unum, quod omnia Tlepolemo
indicaret , cjufquc adjuvaret conatus , ( propter illam necclTitudincm qux ipli cum Ad*o urbis
Bubafti prxfccto intercederet) delatum, Nicoftrato qui illi erat ab cpiftolis torquendum tra-
didit. Qui eum i tormentis miro modo nudus cvafillct , Macedones adversus Agathoclem
concitavir. [Poiyb. lib.\$.png.7t 1,7 1 J,7I4* ]
Cumque jam circa regiam turba omnis genetis hominum conflueret , Agathocles ie cum
Rege Se cognatis filis in Syringe , porticu triplici portarum obice munita , abdidit. Sed cum
Macedones cogunt fibi Regem tradere : quem in publicum cducunr , Se in regio throno collo-
cant, populo l*titia gcfticnrc. Nec multo poli Agathocles in vinculis dudus , a primis qai
accurrerant coiifodituii Poli hunc dudus cft Nico, deinde Agathocli» nuda cum foronbus, ac
deinde uuivcrla cognatio. Noviflima omnium Ocnamhc , ex Thcfmophorio avulfa , nuda ,
cq.10 vetta in Stadium induda cft. Quibus limul omnibus populo traditis , alii mordere, alii
mucronibus configere, alii oculos eruere. Ut quifquc autem illorum ceciderat, jaccnris mem-
bra diitralichant , donec arrus omnium dctiuncallcnt. Eodem quoque tempore puella qux
cum Atlinoc fiieram educatx , cutn audillent ante triduum Cyrenis Alexandrum advenillc Phi-
lam onem , cui Reginx occidcndx negotium commillum fuerat ; in ejus domum per vim irru-
perunt , Philammonem laxorum fiiftiumque ictibus occiderunt , filium artate plane puerum
ftrang-ilarunt, uxorem nudam traxerunt i» plateam, ibique trucidarunt. [ ibid, pag. 716,718,
719. J Seditione verb fedata , Ariftomeni Acarnani aliquanto pbft negotiorum regni curacom-
tnillu cft. [ Ibid. pag. 7 17. cum Iib.i7.pag.771.771.] Qjii tutor Regis conftitutus , auicta negotia
prudenter adminiltravit. [ Dioder. Sicul. in Excerptis , a Valefio edit. pag, 194. j
Audiu morte Philopatoris, Antiochus Syrix Se Philippus Macedoni* rex de relidi pupilli
regno inter fc dividendo firdus impium inierunt ; mutuis etiam hortatibus fele invicem conci-
tantes, ut ipfum e medio tollacnt. [ Id. lib . ij.px». 707. cum Lrv. lib. 31. & Jufiin. lib. *o,
e.tp. j. ] De quo Polybius , libro 5. [f-q f. X 5 5». ] IIt ni fixmAtuc puv rirftiar ,
KrxUyjtt Zj^iAnrvtc Jiaifieei tb x*T<t\t\tiup$p* vuiJbi *px*< » txxov^yuaaur,
t it yu\ i11 ntC tilkcu , fixuros k r«?f *«t’ A J>vw?a» Kafjxr , Xrneyof Jl rik K lupias
Ptolemao repe mortuo , Antiochus & Philippus de re/tth pueri regno dividendo junlht
tuter fe confilits , nequiter & dolose agere ceperunt ; Philippus quidem in tAigypium & Cariam ,
' Antiochus verb in Crle-fynam t$" Phsntcum manus injiciendo. * & Appianus in legat. :! i Fulvio
Urlido editi. Ac? J1 ur , ori tixivvof rjt Krrieyei 0 lupior feiinAiix inrb%tit\o tMlal.wc : Amlytp y'sr i
sv^-parturtrr ivi rt Asyvvios rjj Kvwpor , Zi rori iy/tr *Ti vasi de UnXiuauj 0 -irrdproc ,
* QiXivartop ivtmiptf *r. Unxhrw m <P ‘amiyi Kupint gfif eat K ukAuJOj situi umi W»/«r,
Fama erat Philippum & Antiochum Syrorum regem fibi promififfe invicem : Antiocho quidem Phi-
lippum fimul cnm eo,pugrutnrum fe contra ts£typttim & Cyprum , quibus tum imperabat Ptole-
m hi quartus qui Philopator vocitatus cft , ( nam & hic , in Syriacis femper Philopatorem pa-
trem cum Epiphane filio Appianus perperam confundit) puer adhuc exi flens 1 Philippo vero Au-
!tioebum advrrtut Cyc/adas Infulas & Ioniam , cum illo copias te conjundurum. * Se Hieronymus
jin 1 1. cap. Daniclis. Philippm rex Macedenwn & Marp.ni Antiochus pace falld, advertu n
Afathocfen ( Ariftomenem redius dixillct) & Ptolemaam Epiphanem dintscantnt : fub hac con-
Iditione , ut proximas civitates , regno fuo fngtslt de regno Prolemsi jnnoerent. Ex quibus ille Jo-
leplu locus cft exponendus , lib. io. Autiquit. cap. j. Antiocho Magno in Afia regnante, tn conti -
, uud vexatione tam Judaa fuit quam Cele-fyria : quod eo bellum gerente cum Philopatore Ptole- j
1 meo , hujnfjue filio qui Epiphanes cognominatu 1 eft , five vinceret live vinceretur , male mutila-
rentur i non aliter qts.vn n.rvu fiuilibsu utrinquf oppugnata , inter pro/peram & adverfam Antio-
Chi fortunam jaflau. Tandem vitior Antiochia fuiham fm ditioni adjecit. Dtfunilo vero Philo-
patere , filius que magnum exercitum dnce Scopa mi fit in Cocle-fyriatn : qui & multas ejus urbes
■ tj nofiram gentem vi in potefiatem ej/u retraxit , &c. Hoc enim ille voluit, aut velle ccrt£ de-
buit : Antiochum pro Judxa cum Prolcmxo Philopatore Se Epiphane vario eventu decertantem ,
fub Epiphane eandem eam obiimiillc; quam deinde Scopas pro Epiphane recuperatam, aliquanto aoj
pbft amilcric. Quod non percipiens Eufebius , ad annuin Philopatoris to. Antiochum viHoPhUopa-
tore Juisvn fihifoctav'ffe\ Se ad Epiphanis anuum I. Ptolevunm Epiphanem, Scopi principe rmhru
dejhnato , fudaam cepifje , in Chronico fuo annotat, quum pugna ad Raphiam vtdtis Antiochus
curo Plulopatorc bellum potlci rcdinrcgraflc nullibi legatur : Se quod inter illos firdus erat
initum , iplo illo primo Epiphanis anno ( quo nondum huic bello , ut poftei videbitur , Scopas
fc iminilcnit) ab Antiocho primum ruptum fuifle , in commentariis ad 11. cap. Daniclis ira
nos docear I licronymus. Ptclemao Philopatore mortuo , advertam filium ejut , qui tunc quatuor
Iannorum erat & vocabatur PtoltmoM Epiphanes , rupto ftedere Antiochus movit extreirum.
}Soi | Cn. Servilio Cxpionc &Cn. Servilio Gemino Conlulib. Frulinone arcus Solem tenui lineS aro-
1 plexus cft ; circulum deinde ipfum major Solis orbis extrinfecus inclulit \Lrv. lib.fo.^ Ea cclipli»
1 Solatis fuillc videtur i quam hoc anno , Maii Juliani dic 6,condgillc calculus Aftronomiau de-
Imonftrar.
Carthaginienfes , multis Scipionis vidoriis in dcipcrationem adi , in auxilium pnblicx (alutis
272 /ET A S MUNDI VI.
Anno
1
Femidi
Hannibalem domum revocarunt : ifaue anno X6®.ex Italu difccdcns, in Africam trajecit. [Id.ibid.] lultanr.
Pliilippus Macedonum res Heraclidem Tarentinum , hominem imurobiflimum , Rhodum ad
Rhodiotum naves corrumpendas , Se legatos in Cretam , qui ad bellum contra Rhodios fufei-
piendum Crctcnfcs incitarent , mitit. [Polyb.lib.i3.p4g.671.67}»]
Pugna navali inter Philippum & Rhodios ad Laden infulam inita, duas Rhodiorum quin-
queremes cum iptis hominibus Philippus cepit. Relique Rhodiorum naves in altum refugien-
, tes, in Myndiam tempellarc ejc&x & poftridic ad infulam Co delata: funt. Holtes vero quin-
3ticremcs captasllationcm
iorum caibis ad navesfecerunt.
fuas religantes, aj infulam
Quod videntes Laden
Milefti , non(e Philippo
regione Mileti) in iptis Hera-
folum fedeuam Rho-
clidi , urbem ingreffis , coronas obtulerunt. [ Id. in Excerptu l 'uUJti , p*g. 70. & 73. ex Zenone
& Anttjihenc , Rhodiis hifioncu. ]
Philippus annonx penuria opprcfliis univerfam Arrali ditionem ad ipfas Pergamenz urbis por-
tas vadare non drllitir. Et cum neque urbem ob locorum munitiones capere • neque ex agris
j8oi propter Attali diligentiam prxdam facere potuillct ; in templa 8c aras farviac , ipfos etiam lapides
confringens , ne diffipatx xdes polline rellirui pollent Ac poflquam Nicephorium lucum ( juxta
Pergamum ) penitus cxcidillct , multaque ibidan fana folo xquuvillct 3 prifttipio quidem versus 451*
Thyatira cll ptofcdlus, mox inde rcHcxo itinere Campum petiit qui Thebes appellatur, ratus (e
percas regiones maxima prxda potiturum cllc. Qua fpc iterum fru liratus , dclatufquead Hieram
Comen, legatos ad Zeuxim ( Lydia: fub Antiocho (auapam ) milit ; podulans ut commeatum fub-
ininillratc, ac reliqua libi prxJbre ex prxfcripto fteJeris vellet. At Zeuxis parete qui dei n ftrdcri
velle Ce inprimis iiinulabat ; fcd rcipsj nolebat Philippum opibus ac potentia augere. [ PolybJib.
h in Excerptis Vdltfii , pAt.fl6.69. cum Diodur. Stcu/Jbid. pAg. 194. Se AppUn. LegJt.pug. 1 1 .]
Navale prxlium cum Attalo & Rhodiis ad Chium infulam Philippus iniit. Ineo exti funt,
Rhodii quidem ad 60, de copiis Attali ad 70. cclailir vero Philippi , Macedones circiter jooc.
focii navales ad 6000. Capti funt vivi , Macedones cum fociis circiter aooo. dEgyptii ad 700.
Philippus tamen , lic^t univerfo prxlio victus, victoriam duplici prxtcxtu vendicabat. Unus erat,
quod Attalo Erytlsras profugere coacto , regiam illius navim ceperat, & fuis alligatam in portum
deduxerat. Alter, quod naves quum cjccillct circa Argennum Ionix promontorium , sidebatur (la-
tionem occupatic qisx naufragiis colligendis opportuna erat. [ Polyb. lib. 16. a pAg. 713. 7 jo. ]
Piinallura Carix urbem oblidens Philippus , quum nihil piomoveret , dolo fle llratagcnurc
ufus oppido porirus cll. [Id. ibid.p.ig. 730.73 1.] In lallo , Bargyliis Si Euroincnlium urbeprx
lidia collocavit. [/bid. p*g.7i I. CT Ub.i7.pag.7+\. ]
i 3oj P. Cornelius Scipio Hannibalem in Ahica ti premi Carthaginienlibos pugna vicit. Dcfc&u
Solis integro territos tunc illos fiiillc, apud Zonurum legimus. Sed minorem hiille illum defc-
thim , luinLtvd tdlimonium libro 30. Cumis Solis orbem minui vifum refet entis, tum cal-
culi altronomici ratio confirmat ; qux hoc anno, O&obris Juliani die 19. exiguam admodum
Solis ccliptiro nobis exhibet. Sunt qui Hannibalem ex acie ad mare pervenifle , atque inde
prxparau nave ad regem Antiochum extemplo profectum tradant : poftulanriquc ante omnia
Scipioni ut Hannibal libi traderetur , refponfura cllc , Hannibalem in Africa non cllc. [ Uv.
ibid. ] Sed verius alii , Scipionem neque cxpolccrc cum i civibus voluifle , neque in ejus for-
Ituium iiiluluviilc , memorant. |_Plururcb. in 't. fluminio. ] (al. Fluminum. ) 4JIJ
Abydum adveniente Philippo rege, Abydeni ne legans quidem adroiflis portas illi e (auferunt.
Eorum oppugnatio diu Philippum tenuit : cripiquc ex obiidionc , ni ccllxtum at» Attalo &
Rhodiis foret , potuerunt. Attalus 300. tantum milites in prxlidium , Rhodii quadriremem
unam ex cbllc , cum ad Tcncdiun flaret , miferunr. Eodem pollci cum jam vix fudi nerent
bbiidioncm , & ipfc Attalus cum per j£gxum mare ad Tenedum ventiler : fpem tantum auxilii ex
propinquo aitenJir , neque terti neque nuri adjutis (ociis. Abydeni primo tormentis per muros
di (poliris , non terra modo adeuntes aditu arcebant , fcd navium quoque dationem i11 feliam horti
faciebam. Pol lea cum Se muri turs lirata ruinis. Se ad interiorem raptim oppetitum murum
Cuniculis jam perventum cllcr . legatos ad Philippum de conditionibus tradendx urbis miferunr.
Paci icebantur autem, ut Rhodiam quadriremem cum (ociis navalibus, Aualique prxlidium emitti
liceret 3 atque iplis urbe excedere cum lingulis vellimentis. Quibus cum Philippus nihil pacari ,
nili omnia permittentibus rcfpondillct : adeo renunciata hxc legitio ab indignatione fitnul ac def-
Peradone iram accendit , ut dclcclos 30. e (cnioiibus coram uni vertis jurare coegerint, fc ubi
interiorem inuiunt occupatum ab lsolle vidilllnc , liberos Si conjuges fote occifiiros. Se quicquid
ptetiofum habebant in mare dejecturos i militclquc limul omnes juraverint, aut boflctn fupcrauiros
(e , aut pro patria dimicantes mortem oppetituros. [Uv. lib. 3 1 . Polyb. lib. 1 C.pAg. 73 6,7 3 7,7 3 8.]
Sub idem fere tempus & ab Attalo rege Se Rhodiis legati Romam venerunt, injurias Philippi
querentes , & Atix civitates (olicitari nunciantes. Quibus rclponfum cll , curx Atianam rem Se-
natui fore. [ IJv.hb.il, emu fufiin. lib.'yc. cup. j. ]
A Romanis ad Rrges Ptolcnueum Se Antiochum , ut conctovcrtias illorum dirimerent , tres
legati milii funt 1 C. Claudius Nero, M. /Emilius Lepidus, Se P. S. mpronim Tuditanus. Qui quum
Rhodum veniiTem, de Abvdi obiidionc audientes Se cum ipfo Piiilippo colloqui cupientes, ticut in
mandatis acceperant , inhibito itinere ad Reges, M. ALmilium , e ttibus natu minimum , ad cum
miferunr. Ille ad Abydum cura Philippo congrclfus , ei lignificavit , dccrcville Senatum ab ipfo
petere , ne ulla cum Crxcorum gente bellaret , neve Ptolemxi rebus manus injiceret i Se ut pro
injuriis Attalo atque Rhodiis illatis judicium fubiret. Hxc ti faceret , quo miniis pace frucretur,
nihil vetare : ii aon obtcmpcraicc , bellum illi a populo Roinano ede paratum. Cui Rex :
Altas , inquit, deforma. Se fuper omnia Romanum nomen te ferociorem facit. Ego autem
primum velim vos fvederum memores fervore mectim pacem : ti bello JaccfTcritis , mihi
quoque
Digitized by
IMPER. MACEDONUM 27? iis I»"
“ quoque in animo cft faccrc , ut regnum Macedonum nomcnque, haud mimis quam Romanum ,
« nobile bello fentiatis. [ Id. ibid. cum Palyb.pag.7i 8,7 i 9.787,788. & Appian. legit, 21.]
M. vEmilium Lepidum liunc a Romanis in j£gyprum etiam milium fiulic , ut tutorio nomine
regnum pupilli (Prol. Epiphanis ) adminiftrarct , refert Juflinus : [ hb. 30. cap. j. ] live lega-
tione Alexandrinorum exorati illi fuerint , ut tutelam pupilli fufeiperent , tuerentur tpue regnum
v£tjpti , /juod jam Philippus & Antiochus faQa inter fe pachone divtfijfe dicebamur i [ ibid.
cap. 2. ] live pupillus pojlrewii patris precibus fidei ipforum fuerit traditus , ut idetn alibi figni-
ficat. [lib. 3 I ■ cap. I. J De quo Valerius Maximus , lib. 6. cap. 6. Cum Ptolemais rex tutorem
populum Renutuum filio reliquijfet , Stnatut AI. vEmilinu Lepidum Pont. Afax. bis Confulem ad
pueri tutdim gerendam Alexandriam mifit : Amphjjimique Sc integerrimi viri fauQitatem Ret-
publica ufibus & fueris operatam externa procurationi vacare voluit ; ne fides civitatis noftra
frufiru petita exiflimaretur. Putabat niminam tutorio munere tunc illum firille fundum , quan- j
do Pontifex Maximus eflet , Sc fecundum Confutatum gerterat : ( quum eo tamen tempore Epi- I
phanes in vivis clle deludet : ) quia nummos, ut videtur , viderat , in quibus una cum illis
dignitatibus etiam veteris honoris tutorii memoriam conjurwdam reperit. Nam 8e ad hunc
ufque diem denarii extant argentei . quibus in -altero latere inlcripra cft ALEXANDREA,
i in altero, S. C M. LEPIDUS. PONT. MAX. TUTOR. REG. qui etiam, inefli-
gic appolita , adolcfccntulo a dextris flanti cum fceptro in manu cftronain impouerc cernitur.
Athcnicnlcs , agro ipforum a Philippi copiis pcrvafhto , a Romanis , Rhodiis , Attalo Sc
Ptolemaeo rege auxilium petierunt. [ Liv. lib. 31.]
Romanorum dt Rhodiorum legati fimul cum Attalo Athenis convenientes , communi confenfu
bellum advcrsds Philippum decreverunt. Honores primum regi Attalo immodici >dici , deinde &
Rhodiis ab Athcnicnlibus funt habiti. Etiam tribum unam dc noAine nofcine Attali nuncuparunt
num » ad
decem veteres tribus addendam. [ Id. ibid. Polyb. legat.) pa*. 786.767. ]
Dum bellum adversus Philippum ii Romanis apparatur , legati ii rege Ptolcmxo ( vel cura-
toribus ejus potius ) venerunt , qui nonciarunt , Athcnicnlcs adversus Philippum pebile ab
Rege auxilium, exterum erfi communes fodi lint , tamen ni fi ex audoritate populi Romani ,
neque clallcm neque exercitum , defendendi aut oppugnandi amifquam causa , Regem in Gix-
ciarn milfurum clle. vel quieturum cum in regno , fi populo Romano locios defendere libejt : j
vel Romanos quic Icere , fx malint, paliurum 1 atque ipfum auxilia, qux facile adversus Phi-|
lippum tueri Athenas pollent , milJurum. Gratis Regi ab Senatu a&x , refponiumquc , tutari
focios populo Ronuno in animo ellc : fi qua re ad id bellum opus Iit , indicaturos Regi ; re-
gnique c|u* opes fdre lublidia firma ac fidelia fiix Reipubiicr clle. Munera deinde legatis , in
Ungulos quinum millium arris , ex Senatus contuito mifla. [ Liv. ibid. ]
Anno 54. ( ita enim in MS. Grxeo Lambethano reclc legitur , non 51. ut in vulgato ) fccun-
dx Periodi Calippicx , Nabonafari J47. mcnlis Mefori die 1 6. ( Septembris Juliani dic 22.)
hora poli meridiem 7-, Eclipfis Lunx Alcxandrix cll obfervata. ( P talem, hb. 4. cap.n. ]
Autumno ferme exado , P. Sulpitius Galba Confui cum exercitu adversus Philippum in Mace-
doniam rrajecic. Ibi ei prxllo fuere Athenienfium legati, orantes , ut feoblidione eximeret. Milliis
extemplo Athenas cll C. Claudius Cento cum 20 longis navibus Sc militum copiis. Non enim
Philippus
lippus iplc
iplc Athenas Athenas oblidebat
oblidebat ;; led
led eo
eo maxime tempore
tcinpotc AAbydum
_ oppugnabat. [ Liv. lib. i 1.]
Abydeni , juramenti fui memores , adeo pertinaciter pugnaverunt x ut cum nox prarlium di-
remptura cllct , Rex prior , territus rabie eorum , pugna abfbtcrit. Glaucidcs Sc Theognetus
cum c lenioribus illis aliquot, quibus atr ocior pars facinoris delegata erat , quum paucos Sc con-
fedos vulneribus ac laflitudinc (upcreflc prarlio cernerent i luce prima, Sacerdotes cum infulis
ad urbem dedendam Philippo milciunt. Veium tama rabies muituudinem invafit ; ut tepente
omnes ad exdem conjugum liberorumque difeurrerent , fcquc ipfi per omnes vias Icthi intcifi-
vCrenL Oblkupcfadus eo furore Rex luppreffit impetum militum , Sc triduum Ic ad moriendum
Abydenis dare dixit : quo fpatio plura facinora in fe vicH ediderunt , quam iuttili edidillcnt
victores'; nec nili quem vincula aut alia ncccfiitas mori prohibuit, quifquam vivus in potcfla-
cem venit. Rex opibus Abydenorum potitus , quas ut perderemur ipfi liiutil coacervaverant,
urbi prxfidio impolito , diJccflit. [ Liv. ibid. Polyb. hb.16. pag.ji8.7i9.]
Bargyliis ille moratus , dc Attali , Rhodiorum Sc Romanorum bellicis adversus ipfum appa-
ratibus admodum erat fol licitus. Et cum ejus copix fame laborarent} alimenta cis modica par-
tim Lydix prarfc&us Zeuxis , partiin Mylafcnlcs Sc Alabadcnles Sc Magnetes fuppcditaoant
Quibus cum aliquid olfcrtcnt, prxtcr ingenium adulabatur ; cum niliil dabant, inlidias com-
parabat. Denique Mylafcnlium urbi llracKs onera Philoclis infidiis , <»b imprudentiam fruflra-
tus recellit: & Alabadcufium agros quali hofliics vallavit , caularu* alimenta militi luo con-
quirenda ellc. [ Polyb. hb. 16. in Excerptu Falefii , pag.86.8y, ]
Anno j f. fccundx Periodi Calippicx , Nabonafari 548. mcnlis Mcchir dic 9, fub mediam no- 4514 100
ctem , ( Martii Juliani dic 20. inanite ) Alcxandrix Luna tota defixit. [ P talem, lib. 4. c.;p. 11.]
Infequente xftatc , bellum a Romanis, adjuvantibus rege Attalo Si Rhodiis,, adversus Phi-
lippum focibfquc qns in Macedonia gcftum eft. [ Liv. lib. 31. ]
Scopas , y£tolorum gentis princeps , ab Alexandeia magno cum pondere auri ab rege Prole-
mxo milliis , fex millia peditum , St equites mcrccdc conduCios vEgyptum avexit. Nec ex ju-
ventute ifitolorum quenquam reliquillct , ni Damocritus nunc belli quod inflaret , nunc fiuurx
fol itudinis admonens ( incertum cura gentis , an ut adveriarctur Scopx , parum donis cultus)
partem juniorum cafligando domi concimiillct. [ Id. ibid. ]
Circa hxc tempora , mortuo Jofcpho Tobix filio , populus Hietofolymitanus feditionibus agi-
rarus cfl propter ejus filios } dum majo.es fratres Hyrcano bellum inferunt natu minimo. Plcriquc
J. Vfferi* Annat. Pars prior. M m enim J
Digitized by
\274 M T A S MUNDI VI. . B=j
" enim favcbim lenioribus, & in his Simon Pontifex propter cNnwoncm. [
Anno j j. fccundx Periodi Calippicx, Nabonafiui f 48, menfis Mefori die j, poft mediam nodictn
hora j •, ( Septembris Juliani dic 1 i. ineunte ) Alexandri* Luna tota defecit. [Prolem Jib.+sap.l I.J
Attalus ante atammnale xquinodlium deditione Orcum recepit , Athenis lieris Eleufiniis inter-
at , deinde in Afunt fe recepit j Agclimbroto Sc Rhodiis domum remiflls. [Lsv.lib.e, 1.]
j. Ptolcmxus Epiphanes magnum exercitum duce Scopa mi fit in Carie- fyriara ; qui Sc multas
’ cjmuibesflc Judxam vi in ejus poteftatem retraxit: utitalib. u. Antiquit cap. ;. refert Jofe-
fh*s\ addito etiam Pplybii hoc , ex libro hiltoriarum iC, tcftimonio. « Jiru nriAi^n ^-panybe
if/iivMt Wi tus ctrm rotrut , ttarUrjl^lS e* t£ yttfxiift tc t ut luda ruo »IW. Scopat copiarum Pto-
Itmti Dux , ad fuperiores regione* verjo impetu , per hytmtm judiorum gentem fubeglt. De quo
Se Hieronymus* 10 Danicl. cap. II. Cum Antiochus teneret fudiam , mtjjus Scopat tsfeolui , dux
Ptolemti partium, adversus Antiochum fortiter dimicavit: cepit que Judaam, & optimates Pto-
lenui partium fecum abducent , in v€gyptHM reverfus efi.
Antiochus interim regnum Attali , prxfidiis navalibus terreftribufque vacuum , ( quibus iU*
tum ita Macedonico bello Romanam rem Juvabat ) invalit. [Liy. lib. n. ]
\b. Senatus Romanus, hic dc rc legatorum Attali qttcreli audita, ad Antiochum legatos mifit ,
qui nunciarent , Anali naviumque ejus Sc militum operi adversus Philippum communem hoflcra
uti populum Romanum, gurum cum*fadbirum Senatui , fi regno Anali abftineat , belloque abfi-
le quoquef Vl.ipfos
reges , inter JkJiIvi, pacem fcrvarc. Quo-
I ftat. inuum n . focios
• die , ft hmkit,Romani
■ * - — a potxili
Sc amicos A P.lll rln/ul [.Alii' * 1.
rum au&oricate motus Antiochus , finibus Attali exercitum deduxit. Ob quod beneficium legati ab
Attalo gratias Senatui egemnt t Sc coronam auream 14 pondo in Capitolio polucrunr. [Id. ibid.]
c. Dux cx Alia clallcs profcdtr * una 14. quinqueremium eifm Attalo rege , Rhodia altcta 10.
navium icOarum cui Agclimbrotul prxerat claifi Romanx fc adjungentes, Philippum perfeque-
bantur. [ ibtd. ] . , . .
d. Ea xftatc , Andocbum omnes qu* in Qrlc*fyria civitates Ptolemaei erant in fuam poteftatem
rcdcgiflc , in lib. jj. Iavi ut indicat. Eodcmquc anno Antiochum , Scopa fuperato, Syri* urbes
rcccpiflc Sc Judxis voluntate canjun&um fuiflc , in Eufebiarto Chronico legimus.
Antiochus enim ad fontes Jordanis (tibi Pancas condita eft ) eum Scopa porlio congreffus*
fa&us cft fupciior : cumque rcccpiflcr occupatas a Scopa urbes ana cum Samaria , Judxi quo-
que ultro deditionem fecerunt 1 rccepturoquc intra ma-nia ejus exercitum & elephantos libcra-
litcr aluerunt , Sc oppugnantibus prxfidium in arce i Scopa relictum impigre auxilium tule-
runt. Itajofepbut , libro 1 1. Antiquit. cap. t. cx ipliui Antiochi ad Ptolemxum prxfcdhun epi-
ftola hoc confumam. ubi edam cx Polybii libro 1 6 refea , quomodo vi&o Scopi Antiochus
Batancam, Samariam, Abila Sc Gadara recepit j rooxquc Judxi qui Hicrofolyma Sc celebre
ejus loci templum incolunt, ad cum defecerunt. Quomodo etiam Gazcnfium urbem ( qui in
Ptolcmxi fide couftantiflimc permanferunt ) Antiochus obfedccit Sc vailavcrit , in eodem libro
explicavit Polybius. [Vide Excerpt. Valefti , pag.77. & 86. j
Ptxliura quo ad Panium ( juxta fontes Jordanis ) cum Scopa conflixit Antiochus, ZenoRho--
dius , in cerovh* fua hi lior ia , (cujus in libro 7*. meminit Laertius ) copiose defctipfit : ejufquc nar-
rationis capita prxdpua , accuratiore Polybii cenfura notata, cum aliis Excerptis Polybianis,
legenda nobis exhibuir vir crudiriflimus Hcnricus Valcfius. [ f*g- 77.78. & 81. 1 Fugavit vero
:n co prxlio Scopam Antiochus, & cum dcccm millibus armatorum obfcdit claufum in Sidone.
Ob quem liberandum mifit Prolcmxus duces inclytos , /tropum 8c Mcnoclcm & Damoxcnum.
Sed oblidionem folvere non potuit : donec fame fiipcratus Scopas manus dedit , & nudus cum
fociis dimiflus cft. ( Hteronym. in Daniel.cap. II.)
« 4. Ita Antiochus Pharaiccm, cxterafque Syrix quidem, fed juris otgypti civiures cum inva-
’ ' [ Juihn.lib. )t. cap. t.] vitforia illa ad Paniiun porta , Syrix regibus Caric-fyriam &
Phorniciaro deinceps puflidctidam rcliquir. [Polyb. legat. 71. pag. Sqj. ] Ipfe vet 6 Antiochus in
hybema Antiochiam coiKcflit. [Liv. lib.] i.)
Anno Nabonafari < { t . Sc tribus annis antecedentibus , 17 dies menfis Athyr vagi , 1 quo ufque
ad 1 1 ( tcflc Plutarcho in lib dc llidc Sc OJuidc) ifia abi£gyptiis celebrabantur, incidebat in diem
18. Decembris Juliani | ubi Eudoxum Brumale folfutium collocavillc , in 7*» capite libelli nofhi
dc Macedonum Sc Afianorum anno Solari o flendi mus. Hoc quum Dofitheus in OAacteridc fua
( quam Eudoxo inferiptam fuiile , Ccnforinus nos edocet ) vel in Parapegmate illi annexo, quod
Colonia ( prope Athenas , vel Colonis potiiks in Alolide ) ille edidit , hoc tempore notavidet : inde
ipudGrxcos opinio illa invaluit, cujus in fexto capite aftronomici fui operis meminit Geminus;
iccundum Aigyptios Sc fecundum Eudoxum in brumale folltirium Ilia femper incidere, quem erro-
rem ab Eratoilhcne quoque in commentario dcOdactcridc deredhim fiiifle , idem ibidem fignificat
Hac hyeme Philipptis rex cum Romano Confule Tito Quindtio Flaminino dc pacis conditioni-
bus colloquium habuit : inter quas & hxc i Flaminino cft propofita i Ptolemxo regi AEgypti
urbes omnes a Philippo dic reddendas , quas poft Philopatoris Ptolcmxi mortem occupamt.
[Po\)b. hb.17' p*£- 7-U- M-U- ]
b. Eodem anno inter infulas Theramenem ( five Theram) Sc Therafiam, medio utriufque ripx ,
& maris fpatio rerrxmotusfuit : in quo , repente cx profundo cum calidis aquis infula emerfir.
In Alia quoque eadem dic idem motus terrx Rhodum , multafque alias civitates gravi ruinarum
labe concumt , quafJam folidas abforbuit. Quo prodigio territu oninibus , vates cecinere, oticits
Romanorum imperium, vetus Grxcorum ac Macedonum voraturum, f Juflin. lib.fo. cap. 4.]
c. Initio vetis Quindlim Flamininus, Attalo Elatiam acccrfito , Thebas cum eo profedliucft, ut
Bttocns cura Romanis fodetate jungeret. Ubi quum majore quim xtas ferret impetu otatio-
ncroadBmotos hac dc rc haberet Attalus; legnior jam S: infirmior quim ut contentionem di-
“ TMPEHt WACED O N UM.
cendi fuftioerct , fubita vertigine aut rheumate correptus , in concione ipsa obmutuit , Se con- 1
27/
cidit. Hinc parce membrorum captus , Thebis xger ille decubuit. Quindius , pollquam non
vitx prxfens periculum vis morbi attullllc fcd membrorum debilitatem vila edet , relido eo ad
curationem nccclTariam corporis , Elatiam unde profedus erat rediit. [Uvim , imtio libri a. ex
ecdice Bambergenfi Reme, & Parifiis anno lC,l6. editi ; cum Pt at arebo in amnio, ]
Principio ejuldem veris Antiochus, prxmilfis terra cum exercitu liliis duobus Ardue ac Mi- 1
thridate, ju&fquc Sardibus fe opperiri, ipfceum dafle centum tectarum navium , ad hoc levio-
ribus navigiis ccrcurifque ac lembis proficifcitar : fimul
fimul per
per omnem
omnem oriun
ofani Ciliclx
Cilicia: Se Carix
tmtaturus urbes nux in ditione Ptolcmxi Client ; fimul Philippum exercitu navibufquc adju-‘
tiontm acceptis i Coracefium prxter (pem portas illi oedutir. [ Liv. lib. n. } t
Dum Coracefium Antiochus oppugnabar , legati a Rhodiis milii ei denuntiarunt i fi intra
Nephelida promontoriuna Ciliciae copias luas non contineret , fe obviam ituros : non ab odio
ullo , fcd ne Conjungi cum Pbilippo paterentur , Se impedimento cllct Ronunis liberantibus
Grxeiam. Quibus audiris, irx Rex temperavit , Se legatos lc Rhodum mitluruin rrfpondit: iiftjue
mandaturum , ut renovarent vctufta jura cum ea civiutc , fua , majoruraque (durum i Se veta-
rent cos adventum pertimclcerc regis , nihil his aut fodis eorum noxx luturum frauJivc. Nam
Romanorum amicitiam fe non violaturum , argumento Se luam recentem ad cos legationem dic.
Se Senatus honorifica in fe decreta rclponsaquc. [ Id. ibid. ] 1
Rhodii Peneam ( qux regio cft continentis adversus infulam ) i Philippo occupatam , a fuis
majoribus pollellam , armis libi vendicarunc , Paufilkraro prxtorc ; fugatis Macedonibus , cum
regio prxfcdo Dinocrate. Quod fi confcftim vigores Stratoniceam pctiltc.it i potc.a-.u eam
qiu>qucr urbem fine certamine rectore. At quia in caftra receperunt fe , Dinocrates tum reli-
quiis copiarum eam ita firmavit , ut ftuftra ea mox a Rhodiis oppugnaretur. Rem geltam plu-
ribus narrat Livius , libro } J-
Attalus xger Thebis Pergamum navibus advedus , moritur. [ Id* ibid. Polyb. pag. Sao. PIh-
tarch.in Qi.Ftamin. 1 Vixit annos 7». regnavit 44- [ Liv. ibid. Polyb. in Excerptis Vdlefti ,
pat. ioi. (jr apud Suisl. in' a faci.] licdr 45 tantum annos illi Strabo tribuat. [ lib. 1Cyzicenam, ipag.Ciy.]
Uxorem & liberos quatuor hibuit luperftires. [ Liv. ibid. ] uxorem Apollonidem
& filios ex ea fufeeptos, Eumenem, Attalum, Phi tetanum, Se Athenarum: quorum natu maximus Eu-
menes poft patrem regnavit. [Strabo , tu fipr. Plutarch. dei ] qui tres minores natu
fiatrcs , Se xcatc Se indullria pollentes, ita 10 officio continuit , ut cuftodcs regni ac dignitatis lux
cos haberet Cuel lites. [Pelyb.in Excerpe. Valefit, pag. t C<9. er apud Sutd. »«*ATTaA9i. ] Unde mater
tres filios vide-
eorum prxdicabat fubinde (e beatam ,noii propter divitias vel imperium , fed quodferentium
ret natu maximi dic fatcllitcs ; cumque in medio ipforum gladios haiUlquc abfquc
metu verlari. [ Plutarch. ut fupr.] De Apollonide five Apolloniadc, 8c liberorum ineam amore,
videndus etiam Polybius , in Excerptis Valdii [pag i 14.114.] & apud Sudam , in 'aw«MW/.
d. Debellato ad Cynofccphalas in Theflaiia Philippo (cujus vidorix in I. Maccab. VIII. fatta
cft mentio ) Flamininus conditiones pacis dedit 1 non aliam magis ob caulam , quim quod An-
tiochum e Syria cum exercitu dic profedum Se Europam versus iter inftituiilc intellexerat. I
Quatuorque menfium inducix Philippo fune concedar, ut legatos hac de re Romam mitteret.
Se Senatui arbitrium omne deferrer. [Polyb. legat. 6.pfg.7$i. Liv. lib.\ i adit. Ro/n. er Paref. ] l
Rhodii , audita Philippi clade, curam non omilcrunt uicnJx libertatis civitatum; foriarum !
Ptolcmxi , quibus bellum ab Antiocho imminebat. Nam alias auxiliis juverunt , alias provi-
dendo ac ptxmoncndo conatus hoftis , causaque libertatis fuerunt Gumiis » Myndus , Halicar-
nadcnfibus, Samiifquc. [Liv. lib. $ j.j £x urbibus tamett qux a Ptolcmxi pastibus tenebantur J
captx ab Antiocho funt poft Coracefium , Corycos, Andriacc , Limyra, Patara, Xanthus ,
Se ad extremum Ephefus. [Hiermym. in Daniel.cap.it.]
. jj0g 4> Antiochus , cum hyberruret Ephcfi , omnes Alix civitates in Antiquam imperii formulam i
redigere cft conatus. Er alias quidem videbat facile jugum accepturas : de Smyrna in /fcolidc,
& Lampfaco in Hcllefponto cum dubitaret , monita fimul Se vim afferebat ; ne carum urbium
exemplum relique in repugnando loquerentur. Mifit ergo ex Ephefo qui Smyrnam, Se ex Aby-
do qui Lampficum obliderent. [ Idv. lib. ; j . ] Adversi* quem Smyrnxi Lampfaccniquc , Se
exteri , qui rccufabant imperata facere , mifsaad Flamininum legatione, Romanorum opem au-
xiliumquc petiere. [Appia*. Syriae, pag. 87. ]
Claudio Marcello Confule , paulo poftquatn initus ab illo fuit nugiftratus , Romam le-
gati venerunt de fodere icicndo ciun Philippo aduri. Et Scnatulconfulto tum conftitutum cft :
" Ut Grxei omnes , Se qui in Alia degunt & qui in Europa , liberi line , fiiifque legibus utamur.
«« Ur qui in Philippi ditione funt , Se fi quas ille utbes Grxeorum prxlrdiis tenet , eas ante
'lU celebrationem ludicri Ifthmiorum Romanis Piulippus tradat. Exs qux in Alia funt, Euromum,
“ Pedata, Bargylia, Ialfum, Abydum, Thalum, Myrinam , Perinthum , dedudis inde pnefidiis,
*• liberas dic linat. Ne cum Eumene Attali filio ( id enim etiam nominarim adjedum feribit
«« Valerius Antias ) novo rege bellum gerat. De liberatione Cianorum feribat T. Quindius Fla-
mininus ad Pruliam, quid Senatui placeat , CTf. Atque ad ifta excquenda , Senatus decem viros
e primoribus ledos in Grxeiam mifit. [Polyb. legat. 7'p*$-793- & legat. 9. 79 J. Livjib.\$.]
b. Ifthmiorum celebritate perada, in qua Grxeorum libertas publica prxeunis voce promul- ,
gata cft , Titus Flamininus Se decem viri Roma roifti , Hegefianadem & Lyliam , qui ab Antio-
cho ad Titum legari venerant , audierunr. Jullcrunt veto Antiochum libens in Alia civitatibus
abftincre , neque ullam earum bello laccllcrc ; iis item excedere qux Ptolcmxi aut Philippi
J. Vjferii Annal. Pars prior. Mm ij fuillcnt,
AL I A 3 MUNDI Di.
2 j6
fuillcm , priulquam illas occupalfc : denuntiatam que inluper , ne in Europam aut ipfe tranfirct
aut Copias trajiceret > adJidcruiitquc , quofdam e fuo numero ad Antiochum elle venturos.
[P»'yb. ItjMtt $. p**. 758. 799. Liv. lib. 5 ». ]
Dimiilb conventu , dreem Romanorum legati partiti munia inref fc , ad liberandas fii* quifqnc
regionis civitate* difcellcnmr. Ac Publius quidem Lentulus in Aliani Bargylia nave contendit ,
famque urbem liberajn cllc juffir. Lucius Stertinius Hcplnftiam & Thalum & Thracis urbes
adiit, atque idem fecit. Publius Villius Se Lucius Terentius ad Regem Antiochum eil profectus :
Cn. Cornelius ad Regem Philippum. [ Pohb. Ifgpt.9. f4g.799* Liv. lib.\\. Phaarch.tn liamini».]
e. Initio vetis Antiochus navibus ab Ephefo profcdns , Hcllcfpontum petiit , Se terreftribus
Copiis ab Abydo tvajc&is , Se ctim navalibus conjunctis , Cherfonefi urbes deditione accepit.
Inde Lylimachiam venit : quam Thracum impetu paucis ante annis deletam , de inregro condere
Carpit i ut Seleucus filius eam fcdctn regni haberet. [ Liv. lib. \ }. Appian. Syrijtc.pMf.S6.87- ")
Quum ex animi faitemia Antiocho inceptum procederet , atque is jam in Thracia cllct , ve-
nit Seljrmbriam L. Cornelius j qui legatus a Senatu miflits fuerat ad pacem conciliandam in-
ter ipfum Antiochum Se Ptolcmxum. L decem Romanorum legatis , P. Lentulus a Bargyliis,
L. Terentius Se P. Villius a Tlnllo , Lylimachiam petierunt. Eodem Se i Sclymbria L. Corne-
lius , de ex Thracia po!t paucos dies Antiochus convenerunt. Hcgclianax quoque Se Lyfias , qui
ad Titum Flamininum ab Antiocho milii lueram , in tempus illius conventus inciderunt. Ibi L.
Cornelius iquuin ccnicbar , ut Ptolcroaro cederet Antiochus urbes ditionis ejus, quas ipfe recens
occupaverat i iisveib quii Philippo ( a Romanis jam devido ) eranr poilelfx excederet: mo-
ncbatouc , ut i liberis civitaribus abllincrct. Rex ante omnia mirari le dixir , quonam jure Ro-
inani de Afu: urbibus contfovci fiam libi moveant ; cum ille de iis quxin Italia gerantur nihil
qtuequam inquireret. (>r.reorum liberas civitates , qui funt in Alia , libertatem nancifci debere ,
non ex Romanorum ju Ilione , fed ex beneficio fuo. Sibi denique cum Ptolemio Se amicitiam elle,
iSe id agere fc , ut brevi etiam affinitas jungatur. [ Pc/yb, pag. 800. 7 69. & 770. Liv. lib. 3 j.
*Appian. Syriae. pag.S 7.88. 1
Quum dixiiict L. Cornelius xquum videri, ut Lampfaccni Sroyrrmquc vocarenrur, Se dicendi
poccitas illis fieret § ita cft fadhrm. Aderant Lamplaccnorum quidem legati Parmenion & Py-
thodorus ■, Stnyrnxorum veri» , Carranus. Quibus liberam optionem habentibus , indignatus
Rex , quod videretur apud judices Romanos eorum qu.r fccillec rarionem contendentibus Ircum
rcddeic j loquentem Parmeiuonem racerc jullit : non lub Romanis judicibus , fed Rhodiis , difcc-
pcare lufcc coittroverfias (ibi placere affirmans. Ita colloquium tunc cfl iolurum, quum nullo
IPolycrates , cujus fidei Cypri udnuniftratio & omnium redituumqui inde proveniunt fuit com-
'modo inter ipfos convcniilct. [ Ptfyb./ib. 17. pag. 770. ]
mi tla , tradita provincia Piukmxo Megapolitano , Alexandiiam veniens, pccunix vim non mc-
.diocrcm Ptolemio Epiphani inde advexit. Eam ob caufam magno omnium applaufii tunc ex-
ceptus cft. [ Id. pag. 773 . ]
Sub illius adventum , /Etolorum motus Scopa duce extitit: qui cum Se nmncrolam militum raa-
, nutn haberet, & tempus dlet iiadus opportunum, Rege adhuc puero* dum cundattir , dum delibe-
rat, prarventus elt. Nam ubi didicit Ariftumenes amicos illum fuos domum cogere, & uni cum ipfis
eoo fuieue; miliis lateilitum nonnullis, ad Regium concilium cum vocavit. Scopx vero repente adeo
externam mens cft, ut neque eorum qux moliebatur toamrc quicquam auderet 1 nec Regi parere,
; cum ab eo vocaretur, fullincrer. Demum Arillomenes .cognita iplius inopia confilii,domum iplius
! militibos circumdat , Se per Ptolcmieiiin Eumenis filium adducendum curat. [ IbuL pag. 771.]
j Qui ubi concilium cft ingrdfiis , a Rege primiim , deinde i Polycrate & Ariftomene accufa-
tns , omnium non Regiorum Iulum, fed etiam exterarum gentium legatorum quotquot aderant ,
jfentcnria damnatus elt. Arillomenes enim, quando ip:um acctifaturus erat , tum alios Grxeos
viros illullrcs fecum accepit , tum etiam legatos Aicoloriim qui de pace fuerant milii : inter quos
!Dorymaduis erat Nicoftrati filius. Scopas igitur , una cum amicis qui cum ad Coucilium fc-
quebancur , in carcerem cft conjcdus. Proxima deinde nocte , Arillomenes Scopam quidem
& ejus cognatos omnes veneno fullulit : Dicxarchiim vero , hominem inligniter impium , tor-
mentis excruciatum necavit. Hic enim Dicxarclms ille erat qui prxfr&u* navium Philippi, in
Cycladibus infulis bello vexandis , in portn duas excitavit aras , unam Impietati , alteram Ini-
(j-.ut.ti ; iiiquc ut Diis ficrificavir. E caneris Stolis liqui fuerunt nui redire in patriam vellent,
abeundi & omnia fua auferendi potclhtcm Rex eundis fecit. [ltid.pag.771.],
Astulorum motu compoiito , eveftigio aulici ad confucta folcnnia quando aliquis Rex falu-
tatur, qnx Anaclatcria vocant , celebranda (e comparant: itare quidem necdum exigente; fed
quini exiftimarent , ubi innotuillct fui juris Se arbirrii Regem elle Eidum , in aliquo meliore
Itato iplius regnum fore quieturum , Se ab eo principio aliquid femper deinceps incrementi ac-
ceptunur. Provifo igitur rerum omnium magnifico apparatu , pro dignitate regni quod defti-
navevant funt ex fec ut i. [lbid.pag. 77 J.]
Dum difccptationcs per dies aliquot Lylunachi* inrc; Antiochum Se Romanorum legares ha-
berentur, rumor (ex illa Scopi, ut videtur, conjuratione ortus ) fine ullo latis certo authore de
morte Piolcraii regis, ut mitius exitus imponeretur fermonibus effecit, nam diffimulabat pars
utraque fc audillc. Et L. Cornelius , cui legatio ad duos reges Antiochum Ptolemiumque man-
data erat, fp.it ium modici remporis ad conveniendum Ptolcmium petebat 1 ut priufquim mo-
veretur aliquid in nova jpolleflionc regni , pervenirer in jE^yprum. Et Antiochus luam fore
iCgyptuo , ii tum occauo eflet , ccnfchar. Itaque dimiflis Romanis , reliefoque Seleuco filio
cum terrcllribus copiis ad reftituendam ut inltituerat Lylimachiam ,• ipfe omni clalle navigans
EphcfiKD, iegatis ad Quindium Flamininum miliis qui ad fidero de fbcicratc agerent, oramAiii
1 ; fcjOM ,
Dii
IMPER.
/ y
MACEDONUM.
Chttoh.
2776? £»
legens , pervenit in Lyciam : Patarifqu e cognito vivere PtoJenveura , navigandi in AEgvptum
(
umiitum confiiiura eft. [Liv. 33. Apputrt. Syriae. pag. S8. J
jSoj a. Antiochus ad Cyprum , qua fe potiturum Ipcrabut . properans,
quum Chelidonium promon-
corium fuperaflet , paulifpcr fcdirione rcmlgum eft retentus in Pamphylia circa Eurymedontem
amnem. Inde profc&im eum ad capita ( quae vocant ) Sari fluminis , foda tempeflas oborta i
prope cum otniuclaflc demerfit. Multx naves cje&x: multz ita hauft* mari, ut nemo in ter-’
ram enaverit. Magna vis hominum ibi interiit , non remigum tantum, miluumquc ignotor
um,! I
fed etiam infignium amicorum. Colledis rcliouns naufragii, quum res non iu eo clfirt ut Cy- I
prum tentarct, in Seleucum Syrie delatus , cladem quadacam reparavit ; Se ibi celebravit libe- f
rorum nuptias , Antiochi Se. Laodices , quos matrimonio junxerat. Deinde flibdud navibus julfis I
( quia jam hycms inflabat ) ipfe in hyberna Antiochiam procellit. [Iid. ibid. ]
b. Decem legati Romam rcverli , de rebus Antiochi 8c ejus in Syriam profeOione Senatum
4/iJ> Ipf
edocuerunt. [Lrv./ib.f j.] Hannibalis xmnli , nuncios lirerafque ab eo ad Antiochum nufGs,
& ab Rege ad cum clam legatos venilie , criminabantur. Qn.e erli falla , apud timentes tamen
pro veris habebantur. Itaque legati i Senatu Carthaginem mifii linit , qui apud eorum fenatum
arguerent Hannibalem cum Antiocho rege confilia belli inire, de cum quoquo modo coilcHdura
curarent. [ Id. ibid. ‘fuStin.lib. 5 t.cvip.i.i.]
Flamininus legatis Antiochi de (ocietaie agentibus rcfpondir, nihil Te abfentibus decem legatis
lententia- habere ; Romam eundum ad Senarum iis efle. [ Ltv. lib. n ]
Hannibal , Carthagine clam Ic liibduccns , prolpcro curfu Tyrum pervenit : exccprufque k
conditoribus Carthaginis , ut alia patrii cfl. Ibi paucos moratus dies , Antiochiam navigavit i
unde profc&um jam regem Antiochum quum audiflet , filium ejus folcnnc ludorum ad Daphnem
celebrantem convenit i comitciquc ab eo exceptus , nullam moram 'navigandi ferit. Ephcfi re-
gem cfl confccutus, fluftuantem adhuc animo, incertumque de Romano bello. Sed haud par-
vum momentum animo ejus ad moliendum , adventus Hannibalis fecit : tantufque ex eo ardor
illi acccffir , ut non tam de bello , quam de prxmiis victori* cogitaret. \_Uv.ti». hb. ii. eam
lib. j 1. cap. 1 . 3. & tALmil. Probo , tn Hannibale. ]
Hic , quum Phormio Peripateticus aliquot horas de Imperatoris officio Se omni re' militari
coram Hannibale copiose difleruiflet , dixillc Hannibal fertur j multos lc deliros fenes firpe vi-
di Ile , fed qui magis quim Phormio deliraret, vidillc neminem. [ Cicer, de Oratore, lib. a.] j
e. T. Q. Flamininus , cum Eumene Se Rhodiis , adversus Laced*monios Se tyrannum eorum Na-
bidem bellum profpcre geffit. [ Liv. lib. 54.]
M. Porcio [Catone J Conlule , Sniyrnxi primi templum urbis Rom* ftatuerunt. [ Tacit.
Annal. lib.4.) quorum exemplum Alabandcnlcs poflea Icenti, Se templum ejus fecerunt. Se
ludos ei anni vu larios ut Divx inflituerunt. [ Ltv. iib. 43. ]
13 8 1 o Eratoflhencs Cyrenxus Aglai filius, quem non Grammaticum fidum led etiam poetam merito
4J10
quis vocarit & philofophum Se geometram, quum 82 annos vixiilct , mortuus eft. [ Ltuian. in
Matf&cn. ] Cui in Bibliotheca: Alexandrini prxfcOma fucccflit Apollonius Alexandrinus
Callimachi difcfpulus, Argonauticorum Icriotor: qui, quod Rhodi diu commutatus cllct
, Rhodii
cognomentum cfl adeptus. [ Said. in ]
Antiochus Judxotum erga ie cogniti voluntate magnis cos muneribus donat, 8e pet cpiftolas
:bris laudibus prulcquitur. [ Eu feb. Chronie. J Exta nr h* cpiltol* apud Jofipfttpn, libro 1 a !
1
Antiquit. cap. j. in quarum una ad Ptolcmaum prarfedum feripea , vari* coiMincnrur donatio-'
nes ac immunitates Urbi Se Templo Hierofolymitano concill*. In alia ad Zeuxidem,
ex Judxis1
qui Babyloniam ac Mcfopqtamiam incolunt duo millia familiarum in Phrygiam Se Lydiam
duci jubentur i ad cos qui res novas ibi moliebantur in officio continendos. era- j
Antiochus cogitans Graciom invadere, de inde bellum adversus Romanos incipere, continu- ' 45* * j
uicavtc cum H-amibalc id confilium : qui ncg.tb.ic opprimi Romanos nili in Italia
polle. Adi
hoc ubi centum tectas naves, 16 millia peditum , mille equites dcpolccbat. Ea fe clailc
primum >
Afticam petiturum : magnopere Coufidc.c Se Cardugimenfes ad rebellandum ab fe compelli'
|H,flc i li illi cunctemur , fe aliqua parte Itali* bellum excitaturum Romanis. In lunc
fenten-
tiam cum adduxiilet Regem i non iplc quidem Africam acecllit ,( quemadmodum in Vita
Han-
nibalis retulit Probat) led Atiflouctn qtiendom Tytitun nactus Eplicli , fpccie
negotia-
tionis Carthaginem mifir, qui popularium animos ad bellum prxpararet. Hunc Carthagine ob-
l.mrctn inimici Hannibalis comprehenderunt. Duinqtic multis diebus in Senatu dclibciatc
cum Romam ad purgandam publicam conlcicntiam mitterent, ille confccnsa nave ad Hanni- tur ,
balem profugit. Quo cognito , mitti legatos Romam, qui rem ad Conlulcs Se Senatum defer-
rent , placuit, f LJv. hb. $ 4. fu/i in. lib. 1 1. cap. j .4. Appi.tr:. Syriae. pa(. 89.90. ]
Intrrim Antiochus legatos Romain mifit Lyfiain , Hcgcli.matfcm Se Menippu
m, ut Senatus j
mcnrcm pertentarent , quamvis aliud fimulabat : ac fi (impliciter ad amicitiam petendam jun- !
gendamque focictatem cos mififlct. Ab eis tamen fignificari julfit, mirari fe, cur jubeatur
yEoli-J
Jis-d: Ioni* urbibus abfc edere. Se quibufdam tributa remittere , & 'non mifcere Ic negotiis
de omittere avium poffillioncra Thraci* : \vef enim juffia non in amicos , fed in vi&os Ali*. i
com-|
petere. Legatis rcfpondcndi negotium Quinriio Flaminino & decem legatis , qui in Gr*ciara‘
m' a ‘ ^ ^c'utH ^clcSitl,ni ffl- A quibus cum urgeretur , ut aut Antiochus omni Eu- !
ropa abftuveat , aut Romanis jus Iit Ali* civitatum amicitias & tueri quas habeant dt novas
tompk&i : a Regiis cfl rcfponfum , Ic nec velle nec polle pacilci quicquam, quo regnum
An-
tiochi minuatur. Ita integra dilata rei eft. [ Ltv. ibid. Diod. Sica/. Ueat. 4. (Edu. 1'HlvtiVrfim.)
Appian . Syriae, pae. 89. J
Vixdum fegati abierant, cum k Carthagine legati bellum haud Mm iij
dnbi£ parare Antiochum,
Google
Digitized
IbIUm.
PfilixJI
278 M T A S M UN D I VI.
ur-
H^mbalc mmiltio , attulerunt : injccctuntquc curam , nc Umui Cc Punicum bellum excitaret
XI
4 ^Antiochus rex hyeme Raphi* fcin recepit, Phmnicc ( vel Palxftina) Prolcmxo regi aEgypti filia in
matrimonium data , Antiochum t Uv.M.l J.j Certus cmm jam bellum adversus
misitquc Prolcmxo
Romanos gerere , propinquos reges connubiis fibi adjungendos putavit.
in y£ «ypcum Cleopatram , Svram cognomine » in dotem addens Cmlc-fyrur a , quam ei piius iplc
ademerat : demulcens adolcfccntc m , ut bello Romano quicfccrct. [ Apprun. Syrtue. p*y. 88. J
luum extendere
Hieronymus, in cap. II. Daniclis, Amioclium ait , in a£gyp:um regnum
feptimo anno regni adolefccntis de-
volentem , filiam fuain Cleopatram per Luclcm Rhodium
fpondillc Piolcmxo , Se tcrtiodccimo anno ( juxta Chronicon Eulcbii, quod ille [equitur; vel,
omni Ctrle-lyria Se Judxa :
iuxta nortras rationes , duodecimo) tradidi ifc , data ei dotis nomine
Se duces cius, fenuentes
nenue Arvorum tamen obtinete ponuflc» quia Pcolcmxus Epiphanes
.Jtfepbmt t libro
dolum , cautius fc egerunt . Se Cleopatra magis viri partes quam parentis fovit
n , Cleopa-
11 Antiquic. cap. ;. Antiochum feribit, amicitia Se findere Ptolctnxo Iconjunchn
ei dedi fle , dotis nomine concerta Ccrlc-fyru , una cum Phamee ,
tram filiam in matrimonium
patnx
ludra Se Samaria : d ivisi Ique inter utrumque regem vectigalibus , optimates fur quemque
imperatam pecuniam collcgillc , St Regibus pependiife. ,
aliam Ariarathi regi Cappadoc uro connubio jungenda m mifit Antiochus :
Antiochidcm filiam
contra Romanos m-
Se tertiani Eumeni regi Pergami. Sed hic, quia videbat cum jam bellumbuique fratribus Attalo
(ti tuere , & in hunc ufum aifinitatcm qurrere , nuptias renuit. Mironti
, oltcndit imminere
Se Philctxro afpcrnati cum aifinitatcm tanti regis vicini. Se ultris invitantis
bellum - in otio li Romani ( quod omiuno credebat ) lupcvior cs forcix , firmiter fuura regnum
ret, aut a prxpotcn tc vicino fpolund us regno
dfct obtenturus» fin Antiocho vldoria continge
d« re viden-
ille cllct , aut majoris regis imperio fubjiciendus. [Appi*». Syriae, p4f.88.8j;.] qua
J7.
i
dapiius Eumenis oratio , apud Polybium in legat, xj .Se Livi** libro
b. Antiochus per Ciliciam , Tauro monte lupcraio, exrremo jam hyemis Ephefum pervenit. 4J *
^nde^pr/tSpio veris , Antiocho filio milio in Syriam ad curto Jiam ultimarumadpartium regni
Pilidas, qui
( ne quid ab lente fc a tctgo movc.ctur :) ipfccum omnibus tcrrcftribus copiis
I circa Sclgam incolunt , oppugnandos cft profeOus. [ Jd. ibid. J .... .. . .
,
Eo tempore Elxam venerunt legati a Romanis ad Antiochum mirti ; qui lub Ipccic legationis
t . aut alliduo colloqui o
& Regis apparatum fpccularentur , & Hannibalem aut Romanis mitigaren
ix aiuc
fufpectum invifumqitc Regi redderent. P. Sulpiuus Se P. Vi Ilius hi erant» qui Lyfimach
apud Regem
Appian. SyriJC. fuerant.
Mg.90.9lLtv.Uk
1. ] $+&'3S* W*Aib.>
, i.c*p.+. fui. Frmnn. Sirwq. Uk i.cup.Z
.. • /r
Elxa legati Pergamum adfccndeni nt , ubi Eumenis erat regia : quem prids convenire julli
fiicrant , quim Atuiochnm adiilfcnt. Ille , quantum authorluic aut confilio valebat , Roma-
nos ad bellum contra Antiochum incitavit. Sulpitius xger Pergami lubftitit. Villiu» , quum
mora-
Piiidix bello occupatura elfc Antiochum audirtct , Ephefum profectus , dura paucos ibi
, fxpc congredere tur : ut
tur dies, dedit operam ut cum Hannibale, qui tum ibi forte viat
Se tentatet, li qua 1 pollet, 8e metum demeret periculi ei qutequam ab Roma-
animum nis ede. ejus
[Uv.lib. jj- ... ... _ . « r.ftL 1
Grxeos Acilianos libros, P. Africanu m in ea hullc legatio-
Claudius Quadrigarius, fecutus
ne ir dit: cumtiuc Epheli collocut um cum Hannibal e. Et fermone m etiam unum refert , quo
Alexandrum Ma-
quxrenti Africano quem fitifle maximum Imperatorem crederet , rcfpondilTe,
cedonum regem. Quxrenti deinde quem fecundum ponerer , Pyrrhum rlixillc. Excqucnt i , quem
rifum ohoitum Scipioni , Se fubjccillc . Quidnam tum
tertium diceret; femctipfum dixifle. Tura
verb , inquit, Se ante Alcxandt um, Se ante Pyrrhum , Si ante
diceres , fi me vicillcs ? Tum me
genus Sci-
omnes alios Imperatores clle. Et perplexum Punico artu relponfum , Se ailentanonis
veluc mxlbmabi lcra fccrcvillc t ; Se Alexandro
pionem moyille : qubd e grege fc Imperatorum
pr.tftamw. iorcm91» victlle innuillct. •[ Id. ibid. cum Plutor eho in T. ^FUmintnt , & Appium, i»
Syriae. P*.] ■, _ _ , ,
s audito Romanor um legatoru m adven-
e Vi llius ab Epheso Apameam procedit. Eo 5: Antiochii Se
tu occurrit. Apamex congiclfis difeeptatio eadem ferme fuit , qux Romx inter Quintium
, diremit
legatos Regis lucrat. Mors nunciara Antiochi filii Regis , paulo ante in Syriam milii
dus obverlaic tur , Pergamu m
colloquium. Lcgatulquc Romanus, nc alieno tempore incommo
cooccrtit. Rex Ephefum , omitto quod inchoaver at bello, rediit. [ Uv.lib, j j. ]
Antiochi
Romani legati i Pergamo Ephefum acccrfid , cum Minione quodam , amicorum
liberandi Grx-
principe , colloquium habuerunt. Romanos acculabat Minio , quod prxtcxtu urbes fibi lubje&as
eos, Antiocho bellum pararent : cum ipli eam multos populos, claiitquc
ncc Sulpitio , Se ad fuas
|, ibcrciu Se vccbgales , qux olim liber* ac fui juris eraut. Rcfpondc
i
panes altarum avitarum legatos (prxparatos jam ante ab Eumaic 8e inftiuOos) advocante,
one altercatio
difccpuri facta clt. [ Id. ibid. ] . f .
Antiochus, audita Rhodiorum legatione , ipfos,& Bytaminos Cyziccnofquc , Se qmcunque
: afiolas
alii Grxei Afiarn accolunt , liberos fote pollicitus cft , li Romanis Ipfc ftrdcrc jungeretur
etiam Alix regibus.
autem Se lonas eodem jure dic noluit , alfuctos jamdudum parere barbaris
) in urbem
Itaque Romani legati nulli re impetrata ( non enim in hoc , fed exploratu venerant m
rcveili filOt f Appi*». Syr%4e.pMg.9i. ]
ofte-
5813 4. Poft hos afitolorum legari venerunt ad Regem , Thoante legationis ejus pnncipc: qui
, liombantu rquc ut in Grxei am trajiceret tanquani
rcbam ei totius aCcolix copiarum Imperium
I MP E Kt MACE doni/ m.
ad rem paratam
gtonibus. Quibusi aufcaltans
nec linebant ut expcftarct exercitum defcendentem i mediterranei» Ali» re-1 ™ l
Antiochus in Graeciam ftatim ttajicerc conibttut. f Jd. fad. par.
91. 9 )• cum Polybi* , Hb.',.pag. I $?. & fu/Lno , /ft.j o. r.rp.4. /af.| 2. rwp.i .]
Priufqulm lolvcret navo , Ilium i mari afeendit , ut Minerva: laetificaret. Inde ad cljjjcm
rcgrdlus, profidfcitur 40 tedtis navibus, apertis 60. Duceot* oneraria- cum omnis generis com-
meatu bcllicoquc alio apparatu fequebaotur. Copix univerCe, 10 millia peditum foete, & joo
equites, cum fex elephantis: vix ad Grxeiam nudam occupandam fotis copiarum, nedum ad
(attinendum Romanum bellum. [ Liv. lib. 35. ]
Eumenes fhtim fratrem Attalum Romam mille , qui nunciaret Antiochum Hcllcfponram cum
exercitu tranfiifc * atque Astolos ita Ic parare, ut lub adventum ejus in armis dfcnr. Et Eumeni I
abfenti , & pnrfcnri Attalo gratix acfcc : atque huic «des liberx decrerx, Se munera data. [IdJbid.] ,
b. Circa hyemis Iere medium in urbs Demetriade ctmfujtationc de bello admiuiftraodo ab 4/13
Antiocho habita, prudcntiilimum Hannibalis conlilium neglectum eft : nili quod ad claflem
copiasque acccrfcndas ex Aha Pol yx e ni das miflus eft. [Liv. lib. 36. fujUn. lib. j 1. cap. j. g.
jiftUn. pag. 93. 94-]
Antiochus , amore captus virginis Chalcidcnfis Clcoptolcroj hofpiris fui filix , quinquagena-
rio major, intetmiffis tanti belli curis, celebravit nuptas ; Eubmx nomine illi impolita. Reli-
quum quoque hyemis in conviviis & voluptatibus traduxit : exercitu etiam per totum id tempus
loluto in otitim ac delicias. [ Polyb. lib. 10. apud Atbenaum , lib. 10. eap.xt. Dud. Siod. & Dio ,
in Excerpti/ Valefit ,pag. 196. & 609. IJv. Lb. 3 6. Appian.pag.96. j8.J
M, Acilius Glabrio Conlul ad quintum nonas Maias ( qui eo anno , ut ex anni liquentis
cclipli colligitur , in Januarium Julianum incidit) paludatus Roma adversus Antiochum catellus
eft. [Liv. IU», i 6.]
Sub idem tempus legari ab duobus regibus , Philippo Macedoni» & Ptolcmxo afigyprf rege f
Romam venerunt i pollicentes ad bellum auxilia , Se pecuniam Se frumentum, ab Prokmxo
etiam mille pondo auri , 10 millia pondo argenti allata. Nihil eft acceptum , gratix Regibus a&x.
Et cim uterque fc cum omnibus copiis in jfctoliam venturum, belloque inter fu turum pollice-
retur : Ptolcmxo id remittam ) Philippi legatis refponfum , gratum cum Senatui popuh&que Ro-
mano adhuum , Ii M. Acilio conluli non dcfoillct.f Id. ibid. J
e. Antiochus ab Acilio Confulc & Catooc tribuno militari ad Thermopylas fuperatus ( quod
prxlium apud Livium , libro }6. Phaarchum in Catone majore , Appianum in Syriacis » & Fron*
tinum libro 1. Stratagem. cap. +. habetur deferiprum ) Se in Aliam fugatus , cum nova nupta
Ephefum fccelCt. [Liv. jfnflin. Apfian. & Polyb. in Atheneo , Lb. 10. eap. 11.] Apud Tul-
lium de Scncdwe ait Cato fc ad Thermopylas Acilio Glabrione Confulc , quarto 1 foo Con»
fu latu anno , pugnaville. Ipsumquc Catonem vi&orix nuncium Romam ab Acilio milium fiiillc ,
Se in ejus Vita Plutarchm , Se in libro Jtf. Livius confirmat. Qux de Buplago Syro Se Publio
duce Romano poft hanc pugnam conrigittc refert Antifthcncs hiftoricus , videnda apud Phlegon-
tem Trallianum, in lib. de Mifabilib. cap. J.
Antiochus Ephdi fccurus admodum de bello Romano erat , tanquam non tranilturis in A Gara
Romanis. Quam fecuriratem quum Hannibal illi excuOillet: Rex a mediterraneis fottapiis, pro-
peri copias convocavir ad mare; clallcm etiam apparans , cui prxerat Polyxenidas exui Rho-
dius : moxque trajecit in Cheriortefum , Se rursus eam muniit * mitto in Seftum fie Abydum ptx-
fidio, per quas in Aliam trajedtis erat Romanis legionibus. [Liv. lib. 3 6. Appiani pag. 99.)
38*4 a. C Livius Salinator ( a Romanis ad clalTem millus fucccllor Attilio J & rex Eumenes, Ala®
clallc petentes , obvium circa Phoexam Polyxenidam clatt» Antiochi pncfeChim ia fogatn coriji-
dunt, decem naves ejus demergunt, 13 capiunt, ipli unicam eamque Punicam amittunt, fugien-
tes Ephefum ufque perlequuntur. Rhodiis deinde ( qui pugna jam peralbi cum a 3 teiftis navibus j
liipcr venerant ) 8c Eumene domos dimittis , Romana clafm ad Canas venit s & cum jam hycms ap-
peteret , folsa valloque circumdatis navet fabdu&c funr. [ Liv. libi 3 6. Apptanpag.99.100, 1 j
Cum navalis hxc ad Coticum pugua ageretur , Magncliam qux ad Sipylum eft rex Antiochus ‘
conccllcrat , ad tcrreftrcs copias aMnparandas. Superatum verb fe tum quum audiviifct , clalfi
maxime teparandx , ne tota maris poffoflione pelleretur , intentus fuic. Itaque & Hannibalem in
Syriam mifit , ad Phmuicum acccrfcndas naves : Se Polyxenidam quailatas reficere Se alias parare
naves j\illit. Ipfe in Phrygii hybernavir : undique auxilia , etiam £ Gallo-Grxcia , acccrfen*. j
[ Uv. lib. 3 C.& 37- jfppinn. pag. 100.] Galatas enim muneribus Se terrore apparatus in focicta- |
tem belli pertraxit } ratus idoneos quos Romanis opponeret propter magnitudinem corporum. I
[Appian. pag. S 9. ]
Legari ab Ptolcmxo Se Cleopatra , gratulanres qubd M. Acilius Confol Antiochum regem
expulilTct, Romam venerunt: ut in Afiam exercirum trajicerent adhortantes. Omnia enim per-
eulfo metu non in Afu modb , fcd etiam in Syria eifc dicebant ; leque ad ea qux cenfuiflet Se-
natus, paratos fore. Gratix ob hoc regibus a&x funt , & legatis munera dari julla, in iingulos
quater num , millium xris. [ tlv. lib. 3 7. ]
Filium Seleucum in afiolidc cum exercitu reliquit Antiochus , ad maritimas continendas urbes ;
quas illinc a Pergamo Eumenes , hinc i Phoexa Erythrifquc Romani folicitabanc. Omne vero
hybernorum tanpus , partim fodis ferendo opem .partim quos in (bdetatem pellicere non pote-
rat depopulandis , Seleucus confumpfir. [ Id. tbid. ]
b. Medii ferme hyeme , rex Eumenes cum duobus millibus peditum 8t 100 equitibus Canas ve- ;43 24
nit , ubi Romana clallis hybemabar. Ibi quum magnam ille prxdamagi polle dixillct exhodium
•gro qui drea Thyatira erfet, hortando perpulit Livium ut quinque millia militum fecum mit-J
teret. Milii ingentem ptardam intra paucos dies averterunt. [ Jd. «M, ]
Digitized by Google
• Aoim» 280 jETAS MUNDI ri.
1 Periodi
Aiuio
• Aoooifc
o3
Itlum
| luter tuee Phoexz (editio orta, quibuldam ad Antiochum multitudinis animos avocantibus
Gravia hyberna navium erant , grave tributum ( quod togx 500 imperata: erant cum joo tuni-
cis )gravis etiam inopia frumenti i propter quam iuvcs quoque , & prxlidium Romanum excellit.
ITura vetb liberata metu factio erat que plebem in concionibus ad Antiochum trahebat. Senatus
1Se Opt mutes in Romana focictate perltandum ccnfcbant : fed dcfrdbonis autltotcs plus apu<
multitudinem valuerunt. [Id. ibtd. ]
Phocxcnlium igitur magiftratus , fufpedbm multitudinis voluntatem lubcntcs , legatione ac
Seleucum Antiochi lilium milia , rogabant ne urbi fux appropinquaret : libi enim ptopolitum
clle qincfccre , atque expedare quem exitum bellum univctlum luncifccrctur. Ille vero, cogni-
ta inclinatione animorum vulgi & frumenti apud cos inopia, nullo dato refponfo utbem versus
duxit. [ Polyb. /eget. 1 8. ]
Romx cum ambo ConUiles , Lucius Cornelius Scipio & C. Lxlius Nepos , Grxeiam pro-
vinciam ambiicnt , P. Scipio Africanus dixit , fi provinciam Grxeiam Lucio fratri decrcvillcnt
legatum (e illi in Aliam iturum. Qux vox magno allcnfu audita Tuftulir certamen : quod Afri-
cano nemo aptior videretur, qui Hannibali opponeretur. [ Cietro , Philippie. n.Liv. lib. J 7.
Afetn. Pe ii An. in Cicer. Orat, contra Verrem, ac Prxtura urbana. Pkler. At*xtm. Ub. 5. c*p.$.
1 *jlin.hb.i\. cjp. 7. ]
Per cos dies quibus Lucius Conful ad bellum contra Antiochum cft profrdus, Indis Apolli-
naiibus, ad quintum Idus Quintiles ccelo fcreno interdia obfcurata lux cft cum Luna Cub or-
bem Solis fubillet. [Idv.lib.) 7.J Et certe horrendam Solis cclipiim Romx non longe poli
Solis ortum dic 14. Manii Juliani conrgillc , calculus aftronomicus dcmonftrat. Cui li quimus
Muum Quintilium tunc rdpondebat: ut Kalendx Januarix fequentis anni in 19 diem Augulti
Juliani incurram , erit confectarium. Tanta tum Romani Kalenaarii luit perturbatio.
e. Sub xquinodium vernum , Pauliftratus cum jtf Rhodiorum navibus, Livius cum fo Ro-
nunorum , Se Eumenes rex cum 7 quadri icmibus filis Hcllelpontum petierunt. In portum , quem
vocant Achxorum , claifcm primiim Livius advertit : inde Ilium aicrndic , lactifidoquc Mincr-
v .e lacio, legationes finitimas ab Eleuiue & Dardano & Rhuetco , tradentes in tidem civitates
litas benigne audivit. Inde ad Hcllclponti fauces navigavit : & to navibus in ftationc contra
Abydum relidis , extera clallc in Europam ad Sefton oppugnandam trajecir. Qua per deditio-
nem recepti, ad oppugnationem Abydi fele expedivir. [Liv, Ub. 17. Appi*n. fug. 101. ]
Dum hxciti Hdlclponto geramur, Polyxenidas clallis Regix prxfcdus , qui Rhodo tum exu-
labat , Pauiiftrato Rhodiorum navium Duci regis Antiochi claltcm, aut lotam aut majorem
ejus partem , traditurum fe limulat. Ille proditori nimii credulitate fidem adhibens Samum pe-
ti t : ubi cullodias ncgligcntius adhibens , vitam cum 19 navibus atnifir. Nam quinque tantum
Khodix , cum duabus Cois, effugerunt. [ Iid. ibid. ]
Sub idem tempus Seleucus prodicam Phoexam , porta una per cuftodcs aperti, recepit: 8c
Cymx, alurque ejuldcm orx urbes ad cum metu defecerunt. [ /xv.]
Dum hxc in Atolidc fiunt , Abydus cum per aliquot dies obfidionem tolcraflct , prxli-
dio icgio tutante ma-nia , jam omnibus fcllis , Philota quoque prxfcdo prxlidii permittente ,
magiltratus eorum cum Livio de conditionibus tradendi urbis agebant. Sed cum iiucivcnillet
nuncius RiuAiix cladis , Livius , obfidionc Abydi Se cullodii Hcllclponti extemplo rcli&i , cum
omni clallc Pboexam petiit. Quam cum teneri valido ptxliJio audiJlct , nec procul Seleuci
ciltra clle depopulatus maritimam oram , Se pr.rda maxime hominum raptim in naves impo-
fita , tantum moratus dum Eumenes cum clallc allcqueretur , Samum petere intendir. Quo ,
tcmpdbtc jactatus , tandem pervenit : clallemque fuani cttm Rhodia navium ao , cui E udamus
prxlcctns fuerat , ibi conjunxit. [ IJv.]
Clallc ita auda , profcdfc extemplo lunt Ephcfuin: dic contra fauces portus inftrn&a in frontem
navium acicftctere. Poftcaquam nemo ad vetius ibat , clallc divisa , pars in falo in holiium por-
tus in anchoris ftetit , pars in terram milites expofuit. In cos jam ingentem prxdam late depo-
pulato agro agentes , Andronicus Macedo ( Nicandrum appellat Appianus ) qui inprxlidio Ephcli
erar, eruptionem fecit ; cxutdlque magna parte prxdx ad mare ac naves redegit. Qui mox in-
de Samum rcvcrli (imt : quo St L. /Emilius Regillus Prxtor , in Romanx clallis prxfcthira C.
Livii lucceilor, pervenit ; cui 1 Chio eo trajicienti, dux Rhodii quadriremes milEc obviam a
Livio , St rex Eumenes cum duabus quinqueremibus occurrit. [Id. cum AppLt*. p*g. 1 02. ]
Ibi concilio de bello navali habito, L.AItnilius eam tota clallc , ad interendum hollibus ter-
rorem , portum Ephcli ; Livius Pataram Lycix adiit. Amulius ab Ephdo tcmpcllatc rcpullus ,
1irrito Incepto , Samum rediit. Civitates quas Livius cft pritcrvcdus , Miletus , Myndus , Ha-
1licamalfits, Cnidus, Cous, imperata enixe fecerunt. Sed in Lycia mali* i tcmpcftatc atque ab
loltc acceptus , in Grxeiam tranlmilit ; ut conventis Scipionibus , qui tum circa Thdialiam erant ,
in Italiam trajiceret. ( Lrv. ]
Samum i Scipionibus ad L. jCmilium & Eumenem advenere litcrx; quibus de padfrs indu-
1 ciis cum Astulorum gente , & profectione tcircftriura copiarum versiis Hcllelpontum ccr-
'
10 res fiebant. Antiocho lnnilitcr & filio ejus Seleuco eadem ab Aholis funt nuntiata. [ Myb.
Legatione
egat. 19.)’ab Eumene, focictaiis jungendi causa, in Achaiam nuftsi ; multitudo Achxorum
n concilio congregata focictntcm firmavit i & juvenum manum fuppctiasci miiit. |_Id. Itgtt. 10.]
L. Aimilius cuai tota clallc Miletum Se exteram loci orum oram pranxrvclhis , in Uargyllcti-
1' •0 linu cxlccnlioncm ad lallum freit. Urbem Antiochi tenebat prxlidium, agrum circa Roma-
ii hollilicer depopulati lunt. Miliis deinde qui per colloquia principum Se magiltracuum ten
»
1 arent animos , polteaquam nihil in potcllate liia rclpondcrunt clle , yfimilius ad urbem opj u-
gnandam
Digitizix
a»** awio.n.
■ ulnas. Clui Ai*.
|Feuorfi te *r*n»
IMPER. M A C EDONUM. 281
)SI4 giundam duxit. Sed loiKiiIiuin c.ulum precibus moti Rhodii , Luincnc
ciiam rege aCimpto .
pervicerunt , ut oppugnatione ab/t meretur. [Liv. ] ‘
Herae lienici Ponti, legato ad Anilium midis , literas ab eo humanitatis
plenas acceperunt-
quibus & amicum fore iplB Senatum , nec ulli in re prudentiam Romana
rum & curam f iiquan-
do his indigeant ) eis defuturam pollicebatur. £ Memnon. Excerpe. e*f. tS. 1 1
Dum Eumenes proeul a domo cum Rotnauis & Rliodiis Lycia:
maritima oppugnabar, in lines
rceni illius Seleucus tranlin. Ad Eleam mimo tnfelii, lignis accdiit :
deinde omifia oppugnatione
urbis , agros houuiter depopulatus , ad cara,, arcemque regni Pergam
um oppugnalidaS duair.
Attalus Eumeni, frater ftanon, bus extra urbem politist primb fatiga,
e hortem excurlionibus etr-
pit : deinde ut Ic inhrniiorcm vulir, mtcnibuj fc contintiir ; Sc oblideri urbs
ca-pr.i eft f Id 1
Eodem fcrmO tempore St Anriochm ab Apamei profedhis, Sardibu
s primum , deinde haud
ptucui Sefebci caltria ad eaput C-lic, amnis dativa babuit, eum magno
gentibus. Plutimum remoris m Gallorum merccde coodmSis qnamor milbbts exercitu milio variis ex I
crar. Hos paucis
admittis , ad pcrvaftandum pallirn Pergamenum agrum mifir. [ Id. ] * i
Hfcciim Sami Eumenes didicilfct , avocatus domcftico bello, c'um
priufquam nolles lenti rem Pergamum mgrcllus , levia per cxcur/ioncm cla/Te Elxam petiit : indeque1
vero dies Romana Rhoduquc clafTis ut opem illi ferrent , Elxam ab prxlh ibi fccir. Poli paucos'
Simo venerunt, r Id 1 I
Cum tot clal.cs m unum cdnvcmiTc portum Antiocho allatum clfcr; &
divirtet Conlulem cum exercitu in Macedonia effe , patarnjac fuh idem tem*pus ao- '
qux ad rraniimra Hcllefpomi
opus cllcnt : dc pace cum Romani» , Eumene & Rhodiis agendum libi Oaruir.
Motis ieitur
i omnes c
copias
ftris ad Elxam accellit : & tumulo quodam adversus urbem occupar
o , peditum <
ibi condituit ; St cum equitatu ( erant autem fupm fex millia equitum ) in campos
fub ipflElxx 1
mtrnia dcfccndit. Miifis demde m orbem qu, de pace agerent : L. AI,
ullius Eumene 1 Pergamo
accito, Rhodiorum cmm navarchis Eudamo & Pamphilida adhibui, , ea de re
eooniJ? ha-
buir. Er Rbodu quidem pacem non alpernabaimir t fcd Eumene, neque
honcilum efle dicebat
de pace ag, , neque finem rei eo tempore imponi polii-. Atque in eam fententia
m Antiocho ref-
pondic Alinilius ; ame pnaiis advetuum de uace agi non puire. Quo
refponfo aceepro , Elx-
enfium agrum extemplb vallavit. Demde Sccuco filio ad Pergami
obfidionem continuandam
relido, cum iniello exercitu continui, itineribus pergrns, iu agrum
illum opulentum, quem
1 hebes campum vocant, imprdfioncm lee„, omniiijuc generis prxda exercitum
Cium implevit, 1
[ Potyb. legat, ii. Liv. //$.57.] r i
Per eo Idem dies DiophancsMcgapoli, anus cum mille peditibus
& centum equitibus ab Achxi,
m Eumenis auxihumm, Ilus, Elxam advenit. {Liv.eiid
r.«M}Uv,. ao. J Veterani omnes St
periri belli eram i St ipfe dux, Phi opmmems . (Tommi tum omniifi
n Cnecorum Imperatoris)
difcpulus^ Aiv. ibi xdppu a. n. 1 01. eum /ryar. ao.pug. Sio. & in Eneerpli, rnkfii.i
EgreUb, navibus obviam mi* ab Attulo node Pergamum deduxerunt
bus aliquot, uou mmus audacibus quin, felicibus, Seleucum Unde fadis exemfiom- 1
ex agro Pergameno caftra movere
Achll coegerunt. [ Liv. tbid. jlppinn.pag l0a. |0|,] qui auhilom
iuu, i„ nuu.urai ora perma-
nens, alus terrori , alus prxJidio crar. [Liv.] r j
Dum Antiochus Adramytteum bolliliter itinere feflo petit
,
prxfidto elfent, navibus arcumvc*, venerunt. Antiochus igi,„r ei, A-miliu, & Eumenes , ut urbi '
urbe ablUuen, , agro, depopula™1
dl. Percam mdc coloniam Mltyicmeomm expugnavit , Cottou
, & Cotylenum , 4 Aphrudilu-
'dem, & Cteoen, pnmo impetu cepit : demde per Thyati
ra Sardes rediit \ Liv. 1
Lla*s Romana eum Eumene Rhodi, fque Mbl«
piimb , inde ,e„b, unde profeCh, erat,
Elxam tedut inde Phoexam prtentes . ad Bacchium infiilam
urbi Phoccnlium immiucmcm ap.
pulcrunt \ St quibua ante abiiinuerant tempi,, ligmfquehoMiter
direptis, ad ipfun u.bem tranV-
nufcnint. Sed quum miffum ab Antiocho prxfidium trium milliu
m innatorum urbem intravi*, ,
u tniulani le tecepi, j nihil aliud quim depopulatoeirca
utbem hullium agro. IndeEumenra Elxam , Romana St
Rhodi., clafiis Samum rediit I Id. 1
abi Hanniba
vf lleV"ex Syr, e a duda , qux , y major,,
^ 'i,'i“ir'rcn’;um * I' «■«■»« , c™ A„tioa,i clalTc
fermx navium erat , ad Sidam in Pamphylia pro-
montorium pugnam m.It. m qua Hannibalem Rhodii fiigaiunt , fcd naves
eius , iri, magni
ex parte rem, g, bus, mfequi longid, nnn po.ucrum, SeJut ejm
ad veterem clairem tranliium
nupeduen. Charidirum emu a a navibus rollratis ad
Patara & Mcgillcm portum miferun. : quo,
et.amrt.oxPamphd.dascumc. «Wlbus tedu «iTus e(L 1
Hannibal dl. [ Afp,*n. pag. 104. ] Vid. ifimil. Pl0b. in lU Id. ] Atque itaVn Pampliylia clauiua,
nnibAt '
Sardes vemens Annoehiia ad Prufiam Bithynix
regem (cognomento qui .»,1, five
V„.,„ diaus eft) legatos S; I,teras mtitt, qiubus eum ad
mcundum fecum adimus Romanos i
focirutem hortabatur. Er ,am flurtuabar annuo Prufias , quum
literx a Lucio i Publto Sci-!
pioms fratribus acerptx animum illuis 1 me,u Romauurum
aliquamum liberarum. Maxime
autem cil confirmatus, poftcaqulm Roma legmio ad eum
vrnit , cujus princeps C. Livius , qui!
prxtor ante da* prxfuctat. Cum lu. emm legati, ille collocutus
, fpc, coniiliiqueVoa ab Antiocho
penitus lepatavit. [ tnlyb.k g«. xa.W. S. I. St a. Uv. Ut. ,7.
A?,„. yaa. tot. 1
Antiodius poileaquami ipe focietatt, Prufix decidit, Epbciu
ad elalfem , qux pr aliquot meufes iniltuda ac parata fiicra, , v,m ab 'Sardibus eft ptofcdus
aliam rationem die judicaret impediendi Tendam. Quum enim nullam
,
bellum i, ,. 'lc pedellrcs hoftium copiz trajicerent, «que omninb
ex Arta expellendi , quam I, putentem m.ris fe firme ftubili
ret; navali prxliocum horte
dimicare propoum. [ Poljb. & Liv. tbid. ] 1
Notium itaque Colophonioruro oppidum Ephefo vicinum oppugna
re aggreditur ; ut dum Ro-
J. Vtftrii AnnM. Pore p,„r. N n mini
2 82 ALT A S M VN D I [SL
rnani lociwn ufbcm oblulione liberare param i occalio rei bene gerendx Polyxenidx d* retur.
Erant Polyxenidx naves tp. vel 90. quibus Asmilius Se Rhodii ad Myonnclum occurrerunt,
.-Emilim cum navitMis 58 & Rhodii cum a a. ut Livius , vel aj ut Appianus refert. In pugna
vidns Polyxenidas , fecundo vento Ephefum fuga petiit : amillis navibus 4a ( non 19 tantum ,
ut apud Appianum legitur : ) ex quibus I 3 una cum vcdoribns in potclhtcm hoilium venerunt.
Romanorum naves dux fVadx funr , vulnerata: aliquot. RhoJiam unam captam Polyxenidas
fecum Ephefum abduxit. Mnifc Decembri ( ut annus tunc Romx agebatur ) pngnain hanc
fuille commiiram , locus ille Macrobii indicat, io primo libro Saturnalium. XI. Kalend. janstar.
ferim funt Laribus dedicata ; tj/tibus adem bello Antiochi L. tAL» alius Regillus prator in campo
Martio curandam vovit, quod vocum poli annos undecim illum cxfulvillc docet in libro 40 IJvius
u;us cladis nuntio termus Antiochus , priiidtiim a Lyiumclua , ne opprimcictur ibi i Ro-
manis, deduci pravo confilio juflit: * {lav.) & Lylimadiicnfcs rclida urbe cum omnibus fa-
miliis in Aliam migrare juflit. [ Diodor. Stnd. in Excerptu lralefii paf. 198.] # Colophonis
etiam oblidione ablcc.lcns , Sardes recepit le : atque inde in Cappadociam ad generum fuum
Arurathen , qui auxilia acccrfercnt , Se quocunque alib poterat .ul copias contrahendas mifrt.
[Ijv. ] Infc vero Sardibus lixrcns , rei gerenda: tempora confutuebat , 8c fumma lentitudine
omnia ajminillrab.it. [Polyb. legat. 1 j . ]
jg,j a. /fimilius poli vidoriain navalem proftdus Ephefum , dfredis ante pottum navibus, quum
confcllioncm coticefli maris ultimam holli cxprcflillct , Chium navigans , naves in prxlio quaf-
fatas quum ibi rcfecillet , Pliocxam trajecit , qux dudurn a Romani focictate defecerat. Eam
primum vi adortus , pollea deditione recepit : fcd quo minus diriperetur , 1 milite impetrare non
potuit. Urbem tamen agrofque & fuas leges iis reflituit : Se quia jam hyems appetebat, gemi-
“i eam urbem portu inllrudam ad hybernandum cladi delegit. [ lav. ] ’
Per idem fcic tempus Lylinuchia , referta omnium re. uro commeatibus .vclur in adventum
Romani exercitiis prxjiaratis. Scipiones excepit. Uulc ingicfli rursds iter per Cherloncfum,
1 lellcfpontum pervenerunt ; ubi omnibus cura regis Eumenis ad trajiciendum prxparatis , vclut
in pacata littora , nullo prohibente, aliis alib delatis navibus , line tumultu trajecere. [ /d, ]
Antiochus nictu conftcrnatus & rebus fuis diffidens Heraclidem Byzantinum legatum de pace
ad Romanos mille : cum mandatis & publice concilio , Se privarim P. Scipioni Africano com-
municandis. Cum vcib rclponfum acccpillet Antiochus , impcnlam qux in bellum fada elice
omnem pr-rllaic cum oportere , 8e cis Taurum montem pofldfiooc Allx cedere : ille nihil
gravius libi fi bello ellct vicius imperatum iri ratus , cogitatione pacis abftinuit , Se ncccflarla
ad prxlium omnia undique apparavit. [ Polyb. legat, ij. Diodor. Sicut, legat. 6. & 7. a Fulv.
Vrfino edit. Liv. lib. $7. fujlin. lib. 3 1. cap. 7. Appi*». paf. IOJ. ]
Lucius Scipio Confiil ex flat ivis ad Hcllefpomum movens, Dardanum primum , deinde Rhtr-
tcuni , utraque civitate obviam ctfusa , venit. Inde Ilium procedit , caflrilquc in campo qm' cfl
fubjechis mtrnibus politis, in urbem arcemque quum afccndillct , Minervx ur arcis prxlidi la-
crihcavit. Atque hic mutua gratulatio Ilicnlium ac Romanorum fiiit : llicnfibus /Encani cxtetdf-
|que cum eo duces i fe profedos , Romanis fc ab his procreatos referentibus. Taniaquc Ixtitia om-
Inium fuit , quanta clle poli longum tempus inter parentes & liberos folet. [ Lav. &• /ujhnjib. 3 1.
• cap. 8. ] Demetrius Sccplius puerum fc fub id tempus ait Ilium peregre vcnillc ; atque ita negleda
vidilfc domicilia , ut ne reda quidem imbricibus iodis integerentur. [Strabo, /ib.i bp*g-J9+.]
InJc profedi lextis callris ad caput Caici amnis pervenerunt. Ubi & Eumenes rex , cum au-
xiliis occurrit. Hic plurium dierum prxparatis cibariis, confilium erat ire ad hoAcm priufquam
hyems opprimeret : [Jid. ]
P. Scipso Africanus Elxam xger delatus cA ; relido apud fratrem legato Cn. Domitio. An-
tiochus vero circa Thyatirenos campos contrahens copias, non longe ab hoftibus , Scipioni
filium quem captivum habebat line ptetio ad cum renuiit. Quod non Iblum animo patrio gratuin
munus , fcd corj*o; i quoque falubre gaudium luit. [ Fid. Polyb. legat. 1 3 . Liv. lib.s, 7. Jtutist. lib.
il. c*p.7.Appi*n.pag.lO).lo6. Aurei, fflhr. de vir. ittuifr.cap.^.c- Dionem , in Excerptu V*
lefii pag. 609. ]
5. narus popultifquc Heradienfium in Ponto , legatione ad Scipiones mif.a , ut inkam prius
cum atmilio amicitiam confirmarent , impetrarunt. Ut Antiochus etiam in gratiam apud
Romanos reponeretur , orabant : Se perfcripio ad Regem plcbifcito , ut bellum contra Romanos
deponeret , adhortabantur. { Memnon . Excerpr. cap. iS. "j
Elcpluuitis immenlx magnitudinis , auro , purpurl , argento, 81 fuo ebore fulgentibus An-
tiochum aciem fuam ticiimquc vallavillc, feribit Floms. [ thfhr. Rom. hb. 1. cap. 8. ] Ha-
buillc illuin elephantos no, in I. Maccab. VIII. 6. legimus. Et 102 quidem contra Ptolcmxum
Pnilopatorcm cum eduxillc. Se 1 50 elephantos pollea iubuillc i ex Polybio jatu ante .mJivimua.
[ad ann. Mund. 37S7. & 3799.] Icd J4. tantum cum Romanis pugnanti illi adfuilTc , memorat
Uviut. Qui etiam 70 millia peditum & plus 11 millia equitum habui fle eum refert : licet 70 tan-
tum millia univerfo illius exercitui Appianus tribuar. Trecenta millia peditum , ttjunum falca-
torums/ue curruum non minor numerus : inquit Florus ; uimis profcdb hypcrbolicc. In Romano
vero exercitu 30 tantum millia fuille , Appianus affirmat: e quibus 8c duo millia miliorum
Macedonum Thraefimque praHidio caflris fuille rciidos, Lavtus indicat.
Circa Magudiam ad Sipylum montem potitam pugna commilla cfl. Ab ea abfuit tum Han-
nibal, cum Syra clallc in Pamphylia elautus , tum P. Scipio Africanus , xgrirudine Elxx 4c-
tentus. >Icbulofus is dies fuit: qui Se caligine Reg is in tam lata acie conlpcdum cornuum fuo
tum
■ Digitized by Gc
. TM~P~E It MACEDONUM.
. V — i * »*■< CMih
' rura adimebat , & huraorc arcus fundalquc Se jaculorum arac.ua emolliebar. Cura in dexteriore ' '
cornu pulla legio Romana ad caftra fugeret ; M- AimiJius Lepidus tribunus militum ad tute-
lam caflrotura rcli&us , armare ie milites fuos & extra vallum progredi juiljt , ftrittifquc gla-
diis fugientibus mortem minari , niti in prxliura reverterentur. Attonita tam ambiguo pericu-
lo legio , comitantibus M. ALmilio & duobus millibus Macedonum Thracumque qui in ca-
ftris relicti fuerant, in prxliura reverfa eft ; nugnaque cxdc edita, initium victoriae fuit. Ex
Regiis ad 50 millia peditum exfa ea dic dicuntur: equitum quatuor millia : ut apud Livium
Se Eutropium legitur. Captos ftiilTe 1400 refert Livius i undecim millia fujhnm. Ex elephan-
tis nonnulli interfodi funr , 1 J cum rectoribus capti. Roraanoiura aliquot vulnerati funt : ceci-
derunt non plus $00 pedites , 14 equites , 8c de Eumenis exercitu 15.
Antiochus cum paucis fugiens, in iplo itinere pluribus congrcgaoribus ie, modici manu ar-
matorum , media renue node Sardes pervenit. Inde quum audiilet Seleucum filium Se quof-
dam amicorum Cclxnas ( juxta quas nova urbs condita , cui Apamex nomen efl inditum ab
Apamea fororc Seleuci regis ) fugillc ; Se ipfc quarta vigilia cum conjuge ac lilia eo concdGc :
Zenoni Sardium cuitodia tradita. Se Timone Lydix pixpolito. Iulequenti ■ vero dic Cclxnis
( relidis ibi ducibus » qui regios e fuga recolligerem ) in Syriam profectus eft, [ Liv. Iit. } 7.
Appian. pag. I io. & ex Dione , Zonar«s. ]
1’olyxeimUs Antiochi navarchus , audita pugna , Ephefum rcliquir ; de claflc ufquc ad Patara
Lycix pervectus, inetu (lationis Rhodiarum navium qux ad Megiiten erae , in terram cgrcllus»
cuin paucis itinere pcdcllti Syriam periit. [ Liv. itid. ]
Legati i Thyatira primum & a Magnetia ad Sipylum , deinde i Sardibus , Trallibus , Ma-
gnetia qux fuper Mxandrum eft» & Ephcfo, ad dedendas urbes venerunt : Aiix civitatibus in
tidem Confulis ditionemque populi Romani tcfe tradentibus. [Id. tbid. ]
Sardibus receptis, Conful ib te contulit. Eb Se frater ejus P Scipio ab Elaea, cum prunum
pati laborem vix potuit, venit. Sub idem fere tempus Muiirus, caduceator ab Antiocho mit-
ius, per P. Scipionem i Confulc petiit impetravuquc , ut legatos mittere liceret regi de lum-
ma rerum aduros. Paucis deinde poli diebus , venere legati ab Antiocho, Zeuxis qui prxfc-
dus Lydix fuerat, Se Antipater fratris Antiochi filius. Hi prius Eumene convento, quem pro-
pter vetera certamina avcrliim maxime a pace credebant cllc , & placatiore eo de tua Se regis
Ipe invento, tum P. Scipionem, & per cum Confnlem adierunt : prxbuoque iis petentibus
frequenti concilio, exdem conditiones paris datx Ium, qux antea ad Hcllclpohtum , priuiquim
pralium committeretur , fuerant obiatx ; P. Scipione prxdicame , Neque Romanis Ii vincan-
tur animos minui , neque ti vincant , (ccundis r»us infoictccrc. Opoucrc igitur Antiochum
Europa cedcic. Se Alia omni ris Taurum. Pro impentis in bellum fadis 15 millia talentum * (quot
numerat Se Plutarchus in L. Punio tA.mil 10, pag. zj8.) * Euboicorum date : 500 prxfcnria ,
1500 quum Senatus popuiufquc Romanus pacem comprobaverint, 1000 deinde talenta per
ix annos continuos: Eumeni quoque 40. > talenta reddere. Se quod frumenti reliquum ex eo,
quod parri debitum erat. * Antiochus omni eis Taurum agro QT decem miliiDm tu lentorum /pelta-
tus eft inquit Mithridates in cpiftula ad Arfaccm. (libro 4*. Hiftori.uum Salultii. ) * Hanni-
balem quoque Carthagiuicnlcm , Thoantem ALtolum , Se alios aliquot belli concitatoies dedere,
Pignoris autem loco oblides xo dare. Quum acciperent conditiones Antipater Se Zeuxis , pla-
cuit omnibus legatus Romam mitti , ad pacis comprobationem obtinendam : atque ita tum dif-
cetTiim
I1I.II eft. [Poiyb. legat. 24. Dtodor. Sic. legat. 9. Liv. Iit. }j. fufttn. Iit. } 1. c*p. 8. Appianfag.
Z. ]
Sequentibus diebus Conful in hyberna exercitum Magne/iam ad Mxandrum & Tralles Ephe-
fiimquc diviiir. [ Poht. er Liv. itid. \
Ephefum ad Conliilcm paucos polt «lies pars iinperxtx pecunix advecti eft , Se addudi obli-
des : [Jid. itid.] inter quos futile . juniorem regi* filium Antiochum narrat Appianus [ pag,
lix. ii).] licet a Scipionis fuccelforc Cn. Manlio Vullbnc hoc primum exodum finllc , ut in-
ter oblides Antiochus Regis filius daretur , ex Dione referat Z maras.
'•>. M. Aurelius Cotta legatus L. Scipionis, cum Antioclii legatis, & Eumenes rex, itanque 4(15 ,85
Rhodiorum , Smyrnenlium , Se omnium ferme cis Taurum populorum ac civitatum legati Ro-
mam proh-di funt. [ Poiyt. & Ltv. ut Juprd. J
M. Acilius Glabrio de rege Antiocho Se Astulis triumphans, Romam ingrcffuscft. [Liv.lit.^y.']
Cn. Manlius Vuilo Conlul in Aliam milliis eft. Exercitus ti quem L. Scipio habebar eft de-
cretus :& inc/us fiipplemcntum quatuor millia peditum Romanorum, xoo equites. Se fociotum
ac Latini nominis odo millia peditura Se 400 equires. Eodemque fere tempore & Cn. Man-
lius conlul . in Altam , Se Q^ labius Labeo prxtor ad e lallem venit. [Lrv. Iit. )7. ] Vere aurem
piimo Ephefum Conful venit; acccpufqnc copiis ii L. Sopione , Se exercitu luilrato, concionem
apud milites labuit , qua ad novum cum Gallis fufeipiendura bellum cos adhortatus eft. [Id.
Itb. )8. ] Fabius vc.b claflc ab Ephclbin Cretam profedus eft; ut Romanos atque Italici gene-
ris captivos ibi detentos fervitute eximeret. A Creta Ephclum reveritis: tribus inde navibus iu
Thraerx oram miliis , ab a£no Se Maronia prxiidia Antiochi deduci juflic, uc in libertate ex civi-
tates Client. [id. in Ut. ) 7. fine. ]
Appetente xflatc, Eumenes rex & legari ab Afu Romam venerunt. Cotta in Senatu primum,
deinde in concione narravit , qux efleru gefta in Afia. Eumenes deinde , poftulame Serratu , fu a
merita poftulaiaque moJcftc expofuic. Cui Rhodii tam pro (e, quam pro libertate Grxearum
civitatum rcftrtcrunt. Quibus auditis , a Senatu decretum eft , ut cis Taurum montem qux
intra regni Anriochi fines fuillcnt , Eumeni attribuerentur : prxtcr Lyciam Cariamque ufquc
ad Mxandrum amnem; qux civitatis Rhodiorum citent, Crrna civiirtes A lix , qux Attali
J. Vjjerit Annui . Pars prior. " Nn i) ftipcrv-
Digitized by Google
UUwr.ic>,,iiW/.
ALT A S MUNDI VI.
ftipcndiariz fuiflcnt * cxdctn Eumeni vc£tigal penderent: qux vectigales Antiochi fuiilent .
ce liber x atque iromnnes clTent. ('Polyb. legat. ay. & }6. Diodor. Sic, legat . 10. Ltv. lib. 17. & j8*
AppDn. Syriae. pag.ll6. ]
Antiochi regis legati Antipater & Zeuxis auditi 4 Senatu , ut pacis in Afia a L. Scipione da-
tx conditiones confirmarentur, impetrarunt. Et quum paucos poft dio etiam pupulus eam pa-
cem julTiitet ellc ratam: fordus in Capitolio cum Antipatro, principe legationis Se regis Antio-
chi fratris filio , cft ictum, quo pacta illa confirmabantur. [ Polyb. legat. iy. Liv. lib. 37.] Hoc
firdus in ars incifum , dedicatum rft in Capitolio, ubi folent & ali» dedicari fordera. Exemplar
ejus Manlio Vulfoni , fuccclfori Scipionis , rranlrnilluin cft. [ Appian. pag. IIJ.]
Inter alia verb conftitutum fiiilfc , ut tam ipie Antiochus , quam qui regnaturi cflent poft
eum , tributum magnum lulvcrent , & darent oblides Se /w r<&iLu2 live diviti Imperii partem ; in
I. Maccab. Villi 7. legimus. Et ex paCHs quidem hilcc , intra 11 annos , penfionibus arquis ,
Coivere renebatur Antiochus talenta Euboica ( non Attica , uc verba Polybii non rc&e videtur
acccpillc Livius, fcd argenti Attici optimi ) 11000, quorum unumquodque 80 libras Romanas
ponderaret 1 Se tritici J40 milii* modium : atque oblides io dare, unoquoque triennio mutan-
dos. In Imperii vero divifiotie rcliCtx Antiocho fuiit , non lolum * Syria , ut in L.t/Efnilio Paule.
( pag. ij8. ) inndit Plutarchus ; neque etiam # Conwgena fle Syria flt Judxa , ut voluit Memnon,,
r i» Excerpt. eap. 18.] led etiam regiones liipcriores trans Euphratem , llabylonia , Airytia, Su-1
nana, flec. atque in inferioribus Cilicia ; licet in freto Ciliciz ultra Calycadnium & Sarpedo-
nium promontorium belli causa illi navigare non fuerit permitium. [ Polyb. legat. ij. Gr yy.1
Liv. lib.} 7.& < 8. Appia». pag. lii.ii;.] * Et antequam cum Romanis rem haberet , Alumj
fere ( i>.by* dUo ) iildetn cum finibus habuifle quibus eam tenuit Seleucus Nicanor confirmat
Plutarchus in Ai. Catone Majore, (pag. 341. ) *
Smyrnxorum Se. reliquorum omnium A (iaticorum legationibus auditis , Senatus more majorum
decem Icgttus mifit ad 1 es Alix componendas, fle controverfias inter civitates dirimendas. [Polyb.
legat. iy. Diodor. Sic. legat, io. Liv. hb. }7. j
d. Quo tcmpoic Roma: de pace cum ^ntiocho agebatur , in Afia Cn. Manlius Conful fum-
ma ope retendit, ut eam pacem turbaret 1 8c Antioclmm , fi fui porcftatcm feci (Te t , infidiis
cipcrct. Vcriim ille cognita fraude Confulis , cum faepe colloquiis petitis captatus clfet , non
congrefltun modo fcd conlpc&um etiam ejus vitavit Conful cum inlcqui cupiens , in ipfis pro-
pe Tauri jugis ad divortia aquatum caftra pofuit Oim nullam ibi caulam belli inveniret , quicf-
centibus regiis , citm Gallo-grxcis bclhun gcllit : eo prxtcxtu , qttbd fle auxiliis Antiochum ju-
vilient < & adeo indomita haberent ingenia , ut nequi equam Antiochus emotus ultra juga Tauri
montis clfet , nili horum opes fi angerentur. Et quia Eumenes Romx tunc aberat , accerlitus
Pergamo frater ejus Attalus Confiili , ab Ephclo ad Magncliam profeCto , cum mille peditum
& 100 equitum auxiliis occurrit Quibus deinde ad Harpafum fluvium progrcflxs occurrit Eu-
menis fle Attali frater Athenaeus, cum Crerenlf Lcufo fle Cotrago Macedone: qui mille pedites
miftarum gentium , fle 300 equites fecum adduxerunt. [ Liv. lib. $8. ]
Huc legati ab Alabandis ad Confiilcm venerunt : quorum rogatu caftcllum quod ab ipfis
nuper defeiverar , vi receptum , Alabandenfibus eft redditum. Ip!c via nihil digreflus, ad An-'
tiochiam fiipcr Mxandrum amnem poluit caftra : quo Seleucus Antiochi filius , ex foedere iCto
cum Scipione , aJ frumentum exercitui dandum venit. Tabcnlcs in finibus Pilidarum , qui in
agmen Romanum erupi ionem temere fecerant , 2 y. calentis argenti fle 10 millibus medimnum
tritici imperatis , iu deditionem funt accepti: Tertio inde die adChautn amnem perventum : inde
profe&i , Erizam urbem primo impetu , ceperunt. [ Liv. ibid. ]
Moagetes tyrannus , coi Cibyra , Syleutn , Se qua: Alymne ( vel Alinda ) appellatur , fubcrant,
homo ctudelis 8c callidus , arcte adduci fe palliis cft , ut datis Confiili ! $0 talentis fle 10 milli-
bus medimnum frumenti, falutem propriam redimeret. [Id. ibid. Polyb. legat. 30.]
Quum Coloborum amnem Conful trajccillct , Ilindenlium legati ad cum veneranti orantes ut
opem ipfis ferret. Tcrmdlcnles namque, accitis Philomclicnfibits, agrum eorum vaftailc, urbem
diripuillc , nunc quoque arcem urbis oblidere , quo cives liniverit cum conjugibus fle liberis
conhigillcnt. Ille, occalionc l»Bc libenter arrepta , Pamphyliam versus agmen duxit: Ifindcnfes
|obfidionc exemie, fle Tcrroelfenfibu» , yo talentis argenti acceptis, pacem dedit; uti fle Afpcndiis,
cxterifquc Pamphyiix populis, eodem modo. [ Polyb. legat. } I. Liv. mt fnpr. \
a. Ex Pamphylia ad Galaticam expeditionem rcverlus , Comma urbe capta, fle multa przda,
?8l 6 caftra movit. Progredienti prxier piludcs , legati & Lylinoc dedentes civitatem occurrerunt.
Quibus fufccptis , in Sagalallcnum Pilidarum agrum venit : ex quo ingeme przda abadta , quum
legati ab urbe vcnillcnt , accepta corona yo talentorum , cum ao millibus medimnum hordei , ac
totidem tritici , pacem cis dedit. [ Polyb, legat. 3 2. Liv. ut fnpr. ]
Progrcllus inde ad Obrimae fontes , ad vicum quem Aporidos * mplut vocant caftra pofuit.
|Eo Seleucus ab Apamea poftero dic venit. Aegros inde fle inutilia impedimenta quum Apameam
.iiimililfct , ducibus iiincrum a Seleuco acceptis , profectus eo dic in Metropolitanum campum,
poftero dic Dinias Phrygi* procellit. Inde Synnada venit 1 metu omnibus circi oppidis defer-
tis: quorum, jam ptxJis grave agmen trahens , vix quinque millium dic toto itinere profeCto ,
ad Bcudos quod vetus appellant , fle tertio inde dic ad Galatarum fines pervenit. [ Liv. J
Hic plurcs dies ftativa habens , legatos ad Epoflbgnatum mifit 1 qui unus ex Galatarum re-
gulis & in Eumeni* amicitia manlcrat , fle negaverat Antiocho adversus Romanos auxilia. Ille
ad Galatarum Reges profectus , ut aequis conditionibus fe Romanis fubjiccrent , perfiiadere co-
natus cft. [Id. cum Polyb. legat. 33.] Trium verb populorum , Toliftoboiorum , Tedto fagum
fle Trocmorum Reges tuuc erant , Qctiagon , Combolomarus fle Gaulotus. [Liv. ] Ortiagon i quibus
-oogle
IMPEH,. MACEDONUM. aft&t
Ortiagon prx exteris liberalirarc , prudentia & fortitudine infignis , conii lia de Galatarum " "
principatu in fc unum transferendo agitare credebatur. [ Polyb. in Exctrp. Valefit pag. 114, & i
apud Suid. in 'Opruytsr. ]
Interea Oroandcnfium legati ad Confulcm in vico quem vocant Tyfcon caftra habentem vc- 1
nerunt , amicitiam petentes : quam , zoo talentis folutis , poflea impetrarunt. [ Liv. J
Ad Cubilium Gallo -grarciae caftellum caftra habentibus Romanis, apparuere cum magno
tumultu hoiVium equites, Se qiiofdatn occiderunt. Quibus deinde fugatis, & aliquot fugientibus
ocri lis , continentibus inneribus ad Sangarium flumen Contui proccmr. [Uv. ]
Ponte ibi fa&o, quia vado nufquam tranlirus erat, tranlgretlis flumen Galli Matris tnagnx ab!
Attide Se Battaco facerdotibus Pcflinunte mifli occurrere cura infignibiisfuis j vaticinantes fanatico!
carmine , Deam Romanis vi<ftoriam & imperium ejus regionis offerre. Accipere Ic omen quum |
dixiflet Conful i caftra eo iptb loco pofuit. [I.iv, & Polyb. in Excerptu Valefit , pag. 209. J
Pofteto dic ad Gordium pervenie , tum defertum fuga incolarum oppidum , fcd copia rerum
omnium refertum. Ibi ftariva illi habenti legati ab Epoflbgstato nunciarunt, collocutum cum |
cum regibus Gallorum foifle , fed ad nullam xqu.un conditionem perducere potu ille. Olympum !
cos montem cum conjugibus & liberis & reliqua fubftantij universa petere ; uc inde armis loco-
rumque (iru tc tueantur. [ lav.CT Polyb. legat. ;j.J Certiora poftea Oroan.icnfuun legati attu-
lerunt. Tolifto-boios Olympum montem ccpiflci Tettofagos alium montem, qui Magiha dica- j
rur , pctiillc : Trocmos, conjugibus ac liberis apud Tcdkofigos depolitis , armatorum agmine
Tolifto-boiis ftatuifle auxilium ferre. [ Liv. J
Galatarum caftra in Olympo monte polita i Confulc & Attalo funt expugnata, Claudius
Quadrigarius bis pugnatum in Olympo tcribic , Se ad 40 millia hominum eseta. Valerius An- l
tias , qui magis immodicus in numero augendo etle folet, non plus decem millia exfa refert. !
Numerus captivorum , haud dubie millia 40 explevit : quia omnis generis srradfque turbam
fecum traxerant ; demigrantium magis quam in bellum euntium modo. Conful armis hoftium
'in uno concrematis cumulo, exteram prxdam conferre omnes julllt : Se aut vendidit quod ejus 1
in publicum rcdigcrfdum erat ; aut cum cura , ut quam xquidima clfct , per milites diviflr. £ Lav, ]
Supererat bellum integrum cum TedlofagiS. Ad eos progrcllus Conlul , tertiis cartris Ancy-
ram, nobilem in illis locis urbem, pervenit : unde hoftes paulo plus decem pafliuim millia ab-
erant. Ibi Chiomara Ortiagontis regis uxor captiva , i centurione ftuprum palla , praxlfum ejus
caput ad maritum fuum , qui ab Olympo domum refrigerat , rctulir. [ Lsv. cum Plero , lib. t. j
kijl . Rom. cap. 1 1. & Aurei. Vtthre de vir. iliuflr. cap. j j. ] Plenius hiftoriam hanc retulit Polybius : \
[qui cum ipsa Cluoraara Sardibus fc collocutum Se ejus prudentiam admiratum foille ienpiit* {Pltf
tarch. de C/ar. multrrib. ]
Ad Ancyra in ftativa oratores Tedo fagum ad Confulem venerum ; petentes , ne indt caftra
moveret, priufqulm de pacis conditionibus cum fuis regibus cllct collocutus. Illi verb Ipccic
colloquii inlidias Romanis ftruxerunr ; quorum etiam plurimos, prx valente multitudine, per-
emerunt: raagniquc pars opprella foret , nili pabulatorum fioa equites ad clamorem & exdem
fugientium occurrillent. [Polyb. legat. J4. IJv.ltb. j 8. ]
Romani ardentibus iri animis , poliero dic cum omnibus copiis ad hoftem pcrvenenltic, Bi- ■
duo in natura montis exploranda ablumpro , dic tertio Conful in quatuor partes divifas copias
eduxit. Hoftium quod roboris erat , Tcdlolagi Se Trocmi mediain renebant aciem , millia ho- i
minum 50 : fcquitatnm ( quia equorum nullus inter inxqualcs rupes ufus erat ) ad pedes deductum , •
10 millia hominum , ab dextro locaverunt cornu. Ariarathis Cappadoces , Se Moreis auxiliares,
in Levo quatuor ferme millium numerum cxplcbanr. Prelio conferto Galacx , polt plu- ,
rimam fuorum exdem , quo quemque tulit impetus , frigerant. Fugitis deinde line pugni
duobus Galatarum cornibus , o&o millia hominum in fuga ceciderunt , reliqui flumen
Halyn trajecerunt. Pofterodie Conlul caprivos prxdimqne rccenfuit. Ubi captivi alligati caec-
ius morfibus & ore tenta verunt , atque luttocand as invicem fauces prxbuerunt. Prxda verbranta
hiit , quantam avidillima rapiendi gens , quum cis montem 1 aurum omnia armis per multos
rcnuillcr annos , coacervare potuit. Galarx ex dillipati paflim fiiga in unum locum congregati ,
magna pars laucii aut inermes , nudati omnibus rebus , oratores de pace ad Confulcm nnicrunt.
Eos Manlius Ephcltitn venire juflic. Ipfc ( jam enim medium autumni erat ) locis gelidis propin-
quitate Tauri montis excedere properans, viriorero exercitum in hybema maririmx orx reduxit.
[ Liv. ibid.cum Appiano, in Syriae, pag. 1 1 J . & Floro , hb. 7. cap. 1 1. ]
Ronue , Kalcndis Februariis {qux, ut annus tum agebatur, in zy Septembris Juliani diem in-
ciderunt L.
) ifcmilius Regillus navalem de rege Antiocho triumphum egit. [Liv . lib. i 7. ]
Sub id tempus quo decem Romani legati , Se alii qui ex Alia mifli fuerant , profectionem ab
Urbe parabam, Biundufium in Italiam Publius & Lucius Scipio appulerunt : Se polt aliquot
dies triumphantes Romam funt invedti. [ Polyb. legat. *j.] Triumphavit vero ex Alia de Antio-
cho L. Scipio menlc intercalario pridie Kalcndas Maitias (circa 16 Novembris Juliani diem )
.anno fere pofteiquiun confutatu abiit : Se ne cognomine fratri Africano cederet , Afiatictu eft
appellatus. [Liv. lib. $7.] * Diuitque in triumpho argenti cxlari pondo millia 4J0 , Se vaforum
aureorum pondo zoo millia, anno Urbis conditx ( juxta Varronianas rationes) 5 6f. [ Plin.lib .
3 J. cap. 11. ] de quo pluribus agit Livmi libro 37». *
C. Manlio Vulloni , polt exadtum Confulatum , proconfularc in Alia imperium in annuis
prorogaram eft. [jA.lib. 38.]
b. Olympiadis CXLVIL anno quarto , ad Cn. Manlium proconfulem Epheft hybernantem , 4J 16
legationes undique ex omnibus civitatibus gcnribiifque , qux cis Taurum montem incolebant ,
convenerant : propter yidtorinm de Galatis partam coronas aureas illi afferentes. Qios omnes
J. Vjferii Annat. Pars prior. N n iij laudatos
XM<> Aiwolk
2 86 Lf ND 1 VT ,ChnrtJ»t)
Venedi ie xrim'
laudatos comiter que exceptos, Ixtjorcs etiam qua® venerant, ilicdimifit. Venerunt St A Calaris
legati , ut fcircra quibus legibus pacem i Romanis diem impeiraturi. Quibus rcfpondtt > poft-j
quam veni liet Eumenes , de pace cum iis fc a&urum. Similiter quoque ab Ariarathe Cappadoctun'
rege milii funt legari , ad veniam petendam, lucndamqne pecunia noxam , quod auxiliis Antio-!
chum ((bccnun tuum ) juvillct. £i talenta argenti tfoo ( licet aco tantum habeam Liviuj $ci
Appianus) liint imperata. Venit & milliis ab Antiocho Mu fetis : cuiventutum fe ad fines Ifem-
phy lix ProConfiil dixit, St talenta a joo *fiipra conti ituta (pM. a8j.) licet Diodoru* [legat,
ii. ] iooo tantum commemoret» tlt anni illius tributum. „ fiumeniumque , ex pafto cum L.
Scipione fudere , accepturum. [ Polyb. leg.tt, i}, eum Diodoro legut.l I. CV I x. Ltv. /ib.ji. ]
e. Principio deinde ver» luihato exercitu , airumptoquc Atulo , Proconful profedus , die
oftavo Apameam venit. Ibi triduum ffativis lubitis , tertiis rursus ab Apamea caftris in Pam-1
phyliam , ad locum conftitutum legatis Antiochi , pervenio Ibi quum triduum confcdidrt , fru-
mentum iregiis advc&um exercitui divifit , pecuniam uni Tribunorum militum traditam Apa-
meam deportari judrr. Inde ad Pergam duxit : qua: una iis locis regio tenebatur prxfidio. Ap-
propinquanti prdfctbis prxliilii obvius fuit, jp dierum tempus petens, ut regem Antiochum
de urbe tradenda confnlcrcr. Daro teinpore , ad eam diem przhdio decciTum cft. [/id. ibid. 1
Sub idem tempus , decem legati 8t rex Eumenes ineunt e jam * flate Ephefum appulerunt : ubi
cura e naufra «biduum Ce rcfcciJlcnt , Apameam afccudcrunt. Proconful audito eorum adventu
Lucium Manlium fratrem cura quatuor millibus mtlirum ad Oroandenfes mifir } ad reliquum pc-
cunix ex eo quod pepigeranr exigendum. Ipfe , juflis fcqui Antiochi legatis, Apameam exerci-
tum reduxit. Invento ibi Eumene cum decem legatis, de iis qux agenda ellcut confulrabant.
Primum igitur placuit ipfis ittum cum Antiocho foedus pacemque confirmare : in cujus leges i
Senatu feripta* ( quarum apud Polybium & Livium formula rxtat ) Manlius Proconful legatis
Antiochi jusjurandum prxflitit ; nullo confrftim in Syriam Minucio Thermo tribuno Se Ludo
Manlio fratre ( qui tum forte ab Oroandenfibus pecunias afportam redierat ) qui ab Rege jusju-
randum exigerent, & ntnres conditiones firmarenr. [Jid. ibidi cum Appiano , pag, 1 1 j . J
* Obfrdcm vero Antiochus filium fuum Antiochum , qui Epiphanes puffr-A cit dkhu , Romam
[mifit. [ I.Macc. I. It, Appian. in Syriae. par. utf. Sevtr. fttiptc.fatr. bt/lor. Ub.x. ] ubi domum
'Illam ei publice fiiillc xdificatam , qux poftei dicitur Lucilii poetx fuiilc , ex Attici anna-
libus, inOrationem Ciceronis contra L. Pi funem docuir Afeonius Ptdiamu. +
Q. Fabio Labeoni , qui daJfi prxerat , Proconful fcripfii , ut Patara cxteroplb profidfcerctur j
' quxquc ibi naves regix edent , concideret crem.irctquc. [Polyb. ef Liv. ut fuprd, Sulpitim/ Seve-
riu /aer, Uiil.hh. i. ] Pxofrfeus ab Ephcfo Labeo, jo tectas naves aut concidit , aut incendit.
|| TclmclFum eadem expeditione ( tci ricis fubito adventu claflis oppidanis) recepit, Ex Lycti pro^
lltiniis, juffis ab Epheio fcqui qui ibi rclidb ctant , per infulas in iirxciara trajecit. Athenis paucos
i moratus dies, dum Piraeum ab Ephefo naves venirent , totam inde dafTcui in Italiam reduxit. [Liv. 1
i Cn. Manlius, quum inter extera qux ab Antiocho accipienda erant elephantos quoque (qui
in Apamea erant , ut apud Polybium legitur) acccpiflct » dono Eumeni omnes dedit. Deinde
canias civitatum, multis inter novas res turbatis, cognovit. Et Amtathes rex, parte H.mutia
pccunix imperat* , Eumenis beneficio cui dcfpondcrat per cos dies filiam , rcmilsa , in amici-
tiam cll acceptus. [ Idem. ]
Apamex quoque decem Jegari & Proconful , auditis omnibus qui eb convenerant , jis qui de
agro ayt pecunia aut fimili re alia inter fc contendebant, urbes ex communi confcnfu aflig na-
runt , ip quibus luas controveriias difeeptarent. Colophonio* in Notio habitantes , Cymxos dic
Mylailcnfes immunes in polieram ab omni penfitarione tributi futuros pronuntiarunt. Clazo-
meni s , prxtcr immunitatem , DrymulTam etiam infulam ipfis objedam dono dederunt. MiJe-
liis Sacrum agruin . quo propter hottes prius ccllcrant , rcflitucrunr. Chios , Smyrnxos Se
Erythrxos pro lingulati fide quam eo bello prsftitcrunt , Se agro quem quique illorum cupie-
bant donarunt , & in omni pixeipuo honore habuerunt. Phocxcniibus Se piiflinz leges rcftttu-
tx. Se ager quem ante bellum habueram redditi». [Polyb. legat, jtf. Liv. j8. ]
Ilienlibus Khaiettin Se Gergirimm addiderunt i non tam ob recentia ulla merita, quini origi-
num memoria. Eadem de Dardanum liberandi caufa fuit. [Liv. ibid. 1
Cumque ante lub Pergami ditione pauca qtixdam fuillcnt loca ufque ad ] mare, juxta frnum
Elailictun St Adramyttenum, ( ut docet St rubo, Hb.1j.pag.tfa4.) regi Eumeni Lyfimachiam &
Thracicam Cbctfonefum in Europa dederunt : in Alia Lycaoniam omnem, Myliada, Phrygiam
utramque ( miQorcm ad Hcllctpantuin , Se majoicm alteram) & Lydie lonixquc omnia f ex-
ceptis oppidis qux libera fuerant , quo dic cum rege Antiocho pugnatum cft. Nominarim yerb
Tralles, & Ephefum, & in Lycia fcinidlum , ei donaverunt. Myfiam , quam peius ipfe fub-
egerat St Piuii.u rtx ei ademerat, illi rcftitucrunr. De Pamphylia, qrura Eumenis citra Tau-
rum, legati Antiochi ultra Tatr.umclie dicebant, integra res ad Senatum cft rcje&a. f Polyb.
leptit.l 6. Liv. hb.
Rnodiorum J7. Thxctctus
legati (7 jS. Strr.bo lib. 1 1. p*g. J77
St Phiiophron, .St lib.i+,
ut fibi pag.66$.
Lycia Se ]
Caria juxu '
Senatus decretum da-
rentur , orabant. Iiiculium legati Hipparchus & Satyrus, Romanos decemviros pro mutua inter
ipfos cognatione rogarunt, ut Lydis veniam dclidorum darent. Utrifquc decemviri , quod in ipfis
:(!<*, Conati funt fansfacerc. Nam in gratiam Ilicnlium.niliilafpcrius in Lycios coofuiueram; Rhodiis
.■crb ut gratificat entur , Lyciorum gentem eis contribuerunt » excepta Tclmcllo , A caflris Tclmef-
iiorum. Se agro qui Ptolcnuri Tclmclfu lucrat. Caria quoque trans Mxandrum cis cft data: illis
;»ppidis exceptis qux in libertate hietant, pridie quam cum Antiocho pugnatum erat. Vetim Lycii,
quidvis fc potius pcipciluros dicebant , quAm ut Rhodiis fabjicercntur : urpotenon pro munere, fed
1 anquam amici & focus A decem legatis concdli. (Polyb. legat. 36. Cr 19. & Co.Liv. lib.\y. & j 8.]
Digiiized by Qwgle
Ann»*®.)
■ Cfcii Hio.
IMPF.R. MACE DO N U M 287
Cum ab Antiocho Ratnani , inter exteras conditiones pacis , deditionem Hannibalis dcpofcc- te si,4'
rent; admonitus a rege Hannibal , Cretam ad Gortynios profugit. [ fuflin. lib. 3 1. cap,+. ta£mi/.
Prob.iu. Hannibal e.} Fama tamen icnct , devido a Romanis Antiocho , Hannibalem in Armeniam
adArtaxiam primum fc contuliflc, Se tum alia multa utiliter fiiafillc, tum roerropobs Amienix
condendx autliorcm illi fuillc.qux i principis nomine Artaxata live Artaxiafara dida fuerit, [P/utarch.
« Lucullo, Strabe, tib, 1 1 . pag. 5 1 S . ] Artaxias enim Se Tluriadcs live Zariadres duces miiitix An-
tiochi, pennillu illius Armenia: ( prior majori , alter minori ) imperaverunt Poflca vero Roma-
nis , qui Antiochum debellaverant, fefe adjiingcnres , Regum titulum alfumpfcrunr. [ Strabo ,
ibii. er pag. {31. J 5 x. ] Atque eo tempore , quo cum Romanis illi focicutctn inierunt, Hanni-
balem relidi Armenia in Cretam fecclfiUc, veri Fuerit limillimum.
Antiochus, Abi provincia amifsa , benigni libi a populo Romano fadhim cllc dicebar, quod
nimis magni procuratione liberatus , modicis regni tenninis uteretur. [ Cicero , pro Dejotaro.
Caler. Maxim, lib. 4 . cap. 1 . ]
Cn. Manlius & decem legati omnibus rebus ordinaris, aut iis (altem qua: nuxiW erant nc-
$ S 1 7 ccllarix , cum omni exercitu
ad Hellcfpontum fune profedi > in tranlitu qux erant cum Galatis
firmaturi. [ Polyb. legar» ?<?. Liv. lib. 1 8. ]
Eo evocatis Galatarum regulis leges funt datx , quibns pacem cum Eumene fervarenr ; dc-
nunciatumque , ut morem vagandi cum armis finirent , agrorumque liiorum tenninis fc con-
tincrcnr. [ Liv. tbid. ] in illis nimirum partibus Phrygia: , Paphlagonia: , Myfix ad Olym-
pum, & Cappadoci* , qux ab illis occupatx nomen Calatia obtinuerunt. [ Zonar. ex Dione.]
Tributum quoque cis ‘fuilTc impolitum , in I. Maccab. VI 1 1. x. legitur. Atque ita Romani ,
Galatarum caltig.au audacia, libi quidem citerioris Afix imperium abfquc controvcrfia quxli-
verunt ( finem Imperii fui Tantum montem Ibtucntcs : ) incolas verb illius terroribus atque
injuriis, quas Barbari inferre cis erant foliti, liberarunt. [ Polyb. lib. 3. pag, 159. cum Manlii
orat, apud Livium, lib. jS.]
Contradis ex omni ora navibus. Se Eumenis etiam clalfc per Athenxum fratrem regis ab
Elxa adduda , copias omnes Manlius in Europam trajecit. [ Liv. lib. 38. ]
Antiochus in loca fujtenora exercitum ducens , (live, ultimat regni fui penetrant urbes , ut
ad Danicl.cap.il. loquitur Hieronymus) fucccflbrcm filium Seleucum Philopatorem declaravit :
ut ex II. Maccab. IX. 13. iutclligitur.
Cbm Antiochus gtavi tributo pacis 1 Romanis oneraretur, firu inopi! preunix compti 1Ius , 45x7 187
fcu avaritia follicitatus , qua fncrabat Fc fub fpede tributarix nccrilitatis cxculatius Facrilcgi.i
coromifliirtim ; Jovis Peli templum in Elymaidc auro Se argento ac prcriolilfimis refertum dic
donaria audiens , Fpoliare illud conftituit. In Elvraaidcm igitur veniens , caufatufquc ab incolis
bellum libi illatum cllc > adhibito exercitu, node templum aggreflus cft , grandemque pecu-
niam inde abfhilit. Qua re prodita, finitimi barbari nblquc aliorum ope eum adorti, ipliumcum
omni militia interemerunt. [ Diodor. Situi . in Excerptu Vale fu , pag. 1 91. & 298. Strabo , lib. 1 6.
pag. 744. fuflin. lib. 32. cap.i. ] Adversus Eiymxos pugnantem , cum omni deletum cllc exer-
citu, Hieronymus: (tn liante/, cap. 11. 1 i (odalibus , quos temulentus in convivio pullaverat ,
occilum fui Ile feribit Aurelius Victor. [ de vir. tllu/fr.eap. j*. ] Ejus vero exedTum ad C. Flaminii
6 Aimilii Lepidi Confulatum rede ex Dione refert Zonarai.
Poli patrem, Seleucus Philopator ( Soter Jofrpbo , lib. ix.cap. 4. filii Demetrii cognomento,
diCtus) annos ix. regnavit! ouolus nec admodum potens , propter cladem quam pater acceperat.
7 ylpptan. Syriae, pag.l 3 1. cum Porphyrio, Eufebia, Severo Sn/pitio. ] Cui 111 iplo regni initio
ilius natus cft Demetrius Soter ; quem moriente patruo Antiocho Epiphane X3. annorum fiiillc
lignificat Polybius. [ Legar . 1 07. cum Appian. ut Syriae, pag. 1 1 7.] Ad hunc vero Seleucum IpcCtat
locus ille, foffio Capituli tertii libri 11. Maccabxorum. DtmfanU a civitas con omni pace habt-\
taretur , & teget confervartntur optime , propter pietatem Oria fucer dotu fummi , & improbita tu 1
odium-, accidit ut tpji (juocjue reget honorarent hunc locum , & templum mi/Jis muneribus optimis de- \
coras em : adeo ut Scleucnt tpfe rex AfafuppeMraret de futi reditibus M tutet fumptut ad mimjleria 1
publica ftcrijictorum pertinentes.
Prxtorc Achxorum Philoptrmrne , venit Alexandri! Dememus Athcniculis , Pcolcmxi Icga-
s, ad renovandam Focictatem Regis nomine cum gente Achxorum. Qui fixdere libenter
renovato, legatos ad Regem milcrunr, Lycortara Polybii hi Itor ici patrem, Se TheoJori- ,
dam 8c 7.)
legar.) Rhjfitelem Sicyonios: ut & prxflarcnt ipfi jusjurandum , Se ! Rege exigerent. [Polyb,'
J8i3 Cn. Manlius Vulfo , majore decem legatorum parte reclamante, de Gallis Allarids Ro-
mx ad III. Nonas Mirtias triumphavit. [Liv. lib. 3S. & 39. ] De cujus iu Afia rebus geftis I
Hannibal , hoc remporc i belli cuti vacuus , eo nmenurios Grxeo fermone , quem a Soiilo
Laccdxmonio didicerat , ad Rhodios confcriplit. [ tAimil.Prob. in Hannibale.] Sofilum verb
hunc
'ctf- llicnlcm fuiile , Se res Hannibalis libris 7 fcripfifle , conlirnut Diodorus Siculus, f Hb.ibJ
3.]
Prxtoic Achxorum Ariftxno , redierunt qu^ ad Prolemamm milii fuerant legati; quum 1S6
Megalopoli Achxorum conventus celebraretur. Cui Lycortas expofuit , quonam modo&prx-j
(titillent & exegilTcnt a Rege jusjurandum: addens deinde , attulillc le donum conununi Aduro- 1
rura, arma xuca ad pclraltas inltrucndos 6000. Se pecunix fignatx xrex talenta aoo. [Polyb.
legat. 4,1.)
Ad eundem conventum Eumenes legatos mifit , ut focietatcm qitx patri ipfius fuerat cum
Achxis renovaret; ixo etiam talenta (e cis daturum pollicens , ut fornorc ea lummi occupata,
e reditibus alerentur qui in publicis conventibus ai concilium convcmtlcnt.
N n iiij Quam oblatam
largi- '
e iuibI
288 JE T A S MUNDI VI. Tultao*
PCllo.il Chnltj
largitionem , ctli provtcr vim oltcnfx pccunix lupra modum biandicntcm , cum clamore omnes
reipuer unr. [ Id. ibi A. Diodor. Sic. legat. 1 3.]
Eodem & Seleuci legati venerunt , tum r cnovandx amicitur , tum ut decem naves longas
Aclixis pollicerentur. Quibus placuit, amicitiam quidem cum rege Seleuco renovare i fcd na-
vium quas donabat munus in prxlcntia non accipere. [ IiA. ibid. ]
Romam vcnciunt Eumenis legati , de Thracis urbibus Maronea atque dEno ( quas ut
jSi 9
Tlirackx Chccfoncfi appendices a Romanis fibi doiutas ille allcrcbac } aduri , Se de Philippo
Macedonum rege conquefturi , quod oppidis illis per vim occupatis prsfidia impo dulice ,
& Thracum inde multitudinem in Macedoniam traduxillcr. Ad quoriun caudam cognofcen-
dam legati Q^ Cxcilius Metellus , M. Bxbilts Se Tib. Sempronius milii , Thellalonicx Phi-
Liv. tib.lippum
> 9.regem] & advectam partem ea de re dilccpunrcs audiverunt. [ Polyb. legat. 40. er 41.
Illis Romam reverlis , 8c legatis Philippi Se Eumenis qui cum iis venerunt eadem iteranti-
j8io bus quz Thellalonicx prius fuerant dicta ; aliam legationem novam , cujus princeps Appius
Claudius fuit 1 Senarus dccicvit : mandato dato , ut ab Ano & Maronea prxlidia deducerentur,
maririnuque omnis Thracis ora a Philippo Se Macedonibus liberaretur. [Polyb. legat. 42. er 44.
[ Liv. lib. 19.]
Etiam cSpacta Arcus & Alcibiades, viri apud fuos cxiftimatiotic fumma , legati Romam »84
milii , eodem tempore in Senatu de inyuriis quas Laccdxmoniis Achxi intulerant graviter funt
conqucdi. Quibus auditis , placuit Patribus , ut de his quoque tcdus iifdcm legatis darentur
mandata. [ Polyb. legat. Panftn. in Achate. pag.itj. ]
Lycortas Mcgapolirjnus ( Polybii pater } Achxoium pr.rtor concilium indixit : in quo Areus &
Alcibiades , qui legationem Romam adversus gentem Achxorum lu (ceperant , capitis damnati
funt. [ Liv. lib. }?. Paufan. ut fupr. ]
Paucos poli dies Roina legati vcnertlnt : quibus Clitore in Arcadia datum cft concilium.
[ Liv. ibid. Polyb. legat. 4;. ] Sed minime fuit eorum adventus Achxis gratus : quum
Areum Se Alcibiadem , capitis abs fc in concilio proximo damnatos , cum cis viderent.
Lycortas , pro majethte magillratus , caulatn Aclixorum fumma libertate egit. Legari
di&t illius non magni facientes , Arcum 8c Alcibiadem lententia fua nihil grave in Achxos
commilitlc declararunt 5 Se ut damnatio cotum nuper fkct a tolleretur , effecerunt. [ Liv. er
Paufan. ut fuprd. ]
Cum Hannibal diu quietam vitam apud Gortynios in Creta egiflet, invidiosumque fc propter
nimias opes videret i amphoras complures plumbo lcplcras in templo Diana: , quali fotcunx lux
ptxlidia , depoliat : atque ideo nihil de illo iollicita civitate , quoniam vclut pignus opes ejus
tenebat , ad Pruiiam ( cognomento Venatorem , Bithynix regem ) contendit , auro liio in ibtuis
xncis quas fecum portabat infufo ) ne conlpc&x opes vitx nocerent. [ Jufiin. Itb. 3 a. cap. 4.
ta£mil. Prob. in Hannibale. ]
Inter Pruiiam Se Pcrg.imcnum regem Eumenem bellum ortum cll 1 qnod Prulias , Hannibalis
fiducia rupto fmdere , prior intulit. [ fufiin. ibid. ] Bellum inter cos gerebatur Se mari 8c terra :
led utrobique Eumenes plus valebat, propter Romanorum locictatcm. Cumque domclticis rebus
mimis elice robultus Prurias 1 exteros icgcs conciliabat illi Hannibal , ad;ungcbatquc bcllicoias 1« t
nationes. [ ts£mil.milit.
xiliis ad Pruiiam Prob.\Polyb.
] Interlegat.
reges46.erat
] Philippus' Macedo : qui Philoclem leguum cum au-
Olympiade CXLIX, initio Confutatus M. Claudii Marcelli Se Q. Fabii Labeonis, ab Eu-
jSn mene rege legatio cum fratre ejus Atheuxo, coronam 15000 aureorum fecum aiiacntc , Ro-
num venit, ad qucrcn.luiu de Pliilippo : limnl quod non deducerentur cxThtacix urbibus prx-
ltdia ; limul quod in Bithyniam Prultx bellum adversus Eumenem gerenti auxilia milia foren:.
[ Polyb. legat. 46. Liv. lib. 39. ] Inter Laecdormoniorum quoque legatos. Arcus & Alcibiades
ad Senatum eodem tempore venerunt. [ Polyb. ibid. ]
Ciim Ptulias tcrrcilri bcilo ab Luirene vicius elice , Se prxlium in mare ti amferens navium
multitudine fuperarctur s dolo pugnandum cllc putavit Hannibal , cum par non clfct armis.
Omne ferpemiutu gcuus in Itcciics lagenas conjici jullit , medioque prxlio in naves holtuim
mitti : prxeepto claniariw dato , omnes ut in unam Eumenis tegis concurrerent navem , a ex-
teris tantum illo ferperttium commento fc defenderent. Et ut palam facccct luis , quo loco Eu-
menes cllct, caduceatorem ad illum milit cum cpillola, nihil continente aliud , nili quod ad
irridendum eum pertinerer. Bithynis igitur u nivalis navem Eumenis adorientibus , ille fuga
laluti fax conliiluit : quam conlecutus raon cllct , nili intra lita prxlidia lc rccepidec , qux 111
proximo iiuorc erane collocata. Reliqua- Pergamenx naves cum advcrftrios premerent acrius,
repenti in eas vala litti lia conjici carpta funt : qux jacta , initio rifum pugnantibus cxcitaiunt >
neque quare id licrcr , poterat intdligi. Sed ubi ierpentibus repleri naves capcic , ancipin pe-
riculo circumventi , horti victo: iam cclletunc , lcquc ad fua calkia nautica retulerunt, [/«//m.
' b. xi. cap. a- ty£tnil. Prob. in Hannibale. ]
I a Hannibal conlilio arma Pergamenorum fuperavit : neque tum folum , fcd ixpc aliis pe-
•icltnbis copiis pari prudentia pepulit adverfanos. [ Prob. ibid. ] ubi lcmcl , cum illi pugnare
J>!a
inaceret
movi*, Se negaretimperatori
, quam Pruiias fcveteri
auaerccredere
, quodf exta[Cicero
prohiberent : An tulib.^i.
dt Divinat, , inquitPlutarch.
, caruncula vitu-
de exilio.
I 'aler. Maxim, lib. 3 . cap. 7. j
Hxc ubi Romam nuntiata funt , milii it Senatu legati funt , qui utrumque regem in pa-
cem cogerent . HannibaJnnque dcpolccrenr. [jujlin. ut fupr.] Titum Quintium Flamininum
ad Pruiiam Se Seleucum legatum tunc fiiillc milium, Philopa-menc adhuc vivente 8e prxtu-
Digitized by
/ M P E \ M ACEDONUM. atyg**
rara A chxorum gcrcmc , Polybius indicar. [ legat. 47. J In legatione ad Pniflam , ad/unclos ei
fu [de L- Scipionem Af uricum & P. Scipionem Naiicam , apud Livium in line libri 3 9. affirmat
Valerius Antias.
Agcfipolis , (]tii in aetate puerili Rex Spartx fuerat , legatus cum aliis ab iis qui Lace-
dxmonc exu labant Romam inillus , in rtiari k piratis occilus cft. [ Polyb. Irgat. 49. ] Hic pofl
Cleomenis mortem puer ab ephioti* Rex rite & legitime conftitorus ( tu in libro 4. pag. 304.
docet Polybius ) ab infcqucnribus Lacedzmoniorum tyrannis , Lycurgo , Machanida 8t Na-
bide , regno cxclufus cfl. Eo vero legitimo rege vita fundo , Arcus ille ( de quo er Polybio ,
Livio St Paufania * jam dichun clt ) acerrimus patri? Ubertaris adversus Acha-os vindex , im-
minuta jam per Romanos Achaicx Reipubliez potentia , Regis falcem rimlum obtinuifle vide-
tur. AdOniam enim III. Olli* filium, ftimmum Jud-rorum Pontificem i Arcium Lacedz-
moniorum regem legationem cum litcrij nufitfe, Joftpbus lib. xt. Antiquir. cap. 4. & Eufe -
bius in Chronico confirmant. Habemur ex liuerx apud Jofiphum cap. j. in prioris Macca-f
bxorum libri capitulo 11 ex Hebt.ro ( eo enim lermonc librum illum primitiis feriptum
tuiile offendit Hieronymus ) cum brevirate de retentis Hcbraifmis cxprcllx. I11 quibus feri-
prura illa Spartiatarum Se Judarorum cognationem commemorans , ex Grxeorum Mythologiis
pedta fuillc videtur : cujufmodi Claudii Iolai illa eff ( apud Stephanitm Byzandnum , in
voce liuAc»* ) a JnsUo Spartane , Bacchi commilitone , Judaicum gentem referens nomen aece-
pilfc. Licet nomen Spuri ortis fui temporis Spartiaris ignoratum fuillc , ligni ficet P an funitu, [i*
Corinthiae. pag. J 8. ] *
Eumenes cum PrufU Bithynix St Ortiogonte Galatarum rege bellum gcflltt [ Prolog. Trogi
lib. 3 a . cum Polybi» , l*b. 3 . pag. l J 9. ]
, Ad inirium Confulatus L. ifimilii Pauli de Cn. Bxbii Tamphili mortem Hannibalis referi-
mus. Hifce enim Confulibus illum intcriiilc , fcripferunt Polybius Se Valerius Antias : non!
fub prxccdenris anni Confulibus , ut Attico atque cum lenito Livio j neque fub anni infcquen-|
tis , ut Sulpicio vifum fuit. [ apud tA.mil. Probum , in Hannibale. ] Mortis autem modus ex
Livio libro J9. Val. Maxim, lib. 9. cap. a. Juilino libro 31. capite 4. Plutarcho in T. Q;_ Fla-
minino, Dione apud Zonaram , tAmi/io Probo in Hannibale , de Appiano in Syriacis pag. 91*
ejufroodi fuillc memoratur.
Hannibal uno loco (e renebat , in caftcllo quod ei k Prulia datum erat muneri : fcptem-|
que ex xdificio exitus fecerat , Se ex iis quofdam occultos , ne cuffodu fcpiiencur. Cum
nunciatom igitur illi effer , milites regios in vclHbulo effe s polHco , quod devium maximi at-
que occulti (lusi exitus erat , Rigere conatus, ut td quoque occurfu militum obfcptum leniit,
dr omnia circi claufa cuftodiis difpofitis dic : veneno liunpto, quod multo ante przparatum
ad tales habebat cafus , feptuagenarius vitam finiit. De morte vero ejus ferunt hoc datum finde
oraculum.
aXvoTU xpv-jat fiur.it A‘n'fiu difsatt ,
Annibalis emeres terra Libyjja teter .
quod ille de Africa acceperat : cum viculus ellct ille Bithynix maritimus; de quo, in Ub. J.
cap. tt. Plinius. First U*yfl* oppidum, ubi nunc Hannibalis tunsum tumulus.
Pharnaces , rex Ponti Sinopen feni urbem de iinprovilo expugnavit : quz ei ac ejus deinceps
fucccilbribus fervivit. [ Strabo , lib.li. pag. S4J. Cr 346. ]
Olympiadis C X’ L I X. anno 2, venerunt Romam legati ab Eumene de Pharnace regibus bellum 45 J *
tum inter fc gerentibus , atque a Rhodiis de Sinopcnlium clade querentibus. Indeque Marcius
de alii legati a Senatu funt mifli , ad res Sinopcniititn yilcndas St Regum conttovcrfias cognof- i
ccmte. [Pihl. hgu 1 1 . & )l ■ trv- HI. 4°. ]
Hyrcanus ( Jofcphi filius , Tobix nepos ) Seleuci tejnpore trans Jordanem fluvium tributis col-
ligendis prxpolitus, caflnnn munitilfimum e marmore candido extruxir, quod Tyrum vocavit j in
finibus Arabi* St Judxx Trans- Jordanculis, non procul regione H~lfcbonitidc politum: przfuit-
que illi tradui pollrcrno toto regni Seleuci feptennio , affiduum cum Atabibus bellum gcienf ■,
eorum multos interficiens , alios in captivitatem abftrahens. [ Jofeph./ib. iu cap. 4. j. ]
Marcius & collcgz, k Sm.uu ad cognofccndum de bello inter Eumenem & Pharnacem mifli,
legationem fuim rcnunciavcntnt : Se moderationem Eumenis in omnibus rebus , Pharnacis
vero avaritiam St ingentem lupcrbiam pluribus cxpofucrunc. ( Polyb. legat. 53.] Fuit enim
ille omnium ex fuperiori memoria Regum iniquiflimus. [ Idem in Excerptu Valefii pag.
I jo. ]
, Ariarathe Cappadoce cnm Eumene Pergameno contra Pharnacem Ponticum bellum geren-
tibus ; a tribus regibus Romam legati milii funt. Quibus auditis Senatus rcfpondit » iterum fe
legatos miflhrum , qui de eorum cuntrovcrliis diligentttls cognofccrent Se ftatucrcnr, [Id. ibid.
cum lib. 3. pag. 1 39. Liv. Ub. 40.]
Pharnaces afpernatus iterum nomen Romanum , quum caufx cognitio ad Senatum fuiflet 4533
delata , Leocricum per hyemis tempus cum decem militum millibus ad dcvallandam Galatiam
mifir. [ Polyb. legat. J J- ]
Iplc , vere incunte , copias coegit ; ceu fadurus in Cappadociam imprcflioncm. [ Idem
ibidem. ]
Eumenes , graviflimi indignatus quod omnes fidei leges raigrallct Pharnaces , fimul cum fra-
tre Attalo Roma tum rcvcrlb exercitum duxit in Galatiam. Et Lcocritum quidem ibi non offen-
derunt: fedquum Carfignatus ( pro quo Epollognatum reponendum opinatur Fulvius Urli-
nus ) & Gzzotorius legatos fubinde mitterent, ne quid fibi noceretur pofccntes, & imperata
cuicuimodi illa ellcnt facturos fc pollicentes ? repudiata ho-um petitione. nnia fiJem pridj
Digitized by Google
200 M T A S MU N D I VI. ;
“imuuilciu , cum omni exercitu adversus Pharnacem profc&i Itui:. [ Ibid. ]
| Quintis capris Calpito ( vel Czlpia Bithynie urbe ) ad Halym fluvium eft ventum j foxto
.deinde dic Amifum pervenerunt : ubi poAquam Ariarathes Cappadocum rex cum Tuis fo illis
conjuruillct» agrum Amifenum fyot ingredi. Quum vix metati calha Client , nuntius affertur,
jadclfc legatos populi Romani ad pacem conficiendam. Quo cognito , Eumenes Attalum mifit
iqui illos exciperet : iple copias duplicabar ; & magno (ludio ornabat. [ Ibid. ]
Hortantibus legatis pofl Inum adventum ut bellandi finem facerent , rcfpondent Eumenes St
Ariarathes , paratos Ic ad omnia qu* vellent fuaderentauc. Petciuibufqoc illis , ut dum de pace
tractaretur , exercitus ex bollico deduceretur , ailcnfus elt Eumenes ; ac fcqucnti dic asotis lignis
in Galatiam ducere exercitum cccpit. [ Ibid. ]
Romani cum Pharnace congredi, cum perfuadere illi non pollent ut in Colloquium iple cum
Enmenc veniret ; agri undem ab eo obtinncinnt , ut ad oram maritimam legatos mitteret cum
liberi potcfbtc pacem iis legibus conficiendi , quas ipfi legati dixiflcnt. PoAquim venerunt
legati , inllituto colloquio , cui ipfi intererant , cum Romanis Se Eumene : hic quidem Au-
dio pacis ad omnes conditiones paratus erat dcfccndcre ; contri verb legati Pharnacis ita fc
ib id . 3 , ut. facile iruclligcrcnt Romani ,• non eum fuiile Pharnacem qui conlentirc paci vellet.
gcllcrunt
[taque folu^o infc&a pace colloquio , quum Romani Pergamo dilccfliiTenc , & Pharnacis legati
eflent dimilfi ; duravit inter reges bellum i Se neceflaria in eam rem apparare inAitit Eumenes :
qui tamen eodem tempore obnixe rogatus a Rhodiis , celeriter ad cos fc contulit , ut bellum
contra Lycios adminiltrarcr. [ Ibid. j * quanquam in hoc cum Pharnace bello, inter ipfos Rho-
dios Se Erunenem controvcrlia orta fuerit, quum Hellclponti fretum oblidenti Eumeni , ne cui
navi in Poutum tranlirus pateret , Rhodii fc oppo fuerunt , 6c conatum ipiius impedierunt.
[ /d. Itgati 6 j. ] *
Leocritus Pharnacis prxfodus , cum Pium ( vel Teium potius ad Pontum oppidum ) crebris
oppugnationibus urgeret, mercenarios milites, qui pndidio urbi erant, dedere eam coegit ; ei
|conditione, ut ipli quoque quocunque libitum ellet tutb deducerentur. Sed quum ut univcrlos
occideret mandatum acccpidct a Pharnace , quod olim ipfum offrndillent ; contra foedem fidem
incus iter agentes imprdiionc fadii, eundos lagittis cOnfuit. [ Dicd*r. Situi, in Excerpt. Valefit ,
Seleucus coadis haud contemnendis copiis ad opem Pharnaci ferendam profectus , Taurum
pM g. JOl.
ifnontcsn "J
fupcraic jam parabat. SeJ cum apud fc rcputalTcc per leges (cederis , quod populas
Romanus cum patre percuderat, id d non licere; recellit, [/d. ibid. ]
3814 Inter Pharnacem , Attalum & exteros , foedus pollca idum cA. Eumenes Pergami tum cotn- 4
. morans > e gravi morbo convaluerat. Qui poft Attali fractis adventum, ubi omnia quxgcAa
i |luerant cognoviflet approbalforque 1 foarres omnes fuos Romam milic. Ibi privatim pro Ce
> iquifquccos juvenes, quos in bcilis A liiti cis notos habuerant , comiter accepit: Senatus verb
; i& hofpitia Se lautia uberrima iis exhibuit. Attalus in Senatum ingr dius , de Pharnacis qucAus
' ' cA injuriis » Se ur cum pro commeriti noxa caAigarcnc , Patres oravit. Cui benigne illi rclpon-
daunt j roillirros fc legatos , qui bello huic omnino finem lint impofituri. [ Polyb. legat. 56.
Diedor, Sic. legar. 14. j
Ptolcmarus Epiphanes , cupiens fbcietatcm inire cum gente Aclurorum, legatos mifit, decem
naves pollicens fo remonim, omnibus rebus inAru&as. Aduri , quod ellet munus dignum cu-
’ ‘ ju» luoeiccur gratia ,( utporc ad lummam talentorum ferrae decem accedens J pro milii orum
ejus cupide folccpcrtitit. Legntufque ad cum decreverunt Lycortam cum filio fuo Polybio!
J ( hilforico ) licet annis minore quam per leges liceret, imaque cum his Aratum, Arati Sicyo-f'
; inii filium: «pii Se Regi gratias agerent pro annis Se pecunia, qui prius per Lycortam mi-j
i Ierat; limulquc naves ab eo acciperent, Se in Pcloponnefum devehendas curarent. Verum pa-
'tri* fines legatio illa , interveniente morte Ptolcmari fub idem tempus , non cxccAk. [ Jaan
\Jtgat. J7.)(
1 Cum enim Ptolcmius Seleuco moliretur infidos , & adversus eum exercitum pnpararet ; cum
unus t- ducibus ab illo qu.rrctct , tantas res moliens , ubi haberet pecuniam : rclpondit, libi
amicos effit divitias. Quod cimi divulgatum ellet in populis ; timentes duces ne eorum opes
!ille auferrer, veneno emu (ullulcrunt. [ Hteranym. in Danie/. eap. 11.] Apud Prifcianum
; G amm-uicum Cato icgcm optimum Se ixncficcncillimum cum vocar. Et aliquamdiu qui-
, flem prxclare Ic gcllit magnamque laudem retulit : poAquam verb ab adulatoribus corru-
|t»tus Ariliomenem , quem mlbr parris oblcrvavcrat , epoto cicutx poculo mori cocgiflct ,
magis ac magis efferatus , & tyrannica Orvitia non regia urens potclbtc , in tantum Aigy prio-
rum odium venit, ut parum abfuerit quin regno exciderer. [ Diodor. Sicnl. in Excerpt. Valefiiit
\pag. 194. 197*1
| Mortuus , duos poA fe reliquit filios impuberes : quorum grandior Philometor , minor Phyfi-
jcon cft cognominatus. [ 'fefepb. lib. iz. e.ip. j. ] Pcolcmxum BbUvnetercm ( Epiphanio Philopa-
torem pcipctam didum ) annos JJ poli patrem regnavillc, Ptolcmxus iu Regum Canone,:
Clemens Alexandrinus, Eufrbitis, Se alii confirmant : S quibus nos, ad temporum exxquaiio-
fiem , tncnlcs pene quatuor detrahimus.
38x5 Pharnaces iubira Se gravi hollium impreflione territus , legatos ad Eumenem & Ariara- ^
ihem de pace mifit: qua bellum, quod Eumenes & Ariarathes cum Pharnace Se Michradatc
' Aimenix lauapa gcllcrunt , hifoc condicionibus finituro cA. Ut Pharnaces Galatiam nullo l
modo ingrederetur; Si quicunqiic illi aurei cum Gallis fuillcnt frodera dirimerentur. Ut Pa-
!phlagonu pariter excederet i Se quos pritis inde eduxit incolas , Itmul cum armis , icAitucrct.
Tm per, mace donITM. ^7
[Ut Ariarathi loca omnia ei adempra , cum ob/Idibus , rdiituerct Ur captivos tram/uga/ijue
omnes fine pretio redderet. Ut Morzix Sc Ariarathx regibus 500 talenta , ex cormn gaza
ablata , rcrtituctct : atque Eumeni , pro belli impenfis , joo talenta penderet. Er ut Arme-j
ni* farrapes Mithradatcs 300 (blvcret talenta ; quia bellum cum Ariarathe geffit , contra fo-
dus quod cum Eumene habuit. ComprehenG mnr hoc fodere , e dynaliis Aii* , Artaxias
macoris partis Arrneni* regulus, & Acufilochus , ex Europxis Gaulus Samiata , ^ liberis civi-
tatibus, Heracleotx, Meiembriani , Cherfonclitx , Sc cum his przterca Cyziceni. Ad qua-
rum conditionum obfervationem ciim oblides a Pharnace dati ad veni dent , dum Ili fune exerci-
tus.Polyb.
[ legat. J 9. ]
jSi<5 Teium ad Pontum oppidum, quod ex pacis fodere Prttlias reddiderat, Eumenes aliquanto
pbft abeo exoratus illi dediti in magnam accipientis gratiam. [U . tbid. ] 178
Mortuo rege Macedonum Philippo, filius ejus Pcrlcs vel Perfeus, Q^ Fulvio Sc L. Manlio
|Confulibus , regnum accepit : regnavitque undecim annos. [Livlib. 4). ] vel ann. 10, menl.8.
k Porphyno accuratius eft exprclfum. [in Urac. Eufcb, Scalig. pag.
Periodus Calippica terti* incipit.
Lycii legatos Romam miferunt , de Rhodiorum , quibus ab L. Cornelio Scipione attributi
Ierant , crudelitate querentes. Servitutem , quam fub rege Antiodio erant perpelli , collatam
cum prxfcnti datu , przclaram libertatem viiam cllc dicebant ; nihilque inter le jam Sc argento 4516
parata mancipia intcrcllc. Motus his Senatus , lucras Lydis ad Rhodios dedit : quibus mone-
Ibanrur , ita fuo eorum (iroul imperio Sc tutela cllc Lycios , ut in ditione Populi Romani civitates
Iloc i* fiur. [ Liv. lib. 41.] 4537
38x7 Pruiias foroccm Perfei , Perfeus filiam Seleuci Laodicen uxorem duxit ; Rhodiis cum tota
clalfc fponfam ad eum deducentibus. [ Liv, lib. 41. Polyb. legat. 60. Appia». legat, a J. ]
Rhodiis Lycios bello petentibus , Xanrhii e Lyda in Achaiam & Ruinam legationem miferunt ,
cujus princeps erat Nicoftratus. [Polyb.iegat. 60. ]
Lydis bello jam devictis > legati eorum Romam venerunt : quibas cxcume jam atftate , poft-
quam Tiberius & Claudius Conlulcs in expeditionem contra lllros Sc Agrios follent milii , ad
Senatum datus eft accclfus. Ibi quum Sc Rhodiorum crudelitatem , Sc calamitatem fuam enai»
rallcnr ; eb tandem Senatum adduxerunt , ut legatos Rhodum mitterent , qui fignificarent ,
infpcttis commentariis quos decem legati in Alia fecerant repertum cllc , Lycios Rhodiis k
Romanis datos fuillc , non loco muneris , led ut pro amicis & fociis cos haberent. Quod qui-
dem multitudini ( Rhodiis ob navatam Per Ico in deducenda Iponsa operam infimi* ) minus
probabatur i qui ad exhauriendos Rhodiorum apparatus Sc thefauros , RJiodios 8e Lycios inter
le committi cupiebant. [ ld. tbid. cum Appia». Alithridat. pag. ?**0. .
Pollquam Romanorum legatio Rhodum venit ; tumultus Inter aves Sc magna perturbatio
J8 18
eft orta : quod rebus Lyciorum jam rette ordinaris , aliud denuo moleftiarum principium fibi
[viderent exoriri. Lycii enim , firaul ac ifta i Romanis lunr declarata, (editionem iccrikm exci-
tarunt i feque paratos ollcndemnt omnia pati , quo legibus luis Sc libertati redderentur. Rhodii
verb Romanos a Lyciis fuillc deceptos rati , Icgarum flarim Lycophronem ad Senatum miferunt.
Cujus legatione audita , Senatus rcfpon/um dare diftulit. [ U. legat. 61. & 61. ]
* Anno quarto segnante Ptolenwo Se. Cleopatra , in Aigyptum attulerunt Dofitheus ( qui
le Sacerdotem Sc Le vitici generis cllc ferebat) de Pcolcnmts hlius ejus cpiftolam Putim ( de
dic per fortes ab Haruanc ad czdem Judzorum delecto , Sc ob eorum liberationem felti vitate
anniverfaria deinceps celebrato i ) quam Grxee inrcrprctatum fuillc dixerunt Lyfinuchum
filium Ptolemaei Hicrofolymitam : quemadmodum in fine editionis vulgat* gtxcx libri Efiber a
indicatur. Cujus Dolitlici, in a*, contra Apionem libro. Ita Jolcpnus meminit. Philometor
Pio! en. eat & ejus uxor Cleopatra totam Regnum ]odeorum fidei commi ferant : & copiarum om-
nium ducet fuerunt Ornas & Dofitheus fudti. Onias videlicet , { Onix III qui hoc tempore
fummo apud Judaeos Pontificatu clt potitus ) filius : quem in fumma apud Pcotemzum Sc Cleopa-
tram fuillc gratia, poftea videbimus. „
Simon quidam ex tribu Bcnjamin , Templi przfc&us patrocinio , cum Onia 1 1 1. Pondficc 176
contendens, quum vincere cum non potuillet ; ad Apollonium Thrafxi (ilium Ccrlc-fyri* Sc
Phauiiax prarfectum le contulit: Immcnfiun opum vira in Templi gazophylacio die indicans,!
4Jj8
qua non uterentur Sacerdotes , quxquc in Regis pofcftatctn pollet redigi. Quod citra Apol-
lonius Seleuco regi renuntiafler ; ille Heliodorum prxfe&um zrario Hicrofolyma mifir , qui
eam pecuniam inde auferret. Ibi Onias Pontifex Heliodorum monuit , pecunias in Templo
allccvatas partim viduarum Sc otphanotum , pardm Hyrcani Tobi* ( nepotis ; de quo ad
annum Mundi jHax) viri ero inentiflimi , efle depolita; neque talentorum 400 argenti, de 100
4uri , fummam excedere : camqnc cllc Sc Templi & depoliti religionem , ut nullo eam modo
violati oporteret. Cum vero Heliodorus neque Onix rationibus prccibufvc , neque populi
tumultuantis dolori acquicfceret ; a Dei angelis pcrcullus Sc exanimatus domum k fuis expor-
tatus eft. Mox tamen Oni* precibus fanitati re 11 irutus , ad Seleucum rediit j Templi fan&i-
monianp Sc Dei potentiam prxdicans. Habetur hiltoria in I L Maccabxorum libri capite 111.
Sc apud Jofephum in libello «fel duroapdropot XryteftS : qui pro Heliodoro tamen Apolloniam
( ut Sc Fallorum Siculorum feriptot ) hic (ubrtituit , Sc fub Seleuci exitum gerta illa nulle in-
dicat.
rrmutpndi edent ; pro Antiocho Epiphane prioris Antiochi filio , qui Romx tum obfes fuit ,
Quum ex conditionibus pacis Antiocho Magno dat* , oblides Romanorum arbitratu fubinde
L MaccabA. 11. J Demetrius prxlcmis regis Seleuci filius obfes iubrti tutus crt. [ Appia n
Syriae, pag. II 6.]
Simon
Digitize by Google
Aniio te
renodi Annoa-
«mI
/ET A S MU N DI VI.
tulian*. |Cin;'lr».|
2QO
Imutaitciu , cum omni exercitu adversus Pharnacem profecti Ium. [/Aid. ]
I Quintis calicis Calpito (vel Cilpia Bithyni* urbe ) ad Halym Huvitmi cft ventum 1 farto
deinde dic Amifum pervenerunt : ubi poftquim Ariarathes Cappadocum rex cum Tuis fe illis
con|uiuillcti agrum Am- fenum fiuu ingredi* Quuin vix metari caftra dfent , nuntius affertur ,
adede legatos populi Romani ad pacem conficiendam. Quo cognito , Eumenes Attalum rrnfti
qui illos exciperet : ipfc capias duplicabar ; & magno (ludio 01 nabat. [/Aid.]
Hortantibus legatis poft fuum adventum ut bellandi finem facerent , rcfpondent Eumenes Se
Ariarathes , paratos fe ad omnia qu» vellent fuadcrentqur. Pcccntibufque illis , ur dum de pace
tranaretur , exercitus ex horti eo deduceretur , alienius cft Eumenes ; ac icqucnti dic motis lignis
in. Galatiam ducere exercitum erepit. [/Aid.]
Romani cum Pharnace congredi , cum perfiudcrc illi non portent ut in colloquium ipfc cum
Eumene veniret ; xgrA undem ab eo obtinuerunt , ut ad oram maritimam legatos minem cum
libera potellatc pacem iis legibus conficiendi , quas ipfi legati dixirtenc. Poftquim venerunt
legati t inllituto colloquio , cui ipfi intererant , cum Romanis & Eumene : hic quidem Au-
'[/A idio pacis ad omnes conJiiioncs paratus erat defceiukre i contri vcib legati Pharnacis ita fe
d.]
Igcllcrunt , ut facili intelligcient Romani,- non cum fuillc Pharnacem qui conlentirc paci vellet.
Itaque folu^o inlcda pace colloquio, quum Romani Pergamo difceditfent , Se Pharnacis legati
Client dimidi i duravit inter reges bellum < & iiecdlaria in eam rem apparare inrtitit Eumenes :
qui tamen eodem tempore obnixe rogatus i Rhodiis, celeriter ad cos fe contulit, ut bellum
coutra Lydos adininilirarct. [/Aid.] * quanquim iu hoc cum Pharnace bello, inter ip/os Rho-
dios Se Eumenem cbntrovcrlia orra fuerit, quum Hcllcfponti fretum oblidenti Eumeni, ne cui
navi in Pomum cranficus pateret , Rhodii fe oppofuerunc , de conatum ipfius impedierunt*
[ /d. 6y, ] # t
Leocritus Pharnacis prxfc&us , cum Pium ( vel Teium potius ad Pontum oppidum ) crebris
oppugnationibus urgeret , mercenarios milites , qui prefidio urbi erant , dedere eam coegit j ea
jconditione, ut iprt quoque quociinque libitum ellct tuto deducerentur. Sed quum ut univerfos
!occideret mandatum jcccpillct a Pharnace, quod olim ipfum oifendiifcnt ; contra foederis fidem
in cos iter agentes impremone fa£U, eundos fagittis cOnAxir. [ Di»d»r. Situi, in Excerpt. Vkltftt ,
Ip*g. J01.] ...
Sclcueus coadis haud contemnendis copiis ad opero Pharnaci firendam ptofrdus , Taurum
montem fuperare jam parabat. Sed cum apud fe rcputaficc per leges frrdcris , quod pupulos
4**4
!Romanus, cum patre percuderat, id ei non licere, rcccflir. [/d. ibid. ]
i Inter Pharnacem , Attalum & exteros , fredus pol lea idum cft. Eumenes Pergami tum com-
I J8i4
morans^, e gravi morbo convaluerat. Qui port Attali frams adventum, ubi omnia quxgella
[fuerant cognovillct approballttquc 1 fratres omnes fuos Romam mifir. Ibi privatim pro lej
.quifquc cos juvenes , quos in bellis Artaticis notos habuerant , comiter accepit: Senatus verb
.& hofpitia Se lautia uberrima iis exhibuit. Attalus in Senarum tngrdTus , de Pharnacis queftus
cft injuriis; Se ut cum pro commerita noxa cartigarent. Patres oravit. Cui benigne illi rcfpon-
derunt i milltiros fe legatos , qui bello huic omnino finem lirrt impofituci. [ Polyb. legat. j6.
\j)iedor.,Sit. *4. ]
Ptolcm.rus Epiphanes , cupiens Ibcietatem inire cum gente A elixorum, legatos mirtt , decem
naves pollicens jo remorum , omnibus rebus inflrudas. Achan , quod cllec munus dignum eu- |
• jus haberetur gratia , ( otpotc ad fmnmanj talentorum ferme decem accedens ) promirtionem '
ejus cupidA fufccpcrunt. Lcgatulquc ad cum decreverunt Lycortam cum filio fuo Polybio 1
[( hiltorico } licet annis minore quam per leges liceret, unaque cum his Aratum, Arati Sicyo-
;nii filium: qui Se Regi gratias agerent pro armis Se pecunia, qua* prius per Lycorram mi- '
, ferar; fimulque naves ab eo acciperent, & in Peloponncfum devehendas curarent. Verum pa-
U*Mt.tri*J7.)(
fines legario illa , interveniente morte Ptolcmri fub idem tempus , non exccftk. [ Idem
Cum enim ProlcRurus Seleuco moliretur infidos , Se adversus eum exercitum prrpararct ; cilm
unus e ducibus af> illo quererct , tantas res moliens , ubi haberet pecuniam : rcfpondit, fibi
amicos cflc divitias. Quod cum divulgatum ellct in poptilis i timentes duces ne cotum opes
[ille auferret, veneno cum (urttilcrunt. [ Hteronym. in Daniel. cap. 11. ] Apud Prifeianura
Grammaticum Cato icgcm optimum & bencficentifllmum cum vocat. Et aliquamdiu qui-
dem prxclare fe gcllit magnvnquc laudem retulit : poflquam vero ab adulatoribus corru- l79
ptus Arirtomcucro, quem inftar patris obiervaverat , epoto cicutx poculo mori cocgiflct ,
; magis ac magis efferatus , & tyrannici («vitii non regii utens potellatc, in tantum Aigyptio-
j um odium venit , ut parum abfuerit quin regno exciderer. [ Ditdor. Sicxl. ia Exterpt, Valefri ,
,fAg. I?.. 157. 1
i Mortuus, duos poft fit reliquit filios impuberes: quorum grandior Philometor , minor Phyfi-
|con cft cognominatus. [fofiph. //A. 11. e.ip. 5. ] Ptolcmxttm Euilo/netorcm ( Epiphanio Philopa-
torem perperam didum ) annos Jf polt patrem regnavillc, Pcolcmxus in Regum Canone,:
Clemens Alexandrinus, Eulebius, Se alii confirmant : S quibus nos, ad temporum exxquatio-
38x5 hem , mcnles pene quinior detrahimus.
Pharnaces lubiti Se gravi hollium imprclfione territus , legatos ad Eumenem Se Ariara- 4/ j j
ihcm de pace milit : qua bellum, quod Eumenes & Ariarathes cum Pharnace Se Michradare
Arment* fiiuapi gcrtcninr , hilce conditionibus finitum eft. Ut Pharnaces Galatiam nullo
;modo ingrederetur; & quxcunqiie illi antei cum Gallis fuillcnt fccdcra dirimerentur. Ut Pa-
phlagonia paiitcr excederet ,• Se quos prius inde eduxit incolas , fimul cum armis , rcftitucret.
Digitized by Google
r«iudi |*e
I Anno
Mundi.
I M P E f{. MACEDONl/M. 291
tuliam. ICbctlto.1
Uc Ariarathi loca omnia ei adempta , cum obfidibus , rcUituerct. Ut captivos transfuga fque
omnes fine pretio redderet. Ur Morzix fle Ariarathz regibus 900 talenta , ex eorum gaza
ablata , tcftituerct : atque Eumeni , pro belli impenfis , $00 talenta penderer. Et ut Armc-i
nix farrapes Mithtadatcs 500 folveret talenta i quia bellum cum Ariarathe gdlit , contra fir-
dus quod cum Eumene habuit. Comprchcnfi fune hoc faxfcrc , i dynalTis Afi* , Artaxias
majoris partis Armenia: regulus , Ac Acufiiochus , cx Europxis Gaulus Sarmiia » e liberis civi-
ta ibus , Heracleota: , Mclcolbriam , Chcrfonciitx , Ac cum his przterca Cyziceni. Ad qua-
rum condicionum obfervationem ciim oblides a Pharnace dari advenident , dimiifi funt exerci-
tus.Polyb.
[ legat. j 9. ]
jSltf Teium ad Pontum oppidum, quod cx pacis ferdere Prufias reddiderat, Eumenes aliquanto
pbll ab co exoratus illi dedit t in magnam accipientis gratiam. [Id. tbid. J
Mortuo rege Macedonum Philippo , filius ejus Pcrics vel Pcrfcus , Q^ Fulvio fle L. Manlio
Confulibus , regnum accepit : rcgnavitquc undecim annos. [ Uvlib. 45. ] vel ann.io. menf.8. 178
• i Porphyria accuratius eft exprclfirai. [tu (irae, Eufieb. Scalig. pag. 229.]
Periodus Calippica terti a incipit.
Lycii legatos Romam mi ierunt , de Rhodiorum , quibus ab L. Cornelio Scipione attributi
Ierant , crudelitate querentes. Servitutem , quam fub rege Antiocho erant perpelli , collatati)
cum prxfcnti (latu , prxclaram libertatem viiam cllc dicebant : nihilque inter (e jam 8c argento 4536
parata mancipia interede. Motus his Senatus , lucras Lyciis ad Rhodios dedit : quibus mone-
bantur, itafub eorum iimol imperio fle tutela cllc Lycios, ut in ditione Populi Romani civitates
focix finr. [ Liv.lib. 41.] 4537
Prufias fororem Perfci , Pcrlcos filiam Seleuci Laodicen uxorem duxit ; Rhodiis cum tota
3817
clalle fponfam ad cum deducentibus. [ Liv. lib. 42. Potyb. legat. 60. Appia». legat, a J. ]
Rhodiis Lycios bello petentibus , Xantliii e Lycia in Achaiam fle Ruinam legationem mifcrunc,
cujus princeps erat Nicoilratus. [Polyb.iegao. 60. ]
Lyciis bello jam devictis , legati eorum Romam venerunt : quibus cxcuntc jam xftatc , poft-
quam Tiberius fle Claudius Coniules in expeditionem contra jllros flr Agrios illident milii , ad
Senatum datus cft accdfus. Ibi quum fle Rhodiorum crudelitatem , & calamitatem fuam ena»-
rallcnc ; eb tandem Senatum adduxerunt , ut legatos Rhodum mitterent , qui fignificarent ,!
inlpcdlis commentariis quos decem legati in Afia fecerant repertum dic , Lycios Rhodiis k
Romanis datos fuifle , non loco muneris , led ut pro amicis Ac fodis cos haberent. Quod qui-
dem multicudini ( Rhodiis ob navatam Pcrlco in deducenda fponsa operam infcnfx ) minus
[probabatur j qui ad exhauriendos Rhodiorum apparatus fle thefauros, Rhodios fle Lycios inter
lc committi cupiebant, [id.tbid. cumAppian. Mithridat. pag. an.J
Podqulm Romanorum legatio Rhodum verut ; tumultus inter cives At magna perturbatio
38l8 Icit orca : quod rebus Lyciorum jam reCte ordinatis, aliud dentio molcdiarum principium fibi
viderent exoriri. Lycii enim , fimul ac illa i Romanis funt declarata, fcdicioncm itcrtkn exci-
tarunt ; fcque pararos oilendcrunt omnia pati , quo legibus filis & libertati redderentur. Rhodii
vero Romanos a Lyciis fuific deceptos rati , legatum (larim Lycophronem ad Sciurum miferunt.
Cujus legatione auditi , Senatus rcfponfum dare didulit. [ Id.legat.6l. er 61. ]
* Anno quarto regnante Ptolcmxo fle Cleopatra , in Aigyptum attulerunt Dofitheus ( qui
(e Sacerdotem fle Levitici generis cllc ferebat) fle Pcolcnucus hliuj ejus cpillolam Purim ( de
dic per fortes ab Hamanc ad czdcm Judaeorum deletio , fle ob eorum liberationem feftivitate
annivcrlarii deinceps celebrato ; ) quam Grxee interpretatum fuifle dixerunt Lyfimachum
filium Ptolcmxi Hicrofolymitam : quemadmodum in fine editionis vulgatx giarcx libri Ejihera
indicatur. Cujus Dofitlvci , in x\ contra Apionem libro , Iu Jofcphus meminit. Philometor
Ptoletums $ ejus uxor Cleopatra totum Regnum Judaerum fidet commi ferunt : <j copiarum om-
nium duces fuerunt Ornas & Dofitheus 'fttdai. Onias videlicet , ( Oiiix 1 1 1 qui hoc tempore
fummo apud Judxos Pontificatu cit potitus) filius : quem in fuin:na apad Pcolemxum fle Cleopa-
tram filiIle gratia , pollca videbimus. *
Simon quidam ex tribu Bcnjamin , Templi przfclhis patrocinio , cum Onia III. Pontifice 176
contendens , quum vincere eam non potuillet ; ad Apollonium Thrafxi lilium Ccclc-fyrix fle
Phaniax prxfeclum fc contulit : immenfam opum viro in Templi gazophylacio cllc indicans ,
qua non uterentur Sacerdotes , quxaue in Regis potefiatem pollet redigi. Quod cum Apol-
4JJ8
lonius Seleuco regi renuntiadet ■, ille Heliodorum prxfc&um xrario Hicrofolyma mific , qui
eam pecuniam inde auferret. Ibi Onias Pontifex Heliodorum monuic , pecunias in Templo
acervatas panien viduarum fle orpbanoium , partim Hyrcani Tobix ( nepotis ; de quo ad
annum Mundi j8*i) viri em incntilfimi , dic depolita; neque talentorum 400 argenti, fle 200
auri , fumroam excedere : camquc eile fle Templi fle depoliti religionem , ut nullo eam modo
violari oporteret. Cum vero Heliodoros neque Onix rabonibus prccibufvc , neque populi
tumultuantis dolori acquiefccret i i Dei angelis percuifus fle exanimatus domum i luis expor-
tatus cfl. Mox tamen Onix precibus fanitari rcflirutus , ad Seleucum rediit t Templi fan^li-
moni-fw fle Dei potentiam prxdicans. Habetur hilloria in 1 1. Maccabxorum libri capite III.
[fle apud Jofcphum in libello «fel *Vr«pdT«p«t : qui pro Heliodoro tamen Apollonium
< ut fle Fallorum Siculorum feriptor ) hic fublbtuit , fle fub Sricud exitum gdla illa naiUc in-
dicat.
rnnutpndi edent , pro Antiocho Epiphane prioris Antiochi filio , qui Rorox tum obfes fuit »
Qnqm cx conditionibus pacis Antiocho Magno datx , oblides Romanorum arbitratu fubinde
I. MnccabA. n.J Demertius ptxlcntis regis Seleuci filius obfes lubftitutus eft. [AppUn.
Syriae, pag. I !<?. ]
Digitized by Google
1lolii»*
ille ptoditor , Oniam Pont ilicem de civitate &
Si:mm deojunimta
jPeriodi
gentilibus atoptime mer
malorum tifex extiti — uc cb ufquc difeordia proccflillcr ; ut cedes i Simonis X- parte"
licrent; atque adi Simonis nvilitiatn luror etiam Apollonii accederer: ad Seleucum regem Omai
IV. -6.] Sed cum jam mortuum futile , antequam ab Onia con-
cft pTofedlus. [ II. M*ccab. abbreviator fubiudicat : licet id ab Onia cffc&um , ut Simon in exi-
venitetur , Jafonis Cyrenxi
litun pelleretur , EuftbUntm Chronicon lignificct. ann. 40. *
patius,) rcgnavkque annos ij.
* Arfaci 1 1. Parthorum Regi fucccffit Priapatius , ( al
( juxti 'fufiuMM , lib. 4>. <*b y ) vel ,fCundiim 0n"?fo
Finis Partis J.
Digitized by Google
2P2\
JACOBI USSERII
armachani
AN NALIUM
PARS POSTERIOR.
IN QUA,
PR£TER MACCABAICAM
E T
NOVI. TESTAMENTI HISTORIAM»
Imperii Romanarum Caefarum fub C. Julio & Oftaviano
ortus, rerumque in Alia & c /Egypto gcltarum continetur
CHRONICON:
A B
eAmiochi Epiphanis regni exordio , ufque ad Imperii Vefpapmi
mitia atque extremum Templi & Reipuhlica Judaica
excidium , deducium ■
J. ZJffirii Annal. Pttrt pefferwr. ~ ’ Qo _ LECTORI
Digitized by Google
LECTORI*
ABES hic i LeBbr , Amdliunt nofirorum
H a partem alteram : quam in Ehodi & In/ula-
ggjSlg rum inter Afiam & Europam pofitarum hi-
PLs%y3al Jloria nudiorem priore invenies. Licet enim
eas prius. i laboris minuendi gratid , ad Gratiam
referre Jlatuerim : confiderato tamen in Orientalis
Imperii divifione AJiana dioecefi Infularum provin-
ciam fuiJSe attributam , in A/id quoque & ipfe collo-
candas eas tffe pojlea judicavi. Qua de ojlentii ,
prafagiis E? oraculis profero . ex authorum , $ quibus
ea Junt producla fide refero ; quid de iis Jentiendtm
fit , dolhffimorum virorum j quorum de hoc argu-
mento Jcriptd accurata extant , judicio relinquens.
In Cornelio Tacito citando, Bemeggeri & Freinshemii
editionem , capitibus diftinBam , Juni fecutus * Eorum
qua in Evangelica Apojlolica Hifloria dijpofitione
ampliorem confirmationem requirere videbuntur , in
Chronologid Jacrd , f (Ji vitam Deus E? vires ad eam
perficiendam dederit ) rationem fum redditurus. Inie-
rim errata , qua vel med vel operarum incuria fimt
admijja , ut emendes rogo.
....
| Quam in hoc Tomo > ad calcem Annalium , damus jutu £ ditionem Oionienfcm.
agfiiiS
»fS*«s.‘i**i»**c.*)'.9**«j 5* fc*;s** *«? »#»*
»*«**«»#*»##»
S»i«ffInHN« S+i+C.*»iu-;>+iS+S»
RERUM
ASIATICARUM
AEGYPTIACARUM
CHRONICO Ni
eA Maccabaicorum temporum initiis *d Jttdaiu Rtipubhc*
excidium fui Vefl/Afumo productum.
U ii u Antiochus , Antiochi Magni filius , Roma ( abi obfes 4 j jt? |yj
fuerat ) in patriam rediens , Athenas pctvcnifTet , frater ejus Seleu-
cus infidi is Heliodori fublatus eft. Heliodorum yerb , Syri* regnum 1
aifcdtantcm , Eumenes & Attalus expulerunt , dedufto in pollefCo- I
■ Wj non ejui Antiocho , ut hoc beneficio amicum cum libi reciderent :
Pl «jl £un en*m Su^iin oficnfiunculas etiam hi Romanos liifpedos
Demetrius SeJcUci filius, cui jure regnum debebatur, decimum
tunc ingrcfliis anatis annum , Rom* obfes eo tempoie reminGt. Apol-
l°nlus verri, qui cura ipfo educatus fuerat , morulo Seleuco, (apud
quem plurimum gratia valuerat ) Miletum ex auli migravit. [ Ptlyt.
legu. 114. ] Novam autem regem Antiochum Syri Epipbxanm dvc Hbtflrtm cognominarunt i
quod alienis regnum ufurpantibus , ipfc avit* ditionis alienor exortus luis illuxerit. [ Appism.
lyriste. II7.I Quem tamen a fanaticis moribus , Epim. *nem Gye Infantem, reCtids appellan-
dum Ccnfuit Polybius. [ *pttd Athentum, lit. 2. cdp. 2. iit. 5. CAp. 4. & Ut, IO. cupi 1 2. J
Syri* enim regnum adeptus , novam quahdatn St arteris infolitam Regibus vit* rationem
ftatim itiiit. Primiim clara e regii digrcflus infeiis miniitris , per urbem temere vagabatur uno
aut alreco comite adfeito. Prztcrca honori ducebat cum plcbciis atque infira-r fortis peregri-
nis St advenis yerfari ac compotatc. Quod fi quos forte juvenes convivium celebrare lenferat ,
lUtim cum poculo & lymphoma ad coracflacioncm accedebat : adeo ut rei novitate perculit ple- ,
rique partim (e in fugam darem , partim metu conricefcercnr. Poftremri dempta vtftc regia ,
amicius toga , perinde ac Rom* a candidatis fieri viderat , falutabat ac prehenfabat obvium
tilUmus qu iiquc ambigeret quidnam Gbi vellet. Quidam Gmpliciratnn , quidam imprudentiam ,
nonnulli in liniam id interpretabantur. [ Diodar. Sicnl. in Excerptu Valefti pAt. joj, jotf. ]
Habet illa St Arbrn*ui ( in tuprl citato lib.5. cap.4. Sc lib. to. cap. 12.) cx Ptlybei Hilloriarum
libro 1 6. qu* St Liviut in librum fuum 41 tranfhilit ; ut in fragmento illo videte licet , quod
dc Perftt perperam interpretatus cft Carolus Sigonius.
Anno regni Grzcorum ( Gvc Macedonum , a Seleuco ) 1*7. regnare Antiochum ccepilte, & 149-
vita cxcefEfle , primi libri Maccabaici feriptor nos edocet. [ c*p. 1. 10. & VI. 16.] Unde St annos
illi XII. in Chronico fuo tribuit Johanncs Malela Antiochenus, qui a Porphyrio , Eulcbio, Hiero-
nymo , Severo Sulpirio & aliis XI. tantum nominantur. Ad quorum conciliationem dicendum,
anno 1 J7- deGncntc ccrptllc , & 149. incuntc ( h verna rempcftarc , ut huic authoti numerare mos
regium , fcd poftei fimuurione clementi* illum obrinuillci in commentariis ad XI. caput Da-
nielis affirmat Hiermrmau. Inita verri cum Eumene focietatc , Syri* St finitimis gentibus po-
tenter imperavit: Babylonis lattapia Tinurcho , serarii vetri cura Heradid* fratri commilsa;
fratribus ambobus , turpi Gbi confuetudine conpin&is. [ Appi An. SjrtAc.pAg. 117. ]
Hyrcanus Jofcphi filius , Tobi* nepos , videns prxpotentem Antiochum , St ventus ne in po-
tcftatem ejus teda&us prznas daret eorum qu* contra Arabas aufiis fuerat , ipfe fibi manus in-
tulit : polfdTioncm verri ejus univerfam occupavit Antiochus. [ Jtftph. Ut. 11. cjp. 5.]
Jafon , Simonis 1 1. Pontificis Glius , diuturni pontificatus fratris fui Oniz 1 1 1 pertzGis , uc
eum ipfc adipifccretur , 560 argenti ralenu. St reditus cujufdam alterius 80, Antiocho eft pol-
iam» A*n*L Pxrt ftfi, Oo ij licitus: \
1 Googfe
M T A S MUNDI
lividis : additi. pcxicicl & I50 alii» , ii «mccdcrccur ipfi potcftas. grahalhim-& ephebi um Hic*
rofolymU conftiiucnJi , atque Hicrofolymiranos in civium AntitSicnoium numerum referen
di. Quibus condnlonibi^s ab avaro rege libenter aefcpm , Jafpn ifboto fraire OniS Ponriliea-
tum invaiit : principatumque oblinens , ad Gexcum ihuim ritum populaics fuos capit tradu-
cere, humana regum indufta per Johannein bupolcmi 1' qui poflci Icgltione' ai Romanos fun*
itus ei ) patrem Judzis obtcnra dejecit , & legitimas adintiuurationcs liuioivcns nova legi re-
pugnantia induxit inftiruta. [ 1 1. Mac e ab. J V. 7,— 1?.] Onix IlHpcr hoc tempus vita fun&o
fratrem Jefioa , qui Jafonem l*c vocari maluit , fiibftinittim , Se amoto demum { poft triennium )
a fiiccrdorio juionc , novi Ponrificis Menelai & Tobi* filiorum ( live t»cj>o»tid» HyiCqni fratrum j
opera Griccos. ritus imrpdu&os futile, jn lib. 11. Antiquir. capjd. feftfbnt affirmat. $ed iu
libello de Maccabxis longe aliter , Se ad mentem Maccabaici feriptoris ( fi immanem ftlam '
penlionis annua; fummara exceperis) fiatis accommodati , hunc in modum uicrn rcro retulit.
Antiochus abropdto Onit panme facerderto , Jafonem fratrem ejus [affecit , f 66o. talenta JiagtUis
gymnafiutn inffitueret ,fed & tobpU curam aboleres. ■' <._! .
0 Anno Philometoris 7, Nabonalari J74, Phamenoth fecundiim jfcgyptios dic 17 { Mari Ju- •
lians die t ineunto) horis a. poft mediam noctem , Eclipfi* Lunx Alexandri* oblrrvata cit.
[ Ptolem. Itb. C. eap. j . ]
lutet Ctctcnfa mutuo furore femctipfos lacerantes , fex roenfium inducte fuerunt : deinde
multo gravius bellum exarfir. -Verum adventu Q^Minntii legati -qui oom decem navibus ad
fedanda eorum cc.-starr.ina a Romanis miifiis erat, in fpem pacis venerunt. [ Liv.lib. 41. J
Lycii qtiouuc per idem tempus, incitante Eumene, i Rhodiis 'deficientes, bello ab ei* vexa-
bantur. CaftelLa quardam. Se. ager in extremis finibus fitus oppofit* continentis Rhodiorum, i
prxfidiariis Eumenis infellabintur. [ Polyb. lepas. 6 t.dr 67. Lsv. lib. 41. & 41. ]
jtidri nonnulli apoftat.e, cum Onia Pfcudo- pontifice confcnticmes , impetrati i rege Antio-
cho poteftare vivendi fecundum flatura Gentium , fub ipfiam aram Sioni* gymnafiuin extru-
xeruue , epheborum pulcherrimos fub perato legibus E, hebei fubjcccrunt, atque arte reduxe-
runt libipnrputia > ut nudi quoque non eflcnr Grxeis difllmile*. Sicqoe mvaleicebat Hei lenii-
mus, Se progrdlus morum alienigenarum t ut non amplius alacres Sacerdotes Client ad minifte-
ria altaris t fcd templum ipfum contemnentes. Se facrificia negligenccs , ftftinarcnt participe*
eilc iniqux exhibitionis quz in pal.rftta poft dilci certamen fiebat. [I. Maccab. 1. xi, -ip (J-
I I. Maccab. IV. ii, — 1 j. cum fofiepbo. lib.lt. eap. 6. ]
Cdm quinquennalis agon Tyri celebraretur , cui rex Antiochus aderat; impius Jafon fpc-
(ftatores ci> miiit Hiciofblymitanos jure ei viratis Antiocheo* donatos , n&iaxoesme vel (ut rc&ius
multo in Bibliorhccx Arunicllianx Ms. codice legitur ) nfuuoriat 3)00 argenti drachmas
ad ftcrificium Herculis afte entes: quas illi tamen ad navium trierium fabricam erogandas procu-
rarunt1[ 1. Maccab. IV. iS, 19, sto.]
t Ab Antiocho rrge mifTi legari Romim venerunt : quorum prinaps Apollonius ( quem Ro- 4
manorum levati qui in Syria hieram in maximo honore apud regem , .amidflnnumque populo
Romano fiiiffe icnunciintnt ) in Senatum, introdudhis, p-xter flipcndium 1 rege debituro (quod
lcrius fuillc prxflitum , mulris 'ju/Ufque canfis excufabat ) vafa prxrcrci aurea qningentum pon-
do dorf.ini attulit. AiJiJ;t .petere Pe "em , ut tjuatwm patre /ire fceietat atque amicitia fuiffet , ea
fecum reuevaretur : imperor; tqtte fili p«putus Renumts , que bone fidtlique ft<ie regi efient im-
peranda ;fit nullo ufiqnam cejfatunlm officio. Ea tnenta in fe Senatus fuiffe , quum Roma effer ,
eam comitatem juventutis t ut pre re*e , non pro obfide . omnibus ordinibus fuerit . Legatis benigne
rcfponfum: Se focictatan renovare cum Antiocho, qux cum patre ejus fuerat, A. Attilius prae-
tor urbanus juiTuv. Qarflorrs nrbmi llipendium . vafa aurea Cenfores acceperunt : cifque ne- j
gotmrri duum cft , ut ponerent ea in quibus templis videretur. Legaro centum millium xris munus j
inillunY, Se xiles liber* hofpiuo dat* > fumprufque decretus , donec in Italia eflet. [Liv.lib. 41.3 j
Antiocho tiiiu- natus cil Antiochus Eupator j quem ille novennem moricos reliquit. [jippiatt .
Syriae, p.ig. 1 17. fr i 1 1 . ]
Mortua Ptolctnxi Philometoris dilcifta matre Cleopatra, Antiochi Magni filia & Antiochi
Epiphanis furore, cui picer Cale fvriam ( vef magnam lallem ejus partem ) docis nomine tradi»
•Ierat; Eubius cuniichus nutricios Philometoris Se Lenxus yfigyptum regentes. Cale- Tyriam ab
Antiocho Epiphane, ur fraude occuparam repetebant : quod bello inter avunculum Se puerum
originem prxbuit: uc ex Callinici Sutorii Alexandrinis hift oriis refen Porphyrius. [apud Hie-
ronyw:incap. 11 .D -.melis. ] Pro Philometor» verb jure in repaendl Ccek-fyrii allatum cft:
Antiochum Magnum patrem Epiphanis Ptoletrrto Epiphani patri Philomaoris in pupillari xrate
couftitutO contra j.is fas Ccele-lyriarn primum cripuille ; eamque poftea «dero cum filia fua
Cleopatra dotis nomine rcfHruille. Antiocno Epiphane contri ailercme , a tempore quo pater illius
pitreni Philometoris ad Parium deyieir , Syri* regibus Cale-fyriam femper paruifle ; eamque
Cleopatra: Philometoris matri pro doic a patre concedam firillc pernegante. [Polyb. iegat.q i.& 8 1.)
Sedere tum primum in throno capit Philometor, & *<tV «jsoTMAjriMr illius aifta cil celebri-
r.is. [II. Aiaecab. I V. ai.] Tiimquc Ptojcmxi ( Dorymenis lilii , cognomento qui Macron
dicl.ts cft ) prudentia enicuit. Qui cum Cypri jnfulc prxfc&uram Rege admodum puero
arcepiflc* , neque regi* pccunix diljx:nJaronb'is quicquam redderet ; poftcaquim adolcicentiam
jam Rex attigit , coflcihin fatis magnam pccunix vim Alexandrum miiit : Rege & exteris
omnibus ‘aulici* priorem illius par(imoftiam_ vehcmcnrer hic probantibus. [ Polyb. lib. vj. in Ex»
1c.rptis fa/efii , pag. 1 id. ]
Digitized by Google
Antiochus , milio in ytgyptu/n Apollonio Meneftfici lilio ad Philometoris regis yniroiA/ji-i
celebranda , percipiens cum a rebus luis alienum dic- fa&um , curavit ur contra ipfum confir-
maretur. Unde Jopren veniens, profectus cft Hierofolyraa : ubi magnifice i /a fonc 8c civitate
acceptus , cum facibus & acclamationibus , introdu&us eft, Inde vero iu Phrenicum cum
exercitu abiir. [II. Afaceab. IV. at,ai. ]
Jafon , poft triennium quim Pontificatum ab Antiocho nundiiurus fiicrar , Menelaum Si-
monis Benjaminir» prodiroris fratrem mil« ; ut promi flaro Regi afferret pecuniam , & de ne-
gotiis cum ncccllariis commonefaceret. Ille vero legationis opportunitate in rem litam bfus ,
iifdcm .utibus quibus Jafon fratrem litam Onum , & ipfe Jalonem circumvenit : argentique
joo. talenta , lupta ea omnia qnx a Jafonc pnrllancfa erant , Regi pollicfms , ad leiplnm fum-,
mum tranftulit Sacerdotium. [I I. Aiaceob. IV. 23,14 ,lf.Sever. Sufpic. Hi/hr. /aer. hb. 1. 1
Hunc Menelaum prius Omain fuille didtum, atque Ooi* III. ipilufquc Jafonis fratrem , &
Simonis II. Pontificis filium nam minimum cxiitilfe , Jofephus allcrit. I Anthttit. tib. ni
cap. 6. eumhbc cap. ). ]
Menelaeis tegio mandato principatum adeptus, Jt Ionem in regionem Ammonitidem expulit ■:e:uam|
fcd promiffaram Regi pecuniarum nihil curavit. [ II. M*cc,\b. IV. 25,26,17.]
C. Popilio Laenate & P. vfilio Ligure Confulibus , Attalum regis Eumenis fratrem legatum
vcnilfe Romam , Meritu Antiat feribit } ad deferenda de Perfeo MiccJonum rege crimina ,
nidica ndofque apparatus belli. Plurium annales , & quibus crcdidiilc milis , Ipfum Eumencin
vcnilfe tradunt. Eumenes igitur ut Romam venit , cum fummo honore cx.cptus Se in Sena-
tum ituroduchis; cautam veniendi Romam fiiilfe dtxic , prarter cupiditatem videndi Deos ho-
minefque quorum beneficio in ea fortuna edet liipra quam ne optare quidem auderet
ut corim moneret Senatum , ut Perfei conatis ob /iatn iret. • L’V. * - Itb, ... Ierat, t f . k •
• • 41. Appiari.
fulv. Vr/ino edit. ] Tanraque omnium hic fuit taciturnitas ut ante bellum perfedhun Se Per- I
fcum capum fciri non potuerit , quid aut ille locutus elfet , aut Patres rclpondilfent. [ Liv.ibid. I
y*ler. Maxim. lib. i.cap. 2.]
Poft aliquot deinde dies Rhodiorum legationis pinceps Satyrus , coram Senam intempe-
rantius
ntius in in Eumenem
Eumenem In vc&us ,, quod
invc&us q ,
Lyciorum 0gentem
. ... adversus Rhodios concitalfec , gra- ■
viorque Afue elfet quam Antiochus fiiillct ; popularem quideml ac gratam populis Ali* ( nam
qux Eumeni tamen majorem gratiam
ei> quoque jam favor Perfei venerat ) orationem hahtiir :
apiui Romanos conciliavit t ita omnes ei honores habiti , donaque quam amplilTima data ,
cum fella curuli atque eburneo fcipionc. { Liv. ut fup\
Zirfift» edit. ]
Eumene Roma in regnum redennte , & ut facrificaret t
cum afeendente , inlidiarorcs i' Perfeo liibmilli * ( quonin
auxiliorum ejus ) * faxa duo ingentia devolverunt : qi
altero humerus fopitus} ex feraiu proclivi in declive m „J
gcllis. Amici poliero dic compotem jam fui ad navem deferunt
(po.idens , paulb calidiiis in amplexus ejus ruit. Verum haud multo poft fratrem vivere 8c Per-
gamum venire audiens , polito diademate , cmn ftipacoribus pro more obviam ivit , l<ilc
i gerens. Quem Eumenes
fratri nihilominds in aurem& amice amplexus cft. Se reginam honorifice ac Iplcndidc 1'aluUvit;
infuliurans,
Mh eanuA yH/utt 9fv T»>.ivTflffwr’ ZAc.
Uxorem haud duc , niji defunlium viderit.
Neque aliud pr omnem viram quod otfcnfi fpcciem haberet aut fecit aut dixit : fcd eadem
qua anre benevolentia eum profecutus eft. [ Liv. lib. 42. Dioder. Sitit/, tn Exttrpt. Valefit pag.
; 06. Plutor ch. i» Apophthepnar. & lib. «dei ^>.«Axe«/.]
Eumenes , prxter priftinum odium recenti etiam Icelcrc Perfei ftirntilante , funtma vi para-
bat bellum. Legati ad cum ab Roma , gratulantcs quod i tanto periculo evaliffet , venerunt.
[ Ltv. hb. 4»* ]
Poftquam Ariarathes rex Cappadocum ex uxore Antiochide Antiochi Magni filia duas filias
8t unum filium ( Mithridatem primiim , deinde Ariarathem dictum ) fuiccpilfec : ex duo-
bus filiis quos uxor ( ftcnlem (e hmiram rata ) prius libi liippofuerat, Ariarathem feniorem cumj
mediocribus facultatibus Romam , juniorem Olopherncm uve Orophemem dictum in Ioniam'
mi Iit i ne de regno cum germano filio contenderent. [ Diodor. Sic. hb. ; 1. iu Pbotti Btblittkec.
coi. 144.3 HoC ,’8ilur anno. »lle Ariarathem filium linna educandum Romam mifit , ut jam
inde i puero alTuefcerct moribus Romanis hominibufqtK : peccas , iu cum non fub hofpitum
modo privatorum cullodia , fcd piiblicx etiam cur* ac velnt tutebe vellent elfe. Ea Regjs
legatio grara Senatui fuit : dccrcverunrquc , ut Cn. Sicinius prxtor *des mflrudas locaret,
.ibi filius Regis comitcfque ejus habitare polfenr. [ Ltv. lib. 42. ]
Romani legatos ad Reges focios miferunt , Eumencin , Antiochum, Ariarathem , Mafa-
nillam , & regem >€gypti Ptolemarum « alios vero in Grxeiam , Thclfeliam , Epitum , Acar-
naniam, & Infulas : ut in bello contra Perfeum ipfos fc conjungerent. [Appia». It tot. zj.1
Ad AGam 8e Infulas explorandas T. Claudius Nero fit M- Decimius funt milii, atque adi»
Cretam
Digitized by Google
JeTt as m u n d i VI. I
i , iu,m luliuiau animi
-*c^u.n dc Risouum |ulli > luiiuTrcnovatc amicitiam , iimul (pccuLii
fixiorum ab rege Pcrfeo eflent. [ ii», hi- 4*. ] .. .
rcnunaa runt . Eumene m in Aid ,
Ex Alia qui circa !ocios reges mifli eram legali redeuntes
Omnes folicitatos legatio-
1 Antiochum in Syrii, Ptolcnuetira in Alexandrii fefc convcnilTe.
que populas Romanas im
nihus IVifci fed egregie in fide permanere ; pollicnofquc omnia
liris hdas , folos Rhodios flu-
Dnaflit preflatuiosT Civitates quoque focias adifle : ceteras
aiumcs & imbutos Tctlci eonliliis invenii Tc. Veneran t legati Rliodii ad purganda ea que
us dart , ciim novi Confilles magiftratiim
“no, |aOan
inilfenr, placuit.de civitate
[ /ati. (iid. 1 : eetetdin (enatum
fdcbant ...
p 1 . c. Calfio Confulibus , omnes reges cituatefqu c que in Europi queqoc in Alia 4J4J 17«
“V Licinio C Caffio Confulibur , omnes reges cituatefquc que in Europi queqoc in Afia
Macedonici . ac Romani beiU. i^cnemc fim vetus
erant convenerunt animos in curam ut vicbma mutatu. DclphiJ
odium ftimulabat , ium recens ira , qubd Pcrfei fcelere prope
t nam neque pro
rlTc- Prufias Bithynie tex (btuerst abftinere atmis , eventumque erpeiSare
\fc apud Pcrfei ridorem
Ronianis fe equum eenfere adversis fratrem uxoris arma ferre :
, precerqulm qobd Ro-
veniam ner fotorem impetrabilem fore, Ariarathes Cappadocum rex
crar, ea quo cft lun&is Eumeni affinitate i in omroa belb
manis fuo nomine mutilis pollicitus
regno , «t pucntsim
pasifque fe confociavetat cooflia. Antiochus immiturhat quidem aSgppo
Olr-fyna , ciufam belli £c tabuurum
Lj, 4 toertiain hilorum fpcrnenli & ambigendo de
occupatis Romsnis (n Macedonic o bello ,
exidimabat gcftururnque fine ullo impedimento ,
id bellum ■*miuen omhia & pet fuos legatos Senatui, & iplc legatis cotum eximie pollicitus
eur Ptolemain propter «arem alieni siiam tum arbitrii erat : tutores & bellum adversas
omnia pollicebantur ad
Antiochum parabant . quo vindicarent Cccle-lyiiam , & Ronlanu
Romanorum . Ptoicm*ro rex
Mscedonicuil bellum. I Uv. «*-4*0 Atque ita mauxilio
Numidi* fiictutlt. [0r«/. Iit.
aEgypti, Ariarathes Cappadoci*, Eumenes Alo , 4 Mabmfla
1 , Tros 'rciti,/nni Pollhumiu!m» Albinus,
A. iaeiiunori auxilia cis A. Licinius
Decius , Starunt.
C. fiibniiniltr 1 Uv. Iit. 41. , 11 Romsnis mlftj fimt
Nerva
, ad Infulas & Afi*
Tres alii lciwti , T. Claudius Tiberius , P. Pofthur.uus , & M. Jdnius
utbes (hnc miffi * Hi circumeuntes , hortabamur focioserat, ad lukipicndum adversus Pcrfcun»
quo quxque opulcnt
opuhntu ux* dviUs
civiUs erat us agebant : quia mi-
accuratiim
, eo accurar
pro Romanis bellum : & authori
oro utcm erant. Rhodii maximi ad omnia momenu
momenu lubebanr
habebanturur ;}
maiorum
nores fccuturx majorum authoritatem erant. Rhodii maximi ad
M Crcnmtx omma
poterant. 40 navibus aucho-
quia non favere tamiun » fed adjuvare etiam viribus filis bellum
Cmm »tum magilba
ma-utra ru
m erat
crar »
, rryiaimim
quem Prytan ipfi voca-
u ipu
re Heeefil
re Heeefiloc ochoho comparius 1. qui min lummo
, iimul ac cognitur o erat bellum i Romanis cum Pcrfco gcftum m ,
bant, Hic enim iam antea
t , dciidcraturr»
multis rationibus cives fuos cohorum* ut fpes fua* cum Romanis jungerjm
quem nuper Antiochi , qoctn Ph.lippi am* bclio
cos eundem navalem apparatum dicebat,
elTet , rtifi in-
vidiiTent: trepidaturos tum Rhodios repeme paranda claile quum m.ttenda delata ab
faciend um clTe , ut crimina
ftruere navalibus loci is ccepifient. Ideo magis etuxi
mftru&a m ornatam-
Eumene fide rerum refellerent. Hia illi incitati , 40. navium claiTcm
appareret, ofien-
oue levatis Romanis advenientibus , ut non expeditam adhortationem efle
legatio magnum ad concili andos aniaioj civitatu m Afi* momentum fuir.
dcnmt Et Ivrc
^ 'p-rkm po^ cofuxiaium curo Romulii habituro , oitinia cauf* fu* jura cpifiol* uniuj fbr-
, ut fiipetior fitilTc ii.
mi cft complexus, & qu* ab lUraquc patte fucum dicta: ita difpofita
dumtaxat literai
difcctitationi vidctl pollet, bl citea aliax quidem civitatci pet tabellario!
julTit, Antenorem & Philippum. Qui
illa» fotmuai mifit i Rliodum vero etiam Icgatot ire
dies m Senatum veniunt, t
ubi ch ventum literas magiftratibto tradunt : deinde poli paucos
velut i fpecull pro-
Rhodiis petunt , ut in ptilcnba quidem nihil moveant , fed quid geratur
oiciant vctum Ii Romani contra foederis leges Pericura & Macedonas aggrediantur lacciTr-
inter ipfoi conentnr. Id enim heri , & imereife omnium , & Rhodiis
rV pacem or conciliate
& libertati ftudeant ,
uriopai convenire. Nam quo plus ipfi quim citcri iquabilitati juris
etiam Cneco-
■ ut qui non fu* tantdm libettatis lini cuftodcs ac vindices, led 4 rcliquoturo nictu
virili cavere iplos debere ab illis, quorum
rum ■) eo diligentius obfctvutc, fibique pro
dilfomilTent legati . etft pia-
& confilia in contrarium tendam. H*c 4 fimilia his plura quum
Romanorum ammi erant,
cebat omnibus cotum oratio t quia tamen pramccupati benevolentia
exhibebant t emerita
4 partii mciions amhotitas vincebat , citetis quidem comes fe ctga legatos
poffint exiftimarl
reiponfi loco Perfcum rogabant , «quid hojuimodi i fe pofttilatct , unde
aliquid facere. Quod tclponfum Antenor quidem non ac-
voluntati Romanorum contrarium
cft reverius.
cepi!: verum reliqui Rhodiorum civilitalc 4 humanitate ufus, in Macedonum
Luaaim^etor Roianus , dum circa Cepbalcniam rtabat clafli» , per literas cum
alipt* tradidit perferendam
IRhodiis egit, naves fibi mitti petens : eimque epUfolam Soctan erat.
Ree Rhodam iUo tetnporc r i .* eft quo poftertons
l perlata ,A n.rlvrvsA femeftns Stratocle»At Prytanis
nnirlem Ar RKrannnhnnri A ftunsprli 4i
4 Rhodoph ooti 4 Aftytocdi as
Ouum ei de re confutatio haheremt , Agathageto quidem
t Rhodii , 4 ut jam inde a
nfcribus aliis placebat , ut fine ulli tergiverfatiotsf naves mitteren
ne illa quidem pro-
principio belli cum Romanis fc jongeicnt. At Dino 4 Polyaratus , quibus
ad gratiam fuerant decreta, non i Romants nullam eam
babantur qu* antri Romanorum
i qui id omni ftudio
epiftolam foille calumniabantur , fed 1 Rhodiorum inimico rege Eumene
4 molcliia s non nccelfirias conci-
aeerdt ot ad bellum iplos traheret , ac populo impenfas
— — * Eam enim “ ab .ilipti nefeio quo allatam Rhodum fiiilfc : quum Romani ad minille- erutaod.
liaret.
Digitized by Googte
IMPER. MACEDONUM 2p9 r«i7o* s-
minillcrium vel prxcipux dignationis viros magno Audio deligere loicam. Adversus idos quam
Prytanis Stratocles fele compjrallet , « mulu contra Perfeum didcruiilct , Romanos e contra-
rio muhis laudailct \ Rhodios pervicit , ut decretum de mittendis navibus fanciretur. Itaque
fex triremibus extemplo inftru&is , Chalcidem quinque miferunt duce Timagora; unam Tenc-
dum , cui prxfrikiis cft Timagoras alter. Hic invetitum in Tenedo Diophanem , qui a Perfeo
ad Antiochum fuerat milTus , ipfutn quidem capere non potuit ; ac navem cum omni inrtru- \
mento cepit. [ Ptlyb. legat. 67 • ]
Romani, legationibus auditis qux ex Alii venctanr, Rhodiorum Se reliquarum civitatum
(latu cognito , legatis Pcrlei (enatum prxbucrunt. [ Id. legat- 68.] Tum igitur Solon atque
Hippias de untverfis rebus dicere , Se Partum iram deprecari funt conati. Prxcipux tamen cu-
ra , 8t minimi tamen probabiliter ( mani fella enim res erat ) infidarum Eumeni foetarum'
crimen eft defenfum. Poftquaro pcrorallent , Senatus , qui bellum jam ante decreverat , de-
nuntiavit eif, ut Aeipfl, Se quicunque i gente Macedonum Romam tum forti advcnilfirt, ex-
templb incenibus urbis Romx , Italia incta trigeilmum diem excederent. £ Id. ibid. D indor.
Sinti. legat. 1 7. Uv. lib. 4». ]
Quum Eumeni dcnunciatuin edet, ut bellum contra Perfeura fummis viribus juvaret: (ficui
apud Juflimm legitur, lib. jj. cap. i. ) ad Chalcidem in Boeotia navibus ille accedit, cum
Attalo atque Atncnxo fratribus 1 Philccxro fratre relido Pergami ad tutelam regni. Inde,
cutn Attalo & quartior millibus peditum , mille equitum , in ihcdaliam ad Licinium Contu-
lero venit. Athenxus Chalcide rcli&us cft cum duobus millibus peditum : quos Marcus Lu-
cretius eb advenieris , cum navali 10. millium exercitu , ad Haliarti obfidionem fecum deduxit. ,
[Uv. lib. 41. ]
Ad idem fcr£ tempus Se ab aliis focils naves Chalcidem convenerant: dux Punice quinque-
remes, dux ab Heraclea ex Ponto triremes, quatuor Chalcedone* totidem Samo, tum quin-
que Rhodix quadriremes. [ Id. ibid. ] Sed eas C. Lucretius Prxtor Marci ftater tum fuper ve-
niens , quia nufquim erat maritimum bellum , fociis remifit. [ Id. ibid. en*» Ptlyb. legat. 67, ,
fi». ] Ipie verb Prxtor uni cum fratre Haliartum oppugnans , deditione tandem cjptam i fun-
damentis diruit i Se line cerumine Thebas recepit. [ Ltv. ut fupr. ]
Duiti illa geruntur in Bmotia, Licinius conlul , Eumenes & Attalus in Thctfalia cum Perltof
condixerunt. Primum inter eos prxlium incerta victoria dt finitum. In eo Eumenis ferme jo. 1
interfeci : inter quos Cadignatus dux Gallorum cecidit. Iti lecundo verb congrcllu , yiCloriant
Periens retulit. [ Id, ibid.] Qui violor tamen , a Licinio pacem petens , impetrate illam non
potuit. [ Id. ibid. Ptlyb. legat. 69. Apfrtan. legat. 26. ]
Victor Peifeus Antenorem Rhodum mi lit , ad redimendos captivos qui cum Diopbane navi-
gabant Qua in re mignopene hxliutum cft ab iis qui Rempublicam adminiftrabam , quid
opus elTet fodo. Philophroni enim Se Thextero nullo placebat modo , ut Rhodii Perfei rebus
lc immilecrent : Dinoni contra Se Poiyararo id placebat Ac undem fo&a cft cum Perfeo iii-
per captivorum redemptione conventio. [Ptlyb. legat. 70.]
Antiochus manifcilb jam videns Alexandrinos ad bellum pro Carlc-fyria Ce parare » Melca**
gruro milit Romam legatum ; qui mandatu fuo Senatui nuntiaret Se tdlans hxdcta diceret ,
praeter omne jus a Prolcmxo (e invadi. [ Id. legat. 71. ]
Quum jam edet inchoatum ab Antiocho & Ptolemxo bellum pro Ccrlc-fyria, Romam utri uf- ,
que Regis legati venerunt: Antiochi qui deni , Meleager , Soiipluncs Se Heraclides) Ptolc-
mxi verb , Timotheus Se Damon. Venit Meleager , ut Senatui tellarctui , priorem Ptolcroxum
contra omne jus Antiochum laccflcrc, Se regionis cujus erat dominus polTcdione velle privare :
Timotheus autem ad renovandam amicitiam , ied ptarcipue ad obfcrvarklos Meleagri cum Ro-
manis congrclliis. Amicitiam igitur ubi renovaflet , Se congruentia poihilatis luis refoonfo
acccpillet » Alexandrum cft reveritis. Meleagro vero Senatus iclpondit , Quinto Marcio lc per-
mi durum , ut de iis rebus ad Pcoleinxum (crib.tr , ita ut clle £ re populi Romani tideque lua
viderit [Id. legat. 7 1. Ditior. Sicul. legat. 18. 3
Antiochus, przlio inter Pcluliiim & montem Calium cum P.olemxi ducibus commidb, eos
vicit. Parcens verb puero regi , 4 amicitias fimulans , afeendit Memphim : atque ibi ex I
more Aigypii regnum accipiens, puerique rebus fc providere dicem, curn modico populo to-i
tam ALgyptuin libi fubjugavit [ Porphyrini , ex Callinico Sutor to ; apud Hieronym. in Daniel.
eap. ll!j Quo tempore & Ptolcmxus Micron Dorymenis filius , cui Cypri prxfcfturam Philo-;
mcior commiferat, ad partes Antiochi tranfiide Se infulam illi tradidillc videtur r ut in II.:
Maccab. X. 1 i . legimus. Unde Cypri cura Crateti cominifsa , [ 1 1. AI ace ab. I V. 19. ] Ptolc-
mxum prxfe&um Ccclc-fyrix Se Phnmicix conllituit. [ibid. VIII. 8.] & in prxeipuorum ami-
corum numerum admilit [L Maccab . III. j8. 1
}8j + Jubilxus XXVL
J
A Licinio Confulc , Eumene , Attalo , Oc Mi fage ne regulo Numidarum fugatus Perlcus .
cum Pellam veni det , exercitum in hybema dimilit. Conlul Laridam rediens, inde Eumene r
atque Atulo domum remidis , Milagcncm cum Numidis fuis Se reliquo exercitu per Thcilaliam
in hybernis collocavit [ Uv. lib. 4».]
Quum Antiocho promillaro I Menelao pecuniarfi Softratus Hierololymitanx arci prxfeftus ,
ad quem rerum qux ex vectigalibus colligebantur exadio pertinebat , fruftra pofecret 81 pullu-
laret : uterque a Rege Antiocluam cft advocatus. Reliquitque vicarium , Menelaus quidem in
fumni laccrdocii admini Aratione fratrem (uum Lylimachum ; Solii atus verb in loco fuo Cra-
tetem, qui Cypriis prxfuit [ II. Maccab. IV. 17,18,29. ]
In Cilicia Tarlcniibus & Mallotis Icditionem moventibus , qubd civitatum harum reditus
Antio-
io0 IT A S MUNDI VI. - • ££:
Antiochus pellici liu: Antiochidi donlvillc: : ad eam (cdandain feftinanter Rex profirCius eft ;
relido Antiochi* qui vices fius gereret Andronico, f H. AUcab. IV. jo, 31.]
Abfenti* Regis occationem captam Menelaus , vah nonnulla aurea ( Lyfiimchi vicarii fid
opera ) es templo Hicrotolymitano fubtraxit : quorum alia donavit Andronico, in Tyrum Se
circumjacentes civitates alia vendidit. Quod Onias III. legitimus Pontifex bene cognofccns ,
facrilcgii cum arguit: Se in Daphnes Juxta Antiochiam atylum fe lubduxir. [ibid. 3 a,
enim, in luci medio afvlum fuit , Se Apollinis finum. fiItraba, tsb. 16. fag. 7JO.] quod am-
plidimum Apollinis Daphnari fanum Epiphanes Antiochus Rex ille condidit iracundus Se Cevas ,
{ Amtnian. Alarctllin. Ub. it. ] .
Andronicus . meatu Menelai , Oniam per dohim ex afylo edu&ura , contra fidem ei daram fle
jurat^T ^rfidc interemit. [II. AUccab. Iv. ,4-1
Rege Antiocho ex Cilicii Antiochiam reverto, Judxi qui In civitate erant mdtique ex aliis
gentibus , de indigna fandilTimi fenis exde apud cura conquefU fuiu. Qui cgntriftatus Se effu-
fis lachrytm» dolorem fuum teftitus , Andronicum purpura exutum circumduci juflk per ur-
bem, & in eodem loco occidi in quo ipfc Oniam oceieferat. [Ibid. ;j,~ }8. ]
Cim Hicrofolymis multa ficrilcgia fierent a Lylimacho, confcio Menelao; congregavit te 4344
multitudo contra Ly litue hum , val» aureis jam multis exportatis. Contra quam tria circiter
armatorum tnillia ille eduxit : Tyranno quodam eorum duce condituro , nor» minus impo-
tentia anuni quam artate piovctto. E turba vero, alii lapides f alii folles validos arripuerunt:
quidam ctian» de ad|accntc eluere manum complentes * in Lyfimachum & ejus milites conje-
cerunt. In eo tumultu multi vulnerari, nonnulli pioflrarr, reliqui in togam a&i ; ipfc verb
tacrilcgus Lyfimachus prope gazophylaciom imerfcdhis eft. [ Ibid. f 9,-41. ]
Cun» Antiochus rex Tyrum venilia , tres viti ab Hicrotolymitano Senani mifl» contra Mc-
nclaum y irr facrilcgiorum facinorum Lylimachi participem , accutarionem cofom eo inftitue-
runr. Con vicius verb Menelaus , multis pecuniis Ptolcmxo Dorymenis filio ad placandum
Regem promitlis , illius opera effecit , ut non iple tbtihrt abfolurtu in fummo Sacerdotio per-
maneret, ied etiam Ut intontes illi tres qui pro civitate populoquc Se facris vatis caufam di-
xerunt moro adjudicarentur. Quorum vicem miicrati Tyrii ipl» , magnifice eos fc-peliendos
curaverunt. [ Ib. 44*— ] ... <
Sub idem tempus , fecundam expeditionem in Aigyptum Antiochus inftruxit. Acriditquc
Hicrofplymis , ut ad 40. fere dies continuo* in aere nrirx fperies confpc&c fuerint armatorum
equitum, & pcdcllrium copiarum confligentium; futurorum malorum pisnancix. [II. Muceub.
V. 1,-4.] -
Antiochus , regnum Aigypti tiro cupiens adjicere , Cam mgrefltis eft cum turba numerosa ,
curribus , elephantis , cquitibtu , Se magna clafle. Et inflicuit bellum contra Ptoiemzum regem
dsgypti : qui averfus a confpcdlrt illius fugit , cccideruntqoe confblfi multL Potiri occu-
pirunc civitates munkas in terra, acccpitquc Antiochus tpolia Atgypti. [ I. MuccubA. 16,-19. ]
F ilfo rumore de1 moite Antiochi Jparlb ,Jafon non pauciores mille vitos fecum aflumens , in
civitatem Hierofolymitanam repenti impieffioncm fecit. Urbe occupata , Menelaus in arcem
confligit : Jafoil vero faciebat cardci civium liiorum ; non cogitans fecum adversus cognatos
profperliatcm infelicitatem clfe maximam. Nec principatum tamen recuperare ille potuit : fcd
cum pudore profugus itcium in regionem Aromonifidem rediit. Ubi apud Araam regem Ara-
bum accufatus , neque ibi confidere aufus , in civitatem unam ex altera fugere coadus eft ; ab
omnibus exofus , ut legum defertor Se hoflis patri* fux publicus. [ I L AUcc*b.\. y, — 8-1
Antiochus in iCgypto audiens , ex vulgata de fuo obitu fama Hicrofolymitanos maximum
gaudium concepille , & ex (editione a Jalonc mora rebellaturam Judzaro fufpicatus, animo cll
efferatus. [ II. jVfateab. V. 10. Jefiph. in libella de AUccubait.] Et revertens , pol! quam per-
culfillct iEgyprum anno regni Gr*c»>rum five Seleuci 14 5. afccndit contra lfraclcm Se Hicrotc-
lyma cum turba mulierosa. [l.Af-tceab. I. at,ia.J
Jofephus, u.Aiuiqutt. eno. 7. anno Sdcucidornm 1 4 J. urbem cum cepilTe feribit. fcd Jpu-
yjn) , abfcjue pugn, i; portas illi aperientibus fu* faftioftis hominibus. Verum in 1 1. M*cc*b.
V. 11. utbem i\e#*)*rKa * armis ccpilfe dicitur. Ipfcquc fefephtu , in Belli Judaici lib. I. cap.i.
non Ibltlm ? w#M» mpim.sQ tparx, vi urbem ex pugnavi fe cum refert i fcd etiam Jty f*riphu
dei tm mtKupuuu i» , eo urn qtu in obftdtone pertulerat metnari * ctferatum fuillc adjicit. Hie-
rofldymitanos quoque , civitatem obti lentc Antiocho , orm armis egreffo* Se in pugna pe-
remptos fuillc , in ejufdcm OtrerisHbro ( pag.919.) idem ipfc Jefephus allerit.
Urbe igitur occupata, jufli milites obvios quolquc trucidare, in omnem zratem Se totum
crudeliter fevicrrtnt ; ira ut 80. millia hominum tridui lpado defiderata fuerint i 4o. quidem
csefa , totidemque alia venundata. [ II. Afaceub. V. 11,-14.)
Non contentus his Antiochus, auliis eft etiam in Templum ingredi , ducctn habens prodito-
rem legum At patri* Menelaum ; & fccleraris manibus Iaera vafa capcte , «Se qiucctuique ab
aliis Regibus ad loci gloriam At honorem fuerant repofira. [Ibid. x y, 1 6. ] altore aureum. Se
lychnum lucentem cum omnibus inlhumcniis ejus , & mailam propo/irionis , Se crateras. Se
phialas , Se thuribrtta aurea , Se velum , Se coronas , & ornatum aureum Templi foribus ap»
penium. Derraxitque aurum omnibus qu* auro obteda erant , fimiliterquc argentum accepit ,
& inftnimcnta ddidcrobllia , Se rhefauros abfcondicos , quos invenit. [ L Mueeob. I. aj, 14. ]
Polybius Megapolitanus , Strabo Clppadox , Nicolaus Damafccnus , Timagenes , Catior
a 7 o
Digitized by Google
An»o
Mundi . IM P E MACEDONUM. jo/|rH|j ItUB
hurti»
lommis ftipcndium pcnliuns , iple immcnlis fumpribos pene ncccifarib cogebatur pecunias rapto
[uxrere , neque ullam prxdandi occalionem omittere. (Sevtr. Sulpic. facr. bjtor. lib. 2. ) Alia
amen complura ingentis odium Sc religionis coiucmptum hic ab eo fiiilTc patrata referunt Ju-
Ixorum inimici ; in libro 34. B ibi iotheex Diodori » indeque in Photii Bibliotheca, (cod. 144. )
ta repetira. Antiochus Epiphanes , deviRis Judass , in /aerum Dei adytum eji Ingreflus , quo fili
*ontipci intrare licuit. Ivi lapideam invenit flatuam viri barba promi fla , tenentis inansbus librum
nfidentifque afino : quam putabat Mofit efle , qui cr Hiercfe/ytna condiderit ,& gentem funda-
nt , & odiofas illas omnibus gentibus leges tulerit. Ipfi vero cupiens obducere odium gentium , It-
es diflolvere cenatus efl. Quare flatui conditoris ( Molis) & altati Det fubdsali porcam ingen-
em facrificavit , & illa /anguine perfudit : & carnem coquens, jufiit faeros eorum libros , qui le-
es continerent , jure illo corrumpi & oiliterari. Lychnum vero annor talem ab illis dilfstm & firm-
er ardentem in Templo txtingus juflit : & carnem /1tiliam fluminum /acer dor em ( Menelaum) aliof-
jue jtsdtos comedere coegit- Omnibus verb advenariorum calumniis luculentum illud Strabonis
Cappadocis tedimonium opponimus , in l<5\ Geographia- lux libro , Jndaros ut juflos & veri
etiqjofos commendantis. (Jlza^ontfayomt; SueyCiK us dhodbli Sonos. pag. 76 s. )
Antiochum verb , capra urbe , porcos fuper alraji ma&avilfc , Sc jure carnium illarum Tem-
>lum afperlille, refert etiam Jofephus. (Itb . 1 5 . cap. 16. )
Antiochus 1S00. talenta exportans e Templo , celeriter Antiochiam repetiit : prxfe-
3is rclidHs ad affligendam gentem j Hierofol vmis quidem Philippo genere Plirygc , mori-
aus barbaro , Garizimis vero in Samaria Andronico. Prxter quos & Menelaus pedime om-
lium efferebatur in cives» adversus Jndxos auimum habens inimiciffimum. (II. Aiaccab. V»
U. M. »}.)
Atianorum legati Romx in Senam litnr auditi. Milefii nihil ic prxftirilTe memorantes, fi quid
mperare ad bellum contra Perleum Senatus vellet , prxdare (e paratos cllc polliciti funt. Ala-
>.indcn(cs templum urbis Romx (c fecilTe commemoraverunt , ludblqiic annivcrlarios ci Div.c
nltituiflc : & coronam auream 50. pondo, quam in Capitolio ponerent, Jovi donum actulis-
c , 8c fcuta cqueftria joo. ea cui juUiilcnt tradituros. Donum ut in Capitolio poncte& facrifica-
rc liceret, petebant. Hoc etiam Lampfaceni , 80, pondo coronam afferentes, petebant: com-
me orantes , Difceflifle fi a Perfeo , peflqu.irn Romanus exercitus in Macedoniam vtniffet , quum
fub ditione Ptrfei <y ante Philippi fuiflent. Pro eo , & quod imperatoribus Romanis omnia pr illi-
ti flent , id fe tantum orare , ut in amicitiam populi Romam reciperentur ; & fi pax cum Perfeo
'ieret , exciperentur , ne in regiam poteflatem reciperentur, Cxtcris legatis comiter rcfponfum.
Lampfacenos in fociorum formulam referre Q. Mtrnius prxtor jullus. Munera omnibus in
ingulos binum millium xris data. Alabandcnfcs fcuu reportare Ad A. Hofttlium Confulem in
lf>9
Vlacedoniom juflj. ( Lti>. lib. 4j. )
5855 Quum communi Achxorum decreto conditurum clTcr , ut omnes Eumenis honores , qui inde-
cori Sc contra leges cllcnr, tolicrenrur : Soligcnes & Diopithes Rhodii, qui per id tempus judicia
exercebant , offenli privaris ex caulis Eumeni , omnes illius honores in Pcloponncli civitatibus
everterunt. ( Polyb. legat. 74. )
A. Hullilio proconfulc hyberna cum copiis in ThelTalia habente , Attalus ( qui Elati* tum V4J
bybernabat ) ccrtb intelligcns Eumenem fratrem acci biflimc ferre, qubd communi decreto iIlu-
ih i(Timos fuos honores lulhilillenc , re cum Archouc Achxorum prxtone communicata, ad com-
mune gentis concilium legatos mifir , qui de redimendis Regi honoribus agerent. Ubi» Polybio
( hiltorico ) fuadente , facium cit dccrcrum ; quo jubebantur magidrarus omnia qu* ad Eume-
nis honorem fpc&abant inlburare: nili quid fortd in iis cllct, quod aut Achxorum commune pa-
rum deceret, aut legibus repugnaret. Ita igitur Attalus , qux temere in Pcloponncfb peccata fue-
rant circa Eumenis fratris honorem, tunc temporis emendavir. (Jd.ibtd.& in Excerptis Valefit,
r-u- «jo. MJ-)
Pi incipio vetis Marcius Philippus Condii contra Perfemn millhscft. ( Liv. lib. 44. init. )
Decretum ab Achxis ed editum >(c (ubmittcudis Marcio Confuli pro viribus auxiliis: quod
ad illum a Polybio pcrlocum ed. MilTus etiam cd ab cis ad Attalum legatus Theocritus; qui dc*
crerum ci afferret , quo rediruti cranr Eumeni omnes honores. Per idem tempus quum fama clfct
illata Achxis , celebrata fuillc in lionorem Piotcmxi Regis Anachtcria , ficut cd moris Aigypti
Regibus, ubi ad legirimain regnandi xratem pervenerunt, officii dii cllc exidimantes, ut lux ob
id quod gertum crai la^itix fignificalionem darent, legatos decreverunt mittere , ad renovandam
amicitiam qux genti Achxorum erat cum o£gypri Regibus. Statim Igitur Alcithus 8t Pafidas fuiw
dclcdri. ( Ia. legat. 78. )
Per id tempus facinus impium , 9t a Cnecorum inditutis longe alienum , in Creta infula ed
admillum. Cum enim inter Cydoniaras 8c Apolloniatas non locictas lolum (cd etiam commune
locictatis jus intercederet, arque omnia jura qux hominibus facrolan&a habentur utrifque clTcnt
communia ; ejulqitc foederis tabulx facramemo utrinque firmatx juxta fjmulacrum Jovis Idxi
fixx extarent : Cydoniatx tamen, pacis tempore tanquam amici ab Apolloniatis excepti , calca-
ta fuderis religione urbem cotum occuparunt > virifque omnibus trucidatis , ac bonis eorum
direptis , uxores ac liberos omnemque agrum, inter fe diviferunt. ( Polyb. & Diodor. Sicul. in
Excerpt. i Valefio edit. pag. I }J. & i Io. )
Cydoniatx , metuentes libi i Gortyniis , ( i quibus jam ante ne caperetur ipforum urbs in
prxlcntidimum periculum venerat, quando cam occupare Nothocratcs cd aggredus) legatos
ad Eumenem mrferunr , auxilium ex radere cum polccntes. Rex Leonem ducem delegit , quem cb
celeriter cum joo. militum manu mifir. Id ubi advenit prxfidiufn, Cydoniatx portarum elaver
Leoni mdidprnnr. St nniverfam civirarem ejus curx perroiferunt. ( fd. letat. 79.)
J. 'L/jjern Annat. Pars poft. P p Cuc
~7et a s MirN DI VI.
Cum ad recuperandam Caelclyriaro, Eulaii (padonis iiialu , novum a Prolemxo bellum indicuc-
rctur?0;2Antiochus , tertii in j£gyptum expeditione fufccpta , in potedatem fuam cara redegit.
_
(Polyt, tegit. 80, 81, & 82.) I ulis enim fugatifque >£gyptiis , curo ad internecionem delere
omnes poruillcr, equo circurovedus occidi eos vetuit , & vivos capi juflit. Obqtum maximi hu-
manitatem StPcluiio , 8t paulo poli universa Aigypto cll potitus. ( Di odor. Sicut, in Excerpt. Vu-
Itfii. jug. J io. )
Glilcencibus Rhodi magis tmgifqac in dies contrariis fjdionibus , quum audrviflcnt Romi i
Senatu decretum fiiillc , non qu,r iplorom magi (Iratus fed qui Senatus impera/Tet dfc deinccpsl
undanda ■, Pliilophrone St Thciteto liudentibus , incuntc xlhtc Romam ad Senatum milii funt]
legati Hegefilochus Hcgcfn filius , & Nicagoras Nicandri filius 1 ad Confulcra vexb Q. Mar-
cium Philippum , & ad C. Marcium Figulum cladis prxfc&um , Agclipolis , Aridon , St
Pancratcs. Mandatum Ius oronibuf erat, ut amicitiam cum populo Romano renotarenr , utque
criminationibus rcfjKmdercnt , quibus nonnulli civitatem onerabam. Hcgcfilocho vero hoc
infiipcr negotii cll impolitum , tic exportandi frumenti facultatem peteret. Agclipolis Q. Mar-
cium cll al Fc eurus , ad Heracleam in Macedonia caftra habentem. CtJr quum mandatafua cx-
pofuidet , Conliil non folum dixit nullam iis fc fidem habere qui de Rhodiis detraherent , fed
legatos etiam cll hortatus , iie quemquam eorum ferrent » qui dt Romanis aliquid blaterare au-
derent : multaque omnino humanitatis odicia cumulare iis prxrtitir. Seriphe de de iifdcm re-
bus ad popnlum Romanum. Quum autem Agclipolis comitate Confulis mirifice captus edet i
(educens cum Marcius ad familiare colloquium , mirari fc dixit , cur Rhodii Reges bellantes
pro Corlcfyria componcte inter fc non conarentur: id enim ipfjs vel maxime convenire. Ad
Caium deinde cladi prxfeclum Agcfipolis profectus, benkjnrquc ab eo habitus, ac multo etiam
comius nuam fu iliet a Marcio Confulc , brevi Rhodum clt reverfus. Ubi podquam legationem
rcnunciallet , quum viderentur ambo duces Romani in comitate artjuc humanitate verbis decla-
randa , 8c benevolentia in refponfo fignificanda , ex xquo invicem certafle ; erigi animis om-
nes Rhodii coeperunt , ac vana (pe inflari 1 at non 6innes eodem modo. Nam pars lanior ob Ro-
manorum benignitatem lxritiS gediebat : qui veri rerum novarum cupidi erant. St in pruden-
tem datum mal£ adedi , ii cogitare apud fe inftiterunt, ingentem hanc fupra modum comita-
tem Romanorum indicio clle , terreri ipfos imminenti periculo , ncqtie ex animi lentenda res
ipfis fucccdctc. Podea veto quim infuper occidiflet •, ut inter qaufdam effutiret Agclipolis , pri-
vatam Gbi a Marcio fitillc mandatum , ut in Senatu Rhodiorum de componenda pace inter Reges
mentionem faceret : tum enimvero nihil dubitabat Dino , quin pcllimo loco res Romanorum
ellcnt. Ergo etiam legati Alexandrum , ad dirimendum bellum qnod inter Antiochum St Pcole
cum ctac conflatum , milii funt. ( Poljb. tegu. 80. )
Inclinante xdate Hcgeiilochus St alti Rhodiorum Itgati Romam venientes, oram genere hu-
manitatis St comitatis i Senatu funt accepti. Erat vero notiflirauro , intedina fcditione lubonrcl
Rhodios : quum Agarlugctus , Philophron , Rbodophon St Thextetus fpes omnes fuas in Ro-
manis dcfixtlfent j Dino contra Se Polyaratus , in Per (eo Se Macedonibus, fex qno perfxne
nebat, ut rebus qui ad deliberandum proponebantur in contrarias partes difccptaris. St diili-
dentibm fententiis . occafionem inde (itmerent qui detradum ire civitati cupiebant. Verim P.j.
tres nihil eorum ftbi innotuilfc funu labant : qui ramen omuia qux apuJ illos fuerant gella pro
bc notant. Frumenti vero exportandi e Sicilia ad centum mille modium poceflatcm fecerunt
{U. legit. <S4. 7J. & 80.)
Podcaqium >£gyptus ab Antiocho fuit occupata, Conlano Se Cinea de fummi rerum curo|
rege Ptolcmio confultantibus , viGim ed faciendum ; ut concilium ex illudnflimis quibufqi
ducibus confcribcrctur , de cujos (cnrentil omnia deinceps gererentur. Ei concilio ance omnial
placuit, ut advena: Grxei qui Ione ibi rependuntur, legari ad Antiochum proficifcerentur , de
hi legit. 81. ) * 1
paceEramcum tunc eo aduri. eo loci (legationes dux ab Achiornm gente miflx : una ad renovandam cum Re-
ge amicitiam , quae mandata fuerat Alcicho Xenophontis filio iCgienli Se Paliadx j altera de
antagonift.irum agone. Erat Se mifla ab Athenicnlibus de donatione quadam legario , cuja*
jprinceps Demaratus. Item facne legationes ab iifdcm dux : una de fcdu Pjnathcnxonim*, cuju*
1Regem
caput fuit Callias habuit
nanctae Mileto
iada i altera
orationem aderamde Eudemus
myderiis St
, quam
Iccfiusobibat ClcodratusApollonide
: Clazomenis , qui fu per* eo ad'
St Auol
1 Ionius. (Jiid. )
! Gim hts Ptolcmxus rex Tlepolcminn St Ptolemxum rhetorem legatos luos rnifit. Qui adver-
fo flumine navigantes , ad Auciochum venerunt. Eos ille benigne lulccptos primo dic ad epulas
‘magnifice (Luelas invitavit: podridic vero fui conveniendi pocedarcm fecir, Se mandata juifiil
jexpromere. Primi igitur omnium verba apud cum fecerunt legati Achxomm ; deinde ab Athe-I
jnknlibus miflus Demaratus , St pod hunc Eudemus Milefius. Omnes vero Eulaii Ipadoni;
.'culpa fufccprum bellum dicebant : deinde cognationem atque xratetn Ptolcmxi allcgan
Jtes , Regis iram deprecabamur. Antiochus quum orariogibus illorum edet aJlcnfus , atque
iplc etiam pfura in eandem Iciitcatiam diffcruiflcc , juda fua commemorare capit ': ma-
Igno Audio probare comcisdcns , pertinere ad Syrix icga Calcfyri* pollcllioncro i Se qua
(legati Alexandrini de CalcIvriJ pro dote cum Cleopatra Philometoris tunc regnantis matre
'concelsa dicebant , vera clle negans. In quam fentemiam quum multa difletuiiJet , nec
tantum /ibi (ed etiam omnibus qui pr*(cntcs erant caulam fuam probavillcr ; Naiicratirrl
'tunc quidem navibus peri/c : atque eo etiam loco benigne appellaris tradiaufquc civibus ,
;in Grxeos vero qui ibi commorabantur aureis lingulis divifis , Alexandriani irer inlHtuil.'
'Legatis refponfuni fc daturum poilintus ed , podquim Aridides Se Thciis edent reverfi :
. ■ • vcU,
Digitized by Coogle
«cani
Chiitot
Aunoarf.
IMF EU-. MACEDONUM. gog
~ velle enim fe omnium conliliouua fuomm confcios ac tdles habere Gixcol ( Jbid. &
jlegat. 81.)
1 Philometor , in deliciis ac muliebribus indicinis ab Eulaib fpadone educa rus , eam contta-
1 xit ignaviam» ut ab omni periculo remotus, longifquc (patiis ab hoile divitias > regno maxi-
mo atque opulentilUmo line certamine cellcrir. ( Diodor. Sicut, in Excerpt. Valefit , pag.
jio. Jl|.)
Quum Philometori, podqulm undecim regnaviflet annis , diadema ab Antiocho findet abla-
tum ( Alexandrini juniori ipfius frtirri Enervet e iiimmam tcrum permiferunt. ( Porphyr. in Grac.
Eufebian. Scalig. pag. 54. (j ny. ) quem ipfi tamni podea propter maleficia Cacergetem ap-
pellarunt.Arhena.
( 'lib. 4. cap. 14. cr tib. 1 1. cap. 17. ) A corporis autem (agina & didento aqua-
liculo Ph\fconit live Vcnrriofi cognomentum obtinuit : quod cum altero in nummis ejus ita con-
junchim legitur. riTOAEMAlOT «.TJKnNOI ETEPrfcTOT.
Ab Epi|irunio, in libello dc ponderibus & menfuris , ob lireranim Ibidium Ptolemaus Philo -
logus hiccddiidus. Nani Sc Aiiflarchi difcipulonmi unus ille fiiit, Sc hidoricos commentarios
conlcriplit » ab Athcnxo fiibinde laudatos. [ Athena. tib. x. cap, ) * Omniu* quoque Ale-
X.tmlrfim appellentium ad (e Libros deferri , & in novas Chartas ddirribi curabat : Et novos qui-
dem illos Dominis dabat» i quibus in Portum invc&is , ad (e allati Libri cllcnt: allaros vcib
in Bibliotheca reponebat , nioUvXum Infcriptionc addira ; utex Navibus eos acceptos fuillc in-
trlligcretur. Cumque ab Athcnicnlibus Sophoclis, Euripidis Sc aEfchyli Libros, ut cos tantum
deferiberet , 8c mox (artos tedos rcOitucrct , quindecim oppigneratis Talentis accepi det 1 in pul-
cherrimis membranis magnifice eos deferibi mandavit : rettntifquc quos ab Athemenfibus accc-
|>etati illis milit quos iplc apparavef.it ; ut quindecim talenta tcneicnt, orans , accipercntquc
(novos pro veteribus, quos ipli dederant Libros. Refert ifta in Commentario i°. ad Epidemiorum
Hippocratis Librum ternum [Claudius Galenus Pergamenus. ] # Unde , ciim in AfiJ eo tem-
pore Attali filius Eumenes regnaverit , quem bibliothecis Pergamum rndruxide confirmat Strabo»
[ hb . Ij. pag. 614. ] ad luuic Pcolcmzum ea refigenda exidimavetim , qua! In Praefatione 7*. libri
leguntur apud Vitruvium. Peges Attalici , magnis Philologia dulcedinibus ipdulli , cum egregiam
Pergami Bibliothecam ad communem deleBationem in/Htui/fent : tunc item Ptolemaus , infinito velo
cupiditatifyue Jludio incitatus , non minoribus induflriis ad eundem modum contenderat Alexandria
co-np arare. 8c apud Plinium, lib. ij. cap. 11. tsfynulatime circa Bibliothecas Regum , Ptoletttai
jCT Eumenis , /apprimente chartae Ptoltmao , Varro membranas. Pergami tradidit repertas.
1 P.tllits regno Ptolemaeus Philometor , ad fratrem minorem Pcolemxum Eurrgctem Alexandriani
, confugit. [ fufhn. lib. j 4. cap. a. ] Quem Alexandrini a potedate Antioclii liberantes, cunl
fratre regni participem effecerunt : cura hujus duodecimo , illius primam annum connumerantes.
j[ Porphyr, tu fupr. ] licet Philometorem paulo pbd illi exegerim , Sc in exilium miferint. [ Polyb.
legat. 84- & 89. 1
Ea occafionc libenter arrepti, Antiochus cxulis turdam fttfccpit s cjufque reducendi fccciofo
riculo , in i£«yptiaco fuo bello defendendo , ad omnes Alie & Grxcix civitates legationibus re-
cipiendis liceri fque dimittendis cd ufus. [Uv./ib. 44. ^*4J. 1
Antiochus per honedara fpccicm majoris Ptolemaei reducendi in regnum , bellum cum
minore fratre ejus , qui tum Alexandriani tenebat , gerens , ad Pclulium navali prxlio vidor
fiiit: 8c tumultuario opere poutc per Nilum faCio rransgreiliis cura exercitu ipfam Alcxandiiam
obfcdit. Unde minor ille Prolcmxus Sc Cleopatra (oror , Romam mi ferum legatos , qui orarent
Senatum , ut opera regno regibufquc amicis imperio ferrent. Ea enim merita Populi Romani in
Antiochum, cara apud omnes Reges gentefque authoritaiera clle j ut fi legatos mififiem , qui de-
minciarcnt non placere Senatui (ociis regibus bellum fieri , extemplo ablcdlurus i moenibus
Alcxandrix , abduchirufauc exercitura in Syriam dfi*. [ Id* lib. 44- ]
Fruftra tentatis mcvnibus Alcxandrix, Antiochiis inde abfccdit. [ Id. lib. 45. ] prius tamen
legitis , Meleagro , Sofipluiic Sc Heraclide Romam miliis : qui ex I yo. talentis concreditis , jo,
in ccronam Romanis tradendam impenderent, reliquam fummara Gtxcis quibufdam civitatibus
dividerent. (Potpb. legat. Sj.)
Per cofdcm dies Rliodiorum legati , quorum princeps erat P.-atio , ad componendam pacem
nilli , Alexandrum appellentes , mox in caflra ad Regem venerunt. Hi in colloquium Antiochi
tdmilTi, parris conjundionem cum utroque regno commemorantes , & mutua inter ambos
eges nccellitudinis jura , qttrquc ad utrumque cx pace confecta reditura fine commoda , longam
arationem funi exorfi. At Rex dicentem legatum interpellans ; longiore ovatione nihil opus
efie ait. Regnum enim ad majorem Ptolcm.eum pertinere : cum uto vcib pacem dudum fe
fecillc , Sc amicum die j & (i ab exilio cum Alexandrini' revocare voluerint , pet fe lice-
re. Id.
( legat. 84. )
Antiochus , rcli&o Memphi majore Ptolemaeo , cui regnum qimi filis viribus fimulabat , ex-
ter aque ifigypto illi tradita , quum Pclulii validum reliquidet prxfidium, in Syriam exercitum
abduxit. Cum enim bello intcltino inter frattes eum exitum fore (ibi polliceretur , ut vi&or fes-
fus certamine par ipfi non cllct futurus : claultra a£gypri tenenda libi putavit, ut quum velle
rursus exercitum inducerer , Sc fratrem vi&otem mox aggrederetur. ( LtV. Hb. 4(* )
1 Eumenes rex ao. rectis navibus Elza profectis » Marcio figulo pnEtoti Romani cladi:
prifeito , Sc quinque rectis navibus i Prulia rege miffis , in CaJlandrcnlium finibus occurrit
Ibi cum Praetore , fimul 4 mari , fimul a terra , Callandfcam urbem fiuftri dt aggredias : tenta-
|ra etiam non meliore fiicccffii Torone 8c Demetriade. Fama fuit per Cydam Ctetenfem l
Antimachum qui Demetriadi prxerat, tradaus inter Eumenem Se Porfeum conditiones ami
1citi*. Cydas enim idc , qui cx intimis Eumenis erat , Sc prius ad Amphipolim cum Chimar
! J. Vjjerti AnnA. Pars poft. P p » J quodai
Digitized by CjOO^Ic
JET AS MUNDI FI.
7%76 quodam populari luaj & nuuc ad Demetriadem Icincl cum Menecrate quodam Per fei duce atque ite-!
ma-nibus urbis collocutus
3 ? tum cum Antimacho , adlub Q^ipfisMarcium fuitfc obfei vabarur. A Demetriade ccrt^
abfccdcns Eumenes Confutem navigavit : rique gratulatus quod profpcr* Mace-
doniam intrallct . Pergamum in regnum abiit. Marcius Figulus P.xtor , parte cladis inhybema
Sciathum milsi , eam reliquis navibus Orcum Bmotix petiit. (Id. hi. 44.)
De Eumene rege longe diveria tradunt. Valerius Antias , nec clailc adjutum ab eo Prartorem
clTe, eviro (arpe cum litteris accerfilTci , refert : nec cum gratia ab Confulc profcfttiin in A fiam;
( Indignarum quod ut iifdem cartr is tendet et , pcrmilliim non fuerit) ne ut equites quidem Gal-
los, quos fecum adduxerat, relinqueret, impetrari ab eo potuide. Attalum fratrem ejus, &j
rcmanlilTc apud Confulcm ; & finceram ejus fidem xqviali tenore , egregiamque operam in toto!
hoc bello mille. Ubii. ) Regem vero Eumenem in eo bello medium firilTe animo , neque fratris'
Romx, Pirophylii legati coronam auream, ex ie>. millibus Pnihppcorum fadam , in Curiam
attulerunt: petenti bufquc iis , ut Id donum in cella Jovis Ponere & Ucrificarc in Capitolio lice-
ret, pctmiilum i benigneque amicitiam rertovare volentibus legatis rcfponfam, Se binum mil-
lium «is lingulis milHim munus. ( Liv. lib. 44.) ^
Tura ab rcgePrulia legati, de pace reconcilianda curo rege Pctfco , audiri fune : profitcnre
Pallii, & ad id tempus le cum Romanis lletilfe , Se quoad bellum foret daturum, Cxtcuim
quum ad (e k Pcrlco legati vcnillcnt definiendo cum Romanis bello, Se iis pollicitum depreca-
torem apud Senatum futurum ; petere , fi pollent inducere in animum ut finiant iram , fe quo-
que in gratia reconciliat* pacis polle uri. ( id.tbid .)
Rhodiorum arroganrior de eadem re legario fuit. Superbe enim commemoratis eTga po-
pulum Romanum beneficiis , Se pene vitior ix <ic Antiocho rege majort pane k fe vinJicau,
adjecerunt ; cum pax inter Macedonas Romanofquc «flet , libi amicitiam cimi rege Perfeo cap-
tam. Eam fe invitos, nullo ejus in fe merito , quoniam ita Romanis vi furo lu in fbdetatem
belli trahere , intcrrupitle. Tertium fe anmiro multa ejus incommoda belli fenrire j mari in-
tcrclufo inopia infulam premi , amilGs maritimis vc&igalibus atque commeatibus. Cikm id
nitra pati non polleor i legato* alios ad Perfeum in Macedoniam roifillc, qui ei dcnimciarcnr,
Rhodiis placere pacem euro componere cum Roroanis : fe Romam eadem nunciatum mifios. Per
quis deridet quo mimis belli finis fieret, advcfsus cos quid libi faciundum elfct , Rhodias confi-
deraturos e ili. Quibus nihil r*fpon!um , Claudius Quadrigarius audior ed : tantum Senatufeon-
fultum recitatum , quo Caras & Lycios liberos clle juberet populus Romanus; litterafquc extem-
plo ad utraroque gcnrcm ut feirent indicatum mitti. Qui auditi re principem legationis , cujus
magniloquentiam vix Curia paulb anteceperat, conuille. Alii refponfum clle tradunt: Po-
pulum Romanum & principio hujus belli, haud vanis authoribus compertum lubujllc, Rhodios
cum Perfeo rege adversus RcrapubJicam fuaro occulta conlilia inide , & fi id ante dubium
foilfct , legatorum pauli» antd verba ad certum rcdcgiile ; & plerumque ipfam fe fraudem , eriamfi
initio cautior fuerit , detegere. Vifura* fe clle ,■ quid libi faciendum fic : quid Rhodii vifuri
fine, ipfos Icite. Populum cate Romanum devidto Perfeo (quod propediem fperent fore) vi-
liirum , ut nro meritis cujufqae in eo bello civitatis gratiam dignam referar. Munus tamen le-
gatis in Ungulos binum millium xris milium ed: q*«od ii non accepertmr. [Id. ibid. ]
Ita verb rem narr;i| Dio. Paccin a Romanis pcrcbat rex Pcricos : eamque obtinuifict , ni
Rhodii , metuentes uc Romani adverfu-ium amifccrent , cum Perfei legaris fuos quoque legaros
conjunxi fient. Nam nihil ab his moderati, qualia par erat cos dicere qui pacem rogarent, pro-
latura foit. adetique vcluti fi non tam Pcrlco pacem peterent quam darent , cdm alia fuperbe
dixere , tum ad extremum minati fimi ; cos le , quorum culpa pax non coillet, bello cum exte-
ris augrelfiiros. Unde fadhira , ut quum ne prius quidem extra fufpicioncm Romanis eflent ,
magis invitos le reddiderint; & quo minus paccro Perfeus impetraret, prxpcdicrint. [Dio,
legat, 19. at. 20. ) * (ViJc si. Gellium Ub. FI i. e. J. initio. ) * t£8
b? Sub initium Confli latus L. AEmilii Pauli & C. Licinii, Alexandrini legati ab Prolcmxo & 4J4^
Cleopatra regibus in Senatum vocali funr. Sordidati, batba & capillo promiflo, cum ramis
olex ingredi Curiam , procubuerunt : Se quaentes orabant Senatum , ut opem regno rcgibufque
amicis ferrent. [ IJv. lib. 44. ] .
Quum ex iis Senarus intclligerct , Antiochum extera ALgypeo occupata inibi ede ut Alcxan-
Jrix etiam fieret dominus: ratus nonnihil ad le pertinere incrementum hujus Regis, legatio-'
nem decrevit ; tum ad pacem faciendam , tum ad yi lendum qux in univafum rerum iilhic facies
eflet. [Polyb. legat. 9 o.J ,
Extemplb igitur patres C. Popillium Lxnatem , C. Dccitmnm Se C. Hoftilium , legatos ad
finiendum belTum inter reges miferunc. Prius Antiochum , dcin Pfolemxam adire judl , &
minciarc, ni abfilbmr bello, per uttum ftctillcc, cum non pro amico nec pto focio habituros
clle. [IJv. lib. 44*1
His intt a triduum firoul cum legitis Alexandrinis j rofedtis, lrgati ex Macedonii Quinqua-
tribus ultimis venerunt : qui , int« alia , Eumenem clalferoqnc ejns , tanquim vento allatas naves ,
line causa Se vcnillc 8c abillc referebant , nec animum ejus regis conflare fatis vifum ; & ficut
omnia de Eimcnc dubia, ita Attali eg>egic conltinrcm fidem mmciabanr. [Id. tbid .]
Tempus , quo leg ui in i€gyprum milii Rr -mai difccflcmn: , in antiquo anni hujus Diario
( quod 1*. Annalium Inorum tomo , ad annum Urbis y&j. inlcruir Pighius ) ita habetur cxprelliim.
iII. Non. A frit. C. Popilii ut LtXtU , C. Decimius , C. Hoflilim , legati mittuntur ad Rrgei Suris
& \SEfupti , ad bellum inter ipfot componendum. Legati bene tnant , cum tmrbk clientium &
propinquorum , fiicnfic.irunt nH Catioris Dii Penatibus P. K. Tauro ftetr. & perlitarunt. Dia ;
Digitized by Google
Anno
'funi. ,
«iodi
noohi
hrillitf.
1 Anno
- IMPER^ MACEDONUM. jo?
utem III. Non. April. licut annos R>snx tunc agebatur, diei *?•. Januari/ noftri Juliani xcfpon
ebac : ut ex calculo Lunaris edipfcos, qux poli f menfes contigit , colligimus.
Poftquira Antiochus cum exercitu in Syriam recedit , Prolemarus Philometor periculum Quod
b illo impendebat prudenter animadvertens, Alexandriani ad Cieoparram fotorem primum»
einde ad Eucrgetcm fratrem amicbfque ejus non prius dcftirir mittere , quam pacem cum iis
'onfimurec: Ibrorc plurimum adjuvante, non confilio modo, fed etiam precibus. Itaque con-
entientibus eundis nacc £ad3 , Mcmphi revedi is Sc Alexandriani rteepeus, una cum fratre rc-
navit, nc multitudine quidem advet tante i aux in bello non per obfidioncm modo , fed etiam
>oftquam a incenibus abfcdfum cft , quia nihil ex vEgypto fubvehebatur , omnium rerum atte-
luata inopia crar. ( Liv. lib. 4$. eam Poiyb. legar. 89. )
His cum lartari Antiochum conveniens cllcr , ii reducendi ejus causa txercitum in /Egyptum
* nduxiiTec , adeo cft oftenfirs ; ut multo acrius infcfliuiquc adversus duos, quam ante 2dvcrsris
oum , pararet bellum. Indequc Cyprum extemplo clatrem mi iit : qux Aigyprias ibi naves & Pio-
emxi duces prxlio devicit. (Liv. lib. yf. Pe/yb. ligat. 92.) '
Ambo Ptolcmxi fratres , diadema & regiam pordtatem tum habentes , quum omnis generis
auxiliis indigerent , Eumenem & Dionyiiodoriun legatos nd gentem Achxortim miferunt : qui
ledites mille , equites *6o. peterent ; ducem autem auxiliarium omnium copiaium Lycortam ,
■quitum veto lilium ejus Polybium. Ad Theodoridam quoque Sicyonium feiipferum , ut xner-
renarips conduceret milires ad mille. ( Poiyb. legat. 89. & 91. )
Pecfcus Macedonum & Genitus Illyriorum rex, datis utrmqtiC obiidibus , foedere contra Ro-
1
manos cortjuodi , legatos Rhodum mittendos dccicvcrunr l civitatem , penes quam unam tum
rei ruvalis gloria cllct , duorum timui regum nomine ad bellum contra Romanos incitari pofte
pet antes. Legati Theftalonicam mifli fune , de ut parari ctfent ad navem confccndendam jufti.
Ibi Metrodorus crac : qui nupee ab Rhodo venerat , authoribufque Dinone 8c Polyarato prin-
cipibus civitatis ejus aftirmabat Rhodios pararo s ab brilum elfc. Ut enim apud Coos Hippocri-
;us & Diomedon fratres , ita apud Rhodios Dino Sc Polyaratus , pro Macedonibus verba facere,
Sc Romanos accufare , ac focictarem cum Pcrfeo publice fuadere au fi tunc. Metrodorus vero
stinccps jundx hujus cura Illyriis ad Rhodios legationis datus cft. ( Poiyb. legat. 85. & in Ex-
cerpti t Valefit , paj. l}7- Liv. lib. 44. )
Perfeus , Telcmnafto Crctcnfi legato ad Antiochum riiiilo , cum monuit , ne prstfentem
occidionem m illam freeret i neve arbitraretur, ad unum fe Romanorum fupetbiam Sc dura
imperia (pedare; quin potitis pro certo haberet , cjufdcm fe quoque fortunx periculum brevi fadu-
rum , nili nunc ipfum adjuvaret i maximi quidem concilianda pace , /in minus , opem ferendo.
{Poiyb. legat, 8j. Liv. lib. 44. )
Eodem quoque tempore Pcricus Crypbwrem ( fic enim Polybii Excerpta cum nominant , quem
kdita Livii exemplaria Erepentem vocant ) legatum ad Eumenem mifit i qui & duabus jam
ante ad cUndcm legationibus fundus fuerat. ( hd. ibiA. } Eumenem veto oblata pecunia folli-
citavit, ut aut fuas foveret patres, aut pacem libi conciliaret eum populo Romano, aut ccrtc
neutri faveret parti : fperans vel fe horum quidpiam impetraturum , vel fanc eifedurum ea £ol-
licirarionc (quod Sc confecurus cft } ut Eumenes fufpcclus Romanis effit. Sed Eumenes foeic-
tatem quidem Pcrlci afpcrnabatur , pacis vero conciliandx causa 1500 talenta, ut neutri ad-
clirt 1000 pofccbat. Pcrfcus procurandx pacis causa daturam Ic cam pecuniam dixit, fed non
in anteceflum , verum Samothrace in templo depoliturum quoad patrata pax efler. [ Apptart.
Maccdemc. in Excerpi. Valefit , pag. jtfa. ] Ea infula cdm ipfius ditionis tflet , vidit Eumenes
nihil interefte an Pcllx pecunia eflet: idque egit, ut partem aliquam prxfentem ferm. Quam
cUm obtinere non pollet; Ciyphon ab eo, ignotis qux occulte adaerant, rediit. Dc captivis
redimendis adum efle , Sc ipfi evulgaverant ; & Eumenes Confulcm , vitandx fufpicioois causa,
certiorem fecit. ( Liv* lib. 44. )
Rliodiis inter ic diilidenribtis , Sc prxvalcnre in comitiis ca parte qiur Pcrfeo favebat , placuit le-
gitos ad dirimendum bellum inter Perfcum Sc Romanos tnirri. Prytanes igitur legatos extern plb
miferunt: Romam quidem Agefipolim Sc Cleombrotum , ad Confulcm verb « Pc.fcum, Damonem,
Nicoftratmn , Agclilochmn Sc Telephum. In Cretam etiam legatos miferunt , ad renovandam cum
uni ver Ih Crcicntibus amicitiam : monendumque ut temporuru conditionem ac periculum imminens
attenderent ; Sc cum Rhodiorum populo confemiemes , eundem inimicum atque amicum duce-
rent. Midi item fuor ad lingulas civitates , qui de iifdcm rebus cum illis agerent. ( Polyb.legat.%6. )
Ptoletnxorum regum legati , dum adhuc hycms edet, in Peluponnefum venientes, quum in
Achxorum conventu Corinthi habito veterem amicitiam , quam multis argumentis invicem fue-
rant reflati , reno vallent , dc aftlidum Regum ftatura ob oculos pofuiilem , opem pofcenres :
parara crac multitudo non parte aliqua copiarum , fed omnibus viribus , ii opus cflet , ire fuppe-
tias. Verum huic fententix Callicratcs Sc Diophancs 8c Hypcrbatonus adveriabanrur. Contra
quos Lycortas St Polybius differentes , Achxos horrabantut , ut padotum dc acceptorum be-
neficiorum » imprimis verb jurisjurandi memores » forictatis leges fervarent. Cumque iterum
multitudo acclamallet , opem ferendam : Callicraccs deliberationem illam fregit , metu magiflra-
tibus iujcdo , quali leges porcftatem ipJxs non concederent in cjufmodi conventu de auxiliis de-
liberandi.Poiyb
( . legat. 89. )
Paulo pbft concilio in urbem Sicyoniorum convocaro , cui non magiftratus fohtmmodb inter
erant , verfim omnes annis triginta majores , poftquam multi fermones habiti elfcnt : i Calli
crate indudus cft in theatrum reda ab itinere tabellarius , fnbdititias 1iccraS Marcii ( Procon
fulis) arfer ens : quibus Achxos hortari fingebatur ut, Romanorum voluntatem fecuti, con
ciliare invicem Reges conarentur. Indequc legati ab Arhxis irift» fnnt Archon Asgirates , Ar
P p ii) ceiilau,
+-—
Digitized by CjOO^Ic
JET A S MUNDI FI
i ccfilaos Si Arido Megapolitani , ad pacem inter Prolemxos reges & Antiochum faciendam.
1
!_?o 6
1Qja ex re indignatus ronUoi, rerum cura de adminiftrarionc fc abdicavit: & legati Alexandri-
ni , fpe auxiliorum annisa , domum reverii funr. [Id. ibid. & legat. 91.)
Phile hyberna agitans Periens , in Ioniam copias direxit , quibus annonam qux inde fubve-
hebatur Renonis intercluderer. (slppian. ut fupr. pag. 56J.) Antenorem de Callippum ptxfe-
dos cladis cum 40 lembis , quibus & quinque priltes (imiores naves ) liint ad;w>£fcr, Tenedum
milin ut iode fparlx per Cycladis infulas naves Macedoniam cum frumento petentes tutarentur.
Caflandrec dediti* naves, in portus pt imiim qui fub At lio monte funt, inde Tenedum placido
mari cum trajeci liene» dantes in portu Rhodias apertas naves, Euderruinquc pnrfechim carum,
inviolatas , atque etiam benigne appellares dimi Ierunt. Cognito deinde in latere altero naves
fuorutn jo onerarias , a rodratis Eumenis (quibus Damius prxrrat) ad montem Athon in odio j
portus inclufjs , diflipatis bodibiu eas eduxerunt, & in Macedoniam, lo lembis eas tutantibus
miferunt. (Liv.ltb. 44,)
Lembi illi novo pbft dic ad claflcfn adSigxum dantem redierunt: qux Subo» (infula ea eft
intcrje&a Elxx & Atius) inde trajecit Poliero veri» die quam eo ventum cd,. naves jj quas
Hippagogos vocant , ab Lixa profeclX cum equitibus Gallis cquilque ( Attalo ab Eumene
miliis) Pharus promontorium Chiorum petebant , unde rranfmittcrc in Macedoniam pos-
fent. ilis Antenor , profectus a Subotis , inter Erythrarum promontorium Chiumque , quaar-
didimmn fictum clt , inopinato occurrir. CdmquV reddendi ipes nulla clTct , pars eorum
qui propiores continenti lirtori erant , in Erythrxam enatarunt: pars velis datis ad Chium ,
naves cjcceic , rclidilquc equis clfusa fuga uihem petebant. Sed propius urbem lembi ac-!
cclluque commodiore cum espofuiflent armatos ; pattim in via fugientes Gallo» adepti Ma- j
ccdonrs exciderunt , partim ante portam cxcluios. Gallorum 800. ferme ( aut 700 , ut
Habet Qruteriarta editio ) occifi, 100 vivi capti: coni, pars in mari fractis navibus , abfumpt»;
pattim nervos fuccidcrunt in littore Macedones. Vigitxi eximix equos formx cum capti-
vis, eofdcm 10 lembos, quos ante mi ferat , Antenor devehere Thetialonicam juflit , 3t primo
quoque tempore ad cladem reverti , Phanis fc eos expediturum. Triduum ferme, cladis ad ur-
bem ftetit. Phanas inde progredi fune : St fpe celerius reveriis 10. lembis evedi , a£gco mari
Delum trajecerunt. ( Id. ibid. )
Dum hxc geruntur , legati Romani C. Popili ius , C. Decimius & C. Hodilitis, i Chalcide
profedi, tribus quinqueremibus Delum quum vertident j lembos ibi Macedonum 40, Se j regis
Eumenis quinqueremes invenerunt. San&kas rempii infulxquc inviolatos prxdabat omnes. Ita-
que permixti Romani que Si Macedones , & Eumenis navales (ocii , in templo, inducias religione
loci prxbentc , vcrfabwtur. (Id. ibid. )
Antenor Perliti prxfedus, quura aliquas alto prxfcrri onerarias naves ex fpeculfs Cgnificarum
foret ; parte lemborum ipfc infequens , pane per Cyclades diipofita , prxtcrquam Ii qux Mace-
doniam pererent , omnes aut fupprimebar aut Ipoliabat naves. Quibus poterant Popillius a«t Eu-
menis naves, fuccurrcbant : Si vedi node binis aut ternis plerumque lembis Macedones fallebam.
( Id. ibid. )
Per id fere rerapus Gatii regis lllyriixum legit i Parmento & Morens, Si una cum his Me-
trodorus Perfei , Rhodum venerunt : quibus authoriratem addidit , non lemborum modb ad-
ventus palfim per Cvcladas arque /Egeum vagantium mare. Se occilornm equitum multitudo;
fcd etiam conjundio ipla regum Perfei Genuique, & fama cum magno numero peditum cqni-
rumque venientium Galitarum. Hxc enim animos, Dinoni quidem Se Polyarato , qui Perfei
partium erant, addiderunt, Thextero vero contra dcjcCcrnnt. Deci erum igitur cd a Rhodiis, be-
nignum ambobus Regibus rcfponfum dare : iilquc fignificarc , datuidc bello finem fc authorj-
tate fui Imponere ; ipfblquc adeo monere, faciles fc ad pacem « prxbcteiu. Suntque etiam
Grntii lcg.it i in Prytaneo magna comitate ab iis excepti. (Id. ibid, Polyb. legat. %7.)
e. Primo vere Antiochus cum exercitu j£gyptum petens , in Ca-lcfyriam procedit. Circa Rhi-
nocolura Piolcmti [ Philometoris ] legatis agentibus gratias qubd per cum regnum patrium re-
cepidec , pcicntibufquc ut fuum munus tueretur & dicertt potius quid fieri vellet quam hoftis
ex foeto fadus vi atque armis ageret, rcfpondir ; non aliter neque cladem revocaturum, neque
exercitum redudutum , nili libi Se lota Cypro & Pclulio , agroque qui circa Peluiiacum Nili
odium edet , cederet : diemque prxllimir , intra quam de conditionibus peradis rcfponfum ac-
ciperer.JJv.
[ lib. 4f.]
Antiochus Apollonium, tributorum fuorum coi ledi ooi prxfcdura , apud Joft-
phurt , lib. n. Antiquit. cap. 7. in II. Aiaccab. V. 14. didum ] cum viginti duorum
millium cxcrciru , in civitates Judxx militi duobus annis integris podquam ipfe T craplum Hie-
rofolymkanum (poliavcrat : mandans ut puberes omnes jugularet , mulieres veto Si juniores
venderet. ( I. Aiaccab. I. jo. II. AU er ab. V. 14. ]
Quum Hicrofolvma venidee Apollonius , nihil liodile prx fc ferens , cohibuit fe ufqne ad
diem Snixa.it lii : quo omnes qui ad (aera ptoccfTcrant confodit , de per civitatem cum armis
dilciirrcns magnam peremit multitudinem. Et accipiens fpolia civitatis, eam incendit; diruir-
qnc domos ejus de muros in circuitu. Abduxciuntque captivas mulieres libciofque de jumenta
Ipoirederunr. [I. Aiaccab. I. JI,— ?4. II. Aiaccab. V. zf, %6.] Jofephus, lib. 12. Antiquit. cap.7.
ipli Antiocho tribuens qux a miniftris ejus (iint perada, direpta tota urbe , habitatoris partim
[tucaviffit eum Icribit, partim captivet uni cum libarii G“ uxoribus abduxi j]e mfque ad dtceta
!militum numerum.
| Jud.is quoque M accab.ru s cum novem aliis feccJcns , in montibus ferarum more tran/Ige-
bat vitant cum fitis comitibus ; qui gramineo alimento vefei ^Jcrfevcrabanr , ne participet edent
Digitized by Google
Anno An
fetiori c»
ujun* CH
Anno
Mundi. IMPEIf. MACEDONU M. )°7
}S}6 ontaminationis , (II. Maccab. V. 27.) live ciborum vetitorum ; five idololatriae , five etiam
ontaminationis Sc cara fccutx dcfolacioois ipfius Sanduarii : (I. Maccab. I. $9. 41) qux tefti-
ucioncm 8t purificationem ejufdcm ab eodem Juda Maccabxo poitea fadam (I. Maccab. IV.
t;. 54* ) trium annorum & fex menijum ft>atio ametdfir. quanto tempore civitatem Hirrofo-
ymitunam ab Antiocho fuilfe opprellam , foftfhus in libtorum dc bello Judaico proermio , &
uotldiani fecrificit religionem cdlavifle , in lib. 1. cap. 1. Sc Sanduatium defolatum frnflc,
a libro 6. ejufdcm operis (pag. 919» ) idem autbor fignincat. pollrcmura quoque Ulud , dc San-
iuarii defolati tempore , afleteme Hippolyto, f Cattn. Grac. in Damel. cap. 8. )
Poftea xdtficavenmr in civitate Davidis live Sione niurum magnum , & turribus fumis muni-
um , qui fuir ipiis pco arcc : Sc nefariorum huminum prariidio ei impolito , Hicrololymorum
polia ibi dcpufucninr. Ciimque inde inlidi.e Templum frequentantibus lubinde fierent , fanguif-
[ue innoccm etfundetetur» Sc contaminaretur rianduanum ; fagerant habitatores Hicrofolymo-
um : Sc fuit urb* habitatio exterorum , fiittque extera natis luis, liberis fuis derelinquentibus
piam. [I. Maccab. l.if,— 40- ]
Rhodiorum legati in Romanorum caftra venerunt > cum iifdem de pace mandatis , qu* Romx
ingentem iram Patrum excitavere. Mulco iniquioribus animis 1 caftrcnfi concilio auditi fum.
Itaque cum alii prxcipites line rcfponfo agendos cariris , prontmci.iv it poft diem quintumdeci-
mum fc refponfum daturum. Inrcrim , ut apparerer quantum pacificantium Riiodiorum autho-
riras valuirict, confulrarc de ratione belli gerendi capit [ Liv. lib. 44. 1
Pridie quiin Perfeus fuperatus dl, C. Sulpicius Gallus tribunus niilichm fecundx legionis ,
L. /Emilii Pauli Confulispcrmiilti ad concionem militibus vocaris pronuntiavit , node proxima»
ne quis id pro portento acciperet , ab hora fecunda ufque ad quartam horam nodis Lunam
defeduram elfe. Id quia naturali ordine ibtis rcmporibur fiat, & fciti ante & pridie i polle»
neque in prodigium trahi debere* [Id ibid. ] Quod mox Sc compofito volumine cura docuilJe
narrat Plinikt , lib. 1. cap. it. «ibi hunc primum Romani gcnci is rationem dtfedus uctiuf-
que fideris in vulgus extuliHc refert. De quo apud Ciceronem ( in libello dc Scnedute ) Ca-
to. Mari videbamus in findi* dimttimndi peni ettli atque terre Gallum , familiarem fanis
tui { j€mili Pauli , ) Scipio. Quoties illum lux ntftu aliquid definiere inrrejfum , quoties ne*
apprejfit cum ctptjfet mani f Quam dtltQabatur , cum drfeOienes Solis & Lusu multo nobis anti
prodiceret l
Node , quam pridie Nonas Septembris iitfecura e It dies , edira hora Luna cum dcfccillct »
Romanis miliribus Galli fapieritla prope divina videbarur ; Macedonas ut trifte prodigium occa-
fum regni ptxniriemquc gentis portendens movit. [Liv. lib . 44. cum fujhn. lib. 53. cap. i.Valcr,
Maxim, lib. 8 .cap. 11. fui. Frontin. Strata«tm. lib. 1. cap. 12. ) Totalem verri Lunx oblat-
rationem Junii Juliani die xi.hora 8. poli meridiem» hoc anno in Macedonia contigillc calcu-
lus Allronomicus demonrirat : quum- tam node corpora lomno Sc quieti milites dare vellenti
uc in Paulo habet Plucarchus. Unde colligitur . Idus Martias hujus anni , quibus fecun-
dum fiium Confutatum Paulus iniit , in 4ua>. Januarii Juliani diem incidifle.
Sequente dic , vido Pcrlco, ( t.Maccab. VIII. y. ) regnum Miccdooicum cecidit : cum jam
mJc a Carano per annos 616 ftctillcr. Imperii veto Macedonici rcliquix, Romano jamfur-
gemc imperio, iu Seleucidis Syrix & Ptoicmxis AEgypti adhuc fupeifucrunr.
Tatio die Pctleus quam pugnatum erat, Amphipolita in Thracia, cum yoo feri Cretcnfibus,
fugi pervenit. Ab Amphipolitanis verri non receprus , pecunia Sc auro argrntoque in lembos
quiin $'.rymooc liabant delatis, & ipfe ad flumen dcfccndit. Cutcnlibus, fpem pecunix fecu-
;is , ex th: lauro (no fcyphos & crateras aliaqne auiea & argentea v»fa , ad y 0 talentorum pre-
ci um , deprompfit i politaqoc in ripa , diripienda iJlis leliquir. Ah lue diieprione cum per tu-
multum naves coniccndcicnt , lembum unum in oflio ainnis multitudine gravatum mcriciunt.
G ilipfutnycl Alepfum eo dic , polleio in Samothraciam infulam cum duobus talcntdm millibus
pervenit : atque ad tcmplutn Carioris & Pollucis fupplex confugit. ( Liv. lib. 44. cum Plutar-
cbo in Paulo ts&mlso. )
Vidorix Romanx fama cum per va filici in Aliam, Antenor qui cum darie lemborum ad Pha
nas liabat , Caliandrum inde trajecit. ( Liv. lib. 45. )
d. C- Popillius qui ad Delum prxfidio navibus Macedoniam petentibus erat, poli quam debella-
tum in. Macedonia Sc (latione fummotos holiium lembos audivit , dimilfis Sc iple Atticis na-
vibus , ad ftilccpram legationem peragendam navigare AEgyptum perrexit : ur prius occuf-
rere Anfiocbo -pollet , qaim ad Alcxandrix mania accedaer. Cum prxrervchcrcntur Aliam
legati , Sc Loryma veni llcut , qui portus ao amplius millia ab Rhodo aberi , cx adverfo ipfi urbi
politus : principes Rhodiorum occurrerant ( jam enhn eri quoque vidorix fama perlata erat '
orantes ut Rhodum deveherentur. Nam Sc id ad famam falutemque civitatis pertinere dicebam
nofcerc ipfos omnia qux ada eflent agacnrfirque Rhodi , Sc comperta per fc non vulgata fami
Romam referre. Diu ncganrcs perpulerunt, ut moram navigationis brevem pro falute (ocixur
bis paterentur. Et poftquitm Rhodum ventum eri , in concionem quoque eos udem prccibiu
pertraxerunt. [ Id. ibid. ]
Adventus legatorum auxit potius timorem civium quiin minuit. Omnia enim Popillius
qux finguli univetsique eo bello hofti lirer dixerant feceramque , retulit ; Sc vir afpcr ingenie e
augebat atrocitatem ronim qux dicerentur vultu truci Sc accnfatortf vocc : ut quum propria
fimulcatis nulla caula evim civitate elfet, ex unius fenatoris Romani acerbitate, qualis in f
umverfi Senatus animia eller , con jedarent. C. Derimii moderatior oratio fuit : qui in pletil
que eorum qux commemorata 3i Popiilio cllait , culpam non penes populum » fed penes pau
cos concitatores vulgi die dixit, eos v.rnalem linguam habentes , decreta plena regix allenta
tlon
tc zr»«
Chrfftu.
£ MUNDI VI renodi
Anno
?o8 JE T A S
Kuodt
nonis fircillc , Ac eas legationes miliilc , qiurum Rhodios leropcr non mimis puderet quin
perniteret : qua: omnia , ii poteftas populo foret , in capita noxiorum verfura. Cum magno af
leniit auditus clt , non magis eo qubd multitudinis noxam elevabat , quam quod culpam in
•Sjo' jutitores verterat. Iraque cum principes eorum Romanis icfponderenr > nequaquam tamen
tam grata orario eorum fuit» qui qux Popi Ilius objecerat diluere urcttnque conati iunt, quirr
eorum qui Decimio fn autboiibns ad piaculum noxx objiciendis aflenfi funr. Indeque Rhodi;
illi » qui prius tantos gerebant Ipi ritus , quali tam Philippum quam Antiochum viciflenr ac
viribus putiores ipfts Romanis cllcnt , in tamam ad ait i fuere rrrpidafioncm ; ut prxfcnribus
legatis decrcrum extcmplb fecirint t ut qui pro Perfeo adversiis Romanos dixiflc quid aut fe-
cilfc convincerentur, capitis condemnarentur. Excdlrrunr utbe fub adventum Romanorum qui-
dam , alii mortem fibi condiverunt. Legati non ultra quam quinque dies Rhodi morati , Ale-
xandriani prafedi funt, Nec eo fcgniiis judicia ex decreto coram nis fodo Rhodi exercebantur:
quam pctfcvcrantiam in excquenda re Dccimii lenitas afferebat. ( idem ibid. cum Dimet legat.
ao. a/. 12. )
Quum dc Pcrfci fuga nuncius Romam perlatus luilTrr , placuit Seni rui legatos Rhodiorum ,
qui ad pacem curo Perfeo fociendam venerant , in Curiam vocare. Legati , quorum princeps
Agelipoiis, Senatum ingrefli miflos fc dixerunt ad diiimendum bellum; quod grave arque in-
commodum Grxcix omni , fumptuofum ac damno ("um iplis Romanis eflet. nunc quando fini-
tum illud eflet , ita uc fctnpcr optaverant Rhodii ■, gratulari le illis. Hxc ubi breviter dixilTct
Agcfipolis , Curia cxccfljt. Senatus ea occatione ulus , quum Rhodios vellet
& exemplum aliis conftitucrc, rcfponfum dedit. Rhodios neque utilitatum Grxcix neque cuii
impenforum populi Romani , fcd pro Perfeo legationem eam mififlc. Nam (i ea fuiffer cura qux
fnnularctur ■, tum mittendos legatos fuilfc , cum Perfeus in ThcfTaiiam exercitu indudo per
biennium Grxcas uibes alias oblideret , alias denuntiatione armorum terreret. Tum nullam pa-
cis ab Rhodiis mentionem fodam : poftquim veri» fu per at os folrtu traosgreBbfquc in Mace-
doniam Romanos audirent» Ac inclulum teneri Per (eum, tunc Rhodios legationem mififlc j non
ad ullam aliam rem, quim ad Pcrfeum ex imminenti periculo eripiendum. Proptctea cenfete
Patres , neque lautia aut aliud beneficium , neque ullum benignum rcfponfum legatis dare fc
debere. ( P»!yb. letat. 83. Liv. lib. 4j.)
Thoas , qui Rhodo a Dinone ad Pei (eum intermmeius mifius fxp^ in Macedoniam navigave-
rat, rebus jam inclinatis , libi metuens Cnidum confugit. Cumque eum Caidii in cuftodiam com*
pegiflent, vindicum i Rhodiis Rhodum femiltiis eft: ubi habiti de ipfo qnxftiortc eunda con-
tclfus , prorlus cum omnibus interceptarum litterarum notis , cumque epiftolis tum i Dinone
tura a Perfeo ultro cicroque miliis confentiebaL Unde convidus Dino ad aliorum exemplum
(upplicio ctt aficdus. {Ptlyb. in Excerpt. Vultfii , pag. 1J7, i}8.)
Cn. Od avius , qui uni cum Paulo Aamilio bellum Macedonicum adminiftrabat , clafle Sa-
mothraciam appulsa Perfcum Diofcurorum quidem religione motus reliquit inviolatum i mari
tamen Ac effugio prxdufit. ( Pluidrcb. in P. tsEmi/i*. ) Cumane eum roodb minis, modo Ipe ad
deditionem pellicere conarcmr ; adjuvit in hoc illum res fcu cafii contradi , feu confilio. L.
Arcilius tllufbrfs adokfcem , cum in concione ede populum Samotrachum aniniadvertiflet j con-
celTu magiftratus, quclhts cft , creditam Inlulx unditatem violari Euandri Cretcnlis pnrfcn»
tia ; qui cum Eumenis regis exdem Delphis peni pcrpetraflct , jam fc uni cum Perfeo Templi
afylo tutaretur. Hinc Thcondas , qui fiunmtis magiftratus apud eos eyat , ( Regem ipfi appel-
li 11C ) fe totamque infulam in porcltatc Romanorum efle videns , ut Euaitder judicio permirte-
rci nr i Pcrlco poftulavit. 1*1 cum Periens improbaret , qubd videret pitefadum crimen ift le devo-
lutum iri , Euandrum interfici curavit: corrupitque pecunia Thcondam»nt renunciarer populo,
libi ipfum mortem confcivifle. Cxccrum ranto facinore in unum relidam amicum, ab iplo per tor
Cillis cxpcrtmn » 0 unium qui fecum erant alienavit animos : & cum pro fc quifque tranhret ad
Romanos, tolus prope relidus , fugx confilium capere coadus cft. ( Liv. lib. 4f. )
Cum Oro. nide igitur Crerenfi cui nota Thracixora erat, quia mercaturas in ca regione fece-
rat , clam Perlcus egit , ut Ic liiblarum in lembum ( qui ad Demetrium promontorium (labat )
ad Thracum regem Cotym deveherer. Sub occafum Solis delata ad lembum pecunia eft, quan-
ta clam deferri poterat : qtia recepti Oroandcs arte Cretici uftts , primis tenebris foluti nave ,
per altum Cretam petiir. Media deinde node, raifcrabilis Perfeus ex angufti feoeftri per murum
ic puerofquc & conjugem demifit , laborum 8c erroris rudes. Poftquam in portu navis non
inventa cit , vagatui aliqiiandiu in litrorc , poftremo timens lucem jam appropinquatu em , ad
ob (curam angulum tn templi latere Ic recepit. (Liv. & Plmarcb. ut fuprk. )
Ubi pifTu Pr letor» Odavii pronunciarum eft per prxeonem , regios pueros ( principum libe-
ros ad Regis minifterium eledos ) Macedotufqix alios qui Samothraci* ellcnt , fi rranfirent
ad Romanos , incolumitatem libertatemque & fua omnia (ervaruros , qux aut (ecum habebant
anr in Macedonia rcliquillcnt *. tranlitio omnium foda eft, nominaque dabant ad C. Pofthumium
Tribttnum militum. Ion quoque Thcllaloniccnlls liberos parvos regios, fidei fiix 1 patre commis-
tas, Odavio rradidlc : nec quifquam prxtcr Philippum maximum natu c filiis cum rege eft re-
lidus. Tum fefe filiumque Odavio tradidit : fortunam , dcofque quorum In templo erat , nulla
ope fupplicem juvantes , ftuStc accnfans. In prxroriam navem imponi julfi» , eodem Ac pecunia
qux fitpcrfuit delau cft : extcmploque clalfis Amphipolim repetiit. ( Ibid. )
Antiochus ad occupandum Pcluluim veniens , ubi Leufuicro flumen eflet tramgreffus , ( qui
locus quartior millia ab Alexandri! abeft ) legatis Romanis occurrit. Quos quum advenientes
foluuflct, dextramque Pupi Ilio porrigeret i tabellas quas manibus tenebar, Scnarufconfultum
continentes quo h-ilum adversus Prolemxum cxtonpio finire ille jubebatur oit atque
, tradidit, ’iiim
—
j-erkodl te *wni
C finitn.
Aunoan
AMO 1 MP ER. MACEDONII Mi 309 fultam
.Anno
aroids ,
omniam id legere jiiliir. Pcrieriis tabellis . quum le confideraturum adhibitis
utimini
Popillim virgd suam in nua gerebat Vitiginei circum
ouid faciendum fibi eflcl , dilidit :
cum relpondcr c (iniit. Oi>-
icnpfitfUwasj ac priuiqtiam circulo deferipta excederet, tabellis
h-efiralict ; 1'ucUm ,
ftuprfArim Rex iittadeb «felito atque imperiofe ferio , ubi p irumpct fecio ri amico poi-
inquit mmi *• C'»< yafew. Ium *mum Popillius dusma Regi unquam
m fpatid concdbj Antiochus cupias
reit Paucorum deinde dierum ac munero certo definitoru
t.-fcribendam ctnicinus ) gravate ille
Cras in Syriam ( pto feffcs enim in Polybio ofw ex Livio
quidem ac «emens , ted tamen abduxit, in unientia tempori cedendum ritus. [/Wid./<f«.!)i.
'i. Paterent. IU. 1. t.p, ic. fWerie Ma-
er Lip IU 41 ciu» annuti* PUlippiti >iUvi,VM
i
xim iit.6. eat. 4. fpflir.t lit.i 4. <*/'• 1 ■ -rfff '*«• ■'» s)rU‘- «• I > 1 • Piumlc in atpapkhtpm.
C" iijnatirini videntes Judios sb Antiocho milcrrime oppreiros, origine Sidonios fe fui® pro-
Nicanorem procura-
fitebanur■ indeque litetis ab Antiocho ad Apollonium praefidem fnum St
non involverent, atque
torem resium obtinuerunt , ut in communem eum Judiis caufiun iplt»
, bwEJkfeini inre /stur evenisM
templum Gariiitanum , harienus nullius Dei titulo inbgnitoa
ta. */«.>««. t*p. 7. Epiftola
nomine deinceps appellaretur. Estat hic de re apud Utfi.m. lii.
( ici neicio aquaepocha dedu-
fupplcx Samaritanorum i cum Antiochi Rctaipto, «imeXLVI
XVIII. d uo.
rio) mnfit Hccnnmittnu At
, inter quos vix-
Ciim cxcclTilSct Atsypra Anriochm , Romani irgan concordiam inter fratres
us libcratio nemMeiulci-
dum convenerar , xuthoricatc lui firmarunt. LLiv.IH.pj.) C.Popilii
augendam fedulo fuerat
dx Ls-ed*monii , qui neceifiriis regum temporibus ad rem tamtliarem
Rhodios Pcrlci pinibus
obufux i Regibus beneficu loco petiit l 1'oiyaratum vero , qui apud
t : de Polyamio
maxime’ favetat, ut Romam minerent |ul&. Et Menaieidas quidem damillusci ilium mitte-
, Romam
vetb tet dilata. Ptolemain enim ic Polyarannn Sc patriam icvctitus
& ipfc Paiyaratus poltulaba t. Navi-
tc baudquaquitn decrevit, Sed Rlmdqm potilis : quod
ex amicit cuitodi* traditum Rliodum dcllinavit t
gio iiiinir impolitum St Dcmtttii cujufdam
iranfverii onc datis. At Polyaiatn s Phafelidc m apptdiits ,
Uitcruetiam ad Rhodios dc illius
urbis iarem cotafugiri
neicio quid animo cogitans, litmptis verbenis atque infiilis ad communem
i tjS. j
[P.lyUttat.9l-& Si- 07 >* Exttrflit /Mtfi
-Sgypttos tbi
Popilltus, rebus Alexandri* compofins , Cyprum navigavit: St m.tc qu* )am
leger. 91. Ltv. hb.pj.)
vicerat claiiem atonc cxctcitum Antiochi in Syriam dimilit. [ Pthb.
Romam tuilerum No-
aRvypti Reges liberati bello contta Antiochum, autc omnia legatum
amicorum , gratias p.o acceptis beneficiis acturum. j /Wy*. /hepar. ,f. )
menium ex nrnnero
alpotrateque vel-
Cum Plxatelit* Rhodam mtfdieut, pollui, mres ut Poiyarantm ipu accipctc
prxfcrio navis Epichari accipctc illum in navem
lent ■ Rhodii navem quidem nuCeriint , verum
mandatum fiiillct. Nave igitui Pha-
interdixerunt quoniam Alexandrinis Rhodi fiomincin fidere cujus
excipere abnueret t contra Demctmn,
fclid-i delati) cum bpichates Polyatatum navigio
ac proficifd juberet , iirgcretuq ue
cuitodi* commendatus ab Rege luctat, exurge, e bominem
pctculfus casus gravitate Polyara-
adei Pha'clit* , vetiti ne id isbi apud Romauos fraudi cllet :
tatem narius, iterum
tus Demetrii navigium rursils conieendit. Verum in cxcenlionc opportuni
m auxilium implorabat. A
confusit Caunum contento «Itfu : ac limiliiet quiritando Caunioiu
t clam aj Cibytatas railu , portulam
quibus repoliam palliis , eo quod Rhodiis cuMribjtt Client
deducerent. Notu, autem Cibyreiis
ut in uthcm reciperetur, mittcteniinque qui iplhm tuto
eum fuerant. Cu nque aHenlillcnt Cibyiata;
ti erat oubd liberi Panctam tyrautli educati apud
i'altjti, pa(. 1)8.141.]
* poitulaus par artient 1 Polyarat» Cibyram delatus cl(. [/d.i« Extttpt,
m milia erat Romam tcdiens , retulit cotiirovcrilai iti-
Punilliui St ea legatio qux ad Antiochu
Syriam redarium . 1’bft iplotum Regum le-
tet rcLcs fuMatas cUc , «scrdtumqpe ex iSgypto m
Regi , qutc Senana
vati vesienint. Antiochi legati reterebant omni viriotii pacrarem pacem
m Romanorum juliri pa-
placui liet vilem : efiraque haud Icco» quam Deoium Imperio legatoru
rui® Gratulati deinde virioriam depnlco lunt 1 ad quam lummi ope, 11 quid imperatum to-
fin*. Ptolcmari lrgati Commmu nomine regis St Ueupatiat gtanas
tet adlirtimim Rmm
us filis , plus quam Diia immot-
everunt. Pius cos Senatui populoquc Rununo quam parentib
regutim patriiun prope amilium
uiibus debere • per quos oblidiooe m®trima iibetatl ellt-nc ,
em ab Senatu eft : Antioch um icric atque ordine feciire quod legato pa-
rcceiliiicnt Relponf
vtgypli Ptolenreo Ucopa-
— m j|et gratumque id e® Senatui populoque Romano. Regibus
boni commodi quc cvcohfee , id magnoiie tc Semtum lataii : daturumque
ttvqiic II quid ner fc
cite in fide populi Romani ducant.
operam ut regni fui maximum (itmper prefulium poftuin i
. [ Ltv. iit. 41- J
Munera levatis ut ex inftituio mittenda curaret, C. Papirio pratum maoduam
legauo de viriotii contra Per-
Et ab Eumene * ab Attalo St ab Arbenao ftainbus communis
]
fcum vratulamni Romam venit, [ ii. iiii.
labiefoi cofdem cultus in toto
•3837 Rex Aiuiodws edirio edito iiupetavit gentibus omnibus fibi
Cuxis religionem ptoliteti i mor-
fecno fetvarc, reliiHlquc propius conluttildimbus eandem cuni
ea unicuique populo , qui ad hoc fe.
1 (2 pmni non obediemibu. ptopoiiti : Sc praeficit intperior .
nendum omnes cogerent. [E 4i. Jt»51- J .
& Samaria m icncui quendam Athenzu m mtitt , ut judxos i divm* iegts
Ex his in Iuleam
contaminaret ! ilii «Duioi
oblervatioue datedcie cogelct , & templum Hietofiilymiumim
j
*.*;u /tvii Hyfpit.ii nve l-etegn-
itvi, Olympii nomine impolito , fient Gariainutam, cie
SjiuaiiDnorum enduioni convenicu-
| notum tutocisi Illud er, ini cognominium quam 1IV1L.0
Judarerum peregnm ilii tffeot
tius fili® , re melius couiideiaM , ccnluilfc videtur 1 quod in tetra
1• }
fV advexi*, j II. Mnttab. Vi. 1 ,
| UJJ*r» Annui. P*rs p)t.
Anno
renudi
luti ana.
I A««o
(?/o /ET A S MUNDI YL
F=Sl Milic etiam Rex libellos pet legatos Hicrololymam Se ad civitates Judxx , ut lequcrentur ritus
gentium , facrificia e Sanctuario tollerent , fabbutha 3c dies fertos prohiberent , Sanduarium
& minirtros cjm coinquinarent \ mu Se lucos Se idolorum delubra xdihcarem , fues & immundas
pecudes alias immolarem , filios (piorum iucrrcumcifos relinquerent , onu^ique re immunda (e
polluerent; ita ut oblivikerentur Legis , & immutarent omnia llatuta Dei iiii. [I. Maccab. \
4(5,- j I. ] crimenquc omnino etlct , Judaicam religionem profiteri. [ 11. Maccab. V 1. 6. 3
Decretum quoque prodiir in vicinas civitates Grxeas , fuggcrcncc 1'tolemro ( Dorymenis
filio j 11. Maccab. iV.4f.) ut pari modo adversus Judxos agerent. Se lacti heiorum partici-
pet fieri VI.
Maccab. compellerent
8, 9. ] ; cos autem , qui ad1 ritus Grxeos tranlire nollent , jugularent* [11.
Et exterae quidem gentes amplexx funt fcrtnonem Regis : Se ex ifraclitis quoque multi con-
fenlcrmu cultui ejus , Se (acrificavemiu idolis , Se coinquinaverunt fibbathum. [ 1. Maccab. I.
44. cum 11. 18. ] Congregati enim funt i populo ad cos multi Legis ddertores: (rccruntque ut
Ifraelicx latitat em in Ipecnbus Se locis perfugii iplorum. [ I. Maccab . 1. fj, $6. ] Alii autem
ducebantur cutis acerbi ncccllitate dic natalr Regis lingulis mentibus ad dum idolothytorum;
Se ctim erae Dinnyfiorum felium , cogebantur hederam ferentes pompam Baccho ducere. [ 11.
Maccab. VI. 7.]
Templum veri» luxu Se commclTationibus implebatur 1 gentibus , mollitrr vitam confutuen-
tibus cum meretricibus , & in (aero xdis ambitu ad mulieres li adjungentibus , ctiomquc intro
ferentibus qnx non conveniebant : Se altate tebus illegitimis , quas iex vetuerat , plenum erat.
[II. Maccab. VI. 4» S- 1
Dic autem 1 j menfis Cisievi , (partim Novembri , partim Decembri nofizo rcfpondcntis ) an-
no 14J regni Grxcomm, extruxerunt abominationem drlbiationn ( abominandum Jovis Olym-
piidolum
i ) fu pet altare; Se in civiratibus Judxx circumquaque cxttuxenint aras ; Se in foribos
domorum atque plateis fecerunt lufhrum. £ 1. Maccab . I. 57, j 8.]
Libros legis quos invenerunt , confcindcntcs combullctunt igne : Se ubicunque inveniebarur
apud aliquem liber fuderis , aut fi quis approbabat Legem) (ccundum cdidum Regis trucidabam
cum. [I. Maccab. 1. 59, 60.] Ubi librorum Legis nomine, non folum Molaicum Pentateu-
chum cum recentioribiis Hcbms* qui hinc originem fuarum Petarttb accedunt , ( apud Eliam
Levitam in Tilchbi, voce tofl ) fed umvcrlam veteris Tcllamcnri Scripturam accipimus : ut in
Johann. X. u. XV. ij.de i. Cor. XIV. 11. Atque ita hic Jolcphus, iib. ia. cap. 7. kp*ri( no
A ihr* ivptdt-» i*fi *i/MS , *. waf' e« ivp^u» , K 5t« mw e*«/*c «’•*>. erro. Abdebatur
etiam ubicun.jut repertum effer factum aliquod volumen er J.ex ; (j* ipfi apud quot inveniretur
mali male peribant. S< Severus Sulpicius, in facr. HiJlor. Iib. a. Sacra etiam Legit & Propheta-
rum volumina igni cremata.
Dic 15 meniis Cisievi facrificia funt oblata in ara idololatrica , qux extruda erat fu per altare
W
Dei.ii*[JI. Maccab. U 61.] anno Sclcucidarum 145", Olympiade 15}. [ fofeph. hb. ix. cap. 7.
Eodem tempore , dux mulieres qux filios circumciderant delatx funt : ad quarum ubera fuf-
pcnfis natis , poblice per civitatem tradndn deorsum a muro eas pexcipitaverunt j & familias
earum Se eos qui infantes circumciderant rrucidavcmm. [ \. Macc~b. 1. <4. 11, Maccab. VI. 10.]
Galatx , Adverti duce , ingenti motu regnum Euracuis infettarunr. Induciis veri» per hyemem
fidis . Se Galli domos abictunt , Se Rct in hyberna couccllir Pergamum \ ubi gravi morbo xger
fuit. [Laii. Iib. 4J. cum Ptlyb. legat. 95. j 4147
Antiochus , ubi cdida liia contemni videbat i populo , per tormenta unumquemque cogebat
gu fiatis cibis immundis abjurare Judaifmum. [fofeph. hbel/. de Maccab.] Sed Kraclitarum
multi roborati tutu , Se obhrmati in le , ne immunda comederent : & mori clcgcriuu , uc pollue-
rentur cibis illis , neque fandum lu-dus inquinarent. [ I. Maccab. 1.
Prxfidcns igitur ana ailclloribus tytannus Antiochus in quodam fublimi loco , artante cir-
cumcirca armato exercitu , jullit tiniuuqucmquc Hchrxorum abripi 3i ad carnes liiillas Se ido-
lothyta gulland » vi adigi : li qui vero profanis dapes retuUrenr , hos trochleis dirtcnros e vita
.olli. [ fo/ff/f- »•* fapr- J
Multis veri» abreptis , unus in primis nomine Elcazarus , ex faccrdotaii genere , in legum dif-
cipliua uc Scriba primarius vcrutillimus , xtate nonagenarius , Se propter eam multis Antiochi
allcclis notus , coram addudus ert. Qiii carnes fuillas nec manducare nec mandncaile fimuUre
conientiens , crndclitfima fubire tormenta quam legem violare maluit. [Id. ibid. 1 1. Aiaccab.
VLt8—jt.)
Poft hinc feptern frattes adolcfccntcs , cum matre eorum fortirtima , coram Antiocho fun
producti : qui carnem fuillam gultarc rccufantcs , cxqullith tormentorum modis excruciati ,
invidos Deo animas reddiderunt Horum nobilillimum martyrium , in 11. Maccab. VII. capi-
tulo habetur ddlriptum t Se in Jolepbi de Maccabxis libello , n.pi amoufxtopoc \ey*ni , De
mperatrice ratione inferipto. In cujus Latini paraphrali i Rufino edita , hi 4 carteilo fuo
ufandro Antiochiam ad Regero addudi fiiitle dicuntur : corumque eduntur nomina , Macha-
b tu t , Aber , Machir , 'Judai , Achat , Areth , Jacob , de nutris , So/omona i quam Hannam
umen porteriores Hcbrxorum hirtorici appellant.
In Judxa l»c rempore Rhaais Senator Hicroiolymitinus aliis exemplo prxhncic 1 corpus ani-
mumque fimm pro Judailino tuendo exponens : pro benevolo in patriam aficthi Pater fudoo-
< utn appellatus. [ 11. Maccab. XlV.*^7,j8. ]
Miniliri Regis qui m Judxa homines ad Aportafiam impellebam , in oppidum Modin venerum ,
tu Urachus ibi Ucrilicarc cogerent. [I. Maccab. li. 1 5. J Erat autem Modin vicus juxta Diejpo-
Un-,
nitized
I MP ER. M A C E D O N ITE pPg
lia i ut in libello ru» -reno.™ in/iarur refert Eufebtus. Confedir ibi tum Mutubiis filius Io-
u'"itis , filii Simconis , Hicrofolymitanus Sacerdos ex familia Joaribi (qux inrci i* at
Chronie. XXI V. 7. prima erat ) una cum quinque fuis filiis; Jobannc qui C addis vel Gad-
dis , Simone qui Thalli , Judi qui Maccabxus , fileazaro qui Abaron vel Avaran , & Jonathane
qui Apphus vocabatur. [ L Ataccab. IL I,— J.] Crquc feptem illi martyres, qui Ahtiochix cer-
tamen iuutn peregerunt , i maximo nani fratre Maccabao , comnumc fratrum Mactatorum
nomen invenerunt : ita ut a fu da Afaecabio quinque Mattathix filiorum , fi non xtate ( uti
Jofepho, libro i. DelU cap. i. fuit vifum ) ccite fortitudinis & ex ea partx glotix ratione ma-
ximoI.
( Maccab. II. 66. III. 4, 9, IV. id.) eandem communem Atace ab torum appellationem
nancifieicntur uliis quoque obtinuit. Pater vero eorum Mattathias five Matthias a Jofepho , lib.
X. Belli cap. 1. ( ut & in Chronico Eufebii 8c minore Seder Olam Hcbrxorum ) Afamonai filius
appellatur : fcd in lib. I i. Anliquir. cap. 8. explicatius . ifec ’li«aim , tv lufuutot , rS fima/tutai*
(thus (obanms , filii Simconu , filii Affamonsu. Vulgus Hebrcorum , ipfum Mutathiam ftafa-
montuua dictum fui Ile vult \ ab coque ad pofteros cognomentum illud dclcendille. De quo vi-
dendus R. David kirochi , adPfaltn. LXVIII. jx. ubi vox Principes denotat.
Antiochi miililtri Mutathiam ad fe addacum magnopere honabantur , ut cdm princeps 8c
illuftns 8c magnus in utbc Modinenfi eflet, munitufquc filiis ac fratribus, exemplo luo alus in
oixdicntii mandato Regis prxftanda prarifet. Quod ille non folum confhntcr rccufavit , led
etiam Judxum quendam in aluri ethnico facrificantem conlpicatus , fuper aram ipfam cum ju-
gulavit: eodcmqoc tempore Sc regium prxfcdhim ( Jofepho , Hb. ix. cap. 8. Apellem di&um )
qui cogebat facrificarc trucidavit , 8c aram diruir. Deinde horutus omnes qui zelo Legis duce-
bantur ut ipfum fcquctentur i una cum filiis in montes fugit , relidis in urbe oumibus facultati-
bus fuis. [1 .Maccab. It. x$,— x8. ]
Tunc multi jultuix cultores dcfccndcrunt in loca Occulta deferri ; iblque ciim filiis & uioribuS
& jumentis fuis in fpcluncis victitabant. Qgod cura indicatum fuillct Philippo (Phiyci illi , quem
prxfedhim Hierofolymis reliquerat Antiochus 1 I I. Mace ab. V. xx. ) duces regu , prxfidio J
Hicrololymitanx arcis aflumpto , cos pcrfccuti funt : & cum uc Regis dido Client audientes j
pcrluadcic non nollent , dic Sabbati igne In fpecus injcCto , iplos cum uxoribus , liberis 8c
jumentis , ad mille hominum numerum , concremarunt ( indutis , ob Sabbati honorem non
repugnantibus, stc nc aditus quidem fpeluuearum obttiramibus. [ l. Afaceab.il. xp,— r$, II,
Maccab. VI. XX. fofepk. lib. ix. cap. 8. ]
Id quum cognoviilcnt Mattathias Sc amici ejus i cafumecrum valde luxerunt ; ftatucruntquc ,
fi dic Sabbati ab boftibos deinceps oppugnarentur , aimis ffc illos efle repulfuros. [ I. Maccab.
II. 19» 40*4U ut fupr. 1
His adjunxit lc congregatio A fiUtonm , virorum rcl gioforum , qui Legi per arma ruenda
ipome fc offerebant , Uc omnes qui a malis fugere funt coacti : conftitutoquc exercitu , honfincf
impios partim exciderunt , partim ad nationes fiiga le recipere coropulcrunr. Circumeuntes au-
tem Mattathias & amici ejus , diruerunt aras, circumciderunt pueros quofeumque inciicumcifos
invenerunt in finibus Ifraclis, fle perfteuti funt filios luperbix : proipeicque (ucccffit opus iu
manibiis eorum. [I. Ataccab. II. 4x,— 48.]
Cum Cibyrata neque iciuicrc Pol yararum Rhodium penes fc rticcu pupuli Romani adderent,
neque porro Romam deportare ob imjicritiain rei truririmx ( quippe penitus mediterranei )
pollent i legationem Rhudum mittere , & in Miccdoniam ad L. vEnilium Paulum proconfuicm
Logebantur, rogantes ut accipere hominem vellem. Scrielit veto Proconful , Gbyraxis quidem,
ut Pol yaratum in arcta cultodii haberent , Rhodiimquc deducerent ; Rhodii* verb , ut cunJem
maritimo itinctc Romam tuto deferri curartnt. Atque ita re ab utrifque , ut imperatum ciar,
perfeiU , Polyaratus tandem Romam perdudus clt [ Polyb. ut Excerptis Valtfti , pag. »41.]
Ad Galatarum motum compefccndum Eurhenes rex fratrem fuura Attalum Romam mifit :
finiul etiam de victoria adversas Perfeum parta Snutui gratulaturum. Quam legationem eo quo-
que libentiis tufecpie Attalus t ut , quoniam eo in bello Ronunos aJjuvillct, 8c ad omnia peri-
cula hilarem fc ac promptum focium prxbuillct , quam grarum id officium Patribus ellct ,
aliquo favoris flt benevolenti* tcflimonio expcfirctur. Qua Ipe nc ad regnum etiam obtinendum
ille lollicitarctUr , poli fratrem Eumenes Serarium medicum Romam miUt , magnx apud fc fiddl
atque aiuhoritaw virum j (peculatorem rerum que i fratre agerentur , monitoremque fidum
fi decedi fide vidiilct. [Polyb. legat. 91. Liv.lib. 45. ]
Attalum Romam venientem quum benigni omnes exciperent , parrlm ob prxcedcntem con-
fuetudinem , quod fimul «o bello militaverant , partim quia amicum libi illum efle credebant j
quumque majore quam fpcrallct ip(c comitatu obviam ei clfer procclfiim : inflari vana Ipc ca-
pit , verx caulir ignarus, cujus gratia adeo benigni fuilfct exceptus. Nam quum pici orumque
e Rommis alienati animi ab Eumene Client , arque cum oblique in hoc bello fc gcfliflc crede-
rent , colloquia cum Perfeo habentem , & temporibus Romanorum imminentem : quidam i
principibus (educere ad familiaria colloquia Artalum atque hortari inflircrunt , ut quam pto
tratre fufccpcrat legationem poneret , ac pro fc loqueretur. Cenatum enim i fratre ejus aliena-
tura, proprium ipfi dominatum ac potentiam velle Conciliare. Ex quo fiebat , ut Attalo erige-
rentur ainmi r iu ut nonnullis 6 proceribus reciperet , in Senatum le venturum, ut de ea re ver-
ba apud Partes faceret. Verdm ab eo propofiro Stratius medicus eum dimovit , vir prudenti* lin-
gularis flead pcrluadcndum efficax. Pufucrat enim ei ob oculos, fle jam in protentus regnare
ipfuin , non miuds quam fratrem 1 flr in pofterum regni non dubium fucccflbrem relinqui : neque
vero eam lj>cm abclTc longe j quum ptopter infirmiorem corjsoris in dies atque in horas vit*
finem expettet Eumenes. Acccifilfc etiam novam tcmncflarcm rci;no tumultus Gallici , cui vix
J. VjJeri * Ama/. Par/ pajt.
^4 ‘f
Aojiom.
?r2 JET A S MUNDI VI. |£a
Anne
confcnfu & concordia tegum rciilli queat i quanti) miniis fi ad externum bellum inteftina fc-
ditio adjiciatur ? Introductus igitur in Senatum Attalus , gaudium fuum de vidlo Perieo primum
tcftatus cft : deinde de fide atque alacritate animi fua quam ad id bellum adhibuerat dillcruit.
Tum de mittendis legatis qui Galatas fua authoritate ab armis avocarent , Se ad flatum priorem
redigerent , multis verbis egit. Adjecit etiam de y£niorom Se Maronitarum orbibus ■, quas libi
dari dono pullulabat : accufationem veri» irutiis Se petitionem de dividendo regno penitus omi-
(it. [ Iid. ibtd. ] ,
Senatus, exillitnans Attalum iterum ad (e aditurum Se de iis rebus fepararim aHurum , legatos
miiliirum Ce protnilit ; & in muneribus largiendis , qux moris cft dare , magnificentia lingulari
cft ufus : urbes etiam illas daturum (e cft pollicitus. Scdquilmpoft exhibita libi omnia htimarura-
ris officia urbe exii liet Attalus, neque eorum qux Ipciabat Senatus qiticquam fccilfet ; fruftra-
ti Parrrs fui fpc * dumis adhuc cllct in Italif , y£num <1 Maroneam liberas pronuntiarunt ,
promilfionc quam Attalo fecerant revocata. Legationeni vcril , cujus Publius Licinius princeps
erat , ad Galatas mifcnmt. [Po/yb. legat.
Inter multas Allr Grxcixquc legationes , poft Attalicam hanc * Rhodiorum maxime legati in
fc omnium oculos .iiiimufqui converterunt. Eorum duplex hoc tempore erat legatio : quarum
priorem obibat Philocrates , pofteriorem Philophron Se Allymedes. [ /d. tbid. I.iv. lib. 4 j. ]
Rhodii enim rcfpoiifu illo accepto, quod flatim poft pugnatam cum Perfeo pugnam Ageltpoli datum
fuerat , ira Patrum adversis Ce cognita & minis auditis , extemplo legationes illas miferunt.
( Falyb. ibid. ] * quibit* remeritrtem quorundam Popularium liiorum deprecaremur , & fidem
confiliumqne publicum expurgarent. [A Geiliut , lib. 7. cup, j; 7. ]*
Legati qnum prltr.o in vcftc candida vifi edent ( quod Se gtatulante* deefcbat * & fi fordi-
dam vellem habuilfcnt lugentium Pcrlei cafum pribere fprcicm poterant : ) poftqulm con-
fulii ab Marco Junio Confide patres , dantibus in Comitio legatis , an locum, lautia , Sena-
tumque darent j nullum hofpitale jus in iia fervandum ccft luerunt. Egrelfus Curia Conful ,
quum Rhodii gratulatum Ce de vidoria , purgatumque civitatis crimina dicentes vcnifle , perif-
lent ut Senatus fibi daretut , pronuntiavic : lociis 8e amicis Se alia comircr atque holpitaliter
prxftarc Romanos & Sciurum dare confucflc ; Rhodios non ita meritos eo bello,, ut amicorum
(ociorum numero habendi fint. His auditis proftraverunr Ce omnes humi ; Confutem Se eundos
qui aderant orantes , ne nova falsique crimina plus obede Rhodiis ccnfcrcnt quim antiqua me-
rita , quorum ipli tedes edent. Et' extemplo velle (oidida fumpti , domos principum cum preci-
bus ac hchrymis circumibant ; orantes ut prius cognofcerent caufara , quim condemnarentur.
[ Liv. lib. 4j;]
Marcus Juvencius Tali» Prxtor , cujus inter cives Se peregrinos jurifdidio erat, populum
adversas Rhodios incitabat: novoque & malo exemplo, anfe non conliilro Setutu, non Con-
Culibus* tertioribus fadis, de fua unius lententia rogationem tulerat , vellent jubcrcntne bel-
lum Rhodiis indici , & ex ejus anni magtdratibus deligi qui ad id bellum cum clade mitteretur j
fc cuin fperans futurum ede. Huic adiom M. Antonius Se Marcus Pomponius tribuni plebis ad-
verfabifltuf » indeque inter pexiorem de tribunos omnia inrcmpcflivc agendi certamen erat.
Tribuni fcdinationcrn pr.rtmis ance tempus intercedendo in adventum imperatoris ALinilii
differendam perfuafcrunt. [ Id. ibid. ] Ab Antonio practr de lofhis cft detractus : introdudi-
que in Senatum ab eo Rhodiornm legati , verba fecerunt j priiis quidem Philophron , deinde
etiam Advmcdcs. [ Polyb. legat. 91. cum Diodor. Situle , legat. 19. & in Phetii Bibliotheca,
cod. 144. J Cujus poderioris videtur ea ede oratio , qux dzif*).o e habetur apud Livium. Suam
enim concionem in litteras relatam Aftymcdem pubhcavillc , tedatur Polybius quam tamen
i prudeplioribus eo nomine improbaram fiiille , addit idem i quod ( in priore fortade illius parte ,
qux apud' levium deijdciMUU' ) dcfcniior.cm pauix fux ita inftituidet , ut cum reliquorum Grx-
corum criminatione minime neccilaria edet conjunda.
Finita oratione , univeifi prociderunt, ramofquc olex fuppliccs jadantes , tandem excitati
Curia cxcclfcrunt. Tunc fememix interrogari cttptx. Infcitilhmi Rhodiis erant , qui confutes
prxtorefvc aut legati gefleranc in Macedonia bellum. Plurimum caufiun eorum adjuvit M. Por-
cius Cato ; qui alper ingenio , tum lenem mitvmqitc Senatorem egit. Ejus oratio pro eis in Se-
natu tunc hirnea , quinto Otiginnm libro abipfo cft inclufa. [Ltv. ] * Cum enim pars Sena-
torum de Rhodicnlibus quererentur , maleque cos animatos fuiffe dicerent, bcllumque ei» illis
faciendum ccnfcrcnt : M. Cato cxliurcxir , Se optimos , fidi Hirrio fqu e locios { quorum opibus
diripiendis , podidcndifquc non pauci ex Summatibus intenti infeflique erant ) defenfum
confcrVatumquc peri exit , Oratione hac inclyti didi, qux pro Rhodienftbm cft inferipta : Ex
qui complura ab A. Gellio laudara habentur : [lib. 7. cap. j. ] Se illud imprimis. Khudicn-
1« fuperbos ede aiunt : i<l ubje&intcs quod mihi 1 liberis meis minime dici velim. Sint Uni fuper-
bi » quiJ id' ad nos attinet ? Idnc irafeimini , fi quis fuperbior cft quam nos ? * Patres de-
mum , 'de injuriis multa figillatim Rhodiis afpctc ac dure exprobrantes j nifi per paucos populo
Romano amicos flaret , ac maxime per ipfos ieg.uos , (cire probe Senatum dixerunt , quomodo
Rhodii edent tra&andi. Atque ita redditum eis eft rclponlum. ut nec hoftes fierent , nec fodi
permanerent. [Pelyb.Diedor, Sicul. & Uv.ut fupr . ]
Hoc edito tclpunfb , extcmplb Rhodum abiit Philocrates : Aftymcdc Romx fubfrilentc, ut
qux geremur feiret , Certiotclque fuos faceret. Rhodii, quia maximo illo metu belli 1 Romanis
inferendi videbantur liberati , extera etli erant admodiim triftia atquo animo ferebam. [Pelyb.
& P.Liv. ]'
Licinias Se exteri legati qui cum Attalo ad finiendum bellum inter Gallos Se regem Eume-
nem miffi cnuit, Synnada pervenerunt: cum Eumenes (quem, recuperati valetudine , ver pri-
mum
Digitized by Gc
Auo
IMPER. MACEDONUM.
M™*»,
mum cx domo cxaveiat > ad Sai de* undique exercitum coiuraxulct. Synnadis legati Koman
Solo vectium ducem Gallorum fune allocuti , & Attalus cum cis profrdus : fcd calli 1 Gallorum
intrare eum non placuit, ne animi ex difccptJtionc irritarentur, P. Licinius cum regulo Gallorum
locutus, ferociorem eum deprecando repetif. Utmiium videri pollet, inter opulentos reges An-
tiochum Ptolcmxuinquc tantum legatorum Hama not um verba valuillc , ut extemplo pacem fa-
cerent: apud Gallos nullius momenri fiiillc. [Liv.hb. 4$.]
lucunte xilatc Rhodii legatum Tuttttnun ( Tieadetn-n Livii habent exemplaria ) przfc-
ttimi cladis conftitutum , cum corona e 10. ( vel io, ut apud legitur) aureorum milli-
bus ■,Se limul cum eo legationem aliam , cujus princeps Rhodophon , Romam miferunt : ut
modis omnibus focictaiem cum Romanis niterentur contrahere. Societatem autem a Roma-
nis ira volebant peti, ut nullum de cA re (citum populi Rhodii fieret, auc litteris mandaretur:
ne, liraro non impetrarent, prxtcr irritam legationem , major rcpultis eilct ignominia. Se
fa£ti decreti cos pu/uiterct. Cutn igitur cx legibus potcilatein fancicndx focicutis , line ro-
gatione ulla perlata , Prxfbftirs d aliis unus haberet : per ipliun tentare animos decreverunt,
Et antehac quidem illi, licet nobilillimas pjlchcniinafque vidtorias Romanorum adjuyiilcnt,
per annos tamen 40. ita i:i amicitia fueram , ut loculi hrdere fc cum eis non illigarent : ne
(aeramenti religione adlrricti , regibus & dynallix jtliis bella cnm Romanis gerentious fpem
auxilii fui, h opus edet, prorsus ablcindr.cnt. Nunc vero fummi contentione honorem
hunc obtinere lirat cnili , non quod novis locictatibus ilu-lercnt aut quemquam prxtcr ipios
Romanos metuerent 1 ftd ut minus le Rom inis fulpcCtos redderent. [ Polyb. legat. ‘j j . Liv, hb.
4J. Di» , Ug*t. at- ve/ 11. ]
Vix Romam Thextetus appulerat , cum Caunii ab cis defeiverunt ; 8c Myladcnfcs Euro-
incnCuin opida occuparunt* Rhodii igitur, Lycn propere milio cum exercitu , Caunios, quan-
quim Cibyratarum afci verant auxilia , coegerunt imperio parere : Se Mylallenlcs Alabande-
noiquc , qui Euromeulium provincia adempti ad ipfos conjundko exercitu venerunt , circa
Onholiam acie vicerunt. [ Polyb. & Liv ibid. ]
Sub idem fere tempus a Senatu decretum cll editum , quo Caribus Se Lyciis omnibus quos
Rhodiis poli confectum bellum Autiochicum Romani attribueram libertas concedebatur :
jufsique Rhodii funt ante certam diem cx Lycia Cariaque prxfc&os deducere. Quo accepto
nuntio , mentes Rhodiis iterum pavore funt coucullx : male metuentibus , ne Se coronam
fruftri doiullcnt , Se focictarem fiuftra fperallcnr. Atque ita Rhodii Lyciam Cariamque , palt-
quam magnis expenfis , tria bella ad eas obtinendas lui linere fuiilent coacti , tandem ami Ie-
runt.Poiyb.
[ legat. ?f.& IO4. Liv. lib. 45. Appi. w. Syriae, pag. 116.]
Quum Thexteto fenarus edet datus , de focietatc cum Rhodiis ineundi verba fecit. Sed
dum Patres moras ncchint , vita ille fun&us cft , odluagenario jam major. Deinde advene-
runt Romam Caunii Se Stratoniccnfes cxulcs : qui poftquim in Senatu edent auditi, lactum
e(l Senatufconfulrura , quo jubebantur Rhodii prxlidia Cauno 8e Stratonicea educere. Eo rc-
fponfo accepto , Philophron de Aflymedes fcdinantcr in patriam funt profecti i ne Rhodii li
prxlidia educere ncglcxillcnt , aliarum denub calamitatum principium lux civitati exoriretur.
£Po'yb. legat. 99. ]
Per idem tempus Cnoflii & Gortynii bellum cum Rhauciis gerebant : ifto foedere inter
ipfos, quod Se jurejurando fi: /naveram * non prius fc bellandi Enem facturos, quam Khxu-
cum vi expugnaflent. [Jd. legat, ioo. ]
Rhodii cognita Cauniorum leguionc , quum animadverterent nihil remittere Romanorum
iram , obfccuti per omnia eorum voluntati fune. [Jd.ibid, J Atque ita ainilciunt Caunum,
quam a Ptolcinxi ducibus talentis 100. redemerant ; Se Stratoniceam , quam ut magnum be-
neficium ab Antiocho Se Seleuco acceperant : quatum urbium uuaque 1x0. annua talenta ci-
vitati ipforum pendebat. [Jd. legat. I04. ]
Rhodii legationem , cujus princeps crar Ariftotclcs , Romam mifcnmr. Hi* mandatum erat,
ut focictatis iterum mentionem facerem, inque eam curam incumberent. Sed quum adulta
jam xrtaut in uibctn legati illi vcnillcnt, Se dato ipiis (enatu , poti expolitum Rhodiorum ob-
lcquium in omnibus qux imperata fuerant , ad (ocictatcm multis variifquc rationibus Patres
cllcnt hortati ; Senatus ejuunodi refpoufum dedir , in quo nulla atnicitix mentione fadtii, ut
focietatem Rhodiis indulgcicnt , Patres fui oifi.ii negarunt ede. [Jd. legat. 100.]
Autumni initio L. Aemilius Paulus , prxpolico calkris C. Sulpitio Gallo , ad circumeundam
3838
Grxeiam cum haud magno comitatu protectus etl ; tegentibus latera Scipione filio & Athe-
naro Eumenis regis fratre. Maccdonix libertatem , Se leges (ociis convenientes dedit. Ab fe-
riis rebus ludicrum , quod cx multo ante prxparato , St in Alix civitates St ad reges miflis
qui denunciarent , Se quum circumiret ipfc Grxcix civitates indixerat principibus, magno ap-
paratu Amphipoli fecit. Nptataque cit in illo conventu Europx Alixquc , undique partim ad
grarnlationem partim ad fpc&aculum contracta multitudine , tantis navalibus tcrrettribufque
exercitibus, ea copia rerum, ea vilitas annonx ; ut & privatis Se civitatibus & gentibus dona
data pleraque ejus genens fine ab Imperatore , non in ulum modo prxfentcm , fcd etiam quod
domos aveherent. [ Liv. hb. 45. ]
A Romanis Labeo ad Aiuiilaro in Lesbo infula diruendam, & traducendos Methymnam La-
ryllxo* eft miffus : qui>d Antenorem Perfei ptxfcclum , quo tempote cum lembis circa Lesbum
clt vagatus , receptum commeatibus juviilcnr. [ Jd. ibid. ]
Prulias (Venator) Bithynix rex , cum filio Nicomede , Romam venit. Illi obviam L.
Cornelium Scipionem quxitorcra Capuam Senatus roiht : ccnfultquc ul dtomus ei Roinx quam
optima conduceretur , St copir non folum ipfi fcd etiam comitibus ejus publice prxbcrentdr.
Qjj iij 1q
Digitized by Google
71^4 J£T A S MUNDI Ift
■ 'in coque excipiendo tota urbs unius humani amici vultum lubuu. [ Ltv. iu ». 4j. putor. ai*
xim. lib. 5. cap. 1. ]
Magno comitaru urbem ingrefliis ad forum i porta rributulquc Q^ Cafln prxroris petrexit :
concursuquc undlqtic facto , De.* qui urbem Romun incolerent , Senatumque & popultfm Ro-
manum falutamm Ic dixit venille : St gratulatum qubd Pcrfea Gentiumquc regem vicillent i Ma-
ccdonibulque & Illyriis in diriqncm redadtis , atuillcnt Imperium. Quum pextor Senarum ei ,
ii velir, eo dic daturum dixillct; biduum petiit, quo templa Dcitra uibonque 8c hofpitcs ami-
cofquc vi feret. Datus qui circumducerer eum L. Cornelius Scipio quxftor. ‘ferrio pbll dic Se-
natum adfit , vtdtoriam gratiilains cft, merita fua ineo bello commemoravit j petiit ut votum
libi folvere , Romae in Capitolio decem majores huftias , & Prxncftc unam Fortumt liceret :
ea vota pro victoria populi Romani dic. Et ut focictas fecum renovaretur : agerque fibi de re-
ge Antiocho captus, quem milii datum i populo Romano Galli pollidcrent, daretur. Filium
poftrcmb Nicomedem Senatui commendavit, O.nnium qui in Macedonia imperatores fuerant ,
Ifavore eft adjutus. Itaque extera qux petebat concclfa : dc agro relponfum cft , legatos fc
miiTurm ad infpicicndura , an ager ille populi Romani fuilfct nec cuiquam datus. Facile Ni-
comedis commendationem le accipere. Quanta euri regum amicoruin' liberos tucatm populus
Romanus , documento Ptolcmxuin vfegypti regem cllc (cui nuper regnum ab Antiocho inva-
dente , fuit anthoritate cotilcrvarat. J Julium ell etiam , ut fioin» aliaque qux ad facrificiurrr 1
pertinerent , fen Romx (eu Prxncfte immolare vellet , Regi ex publico, ncut magiftraribas Ro-i
manis, pi.rberenmr ; St ut cx clallc quxBnindufii ellet, naves longe 20 aflignaremur , quibus
uteretur : doucc ad clallcm dono datam ci Rex pcrvenillct , L. Cornelius Scipio ne ab eo abf- 1
cederer, {umprumque ipli A; comitibus prxbcrct, donec navem confcendillcnt. Mire Ixtunr &
ea benignitate in fc populi Romani Regem fuille ferunt : munera libi data ipfum rcnuillc
filitvn inUifle dcmutn populi Romani accipere. Hxc dc Piulii Romani Icriptorcs rctukrunt. :
[ Uv. ibid. }
Polybius dc alii Grarcr, quum veniret in Curiam, fnntraififlc Cs illum feribunt & ofculo
limen Curix contigillc j Sc Dtos Strvxiortj fuos Senatum appclloftc , aliamque orationem non'
tam honorificam audientibus quam libi deformem habuillc : atque ob hanc ipiam lummam vilita-
tem relponfum 4 Senatu benignius accepillc. [ Id. ibid. Polyb. Itfut.yyJDitior. Sicut. /egdi.ii. Dio ,•
lefdt. 1 2. vtl, 15. ] Moratus autem circa utbem 30 haud amplius dies, in regnum cft profe-
ctus.Uv
[ . fht. lib. 4f. ]
Secundam lux fima ell allata ,■ Eumenem regem Romam adventare. Qui quia Macedonico
bello (c medium egerat : ne aut inimicus judicatus videretur li cxclufus dlcr , aut liberatus cri-
mine Iiadmitteretur ■, lex in commune lata cft , ne cuiquam regi Romam venire liceret. [
tffdt. 97. 'Lnr. lib. 46. ] Deinde certiores facti Eumenem firundulium «v Italiam appulilte ;•
Quzfturem ad cum miR-runt , qui decretum hoc ei aderret , & dicere eum juberer , Ecquid ope j
Senatu» in aliquo clfct ei opus: quod li Patres nihil pofceict, denuntiaret ci , ut quam primum j
Italia excederet. Rex inbito cum Quxftore colloquio, intclleda Senatus voluntate, verbum'
nullum commutavit , nulla rc opus lubcrc R conhrmans. Hoc padto , non fotum nc Eumenes
Romam «ciwct, led ciiam aliud quid quod ad rem eorum faciebat , Romani conlccuri lunt.
Nam quum ingens regno Pergameno periculum a Galatis immineret : non erat dubium quii»;
propter hanc conrumefiofaib Eumenis rejectionem , amicis quidem omnibus Hlius animi conci- j
deruit i Galatx verb duplo ad perlequendum bclluiu ammoJiores cifcnc luturi. Atque hxc ineuiv
tc hyeme luut facta. [ Poiyb. ibid. ]
Matt.ithias filios litos ad pietatis (ludium A: fomtu iinem in Lege Dei confirmer defendenda 4
cohortatus , Simonem ut conliliariuro & patrem eis commendavit, ludam vero Maccabxum ui
belli duceni : ivpo c robore valentem a juventute fui. Dcin.ie eis ocncJicvns , mortuus cft an-
no regni Grxcorum 14 6. poflqnam annum unum milerx&cxuhnti tutixe prarfuillcr. Et Icpclive-
iuiU eum filii ejus in [(.pulchris patrum filorum in Modin : St planxerunt eum ouuin Uraclox
planctu magno. (.I M*et*b. II. 4P , - 70. jofepb. lib. 1 i, cap. 8, y. }
Jud.un Maccabxum , in locum patris lucccdcntem , adjuvabam omnes fratres Ipfius , 8c om-
nes qui adhxicrant patri ipfius. [ \. M^ccab. 1)1. r, 2.} Qtii latenter introeuntes in vicos, ad-
lioriabanmr cognatos , ik cos qui pcrmmfcrant in Judjitiuo ailumcntcs congregaverunt fex vi-
rorum millia. E; invocarunt Dominum, ut afpiccrct populum .ib omnibus atiliChim , mifera-
rctur templum ab hominibus impiis profanatum & urbem perdium , St fanguinctn ad le cla-
mantem exauih.ct : ac recordans Jniqnx perditionis infantium innocentium, & btalphemia-
ntm qux prolacx hieram in nomen iplms , odium fuum in fccldlos oltcnderct. [ 11. M-iccsb. '
VIII. 1,-4.]. .... .... I
lutciim Andochus Epimancs , cim deludi* ab i£mi!io Paulo m Macedonia pcradlis audivif-
fet , ac vellet largitionis magnificentia Paulum fuperare ; legatos fpecuktorelque in civitates;
mi fit , qui ludos dcnunciaicm ab ipfo ad Daplmcm juxta Antiochiam exhibendos : ita ut rx uni- ;
vc.sa G.-xcia ( ut Polybius ) vel cx omnibus orbis partibus ( ur Dioiormt narrat) ad fpcftaculum 1
illud viri celeberrimi certarim concurrerent. Pumpc vero ordinem » in Hiftoriarum fuanun
libio 51, ita dcfctiplie Polybius.
P.xibant hominum xtate Horcntium millia quinque , Romanorum indar armatorum , cum
iumatis loricis. Sequebantur continenter Myli totidem. Ab his Cilicum tria millia , levis ar-
matutx , expeditorum , cum aureis Coronis. Poli hos Thraces totidem , Galatarum quin-
qpc millia , A: prxterca quidam cum argenteis fcutis. Pylt hoc deinccp gladiatorum paria 240.
Horum i tcigo hicrunt , Pilxis quidem vd Niixis potius ( ut dodtiilimus Caftubonm locum leris
emendavit ) cijuis inlidcntes mille, pleberis verb ter mille : & horum complures cum pha-
Digitized by Google
IMBER. M A C e DONinr JV luitta*
Ieris ac coronis aureis, cum argenteis aiii. His fucccdebant fodi Se amici , equites circiter miilcT
omnes cum aureis phaleris. ConjunOa cum iis fiiit amicorum ala , numero illis par , Se orna- 1
tu. Pfxter hos deletili 100 o progrcfli funt : quos fccutum cft appellatum , prilhmiffi- 1
mus cquiruin ordo, circiter 1000. Poftrcmum agmen claudebam equites cataphra&i iyoo. quodl
8c viri Se equi armis operti elTcnt , ita ditti. Omnes illi prediOi paludamenta purpurea habe-
bant : quidam etiam auro texta , Se animantium imaginibus pi&urata. Poli lux , centum cur-
?/r
rus fex equis juniftis proccllerunc , quadrigx veri» 4o. Erar prxtcrca juncorum elephantum
currus , Se biga. Sigillarim vero j 6 elephanti line ordine fobicqucbamur.
Adolefcentcs puberes circiter 8oo coronas aureas habentes procdlerunt , boves opimi circi-
ter iooo, mente faerx fcrra£ joo, clcpliantorum dentes 8oo. Omnium quotquot apud homi-
nes vel creduntur vel dicuntur ciTc dii aut dxmoncs , atque adeb heroum iJola faebantuf ; alia
inauiara, alia ftolis aureis induta, adjeftis his omnibus cum ornatu fumpeuofo elogiis ac fen-
tentiis, traditx de illis hillorix congruentibus. AdJicx funt his Se imagines No&is, Dici , Ter-
re , Cteli , Aurorx, Se Meridiei. DionylH, qui regi fuit ab cpiftolfs, pilcri mille incd potnpx
dutku incedebant , argenteis vafis onulti , quorum nullum minus pendebat mille drachmis:
Regis autem 6oo pueri illos confcquebaiitur , aurea vafa liidincntcs ; Se hos mulieres circiter
aoo, ex aureis urnis (penatores unguanis refpcrgcntcs. Poli quas mulieres 8o in Icdicis aureos
pedes habentibus vehebantur , «que in argenteos pedes habcnribus yoo iedentes j magna im-
pensa cultx ac exornatx. In pompa lux (plcrididiilinu fuerunt.
Poli eam , ludi & gladiatoria certamina de venatione» per dies jo fune celebrata : quo toto 1
tempore diverti generis unguentorum fa&a cll omnibus qui in gymnafitun certatori veni-
rent , a Rege copia. Eum in ufum quindecim labra aurea eram polita crocino unguento plena i
t otidemque cinnamomino Se nardino. Ea nngucnt.i primis quinque diebus funt data: parique
munificentia reliquis deinceps diebus, telinum , amaracinum de liliarium. Ad epula flerneban- '
tur convivis aliquando mille triclinia , ali juando mille quingenta , apparatu lumptuolilE
mo.
Qnx omnia iic abfoluta Se exculta funt parrim iis quibus in Asgypto ( perfide violaro
foederis
pado ) Philometorem regem adhuc puerulum defraudaverat , parum iis qux ab amicis collata
funt, partim ex filiis plurimorum templorum qux cxpilavcrar. [ Pslyt. apud Athhuxm , ht.\.
ea p. 4. <t. lo.cap. ii. ]
Sed magnitudinem hujus appara tils, qux ipfc Rex per fc obibat vilem arqqp indecoram red-i
diderunt Modico enim vectus cantherio ultro curoque pompae adequitans , illos
progredi ,
hos fubfrfterc jubebat j alios, prout erat libitum, ordinabat : adeo ut li quis diadema ei detra-
xiirct , nemo Regem clTc illum crediturus luerit , qui ne mediocris quidem atque bondlioris
minillii Ipccicm prx fe ferree. Jam vero in publico epulo , ad cenaculorum aditus fubliftcns ,
alios introducebar , alios in ledris componebat. Minifhis qui fercula portabant dux ipfc prxibatj
& circumambulans , modb aJlidcbat , modo luuni accubabat i nec raro aut bucceam inierim !
aut poculum e mensa deponens, exiliebae dilcurrcbatqae. Crcnaculuin etiam circumiuftraas ,
propinatus libi nunc ab his nunc ab illis calices itans hauriebat : Se cum Ius, qui fcltivis narra- I
rionibus convivas exhilarabant , ludibundus jocabatur. Quin Se producto in longum tempus
convivio, cum multi jam cxccfliljcr.t , ipfc totus coopertus a mimis allatus cft , huiuquc de-
politus, vclut unus quidam ex fuis conibrtibus. Tandem vero vclut lymphoma excitatus fur-
rexir Se laluvir , atque cum ridiculis (curris hilhioncui egie : adeo ut prx pudore cuncti ex con-
vivio diffugerent. I Poljt. it id. & ewn [temni D.odtr.Sic. inExierptit Vatejii , p*£. jn,]
Peracto demum ludicro , legatus mox venu ad Antiochum Tiberius Gracchus , ad exploran-
da Regum confifia Se rerum iratum a Senam tmiliis : quem ea dexteritate atque Immanitate
excepit Rex , ut non folum molui cum res novas nihil lulpicaretur , auc ullum lignum animad-
vertcict animi propter illa qux Alcxandrix acciderant fubalienati i fcd etiam omnibus fc op-
prope diademateponeret, qui cjufmodr' aliquid dicerent. Nam 3c aula ccrlit legatis Romanis Antiochus, Se ipio
: quum tomen ad cos voluntas ejus non inclinaret , fcd animo elice a Roina-
nis alicniilirao. [ P Ajt. hgat.l OJ. & lop. Didor. Sic. in Exetrptii Falefii , pa/.jii.]
Dum ludicris liris D.iphnx vacabat Antiochus , icrib in Jtuara rem gcllit Judas Maccabxus.
A fratribus enim impigre adjutus , ejeito hofte Si impiis tribulibus necatis , i pixtctitis piaculis
eam terram purgabat. [ Jefeph.ht. n.cap. 9. ] Civitates & viCos ex improvilo veniens lucccn-
dabat , Se commoda loca occupans non paucos hoftiutn in fugam vcitcbat 1 maxime nodiupi
adjumento ad hujufinodi inlidias ufus : adeo ut de fortitudine ejus Cima ubique pcrfouarct.
[L Maceat. III. S, 9. II. Maceat. Vili. 6, 7. ]
Legatis qui i Galatis ex Alia Romam fuiu milii conccflk Senatus , ut fuis legibus uterentur :
fi modb intra habitationes proprias fac concinnent , & extra fines armari non prodirent.
\lMyh.Utat. toa.l
j Py*o legatus i Pru/ia Bithyni* rege Romam millus , de Eimcnc rege Senatui cft conqucftua,
qubd fines luos depopularetur Se quxdam loca fibi adimeret : accufam cum infiipcr , quod i Ga-
latia omnino non abftincret , nec Senatus decretis motem gereret ; icd cos quidem qui ipiius
partes fcqucrcntur aleret otnnibufquc rebus ornatet , cos vero qui Romanx partis ctant 8e ex
Senanis decretis admiuiftrart Rempublicam cupiebant humiliores redderet. Aderam Se i
civitatibus Aluticis nonnulli qui eundem accufabam , 8e initara ab eo locictatem cum Antiocho
Coofra populum Romanum (ignificabanc. His auditis Senatus , neque criminationes rcfpuit ,
neque mciucm aperuit luam , led clam apud fc habuit 1 Ejidciu atque Antiocho Jididcm. Ga-
latis interira aliquid femper deterebat. Se in libertate vindicanda adjuvabat. [ Id. letat. 104.
/av. Iit, 4<T. ]
AftymcJcs Rhodiorum legatus , patrix caufam Romx coram Senatu agens , oratione magis
moderata
j 16 ALT A S MUNDI VI. :
moderati quam iu priore legatione eft ufus. Omilii enim criminatione aliorum , id unum egit ,
jut fatis pernarum Tuos dcdille oftenderet de longe fupra delicturo. Ubi ioftituta particulari de-
trimentorum qu* Rhodii paflt fuerant enumetatione , ptxcipuam eorum calamitatem illam
jfuille dixit , quod portus vectigal amihilent : quum Se Delum Romani jullillcnt elTe immanem ,
JSe populo libertatem aderoillcnt ftatuendi , ficut ani* faciebat , tum de portorio utra de c«e-
quidb conflaret, paucorum culpa id delictura hnllc admuium, cOlque adeo omnes a populo
wppliciis fuillc aftc&os , ne iu (ufccpta ira erga illos qui nihil deliquerunt inexorabiles perma-
nerenc, fcd in priftinam gratiam & benevolentiam illos reciperent, oravit. Hoc enim die quo -
nunc patrie cflct opus, non aurem belli Se armorum ullam focietattra. Vilaque eft omnibus
illius oratio prxlcmi Rhodiorum ftarui convenire. Et quum Tiberius Gracchus, nuper ex Afn-
tica leg.uionc reverfus , primum quidem omnibus Senarus dectcris a Rhodiis fuillc obtempera-
tum , deinde omnes capitis fuillc damnatos quorum opera alicnarus populas fuerat a Romanis ,
rcnnntiiflct : dicentibus contrarium os obturavit , 8c ur (bcictatcra Romani cum Rhodiis inirent
'pervicit. [ P*l}b. lef*t, 104. 3
De Eumenis vero Se Antiochi con filiis nihil certius Senatui renuntiare Tiberius potuit / ili»
' qux jam ante quam Roma proficif.crcuu , cognoverat. Adeo comitate fua Reges in mutuis
icongrcllibus cain fibi ajjunxcranr. [/d. /ivut. tof. J
j Apollonius Samaria: prxfc&us, ex gentibus & Samaritanis magno colledo exercitu» contTa
1Jitdjros pugnavit. Quem pcrcullum Jfndas Maccabnu occidit: cccidcruntque vulnerati rtuilri,
<6l reliqui fugemur. Ccpltquc ludas ipolia eorum, Se inter ea gladium Apollonii , quo deinceps
Jin bello ipfe ferapet eft ufut. £ L M*ccjb. III. io,i i,ia. fofepb.lib. 12. c*p. 10. J
Audiens verbSeron Oclcfyrix prxfcctiis Judam , multis undique ad eum confluentibus , ma-
gnas circa ie copias habere; contraitis quibus pexerat militibus, adjundis etiam impiis Judxo-
jrum perfugis , ad afccnfum Deth-horonis in fudari caftra pofuic, Ubi a Juda Maccabxo contri-
tus eft Scion Se exercitus ejus > cxsifquc excis circiter 800 viris, reliqui in regionem mariti-
!roa;n ad Philiftxos fuga fe receperunt. [ I. Atuccab. III, 13,-24. J»fipb. ut fupr. ]
3839 Id ubi compertum eft Antiocho, ifa liicccnliis , congregavit copias omnes regni foi : & dato
cis in annum ftipendio, mandavit ut paraex Client ad omnem ufum. Quo ftipendio numerato ,
vidit thelauros litos exhatiftos deficere. Nam deficientibus Jndxis ab eo , qui et ultra trecenta
argenti talenta annua penlitavcraat > Se Grxeis prxtcrca urbibus mulufquc regionibus pcrfccu-
tionis malo turbatis , ( nam ne Gentibus quidem ille pepercerat , ted delet ere inveteratas lupei-
1titiones & ad unum ritum deducere jentaverat ) vcdigalia plurimum imminuta funt. Ventuf-
qne ut non haberet quod (officeret ad ejulinodi fumptus Se donaria , qux dederat antea liberali
manu ( ut abundaverat lupra reges priores largitate donorum: ) de profdtionc in Peiiidem co-
gitare ctrpiti ut acciperet tributa legionum illarum, & congregaret pecuinam multam. £ I.
jAfuccab. III. 1 7,— J l . foftpb. lib. 12 .atp.l I. Sever. Sulpu.ftcr, hittmr. /ib.i. }
‘ Eo profecturus Antiochus , Lyliaro regii generis hominem regionibus inter fluvium Euphra-
tem Se terminos /Cgypti politis prxfc&um, Se filii fui Antiochi ( Lupator is) curatorem in Syria
reliquit : & tradi ru ei dimidio exercitus univerfi cum elephantis, Judxorum nomen funditils
delue jtiftit , Se eorum regionem dare alienigenis incolendum. Cum teiiquo exercitu ipfe profc-
ktus Antiochi » ( juxta D opimem) anno regni Graecorum 147. trajecti» Euphrate, regiones liipcriorcs
peragravit. [I. Af.ttr.ib. 111. 3 2,— 3 7. }
Philippus ( quem Hicrolblvnjis Antiochus pncfcccrar, 1 I, M*cc*b. V. 12. ) videns Jttdam
Vlaccabxuin brevi ad incrementum perveni Ile , Ptolcmxo ( Dor y menis filio ) Cale- Cyrix Se
Phtrnicix duci lctipiir, ut (occurreret Regis negotiis. Ipfe vero cieo clc&um Nicanorem Patro-
cli filium e lumnfts amicis mifir , iithjcllis ei militibus b gentibus omnigenis non paucioribus
vicies mille , tic univerfum Judxoruin genus tolleret : ciquc Gorgiam adjunxit ducem , rerum
militarium pcririllimum. [ II. Aiutcab. VIII. S, 9.]
Ipfisn quoque Piolcmium filium Dorymenis, ut his fuppetios ferret , milit Lyfias : ita ut fub
eribus ducibus, Ptoiemaro, Nicanore Se Gorgia , numerarentur 40 millia peditum, & 7 millia
‘equitum. Qui profc&i tum univeifo exercitu fuo, caftra poliierunt prope Emmauntem in re-
gione campcftri. [I. AUccab. 1IL jS, 39,40.]
Cumque Romanis tributuro deberer Antiochus bis mille ralentorumV ex venditione manci-
piorum Judxorum illud (oNctc , conftitucns Nicanor , mille mnearores e civitatibus maritimis
acccrfiit , promittens 90 corpora talento fe diftr.itlunuii. (II .AUtcub. VIII. 10, 11,34,36.]
Quorum audita fama, mercatores regionis fiimpto argento Se auro multo cum adminiAris luis
in caftra venerunt, ut Ifraclitas fervos compararem : & acre lierunt ad cos copic Syria* , Se re-
gionis allophylorum live Pinlnt-roruro. [ I. Mtcc.tb. III. 41. ]
Utbc HierofolAnitatu i fuis deletu, & Templo profmato , Judas Maccabxus in tanto pc-
ticulo exercitum luiUn Mafphani hve Mitzpam , e regione Hierclblymorum , duxic : quia ante
Templum conditum locus ille orationis fuerat Ifraeli. [ 'fudit. XI. 11. XX. 1. XXL 3,8. I- Sum.
VII. 5, 6'.X. 17. ] Ibi indicio jejunio, ardentibus votis defrui tonem exigua; manus ( habebat
enim fecum fex tantum millia , vel feptem , at in Latinis legitur codicibus ) adversfts tantas
hoftium vires i Deo peti juffir. Deinde iis qui xdificaverant domos. Se defpon faverant tuores ,
{fU; aciem in quatuor ordines divifit. St fratres fuos Duces cis prxficiens , eorum cailibct 130 .
j& plantaverint vineas , Se fbrmidoloffi , juxta Legem ( Deuterm. . XX. 6, 7, 8.) domum dimil-
milites ducendos tradidit. F.t movens fe exercitus , ad auftruni Emtnauntis caftramctatus eft e
regione hollium. Ubi fudq<, omnes ftudiose cohortatus ad fottiter pugnandum 8c mortem pro
. . -• • _ patrii *
IMPEJ{. MACEDONUM.
patrii divinifque legibus oppetendam , ad prolium in proximum diem paratos ellc juffic. [ I. Mate. I
///. 41,-60. II. Macc. VIII. I ]
Ei no<flc Gorgias incautos opprimere cogitans , afTumpcis quinque millibus peditum & mille
fe lectis equitibus , Judxorum caftra » ducibus pradldiariis Siom* , adiit. Quo audito Judas , captij
fapiemet opportunitate divilum exercitum invadendi , Emmaunrcm contra Nicanorem profectus
clt , dum aoellcc fcienriflimiis belli Gorgias. Qui cum veniflee in cartra Jiutr no&u , dc neminem
invenilTer , ratus eos lugere» quxrcbat holtcs fuos in montibus. Simulae autem illuxit dies , ap-
paruit ludas in campo Emmauntino cum tribus virorum millibus : qui tamen tegumenta de gladios
non habebant pro voluntate fui. ( L Mace. / V. 1 ,—6. )
Judas , animatis ad prxlium militibus luis , Se tcllcri eis data , eu auxilio, ipfe pri-
mi aciei dux congrclTus eft cum Nicanore. Fado autem illis adjutore Omnipotente, nucida-
runt ex hofttbus (upta novem millia , vulnctanintque de mutilarunt membris majorem partem
exercitus Nicanoris , Se omnes fugere coegerunt. Fuga vero tam cflufa fuit , ut Judaei ab Em-
nmmte alios ufque ad Gazara {quomodo in Gric 4 Maccabaico Bibliothecx Arundcllianx co-
dice legitur ) live Gadara ( ut in lefepb* ) alios in campos Iduinmr , alios in PalxfUnam ,
Azotum de Jamniam ufque , perfecuti fuerint : noviiTimis omnibus in ea eseiis , ufque ad ttia
circiter vitorum millia. (Ibtd. 8, — ij. II. Mace. VIII. zj, 14.)
In his fugitivis fuerunt edam ncgoci.uorcs illi , qui nihil de vi&oiii dubitantes , regium exer-
citum fccuci fpe captivos mercandi , ipli prxdx fuere. Pecunias enim eorum Hebrxi accepe-
runt , quibus ipli emendi fueram : cumque eos multum perfecmi cilent > receperunt fe tempore
interclofi. Vefpcri enim a qua Sabbatum incipiebat appropinquante , quum vi£U exercitus
arma collegillcnt , St (polia
rationem tam mirandam eu deeraxiflcnt
celebrantes* i (aboatho*
( II. Mace . VIII, vacaverunt
aj, zfi, 17*, )
Dei mifericordiam ob libe-
Judxos ad (polia (cfe conferentes cohibuit Judas» qobd eis dimicatio immineret contra Gor-
giam , ex irrita expeditione reverfum. Cujus copix in monte (Utira apparentes, quum ex inflam-
matorum cartrorum fumo alteram exercitus fui partem fugatam pcrcepilfcnt , Se Judam cum.
futs in campo paratum ad prxlium viderent ; fugerunt omnes in terram alienigenarum. Judas
igitur ad camorum (polia reverfns , accepit aurum multum , St hyacinthum St purpuram ma-
nnam (iPhccnicum mercatoribus relidias) A' dividas magnas. ( /. Mace. IV. 16,— zj.) Ex
quibus, pane debilibus , viduis St pupillis erogata , reliqua inter fe milites partiti funt. Com-
muni deinde fupplicatkme fafta , ut fervis luis porto propitius ellk Dominum rogaverant. (II*
Maccab . VIII. zS, »9* )
Cum Timotheo & Bacchide Judxi poftei congredi , fupra viginti millia Lollium imerfcce»
runt , munitiones altiffimas obtinuerunt , de (polia plurima di vi (erunt ; xquis partibus inter ip-
fos. St debiles , Se pupillos, Se viduas. St fena , eiicdis. Quumque arma eorum collegiflcw , ac-
curati omnia comportarunt in opportuna loca : reliqua verb (polia tulerunt Hicrofolyma. Phi-
larchcn quoque, qui cum Timotheo erat, interfecerunt; vitum fccleftiflimum , Se qui mul-
tum Judxos afllixerac. Similiter & epinicia ob partam victoriam in patrii celebrantes , Callif-
thenem qui facras portas iucendcrat , in domunculam quandam confugientem , cremavetimr.
Ille vero omnium (celerat iduans Nicanor, gloriosa verte ( quo minus agnofccretar ) d epodi I ,
per mediterranea folirarius fugiens , venit Antiochiam; Judxos , propugnatorem habentes Deum,
invidos fuifle pratdicans. ( IJ. Mactab. VI II. 30 )
Lydas , ex iis qui effugerant diorum cladem rcfcifccns , confurtis ert ; qubd ea non cveiufTcnt
Ifraclids qua* voluerat , de qux Rex ipli mandaverat. ( I. Maccab. IV. 16, 17.)
Sequente igitur anno ( regni Grxeorum i+S*. ) cum (exaginra millibus ledtiilimorum peditum 4349 165
de quinque millibus equitum per Idumzam injudxam irruit. Cui habenti cartra ad Bcthfuram j
(in Judxx termino } Judas Maccabxuscum decem millibus occurrit; de , invocato priiis publi-
ce auxilio Dei , prxlium cum hortibus commi /tr» Ubi ciim Lvfias videret Judxos contemptu
morus quali furentes hortium globos perruropete, de dios in fugam jam convcrfos cfTe » quin-
que circiter millibus amiflis i Antiochiam rediit , novam expeditionem majore apparatu molitu-
rus. I.
( Maccab. IV. 18,— 3 J. )
Antiochus Epiphanes adversus Artaxiain regem Armeniorum » qui de Orientis parti-
bus movebatur , expeditione (ufcepci , plurimos de ejus exercitu interfecit , ipsumque
Artaxiara cepit. ( jlpfian. Syriae, pag. 117. & iji. Purphyr. apud Hiermym. in Daniel.
cap. II. )
Cum Prufias Bithynie rex Eumenem Pergamenum , Romanis alias ob inventas litteras focie-
tatis ab eo cum Perfeo contra ipfbs initx indices latis fufpedum , non lolAm ipfe omni Audio
accufaviflet , fed etiam Galatas de Sei geni es & multos alios Adx populos ad faciendum idem tmpu-
litlct : Attalus de Athenxus i fratre Eumene Romam miffi , non folkin omnia qux objicie-
bantur crimina coram Senatu diluerunt; fed etiam honoribus *u£h‘ in patriam redierunt. At non
propterca fufpicionem dudum conceptam adversas Eumenem de Antiochum remiik Senatus : fed
C. Sulpicium Gallum & Marium Sergium legatos mirtt, qui de confiliis Antiochi atque Eume-
nis accurate inquirerent ; nunquid bello neceflaria appararent , ac focictatcm adversus Roma-
nos juoxiflcnc. ( Palyb. legar. 10 6. Diodor. Sicut, legat, xl.)
C. Sulpicius Gallus in Aliam delatus, edi dia per celeberrimas civitates imprudenter propodm,
quibus jubebat ut quicumque Eumenem regem accudire vellet , ad diem certum Sardibos prxrtb
cllet. Ipfe cum Sardes ycnillct » politi in gytnnafio (clla , per decem dies audiendis accufatoribus
vacavit , omnis generis probra ac convicia in Regem libcnriffime admittens , oronemque crimi-
nandi andun ampie&cns t quippe qui ingenio eflct vano , atque ex diiPmfione cum Eumene glo-
riam captaret. ( Pelyb.lib . 31. in Excerpr. Valefit , pag. 14$.)
; J. VJJerii Annat. Pan pefi. R r Judas
|M8 JET A S MUNDI UI. Irtnodi tr nam
Jodo» Maccabxu, Jc rratio cju* , 411»*;» prunum ic viderunt ab holKbus quiefccrc , cum caftiis
nnivcrlis aiccndcntes Hicrofolyma , templum ic civitatem ( excepta arce Sionit ) receperunt.
Aras autem qux per forum ab alienigenis fuerant cxftrucEr ic delubra demoliti fuot. Imperavit-
que Judas certis hominibus ut oppugnarent cos qui ctant in atee Sionis , donec Templum
emundaret ; cujus conlpeda defolacio veberaentiflimum ludum omnibus prxlcntibus concitavc
tat. ( I. Maccab. I V. $t»,— 41. Il- Mace. X. 1, 2. )
»840 **• Sacerdotes legis rtudiofi 3 ajudadeledi, mundaverunt Sanduariuto , lapides contaminatos ii.
locum immundum extulerunt, altare holocaufri i gentibus pol lurum demoliti funt, (lapidibus
illius in mome domus Dei repolitis , donec veniret Pruphera qui doceret quid de illis fieri opor-
teret )ex integris lapidibus ic ferro inta&u juxta Legem [ Deuteron. XXVII. j, 6.] altare novuns
priori fimile extruserunt , Sanctum it SanCkum Suidorum inrtaurarunt , atria fandificaverunt,
radi (que novis inllrumentis (acris , intulerunt candelabrum ic altare infimam ic menfam in
Templum. Ita fiiihtum fecerunt in altari , ic accenderunt lucernas candelabro impolitas , ic iro-
pofucrunt tncnlx panes propolirionis , extendet untque vela 1 Se confuinaavcrunt omnia opera
qur curaverant, f I. Atace ab. 1 V. 4 2, --5 l. JI. Maceat. X. j. )
Tutu (urgentes mane x j. dic menlis </• (Cislcu vel Chaslcu didi , ) anno regni Gr.rcorum 148,
quum lapidibus attritis ignem ex cis accepilliriu , obtulerunt iacrificium ex lege in altati holo-
cauilorum novo, (/. Maccab. IV. 51, J|. 11. Maccab. X. j.) biennio, portquam Judas patri
Mattathix in principatu fuccellciat : jullo veto triennio , portquam i gentibus ibi facrincari
Ctrpturt crt. Hodem enim cjuldcm menfis dic , & ab illis vetus altare contaminatum , ic a Ju-
da novum dedicatum fuit. ( I. Maceat . I V. 54» II. Aiaceat. X. 5, J. fo/epb. Itb. 1 2. cap. 11. )
Celebrata autem cft Dedicatio illa canticis , ic citharis, ic cinyris, & cymbalis , cum lxtitia
magna. Et univerfus populus ceciderunt proni in terram , ic adoraverunt , ic benedixerunt Deo
ctrli , qui prolpcrum fuccelfuni cis dederat 1 rogantes cum , ne amplius in cjufmodi mala inci-
detent , fcd (1 quando etiam peccarent , ut ab ipto cum benignitate corriperentur , ac non blaf-
phemis barbarilque gentibus traderentur. Et celebrarunt dedicationem altaris per dies odo : ob-
tulcrunrque holocaulta cum lanitia. Se Iacrificium falutis ( live pacificum ) & laudis. Et orna-
tum patrem anteriorem templi coronis aureis ic fcutulis: ic inrtaurarunt portas ic partophotia
( live conclavia ad latera Templi polita, ) fcccuincquc cis januas. ( l. Atace. IV. 54,— /8. II.
Mace. X. 4. 6. )
Deinde llatuic Judas cjiiftjtic fratres 8c tota ccclciia Ifraclis , ut in tota Judxorum gente quo-
tannis agerentur dies dedicationis altatis per dies odo , a 25 Oleniis Chaslcu * cum Ixtitia ic
gaudio. (I. Maceat. I V. 59. 1 1. Maccab, X. S. ) portquam ipli dies illos odo egifient ad for-
mam fefti Tabernaculorum ; recordantes , quod non ita pridem lolenniratis illius tempore in
montibus ic fpcluncis ferarum modo dclituilient. Quapropter thyrfos ic ramos pulchros &
E«almas ferentes , hymnos canebant ei qui prolpcrum illis uic certum dederat ad purificandum
ocutn fitutn. (II. Atace ab. X. 6, 7.) Unde ic in litteris Senatus Hierofolyraitam ad Jtidxos
164
^gyptienfes appellantur illi dies Sccnopegix fivc Tabernaculorum menlis Chaslcu. ( II. Mac -
cab. I.9, 18. ) In Evangclio , Johann. X. ii. Encania nominantur: a Judxis etiain Luminum fi*ftivi-
tas. vel quod prx:cr opinionem tanta religionis libc.tatiiquc projjcmodum extindx lux illis atful-
lillct, ( ut in lib. XII. Annqii. cap.a. Jofephtu innuit ; ) vel au» r l*j, quod ic tunc lucer-
narum lumen Tcinplo idlituillenr, ( I. Maccab. IV. 4J,J0. & il.MaccatX. j. ) «St ad hunc ufquc
diem in Synagogis lui, liosdies peculiari lucernatii.u apparatu celebrare in more iliis fit politum.
Eodem quo templum inrtaurarunt tempore , ctiatn in inolite Sionis circumquaque mutos altos
8c turres munitas xdifica verunr ; ut holtcs (prxlidurios illos prxeipui in arce politos) cohibe-
rem , ne Templum l'ua cxcurlione infcllarcnt. Bethfuram quoque , quinque untdm ftadiis inde
dirtanrcm, ( II. Afaccab. XI. j.) muniverunt i ut ex adycrfb IJuraxx populus haberet prxfidium.
( I. Alactab. IV. 60, 6 1 . cum VI. 7, 2 6. )
b. Quum audilfcnt gentes in circuitu xd ifica tum erte altare dedicatumque fanduarium , xger-
rime id tulerunt: inciinrcfqttc conlilium de tollendo gcucte Ifraclitico, eos qui inter iplas dege-
bant capciunt occidere. (I. Alaccab. V. I, 2. )
Antiochus Epiphanes , fiipcrlorcs ( ultra Euphratem) regiones peragrans , audivit in Perfia
Elym iidis orbem ( a fecundi libri Maccabaici leriptorc Perfcpolim nominatam ) illurtrem fiiific
divitiis , 8c in ei Templum ( quod Eiymaa > enari dicatum tradit Appianue , in Syriacis pag. 1 j j.
Diana vecii in Elymaidc , Polybi tu Se Diederm i apud 'jofepbum, Jib. 12. cap. I J. & Hierony-
Mtvn in Daniel. cap. 1 1. cum Excerptis Vaiclii , pag. 14 J») futile opulcntilfimum ; ibique fuillc
tegumenta aurea , ic tlim .ices , Se anna, ab Alexandro magno Philippi filio rclida. Cumque ille,
ptx ix avidus , urbem & famun dinpcre vellet ; cives , annis correptis , cum fugaverunt & tur-
piter gradum inde referre coegerunt. (I. Mac eab, VI. 1,-4. II. Ataceab. IX. I, a.)
Quum autem cllct ad Ecbatana , dic re a Nicanore 3c Timotheo in Judxa male gerta ad eum
perlatus cli nuncius : indeque Babylonem versus itet faciens , in finibus Perfidis etiam de Lyfix
ingenti exercitu ibidem fugato , de Jovis Olympii idolo abasJe Hierofolymitana fublato, de
Sanihiario ic Rcthfura munitione firmatis , iimilitcr audiit. Iraque furore percitus arbitra-
batur etiam eorum a quibus fugatus fuerat malum in J.idxos (e tctorlurum : ac ptoptcrel aurigam
jullit indciincnter pergentem profectionem perficere t lujwW jactitans , camctcrium Judxorum fe
ctfciiurum Hierofolyma , quutn illuc veniret. [ I. Maccab. VI. 4,— 7. II. Maccak. JX. 5,4.]
Quo referenda «Se ilia Taciti, de gente fandla improbe (emientis , in libro Hirtoriarum V. Pex
A-itiochtu demere [upcrji itionem , & moret Gr acorum dare adnixut , <]*o mtniu te ter rimam gen-
tem in melini mutaret , Parthorum beUo prohibitus cfi.
Vix fuperbum fermonem finicrar Antiochus , cum apprehendit cum immedicabilis vifcerutn
dolor.
Dlgitized 6y Goo
AniKX
•trioJI
Annota
aliaas.
AMO
MuoAi. I MP E l{. MACEDO NU M. ^/9
doior , & acerba inccdinorum tormenta. Nec magis tamen animo lanior illa xgritudine corporis
clfc&us , furorem adhuc in Judxos fpirans , accelerari profe&ioncm jullit. Sed dum magno cur-
rus ageretur impetu , ex eo ille decidit ; gravi que cafu omnia corporis membra dldorra Se colli-
a fune. Cumque i terri elevatus gedatorio ille portaretur ; de corpore ejus vermibus fca-
urientibus , viventis carnes decideiunt : ita ur ob intolerabilem odoris gravitatem nemo expor-
tare illum polia , eoque putore totus gravarccar exercitui. (II. Maceat. I X. j, - 10. )
Jnde iter Babylonicum intermittere coa&us, in Perfidis opido Tabis fubdiric : ut ex Polybio
in Excerptu Valefii , pap. 144.) Se Hieronymo (incap. II» Dant e/is,) intclligitur. ubi lc#o
artixus, complures dies hxfit. ( I.Macc.W 1.8,9.) ^ Se tabe diffluens. (Appi an. Syriae.pag, 1 j 1 . )
e, A verna- tcmpclfcuis exordio iniit annus regni Grxeorum CXL1X , ih primo Mxccabxorum
ibro ufurpatus.
Quum brevi le morirurum arbitraretur Epiphanes , convocatis omnibus araids fuis, agno-
vit ob injurias Judxis illatas dira iila le pari, Se nunc perire dolore magno in terra peregrina.
I. Maceat. VI. to,*-E|.) Quiimquc ne fuum quidem odorem pollet perferre, dixit, fufhttn
rjje Dee futjici , cumque qui mertatis tfjtt non paria Deo arroganter fcpere. Et orans Domi-
tium , vovit le Hicrolblymicanis Se Judxis ommbus adrasum concclfurum , (ut fuis deinceps
egibus piopriilquc indituris libere uterentur , ) Templum drgauriflimis donariis ornaturum, faudb
vata omnia quainplurimum au&a redditurum , convenientes ad laerificia fumptus ex reditibus
>ropriis luppeditaturum, Judaicae icligioni ipfum fc addidurum , & aditurum omnem locum habi-
abilem annundantem robur Dei. Sed quum nequaquam laborioli dolores delinerem ; bcncyo-
cntilfunis ad Judxos fciiptis litteris , deprecatus eos cd, ut libi Se filio luo Antiocho , quem
patris exemplo) vivens regem jam defignaverar , fidem fetvarcnr. (II .Maceat. iJc. 11,-17. )
Tum vocans Philippum amicum , qui cum ipfb fuerat cducarus , ( 0 eutlrptfos tuitu , ut in
I. Maceat. I X. 19. appellatur ) conllituit cum liipcr totum regnum : & dedit ei diadema , Se
lolatn luam, & annutum; ut addu&um filium fuurn Antiochum (ex Antiochia , ubi cum cum
„ylli reliquerat ) enutriret ( urpote novennem adhuc, ut ex Appiano antei notatum) adregnan-
lum. Ita mortuus cd rex Antiochus , anno regni Grxeorum 149. ( /. Maceat. V I. 14, ij, 16.)
obitu milerrimo , in terra peregrini , in montibus. ( II. Maceat. IX. 18. ) Pararaecnis fc. circa
Jabytoniara : ubi Tabas opidum fisillc , ex Curtii libro j. docet hic Grotius.de quo Polybius, li-
ro ;t. ( in Excerptis Valefit , pag. 1 44. ) E» T«'Gc/c 4 n« poiJbt i^iXen t (Uo» Jkyf*«tiaax , tx Srtol 9*01
ha T> 7J »« iv**uaeia* ¥ dktumiti ¥ mpi ro ( Xpr ifstJbi ) itpor irafan^iar. Et
Ix Polybio quidem dt Diodoro refertj, in Damelis cap. 1 1. feribens Hieronymus , Antiochum
mibn dam phantafiis atque terroribus verftan in amentiam » ac poftremum morbi interiijfr, ansa tem-
lum Diana violare conatus effer . quum mifer iplc coram amids omnibus mala ifta le pafliun
ucrit profclliis ; qubd ex Hinofolymirano templo omnia vafa aurea & argentea abfluliffet ,
f miftffet qui tollerent e medio habitatores fudaa fine caufa. [I. Maceat. VI. Ii, 13. J
Mortui cadaver exportavit Philippus : qui etiam metuens filium Antiochi , ad Ptolemaeum
Philotnrtorcm in afigyptum abiit. ( II. Maceat. IX. xj).] copias libi comparaturus contra Ly-
ixm qui , Epiphanis morte cognira. Antiochum filiusn cpts pro eo in regnum fulfccit , quem
aJolcfccntem cducavaat , cumque Eupatorom nominavit. ( I. Maceat. VI. 17.) Quo cogno-
mento a Syris , propter patris virtutem , fuifle cum compellatum fcribit Appianus : puerum a
Lylia educatum fuitte , etiam confirmans. ( r» Syriae, pag. 1 17. ]
Antiochus Eupatot, fufeepto regno, Lyfiam univerii regni prxfcdt negotiis, fpeciatim verb
Cttlelyri* Se Pnmnicuc primarium ducem eum conllituit. Prolcmxus enim Macron, Dory-
mcob fiiius , qui eo munere fub Antiocho Epiphane fundus fuerat (11. Maceat. VIII. 8. cum
I. Maceat. 11 1. 38. ) quum jus Judxis confcrvarc Auderet , confiderara Injuria qux iplis facta
fuerat , Se res illorum cum pace tranfigere conatcrur ; ob lioc apud Eupatorem ab amids accufa-
tus , Se qubd Cyprum fidei fux a Philometore comm illam Antiocho Epiphani tradidider prodi-
tor identidem appellatus , haudo veneno vitam finivit. [U. Maceat. X. Ii, is, !}.] Cujus
hoc apud Polybium [in Excerptis Valefii , pag. 116. ] er tat elogium. TlTHi^di* S rparryot i
A»'>v?rTi«oc 7*>t»w , «>k* »wJc»c ^ «pnxruot. Ptolemams pAefclba Cypri nuda re
inprimis.
tAegyptins fuit , ftd prodent ac firenuns condu&os Se
Gorgias verb , cum clla dux locorum circa Judxam milites habebat mercedc
quotidie contra Judxos bellum fovebar. Et huic conjun&i etiam Idumxi opportunas munitiones
obtinentes exercebant Judxos ; Se apodxtas Hictololyrnis prodigos excipientes , bellum ducere
ccnt^iant. [ U. Maceat. X. 14, ij. ]
Judas igitur Maccabxus in Acrabbatena Idurax* regione cum filiis Efau , qui IlraHitas circura-
federam, bellum gcflfit r & impetu in munitiones eorum fedlo, loca obtinuit , non miniis vigin-
ti millibus interemit. Se cepit fpolia eorum. [ I. Maceat. V. }. 11. Maceat. X. 16, 17.]
Et recordatus cd malitix filiorum Bxanis , qui populo infidiari fuerant per vias. Hi cum
novem millibus in duas muniridimas turres confugerunt , qux habebant omnia ad oblidioncm
ferendam nccellaria. Ipfe igitur Maccabxus ad loca qux magis perurgebant fecedens , fratrem
fuum Simonem cuin Jolepho 8e Zacchxo ad oblidioncm illorum reliquit. Vabm qui cum Simo-
ne aderant, pecunix avidi , acceptis ab iis qui in turribus erant 70. drachmarum millibus, per-
miferunt quofdxm elabi. Quod refcifccns Maccabxus , proditores illos coram populi principi-
bus convitlos interfecit j Se cwifedim duabus turribus occupatis, eas cremavit, 8e internecio-
oc in cis dekvit plufquam viginti millia. ( I. Maceat. V. 4, j. 11. Maceat. X. 16— xj.)
Inde ad Atnmonitas rranfivit : ubi reperit manum fortem , Se populum multum , cum Ti
tnotheo duce ipforum. Ec conunilit cum cis prxlia multa , Se pcrcuffit cos: Captaque Jazerfi
paris eju* » reverfus cd in Judxam. f I. Maceat. V. 6, 7, 8. )
I V ferti Annal. Pars pofl. R r ij Timoiheu
Digitized by Google
~J2o jETAS MUNDI VI jjj
— Timotheus , qui prius a Jadiis fupcratus fuerat, congregaris careris copiis quamplurjmu , &
equitibus non paucis ea Atia collcdis , advenit quafi armis Judxam capturus. Maccabxus verb
■5c qui cum illo erant , poft gravem humiliationem & divini nominis ipvocationem Hicrolo-
lymis excedentes , procul ab urbe cura illis congredi fuut : & ca-lelribus quorundam equitum pro
(e pugnantium apparitionibus confirmati, 2ojoo. pedites Se Coo. equires inlcrfccerunr. Ipfe ve-
ro Timotheus in munltiflimiira prxlidium , Ciacara didura , ubi frater ejus Charteas dux erat,
confjgic : coque demum cspognato , e fovea quadam in qua fc occultaverat edudus , fimul cum
ftatrc"& Apollophane jugulatus eft. ( II. Maccabt X. m, — J S* )
Tmemi ,'Galatarum gens , Cappadociam fmftta aggrclh , cum nullam illius partem occupare
pocuitrcnt , ad Romanos confugientes , icgcm Ariarathem in odium illorum adducere liant
conati. A quibus ad Regem milia eft legatio : cujus princeps erat Marcus Junius. [ Ptlyb.
legat. 10S. ]
|i « Ab autumno anile annus xt.r Coiuraduum five Philk.irnain , a fecundi libri Maccabarorum
coi ledo re reccpt.r , CXLIX. xrx vcib Chaldxomm , in 1‘tincipum Rcfaiptis. (Ibid. caf.xi.) &
magna Pcolcmxi Sjiuaxi (lio. 9. cap. 7. & /A !*• e*f- #• ) ulurpaur , annus CXLVIll. qui &
Sabbaticus fuit.
Gentes qux erant circa regionem Galaaditidem congregat.* funt adversus Ifraclitas qui erant
in finibus ipfurum , ad tollendum cos e medio. Et ex Tubienis Judaris , terram Tobi (Judic. \
X I. 3 . ) incolentibus, circiter mille viros interfecerunt : & captivas abduxerunt uxores & liberos,]
cura ipsa fuppcllcdile eorum. Cumque illi Galaaditidos 11 radite in Dathema munitionem confu-j
gillent : Timotheus (alius ab illo quem cum fiatre Chxrca occifum fuifle |am diximus ) ad cos
oblidendos cum exercitu perrexit. Eodemque tempore & alii ad perdendos Galihros e Ptole-
maide, Tyroque Se Sidone, atque universa Galilxa alienigenarum , convenerunt. ( I. Maceab'
V. 9,-t 5 )
Galaaditis & Galilxis tempeftivum auxilium i Judi 8c fratribus ejus expetentibus , ille, cum
populo Hicrofolymis deliberatione habita, in tres partes copias fuas divilit : Simoni fratri ter
mille viros ad Gdilxos , libi & Joruihani fratri odies mille ad Galaaditas liberandos , deputa-
vit: rcfiduum exercitum cum Jofcpho Zacharix filio & Azaiia ducibus populi ad Judarx cufto-
diam reliquit i mandato dato , ne cum gentibus committerent przlium , donec ipli reverteren-
tur. Ibid.
( It?,— 10. )
Profc&us igitur in Gulilxam Simon , cum gentibus multa commifh prxlia , perflem ufquc
eft eas ufquc ad portas Ptolemaidis : & ceciderunt ex illis circiter tria millia virorum , quonun
accepit fbolia. Er allumens qui erant in Galilxa , & in Arbattis ( /uyrp b. c. locis planis &
campcfttious ) cum uxoribus deliberis, & quacunque illiserant* abduxit in Judxam cum Ixti-
tia magna. ( Ibid. ai,»t, aj.)
Priufquara verb Judas ad Galaaditas per veni flet , multi eorum comprehenfi funt in Boflora,
Bofor, Alemis, Chafphor , Maccd, Carnain , Se exteris urbibus Galaaditis. (Ibid. xg. »7.)
Ciim Judas & frater ejus, trajedo Joidane , per Arabiam dclei tam tridui itinere fuillrnt
profedi , Nabatxi pacifici occurrentes narraverunt illis qux Galaaditis acciderant j ac poftridie
ihtuillc hoftes , caftris locuis contra munitiones, illas capere & omnes qui in iis eram c medio
tollere dic imo. Unde Judas cum exercitu iubitb convcttit iter per defer tum ad Bofor , capraque
urbe maf 'culos omnes occidit , acccptilquc omnibus eorum (poliis , ipiam incendit. Et abiens
inde node , ad munitionem ufquc profc&us eft. Cumque iJlucefcentc die machinx ad eam op-
pugnandam admoverentur , claniorquc civitatis in corium tolleretur i qui cum Judi erant proce-
dentes tribus ordinibus a tergo hoftium , clauserunt rubis Se inclamaverunt oratione. Agnof-
centia verb caftra Timothei Mtccabxum cllc, fugerunt a confpcdu ejus : pcrcufsitque eos plaga
magna, adeo ut ceciderint ex iliis dic illo.td odies milic viri. Pbft deflexit ad Mafpham: caquc
capta , nufculos omnes occidit , accepti Ique Ipoliis eam incendit. Atque inde movens cepit
Clulpbor, Mtccd, Bofor, Se reliquas civitates Galaadilidis. (Ibid. 14,— }6. )
Dura Judas Se Jonatlwn cllcnt in Galaaditide , & Simon in Galilxa ex adverfo Ptolemaidis ;
Joiepiuis Zacharix filius & 4f?r,'JS > aJ cuftodiam Judxx relidi , auditis eorum fttcnuis faci-
noribus , ut & ipli cale nomen 1 libi compararent , contra acceptum mandatum ad pugnandum
cura gentibus Jamnixm exercitum deduxerunt. EgtcfTus vcib cum (iiis ex urbe Gorgias , ufque
ad fines Judxx cos fagavit: cecideruutque eo dic ex populo Ifraclilico ad duo millia virorum.
Ulbld»
■;i>. Lylus regis Eu patoris tutor & cognatus, regnique negotiis prxfcdus, xgerrime ferens ea qux 4
• fadi fuerant , congregatis quali 80. millibus , Se equitatu univctfo , atque 80. elephantis, con-j
tra Juiros profedus eft : Itatuens fc Se I lierofolynnro Grxeorum habitaculum , Se Templum |
vcdigalc , & fuminuin Sicer.iotiiim vxnale quotannis ctfcdururo. Judxam igitur ingrclfus ,
Betbluram in munito agro quali quinque ftadiis ab Hicrofolymis politam arda cinxit obfidtonc. j
Cui occurrens , Angelo ducente, Maceab ri exercitus, hoftium undecim millia proftravit. Se
1600. equites. Reliqui verb omnes , cum ipfb Lyfia in fugam adi funt : quorum plurimi vul-
qerati , armis nudati eva (erunt. ( II. Maceab. XI. I, — ia. )
Reputans fecum Lylus damnum quod acceperat , Se pro Judxis Deum pugnare inrclligens,
legatos ad eos de pace milit ; xquis ejus conditionibus fc confenfurum pollicitus , & ut Rex
eis amicus citet ctixdurum. Maccabxus publicx utilitati confidens , allcnbt ; 8e feripto per Jo-
hannem 8e Ablalomum miflb, quid pro Judxis poftularct fignificavit : qux a Rege concclla
jfunr
(Ibid.omnia. (Ibid.
xi,— ig.) tum 1$,
ad 14, ij.)'
Jodxos Erunt
Lvfix cadeauno
, datx re litterx , tum Antiochi
(xrx Cbaldxorum regis
) 148, diead14.Lyfum
mentis;,
qui in Grxris codicibus T)Lfcortntoim , in Latinis Diafcentt fcriprns eft. (Ibid. i<5,—ii.) Is
Digitized by Google
I M P E /(. MACEDONUM. ' tuluoi- I
lutem in anno Chaldaico mentis cmbolimus fiiiflc videtur , inter Dyftrum Se Xanthicum 12/ F... odi i
(quoi
Icqucntcs Regis & Romanorum ad Judxos de eidem pace feriptx fiint liirerx ) interpolitus : quij
idcirco in ediiione Grxca libri Ellherx { in Bibliotheca nobiliflimi Comitis Amndcllii confervata)
jmcufis Adar-niJUn Se Dylbri-xanrbiei , apud polh-riorcs Hcbrxos ('cadar fi ve almius Adar, no-j
uien oblinet. Quanquim Syrus nolcer (ccundi libri Maccabaici interpres, pro eo, 'tifrin pejie-l
Iritrem Syrorum hic lubftitucrir.
I Anno eodem (arte Chaldaica: ) 14S, mcnlts Xantbici (irem Chaldaici) dic 15, ad populum
ijud.roniin datx habemur litterx i Oe ab Antiocho rege , ( 1 I. Alaccab. XI. & a|
Qjinio Memmio & Tito Manlio (al. Manio , vel Manilio ) Romanorum legatis ,qui eo tempore;
jAntiochiam ad Regem proficilccbanrur. ( Ibid. ) quos Se Lylias, pa&ionihus hifcc pcra&is,
jeodem fecuttu eft. (II. Alaccab. XII. I. )
‘e.
eft Sub
ulus.veris initium capit annus regni Gr jecorum C L, quo primi libri Maccabaici feriptor
Demetrius Seleuci Philopatoris filius, quum multos jun annos obfes Romx tflct detentus,'
Se jam annum zuiis 1$ artigilicr; a Senaru polTul-tvie ut per populum Romanum in regnum pa-|
jtrium, a patrui fui Antiochi Epiphanis filio iiljofld occupatum, redimeretur : Romam patriam
Ifibi & altricem , omnes Senacouim filios inflat fi atrum , ipfos Senatores Ineo patrum dic affir-
jmans. Patres tamen , conducibilius rebus ftiis exilbmantcs regi Syriam a puero quam i viro, De-|
metrium clTc detinendum , & puero quem Antiochus reliquerat legnnm firmandum , communi
conlenfu decreverunt. Sratim vero legatos , Cn. Odhvium, Spurium Lucretium, Se L. Aurc-
||iuni, ad regnum illud adminillrandum ex voluntate ipiius Senatus , mi ferunt : neminem impedi- j
i metito fore ei edentes, Rege puero, Se principibus aulx bene agi fecum putantibus, fi Romani j
'Demetrio regnum non traderent i quod futurum cxiftimabtnr. Cumque audillcnt multos eleplun-l
‘ros dic ii» Syria , Se naves aliquot fupra definitam Antiocho numerum : legatis mandaverunt, ut'
8e naves comburerent , Se elephantis nervos inciderent ; Se uno verbo , regias opes quam maxime
pollent imminuerent. ( Ptlyb. ligat. I07 .Appia». Syriae, pag. 117, Zonar. tx Dione. ]ufiin. lib,
$4- cap. j.)
Prxtcrca mandaturo iftis eft , ut Macedones inviferent : qui popularis flatus infolentes , pu-
blici concilii ufum nullum habebant , & (editiones inter fe agitabant. Julii etiam fuerunt legati,
res Galatarum Se Ariarathis regnum diligenter invifere, { Polyb. ibid. ) Cum Junio verb St prio»
ribns legatis pro tempore locutus Ariarathes , quod prolixa humanitate cos acccpifiet , fuas ipfius
laudes prxdicantes dimilit. (id. legat. 108. )
Inter Eupacorem & Judxos inita pax ftatim rupta e(l. Ex ducibus enim qui in vicinis locis
erant , Timotheus , Apollonius Gennxi filius , Hieronymus , Demophon , Se Nicanor Cy-
priarches , non finebant Judxos qiiicfccrc. Joppcnfcs quoque non miniis quam ducentos eorum
qui fecum lubitabanc in navigia fua pclledlos St in altum perdu&os fubmcrfcruht. ( //. Maccab,
"II. 2, ?,4- )
Judas Maccabxus , crudelitate lue inrcllcifH , Joppenfiura portum nodhi incendit , Se fca-
nhas concremavit , St confodit eas qui illuc confugerant. Accipiens quoque Jamnienfes limite
facinus in Judxos fecum habitantes patrate voluiilc 1 notfc pouum eorum cum dalle fucccndit:
adeo ut Hierofolymam ulquc , 240 ftadiis inde diffamem , fiaininx fplcndotes apparerent.1
(Ibid. U-9-)
Inde ftadiis novem adversus Timotheum proficifccntcm Judx exercitum Arabes Nomades ag-
nelli funr , non pauciores 5000 peditibus & y eo equitibus. Ubi commifsa valiJa pugna , iu-
, -crati Arabes , promittentes fc*& pecora daturos Se reliquis in rebus fure ipfis adjumento, i Ju-
da pacem impetraveram. { Ibid. 10,11, 11.)
Gaipin civitatem , ponte rouniram Se muris circiimfcpram Se promifeuis gentibus habitatam ,
Judx milites vi ceperant : tanti civium ftrage edita , ut adjacens lacus lladjorum duorum latitu-
dinis perhifus (anguine plenus videretur. (Ibid.
Inde profeci ftadia 7 jo, Characem pervenerunt ad Judxos qui ( Tubi terram incolentes ) Tu-
bic ni dicebantur. A quibus locis Timotheus re infr&a tum ditceflcrat, pixfidio valde firmo ibi!
relido. Quod Judx duces Dofitheus Se Soliputcr aggrefti , eorum quia Timodico ibi fuerant re-1
lidti phtres quam decem mille peremerunt. (Ibid. 17, 18, ) t
Poli lixc congregavit Timothetts exercitum alium ex circumjacentibus omnibus gentibus &
mcrcedc conductis Arabibus > i:oinilliuin peditum ,& 2 yoo equitum. Dimifsifquc uxoribus & li-
beris Se apparatu reliquo in lucum qui dicebatur C irnion vel Carnaim , (erat enim difficilis
oblellu Se aditu propter locorum omnium anguftiam : ) caftramcratus eft contra Rapbon , trans
torrentem. Quem prior ciun omnibus coniis fuis trajiciens Judas, gentes illas omnes fugavit : aliis
alib delatis j adeo ut fxpc lxdercnrur a ftiis, & gladiorum mucronibus configeremur. Itaque per-
fccutioni inflans maxima contentione Judas , confodit ex eis ad jo. vicorum millia. (1. Mac-
cab. V. J 7, — 4 J • 11. Maccab. XI 1. 20, — 1 3. )
Ipfc veto Timotheus in agmen Dofitbci 8c Sofiparri incidens , poftulavit cum multis veterato-
riis artibus , -ut fe vivum dimitterent 1 eo quod multorum Se parentes Se fratres haberet ,
quorum nulli parceretur, fi ipfum occiderent. Quumque fidem dcdillcr ille fe eos illxfos reftitu-
turura ; diiniferunt eum propter fahirem fratrum Inorum. ( II. Maccab. XII. 24, 15. )
Progreifiis inde Judas ad urbem Carnaim Se fanum Atargatx in ea pofintm , quo plurimi con-
fugerant » inccnlo fano cum omnibus qui in eo erant , Se eversa urbe, jugulavit hominum 25.
millia. ( I. Maccab. V. 4}, 44. II. M*ccab. XII. 26, 27.)
Tunc abduxit Judas omnes Ifraclitas qui erant in Galaadiridc , cum uxoribus libmfque &
fupclJc&ili eorum , ut venirem in Judxam. Er venernnr Ephronem ufeue : qux urbs magna
-
k7
Digitized by Google
ZTTTz MT AS MU N D I VI. luludS. CKiiftia.
& munitiflima erat in ipfo ingrdfo i in qua omnium nationum turbx habirafcanr , Sc adolefcentes
robudi ad mutos condituri eam fortiter propugnabanr , ubi denique machinarum tclorumque
multi apparatus erant. Cumque per medium ejus Judx 8c exercitui ejus necdlarib tianfeundum
cflet , 8c excluderent cos cives , atque lapidibus portat obftruercnt : oppugnarunt illi urbem to-
tum illum diem totimque nodem, eamque fubjugatam radicitus everterunt; & acceptis fpoliis
ejus, atque omnibus marculis ad ij. millium numerum gladio inrercmptis , fuper occifos per eam
tran liverunt. [1. Mucc.tb. 4 J<~J Aluccub.Xl/. Z7» x8. ]
Inde trajecerunt Jordanem in campum magnum , ex ad ver Io Bethfanis , ( I.Afuceab. V.jz. }
qux Gr.rc:s dida cft Scythopolis , [ foftfh. lib. lucap. iz. ] dadiis tfoo. di flans Hicrofolymis.
Cumque in eam irruerem ; tedantibus /udaris qui illic erant , oua benevolentia Scythopolitx
in eos utiellcnc, & quam benigna converfarionc adverfo temporibus, gratias eis agebam, &ut
in reliquum tempus erga gentem benigni ellcnt hortabantur. [ II. AUccab. XII. i$», jo, j t. ]
Judas vero agens extremam aciem , adhortabatur populum in rori via , donec in Judaeam ve-
nilkt. [I. Mucc.ib. V. i ] Venerunt autem Hiero folyma, qunm jam propinqua Pentecofle efletr
[//. Adaccub. XII. JI* ] & afccndcrunt in montem Sionis cum Ixtitii & gaudio; obtuleruntquc
holocaulla; eo quod non cccidillcr ex ipfo ullus, donec reverfi Client cum pace. [ I. Muccub.V.^, ]
Poli Pcntecoden Judas Sc fratres ejus , cum jooo. peditum Sc 400. equitum comitatu , pro-
ccllcrunr. Cum Gorgia Iduraxx duce pugnaruri. ( II Muccub. XII. } a, J J. cum I. Mmc. V. 6 j. )
Ia illa pugna pauci ex Judxis ccciJcruut : Dofithcus vero quidam eques ex turma Baceno-
ris , vir porcus , quum teneret Gorgfam & captum chlamyde fortiter cum abduceret ; delatus in
cum quidam Thrax eques humer um amputavit ei 1 atque ita fcelcilus Gorgias rifiigit in Ma-
nia. Cum autem illi qui Efdrin (unum c Judx ducibus) fcqucbantur diuturna pugni fatiga-
remur ; invocans Judas Dominum , & incipiens lcrmonc patrio clamorem hymnis conjun-
dum , Gorgix milites ex improvifo aggrcllus ed , cdfque in fugam venit. ( II. AUccub.
xii. . ...
Tum Judas collcdo poli vidoriam cxerciru , in proximam civitatem Odollamom venit :
ubi fuperveniente die fcprimo purificati fab.barhum rranfcgcrunt. Podridie verb quum Judx mi-
lites corpora illorum qui in pugna cccidcrrnt ad fepulturam tollerent , invenerunt fub tunicis
cujufque eorum donaria Jamnicnfium idolis dicata { qux Judxis lex [Dtutcrm. VII. a j, 16. ]
prohibuerat : adeu ut omnibus fiercr manifcflum, idos propter hanc caufara ceridilTc. Ad fuppli.
carioncm igitur couverft funt , dfydtamt ri ytyttk tipJfmfx* -nXtm iPcattpSmty , rogantes ur
commilfum iduJ pcccarum , perfede deleretur, vel ( ut codex Arundcllianus St Aldina habet
editio ) iV.tXtu jui Jii ri yiynij , rogabant ut non propter com-
miilum illud pcccarum otnninb delerentur : & collatitia pecunia duorum ( vel trium , ut Grxcus
Arundcllianus & Syriacus incus codex, vel dttodtctm , ut Latina habent exemplaria ) millium drach-
marum argenti Hierofolymam milia, facritkium pro peccato offerendum curabant. (Ibid.j 8,-4). )
d. Deinde progrrifus Judas cum fratribus luis , debellavit filios Efau in regione ( Judxx) meri-
diana, 3cpcrcuffit Hemonem cum pagis ejus. St ftiblata munitione illius turres ejus incendit cir-
cumquaque- Inde niovit ut proficifccrctur in terram Allophylocum , St tranfivit per Samariam,
Quo tempore ceciderunt faccrdotcs aliqui in prxiio cum vellent drenue agere , Se incon luito
prodiident ad pugnam. Tum deflexit Judas Azotum versus , in terram Allophylorum five Phili-
dxor.im ; Sc evertit aras eorum , St fculpcilcs deos combulfit : cumque cepillet fpolia civitatum,
in Jadeam rcyulus cd. ( I. Muccab. V. J,— 6S. )
Ibi, quum prxlidi-irii Antiochi milites qui Hicrofolymis in arce erant concluderent Ifraclitas
circa Sanduariuro , dudentes illis lemper nulefaccre Sc firmamento elle gentibus ; Judas & to-
tus populus Innui obfcdcrunt eos anno regni Grxcorum ijo. paratis in eos balidis Sc machinis.
Exeuntes vero nonnulli cx cis qui oblidebantur , quibus adhxicrunr quidam impii Ilraclitx,
Antiocho Eupatori regi , ut Judaorum crcfccnti potentix celeriter occurreret , perfuafcrunr.
[/. M*ccab. VI. iS,--27.]
Congregavit igirur Rex omnes amicos fitos duccfquc exercitus fui Sc magidros equitum , tmi
cum copiis ab aliis regnis & infulis live oris maritimis advenientibus : ita ut edet numerus co-
piarum ejus , 100. millia peditum, zo. millia equitum , Sc clcplunti ;i edoCh ad prxhum.
( Ibid. iS, Z9, ?c. ) In Maccabxorum vcr6 libro ultero legimus , anno 149. [xrx conrratftuum
fc.] perlatum cllc ad JudamMaccabeum ; contra Judxam adventare Antiochum Euparorem, cum
Lylu regni procuratore , habcnrcm copias Grxcas 1 1 0000 peditum , equires jjoo, elephan-
tos iz , Sc falcatos curtus 300. [//. Muccab. XIII. 1, *.}
His Meneiaus Pfcudo- pontifice lc commifciut; falsa fpc du<dus, dignitatem, cujus titulum tan-
tum gerebat, ab Euparore lc obtenturum. ( 1 1. ALtccab. XIII- j. )
Rex Eapator mente cftcrarus veniebar , pejora quam fub patre ejus fatSh fueram erga Judxos
pcra&ums. Quibus Judas cognitis , prxeepit populo , ut dic ac node Dominum invocarent , ut
folleo prxlldio ipfo adcllcr. Deinde communicato cum fuis conlllio , flatui t exire obviam Regi;
St circa Modin cadra pofuic. ( II. Muccub. XIII. 9,- -14. )
Regius interea exercitus per Idumxam profedus , Bcthfuram oppugnavir , adhibitis machinis:
quas egredi Bethfurani incenderunt , Sc pugnaverunt viriliter, judas aurem cadra movit ad
Bethzachariam comta cadra Regis. ( I. ALtccub. VI. i 1 ,J a.) Deinde data fuis trifera , dei v 1 c-
Rex
TOiiiS, cum juvenibus optimis deledis invadens nodu cadra bodium , efque ad iplum Re-
gis Prxtorium ; aJ quatuor virorum millia Sc elephantem primarium cum his qui (uperpofiti
fuerant , interfecit : cadrifquc rfictu ac perturbatione repletis , quum jam dies illuxifler , ptofpe-
rc- difccflit. ( II. Aiuccub. XIII. It. id, 17. )
- 1 li P-|
Digitized by Google
Anno sA nor.
rrriM»! flr «t.
— 7MP ER. MAC EDO N U M. 323 luluior. (Chrifli
Rc* vab frumo mine movit caTba impetu Bcthzachiriam versus : * comparans Te ad pru-
lium elephantis efferandis uvx & mororum fiiccum oflendi jufiir. Singulii verit belluii ( pe;
plulitiiEct aiftributis j tuendis, milleni probe annuti pedites & joo. equites funt tributi: t.t
turr bus ligneis quas unaquxqnc ferebat erant )a. milites, prtrter Indum qui ducebat eam, Eili
que eereuiits ansiorutn apparatus: ita ut Sole radios in clypeos atltcos incdlquc vibiame , xici-
ni colles reiplendercnt. ( /. Afrrrai./'/. iJr-41.) . fc.
luda Se exercitu c|us oralium lucunte , ceciderunt ex cadus Regis ffoo. viri: Tum Eleaiar
ognorocmo Savaran ( vel Avaran potius , Judx frater t I. Afuerat. II. ,.) confpicatus clcpban-
■m iKorace tegio loricatum & reliquis bclluis eminemiotem i indeqtic Regem illi tnlideic exi-
nimaiis • illuc cutlll , catis Idue St inde liullibus , pervenit : St Ihpponens fc ei occidit illum
ipseque ’limul pondere illabentis bedix oppiclKil interiit. ViJcntcs autem Ju.ltxi potentiam Re-
gis. & impetum copiarum , deflexerunt ab cis. ( 1. Afuerat. VI. 4t^-47. )
Rex ad Bclhfurx oblidionetn reverfus , modo agebatur in fugam , modo collitus abibat cum
inno, ludas vetas ad obfcllbs mittebat tes occedat ias. Qjianun rerum arcana liollibus
cavit Rhodam e Judxorum exercitu : fcd quxdtone habita prehenius atque iu carcerem
dm cd Tum Rex fecundb cum Bcthllltanis termonem habuit, & ad deditionem cos infle-
xit (II. Afuerat. XIII. iv.-rl- ) Paccque facta , egredi illi fune ex urbe : eo quod nou
edet ibi alimentum ad oblidioiicm tolerandam i terra luin , ob annum fabbaticum , vacante a
frugibus. Rex verb, Betlifura capta, ptxlijium ibi collflituit ad fervandum eain. (I. A/ateat.
V Inde Hietofolymam Rex afccndcns , conrra montem Slonrm & Sanduarium cailra pofuit
dies multos: liatuiique illic balida. & machinas lormeniitjue ad ignem & lapides jaculandos, nec
non fc.irplonoi ad leis jacienda & fundas. Quorum machinis obledi alias oppofuerunt machinas,
& repuenSnlnt dies multos. Vcnins cibaria illis deeram , eoqubd feptimus annus clTcti &qui
maulrtunt in ludia ex gCMsbux icfidua rcpodxorum conlumpferanl. Sed St rclidui eram mSun-
ausrio viri pauci i quia privalebat cis funes . de difperd erant quifquc in locum hium. ( I. Afue-
rat VI. J I.—J4* ?e/frt. /it. 11, eup. t4* )
Inierim Philippus , quem Antiochus Epiphanes filio duo EopaiOri tutorem trllamemo relique-
St regni negotiis dlb eo perfecerat , ( Es tfrgypro reverfus) e Pcrlidc St Media cum copiis
mus Epiphanes ibi icliquerae. ( /. Afreeut . IU. 17.) ad jus dium, 1 Lylta occupatum , vl
■cuperandum profectus
Quum hoc nidilfet cd. {
Lylia, /. Afireut.
Regi P"/. csesalu,
ducibufque IS, y 4.^ f/s Afuceut.
perluafit , ut A///, aj.)
, (quia deficerem indies , dt
alimenta cflera illis pauca, de locus quem oblidebant munitus, dt regni negotia silis incumberem )
pacem cum universi Judrorum geme facerem , dt ut patriis legibus ficut antei uti illis liceret
datucrent. (/.Afuerat. K/. d7> lfl> J9- ) L r , . .
Res dt principes a Lyfla pcrdiafl, roifcramadobfrHos qut pacem lacerent i atque coram deh-
a iis fefc accommojantes patta conventa luramcmo confirmarunt, illis deinde e munitione
exeuntibus , ingtefins Rex montem Slonis , Ctcrffictum obtulit , Templum honoravit , dt locum
humaniter tr.ict.ivit. Verum brevi pbd, quum munitionem loci attentius conlidcrafict , violato
juramento , mandatum dedil ut murus circumquaque dirueretur. ( /titi. 6o.6l.6l. cum II. Afur-
MiVcabxuni vel (ut Gticus fert comestus , dt Syrus meus habet Interpres ) Hcgcmonis
dem potilis ducem fui excicilus reliquit a Ptolemaide ad Gctrcnos ulquc. ( II. Afuxx. i).i4.)
live ad jEgyptum ulquc i cujus terminus Gemis mons i Piolemio conlUtuitur.
Veniente Rege Ptolemaidem , Prolcmaidenlcs ( quorum infeltum in Judxos animum hidoria
' A/urrub. XI /. 48. ditis tedatus ) graviter ferebant pada cum Juda inita: dt indignantes , vole-
bant initum facere Sxdus. Sed accedens ad tribunal Lydas, rc commodi defensi, tumultum fc-
davit St benevolos cives reddidir. ( II. Afrrcaf. XIII. a;, a 6. ) /./rpinr, in fine Ubri r<. Arni-
quitaram Hafmonioium principatum, ufquc ad captam ab Heiode Hictololymam dt occilun
Anti-onum, annos i U. durande ait i vel , ut apud eundem . libto cjufdem operis 17. capg,
habet" Herodes , uno anno minis. Contigit verb illud anno ab hoc rempoie nr.°. U: ablute
imer Antiochum dt Maccabxum inito pacis firdete Hairoonaici principatds initium dedudum
^'^Ab' ummino csrpir annus irx Contraduum , qua a', libri Maccabxorum Coll.-dor
jS4i
Antiochus Eupator , cum tutore Lyfia, fcdinlns Antiochiam, ( f.Afrrrai. VI. C). II. Aftrrai.
Xlll 1«. ) Menelaum Pontificem captivum fecum abduxit : ( Jefipb.M. n. c.tp. 1 j.) quem
ut facem totius belli Judaici dtmaloium omnium incentorem Lylias ipli detulerat. Ille, Regis
mandato, Berthccam Sytix miiTus , ibique in tnnim cinere opplctam conjcdus , dignum vira
4,-8.)
fua exitum fortltus cft. (II. Afrrrxfi.XUI.
Impio Menelao, Berrhox ( ut apud focplmm pag. ya 1 . rede eft fcriptumi rain autem, ut pag.700,
perperam, Beryti ) anno polt occupatum pfimum ab eo Pontificatum 10 necato , alieuim non
minbs improbum Rex fubflituit, Alcimum live Jacimum didunt : Sacerdotem quidem ex Aaro-
nis U1UKVIIIV‘ ,9 fcd alienum
-a.-.. — a— Pontificum
- cognatione
ia : Lyfia fuadente ut - transferret
* .,. . cum honoicm
in aliam familiam. ( Jofeph. Amiqsut. lib. ia. c*f. i j. <? M. 10. c.tp. 8. )
Oni.a$ , Onijc 111 Pontifici» filuis viJcns (ummutn Sacerdotium Alcimo datum , in iEgypi
profeaus cft : ibique in Pcolemxi Philometoris & Cleopatrx ejus conjugis amicitiam le infi-
rmans ab cis portea obtinuit , ut in Hcliopolitica prxftcturi Deo templum inftar Hierofo-
Ivmitani extructcnc . irsumque illic Pontificem conftitucrcnt. Ita m Operis Annquitatum Ju-
daicarum locis jam citaris rem narrar Jcfipbm : quod in opere de Bello Judaico ( lib. Sc lib. 7.
u c*f. i.
.ole
UM
:!£±. AETAS MUNDI 1/1. Ircuodi
I * ano
Sc lib. 7. cap. 57. al. 50. ) uritis fcriplcrat retractans ; Onix fugam hanc Sc Templi ofigyptiaci
extructiunem vivente Antiocho Epiphane contigi fle.
Hoc veib tempore inter Ptolcmxum Philometorem Sc fratrem ejus juniorem Ptolemxum Eucr-
getem 11. fummx exatfernnt jnimicicix : quas ur pro viribus componerent , i Senatu Romano
ad legatos fuos , Cn. Ottavium , Sp. Lucretium & L. Aurelium raillir funt litrcrx. ( Polyb.
legat. 107.) Poftquim enim fimtll pacifice per fc< annos regnavi lient 1 Philometori minor na-
ter regnum abftulir. ( Par phy r. ia C ne. En/eb.Scalieeri , pag. 14.C- nj.)
Ille, icgno fpoliatus , perendi auxilii gratia cum paucis admodum fervis , fqualorc oblitus
Romam ptofcchis cll. ( Maxim. lib. 5. cap. 1. ) Qui pedeftri itinere ad Urbem pergens,
i Demen io Seleuci filio agnitus cft. Is infpcrato cafu commotus ftatim parata verte regia cum
diademate Sc equo aureis ornato phaleris , ftipitus fui» famulis , Pcolemxo obviam procedit j
ei que vicefimo fcito ab Uibc lapide occurrit. Quem poftquam comiter faluuvit , hortari car-
pit, ut ornatus regiis inlignibus coquo par erat comitatu Romam ingredr vellet i ne fort£ de-
fpnftui haberetur. Sed Ptolcmxus prolixam quidem in fc Demetrii voluntatem multtun lau-
davit : exterum tantum abfuit ut quidquam eorum quar libi offerebantur acciperet , quin po-
tius cum rogavit , ut in aliquo ex perviis opidis uni cum Archia fublifteret. ( Didor. Stati, in
IExcerpr. Valtfii , pug. j ll. )
I Romam deinde veniens, in hofpitium Alexandrini pi&Oris fc conrulir. Id portquim Senatui
relatum cft, accerfito juvene, quim potuic accurata excufarione ufus cft, qubd nec Quxfto-
jrem more majorum obviam inilillct , nec publico eum holpirio cxcepifler: eaque non fiu ocgli-
i gcntia, fcd iplius lubiro Sc clandcftino adventu fa&a dixit. Et illtun e Curia proriniis ad pti-
i blicos penates deduxit ; hortatiiiquc eft, ut depolitis fordibus adeundi iplius diem peteret.
1 Quinetiam curx habuit , uti munera ei quotidie per Quxftorcra darentur. His gradibus offi-
ciorum jacentem ad regium faftigium crcxir : ertccitquc ut plus fpei in auxilio populi Rom.
quam mctiis in fui fortuna reponeret. ( Valer. Max. ut fnpr, )
Cn. Octavius 8c Spurius Lucretius Romanorum legati ad Ariarathem Cappadocum regem
venientes, de controversia quam cum Galatis habebat cum allocuti funt Quibus ille paucis
rem omnem exponens , in eorum judicio facile fc acquieturum dixit. Cxtcruin de Sjrrix rebus
pleraque omnis fuit ejus oratio» qubd fciret eb pergere Odtavium. Oftendit igitur legatis, Sc
regni illius quam incertus edet ilarus , St quanta libi cum iliis neccflitudo intercederet qui re-
rum ibi potirentur. Pollicitus item eft illis, cura copiis fc eos comirantrum , 8t paratum inten-
cumque ad omnem occalioucm futurum , donec abfquc omni periculo ex Syrii clTcnr reverfu
Legati ubi fignificaflent quam grata libi cller hxc regis benevolentia Sc propenfus animus i in
prxlcmia quidem ejus comitatu opus fibi non ellc dixerunt : in poftrrum verb fi qua in re
prxfidio opus haberent , illi fc ablquc ulla cun&ationc lignificaturos ; quem inur veri amicos
populi Ronuni numerarent. ( Polyb. legat. 108.)
Turbas verb illas in Syria ortas rex Lupator , Lyfix tutoris fui opera , brevi compcfcuit.
Cbm enim Antiochiam rediens, Philippum ibi dominantem invenillct ; cum oppugnavit, de ur-
bem vi cepit. ( I- Maeeab. V 1. C\.) atque Philippum in potcftatem fuam redactura intcicmit.
f Jofeph. lib. ll. cap. IJ. )
b. Tres Rouiaootum legati, Oirtavius, Lucretius Se Aurelius, prout in Syriam venientes , in
mandaris a Senatu acceperant , elephantos interficiendos & naves concremandas curarunt, cx-
tetaque ex Romanoium utilitate adminirtrarunt. Quod non ferens quidam Lepti nes , Cn. O&a-
vium legat ioois principem ( qui primus iu familiam fuam , e qua Cxfar Auguftus poftea pro-
diit, Confulaium attulit) Laodice.c, dum ungitur in gymnalio, fi 1 manu interemit: jure cx-
fum illum , neque line numine deum id cllc fadhim , alHrmans, Lylm Eupatoris tutor ( qui
prxeiptius populi Contra Romanos concitator credebatur ) Octavium fepeliit : rtatimque legatos
Regis nomine Rimam milit; qui id facinus purgarent; ejufquc confcium Regem non fuitlc
■il tenderent. ( Polyb. legat. ii 4* <2* deero t Philippie, 9. Appian. Syriae, pag. 117. Zonar.ex
Dione. ) Marcio & Scipione Confulibus exdera hanc contigifle , confirmat juiim Obftqtunt in
libro de Ptodigiis.
Erat tum apud S/ros Ifocrates quidam grammaticus, ex rorum numero qui recitationes pu-
blicas tubere folcnt : loquax oftentator , C!c Iplis quoque Grxeis exolus ; ur quem Alexus in
commifliouibas urbanitate dictorum laccllerc atque irridete fuerit folitus. lrte quum in Syriam
venillet , ingenia Syrorum habens defpedhu , non continens fc intra profcllionis fines , etiam
de publicis tebus verba facere & femen tiam fuam pronuiuiarc erepit. Non folum enim jure
Cneum occifum fuillc dicebat, fcd exteros quoque populi Romani legatos elle jugulandos
adjiciebat , Ut ne unus quidem relinqueretur liiperltcs qui cladis nuntium Romam adferret : quo
undem illi delinerem luperbc adeo imperare aliis , & hanc impudentem dominandi licentiam
ufurpate. ( Polyb , legat. taa. )
Romani , miflis legitis Canuleio Sc Quinto , Ptolcmxum Philometorem in regnum reftirue-
runt , Sc cum juniore fratre Euergeti reconciliarunt : ea inter cos regni partitione decreta » ut
Philometor rfigypto & Cypro , Euergetes Cyrenis potiretur : idque pactum (acris rite peragis ,
fide data inviccmquc accepta firmatum eft. Quod tamen ut refeinderet , Euergetes Romam prope-
ravit : quo Sc legatum Philometor milit Mcnithyllum Alabandcnfcm , ut patrocinium lux caufx
ageret 8c adversus Euergetam certamen pro fc fufeiperet. ( Polyb. legat. 1 1 j. & 1 1 4. Liv. Itbj^G.
Zonar. ex Dione. )
Ariarathe Cappadocix rege mortuo , filius ejus Ariarathes cognomento Philopator hxrcdi-
tario jure regnum ejus accepit: qui parris exequiis omni magni licenti* genere celebraris, Ro-
mam legatos ad amicitiam cum populo Romano renovandam milit. Hic primum Mirhradates ,
*S lCehr.*'ubu,!:
Ef
' I M P E H, MACEDONUM.
JB+i adultus poftci paterno nomine Ariarathes dictus eit. Regnum adeptus , amicos ac duces fubdi.
tofque omnes debita (bilicitudine compleatis , omnium ordinum benevolentiam /ibi conciliavit.
CumqucGrxcis litteris eilct imbutus, & philofophi* operam navaret i fidium inde cft ut Cappa-
docia , olim G ricis ignora , tunc eruditis fuerit receptaculum. [ Liv. lib. 46. Di*Mr. Stad. in
Bibliotbtc 4 Pkdtii , emi. 144. & Excerpti i Valefii , pag. j i j . ]
c. A veris initio coq>it annus regni Graecorum CLI, cujus iri primo libro Maccabxorum ufus cft.
Legari Ariarathis novi Cappadoci* regis Romam venientes , Senatum hortabamur , ut
Regem qui poblici privatimque univer/is Romanis cupiebat benevolentia fua complecteretur.
Senatus vero non /blum amicitiam focicratemque petitam renovavit , (cd criam laudaro Regis ani-
mo comiter -legatos excepit: poltquam Tiberius ( Gracchus , de quo ad annum Mundi }8j8.
dichur. ) ab Aliatica legatione reverfus , dc Ititjus Regis Sc patiis ipiius animo erga populum
Romanum, atque in univerfumde eorum regno, multa benigna retulillct. [Potyb. legat. 109.]
Rhodii , legatis luis Cleagora Sc Lygdami Romam miliis , ut Lyciam & Cariam /ibi pari
atque antea jure poflidere liceret petiefmu. [ Jd. legat: 1 1 0. ]
Quum in Caria Calyndcnfes a Cauniis dcfccilfcm , ac poftei obiidionem cotum aggreifi
ctfent Caunii, illi principio quidem i Cnidiis auxilia popofeerunt , quorum adventu aliquau.
diu hoilibus terti terunt : fed mox dc exitu belli anxii , legationem ad Rlrodios iriifemnt , fc
fuamque urbem illis dedentes. Rhodii terrd marique auxilio milio , urbem ob/idione libera-
runt , eatnquc (ibi traditam acceperunt. Mox Sc Senatus ejus polldfionis recinenda: jus Sc po-
tclbtcm illis concedit. [ Id. legat, tu. ]
Rex Cappadoci* Ariarathes, ex legatis Roma rcverlis benevolentiam Romanorum /c ni-
dum intclligens , in ruto jam Itlvi regnum cllc collocatum per/iialus , diis fuis Clurideria fa-
crificavit Sc duces fuos convivio excepit. Deinde legatos Antiochiam ad Lydam mi/it , ut fo-
toris 8c matris ( Antiochi Jis, fili* Antiochi Migni) o(lu reciperet. Qu3 de re difcedcntibus
legatis mandata dedit , cum portu latis prccibulquc conjunCti : cxpoftulacionc dc c*dc Oikt-
vii fupcrfedcndum libi exirtimans , ( quantumvis iniquo animo eam. ferret i ) nc fi Lyliarn uri-
tarct , voti Tui compos Heri non pollet. Quum autem , permittente Lyda , reportat* reliqui*
ad eum fuillcnt j magnifico apparatu illas fufeepie , Sc 1'ummO Audio juxta patri; tumulum
politi t. [ id.legAt.lix. J
Portquim Ptolctnxi fratres rtgnum funt partiti , venit Romam Ptolemxus junior , ut indi-
tutam cum fratre partitionem' redderet infedam : quod diceret , non fponte fe , fed di/ficuL
taribus ccmporum ncce/tario cedentem , id fecillc quod jullus erat. Petebat igitur i Senatu ,
ut Cyprum libi adjudicaret : nam cttarri dc , longi' deteriorem fuam portionem futuram por-
tione fratris. Contrivero legatus 3 Philometore miffiii Menithyllus , dicebat qubd ipd Ro-
• manorum legari Camilciut ±c Quintus (bo tertimonip confirmabant : Ptolemaeum nempe ju-
niorem non /olum Cyrenen /cd etiam vitam fratris opera retinere i omnium animis ab eo adeo
alienatis , ut pro magno beneficio corice/fiim (ibi, prxtct /nem fuam dc omnium opinionon,
Cyrcn* regnum acdperct. Quibus omnibus contradicente Pcolemxo ; Senatus , partim qubd
partitionem non plane pcra&am animadverteret , partim qubd divifum regnum cupcrct , ( ut
fi-res ferret divifum facilius quini unitum in fuam potertarem redigeret ) portulata junioris
accepit. Et legatos protinus milit , Titum Torquatum 8c Cn. Merulam , cum mandaris > ut
pacem inter fratres conciliarent, & juniori Cyprum rraderent. [Id. legat. nj."J
Quum Romam dc Cn. Odtevii cxdc nuntius elKc allatus , & Antiochi Eupatoris legati
quos Lydu miferat Romam vcnillcnt , 8c multa dill^ruilTem qiib exdis ejus conlcium Regem
non fuillc oftenderent : Senatus legatos remifit , nulla prolsta lententia , quia mentem luam
prodete omnino nolebat. [ Id. legar. 114. ] Ocia vio verb rtatium in Rortrii poni juflit [ Cicero ,
Philippie. 9. ]
Demetrius Sclcttd filius hoc nunrio perculdis, Polybium ( hirtoricum) acccr/cns , cum eo
deliberavit > deberetne iterum dc fuis rebus cum Senatu agere : qui cum monuit nc bis in
eundem lapidem impingeret, ftd audcitt ipfc aliquid regno dignum ,• ad fugam cum hoc
modo oblcurc hortatus. Ille tamen Apollonii familiaris fui , hominis quidem minime mali fed
adnodbm juvenis , con (ilium fccutus in Curiam venit , & ut /altem ncccrtitate liberaretur
manendi Romx pro oblide oravit , quandbquiJcm regnum Antiocho Eupatori firraa/Tcnr.
Cum nihilonunils Scnarui in lententia permaneret 5 Demetrius cum Diodoro primum ( homine • i.
vafro , qui recens £ Syria venerar, Sc ipium olim educaverat ) deinde cum Polybio , dc fuga
fua dclibcravir. Menithyllus Ptolemxi Philometoris legatus , operi Polybii ( cum quo arbta
illi familiaritas intercedebar ) particeps condlii fa&us , reditum (uum parare prx (c ferens ,
Caithaginienfiurt navem facrain , qu* Tyrum navigarura erat Sc diis patriis Carthaginicnilum
primitias dc more allatura , ad ve&uraro palim conduxit. Pararis omnibus , Demetrius fuum
illum educatorem Diodorum in Syriam przmiiit 1 qui omnes ibi rumufeulos colligeret , Sc quis
populorum edet fenfus explorarer. Ipfc paucos itineris ibrios futuros allumem , apud quenoam
ex amicis cum eis ccrnavit 1 reliquos Anagniam amandavit , quo portridic venationis causa fc
dicebat efle venturum, f Polyb. legat. 114. ]
j£ger tum in lefko decumbens Polybius , veritus ne juvenis Demetrius , extradi in tempus
longius compotatione , occafionem evadendi amitteret s quum jam tenebrefeeret , breve pitta-
dnm obGgnatum ad cum milit , in quo gnomx irt* erane defeript*.
*X' 0 1« n uiMaigr, tixfc fipttr
Eit i fif*1 nS|J. T mi 70 >uZc% v) , irAiov.
TtX+ix t» , wAnut , mfift , dtrorvyX1** »
' ‘ itrrvx1- ***& or Ji To» ..
}. VJftrii Annat. Pars peft. S s Cnnlla-
!••
Digitized by CjOC
Anno
lulaa*
Frnodi
AL T A S MUNDI VI.
ic Ciam
lAannuv-
Amo
Hmii.
Cur.Uaris I illuc nempe tendis , o mifer , CKulU».
ZJbi atra nox. Fortuna fortes adjuvat.
Aude , periclitare , age tjuid. non feceris ,
Aut feceris, prius omnia quam te deferat.
addito & Epicharmi dido illo ( i Polybio , lib. } . pag. ■'68. Sc Cicerone , ad Attic, lib. i. epift. 16.
laudato) Ni^i , itj fMpmtro umtfth' «;9p« mpr* tm pottur. Sobrius eflo , nemini fidem habendum
memento ; loi funt nervi prudentia. Quibus ledbs ille , cognito & qub prxccpu ifta (peda-
rent & a quo fibi mitterentur , cxtcmplb naufeabundum le limulam , convivio fimul cum
amicis excellit : Sc conlilium fuum Nicanori comitibufquc iplius aperiens , nodu ad ollium
Tiberis Oltiam progrelUis cft. Mcnithy Ilus vero illos prxccdcns nautis iignificat , novi ali-
quid a Rege Ic accepiilc ; cujus gratia oporteat ot ipfc quidem adhuc in urbe hzrcret , fed
juvenes probat ilTimx fidei ad illiun mitteret , qui de fratre otnnia ei lint renuntiaturi. Excuntc
tertia nodis vigilia Demetrius adeft cum odo fodis, quinque famulis Sc tribus pueris : quos
cum Mcnithyllus nauclero , qui rem totam ignorabat , diligenter commendailet ; cum prima
luce vela facium. [ Id. ibid. ]
Dc ejus difcrilu nihil Romx cogitatum ante dicra quartum ,• quo follicitc quxfitns non
'coroparuir. Dic quinto Senatus ca de re eil habitus : cdtn quidem Demetrius , fenum jam
'agens ab exitu ab urbe diem ,ad fVenim Siculum pervenerat. Abeuntem Patres perfequendum non
duxerunt :qubd perfurfum haberent multum jam itineris ab eo cileconfcduni. Puft paucos deinde
dies Tiberium Gricclmm, Ludum Lentulum dc Servilium Glaucum legatos decreverunt* quires in
Grxcia infpiccrcnt : deinde in Altam rranfgrcffi , quid molircrur Demetrius obfervarene ; animos
item alionim regum explorarent , & controverlias eorum ctfm Galatis difccptarcnt. [ ibid, J
Interci Demetrius defertur in Lyciam: unde ad Senatum fcripfir f<r non contra patruele»
Antiochum, fed contra Lyftam profici fd , dc Odavii ncccm ulturum ellc, Cumque Tripolim
Syri* celeriter libi adjunxiflet , tanquam i Senatu ad regnum occupandum mifliis * ( de fuga
enim ejus nemo cogitabat ) & Apamea potitus , comparatu copiis Antiochiam contendit : ibi-
que puerum &. Lylum amic£ obviam egreflos ( Romanorum enim metu armis abltinuerant )
interfecit. [Zonae, ex Dione.'} cxcvptuiquc (ccundo omnium fevore in Syria, regnum adeptus
eft. [ fufltn. lib. J4. cap. j . Appian. Syriae, pag. II7,tl8. ]
Anno regni Grxcorum i J 1 3. Demetrium Seleuci filium , egrclTIim Roma , 'com viris paucis
in urbem maritimam ( Tripolim fc. Pbcmici* ) vcmlle , 8c regnare ibi cccpifle i ingrclloquc
co regiam majorum fuorum ( Antiochiam ad Dapbncm , regni Syriaci metropolim) compre-
lienfos 1 militibus Antiochum & Lyfura , illius julTu occiios ab eis fiiilTc , in I. Mac t ab .
VII. i,—4- legimus. Ec in II. Maccab. XIV. I, a. /*$ five anno tenio ( ab initio
Antiochi Eupatoris , vel a Templi repurg^tionc per Judam Maccabxum fada } cujus utriuf-
que in X. capitis initio fada fuerat mentio ) Judr mnotuiirc , ad Tripolis portum appellen-
tem , cum multitudine validi Bc clafTc obtimiiile regionem , ocdfo Antiocho & tutore ejus
Lyfii. Antiocho verb Eupatori annos regni duo* alTignat fofrphus [ lib. xa. cap. 1 6.) Sc Eufe-
btut in Chronico : licet a Porphyrio [in Grac. Eufeb. Scalig. pag. xa8. ] Bc Severo Sulpicio
[Hi flor. facr. lib.x. ] unus tantum annus Sc 6. menlcs illi adlcribantur.
Demeti tus Heraclida ( quem aerario apud Babylonios pt* fecerat Antiochus Epiplianes) cie-
do , Sc fratre ejos Titmrcho (quem idem Babylonis fatrapam conftituerat ) ut rebelle ocdfo ,
qui alioquin etiam Babylonis prxfcduram male adminiftraverat , i Babyloniis primum Soteris
cognomentum adeptus clt. [Appian. Syriae, pag. il8.)
d. A Icimus (qui ab Antiocho Eupatorc funnnum faccr dotium obtinuerat, fed i populo non
receptus quod temporibus coitfulioms fub Antiocho Epiphane (ponte fc inquinavillct ; II.
Maccab. XIV; t. ) Pontificatum (ibi i Demetrio Sotere confirmari defiderans , cum Ifraclitis
impiis 8c a poliatis fui (suilibus Regem adiit. Quibus populares liios 8t inprimis Hafmonzos
accufamibus , qubd Regis amicos cxcidillent 8c ipfos in exilium pcpulirtent j motus eorum
precibus Demetrius , Bacchidem Melopotami* prxrcftum , virum libi amicum Sc fidum , utu-
que cum co Alcimum ( cui Sacerdotium firmavit ) cum nuilcis copiii in Judzam mifir. Quo
‘cum illi veniflent, Judam Maccabtcum cum fratribus verbis pacificis circumvenire coruti funt:
quibus tamen hi nullam fidem adhibuerunt. [1. Maccab. VII. ?*-- IX.)
Tum convenit ad Aldmum 8c Bacchidem congregatio Scribirum , in qnibus primi Hafidzi
fuerunt , qui requirebant ab cis pacem. Dicebant enim : Sacerdos ex femtne Aaroms venit
cum coptis iftn , qui non afficiet nos injuria. Sed poflqium crcdidilTcnt fe ei * impius ille Sacer-
dos , contra rudum juratum , comprehcnfos ex eis <?c. occidit dic uno. Eoque accommodat
Hiftjricus effatum illud , Pfalm. 79. (al. 78. ) 1, J. Carnes fandorum tuorum & f*n~
guinem eorum effuderunt eircd Hierofolynuun , nec fuit eis qui fepelirtt. Qua petndia territi
multi , ex Urbe aufugerunt. [Ibid. ia,— 19. ]
Bacchidcs Hierofol^ma profcdbis , callra pofoit in Bczeth five Beth-zetha : Sc mittem com-
ptehendit multos ex iis qui ab ipfo transfugprant , & aliquos i populo; quos mada t os projecit
in magnum puteum. Deinde committens regionem Alcimo, reliquit cum co copias auxilia-
res , & ad Regem rediit. Ad Aldmum verb , omni fhidio ut Pontificatum firmum libi faceret
contendentem , congregati funt omnes qui turbabant populum fuuin : qui obtinentes terram
Juda, fecerunt plagam magnam in Iftaclc. Egrelfus igitur Judas Maccabzus in omnes fines
Jiidxz per dreuirum , ulnonem dc transfugis illis fumpfic , cofquc ita coercuit , ut intra pne-
lidia fc renentes regionem amplius non invaderent. [ Ibid. 19,-24.]
Ptolcmxus junior ex Italia in Grxeiam veniens , llrenuorum adpriroc militum manum ibi
conduxit : inter quos etiam Damafippura Macedonem alfumplir j qui poft jugulatos in opido
Macedo-
; Digitizedby Cioo^jjj
Aimcio.
IMPER. MACEDONUM. ^27
Maccdonix Phaco concilii allcflorcs , com uxore & liberis e Macedonia aufugerat. Ptole-
maeus in Peream oppofium Rhodiis continentem inde profcdlus , ibiquc 1 populo exceptus
holpido , Cyprum navigare condituit. Torquatus vero cxccriquc Romanorum legati , ubi vi-
derunt magnam mercenariorum militum vim ab eo coa&om , Senatus mandata in memo-
riam revocaverunt ; quibus line armis cum reducere jubebantur. Tandemque perfoderunt
ei , ut ooftquim Sidam ufquc militem mercenarium adduxillet , millbs omnes faceret , & ab
adeunda Cypro abftinctct ; darctque operam Ut in Cyrenaicis finibus cum pollent convenire,
(e inierim Alcxandriain orofe&uros , Se Regis volunratcih ad ea qux ab ipfo polccbantur in-
clinaturos , Se ad fines illos ei occurfuros , ipsumque Regem fecuin adducturos. Flexit hxc ora-
tio juniorem Pcolcmxum , effecuqtic ut de Cypri occupatione delperans , condudtitium militem
dimitteret ; atque ipfc in Cretam rc£U abiret , uni cura Daoufippo , Se Cn. Merula , qui fuit
unus ex numero legatorum. -Dcin quum milites mille in Creta conduxillct , inde profe&us
Libynam venit, Se ad Apim portum tenuit, f Poljb. Iffft. uj. ]
Torquatus iriterim Se Titus Alcxandriain delati , perluadere conati funr leniori Ptolcmxo , ut
redire in gratiam cum fratre vellet , clquc Cvprum concederer. Sed Pcolcmxo quxdam polli-
cente , tpixdara ncgligenter audiente , atque hoc modo temn is extrahente , junior fratrum ca-
dris in Libyna ad Apim politis , Ut convenerat , xgerrime ferens nihil fecum ea de re fuilfe
adumi Cn. Merulam Alexandrum mifit , tanquam per hunc Se Torquatum quod cupiebat
cllct effeduras. [ Id. ibid. ]
5341 4. Hipparchus Bithynus , Plinio nunquam latis laudatus , qui annumerare poderis ftellas ed
aufus ac lidera ad normam expingere , organis excogitaris , per que lingularum loca atque
magnitudines fignarctt [ Phn. lib. z.cup. e 6. ] in libro dy -f furuihirmt t m, in/Ate***
r*num , anno «7 terlix Periodi Caiippicx , Aigypciaci incnlis Mefori dic fo (Septembris Juliani
t7 ) circa Solis occafum ALquino&ium autumnale a fc oblcrvacum fuide fcriplic. [ Pttlcm. lib . j .
caf. i. ]
Ab hoc autumno coepit annus zrx Contra&uum CLl, ih fecundo libro Maccabxotum ufur-
pitx. Quo (iu enim Se Grxei habent codices 8e Syrus noder interpres ,• ubi Latina editio an-
num legit CL ) Alcimus ad regem Demetrium vcnilTe feribirur , atterens ei coronam auream ,
Se palmim , ac prxtcrci ramos, qtli Templi cllc putabantur. [ 1 1. Maccub. XIV. j, 4.] Ille
enim videns invaluiilc ludam Miccabxum Se Halidxos qui erant cum eo, ac per cos accedum
libi ede occlufum ad lamdum altare i captata opportunitate , illos ut authores tumultuum Se
turbatores communis pacis m Judxa , apud Regem atrociter acciilhvit : fe fummo Sacerdotio ,
majorum fuorum gloria, fpoliatum eflc graviter conquedus, Se quamdiu Judas vivat , nunquam
quieto regno potiturum Demetrium cllc diditans. Quod cikn Se exter» amici , in fudam infen-
fiiGmi cortfirmaflcnt : accentus Demetrius, Nicanorem unum ex principibus luis illudribus , qui
elephantorum pixfedlus fuerat Se maximos inimicus Ifraclis , ducem in JuJxam mifit 1 mandans
ur Judam i medio tolleret , comites ejus (Halidxos) dilpergeret, Se Alcimum luramiun Templi
facerdatem condituerct. Gentes verb qux Judx metu ex JuJxa fugerant , mifccbant fe gtega-
tira Nicanori . Judiorum raifcriis proprias felicitates cxillimantcs. [II. Aficcub, XIV. 3,-14.
cum l.Afaccjb, VIL ij, 1 6.]
Judxi > audito Nicanoris adventu 8c accelfionc gentium , confpcrfi terra Deo fupplicavcrunt.
Poit congrcflum verb Simonis fratris Judx Se Nicanoris ad Delia! vicum , Nicanor audita
Judx 8e fociorum ejus In patria propugnanda fortitudine, belli aleam renute metuit. Mifit
igitur Polidonium & Theodorum 8e Matthiam, qui darent fidem aeque acciperent : cumque
ccs diu agitata fuifler , cum populo Judas rem communicavit ,• qui concorde lententia con-
ventionibus annuit. Et prxdicuto dic , quo privatim Judas Se Nicanor uni venirent 1 viros
irmatos opportunis locis difpofuir Judas , ut auxilio edent ipfi , fi qua vis contra fidem
pararetur. SeJ pacifico inter cos fennonc habito , foedus tandem Rege inconlulto ed ini-
tum. Hlerololymis aliquamdiu moratus Nicanor , tuibas gregarias quas ante coegerat dimi-
iit ; ia familiariter cum Judl vivens, ur etiam uxorem ei ducere per liiafcrit. [ 1 1. Mac e ab.
XIV.
Ut unius in alterum benevolentiam & conventiones faidas vidit Icclcratilfitnus Alcimus ,
tertio ad Demetrium venir 1 8e Nicanorem ut confilia a regis rebus aliena agitantem , detulit.
Cujus calumniis ille acccnlus, de conventionibus ad Nicanorem graviter le eas ferre Icriplic j
8c ut cito Maccabxum vinclum mitteret Antiochiam judit. Et licet inique ferret Nicanor ,
quod res compofitas fafturus cllct irritas , quum nullam injuriam Miccabxus fecilfet i quia
umen non ctat unde relideret Regi , opportunum tempus obfervabat , ut dratagenute illud
perficeret. [ Ibid. 16,— 19. ]
Dum Ptokmseus Philometor , legatos Romanorum miris blanditiis fibi concilians , per 40.
dies, Itulll re pcrfe&a, invitos nugis, quini volentes Alcxandrix detinet i a fratre juniore Eucr-
geta Cyrenenfes defecerant , Se civitates cilm ipfis conlpirarum : Ptolcmxo illo a£gyptio
confcio , quem Euergetes , quum Romam luvigationcm inllicucrct , univerfo regno prxfccc-
rar. Hxc ubi Eaergetz numiata , & mox addito , Cyrenenfes fnb fignis exercitum jam ha-
bere , metuens ne dum imperio Cyprum cupit adjicere , etiam Cyrcncra amitteret j omnium
aliarum rerum curam infoper habens , rcli&i Api , ubi portum tcnucrar , ad magnum quem
vocant Catabathmum navigavit , Qrtenen inde petiturus. Sed cihn in Catabathmo loco-
rum angudias 1 Libynis 8c Cyrenenfibus rcpcrilfet occupatas i dimidiam militum partem na-
vibus iropoliram loca angnda circumnavigare juflh , dareque operam ut hodes nec opinan-
tes ex improvifo invaderent : ipfc cum altera parte exercitus fronte eos aggredus , fupcrarr
montem conabatur. Cumque Libynx metu perculfi , qubd utrinque peti le viderent , IU'
J. Vfferii Annui. Puri fojt.
w naal
MT A S MUNDI F/.
j2L
rianc-* dcfcruirtcot j Rex non libevi tantum ad fc en fu cft potittu , ftd etiam fubfc&am qua-]
tuor turrium munitionem , ubi magna erat aquarum copia , in poteftatem redegit. [ Poiyb.
ItfMt. 1 1 f . ]
' Inde feptem caftris folitudioem emenfus cft ; militibus qui fub Mochyrino erant maritimo
itinere illum comitantibus. Cyrenenfes, illo appropinquante , aciem eduxerunt i pedites ad o<fto|
m ilia, equires ad quingentos. Ex iis enim que Philometor Alexandrix geilerat animadversa
ejus Voluntate; quum cernerent nihil regii Euerget* iocfle , fcd tyrannici omnia ab eo admini-
ricari: ut fui fponre fc illi fubjiccrcnt, inducere in animum non poterant. Itaque inito cum
eo praelio . viciariam reportirunt. [ Id. ibid. ] 4fji
■b. Judas Maccabarus videns Nicanorem mimis familiariter fecum agere. Sc folitam coitycrfa-
Itioncm afperiorcm exhibere, cogitans non ex bono efle aufteritarem iftam , congregatis non
Ipaucis fu o cum comitum, Co ab illo occulcavit. [II. XIV. 30.]
Veniens Nicanor Hicrofolymam cum copiis multis , Judam dolo iis verbis ad colloquium
pellexit. Cumque (alutarent alter alterum pacifici , parati eram boftes Judam abripere. Quod
quum Judx innoruillct; territus faciem ejus amplius noluir videre. Cognolccns itaque Nicanor
Jdete^him efle coniilium (ocun ; procellit obviam Judx ad pugnam juxta Capharfalama. Ubt
ceciderunt et parte Nicanoris quali quinque millia virorum : reliqui vero fugerunt iri civitatem
D.ividb. ( I. M*cc*b. VII. 17.— 31. J
His ita gertis , afeendit Nicanor in montem Sion : eoi obviam procedemur i loco fando qui-
dam i Sacerdotibus & e Senioribus populi , falutaturi ipfum cum pace , Se demonftratun ei
holocaulhim quod offerebant pro Rege. Sed is fubiamuvit cos j Sc tradi libi Judam impera-
fvit. Illis autem dicentibus cum jut amento (e nefeire ubi locorum ille eflet : protendens dexte-
ram tn Templum juravir , nili traderetur Judas ejufoue copix in manus ejus, {e quum rediturus
efler in pace domum Dei incenfurUro Sc altare fuffoflurum , Se illnftrt Templum Libero patri
ibidem xdificaturum. Sacerdotes vero ingrefti deterunt ante altare St Templum , flentefque
Deum orabant uc Nicanoris minas redderer irritas , ejulque blafphcuias ulcifceretur. [ L
MaccmK VIII, 33,-38. II. A*«x*.XIV.
Ad Nicanorem delatus eft Rimis Senator Hieroiolymrtanus , qiri ob benevolum in cives fuos
affeCium P*ter fud erunt cft appellatus. Sublato igitur illo putans fc maximum malam Judxis
illaturum , milii mllires fiipra 500 qui eum comprehenderent. Qui quum turrim in qua u erat
occupaturi in januam aulx *vim facerent , ignemque ad incendendas fores adferri juberent;
gladio fe petiit. St quum prx feftinatione vumus fitri in dixi lici non lcthale, S muro leipfcm de-
dit prxcipiccm : deinde curfu. petram quaodam prxruptam alleculas , jimque plane exanguia
cffe&its , protulit inteftina. St ambabus manibus ca projiciens in turbas, vi» cft dcfun&us.
[ II. M*cc*b. XIV. 57.-46.] De quo confutcndus B. AnguSUmu , in epift. 61. ad Dulcicium,
8t lib. 1. contra Gaudentium , cap. 23.
Cim Nicanor imcllcxillcr Judam abefle Hierofolymii , St in partibus Samarue vertari , egref-
fus Hierofolymis caftra locavit in Bcth-horon ; ubi copiarum incrementum cx Syria illi oc-
cur it.:Judas vero caftramctatus eft in Hadasa ( 30 lladiis ab hofte diftantc) cum tribus viro-
rum millibus. Cumque daret operam Nicanor ut pugnaret die Sabbati , & i quibufdam Ju-
dxis qui cum ex neccflitatc fequebantur amicd moncrcrar , ut dtei illi ejufquc aucbori Deo
debitum lionorcro deferret ; monitores , cum fumata in Deum blafphcmii , fuperbe rejecit.
Maccabxiu vcr6 fuos ex Lege St Prophetis confutabatur ; St prxtctca revocans cis in memo-
riam ccttamina qux perfecerant , Se quod fpfe habuerat infomuium de Onia { qui fuerat
fummus Sacerdos , ejus nominisIII.) pro populo Judxorum orante Sc Jcrcmia propheta
gladium aureum libi tradente illis enarrans , animos eorum excitabat. Unde orationibus &
hrma In Deum fnfucil illi annari , die 13°. menfis ix1. Adar in hoftes irruerunt. Ubi quum
primus ipfe Nicanor eccidiflet jn prxlio , reliqui abjc&s armis fois fugerunt. Quos Judxi
perfecuri unius diri itinere ab Hadasa nfque dum venitur Gazcram , c lanxerunt poft cos tubis
claflicum fooantibus. Et ceredl cx omnibus vicis Tudxx circumvtcinis ad fagknrium ho-
(bum cxrlcm convolarunt: ita ut non miniis 35 millibus gladio ceciderint , ne uno quidem ex
univerfo exercitu fhpctftire tclkko. Deinde acceperunt Ipolia prxdxmquc : & caput Nica-
noris arque inaniis cum humero amputarunt & detulerunt Hicrofolymam. Ubt capite in fum-
ma arce fu&enlo . Sc dextra quam fuperbe in domum Dei extenderat t linguam etiam impii
abfeindi juflit Judas , & roimiratim avibus dari. Statueruntquc omnes decreto communi ,
ut quotannis celebritas haberetur die illo 13*. menfis ix», Syra lingua Adar dicb , dic uno ante
diem fefti Mordecaici. [ I. M*ccab. VII. J$,~ 49. II. M*cc*b. XV. 1,-37. likt ix.
“t- 17.]
Hir? terminatur fecundi Maccabxorum libri continua hiftoria : ia qoa quinque libroran
Jafonu » JuJzi Cyrcnerifls, Btcviarium compichcnditur.
Poli cxdcitij Niclnoris Judxa dies paucos i bello quievit. { I. Attccab. VII. jof] In qui-
Km Judas Maccabxm , quum de Romanorum potentia Sc humanitate erga aftli&os omnes au-
di viilct, qifintmriqoc fibi ab eis Demetrius timerer didiciflct , Eupolemum Jolunnis Sc Jafoncm
Eleaxari filiCrn legatos fuo fratrumque Se Reipublicx Judxorum nomine Romam ad Senatum
mific : ut Ibaetaie Sc amicitia cum populo Romano inita , i regis Demetrii & imperii Grajo-
rum gravi Jligo liberarentur, [cap. VIII. 1, 17,18,31,31.}
Cn. Mettia ad Eucrgcrem Alexandri! reverfus , nuntiavit ei nihil eorum qux i fratre ejus
Philometore foeranr pullulata potuiOe impetrari : quod diceret paebs efle ftandum qux facb
rfient ab initio. Quibus auditis , Euergetcs Comanum Sc .fratrem cjufdcm Ptoiemxurn'
Romam legatos cum Merula 'proScifci jullit 1 qui dc iniquirate fratris & contemptu erga
. x__ , vfPPfUW
a«. I M P E $ MACEDONUM »
g* . — — — , -7 .- *■> _ |IuliM«.
populum Romanum cum Senaru agerent. Quibus in utnere cnam Titus Torquatus , Cn. Me- 1 1
rulx in legatione collega , occurrit; fle ipfe, re infe&a , Alexandria dimiffus. Eodem quoque
tempotc i Philometore Mcnithyllus Alabandenfis legatus ad Senatum miflus cft. [ Polyb. legat.
116.&U7.]
Audiens Demetrius cctidifle Nicanorem fle copias ejus in praelio , Bacchidem & Alrimum fe-
cundi) injudaeam miiir , Sc dextrum cornu , live prxftantiorcm fui exercitus partem , cum eis.
Qui profecti via quae ducit in Galgala , caftra pofuerunt in Mrialoth ( al. Malladoth) quz eft
in Arbelis: caque occupati , peremerunt homines multos. [ I. Mac c ab. IX. i<a. ]
c. Mcnfc primo anni regni Graecorum ijx, caftra movcrunc versib Hierofolyma ( ut Judam
Maccabxum ibi quaererent : ) indeque Bercan ( vel Beerzath, ut in Arundclliano habetur codice)
profedti fune cum 10 millibus peditum fle 1 millibus equitum. Judas vero caftra pofuit in Elca-
sa, habens 3000 viros clc&os fecum : qui hoftium multitudine territi cum de (eruerunt, 800
tantum in caftris relidis. Cum paucis hifcc ingentem Bacchidis exercitum ille adortus, i mane
pugnavit ufquc ad vefpcram : fugatoque dextro cornu , in quo ipfe erat Bacchides , fugientes
peticcuti fum ad Azotum montem ufquc. Sed qui in fmiftio erant cornu Judam Sc eos qui cura
eo etanc conlecuti , Jodam fortiter dimicantem Interemerunt , edque cadente exteri fugerunt
Unde tollentes Jonathan fle Simon Judam fratrem fuum , fepeliverunt eum in (cpulchro patrum
fuorum in Modin : luxuque cum univerfus Ifracl dies multos. ( I. Mac c ab. IX. 3,-11.] Cecidit
aurem Judas Maccabxus anno poft cxcclfum patris Matrathixfl*. * Et Pontificatus anno j\ fecun-
dum 'fofepbum , quem confulc Anttq. lib. 11. cap. 19. #
Poft moetem Judx emerfetunt iniqui in omnibus terminis Ifraclis , qui ejus metu prius lati-
taverant : fle magna fame eodem tempotc ingruente , tota feri regio cum ipfis Bacchidi fe fub-
mifit , ut vidu commodius fiucretur. Bacchides vcr6 impios iftos prxfcdos conftimic regio-
nis; qui Judx Maccabari amicos pallim conquilitos ad ipfum excruciandos Si illudendos addu-
xerunt. Fmtqoe afflidtio magna in lfracle , qualis non fuerat cx quo dic non cft vifus Propheta
inter cos. [ E Mnccab. IX. 131—17. ]
Intctira legati i Juda Maccabaro Romam miffi , cum populo Romano pacem Se focictatetn
inierunt : fcedufquc in tabulis xreis inferiptum eft j ut Judaei Romanis , Sc Romani Judxis mu-
tua auxilia contra commones hollcs exhiberent. Ad Demetrium etiam regem 1 Senatu roiflx
funt littera? , nc gentem Judxorum amplius opprimeret : alioqui fe i populo amico Sc foederaro
omnem injuriam, bellum terra marique gerendo , propul faturos. [ I, Maccab. VIII. 19,— 31. ]
Qub (pedat fle illud de Judxis Jujhni , lib. 3 6. cap. j. A Demetri* e/ba defetviffent , amicui 4 '
Romanorum fetu a, frimi omnium ex Orientalibus libertatem receperunt , fAtili tunc Romanis de i
Alieno Urgentibus.
Hoc primum inter Romanos fle Judxos fcedus locietatis ac amicitix fui (Te notat Jofitphus i
lab. ii. Antiquit. cap. 17. quod aliis cxprciliun verbis ibi habetur; hac etiam commentitia ad- ;
jeda vmx*9». Scriptum ejl hoc Senatufeou fultum ab Rupei emo fobdnnis fili» & fafone Elea- ;
zjirt (Judx orum (c. legatis) fub Pontifice quidem fudi , duce vero Simone fratre ipfius. quali
Juda (upcrftitc alius imperator fuillct quam ipfe Judas ; aut fi fuiBct , non Jonathan potius fu- 1
tutus ille fuiflcc , quam Simon , qui poft illius demum mortem ducatum cft confccutus. Nam <
quod paulb antei fofepbo cft feriptum , Alcimo defundo populum communibus fuffragiu 1
Pontificarura Judx tradidifte , manifelli erroris ex [I. Maecab, IX. J4» jj, Jtf.] convincitur;
ubi poft Judx excelTum vita fundum fuifle Alcimum clarifEme offenditur. Ipscque Jofcphus ,
etrorc poftei agnito , Jacimt) live Alcimo nullum ommnb fucccflifTe , retulit , fed per totum
leptennium Hiccofolyniam Pontifice caruilfc. [ Antiquit. lib. to. cap. 8. pag. 701. ]
Longa inter legatos uti iufquc Ptolcmaii altercatione in Curia habita, quum Titus fle Cnxus
1 ( qui ad eos i Romanis legati milii fuerant ) fiio tcftimonio atque favore omni ac ftudio cau-
fara Eucrgetx fublcvareiu ; decrevit Senatus , ut intra dies quinque Mcncthyllus Philometoris •
legatus Roma excederet , fle ut foedus quod cuin Philometore erat tolleretur. Legatos etiam
Publium Apuftmm fle Caium Lentulum ad Eucrgetam miierunt : qui cxremplb Cyrcnam pro-
i. fcdi , nuntium eorum qu* gcfta fuerant magna diligentia ad eum pertulerunt. Ille confcftim
nova fpc inflatus milites conduxit , fle animum atque mentem omnem ad confilia dc Cypro
occupanda tranftulit. ( Polyb. legat. 117.]
Amici omnes Judx Marcabxi convenientes , fratrem ejus Jonathanem ( cognomento qui
Apphus didus eft ) ejus loco Ducem elegerunt. Quo cognito , Bacchides qnxrcbac cum occi-
dere, Id quum Jonathani fle Simoni fratri ejus , otnnibufque qui cum co erant innotuillet 1 fuge-
runt in deferrum Thecae , fle caftramctati funt ad aquam fbllx Afphar. Mifit vetb Jonathan
fratrem fuum Johannem ( cui Gaddis cognomen fuit ) curo militum manu , rogatum Nabataeos
Arabas amicos fuos , ut apud ipfos impedimenta fua deponerent , qux multa erant. Quibus in
itinere occurrerunt filii Jambri cx Mcdaba ; fle incurfu 10 eos fado , Johannem cum (ociis occi-
furtexcrunt cx infidiis , fa&oque in cos impetn , ad 400 occiderunt , fle reliquis ad montem fu-
gientibus , fpolia eorum omnia acceperunt Suroptaque ultione de (anguine fratris fui , ad Jor-
danis paluftria redierunt. ( I. Maccab. IX. a8,— 4*. foftpb. lib. 1 3 .Cap. I. ]
Jonathanem infccutus Bacchides , venit die Sabbathi ad ripas Jordanis cum exercitu multo.
Commiflbqne pcclio , extendit Jonathan manum fuam u: feriret Bacchidem ; fcd iefum ille
caut£ declinavu: ceciderunt tamen ex militibus illius eo die circiter tooo (vel xcoo.ut habet
fofepbut ) viri. Jonathan , untx multitudini impafem (c e(Tc videns , cum fuis in Jordanem in-
S > iif ‘ lillic ,
M T AS MUNDI ri.
filiit , & in ultcnorcin ripam tranavit : nec eum holtis pcricqui conatus crt. Hrcroloiynum
vero reverfus ilacchidcs , .r Jificavit tubes munitas in fudara , Se munitionem que cft in Jeri-
chunrc , & Emmaum , & Ikch-boron , Se Bethel , & Tamnatha Pharathoni , 8e Tepbon , muris
cclfis, de portis , Se ve&ibus : pofultquc prxlidia in eis, ut inde fatlis excuriibus nocaent Ifrac-
litis. Munivit quoque urbem Btthluram * Se Gazaram , Se arcem Hirtofolymitanam : pofuk-
que in eis milites Se commeatum. Acceptolque filios principum regionis oblides j collocavit in
arce Hicrofolymis in cuftodii. [L Maecab. IX. 4$,— jj. Joftph. utjitpr.]
Cum ex Zidiiadis minoris Aimchue tegis filiis Mithrobuzanes ad Ariarathem Cappadocie
regem confugillct : regno illius imminens Artaxias majoris Armeniae rex ( quem Antiochus
Epiphanes devicerat ) legatione ad Ariarathem roiira hortatus curo cft ut fecum confentire vel-
let , Se altero e duobus fratribus , quem penes fc habebat , inter fcdo Sophenem partiretur.
Sed Ariarathes , qui multum ab hujblroodi fraude abhorrebat , legatos gravirer objurgavit ;
litterifquc ad Artaxiam daris monuit ut ab ejufinodi Icelcre abllincret 3 Mithrobuzaacm vero
in regnum paternum reduxit. [Di odor. Situi, i» Exerrpt. H. !r*tefii , pag. jxj.]
3 84+ a. Ariarathes Romanorum legatos Tiberium Gracchum , Lucium Lentulum Se Servilium
Glauciam , in Cappadocia regie excipit. [Polybi legat. 119.] tb Demetrius Soter Menocharem
milit , ut de tegno luo confirmando cum Romanorum legatis (eno ageret; [ Id. legat. ixo. ]
Sororis quoque liix ( Per Ici Macedonum regis viduor ) nuptias Ariarathi regi obtulit: quas
ille, Romanorum offenfam veritils , relpuit. [ Diodor. Siculi Itfae. 14. Jufha. Ub. } 5. cap. t. ]
b. Pofiquam Mcnocharis ad Demetrium Antiochiam veni liet, 8e fermones qdos cum Roma- 4JJ4
norum legatis habuerat illi expofuiilet ; cxiliimans Rex fupra omnia necellarium fois rebus cfle
prxfcntia , ut legatos illos omnibus modis libi adjungeret Se placaret, relidHs rebus, ad cos
milit primum in Pamphyliam < deinde iterum Rhodum, quidvis fc fafturum in gratiam Roma-
norum promittens , donec perfecit ut Rex ab illis falutaretur. Tiberius enim , qui ex animo illi
cupiebat , plurimum illum ad|uvit ad impetrandum quod cupiebat , Se ad jus regni ei conci-
liandum.Polyb.
[ legat. 110.]
Leptines , qui Cn. O&avium Romanorum legatum Laodice* occiderat , Demetrium regem
adiens , oravit , ne cxdc Cnxi moverer ilr , neve propterex in Laodicenos gravius quicquam iret
confulttim : ipfum enim fc Rorrum profedurum , Be Senatui probaturum , diis volentibus id h
Ce admiflum. Indeque , quia fponte fu a atque alacris ibat , fine vinculis 6c coftodibus Romam
dudtus cft. liberares contra Gtammaticus , qui loquacitate fua hoc libi infortunium acccrfivit
limulae nomen ejus fuit delatum , mente captus cft atque in totum alienatus : ubi verb etiam
cotium fibi boiis circundari vidit Se vincula admoveri , cibum rarb fumere coepit corporifqucl
cultum penitas afpcrruri.[ Polyb. legat, in, ]
e. Anno regni Graecorum 15 1 mcnlc x , murum atrii interioris , ( atrfiim Populi ab atrio
Gentium fccernentcm ) a Zorobabclc Se Prophetis cxttudhim , Alaraiu dirui jaflit. Sed impio
Pontifici Deus os occlafit, paralyii cum percudens j ita ut neque loqui qufcquam amplius po-
tuerit neque praccpta dare ultima de domo fua , fed cum magno cruciatu vitam finiverio
[1. Maecab. IX. $4,55, }6.] anno poft occupatum ab eo liimmum Sacerdotium tertio. Jofcphtts|
libro ix. Andquitar. cap. 17. quadriennium illiaflignat : triennium verb in capite penuhimo libri
cjufdcm o petis xo, ubi etiam poli ejus mortem per /eptennimm Hirrofolymam fine Pontifice
man lille addit Inter anni autem IJ mentem ium quo mortuus cft A Icimus , atque itfo' menletn
?““ quo ftolam Pontificalem Jonathan induit , [ I. Maecab. X. xl. ] inrercclTcruitt anni 7* Se
inenfes prxtcrci j.
Videns Bacchidcs mortuum ellc A lcinwm , ad regem Demetrium cft reverfus: 8c quievit
Judxa annos duos. £ l. Maecab. IX. J7* 3
I? 8 4 f Circa CLV Olympiadem , Ariarathis Cappadoci* regis legati Romam venerant t coronam,
aureorum decies mille adferentes : qui Senatui etiam lignificarent , quomodo Tiberium Grac-:
chuin excepiilct , Se ipforiim causa oblatas a Demetrio amicitia» 8e fotoris nuptias relpuillct } |
& pratum ipfum ellc declararent, qtiicquid Imperarent Romani , mandatis eorum obtempe-j
rare. Cujus erga populum Romanum propenfi atfcckus ubi Tiberii Gracchi & reliquorum
legatorum comendcm teli imonium ell auditum 1 Patres coronam magni beneficii loco accepe-!
riint» & viciffim qux plurimi apud Romanos illimari folent dona, lcipionem fellamquc ebur-
neam , illi mifetunt* Atque has legatos Senatu» abtquc mora ante hyemis initium dinuiic.l
[Polyb. legat. 119. & 131. Diodor. Situi, legat. 14. ]
Novis Confulibus ( Cn. Cornelio Dolabella & M. Fulvio Nobiliore ) magi ftrarum incomi- 4555
bus legatio communis Pruliz Bithyni* regis & Gallogrxcorum de Eumene Pergami rege con-
querendum in Senatu audita eft. Auditus ell & Attalus , quem frater Eumenes ad caulam fuam
agendam eodem mi lcr at. Qui non i criminationi bus lolum liberarus eft , fed honore
au&us , & lumina exceptus cft ac dimiilus benevolentia. Quantum enim erant alienati Patrum
mimi k rege Eumene , quem oderant i tantum benevolentia: erga Attalum prae fc ferebant &
iludii ampimeand* ejus dignitatis. [ Polyb. legat. 119. & tat.]
e. Mcnocharis aliique legati i Demetrio Sotere Syrut rege milii Romam venerunt , coronam
aureorum decies mille adferentes , ( quam ut gratitudinis lignum Rex miferat , qubd obfes ha-
birus cllct libcraliter ) fimulque Leptmem qui Cn. Oebvium legatum manu fua occiderat , 8e
liberarem grammaticum qui aedem ptratam defenderat , adducentes. Ubi Ifocratcs ille miram
hominibus fpcdhculum przbuit Nam Se afpedkus illius fupra modum terribilis atque efferatusitans ,
erat} ut hominis qui per annuum fpatiura & eo ampliis oeque fordes , neque ungues, neque
pilos purgallet; animi vero habitum oculorum fpccics ac motus cum efle arguebatu , tu qui
(pc&arct nullius ferz occurfuro argue refugeret atque illius. Leptines contra libi feroper cen-
1MPEH. M A C E D Oinntr~^i
*ftans , •** Senatum venire paratus erat : & quum c*dem 4 fe patraram apud omnes quibufcam I I
i loquebatur fiaeretur ; illud conftantcr affirmabat, nihil fibi Romanos cffc nocituros. Qu*J
fpcs tandem cum non fefellit. Cum enim pcrdiu dubitatum effeta Parribus, quid effer opus fe-j
*ao : tandem Sc legatos fiifcepit Sciurus & coronam accepit ; homines verb qui fucranc addu-
dri rejecit , fluafi crimen id commune edet Syris omnibus. Integra enim omnia fibi fcrvabat i
ut quoties vellet vindicandi criminis potcftatem haberet. Iccirco eriain Demetrio httjufmodi
refponfum dedit: Senatum fiuin illi benevolentiam imperti carum , ii idonea rabone caverit,
fc in ipffus potedate futurum, lieut effet olim. [ Ptlyi. legat. laa. Diodor. Sicut. legat. 25.
Appian. Syriae. pag. 1 1 8. } I
Orophcrncs, Holophemcs aliis appellatus , ad Demetrium Sotcrem Syria: regem profechis ,
fc a juniore fratre Ariarathe per injuriam regno Cappadocie pulfum conqucffos cft: licet hunc
legitimum non fiiifle filium, fcd ab Antiodiidc regina fuppofitum vel adoptatum , « Dione
Zonaras & ex Diodoro nos ( ad annum Mundi 3831.) antei retulerimus. Demetrius Ariarathi
propter feftiditas fotoris nuptias infenfus j fupplicem recepir : St mille talentorum mecccdcm
cum co pa&us, conlilio Sc viribus fuis Ariarathem, licet ab Eamenc Pergami rege adjutum,
regno expulit. [ Polyb. lib. i-pag. 16 1. tiv * iii. 47. Jnfitn. Hi, 35, cap. 1. Appia». Syriae, pag.
1 1 8. Zm.tr. ex Dione. ]
Euuiencs rex Pcrg.imi moriens St uxorem Stratonieam ( Ariarathis nuper regno pulfi forat «n )
& regnum fratri Attalo legavit. [ Pltuarcb. in Apopbtbcgm. & tii. <a%i ] quum rc-
gn.nicc annos 1 8. Succedentium enim illi fratris & lilii annis (i Strabone memoratis ) ex inter- 1
vallo inter ipfins initium & regni Pergameni exitum ( in Romana hiftoria polito J fiubdtkris i fu- j
£I1}i. p<*.614.]
(perfuat 38. ut fub initia anni }9'. ille dcccflcrit: licet apud Strabonem 40 regni anni perpetim
illi tributi reperiantur. Reliquit verb Eumenes regni heredem filium , quem ex Stratonicl fuf- j
ceperat Attalum Philometorem: fcd tutorem regni & filii admodum parvi natu conftituit fra- j
trem fuum Atulum Philadelphum ; qui regnum per annos 21 deinceps adraioiftravit jSerabo ,
Secunda A-quino&ii autumnale obfervatio, anrto xo tertia: Periodi Calippicx , ^Egypriaco^
m innyo jj#m dic primo, (Septembris Juliani 27*) mane, fub ortum Solis, ab Hipparcho
&a cft. [Ptolem. lib,). cap. 1.]
Orophttnes , palfo fratre Ariarathe, cilm res fumma prodendi idminiftfire , & favorem nml-
;udmis griria ac beneficiis conciliare fibi debuiffet , nihil horum prxftitit : fcd cogcnd* pe-
inix intentus * mitltfique per fummum fcclus occifis , Timotheum quidem (quem legatum po-
4 Romam milit) quinquaginta, Regem Demetrium fcptuaginra talentis coronavit j reliqua
>0 talenca brevi fc perfoluturum , ac 600 prarterea additurum pollicitus» Qui re quum Cappa-
ribus fc invifum effc cerneret; cun&es Ipoliare , atque principum bona in fifcum fuum redi*
w re coepit. [ Diodor. Stem/, in Excerptis Valefit , pag. 334.]
Idem, quum in Ionii effet educatus ,( ut ad annum Mundi 3812 ex Diodoro cft oftcnfum )
infHcutis patri* neglcChs , vi» ianUd w vSyvrad» dtmr/Or, lontcam & artificiofam tn temperan-
tiam introduxit. \.P*lyb. M- 3 a. apud Atbenaum, /tb. 10. cap. ia. ] Colic&a verb ingenti pc-
cuni* vi . 400 «lenta ad incertos forron* cafus apud Priencnfcs depofuir : qux d poifci fide-
liter ab illis funt reddita. [Poiyi. & Diodor. Sinti, in Excerpe. Valefit , pag. 170, 173. 3 34. ] Ij8
c. Quum Jooathan Sc fui per biennium quieti St fccuri in locd fuo habitaffem , Judaei aliquot ' 45 J*
prxvacicatorcs Bacchidem monuerunt , polio eos omnes uni noCte comprehendi. Qui ciim co-
piis multis profe&us , clanculdm epiftolas omnibus fociis firis in Judici milir , ut Jonathanem
eofquc qui cum eo erant comprehenderent. Sed quum innoruiffet eis confilium ipfbrum ; com-
prehenfos ex hominibus regionis , qui authorrs erant illius fcelcris , ad quinquaginta viros inter-
fecerunt. [I.Maccab. IX. 57,-61. ]
Poftei lccedcns Jonathan Sc Simon & qui curo eo erant in Berhbafi ( vel Bcthalagan , at apud
jofepbtm eft ) in deferto , muros disjrftos ejus reftituir , Sc firmavit cam. Quod ut cognovit
Bacchidcs, congregavit untverfam mulritudincm luam , iifquc qui ex Judara erant ut ad fc veni-
rent denunciavit: caftrifque contra Bechbafin locati», oppugnabat cam diebus multis, fecitquc
machinas. Jonathan verb , relidlo Simone featre in urbe, exiit in circumlitam regionem cum nu-
mero aliquo* Et percuflit Odoarrhen (al. Odomcra) St fratres ejus, filidfque Pliaiiron in ta-
bernaculo ipfbrum» Cumque etrpiffet obvios quofque exdere St penetrare in exerdtum hofti-
lem : Simon & qui cum eo erant egrefli cx urbe incendeiunt machinas. Ita pugnantibus illis con-
tra Bacchidem, contritus cft ab illis: qui conatus fuos in irritum ce eidi Ile dolens, iram con-
vertit in viros impios qui expeditionis hujus ipli authores fuerunt , St occidit cx his multos; dc-
liberavftque abire in terram luam. Id ubi cognovit Jonathan ; tnifit ad cum legatos dc pacecum IS7\
Co componenda ,8c dc captivis reddendis quos ex Judxl ille ceperat. Quod libenter accipiens
Bacchidcs , fpopondit fe mahim Jonathani non procuraturum ullo dierum vi» luar : reveriuf-
que eft in terram fuaro, nec unquam pofthac Jud*am cum exerciru repetiit. 1« fublaro ex Iftac-
le bello, habitavit Jonathan Miemashi (in tribu Bcnjamimctcl : ) capitque judicare ponulam ,
Sc delevit impios ex Ifracle. [ liid. 61,-73.]
, g._ I Terria *yEquinoilii autumnalis obfervatio , anno u terti* Periodi Calippic* , vEgyptiacoram
/ hrayofiitmt die primo » f Septembris Juliani 27* ) in meridie , ab Hipparcho fecta cft. [ Prolem,
lii. 3. cap. 1. J
Atiararhes regno pulfus , Romam fupplex veniens, Sextum Julium Confulcm adiit < convenien- 4JJ?
tem calami tari in qua verlabatur fpccicm pr* fe ferens. Venerat & Demetrii legatio , cujus ptin-
ccps Miltiades
Mi i & ad cxcufenda que objiceret Ariarathes inftruiftus , Sc ad criminandum Illum,
odiosi.
* Orophcrncs quoque legato» miferat Timotheum & Diogenem ; uc coronam Romam
. afferrent 1
luiiMK, ChrMfc,
JET A S MUNDI t/t.
ufcrtcnt , & amicitiam atque (ocietatern renovarem : prxeipue autem uc in judiciali contemio-
,c defenderent fada i filis , Sc Ariarathem accufarent. Et quidem Diogenes & Miltiades tum
#2
in privaris congrcffib» fpeciera majorem o lient abant ( ut pote piares cum uno , atque omnibus
rebus florentes cum aiflido Sc «nifero compotiri ) tum etiam ubi ad res exponendas ventum , lon-
ge fuperiores fiierunt. Quum enim quidvis »iiccre Sc ad omnia refpondere , fpreta veritate aude-
rent ; atque adeflet nemo qui mendacia coram confutaret» vili funt quod volebant efficere.
[ Pdyb. leoni. 1 16. ] Demum vero i Senatu Ariarathes , quia Populi Romani amicus Sc /ocius
appellans nat , una cum Otophcrnc, m ftacre, regnare julPus dt. [ ,1ppU». SyrUc. p.g. 118.
Zenar. ex Plene. ]
Cum Ptolemxus Eucrgetcs Cyprum occupare conaretur, pngna ibi cum feniore fratre Philome-
tore tommilsj, fu peratus eli. Cumque Philometor illum in urbe Lapitho obfdlum ad extremam
nrcclliutt m compulillct , capto demum pepercit » tum ob innatam clementiam ac germanitatis
vinculum , tum metu Populi Romani. Nec vero veniam duntaxat illi indui Iit , fed foedus quo-
que cum eo pcrcuflit ; quo Cyrenarum regnum illi reftiruit, Sc oro' Cypro urbes qaafdam cum
certo quot.tnnis fiumenti modo concelfit i fii&nxjucei filiam collocaturum promi/it. Ita bellum
inter fratirs , cum ad maximam animorum alienationem atque extrema pericula addndum
fuiflet • repente humaniffimis Conditionibus tcrroiiutum ctf. [ Pdyb. & Dieder. Sicut, in Excerpi.
Vntefti , Mf. 1 97, J i 4» I J 7. /-»*'• /»*• 47- 7ennr. ex Dione.
]
Orophcrnes ciim res fuas valde imminui cerneret , ftipendium mercenariis quamprimum fol-
Ivere conflituit » nc forte necato llipendio fcditioncm concitarent. Grrerum pecunix inopia tum
icoat datus , templum Jovi» lub monte Ariadnes politum, quod ab oltimis temporibus invio-
latum fuerat , fpoliavit ; atque ita Ibpcndia qu* militibus debebat eunda pcrfolvk. [ Dteder.
frater }Sc
PnfefiitM.
ExeerfrieEumems
!i» Attalus J7<] ’ '
in regno Pergameno fucce/Tor , O ophemem Sc Demetrium Sote-
rem ex Cappadocia ptoesus expellens, Ariatatlictn in integrum rclfitoit. [Pdyb. ibid.png. 1 69.
Zonnr. ex Dione. ]
Demetrius Soter Archi* 500 talenta obtulit , ut Cyprum fpfi prtvdknt : aliis quoque emola
|mentis & honoribus illi promi/Iis , fi hanc ipli operam navaret. Quod Archias quum efficere
jcilct paratus , i Ptolcmxo ( Philometore ) deorchcnfus Sc in judicium addudus , funiculo veli
Iquod rabe praetendebatur fc fufpcndit. [Pdyb. tn Excerpi. Vdefii, png. 170. & apud Suidnm
in voc. Oftrdwn» & *p*er>?>xU. ]
Ariarathes irt regnum Cappadodx reftitums , a Piieoen/ibu» 400 tajenra , qu* Orophrrncs
apud illos depofuerat ,- repetiit. Cui rede ab illis ell rejponfum 1 quamdiu OroplKmcs in viv»
elfct, nemini alteri fc eam pecuniam reddituros, nifi ip/i qui eam depofuerat. Ariaraches tamen
immiflu prxdatoribus agrum Pcicnenfem vallare carut ; adjirvantc Attalo , Sc ob faam cum
Prienenfibus privatam fimultatem eum incitante. Et cum magna caedes hominum fimul ac peco-
rum palfim neret , & ad ipfas civitatis portas quidam trucidarentur » tamen Prienenfcs fise
currere ncqnaquam poterant. Cum igitur legationem ad Rhodios mififlcnt , tandem ad prxfi
dium Romanorum confugerunt. Sed Ariarathes eunda qu* dicerentur parvi faciebat. Et licdt
Pricncnfcs Oropherni depolitum fideliter rcddiditlent » ab Ariarathe tamen ob illud mal£ mul-
dati, graviflimis tamen calamitatibus injuflc vexati funt. [ Pdyb. in Excerptu Vnltfii, png. 17 j.]
1848 Inter Attalum St Pruliam Venatorem Bithyni* regea* inimicitii» ortis ; Andronicum Attalus , IJ6
J Nicomedem & Antiphilum Pru lias legatos ad Senatum; Senatus vtib Publium Lentulum ad
caufam eorum cognofccndam legatum milit. Quum primam vero Prufix impreflionem narra- 45 J8
ret Andronicus, didis illius non movebantar Romam :fed irt fufpicioncm veniebant, Attalum,
quod cuperct ipfc Pruliam adori: i , occafiones belH prxpararc Sc criminationibus eum ante-
venere. Dcin Pru lix legat» iciUntrbus , ejdfinodi nihil olle fidum; mulco adhuc minus fidei
habebant iis qox de Priifu nuntiabantur. Mox vero magis maghque re otnni explofati , Sena-
tus incertus quantum his nuntiis tribuere fidei deberet , L. Apulcfum Sc C. Petronium Iratos
mi ferunt , ad mvifendum quo loco Regum illorum res ellcnt. [ Pdyb.ltgM. 128. ]
»849 Prufias vido A tulo Pergamum ingredi» .cura fumptuofo facrificii apparatu Avfculapii tem-
3 pium adiit : madatifquc vidimi* cum perlitallct , tum quidem in callra ell reverfus. Po/lridie
veri» , contilio ae fpe capiendi Attali frullratus , copiis ad Niccphorium ( fob Pergami mnmi-
«55
vota obtulerar. Inde exercitum Elxam traduxit ; Sc taitata urbis obfidionc ciim nihil proficeret ,
( eo quod Sofaadcr Attali colladaneus cum prxlidio militari urbem ingreflus , impetam ipfius
repellebat ) Thyatira navibus contendit. Porrd inter redeundum fanum Dunx , quod eft in
Hierl come , vi illata fpoliavit » Apollinis quoque Cynii delubrum circa Temnum non fpoliavit
folum , fed etiam igni tradidit : atque his petadis , domum rediit. Ex pedcftribus veri» ejus
copiis plcriquc fame ac fanguinis profluvio perierunt. Ncc dilfimilis calus navales copias afflixit :
quippe ingenti tcmpcftatc in Propontide fubitb excitata , naves plcrxquc mari ablorpt* funt
unicum iplis militibus ac rcmigibus » nonnulli in terram ejedi funt naufragi. [ Pdyb. &
Diodor.
Attalussicut, in Excerpi. Vmtefii
i Prufuvi«us fratrem, png. 1 69. 1 7©.cumPub.
Athenium & f J 7- Lentulo
cum Sutdn in voc.jufljt,
proficifci Il/nm'*.ad ]declarandum
Scnstui quod acciderat. [ Pdyb. tigni. 128.] „
4fj9
Quum hi fnb exitum hyemis in Senatu ea qux fecerat Prulus expoluifknc ; Itanm curo prxdido
Lentulo legatos mittete Paties decreverunt C. Claudium Centonem , L.Hortcnfium Sc C. Aorun-
culcium : datis mandaus , ut Pruliam bellum cum Attalo gerere pohiberent. [ Id. legnt. 129.]
P. Sci-
(Periodi jie
1tulunc;
Al*»o Icitriftia.
Anmo
Anno
Mandi IMPER. MACEDONUM. 333
P. Scipione Se M. Marcello Confulib. Arhcnicnlcs ad Senatum Populuroquc Romanum tres
illius itatis nobiliilnnos Phtlofophos legatos miiciunt ; Carneadem Academicum patria Cyrc-
nxum , Diogenem Stoicum natione Babylonium , Se Critolaum Peripateticum : ut mulctan
joo ralentorum propter Oropi vallacionetn , judicio Sicyoniorum fcd autboritatc Romani Scua-
tiis cis impolitam , remitti impetratem. Et in Senatum quidem iiurodudli interptete uii funt Cx-
dlio ( vd C. Acilio potius ) Senatore : fcd ante ipfi fcorsum quoque quifquc oflcntandi gratia
ro-iguo conventu hominum dillcrucrunt. Tum admirationi fuiifc aiunt Rutilius & Polybius
Phuofophorum trium fui cujufquc generis facundiam. Violenta ciiim Se rapida Carneades dice-
bat , (cita & teretia Critolaus, modefla Diogenes Se fobria. Addit Clitomachus in hiAoria fua Grxee
feripta, cum Carneades ( cu|us ipfc Clitomachus auditor fuit) Se Stoicus Diogenes ad Senatum
in Capitolio flarent , A. Albinum qui tum Prxtor erat jocantem dixifle. £g« iibit Carneade ,
fraior ejft non videor , tjusa fipiens non fum ; nec hac urbs , nec in e a civitas. atque illum rclpon-
dillc: Huic Stoico non videris. Audito veri) Carneade , Cato Cenforius quam pi imum legatos
ccnfuir dimittendos : quoniam illo viro argumcnrancc , quid veri dlct luud facile difccrni pof-
fct. Uc veri» in urbe nomen increvit horum Philoiophorum ,6e Romani adolcfccmes reliquarum
voluptarum Se oblcdla mentorum obliti quali fanatici raperentur ad Pluiolbphiam i Caco , veri-
tus ne juventus eb converteret fludium , atque cloqucntix gloriam rebus gerendis Si diiciplinx
militari anteferret , ccnfuit omnes Philolophos ab urbe honclU fpccic ablegandos : atque quuin
veni liet in Senatum incufavit Patres quod legati , qui pcrliiadcre facili quidvis valerent , 154
diu illic line rcfponlb federent. Quare primo quoque tempore aliquid cllc tcnfiiit de legatione
ftatuendum Se decernendum : qub hi ad ludos litcraxios icgrcffi , apud Grxcoium filios dillcrc-
rentj Romana autem pubes cunfcrictfc , ut ante, ad obtemperandum legibus Se raagiilrati-
bus. [ Cicero in Lucullo , & 'lufculan. quasi. hb. 4. & lib. 1. de Oratore. Plin. itb, 7. cap. 50.
Plutarch. in Catone majore. A. Gellius , lib. 7. cap. 14. cumque fecutus Macrobius , lib. 1. Satur-
nal. cap. J. ]
Quo tempore Senattn Q^ Opimium Confulcm ad gerendum bellum adversus Oxybios Li-
)8jo
gures milic, ( de quo in Legatione 1 J4 Polpbieu ) junior Ptolcmxus ( Euergetes ) Romam venit.
Qji ut in Senatum ingrclfus cfl , fratrem Philometorem carpit accularc , authoremque cum di-
cc.c infldiarum quibus fuerat attentatus. Simulquc vulnerum cicatrices oculis (pedandas ex-
hibens , multis deinceps verbis rei atrocitatem exaggerando , ad miferationem lui flectere ani- 45 «0
mos hominum conabatur. Sed Se lenioris Ptolcmxi legati aderant , Ncolaidas fie Androsnachm i
qui ad criminationes omnes fratris rcfpondcrent. Verum illorum Senatus ne admittere quidem
ad aures orationem voluit : adeo mentes omnium acculatiunibus fratris erant occupatx. His igi-
tur extemplo Roma juflis fiiccflcrc , legati quinque fune decreti » inter quos erant Cn. Merula
Se L. Thermas , Se ungtilis quiuqucicmcs aerribuex. Dacum iis negotium fltit , ut cum jonioic
Pcolcraxo profecti , in infulam Cyprum cum rcflitucrcnr. Scriptam etiam ad focios Gtxcos Se
Aliaticos; licere illis Ptolcmxuin iu recuperatione Cypri adjuvare. [ Folyb. legat. i|i. ]
Legari Romani ad Prunam venientes. Senatus nomine illi denuntiarunt, ne Attalo Romano-
rum amico focidquc bellum inferre pergeret. Quumque ille parere gravaretur , legari rigidi
mandarunt ei , aut parerer Scoarui , aut ad difecpeandum veniret cum mille equitibus ad confi-
nia: ubi & Attalum cxpcclarc aiebam cum totidem aliis. Ille , contempta paucitate quar erat
circa Attalum, Ipeiam cum polle a (i* opprimi, prxmilit legatos, quali freuturus cum nulle luis :
fcd concitato umverfo exercitu , venit unquam ad prxlium. Atuhis 8c legati prxinonici dirfu-
gei unt : ille etiam jumenta Romanorum tcii&a comptchcndir , & Niccphorium expugnacum
•iiruic , templa quoque, incendit in eoi deinde Attalum (cura Romanorum legatis) imra Perga-
mum compulfum oppugnavit. [ Appiin. %n Ahthridaticis , pag. 171.]
Quum Hortenflus Se Auruncukivis Pergamo Romam reverti rcnuntiallcnt , quanto contem-
ptui Senatus mandata Prulias habuillcr , qui violato ftedere adversus infos Se Attalum Pcigarai
inclutos omnem vim aeque injuriam cllct expertus : Patres irati , Se indignatione facinoris com-
moti , decem cxtempli» legatos decreverunt , in quibus L. Anicius Se C. Fannius Se Q^ Fabius
Maximus i cofquc Itatim cum mandaris miferunt, ut bello tinem imponerent , Se Prultam pro
injuriis bello illatis pccnas Attalo pendere cogerent. [ Polyb. legat. l$$. ]
Dum adhuc cilct-hycms , Attalus magnum exercitum coegit : quum Se Ariarathes Se Mithra-
dares ejus focii copias ipfi tum cqueflres tum pedcltrcs, duce Demetrio Ariarathis filio , fiibmi-
fiilcnt. Iu Iris apparatibus dum occupatur Attalus , legari Romani venientes eum Quadis conve-
nerunt; & de omnibus rebus cum eo locuti , ad Prufiam redi funt profc&i. Eo ut ventum , vo-
luntatem Senatus ferio illi dcclararunr. Prulias ex iis qux impciabamur nonnulla fa£hirom fc
pollicitus , de pleri fyuc negabar. Itaque Romani legati pertinacia illius otfcnfi, amicitix Se fo-
cicuti ipfius renuntianmt: atque extemplb omnes eo relido ad Attalum pergere cccpcrum.
Tum vero Prulias ptr nitentia duiflus , orans obfecranfque legatos aliquandiu fecutus cfl : Se
quum nihil proficeret , domum reverfus , in fumma conulii inopia verfabarur. Imcrim Romani
Artalo authores funt , ut cum exercitu in regni finibus manens , ipfc quidem bello neminor.
laceilat , led urbes fius ac pagos ab injuria defendar. Ipfi in varias partes divifi , parum Romam
properant , ad fignificanJum Senatui regis Prufix pertinaciam : parum in Ionix regionem ten-
dunt i quidam ad Hcllcfpontura , Se vicinos Byzantio tra&us. Quorum omnium unum idem-
que erat propofitum , ut ab amicitia & loeirtate Prulix homines revocarent i Attalo veri» be-
nevolentiam cun&oium conciliarent , Se quibus pollent cunque modis cum adjuvarem. [ Id.
><t*- >))•]
Athenxus poflei frater Attali clallcm adduxit navium tctbrum 80. quarum quinque trire-
mes Rhodiorum erant , qux ad bellum Creticum fiierant milTx , viginti Cyzicenorum , fcp-
J. Ujferii Annat. Pars fojl. T t tem
Iulum.
334 JET as MUNDI, VI.
n Se viginti Anali , scliqui aliorum lotiorum. Is diserto curta in Hcllefcontum , quoties ali- CWtta.
quam ptKavchaetui earum utbium qui Prufur parebant , crebras exfcentaxna faciens , agrum
illaium populabatur. [Id.leget. ■)«.]
Senatus , auditis legalis qui 1 Pnifu redierant , nes ahos continuo milit , .Appium Claudium ,
Lucium Oppium , & Aulum Pollhiimnim. Hi in Aliam ubi venerunt , bello finem impofuenimi
Jt ui Reges ambo in hu|ufmodi conditionis confenrirent ; pervicerunt. Perfer ut adire/. 10
trilus nufufim trudet . Teleme inire io euuurum fpeeium pendet. Agrum urtrjur ut
pe Udent quementt inchuetnm btc hilum uitiueket. /re» «1 Prufiet deume ferciet egm illute
Methymnuorum n£rieujium , Cumturutu , & Htretlteterum ; eeulumpue illit tultmu felvut.
Hoc fadere illis feripto , Attalus copias fuai Se navales* tcrreftres domum reduxit. [ Id.iitd.
171 1 Pruitas veto, cum Ic ob nimiam ftrviciam lubditis ciolum. Se Nicomedem blium valde
ab eis amatum animadvertent i lilium Clipeelum Romam inilk , uc ibi degeret. [ Appiutt. iu
Mitbrtiutit.fUf. 175-] , . „ , ... „. |, . -
Antiochenis i Demetrio Solere delicientibus , Orophcrnes inita cum cis partione , pellere ipfum
regno 1 quo fuerat rcllitutus, confilium cepit. Quo cognito. Demetrius vim quidem ejus , ne
Ariarathes metu ftarerni belli liberaram , pepercit i iplum aurem compieltenlum, vinrtumSeleu-
m cuihidiri niilit. Nec Antiocheni indicii, tanti , i dcfcrtlooe deftiterunt. luque adjuvann-
btu Se Prolem to rege xEgyptl, Sc Attalo rege Alii , Se Ariarathe Cappadocii , bello a Demetrio
laciffitis. fubornant qtiendam fortis «tremi iilvcncm , qui Syrii regnum vclut paternum ar-
mis repetaa : * ne quid contumelil dcclfct. nomen ei Alexendn inditur , geiurufque ab An-
tiocho rege dicitur. Tantum odium Dentarii apud omnes erat, ut imulo ejus non vira regii
tantum , verumaiam generis nobilitas conftrifu omnium Uibucraut. [ JufUu. IU. ; f cep. t.]
Ute Alexanda , hruu tguutut & iuetrte fhrpit , in epitome libri Jt Liviani fuilfc dicitur.
Wvvri £**»<« ti.t , AxtiecU Epiphenit piiut fuppufititiut , ab Athenio. [Iit.
r ei» io I Tmditeu.t i'.t| ei IMUttu yium , fultu iu Sdlettciderum ftuttm ft merretu , ab Ap-
piano I hStriee.pJt. 51-1 tuUefietu Rhedi tietent , uiutiucbi ft rftfliute fehe dtllitutu , k
Scvao Sulpicio, f H.Jhr.feir. /t*. i. ] Straboni [Iit. i6.peg. 7J1.] Delet ; Joiepho (/ri.t).
•
Cap4 s. 1 Bullet , cognominatus.
Hunc , uni cirm Laodice ( Antiochi Epiphanis filii ) fcrventc adhuc xftate Heraclides ( quem
itio D tbylonieo Antioehtu Epiphanea quondam prifecctat ) Romam fecum duut. Qui dum
U; bc commoratur . magni fotruni lpeciem ollcntavit t vafri* agens omnia, * coniultb tem-
pus extrahens , ut Senatum ad ea qui moliebatur ficrtciet. [Putjb. legue. t)8. J
, Attalus Eumenis tegis filius (cujus nomine patruus Attalus Pergamenum regnum admmi-
rtrabat) puer aimodtim . Romam venit t ut Senatui fe conunaidarct , St amicitiam hofpnii-
que tus quod patri fitrrar cum populo Romano, renovaret. Hic k Senatu * paiatus amicis
iitioiiltri humanitate talcepius, accepto relponfo er animi fui fcntemli, honniibtilquc aftrtus
quf puero id natis conveniebant , poli paucas dies dumum cft revertas : omnibus Gncil civitau-
bus prr quas iter faciebat , fummo Itudio Se magnificentia ntm cseipienlibus. [Idem Itfet. i«o.]
Adfuit * Romi per id tcm[nis Dcmcrtius ( Nicator poltca dirius i Demetrii Soterisin Syrii
runc regnantis filius : ) qui modico paratu , ut puer , ercepms , in patriam denub fe contulit
[ /d. tM.1
5 Heraclides diutiimiore mori Romi farti , in Seiiarnm nni cum Laodice St Alexandro ( Bali )
venit Ibi primb a.lolcfcens pauca efl locutus : poilulavitquc ut meminiirott Romani amiciri
6 focictatis qttr Antiocho parenti fuo cum illis fuillct, dande ut maxime quidem in recupe-
rando fuo regno (e adjuvarent , lin id minui vtllcnr , redire faltem libi in Syriam permitterent , 4)«l
neque eos impeditem qui ad paternum regnum obtinendum opem libs ferre Client parari. Mor
Heraclides fermunem crcrpit: Se pollquim Irudcs ac meiisa Antiochi pluribus cxpofuilfct ,
sd'crta criminatione Demetrii ( Soleris i ) pofttcmb lnb|ecit , iquutn jufliimquc elTe , ut adolcf-
cemtllo huic & Liodiei, qui funt legitima flirps Regis Antiochi , reditus in patriam conceda-
tur Sed eorum omnium qui dicebat ille, nihil quicquam placebat fani mentis hominibua :
qui & firtain eam elfe commcntitiimquc fabulam imeiligebant , * Heraclidem palam abomi-
nabamur. At vulgus Senatorum quos prilligiis fuis Heraclida fibl conciliaverat , in cam fen-
tentiam omna confcnfcrunr , ut hutulinodi Scnatufconfultum feriberaur. fW A lexeudru &
Leudice Regit filiis , pui emicui futiuffur Pupuli Rumem fuit , tu Smetu verte fucine Uret , Sp-
uetut ut ■ n Peleie riguum vrlut pu/i limieiu reveniremur prrmifn i & ftrn ipfu uptm , uti ptfite
Ilevtruut . decrevit. Hac arrepta occatione Heraclida , militem extemplo conduxit , Se multos
Iviros illallm libi adpinxit t drin Ephcfum veniens, bellum quod moliebatur fitdulo apparare
ctrpit. ild.ihd , ] f
r Anno regni Gricoram iSo, Alcranda ( Balas) pro Antiochi Epiphanis filio fefc venditans ,
Ptolemaidem (Phtrmcii urbem ) a militibus qui cam tenebant ptifidio fibi ptoditam oeeupavir.
I I. ,t lectui. t. fufipb. lii. i), cep. ).] Natn mores Demetrii, ut paritat comil St lupabi
admodum , illi odaant. Inclutas enim in regium quoddam callellum munitum quatitor turri-
jbus , non procul litum ab Antiochii , neminem admittebat : St omilia Rcipublici cura
fatuis degebat in otio, [fefepb. ) . .. ... .-
Dcmatius Sota , aodicra Alexandrum Ptolemaide receptum regnare ibi capille t congrega
vir copias multat, uc procedaa obviam ei in pellium. [ I. Mecceb.X. r, r.] Sed conlideratix
ineatis bcll. calibtu , duos filios ( Donarium Nicatorem Se Antiochum Siderem i qui S: Syrti
regnum ambo pollca obtinuerunt ) cum magno auri pondere Cnidum ad hotaitem taum aole-
gtvit ; ut belli periculis erimerentur. St Ii ita fors tulilla, patctnl ultioni iervaremur. [Uv.
lii )l. JuD' 'u lit ■ 1 1. eep. r.] MUit
I MP E F(. MACEDONUM. yf
/ luliuu, lcLnjy.1
Milit quoque ad, Jooatlunem Demetrius eptltolas , quibus pacem cum eo renovavit j dedit- 1
que ei porcftatcm congregandi copias & arnu comparandi , ur belli adversus Alexandrum geren-
di (ocius ipii cilct : oblides quoque, qui erant in arce , |ulEt ei tradi. Quibus litteris publicd '
Hicrofoiymi a Jonathanc ledis } qui io arce erant , timore perculit tradiderunt ei oblides , quos I
ille parentibus ipforum reddidit. [ I. Maceab. X. : 9. ]
d. Hac occatione prudenter ufus Jonathan , habitavit Hicrofoiymi 1 capitque ajdificare &
inftaurare eam. Et exrruendos curavit mucos Se montem Sionis per arcui tum ex lapidibus qua-
draris ad munitionem. Fugeeuntque alienigeni qui erant in munitionibus quas extruxerat Bac-
chides ; & abiit unufquifque in tetram luam : Ikthfun tantilm quidam ex spoliatis fle Legis
delatoribus reman ierunt; et atque hoc iplls perfugium. [Ibid. 10,-14.]
Audiverat interci rex Alexander promilfioncs , quas miliis Urceris Demetrius Irci liet Jona-
thani idcoquc & ipfe per litteras amicitiam & focict.uem ejus quxlivit ; conftituitquc eum fum-
mum Sacerdotem gentis lux , utque amicus Regis vocaretur concedit , fimulquc purpuram ei
miiir & coronam auream, [/i/i. r j,— ao. 3
Jonadun (aeram llolam induit icptinio mcnft anni 160 regni Grxeorum , in ftfto Tabernacu-
$85*
lorum. I.
[ Maceab. X. ai. ] jwft mortem fratris judx anno nono * non quadriennio , Ut
apud Jolcpluim Juturlun
non cxccuilleC [/fi», i}, : caf. 5. ")
contra legitur. L* hiltorix
Maccabaicx enim ratione, ante [urnium
veritatem. Grxeorum
I. Maceab. IX, 3, if»4. viri] i
18, 54*
Qui etrot exalto illo ,. *!c ,Juda in Pontificatu AJcimo (uccedcntc ., cft- ,prognatus
.-9 : quem
#„ 1
ipTo Jolepho pol lea agnitum Futile olle udi mus 1 Jaciino live Alcimo mortuo neminem iucccf- I
titk , led per integrum leptcnniura civitatem Une Pohtiliee nuulillc , clariUwfe profrente.
[ lib. 10. cap. 8. ] Quo feptennio, cum quinque inlupcr tncnfibus , dcmiim completo 1 Jona-|
than nunc , Hafmoniotum primus , ex Sacerdotali quidem Jcho jaribi led non ex Pontificii •
Jaddi {cujus Onias hxrcs hoc tempore in Aigypto Cum Prolcmxo Philometore degebat ) fa-
milia , Cummi Sacerdotii munere fundus clL
Demenius Soter , dolens, ad Alexandri partes inclinatos fuillc Jtidios } remiflionis debito-
rum & tributorum omnium ( quibus gcr.s mi Icte a Macedonibus hadenus opprella luerat ) 1
& ampliliimorum donorum prolixa pollicitatione, eorum ambivit amicitiam. Verum tam pro-*'
fula promiilbrum copia hoc Ij>£> parum probabilis Jonathani & populo Judaico vila cft 1 quod
ab homine proficifceretur , qui tenus iptis docuiftct (i eos odillc j nihilquC eorum priftituiurrt ,
(1 a pnefiatl necclEucc libcrarcrtlr. Eo itaque repudiato , acquieverunt Alexandro , qui pii mu*
cum illis de pace egerat i atque illi deinceps focii in bello lemper fiicrum. [ I, Maceab. X.
*l» — 47- ] .. ..
Andriicus quidam Adramyttenus, ultimi fortis 1tomo 3 Perfei poftreml Macedonum regis 45»* «Ji
fe filium ferens , & mutato nomine Philippus vocatus ; quum Macedoniam turbare conatus k ■
nemine curamur ; in Syriam ad Demetrium Soteteni ( cujus foror Perfeo nupta fuerat ) fpe
auxilii impetrandi fc contulit. Fabulam autem hujufinodi unxit. Ex pellice fc Pedeo rege or-
tum , traditum educandum Cyrthcfx ciudam cllc : ut in belli tafus , quod ille cum Romanis
ageret , aliquod vclut IcmCn ftirpis regii extaret. Perfeo demortuo , Adramytti le cdUca-
rum ufque ad duodecimum annum «catis patrem cllc credentem, i quo educaretur; ignarum
generis foifTc fui. Arferto deinde eo, cum prope finem vicx ultimum cllcr.detcdam tandem originem
tuam : falfxquc matri libellum datum ugno Pcifei regis lignatum quem (ibi traderet, cura ad
nuberem itarem vertiifet ; obteftarionclque ultimas ad/edas, ur res In occulto ad id tctnpul
fervarctur. Pubefcenri libellum traditum: in quo relidi libi duo thclauri i patre dicerentur. Tum
Teientem mulierem fubdititium fe cllc, veram ftirpem ignoranti edidi Ile genu» : atque obteilaxam,
ur prius quam ad Eumenem manarer ret, Perfeo inimicum* excederer iis locis ; ne imerficcre-
tur. Ob hoc mendacium k Demetrio rege comprchenlus , fle Romam millus ; ciVte neque Per-
lei filium die eonftarct, & aliocuj nihil inligne luberet > per contemptum negleclus cft. [ Liv.
lib. 48. & 49- Zonar. ex Dione. J
1 J8J4 Alexander Balas, tam e milite qui in Syria k Demetrio defecerat quira ex Attali , Ariarathis,
Jonathanis Se pricipu i. Ptolemd Philometoris copis auxiliaribus , magno exercitu contrado ,
cum Demetrio cengtellus eft. Er finiftnifn quidem Demetrii cornu oppoticam libi aciem terga 45*4
coegit .vertere j hxicnrcfque diu fugientium veftigii» etiam Caftra eorum diripuerunt. At
dextrum cornu in quo Demetrius ipfe pugnabat , compulfum cft loco cedere. Reliquis verb
cftusi fugientibus , Demetrius fortiter decertans alios hoftitim occidit , alio* non (uftincntci
ipiius impetum perfequens , abreptus eft in ctxnum quoddam profundum de tranfitu difficile : t$o
ubi prolaptb equo , omni eftugio deftitutus, i circumfusa accurrentium corona jaculis confi-
xus eft. At ille etiam pedes generosi repugnabat 3 donec crebris vulneribus confertus luccu*
buit. -[E Mdceab. X.48, 49. J°. dibilj. tsf. 5 . jnftin. lib. jj . c*p. j. jiffim, SyrUc.
pag. i$(.} Atque ita Demetrius , cum annos 11. regnum Syrie tenui liet , emeris regibus in
putui coafpiraiwibus , vitam limul cum regno amiiit : inquit Polybius, [ lib. r . pa/. i6t. ]
Quem ( ur qui Demetrium ipfe bene noverat ) in duodenario annorum regni numero P irphy-
rius, [inGrue.Eufeb. Scuiiger. pxv. 118. ] Eufebim Se Severut Sui fi citu lunt fecud : licet XI.
cantum 'jefepbut illi aflignavem. J
Poft mortem Demetrii ( qui liberos poli fe Demetrium & Antiochum reliquit ) paulo ante
Achaicum bellum. Cometes clfullic, non minar Sole. Primb igneus ac rubicundus orbis fuit,
e 1arumque lumen emittens, quanto vinceret aodlcrn. Deinde paulahm magnitudo ejus diftri-
da eft , At evanuit claritas : no v illime autem totus intercidit. [ Seneca , Maturui, qutfhon.
lib. i.cetf. 151.3
Quum Ptolcmii Philometoris praecipui opera ( tcftante Appiane ) Alexander Demetrium
J. Vff*rii Annui. Pars peji.
Auno Ik
P«uodi Anno xitn
u.
*-i n6 M.TAS MUNDI VI.
viti pariter fic regno ita cxuiiler < miflts ad Prolcmxiun legatis , filiam ejus matrimonio (ibi jun-
gendam «petiit. Qiio libenter annuente, Prolemxus cum filii fui Cleopartl ( ftrmini ad Sy-
riaci regni exitium nara) ex Aegypto egrdlus venit Ptolemaidem , anno regni Grxeorum ifia
l(detinente.) Ubi inter Alexandrum Sc Cleopatram celebrat* firnt nupti*, ut intrr reges fieri
jfulet, magnifice. [I. Maceat. X. J •*— j 8- ]
1 Ad ha. nuptias ab Alexandro invitatus Jonathan, duobus illis regibus amicifque eorum aurum
de argentum ac dona plurima dedit: fic invenit gratiam coram illis. Conveneruntque improbi
Quidam ex lirarle, ut accuGrcnt eum. Quibus tantum abfuit ut Alexander rex attenderet, ut Jo-
jnachanem purpura indui juberer , & fedem ei apud lc tribueret i & principibus fuis pezeiperet ,
ut cum eo in mediam Ptolemaidem exeuntes promulgarent , ne quis illi obloqueretur neque mo-
Icftiam illi crearer de nilo negotio* Quod vidcnrcs a ceu fit ores , dilfugemnt omnes; Rex vero
Honore atfccit curo, fic confctipltt cum inter primos amicos , Sc ducem ( copiarum in Judara)
cum coniti rui r fic ( iit palatio fuo) mpflfxjw. Et reverfus cft Joiuthan Hierofolymam cum pace
ac latitia. [ Ikid. jg,— 6i.1
Onias, Uni* 111 Pontificis filius , qui profugus Alexandri* degebat apud Pro!em*ura Phi-
lometorem , de recuperando Pontificatu Hielofolymltano ( ad Hafroon*orum familiam transla-
to) nulla jam (pe relidi, zternara (ibi memoriam parare volens , regi Ptolcmxo fic Clcoporr*
tegin* (ibrori pariter iplius Sc conjugi ) per (iipplicem libellum fignificavit fc , dum bello illis
( vatiis in regionibus opeiam navaret , aniinadvcrtilfc ipud Ctrle-lyriam & Phcenkiam fic Leon -
jtopolim in Aigypci rnxfeChira I Icliopolitana , aliifque in locis Judxos pritet decorum habere
1 templa , & ideo male inter cos convenire, rogare igitur ; ut templilm quod apud dftrum agre-
!(Hs B.ibaltis invenit , nulli (aeratum numini jimque collapfum repurgare libi liceat i & aliud ejus
loco Deo maximo extmere ad Hierofolymirani illius (imilitudincm , pari etiam modo & men-
fura : ut Judaei qui Asgyptum incolunt illic convenientes , quo magis alerent mutuam concor-
diam , eo Regum utibii» commodius iniervirenta Nani fic Efaiam vatem przdixille , qtibd erit
Domino Deo altare in & gypeo, St alia multa de eo loco prophetavide. [jefeph. lib. i cap.C.]
In quibus obfcrvandum illud primb : non quum primum in jfigyptum ad Philometorem fic
Cleopatram O iias Ce contulit, novi Templi ftruduram illum fuifle aggrcllucn ; fcd pofteaqulm
Illis (trenuam in bellis tum /Egyptiaris tum Syriacis navaflet operam. Philometorem tfnim fit Cleo-
patram totum fuum regnum Judiis commitrentes , militi* totius duces Oniam fit Dofitheum Jei-
ticos conftitui.lc , in libro x contra Apionem [»«». 1064.] jeftpbm confirmat. Deiude , va-
ticinium illud EUi* , quo ad (acrilegam fuam ambitionem (btuminandam abufus eft Onias, ad
(piritiulc Chrifti Domini noftri regruun (pedare. Locus cft, iil Efal* cap. XIX. 18,19. Temnere
ilt$ erunt ijifinyue civitates in terrk rALfypti lo<juemts lingua Canaasi , & jurata Demini txer-
tittutm : civit m drjhrutlionis dicitur unaquaque. Tenuer/ ili* erit altare Domina in medii
terrk ; & titulus Domine juxta terminum ejut. Ubi pro cjnrn *j>f civitate dtjiruiHenu ,■
ob maximam Ikcrartim limilimcHoem , yy olim legebatur , id clt axnr, ut interpretetur
cft Symmachus. Quomodo fit Hieronymus reddidit : Ctvitas felis vacabitur una. Et Gnaldxus
Paraphraftes , urraque ledione coojunda : Civitas falis , qut dejlrutnsr. Qua occatione furrailc fit
rinc*;\iriu> ttuu Ouiarn elegijfc, in quo Templum fuum conftruerct , conjicit Scoliger,
Onias igitur , impetraro loco in agro Heliopolitano, 180 ftadiis a Memphi diftante Templum
ibi extruxit» Hicroiolymitano mimrs fit non peneque opulentum ; cum turri firoili , Ingenti-
bus (axis 60 cubitis erecti. Alteris autem fabricam leculldum patrium imitatus cft : fit donariis
limilitcr exornavit , prater candelabri confcdionem. Candelabrum enim non fecit , fcd infor-
matum aureum lychnum ranqnam jubaris lumine radiantem de aurea catena fufpendit. Totum
verb circa templum (parium codo latete circumdedit , laxeas porras habente. Concedit autem
Rex etiam multum agri modum , ac pecuni* icdihis : ut Sc Sacerdotibus dlet copia ad multa
ejusr Dei ctiltus deiiderarot. Invenit autem Ornos fit Judxos quofdam (ibi fimiles , ( r*r ’ Qr.it
j.tpouuui/ %df<tr zarzmuvfct , apud fcjiphum |ib. 14. Aniiqait. c.ip; 14. fic lib. i. Belli cap. 7. )
& Sacerdotes fit Levitas, qui illic divinum cultum freqnenraient. [fofeph. hk. 7. Belli cap. $7.
curnlit ». 1 1. Aztiytit. cap. 6. ] In Mitknk rameo , rratt. Amafl CJP- >3* §• *°* Sacerdotes qui
miniltrabant templo Oni* , eodem , fic mei ito quidem habentur loco,* quo Sacerdotes excello-
ruro : quibus ( ex II. Rcg. X X 1 1 1. 9. ) non concriUim fuerat ofterre noiocaufta fuper altare
ITomini quod fuerat Htcrofolymis i led tantum ut azymos panes comederent ( inftai Sacerdo-
tum immundorum J in medio fratrum (norum.
Alexandri* inter Judxos fic Samarites de ikeris ipfomm fcditio eft exorte ; illis Hterofolymi-
tanum , his Garizitanum templum juxta Molis prxfcripta contendentibus dic legitimum : provo-
carumque cft ad Ptolcuurum Philometorem ttgem & amicorum eius conlcllum , ut ab his cau-
\ ta audiretur , fit utriui parcis caufidici fuccumberent , mone mulcarentur. Patrocinabator Sa-
maritis Sxbbzus cum Theodofio , Jud*is Andronici» Mcllalami filius : juraveruntque per
Deum 3e Regem, quod ex lege probationes allaturi edent 1 & rogaverunt Regem ut necaret
eum qui jusjurairdum non (ervade deprehenderetur. Rex , multis amicis in conliiium adhibitis ,
cautam audivit : fic Andronici rationibus perfuafus , Hierofolymitanum templum ex (ententia
Molis fuiile conditum pronuntiavit ; Sabban v«b fic Theodobum addixit (upplicio. [Jefepk. lik.
Ij. cap. Y,.]
/pud P.vlometorem in ^€g)pto Ariftobulus Judaeus tum claruit, Pcriptcricus philofophus :
qui aU eundem Regem explanationum in Motem commenrarios lcriptit. Ex quorum ad eum
Priefarionc inJ^ois habetur cicarus Jocus i Cltmente Alexandrine lib, I, Stromat. & Eufcki*
i
I
in Evtmgelic* Praeparat, lib. i*, cap. 7. qui & ibi, fic in operis ejufdcm lib. 8. cap. }. longiora
alia ex rifdem commentariis fragmenta producit.
J
, ■ v. . ... ^ Bellum
Digitized by Google
JMPER. MACEDONUM. *** ' Iluliiu, rChri^a.l
[ Bellum Punicum III. coepit: in quo Mithridates Euergeees, qui Ponticorum regum primum ??7\ 4>"*<
J6;>* *h
k»14^
amicitiam cum populo Romano iniir , naves aliquot auxiliares contra Carthaginiciifes luppc-
diuvic. [Appsnn. sn Afitbridjttc. png. 1 76. ] Ad hoc bellum admiriilbandum ambb Conliilcs
funt miflt , Manilius cum exercitu. & Marcius Cenlbrinus cumclailc; quibus fecrecb manda-
tum elt , ue prifc 1 bello delinerent quam diruta Carthagine. ( Liv. lib. 49. Appi an. in Libyt.
Andrifeus live Pfcudo-philippus , Roma clam fc fubducens , contrado exercitu , totam Ma-
cedoniam aut volunutc incolentium aut armis occupavit, Se regni inlignia alfitmplit 1 Olym-
piadis CLV1I. anno 3. Ciimque Thclhliam invadere armis atque occupare vellet i per Roma-
norum legatos auxiliis Acharorum ea dcfatla e 11. [ Liv. lib. 49. & 50. 1'tllei. P Ait reni. Itb. 1.
Perphyr.in Grte. Eufeb. Sfnlig> p*£. a 19.)
Pruiias Venator rex Bithymx , poltquam cognovit lilium fUum Nicomedem Roma: gratio-
fum ellc , mandavit ei ut a Senatu peteret , remitti libi quod fupercrat pecunix debirz Attalo i
St addidit ei Menam, ut (imul legatione fungeretur. Cui clam mandatam dedit, fi impetrave-
rit remiHioncm pecuniae, ut Nicomedi adhuc parceret: lin minus , Komx illum interficeret.
[ Appi a», in Mithridutic. png. 17}.] ea ratione confidere (ludens minot ibus filiis , quos ex no-
verca ejus fufccpciat. [fufiinjib.34. CAp.4. ] quorum unus , cjufiJctn cum patre nominis, pro fiipc-
riorc ordine dentium unum os continens «qualiter extentum habuifte dicittir ; nec ad fpccicni
deforme, neque ad ufum ulla ex parte incommodum. [ Liv. lib. j 0. 1'a1ct, lib. t. cap.
uit. Plirt. lib.-J.tdp. 16.]
Cum legato luo Mena Pruiias cercuros aliquos mifit St duo millia njilirum. Ad contradicen-
dum illi i Andronicus ab Attalo legatus milii», dcroonllnvic muldam Prulix impolitam mino-
rem fuifle qjirn rapinam. Quum igitur nec mulcka remitteretur Prulix , Se Nicomedem Ro-
mx Menas vidbrct cllc in pretio 1 inops cuolilii nec occidere cum aufus elt , nec reverti iri
Bithyniam. Ita morantem convenit non invitum juvenis : coufpiraruritquc in Pruliam , afeito
in loeietatem Andronico t ut is tegi fuo Attalo pcrliiadctcc Nicomedem in Bithyniam de-
ducere. Congredi igitur in Bctriice oppidulo Epiri , no&u conlccnsa nave quid agendum ellct
collocuti funt i Se diverfl difccllcrunt eadem nocte. Mani vcii» Nicomedes exfcendk navem
purpura & diademate ornatuS more regio : cui mox Andronicus occurrit , Se Regem ap-
pellatum deducebat cum ibo qilos citc.i ll* habebat militibus. Menas verb limulabac i'c tum
prim&m fcnlille Nicomedis prxientiam, de circumcUrlans ea duo qux habebat militum millia ,
ut lagacitcr applicarent fe ad eum qui futurus ellct potior hortatus elt : monens , Piulbm lenem
ellc , Nicomedem juvenem ; Bithynos illurii avcrlari , hunc optare ; Romanorum optimates ju-
venem diligere , Se Andronicum jam ejus (atelluciri promittere ab Attalo auxilium , rege vicino
Bithynis Se lat£ regniante Se Prulix hoflc vttcrc. Ad hxc memorabat crudelitatem Prulix; de-
tegens ejus in omnes patrata facinora , & jnJc odium publicum. Ut vero 8t hos militCs animad-
vertit abhorrete ab ejus fcelciibus , liatim ad Nicomedem adduxit ; de Iccundus Regem cum ap-
pellavit polt Andronicum , ftipavltquc duorum millium iateilitio. [Appiun. ut fuprd , pug.
Attalus , prompte Cxccpto juvene , Pruliam juflit filio Civitates aliquot ad inhabitandum &
agros ad viftuth attribuere. Rcfpoodit ille , mox ei daturum Ce univCclum regnum Attali < in
cujus gratiam de anti invufilfet Aliam. Hxc locutus , mifit Romam qui aCcularcm Nicomedem
de Attalum, cirarentque ambos in judicium. j[Id.ibul.p4t. 174,3
Nicomedes , Phactlonis ( Uve Phaennidis putius } Lpirotidis oraculo fretus , quod luis ex
commodis ipfe interpretabatur, hortatu Attali bellum patri Prulix fecit [Zofim.hifltr.lib. 1.]
Illo igitur St Atulo , cum fu:s,mox in Bithyniam ptofedlis ; Bitliyni ad cos paulatim defece-
runt. Pruiias vero nemini fc credens, de fperans Romanos fc erepturos ex infidiis, a Dicgylle
Tnrace foccro fuo j 00 Thracas impetravit; quibus lblis Commiut corporis fui cuftodiam, de
111 arcem Nicxx fc inclufit. [Appi**, Mitbridatic. p.zg. 174.]
Romx pt error uibanus non liatim ad Senatum adduxit legatos Prulix, Attalo gratificans: &
pottquim tandem introduxit, julfus a Senatu legatos digere qui bellum compclccicnt , elegit
trest quorum unus laxo quondam in capur pereo Ifus foedas cicatrices prxfercbat , alter pedibus
xgererar, tertius ingenio focorsde ufquc ad flultitiam limplex habebatur. Quos irridens Caro
Ccnforlus ( qni paulb poli «tatis fux anno 85 vitam finiit) legationem dixit mitti a populo
Romano , qux nec caput nec pede* nec cor haberet. [ id. ibid. Lrv. lib. 50. Plumrcb. in Cutont
mnjore. ]
Legati profcdli in Bithyniam , jullcrunt partes ab armis difeeJcie. Nicomede autem Se Attalo
fimuiamibus fc authoiiuti Senatus cedere , Bithyni fubornati negabam fe pollhxc ferre polle
immanitatem Prulix j maximi pollquam deprchcnfi ab eo fuilfem molcfti ferre illius imperium.
Sic legari, quia nondum hx quetefx ad Senatum pervenerant, abierunt infctfo negotio. Pru-
iias, deipcrata ope it Romanis, quibus feetus nulla paraverat auxilia , migravit Nicomediam ,
ut hac munita holfem inde arceret: fedopidani, Rege prodito, portas aperuerunt. Pruliam re-
ligione faniJovis fe tutantem confoderunt quidam immilli a Nicomede. [ Appinn. Mitbridatic.
pag. 174. 17J.] Ab iplo filio Nicomede Pruliam ad araro Jovis confugientem occifum fuille
narrat Diodorus Siculus. [in Phttii Bibliotheca , ced. i44- ] *b Atralo intcrfc&um Strabo,
[lib. li.fag. 614. ] a filio, adjuvante Attalo , Livius, [hb. jo.] a (obditis fuis exfum ex Dio-
ne refert Zonaras. Tantum enim Bithynorum in cum fuilfc odium narrac Polybius ; [ in Ex-
cerptu Vnltfii , pag. 174. i*r Suid. in Op»/. ] ut omnes impetu ctfufo non ad dcfc&ioncm mod6| \
fed ad parnas etiam de eo Tumendas ferri cmpciinr.
Audnfcus live Pfcudo-phihppus in Macedonia R . manam prxtoicm Javentium contra fe
| ; Tt iij milium I
1 Google
I
Anno Au
ijL JET A S MUNDI FI.
Fcriodi :tf
Inibo» mttn
CbiilUl.
^ilfum cum legione vicit i curaque, cum maxima clade totius Romani exercitu» , inccrrccie Inde
fa£j in Thcflaiiam impetu , majorem partem ejus vallavit , & Thraces libi adjunxit. [ Ijv. lib.
jo. Florui , hifler» lib. i. cap. 14. Eutrop. lib. 4. Z***r. ex Dione. Oref. lib. 4. cap. u. ] Pollet
ad lxviti.un & tyrannicam infblcntiam converlits , opulcnrilfimuin quemque per (iimmura Iccius
ac conficias calumnias necavit : plurimos quoque amicorum e medio fuflulir. Erar enim natura
148
ferus ac cruentus ; ac prartetea in congrcflu familiari fupcrbns i pollrcmo cupiditate atque omni
fcclcrc contaminatus. [Di odor. Sicul. ia Exeerpt. Falefti , pag. 34*.]
Apud Syros Alexandro Bala in ganeo & lullris focorditcr jacente , amicus cjys Amraonius
resnura aiminiftrabat. Per quem & amici omnes Regis , & Laodice regina (Amiochi Epiphanis
filu , ) fic lib.
Athento, Antigonus
5. cup. Demetrii
IO. ] filius , funi ocelli. [ Liv. lib. jo. cum 'jifcpho , lib. 13. cup. 8. &
Anno regii Grxeorum i6j*, Demetrius major natu Demetrii Soteris filius , annos puberta-
tis cgrcifius , audita Alexandri luxuria , ( quem infpcratx opes , 8c aliena: felicitatis ornamenta , vc- 4J66
lut captum inter fcortontm greges deudera in regia tenebant) cuirt multis mercenariis militibus
quos a Lafthcne Cretenfi acceperat lolvcns ab ea infula trajecit in Ciliciam, Cujus rei nuncio
Alexander vehementer territus, mox e Phonteia properavit Antiochiam , ut res ejus ante De-
metrii adventum in tuto conllituerct. Antiochi* veri» prxfcduram ille Hicraci ac Diodoto (qui
& Tryphon , I. Afaccub. XI. 39- ) tradidit. [ L Muceri. X. 67 i 68. fofrph. lib. 13. cup. 8. JuStin.
lib. i J . cap. 1. Diodor. Sicnl. tu Excerpi. Fultjii , pug. 346. ]
Demetrio adjunxit fc Apollonius ( cognomento Datu Jolcpho didus ) Ccrle-fyrix prxfedus :
quem exercitus fui ducem ille conii ituit , ad Judxos, «pii in fide Alexandro dati pcrlillebanr , dc-
bclhindos. Apollonius igitur magno congregato exercitu, quo plcrofquc ab Alexandro traduxit
ad Demetrium, Jainnix caUramctattts, fonathanem Judxorum ducem ac Pontificem ad certamen
fecum in loco campcllri ineundum thrafonici provocavit. Quo commotus Jonathan cum decem
virorum millibus profedus eft Hierofolyma : cui Se frarir Simon occurrit, in auxilium iplim.
Callra vtrb ponentes ad jfuppcm rxdufciunr Apollonii prxfidiarii qui ibi erant. Sed oppugna-
tione territi cives , apoti» januis deditionem fecerunt. [I. Afaccub. X. 69,-76- ]
Ut audivit Apollonius Joppen zinilTam t cum ter mille equitibus fic pcdcftribus Copiis ( quas
odo millium fmfle Jefrthuj ait) AzotUm profedus eft: relidis in inhdiis mille equitibus, ut
ciim jonathan per liquens Apollonium prxtcrgr ellus ellet inlfdlarum locum , illi a tergo exur-
gerent , & Apollonius converfis copiis mftarec 1 fronti i sleque Judaa utrimque cxdcrcniur.
Ut autem Jonathan praicrgrcflui locum agnovit mfidiatores emergere fic caftra ejus circum-
ire; jullit fuos confidere Se jacula (cutis cfcipCre , dum equites Se telis St viribus ad vefperam
ulque jaculando fatigati eflem. Tum demum Simon copias fuas contra pedites eduxit j quos
Se contrivit , fiigavrtquc. Equites quoque (parfi per campum fugei unt Azotum i fit ingredi
funt Beth-dagon fanum idoli tiri (alutis causa. Sed Jonathan incensa Azoto cum urbibus circum-
jcinis , accepit (polia eorum : fanum quoque D-igonis eofquc qui eb confugerant abfumplit
;ne. Fucnintque qui gladio ceciderant cum iis qui incendio perierant ad odo millia virorum.
_ndc movent Jonathan, ad Afcaloncm callra pofuit : cujus cives honorifice cum receperunt.
Sicque reverfus eft Jonathan vidor Hicrofolymam cum exercitu prxda fic (poliis onufto. Qux
ubi regi Alexandro innotuiflent, perrexit honorare Jonathanem : misrtquc ei fibulam auream .
ut cognatis regiis dari mos erat i fi: dedit ri Accaronem ( Philillxorum urbem ) cum territorio
ejus, hxreditatis jure poflidcnd.nn. [Ibidi 77/--89-1
Carthaginicnlcs , quum ex Ilipponcnfi confiidu Pifone confule (uperiores dilccfli/lcnt , lega-
tos in Macedoniam ad Andri fcum , vulgb creditum Pcrlci filium , mi (erunt , hortantes ut li-
bello contra Romanos gnaviter perllftcrct : neque enim a Cartilagine pecunias fit naves illi de-
futuras. [ Appi**, iu Ljby.ptt. 67.]
A Ronlams Q. Cxciliu» Metellus Prutor ( non Confttl 1 ut apud Florum fic Latinum Achai-
corum Paufanix interpretem legitur) contra Andrllcum maximo curo exercitu nulliis, in Ma-
cedoniam venit. Ibi illi» quos ad res A lix infpicicnJjs Senatui mi ferat perluafit , ut priufquam
tranfinirterent , cum ducibus Achxorum congrcili , edicerent , ut bellum contra Laccdxroonios
fufccptum aliquantilpcr intermitterent. Et nundara illi quidem ad Damocritum fic Achxos detu-
lerunt, cum pra illi contra Lacedxmonios exercitura ducerent. Quare cuni nihil fc ulla ora- 1
tionc contra Achxorum pervicaciam profedutos intclligercnt ; in Afiam perrexerant. [ Puufan. j
in Ack*icit , pug. i 1 8. ]
Macedoniam Metello mgrdlo , Attalus cbflc auxilium venit. Qua ille ufus., Andrilcum de
maritima oia follicituni longius progredi vetuit. Qui paulo extra Pydnam producto exercitu,
ab cquitatn vidor , peditum Romanorum timore rcccflh ; atque exercirum in duas parres divi-
fit , quarum unam ad populandam Thcflaliam milit , alteram libi refervavit. Qua contempta ,
Metellus in aciem dcfccnditr ac qui pruni occuriertint, pullis, reliquos fuhegit. Andrilcus cum
in Thraciam rcfugillet , collcdo exercuu cum Metello ligna contulit ; ac fociu fius fufls , ipfc
aByze regulo Thracir ad quem confugerat proditus, in Metelli potcflatem venit. Alexander
etiam quidam Perfei filium le profcllus , contradi manu , regionem Nefio flumini vicinam oc-
, cupa vi t: quem Metellus ufquc in Dardaniam dt perfccurus. [ Strabo , lib. 1. 1 j.p^.^24. Fellet.
Putere, lib. 1. Florus , lib. 2. cup. 14. Zonur. tx Dione. ] Ita Pieudo-plulippo , zj millibus ex
militibus ejus occifis, devido Se capto ,1 Romanis recepta Macedonia eft. [Eutrop. lib, 4.] Spu-
rio Polthumio & L. Pifone Confulib. [ ]ut. Obfetjuens , de prodigiis. ] Olympiadis CLV1I. anno
J8j7| 14*. (^linente ) [Porphyr. in Grue. Eufeb. Sculigm , pug. 119. ]
P^ornclius Scipio Conful , cum fois Se quinque Sidendum navibus quas Mithridates Ponticus
jmiferat , navale prxliuro cum Ptrnis ante muros Carthaginis iniit. [Appiun. IJbye. />*«£. 7 3,76. ] 4J67
Diaitized bv C
ciuithj.
339\
I M P E H, MACE DO WU M.
Aradii , exitium Marathcnlibus (in Phcenicia ) molientes ad Amasonium qui regno (Syri*,j
fub Alexandro Bali ) tum prxerar lecrcto auferunt. Et oblatis ei joo talentis, ut Marathum /5 *r*ol
iplis traderet pcrfiuferunt : Ammonius verb Ifidorum ad Mararhenfes mifit ; verbo aliud prx
fc fetentem, reveri autem ut urbem iplis ereptam Aradiis traderet in tnandatis habentem. Ma-j
rathenfes in Regis gratia fuperiores Aradios videntes , militibus regiis in uibcm minime rccc-
pris, ex civibus artate maxime provedbs decem claudimus , cum vctudlJlimis qux in urbe ha-
: Dcbantur Deorum (tmulachris , fupplices ad Aradum infulam ablegarunt : ut Atadiorum in (e
'iram placarent. At Aradii animis arre&i & concitati, communes fupplicationis leges contem-
|plerunt ; Se Deorum religione indi per habita , daruas eorum confregerunt de contumeliose con-i
culcriunc. Et cum legari i turba lapidibus peterentur , aegre Senatorum quorundam opera cd
effedtum , ut (alvi in carcerem ducerentur. Qui cum quiritantes, de fupplicum religionem de'
facrofan&um legatorum jus contedarentur ; b quibuldam audaciflimii juvenibus necati funrJ
At au&orcs hujus fcelctis ftatini in concionem progredi , detrattis interemptorum annulisJ
litteras tanqium a legatis ad populum M.irathcnfcm mifenint , quibus (igiiificabam Aradios
propediem auxilia milltuos ede : eo conlilio ut Marathenfes , admidis Aradiorum militibus J
rati cos reveri dbi auxilio adede , ignari interciperentur. Et cum navigia omnia ademident
privatis, ne quis eam fraudem Marathcnlibus indicare poliri ; quidam nauta non alienus V
Marathcnlibus , eorum vicem miferatus, cum in proximo freto commeare edet folirus, ad-
empto navigio , nofhi id fretum audaftcr enatavit , odo circiter Ibdiorum intervallo. Se Ma-
rathenfibus Aradiorum infidtas detexir. Unde Aradii, cum confilia itu explorata ede infdlige-'
Tent, ab hujulmodi per litteras fraude drilitetum. [ Diodor. Sica/. legat, 19. dr in Excerpti/ >
faltfii , pag, ?49, j jo. ] Vi autem aperri Marathum aggredi 1 uibcm captam diluerunt , flci
1agrum ejus lortc inrer (e diviferunt. [ Strabo, lib. 1 6. pag. 7 j j . ]
3 S5 S | Quarta ^Cquinodii autumnalis oblcrvatio, anno 3 x. tertia: Periodi Calippicx , Aegyptiacorum ’
dic j*. ( Septembris Juliani 17- incuncc J medii node , ab Hipparcho fadaett : anno i
morte Alexandri 178°, vel I77°.dclincnt« potiis i 178’. poft biduum inituro. [ Ptolem. hb. jJ
j<af. i. ] I
I Anno cjufdcm periodi Calippicx eodem , i morte Alexandri 178°, Aegyptiaci menils Mechir 4 5*8
idie 17, (Martii Juliani die 14.) mane , dEquinodium vernum exadidim^ i fe obfrivarum
fuillc fcnbit Hipparchus. [ Id. ibid. ] , 14^
Cn. Cornelio Lentulo & L. Mummio Confuliti. Carthago diruta cd. £ fellei. Patere, lib. i.j
Italfumuturum reformidans, carmen il ud protulit:
]Qua occaltonc Scipio , vices rerum humanarum conlidcraro Se fimilcm aliquando Romx iplius
{.ejtroj nynp cjt* rr«r' «A )A*»i Ipn ,
K«i lltiausc , ityuiAin n e/dpsuo,
yjm.jue dies aderit , quo concidat Ilion ingens j
Et Priamus Priamitjac ruat plebs armipotentis.
Ut iplemct prxeeptori fuo Polybio , qui tunc aderat remque tn hilloria fua retulir 4 confclfus c(l. !
i[ Appi an. in Libye, pag. &i. ]
I L. Mummius Coniiil, a Senatu ad bellum Achaicum conficiendum milfiis, cum paucis venit
in cadra : & Metello (qui perado bello Macedonico Achaicum tunc adminidrabac ) cum fui<|
Icopiis in Macedoniam amandato, ad ldhmum iplc (ilbfliiir , donec univnfum agmen coegit- j
jfer. Fuit militum numerus , equites j joo , peditum a; millia. Ptxdo fuerunt Cretenfes fagit-j
tarii : fle e Pergamo , qua: fiipra Caicum cd» ab Attalo midam manum adduxit Philopcrmcn;
Conful , vido ad ldhmum Dixo ( polltenio Achxorum Prxtorc Se Achaici motus authorc
Iprimo) teitio pod pugmm dic Corinthum ingrellus urbem direptam , tuba prxeunre , funditus
evertit. [Liv. lib. J i. felleh Patere .lib. 1. Jnfiin. /ib.i*. cap. 1. Horas , hb. i. cap.16. Paafan,
in Achaicis , pag. in. Orof.hb. j. cap. j.] Olympiadis CLVIII (ita enim in Plinio legendum
cd , non C L VI J anno tertio , Urbis condirx ( fecundum Varronis fupptlutionera ) DCV1II.
[ Plin. lib. )4. cap. a. ]
Polybius ex Africa ad fuccurrendum patrix advolans , nobili lT morum artificum tabulas
Corinthi in lolum projedas vidit , ac milites fuper iis talis ludentes : quarum duas in Hiftoria
fua nominat , Herculem Dcianirx tunica exciuciarum , Se Bacchum ab Arididc Thebano pi-
ctum ; de quo nonnulli parosmiam illam didam putant , Ol/ir «jm» t 4/Wer , Nikel ad Bac i
cham , Arididis fc. [ Strabo, lib. 8 .pag. 381.] Quam Bacchi tabulam cum in pixda vendenda
VI. M. federtium (vel loa. talentis t ut ed apud Pliniam , iib. 7. cap. 38. Se lib. f J. cap. 10. )
ab Attalo rege empram L. Mummius intcllcxillri ; pretium miratus » fufpicatufqnc aliquid in
el virrutis quod iplc nefcircc , revocavit tabulam, Attalo multtim querente , fle Romx in Cc-|
ieris delubro pofuit. \Ptin. lib. f j. cap. 4. ] Harum enim rerum tam rudis ille fuit , ut quum
maximorum artificum perftdas manibus tabulas ac datuas in Italiam portandas locaret , ju-
beret prxdici conducentibus, fi eas pcrdidillcnr , novas cos reddituros. [ fellei. Patere . lib. 1.]
Donaria igitur fle reliqua ornamenta, qux admiratione videbantur dignifiima , Romam (une
afportata : qux verb minoris erant pretii , Attali auxiliorum duci Philoptxmeni donau , Se P«r-i
gamum delata funt. £ Paufan. in Achate, pag. xil.]
, Ptolemxus Philometor , maximis copiis & terredribus Se navalibus coa&is , ex Aigypto iri
Syriam venit : per fpccicro juvandi Alexandrum Balam generum fuura , revai autem ut re-
gnum Syriacum illi ereptum luo adjungeret. Cumque Alexandri jullii cxccpificnt cum civita-
tes omnes pacifice j prxiidiatios milires fpccic auxilii in unaquaque collocavit. [ I. Afattab.
XI. 1,1,3.]
Ut prope .Azotum venir Ptolemxus , odendmmt ei templum Dagonis inccnfiim , ipfamque
Google
~ZTuo ^ T A S MU N D I VI.
— ~~ Azotuin Se (ubmbana ejus dcftru&a, Scajonathane in bcJIo cxforura atque nullorum accr-
gs
vos quos in via ipiius aggcllcraut. Sed invidiose illis qux fecerat Jonathan narrantibus , R«
rus clb Qui Regem inde ad Eleutherum ufquc fluvium comiutus , rcdiic Hicroiblymam.
filuit. Jonatlun veri» magnifico cuin apparatu Regi ad Juppen occurrens , benigne ab eo exee-
lb>d. 4,-7- ]
Ptolcmxus potitus urbibus maritimis ulquc ad Scleuciam maritimam ( ad Orontis fluvii oAia
politam ; ) cogitabat de Alexandro pcflimd. Apud Ptolemaidem enim per Amraonium ftru&as
libi futile inlidias; cumque ad fuppliuum depolccrctur , Alexandrum dedere illum noluiile ,
conquerebatur. Ablatam igitur ab Alexandro filiam luam Cleopatram Demetrio Soteri in ma-
trimonium dedit : in regnum paternum tcllitucrc cum promittens. [ Ibtd. 8,— 1 i. cum fofepho ,
lib. l }. cap. 8. & Livio, lib. J». ]
Antiocheni propter Anunonium , a quo plurimis afic&i fuerant incommodis , Alexandrum
deferucrum. Aminonius , amictu firmi neo quiretis latebras , ea lus clb Ptolcmxus Antio-
chiam ingrclius , Se a civibus rex conlalutatus , duo capiti diademata circumpofuit , Alix
( live Syrix ) Se vCgypti. Sed Asgypti imperio (e contentum fure divitans > Antiochenis per-
lualit ut Demetrium reciperem i pollicitus cum majotein rationem habiturum recentis eorum
beneficii, quam odiorum qux illis cum porre ejus Seleuco intcrcellcrant. [ Jofeph. ut fupr,
cum 1, Maccab. XI. 13. ] Atque ita Antiocheni , veterem patris otfcnlam novis meritis cor-
recturi , Ic ei tradiderunt. Milites quoque paterni , favore juvenis acccnli , prioris (aeramenti
religionem novi regis fupcibix proterentes > ligna ad Demetrium iranltulcrunc. [ fu/Iin. lib.
JJ cap.i.]
Alexander tum in Cilicia erat. [ I. Maccab. XI. 14.] ubi confulto Apollinis Sarpedonii ora-
culo, rclpouf.im acccpille fertur» ciunut locum caveret , qui biforme (pc&aculum protulillct.
Quod quidcin civitatem A rabiar Abas (in qua paulo poli oeci Ius ille cft) ipcctavillc putabatur :
ubi Herais qtixdam > patre Diophanto e Macedonia Se matre Arabi isa genita & Sanuadi cuidam
nupta , mutato fexu in virum tum tranliit Se paternum Diophanti nomen aJiumplir. [ Diodor.
Situi. fin. !tb. 3 x. in Phoui Bibliotheca , cod. 144. ]
jSj2 ! Quinta Aiquinodii autumnalis oblcrvatio , anno 33. tertix Periodi Calippicx , Aegyptia-
corum inay*utrm 4*. ( Septembris Juliani 17.) inane , ab Hipparcho fa&a dl. [ Pto/tm, lib. 3.
I Alexander ex Cilicia validum fecum ducem exercitum , Syriam invafit , & agrum Antio-
CMp.X.']rapinis atque incendiis vallavit. Cui occurrens Ptolcmxus una cum
j|ebenum genero fuo De-
> roctrio ad Oenopaiam fluvium prxlio cum vicit. Ille cum quingentis (uorum in Arabiz civi»
Itatem Abas e pugna fugit , ad Arabix dynaflam quem Maccabasex Inflo, ix feripror Zabdte-
tem, Jofcphus '/.obelum , Diodorus Siculus Dioclem nominat. At qui cum Hcliadc duces a par-
te Alexandri llctcranr, patio cum Demetrio inito, de proprio commodo legationem ador-
nantes , dolo Alexandrum necaverunt. In fuperiore vero prxlio forte accidit , ut equus Pto-
leraxi confirmatus barriru elephanti cum excuteret , proftratumque aggrefli hortes vulneribus
in caput inflictis in periculum extremum adducerent ; ni ereptus cifct interventu latcliitum :
attamen per integrum quatriduum lupit Ls lentibus , nec loqui potuit , nec loquentcs inteiligc-
rc. Alexandri vero caput Zibdicl Arabs rccifum milic ad Ptofcmxum: qui Uic quuua demum
rcfpirans a vulneribos Se ad (e reveritis , jucundillimo (ibi rumore iimul & Ipcctaculo capitis
ac mortis Alexandri pavit animum ac oculos. Dic vero poltcl tertio , inter curationem , dum
olla medici terebrare contendunt. St ipfe expiravit. [1. Maccab. XI. 1 4,— 1 S. folyb. in Excerpt.
Vale/ii
cap. 8. ,Jpag. 194. Diodor. Sicut, ut fupra. Liv.ltb, j 1. Strabo , lib. lO.pag. 7} I. foftpb. Iib.l 3.
Alcxapdri Balx regno , poli exdem Demetrii Soteris quinquennium Jofcphus tribuit :
[lib. 1 3. cap. 8. } a quo menfes 5 .circiter detrahendos cenfcmus ; ut ex Maccahaici feripto-
ris authot itate , hujus Se Philometoris exitus fynchronifmus apparear. Pofi Alexandri verb
mortem , lolus Synx regnum obtinuit Demcuius Demetrii Soteris filius , anno regni Grxeo-
rum 167*. [ I. Mace ab. XI. 19. ] qui, quod alienum a familia liia vicillcr, idem cum primo
Seleuco, regia: Itirpis authore, Nicunoru live Nicatoris cognomentum accepit. [sippian. Syriae.
m- '5‘-l
Mortuu Ptolcmxo Philometore , milites quos ille in arcibus Se urbibus Syrix prxfidio reli-
querat , ab iis qui erant in iifdcm munitionibus ( procurante Demetrio ) occili funt. [I.Maccab.
XI. iS. ] Cxtcros quoque Ptolcmxi milites male mnl&ubar Demetrius ; oblitus Se auxilii &
aiiinituis , qux per Clcopatrx nuptias recens intcrccilerat. Illi verb pc;ofi hominis ingratitu-
cap. 8.dinem, ]receperunt Ic Alexandriani ; elephantis tamen in ejus potclUtc relidis. [Joftpb. lib. 13.
In Aigypto Cleopatra, nuper dchmdi Philometoris foror Se copjux , favore principum ad- 4 j6p I
ruta, hiio Itio paternum regnum alfcrcrc nitebatur. [fofepb. lib. 1. contra jipUn. pag. 10S4.
juflin. lib. 38 .cap. 8. ] Verem hujus conatibus Ptolcmxus minor Philometoris frater , qui Cy-
renis regnabat , Euergetes II. Se Phyleon didus , per legatos inde vocatus obftitit. Adversus
cum O.iias ( qui Templum in prxfcdhtra Hcliopolitana condiderat ) bellum pro Cleopatra
liilcipicns , ad urbem Alexandrinam parvum Judxonun deduxit exercitum , cilro cilci illic
rhermus prxfcns Romanorum legatus : ut in luo adverstis Judxos commentario slpion Cram-
ntaticuj retulit. [ ‘jofeph. ut fupr. J
Phyfeon verb, ut litem lunc omnem terminaret, ipfam Cleopatram fororem natu majorem
communi fratri nuptam libi nubere coegit. [ Valet. Maxim, lib . 9. cap. i. ] Ac rtatim ubi
Alexandriani itlgrellus cfi, fautores pueri trucidari juflir. Ipfum quoque dte nuptiarum , quibus
Digitized by Google
IMP ER^ MACEDONI/ M
mitrcm ejus in matrimonium recipiebat, inter apparatus epularum St folcunu religionum, j
tn completu matris interfecit : atque ita rhorutn luroris, cxdc filii ejus cruentus , alccndir.
Poft quod non mitior in populares , qui cum in regnum vocaverant , luit. Siquidem peregrinis!
militibus licentia exdis data , omnia (anguine quotidie manabant. ( fuftirt. Itb. 3 8. c*p. 8. J'
Multos etiam calumniatus tanquam (aluri lux infidiatos crudelibus fuppliciis extinxir : alios,
varias commentus caulas , in exilium mifit , ademptis Facultatibus. [Ditior. Situi, in Excerpt.
Valejii , .
Jonathau , congregatis his qui erant in Judxi & multis fabricatis machinis , arcem Hierofoly-
mitanam oppugnavit. Quod quum a viris iniquis St oloribus gentis iu* Drmerxio Nicatoril
clTct renuncutum ; iratusRcx (cripiit Jonathani , ut omilsa obfidione veniret libi obviam quam1
Celerrime Ptolemaidem ad colloquium. Ar ille * non Foluta obfidione , dedit (e periculo , vc-j
niens ad Regem cum Senioribus & Sacerdotibus , ac muneribus , quibus placavit Regem : cau-
samque fuam ita egit, ut Rex calumniatoribus rcjc&is eidem principatum Sacerdotii confirmave-
rit, ac prxeipuum incer amicos locum tribuerit. Jonachan denique pollicitus dare Regi joo ra-
lcnta , obtinnit ab eo immunitatem toti Judxx , St tribus Toparchiis ei adjeOis , ( quarum etiam
I. Mxccab. X. jo. fa&a cll mentio) Aphetimx fc. Lyddx St Ramathx , ab omnibus deci-
mis & tributis qux Regibus pendi confucvcranr. Qua de re Regis liucrx ad Lafihencm ( qui cum
Ctctenfibus auxiliariis Demetrium ad regnum perduxit ) cognatum 8c patrem ab ipfo di&um >
confcriptx exeam. ( I. Afaccub.Xl. 20,-57. )
Demetrius videns ditionem luam pacatam , neque quicquam libi oblidere , retent» peregrinis
militibus quos ex Creta St aliis infulis coegerat , doroellicos ac veteranus omnes dimiiit : ob
quod bolba illi fa&i Fune omnes milites patrum ipfius. ( I. Mnccub. X I. 38. ) ut qui Coliti
Client ab aliis aure eam regibus etiam pacis tempore (bpendia accipere 1 ut alacriora fierent ad
(obeunda , quoties opus cllct , pericula. ( Jtftpb. lib . 1 f. cup. $. )
Eam alienationem militum i Demeuio animadvertit quidam ex Alexandri Dalx ducibus Dtodo-\
tus, qui poftea Rex faclits Tryphonis nomen libi allumpfit. Natus hic Sccoanis caAello Apamien-
(ium , educatus Apamix c(L ( I. Mxcctb. XI. } J>. Strabo , lib. 16. pag. 7J a. Ltv. lib. y». & SS-
Jofeph. lib. I J. caf. 9. Appian. Sjriac. o*g. lfi.) Hip igitur ad Elmalchuelem Arabem profe-
, qui nutriebat Antiochum Alexandri Balx puerulum , indicavit ei quxeunque fecerat De-
metrius Nicator , dt inimicitias quas exercebam cum eo milites : atque aluduus apud eum erat,
rogans ut traderet ipfi puerulum , reducendum ad regnum parris Fui. Cumque Arabs difficilem
Ce illi hic prxberct : manfic illic dies multos. ( l.Muccdb. XI. j 9, 40,)
Demetrius Nicator interim , ab omni immunem periculo Ce cflc credens , omnes qui in bello
advcrlati ejus partibns fuerant inufiesiris fuppliciis e medio fu/tulir , Lailhcnc homine fcclerato
ac temerario , qui univerfo regno prxpofitus erat , juvenem allemationibos corruptum ad nefaria,
crimina quotidie incitante. ( Ditior. Sicut . tn Excerpt. Tuiefii , pag. $46.)
|t8io | Jonathan, miliis ad Demetrium legatis, rogavit ut prxfidiarios milites ex arce Hierofolyitri-
’ ' tana & aliis munitionibus amoveret i quod Ifraclitas bello premerent. Quibus ille reCpondir non
foliun pollubra Ce fa&urum ; Ced cnam ghriofum Jonaihanem cum gente (ui ctlcClurum ,
cum opportunum foret ; nunc vero , qunm milites Cui omnes ab eo drfecillent , auxilium mili-
tare fcab eo pottulare. Cui Jonathan quamprimum obCccurus , tria millia vitorum Fortium mifit
Antiochiam: quos Rex excepit cum gaudio. ( I. M-ucub. X I. 41,-44. )
Externis copiis (quibus nugis fidebat quim luis ) firmatus Demetrius , Antiochenis arma
adimi julfit. Qux illi non (blum tradere recusarunt , Ced quafi centum & viginti millium concurfu
in mediam civitatem fa&> , Regis vitam perierunt : coque in regiam fugere compulfo , vias
urbis occuparunt , St cum oppugnare Cunt aggtclfi. Sed ad ejus auxilium Judxi omnes pariter
convenerunt 3c dilperfi pet urbem ad ccnrnm millia eo die occiderunt : inccmaquc urbe , Cap-
tilque Cpoliis multis. Regem Uberaverunt. Tunc abjcifKs armis pacem cum Rege cives fecei unt: I
glotiamque adepti Judxi coram Rege 3t omnibus qui erant io regno ejus, levcrftfunr Hic-
rofolymam cum (poliis mulcis. ( I. Mdccnb. XI. 4 J,— J 2. cum Ditiora Siculo , tn Excerpt.'
Vhlcf pag. )
Maxima parte urbis -Antiochena: incendio confumpra , mulriCque ob fcditionem hanc capite
damnaris , bonilqne eorum in fifcum regium rcda&is ; permulti ex civibus odio ac metu De-
metri e patrii profugi , per omnem Syriam palfim vagabantur , opportunum vindi&x locum
tempufquc obCervanra. Interim Demetrius cun&is invitus, exdibus atque exiliis & bonorum
publicationibus nihilominus fxviebar » patris Cui crudelitatem longo intervallo Cuperans. ( Ditior.''
ibii.pug.i49.) MentituCque omnia quxeunque Jonathani dixerat, alienarus ab cocft, & affli-
xit cum graviter. ( I. Maccab. XI. y J. ) bellum quoque minatus, nili redderet tributa omnia qux
Judxorum gens folita erat prioribus regibus pendere. ( Jtfeph. lib . 1 j. e*p. 9. )
Diodotus, qui & Tryphon, tandem ex Arabia cum Antiocho puerulo, ex Alexandro Bala Se 4J7° |
Cleopatra Ptolcmxi Philometoris filia genito , qui Se ©1 »/ five Divus cognominatus ell , in
Syriam reverfus , regnum illi , diademate capiri impolito , afierebat. qucm confluentibus
copiis omnibus quas Demetrius exau&oraverir , aperto bello Demetrium adortus eft ; eumque prx-
lio Cuperarum Scleuciam fiigcrc compulit. Diodotus verb captis ilbus elephantis , Auciochiam ob-
tinuic. (I. Muccab.X 1. 54, J5» cum Livio , lib. Ji. ftfepbt , lib. ij. tdp. 9. &
Antioc^s ( vel ejus potius nomine Diodotus ) miliis ad Jonathanem litteris & legatis ,
Pontificatum ei confirmavit , quatuor Toparchias ( ad ires illas in fine (uperioris anni nominatas,
Ptolemaide fbrtalTe adje&a r ex I. M*cc*b. X. jo, jp. ) conccffit. St in regiorum amico-
rum numerum cum coopravir. Misitque ei vafa au-ri in •ninifteriuro , Se dedit ei potcftatetn
~J. V/erit Annal. Pars pofl. V u biocndij
Aimnu If iran»
ftttoeli
1 i?42 JET A S MUNDI l/I.
bibendi ex valis aureis St gcltandi purpuraro 8t habendi fibulam auream. Simonem quoque
frattem ejus regiarum copiarum ducem conrtituit , ii trartu Tyri ufquc ad fines aCgypti. ( I. Mac-
tub. XI. t7, 58, J?.) Jonathan vero litus tot collaris ia fe per Antiochum beneficiis atque ho*
noribus, & iple fuos legatos ad cum fimul & Tryphonem tnilit ; amicum 1'cSt lucium profiriliis
1 gerturamque uni bellum contra communem hollem Demetrium : multa de ejus ingratitudine que-
1 cap. 9. )
flus , quod pro beneficio injuriam libi repofoillct. ( Jofefb. /ib. 1
t Diodotus , a regibus abalienata Syria , Coraafiu caftcllo Cilicii belli arce ufus cft; Se Cili-
!
j cibus, ut focieratcs piratica* inirent , author fiiir. (Strabo, /ib . Ifpf, /88.)
j Demetrius Laodicei moratus conviviis celebrandis, atque hujiiimodi lutu Icgric otium terebat:
i.ac nihilominus multos inter im injuria alliciebat ; calamitatibus luis nullatenus prudentior fadusy
[ Diodor. Sioul. in Excerpt . Vale fu , pJfi. i J J. ]
Quo tempore Ptolcnmis Euergetes 11. live Phyfawi ex folenni Aegyptiorum more apud urbem
Memphim in palatio inaugurabatur , narus cll ei filius ex regina Cleopatra ( lua Se fratris Philo-
metoris forotc fimul flteonjuge: ) qua re fupra modum exhilaratus , puerum Memphitem nomi-
j navit, quod libi in urbe Merophi folenne Iaeram peragenti natus cllct. Dum verb natalicia pueri
i celebrat, * folitl crudelitate nequaquam ikfcifcem, Cyrcnros quolilam, qui etim in z&gyptum
jdeduxerant * interfiet jirffii ; qubd paulo liberius ob irrnem pellicem eum objurgalTcot. ( Id.
ibid.pag.% J4. ) • t
Cum Jonathani pcrmilfum clTct ab Antiocho , collegis etiam e Syria & Phtmicla militibus,
Ibcllum contra Demetrii duces geicic , confckim urbes trans Jordanem fluv. fit as peragravit :
congregatilquc ad cum omnibus copiis auxiliaribus Syrii, A (calonem profc&us eft t ubi ei
obviam procelTfrum cives honorifici. Cumque Gazam inde venientem cives exciufiflcnt , ob-
jfcdlt urbem Jonathan , St fuburbana ejus incendit ac depridatus efl. EI clade accepta Gazcnfrs
bacem poftufirunt , datifque obfidibus impetrarunt. Jonathan verb oblldibus Hierofolymam
miliis , totam regionem peragravit , Datnafcum ufque. ( I. Maccab. XI. 6<s, 61, 61. Joftph. /ib.
'ij. CAp. 9. J
j Principes Demetrii in Cades Calilii utbem venerant i ut JonathanCm abrtraberrrit k Syri*
j hegoriis, laturum opan Galilxis fux ditionis hominibus. Quibus ille occurfurus , fratrem fuum
Simonem ih Judara reliquit: qui Bcthliiram acriter multis diebus oppugnavit , de ad deditionem
tandem corripui it 5 cjcCtbque inde Demetrii prxlidio < luuro ibidem collocavit» ( I. Maeeab. X I.
■6},~66. <^X1V. 7r }\.Joftpb.lib.li.cAp.9.)
Jonathan autem Se exercitus ejus cartra habebant ad aquam Genefareth , & marti venerunt in
campum Alor: ubi Dcmecrunorum exercitus eis occurrit , quum inlidias prius in montibus
'coi locavi iret. Qui cLftn fe in confpcihim dcdillcnt , veriti Judxi ne in medio intercepti contruci-
darentur , in fugam fe dederunt : ira ut pene oumes Jotmhanetn in periculo defererrm 1 prxtet
Mattatbiam filium Abfalomi St Judaro nlium Chalphi pricipnos copiarum militarium duces ,
tum quinquaginta virorum fortium manu. Jonathan verb , humiliter exorato divino aaxilio ,
teverfus cum paucis illis ad prxlium, hortes fuga vir. Qua fugi k Judxis qui Jonarlianed) dele-
nieram animadversa , Se ipfi tevcrfi , fugientes hortes ad fua ipforum cartra Cadefum afquc
Ium perfecuti. Et ceciderunt ex alienigenis eo dic ad ter mille viti j Se Jonathan reverfus crt
Hicrofolymam. ( I. Maccab. X I. 67,-7+. J°feP^‘ ** fuPT- ) .
Jonatlun , videns res fuas bene procedere , Nuraemum Antiochi & Antipatrum Jafonis filium
legatos Romam milit ; qui confirmarem Se renovarent amicitiam & focictarcm cum Juda Mac-
cabxo prids Initam. ( I. Maccab. XII. 1, 16. ) Quibus etiam mandavit , ut in reditu Laccdx-
monios inviferene , eofque cognationis ac prirtini f ideris cum Oiiii III. Pontifice initi admo-
nerent : data in eam rem epiltola ; in qua populus Judaicus , inter alia , declarat , in fignum
^crkvctantis amiciri* fe coram ut fratrum in folcnnibus (acri liciis Se precibus indefinentet recor-
dari. lbid.
( », y,— 18. Joftph. lib. 1 j. cAp. 9.)
Audiens Jonathan revertiife duces Demetrii cum .exercitu multo majore quam antea, ad bellum
(ibi inferendum , movit Hiercrfolyina , obviiroque illis procellit in regionem Amathitin in cx-
rremis Chananx* finibus. Cumque ad So. ftadia prope hortem cartra poluillcr i mifir qui res ho-
rtium St munitiones fpecularcntur. Qui cum quoidam captivos adduxiflcnt ; indicantes quod ex
Iniprovifo hortis vellet cos aggredi : przcepit Jonathan luis , ut cllcnt in armis parati ad pugnam
per totam no&em i difpofukquc circum cartra excubias. Quod cCnn audirteat adverlarii , timore
perculli , per cartra fua crebris ignibus excitaris [qui Judios fallerent] nodu clam profugerunt:
qaos inane fruftra infecutus elt Jooatlun , quum jam Elemhcnim fluvium illi crajeciflriir. Flexo
jgitur in Arabiam hinere , Za badios [ vel Nabat.ros , ut apud fo/tphum legitur ] pcrcuffir ,
ccpitquc tpolia cotum : mutiique inde caltris venit Damdfcum ; Se peragravit totam regionem
illam, Dcmccrianos inquirens St perfeqmrns. Nec quievit interea frater ejus Simon , fcd expedi-
tione fulcepra A (calonem ulqucdc vicinas munitiones , iode dccJinaiu Joppen occupavit. Audivit
enim cives Demctrixmi munitionem tradere volui fle : pofuitque ibi priliduxios milites, ut curto-
dirent eam. [I. M*cc.ib. XII. 14,— 3 4- it>feph. hb. 1 j. CAp. 9. ]
Legati Juihrorum ingredi Senatum, renovarunt amicitiam Se focictarcm cum Romanis: qui
St litteras cis dederunt ad (ociorum lingulorum prxiidcs , ut cos cum pace in Judiam deducerent.
’ 1. Mscc*b. XII. j, 4.] Jn reditu vero, Laccdimonii Se comiter eos exceperant , & decretum
jublicum de amicitia atque focicutc tradiderunt. [ ‘jtftph.ut fupr.] cujus exemplum in I. Mnt-
ab. XIV. ti, xj. alii occalionc ita recititur. Nttmtnius jintuchi fiiiut & Antipater Jafonis filius
'egati Judtorum venerunt ad nos, renovatum eam quam nobifeum habebant Amicitiam. Et fUcutt
oopulo exeiptre vires illos henorifice , referri q ut exemplum verborum eorum iu Atia publica , m ho-
rum monumentum habeat populus Spartiatarum.
_ Revcrlus
Digitized by C»(
IMP E ^ MACEDONUM.
Rcverlu* Jonathan Hierofolymam congregavit leniores populi , & conlilium cum cis cepit de
extruendis munitionibus in locis qiiibttfiiam opportunis Judxx , deque erigendis muris Hicrofo-
Ij-mx , & de erigendo muro aleo ac magno inter arcem Se civita rem « ut nemo ex urbe commea-
tus eo pollet adferre. Et convenerunt ad reparandam civitatem : cumque appropinquaficr opus
novum ad murum veterem rcliduum in pane orientali , ubi erat torrens Ccdron , rciccrrunr lo-
cum Chaphciutha vocatum. Simon verb digrclfus in partes Judase alias , «dificavir Adida in
Scphrla live planitie , munivitauc eam ponis Se vedibus. ( 1. Maceab. XII. 3 5,-3 8. )
j8fii Anno xrx coiuraduum 169 , regnante Demetrio , fudri Hierolblymirani Se PaUftini ad Ju-
dxos jCgypcienfes fcripfmint, dc celebrando fello Tabernaculorum menlU Chaflcu. ( II Maccab.
I. 7, 8,9.) «d cll, fello Encxniorum Maccabaico ; quod ad formam fdW Tabernaculorum Mo-
Cuci mcnlis Tifrieft perarum. Vid. fupr. annum Mund. 3840. 4.
Ciim llatuiiUi Tryphon occupare pupilli liti Antiochi regnum , Se timeret ne Jonathan pro
l dcfcnlione regii adolcfccntis arma ftimerct ; ad cum cotc prehendendum cum cornis Bcth-fancm
( Grxci» S.ytnopolim .iichrn ) venir. E6 cum 40. millibus virorum clcdt^m obviam illi
C:tTit Jonathan. Territus Tryphon , nec aufus manus in illum immittere, excepit illum
rificc , Se commendavit eum omnibus amicis fuis , dedirque ci munera : prxeepit etiam
militibus fuis ut ipli obediren: quemadmodum libi. Siufit deinde Jonath-tni , ut diroillo exer-
citu cum paucis viris delcdis fecum iret Ptolemaidem : quam lc illi daruntm, ut & reliquas
munitiones reliquifqoe copiis , cll pollicitus. Cui ille credens, mille tantiira milites fecum
retinuit j duobus millibus in Gililxim, exteris verb omnibus in Jadxam dimilEs. Sed ubi iiv-
grdlus cll Ptolemaidem , Tryphonis julTt claulis portis , comprchcnfus cll Jonathan , Se omnes
qui cum co intraverant interlegi (itnt. Neque mille virorum llragc conrcnrus Tryphon, milit
exercitum Se equites in Galilxam , qui illa duo millia paulb ante dimilfa perderent. Verum
quum accepta clades illis innocuillct , paraverunt fc ad prxlium. At Tryphonis milites rati libi
cum dclpcfatii rem fore, reverfi funt ad fuos. Atque ita Jonathanfs milites cum pace in Judxam ve-
nerunt: Scunivcrli ifraciitx profecuti lunt acccpram cladem ludu magno. [I.Maccab. XII. 39,-5 *•]
Congregavit deinde Tryphon exercitum copiolum , ut venirer in Judr.am Sc arrcrercc eam. Vi-
denfque Simon populu 11 territum, afccndir Hicrololymam ; dc convocato populo, operam fuam
ad ejus dcfcnlioncm obtttUr. A quo dux ille cledus, loco Judat Sc Jonarhaws fratrum fuorum,
congregavit omnes viros bellatores , & acceleravit perficere muros Hiciofolymx , Sc munivit cara
circumcirca. Expendit pecunias multas dc (iio ; amuvitquc viros exercitus gentis fur , Sc dedit
cis ftipendia. [l.d^rai.XU 11, 54. XIII. i /-ro. XIV. 31, 31.]
Idem quoque , milf > Jonathanc Ablalomi filio cum exercitu idoneo Joppen , ejecit cos qui
erant in urbe, Sc tinniit ipfc in ea. Eandemqur muniens, cx co portu aditum fecit ad infulas
maris. [ 1. Maccab. XIII. 1 1. & XIV. 5, 34. ] Unde hoc Judxos ufos fiiillc navali , notavit etiam
Strabo. (lib. 1 6. f4f. 7 J J>. )
Tryphon movit Ptolemaide cum exercitu Tudxam invafurtts , Joiuthanem fixum habens in
cuftodia : Simon verb calhrametatus cll in Adida ^ regione campi. Videns aurem Tryphon Ju-
dxos ad prxlium paratos , finxit Jnnarhancin i fc detentum propter debitum centum talento-
rum argenti : qux n mitterentur , Sc fimul duo filii ejus oblides , ne dimillus vincula fua ulcif-
cercrur, cum dimilliim iri liberum fpopondir. Sed quum Simon & pecuniam Sc filios fratris ad
cum miltllcr 1 fidem ille fefellit. ( Ibid, 11,-19. )
Poilca ciim vcnillct Tryphon ad invadendum regionem circumflexit iter ad viam qux ducit
Aduram (vel Dor am Iduinxx urbem, ut cll apud ]ofepbum : ) Simone cum exercitu ubique
cum confedamc. Qui autem in arce Hierofolymitana erant miTcrunt ad Tryphonem legatos,
qui urgerent cum w celeriter ad Ipfos veniret per ddertum mitrcrctquc ipfis commeatum. Sed
quum paralia Tryphon univerfiun equitatum frumi ad iter ; propter mvem , qux multa ea no-
de ceciderat, co veniri non potuit. Itaque murato itinere pci venit in Galaaditidem : cumque
appropinquailet Bafcamx ( vel Bafcx ) occidit Jonathancm, qui frpultus cll ibi. Tryphon verb,
co occilo , in Syriam rediit. [Ibid. xo , — 14. Jefepb. itb. 1 3. c.ip. 11. ] Jonathan autem Judx
Maccab.ro fratri fupcrllcs vixit annos 17. Sc 7. mcnlcs circiter s Sc per annos 9. cum uno aut
altero mcnlc lummum Pontificatum gcfiir.
Simon miliis nuntiis accepit olla Jonarhanis fratris fui 3 Sc fepelivir ea in Modin urbe majo- 4571
rum Iliorum : luxcruntquc cum omnes Ifraciitx dies multo:. Er extruxit Simon fuper (cpulchrum
patris lui & fractum iuorum monumentum infigni altitudine , cx lapide cindido in omnem par-
rcin polito: erexitque redo ordine feptem pyramidas, patri Se mati i Sc quatuor fratribus. His
addi dic Se porticum ex magnis columnis /umwa&wc : quibus arma Se naves fculptas fuperpoliiir,
qux ab omnibus mare navigancibus fpedaremur. ( 1. M.«cub. XIII. ij, — 30, Jtftph. lib. 13.
C4f. 11.] Quod magnificcntiffimum fepulchrum in Modin ad fiu ufqoc tempora duravifTe
confirmat Jofepbut Sc , in libello wifi «i» rrr m*f trcju«T«» , Ce/arienfij Euftbius.
Romani ac Spartani quum audivillent mortuum dic Jonacbanem , valde lunt contriflari. Sed
quum pet legatos a Simone millos intrllcxiflcnt eum loco fratris fidum ellc Pontificem , Sc obti-
ncic regionem urbcfquc qux in ea lunt 1 fcripfcrunr ad cum tabulis xrcis ad renovandum cum
co amicitiam & focictatcm , quam padi fuerant cum Juda Sc Jonathanc fratribus ejus. [I. Mac-
cab. XIV. 16,17.] Et Romani qunlcmjudxos amicos Sc locios & frarres appellarunt , obviam-
que procellerunt legatis Simonis honorifice. { Ibid. 40. ) Litterarum verb quas per legatos Spar-
tiate rcmilerant (quibus Sc refponfi ad Jonathancm antei milii exemplum infer unant ) hscC erat
infcriptio. Sp4ni.11* rum mati/trJiui & civitMi Simoni Sucerdoti magno , & ftnioubut rtlujMoijnt
populo 1udiorum fra tribui , Salutem. [Ibid. 10,-13.] Lcdxquc fiint 5cVn. i)
Romanorum & Spartu
tarum Jitterx coram ecclclia Hicrofolymis. | Ibid. 19. 1
J. V ferti Annal. Pan pojl.
■ l?44^
”1
/ET AS MUNDI VI.
Antioc
Antiochus Tbcos, Alexandri Balx tilius, a Diodoto live Tryphone tutore dio per fraudem oed-;
Ifus cft: corruptis quidem medicis, qui cum calculi dolore confiunt ad populum mentiti dura
(ccant illum • occiderunt. Tryphon veroi patria fua exortus , Apamia cura Lariisa , Cafianis
Megara, Apollonia, & exteris uibibus circiim vicinis, primum potitus cftj indeque pro-]
grcllus , reliquam Syrium invalit , regnique diadema fibi impofuir , fedrque plagam magnam inj
terra. (I. Maccab. XIII. jt , cum Livit, iit. j 5. Strabone , iib. 16. pag. 7 ja. & '/ufiino J
hb. 36. eap. I. )
Tryphon ex ptivato Rex itafo&us, per Senatus Romani fcntcnciam principatum fuum con-'
firmare maturavit. Auream igitur Vi&oriam, decem millium aureorum pondus habentem , Ro-j
manis per legatos mifit : credens , tum ob doni pretium, tum quod felix effit Vidtorix augu-
iura , Regem fc ab illis appellandum. Verum Senatus veriiiris (pes ejus hic clufii eft. Accepto!
enim donario, pro Tryphonis nomine , Regii pueri per dolum ab eo occili titulum inferibi jus-
iir. [ Dmdor. Sicui. legat. 31.] Qpo nihil ille tamen deterritus , nummos cudendos curavit, quo-
rum adhuc aliqui cxtaiA ■ aC 1 AetiC rpr*n»ioC & TPY*nnoC attoIpaiopoC
b a C I L i n C inlci itmonem prxfcr entes. Regnum enim occupare audis , Se Regis appellationem,"
& pro vetere Diodoti novum Tryphonis nomen , Caspie libi aff umere. [ Apfian. Syriae,
p.if. IJ».]
Sarpedon copiarum Demetrii dux , i Tryphonis exercito cui Ptolemaidis incolx fc adjunxerant,
funeratus, cum fuis militibus in medirerraneam regionem fcceffir. Sed dum vietores Tryphonianij
per oram maritimam inter Ptolemaidem Se Ty tum iter facerent/ repente ad ingentem altitudi-
nem elatus maris flndhu in terram irruens, alios in pelagus abreptos, alios in locis concavis re-
lictos futfocavit ; ac deinde recedetis , cum mortuorum cadaveribus ejcltos acervarim pifccsj
multos detexit. Quam calamitatem crtm Sarpedonis milires intcllcxiffcur , eb celeriter reyerfi,
hoftium quidem ftrage lxtari funt, pifccs vero abunde multos collegerunt, & ante portas Pto-
lemaidisubi
( pugna commiffa fiierat ) Uc*n/i*n T ftalf five Neptuno Avtrfori facnficavnunt.
(Strabo, iib. 16. par. 738. & Athenaus , iib. S. eap. 2« ex Posidonii Stoici Hiftorii.)
Simon, Judxorum Dux St Pontifex , inlhucavic munitiones Judxz , circummuniens eas for-1
ribus altis 3t muris magnis St portis & vc&ibus ; polu itque annonas in munitionibus. Prx aliis
vero urbibus Brthfuram muniendam curavit, qux in finibus Judxx , ubi fuerant arnu hoftium
antea j pofitlrque illic prxlidium Judxorum. ( I. Maceat. XIII. f 3. XIV. 7, 3 J. )
Adhxc Simon, ados Tryphonis meras rapinas fuillc videns , per dclc&os viros coronam au-
ream ad Demetrium Nicatorem regem mifit: rogans, ut tributorum rcraiflionem Judxx cor»-!
cederer. ( I. Maceat. XIII. 34» »7* XIV. 10, 3 j. )
Audietis Demetrius Simonis legatos honorifici a Romanis firiffe cxcepros , atque a Judxis
Sacer dotibulquc Principatum St Pontificatum ipfi St polleris fuiffc concelfum ; confirmavit St
iplc ei Pontificatum , Fccitque cum unum ex amicis firis. (I. Maceat. XIV. 38,-41.) Epifto-
lain quoque ad illum mifit, ita infdriptam. Rex Demetrint Simoni Pontifici & amico Regum ,
<Sr Senioribus ftnt iyue Judiorum , Salutem, in qua , pace cum illis foda & omnium prztcrito-
rum errorum dfin^if. promifia, priora omtiia padla ( Tonatluni indulta, I, Maccab. XI. jx,— 37.)
confirmavit , munitiones quas extritxcranr illis conccuit , tributa omnibus & rerum vxnaJium ve-
dtigalia Hierofolymiranis rcmifit. Atque ita, anno regni Grxeorum 17C fublatum eft jugum
Gentium ab Ifraclc : cccpitquc populus in fvngraphis St contractibus feribere 1 Anno primo ,
Simone
IJ. eap.Pontifice
r I. ] magno & jtraicgo ac duce 'fudiorum. [I. Maceat. XIII. 3 i,— 41. Jofeph. hb. !
In illis diebus Simon Gizros, qui mornio Joiuthane rebellaverant, obfedit Se. per bclcpo-)
li:n concufsa St expugnata turre, ad deditionem compulit. A civibus vero mifericordiam ejus1
fuppliciter implorantibus ille flexus , non delevit eos, fcd ejecit ex nrbe : St domibus ab idolis 8c ;
omni immunditia purgatis, hymnis Deum celebrans urbem ingrefliis eft ; collocatifque ibi veris j
Dei cultoribus, munivit eam, & xdificavit libi in ei domum , in quam lubinde fe conferrer.!
[I.iMi*re^Xm.43,-48.]
|3862 | Sexra i£-piinoittii Jiitiunnalis observatio, anno 31? tcrti.r Periodi Calippicx , Aegyptiacorum 1
Iwyop bm dic 4 , ( Septembris Juliani afi ) vefpcre fub Solis occatum , ab Hipparcho fe&a eft.
[Piolem. Iib. 3 . Cap. 1. ]
Alexandra Judxorum poftea regina , nunc nafcirur : fiquidem annos 73 illa vixerit ; ut apud
/ofepijum legitur , libri 1 }. Antiquitat. capite ultiino ; St in 3 ?* capitulo Judaicx Hiftorix , qux.
Arabici , fecundi libri Maccabaici titulo , ad calcem Bibliorum Parifienlium it&vy\wnm excu-
(aextat. Hxc ab Euftbio in Chronico , Lptpbamo in lurrcli t<j. N afaa}*» * Hieronymo in Danicl. t
eap. 9 St 1 z. atque Severo Sulpicio in (aer. hillor. Iib. 1. Salina etiam appellata reperirur. Quod i
Eutebius , uri lbict, a Julio Africano ( ille a Julio Tibarienfi , vel alio aliquo antiquo rerum Judai- .
carum fetiptort hauhflc videnir.
Quum altero jam anno prxlidiarii arcis Hierofolymiranx omni commeatu rxdufi ferae eneca- 4571
nrut , dedere fc coaAi funr, Qiiibns inde cjeiftis , mundavit Simon arcem ab idolorum inqui- j
namcnris: ingrciiufquc cft in eam dic 23. mcnlis i>‘. (Ijar,) anno regni Grxeorum 171*, cum
ramis primarum, cinyris, cymbalis, nablis , hymnis St canticis. Conftituuque quotannis agitari diem
illum cum Ixtitia : quod nolle liberati eilcnr , qui Jfracliris Templum adeuntibus tanto-
pere nocuerat. Et munivir arcem, St montem Templi, cui illa imminebat, ad fecuritatcm tum
egionis rurn civitatis : habiravhque ipfc ibi cum luis. [I. Maccab. XIII. 49,-5 j. er XIV.
7, 3 6, 37.]
Videns Simon filium fuum Johannem ( Hyrcanum poftea cognominatum ) virum fortem effc,
copiarum omnium ducem eum conftiruit : Se habitavit in Gaaaris, (I. Maccab. XIII. in finibus
34. J|
Digitized by Google
1M r E MACEDONUM.
'in finibus Azoti , ubi hortes prius^ lubitaveram : pro quibus Judxos Simou ibi collocavit.
[XIV. 7, |4. ] Gadari videlicet illa, quam Judxos luam fecilTc dicit etiam Serabo. ( /ii. 1 6.
P*l- 75?)
Demetrio Nicatori ex Cleopatra Ptolemxi Philometorij filii natus cft filius Antiochiis, ab
adunco nafo Grypus cognominatus. Siquidem 4j annos vixit i ut habet Jofcphus. ( Ub. ’ j j .
C4f. XI.) 3* f'r=
4571
!iWj
Anno 57*- terti* Periodi Calippicx , NabonaCtri 607 , menfis itgyptiiTybi dic a, (Janua-
li Juliani 17 delinente ) horis x anre mediam nodem , Eclipfis Lunx in Rhodo ab Hipparcho
cft obfervata. ( Pie! em. lib. 6. c*p. f . ) r
Cum i Demetrii Nicatpris imperio paflim civitates deficerent , ad abolendam fegniti* ma-
culam ille bellum Parthis inferre ftaruit. Parthis tum imperabat Mithridates Pamparii regis filios,
communi Parthicorum regum cognomine Axfaccs Se Atfacides didus , ipfoqut A tfacc proavo
fuo , regni Parthici condirore , ( 1 quo cognomentum illud ad fucccflbrcs omnes cft tradudum )
non minor: quippe qui Parthicum imperium ab oriente uiqiic ad Indum fluvium, ab occidente1
jufquc ad Euphratem virtute fui propagavit. (fu/Hx. libi 56. C4p. 1. 41. C4p. 5, 6. Orof Itb. j.
C4p. 4. ) Quod quomodo ab eo e Medum fuerit , priufquam ad Parthicam Demetrii expeditionem
accedamus, non abs re fuerit exponete.
Eodem ferini tempore quo in Parthis Mithridates, in fejdris Eucratides , magni uterque
viri, regna inierunt. Sed Parthorum fortuna felicior, ad fummum hoc duce imperii fafiigium
eos perduxit. Radruni autem per varia bella jadati, non regnum tantum verumetiam libet-
tatem amifcnmc. Siquidem Sogdianorum Se Aradneorum Se Dranganitanorum Iudorum-
que bellis fatigati , ad pofticmuiu ab invalidioribus Parthis , vcltic exfangues , opprelfi funr.
C 'fteflin. tibi 41. C4f. 6. ) Vidtorque Arfaces five Mithridates ad Indiam ufquc progrefTus , re-
gionem inqui Porus olira regnaverat , gentcfquc omnes qu* inter Hydafpcm Huvium Se In-
dum jacent i nullo negotio fubegit. ( Diodar. Sicul. tn Exertpr. VkUfti , p4g. 3 j g. Oref. lib. 5. i
cup. 4. ) Fuerunt autem Badrii illi Grxeorum reliqui*, qui a Syri* regibus Seleuci Nicatoris
fiiccdloribu* Bactrianam abalienantes, etiam Arianara obtinuerunt & Indiam: non modo Pat-
talenam occupantes , fcd Se reliquam oram matitimam , Se quod TclIariofH dicitur ac quod 1
Sigertidi* regnum. Quin Se majorem Indi* partem quam ipfum Alexandrum 8c Macedones
illos fubcgillc , in Parthteu fu» aflirmat ( fed contra altorum fcntcnriam ) Apollodorui : addens
etiam, Eucratidcm in ea mille urbes fub fc habuific. ( Srr4bo, lib. 1 1 . p4g. j 1 6. & Ub. 1 5 . pug. 68<j, )
Mulra vero Eucratides belli magna virtute gcffir : quibus auritus, quum obfidioncnf Demetrii
regis Indorum pateretur, cum joo iniliribusfo. roiflia hoftium afliduis eruptionibus vicit; quin* j
tbquc menfe liberatus , Indiam in poteftarcm redegit* Unde quum Ic reciperet, i filio quem fo-
cium regni fecerat in itinere interftdus cft : qui non diflimulato parricidio , vel ut hortem non pa-
trem intcrfcciflet , & per fanguinem ejus curtum egit , 8e corpus abjici infcpultum juffir. Dum
hxc apud Badtos gerumur , interim inter Parthos Se Medos bellum oritur. Curo varius utriuf-
que populi calits fuiflet , ad poftrcmum vidoria penes Parthos fuit. His viribus audus Mithrida-
tei , Medi* Bacafin prxponir : iple in Hyrcaniam proficifcirur. Unde reverfus , bclJuro cum
Elytnxorum rege geflit : quo vido , hanc quoque gentem regno adjecit ; iropetiumque Par-
tharum a monte Caucafo , multis populis in ditionem redadis, ulquc ad flumen Euphratem
protulit. (/1 tftin. hb. 41. c*p. C. ) Vido enim Demetrii Nicatoris prxfcdo , Babyloniam urbem
inelquc ejus univerfos victor invafir. ( Oref. lib. j. c*rp. 4. )
Gr*ci Se Macedones iiipcriorum fatr.ipiarum , novi Parthorum populi fuperbiam indigni? fe-
rentes , ad Demetrium Nicatorem crebras milcrunr legationes : pollicentes , fi ad cos veni-
ret, fc illi dedituius & cum eo contra Arfaccni Peti id is ac Medi* regem dimicaturos. Qui
fpe ille acccofus, properavit ad illos t & anno regni Gixconim i7x* copias fuas congregans,
in Mctbpotamiam venit , Se hanc & Babyloniam & Mediam limul occupaturus j cogitans Ic, fu-
E:iiorum latrapiarum auxiliis fcmcl audum , facile Tryphonem e regno Syri* cxtuibaturum.
lagni verb alacritate ibi exceptus, qUum & Per (arum & Elymxorum Badrianorumque auxiliis
juvaretur , mulris prxliii Parthos fudit. Ad poftrcmum tamen ab uno c* Arfacis principibus ad
comprehendendum cum milio pacis diflimulationc deceptus atque infidi» circumventus , amiflo
exercitu , vivus in porcftatcm hortis venit ; tradudiifque per ora civitatum , populis qui def-
c iverant in ludibrium favoris oftcnfus , ac deinde cufiodix manciparus cft. (I. Afaccnb. XJfr.
1.1,1* J»feph.tib. I i . c4p. 9. fin. '[u/lin. lib. i 6. C4f. 1. & lib. $8. C4f. 7. ] Addit Geerehu Syn-
c eline ferro vindtim fuillc cnflodirum , indeqttc Siderit* cognomentum poftea obrinuiUc.
Ai faces verb in tantam regni amplitudinem evedus , haudquaquaro ad luxum ac fiiper-
biam ( quod plerlfoue principibus ulii venire fuler ) fe contulit : led clementia in fubditos ,
fortirudinc adversus hortes cft ufus. Cumque plurimas gentes imperio fuo fubjcciflet , ex fingu-
lis coilcda optima qu*que inftitura Parthis communicavit. ( Dieder. Sicul. in Excerpi. Vnltf. p4g.
36 1. ) Demetrio criam in Hyrcaniam mirto non culrum tantum regium benigne pixftirir, led
Se filiam in matrimonium dedit ; regnumque Syri* , quod Tryphon occupaverat, tcftiruturum
promiik. { fufiin. lib. jtf. C4p. i. er /». J8. cdp. j.) quanquam Demetrium in Phraaex ( Mithri-
datis fratris 8e fucccflbris ) regia vixille , cjiifquc (brorem Rhodogunam in matrimonium duxiifc,
feribat Appianus, [in S/rinc. pag. ijx.]
Anno regni Grzcotum I7x“, menfis (6l) Elui, die 18*, Pontificatus Simonis anno tertio (do-
finente . i morte fc. fratru Jonathanis , poft quam Ponrificarum ille fulcepit , dedudo , ) in congre-
gatione magna Sacerdotum & populi piiucipumquc gentis 8e leniorum regionis, feriptura publi-
ca cft edita : in qua Se infignia ejus in gentem Judaicam merita reccmcntur , Se jura Ma-
V u ii)
jcftatjs ipli Se pofteris ejus Con cella 1 ut ellet eorum Imperator , Se furamam infpcdionetn
1 aberet
jET a s MUNDI VI. in exercituum;
haberet in prxpofitos operibus & Cattis tc£Hs Templi , in prifcdlos Toparchiis
du&orcs &. przfdtas munitionibus. Item ut facrorum curam haberet , ueque obedirctur ei abj
546
omnibus ; & utferiberentur fub nomine ejus omnes fyngraph* fn regione , 8c ut indueretur purpu-
ra auruOque gellarct. ucc liceret ulli ex populo aut Sacerdotibus refeindere quicquam horum,
aut contradicere iis qua: ab illo dicerentur ; aut cogere conventum in regione ime illo , aut in-
dui purpura ornarive hbula aurea. Qui cum recepilfct Simon , placuit ei Pontificatu fungi , elTe-
que impetatorem & ethnarchatn Judiorum ac Sacerdotum , Se praxfTc omnibus. Tum firripeurain
hanc poni juHcrunc in tabulis ircis, cafque columnis appendi in porticibus Templi, in loco
confpicuo ; atque exempla ejufilcm poni in Templi gazophylacio, ut inde liaberet Simon & filii
ejus. ( I. Afaccab. XIV. 26,-49. )
Milites Tryphonis mores penarii , defecerunt ad Cleopatram Demetrii Nicatoris uxorem ,
15854 que tum in Sclcucii cum liberis Ic inclufcrar. Mifit vero illa ad Demetrii (manti fui captivi) 4J74
fratrem Antiochum ; conjugium futim & regnum ei offerens. Quod fecit illa, partim amicorum
fuifu , partim quhd timeret ne Selcucicnies quidam urbem Tryphoni traderent. (Jafiph. Lb.
1 } . cap. ia.)
Antiochus hic, Demetrii Soteris filius ; apud Jofcphum ( lib. 7. Amicuit, cap. ti.& lib. .
cap, 1 6.) 4 religione Pius t & (lib. 1 ?. cap. u. ) paterno cognoroemo Serer di&us reperitur ;
apud Trogtun Pompeium (in Prolog. lib. $9. ) Se Eufebium (in Chrome* ,) Sideres vel Sedem
I live a venatione ( qu.c Syris -Vil cl* > & cui ftimme illum deditum fiiille Plutarchi Problema-
1 ta indicant ) cognomentum illud acceperit, fivc ab urbe Sidenfi , ex qua ad Tryphonem ob-
lidendum profi&um illum fiiifle feribie Georgim SynceUm. In Alia prius educatum , Se cum fir-
niorc fratre Demetrio Nicatore apudCnidium holpiccm a Demeti io Sotere patte depolitum filis- 1
Ce refert Julliiius. (lib. $ j . cap. 1. & j(S. cap. 1.) Rhodi de captivitate fratris. Se quid fecutum
clfcc , cum didicillc, refert Appianus. ( in Syriae, pag. 1 ja.) atque ex infulis maris , Regis aC-
fumpro titulo , lirteras cum Simoni Sacerdoti fummo & Ethnarch* tocique genti judiorum ,
in I. Afaccab. XV. 1, 1. railillc legimus.
In hifce litteris, de hoflibus luis ille quefhis, offendit le ad ultionem fumendam paratum i ne
1 forte Regis nomen huflra uliirpafTc videretur. lude, conciliandi Simonis causa, confirmat ei im-
1 munitate* Se privilegia ab aliis regibus conccila j Se jus moneta: propria nota cudendi adjicit.
Hictofulymam quoque cum Sanduatio ab omni regia jurifdi&ionc liberam clle decernens, plura
etiam majoraque fc collatorum cum regnum obtineret promittit, (ibtd. 1,-9.)
Numeiuus Antiochi filius Se alii legati , ad renovandam cum Romanis amicitiam Se focicta-
38*5
rem a Simone pontifice populbquc Judiorum milii , Romam venerunt : dypeum aureum mag-
num ponderis mille minarum fecum afferentes. Quo accepto , Ludi Conlulis littcrc ad Reges
Se provincias cis fime tradit*: ut nihil in Judzos intentarent mali, neque auxilium ferrent pug-
nantibus adversus cos > & liquando txansfugx ex Judia ad eos venirent , Simoni Pontifici eos
traderent fecundum patriam legem puniendos. ( 1 Afaccab. XIV. & XV. ij,— 21.)
Luam ille L. Calpurnius Pilo fuit , L. Popilii Lznatis ( in Hifpaniam contra Numantinos
miffi) collega: quorum Confulatus apud Valerium Maximum , lib. 1. cap. j. hzc occurrit mentio.
P. Cornelius Hijjsahu prator peregrinus , M. Popilio Lanate , L. Calpurnio Confuhb, editio Chat-
I daos in ira decimum diem abire ex 'Urbe atque Italia jnfiit : levibus & ineptis ingeniis , fallaci fide -
rum im er pret.it torte , quaftuofam mendaciis fnis caliginem injicientes, quanquim in lua editione!
Stephaniis Pighius , pro faeii prxnominc, Cnei ex Fallis Coofularibus CalTiodoti , coatra codi-
cum fidem hic lubftitucrit.
I Reges , ad quos milii fiunt h* litter* , quinque fiiertinr : Ptolemrus Euergetes II. fivc Phyf-!
con Aigypri , Demetrius Nicator ( licet captivus apud Panhos jam detentus ) Syri* , Attalus
: Philadelphus Ali* Pergameni , Ariarathes Cappadocii, Se Arfaccs live Mithridates Parthi*. Civi-
j rates , regiones Se intuli , 19. Sampfiima , (vel , ut in Latino habetur , Lampfacus ) Sparta,
: Delus, Myndus, Sicyon, Caria, Samus , Pamphylia, Lycia, Halicarnafliis , Rhodos, Phafe-
lis , Coos, Sida , Aradus , Gortyna, Cnidus, Cyprus ,& Cyrene. ( I. Af.iccab.XV. 16,22,21. )|
I Anno regni Grzcorum 174*, Antiochus Sideres in terram parrum fiiorum reverfiis cll. ( Ibtd.
I 10. ) ubi in m «limonium Cleopatram uxorem fratris recepit : ( fuflin. lib. j 6, cap. t . ) quod Rho-
|dogiuum regis Parthorum filiam Demetrius diuilTcr , indignatam. ( Appian. Syriae, pag. ijx.)
jRegnavitque dehinc Antiochus annos 9. (Perphyr. & Enftb. )
j Tranicuntibus ad Antiochum omnibus copiis , pauci cum Tryphone remanfetunt : qui itadc-l
1 relicbni (e videns, Doram (urbem Phoenicii maritimam ) fuga (e recepit. Qub eum pcrfccutus
I Antiochus, tum rcrrclbibus peditum 120 Se equitum 8 millium, mm navalibus copiis utbem
ita ardlc circumfcdit , ut neminem ex ea egredi vel in illam ingredi finerct. ( I. Mac e ab. XV.
10,-14.)
Interea Numenius ejufque comites Roma venerunt \ litteras ad Reges Se provincias , earum-
que exemplum ad Simonem Pontificem feriprum, fecum ferentes. ( Ibid. 1 j, 24.)
Antiocho ar&a obftdionc & crebris infultibus Tryphonem in urbe Dormii prementi , mifit
Simon dclcdtorum virorum duo millia, cum argento & auro & multis inftrumenris bellicis. Qu*
ille accipere noluit: fcd omnia qui prius cum eo pa&us fuerat refeindens, alienabatur abeo.
Unde ad Simonem mifit Arhenobium , ut Gazaram Se Joppen & arcem Hicrofolymitanam ab eo
repeteret. Se tributa locorum extra fines Judz* ab eo polTefTorum exigeret 1 aut pro illis joo
ulenta argenti , & pro damnis illatis rributifquc urbium alia talenta 500 podularct ; bellum
minitans, nili imperata fierent. ( Jbid. 2f,--} 1. )
Veniens Athenobius amicus regis Hicrofolymam , ut vidit Simonis magnificentiam , abacum
multo amp argemoque inltrudhim , & reliquum domellicum apparatum , obfhipuir; de verba Regis!
. ei retulit.
,| IMPEI{. M AC EDONUM. j>47;
ei retulit. At Simou lc aliena negavit opida pollidere , led iiia ab hoftibus injuftc detenta icgiunji
belli jure recupcravillc : pro Joppe vero & Gazaris » ex quibus gravia damna ab hoftibus populus
palliis fuerit , centum talenta obtulit. Ille cum ira ad Antiochum revcrlus , rctiunciavir ei qux
audierat & viderat: neque minore ici Rex excanduit i videns tibi non obtemperari, nec objedam
vim timeri. (/W> )
Tryphon interim conlccndens navem fugit in aliam Phoenicii maritimam urbem Ortliofiada.
(/tid. i 7.) , I
Tum conftituic Antiochus Cendcbxum prxfcdum regionis maritimi j datifquc ei fcdcftribusl
Se cqucftribus copiis , mandavir ci Ut ex t ruerer Ccdronrm (vel , ut Latinus codex habet . Gedo-
rem s de qua Jolii. XV 58. ) de bellum Judxis inferrer : ipfc autem Rex perlequebatur Trypho-
nem. /tid.
( $8. 5 S>. )
Cen.leb.eus Junniam adveniens , coepit Judiam invadere & captivum ducere populum de
a occidere : cxtrud3quc Cedrone (vel Gedore,) collocavit ibi equites 6e copias peditum , qui
cxcurltouibus vias judxx infcftacentj quemadmodum pricepcrat ci Rex. ( lltd. 40,41. )
> Afccndcns Jolunnes (Hyrcanus) de Gazaris nuntiavit Simoni parri (iio qux a Ccndcbxo ge-
rebantur : qui lenio jam fractus , duobus fmiotibus Hilis luis Judx & foiunm' belli curam corn-
mjllc. Illi deledis ex regione 10 millibus bellatorum & equitibus profcdl funr contra Cende-
bzum , Se pernoctarunt in oppido narali fuo Modtn. Inde mane Turgentes profcdi funr in cam-
pum , libi cis occunk copioius adverfariorum exercitus : led inrerjedus rrar torrens inter iplps.
Johannes prior vadum ingrcllus eit , ducemque populus celeriter fecutus eft : quem ica di vi fic ,
ut equites in medio peditum politi , eos protegerent , de vicilfiin protegerentur ab ipfis , contra
ingentem ndvcrlariorum equitatum. Cianxrrrintquc (acris tubis, fiifdquc Ccndcbxo & ejus exer-
citu ceciderunt ex illis faucii multi ex rcliduis vero alii in munitioncin quam Cendcbius extru-
jxcrat , alii alio Ingerunt. Quos Joh.wincs perfccucus elt (fratre ejus Juda vulnerato ) ufque ad '
iturrcs qu* in agris Azoti, circiter du6 hominum millia occidir : fucccnsifque turribus illisi in^ |
columem in Judxam reduxit exercitum. ( /. Maceat. XVI. i,-io.)
eaqne /citante t jintiecbi equitet meratum , tptpf/e. Apamea vero vi capta imcrlcCtum tlle I ry-
iplioncm , triennio poft captum a Parthis Demetrium t Jofephus ligni Seat. ( lit. 1 }. cnp. 1 a.) Ab
Antiocho magno cum labore tandem interftdum , Appianos; ( Syriae . pag. iji. ) in quodam
callcllo inclutum, ad mortem libi confcifccndum adadtrm fuifle , feribit Strabo. (Iit. 14-
fi<S8. ) Ex Orthofia fugaturo , in ignem inlilicntcm periille , refert Geergint SynetUnt,
In y£gypto milttix pnfcdus Hicrax , cum & tei bellici fcientiflimus , Se in congrcflibus ad-
modum popularis ac pretcita eximia animi magnirudine cllct, Prolem» Phyfeonis Imperium fu^
ftinuit. Nam citm Ptolemxus pccttnir inopia premeretur , militelquc ft ipendi is fraudati deficere
ad Galxftem parati cllcnt, iplc ex fua pecunia numeraro militibus IHpendio feditionem paca-
vit. Regem verb ipltirn ifigyptii prorsus dcfpicicbant 1 ciiro viderent de in Termonibus puerilem.
Se clfufurrt in fcedilumas libidines , de ob intemperantiam eftoemimeo corpore elle. ( Di edor, Situi,
in Excerpi. H. 1'alejU , pag. jtfi. t6i. )
In Alia Pergamena , Attalum Philadelphum fratrem Eumenis longo otio de pace dillolurum
Philopccmen amicorum unus gubernabat : ira ur Romani liibinde per jocum quzrercnt ex his qui |
ex Alia navigabant, Rexne apud Philopcrmcncm aliquid pollet. (Plutarchi in lit. An feni fit j
gerenda Refputlie. ) Nec tamen Attalus filiorum litorum ulli regnum relinquere voluit ; led Eu-
menis fratris filio i cujus tutela ipfi commilla luerat , virilem itarem adepto vivus diadema! iropo-
fuit Rcgifquc nomen detulit. (Id. in Apephthegbat. & tn lit. •**£ QiK*<tw$tcu.)
Poft mortem patrui Attali , Attalus Philometor cognominatus , quem ex Straronica filia Ari»*
rathis Cappadocii m regis Eumenes fulhtietat , per quinquennium regnum Pergamenum obtinnit.
( Strate , lit. I J . pag. 6 14. )
Hic acceptum regnum exdibus amicorum dic cognatorum fuppheiis fhtira fcedayic ; hunc
matrem anum , nunc Beronicen fponfam maleficiis eorum neeatam confingens. ( Jnfiin. lit. j 6.
cap. 4- ) Cumque ex paternis amicis poriffimos ac nobiltlHmos infidarum adversus lc (lifpedos ha-
builfec , eundos e medio tollendos libi elle ftatuit. Deledos igitur ex barbaris llipcndiariis
crucmilfimos quoiquc de pecunix avidrUimos in cellis quibufdam palatii abfcondic t m6x-
que acceditis in regiam ex omni amicorum numero iis quos maxime fufpcdos habebat , eun-
dos barbarorum minifterio interfecit t ac confeftim liberos uxotelque eorum eodem fup-
plicio athei mandavit. Cite ros vetd amicos, qui aut militaribus copiis aur civitatibus prx-
crant , partim per fraudem de infidias fuftulir , partim comprehcnfos cum omni familia obtrun-
cavit. Itaque cim ob crudelitatem non fubdhis roodo led etiam finitimis omnibus invifius efleti
eundi ex e/us dicioiie rerum novarum dcliderio eredi erant. ( Diodar. Situi, in Exterpt. Vnlejit,
?*£■ i 70. )
1 Poft hancfceleftam violent ii rabiem, fqualidam vellem fumpfir, barbam capillbfque in mo-
dum reorum fummillr ; non in publicum prodire, non populo Te oftendere, non domi Iitiora'
convivia inire, aut aliquod Tignum fani nominis habere : prorsus ut pernas pendere manibus in-
terfedorum videretur, (fnflin. /it. }C.cap. 4.)
Attalus 4imiGa regni admlniftrarione , hortos fodiebat , gramina feminabat, & noxia inno- 4$?7
xiis pe rroi Icebar , eaque omnia veneni fucco infedfa vclut peculiare munus arniris mittebar.
(ItLitid.) Neque tantum hyofcyamum Se hellcborum , fcd etiam cicutam St aconitum dei
dorycnium ipfc m hortis regiis feminabat deplantabat: hquorcfque de femina de frudus bo-l
rum elaborabar cognofccre , ac fuo quique tempore colligere. ( Plutartb. in Demetrio. ) Libros
I M PE H. MACEDONl/M. W
dincin & locorum commoditates , maximum iti ea imperium cunfticui potuiiic ccnlcbanr , ii
idoneos Dominos regnum illud tuftum fuillct. Deinde, rebus Aigypti luftratis , in Cyprum,
j atque inde in Syriam funr profedti. [ Diodor. ■ Stent. legar. i. ]
Mithridati Euergetx regi Pontico natus cft Aliihrid.it es ille magnus , qui Dionyfius live Bacchus
cognominatus cft ; Se Eupdtor. Unde Se urbi a fe condicar Eupatoria nomen dedir. [ Appian. m
Mithridatic. pag. 176. & z } I. ] In urbe vero Sinopculi & natus & educatus cft : quam idcircb
in eximio honore ille habuit, caputque totius regni fccic. [Strabo , Ub. 1 1. pag. j4j. 1
Quo genitus Mithridates cft anno , ingens Cometes cfflilht. ( fuflin. hb, 37. cap.t. ] non alius
profecti quam ille, cujus in Naturalium quxftionum lib.7. cap.i j. Seneca ita meminit, Attalo
regnante , initio Cometes apparuit modicus : deinde ftflu! it fe diffudittjue , e r ufjuc in aquinollia-
km circulum venit \ ita ut ULtm plagam e ali , cui /alica nomen efi , tn immenfum extentus etjuaret.
Mithridati eoira , cum Eutropio [lib.6.] Se Oro/io, [ M>. 6. cap. j. ] qui Livium fcqui folent ,
annos v it* 71. tribuimus. Si enim , cura Appiano , [pag. 1 49.] annos tantum 68. aut 69.
vixille di xi liemus : poft e xt induro Attalum , non eo regnaute. Cometes ille apparuillct.
Sienon Judxorum Pontifex Se etluurcha , circumiens Jud.tx civiratcs Se adminiftrationis ea- 4^79
rum curam gerens , uni cum iiliU fui» Mattuliia Se Juda Jerichumem defccndit anno regni
Grxeorum 177°, menfc undecimo, qui Sabat vocatur, ibi ciccpit cos Ptolemxus Abubi filius,,
Simonis Pontificis gener , in Doc caftcllo quod munierat. Hic i foccro luo Jcrichtmtinx pro-
vinci* pi xpofitus , cum divitiis abundaret, proprio nomine imperium tegionis obtinere cupie-|
bat. Simonem igitur cum filiis lauto convivio excipiente illo iiiprxlidiaria domo , ubi largius .
illi bibillcnt , licarii quos abfeonderae armati cura eo ingrefli, Simonem Se duos filios Se
quofdam ex famulis ipfius perfidi trucidarunti [I. Mace ab. XVI. 11,-17. J Simonem infici
idiis generi fui Ptolcmxi in convivio exfum fuillc , quum odo otnninb annos Judxis przfuif-
fet, refert Jofcphiis. [db.il. cap, 14. ] Nos, poft mortem fratris Jonathanis , per annos 8.
'& menfes }. circiter, fummo Pontificatu fundum illum fuillc, ex Maccabaica Hiftotia colli-.
Igimus. . .
j Ptolemxus ftatim de perpetrato fcderc Antiochum Sidetem regem certiorem fecit ; petens ab ,
eo excrcicum in auxilium , ut ei regionem Se urbes JuJxoium in manus traderer. [ I. Alaccab. |
IXVI. 18.] Qu* tam Cubica cnuncutio patrati criminis , proinilfioque tradend* regionis, non :
!levem ingerit lufpicioriem totum hoc facinus non ignaro Rege fuillc fufccprumj Se ab eodem
dignitatem quam ille proditor ambiebat illi in pretium Iceler is prius fuillc promittam : quem- i
;admodum in Annalium fuonim Epitome obfervat facolus Sati anus. Quo SC illud fpedat , '
iquod in Prologo libri }6. Trogi Pompeii legitur : Antiochum, mierfetto Hyrcano , Judaos
!Jubefiflf. filii Hyrcani nomine , pro patris Simonis , per errorem fubftirilto. fient vice veni ’
jEufibius in Chronico, fiibadix ab Antiocho illo Judex hiftoriam tangens , eum ad conditiones 1
!Pontificem Simonem compuli fe fcripftt : p.uris Simonis , pro filii Hyrcani nomine polito.
I Milit Se alios ficarios perfidus Ptolemxus Gazarum , ut incautum Johannem ( Hyrcanum )
i medio tollerent: & Chiliarchos (Judaica: militi* lub Johanne duces) per litteras ad fe acccr-|
fivit, magnorum munuum pollicitatione cos ad fi: alliciens. Et alios mifit qui occuparent
Hierololymam & montem Templi. Prxcurrcw autem quidam Gazaram , nunciavit Johanni
pcriiile patrem Se fratres ipfius , nec non inillos cllc q ii ipfum quoque occulerent. Quo ram
trifti nuncio ctfi cbnftcrnarus cft animo , meditatum ramen ficariorum fcelus antevertit. Se 00 ;
cidit cos. Atque ita Pontifex cft fadus poft patrem fuuin. ( I. Mac e ab. XVI. 19,-14.] . |
Hic primus
deinde liber, .Maccabxorum
continuans i narratione definit
parum , XL. annorum
probabili ludorum
ducit initium.complexus.
Ait enim Quam ‘joftphiu j
, Johannem l
Hyrcanum maturi in urbem refugille , & a populo receptum cllc ; cX.lufo Ptolemzo, per aliam I
portam ingredi volente. Johannem lactis operatum , eduxillc contra Pcolemxura exercitum,
cumque in arce Dagoti fupra Jetichuntetn lata obfedille. Quam cum expugnare niteretur , Pco-j
lcmxum Johannis matrem Se Iracrcs duos, quos intus detinebat , in mienia productos flagris
acerrimi exdi iulfillc , minitantem eofdcm prxeipites dare nili ab oppugnatione ddifterctur.
Eorum commi ferarione morum Johannem , illico in primis conatibus clanguillc : ac licet forti
mater animo , filio ne molliretur affcdibus » fcd ultionem de proditore pcrfcqucrctur ,
liiadcrc non cettarct : nihilominus quoties eam verberari confpicicbat , toties materno vidum
aftcdu , oppugnationis impetum remittere coadum cllc. Donec fupervcnicnrc anno Sabbatico,
quo Judxis cellare ab operibus ficut die leprimo moris cft ; liberatus 1 bello Ptolemxus , occifis
Hyrcani matte ac fratribus , fugit ad Zenonem cognomento Cotylam, qui urbis Philadelphi*
tum erat tyrannus, f 'fofrph.lib. 1. Belli, cap. i.& Antiyu./ib. 1 j. cap, 14. 15.]
Qu* omnia , ex peiionaium , temporis, & lori confidcrationc in 6*. Annalium fuorum tomo
Salianus multiplicis vaniuris coarguit, [ad.mn. Mundi J9*9- f $, 6,7. & 3910. $. j, 6. ] ubi
rcd£ etiam monet i anno Sabbatico belli adminiftrationcm , aut oblidiones urbium , aut pro-
pugilationes , nufquam in lege Domini Judxis fuille prohibitas. Cui Se nos hoc addimus : prx-
fcntcm quidem annum , revera fuillc Sabbaticum ; non tamen poft , fcd 4 menfibus ante Simo-
nis exdem illum ccepillr , meunte videlicet xix Contraduum anno CLXXVII. Ut ex annorum
Sabbaticorum fetic, ad liare ufque tempora abipfis Judxis retenta» apparet.
Anno 4) tertix Periodi Calippicx , menfis iEgyptii Mechir dic 19 {Juliani Martii 14 incunte)
poft mediam nodem , ALquinodium vernum ab Hipparcho cft oblct vatum. [ PtoJem. lib. 3 .
cap. 1. ] Et delinente eodem ejufdem Periodi anno , Soiftitium zftivum ab eodem cft obferva-
tum. [ Id. ibid. ]
Antiochus Sidetes , anno regni fui 4 (delinente ) 8e Hyrcani primo ( incunte ) in Judxam
duxit exercitum ; yaftarifquc agris , Hyrcanum in urbem Hicrofolymitanam compulit: camqqc
J. 'OJieru Annat, pars poft. X x lcptcrils
by Google
■
Chnftk
IC ttuo
AlMOU
fcilodl
?fo AL T A S MUNDI VI.
fcptenis callris cinxit, toto Lilicet exercitu in feptem partes divilo, ad obliniendos omnes adicus
cxcelTufqae oblcllorum. [ Jrfcph. hb.i j. c.ip. 16. ]
Scipio Africanus & exteri Romani legari , plurimos orbis partes peragrantes , ftimmo
omnium ftudio Se favore ubique excepti lunr. Ubi controvcrfiis coinponcndis operam dan-
tes, hos quidem inter fe lecnnciliabaut, alios ut xqua concederent fuadendo inducebant; im-
pudenter vero relidentes necefflrare compellebant , & quorum caulx judicatu erant diffici-
les ad Senatum remittebant. Atque ita cura Regibus 8e populis ver fati , antiqua inter omnes
amicitia & focietarc renovata , domum reverti 1'unt i his quos invifebant legatos Romam
mittentibus , & Senatum quod tales ad fe viros allcgaficnt collaudantibus. [ Diodor. Situi.
!'l ?>•!
Oblidio Hicrofolymirana , propter firmitatem manium & propugnantium fortitudinem ,
diutius protracta eft. Rodremb ad fcptcntrionalem muri partem , qui planior erat aditus ,
excitatis centum turribus qux (urgebant ufque ad tertiam contignationem , impolitifquc in
cis cohortibus , quotidie Antiochus tentabar nucnia : dtipliciquc folia longa /imul & lata cinchs
J idx s pi .vclutit omnem exitum. Illi contrl crebrb excuriantes , fi forte negligentiiis cultodiri
cillra offenderent , afficiebant hoftem clade aliqua: quod fi paratos ad t elillcudum invenirem,
recipiebant le in tutiora facile. [Jofepb.lib. i 3. eap.lC. ]J
Hyrcanus, pollqnam cognovit tibi obede filorum multitudinem, quod inutiliter abfumeren-
tur aJ vicium nccctfatia , iiirirmiorcn turbam ejecit extra mmnia ; lolis retentis qui ob vigo-
rem xtatis ad pugnam erant idonei. Antiochus autem cxclufos vetabat progredi : ita uc mi ter a-
biliccr circum imrnia oberrantes inedia conficerentur. [ id. ibid. ]
Cum fiipcrveniilet felium Scenopcgix , miferatione (iioruin cxclufi illi rursus in urbem rece-
)S70
pti lunr. Antiochus etiam rogatus ut gratia fcltl feptem dierum inducias concederet , non illud
inudo illis indullit , fcd etiam tauros auratis cornibus. Se pocula tam aurea qulm argentea om-
ni aromatum genere referta, ufque ad portas cum pompi deduxit : traditifquc Judxorura faccr-
dotibtis vi&imis , & epulo exercitui prxbito , in caltra recLir. [ Id. ibid. cum Pluurcko , in
ApopbrbegmAt . ]
Cum lub occafijm Pleiadis delati imbres oblidentibus aquam ( cujus penuria ante labora-
bant) abunde fuppcd itarent , Se anno Sabbatico jam finito Judxis ii (emente faciendo cohibi-
tis ccrtKfimam famis periculum immineret : Hyrcanus , confidenti Antiochi xquitate &
pietate , legatos ad eum milit , rogantes ut liceat libi patriis vivere legibus. Regis verb
amicorum plure* illi findebant, ut violenter urbem dirueret , Se totam Judxotum gentem
ut inlociabilcm Se inflitutis i reliquis omnibus difirictam internecione deletcc ; vel laltem ut
leges eorum diilolvcrct , Se vitx mltituuoncin mutate cogeret. Sed Rex , ut erat magnani-
mus moribufqne manfuetus , horum conlilio tejciilo Se Judxorum pietate comprobari im-
peravit uc oblirlfi arma libi traderent , Urbis muros dclliucrent , vectigalia Joppes extera-
rumque extra Jndxam urbium folverent , & infitper pxlidium reciperent : pioinittens pa-
cem cis Ce datu.um his conditionibus. Allcnlcrunt illi ad omnia , excepto prxfidio ; quod
vicatent exteroruiu confuetudincin. Quod ne reciperent , maluerunt Regi date oblides
Se inter cos iplius Hyrcani fratrem, atque jco talenta infuper ,• quorum 300 mox rcprxfcn-
tau funt. Dejectiquc mox lorica qux impolita erat manibus , lolura eft oblidio , Se judxi I
criminationibus
eod. 144. ] liberali. [Joftph, ibid. eum Diodoro Siculo a hb. 34. in Btbliotheci Pbotii ,
Hyrcanas aperto (epilchro Davidis , qui olim regum omnium fuerat ditilfimus , tria millia
talentorum inde ahliulit : quibus pecuniis fretus , primus Judxotum alere peregrina cerpit
auxilia. Ita Jofcphus : [ lib. r. Brlli e.p. x. hb. 3. Antiquis. cap. 12. & lib. ij. eap. 16.
(j hl’. id. c.ip. 11.] de quo videnda cenlina SulUni , tomo fexto Amulium ; ad annum Mundi
3921. %. 8,9. J
Ai no Hyrcani primo Matthias cognomento Aphlias , Simonis Pielli filius. Sacerdos £ vice
Joatihj , ex Jotutlunis fummi Pontificis filia Matihiain cognomento Cuttum fufccpit , Jofephi
(ullorici abavum , ut ipfe initio libri Jc Vira fua indicat.
P. Africano Se C. Fulvio ^x>afulib. (et vile bellum in Sicilia ottum efl. [ Liv. lib. j 6.
Julius Obfequens , de prodigiis. J Cujus belli initium fuit Eunus fervus quidam Syrus in urbe
Apamea natus, vir magicis incarnationibus & circulatoriis prxitigli* deditus. Hic Deorum , U4
in fomnis primum deinde & vigili apparentium , afflatu tes futuras Ce didiciffc fimulabat.
iCum autem in multis vaticinationibus mendax compcriictur , intrrim tamen cafu eventus ve-
ic prxdiclionibus eju* icfpondeient , Se falfa quidem ejus vaticinia nemo coargueret , vera
autem cura applaufu diligenter notarentur : hominum opinio de eo indies augebatur. Poftrc- .j8o
nw, fanatico lurore iimulato , dum Syi Lr dex exremonias jadiat Se eam fibi in fomnis ap-
parentem icgiam dignitatem promififlc fingit , ad iibertarem Se arma fervos qtiafi numinum
imperio concitavit : ldqtic i*t divinitus fieri probaret , in ore abdita nuce quam fulphurc 8e
igne llipaverat , leniter infpirans , flammam inter verba fundebat. Hoc miraculam primum
duo millia ex obviis ad eum traxit : mox veri», jure belli rcfra&is crgalhtlis, 40 ampli iis mil-
lium fecit exercitum. Rex deinde Eunus a fervis ei catus, impolito capiti diademate. Se uxote
( qux Se ipia Syra erat, cjulquc civis) declarata icgini , ex eorum qui prudentia exteris ante-
cellere videbantur , aliquot libi conliliarios delegit : fcipfiun Antiochum , focios vero fuos defi-
cientes Syro» nominans. Horum proljictis fucccfflbus motus Clcoo alter Icrvus , natus in
J Cilicii haud procul monte Tauro, latrociniis a puero afflictu* , alium fervorum contraxit exer-
citum : «Sr nudo Luui mandato illi fe fubmilit , lub illo ut rege imperatoris munia obiens ; cdm
militum propriorum quinque ( vel, ut in epitome Livii legitur. 70 ) millium haberet exercitum.
. ■ ^
- - = ■ - c*n°a
Digilized by G 00*^1
I MPER, MACEDONUM. tfi ggli
Quod fe&un feit jo fere k defc&ione diebus. Hoc bellum ciim opprimi i Prxconbus minime
valui Jiet , C. Fui vio Contuli mandatum cft. [ Diodar. Sicul. lib. J4. in Pleetii Bibliotheca , cod.
»44. & Excerptu H. Folefii , pag» t49, 373- ZJv.Hb. }6. Fi ortu , lib. j. cap. 19.] Hocquc
exemplo > rum aliis nonnullis in locis limi lis fervorum ficka elt dcfc&io, tum in Delo infula,
f Diedar. ut fupr i. ] in qua unta mancipiorum erat otfkim , ut eorum myriadas uno die & acci-
pi re poflet & diftralverc. ut etiam proverbium extiterit : Merentur Appelle navim, expone , amnia
illic e vendiderit. [$ traho , Itb. 14. pag. 6 <58. ]
Scipio Africanus , Confulum alter , ad Numantinum bellum conficiendum in i Ulpaniam pto-
fefeits eil. Quo magnificentilfima dona ad eum ex Afia regem Attalum miiiife , in Ciceroni t
oratione pro Dejotaro legimus t qu* Africanus acceperit , i»fpe£bmte exeteiru. Cui fenile de
Antiocho Sidere , in Livii libri J7*. epitome hoc ip(o rempore memorarim» reperitur. Scipio jm-
fUjJima munera fibi ab Antiocho rege Syrie miffa , eim celare ajiii imperatoribus Regum mu-
nera mos effet i pro tribunali accepturum ft ege dixit : eaejue omnia rifi&re yuaflerem in publicat
!tabulae jujfu j ex iis viros fortibus munera ft daturum profelliis.
) 87 1 Attalus, ultimus A/iar Fcrgamenx tex Philometor diftns , cum «ari* sistis febric* fe tradi- 4f
Uillct, cxterifquc fingtjndis &C *rc fundendo procude ndoque delecbrctur i matri fcpukhnms
facere infbttiir : cui operi intentus , morbum cx Solis fervore contraxit , & leptimo die decelTit.
[ Jujlin.tib . (jS. cap. 4* ] _
t udemus Pergamcmis Attali te Ramentum Romam attulit i & Perganfenum diadema regium
atque purpuram Tiberio Graccho tribuno plebis cradidir. [ Plutarch. h fib. Graccho. ]Io tefta- ;
mcnro knpcitm feerat; p,opu t u J romamus bolorum Mioruu haUi Isto.
In bonis autem Regii ipium etiam regnum populus Romanus connumerans , provinciam non
bello <k annis , fcd tcllaraenfi jure retinebat. [ Florus, lib. 1, cap.t o.] ctlm tcilamcnto Attali
regis Alia ira legata populo Romano fuerit, ( fi tamen legata) ut libera cfle deberet. [Lh. lib.
j9. ] Runwni certe dc fimulato impio toftamento accufaimir in Mithridatis ad A r facem epiftola ,
apuJ Salufium libro Hiftoriarum 4*. neque jure eos feftos Attali hxrcdcs , occulti notat ipfc
Horatius j uc obfervavit Acron ad illud Od* iS. libri a*. Carminum*
-■ - aeque Attali
Ignotus heres regiam occupavi. . ,
Tiberius Sempronius Gracchus gratiam populi pretio appetens , lata lege agrarii qu* ab
iplo Sempronia e(t didti , cenfariam Alte loearionem confHtuit > ut api nnape illius k Popu-
li Romani oenioribus Jocarentur : atque ambitiose ad populum legem promulgavit » ut civi- !
bus , qui Sempronia lege agrum accipere deberent , pecunia Attali advt&a , ad agrum .colen-
dum inftfumcnranjquc rufticum divideretur. Dc urbibus verb qnz regni Attali iwflcnt , rc-
gavic quicqttam ad curam Sedatus pertinete , fed de iis ad . concilium fe populi relaturum.
[ Cicero , Ferri*. 1. Lh. i>b. j S . rlutarch. in Tib. GracCho. Orof. lib. f, Cap, 8. ] Sed cum iri
Comitiis tribunum ca ail.ite habitis . ut ipfe tribunus plebis fubfcquemi anno permanerer ,
authore P* Cornelio Naiica Pontifice Max. in Capitolio occifus eft. [ Appia*. Bell, Chii, lib. i.
pag. ?j8.] Scaevola & Pifone Conia lib. [ Afcon. Pedi an. in Urna. 1. J eidem *ftate , qua &c
Atralus mortuus cit.
Ariitonkos mentiti» regi* flirpis originem , ut ait Fellemt Paterculo a , revexi Eumenis regis
filius 8e Attali defendi fearer , non julto tamen matrimonio , fed es pellice Ephcfia cithaxill* '
cujufdam filia genirus , velut paternum regnum Aliam invaiit : urbefque regibus parere coufue- !
cis, pahitri facik fol lici ravit, paucas qu* metu Romanorum tradere Ce ei nolebant» vi recepit, j
[ Uv. lib. {fiViUei. Pater cui. lib. a. cap, 4. Strabo , Itb, 14 .pag. 6+6. Florus , lib. }. cap. 10 .foflin.
tib. i 6. cap. 4. Plutarch.fubfn.yitd T.fKjlaMinini. AppiaitJBeiJ.chU.lib. 1. pag. j6o. & Msthri- j
bitie.pag. a 1 1. Eutrop. Ub. 4,]
Leucas oppidulum ad defedionem prirniim ille pertraxit. Inde aurem cft ejedus , cum eum 1
opIicGi ipud Cumam navali pugni virilfent. (Sirabo , ut fupr. ] .
Profedtn Ariftonicic in mediterranea, celeriter multitudinem pauperum & fervorum ad liber- 4f 8*
atem evocatorum coegit, qoc» Heiiopoliras appellavit. £ Id.ibidA Servi enim ob fervidam
domi noram et fe adjtflttterunt i mutddque urbes maximis cladibus affecerunt. [ Dioder. SinJ. in
Excerptis Valefn ,pag. jff a.] Ac primam Thyatira invafit Ariftonicus , deinde Appollomadem
occupavit, pbft alu adortus eft caRclla. [ Strabo , utfkpr .] Myndum, Samon , Colophonem,
vi cepit; [Florus , lib. 1. caf. 10. J
Cotura eum fhtim urbes copias mi ferunt : & Nicomedes rex Bithyni* , Ariarathes Cappado-
ci* , Pylxmcncs Paphlagoni* , Sc Mithridates Ponti , Romanis adversus cum auxilia tulerunt.
Quinque deinde Romani legati advenerunt [ Strabo , ut fupr. cum JufHno , lib. J7. cap. 1. &
Eutropio , lib. 4. J .
Anno $ 8, feb rege Eucrgeta ( II, five Phyfconc ; i tempore quo fesul cum fratre Philometore
regnare erepit , regni ipfius epocha dcdutSia , de qua fupri ad ann. M rnd. j 8ff.) Jefus filius
Sirach Hicrofolymitanus ioafigypmm veniens, ibique coromorarus , librum avi fui Jefu , Grrcis
Panaretort & Ecclefiajlicum dktum , ex Hcbr*o fermone in Gr*aim rranfhilit : ut ipfe in Ver-
fionis fu* Prologo indicat. Qpcm librum edam Hebraicum fc vidiflc refert Hieronymus in
[ epili tt$. vtxnoiaiutn i Parabo/a Jefu fi/it Syrae h.
P. Rupilius , cx publicano Siculo Confiil fe£us , bellum fetyile tn Sicilia confecit. [ Uv.
\ lib. )9. Afcad.. Ptdian. in 4. yerrinam. Valtr. Maxim, lib. t. cap. 7. & lib. 6, cap, 9. ]
Taufominium ofefidem , Comauutn Cleonis fratrem ex urbe fugientem cepit * & demiim arce i
Sarapionc Syro proditi, fugitivos omnes in urbe repertos, cruciaribus prius afFc&os pnecipi-
tavit. Inde Eurum profedus , ciim Cleonem Imp. urbe eerclFim , ac heroica quadamtottitu-
I. Vjferii Annat. Pars pojt. X » jj
1 Google
e sr2^ .
JET A S MUNDI l/I.
dine , prxliattim vulneribus confodiflct , cira quixpic urbem proditione cepit, humis auiem
dcteltorum ret , alfumptis fcxecntis , ad loca quxdsn» prmipta fuga fe rccepir. Er cum pr*
timiditate m qrufdam fpcluncas ccnfngiflci , uni cum quatuor cx fuis inde cxtra&us , Sc in
carcerem conjcftus , in magnam pediculorum vim rrfoluto coipore, opud Morgantinam di-
gnum fuis temerariis aulis naltn* cft vitx exitum. [ Didor. Sint. lib. 34. in Phuss Bibliothec.
cod. St4. ]
Anno Antiochi Sidet* 8*, ad horam 10 matutinam , menAs Periti* live Februarii die 11 4583
Antiochia in Syrii icttx motum palla ell : quantum cx Johannis Mdde Antiocheni Chronico
colligere pqfltratH. \
L. Valerio Flacco 8c P. Licinio CralTo Confulib. rogatus cfl populus , quem contra Arifto-
nicum bellum gerere placerer. C ralli is Conful Sc Pontifex maximus Flacco fuo in Confulatu
collcgx & flamini Martiali muldaro dixit , ii 1 facfil dilcefliirer. Quam muldani populos r-
milic : Pontifici tamen flaminem parfre julEr. At netum quidem populus Romanus ad priva-
tuu detulit bellum; quanqnlm erat Africanus , qui anno ante de Numantinis triumphaverat :
fcd confitli potius Crallb , quim privato Africano bellum gerendum dedit. [ Cicero, m Philippie*
XI.] Atque ira Pontifex maximus , quod nunquam antei fuClum erat , extra Italiam profectus
cft. [ Liv. tibi 59.]
Antiochus SiJctcs contra Phraatem , qui fratri Arfacidx live Mithridati in regno Parthico
foccclfcrat , cum exercitu protectus cfti fiarrem futim Demetrium Nicarotcm repetens. Hunc
bis rctraitutn 1 fugi Phraates ad uxorem Rliodogunam & liberos in Hyrcaniam remiterat 1
ne: mitericordia motus , nec rcfpedhi cognationis : ted quod Syri* fegnum aflcAans , ufurus
Icllct Dcmcrrio adversui' Antiochum fratrem , prout rc* vel tempus vel forruna belli exegillcc.
[Antiochus igitur occupandum bellum ratus, exercitum, quem multis finitimorum bellis indu-
' r. «verat , in Mediam adversus Parthos duxir. [ fufliu. tib. 38. cap, 9. toi & Isb. 41. cap. 1, Liv.
Ub. 5 9. Albemus , lib. Io. cap. tx. & tib. 1 1. c.tp. 1 9. Appia». Syriae, fag. 1 ? i. ]
| Sed lux uri* non minor apparatus , quim militi* htit# Quippe odtoginra ( tentum habet
Oroiius , lib. iicap. 10. ) millia armatorum « Iccuta fune CCC (Orolio, CC ) millia lixarum,
hx quibus coquorum , piliorura fcenicorumque major numeros fuit. ( fnftin. tib. 38. cap. 10.]
Antiochus vcio quotidie convivarum turbas catervatim ira excipiebat , ut prxter ea quar
in menfis abfumebaiuur & acervatim tollebantur , convivarum qiiifqiic aulcrrct incitam
3c integram carnem volu.tum , quadrupedum, marinorum pifeium , jam prxpararam , quibas
omnibus planilmm oneraretur : deinde i mcllc concreto dulciarium opus muhurn , coronal-
que multas i thure xc myrrha , inferiis ac inculcatis aureis lemnifeorum fafciolis , qux ex-
plicat* hominis altitudinem aequarent. [ Pofideuiut Apameam , Htjtoriar. tib. 14. npud Athe-
ntItm , tib. 5. cap. 9. c rlib. tx. cap. 19. J Ejus c arcam Sc amentem luxuriam exercitus imitatus ,
magna ex pane aureos, clavos crepidis fubjc&os habuit ; argenrcaquc vafa ad ufnm culin*
comparavit : 8c tabernacula textilibus figillis adornata flatuit. Avaro potius hofti prxda opta-
bilis , quim ulla ad vincendum llrtaoo mora. [Taler. Maxim, lib. 9. cap. 1. (J- JujHn. lib. 3 8.
cap. io. 3 ' ,
Advenienti Antiocho multi Orientales reges occurrere , tradentes te regnaque fua, caan exc-
crationc fuperbix Parthic*. Nec mora congrcllioni hrifa Antiochus tribus pr*liis vittor, cum
B.iby Ioniam oc.npaltet , nugrais haberi ccrpit. lraqne orrtnihus ad eum populis deficientibus,
nihil Parthis reliqui prxeer patrios fines fuir. [ fmjtin. lib. i 8. cap. To. 1
In hac expeditione Jofuniies Hyrcanus Judxorum Pontifex Sc ethnarcha Antitichum fe-
cutus ell «nm auxiliis : dc quo in univcrlali lui Hiltoria hoc retulit Nicolaus Damafcenus.
Antiochus erclfo trophi 0 mi J.ycum fluvium , ubi tndarem Parthorum ducem profligaverat
ha/it per biduum oh preces Hyrcani /uda: : quod in id tempus forti quadam fstdaorum folcssnu
feftivitat incider.it , per quam non licebat eis ster facere. Pcntccoflc cniih inflabar pofl Sabba-
tum : quo (empore ludxis iter facere nefas habetur, [foftph.lib. 1 ; . cap. 16.] Johannes deinde ,
vi&ts Hyrcanis , iudeque Hyrcani adeptus cognomen ( liti Eufebso in Chronico , Sc Severo Sulpicia
1 in bbro 1* fkerse Nidori* , cfl viliim) cum gloria dommn reverfus cft.
P. Crafliis, cum in Aliato ad Atillonicum regem debellandum conful veniflet , tanta cari
(,r*c* iingux notitiam animo' comprehendit, ut eam in qumque divifam genera per omnes
partes ac numeros penitus cognoteerct. Que res maximum ei Iociorum amorem conciliavit , qui
■quis eorum lingua apud tribunal illius pollulavcrat , eadem decreta reddenti. [y*ier. Maxim.
ilib. 8. cap. yj^mutihan. his.li. cap. 1. ]
j Ciim idem circumlidcre ojqwgnarequc Leucas opi dum pararet , opufqtie eflet firmi atque pro-
cera trabe, qui arietem faceret , quo muros ejus opidi quateret : Icnpfit ad nugiftrum
IMolcatcniium fociortim amicorumquc populi Romani , ut cx malis duobus, quos apud cos vi-
diflcr , uter major eiter eum mittendum curam. Tum roagificr ufxninnm , comperto quam-
obreia malum deiidcraret , non mi jitfloi erat majorem, fcd, quem cflc magis idoneum aptio-
remque faciendo arieti facilioremquc poitaru cxiflinubst , minorem milit. Crallus cum vocari
julfir , Sc quunvintcrrogallct cur non quetn jullcrat milillcr , caulis rationibufquc quas d{6bu-
hat fpretis , vdlimcnta detrahi imperavit , virgifque multum excidit ; corrumpi atquc diltelvi
oflicium omne imperantis ratus , ii quis ad id quod facere jufli» cfl non obfequio debito , ted
1874 confilio non defiderato rcfpondcat. [A. Geli. lib. 1. cap, 13.]
Antiochuj Sidctcs exercitum fuum , propter multitudinem hominum, per civitates in hyberna
Jiviiit : qu* annon* exactione & militum injuriis ab illo alienat* funr. \fujhu. ltb.^%, fl». io.]
ubi pr* aliis Athcnrm Antiochi dux per lingula hofpitia gravi inlolcntia ell uius. [ Diodor.
Stcu/.in Lxcerjst, rdefli , 374- ]
ip. Crafius
Dlgitized by Goosle
IMF E R. MA CEDON U M.
P. CrailiTs AIlt Proconfiil , licet & fuis Bc regum dithymx , Ponti , Cappadoci* , Bc Paphla-
gonix maximis copiis adjutus , extremo tamen anni tempore inordinata acie prxiitim confe-
rens vi&us cit ; exerdtu poft plurimam aedem in fugam aclo. Ipfc vero juxta Leucas b Thra-J
cibi», qqorum magnum numerum Aridomcus in prxiidio habebat, inter Elcain Bc Smyrnam '
inJtdiis exceptus, fn holi ium poteftatcta venit. Sed ille memor 8c familix Bc Romani nominis,
viiguiam qiu ad regendum «pium ufus fuerat in cultodis fui Thracis oculum direxit :
qui vi doloris accentus, latus Cralli fica confodit. Ita ille excogirato genere mortis, effligit
& dedecus 6c fervitutem. Caput ejus Aridonico oblatum cd i corpus Smyrnx fepuituni.
[ Liv. lib. 5$. Veli ei. Patere. lib. i. Strabo , lib. 14. pag. G\G. Vater. Maxim. lib. 3. cap. a. I
florui , lib. X. cap. 20. fuftin. lib. )6. cap. 4. /*/. Obfejuent , de prodigiis. Eutrop. lib. 4.
Orof. Hb. J. cap. 10.]
M. Perperna Conful, qui fiicccflbr Crado veniebat, audita illius morte Bc exercitus Romani 4584
clade , raptim in Aliam pervolavit : atque Aridonicum recenti victoria' feriatum improvifo
bello adortus , nudatum omnibus copiis in fugam verrir. Cumque Stratonicen urbem , ad quam
ille confugerat, obfidionc cinxillct» fame ad deditionem compulit , captumquc in vinculis ha-f
buit. 4-]
c.tp. [ Liv.PatcrcuL Strabe, Florus , 'fuflin , Eutrop. Orof. ut fuprd j cum paler. Maximo , libi],
Bloiins Cumanns, qui pod Tiberii Gracchi exdem (quem tanti ille ferit , ut fi Capitolio
faces fubdere ille prxcepilict , id exequi libi turpe non dudurum profrili» fuerat ) Roma ad
Aridonicum in Aliam fc contulit ; cura res ejus labcfa&uas cernerer , fciplura interemtu
[ P/utarch. in lib. Graccho. ] |
Ante captum Aridonicum , Apollinis Cumani fimulachrum Iachrytnaville per quatriduum
Romx nuueiatum cd : quo prodigio arulpiccs terriri , cum id fimulachrum in mare putayillent , ,
dTc projiciendum , Cumani lenes inrcrceflerunt. Tum vero peritjores acciti arufpices icfpon-
derunt , Grxcix hinc portendi exitium , unde llmuiachrum deducium cllcr. Sacrificatam tum 1
Romanis, donaque in templo polita. [fui. Obfequtnt , de prodigiis, Augufiin. de Civit. Dei,
hb. III. cap. XI.] ‘
Phrygia a Romanis recepta cd. [ fui. Obferju. ibid. ]
Phraates Demetrium Nicatorem in Syriam ad occupandum regnum cum Parthico prxiidio
mictic : ut eo pa&o Antiochus ad fua tuenda i Parthia revocaretur. Inter im quoniam viribus non
poterat , infidiis Antiochum ubique tcnrabar. [fuflin. lib. cap. 10.]
Ciim gravari fc annonx exhibitione & injuriis militum civitates, per quas Antiochus exerci-
tum in hyberna diviicrat , argre ferrent , ad Parthos deficiunt ; Bc dic datuta omnes apud fe
divifum exercitum per infidi» , ne invicem ferre auxilia pollenr , aggrediuntur. Qnx cum nun-
ciata Antiocho elkot j auxilium proximis laturus, cum ca manu qux fecum hy enubat progre-
ditur. [Id. ibid.)
In Antiochi tabernaculo hirundines nidum fecerunt : quo prodigio neglcfto , prxlium ille
commifir. ['fui. Obf eluent , de prodigia. ] Et quidem adversus Phraatem, quem ira itinere ob-
vium habuit , fortius quim exercitus ejus dimicavit : ad podremum tamen metu fuorum dclcrtus 1
eit [fuftin.ut fupra.) j
Primus author fugx 8e Antiochi deferror Athcrtxus fuit : qui delatus ad pagos quolUam quos
in hofpiriis vexaverat , ab omnibus tcdlo exclufus cd j cunilifquc alimenta ci negantibus , huc
illuc per regionem vagabundus , tandem fame inccriir. [Diodor. Sicul. in Excerpt. Valefit , pag.
Ipfum verb Antiochum in prxlio hoc a Parthis occifum , Julii» Obfequcns, {lib. de prodi-'
e f/V.] Judinus, [ Itb.jS, cap. \o.& 19. cap. t. ] Jofcphus, [lib. 1 j. cap. IG. ] Eufcbius, [ii*
Chrome 0 , ] Bc O- ollus , [lib. f. cap. 10. J memorant. Vidhim libi ipfi manus intulille , refert
Appianus, [in Syriae. pag. I j 2.] Rebus male gedis , i loco quodam fe przcipitcm dcjecifle*
rctcit yfeliauus. [lib. 10. de Animal ib. cap. 54. J Recentiorcs nonnulli, cum reliquiis exercitus
ad templum Nannxx in Perfide conccfflfle , Jc quum illud expilare vellet , & facerdotibus intus
lapidibus fufllc obrutum autumant : cum Ruperto Tuiticnfi, [hi. io. de viUorid verbi Dei, cap.
6. 16. & 24.] hunc illum Antiochum efle exidimantes , cujus mentio fit in epidola Judxorum
Hicrofolymitanorum ad fratres ifigypticnlcs , [11. Maccab , I. 10^-17. ]
Cum Antiochum interemptum IcpcJirct Ar faces , ( ita communi Parthicorum regum nomine
Phraates cft appellari» ) hxc dixillc cum autlior cd Pofidonius Apamenus , libro Hidoriarum
16". [ apud Athemum , lib. to. r4p.il.] bibacitatcm illius arguentem, fefellit te, Antioche ,
vinum CT audacia : fperabat enim magnis poculi t regnafute Ar facis ebibiturum. ]
Poflquim cxfeqaias Phraates regio more Antiocho fccillct , filiam Dcmcrrii , quam fecum •
Antiochus adduxerat , captus amore virginis, uxorem duxir. Paaiiterc deinde dimifli Demetrii
coepit : ad quem retrahendum cum turmas equitum fcdinatb mifillct , Demetrium hoc jpfiim
metuentem jam in tegno dimilfi invenerunt i fiuftraquc omnia conati , ad regem fuuro reverfi
liint . [fufftn.lib. iX.cap.iQ.] .
Antiocho in Parthia cum exercitu deleto, frater ejus Demetrii», obfidionc Parthorum libera-
tus ac rediturus in regnum, cum omnis Syria in lii&u propter amifliim exercitum eflet » non
aliter affcdhtm le ollcndir , quim Ii Partliica ipfii» ac fratris bella ( quibns alter captus , alter
occifus erat) profpcri gefliflet. [ Id. lib. J9- I.]
Poft Antiochum Juda-i nullum Macedonum regem tulerunt : domcfiirifque kaperi» oli ,
Syriam magnis bellis infeflavetunr. [ Id. lib. 36. cap. 1.] Syrixquc Bc Phoenicix non pauca
tbbegetunt. [Strabo, lib. lG.pag.7G1.] Hyrcanus enim pod Antiochi exdem defecit i Mace-
donibus: jamqnc ncc ut fubairus . nec nt amicus aliam illis ferebar opem ampliu». Quamprimum
Digitized by Google
i
\j-\3T4 MT A S MUNDI K/.
veru dc mone Antiochi audivit , ad urbes Syri* duxic exercitum ; ratus id quod cni, inven-
turum fc eas vacuas propugnatoribus. Medabam igitur (dc qiu 1. Afjtccut . IX. j 6.) non line
labore fexeo demum mcnlc vi cepit : deinde Somegam , cum vicinis pagis. [Jtftpk. Iit. ij.
c*f. 17.]
Flixaatcs interci , cum inferre bellum, in ultionem renrati ab Antiocho Parthici regni, Sy-
ri.e Iht 11 ilice , Scytharutn motibus ad fua defendenda revocatur. Namque Scythe in auxilium
Parthorum adversus Antiochum Syri* regem merccdc folicitati j cum coofe&o jam bello fu-
perveniflent , fle calumnia urdius lari auxilii merccdc fraudarentur i dedentes tantum iis itineris
it uilrA «nicnlum , quum vel ftipcndiuxn pro vexatione vel altum hortem dati libi pofccrcut ,
rw°i
(iiperbo refponfo ortcnfi , fines Parthorum vallare cetpcrunr. [fujUn. Iit. 41. cap. 1,]
Phraates, cum adversus eos proficillcrctur , ad tutelam regni reliquit Hitncntm quendom pa-
tria Hyrcanum, pueriti* libi flore conciliarim» : qui tyrannica crudelitate , oblitus Se vitx pr*-
tcritx fle vicani oflicii , Babylonios , mu h.i(que alias civitates impoitunc vexavit. [ Id. ilid.]
Plui imos enim Babylonios , levibutdc caulis fervituti addi&as, cum omni familia m Meliam
diltrahcndos milii. Forum quoque Se nonnulla delubra urbis Babyloniorum igni tradidit , ac
pulcherrima quxquc urbis loca evertit. [ Diedtr. Sicul. in Excerpt. 1'alefii , M|. $77. j Hujus
Himeii, apud Babylonios fle Srlcucicnfcs tyrannidem obtinentis, meminit etiam iri iC" Hillo-
riarum libio Pofidoniw Apamenus. ( apud Attentum ,/it. 11. cap. 4.] ubi narrat , Lyliinachum
Babylonium ccrna illum una cum trecentis aliis excipientem , fubUtis menlis , cuique trecento-
rum argenteum quatuor minarum poculum, quo linguis libaverant, dono prxb.:i(]c.
In Asgypro Plolcnurus Euergetes 11. live Pnyfeon , quum poli fratris Philometoris excellam
annos 15 regnaviriet , (ut Diodorus Si cui tu 4 in Excerptis Valerii, pag. *yo.- indicat) jam etiam
populo peregrino, quem Alexandrum acciverat , ob nfcniam ejus crudelitatem iuvifits , incensa a
civibus regii , cum Memphite filio, quem ex fororc Cleopatra Jufcepcrat , fle cum uxore e jufdrm'
Cleopatsx filia , clam in Cyprum profugit. Cumque Clcoporix, forori fle repudiat* iplius con-
jugi, regnum i populo datum elice : ille, contrado mercenario exercitu, bellum forori pariter
ac patri*
cap. 10.I intulit. [Liv. Iit. 59. fui. it prodigiis. ]ujhn. Iit , j8. cap. 8. Ortf. Iit. 5.
3»7J
JohanutS Hyrcanus Sfciau cepit fle Garirim ? atque templum Cu taxorum diruit , poli annos
aco quam a Sanaballctc illud extrudum fuerat, [fo/eph. /it. i}, cap. 17.]
M. Perperna Arillonicum Atrahcafquc gazas , hereditarias populi Romani , navibus tmpofi-
ti9
■«85
tos Romam deportari curavit. Quod xgre ferens fuccdlor ejus Manius Aqliilius ConfuI , ad
eripiendum Ariflaoicuus Perperna- , vcluri fui potius triumphi munus clfe deberet , fertinata ve-
locitate contendit. Sed contentionem mors Perpernx diremit i qui rediens, apud Pergamum
correptus morbo iicmobiir. [Strata , Ut. 646. Valet. Maxim. Ut. i. cap. 4. /u/lin. Ut.
J6. cap. 4. Eutrep. Ut. 4. Ortf. Ut. 5 . cap. io. 1
Aquilius Contui Aliatici belli icliquias confecit , mixtis veneno fontibus ad deditionem qua-
rundam urbium. Qrix res ut moturam, iu infamem fecit vi&oriam. [Florus , Ut. 1. cap. 10J
Aliaticoriun plcriquc , qui per quadriennium Ariilonico contta Romanos opem rulcrunr , me-
tu commilli ad olhcium redierunt. [Sjlla, apud Appi an. in Mnhridaric, pag. m.] arque iu
Lydia fedes antiqua regnoium, Caria , HcUcfponms , ac Phrygi* , in potcllatau populi Romani
juudi deditione pervenerunt. [ Sext. Rufus i/j Breviarii. J
Mollii ienfei pro Phoccnfibtrs conditoribus fuis , quorum urbem Senatus 8c omne ' nomen
( quod Se tunc Arillonlci , Se antei Antiochi Magni bello, inferta conrra populum Romanum
arma tulerant ) deleri jullcrat , legatos Romam deprecatum auferunt : veniamque his a Senatu
obtinuerunt, /u/lin. Iit. J 7. eap. 1.]
Mithridati Energet* regi Idonei , prarmium datet adversus Atiftbnicani auxilii, Phrygia major
a Romanis concclla ciU I id. Hui. & Ut. }8. cap. j. ] Quam tomen Manius Aquilius largi-
tionibus corruptus , illi dcdilfc credebatur. Unde Se Mithridate mortuo filio , ejus pupillo ( de
quo ipl* apud Troium Pompeium conqueritur ) Phrygia a Senam adempta , libera fle lui juris
fotfa e It f Affutn. in Mithridattc.pag. X77. & 108. & Ut. 1. Bell, ctvil. pag. jgj. cu/n
'fujline , Iit. 3 8. cap. j.]
Aquilius cum decem legatis Attalicam ditionem in provindx formam rcdu&am rribuuriam
fecit ; Aturnqnc, communi continentis noraiuc eam appellavit. [ Strabe ,lit. 15. pae. 614. &
Ut. 14 'p*£. 645.]
Ariarathes rex Cappadoci* in bello conrra Ariftonieum occidit , fex reli&s filiis ex Laodice
tufeepeis: quibus i populo Ronuno , ob patris met ita , Lycaonia Se GUciadat* funt. Sed Lao-
dice , timetis ne non diutinam regni adminifttationem adultis filiis potiretur , quinque parricida-
li veneno necavit : unum parvulum fcclcri matris cognatorum cullodia etipuit ; qui poli necem
Laodices ( nam propter crudelitatem , eam populus cxrinxcrot ) (olus regno potiuis cft. f fu/Un.
Ut. i7- cap. ». J
Johannes Hyrcanos Idurax* orbes cepit. Adora fle MarilTara : fubjugatifquc omnibus Idu-
inxis, edixit ut circomcidcreotor, nili mallent e propriis pelli fedibus. At illi amore patri*
admi ferunt Se ctrcumcrfioncm St reliquam juxta Judaicos ritu* vivendi formulam .• atque ex eo
primum tempore iuter Judxos cerrfcri capri funt. [fofeph. Antiquit. Ut. 1 j. e at. 17, & Ut. 15.
cap. 1 l.fag. cum Ut. 4. it belle, *<p. al. cap. 6. ] Idumxos Strate Nobatxos fuilfe,
1
per fedtrioncm autem inde cjcfltos Judxfi fc adjunxille , fle eorum leges amplexos fuilfe refert j
[ Ut. XC.pag. 760. ] indeque Herodem Judxorum regem dtJ^a Ibyfti» r , virum indirenam
fiiilfe iffirma. [ HtieLpag. 7^5. ] cum toftien Idumtum , id efi , Senu-judamn ( apud Jofephum ,
Ub.14, AntUf. cap.17. pag.foi.) illum firilt dixerit Antigonus. Lic£r emm Idumats Het reorum
. . emtm
Digitized by CoiDgle
IMPER. MACEDONUM. jrfkS. Q
gentem fuillc , Stcphanus Byzantinus ( in voe. IAs/amu. ) fcnpfcrir : hanc tamen differentiam inter I
idwncoi Sc Judeas , ex Ptolemti ( fortafle qui procurator Herodii fuit , apud fofepb, lib. 1 6. I
Antiq. cap.il.) libro primo de reae Herede , in lib. de verborum differentiis notavit Ammunius
Grammaticus, jludii fient , <jm natur j it* fstrunt ab initio. Jdwnei vero non fudo* fuerunt ab '
initio , fed Pbmictt & Syri ; * fudiit autem funerati , & ni eirtnmciderentur C in unam cum eit
gentem coirent & iifdem legibus fitkderentur adaui , fudei furtt nominati : non generis utique ,
fed religionis 8e inftituti ratione habita. Nam Sc alii homines , qui fecundum eorum ftatuu vi-
vunt , /udiorum nomen gcrtint , quanq*iam alienigene : ut in libro j 7* Romanx HiAorix no-
tavit Dio. Atque hinc ab Hebrxrc , Herodis Sc poJlcrorum regnum nisVtt Profelynrttm
( non , ut i Munftero in Seder Olam minore , Sc Scaligero in Judaici Computi Spicilegio, libro 7.
dc Emendat, tempor. cft reddituro , Hagarenorum ) didunt repetitur. Apud Judxos vero , Profe/yti
juifitie five jufti (ut eos appellabant ) quales ab hoc tempofe Idumari funt habiti , in fuorum
loco Sc numero femper cenfcbantur.
Prolemxus Phyfcon yrceflirum maximum i Cyrenis filium , ne cum Alexandrini contra fc
regem crearent, interfecit. Tunc populus Ihtius Sc imagines ejus detraxit. [fuftin. lib. fS.cap.
8. ] Quod fidum Audio fororis Cleopatra cxifiimans , cum eam aliter injuria aihccre non pof-
fet , filium Memphitem quem ex ca fufccpcrat , liberalis formx optiinxquc fpei puerum , in conf-
pedu Itio occidi jullit : prorinufque caput ejus & qianus Sc pedes prxeifos dc in cilli chlamy-
de opertos latellid tradidit Alexandriani portandos , dc cum natalis Clcopatrx ageretur matri
inter epulas pro munere naralitio offerendos. Qux res non feginx taiirum , verum etiam uni-
verfx civitati j acerba Sc luduofa fuit : tantumque mer rorem tclliviflimo convivio intulit , ut
regia omnis repentino ltldxi incenderetur. Vetfo igitur Audio principum ab epulis in elfequiasi
membra lacera populo offendunt ; Sc quid fperare dc rege luo debeant ; filii cxdc dcmonAranr.
[ id. tbid. Dioder. Sicul. in Excerptis Valefit , pag. } 74. Uv. . lib. y <>. Julia* Obfeyuent, de prodigit;
Valer. Maximus , lib. 9. cap. S. ]
Idem Prolemxus , cum animadmteret quanto fiii odio patria teneretur , timori remedium
fcclcre perivit : quoque tutius plebe trucidata regnaret , frequens juvcrmlce gydmaiium armis
Sc igni circumdedit , omne (que qui in co erant parrim ferro , partim damma necavit; £ Va/erttu
Maximus , ibid. ]
Piiraatci exercitum Grxcorunl ; quem bello Antiochi cap'urtf fuperbe crudeliter que trada-
verat , in bellum fecum adversiii scythas dnxir : immetnor prprsiis i qui>d haftilcs eorum ani-
mos nec captivitas minuerat , dc infuper injuriarum indignitas exacerbaverat. Itaque cdm in-
|clinatam Parthorum aciem viditlent , arma ad hoAcs tranilulcre i Sc diu cupitam captivitatis
ultionem , exercitus Parthici dc ipiius Phraatis regis cruenta cxdc , cxfcquuci tunc. [fnShn.hb.
Ui.cop. i.J
In hujus locum A 1 taborius, patruus ejus , rex Parthorum fubihtuitur: Scyth* autem con-
tenti vidoria, depopulata Parthia, in patriam revertuntur. Sed Artabanus bello Thogariis
{ vel Tocharis , populo Scythici generis ) illaro , in brachio vulneratus , Aatim decedit : filici
Mithridate Magno ( qui cum OrtoadiAc Armenia: rege bellum poftei j»ciHt ) fucccllorc relido,
[ Id. ibid. cap. i. ]
Anno jo tertix Periodi Calippicx , menfis >€gyprii Epiphi die 1 6 , ( AtiguAi Juliini die J J
horis xquinodtialibus 6 ante micndiem , in Rhodo infula Hippar cluis oblcrvavit Solem in grad.
8. minue. jy. Leonis ; Lunam in grad. minur. z. Tauri. [ Prolem, lib. 5 . cap. j, J
Anno eodem jo, menfis Aigyptii Phamenoth dic primo, (Martii Juliani die z $, circa occa- ii8
i S76
fum Solis, Aiquinodiuin vcfmtm ah Hipparcho clt oblcrvatuin. [Id. lib. j.cap. z.]
Anno eodem obferyavic idem , Aeliam qux in corde Leonis dt , diftare a puncto Solllitii xfti-
valis grad. 19. minat, jo. [Id. lib. 7. cap. z.]
llcgdochus Ptolenuri Phyfconis dux, miifus adversus Marfyam Alexandrinorum ducem,
vivum eunt cepit i copiifquc ejus internecione delevit. Addufto autem in confpcdtum Regis
Marfya , ciim eundi accrbiffirais fuppliciis ctim protinus extindum iri crederent , Ptolcmxus
prxtcr fpem illi pepercit. Jam enim prxteritx crudelitatis poenitere cuin ca-pcrat i Sc infenfuin
1libi vulgus conciliare hujufmodi clementibus fadis cupiebat, f Diodor. Sicul. 1» Excerptu Va-
\lefiiy pag. j77.1
Finito ludu orbi ratis, Cleopatra regina, cum fc fratris Phyfconis bello urgeri viderer , auxi-
lium a Demetrio Nicatore rege Syriae genero fuo ( Cleopatra enim Demetrii uxor hujus Cleo-
patrx Sc Philometoris erat filia ) per legatos periit 1 pretium atixihi regnum Aegypti ipfi pro-
mittens. Cujus potiundi Ipc ille alledus, Aigypto bellum intulit d Pelulium oppugnavit, [fnftin,
lib.} 8. cap. 9. & lib. J 9. cap. I. Porphyrius , in Gracis Eufebianix Scaltgcri , pag. X17. }
3877 Johanni Hyrcano natus eft filius Alexander Jannxus, Judxorum poftea Rex: qui annos 49.
vivendo exegit, [fofeph.hb. ij. cap. ] Ilie mox natus , exofuspatti fidus clt. Deum enim
in fomnis libi apparentem Hyrcanus dc fucccllore rogaville dicitur ; folidt.is de Ariftobulo &
Antigono, quosprx exteris diligebat fratribus. Deo vcr6 Jannxi hujus charadeies oltcndente
contriftatus pater qubd is in omnia ejus bona dTet fucccfiurus , in Galilxa educari cum voluit
neque unquam dum viveret m confpcdum fuum adtnifit. [ Id.ibtd.cap. zo. ]
Circa hoc tempus, Simoni Dolii hei , Apollonio Alexandri 8c Diodoro Jafonis filio , legatid
ab Hyrcano & Judxorum populo dc amicitii Sc fodctirc cum Romanis renovandi miffis , k'
Fannio Marci filjo praetore urbano Senatus datus elt, VIII. Id. Fcbruar. qui , ut annus Ro-1
manus tum agebatur , in Novembrem Julianum incurrit. Edicumque Sctutufcon fultum cft , ut
Gazaraquc
ponits , ablatx
Joppc & decretum Sc fontes , atqae urbes rcliqux per Antiochum Siderem prxtef1
__
Senariis , reflituantor. Neve militibus regiis liceat per regionem ipforum aut
Digitized by Google
Anno Annoan.
rcnutli te I _
Ai T A S MUNDI yi.
CkfitU*.
fubdicorum itet faccr*: fio ut eo bello per Antiochum attentau , Pt*ccr decretum Senatus,
w6
fiau irritas utrjuc legati a Senam milii reddi tu rem quidquid Antiochus abfhilerat , & pretium
agrorum xftiment qui eo bello vallati funt. Er ut liucix commcndatitix legatis dentur ad reges
& liberos populos , qub tutius polluit reverti ii» p.ui iam. Mandatumque cil prxtori Fannio ,
ex publica pecunia legatis numerarer viaticum, ad lumptus in teditu ncccilarios pei ferendos.
[ Jofeph. lib. 13. cap. 17. ]
Anno a morte Alexandri 197, Nabonafari 61 1, mcniis iEgypUl Pharrauthi dic Ii, ( Mau
Juliani dic fecundo) ante meridiem horis xquinodrallbus j. minut. 10. Hippaichus in Rhodo 4j87
infull oblcrvavit Solem in grad. 7. minut. 45. Tauri 1 Luium in grad. a|. MBiiu. 40. Pifeium.
[Pialem, lib. f.cap. j. ] .. . .
Anno eodem, mcniis /Egyptii Payni dic 17* ( Juliani Julii dic 7,) poli meridiem horis xqm-
nocb.ilibus j. minut. »0. oblcrvavit ibidem Hipparchus Solem in grad. 10. inmur. 54. Cana i i
Lunam in grad. 1 1 . minut. 4°. Pifeium. [ U. ibtd. ] ,
Anno Hyrcani Pontificatus & etluurchue notio, Judxorum legati , Alexander Jafonis, Nu-
menius Antiochi , Alexander Dorothei filius , phialam & clypeum c.x auro, xilimationis aureo-
rum jo millium , argumentum veteris cum populo Romano focictatis , ad Senatum attulerunt :
acccptifuuc litteris ad liberas civitates ac reges , ut per regiones eorum atque portus lccur* pof-
fent iter facere, domum reverti lunr. Hujus ScnaufeonTuld exemplum apud lofeplum extat ,
libro 14. Antiquit. cap. 16. loco plane alieno. Cum enim per litteras Julii Olaris impetratum
f.iillc decretum fofepiut dixilfct , quo Hyrcano 1 1. mtriiia Hierololymx i Pompeio diruo
redimere clfcc perrodam .• nefeio qua incuria , hoc pro illo Scnutufconfulmm fobftituir , quod
ad re fcdi onero murorum Hicrololyraitanorura nihil omuinb attinebar. Et hxc tamen ille ada
fu ille ait Hircatu Pontificatus & ttbnarchu anno nono, menfc hnemo quum Adtbus Decembribus
( in Septembrem Julianum Se Hyperbcmxuna Macedonicum tunc incurrentibus ) dcactum
hoc editum fui (Te Acia ipla confirment : Se li in Hyrcani II. gratiam Olar illud obtinuillct, 17 ■*
potius quam 9* Hyrcani annus allignandus tum tui lier, imo neque cthnarchix ullus ■, quippe
Ijua privatum omnino i Gabinio cum iuitTe, folo Pontificatus inuncrc relido, ut in ioejul-
dem libri capitulo ipfc Jofephus indicar. Ad prini igitur Hyrcani annum 9. ilia fune referenda,
quando rcfpubtica Judaica libera populi Romani focietate frucbanir ■> non ad fecundi , fub quo,
devicta Se tributaria lacta , illi Icrvicbar.
Ablcnte rege Demetrio Nicatotc, Antiochenfcs primi# propter ejus fupc-.biam , qux convcr-
fati une ftmhicx crudelitatis intolerabilis fida erat , mox Apameni, CBSaxquc Syrix civiutes
exemplum fecutx, ab illo defecerunt. {.JuSKn.lib.^. cap. !.} qua defectione audita, Demetrius
ex itgypto in Syriam redire coadus clb _ . . ■
Cleopatra /Egyptia tegiiu , hoc orbata przfidio, opibus Agypti navibus impolitis, ad filiam
Cleopatram Se Demetrium generum in Syriam profugit. [ Jujhn. ut fupra.X
Cum Demetrius ex xquo tam Syris quim militibus propter mores improbos cllct invifus,- ad
Ptolcmxum Phyfeonem miferum, rogaotesut aliquem ex Seleuci genere cis daret , quem pol-
ient regem libi conlbtuerc. [ fofiph. lib. 1$. cap. »7- ] Ad quos juvenem qu eH— *
ile mi Iit , Protarchi negotiatoris filium, qui regnum Syrix armis peteret : t
quali per adoptionem Antiochi icgis receptus rji familiam regiam cllct i nec Syris quemlibet
■«geni a fpei nantibus , uc Demetrii pateremur fiipcrbiam. [ pujhn. lib. J9- cap. 1. | Ut filium
Alexandri ( Balx fcilicct , qui Antiochi Epiphanis filius cernebatur ) milium fuilfe , & iplum
Alexandrum dictum , atque a Syris, quod Ptolemaei emptum mancipium haberetur , Zabinam
cognominatum , refert Porphyrius. [ in Gru. EuJ-b. Scalig.ptg. ia7* ] Sane Kj’3t Syris emptum
& redemptum lignificat : cujulmodi vel emptionis vel reJemptionis memori im luoditirium hunc
regem in nummis filis retinere non puduit , AAESANAPOT ZtBlNNOTZ Baziaeiis
iplcriptionctn adhuc prxfcrcntibus.
Quum novus Rex cum ingentibus auxiliis ab Aigypto miliis , adveniflet : etiam Antiochi
Sidetis a rege Parthorum inter tedi rcliquix, in loculo argenteo ad fcpulturam in Syriam re-
miilx pervcaillc ; 8c cum ingenti diutio civitatum de ipfiu» regis Alexandri cxccprr fiiilfe di-
cuntur. Qua: res illr magnum hivorctn popularium conciliaflc IcrUir i omnibus non fidas in eo,
.cd veras lachrymas cxiltunantibos. \]uftin. lib. $9» cap. !• J
Prxlio circa Damalifum commillb , Demetrius Nicator vincitur : & quum undique circum-
tbmribu^ matis pr emeetur , refilgicill e pugjii ad Cleopatram uxorem in Ptolemaidem , ab
ea exclufus cft. Ab uxore igitur filiifque defer tus , Se cum paucis (ervulis relidus , Tyrum
religione templi fc dclcnlutus petii*. Idem ibid. cum Jofepba & Porphyrio , in locis fuprd
‘ 45 88
citatu. } *
Illuc ingredi prohibitum , cum navem ingrederetur . trucidatum fuific , quatuor poft redi-
tum e Parthia regni annis exadis , tradit Porphyrius. Navi priauim cgrcdicmcm , prxfcdi yulfij
intci fcd«ra , Jujfinut. Ab inimicis captum Se multa palfuin , vitam ibi finivillc , Jofcphm.
Ab uxoifc Cleopatra inuiemptum fuifle , Livius [ libro Ce.] & Appianus. [ in Syriae. pay.m.)
Et ea certe conUia , Tyri occifum illuni fiiille , adniodom fit verifimile : St vel , ab ea , vel ab Ale-'
xandro Ziebina , Tyrios ob hoc fadum libertatem Se imoro^ha obtinuilTc. Ab hoc enim anno
novam temporum fiiurua epocham illos deduxifli , tum ex Eufebii Chronico liquet , ubi cum
fecundo anno Irop. Probi,- qui Julianx Periodi cil 4990, copulatur Tyriorum annus 401. rum
ex Judicio Tyrio, 9* adioivi Concilii Chalccdonenlis inferto * ubi annus poli Confulatum Flavii
Zenonis & Pollhumiani , qui ciufilcin Periodi cil 51 da, xrx Tyriorum 574- numeratur. Urbs
veroTyrioium » io Infctiptionibus a Grutcro editis pag.MCV. «1 hfat x, orvAv funfo
*«««( dogfp celebrata repetitur. ■.
Alexan-
Digitized by Google
IMPER. MACEDONUM.
Alexander Zcbtna TCgnuin confccutus , fotfctatcm iniit cum Johannr Hyrcano Pon- i
tihcc : ejufquc tcinporibws ics Hyrcani maximis fucccifibuj funt audlr. [ fefipb. Ub. i j. 1
raf. 17. J ' !
Manius Aquilius Proconful ex A fia III Idus Novembri* ( qui in Juiiamim Auguftum tum ;
incurrebat ) triumphavit : nt ex fragmenti* Tabularum triumphalium marmorearum colligi- >
tur. De quo Mithridate* , in cpiftola ad A r facem ( apud SntufHum , Hiftoriarum libres quarto.) I
Romani , fimutato impio tefiatnento , filium Eumeni j Arifiouicum , yuia patrium regnum peti- 1
verat , hofiium more per triumphum dmxere. A Minio Aquilio ductum illum in triumpho , ca-
pite pernas dcdille, Vcllcius Paterculus iigntficar. [//i. a. cap. 4.] Romae enim in carccrc
julfii Senatus ftrangulacus e 11. [ Strabo , Ub. 14. pag. G+6i Eturop. Ub. 4. Orof.lib. jt
cap. 10. ]
Manius Aquilii», repetundarum reu* corruptis judicibus, ctapfus eft. [ Appian . Btll. Chii .
Itb. i.pag. }6a, }6J.] -
|j 87$» M. Plautio Hypfiro Se M. Fulvio Flacco Confiilib. Loc ullarum ingentia agmina in Africa 4585
i vento in mare dejecb , HuClibufque cje&a odore intolerabili Cvreni* , mortifcio vapore j
gi-avero pclblentiam frccrunt pccoti : hommumque 800. millia comumpea tabe proditum eft. i
[fui. Obfetpiff], tit pradigiii j cum P. O>ofio. lib. J . cap. 1 1. ]
Dorylao Pontico , Tattico live exercitus ordinandi perito , d Mithridare Euergeta rege Ponti
in Cretam ad peregrinos conducendos milites milio , bellum ibi Cnoflus adversus Gortynios !
eft obotum. Dor) laus a Cnoffiis dux creatus, bellum celeriter & feliciter confecit. Sum-;
mtUjuc ab eis adfcdhu honoribus, cimi paulo pbft de arde Mithridatis audivilftt , Ibi cum
familia fui maitfit : matri* Straboni Geographi proavus. [ Strabo i /ibi 1 o. pag. 477, 478. &
lib.li.pag. JJ7.] . j
I j 880 ( Anno aerae coiitta&tttim tf!8‘, Jud*i Palefflni , Senatufqite Hierofblyraitanus & Judas,' ce-
lebraturi Encaenia repurgati Templi ij die menfii Chaslcu, fcripfrtunt ad Ariftobulurn magi-
fttura Ptolemxi (Pbyfconi*) ex regio genere Sacetdotum Aaronico, 8c Judros Aigyptirnfe* ,
ut& ipfi idem facerent. [ 11. Maccab. Ii 10, IS. ] Qt|cm /udam , Rupemas Tuiricnfls [Ub. 1 c>.
de yiQoria verbi, eap. I J.] Jud-ra t lienum illum efle cxiftnnat , quempoft annos 19. Antigoni
f ’ J-jbannis
ttun fiiitfe , Hyrcani filii ) prxfcniaweam
refert [olcphus. [lib. if.cap. exdem pratis ille , vero
19. ] Arifiobulum neque in vaticiniis
Clemens fuis felli
Alexandrinus loli-
[lib. }i ■|
Srromae. ] 8c Eufrbius Csfarienfis [ tum in lib. 8. P repar at. Evan gei te. cap. }. tum in Chronico. |
Judzum illum fe&ae Peripatetica; phtlofophum fuille cenient , de quo fupei ad finem arnu
Mundi jSj4. i hob» (aCb eft mentio.
Seleucus Demetrii Nicatoris filius, mjulTu rti.it ris Cleopatne fiimpto diademate , regnavit in dJ9*>
Syrii ann. I. [Uv. lib. 60. Pvrphjr.in Grxe. Eufitb. pag. lil. ]
Alexander Zebinas, cum ab eo iiluftrifiitni duces Antipater & Clonius Se Airopiis dcfecif-
feut , urbemque Laodiceam occttpillent , eos tandem expugnavit. Grtcnlm lingulari animi
gnittufine in captos ulus , omnibus pepercit. Erat quippe ingenio leni ac placido , Se in
igrcflit ac (errmnibus mirabili comirue : quapropter ab omnibus non mediocriter amabatur.
[ Diodor. St cui. in Excerpt. VaJefii , pag. i 77- ]
|4 88 1 1 Mithridates Euergetes Pomi Ac ntinoris Armenie rex , Sinope dolo familiarium necatus, uxoa
ren» Se liberos fucccllbrcs reliquit. Verum e duobus filii* natu major Mitliridates cognomento
Lupator totum regnum libi vtudicavir. [ Strabo, Ub. 10 .pag. 477. cum Jufiino , lib. } 7. cap. I. }
Modico enim intcrlapfo tempore matrem, regni confortem J patre deftmacam , dum carccre
vmdfcam tenet, violentia ifta & tempori* diurumtt.uc confrcit. lea Memnon. [ in Excerptu ni
Pbstit , cap. j z. ] Mithridatem vero extrema pueritia regnum friillc ingredum , nutre veneno
irerfr&a, in Hiftoria fui raillit S.iiuftius, £ apud Servium , tn tibi 6.is£neid.]
Undecim annorum fuille Mithridatem , quu.n patri in regno fiicccderct , Strabo 1 trtdrcim
fuille , Memnon affirmat. No* medium annum duodecimum afiumpltmus i Eutropium fecuri ,
qui regnavific illum annis (io, vi ulle 71. tradidit: licet ]6. tantum regni annos Plinius [ Ub.
j. cap. a. ] illi tribuat; & Appianus 57* Vide fupr a ann. Mundi j868.
Quemadmodum eo quo genitus eft Mithridates anno , in Se eo quo regnare primum coepit ,
;ftcU* cometes. Se no^ku Se interdiu, 70 diebus ita luxit , ut ccelom omne conflagrare videre
tur. Nam & cauda illius quartam partem ctsli ( Gye 4 f gradus fiiperioris hemilphorii ) occu-
pavit 1 8c fulgore fui , Solis nitorem vicit : & cum oriretur occumberctqu: , quatuoc fpatium
horarum confmnebar. [fufiin. lib. j 7. cap. 1. ]
In Syria, Cleopatra (ilium Seleucum, vel qubd injuilii fuo diadema firtnpfiftet , live metucns|
ne ille patris Demetrii necem ulcifceretur, live eodem furore gerens omnia , fagina confixum'
intercmir. Alterum deinde filium ex Demetrio fufccptum Antiochum Grypum , quem Athenas
; educandum tniferat, regem ha sftenu* conftituit; ut nomen regis penes filium, vis autem omnis
imperii pentb matrem ctlet. [ Uv.Ub. 60. fnfiin. lib. 19. cap. t. Appian. Syriae, pag. ija. } De
metrio vero marris intidiis fublato fratrem (uniorem Antiochum lucccffrllc Olympiadis CLXIV.
ianno a*, notavit Porphyrius: [ inGrae. Enftb. Sca/ig. pag, kt 7.} qui non Grypum fqlum fed
, etiam Philometorem vocatum eum fuille addit ; quod pofterius cognomentum d ftfifbo quoque
Uli tributum fiiilfe videmus. [lib. 13. cap. *o. }
Alexander Zcbinas tumens fuccclfu rerum , fpernere jam etiam Ptolem*am , i quo fuerat
fuboriurus in regnum , fuperba infolentia cccpir. Itaque Ptolemius , reconciliati fororis Cleo-
patrae gratia , dellrucrc Alexandri regnum , quod odio Demetrii viribus frus acquifierar , furo-
[mopere inftituit. Mifit igitur ingentia Grypo auxilia, & filiam Trypharnara Grypo nupturam i
ut populos in auxilium nepotis, non focictatc cannlm belli , yenim etiam aftinuatc fuaAblici-
j.VJjerii Annal. fari pojt.
by Google
JK T A S MUNDI VI.
M.
rarct. Ncc ics fruftra hiic. tum cum omnes Grypum inllrudum oCgypri viribus viderent , pau-
latim ab Alexandro deficere drpcfWK. [ Jujtin. lib. J9- cap. »• ]
Alexander cum parum fideret multitudini, tum ob vulgi imperitiam rerum bellicarum tum
ob iu-cnium leve 3c rerum novarum avidum, acie quidem dimicare noluit: fcd collcdis regiis
thefauri» , ac (poliatis templorum doi.aiiis , nodu in Gnrciam fugere conlfituit. Verum quum
Barbarorum quorundain ininillerio Juvi» fanxn diripere conatus cilct; dcprehcnfa, minimum
abfuit quin cum toco exercitu illicb confoderetur. Tamen fuga clapfus , Seleuciam versus con-
tendit. Sed Sclcucicnlcs , jam ante ejus adventum comperta lacrilcgii fama , ei portas claufc-
runt. Ea igitur fpc fruilratus Alexander Pilidium petiit i ab ora maritima mifquam recedens.
[Diodcr. Sunt. in Exctrpt. V*ltfu , Pag. 378.]
prz|io vero tandem inter Antiochum Grypum & Alexandrum Ztbinam fado , vidus Ale-
xander Antiochiam profugir. Ibi inops pecunia: , cum ftipendia miiitibuj dcclTcnt , templo Jo-
vis folidum cx auro Vidorix lignum rolli julfit , ficetis )ocis facrilegium circum (ctibens : nam
ykiUrvtfn conwtodatatn (ibi ab Jove tfft dicebat. Inter jcwkis deinde diebus , cum ipfius Jovis
aureum fimirlacrum infiniti ponderis tacite evelli jufliJlec , dcprchcniufque in facri legio coo-
curfu multitudinis cllet iti fjgam verius ; magna vi tcrapcllitis opprcllus , ac defertus i fuis , i
latronibus capitur ; perdndufque ad Grypum, interficitur. [Juftin. lib. 39. cap. a.] Iu pugna
cum Grypo exfum cum occubuille , Jofcplius , [ lib. 13 .cap. 17. ] cladem exercitus non hrren-
tem , 40. anno Olympiadis CLXVI, veneno ferpfiim fulloliilc , refert Porphyrius. [ ia Crtc.
Eufeb. Sca/ig.pag. 1*7. ]
Quum Cleopatra filii fui Antiochi Grypi de Alexandro Zcbina reportata visoria inferiorem
dignitatem luam fidam dolcict , venienti ab exercitatione ( an ab exercitui) poculum veneni
|obtulit. Sed Grypus , prxlcitis jam ante infidtis , vcluti pietate cum matre certaret , bibere
jipfarn jubet » abnuenti inflat. Poflrcroum prolato indice eam arguit ; (olam dcfcnfioncro fce-
lcris fuperefle atfirmans , fi bibat quod filio obtulit. Sic vida regina, veneno quod alii para-
verat , extinguitur. Parta igitur tegni fccuritatc , Grypus odo annis quietem Bc tpfe habuit &
regno prxlluit. [ lib. 39. cap. a. cum Appiano , 1» Syriae, pa g. i)».J
.S8. Jubilxus XXVII.
L. Opimio Coufule , anno quo C. Gracchus ( Tiberii frater) Tribunus plebem feditionibus 4593 ixi
agitans interemptus cfl , ca corii temperies fulfit k ut vina tunc genita ad iua ufquc tempora 200.
fere annis duravillc- confirmet Plinius,, in fpeciem redada mcllu afperi. [ Plin. lib. 14. cap. 4.
CT 14. ] Eodem quoque anno, circa Solem arcus apparuit. [ Id. Ub. i.cap. 19. ]
tSSS *• Ptolemxus Eucrgctcs II. five Phylcon, annis poli fratris Philometoris cxcclfum 19. mortuos 4^7 tlj
eil. f Ptclcm. in Regum Canone. Clem. Alexandri», lib. 1 . St r ornat. Eufeb. Chronie. Fpiphan. de
ponderibm & me» fur. Hieronym. in cap. 9. Damelit. ] tribus filiis poli le relidis : uno cx pel-
lice fufccpto , Ptolcmxo Apione , cui Cyrenarum regnum tellaracnto reliquit » [Juftin. Itb. 3 9.
cap. i. cum Appiano in Mithridatic. pag. 1. jj.) duobus cx Cleopatra, prioris Clcoparrx fo-
roiis ipfius ac conjugis filia, genitis, quorutn junior Alexander: limior vetb i Ptolcmxo in
Reum Canone , ur 8c Porphyrio , Eufebio, Hieronymo & Epiphanio , Soter ; i Strabone,
[lib. 1 795. ] T.-ogn Pomjvio , [ Prolog, lib. 39. CT 40- ] Plinio , [lib. 1. cap. 67. & Ub.6.
cap. 30.] Jolcpbo, [Id. 18. ] & Clementi AlcxanJrino , [lib.i. Stronut. J latthurut vel
Lathyrm ; Athenxo [lib. 6 cap. 6. ] St Paufanixin Altius, Philometor ctt didus.quod pollicmum
cognomentum ( Philapatrem ab Athcnxi interprete Natale Comite perperam redditum ) per irri-
fionem illi datum notavit Paufaniat. Neque enim rcg-.ira qnifquam fuit unquam cx omnibus ,
qui majori matrem odio protecutus fuerit. [ Paufan, Attie. pag. 7. 1
Phy Icon moriens regnum y£gypti Clcopirx uxoti &: alteri cx filiis , quem illa IcgilTct , reli-
quit : videlicet quafi quietior vGgypti ftatus , qium Syrix regnum ellct , quum mater altero ex
filiis elcdo, alteium hoflem ellct habitura. [ Juftin. hb. 39. cap. 3.] Illa Alexandrum natu mi-
nmern libi obfcquemiorcm fore cxilliinans, uc cum ALgyprii icgem acciperent fuadebat. Sed
quum repugnante plebe id alloqui ncquiifet ; majorem Lathurum (quem in Cyprum i patre
ablegandum procuraverat) eligere coada cft: qux limul cum eo in o£gypto decem regnavit
annis. [ Id. ibid. Paufan. m Atric. pag. 7,8. Porphyrius, in Crac. Euftb. Scalig. pag.iij.]
b. Cleopatra , ptius quam regnum Lathuro daret , uxorem adcroic : compul futnquc repudiare 4598 ng
clurifiimam fibi forotem Cleopatram , minorem forotem Sclcncm ducere julTit i non materno
inter filias judicio, cum alteri maritum eriperet, alteri daret. [ fuQin.utfitpra .J
3890 Cum odo jam annis fo lus & quietus regnum Syrix Antiochus Grypus obrinuiilct, naras illi 4600 114
cft xmulus regni frater ipfius Antiochus Cyzicenus, eadem matre genitus , fed ex Antiocho Si-
dera patruo fufccptus : quem cum veneno tollere voluiflct , ut maturius armis cum eo de regno
contenderet excitavit. Hic a matre Cleopatra ob metum Demetrii Nicatoris ( prioris mariti ,
quem defetuerat) Cy-icum nullus, a Cratero eunucho educatus cll : indeque Cyzaceni cogno-
mentum eft adeptus. [fuilin. lib. j 9. cap. i. Appia». Syriae. pag. IfX. Porphyr. ut fnpr. pag. 2x7.
hfeph.lib. 13. cap. 17. ] Grypus vero audito quod frater ipuus copias contra fe apud Cyzicum
colligeret , omifla expeditione quam in Judxos fufeipere inilitucrat , contra fratris adventum
fe paravit. [ \efeph. ibid. ]
o Cleopatra fratris fui Ptolemxi Lathuri qtiondim uxor , fcd i matre Cleopatra Argypri regina 4^01 ,,j.
i 9 ( ut didum cft) divortio viri diroilla , Cyziceno in Syria nupfit : ciquc nc nudum uxoris
nomen alferrct , exercitum Cypri folidcatum , vclut dotalem , ad maritum dpduxit. Par igitur
viribus fratri» Cyzicenus , prxlium committit , ac vidus in fiigam vertitur , Antiochiamquc
venit. Tunc, Anrio.duam Grypus , in qui erae Cyziceni uxor Cleopatra , oblidere ccrpir :
qua 'capta . Trypteeiia utor Grypi nihil anrigiuus quam fororem Cleopatram reqaiririuflai
Digrlized by
IM P E MA CE DONI/ M.
' non ut captivx opem ferree , fed ne cime captivitatis mala pollet , qux fui xmulaiionc in
hoc potillunnin tegnum invafetit , hortique fororis nubendo hortem lc ejus effecerit. Tum
peregrinos exercitus in certamina fractum addu&os , ttim repudiatam a fratre, contra matris
voluntatem , extra jfigypcum nuptam accufir. At Grypus uxorem i fuicepto fcclcrc revocare
Conatus, contra morem ait efle bellorum , ut poft vic.tori.rm_ fxviarur in forainas , prxfcrtim
In Cmguinc conjunctas , qualis Cleopatra: quar illi foror, libi confbbrina , libcrilquc cura mu-
nibus matertera lic. Quibus tot nccclljtudinibus (anguinis , fiipcrrtinoncm templi quoque ad-
jecit , quo obdita profugerat i concludens , neque occila illa fc virium quicquam Cyziceno
dempturum , nec fervaturum reddita. Tryphxna contri , rata non iniferiCordix hxc verba fed
amoris ede, milites in templum immifir ; qui Cleopatram ffmulacntm dex amplexantem trun-
catis manibus confoderunt : ne fcilicet minus furores inter fc , quim fratres pugnare videren-
tur. [Juftin. Itb. )9‘ caf- 3*] ....
Cleopatra ifigypti regina, harum fororum mater , anno hoc regni 4*» minorem filium Alexan-
drum Cypri regem fidium eo milit i ut per cum majori Lathuro una fecum regnanti formido-
loiior ellct ipfa. [Paufan. in Attie. pag. 7, S- Porphjr. in Grne. Eufeb. pag.nj. ]
Repetita
, ziccnus inter Grypi Antiodvos , Cyzicenum
fratresTiypbxnam, & Grypum, prxlii congrcffionc ; vi&or Cy-'4$°*
uxorem qux paulo ante foror em interfecerat , cepit; ejufque fup-i
plicio uxoris manibus parentavit. [fafim. lif*. cap. $ . J fratremque regno expellens: pro coi |
Syris imperavit, [ Appi**. Syriae. pag. I J a. ] Et Grypus quidem imperio exutus , Afpcndtun
leccllrt : iodeque Affodii cognomentum clt adeptus. Regnum verb fufeepit Cyzicenus , ab
anno primo Olympiadis CLXVII. [Porphyr. in Grar. Enftb.pag. nj. ] !
Anno i*, «jufiicm Olympiadis» Alpendo rediens Anttodius Grypus Syriam obtinuit : Cyzi- 4*»°}
cenus verb, divifo imperio , Ccelcfyna potitus cft. [ Id.ibid . ]
Antiochus Cyzicenus recens regnum adeptus , ad crapulas ac luxum & inftituta long* i Rc-
•nbus aliena Ce contulit. Mimis enim atque hiftrionibus , circulatoribus dchlque eundis fupra
modum deditus , eorum artes fuiTimo ftmlio perdifeebat : operam quonUe ncurofparticx dedit ,
maximumque ftudium pofuit in movendis per fc animalium (imulachris quinque cubitorum
magnitudine , auro argentoque tedis , atque in aliis hujufetraodi machinamentis. Quine- 1
ti.im intempertivis venationibus addidus erat : ac Lepciutmcrb cum uno aut altero famulo nodui
clim cgrcllus , apros , leones ac pardos venabatur. Nec ra i» cum feris bcftiis temere con- |
grclfus , in gravirtima difirimina falutem fuam adduxit. [ Diadtr. Sicsil. lib. jj. in Exetrptis ,
ydle/ii , j8j. ] De alterius fratris Antiochi Grypi luxu , videnda qux ex Pofidonii Apameni 1
Hiltoriarum libro x8. refert Atbenaus , lib. j. cap. 9. & lib. 11.cap.19.
t Alexander Jannxus.anno xtatis ir>°, ex uxore AlcxanJii filium fufeepit Hyrcanum: quem,;
nuncio de Adiaca Cxlaris vidoria accepto , qutun 80. xtaris annum cxcefiillct , Herodes i
medio furtulir. [ fofeph.lib. 15. cap. 9. ] Unde colligimus , Altxandram hanc, ab Ecclefiafticis J
feriptoribus ( ut ad annum Mundi }8<f». fupra cft noratum ) Salinam etiam appellatam , i
Salamc illa Ariftobuli uxore divertam fuitlc , quam Grxei Alexandro** nominabant ; quxquc , 1
marito mortuo , fratrem ejus Alexandrum hunc Jannxum , ix. tum annos natum, ( rcgnayillc .
enim 17, vixific 49. annos tradit Jcfepbm ) Regem illius loco conrtituit ; uti apud Jofcplium f
[lib. 1 3. cap. zo.] legitur. . I
Bellum quo duo hi firatres fc mutuo atterebant Johannl Hyrcano occdfioncm prxbuir, ut 4604
Iccure frucrctur judxx proventibus , & ingentem pccmiixium vim inde cogeret et. Et Cyziceno
vallante fratris regionem, quum Grypo Hyrcanus nilul ab Asgypro auxilii venite cerneret,
fed tam ipfum quim cjtu fratrem mulras clades accipere ex mutuis inter fe certaminibus :
utrumque facile dcfpcxit. [Joftfb» btb. I }. cap. 17.]
Ad oppugnandos igitur Samaritas , Syri* regibus fubjedos , duxit ille exercitum : infenfus
eis propter injurias Mariflenis ( Idumxis paulo ante fub ejus ditionem redadis ) colonis Ju-
dxorum & fociis illatas. Cum Samariam igitur urbem munitirtimam folia & duplici muro per
80. ftadia cinxillct , obfidioni prafferit filios Antigonum & Arillobulum : quibus urgentibus &
fame premente eb neccflitatis adduci funt Samaritx , ut coadi vefei cibis infuetis homini ,
poftrcmb Antiochi Cyziceni opero imploraverint. [ id.ibid. cap. 18.]
Cyzicenus ad ferendum Samaritis auxilium propere adveniens , ab Ariftobuli militibus vidi us
cft : & infequentibus cum fratribus ulquc Scythopolim , xgre cvafic. Quo eodem die Hyrcanus
pontifex (olus in Templo odoramenta adolcns vocem audiillc fertur , nuntiantem filiorum re-
centem de Antiocho vidoriaro. A qua illi rcverlt , Samaritas rursum intra mcenia compule-
runt, & ab eodem Antiocho iterum auxilium petere coegerunt. [Id. ibid. ]
Antiochus Cyzicenus , accitis i Ptolemco Lathuro circiter lex armatorum millibus , quos 4^0;
ille invita matre Cleopatra (nondum ab ea regno deturbatus) miferit , ptimbm vagabatur per
ditionem Hyrcani latrocinabundus cum aEgyptiis; non audens quidem aperto marte decernere,
qubd clfct impar viribus, ex illimans tamen fc vallandis agris effcdhirum ut Hyrcanus obfidio-
nem Samarix folverer. Sed poftquim multos e fuis amifit exceptos hoftium infidiis , profcdhzs cft
indeTripolim j Callimandro & Epicrati ducibus demandato bello Judaico. Ex his Callimandcr
audacius quam prudentius cum horte congrcilus , profligatis fuis Se ipfe inter alios cecidit. Epi-
crates autem pecunia corruptus , Scythopolim & alia quxdam opida manifefte Judxis prodidit :
nec quicquam Samaritis oblcltis profiiit. Atque ita Hyrcanus , integro anno m oppugnatione
exado , non contentus urbem capere , etiam folo caro xquavit. [ Id. ibid. ]
Scleucicnfes qui ad Antiochiam Syrix funt ( dintro/Aat adepti ) hinc tempora fiu dinumera-
runt. Fafii Sicnli, anno 4. Olympiad. 167.] ‘ _
; Hyrcanus e feda Phariacorum , quorum difclpulus & fiimmns fa-itor fuerat , prxripois ad 4^°^
J. Vjjcru Annat. Pars pojl. * y 11 COD-
Armo Q()Q
Mur.tfi. J
JE T A S MUNDI — .
VI.
convivium inviniis , cujulJam cx cis EiMzari contumelia odcnlus , qui matrem captivam
tempore Amioclu Epiphanis (er vinitem fciviillc falso illi exprobraverat , Se ob convitium illud
'non ita indigne atque ille expedabat a reliquis exceptum , contra totam (edam k Jonathanc
'Sadduexo irritatus , ab eorum partibus ad Saddticxos tundit. Pharifad vero rraditiones multas
'a m a (oribus per manus acccpi.is populo commendabant , que non Itint (eripe* inter leges
jjMofaicas i quibus idcirco authoiitarcm Sadduexi abrogabant , dicentes oportere eas untum
larvari qux (eripio continentur» Atque bine magna inter utrofque exorta cft controvcrlia ; cum
ditiores liarent a Sadducxonim partibus , Pharii *i exter* multitudinis uterentur favoribus.
Cura Hyrcanus igitur , Phari Ixorom conftirutionibus abrogatis , earum obfervatores pronis alli-
ceret , (editio orra cft: quam licet ille tum fedaverit , inde tamen falhfm cft , ut Se ipfe Se ejus (ilii
'in vulgi odium incurrerint. [Jefepb. Jib.1 J. cap. 18. ]
?8?8 , Jolunnes Hyrcanus mortuus cft t quum per annos 19. fummo fundus fuider Sacerdotio : ut
lex Jofcpho refert Fufebim , lib. S. Dcinonftr.it. Evangelic. cap. a. & illum Latind vertens , in
icommentariis ad 9. caput Danielis , repetir Hieronymus. licet in noftris libris , Se in antiqua
jquoque Rutini vcr(ionc» Jofephtu illi nunc $4. [ut in lik 1 . Bel/i , cap. 4.] nunc 41. [ut in
'lib. AmufMir.it. 14. cap. 18. & lib.zo. cap 8. ] annos atrribuar. Obiit pater ejus Sirrfon anno
'regni Grxcnrum 177*, mcnJc n", Salui t ( I. Afaccab. XVI. 14. ) circa Februarium fc. anni Pe-'
riodi Juli-mx 4J79. uxor verb ejus Alcxandra ( uti poftcl videbimus ) circa Novembrem anni|
cjufdcm Periodi 4644. Interftitiom cft annorum 5y,fie mcnfiumfcrd 9. Unde detradis annis 47.
regno filiorum Se uxori* ejus k Jofepho allignaris , relinquuntur Hyrcano anni tantum a 8. &
tnenfes^. circiter*
Johanuem hunc primi: libri Maccabioritm receniiorum nonnulli t fine jufta aliqua ratione ,
feriptorem fiiilfc exiftimanc : Se ab alio aliquo pollrema hxc illius verba adjeda fuilR fin-
gunr. Carera renan Johanuis & bellorum ejm, & firenuortim [altorum emi qua prae! are geffit ,
[firullurtque murorum ( Hicrolblymitanurum , Antiochi Sidetis juftu dcjcckorum ) quot extra-
xit, aliorum ejm ; ecce [cripta funt in commentariis Pontificatus ejus , ex quo [altus efl
Pontifex pe/i patrem fuum. quarto illo , ut videtur , Maccabxorum libro , quem Grxcd ex
Hebraico translaturo , Lugduni in Samis Pagnini apud Pfxdicatorcs Bibliotheca nunaferi-
ptum legiiTc (e tcftatur Sixtut Stnenfis in fine libri 1. Dibliothccx (and* ; ira incipientem.
Km jay no mnuttatUtCm 4 X /uura iypiS» imdnuc vmt duru ap^upti* dwr dtnu. F.t poft quam eccifus efi
Sirnon , [alitu efi (ohannet filius ejui fummut Sacerdos pro eo. Ex quo Se Jofephtu fua haufillc
putatur: qui Hyrcanum tres maximos limul honoics nabuide notat j Principatum gemis .Pon-
tif catum , Se Prophetiam. Ex divinis enim colloquiis tamam futurorum prxfcicntiam nadum
illum Fuilfc atliimat , ut duos majores natu £ luis libetis non diu paterni principatils compotes
fore prxdixcrir. [jefepb. Itb. 1. Belli, cap. Itb. t j. Antiquit. cap. iS. J
De turri , quam Antonianam Herodes poftea appellavit , ab eo xdificata , & ftola cum reli-
quo Pontificio ibi rcpulita , in lib. ao. Antiquit. cap. 6. ita etiam (cripfit idem. Hyrcanus
1 Pontifex ejui nominis prmua , txtrulia prope 1 emptum turri , degebat in ea majorem temporis
\partem : & quoniam hoste fi olam habebat infui cuiiodia, qua nemo frater illum utebatur , re-
e epiurus privatum habitum , eo loet illam deponebar. {Suent morem e nam filii eju/ obferv artent ,\
atque eorum pofteri. Poft liujus vero aedium , lapillos qui erant in pcdoiali Pontificis & fat-i
donychem. iri dextro illius humero ( quorum emicatione voluntas Dei populo Judaico fignifi-
, cari foiebat ) irato Deo propter legum Iliarum prxvaricationcm , fulgorem emittere dcliillc ,
I ligrtificaf idcm,{ lib. 4. Antiquit. cap. 9.] annis 100. ante A nriquiiatum Judaicarum libros hos
a fc compotitos ; quos anno impetii Domitiani I 3 \ ( id cft , Periodi Julianz 4807. ) fc abfolville,
in fine Operis ip(e indicat
Poft Hyrcanum filiorirm natu maximus Judat, alio nomine Arifiobulus didus Se Philellm
C a familiaritate Se confucrudinc cum Grxeis (ive ethnicis ) cognominatu*, Principatum fimul &
' Pontificatum per unum tantum annuin obtinuit : primulquc omnium poft reditum k capti'
jt.ut? Babylonica, diademate filii impolito , principatum in tegni formam tranftulit. [Jefej
lib. I. Belli, cap* t. Antiquit. lib. 1 cap .19. (j lib. 20. cap. 8.] licet Strabo illius fratrem Se (u.
cclforcm Alexandrum primum pro Sacerdote Ic Regem fecifte Icripferit : [ lib. 1 6. pag. 761.} non
habita ratione AriftobuTi quod i$ fortallc poft allumptum diadema parum vixerit
■ Ariftobulus fratrem fuum fecundum Antigonum , quem prx aliis diligebat, in regni focietateiD
alTiimplit : tres vero reliquos vindtos cuftodix tradidit. Matrem eoam conjecit in carcerem
jprincipatus xraulam (nam illam Hyrcanus rerum dominam reliquerat: ) coque crudelitatis pro-
1 cedit , ut fame necaret in vinculis. [Jofcpb. lib. 1. Belli , cap. 4 . & lib. 1 4 . Antiquit. cap. 1 9. ]
In ^Cgypto. Cleopatra , cum gravaremr focio regni filio Ptolemxo ( Lathuro,) populum ii
cum incitavit, [fufiin. lib. 49. cap. 4.] Ex omni enim eunuchorum numero, quos amamiflimos
fui clTc putabat . laucios in concionem produxit ; Prolem* um inlimulans , & infidias libi fc-
tilfc , ic eunuchos vulneribus firdalle. Q^ia re Alexandrini commoti , non muUi/m abfuit
quin Ptolemxum impetu fado opprimerent : fed ciim ille navi (e i periculo proripuiHet , haud
ita multo pblt i Cypro reverium Alcxatidrum regem appellaverunt [ Paufan. in Atticis ,
pag. 8» ]
Antequim abiret ille in exilinra , Selcncm uxorem mater Cleopatra illi abftulit ; eo indi-
gnius , qubd duos ex ea filios jam haberer, fJuflin. lib. 49. cap. 4. ] Alexander vero k matre
arceditus. Se otgypti tex in locum fratris coniritutus, ium. tum regni fui Cyprii numerabat an.
nnm , oim mater Cleopatra regni fuiofgyptii numeraret tlh“. f Porpbyr. in Crac. Eufeb. Scahg.
pag. aij. ] Hunc, non minus quim patrem Phyfeoneni , mulra fagina obelum evafide nout
Athenaus , lib.t». cap.17. ubi ex Pofidonio Apameno , in Hiftoriarum libro 47* hunc de eo Io-
Digitized by Google
\
I MP E% MACEDONUM.
cum profert lA&jpn rex irtvifus populo , familiarium aflemaefombur excteatses , in multis vero
delictis vivens , ne ambulare quidem poterat , nifi duobus fuffultHt incederer. At in fthatiombus
qua epulis adhibebamur , nudis ille pedibus e leQtt fuptriortbut defit iens , exercitatis concitatius
& anltus torpus fateando movebat.
Ariftobulus , illato bello Ifnr** , mjgnara ejus partem Judxx limitibus adjecit; habituo- 4^08
ribus ejus comminatione exilii coactis circumcifionera cxterolquc Jfudaicos ritus admittere.
Quod ex Timagene hiftorico hifce verbis confirmat Strabo, Hie vir tujuut fuit , & 'fuden
multis tu rebus commodus : nam & ditionem torum auxit , & partem Itureorum eis at tribuit i
devinflam circumcijiemt ftdere, [ Jofeph. lib. ij. eap. 19, J
| Cum Antigonus magnifici reverteretur i bello , quo tempore populus Judxonim (blenne
;T.ibcrnaculor
' um felium celebrabat» accidit iit Aiiftobitlus rex .rgrorans in turri qu* p&ft An-
)895> tonia eft cognominata decumberet , frater vero Antigonus interfaturus (acris, fplendidifliim*
ornatus afeendercc in Templum , potilVimum pro falme regis vota facturus. Monitus Ariftobu-
lus a malevolis delatoribus ut ab fnlkliss illius (ibi cavcrct, fatelliribus in loco quodam obfcuro
8c (ubterraneo juxta turrim illam collocatis mandavit, ut fi quidem fine armo frater leniret,
nemo eum attingeret; lin vero armatus, trucidarem : prarmilir tamen ad eum qui rogaret,
ut inermis veniret. At Salome regina Sc aneri illi malevoli nuncio pcrfuafenuu ut contra-
ria diceret , cuperc Regero ita uti crar illum -armatum videre. Forte Judas quidam , ledae
Ellcnae, retum fu curarum vaticinatione apud fuos celebris, Antigonum in turri Stratonis co
ipfo dw peritarum praedixer* : cura aliam iple Stratonis tunim nefeirer , prxtcr eam , qnx
poftei Car Unca diCta eft , & 600. rtadtis Hicrofolymis aberat; Ubi igitur Incolumem Antigo-
num dt dic ad Tctnplum , accedentem vi didet , mortem fibi optabat » metuens ne felfi convin-
ceretur, hadenus pro vero propheta habitus. Sed paulb p6(t Antigonum in loco illo fubtetra-
: neo intcrfedom audiit , qui eodem nomine quo maritima Cxfarca , Stratonis turris appella-
batur. [fofepb. lib. 1. Helii , cap. ; . & ttb. ji. Antiqui t. cap. 19. ]
[ Ari (lobulo confdtim fccletis poenitudine morbus ingravefeebat ; ita Ut poftreroo crtfcentibuj
doloribus fanguioem vomerer. Eum quidam £ minillris foras c (ferens co ipfo in loco ubi An- j
tigoni interfecto cruore terra foedata fuerat forfe collapfas, Ariftobuli fanguiacro cfhidtr. Quo I
X°J
cognito , Ariftobolus I>ci vindidam julhn agno Icens , cum maximis animi & corporis cru-
cratibus vita exccflit. [ Id. tbid. ] j
Poli Ariftobuli obitum Salome ejus uxot , quam Grarci Alexandrini nominant, foluris efas
fratribus quo» in vinculis ille habuerat, Alexandrum Jannarum artate erteros prarcedentem 1
atque modctkia regem conilirulr. Ille verb regno poritns , alterum fratrum infidiantem fibi inter- ■
fecit , alterum contentum privata 8c otiosa vita in honore habuit. [fbfepb. lib.n . cap. 20. 1
qui Abfolomus didus , i Pompeio poft annos 41. Hicrofolymis captus cll. [ Id. Ub.t+.cap.%\
Alexander Jan rutus condituris rebus imperii , prout fibi vifum eft conducere , ad Ptolc- 4S09I
maidem duxit exercitum : de cum profpere pngnallct , vidos intra mccnia compulit j eofque i ^
oblcllbs oppugnare aggrclfiis eft. In Syria co tempote duo fratres, Philometor five Grypus)
dc Cyzicenus, mutuis cladibus fuas vires arter entes , Ptolemaidcnfium periculum negligc-
bant, Zoilus tyrannus , qui ex Regum difeordia occatione captata Stratonis turrim St Dora
occupaverat , ob (effis aliquam fcd exiguam opem attulit Ptolcmxus Lathurus , i matre
Cleopatra Aigypti regno ejcdu* , Cyprum obtinebdr. Atque ad hunc Ptolemaidcnfes miflis
legatis,' orabam ur auxilio veniens ex Alexandri inanibus periclitantes eriperer. Qiti cum d
fpem faciflcnt, ^ quod1 delatus
' * ** ' m habiturus
iiv Syriam ha ellct Gazxos 8c Ptolemaidcnfes in filis parti-
bus, fimulquc Zoilum & Sidonios mukofque alios adjuraturos ; elatus promiflis, navigationem
parabat. [Id. ibid. }
lutei im Dcmxnctns , qni plurimum apud fuos cives authoritate pollebat , periuafit Ptolc-
maidcnfibns ut mutarent fententiam : conducibilius cllc dicens incertam cum Judatis belli aleam
lubirc ,quim in ccitiflimam fervirurem accito domino fe dedere; & infiiper non prxfent Co-
lum bellum fiiftincrc , fed majus etiam ab JEgypto imminens. Cleopatram enim non permif-
furam Pcolcmxum vires fibi parare b vicinia , led contra eos venturam cum valido exercitu :
dare enim reginam operaro , ut illum, etiam b Cypro ejiciat. [ Id. tbid. ] Neque cum hic fua
fefellit optnio. Cleopatra enim exulantcm filium bello perfecuta , non folum Cypro illum ex-
pulit, fed criam ducem exercitiis fui , qubd vivum cum c manibus dimifidet , interfecit. quan-|
quam Ptolcmarus verecundia materni belli , non viribus minor ab infula rcccfferit ; fi yuflitwm\
hic audire libeat. [lib. 59, cap. 4. ]
Ptolcmxus igitur , cognita in itinere Ptolemaidcnfktm mutatione , nihilominds curfum con-
tinuavit : de cum appuliUer ad Sycaminum , cb loci copias expofuit ; qux conftabanr , con-
numeratis peditibus 6c equitibus, circiter jo. millibus. His adducis ad Ptolemaidem , & ca-
ftris ibi pofitis ; c um neque legatos cjos admittere , neque verba audire vellent , in magnam
conjeftus eft (oliritudincm. Poftquam verb Zoilus ad «an & Gaaari venerunt , petentes
auxilium contra Judxos de Alexandrum agros ipforum vallantem 1 Ptolemaidis obfidio 3 merr
Ptolcmxi, foluta eft. [ Jofepb.lib. u. cap. 20. ]
5900 1 Alexander Jannaus, rcdudlo domum exercitu , capit aftu agere ; clim Cleopatram contra
Ptolcmxom vocans , aperti- vetb amicum ejus 8e (ocium fe lunulam. Quin & 400. argenti
talenta datuxutn fe pollicitus eft » fi ille vicilfim ingratiam ipfius Zoilum tyrannum tolleret,
8t agros ejus fud-eis attribueret. Quod quidem Prolemarus libenter prxftitit : fed poftea
compctto qobd illeclam ad matrem ipfius Cleopatram mififlet , fadus cum eo initum di(|nlyiit
[ Id.ibid.) Yynj
Quum Mario , ad expeditiorvem adverrite Cimbros fe arcingeml . Senatus attxilla et tranf-|
Digitized by CjOOglc
Aoo* '262, MT A S MUNDI V I.
'marinis nationibus accolendi potcllatcm dcdillct i ad Nicomedem Bithyni* regem, de mit
tendis auxiliaribus copiis , ille lcripfu. Relpondit Nicomedes , Bithynos i publicanis in fer-
vitutetn majori «x parte abllrados vatiis in locis detineri. Indeque Romx Scimuhonlultutn
prodiit , ne quis ingenuus ex populi Romani fociis in provincia ulla fervituti addiceretur i &
ut prxpofiu provinciarum cotum raanunuurndoium curam lulcipctent. [ Di»4o*. SicmI. Jit. J 8..
in Bibliotheca Phetii , cod. 144-] „ , _ . ... ,
Ex obfcrvau primum diligenter , deinde vciO neglcdta 4 Lwimo Nerva Sictlne prxtorc de- 4610
creti hujus exccutione, ortum cft fecundum bellum Icrvilc Siculum : in quo defedores regem
(ibi quendam Salvium arui picem atque tibicinem creaverunt; cui Tryphonis nomen poftea de-
derunt. IId. ibi d. cum Dione , in Excerptu VaJefii , par. 6 i J, 6 ]
C. Mario AC. Flacco (vel Flavio potius) Confulib. hora dici tertia, Solis defedus locem
ob (curavit. ['/ni. Ot fi quem , de prodibit. \ Quam rotalem fete (olis ecliphm anno hoc Pe-
riodi Julianx 4 6 1 o, dic 1 9. Julii » calculus Artronomicus nobis exhibet.
Alcalonhx ( «it-7»ojuiit obtenta ) hinc tempora Tua dinumerant : ut in Fartis Siculis , ad
Olympiadem CLXIX. ell annotatum i confcnticntc etiam Fufetii Chronico , in quo, cum 1*1 1
anno Probi Imperatoris ( il» annum Periodi Juliane 4990. incurrenre ) annus xr* ipforum j
**Ptolem*m Lathurus ad oppugnandam Ptolemaidem , qux uorfas ei clau (erat , ducibus cum
parte exercitii* relidis , qui A: eam tanJem expugnarunt , ip(c cum reliouiv copiis ad vaftan-
daln ac domandam Judxam (e contulit. Quo intelledo , Alexander Jannxus & ipic ex fua,
diiionc collegit circiter 50. vel ( ut quidam feriptores malunt) 80. millia ; A cum his horti
ivit obviam. Ptolenwnis ycib ex improvifo adortus fabbato Alochim Galilxx urbem vi ce-
rni i & circiter decem captivorum millia, prxter aliam multam prardam , abduxit. Deinde
aegrclfus & Sepborim non longe inde diftantem, multis delklcratk abiit cohflidurus cuin|
AUxandro Jannxu : cui occurrit ad Jordanem fluvium , juxta Afophon , a fluvio non longd
diflitum. Ffabebat autem Alexander in primi acie pugnare (olitos odies mille, quos Mea
catontamachos appellabat , grilantcs «ratos dypeos : cui oppofita prima Ptolctnxi acies f
xque itatis (cutis ufa , «.uni cundamior e liet ad prxlium , urgente Philortcpluno tadico
fluvium tranfiit ad quem caftra Judxi habebant. Alternante vfib fubinde ridorii , tandem
Ptolcmxi milites Judxos profligatos coulquc infremi funr interticiendo , doucc lallatis ma-
nibus ferrum quoque hcbcfccieu Ferunt jo (vel jo, ut in (bis (criptis Timagenes retulit)
ludiorum miilia in eo prxlio cccidille : exteros partii» captos , partim fuga lavatos inco-
lumes. Ptolcmxus vero quum poft vidoriam longe latequc excurntlet , velptrc in quofiiam
Judxomm vicos fc recepit : quos ubi vidit refertos pueris A mulieribus , mandavit militi-j
bus ut promi (dic jugulatos & in firnfta concifos , in lebetes ferventes membratim conjice-;
rent { ut qui effugerent e prxlio hoftem crederent humanis vefei carnibus; & eo majori
terror intuentibus incuteretur. Cujus crudelitatis Strato & Nicolaut Damafcenut in hilloriisj
fuis meminerunt. [ Jefeph.tih.iy cap. 10. & # ,
Cleopatra Agypti regina videns augeri hlu Lathnri potentiam, (ubjeda Gazxotum urbe & 4^11
Tudxorum regione impune pervadat* . non permittendum duxit ut ille magis crcfceret : ma-
xime cum circa yEgypti portas obver faretur , & immineret ejus imperio. Quapropter conti-
nuo tam navales quam terrertres excivit copias : quarum fepicmum regimen pend Chelciam
& Anariiam Judxos efle voluit , Onix illius qui templum in Hcliopolitana prxftdura xdifi-
cavcrat filior. [ M itieL cap. 18. & ii.] Ex horum enim /ementia nginam gcfliifc omnia ,
etiam teftimonio hoc ex Strabonis Cappadocis hirtotia dej rorrpto foftpi ut comprobat. Pleri-
aue enim <jui priut notiftum venerunt in Cyprum , equive pefi a Cleopatra illo mifft funt , eoit-
fejjim deficiebam ad Piet erneum ( Luhutum. ) Soli vero ex Onia parte ]udai confiamer man-
'ferunt in ojf cio : eo ejucd cives eorum Cbelcat & Ananiat apud reointm tfftnt in pretto.
Clcopdtra bonam divitiarum fuarum oarrem , cum nepotibus^ & tertamento , apud Coum
infulam depofuit i jufloquc P:oltm.ro Alexandri filio cum magna clalle Plurnicen appellere ,
& delicientibus ad fc ejus regionis incolis , pervenit Ptolemaidem ; unde excluTa , onjnigpa-
tionem ejus utbis inftituit. Intaei alterum ex illius ducibus Chelciam , dum circa Ccclcfyriam
Lathurum pcrlcquitur , moii contigit. Lathurus vero , relidi Syria , properavit in j£gyprum i
fperatu ex improvifo occupaturum fc prxfidiis vacuam : fed opinione fua fruflratus cft.
[ jofeph. Iit. t J. cap. it.] _ .
i£*’cftani Se Lilybetani fugitivi in Sicilia regem libi conftituerunt Athenionem qoendam
pallorem, genere Cilicem: qui fingebat Deos per aftra futurum fc nniverfx Sicilix regem prx-
hgnificarc'; jdctSqtic oportcic tam ipii regioni quam animalibus Se frudibus qui in ea cilent tan-
quam propriis parcere. Hic tamen a Tryphone accerfkus, illi ut Regi fc ut exercitus Impera-
torem fubjcck. [ Diodor. Sicul. Iit. ut fupr. cum Cicerone in perr.Iit.i. Floro , Et. J.bifl,
cap. X 9. & Dione, in Excerpt. Valefit, pa^.6 J7. ]
Cleopatra auditis filii Lathuri coiutibus , Bc qubd ei tentanti jCgyprum non ex fcnrentia fuc-
cclTcrac .miliaco parte exercitus omninb cum ex ea regione expulit Atque ita rursum ille ex
jjol
Lfigypto ejedus, apud Gazam hyemem exegit, [fofeph.lit. t). cap.i 1.]
I ‘inter im Cleopatra Ptolemaidem , cum ejus prxliJiariis , expugnat. Eo Alexander Jannxus
•cum muneribus voiit i atque ira exceptus cft, ut dignum erat hominem a Lathuro arflidum ,
nec aliud habentem refugium. Cumque ciuidam amicorum reginx fuaderent , ut illam quoque re-
Igioncm occuparet, nec lineret tantam bonorum ludiorum multitudinem unius viri parere nu-
itibus : Anaitias contrarium confuluit , iniquum facinus efle diditans , Ii hominem & regiitx
&s;ipfius-A.nanix -cognatum fuis facultatibus exueret. Sic enim fore ut, illata huic in-
juria,
Digitized by G(»gl<
Aluio
lulunx
Tcrioili
I M PER. M A CEDO NU M, 363
jurii , omiKS ubique gentium Judaos i fc alienaret. A quo perlita fa Cleopatra Se ab injuria
inferenda tunc abitimur , Se focieuttt fordus cum Jannxo apud Cuclcfyrix urbenj Scythopolim
poftei renovavir. [Id.tbid.]
Alexander Jannxus liberatus nietu periculi quod i Ptolcm.ro Lathuro hactenus impendebat ,
expeditionem 111 Ctrlcfyriam fufccpit ; Se Cadara obfcdit. [ IA. ibid. ]
L. Licini» Lucullus i Senatu contra fervo* dcfcclores mitius , cum 17. millium ex Italis,
4<iia
Bithynis , Theflalis , Acarnanibus Se Lucanu collecto exercitu , in Siciliam venir. Cui cum 40.
millibus occurtcns Athenio Cilix , «miliis io. eorum millibus iplc multis affcdhts vulneribus
inter mottnos dclitcfccns cvaiir. [ biodor. Sicul. ut far a. ]
Syriam Judxi Se Arabes terrclhibus latrociniis mfeflarunr. Mari Cilices piraticum bellum
moverunt! quod in Cilicii Romani per Antonium gclfenmt. [ Prolog. hi. j 9. Troti. ] Marcus
vero Antonius ( orator , M. Antonii triumviri avus j tum prxeor , pro confulc ad hoc bellum
nullus t Se complute* Athenis dies propter navigandi didicultatem commoratus , homines do-
cliilimos Mncfarchum , Carneadem 3e Menedemum ibi differentes , tlcut in Afia polle* Me-
trodorum Sccpliura , audiir. In provinciam deinde vcnicus, a Byzantiis adjutus, cura mariti-
mis nrxdonibus bellum fclicirer geflit : in quo ramen prxfc&um fisum M. Gratidium amUir.j
[ Cicero , 1 n lib. 1. er 2. de Oratore i er 1« Bruto. Liv.iib.6S. Com. 'facit* lib.n. ] Quo referen-
dum Julii Oblcqucntis illud, ad Confutatum C. Marii Se f£.LuB*tii : Pinu in Sicilia ( leg.
Cilici a ) d Romanis deleti. Se Livianx epi corax lib. 6S. Antoni* putor in Sicilia ( legend. item,
Cilicii J maritimos pr edones perfectu* ej1. De quibus Se triutnphailc cum, docet Pighiut , in
j\ Annalium tomo , ad an». Uibis DCLI. fio.
Periodus Calippica quarta incinit.
Alexander Jannxus Gadata pou decem menltiim obfidionem cepit, [Jo/eph. hb. xj. cap. a 1,]
Mario Confulc Se Catulo, A. Licinius Archias poeta Antiochenus , qui bellum Mithridati-
cum Grxeo carmine pollci dcfcriplit , ( cujus Se complura in Gexeo Anthologio leguntur Epi-
giammata ) Romam venir : ubi Ciceroni a prima pueritia princeps Se ad lulcipicndam Se ad
ingrediendam rationem Ibidiorum extitit. ( Cicero , pro Archii poeta. ]
C. NDrius Conful in Gallia cum Cimbris dimicaturus , differebat prxlium , quafi ex oraculis
qui bu Clam vitlorix pariter tempus Se locum captaret. Namque mulierem quandam Syram ,
Martium nomine , qux ferebatur edere vaticinia , Icdica vectam magna circumducebat vene-
ratione , Se (aera illius monitu laciebat. Quam Senarus pridem , quum de his diilcrcrc vellet
Se prxnuntiarct venientia , repulerat. [ Phuarch. in Mario. ]
Eadem pene tem pe liate Battaces live Batabaces , Mairis inagnx Idxx facerdos , Peflinunte
Phrygix Romam adventavit > Se in Seiutu julfu Dex fux adcllc fc dixit , vi&oriam populo
Romano magnamque belli gloriam nuntiaturum : adjiciens etiam , Sacra Dex polluta cife ,
atque ideo Romx publice expiari debere. Ferebat autem vellem aliaquc corporis ornamenta
nova Se nunquim Romanis vila i coronaniquc auream magnitudine inulkaca Se Holam flori-
bus intextam & inamatam, regio fanc fplcndore. Itaque i rolliis ad populum verba faciens.
Se ad fiipcrftitibfum cultum cos inciuru , hoipiciis publicis Si diverfotiis exceptus cll : fed ab
Aulo Pompeio tribuno plebi* coronaro ferre cll prohibitus. Ab altero autem tribuno dedu-
cius:ii roftra, 8e de templi expiatione interrogatus, fupcrftitiofum lane rclponlum reddidit.
Pompeius veri», cum circularotcm ac impoftorcra cum appel lallet , Se cum indignitate ex
loltris dcpulillct , funul-atquc di milia concione domum rcgrdlus cll , febre vehementi corripi
aepit • unde paulo pbft mutus ftelus ell , angiuxquc doloribus fupra modum vexarus , poli
Jiem tertium (vel, ut alii, feptimum ) cxfpiravit. Quod divina quadam piovidcntia , ob
Sacerdotem ipsam que Deam injuriose habitam , comigiffc multi interpretabantur, Super-
Ititionibus enim mirum in modum dediti Romani funt. Quare Daitaccs lacrx ftolx indu-
tis ornamento , amplioribus * viris multis Se farminis holniciis ixccptus, Romique difcc-
drns cum pompa dimiffu* cll. [ Id. ibid. & D.oder. SUkl. lib. 3 5. in Photii Bibliotheca ,
Servus Servilii Cxpioni* Matri Idxx fc prxfcindcns, trans mare exportatus cll , ne unquam
Jannxus[ Julius
Romam reverteretur. Obfeqnens • ut fnori.'}
Alexander Amathunte potitus cft , caflro omnium qux ad Jordanem uta funt
m.mitillimo : ubi Theodorus Zenonis filius res fuas duriflimas dcpofuctat. Ac Theodorus re-
pente furerveniens , & propriis res recuperavit , & impedimenta Alexandri diripuit , Judxo-
ruraque decem millia interfecit. Verum Alexander receptis poli cladem viribus , aggrelfus ma-
ritimas regiones , Rapluam cepit , & Anthedonem qux polle* ab Herode Agrippias nominata 4615
elk. [ loftpL. lib. 1. Belli . cap. ).& lib. ij. Annquit. cap. *I. ]
Contra Athenionem Cilicem , qui in Sicilia mortuo Tryphone fervorum fugitivorum Rex
foetus cll , Manias Aquilius , C. Marii in quinto Confuiatu collega , Imperator miffus ita fc
fortircr geflit , ut defectores illuftri prxlio (uperaverir. Quincuara cum iplorum rege Athenione
conferta manu heroico certamine inito , cum tandem fuperavit, Ad quem deprehendendum
dum multitudo contendit, inter rixantium manus prxda lacerata cfl. [ Diodor. Stcul. ut far.
Flor* t lib. cap. 19.] .
Ptolcmxus Laihurus Gaza religa m Cyprum recellit , 8c marcr ejus Cleopatra m Agyptum.
[Jtjifh.hb. it. cap. 11,] cujus crudelitate in Lathurum territus fili» minor Alexander , eam
reliquit : pcriculofo regno fecuraim ac tutam vitam anteponens. Cleopatra vero timens , ne
major filius Lathurus ab Antiocho Cyziceno ad tecuperandam aEgyptum auxiliis juvare-
tur , ingentia Antiocho Grypo auxilia , Se Sclcncn uxorem nupturaro hofti ptioris nutiti ,
milic : Alexandr imque filium per legaros in regnum revocavit. [ ?nfhn. lib. \q. cap. 4» 1
1 — — — ■ Atque
ALT A S MUNDI VI.
S64
Atque hinc bella illa civilia inter rcgcsSyiie lunt orti, quorum in libro 6S. Ltvim meminit.
C. Mario & L. Valerio Confulibin , fugitivos in Sicilia pr.rliis trucidatos foillc, in libello de
Prodigiis notat fullus Obfe.jxe.it. Aquilius enitn Piocunlul reliquias defcbtoruni , quorum
decem millia adhuc fupcrfncrant , bello pcrfecutus in porcftateni fu.un redegit } atque ita
bello fcrvili (ccundo, cum annos propcmodtim quatuor du- avi Jiet , finem impolirit. [ Diodor.
Situ!, ut fuprd. ] Quibus in bellis plus quam centum fervorum m) rudas pcriillc , offirmat
Athcurus. [IU. 6. cap. 7. ]
C. Marius tum fcxlb Conful , L. Apuleii Saturnini tribuni plebis prxeipua operi ufus , 4614
Metellum Numidicum iu exilium egit : qui Rhodum profeChis , ibique philofoplux fhidiis ie '
dans , legendo dt audiendis mignis viris vacabat [ Cicero , in P> fanem , & pro Sextia. L*v.
Ub. 69. Flutar cb. in Mario. Afpinn. Bell. Civtl. Itb. 1. paf. j 67, J
J A Mithridate Romam legati com magna pccunix vi venerunt , Senarum largitione corrn-
|putri. Quod animadvertens Saturninus tribunus plebis ordini Senatorio iniiniciilunus , occatio*
1. em jam adversus ros nadhim fe exiilifnans , magna legationem continnelii affecit. Senatoriis
legatos adversus curo incitantibus , Se conjunctam fuam Iplis operam offerentibus , litem illi
Satuinino de illata injuria intenJerunt. Qui occafiotic , ob violata Icgarotum jura qux Ro-
' manis facrolanda fetnpcr fune habita , inprxfens vitx diferimen Saturninus adductus, a po-
> puio prxter omnem Ipcrn 11011 modo liberatus led iterum etiam Tribunus plebi* 1 enuntiatus
ell. [ Diodo<\ SicuU legat. 54. ] Veritu novam mox (cdionem tuibo ille pacn concitam, hoc
iplo anno C. Matio VI. & Valerio Macco conliilibus interemptus ell.[ GVerv , m IK Philippie a ,
C pro Rabirio, Appia». Beli. civi/. Ub. 1 . pag. 369, {70. Orof. lib. f. cap. 17, ]
jjo 6 Cum de rcllitucndp Q^ Metello in omnibus concionibus per integrum biennium Termo' 4616 98
a (Tiduc ticrcr , ejus filius Q. Metellus barbi & capillo Tubmitlo fordidatus , verte fqualida fo-
rum circuibar : denique , Se ad Tmgulorum civium genua advolutus , flagitabat ut patrem ab
exilio rcvocatcnr. At populus , cum fpem reditus contra leges exulibus proponere mimmd
vellet , tamen miferatione ac precibus adoleTcentis commotus , Q^ Metellum ab exilio revo-
cavit; ac filium, ob lingularem erga patrem affectum ac iblicitudincm , Pium cognomina-
vit- Diodor.
[ Situi, in Excerpt. Valefii , pag. 590. ] Patrem yerb Smyrnx cxltilaviflc i de Ca-
lidia deinde rogatione revocatum quum ludis forte lirteras in theatro acccpiifet, non prius
eas legere dignatum fuillc quam Tpeciaculum finiretur, in libro de vitis illurtribus cap. 62. lcri-
|blt Aurelia* ViiUf.
j C. Marius, non furtinens revettemem a fpicete Metellum, iit Cappadociam Se Galatiam na-
vigavit : veibo , ut vota Matri magnx Idxx perfolveret ; rcipsa , ut novorum bellorum fe-
mina excitarer. Quapropter i Mithridate, quem apparebat atma tum moliri, cum omne offi-
|cto de honore exceptus , his tamen verbis laccllendum cum putavit» Aut enitere , Rex , ut
plui poffit quam populus Romanut , aut obfequenter fac imperata. Quo di&o obrtupuit Mitiui-
datesMario.
tn t ut qui nomen crcbrb , libertatem lingux Romanx tunc primum audiviflet. [ Plutarch,
J
Alexander Jannxus infenfes Garris, quod Ptolcmxtim Lathtirum contra fe in auxilium ac*
civilTcnt , de urbem eorum oppugnavit & agrum depopulatus cft. Interim Appollodotus eorum
dux noiftu, cum duobus millibus condu&iciorum militum de decem millibus qux ex opidanis
armaverat, erupit iu caftra Judtoruni. Et quattidiu nodhima erat pugna fupciiorcs erant Ga-
zxi , hortibus Ptolenmun ad eos veni de fulircanribus : Ted quamprimum dies illuxit de rei
veritas apparuit, Judxi fe conglomerarunt. Se impetu fa&o in opidanos circiter mille ex cis
interfecerunt. Attamen ne lic quidem quamvis gravante inopia voluerunt cedere , parati quid-
vis potius perferre quam ab lioftc fubigi : de odd.bat ilii» animum Ateus rex Atabutn , auxilii
fpein (licet vanam ) oftentans. [ 'fofeph. Ub. 15 .cap. 11. ]
Lyiimachus fratri Apollodoto invidens, qubd apud G.trxos tam gratiofus elfet , occifo eo 4617 97
collegit manum militum , atque ita ntbctn Alexandro Ja11n.ro tradidit. Qui primo pacatus
introgreilus eft : deinde immilit iu oppidanos militem , permitia feviendi licentia. Ac pallim
Gazxi ttucidabintur : nec tamen illi moriebamur inulti 1 led repugnantes invaforibus , pon pau-
ciores ludxos interimebant. Alii verb defolatas prius xdes incendebant , ne hortis prxda po-
titi pollet: quidam etiam iuifmct inanibus uxores ac liberos contrucidabant, ne in capbvitarem
jabrtrahcrentur. Senatores aurem numero 500 in Apollinis xdrm confugerant : forte enim Se-
natus habebatur, quum horti* introtnillus crt. Alexander vero etiam Itis jugulatis , Se dirupta
inluper uibc, revetius ell Hicrofolynu , anno pollquam caflra ad Gazam admoverat. [Id.ibid.]
Eodem ipio tempore etiam Antiochus Grypus occifus cft Heraclconis infidils , cum vixillct
annos 4 j. rcgnalfet vero 29. [ Id. ibid. J vel x(Z. potius , ut in fragmento Porphyni legitor : quo-
rum undecim fotus regnaverit, quindecim divi fo cum Cyziceno imperio j mortuus ipfe anno
4a Olympiadis CLXX. [ in Crxc. Enfeb. Se aliger i , pag. 117. ] Quinque vero Grypus poli fe
reliquit hlios. t. Seleucum: quem patri in regno fuccdnfTe feribit joftphm. ; 1 Se j. Gemellas,
ex Tryphxna Ptolcmxi Phyfeonis regis JEgypti filia fufceptosi Antiochum & Philippum. 4.
Dememum Enctrum. J . Anttechum alterum , Dimyfium cognominatum.
J90S Mithridati Eupatori , regi Pontico, natus cft filius Pharnaces: qui 50 vixit annos. [ Appian.
in Mithridatic. pag. 1 J 4. ]
Cn. Domitio de C.Caflio Confulib. Ptolcmxus Cyrenarum rex , ( Phyfconts ex pellice filius )
mortuus hxicdcm populum Romanum reliquit. [ Lxv. lib. 70. ‘fui. Obftquent , de prodictis.
Ca fi odor ut , in Chronico. ] Ejus regni civitater Senatum Uberat eft ju/Jifio , tcftatur Liviut : Anu*
licet
ftacim poftei continuis tyrannidibus de bellis exagitatos Cyrenxos fuillc , Piutarchm offendat in
Lucullo. t .
bigilized by Googl(
IM P E /<. MACEDONUM
" Ann-i prophetilla filia Phanuclis c iribu Aietidci nupu , cum aurito fcptctn mnis i virgiaiU-
tc vixit. ( Luc. I. ? 6. )
Tigrani* filii» Tigranes , qui Parthis datu* obfes fuerat , in paternum Armenia; regnum ab ii*
reftiuuus cft i quum mercedis loco -o regionis illius convalles abeo acccpiflcm. [ Straba , /it.
1 1. pag. j 5 1. Jujhu. Et. i 8. cap, Appian. in Syriae. pag. t f8. ] Ut colligitur ex anno regni i J°
|cujus , ex Plutaichi Lucullo , infra ad annum Mundi j 934. occurrer mentio.
Q^ Mutius ScxvoU Proconful in A (Luo roiltis, ledo libi legato amicorum optimo P. Rmi-
: lio Rufo f quem ipfuin » A/ia Proconful em , iu D. de oris. Jutis , non rede facit Pomponius ) hu-
jjus conlilio in adtnmiftrattda provincia ac jure dicundo (emper cftufusj cjufque prxeipne opera
, publicanorum injurias . quibus provinciales roifcrc opprelfi lucrant , coercuit. Nara quocicf-
1 cunque aliqui ab illis vexati cum adierint, daris judicibus integerrimis publicanos ubique con-
demnabat, & condemnatos ad ver lar iis quos injuria alFcccfanr in carcerem abducendos ttadebat.
Cumque pnctcrci fumptum omnem , tum funm tum comitum , ex fui pecunia ille faceret i brevi
provincialium benevolentiam populo Romano conciliavit. [ Cicere, lit. 1. de Oratore. Dtod. Si cui.
1» Exetrpt. 1'alefii , pag. J9[» ?94- ] ,
Seleucus Aut iocht Grypi filius, multis co.t&is copiis j Antiocho Cyziceno patruo bellmn intd- +Gio
lir. Cyzicenus ex Anti odii a dudo exci citu, cum eo congrclTus porlio vicius cft: de quum ab
equo iu hortium caftri abriperetur , jamjara capiendus Icipfiim interemit ; poftquim 18 regnavit-
fet annos. Regno autem ejus potitus Seleucus , Antiochiam rcccpir. [ Porply. in Grac. Eufet.
pa*. 127.] Cyzicenum in prxlio k Seleuco captum & neci traditum Jofephusi [Itb. 13 . cap, u.j
cum filiis Grypi bello Congtcllum interiille, refert 7ro(us, j liti 40. Prolog, ]
Cn. Domitio & C. Codio Confulib. Senatufcon/ulrinn fidum cft, ne quis Cretenfibu* mu-
tuam pecuniam danit. { Afeon. Pedioaus , sn argunum. orat, pro C. Cornelio.) Vid. anm Mundi
3935. ex Dione.
Mutius Scarvola, quum (idos novetn menlcs Afi* prxfiriflct , ne furopmi ellet arrarihi, pro-
vinciam dcpofiiit. [ Cicero , ad Atticum, /it. 3. epifl. 17. cum A (conio Pediano , in orat. Cicer i
{ antra L. P funem J Qui Altam tam fande & tam fortiter obtinuit , ut Senatus deinceps ineam
provinciam ituris magilhatibus exemplum atque formam officii Seat volam decurto fuo proponeret,
l paler. Maxim. Ut. 8. rap. * 5 * ] E1 dies fellas a Grarcts in honorem ejus conftitucrcrur , quem
Mutia Afuni nominabant ( A fcoti. Pediam ut tertiam contra ferrem , & Divinationem contra
eurd. ) de quibus, in Verrina fecunda, Cierro. Mithridates in -4fid , ciun eam Provinciam to-
tam occupajjtt , Mutia non fu/hlit j heftis , Crhofiis 1» careris retas nimis feriis & immanis , tamen
honorem hominis Deorum religione confecratum violare noluit.
Legatus tamen illius Publius Rutilius Rufus, vir fummar innocenti*, qui cum illo confen-
c icas a publicanorum injuriis Afiara defenderat , ab cqiiitum ftdiooe ( quos in exigendis vedi-
galibns milita prafter fas aditantes ille cum Pioconfulc coercuerat ) in judicium vocatus cft*
quafi ipfc munera accepi]» Ille veri» ea fidei atque innocenti* conflantia ufus cft , ut die libi
ab accularoribus didi , itfque ad Cognitionem neque capillum b.ubamvc promi feti:, obfolc-
tam veftcm induerit , nec infignia fenatoria depofircrit , inimico* permulferit , judices tempera-
ri: } orationem quoque i Praetore conccfiim nihilo f immifTiorcm quim animum , ( qualem
nimirum bonum calumnia appetitum ac longe plus Acipublicx qium fuant ipiius vicem ou%|
letantem decebat) habuerit , nec quicquam fplendorc pr-eteritorum annorum humilius dtxerira }
i Liv. lib. "fo. Afeon, Pedi an i in D-.tnnnt. contra Verrem. Valer. Maxim, Isb, 6. cap. 4, Dio , in
Exetrpt. Valejii , pag, 6 37. Oro f. Iit. j. capi 17. ] De quo , in 1. de Oratore Dialogo , (qui poli .
triennium in L. Marcii Philippi coniulau habitus mille fingitur) M< Cicero. Cum efftt vir illi\
exemplum innocentia , ekmtjue illo nemo integrior effrt in civitate neque /anilior j non modi fnf-
ptex judicibus effe noluit , fed nt ornatius quidem aut liberius taufi/n dici fuam, quam fimpl ex \
ratio veritatis ferebar. Paullum Cena tribuit partium , difertiffimo adoltfcenti , for oris fuit filio A
Dixit itttn caufatn illam quadam ex parte Q^Mutius , more fuo , nullo apparatu , pure & dilu-
cide. Et in Bruto. Jguum innoce 'infimus in judicium vocat ut effet [quo judicio cenvulfam penitus ,
femus effe Pempubheam ) eum tffent eo tempore eLqutntiffimi viri L. Craffus & M. Antonius con- !
ftlares , eorum adhiberi neturum voluit. Dixit tpfe pro fefe , & pauca C. Cotta, quod firorit j
erat (Uiut ; C7 it quidem tamen, ut Orator , quanquata erat admodum adoltfcent. Sed Q Mutius
enucleate ille quidem & polite , ut felebat , nequ iquam tamen ea vi atque cepia , quam genus il-
lud judicii & magnitudo eaufa pojlulabat.
Atque ita equites Romani , judiciorum potefLitem Gracchanis legibus na di , Rutilium , vi-
rum non fcciili fui fed Omnis xvi optimum , interrogatum lege repetundarum , maximo cum
gemitu civitatis, damnaverunt. [ Vellet. Paterent i Iit. a. ] Damnatus verb t quum lis pecunia
ellet x (limata , bonis protinus cclfir: quo maximd declaratum eft eum alienum ab objedo cri-
aiine fitifie. Multo enim minus ex univerfis ejus bonis redadum eft , quam ex Afia rapuille ab
acculatoribus dicebatur : raque omnia juftis ac legitimis titulis ad fe pervenifte dctnonftra-
bar. Ejus amem damnationis invidia in C. Marium recidit i cui viri hujus virtus gravi* & mole-
fta fuit. Quamobrem Rutilius , quum ea qux iri urbe gerebantur improbaret , nec cum ejuf-
modi homine veifari ac degere amplius vellet , nemine cogente in exilium abiit : & protectus
1a «i,;, t n;, a,- \ ili..™
in Afiam Mitylenis vixit. [Dio, ut fupr. pae. G}7,6f8.) Cumque illum quidam confolate-1
tur. Se diceret inflare arma civilia, ac brevi futurum ut omnes ex ules reverterentur: Quid tibi,
inquit , mali feri , ut mihi pejorem reditum quilm exitum optares? Malo, ut patria exilio meo
crubefeat , quam reditu mareat. ( Seneca de beneficii t , lit. C. cap. 37. ) C.rteriim nihilo inde plu»
priftina illius gloria opcfque imminutx fuerr. Omnes enim Afiar civitates legatos feceflum
ejus operientes obviam mifernnt. Neque fblihn Q. Mutius • fed civitates etiam ac Reges,
Vffeni Asmal. Pars
Digitized by Google
Anno
. Julunx.
Periodi
JETAS MUNDI VI.
antehac erant ufi, pluiittia illi donaverunt . adeb ut longe plora poffide-
quotquot cimbciKficiis
)
6
ret quini ante «ilium in bonis Habuerat. {Mtr.Mtxm.lth.x. c*p. io. D», nr/»prn pa^)8.
} 6
\Antiochus Enfebes live Pius , Anthioelu Cyziceni filius , quum meretricis cu|uldam opera, 4dn
, ( licet Syri pretam mento,
I )9'* qux fornue firatii illum adamaverat , Seleuci patruelis infidias evafifTcl , &
, indeque Eufcbis cognomentum illi tribuant) pervenit Atadum
lavatum illum fuilTe putem
vidlum c tota Syria eapullt.
impolito libi diademate Seleuco bellum intulit : quem uno prxho
elt, ccrprr ab eis tn-
Seleucus fugi delatus in Ciliciam , poftquam a Mopfuclhatm receptus
ipfutr. St amicos contremavenint.
buta exigere - qui non ferentes exadionem , uni curo icgii St
us fuit, Mopfucll ii in gymnafio
I J.M-iM 1 Quoniam violentus St fupia modum tyrannic
61io vivum exullum fbilfe ,£►
creirianim fi,illi, sdpp.-auwi (par. lia.) Ab Antiocho Cyiiceni
vivum ipfum voluifli
Mim in Chronico : vim higilfrl in orbrm, St pcrccpillct MopfucHiaiios
|
comburere , manus fibi ipli inrulilTe , feribit P.rpt,r,u, («r/.pr.prg tly.
, addudis copiis Mopfodb am vi ceperunt ,'
Gemelli fiacrcs Seleuci, Antioehm & Philippus
Antiochus P,us , prx-
St fraternam mortem ulti eam diruerunt. Superveniens vetb Cyziceni filius
pugni fugiens, in flumine lubmer-
lio cos fnperavir. Et Antioehm quidem equo io Orontem c
ioncm prxftre mes «lAinnoT
Eus clh Frater verii illius Philippus (ad quem nummos rnfcnpc
refert Srr/tftr) 8t Antiochus Pius, ab anno )•
ETEPrETOT «lAtalAtor BAIlAlOI
habentes , de umverfo Syrii
Olympiadis CLXXI. limul regnare Incipientes i & iltimabilcs copias
rccnoolalinrnao inter re uvc«,-.u.... r.-'ry.. -j-r-P ^f- 12?-l
o inter (e decertat um. ( Prrphyr. «t/i pr. um' Eucxrum , Cnido acclntm
regno oblinend
Ptolcmxus Lathurus quartum Antiochi Grypi filium Demetri
regero uamaici coimou.i. rr- --r ’ ? n , f us Pimftrc AI nud|W
regem Daroafci conftimit. Coi eum fratre Philippo copias conjungenti Antioch eft.
Antioch us , ad Parthos fugere coa&us
rellitic. ( foftpb. lib. 13. cap. 11.) Superatus ramen
[Porphyr. ut fupr. Eufeb. in Chronico,] ' ,
Quum Mithridates Ponti rex Cappadociam, foblatis duobus filus quos ex fororc ipfius Laodr-j 46ll
St alterius]
ce Cappadoeum rex (Ariarathis illius qui in bello contra Aridonicum occidit,
filio otio anno-
Laodices de qua ruperius ditium, filius) fufccpcrat , occupavifleti fuo ipfius
ef addito : Nico-
rum puero, cui Ariarathis nomen impofuit , regno tradito Sc Gordio rettore
Bithynii rex timens , ne accclfione Cappadoci i etiam Bithyniam finitimam
medes Philopator
rres non duos filios
ille invaderet, fulminavit puerum eximii pulchiimdinii , quaii Ariarathes
Mi-
Eenuiilct qui l Senam Romano paternum regnum peterer. Uxorem quoque Laodicen (
mariti Nicomedi nupfcrat ) Romam mi-
thridatis fotorem , qui poil mortem Ariarathis prioris &
lit ad leiliinoniuro trium ex Ariarathe fiifceptor um filiorum. Quod ubi Mithridate s cognovit,
i
ipfc pari impudentia Gordium Romam mihi i qui Senatui affcrcrct, puerum cui Cappadoci
fetens ceci-
regnum tradiderat ex eo Ariarathe genitum , qui bello Anitonici auxilia Romanis
dillit. ( Jm/Hm.M. )S. fay. I, I-)
Caladcnorum regina eum Parthis bellum gellit. In enjns auxilium vocaiuro Antiochum 4Saj
Pium Cyziceni filium fortirer in prxlio dimicantem occubiiillc i atque ita Syrii regnum penes
duos fratres Gtypi filios , Philippum atque Demetrium Eucirum , rcmanlufc feribit ],(,pbms.
arum Imperium ta-
[lib 1 j. c*p. a 1. J Cum biennio , quod Philippo (ilio Grypi tribuit , Seleucid
m
rum fuifle , doceat Jofcphus : {lib. I i. rap. ai. & a). ) dicendum potius videtur , Antiochu
St pniidium r biennium
eum fc Philippus
conruliflc,
Pium i Parthis ( ad quos, non ut holles, led ut fallitis perfugium
per b:—~ ;— —
Ptrpbyritu St Euftbiui confirmant) reverium, fuam Strix partem quam icgno Dama/ceno ditio-
illud icia.vi. cMlc regno
occupaverat rccup.-raviirc, Philippu-nquc ut damnum
ni fur adjiciendo cum fratribus itiis Demetrio & Antiocho contcndiflc (qui motus S/rix regum
illi fuifle videntur , u Livio in Jibro 7°. enarrati) rcliquimquc omnem Syriam i Cyziceni filio |
,
non polfdlam , (ibi vcndicofle. Quorum certaminum a Philippo pattim cum Antiocho Pio
nartim cum fratribus fuls per ofto Icqucntcs annos habitorum tandem pcrtxli Syri , relidis Sc- j
leucidis, Tigranis Armcnix regis imperio Ce fubjeccTimt : ut in libri +0 initio Juflinus indicat. |
Antiocho vero Pii cognomentum per jocum a Syris datum Appiunut ( in loco citato ) exiftimat;
quod Sclcnch duxillet , qux prius & parti ejus Cyziceno, & patruo Grypo, nupferac: indeque
merito , divina ultione , a Tigrane pulfum fuilfc pronuntiat. |
Sciurus Rominus , rhiJio Regum Aliaiicorum intcllefto . aliena regna fallis nominibus foran-
tium , Mithridati Cappadociam, & Nicomedi , ad folatium ejus ; Paphlagoniam ademit. Ac
nc contumelia regum lofct , ademptura illi* quod daretur aliis, uterque populus libertate'
donatus c(L Sed Cappadoces munus libertatis oblatum abnuentes, miflis ad Romanos legatis,1
negabant vivere gentem fuam line Rege polle. Quod mirati Romani » perraiferunt cis ut dc
iptorum corpore Regem fuis quem vellent fuffiagiis crearent. Ira Rex ab iis fatius cft Ariobar-j
/U1CS. ( Jnfiirt. hb, $S. cap. 1. Srmho, lib. Ii .p*£. J4^. ) Romanis Gordium , quem Mithrida-
tes cis commendaverat , 1 ejicientibus. ( ‘fufiin.lib. 'yS.cnp. j.)
L. Cornelius Sylla , finita pratuii ( qua anno L. Cxfaris & P. Rutilii Confulatiun praxe-
dente fundum illum fuifle , in libro hiflorix fux a* Uelleitu Phi er culus iignificat ) quum prx-
cllct Cilicix , fcgams in Cappadociam miilus c(l i fpeciofo expeditionis titulo ad Ariobarzanem
in regnum reducendum , revera ut multa molientem MithriJatcm reprimerer. Sylla igitur haud
magnas fecum copias adducens , fcd prompta ulus opera fociorum , magno quidem Cappado-
cum fcd ma;orc Armeniorum , qni Gordi» fuppetias venerant , numero intcrfe&o, ipfum
Gordium ( aim intrufo regulo Ariarathe , cui icftor ille 4 Mithridate fuerat prxpoiirus >|
■ 1 ... . --- ■- - ■ -- - ^ ejecir.
Digilized by Google
lAtuioinij
IMPEIj. MACEDOh J UMt h «'«i
Iejecit , St Ariobarzanem juxla Senari, decretum , Mithridate non contradicente
■ ri,i~ I
\ },T' 7°- "s^- aorS/i.fsS:,
Par, horum legati 1 rege Arfacc milH ad Syllam
venerum , ut amicitiam 1 populo Romano' «aa
peterent. [ / 7°. Sm. X.f.. Brrv,.r„.) qnum nihil ame eam diem coLe
urramque gentem intcrceffiret. Legationi, tllun prmeep. tc.'^,
Psrdtu, Orobazn, fiair r qui cum 5,1 -
lam apud Luptiraicm agentem convcmirct, tre* feifes,urum Ariobarzani «>».,.« r» l
7
tertiam fibi pofriHe Sylb dicitur mcdiufqoc inter duo. fedem audien
.mobrem necavit poilmodttm Rex , Partho tiam 'dcdM
rum Orobazum. Syllam alii p, .ditaverat»lIeg^ , (T,!
baro. liabuitTct l.tdibtto ; ah. ut arrogantem & imempe .quid bar-i
llive ambirioPara culpaverant. Memori*
quoque proditum trft quendam ea comitatu Orobizi Chalcidenllm
, inlpeao Sylla yiilrn
que * corpori, haud defit, ySorie obfervatia moriboa atque ad arti,
|ra, pt.dicafll , fier. oun polii- qtatn fummu, h,c vtr filtnru, p^^V^L'
elli, : mirari L ft. g.,eLa„„,
dum patiatur 5c nunc non clle omnium primm. ( Ptutrch.
ia SjtU .- «■> Pi/M. philrn/, , /■*, -
Syllam Romam regreiTum poltulavi. Cenforinu, repetundarum ,
qobd magnam pecuniam
[S”qu!l 'i’C1“rC*',OCCP,‘r"- Vcrrin ad judicium nodoclurrfts iri accuYadoneru
MirKridne, ad focicmcm Romani belli quod olim
meditabatur Tigranem Arment, regem,
nihii de offenia Romanorum fentientem pcl ext, i per
(, ordium illi perlitadcm, m Arrabar-
aan, fegn, admodim . quem Romam Cappadocia: RegCm
cunibrueram . bellum inferret. Et
ne qui. dolor fubcllc videretur . hltam fuam et Cleopatram
,n nutrimodium tradidit, i Mi.,
IIP. ) 8. CAf. J. J 1 J
*9I S Mirh-aaa i Bagoa, Tigrani, doce, , pulfo Ariobarzan
e, qni primo eorum advenra fublati,
i rebus firo Romam contendu , Anararhem m regnu
m deduierane. Arque ita per Tittrz-
nem rutri, Cappadocia ]uris ctTc Mtchrtdari, cutpit. (
U. itU. y!pp,„. m Mi<hnd.,U
\P*g- «7<5.) rr *,
Eodem tempore mom.o Nicomrde Htiloparorr Senatu,
Rora. filium eju, Nicomedem,!
,ez Nysa (faltztr.ee i Mtthr, date apud M**» bb.
,8.c,p. ,. appellata) progenitum. Bi-
rhynt. Regem tniltturr. Cupi, fratrem .rare majorem Socrat
em , Sr ipfum Wi«2oUm appella-
tum atque CM> <■« Frag cognommatum , cum eacrei.u contra tum milit
: qui, eo pulfo/
regnum tpfe occupa,, r. (ftft». <*<* W- P‘i- ‘76. 0- t7S. Mm,.,. in Lj.rJpho'
tll | CAf. fX.) *
Quum regno pulfit, Nicomede, fuppjca Romam venilTe
t t decretum In Senatu eft , ur & ille
r A,ntrnCS 'e-
frrvtle i LcF”' aJ •« ”"!i fi,„, , Manius Aquilius (qui
bellum m Steti, a conftc .t ) At Malttnu, ,„e („, i„MS. legitur) M. AI,
Jus. (?,Z.
j “ rT' > J-H” ■ !-»““■ Calfiu, . qui Altam Pergamenam cum earino
obtinebat «etetru , St Mtthr.daie, tpfe. Verlm
i, propter controverft^u, Cappadocia? Sz 8»
Phrygiiun ftb. a Romam, ablatam ,.nthtl cosptvlr. ( yippUn
. iU.p.g. t7(i, leKd.quete-
h, qmbufdam oppofirt, & ollenri legans pecuni. magni
mdine JptL publice priva,imqM tunc
eipctdtlTer , qutevit. [Dio . , o. ,« eri,. Crere, ori , uL i. 1 Ii!* ipfe in orario,
ne quam Tng,, R».pe.«a conunemora, & Cappadocii filium
fumo educbtm quam Jure genti, tm
victor occupaverat, & regem Btthytu. Ch.cRum i fe in grauam
Romanorum occifum fiulft , aiKr-
mcc. ( juftm. iip. j a. CAf. j , ) * i
Mithridate, foeieutem cum Tigrane, bellum advers
i, Romano, gefturua, junzir: p.a(que' 4<l,
Inter fe fun, , ut urbe, agrique Mtrhrtdat, .homine, ve, 6
& quvcunqoe auferri poltnr Tigrani cc'
derent. Et quamum bellum fufetaret tntelltgem , legatn
, ad Cimmerio., alio, ad GrllL.ro,,
5, Sarmataa Baftamafque au.tlmm pelttum mlfir. Nom
omnea ha, genta , Romanum Ldial
brtudu, brilum vartu braeficorum munenbu, pm aure
ilieaerar. A Sevrhii quoque eacreitum
vemre tuflir. ( ht. 1». cp. ,. , om„e, qui Tanaim dr Iltnun palud/mqne Mzoti
dcm acco-
lunt ad exequenda julli c,ui pararo, habenn In .Egyprum q„on„/
rem regtmtct compararent. Nava ilrarn habuit Joo. & alia, & Syriam mifi, qui focieta-
iniuper .dificabat: accitis i Kw-
nicta & d-ppto proreus ac gubernator, brn. Paternum «r ipfe
rcgmlm habuit viginri miilk ftaditim
; oaren, m longludinem i mulufque aram,viei„as geme, acquiflvit, & imer ea Colcho, gentem
belltco&m. W.peg. tyS.ertSo.) Pofildir enim regionem qu. Haly
terminatur iufqtte ad Tibircitol & Armenio, , atque intra Halyn ttfque florio de-
ad Amaftrin ac PapUa-
6"S Aed|CC,t Tra f“ ctiam orlm ““fiLm versi, occafiim ifque
ad Heracleam : m diverfam vero parrem Pomo adjecit qu.
fi,ut ufquc ad Colchidem Sr Arme-
|?“ 1** ■ '*■ 11 P‘i' ) Grate, as fub ditione eum habuifll , feribit A
Gcl,“V. (.**•> ‘f- ‘7-)“- Valcriua Maximus . [IU. 8. cp. 7. ] Qni„rili
a„m , ( M. . t. ea».
*• 1 t't 7‘ 3C ‘t- <*■ **• 'i- "P- >• ] «rimque omniuna li^ua petcalluiirc , neque
oam fubdttu collocutum unquamtuifil p,, interpretem. Gentiu
m qu^ue .Vure locutum eum
finlTe , m Stxti dm e W.ra Itb. de vul, iUuitrib. cap. 7«.
legnnux Hic* pro za, libri Manu-
fcripti jo numerum hic exhibeant. *
Quum Romani legar. . eum Caffiano milite riilfque cupii, i
Galatii & Phrygii contrafri, ,
Nicomedem m Btrhymara , Ariobarzanem in Cappadociam reduxilT
enr t ambobua mox fuade-
bant , ut vicinam Mithridatis ditionem incurfionibu, vexando materi
am belli ouzucrcnt , often-
tantea fpem auxilii. Nemer tamen vicinum taro potentem lacelfcre Z z
armis aufus
i j ell : fed urgen-
• .1“* («uniaro pro reftirutione ducibus Ic ipfix legari, ex
pago debebat , magnam enam , alii, i Romani, Aliaticix ad uf„,am accepera
t . o..r nim re-
J. XJfferit AmiaI. Pati poft.
petebatur
6S IsilllIMt,
Anno IAnco
Pciiodi 'if mu
ao.1
Chiilb*.]
1*3" \i V Z£~TA~S~ M U N D fTl
- —
populatus xft, ne-
-, ~Axm invitus in «liiioocro MithriJaus irrupi. , Sc ufqutr Aro.ll.im urbem
s jmjta. lubcsc. coptas .tamen cede-
n ue vetante occutrenttvt. n.rm Mithridate! qu^nvr
c cau&s belli haberet. ( Aff .«• fi- ' 77- e» Ln„ , « 74;
ib° ut multas p>(tifqu illum conquettattem in Epiltola
* rr ’ r Intl to vel 11.) de qua Roroanoram tniurra ita
% ,2’ ‘jlbra 4*. Hiftoriatum inducit Salllftius. Ksm ?«td r;< me Af fellem ! f«rw diijm-
• *>*•
E. S reeeit * tetrarrii» « t-r™ «”■» . »«'">»" "« *««.
W ramtrnio , & ra ?«« «rerdrre r<j?4-
efe , fer tiiceeemelem Ule UceQivereeeee , feeirrii en**'
duces legatfifqtie,
"Tlbr^emnedes curo magna pnJa domum rediit , Mithridates ad Romanos
oratorem miiit . de injutii. 1 Nicomede
tuotmu vol^ taTfaaa^itgnorabat Pelopidan,
,n Mttlrr, datem , a quo p.lmum inpi-
i latis expoftulatururo. Cumque Nicomedis legati culpam unt , neque placere fib. M..ht.datem
rite initium faat.ro eifet , conficerent: Romam refuder
.nfermur paliuros. Itaque Mithridates,
molellia allici a Nicomedes neque ut Nicomedi bellum Ariaratltem ad occupandum regnum
ut aoer-c a Romanis llfus, milit cum mag.ia manti hhuro
■ " Meeindee,^ pee. I79.es»
Cappadocie : qui mox Ariobarxanc pullo ibi regnavit. <
Lime ni. 7«- & 77- £«"■«?• nt- I ’ 0r°f" • ’*■ C' "f ■ “■ 1 M1'""0 l,vc M’ Alumo • Ro"
{Jw/ k*Je i.}t.rip.f.)
mano legato, etiam ibi fupetato.
ut. Ii Nicomedem pro arotco habe-
RomSr Mithnd.ues legaras milit, petens i Rom.ru, s ,
ex xqu. ,u«,qu e ratione fecum agete r fiu autem,
rent, vel perfuadetent, vel cogerent hominem htl eorum egere, qux volebat, fed
hullb ulcilccndi potcllatcm lib, face, em. Romam non modonr
ret , pacfmquc cum Njcomede cole-
ietiam minas addifce , ni Cappadociam Ariobatxan. relttlue
prtttcr ea prohibuerunt, mh paruiffet ,m-
rct. Simul levatos iplius eo die diliede.e julferunt: ac
( Die, lteAt. il. vel 11.)
perio, nullum ut amplius legatum mitteret. ablegavit i ut cis (igtuficaret fe le-
F Interitis verb Pelopidim ad Romatrorom duces Mithrid ates
dicenda m adeUbtr denuntiare, , ne-
vatos oiuelh.ro de illis ad Senatum miliUi , tc u. ibi ad caufam
decreto met petent. C.njut oratio
vc qtdequam abfqnc communi Senatu. Populmue Romani
e d Nicomede & Cappadocia
quum vili illis clfet infolentior, julfaunt Mt.hr.daKm ahiliner
: JPelopt datn autem ilartm caftns
(libi euim curx forent mox m eam relt, ruatur At, obareanes
Cum hoc iciponio dim.lliu ell, uon
excedere , & , nili Rex julTb faciat, non redite ampliis. .
pm»0
line cullodia, ne quem obiter corrumperet. (adp
Senator auc popr.lt (en.cn-
Statim verb Romani doces , non cspcftsts ex Urbe dn tanto bello
Cappado cii , Paphlag onii 6c Gallogn rcra copias contraxe runt : quibus fc L,
tii e Bithynii ,
pe copu., CalSus caPtamctatusI
Caffii, ctttnqtto Aluro obtinebat , adjunxit exercitus. Divistfq
Maniui Aquiliu s qui trani, tus patebat Mtibtidat, m Btthp-I
eft in confinio Bi.hvt.ix ScGalalix,
equttumque mtlbbus. Habe-
niam O Oppius in finibus Cappadocii : Unguli eum +0 peditum
bant 4 dlallcm citca Bvaantium, cui Minutiu s Rufiis & C. Popiliu s poterant, tsd otu Ponti
C. milbbus. ( Idem.)
cullodiam. Juvabat cor & Nicomedes cum pedituro 50, equitum
, 40 equitum milita, loo nava reflas,!
Mithridates in esereint ptoptio habebar ajo pedtrum
lx mtjtttx Prxcrant autem hra copi»
.00 dicrota, & alium apparatum ptn ratiutte tam nuirero
fe admmtft tabat plurtma. Intel aurita
Neoptolemus Sc Archelaus duo fratres t 8t lpfe Rex pet
mtnurc 10 milita equitum : Dorylaus
vero Arcalhias Mithridatis filius adduxerat ex Armenia
phalangitis ( gravis peditum armaturx ) ptxtrat crunt , CraKrtu tjo fideatts cumbu. [M. ]
Ut ii Aromatb fluvium in latis campis confpex fc Nicomedes Sc duca Mithridatis ( tpfe
Neopto lemus Sc Archelaus expe-
enim non aderat ) inljrtixetuin acia: Nicomedes omnes filos
x Sc currus aliquot : tum phalanx adhuc erat m ittnetc Dtu
ditos tuitum & equites Atca.bi
mfinores , incredibili lltagc
!verb alternante vitto.ia , Mithridatis duces . lieft militum numero
coegerunt t tafttifque Sc
a falcatis curtibas edita, Nicomedem cum fuis in Paphlagoniam fi.gctc
ecA?. , , .& dn-atene , t x. PAt. S6 1. ]
pecuniis holtium fitnt potiti. [U. c.m MemAve Mithridates Scorobam mon-
Nicomedes ita fu -atus, prope Manium Aquilium calha admovit.
antecurfores ido equites Sar-
tem afccndit . qui clt Bithynorum & Ponticorum confinium. Ejus
mati cum foti^ otFcidillcnc 800 Nicomedis equites , ceperun t e* eis aliquot Manium Aqui-
lium retrocedentem Neoptolemus 8c Nemanes Armemu s circa primum Pachium vicum airccun
nt pugnar e, ducentem equitum
hora feptima, quum abiiilct Nicomedes ad Cnflium , coegeru
, joo vivos ceperunt lpfe
nuatuoc millia, peditum vero decuplum : cxsifquc dcccm milhbus
mm. [s, caftris cum
verb Aquiliu amiffis , fiigicns ad Sangarium fluvium, nodu cum tra^cit, &evafit-
Pcrg.in Livio , (U>. 77. ] . . . I
exteri quotquo t legati Romani aderant , moverun t caftra in Leon-
Cailius & Nicomedes, &
dinem cx opificibus!
toccphalen, caftcllum Phrygia munitiflimum : ubi noviciam tironum multitu
us delemus facie-
ux' agricolis aut plebe infima collegam armis exercebam , & novos ex Phrygib
efleni ad oflicium , dimiflis omnibus rcccflcr unt : Caffius cum fuu
bam Sed quum ntiiquc pigri
Qux ubi audierunt oris
copiis Apameam , Nicomedes Pergamum , Aquilius Rhodum versis.
Ponti cullodcs, di (perii fonti clauftris Ponti Sc Nicomed is navibus Mithrida ti traditis. [AffUn. 1
Captivos omnes in bello ifto comprchcnibs Mitlirid arcs cum viatico ad fuos remifit; ut apud
quum omnium Termonibus
hoftes elementix opinionem libi pararet. [U] Qi« ejus humanitas
partibus adjunxe runt. Itaque ccrncrccrat,
celebraretur, llatim univerfx civitates certatim fe ejus
Servatorem appel-
legatos lingularum civitatum decretis publicis eum invitantes , Deumque ac
lantes. Advcmuque Regis cognito , cunOi c civitati bus effiifi in vefle candida illum ingenti I
Ixtitia excipiebant. [Z)/W«r. Sicut, in Excerpt.Mefii , W.401.] augufliori honore quim pro
mortalium forte Deum eum appellantes & unplorantes. [ jlthtntms } lib. j. t*p. II. J domi-,
nominantes.]
atorcm Afix, Euium , Dionyfi um, Nylnirn , Bromiu m , Bacchum j
nuinque , patrem , confciv
Google
I M PER. MACEDONI/ M afreS
nominantes. ( Cicera , pra Flacce. ) Qui Bacchi , pr* aliis , titulus quamobrem illi fuerit attribu-
tus , in primo Sympoliacorum libro Plurarchus explicat.
Mithridates igitur , in Italiam Nicomede fc fubducentc , primo aditu occupat! tora Bithynia ,
obibat eam, civitates conftituens 8c ordinans. ( Memnon, cap. 3 }. Liv. lib, 76. & 77. Strabe ,
Itb. 1 1. pag. jSi. AppUn. pag. 183.) Phrygiam deinde provinciam populi Romani cum ingenti
exercitu intravit. ( liv. lib. 77* ) ibique ufus cft Alexandri diverfotio : faulhim omen putans fi
ubi Alexander interquievit, pernotaret Mithridates. Arque ita & Phrygi* reliqua, & Myfiam
■ Alumque, Romanorum provincias recentes , percurrebat ufque ad Cariam it Lyciam. (Appian.
pag. 183- )
|3916 1 Mithridates , miliis circumquaque fim ducibus, fubegit Lyciam it Pamphyliam al iaque tilque
Ioniam. ( Appian. pag. 184.) Paphlagoniam quoque invafir , pulio ex ea rege amico populi Ro-
mani Pyl*mcnc. ( Eutrof. lib. 5. Oroj.ltb.fi. cap. 1. cum Appiano in Miihridaric. pag. 209. )
Athenionem, Athenionis Peripatetici ex fervi aSgyptia filium, ( qui i morruo domino hxres
relisus , & Athenis in civitatem adicriptus , Ariltionis allumpto nomine adolcfccntuios in rhe-
I (onca & Peripatetica philofophia inftituebar ) legatum Athenienfes ad Mithridatem miferunt. Qui
in regiorum amicorum numerum receptus, litteris fuis ad rerum novarum fpem eos erigebat.1
[Athenaus , lib. j. caj>. 10. & ti.ex Pofidonii Apameni hi flori a. ] Homo ex impudenti! fimul ac
I fivitia conflatus ; qm ex Mithridatis vitiis teterrima quxquc quad quandam Jn fe colluviem tr*xc-|
tat. ( Plutarch. in Sylla i & ejus exferipter Dio, m Excerptis Valefii , pag. 649. )
Quum Laodiccnlibus Lycura fluvium accolentibus, aa quos Q. Oppius Pamphyli* Proconfiil
cum equitibus & mcrcenatio milite fe receperat, per prxeonem Mithridates fecuritarem promi- j
fitfet, u Oppium ei dederent ; mercenarios quidem dimiferunt » ipfum veri» Oppium adduxerunt'
| ad Mithridatem , prarccdcntibus lidoribus in ludibrium. Eum Mithridates fecum circumducebar,
oftentans captivum ducem Rotfianum. lib.yZ. Athena. uifupr. cap. ti. Appian. pag. 184.]
1 Prxvalentibus per Aliam Mithridatis partibus , quum urbes omnes miro quodam impetu defi-
I cerent i Romanis, Lesbii non (blilm feipfos fed etiam Aquilium, qui Mitylenas confugerat ibi-
i que ex morbo curabatur, Regi tradere conftitucrunr. Itaque ledos juvenes corporum robore
prxflantes ad ejus diverforium miferunt: qui fado limul impetu correptum Aquilium vinxerunt,
Irati pulcherrimum fe munus ac Mithridati gratiflimum oblaturos cfle. ( Dicdor, . Sicut, in Excerp-
tis Valefii , pag. 401. ] Cum Aquilio quoque alios Mithridati vindos Mitylenxi tradiderunt.;
( Vellei. P ater cui. lib. 2. cap. 18.) Aquilium vero, legationis & belli hujus authorero prxei-
puum , vindum in alino Rex circumvchcbat < coadum liiipre voce apud fpedatores proclama-
re fe cfle Manium Aquilium. Idemque Manius longa nexus catena , cum Baftarnc quodam pro-
cero cubitos quinque , pedes ab equite interdum trahebatur. Tandem verberibus atque omni'
fupplicio excruei.uo Pergami autum liquatum in os ejus infundi jaflit Mithridates , corruptelas
largitionum exprobrans Romano nomini. ( Athena. & appian. ut fupr. cum Cicerone, in Orat, pro
Icte Manilia & lib. j. Tufculan . cjuafl. Livio, lib. 78. & Plinio, lib. 3 3. cap. 3. )
Ordinatis deinde fatrapis adivit Rex Magnefiam, Ephefum 8t Mirylcnem , hilariter exceptus
ab omnibus: Ephefiis etiam Romanorum efligies apud fc politas tollentibus. ( Appian. )
Eo favore civitatum exceptus Mithridates , multum ibi auri argentique , ftudio vererum
gum , magnumque belli apparatum invenit: quibus inftrudus , debita civitatibus publica priva-
taque remifit , it vacationem quinquennii conceffic. ( fufhn. lib. )8. cap. 3,) Ego ui tus injuriat,
Nicomedem Bithynia expuli , Afiamtjut flselium regis Antiochi recepi , dr Crucia dempfi gravo
fervidum • inquit ille , in cpiftoli ad Arlacera j libro 4*. Hiftoriarum Saluflii.
Ex Ionia revertens Mithridates cepit Srratoniccaro , muldavitqtie pecunia , & irapofuit ei prx-
fidium : ubi confpicatus formo Um virginem Monimam Philopoemenis filiam, recepit in umm
gynxeeum. Cum Magnetibus autem & Paphlagonibus Lycilfquc, propter prxlidia rcliftcntibus ,
bellum continuabat. ( Appian. ) ubi Magnetes ad Sipylum montem Archelaum illius ducem in-
curfionibus fines fuos vallantem , multis ex Barbarorum agmine exfis , vulneraverunt. ( Pau-
Jan. in Atticis, pag. iZ.) # _ ,
Cleopatra itgypti regina, quum occultis infidiis filio Alexandro exitium machinaretur , oc-
cupata ab eodem tnterheitur : digna prorsus hac mortis infamia , qux etiam matrem rhoro expu-
lic, & duas filias viduas alterno fratrum matrimonio fecit, & filio alteri in exilium ado bellum
intulit, alteri erepto regno exitium per infidias machinata cft. (fuflin . lib. 39. cap. 4. cum Pau-
fania in Atticis , pag. S. Athenao, hb. 12. cap . 17. & F.ufibio in chronico. ) Regnaverat autem ille,
iimul cum matre, annos t8. (Porphyr. in Grae. Eufeb. Scalig. pag. xij. )
Ubi primam compertum eft, fcelere Alexandri matrem inter (edam , concurfu populi fado,
ille civium dictu aufugit. Poli cujus fugam Alexandrini , miftis in Cyprum legatis , leniori fra-
tri Prolemxo Larhuro inde revocaro regnum Aigypti reddiderunt : qui per annos 8 vel ( ut
exa&ius Porpbyriut tempus expreffit ) annos 7. it menfes 6. eo deinceps potitus cft. (fuflin. lib.
3 9. cap. 3. Paufan. Porphyr. & Eufeb. ut fupr.) 88
Anna prophctilTa filia Phanuclis, marito defundo, vidua per $4 annos in Templo (ufaue
dum Chriftum in eo prxfcntcm vidit ) jejuniis ac precibus vacavit, Deo ierviensnode ad dic.
( Lue. II. 37. ) . . . , v t, , ,
Itali defedores ad Mithridatem miferunt, ut in Italiam adversi Romanos adduceret copias:'
ita enim facili conjundis copiis polle Romanorum vires deturbari. Quibus ille refponlum dedit,
dudurum fc copias in Italiam , poftquim Aliam lubegiflet : id enim tum agebar. Eam ob rem 461 6
Italis anitnos dclpondcutibus , bellum Sociale five Marlicura fopitum cft. (Diodor. Sicul. in Biblio-
theca Photii , cod. 244. ) In quo , inter externarum gentium auxilia milia populo Romano { i
Livio in libro 71* commemorata , ) dux quadriremes cedx fuerunt Zz ii )
. ab Heracleotis Ponti fuppe-
ditat*
Digitized by Google
dnatx i quarum ita eorum hilfcoru Mammo meminit, (c4p.il.) Ab Italorum verb patribus t
inter alios, Agamemnon Cilix pirata ftetit : cujus, in Excerptis Valelii pag. 398. Diodorus Stat-
ius. & in lib. f. cap. 18. mentionem facit P. Orafxm.
Mithridates, cives Romanos per uibcs A lix difperfos confilus fuis impedimento rife inrellt-
gens, Ephcfo fecrctas litteras latrapis omnibus civitatumque magiftratibus fcripfit, ut univerfi
ad eandem diem trigdimam invaderent armis Romanos Ita Iu (que hospites cum uxoribus , libetis,
carrerifquc ingenuis domcrticis Italici generis , & oeci (os inlcpultos abjicerent : & bona eorum
parrim Rigi , partim percufloribus cederent. Per prxcomm etiam interminatus cft mul&am crfos
kpelientibus ane vivos celantibus < prxmio propofito iis qui latitantes tollerent : pollicitus fer-
vo libertatem Ii herum occideret, debitori verb creditorem necanti debita: pccunix dimidium.
His clam ad omnes limul (criptis , ubi ftatuta dies venit , nullo modo explicati aut comprehendi
verbis poccft, qua? tunc multitudo Romanorum civium exfa iit, quismarror plurimarum pro-
vinciarum, quisgemitus occidendorum pariter atque occidentium fuerit* chm linguli quique aut
prodere innocentes hofpitcs Se amicos, aut ipli periclitari perna holpitum Cogerentur. ( stppian.
in MitbriJatic, pag. 183. 106, 109, & ili. cum Ciceroni , in Orte, pro lege Manilii , & pro
Flacco. Memnont , in Excerpt. cep. j j . Livio , lib. 78. Vtlleio Patere. Itb, 1. cap, 1 8 . Flore , lib. 3 ,
cap. 3. Euirop. Itb. J. & Oropo , lib. 6. cap. 1.
Ibi Ephebi e Diatut templo ab ipiarum ilanuruin complexu diftra&os interficiebant. Perga-
meni eos qui in edem /fifculapii confiigcram , quum nollent ablccdcre, (lituis hxrentes (agirbs
configebant. Adramytteni abnatare conatos in mare pcrlcqucndo necabant, (imulque infantes eo-
rum fubmergcbanr. Caunii ( Antiocho dcvidlo attributi Rhodiis , Se pauli) ante a Senatu juri,
(ucr redditi ) Italos qui ad (aeratam ejus riviuris curiam confugerant ab ipfis aris protraxerunt : ,
exstique prius in confpcCku matrum infantibus, ipfasdrinde, Se poftremo earum maritos, inte-
remeritnt. ( Apfian. ut Jitpr. pag. 185.) Tralliani ipli quidem neminem occiderunt, fed , ne hofpi- j
tum exdc manus contaminatcnc fcilicct , Thcophilum quendam Paphlagonem virum trucem ad j
hoc mercede conduxerunt : qui in a?dcm Concotdix conclu/os tam immaniter contrucidavit , !
ut (latuas complerent ibus manus amputaret. (Id. ibid. cum Dione, im Excerptu Valtfrifae. 6+1. ) i
Apud Mityleqxos P. Rutilius Rufus exulans crudclicarcm Regis in togatos , foccos Se pallium •
alTumcndo, homo confutaris vitavit- ( Cicero, pro C. Rabirto Poflbumo. ) Ut Theophanis Mity-
Icnxi , rerum Pompei Magni feriptoris, commentum nullo modo fuerit recipiendum: qui in arce [
K op? k Pompeio recepta , inter alia Mithridatis arcana, Rutilii quoque orationem repertam
c(lc prodidit , qua ad hanc Romanorum exdem Regem ille incitaverit. ( Plu/arcb. in Pompeio, )
Ejufmodi verb vertitus mutatione St alii Romani , ut imminens periculum effugerent , tum funt
u(i, (Atbenx. lib. j. cap. u ,) Calaminx quoque in Lydia fluctuantes infuLe multorum civium
laJus fuit. ( PUn. lib . 1 .cap. 93.) Oculorum tamen uno illo die numerus 80 millium fuit. (Mem-
non , cap. j 3. paler. Maxtm. lib. 9. cap. 1. ) non Ijo, ut apud Plutarchum (in Sylla,) Se cum1
fecurum Dionem (legat. 3 6. vel 37. ) ille relatas repentur.
Mithridates in Coum trajecit : ubi exceptus a libentibus, Alexandri qui in afigypro regnaverat
fiUiin-» I JO in/iim «UiHilnim 1 mulru nrrnniic in rmr.ltAim ...U 1
filium , ( Se ipfinn Alexandrum di£hmi , ) cum multis pecuniis in Cuorelidhim k Cleopatra avii.
Se k Coas fibi deditum alfiunpfit educavitquc regid i & £ thefauris Clcopatrx magnas divitias,
artificum opera egregia, gemmas, mundum muliebrem , magtumque vim pecuniae mrfir in Pon-
tum. (Appian.in Mitbndatic. pag. i8<i, zja, ij i.& Bell civil. lib. t.pag. 414.) Prxtcr Cleo-
patrx vero thefauros , etiam Judaeorum 800. talenta Mithridatem inde abftulifle, ex Strabonis
Hiftoriarum libris confirmat fcfejdtus : qux i Judxis Aliaticis , metu belli Mithridatici , depofita
iu ea infula fuiltc exiftimar , ad Templum Hicrofolymitanum deferenda. \ Itb. 1^. cap. 11.)
Alexander , junioris Alexandri jam dicb pater , anno aEgypciaci fui regni 19, ( Cyprii , 16 ) ab
>£gyptiis, ductore Tyrrho regum cognato, prxlio navali vi&us, una cum uxore Se filia ad ur-
bem Lycie Myra fugere coadhts cft: unde in Cyprum declinans , a Chxrea navarcho prxlio
exceptus iotciiiu ( Porphyr. in Crac. F.ttfeb. Sca/ig. pag. iif.)
Athenio, five Ariftio , legatus ad Aihcnienfescx Alii i Mithridate rcmilTus, tempeftarc Cary-
ftiain in Eubeta delatus cft : ad quem inde referendum naves longas, feliamque argenteis fultam
pedibus t Athenienfes miferunt 1 maxima fere parte civitatis ad eum excipiendum effusa. Qui prx-
feifhirim utbis adeptus , fxvam ibi tyrannidem exercuit ; eorum qui Romanis favebant aliis oc-
cilis, aliis Mithridati traditis. Cuius tyrannidem multi fugientes , Amifum Arhenienfium in
Alia coloniam habitatum ic contulerunt; ibique in civitatem recepti funr. ( PofMenius Apame-
nus , apud Athenxum , Itb. 5. cap. u. cum Plutarcho in Lucullo, er P au fani a in Atticis, pag. 18.)
Quotquot Itali evaferant ex Alia , Rhodi habebant reccptaculnm , Se in his L. Camus pro-
conful Afer. Rhodii incenia potrufque munierunt , de inftnuciunt machinis: nonnullis Tclmilicn-
fibus 8c Lyciis adjuvantibus. Et adventante cum dafle Mithridate , (uburbia diruerunt , ne hofti- ’
bus edent ufui : navcfquc ad pognam inftiuxctunt , alias k fronte , alias k lateribus. ( Appian. )'
Sola verb navium multitudine inferiores , tcliquis omnibus longe fuperiores erant. Namque &
arte gubernatorum , 8e apta navium jnlini&ione , Se peritia rcmigiun i St militum fortitudine ,
fcienua denique ac virtute prarletiorum Rliodii prxftabant. Contra autem Cappadoces imperiti
navalis pugnx Se inexercitati Se , qux exitii caufa folet cllc , incompofiti agebant. ( Dtoder. Si-
cul. t n Excerpt. FaJef. pag, 401. )
Cappadoces navale prxliutn , fub oculis ac confpe&u Regis fui ineuntes , animorum alacritate
bcnevolemiam fuam uli approbare cupiebant. Cumque navium duntaxat numero potiores ellcnr,
omni ane circumvenire holHum clalkm atque intercipere conabantur. [Diodor. ibial. ] Tan-
dem verb Damagoras daJIu Rhodiorum pradedus poft Solis occafum cum lex navibus 25 regias
eft. In
adortus , duas ex cis demet (it , duas item alias in Lyciam compulit : Se no£c in alto exa&a reverfus
IMPER.' MACEDO N U M. 371
‘eft. In quo cerumine, navem Mithridatis tuos hortantis Chia (ocia per tumultum impada concuihc:
propequc fuit, ut iplc Rex in ho (Vitim venirer manus. Quod ille non dilfimulam poftca , guber-
natorem & proretam affecit fupplicio; atque Chiis iratus eft omnibus. Deinde tetreftres copias ,
ad Mithridatem ex Alia navigantes in onerariis Sc triremibus , turbo repentinus ad Rhodum rranf-
verfus appulit. Quas turbatas adhuc tcropeftate difperlafquc aggredi Rhodii , pattim ceperunt
Jparrim perforarunt incenderuntque t Sc 400. viros captivos abduxerunr. Ad extremum Mitnrida-
!tes , (ambuca machina &fcalisad urbis oppugnationem fruftra admotis, vidus cum ignominia a
Rhodo recedit. ( Appian. cum Memnon, cap. ff.& Livio, lit. 78. )
j Obfellis deinde Pataris , exdebat Laron* lucum ad machinas, donec minaci fomnio juflits eft
'abftincrc a (acris arboribus: relidoque ad bellum in Lycia continuandum Pelopida, Archelauml
'milit in Grarciam , ut fuadendo cogcndoquc quotquot portet civitates ad panes liias adducerer. Ipfe '
poftluc plera fque curas commitrens fu is ducibus, deledus habebat militum & anna fabricabat,,
Sc obledabat (e cum Stratonicenii muliere Monima ■, Sc pro tribunali cognofcebat caulas eorum
qui dicerentur iniidiati ejus laluti, aut res novas moliti, aut quomodocunque proclives. ( Ap-
fian. pag. l88. ) *
I Archelaus prxfedus Regis cum 120 millibus equitum ac pcditnm in Achaiam premi (Ius,
Athenatum civitatem ab Anftione Athcnicnh traditam accepit. ( Liv. Ut. 7S. Entrop.hb. $.Orof. !
Iit. 6. cap. 2.) Profcdutque cum clade Sc cibariis Delum, quarab AthrnicnJibus defecerat, &
lalia caftella expugnavit. Pecuniam quoque Apollini dicaram e Delo Athenicnhbus per Ariftio-
iifm rniht , milies limul ad cuftodiatti pecunia: duobus millibus militum. ( Appian. pag. 188,189.,)
Apcllicon vero Tciiu 1.(ut refert Atbenests , lib. 5. CJf. 1 1. ) civis Aihenicniis , & Athenioni live
Ariftioni ilii ob fed* Peripatetice (orientem conjundiflimus , cum cohortibus aliquot Delum
'celeriter profedus , negligemtus circa infulam divihs cultodiis , atque adeb poderiorc infui* par-
tc line prxfidio & vallo relidi , fecurus ibi commorabatur. Qua hominis focordia & impru-
dentia intt-llcda, Orobius ( five Orbius) exercitus Romani dux, cui Deli tutela commida fue-
rat , node illuni expolitis fuis militibus , fopiros Sc ebrios adortus , Athenicnfes ac eorum com-
militones pecudum more trucidavic , numero Coo. vivos cepit , ad 400. prxclaro illo duce Apel-
liconte fuga clanculum clapfo. Multos , quos in villas confugientes erat confpicatus , exuilir cura
jipiis xdihciis , Sc hclepofi cundflquc aliis ipforum machinis obhdiotwlibus. Deinde rrophxom
'erexit Sc aram, cui lurc infer iplit :
Tiia 3 Strhrrau p«« iur Ttupoc , « »«fi a*Ao»
MafrufJj/jU 44jX*i i*
T luu bfo* «t* rSri f A"6Zu>!ifw xifai?it ,
*Af* fbtriXu K antraJitur SipS/iot.
Hic peregrina jacet gens , cirium /ut ara Deli
fUu pugnans animas perdidit in pelago.
Infula Cecrapidn/n quum devajlata tumultu eft ,
IU it Cappadocum jsmtla uti turma fuit.
139*7] Metrophanes (hbrailfus a Mithridate cum alia manu militum, Euboeam Sc agros Dcmcfria-
Jis Magncliarquc , qua: civitates I fidionc regii abhorrebant , populabatur. Quem Bryttius
( live Brutius Sura , prxtons Macedoni* Scntii legatus , uc Plutarchut indicat ) aggrclfus i
Macedonia cum exiguis copiis, navali pugna ccrtavir: demcrlaquc uni nave nugni Sc una he-
mioli j , omnes (ocios navales qui in cis fuerant occidir , inlpcd.intc Metrophane. Ille verb ter-
Iritus fiigi c : quem iccundo vento navigantem cum Bryttius alleqiri non pollet , Sciathum infulam
expugnavit , qux prxdooum barbarorum erat receptaculum. Quibus in potcftatem redadtis , fer-
vos in crucem egit , liberos ab^cilfis manibus imtldavir. [Appian.)
Ex (iliis Mithridatis, unus in Pomo & Bofphoro vetus regnum ufqtic ad (blitudines fupei
Mxotim lacum, advcrlanrc nullo, obtinebat: alter Ariarathes ingentibus copiis Thraciam &
Macedoniam inliftcbar fubigcrc. Duces ejus cum exercitibus alias oras domabant : quorum Ar-
chelaus princeps clailc ferm^ totum obtinent pelagus , infulas CvcladaJ in ditionem redigebat, 4<S»7
aliafque quotquot intra Maleam polit* finit. ( Plntarch. in Sylla. ) Ereti ia quoque & Chalci-
de , adeoque toti Eulvxi , ad Mithridicis partes accedente. ( Memr.on. eap, $ 4. )
Lucius Sylla , difcclTum ejus urgente Confulc L. Cornelio Cinna , Proconfulaii poteftatc'
cum quinque legionibus 8c cohoitibns alilque aliquot ad bellum Mithridaticum gerendum in
Grxciam profedus eft. ( Plurarcb.in Sylla. Dio , in Excerpt . Ealef. pag. 642. Appi an. ut Mubri-
datic. pag. 190. & Ut. 1. Bell. Cruil.pag. 799. ) Sedebat tum Pergami Mithridates, opes, dyna-
ftias & dominatus amicis difpcrticns. Memorant, quo tempore claffem Sylla ab Italia folvic,
inrcr alia qux agenti Pergami Mithridati oblata fuerunt prodigia , Vidoriam coronatam , qu* i
Pergamenis fupcrn^ demittebatur machinis , quum pene attingeret caput ejus , delapfam coronam
in theatro ad iolum diifradam fui fle : arque inde horrore populum, Mithridatem ingenti fuifltf con-
fternatione perculfum ; licdx omnia ei id temporis ex fententia procederent. ( Plntarcb. in Sylla. )
Inter reliqua prodigia, qu* Mithridati adversus focios populi Ranuni bellum paranti appa-
rocrunt, fub confulatu L.Syllx & Q^ Pompeii I Julio Obicqucntc commemorantur ifta. „Stra-
„ topedo , ubi Senatus haberi folebai , corvi vulturem tundendo roftris occiderunt. In eundem
„ locum fidus ingens Ctrlo demiiliim , Kidis fpecies vifa fulmine petere. Lucum Furiarum citin
v Mithridates fuccenderct , rifus exauditus ingens , fine authore. Quum aruipicum juilu virgi-
„ nem Furiis immolarer ; c jugulo pucllx rilus onus rurbavic facriticium.
Romz M. Cicero Moloni Rhodio dedit operam , & adori (umroo caularum , Sc magiftro.
[ Cicera , in Bruto. ] Alabaudcnhs hic e Caria fuit Orator: ut infra , ad annum Mundi $927*
ex Strabone declarabitur.
~ Sylla
Digitized by Google
Anao
XUnii. ?72
>'• jE T A S
- MUNDI
-- VI I«a«a
! lu.mi*. Chrfftt.
Sylla ingrdTus Atticam , milsi patre copiarum ad oppugnandum in urbe Aiiftiotietn , iple
reda Pirxuro petiit , ubi Archelaus prxfcdm Mithridatis intra muros fc receperat. ( Appian. )
Hveme appetente , ad Eleulincm callramctatus Sylla , foliam a montibus ad mare prohindam
)?i8 deduxit. Cumque navibus indigeret , khodiun milit qui eas accc rictent. [ Id. ]
Athenas » longa fame fatigatas , Sylla tandem cepit: & quidem , nt ipfc in Commenta» iis fuis
retulit. Kafondis Mariti/. 5vn »/dp« cvfturrrti fxmXK?* t» nuiu,/» t£ ' yuLvU , e» £ *y,
■txiylju -iwilttifxartt n <hm ror iittfiCfuu i, r* t inwtt dfittt , m/ irn j£ irtfj
Te» x,**" ■=**"** t* K*T**Xt*yui tv^ntritrOe , inquit Plutarcbus ; cum mentis Antlicltcrio-
nis initio , qub Ogygii diluvii ab Athcnicnlibus celebrabatur memoria , diem illum conferens.
Utut vero Luuaris Athcnicnftum Anthelici ion Plutarchi xtate , Juliano Martio quatfdoque
refpondcrit : in vitiosa tamen anni ratione hoc tempore i Romanis obfervara , Kalcndx Marti*
in Potidconafl potius Atticiun Se Julianum. Decembrem incidiile polleor videri.
86
Rhodii , quum nmj pollent mare , vagantibus Mithridatis cladibus , ad auxilium Sy 11* ferendum
trajicere, L. Lucullum virnm inter Romanos illuUrem, umnn ex Syllx legatis < jufleruut clim
navigare in Syriam , j£gypntm Se Libyam ; cnlicdilquc navibus a regibus, & civitatibus ou* exer- 4618
cerent rena nauticam, chllcm aliquam ad Rhodiam adjungere, Ille media hyeme , nihil infe-
ftum mare veritos , cum tribrts Grxeis myoparonibus Se dicrotis totidem Rhodiis in tantum pe-
riculum fcdemifit valli pelagi ac navium hoililiure , qux , quod mari potirentur , palTim vaga-
bantur frequentes. I11 Cretam tamen decurrit, camquc fibi adjunxit, ( stppian. in Mitbridatic
pag, IpZ. Plutarcb. in Lucullo.)
Arillio tyrannus & exteri , qni tube capra in arcem Athenienfem confugerant , a Curione diu
oblelli , dqux penuria tandem prerti dedere (e CoadH funr. Eodemque die & momento quo ty-
rannum «atee Curio dcduxlc, coierunt ex feccno nubes ; unde imber ingentibus fultis procelli»
arcem aqua implevit. Aifllioncm vero cum fuo fatellitio , qtiive magiftrarom aliqaem gedetant,
aut quomodocunque a conllitutionibus Romanorum pnfl captam Grxeiam ordinatis difcciTc-
ranc , aifecit Sylla fupplicio : extoris dedit veniam. ( Appi an. tbid* pati 1 95 v 196. Plutarcb
in Sylla. Strabo , Itb. 9. P*g> J9& ) Arillionem , qui in Mfncrvx templum confugerat, vi inde
extradum interfici itiflille Syllam, refert P.m lania». ( in shtic. pag. 18. } Veneno a Sylli necatum
eum fijille , dicant alii. ( Plutarcb. tn Sylla. )
M aenei ia , qux lula in Alia civitas in fide manferat , fumma virtute adversi Mitliridacem
defcnlacft. f Liv. Ut. 81.)
Lucullus Cyrenxos continenter i tyranni» Se bello exagitatos inveniens , Rempublicaffi eo-
rum coniti tu it Se legibus firmavir. ( Plutarcb. in Lucullo. ) Poli libertatem enim a Romanis ante
decennium illis donatam , Nicocrati» & fratris ejus Leandri tyrannidem fuerant perpetis , & ab
ea nuper Arctaphtlz uxoris Nicocratis ftrenua opera liberati j ut in libello de virtutibus mu-
lierum pluribus P luta rebus oltcndit. Et poli decennium alterum , Cyrene i Romanis provincia
fada cll: ut infii ad Annum Mundi tpzS* ex Appiano declarabitur. Hoc vcib tempore, Judaeo-
rum (editione agitatam fuifle Cyrenem , atque ad eam ledandarn Lnaillum a Sylla fuitie milium;
ex Strabonfs Hmciriamm libris confirmat Jofephus. (lib. 1 4. cap. 12.)
Dum Cyrenis cotium in Aigyptom Lucullus dirigit , piratarum incurfu omnia feri araifit
navigia. Incolumis ipfc tamen Alexandriani magno cum honore cll delatus. Claflls enim ei
univerft , ut Regi naviganti fieri (olebor > eximie exornata procefiic obviam : cumque Ptolemain
( Latliurus j cui psyojuv, vel adoldccmis appellatio a Piucarchu parum appofiri hic rribuirur)
mirifica humanitate excepit i &*quod duci extraneo ante atm delatum fuerat nemini , drvctfo-
lium & comarioncm ei in regia dedit. Impcnfatum veto Se fumptus non quantum exteris , (ed
quadruplum tantum illi prxbuit. Neque is nude» prxtcr necelutla admifit quicquam : nec do-
num , licet milii fjerin: qux valerent 80. talentis , accepit. Dicitur autem neque Memphim adidr,
neque qui equam ex celebraris y£gy pei miraculis vililfc : quod feriamis hxc (pedator is Se delicati
dlcnc , non , ticur rple , qui fub dio tendentem juxta hollium prxfidia reliqujllct imperatorem,
(Plutarcb* in Lucullo. )
Ptulcraxum regem Alexandrix Confuli 5) lix eum conciliavilte , feribit Aurelius Vitior. (dt
vir. Utuftr. cup. 74. ) Atncqne Conful rum Sylla fuir , (ed Ptoconful ; neque Prolctnxus belli
terrore (bcictatcm Syllx admitrere ruin voluit. Naves tamen Lucullo, qnx profequerentur eum in
Cyprum , attribuit ; dt confcenluro falutandi colendlqite causa pretiomm (maragdum auro illiga-
tum dedit, quod donum rcculavit ptimum Lucullus: icd ubi infctilptam imaginem lium oxm-
(iravit Rex, veritas eft rcjiccic ; ne, /i di (i:edere inimico animo cxillimaietur , iniidix fibi mari pa-
rarenturPlutarcb.
.{ ut fupr. )
Lucullus cum navium manu qutJm in prxtcrvchcndo fecit ex optdis maritimis , repudiatis qux
fccleribt» contadx prxdarotiis erant , in Cyprum trajccir. Nuntiato hoftes fub promontoriis
line Se ipltlin captare , fubduxic cladem omnem ctyitatibuique de hybernis (cripht & annona,
quali illic ver expeCiatunu. Inde alpiianre aura , navibus repente dcdudts , vela fwrit. Inter-
dii! velis fubdudis dr contradis navigans , nodu in altum datis , Rhodum applicuit (olpcs.
( Id. il>td. )
Ciana Conful L. Valerium Flaccum collegam fuum cum duabus legionibus in Afiam milit,
ut piovincix pexeflet dt bellum contra Mithridatem gereret. Eum rei militaris impetitum comi-
taius citimus ex Icnatoiibus C. Fimhtia , vir non contemnendx authoritaris apud milites: quem
Flacci legatum Livius, Aurelius Vi&or dt Orolius , <strx^fi£jryot Dio, qutflortm Strabo , prtftllum
etjuitum Velleitts Paterculus appellar. Datum his a Senatu mandatum cll , ur Syllam , fi partes Se-
nanis tueretur, adjuvarent i /111 minus, cum ip(o prius manus conlcrerem. E Brundufio verb trans
mate illis navigantibus , multx naves tcmpclucc confiadx lunt ; de prxeurfotias carum incendit
novus
Digitized by Google
novus i Mithridate iobmiftus exercitus. [ Mrmr.an. e mp. j C.Liv. lib. 82. Straba, lib. r ; pdg. 594.
Pelici. Pdterc. lib. l.Cdp.i+.Dio,in Exetrpt. Valefii, pn£. 65 0. Appia». lib. i. Bell, tivil. pag. } $6, 1
& in Mitbridntic.f*g.i04.cnf9 Orafi«Jib.6.Cdp.i.
Dux Mithridatis Taxiles ex Thracia & Macedonia cum too milibus peditum, 10 equi--
rum, curribus falcatis 90 movens, accivit Archelaum : qui commiftis agminibus 120 millia!
hominum [plus quam 60 millia habet Mcmr.oi] fiib figois ducebant; Thracum , Pontico- >
rum, Scytharum, Cappadocuro, Bithynorum, Galatarum, Phrygum , & aliorum e novis Mi-
thridatis provinciis profectorum. Sylla L. Hortenfio alliimpro , qui 6006 ex kalii adduxerat,!
cum his ad Charioncam congrelTus eft, equites habens non plures t joo, pedites non -tnimlll
15000, ut habec Ptktnrchm 1 ne tertiam quidem partem hoftium numero *auans,ur Appiamu:
Victoriam tamen confecutus eft Sylla : &ei« millibus adverfariotum t to [vel 160, utin Lntii>
epitome legitur ] & caftris expugnatis. Archelaus cum non multb pluribus quim to millibus
C halcidem effugit. Sylla de exercitu foo refert 14 [vel, ut alii, 15 j fiiiflc delideratos; q nomen i
etiam duo fub vcfperum adfuerint, falto periile crediti. [Memnon, cap. j 4. Uv.lib.8 2 . Plutdrcb. t
in Sylld. Appi.tn. in Muhridat.Entrep.Ub.j.Oref. /ib.6.cap.i.]
Audiens Sylla Flaccum , oui ex advem fa&onc fuerat Contui creatus , tfahfmeare «im le- j
gionibus mare Ionium , vcibo contra Mithridatem, revera contra fc; huic ut occurreret* con- r
|LVjfirti Annat. Pdrt ptfi.
^174' , JET.AS MU N D I VI, I’
jpiy" monuit oe mandatis p*icrciu, neve quar belli jure parta erant ciipi libi paterentur. Indeque
icum direpta ycftitqi Flaccus minaciter juberet , nec milites edido aufcultareut, magnus in caftris
.tumultus excitatus cft. [ Ditior. Stent, « « Exctrpt . Meji, , pag. 40 6, 409. ]
Qtiuni Sylia ,t Flacco occiviutus , ad opiduin Mclitcani vcnillct » diverlis ex locis allatum efl ,
regionem quam reliquerat i tergo ab noti minore exercitu regio quam ante conculcari. Siqui-
Jem DoryUut , <yti Chalcidem appulerat grandi clade , qua advenerat arimtorum 80 millia»
qui erant In oumibus Mithridatis militibus optime exercitati Se inftrudi , confcftim Bcrotiam
incurrit , arque ea ora potitus , contendit Syllam ad dimicandum elicere. [Plutarch,in Syfli.1
iDorylatts hic RuiUteri , fiaftis Dorylai Tadtici ( de quo ad annum Mundi }879. cft didtam )
Ifilius, uni «cum Mithridate enutritus fuerat : ejulque convidiis confuetudine Rex adeo fiat dc-
lcttatusj w ad virilem anatem perveniens non modo ipfum ad (uracBOS honores promoverit,*
Comanenli in Ponto facerdotio donaverit, fed etiam cognaros ejus Dorylai Ta&ici & Stcrotx
mulieris Macctidis filios, Lagetam (cujus filia, matris StrabouisGeofirapliimatcrfuir) &S:ra-
iarcham , poft patris eorum mortem CnoJJo ad fe evocavetit. [Strabo, Hk, lopag. 477* 47**
(T Hk.lt. pag. JJ7-] ...
Dorylai» ouin fuis 80. [ut P/ntarebut & Apfiaukt , vel 70* ur Eutrepim habet & Orofim]
.lcdhliimis millibus Se Archelaus [pugnam prius ftnftri dilliiadcre conatos] cum decem qua*
^adhuc ex prioribus copiis reliqua habebat millibus, Syllam ad Orchomenum adorti,!}. Itio-
•rum millii [ur AppianusSc Qrofint , vel 10. ut Eutropim ] amifet am : inter quos & Diogenes
ArchcUi filiH» jmertcelus cft. Renovari deinde pugna, reliquar omnes Mithridatis copiae ex-
lindfa: funt. Nam 20. millia in proximam paludem pulla, quum preces perexilioribus ftn* non
jnrcllc&xs ftuilri . cifudilient ,• interempta fiinc i totidemque alia iu flumen coada ac nccau :
jrcliqui mt&ioium paflira trucidati fime, [Appian. tum Livit, tik. 82. Entropio , lik. f. &
'Orojio , /#. t*.cap. 1.] Horum in tei femorum fanguinc paludes inundafte , & ftagnom cadavc*
i ribus oppletum fuillc refert P/ntarchm : ita ut fuo quoque arvo, annis poft eam pugnam pf opi
ioo, multi barbarici arcus, galea:, loricdrum ferreatum tragmenta 8c gladii, cano referirentur
‘l Archelaus ipf« quum dies dnos (ut apud Plntarcbtm Sylla dicit J vel triduo [ut m libro 5.
habet Entropuu ] nudus in Orchomeniorum paludibus latui flet , nadus naviculam . Chalci-
dem trajecit j Se quicquid ufquam erat copiarum Mithridatis convocavit propere. Sylla vero
Boeotiam continuis deledionibus nurantem diripuit i tranfercllufquc rn ThcflaJiam , hyemavit ,
Lucullum expedans cum navibus. Et quia nihil comperti habebat de eo, fabricavit naves alias,
ir Appian,] Quanquam Archelaum cum claflc regia Syllx fe tradidifle dicat Livim ; [lik. 82.] &
k lallem Syllam proditione Archelai interccpiirc fcribat Aurelim Victor. [devir.illnfir. cap, 76.]
commercium multis fufpcdum fuide conftetj tum alias ob
h, Cprivatum Svllx • , cum „ Archelao
_ : • c..i i /• ..u;
■diluere. [Plutarch. in SjlU ; & eum fecutut Di» , legat. i),vel t4.J licet altius hominum animis
^as infcdilTc,oftcndant illa iu Mithridatis ad Arfaccmcpillola j [in 4*.libro. Hiftoriarum Saluftii.]
Incepta mea, pofiremut fervorum Arche! am , exercitu prodite , impedivit. Et quod a Stiabone eft
proditura: Archelao illi, qui contra Syllam bellum geflit, poftea a Romanis, adeoque abipfb
Sylla & Senatu Juniorem clfc habitum. (/1S.1 l.paj. J 5 Z.& lik.17fdg.796,
Byzantium interim Flaccus venit: ubi fcditionem advnsus cum Fimbria concitavit. Quum ».
enim Flaccus militibus extra muros tendere juflis ipfc Byzantium dlct ingrelfus , hk Fimbria
nccalionc a erepta , caufari cccpit Flaccum pecuniam i Byzantinis accepifle : hxc calumniando
jadans , illum in urbe geniuin curare , dum Ipfi fub pellibus afperltatem hyemis tolerarent. Quibus
‘crmonibus iuccnli milites, in urbem irruperunt; cxfifque nonnullis quos fon^ obviam repereranr ,
per lingulas domos difpcrfi funt. (Dio, in Excerpr. Mefiifag.6^0 )
Per Byzantinorum fine» in Bithyniam progrclTus L- Valerius Flaccus, Nic** ftativa habuir.
[ Memnon, cdf. }(».] de. quo Cicero, in oratione pro Flacco , hujus ipfius filio : Vme» nttjtu
)iem erat tempta , cum L. Flatet ctnfuii [ vel jam Proconfuli potius] porta, tota Afia claude -
bat\ Cappadocem autem illum [Mithridatem] ntnundo recipiebat fuu urbiktu , veram etiam ultri
"" Inter Fimbriam Se Flacci Qu*ftoTcm lite quadam orta, quum ejus arbiter Flaccus nullam 4**9
honoris Fimbria: rationem lubuillet i minatus eft Fimbria ( ut habet Ajtptanm) fe Romam rever-
furum, vel (ut apud Dionem eft) minatus cft Flaccus Ce illum Romam invitum elle remilfiirum.
Qua ex cau(a quum Fimbria conviciis Flaccum oncraflet, Flaccus potcftatcm ei ademit * fucccf-
lorcro dodiu [ Appian.pag.io+.D tjn Excerpt. Valefii,cag.6so.}
Fimbria per hmulutem iu diinillus, [Aurei. Vietor, de vir.il/mfir. eap. 70.] ad milites qui
Byzantii agebant abiit, cofquc ut Romam abiturus ialutavit , lirrerafquc ab iis ad familiares
LKjpofdt : injuriam fibi illatam identidem gemens, raonenfquc ut beneficiorum fuorum metninif-
Icnt, ac libimer ipli diligenter caverent ; Flaccum fcilicct iplis infidiari obfcur£ lanificam. Quos
quum dictis fuis aufculure , ac fua caulabcnc velle, Flaccum verb fufpetftum habere peri jaceret;
confcetifo fuggefto cos aperte ad verius Flaccum concitavit : atque inter extera criminatu* cft, cum
accepti pecunia
Funbtia, illos proditurum.
Hcllcfponto ( Dio, utfnpr.')
iterum trajc&o, milites ad rapinas atque omnis generis flagitia cohor
: citu
tatus , pecunias extorquere a civitatibus coepit ; cafquc inter milites dividere exer meritum
licentiam sudi , ac ipc ingentis lucri iilc&i , eum unquam optimi de omni ex: qui clfrxnnri
&i\\iekxsK.{Di*der.SicA.in£xcerptVaUffag.+09.)
Flacco ejafle Chalcedonem petente , abfemix illius occafionc arrepea , Fi
Aano IM PER, MACEDONUM. iTf 'SSr
Thermo proprxtori ab eo reliCo falces abdulir , quali hunf magiihatum ipfe acccpiflrt ab
exercitu : deinde Flaccum indignabundum de ideo revertentem coegit fugcic ; donec ille ii i
rdes quafdam privati hominis refugus , no£lu manibus tranfcctifi* , primum Chalcedonem,
inde Nicomediam fc proripuit , de ejus civitatis portas claufir. Sed Fimbria Itiper veniens ,
occidit protraCmn e puteo Romanum confutem ( vel confiilarem porids , ut cum VeUeim hic
appellat ) St hujus belli ducem. Caput Flacci abfcilluiH projecit in mare ; truncum reliquum
infcpultum reliquit. [Appuou.png. »04, aoj. cum Memnone , cap. jfi. & 41. Livio , l,t. 3 i.
VeHtit t uere, Ut. 1. cap. 14. Stratone , lit. t J. pag. 594. Aurelio /Actore de Vir 11 tllufir. cap. 70.
dr Oro fio , Ut. 6. cap. 1.] Nicomediam vero exercitui m prxdam concedit. ( Di ador. Situi. m
Excerpe . V*lcf.p*g. 409. ]
Mithridates, milio contra eos qui ab ipfo defei verant exercitu, in vi receptos fxviebat gra-
viter.AppUn.
[ p*g. xox. ] Expugnatx ab eo urbes in A fu funt , St crudeliter direpta provincia.
[IJv.ht. 81. ] Timens tamen aliorum defedhonem , civitates Grxcos liberute donabat i de-
bitoribus remiliionem per prxeonem pollicens, inquilinis vero jus civitatis in fiia cuique urbe,
Sc fervis libertatem: (peratis fore, quod de accidit , ut obxrati , inquilini, (ervique hoc bene-
ficio devin&i potentiam ipfius propugnat ent acriter, f Appian. nt fiuprd. ]
Interea Mynio 8c Philotinius Smyrnxi , Clillhencs & Afclcpiodotus Lesbii ( omnes fami-
liares Regi* , Afclcpiodotus vero etiam dux aliquando mercenariorum ejus militum) conlpita-
runl m Mithridatem. Cujus conjurationis iple Afclcpiodotus fuit index : dc , ut verbis luis
fidem pararet, ctfcctc ur Rex fub Iccio quodam Myniontro audiret Ita proditis infidiis , focil
confpiratiouii excruciati perierunt : fcd eadem de multis (ufpicio (uborta *d. Ut veto etiam
Pctgamcni 80. ob (imilia conlilia capti finit , dc in aliis civitatibus alii, feruutores milii Kcx
circa omne* populosi qui, inimicos luo* quifqtic indicando , fuiluleruni circiter X600 homines.
Accufatotes verb ipli non multb phft aut a Sylla funt adedi fupplicio , aut feipfos intereme-
runc , aut fugienti in Pontum Mitnridati fe adjunxerunt comites. [ Appiun. itid. & pag. ii J.
cum Orofio , Iit. 6. cap. a. j
Inter alios , Mithridatis prxtor Diodorus , qui (e Academicum philofophUm dc caulidicum
dc rlictorcm profitebatur , (enatum Adramyttenorum in gratiam Regis cfccidit. Cumque in
Pontum cura illo abiilVet : eo poAci dejedo , ut criminum ipli intcmatoitlm dedecus evitarer,
inedia leipfum confecit. [ Strabo, iit. ij. p*g.C 14- ]
L. Lucullus, ad clalfcm quam e Cypro , Ptioriicii dr Pamphylii collegerat navibus Rhodiis
additis, vallavit oras hofliles , dc cdm Mithridatis clade velitatus cll obiter. [ AppUn. pag.
107, icS. ] Coos dc Cnidios induxit , ut ejedo prefidio regio ferrent fecum arma io Samios.
Chio regios exegir. Colophonius, coropichcnfo eorum tyranno Epigonio , alleruit in liberta-
tem.Plutnrcb.
[ in Lucullo. ] Per Murenam in Alia clallem Mithridatis Syllx conciliavit. [ Aurei.
[Altor , de viru illu/ir. cap. 74.]
C. Fimbria, exfoin Bithynia Flacco & exercitu occupato imperator jam appellanti, ( ur cfl
apud Vctieitem , lib. 1. cap. 14. ) civitates, alia» voluntate ipiatum,- alias vi libi adjunxit. [Mem-
non, cap. )£•] Multos verbi non cx xquo dr bono , fcd iracundia dc crudelitate addudus , neci
Jcdit. r lodeque, quum pilos aliquot, quibus religatos Homines virgis ad mortem exdere erat
folitra , defigi in terram jufliffct i poftquam mulio plures clfc palos quitn damnaros animad-
vertit , quofdam ex civoumftantibua comprehendi di ad vacuos deligari julEt , tit ne frufita
ituuri clfc viderentur. [Dio, in Excerpe, ['alefii , pag. 6 j 4. ]
Idem cbm Cyzicum t anquiro amicus inrroilfct , opalcmiflimos quofquc variis criminatio-
nibus appetiit : duofquc cx his civitatis principes capitis damnatos , ad incutiendum exteris ter-
rorem , virgis exfos Jecuri percudit , Sc bona eorum publicavit ; atque ita reliquos timore per-
culfos conferre libi integra patrimonia coegit. [ D edor, Sicn/. itid. p ig. 409. ]
Mithridatis filius, Mithridates St ipfe dictus , cum Ta.rilc & Diuplunto dc Menandro du-
ctorum prxlhiuidinns conjundlus , dc magno agmine inflructus , Fimbrix occurlavit. Camuuc
illi numero militum fuperiores tllcnt, detrimenta iil cunflidu Fimbiia accepit. Sed cum ad nu-
men quoddam perventum cffcc» quod ucrumqiie exercitum dividebat, imbre fub auroram forte
ctfufo, cx imptovifo Fimbria flumen rranfgrelfiis , hofles in tentoriis fomito gravatos ita op-
predit. Ut ne limitent quidem; dt magna finge edita , prafedorum non multi dc equites necem
effugerent. [ Memnon, cap. \C. ]
Inter cos Mithridates Regis filiuf cx Afu ad Milcwpoltm fugatus, irtdc Pergamum ad pa-
trem , unii cum equitum comitttu , falvus evafit. Fimbria Vero dationem Regis invadens ,
iplutn Pergamo expulit : urbeoue capta , fugientem in Pitancm infecutus, obfdlum folia cir-
cumdare conatus cd. [ Id. itid. Liv. Ut, )8. AfpUm. pag. xof. Plutxrck. in Lucullo. Aurei.
[Altor, de vir. illuftr. cap. 70. Orofi. /it. 64 cap. x. ]
Mithridates, premente eum cx terra de circumledcntc Fimbria, mare rcfpiciens , omnes un-
dique contraxit de accctfivU ad fe clalfcsi qubd atm acri viro de vidorc ligna conferre dubi-
taret. Quod advertens Fimbria , quia clade deficiebatur , tnifit ad Lucullum oratam clallem
ut adduceret , ac fibi prxdo elfct ad infefliflimum populo Romano atque atroaflimum otr.
ilium regum capiendum. Et profedo cepilfct , fi Lucullus civilibus difeordiis curam Rcjpu-
blic* ptxuiliifct , cumque tsai i coartare objeda claffc voluilfct. Sed ille non aufcultans , Mi-
thridati copiam fecit mari clabcndi dt Fimbrix deludendi exercitum. [Plutnrch. & Orofi. itid. ]
Mithridate igitur confccnfis navibus Mirylcnen fugiente , Fimbria provinciam obeundo mul-
cabat faCionem Cappadocum , & agros populabatur excludentium fe manibus. [ Appi*"» ut
fupTA. ] Plurimifque civitatibus ad Romanos defeifeentibus , magnam panem Afix tccepit.
[Memnon , cap. j 6. Liv. Ut. 8j. ]
(. l/fieri» AnruU. P*ri pojt. Aaa ij Ihcnfcs
1
Anno
tluir nodi
IIB*
gg
AW
i7d AL T A S MUNDI VI.
llienfes autem oppugnati ab co confugerunt ad Syllam : qui quum le venturum promiiil-
fet , denurwiallctquc Fimbrix ut abftmcfet i fui) dedititiis , laudavit ille jam revcrlos in populi
Romani amicitiam i nihil tamen interdie dicebat utri deditionem facerent , fe enim ambos
juxta cives Romanos cllc & ab Ilicnfibns oriundos. Undecimo vero die in urbem irrumpens ,
intra undecim dies in poteftatcm fuam redcgilTe fc cam urbem ja&abat , quam Agamemnon
mille navium clalle & totius Gixcix exercitu inrtruiftus non niii xgrd decimo cepillet anno.
Cui quidam Ilicnlium fic refpondit : AV-i enim erat nobit Htlior , tpu pro urbe propugnaret.
Obvium verb quemque nullo difcriminc ille obtruncavit , & urbem prope umverlara incen-
dit. Eos qui legatione ad Syllam fiinfti fuerant necavit variis cruciatibus: ac ne i facris qui-
dem abftinuit t imo nec ab iis qui in Mincrvx templum confugerant , quos cum ipfo fano
combullit. Quin de mccnia diruit:. ac poftridic obivit urbem , circumfpiciens nunquid fupe-
rcllct reliquum ; eifecitquc ut neque area ulla relinqueretur , neque xdicula neque rtatua. [ Uv.
lib. 8$. St r. ibo , /ib. l }. pag. J 54. Appi an. pag. 10 j. Dio , in Exetrpt. f'altf. pag. 6 Jj. Orof.
iib. 6. cap. 1. ]
Quum ilium, quod tardius pqrtx patuillenr , incendi Fimbria jurtillct t Minervx templum
inviolatam Itctillc feribir Aurelim EiUor. (de vir. tllttflr. iap. 70.) quod, ut ille ait , divina
•nairslate fervorum nemo dubitavit. At templum illud tum dcHagraflc , & inter ruinas ejus
Palladium, amiquilTimuin illud li nulachrum quod a Diomede & Ulyllc belli Trojani tem-
pore fublatum putabatur , integrum inventum foiilc , Juli** Obfetjuent & Appianus confir-
mant. Quod quld.m limulae luunt a Fimbria tum indicatum , Romam poftea fuillc adve-
dhim, ad librum 'ccuthium yfincidos notavit Serviur. qu inquam non Romr lolum, led etiam
Lavinii , 8c Luccri-e , 8c Siritidc , ejulinodi ortenfas fiulle Mincrvx imagines , quali ab Ilio
allatas , nos Strabo doceat. [ lib. 6. pag. x6 4.] Prxfcntcro vero Ilicnlium cladcin delinente
Olympiade CLXX111. contigille feribit Appianus : [pag. 106. ] atque inter cam & prifcam
ill.un fub Agamemnone expugnationem, a quibufdam annos numeratos tuiflc 1050. cum juxta
fratoflhenn , Apollodori & Diodori Siculi rationes, ab Ilii excidio ad annum quartum Olym-
piadis CLXX1II. (quo hxc dcfolatio fij&acft) anni interceflcrint 1099.
Lucullus primum circa Lctfton Troadis regiam chllem fubitb oblatam profligavit. Itcn)m
ad Tcncdum appetentem fe majore apparatu percipiens Neoptolemum , provedtu* cft ante
jacicm quinqueremi Rhodii ; cajus cr.u Demagocas navarchus , vir cum Romanoium ctipi-
dus tum prxliorum navalium fcicntilTirous. Incurrente magno impetu Neoptolemo imperan-
tcque gubernatori dirigere proram in hortem , veritus molem Dcmagoras navis regix Sc ro-
« ltri xrci vim , non fuiunuit fronte concurrere , fcd navem properi citcumaclam detor-
quens inhiberi juffit ; atque ibi incurrentis i£hi excepto non cft navis aflltcia , qubd cflet
partibus mari tctftis ilii lus. Interci foetis advehentibus imperavit navem flciH Lucullus :
multifque editis virtutis operibus avertit hortes , Sc Neoptolemum conlccbtus cft. ( Plntarcb.
in ImcmIIo. ]
Arctas Ctrlcfyrix rex ( vocatus ad imperium i Damafcenis , propter odium quo Ptolc-
tnxum M en narum profcqucbanmr ) m J.ulxam profettus cum exercitu , dcvi&o Alexan-
dro Jannxo apud Adida , certis conditionibus reduxit fuos unde venerat. [ fcftfb. lib. ij.
! cap. aj.]
Cum Komx Cinna Sc Carbo in Clarillimos viros impotenti dominatione farvirent , major
pats nobilitatis ad Syllam in Achaiam, ac deinde pbrt 111 Aliam perfugit : ira ut brevi in ejus
1 cartris (pecics Senatus fuerit. [Fellei. Patercjib.i. cap. 1 ; . Plmtnrchm in Sylli 1 cr ex eo Dio, m
Excerptis Valefii , pag. 649- 1 O.abiiuquc eum omnes , ut periclitanti , imo jam perdit* patri*
fubvcnircr. ( F.mtrop. Ub.^.Qrof.lib. j. cap. 10.] Metella quoque illius uxor, xgre fe libcrofque
ficci fubduccns , dominnejus venit j nuntians domum fle villas ejus ab inimicis iuccnfai , orans-
que ut opem uibi ferret. [ Plntarcb. ]
Miihndarcs , reputans cx quo cxcrcirum in Graeciam milit tam multos tam cito defidera-
|os , Icriplit Archelao nr faceret cum Sylli pacem quam KoncftKCmU pollet conditionibus.
[ Appiam, pag. 106. ] AL ititanti igitur Syllx , ac neque patriam furtincnti affli&ttn defcrcre ,
neque quemadmodum decederet rcli&o bello Mithndatico expendenti , negotiator Deliacus
Archelaus fc obtulit i fpem aliquam Sc mandata occulta ab regio duce Archelao adferem. Ea
re. adeb fuit cordi Syllx, ut iplc ad colloquium Archelai properaret. Congrelli in mari funt circa
Delum , ubi templum A|x>llims crt. Ekorfus orationem Archelaus , portulavit i Sylli ut expeditione
reliifli Aliani Sc Pontici, ad bellum civile prohrifccrcrur : Regem ei argenti, navium, militum
quantum vellet praebiturum. Excipiens Sylla hortarus cft eum , Mithridatem ut relinqueret , ipfc
luco illius regnaret : appellaturum fc eum focium & amicum Romanorum, fi cladem Regis
libi tradidillcr. Proditionem Archelao decertante; pacis tandem cum Rege inciuidx leges i Sylla
funt propolirr. [ Nutarch. tn Sylli. ] inter quas una erat , ur nrzlidia locis omnibus Rex de-
ducetct , mli in quibtis ante violatam pacem ea habiiit. Quibus auditis , Archelaus contmub dedu-
cebat omnia prxlidu : dc cxtei is conditionibus (cripfit regi fuo. [ Appia», pag. 107. ]
His pattis digrcllirs Sylla , tendit per Thcrtaliam Sc Macedoniam ad Hclleljtontum : honorifice
Archelaum fecum habens. Qni cilm prope Larillatn periculofum in morbum incidillct , Sylla
inhibita profedhone , non aliter ac li quilpiam fuis e ducibus & praetoribus fiiillct , curam ejus
habuit. Quod fuljricioncm auxit , haud bona fide ab Archelao ad Chxroncam pugnatum fuiUc.
[ P.utarch. in Sylli : & ex eo Dio , legar. J } . vtl 54. ] &fc.
Legati a Mithridate ad Syllam c6 venientes, ne Paphlagoni* & navium traditio pa£Eis ullo
modo comprehenderetur petebant : xquiores conditiones ab altero imperatore Fimbria le impe-
traturos fuillc adjicientes. Quibus indignabundus Sylla refpondit , & Fimbriam poenas daturum
Aneo
Mundi., I M P E R. MACEDONUM.
• — - - ^ _
977
^ .
i"-
I1"11***- OuilfaJ
fle fe , quamprimum attigerit Altani , vi furum num pace an belio Mithridates opus habeat.
Archelaus verb Syllam oblectabat , cjtifquc prehensa dextra , lachrymans iraui ipfius mitiga-
bar. Impetravit denique , ut iplcmct ad Mithridatem ablegaretur. Nam aut prxlcriptis ab ipto
legibus confedurum pacem; au: ni allentirettir ille , vel libi vel ilii ( Grxea enim hic variant)
manus fe illaturum. [ Plntarcb. & exeo Dio , Jejut. $4. vel 3 j. Appian. pag. 107.]
Alexander Jannxus, pace cum Areta fa&a , adversus vicinos ( icxcnnio ante mortem ) exerci-
$9io tum ducens > Diam urbem vi cepit, \^ofeph. lib. ij. cap, a j. ]
Reverfus i Mithridate Archelaus , apud Philippos in Macedonia Syllx occurrit s omnia
nuntians ex fcnrentia elle, cupcrc autem ante omnia Mithridatem ipfum convenire. Unde Sylla
per Thraciam duxit ad Cyplela ; Lucullo , qui jam cum clallc ad cum venerat , Abydum pix-
iuilfo. E Chctfoncfo traniitum tutum Lucullus illi prxbuit , atque in tranlportando exercitu
juvit. [ Plntarcb. inSjIta & Lucullo. Appi**. 107» 108. ]
Congrcllus ell Sylla cum Mithridate ad opidum Troadis Dardanum. Habebat ibi Mithri-
dates fecum naves remigio inltru&is 100, fle terreftriuro copiarum 10000 , equites 6000, fle
curruum falcatorum vim magnam : Sylla cohortes quaruor , A' equites 100. Ibi colloquium ell
habitum, ambobus cum exiguo comitatu in campum piogrcflis, impedante utiinque exercitu.
Quum autem Mirhridatcs liuic obviam vcnillet , ac dixeram porrcxillet ; interrogavit eum
Sylla, accipcretnr quibus conditionibus pepigerat Archelaus pacem i Tacente piiinum rege , ac
multis deinde querelis & criminationibus utnnquc jactatis , tandem iracunda Syllx oratione
Mithridates ternius, ccnlcuhc in leges pacis Archelao datas. Atque ita demum lalutavit eum
Sylla, ac complexu ell olculatus. [ Memnon, cap. 37. Plntarcb. in Sylla i & ex eo Dio , legat. j J
vel }6. Appian. pag. loS, 109, no. j
Leges vero pacis hx tui-nmt. Ut Mithridates paternis , id ell , Ponticis contentus , Afii Se
Paphlagonia aotlincrcti Bithynia Nicomedi, Ariobarzani Cappadocii cederet. Duces, lega-
tos, captivos, ttansfugas, lugitivoc, & Chios cxtcrofquc e civitatibus luis in Pontum ablfrados ,
hnmtcrct. Duo (vel , ut Memnon habet , tria.) millia talentum Romanis penderet ; de naves
rolhacas 70. (vel , uc idem Memnon habet , 80. ) liiis armamentis indru&as Syllx traderet. Civita-
cious denique apud Romanos haud cllet noxx , quod ad Romanos ddccillcnt. licdt Romani poftei
(contra pacis formulam ) carum multas fervili jugo oppieflcrinr. [ Memnon. & Plntarcb. ut
j
fupra ; & Plutarcbnm txfcribent Dio , legat. $4. vel J4. Appian. pag. 107. Ltv. lib. 8). Fellei.
Patere, lib. 2. cap. x j.] Atque ita bellum Mithridaticum primum, ( ante annos quatuor emptum)
a Sylla, ne integro quidem triennio , exhs holbum itfo. millibus, rccepris Grxeii, Macedonia ,
Ionia, Alia, cxtcrilquc gentibus quas Mithridates occupaverat ; ademptaque clade de rege,
intra regnum paternum compullo, linitum eil. [ Appian. lib. 1. Bell.ctvil. pag. j 96. cum Mt-
tbridatic.pag. 1 06. & 109. & 110.] Vixque quidquam in Syllx operibus clarius , quim quod ,
quuni per triennium Cinnanx Marianxque partes Italiam oblidctcnt , neque illaturum Ic bel-
lum iis diflimulavit, nec quod erat in manibus oinilit : cxiftimavitque ante K angendum hoftem
quim ulcifcendum civem 1 repulfbqiie externo metu, ubi quod alienum cllet vicillet , lunerarec
quod erat domefticutn. [ Fellei. Patere. lib, 2. cap. 14. cum Plutor eho, in altat. Sylla & Lyjandri,]
Mithridates igitur traditis Syllx navibus 8c lagittaiiis joo, cum exrois qux debebantur ex
hxdcrc , reliquis navigiis in Pomum ad paternum regnum delatus clt. [ Memnon, ut fnpra ;
Strabo, lib. ij .pag. 594. Plntarcb. C ex eo Dio , legat, j 6. vel 37. Appian. pag. aio.] A*
Sylla, quum- milites hanc pacem aegre ferte fetuiict; quod grave quiddam ducerent, videre re- :
gem omnium infcllilfimum , qui tot millia civium Romanorum in Alia degentium uno die 1
trucidari cunllcc , cum opibus 8c fpobis abiuvigantcm ex Alia, quam tous annis qnatuot|
prxdis ac tributis colligendis cxtuuiilfcr < hac lc ratione purgabat , qu6d bello funul de cum 1
fimbria 8c cum Mithridate , liquidem ii fe conjunxillcnc , gerendo viribus impar cllet. [ Plntarcb.
yjr Dio , tbid. ]
Ex eo loco movit Sylla ad fecundum i Fimbria rtadium , qui callra juxa Thyatira habebat.
Pollulante vero Sylla tradi libi exercitum, cui ille contra leges praedet 1 ludens refpondit
fimbria , ne ipfum quidem jam imperare legitime. Quumque tollam Sylla duceret , milites I
Fimbrix fagati ptxlidiis egredi falutaveuint Syllanos , & in opere faci undo propensi juverunt. *
(_ Plutor cb. ibid. Appian. pag. 110. Orof. lib. 6. cap. 2. ]
Eam mutationem cernens Fimbria , convocatis in concionem miliribus reliquis , rogabat ut
permanerent: qui quum negarent fe bellaturos contra cives, diicilla tunica fupplicuer prc-1
henfabat lingulos. Et quum id quoque averfarentur , pluraque transfugia herctu i circumibat
tribunorum tentoria, corruptsfqoe largitione excis aliquot, rursus advocata concione jusju- 1
randum exegit. Quumque conclarrullcnc Veneti, oportere nominarim ad (aeramentum citari i
militem, ille prxeonem judii nominare luos beneficiarios , 8c Nonium ante omnes , quommeun- j
que facinorum focium. Et quum ne hic quidem juraret, {fricto gladio necem intentavit ei;!
donec coorto clamore militum territus dcIHtit. [ Appian. ne fupra.}
Servum deinde pecuniis 3c fpe libertatis induxit , ut pto transfuga receptus in callra Syllx ;
ipfum interficeret : qui parum conflanrcr rem aggrcliiis , 8c ex ipfi treptdatioqc fufpcrUus ,
comprehenfus , omnia falfus ell. Tum Syllanus exercitus cum ira fle contemptu circumliltens
vallum Fimbrix, contumeliosi vocabat eum Athenionem : quo nomine aliquando fugitivorum
in SicilU quidam paucorum dierum rex fuerat. [ Id. ibid. ]
Quapropter Fimbria fpe omni abjc&a , in munitionem progreflus , Syllam invitavit ad col-
loquium. Ispro fe milit Rutilium : quod maximi contrillavit Fimbriam < ne colloquium quiJ
dem libi concedi , quod non foleat negari vel hodibus. Quumque rogaret veniam , litra quid pec-
nfeat ,
Aaa iij
caflet per acatis imprudentiam ; Rutilius refpondit , Syllam permidurum ut incolumis ad mare
-CJni Sit
.\s78 A T A S MUNDI VI. 84
Itunicat , U velit ei Atia, cujus ipje procoiuul iit , cedere de abnavigatc. Ule iuicrc |c dxit
meliorem viam aliam : fimulquc Pctgamum rediit , & ingredits templum /Efculapii , trajecit
fc gladio. Et quia vulnus lethalc non erat, a fervo impetravit operam : qui primo dominum ,
mox feiplum interfecit. Corpus Sylla ejus libertis ad lepulturam concedit. [ Id. pas. ail. cum
Livio , lib.%j. Filici» Paterculo , lib. a. cap. 14. Plutarckojin Sylla. Aureli» Vitior t , At viris illuflr.
cap. 70, & Orofio , lib. C. cap. 2. ]
Fimbrix exercitum accedentem Sylla accepit & conjunxit cun» luo : moxque Cutionctn /uffit
ut Nicomedem & Ariobarzanem in proptia regna reduceret : Ad Senatum quoque perfetipiit
omnia i hodcin lr judicatum di (Timulam. [ Appian. pagi at 14}
Ilium , a Fimbria vadatum, Sylla reformavit. [Orof.lib. 6. cap, z. cum Strabone, lib. IJ. 46)0
pag. 594.3 Idemque , Alix provinciam condrtuens , llicnfn , Chios , Rhodios, Lycios t Magne-
lios , aliblquc quoldam populos , vel in auxiliorum prxntium , vel in folathim malotum qux
propter rtudnim erga populum Romanum pertulerant , libertate donatos , adlcripiic inter Ro-
mani populi locios. Dimitaifquc circa reliqua omnia opida militibus , per prxeonem edixit» ut
quotquot mancipia libritatetn a Mithridate accrpcixnt , coiifclbm in herilem potcftatem re-
dirent. Quod cdi&im quum inuki contemnerem , Se aliquot civitates deficerent , fecutx funt
exdes promilcivr , tam Icrvoruin quam tngtnuoium ex variis occaiionifcais. Multorum quoque
opidoruin Aiix diruta funt mtenia , quorund.un populis lub Inita venditis : Se qui ndionis
Cappadocie luerunt rei viri vel urbes levere multabantur . pr.rfei tim Ephelii , qui per tur-
pem aduianonem donaria Romanorum cum ludibrio detraxerant, [Appian. pag.zii.J
Poft hxc prxeones rer provinciam dinulli lime , qui optimates civitatum Alix juberent ad cer-
tam diem coram Sylla comparcrc Epheiir Qui podquam coti renete, orationem ad eos pro
tribunali habuit: in qua , de Romanorum in Atunos meritis de eorum in Romanos injuriis
prius commcinoraus, irine demum multam illis irrogandam pronunciavit. AIul&o vos quin-
quennali tributo: quod jam nunc mihi reprafentari jubeo i dr infuper pecuniam infumatam in hoc
bellum , fi qmim prettrea confli tui io provincia pojiulat. Eam cellationtm ego in fingulas civita-
tes dividam , (? tempus conferendi prsflniam : & quos fectu facere deprehendero , habebo pro
heflibus. Hxc locutus , multam in legatos dillribuit , fimulquc milit qui eam exigerent [Jd.pag.
a ii, 213.) Eumque in finem illa Alix in 44. regiones facta ab eo clt didiibutio, cujus ad L/
Cinux IV. d( Crr. Papytii II. Confulatum Cafliodirus in luo Chronico meminit. Ut enim vtiligal
tquahttr illum defer ipflfl ir Cicero, in cpift.1. lib. 1. ad Qvjinrum Fratrem ; ita etiam omnes Afi*
civitates propomene tn provincias dtfcripjijjt , in Oratione pro Flacco , idem confirmat.
Multam publicam vigiuti millia talentum Syllam Aiix mdixidc feribit Plutarchm 1 priva-
ttm vero domos iniolcmia & vexatione Hagcllavillc eorutn qui apud quemque diverfabantur.
Edixit enim ut militi Uolpcsapud fc divertenti tctradrachma in diem quaterna daret. Cernam
nfupcr prxbeiet ei ejulqnc amicis , quotquot liberet vocate. Centurio accipetet quinquaginta
in diem drachmas i vellem ptxtcrea aliam qua domi s aliam qua 2n publico uteretur. [P/utarch.
in Sylla. ] Publicx vero illius multae xoi millium ralentorum exigendx de lignandi monet*
munus Lucullo clt injunftum : qux allevatio quxdam Syllx acerbitatis oblata civitatibus Afix
fuille videbatur j quod non modo innocentem de judum lc $ fed lenem etiam in tam gravi de
iridi prxdarec provincia. [ Id. in Lucullo. \
Ac civitates inopia pretii* magnbque firnore , alix theatra firfferatoribus , alix gymnafia , aut
munitiones, aut portus, aut aliquid publicum oppignerabant, impudenter urgentibus militibus.
Atque ita pecunix comportabantur ad Syllam, gemente prx calamitatibus Afia. [ Appian. pag. 11 j.]
Pirata: quoque eodem tempote propalam per Alum vagibantur pene judis cladibus : quos
primum Mithudates mari immiletat , quum omnia quali brevi aroiduritt vadaret-, fed tum raa-
x ime creverant, non tantum navigantibus infedi , veium dt poitubui , cadellis , opidUquc ti-
mendi. Certe Jallus , Samus , Cla/orr.cnx, Samothrace, prx (ente Sylla capix funt : de e fano
Samothracio Aule talentorum ornamenta ablata feruntur. At ille , live qtifcd propter pcccau
indignos cxilli.narct quos tueretur , live quod Romam propter {editiones properaret, in Crxciare
trajecit. [ Id. ibtsL )
Quum P. Rutilium Rnfutn , qui apnd Mitylenxos rxtil fuerat , in pattiam Sylla fecum vellet
reducere; in exilio, ne quid adversum leges faceret , remaniU : dt Smyrnam commigravit.
[ FaJrr. Maxim, lib, 6, c.ip. 4. Seneca , epsfl. 14. Qnsntiltan. lib. 1 1. cap. I. Dio, in Excerpi . V*-
lefii , pag. 6 ; (j. ] Cujis ut bis civis cd fatais. [ Cicero , pro Balbo. 3 ibkjtic luctatum dudiis in-
tentus conlcmut. [ Orof.lib. 5 . cap. 17.] neque in patriam redite unquam voluit. [Dio , ut fupra.]
De quo Seneca, in lib.de Providentia cap» J. Infelix tfl Rutilius, quod qui illum damnaverunt ,
caufam ditent ..mnibuS feculis * quod aquiore anime ffjfm tfl [e patria eripi , quam fibi exilium f
quod Sylla dt Uator i fotus aliquid negavit , & revocatus non tantum retrocejfit , fed longius fugit l
bt Ovidius in Ponto, lib. 1. eleg. 4.
Et grave magnamini robur mirare Rutili ,
Non ufi reditus conditione dati :
Smyrna virum tenuit.
Alexander rcro Ptolemxi Alexandri nuper regis aCgypti filius , qdi i Mithridate ( cui i Cois
deditus fuerat) ad Syllam fugiens in ejus familiaritatem receptus ed, ex Alia in Grxeiam inde-
que Romam uni cum eo profcdhis dL [ Appian . lib. j, beu. Civil. pag. 414. Porphyr.in Crete ,
Euftb* S caligeri , pag. nf. fin. ]
Alexander Jinnxus ad Ellam live Geralam duxit exercitum , ubi erant Theodori filii Zenonis
res pretioiidimx > de triplici muro locum dtcumdans , eum demum expugnavit. (Jofeph , lib. 13.
L. Murena ,
Anttqtest. cap. if. tollat, cum cap. at. & lib. 1. Belli , cap. 5. & 4. ]
Amso
Fciio* Chnfli.
lulan».
Aonou».
Amo
Mundi IMPER. MACEDONUM. 379
L. Murena, ad ordinandas pes in Afia, cum duabus Funbrianis [live Valerianis] legionibus,
1 Sylla relidas eft. [Appian. pag. n j. ] Qub & illa Julii Exoneranti i, de Sylla, funr referenda.
Murenam letatum fuum provincia Valeri antique prafecit militibus , que/ infido! bellis extfUma-
' bat effe civilibus : & cum parte exercitus , tkjurix de/ore commotus , ad extUtguendam Maria-
nam venit fati tonem. Licet apud illum , velui ante caprum a Sylla bellum Mithridaricum ,
quando nulli erant Valeriam vel Fimbriam legiones, non poli Illud demum linitum, res hzc £ida
j memoretur, x
j
Cura Mureni Prsrtote rclidus in Alia Qu.tftor eft L. Lucullus; qui admirabili quadam lau-
de provincia:
Marianis pnefuit.
111 Italia [Cicero
minimi , in Lucullo.']
interfuit. [Piutarch.arque ita vita.
in ejus negotiis
] A/ianis detentus, turbis Sy llan is &
Ex Ephcfo cum tota clalTe Sylla folvens , tcaio dic Pirxcum appulir : «Sc myfteriis initiatus,
defumpue fibi bibliothecam Apclliconis Teii , in qua plcrique Arilfotclis Sc Theophrafti libri
erant hauddum faris in valgus noti. [ Ptmsrch. in Sjl/d. ] Cum enim Apelliconi multa fuppe-
teret pecunia , Arilfotclis bibliothecam Sc alias plurcs copiolas ille coemerat : furrepuque ;
c Mctroo [ Phrygi* de* templa) decretorum au* a majoribus promulgata fuerant autogra-
pha polfedcr.it ; Sc ex aliis civitatibus fi quid eller antiquum , vel arcanum 8c reconditum , i«l
omne corrafcrat. [Aibencus , lib. f.cap. II. ex Pofidomo Apameno. ] Tenebatur vero is libro-
rum amore, quam philofophix Ifudio majore: indeque , quum a Nelei Scrpfii polleris Ari-
lfotclis Sc Thcophralli libros humore Sc blattis vitiatos magna pecunia libi coraparallet . cro-
lanim particularum quxrcns inftaiirarioncro , in nova libros tranlfulit exempla* lacunas non
rc&e implens, ediditque libros mendorum plenos Statim vero k morte Apellicoms bibliothecam
illius Sylla recepit: [Strabo Jib. 1 $ . pag. 609. ] qua ipfc fuam Bibliothecam Rom* locupletavit.
( Lucian.in lib. adversus indithtm.)
Mithridates in Pontuitl reverfus, multas denuo gentes, qui propter res ejni adverfiu ab il-
lo defecerant, fub potellatcm fiiam redegir. { Memnon , capt $7. ] initio i Colchis fadu. Qui-
bus quum bellum inferrer , illi filium ejus Mithridatem Ubi regem poftuianutt: quo impetrato,
(fatim rcdienmr fub imperium. Id Rex iiifpicatus fudfum per ambitionem filii , vocatam ad fc
vinxit aureis compedibus , nec multo poft necavit 1 egregii hujus opeta ufus in Afia contra
fimbriam. ( Appi an. iu Mithridat.pag. 11 $,114. )
Agenti Athenis Syll* quum dolor cum gravedine torpidus dccubuiilct (n pedes , Adipfuro
ille navigavit : iblque aquis calidis ufus -elf , ferians fiitxulquc tempus traducens cum mimis.
[ P/urarch, in Sylla. ]
Sylla Cum exercitu Brundufiurti appulit , Olympiade CLXX1V. ( Appian. beti, civil. lib. i.
JJll
pagi 40!.) L. Scipione & C. Norbano Cunfuiib. [ Liv. lib. 85, Iui. Obfequens , de prodigiis.
Eutropi lib. u ] reverfus in Italiam , anno poftquam inde difceilerat quarta non, poft quintum
annum /it Julius Obfcquens tradidit.
Pcolcraxus Lathurus Thcb*is ab ipfc dclicienribus bellum intulit. [ Paufam in Attic.
pag. 8.]
L. Lucullus Mitylenxos, qui aperti k Syllanis pinibus defei verant , cupiebat reducere ad
ctilpm agnofccndam 8t pernam moderatam , quod fequuti fuiltcnt Matium , pendendam. Quos
ut infanire vidit* dafle eos adortus c(f, fudit , atque intra muros redegit. Dum opidum
oblidet , navigavit propalam dic verius Eleam ; verum tciW regredus , collocaris prope urbem
inlidiis, quievitj Ubi Mitylenari incompofitc Sc ferociter ficut vacua caftra opprelfuri erupe-
runt ; fubttb ifl eos coortus, cepit ingentem numerum. Interfecit cx iis qa i pedem contulerunt
quingcntosi fervo» tfooo, & immenfam aliam prxdam avertit. ( Plutarch. in Lucullo.)
Mithridates adverlus Bofphoranos , qui ab ejus imperio defecerant , c lallem parabat & ma-
gnum exercitum ! adeb Ut ob magnitudinem apparatus mox orta fit opinio (cujus ini oratione
pro lege Manilia Cicero etiam meminit ) non in Bofphoranos fcd iu Romanos hxc parari. Nam
neque dum Ariobarzani folidam Cappadoci* pollciTioncm reddiderat , retentis libi locis qui-
buldam: Sc Archelaum fafpcftum habebat , quali quum cllcr in Grxcia, plus xquo in conditioni-
bus pacis Syll* concelfilfct. (Appian . tn Mithridatic.pag. a 14. )
Archelaus territus ad L. Murenam fugiti cumque irritando , effecit ut prior Mithridati anxu
inferret : ut in Mithridaticts liris habet Appianus. Archelaum qnoque ad Syllam ( cujus in A Iu
vices Murena tum agebat) dtftcifie , in libro $9 Dio; Sc ad eundem fe cum uxore liberifque
contui iJje , feribit Orofius. (lia. C.caf.t . ) Ut Memnoni hic *gr£ fides fuerit adhibenda, qui
Archelaum, non fotum orni Mithridate manfitfc , (ed etiam in pofttcmo bello Mithridatico ferenue
partes illius propugnavide , tradidit. [Vid.fupr. ann. Mundi
L. Murena, triumphi dudfus cupidine, bellum adverlus Mirhridatem renovavit. (Liv. libiZd. 8J
Appian. in Mithridatic. pag. ai j.) Per Cappadociam enim mvafit Comana, urbem fub Mithridatr
maximam , & religiofo opulentoque templo infignem .* interfecltque nonnullos Aegii equites.
( Appian. ibuLpag. 1 1 4. )
Ad Murenam Mithridates legatos amandavit : qui citm ipfi natione Gr*ci edent, 8c vit*
genere •philofopht , plus Regem culparunt quam commendarunt. Cumque paris cum Sylla init*
leges prxtexerem : negavit Murena fe videre ulla firdera. nulla enim Sylla confcriplcrar; fed
cxccutione pattorum contentus, difccdcrar. H*c locutus Murena confcftim prxdas agebat,
ne i facris quidem pecuniis abftinens ; atque hyberna habens in Cappadocia, illius regnum
Ariobarzani magis confirmavit , Sc circa ingrcfliim regni Mithridatis urocm Etininaxn condidit.
(Memnon, cap. 5 H.Appian.pqg.t 14.)
Quum mutuis Seleucidanun odiis inexpiabili bello Sc reges & regnum Syri* confumptum
edet i ad extema populus auxilia concurrit, pctegrinofque libi reges drcumlpiccre capit. Ita-
- "= - Sf.
4«}l
Digitized by CjOOgle
... JETAS MUNDI VI.
IfllMr vomui
Munii». 'J ____________
|que cum pars Mithridatem Ponticum» pars Ptolemaeum ab afcgypto arcclicndum cenfcrcti oc-
i currcrctquc qubd Mithridates implicitus bello Romano citet , Ptolemaeas quoque fctnpcr hollii
fuiflcc Syrix : omnes in Tigranem regem armenii confria ferunt, inftru&um , prxtcr domcfti-
cas vires» fit Parthica fuci e rate Se Mithridatis artui itat e. Igitur accitus in regnum Syrix, per
18 annos eo potitus cft. [ fnfiin. lib. 40. eap. 1. & x. ] oique dum a Pompeio illi ademptum»
jRomanorum imperio eft adfcchuu»
Horum annorum prioribus 14 , Tigranis nomine Magadares cum exercitu Syrix prxfuir :
donec cutn excrrihim in fui regis auxilium abducere coaoos fuic i vicfuqae Tigrine regnum
Syri* Antiocho Aliatico a Lucullo ell danim. [ Appian. in Syriae. p.tg. 118,119. & ijj.} An-
tiochus Pim intcriin [Afianct pater] Se Syria ab Euphrate ulque ad mare 8c pane etiam
Cilicix a Tigrane exuttrs , ih alio Cilicis necdum vel a Tigrane vel a Romanis occupato angulo
latebar. [ Appian. m Miehridat.p *•. 14?* fttptn.lii. 40. eap. a.] uxor verb ejus Selcoc, cutn
duobus hiiis, in Phernicia St parte aliqua inferioris Syriae alia regnabat j uttx 'jofrphi Ub. 1$.
' cap.ulr. & Ciceroni 1 libro 4*. in VeTtem colligimus.
Mithridates & ad Senatum Se ad Syllam mifit , qui expoftulareot de Murena. [ Appi an. pae.
H4-) Et ille verb St Murena, pro fc quifqiw contra alterum legatis miliis, Hrraclicnfes die
auxiliis kriiciurum. Sed quum poxentki Romanorum formidabilis videretur ipits,& Mithrida-
tis vicinitatem etiam timerent 1 legatis rcfpondcrunr , in tanta bellorum tempeibue dirti culter
proprio» fe lares tueri, nedum aliis auxiliari polle. [Memnon, eap. i 8. J
Alexander Jannrus Gaulanam Se Seleuciam expugnavit. [Jpfeth. /ii. 1 $ .eap. 23.]
j9aa L. Murena, trajerio Haly Huvio magno 8t tum maxime imbribus tumido, 400 Mithridati»
vicos incuriavit; nulquam occurrente Rege» fie cxpcdlantc legatorum Romam mitiorum redi-
tum. Atque ita refertus prxda Murena in Phrygiam Se Galatiam reverius cft. Ubi Callidius
propter qutreios Mithridatis Roma milliis , nullum quidem Senatu fconfultum ei obtulit 1 de-
nuntiavi t tamen , omnibus audientibus , jabere Senatum ut a firderato rege abftincac. Quibus
jdidlis, mox» in confpedu aliorum, feorfum cum eo collocutas eft : nec Murena quicquam de
jpriltma vehementi» 1 emi lk,fines Mithridatis tunc quoque incurfans. ( Appiaa. pat. 114,11 y. )
Murenx rron pauci dederunt conlilium , ut Sinopem invadens, de regia ipu bellum moveret: 4
!ea enim capta, facili etiam extera in potcftatcm ventura, At Mithridates , validis hac prxiidiis
communita, jpic bello gerendo incubuit. [ A4tmno/t,cap. $8.] Ubi Gordium igitur jofuflct in-
vadere vicos finitimos, ille mox jumenta impedimentaque Se tam paganos quam milites com-
prehendit, 8tcallra fua Murenx caftris in adversa ripa oppofuit. Pugni verb neuter ferit initium,
donec Mithridates venit atro majore exercitu : moxque circa fluvium commilTum eft magnum
prxtium. Ibi Rex vi rranfivit ftumcu , alias quoque Murenam longe fuperans.- qui in tumulum
natura munitum (e recipiens , urgente Rege , per montanos calles properavit in Phrygiam, multis
amillis vel in fuga vel in prxlio. (Appian.pae.i 1 f. )
Hxc tam prxdara acederataque Se obiter patu visoria prxpeti famJ vulgata, multos tran-
ftulit ad Mithridatem .• qui Se ex Cappadocia pullis omnibus Murenx prxiidiis, ingenti pyil
!in excelli montis cacuininc accensa, Ztpxrit? Ah live Jovi bellipotenti Viebmas more patiio obtulit.
[Id, ikid. ]
}j>aj L. Cornelius Sylla, Dtclaror creatus, ut priftina Rcipublicx forma viJerctur manere, M.
Tullium Se Cornelium Dolabellam Confulcs £ populo neti pennific ; licet iplc jam plane re-
gnans illis prxftieric. [Appi-*». Hi. 1. Bell. civi/, pag. 411.J In quorum Conlulacus initio, II),
Kalend. Februar. [ut ex fragmentis Triumphorum marmoreis liquet] qui dies in menfrin
Novembrem Julianum tum incidit, de rege Mithridate ingenti glom [ ut in libro quinto habet
Eniropnu } triumphavit. Etque triumpho , licet magnificentia & raritate manubiarum regiarum
grandi , major tamen fpccies & pillcnrius fpedbculum accdlit ab cxiilibus. Siquidem clariffimi
jviri Se principes civitatis fccuri limt coronati currum Syllx , (rrvatorem & parentem cura ap-
pel antes j qubd illius beneficio edent in patriam reduces, liberofquc fit conjuges rcccptllcnc.
[ P Ut arci), in Sylla.] Id quoque in Sylla hic laudatum j qubd quum confummati potentia fiu
jTriumphum duceret , ut Grxcix fie Afix multas urbes , ita civium Romanorum nullum opidum
t vexet it. [Vafer. Maxim, hi. 18. eap. ?.] In eo triumpho, quod ex Capitoline xdis incendio
.'cxrcrifquc omnibus drlubris C. Marius filius Prxncftc detulerat, tredecim millia auri pondo
,fub eo titulo uanilulir Sylla, fit argenti feptem millia. Idem ex reliqua omni vi&oria pridie
tranftulcrat auri pondo quindecim millia, argenti pondo centum fie quindecim millia. [Pltn.Iii.
ii. eap. 1. ] Unde per biduum triumphallc eum colligitur.
Alexander Jannxus, redaria in fiiara poreftarrm valle qux Antiochi dicitur fit Gamala caftel-
lo, Demetrium locorum illorum dominum multorum criminum accufarum principatu luo exuit:
fit tertio demum expeditionis fux anno complero domum reduxit exercitam ; magna alacritate
Judxis euro ob res profpcre gcftas excipientibus. Per hxc verb tempora fit Syrorum fie Idu-
► nixorum fit Plumicutn urbes tenebant Judxi: ad mare, Stratonis turrem , Apolloniam, Joppen,
jjamniam, Azotum, Gazam, Anthedonem, Raphiam, Rhinocoruram : in mediteraneis , pet
Idumxam regionem Adora fie Manliam , fit Samariam : montes quoque Carmelium ac Itaby-
rium. ad hxc Scychopolim , Gadara , Gaulaniridem , Seleuciam , Gabala: fie Moakiticas urbes,
i Elfcboncm, Medabam , Lembam, Oronas, Tclithoncm , Zaram , Aulonem Cilirium, fit Pd-
' |lam 1 quam diracrunt , qubd incolx Judaicos ritus recipere rcatfarent Poflidcbant fit alias Syrix
‘ jnon oblcuras utbes, quas imperio fuo no viter adjeccranr. [Jofepbjtb. 1 } ^ap.x j . ]
L. Cornelius Sylla Diriator , indignum die ccnfcns Mithridatem foederatum bello infrftari,
!Aulum Gabinium mifit , qui ferib Murenx denuntiaret , abftmerct arma £ Rege i fie Mirhrid*-
t Item cum Ariobarzane reduceret in mutuam gratiam. In .eo conventu Mithridates oblide tradito
.. • • • ■ . . Ario*
Digitized by Google
Atm>
tenodi Anno»*
te unit
Aubo
pUtuU.
I MP EI{. MACEDONUM. ?X/
Ariobarzani filio quadrimulo , coque prxtexm rcrcnri ea Cappadocix parte quam prxiidiis
occupaverat , non Ime aud-irio , convivium prxbuit omnibus : propofu/tque Cerrum auri pondus
his qui bibacitate, vel edacitate , dideriis , cantu, extciilqie folenitibus ludicris vincerent
cujus folus expers fuit Gabinius. [Appi*», in Af11briJ.1t/e. pag. aij, a 16. )
ita fecundum Michridoticum bellum anno tertio cft finitum, [/d. ibid. ] in quo Murena Mi-
thridatem vchcmemilfimc vigilantilfimcque vexatum , rep. dium magna ex parte , non opprel-
fum tcliquit : ut ait Cicera in Oratione pro Muren.i filio ejds , quem & parenti luo magno hic
adjumento in periculis , (blatio in laboribus , gratulationi in vidorii fuillc , Orator adjicit.
Qui etiam libro primo in Verrem, jufTu L. Muicux populum M lelium docet decem naves ex
pecunia vcdigali populi Romani ftciile ; lic.it, pro fui qitalquc parte civicarcs Afix exteras:
qux pfXlidiaria cla/lis ex fodere prxbcnda cflct'P. R. maritimis necclfitaribus ; ut ad eundem
librum ( live orarionem Verrinam tertiam ) notavit Afrantut Peditum*.
L. Lucullus quillurv fux tempus , Murena bellum in Ponto gerente t in Afix pace confiun-
plit. [Cicera , ia Jatculla. )
Sylla Didator Murenam e» Alii revocavit. [Cicera , pro /ege Manilia. ] ei in Alutica prx-
turo M. Thermo lucccdcnte : cujus contubernio flipcndia primi C. Julius Cxlar in Alia fecir.
[Sueto*. in Ju/io , eap. 1.] Simul verb cum Murena, ex quxfhira etiam revocatum fuillc Lu-
cullum, argumento illud cft , qubJ Aquilio Gallo indici Ronur alledei it incausl Quintii: quam 4^15
Ciceronem anno xtatis x6% M. Tullio 8c Cru Dolabella Conlulib. cgillc, docet A. GtUi ut lib.
tj. cap. 1 8. Se Huranymns in Chronico.
81
Alexander Jannxus, belli requ em , morbi htbufe principium. Ex temulentia enim moibo
contraito, triennio integro febre quartani laboravit: aeques caftrenlibus tomen officiis abfto-
nebot. Ife/fpb. hb. I. Belli , cap. 4. & lib. tj. Antiyuit. eap. zj.J
L. Murena Romam reverfas , aniplifltnic triumphavit. Cujus tiitfmphum donis militaribus
filius decoravit: qui fub eo imperatote meruir , Sc finem ftiprndiorum patris vidoriam ac trium-
phum fedt. [ Cicero , pro Murena. ]
Mithridates ocium nodus fubegic Bofphonim, & genti unum ex filiis Macharcm regem de-
dit.Appian.
[ pag. z US. ]
Molo Rhetor legatus ad Senatum dc Rhodiorum prxmiis veniens, primus exteroram in Sena-
tu fine interprete cft auditus. Quem honorem non immerito cepit , quoniam fuaunam vim Ko-
manr cloqucnrix adjuverat, quo remporc 8c M. Cicero operam illi dedir. [ Cicero m Bruto.
Valer. Maxim, hb. *. cap. z. ] quod & ante fcxcnniam illum fcciflc, luo loco notavimus.
Julius Cxfar a M. Thermo Alix prxtore in Bithyniam ad orcellcndam clzlTcm milfus , defe-
dit apud Nicomedem , non line rumore proftrarx regi pudicltix : quem rumorem auxit inter
paucas rursus dies repetita Bithynia, prcunfx exigendx praetextu , qux deberetur cuidam li-
Dcrtino clienri fuo. [ Sueta», in Julio, cap. z. ]
L. Cornelius Sylla Didator nlcbi Komans inleniit ex prolcriptoTum favis florentilfimuro
qucmqbc xtote ac viribus, plufquam decem mille, donatos priiis libertate civit.itcquc , St
Cornelios vocatos de patroni nomine ; ut inter plcbeios hiberec in Urbe femper ad julli pa-
rati decem millia. [Appia», lib. l. BtU. eivil. pag. 41?. & 4t 6.] inter hos i Sylla civitate do-
natos Alexandrum Polyhiftorem fuiilr , Strvim in dfncid. 10. indicat Et quidem Romx Syllx
temporibus fuillc Alexandrum Polyhiftorem, 8c libertate donatum, 8t Cornelium cognomi-
natum,lic&
( i patrono Cornelio Lentulo, cui vendirus, cujufquc pxdagogus fidus fuerit)
confirmat etiam Sui dat , in 'AAtgdv^* tJ m Ooaif. Milclium ennn appellat ille Grammaticum
hunc Cratetis dilcipulum : quem Stepbanut Byzantinus patre Afclcpiade in urbe minoris Phry-
gix Cotyaco narum, de omnigenis rebus libros 41. fcriplilte allerir. Dc quo videndus Euftbiut ,
libro 9*.Prxparat. Evangelic. cap. 17. ubi complura ex libro quem de Jadris ille fcripfit recitat.
Thebxos tertio i defedione anno Ptolcmxus Lathurus in potcftarcm fuam redados tam
graviicr mulctavit > ut qui ante ditillitnas quafquc Grxdx civitates opibus fuperacant, nui
Ium pt jllinx fortunr vcftigium retinuerint. Ira Paufaniat in Atticis : [pag. 8. ] fic illa refe-
rens , quafi ad Thebas Bo-orias illa fpedarent , non ad Thebas dEgyprias. quum eodem fere
(empore quo a Ptolemxo Thcbxi defecerunt, magnos illas Thebas Ekeotix oo Archelao Mi-
thridatis aJ Syllam Romanorum ducem defccilfc , ex Appiani Mithridacicis [p*£. 190. ] ob-
fcrvavcTimus.
Ipfe verb Ptolcmxus Lathurus non ira multb pbft fato fundus cft, [Paufan. ut fupra.']
annis poft mortem ftattis Philomctotis jtf. Oc menlibus 6. Cui fuccedcns hlia Cleopatra , Pto-
lcmxi Alexandri (qui junior Lathuri frarcr , matrem limul fecum regnantem occidit) uxor,
regnavit menfibus G. [ Porpbyr.in Orae. Euftb. Scalig. pag. azj. ] Larhurum autem Bcrcni-
cem (olam c legitimo thoro fufcepillc, confirmat Paufaniat : [ut fupr. ] qua ante parrem de-
fundo, proles ejus illegitima, Ptolcmxus quidem Cypri, Cleopatra verb ifta & pulici Novus
Dionyfius live Auletes ALgypti regnum occupaviftc videtur, nifi fottf eadem Porphyrio Cieopa -
tra fuerit, qux PauCmix Berenice.
Sylla Didator Alexandrum, Ptolemxi illius Alexandri roitricidx filium , quem in familiari-
tatem receptum ex Alia fecum Romam duxerat, Alexandrinis regem iniiit , deficiente ibi virili
ilirpe regia , Sc mulieribus viro cognato opus habentibus : (peram multum auri le collcdurum
ex regno opulcntifiimo. [ Appian. Beli, eivil. lib. I. pag. 414. ]
C. Julius Cxfar a M. Tlicrmo in expugnatione Mirylcnaruin corona civici donatus cft,
[Suet an. in Julia , cap. 1. ] Mitylcnx , qux fola urbs poli vidum Mithridatem arma retinebat ,
dirutx funr. [Uv. hb. 89.} urbe illa nobili, belli lege ac vidorixjure, fub poteftatc populi
Romani redadi [ Cicaro , tn Agraria z4. ]
I. Ufierii Annat. Pars poli. liiab Alexander,
—
8o,
JE T A S MUNDI Ul.
Alexander, ducta in uxorem ifcgypti regina Cleopatra, pollquim per 19 dies lunul cum illa
regna villci , eam interemit. [ Porf^yr.Ht fufr. ] Appianus regem hunc , Syllx tiducia infolcntius
imperantem , decimo nono regni die ab Alexandrinis in gymnafnnn ex regii protractum & in-
teremptum fuillc (cribic. Sed annos 1 j poft uxoris necem eum rcgnavillc , ex Cicerone Se Sue-
tonio poftea apparebit : contra communem Hiltoricorum St Chronographorum errorem i qui
Ptolcmxi Auictx regnum hic incipiunt, Se annos illius cum annis Alexandri coramifccnt.
4^34
Mithridates Achxos aggrclfiis, Colchis finitimos, eorum [ut quidam putant ] qui a Troia re-
verrentes huc errore delati funt reliquias , duas partes cxercit fi. partim inlidiatorum dolo, partim
aperto marte , atque etiam inclementia frigoris amiiit. [j Ippian. pa$.i 1 i.}
Domum reverfus Mithridates, Romam milic qui leges ferdens confctibercnt. Ariobarzanes
quoque milic, Uve (ponte live incitarus ab alio , qui docerem fe non recepi lic Cappadociam,
Se majorem ejus partem retinere Mithridatem. Mithridates veto a Sylla cedere Cappadocia julfus
eft, prius quira leges pacis confciibcrcntur. [/</. iW.J
Conftiruta Cilicii provincia , Pioconlul ad eam Cn. Dolaoclla eft miflus. Cui provincix,
prxtcr tres dicpccfcs proprias, Pamphylicam , Ifaoricam , Se CilicicnfaB; Ucs quoque Aliati-
cas diurcclcs attributas fitillc , tclbtur Cicero. [Itb. 15. ad familiar. eptfl. 67. J Cibyiaticam
limirum , Synnadcnlcm, Se Apamcenfemi in regionibus, Phrygix , Ptlidix, & Lycaonix politas.
Cum vero Dolabella , quxftorem (ccum ducens C. Malleolum Se legatum C. Verrem , in
itinere Delum pet veni liet : ibi ex fano ApoHinis antiquillinu ligna noftu clim Inhiata in one-
rariam navem luam Verres conficienda curavit. Tum lubitp tcmpclbtcs coortx liint nuximz,
ut non modo profici fci , oi.n cupcrct , . Dolabella non pollcr, led vix in opido tonliftcrc : ita
magni flmihts ejiciebantur. Hic navis illa ynulla lignis , cxpulU atque cjclta Hudtu , frangitur:
in littorc ligna illa Apollinis reperiurtfur, jullu Dolabcllx reponuntur j cctnpcltas fedatur, Dolabella
Delo
Cluo,proHcilcitur.
Erythris -Se[Cicerota0.i.in ('errem
iialicamallb, idem libet."]
Verres ... quoque ipfum
ligna pulcherrima abftulit. Tenedo
Tenem pulcherrime faChnn, qui urbem illam dicitur condidiilc Se cujus ex nomine Tenedus nomi
natur, abftulit nugno cum gemitu civitatis. ( Id. ibid. )
Quum Verres a Cn. Dolabella clTlagitallct , ut (c ad reges , populi Romani (ocios, Nicome-
dem Bithyni* Se Sadajam Thracix, mitteret i Lampfacum m HcHcfponlo pervenit. Ubi cum allecla
illius Rubrius Philodami primarii civis (illam ad Verrem perducere conaretur 1 Lamplaccnis
Themiftagorx Se Thcllali hortatu ad tuendam illius pudicitiam nodu concutiant ibus , lictoi
1 Verris Cornelius oeci Ius , fer vique ipltus nonnulli, ima cum Rubrio, m turba fauciati (uiiciplius
quoque legati domo ab incendio xgr£ fervati. Dolabella a Verre rogatus, relicto bello (quod
tunc ab ilio in Cilicia gei ebatur ) atque provincia fui in Aliam protectus , i C. Nerone, qui
in Aitx prxtura M. Thermo fuccclTcrat, obtinuit ut Philodamus & filius ejus judicio damnati Iccuti
percuterentur. [tdjbtd.cu m A/conio Pe di ano in emutem. }
Verrem ex Alia decedentem Charideraus Cluus triefarchus i Dolabella fcqui julfus , Samum
cum eo venit. Ubi expugnato antiquiftimo Junonis Samix fano, tabulas & ligna Venes inde
fuftulit. Cuius lacrilcgii eum i Samiis apud Chios (iios ac tufa tus Chaiidctuus, planum fcdllct,
non a fe fed a Verre ifta fuillc fsfta : legati ad C. Neronem in Aliam Samo venerunt, de eo conquc-
fturi. Qui rcfponfum tulerunt; cjirfmndi querimonias, qux ad legatum populi Romani pettinerem,
non ad prxtorcm, fcJ Romam deferri oppottcie. [Cicero, ibid, ]
I In Pamphylia idem Verres A (pendo non tnudo Aipendium cirlunltam, quem omnia intus
canere dicebant, fcd ligna etiam reliqua omnia ex fanis Se locis publicis , pilam (pedantibus
omnibus, plaufti is cvc&a afpqrcavir ; Pergx vero antiquiflimum Dianx fantiiu lpoliavit,&cx jpfa
|Diana quod habebat auri detractum abtlnlit. [id ibid.f
| Habebant Milelii prxiiduriam clallimi , ex dedere prxbcndam populi Romani maritimis nc-
' ccdit.itibus. Hos navem Verres popolcit , qux cum prxlidd eaufa Myndum prolequctetur. Illi
jft.icim rayopatoncro egregium de decem navibus clcClum , atque ornatum dederunt. Verres
autem milites remigeique Miletum Myndo pedibus rcvciti jullit : myoparonem vero L. Magio
& L. Fannio, qui a Mariano exercitu rransfugx Myndi tum habitabant (pollca veto ad Ser-
torium & Mithtidarem traniterunt ) vendidit. Qui myoparoni prxfucrat , tem geftam renun-
tiavit: illi renutui. -.ciodcm ejus in publicas lktcras rctiilciunt. Sed Cu. Dolabella, Verris ro-
gatu , Se in renuntiarortfm animadvertere conatus eft , Se renutu iacioncm ex tabulis tolli jullit. 4^33
I( Id. ibid. cum Afeon. Pedia no in eund. )
C. Malleolo quxftorcCn. Dolabcllx occifo Verres ftatim a Dolabella quxftorix procurationis
' munus obtinuit : Se pupilli tutelam adeptus, bona ejus invalir. [Ibid. ]
Qudm provincias lortircntur Confulcs; P. Servilius Ciliciam, Ap. Claudius Macedoniam
|obcinult. Servilius xgrotum Tarenti collegam prior tranlgrclliis , ad Corycum urbem iter ver-
tit : [Saluih HijiortAr. lib.l. apud Pri/cian. lib. 15.] contra piratas milHuj qui, duce llidoro ,
in proximo mari ( Cretam inter atque Cyrenas, Achaiam finumque Maleum) quod i /poliis
Aureum ipfi vocavere, latrocinabantur, [florus, lib. i. cap.6.] S ib Servilio Julius Cxdr, (cd
Flacco. ]
brevi tempore, tuciuir. (Sutitn. in 'fulio ,cap.\.) Se LFlaccus uibunus militum (uit. [Ctetro, pro
C11. Dolabella ex Cilicia provincia revocatus , Romx ab adolcfccnrc M. ifimilio Scauro re-
petundarum accu latus , damnatus atque in exilium milUis eft. Cujus lis lcllcrtiu.n ad tricies his
nominibus (olis eft xftimatai quod ejus Qiixftor C Verres a civitatibus Lycix, Pamphylie,
Pilidi.t, Phrygixquc frumentum , coria , cilicia, (aecos prxicr modum impcrallct i neque ea
Jlu nplillct, (cd pro his rebus pecuniam cxcgillct. Contra cum vero ipfe Verres, totius criminis
iinmiftec Se particeps , acerrimum tclUmoniura dixit : St nili condemnato Se cjciio eo, qui
poflrt
f»ltt l^idooi. & qu«itant tuz ratione, rcfrST^/TfCvW^a*^, p-err.
'■*•'•] V!d- f'/4J Annal. Rom. rom. J. pag. aSo,
a8l. & iSe, :g7 1
JJH6
dram monuit , ut apud milites mortem iplius tantiTner cchrrt • A*.nA ILn ' „Alcxan
gnific* Hierofolyma reveri» ferit. l-ha/ta fit .Xe^tfttim fei
his fidem habere vulgus, cuamli per invidiam dc quopiam male loquantur- cimque fc ob
tafem genu .odmm .ncurnlle, quid hoc genu hominin offendilfc. ^ X 2“ ctlvcr
ipfius eorum arbitrio permitteret» pollicereturque nihil fc nili er ilW ™ /81 “
in admuuftrando imperio: lic enim^ic , u. & ipft itn.b m.gnifietndl^tl^ ae^u'"
AUxmdrA regina ( Eccirfurticit feriptoribu. S*lh. «Jam dkSa ) caco ca/hrllo R.„M
juxta nurui monita , omnia quz Vcl ad cadaver vel aA mmnm ** ca/tello Kagabj ,
irio permittens , er infenha lenevolor , libi reddidit T^nTilli woereffiad l1“J'‘j*onlm.arl’‘ ‘I
amchic
baoiur, re. gelfe Afeandricelebranlt. 1 ft rege. prfemTe lEgcSgJST 3Z-| —
^^z tSSL
^fengeanofa . mrn „b favore^ TSSS^jSlSZr
S\:r“uirrrre^f^-^rf,.r
Pcr„ovemmi“
bendas leges foederis Romam milit. [ shp psf.it 6.1 PP * legationem ad fert-
M. Lepido Catulo Conlulibus, Sylla mortuus crt. f Lxv lib oo Aftl m HU p u
£2 S&TiSfcZ' “T
peetertto VT * ““F ;
&.Sa5S5SS
civem , lulKilillct. ( Ceee. . ^ C/JL£ ’ ' 'C, publice
^ ry0p,ro„iBU.
Jt; S,lk nwr" • «M*» CiUeu Romam properi redii,.
-
mentum Romano, non latuit, [mfera». „ .I/,,4r,^,PI" . "r TT1 V m.T'" C°m'
oratione conlra Lepidum Itoc tempore ad Senatum habiti |,kL « rffi“ . pl"|,PPuro . m
tem inducit SalutSiu. AtohriZ,, !n U ,r, "T" i ‘ H ‘fertum .laloqneo-
~r. fer» fe/. crVc.arfpicrV ' »fe«e /«/?'«,*■
Tigraner, Cappadocia vcfe indagine cmdU UI nemo poiTct evadere ad rreceni, milii. 1 „
murum mdc abliraair in Armeniam, t c agro, ei, ad i,,Ll.V,d,,mBj»‘r-
b _ i| mi ,? ."
mjm Armenia- regni diadema libi iropo&it , & 7 ifnno-ertam i (- ovoSt1*^*'
nominavit. [ Id. ,W. ] Eam ille urbi
em . coodiKcos m eam honunes i duodeam quas cvaftaverat Grxcanici» Orbibus, f
J.
I. VJftrtt
UfUri. slnnM.
A~- .1 P*n
D ~
pojt. ~ . 1
>\tf4 &TAS MUNDI VI. >
lib. 11. sji. ] Erant in cafrcquenrcs ex Cilicia exciti Grxci , frequentes barbari eadem at-
que Grzci forte uli , Adiabeni , Allyrii , Gordycni , Cappadoces : quos exci iis eorum patriis
deduxerat illuc , ac fedes figere coegerat. [Plutarch. in Lucullo. ] Hoc verb tempore , quo Cap-
padociam incurfionibus vallavit , Mizacenos omnes (cdibus fuis ejedos in Mcfopocamiam
tranfhilit, 8c majorem Tigranoccrt* partem iis habitatoribus frcquenravit. [Strabo , lib, ia.
THr fi?.]
Geminus, inugnis mathematicas , opus luam aftronomicum (ex quo Procli Sphxra cft ex-
cerpta) fcripjit , iao. annis poftquiin Aegyptiorum Ilia in Eudoxi Solfbcium brumale, five
Decembris 18. incurrebant: ut ipfc in cap. 6. indicat. Pid. *nn. Mundi 5807. a.
M. Cicero Rhodum veniens, ad eundem quem Romx audiverat Molonem (e applicavit ; cum <
adoretn in veris caulis feri ptoremque prxft intero, tum in animadvertendis norandifque vitiis
dc inftituendo docendo qilC prudenti (Tiroum. Is dedit operam , ut nimis redundantem & fuper-
fiuentcni juvenili quadam licentia piccroncm reprimeret , & quali extra ripas dililuentem coer-
ceret.Cicera
[ , in Bruto. ]
Floruit ibidem eodem tempore fiimmut etiam artis Oratorie magi fler Apollonius { cui k
Strabone live Moti» , ab aliis Molonis cognomentum tribuitur , & ob hoc k non-
nullis (inter quos & Quintilianus cft , lib. 11. cuf.fi.) cum priore illo Molant confunditur.
Alabanicnfes c Citia erant ambo, Meneclis Alabandenlis rhetoris difcipuli \ & uterque domo
fui p.ofcdut, eandem artem Rhodi p^ofrlfiis eft : licit feriiis Molon c6 (e contulerit, inde-
q ic Homrricum illud ab Apollonio audierit, 'o<ft tuXw. [ Strabo , lib. 14. pa>. 65 f, 660,661 . ]
Utvim Cicero Molonem Icnpcr appellar: alrcrum, in libro I. de Oratore, Apollonium Ala-
bandenfem 1 ubi ira dc co loquens M. Antonius introducitur. In eo vtl maxime probavi fum-
ttutm i' lum doliarem AUbondenfem Apollonium , qui civu merce de doceret , tamen non patie-
batur en quot judicabat non piffe oratore t evadere operam apud fe perdere , dimittebat que: tjr
ad quam quemque artem putabat ejfe aptum , ad eam impellere atque hortari [olebat.
Hunc Apollonium funa cft, qu6d imperitus cffct Romane lingua: , k Cicerone petiillc, ut
declamaret Grxce: Ciceronem autem morem ei gefliifc libenter, ita fore ratum, mcliAs ut
corriecrct fc ille, poftquim declamavit , exteris ftuporc defixis decertarim collaudantibus eum,
Apollonium non nilarem fiiiile dum audirer dicentem i & quum peroraftet , diu fcdiflc cogita-
bundum : tandem vero , ubi id momordit Ciceronem , dixillc. ' Te quidem laudo , Cicero , &
admiror: Cracia vero me mi feret conditionis , quum cernam, qua reloqua nobie fila erant or-
namenta , ea quoque te ad Romanos tranflulijfe , litteras & eloquentiam. ( Plutarch. in Cicerone. )
Rhodi Ciceronem quoque plulofophum Pofidonium audi ville Plutarch w confirmat. Eumquc
inter cos , k quibus inftuurus fuit , enumerar ipfc Cicero < in lib. 1. dc Natura Deorum , & lib. de
Fato. Pjfidonius vero ifte Stoicx fedxphilofophtis , Apamex quidem in Syria natus , fcd Rhodi
poftei civis faci 1* Rliodids cft appellatus } ut ex Strabone [lib. 14. pa?, 654. ] de Athenxo [lib. 6.
cap. 6. ] cognolcitur. Ubi de illud obiter notandum , quum Pojidonium dc Apollonium Molonis
vel Milonem ( ur alibi fcribituc ) dc Judxis dc eorum Templo fabularum fomitem Apioni
Grammirico prxbiifTe dicat fofcphus: [lib. 1. contr. Apion, p.ig. 1065.] prioris nomine Apa-
menum hunc Pofi Ionium mteiligcrc , Ciceronis in philofophia Stoica magiftrum, ex cujus Hilto-
riarun libris tam multa a nobis in luperioribu» funt produda; poftcriot» verbvcl Apollonium il-
lum dc qua jam diximus , vel potius Molonem illius xquatem , quem inter fcnptores in Ciceronis
Bruto ninncranim, atque k quibufda n eundem cum Apollonio illo fiiilfc h.birum, jam diximus.
P. Servilius proconiiil in Cilicia Ifitiros domuit , & aliquot urbes piratarum expugnavit.
\Liv.lib. 9).] Urbem ipfam Ilaur.vn demolitus cft, dc pleraCqnc piratarum munitiones excidit
qux ad mare erant. [ Strabo , qui ipfam Servilium fe vidi fle ait . Hb. ii.paa. j <»9. & lib. 14.
pag. 66 f.] Lyciam dc urbes ejus clariffiius obicifts oppreGalqiic ccput Prxtcrei Olympum
montem pervagatus , Olympum , Phifclidem , dc Corycum tres magnas urbes evertit. Primus
quoque Romanorum per Taurum duxit exercitum, ac limitem itineris fecit : lateraque montis
in Ciliciam vergentia perferutatus , Ifauros bello frados in Romano ura ditionem redegit.
[Orcf. lib. J . cap. 1 1 . cum Ploro, lib. ? . cap. 6. Salui 10 lib. 1 . Htflor. apud Prifcianum libro I J. Aj co-
nio Pedi ano , in 1'errinam >.& Eutropio , lib. 6. ] Agros Attalieniium, Plulcliuir» atque Olym-
penorum, agru nque Agrrcnlc n , de Orindicnm , dc Gedulanum , populo Romano Servilii vi-
ctoriam adjunxillc , in 1 1. dc ii. Agraria confirmat Cicero : qui etiam in 40. contra Verrem libro
dc Phafclide Ipeciatim ilta ad|icir. Phafclis illa , quam cepit P. Servilius , non fuerat urbs anri
Cilicum dc prxdonum: Lycii illam, Grxci homines , incolebant. Sed qnbd erat c|ulroodi loco
atque ita projeda in altum , ut dc exeuntes i Cilicia prx.foncs fxpc ad eam necellarib deve-
nirent, dccum ex hifcc fc locis reciperent, cbdem deferrentur} adlciverunt illud fibi opidum
piraex , prinib commercio , deinde etiam ibeietate.
[ L- Magius Sc L. Fannius dc exercirti Fimbtix profugi Mithridati fefe adjunxerunt : eique ,
perfuafcrunt ut cum Sertorio , qui in Hifpaoia tum contra Romanos arma lumpferat , lo-
ciecatem belli paci (ceretur. ille legatos cum litteris ad Sertorium milit: pecuniam dc
naves illi ad bellum fc prxbiturum pro nictens 1 dc ab illo viciflim omnem Aliam , qui popu-
lo Romano fxdere cuuv Sylla ido celferat, confirmari fibi poftulans. Legatos, myoparone
illo quem Myndi i C. Verre comparaverant in Italiam tranfvcclos dc ad Sertorium inde fe-
ftinantes. Senatus in hoftium numero habendos ccnfuit , dt inquirendos mandavit. Ad Ser-
torium tamen jlli pervenerunt : qui coado fuorum concilio . quod Senatum vocabat , auum
exteri accipiendas conditiones ccnletent, eas improbavit. Ur Aux enim provincia, qua iUe
populum Romanum iojuftc fpoliavcrat , quamque a Fimbria bello illi extortam ipfc fccdcte
cum Sylii fancito dimifcrar , negavit pcrmilfiirum fc ut in cius ditionem iterum recidctct. I
Digitized by Google
,’ChriXfa.
Anno Annojr.
retioli te Mttn,
IM P E % M A C E D 0 N U M jSf
Bithyniam veris 8c Cappadociam iplr parere alluctas , nec quicquam populo Romano attinen-
tes , fc illi dixit non invidere. His tamen conditionibus (ardus ell initum , & jurejurando
confirmatum : ut Sertorio Mithridates tria millia talentum cum 40. navibus prxbcrct Serto-
rius verb Mithridati Cappadociam & Bithyniam ( quibus Appianus nou Paphlagoniam fofom
& Galatiam , fcd ipfam quoque addit Aliam ) occupandas concederet , Se Ducem ei militclque
mitteret. Ducem vero ad cum milic in Aliam Mithridates , ex Icnacoriis exui ibus , M. Ala-
rium (Varium Appiano dichim) cique duos illos Lucios conliliatios addidit, Magium & Fan-
nium. Qui Dianio maritimi Hifpanix civitate folventes , & Sinopen Ponti ubi Mithridates
erat pervenientes , quum negatam illi a Sertorio Aliam declaraflcnt ; Rex ad amicos dixillc
fertur. Quid undem in Palatio [edent imperabit Serterisss ; qui nune ad Oceanum fummotiu
Atlanticum finet regno nofiro prafcnbit , GT lentantibus Afiam bellum denuntiat f M ircus ta-
men Marius ex Sertorii (nitentia foedus cum eo Brmavir. Quem Rex apud fc retentum, brevi
in locum Archelai , qui ab iplb transfugerat , ducem fecit. [ Cicero, pro lege Manilii ■, & , pro
Murena, item , aQ. 1. in f'errem lib. 1. cum Afeonio Pediano in eunti, Liv. lib. 9). Plutarch. in
Sertorio. Apptan. in Mirbridatic. pag. 11 6, 117. Oro/, lib. 6. cap. 1. ]
Rellituto Capitolio ( cum quo , ante fepreunium , libri Sibyllini fueram combudi ) rctulic
ad Senatum C. Curio Conful ut legati Erythras mitterentur , qui carmina Sibyilx conquifita
Romam deportarent. Milwquc P. Gabinius , M. Otacilius Se L. Valerius, drlcriptos k pri-
vatis verfus Romam depoi urunt: quos Confutes Curio Se Octavius in Capitolio, quod tunc;
erat curante Q. Catulo rediturum, ponendos curarunt. [ Feneflella . a LaUantto citatur , '
libro 1. /nfiitut . cap. 6. & lib. de ira Dei cap. aa.] Unde libtos Sibyllinos, quos Romani
confulcbant , Erythrxam creditam (criplillc Varro dicit : quia polt inccnfum Apollinis tem- j
pium, in quo fuerant libri, apud Erythrxam infulam ipla inventa Ium carmina: Ii Servit
credimus. [utAineid. 6.) Incenium enim templum non Apollinis fcd Jovis Capitolini fuit :
Se Cipitolio retecto , licec ex Senattifconfolco ad Verfus tranfcribcndos Ervthras Afix legati
mifli fuerint , non tamen ex Erythrxis folis , fcd etiam ex aliis civitatibus 8c Italicis 8c
Grxeis privatorumque hominum bibliothecis , cujufcumque Sibyilx nomine fuerunt , libri
qui podea extabant coarii Romimque allati foerunt ; in quibus & fuppolititia quxdam , ex
acrodichidum quas vocant diferiminc, fiint deprehenla. Quod ex ipHus Varroni t libris re-
rum divinarum , k Dionylio Halicamadeo [ lib. 4. antiqui:. Reman. ] Se La&anlio Firmiano
[ lib. 1 . Jnfiitut. cap. 6. ] habetur relatum. Qupfit* quoque fuidc Samo, Ilio , Erythris, per
Africam etiam c Siciliam <$■ Itahcat colonias carmina Sibylla, una /tu p turei fuere j datum -
que Sacerdotibus negotium, quantum humana ope potuijfent , vera difetrnert , in libro 6*. Annaa
lium prodidit 7 aenus.
Iifdcm Cn. O&avio de Cn. Scribonio Curione Confulibus , (cmtillam e de lia cadere & augeri
rerrx
rrx appropinquantem , & Se auriam
au&im in Lunx magnitudinem illuxillc
illuxidc ceu nubilo
nubil diei ; dcin cum
1 cadum fc reciperet lampadcm factam, Licinium Syllanum Proconfulem cum c comitatu fuo
vidilTc , in Naturalis fux nidorix lib. 2. cap. jj. prodit Plinius. Cum autem Syllanm inter co-
gnomina Romana non inveniatur < L. Junium Silanum in Plinio hic reponendum cenlct Pi-
ghi ut . Ut Junius hoc tempore , Cn. Neronis loco, cum proconfulari imperio in Aliam millia,
itinere prodigium hoc cum comitatu fuo confpcxille videatur.
Nicomedes Bithynix rex , line liberis defunctus , populum Romanum fecit tedamento tar-l
redem: regnumque ejus in provincix formam redactura ed. [ Liv. lib. jij. Vel tei. Patere,
lib. 1. cap. q. & jj>. Appian.lib. 1. Beli, civit, pag. 410. & Mithrsdatic. pag. 17;. (jr 218.] Qub
IpcCtar St illa de Romanis querela , in cpidola Mithridatis ad Arlacem,- libro q°. Hidoriarum
Sali illii. Totam Bithyniam , Nicomede mortuo , diripuere ■, cum filim Mufa , quem regem appella - 1
verat , genit ut haud dubie ejfet.
Eodem quoque anno (quo CLXXVI. ada ed Olympias) Cyrene provincia au&um'
fuidc populum Romanum , Ptolcmxo Apione rege ex Lagidarum gcnrc tedamento eam illi
relinquente, in lib. 1. de Bell, civil. [pag. 4*0. ] lcribit Appianm: in fine etiam Mithridatico-
rum , c Ltgidarum gente nothum regem illum foidc addens, qux Apionit deferiptio , odendir
eundem efle cum illo , quem ex pellice fufeeptum regni Cyrenarum hxredcm populum Roma-
num indituillc , in lib. i 9. cap. 5. Juflinut retulit, ubi tamen tam Libya pariem provinciam
Kattam fuille adjicit : quum Ptolcmxo Apione mortuo , Senatum regni Cyrenarum civitates
iberas ede judille , fupri (ad annum Mundi jjjoS.) c t Livio audiverimus, ut tunc quidem li-
‘bcratar, nunc verb in provindx formam redadte illx fuille videantur. Et tunc quiilem Prole-
tneum reqem Cyrene morientem Romanos teflamenro dimifijft haredet, anno i". Olympi*. CLXXI.
podea vero Libyam per ttflamtntum Apionis regit Romantt rthUam , Olympiadis CLXXVUI. j
anno 4°» in Eufebiano Chronico notavit Hieronymus : poderius hoc undecim fere annis feri its.
quam rationes Appiani hic podulant , collocans. Novennio fcriiis, ad Cxcilii Metelli trium-1
phum Creticum (ei licet, Eutropius hoc ipfuin retulit. Quo tempore (ut in Breviarii fui libro
6*. ille inquit ) Libya quoque Romano imperio per tcjlamentutn Apionit , qui rex ejus fuerat, ac- 1
cejjit : in qua inclyta civitates erant , Berenice , Ptolemais , & Cyrene. Jornandes , in libro de
regn. ac temp. fuccclf ita hac de re fcripdt. Libyam , id ffl , Pentapolim totam , a primo 1 Ilo
Prolemao Romanis Jitb Ubertate concejfam , tamen refi/lentes dehinc , Apionis confilmm populo
Romano fubdtdit. Et ante emn , in fuo Breviatio , Sextus Rufus. Cyrenae cum ceteris civitati-
bus Libya Pentapolis Ptoltmai antiquioris liberalitate fnfctpimus : Libyam fnpremo rtns Apio-
nis arbitrio fumus a /jecur i. Eumque in libro a 1. fccutus Ammianus Marccliinus. Aridiorem Li-
byam fupremo Apionis rtgis confecuti fumus arbitrio ; Cyrenas , cum rtfidmis civitatibus Libya Ptn-
tapoleos , Prolem es libertate fufcepjmst. in quem locum videndx annotationes doctilfimi Valclii ;
Bbb
^ JET A S MUNDI VL £=
-~T qui it» hiftoriatn hanc explicat , ut duos Ftolemxoi Apiones fiufle perneget. Agros poifiaCyr*-
* y nrnfti , Apionis fuerunt , in i*. Agraria Ctort commemorat : fictu aertt regie Apioni* tjnen-
fUm habitos , # Jfpwl® Rmm»« cum regno rt Ullos , in 14*. Annalium libro Corneli* 'facit*.
Quod huju* dUris reliquum fuerat , fit integram hyemem infequentem , in apparatu belli
adversus Romanos Mithridates confumpfit : in materie exdenda % fabricandifque navibus fit ar-
mis.Apfsan.
[ in Afithridati* . pag. a 17.] Copias ad verum fit juftum apparatum contraxit.
Detraxit enim variam multitudinem, dillonorum minas barbarorum , armorum inauratorum
fit gemmis diftin&orum inftrumentum. Pro his gladios fabricavit more Romano , fcura fo-
lida compegit , atque exercitatorum habuit magis quam comptorum equorum dclcdum. Ad-
hxc naves non deauratis tabernaculis , ncc balneis pellicum fic gynxeiis delicatis adornaras ,
fcd armis , miffilibus telis opibufquc comparavit refertas. [Plntarch. in Lucullo. ] Frumenti
aoo. medimnum mvriadas ad mare detulit. Auxilia prarllo ci fuere , pneter veteres copias ,
Chalybes , Armenii , Scythae , Tauri , Achd , Heniochi , Leucofyri , fit qui circa Thcrmo-
doonrem fluvium terram incolant quam vocant Amazonum. Hxc acccflcrunt in Afii prifti-
nx potentix. Trans mare vero in Europa Sarmatarum gentes , Bafilii , Iazyges , Coralli ,
Thracum item quxeunque Iflrum flumen fic Rhodopcm jfimiimque montes accolunt, ficinfu-
per Baflcrnx , omnium horum fortiflimi. [ Appian. ut fupr. ]
Julius Cxfar adtnodum juvenis (ay. annorum circiter) Rhodum fcccdcrc ftaruit j ut per 4 6)9 7f
otium Apollonio Moloni clariflimo tilnc dicendi magiftro operam daret. Huc dum hybernis
jam mentibus trajicit , circa Pharmacufam infulam ( ad littus Aliaticum fupra Miletum ) i
piratis captus eft, qui multis jam navigiis mare infeftum habebam. Hos Cxfar pollulantcs
pro iplius redemptione ao talenta , dcrilit , quali ignaros quem tenerent : jo daturum fe pol-
licitus. Mox comites fervofque fuos ad civitates Afix, pecunix qua redimeretur expediendx
gratia, dimifit: uno medico & cubiculariis duobus fecum retentis. Cum his per dies $8. in-
ter homines immanillimos Cilicas reliditis , apud cos ira fc gcffir , ut pariter iis terrori venera-
tionujiie cllet , neque unquam auc no&t aut die vel excalcearetur vel difcingerctur i in hoc
iciliccr, nc, fi quando aliquid ex fulito variaret, fufpe&us iis , qui oculis tantummodo cum
cullodicbant , forer. Quoties quiefeebat, milio aliquo indicebat cis lilenrium: fic quali non
cuftodirctur ab cis, fcd ftiparctur , una ludebat St fc exercebat. Carmina quoque fic oratio-
nes feribebat , caquc in circulo eorum pronuntiabat. Si qui non admiraremur ca , hos pa-
iim inertes appellabar fit barbaros : frequenterque per jocum fufpenfurum fe eos minabatur.
Placebat id illis , flmplicirati ejus fic xtati hanc linguz libertatem aferibentibus. [ Fellei. Pa-
ter cui. iib. x. cap. 41. Sueron, in 'fnlio , Cap. 4. Plntarch. in C. Cefare . ] In qua cuftodia aflerva-
tus , cxclamaflc fcrcbarur : Quanto gaudio , CrafTc , perfundaris nuntiata mea captivitate f
[ Plntarch. in M. CntJJo. ]
Publica civitatum pecunia Mileto allati , ante numerata jo talenta piratas Cxfar oblides
civitatibus coegit dare: deinde expolitus in lirtore , fcqucntc nodic contradi clalTe rumul-
tuarii cx Milcfiorum portu folvens, invcdufquc in infulam, ad quam prxdoncs adhuc flabant ,
partem clalfis eorum fugavit , partem meriit , navefque coruin aliquot cum matris homini-
bus in potcllarcm fiiam redegit. Lxrus nodfurnx expeditionis triumpho, ad fuos feverfus eft :
eoruaiquc quos ceperat pecunia in prxdam versi » ipfos Pergami dedit in cullodiam. Ad Ju-
nium deinde Afix proconfulcm in Bithyniam perrexit, (idem enim fit Afix fit Bithynix , nuper
in provinciam rcda&x , co tempore prxfuit ) petens , ut audor fieict fumendi dc captivis
iupplicii. Quod c&m ille fe fadurum negaflet , & nummorum cupidus venditurum fc capti-
vos dixiflct; Cxfar, falutc illi dida , incredibili celeritate Pergamum icvcdus, prius quim
dc ci rc ulli Proconfuiis redderemur cpiflolx , omnes quos ceperat cruci fuflixir j ficuc per
jocum fiepe illis in infula pridixerat. [Paterent, lib. z. cap. 42. Suttan. & Plntarch. ut fnfr. ]
Quoniam vero aute deditionem fuifixitrum fc eos cruci juraverat, jugulari prius juftk, deinde I
fuifigi. {Sueton. cap. 74 ]
Vere incunre , emptum eft tertium bellum Mithridaticum : quod , per annas undecim cum
dimidio gcftum , iplius Mithridatis interitu tandem terminatum df. Hic igitur jam dccurfione
fada c Iiliium , facrificavir It paratu', fiye belliporenri Jovi, more confuctoi fit Neptuno
quadrigas alborum equorum in altum demerfit : atque ita properavit in Paphlagoniam , duci-
bus cxcrciuls Taxilc fic Hermocratc. [Appiam. tn Mithridatic. pag. 217, 118.] Peditum lao
( vel 140, ut apud Appianum) erant millia ad Romanos ordines inftrudonim, equitum 16
millia,- prxtcr currus falcatos Centura. Sequebatur caftra fic alia turba magna eorum qui vias
muniebant aut deferebant farcinas, atque etiam negotiatorum. [Id. ibid. Plntarch. in Lucullo. ]
Ubi in Paphlagoniam eft ventum , Mithridates concione magniloqua ad milites habiti quum
in odium Romanorum cxercimm irritallrt , Bithyniam Nicomedis tcftamcnto nuper cis relidam
invafiL [Appian. pag. a t8. ] Eam a Mithridate occuparam , Livi* •, [Itb. 9 j. ] & k civitatibus
ejus libenter iiluin lufccptum fuillc , in Lucullo Plntarch * confirnur.
Afia quoque, quoti intolerandis malis i feneratoribus & publicanis Romanorum elTct op-
prellx , ad Mithridatem eft rctapfa. [Plntarch, ibid.] Ejus urbes aliquot cum M. Matio live
Vario, quem Ducem illi Sertorius cx Hifpania miferai , ccpir: cumque in urbes cum virgis fic
fccuribus invedum Rex ipfc unquam majorem poteftatcm fit miniftri fpccic ultri» fcqucbarur.
Ille vero aliis libertatem dabat : aliis quam imnuinitatcm concederer , beneficio fe facere id
Sertorii dicebar. Atque ita Afia, qux k publicanis vexabatur, avaririaque fic contumeliis
premebatur militum prxfidiariorum , ad Ipctn erigebatur exoptabat que expeditam imperii con-
Iveni,. nero. [Id. in Sertorio. ]
Julini Cxfar, vaftantc regiones proximas Mithridate, nc defidere in difcriinine fociorum ^
videretur .
ttfto4i te. uant
tvtUM. CKriftu.
I M P E f{. MACEDONUM, 387
videmur, ab Rhodo , qttb pertenderat , Iranliic in Alum : auxil/lfquc contradis, «t prifeCto
Rcuis provincia crpulfo , nutantes ac dubiai civitatea retinuit in fide. [Snnin. ,»/«//, ,ra; 1.4.]
lieS conata ejus, qui obtinebat Alum niagiftratus populi Romani (/unius) metu fuo magno-
pete deitilderil. (Miri. Rame. Iit. i.c.p 41.)
Bello in Cilicia 8c Pamphylji gc(to P. Setvilmm intra triennium finem dcdillc , indeque
//Suriri nomen , alfumpliirc
Apn.l Ciceronem libro }•. in ,Verrem
' Enir.pmi
( qux StOratio
Orojim ( ex Livit
frumentaria . ut illis
appellatur motis eil ) exercitui
) quinquennium rcfcrunr.
prafuife dicitur. Unde ad annum ante hunc quintum, quo & Confiilatum geffit, profedtio-
icm cius in prdvinciam rttulimus. Unum vero hanc plurcs prardomim duces vivos cepilfc ,
quim omnes antei, in quinto coritra eundem libro aHirmat Cicere : atque inrer cos Niconem
M 'tam* qui vincla ruperat; qui felicitate ceperat eadem rrcupcravUTc. Ciliciam j
piratico catervis mixtat pr edonum, a Servilio Proconftde m fas fuit jugum , fa- .
Hat faiffe velhga/et , in 1 4*. Hiftoriarum iuarum libro Ammianus Marccliinus : Pamphyliam , |
Lyciam ( vel Ciliciam potius ) Pifiditimque devicift illum , fidfet/uc [revinciat , in Jibro de
regnorum ac temporum fiicccflaonc feribit Jentande;. In Ciliciam vero provinciam mitium cfTe .
huius anni Conlulem Obvium, ex Pluta^i Lkcullb
inrelligimus.
QuacnmqUe iter fecit Servilius; jucundiUimum IpcOaculum omnibus vinitorum caprorum-'
quchofHum pribcbat. Itaque ei concurfus undique iiebant | ut non modo ex his opidis qui
ducebantur fcd etiam ex finitimis vifendi causa Convenirent. Indeque triumphos c|us omnium
triumphorum gratiflimus populo Ronurto fuit atque jucundiflJmiis. ( Cicero in Ferrem , Id. j.)
In quo Scfcni illa atque ornamenta* tjux ex urbe Olympo capta fiiftulerat , feculis an-
ie triumphamtm Per pompam vc&u C*«io«t qux ille deinde in rabulas publicas ad arratiuro per-
feibenda curavit» nort numero foltoh lignorum , fcd etiam uniufcujgfqtic magpitudinc, fi-
eiira 8c ftatu, notatis atque deferiptis. {Id. in tund. hb. \. & jifeon. Pediantu ilnd. ) Servilii
triumphantis iricminii quoque Valerius Maximus; (Iit. 8. cap. j.) Ektropiusi Sextut Rufus ,
ua de illo canens.
1. in Eutropium
SC Claudianus poeta \ libro Indomitos eurru Setvitius egit Ifauros. .1 . '
M. Antonius, ( M. Antonii triumviri pater) grati! Cotti confuli* & Cethegi fixione, in 4^4©
Senatu cibationem infinitam rudus tuendi totius orx maritimi , qua Romanum erae Impe-
.* rium ctim & . iplc
J,. nequam
l1 -cllet 3t coimitcs haberet
v PciTnnos
/ .trl.int , Siciliam
Inipitter /ii. f. &cjn.
provincias omnes
T i stfrnn dc-
Ps.ii.in
populatu, cll. ( Cictn, A a . 1. Ia Verrem ht. t. Uli.ni. InJHm.lit. I. cep. li.Afm.hOmi
1- DivM.livum . Unm Ciceroni* noiAin n , ctntr. Verrem. ) 1
L Lucullo Confuli Gallia Ci£>l|>io» provincia obtigit. Verum roorcoo Octavio , qm Ciliciam
obtinebat , Lncullui Pticii mctrtticir operi conciliato libi Cethego , qoi Roma omnia tdm
poterat Cilicini, provinciam ett aflivoiua : cui cum adlixrciet Cappadocia , on.net ei paritet
bellum Mlthrldaticom decreverunt. M. Cotta tamen, ipfius in Confiilatu collega, multit
piecibus i Senatu obtinuit , ut cum cUUe ad Propontidem tuendam dt Biihjrmain propugnan-
dam iplc mittcrctiit. I Plnierch. in Lncnlh. ) Atque ita and» Confulej ad bellum hoc fimt'
(nidi : ut alter Bithyniam nierctur , altet in Alii Miihtidatcm petlcqucietur. (Cicer. , pro Mn-
rena ' Mhrmtii. e... tn. knrrep. Ut fi. j Lucullum enim Conlulem non Colum Ciliciam, fed
etiam Apem (proprie dittam) fortitum fuilie , eique pet fipuMium pilfitifib , ex Vcll.io Pa-
tctculo (Iit. t.cep. II.) intelligimt. . I
Lucullus, cortcripta in Irata legione, in Aliam Cum ei trajecn: nbl duas Fimbriam,, St
duas alias legione, accepit i qui in univerfum jamdudum delicii, atque avatitii ctant cornip-
U. Fimbriam, qubd allnevillrot fine iropetio agete, intraCHbiliotcs eram «tpiocaciotej (ed
bcilicoli labor ilmquc militarium petiti St paticnlt,. Locnllns tunen St alios cotte.il , St horum
pr.ectdit (crociam. ( Plnierch. « fnfr. emo Appien. in M.lhni.tk. peg. l<9. ) Fmnetatotc.
qntHiuc & publicano! Romano, , quotum rapmi, Afisni ad dcfecLonem fimt tmpolli i caiH-
gando mndetatiore, edi.ere nilebamti defeChonelque disjiciebat populorum, quum nenw jam
Sic quicfccret. ( Plnierch. M. ) ., , .
Mithridatea, tum alium in ptocinau habent etercitum fieqiientilTimum , tum triremes 400
cum navium minorum qua, jrenteconieres St cercuus vocitant non exiguo numero , Diophan-
tum Mirhatttm cum validi manu in Cappadociam dimilit, ut ptelidia in urbibus collocara ;
St 6 Luculli» Pomum ingrederetur . occurreret dt piogrcllum eju, inlcrduderct. Ipfc vetb
Ito peditura millia fub vexilli! apud fc retinuit , St I a millia .quitum, quot falcati fequeban-
tur ciuriis 110. nec ulla machinatum omnii generi! copia aberat. Concitato igitur moere, pet
Timonitidem, Cappadociam St Galatiam pergens, ad diem nonum Bithyniam attigit. Lucul-
lua iutcrlm Cottam in Chalccdoniotum portu Ilationem habere juffit , cum omm claflc. (Mm-
""MhluidatUdalTt! Heracleam in Pomo praterlegens , ab ea non ell recepta. Forum tamen vi-
nale rogantibus civei prjbocrunl: St commercii!, ot fieri folct, inidl , nobile! ex Heraclei vi-
ri Silenus St Satyros capti i nou alii conditione funi dimifli, quam ut quinque triremibus Mithri-
datem in hoc cum Romanis bello adjuvarent. Qoo fallo Romanorum inimicitiam rapulus Hc-
raclienfit libi conciliavit. Qu.en igitur aoClionci publicas Rumam in aliii civilatiboi inllituc-
renti Heracleam quoque, propter tunc cautam, hn eapoluerunt. Cumque aiiOionatotes ur-
bem ingrefli , cooera Reipublici rooicm argentum exigerent , in mirrorem civei conjecerunt .
qui favitori! initium hoc e* «illimabant. Quare, cum per legationem ad Senatum Roma-
num publicationem bonorum deprecari rei poltulirei , ipll a quodam in utbe audaciffimo pet-
fuafi, publicanos i medio fulloletom . tam fatetb , ut de nece illorum nemim quicquam con-
llaicr. ( Id. cep. 43. )
— — M. Cotta
tUH
& M T AS M Ubi DI VI.
Ul
qui ita hirtorum tunc explicat » u* duos Ptolemaeos Apion cs fuille perneget. Agros poifbCyrt-
nenfet , <jui Apienit fuerunt , in i*. Agraria Cicer e commemorat : ficus atras regie Apionu <jnm -
J 9*?
dom habitas t & populo Romano cum regno rtlillas , in i +\ Annalium libro Comti itu Tacitus.
Quod hujus «Itaris reliquum fuerat , & integram hyemem infequentem , in apparatu belli
advetstis Romanos Mithridatei confumplit : in materie cadenda , fabricandifqoe navibus Sc ar-
mis. [Appia». in Jllithridatie . pag. 117.] Copias ad verum Sc juftum apparatum contraxit.
Detraxit enim variam multitudinem, dillonorum minas barbaronjm , armorum inauratorum
Sc gemmis diftin&orum inftrumenmm. Pro his gladios fabricavit more Romano , fcura fo-
lida compegit , atque exercitatorum habuit magis quim comptorum equorum dclcdum. Ad-
hzc naves non deauratis tabernaculis , nec balneis pellicum Sc gynaeciis delicatis adornatas ,
fcd armis , mi ilii ibus telis opibufquc comparavit refertas. [ Plutarcb . in Luculle. ] Frumenti
zoo. medimnum myri, idos ad mare detulit. Auxilia prxflb ci fuere , prxter veteres copas,
Chalybes, Armenii, Scythe, Tauri, Aduri , Heniochi, Leucofyri, 8t qui circa Thetmo- 75
doonrcm fluvium terram Incolunt quam vocaot Amazonum. Hec acccflcrnnt in Afia pr i(ti-
me potentis. Trans mare veto in Europa Sarmatarum gentes , Bafilii , Iazyges , Coralli ,
Thracum item quxeunque Utrum flumen 8c Rhodopem Alioumquc montes accolunt, jcinfii-
per Baftcrnx , omnium horum fbrtilfimi, [ Appia», ut fupr. J
Julius Czfar admodum juvenis (ij. annorum circiter) Rhodum feccdcre flatuit i ut per
otium Apollonio Moloni clariflimo tunc dicendi magi liro operam daret. Huc dum hybernis
jam menfibus trajicit, circa Phirmacufam infulam (ad littus Ah.uicum fupra Miletum ) i A6i9
piratis captus cft, qui multis jam navigiis mare infertum habebant. Hos Cxfar pofhilantcs
pro ipfius redemprione ao talenta , derifit , quali ignaros quem tenerent : jo daturum fc pol-
licitus. Mox comites fcrvolquc fuos ad civitates Afue, pecunia: qua redimcrctut exjwdicndx
gratia, dimifit: uno medico Sc cubiculariis duobus fecum retentis. Cumbis per dies j8. in-
ter homines immanilGmos Cilicas rclmius , apud cos ira fc geffit , ut pariter iis terrori venera-
cionioue cflet , neque unquam aut node aut die vel excalcearetur vel difeingetetur 1 ia hoc
iciliccr, nc, fi quando aliquid ex folito variaret, fufpcdus iis , qui oculis tantummodo cum
cuftodiebam, forer, Quorics quiefecbat, milio aliquo indicebat eis fiJcotium: Sc quali non
cuflodirctur ab eis, fcdftiparctar , una ludebat Sc fc exercebat. Carmina quoque & oratio-
nes fcribcbat, eaque in circulo eorum pronuntiabat. Si qui non admirarentur ea, hos pa-
Um inertes appellabat & barbaros : freqoenterque per jocum fufpenrurum fe cos minabatur.
Placebat id illis , limplicitati ejus & «Uti hanc lingua: libertatem aferibentibus. [Veliti. Pa-
ter cui. Iit. z. cap. 41. Sueti», i» 'folio , cap. 4, Plutarcb. in C. Ctfart . ] In qua cuftodia afferva-
tus , cxclainalle ferebatur : Quanto gaudio , Craflc, perfundaris nuntiata mea captivitate
[ Plutarcb. in M. Crago. ]
Publici ciriutum pecunia Mileto allata , ante numerata jo talenta piratas Cadar oblides
civitatibus coegit date: deinde expolitus in littore , fequente node contradi clalle tumul-
tuarii ex Milcborum portu fol veris, invcdufquc in infulam, ad quam praedones adhuc flabant ,
partem cladis eorum fugavit , partem mcrlit , navefquc eorum aliquot cum multis homini-
bus in potdhrcrm fuam redegit. Lxras nodurnx expeditioni, triumpho, ad fuos teverfus eft:
eorumque quos ceperat pecunia in praxiam versi , ipfos Pergami dedit in cuitodiam. Ad Ju-
nium deinde Afi« procotifulcra in Bithyniam perrexit , (idem enim Sc A Ur& Bithynie , nuper
m provinciam redad.e, eo tempore prxfuit ) petens, ut audor fleret fnmcndi dc captivis
iupplidi. Quod citm ille fc fadurum ncgafTct , Sc numtnoriun cupidus venditurum fe capti-
vos diritfcti Carfar, falutc illi didi , incredibili celeritate Pergamum tevtdus, prius quim
de ei re ulli Proconfulis redderentur cpirtolx , omnes quos ceperat cruci fuflixit t licut pex
jocum Cepe illis in infula przdixcraL [ Patercul. lib. 1. cap, 4z. Sueto». & Plutarcb. ut fupr. J
Quoniam vero ante deditionem fuffixiirum fc eos ctuci juraverat, jugulari prius juflit, deinde
fmflgi. {Suete», eap. 74 ]
Vere incuntc , ereptum efl tertium bellum Mithridaticuro : quod , per annos undecim cum
dimidio gcfiutn , ipims Mithridatis interitu tandem terminatum cft. IiJc igitur jam dccurflone
-5,
fada claffium, facrificavit I rpetri^ Cui , five bellipotenti Jovi, mote confucto; & Neptuno
quadrigas alborum equorum in altum demerfit : atque ita properavit in Paphlagoniam , duci-
bus cxarcitus Taxik Sc Hcrmocrate. (Appia», t» Mitbridatic. pag. ziy, 118.] Peditum 110
C vel 140, ut apud Appianum) erant millia ad Romanos ordines inflrudorum, equitum 16
millia , prxtcr currus falcatos centum. Sequebatur caflra & alia turba magna eorum qui vias
muniebant aut deferebant lamnas, atque etiam negotiatorum. [ Id. iiid. Plutarcb. in Luculle. ]
Ubi in Paphlagoniam eft ventum , Mithridates concione magniloqua ad milites habita quum
n odium Romanorum exercitum irritaflet, Bithyniam Nicomedis tcflamcnto nuper cis relidam
invafiu [Appia», paf. n8. ] Eam a Mithridate occupatam , Livuu-, [lob. p f. ]& a civitatibus
ejus libenter illum fufccptum fuiflc , in Lucullo Plutarchea confirmat.
Afla quaque , quod intolerandi , malis i feneratoribus & publicanis Romanorum edet op-
uefla, ad Michndatem cft reUpfa. [ Plutarcb. ibid. ] Ejus urbes aliquot cum M. Mario five
fario, quem Ducem iHi Sertorius ex Hilpaniu mi ferat , cepit: cumque in urbes cum virgis &
ecutibus invectum Rex iplc ranquam majorem poteftatwn & miniflri fpccic ultro fcqucbarur.
Uc vero aliis libertatem dabat : aliis quam immunitatem concederer , beneficio fc facere id
Sertorii dicebat. Atque ita Afla, qua: 4 publicanis vexabatur, avaritiaque & contumeliis
c; .i-.jpcni. [ Id. i» Sertorio. ] xivvf -iKv
Julia* C«tar , vaftante regiones proximas Mithridate , nc deflderc in diferiroine fociorum .
videretur ,
igitized by Google
Ifaurici nomen artiimpfittc , Eutropius 8c Orafiui (ex Livia , ut iliis motis ell) referunr.
Apiul Cicaronem , libro in Verrem ( qux Oratio fuimcnraria appellatur ) quinquennium exercitui
profmifc dicitur. Unde ad annum anrc hunc quintum, quo 8c Confiilatum geffit, profedtio- j
!icm eius in provinciam retulimus. Unum vero bunc plures prxdonum duces vivos cepilfc.
quam omnes antea* in quinto coritra eundem libro affirmat Ciceri', atque inter eos Niconem
nobiliffinam piratam i qui vincla ruperat; qui felicitate cepetat eadem rccupcravittc. Ciliciam
St Ifautiam hellb piratico cattrvit mistos pr edonum, 4 SerVUie Proctmfule m fu /ah jugum , fa-
Rm futffe Vetite Alei , in 14*. Hiftorianira fuarum libro Ammianus Marcelli nus : Pamphyliam ,
Lyciam (vel O/iCMm pvtiUs ) Pifidiamqui devidfe illum; feciftqut prbvincias , in libro dc
regnorum ac temporum fiicceflionc iciibit /amandes . In Ciliciam verd provinciam milTum efle j
s. •
luijus anni Cdrtfukm Ottavium; ex Plutaidii Lkcut/h 1 inrdligimu
Quacumque iter fecit Servilio* i jucundiflimu m (pc&iculutn omnibus vinClorum captorum- 1
quehnftiuirt pr*bcb3t. Itaque ei concurfus undique fiebant { nt non iilod6 ex his opidis qui
etiam vex« finitimis vifcndlcaiisi convenirent. - Indcquc . triumphos
( — , — omnium
c|us
ducebantur, , Ted
(incenamur ivvi uiiiui —
triumphorum gratiffimus populo Rdmarto fuit atque jucundillimus. ( Cicero in Verrem , /ih. f.)
, ferculis an-
In quo fcfigrta illa atque ornamenta* tyiz ex urbe Olympo capta fuftulcrat
ad «urium per-
te triumphartttm per pompam vc&a lifnt: qiw ille deinde in tabulas publicas
fetibenda curavit! noti norocro foluth fignotum , fed enam unmlcujuf quc magnitudine, fi-
Ar ftaru . notatis atque defcriptis.
ftMira & (latu , notatis atque defcriptis. { Id. in tund. Jih.,1. & (Id. in tund. Jjh.l. & Afcon.
Afcon. Pedianm
Pedianm ihid, )
ihid, ) Servilii
Servilii
Triumphantis nfeminit quoque Valerius Maximus; {Uh. 8. cap. j.) Ektroptmi SexhU Rufus,
Sc Claudianus poifta J libro Jndomitot 1. in Eutropium ua dc illo canens.
curru Setvilito egit Ifaurot. ,
M. Antonius, (M. Antonii triumviri pater) gratia Cott* confulis & Cethegi fuSionc , in
Senatu cibationem infinitam ttadus tuendae totius orx maricim*, qua Romanum erat Impe-
rium cum & ipfc nequam dTet St comites, haberet pettimos , Siciliam & provincias omnes de-
populatus eft.( Cicero, a&. 1. in ferrem hh. 1. Latfant. Inftitut. lih. I. cap. si. Afcon. Pedian,
)
in Divt**timem, 4 lotum Cicerum notatum , contra Verrem.
L. Locullo Confuli Gallia Cifalpina provinaa obtigit. Verum mortuo Octavio, qai Ciliciam
obtinebat, Lucullus Prxda: meretricis operi conciliato fibi Cethego, qui Romar omnia tilm
omnes ei pariter
poterar, Ciliciam provinciam eft alTcomii : cui cum adtwrci et Cappadocia , e"
collega
bellum Mkthi Idaticum decreverunt. Cotu tamen ; ipfius id Confularu - naul*** 1
1 clattc ad Propontidem , tuendam & Bithyniam" opropugnan-!
precibus a Senatu obtinuit , ut cum t
*«u». , — Lucullo.) Atque ira ambo Confulfcs ad bellum hoc funt»
dam ipfc mitteretur. ( Plutarch. in
Jnilfi : ut alter Bithyniam nictetur , alter in Alia Mithridatem Dcrtcquctctur. ( Cicero , pro Mu- j
rena,
‘etiam _Mimiton. cap. i 9. Eutrop. lib 6.) Lucullum enim Conlulcm non folum Ciliciam, fcdj
, , ex Vclleio Pa*
ylfiam (proprie didam ) forritum fuille , eique per ftptenuium pxfuillc
tcrculo (Ith. Xi1, —cap. ,,, JJ.) intelligjnri; . I
• Lucullus, corte ripa in Italilia legione,' id Attam Cum e! trajecit: ubi duas Fimbiianas, &
duas alias legiones accepit ; qi iux- in univerfum jamdudum deliciis atque avaritia erant corrun-
' ‘ * , intradabiiiores erant St pocaciores ; fed
U. Fimbriam, quod allwevilfent ime imperio agere Lucullus tamen & alios correxit , & horum
bcllicoli , laborumque militarium periti Sc patientes,
. ut fupr. cum Appiane in Ahthridaric. pag. 119. ) Fccncratorc*
pr.tctdit ferociam. ( Plutarch..~sut,, fupr. cum Appi-m *
Romano s quorum
< rapinis Afiani ad dcfeclionem funt impultt ; catti-
quoque 8c publica nos uebarur* defic^tonafque disjiciebat populorum, quum nemo jam
gando moderatiores clfieerc niteba
fete quicfccret. ( Plutarch. thid. ) frequentittimum , tum triremes 400
Mithridates, tum alium in procin&u habem e*crc«tnm
_ f— “> numero , Diophan-
cum navium minomm quas pcntcconteres & cercoras vocitant non exiguo
cum Mitharum cum valida manu in Cappadociam dimitte , ut ptrfidia in utilibus collocaret ;
,
. occurreret St progrettum ejus Interdudem. . Ipfc verb
8c , fi Lucullus Pomum ingrederetur
C: rccinuic , & Ia millia «quitum, quos falcati fequeban-
ijo peditum millia fub vexillis apud fc copia aberat. Coocitato igitur itinere, per
tur curnts 110. r... -V.
nec ulla machinarum omnis generis
Timonitidem , Cappadociam C. Z
& Galatiam rpergensrt ■*:, ad diem L-1 —nonum curo omni attigir;
“^t,Bithyniam Lucul-
clafle. (Adrts-
Ius interim Cottam in Chakcdo niorum ponu ftanunem habere juffit
non.cap.yQ.)
Mithridati* clattis Heracleam in Ponto prxterlegcris , ab ea non eft recepta. —
.. Zt commerciis, ut fieri folet* initis , nobiles ex Heraclei vi-
nalc rogantibus cives pibucrunt : &
ut quinque triremibus Mithxi-
ri Silenus & Satyrus capi } nona’..-adjuvar r condicione funt dimitti, quim
ali!
in hoc cum Romanis bello ent. Quo facto Romano rum
datem
cm <11 nvru ' " ", 1 inimicitiam populus Hc-
Sn& fib eooeiliavirT* Quitn» igitur audioncs^publicas Romani inCumque aliis rivicaribos inftitue-
m quoque, propter hanc caufam, his cxpolueru nt. aoilionatores ur-
rent* Heraclea in moerorem cives conjecerunt,
bem ingreffi, contra Rcipublic * morctn argentum exigeren t,
m ad Senarum Roma-
qui fervitutis initium hoc clfe exiikimabant. Quare, cura per legatione
in urbe audaciflir ao ptr-
inum publicationem bonorum deprecari res poltularer , ipli a quodam
quicquam con-
fuafi, publicanos d medio. fuftuleruni, tam fcctctb , ut de nccc illorum nemini
A T AS MUNDI VI.
jJ® M. Cotta multis minriantihni Lucullum adventare Se jam in Phrygia caftra habere , crifti-
mans triumphum fe ciiiriim non in manibus tenere , ne confors ejus Lucullus foret , cum Mi-
thridate dimicare maturavit. [ Plutarch. ] Marius { live Varius ) St Eunuchus duces a Mithridate
adversus Lucullum milii , magno exercitu brevi congregato , cum P. Rutilio ( M. Coit* lega-
to ) apud Chalcedonem congrclTi funt , cumque cum plurima exercitus iplius parte exciderunt.
[Ore/, lib. 6. cap. a. ] Baftcrnis Italorum pedites in fugam verrentibus , Se prolixam ftragem
cdcnribu'. [Memnon. cap. 41.]
Mithridate Chalcedonem petente, quo Romani undique ad Cottam confluxerant , Cocta
negotiis bellicis minime allueras non prodiit: led cladis ejiu prxfrihis , nomine Nudus, cum
exercitus parte campum occupavit, qui erat munitifliraus , pulsufquc inde refugit ad portam
Ctulcedonis , laboriose multa fepta liipcrans ; Se in ipsa porra limul irruentium ea fuit com-
preflio , uc pcrfccutotcs nullum telum in cos ftuftra mitterent. Ur vero portat cuftodcs
diinifcrunc clarhros prx metu , Nudum Se aliquot alios prxfedlos fubduxerunt funibus :
reliqui amicos inter Se hortes contrucidati funt , incaftum manus tendentes ad utrofque.
[Appian. ] ^ _
Mithridates utendum fortuna ratus , eadem die claflcm ad portum admovit : perruptaque in
ore portus catena ferrea , qtiatucjr hoftiles naves incendit, reliquas 60 ligatas ad puppes fuanim
abllraxit j nec Nudo prohibente nec Cotta , qui fe continebam intra mccnia. Deliberata funi
Romanorum tria circiter millia , Se in his Lucius Manlius Senator: Mithridares e Baftcrnis., qui
primi portum inrafcranr , amilit ao. [Idem. ] Prxtcr Co naves cum viris, terra 4 pedirum mil-
« lia Cotrani ainififlc , P/utarchtcf tradidit. Uno dic mare Se terram cadaveribus Romanis fecdc
! opplcta fuirte Memnon ait : in confli&u navali occilis odio millibus , captis 4(00 ■, de pedertri
! autem exercitu Italorum 5JO0 defideram. cAro A pane Mitlu iduis Baftrmc circiter 30, ex re-
liqua autem multitudine 700 tantum ceciderint.
Atque hoc fuit prxlium ad Clialcedoncm > quo M. Aurelius Cotta Conful vidhu crt. [Lsv.
Ub. pf. ] de quo Mithridates in epiftola ad A illicem , libro quarto hirtotiarum Saluftii. Mur-
cum Cotum Romandm ducem apud Chalcedon* terra fudi t mare exui clafjc pulcherrima. Qux
| Cotr* res t Se terra Se mari calamltofe , vehementer Se opes Regis Se nomen auxerunt. [ Cicero,
j pro Murina. ] Hoc enim Mithridatis fucccliu omnium animi fervilem in modum concidere.
Sed Lucullus ad Sangarium fluvium caftra habens , cogniti ea clade, percuUos militum animos
Iiuraconfpedlu confirmare Luc l um to Ponti regno pori urmn ; negavit il e venatoribus fe
jverbis erexit. [Memnon, cap. 41.]
1 Quum Archelaus, Mithridatis quoti Jim prxfedhis frd tunc Romanarum partium , fuo tan-
timidiorrin cfle, omillis feris ut ad vacua eorum luftra contenderet: atque ita fatus, in Mi-
thridatem movit) peditum fecum habens jo millia, equites 1500. Ubi contemplatus crt ho-
rtes, obrtupcfxdlus eorum multitudine cupiebat a bili nere pugna & tempus ducere: fed quia
Marius, quem ex Hifpanii miferat Sertorius cum copiis ducem Mithridati, occurnt lacelG-
vitqueeum, inrtruxit aciem ad confligendum. Quum jam pene concurrerent, ex nulla eviden-
ti commutatione , fcd ccrlo repente dirupto , grandis vili crt flammea moles, corpore dolium,
' colore candens argentum referens , inter utramque aciem delabi : quod oftentum utrofque per-
!culfos diremit. Id prodigii in Phrygii aiunt circa Ottyas accidiile. [ P/utarch. ]
L. Lucullus Conful adversus Mithridatem equertribus prxliis feliciter pugnavit, Se expedi-
tiones aliquot profperas fecit : pofcentelquc pugnam milites A reditione inhibuit. [ Ltv.
Itl/. 94-]
Cum urbem Cyzicenam fibi Mithridates A fur januam fore putavillet , qua cffra&a St revul-
sa tota pateret provincia ; totius belli impetum in eam transferre indicit. [Cicero, pro Mure-
na.] Utbs enim ctar ea A lix cl.iriffima Se populo Romano amirillima. [Id. pro tepe Manii ta. ]
qux que in nupera clade Chalccdunciifi civium rria millia & decem naves amiferat. Rex igitur,
; quo Lucullum falleret, mox a caena desitam ac mmboliun nodtem na&us caftra movit. Se
oriente luce oppofitum uibi montem Adraftiani (Dindymum aliis diftum )occupavit. [Plutarch.]
Mithridatem peditum ijo millibus , magnoque equitatu , Cyzicenos invalide, & montem A-
: draftiam atque fuburbium occupavitle, Icribk Strabo, [hb. ta. pag. 575. > Lucullum, in uni-
verfunj lul>cnrcm 30 millia peditum te Idoo equites, circa Cyzicum caftra fua Mithridati op*
I pofuiikj & ex transfugis , quod circiter trecenta virorum ille haberet millia, cogno ville Ap-
pianus menior.it. Quin Se plut quam trecenta millia hominum fune & morbo in Cyzici obfidto-
ne ami/i/e fertur: ut apud Orofium legimus, [lib. 6. cap. 2.] £x universa quoque tam lita-
|rura quam militum colluvie, mn nuunt trecenta millia i Lucullo contrucidata. fuillc perhibeo-
: cur : ur A Plutarcho habetur traditum, quum longi modefttus in fexto Breviarii fui libro feri-
pferit f utropiuu fequeme hyeme & aflate , d Lucullo centum feri millia hominum ex parte Re-
git extinda fmjft.
Cyzicenos Mithridates denis ex terra cartris cimftos , per mare quoque 400 navium clade
oppugnavit. [Strabo , pag. J7J, 57 6. cum Plutarcho . ] Cumque illi ncicircnt ubi nani gentium
eflet Lucullus , Mithridatici ejus caftra fub oculis civium polita , Armeniorum & Medorum
efle auxflta , Mithridati A Tigrane milia , jaChib-int. Primus Demotux » ab Archelao in urbem
milliu , addic Lucullum iis indicavit. Quibus fidem ei non habentibus , atbitrantibufque ad
levanda prxfenda mala cum fida ad ferre ; puer adfeiit captivus , qui e manibus hoftium clapfus ,
digito caftra Romana eis commonftravir. ( P/utarch.) Ad ipfos quoque Lucullus, ut Dono
animo cflait , minrium milir unum ex militibus nandi perirum .* qui per hoftium naves duobus
utribus fafpenfiis , mediam iplc regulam tenens 3c pedibus iter adgaberoans , feptem millia paf-
fuum ttan lineavit. { Florui , lib. k . cap. f, Oro/, lib. 6, cap, 1.) Lucullus
Digitized by Google
IMP E R. MACEDONUM. jffiS ChriitiaJ
profligavit : ahqtuwo
Lucullus Mithridati 1 tego incumbens , memorabili Pontico) viriorii
Mtmntn, up. 41.)
pluribus quam 1 oooo iri acie ca& . & ■ i ooo capsi). (
copiam habituri»
f Montcnl corifpicatus eft Lucullus cadi is oppotsunums quo occupato, spfe
cum erat aditus i quem Mithtl-
erae commeatuum . hofte. vetb inopiam. Unicus anguftusra
quc alii, admonitu s. L. Manius Cve Magim ,
daics calido tenebat praiidlo . i Tarile ducibiif
1 1 quo accepta hde, Mi-
arbiter foditis ifti cnmSertoiio , clam ad Lucullum mlfcrat nuntium
Fimbtianuo enm. Icgio-
thridati pcrliialit. ut lineicc Romanos tianlirc Sc cartramctaii pto libita
velle transfugae, «i fariuras id propedta i nlbllquc
qua aliqiimdomiliraflcnlfubSrttorio,
Huic coriiilio Mithridatei
eifc fudore it (anguine, quando fine certamine vineae liceat.
fteute fuperuis faucibus contra fe
imprudenter allinfus , nt nil Oiipicant , paiTus eft Romanos
Squm montem munite : quo in potellatem redario. Ipf» i tergo petendi cm* cotoj*,
ah impoilaliombui tetreftribu)
ros liberi Mithridati contra lacu . montibus it fluviis caclufo
vi repellere poiTet Lucullum , «b
tenuiter fubmlttlflfabantur i quum neque patetet exitus , neque
etiam marmmaS impottationes eflet un-
Kgleftam locorum opportunitatem , St imminens hycmr
^Cirea TTiucS^”quatn vocant Comen Lucullum caflra po(uifli i loco nriiimi opportuno *dj
*Hes3 quam alia curru alfiugebat. catapulna
>&
intet quas hclcpolis eminebat centum cubuorum i fupta
ycio machinas . tria milha Cyzzceno-
inltiutta fisa tblaquc varia e|aculamibns. Aure admotas
‘ “L «Otlvomm in navibus ad nuanu Rea adduci curavit i ut eorum mifencotdia 4 precibus
tentuum bifla p«cone i fltut» julfd
commow civitts deditionem face, et. Quod ciun ftniW
atem pedarii fu^s rqtnmam fortua
Lyiutrad dlicla monente . ut quando in alienam poreil
idhibuii, oppidu.it omm Audio fide
fcnem • Mithridates viih terti ttarique comta Cyz.cum
ferentes . eJhcere non pmurrunt quin
defendentibus. Oni tamen omnem laborem paticnnflW
am : icd propter calorem (ncend.i hemo Unuit Irrum-
par, munium esuffa corrueret fub vefpetmiefun t mumtfo oera aliam stppu* . ) .
E,,- V.riim ipti Cjjlceni noriu fiibft
Srra*., p,l.
^ Serb effecit Luculli », ut auailiaiei in urbem per noftem immnicrcniur. (
. • i,_, naft-vlirc acatia facij maena commearent , eorum maximum ille fubduxit,!
^«"^mird^ rCVIotc^e pornrar miiifes imprfuii. Qui noriu cU-.tr*
Initoe Peok^m^telto^, J vcr0ntimmolar
fJnK!l£vcm e Cyzicen
Vacca quas Profer pm* erat
is nios u, nullam
, illi
“TSutte Rwirphir ferto^nqu" nigram aleban rran)
Hac Wo die aimcnto , ebrio de monti- ;
ftal ^Xt c^ rcli^ armento Cyaiccoorum. portus clatiftr a fub aqrns cva(k i atque
to Kr hoftijm cliffcm adiutavit fota , i in ore
conibfit. Quam
r“£ mediam fltbera curfu ad Profcrpina templum delata , ante aram
pHl H* at*.*, *,(.£.) ■
Cyziceni, egregia fpe concepti, immolarunt. ( Jutiu, tW«» kwrtf
b M« Crum ■}, |
Aniiavo™ s qui In fumino niagiftruu era) , ( ut l.t> ribtcui e) fe tibternem
disille ftrfur , advets ut
1 appellat) Proferpina in qurcte vifa
nem Ponticum ie impulfu-
r,dT- vel ut refert P/nMret». , tibicinem L.bycum tu tubici
fluriuavl, mare quali immenfi) incumbent,
[am Nhr»nibui hanc vocem Cyzicenis, prima luce
crepnn primum qmdinrtarcr indicaverunt:
venio St admoti mnru Regi, machina itridore St
breV. momento . & rehquas R«U ma-
LTiftrr, fopta modum froeetlofi.) coortu) , hora
ligneam helcpul, impofuam tama viCon-
chtaa) fc laceravit ut inutiles redderentur, & turum
Minervam in fumni. obverflram,
“hbmoriTwue^i p^dlinm , Ilii fitilfi compluribus
nn oftendentem : eamqu. dislfli , modh ,e-
copiofo manmtrm fudore . pa.tfmque pepli difcilt , qux decreta & luens dc bu mfcnpo
nhc fe ab ooc Cyziceni, fcrenda. Columnam atucm
utbumorus
qili nihil , afeendir im-
montem m, Stur^ab
* cortib It bant"
ithr dati Dindymu ab eo dnzitclalTem
^urbe continent em ad: muros
fol veret aggaem | in quem
a. (Jppuu Qua quidem
rSuttibus, Cuniculis quoque nrflodiebat 5r fufpcdebattniini
ipfum Mithrida tem caperent vivum in eu-
'T erni ita fnrtinuemnt , ut parum etiam abfuerit quin
agent. Evaiir tamen , cum re obfctvau
S”lo quem i. fodiebat , c.im ipfl alium e. advafii
fe e cuniculo MduailTel. commclliba! , fi ,Uos habuerat.
emotiebaruur , humanis quidam
iafc-
• ,r „rlTibus herbas alii in cibum venenuo , motoos libi contrahebant : quorum
S,r^.,V. ,y4.
^cXcn pet. i-caann, infuper. ( AUmnen , rup. qa.
occatione maturans Mithridate) uri avetfe ab
abite pcadpicna, omnem fcrmiequi-
, n. M nrrikis partem oopiarum inrttuftam annis domum rn-
hoft *r,miiumentis atque er peditatu minO) utiles, in Bithyniam dimilu. Ob mediam catm
folearum inopia detriti,
cLdifque Diluculo ungulu. Hac re nunc, ari, con-
firaMame
j
un! erant,
a, potjc in cailra. tcmpelbte favicnrc mfeculus eos eft cuti) cohot.
tlndl[a^ft^iim quamvi. nive affligerem,! atque ali» incommodi) . ut multi milites
cutus,
Cum caier» lta|efh. Rhyndaci fluvii hortes a,&-
Ccc
j, yjferii AnuU. P*rs poft.
renodi
Anno
Mandi. , Aeiou.
jMm» f jpo jE T A S MUNDI VI
carus , ftragan edidit unum , uc Apollonia egrcflx ftrmmx diripcTcnc impedimenta Sc trucidatos
fpoliaicnt. Canta funt equorum fex millia & jumentorum infinirus numerus: capta virorum ac
quindecim millia ; quos omnes pnrtct caftra hoftium Lucullus duxit. Qui Sc Amplius esuam ausn-
decim millia hominum tunc interfeciffe narratur ; fi P. Orofsum audimus. Tunc cciam primum vi-
fos Romanis camelos Salufiius autumat : quali illis qui olimducc Scipione Antiochum devicerunt
Sc cum Artlielao ad Orchomenon 8e Chxroncam certaverunt , cameli cogniti non fuiilcnr!
[ P/utarcb. Appi an. Oro/. ]
i Fannius» qui fe Mithridati junxerat , de Metrophantes regius prxtor , i Mamerco tunc vi&i
cum duobus millibus equitum in Matiam profugerunt i atque inde in Mxoniam digredi, in arrn
buftos colles campofquc Iturimos inciderunt : in quibus diu oberrantes , inopinatis tandem pericu-
lis exempti furit , 8c clam in Regis caftra venetum. [ Oro f. lib. 6. cap. i. ]
Eumachus dux Sc alii Mithridatis prife&i , bellum in Phrygii moventes , multos Romanos
cum liberis Sc conjugibus interfecerunt ; Pifidafquc 8t Ifauros de Ciliciam tiibejcrunt: donec De-
jotarus , unus i tetrarchis Gallogrxcix , vagantes allecatus , cos cum militum fuorum multis
trucidatos rrpredit. [ZJv.hb. 94* Appian.pag. zaz. Orofutfupr.)
Jubilxus XXVIII.
J9J* Cum Cy licem aggeres quos Rexi Dindymo duxerat tiifFodcrcnt , machinilqne incenderent ,
& non ignari boftcin fame debilitatum, vexarent eum crcbi is eruptionibus ; Mithridates decrevit
fugere. [Appia».) de quo ipfe in cpiftoia ad Arfaccm , apud Salu/iu* in Hiftoriarum libro quar^
to. Apud Cjzjfum magno cum exorans in obfidione moranti frumentum defuit , nullo circum ad -
nitente , fsmul byems mari prohibebat : ita , fine vi hojlium, regredi coatlus fum in patrium regnum.
Ad Cyzicum epim, at Sc poftel ad Amifum, milites fuos Lucullum duas hyemes mcaftris comi-
nuillc , Plutarehus docet ex Saluflie. Dc folura obfidione Cyzici , videndus quoque
eft Cicere,
in Orat. j>rd lege Manilia, pro Murena, St pro Archia poeta.
Mithridates fugam quamprimum inftituens arripcic , quo rricas & moras Lucullo ne&crct 1 ter-
go, mific ad mare Grxcum prxfclhim claffis fux Ariflonicum : quem, jam jam foluturum ,
Lu-
c ullus per proditionem in potcflatem fuam redegit cum dcccm millibus aureorum , quos porrabat
folicitandacopias
ad Terrcllres m exercitus Romani partem, f Plurarch. ) ™
Rex ducibus Lampfacum reducendas reliquit. Hcrmxus St Marius (dux
Sertorianus ) )o hominum millia illuc ducebant. Eos i tergo premens Lucullus , & /Efcpum
flu
vium tunc tumidiorem trajicientes allecutus de improvifo , permultos cepit ,
Sc viginci millia ini
teremic i (c quibus plus qukn undecim millia Marianorum militum futile referuntur ; ) iu ut
Granicus Sc Aifcpus amnes cruenti reddereurur. Mithridaris verb fatrapes , Romanx
avariti
peritus, fpargi a fugientibus farcinas Sc pecuniam juflir, qua fcqucntcs moraretur. ( Mtm
non , cap. 4». Poljansis , Stratagtm. hb. 7. Florus , lib. j. cap. 5. Plsuarch. Aopian Oro?
lib. 6. cap. 1. J r ’ J'
Mithridates ipfe , per mare reditum inftituens , nodhi clafle proveiftui eft in Pariam.
( An-
pian. ) Dura milites vero cum eo foluturi , nayes, quarum alix jam rcplctx, ajix
mox replem
dx cllent , confcrtim occuparent, & undique illis adhxrercnc ( fadhim ell ut prx multitudine^ im-
minentium pars navium dcpiimcrctur , pars etiam fubvcrterctur. Quod confpicati Cyziceni im
pecu in caftra Ponticorum fadto , xgtos ibi relictos trucidirunt , Sc fi quid lupercrar
diriouc-
“ "
(Memnon 4
, cap.ingrcffii 1
runt.
Lucullus Cyzicum s, ingenti lxtitia. )
& magnific o honore exceptus eft. (Plsuarch )
I in cujus honorem ludi deinceps ibi fune celebrati , quos Ijuullea vocant. (Appian.
) Gvira
tem Romam honorarunt, & libertatem ei conccllcrunt. (Strabo , Isb.
u par. j 76. Tacst. Annal
*
4. cap. 1
j lib.Mithridate s fuos Lampfacu & .
m compnlfos )
Sc obfcflbsa Lucullo, clafle illuc mitia exportav'
unicom Lampfacems : rcliaifqoc Mario live Vario duci Scitori.ino, l!!c<andro
Paphlaeoni"
4; Dionylio eunucho, dcccm millibui fclccloium militum in navibus quinnuaginla cumma’
jorc carum parte petii! Nicomediam. Vciilm 4 harum 4 illarum mulle rempdtrrc' perierunt
( jtpfU». ) r
Mithridat es , collcftis ut potuit in Ponto viribus , Perinthum circumfedit 4 oppugnav
it ■ ei
non potitus
queAntiochu , iri Birhynia
s ( Aliaticus ) 4 mtranfmi ( Memnon , cap. 41.)
fir., regis rr^6
ftater ejus Antiochi ( Pii ) filii pueri , qui regni Svtii nat
tcm( a Tigrane non occupatam ) obtinebant, Romam veneront; regnum ^npti “quii
ad Selenem matrem fuam pertinere arbitrab amur , petituri : ibtquc biennium fac comium ad ti St
regio atque ornatu, moram traxerunt. ( Cscero , lib. 4. inferrem. )
Amipas (ive Anlipaier Idumeus, nobililatc ac opibus gentis iiiar princeps
, (alterius Amici
five Antipatri , quem 1 rege Juda-orum Alexandro 4 ejus uxore Alexandri ducem
conditurum fenmt . filius ) cx uxore Cypro, iiluliri inter Arabat loco totiua Idmuei
nata, filium firlccpit
Herodem i qui poftei Judn regnum obtinuit, fiquidem hic x; annorum fuerit quando
eum »
ter Galiiiz przfccit : dc quo , ad annum Mundi s9;7 etir dicendum. 4*4*
Vide fupri ann
Mundi i871-) qoanqpiro Hitdasi floiu/rraur, in
perditis Vitam JctripTc J Amipam genus i primatibus gratiam Herodis regis , /- eoius adhuc fu'
Judzorura , qui £ Jud*am venerunt i
Babylonia , deterit. ( >4- “f ) quomodo 4 in Hidoriz /udiorum Arabi-
ez (ad calcem Bibborum Panfieniiom cditz) capite jj. legimus. Tndzam firifli
Antipatrum, ex- filus eorum qui dc Babylonis cum Eara Sacerdote afeende
xandro (Jannzo) Idumzorum regioni pnefcaum uxorem inde duxi®. (oliM, ram atque ab Ale-
JLx afri„
nus in epfftola ad Arididem ( apud E.Jihum , lib. i. Hidor. Ecdefiad
. cap 6 & 7 ) cum
que. iecutus Amkrtfim (lib. J. Commentar, in Lue, cap. ,.J ex 7*
traditione eorum, qui Serva-
' — toti
IMF ER. MACEDONUM. 391
■^tori noltro IccunJum carnem cognati Umicmim nuncupabamur , A nripatrum Herodis cujuldam Alca-
lonitx , templi Apollinis xdicui, filium fuillc refert ; atque ab Idunutis latronibus Alcalonc cap-
tivum abdu&ura , Idumxorum moribus Se diiciphnis fuiiTc inflirutum. Atque hxc communior
Chrirtianorum Patntm cft fcwcntia.
Barba cum roburta Italorum manu veniens , & ex ducibus Luculli Triarius , Apameam obfe-
derunr. Cives , cum aliquandiu pro viribus filis hortem fiifWnuirteot , apertis tandem porris eoS
inrromifcrc : ut apud Memnonem legitur. Appianus veri» Triarium e6 appulfum vi urbem ce-
pirte, & Apatnenotum in fanis ad qux confugeram, magnam cxdern edidillc feribir. Prtifam
deinde fub monte Olympo munitifllmam civitatem captam expugnatamque Romanus exercirus
:diripuir. Hinc Pruludcm , mari impolitam , Triarius cum exercitu petiit : quam rex Bithynia: 1
Ptulias Heraclicnfibus ademptam de fc denominavit ; cfim ante ab amne prxterfluentc Cicrus
j( vel Cius ) diceretur. Ut urbi appropinquavit , facile Prufienfrs eum rcccpcruor , Ponticis eje-
«□ris. Niciam deinde , quam prxfidium Mithridatis tenebat , ventum ert. Pontici vcri>, intel-l
ilcdko cives animis ad Romanos propendere f nodhi fe ad Mithridatem Nicomediam fubduxe-
'runt. Romani igitur fine molcftii urbem fux poteltui fubjcccrunt. ( Memnon , cap. 4}.& 49.
Appi an. pag. ia ; . aon Oro/io , lib. C<. c.:p. 1. )
Lucullus ad HeUerpoiicum profc&us , clalfem inftruxit : 8e Troadem delatus i divertit in de-
lubro Veneris. Eam node lopitus videre vilits ert libi alfirtcnrcm & dicentem»
Ti tmaitf hiuo ; nCfi, /i 1« »» ife.
Quid dormis animo/i ito , quam proximui adfit
Hinnulus eece frequens.
Quod Ibmnium dum furgens adhuc node advocatis amicis exponeret , adfuerunt ab ilio qui-
dam , qui nuntiarent confpcCtas ad Achxorum portum quinqueremes regias rrcdccim , qux cur-
ifnm in Lemnitm intenderent. Statim igitur folvit, & ij illis navibus potitus , prxfedum carum
jllidnuim occidit. [ Plutarch. cum Appiano. 1
I Luciillus victorum profemus , Marium iivc Varium ( qui nrtilTus 1 Sertorio dut fuerat ) Ale-
xandrum SeDionyfium circa Lemnum adeptos in deferta infula ( ubi ara Philodctis cum xreo lcr-
jpcnrc monftratur ) conremptim in eos inve&us ert : mandato priiis fuis dato, ne quem uno-'
|Ciilum interficerent. Altero enim oculo captus erat Marius : quem ipfc probris & conrumcljis
prius vexatum necare inrtituerar. Illis vero conrtantrr manentibus , Se navigia omnia ad terram j
attrahentibus , cohibuit Lucullus remigium ; Sc binas naves emittendo ex agmine , volebat eos
proliccrc. Ilii autem non provehebantur contrl : fed ii terra & ex fororum tabulis fc defenden- j
tes , Romanis vulnera injecerunt. Nec circumvehendi locus dabat facultatem , vd navibus !
fluctuantibus hoftilcm clallem premendi terrx accubantem 8c firmiter coniirtrntcm. Circum miliis I
tamen aliis navibus diversa parte, qua accelfuro infula in terram dabar , fortillimos quofque
pedites Lucullus undem expofuir. Hi averfos adorti hortes» partem eorum interfecerunt , par-l
tem in naves compulerunt ; qui metu Luculli non aufi alrum petere , oram legebant , 8c terra !
marique impugnati vulnerabantur » cum magna exde ac conrternatione fugiemium. (P/urarch.&,
Appian. ) Triginta 5: duas naves regias, & complures onerarias, aut demerfit Lucullus aut ce-
pit. Multi ibi ex his quos Sylla prolcripfcrat interempti liint. (Orof.hb . 6. cap. 1. )
P -altera die ires duces de fprlunca , ubi larebant , extracti fimr : c quibus Marius ( five Varius) 1
Luculli jurtii occifus cft. Non placebat enim Romanum Senatorem iu triumpho duci. (Id. ibid.
eum Appiano. ) Alexander ad cara pompam fervatus cft. Dionylius autem , epoto quod fecum
habebat veneno » mox cxlpi ravit. ( Appinn )
Atque hx fuerunt dux illx navales Luculli vidorix , altera ad Tcncdum , alrcra in mari Algeo
parta, quarum ih capite 44. Memnon meminit } Sc- velut unam, aliquoties Cicero celebrat. Ita
enim in Oratione pro lege Manilia , i Lucullo air claffcm magnam & ornatam, que ducibus Ser-
torianis adItaliam fiudio mflamntato raperetur , fupcratameffe atque dtpreflam. Sc pro L. Murena.
Ham pugnam navalem ad Ttnedum , quum conttnre 'curfu , acerrimis ducibus, boflium elaflst Ita-
liam fleatque animis inflata peteret , mediocri certamine (j parva dimicatione contmijfam arbi-
traris I 8c mOrar. pro Archia podra : ubi, L. Luendo dimicante , interfeftit ducibus depreffam
boflium clafftm , & incredibilem apud lenedum pugnam illam navalem prxdicar.
Lucullus dc fuis rebus geftis ad Senatum mifir laureatas litteras , ur mos erae vidtoribus. ( Ap-
pian.) Cumque Senatus ei ad clallcm parandam tria millia talentum drcrevilltt ; negavit per,
litteras ei pecunia fibi opus efle , jadans fine fumptu Se tanto parato Mithridatem fc ibeiorum
navibus pelago exadurum. (Plutarch. )
His confodis . properavit Lucullus ipfura infequi Mithridatem j quod in fpe cilct circa Bithy-
niam feillum inventurum, retentum a Voconio, quem ad inftandum fugienti cum navibus mi-
ferat Nicomediam. Sed Voconius , dum in Samothrace initiatur myftcriis Se fertos dies celebrat ,
haud occurrit in tempore : Mithridatem verb, qui jatn curo claflc vela fecerat Sc maturabat ante-
quam ipfum peteret Lucullus Pontum tenere , corripuit atrox tcmpeftas 1 qua claffis partim abrepta
pattimeft deprefla, omniaque litrora ejedis fludu naufragiis per multos dies fuerunt completa.
Eam Dianx Priapinx ira Ponticis fuillc iniraiftam dicebant , qubd fanum ejus fpoliavificnt Se
lignum loco movi lient.
Mithridatem Pontum petentem bis rempertatem partum fuillc feribir Dio , amifirteque hoc
infortunio virorum circitet decem millia , & naves circitet 60. reliquis disjedis , ut quamque
ventus abrtulit. Naufragiis apud Param , <*r Heracleam , militum optumos cum claflitus arni-
flfle fe dicit Mithridates in eoiftola ad Arfacero » apud Satuftium. Orofius ait , Mithridatem
‘ adversus Byzaotium ( quo i Lucullo illum fugatum dicit Eutropius ) infttuda claflc navigan-
iL , centum
iem , tempertate correptum $ o roftratas naves perdidirtr. Florus denique amplii
J. XJJferii Annal. Pars pvjt.
Ario
*w»*
Aa»a , KT
5>po T A S MUNDI VI
cutus , ftragcm edidit tantam , ut Apollonia egredi ftrminx diriperent impedimenta Se trucidatos
fpoliarem. Cama funt equorum fex millia St jumentorum infinitus numerus : capta virorum ad
auindecin) mi Ilia ; quos omnes prxtet caflra holthim Lucullus duxit. Qui Se amplius fudm tjusn-
1 dtcim milii a hominum tome inttrfeciffe narratur : fi P. Orofium audimus. Tunc etiam piimura vi-
fos Romanis camelos Salu/lnti autumat : quafi illis qui olimducc Scipione Antiochum devicerant , l
& cum Archelao ad Orchomenon Se Chironeam certaverunt , cameli cogniti non fuiiftnt.
i [ Plutarch. Appian. Orof. ]
Fannius, qui fc Mithridati junxerat , Se Metrophantes regius prattor , k Mamerco tunc vidfci,
cum duobus millibus equitum in Mtrfiam profugerunt i atque inde in Mxooiam digredi , in am-
buftos colla campofquc Inarimes inciderunt : in quibus diu oberrantes , inopinans tandem pericu-
lis exempti funt , & clam io Regis caftra venerunt. [ Orof. Ub. 6. cap. i. j
Eumaebus dux & alii Mithridatis przfoai , bellum in Phrygia movema , multos Romanos
cum Uberis Se conijngibus interfecerunt \ Pifidafquc & I(auras St Ciliciam fubejerum : donec De-
jotarus , tutus £ tetrarchis Gallogricii , vaganta aflccurus , eos cura militum fuorum multis
trucidatos rcprefGt ( Liv.Ub. 94. Appian. pag. m. Orof ut fupr.)
Jubila-us X X VIII.
Cum Cyziceni aggera quos Rex I Dindymo duxerar fiifFodcrcnt, raachiiulquc incenderem ,
& non ignari hofiem fame debilitatum, vexarent eum crebris eruptionibus i Mithridates decrevit
fugere [Appian.) de quoipfe incpiftoll ad Arfaccm , apud Salnflium in Hiftoriarum libro quar-
to. Apud Cysjcum magne am exercitu in obfidione moranti frumentum defuit , nuito circum ad-
Ttiter.tt , fimul hyems mari prohibebat : ita , fine vi hofiium , regredi eoa Hui fum in panium regnum.
Ad Cyzicum enim, M Se poftea ad Amilum , milites fuos Lucullum duas hycraa incaftns conci-
nuillc , Plutarchut docet ex Saluftio. De folura obfidiunc Cyzici, videndus quoque cft Cicero,
in Orat, pro lege Manilia, pro Murena, & pro Archia poeta.
Mithridates Fugam quamprimum inftituens arripere , qub tricas & moras Lucullo nederet k ter-
go, mifit ad mare Grxeum prxfc&um claflis fui Arirtonicum i quem, jam jam folutunitn , Lu-
cullus per proditionem in poteftatem fuam redegit cum decem millibus aureorum , quos portabat
lobdcandam
ad Tcrrcftra exercitus partem. ( Plutarch. )
Romani Lamplacu ’ ™
copias Rex ducibus m teduccndas reliquit. Hcrmitts 8e Marius (dux
Sertorianus ) jo hominum millia illuc ducebant. Eos i tergo premens Lucullus , & Aifcpurofiu-
vium tone tumidiorem trajicientes aflecutus deimprovifo, permultos cepit. Se viginti naliia
ixw
teremir i (S quibus plus quitn uridecim millia Marianorum militum fuilTc referuntur ; ) ita ut
Granicus Se afifcpus amna cruenti redderentur. Mithridatis verb fatrapes , Romani avatiti*
peritus, ipargi i fugientibus farcinas & pecuniam judit, qua fequentes moraretur, t Mtm
non , cap. 4i. Poljtmu , Stratagem * Ub. 7. Florus, lib. j. cap. 5. Plutarch . Appian. Orof
i lib. 6. cap. t. )
Mithridjucs ip/c , per mare reditum inftitticris , no&u clade provc&ui eft in Pariam. ( Ap-
1piem. ) Dum milita verb cum eo foluturi , naya, quarum alii jam repleti, alii mox replcm
1 di dlent, confertim occuparent, & undique illis adhircrentj faiftum dlutpri multitudine^ in^
minentium pars navium deprimeretur, pars etiam fiibvcrteretur. Quod confpiciti Cyziceni im-
petu in cafrra Ponticorum fadlo , igtos ibi relictos trucidarunt , Se fi quid fupererar diripue-
^ *
jrunr. ( Mttmstn , cap. 41.)
Lucullus 'Cyzicum ingredus , ingenti lxtitia Se magnifico honore exceptus eft. (
in cujus honorem ludi deinceps ibi funt celebrati , quos Lucullea vocant. (Appian.Plutarch
) Ciyira-
» )
tem Romani honorarunt, Se libertatem ei conceflerunt. ( Strabo , Ub. 11 pag, y?6. Tacit.A
nuJ
lib. 4. cap. j6. )
Mithridates fuos Larnpfacum compulfos 8e obfcflbs a Lucullo, clade illuc mifia,
expottavii
uni cum Lampfacenis : icliaifquc Mario live Vario duci Sertoriano, A lexandro Paphlagon
i
Se Dionyfio eunucho, decem millibus fclcdcmm militum in navibus quinquaginta /oun
ma-
jore carum parce petiit Nicomediam. Verum & lutura & illarum multi reropeftatc perierunt"
(A r
Mithridates , pp ia
coi ledis ut potuit n.
in Ponto viribus , Perinthu)
m circumfedit & oppugnavit: ca-
que non potitus , iri Bithyniam tranfinifir. ( Memnon , cap. 42.)
Antiochus ( Aliaricus ) & frater ejus , tegis Antiochi ( Pii j filii pueri , qui
regni Syrii par-
tem i( Tigrane non occupatam ) obtinebant, Romam venerunt j regnum Aigypti , quod ad
E&
ad Sclencm raarrem fuam pertinere arbitrabantur , perituri : ibique biennium ferj
comitatu
regio atque ornatu, moram traxerunt. (Cicero > Ub. e^.in Verrem.)
Antipas five Antipater Idumius, nobilitate ac opibus gentis fin princeps ,
(alterius Anrip*
five Antipatri, quem I rege Judxorum Alexandro &cjus uxore Alexandra ducem totius Idume*
conilitmura fcnuit , filius ) ex uxore Cypro , illuftri inter Arabas loco nata , filium
fufccpit
Herodem ; qui poftei Judzx regnum obtinuit, fiquidem hic 1 j annorum fiicrit , quando cum pa-
ter Gahlix prifeat : de quo , ad annum Mundi 5957 erit dicendum. Vide fiipri,
arm
Mundi 5875- ) cuanquim Nicolaus Damafcenut, in gratiam Herodis regis , f cuius
adhuc fu-
perftitis Vitam deferiprit ) Antiptti genus k primatibus Judxonan , qui in Judiam
venerunt e
Babylonia, deduxerit. ( fofeph. Ub. 14. cap. a. ) quomodo Se in Hiftorii ludiorum Arabi-
ci (ad calcem Bibliorum Parifienfium cdin) capte }j. legimus i Tudxun fijiflc
Amipattum, er filiis eorum qui de Babylonia cum Ezra Sacerdote afccndcrant ,
atque ab Ale-
xandro (Jarnuco) Idumiorum regioni prifb£him uxorem inde duxift. Julius verb Africa-
nus in epiftola ad Ariflidem ( apud Eufebium , lib, 1. Hiftor. Ecclefiaft. cap. 6.
Se 7 ) euro
que, fecucus Aabrofw (lib. Commentar, in Lue. cap. ex traditione cormn, qui Serva-
-
— —— — — lori
Digitized by Goo
I MP ER?. MAC EDONUM. Anno Annota-
391 c'h*;,r
'rori noltro fecundum carnem cognari Aubmium nuncupabantur, Anripatnnn Herodis cujuldam Atca-
lonitx , templi Apollinis zditui, filium fuiile refert ; atque ab Idumaeis latronibus Afcalonc cap-
tivum abductum , Iduroarorum moribus Sc difciplinis fuiile infiitutum. Atque hxc communior
ChriAianoruro Patrum cft fententia.
Barba cum robuAl Italorum manu veniens , & ex ducibus Luculli Triarius, Apameam obfe
derunt. Cives, cum aiiquandiu pro viribus iuis hoflem fuAintiiflent , apertis tandem porris eoS
inrromiferc : ut apud Memnonem legitur. Appianus verb Triarium co appulfum vi urbem cc-
piirc , & Aparocnorum in fanis ad qux confugerant, magnam cardem cdidillc fcribic. Prufam
deinde fub monte Olympo munitiiTimam civitatem captam expugnatimque Romanus exercitus
'dinpuir. Hinc Prufiadrm, mari impolitam, Triarius cum exercitu periit : quam rex Bithynia:
Ptufias Hcraclicnfibus adctnpram dc ic denominavit ; cum ante ab amne prxrerflucntc Cicrus
1 ( vel Cius ) diceretur. Ut urbi appropinquavit , facile Pruficnfcs cum receperunt , Ponticis eje-
'diis. Niciam deinde , quam prxfidium Mithridatis renebat , ventum eA. Pontici vero, inrel-!
,lc&o cives animis ad Romanos propendere, nodhi fc ad Mithridatem Nicomediam fiibduxe-
runt. Romani igitur fine molcAia urDem fiix potelUti fubjcccrunt. ( Memnon , cap. 43. & 49.
IAppi an. pag. 1x5. cum Oro/io , lib. fi. cap. x. )
| Lucullus ad HeUefpomum p.ofcdus , cladem inAruxit : 8t Troadem delatus i divertit in de-j
lubro Veneris. Eam uodte Ibpitus videre viliis cA libi alFiAcntcm Si dicentem,
Ti **»»«( V \jfi* \iw ; nCfti <fi til
Quid dormit animo fe leo , quum proximui adflt
Hinnulas eeee frequens.
Quod (omnium dum ftirgens adhuc nodk advocatis amicis exponeret , adfuerunt ah Ilio qui-
dam , qui nuntiarent confpcCtas ad Achxorum portum quinqueremes regias rredccim , qux cur-
fiim in Lemnum incenderent. Statim igitur folyit, & 1 3 illis navibus potitus , prxfc&um catum
Ilidotum occidit. [ Plutarcb. eum Appiano. 1
I Lucullus victoriam profccutus , Marium Uve Varium ( qui Ittfffus i Sertorio dux fuerat ) Ale-
xandrum StOionyfium circa Lemnum adeptus in deferta infula (ubi ara Philo&cris cum xreo lcr-
pente roonAratur ) contcmptim in cos inve&us eA : mandato prids fuis dato , ne quem uno- 1
Culum interficerent. Altero enim oculo captus erat Marius : quem ipfc probris & contumeliis
prius vexatum necate inAirocrar. Illis vero conAamrr manentibus , Sc navigia omnia ad terram,
attrahentibus , cohibuit Lucullus remigium ; Sc binas naves emittendo ex agmine , volebat eos
prolicerc. Illi autem non provehebantur contri : fed a terra Sc ex fororum tabulis fc defenden-
tes , Romanis vulnera injecerunt. Nec circumvehendi locus dabat facultatem , ycl navibus
fiiiduanribus holiilcm cladem premendi terrx accubantem & firmiter confidentem. Circum miliis
tamen aliis navibus diversa parte, qua accellum infula in terram dabar , fbrridimos quofque
pedites Lucullus tandem expofuit. Hi averfos adorti hoAcs, partem eorum interfecerunt , par-
tem in naves compulerunt ; qui metu Luculli non aufi alrum petere , oram legebam , Sc terra
marique impugnati vulnerabantur, cum magna czde ac ConAernatione fugientium. (Plutarcb. &
Appi ^n.) Triginta iduas naves regias, & complures onerarias , aut demerfit Lucullus aut ce-
pit. Multi ibi ex his quos Sylla prolcripfcrat interempti funt. (Orof.ltb . 6. cap. x.)
P.iflcra dic tres duces de fpelunca , ubi latebant , ext ralli fime : c qmbus Marius ( five Varius)
Luculli juflu occifus cA. Non placebat enim Romanum Senatorem in triumpho duci. I Id. ibid.
cum Appiano. ) Alexander ad e ira pompam feryatus cA. Dionylius autem , epoto quod fecum
habebat veneno , mox exfpiravir. ( Appian )
Atque lix fuerunt dux illx navales Luculli vi&orix , altera ad Tenedum , altera in mari Algeo
patta , quarum ih capite 44. Memnon meminit ; Sc velut unam , aliquoties Cicero celebrat. Ita
enim in Oratione pro lege Manilii , 1 Lucullo ait e/ajfcm magnam & ornatam, qua ducibas Ser-
torianis adItaliam fludi 0 inflammato raperetur, piperatam ejfe atque depreflam, Sc proL. Murctla.
Illam pugnam navalem ad Tenedum , quum contento' cur fu i acerrimi t ducibus, boflium c/aflu Ita-
liameif atque animis inflata peteret , mediocri certamine C parva dimicatione commi flam arbi-
traris I Sc in Orat, pro Archia poifta : ubi , L. Lucullo dimicante , interfrdit ducibus depreffam
boflium elajjem , & incredibilem apud Tenedum pugnam illam navalem pridicar.
Lucullus dc fuis rebus gcAis ad Senarum mifir laureatas litteras , ur mos erat vilioribus. ( Ap-
pi an. ) Cumque Senatus ci ad clalfcm parandam tria millia talentum drcrcviflet ; negavit per
lirteras ca pecunia fibi opus efle , jatfkans fine fumptu & unto paratu Mithridatem fefociorum.
navibus pelago exa&urum. (Plntarch .) |
His confc«n , properavit Lucullus ipfum infequi Mithridatem ; quod in fpc efTet circa Bithy-.
niam fc illum inventurum , retentum a Voconio , quem ad infiandum fugienti curo navibus mi- j
ferat Nicomediam. Sed Voconius , dum in Samothrace initiatur myAeriis Sc fcAos dies celebrat i
haud occurrit in tempore : Mithridatem verb, qui jam cum claflc vela fecerat & maturabat ante-
qulm ipfum peteret Lucullus Pontum tenere , corripuit atrox tempcAas j qui cladis partim abrepta
partim cA depreffa, omniaque litrora ciebis flu&u naufragiis per multos dies fuerunt completa.
Eam Dianx Priapinx ira Ponticis fuifle imraifiam dicebant , quod fanum ejus fpoLiavidcnt Sc
lignum loco movi flent.
Mithridatem Pontum petentem bis rempcAatem paflum fuifle fcribic Dio, amififleque hoc
infortunio virorum circitet decem millia , Sc naves circiter 60. reliquis disjcdHs , ut quamque
ventus abAulit. Naufragiis apud Param , <*r Heracleam , militum optumos cum claflibus aml-
fijfr fe dicit Mithridates in epiAola ad Arfacem 1 aptid Saluflium. Oroftus ait, Mithridatem
adversus Byzantium ( quo i Lucullo illum fugatum elicit Eutropius) iafhu&a clade xuyigan-
tem , tcmpeAatc correptum 80 roAratas naves pcrdidilTr. Florus denique , centum amplius
J. VJferii Annat. Pan p»jt. Ccc
ChUOU.
JE T A S MUNDI VI.
imn claffem , apparasunujuc belli gravem , in Pumico mari a^greffam tcmpe/latem, tam fstda
IOrare laceravi (fe, at navalis belli tnftar efficerer.
3P2 videretur
Quum navis oneratu qua Mithridates vehebatur nec ad terram appelli ob molem in tantS pro-
gubernatoribus polle , Sc aquam jam acccpidn atque obruta eflee undis s licet
celli
amici vetarent, in Seleuci tamen pirarx myoparonem , ipfo piraia juvante , tranlilivit , corpore
pr xdonibus permilTo. A quibus Heracleam Ponticam, (ut ait Plutarcbut ) Sinopcm primum ac
poli Amifum , ( ut Afpiansu Sc Orofsta ) fubvc&us cfl incolumis.
«Con» fu perior a damna refarrirc volens, a Chalcedone, ubi (occubuerat , Nicomediam co-
pias tranftulrt; Sc 150 fladia ab urbe caflramctatus , a dimicatione cavir. Ibi, magna adhibita
fcflinationc , citatis itineribus Cottam fponte lua Triarius cll allccutus ; & Mithridates in urbem
le recepit* Tum uterque Romanus exercitus ad oppugnationem ejus fc paravir. At Rex , cogni-
to semino confli&u navali Ponticos a Lucullo v idos , nec parem ("e ad occurrendum przlentious
Romanorum copiis efle , clallrm in fluvium retro movit i Sc gravi correptus tempeftate , trire-
mes aliquot amifit : lp(c tamen cura plurimis in Hypium fluvium delatus cft. ( Memnon, cap. 44.)
Hic, quum reropeflas cum muraretur, audito Lamachum Hcraclicnfcm , quem antiquo ami-
citi.c fccdcrc obftrittum haberet , ad rcipublicx gubernaculum federe ; mullis hominem promif-
lis attraxit , ut libi In urbem recipiendo operam daret : miliis etiam hoc nomine ad cum pecu-
i. Lamachus , publico extra urbem epulo civibus apparato , fub quod claufas fe non habiru-
j, portas fidem dederat, mero populum inefiravit ; utque eo ipfo dic ex compa&o Mithri-'
dates fuper veniret illis, operam dedir. Iraque nec olfa&o Mithridatis adventu , urbs in ejus ar-
bitrium venit. Poliri die plebem Rex convocaram amicis excepit verbis , utque fidem erga ipfum
ructetur hortatus , Connacorlgi euxn prarfidio quatuor millium urbem cuflodicndam tradidit. Prz-
textus erat, defenfurum (e cives, fi Romani quid contra molirentur, Sc confervacurum. Hinc
dillributis in eives, maxime in magi liratus , pecuniis, versus S inopem navigationis curfum di-
( sbid. )
rexit.Id. t
Lucullus recepta Paphlagoni! atque Bithyni! , per Bithyniam Sc Galatiam b regnum Mithri-
datis invafit: Sc NicomcJix fuas copias cum Cotcx A: Triarii agminibus, ur irruptionem in Pon-
tum facerent, conjunxit. ( Eutrop. tib. 6. Plsetarcb. & Memnon, cap. 4j.) At rcnunciata Here-
de* oppugnatione, quum de ptoditione necdum conflaret , fcd totius fimul civitatis volunutc
defectionem contigillc arbitrarentur, Luculli conlilium erat ittipfccwn robore exercitus per me-
diter anea ScCappadociam moveret in Regem Sc totum ejus regnum , Heracleam oppugnaret Cot-
ta , Triarius autem aflumpea claflc miliis in Cretam Sc Hilpaniam Mithridatis naves in reditu
Circa Hcllcfpontura & Propontidem interciperet. ( Memnon , ut fapr.)
His Mithridates auditis , in novos belli apparatus incubuit : & ad generum futim Tigranem
Armenium , & ad Macharem filium regnantem in Bofphoro , & ad Parthum mific qui properi
contraherent auxilia. Ad Scythas quoque finitimos cura multis donis Sc magno auri pondere Dii-
clcm iic juffit : fcd ille & cum donis & cum auro ad Lucullum transfugit. Grteris quoque dene-
gantibus , Tigranes , licet diu cundlarctur , ( co enim abnuente , bellum hoc cceptum fuillc , epr-
ftola Mithridatis ad Arfacem, libro quarto Hilloriarum Safu/lil inferta , confirmat ) fxptLts ta-
men a filia Mithridatis non fine roolclli! interpellatus, auxilia tandem protnifit. (Id. ibid. cum
Appiano. )
I.cgatus ad Tigranem ! Mithridate railTus , fuit Metrodorus Sccpfius , £ philofopho in politi-
cum muratus hominem : in cum amicitiae gradum i Mithridate provectus, ut pater Regis dicere-
tur i Sc demandato cl judicis oflicio , ab ejus fententi! non licerer ad Regem provocare. Legati
conlilium dc fublidio contra Romanos ferendo roganti Tigrani , refpondit ille. Vt legatus ctnfm-
lo, m confsliarists abnsso. Ciimquc invitum ille eum ad Mirridatcm i emitteret i in itinere mortuus
Metrodorus cll , five regis opera , live c morbo : urrumqnc enim fertur. Nam quod ille dixe-
rat , Mithridati Tigranes renuntiavit; nihil cum aibitratus de Metrodoro gravius confulrurum.
Cujus pamitcnria Tigranes dutkus , cadaver illius funeravit fplcndidc : neque ulli magnificen-
tur pepercit in morruum , quem vivum prodi Jcrar. {Strabo, lib. ij. p». 609, 610.& Plmarcb.
In IjicuIIo.)
' Diverfos contra Lucullum Mirfiridates nrxfcclos mifit ; & pofl commilTas aries , vari* accide-
runt fortun* vices : in plcrifque tamen ad Romanos magis (iicccflu inclinante ( Memnon, cap. 4 j. )
tt in principio quidem diflicultatc neccllariontm ulquc eb laboravit Lucullus, ut jo millia
Galatarum fequerentur caflra , qui frumenti medimnum humeris ftnguli portabant. Progrcflus
vero , obiter «ubigebat Sc depraedabatur omnia: moxque, ur in regione fortunari Sc diu bello in-
tacla , mancipium vendebatur drachmis quatuor , bos drachma ; capra, oves, vefles, Sc reli-
qua , pari vUirarc pretii. Cumque dillraherc prxdam , omnibus abundantibus , nulli jam vale-
rent! alii eam reliquemur, alii corruperunt. ( Plmarcb. & Appian. )
Deinde Lucullus oppugnavit Anulum & Eupatoriam, quam juxta Amifum Mithridates condi-
dit Sc appellavit dc fuo cognomine , feclrqnc regiam : partem verb exercitus ad Thcmifcyram
oppugnandam mifit , firam ad Thcrmodoontcm fluvium. HI contra Thcmifcyrcnfes turribus
utebantur Sc aggeribus , Sc cuniculos raen amplos fodiebam , ut in eis pugna: committerentur
fiibterranex. Hos opidani fiipcrn^ aperiebant , Sc per foramina demittebant in opetaribs urfas
alufquc beflias Sc apum examina. Ar apuil Amifum laborabatur aliis difficultatibus : dum Ami-
fcnfes repugnant flrcnue , nonnunqium erumpendo , arque etiam provocando ad lingularia certa-
mina.Appian,
( )
Cura Lucullus ad Amifum lenra obfidione tempus tereret , exerdrui ejus cundbtionem cui
pabati dc quod omnes urbes per deditionem, vi cepifler nullam, neque diripiendam militi con-
ccfllllet , indignabatur. E tm vero cunctationem ccfto coni ilio ! fc fuillc fulccpcam, ille deda-
Digitized by Google
i Almo jAanottf I
IMP E R^ M_A C E D 0 N U M
ravit : at paulatim Mithridatis vires attereret j nec cogeret , dcfncrantcm de propriis viribus » ad
Tigranem higcic , & cum libi hortem facere- dc quo ita loqucnrcm Lucullum P/utarehu
inducit. Pinearum dierum efi ex Cabiris tn Armenium iter, ubi (edet otiofus rex regum Tigranes
tanta fubnixut potentia , qua Parthtt extorquet A fiam , civitates Grsteat in Mediius deportat. Sy-
riam Urmet & Palafiinam , reget Seleuci fuccefforet tollit , rarum filias & conjuges fedibut extriti m
abducit. Hic Mithridatis propinquus ejl CT gfner-
Cotta , motis Romanorum caftris, primum in Pniludcm , Cicrum olim nominaram , duxit.
Inde ad mare Ponticum defeendit , Se maritimam ptxtcrgre/Tus oram , Htfraclcx mcrnibtis in rupis
vertice politis caftra applicavit. Lori autem firmitati Hcraciicnfcs fidebant ; Se Cottx oppugnatio-
nem fortiter urgenti , limul cum ptxiidiariis a Mithridate inrroduriis , repugnabant. Et plurcs
quidem c multitudine Romana cadebant : crebra tamen etiam Hcraclicniiurn vulnera erant i telis.
Qnaproptcr ab oppugnatione receptui Cotta fuis cecinit , Se remotius aliquanto caftramctarus , to-
tus in hoc erat inrcntus , ut exitum ad ics ncccllaiias imrrcludcict oblcflis. A nnonx igitur ca-
ritate oborta HeraclienfcS , diinirtis ad colonias legatis , alimenta libi venundari petierunt : Se
benigni accepta eft legario. ( Mtmnon, cap. 49.)
Bicvi ante Tiiarius , Romani claflc inftrndus , a Nicomedia impetum fecerat in Ponticas tri-
remes versus Cretam Se Hifp.Hii.un a Mithridate cmillas. At cum reliquas in Pontum rctrb abire
refrivillcr , { ranlrr enim dc his Sc procelli Se pugnis , fuo quxquc loco , navalibus interierant )
adfcaitus illas ad Tcneduro , manus cor (eruit. LXX ipii riireurcs erant: Pomici autem pau-
ciore» aliquamb LXX agebant. Poftquim infertis concurfaium crtproiis, regii ad tempus vim
hortium initio fuftinaertuK : fed poftei imivctlis in fugam edulis , plenam Romani vidoriam & 4*4}
cclebicm liinr confccuti. Atque ita claflis Mithridatis tota, quanta in Aliam cum ipfo exiverat,
fub-i&a clL ( Id. cap. fc. )
Ad Amifenfcs obiclfos Mithridates large commeatus , arma, milites , fuhmittcbar c Cabiris ■,
ubi hybemans alium colligebat exercitum. [Appian. ] Et convenerunt ad cum peditum 40 , equi-
tum 4 millia } ut Plutirchus & Appianus : vel peditum 40, equitum 8 millia, ut Memnon numerat.
Oichacus (qui Appiano Olcabas Scytha cft ) Dardar/otum Mxocim paludem accolendum
dy mites, vir in re bellici, coufilio St confuctudinc civili laudatus, quum in Mithridatis ellct
| r.didiis St cum aliquo popularium (notum dynallaium certamen & xmulatioocin de primis
(cm per ibi haberet s recepit Mithridati ingens farium, Lucullum fc inter feChmim. Collaudatus
i Rege, atque in fpecicm irx probi is ab co cx coinpolito liigillatus, equo arrepto transfugit
ad Lucullum ; & ab co benigne receptui elL ( Plutireb. )
Olympiadis CLXXVI1 inrtanrc anno primo , vere , Murena ad Amifi obfidionetn continuan-
dim cum duabus legionibus relido, Lucullus cum tribus aliis per montana contra Mithridatem
prufedus cft. ( Phlegon Trallianus , chronie. Ith. 5 . in Bibliotheca Photit , cod. 97. Plutarch. &
Appim. ) Fuit hic Murena Lucullo imperatori legatus , & Murcnx illius quem Sylla prxrorcm
Qui , in legatione (ut in Oraiione pro eo lubiii declamat Cicero) du-
Aftr reliquerat filius. ruht
At exercitum, figna contulit, manum confer uit , magnas copias hojlium fudit , urbes par tim vi par -
tim obftdione cepit. A fiam iftam refertam , C" eandem delicatam , ftc obiit , ut in ea neque avi-
ritia neque luxurio v efhgium reliquerit : maximo in bello fic efi verfatus , ut hic multat fer &
magnas fine imperante gefferit , nullam fine hoc imperator. Se ignibus fignificaruras fi quid ac-
1Mithridates
V ir_dationesT ) difpo&erac Lucullum
. .. i— ...r
piohibitirras
ai.n.nc 1 1 1 1 1
cidcict. His prxerat Phcenix , vir regii generis ; qui dedit quidem cx pado lignum adventus
Luculli , vcium ipfe ad eum transfugit cum fuis copiis : Se ille fuperatis jam (ccux£ montibus
dclcendit ad Cabirx ( Appian. )
Mithridates tranigrcllus Lycum amnem & in campos patentes progrcflus, laceflivit Romanos:
( Plutarch . ) Diophanto & Taxila Adversus cos miliis. Et principio velitationibus fcr£ afliduis
horti les exercitus inter fc vires explorabant. ( Memnon , cap. 4f. ) Poftei coinmiftb cqueftri
prxlio , Romani terga verterunt , & Lucullus rctrb ad montcy.fc recepit. In eo prxlio Pompeios
vel Pomponius equitum ejus prxfcdus captus cft , atque ad Mithridatem vulneribus gravis per-
tradas. Quem ubi rogavit Rex an , fi ipliun conlcrvailct , amicus libi ellct futurus : Sani , in-
quit , fi picem cum populo Romano feceris j, fin fecis , hofiie. Poft quod refponfom volentibus
cura occidere barbaris, non per milit Rex; negans fc firvitnrum in virtutem deftitutara i fortuna.
( Plutarch. & Appian. ) ....
Deinde per Continuos aliquot dies produdis in aciem copiis , quum Lucullus ad pugnam non
defeeuderet , qui ad cum afccnderer , Mithridates circumfpiciebat. ( Appian.)
Inierim Olcabas five Olthacus Scytha , qubd in proximo cqueftri prxlio multos Romanos fcr-<
vaviilct , ad menfx confilionimque ac lecretorum locietatetn admiilus , venit ad cum dormien-
tem circa meridiem in texirorio, brevi ut folebat acrindus pugione i quali rem magni momenti
cum co communicaturus. Sed i Menedemo cubiculario Luculli reputfus , metuens fuoduxit ic ex
caftris , atqtie confccnfo equo ad Mithridatem tranfeurrit. ( Plutarch. & Appian. ) Alium verb
Scytham, nomine Sobad.icum , dc rranfugiendo ad Lucullum cogitare. Regi indicavit : qui fta-
tim cooipichenfus cft. ( Appian. )
Quum Lucullus , prxvalentibus equitatu hoftibus, planiciem timeret s petere autem montanam
regionem longinquam, faltuofam, iinpcdiram gravaretur: Grxcos quofdam , qui abdiderant fc
fuperato , per vias nulli tritas ad arcem illam perve-
, quxmovit: (altuque fine incommodo
ignibus
nit. Ubi diluxit, confpedus eft fupra capita hortium merati caftra loris qui dimicare volenti
facultatem
Ccclii
Dig
i
Cl,nfti.
IC *<>m
ALT A S MUNDI VI. 'E
«rl394
39)i facultatem ejus dabant , & , ne compelli pollet , quiefccnti. Et campis tunc quoque propter
equires vitatis , pofl eluviem quondam aqua plenam callra poliiic. ( Iidem. )
Quum neuter exercitus in animo haberet in prxlcnria prxlio decernere , ferunt cervum per-
fcejucmibus regiis intercepti via occurriflc Romanos. Hinc inirium ortura certaminis , pluribus
llrapcr ad uccofquc affluentibus. Fuga tandem Romanorum fada , ipfc folus in campum dcfccn-
dens Lucullus , Se primis ocatrrcns Fugientium » confidere imperavit Ac redire fecum in hodem.
Hh parentibus , cancri 1 biga fc reprimentes globo fado hodes facile fugaverunt Ac ufque ad
cadra conlcdi.it i funt. Revetfus Lucullus cos qui ceperant bigam foliu ignominia notavit i
dilcindos foliam duodecim pedum ducere jubens , addantibus Ac (pedantibus reliquis militibus.
( PlutJrcb. )
Deficiente commeatu, frumentatum mittebat Lucullus in O ppadoriim , Ac crebro velita-
batur cum hollibus: donec, fugjcntibas aliquando regiis, Mithridates e cadris procurrens fuos
objurgatos e fuga revertere coegit , tantumque pavorem incudit Romanis , ut perpetuo curfu in
montana refugerent , etiam poltnulni a perfequendo drditidenc regii , Ac quifque proximum i
tergo fugr focium unquam pctlccutorcm fugeret : tantus pavor omnes occupaverat. Ejus vi-
dorix nuntios Mithridates circa omnes terras dimilit. (Appi.™. )
Sornatius cum dccctn cohortibus 1 Lucullo frumentatum nudus , infedbnte eum uno ex Mi-
thridatis ducibus Menandro , reditit i commi dbqne prxlio , magnam dragem Ac fugam edidit
hodium. ( Pluittrcb. )
Podqulm iterum cum copiis Adriant» a Lucullo in Cappadociam mi iliis ed , ut cumulati
1
exercitus commeatum haberet i Taxiles Ac Diophantus, Mithridatis duces , Mcnemachum Ac
Myronem cum qtlatuor peditum Ac duobus equitum millibus contra eum miferunt i ur, iniidiis
in medio poliris , impedimenta revertentibus adimerent. ( Memnon. C4p. Pbiegon, *nn. i.
Qhtof. i?7. & Phu*rcb. ) Cum enim Lucullo commeatus fola Cappadocia fuppeditarct ;
fperao.it Mithridates fc rcdidiirun» cum ad talem inopiam , qualem ipfc ad Cyanum pallbs
fuerat. ( Appun. )
Vcriim equites regii qnum in primum agmen frumentatorum in qnibiifdam faucibus incidiflcnr,
non cxpc&jto dura in paterniora loca procederer , non potuerunt equis utf in angudiis. Romani
iutcrim ederiret inftrudis ordinibus , favente libi afpcritarc locorum, alios ex regiis occiderunt,
alios per rupes p.rcipitcs impulerunt , alitas turmatim difperlos in bigam egerunr. ( Id. } Eos
inlccuti Romani , (ubtidiis 1 Lucullo miliis, ad ipfa Diophanti Ac Taxi Iis cadra provehuntur.
Ubi valido certamine inito, ad breve tempus obditere Pontici. Mox ubi primi abfccllerunt du-
ces , tota inclinata ed acies : Ac ipli coptarum dudores nuncil cladis venerunt Mithridati.
i
[Memnon, cap. 45. ) Equites Ac pedites qui cura Mcncmacho Ac Myrone venerant , duobus
cxccpris , omnes trucidatos fuirfc Pluturchus allcrir. Triginra millia Ic&iduna Regis , a quin-
que Romanotudl millibus vadata fuiilc , feribit Eutropiuj. ( lib. 6. ) Lucullum in Ponto adver-
sas Mithridatem feliciter pugnaville, exiit hodium amplius qulm Icxaginta millibus, tradidit •
lavitu, (hb. 97.) etiam illis, qui paulb pod in Mithridatis fuga ceciderunt , fimol com-
prehenfis.
Hujus cladis fama non tam cito ad Lucullum quin» ad Mithridatem pervenit. ( AppUn. ) Et
prxter illius cadra magno fplcndorc Adrianus iter fecit, ingentem numerum fecum trahens plao-
drormji commeatu Ac prxda onudorum. Unde animus illius plane ed dcjc&us, trepidatio au-
tem Ae timor milites incedit. ( PUtarcb. ) Rex vero. Lucullum in fc deilitutum equitatu quam-
primum faflurum impetum ratus , de fugi cogitavit prx metu , Ac id conlilium amicis Itatim
lapcrnii in fuo tentorio. At illi . non expcd.it» ligno vafa colligendi , res luas ante lucem b
cadris enjittebant : adeo ut in portis jumenta prx multitudine fc invicem comprimerent. Exerci-
tus v«ro >d yidens. Ac agafones agnolccns, pavore fufpicioncm augente, indigne fer ens non da-
tum lignum etiam libi , vallum cum ira uno impetu proruir. ( Appi ah.) Iratique milites ad por-
tas acciirtcntds, diripuerunt farrinas, Aequicas abducebant obtruncarunt. Inter quos Dorylaus
dux, qui prxrcr purpuram qua erat amifihtt nihil habebat, propter eam ipfam periit; Ac Her-
mxus jihilpcx in portis conculcatus incctiir. ( Piutarcb. )
Dirbigiebam p.iflim cocis campis milites nullo ordine , qui quifque poterat, non cxpc&ata
ducum ac prxfcct.u um imperiis. Qitx ubi Rex leniit tumultuarii prxpropercquc beti , procurrit i
luo cctuorio didurus aliquid : fcd quum 1 nemine audiretur , compredus in turba concidit.
, AppUtn.} \ Eum Cabiris clam fisis aliquamdiu fe contnuille, ac deinde bigam arripuilfe , feri-
bit Memnoni ( cap. 4^. ) datim verb in equum fublatum cura paucis ad montes propcralle , Ap-
pumtr refert. P!ut*rchut ita rem narrat. Mithridates, quum nemo apud cum ne apparitor qui-
dem ycl equiib rcmanlillu , in caterva fc exterorum extulit cadris s aene equum quidem ex
regiis rjd manam habuir. Verum quum fero tandem in Hudu bigx illius confpcxiilct ja&arum
eunuchus Ptolcmxns , cui equus erat , defiliit pr.tbukque equum Regi.
Lucullus certior fadm de frumentatorum vidotia , vidcnlquc fugam hodium , mifit magnam
manum equitum qux fugientes pcrlequcrctur ; eos verb qui in cadris adhuc reliqui ad reliden-
dum !cparabant circumdedit legionibus: edixitque ut tanti lperi rapinis abdincrenr > dum fatis-
ceret exdibus. At miles , confpcdismultis vafis aureis Af argenteis , prctiosifque vedibus, edidi
oblitus c$, (Appnin, ) Sed Ac Rex ipfc a Galatis cum infequentibus , qui taroen regem ignora-
bant , captus bullet i nili mulus ex iis qui tegiam gazam portabant conjecidct fe inter regem
& e 011 (euantes : live fponte fele obtulit, live de indiillru Rex objecit cum infequentibus. Dum
eniin illi auro colligendo atque inter fc de prxda digladiando moram nedunt , Rex £ manibus eo-
rum elapliuclL (Memnon, cjp. 46. plmarch. & AppUi n. ) Cumque Callidratum , qui Regi 1 fc-
crctis erat , captum in cadra Juci Lucullus imperaflet ; qui illam ducebant , fuccindum (00
— * * — :
\
Digitized by Googlc
ch/tuu.
rert°et ^ _.iiii
I M P E H. MACEDONUM. 395
aureis fcrwiciucj , occiderunt. { Plutarch. ) Hujus h Ponto Mithridatis fugx ita meminit, in oratio-
ne pro lege Manilii, M. Cicero. Mithridatei fugient , maximum vim auri ajvue argenti pu/cherri-
marusnque rerum omnium , epodi & a majoribus acceperat & ipfe bello fupenore ex toti Afia di-
reptui m fuum reputem couge/Jerat , in Torto omnem reliquit . Hec dum noftri colligunt omnia dili-
gentius, Re x ipfe e manibus (fugit.
Mithridatem inlequcndo Locutius Talaurorum tentte pervenit; Unde quum quarto jam dic
Mithridates prxvcrtiiict in Armeniam ( non in Iberiam , ut apud fofephum , lib. 13. cap. 24.
perperim legitur ) ad Tigranem fugere , rerrb conccllir : & Regis caftra militibus diripienda
concclfk. ( Plutarch .) M. Pompeium ducein adversus Mithridatem milii : ipfcquc cum univerlis
copiis Cabira movir. ( Memnon, cap. 47. ) Itn vero rem hanc rotam obumbrat Mithridates in epi-
stola ad Ai facem , libro 4*. Hiftoriarnm Salnllii. RefHtuto apud Cabira exercitu , <$• variis inter
me atque Lucullum pretii s , inopia rurfus ambos suce fit. Illi fnberat regnum Ariobarzanis bello
iniallum • ( Cappadocia Ic. ) ego , vallatis circum omnibus locis , in Armeniam concrfi.
In Comana igitur evadens Mithridates . inde ad Tigranem cum duobus equitum millibus pro-
fugit. Appian.
( ) Sed expetitum a genero colloquium non impetravit. Eum enim qui tantum
regnum audierat , neque in confpcChim admittere , neque alioqui affinem agnofccrc , dignatus
eft. Corporis tamen lui cuftodiam ab eo accepit: Sc in caftellis ali more regio juflus eft , & aliis
hofpitaliratis odiens adfcdus. (Memnon, cap , 4 $. & Appian. ) lic£t contemni im Sc fuperbe reje-
ctum , arque rcmotillimc in locis paluftribus Sc inlaJubribo* quodammodo feptum cum fuifle
rlut.trcl.nl fci ipicrir.
Ex fligi Mithridates Bacchum live Bacchidem eunuchum milit , ur Prores , uxores, Sc concu-
binas fuas , qux apud Piurnaciam fervabantur , quomodocunqtie pollet interimeret. ( Memnon
cap. 4 6. flutar ch. CT Appian. )
In multis dux regis lororcs fuerunt , Roxane 8c Sratira , qux annis prdp£ 40 in virgitiirdre Vi-
xerant; & uxores dux lonidcs natione , Berenice Chia & Monima Milclia. Ubi adfuit Bacchidcs,
cifque indixit mortem, qux cuique facillima 8c levidima videretur ; Monima derradum capiti
diadema collo apuvic , atque cx eo (emet ipfa fufpcndit. Quo citb abrupto ; Extcrabilit fa/cia,
inquit,
Bacchidi.»e Berenice
hic quidem eris mihi
poculum tuilisfurapfit
veneni t Tum , cupis
illud pre jecit confpuirquc
portionem nucri dedit; prxfcnri
ac jugulum obtulit'
& petenti;
unaque ebiberunt ambx. Valuit autem in corpus imbecillius vis veneni : Berenicen Vero , qux
minus jufto had Ierat , non abftulit. Ea igitur, quum diu animam ageret , accelerante Bacchide
ftrangulaca eft. ferunt etiam cx innuptis illis fororibus, alteram, poft multas in fraKkm exeera-
tiones Sc probra, virus cpouile : Scaciram verb nihil gravius aut abjectius locutam , fratrem col-
laudalle ; qubd dc viti in dilcrimen vocatus , rationem etiam habuillct ipfarum , profpexilletquc
ut citta contumeliam vitam ponerent liberr. ( flutarch. )
Lucullus Cabiris circumfclGs , dum barbari cereo Ic pado el permittunt , Sc ipfos in fidem
accipit , Sc incenibus potitur. ( Memnon, cap. 4 i. ) Cabiris verb aliifque compluribus captis arci-
bus, grandes thelauros invenit Sc carceres, in quos condiri multi Grxci , multi etiam Regis
nccciurii erant : qui quum habutllcm Ic jamdudum pro deploraris, Luculli beneficio non tam
confcrvati funt, quam revixerunt & quodammodo renati luar. Atque inter exteros foror Mi-
thridatis Nyll» capta eft , magni ipfius lalutc. ( Plutareh. )
Prxfcdi prcUdiorum Mithridatis unanimiter ad Lucullum tranfibant , paucis exceptis. ( Ap-
pian. )Inter hos , Strabonis geographi avus maternus , ( Moaphernis , Colchidis fub Mithridate
prxfcdi , ut ille libro 1 i.pjg. 499. indicat , frater } qubd fobrinum ipliusTibium hujtifquc filium
Thcophilum Mithridates nuper nccavillct, fecum quindecim prxfidiaria calici Ia ab eo ad Lucul-
lum convertit. (Strabo , lib. 1 a. pag. 5 <7. ) Atque ita Romanis legionibus Pomus eft patef.ickus
qui anrt populo R. cx omni aditu claufus fiicrat. ( Cicero pro lege Manilia , & pro Archia. )
Creticum hinc bellum a Romanis eft liilccptum ; foli vincendi nobilem infulam cupiditate.
Caufa tamen prxtendebatur > qubd Mithridari Crctenles faverent , Sc cum Romanis bellum ge-
renti milites fupeditarene conduditios ; & qubd in illius gratiam cum piratis quos Marcus An-
tonius prxeor ( Trium viti pater) tum perfequebatur belli fociecatem iniillent, ipfumque Anto-
nium legatum ad eos milium dcfpcxilicnc , atque illi fupeibd refpondillcnt. Hinc igitur ftatim
invaiit infulam Antonius, cum ingenti quidem vidorix (pe atque hducia; adeb , ur plurcs catenas
in navibus quam arma portaret. Sed plerafque naves intcrccpcrunr hortes ; captivaque corpora
religata velis ac funibus pependere : ac Isc velificantes triumphantium in modum Cretes portibus
fuis adremigaverunt. Iplc verb Antonius in morbum incidens , bellum parum pcofpere geftum
morte fui finivit : ab eo nihilo fecius Cretici cognomentum adeptus. ( Liv. lib. 97. Florus , Itb.y
cap. 7. Afconius iu orat, de pratura Vtrris Sicilit nfi. Appian. legat. }o. )
Antiochus ( Afiaticus , ) Antiochi (Pii ) filius , quum biennium fcr4 Rorox uni cum fratre
commoratus, pet Senatum qux dc regno >€gypti poftulaverat obtinere non potuiilet , in regnum
pauium rediens, & iter per Siciliam nccrc volens, Syracufas venit; ibique in domo Q^ Minu-
cii Rufi divcrlatus eft Candelabrum ille fecum Romam artulcrar i gemmis clariflimis opere
mirabili petfcdum, in Capitolio ponendum : fcd quia nondum templum erat perfectam , ftatuit id
fecum in Syriam reportare , Sc cum Jovis fimulachrum dedicaretur ( quod fequente anno i Q.
Catulo eft tadum ) cum exteris rebus illud quoque donarium per legatos in Capitolium remitte-
re. Sed Sc hoc candelabrum , & non pauca etiam pocula aurea gemmis diftinda , Sc trullam vi-
nariam ex una gemina pergrandi excavatam, Verres Sicilix Prxtor per fraudem illi abftulit , Sc
fua rcpofccntcm dc provincia ante nodem difccdeic juilit ; compcnlTc fc dicens , ex ejus regno
piratas ia Siciliam clfc venturos. (Cicero in Verrina fextafivt libro quarto tn Ferrem.)
Cum in Judxa veteres Alexandri Jannxi amici , alii poft alios , Phari larorum artibus
Alcxandra
& T A S MUNDI VI. f*££E
Alexandri regina diflimnlame , cxdercmui i eorum potentiores , cum Ariltobulo Alcxandra
filio natu minore , in regiam conveuientes , 4 Regina orarunt , ut vd ibi omnes interficerentur
vel per caftclli diftributi reliquam vitam , ab iuimicetum iniidiis tuti , exigerent. Illa vero, inop
melioris confilii , cuftodiam camellorum cis credidit : exceptis Hyrcania , Alcxsndiio & Madur
runte , inadquibus
Cotta res fibi
Heracleam clurilTuxus
caftra habens, recondiderat.
nondum roto ( 'jofepb.iib. I J.exercita
oppugnationem Amicuit, eap. 14.)
aggrcllus erat t fed ali
1
quos dc Romanis particulatim admovebat, Bithynorum multos fUtucns.jn fronte. Cumque pl»
:
res vulnerarentur & oppeterem , machinis animum adjecit : quarum teftudo prx aliis formidines*
incudit ubfclTis. Totam igitur vim militum, cait(is cxcium , admovit curri cuidam , ruinx fpor
i
prxfcrcnti. Vcrdaj ubi femcl atque iterum perculla , non modo contra opinionem perbiteret
i led edam aries 4 extera machina diftraftus avelleretur ; animus Hcradienfium crefccre , & per
tutbarus rmrroic Cotta timere capit nunquam urbs ne caperetur. Polleto etiam die , cum maebi
111 itetum impa&a nihil proficeret , ini frumentum illud concremavit , & labiis capita prreidit
Rcli^bquc ad mania prxjidio , cum extera militum turba in catnpo Lycxo vocato dativa de
legit , largam viftus copiam prxbcnte : atque inde omni circa Heracleam regione dcyaftau , ir
I
magnam cives difficultatem coegit. Quare denub ad Scythas Chcrloneli incolas , & Theodolia-
nos, & circa Bofphorum dyinfus , de fociccate legationem milit : qux non ablque crfe&u eft re-
verfa. ■ ( Memnon , eap. j i, )
Dumque fioitcs urbi incumfiurit , non multo miniis ab internis vexau ea eft moieftm. Prxfi-
diariis enim ^lithridatis militibus id non fatis erat quo plebs urbana vidrirabat : verum ver
beribus mul&uos cives fuppeditare qux in promptu non cfant per vim jufletunt. Sed de ptxfi-
diariis longe importunior erat prxrccUu Connacoria , non modo non prohibens vun tuorum
fed etiam libere permittens. { id. ibid. )
J9J4 Lucullus Chaldxos de Tibarenos fubegit. (Plulstreb.) Armenii quoque minore , quam Mi-
thridates tenuerat , potitus eft. ( id. & Eutrtp. libi 6. ) Et poftquam obeundo • Ponti provin-
ciam conftituillct , ad nuririraas quoque illius urbe* chflcm appulit, {jinum.)
Amifus adhuc oblidebatur : prxfcdlo Callimacho (cientia apparatus machinalis dt omni vi ver-
futix, cujus in obfidienc ullis lit , vehementi ftime Romanos fatigante. {Pbuarck) Lucullus ei>
piofciiius, ad deditionem cohortatus eft : fed cum- non perfnafulet , ad Euparoriam obfidionem
tranftulit } negligcmer (c illam oppugnare fimulans. Dum vero cuftodcs , iimiii negljgcntix
exempto provocari , fecurc agerent i ille juffis arripere fcalas militibus moenia confecndendi co- 4<i-44
piam fecit. Et (ic capta Eupaioria extemplo diruitur. { Mtmnon, eap. 47. )
Nec multo puft capta eft Amifus , qu* per alrcram jam hyemem ( ut ex Salttfio confirmat
P/ ut a rebus ) obfidionem pertulerat Qua enim diei hora milites abducere dc reficere Callimachus
confueverat , ea Luctillus , (catis admotis , confccndit mania. ( id. ibid. & PUtarcb. ) Quo-
rum quum modicam partem cepilTet t Callimachus i vel qubd prxdam invideret Romanis , vel
qubd facultatem libi evadendi fttucrer, ( nemo enim abnavigtnies eft moratus) deferuir ioccn-
ditque utbem. Ut autem vis flamrnx muros comprehendit , accingebant fc milites ad prxdam.
At Lucullus , intereuntis roifcnus urbis , foris voluit prohibere ignem , atque ad reftingticu-
dum jdiioit.uus eft milites. Cicerum nemo obtemperabat ci , fed clamantes atmis concrepabant!
donec vi adaiftus , quo urbem ipfarfi eriperet ex incendio , permifit eis prxdam. Illi verb diver-
fum egerunt. Quum enim ad faces rimarentur omnia , & omnes in angulos lumen inferrent , ipfi
pleraque xdihaa concremaverunt. Flammam imber, dum capitur urbs , divino quodam cafu
cfttrfuj , exrinxir. Pleraque Lucullus , ante difcclftun fuum , qux diruta fiierant , inftauravir.
( Plutarcb. ) Cxdcquc ulteriore civium inhibita i & utbem & regionem fupcrllitibus reddidit.
( Alctantu, eap. 47. )
70
Eo tempore capris eft Tyrannio grammaticits : quem , cum ob inftgnem eruditionem Lu-
cullus nollet fervuin fieri , Murena ab eo acceptum mafiumillt ; co munere ufus illiberaliter.
( Plutarcb. ) Patfu
tor , indicat. yctb Affiilcnus ille fuit : ut in libro I a*. (pag. 548. ) Strabt , iplius audi-
Selenc regina , Clccqoira alio nomine di&a, ( qux poft mortem mariti fui Antiochi fti , ani
cum filiis , parte Syrix quam Tigranes Armenix rex non occupaverat regnabar ) Syros ut Ti-
granem excluderent follicitavic ; & nonnullas Phrcnicix urbes ab ejus obedientid abdurir. Ad
quam dcfcdkioncm cohibendam , Tigranes cum ingenti exercitu in Syriam ingrelTos eft. ( foftpb.
lib. i}, eap. a 4. cum P/m arebo , in Lucullo. ) Qna in expeditione , Tigranes 70 illas Armenix con-
val es , quas
obfes Parthis mercedis loco dederat , recupcravilfe ; & Paithoruro ditionem, qux
circa Ninum & Arbela eft, populari» fiiidc viderur. { Strabo , lib. 1 \fag. 5 j a. ) Eft enim hoc
omninb recens illud Tigranis adversus Parthos bellum, cujus in Mithridatis ad Arfacem proxi-
me fequcnrc annp mifsa epiftoli, (in libro 4*. Hiftoriarum Salufiii ) fufta habetur mentio: in
quo & fckf" i*a A(A$uC#tioi(ttr , regionem ejuandam consrovtrfam , ereptam Partho fuiUe , in
}}*. Hiftoriarum fuarum libto confirmar Dio.
Alcxandrx Judxorum reginx anno 9*. Mauhix Curto Sacerdoti Jofcphus filius narus eft,
folrphi hiftorici avus : u: iple initio libri dc Viti fui indicat.
Alexander filium Ariftobultim cum exercitu mifit veniis Damafcum , contra Ptolemarum Mcn-
nxum , qui gravis erar urbi vicinus. Sed ille nulla re memorabili gefta domum rediit. ( ]oJeph.
ib. IJ. e<tp»i4.)
Per idem icmpus nunciatum eft, Tigranem cum 500 militum millibus invalide Syriam, &
?rcvi in Judxatn ede venturum. Ei fama non immeritb Reginam & coram gentem terruit : tni-
rruntquc ad eum legatos cum magni pretii muneribus , oblidentem tunc Ptolemaidem < quam
St poftxa cepit. Ibi inventum legati rogaverunt , ut bene fihi dc Regina deque toti Judxorum
1
w - - — — ■ •-- •-- • •• ••• — •
gente
Googli
&yy Mm
I M PE R. MACEDO N U A/.
ADnnlltl
te i-rm
„„w polliceretur. Ille vero collaudatos quod e longinquo vcniflcnt ad exhibendum libi otfuiuro, P0*7 ruiodi
fullic omnia bona fpcrarc. ( Id. lbid. ) Licdr enim Tigranem omnes Cilcuphratcnfium Syrotum
gentes /Egyptum ulquc fcripleric Appianus i (’* Syriae. pag. nS.) Se PaUftinam nomina: im rtim
obtinutllc , apud Plutarchurn dixerit Lucullus : ramen AEgyptum veniis ultra Piiumiciam cum
non procellillc , Se ex Stratone in fine libri ir. intciiigitltr, Se ex Eutropii libro <j. qui Se partem
ramum Phomicix occupatam ab eo futile confit rrist.
f Anno
Lucullus legatum ad Tigranem milit Appium Clodium (uxoris fuse frarrem ) qut Mithrida-
tem expolirer et. ( Memnon, cap. 48. & Plutarch. ) Eum duces regii per luperiorcs regiones traxerunt
via prxter nccclfitatcm tortuosa > flexuosa , Se prolixa ; qitoufque liber rus ejus Syrus narione redam
indicavit: coque ducente, paucisdicbus Euphrate funerato pevenit Antiochiam qux Epidaphne
:cft didi. Ibi Tigranem operiri fuflus (aberat enim fiiojugalis adhuc nonnullas Phrenici.? urbes)
(complures dyn.lus , qui non ex animo patebant Aiir.cnio , conciliavit. In quibus Gordycnorum
iret hiit '/• irbseiUtt. ( Plutarch.)
Mulri» iniuper Appius domitis a T grane' civitatibus , qux legaros clam ad ipfum miferanr *
1Luculli opem promifit, jnfltsin prx/enti nihil movere: Erat enim Grxeis intolerandum Arme-
luionim Se durum imperium. Sjvritits prxierrim ipfius regis ira arrogantes Se inflati ex curfu rerum
tam profpero'eva(cratit ; uc quicqtiid morrnlcs optant & (ulpiciunt , non modo in arbitrio elle
luo, fed & propter fc arbitraretur natum. Reges (ervicb.mt ei multi. Quartior autem habebat in
|comitatu fiio , apparitorum vel fucllitum loco, qui equitante ip(o ptdii es juxta currerent tunica-
ti , fu folio vero lc demi Se rcfponfa gentibus danti adllarrnt pc&inatim complicatis inter Te mani-
bus: qui maxime habitus videbatur cllc confeliio (ervimtis. ( idem.)
I L. Metellus in prxtttra Sicilicnli fucccilbr Verti datus. ( Afeon. Pedia n. ia Divinat. ) Adver-
stjmpiiacij in Sicilia (non Cilicia , iit in laviana epitome per peram habetur editum ) profpcri
'rem gclfii. ( hv. Itb. 98. Orof. lib. 6. cap. 3. ).Siculis vero Verrem repetundarum reum pollulan-
tibus , pro illis Cicero , defignatus /Edilis , in certamen venit cum dcflgnaro Confulc Hortenfio.
f Citreo, in IfruCc, ) In quo, Verrem accufmdi partes Cicefoni frultra prxripcrc conatus cft
Q^Cxcilius Niger , qui Verris in ea infula quxilor fuerat ; domo quidem Siculus , (ut in Divi-
: nationem qux extat adversas Carcilium notavit Pedianut) conditione verb libertinus, dt reli-
gione Judeus ) ut in Vita Ciceronis fcriplit P/utarcbut. ubi & inde ortum Ciceronis in Cxci-
jliutn jocum rctulir : Quid fudeo cum verre ?
Libro 1*. in Verrem, file Ciceronis locus nonnihil facit ad prxlentium rerum (latum indican
dum. Ierit1» veniat fave : decernat bellum Cretenfibitt , liberet Bjuntiot , regem appellet Ptole-
ijvuutm ; tptt vult Horttnfiut , omnia dicat er fentiat. Cui & ilic conlimilis , in cpillola Mithrida-
ti» proxime fcquente anno ad Arfaccm fetipta apud Sa/mflium , libro Hilloriarum 4*. Creten/es
Jbli omnium liberi e,t tempeflate , & rex Ptolemaut. Se mox. Ptoltmatu pretio dtem belli prola-
tat. Crttenfet impugnati femel jam , nc.yne finem nrji excidio habituri. Ex qilorum Collatione
'promprum fuerit colligere , jus illud quo ad recuperandum regnum jEgyptricum Antiochus Aiia-
ticus apud cos ufus hicr.it in commodum fuum veitillc ; ut tanti fper Prolemxum Alexandrum
regem appellandum ccn ferent , quamdiu fccurain regni illius pollcllioncm continuata largitione
redimeret: & primum illud Creticum bellum , M. Antonii elide interruptum , redintegrare cos
rtatutilc ; quod & ab cis PtxlHtuu» fuilE, iit fcqucntij anni hillorij videbimus.
1 Luat Ilus in Aliam proretas , adhuc multae i Sylla impolite nomine dcbcnrcm quartam par-
item frufluum j tribuum pro «dium modo & fervorum numero Hauait. ( Appian. ) Urbes enim
Alit publicani & trrneracoics dcpopul iti fuerant , fervilemque in modum vexaverant t adeo ut
privarim filios fil afquc vendere , publice ornamenta , pi&uras , ligna detrahere cogerentur :
jipsilquc hic erat exitus , ut creditoribus in fervitatem addicerentur. Eas pelles ita reprclbt Lucul-
lus. ut intra quadriennium omnia nomina dillbluta fuerint, Se polfcffiones iiberx fuis dominis
pollliminio rcllimtx. Erat publicum hoc xs alienum 10 millium talentum , qux Afix Sylla
imperaverat. Hujus liimme lblutum cll creditoribus duplum , qux siluris redada jam ab illis
fuerat ad tao millia talentum. Illi vero , relue magna injurii adedi , Lucullum Rornx iufcda-
ti funt ; Se nonnullos qui in concionibus ibi dominabamur concitaverunt in cum. Ar Lucullus
non cantum i gentibus de quibus bene meritus lucrat diligebatur i verum erat etiam charus ex-
teris provinciis , qux beatos ducebant illos qui talem naCti Client redorem. [ Plutarch. ]
Lucullus ubi Afiam multis prxclaris legibus atque alta pace confirmtvillcr , nec voluptates &
fcftivicates prxtcriit: verum fpcdaculis , feltis triumphalibus, muncribulque athleticis Se gladiato-
riis civitates Ephclt relidens oblcdavit Hx celebraverant vicilfim in illius honorem Lucullia,
jucundioremquc eo honore veram ptxllitcruiit illi benevolentiam. [Idem. ]
Tigranes Cleopatram cui Sclcnx cognomentum fiiit , in Mefopotamix callcllo Scleucia ali-
quandiu inclufam, interemit. [Strabo , lib. 16. pag. 749*] Atque ita Antiochus Afiaticus , qui
jiuc matris regnum iCgypri recuperare fperaverar , etiam ea regni Syrix parte quam illa tenue-
rat excidit.
Ubi Antiochiam Tigranes rediit, Appius legaros palim dixit levcnillc, ut Mithridatem Lu-
culli triumphis debitum abduceret : alioquin Tigrani bellum fc indicere. Qua libcrrarc fadus
ille cll commotior quamvis vultum ad Icrcnitatcm , legati audiendi causa , compofuiflet ; qui
tunc primum , poli annos ferme viginti quinque , liberam vocem audiret : tot enim annos re-
gnaverat , vel potius grallitus fucrar. 1 Plutarch.] Rcfpoufuin dedit Appio, (cire (e quidetr|
improbum cllc Mithridatem , (ed tamen afliiiitatis habete rationem: univcrlorum fc criminatio-
nem hominum meriturum confirmant , (i uxoris patrem liolli tradat. Se igitur non delcitu
rum Mhhridarcmi & Romanis, fi bellum inferrent, rediturum, Lucullo verb infenfus , qubd f»
Regem tantam, rion Regem regum, in epillola (aluraviflet ; neque iplc rcfcrfbens , eum Jmpera-
D dd torti
J, Vfferii Amni. Pdrt pofl.
Digitized by Google
S
AT AS MUNDI VI.
JPS
rorii titulo «lignatus clt. Appius ex mulus donis accepti phiala una aurea , ne Regem rigidius repu-
diando offenderet, celeri curfu ad Imperatorem regrelUu. efl. ( /J. cum .Wrmr.tr, e , cap. 48.)
Quum detectus eflet Gordyenorum rex Zarbicmis clam cum Lucullo focicratcm iniillc, uni
cum uxore Sc liberis i Tigrane necatus cl>. ( Plutarcb.in Lneullt.)
Ut rediit Appius , 8c bellum cum Tigrane gerendum apparuit i Lucullus votiva facra diis fuis
Ephcli pcrfolvlt , ac li fim debellatum effer. Deinde in Fontum iicium contendit » motifquc
c.Ufris Sinopen , vel potius illos qui eam tenebant regios obfcdit Cilicas. ( id. cum Appiano ,
pAft. aiS. ) Ut enim foris a Romanis, ita intus oppugnata urbs efl ab inlidenrc tyranno, cufto-
dix illius i Rege Mithridate prxfe&o : Cleochire videlicet fpadonc , ut Ortfitu » vel Bacchide,
ut eam Strabo nominat. Namque hic , proditionem aliquam Inbtndc metuens , ac multas cx-
des civium edens ,cbicm deduxit 1 ut neque a J propugnandum fortiter civibus animus, neque
ad deditionem initis p.tttis faciendam facultas eflcr. { Strabo, lib. ti. pag. 54 6. ) Quam tragee-
diam a Memnone ita plenius habemus expolitam.
Lconippus , cui cum CIcochate cura urbis Sc tutaiio a Rrge commilfa fuerat, redefperata ,
dc proditione ad Lucullum mitt i. At Cleocharcs cum Seleuco archipirata ( nam St hic Mithri-
datis erat legatus, oflicii audforirare cum exteris xquarus ) Lconippi proditionem odorati, advo-
cata concione , hominem accolant : cives veto criminis hujus actionem non admittunt , quod
probum cllc exiflinubant. Ideb Cleochiris f.iCrio , gratiam ejus apud plebem metuens , noctu ex
inlidiis hominem trucidant. Populus quidem hunc cilum xgri ferre , fed Cleocharcs cum fuis
icrum potiri, Se tyrannici /e» adininillrarc : hac via parricidii in Lconippum poenas fu bt er fu-
gituros fcexiftimantes. ( Memnon , eap. j J. )
(nreiim Ccnlbrinus , Roroanx cladis Prxtor, triremes agens quindecim , commeatum a Bo-
fphoro Romanorum caflris advehentes, prope Sinopen appcllir. Contra qi:em Clcocharis & Se-
leuci triremes Sinopica? , duCbi Seleuci cgrcllx , navali prxlio decernunt» & viciis Italis , naves
onerarias in (iium duces luctum auferunt. Elatus hoc 1'uccellu Cleocharcs cum collega, plufquam
antea tyiannico urbem imperio premit. Nam caulis legitimo judicio non difccpraris , ad neces
opidmos rapiunt , Sc ad multa alia crudelitate fua abutuntur. Accidit aurem ut in contraria
icinJcrcntur fludia Cleocharcs & Seleucus. Ille cniin perliftendum in bello , Seleucus trucidatis
Sliiopcnlibus tirbem Rimatus, mignific.T renumerationis pacto, tradendam ccnfcbar. Atqui neu-
tra (ementia comprobata , qnicqiitd pofli.lebant navibus onerariis ingeftum ad Macharcm Elium
Mithridatis, tum temporis in Colchide agentem, mirtunt. ( Id.ibtd .)
S ib idem tempus Lucullus ad urbem accedens , valido eam nixu oppugnabat. Macharcs ve-
10 Mithridatis filius, legatione ad Luc ilium roilsa , amicitix & iociccaiis foedus ab eo petiit.
Ille, peti; ionc
commcaru benigne
juvaret. Qji admifsa , fordus
non Iulum pro firmo
imperata fecit ("c
, habitui um dcifinata
fed etiam tefpondit Mithridaticis
, (i nullos SinopcnCuro
ad Lucul-
lum deferenda curavit. ( Jd. cap. j 6. ) Atque ira Bolphori rex Macharcs, mifsa ad Lucullum
mille aureorum corona, in amicitiam St focictatcm populi Romani receptus eih [L,v. lib. 9$,
Pturareh. & A fpina. )
Cleocharcs 6t Seleucus hxc vidcnres , fpc omni abjc£fa , multos civium Sinopcn/inm trucida-
runt, magnas opes in naves congcllcrunt , urbem ad dii epeionem militibus comederunt & po-
itca inflammarunt. Tum graviorious navibus incenlis , & levioribus nofle conlccnfu , ad inte-
riora Poliri, que a Smcgibns St Lazis incoluntur, auhigcumr. Evcirara igitur flamma, quid
actum eilec Lucullus animadvertit : fcalafquc ad mania adhibere jufli milites tranfccndcruw. In-
gTCllus uibcm Lucullus , ex regiis qui renunferant o£to oullia interfecit : exterorum vero mi (cr-
us, celeri occurlii immifliim rcllinxit incendium , & civibus res luas reflituir. Ita mifera civitas,
versa vice hoflium fbcioiiimquc, unde defendenda , difpriJita , St unde dilperdenda, fetvau cfl.
( Memmi , cap. \ (- P/uureb. Appian. Orof. /ib. C>. cap. j. )
Sinopes vcto hanc curam habuilfc Lucullum , moxque liberam eam fccille , rali ferunt mo-
nitum iufomnio. Villis clt ei m foinnis adliflcrc quifpiam qui dicerer » Progredere paululum Lu-
culle, venit enim AnrofpCM ut te conveniat. Ubi (iirrexit , non potuit allex] ni conjedtura qui»
id tenderet: IcJ utbc.n iilo die cepit, atque in pe. fcquendo Cilicas, qui navibus fugam capcflc-
bant, jacentem vidit in lurore flacuam: quam Cilices illi fugx comitem afeituri, pannis obvo-
lutam conftrinxeiant funiculis , fed fatis (patii non habuerant ut navigio imponerem. Solutis
involucris, talem Lucullus vidit, qualis fpccics ci noctu obverfara fuerat: & Autolyci , qui
Sinopen condidit , (fatuam fuifle didicit. Quo audito , Cubicrunt illi Syllx prxeepta , in Com-
nentariis fuis monentis, nihil perinde fidele ducendum Se firmum, ac quod in fomniis demon-
itrarcrur. ( P/utareb. & Appian. ) Hanc verb Autolyci ffatuam, qubd Sthenidis erat opus , &
Biliari fphrram , fecum tulit : reliquis omnibus uibis ornsmentis reliffis. [Strabo, lib. 1 1. )
pjfl Sinopen Lucui kc Amitum etiam reflituit fuis civibus, qui pariter per mare pro fugerant J
urbemque «vtwsm:» & liberam cfle juflir. [Appia//.] Aliis quoque Grxeis , qiiicumquc vellent,
frequentavit urbem» tique agtum lio ftadiorum attribuit. Ex Athenicuiibus quoque , qui Syllx
tanporibus Ariftionis tyranmdem fugientes ei> fc habiutum contulerant , quotquot incolumes fu-
pcrfjcrant , cos honefle vcftivit < ducenafque in capiu drachmas largitus , in patriam remiiit.
( Plutarcb. )
Repugnabat criamnum Amafea , (Strabonis gec^raphi patria :) fed non multum intercedit fpa-
tii , cikm etiam ipfa Romanorum in fidem conceflir. (Memnon , cap. 5 6. )
Agros Heraclex populatus Cotta , muros itetuni adorms efl. At cum fegnes ad oppugna-
tionem remi fs i(que animis videret milites » i conatu defiilens , vocatura nufk Triarium, ui
Alfumptu
.um tyircmibus quamprimum advolans commeatus in nuri facultatem opidanis interciperet.
( !d. eap. j 1. )
Digitized by GoQgle
Anao 1MPEK. MACEDONUM. ^s3£
Alliimptis ergo Triarius quas habebat navibus , Ocio Rhodiis, quarum (limma 4) conficie-
bat , in 1’onrum trajecit : 8c , adventu ejus in tempore Cottz lignificato , eodem die exercitum ad
m (cnia appulit Cotta , & imminens Triarii claflls apparuit. Tum repentino navium adventu
Hc.aclicnlcs turbati, 50 quidem naves in mate deduxerunt* (ed eas non (aris complebam. Re-
liqua multitudo ad propugnandam urbem fc converrit. Primi Rhodii in naves Heracleoticas im-
prefliemem fecerunt: 8c ilatim tics Rhodiorum Oc quinque Heraclienlium funr dcprcllx. Hinc pugna:
lupcr venientes Romani , multis acceptis damnis, pluribus tamen illaril , Hcracleoras fuderunt, 8c
ad urbem fugere compulerunt , 14 navibus deperditis. Cladi t vi&rix in Magnum fubiit portum.
Peditatum etiam ab oppugnant ne Cotta revocavit. ( Jd.cap . j a. )
Triariani iri dies lingulos b portu fubvcCH , eos qui fiumrnta circumlelTIs imporrarc cona-
rentur impedierunt. lugens igitur annon* caritas uibem tenuit: ita ut chrrnix frumenti ad So
Atticos procederet. Et lupcr alias arnunnas etiam pedis homines iavafir , vel ex acris moratione,
vel incoofoeta vi&u$ ratione exAdensj & pir varias calainiratum formas varios hominum in-
teritus ederit. Inter quos etiam Lamachus longe acerbiore quJm alii 8c lentiore mortis crucia*
tu extiudus ed. Lues hxc maxime pixlidiarios corripiebat : ut de 3000, mille interierint.
( Id. ibid. )
3935 Connacorix , hac afflictionum mole furifccfts , urbem Romartls prodere , Oc Hcraclcotarum
exitio ftum permutare lalutcm (latuit. Operam huc confeicbat etiam Hei aci iends quidam , Da-
mophclcs , conliliorom Lamachi xmularor , pi xiidio urbis Oc ip(c a Lamachi interitu przfe&us.
Connacotix a Cotta , ut homine moribus imporrunis 8c dubia fide , (Ibi cavens , cum Triario
rem communicavit j nec legnitls in eodem cum Isis (htdio Dimophclcs decurrit : Oc acceptis pa&o-
rum conditionibus, quibus fc beatos fore focrabant * ad prodicioricm fc accinxenmt. Obiter
autem qux a proditoribus agebantur in vulgus emanarunt. In concionem igitur concurrente ,
prxlldiiquc przfc&o advocato, Brichagoras vir inter populares prxcipu.r amdoritatis , multis
precibus a Connacoiige expetiit , ut de communi omnium falutc cum Triario conferre liceret.
Ille verri pacificationem eam fufeipiendam ede prorsris negavit ; at aflute confiatis verbis Heta-
clienfcs in fraudem induxit. ( Jd. c*p. 53.)
Node igitur iurempefla Oonnacorix , excrctru flavibus impolito , (per foedus fcriit* cum Tria-
rio initum (alvis abire, & (i quid lucri fecident , fecum alportarc licebar) iplc cum militibus
difccflU. Damophelcs autem , (biuris portis , introfufum Romanorum exercitum Oc Triarium re-
cepit: quorum alii per portam irruperunt, nonnulli etiam muci pinnacula tranfccndcrunr.
Tum demum proditos Ct Heraclienfes lenierunt : pacique horum (e dedidit , pars trucidata ed.
Res in abdito repolit* Oc fupellc&lia direpti funt : Oc magna crudelitate in cives ed Ixvirum.
Nam recurrit animo R munis, quanra navali conflichi detomeura accepilTenr , & quantas fudi-
nuillcnt xrumnas in oppugnatione. Ideoque nec ab his qui ad (aera loca confugerant ed tempe-
ratum j fed juxta aras Oc delubra fupplices nvi&iri funt. Quocirca multi trans muros elapfi,
moitjs inevitabilis metu, per totam regionem dwpccli fune : nonuullis etiam ad Cottam transfu-
gere coa&is. ( Id. ibid. )
Ab his quum Cotta de expugnatione urbis, Oc hoCninum drage Oc direptione bonorum,
certior foilfct f.ndus; ira totus cxardcfceiu, quam celerrime ad uibem fedinarit. Molede etiam
limiti tulit exStemts , quod non modo gloria fetum fortiter geiutum ipoliari , fed etiam. com-
pnocMs -unjvcrfls fraudati efleut. Ideri implacabili cum gentilibus certamine conferti , mutuis fc
cxd.bus hanli flent i nili Triarius , concitatione illorum intellc&i , mulos pacallct verbis Cot-
tam . Se in commune fc lucrum expoliturum tan&e prominens , bellum imeiUnum inhibuilicc.
( BA, )
Audiens Cotta, Teiam Se Amadrin a Connacotige foiile ocupatas ; Triarium line mora di-
rui fit , ut has ei urbes adimeret. Ipfc interim Herae lex manens, acceptis deditiois & captivis*
extera per omnem Ixvitiam admlnidravit. Nam dum opes paflim le tutatur, ne facris quidem
pep.rcit. Statuas enim Oc imagines, ram pulchras quam muhas, loco movit: quin die Hercu-
lem e foro, & ornatum ejus a pyramide , inultaquc alia xqu£ miranda atque pulchra i fanis Oc
urbe fubiata, navibus infcrlit. Ad ultimum, jullis ignem immittere militibus , multis urbem par-
tibus (uccendir. Ita capta de' fubacU ed Heraclea , cum duos oppugnationem annos ludinuiflet.
[id.CAf. 54.)
Triarius ad urbfs libi demandatas profc&us , Connacorigi { is enim proditionem Heracleae
lliarum occupatione diflimularc animo prxfumpferat ) (ce ut itate abeundi fatu , civitates fub
conditionibus Cerris recepit. ( Id. ibid. )
Cotta , rebus quo di&um ed modo confc&is , pedeftres copias uni cum equitatu Lucullo tra-
didit, Oc(ocionim auxilia, in fuam quxque patrum, dimifit : ipfc vero cum clallc abiit. Ibi
navium qdx Hcraclcx fpolia vcidabanr , pars (upra modum onerata haud procul i lictore dillolu-
ta ed 1 pars , apandil vento contri flante , ia vada procellis ejeCla , pleraque afportandorum ex-
cudit.ibid.
( )
Lucullus , Somatio ad ordinandam provinciam cum 6000 militibus relido , aflumptis fe-
cum ia millibus peditum & minus tribus millibus equitum ( duas legiones 8c joo equites habet
Appianus ) io Cappadociam ed ingreflus : & Ariobarzanem habens amicum, quam maximis
itineribus contendit ad flumen Euphratem , qua in parte Cappadocia ab Armenii disjungitur.
( Salufl. Hifttr. Isb. 4. ->f*d Nonium , in voc. Naves Codicarix. Memnon , cof. 58. Pituarcb.
Appinn. ]
Ex hyeme tum inflatus rurbidufque erat Euphrates : led quum fub vefpcram ccrpiflet unda
fubliderc , ubi diluxit , amnem ripis fuis odendit claufum. Unde incolx Lucullum adorave-
1
runt ; quod haud temerd id antei accidi flet , fluviufquc tranUcum illi prxdarcc expeditum &
i
J. ZJfffrii Annui. Pdrf pofl. Ddd ij maturum.
Digitized by Google
Mundi.
ALT AS MUNDI VI.
i>ii nururum. Traduco quoque exercitu , Ixtuin illi oblatum cd prodigium, kx bobus enim Dionx
400(quam eximie venerantur barbari trans Euphratem colentes) (aeratis , qux haud facili
Perfice
capiebantur , una (ponte femetiplim Lucullo prxbuit hodiam. Qui Euphrati etiam, traniitils cau-
sa , facrificavil taurum : fic toto eo dic dativa illic habuit. ( Plutarch. )
Pudero dic fit infequentibus iter fecit per Sophcneitl. Incolas , qui debebant fe fit prompte reci-
piebant exercitum, nulla re violavit. [Id.) (olas ab cis exigens pecunias, nam regionum carum
incolar abhorrebam ab armis : nec dignabantur fe medios ingerere Tigrani fit Lucullo dimicanti-
(
bus. Appian. )
Ibi quum milites arcem, in qua ingens prarda putabatur clle , capere vellent: Illa arx r,
inquit Lucullus, odendens procul Taurum » expugnanda fu ritu ejl , hae prtmia rtpofita funt vitlo-
ribat. Extentis deinde itineribus Tigrini tranlgtcllus , iniit Armeniam. ( Plutarch.)
Armeniam invadente Lucullo , Alcxandra Judxorum legina in morbum difficilem incidit.
Unde roioor ejus natu filius Aridobulus , regnum affectans , nottu egi dfus uno comitante fa-
mulo contulit fe ad ea cadclla , quibus parerni amici eram prarpofiti. Confeia vero ejus conatus
urrat fala uxor i quam domi reliquit cum liberis, ac primftm venit Agaba , ubi Galxdcs erat
unus e potentibus, k quo perlibenter exceptus cd. (Jt/rph. Anti juit. lib. 1 J. eap. 1 4. eam lib. I.
Bell» , eap. 4. )
S.-qtienti die Regina fenfir Aridobuli abfentiam , nec tamen datim fufpicata ed illum ad res no-
.vandas clle prfifcttum. Verum podquam alii fuper alios nuntii venerunt , nunc hoc nunc illud
Vadellum occupatum clTc nunciantcs , (nam intra quindecim fere dies aa. cadclla occupavit; )
Itum demum Se regina ipfa , fic gens iintverfa in magni condernatione fuit i verita ne regno
'ufurpato , pumas ab illis exigeret , qui in iplius familiares grallati fuerant. Placuit igitur uxorem
ejus cum liberis in arce Tempto vicina cultodiri. Ad Aridobulum inter im plurimi confluebant ,
ex novis rebus captantes militarem ; ut jam nec drepitus decllct , nec ornatus regius, Ipfe exer-
citum a monte Libano, Se Trachonitide, fit vicinis dynaftis colligebat. ( Id . ibtd. lib. ij. eap. 14. )
Hyrcanus ergo Pontifex fit feniores Judxorum Reginam adeunt , fit rebus prxfcntibus aliquod
expediri confilium poflulant* Illa jubet cos facere quidquid putarem rcipublicx conducere , fic
pr.clcnti facultate virium pecuniarii mque uri : jam (e, corporis an imiqtie vigore deficiente, re-
rum adminidrationi vacare non polle. His didis, non multo pod vita Inuda cd. (Ibid .)
Pod eam , regnum obtinebat fenior ejus filius Hyrcanus $ anno j*. Olympiadis CLXXVII,
Q. Horrendo Se Q_Mctcllo ( Cretico podcl cognominato ) Con fui ibus. (Id. lib. 14. Antiijmt.
eap. 1.) quod fit macer adhuc vivens illi commifcrat. Verum junior Atidobulus viribus aeque
amburitote prxdabar. [Id. lib. 1. Belli, eap. 4.)
Quum Conlulcs (ottirentur , Honenfio bellum adversus Crctcnlcs gerendum obvenit. Sed is
urbe deledatus , fit foro ( in quo primum locum pod Ciceronem obtinebat ) Metello collcgx
hanc cxpeJicioncm ultro cedit. ( Xtpbi/ia.ex Dione,)
Bello hoc ira decrero ; qui inter Crctcnlcs xtare fit prudentia magis eminebant , ut legati 4<>4J
Romam mitterentur confuluei unt , qui oh eda crimina dilueienr , fit benignis vetbis precibuf-
que Senatum placare conarentur. Viros igicur clariilimos triginta Romam legatos dimiferunt :
non (olum pactionum antiquarum renovationem , fcd etiam pro beneficio fuo gratiam , qubd
eorum quxltorcm inilitcfque { in fupcriore cum M. Antonio pugna ) (ei vallent , adepturos fe fpe-
tanres. Legati Senatorum domos privatim obeuntes , ita cos (Ibi conciliarunt 1 ut quum in Sena-
tum inttodiidi accufacionibus prudenter illilatisfccificnr , atque beneficia fita & belli cum Romana
potedate focietatcm diligen cr cxpofuillcnt , in eam itum fuerit lententi un, ut Cretenfes fic ab
objedis criminibus abfolvetcncur fic inter amicos ac foetos populi Romani ccntcrcmur. Verum
Lentulus, cognomento qui Spinther didus cd , decretum hoc iri irum reddidit. Unde frpius
lue de re in Senatu adum cd , tandemque cone Iu (imi , ut Crctcnlcs, qubd latrociniorum cum
piratis fuillcnt participes, navigia omnia prxdatoiia ufquc ad tctrafcalmura , fic quotquot Roma-
norum captiva dctiiicp.uu , Romam tranlmittcrenr. Podulatu nquc prxterca ed , ut omnes capti-
vi , omnefque transfiigx, fic oblides claridimi numero Joo, fic Ladhcncscui cum Antonio pugna-
verat fic Panares , limul cum 4000. argenti talentis, tiaderentur. ( Diedor. Sical. legat . i}. Ap-
pia*. legar. JO. Dio , legat, tf.al. $8. )
De his veto nullum a Crctcnfibus, qui ciTmt domi , rcfponfum Romani expe&arunr : fcd alte-
rum e Contutibus datim miferunt , qui hxc reciperer , ac nitidarent, bellum cie inferret. Daturi
Iverb illi non erant. Qui enim ab initio , prius quini hujufmodi quid ab cis exigeretur , fic quim
potiti edent victoria , admilfiim i fe aliquid confiteri nolucranr ; quonam modo pod victoriam
libi tot ac talia fimul imperari fudinuiflciir ) Id ergo cum certo Romani fciicnt , 8c fufpicione
futurum prxcepilfent , ut legati nonnullos aggrederentur pecunia corrumpere , qub bellum hoc
impedirent: fenatufconfulto prohibuere, ne qui» eis quidquam mutuo daret. [Dio, ibid.)
C rctcnfibus de iis qux i Senam podulara fuerant deliberantibus, prudentiores quidem qux ‘ulla
fuctant omnia facienda cen fuerunt : qui vcib a Ladhenis partibus luerunt, cum criminationibus
Client obnoxii fic ne Romam transmiffi , fuppliciuro paterentur fibi metuerent , multitudinem com-
moverunt ; ut avitam libertatem tueremur , obtcftantcs. [Diedor. legat. ; j. ]
Romam Cotta reveritis , honore i Senatu ademtus cd , fic Pontici cognomento , qubd Hera-
cleam ccpillet , nobilitatus. ( Memnon , eap. 61.] »
Mithridates annum fic o&o menfes in panibus Armenix demoratus , necdum in confpcdum
Tigranis generi fui admilTits erae. Hic tamen exoratus tandem , ut coram fe fidendi potedatrm
ei (aceret, (plendida cum pompa occurtit , fic regali loccrum magnificentia excepit. Sed tiidunm
abfque colloquio cum eo tranlcgit : I ruti (fimis deinde conviviorum apparatibus benevolentiam ei
fuam odendit. [Memnon, eap. f7. 1 Tu*n in colloqui.» , tiuo<< habuerunt in regia aremum ,
chd&*. 1
r tPCTiodl «Wj
Aftno
Mundi
1M P ER.' MACEDONUM. 4o, |A r.DO ABMeMaj
mutua» lulpicioncs ia Metrodori Sccpiii & aliorum capita lenierunt amicorum , in quos cauU
detorrere, ( Plutnrch. ) Se dedes mille inftrudus equitibus in Pontum Mithridates icmilfus ei
( Memnon. )
Lucullus agmen ad urbem adduxit , obi Tigranis pellices &dc rebus pretiolis ac charis non pauc.
aflervari didicerat. ( Idem, c*p. J 8. )
Tigrani , quod cum qui adventuro Luculli primus ipii nuntiavit tanquam turbatorem popuj
lulpcndiilet , nemo poflmodum detulit quicquaro. Ut veri» tandem leniit , Mithrobarzancra cunr
duobus ( ut jippiamts ) vel tribus ( ut Plutnrchus habet) equitum millibus , 8e peditum ingent
numero , contra Lucullum milit i cum mandatis , ut cum ad !e vivum attraheret , exteros obtc
rcrcr. ( Plnrdrch. & ytppinn. )
Luculli copix parcim ea ftramerabantur , partim adhuc erant in itinere , cilm (peculatores e
nunciam adelle hortem. Timens igitur ne diftra&os Se incocnpolitos turbaret incuriis Tuos , ac
caftra munienda iple liibrtirir. Sextilium verb legatura cum 1600. equitibus Se pari fer£ peditum
numero prxsnifit j juJlum fublifterc cum ad hortem pervcnillet , donec occepirtet caftra ede per-
munita. Verum ferociter invehenre fe Mithrobarzane , coadus ert manum conferere: quo in
cortflidu pugnans Mithrobarzanes cecidit i reliqui in fuga , demptis paucis i eundi perierunt
{ Plntarch. )
Tigranes relida Tigranocerta, urbifquc curtodia fidei Manexi coremilia, obibat regionem,
colligens exercitum ; Se ad l autum fe recipiens, eo copias omnes contrahebat. ( Id. cum Appuuto. )
Cztcrum Lucullus fpatium ei non permittens ad fe parandum , Murenam milit ad premendos Se
carpendos eos qui ad Tigranem conglobabant fe : Sextilium alio , ut oblideret magnx Arabum
manui , ne conjungerent fe Regi. ( Plutmcb. )
Sextilius, caftra ponentibus fuperveniens , opprcllit majore ex parte Arabas* Murena Tigra-
nem infequeus afpcta Se arda convalle longo agmine Irer facientem, opportunitate data, adori-
tur. Tigranes , dimiilis omnibus impedimentis , fugam capdlit. Multi occumbunt , plura ca-
piuntur Armenti. (Id.)
Sextilius, Manexo intra Tigranocertam compulfo , regiam mox extra moenia /iram diri-
puit, utbem arcemque circumvallavit, admoti (que machinis, cuniculis etiam futfbdic moenia.
{ AppUn. ) Ipfequc Lucullus ei» adveniens , urbem caftris cuidam obfedit acriter j non per-
pcllurum id ratus Tigranem , fed ftimulantc ira ad dimicandum dcfccnfurum. ( Plniarch, ) Sed
cum gravibus incommodis affecere Barbari , non lolum conjedis telis , fed etiam naphtha ,
quam tormentis quibulHam emittebant» Eli autem naphtha ex genere bituminis , ufque adeb
ardens, nt omnia quibas adhxrcfcit proruis exurat , nec ulla re humidl facile rcilinguarur,
( Xipbilht. ex Dione. )
Tigranem Mithridates per legatos Se litteras ( ut Plutorcbtu i non ipfc prxfens , & Tigranem
cum primiim conveniens , ut habet AppUnmt) magnopere (iaadcbat , ne ligna cum Romanis con-
fer et i fed cum equitatu tannim ciroimcurfando agrofque vallando, ad famem eos, li pos-
fet , redigeret : quemadmodum iple , k Lucullo prelfiu ad Cyzicum , fine certamine amilcrat
exercitum.
Tigrani junxerunt fe Armenii Se Gordjreni ; ad hxc omne nomen Medonim 8c Adiabeno*
lum excitum feges illarum gentium adduxerunt : frequenta quoque k mari Babylonico vfe-
nerunc Araba , multi item a mari Cafpio Albani , Se contamini illis Ibera , nec pauci ad
Araxem colendum liberi populu ( Pluuereh. ) Hi parcim rtudiis in regem Se donis evocari ,
ut Phtt.trcbus ; partim etiam metu quodam dudi advenerunt , ut in orarione Maniiiana notavit
Cicero. Gravis enim arqnc vehemens opinio per animos gentium barbararum pervaferat , fani
locupledfllmi Se religiol illimi diripiendi causa in eas oras Romanum exercitum dfe addudum.
[ndeque nationes multx atque magnx novo illo terrore contra Lucullum funr conci tatx.
Uc omnes iilx copix limul convenerunt •, fpe , ferocia , minis barbaricis omnia per/bnarunr
Tigranis convivia limul St conlilia. Er in vitx diferimen venit Taxiles , qui Mithridatis legatus
n prxlidiis ejus erat ; qubd fementix de committendo prxlio repugnaret , rem inexpugnabilem
arma Romana dic di dicans. Et quia Mithridates ipfe per invidiam vifus elfet Tigranem abinfi-
gni palma averrere , Illum Tigranes non ert prxftolatus ; ne in focictatcm veniret glorix. (Ptu-
tdreb. J quum prius iple milillet qui Mithridatem revocarent. ( Meam, tap, 58.)
Sex circira militum millia Tigranes ad rutand.ua urbem in qua ejus pellices allervabancur ire
iulfit. Qui cum eb vcntflcnt , per medium Romanorum agmen fado impetu , & exitibus ex co-
ram caftris lagiitariorum grandine iotcrclulis , regias concubinas Se gazas periculo exemptas
nodu Tigrani rutas Se Calvas prxmiferum. Ubi vero illuxit , Romani Se Thraces , certamine
cum Armeniis feliciter inito , prolixam eorum ftragem fecerunt t nec pauciora v»YOS ceperunt
quam exciderunt. [ Memnon, cep. j 8. & , exeo correUm , AppUntu. )
Tigranes cum. reliquo exercitu contra Lucullum , progicllus ert : perqoim xgr£ ferens ( ut
aiunt ) apud amicos , quod cum uno fibi Lucullo , non cum univerlis elfet Romanis ducibus cer-
tandum. Siquidem fagittariorum Se fundirorum habebat ao. millia , equitum j j, gravis armatu-
rx peditum, parcim in cohortes partim in phalangas deferipeorum , 150 millia; viarum muni-
torum Se ad.alix minirteria dertinatorum , Jj tnUJia. (Plutnrch. )
Ut Tauri» (operato , Tigranes fimul cttm coco agmine conlpedus, & ipfe ex edito circumfidcn-
tem Tigranocertam exercitum Romanum ert contemplatus 1 barbara colluvies qux in urbe nat
ululatu Se plaulii excepit Regis conlpcdum , Romanifque ex muro minitans commonrtravic Ar-
menios.Plutor
( cb. )
Lucullus , Murena cum fex millibus peditum ad continuandam Tigranocerrx oblidi onem
relicto, fecum. 14 cohorta, / in quibas legionarii non amplius decem millia aanr) univerfum
D d d - i ij equitatum
Digitized by Google
*
*- '402 lallans. < hnftu. 1
JET A S MUNDI UI. £
iVi)
climatum, funditores Ac fagitrariox ad milie , adversus Tigranem ducens , apud Humen in campo
‘p.uiofo confcdit. (Id.) Confeftim vero Tigranes , ut Romanorum exilirareni vidit caftrorum ,
uperba per contemptum de iis verba jecit : Si legati funt hi , multi funt ; fiu Infles , perpauci.
’ Memnon , cap. 59. Pimarch. Appia». Ac Xiphilin. ex Dione.)
Tranfinilfuium Humen Lucullum quid im duces admonuerunt , cavendam illam diem , qtuc ex
ncfafUjs (quas atras vocant) erat nna. Illi enim dic exercitus Cenionfs fuerat a Cimbris in confli-
ctu opprcltus. Hic vero occurrens ; Pugnemus ergo , inquit , hodie flrenuic , ut hanc diem quoque
ex nejafta & trifls feflam luarrque Romaiis reddamus. Fuir illa pridie Non. Oblobr. ( Plutarch.
in Lucullo , & Camillo, & Apophthegmat. ) ut annus quidem Romanus tunc agebatur : in Julia-
num veto Quintilem live Julium mentem incurrens ; iueunte 4*. anno Olympiadis CLXXVII.
ad quem a Phlegonte pugna hxc rebtc cil relata.
Cum i cataphractis rraxime libi metuerent Luculli milires, bono cos jufllt cfTc animo : plus
enim in fpnliandis iis fore laboris, quam in vincendo. Primufljuc ad tumulum aggrcllui, cum
motum videiet barbarotum , exclamavit : Vicimus 6 comroilironrs. ( Plutarch . in A pophtheg-
m.it. ) Dcxrro veio Tigranis cornu (latim in fugam adto» mox inclinatio fit in proximo ; dehinc
terga vertunt omnes. Grandem itaque & pixcipiicm Armenii fligam capcllunr i St pro hominum
numero erdes (equitur. ( Memnon, cap. 59.) Romanis armillas Ac torques calcando per lio
ftadia crdem continuantibus , donec nox (upervenit. Qui tum demum rcvcrli , (pultabant cada-
vera : qnod fieri ante cardcm peradbm Lucullus edicto venierat. ( Appia».)
Crla e Tigranis copiis quinque millia, Se his plures captos , prrtcr exteram hominum col-
luviem , Phlegon narrat. Triginta millia hominum in co bello c.rla , referuntur: uraic Orofius.
(iib. 6. cap. 3.) Pedites cccidillc, inquit Plutarchut , fupra centum millia perhibentur , equi-
tum pauci plane cHiigillc. Ex Romanorum exercitu centum vulnerari , quinque defiderati. Antio-
chus phi/efopbus in ( .ommcnrario dc Diis hujus pugnat mentionem faciens , negat a fole vilam
parem. Strabo in libris Hitloriarum ipios Romanos commemorat puduilfe , & lemetipfos deri-
iillc, quini in cjufmodi mancipia induillcnt arma. Livius nunquam Romanos flgna cum hoitibus
contulillc tanto numero inferiore». Neque enim vigciimara piopemodum partem , imo ncc mi-
norem , arquirant vidores viclornm. ( Plutarch, )
Si :8 millia militum habuifle Lucullum cum Eutropio , Sexto Rufo Se Jornande dicamus:
numerus ille per 10 multiplicatus , 3<To millia cfficicr. Tribuamur jam Tigrani , peditum non
150 cum Pltuarcho fcd 1 jo cum Appiano millia, equitum non jo cum Appiano led 53 cum
Plutarcho millia r addanturque cx eodem Platarcho , fagittariorum 10, & calonum 35 millia:
eadem t<So millium emerget fimvna. Qux fi admittenda: longi4 infra verum & Phlegontis cal-
culus ille fuerit , qui peditum 40, equitum to millia; St Memnonis , qui utrorumque fitnul go
tantum millia Tigrani* allignar exercitui, ut Ac fupra verum , illa qux apud Eutropium legitur
numeratio: Regem etim ficu utili thus clibanariorum & 100 millibus fagittariorum & armatorum
veniffe. Clibanarii autem fune , equitet cataphracti , ferrea omni fpecte , ut a Sa/u/Ho hic funt
dclcripti : (libro Hitloriarum 4*. a Nonio , in voc. caiaphratli , citaro: ) quorum in Tigranis
exercitu XVII tantum millia fiiifle , ad Senatum fcripfit ipfc Lu.nllns ; tcllantc Plutarcho. Ut
in immani illo DC! millium numero, vicio manifcllo laborare Eutropium , nullum poflit efle
dubium. In SLxti Rufi Breviario, 7jco tantum clibanarii* lagitrariorum vero lao ( al. 130)
millia numeramur.
Tigranes initio flat im vim 150 equitibus comicattts cffitfo cur fu ad caftcllum quoddam fu-
gam arripuit. Filium qunm videret in eadem fortuna , detractum et capire diadema St tiaram
illi profults laduymis tradidit ; ilia via jubens, liqua poller , ut (cipfum iervarct. Adolefcens ,
quia regni intiguii non audeb.it capdfcre , fidifliroo amico ea (civanda dedit : qui forte captus
atque ad Lucullum etl aceratius. AtqiK ita inventam Tigranis tiaram vitutque milites Lucullo
dederunt. ( Memnon, cap. < y. C Plutarch, cum Ore fio, hb. 4. cap. 3. Xiphi/ino , in epitome D10-
itis. ) Lucullus vcii>, lignis tecro Tigranocertam vcisiis motu, majore conatu in obiidionem
incubuit. ( Memnon , ibid.)
Ad pugnam non propetuvit Mithridates , folita Lucullum cautione & produtiionc bellum ra-
tus admiiufharurum : idcoquc acccrlitus , lente ad Tigranem pergebat. Ac pol tqoam primum in
paucos Armenios incidit invia, qui pcrculii mcruqoc exangues ircipicbanr (e* conjecit aliquid.
Ut plures Jam ei ti At vulnerati occurrerant , audita clade , Tigranem qusitvir. Quem quum
dclolatura & abictiuro offendiflet , non inlultavit ei viclfiin; verurn ex equo deliliit , deplorati 1-
que communibus calamitatibus, regium comiratum qui ipfum fequcbarur dedit ilii, cumque in
futurum confirm avit. ( Plutarch. ) Fiducia ei addita , 01 natum quoque regium , ad lucto non vilio-
rem , circumpofuir. Exercitus etiam colligendi propoluit coni ilium ( cum St ipfc manum non
contemnendam haberet ) ut victorix dainoa bello recuperaturo. Tigranes autem , plus victuris Ac
prudencix illi tribuens, demagis Romanorum bellis, idoneum cxiltnnam , omnia Mithridati
permifit. ( Memnon , cap. 59.)
Manexus , cx Tigranocerta fuorum clade confpe&i , univerfos Grxeos milites mercenarios
exarmavit, ut fufpectos : qui veriti ne comprehenderentur , arreptis fuflibus congregari Ac incede-
bant Atquicfccbant. Manexo vero cum armatis batbaris cos invadente , obvolutis velle brachii
viceclypei, audenter in eos fecerunt impetum : Ac quotquot ocridillcnt , eorum arma ftadm in-
ter fepai ciebamur. Quiimquc (aris armorum viderentur nabli pto tempore , occupatis aliquot
turribus quibus dillingueb-mtur mccnia , vocabant ad fe Romanus obtdlorcs. Ac alcendenres reci-
piebantur intra moenia. Ira Appianm ; Ac ab eo minime diflenticm Plutarchut. Ex peregrinis
urbem inhabitantibus majotem partem fuiiie Cilicas , eoique orta inter ipfos Ac Armenios
leditione , Romanos nocbi inuoduxifle , atque hos , prxtcr ea qux Cilicum erant , omnia
diripuille *
Chttfti*.
A0fc04tt.
te
J Anno
Mundi. 1 IMPEKi MACEDONEM. *q?gK
ditipuilfe : in Libro y y. affirmat Dio. Mithridatis verb , vel Tigranis potius , duces, dcfperat
rerum fumroa, falutem pados , Lucullo uibcm dcdillc , Memnon tradit. ( hp. y*. )
Lucullus Tigranocerta potitus , theliuiros Regis qui ibi erant cepit j urbem militibus ded
diripiendam : in qua , prxtcr exteros opes , odo millia talentum pectini* lignate iunt inventa
Sed 9c 800 drachmas in lingulos inruper de prxda divifir. Quum repertos in mbc acccpiflct mu!
ros fccuicos , quos undcqiuqtic conqtiilicrat Tigranes dedicaturus theatrum quod extruxe
rat , Iris ad ludos & fpcdacula & triumphalia elt ufus. ( Plutarch. ) Multas potcruiUSmo
rum conjuges cantas ab omni injurii cullodivir .* atque eo fodo maritos carum libi conjunxit
( Dic, lib. \ y. ) Grxcos , prxbito viatico , rem iIit in patrias fuas : Cappadoccs quoque & Cili
ecs & alii barbari qui cb commigrare coacti fuerant , poflliminib domum redire permilli funt
Itaque accidit ut una urbe convulsi, (opus enim adhuc femipctfcdum Lucullus fubvertit, exiguuro-
que pagum reliquit ) multe receptis civibus luis inlhuraiemur \ i quibus ut bene dc ip& meritus
fc conditor cll cultus Lucullus. ( Plutarch. cum Strabone , in fine hb. xt. pag. jji. tfyltb. 11
pag. J i 9* )
Tmcad Lucullum totius pene Orientis fupplices venere legari. ( Orof. lib. C. cao. j. ) So-
plunoritm gens ei fc adjunxir. Antiochum regem Cotnmagcnx (qux Syrix regio dt , ad Eu-
plnatci» & Taurum liti) Alduudonium Arabix rcg.ilum , aliolquc nonnullos per legatos fe-
cum pacilcenres in fidem recepit. Multas quoque Armenix parces fibi adjunxir. ( Plataici . ©■
Do, lib. y y. ) ^ _
(J. Metellus ad Creticum bellum cum tribus legionibus profedus , manu cum Laffhene ad
Cydoniam mbem conferta , victor Imncr.itor cll appellati» : totamque infulam igni 8c ferro po-
pulatus , Creicnles i.itu caftella A: url>n compulit. ( Florus, lib. y. cap. 7. Phlegon, Olymp. 174.
ana. 4. apud Pbctium. AppMn.leg.tt. }o.) nulla foederis , li quando ici ei obtendebatur, ratione
habita. ( Dic , hb. i 6. )
Ptolcm.ro Aulctx nata efi filia Cleopatra, poffrema ex Macedonum ftirpe Asgyptiorura regina:
liquidcm J9 annos vixit i tclhnte Piuurcho , in Antonio.)
Tigranes 8c Mithridates, obeundo regiones, alium colligebant exercitum: cujus prxfcdura
Mithridati efi credita. ( Plutarch. & Apptun. )
Magidates, qui Tigranis nomine Syrix cum exercim per annos 14 prxfiiir, exercirum illum in
fui regis auxilium abduxit. Unde Antiochus , Antiochi Pii 8c Sclenr filius , qui qubd in Afii
circt educatus Afiatici cognomentum obtinuit , in recoum Syris non invitis fefe infuiuavit. Nec
Lucullus, qui Tigranem recens acquiiitis terris expulit, Anriocho avitam poffeffionem invidit.
( Appi an. in Syriae, pag. 11S, 1 1 9, iy !• ) Lucullum verb Syrii Qc Phccnicc T-grancm expulifle,
fub tinem libri X I. feribit Strabe : 8c ab co<lcm Lucullo , vido Tigrane , Antiochum Cyziceni
filium (vel cx filio nepotem potius) regem Syrix fuillc appellatum , donec quod Lucullus dede-
rat Pompeius poftea adimerer; apud fufiinum (libro 40. cap.x.) legimus. Inter acceptum yerb
Sc ademptum illi regnum , annorum quaruor intcrccflir fpatium.
Tigranes & Mithridates legatos , qui auxilia peterent, tum ad alios vicinos mifcmnr, tum ad
Arfaccm Parthum : Rommos apud eum traducente* , ebfquc , fi victoriam obtinuilfent contra
lc ab alii* dtftitiuob , in ipfiirn quoque arma ffatim verfuros, dicentes. (Dio, hb. jj.)
Arfacts hic , communi Parthicorum regum appellatione ita Jichis , proprio nomine Pacori
quidem a Xiphilino , Pkradatis vero a Memnone nuncupatur. Et liipcriorc quidem anno, qui
Olympiadis CLXXVII. fuit , Sinatruci rrgi Parthorum defundo fucccirtlfe Phraatem, i
Phlegonte Tralliano habetur traditum, (in Photit Bibliotheca , c*d. 97. ) Verum ferius Phraatem
Dio quidem Arfaci , Appianus verb Sintrico fucccffillc docet : uti fuo loco videbimus. Et hunc
ipium Arfaccm imperio tiim potitum , quum ante fexennium bellum hoc Mithridatis tertium cft
inceptura, verbi lux illius in Epillola ad eundem (de qua paulo pbll ) fatis indicant. TE re-
moto procul , omnibus aliis obnex u , rarfut tamen bellum cupi. Unde proprium Arfacis hujus no-
nen Smtricum live Swatrucetn fuillc concludimus.
Ai laccs verb ille Tigrani, ob rcccns bellum dc controversa quadam regione ab eo morum ,
irafcibatur : led ea regione Tigtanes ;am illi ccffit : atque ut cum magnis convallibus Mcfo-
potamja etiam & Adiabene ditioni fux permitterentur , pio foderatis prxmio Parthus expeda-
vit. Lucullus verb, dc legationibus Tigranis ac Mithridati* ad Arfaccm miliis fadus ccitior,
jpfc quoque nonnullos ex fociis ad eundem ablegavit; minas ci,(i illos auxiliis juvare, pro-
mifliones autem , li Romanonim rebus (ludere maluiffct , prxponcmcs. Cumque i Luculli le-
gatis urgeretur , ut aut libi auxiliaretur , aut (pedator faltera elfct certaminis ; ille, utrique parti
focictatein clam pollicitus , neutri prxflitiL ( Memnon , eap. 60. Plutareb. & Appiau, &
Dio, lib. yy. )
Ex reliquiis libri 4*. Hiftoriarum Satufiii , fiipercfl adhuc bac dc re inregra Mithridatis ad Ar-
faccm epiltola : ubi illam iram m 'Tigranem recentis belli in rctTi iplius ita convertit. Ille enim
obnoxius , q u.it cm tu toles , focittattm accipiet. 8t infignem illam deeo reportaram 1 Roma-
nis vidoriam ita elevat. Quia multitudinem ar&it Deis pugna prohibuere , imprudentiam Tigrani 1
pro vilhria oflentant. deinde contra Romanos ita illum concitat. Tu verb , cui Se/eueia maxuma
urbium refnumque Perfidis inclytis divitiis efi , quid ab illis , nifi dolum in prtfens , & pofiea
bellum expellas f Romani in omnes arma habent , actrruma in eos quibus villis jptha maxuma fitnt:
audendo & fallendo , d>' bella ex bellis ferendo , magni falli , per hunc morem extingutnt omnia ,
aut occident, quod difficile non efi , fi tu Mefipotamia , mos Armenia circumgredimur exercitui fine
frumento , fine auxiliis , Scc. teque illa fama frquetur auxilio profiQum magni 1 regibus , latrones
gentium oppreffifie. Quod uti facias moneo , hortor que ; neu malis pernicie nofir a unum imperium
prolatare , quam focietate vilior fieri.
. Ubi
Digitized by CjOOglc
£3-404
JE T A S MUNDI VI.
! Ubi de rebus ad Heracleam a M. Cotta geftis hniftra fama Romam pervenir , in publico erat
odio : invidiimqne tantx ei opes adaugebanr. Cnjtis dcclinandx cama ; pleraque ia xrarium
(polia retulit : tornet fi nihilo rotrioics in fc Romanos hoc ediceret, dum e plurimis cum pauca
referre perfuafum hibeicnr. Captivos etiam Heracleae Hat im dimitrendos decrero publico feive-
rtinr. ( Mtn.no: 1 * cap. 61.)
Tiiralyir.cJes inlupcr, Hcraclrcnfittm unus , pro concione Coiram publici aCCU favit j & ci-
vitatis lux erga Romanos benevolentiam com in emo ravi r : & , fi quid ab lue remiferint , nen ci-
vitatis voluntate , fcd roagiftratuti.T» fiaudc fit advcrloriomm vi forium fu ille oftendit. Milcra-
bili etiam querela ob oculos pofuit oibrs iiiflimmor ioneni , litqtic omnia in fuum commodum
Cotta convei terit , eum lamentis Se Hetu , convmcmoravir. Accelferat captivorum quoque
multitudo, viri & matronx cum liberis, lugubribus vcftiincruis amirii , Se luppliccs , cum
ejulatu p.rtcnjcntcs manus. Romanorum veib optimatibus ad commi ferat ionem casus illius
inflexis, progidlu» in meJium Cotta , ubi pauca lingua parria dillcruilfet, refedit : fit exfur-
gens Carbo 1 .Ver, inquit, Cotta, capiendam tibi non tx/cinde>tda>n urbem denumdavhnuj. Se
polt eam alii cmuimili in Cottm» criminatione limt inrcrii. Multis igitur cx;lio dignus vi-
debatur. Moderatione tamen adhibita , latum ei clavum aluogaliunt. Hcraclccnfibus veto
i‘MUin Se mare Se portus rcltituertinc : rogatione perluta, ut nemo horum Servituti addicet ctur.
{ Jd. ibid. ) ....
ThrafymedcJ , his conferiis, plebem rrmifit in jutrism : fpfe* veto , cnm Brithagora Se Pro-
pylo Brirh.igc/rx filio * per aliquot annos Komi futailhuis , qux potrix ufus exigeret admtn. lira-
vit. [Id. cap.d 1. )
Cum Lucullus Tigranem non inlcqiicrctur, fcd ei evadendi omnino otium concederet ; non
ab aliis tantum fcd a liris quoque ciribus reprehendis ell , quod debellare noluillri , qui» diurids
cum imperio dfet. Idcbquc piafcdura ( qux ei commilla fuerat) Alix proprie itt dirix, Prx-
totibus ell allignata. ( Dto , /ib. } j , )
Lucullus ad Gordyeivl profectus , regis qiforuni Zjibicni (qui, ob Ibcictarctn cum ipfo clam
initoin , a Tigrane necatus fuerat ) exequios celebravit. Pyrx, velle & auro regali & Tigranis
miti nete fpoliis , ipfcmcc fubdidit facem, ac libamiiu cum amicis & ncccilariis illius infu-j
'ditj amicum quoque filum Se Ibcium populi Romani appellavit- Adhxc monumentum jus-
lit ei fnmfnuolum , ex thcfutrrs regiis fariendum locari. Unde Gordycnurum gens ita fuic
in Lucullum animata, ut, relidis ledibus luis, ilium fequi cum libetis & conjngibus vellent.
• ( Flutaret). )
In Zarhient regiis aurunt St argentum multum eft repertum. Frumenti ir» horreis decies trecenta
•milliamcdimntVii condita erant. Ita Se miles attdtts clt ; Se Lucullo luit ingenti honori quod,
ne teruncio quidem ex aerario accepto , btljuin ipfius belli funiptibus fuftincret. ( Id. )
i Ilie ArUus regis P.tttlioniin legati eum adierunt , amicitiam & focictatem peccata. Fuit id
ILucullo huid ingratum : qui invicem Scciliam ( live Sextilium potius) ad Patthum milii. Arfa-
jces, fufpicatus 'hominem bello clarum non tam padi nuper initi causa quam ut legionem co-
puiqucluas exploraret , n illuni, Romanis auxilia nulla (uppcdicavir. ita t.uncn ut ne contra ii- 1
losquicquaro etiam nmlintur ; fcd in medio fele pattium continerer. (Id. eum Dione, lib. $5.)
j9j6 miam, fluduantem
Cum Lucullus cum conlilio,
didicillet pofccntcmquc
; Tigranem & Mithridatem locicratis
clam (latuit ut advci confrrios Mcloprxa-'
farios prxroium
a Tigrane tranlilirc.
Se periclitari Parthorum vires , aeque expeditionem in cos movere. Itaque in Potitum ad Sorna-
iesum legatum lutim 8e alios milir litteras , ut copias qux illic ctant adduceret; quali exGordycne
iu Parthos ligna motui m. Sed illi contumaces milites nullis blandimentis vel imperio mo-
vere poterant ; vociferantes , neque illic petm.anfuios (e, led relido Ime pialidio abituro» Pon-
to. Hxc ad Lucullum relata, etiam quos lecum iplc habebat milires corruperunt « ob divitias
jam Se delicias longucfccnccs ad militiam, Se otium quxrcnres. Ut veto Ponticorum illorum
1 acceperunt ferociam, viros appellaverunt, imitandolqur foria virunt : multis enim fadis milTro-
nem fc Se requieto rori! t as. Atque ita Licullus expeditionem Parthicam deponere coadus cft.
I( thttarch. )
| Ciim iufula Delus in /Egeo mari pofita , qub omnes undique cum mercibus atque oneribus 4 C\6 <8
commeabant, referta divitiis, parva, line muro, nihil tamen timeret i ( ut apud Ciceronem cft,
in oratione pro lege Manilia: ) AthcimJorus pirata illius incolas captivos abduxit, atque Deo-
rum iplius ligna Jcftruxir. Catus vero Triarius urbis ruta exfa inltaurans , Delum muro cinxir.
ut in j’ Chronicoiuni liiorum libro, ad annnm 4. Olympiadis CL XX V 1 1 , notavit TraUia-
nus Phlegon, ( in Bibliotheca Pbolti , rod. 97. )
Mithridates opidatim inlhuxit armorum fabricas , St deledus lubens , confcriplit ferine omnes
Armenie» : ex quibus fc ledis fortilVnnorum 70 millium peditum , de dimidio equitum , reliquos
dimifsr. Hos vero in tu mus St cohortes digcltos proxime dilciplinam Italicam tradidit exercen-
dos viris Ponticis. ( sffpiau. )
Eo anno quo Conlulatum Q. Marcius Rex (olus geflit , Lucullus media jam xftate , (prius
enim propter frigus in boftinm fines invadere nequaquam potuerat ) cum cxcrciru adversus Ti-
granem profcdm cft. Poftquim fuperavic Taurum fit campos vidit virentes , exanimatus cft : adeb
fune illic ex algore fcrotina tempora. Attamen dcfccndit in campos, ac duobus vel tribus prxhis
coortos in ipfiim Armenio» fudit. ( Flutaret), cum Dione, hb. ; 5. ) Dum Mithridates enim pedi-
tatum omnem fic partem equitatus in colle contineret ; cum reliquo Tigranes Romanos frumenta-
tores adoreus, yiriu* cft. unde pofica fccurmx frumentabantur , etiam ex locis Mithridati pro-
pinqui* , fit caftra admoverunt propius. ( ylppian. ) t jptoque qui comportatu» Tigrani tuerat com-
meatu , quam ipfi cxrimelccbanr — , affuderunt inopiam hoftibus. ( Flutaret) .) '
Digitized by Google
Anno Ajinoan,
Tetioii te rrun
a». :Chti!\ia,
I M PE I{. MACEDO N~lf M
Tudc aliqium rcgiums partem Lucullus vallavit, ut barbarus cjm defendentes ad pugnam 4of
eliceret : quumque nihil illi moverent, ad ipfos contendit, ibi tum equitatui hoftilis giavitei
cq litatum Romanum premebat , nemine cum pedn.-tu manum conici em* : flailmque ubi
Lucullus fcutatis luis equitatui fuccuneb.it , terga oltcndcbanf. neque tamen cladem ullam
accipiebant, fcd fagittis in infcijoeutcs a tergo cu.iifis , multos mox lnicrimcbant, multos vul-
nerabant. Ea vulneia, gravia diiHciliique lanam cranr. Nam duplices erant lagittis culpidcs.
Se ita quidem adfixx, ut live manerent in corporibus tela, live extraherentur, interitum eis
celerrimum adfcrrcnr. Intus enim ferrum alterum relinquebatur] quod nihil habet et, quo retrahere-
tur.Dx.
[ ]
In Creta, quum Lafthenes dux Cydonia? & Metello proConliile obfeflus Cydoni* Gnofum
inde profugillec ; Panares alter urbis illius dux , laluiem luam padus , Cydoniam Motcllo tra-
didit. Gnofnm deinde clrcumlidentc Metello , Lallhcnes domum opibus repletam fucccndit, Sc
Gnofo aufugit. [Appian. legat jo. ] Gnoius , Lydus, Erychrza, Sc ali* plurim* civitates i
Metello
nc Metelli expugnat* lunt. ulquc
aa ultimam [IJvJib.qij. Florus,
penuriam lib.ixap.j.
compulli, fua Appian
jumento;Jegat.io.~\ Crctcnlcs
umque tuorum urinavcr6 oblidio-
iitimfcdore
coadi funt. f Paler. Max -im. lib. 7.cap.6. )
Lucullus exercitum ad Tigranis regiam convertit Artaxata, ubi parvi liberi Se Conjuges
ejus erant. Quod ille non ferens , ea liris molis quarto dic prope Romanos comedit t medium
capiens Arfcmiam amnem , quem rranlirc neccilc erat pci ituris Ai taxata Romanis. (Plutarch. )
Lucullus pollquam diis fuis facrificavillct, quali certus de vidorii , exercitum traduxit. Duo-
decim cohortibus in fronte poliris, reliquos, ne circumveniremur, m lublidiis collocavit. Multi
enim & deledi equites liabam in hoflitnn adverfa aciei ante quorum ligna fagittis ex equo
utentes Mardi Se locrcs hadati erant, quibus Tigranes prxcipifc inter externos milites ut pugnari l-
limis fidebat. Nihil ell ab illis tamen editum pratclati, Paulifper cum equitatu Romano velitati1
non tulerunt impetum legionum : veriim hinc inde fuga divulii, equitem ad infequendum traxere.
[Idem, j
Simul-atquc hi diflipati funt , provehentibus Tigranis eqtfiribus , videns fplendorem te multi-
:udincm eorum Lucullus , fubtimuir. Itaque equitem i confcdandis hollibus revocavit. Interim
iple fatrapis cum prxflanriffimo quoque libi oppoliris occutnt primus : quos > antequam manus
confcrrre pollent , confirmatos pepulit. Ex tribus regibus » qui limul in hac acie fuerunt,
hrdiifiofc fitgic Ponticus Mithridates i qui ne cljmorcm quidem fulbnuit Romanorum. HI
quum per longum fpatium tota node hoflium tergis inharrerent ; non folrtm trucidandis , vc-
rumeciam capiendis, pectiniaquc Se prxda agendi ac ferenda fatigati Ium. Levius author efl priore
pt*lio piures fuilfc, in hoc nobiliotes hollcs capros Se cxlos. [ Id. J
Piratz his diebus latius quim prius per omnia Iparii maria, non rantAm intercipientes na-
vium commeatus fcd etiam infulas provinciafquc vallantes , in immenfum augebamur : ita ut
navigatio Romanis toto orbe vidotibus fola ruta non eJlec. [ Plutarch. ia Enuptio, Appian.in
Muhridat. Dto ,Ub. j 6. Eutrep. lib. 6. Oroflib. 6. cap. 4.] Quod altero ab hinc anno ita illis
in memoriam revocavit GVrr*,in Oratione pro lege Manilii. Quam provinciam ttnmjin a
pr odonibus liberam per hofce annos ? quod 1 «fligat tatam vobis fuit i quem focium defendtflit }
cui , prafidit cUfftbtu ve/fris fuiflss ) quam multae exi/limatis utfulae ejse defer tat t quam multat
aut metu reiiQas , <*»*r 4 pr edonibus captas urbes effe foetorum ? Sed quid ego longinqua comme-
moro? Fuit hoc quondam, fuit proprium populi Romani, longe d demo bellare, er propugna-
culis imperii fociorum fortunas , non fua ittla defendere. Sociis vejiris ego mare clanfnm per
hofce annos dicam fuijje 1 eum exercitus neftri Brnndufio nunquam mfi fummd hyeme tranfmh
ferius ? Quid, ad nos citm ab exteris nationibus venirent , captos querar, cum legati populi Ro-
mani redempti fint i mercatoribur turum mare non fuiffe dicam ; cum duodecim Jtcures [duobus
videlicet prxtoribus, Sextilio & Dcllino, captis; ut docet Plurarchus] in pradonurn poteftatem
pervenerint l Q*jd aut Colophonem aut Samum , nobihjjimat urbes , tnnumctabtlifque alias cap-
Ttas ejjie commemorem j citm vefhros portus , atque eos portus quibus vitam <J? fpirttum ducitis ,
in pradonurn fuijfe potefare , fetatis i & e. An tum imperium efie hoc videbatur ; cum populi
Romani legati , pratoret , equiferi {que capiebantur i cum ex omnibus provinciis commeatu &
\privato CT publico Prohibebamur i enm ita claufa erant nebit omnia maria, ut neque privatam rem
'maritimam neque vnbtscam jam obire potfemus) Hxc eleganter ille, ut omnia. 1
Pirat* ifti Ciliciam, cognomine afpcram, commune omnium faciebant receptaculum , ceti
belli fcdern prxeipuam. Habebant quidem pallim callclla , arces , defertas infulas , (lationefque
occultas navium» fed poriflimum excurrebant ex hac parte Cilici* afpera impottuolaquc ,
St alti (limis aflurgetuc cacuminibus, unde ab omnibus communi nomine appellabamur Cilices,
quod malum id ortum in Cilicia, in focictatem Syros, Cyprios, Pampnylios , Ponticos Sc
nrnnc omnes Orientales gentes pertraxit, qui propter diuturnitatem belli Mithridatei , nulcntes
Linferre damna quim perpeti, mari tertam mutarunt: ut brcviflimo tempore exorta fint cotum multa
‘millia. ( Apfian.pag. 1*4»)
Habebant illi navigia^ przdatoria fupra mille , Sc urbes i fe captas 400. Inviolata Sc intada
ante id fana adotti expilarunt; Clarium , Didymxnm , Samothracium i Telluris apud Hcimio-
nam, %s£fculapii apud Epidaurum , Neptuni 41 Ifliuno , Txnaro Sc Calauria, Apollinis in.
Adio Sc Leucade, Junonis in Samo, Argis Sc Lcucinio. Peregrina facra in Olympo fkcic-|
bant , & nwfteria qu*dam peragebant arcana : quorum illa qu* Mithr* five Solis dicebantur,
bollci manfcrunc, primOm ab illis monflrara. Majotcm in modum Romanis inlultabant.!
Ubi qoif captus civem Romanum fc effe clamavit , Sc nomen edidit ; trepidare fc fingentes,,
femora percudebant, & genibus ejus accidebant, fuppliccfque ut veniam daret precabantur/
| ]. Vjfent Annal. Pars peft. Eee Cunvquc'
Digitized by CjOO^Ic
IuI/jiiiJqihIKi
AETAS MUNDI VI. rcnoiii
4 o6
Cumque ille abic&os bona fldc St f.ippliccs arbitraretur: alii cajctos ei inducebant, alii toga vela-
bant > »c ultii uilicct ignorantor. Ubi ad cum modum diu hominem illulcront St deriferant i
poftrcuib admotis medio in falo fcal is de l'ccndcre & abiit illxluin jubebant: qui nollet, hunc ipli
prxeipitatum demergebant. [P tutar cb. in Pompeio. ]
Sab xquinodlio autumnali graves tcmpdlatc* nec opinantem Luculli exercitum corripue-
runt. Ningebat fere i & quum ferenum ciTct , pruina cum gelu infbfta erat. Unde equis erant
amnes ex immodico frigore paruin potabiles; rupiaquc glacies Se ncivos equorum a fperitate
incidens argr£ permeabiles cmcicb.it. TraChis fere nemorofus (alruofulquc rigabat cos alfiduc
ex nive in itinere clfuii : atque incommode locis humidis pcrnodLibant. Primtiin igitur pre-
cibus ad Lucullum per tribunus agebant , deinde tumuhuoiiils coibant , Se per tentoria
no&u conclamabam : quod cllc Icditioli exercitus lignum apparebat. Lucullus veri» obnixe
fcd frullra obfccrabar : obteflans cos luftcnus ut animos cbfirmarcnt , dum Armeniorum
Carthagine capta infdlilTimi hollis opificium dclcviilcnt. Hannibalis enim Pxni conlilio (ut
lupri ad annum Periodi Juliana: >»J26. cft di&um ) A i taxata futile condita, fama tenebat.
Ubi vero nihil profecit, tcttu Lucullus ligna movit. ( hiem in Lucullo. ) Quem exercitus Romani
rcgrclfum ita in oratione pro lege Manilia cxcuiarc conatur Cicero. Nojter exercitui, etfi urlem
ex Tigrani/ regno [Tigranocertam] ceperat , dr preliis ufnt erat fecundis-, tamen nimii lon -
ginyuitate locorum , ac dejtderio fucrum commovebatur. Hic jam plura non dicatu, fuit enim illud
extremum , ut ex iis locis a mi it sibus nofirit redit ut magis maturus , quam proeejius longior
quereretur.
Lucullus per Armeniam in Mefopotamiam regicllurus , aliis jugis trajc&o Tauro in regionem
Mygdonicam dcfccndic, munificam Se apricam : in qiu urbs ampla Se populofa erat, Nifibis
barbaris , Gfxcis Antiochia Mygdonica appellata. [ Id.ibid.cum Orofio /ib.C. cap .j. j
Eam urbem Macedones condiderant. [jofepb. lib. io. cap. i. J Parthis vero, cum reliqua
Mefopotamia , Tigranes jam ademerat ; thcfaurofquc in ea fuos exteraque multa repofueraf.
Duplici muro lateritio cin&a erat, magni cralEiici ; lortaquc magni altitudinis circundabatur,
ut neque concuti morus neque fubrui polfcr. [ Dio, lib. >5.] Praeerat ei authoritate Tigranis
frarcr Guras ; arte 3c folcrtu machinali Callimachus, is qui Amifi plurimum negotii exhibuerat.
[Plus arcb. ]
Calli ts prope urbem politis, omne genus oppugnationis Lucullus adhibuit. [ Jd. ] Initio
au'em hyemis, quum barbari fe vido.es Romanofque jamjam dccclTuros cxillimanrcs , nc-
gligentius nonnihil file gererent : nollem Lucullus nadus, in aua neque Luna fulgebar, &
imber ingens c.irn tonitribus cooitus erat , uc neque cernere barbati neque audire quicquam
poirent , atque ob id exteriorem murum foliamque in medio adaro , paucis ibi relidis, defe-
rerent ; ab omni parte murum aggtclfus cft. Cumque per aggeres in cum haud difficulter cvaiif-
fet , obtruncatis nullo negotio cuftodibus , qui ibi pauci relidi fuerant , partem folli aliquam
[ ante enim barbari pontes dejecerant] ingclla terta xquavit : quum ab hoftibus neque fagjttis
neque igne ob viro pluviarum ledi poliet. Folia fuperata , urbem ipfam ftatiro cepit : ne<|uc
enim erant interiora incenia admodum valida, quod exterius obdtidis fidebant. [ Dio. ]
Eos qui in arcem confugeram , Iule data acccpuquc , recepit. ( Id. ) In quibus Tigranis fra-
trem Guram , in potcftatcm ejus fe dedentem, comiter habuit : Callimachum voo non audi-
vit , quamvis grandis pccunix fe reconditos thefauros prolitctctur proditurum, verum in vin-
culis haberi imperavit ad parnas pendendas; quod inflamma» Amifenorum urbe, gloriam libi
& benignitatis erga Grxeos materiam declarandi prxciJillct. [Plutarcb.] Multa deiude accepta
pecunia, Nilibi Lucullus hybema habuit. [Dio. ]
Interci qui Romx in concionibus dominabamur , per invidiam Lucullum criminabamur ,
imperii Se pecuuix aviditate bellum ducere : unum propemedum Ciliciam, Aliam, Bythyniam,
Paphlagoniam, Galatiam, Pomum, Armeniam, omnes denique provincias ufque ad Phafim
obtinere ; nunc vero etiam Tigranis regias dcprxdatum, quali ad exuendos reges foret , non ad
debellandos milliis. Ii enim unum ex prxtoribus dixilTc aiunt L, Quintium : a quo poiillimum
tmpulfus populus Romanus provincix fuccclTorcsmittcndos Lucullo ie ivit , multbfquc milites qui
l’ub eo meruerant dimittcuJos. [Plutarcb."]
1 In calli is vero res c;us maxime evertit P. Clodius, homo infolcns, fummiquc diUobitio-
his & audacix frater uxoris Luculli , cum qui vulgatum era; L 1'civilEma muliere flupn cura
conftictudincm habuiilc. Hic, quum multis ob motes fuos inferior primum quem cupiebat
jloctun apud Lucullum non teneret, Fitnbrianos (live Valerianos) milites, in cum concira-
.vit : et» nimirum quos ante Firabtia induxerat ut L. Valerium Flaccum Confulem occiderem,
ac fe ducem caperent. liJon a Clodio jam fcdutb , Lucullum ducem nec in Tigranem nec in
Mithridatem fcqui ‘volebant ; fcd hye nis prxtcxta in Gordyenc tempus tiaduccbant,alium aliquem
imperatorem ad fucccdcudum Lucullo venturum expedantes. [/dem. ]
Dum Nilibi m Lucullus oblideret. Tigranes ad eam, quam inexpugnabilem die exi (limabar ,
defendendam Ic non convertit : (cd, Mitluidatc propriam jn regionem milio, ipfe in Armeniam
luam contendit) ubi L. Fannium rcfiftcnrcm libioblcdil, tanti/per dura Lucullus re cognita auxilio
illi proficifcecctur. [ Dio, lib. Jj. ]
Mithridatem) in Pontum ad regni fui reliquias profc&um, fcquebantur propriorum qua-
tuor millia, & totidem accepti a Tigrane, [adppian. ] Cum quibus ille alteram Anneuiara
cxrcrafquc regiones invaderis , multos Romanorum in iis regionibus vigantcs ex iraprovilb
Client,
adortus interfecit, nonnullos prxlio vidos excidit. Se pleraque loca magna celeritate recepit.
Benevolentia cnirri Illi homines erga Mithridatem affedi eram , tum qubd /ux ciTct gentis ,
tum ob paternum ejus regnum : iidemque Romanos odio habebam , parum quod peregrini
Digitized by Googk
Afflent, partim quod a prxfcdHs eorum nulc tra&arentur : itaque Mithridati libenter accede- 1
runt. [Dio. ] Quo referendus & ille Ciceronis locus in Oratione Manilii Mithridates & fuaml
/nanum jam confirmirat , & eorum qui fi ex ejut regno collegeram { (jr magnis adventitiis multorum
regum & nanonum copiis juvabatur. Hoc jam fere ficfieri folerc accepimus, ut regum affiitta fortuna
facile multorum opes allinant ud mfericordiam.- maximi que eorum, qui aut reget funt , aut vivunt in
regno i quod regule iis nomen magnum & fanttum ejfe videatur. Itaque tantum vittas efficere potuit >
quantum incolumis nunquam eft aufiis optare.
Mithridates M. Fabium, ducem i Lucullo iis in locis rcli&uhi , vicit: magnopere ufus auxilio
' Thracum , qui , quum amca fub ipfo ftipendia fecillcnt, tum cum Fabio militabant i itemque fer-
vorum oui in calhis Romanorum erant. \ld. cum Appiano. ]
Primum Thraces k Fabio fpcculatum miifi , quum nihil lani rcnuntiident, lique incautiiks
progrdfus in Mithiidatem inopinati» incidillct; Thraces quoque Romanos adorti funr. Unde
in higam verfus eft Fabius* quingentis in ca pugna occiiis. Fabius deinde» liberatis fetvis
quotquot caftra fcquebantur , rurlus dubio marte pugnavit : donec /ervis libertatem Mithri-
date deferente, ipii in prxlio eum adjuverunt, pcriillenrqiie haitt dubi£ Fabiani omnes i nili
Mithridates f«o . i&us in genu * & trio lub oculo laudus , elatus celeriter fuillct c prxlio. Dum
batbari enim, dc Regis falutc foliciti, per multos dies k pugni cdJarcnr > Fabio cura fui» in
tutum locum perfugiendi fpatium concdlum eft. Curabant autem regem A gari , gens Scyrhicaj
remediis confodis, e ferpenturo virulentia : qui propterca femper fcquebantur comitatum regium.
[ Iid. inter fe CflUfi. ]
Fabius deinde Cabiris inclufus oppugnatu fque, k C. Triario fervatus eft. Is enim quum cx
Alia ad Lucullum iter ca faciens rem gcllam acccpillct , coada cx iis qui aberant quam ma-
ximi poterat manti, Mithridatem , totum exercitum Romanum adverius lc venire purantetn ,
adeo terruit s ut, priils quam in confpedum ejus veniret, caftra movere cogeret. Unde
Triarius audacior fadus , ufqttc in Comagtnos (vel Comana potius , in Cappadocia} dc quibus,
in icqueutibus , Dio ) fugientem infecutus * ibi vicit. Caftra habebat Mithridates cx altera ejus
fluvii parte qua Romani accedebant. Eos ut ex itinere fertos aggredetetur , ipfe prior occurrit}
reliquos inter prxlium per alium pontem iuvadere jullic. Quum diu xquo marte certatum cllct,
pons abruptus, qubd multi confer tim per eunJ tranllre contenderent , Mithridatem fub/idiis fpo-
liavit , perturbavirque. Ab hoc conflidu utrique [hycms enim jam erat] fe in caftclia fua recepe-
runt, dcquieti dederunt. [jD/c, /rljj- ]
Aulus Gabinius tribunus plebis fcntcnriatrt tlilit, ut ex iis qui confulatuih geflillcnt , unus
quifpiam deligeretur imperator .contra piratas omnes cum plena poteftate j imperitimque ei
cllct ad triennium , & ureretur copiis ampliffimis ac multis legatis, incertum fummiUuloc in
hoc ipfum a Pompeio (quem tamen non nominaverat ) an ftuciio gratix ab eo incundx ad-
dndus : utique non co animo, qubd teipublicx confultum vellet, vir ipfe pedimus. [Id Jit.
)6. ] de quo , in oratione poft reditum ad Senatum, Cicero. Qui ni fi in aram tribunatus
confugiffet •, neque vim tritoris , neque multitudinem creditorum, neque bonorum profiriftionem effuge-
re potuij/et. quo in magijirutu ni/i rogationem de piratico bello tuiiffer, frofitto & ege flat e & improbitat *
coattut piraticam ipfe fecipet: ac minore quidem cumreipublica detrimento , quam quod intra tnatnia
nefarius boftis pradeque verfatut eft.
Plcbilciti hujus, a Senatu etiam (quamvis invito, ut in libro confirmat Dio) poftea
comprobati, fentemiam a Vcllcio Paterculo [lik. x. cap. ;i,] ita habemus expolitam. Uti
cum belli more, non latrociniorum, orbem cladibus jam, non furtivis expeditionibus, piratx
terrerent , qtufdam etiam Italix urbes diripuillcnt } Cnxus Pompeius ad eos opprimendos
mitteretur: dlctque ci imperium xquuni in omnibus provinciis cum Proconfulibus , ufqucad
quinquageiimum miliarium a mari. Quo Senatulconfulro petic totius tertarum otbis Impe-
rium uni viro deferebatur : fed tamen idem hoc ante biennium in Marci Antonii prxtura de-
cretum erat } inquit Felicius, apud quem » fixtnnium pro biennio videtur reponendum : cum
ante triennium in bello Cretico M. Antonium interime conftct ; 8c biennium M. Antonium
( in bello Cretico defimdum ) in vivis e ile dederit i & illam- curationem infinitam totius ora
maritima, qua Romanum erat imperium , in Luculli & Cottx Confutatu cornm illam ei fuidc,
Afconius Pedianus ("inorat, dc Verris prxtui a Sicilicnfi) nos docuetir. uc lupri, ad annum Mundi
J9J o 8c } eft oftenfum.
Lege igitur ifti Gabinia Pompeio ad triennium (ut habent Appianus ic Dio ) data eft, non
tauafxja 8c cladis imperium , fed yMtqrg/u [ut apud Pluiarchum eft] 8c in omnes omninb ho-
mines libera potcftas i tum in toto mari quod intra columnas Herculis eft, rum in maritimis
provinciis ad intervallum 400 i mari ludiorum ; in quibus potcftatcm haberet imperandi re-
gibus , pnrfidibus , civitatibus, ut juvarem fc rebus omnibus. Ita Appianus : [pag, aj j. ]
milliaria jo,i Felino Sc Plutarcho pofita, per 400 ftadia explicans ; cuique miiliari odo tri-
butis ftadiis. Xffhilinus cx libro } 6* Dionis 400 ftadia, ex $ 5* dierum a mari trium iter, hic
retulit :• itinere unius diei ftadiis iff j milLiaribus veri» 16 -t definito.
Permifit prxrerea Pompeio ea lex ex Senatu deligere quindecim legatos , quibus lingulas
provincias demandaret. Argenti cx xrario Ac k publicanis quantum liberet , navcfque 100I
fumere .• militum focioriimque navalium , quantum vifum eflet confcribcrc. Advocataquel
J. Vfferii Aunal . Pan poft.
<7
JET A S MUNDI VI. (fenodi
AJUIO |k
luU»
AHOU-
mmm
Clirilh*.
408
millia data ci funr. Adei> Uboriofa res viia dk (ot navales exercitus in unto mari & tot late- j4647
btis per ic^Ui , refugientes facile , nirfumquc infedatues ex improvifo. [Appmi. ]
Pompeius , quum cladibus fuis Se focialibus Rhodiorum abundaret , pluribus legatis atque
prxfcciis urraque Ponti Se Occani ora complexus e(k : sicque per omnis xquoris portus , li-
nu<> latebras, reccllus, promontoria, freta, pcninfulas , quicquid piratarum fuit quidam in-
dagine incluGr. [ Flora» , lib. 5. cap. 6. ] Legatis cniro fenatoriis mari diilribiuo , naves, equi-
tes , pedites , & prxtoria cuique dedit inlignia : ita ut quifque picrum imperium haberet in
parte lidei lux ctedita ; Se pexdones ab aliis exaltatos excipercnr alii, ne quis perfequendo pro-
veheretuf longius , nere longinquis navigationibus res diu protraheretur. (Appi an. J
Freti Gadiuni Tiberio Neroni , maris Balearici Manlio Torquato 1 utrique Hiipanix cura
cd comimlla. Gratilius Ligudicum linum , M. Pomponius Gallicum , Pompeii juvenes ( Im-
peratoris filii) Adriaticum mare obfederunt. Sardiniam , Coriicam , Se propinquas infulas
P. Anilius Libycum Lentulus , digyptium roaic Marccllimis tenuit- L. Gellius Tufco mari
Se orc Italix elt impolitus : k Siciliar liuoribus ad Acarnaniam , Cn. Lentulus obfervavit.
Ionium ihare Plorio Varo Tercntioquc Varroni (togatorum doflillimo : de quo Plinia» , lib.
$. cap. tn Sc lib. 7. cap. jo. Se lib. 1 6. cap. 4. ubi navali corona in hoc bello ab Pom-
peio donat iK fiiille dicitur ) fecvAiidum obtigit : L. Cinnx Pcloponndits , Attica , Eubcra ,
Thcllalia, Macedonia, Barotia 1 L. Cullio mate /Egerim univcrlum & Hcll.Tpontas. (licet
nare Aliaricum Grpioni Vitas attribuat. ) Lyciam Se Pamphyliam , Cyprum Se Phoeniciam
M. tellus Nepos curavit i Bithyniam Se Thraciam P. Pilo: ipfas Propontidis fauces Porcius
Cato ii« obditis navibus quali pottam obleravit. [ flero» , lib. }. en p. 6. & Appian. pag,
i;6. ] Ipfc Pompeius» quali Rex regum, ciicumcurCibat & vifebae manentem quemque m
datione fua : nc pci Icqticndo piratas priufquim uno loco abfolvcrcc vidkoriam , diltiahcrctur
in alia i fcd edent ubique qui fuccurrcntcs libi mutuo, piratas vagando elabi non linerent.
[ Appia». ibii. ]
Ita dilperfis quoquoversum copiis , k mari infero incipiens Pompeius , Se iucidcntes catcr-
vatim circumveniens piraticos naves , confcdim cvcrricnlavit eas atque in portus detraxit.
Qui vero maturaverant dillraherc tc Se evadere , hi in Ciliciam licuc alvearium undique de-
lati abdiderunt le. [ Plutarcb. tn Pompeio. ] Cumque mare Tufcum , Africum , Sardoum ,
Corticum , Siculum , intra dies 40. impigro fuo labore 8c Ihidio enixo legatorum Pompeius
expurgaret i Romam veniens, qux ddidcrabat peregit. [ Id. ibi A, eant Livit , lib. 99. & Ap-
piano , pag. ijd. ]
Brundulio lolvcns Pompeius, in originem fontemque belli Ciliciam cum natibus tfoprxftan-
; illimis contendit. Nec holkcs dctrcdkavcrc certamen ■, non ex fiducia, fcd quia opprdli erant ,
.nili videbantur : fcd nihil tamen amplius , quam uc ad primum idhim concurrerent. Mox ubi
ircumfuia undique rollra viderunt, abjc&is ikatim telis rcmifque, plaufii undique pari, quod
lupplicantium lignum fuit , vitam petiverunt. [ Florus , lib. j. cap. 6. cnm Plutarcbo & Appiano. ]
Uc a Brundulio profc&us cd, undequinquagefimo dic rotaro ad imperium populi Romani Cili-
ciam adjunxiiTr, a/firmat in Maniliana Cicero. Quod dc toti Cilicia tam fubitb recepta , ut ora-
torie in laudem Pompeii dkhnn , cd accipiendum. [ViA.ann. Per. 'falian. 46 5 1 . ]
Podquam Mithridatem nuntiatum cd , fufo Fabio , in Sornacium & Triarium pergere,
Fimbriani ( live Valeriani ) milites , verecundia moti , Lucullum ad fuppetias illis Ferendas
loquebantur. [ Plutarcb. in LaealU. ] Mithridates interim ( Manio Acilio Glabrione Se C. Pi-
fonc Confuiib. ) ad Gaziurfa Triario oppofuis cadris, provocare hominem ad prxlium atque
irritate intendit, cum aliis rebus, tum in confpc&u Romanuuun milites fuos in armis exer-
cendo: uc cum eo congrclliis ante Luculli adventum , fupcribrquc (quod fperabar) fackus ,
reliquam etiam regni panem recuperaret. Quum Triarium non eliceret , luorura aliquos ad
Dadala cadcllum miiit , in quo Romanorum impedimenta ctant depolita : ut Romanos ci
opitulaturos in manus fuas perduceret. Neque id eutn fr-fvllit. Quum enim catenus Triarius
Muluidatis multitudinem reformidans , Luculluroque quem accct licrat operiens , fc contimiif-
fet . podquam Dadala oppugnari acCepit, militcfque rebus fuis metuentes, tumultuantes,
minati furit fc injullii ejus, nili ipfos educeret, ad defendendum ituros , invitus cadris excedit.
[Di.. M. jj.]
Qnum progrcllus elice Triarius in aciem contra Mithridatem, procella, qualis nulla ante
in omni hominum memoria, exorta cft ; qux in urrifquc cadris disjecit tentoria, jumenta
ttanfverfum egit per devia , paxipitavit etiam nonnullos milites. Et tunc quidem utrique re-
truccllcrunt. Cum autem nuntiaretur adventus Luculli , Triarius quali paratam jam cupiens
ilii prxripuc vittoriam , ante lucem invalit dationes Mithridatis. Cumque diu pari virnitc
certalfent , tandem Rex in luo cornu connixus incepit vickoriam ; Sc diftra&s hollibus pedi-
tatum eorum in foliam qiundam errnofam compulit , ubi cxdcbanrur impune fidente veltigio.
( Ufus demde vi&oria , per loquebatur animose per campos equrtes : donec quidam Romanus
centurio, qui Ipccic fainuii equitantem curfu xquahar , in fcmui cum percudit graviter, qtibd
terguin ejus non (peraret fs polle per thoracem perfodere. Et hunc quidem llatira in fruda con-
ciderunt proximi : Mithridates vero in extremam aciem elatus ed. [Appian. eam Plutarcbo qp Dione.]
Amici regii fuis egregie vincentibus lignum propere dederunt receptui. Id , ut inopina-
tum, trepidationem injccu pugnantibus , veritis nc forti aliunde aliquid mali acciderit: do-
nec rc cognita llatim ibi in campo tumultuarie circumdercrunt corpus regium. Tandem Timo-
theus medicus, cohibito fanguinc , fublimcm cis oftendir: Romanis interim multis fuga claplis ,
qui nifi hic callis accidilfet occidione deleti omnes fuilTcm. Mithridates, podquam recollegit
animum , Uarim reprehendit cos qui lignum receptui dederant , Se ci ipsi die Romanis calkns
IMPER. M AC EDONUM.
admovit exercitum : qu* jam dderta etant pavore militum. Militum Romanorum fupra fc~
ptem millia ibi exfa fuille dicuntur: in quibus centuriones tjo 8c tribuni a+. quamus prxfc&o-
rum numerus luud temere in uIU Romanorum clade defiderarus cft. [sbid. J Ad Scotium vero
monrcra pugnam hanc fa&am fiiiflc , Appianae docer. [paf. ijh.J qui propter vifloriam Mi-
thridatis, & infelicitatem Triari» , detrimentum exercitus Romani , magnam in iihs partibus ha-
bet nobilitatem : ut ex Hirtio intelligerc licet , in commentario de bello Alexandrino > ubi non
multo longius millibus patluum eribus a Zela P mfi oppido eum abcflc indicat.
Haec clades illa cft quam Cieert , in Oratione pro lege Manilia poft femcftrc Tere habiti ,
fub praeteritionis fpecic ita commemorat. Jn exercitum vfflrum , clarum atque viliorem t Mithri-
dates impetum fecit. Sinite hoc loco , Quiritet , {ficut poeta filent , qui rei Romanae fer ibunt )
preterire me noflram calamitatem; qui tanta fuit , ut eam ad aures L. Luculli non ex Prelio
nuntius fed ex fer mone rumor aferret. Et poft. Accepta m Ponto calamitate , ex eo prosto de j
quo vos paulo ante tnvitut admonui , cum fieii pertimui fient , hoflium opes ammiqut crevifient ,
cum fatis firmum profidium provincia non haberet » amiftjjetu A fiam , Quirites , nifi ad id
tpfum temporis divinitus C". Pompeium ad eat regiones fortuna populi Romani aitul ffet. Hujus
adventus & Mithridatem infoiita infiatum vUfona continuit , & Tigranem magnis apiis mini-
tantem jit
A retardavit .
Mithridates , curato vulneri , fufpicatus alios quoque in fuo exercitu hofles clTc , militum de-
lectum quali alius tei causa mftituit: juUifquc lingulis confeftiin in fua tabernacula fc recipere ,
Romanos Colos deprehensos occidit. J Dio, fib. jj. ]
lude in Armeniam , quam Romam minorem vocant , fe recepit : commeatus qui deportari
poterant fecum auferens , exteros veri» corrumpens , ne Lucullo venienti edent uliii. Quo tem-
pore Attilius , Romanus Cenator, qui judicii metu dudum profugus ad Mithridatem in amici-
tiam ejus receptus fuerat, deprehenfus cft regi ftruere inii lias. Quem ille pto dignitatis prirti-
nx reverentia torqueri vetitum, fimplici moitc necavit: led confcios excruciavit graviter. Li-
berti vet'5 cum quibus Attiiiu» conlilium communicaverat illxli diinilli linit, ut patroni fui
miniftri. [Appia». 1
Adveniens Lucullus Tiiarium, quem infcnli milites requirebant , clim eripuit. [ P/utarch.in
Lucullo .] fcd qui fub eo ceciderunt militum cadavera reliquit in lux. nat a j quod fuotum militum
animos imprimisloco
Ad Talaura abeo
editoputatur abalienafl:.
Mithridates [Id. in
coniidens, 8c Pompeio.']
adventantem cum ingenti manu Tigranem
expc&ans, pnufquani conjungerentur ambo, pugna-n detrectabat. Er Medus Mithridates ,
pltcr Tigranis gener , Romanos palantes repente adortus , magna clade atfecit. [ Plutarch.
Appian. Dio. ]
Quintas Marcius Rex , ftipcrioris anni Confixi , in Ciliciam ( qux prima Luatlli provincia
fuerat ) Proconful mi llus cft. Qui eo per Lycaoniam cum tribus legionibus tendens, Lucullo
petenti auxilium non tulit , cau latus milites Ic nolle fcqui. [Situft. Hifior.liit . j. apud Prifcia-
■tum , lib. l8.& Dio, Isb ■ JJ.]
In Ciliciam Marcius quum vcnillcc , Mcncmachum qui 1 Tigrane defecerat in fuam fidem
accepit : 6t P. Clodium ( cujus fotorem quanJam , uc aliam Localius , .Sc iplc conjugem ha-
ucbat) qui meru perpetratorum apud Nilibim a Lucullo defeiverar, rei navali prxfccit. [Dio,
lib. JJ. ]
Cum Clodius in Cilicas piratas incidillct, & ab iis captus redimendi fui pretium pofceretur ;
|ad Ptolcmrum Cypri regem ille mifit petitum , uc milio redemptionis pictio fpfuui liberaret.
Sed cum ille, prx parcimonia, duo tanrum talenta dcdillct, piratx pretium alpcmati , limul &
Pompeium reformidantes , giatis potius dimittric Clodium maluerunt. [Strabo , lib. 14. pag. 684.
Appian. Bell, civit, hb. 1. p.*g. 441 ..Dio, lib. J J. C Jt>. ]
Lege Gabinia, prxfcntis anni Couful Manius Acilius Glabrio in Bithynix 8c Ponti provincia
fjccelTor Lucullo datus cft , Sc legionibus Valerianis (live Fimbrianis , qux militil libctatx prius ,
iterum ftipendia faciebant ) militia: milSo fadta cft. Q.iod cum ili* compendent , victoria
quictcquc 8c rerum copia luxnrianrcs , adh.ee abfente Lucullo ( quippe is plerumque peregre
ibat) degentes, tumultuate funu Lucullum quali privatum jam contemptui habentes. [Salufi.
Hi floriar, lib. J. apud Prifcian. lib. 18 .& Dto, lib. t J. ]
Hujus tumultus P. Clodiam prxeipuum authorem facit Dio. [Ibid. ] Edmquc dimiilum a
piratis, exercitu L. Luculli filhcitato per nefandum fielut , fuoijje illinc , in oratione dc Arufpi-
cum rclponlis , aftirmat Cicero. Antiochiam vero Syrix fc contui idc feribit Dio; ut Anriochc-
nos cum Arabiis difccptantcs auxilio juvaret : ibique , qunm fimili modo nonnullos ad feditio-
ncta concitaret, parum abfuillc quin periret. [Dio, lib. j j. ]
Lucullus inops confilii , nec temere ic movere loco , nec ibi hxrere aufus , ftatnit obviam pro-
cedere Tigrani i li forte illum inopinantem limul ac itinere fatigaram fundens, aliquo modo fe-
ditiones militum componeret. Quorum neutrum iplt fucceflit. Milites enim , aliquandiu eum
fecuci , quum in Cappadociam iter dc&endum edet , omnes unanimiter , ne verbo quidem ullo
iiclo , fefe converterunt. Valeriani aurem, qui & Fimbriani , quum Romx exautlvoratos fe
|cde acccpident 8c aliis decretas clle Luculli provincias , omnino a lignis dilapfi funt. Nullam
non hic indignitatem fubiit Lucullus , fmgulos orando 8c tentoria obeundo , demidus & la-
chrymis oppletus: nonnullorum etiam prehendens mantis. Illi verb prenfariones repellere ,
inanes zorus obficcre , jactareque , folus dimicaret cum hoftibas cx quibus ditcfccre nollet (olus.
[Plutarch. & Dio. ]
Ita Lucullum, nc perfequeretur Mithridatem ac Tigranem fumroamque vi&orix imponeret, diccotes.
(editio militum tenuit, qui fcqui nolebant: cum legiones Le Valerianx,
e iij impleta i fc ftipendia
|*/o jE T A S MUNDI
Idicentes , Lucullum relinquerent. [ Ltv. lib. 98.] Tandem tair.cn cxtrroium quoque militum
precibus Valeriani fivc Fimbriani illi expugnati , receperunt fe illam xAatem ad ligna man lu-
tos : quod ii nemo interci ad pugnandum fecum deicenderct , difet lituos. His oportebat ac-
|quiefccre Lucullum , aut defertara prxlidto relinquere barbaris provinciam. Continuit ergo il-
los non jam imperio , neque eos in aciem eduxit i verum fatis huic erat , modo manerent ; pa-
ticbatutquc vallari a Tigrane Cappadociam , St infolcfccre de integro Mithridatem. [Piutarch.
ia Luettllo. ]
Scripfcrat veri» jam antd ad Senatum Lucullus, comfeOum 1 fe fniflc bellam Mithridaticam i'.
advencruntque ad res Ponti componendas, ficut pacatas, legati» (Id. tbid. Di» , lit. 3 6. ] Qui ubi '
jam adfuerunt, offenderunt ne ipfum quidem fui Juris elTc, verum i militibus haberi ludibrio
8t liigillari. Hi vero c6 in imperatorem progrefli infolentix funt , ut exa&a xAare fumpfcrint
; arma, eladiifque diftritfbs provocarent nufquam apparentes, qui jam receperant fe hoAes, ju-;
1 bilantcfque St brachia ja&antcl inaniter, excederent caftris , ttAati completum tempus quo
Lucullo commoraturos fe promi ferant. [ Plutor cb. in Luculi». ]
j Adveniens deinde in demandatam libi provinciam Acilius Glabrio ConfuI , dimiffis circa po-
]pulos praeconibus pronuntiavit, Lucullum incufari i Senatu quod bellum diutius juAo protra-
heret: proinde Senatum roilfim facere ejus exercitum» publicaturum bona eorum qui voluntati
: fux non paruerint. Quibus ad exercitum perlatis, uiox diAlucbant milites : exceptis paucis , qui'
admodum pauperes , idedque mullam non rimentes , maluerunt apud Lucullum permanere.
[ Appian. ] Si eque prope torum regnum fuura Mithridates recepit. St Cappadoci* mulrum
detrimenti intulit 1 neque Lucullo obAanre , neque ipfo Acilio defendente. Is enim quum priis
feAmaflct, ut victoriam Lucullo prxriperct; ubi tum qux a&a clfcnt nfeivir , nc ad exercitum
; quidem venir , fcd in Bithynia tempus traxit. [Dio , lit. 35. 1
I Addatur his St Ciftrwis ille locus , ex Oratione Manilia ad Quirites , in Luculli gratiam ifta
omnia ita emollientis. L. Lucullut , qm aliqui ex parte iu incommodu mederi forra/Je potui jjet ,
vejiro jujfu coalitu , quod imperti diuturnitati modum /iatuendum vtttri exemplo putavijiii ,
partem militum , qui jam /lipendi u confellis erant, dinujit , partem Glabrioni tradidit. Sic
]igitur dimiilb Lucullo, ad bellum piraticum fivc maritimum (ut Saluflim St Cicero illud nomi-
nant )ii Pompeio geAum Sc hac eadem xAare confe&um , redeamus.
1 Maxima St prx valenti (lima prxdomim pars proles (iias , opes , Sc inutilem turbam in arcibus
: St opidulis munitis ad montrm Taurum fcpoliieranr. Ipli navibus completis ad Coraccfion
Cilicix inAantem cxccperc Pompeium ; atque acie fiifi , mox obfeffi funt. PoArerob miliis
Icaduccaroribus fe, opidaque & infulas, qux fepta prxfidiis tenebant expugnatu afpera atque
buccella , in deditionem ejus permiferc. [ Piutarch. in Pompei». ]
I In Ciliciam quidem cnm machinarum magno numero Pompeius venerat , exiAimam eorum
|arces in rupibus fitas oppugnandas modis omnibus. Sed nihil his opus habuir, fola enim cele-
britas nominis 3t amplitudo apparatus ita prxdoncs perterruerat , ut fperantes elementiorem
jvi&orcm fi abAincrent i certamine, primim hi qui Cragum Sc Anticragum tenebant caAclla
maxima, deinde monrani Cilices alii poA a’ios fe ejus fidei permiferint: fimulque multum ar-
morum vel jam petfciAorum vel in fabri. is inchoatorum tradiderint, prxterca naves alias femi-
perfcclas in navalibus , alias naviganrcs , *s ferrii nque in cales ufus coroportarum , lintea , funes ,
variamque materiam i captivorum multitudinem vinOonim , ut vel fe redimerent , vel ut opera- 1
renrur in crgaAulis. Pompeius materiam incendit, naves abduxit, captivos domum dimifit :
quorum multi invenerunt ibi cenotaphia fibi polita, quippe defiderati jampridem. [ Appi an. in
Alithridatic. ] Ita debellatum cA, St prxdonum manus undique mari non majore quiro trium
menfium fpatio exadar.
libro canentem : [Piutarch. ut /upr. ] vel duorum etiam ; fi Lucanum audimus, ita in 1*
Ante ii< exaltum quam Cynthia conderet orbem ,
Omne fretum metuent pelagi pirata reliquit ,
A-tguilaque domum terrarum in fede popofeit.
Scaphas amplius t too Pompeius combuAic , & prxdomim diruit receptacula. [Strabo, lib. 14.
pag. 66$. ] Naves expugnat* funt 71. dedit* 30 6. utAppianm referr. Naves capras 800 P/u-
tarchm numerat; St in his , roAratas 90. Naves verb 846 aut depretias aur captas fuifle, con-j
, firmat Pl initu, [lib. 7. cap. i j. & x6. ] Opida , caAclla , exteraque horum receptacula, Iio.|
Prxdonum , qui repugnare conabantur , cxla fune circiter decem millia. [ Apftan. ]
Prxdonum qui fupcrfucranr plus ao millia neque interficere Pompeius Aamit, neque otdif- j
fiparentur, aut coirent de integro inopes Sc bellatores multi , fincre exiAimavit fccurum. [ Piu- j
tarch. ] Itaque nc denub paupertas cos ad fiagitia impelleret, remoto a mari loco in certa fedc[
|eos conAitucns , agros cis , quos defertos videbat , colendos, urbefquc inquilinis indigentes ha- 1
I bitandas conccllit; dataque facultate fine rapto vivendi , rapinis arcuit. [Liv. lib. 99. Vi ilei. !
I muniorum rege valluam inftaurans , complures ibi collocavit : multtSfque Didymcnam incolis
tunc egentem, trauAulit. (Strabo, lib. 14. piutarch. in Pomp. Dt» , lib, $6.)
Ita cantum bellam, tam diuturnum , tam long£ lateque difperfum , quo bello omnes gentes
ac nationes premebantur , Cn. Pompeius extrema hyeme apparavit, inetmtc vere fufeepit , me-
dia xAare confecit : ut in Oratione Maniliani peroravit Cicero ; quum antei de eodem dixiflet.
Hoc tantum bellum, tam turpe, tam vttut , tam late dtvifum atque difperfum, quit unquam
arbitraretur aut ab ouuubm imferatoribm uno anno , aut ttnnibm anni» ab uno imperatore confici
• MUH
IMF ER. MACEDONUM.
In quo etiam, prxtcr velocitatem victoaix , <Sc felicitatem miratur Ftorm , qubd ne
una quidem navis amilla cft; 8c ptrpetuitmtcm , quod amplius piratx non fuerunt; quod An-
gulari confilio ducis pro (pedum tume ille ait, qui maritimum grnus 4 conlpcdu longe remo-
vit maris , & mediterraneis agris quati obligavit. Neque de velocitate tamen audiendus cft, dum
quod dc mari infero tamdm cft proditum (quod St ipium fatis in fe quod miremur habet) ad
univcifam ille trahit viftoriam , ac ii ijkairaaefimo die parta ea fuilTct : quum id aperti refellat
Cicere i ut de Dtont nihil dicam qui fpario unius anni i Pompeio majori cx parte maria fuiile
pacata , illis verbis fignificar. t« svninc i u!
In Crcra , (quam poft Ciliciam alterum piratarum fuifle fontem Plntarchm hic affirmat)
adeo (xvc in captivos conftilcbimr , ut veneno (e plcriqor conficerent ; alii deditionem fuam
[ad Pompeium abfentem mirterenr. [Fltrue, lib. f. cap. 7. ] Erat ille tum in Pamphylia: qub
venientes ad illum legari , ei fe omnes Crctcnlium civitates dedere velle dixerunt. Ille fpem de-
ditionis non ademit, obftdcfquc imperavit. [ Cicero , protege Manilia. ] Merci lo interim per
Ilitteras bello interdixit ; 8t ne dicio illi edent audientes , civitatibus fctiplir. [ Flutar ch. in Pont- ,
\peio.'] Quin & cx infula excedere eum jtiffit: fc enim cam , ut partem provincix fibi deman-1
datx, fulccpturum. [ slppian. Ierat, 30. ] Unum quoque cx legarii Aiis L. Odavium co miftt ,
fcd fine excrcini ; utpote q ii non bellum cllet obiturus, fcd urbes in fidem populi Romani j
accepturus. Qui cum oblcflis includens (c inuris, atque una cum his dimicans, non modo[
odiofum de invidiofum , verum ridiculum quoque Pompeium reddidit. [Phttarcb. ut fupr. Dto ,
jtf.l .... . 1
Metellus , contempto Pompeii in aliena provincij imperio, in inftituto bello perrexit : c<>- '
que infeftior , in holles jui vidoris exercuit ; de antequam Pompeius adveniret , damnum cis
dare propetavir. [Flor tu, P/utarcb. Dic. ] Litteris quoque Romam iniffis , gloriam rerum i fc
gcft.irum querebatur k Pompeio fublatam prxrcriri ; qui in Creram miferit legaturo fuura ad
accipiendas urbium deditiones. Quibus rclpondens Pompeius, rationem reddidit, hoc fe facere
debui (Ic. [ ZJv. hb. 99» ]
Cornelius Sifenna Grxcix ea tcmpcftatc prxfcdus, in Cretam cum exercita veniens, Metellum1
ut populis parceret monuit : quem ubi ab inftituto deducere non potuit , nihil quicquam ad eum
coercendum egit. [Dio t Hb. ]
Ariftion Cydonii excedens , devido Lucio Ballo obviam ci provedo, Hicrapydru occupavit
bemqnc eam adversus Romanos tutatus cft. [Id. ibid. ]
Metellus , multis aflflidis, Elcuthcram urbem per proditionem accepit : quam proditores ror-
um latericiam magnx molis expugnatuque longi omnium difficillimam , aliquot no&ibus cot>-|
tinenrcr ita aceto madefcciffcnt ut perfringi pollet. Deinde , Elcmbcrx llipendio imperato *
Lappam vi cepit: nihil moratus Octavium, qui eam tum temporis tenebat. Et ab O&avio
Iquidem vim omnem abiti nuit 5 Cilices autem, quos is fecum habebat, interemit. [ Id. Ibid. ]
Odaviumque multis conrurocliis Se probris in caftris atfedum dimilir. [ P/utarrh. ]
Odavius, hxc indigne ferens, non jam ut anti quietem egit: fcd primiiro accepto exercita
Sifennx , qui tum morbo vitam finierat, pppreffis opinilarus cft, iifque reftirutis, Hicrapyd-'
na ad Ariliioncm fe contulit; ibique communi confilio bellum gcllcrtint. .Cumque aliquandiu
perfcverallcnt , poftquim adverfum fc irc Metellum perceperunt, caftcllo relido , vela in altum
dederunr. Ibi tum tcmpcftatc vexati , &in tcriam multis fuorum amiffis ejedi funt. [Dio , lib. jo.j
Maicus Cotta, quum qiixltorem (uum P. Oppium, quem peculatus Se infidiatum Aii- i
pedum habebat , repudiaflet , ipfe aurem magnam vim pecunia ex Bithynia conafifict , i
C. Carbone accufarus cft. ifquc Carbo , ctli prxtcr tribunatum plebis honorem alium nullam
Vellent , ob id confularibus honoribus exornatus cft. [ Id. ibtd. J Vid. fupr. fub finau anni
Mundi 3935.
Siiutruci (quem Appianus Sintricum , Dio communi Parthicorum regum appellatione Ar-X
»9jS Yfdtem nominat) defundo fucceffit filius ejus Phraarrs illius nominis fecundus Parthoium rex,
[cognomento impio Dem appellatus, [jlppian. ut Mithndatic. pag. 141. & Dio, hb. jd. eo/ia t.
'futn Phlegonte , in Bibliotheca Photii , cod. 97. ]Vid. cund. ann. Mundi 3935.
» Hyrcanum, poft exccffiim Alcxandrx matris elapiis tribus mentibus, ab Ariflobulo juniore!
jratre finitum fuiffc regno, apud ’ fofiphnnt legimus. [ Hb. t j. cap. 9.] Sed ciim ab Hyrcano
regnare incipiente, Q^Hortcnfio & Q^ Metello Cretico Confulib. ufciue ad Ariftobulum re-1
fenore de fine nr em captis it Pompeio Hierofolymis C. Antonio Sc M. Tullio Cicerone Confulib.l
fex annos eftluxilTe conflet, & ex cis non plures quam tres annos totidemque menfes Ariftobalo
%fcphiu ipfe tribuar; Hyrcani regno tres, non mtnftt , fcd annos tribuendos elfe apparet : cx
quibus 'nos, ad temporum cxxquationem , duos tantum menfes detrahendos die cenfcmus.
Hoc igicur tctnpore, comraitfo id Jerichuntcm prxlio, multi ex Hyrcani milittbus ad fra-
Ijttem Ariftobulum transfugerunt. Quo fado , Hyrcanus in arcem confugit ; in quam cnftodien-l
lidi filii Sc uxor Ari&obulia matre Alexandri depoliri fuerant. Reliqui etiam ejus fadionis homi-|
fries ciim vidotis metu intra feptum Templi fe recepillcnt , brevi deditionem fecerunt. Coeptum
feft deinde agi inter fratres dc pacis conditionibus: in auibus obtinuit Ariftobulus ut regnaret,
rAc frartem hneret in otio frui qu* illi obvenerant facultatibus, & privatam vitam agere. Hoc
[Ardus in ipfo templo , data acceptaque fide, jnudi (que dexteris fauci tum cft : St poft mutuos
[complemus in confpcdu populi ludos, digrclfi fratres funt; alter in regiam , «Iter privaturin
xdes Artftobulb [tjofepb. hb. 1+. cap. 1. ] Sicque Ariftobulus regnum fimul ufurpayir Sc fum-
mum ficeriotium , annis (sibc>, A: meniibus totidem; ut didum cft. {Id. lib, 20. cap. 8.)
. Quum ipfiesKalcndis Jasruanis quibus Lucius Tullus Se i£milius Lepidus Confutatum inie-
runt, (qux, tui armos tura apud Romanos agebatur , in O&obrem Julianum incidebant) legem
Dig
by Coogle
JKT A S MUNDI VI.
fjb 2
4-1prxccdcntis dici velpcram a C- Manilio tribuno plebis latam , qux libertis lutfragioruni
i»jS jas idem cum patronis tribuebat , Senatus abrogatfetj metuens libi Manilius, femper vinalis &
alieni minifter potcntil, ut ablcntis Pompeii gratiam aucuparerur, legem promulgavit aliam:
ut belli contra Mithridatem, & Tigranem admimftrationem , una cum legionibus Se provinciis
quas Lucullus habebat , Cilicia quoque quam Marcius Rex & Bithynia quam Acilius Glabrio
obtinebat , Pompeius acciperet ; ictincrerquc cladem Se imperium maritimum , ut ab initio acce-
[
perat.Di»
Orat. Cornelianam & cum
, lib. )6. Livi»,inlib.
Plutarcho loo. 1'ellei»
Pompeio. ] Putere. lib. l. cap. J}. Afeonie Pedum tn
Indignatione maxima nobilitatis legem i(tam fui (Te latam, notavit Livi tot. Senatui enim Se
optimatibus attici Lucullum injuria apparebar; cui non belli Icd triumphi mitteretur fucceflor,
nec bellis gerendis fcJ rerum gclhrum primi is cedere , eaque Permittere aliis cogeretur. [Pltt-
tarch. in Lucullo. ] Difpliecbat quoque, quod Marcius 8e Acilius, antequam magiftratus fui
tempuj exiret , eo fe abdicare jubcrenuir. [ Dio , lib. 5 6. J Sed maxime Pompeii lufpc&a erat
potentia; cui uni lue ratione totum Romanum Imperium fubjecftuin videretur. Quas enim vi-
debatur provincias priore lege Gabinia non obtinere, Phrygiam, Lycaoniam, Galatiam, Cap-
padociam, Ciliciam , fuperiorem Colchidem, Armeniam, lege hac Manilia ille accipiebat.
[ Plut.uch. in Pompeio. J prorogata illi eadem potcllatc belli pacilquc, Se arbirratu proprio
vel hoftes judicandi , vel alcilccndi focios , ut quemque dignum exiftimaverit. Sed Se in omnes
exercitus , quotquot edent extra Italiam , cidcin imperium datum cft. Qui omnia fimul nun-
quam aiiquam ante hunc populus Romanus contulerat. [Appi an. pag. 8.]^
Hac occaillam
jimmanem lubita clt a Cicerone, tum Prxtorc, Oratio pro /eoe Manilia ; anno aj*. poft
lio ne omnium civium Romanorum in Alia eidem, Mithridatis jalTu, uno dic pa-
tratam. Sic enim ibi, de eo ille. Ab illo tempore, annum jam tertium & vicefimum regnat : &
‘ita regnat, ut fe non Ponto neque Cappadocia latebris occultare vtlit , fed emergere e pturto re-
gno atque in vejlru veLligaltbm , hoc cjl , in Afia luce verfari.
Pompeius , qui adhuc in Cilicia belli piratici reliquias perfequebarur , vel coconfcAo (ut in
vita illius habet Plutarchut) vacuas negotiis urbes vifebat , ubi per litrcras qui Romi adta edent
accepit, dicitur amicis aditantibus & congratulantibus frontem contraxifle, ac femur percuffif-
fc , quali molcfte jam ferens Se perrxfus imperii fiifcipiendi j cujus tamen omnes (ciebant il-
lum fuiire cupientidimum. [ Plutarch. tn Pompeio. Dio , lib. J 6. ] Cumque fe prius vclut in
Cretam Se ad Metellum navigaturus paravillct ; nulla deinceps Creti , vel aliorum maritimo-
rum negotiorum, fi qua rclbbmt nondum confefta , ratione habita, in barbarico bello ador-
nando totus erat. [Dio, ibid.~\ Lt propofltis ubique cdi&s , milites revocavit ad fe; dyna-
flafquc Se reges pacatos evocavit. [ t lutarch. ibid. ]
Tigranes junior, Mithridatis ex filia nepos, i Tigrane patre deficiens, bello ab eo vi&us eft.
Indeque piimores (ibi adjnngcns parris imperio offenfos , ad Phraatem regem Parthorum con-
fugit. [Ltv.ltb. 100. Appia :, pag. 14Z. Dio , lib. }6.]
Pompeius ad gerendum bellum adversus Mithridatem profedhiros, cum rege Parthorum Phraa-
te amicitiam renovavit: [ Liv. J fodere conditionibus prilhnis ( Sylht Se Lucullo oblatis)
initu, de quo Pompeius , apud Lucanum , libro odtavo.
a nobi
fi fodermihi
Prifea manent, peri Latium jurat * Tonantem ,
Per ve/Iros afirilla magos.
Pro cujus cum Pompeio initi hederis ratione Phraates , Armeniam Tigrani fubditam uni
cum juuiore Tigrane iuvafir. Pervenientes igitur ulque ad urbem Arraxata , obviis omnibus
fubaitis, eam obiedcnmt : Tigrane fene , eorum metu, in montes fefe fubduccntc. [Dio. ]
Ad tentandum Mithiidatis animum, Metrophanem , qui amicas ei cundiriones offerret ,
4*48
Pompeius miiit. Mithridates Pompeium parvi admodum eo tempore pendebat , quod Phraa-
tem regnum Parthorum recens adeptum adjuncturum fibi fperabat. Quem ubi celeriter i Pom-
peio praeoccupatum. ad invadendum Tigranis Armeniam impelli pcrccpillcc ; animo collapfus ,
legatos extemplo ad Pompeium mi/it , qui de conditionibus pacis agerent. Pompeius , ut arma
deponeret, & transfugas traderet, jubebar. [Dio.]
Ubi id primum in ca/his Mithridatis eft auditum , transfugi, quorum magnus erat nume-
rus , ne traderentur veriti , atque barbari , ne deftituti auxilio horum bellare cogerentur , tu-
multnabantur : Se admiillleiu aliquid in Mithridatem , nili legatos i fe miilos ille prxtendi£>
fet , non pacis petendi causa , fed ut Romanorum apparatum Ipccuhrcntur. [Idem. ] Jura-
vit igitur lc nunquam cum Romanis pacem habiturum , ptopter ipforum avaritiam ; nec tra-
diturum cisquempiam , nec huftunim quicquam nili in communem utilitatem omnium. (Apptan . )
Quum jam in Galatiam Pompeius ventilet, ei Lucullus obviam fa&us cft. (Dio. ) ad Da-
nala callcllunu ( Strabo , lib. 1 i. pag. J<*7.) Erat Lucullus confulatus ordine Se itate prior,
fed Pompeii ex pluribus imperiis Se gemino triumpho dignitas major. Fafces laureati , victoria-
rum causa , utri que prifercbantur. Quia vero venerar Pompeius longa via per loca arida Sl
fqiuliJa , torridas laureas falcibus ejus circumjcdtas quum confideratcnt Luculli lidores , be-
nigne illius lictoribus largiti lutu ex fuis recentibus & virentibus. Eam rem amici Pompeii in
fauftum omen vertere j . Luculli victoriarum prxmia Se ornametua Pompeium ablaturum. (Piu-
tarcb. i» LueuHo , & Pompeio. )
Lucullus debellatum omnino cllc affirmabat, neque expeditione quicquam opus cfle mili-
tari : hac eadem de causa etiam viros , i Senatu ad res componendas ablegatos , jam addic.
Pompeio vero quum ut retrocederet non perfuaderet , ad cum criminandum fe convestit.
[Dio, lib, 1,6. ) orufjue iutcr imperatores jurgiis , cum Pompeius Lucullo avaritiam , Lucullus
Pompeio
Digitized by GoQglc
Anno Snr»n»n-
TCtiodi R Zllig
Ls-| IMPER. MACEDONI/ Mi 413
Pompeio interminatam cupiditatem objicerer imperii ; neuter ab eo, quod arguebatur , men-
titus argui poterat. [Vtllei. E Ater e. lib. i. cap. J j . P/utarch. in Pompeio. ]
Hinc Lucullus in Galatia divifit pro arbitrio caprum de hofte agrum» & dona alia dedit, '
[ndeque acerbi a Pompeio eft reprehendis ; quod hofte vivo provincias componeret, prx-
miaque Se honores dilargiretur qux facere patraro Se confe&o bello Viclorcs (olerent, Pom-
peius vero paulo longius caflris politis , interdixit nequis ei pateret; neque cuiquam pcrmilit
cum adire, vel rata die adla ejus, vel qui ex conlilio decem legatorum dilpcnliibat , verdm
prohibuit ea per edidb: crotquc ob majorem exercitum, quem habebar, formidabilis. Milites
quoque ab eo Pompeius abllraxit omnes, itToo folum ad triumphum illi relidlis j quos ob
contumaciam libi inutiles Se Lucullo ducebat infcnfbs. [Plutarcb. tn Pompeio, & Lucullo. ]
Valerianas vero {live Fimbrianas) legiones libi adfeivir: quibus, utut in Lucullum contuma-
cibus, citra omnem fcditioncm ipfc ufus eft. [Dio, lib . jj. & j6.]
Inde Romam rediit Lucullus; e Pontica pr.tdj librorum copiam fetum advehens, [Iftdor.
Origin. lib. 6. cap. } . J quibus Bibliothecam fuam ille inllriucit ; qui omnibus, Gncis pr.r-
fcrtim , femper patebar. [ Plutarcb. in Lucullo. ] Idcmquc ccrafos primum i Pomo vexit in
Italiam. [Plin. lib. 1 $. cap. a j . ] Eum vero omni genere injurii i Pompeio aftc<ftum Senatus
hoitorificd exccpir. [ Plutarcb. in Pompeio. "]
Metellus, domitis Crctcnlibus, liberi in id tempus infulx leges tulit» [Livi lib. 100.] 8t
longidimx libertatis fine mulCtivir. [Pellei. Patere, lib. 2. cap. j$.] Eam infulam per biennium
Metellum cycttiilc , ditirurnoquc bello domitam in potcftarem redegi ile, legefqne Minois Ro-
manis legibus pcrmutaville ; feribit Orofiut. [ hb, 6. cap. 4. ] Ingentibus priliis intra trien-
nium omnem provinciam cum ccpille» in libro fexto refert Eutropi ut : Vcllcio quoque Pater-
culo allipulantc ; cujus in lib. 2. cap. j 4. hac de re verba finit ifta. P*r id tempus a Quinto Metello
Creta infula in populi Romani pott flatem redalta ejl , <jut , ducibus Panare <$■ Laflbene , viginti
fju.it uor millibut ttroenum coactu , velocitate pernicibut , armorum labor itmsjue patientijjimu , fu-
gitarum ufuceleber rimis , per triennium Romano t exercitus fatigaverat. Quod bellum Creten-
le L. Flaccus ex magna parte gdfit, atque una cum futnmo imperatote fuftrnuir. [Cicero, pro
Placeo. ] Octavam militum centuriam , principem didam, C. Nafennius municeps Sueflanus
duxit. [Id*- ad Brutum, opi/1.8.] Metelli miles fuit Cn. Plancius, legato C. Sacerdoti 8c
L. Flacco probatiflimus. [Id. pro PtarVto. J
Eo mooo Crctcnlibus qui ante id tempus in perpetua libertate vixerant , neque unquam
alienigeni domino paruerant, (ervitutis jugum impolitum eft: cognomentiimqtie Metellus ab
cis fumpfit Cretici. [ Dio, lib. 36.]
Antipas, qui St Antipater, (Anti pi ducis Idumzi filius, & Herodis regis Jtidzx parer)
vir pecuniofus, natura tadiofus St induftrius , (ludens Hyrcani partibus , cum fulpc&am habe-
ret Ariftobuli potentiam , Se timerer eum propter mutuam limultatem ; clanculariis obcrc&atio-
nibus effecit, ut contra jllum potentiores JtiArorum confpirarcnt : iniquum efle di&irans fi-
nete Ariftobulum incubare ufurpato per injuriaro imperio, ex quo cjeciflct fratrem natu majo-
rem , eumque itatis pnrogativa fpoliafler. Eifdcm verbis etiam Hyrcanum obtundebat afliduc i
addens ne vitam quidem illi ellc in tuto , nili matura fuga faluti (iii profpiccret : amicos enim
Ariftobuli nunquam non confultarc, quomodo eo fublato de medio dominationem alteri confta-
biliant. His Termonibus Hyrcanus nolebat credere, qubdcllcr natura bonus, & calumnias non
iibenter admitteret : qui quidem animi lenitas & quietis amor paravit ei opinionem ignaviz*
Antipater nihilominus quotidie non deftitit novas de fratre criminationes fingere , quafi mfidia-
rctur vitx illius. [Jofeph. lib. 14. cap. 1. ]
Phraates , quum Artaxarorum obfidionem diuturnam fore cen feret , filio Tigranis partem co-
piarum relinquens, domum (e recepir. [Dio, lib. }6.)
C. Julio Citari Quxftori ulterior Hifpania obvenit : ubi oim mandatu Pritoris jure di-
:imdo conventus circumiret, Gadcfque venilTct, animadversa apud Herculis templum Magni
Alexandri imagine , ingemuit ; Se quafi pcttxfus ignaviam fuam , qubd nihil dum a Ce memo-
rabile aftum dlet in itare qua jam Alexander orbem terrarum (ubegiflct , (annorum v«6 34
tum erat Oriar ) miflionem continui» efflagita vi t , ad captandas quamprimum majorum rerum
occailones in Urbe. Decedens ergo ante remptis, colonias Larinas de petenda civitate agitantes
adiit : Se ad audendum aliquid concirallet , nili Confutes confcriptas in Ciliciam legiones pati-
lifpct ob id ipfom rerinuillcnt. ( Sueton. in Julio Cafare , cap. 7. & S.)
Pompeius totius claifls (lationibus quod inter Phtrniciam Se Bofphorum eft mare amplexus ,
movit in Mithridatem t habentem tum i propria ditione le&ifljmum exercitum, 30 millium
peditum in phalangem ordinatorum, equitum veib duo (ut apud Plutarcbum) vel tria (ut
apud Appianum eft) millia, ad regni fui prxfidhim. (Plutarcb. in Pompeu.Appian.pag. 258.)
Et quia Lucullus eam regionem nuper vallaverat , propter inopiam commeatuum multa fiebant
transfugia : quamvis Rex in deprenenfos fiviebat atrocibus fuppliciis 1 quos aut de rupe dabat
praecipites , aut mul&abat oculis , ane vivos comburebat. Quo metu abfterrebat quidem mul-
tos ne transfugerent ; fed nihilominus atterebatur inopia. (Appian. ibid. )
Pompeius equitibus collocatis in infidiis , alios raifit qui prdpalim (lationem Regis 1ace fle-
rent: quos jurne poft provocationem cedere, quafi territos, donec hoftes in infidias prove&i
terga verterent. Etfbrtafle victores irrupi (Pene in caftra cum fugientibus, ni Rex hoc ipfum
metuens produxifler pedites : illi vetb rctroccllcrunt. Hic fuit pruna inter partes cqucfttis veli-
tatio.Id.
( ibid. )
Mithridate* aliquamiiu fubtcrfijgicb.it , quod copiis e liet minoribus inftrudus ; vaftahkqoe
obviam quamque regionem : hoftemque hinc inde circumducere , Se commeatuum inopu affligert
J. Vjferii Annui. Pars poji . i It Uudebar
Digitized by Google
A“" V4- jETAs mundi yl
(ludebat. Ubi veto Pompeius Armeniam ( minorem , Mithridati fubditam J ingt clIus cft, partim
hic ipsa de causa , partim ut eam delcrtam occuparet ; ibi demum veritus Mithridates , ne ea
regio Te abfcr.tc in potcftatcm hoffium veniret , eodem perrexit. ( Dio , Ub. $ 6. )
Tumulum ex adverfo hoffium turum Mithridates infedit : ubi cutn toco exercitu quietem egit ,
penuria rerum nccclTariarum Romanos fc confedhirum (peratis ; quz /ibi in Cui ditione commo-
ranti undique affatim advehebantur. Erat Cub eo tumulo planities nuda j>o(ita. In eam fubinde
nonnullos equitum demittebat , qui obvios quofquc ladciciu : quo effectum cA , ut crebri ab
hode ad ipfum trans fligerent. ( id. ibid. )
Pompeius quum eo in loco hoffem aggredi non auderet, alium caffris locum obtinuit , circa
quem omnia iylvis erant oblita ; ut minus jam bolbum equitatus fagittariique nocere pollent.
Ibi inffdiis commodo loco politis , ipfc cum paucis ad caffra hoffium palam accedit , tumultu-
que excitato , ad locum , quem deffinaverat, e caffris cos pertraxit : ita magnam hoffium crdetn
fecit. Addidit ea res animos: idcoquc alios ad alias regionis partes cmilit , qui commeatus ad-
f ducerent. ( Ibid. )
Quum montem in quo caffra habuerat, quali aiidum, Mithridates reliquiflet, cum ipfum
occupavit Pompeii» : atque ex fruticum indole locoriimquc convexitate conjiciens fubede ibi
1 fontes , imperavit puteos pa/Tun deprimi , fuirque in caffris (fatim aqux affluentia ; ut mirare-
tur tara diu id Mithridatem fugillc. [ Pluurtb. ]
Montem autem occupavit Mithridates in Acilifcna, aqui prxdituro, apud Daftira ; haud
procul Euphrate, qui dividit minorem Armeniam nb Acililtru. [ Strabo Ub. i a. fag. j j j. ]
i Atque hic Pompeium caffra Regis, in minori Armenia juxta montem Daffracum , obffdionc
! conchi/illc , feribie Oro/irn. [lib.6 . cjp. 4.] Vallum enim 150 Radiorum crebris caftellis di-
ffindhim Regi circumdedit; ut difficilem ei frumentationem redderer. Id opus Rex non impe-
diit ; five metu , live imprudentia , qux plcrunquc folct calamitarcn» antecedere. [ sfppian. ]
Per dies 4J c.ira obfelfum fuille, Pluurchut, per 50 dies vix vitam tolcraviile, narrat sfppia-
nnn cum quicquii jumentorum habebar rna&avillct, equis tantum fervaris.
Tandem vero Mithridates , ubi hoffem ruto rerum ncccffariarum commeatu aixffura , Manai-
tin regionem Armenia: (cjullicm nominis dcaffio con (ceratam ) per aliquos cepiffc , frequen-
tcfque alios ei ic adjunge. e , Marcii quoque exercitum (cum legionibus quas in Ciliciam, cui
, ille prxfcffus fuerat , confcriptas fuille , ex Suttomo antea audivimus ) ei acccffitle percepit ;
territus , regionem hanc /ibi relinquendam /latuit. [ Dio. j inutilibus igitur 8c xgiotis oculis ,
cum firimfliaiis copiis et upeione per noAfeni faiffa, per vias dilHdles magno /ilentio clam aufugit,
j Nutarcb, jtppM". & Orof ] n Diurnis deinceps rtincribm Armeniam ( majorem ) Tigrani
|jabditam petere: [Dio.] atque Pompeium pcr/cqucntcm bello repellere Itatuens. [ Ore/. Ub .
i 6. i*p. 4. ]
! Poliridic Pompeius vix cum allccutus, extremum agmen invaltt. Rex ne tum quidem, quam-
|vis amicis (ludentibus , dclcciidic in prxlium , contentus hoffem fubmovcic per equites ; fle vel’
i pere in denliffimas fylvas fc abdidit. [ Appitn. ]
j Sequenti die vicum occupavit Mithridates circumquaque munitum rupibus: ad quem unicus
afccnuis patebat , & lavabatur a quatuor cohortibus. Romani quoque ex advcrlo ffationem op-
po luerunt , ne Rex effugerer. [ Idan. ]
Qjt/ra in ip/bs limites adventum edet , metuens Pompeius ne Euphratem tranfmitterc Mi-
thridates autc verteret atque ita effugeret , noffunum jHignam tentare iultiiuit. [ Phaartb. &
Dio.) Ptior itaque caffra movir, fcfcllitque batburos meridie conqmclcences; ea pergens via, qua
jpff erant ituri: naffufquc locum idoneum inter colles litum, ibi milites in cdrta traduxit, cx-
bedavttque hoffium adventum, barbari, quibus nihil duro adverli cycucrar. Se jaro in loca
tuta fc hcccdcrc er edebant , /ceu re, neque cuffodix etiam causa quoquam ptximffb, ibam, fpe-
1 antes ab m/rqocndo jam Romanos dedituros. [ Dio. J
Eo tempore fama fert vidillc MithriJatem in (omnis fpccicro , qux futura ei prxnuntiarer.
Videbatur libi iti mari Pontico fecundo navigare venio, Ilolphuruinquc jam prolpiccrc flt comi-
ter una ve Alos affari, ut qui certa fle indubitata incolumitaie gauderet : verum repente ab omni-
bus fc rcpcrillc ddcitura, ac fiagtueruu exiguo navigii jadtaii. His occupatum motibus fle ima-
ginibus allillcntcs amici excitaverunt, Pompeium nuntiantes adede. Cum igitur pro vallo uc-
cdluriii pugnandum edet ; cdti&is copiis inffriixcrunc duces aciem. [ Phttsrch. )
Hos, parare le ubi Pompeius vidit, dubitavit per tcuebias duciimcn prxlii fubirc : tantum
circumferendos, ne fugerent, arbitratus eff ; ac (ub lucem exercitu fuo , qui firmior erat, ag-
ricdicnios. At majoccs natu otdimim ductores precando 8i adhortando concitaverunt tum.
f Idtmi }
Pi infuux igitur ex compotito omnes tibicines limul claflkum cecinerunt , pbft Se milites Se
extera {turba, clamorem bellicum (uftulctunt : cum alii haffis fcuta, alii faxis xraa vafapercuf-
Icrunt. Montes ei 1 cum cavi acceptum Ionium) quam maxime terribilem reddiderunt: quem ut
icpcntq barbari nocturnum in delatis locis accepere , vehementer animo dcjc&i funt, /e divi-
inirus ihvniiiutn in malum incidiffc rati. Inierim Ronuni undique de fublimi lapidibus, fagittis
telifqut- jaculabantur : fle ob tantam multitudinem nullum /iuc vulnere telum cadebat. Cura-
que jiuila omnia confumptillenc , in barb-tros decurrerunt : qui mutuo (cie txudcntes concul-
cantcfque pciibanr , quum ueque (cip/bs tuuri neque hoffem aggredi pollenti quid major pars
equites ac dagittai ii edent, quibus neque m tenebris profpcdus, neque io tantis angultiis co-
natus (illus procedebar. [Dio j
ubi Lema effutiit , barbari utique fc in luce hoffem depellere poffc putantes gaudebant ; pore-
ratque iptis commodo cilc , «i/i eam i tergo Ronuni habuillent. Luna enim in occafa declivi umbrx ,
Digitized by Google
>'nn j
Annojr*
Periodi
Anno
393« umbrx
IlongiM~P
corpota Eprocurrentes
% Mincumbebant
AC hofbbus:
E D qui0 longirudinem
N U M.umbrarum proxi-
mitatem hollium rati, eunda in irrinim rcla fuderunt t fruura inanem umbram, ac /I jam co-
minus darent, impetentes. Quos Romam* vcluti inermes poftea aggreffi , fine labore vicerunt.
( Idem i cutn Floro , Plutarcho , & Eutropio. J
Nodtirnum hoc fuifle prolium , Livius , [lib. i oo. ] Florus , [lib, 3 . cap. j. ] Plutarcb ut ,
[ia Pompeio , ] Dio , [lib. 3 6.] Eutropius , flib. 6. ] Se Ore/ius , [ lib. 6. c.tp. 4.] coofen-
uunt. Solus Appianus , interJiu hunc m modum gcftum illud fuifle narrat Uterque exercitos
primo mane armatus clt: Se progrefli utrinquc Ihtionani velitabantur per declivia. Nonnulli
etiam equites regii fine equis injulfi opem ferebant fuis militibus : in quos quum tomplures
Romanorum equites irruerent, regii uno agmine caltra curfu petebant , ut confccnlis eqnis cum
'Romanis xquo mar te confligerent. Eos ira cum clamore curfuqtte ruentes confpicaii e fupe-
riorc loco qui adhuc armabantur Pontici, rem non intclligcntes , ratique hos captis diversa
parte cadris fugere ; St ipli projedis armis fugiebant : Se quum non pateret exitus , impinge-
bant in fe invicem, glomera bumirqut donec per rupes detilirenr. Reliquum facile fuit Pom-
peio conficere , exJenti prchcndcnuqoc inermes & impeditos rupibus. Caria funt ad decem
millia. Se callra capta cum omni apparatu. Ita Appi.tnui. [in AEthridatic. pa^. l 59, 140.]
Longe plus quam decem millia interiiile, Plutarchut referr. Plurimos fnilic interemptos , Se
luud pauciores vivos in potclbtem bodium venillc, Dio. Quadraginta millia occifa , Eutro-
pius : totidem exta vel capta fuilfir, Icribit Orofiw. Pompeium vero, 10 vel 30 tam Am de
exercitu fuo perdidillc. St duos centuriones, Eutropius : Romanos vulneratos mille, vix au-
tem 40 interfectos , ait Orofius.
Iplc Mithridates initio 800 equitum cuneo per Romanos enipir; Mox exteris dilapfis, folos
relidus cum ttibus ed. In quibus Hyplicratia fuit (pellex Plutor eho ; uxor verb Valerto Aia-
ximo St Eutropio didb ) quam, quia virilis lemper audacis fuerat, Hyplicratctn Rex appel-
lavit. Tunc verb vede amida virili Perfica 8c equo veda , nec corpore ex fifgx prolixitate
fatifccrc vifa ed , nec curando Regis corpore & equo ed fatigata. [ Pbaarch, Ea/er. Maxtm.
Ilib. 4. cap. 6. Eutrop. lib. tf,] Filia quoque Dripctinc Laodice regina nata , duplici ordine den-
tium deformis admodum , comes fuga: parris fuit. [Valtr. Maxim. Ilb. 1, eap. 8. ]
Sic igitur R«c inter tumultus belli fugi lapfus , adjutus etiam beneficio fubluflris nodis,
evalit: per devia equum manu trahens, atque ad omnes nodurnos drcpittis trepidans. ( Orof. j
lib. 6. eap. 4. ) donec in quofdam equites mercenarios incidit , Se peditum circiter tria millia : i
quibus datim dedudus ed in cadcllum Sinoregem , ubi multum pecunix coacervaverat. ( Appi*». )
iQuod cadcllum Inora Plutarebns , Sinoria vel Synoria Strabo appellat i in confinio minoris
'Se majoris Armenix politum. ( Strabo , lib. ix.pag. 555.)
Inde munera 8t annuum dipendium fiigx comitibus dedit < Se fex ferme talentorum millia fe-
cum tulit. [Appi an.) Vedes pretiofas , In Jc lumptas, confluentibus ad ipfum ex fuga difttibuit.
Protei ea Icthalc virus cuique amicorum ferendum fecum dedit , nequis in manus hoftium veniret
invitus. Inde in Armeniam ad Tigranem contendit. { Pluureh. )
Tigranes a Mithridate per legatos compellatus , non modo cum non fufeepit, fcd etiam le-
gatos cooiprchcnfos in vincula coujfccir : eum Tigrani filio fuo contra fe (editionis caulam fitilfi
protendens. ( Dio , lib. $6. ) Centum quounc talenta in caput ejus Tigranem prommrialle
Plutarcb ut refert. Ita fpc fiu frudratus Mithridates , proteritis Euphratis fontibus , fugam in
Colchidem intendit ( Plutarcb. Appian. Dio. ) quam ille prius ditioni lux fubjecerat. [Strabo,
Ub. 11. pag. yjj.)
Quum nulquam igitnt curfum ille fiium intermitteret , dic quartS Euphratem nranfiit. Per
triduum deinde difpofilis Se armatis vel pixlemibus vel accedentibus copiis , invafit Chotenem,
prxfctbiram Armenix: ubi Chotenos lUroIque ralllilibus ac glandibus iter impedire conatos
propulit. Se ad Abfarum fluvium perveni:. ( Appian.)
Pumpeius , qui Mithridatem infequerentur , cmilir : fcd ille Phafin fluvium jam tranfgrcfTus
ediigcrat Itaque urbem eo loco, quo vicerat, Pompeius condidit. [Dio, lib. \6. ) inter duo j
flumina qux* ab uno monte diverfis fpcoibui exoriuntur, hoc tft , Euphratem & Araxem, in
minore Armenia politam ; & ex re Nicopolim appellaram. Eam lenibus laflis Se sgris , volnera-
lifquc aut emeritis militibus fiiis volentibus ille tribuit: ad quos multis vicinorum accedenti-j
bus , CappadoCum moribus Nicopolitx poftei vixere. [Id. ibii. cum Strabone, lib . ia. pag.
5 jj. Appiano , pag. 143. & 15 1, Oro fio , lib. 6. cnp. 4.)
Tigranes pater in filium Tigranem , folum ad Artaxatorum obfidionem reliifbim , profcdus ,
ptxlio cum vicit. Ille in fuga primum ad Mitliridarcm avum fe contulit: quem vi^him cfle
cum intcllkcrct , atque ipfum auxilio aliorum magis indigere , quam alii potfc opitulari ; ad
Romanos fe adjunxit. ( Dio , lib. 3 6.) Ad hos enim , quamvis nepos Mithridatis ex filia, fup-
plcx ille confugit : ( Appian. ) Pompeioque ad Araxem fluvium occurrit. ( Pluureh. ) Eo duce'
ufus Pompeius in Armeniam advetsiis patrem ejus exercitum duxit j [Du.) tanquam Mithri-
datis forium : Artaxata petens , Tigranis regiam , ( Appian. )
. Tigranes pater re cognita territus, cum mitem animo ac placidum Pompeium acccpifler cfle,
(latim prxeonem ad cum militi traditis etiam Mithridatis legatis, quos in vincula conjecerat.
Quum filius impedimeuto elice , ne quicquam tolerabile pollet impetrare , nihiloque minus
Pompeios» tranlmilTo Araxe fluvio, Artaxatis appropinquaret 3 ibi demum Tigranes urbem ei.
dedit, & pratfidium in ea accepit: ipfequc cum amicis Se ncceflariis , ne caduceatore quidem (
prxmiflb , ad cura profc&us clt 1 pcrmilliirus ejus arbitrio omne fuum jus , & accufaturus filium
apud ipfum judicem. ( Plutareh. Appian. Dio. ) Fff jj
Ita verb fe, quo & reverentia Pompeio & roifcricordia dignus videretur , comparaverat 3 ur
J. Vjfrrti Annai. Pars poft.
quantum
Digitized by Google
I Anna
/E T A S MUNDI VI. Wctiadi
quantum ejus tacti poterat , maxime inter pridinam dignitatem ac prxfcntem humilitatem me
416
dium fer varet datum. Togam namque fcmialbam Se candvn totum purpureum exuerat; tiaram1 lutuM
autem cum fafeia gerebat. [Dio. ] Cui qnum Pompeius tribunos Se prxfcdos equitum obviam
mifitlct honotis gratia i Regis comites parim fecuros lc rau, quia caduceatorem non pcxmilerat ,
rctrb fugerunt. [ Appian. ] , ,
Ubi ad callra Pompeii (extodecimo ab Artaxatis militario Tigranes venit , prxftoei hierunt
duo Pompeii lidores, qui juilcrunt ut equo dcTccnderet, quo vedus patrio more ipfum etiam
vallum innaturus lucrar. Neminem enim mortalium in cadris Romani» unquam vifum qui
equo iniideret. Obtemperavit Tigranes , gladiumque difeinxit tradiditque eis. [ Emtrop. Plut.
& Dio. ) Pedibus ingrclfum , projedoque diaderaare in terram prolapfum , adoranteroque Te
more barbarico intuitus Pompeius , mifericordia commotus cxiluit , Se apprchenla dexrcra cum
erexit , atque inlignc regium quod ille de luo capirc abjecerat repofuit : Se federe jullit ad latus
fuum , ex altero lilium collocans i qui neque alTurrexit patri , neque alia ulla comitate erga
eum u(us cd. [Cicero , pro P. Sextio. Eutrop. lib. 6. Dto , Appian. & Plutarch. tum ut Pompeio ,
tum in Luculli & Cimoni/ collatione. ]
Tigranes Te regnumque fuum Pompeii ditioni pcrmilrt : prarfatus , neminem alium neque
Romanum neque ullius gentis virum futurum fuille , cujus lc focicrati eummilluius foret ,
quam Cn. Pompeium : proinde omnem libi vel adverfam vel fecundam , cujus awdor ille cllet ,
fortunam tolerabilem fiituram; non clle tume dicens ab eo vinci quem vincere cilct nefas,
neque ei inhooede aliquem liimmitti quem fortuna liiper omnes cxrulillct. [ Velle/. P Ater cui.
lib. i. cap. )',1 A Pompeio deinde ille , liinul cum filio , ad carnam invitatus cd : verum filius
vocatus noiJ adfuit ; qua re inprimis frbi Pompeium infcnlum reddidit. [ Dio. j
Podndie eorum controvcrliis auditis , patri avitum Armenix regnum Pompeius redituit
( magna etiam & prxeipua parte Mefopotami* addita ; ut habet Strabo , Irb. 16. pag. 747.)
ademptis illi quas prxtcrca bello acquilicrat provinciis & niulda fex millium talentorum ar-
genti'qux populo Romano daret, quia bellum line causa ipli corrnnovilfct ) illi impolita :
talium vero in Gordena $<>phcnaque regnare jullit , exter* Armem* h*rcdirarcm pod parris
mortem aditurum. Thclauros tamen in Sophena ( regione Armenia: finitima) repolitos patri
'adjudicavit: quia padam libi pecuniam alia ratione lubeic non poterat. [ Cicero , Veliti.
IPutere. Plutarch. Appia». Dio, & Eutrop. ut fupra.]
i Hos conditiones parer approbans , hrtulquc quod cllet a Romanis rex appellatus , non folton
Cappadoci* & Cilici* quibufdain partibus, fed etiam tota Syria Se Phtxnkia decedit» ab Eu-
Iphrate uique ad mare : has enim provincias , cum parte Cilici* , Tigranes occupaverat , ejedo
| Antiocho Pio. [ L/v. lib. 101. Veliti. Putere. lib. 1. cap, yj. Plutarch. Appian. Dio , & Eutrop.]
Spe fua fiudratus Tigiancs junior, indignabatur. Se fugam cogitabat. Quod mature len-
! tiens Pompeii; S , in lilxram cudodiam eum dedit : ad pccunix (ervatores miliis , qui eam
omnem Tigrani pani dari juberent. Quum id rccufarcnt , diccrcntquc non ab alio quam 4
Tigrane juvene, cujus jam tum ea regio dic judicabatur, debe-e imperari ; is ad cadella
milfus cd: qux cum occlufa inveniret, proximi accedit , Se quamlibet invitus , tamen uc rc-
ferarentur imperavit. Nihilo plus cullodcs obtemperabant i obtendrntes haud fua voluntate,
fed coactum Tigtanem hoc jubere. Id verb graviter ferens Pompeius , in vincula juvenem
conjecit: atque lic demum fenex thefaurum accepit. [ Dio , lib. iG. ]
Appiaau/ ait Armenios, qui regem ad Romana cadia iter facientem metu dcfcrucrant, filio:
adhuc apud Pompeium hxrcnti fualide ut patrem ex infidiis invaderet » fed illum captum St in
vincula conjectum fuidc : Se quum vindus etiam Parthos contra Romanos folicitarct p« nun-
tios, ad triumphum ede fervatum.
Parer pecunia politus , Se alia plut ima & vim pccimix longe majorem quam de qua conven-
tam erat Pompeio dcdic : Se unumquemque militem argenti drachmis jo (vel ijo, ut apud
Strabonem legitur) centurionem rooo, tribunum 10000 (vel talento, ut h4>ft Strabo St
PJutarchut , quod C-ooo tantum drachmas habet ) libcralitcr donavit, quo fado inter amicos
fociolquc populi Romani annumeratus cd. [Strabo , lib. 1 \.pag. 3|)o. Plutarch. Appian. Dio. ]
Pecunia vero debita populo Romano omnis, ficuci Pompeio motis erat, redada in quxdot is
poteditem cd, ac publicis deferipta litteris. [Ve/lei. Patere, lib. 1. cap. 3 7- 1
Ariobarzani Pompeius integrum Cappadoci* regnum reddidit 1 attributa Se Sophena Gorde-
naque quas Tigrani minori prius aflignaverat : qux deinceps in provincia Cappadoci* ccnfc-
bantur. Eidem dedit etiam Cilici* civitatem Cabala [ vel Gabali ] & quafdam alias : quod
regnum Ariobarzanes integrum rcliuuic pollci filio fiipcrlliti. [ Appian. pag. 14 3,144. ]
C. Julius Cxfar , ante pancos dies quam *dilitarcin iniret, venit in fufpicioncm confpiradc
cum M. Crallo couiul.it i , item Sylla St Autronio pod defignationem confutatus ambitus con-
demnatis, utprincipio anni [Kalcodis videlicet Januariis, in Odobrem Julianum tunc inci-
Jcmious, quibus Cotta 8e Torquatus Conlulatum inibaml Sciurum adorirentur 1 Se trucidatis
quos placitum clfer , didituram Craflirs invaderet , iplc ab eo roag'dct equitum diceretur ,
conllmiuqtic ad arbitrium rcpublua Syll* Se Aurronio confularus rcllitucretur. Ur>dc in epi-
(fo|j quadam ad Axium Cicero rctulir, Ctftrtm in Confutatu conJirm.tJfe regium de tjut xALcLlit cogi-
tarar. ( Sueton. in Julio C*f»re, cap. 9. )
Pompeius, relido ad prxlidium Armeni* Afranio, per gentes Caucafum circumcolentes
contra Mithridatem iter intendit. Albani Se Iberi, maximx nationes, primo petenti Pompeio
tranfitum dederunt : ut apud P/utarcbum legimus. Eos tamen Pompeium , quod tranlirum
minime dedilfcnt, prxlio vicifle retulit Livitu. [lib. roi.J Quod prxliura , i Plutarcho &
Appiano breviter Se diycrlimodd ddetiptum, Dio plenius ita explicat. Pompeius, diyilis in
ru . .T&> —
reiila,
lilan»
Amo
Mwxil I M P E /(. MACEDONUM. 4/7
tres partes copiis, in Tanaitica regione & ad Cyrnum fluvium hyberna habuit : qu* ei tamen
quieta non fuerunt. Albanorum enim , qui fupra Cyrnum [five Cyrum j fluvium incolunt ,
rex Otccfes [Orodem florui lib. j. cap. y. Entropia* iib. 6. & Orefius lib. 6. cap. 4. euro appel-
lat] nonnihil ut juniori Tigrani amico fuo grarificarcriir, fed prxeipue quod verebatur ne Alba
niaro quoque Romani invaderent , ac fperans , ii per hyrmem improvidos fle non uno in loco
caftrametaros adoriretur , haud dubii fe operar pretium fitelumm , fub ipfa Saturnalia cxei-
citum adverfii* Romanos duxit, ita quidem , ut iple Metellum Celerem , qui Tigranem fecum
habebat, aggrederetur i alii autem contra Pompeium, ajii contra terrix partis prxfttehira L.
Flaccum irent: ut, quum lingulis eodem temporis momento negotium facdlcretur , mutui» libi
fubvenire non pollent. Ita Dio. [lib. { 6. ] Appianus ait Orazem Albanorum fle Otocum (vel
Artocum potius) Iberorum regem cura 70 millibus iniidias Pompeio ftrurifle circa Cyrnum
fluvium : Plutarchm , non mimis 40 millia barbarorum in Romano Saturnalium fello Cyr-
num fluvium ad ver liis Pompeium trajccillc narrat. Saturnalia verb mcnfe Decembri celebra-
bantur 1 qui , ut annus Romanus tunc agebatur , io Septembrem vel Oftobrem Julianum io*
currebat , id clt , in autumni initium : a quo hyemis tcmpcfhs ab illis deducitur qui annum in
duas partes dividunt, Alitarem fle Hyemcoi; quod a Jhutjdtdt, in belli Pcloponncfiaci hiftona,
temper videmus oblcivatum.
Ortefem Metellus vi profligavit. Flaccus, quum folli litorum caftrorum ambitus tantus eflec
ut defendi nequaquam pollet , aliam interius egit { cicdcntclque id pavoris caufa fagum hortes
intra foliam ceteriorem pertraxit : tum in nihil rale cxpeftanres impetu fadto, multos in iplo
contlichi , multos in fuga peremit. Pompeius interea mature de barbarorum contra ceteros
conatu refeiverar. Itaque iis, qui contra ipliim ibant, inopinarb prior occurrit : vidifque illij,
re- dia advcrlus Oroefetn ipfum contendit , neque tamen allocutus crt. Js enim i Metello Celere
depulfus , attditis St reliquorum cladibus, fuga fe eripuit. [Dio . ]
Pompeius , quum multos Albanorum in tranfitu Cyrni comprehenfot perctui (Ter , eorum
deinde precibus concedit , paccmquc dedit. Habebat quidem in animo, in eorum vicifEm
intrare nnes , ut maleficium reponeret : fed propter hyemero tum haud gravarim bellum pro-
latavit. H*c,in jtf' libri fine, Dio. Plutarchm Pompeium feribit illatis lignis ingentem ho-
ftinm numerum fudillei deinde Regi fuppUei, legatos ad ipfum mittenti, dedillc veniam, telo cum eo
fodere.
Mithridates hybernabar in Diofeuriade. [Appian. pag. 140.] ubi initium crt irthmi Euxino fle
Cafpio mari interfeci. [Strabo , iib. 1 pag. 4^8. )
Antipater tandem urgendo *gr£ ab Hyrcano obtinuit, ut aflcnriret fugere ad Arctam regem
Arabum , fuum quoque pollicitus auxilium 1 idque eo facilius impetravit, quod Judxx confinis
fit Arabia. Prxtniflus igitur ad Regem crt Antipater , accepturus ab eo fidem , qubd inimicis
non dediturus edet fuum fuppliccm : quod ubi ille inrerpofita fide promilit, Antipater ad Hyr-
canum reverfus eft Hierofolyma t Se non multo pbft allumpto eo no&u urbem cgrdlus , ma-
gnis itineribus pervenit in urbem quar Petra dicitor, apud quam erat Aret* regia, \feftph.lth.i4.
cap. 1.]
Antipater , cbm eflet Aretx regi araicillimus, rogabat cum ut Hyrcanum in Judaeam reflitue-
ret : fle inllando quotidie dandbque munera tandem pcrfuafit. Hyrcanus quoque pollicitus crt,
fi ope ejus reductus regnum reciperet , redditurum fe ei regionem cum duodecim urbibus, quae
pater ipiius Alexander Jamurus Arabibus eripuerat. Erant autem hx : Medaha , NabaJlo, Livias, 4*4 9
Tlurabafa, Agalla, Athone, Zoara, Oronx.Marilla, Rydda, Lufa,Oryba. [Id. tbid .]
Alexander 11. Aigypti rex, Alexandri I. filius, ab Alexandrinis ert expulliis. [Suet en. in
Julio Cofart , cap. 1 1 . ] Filio verb Alexandri txpulfo fuffrflm ftdfjt P telonem Nothus , in
Prologo libri tj Tr$*i legitur. Nothus videlicet ille Ptolemzi Laturi filius, qui iAncet i rin,
novus D ion yIius live Bacchus, fle Auleres eft appellatus. Dionyfiorum enim mollitiem mulie-
briter ille fedabatur : fle inftita muliebri amidlus , ad iiuroctos dithyiambicos cymbal&urnquc
modos faliebat. [Luciati.de non temere credendo calmemia. J In arte quoque choraulica fe exercuit :
At adehea fe jadbvit, ut non pigeret cum ccrramina in regia cclcbrarc,ad qux 8t iple cura aliis con-
certaturus prodiit. fStrabo, lib. 17. pzj.79tf. ]
Arctas rex Arabum, jo millium exercitum fecum ducens, Arirtobulum prxlio vicit. Poft
quam vteloriam multis ad Hyrcanum transfugientibus , defolatus Ariftobulus confugit Hyeto-
lolyma. Arabs autem addudo fecum toto exercitu , oppugnabat eum in Templo , adjuvante
Hyrcanum etiam populo ; folis fecerdoribus non deferentibus Arirtobulum. Sed Arctas , ad-
motis tam Judarorum quam Arabum exercitibus, acriter oppugnationi inflabat. [Jof*ph. lib.
I4.cap.}.]
Dum hac gerantur inftanee azymorum ferto optimates Judxorum rei idafua regione fugerunt
in Aigypiom. Erat in Judxa Onias quidam , vir juftus , qui aliquando ficcitafis tempore impe-
traverat piis precibus pluviam } tunc verb in latebras fe abdiderat civile bellum prxfcnricns.
Hunc in cartra adducturo Judxi rogabant , uc quemadmodum olim fterilitari attulerat reme-
dium , ita tunc devoveret diris Arirtobulum Se quotquot ejus fiterionem fequebantar. Id citm
diu recufans cogeretur a turba , rtans in medio eorum fic precatus eft. Dem utriverfl bujut
mundi rex , quoniam & tu qui me cum flant tuus funt populus, & qui oppugnantur tu* facer dotet
Junt , precor ut neque hos centra llloi , neque illos contra hos , orantes exaudias. Poft hxc yota
circumftercronf eum quidam ex Judaeis viri perditi , fle obruerunt lapidibus. Quam crudelitatem
Dens ultus elt continub; cxdilque Onix pernas exegit in hunc modum, [rtix.]
Dum Ariftobulus oppugnatur cum lacerdotibus , luperyenit Palcha: in quo mos erat multis
Deum honorare facrihciis. Quibus quia carebant oblelli , rogaverunt fuos tribules, ut accepta
FU' ia | quantam
Tcnodi .te «rara
~M T A S MUNDI VI.paOu
Ws
aiunu capita icm
m poltuU
lingula
pecunia v.ikimarum copiam libi facacm. Illu vero
In fineula capi», & rcpr.rfcntatc fib» jubentibus » Arifto
bulus 8c facerdotcs
accepta pecunia non
milk drachmas
libente
rcuuia
r id fccc-
crunc viw.-
tunt , & pet fanem e muro demiferunc pretium. At illi horainibm , Deum etiam Inudarem
nus: fedeo progteffi funt impietatis, ut non lervati fide
fpecicra lllufum fuit, oraverunt
debitis honoribus. Sacerdotes autem , quibus pet padlonlm
dilata cft vindict a : ted procella vehemens
Dcuns ut panas de tribulibus fuis finwttt. Nec
um | ita ut muci modius varnuet
immilia fecit pet totam eam regionem magnam Taftationera fniftu
^'clim' lbcris^Pompcius' bellum geffit. majorem in modum cupidis de Mithridate bene mereri
Pompeium: quippe qui neque Medis neque Pcrfis neque Air sandro aut Macedo-
ac propulfarc Cotta & L. Torquato
nibus adhuc paruerant. [«««vi.] Rex igitur eorum Artoees [L.
. tanquam parandi anuctrar
Confulib. ] veritus uc advctfim fe iterat . ad Pompeium legatos
rc tremui mopinatb adonterur, parabat. Hoc pnlcrmcns
caufa, milerat : intetim quomodo ei
regtoms Asperatu rbiha-
Pompeius, antequam is ad eam rem fe fatis inflruailTct , aJi.umque
ejus innavit : At prrus quirn dc
Icm [de quo Srrnla.lib. ii. pag. jor. ] occupalfet, regionem
t qui lita ad tplas anguillas,
ejus ptifeuiii Artoees cognofcerct , ad mbem Acropolm pervenit
firctar. Aitoces territus . occa-
qui Caucafus proaitrit , ad cuflodicndum aditum communita Qus ennt in
tione fc inlbucndi prsncpti . Cyrnum fluvium tranfgrcllus , prona» combuffil.
findint, (e dedi derunt-Potuus
urbe tum propter Armos fligam, nim quod etiam pugna vidti
Pompeius, prllidiutn cis impulilit : mdcqoc progrclus . omnem regionem ,
intra fluvium illis
ergo faucibus politam fubegit. | Dio, initio hi. 17-] ...
eo penit,& pontem
Tranlimro jam Cyrnum Pompeio, Artoees per imcrnunrios dt pacem ab
mm eft pollicieu s : & unumque obtinen di pacis causa pradhur.
omniaque occciliria fe prxbitu
Peiorum fluvium fligi fc proripui t : aufiiguquc ab
Ubi veto Pompeius Cyrnum trajecit , ille ad
Pompeius , re ammadve rQ, In- I
eo quem, quum traniicu jsotuiirct prohibere, ad Ic attraxerat. arte fua uti pollent,
vlemi inflat : curfuqoc allcaitus hollcm congrcll hfquc, priufqu am lagiturn
actis, Artoees, trajecto Peloro , atque hujus euam fluminis
luud multo labore fundit. His
en tentam trao-
pome ciemato, aufugit : reliqui partira in confliriu, p.lrtim pedibus petflom
arboribu s pr-tcclii s jaculand o dies aliquot traxe-
lira, petieram. Multi per fylvas difperli, ab
[ ht. iiid* ] in prxlio novem milba oc-
runtifed & hi, polbnodihn arboribus fuccifis periere. . ,
cubuilte, captosaurcmampliusdcccmmillia, P/st/urefisu refert
: le»o videlicet, men-
Artoees ad Pompeium de pace impetranda internuntios cum donis mihi
1'i S: fella, omnibus amcisi cique ut accipere t, precabat ur. Pom|>eiu s dona aecepie, (ut, tran-
retur) caque quarlior ibus , ut referrent in tabui»
faffionis fpc oblata, ulterius non progrede
filios Armcis oblides acccpif-
publicas , tradidi: i tamen pacem fc daturum negabat , nili priiis pet
fel. Artoees aliquamdiu rem fufpcnfam reouil : tandem, quum Romani vado fluminis
eiltl & filios oblides mifir,
llhtcm reperto, nullo quidem repugnante, Igrc tamen, tianlmlT
& cum Pompeio pacem (innavit. ( Di», Hi. 57. Thuanha & ftmjii. ),eu».j.) Pom-
peium Ibcrii regem Arthacem vicillc acie & in deditionem accepilfc , Enrrfmr, Ibcnam cum
Atthacc rege in deditionem acccpHTc, Sixni A»/»r 0" /eeeumfrr .•[hi. Artoccm regem lbctix bello
fildilic . totamqit e Ibtriam in deditio nem acccpiilc , Icribit Ortfmi. C. c.tf. 4. ]
Mithsidalcs per gentes Scythicas , vel infcnlas vel alienas , iter lecit j partim conciliaris
hominibus, partim vi adactis, ht llcniachos quidem, libenter exceptus, tranfiit: Acharna ve-
ri, oblillcre autos fugavit. Maotieas dcitnie regiones ingrdflis, multis fubdiras regulis , ob fa-
mam rerum geflarum rcgihquc ab omnilws holpitalitc r exceptus dcdiiriufq uc , multa dona dedit
rcccpitquc : atque etiam in lurictAtcui cos pertraxit i elocatis filiabus potemillu num quem-
que illotum libi conjungens. ( hiv. /ii. lol. Jppr.iv.pa 140, 24 1. Dio, /ii. !&) Quo (periar
de ille Siraionh locus, {hi. M.p--».4p 6.) Heniochi iiuanioe seges habuerunt , quo tempore
Mithridates f.i^cm ex aviti ditione in Bofphorum, per iplyieum tegionem Iranftvir : nam lcrc
ei pervia fuit. Dc Zvgiorum autem tranlitu Ipcm abjiciens ob locutum diJGcultatcs illorum
SJ. iri narem hominum , xgtv pet oram , plerunque mace confccndcns : donec ad Achxos venitj
a quibus admiffus . (liccr illos ei rcftiliire , ex Appiam jam audiverimus ) iter perfecit c Pha-
lidc factum ad lladiorum pene quatuor millia. Hec Straba : qui & ex rerum Mirhridaiicarum
feriptoribus hunc gentium htaram ordinem reocnfet ; primhm Acinos , deinceps Zygios ,
Heniochos , Cerceras , Mofchos, Colchos. (pag- VJ7- ) Pet quas omnes clftraras gentes Hypfi-
eratea regina fugientem viruin, animo pariter dc corpore infatigabili fecula cll : qui tonfis ca-
pillis equo fc dt armis alliscfeccrat , quo facilihs laboribus dt periculis ejus interdici. Cujus
tama fides afpcrarum atque diflicilium rerum Mithridati maximum lolaiium dt jucundifllmitra
lenimentum (uit. Cum domo enim dt penatibus vagiri fc credidit s uxore limul cxulantc. [Fu/er.
,J taxim, lii . 4. iap It. ]
Micharcs Mithridatis filius , qui in Bofphoto Cimmerio rirm regnabat & Romanorum re-
is ftudehat, quum patrem audiviflet tam bcevi trinporc tot fetas gentes, de qui vocamur
clauftta i>cyrnix
cuimu Scythia: , IIUIII tranfille j .~b
nulli ante permeata », 4»«......., legatos ad cum milii, qui 1 cxculaecne ,, -Jqubd
nccdTitatc coaitus Romanos coluerit. Sed ubi cognovit cum implacabilem, fugit in Cherfoncfum
Ponticam, inccnfil navibus qnb patri pafcqucndi facultatem adimerer. Sed quum ille imrailif-
fet in cum claircm aliam ; manus iibimet intulit. Mithridates amicos , quos iplc Machari in re-
gnum abeunti comites addiderat , omnes interemit : domclhcos vero dimilit incolumes. Ita
yfrp*4«. (w. 141 .) Patrem per ejus familiares, fecuritate Sc pecuniis miflis ad facinus im-
pulfos, hlium intcrfccillc , feribir Dit. (Iit. }<S. ) Maclwicm quoque paaicidio trucidatum ab
eo fuifiir , narrat Orofnu. (Ub.6. CMp. j . )
Pompeius
Digitized by Googlc
Anno ChrlOis.
IuUmk,
Anco
MUilrfi-
lMPEf{. MACEDONUM. 4.19 Amjo«ra'
Pompeius in Septentrionem Scythicum , iter unquam in mari Itclhs Iccurus , Colchos excidit
regemque eorum Orodem , politis etiam fub ipfo Caucalo caftris , juffit in plana defccnderc:
ut apud Florum , lib. J. cap. j. legitur. Qui cum paulo poft Albani*1 regem Orodem [cum
Eutropio Sc Orolio ] futile lignificet: pro Orode boc in loco, vel Oltbacis nomen fubfti tuendum
ellc videtur, quem Colchorum regem i Pompeio in triumpho fuiite rradurtura Appianus indicati
[pag. 1 n • ] vel Ariflarchi, quem illitis loco Colchis regem fuille impolitum, ex eodem Appuuio
(par. 1 J I. ) 8c Eutropio [libro <5. ] didicimus.
Ad Phafim fluvium Servilius Pompeio cum clade , qui ruebatur Pontum , occurrit. Ac Mi-
thridatis infertacio , qui in gentes Bofphori & Mxotidis accolas abdiderat fe , magnas perple-
xitates illiprxbuit. ( Pluurcb .) Colchos verb obibat ille ut Argonautarum Sc Caftoris Pollu-
cifquc peregrinationes viferet; prxeipue locum videre cupiens in quo Prometheus fertur affi-
xus fuille Caucalo. Qux fpcrtacula obiturus, deducebatur a vicinis gentibus. [Appia», pag.
141, 141. 3 Colchos enim contcrminofquc iis populos parrim verbis , partitn terrendo libi con-
ciliaverat. Ibi competro , iter retrcftrc per multas & ignotas bdlicolalquc gemes , difficile;
maritimum adhuc incommodius , propter importuolam regionem incolalqoe ejus , futurum:
navales copias in ftatinnibus Mithridatem, ne qua enavigare neve ad eum commeatus pervehi
pollet, obfervare julfir. Ipfc in Albanos profert ion em convertit, non direrto itinere, led, ut
eos propter partum lecuros inopinato adventu obrueret, [licet Albanos demum defecille,in-
deque ira Sc pervicaci ukilccndi ardore Hirnularum in cos venillc Pompeium dicat Plutarchtu ]
in Armeniam rcgrcllus , Cyrnum pcdcltri itinere, quo loco cum yadofum xftas reddiderat , tra-
jecit.D[ o , lib. J7. ]
Ingenti vero difficultate Sc periculo fluvium ille tranfmiik. Eum enim magno (patio palis
barbari vallaverant. ( Phttarch .) Equites primum Pompeius lecundo flumine, hinc jumenta,
poltca pedites tranlirc /uOtc : ut Sc vim fluminis diffinderent corporibus fitts equi ; Sc, l» quod
tamen jumentum vi aqux impelleretur , in cos qui alterutra ex parte comitabantur incideret,
neque ulterius deferretur. [Dio. J Hic quum eum longa, arida, Sc a (pera via exciperer, decem
millia utrium aqua implevit, atque ita perrexit. [ Pltuarcb. ]
Ad Cambyfem fluvium deinde venir, nihil ab hollibus palTiis ; xfhi autem fitiquetoro exer-
citu vehementer afllirto; quamvis nortumis plurimum itineribus uterentur. Duces itinerum
ex captivis acccpcrar ; i quibus non id iter quod commodilTimum erae dcmonftrabatur. Ipfe
etiam fluvius parum utilitatis aflciebat ; cujus aqua frigidilfima, affatim pota , multi admodum
Ixdcbamur. Quum ne hic quidem qaifquam rcfiftcret, ad Abamem fluvium acccilerunt, prxrcr
aquam nihil fecum portantes: reliqua omnia benigne ab incolis fuppcditabanrur; itaque & ab omni
maleficio in cos temperatum e A. [ Dio. ]
Tranlgrcffis fluvium adventare Onrlcn affertur. [ Idem. ] Habebat ille peditum 60 millia ,
equitum millia ia [vel 12, ut apud Strabonem legitur ] in acie inftrurta , magna ex parte male
8c ferinis tergoribus armatorum : quos regis frater , Colis nomine , durtabar. [ Pltuarcb. eam
Strabone Jib. 1 1. pag. Joz.] Pompeius , ut hortem , priufquam mulricudinero Romanorum addle
Icntirct retroque cederet, ad pugnam eliceret; equites primo loco conflituit , mandatis prius
qux agenda ellcnr : poli illos reliquam multitudinem tn genua fubfidcntcm fcutifque opertam
collocavit i eis uti quicfccrcnt imperans. Ita eorum prxfauiam non anc£ animadvertit Orales,
quam ad manus ventum crt. Equites igitur , quos folos clle purabat contemnens invafit: Sc levi
memento in fugam , quam data opera faciebant , vertit , aenterque cedentibus inftitit. Tum re-
pente pedites fe erigentes , farto inter fe Ipatio ut fccuris luis per medios elTet receptus , temere
infequentes hortes exceperunt: magnamque cotum multitudinem circundederunt , in medioque
dcpichcnfos conciderunt. Qui circundati non erant, in cos equites, parum ad dextram, partim
ad Uvam a tergo circumverti , impetum fecerunt. Ita ab equitibus quoque magna bolbum
exdes farta eft ; Sc qui ab utraque clade hi fylvas fuga fe proripuerunt, incenlis fylvis perie-
runt; fubinde acclamantibus Romsais , Hem Saturnalia , hem Saturnalia. Sub id enim tempus
[ ut dirtuni eft) Albani cos ante per infidias fuerant adorti. [Dio, lib. j7. ]
I11 lue pugna , Colis frater regis io ipfiim invertas Pompeium , percudit jaculo lorica: ejus
commilluram : Pompeius illum furta transfixit & occidit. In ea quoque Amazones, i montibus
Thetmodonti fluvio accubantibus profertx , auxilio vcnille perhibentur barbaris. Et quidem i
prxlio , dum Ipolia barbarorum legunt Romani , peltas Amazonicas cothurndfque reperete ;
corpus vero muliebre reperete nullum. [Pltuarcb. ] Videndus Sc Appianus , pag. 241. ubi hanc
Sc priorem pugnam cum Albanis gcftam ut unam commemorat. Liert ter etiam Pompeium
exercitum Orodis Albanorum regis prxfcrtofqoc cjosvicillc, cum Eutropi* & Sexto Rufo , tradi-
derit Orofttu. [lib. 6. cap. 4. ]
Pompeius , depopulata regione , poftrcmb epiftolas Orodis [five Oralis ] de pace cum
-Albanis inrtautanda, Sc lertulum aureum & alia dona ab eo mifla, libenter accepit ; Sc veniam
Albanis dedit. (Florus, Ub . $. cap. j. Dio, lib. j 7. EturoD.lib. 6. Orof.tib.6.cap. 4.) qui memo-
res Italice originis , qubd ab Albano monte Herculem fecuti fuille dicerentur, exercitum
Pompeii fratres ululaverunt. (Jttfiin. lib. 42. cap. }.) Neque Albanis folum Pompeius pacem
dedit, licd reliquis etiam aliquot Caucafum montem ufquc ad mare Cafpium (nam ci> ufque
is mon* , ,i Ponto farto initio , pertingit ) accolentibus populis, per legatos cara petentibus. (Dio,
1 Ub. 1 7. ) Unjlique eum adverfus iberos Albandfque ad utrumque ulque mate, Cafpium ac
! Colchicum, bella ville Hcriplit Strabo, (lib. 11. pag. 492.) Liert enim magno Hyrcaniam Sc
mare Calpdum vilendi deliderio Pompeius teneretur; quum trium tantum dierum irinere inde
>am abeflet ; tatacn mortiferorum ferpentium multitudine abeo propolito deterritus, in Arme-
niam minevetn divertit : ut io ejus Vita nos docet Plutarcbm. Pomprius
Digitized by Google
Wi i
uImm !hc3E
Knmo 420 JETAS MUUDl VI
Mutdi.
Pompeius , fu perato Tauro , bellum Antiocho Commageno inenlic ; donec & ille in amici-
tiam receptus eft. [Afpian. pag. 144] Cui tum commifu ille Sclcuciam Mefopotamix caftcl-
lum, Se qnicquid ex incurfu in Mcfopotaimam ceperat. (Id. par i^l.cum Stratone , lib. I <T.
pd/. 7\y) Darium quoque Medum profligavit : vel quia juverat Antiochum, vel quia Ti-
granem antei. Ita Appiam , in Mithiidaticis : [m. i 4 4*1 qui Darium Se Medos inter
reges & populos a Pompeio viAos ; ajo. er ajj.] ftcut Mediam Vetitius Paterculus
[lib. i.cap.+o.] inter regiones cum vi&oria ab eo penetratas , connumerat. Lic& Elymxo-
rum 8c Medorum regibus , qui legatos ad cum miferant, benigne tantum refcripfiflc Pompeium
Plutarchus dixerit.
Phraates Parthorum rex , quum tanro impetu Pompeium ferri videret , Armeniamque Se
Ponti partes cb loci pertingentes ab ejus legatis captas dic , Gabinium quoque jam ultra Eu-
phratem ad Tigrini ufque proccflllfc, eorum terrore pcrculfus, de fodere inito cum Romanis
renovando legatos ad Pompeium milit : nec ea tamen legatione quicquam alfccutus eft. Pompeius
enim, prxfcntium fuccdru lpequc fecuturarum inde rerum frcttis, cum parvi pendebat : & inter alia
rcfponfa , qux fuperba legatis dabat, Corducncm (fivc Gordycncm ) regionem , de qua Phraati erat
cum Tigrane controverlia, pofccbat. Quum legati de hac re (neque enim quicquam habebant m
mandatis) nihil rcfpondcrcnt, nonnihil ad Phraatem fcripftt. (Dio, lib. J7- )
In litteris verb luis non Regem cum regum [ut alii omnes, etiam Romani, ipfcque in trium-
pho fuo poftea Pompeius ) fcd Regem ftinplicitcr appellavit : quod indigni Phraates tulit , ut
qui regno etiam fuo fpoliarctur. Pompeius vero , non expeftato rcfponfo , confeftim Afranium
cum exercitu in Gordycncm milit : qui Parthos eam incurfantes cxpulir, & ufque ad Arbelilin
infestatus eft i rcgioucmquc Tigrani rcftituit. ( Ut. ibid. cum Plurarcho, in Pompeio. )
Ex Armenia in Syriam a Pompeio milium efle Gabinium, apud Jofe^bum legimus, [lib. i.
Belli, cap. 5. & Anticjuit. lib. 14. cap. 4. ] Quod nos de minore Armenia accipimus, inquam,
conhr&o bello Albano, fecdfitle Pompeium ex Plurarcho audivimus : licdt de majore 'jofephm
intellexerit, caquc homonymia deceptus, eo tempore quo cum Tigrane bellum Pompeius ge-
rebat in Syriam milfum Gabinium fuillc fcripfcrit. nili fort£ , ut Appianus, ita etiam ille , Ti-
granis deditionem expeditione Albana pofteriorem fecerit: qua priorem foille nos, cum Livio, Vel-
ino t Floro , Plut.vrcho , Eutropio, & Orofio, ftatuimus.
Scaurus , ubi Datmfcutn venit , recens i Metello Se Lollio captam reperit. His inde fubmotis,
cognito que in Judxa quid ageretur, illuc veluc ad quxftum cucurrit. Regionem ingreflo legati
f.vfti funi obviam, tam ab Hyrcano Templum Hicrofolymiranum oblidente quim i fratre ejus
Ariltobulo ibidem idm obfrifo ; utrique petentes focietatem 9c auxilium. Et ciim Ariftobulus
polliceretur 400 talenta, nec pauciora Hyrcanus; Scaurus Ariftobuli promilTa prarrulit. Ac-
cepta igirur pecunia, ad Hyrcanum Se Arctam regem ( Nabachxorutn fuorum copiis, licet nort
valde ad id ocllum gerendum animatis , ipfum adjuvantem) legatos milit i Romanorum cis &
Pompeii nomen intentans, nili ab oblidionc dcliftcrenr. Itaque Se Arctas ex Judxa in Phila-
delphiam recellit metu pcrculfus , de Scaurus Daroafeum rediit. Ariftobulus verb, omnibus quas
habebat copiis colle Ais , Arctam Se Hyrcanum eft perfccutus : & congreffiu cum eis apud locum
quem Papyronem nominant, prxlio vicit i cxlis circiter feptem millibus hoftium, infer quos triaro
Cxphalio Antipatri frater foit. ( Jofeph. ut ftpr. )
Reverfus ex Armenia Pompeius , adeuntibus fe regibus (barbaris , quos numero duodecim
convcnillc Plutarcbus retulit ) & dynaftis jus dixit , ac rrfponia dedir : aliifquc regna confirma-
vit , aliis principatus auxit , aliorum eminentiam imminuit ac deprcfllr. (JGpbilin. ex Dione. )
Ad quod tempus illa a Valerio Maximo celebrata hiftoria referenda efle videtur.
Ariobarzanes filio fuo CappaJoeix regno celllt, in confpc&u Cn. Pompeii. Cujus ciim ipfe
tribunal confcendilfct , invitatufquc ab eo in curuli lella fediilct , poftquam filium cum feriba
humiliorem fortuna fua locum oblinentem confpcxit, non fuftinuit infra fe collocatum in-
tueri : fed protinus e fella dclccndic , 8e diadema m caput ejus ttanftulit ; hortarique
ctrpir , ut eo iranllrec unde ipfc furrexerat Exciderunt lachrymx juveni , cohorruit cor-
pus , di lapi um dia lema eft, nec quii jufllts erat progredi potuit ; quodque pen^ fidem veri-
tatis excedit , laetus erat qui regnum deponebat , tuftis cui dabatur : nec ullum finem tam
egregium certamen habuiilct , nili patrix voluntati authoritas Pompeii adfuifleL Filium enim
& Regem appellavit. Se diadema fumerc juffit , Se in curuli fella confidere coegir. (Valtr.
Max.Ub. 5. cap. 7.)
Pompeius deinde Ccclcfyriam Se Phoeniciam , nuper regibus liberatas Se ab Arabibus ac
Tigrane vcxofii , conftituir. Licet enim Antiochus eas aulus eft repetere , non tamen obri-
nuit : fcd in unam redaAx conjun&xquc provinciam leges acceperunt , 8e more populi Romani
adminiftrat* Gint. (Xipbilin. ex Dione. )
Antiochum hanc , Pium fuillc, Cyziceni Antiochi filium, fuftinus , (lib. 40. cap.x.) Ap-
pianus in Mithridaticis , (pag. 144.) Se Porphyrius (tn Gracis Euftbianis Scaltgeri,pao. 217.)
referunt. Sed rcckiiis idem Appianus in Syriacis , (pag. 119. & ijj.) Antiochum Afiancum,
Antiochi Pii Se Sclcnx filium, hunc foille alfomai : qui anrc quadriennium , Luculli vel be
neficio vel pctmilfu , regnum Syri* i Tigraue dcicliAum adeptus, in Pompeii (ut
pag. ijj. ille loquitur) dum is aliis diftineretur negotiis , per unum jam annum [ poftquam
Tigranes jure quod m Syriam habebat populo Romano cclferat ] illud minuir. Et licet ipfc
prxfcns paternum regnum pofceret : eo tamen illum, nunquam de populo Romano male
merirum , Pompeius privavit. Facile enim foit tanto exercitu regem inermem opprimere :
quamvis alia prxtexebatur caufa,- iniquum videlicet efle, poftquim veteres reges femel Tigra-
nis armis pilli foere Syria, nunc eam Sclcucidis viAis cedere , poti iis quam Romanis viAoribus.
• Negabatque
Digitized by Cjoqglc
^ I MP E R. MACE DOTjTTM.
Ncgmatquc Pompeius te Antiocho daturum, quod tueri ncidrec: ne rursus Syriam Judxorum
3c Arabum latrociniis infertam redderet, [Jufhn. & Appian. in loci r fupri notatu. j
C. Julius Olar xdilis , conciliato populi favore , rentavit per partem tribunorum ut fibi
ifigyptus provincia plebi Icito daretur : na&is extraordinarii imperii occafioncm , quod Ale-
xandrini regem Aium , (ocium aeque amicum a Senatu appellatum / expulerant , reique vulgo
improbabatur. Neque obtinuit i adverfante optimatium factione. (Suet ori. in Julio , cap. n,]
In yfigypram vero Pompeius 4 rege ( Alexandro II expulfo ) contra feditiofos cft vocatus; &
donatus muneribus ac pecuniis, & vcfttmcnris in ultim totius exercitiis. iEgypeum tamen ille non
adiit: Ave cavens inimicorum invidiam, religionemque oraculi (Sibyllini; de qilo in Ai ad anni j
iMundi 3948. initium) (iveob alias rationes. ( Appian. Mithrid.it. par. xj I.]
Pompeius tum Daroafcum venerat. Se Calcfyrixm obibat: quum venerant ad eum legati
ex universa Syria 8e yEgypto atque Judxa : eodem, ut videtur, tempore, qno duodecim Re-
ges ad cum convcniifc ex Plurarcho diximus. De quibus, ex Strabonis Hiftoriaium libris,
locus ifte profertur i Jofcpho. [Antiquitas. lib. t+. cap. j. j renis & ex *Ainpto lectio, &
■ corona turturum quater mille. Et ex Judta , pve tftit five Hortus qnod opus TipaaXa , id cft ,
' Deleft-i/nenium vocabatur. Hoc donum vidimus etiam nos Ron:t m Jovis Capitolini templo
!dedicatum , cum infer iptione Alexandri fud torum Repit sfhmabaturque quingentis talentis.
Quod donarium , ab Alexandro Jannxn in Templo Hierofolymitano repoAtum & 4 filio ejus
Aciltobulo ad Pompeium inde tranfmillum , ex Pompeii triumphorum adis Plinius Anile refert ,
Montem tureum quadratum , cum cervis CT Itea-.bns & pomis ornms generis , circundtta vite
aurei. \P/in. lib. >7. cap. X.]
,a+0 Paulo pbil iterum ex Judxa ad Pompeium venerunt legati : Antipater pro Hyrcano i & Nico-
demus pro Arirtobulo. Legatus Arirtobuli de accepta pecunia Gabinium pritaiim accafavir qui
300, deinde Scaurum qui 400 talenta receperat: hos quoque inimicos ei faciens. Utrumque
litigantium , Se Hyrcanum St Arirtobulum , Pompeius ad Ic venire jullir. [Jefcpb. hb. 14. cap, 54]
Afranius per Mefopotamiam in Syriam , prxtcr padum 4 Pompeio cum Phraate initum ,
proficifccns» in itinere aberravit; multumque, db nyemem 8c penuriam vidus , incommodi
palliis cft: pcriiflctque cum Aiis, nili cos Carrenlcs, qui Macedonum coloni clle feruntur &
circum ea loca incolunt, cxcepillenc dcduxiilcntque. [Dio, lib . 37.]
Pompeius, Afpidi (in Ponto ) hyberna agens, advcrAinres fibi ctiamnum regionis partes re-
cipiebar: quantum ex fragmentis libri 37 Dionis colligere polluniusj qux in ConAilatu Cxfaris
fle Figuli tranlpoliu eile , collaris inter fc partibus, Lcilor facile animadvertet. Ex omnibus
verb Mithridatis pellicibus , qux attra&x ad eum fiicrc , nullam Pompeius attigit ; fed omnes
ad parentes & propinquos rcmiirn Nim ducum fere & dynal tarum hlix conjugcfque fuerant.
[ Pluttrchi ]
Inter alia, caftcllnm Symphorium, tradente Stratonice, Pompeium tunc accepillc Die indi-
cat. Stratonicc h:cc, cantoris eu jufdatn (uri fama cft) filia, una e regiis five concubinis five
uxoribus fuit: defertamque Ic lucccnfcns, dum adhuc Pontum circumiret M thridates , cmillo
ad commeatum parandum prarfidio, Romanos recepit j hoc unum pa&a, ut fi forte Pom-
peius Xipharem filium in potcftatcm redigeret , matri cum fervarct incolumem. Subterra-
neorum quoque thcfaitrorum confcia ( quos multa xrca vafa farcis circulis vincta ccla-
sanr ) cos Pompeio obtulit. Ex quibus ille, qux ornatum templis. Se triumpho exilium-
bat prxbicura Iplcndorcm , fola accepit t reliquis Stratoniccm oblcdarc li jullit. [ Plutarch,
Appian . Dio. ]
His cognitis, Mithridates filium Xipharem interfecit ad fretum , inlpc&anie matre ex ad-
verfo littore, & cadaver infepultum projecit : pietatem negligens * modo matri dolcrct qux
pecca vorat. [AppUn.)
Arcem quoque recepit Pompeius illam inexpugnabilem , qux It sun five Nova didla eft ;
in qua prctiofilliitia qorque Mithridates dcpoiucrat , qux a Pompeio poltci dicau liinr
Capitolio. [ Strabo , lib. it. pag. 5 j<5, J 57. ] In ea quoque arcana M thridaris monumenta
Pompeius nadtus efl : nec ea invitus legit, quod prxrcr alia fecrcta clari etiam illius ccnfuin
patefacerent. [Pln/arcb.] Inter arcana fuerunt & Mithridaris commentationes medie* : quas
transferre Latino fermone Pompeius libertum fuum Lenxum , Grammaticx artis dodiflumim, -
juffit. [ Plrn. lib. 15- cap. 1. ]
Phraates legatos ad Pompeium mifit : per quos de acceptis injuriis queftus , Tigranem ju-
niorem invinculis ab eo detentum, ut generum fuum, mitti fibi poftuiavit: utque imperio-
rum Euphrates terminus cllet, eiimquc Pompeius ne tranfirce, edixit Cui rcfponlum ille de-
dit , Tigranem in patris potius qulm foccri jure efle. termino autem fe ufurum jufto. [ Pluttrch.
cum Dione. ]
Phraates verno tempore ( quo Lucius Cxfar 8e C. Figulus Confulamm gcllerunt) contra Ti-
granem expeditionem fecit: ubi ptxlio vicius, poftei horti prxvaluit. [Dio , lib. 37. ]
Pompeius incunte vere, copiis ex hybernis revocatis, in Damafeenum agrum profedus cft :
obiterque arcem in Apamia diruir , quam Antiochus Cyzicenus munierat. Ptolcmxi quoque
Mennarf ditionem confideravit, viti noxii non minus quam focrat Dionyfius Tripolitanus afH-
nitate ei conjundlus, qui fecuri percurtus ell. Mille tamen talentis ifte redemit Ic 4 lupplicio:
qux Pompeius erogavit In rtlpendia militum. Excidit etiam caftcllum Lyfiada, cujus tyran
nus erat Silas Judxus. Tranuens deinde per Hcliopolim 8e Chalcidem , (upcratoquc medio
monte in Cmlcfyriam veniens, 4 Pella Damafeum Ic contulit. (Joftph . lib. 14. cap. j.)
Ibi Judxos audivit, & eorum principes Hyrcanum Se Arirtobulum i qui inter (c dirtidebam ,
ficuc gens ipfa ab utroque. Judxi aiebant fe nolle efle fub regibus, qubd patrium inftiiutum
J. Vjjerii Anntl. Pars poji. Ggg habeant,
le
Anno
Clui Hul
renodi
luliaaa.
«.'^22 T A S MUNDI VI.
tubeant , ut fui Dei pareant facerdotibus. Hos autem duos , erte quidem i faccrdotum ge-
nere i fcd velle principatum gemis in aliam fornum traducere , ut eam in fcivitutcm fubigant.
Hyrcanus querebatur libi majori natu minimam portionem regionis ede relidam , catera 1
minore fratre ufurpata per vim omnia : qui & terta finitimos violentus incurfaret , &c in
mari haberet piratarum receptacula. Attcdabanturque illi harc dicenti plus <pum mille ex Ju-
dzotum optimatibus, quos Antipater ad hoc induxerat. Aridobulus contra, excidide i regno
Hyrcanum aiebat propter ignaviam , & publicum apud fu* gentis homines contemptum : fe
autem id ncccllario affiu&plille , ne ad alios transferretur. Er in tedimonium citabat quofdam
juvenes faduofos, exofos omnibus propter purpureas vcdcs,capillitii curam, fc phaleras orna-
mentaque extera : qui hoc cultu tanquam ad pompam & non ad judicium venerant. ( /cfeph.
Iit. 14. cap. j.)
Pompeius his auditis, & improbata Aridobuli violentia, dimilit eos placide : promittens fe
venturum in eorum dicionem , quamprimum res Nabatoonim inlpcxidcr. Intcrim judit eos
quietos cllc : comiter hahens Andobulum , ne is alienatus intercluderet ci rranfitum. Nec ta-
men ullam apud cum inivit gratiam. Aridobulus enim, qui quantum potuit ornatus cultu
regio venerat , oficnfus obfcquiis , neque ferendum exidimans abjc&ius quim regem decerer 1
utilicari fervi re , a Diofpoli regrediebatur; profedufque ad opidura Delium, inde in Judxam
fc contulit, res fuas curaturus. (fd.ibid, er Ut. 1. Belli , cap. j.)
Alexander II. Aigypto expulliis , Tyrum feceflit , ibiqttc vitam finiit : fama fparsa , teda-
mento illius populo Romano regnum itgypri fuille. rclidum. Dcquo Cicero in Oratione pri-
nu Agraria, ipfo ptimo Confnlarus fui die habita. Dicem Decemviri , id quod & dicitur d
multis & ftpe ditium efi , refis Alexandrini teflan.ento regnum illud populi Romani effe fa-
tlum. Dabitis igitur Alexandriani clam petentibus tu , quibus apertiffime pugnantibus refttti-
flis ? 6c in Oratione fecunda , plcniiis. Quid Aiexandria , cuntldque tAigyprm ? ut occulti
latet > ut recendita tft f ut furum tota Decemviris traditur 1 Quis enim veflrim hoc ignorat,
dici , tdud regnum te flamen ;o rene Alexandrini populi Romani effe falium } Hic ego Conful po-
puli Romani non modo nihil judico , fed ne quid fentiam quidem profero. Magna enim mihi ret
non modo ad /Intuendum , fed etiam ad dicendum videtur efie. Video qui teflamentum falhan effe
confirmet ; aurhentatem Senatus extare hereditatis adita fentie. tum quando , Alexandro mortuo,
legatos 'Tyrum mifirnus , qui ab ilio pecuniam depofitam ne/iris recuperarent-, hac L. Philippum fape
in Senatu cenfrmafe , memoria teneo, eum , qui regnum illud teneat hoc tempore, (Ptolemanim
Auletem , ) neque genere , neque animo regio effe, inter omnes firt video convenire. Dicitur con-
tra, nullum effe teflamentum : non tportere populum Romanum cmnsum regnorum appetentem videri-,
demigraturos in illa loca noflros hemines, propter agrerum bonitatem <j omnium rerum copiam. Hac
tanta de re P. Rullus cum cateris Decemviris, collegis fms, judicabit f
Fama quoque cd , M. CralTo Ccnfori aceth- m stdiorrm & violentam fufeipienti , ut ediceret
populo Romano vedigalrm Aigyptum, Lu -tium Catuli m ejus in Centura collegam enixe redit idc;
atque hfnc dilfenlione exorta, ultio cos rragidratum dcpoiuille. [Plutarch.m Crajjo.]
Pompeium ttnchar cupiditas Syri* rccipiend*, at ite per Ai.bir.m penetrandi ad mare Ru-
brum : ut quemadmodum coufcftendis modo Albanis pene attigerat mare Hyicanum ( live
Cafpium,) & in Occidente Romanum imperium mari terminaverat Atlantico, ita jam vidfor
ilbid in Oriente ad mare Rubrum nfque protenderet. Quippe Mithridatis alioquin arduam
videbat caprinam 1 cumque in fuga quam cerraminc graviorem. Itaque validiotcm nodem fatus
rclidurum fcei fimem , dationes navium difpofuit contra navigantes in Bofphontm meteaxores ,
pirnamque capitalem captis indixit : ac trahens fecum magnam exercitus manum , iter cd ingtclfiu.
( P/utarch.in Pompeie, )
Syriam ccrlcn 8c Piianicen bello aggrcfiiis , Ittir.xos primum Arabefque perdomuit. ( Ap-
pi an. pag. 1 44. Fusi op. hb.n. Orrf. hb. 6. cap. 6. ) qui montanam regionem ad Libanum inco-
lentes , vicinos latrociniis infcdabanr. Receptacula enim munitidima habebant : fiipcrne qui-'
dem in monte, Sinnain fc Bnrrhama , Bt alias hujufmodi munitiones ; in.fi a autem Botryn &
Gigactum, & fpelitucas ad mare liras, & cadellum promontorio OtsJ <*p oediru dido impoti-
rum. Qu* omnia Pompeius evertit : 8c Byblum (five Palabyhlum ) excurrens, quz Cinyr*
fuit regia, tyranno fecuri percudo, eam liberavir. (Strabo, lib. 1 6. pag. 755.)
Subjugatis per Afranium Arabibus qui Anunum accolunt , ddcendic in Syriam : quam ut
fudo rege vacantem in formam provfncix redegit, poflcdloracmque fecit populi Romani. (Id.
ibid. ) fc , Antiochi nulli ratione habita , ab Antiochcnlibus pecunias accipiens, civitatem
fecit Juroffitoi 8t fuo uti jure permifir. ( Porphyr. in Gracis Eufebianis Scaligers , pag. 1x7.)
Multa eiiam Antiodtenfibus indulgens, publici confertus locum collapfum tcrtituit : honore
Chronico,
illis habito, ] quod ab Athcnicntibus originem luam deducerent. [Jobau. Malei 4 Antiochenus, in
Sclcuciim quoque ( Pieriam) vicinam Antiochi* civitatem inexpugnabilem liberrare dona-
vit; co quod regem Tigranem non rccepidcr. ( Strabo , lib. 16. pag. 751. Eutrop.lib.C.) An-
tiochcntibus vero oblides reddidit .• & aliquantum agrorum Daphnen (ibus , quo lucus ibi fpa-
:iolior fierer; deledatuj amcenitatc loci 8c aquarum abundantia. ( Eutrop. lib. 6.) Unde luci
fuijus ingentis, fontanis aquis irrigui , ambitum Radiorum 80 fuirte, notavit Strabo. ( lib. 16.
pag. 7jo. ) Daphnenlcm lucum, addito nemore, Pompeium confccravifle, fer ibit Sextus Ru-
fm in Breviario. Militari manu conlitum ab eo fuifle , commentatio in Ezechiel. cap. i*. &:
Apollini confecrauim titille, in Chronico addit Hieronymus. Quz dc novo nemore addito vera fbr-
rallc fuerint. Vid. ann. Mundi; 704.de j 8; ;. dc verere luco.
F.rat tum ira Syria Caro Minor ( Uriccnfis podei appellatus ) Sroicz Teifbr philoiophus, ju-
venu
Digitized by Coggle
t *tam
aad
*nnoin.
Addo
luluox
Fcnodi
IMPER^ MACEDONUM, , +2]
venu tum quidem, fed magnx exiflimationrs : qui j Dejotaro Galatarum rege (vel Teaar-
cha potias) ob jus hofpitii Se amicitiam paternam invitatus, peragrabat Aliam; mores &
inlhtuu atque viics cujulquc provincia: conrcmplaturus. Iter perpetuo laciebat pedibus : ami-
ci, qui comitabantur eum , velabantur equis. Hic ad Antiochiam , ablcme Pompeio, vifen-
dam pergens, Se pro porta virorum turbam in veftibus candidis , atque ex uno latere vi*
adultos, ex altero pueros di (cretos, cernens; (lomachabatur , rarus honori* (ui St officii causa
hrc , qux non morabatur , fiicla : amicos ramea dcfccndere ; & fecum pedibus juflit incedere.
(Jt prope venrum ell, ille qui omnia illa adornabar Se turbam componebat, vir xtate jam
p.-ovc&iorc , virgam & coronam manu tenens, obtulit fc prx aliis Catdnii ac, ne falutc
quidem data, quxlivir, ubi Demetrium rcliquiilenr, Se quando cller adfururus. Pompeii ille
erat libertus i Se quod plurimum apud cum pollet , ab omnibus colebatur. Ibi Catonis amicis
in tifum cffiifis , Cato ait: O mi/eram civitatem ! neque alio datorefponfo prxccriir. Poli au-
tem quoties id narrabat vel meminerat j folebat iple quoque ridere. ( Plutarch. tn Pompeie ,
Cr in Catone minore. )
Quum Tigranes Armenius, £ Phraare Partho prxlio fuperariis, Pompeium in Syria agentem
ut ferret ipli auxilium acccrfcrct j legitas denuo ad eum Phraates mifit , multa St Pompeium
inculans Se Romanos inlimulans ade b ut Se pudorem ; Se terrorem Pompeio injiceret.
Itaque neque Tigrani auxilium tulit , neque deiuceps bellum , etli mulri ad id incicatcnt, ad-
versus Phraarem lulcepit. Hanc enim expeditionem libi a populo Romano non fiiillc deman-
datam , Se Mithridatem adhuc ellc , dicebat : ad hrc fc rebus conficitis contentum ellc , ne-
que velle alia aggredi; ne dum plura appeteret, in his adverlam fortunam^ veluti Lucullus»
experiretur. Phraatis autem accufationcs didtis elevabat; non quidem refutans, vettan ei li-
tem cum Tigrane de limitibus qoibofdam intercedere ; feqiie millurum tres viros, qui eam
dijudicarent. Atque eos quidem mifit: hlfquc reges unquam re veri arbitris acceptis , om-
nem ipli inter fc comrovcrliim compofucrunr. Tigranem ira (limulabit, qubd fuppccias non
impetrallcr. At Phraates Tigranem quoque (alvum ellc volebat ; cujus olim , Ii res ira fer-
ret , auxilio contra Romanos uti poliet. Utiique latis conflabar , uter ipforum alterutrum
fupcrairct , illum Se negotium cum Romanis habiturum , & in ipforum poccftatcm eo facilibs
venturum. His itaque caulis moti, m gratiam redierunt. ( Dio , iit, ; 7. cum Pltaartho , &
Appian. Pag. 144. )
Dum his negotiis Pompeius diftinetur , Mithridates Pontum circumluftravit, Se Panticapxum ,
quod ell in Europa ad ollium Ponti emporium , occupavit. ( Appi an. tbid . ) Iple quoque le-
gatos ad Pompeium adhuc in Syria morantem . Se nefeientem cum die fuperitirem , militi qui
tributa populo Romano pollicerentur , ii concederetur ei regnum paternum. Cumque ille poltu-
laret, ut iple Rex veniret, licut Tigranes venerat: id fe taciturum negavit , ut parum decorum
perfonx Mithridatis ; millurum tamen filios Se amicos aliquot. ( Appi an , pag. 145.)
His di&is, dcle&us maximos habuit promi fcue , tam £ (ervis quam ex ingenuis: arma
quoque inulta At tela fabricabat Se machinas , nulli parcens materix ne bobus quidem arato-
ribus in ufum nervorum. Tributa omnibus etiam tenuibus prxfcriplit : qux a minilhis exige-
bantur cum multorum injuriis, non fenticnre Mirhridate. Morbus enim quidam ulcero Ius fa-
ciem ejus invaferat s ut & (olis tribus eunuchis afpici pareretur qui cum curabant. Quo procu-
rato, jam etiam copix paratx aderant , «0 cohortes fcxccntcnarix. Se alia muliiruuo nume-
rofa, nxvclquc , & loca opportuna qux duces illo xg^otante occupavciant: trajeatque paitcm
exercetis Phanagoriitm , alterum emporium ficum in odio , ut aditum urriaque teneret , Pom-
peio etiam tdm hxrcntc in Syria. [ id. ibid. ]
In Bofphoro Mithridate Cerealia Iaera celebrante , terrx motus pofl hominum memoriam
maximus repenti exortus dl : quo multx urbes dcicde funt. Se magna clades agiis illata.
[ Dio , hb. 5 7. Oro/, itb. 6. cap. j . 3 Cui fimilis , fi non idem , tcrrxmotus in Syria ille fuit 1 quo
centum (eproagtaU millia hominum de multas u;bes pcrillfc , ex Trogo fuflintu refert. Quod
prodigium muracionem rerum portendne arufpiccs rcfpondenmr. [ fnflin. lib. 40. cap. 1. ]
Eodem tempore Cador Mithiidatis prxfcdus, qui Pitanagorio prxerat , Tryphonem eunu-
chum regium ( a quo aliquando tortus fuerat ) intrantem adortus interfecit , & plebem ad li-
bertatem vocavit: qux quamvis jam arx reneretur ab Atrapheme crtciilque Mithridatis filiis,
aggedis circumquaque lignis eam inc .dit. Quo metu Arrapbcrnes , Darius, Xerxes, Oxa-
thres St E u patra liberi Mithridatis fefi diderunt. In his (olus Artaphernes erae fcrme quadra-
genarius ; reliqui formoli pueti. Cleo utraverb, altera filia, rellitit: cujus gerterolitace pater
delectatus , fubmilfis multis dicrotis ea .1 eripuit. Reliquos Cador , arce occupati , ad prxlidia
Romanorum tran (mifit. [Appia». pao. 145, a 46. Ore/, lib. C. cap. y.]
Quotquot erant in propinquo cadclla nuper occupata a Mirhridate , audaci exemplo Pha-
nagorcnlium permota defecerunt ; Cherlbnelus , Theudolia, Nymphxum, aliiquc circa Pon-
tum opportuna bello gerendo. [Appian. 3
Mithridates acccnfus ira , non foium detedtarum nonnullos deprehenfos fupplicio affecit ; fed
etiam complures amicos fuos , & Eripodram filium fuum interfecit. [Dio, lib. 57. Ore/, lib. 6.
cap. 5. ] Vidcnlque crebras defectiones , Ac fufpednm habens exercitum , ne parum conflantis
edet fidei , quippe coadhis ad militiam , ( prxlerrim accedentibus gravibus exadtionibos , &
adverlirate fortunx lemper intuta apud mutabiles lubdfroriim militum animos ) milit ad Scy-
thiam per eunuchos ad regulos nuptum filias: petens ut quamprimum cum copiis venirent au-
1
xilio. Hx deducebantur i 500 militibus: qui parum a Mithridtlc digredi , eunuchos inter-
fecerunt , qubd ab his apud regem prxpotcntibus lemper molcllari fuerant t Se puellas ac
Pompeium adduxerunt. [Appian. J
J. Vjferit Anui. P*rt poji. G gg 1j Pompeiu
Anno Aneoa»
Frriodi 1« jiam
4-2+ . jE t a s m u N D 1 V 1. lulaflj. chliftia.
Pompeius iclidla Syria , Amitum in Ponto profcftus eft : ubi ambitione impullus , quod in
Lucullo tantopere reprehenderat , ipfe egit. Dominante enim in Bofphoro Mithridate qui
manum haud contemnendam jam contraxerat , quali omnibus confectis , provincias ordinavit,
3c dona contulit. [ Plutor ch. ]
Et quidem Pontum, vivente adhuc Mithridate, in provincix formam ab eo reda£hm,
in libro loa. Livius indicar. Ea Galatix addita, Se ui undecim couvcntus diilributa , Bythinix
nomine appellata cft. [Strabo, lii. I a. pag. 541.]
Mithridatium a Ponto avutfum Bogodiaroro Pompeius dedir. ( Id.ibid .) Lunx, Comanorum
in Ponto dex, Pontificem, regia dynailia prxdittim , creavit Archelaum , ejus cui i Sylla
Semtu honor cft habitus (ut ad annum Mundi $919. dictum eft) filium : adjccitquc ad
factum agrum Se alium per orbem duorum Ichccnorum , live Radiorum 60. ac mandavit inhabi-
tantibus Comana , m Archelao parerent. Horum ergo is pttnccps fuit, & hicrodulorum in urbe
degentium, qui pauciores 6000 non fuerunt dominus i niti qubd vendendi cos non habebat
poteftateni. ( IdJib.i ip*£.f 5&& Hi- «7 .pjg.796.cum Appiane, pag. 251.)
Paphlagoni* dynaftam Attalum a Puopeio conditurum, ji p pianus ; [pag. iji.] Attalo Se
Pylxmcni Paphlagoniam fuiflc redditam , Eutropim : cjufquc poftea a Pylxmcnc moriente
populum Romanum relisum fui lia hxrcdcm , Sextus Rufus <y jornande s refert. Armeniam
minorem Dejotaro Calati* regi ( vel rctrarcli* potius ) donavit 1 quia locius belli Mithrida-
tici fuerat. ( Eutrop . hi. 6.) Unnm enim Dejotarum in toto orbe terrarum exanimo amicum
vereque benevolum, unum fidelem populo Romano judicavit. [ Cicero , in Philippici 11.]
Unde Si GadiluniriJis iu Ponto regionis partem ei dedit ; ut Se qux funt ad Phainaciam Se
Trapezuntem , Colchos Itfquc ad minorem Armeniam : 8e regem ejus ditionis conftituit ; ciim
etiam paternam tetrarchiam haberet Toliftoborgiorum Galatarum. [S trahe. Hi. 11. pag, 547.]
Calatiam cnitn tetrarchis e flirpe Pompeius reliquit. [Id. ibid. pag, 541. eum y1ppiano,pag.ij 1. ]
Paulo vero pbft iu trium, deinde duorum, tandem unius Calatia venit potcuatcm Dejotari.
[Strabe, hh. 1 2 .pag. J 67. ]
Mithridates, tot liberis Se caflcllis totoque regno fpoliatus , dignitate quoque amifla Se fpt
auxiliorum ex Scythia , cafnen ne tum quidem quicquam humile aut prxlenti calamitate di-
gnum cogicaba# : ftd ad Gallos Europxos , quorum jam ante hac de caufa paraverat amicitias.
pCr Scythas Se Mirum iter dclUnabat, ut cum cis per Alpes Italiam invaderet; fperans multos
hi . e?. populos
Itali* ) odio Romanorum libi adjungcnJos. ( Fletus ,lib, }.cap. j, jippian. pag.i+C.Dio,
E,s magnificos conatus deftituit exercitus, deterritus ipfa immani audacia, & expeditionis
longitudine r tum quod ducerentur contra viros quos ne domi quidem fuftinerc potuerant: Se
cxillimabant Mithridatem rebus tuis defpcratis velle fortiter potius ac regid vitam finire quam
in otio. Attamen durabant aliquanti fper Se quieti cum patiebantur : erat enim non mediocris,
& haud quaquim contemnendus Rex vel in calamitatibus. [ylppian. ]
Arabix Pcticx , ad mare Rubrum ufquc, rex Arctas , quum prioribus temporibus Syriam
[frequenter vexallcr , cllecque ob id a Romanis, qui ad Syri* propullandas injurias veneram,
prxlio vicius; tajneu adhuc bellum gerebat. Adverfus cum vicinofquc , Phraate quietem jam
1.gente atque Syria Se Phamicu conffituta, Pompeius expeditionem fuiccpir. [ Die, lii. $7.]
Qux quidem apud multitudinem cafttcnfcm non carebat rcpichci.iione. Declinationem enim
putabant eant inlequcuJi Mitbiid.tlis ; aeque in illuin verrenda amu ccnlcbant , veterem ho
liem, qui jam bellum inftaurabat Se parabatur (ur annuntiabatur) per Scythiam Se Panno-
niam cum exercitu invadere Italiam. Sed Pompeius pronius fibi fattu cxiltimabar vires oppri
mere bellum gerentis, quam cornus capere fugientis. (P/utarc h. )
Iter ingrdfiu Pompeius, cadavera illorum qui duce Triario infeliciter cum Mithridate pu-
"nantes in Ponto ceciderant, quxqiic Lucullus infepulta reliquerat, fplcndidc Se magnifice tu-
niilavit. Arctas, corotcmptis ante Romanis armis, tunc magno metu perculfus, didlo audien-
tem lcripfk fc fote Pompeio Se imperata facturum. Quo magis autem hujus confilium Pom*
l*cius exploraret, movit Petram. [Phstarcb.] ubi regem cum vicinis fine labore in potcftatcm
t degit, & uiltodi* tradidit. [Die, lii. $7. ] urbe cotum Petra capra. [ Oref. lii. G.cap. 6.] li-
et , oinifiis illis , Pompeium contra Ariftobulum arma movillc , jofephut j quum vero non
nocui Petra abcllct , accepto de Mithridatis cxdc nuncio, extemplo ligna retro ex Arabia mo-
rifle Se Amiliim pcrvcnillc, Platarchus fcripfcrir.
Romx P. Servilius Rullus Tribunus plcbrs inito magi (Ira tu legem agratiam promulgavit , de
tcandis cum (umnu potclbic decemviris , quibus jus cllcc agrum publicum tota Italia atque
syria , Se quicquid nuper a Pompeio partum erat, vendere vel colonis dividere. Cui Kalendis
Januariis (qu* ut amius tura Romx agebatur, in initium fere Juliani Octobris incurrebant) inito
Confutatu Cicero fc opponens, habita in Senatu oratione couti a Rui lum, omnes legis illius metu
liberavit. ( Cicero, in pruni agrarii, & /ii. 1 . ad si Stic. ep, 1. cum Plutareb. in Cicerone. )
Cumque ea lege poteftas Decemviris daretur eos vendendi agros , quot rex Mithridatei in
Paphlagonia, Pomo, Cappadociaque peffederat ; in fecunda oratione agrarii coram populo ha-
ma, plebi fciti illius iniquitarem hac ille interrogatione pcrftrinxir. lidue vere i non legibus da-
ris, non auditis verbis imperatoris , nendum denique bello confelle , eum rex Mithridates amifio
exercitu regno expulfus, tamen in ultimis terris aliquid etiam nunc moliatur , atque ai inviti a
Ch. Pompeii manu AUotide & illis paludibus & itinerum angujiiit atque altitudine montium de-
fendatur ■,cum imperator in bello verfetur , in locit autem illis etiam nunc belli nomen reliquum
fit eoi agros, quorum adhuc penes Cn. Pompeium omne judicium & potefias more macorum debet ejft.
Decemviri vendent.
L,Va-
IMPER, .
Anno ire
Annui
stato'
MACEDONUM. 4.25
feiiodi
Anno
L. Valerius Macetis, qui Rotnx prxturam getlerat , in Aium Prxtor mifius elt. Quam prx-
Chctfci-
uram Afiaticam illius fui/lc annuam, illiquc Quintum Ciceronem in ea fucce/Me , rrihuur
Quinti frater Marcus Cicero in orarionc pro hoc ip(b Flacco , repetundarum a provincialibus
poitulato, habita,
Pharnaces , filiorum Mithridati duriflimus , Se firpe regni hxres defignatus, patri /Iruxic in-
394*
edias : five quod timebat ne Italica patris expeditio omnem ei apud Romanos fpem reconci-
liationis prxcluderet , five alia causa vel cupiditate permotus. Captis autem infidiarura confciis
& ad torturam admotis, Pharnaci tamen pater, fuafu Menophanis , veniam dedit. (Appian. }
Hanc veniam {ut Salutum hic notat) Dio tacet ■, quin potius ferrei iterumque roiilos ait ad
Pharnacem conipichcndcndum fatcl lites, qui ab eo in /nas partes tradu&i fiier inr , & cum iis
Pamicapxo urbe capta patrem in fisam porcftatem redegi fle : hic etiam obfervatione addita.
Mithridatem , quamvis in omnibus regiis rebus fapicnri/Tinmm , hoc tamni non animadvertille :
nihil neque arma , neque multitudinem fubditortim , fine eorum benevolentia, conducere; quinimo
hrc ipia , fi fides abiit, tanto minus tntacllc, quanto funt plura. Qux ob (er vatio in fubfcquentc
quoque Appiani narratione locum habet.
Pharnaces , /ciens exercitum alieno eflc ab Italica expeditione animo , nodlu primarios Ro-
manorum transfugas proxime Mithridatem tendentes acccflit : Se periculum fi in Italiam irent
ipfis non ignotum exaggerans , multaque, fi manerent , cis pollicens , induxit cos ur a patte
deficerent. Moxque node eadem ad alia propinqua caflra dimifit nuntios : & illis quoque per-
tradis In fuam iententiam , mane primi transfug-r conclamaverunt , quibus proximi quique, &
mox alii , clamorem reddiderunt; reddidit Se navalis exercitus. Et quidem pleriquc clamorem
defedionis indicem ediderunt , non prarmoniti nec corrupti , fed vel plurium exemplum fecu-
d quibus rcfiftcrc non pollent , vel novarum rerum in affiidi fenis ca/amicarc cupidi.
Mithridates excitatus clamore, mifit quofdam rogatum quid fibi pofcerenr. Illi non difiimu-
lantcr aiebant fe filium regem petere , juvenem pro fime eunuchis dedito , interfedore mul-
torum filiorum, ducum ac amicorum. His auditis Mithridates eos allocuturus prodiit: & inter ini
manus quxdim prxfidiariorum confaebat fe ad transfugas; qui negabant fe eos admittere,
nifi ad fidem impetrandam ederent aliquod facinus , fimulquc Mithridatem oflcndebant. At illi
equum fugientis interfecerunt , & Pharnacem qua fi jam vod compotes regem appellaverunt :
quorum quidam membranam chartaceam longam latamquc i templo depromptam vice diade-
matis circumdedit ejus capiti.
Idconfpicatus fertex e fupeiiore porticu, alios poli alios mittebat ad Pharnacem, qui tutum
abitum peterenr. Sed quum nemo rediret , veritus ne Romanis dederetur , larellitcs Se amicos
qui adhuc apud eum permanebant laudato» mifit ad novum regem : quorum aliquot in via prx-
tcr opinionem occidit exercitus. ( Appian. ) Ipfc diu ex alrifiimo muro filium frufhi pre-
catus, ubi inexorabilem vidit, morituras cxclamailc fertur. Quoniam Pharnaces mori jubet ,
VOS fi efi is dii patrii precor , ut quandoque & ipfc hanc vocem a liberis fuis audias. Statimque
de fcencfcns ad uxores , pellices ac filias (ira* , venenum omnibus dedit. [ Orof. lib. 6. cap. j.]
Dux fili* virgines qux apud cum educabantur , Mithridatis & Nyfla , Argypti Cyprique
defponfx regibus, enixe patrem rogabant tit ante illuni potionem venenatam fumerent, vetabant-
qi,c bibere donec ipf* hau fetu ne. [ Appia». ] Sed Mithridati ad mortem neque haullum ve-
nenum , quod circa gladium perpetuo Iccum circumterebar , ncouc mucro , quo fcipfum vul-
ncrarat , Urii fiicnmr. Quamvis enim data opera concitatius ambularet , ut infufa pellis per
venas vegetatione corporis adfci difeurreret; nihil tamen agebat, propter quotidianam phar-
macorum confuciudincm , quibus viralia fua adverfus noxios fuccos ob/lrnxcrat, que nunc
quoque vocantur Milhridaoca. Jdhis aurem gladii , quem fua fibi manu intulerat, tum pro-
pter xtatero , prxfcntcfque qux circumflabant calamitates, imbecillior fuit ; tum veneni ftim-
ptione, cuicuimodi tandem id fiiciic , debilitatus. Quum igitur neque fcipfum confcciflet, &
diutius tempus trahere videretur t Biurturo five Bithocum Gallum quendim milirrm jam /ra-
dio muro difeurrentem , auOorirate vultus territum revocavit , & in exdem fuam manum tre-
pidantis adjuvit. Denique Se i feiplo. Se ab hofhbus exfus occubuit. [Dio, lib. 1 7. cum Livio,
lib. iox. Flero, lib. i .cap. 5. Valerio Maximo, lib. 9. cap. 1. Plinio, lib. ij. cap. 1 . fufiino , lib. $7.
cap. 1. A. Gellio, lib. 17. cap. 16. Appiano, pag. 14S. Aurelio Viliore, de {'tr. illufir. cap. 7 6. &
Orofio lib. 6. cap. J. ]
Hunc vit* exitum apud Panticapxum in Bofphoro Cimmerio forticus eft Mithridates: vir,
neque filendus , neque dicendus fine cura, bello acerrimus , virtute eximius, aliquando fortuna
ftmper animo maximus , ctnfi/iis dux , miles manu ; ut cum Vcllcius Paterculus [ lib. x. eap.
18.] celebrat: denique rex poft Alexandrum maximus , ut eum in Lucullo fuo appellat Cice-
ro. quibus elogiis Se nos permoti , non minorem in Mithridatis quim in Alexandri rebus di-
gerendis curam ponendam exiflimavimus.
De Mithridatici belli /patio , in fine capitis I* libri <5‘, ita feribit Orofius. Bellum Mithri-
da ticutn vel , ut verius dicam , belli Mithridatici c/odes , multat fecum involvens provincias ,
1 ralla & protenta per 40 annos fuit. Nam 66 x° , ur dixi , (lib. j. cap. Ijt.) anno ab Vrbe
condita , quo etiam primum civile bellum ceperat inardefeert j confutatu Ciceronis vero & Antonii ,
ut verbis poeta optimi (Lucani) loquar, barbarico vix confnmmata veneno efi. Sedm his tem-
poribus $0 gerendi belli inveniuntur anni,- qualiter autem 40 a plerifque diQi fint , non facile
Jifcermtur.
Bella Mithridatem cum Romanis per annos 46 gefli/Te, apud fufitnum ( lib. 37. eap.i.) le-
gimus. Annos illis 41 Appianus in Mirhridaricorum initio, (par. 170.) alibi veri» 40, (in
Syriacis , pag. 118. & Mithridaticis , pag. 149.) ut Se Florus, ( lib. i. cap. j.) Se Eutropius
. Gse i ij IU.
Digitized by Google
H
1 Anno
Anno 426 AL T A S MUNDI yi. luliaim.
(Ht. 6. ) attribuit. Apud Plinium, [lib. 7* (*f> 16. ] titulus In delubro Miner vx a Pompeio
|PcriuOi
pofitus bellum hoc jo annorum Aulfc notat. Aequi ab initio primi belli Mithridatici ufquc ad
ipfutn Mithridatis exitum, non plurcs quim 16 reperiuntur anni r intermediis quoque pacis
annis limul annumeratis. Ut rotundato numero bellum illud $0 annorum fu i(Te dicatur: quo-
modo Cicero [OTM.PI L. Pifonem ] in Confulatu fuo C. Rabirium perduellionis reum, ob cx-
dem Saturnini authoritate Senatus 40 .mnis ante peraltam , Ic dcfcndilfc fignihcat ; quam Dio
l hi. j 7.] exaltiori calculo, ante 36 annos fa&am fuilfc adirmat. de quo, in Pifonianam illam
orationem Afeonius Pedimus clt confulcndus.
Erat hoc tempore in Judxa Pompeius. Iratus enim Ariltobulo , adverlus cum , Hyrcano
multum hoc prccanre, Romanas legiones, cum auxiliaribus copiis a Damafeo exteraque Sy-
ria excitis , duxit. Cum vero Pellam Se Seythopolim prxtergteirus pervenider Corcas, ubi Judaar
mediterranea verius clt initium, & Ariftobulum in Alexandrum , caftcllum elegans in montis
vertice politum , rcfugillc intellcxilTet . acccrlivir illum ad fc per nuncios. Ille , mulrjs fuadcnri-
bus ut caveret bellum a Romanis , defccudic : Se cum de jure principatus cum Hyrcano frarre
difecptalfct , pcrmillii Pompeii rmlum in arcem fc recepit. Idquc iterum de tertio fecit, limul
fpe regni Pompeio obfccundans , Se omnia ejus imperata falturura Ic limulam i limul redeundo in
arcem fc muniens , 8e apparatus bellicos faciens, metu ne ad Hyrcanum transferretur dominium.
{ Jofeph.Belli , lib.l. cap. j . & Amtquit. lib. 14. cnp. 6.)
Jubente Pompeio ut cadclla traderet libi Ariltobulus , & prxfcdis ea de re feriberet, quibus
prxeeperat ut non nili manu fui fetiptis litteris obtcmpciaicnt; paruit quidem, fcd xgri ferens
lecciTit Hicrofolyma, quali ad certum bellum fc prxoararurus. Quem Pompeius ltatim, nec enim
tempus appatauis dandum putabat , cum exercitu clt infecutus. [ ld. ibid. )
Iu itinere , circa Jerichtintem , venit nuntius e Ponto , Mithridatem i filio fuo Pharnace
occifum elfc lignificans. ( It id. ) Quem lxtum nuntium lancearum cufpidibus tabellarii ftarim
dcmonilrabant , quas lauri frondibus exornabant. Non erae ibi luggcilus , neque dura crc&us
fucrac caftrcnfis , quem faciunt grandibus ccfpitibus cxcilis & accumulatis : runc vero nimia
properatione 8t ftudio congeftis |iimcntoxum clitellis tumulum excitavere. Ei» poftquimcon-
(cendit Pompeius, nuntiavit iis Mithridatem mantis libi ipfum intulille, omniaque illic Pharna-
cem libi & Romanis occupavillc. [Phttarcb. in Pompeio. ]
Inde exercitus haud immerito, quali in Mithridatis corpore hodium myriade cxtin&a, ovans
ad facrificia 8e convivia fc convertit : lxtatiifquc Pompeius eft , quod fallis fuis Se expeditioni-
bus, quam haud ita cxpcdhvcrat facilem , coronidem impofuillct. [ Id. ibid. ] Tantum enim in
hujus unitu anima pofuit, ut cum omnia , qux ille rcnucrar , vi&oria pollidcrct , tamen non
ante, quam illum vita expulit, bellum confcdkum judicant. (Cicere, pro Muren i.) de quo
ita illum jactitantem , in libro Iccundo inducit Lucanus:
Idem per Scythia profugum ditor tiu Ponti
Indomitum Regem, Rounn.ique ftta mor untem ,
Ad mortem, Sylli felicior, ire coegi.
Pompeius prima cadra apud Jeiiclnimcm habens , ubi palmeta funt prx danti (lima , Se opo-
bal farnum provenit inter unguenta prxeipuum , mane fequenti movit , inde verfus Hicrofoly-
ma. Tum vero Aridobulus antca&onim ptrmtcns obviaro ei venit ; pccuniamquc pollicitus,
quodque fcmctipfum ei tum civitate permitteret , rogabat ur omillo bello quicquid vellet pa-
cate ageret. Pompeius , data petenti venia, mific Gabinium cum militibus in uibcm ad acci-
piendum pecuniam: qui ramen re infedla rediir, cxclufus Se vacuis manibus ; militibus Ari-
dobuli padum irritum facientibus. Ea re commotus Pompeius , Aridobulo cudodix tradito ,
ad urbem properavit i extera quidem probe munitam, uncum e Septentrionali latere incuriis expofi-
tam. ( Jofrpb. lib. 1 4. cup. 7.)
Ovibirs imus inter fc didiJcntibus , qui cum Hyrcano femiebant , urbem Pompeio deden-
dam ccnfucrunt : ad quos & ahi plurimi , Romanorum condanriam metuentes , accellerunt.
Aiidobuli vero fadio excludi cum jubebat & bellum parari; eo quod regem haberet in vin-
culis. Hi prxvcnicntcs alteros. Templum occupatum , Se prxcilo ponte qui in urbem fere-
bar , ad bellum Ic expedierunt. At illi intromillb exercitu urbem S: domum regiam tradide-
runt : quarum cudodiam Pompeius legato fnoPifoni commilit. Ipfc vicinas Templo domos aliaque
propinqua xdifreia muniebar. Er primriin quidem conditiones pacis inclufis obtulit : quas cum illi
non admitterent, omnia qu.r circum erant oppugnarioni paravit; Hyrcano alacriter luppcdicantc
quicquid ufus pofccrcr. [Id. lib. t. Belli, c.<p. j. er lib. 1 4. Antiquit.cjp.%. ]
Pompeius a fcptcntrionali Templi latere , quod maxime erat oppugnationi obnoxium , ad-
movit milites. Erant autem lue quoyuc parte turres altx , Se folia mann fa&a $ prxter pro-
fundam vallem qux Templum cingebat, nam etiam vcrluj urbem abrupta erant omnia, fublaco
ponte, qua parte Pompeius erat cum fuo contubernio. Erigebant autem quotidie magno labore
aggcicm Romani , exdentes circumquaque arbores: vallcraquc replebant omni genere marerix per
milites comportato, quod opus per lc erat dilticilliinum , propter itnmcnlam vallis altitudinem;
[udxis prxlcrtim modis omnibus defuper oblidentibus. [ Ibid .]
Sed nili patrius nobis mos edet , inquit ]ofepbtu , per otium leptimum quemque diem exi-
gere ; non potuiflent abiblvcrc aggerem, vetantibus adverfariis. Prohibere enim vim inferen-
’cs permittit
ribu* , fcd
tradita.) non opus
linit.facientem
Quod ubihortem impedite nosRomani,
animadverterunt lex (non fabbatis
feripta utique , fcd i Doclo-
neque eminus incellc-
»nt telis Judros, neque manus cum cis conferebant : tantum erigebant aggerem & turres ,
(
machinafquc admovebant , ut cis pollridic ad verius nos uti pollent. Iu jofephm , [ lib. 14.
Antujuit. cap. 8. ] Se Agrippa rex , apud eundem , [ libro 1. Belli , utf. n. ] hos maxime djes
Digftized by <j
IMPEl \ WACEbON
dies Pompeium ad bellum deftinafle memorans , in «jnibu* hi qni oppugnabanttir fabbatorutr
agebant otia.
Recitatis in Senatu Pompeii litteris , de Mithridate fnrerfcdo confcdbqltc belld Mithridati
eo, fupplicatio dierum duodecim, Cicerone Confu/e referente, Pompeio decreta ert. [Cite
re , da fr evincit j Confularib. ] Romanique fertos dies egerunt , liberati horte gravillimo. (Ap-
pian. pag. 250.)
Titus Ampius & Titus Labienus tribuni plebis legem tulerunt , ut Pompeius ludis Circen-
fibus corona laurea & omni cultu triumphantium uteretur: fc en icis autem prxtcxta , corona-
que laureo. Quod ille tamen non plus, quim femcl ufurpare furtinuir. {fa/lei . Pater cui. lib. 2.
dtp. 40. cum Dione , libro 37.)
Hrcrololymis , valle jam repleta , & appofit is aggeri turribus, admonlqut machinis Tyro
allatis, Romani (axis mirtilibus Templi motuia concutiebant 1 diuqtie turres, magnitudine fi-
mul de pulchritudine prarrtantes , vim oblidentium furtinebanr. Romanis veib tui t plurimum
defatigatis , Pompeius Judxonim tolerandam de in aliis admiratus ert ; dc prxcipo£ quod , vclut
in alta pace civitas agerer, omnem Dei cultum inter inedia tela ver (antes diligenudime cele-
brarent. Toto enim oppugnationis tempore, confacta peragebantur ficrificia : bis per fuigulos
dies, raan£ de circa nonam horam, fuper altori immolantibus Sacerdotibus , ac ne in extremo
quidem dilcrimine Iaera intetmirrentibus. (Joftph. lib. 1 . Beli i, cap. 5 . e7 lib. x 4. Awiqkit. cap. $. )
Quum Romae fetix Latinz agerentur, ( qux non rtativx erant , fcd couccptlvxj Cometes
effuliit: de Novembris Juliani die 7, horis duabus port mediam nodem, Luna cclipfim parta
ert. cujus, in libro 2* de Confulatu luo, his vcrfibtts Cicero meminit.
Tu auoque , cum tumulos Albano in monte nivalis
Latffraflt , & lato maQafii taOe Latinae i
yidifli & claro tremulos ardor* cometas ,
Multdejua mifceri noilurna fi r age putajli.
Quod ferme dirum in t emptu cecinere Latini 1
Cum claram fpeeiem concreto lumine Luna
Abdidit , & fubitb fieUami notie perempta efi,
Mcnfc obfidionis Hierofolymitanx tertio, concufsa turri mixiroS Crebris arittis i&ibuS , coj-
lapsaquc 8c fecum ruinam rrahente muri proximi * ccrtabni hortium agmina ih Templum ir-
ruperunt. Primus autem murum (ranfeendete aufus ert Cornelius Faullus Syllx filius» fequente
cohorte militum 1 mox alia parte Furius centurio cum fuis manipularibus: dt inter uirumque
Fabius, de iple centurio, cam nunu fixorum valida. Hi circuinfepto undique fano, alios alib
confugientes, vel etiam paulilper repugnantes, interfecerunt; Ubi plurimi Sacerdotum quan-
auim hortes ftridis gladiis irruentes viderent , intrepidi tamen in peragendis rtbus divinis pet-
(everabant : dc in iplo libandi & adolendi minifterio manabantur , fa luti quoque obfcquiutn
religionis prxfercntcs. (Ibid. )
Omnia autem plena erant exdibus : & fudxorum alii i Romanis confofli cadebant, alii i
gentilibus fuis adverfx partis rtudios£ trucidabantur ; plurimi per abrupta fcmctipfos prxcipl-
tabane . nonnulli fubjeths in xdes ignibus concremabantur , non fu 11 inentes fpedare qux pa-
trabantur ab hoftibus. Iraque Judxorum quidem millia duodecim occubuerunt : Romanorum
vero perpauci ddiderati , fcd plurcs fauciati funt. Inter captivos etiam Abfalorous , patruus
firoul dt foccr Ariftobuli , (ille Johannis Hyrcani filius, quem contentum privata dt otiosa;
vira in honore ab Alexandro Jannxo habituro fcriplit 'fofepkust lib. 13. cap, 20.) comprchcn*
fus tenebatur. ( ibid. )
Captum ert Templum die jejunii, C, Antonio & M. Tullio Cicerone Confulib. Olympiade
OLXXIX. ( fofeph. lib. 14. cap. 8.) annoque illius primo. ( Eufeb. Demonfirat. Evangthc.
!:b, 8. cap. 2. ) (olenni rocnfis tertii jejunio ; quo Urbs polUi 2 Solio cll occupata. ( Jofeph. j
lib. 14. cap. ult.) Qui menlis tertius anni civilis ert accipiendus, apud FIcbrxos dt alios Oner-
talcs (ut in lib. 1. Antiqnir. cap. 4. fofrpkm , dt in principium Ezcdiictis Hieronymus in-'
dicat ) ab autumnef deduci: ille videlicet Syrorum menlis rertius , ab eis Canun prior , ab
Hcbrxis Ctfltu dictus; cujus die 28* jejunium, in memoriam facti voluminis ab impio Jcho?a-
kiroo combulli, (ferem. XXXVI. 9, 21, 23.) in hunc ufque diem ludxi celebrant. Quod
jejunium fi (ut ad annum Mundi 3398 ert annotatum) ob capram primum k Nebuchadnefare
Hierofolymam , quando Babyloniis primum populus Dei fervire capit, fuCrir indictum; in-
fignera hic eventuum miferfomluu obfervare liceat; ut eodem ejufdem menlis die, de port J43 an-
nos k Pompeio, quando Romanis, de port x<5 deinde annos iterum t Solio, quando Herodi
Idumxo de ejus porteris Judxi fervire ctrprrunr , Templum Hierofolymitamim capi cominge-
jret. Dies veri» ille 2 8 menlis Ciflcu hoc anno Decembris Julidhi diei 20 refpondit : de (quod
' notatu dignum ert ) in Saturni quoque diem , live Judaicum Sabbatum , incidit x quo Templum
Ia Pompeio cxpognacum fnille , Dio lignificar. Numeratur que hic annus 79, ab anno regni Cne-
corum 170, quo ab Ifracle jugum Gentium fubiatum ftiillc legitur. (I. Maccab. XIII. 41.)
Unde , quira brevi temporis (patio libertate fua illi potiti fuerint , intclligitur.
Inrrogreflus in templum Pompeius , de unt cum eo non pauci alii , infpcxcrunt qux nefas ert
videre nUi foli Pontifici. Cumque intus cfTcnt mcnfa de candelabrum cum lychnis dc pocula;
libatoria dt thurihula , ex auro eunda , oongeftaquc aromatum moles , dc in rhefauris faerx 1
pecunix circiter ralentorum duo millia: nihil corocn horum Pompeius attigit. Sequenti vci b dic
purgare Templum xdituos juflit, & Deo legitima oftcric (acrificia. {.Jtfeph, lib. I. Belli , cap,\
y. & lib. 14. Antiauit. cap. 8. )
Hyrcano Ponrihcatum Pompeius reddidit : tum propter alia infim officia obfidionis tempore!
prxilira ,1
Digitized by Google
MT A S MUNDI VI.
4-2 8
...jY prxlVic», tura quia toU regione habitantibus Judxu autboi luit, ne orna pro
Ariftobulo fu-
'metent. [ Id. ibid. ] Cum Pontificatu principatum quoque lux gentis accepit : Icd diadema
i
eum fcrrc Pompeius vetuit. Indeque , prxtct priores y anno», quibus roauc Alib. lexandra regnan-
te Pontificatum gctlcrat, per alios »4 annos lirminum faccrdotium obtinuit. [id. io. Antiqmt.
e. ip. 8. ] pro quibus nos annos a J cum dimidio accipimus.
Illos qui maxime belli caufa fuilfcnt Pompeius fecuri percudit .* Fando vero & alus, qui
primi murum confccnderunt, digna prxmia pcilolvit. [ *• CAf' S' & bib.l^.
A» si quit. cap. 8. ]
Judxos Pompeius populo Romano Fecit tributarios. [U. ibid. Enftb. Chronie. Sever. Sul-
pic. Hi fler. facr. lib. a. J Urbes vero quas fibi ftib jugaverant in Ccrlefyria ademptas illis judit 4651
proprio parere Prxfidij & totam gentem, prius elatam rebus profperis, contraxit intra vete-
res terminos. Gaduram deinde, quam fudxi paulo ante fubratcranr , in gratiam liberes fui
Gadarenfis Demetrii [de cujus iniolcntia in Pompeio fcriplir Plutarcbus ) indauravit. Reli-
quas mcJiccrrancas urbes, Hippon, Scythopolim , Pellam , Dion, Samariam, Mandam ,
Azotum , J.unniam , Arcthufatn , luis rclliltiic habitatoribus ; prxrcr eas qux in bellis erant
dirutx. Similiter & maritimas , Gazam, Toppen, Doram, & Stratonis turrim [ qux poftea ab
Herode magnifice redaurata , Cxfarca e ll appcllau] Pompeius liberas elfir julfit ; cafquc om-
nes ptOvincix Syiix contribuir. ( /ofeph. ut f*pr.) #
Hujus calamitatis , inquit 'fofepbut , ( lib. 14. cap. 8.) eaufa fuere Hierofilymitanis Hyr-
canus & Ariflobulus , inter ft diffidentes invicem. Aaw tum primum libertatem ami fimus , fub-
jetti Romanorum imperio 1 C5* reponent de Syrii beito captam reddere ipfis coatli fumus: &
infuper plm quam decem millia talentorum brevi tempere a nobu Pernam exegerunt, quot
iolum Cratium e Templo abdulidc , idem Jofephus podea (cap. 1 x. ) adi ima t : ut de tributis Se
pcnlitationibus populo indi&is ida hic ille intcllcxillc videatur.
Cum his qux a patrio hidorico Jofepho (bnr tradira, non abs re fuerit ea quoque conferre,
qux ab exteris feriptoribus , qui animo a Judxis fuerunt alicnilfimo , de re i Pompeio adver-
fus cos geda mcinorix habentur prodita. Inter quos primum locum obtinet Cicero, in cujus
Confutatum inciderunt ida : apud quem, in Oratione pro L. Flacco, de Pompeii abdmcuua
hoc occurrit tcdiinonium. Cn, Pompeius , captis Hitrefolymu , vilior ex illo fano nihil attigit •
Imprimis hoc , ut multa alia , fapienter ; quod tn tam fufpiciofa ac maledici civitate lo-
cum fermenti obtrellatorum non reliquit. Non enim credo religionem , & /udtorum & ho-
flum , impedimento prajlantiffimo Imperatori , fed pudorem fusffe. & religionis Judaicx cum
'Romana, qualis ab homine ethnico cxpc&aii poterat , cjufmodi fuda collatio. Sua cuique
civitati religio efl , noflra nebit. Stantibus Hierofi/ymit , pacat ifque ludas , tamen iflorum re~
I titio furorum a fpjendore hujus imperii, gravitate nominis nothi , ma ferum inflitusis , ab-
1 horrebar : nunc vero hoc mafii , quod illa gens , quid de imperio noflro jentiret , oflendit armis;
' quam chara diu immortalibus effiet docuit, quod efl villa /juod elocata, quod fervat a vel (Ut alii legcu-
jdum ccnfucrunr ) Jerva fallaefl.
1 Ex Tuo Livio , hxc tantum habentur in libri 101 epitome. Cn. Pompeius ludus fubegit :
fanum eorum Hierofolym.1 , inviolatum ante id tempus , cepit, nili forte ut alias hidorix lux
'partes, ira & hanc» ex eo mutuatos fu ille ex illimemus , Eutropium & Orqflum. Ita verb, in
libro fexro rem arrigit Eutropius. Ad ludus tranfgreffus , Hierofolymam caput gentis tertio
menfe cepit ; duodecim millibus /uda orum oeci fu, caterts m fidem acceptis. O.ofius , lib. 6.
cap. (I. ex Petra Arabum Pompeium profettum fuillc feribens comia JjJxus , quibus Ar'v
flobuius cxpulfo fratre Hyrcano primut ex facerdote rex prae r at , non ex Jofcpho, fed ex alio
jnon xque rerum JudaRauim perito , hi dori am hanc fe acccpillc indicat: qui tamen de re i Pom-
jpeiogeda non male illa retulit. Ad Hierofolymam urbem eorum Gabinium cum exercitu mit-
tit. Ipfe continuo fubfccutus , & d patribus urbe fufeeprus , fed d plebe muro templi repulfus,
oppugnationem ejus intendit. Id nen filum natura Icci verumetiam ingenti muro foffdque ma-
xima munitum , cum alias aliis legiones dies noilcfque fuccrderc fine requie cogeret , vix tertio
menfe expugnavit. Tredecim ( duodecim habet Jofephus & Eutropius ) millia ibi ludatrum ce-
fa narrantur : cetera multitudo in fidem venit. Pompeius Muret civitatis everti aquarique filo
imperavit : 0“ cum aliquantos principes Judaorsim fecuri percufliffct , Hyrcanum facerdttsoreftituir ,
■ Ariflobulu/n captivum Romam duxit.
| Strabo , Geograph. lib. 1 6. Quum palam jam fndaa tyrannide premeretur , primus pro fa-
cerdote feregem fecit Alexander ; cujus filios Hyrcanum & AriJIobulum de imperio difeep-
t antes , Pompeius fispervenietis dejecit : atque eorum munitiones evertit ,& ipfii imprimis Hte-
rofolyma vi capta fiunt. Ea munitio petrofi erat , & lene fepta, <£• interius aquis abundans , ex-
terius omnmo ficca. Foffam habebat m lapide excifam 60 pedum profunditate , latitudine ajo.
E lapide autem excifo edulia erant Templi motusa. Pompeius cepit , ut ferunt , obfervato jeju-
nii die , dum ab omni opere /uda abfiinerent , impleta foffa C7 admotis fiatis. Jufluque mania
omnia convelli ; ac quantum omnino potuit latronum receptacula fuflulit , & loca ubi gaxjt
tyrannorum recondita erat. Eorum duo in Jericumis ingrtffu fit a erant , Thrax & Taurus : re-
liqua veri , A/exandrium , Hyrcanium , Af acharis , Lyfiat , & qua circa Philadelphiam erant
item Scysbopotis Galilaa froxima\pag. 761. 7 63- ) A fblb Pompeius quibufdam qua /udas fibi vio
lenter afe iverant ablatis, facer dos io profecit Hyrcanum. (pag . 764.765.)
Apud Lucanum , in libro tertio Pharlalix, Pompeius inter gentes Oricntu a le petitas /udam iu
connumerat.
Me domitui cognovit Arabs , me Marte ferocct
Heniochi » noti que erepto vellere Colchi .
Cappadoctt
Digitized by
Anno Arjnon,.
frtiadi te rum
Anae IMPEI{. MACEDONUM. +29
Cappadoce s ;w 4 fign* timent, & dedit a /xcro
incerti fudaa Dei , melliflue Sophene ;
Armenios , Ctlicdfque feret , Taurbfqtu [abegi.
Pliuarchus in Pompeio, judicum fisbejft , regimine Arifiobulum cepit. Appianus , in Mithri-
dati as ; dc eodem. Arete Arabum Nabat aerum regi bellum intulit , & fnaxis , qui ab Arifio-
bule fue rege defecerint 1 donec expugnavit Hierofolyma , urbem eis fanbiflimam. [pag. 144. ]
St in Syriacis. Vne fudxorum gens antiis fubtgenda fuperfutt : cujus regem Arifiobulum vi-
lor Pompeius Romam mi/it , & Hierofolymorurn , maxime far.llijjinu.cjue tn ei regione urbi* ,
mania diruit, (pag.
Corrt. Tacitus t Hiftoriar. lib. J. cap. 9. Romanorum primus Cn. Pompeius Judeos domuit ;
templumquo jure vilior ie in* re fiut efi. Inde vulgatum , nulli intus Deum effigie , vacuam fe-
dttn & inania aPsna. Muri Hierofolymorurn diruti , delubrum man/ir. L. Floriis, Hiftor. lib.
3. cap. }. dc eodem. Libanum Syri* Dam.sfcumque trstnfgrtflus , per nemore 1//.1 odorata, per
thuris & balftmi fylvat , Romana ftgna circumtulit. Arabes , fi quid imperaret , prefto fuere.
Hierofolymam defendere lineavere fudxi : verum hanc quoque cr intravit , & vidit illud fronde
impia gentit arcanum patent , fub aureo vitem celo, ( dc >]uo confidendus Lipfius * Elidor,
libro 1. cap. J.) Difiuientibuf jue de regno fratribus, arbiter faQitt regnaro jufiit Hyrcanum.
Arifiobulo , quia renuebat eam rem , catenat dedit.
Dio denique , libro >7- in M. Ciceronis & C. Antonii Confutatu. /« Syriam Paitfiinam ,
quod hujus incola Ptsxnicen iufefiaflent , Pompeius profellus efi. Eam regebant Hyrcanus &
Arifiobulm fratres : ac tum forte propter Pontificatum ( regi enim nomen Jummi Pontificii apud
eos efi) fisu Dei, quicunque it tandem efi, diffidentes , urbes fieditienibut agitabant. Hyrca-
num igitur Pompeius fine pro lio ( neque enim is copias , quibus refifleret , habebat ) ftatim in pe-
teftarem fuam redegit. Arifiobulum autem, in arce quaslam circumfefium , ad conditiones pactt
accipiendas compulit, fimum it neque pecunias, neque arcem traderet , in vincula ccn jecit: in-
deque reliquat etiam haud difficulter fu legit. Hicrof olymorum autem oppugnatio haud parvo ei
labore ftetit. Urbem quidem itsfam , a fautoribus Hyrcani receptui , facile obtinuit : templum
autem , quod alteriue partit nomines praoccttpaverant , haud ubfque labore cepit. Sirum erat
loco edito , fuit manibus munitum nec , fi ex aenso omnibus diebut id defendi flent , expugna-
tumfiet,
e rerum , quod Saturni quos vocant diebut propugnationem intermittentes , iifijue ab
omni opere vacantes, Romanit eo libero fip.uio eccafionern muri fubruendi dederunt. Quippe ubi
hunc hofiium morem animadverterunt , nihil fenb rgeiunt reliquit diebut : quum vero circum-
*£}* fiptiman* , Saturni diei r edi ifiet , denuo qggrejji , forma a vi templum oppugnarunj. At-
que ita tandem fudxi , nihil quicquam propugnantes , tn potefiatem hofiium venerunt. Ibi tum
pecuniis direptis, regnum Hyrcano datum, Atifiobulut abdutlus efi. Hsx eo tempore in Pali u
'lina gtfia funi.
Pompeio res gerente circa Jud.vam, Ptolemxum (Aulctam) odtona millia equitum fua pe-
cunia tolcravilTci Sc mille convivas totidem aureis potoriis, mutantem vafa curo ferculis, fa-
ginavitlc Varro tradit. ( Ptin. lib. 3}. cap. lo. j cui ex j£gypto quotannis 11500 talentorum
tribumrn pendi confucvillc, in quadam cn itione (qua: intenie )prodidit Cicero. ( Strabo, lib.
17. pag. 798.) lic£c Diodorus Siculus reditum Aigypti hoc tempore 6000 untum talentorum
fili fle rcrulcrir.
Sclcucis in Palar flina a Pompeio condita cft. (Appian. pag. ajt.)
Pompeius Orlcfyii.r, ufqne ad Euphratem fluvium Sc /Egypti terminos, cum duabus Ro-
manis legionibus, adroiniftratione Scauro relidi, in Ciliciam abiit: Ariflobulum vindum fe-
cum abducens, cum duabus filiabus Sc totidem filiis. (fqfeph. lib. 14» Anti quit. cap. 8.) quo-
rum unus Alexander ex itinere fugit; minor autem Antigonus cum forotibus Romam vc&us
efi. [Id. lib. 1. Belli , cap. J. fin. )
Syriam Pompeium, Illinc decedentem, Scauro quxftori fno regendam re! iquifle, fa ibit Ap-
pianus.in
( Syriae, pag. 119. eum l.b. j. Peli. chil. pag. 6 76, (>77. ) Hujus autem, fimul 8c
Judrx , adminiflrationem Sciuro cum pctroifific , in lib. 1. Belli cap. S. addit fofbphus. Pa-
ixftinam quoque Pompeium , fudti s domitis & Hierofolymit captis , in provincia fpeciem rt-
ebrri delata jurifdilhone formavi fle , in libro 14 affirmat Ammianus Marcellmus. Et Regis
quidem nomen , licit fine diademate , Hyrcanus tum retinuit : fcd illius tama erat ingenii tar-
diras & imbecillius , ut non vcftigalia folum ordinandi , fcd alia quoque omnia pro libitu in
Pahrflina difponcndi , potefiatem iibi Syria: prxfidcs afiumetent , ut in Gabinii pixft&ua
pofica videbimus.
Cicerone Sc Antonio Confulib. IX. Kalcnd. Odobris, Oflavio ex At;a uxore (Julix, lu-
roris C. Julii Cxfaris , filii ) tutus cft Octavius. ( Sueton. m OtUv. Aug. cap. a. & J. )
qui pofica Cafar Auguflus dirfius cft : quoque imperante Mundi fervator D. N. Jcfus Chriftus
natus efi. (Lue . II. ■> 6,7.) Aothor vero cft fuliut Marathus , ante paucos quam O&avius
lufccrctur menfes , prodigium ( five oraculum ) Romx finflum publice , quo denuntiabarui Re-
gem populi Romani Naturam parturire : Senatum exterritum ccnfuille ne quis illo anno ge-
nitus educaretur ; eos qui gravidas uxores haberent , quo ad fc quifque fpem tnlicret , curalle
nc Scnarufcontultuin ad ztirrum deferretur. [ Sueton. ut fupra cap. 94. ] De dic natali IX.
Kalcnd. O&obr. cum Suetonio confcnrit iple Auguflus iu cpifiola ad Caium nepotem , [ apusi
A. Grillum, lib. ij. cap. 7.] Hcroerologium antiquum , [ in Jnjcript Ionibus Gruteri , pag
CXXXlII. ] 8c l. ipis Narbonenlis: [ibtd. pag. CCXXIX. ] Dione non diffentiente , qui in libve
5 6 Septembris dic tj natum cum fuillc athrmat. In Septembri enim Juliano jo dictum, IX
Kalcnd. Oclobr. cft Septembris i}, licet in Srpterobii Pompiliano , qui 19 tantum dierum
J. Ufleni Annat . Pars gofl. H hh fuit
43o AT A 5 MUNDI VI. ;
i— — 11* c|ufdcm mcnlis rcfpondctit. September vcrb, uc annos tum Romx { ante corrcdio-
ncm*a Julio Grforc inAitutam ) agebatur, anni SePeriodi
Junium Rex
erumpentein , mcnfcmMarcius Q- Metellus 4/551 incidit
Julianx Cictjctis im
Catilinam conjuratione Romx
petitores ad urbem erant» impediti, ne triumphatent , calumnia paucorum, quibus omnia ho-
ndb atque inhoncfta vendere mos erat. [Saluft. in Conjurat. Cani in.]
Ab anno 1 Olympiadis CLX.X1X Philadclphienfcs annos fuos dinumerant. ( Fafli Siculi. )
Philadelphia autem hxc non procul a Judxa videtur dic: de qua Jofepkm, lib. t. Belli, cap.
5. & Strabo, lib. 16. pag. 760. Se 7*3« ubi larrouum circaeam receptacula a Pompeio ( hoc
anno) diruta fui ile figiiincat : qux cau(a foitafle fuerit hujus annorum cpochx inftmiend*.
Pompeius Cilici* reliqua , qnx nondum agnofccbant Romanum imperium , obeundo fine
certamine Romanis lub jugavit. [ Appia*. pag. 14^. ] excepu parte ab Elcuthcro- cilicibus
poficfsa: quorum opida in monte Amano fita a Cicerone Cilici* procontulc poftea fune expugnata.
Pharnaces conditum muria corpus Mithridatis patris lui ad Pompeium raifcrat: limulfe &
regnum ei dedens. ( Dia. lib. j7. ) Cadaver cum Sinopen in trireme Pompeio cranfinfilTe
feribit Appia tum firaulque cos qui Manium ( Aquilium) ceperant. Se oblides inultos Grx-
ci barbaricique generis : atque rogavillc , uc aur paternum regnum , aut Bofphoranum tantum ,
quod Machatcs trater i Mithridate acceperat , tenere fibi liceret Piutarchus Pompeium ait ,
quum Amifum pcrvcnillct , invcnillc multa dona a Plunucc allata, inulta corpora ex familia
regia , iptum etiam Mithridatis cadaver non admodum ex facie cognitum i verum ex cicatrici-
bus , 'ab iis qui td Ipc&aculi defiderabant, agnitum. Ipfum enim non fuilinuiilc id videre Pono-
peintn, verum Sinopen amandavi fle.
Cum viu enim illius etiam nomen hoftile extindum Pompeius cxifKmans, nullas in dcfiin-
&wn fruilra iras exercendas putavit } fcd in patrio fcpulchro condi jullit. [Dio, Ub. $7.] Cor-
pus igirur illius regie fepeliendum curatoribus ejus , addito fumptu , tradidit » Se inferri juflic
apud Sinopen monumentis regiis , laudatum ob gcftorum excellentiam , uc regum aetatis fu*
prxfbuitilTitnum. [Appi an. pag. ifo. J
Vellem, qui amicire lc folitus erat Mithridates, artnorumquc molem Se fplcndorem Pom-
peius miratus c(t At gladii vaginam, qux conilitcrac talentis quadringentis , Publius furatus
venundedit Atiirathi. Cidarin Caius Mithridatis collactaneus Fauilo Syllx filio petenti occul-
te dedit, opetis mirifici: quod tum Pompeium latuit, at Pharnaces, quum poft rclciviifet, in
illos qui ea averterant animadvertit. [ Plmtank. ]
Pharnacem vero 8e Caltorem Phanagorenfem Pompeius populi Romani amicis & Codis ad-
fcriplit. [ Appia». pa(. x Ji. Dio , Ub. 3 7. ] Pharnaci quoque , quod Italiam e multis ditficulta-
tibus cxcroilict , Bofphoranum regnum conccllit : exceptis Phaiugorcnlibus , quos liberos fuo
jure permifit vivere i quoniam primi recolligenti vires Mithridati, jamque claiica) , exercitum
reccpwculjquc habenti , deficientes exhibuerunt negotium , exempioquc dato aliis , caufa fue-
tunt ejus interitus. [Appia», pag. ijo.] Verum poli Pompeii dilcclfimi, oppugnavit Pharna-
ces Plunagorenfcs cotumque vicinos, donec pr* ume ad pugnam progredi opidani vidi funt:
quos illxios recepit ille in amicitiam, acceptis ramum oblidibus. [Id. pag. 1 jj, 154.]
Pompeius in Ponto cafkl Ia recepit, quorum deditionem, qui iu cotum prxiidio erant pofi-
ti, ad ipfius adventum differendam exifiinurunr : veriti , ne cujus pccunix libi ruendx aifto-
dia eflet data , eam alii diripientes , fib» culpam imponerent. [Dio, lib. $7. J In Talauris vero,
qium utbem Mithridates habuerat apparatus promptuarium, duo miilia pocuiorum ex Ony-
che gemmi fidorum compadorumque auro inventa funt, multe phiilx pfydcrclquc, calices,
ledi , felix , ornatifliim omnia , item frxna equorum , pcdoralcs numcralclquc phalcr* , gem-
mati auratxquc: quibus recipiendis pcrccnfitndifque jo dies quxfcor infumplir. Eorum pars
a Dario Hyftafpis filio fucccllbribus per manus tradita fuerat; partem ex Pcolcmxorum regum
gaza Cleopatra penes Coos depofuerar, unde Mithridates k civibus tradita deportaverat : par-
tem ipfc Rex paraverat ac collcgct at , clcgantioris fupcllcdilis percupidus. [Appian.pag. 151, lji.]
Romx Comitiis Confularibus habitis, pro L. Murena in fcqucntcm annum Confutem defi-
pnato Se ambitus accufatu Cicero Conful orationem habuit : in qua L. Luculli exercitum , qui
ad triumphum ipfius convenerat , comitem Murenx in petitione Confulatiis prxfto fnilTc dicit
De quo triumpho, in Lucullo fuo idem Cicero ita etiam meminit. Cum vdtor a Mitbridatico
bello revertijfet , inimicorum calumnia triennio tardius quam debuerat triumpltavif. Nos enim
confidet introduximus pene in urbem currum clarijftmi viri. Populum enim adversus cum in-
flammaverat C. Memmius , ac qitafi inulta intervertiflet de przda , traxiiletque bellum , fua-
ferat ut ei triumphum denegaret. Sed viri principes Se porentiifimi inferentes fc tribubus , mul-
tis precibus Se contcntiouc xgre undem populum induxerunt , nt triumphum ei concederer.
[ Plutarch. in Lucullo. ]
Triumphum vero noo , ut aliqui, pompx prolixitate Se rerum tradudarum copia fafiidio-
fum duxit , fcd annis hoflilibui, quorum erat vis ingens, & machinis regiis Circum Flaminium
exornavit: quod erat per fc haud contemnendum fpcdaculum. Ipio in triumpho equites cata-
phradi pauci, cqrrus falcati lorradudi, amici Se duces regii 60. Naves longx rofltatx 110
tramlarx. Ipfius Mitliridatis aurea fenum pedum ftatria , & gemmis difiindum (eurum : ca-
ptumque Tigranis diadema , in triumpho dudum. Fercula io vaforum argenteorum 1 aureo-
rum poculorum, armorum & nummorum j 2. Hxc per viros traduda. Odo muli ledos aureos
portaverunt, i* argentum infcdum, alii 107 argenti fignati paulo minus vicies frpries cen-
tena millia drachmatum. In tabulis breviaria pccunix, quam Pompeio a J bellum piraticum
Se quxlloribus dederat: prxterci quod militibus, in (ingulos 950 drachmas, divifcrac. De-
(nique fpkndidum epulum Uibi Se circumjedis vicis dedit. [ Id. ibid. ]
: " ^
'/T'
Digitized by Google
I M P E l{. M A C E DONI/ M. <?/&
Poli triumphum St Mithridariri belli r auones redditas, in dixram priftifta rempcrantil mul-
to magnificentiorem Lucullus lc converrit : primulque ad omnia deliciarum genera Romani*
dux extitit , cum duorum regum Tigrani* ac Mithridatis opulentiam accepirteb [Nicolaus
Datnafce n. HtAori.tr. lib. 17. apud Atheneum, lib. 6. cap. ult. & litt 1 t.cap. 2 I. J Quem profufx
in xdifi-iis convidibiilquc St apparatibus luxurix primum authorem fuillc , Vellrims Paterculm
quoque confirmat. (lib. 1. cap. {$.)
Eupatoriam , quam Mithridate* E ipator conditam i le denominaverat, & oH receptos Ro-
manos diruerat, Pompeius inrtatirayit ; agroque St civibus additis , Magnopolim appellavit.
(Strabo , lib. ia. pag. j Appian. pag. 45 1. ) Cabira in urbis formam adornavit, ac Diopolim
nominavit. ( Strabafibidpa»*] 57. ) Bithynis & Pontici* leges & jura conftituic : de quibus Plinius
Bithyniae procor meminit, rfi cpiltolis ad Trajanum, [hb. to. )
Pompeius ex Pomo in Aliam (proprie didam) profcdus, Ephdi hyemavit. (Dio, Hb. 17- )
Cumane omnia terra mati que confeci flet , cladem tamen Ad* civitatibus imperavit; fumptuad
L. Syll* deferiptionem accomodajo. (Cicere, pro Flacco. )
L. Valerius Flaccus, qui (iipcriorc anno Romae prartor fuir, hoc anno prxturam AiixgelTit.
( Id. ibid. )
Sub finem hyemis, cxercitili vi&ori przraia Pompeius diftribnir, Viritim ifoo drachmas
Atticas, ( quor , qui minimum, acccpillc confirmat etiam Plutarchut) & pro dignitate amplius
Tiibunis ac centurionibus : cujus pecuni.e (iiminam femnt talentorum 16 millium fuillc. ( Ap-
piun. pag. 151,) Legatis St quxlioribus, qui oras maris defendi lient , frilcrtium biru millia}
commilitibti* lingulis quinquaginta data fuillc i apud P Imitem legimus. (hb. J7. cap. i.. ) Si ta-
men integer ille lupus cft.
D. Julio Silaao St L. Murenl Confulib. Metellus de Crct3 triumphavit. (EutrOp. Jib.6. ) St
quidem Ka/endit 'fmuis [quantum ex fartorum triumphalium marmoreorum fragmentis colli-
gi poceft) qua£ in Mortium Julianum eo tempore inciderunt. Ornamentum tamen ttiumphi ejus,
captivos duces, Pompeius fubdtisit. (Veliti . Patere, lib. x. cap. 40. ) Panarem enim & Lafthc-
nem , auxilio cujuldaiti tribuni plebis ad hoc perfuali , cripuir ) qu6d libi ex pado cos 4 non
Metello, accclTulc dicerer. ( tib. i 6. ] Sed St Luculli & Metelli triumphum ciim ipforum
lingularis virrus , cum etiam invidia Pompeii apud optimum quemque fecit favorabilem.
( Veliti. Pateat, ut fupr, cap, >4. ) Triumphi rerd Mcrclli Cretici meminit etiam Appianus.
[legar. }o. J
Ut tphclum ad lalutandum Pompeium aetate majorem digriltltequc prxccllcntem acceffir Cato,
uimpicicns cum Pompeius u<jn tenuit fe loco , heque pcrmilir ut ledentem adiret fe; fcd tanquam
ex primoribus alicui exiliens procedit ei obviam , dexreiamquc porrexit t Se multis laudibus
rtatim in arapledendo & falutando potiente , pluribus eriam digredi virtutem extulit; Quod
tamen non haberet illo przfcntc liberum imperium , diinilic cum libenter : ciquc pene (oli eo-
rum qui Rotham navigabant liberos fuos St uxorem commendavit , alioquin propinquitate ei
coujundos. ( Plutarcbi in Catone minore. )
Pompeius , poftquim multos principes rcgcfqnc partim dcbcllavidct partim conditionibus
certis uoi adjunxilll-c , arces non mimis mille, uibcs non infra 900 ccpidct , orbes $ 9 vel col-
lapfas aut bello vallatas ( uti eram Mazaca, regum Cappadoci* primaria fedes) rertatuidet,
odo urbes tegioncfque colonis auxilfct , majoreinque earum nationum partem qux pes eoo-
ementem Aliam Romanorum erant liiis ipfc legibus indruxillet , eifque rempublicam ordina-
viilct; Ephcfo demum lolrcns, per Infulas St Grxeiam majore pompa iter iil Italiam inllituit.
[ Die , hb. }7. cum Appiano, pa?t. 15 1 . <y P/ ut arebo in Pompeio, ]
Cum in Lclbum inlulam Pompeius vcnlllct , Mitylenen civitatem immunitate- Theophani»
gratia donavit . [Plutarch.ibtd.) Mirylenxi enim Manium Aquilium aliofquc vineos tradide-
rant : quibus libertas jam . in unius Theophanis gratiam , I Pompeio rcfticuta cft. (Vetiti.
Pater cui. lib.lt, cap. 18.) Erat hic Balbus Cornelius Theophanes patria Mitylenxus rerum
Pompeii lcriptor : quem imer intimos ille habuit. Se in concione militum civitate donavit;
Cuique defundo cttlcftcs honores Grxea adulatio poftea ttibuir. ( Cicero , pro Archia poeta ,
Strabe, lib. I $ . pag. 6 1 7. Valer. Maxim, tib. 8. cap. 14 .Cornei. Tacit. Annat, hb. 6. cap. 1. fui*
Capital in. in Maxime & Batbino* )
Apud Mitylenxos patrium poetarum certamen (pedavit Pompeius , quod unum habebat
argumentum iplius res geftas : 8c deledarus theatro , delineavit eifigiem & figuram ejus, quo
Rom.r limilc excitaret grandius & excellcmius. [Plutarcb. ]
Rhodum profedus , omnes fophirtas audivit ; donavitque lingulis talentum. Poiidonius etiam
defcripfu quarlbonem , quam illo audiente habuit contra Hermagoram rhetorem De qua- Ilione
generali. [Idem. ] Pompeius vero inttaturus Pofidonii domum , fores percuti de more i
iidloic vetuit: Se fafces lidorios janux Cibmilic is, cui (e Oriens Occidenfque fubmiferat.
[ Phn.lib.j . cap. jo. ] De quorum congreifo , ex iplius Pompeii ore illa rerulir, in libro fe-
cundo Tufculanarum quxrtionum, Cicero. Pefidenium & fepe ipfe vidi. & id dicam t tjued fo~
lebat narrare Pompeius, fe, cum Rhodum venijfet decedent ex Syria, audire volui (jc Pe/iaeninm •'
fcd cmm audivifiet eum graviter ejfe Syrum , epuod vehementer ejue artus laborarent , volui fje ta-
men nebthjfimum philefiphum viftre. Qutm ut vidijjtt & fieiutavijfet , bonerificifque verbu pro ■
ftcusm tffet, moleflique fe dixifiet ferre , quod eum non pcfitt audire, at ille , Tu vere , inquit ,
potet : nec committam ut dolor corporis efficiat ,ut frufira tantus vir ad me venerit. Daqut nar-\
rabat, eum graviter & copioft de hoc ipfo , nihil tffe bonum nifi quod hontfium effet , difputafie: I
cumque quafi faces ei doloris admoverentur ,fape dixtffe. Nihil agit , doler : quamvis fit meltfius ,1
nunquam te effe confitebor malum. Aiunt quoque Pompeium Rhodum v cnide, quo tempore 1
J. Vfferii Annal. Pars fejl. Hhh i) adi
Digitized by Google
JE T A S MUNDI VI.
:+s2
ad bellum Mithridaticiun prohcifccbatur , mox adversus Mithridatem dudurus , ibique Poli-
donium differentem compcllaiTc , inque Tuo difcclfu intctrogalfe , ecquid mandaret : cum autem
illud Homericum proculiftc ,
Aii» azwltn , C-wtt 'ftypo tfxutraj (%«,
Rem fert priclart , atque altu proflare memento.
ut aptld Strabonem legitur. [hb. ti. pag. 492.]
Valerius Flaccus Putor civitatibus A lix pecuniam & remiges claffis nomine imperavit fed
numero navium ea qua Pompeius uihs fuerat dimidio minore : bipartito clalfe dilhibuta , ut
una par* fitpra Lphefiim , altera infra Ephefum navigarer, qua clalfe M. Crallus ab Ano
( Thracis ) in Aliam , & Flaccus ex Alia in Macedoniam navigavit. Cumque aurum , Judxo-
nim nomine 1 quotannis ex Italia & ex omnibus Romanottnn provinciis Hicrofbtymam expor-
tari folerer 1 Flaccus finxit editio, ne ex Alia exportari liceret. Unde Apamex comprencn-
fum ante pedes prxtotis io foro ex penium elt auri pondo centum paulo minus per Sex. Ochum
equirem Romanum, Laodices vigimi pondo paulb amplius per L. Reducium, Adramyti per
Cn. Domitium legatum, Pergami non multum j atque in xrario aurum cft repoiitum. Hxc,
in oratione pro eo habita , commemorat & defendit Cicero.
Scaurus , Syrii prxfcs i Pompeio relidus , Arabiam ingrciluj , ad Petram quidem regio-
nem afpcritatc prohibebatur accedere : qux autem circum erant omnia vadabat ■> multis & in
hoc malis afttdus. Nam exercitum fames premebar: cui tamen Hyrcanus per Antipatrum ex(
Judxa frumentum Sc alia necellaria fuppeditab.it. Mifl&fque i Scauro ad Arctam legatus An-
tipater , eo quod familiaris & hofpes eilct , pcrfualit etiam illi pecunia numerata vallationcm
agrorum redimere, fponfor fadus pro joo talentis. Atque his conditionibus hoc bellum fini- 1
tum cft, non minus e Scauri qulm ex Arcti fcnccntia. [fofeph. Hb. t. Belli , cap. 6. & hb. 14. 1
Anti quit. cap. 5. ] Hinc argenteum denarium in /€di litate uia cudendum curavit Scauras, in'
quo lupplex anrc eum jacet in genibus Rex barbaro babiru, chlamyde longi caligffque laxis!
indutus, coronam prxfcntans cameli dorfo impolitam: circumfcifptis (iteris, m. jcatrvi.
AD. cvr. ex S.c. & iubtus, Rix. arctas. [Pigh. Anna/. Remanor, rom. 341. <$• jtfi.]
I Quum Pompeius M. Pi Ionem legatum fuum ad petendum Confulacum milillct ; Romani 8c
'comitia ufque ad adventum ejus diftulcrunt, & Piloncm prxfcntem omnes unanimi confenfu
Confutem dcbgnarunt. Pompeii enim commendatio pro eo non apud amicos tantum fed apud
inimicos etiam valebat : tanto illius metu, priufqtiam exercitum dimi/illet, omnes tenebantur,
[Dio i lib. $7.]
Sub Pifonis Confutatus initia ( circa Novembrem Julianum ) in Italiam Pompeium adve-
nifle, ex Ciceronu lib. 1. ad Atticum epift. 9. & 1 1. intclligitur. Cumque non fine exercitu ven-
turus in Urbem cxiftimarctur , & libertati publicx (lammnis arbirrio fuo modum, atque Ita-
liam libi (ubjiccre potcnti.imquc in omnes Romanos libi parare pollet ; ut primum tamen Brun-
dulium appulit , ipfc fua (ponte copias omnes dimilit , quum neque Senatus neque populus
quicquam de eis dccrcvilicr. [1'ellei. Parer cui. lib. 1. cap. 40. Plutareh. Appian. Dio.] Plu-!
tarchus ait Pompeium benigne dimiftos milites admonuillc, ut ad rriumphum fuum adedent :
led nc in triumpho quidem cis utendum illum putavillc , aftitmar Dio. [lib. $7. ]
Romx concione habita , bellum Orientis cum viginti & duobus regibus fefe gcflille Pom-
peius narravit. [ Orof. lib. 6. cap. 6.] & Aliam ultimam provinciam accepillc , candeiaquc
mediam patrix icddidille. [Plinjib. 7. cap. 16. cum Floro » lib . 3. cap. 5.]
Tullius Cicero, Marci frater natu minor, Pictor Aliam fortitus ,L. Valerio Flacco fuc-
ccllor cik datus. [A/. Cicero, in orat, pro hlacco-, & lib. I. epift, u, ad Atticum.]
In provinciam profedurus , uxoris lux fratrem T. Pomponium Atticum legati loco fecum
irc voluit. Ille verb non decere fe arbitrabatur , cum prxturam gerere nohtiUcr , affeclam elle
I‘prxtoris. [ Corne!. Nepos , m Cita At ici. ] Quod Quintus vehementer xgr£ tulit. [Ai. Ci-
cero , lib. I. epift. X4. ad Artic.]
I*. Clodius , 8c ob defrdionem Nifibiticam , 8c qobd in mulieris habitu facrarium in quod
virum intrare nefas erat intraflet, & quod uxorem Metelli Pontificis & C. Cxfaris ftupraflct,
& uubd cum lorore fua rem habuillcr , accufarus , 1 judicibus nihilominus pecunia corruptis
cft jpfolutus. [Cicero, lib. I. epift. u. ad Attte. IJv. lib. 103. Plutareh. in Cicerone. Dio, lib. 37.]
Pifoni Contuli dcfponfun Syriam fc ei adcmille , ad Atticum feribit M. Cicero, f lib. 1.
I epift. 13.] Itaque Scauro, a Pompeio in Syria relido, fucccllbr a Senatu Marcius Philippus
Ivir prxtotius miftiis cft : qui cum Arabibus ex vicino Syriam infcftantibus conflidarus eft.
' [Appian . in Syriae, pag. 119, lio.]
; Anno 9*. Pontificatus atque cthiurchix Hyrcani, ( i morte videlicet matris Alexandri de-
dudo ; prius quam i Gabinio cthnarchia ei eft adempta ) mente Panemo five Junio in hono-
rem illius promulgatum fuillc videtur Athenicnfium illud pfephifma, quod apud Jofephttm ,
lib. 14. Anriquir. cap. Irf.cxur. licet eam temporis notationem ad prxccdcns Rumani Senariis
decretum ille ibi referat: quod & Hyrcani prioris filii Simconis tempore , & Idibus Decem-
bribus in
( Septembrem Julianum tunc incurrentibus ) editum fuillc , ad annum Periodi Ju-
liani 4587, otlcndimus. Hoc autem decretum , in gratiam Hyrcani II. filii Alexandri fidum ,
Munychionis quidem Attici, die XI (circa Aprilis Juliani diem XXVIII) ab Eticlc Menandri
Alimufio feriba exaratum, Pancmi verb Macedonici rri/ati ?■ «*«mc five dic XXVII (Junii
Juliani dici XX rcfpondcntc) Ducibus eft tradicum, archonte Athenis Agathocle : ut in libelli
de Macedonum 4 Afianorum anno Solari capite i°. ligni ficavimus.
Quintus Cicero primus fumptu remigum 8c claftis parandi civitates Afix levavit. [M. Cicero agtx Cl
in orat, pro Flacco. ] & urbes complures pene defertas , in quibus unam Ionix nobiliflimjnr j
^ Samum , '
Digitized by Google
Anoo r£Jl fe
fUUa«. 'Chiifl».
MWUti-
~ IMPEI{. MACEDONUM.
Simum, alteram Cari* Halicarnalliim , recreavit. ( Id. lib. i. eptfl. i. ad Quintum fratr. ) *y
Triumphum ad Natalem Tuum Pompeius diftulir. quem Se terno Se pridie Kalendas Odo.
>ris ( qui dies natalis luit , in mentem Julium vel Junium Julianum tunc incurrens ) duxit ,
VI, Mcilala & M. Pifonc Confulibus t uc partim ex lallorum triumphalium fragmentis mar-
moreis, pleniils autem ex ipiius Pompeii triumphorum adis i Plinio lib. 7. cap. 16. St lib. $7.
cap. 1. commemoratis , intclligitur. Et licet magnificem ilTimiim dc tot regibus per biduum
egerit triumphum: { ot cft apud pilltikm Paterculum , lib. a. cap. 40. Se Appian. In Mithrida-
cicis: ) illud tamen biddi tempus tiiumphi magnitudinem non ccpilfe, docet Plutarcho/ ; fcd
apparatus magnam partem , qu* ad exornandum alium triumphum faris fuppeditalicr , hon
ftiille fpedarum.
Qui Pompeium in omnibus cum Alexandro contendunt Sc conferunt , $4 annis minotem
cum tum fuiilc volunt ; cura revera 40 annorum fuerit : fi P/utarchum audimus. Et quidem ipfe
Pompeius i primi adolcfoeiuia , fermone fautorum , iimilem fore fc credens Alexandro regi ,
fida conitiltaque ejus xmularus crar. ( Sa/u/f. Hi floriar, lib. J. apud Nonium MarctUum, in
voc. zmulus. ] Verum in atate tanti i/iri cos ut nimium occupato/ non invenuAe notavit Vcl-
leius , [lib. 1. tay. $3] quos fefellit quinquennium • cum a Caio Antio & Quinte Servilio Ccn-
fuhbud tam facilis ejjet annorum digeflio'* id quod Plutarcho , illos alios corrigenti , hic accidit;
dum 40 tantum «tatis annos Pompeio nunc afiignat , qui revera fuerunt 4),
Primum cx Africa, alterum ex Europi , tertium hunc ex Alia , Pompeius triumphum duxit: &
quot partes terrarum orbis erant , totidem fecit monumenta vidorix lii*. [Vellei. Patere , lib. 2.
cap. 40. Plutarch. in Pemp. ] Unde Sc magnus ille qui nunc agebatur triumphus de Orbe ter-
rarum inferiptionem ptxtulir. [ Dio, lib. 37. ] Magnufaue a tota concione Uc confalutatiis cft.
[Lav. lib. 105. ] quo cognomento , jam pridem i populo illi dato , comemus fuit! tametii multa
nova nomina de tot rebus gcltis accipere poruillrt. [Dio , ut fupr. ]
Triumphi Praefatio (ex adis ejus 1 Plinio lib. 7. cap. 16. defcnpra ) h*c fuit. Cum oram ma-
ritimam a pradonitnti Itberaffet, & imperium mari/ populo Romano reflituiffet ; exAfld, Ponto,
Armenia, Paphlagonia , Cappadocia , Cilicia, Syria, Scythis ,JusUi/ , Albanis, Iberid , infula
Creta , Baflernit , & fttper hac de regibus Mithridate atque 'Tigrane triumphavit, quibus Me-
diam, Colchidem , Mefepotamiam St Arabiati , Plutarchus; Henioche/ & Acbao/ addit Appianus.
In portus adduxit Pompeius naves 700 integras. Plauftroriim , quibus arma in pompa funt
tranfveda , ingens fuit numerus , & in his rolfra navium : pofthxc multitudo captivorum ac pi-
rat rum , non vindorum , fed cultorum habitu patrio. Ipfum fublimem prxcedebant regum
fatrap* vel duces vel filii, partim captivi parum oblides, in fumma 314. [Appi an. ]
Inter hos Tigranes , Tigranis regis Armenia; filius, fuit cum confuge Se filia, « ipfius Tigra-
> ■ nis uxore Zofime: adharc Mithridatis fotor & quinque filii ( Artaphernes, Cyrus, Oxathrcs,
Darius, Xerxes) St dux fili*, Orfabaris 8c Eupatra. Tradudus cft Sc Colchorum rei O Itha-
ces, & Judxprum rex Ariftobuliis, tyrannique Cilicum: Scytharum item regi* fteminx, du-
ces tres Iherorum , Albanorum duo , cum Menandro Laodiceni! , qui equitum Mithridatis prx-
fcdus fiicrar. Albanorum quoque & Ibcruin oblides , Se Commagenororn regis. Trophza
etiam permulta traduda funt , numero pugnis omnibus paria , quibus aut ipfe aut per legatos
palmam tulerat. [ Idem , cnm Plutarcho. ]
Abfcntium effigies tranlvchcbannir , Tigranis Sc Mithridatis , pugnantium Sc cedentium ac
fugientium. • Mithridatis vero etiam opptiguario Se nodu tacita fuga reprxfencata fuit ; ac po-
ftrcmb etiam mors ejus fubjeda fuit fpedatorum oculis ; appidis St virginibus mortis ejus fb-
ciis. Prxfcrcbantur & tabui* cum filiorum St filiarum ante illum deflandorum imaginibus ; Sc
deorum barbaricorum figur* cum ornatu patrio. [Appian. J
Ipfe Pompeius gemmato curru vehebatur, amictus, uc fertur, Alexandri Macedonis chla-
myde. Currum fequebantur fodi hujus expeditionis prxfedi militum, parum equites, partim
pedites. [Idem. ]
Pridie Kalend. Odobr. die natalis fui tranftulit Pompeius alveum Cum telferis Iu forium ^gemmis
duabus , latum pedes tres, longum pedes quaruor, (in quo fiiir Luna aurea pondo 30.) ledos tricli-
niares tres , vafa ex auro & gemmis abacorum novem , ftgna aurea tria , Mincrv* , Martis , St
Apollinis; coronas ex margaritis triginta tres , montem aureum quadrarum cum cervis St leoni-
bus Sc pomis omnis generis, circundari vite aurea, [de qua fupr. ad fiu. anni Mundi 3939. ]
Mufcum ex margaritis; in cujus faftigio horologium erat. Ipfius Pompeii imaginem , c margaritis.
[Pii», lib. 3 7. cap. a.] In triumpho arbores quoque fe duxillc fer ibit Pompeius : ebenum videlicri ,
& batfamum uni terrarum Judxx conceftiim. [/d.lib. 1 1. eap. 4. & 25.]
Carpenta quoque traduxit St fercula onufta auro 8t ornamentis aliis variis in quibus erat le-
dus Darii Hyftaipis filii , St fella ac fccptrum Mithridatis Eupatoris , aurcaquc ipfius effigies
odo cubitorum pedore tenus. [Appian.} Pharnacis, qui primus regnavit in Ponto, argentea
ftatua: St currus aurei argenteique. [Ptin.lib. 33. cap. 12.] argentique lignati feptem millia
myriadum & J io drachm* infimer. ( Appian. ) Tabulis quoque oftcnfum cft , univerfa populi
Romani vcdigalia jooo myriadum antea fuiffe, cum his qux ipfe populo Romano acquiiicrat
ad myriadas 8500 jam crcvillc. (Plutarch.)
Translata cft & tabula, breviarium rerum I Pompeio in Oriente geftarum continens, hoc
inferipta titulo. „ Naves roftrat* 800 capr* funt. Urbes coaditr 8 in Cappadocii , in Cili-
„ cia Ccclcfyriaquc 20. in Palxftini , Sclcucis. Reges vidi , Tigranes Armenius , Artoces
,, lbetus,, Orczcs Albanus , Darius Medus , Arctas Nabataeus , Antiochus Commagenus.
H*c titulus. (Appian.) Coi fimilem & Plinim commemorat, ( lib. 7. eap. 1 6.) ab eo in
delubro Mincrv* politum , quod cx manubiis dicabat. Cn. Pompeius Magnus Imptr. bello
Hhh ii j XXX
Mandi
4-?4- JET A S M(/ND/ VI. —
vicios feu.el
XXX annorum confello , jufis , fufarn , occifis , in deditionem acceptis homimon
centenis LXXXII1 millibus , defreflis nue captis navibm DCCCX LVL opidu , cajtellis
terris a Mtuti /acu ad Rubrum enare fubaclis , lotum me-
MDXXXVIU. in fidem receptis, erv a.
rito Min .... .... . . , .
In xratium retulit vaft, aurum & argentum lignatum ad viginti millia talentum. ( Plutarch.)
Inter dona in Capitolio ab co dicata , Mithridatis regis dadylorheca fuit ; ut M. Varro aliique
manorum
cjufdcfl» artatis authores confirmant: que primiim ad margaritas gcmmalquc R.
mores inclinavit. ( ///». /A 57- cap. I. ) Ibidemque pretiolifli ma quique Mithridati s dicata
funt, in Nova caftcllo reperta. (Strabo, lib. tx. W.JJ 6, 557. ) 8c Vitis ilia aurea c* Judxi
xllara. ( Id. apud Jefephum , lib. »4- J.) & poc"la murrhiiu , in Uibcrp tum pnmum
expeti-
nduda: que protinus ad hominum ulutn tranlictc , abacis etiam clcariiTquc valis inde
:is. ( Piat. lib. \1 . cap. x.) . . .
Ubi tiiumnhuis pavente Pompeius in Capitolium , neminem captivum necavit ut trium-
phatores olii; fcd publicis impeuiis remifit quemque in fuara patriam , exceptis regiis. [ M-
efle,
pian 1 Nam quod addit Appianus, [p^. 14 ?■ C/ M ?• ] Ariftobuluro mox interemptum
$c poft om Tigranem; deceptum hic cum fiiillc appaict. Anllobul um enim in patriam ppftei
in cate-
re liilTc jeftphis Si l)io i Tigranem vero poli triumphum apud Flavium Senatorem
nis a Pompeio fuilfi: depofitum . & ex ejus cuftodia a Clodio tribuno plebis fuifli: ereptum ,
jifconiut Pedianus in Orationem Milonianam, confitmar.
J944 Gazenies (anno jam tertio a Judaeorum potclbte liberati) hinc tempora fua dinumerarunt.
rtola adeum feripta indicat, in qua. inter alia in Provincia a Quinto praeclare gerta , etiam
illud rccenfcf, Tublata M> lix latrocinia, exdes multis locis rcuic.Us . pacem tota provincia
confliruram. neque folum illa kincrum acqnc agrorum, fcd multo etiam plura & majora opi-
dorum & fima Se latrocinia dic dcpulfa. (Ub.x cptjt 1. ad Quine. firatr.J
Quum M. Cicero commentarium Confulams lui Grxee i ic compolmun ad Polidonium
rebus feri-
{ Apamenum , philulbrhum & hiftoticum) Rhodum minlict, ut ornatius de iifdem
beret; cum ille legens , non motio non excitatum fc dfc ad feribeudum, fed etiam plane per-
territum, rcfcripfit. [hb. l.epifi- X. ad /irticum.] _
Pcolcmxo Auleti fenior filius cft narus , qui ipfi in regno fucccflit : iiqui.lcm non plures 4654
quam XIII annos ille egit , quando ad eum poft pugnam PUarlalicam Pompeius profugit ,
ut in libro 41 Dio innuit. r r
Pompeius 1 Senatu pollulabat, ut multa qu* regibus, dynaftis , & civitatibus ipfe conceP
fetat , Patres rata luberent. [ Vlppian. Bell. civi!, lib. a. fag. 45 a. ]
Lucullus tum otii voluptatibus divitiifquc fruendis fele dediderat : fcd monente Senatu exci-
tatus ut authoritatem luam accommodaret ad rcmpublicam capiendam , confcftira Pompeium
adortus cft. [ Plutarch. in Pompeio. ] Itaque & ille & Metellus Creticus, acccprx injurii me-
mores, & cum iis pus optimatium refragabatur, ne aut promi ifa civitatibus i Pompeio, aut
Jubc-
benemerilis pnmia , ad arbitrium ejus , pcrfolvcrcntur. ( Vella. Patere, lib. x. cap. 40. )
batque Lucullus, ut de lingulis fuis fidis fcorsuro Pompeius referrer i neque peteret , ut lunul
omnia approbarentur. Nam 8i alias iniquum elfe dicebat, limpliciter ejus omnia ada, qui
tanquam k domino quodam patrata , rata
qualia ellent nemo ip forum compertum haberet ,
haberi: & quum iplc ex Luculli adis quidam rcfcidillct , poftulabar , ut nrrifquc in Senatu
Maelius Celer
expolitis , is utra approbatione digna vifa forent confirmaret. Lucullum Caro,
conful & alii qui cum iis fentiebant , enixe defendebant. (Dio , lib. J7-) Mithridati cam vi-
doriam fuam fiulfc illo jadante. Crallb quoque in luum favorem pertrado. [ s/ppian. Bell,
, obtinuit . ( Plutarch.
civit, lib. 1. Pdg. 451, 41?.] Indtq ic decreta fua ,qux aboleverat Pompeius
in Tomp. ) findiooes vero, quas Pompeius devidis fecerat regibus, refeidit : aequum roga-
Monem Je agtis militi dividendis tulilFet, rem adjutore Catone impedivit. ( id. in Lucullo.)
Ita in Senatu jaditus Pompeius, ad Tribunos plebis coattus cft confugae. (Id. in Pomp.)
Er cum L. Fiivius tribunus, qui de agro militibus Pompeianis dividendo rogationem ferebar,
aiam hoc ei addidi ifct , omnibus civibus fulfragium cllc dandum, quo & hoc facilius jubere-
tur , & ada Pompeii rara pronuntiarentur : Metellus Conlul tanta contentione id impugnavit ,
ut ab co in carcerem Jucc-retur. Confiile nihilominus cum aliis in fententu perunacitcr perfi-
ftente. Pompei 'is i petitione demum deftuit : f«6 peemrens, quod dimilfis exercitibus feiplum
immicorutn miutiis expofuilla. (Dio, lib. 57*) ......
Interca C. Julius Cifar Romam venit, ConluUtam petitums. Eum Pompeius adjunxit libi
focium, otKram fc daturum jurejurando pollicitus, ut conful fieret: hoc eandem modo effe-
durumVc fueram, ut ada iplius in tranfraarinis provinciis, quibus toc obtredabant , per
Cxfarcm conlimiarentur confulcm. Cumque Pompeius Bc M. CralTis inter fc inimicitus exer-
ccrent ex confulatu, quem furama difeordia limul gcllcrant ; non folum utrumque inter fc re-
conciliavit, fcdetiam cum utroque potentix focietatcm iniir, ne quid ageretur in Rcpublica
quod difphcuilFrt ulli c tribus : qu* confpiratio urbi orbique terrarum , ac libi iplis tandem
exitiabilis fiut. ( Uv. lib. io?. VeUei. Patercul. lib. x. cap. 44. Sueton. in Julio Cafare , cap. 19.
Plutarch. in Lucullo, Craffo , Pompeio & Cefare. stppian. Bell, civil. hb. x.Dio, lib. 17.)
Hanc trium principum civitatis confpirarioncm Varro, nobiliflimus hujus temporis feriptor,
uno libro complexus, Terror five ‘Tncipitinam infcripfit. { Apptan. pag. 4?J.) Atque ab
Pollio:
eadem, in Maelii Celeris confulatu inita , belli civilis hiltoriam fcnberc eiorfus cft ylfinius
Digitized by Google
I M P E If MACEDONUM.
iiliSii-
Pollio : at Horatlm , libro x*. Cartfin. OJc i», 3c ejus interpreta Acron & Porphyrio confirmant.
Neque enim (ut plui imi ex ifti nubant ) Celari» & Pompeii diileulio civilia invexit bella, i'cd
conjun&io potius ad convellendo* optimate» confpirannum primum , deinde tandem inter ic
diilidciitiiun. (Plutarcb . in C. Ctf.tr t. ) .
Ab hoc etiam anno, quo Olympias CLXXX eft a&x, Se Athenis Herode» ( aliut ab He-
rode illo Attico, cuius ut iuo tempore CekbrarifEmi meminit P au fani as <*r si. Gellius) archon
fuir, rerum Carfarianauun initium Dtodor. Siculus deducit : qui & eo anno ALgypliini (e lu-
Ihavillc indicar, rcgnanrc Ptolcmaro qui i tiot Asuveo c live novut Bacchm dicebatur. [Bibliotbtc.
biftoric.Ub.X.part. i i. j
j 94 j Pra-tur.r Aliati ex Quinti Ciceronis tertius annus eft additus,- licet pariftn fecundi fama pro-
j
conliilatum Alix adminilltatum ab illo fuille, dicar Suetonius. (tn Oelav. Au«ufio , cap. i.]
Unde hoc anno a A (urca Cicerone de bene gubernanda provincia luculenta illa (cripta eft epifto-
la.qux inter (ciipras ad Quintum tiattem primo legitur loco.
Marcio Philippo inpcefcdu a Syrix Senatus Lentulum Marccl linum , virum Prxrorium, fuc-
cclloicm nude. To 'j /jut iutripu Atrk helfda jyiiwj.T»; ytrnnu iro/\itimt AfoC-sf ifmnut**. in-
quit Appianus in Syriacis. [pag, lao. ] Ais utroque quidem (Icparauni utique, non conjunCtim )
biennale atiuru eft temput, cum Arabibus tx incino tnfeftantibus cor fh liato.
Julius Gsfur Conful , neque Lucullo neque Aliorum quoquam repugnante , omnia Pompeii 4^55
acta, u: i pollicitus fumat, confirmavit. ( Appia-t. Bell. Civit, lib.j.pajr ^ j 5 . Dioftib. )8.)
Ptfivicitque Pompeius, ne Senatus honores , quos Ponticis quib.ildam Lucullus promiferat,
ratos haberet: iniquum dic di&Juus» bello alterius opera confido alterius in poccllate prx-
ipiiurum & liotuuuiu diftribuiioncm poni. [Strabo , lib. n.pa/.jtS. ] Urbeque armis fle mili-
Uibus completa , Catonem Se Lutullum dejecit foro , atque a da lua per vim firmavit. [Plutarcb.
in Lucullo » er Pompeio. ]
In primo huc Confidam fuo locictatcs ac regna pretio dedillc Cxfatcm feribie Suetonius :
^ cap . 54.] ut qui uni Pcolemxo , prope (ex millia talentorum (iio Pompeiique nomine abftu-
erit. Et Plolcmxiun quidem (AuLum) magnam pccunix liimtrum, paititn de fuo partim
mutuo acceptam , in Romanos quofdam iinpcndillc , refert etiam in libro }9. Dioi uc ab illis
Aigypti regnum libi confirmaretur , ut que amicus ac (ocius appellaretur. Et deboillc Cxfari
Auktam 17 jo iMsetoJut, in Cadaris viti refert Plutarcbus : quarum mille , poftquam occifo
Pompeio in ALgyptum venerat , Cxlar ad (uftcntanduni exercitum exegeriti quum exteras Auleex
liberis aiit£ condotiallct.
Hoc vero anno, quo primum egit Cxfar Conliilatum, Auletam in populi Romani fociera-
tem ex lege & ScnatufconfultQ fiiiile receptum, in t “ Belli civilis commentario Ctftr ipfe in-
dicat : cumque hono cm, anrc prolcriptioncm Ptolcmxi Cyprii fratris fui, [ qux fcquente
anno eft fada ] illum a Senatu conlcctmim fuille , in Sextiana oratione confirmat Cicero, qui
&iu lib.i.ad Attic. epift. 16. eft confidendus.
C. Anio- vius , fruftra cum defindente M. Cicerone (qoi ejus in Confularu collega fuerat)
damiums eft. [Dio, lib. }S. ] Qui in Ccphalcuia exui degens, totamque tub fc infulam tan-
quam luam policflioncm habens, urbem ibi extruere ctcpir , fcd non abfolvit. [Strtbt,ltb. 10.
p*&. 4(5.]
P. Clodio legatio ad Tigranem Arrocnix regem eft decreta. Qua ille contempra, expatricio
plchcius adoptione fadus eft : ut ea ratione Tribunus plebis dcliguari pollet. [ Cicero , lib. a.
ad Attic. epift. 7.& ortt.pt 0 domo fui. Dio, lib. 38. ]
Briihagoras, vir inter Herariccnfis Pomi Inmmx ambor itatis , cum filio fuo Propylo ad Ju
liom Celarem eft ptofedus : Se propius in amicitiam ejus admi iliis , annis 1 a per omnes terras
cum eft lcciitus , ut civium fuorum pcofpcritati confuicrer. (Memnon , ctp. <Ia. )
)94^ P. Clodius, tribunus plebis fadus, ut novos Confulcs ad partes luas pertraheret , amplas cis
decrevit provincias: A. Gabinio Syriam , cum Babylone & Perfis 1 L. Publii Achaiam, Thefla-
liar.i . Gr.tcun», Macedoniam, omnemque Boeotiam. [Cicero , pro P. Sextio , pro domo fui , &
de E revinctu Lonjul.tr ib. Piur.tr ch. in Cicerone. )
Quintus Cicero, quum triennium Afxe prxfuillct, ex provincia deceffit : ur in cpiftolis (lib.i. ' 4^1 ^
ad ftsmlutr. eptjl. l lib. 6. ad Attic . epift. 6. ) confirmat Marcus frater ejus, qui Thellalonicx
in exilio tum degens, iu ad Atticum de itinere fratris fui llrribic- (/1A.5 epift. 9. ) Quitnmfrt-
ter cum ex Afti dtfcefjifiet tute Ktlendte Mtitt ( liib Februarii Juliani exitum ) & Athenas
veniffet idtbtet j valde fuit ei properandum , ne t/uid abfens acciperet calamitatis , ftrjuts forte
fat jiet tfui contentus noftru malis non eftet. ItaejHc tum malui properare Romam^uam ad me venire.
P. Clodii lege tribunicia , Magnx Matris in urbe Phrygir Peflinunte lacerdos fpoliatus faccr-
dorio eft i 8c Brogitarus Gallogrxcus (qui Rogodiatoru» ille ede putatur , cui Mithridarium i
Ponto avulfum dcdilfc Pompeium feribit Strabo , lib. ra.pag. J67. ) homo nefarius , qui fanum
illud non colendi fcd violandi causa appetens, pecunia giandi per legatos fuos i Clodio eme*
|rat , in locum ejus eft fubftitutus. Cumque Sacerdotes Peffinuncii antiquitus reguli quidam
fuiftent, (ut in loco notato Strabo indicat: ) eadem lege tribunitia, non iblilm Dejotarus , (xpc
i Senatu regali nomine dignus exiftimatusi fed etiam gener ipfius Brogitarus , qui id numquam
a Senatu poftulavcrar, fcd pecunia tantum de eo per lyngrapham cum Clodio padus fuerat,
Rex appellari jollus eft. Dc|otarus vero partem eam legis qux congruebat cum judicio Sena-
tus, ut ipfe Rex cflcr , rcccpic , nullo nummo Clodio dato : Pcilinuntem verb in priftina reli-
gione lavavit i uuluitque generum munere Clodii, quam illud fanum antiqui (ua religione
carere. ( M. Cicero , de Arufpicttm rtfponf. &, pro P. Sextio. )
Idem quoque Clodius , ur Ptolcmarum Cypti regem. Iftolcm-ri Anlerx regis Alexandri fratrem]
( 8c om- 1
.ooyle.
4?6 jET A S MUNDI V
" [ St omnibus merum viriu , fi Vcilcium Paterculum audimus , illi limillimum ] quod ipfum i ~
piratis captum olim ncglcxilTcr, ulcifceretur , quum avito regali otio quietus ille pcrfrucrc-j
rur , causa incognita ac nulla commemorata injuria , de tegno ejus in provinciae formam redi-
gendo & de pecunia & bonis ejus omnibus publicandis legem tulit : & fub honorificent illimo '
roinilterii titulo, Marcum Catonem a rcpublica relegavit j lege quoque lata, ut ille , liefr per-
invitus , ad rem adminiftrandara cum prartorio imperio, ad.cdto etiam quarftore , ia Cyprum
mitteretur. [ Cicero , pro P. Sextio, & pro domo fui. Ltv. Iit. 104. Florus, lit. i. cap. 9. Strato ,
lit. 14* pag. <>84. Fellei. Paternd. Iit. 1. cap. 45. Plutarcb. in Catone minore. Appian. Bell,
eivil.ht. x.pag. 441. Dio , lit. }S. ] de quo, in Sextiana oratione , Cicero. Ille Cyprius mi fer,
qui femper foetus , fem fer amicus fuit , de quo nulla unquam fujptcio durior aut ad Senarum
aut ad imperatores noftros allata efl , vruus ( ut aiunt ) efl & videns, cum vi&u ac vefiitm fuo publi-
catus. En, cur ceteri reges flabilem effe fuatn fortunam arbitrentur, quum hoc illisu funefli anni
perdito exemplo videant , per tribunum aliquem cT fexcentas operat , fe fortunis (poliar s & regno
omni pofle nudari. Unde Sc Ammianum Marccilinum ( libro 14. ) dicere non piget; avide magis
(ob xrarii fui anguftias) hanc infulam populum Romanum iovafilfe, quam juftc. & Sextum I
Rufum, in Breviario: famofaro divitiis imulam, paupertatem populi Romani Sc penuriam *ra-|
ni , ut occuparetur , follicitavifle ; ita ut jus ejus avarius magis quam yuflitis illi fuerint allccuti. i
Tigranes , regis Tigranis filius 8c hortis , in vinculis ctumnum julfii Pompeii apud L. Flavium, ;
qui hoc anno Prxtor fuit , detinebatur. Clodius tribunus plebis , pecunia corruptus , petiit i
Flavio, ut ad cernam Tigranem adduci juberet, quo eum viderer. Addu&um collocavit ini
convivio : atque vinculis exemptum dimifit liberum j ncc repetenti Pompeio reddidit. Cum- t
que ad navem addu&us , profugeret ille ; rempertate delatus elt Antium. Clodius tribunus ilia-
co Sextum Clodium mifit , ut cura ad fe deducerer. Flavius quoque , re cognita , ad Tigranem
corripiendum profeftus elt. Ad quartum lapidem ab Urbe pugna fadta elt ; in qua multi ex
utraque parte ceciderunt , plures tamen ex Flavii : inter quos & M. Papirius eques Romanus
publicanus, familiaris Pompeio. Flavius fine comite Romam vix perfugit. Indignato* Pom- 1
peium Gabiniumquc Clodius tribunus contumeliis infestatus elt : corumque allcdas verberibus!
3t vulneribus mulctavir , Gabinii confulis falces confregit , faculcatefquc ejus facras cllc
; juflit. [ Cicero , pro domo fua . Afcon. Pedum, in orat. Milonianam. Plutarcb. in Pompeio,
i Dio , iit. i 8. ]
I Serapidem, 8c Ifidem , 8c Harpocratem curo Cynocephalo, Capitolio prt.lvbiros Pifo de'
IGabinius Confides, evcrlis etiam aris eorum, abdicaverunt $ turpium Sc oriolarum lupa Ai- !
( tionum vicia cohibentes. ['fertulliau. in Apologetico. ]
Pcolcmxo Aulcrx , * junior filius natus cd. ij* poltca xcatis anno, £ lorore Cleopatra ve-|
neno fublatus 1 (fjofepb. Ist. if. c. 4.) Tum veto Auletes „ Cyprum a Romanis po Icere , aut:
amicirix eorum renuntiare, ab iEgypriis julfus, non parebar, littum ob hanc caufam , tum
ob ingentia tributa qux vi ab vfigyptiis exigebat , ur a» alienum dilfolvc.ct , quod in emenda
Romanorum focietatc contraxerat, in odia cor.im incurrit. Iraque quum neque perfuadcie eis
ut quicfccrcnt , neque vi cos adigere pollet, ( conducticios enim mdires nullos ftabebat: ) cx
i€gypto aufugiens, Romam navigavit. [Liv. lit. 104. Dio, lit. 49. ] ut Pompeius & Cxfar
ipUun cum exercitu reducerent. [Plutarcb. in Catone minore.] Timagenes tamen (qui fub Au-
gurto historias fctipfic : de quo Seneca , lib. 3. de Ira , cap. 1 1. ) line causa Ptolemaeum & nulla
compulfum necerticatc difcelfille alhrmar; ac Theophanis luafii, Pompeio quxitus occaltoncm
fc novorum bellorum materiam parantis, Aigypcum rcliquilll*. [Idem, in Pompeio."]
Catoni ad Cypriacam expeditionem proficilccnri Clodius tribunus neque navem, neque mi-
litem, neque minilKuro attribuit, prxterduos feribas; quorum fur 8c improbilfimus alter, al-
ter ipfius Clodii cliens erat. Quali autem leve munus ci Cypri negotium impofuidet , infuper
Byzantinorum cxules imperavit ci reducere : moliens ut in tribunatu lito abcllct Cato quam <au-
tiifimc. ( Id. in Catone minore. ]
Cato per Canidium amuiun, quem prxmifit in Cyprum, egit cum P.olcmxo ur fine certa-
mine ccdeicr; oitensa Ipc, neque inopem neque abfechtm ipluro vi&utum: facci durium enim
ei Venerii Paphix pupulam daturutr. Irterim Rhodi ipfe lublbtlr, firr.ul Sc appararui in-
entus & refpoofnm operiens : [Id. ibid. ] Ptolemais vero , quum quid de le dccrcrum eflet
pcrccpilft* , de neque arma lumcrc adversas R manos auderet , neque regno exutus vitam
libi ferendam duceret i omni pccunii itnpjfita navibus in altum procedit, ut clalle perforata
Luo arbitrio perirer, Sc ur hortes pi xda cacccnt. Sed ciitn non fuitinuillcr mergae aurum 8c
argentun, fatu um lux necis prxuuum domum revexit, hauftdque veneno vitam finiit» rirulo
Rex intube, animo aurem pecunis mifcrabilc mancipium. [Id. flnd FLrut, Iit. i. cap. 9. Strabo,
lit. 14. f g. 684. Fellei. Patere, lib. 1. cap. 45. Fater. Maxim. Itb. 9. cap. 14. Appiam. Bell,
civil. lit . x. pag. 441. Dio, lit. J9. Ammian. Marcelli*, lib. 14. Sextus Rufus , in Breviario.]
Ptolcmxus Auletes Romam navigans , quum Rliodum appulilfit , ibique Catonem convenire
vellet , mifit ad eum; fperans illum ad le ven unim. Is verb Pcolemxum julFit , fi ci vifum
cllet, ad fc venire. Poftqitam ille venit, neque obviam ei procedit , neque alTurrcxit ; led quali
unum dc vulgo falutavit, Sc «didere jutfit. Id primum commovit illum : qui miratus eft tantum
in pop dari & exiguo ornatu fiipcrciiium Sc feverintem. Ubi fermonem deinde de rebus filis
'exorfus eft, inculavit cum Cato, quod tanta relicta felicitate , tantis fefe fiibjcciilet indigni ta-
ri bus , laboribus, largitionibus, & avaritix principum Romanorum; quos redatrta in argentum
.Egyptus vix cllet expletura. Couliilcbarquc ut cum claile reciperet fc , Sc cum civibus rediret
in gratiam : comitem etiam fcipfum orterens Sc in reconciliando ad|utorcm. Rex , quali cx
ini. mia & amentia ab ea oratione ad mentem rcdu&us, veritate peripeda & Catonis prudentia.
r
/ M P E R. M A C EDONUM. ^7 ag i
inltuuic illitu uU couliliu. Ceteram a verius iterum an amicis, ut primum Konum appulit , atque I
ad fores unius acccllit in tnagiRracu politi 1 deflevit inconfulta fua coepta, ejubd divuu tanti viri (
foRidiviifct oracula. \PUttar<h. in Catone minore. ] Romanis vero adventus ejus ex altera parte
tantam poftra exhibuit ntolefliam; nt M. C talius [referente Cicerone in oratione pro Ccrlio]
de eo illud Tiagtrdi ufurpaverit : Elimam ne in tnor.tr Pelio.
Alexandrini, quum Prolcroxi piofedioncm m Italiam ignorarent, mortem nppctiUTc arbi-
traxi ^filiam ejus Ucrenicen , qux legitima erat, una cum leniore ejus fororc Thryphxna, {qua
Se Cleopatra fenior) regno prxfecerunc. ( Strabo, fib. 17. pae. 796. Diot lib. 59. Porphyrini
in Grac. Ettftbium. Scaltgeri , pn£.ii6.) Milrruiuquc Menelaum Se Lamponem 8c Callinuodrum
ad Antiochum Pium ( vel Aliaticum portus illius filium , quem Pompeius Syrix regno exuerat)
ut fiinul cum lotunis in digypro regnaret Sed ille , morbo correptus , interiit. (Porphyr.
ibid. pdg. 117. )
Arabo Conlulcs paludati in provinciai exierant , Pifo in Macedoniam , Gabinius in Syriam:
populo cxccratiohibus c« prolequerite. ( Cicero , pro Sextio 1 & in L. Pifonem. ) Quutn autem
Gabinius , in Syriam navigaturus , M. Anionium (qui poftea Triumvir fuit ) ad capcilcndum
militiam Invitam, abnuit privatum fcquutunim fc : fcd dt-lata libi equitum pnrfcdurl , lrquu-
tus cll illiun ad bellum. ( PhtMTcb. in Antonio. )
T. Atr.pius , opera P. Clodii tribuni plebis , Ciliciam provinciam extra Ordinem obtinuit.
( Cicero, pro demo faa : cum lib. 1 , ad Forni lior, rpijl. j. )
Pe rebus Gabinii in profedione , & primo adventu in Syrum ita memiuit in oratione de
Provinciis Confularibus M. Cicero. Ejus itrr iti provinciam fuit ejufmodi . ut rex Anobarza-
nes confident veflrum ad eadem faciendam , ianquatn aliquem Thracem , conducerer. Deinde ad‘
ventus in Syriam primus , equitatus habuit interitum poji cor.cifg funt optima cohortes. Cujus
.imiiitonis equi ratus Se cohortium idem ctiatn in oratione pro Sextio refricat memoriam.
3947 Quum magna vis pcainix i Prolrrrxo Cypriorum rege rclida diceretur, decrevit Catt» By-
zantium primb proficifci. |n Cr,mr1* *«•« £)•«*< vr b™». /u.iu r_r.^ n-t
Icitor ) colligend i fui ex imb<
prum navigaret , fcripfit C3*» • quod Canidium in tradandis pecuniis temperatas non habi-
turum manus fufpicarctur. Quam profdHoncm Brutus fuhepit perinvitus ; tum Canidii vere-
cundia , ut ignominiosi a Catone habiti ; tum prorsus cjufccmodi altum & procurationem
curam
_
bat: Hyteano jam non valente ..
ei rc/iflcrr.. Se de mutis Hieiofclymorrm
PLJ Vexa-' 46 J7
reficiendis cogitante, S7
3uos Pompeius
er verb dejeccratr
pervagando 1 quo multos
regionemr tamen Jndxos
conatu armavit:
Romani collcltifque
qui ibi e: nnt properi
cum cohibuerunt. Alcxan-pe-
decem millibus
ditum Se Ijoo equitibus , munitionibus firmavit Alexandrum caftcilum juxta Cereas litum. Se
Hyrcanium , Se Machxrumem npn longe a montibus Arabum. ( joftph. lib. r . Belli , cap. 6
dr lib. 14. Antiquis, cap. Io; J
Adversis bunc expeditionem fufccpit Syrix prxfes A. Gabinius: prxmillb M. Antonio cum
aliis ducibus. Hi conjunlti cum Judxis in cfhcio manentibus , quotum duces erant Pitlrolaux
fle Malichus , alfumptis etiam Antipatri auxiliis i occurrerunt Alexandro , fcquentc cum reli-
quo exercitu Gabinio. Alexander tcccpit Ic propius Hierofolylfa : ubi conferto prxlio , Ro-
mani occiderunt hoRium circiter tria millia , neque paucioics tcpciunt. Gabinius amem ubi
Alexandrium calici lum venit, conclufos ad pacem invitavir , veniam prxrcritorum pollicendo.
Et cum multi hollium extra calle Ilum Rationem haberent , Romani cos adorti funt: ubi multis
exfis egregiam operam navavit M; Antemitti. ( Jd ltid. ) Qui hoffitio ab Antipatro amicifli-
mc exceptus, quum Triirmvir poli annos iif in Syriam veniflec , erga filios illius Phalitlum Se
Herodem humanitatis hujus non immemotem fc fuiflc oReodir, ( Id i lib. 1. Belli , cap. 10. &
lib. 14- Antiquit. cap. lj.)
Gabinius, rclida ad Alexandrii oppugnarionem parte exercitus , iple reliquato Judxam per-
luftravit : Se quotouot invenit urbes dirutas , xdihcari mandavit. Atque hoc pallo Samaria ,
Azotus, Scythopolis, Anthedon, Apollonia, Tamnia , Raphla, Dota, Matifu, Gaza, atque
alix non paucx inRautatx funt : quorum poRtotc habitatio tuta pcrmanlit , cum anil longo
tempore deletu fuiflent.
His ita per regionem difpolttis, ad Alexandrium reverfus cR Gabinius 1 fle cbm intenderetur
oppugnatio , per legatos veniam petiit Alexander ; offerens calltlla Hyrcanium Se Machxrun-
tem. Se poRremo Alexandrium. Qux quidem Gabinius omnia , confilio mattis Alexandri,
funditus diruit i ne rursus belli alteriu» receptaculum forent. Mulier enim de marito Se liberis ,
qui captivi Romam abdulli fuerant , follicita , Romanis favebat ; & Gabinium omnibus
obfcqoiis ptofecuta , quicquid ab eo petiit impetravit. ( Id. lib. 1. Belli , cap. 6. & lib. 14. Anti,
quit. Cap. IO.) * .
Mox Gabinius , rebus difpofiris , Hyrcanum Hicrofolyrtu deduxit ; curaque Templi Se Sa'
cerdoni ei demandata v exteris Rcipublicx panibus optimates, pufccit } Se conRitutis quinque
juridicis conventibus , in totiderh xquales panes totam provinciam diRribuit : ita ut alii HieiO-
iolymls , alii Cadaris ( al. Doris) alii Amathunte, alii Jerichuntc , alii Sepphoris jura pete-
rent. Atque ita fingulari onius dominatione Judxi liberati , ariRocraticc ubemer regeban-
tur.Id.
( ibid. )
Philippus Euergetes .Antiochi Grypi Se Tryphxnx , filix Ptolcmxi odavi iCgyptionim re-
gis, filius (qui ante annos 3 J. Syrix rex fuerat ) ab Alexandrinis ad Ai gypri regnum capdcen-
j. Vj/tris Annat. Pari po]l, 1 j j ~~ dum
Dioi
v
'PriMMli u mn
A TA S MU N D I. VI. I AMc.
Tn^ imolCf. Aorota.
ciSJto.
duin acccrlkus , k Gabinio Syri* prxliJc cft cohibitus. .( Porphyr. ia Gratis , Lufbian. Senii
+3*
itr- f*i- *i7* )
Ptolcmxum Aulctam Romx Pompeius fufccpit & Senatui commendavit , ac de reduttione cius
egit. ( St r diro, lib. I-. pap. 796. ) Ptoleroxus veto , hc i Cornelio Lentulo Spiruhac Confulc ,
cui provincia Cilicia mandar a erat, rcftitucrctur petiit. [Di», lit. } 9.) ipfoque Lentulo lcfcrcn-
te , ut ab eo reduceretur , Senatu fcon fulturo fidium cft. ( Citer», lio. I . ad [anui. epsfl. i. cum orat,
in L. Pifntm , 0 t pro Rabirio Poftumo. )
Atque ab eodem Confiilc datum fu ille confilium dicebatur , ut Pompeio omnis potcftas rei
frumentaria: per torum imperium Romanum terra roarique tribueretur : ut majore imperio ita
PmnpCio adit; icto , ipfc regi Ptolcmxo mitteretur auxilio. ( Ploraret, in Pompeio. )
Alexandrini ccnrum virus Romam ablegaverunt , qui & contra Ptolcmzi accuiationcs ipfos
defenderenr , & viciffim ipfum de illatis injuriis accularcnt. Cujus legationis Dio Academicus
princeps fuit. ( Strabo , lib. 17. f*&. 796. Dio > Itb. }?. )
Ptolemiu* , cmilTis in omnes partes ccttis hominibus , legatis inluiia? pofuit . ac plcrofquc in
ipfo itinere interfecit: exteros partim in ipsa urbe oeddit , partim injc&o terrore, aut pecuniis
corruptos, ci> perduxit , ne cautam cujus gratia milii erauc apud magilhotus agerent, uiliunve
intercmptdrum mcntioncih facerent. ( Dio, ibtd. ) Quo fpeCiat , quod de legatis Alexandrinis
contra jus falquc imcilectis , in oratiouc de Arufpicuin rcfponlts ; de quod de Alexandrinorum
pullatione Puteolana, in oratione pro Ccclio, habet Cicer*.
II re tes in tantum rumoribus vulgo jaCtabarur , ut Senatus vehementer indignaretur, cos
liugulatim movente Marco Favonio : quod de multi (ociorum legati Romam milii ( quorum
tmum Hicodolium , legatum ad Senatum a civitate liber? milium, P. Clodii de Hcrmachi Chii
opera Cicero de Arulpicutn refponfis fica pcrculliira commemorat) per vim vita fpoliaii
cllent? & quod magnus eo tempore Romanorum cllct numerus, qui muneribus fe conumpi
fivifll-nr. Itaque principem legationis Dionem ad fc vocavcrunr; ut ab eo de veritate rei
fierent certiores. Sed adhuc tantum pecunia poterat Ptolcmxus , ut neque Dio in fena-
tum venerit , neque ulla de crJc interemptorum mentio , quamdiu ipfc komx fuit , fieret.
[Di«, ut fuprd. ) _ .
Tandem veri» Dio quoque iplc , homo doffilfimuS , qui tum .ipud L. Lucceium ( hominem
itera cruditilfimum : a quo, in lib. J. ad familiar. epift. ia. petit Cicer», ut res a fc in Con-
iulatu gcftus litteris mandet ) qui fuerat ei cognitus Alexandri* , habitabat , per infidias cft ne-
catus. Cujus eidis neque P. Afeitius , qui ut ejus confcius accufarus ell , neque Ptolcmxus
ullas pernas dedit. Judicio enim liberarus cll Alatius : Regem vero domi fu* accipiebat Pom-
peius , de enixe juvabat. Et licet multi, quod fc muuetibus corrumpi paflx Client , infequeuti
tempore in judicium cllcnr peri radit pauci tamen convidi funt: qubd quum cllcnr complures
eidem ctimini obnoxii, unufquifquc libi metuens alteri auxilium ferebar. Ea tum mortales pecu-
nix lludio perpetrabant. ( Cicero , in orat, pro Calio. Dio , Itb. j 9. )
M. Cato , reconciliatis cxulibus cum citeris civibus compolitoque concordia Byzantio , in
Cyprum navigavit : quem haud gravatim Cyprii receperunt , pro fervis fe jam deinceps ami-
— fociofquc populi Romani futuros Ipcrantes. Amplum verb de regium in poculis, menlis ,
gemmis , purpui a , invenit ibi Caro appararum : quem cum diftrahcndum de redigendum in
argentum curavilfet ; paulo minus fcpccm millia argenti talentum inde coegit* (Plutarcb . in Ca-
tone minore , & Bruto. Strabo , fin. lib. 1 4. Dio , lib. 3 9. )
Hic vero curiosi omnia quum vellet ille perfequi , omniaque ad fummum intendere pretium,
atque iplc inrercllc omnibus dt adhibere extremum calculum, ne confiictudini quidem fori
credidit 1 vcium limul omnes fifpcdab.it apparitores, prxeones, fcdores , amicos. Iplc denique
cum liciuntibus colloquebitur fcorfim , Se propellebar fingulos , arque ea ratione pleraque
promercalia addixir, Quare tum multos amicos quafi diffidetis cis olfctidit , tum intimum om-
nium Munatium ad offenlicmem laceffivit prope implacabilem. Et Julio Cxfati Anticatonem
poftea feribemi materiam dedit criminandi locus hic amarilfimam. Munatius enim hic (cui Rufi
Cognomentum tribuit Valerius , lib. 4. cap. 3.) de Catone de expeditione ejus Cypriaci com-
mentarium edidit i quem potili imum cft Tlu.1lc.1s Iccutus. In quo ramen commentario, non ex
Catonis diffidentia extirillc feribit M unarius illam fatuitatem : fed qubd, cum ferius ipfc in
Cyprum veniflcr , Caro cum neglexit , de Canidium , qui initio adfuerat fidemque de abftinen-
iam fisam ei probaverat , ipfi prarrulit. ( Plutsrch. in Catone. )
Extremo Confutatus lui rocnfc ( in Septembrem Julianum tunc incidente) quando novi tri-
buni plebis magiftratum inierunt , P. Cornelium Lentulum Spintherem iteT in Ciliciam pro-
vinciam fuam paraville, de Prolcmzum Aulcram Roma difccllillc , locus ille ex lib. 1 x. AnnaJ.
FcneftclI* a Nonio Marcello citarus oftendit. Vt magiflratum inierant Triboni , C. Cato turbu-
lentos adolefens <$■ audax , nec imparatas ad dicendum , concionibus a jfiduis invidiam & Ptole-
mao fimal , 301 jam profeQus ex Vrbt erat , & P. Lentato Confolt , paranti jam iter , concitare
fecunda quidem populi^ rumore capit. A Cicerone veib caufa P.olcmii dcfaila cft : ut dt ipfc
in ordkonc pro Carlio fubindicat , de Fortunatianus apcttiiis confirmat , oiauonem ejus de rege
Ptolcmato nominarim citatu.
i9 i8 luitio Confulatds L* Maecii Philippi de Cn. Lentuli Marccllini , ftatua Jovis in Alb no
monte cetlirus tadi , reflitutioni Ptolcmxi aliquantum mori injecit. Quum enim Sibyllini
libri conlislcrentur : Regem *€gypti dolofis confi!iu( ut apud Ciceronem cft, in orar. pro Rabirio
Poftumo ) Romam Ventri rUm , Sibylla prxdixille dicebatur ; de de eju» (ufeepeione , in
lunc fenreruiam ( ut habet Dio ) pronuntufle. Si rex •Ajypto auxilii alieujus indigens vene-
rit , amicitiam es ne denegaverim , nullis autem copiis eum adjuveritis : fin ftcus feceritis ,
labores
Digitizod by Google
J MPE MACE DONUM. +& ,
'i la for es & ptricul a habebitis. Quod oraculum in populum evulgatum cft , C. Catonis tribuni
plebis opera, non enim licebat Sibyllinum ulluin carmen populo enuntiare, nili id Senatus de-
ctevificr: quantoque minus id licete videbatur , tanto i>lcb» xgrius rem ferebat. Vetitus itaque
Cato ne fententia oraculi fupprimercrnr ,• eam Latine redditam Pontifices ille plebi exponere
coegit, priufquam Senatus quicquam ea de te ftatucret. [Dio, lib. 5 9. ] Hxc ramen opinio
populi Romani fuit , a Lentuli Spintheris ( Cilicix Proconlulis ) obtrectatoribus nomen in-
dttChim heLr religionis fuillc: neque tam utilium impedirent, qulm ut nequis propter exer-
citus cupiditatem ( quem inter alios Pompeius maxime ambiebat ) Alexandriani vellet ire.
[Cicero , lib. I. ad familiar. epift. 4. ]
Ammonius Ptolcmxi legatus. redurtionem regii per Spintherem aperti pecunia oppugna-
bat. Pauci illi qui Regis equiar bene volcbanc, omoes rem ad Pompeium dcfcjri volebam.
Sciurus religionis calumniam» non religione fcd malevolentia & illius regii- largitionis invi-
dia , comprobabat. ( Id. ibid. epift. 1. ) Er , quali rei religionis oblifti jam non pollet , fartum
cft Serutufconfultuni , cum multirudinc Regem reduci , pcriculofum Reipublicx videri. [ Id.
ibid. epift. 1. & lib. i. ad Quint. frarr. epift. a. eum Appiano , i» Syri-tc. p.\g, liO.O' Parthi e,
f*t M4- ] ....
Ptolemxus , oraculo inrcllcrto , pro Spinthere dari Pompeium libi ducem petiit : inventique
i libelli fune per forum fit in Curia dillcminaci , quibus id lignificabatur. Unde Regis hac de re
litteris ab Aulo Plautio tribuno plebis ptiblicd recitatis , collega ejus Caninius ( apud Plutar-
chum Cantdim perperam dictus ) legem tulit , ur line exercitu Pompeius duobus lirtoribus
comitatus Regem cum Alexandrinis in gratiam reduceret. Qux lex liccr Pompeio difpliccte
non videretur, ne hxc ipfa tamen res eum adhuc majotem ediceret» i Senatoribus lub prx-
textu partim mandarx aiuioux partim falucis /piius ( uti metuere prx fe ferebant ) cxplou e»
clt [Plutor ch. in Pompeio. Dio , lib. j 9. ]
In Senatu aurem luC de re varix fuerunt lententur. Bibulus, ut i tribus legatis, ex iis qui
privati edent; Craflus, uri rribits legitis, Uve privatis, live in imperio condituris : Volca-
tius , Lupo tribuno plebis referente , ( cum quo Afranius , Libo , Hyplxus , fic Pompeii fa-
miliares omoes concurlabant ) ut i Pompeio; Hortcnlius, Lucullus fic Cicero, uc i Lentulo
Spinthere , Pcolcmxus line exercitu reduceretur , cenfuerunt. Servilius vero redupi cum omni-
nb negavit oporrcrc. [ Cicero , lib. 1 . ad familiar, epift. 1. & 1. ]
Mcnfc Februatio ( live NuVetnbri Juliano } C. Cato tribunus plebis legem promulgavit de
imperio Lentuli abrogando; quod filio ejus vcllitum mutandi occalionem dedit: ut in lib. i<
ad Quintum fratrem epift. {, M. Cicero memorat, quod de Ptolcmxi in regnum reducendi im-
perio, ex Senarufconfulto in Cuufulatu ipii concedo, intclligcndum. Cilicix enim ptoconfu*
latum, Cypri etiam ( M. Catone inde dilccdentc, triburarix farta- , ut in libro 14 Amrnianm
A.arcelhnus , Se in prxeorix provinciam a Romanis redartx, ut in fine libri 14 Strabo indi-
cat ) adjectione aurtum , ex Ciceronis ad cum icriptis cpiftolis ( lib. 1. ad familiar. epift. 7. &
fequentib. ) poft legis hujus promulgationem rcrinuillc ipfum conitar.
Ptolcmxus , ciim neque per Pompeium ( quod maxime cupiebat ) neque per Lentulum re-
duci fe in regnum polle videret, de reditu jam delperans, fcphcfura profertus in Dianx tem-
plo commoratus cft. [Dio , lib . $5». ]
Ariftobulus, cum nlio Antigono, Roma clapfus in Judxam reverfus cft: ubi magni iterum
Judxomtn manu conflata , partim mutationis cupiJoruin paitim quibus olim dilectus erat ,
Alexandrium recens dirutum denub munire conatus clt. [Jofepb.lib. 1. Belli , cap. 6. & lib. 14.
Antiqui t. eap. j 1 . j
Adversas eum hxc molientem prxfes Syrix Gabinius milites mifit, ducibus Sifennl (filio)
Antonia Se Servilio; qui Alexandrium occupari non linerent. Se darent operam ut ipfum
comprehenderent. Ad Ariftobulum verb Se alii multi Judxorum propter nominis celebritatem
.oniluxcrunr , Se Pirholaus Hicrofolymorum prxfcchis cum mille amutis transfugit. Cum-
que in eo confluxu multi fuillcut non fatis annis inftrurti ; Ariftobulus, lis ut inutilibus dimif-
'is, ailumptifque armatorum orto tantum millibus (inter quos Piiholxus erat cum fuis) Ma-
chxruntcm contendit. Eos fecuti funt Romani: habitoque conflirtu, aliquamdiu pars Arifto-
buli fbrrircr dimicando pcrfcvcravic , donec quinque virorum millibus defideraus terga ver-
tere coarta eft. Prope veto ad duo millia in quendam tumulum confugerunt : unde dilapfi ,
ut quifqiic potuit , lalutcm fibi quxliverunt. Cxtcri mille cura Ariltobulo , perrupta Roma-
norum acie , Machxruntcm perfugerunt , caftrtunquc munire coeperunt. Sed non ultra biduum
oppugnationem fuftincre valens Ariftobulus , multis acceptis vulneribus captivus , cum Antigono
filio , ad Gabinium addurtus cft. ( Id. ibid. )
Plutarchus in Antonio rem geifam ita amplificat ; virtoriam totam Antonio acceptam re-
ferens. Advtrfm Ariftobulum , qui fudtos ad rebellandum folicitavtrat , mijjiu , ampliftimo
primus tranfiendit , praftdiifque
arcis muros prunus prxfidiifquc illum omnibm exuit reliquis. Inde fitpis
ftfnit cella
collatlt
t is
intentes copias ejm
ineentes ejus parva manu
manu jutUt
fudit , pauci
paucifque demptis occidione eat occidit. Ipfe «84 cum
filio Ariftobulus captus eft, Dio, lib. }$>. non ita rc&£, ipfum Gabinium inPalxftinam pjofc-’
rtum , Ariftobulum (qui Roma profugus , tumultus aliquos ciebat ) comprchcndilTe Se Pompeio
milillc fer ibit i imperatoque Judxis ftipendio , inde in >Egyptum , ad reducendum Ptolcmxum
profertum elle.
Tyrannio, in xdibns M. Ciceronis docens. Bibliothecam illius pulcherrime difpofuit; Dio-
nyfio Se Menophilo, librariis ab Attico miliis, ufus adminiftris. [Cicero, lib. i.ad Quint. fratr.
epift. 4. ($* lib , 4. ad Atlic. epift. 4.. & 8. ] Tyrannio videlicet Amifenus j qui ( ante annos 14)
a Lucullo captus, fic Rontr clarus ac dives fartus , librorum ultra jo millia fibi comparavit.
m* Amat. Pars poft. I ii ij [ Susd.
IaA
Ffnod,
ISZ.
'\+4-0jE T AS MUNDI VI.
cndw cum*: a
im*" fsmd in T»P.ni».] qui ex Syllani bibliothecl libet» Ariftotclis defcrib
m excmplstix ferum acccp.i rc , exfqoc ,m. habemu r Ar.ftu.elA o-
Mo1 AnJ.on
2 «.«fetlo ilTr f Rhodiu
.cum Strabe , lib. I j. p**. 60?. & Plwarcb. » Sylla. ]
tcftes producit
bUfn CvotUco nLotio adminiftraudo , ahrtincntir & contincntix M. Caronis mam parma A/ia,
i.) Epirum , Achata m , Cyclad M tnfAas , mariti
V IrriuT r tb. 4.CJD.
animum
V m Cyprum unit <juum pecunia deportanda minifterium fufiineret , tam averfum
utriufj ue intempe rantia verfatu s mater, i. nam
{Temni venere nulm a luero habui: i in maxhad carum tot eyreg.a urbe, ,
1 Jtvitu potefla te tpfiue contine bantur , C7 fernl, j,ima de/,
m Rufu, , Cypriaca exped,-
neceffaria totisu navi rationi, diverticula erant. Atpue id Munati
fuit Jignific at,
t,o/iu fidus cernes , fcriptu talenta 8c
i 'm navientionem veritus Cato , multa vafa paravit i quorum lingula bina
hmiculum , cu|us capiu corticem lubcris
tJz arlchnns capiebant. Singulis longum alligavit
ut, ft fraftum elTct navigium , alligatu, ab imo locum commonfb a-
tranfveft um cft. At rationes
r r Atoue areentum quidem omne, pauco excepto , proiperi
alte-
j n,.r procuraverat lubebat in duobus codicibus diligenter dclcriptas : quorum
■.
r ■ rS"s ■ i™ , *;unmm exufquc
iplc Corcyra
alterum fc.cm fervavera
Cenchrei r. verum
s fcMfe , d,Wo uni
foro teten-
quum intuvigio
rZ«.
limul
jX autem crebras pyras ob gelu notie «necnd.Jcnt ; inflammatis tentoriis
° . • a Jfiidctatus. Quamvis vero inimicos quidem 8c calumniatores reddituri erant pro-
coucx e C fM*iielin"urs : pupugit tamen res Catonem; qui non ad fuam probandam
Sr'Xta. rSs .^ii fc£G. prxbere xliix exempli., gcfticbxt. [fUu
CWs’« ] vcl„, hoftiles exuviis clxfti impolitas , Liburnis per Tiberinum oftium 4S)8
ex,. VdM. fxrerrW. Iit. a.
nmimx cum diligenti! in Urbem deputm*. [«.r., M.j quam rem lauus irar.um
falcr Maxim ,.b. + ex,. .. xfmreix». A/..rre« m. /rf.
nuuiili' Ro.mni ullum tromplutm implevilli , affirma, rima, («r /»,r.]
es, uni cum Con-
(“a.onis adventu Romi nunlialo, illici omnes mag.ftratus Sc fxccrdolpater fuit ) uoivcrlo
uxoris CatouU
fulibus f quorum »1,«, L. Mrrcius Philippus, Maro*
, & npas umnquc compleve-
Senatu cd frequen, i pupulo obviam ei ad «umen _prod.c.uK
dtlccffit eius fub,ea, o. Cu,us taroco m eo
ro,,: nihilque i triumphi fpecie Sc fiJcndore
obv.am non defendent , neque
mnau eft infolemia, 0„bd ad Coufules Sc Praturis clTufos
an, i cgrclus fucm quam ad cnm
curfittu inhibuerit , fed l.cxrri regia ripam prive*» non
Patcrd. I,b. x. exp.
lacum claife fuerit navali inv.au» , ub, erat exponenda pecuma. PUM.
Nave nihilomi nus egrcd.c m, Confulcs Sc citer. magiftta-
It Placarcb in CManc minare.]
fititt non quid magnum
n,V Sc u n.verfus Senatus popuitifeiuc Romanus officii gialia prrfb
illa uicolum cm advexerat , Ixtarus,
ondus aflri Sc aTgcnti , Icd quod M. Catonem clallis
Fr-xZer. Maxim. lib. S. enp. . , . . . r
populum admirati o. [PWri.]
1 Translati per fon.m pccunii , fpera.3 longe marons , ccpn
Er quia mullis mancipiis pccum.lq uc cx facnlraribus reg,» colica» Ca,o nulli m fe repena-
1 „,„6,inm locum dederat, fcd ab omni c.,m„ic l.bcr cunaa Romuui Trxd.dcrali tan-
* Ecft* no “ minorcu , quam (i v.dor d bello rcd.irti. . hnno.on adepn» fixi,.
j™^iT pecunias dcfpiccrc
OlbJ enim complures mune, ibus fe corrumpi palcrenmr, ,d cftccerat, m
*
mim boftes r'fuperarc
— ■" 1.^rarior vi.rur haberetur. [Br. , M.jp. J
l«,ation
iratoi . philnli.phum deporravifte Catonem, refert Plinlni. [lib. 7.
Cyp.ia Inic legarionc
ixi regio proci, tatori , dc ejus fide Sc diligentia tcftuus, Cato libcrratem 1 Senam
, Clodiot nominare inrcti.
obunuit. [Plutarch.in Catone. ] Clodias fervos ex Cypro advedos , non obtinuit. Igitur cis Cy-
fnubdipfe Calonem eb amaudafta: fed quia Cato obftabar
nonnulli mftitnc-
Jilr.in cognomen datum cft. nam ne Parci quidem cos nominari , quod
imt , Cato pullus eft. [ Dia. lib- )»■]
ejus calumniis un-
Clodius Catoni, quod libi fc oppofuillcr , fncccnfcns, admmiftrationen)
oe,il,° ra,ioncfque’c,,m aao.um fuorum poftulavit : non qubd putare, fe eum alicuius injufti
f J» ■ ,p jroitie i fed quia naufragio commentari, Caloms frri omras perierant , id pro fe
", feaSrum Clodius arbitrabatur. Ad uvit in hoc ciiam negorio Cifar Clodium , quan-
' b,-cro. J. quidam referunt) accufationcs c, contra Calonem per litteras mif*. [Die,
ne unum
tjj , Clt0 veri, tantum pridicavit fe ex Cyp.o argenti Reipublic* CoegilE, quum
ex tot bellis & mumph» concullb orbe
uuidem equum vel militem ipfe accepife , quantum
*. <" Cnranc »<»•"•]
tetre noi, retuliftet Pompeius. [ Ww
AI Ci cfo u , nihil cornm qu-x Clodius m tribunatu i gcflillct ratum lubcndum cllc m Scnaru
illius afla refeinden-
coi\ cil Jciiti 'm! Cato lc oppofuir: non in grati.im Clodii , Icd qnoj inter tribuni milii non legitimi,
in Cypro ptocura tio, ur cx illegitim i rogation e
d.. quoque cllcr iplius
& i» Cice rone .] .
f Phtarch. ibid.
Orodes m Paithortmi regno fucccflir: fratre luo ntibus Mithri-
1 Phraiti II. i filiis per fcclus (iiblato Ita in libro J9, Dio. Vcrdm filiis dc regno contende ,
, v Up lii cui imperabat , cicino.
Miftwida.es in exilium pulfus ffiifle videmr. Otodem ve, 6 *
poli regem fecundus i
exitio reduxit Surenas . vir opibm, genere atque aiMhontatc mter Parthos
ut novo regi Parthorum prunui ! diadema imponeret. Hic enim
LU. nrxrosativa erat gentilitii ,
, profligatifquc
Sclcuciam magnam i-i Orodis potcftatem rcdegit i ante alios afccnfts manibus
illo tempore, lum-
fua manu prUR.ignaioribu,. Er quum nondum mgclimum, annum cxcgtflct
cmm dc eo reterunt, Plu-
mirn tamen confilii 5e prudemix exiflimarionem cll conlecutus. Hxc
, tum -
tamen Parthicis
tarchus in Crago. & Appmnut in Panhicis [pajr. 140, l4*.] Qui idem Appianus
Digitized by Googlc
■ Anno
MunJi.
I M P E R. MACEDONUM. 441
Paitlucis , 1pag. I J4«j tura in Syriacis , [p**. 120. J alia vice Mithridatem i fratre Orode regno
Parthico pulfum fuillc agnofeir. Quanquim Mithridateo) propter cmdeiitatera regno i /enatu
Parthico pulfum fuille, Sc fratrem ejus Orodem regnum vacans occupavillc, in Jib. 42. cap. 4.
Infimus ngnificct. licet ibi Mithridatem hunc cura Mithridate Partho: uin rege, cui res gettx
Magm cognomen dedere, eundem perperam faciat : quum inter Magnum illum Sc hujus fra-
trem Orodem, variam complurium regum in Parthis fucceffionem extitillc , vel ex ip/b Prologo
[ibti 42 Tragi Pompeii (cujus epitomen Infimae nobis dedit) latis appareat.
Regno, live i lenam Parthico, /ive a fratre Orode pulfus Mithridates, ad Gabinium Syri*
Proconfulcm , expeditionem in Arabes tum parantem , venit : eumque permovit , ut omittis
Arabibus contra Parthos ditccrct, ipfuroque in regno recuperando adjuvaret. [ Appian. in
Synacit , pag. lio. & Parthicis , pag. 134. Dia , lio. 39.]
Idibus Maiis (in Februarium Julianum incurrentibus ) Icitis in /cnaru frequenti litteris A. Ga-
ainii dc rc bello cura maximis Syriae gentibus ac tyrannis ( quo nomine , Jndxx , Commagene,
Chalcidis , Emcfx 1 Trachonitidis , Batancx , St Abilcnx principes appellari folcbut ) bene gcfta
Sdesoon cft habita; Sc fupplicacio , qujm eo nomine in templis Romx faciendam petiit, deue-
jara. [Cicero , lib. 1 .ad Sensit, frasr. epifl. 7. orat, d: provinciis Coifularib. & in L. Pifatum.]
Quum Gabinius ArittobuTum regem cum filiis Rnmim milillct : illum quidem Senatus in
vinculis ibi detinuit , filios autem iu Judxam mox rcmiiir < quod ex Gabinii litteris cognovittct,
matri eurum pro traditione calidiorum promittam illud fiiiitc. Ita Jofephtss lib. 1. Belli cap. 6.
& lib. 14. Antiqti. cap. Ii. ubi regnum limul & Pontificatum per annos tres Sc menfes fex obri-
nuillc Aciftobuluin addit: quod Arabicus hillorix Judaicx coi leCtor (ad calcem Eibliorum
iras.vyxdfvr Pariliailium editus) capirulo 40. deprions principatus fpario accipit; donec capti -
tus addnlins efl jprima vice ; quum dc priore illo dc pofteriore hoc , limul fumpto , intelligcn-
dum potius fuille videamr. ut ante priorem quidem captivitatem annos rtes Sc menfcs totidem
(ut in lib. 10. Antiqti. cap. 8. diferte Jofephus confirmat) poli reditum yctb ex uebe Romana,
& ante fecundam captivitatem tres alios menfes in regno ille exegerir.
M. Cicero, oratione dc Provinciis Confiilaribus iu Senatu habiti, ur L. Pifone & A. Ga-
binioquibus
( Confulibus ipfc in exilium pullus fuerar) revocatis, eorum provincix , Mace-
donia & Syria, futuris Confulibtis decernerentur , lua/it: illa , inter alia, Gabinio objiciens.
In Syria , imperatore illo , nihil aliud aciam efl , nifi poliones pecuniarum cum tyrannis , decifio-
nts , direptiones , latrocinia , cedes ; cim populi Romam imperator , infirullo exercitu , dexteram
tendens , non ad laudem milites hortaretur , fed omnia fibt & empta & emenda efje clamaret. Jam
vero publicanos miferos tradidit in fervi tutem Judait & Syris , nationiftus natis fervituti. Statuit
ah initio , & in eo perftveravit , jus publicano non dicere ; paSionts fine ulla injuria fallas refeidn ,
cufledias fufiu/it , velligales multos , ac Stipendiarios liberavit : fuo In epido ipfe ejfet , aut quo
veniret , ibi publicanum cut publicani fervunt efje vetuit.
Gabinius , quum multis maleficiis Syriam attlixittet , adeoque plus damni quim prxdoncs ,
qui tum maxime vigebant, dcdillct provincix» omnem quxttum quem inde ceperat pro mini-
mo ducens, ad expeditionem in Patthos faciendam, qubd prxdi vites ettent, animum adjecit,
atque ad eam fc paravit. ( Dio, lib. j 9. )
Gabinii amicus Archelaus fuit Comanorum in Ponro i Pompeio Pontifex conftirutus. ( ut
fupri, ad annum Mundi }?4o. cft ditfhim. ) Is cum Gabinio tunc degens , fc ei (ocium in bello
Parthico , quod ille parabat, futurum (peravit : fed id Senatus non permific. (Strabo , lib. 1 x.pag.
JjB.<7/i*. 17 .png. 796.)
Quum Gabinius , adversus Parthos dixflo exercitu , Euphrarcm erajccilTcc ; Prolemxus
Auletes cum litteris Pompeii advenit ; magnamque pecuniam tum Gabinio , tum exercitui fe ,
partim itlicb partim pottquam rettitutus cllct , daturum pollicitus cft. Decem millium talentum
mcTCedrtn Gabinio ab illo fuille oblatam , non folum Plutarchus fed etiam Cicero con-
firmat, in oratione pro Rabirio Poftumo : ubi Sc bis millies atque quadringenties fclhxtium
eam fummam xftimat. Plcrique duces refragati funt > Sc Gabinius bellum hoc dubitavit fuf-
cipere, quamvis vehementer dcccm illis millibus talentum mancipatus. Antonius verb rerum
avidus magnificarum , A: Iholemxo cupiens grarificari roganti , prxtto ei fuit ad inducendum
atque incendendum ad fufeipiendum hoc bellum Gabinium. Et tamctfi lex vetaret, ut ne-
que prxlidcs provinciarum finibus excederent, neque arbitrio fuo bella fufeiperent» atque
etiam populus, Sibyllinorum carminum religione indudus, ne Ptoletnxus reduceretur inter-
dixilfet : Gabinius tamen quanto magis id vetitum feiebar, tanto majorem inde quxttum
fecit ; Parthi coque negotio omitto, in Alexandrinos expeditionem (iifccpir. {Jofepb. lib. i.
Belli , cap. d. <y lib. 14. Antuju. cap.n.pinturch, in Antonio. Appun.in Syriae, pag. 110.& Parthic.
pag- * J 4'Dio, lib.y). )
Regnum vEgypriorum obtinebar ea rempettate Berenice , Auletx filia : qu* ex Syria accer-
fito quodam Seleuco , qui fe i Syriacorum regum ttirpe ferebat , cum & maritam appellavit 8c
regni bcllique confortem fecit. Hic turpittimarum (ordium homo , ( ut eum in lrefi>afiano
dclctibit Suetonius, cap. 19.) Ptolcmxus Cocces & Cybio falles Sc TUfiiearrot live Suodiritiut
per contemptum cognominatus , aureum alveum , in quo Alexandri Magni corpus Alcxan-
drix conditum jacebat, rapuit ; fed nullam e prxda utilitatem percepit. Regina enim , ubi
nullius prerii hominem vidit , intra paucos dies cum llrangulavit i cum ejus fordes , illiberali—
racemque pari non pottrr. Er cihti ei jam quxrcretur mantus regio fanguine natus j Archelaus
ille Comanorum Pontifex in Syria rum degens , Sc filium Mithridaris Eupatoris (fub quo pa
ccr ipfius Archelaus conrra Syllam Sc Romanos bellum gcllerat ) fc cllc fimulans, per ami
cos quo/Ham ad reginam dedu&os eft .• i qui, ut vir rebus gerendis aptus , eifdein quibus Selcucu -
' L,- — _ I ii ii I conditio
Digitized by Google
JET A S MUNDI VL Prrtaii arum
condilionibui tcccfius, lex racnfes limul cum eu regno poutus cll. (irrufa, Ili. 1 7- />•<(. 7J4.
<tr 1,6. u.fWS.Di*. «*• 3D-) - . ,
C.44-Clodius2 ‘ , P. Clodii frater , ex Prxtura ( quam hoc anno cum ccQillc , in libro }9 Dit in-
'
A
dicat) funi provinciam obtinuit. ( Cicero , ad Attic. lib. 4. Ejtifi. M. ) Cujus in ea Qux-
Aor C. Scribonius Curio fuit : ad quem Ciceronis , in libro lecundo ad Familiares , feripex
^Novis 'conAilibus , lege a C. Trebonio tribuno plebis lata , ad quinquennium provincix dc-
crcrx funti Cn. Pompeio Hifpaua Se Africa, M. Licinio Craflfo Syria cum vicinis regionibus:
bcllum-
notcAarc utrique data, ut fumerent fibi quantum vellent militum ex civibus Se fociis,
CraJJo , Pont-
quc& pacem cum quibus ipfls videretur contraherent. (Liv.lib . 105. Plutarcb.in
peto, S- Catone minore. Appian. Bell, civii. lib. x. pag. 437.4)8. Dio , lib. 19»)
r Craflus, mox ut forti tus cA provinciam fuam, gaudium fuum diilimulatc non potair; nihil
&
unquam libi accidillc felicius exiAimans. Apud familiares autem roulu vana effundebat
prxdcfti-
juvenilia prxtcr xtatem ac ingenium : non de Syria tantum Se Parthia vi&oriam libi
Indos Oricntalcmqnc Oceanum fpes fuas vanas proferens. Et
nans , fcd ufque ad Bactros Se
bellum Parthicum non fueiat adferipeum:
quamvis in lege, qux de imperio ejus lata erat ,
(ciebant tamen omnes Cratium in eam prxdam inhiare} & Cxlar ex Gallia feribens , laudabat
1 Crajjo. )
ejus propolitum, Se ut pergeret hortabatur. (PUtarcb.ii admodum parvo natu cum perpaucis militibus ,
A. Gabinius , rcli<Ao in Syria filio Silenna
atque ita provincia cui prxfeckus luerat prxdonum injuriis nugis expolita , per Palxibnim
in vE 'yprum profectus elt. { Dio , lib. ) contra Archelaum , quem libi rrgen. afeiveraut
i£ >yi>tii. (Lev. lib. toj.) I11 qua expeJitione Hyrcano & Antipatro amicis ufus cA ad omnia
qux rniliiix necctliras exigebar. Nam 3c pecunia Se armis Se frumento 8c auxiliis Antipater cum
aJ juvit. ( Jofepb. lib. I. Belli , eap. 6. & lib. 14. Antia». C4f.ll.) *
Quum iter per altum Se linens fabulum efict faciendum circa eluviem Se Sirbonidis paludes,
quasTyphonis exhalationes vocant ALgyptii : millus cum equitatu M. Antonius ( quem tum
juvenem prxfcdhini equitum Gabinii hiillc , in lib. j. Bell, civii. pag. 676. notat Appianus)
non modo angullias occupavit, fcd Pclufiuin quoque cepit , amplam urbem: (Plutarch . in An -
tonio) Antipatri conlilio Judxis, qui Pclulium accolebant ceu cuAodcs vCgypci aditus, in fo-
cictatcm pertrahis. ( Jofeph. ut fupr. ) «... ..«
Ita inpotcAatcm icda&o Pclulii prxlidio, limul iter prxAuit Antonius exercitui fccurum, 8e
fpem imperatori vi&orix firmivir. Ptolcmxus vcib , limul- atque Pclulium iniit, ira fle odio in-
flammatus vEgyptios trucidare inflituit : fcd intercedens Antonius , id proliibuit. [Plutarch. in
Antonio. ] ^
Pelulio duplici acie inAtuda , progrclfiis Gabinius , eadem die ALgyptios occurrentes fudit.
[Dio, lib. ; y. ]
Cicero, Koinx oratione habita, Commageno regi ignobili non modo Zeugma opidtilum in
Euphrate politum cxtorlit, lcJ etiam multa 111 cum dicens, togam ejiu ptxtcxtam, quam erat
ademtus Cxlarc Confulc , magno hominum ritui expofuit. [ Cicero , lib. a. ad Quintum fratr.
^Idibus Februariis (in Novembrem Julianum incurrentibus) Tyriis cA (enatus datus frequens :
frequentes contra Syriaci publicani. Vehementer vexatus eA Gabinius : exagitati tamen i Do-
mitio publicani, quod cum cflcot cum equis profccuti. [Id.ibid. epijl. 11.] 4ffJ>
Circa IV. Kalcnd is Mliial , ( in Februarium Julianum incidentes ) Puteolis magnum fuijfc 55
rumorem , Ptolcminm ejje in regno , (cribit Cicero. [ ad Attic. lib. 4. epijl. 9. ] Et in aCgypto
quidem ille tum fuit. Se ndverfariura Archelaum , opinione citius occurrentem, ceperat Ga-
binius ut jam ab eu nihil negotii reAarct. Sed veritus Gabinius ne , quali uulU magiu re er-
Aa, minus pecunia: quam convenerat a Ptolcmxo acciperer ; ad hxc fperans, proptcrca quod
acris ac magni nominis Archelaus habcictur, majotem libi pccunix fiimmani futuram : in-
fiipcr ab iplt) Archelao magna vi nummorum accepta, hominem, quali is aufugiflet , dimilit.
[Dio, lib. J?*!
M. Antonius poAca in prxlifs 8c certaminibus, qux magna & crebra commilla fuerunt, mul-
ta fortitudinis & conlilii imperatorii fadka edidit : liquidiflime autem , quum circumdedit Se
circumvenit i tergo hoAes , indeque vitAoriam in frontem incurrentibus paravit Et 1iorum
cam.i eximiis donis honoratus cA. {PUurch. in Antonio. ]
Populus vfigypcius , duitu Archelai adversus A. Gabinium mccnibos urbis egreflus , quum
caAra vallo atque folia cingere juberetur , univerliis fucclamavic , ut id opus publica pecunia
faciendum locaretur. Quapropter deliciis taro enerves animi , fpirituin Romani exercitus fuIH-
nere non potuerunt. [lUUntAfaxim. lib. 9. cap. 1.] Inde rursus Se in flumine navibus, &
terreAri pugna victoriam **7abiniiis obtinuit. Nam Alexandrinis quidem ad audienda omnia fa-
tis cA animorum , naturaque funt ad cAiiricnduin lingua quidvis quod cis ad animum acci-
deiir maxime prxcipkcs ac temerarii: Se iidem ad bellum cjufquc labores omnium ineptiflimi :
quanquim in fcdittonibus (qux apud cos & fi cqucmiAim.c Se maximx eveniunt ) ad exdes
lubindc deveniant, in i^fque pcriic bonum quoddam in primis expetendum cxiAiment. [Dio,
lib. J9.] .
lis Igitur vi&is Gabinius , occifdquc prxtcr alios in pugna Archelao , e vcAigio omni atgy-
pto potitus cA, camquc Ptolcmxo reddidit. [Dio, ibid. Liv. lib. 10 j. Strabo, lib. 1 1. pag. f j 8.
er lib. 17, pag. 796.] Quam totam caufam ita perAtingit Cicero, in oratione contra Pitonera,
tlc furore Gabinii agens. Effuta jam maxima pradd , tjuam ex fortunis publicanorum, ex agru
urbibitfijue fociorum exbauferat , cum partem ejus preda profunda libidines devorafent , partem
Digitized by Google
zl [Aip ERrWACED O NUM.
nova quadam & inaudita luxuries , partem mitemstiam
extruend um locis
«r /74> : c*mub, UU
omniaejsos
diripuit empnmis,
intermja pa>~ "
into/erabi
Itt adsficaao confiusfitt « ftipfum ,fafces fms , exercitum populi Romani , ***,«,
interdium»»'
deorum imnortahum , rcfponfa Sacerdotum, auc/oritaiem Senatus
, juffk popa /i , 4f j*.
£Mf4/m ,/w/"r" • «X» ta£fyptio vendidit. Cum fines provincia tantot haberet,
quantos Vilue-
rat . quantos optaverat , quum*, pretio mei capitis emerat , hts Je tenere non fiiult.
Exercitum
eduxn tx Syri*, qu, licuit extra p revinciam i Tribui, fi mercenarium comitem
reei Alexani
dnno. quid boc turpius? In^gyptum veni, , figna contuli, cum Alexand
rinu. quando boc[
bellum aut' hic ordo ( Senatorius ) aut populus Jufcepera, f Ctpi, Alexaniriam.
quid aliud ex -
peiramusa furore ejutj, nifi ut ad Senatum tantis de rebus Jteflis litteras mitra, f Nullas
cum mililfc, notavit Dio ne tpfe (uorum facinorum delator cxifleict. umeri
IntciftA Archelai corpus requifiium, ,M. Antonius (cui cur» ilio familiari
tas & jus holpicii
inrcrcclfcrat ) regio cultu tuneravir. Unde magnam is fui mcoiorisr» Alcrandr
inis reliquit,
j Phu.rcb. .'i. sinit»;.. J In Ponto vero Comanorum (accrdotium Archelai
filius poft naocm
accepit. f Strabe iit. ii. pag. jyg.J r r
Gabinius ce liro exerciru milites prnrlTrfii causd Alexandri* apud regem
Ptolemium reliquit-
qui in conluewdincm pdlUi, Alexandrini viri arque licenti* venerunt, St
nomen difcipli-
namqiK populi Romani dedidicerunt , uioeilque duicrtinr i ce quibus picrique
liberos L-
bebanr. [Cdfitr. Cmmau. Bili. iMI. hi. J.] ad quos fpeciint illa Aeram; libro
— ' ■ 1 ~ ■ pars maxima turba soi
Plebis erat Latia t fed tanta oblivio mentes
Cepit , m externos corrupto 'milite mores ,
Ut duce fub famulo jujjuque falellitis irent ;
* iduos erat indignum Phario parere tyranno.
Ptolemaeus regno reftitums filiam fiiam, Berenicen reginin, i
medio furtulir f SirO.
hir. 17. pe,. ?p«, Di., hir. 19. P.rfhy. in Grec. ScUir. p„. aafi. ] Idimque reli-
quorum primatum locupletiores , ut qui plurimi pccunji opus haberer , interemi
t f Di. ,
ut fupb. J f 1
C. Itibirius Poffiimas cddes HLomaniisi qui frcolcnwro & regnanti abfem,
8c Romam ad-
ventanti indcquc pollca difccdcnti prxfcns, pecuniam non fuam lolum , fcJ «jam amicoru
m
temere crcd.dcrar, ur eam recuperaret, Romana toga turri Grarco pallio
Alexandri mutata,
curationem & quali difpenUtioncm regiam fufeipere coadhis Duccetes
rrgius ab Auleta
conilicurus, Guftodiara tamen regiam poltci ille pertulit , vidit in vinculis
ftuiuliares fuos ,
mors ofe oculos Crpc ver fata eft ; nuda (que atque egens ad extremum fugit
i regno. f Cicero , pro
C. Rabirio. ] b 1 * r
Dura in itgypto morabatur Gabinius,- Aleiandcr Ariftobuli filius , demtb
rnvafo per vim
pt mc.pmi , multos Judaeorum ad defcttionem reduxit : coilcOoque magno
exercitu , regio-
nem obeundo^, interfecit Ro.iuims quotquot adipifei potuit , reliquos in montem
Garizira
compuKos obfcdit. Revcrfus verb Gabinius , Antipatrum propter notam
viri prudentiam pri-
raifit ad tumultuatores : qui multos illorum reduxit ad officium. Sed Alexander,
jo Judiroruffi
millia fccnra habens , aulus cft occurrere Gabinio ; & collatis fignis decerner
e ad montem
Irabyr.um: quo prarho dclidcrau fimt ex acie Judaica decem millia; Tum Gabinius, urbis
Hicrofolvmiranz rebus ex Antipatri lententia confticutis, contra Nabatxos
proferiis , bos quo-
que prnll-gjyit uno prxlio. [ fofeph.lib. 14, cap. 11.] 1
Mirhridues rex ( Phriuris II. piius) 1 Gabinio dcrcMm, non quidem Arabum
ope remum
Panhicum rccupcrsVit, (ut ex [frava iiirerprttatioiic verborum Appi.n, , in
Syriacis pagi a o,
vulgo ell creditum ) fed Babylonem potius fc recepit ; nr rx fnfiin, colligit
ur. Quam cum
frarct cjirs Orodes diu obfcdtllcc , & fame coaftos opidanos in deditionem tandem
compuliiTet :
Mithridates, fiducia cognationis, ultrb fe in poteibrem ejus tradidit. Sed Otodes
plus hollcm
qiilm fratrem cogitans, in confpcihl fuo trucidari cum jufljt. ( J.jhn. hi.
■*!. rap. 4. )
Gabinius nobiles Patthos, Mithridatem & Orianem , qoi ad ipfum ptofugn
am , cllm di-
mift 1 fparfo inter militei rumores qubd aufiigiileut. ( Iit. Selh , s.& iit. u.
ti qu .c ap .i l. ) r'
An Quum Syri plnrimim de Grbinio quererentur, Sc aliis de cauds, & qubd ob abfenfiam
ejus
a pridombus mfcilati vehementer Client 1 quum item crebri accederent publican
orum qucrrli
qui qubd per cos impediti veaigalia exigere nequilGde . magnam is alienum conflaveram : irati
Romani , fententias concipiebant , parati Gabinium condemnare. CicerAque cum alias
vehe-
menter Gabinium accudvit , tum confdium quoque dedit , ut denub Sibyllina carmina
legc-
tentur: pcrfuadcrts libi prinara aliquam adicriptam, ubi violata fiiifllnt.- ScdConfulUm alter
Pompeius Gabinio ultrb fhidebat, alter Cralfus, limiil ut collegi rem gratam faceret
fimu!
etiam ob acceptas quas Gabimus miferst peeuoias. Quare uterque aperti cum defendens
, nihil
decerni patiebantur: inter alia Ciceroni quoque erilium erprobramer. (Dit, hi.
jp. )
Pompeiua , io fecundo boc fuo Confujam , ludis Sc (pediculis muniiiccutiilimis exhibitis
;
Theatrum filum dedicavit. ( Creer • , Iit. a. Ofic. & iit. 7. ad /ami/iar. rpi/l. 1.
Afitn. PrdUn. ,n
•TMt. Pfminnnnt.) quanquam thc.urum illnd non ab ipfo Pompeio ettruihim dicebamr,
fed
a Demetrio (Gadarcuo) liberto epis id ex pecuniis quas, dum inllcs fub cocflct,
paraverat,
conditum fuifle. qui quidem nomen operis ad Pompeium retulerit: ne mali auditet , qubd
li-
bertus tantum pecunii collcgillet, unde tantos fumptns facere polfet. {Dit , Iit.
jj.)
Gabinius legatum 1 Ctaflo, ut in Syrii provincia ipfl fucccderct , nullum non admifitj
fed
magillrautm , quali perennem eaim acccpiflet . refinuir. ID:., UU.)
77 j£ T A S• MUN-D I VI. e*edt-
j
’ “O ium tribuni pfeSs Ctxllb «rufuli oblUrcm nc mUnc. conjcribcrK , ciM„c decretam
ebo , ,u, a fuam liberta-
ttanai refeindete conarentur -, Craltr» ad anna fe conwnit. Tnbumpl
videbant . i reclamando defti-
remarmii deftituram in a®unibui e)ua prohibendi! mbrmam e.le
terune- fed moltU eum diris devoverun t. Ee CralTo m Capitolio conflictas eapeditioms causa
runt, ( Iti. tHd. ) '
precationes obeunti , aufpicia inferta prodigiarjuc obnuntiave r indignarentur
^ Otium Ateins tribunus plebis pararer mlubeec cpis exitum. St mulu onamnmc
Pompeium ut fe deduce-
homUiibus pacatis «t fuderatis arma inferri , timens CralS» , ota„t
tunc ad reclamandum «t im-
ret • erat «mm magna illius apud plebem authontas. Multos igitur
ac vultu lenivit i
nediendom Crallum paratos , conlpecius ante eum Pompeius placido umimt
arrk inCra/..)
uaur flerent 8e tranleuntibos cedetent. (««f
Atcius vero tribunus CralTo occurrens , primum voce cohibebat , denuntians nc procederet :
reliquis tribunis
deinde apparitor trm juffit «unus in eum injicere 8c in Carcerem abducere. Sed
, lib. i9 )
olebis id non permittentibus , CralTus cetra porocnum evahr. ( Id. ibtd cum Dione
, focum ibi accendit ; <5e CralTo prztercun tc fufh-
Ateius tamen ad portam inierim accurrens
devovebat imprecati onibus* nova & horrenda nomi-
tum faciens libanfquc infuper , ditis cum
s «ecraxion cs ea prxditas vi Romani exifti-
na deorum invocans. Cujufmodi arcanas & pnlca
etiam bene cederet qui devoveret .
nubant , Ut nemo tic devotus polTct evadere , neque illi
( plebis Metellum hoftilibus diris exeuntem Cratium devovifle , feribit Florui. («*.$.
.. \ quidem tribunos plebis communiter diris cum publice devovitie , Velleius Pa-
torculus', (lib. a. cap. 46.) Appianus ( lib. u Bell. civi/. pag. 4*8.) & Dio , (/ii. jj». )
fignificant . Crajfumqu* in bella fecuta
Seva TfibunitU moverunt pralia dira ;
Ut in libro terrio Lucanus cecinit. Prx aliis tamen ebnunciavife ei dira, , fignique
ob-etfo monui (fe eum quid eventurum efftt , nifi caviflet i in libro primo de Divinatione confirmat
Cicero - a cujus pene laribus in provinciam CralTus eft profe&us , cum apud ipfum caenavitict, in
e deinde Cicerone m
1,0, ri, generi e,..s Craffipedi.. I. UfuMitr. I. ,) Secedent tunc inctdenus) Craflus
Tufculanum circa medium menlts Novembris (in Sextilem Julianum
navibus impo-
paludatus profectus eft. ( Id. lib. 4. ad Attic . eptft. 11.) <5c BruuduGi exercitum
luit .< Id. lib.l. de Divinat.)
:
Solvens Brundulio CralTus , pelago etratnnum ex tempeftate turbido , non paucas naves amifir
regem Dejo-
b reliquis expofitum militem tcrreftri itinere duxit per Galatiam. Ubi quum reperitiet
tarum admodum fenem , novam urbem condere, cavillans, O rex, inquit , duodecima heri
, matutinus con-
adificare incipis. Cui ille arridens ; Ne tu quidem , imperatur, quantum video
tra Parthos prcficifeeris. ExcciTciat enim jam CralTus annum fexagefiro um t plus tamen quim pto
artare Tenii vultu prxfctcns. [ Plu tar eh. ] .
Cicera in' Senatu CralTi abTcnt» cauTam contra novos Confules & multos Confulara Tum-
° mi contentione defendit. \Id. lib. S. ad familiar.epif t. $.]
Quum quod in Syria magnopere ageret nihil Crati us haberet , [ nam & Sjm quieti erant , 8c .
quiprius Syriam bellis vexirant potentia Craffi perterriti , nihil tAro movebant ] in Parthos,
: & Oro-
llnc ulli belli causa , expeditionem fufccpit. Tantum przdivites cos fuilTc accepcra*
40. ]
dem q«i nuper rex fedtus clTct , fuperatu fecikm fperabar. [Dio , lib.
Audita vero Hicrofolymitani Templi opulentia , quam Pompeius intadam reliquerat ; in
PalxAinam divertit , Hicxofolymam adiit , Templum pervalit , opes diripuit. [ Orof. IU. 6.
^Erat tum in Templo trabs ex auro Toljda , joo minas Hebraicas fivc libras 750 pendens,
inferta trabi cavx ligne* , cx qua aulxa templi pendebant 1 quorum admiranda pulchritudo
Tacri the-
erat & anparatus pretiolitTimus. Hoc czrcris ignotum folus ftiebar Eleaxaru* faccrdos
, timdnfquc omnibus templi
fauri cuftris : qui Cratium totum in colligendo, .auto elTc videns
ornamentis , auream hanc illi trabem icdcmptlonem pro omnibus ei tradidit i quum priib
eum iurejurindo obftrinxilTet , nihil aliud loco moturum. Craflus tamen Sc hanc accepit , A
mox violato Jurejurando non foluni.duo millia talentorum quz Pompeius non attigerat , fed
etiam torum reliquum aurum , cujus Timma accedebat ad otfo talentorum [ Articorum ] millia,
templo abfhilir. Qjas tantas divitias , cum vix fidem apud exteros inventuras 'fofepbus congc-pcrfpi-
cc.et i eas a ludzis in Europa , A& , i£tfypto & Cyrenaica degentibus longo tempore
niti-
ftas fui (Te , c x Strabonis Cappadocis libris hiltoricis [ hodie non .cxtanribus J 6c aliis altrucrc
tur. [lib. 14. Amiqn. cap. ii.]
CralTus , extrudo ponte, facili ac turb trans Euphratem duxit exercitum ; multi faue Meibpo-
tamix civitatibus ultrri fe dedentibus potitus eft. [ Pturarch. in Crajfo. ] Inexpc&aro enim ejus
ttanfitus barbatis accidcrar: indaque nullum in Mcfopocamia prxfidium alicujus momenti con-
flitutum iucrat. [!>»* . 4®* ] , . .... . r . .« ,_ , . A
Talymenus Haccs [ vel Sillaces ] regionis illius latrapes, paucis equitibus ad Ichnias caftellum
cum CralTo congrcllus viduique , accepto vulnere ad Regem Te recepit ; cumque dc Craffi expe-
ditione ccrtioi cm fecit. [ D*o , ibtd. ] . , . >
Intcrim Craflus 8c urbes recepit , Grxcas potiflimum, atque in hu Nicephoriu m. Macedonum
enim aliotumqoc Grxcorum, quos bellorum focios aliquando Macedones habuerant , complu-
res coloni vini Parthorum graviter ferentes , atque in Romanis , a quibus Grxcos amati fcic-
(Id. ibid.)
banc, multum fpei collocantes , haud gravarim ad eos defecerunt.
Soli Zcnodotuc cives , quorum tyrannus erat Apollonius . centum milites Romanos intra
M|uAsnini.o
l_MPE^ MJ£E_DONJSM.
, muros, quali (e in fidem eorum daruri , receptos obtruncaverim r. Unde Crallu> , admoto ;
exercitu, eam expugnavit & diripuit, Sc incolas ejus fub hafla vctididir. Er cum, prxter hocj
unum, nihil runc neque fecillec neque palliis cfTet hoftile Cf alliis ■, tamen faiutari ic ab exercitu
Impcratoran fuAinuit. Ob quod , magnam ille fiibiir infamiam , abjcChifquc cll habitus j |
quali majora non (perarer , iuccdTu qui ram fc efferret tenui, [ Id. tbitL cun Phtt.ircbo in
Crafjo. ]
Domino Sc Appio Confulibus in Italiam reverfus eff A. Gabinii». [ Afcon . Pedian. in |
init. orat. Pifonian. ] Iifdcmquc Confulibus de eo adhuc abfente , utut pro eo Pompeius Ac- j
terit , irerbm didtx funt (cnrcnrix : quarum plcrxqiie ipfi adverlic fuerunt. Nam Sc Domitius [
ob contentionem in petitione confiilatus inimicus Pompeio crar, quod co invito magiftruum
ccpillct : & Appius, quanquam arfinis Pompeio dlet , tamen quia Audio pcrmuicendz plebis
ducebatur, Iperabatquc fore ur fiquid nunc tumultus injecillct pecunia deinceps a Gab mo cor- ;
rumperetur ; omnes tuas aCliones cb dirigebar. Dcactum ergo cA , ut Sibyllina carmina rclc- |
, gerentur : quantumvis Pompeius reclamaret. Intcnm pecuniae a Gabinio prxniilJx Romam
: venerunt. Ex , non modi) abiens , fcd ne prxlcns quidem gravius quicquam ut pateretur , ctfc?
|cerunt. Eo enim tum tempore confiifio Romr erat , ut quuin Gabinius exiguam carum
pecuniarum, quibus ipfc coi ruptus fuerat, pattem magiflratibus qmbufdam judicibulquc largi -
; rerur , non modb nullam officii rationem illi habuerint, fcd reliqui quoque do ili line pecunia:'
jcausa improbe agere , quippe quum fe ea facile a (uppiicio redimere pollent. [ Dio , hb. J9*] 1
XII. Kalend. OAobr. ( circa menfem Julium Julianum ) Gabinius ad Urbem accellit : IV
IKalend. Oilobr. lioda urbem introivit. [ Cicero , lib. 3. ad iJuint.fratrt epift. l. ] Ipfc cnimtur- i
, pium facinorum confcicntia ita urgebatur, ut Si /ero in Italiam advenerit, & nottu in urbem
Jevedtus fit; multifquc diebus extra domum fiiom prodire non aufus fuerit. [ Dio , lib. J9- ] I
j Gabinium rres fictiones pollulabant : L. Lentulus, flaminis filius , qui cum de majeftatc po-
I Aulavit ; T. Nero cum bonis fiibfcriptoribus , & C. Memmius tiibunus plebis cum L. Capito- J
ne. Cumque cdido C. Allii Prxtoris de majeAite accufatus adellct j concurfii magno Sc odio j
univerfi populi pene aflliehis cA. [ Cicero, lib. 3 . ad Qtunr.fr.itr. epift. 1.]
Decimo poA adventuro in urbem dic , quo ipfum oportebat hoAium mtraerum Sc militum
renuntiare , mire hxfit lumina in frequentia. Appius Conful majefhtis eum accufavit » no-
mina data , ille verbum edidit nullum. Cum Vellet exire, a Confulibus retentus cft, de inrro-
du&i publicani. Homo undique aditis , cikm a Cicerone maxime vulneraretur , non tulit ,
Se cum trementi voce exulcm appellavit. Confiurexir (enatus cum clamore ad unum, fic, ur
ad corpus ejus accederet : pari clamore atque impetu , publicani. V I. Id. Odobr. Gabi-
nium adpopulum luculenter calefecit Memmius ; fic , ut Calidio verbum pro co facere non
licuerir. PoAridic ejus dici , divinatio apud Catonem (prxrorcm) fiiic , de acculatote in Ga- j
binium conAituendo : five Memmio , live Ti. Nerone , live C & L. Antoni» Marci filiis, j
[ Id. ibid. epift. 1. ]
Acculationcs in Gabinium multx , Se adores haud pauci extiterunt : primum autem de
Pcolcmxi redudionis crimine, cognitum cA. In ea adionc univerfus fere populus ad rribonai (
confluxit: fxpiulquc illis cum di fccrpcre animus fuit < prxfcitim qubd nec Pompeius aderat,
Sc Cicero cum acerrimi acculabar. [ Dio , hb. jj>.] Sed ipfc Cicero , in epift. z. Se 4. libri
tertii ad Quintum fratrem , eum accufaJlc fe negat : vel qubd knimicirix libi pcriculofx fufei-
piendx e lient contra Pompeium , vel qubd non dcfpctarct rem 8c line fe Sc nonnihil per le
confici potuillc , vel quod infamia (cmpiccnu dlet ei fiibcunda li tam infamis reus , ipfo
agente, dlet elapfus. Ego vero , inquit ille in epiftola «1, hic de mediocri ut e delebor: ite mihi
illud jucundum cft , quod , cum ttftimonium fecundum fidem religionem gravifiinte dixifirm • ,
reut dixit , fi in civitate fibt efi e licmifiet , mihi fe fatisfaDunem ; neyuc me quidquam interro-
gavit. Sc in rpiftola 91. Feti fumma cum gravitate , m omnes fentiunt , fumma cum lenitate ,
qua feci. Illum neque urft , neque levavi. Teflit vehentem fui : praterea quievi.
In hoc de majeftate judicio , Gabinius accufatoribi# frigidi (limis itfus , odio tamen omnium
generum premebatur : quxfitor gravis Sc firmus erat Alfius , Pompeius vehemens in judicibus
rogandis. [ Cicero , lib. j , ad jQtunt.fr atr, epift. 3.] Gabinius fc Ptolemaeum teduxifle dicebat
Reipublicz causa i qubd claflan Archelai timeret , qubd mare refertum fore prxdonum pu-
taret : lege etiam id libi liaiifTc dicebat. [Id tn orat, pro Rabirio Poftumo. ] Socii Pompeii Sc
Cxfaris prompti flim£ ei opiculabamur ; aliud tempus a Sibylla aliumquc regem indicatum di-
centes : coque maximi nitebantur , qubd nulla in eo carmine rei perpetrate prana erat afB-
gnata. [ Dio , lib. jf>j ] Acculatoiis L. Lentuli incredibilis CTat infantia : quem fremebant
omnes przvaricatum , fcd tamen nili mira contentio, & preces Pompeii , didtaturx etiam ru-
mor , plenus timoris fuiilct 3 ipfi Lentulo Gabinius non rcfpondiflet. Cum verb judices 70
tuliilcnt fenrenriasi ji condcmnariuu , 38 abfolvcrunt. f Cicero , lib. 4. ad Attic. epift. 16.
& lib. 3. *d Qmnt. fratr. epift. 4. ]
Gabinium , cum de tantis criminibus judicium fufUnerct , imroenfatn pccunic vi® elargi-
tum fuilfc ; coque abfoluto parum abfiiiflc , quin ipfos judices populus interfcciflet , in 39*
hifloriarum fuarum libro -tradit Dio. A Memmio vero ad populi judicium Gabinium fuiifc
Crodudtum , & inccrccllione
une in modum refert ValedimLxlii tribuni plebis
Maximus. eodem infiiifle
A. Gabinius exemptum
maximo infora ix, in
fux libti 8. cap.
ardore 1.
lutfra-
giis populi C. Memmio accufatorc fubjeChis , abruptx etTe fpei videbatur : quoniam & accu-
(atio partes fuas pjenc exhibebar , & defenfionis prxlidia invalida fide nitebantur ; Sc qui judi-
cabant » ira przcfpiti , pernas hominis aipide expetebant. Li&or igitur & catcer ante oculos
obvcrfabailtur ; oim interim omnia ifta propirue fortunx interventu difpulfa funt. Filius namque
J. Vfferii Annal. Pan poft. K kk Gabinii
Digitized by CjOOgle
JE.T A S MUNDI VI.
°\ 4-4-4
~ — jGabinii Sifcnna conftcrnationis impullii ad pedes fc Memmii fupplex proftravit : inde aliquod fo-
' mentum procellx petens, unde totus impetus tctnpdhtis eruperat. Quem truci vultu a te vidor
infolens rcpulfum , excutio inauu aiutulo humi jacere atimiandiu palliis eft. Quod fpc&aculum
' l fecit , ut Lxlius tribunus plebis approbantibus cunctis Gabinium dimitti juberet , ac documen-
tjm daretur, neque fecundarum rerum proventu infolenter abuti, neque adverfis propere quem
' quam debilitari oportere.
! Neque /ic tamen cvalit Gabinius. De majclhrc enim abfolutus , tum ob alias nonnullas cau-
| fas, tum quod ex provincia centena millia (drachmarum vel denariorum ) coque amplius com-
pilaJfct, poli in judicium pert radiis , reperundarum damnatus eft. Pompeius qui ad rem frumen-
| tariain explicandam profcdu* U»bc fuerat (nam frumentum permultum exundatione Tiberis
corruptum fuerat ) ac tum in Italia verfabatur , ad hoc judicium ut veniret properavit. Sed quum
| ferius vcniilct , ex liiburbanis non ante recellit , quam id confummatum cllct. IJcmque populo
extra pomarium congtcgato , quia ipfi proconfularc iinpcriiim jam gerenti in Urbem ve-
nire non licebat , multa pro Gabinio verba fecit , recitatis etiam litteris ad fc pro Gabiniil
fallite a Orfarc miffis ; judicclque deprecatus eft : Se Ciceronem non modo a Gabinio accufan-
I do avertit , fcd ut cjufdem cautam ageret ctfccit. Nihil tamen ea Gabinio profuerunt. Nam ju-]
dices, purtira quod populum timerent , pani® quod nullum a Gabinio magnum munus accc-
pillcut , ( is enim levioribus de caulis in jus vocatus , nullos fumptus jam iaciebat : haud dubius
causa (e turn quoque (laturam) exilio cum damnavciunt : ex quo poftei Czlit cum reduxit.
[ DD, Hb. jp. ] . . ..
Gabinium , c\ tantis inimicitiis receptum in gratiam , fummo Ce ftudio delendi Ile , in orario-
nc pro Rabirio Poftmtio ipfc agnofeit Cicero. Iu quo , licd ejus humanitas i Valerio Maxi-
mo [/ii. 4. cap. x. ) laudetur : inde tamen Ciceroni nomen crimcnque peifugx audtum vehe-
menter fuillc , confirmat Dio. Et oblitus onutinb eft Marcus illius , quod ad Quintum fratrem an-
quam , ... - , , t . , „
deadi CUbi Ai fuit reconciliatio grati* : nt<juc me vero pmitet mortales inimicitias , fempiternat
amicitias habere.
Timagenes Alexandrinus [ vel , nt quidam volunt , a£gyptiui ] tegii argentarii filius , qui
bello captus, Romam a Gabinio dedudus & i Faufto Syilx filio redemptus fuerat , Romx fub
Pompeio , Julio Cxfarc & Triumviris , Rhetoricam docuit. Se multos libros edidit. [ Suid.
»» huayini. ] •
I p. Gorncluis Lcutuhis Spinther Proconful Cilici* , re bello bcncgcfta, ab exercitu Impera-
tor appellatus eft. [ Cicero , hb. t.ad familiar. ttifi. 8.CT $.)
Appius Claudius Pulcher , fub exitum Conluhtus fui Scnatufconiulto iuccefTor P. Cornelio
Lentulo defignatus , line lege Curiata , fuo fumptu in Cilicum eft profectus. [Id. ibid. eptfl.y. &
Hb. t.ad Uni» e. fratr. epiji. x. & Hb. 4- ad Anic. epifi. t6. ] Ciri in proviuciam venienti obviam
I» occllit Lentulus. [ Id.lib. j, ad famtUar. eptfi. 7.] poft quem lulcipiens imperium Appius,
miferrime provin Jam arlli.xit , Se ren* perdidit. [Id. ad Attic./ib. J. epifi. 16. <j Hb. 6. epijl.i.]
I Qimm Cralliis eodem hrprru batbaroriimquc terrore ufus , quo prima Mcfopoumi* loca
ceperat , procedere, ac Babylonem Sclcuciiinquc, Parthis femper infcftas urbes , tcutare debuiflet,
in Mcfopoumia commorati gravatus , Se quietem otiumque in Syria dclidcrans , Parthis Ce ad
bellum parandi fpatium , relicWque in Mdopotamia Romanos milites opprimendi occafioncm
1
pribuit. | rimaret), in Crajjo. Dio , Hb. 40. qu* peditum feptem millium fuerunt &
dediti lias utbes pixfi duS
Ille igitur diipolitis per ">i niium ( Publium Cralliim} excepit i
miflc equitum , \ctri» in Syriam hybernaturus ccffir. Ibiornatum hiium , (SePublium Cralliim)
adducentem deledos millei
excepit
ab ilio
Cxfuc venientem e Gallia , donis militaribus
equites* [ Plm*rch.) . .... . . ., .
I„ Syria moram trahens C rallus , exadon magis quam imperatori firmlcm fc exhibuit. Non
enim comparandis armis tempus impcnftim eft , aut exercendo militi : fcd fupputnbar civita-
tum reditus , & dc.c Hicrapoliranx thclaurum ponderibus Se trutinis per mulros dies exami-
tubu. Populis quoque ac regulis milites imperans , mox remittebat cis militiam accepta pe-
cunia': atque ita in contemptum veniebat. Exeuntibus vero e de* Hieraj>olitanx templo pa-
tre Se filio , primus in foribus adolcfcens Ci alius procidit. Se mox incurrens in illum fenex.
I id I U«bs autem Uicrapolis ea eft, quam Bambycen & Edellam alii , Magog Syri vacant:
ubi dea Syra Atargatis , Grzcis Derceto dida , colebatur. [Strabo , iib. 16 .pag 74$. Plin. Hb.
*'^fbirio Poftumo , Pcolcmxnm Alcxandriam creJiti fervaudi causa fecuto, majclUris crimen
apud judices motum eft. I Sueto», in Claudio , cap. 16 .] Gabinio enim jam icpctundarum
damnato St in exilium putio, C. Memmius Rabirium accufavit , quod Gabinium Alexandriani
proficifei impulerit i quod diorcctc» Regis fadus Alexandri* pallium fumpferic , Se pecuniam
Gabinio fibique ex imperatis tributis coegerit. Defendit cum Cicero quando vis frigorum
hycmfquc invalefecbar : ut ex Oratione ejus , qu* adhuc extat , iniclligicur.
M. Cralliis , interfedo Publio filio cxcrcruquc deleto, trans Euphratem cum igoomintf St
periit*. [Cicero
dedecoreinCrafli , Hb. 1. de Divinat.] Eam cladem in libro 40 enarrat Di» ; fcd multo
plenius Vita Plmarchut : ex quo ea omnia ad vcibum pene funt deferipta , qu* in 4 CC\
Appiani Parthicis hac de re leguntur. Quare hujus cclcbratiflim* liiftorix prxeipuas panes,
inde petitas , cum Salia ne , opera: pretium fuerit hic fubjicerc.
Orodes Parthorum rex in Syriam legatos ad Cralluin nnfic : qui Se cxpoftularcnt cum eo
'
qubd
Digitized by Google
IMPER. MACEDONUM. 447 f «mi odi Aanoin
K #!»;«
ChnlW
quod MelbpoUituam invalillct , & curia belli exourrerent. Mtlit prncrn Surenam cum
exercitu ad recipienda ea , qui vel capra fuerant, vel defecerant : ipfe expeditionem iu Arme
niam inftiruiti ne Artabazes Tigranis fiJitu , qui tum ibi regnabat, iplc de fuo regno fol lici-
tus, ullum Romanis auxilium mittete pollet. (Die.)
Crallum in Syrii ex bybernis copias convoca nrem legati Orodis adierunt, ('licet Flerm In jAnno
Mcfopnramia hoc fnllum referat, quum apud Nicephorium Cralliis cailra pofuilfct ) pctcnlla
cuin Pompeio Syllaquc feedcra in memoriam ilii revocantes : limulque denunciantes ; h miflus
clfct a populo Romano exercitus contra Parthos , gefturos illos bellum implacabile in Ro-
manos : (in patria invita, Cralliis privari qui/lus gratia arma Paithis intulilfct , & urbes occu-
pallct; a&urum Regem modetate, Cralfl fcnc&utis mifericordii motum, populoque Romano
j milites rcmilfurum. Quibus Cralliis, regiis inhians thefauris , nihil , ne imaginario quidem jure,
fcd Sdeucix , (urbs ea Melopotami.c cil , i Grxeis habitata) caufas fc bc*lli editurum iclpon-
dit. [Florus , hi. i.c.ip. 1 1 . Plut,:rch. u Dio.) Tum ridens lega -orum princeps Vagifes , Se
volam finifhx nuuus digitis dextrx pcrcuticos , Ante , inquit, hinc pili nufcentur , ijuum tu
Seleuciam afpteius. Atque ita legati abietum, Orodi regi bellum nuntiaturi.
Inteiei pntldurii quidam, qui magno cum periculo e Mefoporamia evaferant , fmmidolofa
de Parthorum multitudine , aimaruru genere, pugnandi ratione propria doCti experienti! refe-
rentes , adeo fregere animos Romanorum ; ut quidam ex prxfectis Crallo fubullcndum ccn-
ferent , atque ex integro de fumma rerum concilium convocandum. In his erat Cradi Quxltor
CalTius. Arnfpices quoque i progrediendo deterrebant. Quos omnes Cralliis repulit.
Inprimis enim erexit cum Armeniorum Rex Artabazes , qui in cailra cum fex millibus equi-
tum venit , qui dicebantur cllc Regis ftiparores & lardlitcs i aliaquc pollicebatur decem millia
cataphractorum , Se fo millia peditum , qui propriis Icfc alerem fumpribus. Suadebat autem
f Crallo, ut per Atmeniam irruerer in Pareniam ; omnia (e affatim exercitui fubminiflraturum :
|ttmun etiam ircr fore , propter regionis alperitatem , equitatui , quo uno maximi Parthi va-
ler nt , minus obnoxiam. At CtalTus lapientiflimum conlilium neglexit , & collaudatum Ar-
menum dimilic ; ullcndcns (e per Mefopotamiam dudlumm , ubi multos cgrcgiofquc milites
Romanos rcliquillct.
Ergo Zeugma a i oram Euphratis adit : ubi multorum prodigiorum minas neglexit , qux fu-
lius P/uturchut , Se Dio commemorant : quorum prxeipuum illud , i Julio ObfttjMtme in libro
de prodigiis ita notatum. Cum cetrtJ. tempe,?M /ignifero fignum Arreptum ( vel ereptum ) mer/ijjet
fteroiti , Cj offendente nimiarum culigine prohiberentur trJn/ire , pertinaciter Cralfus perfeveravit,
"iC i L. Floro,
turbiniOui h.iuft [lii. }. tup» Etiam
Euphrutes. Ii.] ita. Cinn Zeuf/nu
conlilium trunfijjeimonentis
Canit neglexit exercitu!, ut
, ruptu
dum fubieis
aliquid fifftu
certi
de Paithis allatum cllet , in aliqua utbiuui in quibus prxfidium habebat , reficeret exercitum.
Sin minus , ut fecundo flumine Sciendam peteret j fic naves commeatum fuppeditaturas Se
cailra fecuturasj amnem quoque prxlliriinim , ne drcumvcnlri ab hollc pollent.
llxc perpendentem Ctalfum i lalubri conlilio abduxit Augarus fcu Abgarus Ofrocnus.
Ita enim rcdkc i Dione nominaturi qui a Floro [lib. J. cup. 1 1 « 1 Mazares Syrus , varian-j
ribus veto Breviarii S*xti Kttfi exemplaribus Mazarus , Marathus , Macotus & Abgarus
etiam appellatur. Apud Plutarchum , Arabum Phylarchus Ariamnes ille diOus reperitur i|
lic£t in quibufdam Plutxrchi codicibus, & in his qux ei eo in Appinni Parthica fune tradu-
ifh , Acbarus nuncupatus inveniatur. Hic vero Romanis antea fivdcre junlhis fub Pom-
peio , baibarorum partes tum pnriorcs habuit. Er quum Partho lludcrct , Iimula vit (e CralTi
amicum , liberalitcrque ei pecuniam luam impendens , Se exploravit omnia eju s confilia Se
Parthis enuntiavit Cumque Cralfus Scleuciam contendere dccrcvillct , iudeque ad Ctell-
pho :i;cm urbem trajicere ; id conlilium , tanquam mulco tempore opus lubiturum , uc repu-
diaret, atque ut re&a adversam Surenam Se Sillaccm O.odis regis duces, ( qui (olus Se fubvc-
here commeatus , & munire poterat , a tergo rcli&o Euphrate ) exercitum duceret , pcrfuafir.
Exci citum ille deinde per infinitam planitiem deduxit , via arenosa & liticntc, omni llitpc
virgultifquc deditura. Et jam dolus ccrpcrat cflc fiifpcltus , cum Artabazes nuncios Crallo
mittit , non polle fe illi auxilia mittere , gravi quippe bello urgeri , Orode Armeniorum vi-
cos vaflante : monere aurem maximi Cralfiim , uc illuc fe convertat , Se junctis c*m Araie-
nis copiis , cura Orode decernar. Quod Ii non placeat , ita progrediatur, ut regiones declinet
equitabiles. Id conlilium Cralliis etiam cum domacho rejecit ; regemque nullo referipto
dignatus, fibi non fuperelTc nunc tantum otii dixit, ur curaret Armeniam , fed in reditu Ar-
tabazum daturum portvas proditionis. Mox vero Abgarus, priufquam doli compertus eflet ,
fubduxit fc i quum Crallb perfualidct , fe hodium exercitum circumventurum, Se perturba-
turum.
Non multum progredi fuerant , cUm pauci fpccularores accurrentes , nunciavcrunt reliquos
ab hodcoccifos: colquc adcllc ingentibus animis , copiifque in fl ruidos. Hic Crafliis obllu-
puir , exercitus perculfus cd tnctu. Et Cralliis quidem primtlm Cadii fententiam fccurus ,
aciem cxplicatrnretn indruxit : mox male mutato conlilio contraitis copiis quadratam aciem
& profundam fecit. Alterum cotnu Callio alterum filio C- Publio attribuit : ipfe in media
acie conltitit. Ci3m ad rivum Balillhm nomine ventum cllet , cum plcriquc ducum fuaderent ,
ut ibi cadra ponerentur , Se pernodfarent ; iiuerimquc explorandum , qux Client hodium
copix , Se quam mitiuck.e : id quoque conlilium rcfpuit Cralfus , ejus filio cum fuis equitibus
prarlium affcitantibns : jufsitquc , ut in acie dantes , quibus liberet cibum caperent & bibe-
rent. Quod priufquim fadhun edet ab omnibus , incompolito gradu properavit , non lento
Se intcrquicfccnre , donec hofles in conf^^dtu fuere.
J. VJferii Annui. Purt pojl, Kkk i; Surena;
|C> 448 JETAS MUNDI VI.
Surenas non rotam a principio aciem exhibuit , nec armorum dignitatem , fcd idoneo ad
terrorem Romanorum locp , quos p; inuro infcllis haftis loco movere inllitcrunr. Ceterum ut
altitudinem confert.? aciei Se militum vide, e Habilitatem , gradum retulere. Cum autem or-
dines fuos diliolvcre viderentur, priufquam id Romani adverterent , undique fc ipforum aciei
circumfudere. Cum ver b levem armaturam Cr alius procurrere juflillct , haud longi funt pro-
gredi , fcd grandine faginarum mali accedi , retro fc inter gravem at maturam receperunt ,
tnitiumque tumulttls 8t pavoris prxbucrunt , cernentibus vim telorum omnia perrumpentium ,
& vulnerum magnitudinem.
Hic divulfi , undique in confertam aciem faginas eminus ejaculari etrperunt , tanto
damno , nullum ut telum eflet irritiun ; unta vi , uc immanes plagas mortclque frequentifli-
nus aderrent , tanta conflantia , ut ne fugientes quidem i jaculando ccflarcnt. Et fperabant
quidem Romani fore, uc edulis fcmel telis ad manus venirent. Ut verb cognoverunt multos
camelos illis pt.rllb cllc fugietis onuflos , a quibus circumvcdi primi (agittas fumebant i ob-
torpuitrallus
C videns nullum fore lagitrandi finem , donec omnes telis contui jacui lient : jufait-
que filium eniti cum hofte conlcrcrc , prius quam ab eo circumfunderetur.
Juvenis igitur alfumptis ijoo equitibus ( quorum mille a Cxlarc acceperat ) fagittariis joo.
Se proximis clypcatoriun odio cohortibus, impetum in Pauhos fecit; fugientes de induihii ,
nfquc dum ille longius abftradtis a patre ell. Tum veto converfo vultu Romanos aggredi ,
cinctus undique fagi itis confixciunr. Ipfc Publius ( quem ut ItcUjfimum juvenem , in lib. 6.
cap. ij. O.olius, ut clarijfimum& p reflanti fimum juvenem , in libto 6. commendat hic Eu-
tropius ) quia non poterat uti manu ctanafixa , armigero latus feriendum prxbuir. Ex duobus
ejus fodalibus , Ccuforinus fenator ac orator eodem modo pcriillc dicitur > Mcgabacthus ,
animi corpoiifquc fortitudine eximius , fe ipie confodit , ut 8c nobiliotes exteri. Refiduos
lubcuntcs colicm baibari contis confoderunt 'pugnantes. Vivi non amplius quingenti in eorum
puteltaccm v en ille dicuntur.
Capite Publii truncato, in Cratium illicb contenderunt; qui filii reditum expedabat , dum
miniis aliquanto initaret hodis. Ac nunciis aliis, fnpcr alios fupervenientibus , adutn ede de
Publio , nili valido auxilio quamprimum fuccurtcrcrur , inlbtit cum exercitu progredi 1 cum
fupcrvcncrc holies clangore 1 cui biles , & vidoria ferociores, Pubiii caput luda iuitixum fe-
rentes. Id Ipcdaculum Romanos vehementer infregit ; Ci alius tamen animare conatur fuos ,
ad extorquendam hofti Ixtitiam , Se lxvitiam vindicandam. Redintegratum ell prxlium ; fcd
cum Romani iterum figurarum grandine conticerentur , mifere multi peribant. Nam qui te-
mere , ne lagitris Configerentur, in hollcm irruebant, contis validis, quibus illi fubinde bina
corpora uno impetu rranfvcrbcrabant , in angullum cogebamur : donec appetente node recepe-
runt fc Pa.thi, jactantes unam noctem fc Crallo largiri, ad filium lugendum.
Ea node Octavius Se Caflius , centuriones & milites convocatum ; nam Craflus publico
privatoque obrutus ludu , obvoluto capite in tenebras abdiderat fc; cum metus futurorum re-
liquos exercitiis ad fugx conliliuin impulit. Exercitus line tuba cxcitarus lilcmio abire errpit.
Mox autem debilibus fennentibus fc relinqui , ingens tumultus &: confufio, cum ejulatu &
comploratione caftra occupavit. Inde pciturbatio Se pavor p: ogredientes occupavit : qubd
clamore excituro hollcm mcurlurum putarent. Et leniit ille quidem abeuntes ; fcd inlcqui ne-
glexit. Trecenti , equites expediti , Egnatio duce , Carros in cmpclla node pervenerunt ; &
appellatis excubitoribus nunciari jullerunt pixfcdo Coponio , Ctailum ingentem pugnam cum
Parthis commilillc: nec alio vcibo addito, ad uibem Zeug ru properarunt. Coponius ex con-
fusa oi-itionc infjullam rcin nunciari exiiliroans , fu »s annat extemplo , 8e Crallo per debilium
curam lentius progredienti occurrit , cu nque cum exercitu urbe recepit.
Ubi diluxit , Paithi caftra Romanorum adeunt , & ibi rclidos ad qua ruor millia contruci-
datum. Multos quoque in campo palantes equitatu exceperunt: in his quatuor cohortes , quas
‘eadem node Vargunteius legatus ducebat, Se nodu a via aberraverant. Has in colle circum-
vedi pugnantes oppi eliciunt i pixter vigtnti milites , qui per medios hoftes perriunpcntcs ,
Carras incolumes pervenerunt. Cujus Vargunteii cladis meminit 8e Ortfiut. [ iib. 6. cap. i}.]
Incertus animi Surenas an Caras clfet Cralliis cum Catiio , an alio fc ex fuga contundenti
Carras dimittit certos homines , qui id perdilccrcnt , fperie firdens ineundi cum Romanis fi
1 excederent Mefopotamia. Quod ciim Romanis, quibus omnia piojic dcfperata erant , pla-
cuillct , tempulquc Se locum congrcllus Cralfi Se Surenx peterent i Surenas intclligcns hoftem
inclutum Carris, potii.iic cum exercitu alluit, opi dum vehementer premens , impcianiquc
Romanis (i aipLiir inducias ; libi Ctailum & Callium vinctos dari. Hic nimiriim inge-
mucrunr Romani fc deceptos , & longinqua inanique fpc auxilii Armeniorum omilsa, de fuga
cogitabant.
Id coniilinm nemini Carrenorum ante tempus aperiendum erae j aperuit tamen Craflus
omnium icrfidilfimo Andromacho, quem infuper delegit irineris ducem : itaque omnia con-
liiia Partti! didicciunt, Andromacho lingula prodente. Et quoniam nodu pugnare neque (o-
lirum Partilis ell , neque facile ; Crallus autem nodu exiverat , ne hoftes longius i tergo fu-
gientium relinquerentur , Androimclms Romanos aliis atque aliis viis deducebar : poftrcmo
in profundas paludes , 8e loca tollis Concifa deflexit. Fuerunt nonnulli qui , Andromachi cir-
cumflexiones fulpcciax habentes , cum fequi noluerunt. Nam Caflius retulit fc Carras. Se inde
cum equitibus quingentis, proripuit fc in Syriam. Alii fidos nadi duces, loca roontofa, qux
Syn.ua dicuntur, ceperunt, & ante lucem in tutum pervenere , fori quinque millia, quibus
prxtcdiu erat vir fui t is Oda vius.
Cratium infidits Andromachi implicatum in locis difficilibus , Se palude , occupavit dies
Digitized by Googlc
\
Annotn.
1 Aoio IMPER. MACEDONUM. 4.49 te
CIiMIl
cum ^u.[aoi conoctibus legionariorum , dc p ucis equitibus , Se quinque lictoribus , cum
quibus Labore magno clu&arus ditheuk tes itineris» jam appropinquautibus lioflibus in alium
tumulum refugit duodecim ferine ftadiis ab Octavio diftintci» , non tam munitum aut equis
impervium , led fubjacentem Syriacis , 8e conjunctum longi cervice tendente per mediam
planiciem. Itaque periculum ejus OOavium latere non poterat. Ergo primus cum paucis
accurric in ejus auxilium ; deinde reliqui fc invicem incrcpanrcs Icqucbatuur , rcpiclsifquc
hoftibus a tinnulo , Crallum in medium receperunt. Scuti fque objettis jactabant nullum Par-
thorum telum polle corpus Imperatoris attingere, priuiquam propugnatoics omnes ad unum
cccidillcnt.
Itaque Surena videns Parthos jam fegnius fubire pericula , 8e pcriculofum ellc pugnare cum
dcfpctacis , i loco prxfcrtim editiore pugnantibus , 8e ii Forte nox Fupcrvcncric , Romanos jam
montana tenentes capi non polle , led ad Armenios belli redintegrandi gratia profeduros ,
( ut ait Dio ) alteram fraudem pcrhdumquc machinatus cft. Dimilit erum aliquot captivos ,
qui barbaros de induftria contabulantes audiverant , Regem non abhorrere i pace cum Ro-
manis larcicudi , exhibiturunique Crallo omnem humanitatem , 1» id per ipiuin fieri pollet.
Interim abltincbxnr a pugna barbari , & Surena cum optimatibus paulattui ad tumulum acce-
dens levavit arcum > Se protensa dextra , Ciullum ad Ftrdcra invitavit : Parthorum vim cum
jam expertum, nunc humanitatem, ii velit, experturum. Non ullcnticbatur Grallas , & merito
fraudem timebat ; ut qui nullam ejus mutationis caufam videret.
At milites etiam cum convicio pacem petebant. Ille conabatur precibus Se ratione pctfua-
derc , ut reliquum dici perdurarent , noctu per montofa iter fa&uros , ne propinquz falulis
fpem abrumperent. Sed cum indignantes Se anna concuticntcs minarentur , territus pergit ad
holtes. Se tomen converfus ad fuos; Vos , inquit, Octavi & Petroni , & quotquot aitfiis pra-
feiti Romani , cernitis quam vi/ « patiar. Veram exterit mortalibus naneiate , abi incolumes
fueritis , deceptum ab hofiibm Crajfum , aena civibus deditu/n, periijfe. Quod videri poteft di-
xille, hic amica voce tentans eorum pertinaces animos infringere , dum fama: ipfotum curam
gent. O&avius autem Se. exteri non hxfcrunt in tumulo , fcd limul delccndccuac : lictores
iequi honoris causa volentes Crallus i Ic removit.
Ptimi ex barbaris occurtcrunc duo femigrxei , qui CraiTum ex equis defilientes adoraverunt,
falutatumque Grxc£ rogabant , ut prxmittcrct , qui Sutenam cxtcrolquc , qui ad colloquium
veniebant , pertentatent an inermes venirent. Milit ille duos Rofeios fratres , quos extemplo
Surenas retinuit, atque cum primoribus prove&us equo , cum Crallus pedes iret , juflit ad
eum equum adduci , & ad fiuyium ufquc , ad fcnbcndas pacis leges progredi , qubd Romani
non cllent admodum pactorum memores, iimulquc dexteram ei porrexit. Quumque Cralfus
equum accerlcrct , negavit cllc opus. Hunc enim tibi , inquit , Rex dono dat. Mbxquc ad-
motus ei is equus auro Cenatus , in quem itratotes cum furtulciunt , de allectati funt , verberi-
bus concitantes equum. Ibi Octavius primus arripuit frenum , 8e fecundum illum unus ex
tribunis Petronius, tnox reliqui circumlui» inhibere paraverunt equum, aequo illos , qui ex
utraque parte urgebant Crallum , retrahere.
Cumque fc mutuo protruderent , tuibaicntque , ventum cft ad verbera. Owtayius ftritfto
gladio occidit unius barbari cquiloncm j alius Octavium , a tergo feriens. Petronius telum
non habuit , led pcrcullus in loricam rciikiit integer. Cxtcrum Crallum Parthus Ppmaxxthrcs
vel Maxartbes nomine interfecit , aut ut aliis placet , jacentis caput 8e dexteram detruncavit.
D:o in dubio relinquit , an ab aliquo luorum occilus iit , ne vivus iu hoftium manus veniret ;
an vciJo ab hoftibus. Cotnprchenlum Se , ne quid vivus pateretur , repugnantem interemptum
mille , in libro 106. Livius retulit. Ipfe iu colloqutam foiltci tatas , figm 1 dato , vivus iu hoftium
manus incidi fiet , nifi tribunis returantibus , fugam duas barbari ferro occupajfent ; ait in lib.j.
,ap. ii. L. Flirus. Se cum lecutus Sextus Rufus , in Breviario , ad Valentinianum Auguftum.
■j)fe Crajjus quum ad colloquium filhcitatus vivus pene capi poiuij.it , repugnantibus tribunis
vafer at , & dum fugam petit occifut efi.
i Ita ad Suiiucam Mclopotamix urbein Surenas Pardiorum imperator Crallum dolo captum
intercinit. [ Strabo , lib. »6. pag. 747. ] qiumvis vivum auferte maluiilct. [ Orof. lib. 6.
cap. ij.] Uni cum parte majore Romani exercitus eum interemptum dicit Veli eius Paterculus.
i lib. 1. cap. 46. ] Omnes cum eo Lucanos milites , quorum magnus numerus in exer-
citu erat , interemptos fuillc ait Plinius. [ lib. 1. c.»p. /6. J Undecim legiones peni* cum fuo
capite cum amillillc , (exibit fornandes. [ de regnor. fuccejion. ]Summa omnium inter femorum 10
millia dicitur fu.llc » coium qui vivi in poteitatcin hollium venerunt decem millia , uc apud
Plutarcoum tegimr. Ex centum vexi» millibus vix decem millia rcfugillc in Syriam , arfir-
mat Appianus, [lib. 1. Bell. ervU. pag. 4}S.J Mcnlc autem Junio, ut iu libro 6*. Fartorum
Ovidius cecinit ,
♦ Crajjus ad Baphraten Aquilas , natumque fubfquo
Perdidit i & Leto efi ultimus ipfe datus. „
media xftatc ( fsintwros ru Sifve ) hxc contigiilc , in HiJtoriarum fuarum libro 40. narrat Dio:
ubi 8t Parthos hoc tempore omnem ditionem intra Euphratem rccupcravillc , adjicit.
Reliquix Romani exercitus, quo quemque rapuit fuga, in Armeniam, Ciliciam Syriamque
diftra&e, vix nunrium cladis retulerunt. [Florus , hb. i- cap. 11.] Cognita ycrbhac Romano-
rum clade , roultx Orientis provincix a fodetare vel fide populi Romani defecillent
ni Calli us collectis ex Fugi militibus paucis, intumcfceiuem Syriam egregia animi virtute ac
moderatione preftidet. [ Orof. lib. 6. cap. 1 j. ] Hic CalEus, quum ei Cartis i militibus odio
Craili imperium ellet delatum , atque ipie etiam Cralfus ob magnitudinem calamitatis ultri»
K k k ii j id
Digilized by Google
j-y ro
id concederet ,
JET AS MUNDI VI.
non acceperat : none autem ncccfliutc rcruin adductus , Syrix adminiflratio-
n:ra fufeepit. [Dio, lib. 40.] Eftque hic Crafli Quxftor » qui Syiiam in populi Romani'
pjtcflatc nunc rctinuic , idem ille Caius Caflius , qui una cuiu Bruto Julium Cxlarcm poftcaj
interemit. [Pellet. Paterculi lib. x.cap. 46. cum 56. & 58. ] |
Surenas caput dextramque Crafli ad Orodem miiit in Armeniam : * corpore ut ait Valerius
Maximus 1 ( lib. i.cap. 6. ) inter prontifeuas cadaverum flrues j ovium , jerarumqu e laniatibus [
objecto : * ipte vero fparlis Seleuci* rumoribus per nuntios quod vivum Cfaflum duceret , lubot- (
nato Caio quodam inrcr captivos illi funillimo , pompam ibi quandaro tidiculam iufliuxit ,’
quam coiitumelix
Interea causa Artabaze
Orodes cum appella virlive
rriumphum.
Artavafdc [Armenio
P tutar A. in
*] gratiam redierat, ejus {ororc dc-l
Iponsa Pacoro luo filio : moxque fccuta funt convivia comellationelquc s 8c meer alia, G txca ]
quoque iiUrodudta funt acroamata, nam Orodes nec lingue Crxcx ludis erat nec litcrarum :
Artavafdes verb etiam tragerdias lciibebat & orationes & hi florias. Tum uaga-do Jafonc
Tralliano canenrc ex Euripidis Bacchis carmen de Agaoe , ingtcllus v Torum cenaculum Silla-
ccs, capur Crafli projecit in medium: quod exi liciis 1 coma Pomaxxtlucs liyc Maxaithcs ad
fe trahebat , tanquatn libi potius quim illi debitum. [Idem. ]
Inter alias contumelias, nonnulli referunt etiam in os Cralli Parthos aurum liqucfnflum ,
verbis infuper infultantcs, infudillc. [ Dio , lib. 40.] Inrer hos L. Florus cfl : cujus [in lib, y.
tap. xi.] hic de re verba funt ifta. Caput ejtu recifum , cum dextera manu , ad regem reporu -
• tum , ludibrio fuit , neque indigno. Aurum enim liquidum 1» rtilum oris infufum el/ 1 ut cujus
\ammns arferat auri cupiditati , ejus etiam mortuum & exangue corpus auro ureretur. Quibus
ISurenas non multo pbft perjurio diguas pcenas dedit t ab Orode , glori* il ius invidente ,
Uimilia Se Sexnu Rufus in Breviario habet, 8c eum fecmus 'fornandes.
oeci (iis. [ Plutarrh . in Cr.ijfo. ]
Romx , loco Crafli junioris in bello Parthico occiti , M. Cicero Augur fidus fuit. [ Id, in
|Cicerone . ]
| Patre illius M. Cr.iflo eodem tempore fohlato, Tricipitino Varronian* unum caput rccifum
cfl, & belli civilis inter Pompeium Se Cxlarcm jadh tumiaroento. Occifo enim Craflb, qui
1 utiiquc imminebat , reliquum erat Cxfari , quo evaderet maximus , ut cura qui fupererae profli-
gat et. [Plmtarch. in Csfart , & in Pompeio. ]
Nec qntnquam jam ferre pottfl , CtfdrVe priorem ,
Pornpriufvt parem. ( Lucan. lib. I.)
jyjs , Scnattlfconfultum per interregnum fidum cfl , ne quis Conful ueve quis Prxtor ante quinti
,30111 exitum provincias exteras lortirctur. IJquc paulo pbft a Pompeio confirmatum cfl. [ Dio,
■ lib. 40. ] qui ab Interrege Ser. Sulpitio V. Kalend. Marr. mcnfc intercalari , ( cicca initium Ic.
(Decembris Juliani ) Conlul creatus cfl. [Afeon. Pedia», in orat. Alilonian.]
| * Alexandro Ariflobuli filio ex Alexandri Hyrcani filia , natus cfl filius Ariftobulus : ut ex
'crate ejus a fofepbo notati , colligitur, [lib. 15. cap. x, & 5.] #
Parthi Syriam invafcrunt , non magno tamen exercitu > qubd in ei neque milites neque afiCx <z
Imperatorem ab Romanis cllc putabant: itaque Caflius cos non magno negotio repulit. {[ Dit
*
40. ]
lib.Calfius
veniens Tyrum , invii* etiam Jfudxam. ubi Tatiihxas primo impetu cepit , Se Ja~
deorum circiter 30 millia abduxit in fcrvitium. Pitholaum quoque, qui Ariflobuli (editionem
fovebat , interfecit s hortante Antipatro , qut plurimum apud cum poterat. Antipater enim ,
cum maximam inter Idumxos anthori ratem haberet , aliorum etiam qui ubique potentes edent
amicitiam hofpitm fiuniiiatitareque conquirebar. Prxeipue autem regem Arabum per affinita-
tem libr fociayit : apud quem etiam , dum bellum contra Ariltobulurn gcrcrec , liberos fuos
'depofuir. At Cadius, Ariflobuli filio Alexandro per conditiones ad quietem coropulfo , ad Eu-
phratem Caftrt movit, Parthos tranliru prohibiturus. [jefepb. lib. 1. Belli , cap. 6. & lib. 14.
Anti quit. cap. ll. ]
, M. Mirccllo & C. Sulpitio Confulibus, fa-dusctini Rhodiis renovaturo cfl : quo cautum cfl,
ne alter populns alterum armis impeteret t fcd auxilia mutua (ibi invicem praeberet. Jurave- * *
runtque Rhodii , eofdem hortes fe habituros , quo* Senatus populufquc Romanus. [ P. Lsntu-
jiut , apud Cicer, lib. 1 1, adfamtltar. eptjl. 15. cum Appiane , lib. 4. Bell. civi/, pag. 6x 7. & gj©, ]
Atque ei occatione Pofidonius Apamccntis , qui Rhudi fcholim habuit , Romam venifle vide-
;tuc , confule M. Mirccllo : ut apud SuitLim legitur. [ in vtc. IUohAuuu ] nobilis niminks
ille Philolophns t Mathematicus & Hifloricus : de cuju^Sphxia , in libro 2. de natura Deorum 1
ita meminit Cicero. Si in Scy tinam aut in Britanniam , fpharam aliquis tulerit hanc , quam
nuper familiaris noflb effecit Pefidvitius » cujus /infula converjiones idem efficiunt in Sole , (*r
in illa
in , & indubitet
l.undbarbarie quinque, quin fpbtra jit ,perfetla
pellisea errantibus ratione inl colo fingulis diebus & noSibus’ atds
quod efficitur
Quum ex Senarulconfulto Se lege Pompeia , fuperiore anno lata , nullus Confutarem Prxto-
ria-nve provinciam obtinere pollet , niti qui quinquennio Con fu loris Prztoriufve fuiflet : M.
Calpurnius Bibulus qui per feptem , Se M. Tullius Cicero qui per undecim annos Confu-
larcs jam fuerant, neque in ullas provincias adhuc iverant j ille Syriam, hic Ciliciam pro-
vinciam cfl (orti tus. De Syria reftis cfl Dio, in libro 40. de Cilicia iplc Cicero, lib. j. ad
familiar. epiflola 2. quam jaro Proconful delignatus Appio Pulchro Imp. ( obi em enim bello in
Cilicia brne gcftam Imperatoris nomen exercinis illi tribuit) cui fucccflurus erat, ille (criptit :
jin qua , & contra voluntatem fiiaro 8c prxtcr opinionem accidifle tignificat , ut ex Senatuf-
Icontiilto tibi aim imperio in iptius provinciam proficifci necefle eflet. Legatos verb habuit
1 Frundi
Anno |A«nojn*|
rc znirl
; Anno / M P E /<. MACEDONUM. (lulians. Ch(ilb,.)
f Mundi.
Cicero , Quintum Tullium fratrem, C. Pomjninium , L. Tuliium , &M. Amictum: Qiueitoic
L. Melfiiiium 8c Cn. Volaiiutn.
Exercitum Ciceroni obvcnillc 11000 peditum 8c 1600 cquirum , in Viti illius rcfcrr Plutar-
chui. Ipfe fc nomen tantum duarum legionum exilium habuillc dicir. [lib. y. ad Atttc. epifi. ip .
qui exercitus vix unum felcum tueri poliet : uti ad ipfum ferip fit M. Ccclius. [ ibid. lib . 8
eP'fi- 5* ]
Dic Xi. Kalend. Junias (qui ut Romx tum* annus agebatur, in Martii Juliani diem C. in-
cidit) Cicero, in provinciam profc&urus, Brundolium venir. Ibi prxAo ei fuit Q^ Fabius
jApi>ii Claudii Pulchri > cui luccelliirus erat , legatus : qui eum monuit, prxfidio firmiori opus
Icilc ad illam provinciam. Ccnfcbintquc omnes fere, ut in Italia rupplementum Ciceronis &
Bibuli legionibus fcribcrctur. Id Ser. Sulpicius Couliil paliurum fe negavit : tantufquc confenfus
Senatus fuit , ut mature Cicero & Bibulus proficifccrentur , parendum ur fuerit. Idquc ita facium
eft. [Id. lib. J. adfamiliar. epifi. y. ]
Ante civile Citaris & Pompeii bellum, Juliani Martii dic?; pauli» poli meridiem, fada eft
horrenda Solis dcfc&io , digitorum 10 cum dunidio : dc qua in libro 41. Dio. i eourrx<
Sol totus deliquium pertulit. & Lucanus , libro >.
Ipfe caput medio Titan cum ferret Olyir.pt t
Condidit ardentes atra caligine curru* 1
Javoiviiifae orbem tenebris , gentcfquc coivit
Defperart diem. •
Bnindutio folvens Cicero, A&inm venit XVII. Kalcud. Quintiles ( Martii Juliani dic t$. )
indeque iter pedibus faciens, Athenas VII Kalcndis Quintiles ( Aprilis Juliani dic 8.) pervenit.
[ lib. y. ad Attic. epi(l. 9. & »0. ) quum pridie quam illuc vcuillcc, Memmius (qui de ambitu
condemnatus ibi tum exujabat) Mi ty lenas profedus fuiiicr. [ Ibid. epifi. n .
Mcnfc Aprili Juliano Ptolcmius Auletes obiit : de quo M. Ca-liuj in cpiftoll ad M. Cice-
ronem Roma Kalcndis Sextilibus ( Maii Juliani dic xy. ) pcrlcriptis , [Ub. S.adfamihar. epifi. 4.]
quum in (equentem annum Corilut jam defignatus cjlct C. Marcellus. Nuntiatum nobis , er
pro certo jam habetur , regem Alexandrinum mortuum'. Iit ejus Tcilamcnto hxredcs erant feripti
ex dilobus filiis major , & cx duabus filiabus ea qui itate antecedebat, Hxc uti fierent , per
omnes deos , perque ftrdcra qui Romi fccillet , eodem tcllaroento Pcolcmius populum Ro-
manum obtcftabatur. Tabula: tcftamcnti , unx per legatos cjtis Romam funt allati , ut iri
arrario ponerentur; alteri, codcro exemplo , relidar acqoe oblignati Alcxandrix fervabamur.
P Cafar , lib. J. Commentar. Bell, civit. J -
Hoc itaque tcftamcuto pricipiebatur , ut Prolrmxus filius natu major cum leniore fororc
Cleopatra , more majorum apud oEgypcios , matrimonio jungeretur i (imiilque regnum illi tene-
rent , fed ita tamen , ut fub tutela populi Romani cllcnt. [Dio , lib. 41. 3 dc quo , Cleopatra ad
Citarem ; apud Lucanum , libro 10,
—— non urbes prima tenebo
Femina A 'iliacas: nullo difer imi ne fexut
Reginam fat ferre Pbarot. lege fusnnta perempti
Verba patris , epui jura mihi communia regni
Et thalami cum fratre dediti
Hujus tcftamcnti tabufx Romam delati , cum propter publicas occupationes iri xra-
rio poni non potuilfent , apud Pompeium (unr depoliti. [ Cafar , lib. y, Bell, civi/.] quem
novo regi . , propter juvenilem ejus xtaiem , tutorem datum fuille , refert Eutropius.
[lib. 6 . ]
Decem ipfos dies Athenis moratus M. Cicero , pridie Nonas Quintiles ( Aprilis Juliani
dic 19. ) mde profcdlus eft. ( lib. 1. ad familiar. epifi. i.) quo dic a Pineo folvens ad
Zotcra delatus eft vento inolefto , qui cum ibidem Nonis tenuit. VIII. Idus ( Aprilis
die xy.) ad Cd vicum , inde Gyarum , hinc Scyrum inde Delum curfurh confecir.
( hb. y. ad Attic. epifi. it.) XI. Kalend. Sextii. ( Maii Juliani die y. ) fcpheium Venit :
tardius navigans propter aphractorum Rhodiotum imbecillitatem. Ibi incredibilis multi-
tudo priftb d fuit : Gtxcique d quali Ephefio prxtori fe alacics obtulerunt. ( ibid. epifi:
1 j. ) Prxtor yctb Afiaticarum diarccftum ( qui i Cilicii provincia fcjun&x fueram )
tum Qj_ Thermus Ephcfi fuit : curo quo , dc re M. Anncii legati fui , qui cum Sardianis
rubuit controverfiam , Cicero egit > atque ad eum , pro eodem dc aliis , varias pollca epi-
lolas fcripfit. ( lib. I j. adfamiliar. epijl. yy, y4, fj, $6, y7. & lib. J. ad Atttc. epifi. ao.)
Bithynii verb Prxtorem P. Silium eodem tempore c mulle , cx lib. 1 y. ad familiar, Cpill. 61.
colligitur. .
Ephcfi Ciceronem cxpeftabat P. Nigidius , Romam Cx legatione decedens , vir dodillimuSj
8c Mitylcnis, ejus lalutandi & vifendi cami , Venir eodem Crarippus , Peripateticorum illius
temporis facile princeps : ur ia Prxfationc ad Platonis Timorum , Latine ir fe convcririm , ipfe
tcftatur*CV«/v.
Epbcfo relidi, Tralles profedus eft Cicero, zftuosa 3c pulverulenta vii. (lib. j. ad Attic:
epifi. 14.) VI. Kalendas Sextiles ( Maii Juliani die 10 ) Tralles venit : ubi przfto illi fuit L.
Lucilius cum litteris Appii Pulchri, (lib. y. ad famiiiar. epifi. j.) unde intellexit , inter alia,
fcditiatiem militum fedataro ab Appio, ftipendiumqui cis ulque ad Idus Quintiles peiio lutum.
( lib. y. ad Attic. epifi. 1 4. )
Pridie Kalendas Sextiles ( Maii Juliani dic 14. ) Sulpicio & Marcello Confulib. Cicero Lao-
diceam , in provinciam ( perditam ab Appio & plane everfam ) venit : a quo die annuus hic
magi-
Digitized by Google
renodi Ite XI ira
» 'Chnilia.
Aluxraa-l
VI
Iuluo»
& T AS MUNDI
.«.i magiftrarus, a Scium illi commi ili» , numerati coeptus elt. [ hb. j. *d Attic. tpifi. ij>id, *°'
AS2
>•>11. ow tib. ;. ad familiar. eptfi. 6. & hb. i {. epi]/?. i. <> 4- ] Cum vero a Cyprii* Ireaus ,
qui Ephcliim obvirm ipfi venerant, intcllcxillet Cicero, Scaptium Appii in Cypro prarfeCtum
incluutm in curia renatum Salamine turmis aliquot equitum oblcdillc , ut fame leiutore* qum-
«|ue morerentur ; quo dic tetigit provinciam , litteras milic , ut equites ex inliila ftatim decede-
rent. [iib.^.AdAitie. eptfi. ll.&lik 6. tpifi. I.]
Lao-
Ciun prrqter anni tempt» ad exercitum libi confeftim elfe eundum videret , triduum
dicea- moratus ( dum pecunia acciperetur , qux ipli ex publica permutati one debebatur ) III.
Nonas Sextiles '(Maii Juliani I?) iter Apameam fecit : ibique quatuor vel quinque dies, Syn-
nadis triduum , Philomelii quinque dies egit. Quibus in opidis cum magni conventus fuiUcnt,
multas civitates accrbiflimis tributis, & gravUJlmrs u furis , <3c magno xre alieno Uberavit,
f tib. $. aA familiar. tpifi. f.t> hb. if .eptfi. +. cum hb. $.ad Ante, eptfi. ij, 16.& io.]
Appius Claudius, cum ex lege Cornelia (Cornelii Syllae Dilatoris ) triginta dies ad deceden-
dum de provincia , poli fuccelloris adventum , concederentur : nfdem diebus Tarli forum egit ,
quibus Cicero juris dicendi causa conventum habebar Apamex , Syunadis Se Philomelii. [Ub. J.
ad fAmlh.tr. tpifi. 6. & 8. cum tib. S.ad Attic. eptfi. \C>, 17.]
M. Bibulus P.oconfiil circiter ldns Sextiles ( Maii Juliani i j. ) ab Ephefo in Syriam provin-
ciam liiani navibus , quiij fecundos ventos haberet , Profe&us eft. [ hb. i j. adfumtlUr. tpifi.
Cui cim milites in Alia conlcribcrc Senatus pcrmilillct , de 1edum habere noluic. [ibid. tpifi. t
Nam luciorum auxilia propter acci bhatero atque injurias imperii Romanoium, aut ita imbe-
cilla erant , ut non miiltiim cos juvare pollent; aut ita ab illis alienata, ut neque ex pedandum
ab i» , neque committendum cis qoidquam videretur. [ Ibid. ]
Cum ante Ciceronis in provinciam adventum (editione quadam exercitus clTet dilfipatm ;
quinque cohortes line legato , line tribuno militum , denique etiam line centurione ullo apud
Philomelium confcdillcnc, reliquus exerciti» cllet in Lycaonia: M. Anneio legato fuo impe-
ravit Cicero , ut eas quinque cohortes ad reliquum exercitum ducerer , coatioque in unum
locum exercitu, cailra in Lycaonia apud Iconium faceret. Quod cum ab illo diligenter ertet
■actum ; Cicero in cailra VII. Kalend. Sepeembr. ( Junii Juliani die 7.) venit: ciim interea lu-
pinioribus diebus ex Scnarulconluho , Se evocatorum militum firmam manum , Se equitatura
fatis idoneum , Si populuium liberorum legumque lb. rorum auxilia voluntaria compara viilet.
[Ibid. tpifi. 4.1
Dejotari» filius, qui Rexi Setiam appellatus eft, Cicerone* pueros fecum yi regnum duxit,
dum m vltivis Marcus Cicero bellum gereret, [hb. j.a d Attic. tpifi. 17, 18.] Cui uni filio
ut Dejotarus pater t talaria: regnum llabihrct, exteros filios omnes cuin nccavilie , in libro de
IStoicorum repugnanti» tradit Pluurcbut. Amborum vero Dejotarorum , patris & filii, limul
regnantium, in Pliilippica XI furam* cum utriufque laude, meminit Cicere.
Pacorus Orodis Parihomm regis filius , quocum nupta erat regis Armcnionim foror , cum
Imaxiniis Parthorum copiis iMilutumque prxtcrca gentium magna manu Euphratem tranliens ,
bellum in provinciam Syriam intulit. [hb. ij .Ad fAmih.tr. tpifi. 1, 1, j, 4. <> hb. j. Ad Attic.
tpifi. iS. ] Dux Autem revera erat Olaccs : Pacoro, qui nondum ex ephebis cxcellcrar , nomen
tantiun ducis gerente. [ Dio, hb. 40. J
Parthi in Syriam ita piofcdi , in itinere politis locis omnibus in fuatn poteflatcm redadis.
Antiochiam ulquc progredi luiir , cum fpe reliquorum etiam potiundorum. Nam neque Ro-
mani juflis copi» cara provinciam tenebant : & populi Romanorum dominationem molcfte
ferentes, ad Parthos, tanquatn libi vicinos Se familiares , inclinabam. [ Die , ibid. ] Proconful
quoqut bibilius nondum iu Syriam venerar. Cum enim annua tantum illi provincia , ut Cice-
roni , a Senatu cllet conllituU ; ob eam caulam tardius ad provinciam luam accedere illedice*
batur, quod tardius vellet inde dccedctc. \_Cic. hb. 5. ad Attic. tpifi. 1 6,& 18.]
Cicero Ili. Kalend. Sepeembr. ( Junii Juliani 11.) exercitum lullravit apud Iconium. [ tib. j.
ad Arne, tpifi. ip. ] Kalend is , vel III. Nonas Scptcinbt. legati raiffi a re» Antiocho Comma-
geno venerunt in cailra ad Iconium : qui primi Ciceroni nuntiarunt , Parthorum magnas co-
pias Euphratem jrm traniirc capille ; diciquc Arnicniuiu regem in Cappadociam impetum ede
fadhirum. Quo nuntio allato , ciainli cllent nonnulli , qui ei regi minorem fidem habendam
putat ent i Cicero tamen vehementer cft commotus tum de Syrii , tum de fui provincia , de
reliqua denique Alia. Itaque exercitum libi per Lycaoniam , Se per Ifauros , & per Cappa-
dov ix regionem eam , qux Ciliciam attingerer, ducendum putavit, [lib.lf.ad fAtmlutr. tpifi.
4- 1 . r r
Pollquitu igitur decem dies Iconii hullat moratus , moto exercitu , caftra in Cappadocii
exttema non longe a Tauro monte apud opidtim Cybiftra locavit : ut Artavafdes rex Arme-
^ nius , quocunquc animo cllet, (circt non procul a litis dinibi» exercitum populi Romani clle,
lipfcquc fimul Se Paithi Cappadocia fc excludi putarem, sicqiie conterminam Ciliciam ille
tueretur , & Cappadociam tenens, nova regum finitimorum conlilia impediret ; qui, etiamli
IRomanis cllent amici, tamen aperte Partiris mimici clfc non audebant. [hb, f. ad Attic. eptfi.
j| 10. CT hb. I f. ad familiar. tpifi. X. & 4. ]
Cybiihis equitatura Cicero in Ciliciam milit , ut Se ipfius adventus cis civiratibus quz in ea
parte eram nuntiatus firmiores animos hominum faceret i Se ipfc maturi, quid ageretur in
byria, te in: pollet. ( hb. 1 ad familiar. tpifi. x. ]
Ibi etiam oi&cJum i Senatu fibi injunClum curavit : ur Ariobarzanem Cappadoaim regem
tuctiUN'» t/ufquc lalurcin., incolumitatem, regnumque defenderet. Cumque rex Ipfc curo
Ariarathe , fratre !'uo , Se paternis amicis majoribus rutu , ad Proconfulcm in caftra venia»,
Tubp
Digitfeed by Google
SM* -
CJmituJ
1MPER. MACEDONUM.
(ubi triduum quatriduurayc prxlenirm curo fuilTc , ex lib. 6. ad Attic . epiji. 2. intclJigiti.r j
dc infidiis vitx (iix ftrudis conquereretur , St equitatam cohorrcfque dc exercitu Romano ad
Tuum prxfidium poftularet : Cicero uniem ejus hortatus cft ut regis fui vitam , dodi cafn
acerbiltimo patris ejus , omni curi cufiodiaijiie dcfcmfcrent i St ipfum Regem , ut in fui viti
confervandi primam regnare difccrct , a quibus perfpexiirct fibi. infidias paratas , in eos ute-
retur jure regio ; ptena .rthcercc quos ncccllc clfcc » reliquos metu liberaret, prxfidio exercitui
Romani ad eorum qui in culpa clli-nt timorem pofius , quam ad contentionem urercrur: fore
autem, uc omnes, quando Scnatufconfultiun nollent , intclligercnt , fe regi , fi opus edet, prx-
lidio eile futurum. Dc quo, in fine [ 2«. 1//u«J cpiftolxad Confulcs Se Senatum feripex, tpfos
eo Ihi dio luis fccille certiores dicit Cicero: quod in rege Ariobararinc ea libi figna videretur
virtutis, ingenii, fidei, bcnevolentixque erga ipfos pcrlpexille ■, uc non fine causa tantam curam
in ejus illi falutem viderentur contulific.
Mithram & Athenxum, ab Ariobarzane importunitate Athenaidis exilio mulcatos, maxi
ml apud regem authoritate gratiaque Cicero conlUtuit. Cumque magnum bellum iu Cappa-
docia concitaretur , fi Sacerdos (Cumanorum; quem matcllatc , imperio & potentia fecundum |
1 rege confcnfu gentis illius habitum fiiiile, in libro dc bello Alexandrino confitmat Hirtius)
armis fe, quod taurum putabatur, defenderer ; adolcfccns St equitatu , St peditatu t St pecu-
nia paratus» & fodis, qui novati aliquid volebant: perfecit Cicero , ut e regito ille difccdcrcti
rexque fure rumulm , ac fine armis , omni authoritate aulx communita , regnum cura dignitate
obtineret [Jbid. epiji. 4.] quanquam idem alibi ita judicaverit: nihil illo regno fpoliatius ,
nihil rege egentius. [//*. <5. ad Attic. eptjl. 1 . ]
Atque hoc modo Icrv.uum cll Ariobarzanis cum ipfo rege regnum. [ Cato , in epiji. 5, hb. Ij.
ai fatniliar. ] & Cappadocia illi conciGau aeque obediens fada , line armis & multi cum
'gratia. [ Plutarch. in Cicerone.] dc quo» ad Atticum [Hb. 5. epiji. ao.] ita jaditat iple Cicero.
Ariobarxjutei opera mei vivit > regnat , e» *xpiJ\o , et» (Hio & authoritate : & fui* infidiatori-
but ejus dmpdento me non modi */Upaft*irTa* probui , retem regnumque fervavi.
Interci multorum litteris atque nuntiis cognovit Ciccto, Callium ( abfente adhuc 1 Syria
Bibulo) Antiochie cum exercitu fuillc; magnas Parthorum copias & Arabum ad Antiochiam
acccffiilc ; magnuroque eorum equitatum, qui in Ciliciam transiliet» ab equitum quosipfccb
prxmilcrac turmis , & 1 cohorte prxtoria » qux erat Epiplunix przfidii causa , occidione
occifiun : Partho fqu e in Cy «bellica » parte Syrix proximi Cilicix , fuillc. Cum videret
igitur 1 Cappadocia Parthorum copias avertas , non longe 1 finibus ede Cilicie > relidis Cy-
billris Cappadocia- 1 (ubicallra dies quinque habuerat ) exercitum in Ciliciam duxit: atque in
finibus Lycaonix St Cappdocix, XIII. Kalend. Odobr. (junii Juliani die $0) litteras tum i
Tarcondimoto , cum ab Iamblicho Phylarcho Arobuin, qui rcipublicx Romane amici habe-
bantur , accepit < nuntiantes Pacorum cum permaguo equitatu Parthico cransillc Euphtatem ,
St caftra pofuille Tybx: de quo ille ad Confulcs 3c Senatum ftatim fcripfit. [tib. 15. adfa-
milusr. epiji. i, 2. & 4. cum Hb. y. ad Attic. epiji. 18. & »o.j
Rumore adventus Ciceronis Se Calfio , qui Antiochia tenebatur, animus accrtfit , St Parthis ti-
mor injedus cft. Rcccficrum igitur illi ab Antiochii ante Bibuli adventum feliciter inde 1 Calfio
rejedi : qui & cedentes ab opido inlecurus , rem bene grtfit. [Hb. y. ai Attic. epiji. 10, AI. & Hb.
1, ai jamtliar. epiji . 10. ] Quam lu floriam plenius ita enarrat Dio .
Quum Antiochix capiendi fpc Parthi edent dejedi , Calfio magna vi eos depellente (ipfi
autem ad oppugnationem locorum ineptiffimi erant ) Antigonum contenderunt : cujus urbis
luburbana quum edent arboribus confira , atque et» ipfi accedere neque auderent neque pof-
fent: arbores fuccidcrc, locumque (ylvl delpoliarc inii itu erunt , ut audader rutoque urbem
ea aggredi potient. Cim nec hoc fuccedcjct, quia & magni labtxis negotium erat, St tempus
mcibum terebatur. Se Calfius palantes ab ipfis atiligcbat; alii» armaverfuri, Ancigonia dilcel-
ferunt. Intetel Calfius collocatis iu vil qua tranlittiti erant infidiis , fe iis cum paucis often-
ctic , atque ad infimuendum pertraxit; tum fuos circumjecit [Dio, Hb. 40.] uni & magna
authoritate Ofaccs dux Parthorum vulaui accepit, coque interiit paucis pbft diebus. [Cicero,
Hb. f. ai Attic. epiji. ao. ] ^
Apud luttinum, [Hb. 4 i.cxp.4 .] non ita rede liidoria deferipta legitur. Pacorus mijfus ai\
Iperfequeniae Romani
revocatur : quo belli
abfente reUtjuia* ,Parthorum
, exercitat magnis rebus in Syrii
r eidius gefiis, , a tnCaffio
iu Syrii Parthiam patriCrajji
Quojiore fufpettut'
ctm
omnibus ducibus trucisLatkr.
C. Cidiura quillotcm M. Crafli Parthos , qui in Syriam tranlccndcrant , excidi (Te , Livius
' lib. io?. ] tranfgrcllos in Syriam Panhos , felici rerum eventu , fogavifle ac fudillc , Vel-
leimsi [lib. 1. cap. 46,] contra Petlis ( iu enim Parthos vocat ) in Syriam irrumpentes ter
cum fumnu admiratione conflixiUe » cdfque trans Euphratem redados valUvilfc , Sextus Rufus j
in Breviario; lingulari animo perditas res tanta viiturc reftiruide, ur Pcrlas crebris praeliis
vincei et, innar in libro 6. Eutropius. Quibus addantur Se illa Orofii, [Hb. 6, cap. ij.] de
eodem Cadio. Antiochum toptafque ejus indentes preiio vicit & interfecit : Parthos (juotjks
Iab Orode in mijfts , jamque intreffot Antiochiam , bello expulit , iacimtjue eorum'
\ofaeen interfecit. St Ciceronis , in Philippica undecio». Magnas Ille res eeffir ante Bibuli
\fummi viri adventum ; cum Parthorum nobili jftmos duces maximifqut copias judtt , Syri enupse
immanf Parthorum impetu liberavit. Neque enim fidem meretur , quod in Hiftorix Judaicx ,
qux Atabici cdiu fecundi libri Maccabaici prxfcrt titulum , capitulo 41. de Cadio adjedum
habetur. Prssrrgredicns Euphratem , expugnavit Per fas , atque reduxit U Romanorum ebt-
[ditntiam. Reduxit quoque in eorum obedientiam viginti duos Reges quot fubegerat Pompeius : &
I J.
Digljized by Google
!«... T4
Ku»di- J T
TE T A S MUNDI
•- 1 j ; : —
VI.
redegit in Romanorum obedtentiam qmcqmid erat tn regionibus Orientis. Bellum amem Orientis
— lj
cum viginti fl^duobus regibus gloriatum fiiiffc Pompeium, cx Orofio [lib, 6. cap. 6 .] Jam Cupri
r
Pridie Kilcndo* O&obres ( Quintilis Juliani die 1 1. ) Senatui Romx in sede Apollinis coado
placuit, in Ciliciam St in odo reliquas provincias forricb deinceps mittendos eiTc Proprxtorcs ,
qui Romx prius Prxtorcs» neque in provincia ante cum imperio fuerunt. [lib, 8. ad familiar.
rpifl. 8.]
Cicero cum exercitu iter in Ciliciam per Tanri pylas facietis, ni. Non. O&obr. (Quintilis
Juliam dic 1 6 ) Tarfum venir. [lib. J. ad Atiic. epiji. io.]
Nonis Odobrib. (Quintilis Juliani die 18. ) eodem dic in Senatu recitat* funt vidricesCaf-
fii littera;, quibus per fe fciipfit confedum fnillc bellum Parthicum i Se litter* Ciceronis, tu-
multum Parthicum nuntiantes. Indcqnc Caflii litteris pariim cft creditum. f lib. 5. ad A Stic,
epiji. ix.] Eodcmquc dic, Tarfo Cicero Amanum versus profedus eft. [Iit, 3. ad familiar.
epiji. 8. ] «yti mcJns ipli cum Bibulo communis erat , Syriam £ Cilicii aquarum divortiis divi-
dens,- hornum plenus feinpiternorum, [Ibid. lib. a. epiji. 10. & /tb. 5. ad Anic. epiji. 10.]
j Pofttidic ejus dici (Quintilis Juliani 19) caftra habuit in campo Mopfucftix : unde Romam
ad Appium Pulcluum (cui in Proconfulatu fucccllcrat ) fcripflt ipiftolam 8. lib. 3. ad familiar.
i in cujus fine leguntur ifta. De Parthu quod q utris , fuijfe nui/ts pute. Arabe/ qui fuerunt i ad -
rnp.e Parthico ornatu , dicuntur omnes rtverrijfe. Hoftem ejfe in Syria negant nilum. Nam qilum
ad Amanum Cicero pervenit , hoftem ab Antiochia rcccflirte , & (tibulum Antiochi* dic ,
cognovit liidcqtrc Dejotarum confeftim jam ad ipfum venientem cum magno Sc firmo equitatu
9c peditatu , 8t cum omnibus filis coniis , certiorem fixit , non videri dic c udam , cur abcflcc
a regno : (eque ad eum , (ii quid forti novi iccidtlict , ftatim litteras nuntio (que miilurum efle.
[ lib. I ad familiar. epift. 4. ]
Cum autem vehementer interdie utriufquc provinci* Cicero confidcraret, pacare Ama-
num , fle perpetuum hoftem ex eo monte tollere ; difcederc fc ab eo monte fimulavit , fle
alias parfes Cilicix petere. Cumque abelTct ab Amano iter unius dici, 8c caftra apud Epipha-
niam fccillct ; IV. Idus Odobris (Quintilis Juliani dic ij) cum advefpcrafceret, expedito exer-
citu ita aodu iter fecit, ut ad 111. Idus Odobrcs, ciim lucefccrct, in Amanum afccnderer.
[Ibid. )
Diftributis igitur cohortibus 8c auxiliis, quum aliis ipft fimul cum Quinto fratre legato ,
aliis C. Pomptinus legatus, reliquis M. Anncius fle L. Tullius legati prxeflent; plerofquc
nec opinantes opprdCt : muldquc occifi , alii capti , reliqui diflipari umt. Fuge tona ( vel Erana
potiiri) qitx fuit non vidi Inftar fcd urbis, quod erat Amani caput; itemque Sepyra fle Ccmi-
noris (vel Commotis) acriter St diu repugnantes, Pomptino illam partem Amani tenente, ex
antelucano tempore alqiie ad horam dici decimam, magna multitudine hoftium occisa, ca-
pex fuijr. Caftella munita fex improvifo adventu capta fune j complura incenia. His rebus ira
gcftis caftra in tadicibus Aromi habuit Cicero apud Aras Alexandri, ad Iftum: quo in loco
Darius ab Alexandro cft fupc:'arus. Ibi quatriduum in reliquiis ejus partis Amani montis
qu.e ad ipfius provinciam fpcctibac delendis , agrilquc vaftandis , confumplit : 8c ob vido-
riain juftam partam , Imperator ab exercitu appellatus cft. Atque ira direpto Se vaftaro Ama-
no, dic quinto Illo dKcdlk. [Ibid. cm t lib. 1. epiji. 10. & lib. j. ad Anic. epiji, 10. & Plu-
tareLo , in Cicerone. ]
Interfui Bibulus :n Artianum vtntcns, lanrcolam in mnftaceo fle inanem Imperatoris appel-
lationem ibi carpit quxrcrc. Sed foedam plagam ille accepit. Cohortem enim primam totam
perdidit, centmioncmquc primipili nobilem, fiii generis A finium Dcnroncm, fle reliquos co-
noriis ejufdciu Si Scxt. Lucilium ( T. Gavji Grpoms , locupletis fle fplcudidi hominis, filium)
tribunum militum. [lib. j.ad Atric. epiji. 10.]
Exercitum adduxit Cicero ad infeftiftnum Cilicix partem, qux ab Eleurhero-cilibos inco-
lebatur, feris hominibus , fle acribus , fle omnibus rebus ad defendendum paratis : qui ciim ne
regibus quidem unquam pamiflem, hoc tempore Sc fugitivos recipiebant, & Parthorum ad-
ventum aterrimi expedabanr. Horum opidum Pindeniilum, in altiftimo & munitiflimo loco
politum, j 7* ante Saturnalia dic (XII. Kalend. Novembr. five Sextilis Juliani die 1 Jaggreftus,
vallo fle folsa circumdedit, (cx cafteliis caftriiqitc maximis fcpfit: aggere, vincis, rurreque al-
tiifiitu, oppugnavit; multis figurari», fle magni tormentorum copia hic u(us. quemadmodum,
tum in cprftoli ad M. Cariiutn Rufum yfJilrm defignatum , sf* obJidionis die (Sextilis Juliani
if ) (cripta; ( lib. 1. ad familiar. epiji. io.) tum in litteris ad M. Catonem, (lib. IJ. epiji. 4.)
fle Pomponium Acricum, (lib. j. epiji. io. ) poft urbem capram exaratis, ipfe Cicero figniheat.
i 9 J4 a. Magno tandem labore atque apparatu , fine ulli molefbi fumptuve (ociorum, multis fuo-
rura laudis , incolumi exercito , negotium Cicero confecit : omnibufquc partibus urbis diftur-
buis aut incenfis iplo Saturnalium die (XIHI Kalend. Januar. five Septembris Juliani die z6)
1’mJcnillcnth compulfi in poccftarcm ejus pervenerunt. Militibus , equis exceptis , tcliquam
prxdam coirccffir. Mancipia tertio Saturnalium vxnibanr. A Tibarenis, qai PmdcnilTcnfibus
finitimi piri cranr fcelere fle audacia , oblides accepit. Hinc exercitum in hybema dimifir :
| Quiutumque franem negotio prxpofuit, ut in vicis aut captis aut male pacatis exercitus col-
lotarctur. (ibsd.) Atque ita xftivis ipfc confe&s, Quintum fratrem hybernis , fle Cilicix prx-
fecit. (lib. j. ad Atri e. epiji. 21.} fle ut xftivos menics rei militari, ica hybernos jurifdiiftioni
dare mflltnrC. (Jbid.epiff, 14.)
P. Comeliur Lentulus Spinther cx Cilicia triumphum Romx duxit : nt ex epift. ad Attic, lib.
/. epift. at. (collat. cum hb. 1. ad familiar. epift. 9.) colligitur.
- ' : • Orodis.
tized by CjOOqIc
I M PE /{.. MACE DONUM. |
Orodis regii Parthorum riluu in Cyrrhellicun Cilici* rcgiunctn vcnir : in qui Sc Parthi Tyc
nwrunr. ( hb. j. ad Anie. epifi. 1 1. & lib. fi. eoi fi. i. )
Volufium certum homiivctn Sc mirifice abftinentem Cicero mifit in Cmnm , ut ibi juuaj-
, dies cflet: nc cives Romani pauci, qui illic negotiabahtar , jus .libi dictum negarent, nam
evocari ex infula Cyprios non licebat, {lib. f.ad Attic. ep,fi. 1 i.) .
Cicero in Cilici* civitatibus magna admiratione exceptus, Nonis Januariis , ( five Odobris)
Juliani dic i j ) Tarfo in Aliam profectus cft. Taurum igitur mcnfe imperii fiii foeto rranfgrcfliu,
quacunque iter fecit , nulla vG nullo judicio, nulli contumelia, authoriure & cohortatione j
pcifccit, ut Sc Grxci & cives Romani , qui frumentum comprcllerant * magnum numerum po-
pulis pollicerentur , ad famem , in ei parte Afix tum grallamem ( quum meffis nulla fuiflet )
(iibtcvandam. ( Ibid. ) . ,,
Dcfotarus , cujus filio pa£ra crir Artavafdis ( Armeni* regis ) filia , Sc cujus auxiliis maenis
Cicero friat ilfu.s , LaoJiccim ad eum cum Ciccronibus pueri» venit : nunciavitque , Orodem
cum omnibus Parthicis copiis prima «.late tranlicurum. ( lib. f. ad Attic. epifi. 10 , ii. eam
Iib. 6. epifi. I. ) , ,
Laodiccx , ab Idibus Februariis ( Novcmb. Juliani dic t9 ) ad Kalcnlrs Mrias ( Februarii Ju-
liani diem 16 ) forum cgt Cicero dkcceliuni lii irum Afi iticaruin : cx Idib. Februar. Cybirati-
Icum , St Apameenlci ex Idib. Mart. SynnaJcnfc , Pamphyliam. Multr civirates xrc alieno li-
beratx, multx valde levatx fune: omnes fuis legibus Sc judiciis ufx , «Ww^iw adeptx , revi-
xerunt. (lib. 5. epifi. 11. hb. 6. epift. 1.) .
f, Romx Ciceroni , pro re in Cilicia prxclarc gefU , fiipnlic. itiones i Senatu dccrct* funt; L. ]4664 |
yfimilio Paulo Sc C- Claudio Marcello Confulib. (lib. x. ad fanuhar. eptfi, 1 j. lib. 8. epifi. i 1. lib.
G Cafiius, qui Mi Craffi Qorftor fuerat, poli Parthicam vidoriam l Syria difcelTurus,
Ciceroni Laodiccx adhuc commoranti M Fabium commendavit. ( lib. 9. ad familiar. epifi. 15.
& lib. ij. epifi. 14.) Cui rcicribcns Cicero, ctlrt» pro magnitudine rerum quasgederar, tum pto
opportunitarc temporis illi etacuUtur , quod de provincia decedentem lumma laus Sc fumma
gratia provincix prolccuta fuerit. Romamquc ut properet mouct : ubi , hac rfccehli Vidotia
tanta , clarum adventum ipfius futurum pronunciat.
Cicero legatum fuura M. Anncium, cujus prudentiam, virrurem it fidem in bello adverfus
Cilicas expertus fuerar , ad controverfiam quam cum Sardiaois habebat profedum , Qj_ Ther-
mo Ah* Prxtori commendavit : utque ante Kalcnd.as hiatas , quando in Cilicuin irc cogitabar,
nitteretnr rogavir. ( lib. i.f. ad familiar. epift. j*. & 57.) ;
P. Cornelius Dolabella , Tnllix M. Ciceronis filix paulo pbft fidus IturitiB, Appitim Clau-
dium Pulchrum , triumphum ob rem bello in Cilicia bene geftam Romx petentem , m a je flatis
arque ambirus reum fecit. Simul-atquc Dolibclla accedit ad tribunal , Appius introiit in urbem,
triumphique poftulationctn abjecit i ac d«mim , Hortcnlio & NI. Bruro dcftndetuibus ,
uttiulquc criminis abfolutus crt. (lib. 8. ad farriliar. epifi. 6.& t). hb. 1. epifi. 1} ,16* lib. 3
e#/7?. 10, 1 J, li. Hb. 6. ad Attic. epifi. C. & lib. de clarit Oratorib. )
^ M. Bibuli Syiix proconlulis duos egregix indolis filios relidi i Gabinio in ifigypro equites
interfecerunt. [ Cefar , de bello Civil. lib. f. Falen Maxim, lib. 4. cap. 1. ] Eorum intcrfcdoref
vmclos regina Cleopatra ad Bibulum taific; ut gravidimx cladis ultionem arbitrio foo exigeret.
At ille int.»dos eveftigio ad Clcapatram reduci judit : dicendo , pdccftatcni Kujus yindiclx noti
fltam , fcd Senatus ede debere. ( Valcr. ibid. Seneca ad Marciam.)
Nonis Maii in Ciliciam profici fci cogitabat Cicero: [lib. 1. ad familiar. epifi. 13. & lib. 6i,
ad Aitie. epifi. 1.] Ted ante Notias Jdnias [Aprilis Juliani diem i. ] Tarfuin non venir. Ibi veri)
mulu illum moverunt : magnum in Syria bellum} magna in Cilicii latrocinia, [lib. 6. ad
^Indc ^pfofcdus , cum elici in caftris ad fluvium PJramirln , Tarfo Servilius litcras ad tum
miiit Appii Claudii Pulchri * Romx Nonis Aprilib. [Juliani Februarii dic 1 . ] feriptas ; qui-
bus fc abioiutum majedatis fuillc fignificabar. [lib. j. ad familiar. epifi. Ii.]
Quum bello Parthico Syria arderct, Sc magmis Antiochix metus elTet , 8c fiibuiui in tanto
mtrrorc luo [ ob exdem filiof uta ] maximam curam belli fudincrct: quamvis magna Ipes In Ci-
cerone atqqc ipfius exercitu edit 1 dixidc famen fertut Bibulus , quidvis fc perpeti malle , quim
Hrideri cguillc illius auxiKo. Cumque ad TbcTroUm [Afix Piartorcm ] de Paithico bello fciibc-
rct, ad Gccronem litrcram nunquam roifit i ad quem inrcJligebat ejus belli pcrtiilere pcticulum.
Legati tamen ejus litteras ad Cicefoneth miferunt , Ut fubfidio veniret [lib. 1. ad familiar.
tpijl. 17. & Hb. 6. ad Attic. epifi. J. ] _
r Et infirmum quidem habebat Cicero fcxetcitum} fcd Galatinim , PifidarUtfc & Lyciotattl au-
xilia bona. Officium veto fuum ede putavit , exercitum habere qitim proximi hoftem , quoad
piovincix prxclTc per Scnatufconfultum illi liceret Cujas anmueprovincix ciim propl adedet
terminus ; ipfi cum Dejotaro convenit , ut in ejus caftris rex edet cum fuis copiis omnibiu.
[hb. 6. ad Attic. epifi. 1. & J. ] De quo , in Philippica XI, Cicero. Fuimus imperatores ego &
M.' Bibulus in propinquis finit imifyue provinciis ab eo regi ad jusi jumks (fi tyUuat* , & pe-
destribus copiis. 1 ..
c. Parthi M. Bibulum in obfidiont habuerunt. [ Cafar , de Mfa civil. lib. ). ] qui, fc opido mu-
nitidimo Sc copiofidimo tamdiu tenuit , quatndiu in provincia Parthi fuerunt j f Cie. Hb. ii.ad
familiar. epifi. 19. ] & pedem potti, quoad hoftis cis Euphratem fuit, non extulit. [lib. 6. ad Attic.
epifi. 8 , & lib. 7. epifi. a. 1 feli
r At Parthi repenti Bibulum fcmivivum reliquerunt : [lib. 7. ad Attic. epifi. 1. ] incredibili
J. Vjftrti Annat. Pars pefi. L 1 1 ij
Digitize by Google
a.<6
Af-) V MTt - —a s mu
■■ -
nd
vi
i _
,*
VI.
—^TiTi
asa.,rna ^s^BEass; <**.«.<. w -• *»■ *•
concitavit i Ornodopantc quodam latra-
) Bibului enim Partho! contra feto invicem
S 'qui Oiodi infenfiis erat, fibi adjundo, pcrfiialoquc per internuntio!, tit Pacorum regem
•onllituetet, atque cius anxilio Orodi bellum faceret. (Diu, Iit. uo. )
cum illo erat cona.
ad Senatum de tebua a fegefhs nuto, quod Ciceroni
Bibula! in litteris quae quod verb mfius erat
mune fibi toli attribuit , quod Ciceronis erat proprium fibi adfctiplit ,
ipfius [ht. 1.4
folim id cum Cicerone communicavit : ut in epiftnla ad Saluftium Qiiaaorcm
animi Se ipsi malevolentia |e-
,p„1. I7.l Cicero conqueritur. Ubi St illud pul.lli
e, , quem fcnatm per CicerooHn ra-
,uni atque inanis in illis litteris notati quod Ariobarzan
, fed regis Ariobarzani! filium appdla-
JL appellavit ipslque commendavit, ifte non regem retm detriumpho; & Cicero ,ln cujua
vetit Cumque file, qui nihil ptxcUri gelTerat , admte
non slllqu, dedecus «itaatet : etiam ipfe , con-
exercitu fpem illius exercitus bibuit . idemcupit. [ht. t. 4. Atnc. ntfl. 7, S.&ht . 7. ‘PV-
fislentibiu imicis, de ttiumpho cogitat e
Se firma Apamea: Sc alus locis pa-
Parthorum me, 11 jam fublato , Cicero pnefidia, qui magna
ri^mm°cTtca ni^Kfici.hVxtfi^ diem idjannui muneris terminus inflaret St
prieiTet; Cicero ptovmcue i tlOTt Par-
i dcccjeiue cx Se, urufcoi. luito relinquendus eiTet qu,
loco Cn. Soluto) nupr Roma ad fe
thico jam libet e C. Ctallum Caldum , Quilloiem (
rniifiitn , nobile, n quidem adolefcentem led minus 4. gravem St commentem , pnftcit. [/ii. a. 4
Attlc» epijf. l> 6« ]
fjimilUr. epiji. 1 f. & It>. c"m ^
o annuo terminato , ad Sidam Pam-
III N.iiias Sextiles { Maii Juliani die a?) jam imperi
Laodiceam , extremum provinciarli-
nhvli 1 navi acccifir. I Iit. t . ud fumUiur. ipiP. 11.] Inde
filum rxpcdlarc juifit , ut eonfrftas titio-
mitem profcChis cll : ibique Meirinium quiftorcm
enfem ) m provmcil pqifct relin-
nes lege Julia apud duas civitates ( Laodicenfem St Apame fi' 10- ] ^
queic [l!i. 6. .id Attii. rpi,1. 7- **• “• 4 "■ ff- 7*
illud torum , ut Sr cz annuo fumptu . qm
prxda veto (cx Amano mohtc ) nihil attigit ipfe , fed omne illud dillribui
mgcmifcente , qui
fpfi decretus fuerat , ad mille fcllettia ( cohorte ejus
quoque poblset omml pecmt* Laodicen
libi oportere putabat ) xrario reliquit : pixdibus
periculo. [hi. 7. 4 Alni, iptfi. 1. hi. l. 4
quifiits i Ut St ipfi Se populo caveretur Ime vectura
acceptis ipfim linetis, Cladmte Catone 1 Senatu amplifiima ro dierum fi.ppli-
ntA i.& )•] Sed legione , quas Senatus decrevit m Synam
catio decreta eft. Uit. 7. 4 Attii, iplf.
fuccellutl» ) mlltendM, , liberata |am
per Marium ( qui ibi Saluibo in Quifiori. munere nat
r. ipijl. 1 7_] Factam verb toerat
a Pariliorum meru provmcil. detenti tot*. [«*. a. 4 fumhu
legio una a Cn. Pompcio . altera i C.
Senatufconfiiltum , ut Bibulo ad bellum Parthicum
habebat legionibus nullam dedit . fed
CrUtc , mitteretur. Pompeius cx iis qtus tum iecum
S hui’c™gofio eram ptaki, , eo, |X legionem , quam ipfi: Sfa,i utendam pnh, dederat,
Clfirr e ^tere . Cafat , quum volunt ate adverf ariotum fe expoliari nernirn dubium efict ,
i
, ut Scnatdfconfiilro famficret , rranfdtdir
Pompeio legionem rcmilit ; atque ex luo numero
s mitlen di , adornabantur: quumveti, nullus
alteram Hi icitur duc legione, , ut In Partho
lus ne Cxfan rcddereiuue , in Italia
earum ad id befium ufiis elfe, . veritus Confiil Marcel
, u, licet Cifiir faus ammadvettetet , tamen
minuit & Pompeio tribuit. Qs* quotfum tendere
ptitextum tetmenjamra fitaixun legionnni,
o-nnia patienda ftaenie; qubd non abfutdum
um cerneret. ( Ci[jtr. ,mm*t»r. i,
A- aliatum «opiaium contirlindiium hinc (MIA. oblat 8. PWrf at , ttt P*r<° , & D„ , f»i
i, II, civili , Iit. I. Hin.», , * iiU. Gellii , ,
ecntcm Qmeltein»
Prxtnri ex Afii decedenti fuafit Cicero , ut nobilem adolcf
4}i. ofkndn f'i l»«) piovincra ptifectumte-
fi„,m(C. Antonium, ut in Anual. tom. i- pag.
Ulvis imita pcrvcnraat, id efi, fetaidm XXII
tff 10-> Ettfi» v™“
millia , Epliefi apud publicanos deppfuit. ( Iit. !• u/ hs Tuliam dic aj.) Ephefo confccndit ,
vehcinaitiilime liidatoi, Kalcndis OSobtibus ( Qiimti
omim puerorum
I» Sc Rhodum appulit: ( PUurA. i» Cttcnct. ) C.ccr
tcnto morte
cama («. 7. e.» Iit. a. ud/aWiuz. ep ijl. .,. ) lbiqnc de C^Hor
Sextilis Juliani die 7) Oeeeo Athenas veniu
( CxCatcm t Pompciut meftibos , Sol paulo
belli hujus
Juliani dic a i. cclipfun quinque ur.fete digitorum palTus cft : ad quam Petronn illud , dc
prognofticis , referendum videat
ti.u/ujHt « re cruenta
I7t»tt vult «r tuligitu ttxit.
Dtfertttttutili
Civili! tum tutu fpirun putum. . .
M. Bibilius e Syrii deceitie , Veicntoilc provmcil prafcfl o : ut ad Asucum , m Iibn 7I, eplltola
Odubri s Juliani die l ) data, oltendn Cicera.
V. Idus Decembfis (five
novo, delcHus permitrente , I n-
• Coutolc Marcello celera Pompeio Legiones mandante Se
em ferens , ut confcniu.ise,^
bunitia potcilare liarim inita, inte.ce.lu M. Anlonius: peomnlgalaou
getetm i ac ne quu dclcvlum
citus iu Syriam mitteretur. St Bibulo fiibvcuiret , Bellum cum Parthi,
iu Antonio ) atque concione X. Calend. Jauuar. (Ori ,-
habenti Pompeio nomeu daret, i Pluurtmb. contra Pompei um milinu M C,ccr, 4 Atttc. 1.7. tp.n.).
-
bri, tuliaiu die n — ) habita .nccuf aiioue
Kalcndis
Digitized by Google
I*
ggS
i9fi [
7 M P E R. M A C E incidentibus
Kalendis- Januariis ( in O&obris Juliani diem
D O~N) quibus
U C*M.
Claudius4^7
Mar-
cellus & L. Cornelius Confulttum inicrunr , Scnariifconfulmm fa&tim eft, uti ante certam
Idicm CrT.tr exercitum dimittat » Ii non faciat , cum adversus Rempublicam factorum videri.
Cui decreto qu ttn fruftra tnrerccflillcnr tribuni plebis, M. Anronius Se Q. Caflim , inrer Cr-
larcm Sc Pompeium civilis belli fadfcutncft Initium. ( Ctfar , commentar . de belle civili lib. I . Cicer» ,|
in Philippie. 2. Veliti. Ptttr cui. lib. i. cap. 49. Di» , lib. 41. init. )
Pridie Nonas Januarias (Oflobr. aj) Cicero ad Urbem acceflir : sleque ei obviam cft pro-
ditum, ut nihil fieri potuerit honoratius. Sed incidit in iplam flammam Civilis drfeordix vel
potius belli. (/»'£. 1 6. 0df4miliMr.epifi.lt.) Urbem ratnen non intravit: Senatu frcqucMc,inter has ipfas
turbas , triumphum ipli flagitanto quem Lentulus Conful , quo majus beneficium Tuum faceret ,
di ftttl it. (ibiet. cum lib. 7. *d Attic. ept/l. t.} Et quum decernerer ei triumphum Senatus ; malle Te
dixit , fa&i concordia , Odiris curnim fcqui. ( Plutarch. in Cicerone. ) Verilm invaldeens ea
diTcorJia, Se ipfius & M. Bibuli triumphum non dilhilit tantum, led etiam omnino fuftulit. Vtd.
lib. 9. ad Ante, epifi. 1. & 6: &lib. it.epift. f>,
VII. Idus Januirii (Oilnbris Juliani dic 28) Smatufconlulntm perferiptum cft; ut Confu-
les, Prxtorci, Tribuni plebis, cuique Proconfiiles rnne ad Uibcm fuerant, f inter quos erat
jCiccro) operam dircnt , ne quid Rcfpublica detrimenti caperet. Profugeruntquc ftatim cx
lUrbc tribuni plebis ( qui Scnatds decreto inrcrcdTcrant ) St fele ad Cxfarcm contulerunt.
|( Ctfar , Bell, civil. lib. 1. Cicer», ad familiari lib. 1 6. epifi. 1 1. Di* , lib. 41,)
Proximis diebus habito Senatu extra Urbem , prxfcntc Pompeio , provinciae privatis dccreue
fuiw i dux Conliilarcs , reliqui Prxtoriar. Scipioni obvenit Syrii. ( Ctfar, ut fupr.) Fuit hic Me-
tellus Scipio: qui filiam Corneliam , Publii Craifi apud Parthos occifi viduam, Pompeio,
hoc anno ( ante biennium , <pu*m ille extingueretur < ut in lib. i. cap. 54. Vetitius indicat ) irro-
tem dederat. Se cum eo in Confulatu collega anno abhinc tertio fuerat. [Plutarch. in Pompeio .
Di 0 , Itb. 40.J In Cilicii verb provincia Ciceroni Sedium vel Sextium fucceilillc, ex lib. j . ad fttni-
liar. epifi. 20. cum lib. «. ad Attic. epifi. 7. collari s Sc in Cyprum, deinceps ab ea feparatam,
cum jure pextorio prirflum Qurdorem nlillum fuiilc Sextilium Rutum, ex lib. 1 j . adfamiliar. epifi,
48. colligitur. Tres quoque duiccfes Aliatioas , ( Cibyraticam , Synnadenfem Se Apameenlcm )
Cilicii provtncii ademptas, novo Alit Proconfuli P. Servilio tributas fuille; cx cjufdcm libri
cpiftola C7. Colligit Stgoniut.(de antiquo jure provtnciar. lib. i.cap. ti.)
Eodem dic, VIII. Kalend. Mart, (Juliani Decembris die ii.) quo Feralia celebrabantur , (ut
(3 r ut er i infcripiionibus pag. CXXXlll. videre licet) Corfinio Cadar poft meridiem , & Ca-
nui io mane Pompeius Brundulmm profc&us cft. (lib. S.ad Attic. epifi. 22. & libi 9. epifi f t.)
quum autumnus jam Cxiillec. [Di», lib. 41.]
Brundiifio Pompeius foccram Scipionem 8c Cncium filium ad parandam claficm mi Iit ii
Syriam. [Plutarch. in Pompei».] De quo Cicer», in libri p' ad Atticum cpiftola I* pridie Nonas
Martias (Juliani Decembris die 2 3. ) icripta : Scipio vel in Syriam proficifcitur -forte , vel cum ge-
nero honefii , vel Cafarem fufit iratum,
VII. Idus Mart. [ Juliani Decembris 2 6.] Cxfar Brundufium venit, 8c ad murum caftra po-
fiiit: ut ipfc incpiftolio ad Oppium Se Cornelium Bilbum feribit. [lib. 9. ad Attic. epifi. 16.]
' XVI. Kalendas Apriles [ut in epifiola 18 .libri 9. ad Atticum habetur : non IV. Kalcndas
'Martias: ut apud ,Lipfium
ralia cclcbfabantur [ ut ex legitur, in cpiitoU
Fatbs marmoreis 3 t. ; Centuria:
liquet in Crateriadinfeript.
Germanospag.& CXXXlll.
Gallos] quo Libe-in
] qtii
dicifur. [Plutarch. in Cafure.] eodem videlicet die, quo Pompeius parer , rcli&a Italia, belli fc-
45»
dem in Grxcia conllituit : non , quo ab urbe bellum ftfiurut aufugit ; ut per errorem , feriptom cft
ab Orofio. [lib. 6. cap. 1 4.]
Poliero dic Ccfar Brnndufium introiit i iblque concionatus, Romam inde contendit < ante
Kalcndas ad Urbem efle volens. [ lib. 9. ad Attic. epifi. t8. ]
Inde Ariftobulum in patriam Pal.-rftinam Cxfir diroilit < ut contra Pompeium is aliquid
moverer. [Dio, lib. 41.] Ariftobulnm vinculis foturum in Syriam cum mififle refert fofipbut s
additis duabus legionibus, quo facilius ordinaret provinciam: verum fpc fui utrumque fuifle
[fruftracum; veneno i Pomprianis Ariftobulo Tublato , 8e 4 Cifaiianit funerato, [jtfeph.lib.
Belli , cap. 7. & lib. 14. Anti<f. ceO. 1^.]
1 Alexander quoque Ariilobuli filius , (ecunddm Pompeii litteras, Antiochii i Scipione fecuri
j'efl pcrculliis : accufatione pro rribunali prius habira fuper his qui in Romanos admiferar.
Ptolcmattis veto Mennit» dyuafta Chalcidis , qui fita eft in monte Libano , milio Philippio*
nc filio Afcalohetn ad uxorem Ariilobuli, filium illius Antigonum Sc dtus filias ad fe accer-
fivit : quarum minoris Alexandri captus amore Philippo , conjugio eam libi copulavit.,
( Id. ibid. )
Pompeius annuum fpatium ad comparandas copias naflus (quod vacuum X bello , atque ab
hofte 'otiofum fuerat ) magnam ex Afri CycladibuTmie infulis , Corcyra , Athenis , Ponto ,
Bithynia, Syria, Cilicia, Phauicc , & j£gypco chflcm coegit; magnam locis omnibus idifi-
candam curavit: magnam imperaram Afix, Syrii, regibufque omnibus, & dynaftis, & tetrar-
chis, iBeliberis Achaix populis pecuniam exegit; magnam focictares earum provinciarum , quas
ipfc obtinebat, fibi numerire coegit. (Ctfar, Bell, civil. lib. 3.) Fertur cx ifigypo naves fexa-
giuta ci mifias X regibus Cleopatra fratreque hujus etiam tutic puero. Habebat cfiam auxilia
cx Ionii , fagtttarios cx Creta , ex Ponto jaculatores , equites cx Galitri
L II ii | : CommageniAntiocho
mifli ab,1
~~ Antiocho f Cilices St Cappaduccs , St quidam cx minore Armenia , Pamphylii quoque St Pili-
dx , ad eum venerunt. ( Appi an. bell. eivil. lib. *■•?•*£• 4J 8. & 47*. ) ... .
roillm , ut cogentes illic navigia 8c milites adf ivaret , duxit
M. Cato in Aliam i Pompeio
benevolenti*
iccum fotorem Serviliam, atque natum ex ea Luculli filium. Ubi quum Rhodios
Pompeio adjunxi liet ; Servilia cum filio atuid cos relidi, ad Pompeium reverfusOmnelque eft, egregiis pe -
. ( Platarcb. 1« Catone minore) terras,
dclfeibus navalibus viribus jam inftrudum
cogita-
omnia maria movere , reges barbatos incitare , gentes fetas armatas in Italiam adducere
bat, {.Cicero tad Attic.lib. 8. epft. II. ) . „ _ _ , .
in numero
lpfu-n quoque Patthorum regem Orodem , etli polt Craflomm exdem hofbum
fiiain pertraher e Pompeius tentabat. Orodes, fi Syria libi conce-
habitum, ad focictarcm
der tur , auxilium promiiit : Syriam vero non adeptus , fuppetias non tulit. ( Dio, Iii+ 41.)
Pompeio bel-
quanquam aliis Pompeianarum partium Parthi fuere: & propter amicitiam cum clTe
lo MithriJatico juiiCbm , & propter CralTi necem , cujus filium in partibus Celaris
( Jafltn. lib.
audierant ; quem ultorem patris vidorc Crfare futurum non dubirabant.
^Magnam clalfcra Alcxandrta, Colchis, Tyro , Sidone, Andrn (vrl Arado potite) Cypro <
, comparatam
■ ampli v lia , Lycia, Rhodo, Chio, Byzantio, Lesbo , Smyrni , Mileto, Coo
ad intercludendos commeatus Itali* , Se ad occupandas frumentarias provincias, Pompeius ad-
hibuit.Cie.( ad Attic. iib. y. epifl. •»•) . ^ _ . . . . . '
D. Lxhus St C. Tnariusj Syriacis C.
Prxerat yfigyptiis navibus Pompeius filius 1 Aluticis
Caditis i Rhodiis G. Marcellus cum C. Pomponio ; Lyburriicx arque Achiic* clalTi Scribonius
Libo & M. Odavius. Toti tamen otheio maritimo M. Bibulus prxpolitus eunda admtniftrabar i
ad hunc fumma imperii rcfpicicbat. ( Ca/ar. beil.cn tl. lib. j. ) .
,T. ijiius Cxfar Didator creatus, poft undecim dies, fcipfo Se P. Servilio Ifaurico Confulibus de-
J9 56 clar tis , diditura fe abdicavit. ( Cafar , initio lib. Commentar, de Bello civili . Phuarcb. h Ce -
fare. & Apptan.itb. a. Bell, civit, pag. 4$7»)
A prima hac Cxfaris didinira Syro-maccdoncl Cafarianorum temporum ( cUjufmodi tpochx
... antiquo fixo , Inferipr. Crateri pag. CCLXXXVII. t. occurrit mentio ) numerationem
inllitucrunt , i Septembris Juliani die X4 (quo Solarem Macedonum annum ccepilfc alibi offen-
dimus )dedudam. A quo die rton Syro-macedoncs foliim , fcd etiam Imperatores Romani
Indiclionei fuas , live quinorum denorum annorum circulum; Se Antiocheni aram fuam (au*
per IJ divif», Indidioncm Imperatoriam lemper exhibet) inchoarunt, licet anni forma polfea
mutata , Se Macedonicis mcnlibus ad Julianos conformatis , Antiocheni xrx fu* , Se reliqui
Orientales Indidionum initium aJ novi fui anni exordium retulerint , & a 14 dic ad Kalctt-
d.is Septembres traduxerint. Quidquid vero Ise de Indidionum origine ( quam ad Conllan-
tiniana tempora communiter referunt : ) Antiochene xrx caput a Septembri anui Periodi Julia-
nx 461? y. clfc repetendum , extra omnem poni debet controvcrfiam.
Exeunte anno quo Marcellus Se Lentulus Confutatum gelTcrunt , Pompeius dux Romano-
m conflitutusi & Senatus qni in Epiro cum eo erat , regibus & populis bene de fe merentibus
honores impertierunt : ut in libro quinto Lucanas narrati
- pelagi que potens Pheleta denis
Exornata Rhodos , gelidi /ue inculta jxventui
Taygeti : fama veteres laudamur Athenu
Al.ijjilitiiue fui donatur libet a Phtair. . , • . .
Tunc • Sadalen forti mque Cotyi , fiamque per atsdi uTcjZ!
(«.MiaiW)
Dejotarum , CT gelida dominam h Rbafipolin ori b Kalcipolim tnctj
Collaudant : Liiydmqne jubent amlhre Senatu
Sctptnjero parere Juli.
codemque modo Ptolcmxo pnero Asgypti etiam regnum confirmatum tum fuifle adjicit,
qub referenda 8t illa Pothini nutricii Ptulcnixi de Pompeio verba , apud eundem , in libro S\
______ quod nobis fceptra Senatus
Tt fundente dedit. ^
Circa brumale folllitiiun nuntios Cxfar ad exercitum dimifit j ut fibi ad Brundufium occurre-
tent: ipfc Decembri mcnfc Roma difccifit , ne mngifttuus quidem fui refpcdu expedatis Ka-
lendis ineuntis anili proximis. Ita Appianas , [Bell. crini, lib. 1. pag. 4jg. J exiftimans eandem
anni Romani tum ftxiflc rationem , qux fuo ipUns tempore extitit : quum tamen Kalendx illae
Januari*, quibus fecundum futim Confulatum Cxfar erat initurus, Juliani O;!obris diri 11.
fponderit. Simili quoque errore Floras [lib. 4. cap. a. ] Cxfarem, quamvis kyems media prohi-
■ret tempejjate , ad bellum navtgavife allcrit : pariterque P/utarchus , in Pompeio , Brundufium
Cxfardo vriiilfe feribit , c* rptvoqs vu irrit , St in Ctfare , inde illum folviUe ,
yttfjhtkc ce orto< , i^afxirt faruaps* p lu*;, tempore brumalis foUHrii, ineunte mnile Ja-
nuario ; quem Athenienfium Pofideoni rcfpondcrc dicit. Et ipfe quidem Cxfar , Commentario-
lum de bello Civili libro tertio , pridie Nonas fanttar. naves , impofitis legionibus fepsem , fol-
vtffe fe confirmat , & foflridic terram attigifle Cerauniorum. Sed non Julianus ille fuic Januarius,
in quem felutarchi tempore Pofideon Atticus incurrebat , fed quem viriola anni Romani ratio
tunc exhibebat; quum Uonx illius [quibus ad Ceraunia Cxfer appulit ] Juliani Odobris dici
lj. refpondctunt. Et jam bfetnem appropinquavifft, indeqite Pompeium iter ex Macedonia in by-
bema Apolloniam Dyrrhaehiamqae habuijje , ipfe Cxfar polfei fignificat * ncutiquam vero bra-
m , id e(l , hvemis lUfdai tunc exritirte.
frumenta vero vi maxima ex Hicflalia, Afri, iCgypro, Creta , Cyrenis, rcliquifque regionibus
' ~ CoSp«-
^
Digitized by
1M
Abba MnJ
1Pe nodi
»|
comparata, I MP £\ MACEDO,N UM~
hyemarc Pompeius Dyrrachio, Apollonia, omnibulque opidh maritimis coflltitue- ^
rat , ut mare Cxfarcm ( Itcfe fruftra ) tranfirc prohiberer. ( Cafar, Bell, civit. Iit. j.) jiulmx.
Syri* prxfes Scipio, (Pompeii locer ) detrimentis quibufdam circa montem Amanum aece
ptis , fefc Imperatorem appellavit. Quo fado civitatibus tyrannifquc magnas imperavit pecu-
nias: irem i publicanis lux provincix debitam biennii pecuniam exegit, & ab dfdcra infe-f
quentis anni muniam prxcejW i cquitefque toti provincix imperavit. Quibus coalis , fini-
jtimis hortibits Paithis poli fc relidis , legiones equircfque ex Syria deduxit : cumque non-'
'nulla: militum voces audirentur, fefc contra hortes li ducerentur ituros, non contra civem &
jConfulcm » dedudis Pergamum atque in locuplctilTimas urbes in hyberna legionibus , maxi-
mas largitiones feci; , Se confirmandorum militum causa diripiendas iis civitates dedit !
(Id. ibi J.)
Imci im acerbi (limi imperare pceunix tota provincia exigebantur. Mulra prxterea gene-'
radm ad avatitiam excogitabantur. In capita lingula fervorum ac liberorum tributum im-
ponebatur. Columnaria , oftiaria , frumcntnm , milites t remiges , arma , tormenta , vedurx
imperabantur: cujits moJb rei nomen reperiri poterat, hoc latis efic ad cogendas pecunias vi-
debatur. Non Jblum utbibus, fcd pene vicis caltcllifquc lingulis cum imperio proficiebantur:
qui horum quid acerbiilimc crudelilGmcquc fecerat, is & vir & civis optimus habebatur. Erat
plena Udiorum 8e imperiorum provincia , conferta prxfcdlis atque exadioribus: qui, prxrcr
imperatas pecunias , fuo etiam privato compendio fcrvicbant : diditabanc enim fc domo pa-
triaque expullos , omnibus neccllariis egere rebus : ur hoocfta prxfcriptionc rem turpi/fimam
tegerent. Accedebant ad hrc graVifGmx ufurx (quod in bello plerumque accidere confuc-
vi< ) univcilis impetatis |>ccuuiis : quibus in rebus prolationem diei donationem ellc dicebanr.
IItaque *s alienum provincix eo biennio multiplicatum eft. Nec minus ob eam caufcm civibus
Romanis ejus provincix , fed in lingulos conventus fingulafquc civitates ccrtx pceunix impe-
tabantiu : mutuafquc illas ex Scnarufconfulto exigi divitabant. (Ibid.)
i Epheii prxterea i fano Dianx depolitas antiquitus pecunias Scipio tolli jubebar. Cum ve-
to in fanum ventum cllct, adhibitis compluribus Senatorii ordinis quos advocaverat Scipio,
{iucra- ei redduntur i Pompeio, mare tramiilc cum legionibus Cxfarcm; properaret ad fc cum
exercitu venire, omniaque polthabcrer. His litteris acceptis , quos advocaverat dimittit : ipfc
iter in Macedoniam parare incipit; paucifquc pdft diebus cll profcdusa Hxc res Ephelix pe-
dum* falutem artulir. (Ibid.)
Habebat interim Pompeius in exercita fuo , prxter Romanas Se Italicas legiones , & duas
quas ex Afu Lentulus Conful cqnfcribcndas curaverat , fagictarios ex Creta , Lacedxmonc ,
Ponto, Syria rcliqirifquc civitatibus tria millia numero, funditorum cohortes fex , mercena-
rias dius , equites 7000. ex quibus equitibus , 600 Gallos Dejotarus adduxerat , joo Ario-
birzancs ex Cappadocia, joo Gallos Gcrmanolquc ; quos Alexandrix Gabinius prxfidii cau-
sa apud regem Ptolemxum reliquerat , Pompeius filius cum clallc adduxerat. 300 Tarcun-
Ud.ibid.)
b. Poli Cxfaris adventum in Epirum, multi jam menfes tranficrant, Schyems prxeipitaVem j 4666
ncqoc Bruiulnfio naves legioncfquc , in Italia reliVx, ad Cxfarcm veniebant. Tum vero M.
Antonius Se Fufius Calenus, naVi Auilrum libi faventem, naves folverunt; trcfquc verera-
norurn legiones & unam tironum , cum equitibus Soo ad Cxfarcm adduxerunr. Quorum ,
rranfitum cum Q^ Coponius , qui Dyrrachii e lalfi Rliodix prxerae , impedire conaretur , tem-
pcftas exorta naves Rhodias ita artlixit, ut ad unam conllratx omnes numero 16 elideremur
Se naufragio interirent ; & ex magno remigum propugnatonSmque numero pars ad fcopulos
allifa intcrficcrcrur , pars a Curianis diftiahcrctur : quos omnes confcrvatos Cxfar domum
rcmlfic. [ Id. ibid. ]
In Aigypto» Piolemrus puer per fiios propinquos atque amicos Cleopatram, fororcti) fuam
fimul Se conjugem, regno expulit. ( Ccftr , Ub. j. Bell, civii. JJv.lib. m.)
- ■■ «habens /ub jure Per bini
AJfettus enfifaue {hos :
ut apud Lucanum (Ub. 10.) Cleopatram hic conquefbm legimus. Nam ut per pacti familia-
res , mota fcdicione , ejeftam eam fuillc narrat Strabo 1 ita Pothino (pedarim apud Plutar-
cbum in Caftre tributuro illud invenitur. Erat enim tum tn procurationi regni t propter at at em
pueri , nutricuu ejus eunuchus , nomine Phonnus , ( ut apud Ccfarem legitur ) idem ille iple , qui
It Grxeis feriproribus Iis W< reViore nomine cfr appellatus. Ita vero ejeVa Cleopatra, cum forote
ia Syriam uccffiti ( Strabo , lib. 17* 79<J. ) exercitum ibi paratura. (Appian. Beti, civii.
Ub. 1. pag, 480.)
Pharnaces , Mithridatis regis Ponti filius Se Bofphori Cimmerii rex , quum civile hoc bel-
lum , quod diuturnum fore fperaverat , inter Romanos coortum , Se procul abefle Cxfa-
rem audi videt , cupiditate totius paterni regni recuperandi impulfus , i Romanis dcfcdt 1 8c ,
Bofphori tutela Alandro credita, Colchidem nullo certamine, itemque omnem Armeniam (cum
Mofchic! regione, in qua Leucothee templum cum fpoliaville notat Strabo , lib. zi. pag.
498.) Dejotaro abfcnte, adhxc urbes aliquot Cappadoci* Pontique , qux fiithynix jurifdidioni
fubjacebant , in luam poteftatem redegit. (Dio , lib. 41. } Sinope capta , Amifum quoque ap-
petiit.Appian.
( ia Mithridatic. pag. 2; 4. ) Sed eam tum obtinere non potuit.
Pompeius uxorem fuam Corneliam in Lesbum infulam clammifit; ut Mity lenis, i bellicis
ccrdotcs adire fas nmi enr, tympanorum cymbalorumane fonitus ortas, per totam urbem per-
idcwiu Irem Trallibus , fn templo Vidorix . ubi Cxlaris diruam conlccraverant , palma vi-
ridis in redo inter coagmenta lapidum cx pavimento cxticillc oftendebatur. Syris quoque duo
juvenes pngux hujus exitum annuntiantes, nufquam poftea apparui (Te dicebantur. ( Caper , Bell,
civi!, lit; J. ‘fttlius Obfijuent de prodigiis. Phttarch. in Cefare. Die, lit, 4 1.)
In Pompeii exercitu fuerunt omnes ferme nationes quotquot versus Orientem per tir-
aiitum imee accolunt ; Thraces, Hellcfponcii , Bithyni, Phryges, Iones, Lydi, Pamphylii,
Piiidx, Paphlagone*, Cilices, Syri, Phoenices, Hebrari , contiguique Ius Arabes , Cyprii,
KJiodii , Cret erues funditores , & infulani exteri. Aderant & reges dynaftxquc ; Dejotarus
tetrarcha Gallognrcoruib, Se Ariarathes rex Cappadocum. Armenios Cilcuphratenos ducebat
Taxiles r Tratticuphratenos Megabates legarus Aitapx regis. Alii quoque minores dynaftx
adjutabant pro viribus. [Apptatt. Bell. civi!. Iit. 1. pag. 471. ] Cumque illius exercitus majori
parte cx Aiunis conflaret , nullumquc belli ufum habentibus, vidus cft. [ Die , lit. 41.] Se ,
ut cecinit Petronius,
Ille tremor Poriti , ftvi quoque terror Hydafpu ,
Et piratarum (copulas ; modo quem ter ovantem
‘jupiter horruerat , quem fraRo gurgite Pontus
[ , 'r; Er venerattu erat fubmi fla Eofphorus unda ,
( Proh pudor ! ) Imperii deferto nomine fugit.
, Cxfar , captis Pompeii icriniis , (ccrctas litteras , quz benevolentiam quonmdam erga eum
|& animi acerbitatem adversus ipTum Cxlarem prodebant , neque legit neque dcfcripfit , led op-
tima fide extemplo concremavit : ne quid gravius in quenquam fhtuere cx litteris cogeretur.
[ Plin. Ut-. 7. eap. 15 .fn. Dio , lit. 41. fn.] IJemque pol Ici Se regulis Se populis qui auxilia Pom-
peio tulerant, imperata tantum pecunia , neque ullo alio fupplicio impolito, veniam dedit.
Nullam enim libi aut certe exiguani cum iis interccflillc notitiam , conlidrrabar j quum Pom-
peii mulcymagnaque in cos conlbtiflcnt merita : tongeque plus laudis cis tribuebat , quam illis,
Qui quum i Pompeio beneficiis edent alfcdi , in periculo eundem deftituiflem. [Dio , ut fuprd. j
Pompeius , callris relidis , Laridam paucis comitantibus , profugir. Urbem ipfam , quanquim
invitantibus civibus, ingrdlus non eftj ik fc recepto, culpam LarifTri fuftinendam haberent:
fed poftqnam cos ad vidoris amicitiam accedere judic , ipfc rebus ncccdariis acceptis , ad mare
progrcllas cft. [Dio , lit. 41.]
C. Ciffins , cum clallc Syrorum & Phrenicum Se Cilicum, in Siciliam ftnit : Se Cxfarianis na-
vibus incenfis , poftquam de pr.elio fado in Theflalia cognirum cft, cum clallc difcedir. [Id. itisL ]
Clalfis Rhodia, cui C. C*ponius imperio prxtorio prxfuerat, poft cladem Pharfalicam Pom-
pei. uiis defertis, domum rediit. [Cicero, lit. 1 . de Divinat. ]
L. Lentulus (Crus) qui fupcriore anno Conful fuerat , & P. Lentulus ( Spinther ) confularis ,
cum aliis qui cx fuga Pompeium infecuti, ad Rhodi infulam venientes , opido ac portu non
lunt recepti: mifsilque ad cos nunciis, ut cx iis locis difcedcrent , contra voluntatem fuam
-naves folverc jubebantur. [Cafar , Bell, civit . lit. }.]
Cecilius Badiis, cqueftris ordinis vir Pompeianarum partium, Tyrum fe recepir: ibi que in
eo loco, ubi mcrcarorum negotiationes exerceri folcnt, latitavit. [Dio, Ut. 47. & Lito , apud
Appianiun , lit. J. Bell. civ>l- p*g- 576. ]
M. Claudius Marcellus , Cxfircm metuens , Mitylenas concedit j ibi que in ftudio bonarum
artium bcatidimi vixit : ( ut cx Bruto refert Seneca in confolatione ad Albinam : ) fruftri fua-
fugerant , aut alioqain cafdem partes fcqocbantur , ad fe accepit. Ex prelio L. Scipii
IMPEi (. MACEDONUM, 461
Pompeii (beer , Labienus , Afranius, & alii plurimi viri illuftres venerunt. Paulo p6lt Octavius
\i9i6 etiam , qui Ionium mare tenens Caium Antonium ceperat , iis fe adjunxit. CnxuS quoque
Pompeius (lenior Magni filius) qui clade ifigyptia circumvectus in Epirum incurfioncs fece-
rat, patre funerato, quum yEgyptii domum .ivrdi edem , Corcyram ipfe concedit. Hujus fi-
dum C* Camus quoque, qui Siciliam vexaverit, atque alii complures imitati , ad Catonem
perfugerunt i quem virtute exteris prxllare animadvertebant. [Ciceri, lit. I. de Divinat. Plutarch.
1n Catone minore, Appiah. btl. civi/, lib. i. pug. 481. Dte , lib. 4i. ]
Ibi Cato Ciceroni, ut confutari praetorius, imbrium deferebat. Quod ciSm Cicero ( vir nihil
minus, ut in libro 1 1 1 * nouvit Liviae , quam ad bella nitus) recutaret , militiamque fubter-
fugeret , pene fait interemptus : Pompeio adolelccnte cjfifque amicis proditorem cum vocanti-
bus , Sc gladios didringemfbus. Sed oblidens Cato, vix illum cedi eripuit, St excaftris eduxit.
[ Plutarch. in Catone , & in Cicerone. ]
Clade deinde divisa inter amicos Pompeii prxcipiios , Caffius in Pontum navigavit ad Phar-
nacem, exciturus eum contra Caefaremj Scipio vcri> iti Africam, fretus Varo 8c ejus copiis ,
Jubarque Mauri auxiliis. [ Appian. Beli, civil. lib. 1. pag. 481. ]
Iple Cato, Pompeium Magnum In ifigyptum vel Africani conjiciens elapfiun , ptopcranfque
ad illum , conlccndk curo omnibus fuis, aeque vela fecit : poredate trmeo ante abeundi Se rema-
nendi fada illis qui non prompti erant ad (Ruendum. [Plntarcb. in Catone. ] Ejus navigationem
in libro nono ita Lucanus depinxit.
Corcyra fecreta petit , ac tniQe carinii
Ab fluit t Emathia fecum fragmenta ruina i
Quis ratibus tantis fugientia crederet ire
.Agmina ? quis pelagus vittas arttajfe carinas ?
Dor ida tunc Malean , & apertam Ttnaron umbris i
Inde Cythera petit , Bortdtjue urgente Carinas
Creta fugit : Dittaa /egit , cedentibus undis ,
Littora. tunc aufum clajfl praeludere portus
Impulit , ac favat meritum Pbycunta rapinas
Sparjir.
Ed autem Phycus regionis C^renaic* promontorium , 8c opidum ; qudd diripiendum militi-
> bos Catonem dedide , Poeta iignificat. Sed ulteriore Catonis navigatione hic intcrmilsa , ad
■ Pompeii Magni & cum infequentis Julii Cxfiuis itinera convertendus ed fermo.
d. Cxfar Pharfali biduo moratus , ad celebrandam facrificits vitior iam reficiendumque felium
prxlio militem , tertia dic Pompeium infecurus dh [Appian. Bell civil. lib . x. fag. 481. j
Omnibus Cnim rebus relidis , perfequendum libi Pompei uni cxiftimavu , quafcunque iti
partes cx fugi fe rectpiflet ; ne rursus copias comparare alias , 8c bellum renovare pollet : & ,
quantum itineris tfquitJtU efficere poterat , quotidie progrediebatur i legionemque unam mino-
ribus itineribus fubfeqtii julfit. [Cafar, lib. j.]
Pompeius ad mare perveniens , ibi quod nodi fupcrcrar in tuguriolo pilcarorio quievit. Circa
diluculum , navigium fluviatile conlccndtr , accepulque omnibus qui liberx conditionis erant ,
fcTvifquc ad Cxiarero ablquc timore irc julfis , 1 cerri recellit. [ Plntarcb. in Pompeio. J de quo
Lucanus > libro 8.
Littora contigerat , per qus Peneius amnii
Emathia jam clade rubent exibat in aquor.
Inde rates trepidum , ventis & fluttibus impar
flumineis vix suta vadis , evexit in alsum.
Quum verbirt hoc navigio terram ille legeret, navem confpexic pnegrandem onerariam, ejux
vela fadura erar. Nauclerum habebat ea Pecicium civem Romanum : qui agnitum Pompeium
cx cymba in navem fuain rccepic ; uni cum ambobus Lentulis ( Confu/aribUs ; quos Rhodo ex-
ci ufos , cx Cxfarc diximus) St Favonio ( Praxorio\ ex Vellcio, lib. 2. cap. 5 j. ) St aliis quos ille
volebat omnibus. Mox regem Oejotarurti (qui aufpiciis fide adhibita , qu* fecunda ld>i fada
finde credebat , ad Pompeium venerat ; ut in fibro primo dc Divinatione Cicero indicat ) viden-
tes cx terra ad iplbs properantem , cura quoque accepere. [Plutarch. in Pompeio. ]
Ibi Pompeius ad anchoram una node conftitit: & , vbcatis ad fe Amphipoli holpitiffus , Si
pecunia ad neceflarios fumptus corrogati i cognito Odarii adventu , ei eo loco difccflit.
[ Cafar , /i*.}.] ......
Ica prxvedus Amphipolim, paucis diebus ad littus Lcsbi infulx applicuit. [ Cefar , <$* Pld-
tarck. ut fupr. Dio , lib. 41. ]
Mitylcnu ille uxorem ad mare accerfiyit : multaque ibi iiroul lunt conquefti, Tum illa afferri
cx opido res fuas judit , cvocavitque ancillas. Micylcnxis veri» Pompeium falutanribus St
invitantibus in opidum , abnuit j atque monuit illos vidori ut parci ent , bomSquc edent animo :
nam clementem Sc benignum Ofarem die. Tum ad Cratippum philofophum converlu* ( ille
enim ex urbe ad cum vifendum defeenderat) conqudlns eft, St cum eo difpuravic nonnihil de
providentia, alfercnte philofopho , tii tui) «awoAmw , propter perverfam reipublica admini -
flratienem , jam opus ede monarchia i Sc a Pompeio quxrentc. Qui & quo figno credamus , ft
Cafarem viti fles , rettius te quam illum fortuna ufurum fu-fft t [Plutarch. ]
Biduum tempeftatc ibi ‘retentus , navibufque alus addiris aduariis , res fuas in quatuor triremes
impofuit, qux i Rhodo & Tyro venerant j St cum conjugc atque amicis prope continentem
Ciliciam ulque navigavit, portu» fequens ubi aquare 8c accipere poterat neccdiria. [Cefar , lib.
}. cum Plutarcho , tn Pomp. Appiano, pag. 479, 4S0. & Dione , lib. 41. ] Mmm
His
J. Vfftrii Annat, pars fofl.
Digitizsd by Google
Mtas mundi vi.
[4.62 His addantur , cx libro octavo , Lucani ilia :
3956
Sparfus ab Emathia fugit quicunque procelli ,
Af/equitur Magnam . primufqtU <1 Iit tore Lesbi
Ot currit natat , procerum mox turba fideli*.
Nam neque dejetlo fatu , acieque fugato
Abfluierat Magno reges Fortuna ndr.tjbos :
Terrarum dominos & fceptra Eoa tenentes
Exui habet comites, jubet ire in devia mundi
Dejotarum , qui fparft ducis vefligia legit.
Dande expolito insudato, quo a. i Parthos auxilia rogaturus milliis eft Dejotarus , ( quod ille
1 tamen nunquam prxftuit ) Pompeii deinceps navig itionem Poeta ita enarrat
— — dimijfo in littort rege ,
Jpfe per Icari a f opulos , Fphrfimque relinquens ,
Er placidi Colophona maris , fpUmantia parva
Radit fixa S.tmi , fpirat de littort Coo
Aura fluent i Gnidon inde fugit , t lar itaque relinquit
Sole Rhodon , magno fque fmut Tefmejjidos unda
Conipenf.tr medio pelagi. Pamphylia puppi
Occurrit telint i nec fe committere muris
Anfus Adhuc udis : te primum parva Phafelit
Magnus adit, n.tm se metui vetat incola rarus ,
Exbauflaque domus populis j major que carina
fhtam sua turba futr.
Piiimun oppidum Attaliam Pindi* iniit Pompeius. Ibi ei nonnulla: naves ex Glicil occur-
rerunt , militclque contradi ad cum funt , atque rursiis 60 ordinis fenatorii ad cum convcnc-l
runt. Ubi cum acccpiilct cladem adhuc lalvam cJlc , & Catonem magna vi militum cx fugi
coi leda in Africam tr.xjecilTc : quod ipfc tam procul a clailis fiiblidio prxlium cum Cxfarc con-
(cmillct, fero illum pemituir. [Piutarch. in Pornp.] Selinunte verb in Glicia Pompeium cum
Lentulo fuperioris anni Confulc , & reliquis qui cum fccuti fuerant Senatoribus, dc tuti (Hmo
ad quem fe reciperet loco coniUium cepille , in libro 8*, Lucanut rctulir.
Ex Cilicia in Cyprum Pompeius pervenit. [ Cafar, lib. j. ] ubi , qui Paphum profecuti cum
fim , honorificam de M. Cicerone fadam ab eo fuille mcnrioncm confirmant. [ Cicero , in
Philippica 2.] Hic cognovit confcnfu omnium Antiochenlimn , civiumquc Romanorum qui
illic negotiarentur, arcem Antiochie ante captam elfc , excludendi fui causar nuuciofquc di-
mitlbs ad cos qui fe cx fuga in linitinus civitates reccpille dicerentur, nc Anriochiara adirent : id
fi fcciiK.nr , magno eorum capitis periculo futurum. Jamquc dc Cefiuis adventu fama ad civi-
tates perferebatur. Qjibus rebus cognitu Pompeius , depolito adeunde Syrte confilio , pecunia
foci cutis fublara 8c a privatis quibufdam (umpu , Sc eris magno pondere ad militarem ufum
in naves impolito , dtiobufquc millibus hominum .armatis, (pauim quos cx familiis focietatum
delcgerar, partim a neg uutoribjs coegerat, quolque cx lim quifque ad hanc rem idoneos exi-
Armabat) Pelufium navigavit. [ Cafar , lib. $.]
Theophanes enim Lesbius >v amicorum alii illi fuaferant ut , aliis locis pofthabiris, A gyp-
rtim peteret, (regionem non lohim trium dierum itinere propinquam , fcd etiam opulentam 8c
potentem) ubi auxilium a pupillo rege expedare pollet: quum dc patrem ipfius per Gabinium
regno Pompeius rcltiruillcr ; & non ingrorus filius naves Pompeio contra Catfarcm auxiliarias
jam mililfct. [ deliti Patercaf. lib. i.cap, j a. Piutarch. in Pornp. Appian. pag. 480. Dio , lib. 42.]
Ut igitur c.i lententia obtinuit j confceiua Selcucide triremi , cx Cypro Pumpcius cum uxore
folvit. Alii , pars in navibus longis , par, in onerariis , cum comitati liint. ( Piutarch.) ad quam
navig uioucm fpc-dat Lucani hoc in libro S# carmen.
JIxc ubi deferut Pompeius l!t tora , totos
Emenfus Cypri fcopudos , quibus exit in auflrum
Inde maris vajli transfufo vertitur aflu .-
Nec tenuit Cafttm noilumo lumine montem ,
Infima que isEgyDti pugnaci littora velo
II x tetgit, qua dividui pars maxima Nili
In vada decurris Petufia jeptimus amnis.
C.tfar , ( ut ad res ab co Pompeium perlequente gcltas revertamur ) propter triremium ino-
piam modicis navigiis Hcilcfponcum trajecit. Cui pontone quodam vedo, Calfius ad Phar-
nacem pioperans cum decem rollracis navibus in medio freto occurrit. Neque rcfiigit tamen
Cxlar , led cominus tendens , ad deditionem adverfatium hortatus eft : qui horrenda Gelaris
felicitate attonitus , ratufqac illum conna le navigare de induftria , manus (iippliccs h tiiremi
tendens orabat veniam i moxque clallcm , 70 ( n Appiano credimus ) navibus conflantem , ei
Ubertatem
minorem A fiam in-
colunt, perlegatos veniam petentes recepit iu gratiam. ( Appian. pug. 4 8}.J pecunia tantum
cis imperati : quam alio tamen compcnfavit beneficio. AJiam enim i publicanis , qui eam
acerbi (Eme habuerant, liberavit; partcmqnc vectigalium convenientem in tributi collationem
convertit. [ Dio , lib. 41. J cundifquc Afi. Lfiain incolentibus remilit tertiam uibuti panem.
[ Pkitarch. ut fupr. ] T. Ampius
Digitized by Google
IMPEf{. MACEDONUM. +6 ft£|
T. Ampius pccmuas Ephefo cx fano Diana: tollere volens , Senatores omnes ex provincia
vocavit i ut iis tritibus uimma pecunia uteretur. Sed interpellatus adventu Calaris profugit.
IU duobus temporibus Eplielix pecunia Cafar auxilium tulir. ( Cafar, i,b. j. )•
Quuro nemo dicere haberet qub intenderet fugam Pompeius , nihil que citet certi ; aliquan-
tulum itineris Cafar loliis curo M. Btuto ( quem a Pompeianis partibus ad fc reverfum inter
prxeipnos amicos habuit) faciens .periclitatus cft fcntcntiam ejus: & quia cx cerris rationibus
collectis optimam videbatur de fugi Pompeii conjc&uram facere , omittis aliis in ALgyptuni
contendere inftituit. (Plutarcb. in M. Bruto .J veritus ne is eo regno prxoccuparo vitet tccoliigeret.
[ Dio , lib. fa.] Rhodum igitur trajecit i ac ne hic quidem cxpc&ato exercitu dum in unum con-
veniret, con feculis Cattianis & Rhodiis iriiemibus cum eis quas circa fe habebat copiis , nemini
aperiens quo curfum flexurus efler , fub veneram folvit , juflis aliis gubernatoribus ignem prx-
torianx fequi Se fignum ejus interdiu: fno vero jam longe i terra femotus mandavit ut Alexan-
driani versus tenderet. Atque ita die tertia pet altum eb devc&i fune. {Appian. pag. 481.)
Lucanus libro nopo , poetice irugis quam hiftorici Calaris hoc iter explicans , ad Ilium &
illi vicina loca diutius curo moratum narrat ; inddque tol ventem , poli no&cm feptimam ad
yEgyptum pervenifle. ,
Sic fatus , repent claffes , er tota fecundis
yila dedit Ceris i avidufquc serpente procelli
llsatsu peuftre moras j Aflduique potentem
Provehitur , pelagbque Rhodon (pununte relinquit.
Septima nox Zephyro nunquam laxante rudente/
Ojendit Phariis %/£gyptia littora flammis:
Sed prius orta dies nedurnam lampada texit >
Quam tutae intraret aquas.
Ac nemo certius quam ipte Cafar rem totam aperuerit : in tertio de Bello Civili commentario
ita de fc fcribens.
« Cxlar , paucos dies in Afia moratus, cum audiflet Pompeium Cypri vifum , conjc&ans
u cum in ALgyptum iter habere , proptet ncccfljtudincs regni rcliqualquc ejus loci opportu-
" nitates , cum legionibus , uni quam cx Thcttalta fe fequi jullcrar , & altera quam ex Achaia
♦‘i Fufio legato evocaverat, cquitibufque Soo, & navibus longis Rhodiis 10 & Afiaticis
“ paucis , Alexandriani pervenit. In his erant legionibus hominum 3x00, reliqui, vulneribus
•< cx prxliis & labore ac magnitudine itineris confcdti , confcqui non potuerant. Sed Cafar ,
•• conhlus fami rerum geflarum , infirmis auxiliis proficifci non dubitaverat >- atque omnem libi
<* locum tutum fore exiftiraabar.
Annitempeflatem, qui Pompeius ante Cxfarcm Asgyptum attigerat, in 8* libro Lucanus ita
dcfcriplit. Tempus erat , quo Libra pares examinat horae
PJen uno plus aqua die j noli ique rependit
Lux minor hybtma verni folatus damni.
In fine nimitikm Septembris , ut annus runc quidem agebatur , pcriiilc Pompeium ille legerat; &
■ (ub finem ejufdcm tnenlis in Juliano anno , qui iplius tempore in ufu foit , in Libram Solem
ingredi (blitum cllc noverat : indeque , diversa temporum ratione non confidcrata , circa au-
tumnale xquino&iura ad jfigyptum pcrvenillc Pompam» fcripiit. Cum reveri Sol tunc in Leo-
nem ingredi emperit , quando fub ortum Canicula intumcfccrc Nilus maxime incipiebar ; non
in Libram , quando intra ripas revocari idem fluvius folcbar.
Non longe a Pcluliaco Nili oftio , circa montem Cafiuni , in^cr Asgypti 8c Arabia fines
intcrpoluiim , calu eo tempore rex erat Ptolcmxus , magnis copi is , cum foro re Cleopatra
gerens bclfom , quam paucis ante mcnlibus regno expulerat : carfraque Cleopatra non longo
(patio ab ejus caftris dillabanr. {Cafar , lib. 3. cum P/ urar eho in Pompeio. Appiano , pag. 480.
er Dione , lib. 41.) Puerum atate hunc foillc dicit Cafar, adulta sua te puerum Hirtius , ( de
bello Alexandr . ) f*etf**t'eut* puerulum Strabo, [lib. 17. pag. 7516.] Vaifatn ufudi admodum
puerum Dio , {Ub. 4». ) adolefcentem Orolius, (hb. 6.cap. if. ) «/WS ii»r ad/nodum adolej
centem Plutarchu»; [ in Pomp.) puero quam juveni propiorem Veii eius f [lib. 1. cap. jj. j XIII
ad fummum arjnos natum Appianus {pag. 48 o.) fuille feribir.
Pompeius igitur , confpcflo in littorc tanto exercitu, quia egredi in terram, nifi ruto fibi id
liceret , non audebat •, Comperit ut regem Cafio fe motitt tenere ,
Flexit iter ( quemadmodum in o&ayo libro habet Lucanus : & ad re-
gem aliquos de fuis mifit, qui adv entum fuum fupplicibus verbis illi nuntiarent j & ut , pro
hofpitio atque amicitia patris 8c beneficio in illum collato, Alexandri! reciperetur , atque illius
opibus in calamitate tegeretur , oraicnt. [ Cafar , lib. j. Plutarcb. in Pomo. Appian. par. 480.
Dio, lit- 4X.} Sed qui abeo mifli erant, confc&o legationis officio, libetiils cum militibus
regis colloqui ccrpcmnt , colquc hortari, ut fuum officium Pompeio proflarent, neve ejus for»
tunam defpicprenr. In hoc erant numero complures Pompeii milites , quos cx ejus exercitu ac-
ceptos in Syrii Gabinius Alexandriani tranfduxcrar , bellbquc confecto apud Ptolenwum , parrem
pueri , reliquerar. [ Cafar , ut fupra. ]
Ipfc rfx puer nihil rdpondit. Sed amici ejus qui in procuratione erant regni, j£gyptius Achillas
milinx , de pecuniarum curator eunuchus Pothinus , confulrarc coeperunt de Pompeio : adhibito
m con lilium , inter cubicularios alios , Theodoro vel Chio vel Samio , mercenario quidem
Rhetoricorum doCtorc , fcd qui apud regem , ut praeceptor ejus , authotitaiem habebat maximam.
’ \Ltv. hb. lix. Plutarcb. CT Appian. ut fupr. 1
1 J 7vjf*rii Atmal. Part pojl. Mrom ij In
Ch,.#.
caodi. 464 AL T A S MUNDI yi. &
Moo
I,i illo confcllu , alii recipiendum , ai ccndum alii Aigypco Pompeium ccnfcbanr. Theodorus
vero , facundiam St declamandi oftentans facultatem , utramque panem falli declaravit i umiro-
que in praricmia expedire , ur receptum interficerent i adjiciens in peroratione , Mortuum non
mor Jcrc. [ P/utAteh. in Pompeio , & in Bruto. ]
Ejus fententiam fccuti rcliqai , five timore addudi , ut poftdk prardicabant , ne follicitato exer-
citu regio Pompeius Alexandriani jEgyptumque occuparet, five dcfpcdi ejus fortuna, ut ple-
rumque in calamitate ex amicis Inimici cxitlunt , iis qui erant a Pompeio milfi palam liberali-
ter rclpondcrunt , cumque ad regem venire juflcrunt ; led clam Achillam prxfcdum regium ,
lingulari hominem audacia, Se L. Seprimium tribunum militum , qui in bello prxdonum apud
iplum Pompeium ordinemad illum interficiendum miferunt. [ Ca/at , lib. ;. J
duxerat,
Hi cum Silvio altero & nibus vel quacuor roinillris navicula parvula coo-
centurione
fcenva, ad navem Pompeii provccli funr. Inierim exercitus unquam in holpitis honorem fe-
cundiim littus totus inffrndns c(l in aciem ; rege in medio verfante , conlpicuo velle purpurea.
Simul naves aliquot regix compleri confpicicbanrur : ut nec elabi fir , fi mutarent confilium ,
viderent polfc. Appropinquante navicula , prior allurrcxit Septimius ac Latini Pompeium
imperatorem appellavit. Achillas verbis Grxeis falutc data , hortatus cll eum ut in navicu-
lam fuam dclcendctct. nam Se navem ipfius propter roagnituJinem , quodque ibi vadolum
cllct mare , nec triremis ob brevia fabulola patiens , ad terram adduci non polle ; Se cupcre
tegem , iplnra quamprimum videre. Primores omnes eorum qui Pompeium comitabantur ad
cum confcendencc* , quique una cum eo navigabam omnes , monuerunt eum, dum extra edo-
rum jadura cllcnr , retrorsum ut in mare navem agerer : ipleque cum eis conliderans inilru-
clam aciem, vilem ad fc milium naviculam, non regem obvium, non purpuratorum aliquem,
multa fufpicabatur. Cornelia lalutata , qux exitum e)us jam ant£ deplorabat ,
nihilominus
duos centuriones, ex libertis unum Philippum, & fervutn Scyncm nomine, ante fc in navicu-
lam juflir descendere. Porrigente deinde ei dexteram Achilli , ingrclfus ell & ipfc : quum
prius , ad uxorem Se filium convcrftis , Sophoclis illa iambica pronuncullct.
OV*e yS «1 »it rvftrro* ifxttftvncu ,
Kipw 71 f-.Zhoi , xir lAtv&ipor fxoXn,
Nam cum tyrAnrto fi cui neptium efi ,
Fit ferVM ejtu , liber etfi venerit.
Dcin eundis intci navigandum filcmibus, auda cll ejus fufpido , tenenfque In parvo libello
conlcriptam abs fc Grxeam orationem, qua uti apud Ptolemxum floruerat , eam ctrpit le-
gere. Podquim terrx appropinquatum ell , Pompeium ilii , ne cum Ptolcmxo congicifus ,
vel ab iplo rege , vel a Romanis , quos fecum habebant , vel ab Aigyptiis ( horum cuim
in iplum magna erat benevolentia ) incolumitati allcrerctur , veriti , antequam ad littus ap-
pel er nt , interficere llatucrunt. Cornelia cum amicis ex navi anxia fpcculabatur eve»-
mm : empirque Pompeius fullollcrc animos , quod ad dcfccniioncm multos ex regiis cerne-
ret honoris 8c recipiendi ejus gratia concurrentes. Sed dum Philippum manu ille prehenderet , •
quo lufgerer comnxxIiAs , Septimius primus i tergo cttm trajccir , inde fecundum cum Sal-
vius & mox Achillas cnlcs in cum ilrinxetunt. Ille, cum lc neque defendendi fui neque effu-
giendi facultarcm habere vidit . ambabus nunibus faciem toga intexit : nec quicquam indi-
gnum lc locutus cll nec fecit, tantum fulpkio edito patienter idus excepit. [ Id. tbid. Plururch.
Apfinn. Dio. ]
Hoc procul vifo, uxor amicique qui in navibus erant , magno cum ejulatu, ad lirtus ufque
exaudito, deos ftrdcrnm vindices fublatis in ctrlum manibus implorarunt» anchorifquc pro-
pere lolutis , fiigx fe mandaverunt. [ PlutAtch. & ApptAn. ] Hi partim ab inlcquentibus
/Egypt iis capti lunt, partiro fuga (cfe eripuerunt. [ Di». ] quum Tyrum piius appulillcnr. A
Tyriis enim in fuga cos fiiille receptos , Dio libro 41 indicar. Ex his qui evaferunt , Cornelia
uxor Se Shctns Pompeii filius in Cyprum refugerunt. (Ltv . Itb. 1 ix. ) Cxtcra Pompeiana e lallis
direpta cft i omnibus qui in ei eiant crudelilfirnc trucidaris: ibiciuc & Pompeius Bithynias (cujae
in Bruto ,feu de cluns OrAtoribut , ut fui xju.il u meminit Cicero ) occifus ell. Lentulus veto vir
con fu laris apud Peluiium interfectis cll. [Orof, lib. 6. cxp. 1 j. ] L. Lentulus fc. ( luperioris anni
Confu! e ) quem comprchcnfum a Rege Se in cuftodia nccarum fuille feribit Cxfar. [ Bell. civi/,
lib. j. ] Eum una cum Pompeio pctiillc , fed non ante porter nm i funerato Pompeio
Cyprum
diem ex Cypro in /Egyptum pcrvcnillc, Se paulo poli cgrclfum ex mari comprchcnUun Se occa-
tum fiiille , Plut.trchm 111 Pompeio lignific.lt.
Caio Cxlare & Publio Scivilio Confulibus , jugulatus Pompeius cll i duodefexagefimo ira-
i tis anno ( completo ; ) pridie natalem ipfius. [Vt Ilei. Patercul. hb. 1. cap. j 5 . ] ea ipsa die, qua
quondam de Mithridate Se piratis triumphaverat. [Dio, lib, 41. 1 Per biduum autem trium-
1 phum illum eum
duxiffc, III & pridie Kilend. Octobris , qui poftetior dies naulis ejus fine»
ex Plinio , [ lib. 7. cap. x 6. CT lib. 17. c,tp. a.] luo loco offendimus. Ut mimis accurate Pluttr-
chut undefexaginta annos vixirte Pompeium, & poffridic Naulis fui fato fundum fuille feri-
pferit; annum unum & dies duos vitx illius adjiciens. Ultimus verb ille Septembris dies , qui
Pompeio fupremus fuit, hoc anno , uti vitiose tempora tum Romx niuncratxuitur , in Quiotilis
Juliani diem aj. juxta noffras rationes incidit.
Pompeii caput a Septimio (ut air Lucuum ) refc&um , fervat um eff in adventum Cxfinis ,
expeditione maximi prccmK : truncus verb e navicula nudus projedus , fpedare cupientibus
cll relictus. Philippus ejus libertus , dum fatiarunr oculos, remanfie apud cum. Inde ;utu
marina abluit coipus, ac tunicula quadam fua involvit. Quum nihil aliud ad manum ellct ,
circuralpicicns littus reperit parvula: navicular pifcatoriz marcidas quidem reliquias fufliccrenc
, fed quae
>
J
Digitized by GflOgle
IM PE R. MAC EDO N 0 M.
>916 fu/hccrcnt ad rogum cadaveri nudo , iicc eo integro. Has tongerent» & componenti
quidam I
jrm gravi artate civis Romanus alTillcni , qui prima ftipcndia juvenis /iib Pompeio fecerat ,
funetis peragendi confortem (e adjunxit. ( Plutarcb. in Pomp. ) * proximo dic L. Lentulus hujus
rei ienaru* cxCvnro advr&m . A- lirmt lrcn>n< ... nrn... m -
exiguo tumulo , feribit Appianus » ( pag. 481. ) ciquc alium quempiam lianc mfcTiwionera
addidillc. ‘
Tf radis win ma*n hrxrrt rii/j.C».
Vix caperet templum , yua parva recondit arena.
Apud Aurelium Vidorem , ( de viri* illufir. cap. 77. ) truncus Nilo jaftamr, i Servio Codro
rogo inuftro huraarufquc fuille legitur } inferibente fcpulchro , HIC SITUS EST MAGNUS
POMPEIUS. Dc quo & Lucanus , libro 8*.
E lat ebru pavidus decterrit ad tefuata Codrus.
* nb Idalio Cinyrae littort Cypri
Infaufiu* Magni fuerat comet, ille per umbrat
jiufus ferre gradum , vittam pierare timorem
Compulit , ut media cjuefumm corpm in undit
Duceret ad terram , trabereiijue ad littora Magnum.
In mari enim cadaver ejus rc&ius qu-rrit Poeta , quam Aurelius Viftor in Nilo : quum non
procul a Caflio monte Magnum Pomprium jugulatum & tumulatum fuiilc , tum cx aliis ,
ex Strabone quoque {lib. 16. pag. 76o. ) 6c Plinio (iib. j. cap. 11.] liqueat.
Hic magni Pompeii vitat fuit exitus : qui inter Romanos habitus antei potemiflimus , ut
Agamemnon etiam cognominaretur , quod mille navibus & ipfc cum imperio przfuillct , tunc
quali unus dc extremz fortis ALgyptiis in navicula prope j£gyptum interiit, quumque omnes
cives degente Cama ex oraculo quondam fufpe&os habuiilet, a nemine Caflio inlidiis petitus
cft , fcd ad montem Caflium & czfus cft & tumulatus. (Dio , lib. 42. ) Qui mons non longi i'
Judarar finibus litus cft i quam ille primus Romanorum jugo fubdiderac.
Qui cum Catone erant , in Cyrcncm vcnictucs , dc Pompeii morte audiverunr. ( Dio , lib. 41.)
cb ex Cypro delata Cornelia cum privigno Sexto Pompeio : uc- illa Lucani , in nono libro i
indicam.
Prima ratem Cypros fputnantibm accipit undu t
Inde tenent pelagus , fed jam moderatior , Eurus
Jn Libycas egit fidet , & cattra Catonis.
Addic deinde , Pompeii lilium ( leniorem Cnxum J qui cum Caronc fuerat , 1 fratre ( juniore
Sexto ) qui cum Cornelii erat, patris mortem ibi didicitfc } Corneliam Pompeii exuvias ii.
lictore combullillc , cjufque exemplo reliquum exercitum acccnlis rogis eorum manibus qui
in Pharfalia occubuerant parcntalfe , atque Catonem funebri oratione Pompeii memoriam
cclebraflc.
Hinc , variantibus fententiis , hi quibus fpes veniam i Czfarc confequendi nulla fupererat .
'<mn; .Jk.r...... . .1:: i-.r er. r..i: r. . ■ ...
ad fc delatas polilir. [Lucan, lib. 8. cum Plmtarcho , in fin* Pompeii . J
Catonis copia: , przcipue clafljarii Cilices quorum dux erat Tarcho , difccdcre ab eo parantes ,
illius qerbis moti redierunt ad o/Kcium. [ Lucan. iib. 9. ]
Cyrenis Cato a civibus eft admilTus ; quum paucis ant£ diebus portas claufillcnr Labieno.
i Plutarcb . i» Catone. J Lucanus, lib. 9.
Proximus in muros & mania Cyrenarum
Efi labor : excJufus nulla fi vindicat ira )
Pandcfue dc vittis fila efi , vsctjje , Catoni.
Inde ptti elacuit Libyci contermina Mauris
Repta Jube.
quum Cyrenis intellcxiflet Cato, 1 rege Juba Scipionem Pompeii focerum fiiiflc receptum , 6t
Appium Varum, cui data a Pompeio provincia Africa fuerat, ili» fc cum exercitu conjunxilTc.
( Plutarcb. ut fupr. j
Carfar poft tertium dian infecutus, (quantum ex libri lia ZJw**/ epitome -colligi poteftj
Alcxandtiam adve&us eft , rege Prolemzo circa montem Caflium adhuc haerente. [ Appian.
pag. 4$). ] Ibi quum tumultuantes ob caedem Pompeii Alexandrinos rcpcrillct , non aufus Itadm
in terram egredi , portu relifto fubftitit aliquandiu : nt in libro 42 habet Di*. Et in libto 9 Lucanus :
— — Ibi plena tumultu
littora , er incerto turbata* murmure vocet
Accipit : ac dubii* veritu/ fi credere regnis
Abfiinmit tellure ratet.
Tum, cognita Pompeii morte , primikn i navi egrediens Cxfar , clamorem militum audiit ,j
quos rex in opido prxfidii causa reliquerat i & concurfum ad fc heri vidit , qubd falces ante-
ferrentur. Inpoc enim omnis multitudo majeft.ifcm regiam minui przdicabat. [ Cefar , lib. 3, ]
Cujus rei , dc in libro 42 Dio, & in libro 10 Lucanus ita meminit :
Sed fremitu vulgi fafcet , & tura cynerent it
Inferri- Romana fuu , difeordia finfit Mtnro iij Ptttora ,
Anno Annota.
F«lunH « au»
lujiaaz. Chi ftn
*... 466 JE T A S MUNDI yi.
! Pellor* , C .incipitis animos.
ime periculo tamen Alexandriani tumultuantem Cxlar intravit : [Liv.lib. lix. ] in regiam fu-
giendo fcrecipiens. Militibus autem ejus aliquibus arma adempea funt : reliqui , dum omnes
|
naves |ad littus pervenirent , rctio avedi funt. ( Dio , lib. 4** )
Cxlar , quum ei Theodotus caput Pompeii & annulum obtuliflct , infenfus cfl : annulumquc
accipicus , illachrymavir. [Liv. lib. lia. Plutarch. in Cafare. ] Caput ab Achilla Pcolemxi la-
ellitc, i£gyptio velamine involutum, cum anuulo Cxfjri, prxfcntarum fiiiflc i cumque / non
continentem lachrymas, illud plurimis & prcrioliflimis odoribus cremandum curaville : apud
Aurelium Vidorcin [ de vir. itlullr. cap. 77. ] legimus. Et de capite quidem per laicllitcm allato ,
.» O 1
ta Jjkanus , libro 9°.
■ ■ i., dira [itelltt
Colla gerit Atugm , Phario velamine tetia .
3c lachrymis vero ; quas ille , ut 8c Dio , limulationc cxprcllas fuillc vult s
flio» primo Ce/ar damnavit munera vifk ,
Avertltque oculos ; valitu , dum crederer , hafit :
Vtque fidem vidit [celeris , tutumque putavit
'jam bumtt efle ficer , lachrymm non [ponte cadentes
£ fudit , gcmitu[que exprejjit pellore lato \
A#.; aliter mantftftct putans abfcendtrc mentis
Gaudia , qudsn lachrymis. .ua .
Et de capitis funcrationc , ita praecipientem Gtfarem inducit t
■ ■■ / os condite bujlo
Tanti colla ducis : [ed non , ut crimina tantum
feftr.i tegat tellus, jufh date thura [epulcbro.
Et placate caput , cinere [que in httorc fu[ot
Colligite , atque unam fp*r[u date manibus urnam.
Caput autem in (uburhio lepeliri juflit : faccllumquc ibidcdicavicNemefeos.[y//>pi4«.p4f.484.J
Atque uc aftedum luum in Pompeium amplius declararet, amicos 8t familiares ejus, qui ea
in regione palantes capri a icgc fuerant , benigne accepit omnes , ac beneficiis libi devinxit :
Konumquc ad amicos Icriplit , cum ex vidoria capere (c maximum St jucundilEniuin frudum ,
qubd quotidie aliquos cives, qui oppugnaverant Ic , fervatet. [ Plutarch. in Cafitre. ]
Cxlar , priulquam exercitus ejus ad iplum appulillct , propter infrequentiam Tuorum dabat
fc otio i comiter excipiens obvios , & vifcndi causa urbem obambulando mirabatur c^is pul-
chritudinem , Si lapiemur profcllbics ple ofquc ftans audiebat: quod otium ci gratiam & bo-
nam cxiilimatiuncm patayir apud Alcxandiinum populum. ( Appia n. Bell. avii, lib.z.pag. 48).
fin. C7 48-4. init.) Templa illum iuvifUlc, St antrum in quo Alexandri Magni corpus jacebat,
ita Lucanus narrat, in libro 10. *
— — ■ vultu [emper celante timorem ,
Intrepidus Superum [edes , 6” templa vetujli
Nn>nmu , antiquat Mac t tum te/lantia vires
Circuit .■ & nulla captus dulcedine rerum ,
A Ion auro , cui tu que deum , non manibus urbis ,
Efofum tumulis cupide defendit in antrum.
Ilhc PelUi proles ve fana Philippi
felix prodo jacet 1 terrarum vindice [ato
Cn. DomitioRuptus.
Calvino Cxfar Aliam finitimafquc provincias adminiftrandas tradidit.
{ Hirtius , in lib. dt Bello Alexandrino. ) utqtie exercitus qui in Alia erant ad fele recipiens , cum
Pharnace rege bclluin gcrcict juffir. ( Dio , Itb. 41. ) Quum vero crebras Alcxandrix conti-
nuis diebus cx concurlii multitudinis concitationes Heri , compluiclque milites omnibus ur-
bis pattibus interfici , Cxlar animadverteret ; legiones libi cx Alia afferri juflit , quas cx
Pompiianis militibus confecerat, lpfc enim Etclif» ncceflarib tenebatur ; qui Alexandria na-
vigantibus funt advcriillimi venti. ( C*[ar , lib. 5. ) Aquilones enim illi fune : qui fub finem Sex-
tili» Juliani flare delinunt; ut tum in Gemini & Ptolemai ephemeridibus , tum in Pltnio [lib.i.
c.ip. 47. ] 8t Columella [lib. t.dere rufiic. ] videre licet. Unde error Lucani detegitur, qui au-
tumnalis demum xquinodii tempore Pompeium ad v€gyptum vcnifle in libro odavo tradidit :
& laboriofiim M. Catonis in Africa per dclcrta cum legionibus iter, ( de quo, m libro tlij
Jovius ) poftquam Cyrenis de morte Pompeii audiit, ab illo fufccptum , ad hyemem illud fub»
fcquentan in libro nono retulit.
Nam quum Cyrenis difccdcns clallc Syrtcs trajicere conatus , tcmpcftate in Tritonidem palu-
dem rejiceretur ; Sexto Pompeio cum copiarum parte in cultioribus Africe relido , cura reli-
quo exctcitu Catonem pcdcllri itinere , hyeme mari jam claufo , per deferu ad Jubam Maurita-
uix regem contcndillc narrat. Sic enim ille:
Hit igitur depulja locis , ejelfdq ut fla fu
Syrribus , haud ultra Garamantidas attigit undas :
Sed duce Pompeio Lsbyes melioris in oris
Man/it : at impatiens virtus harere Catonis
Audet in ignotas agmen committere gemes ,
Armorum fident , & terra cingere Syrtim.
Hac eadem [uadebat hyems , qua clau[erat aquar.
■
..... . Quod
Digitized by Goqgle
c.JwHluj
-enodi
Arno AanoaaJ
ic *nrm
-1 IMPER, MACEDONUM. +6- tuiian*
jQuod ipfum Plutarchus etiam in Catonis Vita affirmat : *pq. pcdellre hoc iter fufccptun.
abeo mille feribens.
Ejus vcr6 cxcrdruj in regione Nalamonum, Syrtibus vicina , ventis arenam impellentibus,
alibi que vchcinentc liti Se ferpcntnm varii generis occurrentium multittKiine , mi Ici e atflidtis
cfl. Et ad templum Jovis Ammonis perveniens Cato , fuadente Labeone ut dt rebus futuris ori-
culum confulcrct, id faeci e rccufavit. Ac randem , duobus mentibus per arcnoli Africa; deferta
vaguus , Leptim pervenit; ibique hyemem exegit. [ latcan. lib. 9.] Qua cx.id£, ad Jubam milites
adduxit \ qui non multb minus decem millia erant. [ Plut.xrch. in Catone. ]
Cefar (ut ad curo, EteJiis Alexandri* detentum redeamus) in dBgypto cogendis pecuniis,
dijudicandaque lite inter Ptolcmarnm Se Clcop.irraro , tempus trahebar, [ Dto , lib. 41.] Ex
ingente enim pccunix furam! quia Prolemxo Auleta parre regis pueri ipfi debebatur , aliquam
partem ad fullentanduro exercitum tunc exigebar. [ Piutarch. in Ccfare. T quam exadionem &-
gyptii , multitudinis numiuum pix aliis omnibus mortalibus luperflitioiiflirat cultores , eb roo-
Icftius ferebant , quod nec a facris iptortiin Cxfar abflincrct. [Dio , hb. 4*. ] quanquim Se
lue i tutoribus ille eludebatur , quo minus pecuniam acciperet, templa fua altu Ipoliamibus ;
ut & regios thrfauios vacuos efle ollendcrcnc , Se in invidiam Crinis populum concitarent.
[ Orof.lib.6. cap. t {.] Ad quam augcnd.im , Pothinus eunuchus, qui maximi erat authoritate
prxditus, propalim multa loquebatur facicbatque. Nam ritiofiJTimum Se vetufhffiroum mili-
tibus metiebatur frumentum; addens, ferrent & acquicfcerent , qubd velcerentur alienis. Sibi
quoque ipfi ad caen is vifis ligneis Se HgJinis jullit miuiilrari ; aurea & argentea Caelarem ferens
omnia acccpillc ad debiti lolutioticui. [ Piutarch- ut Jupra . J
Contruvetlias verb regum ad populum Romanum « ad Ic, qubd dlet Conful , CxCu per-
tinere cxitlimabac : atque eo magis officio luo convenire , qubd fupetiore ipftus Confulatu cum
patre horum Pcolcmxo , £»&u clTct focictas. Sibi igitur oftchdic placere , regem Ptolcmxmn
atque (ororem ejus Cleopatram exercitos quos haberent dimittere ; & de coutroverfiis jure
apud fe potilis, quam intee (e armis , difceptarc. [ Cefhr , lib. $ . ]
Pompeii mors Kom* non cfl credita , nili poft eb mitium iplius ari nui um ; In quo tria tto-
phxa etant infculpta ( five , ut Plutarchus vult , Leo cnfem ferens. ) Tum verb Romani ho-
v
nores in Cxfar em certarim effuderunt : pocelhuc ei data , ut de Pompeianis arbitratu fuo fta-
cueret. Ut ei belli pacifque jus in omnes homines edet ; etfi neque ad populum de iis rettf-
lillct. Ut quinque continuis annis Confulattim gereret. Ut Didtator non ad fcracffre tantiira
;fparium , Ut olim , fed in integrum annum diceretur. Ut tribuniciam potrilatcm per omnem yi-
. tam haberet , ipfis Tribunis affidendo , deque rebus agendis una cum ipfis Ibuuendo : quod nulli
unquam conceflum fiierat. [Dio , lib. 41. J
His acceptis honoribus Cxfar , quamvis extra Italiam erat , flarim Dicaturam iniit. [ Id.
ibid. ] Ut cede hinc principatum illius Jofephus arcclfiverit ; tres annas cum dimidio illi affi-
giuns. [lib. 4. Antique, cap. 17.] Atque in Syria, ut a prima Didatura Antiocheni ,iui fecundi
lue Didatur! Laodiceni tempora Cxfar iana dinumcraUc videntur. Laodicenam enim xram
unico tantum anno Antiochena polleri orem fuille , Eufebins in Chronico ad annum fecundam
imperii Probi indicat.
J957 a. Regem, cofquc quorum aneboritate ille regebatur, Cxfarera tenraviflc infidiis , authot cfl
Vcllcius Paterculus, [lib. 1. ea*. 54. ] Quod iplura de Ptolemxo rege affirmat Suetonius, [ in
Julio , cap. jj.] & Eutropius ; [lib. 6. ] Se de Pothino eunucho . Plutarchus. Ob quas dim illi
ilrudas infidias , corporis fui tuendi causa in conviviis pemodare cum ccepiflc /erunt. Cum-
que Pothinus diceret ei , in prxfentia ut abiret Se magnis negotiis iofiftcrct , poilcaquc cum
gratia reverteretur : refponfo dato , minime fe afigypriorum confilium requirere , Cleopatram
clam ex agro accerliit. [ Piutarch. in Cefare. ]
Nam Cleopatra , quum hadenus per alios caufatn Ciam contra fratrem apud Cxiaren*
cgillet , (imul arque naturam ejus cognovit , qubd mulicrnm amoribus qtrim maxime efiet ob-
noxius ; per iutemuncios Cxfari quefla fuerat, Ic pro di ab amicis, cupcrcque ipfiun per fe i
apud eum litem fuam profequi. [Dio, lib. 41.] Quo jam impetrato , unum illa fecum trahen*
ex amicis Siculum Apollodorum , exiguo acatio confccnfo primis tenebris applicuit ad regiam.
Et quum nulla alia ratione pollet latere , culcitra involuta protcodtc fe in longum: Apollodorus
vero confindam loro culcitram per portam ad Cxlarcm intulit. {Piutarch.) Ejus ad Cxfarcm
adventum ita in libro io. Lucanus enarrat.
Jam Ptlufiaco vrniow igurgite Nili ,
Rex puer , itnbellu poftdi fidavorat ira*
Obfidt quo pacis Pella 4 tutus in aula
Cifar erat ; cient fe parva Cleopatra biremi ,
Corrupto cu/lode Phari laxare catenas.
Intulit Emathiis ignaro Cafare tritis j
Dedecus oAigyfti * Latio feralis Erinnys ,
Romano non cafia malo.
Cleopatra affufa Cxfaris genibus , partem regni repofeebar. Aderat pueli* forma , &
qu* duplicaretur ex illo, qubd ralis pafla videbatur injuriam: odiumque ipfius regis, qui Pom-
pxi exdem partium fato non Cxiari dederat , haud dubid idem in ipfutn aufurus , fi cxpediflet.
[ Florus , lib. 4. cap. 1. ] Ubi verb Cxfar Cleopatram vidit, loquentanquc nonnihil audivit,
ita confeflim mancipium ejus fadus eft ; ut ilatim fub auroram Ptolcmcum acccriieric , paci-
ficationdnque tentaverir : Clcopacrx , cujus ante judex efic voluerat , tunc advocatum agens.
Qu* res , quodque improvifb luam lororem intds efic videbat , ira pueri animum ita intlam.
• . mayit j
Digitized by Google
2E T A 5 MU N D r n.
468
, navit ; ut profiliens ad populum, proditum fc clamaret, ac denique diadema capite detra&um
ab|iceret. Dio , /i£. 41.]
Magno inde tumultu coorto, P.olemxum Cxfariani milites intro abripuerunt, Aigyptii autem
commoti funt : ac, nili Cxfar metu perculti» ad cos ptodiillet, deque loco tuto omnia fe qux
vellent fadhinim promilillct; ipfo pruno impetu regiam, quam terra marique jam invadebant,
occupalfcnr. neque enim Romani*, qui fc apud amicos verfari credebant, ullx ad rcfiftcndura
aderant vires, f Dio , ibid. ] #
PolUvrc Cxfar in concionem cum Ptolemro & Cleopatra progredi», patris eorum tefta-
mentnm de feripto recitavit : quo prxeipiebatur , ut more majorum apud afigvptios , inter fe
quidem illi matrimonio jungerentur , regnumque tenerent i fcd ita tamen , ut luo tutela populi
Romani ellcnt. His adJcbat Cxfar fuum ede , qui Dictaturam gereret omnemque populi
potcftatcm obtineret, ut & liberos curaret Sc patris volunratcid cxcqucrctur. Pcolcroxo igitur
8c Cleopatrx regnum Aigypti dedit: At finox autem Ptolcmxdquc juniori , germanis horum,
Cy prum largitus cft. In cuin cmm tunc terrorem venerat , ut his quoque de luo aliquid conce-
deret, nedum ipfe ex rebus Aigypti quicquam adipi ferretur. Atque ad hunc modum is tumul-
i tunc fedatus fuit. [ Id. ibid. cum Ltfnre , lik t. Iai no, lib.tll, & PluUrcko » in Ctfurt.)
AdCn. Domitium Calvinum, Cxfaris in Alia legatum , rex Dejotarus veniens oravit, ne
Armeniam minorem , regnum fuum , neve Cappadociam » regnum Ariobarzanis , poludcri va-
Ibriqtie pateretur 1 Pharnace: quo malo nili liberarentur » imperata libi facere, pccuniamquc
promillam Cxfari non polle fe pctlblvete. Domitius nuncios confdfcm ad Plurnaccm mim »
Armeftii Cappadociaqtic ut decederet. Quam dcnunci.it ionem cdm majorem vim habituram
cxiftimarct , ii propius eas regiones cum exercitu accxflillrt; ad legiones ptofechis , ex tribus
quas habebat , unam XXXVI lecum ipfe duxit , duas reliqua» in afigyptum ad Cxfarem mi-
lit , litteris eius evocatas. Legioni XXXVI duas alias adjunxit Domitius i Dejotaro acceptas ,
quas ille dilciplina atque armatura Romana complures conftitutas habebat , cquirefquc cen-
tum ; cutidcmquc ab Ariobatzane fumpiitk Mifit quoque P. Sextium ad C. Plartorium Qux-
ftorem s ut legionem adducerer , qu* ex tumultuariis militibus in Ponto confeda erat : Quin-
tumque Panicum in Ciliciam , ad auxilia accedendi. Qux copix celeriter omnes judu Domi-
ti i Comana convenerunt. [ Hirtim , de bello Altxuudrtno. k
Intcriro legati rcfponliim i Plurnacc referunt : Cappadocii fe difceflllle , Armeniam mino-
rem rccepille, quam paterno nomine jure obuncre deberet; denique eius regni caufa integra
Celari fervaretur , paratum enim fc facere quod is ftacuillct, Cappadocii vero ille idcirco difi.
ccflit , quod facilius Armeniam defendere pollet liibjcdam fuo regno , qu4m Cappadociam
longius remotam. Quod cum Domitius ani mad verti liet , perfeverare errpit ut co quoque regno
decederet : neque enim aliud jus elfc Cappadocix , atque Armcnix ; neque juft* eum poftularc
ut in Cxfaris adventum res integra ditferretur , id enim ellc integrum , qUod ita ellct ut foif-
let. His refponlis datis , cum fupradi&is copiis profirdos cft in Armeniam. Complures interim
legationes Pharnaces ad Domitium milit qnx de pace agerent , regiaque inuncta ci ferrent :
qux conftanter omnia afpcrnabatur Domitius; nec libi quidquam antiquius, quam dignitatem
populi Romani 6c regna fociorum recuperare , legatis rclpondcbac. ( Id. ik>d. )
Cxfare bellum Alexandrinum gerente, regem Dejotarum illius utilitatibus parui (Te , St exer-
citum Cn. Domitii fuis tedis <3c copiis fuflcntaville in Oratione pro eo habiti confirmat
Cicero.
In yEgypto Pothiuus eunuchus , cui regiarum pecuniarum totiufque regni procuratio cotn-
mifla fiicrat , veritus ne ob priorem yEgypt iorum lcditioncra , quam ipfe prxeipue concitaverat ,
id fupplkinm depofccrctur ; novi 8c difficilis belli author extitit. Is primum inter fuos quellus ,
regem ad dicendam caufarn evocari , rehquis deinde , quos ad partes fuas pertrahere volebat ,
fulpieioncm injecit , Cxfarcm quidem componcndx turbx causa regnum utnfquc fimul dc-
dillc , fed progceffu temporis foli Cleopatrx id ictributuruan Achillam vrrb , copiarum om-
nium prxre&um , qui ctiamnum apud Pclulium morabatur , incitatum fuis , St regis inflarum
pollicitationibus, per litteras 8c nuncios movit , ut exercitura regium equitatumque omnem i
Pelulio dim Alexandriani adducerer. ( C*f*r , Bell, civil. lib. ).Diotlib. 41.)
Cxfaris copix nequaquam erant untx , ut eis exrra oppidum , fi ellct dimicahdum , confi-
deret : relinquebatur , ut fc fuis locis opido teneret ,. conliliumquc Achillx cognofccret. Mi-
lites tairen omnes in armis clle julfit : Rcgcmquc hortatus cft, ut ex fuis necdlariis , quos ha-
bebat nuximx author itat» , legatos aJ Achillam mitteret 1 8c , qaid ellct fux voluntatis , often-
deTCt. A quo raidi Diolcoi idei 8c Serapion , qui ambo legati Romx fuerant , magnaroque apud
patrem Ptolcmxum authoiitatem habuerant , ad Achillam pervenerunt. Quos ille , cum in
confpcdum ejus vcnillcnc, prius quam audiret aut cujus rei causa milii eflau cognofccret, cor-
ripi atque interfici jullit. Quorum alter accepto vulnere occupatus , per fuos pro occilofubla-
tus ; alter inter fcdus cft. Quo fa&o , regem ut in fui poteftatc haberet , Cxfar effecit : magnam
tegium nomen apud fuos authoriutem lubcie exiftimans , & ut putius privato paucorum & la-
tronum conttlio , quam regio , fufccptum brllum videretur. [ Coficr, ibtd. ]
Erant cum Achitli copix , ut neque numero , neque genere hominum , neque ufu rei militaris
contemnendx viderentur. Millia erum viginri in armis habebat Hx conflabant ex Gabinianis
militibus : qui jam in confuctudinem AlcxanJrinx vitx aeque licentix venerant , St numen
difcipli namque populi Romani dedidicetanr. Huc accedebant colledi ex prxdouibus latroni-
bufquc Synx Cilicixquc provincix , finit imarumque regionum. Malti prxtcrci capitis dam-
nati cxulefque convenerant 1 fagitivifquc omnibus Romanis certus erat Alcxandrix receptus
certaquc vitx conditio » ut, dato_nominc, militum cllcnt numero.* quorum li quis a domino
Digltized by
j p j 7 !comprehenderctui
labantor , ipl» pro luo periculo defendebant. Hi regum amicos ad mortem depofccrc, hi bona
locupletum diripere , ftipendii augendi causa , Regi? domum oblidere , regno «pellere a|ios , alios
accerferc , vetere quodam Alexandrini exercitus initii iro confucycrant. Erant pixcctca equitum
millia duo , qui inveteraverant compluribus A Icxandrix bellis. ( Id. ibi i. )
His copiis fidei» AchiUas . paucitaremqnc militum Cxlatis delpicicns , occupata Alcxandtia,
>rimo impetu domum Calaris irrumpere conatus eft. Sed Cxf.ir j dilpofitis per vias coboiti-
Eodcmquc tempore pugnatum eft ad portum; ac longe maximam
>ns , impetum ejus fuftinuit. Lw-..-,...
•a res attulit dimicationem. Simul enim ' i ,, c.
didudis copiis, -, .pluribus viis pugnabatur Sc ma-
multitudine rwyes lorigas occupare hortes conabantu r. Harum erant t\
I!. "**. e A~ . domum redierant. I
niillx ad Pompeium : qux prxlio in Tlieflalia fado
nltrudxqqc omnibus rebus ad navigandum,
, saapte ia'*
A lexandrix clfe confueveranr , conftrarx (Vel roftrarx) omnes. Quas
& quinqueremes erantcausa Alexandrix clfe confuevet
erant, quz prxfidii
fi hortes occuparent , eMalle
Lue Cxlaris
y erepta , portum ac martf totum in fui potcftatc haberent j
commeat uque & auxiliis Cxlarcm |prohiberent. — - Itaque , tanta clt contentione adum, quanta agi
debuit ; qaui ille celerem in ea re viciariam t hi ulutem fium confilltrc viderent,
tinuit Cxlar : omnclquc eas naves. Se reliquas qux: erant in navalibus* incendit i <
tueri tam parva manu non poterat. £ Id. ibid. ]
— — nec ouppibut ignis
Reliquis oppidi partibus fic eft pugnatum , ut xqtio prxlio difccdcrctut ; neutris ptopttr loco-
rum anguftias loco pulfis , pauulquc utrimque interfedu. Cxlar loca maxiW neccflaiia com-
plexus , nodu prxmunut. in eo tradu opidi pars erat tegix exigua , in quam ipfc habitandi
causa initio erat indudus , & theatrum conjundum domui, quod arcis tenebat locum , aditum-
que habebat ad portum Se ad reliqua navalia. Has munitiones infequentibus auxit diebus j ut
pro muro pbjcdas haberet, neu pugnare invitus cogeret uf. [ Cnfnr , lib. j. ]
Qj,ljn vEgyptii , metuentes ne Cxlar navali certamihe jam Vidor urbis ponum dccupater *
introitum ejus, parvo relido fpatio , aggere iujcuo obftruxi lient ; ipfc illud quoque fpatium i
oneraiiis navibus lapidiun plenis eo demcrlis obturavit i omnemque e portu exeundi facultatem
navibus hoftiutn intcrclulit. Unde crfcdnm clt, ut minori negotio res necellarias , aquam*
que ( nain aquationem AchiUas , intercilii aquxdudibus , ei ademerat) petere pollet [ Dio ,
l' Mifir Cxfar circum qmnes propinquas regiones, atque inde auxilia evocavit. £ C*f*r t lib.}.]
Rhodo atque ex Syria Ciliciaque omnem cladem accerfiic ex Creta fagittarios , equites ab
rezc Nabatrorum Maleo evocavit i tormenta undique conqaiti , & frumentum mitti , auxi-
liaque adduci julfir. £ jl. Hirtius , dt bello Altxondrino, j Domitium Calvinum per litteras
de magno fuo periculo edocuir i ftagitavltque ab eo , ut quamprimum fibi fubfidia mitteret ,
propiulquc ipfc Alexandrum per Syriam accederet. ( Id. ibid. ) Mithridates vero Pergamenus ,
magnx nobilitatis domi fcicntixque n bello & virtutis , fidei dignitatilque in amicitia Cxlaris,
in Syriam Ciliciamque eft mUliis , ad auxilia aeccifenda. [Id. ibidi cum ]ofepho , lib. 14. copi
Digitized by CjOOqIc
— fc
&T A S M U N D I VI.
— fnbretta paratu
470 A famulo (ianymede dolii , pervenit ad hofiet
I
l Ctfint Ar/iitoii : qua caJJra carentia rege
fub prolei Lage* tenet.
ariorum bdli Civilis. Fili * minor Prtlemai regit ,
8c ipfc Cafar i Vt fidem Comment
pMitntmrttni (peranl , ad Achillam fe ex regia trantjecit , nndijne htUnm admin Arare coegit.
Sed celeriter %'? inter en de pnneipam contrrutrfia orta : <jmc res apnd rmlitti largitiones anxu.
Mum «»•'«• ytw ?»/»«' «"“•
H*c dura apud holhrs geruntur , Pothinus , nutricius pueri , 8c procurator tvgm in parte
CxUrls , ulm ad Achillam duncios mitteret , hortarcturque ne negotio dcfillcra neve «limo
deficeret indicatis deprehensi (ique internundis, i Cxfarc cft intcrieOus. [Cafar, it id. ] qui
deinceps puerum regem palam diligenti cuftodia artervavit : coque fafto j£gy priorum animos
nugis cxafpcravir. -[A* r.
Dum hxc4i»i€‘4ypto geruntur, Domitius Calvinus adversus Pharnaecm profedbu , magnis
& continuis itineribus cotifcttii , callta pofuit longe a Nicopoli (urbe minoris Armenia *
Pompeio condita; in qui jam ante a (e occupata tum degebar Pharnaces) circiter fepeem paf-
fuum millia. Uin cum a Plwrnace riuftri paratx in illum fuillriir inlidix , poliero die propius
accedens Domitius , caftra opido contulit : Acicmqtic Pharnaces inftnuk more 8c inftirato fuo.
Proxinu vero note Pharnaces , iiuerccptis tabellariis qui de Alexandrinis rebus litteras ad
Domitium fcubanr , de Cxfaris periculo & avocatione Domitii cdoOus, vi&ori* loco duce- i
bac fi trahere tempus pollet. Domitius autem , quum Cadaris magis periculo quam fuo
commoveretur, copias extta caftra eJutbs in prxlium paravit: X XXVI1 legione in dextro
cornu , Pontica 111 liniftro , Dejotari legionibus in medii acie collocatis. Cumque utrimque
imi ruCta acie procdTum clfct ad dimicandum, Pontica legione peni tota amite , magni parte
Dcjqtari militum mtcrhrcU, XXXVi* legio in loca montana !c recepit , non amplius ijo de- j
fideratis. Ceciderant eo prxlio fplcndidi ac illullrcs viti nonnulli equites Ronutii. Quo tamen
incommodo Domitius accepto reliquias exercitus duGpari collegit , irincribufquc rutis per
BelL
!Cappadociam , apperente jam hyeme , in Alum rediit. [ Hirtini : cum Appiano , Ut. a.
jcivil. pnt. 484* Dione, /de. 4».] .... t ,
I Cinnani atque Alexandrini ccrtatim inter fc munitionibus atque openbus contenderunt.
1 Cxlar Ihidebat maxime » iu quam «lguftilfimam partem opidi palus 1 meridie interjecta etS-
ciebat,- hanc operibus viaclfquc agendis i reliqua parte utbis excluderet t fperans , primum ,
ut , ciitn cifct in duas pirtcs urbi» divifa , acies uno confilio atque imperio admimltrarctur ;
deinde , ut laborantibus fuccurti atque cx altera opidi parte auxilium ferri pollet ; in primis
vcti>, ut aqua pabuloque abunJarct , quod utnunquc palus larg£ prxberc poterat. Alexandrini
in otnues partes afigypu legatos conquilttorcfquc dcicdus habendi causa , mifcrunt , magnumque |
numerum iu opidum telorum atque tormentorum convexerunt; & alia , ab Hirtio in Co®- | j
incnrario de bello Alexandrino commcmoraia , peregerunt.
Quum hofttum fubinde numerus augeretur, ad amicitiam cos perducendi Cxlar conuluun
cepit : Ptolcmxumquc eo in loco unde ab illis exaudiri pollet conflitutum iCgypdis dicae
;
lullit , neque fc qujcquani advaii pati , neque bello opus elle : proinde p3ccra componaent
fcquc*curaturum , ut conditiones convenirent. Sed illi lufoicat» ad hoc cum a Cxfare fuborna-
tnm fuillc , nihil a propolito dcllcxaiint. [ Dio , Ut. 4*. J Et matare expellendum cilc Cxlarcm
auxilia
dicebant ; qui , rcmpcllatibus propter anni tempus jam uucnlutus , -recipere tranlmarina
non poirct. [ Hirtini. ] • . . ..
Inrerim , Jillcnlione glifetnte mter Achillam, qui veterano exercitui prxerat , « Arhnocn
rc^Ms Ptol enixi ( Aulctx ) minorem hiiam $ cilm uterque utrique inlidiatetur , & lumnura
imperii ipfc obtinac vellet: prx occupavit Arfinoc per Ganymedem eunuchum _ nutricium fuum ,
atque Achillam , quali tem navalem ille prodidilfct . interemit. Quo occifo , ipfa line ullo
(ocio & cullodc omne impetium obtinuit, dux vab exercitus Ganymedes conilitulus cft. Is,
fulccpto officio , largitionem in milite» auxit , & reliqua pari diligentia adminillravit. ( Hktim,
& Dio. ) H
Cum Alexandri a tota fere fulfulfa fit , fpccufquc lubcat ad Nilum pertingentes quibus aqua
in privatas domos inducitur ut puulaciui lublidar Sc potabilis fiat i Ganymedes intetleptis
Ipecubus, atque omnibus utbis partibus qux i fuis tenebantur , magnam aqu* vim i m«i
rotis ac machinis in eam urbis partem redundare coegit qua Cxfariani continebantur : ut jam
ob rcpolitarum in proximis xditiciis aquatum lalledincin ad extremum cafum omnes dedudti
viderentur , & fugam pleriquc muliendaro ccnfcrcnt. At eo conlilio improbaro , Cxlar puteos
opere noduruo fodi julfit , magpaque dulcis aqu* copia niventi , oj-crof* Alexandrinorum
.mchinationcs irritx reddiur fune. | Hirtini. ]
Eo biduo legio XXXVII. ex dedititiis Poropeianls militibus , cum frumento , armis, relii ,
tormentis, impolita in naves a Domitio Calvino , ad iittora Africae paulo fupri Alexandriam
iclata cft. altera cthm legio , qua itinere tcrrcftri per Siriam ab co erat milia, ad Oefirem
oon venit. Naves vero jllx , Euro multos dies continenter flante , in anchoris flabant , por-
tiimquc capete prolubcbantur. De quo certior faClifl CxUr, navem conlccndir atque omnem
clallcm fcqui julfit; nullis (ius militibus impolitis , ne munitiones undaret Cumque ad eum
locum accdlillct qui appellatur Chcrrhoncfus , Se aquandi «.ausa icmigcs in tarara cxpofuif-
)cr . nonnulli ab hollc cxccpri , Cxfarem ipfum in claiie vemtie, nec ullos milites in navibus
habere , doaicrunt. Itaque inftructis omnibus navibus , Cxlan redeunti cum legione Domitii
occurrunt : Sc quamvis co die Cxfar dimicare nolla » una tamen Rhodia navis in dextro Oxlaiis
Digitized by
Anan an-,
t( ctm
Pcnodi
Chii Aia.
1MPEH, MACEDONUM. +7*
Anno I
luluu
J9J7 Ic
omu » longe ab reliquis collocata, i quaiuor hodium navibus tonitralis aiiiiquc apertis invadi*
ur : cui Orifar auxilium ferre coaitus , fclidllimi rem gcflir, & nifi nox prolium dirimillct, AMO
ota clafle holhutn politus fuiflct. [ Id. ]
Hoc damno accepto, Algyptii 1 Ganymede confirmati, tametfi ampliils ilo naves longas in
K)rtu navalibuiqne amiicrant, omni tamen Audio ad reparandam cladem incubuerunr. Navi-
>us ergo ex omnibus Nili odiis Se cx occultis regi* navalibus contradis , paucis diebus contra
omnium opinionem quadriremes 22, & quinqueremes f , prxter minores apcrrulquc complures ,
confecerunt ; Se omnes milite indrudas ad pugnam prxpararunt. ( id. ) apertoque portus introi-
tu , ibi navibus fuis in datione locatis, multum Romanis negotii exhibuerunt. [Dio, lib. 41. ]
Cxiar Rhodias naves novern habebat ( nam, decem midls , una in curlu littorc iCgyptio de-
fecerat )Ponticas odo , Lycias quinque , cx Afia 12. Ex his quinqueremes quinque erant , Se
quadriremes decem : reliquat infra hanc magnitudinem , & plcratquc apertat. Cum his Pharon
circumvcdus Cadar , advertas naves hodibus condituir. Erant inter duas clailes vada tranlitu
anguilo : latifqne diu ab utrilquc expedatum cft, ab utris tranfeundi fieret initium ; quod
<\ux prfes tranfilfcnr ab hodili multitudine prius opprimi polfirht , quam exterx tranfirc Se
pugnam capclfere valerent. Rhodia: tamen naves pnmum libi tranntum dcpopofcetunt ; 8e
lingulari arte ita multitudinem hodilem , nunquam obvertis l.ucribus , fudinucrunt , ut exteris
Se trajedum & pugnam liberam prxberenr. [Hirtius. ]
Vidoria penes Cattarianos detit : quorum naves omnes incolumes manferc. Alexandrinonim
quinqueremis una capta ed, Se biremis cum detentoribus rcmigibulque , tres depredx i rcli-
qux propinquam fugam ad Pharum opidum cepere : quas cives protexerunt ex molibus atque
xdificiis imminentibus , & Cxfarianos propius adire prohibuerunt ; fed inde mox indudtil
Romanorum ejedi , opidum atque infulam multis dcliaeratis amiferunt. Cum autem infulam
gemino ponte continenti jungeretur , altero derclido ab hode facile Romani potiti funt : in
altero quum aliquorum temeritate perturbata res fuillct , in fugam verfi , curfu ad naves con-
tenderunt. Eorum pars , proximas nada naves , multitudine hominum atque onere depretia
cdj pars, relidens Se dubitans quid edet capiendum confilii, ab Alexandrinis interfeda eft :
nonnulli, expeditas ad anchoras naves confccuti , incolumes difccflerunt ; pauci ad proxima
navigia adnatarunt. Carfar in fuum navigium fe recepit : quo mulrirudo hominum infecura
quum irrumperet, fore quod accidit fnfpicarus, fefe cx navigio eiecic , atque ad eas quz lon-
gius conditerant naves adnatavit : indeque fuis laborantibus (uDlidio fcaphas mittens , non-
nullos confcrvavit. Navigium veri ejus , multitudine depretiiim militum , uni cum hominibus
interiit. (/^.)
Neque hic tacendum quod, ab Hirtio prxtcritum , i Suetonio [ ia Julio, cap. 64. ] Se eum
fecuto Orofio , {lib. 6. cap. lj.) de Cxfatc memor ix ed proditum : nando per aoo. patius ,
evalide eum ad proximam navem; elata Izva, ne libelli quos renebat madefierent, quea ipfum
de libellis fervatis refertur etiam 1 Plutarcho (in C. Caftre ,) 8c Dione. ( lib. 42.) Appianus
verb [lib. 2. bell. Civit, pag. j 2j. ] ita rem narrat. Solus in ponte inicrclufus premente hode
abjecit purpuram Se in mare defiliir : infe&mtibufque regiis diu fub aquis natavit , per inter-
valla tantum rcfpirans prolato capite , donec ad unicam navem adnatans , porrc&is manibus
agnitus ed Se fervatus. Et licet fcribat Suetonius , paludamentum quoque Cxfarem mordicus
traxi fle, ne fpolio potiretur hodis : Florus tamen (lib. 4. cap. a.) uni cum Plutarcho , rcli&um
ab eo in fluxibus niidc paludamentum dicit , fcu fato , feu confido j ut illud ingruentibus ho-
dium telis faxifquc peteretur. Er Algyptibs paludamento potitos , rroph.ro , quod de fugatis
tum hodibus datucrant , illud a/Hxifle, unquam ipfum ducem cepiticntj Se ab Appiano {lib. a .
bell. civi/. M. 484.) i Dione {in lib. 42.) ed traditum.
Hoc prxlio defiderati funt ex numero legionariorum militum circiter 400. & paulo plures
cladiatii atque remiges. Alexandrini eo loco cadellum magnis munitionibus mulrifquc tor-
mentis confirmaverunt; atque, cgeftfs e mari lapidibus, libere fune uii eo podea ad mittenda
navigia- [ Hirtius. ]
Mithridates interci Pergamenus ex Syrii» & Cilicia magnas copias celeriter , & propenfitii-
ma civitatum voluntate Se fiia diligentia, collegit. [Idem, ] Primb autem folus veniens Afea-
lonem , deinde ad fe acccrfivit gubernatorem Judxx Antipatrum} qui tria millia miiirum ei
adjunxit, fuoque hortatu , ut Hyrcanus Pontifex & exteri dynadx focia arma conferrent,
effecit: quemadmodum ex Hypficrate ( Phoenicum hidorico ) refert Strabo. [ apud Jofephum,
lib. 14. cap. 15.] Egit enim cum Arabum primatibus , ur & ipfi venirent auxilio : cjufque potif-
m'im opera certarim opem tulerunt Gelari Iamblichus dynafta Se Prolcmxus ejus filius Se
Tholonfcrus Sohemi filius Libanum montem incolentes , Se urbes Syri* pene univerfx. [ Jcftph.
ibid. cap. 14*3
Quum Romanos detrimento nuper accepto vehementi iis incitatos Alexandrini cernerent , &
adverfis rebus xqtfe ac fecundis confirmari ; legatos ad Cxfarem miferunt , ut Regem dimitte-
ret Se ad fuos tranfirc pareretur, parati jam multitudine belli txdio facere quod Rex iroperaf-
fet: eo fi authorc in Cxfar is amicitiam venturi clfent , facile deditionem feturam. Cxfiir , «fi
tam Regis qulra Alexandrinorum dubiam habebat fidem , dimittere tamen voluit , qubd illius
adventu , nec hodium vires crefccrent , Se bellum fibi gloriofius futurum eflet : fimulquc mo-
nuit , ut regno feo confulerec , Se fidem populo Romano fibique prxdaret. Ille , difilmulato per
lachrymas gaudio, orabat ne dimitteretur: i Cxfarc umen dimiilus, contra eum acriter bellum
Coepit gerere. [Htrttus cum Dione. ]
Quum , duce allumpto , Alexandrini nihilo fe firmiores fa&os aut languidiores Romano
animadverterent , eludentibufquc militibus Regis xtarem atque infirmitatem , magnum dolo
J. Vjjtrii jinnal. pars pojt. Mna ij ren
1 >
Digitized by CjOOglc
J£ T A S MUNDI VI.
147*
..,71,« acciperent , ncqtic Ce quidquam proheoe vidciciu ; rumorclquc exifterent , magna CxCiri
* , Iprxfidia tcrrcftvi itinere cx Syria Ciliciaque adduci ( quod nondum Carfati auditum erat:) com-
Imeatum, qui Romanis mari fupporub.itur .intercipere (latuerunt. Iuque expeditis navigiis,
jlocis idoneis ad Canopum in ftauunc difpolitis navibus , infidiabantur commeatibus. [ Hirt. ]
Et quia evocati cx Syria milites Cxfaris jam appropinquabant » omnia littora cuftodicrunt j
inultumque iis copiis detrimenti attulerunt. Et his quidem qui in Africam inciderunt, aliquam
:Cx(ar opem tulit : fcd apud oftia Nili multos Algyptii ignibus edicis , perinde adi Romani ea
1 loca obtinerent , deceptos comprehenderunt ; ira ut reliqui eb accedere non auderent. [/>«.]
Hinc chllcm inftrui Cxfar juflit ; cui prxfc&us cil Tiberius Claudius Nero. Profici Icebantur
in ea clailc Rliodix naves , atque in his Euphranor ; quem folita in pugnando felicitas hic
deftituit. Cum enim ad Canopum ventum clld, inllru&aquc utrimque daflu conflixi liet, & fua
contuet idinc Euphranor primus prxlium commililfct , Se illic triicmcm hoftium perfotaflet ac
demerliilet ; proximam longius infccutus, parum celeriter infequemibus reliquis, circumventus
ab Alexandrinis ell : atque ita qui unus ex omnibus eo prxlio bene rem geflir , folus curo fua
quadriremi vidi ice periit. Hoftibus tamen prxlio vidis , ut fui tuto terrx adnavigarc pollent ,
Tiberius ertecit. [ Hirtius : eam Dione. ]
Sub idem tempus Mithridates Pergamenus e Syria veniens, itinere pedertri , quo conjungi-
tur i£t»ypnis Syrix , Pelulium maenas copias adduxit. ( Hirt.) Conatus vero in oftium Nili ,
quod ‘ad Pelulium clt , adverfo fluvio contendere , quum navigiis introirum ALgyptii obllru-
xitlcnr nodu , ad foliam advedus ell ; in eamque navibus tranlponaiis ( neque enim pertin*
g t ad mare ) in Nilum navibus fuccvflit : deinde cos qui oftia Nili cullodicbam fubitu mari
fiuvidque lirnul adortus , ollia ipfa liberavit ; Pcluliumque clailc tctrcftribufque copiis aggref-
Ins cft. ( Dio. ) idque opi dum f firmo prxlidio occupatum ab Achilli propter opportunitatem
I i.i, ( namque tora vEgypeus maritimo acccllu Pharo , pcddlri Pclulio , vclut clauflris , mu
hita exillimatur) tepenti magnis citnnndatum coptis , multiplici prxlidio pertinaciter propu-
gna tibus , St copiarum magnitudine , qiias integras vulneratis defcuilqoe fubjidcbat , & per-
severantia cfnttantiaque oppugnandi , quo dic clt aggrcfihs , in fuam redegit potcllatcm j prx-
lidiuinqiie ibi Inum collocavit. ( Hirt. ) Ibi praecipuam operam navavit Antipater i primufquc
c.ip, 14. quadam
dejecta ) muri parte, aditum cartcris irrumpentibus in urbem aperuit. ( fofeph. lib. 14,
I Inde , re bene gcfta , Alexandriam ad Cxfarem Mithridates contendit; ( Hirt. ) Se «juum
biofeotidera quendam obviam libi ire audillet , eum politis inJidiis interfecit. {Dio.) eafquc
|regiones, per quas iter faciebat , audorirate ea qux plcrunquc adcll vigori, placavit, atque
in amicitiam Cx.ar» redegit. ( Hirt. )
Mithridatem & Antipatrum properantes ad Cxfarem rranlitu arcebant Judxi iCgyptii, qui
regionem qux Onix dicitur incolebant. Hos Antipater ut tribules in partes fuas traduxit : ma-
xime cum oftcndillcc Hyrcani Pontificis litteras t in quibus rogabantur , ut amicos fc prxbc-
rent Celati , cu nque commeatibus juvarent Se rebus exercitui nccclfiriis. [ Jofeph. lib. 14.
t.tp. 14. ] Alinius ve rb ( Trallianus, Belli civilis (criptor) ipfum Hyrcanum Pontificem cum
Mithridate /Egyptum invalide fcriplit: ut cx Strabone foftphut [ ibid. cap. 15. ] retulit. Pro
quo Se ilia Ceuris de Hyrcano verba faciunt , Tabulxxncx in illius gratiam abeo inferipea.
[ibid. c.lp. 17.] h Tw i» morunoomt rf*T*arrm 5u , x,
MfyfdrhAi dittfaXut iar’ tpob , nriUtu «'»</^1 ? t*i( ce r**u i/XtftC* Ai. In proximo Alexandrino
btUo i:i .luxiiium venit tum 1 joo militibus ■, CT -*d Mithridatem a rnt ndffm , virtute cejfit
nemini.
J.iid , regionis Onix incolx , audoritate Antipatii arque Hyrcani Pontificis libenter paruerunt.
Quod ubi audiverunt qui Memphim accolebant , Se ipli Mithridatem acccrlivcrum : Se ille
fuis panibus. lib. i+.
( 'fofepb. Delta e ip.ita14. ) ab Alexandria .
eo Qau;n loco, qui
profectus Grxcx adjunxit
hos aquoque litcrx fimilirudine nominatur , non longe
appiopinquarc Mithridatem Rex Pcolcmuus cognovillct , Se tranfeundum ei Nilum flumen
fciict i magnas adversus cum copias miiit , anibus aut vinci aut certi retineri pollet, ne fc
cum Cxlarc conjungeret. Qux primx copix numen a Delta tranliie , Se Mithridati occurtcte
j-jru.nmt , prxlium commi (erunt , fcllinanrcs prxripc.e lublcqucntibus vidorix focictatcm.
Quorum impetum Mithridates magna cum prudentia, Romano moic calliis vallatis, fuftinuit.
Cum vero incaute atque mfolcntcr (ucccderc cos munitionibus vidcictj eruptione undique fa-
cta, magnum numerum eorum interfecit. Quod nili locorum notitia reliqui fc tcxillenc, par-
tiinquc in naves , quibus flumen tranlicrant , rcccpiilcnt ■, huuliciis deleti cllcnt. Qui ut pau-
lulum ab illo timore le recrearunt, adjunctis iis qui fubfcqucbancur , rursus Mithridatem oppu-
1 gnare cccpcrunt. {Hirtius.)
1 Commilla pugna ell circa locum qui Caftra Tudxorum dicitur. Curabat dextrum cornu Mi-
thridates, liniltrum Antipater. In pugna Mithridatis cornu inclinatum cft , videbaturque da-
' dem accepturum , nili maturi prxtcr fluminis ripam accurrens cum fuis Antipater , qui jam
advcrlarios profligaverat , exemptis fodis periculo , afigypcios jam vincentes coegillct terga
vertere. Qui adeb fugientibus inftitit , ut calkra quoque hoftium caperet : advocato etiam m
1 prxdx partem Mithridate , quem infedando hoftem longe a tergo reliquerat. Ex fuis Mirhri-
' dares Uoo amifit : Antipater jo. (vel 80. ut cft apud jofephum , lib. X. Belli ,cap. 7.) Mithri- 4**7
j, fares vero de his Cxfarem per litceras certiorem reddidit : ingenue fallus Antipatrum Se (alutis
libi cauiam fuille Se vidorix. [ Jofeph.hb. 14. cap. 15. ]
b. Sub idem pene tempus Se rex Ptolenvcux ad opprimendum Mithridatem jxofc&us cft
Se Cxfar ad recipiendum. Celeriore fluminis Nili xuvigatione Rex cft ufus , in qua magnam Se
paratam
Digitized by Goo ;Ie
Anno IAbaom.
Pttiodi te stutl
fullin*, 'ch,.ih*.
Aii no
Mnndi. IMPER, MACEDONUM,
paratam «.lallem habebat. Czfar eodem itinere uti noluit j ne navibus in Humine dimicaret.
Hirt. ] Nodhi igitur navibus folucis, utiquim ad oftium quoddam Nili properaret , accen-
silijuc per omnes naves plurimis facibus , quo magis c6 contendere videretur , initio navibus
cft provctftus , poft luminibus cxtin&s retro navigavit : circumvcdtufquc urbem , ad peninfu-
lam Africa adharentem appulit. Se expoliris militibus, paludem circumivit. [Dto. ] priufquc
Regis copiis occurrit , quam is Mitluidatem aggredi pollit : cumque ad fe vigorem incolumi
exercitu recepit. [ Hirt. J
Confcdcr.it Rex cum copiis in loco exceliiore , naturaque rounitiflimo : ab eo Czfar feptem
millia palfuum circiter aberat. Se inter jedhis erat fluvius, in quo trajiciendo etiam cum Ale-
xandrinis pugnandum fuit. Eo fuperato , firoulque Alexandrinis tran/irum prohibentibus magni
ex parte cxlis , non magno intervallo a caftris Regis callra Czfar pofuit. Poliero dic caftcllum ,
quod Rex in proximo vico non longe a fuis caftris muniverat , brachiifque cum opere caftrorum
conjunxerat, vici obtinendi causa , Czfar aggrcfliis omnibus copiis expugnavit : indeque fu-
gientes Alexandrinos in caftra milites ejus infecuri, munitionibus fucccllcrunt , acerrirocque
eminus prxliari emperunt. Sed diverfis telis illi figebantur , adverfi ex flumine , in quo multe
naves inftrudbe funditoribus 8c fagittariis eos impugnabant. [Hirt. ]
Carfar , cAm videret milites acrius prxliari non polle , nec tamen multum profici propter lo-
corum dilficultatcm i animadvertit cxcclliflimum locum caftrorum rcli&um efle ab Alexandri-
nis, quod Se per fe munitus eflet, Se ftudio partim pugnandi partim fpe&andi decurriilent irt
cum locum, in quo pugnabatur. Cohortes igitur illicb circuire caftra. Se fummum locum ag-
gredi fultae : hifquc Carlulcnum prxfccit , Se animi magnitudine Se rei militaris fcientia virum
prxltanccm. Quo ut vcncum cft , paucis defendentibus munitionem , Cxfarianis comri militi-
bus acerrime pugnantibus , diverlo clamore Se przlio perterriti Alexandrini , trepidantes in
omnes partes difeurrere coeperunt. Quorum perturbatione Romanorum animi adeb funt inci-
tati , ut pcn£ eodem tempore ex omnibus partibus , primi tamen editiifimum locum caftrorum
caperent : ex quo decurrentes , magnam multitudinem hoftium in caftris interfecerunt. Quod
periculum plcriquc Alexandrini fugientes , acervarim fede vallo przdpitavcrunt in eam partem
quz flumini erat adjun&a : quorum primis in ipsa folia munitionis magni yi oppreffis , exteri
faciliorem fugam habuerunt. ( Idem. )
Conflat fugiifc ex caftris Regem iplum , receptumque in navem , & multitudine eorum ,
qui ad proximas naves adnatabant, demet (o navigio peri ille. [ Idem ; eum Livio, lit. m.
\Dione , lit. 41. & Orofio, Ut. 6. cap. 16. J Corpus ipfius obrutum limo ad Nili ripam devolu-
tum , loricx aurex (cujuiinodi ufos fuifle Ptolcmzos , |ulius Capitolinus in Maximino juniore
‘confirmat) indido cognitum fuit. [ Florui, Ut. 4. cap.i. Eutrop. Ut. 6. Orof. Ut. fi. cup. 16.]
Poft patris Aulctz mortem , annis 3 . Se menfibus 8. ille fuperfiur. unde regno ejus quadriennium
j1 Porphyrio tribuitur, [in Crac. E»f*t. Scaligeri pag, 11 fi. ]
In hoc bello 10 millia hominum exfa, 11 millia cum 70 longis navibus dedita , joo ex vi-
goribus cecidifle referuntur. [Oro/. Iit. 6. cap. ifi.J In eo vulnera tpioquc accepit Antipater:
quum ejus opera forti in rebus pericuIofilGmis Czfar ufus fiiiilct. [Jefepb. Ut. 14 .cap. rj, J
Czfar , magnx vi&otiz fiducia , proximo terreftri itinere Alexandriam cum cquiribus conten-
dit ; atque eam panem opidi vilior inrroiir , quz przfidio hoftium tenebatur. Omnis verb
mukiuido opidanorum , armis proje&is mmjirionibufque fuu relidis , veftc ea fumpta qua
fupplices dominantes deprecari confucvcrunt , facrifque omnibus prolatis quorum religione
precari offenfos irarofquc animos regum erane foliti , advenienti Cxfari occurrerunt , frque ei
dediderunt. Czfar in fidem receptos confblatus, per hoftium munitiones in luam panem opidi
magna gratulatione venit firorura qui non tantum bellum iplum ac dimicationem, fcd enam
talem adventum ejus felicem fuifle Ixtabantur. [ Hirtim. ]
In faftis Kalendaribus marmoreis, [ Infeript . Grureri pag CXXXIII. ] ad VI Kalendas Apriles,
annotatum haberur. hoc dii cziar alex a n d. a b ce p i t. Ut autem annus hoc
tempore Romx agebatur, dies ille in 14. Januarii Juliani diem inddit. Tunc igitirr bellum Alexan-
drinum cftfininun : quod 1 Czfarc gcftum neque loco , neque tempore aqua , ftd hyeme anni , refert
Suetonius. [ ia Julio , cap. 3 5*]
Czfar /Egypto potitus , Romanorum dominio eam non fubjecit , fed Clcopatrx conccflit ,
cujus gratia totum bellum geflerat. Metuens tamen ne Aigyptii mulieris imperio traditi denuo
tumultuarentur, neve Romanorum in fe animos cum hujus rei tum fuz cum Cleopatra con-
fuctudinis causa commoveret -, conjugem eam fratris fupcrftitis efle juftit , regnumque nrrifque
commune fecit. Id quidem in fpeciem agebat 1 re ipsa totum Clcopatrx regnum deferebatur.
Miri tus enim ejus teaJio» puer xtate crat,( ii taotim annorum : unde&riw wumAoK eum
fuifle dicit Strat. lib. 17. p- 7 96. ) ipfa autem apud Cxfarcm gratia nihil non poterat. Itaque
fob prxtextu conjugii , quo fratri jungebatur, regnique cum eo ex zquo obtinendi , ipfa fola
retum potiebatur , ac Czfaris confuctudine urcbarur. Hzc liberius Dio, [Iit. 41.] quzmol-
UlU , iu Czfaris gratiam, A. Hirtius ita retulit. Cafar , ts£&pto atque Alexandri a potitu*,
recet confiituit , quos Ptolemau* tejlamento fcripferat, atque obteflatu* erat populum Romanum
ne mutarentur. Nam , majore ex duetu * putri* rete amijjo^ , minori tranfdidit regnum , majo-
riqut ex duabtu filia Cleopatra , qua mauferat in fida prafidiifque eju*. Se Suetonius : [ in Julio ,
cup. jj.] Regnum */£j)p*i vitior Cleopatra fratrique eju/ minori ftrmifit : veritu* provinciam
facere, ne qumdoque violentiorem pr a fidem nabla, novarum rerum materia e (fer.
Cum Cleopatri Cx&r & convivia in mimam lucem farpe protraxit > Se in Nilum uni cum
ipsa 400 navious fubye&us , eadem nave thalamego pene iCthiopia tenus aCgyptum penetravir ,
nili exercitus fcqui rccufaflet. [ Sueton. itid. cap. 51 .eum Appiano , Iit. 1. Bell, civit. pag. 484.I
N n n iii Alexan-
I-'/•/' 4
M T A S M W N D I Pl. .
ipfc conccflit
j ■ Alexandri* Cxfar columnam xrcam ibunt , juta qux Alexandrinis Judxis
‘M- tp. & iib. a.
|inferipta continentem. [ J4‘fh- «*• ■+• Au. >?»'-'•
« , rebus
iIOpiuinaccopiis fecundisibique Cxfarc eaus quxrea, optabat
quum , deSt crudeliffim
elatus,Se victor quum
,Ida.fpetaret , Pomum
fottuuam patet-
'omnibus occupavit:
civium Romanorum Pontico-
Jnam feliciore eventu dclbnatct, multa opida repugnavit , bona atque itatis commendationem
rumque diripuit , fupplicia conftituit in cos qui aliquam form-c
, patetnum regnum fc
habebam ea, qux motte elTcnt roifetiota; Pontumque nullo defendente
tecepilfe ebrians , obtinebat. [ Hirtine. j ... .
Ptxcipue veto crudelitatem fiunt in Amifum urbem Ponticam eacrout : quam , quum diu
bus ad unum excitis omm-
reftitUlct , vi expugnatam diripuit , pubetibus interfiniis St impubeti
bus. f Appnue.lib. a. Bell. cit/el.pnf. 48* De., **•}*•] . , . . ,
1 Romams meundat
t Afander cui tutelam Bofphori Pharnaces crediderat , bonx gtaux
causa ' fpcque tegm Bofphotam ab eis accipiendi , comta dominum fuum infuttexit. L Die,
4'cxfat es jpvypto ad M. Ciceronem iiueras mifit , ut elfct idem qui fuilfer , St Imperatoris
perferente , con-
(obtem inCilidi geftam) appellationem relineret: Se C. Pansa mmtiura Uf.ru 1. ] Po li tcduum
cedas fafccs laureatos Cicero tenuit , quoad tenendos putavit. [ Cjc.f r,
Cilici
ienim ex Cilici* provincia , Romam adhuc ille non introiera t : fed livores cum fafeibus fecum
jcircumferebat
crebat,, —— - r o frultrl inhians. [
triumph - lib. n. *d Attic. tpitl.6. ] Reddit* funt autem
Sexti), [
Idus Sextii. 14- ud familur.
lib. 14 eptfl. ult.] Uve poftrcmo
litterz Ciceroni
[Czlatit litter* pridie Idus
Ciceroni,, pridie [/i*.
dl°Phar-iaces' ^' Bithynia occupata & Cappadocia , Armeni* minori imminebat, omnelgue illius fuo
or* reges 3c tetrarchas concitabat. [PIuttreLi* C*f*rt. ] In Afum quoque , fpc ejuldem
, contendebat. [ Du> , Itb. 4».]
ccfsiis quo pater ejus Mithridates ulus fuerat
OUrem menfes novem cxcgilfc yJfpUnm indicat
exegi*, , Appi.neee indicat.^ ( Ub. x.
. (Iit. Bell civil. ££.484. )
a. Bell,
y£ ;ypto Cxfarcm
In .figypto
\c vel diutius ibi Clcopat ia cura dctiuuil lct, vel Romam profici lccmcm comiuta fuillcc * nifi
Pharnaces
Pharnac ypto invitum dctraxilfct , & in Italiam properare vctuillct. ( Di$t lib. 41.)
cumSeAigypr
es cum&^
Cleopatra
Cleopat vetb filium
ra veri» lilium brevi peperit , Grfationem . ab Alexandrinis appellatum. ( f/»-
pe illi ......
brevi pi»ll
£l:~ *impolito. ( * Sutrcn. in
l.rri in Cel.re. ) eo nomine a mane , iplo Celate permittent r e , filio ° *“
,r • Z*J Ure. ) eo nomine a matre , ipfo Cxlarc permir , feniore
Inii, cM.it.), ji.) Eam
Eam tamen poli Cxlaiis
tamen ,, poli Olatis difcc tlum, cum horte iplius Cnxo Pompeio
difcclfnm,
habui Hc
nera habtiilfe
confuctudiinem , in sfnro
Antoni.mo Ptuiai l,m fubindicat.
fuo Plnmrc
Magni filioj, eonfuctud ocn , cujus nnomine _
..... diu ,
rr* foror
Cleopattx fotorem em natu
natu mino rem
minorem Arlin
Arfinodn , cujus Ganymedes impotenter
Cifar deduxit
Oxfar : ne
uc qua rursus nova didendo
diireulio , priulquam
priulqua m diuturnitat
diuturnita tee
regnaveratt , ex regno
regnavera r» ner Iviininn i.-.iil ii ifllS II
, per homines leditiofos nafceretur . Legione veterana feni
confirmarentur Regis imperia
licum dedudU , extetas ttes ibi tcliquit s quo firmius edet eorum Regum imperium qui
■
neque amoicm fuoium habere poterant , quod fideliter permanferant in Cxfatis amicitia
, in
neque vetudati. auftoiitatcm , paucis diebus reges conduuti. ( Hirtini , cnen Surum»
f "rabus" "mmiiibus confeckis Se collocatis , itinere tertedri Cxfar in Syriam cd profeidus ,
ir ait ' Hirtine 1 [cnm Snecui, in /nli.C./nrr , cnf. |J. flnl.rclt, in Crftrr , Affinne Ut. a.
Ura.eiW.pug. 4S4. & Oro/io , iii. C.cf. id.] vel clade, ut fetibit Jcfrphm [lil. n.cp., i(.]
8c ipfc Hirtine podei confirmat.
lic Cxfatis ab Alexandtia dlcclfia tumor III. Non. Quintii. ( Aprilis Juliani dic a)) m Ita-
liam pervenit. [Cie. .id Actie, lili. iuepift.19.] Antiochix Cxlarcm reliquit C. Trebonius:
qui Selcucti Pieria prodatis . aS dierum ilincrc condito , X V I. Kalend. Septembr. (Junii
five
Juliani die I.) in Italia fuit. ( ld. ibid. tpifl. a J. ] Unde colligitur , XV. Kalend. Sexui,
Maii luliani dic C. Cxfarcm Antiochix fitidc. „ . , , , .
Johaimcs Malcla Antiochenos , in Chronicorum libro 9. adhuc inedito , i,c dnoiectm menfii
Anemifti fine M.ii in urbe Antiochena de Julii Gelaris imperio edictum publice ptopofitmn
milium
fiiilfe innuit I & victfime cjufdcm menlis dic de iplius Urbis libertate t Julio Cxlare eb
cdiaum alterum , ita incipiens, ir /tmixti* rf /leiynrixu , 'npa i, dnt.n , i, dmmfu,, i, •fn.Srltm
4« «V<t«x!i , 'l»ai« r«i»' I dte. atque dic demum vierfime terno Antiochiam ingeediuu
dii Dictatorem Cxliicm. quum die 10 Antiochii illum fixillc , illud jam produftum Edidti
exordium non obfcurc lignificcti aedieas ex utbc potiits illum difceflidc, quam eb vciiiflc ,
fiailTct dicendum. . . , . . _
Anrigoiuas Atidobuli filius ad Cxfarcm veniens, quritus cft de palm mfoitumo , qubd
propter ipfom veneno t Poropeianis cxtinttns cllet , Se frater fuus i Scipione deuri percuf-
iiis: rogabitque ut fui mifetcrctur , paterno principatu ejedti. Prxtrrca Hyrcanum acculabat Se
:
Antipatium , qubd per vim principatum gemis gctcrciit , nec abllinercnt ab iplius injuriis
auxilia cos in JEgyptutn Cxiiui mi filfc criminatus, non benevolentia fed timore veteris difeot-
dix Se ut amotem Pompeii dcprccatcntur. Antipater vetb caulam fuam egit , diluena oblecta
ciimina : Antigunumque feditionia Se novarum tetum Itudiofum clfc coarguit. Cominemora.
ad-
bat cuam quantum proximo bello laborallct pro Gefate : ipfum vetborom fuorum tellem
ducens , St multitudinem vulnerum qui acceperat oftentans. Tum Cxfar oratione Antipatri
motus ' Hyrcammi pontificem declaravit : Antipatro vero dynaiiiam qiumcunqoe ipfc opta-
ret obtulit , Se procuratorem Judxx conftituit. [J‘fipb. lib. I. Belli, e.p. 8- & llb. 14. Jxeirjnit.
^Statuit amem Cxfat , Hyrcanum St liberos ejus etbnaicliiam St pontificatum Judxorumfi
pcrpdub terinere mure patrio t itquc in fociotum Si amicorum fuonim nunxnim recipi. 81
Digitized by
qua
IMPEQ. MACEDONUM. 47 f)
qua contromiu exorta luerit de Judaica dilriplina , judicium penes ipfum dic. adhxc nec
hyberna militi debere , nec pecunias ab -eo exigi, dedicariquc xi cam tabulam hxc continentem
in Capitolio, &' apud Tyrum, Sidonem, A 1calonem , in templis, in (criptam Romanis atque
Grxcis litteris: & ut deacta hxc ad omnialoca mittamur. {Lit. 14. Antiqu. cap. 17.]
Cxfar commoratus fct£ in omnibus Syriae civitatibus qqx majoris erant digniratu , prxraia
benemeritis Ac viririm Se publice tribuit : de controvcrfiis veteribus cognovit ac ftatuir. Reges ,
tyrannos , dynaftas provincix , finirimofquc (qui omnes ad cum concurrerant ) receptos in fidem ,
conditionibus impolitis provincix tuendx ac defendendx , dimifit Se libi Ac populo Romano
amicilTimos. [ Hirtius. ]
Tyri omnia Herculis donaria Cxlar fuflulit ; quod conjugem Se filium Pompeii in fuga rccc-
piilcnc. [Di*, Ut. 41*]
Paucis diebus in Syrix provincia confumptis , Sertum Cxiarcm amicum Se nccellariam faum
legionibus Syrixque cum pr.rfccille, ait Hirtius : Sexto quxftori ac cognato fuo omnia ibi cura
commi li (lc , fcribilDw. [W.47.] Legionem ab eo , jam tum dc bello Parthico cogitante, in'
Syria rdi&ntn , Ac live prxfe^birx dignitatem conlanguinco Tuo Sexto Julio adolcfccntulo 1
conccdim fuillc , Appianus indicat [Ut. i. Bell, civit, pag. 575. & lit. 4 .pag. 6 13. ]
Cxlar* ordinatis rebus Syrix , eadem clalTc qui venerat profectus cllin Cilidam. [ Hirtius ;
cum Jo/epht , Ut. 14. C4p. 16.] Cujus provincix civitates omnes evocavit Tarfum ; ibique , rebus
onwibus provincix & finitimarum civitatum conditum , cupiditate proficafccndi ad bellum 1
( Ponticum ) gerendum non diutius moratus elL [ Hirtius. ]
Hic Tarcondimoto ( cujus liiori , ex Ciceronis cpidola 1. liber 14 ad familiares, fa&» c(V men-
tio) qui Cilici* partem libi (ubje&ara habebat, Ac re navali Pompeium plurimdm juverat ,
ignovit. [ Dio , Itt. 4t. ]
Antipater , ubi de Syria Cacarem profecucus <d , in Judxam revetfus, obeundo provinciam
novarum rerum cupidos compcfcuir, tum minii ageru tum confiliis. Fore enim, ut fi Hyrcano
contenti fint principe feliciter degant fruenio fuit quifque polle fllorubus. Sin novas fibi fpes
polliceantur , Ce lucra ex rebus turbaris captent : te quidem pro prxfidc habituros dominum ,
Hyrcanum veri) pro rege tyrannum, tum Romanos aeque Celarem aderbos hoftes pro prin-
cipibus. Hos enim nequaquam laturos mutari aliquid ex his qux ipfi conditucriut. Cum ea* 1
rnen Hyrcanum dupidum ac fegnem animadverteret , per Ce datum provincix componebar. Et j
Phafaclum quidem e liberis luis natu imxinvim Hicrofolymis & circumjacenti regioni Ducem
condituit: Herodi fecundo, admodum adalefccnci, Gallicam curandam Commiiit. [Jtftph. Ut. •
1. Belli, cap. 8. & iit. 14. Anti quit. cap. 16, 17,] I
Herodem cum quindecim tantum annorum fuillc, apad Jtfephutn legimus. [Iit. i+,cap. 17.]
eundem quoque ex eo numerum Rufino in verfione fua , Phorio in Bibliotheci, [ cod. ij8. 1
'Pieudogorionidc Hebrxo , [ /it, j. cap. $. ] Ac Niccphoro Callidi , [Ut. 1. bifer. Ecclef. cap. 6. J
retinentibus. Verum primi rerum Herodis dcfcripcorcs , Ptolemxus St Nicolaus Damalcemis , 1
ex quibas fux Jofephus hiufic , non 15 fcd if fcnpfifle videntur ; Se nota «in n , facili libra-'
rioruia ecrore, deinde tranii ville. Ab hoc enim tempore ad Herodis mortem anni numeran- (
tur 4). cum dimidio fer£. Quibas anni additi if, annos conficerent 68 atque anni dimidium:
cujus dimidium altera n fi ille cxegillct, aceatis annum 70 attigillec. Quum verb extremo morbo
laboraret, «fei i»c tCJluttario , circa annunt feptuagtfmum futUc ilium , ipie quoque fefepbut
agno Icit. [ Ut. 17. eap. 8. ]
Phifxclo natus cd filius Phalaclus \ cui |>odci Sxlampfio Herodis Se Mariammes filia nupfit.
[ hfepb. Ut. 1 8. eap. 7. ] fiquidon (cptcuuis ille erat , quum parer Phalaclus mortuus ed. (_ M-
Ui. 14, eap. 2J.]
Paarnaces adversis Afandrura, qui in Bolphoro ab eo defecerat, expeditionem indituit. Sed
quum ,c(Te in via Cxiarcm, atque in Armemxin properare audiret) 'perterritus , magifque ab
impetu quini exercitu ejus (ibi timens . multos ad eum autequira propius accederet legatos
1 dc pace ntific , fi quacunque tandem ratione prxlens diferimen evitare pollet. Idquc in prunis
obtendebat, fc Pompeium nullo auxilio juvillc : Ipcrabatquc Ce Cxiarcm, in Italiam Africaraquc
properantem, ad pacificationem addu&urum , a cujus dilcellit bellum renovare facild pollet.
Quod ipfum Cxfar fufpicarus, primos ac fecundos ejus legatos comiter accepit ; ut (pe pacis
quam maxime incautum pollet invadere. [ Dit, Ut. 41.]
Cxfar, magnis itineribus per Cappadociam confodis, biduum Mazacc commoratus, venit
Comam , vctudilfimuro in Cappadocia BclLoox templum: quod tanri religione colebatur, ut
facerdos ejus majeftatc , imperio At potentia fecundus i rege conienfu gentis illius haberetur.
{ de quo videndus Strato, Ut. 11. pag. jf 5.) Hoc laccrdocium Cxfar homini nobilifiimo Ni-
comedi Bithynio adjudicavit : qui , regio Cappadocum genere ortus , jure minime dubio , ve-
tuihte tamen interrupto , illud repetebar. [Hirtius. ] Etfi enim exteris qui pro Pompeio con-
tra fc deterant , ditionum quas a Pompeio acceperant polTcflionem confirmaverit : Comatiorum
tamen faccrdotium in Nicomedem tranftulit ab Archelao. [Appian.in Afithridatic. pag. 254.]
quod patri ipfius Archelao , fororis Cleopatrx natu maximx marito , i Gabinio in ifigypto
ocrifo, Pompeius tribuerat. [Strabo , Ut. u.p*g. jj8.]
Quum propids Pontum finefque Gallogrxcix Cxfar accelMet , Dejotarus tetrarches Gallo-
grxcix , tunc quidem pene totius , quod ei neque legibus neque moribus concelTum fuillc ex-
teri Tctrarchx contendebant , fine dubio autem rex Armenii minoris ab Senatu appellatus,
depolitis regiis infignibus , neque tantum privato vcltitu fol etiam reorum habitu, (upplex ad
Cxiarcm venit oratum , ut libi ignofccrct , quid in Co. Pompeii caftris fiiillct : feuue ignora-
tione itatua Italiaf ac ncccfiiutc exercituum Pompeii , quibus vallatus erat, defendebat. Eam
renodi *>«n
Anno
j£-T A S MUNDI VI. 1'iliant. CSriltu.
Mundi
'~i exculatiouem C xiar rejiciebat : fcd tamen fc ronccdcrc id lactum dkcbac lupcrionbus luis
7 bene fi» iis , veteri hofpmo atque anticitix , dignitati xtatique homini» , atque precibus eorum
qui frequentes concurrillcnt , Iiofpitcs atque amici Dejotari, ad deprecandum. De conrrovcr-
liis Tetratclurum pulles fc cogniturum Hic dixit : & regium veflium ei rrftitnir. Legionem
autcin eam quam ex luis Dejotarus difciplina Romana conflirutum hibebat , equuaniinque
omnem ad bellum v Ponnuim) gerendum adduci jiiffir. [Uem.] Hunc tamen Dejotarum
hofpitcm Tuum pecunia Cxlar mul&ivit : Se Armeniam minorem a Senatu illi datam , fcd 1
Pharnace tunc occupatam , Aiiobar/ani Cappadocix regi attribuit. [Cicero, in orat. Philippica.
O* de Divinet. Ub. i . & i. Dio , Ub. 41.]
Imperatam pecuniam, icctuin & tertio au&ionibus fa&is Dejotarum dcdillc , qua Cxfar ute-
retur ad bellum; in oratione pro eo rege habita Cicero indicar, ubi etiam, ad gratiam conci-
lianJaro, ita ille ad Cr larem lue Jc te perorat. ^nid retineat per te Meminit, non quid ami-
ferit : neque fi a It malitatum aratratur j fed , eum exijlimaret mttltu tibi mutti i cj)e tribuende,
quo mutus a /e, tjiu in ulterii pane fui [et , e.t [umeres , non recufavit, Scc. Omnia tu Dejotaro,
Cdfar , tribui ili ; cum & ipji filio nomen regium coiiceffifli. Hoc nomine retento atque conferveto,
nullum ientjieiuM populi Romani , nullum judicium de fe Senatui immiuut »m putat.
Cum in Pontum Cxfar yr ni liet , copias omnes in unum locum coegit: qux numero, atque
exercitatione bcllortun mediocres erant. Excepta enim legione V I , quam fecum adduxerat
Alexandiia veteranam , (multis laboribus pcriculilquc functam , multifquc militibus partim
dirticultatc itinerum ac levigationum , partim crebritate bellorum, ad:6 diminutam, ut minus
mille hominum incacllct) rei iunx erant tres legiones : una Dejotari; dux , qux in eo prxlio ,
quod Cn. Domitius ferit rum Wrafnace , fuerant. [Hirttut. ]
* Adventante Cxfarc territus Pharnaces, legatos de pace mifir a ihiccntcfimo ftadio ferentes
Jei coioiuin auream , & fatis llaltc regis fui hliam offerentes in matrimonium. [ Appian. Bell.
I civil. lik a - 4&4- ] ln primis autem deprecabantur , ne ejus adventus bortilis cllct : faclu-
IIlim c,,im omnia Pharnacem, qux imperata clfent. maxinKouc commemorabant, nulla Phar-
nacem auxilia contra Cxlarem Pompeio dare volitflle ; cum Dejotarus , qui dcdillct , tamen ei
ifJt;s feci liet. Cxfar rcfpondit , fc fore xqullfimtim Pharnaci , fi qux polliceretur rcprxfcnta-
■jtiriis edet. Monuit autem , ut folebat, mitibus vcibis legatos , ne aut Dejotarurt) fibi objicerent ,
i aut nimis eo gloriaremur beneficio, quod auxilia Pompeio non miliUcnt. { Hirttut.] atque
jhoc ip fimi Pha ituri vitjo vertit , qnbd Se improbus & impius in bcncfiidorcm fuum foiflct.
4».ci*4S.]
[Dio , Iit.remitteret
icanotum Jubebat denique , ut Ponto conTcAim ille decederer , faniihafquc publi-
\ exteraque rcAituerct fociis civibufque Romanis , qux jpcocs eum enent :
fi feci liet , riun demum munera recepturum fc dixit , qux bene rebus gcltis imperatores ab
amicis accipere confucllent. [ Hirtius. ] v
I Pharnaces omnia lihcralitcr pollicitus, cum fcftinanrcm ad Urbem Cxfarem fjieraret libentius
etiam crediturum (uis promiflls ; lentius agere, decedendi dicmpofiulatc longiorem, parfEones
t interponere , in fumma ffuftrati carpit. Cujus calliditate cognita , Cxfar ita negotium accclc-
I'ravit » ut celerius omnium opinione manum confcmer. [Idem.]
Aii calha igitur Piurnacis quum vcnillct, 'm hanc vocem erumpens , Ergo jam non dabit
pon.il patricida l in equum inliliit ; St ad primum clamorem editum in fogam hollem vertit ,
jmagnamque ftragem edidit : adjutus circiter mille equitibus, qui primi procurrentem fecuti
funr. Ita Appianus , in Bell, civil. lib. i. [pag. 485. ] Similiter & in libro Hiftorix fiix 41. Dio
Eadem dic qui ad hollem pervenerat, ex itinere ad nimie itionem delccmiki St aliquandiu ab
equitatu cnriibufquc falcatis hoftium conturbatus , eandem victoriam obtinuir. In colle Cxla-
rem aciem inftruxilTc , notat Jui.us Frontinus; ['Siratagemat.lib.l.eaf. 1.] camquc rem ei ex-
peditam fecilfc viciotiam : quod pila ex edito in liibeunrrs barbaros rroilla protinus cos aver-
rerem. Cum Cxfarc quoque Dejotarum in acie contra Pharnacem fiiillc , corpufque fuum pe-
riculo objccillc ; in oralioiK |>ro eo rege lubiti confirmat C.cero.
Commilla pugna citca Scotium monicro cll , non multo longius tribus palfiium millibus ab
urbe Zeli diHimra ; juxta quem Piurnacis pater Mithridates Triarium cxcrcitiimquc Romanum
magni e ladr aflxaxrat. [ Hirtius ; rum Plutarcho iu Ctfare , Appiano in AI. ibrUuttic. Pag. 1J4.
■Jr Dione, Ub. 41. j Eum montem Plumaccs , ( ut accuratiorem totius hujus pugnx hiiloriam
ex Hirtio icj r.vlcntemus ) veteribus paternorum caftrornm referis operibus , copiis omnibus
luis occupavit. Cxfar , qui ab holte millia pslUiiim quinque callra poluetat , valles regis caftris
proximas , occupatutus , pioxima noclc , vigilia quarta, legionibm omnibus expeditis impedi-
menrifquc in caltris icliclis , cum iplum locum cepit in quo Mithridates prxlium adversus
Triarium feccrar. #
Pharnaces, quum id repente prima luce animadvcrcillct, copias fius omnes pro caftris in
•Iruxit : & , live loci felicitate impulfus , live aufp.iciis & religionibus indu&us , ( quibus ob-
nwper,.Jfe tum po/lea audiebamut j inquit Hirtius) five contemptu paucitatis Romanarum
copiarum , quarum magnam paitcm jam liib Domitio fuderat , ultrb Romanos caflra fua mu-
nientes iniquo loco inv.ilif. Quod illis, fubito ab operibus vocatis Se nondum ordinibus indi u
du t magnum ter rorem attulit. Valcarx regix quadrigx , pcrmillos milites perturbabant: qux
camen celeriter multitudine telorum fune opprclfc. Intccutt has cft acies bolbum : acriquc co-
minus prxlio ficto , dextro cotnu, quo veterana legio VI. nat collocata, initium vittorix na-
tum c(l ab ea parte ; finifito deinde cotnu mediaque acie totx profligat* fune copix regis.
Itaque multis mUilibus putira interfcdHs partim fuorum ruina opprclli, qui velocitate ettii
gcic poterant, armis tamen proje&is , vallem tranfgrc(fi, nihil ex loco fiiperiote inermes dub pro
hccre poterant. Romani veto vi&ocu dati , fubirc iniquum locnm munitionefquc aggredi noi
Digitized by C
1
*crioH if xtoml
Aaao Annoin.
IMP E B^J/lAC EDONUM. 477
lulunx Chnfti*.l
dubitarunt : Se, defendentibus cadra iis cohortibus quas Pharnaces prxfldio reliquerat, cele-
riter caltris hodium fune poriti. [/</.)
Ita Pharnacem Cxfar uno Se, ut lic direrim, non toto prxlto obtrivit, more fulminis, quod
titio eodcmqnc momento venit , percudit , abfcdfir. Nec vana de Te praedicatio cft CMuii , ante
vidtini holkm clli- quam vifura. [Flenu, lib. 4. e.tp. 2. ] Judabatqtie ille, eadem dic Se per-
vcnillc fc ad holkm , Se vidiflc eum , Se viciflc. [Dio , lib. 42. ] quod in litteris ad amicum qu cu-
dam Amintium live Anitium Romam miliis ab eo tribus iliis verbis cd cxprelliim : vtsi
vidi , viet. [Plut.ircb. in C*f<*re. Appian. lib. 2. HtH. ctvi/. pag. 4S J.] Intra quintum enim
qui.11 adfuerat diem, qoatuor quibus m confjrcdnm venit hom , una Pharnacem profligavit
adc. ISnefon. in “fultu, e.tp. jj. ] crebro commemorans Pompeii felicitatem » cui prxeipua mi-
liric Ims in bello Mithiidatico de tam imbelli genere hodium contigillet. [ Id. ibid. cum Ap-
piano , lib. 1. Bell. civi/. pa{. 48 }
Pharnace, , interfecti multitudine «mni aut capta fuorum , cum paucis equitibus profligit.
Cui nili callrotuin oppugnatio facultatem attulifla liberius profugiendi, vivus in Cxlaris po-
tcllatcm adductus cllct. [ Hirtius. ] Sinopen veri» ille cum mille couiribus refiigit. [ Appia».
M<thridatic. pag. 254.]
Cxfar, incredibili cif Ixtitu affectus, quod maximum bellum tanta celeritate confecerat:
cracquc fubiei periculi recordatio Ixtior, quivi vidom facilis ex diiiicillimis rebus acciderat,
[ Hirt. 1 Prxdam omnem regiam Se manubias, quamvis plurimx ctant, militibus donavit. [Id.
& Dio. | Cumque trophxnm eo in loco Mithridates de Triario damidci; quia id conlccratum
diis belli evertc.c fis noti erat, ipfc de Pharnace ltium oppofuic, atque ita Muhridaticum ob-
fcuravit quodainque modo dejecit. Poftea receptis omnibus qux vul Romanis vel eorum fociis
Pharnaces ademerat, lingula iis qui amiferant reditu it,- parte quacLim Armenix , quam Ario-
barzani Vdono 1.
dedit ', excepta. Amifenorum
Legionem decedere ad prxmia atque calamitatem libertate cisindara
honores accipiendos compcnlavit.
Italiam jullit } [Dio. ]
auxilia
'Dejotari domum retnific : duas reliquas legiones cum Caelio Viniciano in Ponto reliquit.
Iu per Gallogrxciam Bithynumque in Aliam iter fecit : omniumque carum provinciarum de
controvcrliis cognovit & llaxuit ; jura in tetrardus , reges, civitates didribufr. [Hirtius. ]
I In Alii pecuniam obiter colligebat, magna publicanorum per imgulos populos acerbe exi-
gentium invidia. [Appian. Bell. civi/, lib. 2. pag. 4Sj.] (cujos tum Proconfui fuit. Calaris St
Ciceronis in auguratu collega, P. Servilius Ifauricus: ut ex lib. I j. ad fami/iar. epifi. e 8.
imclligitur. )
Britlugoras , vir inter Heradeenfes Ponti fummx authoritatis , qui civium fuorum rausa
Cxlarcm per orbem hucufqac fecutus fircrat, illo Romam jain redire indi tuente , IcncdU Se
laborum alfiduitatc cxiuudus, vivere dc/Iic > grandem pairix luChiin relinquens. [ Memnon , in
Excerpsit Photii , eap. <fx.]
Mithridatem Pergamenum ( a quo res feliciter celeriterque geda in /E ’ ypto fiiit ) regio genere
ortura, difeiplinis etiam regiis cd acatum , (nam eum Mithridates, rex Afec totius, propter
nobilitatem Pergamo parvulum fecum afportavcrat in cadra , multbfquc tenuerat annos )
regem Bofphori Cxfar condituit , quod fub imperio Pharnacis fuerat : provincufque populi
Romani a Barbaris, atque inimicis regibus, inter polito araicidimo rege, munivir. [ Hirtius. ]
De quo videndus Strabo , lib. i J. pag. 615. (cum notis Cafauboni : ) Se Appianus in Mithrida-
ticis, pag. »j4.
Eidem bellum contra Afandrum mandavit : ut Bofphoro potitus , ejus in amicum ulcifceretur
perfidiam. [ Dio, lib. 41. ] Eidem quoque Trocmorum in Gallogrxda ( Ponto Se Cappadocix
confinia pollidentium ) tetrarchiam , ut materni generis jure Ipfi debitam , adjudicavit i occu-
patam «Sepolle llam paucis ante annis k Dejotaro. [ Cicero , ut orat. Philippie. 1. & lib, x. de
Divinat.
lib. 41. ] Hirtius , de bello Alexandr. Strabo , Itb. 12. pag. j 67 . & lib. I $. pag. 61 5. Dio ,
In Grxeiam Italumqne deinde Cxfar navigavit: migna vi pccunix undique quibufeunque
titulis confecta», veluti ante ab ipfo quoque fa&um fiicrat. Partim enim eam pecuniam , qux
Pimpeio priiis promiUa fuerat , exegit ; partim, aliis obtentis caulis, alias imperabat. Mulus
quoque a principibus regibufquc aureas coronas accepit , parurum vi dor iarum ergo. Daafque
res ede prxdicahat , ambus Se pararenrur Se confcrvarcncur Se augerentur imperia ; milites &
pcctiniat : carumque alteram per alteram confidere, Se alterutra deliciente , alteram limul con-
cidere. [Dio, lib. 42.]
Uie ad Kalendas Septembr. (qux inciderunt in Junii Juliani diem 17) Athenis non videtur
fore. Multa enim eum in A fi a dicuntur morari ; maximi Pharnaces : inquit Cicero ad Atti-
cum. [lib. 11. eptfi. 24.] Verum Pharnace fine ulla belli mora villo , (ut in libri Liviani 115.
epitome legitur ) exteri (que rebus celerrimi confcdis , ut Italiam celerius omnium opinione
venu: ut in fine libri de bello Alexandrino notavit Hirtius.
| Romam verb Cxfar venit , circumagente fe anno quo Didator iteriim dclignart» fiicrat , ( qui
magidrarus nunquam ante fiietac aunuus ) Se in proximum annum Contui declaratus cd.
[ Plutarch. in Csfare. ]
I Pharnaces Domitio (Calvino,) qui ad ipfum pcrfcquendum k Cxfarc rclidus fuit , Sinopen
tradidit : Se pace accepta dimidiis cum mille fuis equitibus , equos interfecit ; iniquidim^ id
feremibus eoitim dominis. Inde confcenfis navibus , in Pontum eum fugiile , apud Appianum
in Mithridaticis [pag. 254.] legimus, quum., ex Ponto, fuifler dicendum. Nam & in Ponto
ipfa Sinope fiiit : St in Bofphoranum regnum a Pompeio tibi traditum rcfiigillc Pharnacem ,
in libro a. Bell, civil. [pag. 485.3 ‘dem ipfc Appianus confirmat. Herodes
J. ZJfierii Annat. Pars ppfi.
Ooo
M T .
Hetodct Galilxx prxfcdus , Ezcchiam Judxuin , qui cum magno latronum agmine Syrie
Unes incurlare fulcbat , comprehcnfum cum multis latiocinii fociis interfecit. Quod ejus f»-
/>iim magnam ei apud Syros Se per eos apud Sextum Gelarem , qui tunc Syriam provinciam
adminiftrab.it , conciliavit grariam. (J*feph. lib. i. Belli, cap. $. & lib. 1 4. Antiqui:. cap. 17.)
Phafaclus, excitatus ad xmulationeTD fraterne gloiiz, Hierofolymitanorum gratiam libi con- '
ciliavit : omnia negotia publica per te obeundo , nec abutendo potelUte ad cujufquam injuriam.
Quo fidium e(l , ut pater ejus Antipater haud fccus quim fi rex eflet , i toti gente coleretur :
nec proptcrca tamen miniis fidelis aut benevolu, Hyrcano ipfc fuit. {Id. it id.)
Cxfar , contra P. Cornelium Scipionem Pompeii Magni foccrum , M. Catonem St Manri-
taniz regem Jubam expeditione fu (cepia , XlV. Kalcnd. Januar. in Lilybzum pervenit:
indeque, VI. Kalend. Januar. navem confcendeus , poli diem quartam in confpcdum Africx
venit. ( Hirtius , in Hb. de bello African #.) XlV. vero Kalcnd. Januar. dies, in Septembris
Juliani proleptici diem jo& ultimum eo tempore incidebat : nt fcquentis longi anni dierum 445
retrograda i primi aiuit Juliani Kalenuis Januariis fattj patefaciet muneratio. Quod miniis ani-
madvertentes Plutarchus Se Dio : ille quidem [in Cefart , ] tfowdi eheu Sol fimum
trimule , in Siciliam; hic f libro 45 . ) ztiputK /*>fo£n»f media hytme in Africam, Cxfarem
trajccifio retulit. Ante br urnam veto in Ahicain^ illum tranlimlille , etiam Ciceronis illa in
libro 1*, de Divinatione fatis indicant. Cafar , cum a fummo arufput moneretur ne in Africam
nnte brumam tranfmittertt , nonne tranfmifit ? tjnod nt freiffet , unuui in locum omnes adverfa-
r iorum copU convenirent.
Kalendis Januaiiis ( in O&obris Juliani diem 1 1 incurrentibus ) Celat caltra ad opidum Ruf-
pinam habuit: Se pridie Nonas Januarii { Odtobris 16) poli diem tertium quam Africam atti-
git, ab hora dici quinta ufquc ad Solis occaluro acerrimo pczlio habito, Labienum & Petreium
vicit : atque VI. Kalcnd. Februat. (Novembris Juliani 6*.) hoftiicm exercitum Labieni Se So-
pionis denub repulit. [Hirtius .]
Pharnacem , in Bnfplvotum vi intrare lentantem, ab Afandro in carcerem coflje&um atque in--
te. emptum fu ille , in libro 42* Dio lignificat : quod ab Appiano in Mithridaticis [p*g. 154. J
ita latius habetur explicatum, Pharnaces, collecta Seytharum ac Sarmatarum manu, Theudo-
fuin Pamicapxumquc occupavit. Et quum ab Alandro bello peteretur, equites ejus, equis
dedituri nec ailiieti pedclhi przlio , vincebantur : lolus Pharnaces egregie pugnans , tandem
confauciacus cecidit quinquagenarius, podquaro regnavit in Bofphoro annis 15 ut habet Ap-
pianus , vel 17 potius: quot a czdc patris ejus Mithridatis hucufque numetantur.
Cxcilius fiallus , ordinis equedris , qui a pugni Pharlalica pod devidhim Pompeium fugiens
Tyri latitaverat, fui limilibus nonnullis ad fc .receptis, libique modo his modo illis militibus
Sexti Syriz przlidis divcrlis temporibus ad chllodiam urbis venientibus conciliatis; quum multz
res adverti Celaris in Africa nuntiarentur: non contentus jam przfimti (orte , ad novas res coo-
fnrrcxit. Dcprchcnlus vero in hoc a Sexto antequam Icfc para videt , auxilium fi: Mitluidati
M. 47* )
Pergameno ad occupandum Bofphorum parare dixit: lubitaque libi fide, dimilTus cft. (Dio,
Optimates judzorum videntes Antipatrum cum filiis tantopere crcfccre, tam favore gentis
quam Hyteam pecuniis Se percipiendis ex JuJ.va reditibus, maligne crea eum aifc&i funt. Jam
enim amicitiam contraxerat cum Romanis imperatoribus , & pcrfualo Hyrcano ut pecuniam
cis mitteret, ipfc hujus muneris libi ufurpavie grariam: ranqtum de proprio mittens. St noo
quali ab Hyrcano acceptam. Qux Hyrcanus. audiens adeo nihil curabat, ut gaudere etiam fadlo
videretur. Sed maxime terrebat Judzorum primates violentum ac audax Herodis ingenium Se
tyrannidis cupidum. Adeuntes igitur Hyrcanum, aperte jam incufabant Antipatrum : de filio
{ ejus Herode nuxime conqucfti, qubd Excchi.un cum plcrifquc aliis, nulla ab Hyrcano pote-
)liate accepta, intcrfccitlct ; legibus contemptis , quz hominem quantumvis fcclclliim non linunt
affici fupplicio, nili prius damnatum ex lententia judicum. Matres quoque eorum quos ille
necaverat , per Ungulos dies in templo non delinebant precibus Aiis cum regem tum populum
obtundere ; rogantes ut Herodes coram Synedrio fadli fui rationem reddere cogeretur. Permo-
tus igitur his Hyrcanus, Herodem ad judicium Se dicendam caulam evocavir. (fofepb. Ub.i4.cap. 17.)
Herodes , ordinatis GaliLrx rebus quemadmodum exiftimabat Ubi conducere , a patre
prxmonitus ne privati more ad judicium veniret , mcJiocre (cd tamen fulficiens Ubi prxU-
dium adjunxit in itinere: ne vel Hyrcanum terreret Ii plurcs adducerer , vel iplc Une tutela
fubiret judicii periculum. Quin Se Sextus Cxfat prxles Syriz fcriplic ad Hyrcanum ut eum al>-
folvcrct i minis U contra feciUct additis. Cbm conllicilTcc igitur Herodes coram Synedrio pur-
puratus cum armatis II ipator ibus , omnes funt attoniti : nec quilquam eorum qui abfentem ac-
cnfaverant aufus cft hilccic; feJ hzrebant inopes conUlii. Tum unus e confcllu Sameas, vir
jullus Se ob hoc invidus rerroribus , (quem fervidioris tamen fuillc ingenii , vetus illud Hc-
brzorum didum oflcmlit : F-flo humilis ut Hillel , & non j-j^p iracundus ut Samai: ) adurgens,
non foliim Herodem audaciz ac violentia: accufavit , fcd ejus culpam in judices Se regem iplum ,
qui lunc ei concefletunt licentiam , derivavit: quos iplos etiam poftei, jufto Dei judicio,
prrnas Herodi ede daturos pr.Tnunti.ivir. Quod ici evcnrus , 8c confclfus illius judicibus Se
Hyrcano ab Herode rege f.ido interemptis, verum . firille comprobavit. Hyrcanus vero ani-
madvertens judices ptopcnliorcs ad daimutulum Herodem, rem in fcqucntcm diem dilluljt:
Se clim eum admonuit , ut fuga Ubi confideret. Atque ita ille fecedit Damafeum , quali regem
■ fugiens : cumque convenillct Sextum Cxfarem , & res luas in tuto collocalTtt , palam prz fe
tulit qubd non eflet comparitutus U denub citaretur ad Judices. Illi vero indignabantur , Se I
Hyrcanum conabantur docere, qubd in ipUus perniciem hzc omnia tenderent. ( Id. ibtd.) |
re «rtffl
Chiiflig,
Abnosfl.
Pciiodi
I M P ER., MACEDONUM. +j9
In Africa Carfir, XII. Kalcnd. Apriles ( Januarii Juliani dic ii) iudrato exercitu , potiero
die produdis univcrlis copiis in acie confluit : fcd podquam taris diuque adverfarios a fc
ad dimicandum invitatos fupcrfedere pugae animad verrerer , reduxit copias* ( Hirtius , debello 4^68
yffrica.ro. )
Gralitis Batlus ex litteris, quas i Scipione tibi mifTas fingebar, retulit i Cxfarcin in Africa
vidum inceriillc , libique imperium Sytix mandatum. Itaqlic cum ii» quos ad hoc inflruxerar
militibus Tyrum occupavit : hineque ad Sexti copias procedens* ab obvio tibi fado eo vidus ,
vulnus accepit i indeque vi quidem adversus cum quicquaffi agcic in potlcrum non conatus etl.
( Die , lib» 47. ) ,
Cxfar , pridie Nonas Apriles (Februarii Juliani dic 4) tertia vigilii ab opido Agar cgrcfTiis ,
XVI. millia palfuum ca node progrclliis, Thapfum ea dic circummunire capit. Ubi & Jubam
4C
8t Scipionem memorabili pugni (uperavie 1 poti quam Mi Cato Uticx tibi ipti manus intulit.
( Hirtini , de bello Africano. )
Sextus Cxfar, accepta pecunia, Herodem Calefyrix prxfccit. Herodes, impatienter ferens
quod vocatus fuillct in judicium , exercitum contra Hyrcanum duxtr : fcd parris Antipatri A
fratris Phafaeli occurfu & precibus cohibitus cft quo minus invaderet Hicrofolyma > placaiv-
tium curo & rogantium, ut terrui Ili: contentus rapsa Ixderct neminem , neve ulteriis adversus
authorem fux dignitatis procederet. Quorum monitis ille paruit i ratus fu&icere libi ad futuras
fpes, quhd potentiam genti dcclaravillct. [ Joftpb. lib. 14. cup. 17.]
In Africa Cxfat per quietem magnum exercitum vidillc dicitur , appellantem fc flentemque :
& permotum co lomnio * in memoriales tabellas, xtculillc confcdim dc condenda Carthagine
Corinthoque. [ Appiun. in Libycis , fug. 8f.]
Julium Cxfar cm Hyrcanus per legatos rogavit , ut confintiarct coeptam focieratem & ami-
fefeph.
citiam. [ lib. «4» cup. 17-]
Cxcibus B alius miffis fu is ad Sexti Cxfiris milites , qui cerri! fpes ipfls proponerent , adeb
eos fibi adfociavic , ut Sexto occifo legio qus ad ipfum tranficiit. [Id. ibid. Lrv. lib. 114. Libo:
apud Appiun. lib. }. BelL tovil.pug. 576, Dio, lib. 47.] quanqnim ab aliis hunc in modum ea
referatur niltoria. Sextus adolefccns voluptatibus vacans, legionem quam Julius Cxfar in Sytix
reliquerat indecenter fecum circumducebar. Id reprehendentem Ballum, qui legionis illius curam
habebat, aliquando rejecit cum cootumelil: & aliquanto pbft quum vocanti obediret tardius ,
juflic eum attrahi. In eo ruomltu quum ad manus ventum ellct, exercitus non faens infolentiam
jaculis Sextum confixit. Cumque mox ponitentia fcqucrctur & tactus a CxUrc, conjurarunt, ni
yenia fidefque libi datetur, ufquc ad mortem fe decertaturos 1 coado etiam fiaflb, ut fieret ejus
conjurationis focins* Deinde cx novo deledu aliud agmen confecerunt, & alfucfecctunt cifdem
quibus ipfi utebantur exercitiis. [Appiun. Bell, civil. lib . 3 . pag. }76.& lib. 4. pag. 61 j. ]
Ballus omnem exercitum , pixter paucos qui Aoamex hyemaverant , quos inde ante fuum
adventum egreflos in Ciliciam ufque infccutus frulWa fuit , ad fc perrraxit rcverfufqne in Sy-
riam , prxtor nominatus eft , Apamciraque munivit , ut eam domicilium quali belli haberet :
omnes qui validi elTcnt xtate, non liberos tantum fcd (ervos etiam, ad militiam delegit; pe-
cuniam confecit , arma fabricavit. [ Dio , IA. 47. ]
Cxfar , Africano bello confrdo , Idibus Jun. (Aprilis Juliani dic 14.) Uticx claficm confcen-
dit, & pod diem tertium Carales in Sardiniam pervenir : unde 1(1. Kalcnd. Quintii. (Jqliani Apri-
lis die »9 ) navibus fecundum terram provedus, duodeoicefimo dic, (Maii Juliani dic %C ) eo quod
tcmpclfatibus cohibebatur, ad urbem Romam venit, [ Hirtius , in fine lib. de bello Africano. ]
Qnatuor Romx triumphos egit Cxfar eodem mente , fcd inrcrjedis diebus: diverfo quemque
apparatu A inftrumento* [ Sueto», in Julio , cup. 37*] Gallici apparatus cx citro, Pontici ex
acantho, Alexandrini telludinc , Africi cborc conllitir. [ fellei. Patercul. lib. i.cap. 5<T.] Pdn-
rico triumpho inter ponrpx fercula trium verborum prxtulit titulum , vini, vio i. vici.
non ada belli fignificamem , ficur exteri , fed celcrirer Confcdi notam. [Sutton. ut fupr. ] ln co
fugi Pharnacis tifum populo movit. Alexandrinus dc Asgyptiis triumphus medius infertus cd,
Gallicum inter & Ponticum: in cdque Achiilx Photinique cafus planlibilis fuit. [ Appian, Bell,
civil. lib. 1, pug. 49>-] Sed Arlinoo v£gyptic , Sc mulieris 8e pro 1 egi na tunc habux , qux inter
vindlos l quod nunquam Romx contigit j ducebatur , confpedus plurimum commilcrationis
populo injecit. Qiut pod triumphum tamen, in germanorum gratiam, dimillacfL [ Dis ,
lib. 43- ]
Germani vero ejus , foror natu major Cleopatra ic frater minor Ptolcmxus , Clcopatrx ma-
ritus, a Cxfate acciti hoc anno Romam venerunt ; atque ab co inter amicos fociofque Roma-
norum ftint adferipri- In futs quoque jpirus xdibus Cxfar domicilium Clcopatrx aflignavit i
camque non nifi maximis honoribus prxmiifquc audiam remiiit : quod tnal£ inde audiret , nihil
oroninb pcnfmiu. [ Id. ibid. Sueron. in Julio , t*p. Ja. 1 Quin 8c in xde Veneris Genicricis, ex voto
inflante pugna Phar fulica concepto extrudi [quam hoc anno dedicatam ab co fuille, cpifir-
mat etiam Dio. ] ad Veneris latus effigiem Clcopatrx auream Cxfar datuic. [ Affiun, BelL civil.
lib. 1. pug. 49 r» * Dioni lib. j I. f*g. 4J9- fi*. *]
ln Syria C. Andllius [Vetus] atque alii Cxfariani duces , cum equedribus ac pedcfltibus
copiis contra Cxcilitim Ballum venientes , Ap-mex eum obfidionc circumclufcrunc* Hilce fini-
timi quoque » qtii Cxfaris rebus fludcbani , fefe adjunxerunt : inter quos & Antipater , tam
interempti quini fu perditis Cxfaris causa, qubd ambobus ellct amicus , per filios luos fubrai-
nidravir auxilia. Quum autem aliquandiu xquis viribus eflec certatum, neuir^que pars prx-
valere alteri pollet, induciis paCto nullo firmaris, ad auxilia paranda alia bellum fufpcndcxum.
£ Jofefb. lib. I. Belli , cap. 8. fio. & lib. 14. Anti quit. cap. 17. fin. cum Dione , lib. 47. ]
J. Vfierii Annui. Puri pofl. O 0 0 ij Mithridates
1 enodi
Anno lAMteut.
te una
JTt a S MlTN~DT~Fr
IChriitia.
Mithridates Pergamenus Leucothcx templum (in Molchica regione circa Phalim fluvium)
4S
Pharnace prius compilarum demtb fpoliavit. ( Strabe , lib. 1 1 . pa(. 498. ] Sed ut Pharnacem ita
+S oBofphorum occupate rentantem , Alander ( apud \Strab$nrm Olandcr Se Lyfander perpe-
Se hunc
rae ditftus) evertit j atque utroque fubUto , regno Bolphori iple quiete potitus cft. ( Id. ibid.
B4(. 495 . & M* « i- }*&• 6l5 •]
'C. Julius Cxfar Pontifex Maximus , fuo III. 4 M. APnilii Lepidi Confulam , Romani anni
emendationem inrtituit : Sofrgcnis in afirtjnrmicis , Flavii fetibx in faflis ordinandis, ufus opera.
Cumque jam nxnfe Februario dies i}. fuilTcnr intercalati : ipfe pr.Tirrca inter Novembrem &
Decembrem duos alios ntenfcs intercalares dierum 67. inrerpofuit : ita ur prarfens annus menfes tji
4 CXf>\
dies vero 44 J . habuerit. [ Ceriferinus de die natali, eap. 8. cum Suetrn* , n t fulte , eap. 40, P/hw,
/i>. 18. eap. xj. Dione , Uk.4%. Afacrebie , lib. 1 . Sai urunt, eap. 14. ]
Pridie Kalcndis Intercalares priores, (Septembris Juliani dic 16) Cicero ad Cxfatcm pro
Ligario orationVm habuit. ( lib. 6. ad fami/iar. epift. 14.)
A Kalcndis Januariis , quibus Confularum IV. Cadar iniir , prihms ordinationis julian* an-|
nus numeratus clV. lude enim anni 1 fc conftituti ille fecit principium; ( Cenfirin.ut fupr. ]
Iu Hifpahia CSrf» cum Pompeii liberis bellum gerens , X I. kalend. Mirtiai Ategua opidb
potitus cft. &: Irr, peraror appellatus. Quum Liberalia (Plutarche , in Caftrt , 1tueedmu didb)
Rom^ agerentur , (XVI. Kalend. April. ut** verere Kalendario liquer) membrabilcm illam ad
Mundam urbeth vi&oriam oBtihuic. In quo pr*tio ctcidcrimt ex Pompeianis millia hominum
circiter jo. cum duobus ducibus Labieno Se Ario Varo, atque ordinis cquefttis millibus feri
tribus: ex CxCrrianis defiderati ad hominum mille, fauci i ad joo. Intcrfe&o deinde Cn; Pom-
peio adolefccntc , qui falces Se imperium fibi arripuerat , pridie Idus Aprilis Carfari , dum gra-
diebatur Hifpalim, capur ejus allatum * St populo datum cft in confpe&um (Amhor Cemmert-
Urii de belle F/i/fanienfi.]
Pridie Palilium ( Xll. Kalend; Maias ) filb vefpfcram , de hac Vittotii huntius allatus Romam
fiiir. ( Die, lib. 4J. ) Se pridie Kalendas Malis j Hifpali Cxfar ad M. Ciceronem linens dedit
confolatorias , ( Cteer. ad Attic. lib. t}. epift. io. ) ob mortem Tulliae filiae r que poft repudia-
tam matrem Terentiam , apud P. Lentulum ex partu deccffir. ( Afeen. Pedias. iit erat. Ptfenian .
P/utareb. in Cteerene. ) quum ejus maritus P. Cornelius Dolabella in Hifpania apud Gefarem
fuerit : ut ex Philippica it, Se cpiftolarum ad Anicum libro tf. percipitur.
Habuit quoqifc Cacflr in hoc bcllb comitem Caium Odtavium , nepotem foror» fu* Juli*,,
18 annos hatOtn ; riunquaito aut alio ufum hofpltio , qtlim (Ito, aut ilio vcrftuhi vehiculo : Pon-j
tificatiifqnc ftccfdotio puerum honoravit. (Vellet. Pisere, hb. i.cap, J9. ]
Dejotarus re* turbatus , legatum ex Galatia Blefamium in Hifpaniara ad C*farem nilfit .
qui lirreris ad curti Tarracone diris , feerte fperare * bono regem die animo juflir. [ Citer e, pre
Dejerare.'] .v
Dum bellum in Syria cum CieciJiA vBallo > rtahinit , L. Stirius ( apdd VeJIeiuro Staiu , &
Appianum Sextitu ) Murcus [apud Jofcphum Marcus perpetim didhis ] vir prrroriui , i Julio
C*farc Sexti fuccellor millrts, cum tribns agminibus ex Italia venk : atque i Baflo fortiter cft
repulfus. ( Vellet. Parere, /tb. i.cap. 69. fefeph.lib. t. Belli, cap.Z.fiu. & lib. 14. Anti quit ur.
eap. 17. fin. Afpian. /teli, cri/ii. lik 5 . p*f- $76- & lib. 4- p*l. . ] Nam & Bafli exercitum
regio alebat , & focios ille permultos habeoat Arabum phylarchos , qui loca munita in proximo
tenebant. Interea loca erat Ly fias ultra lacum fica qui juxta Apamiam cft. Se Arerhuf* , Sam-
pltccrami & filii ejus Iamblichi [ cujus in epift. t. libri 15. ad familiar. Caere meminit] regio ;
qui phylarchi genti EmefTenx imperabant. Propi etiam erat Heliopolis & Chalcis, fubPro-1
lemaro polit* MemMCf filio, qui Marfyatn & Iturxorum montana obtinebat. (Strabe, lib.
1 6. fat. 75 J*)
Alchaudonius Arabs [ Aldudamus Strabeni didhis ] Rhamlworum Nomadum intra Euphra-
tem habitantium rex , qui ante cum Lucullo pa&um inierat > deinde verb Parthis contra Cras-
fum fuppetias ttllerat , a Ballo fiinul Se adverfariis ejus advocatus, in Mefopotamiam egres-
fi« cft. c&ta autem in medium inter Apamiam & Crfarianorum caftta locum adveniffc,
priufqulm alterutri parti quicquam refj>ondcret , auxilium finim v.male propolim. BalTo verb.
plura danti fc coftjmttitr ac. in pugna fagitds longe fuperior hoflibus fuit [ Id. ibid. cum\
Dione , lib. 47. 1
Idibus Septembribus Cxfar in Larlcano fuo noviflimura tcftamcnrum fecit < demandavitque
virgini VcftaH maximx. In eo tres inftituic lueredes fororum nepotes, C. Oftavinm ex do-
drante [non ex parte tantrtm dimidia} ut npud Uviusu eft, libro lltf. ] L. Pinarium & Q.i
Pedium ex quadrante reliquo. C. O&avium etiam in familiam nomenque adoptavit : pluref-
que percadorum in tutoribus filii , fi quis fibi nafccretur , nominavit. In fecundis etiam haere-
dibus Dedmum Brutum confhtuic, [Smeren . in Julie , eap. 8}. ] de M. Antonium. [£>£#, lib.
44. cum Flere , lib. 4. eap. 4. ] fi priores dciignati h*rcditarem non adirent. [ Appias. Bell,
eivil. lib. 2. pag. Jl8.] .
Mente Octobri Cxfar Romam omnium viAor ingredi», omnibiu qui contra fcarma tuleram
ignovit. [Vellei. Patere, lib. 1. eap. 5 6. ] Poft a dium verb initio hujus mentis Hifpanienfcm
\}9£ o triumphum , Confnlatu fc abdicavit : Se novo honorarios Confulcs fudicicndi inftituto intro-
dudto, trimcftres fecit Confulcs, Q; Fabium Maximum Se C. Trebonium. [ Die, hb.4;. cum
Crateri Infeript. pap. C C X C V 1 1 1. init. ] quomm prior ConfuJ ex Hifpania III. Idus Oiftobr.
triumphavit. (Ibid.pu CCX C V 1 1. ] Unde, cum 111 triumpho Cadaris eborea opida Chryfip.
pus vidilfct tr an flata , & poft dies paucos Fabii Maximi lignea ; thecas ea opidorum Carfaris hjifle
dixit. (QttUnlia*. iib. 6. eap. 4. ) 1
Multi
r I MF e k. M AC EDONI/ M. qit £
" Multi & maximi honores Crfari k Senatu fune decreti : St inter cos , ut Di&itor in perpe-
tuum circt * ( Liv. lib. Iltf. ) 8c infuper prxnomen Imperatoris haberer. (Suetan. in ?u/io » c ap.
7 6.) non eo fcnfil , quo & ante St poftea etiam ob rem in militia brne gdlun ducibus cli
tributum, fcd quo potentia & authontas in Kepubiica fumma fignificarctui. (Diot Itt. a,\. j
Nam Se concedam illi eft , uc folus milites St militix imperium haberet , folu* publicas pe-
cunias curaret i ac ne cui alterutro horum ipfius injudu uri licerer : atque ut magiUratus omnes
etiam plebeii ejus ootefbti fubjiccrentur , jurarenrque fc nullis ejus decretis refragaturos. [Id.
ibid. C7 Appi an. Ub.i. Bell, civit. pag. 494«) Indcquc i poftreroo lioc cjuj in Urbem reditu, quin-
que mrnfes principalis quieris illius , deducit Vcllcius Paterculus. ( lit. a. cap. j 6 .)
Getas, five Dacos, qui Cc in Pontum St Thraciam effuderant, Cxlar coercere meditabatur.
( Suetan. in Julia , cap. 44; Appian. /it. 1 .pap 497. ) Ad quam cxpeditiqnfcm ille fc parans , O&a-
vium , Ad* , filix iororis fu* Julix , filium Apolloniam , qux Ionio mari imminet , ut lit-
rcras iimul St rem militarem difeeret > prarmifir ; mox belli Getici, ac deinde Parthici , habtrurus
commilitonem. (PcSri. Parere, /it. x. cap. J9. Suetan. tn Oftavio , tap. 8. Plutarch. in M. Bruta.
/ Ippian . Iit. j .pag. J J I . Dia , Iit. 4 f . ) ubi magi liro dicendi ufus cll Apollodoro Pergameno; quem
jam gr.utdcm natu c 6 fecum ab Urbe edaxerar. [Sueram in Oc/avio , cap. 89. cum S trahant , Ut.
1 j. paf. 6xf. & Quintiliano , /it. j.cap. i, ) Arquc eo etiam alx equitum 6 Macedonia viciUud
ad cum commeabant , aim quibus exerceretur : ubi comiter omnes excipiendo gratiofus apud
exercitum fadhis eft. ( Appian. Ut. ).pag. IM.)
Caftor AiJolcfcens, k patre Clitore SaOcondario (Ut euni appellit Strata) St matre regis
Dejotari filia incitatus , Romam ad accifandum avum profedhts efl : tegis fervo Phidippo medi-
co fpc promifsifquc corrupto, ut h&o crimine Dominum capitis arceileret, quali isCxfa-
rem in tetrarchia fua hofpitio exceptum interficere voluider. Cui legati regii , Hieras, Bleli-
mius, Antigonus 8c Dorylans , fefe oppofuerunt : corpora fua prO falute regum fuorum ( pa-
tris St filii Iimul tunc regnantium ) Cxfari oifcrcnres. Pro co Cicero , vereris hofpitii & fiuni-
liaritatis memor , in domo Cxfaris orationem habuit: ita inufiratuot fuilTe prxfarus , regem
reum capitiseUc, ut ante hoc tempus non fuerit auditum. Ob hanc verb accufadoncm Dejo-
tarus filiam dum uni cum marito Callorc Saocotldario ( nobili illo Chronographo ) in ipfius
£ altoris regia Gotbcio trucidavit. [ Strata , Ut. tl.pag. j C8. Stridar in Ka?*p. ] De quare tota;
videndus c lari Ulmus Vofflus [heu I quondam nofter] in libri dc Hilloncis Grxcis primi ca-
pite ultimo.
Idibus Decembr. Pedius [tertium intfa hoc trimeftre fpatium 1 fcx Hilpania rriumphotn
duxit. [ Qrrntr. hfcript.pa j. CCXCVII. ] in qUo, ut anre eum Fabius, non eburneis fcd ligneis
ferculis ufuS , rifum multum excitavit. [Dia i Ut. 4t.]
Parthi k Caecilio Baflo ad auxilium in Syriam evocati advenerant t fed ob hyemem non diU
adfuerunt, neque memorabile quicquam egerunt. Iu, ih libro 47. Dia. Eorum ramen adventu
ab arda oblidioae , qua ab Anti Ilio Vctcrc rum premebatur , ipfum fiiille liberarum in litte-
ris ad Balbum fetiptis fpfe Vetus confirmat t de quibus ita Cicero , lib. 14. ad Atric. epifl- 9.
Balbru blc eft , multumque me cum .* ad quem a Vettre littera data prid. Kalend. Jan. cirm i ft
Cacilius circumfideretur , jam teneretur : venijft cum maximis copiis Pacorum Parthum 1 ira
ftbi tjje eum ereptum , multis fuis amijfit. in qui re accufat Valtaiium. Ita thihi videtur ie/lum il-
lud inflare, (id Dolabella <Sr Nicias viderint, quibus fc. provtncix Syri* & belli Parthici, poli
exdem Cxuris , cura fuit commifla : quando hxc k Cicerone Icripta fuit epiftola.
Rotnx , pridie Kalend. Januarias , Fabio Maximo Confule mortuo % C. Caninius Rebilus
paucillimarnm horarum Confularum petiit. [ Id ibid. cum Plinio , Ut, 7. cap. j $k & Suetonio , in
Claudio cap. 1$. & Trebellia Palliant , m XXX. tyrannis, ] dc quo Cicero , ad Curium : [Ut.
7. adfamiltar. epifl. 30. ] Caninia ctnjult , frit» neminem prandtjfe nihil tamen ea confide mali fa-
cium eif. Fuit enim mirifita vigilantia i qui fua tata can/ulatu fonrnttm non viderit. Vid. Mactob.
lib. t. Samrnal. cap. St lib, 7. cap. $.
Proximo die quintum St poflrcmnm futim Confutatum Cxfar iniit » in quo , ut Hyrcano Judxo- 4$7<>
rum Pontifici St ethnarchx genti que Judxornm , pro fuo cfga ipfum St populum Romanum
affcdu , gratix referrentur edixit : eundetnque Hyrcanum habere & manibus inllruerc Hicrolo-
lymorum utbem decrevit, & gubernare eam fccundilm luam voluntatem; atque ut Judxis fe-
cundo locationis anne de reditibus eorum fubducerent , iromunCfque clfcnt ab angariis & vediga-
iibus , conceffit : ut apud fafephttm , lib. 14. Antiquit. cap. 17. videre licet, ut falli videatur
idem , cdm in prxcedcntc capite CxDircm in Syria agentem litteras Romam ad Confulcs tniiilfc
narrat , ut Hyrcano disjeda per Pompeium patri* mania rclliruendi daretur porcllas ; Uadm-
que , Cxfarc cx Syria recedente , Antipatrum Urcnuc operi illi incubuiUc. Quod enim ille fub-
jicit Senatufconfulrum , neque ad hunc Hyrcanum , neque ad murorum Hicroiblymiranorum
tefburationcm » quicquam fpedat: ut fupti ad Mundi annum j 877. monuimus, dc quo St Su-
llanus videndus , ad annum Mundi 4007. oum. j6t )7.
In hoc eodem quinto Confulatu , armo Juliano fecundo , in honorem Julii Cxfaris , legem
ferente M. Antonio ejus in Confulatu collega, Quintilis menfis fultus appellatus eft ; qubdhoc
rocnfe ad quartum Idu* Quintiles Juius procreatus eUet. [ Apptan. Bell, civil. Iit. x. pag. 494.
Dio t Ut. 44. Cenferin. de die natali ,cap. 9. <*r Macrob. Ut. 1. Satumal. cap, ia, J Unde, quum
fequente mcnfe Sextili M. Brutus , prxror urbanus poli exfum k fc Cxfaretn ludos Apollinares
edendos prxfcriplillct hohis Jul. ad Atticum fuum [ lib. 16. epifl. i.] feribebar Cicero.
Sttmaehari tarum diem licet, qmdqudmne turpius , quam Bruta jULUI? atque dc co moni-1
tus ab illo ipfc Brutus , fefe feripturum aiebat , ut venationem qux poUridic ludos Apollinares!
futura cUct , pcofaibcrent 111. ip. qj» I mt 1 1. [Ibid. epifl. 4. 3
' Qoo iij Cxfar!
Digitized by Google
JET A S MUNDI Vl.
4*2
CxUr^Ljiih.i Mi»ctn «jc Corinthum , qux prifa uno .empore dclcrx rueram , ( nt mpra ari annum
Mundi 5858. didunt cll ) deludis c o Romanoium coloniis, inilauravit. ( Di» , Hb.4,%. cum
Strabone, lib. 8. pag. ?8f. & lib. t7.f%- 8tJ.) Quod dc Corintho , Paufianiai in Corinthiacis,
de Carthagine ctian» Selinus ( capite jo. ) Se in tine Libycorum Appianus catcnus cojihimant ,
ouod inter evertam & reftitutam Carthaginem annos iox. interjectos (uilfc confcntiant. Id enim
temporis (natium ad prxfentcm hunc annum reda nos deducit : io quem 8t M. Antonii St P.Do-
labcllx , a Salino hic nominarus , Con fu latus incurrit. Ut minus conltderatc Appianus a Cxfarc
Augullo has utbes rclUuratas fuifle Iignibcaverit.
Mapna tum populum Romanum cupiditas Cratium amilTumquc cum eo exercinim nlcifccndi ,
fpcfquc debellandi Parthos , incclfebat. Id igitur bellum Car lati unanimi contentu decreverunt ,
lumnvdque aJ id lludio tefc comparaverunt. Ac prxtcr extera qu* ejus belli causa agebam , ut Se
adminirtrorum copia Cxfari citet, & eo abfente neque line magi (1 ratibus urbs c?crj neque fi
Ipfa cos delegi liet res ad morus intrftinos rediret; magillratus jara ante ad totum triennium (tan-
aim enim temporis Patthicx expeditioni impendendum exiftimabant ) conllituerc intenderunt.
Horum dimidiam pirtem Cxlar , quod lege quadam (dc qui confidendus Suetonius in Julio, cap.
41.) ciconcclpim fuerat, rcipsi autem omnes delignabat. [ Dio.hb. 4*.]
Geras veto , live Dacos , volens prior aggredi , prxmilit trans iinum Adriaticum legiones fe-
decim. Se equitum decem millia. Mox Panms inferre bellum per Armeniam romotero, nec nili
atite expertos aggredi prarlio (latuit. (Sueton. inJulio, cap. 44- Appian. lib. i.pag. 497.)
Ad bellum Syriacum contra Cxcilium Batlum gerendum, Cornificium Carfar milit , Sy-
riamque provinciam illi tribuit. ( Cicero , lib. 1 i.ad fiamiliar. epifi. 18. & 1 9- ) Sed , dum legio-
nes ad cum perduceremur, cades Cxfatis intervenit : jioll quam ea provincia P. Cornelio Dola-
bcllx Contuli cll aiiignata 1 ( uti videbimus } Corniheio Africa vetete data. ( Cie. tbidepifl. 19.
<y 1 1. Appian, lib. 4» pag. Cuo, Ki 1 . )
Trium legionum quas Alexandtix relinquebat curam Se impenum Rufino libeni fui filio ,
exoleto fuo, Cxfar demandavit. ( Sueton. in Julio , cap. 7 6.)
V l I. Ivtlend. l ebruar. Cxlar ovans ex monte Albano Urbem ingreflus cll. (Infeript . Gruteri,
p.i{. CCXCVll. ) Decretum enim erat, iit ipfe feriis Latinis petalis ita inveheretur. {Dtojib. 44. )
Cum i facnfitio Latinarum revertentem & ex monte Albano in Urbem dcfccndentcn),
nonnulli Regem faluuvilfcnt : indignante populo ille otfcnfus , Cxlarctn fe non Regem
clfc rclpondit. Ubi ouura obticuillcnt eundi , plane trillis dolcnfque tranfiit. Et cilm quidam i
turba ftamxcjus coronam lauream candida faiciu ( quod regium erat infigne) pradigatam im-
pofuillcc : tribuni plebis EpiJius Mirullus Se Calclius Flavus coronam fidcix detrahi, homi-
netuquc duci in vincula julletiinr. Cxlar vcio dolens , (eu pariim profpere motam regni men-
tionem , five , ut ferebat , ereptam (Ibi gloriam rccufandi , tribunos graviter increpitos potc-
ftate privavit. [ Sueton. in Julia Cefiare , cap. 79. Piutarcb. in eodem. Dio , lib. 44. cum Livio ,
lib. 1 16. & Appiano , lib. 1. Dell, civil.pao. 49J, 49(>. ]
Lupercalibus ( qux ij. Februarii dic celebrata fuille, vetus Kalcndarium indicar) ad Cx(a-
rem (edentem in RulLis , amidum toga purpurea, in 1'clli aurea , coronatum , ipiius in Confu-
!.ui» collega M. Antonius , nudus inter Lupcrcos cuircns , (iipplex accedit , Se diadema illi po-
puli Ronnni nomine obtulit : quod bis ab eo capiti ipiias impolitum Cxlar detraxit , Se in
Icili upjluit. Rcfpoiifbquc dato, 1'oluin Jovem Romanorum regem clie, mifioqtic in Capito-
lium adJovem diademate , adierim julCt in fallis: Ad Lupercalia , C. Cufari Dilhtori perpe-
tito Af. Antonium Confutem , populi )u}iu , regnum detulijje , Cafurem uti nolui fifie. Unde in fulpi-
cioiK.n venit , quali ex compotito iJ feciller , Regilquc nomen adpeteret, fcd ita ut Cogi ad •
accipiendum id quodammodo vellet. [ UA. ibid. Cicero in PluUppiea t,),& l j. fellei. Patercul.
lib. l. cap. 5 -5. Piutarcb. rt Antonio. Cajjiod^r. in Chronico. 1
Rumor deinde quidum, live verus , live fal iis, furi fabulx nomiunquam confingi folent]
palliui emanavit, pontifices QuinJeeemviroi diclos in libris Sibyllinis icpcrille » vinci Parthos
a Romanis polle , li Rege duce bellum eis inoviilcnr , cllc ipfis alioquin intupcrabiles : in-
deque proximo fenatu L. Cottam Quindcccoivirum Icmcntiam diclutum, ut Cxlar rex appella-
retur. Nonnulli >cib jatl ibant , oportere tum Romanorum quidem didarorem impeiatoron-
nnc appellati , aut li quod nomen clli-t regio pl.uilibilius : exterarum vero gentium , qux fub
Romano cllint imperio, diferte Regem nominari. (Sueton. Piutarcb. & Dio ; ut fupr. Appiun.
pue. 4 97.] Quo referendum 8e Ciceronis illud, in libro a. de Divinatione. Sibylla ver fut obferva-
mfn , ilia furens f'adi fe dicitur. Quorum mterpret jL. CoUal nuper falfa quadam hominum
fama dilherut in [enatu putabatur : eum , quem re vera regem habebamus , appellandum quoque
tfjt Jiegem , fi fialvi ejfe vellemus .
Curabat omnino Cxlar ut quamprimum exiret Urbem, in qua laboraret invidil. Verum
quatriduo ante diem ptofedioni dcltinatam i conjuratis confoilus crt. [Appian.pog. 497.] In
ea conjuratione fuille amplius do. confcios ferunt Senatores cquitcfque Romanos. [ Sueton. tn
Julio , cap. 80. Eutrep. lib, S. fin. Orof./ib, 6. cap. 17. ] cojus capita fnemni M. Brums, Se C
Trebonius , 8e C. Caflius , Se ex Cxlar is panibus Decimus Brutus. [ Ltv , lib. 116.] Cum
venillct igitur Cxlar in Curiam , expeditionem Parthicam meditatis ; ibi in curuli fedentem cum
Senatus invalit : tribiilque Se viginti vulneribus occifus cll. [ Id. ibid. Herus , lib. 4. Hijhr. Rom.
e. p. 1.] Idibus Martiis , xiatis anno j6. [Sueton. in Julio Cefiare, cap. 81,88,89. Piutarcb.
in eodem j & Appiau. lib. l. Bell, civil. p*g. J XI. ]
Sicilio, qui lignis collaris quinquagies dimicaverat , & 1191 millia hominum prxlits occi-
derat , (reterente Plinio , lib. 7. cap. xj.] in eo Cenam, quem majore ex pane ipfe coopta-
verat, in cuna Pompeii , ante ipiius Pompeii fuimlacbrum, tot centurionibus fuis inlpcdantious,
• • ‘ * ■ . i no|,i.
Digilized by CoQgle
A<
fe l*cnojolg
> r« i<4 ci UAU
liilauir
JSL
i 960
I NTP E ^
1 nobtltifimis cmbns, pattun M A.C~ED 0 N U M.
etiam i fc omnibus rebus orastis, truci, (a, m *s.
.„„„ ~
eius corpus non modo amicorum fcd nc fervorum quidem
qnjfquam accederet. f Ctc.ru ' ,1 ,
dc Divinat. J * *■ ' •*"•* *
P, Cornelius Dolabella, 1 J annos natus ab il.fcOef.it
quum Urbe .flet abitUrus, fuo loco
uu» reliquum Conful debguaius ,uum Crte atque
Infu-ni. eo, ripuilfcr confidat» ir
medium ptogteflus . authorem fitar digmrat.s multis convit
iis proifidir : «1 , ut quidam produnt
rogauouem tulit, ut u. pofterum , ea dies natalis Urbis habcre
.ur. (Appiu,. Ut. a. rufio, <*
509.01/« I clltio Paterculo, hb. x. cap. 58. ) rr “ * * * ^
PoK tertium i Crfaris cade diem , (ut in ad. Philippici
habet Cicer. ) q„„m Liberalia ageren-
<*,,“ **■ Auicura 'P'11- '%■ & collijjitur ) id eil , XVI. Kalcud. April. in
adem Telluns Senatu convocato , quum Conful Antoni
us , Plancus & Cicero de prateritotum
oblivione Se concordia verba fccilTenr ut injuriaram
obliterara memoili pax inter cives confli
tueretur, atque ulCiefans afta rata cllint , decretum eft.
(Cicera, Philippici , ytllli Puter
cul.ii». t. rap. j8. Piuturch. i» Ciccrme , Ar«, , ^ Appi.,,. Ut. " D„ /pi 44 )
Atque ilio primum die (ut eft in , t. Philippici ) M. Antonius
, depolitis inimicitiis Dol^
bellam collegam flbi in Confidam c/Tc voluit : quanquam
quum primum Cadit oftcndilTct fe
pnurquatn proficifccmur , Conful em eum elle julTuram , acerrim
e illi (i* oppofuilfa, ut ni
Philippica aa. oftendit C.ccr. , Sc Piururchtu ,n Acim,. Nant initio
quidem rtaiietat ad confna
latum non admittere , nondum ad eum pcitiuentem : lid ne fcditio
nem moveret, collcaam (ibi
elle jam palliis fuit. ( Dio , hb. 44. ) *
Sequente die Senatus rutius conveniens, t*rcuin>ribii* Ofaris provinc
ias decrevit : M fi ru-
fo Ciaam , Caffio Africam , Trebonio Afiam , Cimbro Bithyniam
, Decimo Biuro Galliam
circumpadanam. ( Plui.trcb. in M. Bruto. )
/ Ex his, priores duo Pr*rores Urbis erant : qui ciina indecorum
arbirrarentur ante maeiftra-
tus exitum provincias ambitiose invadere , neque tutum fibj ciTc
viderent urbanas admini-
ftrare jurifdidhoncs » privati m Italia reliquum anni agere ftacucrunt.
Quo intcilcOo , Senanis
prxfecit eos frumento m urbem convehendo , ufque ad tempus abeundi
in provincias ( AppUn
lib. i. pag. jjo.) ut Brimu fcilfcet in Afia , Cafllus in Sicilia frumentum emendu
m adUr-
bem mittendum curarent. Sed Calfius munus illud alpernarus eft. (
Cicero ad Attic lib 1 1
' *
epifi. 9, ii, u.)
Excogit atum eft * quibafda ra , ur privatum «ratium Catfaris imcrfctftoribus ab equitibus
Romanis conftuucrctur : id facile effici polTe arbitrati funt, fi principe
s illius ordinis pecunias
contulillenr. Itaque appellatus eft i C Flavio Bruti familiari Atticus,
ut ejus rct princeps elFc
vellet. Ar ille , qtu officia amicis pra-ftanda fine fadtionc exiftimaret , femperq
ue i talibus fc
confiliis rcmovillct, rclpondit, fiquid Biutus dc fuis facultatibus uti voluiflc
r, ufurum quan-
tum eoe paterentur : !c neque cum quoquam dc ea re collocururum , neque coiturum
. Sic ille
confcnfionis globus hujus unius diflenfione disjcOus eft. ( Corn. Nepos , in
viti Attici )
In *dc Caltoris nominum litrer* : quardam Antonii & Dolabella: conlulur
a cxcuili fun‘t: quibus
utrifque alienationem i patria iigmhcaram fiiilR dicit '{alius Obfttjuens , inLbro
Conlul Antonius collegit fuo Dolabcllx ut juveni ambitiofo pcrfuaJi dc Prodigiis
t, pcrcrct mitti fcui Sy-
riam 8c ad exercitum contra Parthos Confcriprum. Perfccitquc , ut populi
fulfragiis Syria illi
obvenirer provincia , hmulque bellum Parthicum legionefque ad id dcltinat* a Calare,
uni cum
his qux in Macedoniam prxcclfcrant. Atque ipfe deinde Macedoniam (exercitu iu
denudan-
laro J a Senatu obtutuit. [AppUa. Ut. J. p,,. , 10, jji, jjo.)
Antonii potentiam metuens Cictrt , fl.ltu,t primum legatus in Syriam cum
Dolabella profi
cifci. ( Tluurch. iu Cictnnt. ) I V. Nonas Aprilis libera legatione conceba , ut , cum
vellet
introite, exite , liceret. ( Cic.ufl Anic.lit. tj. ipifl. 1 1. J Sed pollca ab Hittio St Pansi ,
Confu-
libus in fequentero annum delignatis , pctluafm conlilium mutavit : St , Dolabella ooiiilb
efla
rem Athenis agere dcctcvit. [Piuttrch. m /ipr. ] iter in Gratum fufccpturas ante
Olympia.
[ Cic. aJ Alhc. lib. 1 ( . epijt. a+. & Ut. 1 6. tflfl. 7. ] Hoc vcib anno Olympias 184. eft aoa.
0 flavius , fexto poftquatn Apolloniam venerat meiife , dc Caifatia avunculi rade nuntio
ac
cepto , cx Epiro in Italiam tranimifit : ubi Btunduiu ab cactcitu obviam progredo tanquam
CiCuis filius exceptus, omm mora pracisi [idqueeb magis, qubd fecum magnam
vim pecu-
ni* militumque a Cafate pramilTam habebat] flabm nomen CV/iria alfumplit , h*teditate
m-
que iniit. Atque ita Brundulu fe in fulUm gentem adfcifccna, pro Caio Octavio fe Catum
Ju-
lium Cxfarem Oftavianum deinccpi appellavit. [ Liv. Ut. 117. ]Uini Otfipuou
. dc rndinii
/it.4f.] r i ■
Appi„.Ub
Ad hoc .t.p4(A! ‘ • , ISi-Dic,
nomeu mox noo aliter quam ad veram filium, undique magnus concurfiis filit.
pattim amicotum Cxfaris , partim libertorum & mancipiorum ; cum ciiquc militum etiam’
vel qui apparatum & pecunias ferebant in Macedoniam , vel qui veOigalia pecuniamquc aliam
ex provinciis exaOas potiebant Brundnfium. Ille tum mulntudine ad ib conflucntiuin tum
Cafarci nominis vulgo gtatlofiUimi etiliithationc faiflus auftiot Sc confidentiot ,
ad Urbem
iter fecit , cum haudquaquam contemnendo comitatu , in dies torrentis modo ciefccntc 1 Appi. tu
‘ " '
ffc/.pug
XIV.. Kalcnd. J)l, J J
Mati , Odaviui »
Neapolim .
venit ]
: ac poftridic in Cumano M. Ciceronem io-
viiit. [Cie. lib. 14. ad Attic. cptfl. 10. J de quo ita Cicer. ip(c , in EpiftoU ad Atticum X. Ka.
lend. confcnpta. j rfid. ia. ] Nctifiimbicpcrhincrificc & muic c OUppiut: tucm cmdtmfm
■t
Cdficremfclkiut*»! , Pliilippui mu. Neque qnirn placebat Ari* matti Pliilippdquc vittico,
adi-
ri nomen iavidioficdbrttina.' CaUris : ut apud VclUium PpitraJiim legimus. [iit. 1. eae. 60. cum
tonso in Olfavso , cap. 8. & p4pp>.iro , lib. ; . pajr. j jx , . f $ t. ] . Sue-
.
O^lavio
Digitized by Googlc
4h MT A S MUNDI fl
Odavio adventanti Romam immanis amicorum occurrit frequentia : & , cum intraret urbem ,
Solis orbis fuper caput-ejus , curvatus «qualiter rotundarufquc in colorem arcus , ( vcluti coro-
nam rami mox viri capiti imponens) confpedus^ eft. lu felicius. (lib. 2 ■ cap. 59. ) Et Julius
Obfequens , de prodigiis : fhium hora diei terna ingenti circumfini multitudine Romem intraret,
Sol puri ne fereni ctr! i orbe modico inclufus , extreme linee circulo , qualis tendi erent in nubibus'
feles, eem circumfcripfit. Varii nimirum coloris circulus , qualis cltc in iride folct , orbem j
Solis tunc ainbiic : ut in Seneca , ( Netur el. autftion. Hb. 1. cep. 2 . ) Plinio , (lib. 1. cap. ag. )
Suetonio, ( in Ollavio , cep. 9 j. ) Dione , ( lib. 4j . ) 8c Orofio, (/ib. 6. cep. 10.) videre liccr.
Odayius acciros fub nodem amicos ju(Tic univerlos mane fibi prxltb c(1e in foro cum comi-
tatu idoneo, ubi Caium fratrem Antonii , prxtorem urbanum , accedens , ait fe adoptionem
accipere : qui mos Romanus eft , adoptioni aiuliorititem pexiori» interponere. Hoc verbo re-
lato per fer ibas in ada publica, ftacim e foro Antonium confulem adiit. ( Appia», lib . l.pa f.
5 } 4. ) Eum Conful fupera excepit , ( neque is erat contemptus , fed metus ) vixque admitto
in Pompeianos hortos loquendi fecum tempus dedit. ( fellei. Paterni, hb. 2. cep. 60. )
Circcafcs negledi lunt ludi , quos Palilibus ( X I. Kalend, Maii ) in Carfatis honorem cele-
brari decretum fuerat j quod de Hifpanicnli iplius vidoria nunthis pridie illius dici Romam
allatus fuiiTer. ( Dio , lib. 44. & 45. Sed Quind-as Sc Lamia coronas ibi gcllcrunt , honoris
Ccfaris causa. (Ctc./ib. 14. ed .Attic. epift. 16. (J 21. )
Quum pcrcullorcs Cxftris , quibus p-rovincix forre contigerant, in eas amandarentur : ( ut
in lib. 44. habet Dio : ) C. Trebonius itineribus deviis in provinciam eft proftdus. ( Cic. lib .
14. ed Attic.epifl. 10.) Philippo in Aiir Proconfitlatu fuccefTurus. (hb. ij .ed familiar.
epift. 73. & 74.vercoli
extraordinarius 6 er.
ad cum epift. 4;.
vcdigalia <jr 4j. ) C'um
in potellatcm eo Proquxftor
redigenda ordinarius
8c cogendas venit
pecunias Pari fetuin:
i Senatu
Aliam mitius eft P. Lentulus P. Lentuli Spintheris filius, (lib. 1 1. ed familiar. epift. 14, 15. )
X I. Kalend. Jun. Trebonius Athenas venit j atque ibi Ciceronem adolcfccutcm optimis ftis-
diis fub Cratippo operam dantem inveniens , utrumque in Aliam provinciam fuam invitavit ;
utipfc in litteris ad patrem VII. Kalcndas Tunias daris narrat, (lib, ta. ed femilier. epift. {6 . )
quibus Sc Cicero pater in libri 15. ad familiares polirem j rcfpondir cpiftola.
1 V. Non. Jun. lex lata eft qux earum rerum , quas Carfar ftatuillcr , decrevillet , egiflet,
Confulibus cognitionem dedir. ( Cicero, ed Attic. lib. tC. epift. 18.)
Antonius , poftquam ei ada Cxlaris infpiccic excquiquc qux is fieri juflilfet mandatum fuit.
libellis corruptis Sc pro arbitrio immutatis , quicquid ipfi libitum fiiit ranquam ex Cxfaris
prxlcriptis egit : civitatibus dynaftilquc ea ratione gratificans , 8c magnam pecunix vim libi
congerens. Non cniin agros folum & vcdigalia, fed libertatem etiam Sc jus Romanx civitatis,
Sc alias immunitares vendebat ille ; ldque non tantum lingulis, fed provinciis quoque totis Sc
populis nniverfis. Dequc his omnibus toto Capitolio rabulx figebantur. ( Cicero , in Philippice
1. & lib. 12. ed femilier. epift. 1. fellet, Petereul. lib. 2. cep. 60. Pluterch. in Antonio. Appien ,
hb. j , pae. 529. Dio , lib. 44.) in quarum una civitates locuplctiflimx Cretcn/ium ve&igalibus
liberabamur ■, ftatuebaturquc nc poft M. Brutum proconfulem , ellet Creta provincia. ( Cic.
ibid. ) Grandi quoque .recepti pecunia , fixit Antonius legem quafi a Cxfarc latam , qua Siculi
fadi funt cives Romani. ( Id. lib. 14. ad Attic. epift. 1 2. )
Rex Dejotarus, iimul-atquc audivit Cxlaris interitum, rls libi ab illo ablatas fuo martr
recuperavit. Lcgiri tamen ejus timidi & impetiti , line reliquorum amicorum regis lententia ,
fyngrapha fcftertiiim centies Fulvix uxori Antonii data , decretum in Capitolio fixum obtinue-
runt , quo a Carfare ipfo reddita illi omnia ridicule fingebantur. ( Jd. ibid, & in 2. Philip. )
Quum ludi vi florit Cefarit XIII. Kalend. Sextii, (ut ex verere Kalendatio liquet, in Gruteri
Infcript. pag. CXXX1II ) edendi eflent 1 non audentibus facere quibus obtigerat id munus, Oda-
vius edidit. ( Sueton. ut Ofhrv. cap. 10. )quum eorum apparandorum cutam C. Matio viro dodilli- 1
mo commifillct: qui minus id probanti Ciceroni (lib. 11. ed femilier. epift. 17. & hb. 1 j. ed
Attic. epift. 2. ) hanc fui fadi rationem ( indifh libri 11. epift. 28.) reddit. Ludet , quos Cefarit
vidorie Celer adolefcint fecit , curavi. At id ad privatum officium , non ad flatum Rtipublice per-
tinebat. Quod tamen munus c T heminis emieiffbni memora atque honoribui proflare , etiam mor-
tui, debui: & optimt ffiei adolefcenti , ac di*nifhmo Ctfuti , petenti necare non potui.
Atque huc Dianii illa in libro 4f. Ium referenda ; /ipo(duirey r«i> iunaueti iJttw ifAftf ivi tu I
iro/aun «VnT Supplicationibus quibnfd.-.m cb vi florias die peculiari nomini ip/itu dicate |
feerijicatum eft. 'Cumque prius decretum futile Sc Appianus in libro Bellorum civilium a.
494.3 ^ ,n ^'^f0 41 ■ ’pfc confirmet Dio-, ut publice folennibus facriscclcbrarentur dies quibus vido-
rias adeptus fuerat , in unum hunc diem factis ipfius iunouoK dicatum omnium limul vidoriarum
ab eo reportatarum conjeda viderur fuillc commemoratio. Pharlalicxenim , reliquarum omnium
cclcbcrrimx , diem in fallis non fuilfc peculiariter lignatum , Lucani illud in libro 70. indicat.
Tempore fynavir leviorum Roma malorum ,
Hunc voluit nejiire diem.
M. Brurns Sr C. Caflius Trebonium in Afia Sc Tullium Cimbntm in Bithynia clim per
litteras monuerunt , ut occulte pecunias colligerent , Sc de exercitu ^jfpicercnc. f Appian. lib. j.
pag. (29, 5 }o.] Quibus aufctilrans Cimber , etiam clalTem comparavit. Cefftut, edCiceron. lib. ia.
ad familiar. epift. I j . ] Ebriolus nimirum ille Cimber: quem in feiplum ita jocatum fitille , in
epift. St. refrrt Seneca. Ego quem quam feram , qui vinum ferre non poffum }
Cxlar Odavianus annos undcvigcnri naius , exet citum privato confilio Sc privata impensa
comparavit : ut ipfe in B:eviario rerum fuarunj , Ancyrano maimori infculpto , indicat. [ Infer,
Gntteri , pag. CCXXX. ] anrc diem IX Kalend. Odobris fciiicet i quo annum xtaris vice-
)
IMPER. MACEDONUM \ ^fa
limum ille eft iitgrcilus. Nam ante Antonii cx urbe dtlcellum ( qui fcquentc Octabu , conti-
git ) Ciceronis & aliorum qui Antonium oderam opera Senatui commendatus , gratiam po-
pularem rpfcinftitit colligere , & milites ex coloniis cogere. [ P/nrarch. in Antonio. j libique
Sc rciptiblic.v vires contra Antonium paraturus , deductas in colonias veteranos excitavit.
[ Liv. lib. I »7.J dc quo Florus. Oliavius Lafar atate & injurii favorabilis , & neminis ma-
jejfate quod fibi induerat , revocatis 4 A arma veteranis , privatus { quis crederet ? ) Conjulem
aggreditur. Ita ille ; lib. 4. cap. 4. ubi tamen tntra Aecem & tUo annos illum fuillc , non rc&e
itatuit : ut nec Dio, qui 18 annorum cum fuillc Icribit , quum Cadaris nomen afliimplic hxrc-
diutemque iniit. [lib. 4j .pag. 17 I. ] Neque etiam latis accurate vel a Seneca, [ Isb. 1. At Cle-
mentia, cap. 9.] duodevicc fimum tgrtffut annum, vel i Vclleio Paterculo decimem nonum anr.
ingrefins ille fuillc dicitur. Catus Cxfar, inquit hic , decimum nonum annum ingreffus , mira .
fus , ac fumma conftcutus , privato con filio , majorem Senatu pro republsca animum habuit.
[ lib. 1. eap. 61.] Quum enim exercitum comparate coepit , decimum nonum xratis anuum
ille feri exegerat: Sc ab eo tempore ufuuc ad ejus exceflum, anni numerantur 57. quot Sc
principatui iplins allignir Maximus mopacnus in Cumputo.
Hic pavefadiis Antonius . venit cum eo in colloquium in Capitolio ; & reconciliati funr. Ea
no&c Antonio per quietem dextera manus fulmine vili eft iib : Sc poli paucos dies delatum
ad cum cll , Cxlatcm iulidias ipfi parare. Cumque purganti fe Cxfari ille non crederet , li-
multas exarlit de integto inter cos vehemens. [Plutarch. in Antonio. ]
Antonius, majoribus hic ruus libi opus fure copiis, uec ignarus Macedonicas legiones tum
virtute prxftare , tum numero ( erant imm lex ) elfque adjuntftam magnam manum fagittario-
rum Sc irmaturx levis ac vclimm , equitatum prxtcrca extetumque appaiatum abfolutiliimum L
qui videbatur deberi Dotabellx propter decretum ei bellum Parthicum , quando Cxfar con-
tra Parthos paraverat ', cogitavit eas ad fe pertrahete : quia propter propinquitatem ftatira
trajcdlo mati fu pero poterant adede in Italia. Cumque falfus repente lparfus edet rumor ,
Getas auditi morte Cxfaris incurlionibus vallare Macedoniam 1 Antonius i Sctutu exerci-
tum petiit, quo de hoftibus pernas fumeret: dicens Macedonicum ilium exercitum i Cxfare
contra Getas paratum fuillc priufqtum Parthos aggredi ftatuillcr , fle pacata ede rmprxfcn-
tiarum omnia circa limitem Parthicum. TanJcmquc , Dolabellx unam legionem fc traditu-
rum paulus , imperator Macedonicarum copiarum electas cil. [ Appian. lib. j. pag. {41,
5 4 a. | Er lege de permutatione provinciarum per vim lata obtinuit ut Macedoniam , que
Marco Bruto forte obtigerat provincia, frarcr ipfius Caius Antonius libi vindicaret i Galliam
vero Cifalpinam , Decimo Bruto adignacam , iplc Conful Marcus Antonius , uni cum Mace-
donico illo exercitu qui Apolloniam i Cxfare prxmillus fuerat, confcqucretm. [Dio, lib. 45
cum Livi», lib. 1 17. GT Appiana, lib. 1. pag. 543,343, 546.]
Legiones Alexandrinas in armis ede ; Ballum c Syria arccfli, Cadium expetat i , ferebatur.
[ Cicer, ad Attic.lib . 15. epifl. 13. ]
Inflante ludorum tempore , quos editurus erat reditis Crironius , Cxfar Odbvianus patri fel-
iam auream atque coronam parabat : id quod illi cx Scnatufconfulco in perpetuum ludis om-
nibus decreram fuerat. Cumque Crironius negaret fc paliurum honorari Cxlarcm in iis ludis
quos ipfe futnpru fuo faceret ; Cxlar illum ad Antonium duxit , ut confulcm : Contui ad Se-
natum per
fu ea rc fe dixit relaturum. Cxfar indigium» , Refer , inquit: ego inierim feliam pro-
ponam. Id Anronius exalperaras prohibuit: nec hoc contentus, prohibuit etiam ludis proxime
fccutis , quos Ce far ipfe celebrabat in honorem Veneris Genitricis inllitutos , quando xdes ei in
foro & forum ipfiim a patre dedicatum eft. Quod Antonii fa&um exceptum cll publico odio.
[ Appia», ibid.pag. 54$, J44. ]
Ad VI Kalcnd. Odlobris, in veteris Kalcndarii» fragmento marmoreo, f In Infcript. Gruter.
pag. CXXXV. fn. tollat, cum integro altero pa(. CXXX1II. ] habetur annotatum. VENERI.
GENETRICI. IN. FORO. CjESAR Eo igitur dic O&aviaaus ludos inllitutos
ob perfedionem fani Veneris, quos vivo adhuc Cxfare quidam fefe celebraturos receperant
fed tunc negligebant, ipfe fuis fumptibus , tanquam ad fe ratione generis pertinentes, ad cap-
tandam populi gratiam fccir. £ Dio , lib. 45.] Quos dum ille ederet; Cometam repei t^ cmer-
Ii Ile docet Seneca , in Natural. quxllion. lib. 7. cap. 1 7. Suetonius in fulto , cap. 88. Sc Plinitu,
lib. 1. cap. 25. ubi de eo iplius OAaviani hxc vctba refert. In tpfis ludorum meorum diebus ,
fidus crinitum perfeptem dtts, in regione culi au* fub feptentriontbus ejt ,con/petium. Id oriebatur circa
undecimam horam diei, c/arumque <5- omnibus terris confpicuum fuit. Eo fidere fignificari vulgus
credidit Cxfaris animam inter Deorum immortalium numina receptam : quo nomine id tnfign.
tiulachro capitis ejus, quod mox ia foro confecravimw , adjectum eft. Quod Sc in nummis qui-
fdam confpicicur pofl cxcelfum ejus lignatis, cum infcriptione DIVI JULI I : & in illo
Virgiliano eft lignificatum , a£ueid. 8. patriumque aperitur vertice fidus.
VII. Id. Odtabr. Antonius Brunduiium venit , profectas obviam legionibus Macedonicis
i96l
| jatuor , ( e quinque} quas libi conaliarc pecunia cogitabar : [ Cicero , lib. 11. ad familiar.
epifl. 2 j . cum Appian. lib. 5. pag. 532, Jf+.& Dione, hb. 45. pag. 276. edutenii Grxeolatma
Hanovienfis. ] qualquc a Senatu populoqoc Romano adversus Getas ei datas , ipfe ttanfvc-
xit in Iraliam. [Fellei. Pater cui, lib. 2. cap. 6l. cum Appiano, lib. 3. pag. 543. cr 54 6. &
SS 8.fin.]
Eodem Ofovianus Se fuos cum pecuniis , qui fibi illos milites conducerent, pixmilit. (Dio
ut fupr. ) Ipfe verb properavit in Campaniam t veteranos i patre In colonus dcdutlos ad luam
militiam revocaturas. Moxque primum ad fc pellexit Calatur veteranos , dein Caiilini , cx
utroque latere Capttr politos : & rcprxlentatis in lingulo* 300 denariis ( quos Appianus Sc Dio
J. “Vferii Annat. Pars pofl. Ppp drachmas
'SqBS MT AS MU N D l V I. . >
atm itura inftractoruro , neque digeftorura in militares ordines > omnes lub
unquam fatellitutra. [ Cicera, lib. 1 6. ad Attte. epifi. 8. & Philifp. j. Fellei.
51. Apfian. lib. i.fag. 551, yyj.] Atque Ilis deinceps Evocatorum nomen
jimpetrata miflione militix , rursus ad eam vocari fuerint. [ Ser. Galba , ad
irciter d$65.ecem ]mil ia virorum , neque juUa)
chmas , Gepifl.uarcojo.morDioe ,, lib.red i4Jder. upag-nt )176.contr&axilib.t cij.fag.
1"”Jdadrafamatior,
uno ligno
Patere. Ub.
cft inditum
Ciceron. in
ducian .
x. caf>
: quod
tib. 10.
j Brundttfii interim quatuor Macedoniae legiones inculantts Antonium ob cellationem in per-
fcqncrtdis Oriaris pcrculTortbus , line acclamationibus deduxerunt cum ad ttibunal ■, quali ra-
tionem audi ruri ante omnia. Id lilcntium ilie iniquo animo ferens , non conrinuic (e quin eis
exprobrarer ingratitudinem , non agnofccnribus quanib prxftarct in Iraliam ire quam in Par-
rliiaro , nec ullum lignum grari animi edentibus. Prxtcrca querebatur , quod millos ab ad olei-
cenre pctul.mre { lic enim appellabat Ca-larem ) concordis turbatores non adducerent ad ipfum :
fc tamen eos inventurum ; exercitum vero diufhirum ad decretam libi provinciam , fortuna-
tam illam Galliam, St prxlcntiura unicuique 100 drachmas live denarios daturum. Haec in
promittendo parcitas rifu excepta cft : quem quum molefte fcrrpt , au&o tumultu deferebatur.
[Appia», lib. J. pag. 5/4. eum Dione , lib . 45. pag. »7 6. & Cicerone , lib. 16. ad Atti*,
epifl. i‘. ]
Quum Antonius a nibimis feditiofos ex peti liet , ex militari djlciplina forre duxit decimum
quemque : nec tamen in hus omnes , fcd in partem tantum animadvertit , putans fe cos terri-
turum paulatim. [Apptan. ibid^ pag. jj4. Sii-] atque in hofpitis tettis Btuadulii in linu , non
modo avafilTimx Jcd etiam CFudeliilimx uxoris , Fulvi* deledos Martia: legionis centuriones
t lucidavit* (Cicero , Philip, i, J. & IJ. Dio, lib. y.pag. 17 6. ]
Hoc facinore irritatos milites ubi videre Cxlariani qui ad cos corrumpendos mifli feerant ,
libellos fpargebant per exercitum, pro Antonii fordibus Se crudelitate revocantes fuperiotis
ICx faris memor i.un j St ad junioris liberalitatem invitantes. Quorum indicibus quum Cooful
Imagna prxmii propofuiller , celatoribus contra interminatus cllet pernam j nemine prodito
.rgre lercb.it, quali exercims cos tegeret. [Appia», pag. 5 jj . ]
Quum Cxfar Odavimus ad res gerendas atceflillct , plcbemquc libi devincire inftiullct *
M. Brutus Se C. Callius , limul fpc popularis rcipublicx ftauis tenendi abjeda , funul Ocia-
rem metuentes , et Italia folverunt 1 Athcnafqitc delati , magnifice fuerunt accepti. Ita Die.
( tib. 47. pag. ; |r?.] Eoldero, quum fu perior clle coepit Antonius, provinciarum qux iis
datx erant x Confulibus dei peratis rebus , in exilium proicdos fuillc , feribit in Attici Viti
Cornelius Nepos* St nunC metuentes arma Antonii , nunc , ad augendam ejus invidiam , fimu-
lantet fe metuere i reflatos eshilit , libenter fe vel in fer pe tuo exilio dum respublica conflaret
concordia , nec uUam belli crvilit prabsturot materiam , Italia profedos fusile , narrat Velletm
Paterculus. lib. X. cap. 6x. ]
Quum alii ad Odaviani partes, alii ad Antonii difccdcrcnt, atque exercitus vznalcs ranquam
fub halli pluris licitanti addicerent fe: Brutus Italiam llatuit relinquere, ac per Lucaniam pe-
dcilri itinere Eleam ad mire venit ) indeque folvens , Athenas profcihis elh Ubi Theomneftum
Academicum Se Cratippum Peripateticum ( Miry leneum ) audiens , unaque au» his vacans li-
teris, omnino feriari videbatur & otiari: cAm in occulto tamen pararet bellum. [ Plutarch. in
M. Bruto. J Caffii vero clalfcm paucis poli diebus Brutum confequutain fuiile , ia Philippici
X. indicat Cicero.
Brutus & Callius Macedoniam atque Syriam , ut libi priufquim Antonio Dolabcllxqtie
adignatas , per vim invadeic ftatucrunr. Quod coiifiliuin podquam detedum cft ; Dolabella
properavit in Syriam , obher invifunis Aliam, ut inde pecunias colligeret. Sic Appiam u, de
bellis civilibus libro tertio pig. {41. Putab.it cmm ille 4 ut Se, ante eum , Flonu , lib. 4. cap.
7. ) Bruto Macedoniam St C allio Syriam a Julio Cxlare, antcqtiim ab his ipfis occideretur,
decretas fuiilc ; earum que i Confulibus poftea iplls ademptarum loco , minores alias concedas
clle provincias , Cyrenem St Cretam infulam , vel ut alii produnt , has ambas Codro , Bruto
vero Bithyniam: atque his contemptis, illos exeteitum ac pecunias collegille, animo invadendi
Syriam Se Macedoniam. [Appi an, lib, i. pag. yi7, jjO, jjt, 533, J 3<5, 5 jo. & /ib.4.pag,6xx.]
Verum i Julio Cxlatc Sytiam Cornificio fuiilc cleftinatam , ex Cicerone : St quarto poft
exdem illius die Bruto Cieram , Caffio Africam a Senatu fuiile decretam , ex Plutarcbo (u-
pri audivimus. Indeque in Philippici X I, de Brute , Cicero. Neque enim efi in provinciam
fuatn C.retam profeOns : in Macedoniam alienam advolavit, et de Caffio. Natura legi paruit ,
cum tjl in Syriam projeitui .- alienam provinciam , fi homines legibus f'criptis uterentur » hts vero
opprejjit , fuam , lege natura. Ututmque etiam provincias line ullo Senatulironfulto aut au-
thoritarc publica occupavi Ile , confirmat Velltius Paterculus: [ Isb. x. cap. 6x. ] & de utroque,
apud Athenienfes diverfanres, ita feribit Dio : [ lib. 47. p*g. i}9- ] Quum audirent Cxiarcm
„ augeri , Creta ac Bithynia ( c6 enim midl erant ) negleda , quod eas fibt provincias non
„ magnopere profuturas judicarent , ad occupandas Syriam ac Macedoniam animum adjecerunt ;
„ nihil quidem ad cos pertinentes , led quod eo tempore pecunia copiifque florebant.
Dolabella , itinere per Achaiam , Macedoniam & Thraciam fado , tardius in Altam venit.
In A«.hau vcTb milites atque equites habens, Veteri Anrilbo occurrit i qui, dimillo exercitu
( quo adversus Cxcilium Bilium nuper ufus fuerat) ex Syrii erat reverfus. ubi quodvis adire
periculum ille maluit, quam videri aurcoaChis clle pecuniam aut Dolabclise dare, aut libenter
dcdillc. [Dio, lib. 47 pag. J44. & Brutm ; in lib. Ciceronis ad Bnu.epift.lt. ]
1 Ka lendis Novembribus littcrx Ciceroni ab Octaviano funt reddi» : quibus confultabat ,
utrum Romam cum quatuor millibus veteranorum proficileeretur , an Capuam teneret 6
!«-l 1MPER, MACEDONUM.
i*}6i :Antonium venientem excluderet: an iict ad tres legiones Macedonias , qux iter fecundum,
'aure fuperum faciebant, quas congiarium ab Antonio accipere nolentes fuas fperabat fiitu-'
ras. (Cu. lib. ad Attte. epi/1.8.) Centurias Capua; dinumeravit Octavius. ( eptll. 9. ) Iter fa-|
ciens in Samnium , venit Cales : manlic Theani. Municipiorum mitifica erat dvthmeu , & cohor-
ttrio. Romam venit cum mana magna. ( ephi. 1 1. )
Ibi ad plebem , libi in hoc i Canutio ( tribuno plebis) paratam, progreiTus , memoriam pa-
tris fui molris apud cos verbis icnovavir , 8c res ab eo egiegie gcft« rcccnliuc; de fe quoque
multa moderte dixit, Antonium acculavic , milites qui fe eflciu Iccuti laudaVir; quod ad auxi-i
lium Utbi ferendum adetfent , feque ad id delcgillent , ac per fe univcifis hzc fignificarem.j
1 Lau Jarus hinc , partim propter alium apparatum , parrim etiam propttr militem illum numero
;fum quem fecum habebat ; in Hctiuriam profc&uselt, militum ibi quoque cogendorum causa.
[Dio, lib. 4$. pag. ij'6, ]
Hoc tempore AI. Cicere Marco filio , Athenis annum jam audienti Cratippum, (non nunc pri-
mum eo milium, ut in lib. 4t. pag. a77. Die innuit) tres illos egregios de Officiis libros di-j
cavit. [ lib. 1 6. ad Attic. epifl. 1 1, ] Exuntqnc filii ad Tironeni (criptx licterx : [ lik. 1 6. ad fa-
|"nJi.tr. epifl. 11. ] in quibus, de convidoribus filis agens j Bruto , inquit i fp letum in proximo
conduxi , & , ut pojfum , txmtit angufiiu Ulim fuflemo tenuitatem. P retere a declamitare Grati
apud Caffium inflitui : Iauini autem apud Brutum exerceri velt. Vior fatniiiaribtu , & cem/ichh'
jrtbut , quot fecum Mi ty lenit Cratipput adduxit , hominibus ; 7 doliis & illi prebatijfims .
j Ad fianc tenuitatem rcda&us Brurus 1 prxtcr Ciccronerti , exteros quoque Romanos adolcf-
ccntcs , qui Athenis operam dabant litteris , fibi adjunxit. Heroftratum in Macedoniam , ad
!conciliandos eos qui prxerant exercitibus , mifir. Cumque acccpillet navigia Romana argento
' onuita dirigere Athenas curium ex Alia , 8c prxtorem iis navibus advehi probum virum 6t fibi fami-
liaiem , occurrit ei circa Caryfton , & ad tradenda fibi induxit navigia. ( Plutarcb. in M. Bruto.)
Huic Brutus, Sami natalem filum celebrans, (plendidius epulum paravit. Ibi , poliquim
ad compotationes ventum eft, coeperunt pro Bruti vidocia & populi Romani libertate facere!
libamina. Tum Brutus, grindiorc accepto poculo, hunc terfinu luic ulla cvldente causa voce
alti pronuntiavit ;
‘A?kd /a* po7f>' *A»i , i) AjrTtCt verone i)or
Sed me fors mifera & Latona perdidit infans.
Quat exclamatio pro cladis omine ell habita : quum ad novilfimum in Philippis pugnam pro-l
celfurus , figndm militibus daret ille Apollinem. ( Id ibid. cum Appiano , lib. 4- pag. 66$. ) |
j Inde snrvwten* fiuttoJot Antiftius , ex illa pecunia quam portabat in Italiam , impertiit : ut
eo in loco Plutarcbm feribit. Vicies feftertium Latinus interpres reddidit : quantam ei fummam
IVeterem Antiilium ultro & pollicitum tjfe & dedijfe ex fui pecunia, agnofeit ipfe Biutus,|
in epiftoll qui hanc Romam jam ad petitionem Prxturx profcdiirum Ciceroni commendat.
I[ lib. ad Brtu. epifl. 1 1. ] Pompeium Atticum quoque abjedo Bruto Italiaque cedenti leftcrt.
C. M. munere mifilTc , cidemquc Epiro abfentem CCC jufiiilc dati ; apud Cornelium Nepotem
in Vita Attici , legimus 1
ln Pirxeo deinde Cafllus & Brutas diftra&i , alter in Syriam , alter in Macedoniam perrexit.
[ Plutarcb. ] Caflius , ut prohiberet Syria Dolabellam. [ Cicero , Philippie. 11.] Brutus , ut
Grxeiam Maccdoniamque fibi adjungerer. (Dio, lib. 47. pag. j j 9. ) Et line authoritate publica I
Iprovincias cxercitufquc occupantes, & , ubicumque ipfi Client, ptxtexrnces cllc rcmpublicam J
ipecunias , quz ex tranfinarinis panibus Romam i quxitoribus deportabantur , a volentibus ac-
ceperunt. [ VtUei. Pater cui. lib. z. eat. 6 i. ]
Ollius in Aliam , anticipato Dolabella , ad Trebonium Pt oconfiilem trajecit 1 ac cepe a que
abeo pecunii, permultos fibi equites ex iis qui i Dolabella in Syriam prxmiifi fuerant,
|( quos Caffio fe primum tradidillc jadlac P. Lentulus Alix Quxftor extraordinarius, in litte-
ris ad Ciceronem ; lib. 11. ad faudliar. epifl. 14- ) mulrtSfquc item alios Afianos 8c Cilices ad-
Ijunxit. Tum Tarcondimotum ac Tarfenies ad focietatcm tecum ineundam compulit i de hos quidem
invitos, nam adeo Cxfari priori ac ejus gratia etiam poficiiori favebant, ut urbem fuam pro
Tarfo Juliopolin vocaverint. [Die , lib. 47. pag. 541. J
Brutus quoque , poftquain ab Apnlcio copias quantas tum ille habebat accepit , & in nu-
merato circicer fcdccini talcntdm millia, qux ex tributis ac ve&igalibus Afix colle&a acceperat
Ia Trebonio ; venit in Bcrouxn. fApputn. lib. 4. pag. 6}i. cum Dione , pag. } Deinde mi-
1 lites collegit : pardm ex Pompeianis , quos a Phaifilica pugna per Tnciuliam vagantes tunc
; reperit ; partim ex iis qui cum Dolabella ex Italia profe&i , ob morbum relidti vel ab ordimbus
idilapfi fuerant. Equites infuper quingentos Cinnx . quos in Afiarn ducebat ad Dolabellam, ademit
' [ Plutarcb. & Die , ut fnpr.j Qub Ipedlat illud de Bruto Ciceronis , in Philippica XI. Legione.
1 confcripjit novat , excepit veteres : equitatum ad fe abduxit Dolabella , atque eum nendum parricidu
(Trebonii) oblitum, bofiemfua fent entia judicavit, nam ni ita tjfet, quo jure equitatum d Ce u-
\fule abduceret f .
His inftrudus Brutus, fub prxtextti rcipublicx 8c fufccpti contra M. Antonium belli, nuliu
omnino labore Grxdam, in qua nihil admodum militum erat, occupavit. ( Dio , ut fupr. cum
Livi», lib. Il8.)
Hinc Demetriadem profedhis , magnam armorum vim Cxfaris di&atoris julfii ad bellum!
ibi
Parthicum paratorum , quz deportabantur ad Antonium , in fuam redegit potcRateai. [ Plutarcb. |
ij (>pp
& Appian. lib.}. pag. Jd7.)
In Macedoniam autem venit eo ipfo tempore , quo C. Antonius ( M. Antonii confulis frater )'
eodem recens pervenerat , ac Hortenfius Macedonie Proconful difcelTum parabat: neque I
J. Vjjerii Annal. Pars pejl.
Digilized by Google
U. 488 JET A S MUNDI VI.
(3961 ibi tamen admodum laborabat , quum dic Hortcnlius ftaruu lc cum eo conjungeret , Sc Antonius
prohibitus ( Romx tum rerum potiente Cxfare ) quicquam eorum agere qu* lummi cilcnr
.magillratuj •, nihil virium haberer. [Die , nt fnpr. cum Cicerone , in Philippie. 10.]
' Delectus verb habitus in Macedonia fuerat fummo Q. Hortcofii ftudio Sc induftrii. Legio
quam L. Pilo ducebat , legatus Antonii , Ciceronis filio (quem Athenis fecum Brutus ia
Macedoniam adduxit) fe tradidit. Equitatus, qui in Syriam ducebatur bipetriti, alter cum k
quo ducebatur reliquit in Thrflulia,( ut dictum eft) feleque ad Brotum contulit: alterum in
j .Macedonia Cn. Dominos adolefccnsi legato Syriaco abduxit. ( Cicero , Philip. 10.)
I Audiens Brutus eveftigio pergere C. Antonium ad copias quas Dyrrachii Sc Apolloni* Ga-
binius habebat , & cum prscvcrtcrc cupiens , repenti iter fecit pet loca alpcra de multam ni- J
vem ; fongeque procurrit eos qui prandium fuum ferebant. Uc prope Dy iraclnum venit , eft |
ex labore Sc algore bulimia correptus : quod mali apprehendit fere Se pecudes Se homines , j
quum per nfvcm laiUTcunt. Eius necellitatc intellecta , accurrerunt i ftationc hoftes ipfi, ci-
bumqne A potum attulerunt Pro quo beneficio Brutus , ubi deditum eft ei opidum , non in
hos modo , led iptorum etiam causa clementem ptxbuit fe in omnes. (Plutor ch. ) P. autem
Vatinius , qui Illyriis finitimis pnrcrat , inde profc&us Dyrrachium prior occupaverat < Bruto in
j tota diilcnlsonc civili advcrlarius. Sed propter morbum a militibus contemptus , iis ad Brutum
tranfcunribus , Dyrrachii portas illi aperuit Sc exercitum tradidit [Dio t tu fnpr. cum Cicerone ,
j in io, Philippico , & Livio , lib. 1 1 S. ]
Quum Dolabcllx in Syriam pateret via certa , neque longa i cum legione prxnmTo Marfo
O&ivio , • Senatore quidem , fcd egente , qui popularetur agros & vexarer urbes, in Aium irrupit
alienam provinciam , ubi nulla belli erat fulpicto, ( Cicero, Philip. It.)
1 Eo venientem neque Pergamus neque Smyrna voluit recipere : forum tantum extra mania
illi prxbirum eft, tanquam Confuli. Cumque iratus ille Smyrn* oppugnationem fiuftrit ren-
tallcc , Trebonius Proconlul Ali* (qui urbes Bruti Sc CalTii receptaculo muniebat) pollicitus
eft fe in Ephefum cum incromiilitrum : mandavitque luis ut Conlulcm illuc profici fccntcra ex
intervallo fcqucrentur. {Appian. lib. 3. pog. J4».)
Secute pol lea funr collocutiones familiarifCtn* curo Trebonio : complexufque fummx benevo-
lenti* falli indices extiterunt in amore iimulato. (Cicero , Philip, xi.) Quo tamen ita deceptus
Ieft Trebonius, ut is fummamfibi Dolabcll* benevolentiam polliceretur, ejus, militibus alimenta
dtro daret ac cum eo citra omnem metum convi&um haberer. ( Dio , hb. 47. pog. 344, )
In AEgypto Ptolemxus junior , ztatis 2; annum agens, k fotore eaderoque cunjuge fua
I Cleopatra , veneno fubtarus eft 5 anno regni fui 4*» Se Clcopatr* (i morte patris Aulct* ) S*.
[ hf'Ph- AntitfU. hb. 1 5 . cop. 4. CT libro 1*. eontro Apion, pag. 1064. Porpbjr. tn Croc. Eufeb.
Scoligcri-,p*g 116.]
M. Antonius Conful, Bnrndufio Romam reverfus, cum cdixillct ut adedet Senatus frequens
ante diem VIII. Kalend. Decembr. cumque diem obire ncglcxillct in ante diem IV. Kalend.
diftulit, tumque in Capitolio adefle cumjuiEt. ( Cicero, Philip, j.j
Interim legiones Antonii Macedonie*, euntes in cifidpinam Galliam, tumultuat* funt :
(prerilque legatis fibi prrfcdtis , complures ad Cxfarcm tranl iverunt. ( Dio, t1b.4j.pag. 176.)
Legio Martia uni veru, fublatis fignis ad eum fe conferens, Alb* conllirit. Eamque imitata
Quarta legio, duce L. Egnarulcio Quxftore , ad Cxlarem pariter tranliir. [Id. ibtd. Cicero
Phi/ib. 3, 4, j, ti, J 3 . cum Hb. W.od fawliar. epifl. 7. JJv. lib. 117 , VelUi. Poter eu/. lib.i. cop.6.
Appio». lib. 3 .pog. 5 j 6.) His C*far acceptis quum , ficut prioribus, argentum divifllfct, multos
etiam reliquorum ad fe pertraxit : elepiuntifque Antonii fubitb omnibus potitus eft , quum
in cos dum praeterageremur mcidiflet. [ Dio , nt fnpr*. ]
Ingrcllurus ad Senatum Antonius ( in Capitolio , dic prxftitifto congregatum) ut quereretur
deCxfatis conatibus, in aditu Curi* de legionum defectione nuntium accepit: quo ille terri-
tus , ne verbum quidem aufus eft in Senatu facere de Carfarc ; cum de eo tamen conftitiriilet ad
Senatum referre , fcriptainque attuliffct Confularis quidam fementiam, qua Cxfarcm hoftem
judicaret. [.Cicer, Philip. 3, J.& 13» & Appio», lib. i. pog. j y fi. ) Eoderoque ipfo die fiufta eft
vclpercina provinciarum in feqacnccin annum inter Antonii amicos forritio j fic , ut qu*
cuique apta elice ea cuique obvenirer. [ Cie. Philip. 3.]
Mox ex urbe dilccdcns , Albam properavit» verbis (ut pofte fe putabat) Marrix legionis
milites , ibi confidentes , ad officium redudturus, Sed quum peteretur telis e manibus , aliis
agminibus viririm joo mifit denarios: quas vero circa le habebat copias bellico apparatu Ti-
bur , indeque Ariminum duxit , in primo aditu Galli* cifidpinx » habens legiones Macedonicas
tres (jam enim Sc reliquum carum venerar ) Sc veteranorum unam, cum lolitis eas lequi au-
xiliis, prxterra prxtorianos cum tironibus, [ Appian. hb. 5. pag. jyrt.J
Decimum Brutum , qui Gallia cifalpina ut fua provincia cedere nolebat , Mucin* indufum
obfcdir Antonius. [ Id. ibtd.pog, J J 6, j 5 8. ] Ei, licet i patris perculforibus uni, tempori fer-
viem auxilium tulit Gefar Octavianus. [ Dio, hb. 45. p*g. 17 7- ] cui, prxrcr duas illas for-
tilfimas qux ad eum tranfieram legiones Macedonicas , Sc unam tironum , dur alix veterano-
rum erane legiones , licet non integr* , led fupplct* ex tironibus. Cumque eum Propr*torcm
creare vellet exercitus , honorem oblatum recipere noluit : fed donativi largitate roerccoa-.
rios fiios devinxit; alteros 500 denarios duabus Macedonicis legionibus ( ludicra pugna co-
ram ipfo decertantibus ) viririm diftribucns , & fi cerumine opus foret , quinquies millenos
vidoribus poljicitus. ( Appio», pog. J J7, J58. ) De his Cicero, in Philippici X. Veter oni prtmi
Coforit onthoritotem fecuti conotnm Antonii repulerunt: fofi ejnfdem fnrorem Morti* ledo
s
fregit , Q**rto offixit,
- 4— Rdtaa
Ivlun». ChnlhM.I
N-S fe
Anno
Mundi /MP£/<. MACEDONUM. 4.89
Romx cum ncuccx Condilum adcllct ( Dolabellam enim Antonio* in Syriam prxmilcrar,
pfcque Mntinam rom tircumddebat ) Senatum adcllc ad XIII. Kalcndas Januaria» edixerunt.
Quo die M. Cicero , tertii oratione Philippica habiti , du/rt ut qux Ottavianus contra An-
tonium egerat confirmarentur , Munncndbus , legioni Marti* & Quarte , Sc militibus veteranis
oui ad cura tranficranc , laudes 3c prxmia decernerentur: arque ut non Decianis Brutus foliun,
led exteri etiam ( fortitionis illius Antnnianx nulla ratione habita ) provincias Tuas recinerent ,
43
neque cuiquam traderent , nili qui ex Scnatufconfulro liiecelTillct- Fadluque in ejus fententiam Sena-
rufconfulro , progrcllus in concionem , quid in Senatu a&um dlcr , quarta Philippici populo
expofuit. [ Cic. ibid. & Philip . J. & 6. initu : cum lih. 1 1. adjamiliar. epifl. 6. & Ub. I a. epifl.
n. DI», Ub. 4$. pag. 177-j
Kalendis Januariis, quibus A. Hirtius Sc C. Panfa Confutatum inierunt, Cicero oratione
Philippica quinti in Senatu habiti bello Antonium perfequendum , Sc iis qui tempublicam ad-
versus eum defendebant honores decernendo* erte luaJit. Podridic C. Cxlaii Otdaviano im-
perium extraordinarium ( ut in Philippici X I. Cicero appellat ) a Senatu datum cd , cum con- 4<7(
iilatibus ornamentis , Sc Udioribus atque indgnibus prxeoriis : ut comparato 1 fc exercitui
pro prxtotc prxeflct, & una cum Confulibus Decimo Bruto contra Anronium opem ferret,
idje&umque , ut Senator ellct , atque inter que flores 8c confutares fententiam diceret : ut-
que Confutatum decem annis prius , quam legibus permitium cflet , petendi jus haberer.
Equcflri quoque ftatul aurati Senatus eum honoravit : qu* in Rodris pofiia , artarem ejus
feriptura indicabat. Eodemquc Scnatufconfulro cft dccrerum , ut pecunias, quas militibus de-
derat , ex serario ( quia pro rcpublid cos , privato lic<k condlio , conduxirfct ) reciperet : Sc
donativum , quantum iplc duabus legionibus Macedonias pod viCloriain fc daturum pollici-
tus cft, publice daretur, iitque illis legionibus , atque aliis militibus qui 1 Cxfarc condu&i fue-
rant , pcrfedo..boc bello vacatio milicix daretur, ftatiroque agri dividerentur. [ Cicero ,
Philip. J. & lih. ad Brutum , epifl. 1 j. Uv. lib. Z X 8. Fellei. Pater cut, Ub. 1. cap. 8 I. Suet en. in
Ottavio , cap. 10. Plutareh. in Antonio. Apptan, lib . J. pag, j 60. Dio , lib. 4 6. pag,
JIO*]
Etls vero Ofbviano Proprartoris dignitas , quam ab exercitu prius libi obi aram accipere
noluerat, 1 Senatu fuerit coucelfa, Sc ut pari cum Confulibus jure luberct in bello admini-
drando imperium : cllm tamen Confulibus mandatum datum ell , ut duas legiones Macedo-
nicas rebus gerendis aptiffimas ab illo didraherenr. Summa enim condliorum erat , ut fupe-
rato Antonio , & debilitaro O&aviano , fublatifquc Cxfarianis omnibus , ad tradlationcm rei-
publicx Pompciani revocarentur. Quod Odlaviauo Pania condii moriturus pudcl detexit.
[ AnUn. lih. l.jm. J74. S7I- ]
Obi ramen Oaavianus qux decreta ellcnt competit , Sc honores oblatos accepit , St ga-
vifns cft : idque eo magis , quod quum habirum »: potcilatem prxroriam accipcrec , Spo-
Icri facrificanti primo poreflatit fut die , duodecim vi&imarura jecinora duplicia , live repli-
cata intrinfecus ab ima fibra, apparuiiTent ; clletquc rcfponfum , duplicaturum intra an-
num Imperiuna- Id verb xgri ferebat , qubd legati ad Antonium mittebantur , quodque
hyemis prxtcxtu bellum neque lerib neque llitim i Confulibus gerebatur. Unde St ipfc quo-
que Foro Cornelii in otio hvemare coadlus cft [[ Dio , lib. 4 6. pag. j 1 4. cum Julio Obfcquente ,
de prodigiis j & Plinio ; lib. II. cap. 37.]
Ex Julii Cxlaris parricidii reis , primus luit parius , Dolabellae fraude Smyrnx occifus , Ca-
ius Trebonius confulaii imperio provinciam Aliam obtinens : vir adversus merita Cxlaris in-
gratiilimus , particcpfquc cedis ejus a quo ipfc in confulare provectus fafligium fuerat.
Cicero , Philip. XI. & 11. Strabo , lib. x 4. pag. 646. Fellei. Patere J. Ub. a. cap. 69. Appian. lib,
j, pag. 541, J4I* & Ub. 4. pag. 6 1+- Dio , lib. 47 .pag. 344. Oroflib.6. cap. 8.J Nodlu enim Do-
labella Smyrnam ingtdlus , Proconfulcn cepit ; 8c verborum contumeliis lacerarum Samia*
rio exuit tradidit : qui , quxftione habita pjblicx pecuni* , vinculis , verberibus , eculeo torfit
miferum, idque per biduum. Pbll cervicibus capur abfeidit, idque fixum gedari julEt in pilo :
reliquum corpus tradum atque laceratum abjecit in mare. Hcc in Philippica X L Ciceronis
efl narratio: illi qu* apud Appianum extar , Sc judil Dolabcllx , quum primum in Aliam tra-
jecidet Sc Con (ulatum adhuc gererer , perpetratum hoc homicidium uadic , longe prxfc-
renda.
Interfedi caput ad Cxlaris flacuam Dolabellam projeciflc , (cribit Dio • in fella prxtoria ,
in qua ille folebar jus reddere, proponi juflille, refert Appianus. Sed. milites, inquit ille, Sc
lixx ( irati ut conjurationis participi , & quia dum Cxfar occideretur Antonium fermone cir-
ca Curix fores diflinuerat) tum reliquum ejus corpus vatiis affecerunt contumeliis, tum ca-
put per vias lapide liratas dbi invicem pro pila mittentes per ludibrium ita contriverunt ut
non appareret facies. Multas vero Smyrnx urbi* partes a Dolabella tunc dejc&as fiiille, affianat
Strabo.
Occupati 1 Dolabella Alia , P. Lentulus Quxdor extraordinarius inultam pecuniam Sc ma-
gna prxlidia ad Caflium celeriter tnidt , uc Syriam occuparer : ipfc In proximam provin-
ciam Macedoniam ad M. Brutum fe contulit; id agens, ut, per quos celerrimi polTcc , A da
provincia vc&igaliaquc recuperarentur. Quod ille ipfc in duabus epillolis dgnificat : alteri
publici ad Senarum , altera privarim ad M. Ciceronem inifsa. ( Ub. 11. ad fami, epifl. 14. & 1 j.
ubi Sc filium ipfius fc tum videre non potuiile narrat , quod jam in hyberna cum equitibus i
profe&us fuilfet.
In Afix provincia reterrimi fc gedit Dolabella : ( Cie. Ub. ad Brutum : epifl. j. <*r 4. ear. qu
a Germanis funt addito.') 'coneptis Romanorum vcdigalibus , & civibus Romanis omnibu
P p p‘ iij*~ ' ■“* — - cn>»
i by Google
rrrindi te *nm
luliaas. CliuHii.
At»o Altam.1
i Anno
iMundi., Ago
JE T A S M U N D I VL
SaraSTiJSSS^iv.xam. w« W c*. i^xuUfimaUr.Vi0 ■!.),
n Rhodu, Lycii, , Pomphylra,
J»6l Urbes novis tribu.ornm cxadHouibu, gravavi, t eUlWie
4. J
...“
Cilicibufquc .r... r_
Pcr L. Figuluiu meuede toiiJmilsihrV>inr Minentes .r. ( ut IP» diccba
e lubebanc timentes , ( ut ipfi dicebant ) duas legationes '
Rhodii , de agris quos in continent
fcr.M: St quidem novo exemoio . contta lege, inlbrnm, ebibentibus lisqm,
vdDoli.llam^
P. Aemir/iir ufifr.) Quem tamen a Rhodos exclulum (uilTc , fcrrpfit
wmmagiflrat.is K t Bmt. [ut
M. Brutus. I W. gerebant. , .. - „ .
profeti» ed. [ Creer., „
Lettarus Dolabella: A. Alllenus , poli lueram Treboni. ad eum
ad Cleopatram nguram n»Ct : qure DolabelU layens, pro-
Philip? il.} Em Ille in rEgyptun.
Alltenum quatitor iegrones ad
met eonfuctudiu-u» quam cum fuperiure Calare habuerat , per
rutu numero qui Cifarc Jtfcedeme
“um milii , ( Pompei! Ctalsiqmt cladis reliquias , aut exeo
Cleopatram ‘remanleram t ) & clalTem paratam habebar ad ferendum aux.hum qua rum
™a
i- t*i- t‘l- «»»•<*•
per adverlas tempclUtes navigate non poterat. [ App, /<*.
frtdmri viri, r>htfm &
^C^uttt in Svm^ CertViiB#, frhttH Wm ya/der», ftdfirm &
habtta Orer. loquitor) «bras*-
viBpr cxcriitls < «Hi oratione XI PS.lippici .hoc anno Minutius J Crtfpos
a„, nteiUrt Statio Murco in aonlium Q. Marcms f non, ut /dppun..
n ^ r..’t / iit Philippica X I. cum appclbc Cicere ) Vocatus c Bithynii ( cui cx Julii
jcc'rcto a Senatu comprobato , polt Tullium Cimbrum ille praetat ; licet Cimber cx
annu retinete conatus fuerit)
M Antonii ut videtur , Ibrtitionc eam provinciali! Hoc etiam
agmina (e#ut« Sn vi>.
tribus agminibus litis cum iribus Murci Conjun^s, M dn.
ad Ciceronem litteras con-
etenim, didat nam unicam tantOul legionem conllrelillc , Cx Calli,
V. • D:o 4™ P ‘ 3 4 ?• ] Mc veiO Apame* adeo oblhnate duorum Romanorum txet-
Ze Z .“ad f.MUr.rpif. . t. & , t. obfidione prelTtr. [ AffUn. Uh. ). p.( ,7«. &iih. 4.
, quam impetraris
cituum obfidioitem iullinuic , m non prids in illorum poteilarem pervenerit
Quum enttr
nuas infc volebat conditionibus Oltrb lc dederet. [ Strui. , /r». IG. pag. yja.Jta.]
a» Caere,,. «!#«,.
tupervcnilTet cum fuis copiis C. Caflius ,.lnv a M*" & d .1/arrr. ^
,. ] Cartio, nolebat Ballo, le-
ut io literis ad Ciceronem M. Btutus refcit : [»• -d ; clauiam Apameam
itam tradere. Et nift milites invito eo legatos ad Callium mtlillcnt
tcnuilfer quoad vi elfet expugnata : ut ad Ciceronem fetibit ipfeCaflius. [lih, n. ad/arw7rar.
gioncm
liberavit : & tam
^Caflius vero Ballo Se Murco inter fe conciliatis Apameam obfidione
, in foas par-
obfeiiis illis duobus agminibus, qnim fex aliis a quibus oppugnita illa fiierant
tes perttaSlis , imperatoria (itmplit inlignia St Ptoconfulatt poteflate tllis prxftiu, {VtUri.P*
1. Belli , C4p , 9. & lib. 14- sbirifuit. c*f. 18. jlppun. &' Die ,
“L " “ °
~ “ ‘
"rcli.hh.l.rap- «SI. fctyh.M.
/*fr. ) littetarum
Ab hoc enim tempore ?r.»»/>d/V titulum libi ailumpirt tale i ut ex infetiptionibus
eius ad Ciceronem liquet: [//*.. a. ad /u,J/rar ept)7. M. d- I».] Kcft in (bis ad eum littera
1 Senam nondum Uli at-
titulum illum C/rera non adferibat i [iWd. eyn/f. 7, S.5, lo. utpote
tributum. utut aliter /iffimm fenlerit. {iih. ^.fv. fTG.&lih. 4. c.j.da),] aqioe
Quum uno loco cimi Iris omnibus copiis caltra Caiiius locatlcr , repente magna vis
qui in iplis erant
decutio deciditr aprique omnibus portis limul in caltra irruentes, omnia
pbft
confuderunt ac contutbatunt : adeir ut quidam ex iis potentiam ejus fubitam , ac paulb
interitum adventurum prxfagierint. [ Dio ,tih, 47 pag. 54}. J .
His verb copiis aaOus Ctiints , contmub omnes urbes byrll gloria rerum rbr m Quillura
claritate addu-
fua ( poli Ctalfi interitum ante decennium ) J fe gcltarum ortcriijue nominis
ctas m luam potelhtcm line ullo labore redegit. I /d. rStd.paj. SiS.tj J**.] eifque obeun-
do arma Sc milites libi comparabat , atque gravia esigebat tributa. ^Jpfrph.hi. 14. «f. IS.]
, qui in eidem provincia etant , in potellatem fuam eum rede-
Syriam cum tribus exercitibus
, fcnbu piUrlrn
giVe , Uvtm , [ lih. ia t. J & decem legiones in eo traCtu fui juris fecilie
P.utrcnliU. [ith. i. ‘.'p. G"). ] . - , ,
M Brutus, expeditione adversus C. Amomum Apolloniam cum leptem cohortibus renen-
n iuicepta ,’litteras publicas de rebus a fe in Gncia de Macedonia gettis Romam roilit :
ruibu- in Senatu a Pansa Colifulc recitaris , Se Oraeione Philippica X. i Cinrm ibi habiea ,
Gnciam
Senatulconfulturo cft editum . ut Brutus Proeonful Macedoniam , Illyricum , totamque
neret. [ Orer. , M.
ubriTrebonii A, fi.». M. i. }•<■ }67. & lih. A.W.I.r.. & 0,a. ]
reliquiis Romam allans cogntnfque ludibriis quibus atfedus erat , Senatus Dola-
bellam hottem judicavit. [ Orer., Ph.hf. I'. f>». «. 115. AffUn. lih. ,. S6f. Onf.
dikcdcrent,
lih. C. e. p. S.l dic iis. qui cum eo erant, prldnatoi ante quem ab ejus amicrua
hollium loco Client. ( Die, W.47-W M+-)
ipfi quoque
autPoilriiue cum in Senatu ageretur de imperatore deligendo qui Dolabellam bello perfeque-
ictur L Cefar cenfuit, P. Servilio Iroc bellum extra ordinem mandandum elie : iliis non-
nullis’ placuit , ur Confutes Doiabeill pericqueodi caula Aliam Sc Syriam foraremur. Creer. ,
Oratione Philippica XI. habita , in Dolabellam ( quondam generum luumi fed tum quo pau-
lb ante difceflum ex Italia craviflimas inimicitias fufeeperat ) acerrime primtoi invedtur , belli
adversus ram partes C. Ca(fio mandandas elTe fualit. Cujus fententiam Sea/igrr in Eufebia-
nis Animadvcriionibus (ad numetum MDCCCCLXX1II. ) ut exemplum Senatufconfulri de
imperio Caflii . non reai propofuit. Nam ne ea lententia in Senam valeret, Panlam Confu-
lem vehementer obttitilib, in linetis ad Callium ipfe tcKs ell Ciceto t [ lih. 1 1. .d fmUh ir.
eipefl.jjf
tpifi.7. ] illa etiam dt fe in iifdem adjiciens. Prmifi & pnfl crnfirmAvi , tt «n
' experiri
Digitifed by Gc
! IMPER. MACEDONUM. ^/,
- expedaturum decreta ntjlra : Jed te ipjum tuo tuere rempuOlic.on defenfurum. Et quamquam nihTl-
! dum audi eramus , nte ubi ejfet , nec qua* copiae haberet ; tamen ftc flatutbmn , munes, qua ,n
(/Hi partibus efent opes , copidfque tuas rjje ; per teque A fiam provinciam confidebam jam respublica
recuperatam.
C«m igicur Rorax non fciretur , jam i Cailio Syriam obtineri t bellam conrra Dolabellam
Confulibus omninb , fi prxfenria contra M. Antonium negoria confccirtent , mandatum cft : ac ,
nc interira Dolabellx vires augerentur, finitimarum nationum prxfeftis negotium eft datum,
f Dio lib. 47. pag. j 44. ] A Cve que procuratio P. Lentulo Spintheri , Conlulibtls conknticn-
tibas , cft continuata , Proquarlloris fimul & Proprxroris titulum jam obtinenti : ut in litteris
jpfius ad Ciceronem poli mortem Pani* 8t Hirtii ( quam ille tamen tum ignorabat ) exaratis
videre licet.
Edito hoc adversus Dolabellam decreto, ad Hirtium Confiilem 6c Cxfaicm Proprxtorem I
M. Antonio hx datx funt littcrx ; & Cicerone in Philippica XIII. recitatar & refutat*.
ANTONIUS HIRTIO ET C i S A R I.
Cognita mone C. Trebonii , non plm gavifiu /ion , quam dolui. Dediffe petnas /celeratum
cineri atque ojfibus clari (fimi viri , & apparui f e nomen Deorum intra finem anni vtrtentit ( unde
non multo ance Idus M. artias , qux canem Julii Celaris proxime fune fubfccutx , interemptum
fili fle Trebonium colligimus) aut jam foluto fitpplicio parricidii aut impendente , latandum efl.
Hoftem judicatum hoc tempore Dolabellam eo quod ficarium occiderit , & videri chariorem po-
pulo Romano filium feurra ( Trebonium ) quam Catum Cafartm , patria parentem , ingemi/
cendttm efl. Acerrimum vero efl te , Aule Hirri , ornatum beneficiis Cefaris , & talem ab eo
relisum qualem ipfe miraris , & te, 0 puer , _ qui omnia ejsti nomini debet , id agere ut jure ;
damnatus fit Dolabella ; & ut veneficus hac liberetur obfidibne : ut quam potenriflimus fit {
Caffius atque Brutus. Nimirum eodem modo hac adflicitu ut priora. Caflra Pompeii Senatum !
appellatis, vitium Ciceronem ducem habuifiit. eJM actdomam munitis exercitibus. Africam ,
commi fiilis Varo bis capto. Jn Syriam Cajjium mififlis. Cafcam tribunatum gerere pajji efhs.
veBifa/ia Juliana Lupcrcis ademiftis. veteranorum coloni Os , dedullas lege & Senas ufeon/uho , ■
fullulifiis . MatfiUenjibut jure belli adempta reddituros vos pollicemini. Obisti tfltt , nemi-
nem Pompeianum , qui vivat , tenere lege Hirtia dignitates. Afkleiand pecunia Brutum fu - 1
bomaflss. Securi percufos Potum & Menedemum , civitate donatos , & hofpites Cefaris lan-
dailis. Theopompum , nudum , comfulfum a Trebonio confugere Alexandriani , neglexsfiit. Ser, |
Galbam eodem pugione fucantium in caflris videtis. Milites aut mtos , aut veteranos ctintra- j
xiflit , tanquam ad exitium torum , qui Cafarem occiderunt, et etfdem nec opinantes ad 1
(loris fui aut Imperatoris aut commilitonum fuorum pericula impu/iflis. Denique quid !
non aut probaviflst , aut fectflit f quid faciat fi rtvivtfcat Cneiut Pompeius ipft l aut filius tjui '
fi domi effe pojfit f voflremo negatis pacem pojfe fieri , nifi aut tmtfero Brutum , aut frumento J
juvero, quid ? hoc placant veteranis iflis quibus adhuc omnia integra funt f quoniam vos amen-
tationibus & venenatis muneribus veniflts. At mililobut inelufis opem fertis, nihtl moror tot
fatvos effe , & ire quo Libet , fi tamen patiuntur epm perire qui meruit. Concordia fallam
tfft mentionem feribitit in Senatu , & Legatot effe confutaret quinque, difficile efl credere
eoi qui me precipstem egerint , aquiffimas conditiones ferentem , & tamen ex hsf aliquid re-
mittere cogitantem , putare aliquid moderate aut humane effe faBuros. vix etiam veri/i mile efl ,
qui judicaverint hoflem Dolabellam ob reBi fimum facium , tofdem nobis parcere pofle , idem
/ementibus. Quamobrem vos petilos an ut adverti te , utrum fit elegantia* , & partutm utilius *
Trebonii mortem per/equi , an Cefaris 1 & utrum fit aquius , concurrere nos quo fatiltus revs-
vifcat Pomptianorusn caufi tones jugulata , an con/entire ne ludibrio fimus inimicis, quibus utri
noflrum ceciderint , lucro fututum efl. quod /peBaculum adhuc ip/a fortuna vitavit , ne videret
unius corporis duae acies , lanifta Cicerone , dimicantes : qui ufqut eo felix efl , ut iifdetn orna-
mentis deceperit vos , quibus deceptum Cafarem gloriatus efl. Mihi quidem conflat, nec meam
contumeliam , nec mtorum ferre : nec defercre parttt quot Pompeiu* odivit , nec veteranos fedibus
fuis moveri pati, nec fingulot ad cruciatum trahi , nec fallere fidem quam dedi Dolabella, nec
Jjptdi focietatem violare , piifimi hommtt , nec Plancum prodere participem confiliorum. Si
me reBis fenfibua euntem Dii immortales , ut /pero , adjuverint : vivam libenter, fin autem
aliud me fatum manet , praeipio gaudia fuppheiorum veflrorum. namque fi viBi Pompeiam tam
in/olent es funt , viBores quales futuri fint , vos potius experiemini. Denique fumma judicii mei
fpeBat huc , ut mearum injuriat ferre pofim, fi aut obltvifci velint ipfi fecsfe , aut ulcifci parati
fint unit nob fcuto Cafaru mortem. Legatos venire non credo * bellum quo veniat : citm venermt »
poflultnt
quaQaum , eognefiasn.
miffi ad Antonium legari i fenaru de pace parum ad eam componendam valerent;
hofte co judicato, populus Romanus univerfus (edam ii, qui non proficilcebamur in bellum )
faga fumpfir 1 dcledtuquc militum in tota Iulii habito , A. Hirtii Conliilis 6c C. Cxfam
Proprxtoris adversis cura exercitus miili funt. [ Cicero, Philip. 6, 10. & tj. Liv. lib, 118.
AppUn. lib. i. pag. j<?7. Dio , lib. 46. pag. } 1 1» J » *•] A qua adversus M. Antonium lufcepta
expeditione , Cxlaris O&aviani principatum deduxific videntur Eufebius & Cafiodorm ■, annos
j C. cum menfibus 6. illi afljgnantes.
Caius Antonius , prxlto cum Cicerone filio M. Bruti ducc ad Byllidem committo , viftus cft :
cjufque milites paulb pbft 8t le & ipfura Bruto dediderunt. Antonium verb Brutus fecum diu
honorifici habuit ; ufque ei» , ur magiftraius infignia illi non adimeret. [ P/utarchus in M-
Bruto .]
- . M. Brutus
. 402^ JE T A S MUNDI VI
f M. Brutus a Vatinio , cui cx Scnauilconliilto in Illyrici provincia iucceilic , tres legiones
•
Illyricas accepit : prxtcrunam, quam Caio Antonio in Macedonia abftulit ; 8t quartior alias,
quas ipfc collegerat. Ita in univerfum odo legiones habuit; & in cis multos cx veteranis C.
, Cxfaris. Adluec multinuio equitum aderat , velites quoque Ac fagiuarii : laudanfquc Mace-
i douas , ad morem Italicum cos exercuit. [ Apptan. lib. 4. p*g. 6ji, 6f 3.]
Ad hunc modum colligenti milites ac pecunias Cafus quidam e Thracia fe obtulit. Polemo»
|crati reguli cujufdam uxor , cefo ab inimicis marito , filio puero metuens , ad Brutum profeda ,
: & filium ei commendavit, & mariti thefauros tradidit. Ille puerum Cyzicenis alendum commiflu ,
donec plus otii haberet ad reducendum in paternam regiam : in his thefauris miram invenir
‘ auri argeurique copiam , unde numifma (ignivit. [ ]bid. pag. 653.]
C. Caitius, Syria occupati, in Judaram contendit s quod cb progredi milites I Cxfare in
1 >Egypto relido» audiret, bos veru Judxofquc nullo cum negotio fui juris fecit. [ Die , //£.47.
! pag. HI* ] Allienum enim Dolabcllx legatum , cum qoatuor legionibus cx Aigypto rcverlum ,
! in°PiIiftina cx improvifo circumvenit , codgitquc fuis partibus accedere, non aufum quaruot
(bas opponere odo legionibus Illius. Arque ita prxter opinionem duodecim in univerfum po-
‘ ritus di : audus etiam nonnullis Parthorum equitibus fagi tr ari is. Apud eam enim gentem in
prxclara cxillimationc fuit , jam inde cx quo Crafli quxftor vifus cft cis imperatore ipfb pru-
dentior. [ Apptan. lib . f. pag. J 7^- & 4* <Si ?, 614. ]
Simul ac legiones Callms accepit, quas A. Allienus eduxerat cx AJgypto , de copiis fuis ad
Ciccroucm hafcc feripUt litteras , [lib. 1 1. ad familiar. epifi. 11, 11. J Nonis Martiis , cx calhis
Tarichxi* in Galilxa , datas.
C. CASSIUS PROCO 5. M. TULLIO
Cici koni S. P. D.
; Si vales , bene r/) : ego quidem vale t. /m Syriam me prefeRum ejft fcito ad L. Marem* &
. Q^Crifpum imperatores, Viri fortes , optimi que cives , pojlta quam audierunt qua Roma tere-
rentur , exercitus mihi tradiderunt : ipsique ntecum una fortifjimo animo rempuUicam adfnini-
flrant. liem legionem , quam ^.Caeiluu Bajfut habuit , ad me veniffe fcito. fetantor legiones ,
quM A. Alhenut ex iAifyfto eduxit > traditas ab to mihi efie fcito. Nunc te cohortatione non
puto indigere , tu not abfentet , rtmque publicata , quantum opus ejl , defendas. Scire te volo ,
! firma prafdia vobis Senatui que non detjfe , ut optima fpe & maximo animo Rcmpublicam defendas.
Reliqua tecum aget L. Cartttus familiaris meus. Vale. Data Menis Martiit , ex caftris 'farichtu.
m Secundum hxc , Bilium & Crifpum , reliqubfquc qui fub fc militare nollenr , nulla injurii
affedos Cadiiu ditniiit : Statio autem Murco 8c eam dignitatem , cum qua ad ipfum venerat ,
integram reliquit. Ac cla/Tcm prxrcrca commifu. Ita Dio. [lib. +7- pag. HI*] licet Crifpum
firmiter illi adhxlidc , cx ipiius Caflii ad Ciceronem lineris conflet. L lib. 12. ad familiar.
epifi. II. CT IX.]
A Jud.ri 700 talenta urgenti ( non auri ; ut In capite 4J. Hillorix Judaicx, Arabici in Bibliis
polyglottjs Parilienlibus cditx , legitur ) Caffius exegit. Antipater vcio res ubique turbatas
videns, St minas Caflii veritus, par;cm ejus pecunia; duobus filiis fuis cogendam commifit,
partem Malicho Judxo raak- erga ipfum atfcdo, partem quibufdam aliis. Et primus quidem Hero-
des cx Gulil.ra parte fua centum talenti afferens , maximam apud Calfium gratiam iniit Prudens
cuim videbatur coiililium , jam rum Romanorum alieno fumptu captare benevolentiam. Sub
aliis aurem procuratoribus ipte civitates vxnum dabantur una cum fuis habita.onbus : quarum
quatuor erant pr.ecipix ; Gopbna , Emimus , Lydda 8c Thannu. nam tarum plebes Caflius
hallx fubjetit. Adci> amem exacerbatus erat , uc etiam Malichum interfectum» fuerit , nifi
Hyrcanus, per A ntipai rum centum talenti» de fuo miliis, furorem ejus IcniiUcc. [fofiph.Hb.i.
Belli, caf. 9. & lib. 4 4. Antiquat, cap. 1 8. )
Cadit Odaviamis bellum adversu» Antonium libi demandatum tertio menfc confecit. [ Sueto».
inOilav. cap. 10. ] quod cAin ab eo, annum agente vicclimum , fortilfiroc ciica Mutinam
adminiflratutn cllet > Decimus Brutus obfuiione cft liberatus , St Anromus turpi ac nuda fuga
cuadus dcfcrcrc Iraliain. [ Vellet. Patercul. lib. 1. cap. 6 1. ] De quo prxlio videndus in
Philipptcd XIV. Cicero; Ac Ser; Galba, qui prxlio interfuit , in litteris ad eundem : [ lib. 10.
ad familiar. epifi. jo. ] in quarum initio, XVII Kalcnd. Maii gcltum illud fiullc indicat. Ut
triduo poft Mutincnfcm victoriam Cx faris Odaviani principatum aufpicati illi fuille videan-
tur , qui annos illi J6. tncnfes 4. Ac diem t. tribuerunt : ut apud Tveophilum Antiochenum videre
licet , libro tetrio ad Autolycum ; St Clementem Alexandrinum , libro primo Stromatum , fi
librarii apud cum error corrigatur , qui numerum annorum /ay pro rr ibi appofuir.
A. Hiitius Cuiiiul (belli Alexandrini & Africani a Julio Cxfarc gclli dricriptor ) in prxlio
illo cecidit : alrcr Conful Panfa pofl paucos dies cx vulnere mortem obiit. [ Cicero , lib. 11.
ad familiar. epifi. a f . Dee. Brutut , ibid.hb. II. epifi . 9. Uv. lib. ii 9. Veliti. Patere, lib. i.eap.
] Unde hoc vcrlu annum fiium natalibum & 7i bullus dtfigiuvit , [ lib. j. eieg. 5. J &
Ovidius : [ Trifl.Ub. 4. e/eg. io.]
jQusun cecidit fato Conful ut er que pari.
Confulum occiforum uterque exercitus Cxfari paruit. |_ Eutrop. lib. 7. Orof. lib. 6. cap. 18. ]
Adversus Cx larem , qui folus c rribus ducibus fnpercrar , Senatus parum gratas fuit : qui
Dcc. Bruto , obiidionc Murinenfi a Cxfarc liberato honore triumphi decreto , Cxtari» militum-
que ejus mentionem non fatis gratam habuit. [Uv. lib. 119. Vellet. Patercul. lib. 2. cqp. 61.]
Legati quoque ad Cxfaris exercitum raifG jubebamur , iutnmoro co, milites alloqui. Sed non
fuit tam ingratus exercitus , quam fuerat Serratus. Nam , ciim eam injuriam diffimulando Cxfar
I
IMPER. MACEDONUM.
V)*f6l 'fcrrcc , negavere milites line Imperatore luo ulla Te audituros mandata. Quin & legiones i
ipli , quas habebar , haud dubie adcmillcnt ; ni(i veriti fuillenr de hoc palam decernere , qubd
(ludia militum in Cxfarem non ignorarent. [ Patercul. ibid. Dio, lib. +6. pag. j f 7, j 1 8. ]
Dolabellam Tarfenles in Ciliciam , Laodiceni in Syriam , ulttb acccrficrunr. [ Cajfiut Par-
mrnf ad Cicer on. lib . i a. ad f.unii, epijl. I J. 3
Dolabella Aliam rcli&urm, quinque cohortes mifit in Cherloncfum : i M. Bruto (qui quin- I
que legiones , optimum equitatum , maxima auxilia habebar ) nullo ibi negotio occupandas.
[ Cic. hb. ad Bruium i epijl. i. dat. ia. vel. 14. Kalend. Mau ] Ipfe vetb terreftri itinere cum
jduabus legionibus cx Alta profedus cft: L. Figulo cum clallc cum fubfcqucntc. [ Appian. lib. 4.
pag. 614. 3 ‘ _ '
I V. Kalcndas Maias , dira in Senatu de iis, qui hoftes judicati' erant, bello perfequendis fen-
tencix dicerentur i ut CalGus pcrlcqtlcrttur Dolabellam , tribunus plebis Servilius dixit. Cui
cum cllct alienius Cicero , decrcvic hoc amplius ; ut M. Brutus , ii arbitraretur utile fore eque
republica clfc , bello Dolabellam perfirqucfctur. Quod totum Senatus ipfius Bruti reliquit ju-
dicio t ut fecerct , quod libi maxime conducere rcipublicx videretur. Dc Calfii enim copits
nilui adhuc feiebatur : neque ab iplb ullx littct.tr adhuc Romam pervenerant. [ Cic. lib. ad
Brutum : epijl. y.j De qua mota videndus iplc Calliut ; iit litteris ad Ciceronem. [ lib. ti. ad
\familiar. epijl. Ii. ]
V Iu C.rliciam veniens Dolabella , Tirfum per fponraneam deditionem recepit j Bc Callii qux-
dam pnefidia, qux Algis erant , vicir. ( Dio, lib. 47. pag. 544. )
Ei at tum in Palxlbni Cailius. '}d. ibid. ) unde ad Ciceronem fecundas ille litteras Icripfit ,
datas Nouis Maiis , ex calicis. [lib. 1 i. adfumiliar. epijl. 11.] in quibus dc rctum fuarum llatu
Ifcribcns ■, Exercitus , inquit , omnes qui m Syrii fHere teneo. Habui pauliulum mora , dum pro-
mi •]a militibus perfolve. Nuic jam jum expeditus. Deinde, ur militum itemque imperatorum
jMurci Bc Crifpi dignitatem , quantum in fc cllct , rueretur Ciceronem hortatus 1 fubdit. Litterit
Iferiptie , audh/i , Dolabellam in Ciliciam venifle cum fuis copiis. Proficijcar in Ciliciam : quid ,
Iegerim , celeriter ut friat, dabo operam. Ac velim, ut meremur de Republica ,fic felices funus. ’
D ile edente cx Judxa Callio , Malichus inlidiatus cft Antipatro : per hujus mortem Hyrcani ,
dominationi fccuritatcm fc natatui uni «illimans. Cujus contilia fentiens Antipater , ultra Jor-
danem profectus copias colligebat tum cx indigenis tum cx Arabibus. Verum Malichus vir
callidus infidabarur imidias j dcicrans apud Anripatrur V filios , quod Phafaclo Hicrofolymorum
ptxlidium tenente , Herode veto habente armour- .lodiam , ne in mentem quidem libi un-
quam tale aliquid venerit. Et reconciliatus cll Antipatro, Murco Syrix prxlidcmc: qui poft-
quam intellexit res novas in Judxa molitum Malichum .minimum abfuit, quin cum interfice-
ret i quem tamen Antipatri precibus donavit incolumem. { jeftfb. lib. 14. cap. 1 8. )
| Cailius 8c Murem , coacto exercitu , Herodem totius Ccclelyrix ducem fecerunt i attributis
ei navalibus, equcftribus, & pcdcllribus copiis: regnum etiam Judxx illi polliciti, poli fini-
tum bellum quod tum gerebant conua Antoniam & juniorem Cxfirem. (Id. ibid. cap, 19.)
Calfius plurimos in Syria tyrannos conilituit. Marion quoque Tyriorum tyrannus ab eo reliftos
per Syriam tyrannidem exercuit: difpolirilquc in ca prxiidiis, etiam in Galilxa contermina tres
.arces occupavir. [ Joftph. lib. 1. Belli , cap. 10. & Itb. 14. Anttquie. cap. ai. ]
Dolabellam i Tullio & Dejotaro exfum fugatumque fuiJlc , ad Sairium legatum C, Trebo-
nii faiplit Cythercus quidam : cujus Grxcam ea dc rc cpillolam ad Ciceronem mifit M. Brutus ,
XVII Kalend. Jun. [lib. adBrmt. epijl. 6, ] Sed fallus ille rumor fuit.
Dolabella enim cx Alia in Ciliciam trajiciens , inde in Syriam abiit : ubi ab Antiochii re-
jedtus ell i prxlidio urbem defendente. ( Dio , lib. 47. pag. 3 44. ) Conatus autem aliquoties
vi introire . repnlfus Icmpt-r cll cum magno fuo detrimento. Itaque centum circiter amilfis,
rgrlfque compluribus relidis, no Ceu Antiochia profugit Laodiceam versus. Ea noCtc omnes
fere milites quos ex Alia confcripfcrat ab co diiccllciunr. Ex his , ad Antiochiam redierunt J
& fc iis tradiderunt qui a Callio relidi urbi illi prxerant : exteri per Amanum in Ciliciam def-
lcendcrunt ; ex qno numero circiter jo in Pamphyliam venerunt qui nunciarum fili Ile dicebant, 1
1Callium cum fuis omnibus copiis quatridui iter k Laodicea abfuillc , tum c&m Dolabella cb
tenderet. [ P. Lentulus j ad Cicer en. lib. ia. adfamri. epijl. 15, ]
Eductus igitur Dolabella de Calfii copiis , Laodiceam urbem libi amicam pervenit : fitam in
Ipenlnfula, Bc qui continentem fpcdlat inunitam, ad mare vetb portum habentem, ad com-
1 meatus abunde convehendos idoneum , nec minus ad fccurum abitum quandocunquc liberet
navigare. [Appian. lib. 4. pag. 614. J Eam ablque omni oppugnatione Dolabella cepit ; opi-,
idanis fc ob ia vorem , quo priorem Carlarcm prole cuci fuerant , dedentibus. [ Dio , lib. 47.
Ipag. J44-]
r Hierololymis , quum apud Hyrcanum Antipater epularetur, Malichus corrupto pincerna
regio veneno b medio rollcndum curavit } & allumpta armatoiuin manu, civitatis gubernacula
fulccpit. Indignancibuj vero Antipatri filiis Phafacto Bc Herode , Malichus ibenue pernegavit
omnta. Et Herodes quidem conlclHm volebat patris mortem ulcifci , Sc cum exercitu Mali-
jchum aggredi : fcd Phafaclo grandiori magis placuit dolo circumvenire hominem , ne videretur
Iciviie bcilu n incipere. Itaque accepta Malichi fiuisfaftione , fimulavit fc credere , non cite 4
illum parernx exais confaum : (eque vertit ad excolendum monumentum quod patri llruxcrat.
t j°fefb. Hb. 14* CJP- >S>. ]
Intci im Herodes veniens Samariam, eatnque nimis affli&am offendens, refovere eam carpit.
Sc jura reddendo controvcrlias civium dirimere. Non multo autem poli infiante Hicrolblymisl
fello ( Pcntf colles, ) Bc ipfe venit in urbem curo miliribus. Quem Malichus metuens , Hyrcani
Q<] q fuafit
Ab«o
r<i lbA Aaocur
u ua
luluna, frfa
494 /ET AS MUNDI VI.
(tulit oc cum intrare permitteret : id quod Hyrcanus fecit , nefas cllc dicens fana is populi cere-
moniis pruf.inam turbam fupcrinducctc. At Herodes contempta obnunciationc nodu urbem
ijl61
irgrcllus cll , Se Malictium vehementer perterruit. Qui (olit arum artium non immemor , palim
Lchrymabuudus conquerebatur de Antipatri unquam .unici interitu ; clam vero parabat libi la-
teiiinum. Quare vifum cll Herodis amicis limulationem haucnon coarguere j fcd ad vitandam
fiilpicioncm viciflim comiter tractare Malicuum. Attamen Caflio de parris morte Herodes
per litrcras lignilicavit : & ille , qui non ignorabat mores Malichi , rcfcriplit ut ulcifccrctor
parentis injuriam ; clim etiam mandavit tribunis apud Tyrum agentibus, ut adeflent Herodis
(Ullis conatibus. [ Id. ibid. cap. 19. & ao. ]
In Gal|ta,UII. Kxlcndas Junias M. Lepidus cum M. Antonio (e conjunxit. ( Planctu, ad
( Cicero:/, lib. io. ad famlior. tpifl. ij.)
[ P. Lentulus , provincix Alix proquxllor Se proprartor extraordinarius , quum M. Brutum
'tardius in Aliun venturum animadverteret. Se Dolabella Alia jam excdHllct , quam primum
!ex Macedonia ad cilicium fuum revertendum libi cllc cxillimavic : ut reliqua vcCligalia cxige-
rct , & quam depofuit pecuniam colligeret & Romam mitteret. Luerim aim per infulas in
Aliam naviganti nundaciim illi cllet , clallcm Dolabcllx in Cilicia ( al. Lycia ) efle , Rho-
|dioique naves complures inilru&as Se paratas in aqud liabcre : cum iis navibus , quas aut fc-
icum diduxerat , aur comparaverat Patilcus ptoquxflor Alix ordinarius , Rhodam revertit t
jconlifus Scnatafconfulto quo hortis Dolabella judicatus , Se hxdcre quod cum Rhodiis reno-
. vatum fiierat. Sed tantum abfuit , ut illorum prariidio proquxllorcs luam firmarent clallcm ,
;ut etiam i Rhodiis mbc, portu , Ibtioiic qux extra urbem cll , commeatu , aqua denique eorum
'milites prohiberentur; vixque ipli lingubs cum navigiolis reciperemur. In urbem vetb Se in
Anatum illorum mtrudu&us Lentulus, nihil ab cis obtinere potuit. De quo in litteris luis,
tum publicis ad Senatum , f tum privatis ad Ciceronem feripeis , graviter iple conqucilus cft.
[lit. 1 1, ad fcatuliar. epifi. 14. & IJ. ]
Dum Rhodi Lentulus & Patifcus detinebantur. Sex. Marius St C. Titius legati Dolabella:,
adventu illorum cognito, fubitb ex Lycia (vel Cilicia ) i clallc difccllcrunc , navique longa
profugerunt ; onerariis navibus relidis , in quibus colligendis non minimum temporis labqrii-
q ic conliunplcnint. Erane autem ex amplius centum numero, earumque minor nulla erat
duum millium amphorarum: quas ea mente Dolabella comparavcrar , ut , li Syrix Se Aigy-
pti fpes eum linitura dlet , in eas cum omnibus £uis militibus atque omni pecunia confcen-
deret. Si Italiam peteret , feque cum Antoniis fratribus conjungeret. Itaque Lentulus &
Patifcus i Rhodo , cum iis quas habuerant navibus , cb venientes , naves illas onerarias
receperunt dominiique rcllirucrunt. Inde clallcm fugientem pcriccuti funt ufque Sidam,
extremam provincix Afuticx regionem : ubi cognoverunt paitcm navium Dolabella: dif-
fugilfc, reliquas Syiiam & Cyp.um ( al. >£gyptuin ) pctiillc. Quibus disjecto , ciim feiret
Lentulus , C. Calfii clallcm maximam prxlto fore cllc iu Syria , ad odidum fuum reverrit.
[/*. I.entul. ut fupr.)
Patifcus vero St Caflius Parmenlb , exora maritima Alix provincix Si ex infulis quas po-
tuerunt naves dcduxciunt. Delectum ttmigum , magna contumacia civitatum, celeriter ta-
men hibucrunt. Secuti liint clallcm Dojabcll* , cui Lucilius prxerat : qui Ipcm fxpe tranfi-
tionis ptxbendo , neque unquam non decedendo , noviflime Corycum (in Pamphylia ) fc
Contulit , Si claufo portu fc tenere carpit. Illi Coryco rclidtt , quod & in C. Caflii cailra per-
venire latius clTc putabant , Se (cquebatnr c lartis altera quam anno priore in Bithynia Tullius
Cimber compararat , cui Turulius quxrtor prxerat , Cyprum petierunt. { Cajf. rmenj, ad Cictrttt.
Iit. Ii, ad familiar . epifi. IJ. )
De rebus Dolabcllx cjiifque ad urbem Laodicenam acccltii , extant ad Ciceronem , in libro ia.
4d familiares , dux feriptx epillolx: 14*, i P. Lentulo ex Pamphylia IV. Nonas Junias, (non
Kalendas : uc ex fcqucnti cjulJem ad Senatum cpiftola , ad quam illa nos refert, aperte liquet)
Pergz data •, Si 1 }», a Callio pollcrius ex Cypio Idibus Junii milia. In priore , de Dolabcllx intra
Liodiceain recepti ango Iliis ita retulit Lentulus. Ibi fptro celeriter tum pomos daturum. Nam neant
jtto refugiat , habes .- ntqut diutius poterit tantum exercitum Cajfii fujhnert. Altera cpiftola Cami ,
ni fallor , c(l Parmcnlis ( qui Julii Cxfaris pcrculforum etiam unus ipfc fuir ; Se * Epillolas fcriplic,
quarum una ad M. Antoniam, a Plinio recitata , lib. }i. cap. 1. # Si ad Octavianum altera, i
Suetonio in Ollavlo , cap. 4. citata legitur : ) non C. Caflii Longini , qui Proconfulis Syrix titulum
tun gerebat. Hujus enim iu line cpiilolx ille meminit : ubi & hujus & Dolabcllx ca/hrorura condi-
tiorjcm diligciuiits hifcc vci bis ab illo habemus rcprxfcncaram. Dolabellam, ut Tarfenfis pefftnsi
focis , ita Laodiceni multo a menti ores , ultro accerfierunt : ex quibit* utrifquc civitatibus , Gr aco-
rum mihttun munero , fpteiem exercitui effecit, Caflra habet ante tpidum Laodiceam pofiia ; (V
ipartem muri denuHr.it ejl i CT capra epido conjunxit. Caffuss nojler cum decem legionibus , & cohor-
tibus vigtnti auxiliaribus , & sjuatuor millsbiss equitum , 4 millibus p a fuum vigtnti capra habet
ipofra Palti: & exspimat fc fine t>r.tlio poffe vincere. Nam jam tomis letradracbmu truscum
Ipenes Dolabellam tft : ut , nifi quid navibus Laodicenorum fispportavit , cito fame pereat ntcefft fit.
'Ne /apportare pcjfst , & Cajfii elaffis bene magna cui prae fi Rutilius Rufus , & tres quas addu-
ximus , ego , Turulius , & Patifcus , facile proflabunt.
Quum Dolabella Laodiccx aliquot dies viribus potior fuillct , prxfcrtim clallc cum fui
Celeriter ex Alia fubfecuta , ad Aradios trajecit ; ab his quoque pecuniam Se naves acceptu-
rus. Quo in loco deprehenfus cum paucis , falutem in dilcriraen conjecit. Quumque fugam
iniiller, Cufio jam exercitum adducenti occurrit; vidtufquc ab eo pugna , Laodiceam le recepit.
[Dio, lib, 47. pag. J44- ]
7 ~ . . . _ Cartnu
Digitized by Google
1MPEI \ MACEDONUM. 4.9? i
~ Calli as veritus ne Dolabella inde evaderet , per craniverium idhmum duorum ita diorum
fpario exciravit aggerem ; laxis Se omnis generis materie congcda ex fubuibanis villis fc-
pulchrifuue. Naves eoam e Phoenice ac Lycia Rhodbquc per nuntios petiit. Contemptbfque
ab omnibus prxtcr Sidonios , naralc prxlimn cum Dolabella iniit: in quo utrinque fatis mul*
tis navibus detnei (is , quinque una cum navalibus foc iis in Dolabelix potcdacein reda Ck* funt.
[ Appia». lib. 4. pag. 614. ]
Tum Callius rursum nuntios mifit ad eos qui priora imperata contempferanr ; Se ad Cleopa-
tram dEgypti reginam , Se ad Serapionem qui in Cypro copiis ejus prxerat. Tyrii Se Aradii , Se
Serapio , regina inconliilta , milcrunt naves quotquot habebant : regina verb ipfa , caufata
ifigyptios famcfimul fi: pede laborare i lijppctias omnino non tulit. [ Id. ibid. cum lib. j. par.
67 J ■ ] Rhodii qiKHTUc Lyciique negaverunt (e vel Caffio vel Bruto laturos opem ad bella civi-
lia : nam Se Dolabelix fe dcdillc naves tantum in hoc , ut cum deducerent , nec feire an in bello
utatur carum opera. [ hl. lib. 4 -pJt> *■ J- 1
Tarfenfes Tullium Cimbrum ( qui Bithyni* tunc prxerat , ipfc qooque unus ex Cxfaris
pcrculloribus } ad opem Cadio ferendam properantem , Tauri tranfttu iwohibcre conati funt : mox
vero ejus claudra metu correpti deferentes , qubd multas cum Cimbro ede copias putabant ,
pactionem cum eo fecerunt. Sed podea fntcllcdU militum ejtis paucitate , neque urbe cum
receperunt , neque commeatum ei fuppeditarum. Itaque Cimber auxilium Cadio ferre quit»
Tavium expugnare potius exiftimans , cadello iplis objedto , in Syriam abiit. Tajlcnfts
cy cum armatis profecti , cadello occupato , adversus urbem Adana , ( qux urbs vicina iplis ,
lemper conirovciliam cum iplis habuerat) quod eam Calli i partibus favete dicebant , arma
vcrtccunr. De quo certior m&us Callius, L. Rufum contra Tarfenfes , milir. [Die , lib. 47«
]
j Callius, reparatis pro facultate vitibus, podquam Statius Murcus clafle collcita adveni f-
'Ict , denub bis cum Dolabella conAixic navali certamine ; primAtn dubio mane, iterum multo
1 lupcrior. A terra quoque perfecto aggere, arietes admoti lutu manibus. Dolabella , fit terti
!fic mari fobvcctionc rerum ncceflatucum intcrclufus, ob penuriam excurlion» teneat? , in urbem
ilUciin compulfui ed. [Id. ibid. Appia», lib. 4. pag. <»15. ]
I Callius, quum no&urnas excubias quibus prxerat Marfus non potuit peainiis corrumpere,
(corrupit cenan iones in diurnis dationibus , quibus prxerat Quintius, atque ita Marfo interdiu
iquielcence , pet aliquot minores portas intrb admimts ed. Capu urbe Dolabella fatclliti £cr-
[viccm feriendam prxbuir , julfo ut abfcillb capite falutem fuaaj redimeret : fccirquc ille imoc-
!ratuui , fcd fcipfum jugulavit infttpcr. [ Appi-in. ibid. cum lib. s.pag. 67}.] Dcillium vcr6 ( live
IQ^DcIlium hidoricum) ab Dolabellt ad Caflium tranfiturmn , falutem fibi palhtmfaife.fi Dela*
\bellam occidi fer , in M. Senete Sualbiia prima legimus.
j Atque ita Dolabella Laodice* a Caldo mori coactus ed. [Liv. lib. xxi. Strabe, lib. 16. pxt.
|7Ji. lfe\lti. Pater eu1, lib. 2. cap. 69. Die . lib. 47. pag, J4f. Ore/, lib. 6. cap. ig.] Cum quo «
iMarfus libi ipfc manus intulit, [ Appia», lib. 4. par. 61$, J Se legitus Dolabelix M. Octavius.
• Eos, quanquam Trebonium inhurmtun projccillciu , unien fcpultura dignatus ed Callius:
quique eorum cadra fccuti fuprrerant , quanquam fuerant ab iis qui Romx erant hodes ju-
dicati , nihilominus falute cos donavit impunirateque. Neque Laodicenlcs , prxtcr impo-
litam pccunir collationem, ulla pacna affecit, f Die, utfupr.] licdt eorum fit fana fic zrarium
illum diripuilfc , nobiliiTimum quemque affeciflc iupplicio , Se i exteris gravidima tributa
exegiffe dicat Appiamu ; ita ut eam civitatem aJ extremam redegerit miferiam. [ pag. 625.
& 616. ]
j Dolabelix exercitum facraracntnm (ibi dicere jdffit Ca.fi 1% [Appia», ibid. pag. 62 j. ]
■ac deinde Tarfota advenir. Et quum Tarfenfes jam Rufo deditionem fecillcnt j omni cos
piblica privataqnc pecunia mulchitos, alio fupplicio nullo aflecit. [ Dio. ut fupr. pag. 3 45*3
M.iLTim vero 1 500. u lentorum illis impofutt gravi llinurn. Unde illi prx inopia, quum
milites violenter pecuniam exigerent , vendiderunt omnia ornamenta publica , atque Iaera
etiam ; concidentes tum fercula pomparum n»m donaria. Er quum ne hxc quidem fumcctent ,
vendiderunt magi liratus ingenua corpora ■, primum virgines ac pueros , deinde mulieres fi: fc-
! nes miferos addictos minimo , podea juvenes. Ex quibus plcrique mortem libi coufdvcrunc.
* [ A fpiat), ibid. pag. 6x6. ]
I Quum pod capram Laodiceam undique dynadx concurrerent , munera Se coronas
!Caliio ferentes ; Herodes expe&abat daturum elle illic panas Malichum facinoris in patrem
‘•Antipatrum commilfi. At ille circa Tyrum Pbaniccs fufpicionc concepta , majora moliri
[cogitavit: fic quia filius ejus obfes in ea utbe lavabatur , decrevit eam ingredi, & furtim
.illum in Judxam abducere i fic dum bello contra Antonium occuparetur Callius , Judxorum
gentem ad deficiendum a Romanis concitare , dcjedloquc Hyrcano fibi regnum acquirere.
Sed Herodes homo callidus mtcllc&o ejus propofito fic ipfiun & Hyrcanum cum comitibus ad
canam invitavit. Deinde famulorum quendam indruendi convivii fpccie prxmilit , re autem
vera ad tribunos , ut Mali eho cum pugionibus occurrerent. Illi prxeeptorum Caffii memo-
ro, cgrclfi fic nadti cum prope utbem in littore , confoderunt hominem. Quo fa&o Hyr-
canus adeo ed attonitus , ut obmutuerit. Tandem «re ad fe rcvcrlus , percontabatur Hero-
dem quid hoc rei ellet , fic quis Malichum inrerfccidcr. Et quum ex tribunis unus refpondtf-
fet , jiilTu Callii id elle faCfura : Plane , inquit, & "" & patriam meam Caffiut fervavit incolu-
mem i <jmi «mUrum infidtaterem peremit. Utrum suitcm ex animo dixerit , an qubd cimorc
facium probaret , incestum ed. [ Jofepk. libro I. Belli , capite 9. & lib. 14. Antifuir. |
*°- 1
vjftru .i»»... r.n f.tt. VO.H 4 1] Pridie |
Digitized by Google
Penoiti
Anno
Juliaa*
1
496 jBTAS MUNDI. VI. Ar.noin.
i Ann»
Pridie Kalcndas Quintiles M. Lepidus ( ob receptum^ M. Antonium J holtis i Senatu ju- Ckrrltta-
dicatus eft» exterique qui una cum iilo a republica defecerunt: quibus tamen ad Unitatem
i ede undi ante KaScnd. Septembr. potcftas farta cft. Ita ad Lepidi aiKncni C. Callium
fcripfit Cicero: [lib . ia. ad f4milt.tr. epifi. 10.] hoc etiam addito. Praciire viceramus , nifi fpo-
hatum , inermem , fugientem Lepidus recepijfet Antonium. Itaque nunquam tanto odio civitati
Antonius fuit , quanto ejl Lepidus. Ille e,iim ex turbulenta republica , hic ex pace (j viliori a
bellum excitavit.
In eadem quoque epifioJa oftendit Cicero acceptas fuilTc CaiTii litteras , Nonis
Marriis
cx caltris datas i quibus Syriam Ce tcncrc , & expeditionem in Ciliciam adversus Dolabel-
lam parare , fignincas erat 1 fcd de expeditionis illius fuccellu & Dolabellx cafu nihil adhuc
certi Roma: futile imcllcdum. Olari autem de reditu in gratiam , 8c Senatui limilitcr ut
Brutus de pr.ru mi ftatu rerum , ille fcripfcrat : [ Die , lib. 47. pag. 343.) Iplc enim. Brutus
quoque , mulis ad Ccfarau litteris , ut Antonio rcliftctct ac fecum in gratiam rediret hortabatur.
[ Id. ibid.pag. f40.] licet in diis ad Ciceronem lirreris longi alios ille fpiritus prx Ce tulerit.
Nam quum (criplillet ad Cxfaian Cicero , unum effe quod ab eo pofluletur di" expelletur , ut
eos cives , de quibus viri boni , pcpu/nfque Romanus bene exiflimaret , falvos effe velles ; ftoma-
chabundus Brutus lic ad Ciceronem relcripfir. Quid fi nolit i nen erimus f Atqui non effe , quam
cjfc per illum , prtjlat. Ego , medtusfdiut , non extjiimo tam omnes deos averfos effe a folate populi
Romani , ut Qllavitu Orandus fit pro falute cu]ufqu.im civis , non dicam pro liberatoribus orbu ter-
rarum.iib4
( ad Brut. epift. 16.)
Senatus dc Caflii rebus certior fartus, imperium Syrix (quod jam tenebat) illi confirmavit*
ac bdlwn contra Dolabellam ( quem jam cxtinrtum ignorabar ) demandavit. ( Dio , hb. 47.
pag. 34;.^ 144« ] Atque ira omnia rranfmarina imperia Bruri & Caflii commiifa funt arbitrio ;
nundatumqiK, ut quicquid provinciarum cxcrcituumqtic ab Ionio mari Orientem ufque Ro-
manis parebat, horum duorum mandata faceret: comprobatis quae illi feceram omnibus, lau-
d a tu que qui cumque liis fc tr.ididillent exercitibus. ( felici. Patere, lib. 1. cap. 61. cum Appian.
lib. i.pag. J67, J <58. )
Ortavmiui , videns arta Senatus manifefte fpertare ad augmentum Pompeia narum par-
tium & detrimentum Olar unarum , atque contumelia fe affectum exiflimans , quod non ipfc
fcd Decimus Erutus elertui eflet imperator ad gerendum bellum cum Antonio , diflimulata
ira triumphum ob rem in prxlio Mjtincnli feliciter gcftain periit. Contemptus autem & Sena-
tu, quali. majora quim pro xtate appeteret , veritus nc deleto Antonio magts etiam con-
temnereturde
1. redeundo cum eo in gratiam cogitare ca-pir , juxta Panfx morientis monita.
[ Apftan, lib. pao. 5 68. & 577- ] qux & per M. Lepidum cum eo reconciliata cft. [Lsv. lib.
1 1 9. Orofi hb. 6 . cap. 18. )
Inter hos igitur tres , intercedentibus cpiftolamm commerciis , 8c conditionum in iis
mentione farta , potentia inita eft focietas. tum Antonius & fubinde Cxfarem admone-
ret, quam inimicar ipii panes Pompeianx forent di in quod jam emerliflent fafligium , 8c
quanto Ciceronis £1«. Jio Brutus Cafliufqnc attollerentur ; drminciarctque fc cum Biuto
Caflibquv , qui ja:a decem & feptem legionum potentes erant , junrturum vires fuas ,
n Cxfar ejus .-.fperiurctur concordiam : dieerctque plus Cxfaretn patrii , quam Ce amici ul-
tioni debere. Hortantibus etiam orantibufquc exercitibus . inter Antonium dc Cxfarcm farta
cft iUtinitas , privigna Antonii dcfponfata Cxfari. [ fellei. Paterni/, lib. 2. cap. 65.] Claudii
nimirum , Fui vix cx primo marito P. Clodio lilia vix dum nubili. [ Sueion. in OOavio ,
Cap. 61. 3
Societate cum M. Antonio 8c M. Lepido ita inita , Ortavianus 400. milites Romam
milii , qui libi nomine exercitus dcpofccrcnt Cotifulatum. Ubi cunrtantc Senatu , Corne-
lius centurio princeps legationis , rejerto lignlo, oftendens gladii capulum , non dubitavi'
in Curia dicere : Hic fanet , fi vos non feceritis. Et coactus a luis militibus Oclavianus ,
Romam cum )• !> • iis
] contendit. [ Sueion. m Oftavie , cap. 16. Appian. Hb. 3 . pag. j 82. Dio , hb.
Ditm in itinere ille erat , Prato res cnftodias certis locis urbis collocaverunt: & Janicu-
lum militum prxfidio quos ad mbcin iubcbanc duabulquc legionibus qux cx Africa advene-
rant , occupaverunt. Sed ubi ille urbem ingreffus cft , Prxtores etiam e Janiculo dcfcciidc-
int , (eque dc milites illi dediderunt: legionibus fpome ligna ad cum transferentibus. [Appian.
ut fiepr. pao, j 8 4, ?Sj. Do , pag. i 10. J Meile verb Sextili , rv Janiculo legionis deduClefeeu-
iq a fuit tpts aufpicia ac fidem : ut m Scnatufconfulto apud Macrobium, ( lib. 1. Saturnal.
cap. 1 1. ) legitur.
Primo comitiorum Confularium dic , Ortnviano augunum captanti in campo Martio fex
«Milcures ajqarueruiu i deinde creato Conibli , dc ex roftris milites alloquenti iterum fex ,
vel, ut alii volunt, duodecim fc vultures, vcluti Romuli aufl>iciis novam urbem condituro
ollciidcrunt : unde dc c;us monarchiam libi obventmam ille q>erabar. f Julius Obfequent , de
prodigiis. Sueion. in Oilavio , cap. ?j. Appian. lib. 3. pag. jS6. Dio, hb 4/r. p,g. jai.j Ele-
ctus veio cft iplc Coiilul cum quo volebat collega Quinto Pedio; qui portionem luam ex Julii
Celaris Jtxrcdiutc illi donaverat. ( fellei. Pater cui. hb. l. cap. 6j. Appian. lib. 3. pag. j8 6.
Dio , lib. 4 d -pag. 3 20. ) rrps ,
Cumanoos XIX. iuberet , Confuiem creatum cum finilc, dicit Livius. [Hb. 119. J XX.
miis , anno Comitiatum invalide , rertius feripiu Suerenius ( in OH avio , cap. 16.) 8c in libro
1* . Eutropius: quod dc e\ ipliusOrtaviani Commentariis Plutarchus confirmat , ira fci ibens in
Eruto. T is JuiAfstit r» vikei hwunleu , Z*m orarv /JistpuMi:* Cm , uxofor dyt*
I
■
—
Digitized by Google
IMPER. MACEDO N UK
ilulon*.
ITK , *WT* C , unympuuio ,r^„. Cirtunfuja Vrti exercitu CmpeUtnt «7t,
. „„ Jxm '
udrleficcut & vipfimtm umutu ugtut , ut i. CW«,m«, infie rttulit. Confulatum m i* Asm
»r,*v
J».i» vifiuiluuuot impleret, X.Knicndut OBakra, feripht Vclleim Patcrcului. Ilii
i clp 6, i
icJindic initi Confulatih annotando nOtiut lapful cft: Se mentis integer
cum diebus quin
que complendo vigefimo OOaviam anno tum defitic. Neque enim menle
Septembri quo Tutus
da i ted Sex-nli primum Confulatum illi obtigi* , indeqoe met* iUi
inditum t ex Suetonio , (fu <Mur,., eup.,.. ) Dione . (lii.St-ftg.Sfx. Aw.fi. nomen fui*
) ^SenamlWultoi
Macrobio prodtiao , (hb.i.SAturrtal. c.tp. u. ) conitar.
Et quidem 19. menfu Augulli die, Sc primum Confulatum illum inii*. Se vita
escefli*
notavit Die. [/ii. Jd. puf. jjo.1 Unde & curioforuro illa obfer/atio apud Tacitum [ /ii 1’
A.,., A. eup. 9. ] cft nata: jned iJtm et,e, u ccrpti impenl priaerpt , & f.pr„„„, fo[it, j'^
peno non male 1 pnmo hoc Conlitlatu dcduelo : quein * imito Sinunt exturfit
, (ut apud 7i-
eft.lib. 1. Annal. cap. 10.) St pro arbitrio depoluit. quanquam Senatui
gratias fe ha-
bete ille limulab.it 1 ac qu.r iis vi adactis adeptus fuerat ea, quali ab ipfts ulnb
libi oblata bc
neScium fe putare lingebat. Senatores vetb gloriabantur , quud ea ipii fua fponte
contuUf-
lent : ac eidem prxtcrca , quem paulo ante Confulatu non dignabantur , id dederunt
ut etiam
peralto confulatu , quoriefeunque apud exercitum ellet , ConluUbus cu|ufque temporis
Iwnore
anteiret, ac cui pirnam minati fuerant , quod privato conlilio copias cnnrruiller ,
eum alios
etiam exercitus parare jullenuu ; Se cujus ignominia afficiendi opprimendi.iue causa
, bellum
Decimo Bruto contra Antonium mandaverant , St Bruti quoque legiones adjecerunt.
Denique
St Utbis ei cuflodia commilfa ell 1 utque facultatem haberet , etiam pietet
legam pnftripta
agendi omnia qua: vellet conccllum. [Dio. Hi. 46. pt(. jr 1. ] Arque hoc impethun
quod
utque ad viti exitum retinuit, per annos integros jti. ille geifit. Ut non fine causa M Brutus
hac
de te Ciceronem ita piimonucnt. [As hi. ad Brur. epifi. q.1 fmrt Cefiur ««/ ./„„ r,
afetndijfie putee decretu ruit , ejuum inde , fi Confit i fittlui fit . deficer.fi. rum. '
Octavianus , non contentus priore adoptione per tcftamcncum Julii Cifaris faCta
per plc-
bi (citum, ( quod priotc annoConful Antoiuus impediverat ) lege curiata perlata, eam confir-
Qua in te , ne vi , fed jute agete exiflimaretur : legem Pediam tulit QJ>cdius ejus m Confulatu
coilla: qua omnibus , quotum onera Cilir interfeChts fuerat , damnatis aqua ignique inter-
diccbamr , eorumque bona pubficabantur. [ In. Ub. Ito. Veliti. Pueereul. Iit. cup. 69. Suae,
in
C. Herme
Calfio ,. cup. 1. Dio, Ui.4t.p4t.
M. Agrippam J22.Jinifia.
Accufatotem appolbitfunt.
M. Bruto ,'L. i.
Cornificium*
: qui abTcntrs, causa , damnati [ fluturch. M. Bruto 1
Capitone Vellcii Paterculi hlllotici patruo , vito ordinis fenatorii , Agrippi fubfctibente
i
C. Callium. [ Fellei, m fupr. ]
Decimus Brutus , inter pcrculTorcs Cifaris cum his etiam abfens damnatus , julfu M.
Anto-
iu domo hofpitis cnjufdam , nobilis viri nomine Camclii, a Capeno Sequano fclquia/mo
|>oft interemptum Cifarcra jugularus cft. [ Liv.liO. 110. Fellei. Patercul. hb. x, <54. Appian,
,k f.pjg. 5 88. Orof. lib. r,. cap. 1 8. ] Quem licet excellere hoc genere virtutis dixerit Cicero i
[llt.n. .iJfamlliAr.eDlJf.il. J ne nwujuAtn txtunefcertt , nunquam perturbaretur : in morte ra-
mcii iubctmda pudendum timorem prodiditlc, in epift. 82. declarat Seneca. Quem timorem
at illi demeret, Helvius Blatio quidam , qui propter communem militiam eum amore profe-
rebatur , fcipfum co infindente interfecit; liio cum exemplo ad tolera idam necem animans.
[ nio. Hb. 4,6. pag. jif. ] Interfeci vero Bruti caput Carachus ad Antonium milu : quod
infpedhim ille fepciicndum fuis trudidir. [Appi an. ur fitpr.] 1
Hic fecundus poft Trebonium Calari ptnas dedit : cu/u; cura primus omnium amicorum
fuiilct , interfector fuit ; ccnfcbatquc aquum , qui acceperat a Citare ictinere , Cifarcm
qui illa dederat pcrifle. Cxfarc vcio vivo , Magiftcr ejus equitum ille fuit , & ulteribri Gallia
prxfuit s defignatus ab co Contui , in annum poft Hirtii 8c Panfc coniuhtum proximam , iiniul.
que rcCkor citerioris Gallii. [ Fellei. P.uerc. cj- Appian. ut fupr. ]
Per idem tempus Sc Minutius Baiillus, xqu^ unus c pcrculforibus Cxlaris, k fuis fervis neca,
tus cft ; quia ex cis aliquot iratus caftravcrat. ( Appii», er Orof. »t ffpr. )
!9Cl
M. Brutus,
Antonium quum exercitum
in cuftodia a C. Antonio
Caii cujiildam ad ('editionem
Clodii Apollonii concitatum
rcliquiilct, pacavillet,
tum maxima ipfiimquc
ac vaiidiflima
exercitiis parte in thpcriorcm .\|accdoniam «b.ir : ac deinde hinc in A fiam tranfinifit , ut fuos
milites quam longtiCmc ab Italia fc Juiftos , ibi ex fubditorum opibus aleret. Atque in Afia
uun alios auxiliarios fibi paravit, tura Dejotarum : quanquam Sc extrema lcnc^utc virum, &
qui priiVs auxilium Calfio negaverat. ( Dio, lib.47.pag. J40, 34T. )
M. Antonius Sc M. Lepidus, rcliiftis in Gallia legatis, in Italiam ad Cilarem cum maxima
atque optima exercitus paite profedi funt. (Dio, Ub.46.p4g. 315.) Quorum trium conrradkis
ad Bononiam coniis , aquila tentorio Cifaris fupcrfcdens , duos corvos hinc Sc mde infeftan-
tes ad tertam atllixir : norante omni exercitu , futuram quandoque inter collegas dilcordiam
talem qualis cft fccuu , & Cifaris dc duobus aliis vi&oriam prxlagientc. ( Id.ht>. 47.^.318.
Sneton. in ODax io , cap. 96. )
Hi tres apud Conlluenrcs , circa Bononiam Sc Mutinim in parva quadam infula Lavinio
fluvio circumfula , per tridui fpatium privarim collocuti, pacem ira inter le fecerunt, ut Rci-
publici conftituendx fimul per quinquennium pticllcnt. ( Liv. Ub. 1 ao. florm , lib. 4. cap. C,
Qtjq ii) Plutarch.
JET A S MUNDI VI.
ij)6i •Plmsrch. in Cicerone , V Amomo. Appi*”- pag. jSp. J90. Die, lib. 46. pag. jaj, jii.) “
49*
| Ibi dc communi fcntcntia hxc ftatuerunr. Ut Cxlar confulatum in reliquum anni Ventidio |
traderet: & ut novus nugiftratus Triumvirorum ad tollendas civiles dillcnliones crearetur,
cumque Lepidus cum Antonio Cxfareque in quinquennium confriari poteftate gereret. Ut!
triumviri confrftim in quinquennium urbanos magi (Iratus annuos defig rurent : provincias vc-
rb ita partirentur , ut Antonius haberet ttmverfam Galliam, um Togatam cis quim Comatam
trans Alpes, excepta Narboncnfi provincia j huic Lepidos prxcllct una cura Hilpnia ; Celari
obveniret utraque Africa cum Sardinia & Sicilia. Atque ita Imperium Romanum in triumviros
divifum cft : dilatis in aliud tempus tranfmarinis aliis provinciis , quibus Brutus Sc Caffius
tum prxetant. Prxterea compofitum inter ipfos cft , ut inimicos fuos crederent : utque Lepidus
loco Decimi Bruti in fequentem annum Conful defignarenir, Romamquc & totam Italiam in
curtodia haberet ; Antonius vero Se Cxfar contra Brutum Sc Caflium bellum movercot. ( Ap-
\p‘*n. lib, 4. f*t. 5 90. Die , lib. 4 6. pag. J 26. 1
1 Romam deinde Triumviri triduo ingredi funt , fcorfim quifquc cum fra prxtoria cohorre, &
legione una : advocauque concione Publius Tirius tribunus plebis legem tulijc de novo magi-
ftratu creando, ur Triumviri conftitucndx Rcipublicx prarcllent in quinquennium cum pote Itare
confriari. [ Appian. ibid.pag. 591, 59 j. Dio, lib. 47- pag. Ji8. J
M. Cicero Itib adventum Triumvirorum cciht Urbe; pro cerro habens , id quod erat , non
nugis Antonio eripi fc , quam Cxfari Callium 9c Brutum polle. ( Levius ; apud Senecam, in orat.
Suafirta 7. ]
M. yfmilins Lepidus , M. Antonius Sc Cxfrr Ochvianus , V. Kalend. Decembr. Triuro-
virarum inierunt; eundem ad prid. Kalendae Jansear. ftxtat (live fexti anni confequcntis ) con-
tinuandum: ut ex lapide Colotiano liquet, {in Infer ipt. Crateri , pag. ccxcviil.) Quo tempore
Inovam Tricipitinam exortam M. Terentius Varro vidit. Indcquc initiuni principatus Celaris
Ovtaviani Suetonius ( in OBavio , cap, S. ) Sc Eutropius {libro 7.) deducunt: anno» fere xn
ad vidoriam Adiacam ( 4 qua monarchiam ejus aufpicantur ) numerantes t quibus zncnles
prone tres deerant.
VII Idus Decembr. anni illius, quo Cxfar Odavianus in locum Pande & Hirtii (e & Q^
Pedium Confries fulfccit , ab emiifariis Antonii triumviri M. Cicero cft occifus : ut ex Tiro-
nis , iiberri Ciceronis, feriptis confirmat author Dialogi dc caulis corruptx eloquentix, Corn.
Tacito adferipri. Hunc vitx exitum habuit ille, primus in toga triumphum linguarque lauream
meritus , de facundis Latiarumquc litcrarum parens : atque ( ut Dictator Cxlar quondam de
eo (cripfic ) omnibus triumphis lauream adeptus tanto nujorem , quanto plus eft ingenii Ro-
mani ccrminos in tantum promovifle , qium imperii. [ Plin. lib. 7. cap. jo. ] Dc quo videnda
qux habentur apud VeUeium Paterculum , lib, 2. cap. 66. Senecam , in Sualoiiis , oratione VII»
& P/utarcbum , in Ctceronie fui fine.
Cleopatra Caflio, auxilia iterum minaciter expetenti, fuppetias non tulir. { Apptan.lib.ypag.67 j.)
Dum in Alia M. Brutus ageret, Gellius ei Publicola inii dia tus eft : in Macedonia autem C.
Antonium Marcus frater, miftis ad hoc negotium nonnullis , ex Bruti potclhuc eripere cft co-
natus. Itaque C. Antonium Cloelius illius curtos relidus , quum lalvum retinere nequiret ,
necavit : live proprio uftu coni ilio , live Bruri juiTu. Fertur enim Brutus, quum prius frmmam
falutis C Antonii curam habui flet , pbft intellecta Decimi nece , cain abjecillc. Gellius autem
infidiarum convidus , nullo fupplido cft aftedus. Nam quum cum femper inter primos ami-
cum (ibi Brutus duxirtet , ac M. McHaiam fratrem ejus Caflio conjundilfimum fciiet > milfrm
fecit. [Die , lib. 47. pag. 141. ]
Brutus ubi piimiim M. Antonii conatum ac mortem C. Aiuonii cognovit , veritus ne qui etiam
alii fc abfente novi morus in Macedonia exifterent, in Europam fc Artuto Ic recepit ( Id. ibtd. ]
Rorn.v Triumviri templum Serapidi & Ilidi decreverunt. [Ibid.pag. $ $6. ]
Quum Cxfar Octavianus Cunfuiatti fele abdicalli-t , cjufquc collega ( Q. Pedius) vita de-
cefliilrt; P. Ventidium (Ballcim) prxtorcm, cum alio quodam ( C. Carrinate : ut cx lapide
Coloria.io, in Inicripr. Gruteri , pag. ccxcviil. imelltgirur ) Confriem triumviri creaverunt,
prxturamquc ejus xdili cuidam tradiderunt: omnibufque pbft prxroribus magiftratum, quem!
quinque adhuc dies gcfluri erant, abrogaverunt ! iifque in provincias cmiflis , alios in eorum'
locum frbrtitucrunt. ( Ibid pag. jjf. ) Quo refrrendum illud Paterculi , lib. 2. cap. 6y Vidit
\hic annui Ventdum , per tjuam urbem inter captivos Picentium in triumpho duBut erat , in ea
jCtnfularem prttextasn jungentem Pratorid. de quo , puero dudo in triumpho , videndus Va-
leriut Maximus lib. 6. cap. 9. Pliniut , lib. 7. Cap. 4 1 . Sc A. Gelliut , lib. 15. cap. 4. ubi etiam
addit , eum quum adoleviltcr vidum fordidc nuxlillc , comparandis mulis 8c vehiculis magiftra-
tibus qui forciti provincias forent : indcquc vulgo per vias Urbis verfrrulos hos pcrlcripcos fuillc.
Concurrite omnes Auguret , Arujpicet »
Portentum mufi/arum conflatam ejl rtcetts\ j
Nam tnulis qni fricabat , Conful fattut efl.
Inipfranni exitu, novi Confides dciignati ttiumplvos egerunt : L. Munatius Plancus ex Galli;
IUI Kalend. Januar. & M. Asmiiins Lepidus Triumvir cx Hifpanii , pridie Kalend. Januar.
ut ex Fartis triumplulib. marmoreis liquer. [in /nfcript, Gruteri , pag. ccxcvil.J Vid. Vellet.
Patercul. lib. 2. cap. 67. & Appian. lib. 4. pag. 607.
Anno Juliano quarto in Februario dies vitiose intercalatus cft : quum a Februario anni primi
Juliani eou (que triennii lofrm Ipatium imcrcd7il]ct. Qui error ufque ad annum Julianum J7,
deinceps cft continuatus, nam cum oporteret diem , qui cx quadrantibus confit , qunto quo-
Iquc anno confedo antequam quintus inciperer , intercalare : Sacerdotes quarto non perado fcd!
. - inchrfcntc |
Digitized by Goo
Anxo**
mmu
1« rara
fcsl IMPEh M4CED0NUM. 4P^
incipiente intercalabant. Atque ita annus i Julio Cxferc redi ordinatus, horum negligentia con-
turbatus atque confufuseft. [ Sueran. in Ottovio , cop. 31. Mocrob. /tb. 1. Saturni, cap. 14 .fin.]
M. Brutus . omnibus in Macedonia ftabilicis , in Artam revedus eft. [ Dio , lib. 47. pag.
1
341. ] Et exercitu magnifico in eam deportato , cjallcm in Bithynia Se apud Cyzicum paravit.
Pedcftri itinere profedus civitates compoluic , Se dynaftas audivit. [ Plutore!:, tu M. Brute. ]
Apuleium i Triumvirorum profcriptione ad ipfum confugientem Bithyni* pixfccit. [ Appio»,
lio. 4. pag.616.] (
Feruntur Bruti cpiftolx , Laconici brevitate ad Alianos confcriptx : quas Grxee Aldm , La-
j tine i fe verfas R.unutim florentimu edidit. Earum tres in ejus Vita Plutarchus recitat : qua-
rum prima ad Pergamenos , in vulgatae colledionis cernitur principio { alia ad Rhodios , dein-
ceps i nobis exhibebitur ; tettia omnium breviflin» , in vulgari Grxea ad Bithynos , in Latina
R.ainntiana ad Colorat , apud Plurarchum vero ad Samios infetipta t ita Ic habet. Ai fahm
IfJMt :>.<yu>yt , *i t / niw ri>.ta j Conflit a vejlro nullius penfi , obj equio
turdo fuit : q-tem torum finem juturum ejfe exijlimatu f
Catlius yfigyptum petere infticuit » audito quod Cleopatra magna clade navigaflet ad Cxfarem
& Antonium: cogitans fe hoc modo eam impediturum limul Se puniturum •, atque etiam occu-
pare cupiens fame aftlidam , Se externo milite pene vacuam , propter reccutcm Allieni cum
ijuatuor Romanis legionibus difcclfum. [ Appio». lib. 4. Pag. 61 f.cum lib. j . pag. 67J. ]
In hoc conatu factantem Ic occalionc bene uftirum, Brutus aliis poli alios nuntiis in Syriam
milTis revocavir. [ Id. ibid. Piutarcb. in M. Bruto. ] Sleque invitus i ipcrara Atgypto diltiadus ,
equites fagiteatios non line muneribus ad Parthorum regem remifie , legatblquc eis adjunxit ,
qui majora auxilia peterent. [Afpion. lib. 4 -pag. 61$. ]
Caflius , fratris filio cum una legione in Syria relicto ..equitcsprxmifit in Cappadociam : qui
Ariobarzanem repente opprefleruat . quali iniidias ftruxillct Caflio 3 magnamque vim pccuni*
cum extero apparatu ad Callium reportarunt. Tarfcnfcs vero miferrime opprclfos e Syrii re-
vertens miferatus Caflius , immunes a tributis juflic clfa de extero. [ Ia. ibid. pag. 616. ]
Sicquc rebus in Syria ac Cilicia coniti tutis , in Alum ad Brutum profectus clt. [ Eho , lib, 47.
pag. fin, J
Poftquim Caflius excellit i Syria , feditio Hierofolyrois exorta eft. Felix enim cmn militi-
bus ibi {i Caflio) rclidus, Malichi necem vindicaturus, in Phalaclnm fecit impetum: &po-
pulus arma corripuit. Erat tum Herodes apud Fabium Damafei prxrtdcm : & volens Itatrl
luccurrcrc , motbo prxpcditus eft. Phafaclus tamen per Ic fuperatum Felicem in turrim pri-
mum compulit 1 atque incolumitatem deinde padura abire pali js eft. Cum Hyrcano verb ex-
pullulavit graviter , quod poft accepta multa 1 fe beneficia . Se Felici ftuduillct , Se fratrem
Malichi caftclia occupare pcrmifilfet. Non pauca enim tunc ille tenuerat , Se inter extera Ma-
ladam longi munitilTmnrm. [Jofeph. lib. l. Belli , cop. 10. & lib. 14. Antiqui t. cop, ao.l
Callium & Brutum convenientes ad Smyrnam magna voluptas Se fiducia ex prxlentibus
utriufque viribus inccflir. Nam quum ex Italia abjediliimorutn cxulum modo fuillcnt profedi
inopes atque inermes; quibus nulla inftruda navis , non unus miles, non opidum erat: haud
multo mtcrpafito fpatio coierunt claflc , peditatu , equiutu , (Hpeodio inftrudh ad decertandum
de Romano Imperio. Parem volebat Camus honorem habere Si tribuere Bruto : veritin occupa-
vit Brutus pletunquc ad eum ventitans ; qubd Se atarc Caflius eflet luperiot , 8c corpore mimis
ad laborem ferendum comparatus. [ Piutarcb. in M. Bruto. ]
Hic verb uterque futuri adversus Triumviros belli conlilia ordinavit. [Lh.lib, ixi.] Eteen-
febat quidem Brutus conjunctis copiis eundum in Macedoniam , ut de fumma rerum decerne-
rent : jam enim apud hoftem cllc legiones 40. ex quibus odo tranlportarx fuerint per mare
Ionium. E diverio Caflius contemnendis ccnlcbat hoftiura copias , cgclbtc laboraturas pr*
nimia multitudine : debellandos potius fautores adverfx factionis , Rhodios ac Lycios , poten-
tes daffibus ; ne fe in hoftem converfos a tergo invaderent. Et lixc vicit fementia. [ Appia».
ltb.4.pog. ] Triumviros enim adhuc rebus Romx componendis intentos fiiille acceperant:
Se Sexto Pompeio in propinqua Sicilii adversum cos ftoiionem fcrvanrc , occupatos fore judi-
caverunt. [Dio, lib. 47. pog. H**- ]
Porro Smyrnx tunc Brutus paitcm ferre pecunix, cujus magnam vim coegerar Caflius , po-
ftuiavic. Se enim quicquid habuillct impendifle oftendit in parandam clallcm , qua totum in-
ternum mare eflent in poreftarc fua habituri. Sed ne daret Caflius oburtebanc amici ejus ; ne-
gantes xquum efle ut qux ipfc parcendo fervarer , Se conflaret cum invidia , ea ille in milites
demulcendos effunderet. Attamen impertivit ei tertiam partem omnium : iccrumque ad fua
urerque munera funt digrelli. [ Piutarcb. ]
Iprt igitur circumeuntes , aut legatos fuos emittentes , eos qui nondum fecum in eandem fen-
remiam veniflent , fuas in partes traduxerunt ; pecuniamque Se milites contraxerunt. Hoc
agentibus alii omnes , qui in iftis terrx partibus agebant , ac prirts de focicratc compellati non i
fuerant, ftatim acccflcmnr. Ariobarzanes tantilm. Se Rhodii Lyciique , crii non refirtebant,
focietatem umen dctradlavcrc. Eos Brutus ac Caflius fufpicati advcrlx parti cupere , qubd clfcnt
beneficiis i fuperiorc Cxfarc a (Triti , vcriciqne ne quid fe abfentibus moverent, ac reliquos etiam
ad mutandam hdem concitarent, pritnb omnium libi aggrediendos cllc ftatuerunt : fperames fe
eos , quibus Se armis longi dTent (iiperiotcs , Se beneficia liberalicer conferrent , facili aut fua-
dendo aut vi ad fuam amicitiam perduduros. [ Dio , utfupr.]
Ut convaluit Herodes , contra fratrem Malichi profectus , caftclia ab illo occupata recepit ;
ipiumque ex Mafadi fappliccm & incolumitatem paduro diroilir. Tres quoque arces , i Ma»
rioiie Tyriorum tyranno in Galilxi occupatas , idem recepit , 8e prxrtdiariis Tyriis vitam con-
... • ccflit
id by Google
Z.f06 M T AS MUNDI VI ■
nonnull os etiam SclU |udu
Iit. ■-abire
io*»» , c.f.l , O.unaC * M.,libi ci.iuti,s benc0
4. A,„,m kn,um
c.f. 10, «.] St '
7^7 mannoi»:
dka comparans odium. [ M'fb.
fore ut pro
A triumviris Tarfcfes . qui Caflio reftitennt , laudat, funt : fpclqot: eis &&.
pcop.ce aua.l,a DoUbcll*
iis qux amileram aliquid reciperent. Ab nfden. quoque Cleopatra,
.,V i .... ejus lilio. , P.olcman nomen gerens, quem e C-eCue
.a.minsurrit JC u v M 1 t PH il ICC r rtlir I Din hh le»t n .ia Te
pepertl fe-
lail
ftmunilTa , impetravi
dum tranfitu
wk ) civitates ad dcfcdioncm impultlfct , & tumulos aliquot illi ad excluden
600 funt. Inde
Brutum infcdillcnt : primo immifit in prandentes equitatura , a quo interfodi
oribus opidis , omne* , ut gentem conciliar et benevole ntia, fine pretio
captis arcibus & ignobili
am vero Sc humanitatem
dimifit. Illi prxfradiob damna quidem accepta infcnfi fuere > clementi
ejus defpexcte. [Pluttrch. in Sriut. ] . c ,.
, m finibus ejus regionis fibi oblatura, Brutus
Communem totius gentis Lyciorum exercitum
ert i 8c urbes
prarlio vicit : ac cum fugientibus in caftra irrumpens, eodem momemo m potitus
plerafque deditione accepit. (Dio , /«*• 47* f*g- 547-)
Illi
BcllicoiiOiraos deinde quolquc eorum intra muros Xanthi coados obfcdir. [ Plnureh.]
civitate cir-
folo rquaris fuburbiis, nc Bruto aut teccptaculura prxbercnt aut materiem , &
cumquaque communica , hortem aiccbant a munitionibus, freti forti 50. pedes profunda,
8c fagitus,
lata veri! proportione altitudinis t ita ut in ejus margine flantes faculis uterentur
Brutus
haud fecis ac li flumine dirimeremur nufquam vadis pervio. Per eam foflam dum
ac nodumas
conatur evadere . operarios pluteis tegebat : partitufquc exercitum in diurnas
oppugnationis vices , nutetiem e longinquo , ut fit quando ferio res agitur , magno ad cclc-
ad tummam contentio nem laboremqu e fibi
riraxem u: gentium clamore comporubat ; nihil
etfcdurus prohibenti bus
reliquum faciens. Quamobicm licd primim videretur , aut nihil
hollibus, aut vix poli multos menfes expugnaturus , tarocn intra paucos dies abfolvit nego-
tium Inclufos enim Se c manibus pugnantes partim machinis oppugnabat eminus , partim
fefli
admotis ad portam cohortibus , quas ubique mutabat continue. Illi recentibus feroper
‘ac faucii refillcntcs durabant tamen , ouamdiu non deftituctemur munitionibus. Ut veto fit
ilU corruerunt , Se turres machinis perfradx funt i Brurus id quod futurum erat animo per-
cip ens , juific portarum obfeifores abfccdcrc : quod Xanthii rati fatam curtodum ncgligcn-
ria, nodu cum facibus eruptionem fecerunt in machinas. Accurrentibus autem cx compofito
Romanis coliortibus , illi confcflim ad porcam refugiebant : quam jam cultodcs clauferam ,
timentes ne hortis fimul cum fugientibus irrumperet. Ibi exduforum magna llrages cft edita.
[ JffsM. Mo*. ,. . .. „ .
Amnis urbem prxtcrfluebir. Hunc fub aqua tranantes fugam capiebant. Vcnlm excepti re-
tibus fuerunt tranfvcrfo alveo in altum demiflls : quorum in fummo tintinnabula appcnfa ilico
irretitum uunciabant. [ tiuinrtb. in AI. Bruts. ].....
Eruperunt rursiim Xanthii circa meridiem rcpulfis flanonariis , inccndctunrquc univerf.iv
machinas: quumque porta tunc pateret propter cafum prrtericiim , cum opidanis inuerum
Romanorum circiter duo milii v, irruentibufque confcrcim caseris , poita ferrata repenti in
eos decidit; five Xanthiorum opera, five fponte abruptis per quos demittebatur funibus. Ita
que Romani quotquot irruperant , partim opprcsli funt, partim intcrclufi , quum non valcicnl
eam abfqoc funibus fubducerc : petitique fupeme a Xanthiis , vix tandem in propinquum fo-
rum evalerunr. Ibi graviter infclloti a fagitunis , quum ipfi nec arcus ullos haberent nec
jacula, in Suipcdoms aedem ne circumvcimcntur refugerunt. Interea Romani qui cxclufifunc,
de interceptis anxie foliciri , Bruto circumcurfantc , locis omnibus nihil non tentabanr ; quum
nec portam ferratam quirent diffringere, & fcalas ac ligneas turres amtfflcnt incendio : atta-
men alii fcalas faciebant exrempore , alii cervos admovenu-s manibus pro fealis cis utebantur,
quidam uncos addentes rertibus ejaculabantur in mania , & quoties aliquis infixus haereret
fubrepebant ner cos. [Appia». ut fnpr.pat. 6*4. ]
Octiaudenfcs autem vicini hortes, & ideo tunc Bruti focii, per abnipta faxornm tondebant :
quos mox Romani laboriose xmulati funt ■, Se multis dilapfis fallente vcftigio , nonnulli fupe-
ratis manibus aperuerunt portulam , ante quam vallum erat ex dentis pi «acutis fudibus. His
adjuvantibus audacifliraus quifquc tranfccndcbat , donec jam audi numero ponam aggrefli
funt diffringere , nullis inrus munitam laminis i fotis quoque aliis pari conatu cx adverfo idem
agentibus. Quumque Xanthii magno clamore eos qui ad Sarpedonis refugerant invaderent : hi
qui intus 8c turis portam diffringebant illis metuentes, tanto fotoris impetu eam p:- fregerunt,
ut uno agmine occidente jam tolc irrumperent ; edita ingemi conclamatione , ut hoc iignuin
cilct his qui iiUcrclufi fuerant, [ibid.paf. 6J4, 6jj.]
Irruentes in urbem Romani, ignem domibus nonnullis immiferum. Id incendium primos
perterruit cos in q torum oculis res gerebatur ; Se iis qui longius aberant captx prorsis urbis
opinionem prxbuit. Itaque vicini luis quoque ultro reliquis domibus ioflammiris , major pars
le invicem intcdcccninr. [ Di»» M. 47 •f*g> ?47. ] Intra privatas enim ardes fuasfclc redpientes ,
chariUimum quemque necabant ultro prxbcntcm jugulum. Exortoque ejulatu maximo, Btutus
putans direptiones fieri , militem per prxeones cohibuit. Ut verb exadius rem cognovit , mi-
icratus virorum ad libertatem natorum gencrofam indolem , ad pacem eos invitavit per nun-
tios: quos ilii telis immiflis repulerunt; & contrucidatis prius luis omnibus, atque in rogos
-ompolirii , lubjcda flamma polfrcmb fe ipfi jugulaverunt. Iu Appianus, [utfrfr. png. 6)}, ]
Illlutarchm vero hanc in moduin.
Tiracm urbi Biurus, imperavit militibus ut ignem extinguerent Se opem ferrent urbi. At
l m Lycios
Digitized by Google
1MPEK.' MAC EDO N U M _
Lycios ingens fubitb invafic fic incredibilis ad defpcmioocrci ardor , quem maxime mortis dc-
fiderio compares. Nam cutn pueris Sc mulieribus liberi Sc Cervi oinnis iratis boftes petebant
ex muris eos qui ad reprimendum fuccurrebanc incendium. Ipii arundinem fic omne igni aptum
fomentum ingerentes trahebant in urbem flammam; erque quamvis mareriam fubjicicbant ,
atque eam omnibus modis excitabant augebantque. Poftquam difliila flamma fic urbem undi-
que amplexa ingens eluxit ; anxius ea de rc Brutus circumvcdus foris muros cft ad opitulan-
dum , manulquc ad Xamhios porrigens precabatur , urbi ut parcerent cirmjuc conietfarcm.
Vcriim nemo aufcultabat ei, imb perdebant omnibus modis (cmctipfi : non viri modo fic fex-
minx , icd parvi etiam pueri cum vociferatione Sc ululatu parcim infiliebanc in ignem , par-
um fuperne praecipitabant fefe cx muro ; pars parentum gladiis nudos atferebant jugulos ,
hortabamurque ut eos cxdcrcnr. Confoeda cft urbe ablumpta dependens cx laqueo mulier
qox mortuum puerum ex collo (ufpcnium haberet , Sc ardenti face inflammaret domum. Quod
quum fpcftaculum appareret tragicum , non fuflinuit id Brutos contemplati : led ubi iiunciauun
ci cft illacrymavit , prxmiumquc pronuntiavit militibus , quilquis hominem Lycium fetVaiTer^
Centum quinquaginta duntaxat memorant fuille qui non rcfugcicnt lalutcm. Hxc Plutarchus.
Xamhiorum mancipiis taurum potitum fuille Brutum , fcnbic Appianus ; ex ingenuorum
vero numero, vix ijo. mulierculis , quibus viri pcrcullores defuerant. Additquc lacras xtlcs
|ab incendio (ervavilfc ctim quotquex poterat, [pag. 6j j. ]
Brutus inde ad Patara delccndit urbem qux navale Xamhiorum videri poterat y obfefsilquc
denuntiavit ut imperata omnia ficcfcnr , aut cladem qualis Xamhiorum fuit expedarent. Sed
picem ita offerenti cives non paruerunt. Servi enim Ubertatem , pauperes libcxi novas tabulas
nuper confectui , pacificationi ubllabant. Itaque Brutu» captivos Xanthios , quod plcrifque
horum cum Patarenlibus affinitas intercedebat , iis oiific i qui deplorata fua fortuna horraren« jj
cur eos ad meliora coniiUj. Qui quum nihilo magis k propofito deducerentur , quamvis uni-
cuique eorum Tuos ncctlfarios dono dcdillct , ejus diei reliquum ad deliberandum cis conccflit , I
atque ita abiit: Icqucntc vero mane reduxit eb copias, [Appian. «btd. Dio , lib. 47. pag. 347-]
Et catalUm i'ub iplb muro in tuto loci confticucns , Xamniorum captivorum primores fingil-
latim produ&os vendidit ; fi forti ho«. Patarcnlcs movere pollet. Qui cum uc fic quidem fc
dederent , paucis venditis , exteros mi.fw fecit. [ Dio , tbid. ]
Quum Patarenfium focminas capti v.is Brutus tcocrct , has etiam rniflas fecit fine pretio. Qux
ubi viris Se parentibus fuis , illuftiibus hominibus, expofiicriinc , virum Brurum dic moderatif-
fimim Sc |ullillimum ; pctfuafcrunt cis ut cederent, & traderent ei opidum. [ Plutarch.] In-
greifiis verb ille, nec fuppltcio qticnquam affecit , ncc egit in exilium : fcd aurum omne argen-
tumque publicum ad lc deferri juifit ; privatorum quoque exegit k lingulis , mulda propolita
contra lacientibus Sc invitatis indicibus pr.emio. [ Appian. pag. 6\G. J •
Hic fervus quidam aurum i domino abditum prodidit , & centurioni ad Id milio indicavit,
quumqne omnes ducerentur , dominus filuic ; mater veto illius , ut eum fervaret, fcqucbatur cla-
mans aic aurum abfeonditum: lcivus luper ci rc non iiucrroguus, alteram mentiri, alterum aurum
cctalfe coarguir. Brutus laudata tum juvenis patientia , tum matris pietate , ambos cum auro dimific
incolumes: feivum qui pr.rtcr xquum heris infidias Itruxcrac , in crucem egit. [Id. ibid. j
Eodem tempore & Lentulus millus Andriacam , quod Myrenfium navale cft , rupta catena
qua os porrus claudebatur , Myrenfium prxtorcm cepit. Quem cAm Brutus dimifillct , My-
renfes imperata fecerunt Sc inipofitara pecuniam folverunt. [ Appian. & Dio , ut fupr. ] Eodcm-
que modo univerla Lyciorum natio parvo temporis fpatio recepta dl : mifiifquc ad Brutum legatis ,
auxilium Sc pecunias pro facultatibus cft pollicita. Quem benignum fic prxtcr fpem experti illi
funt indulgentem. Xanthiorum enim ingenuis corpor ibis domum remiflis , 150 tamiixn talenta
imperavit Lyciis , neque re ulla cos alia violavit. [ Plutarch. Appian. Dio, ]
Atque iu Brutus Lycios devicit. [Fellei. Patere, lib. 1. cap. 70.] Inter cujus epiftotas fic hxc
aJ Rhodio t fertur. JXanthios, quum 4 nobu defeciffent , extremo fupplieio affecimus. Nam ufqut
ad parvulet omnibus csfis , rorum urbem igne & ferro diruimus. Patarenfibus , quia JUi n obit
exti terunt , tributa relaxavimut , ac liberos & fui juru ejfe concejfimus : atque pro refluar attotte
eorum , qua demolita erant , quinquaginta talenta dono dedimus. Liceat & vobis confidere at
vtdtre , utrum vos pro hoflibus quemadmodum X an tini , an pro amicts ceu Patareni , haberi
velitis . Ei apud Pluurchum , multo contradior, ita legirur. Xanthii beneficium meum dtfpi-
eieatet , defper at tonis fua habuerunt patriam fepulebrum. Pararenfrs , qui ft in fidem meam con-
tulerunt , nufquam defiderant in admtniflrandis rebus fuit libertatem. Itaque licet vobis quoque
vel P.itarenfium judicium vel fortunam legere Xamhiorum,
Rhodiorum quotquot dignitate prxftabant, timebanc certaturi cum Romanis, at vulgus fibi
placebat , memor vererum victoriarum de viris long£ aliis. [Appian, lib. 4 .pag. £17. ] Tantum
enim rei luucicx illi fidebant , ut ad Callium in continentem quoque priores adnavigaverinc,
ciquc compedes oftenderint , quas fccuru arrulcrant , tanquam multos hoftium vivos capturi,
{Dio, iib. 47- p*g. 346-1
Caflius , quia cum rei navalis pcntilfimis ei res erat , naves ornatas Completafque milite apud
Myndum cxcrcufe. Eb legatos ad euxn miferunt Rhodii qui rogarent , ne vel Rhodum contem-
neret, qux lemper contumelias fiias ulta fit; vel foedera ida inter Romanos fic Rhodios , qui-
bus diferre camum fit , ne alter populus alterum armis impetat. Milerunr ad cum etiam lega-
tum Archelaum , quo ille Rhoai in Grxcis literis prxeeptore quondam ufus fuerat , dcmiftlus
Iarmapro Dolabella contra ipfum fcrenribusi camque ob rem illos pitnas daturos, nili con-
hoc ipiiun rogaturum. Quibus a Caflio cft refponfum , prius k Rhodiis fecdus eile violatum ,
feftim imperata facerem. [ Appian. pag. 616. di 7,630.?
J. Vflerii Astnal. Pars pofl. k tr Hoc
1* »*
Anno
Chfifta.
f02 A£ T A S MUNDI VI.
Hoc rcfponCun magi* etiam prudentiorts cives terruit : populus verb agitabatur Alexandri St Xubuf
Mnafex concionibus., memor antium quantb pluribus navibus Mithridates Rhodum invafillet
i
Se ante illum Demetrius , reges potentifEini. Qdamobrem Alexandrum Prytanim crearunt , qui
magi (Iratus apud cos plurimum pollet imperio: Mnafeas cladi prxfcdus eft. f pag. 617,63%/
A1
Alexander & Moafcas Rhodiorum duriores , cum 5 j. feledis navibus Myndum petierunt, ut
°
n*
Caicum terrerent hac audacia: 8c Tuberat forte fpei nonnihil , qnbd Mithridarem circa idem
opidum allccuti , viii Tunc habuiilc felicem belli cxiruin. Itaque oftcnrai2 remigandi peritia,
primo dic Cnidum diverterunt ; Tequenti vero contra adventaures ex alto Caflianos a littore
(olvcrunt. [ pJ£» 6x7,610. ]
Hic vero pugnatum eft utrinque acerrime. Rhodii navigiis agilibus utrrb ritTOque difeur-
rctues , modo penettabant adverfos ordines , modo circumveniebam. Romani conrra innixi
navibus gravioribus , quoties aliquam prehendebant injedis ferreis manibus , majore vi prxva-
lebant , ut in tctrcftri prxlio. Sed quia Caflius fiiperabar navium numero , non diu Rhodii po-
tuerunt celeritate folitilque artibus adveriarfos eludere. Nam quum a fronte tantum impetus
facerem , moxque fe reciperent^ parum proficiebant , in ardum Te cogentibus hoftibus : rodio-
rum quoque ictus contra graviores Romanas erant invalidi. Edi' ver To Romanx illas leviores
rcpcrcutieoant indeflexo impetu : donec tres Rhodii , ita ut erant milite plenx , captx fuor
dux perfradx fubfcderunt , reliqui male muldatx Rhodum refugerunt. (pag. 6} 0.)
Hoc eventu ad Myndum Romana cladis cum Rhodia conflixit. [JbiA. eum Dione , pag. ? 46.]
Quam pugnam i monte (pedavit Caflius : moxque fartis navibus petiit Loryma , quod iu ad-
versi continente Rlvodiorum caftciliun eft i unde onerariis rcrrcflrcs copias tTanfvexit in infu-
lam dudu Fanii Se Lentuli. Ipfc 80 longis navibus ad terrorem inferendum ornatis , tam mari
quira terra obfeflis Rhodiis , quicfccbat , cxpcd.uis fi forti? hofles ferociam remitterem.
[ Appia». Mfe 651.3
At illi audenter occurrerant denub. Quos Caflius Statii ( Murci ) opera fuperavit i magnitu-
dine ac numero navium ipfontm peritiam vincens. £c tunc, duabus navibus amiflis , claufi
Tum undique. [ Jd.tbid. Die , pag. $4 3
Mox armatis tota imsnia completa funt ; qui pariter arcerent 8t Fanium k terra oppugnan-
tem , Se Caflium k mari cladem admoventem , non imparatam infcflandis mtruibus. Prxeo-
gitans
Rhodos enim
, bis cale aliquidtentaro
infeliciter Caflius, afferebat
navali prxlio fecum
, terra turres'
mariqueplffcatiles j aux tum
oppugnabatur cxcitatx, ut
» imparata funt.' tra
in cafu
inopinato, ad fuftinendos impetus : unde apparebat brevi venturam in potcftatem hoftium , vel
armis vel fame vidam. Nec latuir hoc prudentiotes Rhodios, intercedentibus inter eos & Fa-
nium Lenrulumquc colloquiis : quum fubito Caflius in media urbe cum lediflimo quoque conf-
pettus eft ,*ncc fcalis ufus , nec ulla externa vi admoti Creditum eft cllm apertas ei minores
portulas k civibus conjundis privata gratia ; ne urbs miferabiliter deleretur. [ Appian.pdjr.6jj.]
Hic, C. Caffius *( nunquam fine przfationc publici pairiridii nominandus;) ut ait Valtr.
Max. ( lib. 1 ■ cap. 8. ) # Rhodiis tegem ipfum Se dominum appellantibus tcfpondit : Nefme rex
fttm neque deminui , fed demini & regit irtterfettor & nitor. {Plutarch. in Xf. Bruto.] Pio tribu-
nali vero fub hafta prifedit; qubd vellet videri urbem armorum vi cepilfe : jufliSque exercitu
quiefeere, & per prxeone» mortem interminatus violentis ac raptoribus , ipfe nominarim crtaros
circiter jo. cives Rhodios ad mortem duci juilit, alios ij. nufquam comparcntes exilio mulda-
vit. Idffit*. ...... .
Navibus deinde Rhodios Se pecunia fpoliavir, Quicquid enim auri argentiqne in facro aut
publico fuit , id omne corrafit : etiam donariis omnibus , prxier currum Solis , abicpris. [ Appian.
it>id. Dio , pag. 54 6, ) * indeque etiam orantibus Rhodiis , ne ab eo eundis Deorum fimufachris
fooliarentur < Solem a ft relinqui rtfpondit. Illius enim effigiem tantummodo fuppticibus ceflcrar.
f Valtr . Max. Hb. x. cap. J.] * Privarim deinde a dominis, quod qui (que auri & argenti
haberet , ad pixftitutam diem proferre jaflk , denuntiato per prxeonem lupplicio , fi quis ali-
quid occultaret: indicibus vero in prxmium propoliii parte decima, 8c (ervis libertate. Illi
primum celabant pleriquc , fperanres fore ut intra verba roinx confiderent : deinde poft-
quim viderunt indicibus rcprxienrari prxmu , petierunt prorogari (ibi tei minum, quo im-
petrato , alii ex terri effodiebant condita , alii hauriebant e puteis , alii runftra e foveis pro-
ferebant maltb plura quim antea. [Appian. pag. 6$i,6ji. ] Cumque ita ad odo talentum
millia k privaris cxtorfiflet : publice muldavit civitatem quingentis aliis. [ Plutarch. in M.
Bruto. ] Rhodiis prxtcr vitam nihil relinquens, ( Orof. tib. 6. cap. x 8. ]
Sic igirur acri atque profpcnimo bello Calfius Rhodum , rem immanis operis , cepit. ( Vellet.
Pater cui. lib. 1. cap. 70. ] Qui Ixtus Se expugnatione celeri & pecuniarum copia , Lucium Va-
rum Rhodiis prxlidio reliquit. [ Appian. pag,6j a.] Ariobarzanem deinde cotnprchcnfum oc-
cidit.Dio
( , pag. 546 fin. ) Se omnibus Afix provinciis decem annorum tributa imperavit i ea-
que abfque ulla rcraiflione exegit. [Appian. pag. 6ji.]
Tum nunciatum Caffio eft , Cleopatram ingenti clade & magno apparatu navigare ad
Cxfarcm Se Antonium. Secuta enim jam ante illas partes propter majorem Cxfirem , tunc
longe propenfior in eas fada eft propter formidinem qua fibi metuebat a Caflio. Ad eam in-
vadendam , Murcum una cura fortiflima legione & (agittariis quibufdam impofirum in 60. na-
ves tedas, Calfius in Pcluponnefura mifit ; ut dationem haberet circa Tamarum promontorium.
Cleopatra veri» , contempto Caifio Murcique dationibus , versus mare Ionium navigavit. Sed
tcmpcftate in Africi littore ejus cladis eft affiida ; cjufque naufragii figna undis ufque regio-
nem Laconicam funt delata : iplaquc Cleoparra in morbum conjcda domum rediit. ( Appian. *
lib. 4. pag. 6} i. & 6f 6. cum lib. j. pag. 675. )
Inter
—
Google
Periodi le
Aaao Annoml
Ijdlatt. qtri(l
.1 IMPER^ MACEDONUM. foj
] Inter Bruti epiftolas , de iplhis Sc Caflli victoriis lixc legitur, tsnquam ad Coos milia. pho-
diu quidem Cajfto jam fervit > civitas fune magis audax quum propriis viribus firma exifitnt.
Ljciu vero nobts nniverfu puret ■, purtim bello domitu , purtim ne extrema fubiret. Que fune
optio profuit illis nam volentes eu elegerunt , qua non multo pibfl inviti fecijfent. Eligite igitur
vos , utrum eoad i bello fervtre , an nos in recipiendo amici dici velitis , '
Ex Lycia in Ioniam reverfus Brutus, multa memorabilia edidit opera ; Sc honoribus in dignos
conferendis & fitppliciis pro cujufqtic merito irrogandis. Atque inter alios , Theodorum Rheto-
rem quoauthorc ( ut ipfc glotians ja&abac) Pompeius Magnus in yfigypto cft occifus , vagabun-
dum in Alia repertum , omni cruciatus genere aJfc&um nccavir. (Plurarcb. in Bruto, & Pompeio .1
i Callium acccrlivit Bruti» Sardes , appropinqiuntlque procedit cum amicis obviam ; toriil-
que exercitus armatus uttumque imperatorem conlalutavit. Ut (olet magnis in rebus inter duos
1 quibus amici Sc duces funt inulti , quum lufpiciones inter eos mutuz & inlimulationes extitif-
(ent ; prius quam alio fe converterent, ftatiro ex via conclave foli ingredi foribus oedutis Sc
:i emotis arbitris cxpoftularc primum , mox arguere 8c criminari inter fc carperunt. Hinc in la-
ichrymas liberamque Sc vehementem objurgationem erumpentibus iliis , mirantes afpcritatem
irx Sc contentionis amici eorum, timebant ne qui» evaderent. [ Id. in Bruto. ] Sed omnes illas
lufpiciones , quas ex aliorum calumniis alter contra alteium conceperat , prudenter illi tandem
[fulhilcrtinr. ( Dio , hb. 47. pug. 347. )
Erat ibi tum M. Favonius, (cujus, ut Bruto familiaris, meminit Cicero lib. 15. ad Artic.
cpilL It.) armulus pridem M. Catonis, qui non tam ratione quam impetu aliquo Sc motu lytn-
ipharico philofophum agebar i ac fcnatorcm populi Romani clle in minimis ponebat : Cynica
veto loquendi ferocia , qua utebatur , roolcftiam frequenter abftergebat aliis qui importunira-
item ejus per ludum excipiebant. Hic tunc repullis vi janitoribus, qui ingrcllum ejus prohibe-
|hant, intravit conclave in quo Cadius & Brutus privatum illud habebant colloquium : voce
!mimica pronuntians carmina quibus^Ncftoretn utentem cecinit Homerus ,
ftki v , Sfipm ^ nsrripu Iqrnifauo'
uit parete ambo , natu me nempe minoret ;
Sc fcquentia. Id rifum Cadio movit : fcd Brutus eum expulit , un\iw* Sc -{ivdbuuim , infcitum
jcanem & adulterinum canem eum appellans. Poli mutuam autem altercationem finitam, prx-
bente camam Cadlo , invitavit cb Brutus amicos. Quibus jam accumbentibus , accedit Favo-
nius lotus. Tcftantc Bruto adede cum non vocatum, & faceflerc jubente, ad ledum fupre-
mum vi irrumpens collocavit fe in medio : habuitque convivium obledationem non insitivam
nec indo&am. [ Plurarcb. in M. Bruto. ]
Poftridic Brutus virum prxtoriuin , cujus opera udis fuerat, L. Pellam repetuudarum Sardia-
nis poftulanribus , judicio publico damnavit Sc infamix notavit. Quod factum momordit non
mediocriter Cadium : qui paucis ant£ diebus cjufdcm criminis compertos duos amicos tanrbtn
caftigavir privarim, ac publice abfolutis uti non deditir. Unde Brutum incufavic ut nimium
1 tigidc leges fcqucntcm & julhim , quo tempore civiliter edet & humaniter agendum. Ille
!commonuit eum Iduum Martiamm , quibus interfecerant Czfarem : qui tmn ipfc omnes homi-
Ines vcxalfct , verum hoc agentium clfet patronus. [ Id. ibid. ]
Labienus junior , Titi Labieni ( J.ilii Gelaris in Gallia legati ) filius , £ Calfio 8c Bruto ad
petendum auxilium ab Orode Partitorum rege milliis , atiquandiu apud eum commoratus cft ,
.nulla iplius ratione habita) qubd & adjuvare eos Regi in animo non erat, Sc negare auxi liuro
verebatur. [ Dio , lib. 48. pug. J7I- cum Floro ,tib. 4. cup. 9. & Velltio Putere, lib. a.f*».78.]
Lyciorum clallcm univerfiun cum aliis navibus Abydum navigare Brutus jullit : quo ipfe ter-
tcllrcs etiam ducebar copias , prxilolaturus ibi Camum vementem ex Ionia , ut fimul trajedo
freto Sedum peterent. [ Appiun. hb. 4. pug. 6 fS.J
Quum Cadius & Brutus trajeduti edent in Europam ex Alia , Sc transportaturi cx Abydo in
oppoliiam continentem exercitum ; tetrum odentum dicitur Bruto fadum. Nodis enim con-
ticinio, quum luna non admodum luccrcc , Sc totus exercitus teneretur filentio j Biuro, defi-
ciente pene lumine, volventi aliquid animo & reputanti , arra qiurdam imago fe obtulide di- i
!citur immanis Sc horrendi corporis , filentio libi afliftcnris. Eo autem intrepide percontante,
quii nam hominum deoruinve cfiet \ Ipcdrum refpondide. 7 ‘mus fusa , Brute , malus genius :
Philippis me videbis iterum, cumque nihil pcrculfiim , Videbo , dixi ile : Sc Ipcdrum fub oculis
mirantis cvanuiltc. Refert hxc Florus , lib. 4. cap. 7. Appianus , lib. 4. pag. 668. Pluturcbm in
fine Ctfaris , Sc plenius in Vita Bruti : ubi Sc cum proximo man£ quod viderat Cadio nar-
ra ville , illumque ex Epicuri dilciplina quid de ejufinodi Ipcdris fentiendum cdirt expofuide ,
adjicit.
|i J | Antigonus Aridobuli ( fratris Hyrcani ) filius a focero fuo Ptolemxo Mennzi filio, 8c Fabio !
Damafci duce ( quem pecuniis fibi conciliaverar ) Bc Marione Tyriorum tyranno ( qui ob Hero-
dis odium illi adhxfit) adjutus, Jurfieam invafir. Cui vix extremos regionis fines ingrdTo He-
[rodes occurrens , prxlio cum luperatum inde repulit. Quamobrem revertentem Hierofolyma
, coronis cum Hyrcanus honoravit. Jam enim gener per IponJioncm afeirus Herodes erat in
IHyrcani familiam : dudurus Miriamtncn ( Syriace cj'70 »vc Marium didam) cx Alexandro
filio Aridobuli ( fratris Hyrcani) 8c Alexandri Hyrcani filii genitam. [Jofiph. lib. 1. Belli ,
cap. 10. & lib. » 4. Antiam, cap. 1 1 . cum lib. 1 j . cap. 9. & 1 1 . J
Ad Melancm linum in Thracia ludraro Callii Sc Bruti exercitu , reperta funt in eo circiter
odoginta firmatorum millia. Equitum vcib Brutus habebat Gallorum Luiitanorumquc quartior
millia i Thracum Illyrionimquc, Parthienorum Thcdaloiu nque , Jno Rrrmillia.
ij Calfius Hitpano-
rum Sc Gallorum duo millia) fagirrariorum equedrium cx Arabii, Media, Parthia, ( nam &
Parthos
J. Vfferii Annui. Pars pofl.
Vetiodi
lulijax. Chntoi
1 A uno
' Anno
M jE T A S MUNDI VI.
Mutuli- Parthos huc auxilia miiillc confirmat fufiinus , lib. 41. cap. 4- ) quatuor millia. Sequebantur & ]AcoftUy
focii reges ac tctrarchx ex Gallogrxcia , prxtcr pcdcftrcs alias copias ducentes equitum quinque
millia. [Appi**. Ub. 4.p*g. 640. J
Hi ad Philippos , urbem Macedonia: { non minus B. Pauli epiflola quam hoc bello fadam
celebrem ) Triumvirorum M. Antonii A' Cxfaris Odaviani exercitus exceperunt. [ Vtllei,
Patere. Ub. 1. eoo. 70. ] Pariter utrinque undeviginti legiones conilucrum. Equitum Anto-
nius cum Cxlarc habebat 1 j, Brutus 3c Callius 20. miilia. Sed Calium , difficultate annonat
hortem fatigare cupientes , per multos dies prxlium detredirunt : quum iplis omnia fuppete-
rent ex Alia, & ex propinquo per mate funveherentur i hortes in regione inferta laborarent
inopia, nam neque negotiatores ex Aigypto fumete qnicquam poteram , fime opprclsa * neque
ex Hifpauia aut Africa Sextus Pompeius, neque ex Italia Statius Murcus & Domitius Aeno-
barbus linebant commeatus advehi: Macedonia vero Theflaliaque non diu lcirticcic poterant ,
qux tum folx alebant exercitum. Ex altera parte Antonius , ut hollibos ,i tergo commeatus ex
Thafo fubvedionem intercluderet , dccctn dierum ipatio angurto in palude tran/itu clam aper-
to , multa cartclla vallata in ulterioribus locis erexit : qux deinde CaJlius , tranfvcrlb fepeo per
totam paludem a cartris ufque ad mare ado, inutilia illi reddidit. ( Appian. lib. 4. pag. 6fx,
6j}.)
Commi (sa deinde pugna, ( cui & Cxfir & Antonius fobduxillc Ic dicuntur) cornu cui Bru-
tus prxerat , impullis holbbus , caftra Cxfaris cepit : id autem in quo Cartius fiterat fugatum
ac male umidarum eft, caftraque ejus ab Antonianis expugnata. [ florus , lib. 4. eap. 7. Veli.
Patere, ut fupr. P/utarcb. in Antonio. J * Quum Cartius in acie ardcnrilljmo animo pcrllaret ,
Julii Cxfaris a Ic occifi fpeciem vidilfc dicitur , humano habitu aifguftiorem , purpureo palu-
damento amidam, minaci vultu , Se concitato equo in fe impetum finientem : quo alpedu
perterritus , holli tergum dedit , voce illa priils cmifsi , quid tuita amplius agas , fi occidtffe
par umefit [ Voler. Max. lib, t.cap. 8.]* Ceciderunt Callianorum odo miiha ; connumeratis
fervis qui callra (cqucbanrur , quos nominabat Brutus litigas. £x CxLrris cxcrciru , Mertata
( Corvinus , qui in Bnui caftris prxfcns tum adfuic , 8c Cxfiiri paulo port Ic dedidit) ait bis
totidem vel amplius arbitrari fe defideratos. [ Plutareh . in Ai. Bruto i cum Appian. lib. 4. pag.
Cartius exutus cartris, eo reverti non potuit i fcd curfu recepit le in Philipporum tumulum,
& inde prolpcClabat quid fieret. [ Appian. pag. 6>'f.] lotiimquc exercitum nilum rarus, mor-
tem fibi conicivic. [ Idv. lib. 124. J eodem pugione quo Cxfarcm violaverat: ut in fine Cs/aris
fui refert P/urarchui. licet alibi idem , cum aliis , caput k Pindaro liberto prxeifum fuirte refe-
rat : quem ex Parthica Crarti clade ad hanc nccertiratcm haberet dc/Unanim. [ Id. ia Ai. Bruto ,
& in Antonio ; cum Velltio Patere, lib. 1. eap. 70. Appian. pa{. 65 f. C Dtoie , pag. 4^4, j
de quo Valerius Maximus , libro 6. eap. 8. Pindarus C. Cafiium Ph.Uppeafi prttlio ziihtm ,
nuper ab eo manumijfus , jujfu ipfius obtruncatum , infidtatiembus bojhutn fubtraxit. Si que t
cenfptUu hominum voluntaria morte abflidii 1 ita ut ne corpus quidem ejus abfinupti inveni-
retur. Quis Deorum gravijjMi [celeris ultor , illam dexteram , qiu in necem patrue parentis
exarferat , tanto torpore alligavit , ut fe tremebund.im Puidari genibus fabuti t teret , ne publici
parricidii , quot merebatur penos , arbitrio pii vilioris exo/veret * 7* prefefto , tu Dive Juli ,
cale fi ibus tuis vulneribus debitam cxegiUt vindiciam , perfidum er$a te caput fordidi auxilium
fnppltx fieri cogendo , eo animi sjlu cimpulfum i ut neque retinere vitam vellet , neque finire
manu fu a auderet.
Brutus , C allii cadavere amicis llatim tradito , Thalt clam fcpcliendiun curavit > ne exercitus
ex afpcdu funeris provocaretur ad ludum , anirnofque dejiceret. ( Plutareh. in Bruto. Appian.
pag. 6 j 5 . Dto , pag. ? 54. ] Obiit autem Cartius natali fno dic. [ Appian. ibid. ] ejulquc Icrvus
Demetrius vefpcri ad Antonium venit cum paludamento Se gladio , qux confeftim detraxerat
corpori. Quibus allatis , ira fulhilerunt animos Antoniani , ut prima luce inltrucLun exercitum
in aciem educerent. [ Plutareh. ut fup r. ]
Qua dic in campis Philippicis Cxfaris exercitos fultis eft, legio Martia Se magne copix alix,
qux k Domitio Calvino ex Iralia ad Celarem ducebantur , a Murco 8c Acnobaibo navali
prxlio in mari Ionio fuperata & oppiclla eft. [Plutareh. in AI. Bruto. Appian. pag. 6 }6, 6 $7. J
Eam vidotiain , fpatio inter jcdo 20 dierum , Brutus ignoravit. Quo roto tempore, Cxfaris
& Antonii milites apud paludes Philippenfes volutabantur , imbttbus autumnalibus prxlium
mlccuds & concrclccntibus in glaciem aquis plurimum insertati, [ Plutareh. ibii. ] In qua
mora, nonnulli Germanorum ad Brutum pertugerunt : victbimque k Bruto tranliit Amyntas
Dejotari dux. Se Thrax Rlufcipolit. Quod cum majoris defedionis metum Bruto objecillct;
rem committere prxlio ftatuiu ( Dio , lib. \t.pqg. J J J. )
Node qux prxlium pixccflir , IpcCtrum illud referunt iterum Bruto obverfatum , candem-
que rcprxlcntans vifionem nihil locutum , led dilapfum fiiillc. quanquiin P. Volumnius vir
(apicncix rtudiis deditus , qui tunc in cartris Biuti adfuit & extera qux acciderant prodigia in
litcras retulit , nihil hujus ortenti meminerit, [ Plutareh. in fin. Csfartt , & in Bruto ■, cum
Appian. lib. 4. pag. 668.]
Huic fecundo prxlio non Antonius (olum , fcd etiam Cxfir Odavianus interfuit , quanqultn
invalidus jatque arger : de quo Ovidius , libro Fartorum J9. ran in bello Philippcnfi gertam
attingens
Hoc opxs , hac pictas , hac prima elementa fuerunt
Cefaris ; uleifci jufia per arma patrem.
8c in libeo
Voverat
Digitized by Google
| IMF E /<., MACEDONUM. ror*"
Foverat hoc juvenis tunc, cum pis fnflulit arma ;
A r 4 uni princeps incipiendus erat .
Ille manus tendens , adflanii milite jufto ,
In conjuratas talia verba dedit. SCc.
Brutus vl&us acie , cum in tumulum no&c cx fuga fe rccepiflet ; fcquente dic impetravit
a Stratone ^tgeate cx Epiro > qui cum eo cx (ludio rhetorico fttniliarirarcm contraxerat , ut;
manum rooriruro commodaret fibi : rejc£tqquc Ixvo fiiper caput brachio , cum mucronem gla-
dii ejus, dextera tenens, linillrx admovillct mamilla-, ad eum iptuin locum , qua cor emicat ,
impellens fe in vulnus, uno idlu transfixus expiravit. (Lsv.lib . 1x4 .Veli. Patere, lib.i. cap.70.
Plutarcb. in M. Bruto. Appiatt. lib. 4. pag. 66 J , 666. ]]
Atque hic in hoc bello Caflii & Bruti exitus fiiit: qui Julii Catioris imperatoris fui, i quo
in pugna Pharfalica capti fervati ipfi fuerant , interfectores , fcrnctipfos pollei interfecerunt.
[Appun.pag. 667 , 66 S. j iildem, quibus Cxfarcm interemerant , gladiis confodi : ut in libri 4S.
initio arfitmat Dio. Se libertatem , quam maxime redituram voluerunt, illo ip(b Crlaris par-
ricidio perdiderunt. [F/ornr, lib.+, cap. 7. ] quamvis illi , biennio non integro , collcgillcnt
plufquim 10 legiones ■ Se equitum circiter 10 millia, nave* longas liipra 2.00. aliumquc ap-
paratum haud contemnendum , pecunias quoque infinitas a volentibus nolentibus exegillcnt j
in bellis etiam qux cum multis civitatibus ac gentibus & advecCc factionis hominibus gelfc-
rant , firpe victores , imperio a Macedonia nfque sid Euphratan potiti fuiifent : & quofeunque
bello petierant , ad focicratcm pcm.uilTent , cotumque opera fideli ult fuiifent ; (icut Se regum
ac dyiulhrum , aeque Partliorum etiam quamvis inimicorum. [ Appian.pag.666 , 667.]
M. Bruti cadaveri aflillens M. Antonius , exprobravit ei modice Caii fratris in Mace-
donia interfecti necem. Cxterum Horrendo ( qui Macedonia; proconful fuerat ) potius dictans
fe quin» Bruto eidem fratiis impurare; Horrendum fiiper illius monumentum ptarcepic interfici.
[ Plutarcb. in M. Antonio , & in. AI. Bruto. ] Corpori Bruti paludamentum (uum purpureum
magni pretii injecit, Se cuidam liberto fuo commificcjus funerandi curam. Hunc polt , cognito
preriofum illud paludamentum non concrcmiflc in funere , intcrfecir : concrematiquc reliquia*
ad matrem Bruti Serviliam remifit. [ Id. ibid. Appian. lib. 4. pag. <56S. ] Caput verb ejus Ro-
mam Oftavianus milic , ut llatuiCifaris fubjiccretur. [ Sueton. in Octavio , cap. ij.J Sed in
tranfmillionc a Dyrrachio , ccmpcltatc coorta , in mare abje&um cft. [Dio, lib. 47. pag. ]
Quotquot nobilium in Thaliim evaferunt, partim navigarunt inde , partirn cum reliquo
exercitu in Mcllala: Corvini Se L. Bibuli potedatem ac arbitrium fe dediderunt : * (de quo,
videndus Appuw. lib. 4. pag. 6lt. Fellei. Patere, lib. 2. cap. 71.) „ alii de faiucc cum Antonianis
padi, Antonio in Thalum appnlfo tradiderunt quicquid ibi erat pecuniarum , annorum , com-
meatuiirm-c , & apparatum reliquum. [Appian. lib. 4. pag. 669. J
L. Julius Mocilla prxtqrius , Se ejus filius , Aulufquc Torquatus, aliique pari fortuna pcrculfi,
in Samothraciam concclfcrunt : quibus Pomponius Atticus omnia ex Epiro (iipportari juflir.
[ Corn. Nepos , in Fit a Attici. ]
Callius Parmcnlis , Bmto Caflioque ad bellum profedis, rdidtm in Afia cum clade ac exer-
citu t ut pecunias exigeret , podCadii mortem fperans de Bruto meliora, e Rhodiorum navibus
triginta (elegie , ratus tot fe impleturum fociis navalibus ; reliquas incendit , excepta (aera , ne
civitas poflet res novas moliri : quo fado folvic inde cum navibus fuis Se Rhodiis. Clodius
autem i Bruto milfus eo cum tredccim navibus , ut vidit rebellantes Rhodios ( jam enim &
Brutus fublatus erat ) deduxit inde prifidium trium millium , Se cuin Parmenfi fe conjunxit.
Ad cos venit Torulus cum aliis multis navibus Se pecuniis quas i Rhodiis ante defectionem
exegerat. [Appian. lib. J . pag, 671,671.]
Ad hanc cladem, ut in qua jam edee aliquid roboris, conduebanr quotquot pro varii* offi-
ciis cranr difpcrfi per Aliam : Se imponebant legionarios quantum poterant t remigum quo-
que ddedus faciebant e nexi* Se mancipiis , Se cx infulanis ad quos appellebant. Ad cos venit
Se Cicero junior , 8e quotquot nobilium b Thalo ditfugerant : ita ut brevi frequens conventus
fieret. Se cladis cxercitufijuc non contemnendas cum fuis ducibus. [Id. ibid. pag. 671. J
Aifumpto deinde Lepido cum alia manu, qux pnlidio Bruti Cretam tenebar, ad Statium
Murcum 8c Cn. Domitium Aenobarbum validis copiis pradeCtos navigarunt in mare : ubi
divifi , pars cum Aenobarbo manlit Se propriam factionem conftituit , ( Ionium mare tenens ,
ibique rebus hodium multa damna inferens;) pars cum Murco petiit Siciliam Se vires Sexto
Pompeio addidit. Cura omni enim commida libi pacte exercituum cladcquc celeberrima Se
Brutianorum reliquiis Pompeio fe adjungens , vires ejus duplicavir. [ Id. ibid. cum Felltio Pa-
terculo , lib. 1. cap. 71. & 77. & Dione, lib. 48. pag. ?6 1. & i 68. ]
Cxfar Se Antonius emeritos milites dimiferunr , prarter o£to millia : quos rogati ut amplius
eis militare liceret, diviferunt inter fe, & cohortes prxtoria* ex cis centuriaverunt. Ex legio-
nibus undecim, & equitum 14 millibus, de Bruti exercitu relidtis , Antonius fex legiones af-
fumpfit Se equitum 10 millia, Cxfar 4 legiones Se equitum 4 millia. [ Appian . ibid. pag.
671, 67 i. ] Ad lue convenit , ut duas legiones de fuis Cadar Antonio fecum aoducendas daret ;
ip fe viciflim ab eo duas alias , qui illi fub Caleno militaverunt, in Italia tum relictas acciperet.
[ Id. ibid. pag. 67 i . Dio , lib. 48. pag. J $ 8. ]
Cxfar id fibi negotii fumeos , ut Lepidum triumvirum fi quid is moveret opprimeret ,
contra Sextum Pompeium bellum gcrcrcc, 8e veteranis figna ipforum fellitis agros promidos
divideret , in Italiam reverfus cft : moibo in itinere ita adli&us , ut iis qui Romz erant mortis
fux opinionem priberct. Antonius tranlmarinas obiturus provincias lubftitit : ut hoites ibi
in ordinem cogeret. Se pecuniam qux militibus promilfa fuerat conficeret. [ Liv. lib. 11 j.
l A tino 4=004.
Anno
<?o6 MT AS MU NUI ^1.
yillei. Paterent. lib. i. cap. 74. Plntaub. *» Antonio. Appian. hb. j. pag. 671, 67 j. Dio, lib
39«J l
48 .pag. 3#7, JJ8-1 Qa* «*“■ fin&ulis ■nilitibu» drachmarum quinoue millia polliciti fuerant 4*7 J
intentiore cura quarrcmla fftis Se imperanda pecunia erat. [ Piaturos. ibid. cum Dione, lib. 47
pag. 3 y z. 3
Antonius igitur magno cum exercitu in Grxeiam tranfeendens , Grarcis tunc primb nequ
durum neque acerbum prxboit ic : fcd Grxcoium ftudiofus gaudebat dici , multoquc magi
Athenicnliuro ; quorum civitatem plurimis donis affeci r. [Pluturch. ]
In Grxeia L. Censorino telicko , in Afiara tranfmific. { Id. ) Ibi partim ipfc circuiens , par t in
alios emittens, pecunias ab urbibus exegit, ac ditiones vendidit. [ Dio , lib. 48. pag. 371.'
Reges autem januam ejus frequentavere : regumque conjuges muneribus inter fc Se forma
fplendor.- certantes Icte ei venditarunt. Anaxenor vero citharmdus , Xurhus choraula, Me-
trodorus falrator, reliqui (que acroamatum chorus Atianorum , in aulam irreptic : & luxu dif-
fluebant omnix Accinctus denique ad bellum Parthicum , Dellium (bijiorieum , ut cum poflei
Plntarck m appellat; Se quem a Caflio rrantivifle ad Antonium , in Suaforia prima docet
M. Seneca J iu ifigyptum milit ad Cleopatram Antonius ; imperans in Ciliciam ut tibi occur-
reret , ad cautam dicendam , quod Caflio diceretur mulcum fnbminiflraJte opis Se fubtidii.
[ Plutarch .]
Apulcius, qui i Triumviri* proferiptus fuerat, tradita Antonio Bithynia , cui b M. Bruto
prxTecbis fuerat , reditum in patriam ab eo impetravit ( Appian. lib. 4. pag. 616.)
In Bithynii Antonius omnium gentium legationes habuit obviam. Aderant Se Judxorum
primates ; Phafaiilum Se Herodem accufaturi : quati in fpecicm folum regnaret Hyrcanus , re
autem veta tora potcftas eflet penes hos fratres. Herodem ver6 Antonius in magno honore ha-
buit , qui ad obiccta diluenda venerat : quo fadhim cft , ut ne ad colloquium quidem adverfa-
rios ejus admiferit. id enim data pecunia Herodes impetraverat. (Jofcpb. lib. 14. cap.11.)
Ingrediemem Ephefum Antonium foeminx Biccharum, viri puerique Satyrorum & Panum
habitu prxccflcrunt. Hedera , thyrtis , plalteriis , fiflulis , tibiis perfonabat urbs : cumque
A«7i >s;r xxtt&Tju) puXrfciw , Bacchum benignam ac blandum , appellabant. [ P/ntarcb. ] Iplc
vero DLanx , ut loci eius prxli li , facra fecit magnifice : Se fupplices Caflianos , qui in afylum
id confugerant, ablblvit ; excepto Petronio qui confpirarionis in Cxfarcm confcius fuerat , Se
Quintio qui Laodiccx Dolabellam Caflio prodiderat, f Appian. lib. e. pag. 67$.]
Eo legati Hyrcani Pontificis Se gentis Judaicx , Lyumachu* Panfanix , Jofephns Mennxi ,
Alexander Theodori F, afferentes Antonio coronam auream, eandem quam prius Romx lega-
tionem illi cxpofucnmt : rogantes , ut quos Jjdxos Cafli-.is prxtcr jus belli captivos abduxerat,
feripris per provincias litteris , in libertatem vindicaret ; & agros per Caflium ademptos genti
reflitucrct. Quorum poflulata Antonius xqua cxillimans, flarim cis annuit *, feriptis in eam
fententiam litteris tura ad ipfum Hyrcanum, tum ad Tyrios, Sidonios, Antiochenos Se Aradios:
qux apud fofrphum exrant. [lib. 14. Antijuit, r4p.11.]
Grxeis cxterffque nationibus Pergamenam Atiam incolentibus, Epliefum convocatis , An-
tonius expofuit , quanta ptxmia promifla Elident legionibus victricibus x8. qux cum fuis ap-
pendicibus conficerent ito virorum millia. Quum Bruto igitur & Caflio inimicis biennio de-
cem illi annorum vedtigaiiu dediflcnti tannindcm ur intra annum tibi traderetur pnflulavit.
Qui a prioribus illis hoflihui plane cxhuiflos Ce fuillc conqucfli , aegre tandem impetrarunt ,
ut novem annorum tributum penderem intra biennium. [Appian. lib. f . pag. 673,674. ]
Homines nobiles facultatibus expoliabat Antonius , cafquc verberonibus <3c adulatoribus lar-
giebatur. Multorum fortunas viventium petebant illi accipicbantquc , aliqui quati mortuorum.
Civis Magnetis bona coquo , qui unam cccnam ( ut fertur ) paraverat fcite , donavir. Poftremb,
quum civitates altero tubulo oneraret, aufus eft Hybre,is , qui pro Atia agebat, illi dicere.
Si bi» anno tributum vales exigere , vales bis etiam aflatem nobis & bis frmSfus efficere.
& quum ducenta millia talenum intulit Atia: Hac, inquit , fi non accepifli , ab iltu qui acce-
perunt repete ; ftn qua accepifli , hac non habes , ptrisms. vehemrnter eo didJo pingens Anto-
Antonio. nium s qui) ex limpliciutc credens fuis , pleraque qux agebantur ignorabat. ( Pltuarch. in
Similiter & regibus Se dynaftis, civitatibnfquc liberis, alia pro cujufquc facultatibus tributa
ab Antonio imperata funr. [Appian. lib. J. psg. 674. ]
Obeuntem provincias Antonium Lucius CaiTii frater, & alii quotquot tibi timentes de exem-
plo deruenti* illius in Cadimus ad 'Ephefum edito audierant, acccflernnr fupplices : quos
omnes abfolvii, prxtcr exdis Celaris confcios 1 quibus Tolis manebit implacabifis. ( Id. ibtd.~\
Lycios Se Xanthios i tributis immunes reliquit : hortatus ut urbem fuam inflaurarenr.
Rhodiis quoque donavit Andtum, Tenum, Naxum, Myndumqnc : quas non multo pbfl cis
ademit , ut durius imperantibus. Laodicen (ibus atque Tarfentibus libertatem atque immuni-
tatem a tributis concedit : Se quotquot Tarfenfes cives capti vxnicrant , uno edi&o liberavit.
Athcnienfibus ad ipfum venientibus , poft Tenum , >Eginam dono dedit 5 fimulquc Icum, Ceam,
Sciathum , Se Peparethum. ( Ibid. pag. 67 j. ]
Trantiens per Phrygiam , Mvtiam, Gallogrxciam , Cappadociam , Ciliciam , Coslcfyriam ,
Palxfliuam , Iturxam , cxtculquc Syrorum provincias , omnibus indixit tributa graviflima.
Difccprationes quoque civitatum ac regum ex arbirrio fuo compofuit : atque in Cappadocia
pedarim Ariarathis Se Sitinnx ; anxiato ad tegnum Sitinna , in matris formofx gratiam. thumIa,
Syria veri» ryrannos opidarim fuflulit. [Ibid.] Demetrio , Julii Cxfaris liberto, Cyprum re-
;cnd ira commitit. (Dio , lib . 4 S.pag. 3 S 1. ]
Gymnatii moderationem Tarfeniibus pollicitus Antonius, ei muneri fuo loco prxfecit Boc-
Digitized by Google
| IMPER. MACEDONUM. foy>
I'dum, malum uc poetam iu edam civem. Ejus tamen carmen in parum ad Philippos victo-
(iam fetipeum probavit Antonius : maximeque cum extulerunt Tai lenies iui , quia ad quodvis
ai gumen tum oblatum fubitb aliquid valebat dicere. Quum verb illi furoptuum in gymr.afio
ifjcirndoium rationes Elident credit* : dcpichcnlus cft cum alia tum oleum fubduxillc. Quo
nomine apud Antonium accufatiu , ita illi refpoodit. Ve Homerus Agamannoaie & Achillis
Ludes Xjlyffifqut decantavit , fic ego tuae ; itaque indignum efl me Ius apud te criminttsu tra-
duci. Atqui , reponebat acculator , Homerus neque Agamemnoni neque Achilli /«furatus efi
deum: quod quum tu fecerit, p&tae dararue et. Boethus ni hiloiq inus , placata odieris quibui-
Jam ira, uibcm regere ad Antonii ufquc exitum perrexit. [ Straba , Ut. 14. p.ig. 67 y.]
Cleo parra , hinc iDellio imlucb , hinc format fu* Se inorum vcnuitui ipM confidens, in
Ciliciam ad Antonium venir. [ Flutar ch, ia Antonio .• cum faftpba , /it. 14. cap. aj. Appia».
Ut. j. 675. C* Dione , Ut.yS- pag. $71. ] Cujus adventus faurxeta , poetica magis quam
hiftorica hde , apud P/suarchum ira habetur delet ipta. Subvehebat ut Cydno fluvio (qui Tarfum
influit ) in navigio aurata puppi , velis pallis purpureis , remigio argeuteis dutto rcons ad tibia-
rum , ritlularum & citlnraium modos. Recumbebat illa fub tabernaculo auro intexto elegan-
ter exculta, ut pingitur Venus. , Pueri piiftis Cupidinibus afllmilcs hinc inde flabant , St ventu-
lum faciebant, Ancillx itidem , qux turma procellebant , Nereidem St Gratiarum modo amittx,
partiin allidebant gubernaculis , pactim rudentibus. Complebant ripas odores ex (uffituum
copia frugiamiflimi. Hominis autem alii ftatim a fluvio ex utraque ripa comitabantur eam,
ahi ad fj.cti-u.uhtm ddcendcbanc ex urbe; St quidem tanta frequentia, ut Iulus in foto pro
tribunali (edens relinqueretur ipfe Antonius. Manavltque per omnes rumor, Venerem ad fa-
lutcm Allr venire ad Bacchum comellatum. Antonius ergo mi iit certos qui eam ad camam
invitarent. Illa vero Antonium potius venire ccnfcbar ad fi: debere. Qui ut (ub adventum
illius facilitatem aliquam Se comitatem ollcndcrcr , morem gdlit ei ac venit.
Cleopatra Antonio ipfam inculanti , quod non fiitdet proximo bello Cxfais laborum parti-
ceps , cura alia , tum quatuor legiones ad Dolabellam miilas , cladem fisam tcmpeftate lace-
ratam , Se interatas Caliii minas , quod ei fuppetias non feriet , objecit. Victus ille juveniliter
eam , quamvis jam quadragenarius , amare erepit : in quam jam olim etiam , tum puellam ,
petulantius oculos conjecetar i quum Alexandrum fcquerctur ducem Gabiniam juvenis, equi-
tumpluis
i prxfcclus. Moxque hebcfccuce in omnibus priftiaa Antonii induftria Cleoparrx
julia eundi excqucbanrur , nullo jam humani juris aut divini rcfpcdtu habito. [ Appia». Iit. i.
pag. 671,675. 676.]
Cleopatra rogante , furorem ipfius Arflnocn , apud Miletum Diana: Lcucopht ynes fupplicem ,
. -1. 1 r ... ✓ 1 Zl
Antonius immiliis pctcurtotibos fuftulit:ut refert Appianus. [Jtid. pag. 676.] licet eam Eplicfi
in templo Dianx lupidi-cm inteifc&us fuifle, dicat feftpjm. [ lit. ij. cap. 4. ]
Serapionem prxfcuum Cypn , quia auxilia Caflio milcrac , Tyri fupplicem, Antonidf Ty-
rios juflk Cleoparrx dedete ; uc Se Aradius alium queudatn fupplicem , qui , quum Ptolemzus
Clcopatrx frater navali praelio in Nilo a Julio Cxfaic vidus imlquam compxruillct amplius ,
l*c Aradiis pro Ptolcmxo ven litaverat. Sacerdotem quoque Ephdrx Dianx Megabyzum, quod
Arftnocn unquam reginam exccpillct hofpicio , duci juffic : fed Ephcliu ipli Clcopatrx pro eo
applicantibus dimiiit hominem. [Apfian. ut Jupr. pag. 676. }
Interim in Italia uxor Antonii Fulvia , nihil muliebre prxter corpus gerens , omnia armis
amniltuque contra Cxfarcm Octavianum mifccbar. { Fella. Paterent. Iit. t. cap. 74.) Quo
iilUdio Se affinitas inter cos dirempta cll . & ad bellum apertum res producta. Czfar enim
quum iiifolcnoam focriis fux non ferrer { malebat enim videri cum hac quam cum Antonio libi
non convenire) cum filia cjm Claudia, quam adhuc virginem ede (aeramento confirmabat,
divortium fecit. ( Dio , Ut. 4$. pag. j 59, j 60. cum Sucto», in Oclavio , cap. 61.)
Hinc Czfar ad Antonium iu Pnermeen Cocccium Se Cccionam mi fle : e quibus Cteinna ,
legatione perfeda , ad CxUrcm rediit i Cocceius apud Antonium manflt. [ Appia». Ut.
pag. 706.]
Daphnen , Antiochix in Syrii proximam , centum e Judxorum gente jxKemiflimi venerunt
ad Antonium, amori Clcopatrx jam fcrvicnrcm, ut Phafaelum Se Herodem accularcm : eled»
ad hoc cloqucntiflirao quoque e fuo numero. Juvenum aurem caufam defendendam Mcflala
lufccpit : aflillente etiam libi Hyrcano , qui Hliam fuam Herodi jam dcfpondcrar. (J tr ifqoe au-
ditis , Antonius fcifcitacus cft ab Hyrcano , utra pars melius Rcrapublicam adminiftrarcr. Qui
cdm rcfpondiliet pro juvenibus , Antonius ( qui cos olim propter hofpitiiim paternum dilcxcrat)
hos ambos Tetrarchas confli ruit , totius eis Judzx procuratione pcitxufla. Litteras quoque in
hoc fcripflt : & ex eorum advedariis quindecim conjecit in vincula, occiflirus etiam nilnnter-
ediiflet Herodis deprecatio, (fofrpb.lib. 1. Belli, cap. 10. & Ut. 14. Anti quit. cap. aj. )
Mille deinde viri, Hicrofolyma milii, Tyrum ad Antonium venerunt : qui magna pecunia
jam corruptus i fratribus , imperavit ejus loci magiftratui, ut in Judxorum legatos novatores
tcrum animadverteret , & Tetrarchis 4 le conftirutis edet auxilio. Herodes autem , cum Hyr-
cano, ante urbem diverlantes in iittore accedens, hortatus cft eos ut le fubduccrenr ; admo-
nens quantum inflaret periculum , ii contendere pergerent : quod illi contemj ferunt. Mbxqoc
erumpentes in eos Judei cum indigenis , partim trucidaverunt eos , partim fauciavcrunt : quo-
rum Se fluicios cura, & mortuos lepultuni Hyrcanus dignauis cft. Reliquis vero domum refu-
gientibus , quum populus clamoribus agcrcc contra Herodem , commotus ad nam A munius
jullit quos vinxerat inteifici. [ Itid, ]
Reversa domum Cleopatra Antonius miflr equites Palmyram , urbem non longi ab Euphrate
flram, ut eam diriperent : in fpeciem objecio levi crimine, quid quum eflent iu Romanorum
' Google
feri*
\r°s JET AS MUNDI VI
< Parthorum confiniis , viderentur ambigux hdci , ( quippe qui negotiationibus dediti , i Per-
ide Indicis Arabicalquc merces ad Romanos deportarent ; ) re autem vera , ut hoc modo dira-
;et equites, id quia prxfcnfctc P ilmyreni , in ulteriorem ripam fua tranftulcrunc , dilpofkis qui
arcerent fagittarSU ; quo genere excellunt plunmdin : equites aurem, inventa urbe vacua , inanes
& incruenti reverfi lunr. Indcquc pauli) pbft bellum Paithicum eft infecurum : multis d Syrii
tyrannis, quos Antonius inde c tpu Ierat , ad Parthos confugicotibus , eofquc ad occupandam
ISyriam invitantibus. [Appian, W* 676, 677. ]
[3 9<*4 1 Antonius, quum populis indixifl« tributa graviflima, Sc Palmyrenos in ofFendilTct ; res tur-
batas provincix non conftituit , ted divito per hyberna exercitu, iple in -Agyptum ad Cleopa-
tram profectus eft. [ Jbid. pog. 677. ] Planco in Alia , Saxi in Syrii rcliOo. [ Di» , lib. 48.
Ifccg. 571.1 Decidio nempe Saxa : cujos , ut M. Antonii (atellitis , in Philippica I j*. Cicer 0 , At m
! Aa
Syrii legati, in libro 117. meminit JJtim*
Prxbuit ea res multis motibus occalioncm. Nam qui 8e Aradum infulam incolebant, eis qui 1
ad fe pecunix exigendx causa milii edent non obtemperabant» nonnullis etiam eorum occini : !
& Parthi quum jam ante fc commoviflent , tum rtiagis adhuc contra Romanos infurrcxcrunt , I
ducibus Labieno 8c Pacoro Orodis regis Parthorum hlio. [ Dio , itui. ]
Ad Aradios fpc&it illud , quod in Chronico Eufebiano legitur. Curti* Sa/ajfim in infidi ,
Artuto cum quatuor cohortibus vivus cotnbuftus eft , quod tributa gravtks exigeret. De Labie-
no , quem Pompcianarum partium fuitlc in Kbro 117 notavie Livius , apud Flutar chum , io
Antonio , ira legimus. Cum Partharum egent cirta Mefipotamiam fufpenfa copta , quarum
Labieno aufpiciis Parthicis creato imperatore ad ari turi regii duces erant Syriam , Alexandriam
!a Cleopatra Antonius eft abduthu. Unde Cori igendus ell locus i confarcinarotc Parthicorum
IAppiani [ pag. tj j, t jtf. ] hinc traduclus : qui Labienum I regiis ducibus Alexandriam dedu-
cendum fuille, inepte innuit. Veium hujus expeditionis originem & progrtlliun plenids hunc
in modum Dio explicat.
j
j Poli cladem Philippcnfrm Labienus, quum adverfarioram nemini veniam datnros viliores
putaret , podiis libi cum batbaris vivendum ratus quam in patria pereundum, apud Parthos
Iremaofic : ac ubi primum Antonii deDdiain amoremque Sc profedhonem in £gyptum intel-
lexit, Parthis interendi Romanis belli author fiiir. quorum exercitus paitim pcriillcnt , par-
tim damiulm accepi lient , reliqui autem inter fe dididerem ac denub ad belliun deventuri in-
'teltinum clfent: quare Regi fuafit, ut dum in Italia Cxfar Sexti Pompeii causa detinet ctur , '
Antonius autem m i£gypto amori indulgeret , ipfc Syriam & vicinas ei regiones fubigt-
rct: fc autem dncem belli fututum, ac ita multos populos, qui Romanis propter damna qu -
bus ab iis continuis affligebantur inicnfi erant , ad defectionem permotuium pollicitus eft. |
Hoc Ic tirone quum Regem ad bellum gerendum adduxiUet , acceptis ab eo magnis copis,
filioque regis Pacoro, in Phoenicen irruit s ac Apnmcam aggi clTus, a muro rrjt&us , ptxlida
in ea regione pofita deditione voluntaria accepit. Ea cx militibus Cadunis acBuuianis confla-
bant; quos Antonius in fuum exercitum allectos, Syrix tum, regionis nimiium ejus peritos ,j
cuftodicndx reliquerat. Igitur Labienus cos facite, t.rnquam familiariter libi notos, fui juris
fecit: Saxa, qui tum cos ducebar, excepto. Is enim frater Decidii Saxx legati Antonii, ac
quxilor , lolus Labieno fe non adjunxir. [Ibid.pag. ?7*. ]
Hunc Saxam Labienus prxlio congrcifum multitudine ac virtute fuornm equitum vicit, ac
noCtu cx cailris aufugientem infecutus eft 1 jaculatus etiam ante libellos in ejufdcm caftra »
ad perducendos ad luam focictatem ejus milites. Quod nefieret veritus Saxa, fugx fc dedit :
allccutuiquc cum Labienus , plcrofque qui cum co erant- iurcrfecit. Saxa autrm Antiochiam
quum pcrfiigillet, ipfc Apameam jam non amplius repugnantem, quod opinio de morte Saxx
'obtinuerat , accepit, ac pbil Antiochiam etiam , a Saxa ddertam. ( lb-d. )
M. Amonius i Cleopatra Iplcndide exceptus , in 'iCgypto hycmtvit line inhgniis imperii, live
tanquam in alieno imperio civitateque regia , live ut in hybernis felfox dies celebraret. Sepofitis
'enim curis , pro habitu pati io liimpftt ftolam Grrcanic.un quadrangulam , 8c calceamentum
album* Atticum, quo tum Athcnicn/ium tum Alexandrinorum faerrdotes utebantur, Phacafium
appellatum’: progrediebaturque ramum ad templa, aut gymnafia, aut philolophotum conven-
ticula , cum Gi «cis confuetudinem habens, in obfcquiis Clcopatrx » propter quam poudioium
aiebat libi eam peregrinationem fufeepram. [ Appian. lib. f.pag. 677. 3
Cum Cleopatra vero & >£gyptiis luxurix dcdirus, ufquc ad pet niciem extremam fuam , dcli-,
de Dat. [Dis , hb. 48. pag. 57 a. J Ejus & filii iplius luxum pluribus deferibit Ptusarchus : ca hac
de rc referens , qux avo fuo Lamprix nai rabar Plulotas Araphillcniis medicus, qui Alcxandnx
id temporis (tudionim causa commorabatur.
Cleopatra, neque nodlu neque inrcrdiu ab co difccdens, ludebat cum eo alea , potabat, ve-
nab tur , in armis exercentem lefpeftabu: noftu abfiftcmcm januis & fcnellris popularium
atque in eos qui intus erint dicta jacientem per plateas comitabatur j ac cum eo vagabatur ,!
Velle ancillari tcifta. Namque e]utcemodi ciilru ornate ille fe foiebat. Unde frequenter diCris,'
frequenter etiam vcrbeiibus mulfkatus t egrediebatur. ( Piutarch. in Antonio. )
Legat is cx coloniis Italicis ad tc mulos in oEgypto detinuit Anronius < vel ob hybe'num|
tempus, vel ut celarer foa confilia. ( Appian. lib. ).pa(. 701.) Intc.im vero fratrem iiliusj
Lucium Antonium Conluleni , in Hcrruria Cxfar Octavianus oblidebat Perulii. [ Id. ibid.
j/4^.68?. ]
Cn. Pomirio Calvino 1 1. & Alinio Pollione Confulib. Pcrulia ab Oifbviano capta eft. 4^74
Dto, lib. lipug. Lauiciiut > |
* I |
Digitized by Google
anno
IMPER;, MACEDONUM. C- lulua».
Libicnua Saxam in Ciliciam fugientem confcCiatus occidit. [ Dio , lib. 48 .pag. 171. ] Tranf-
tnarinas provincias maenis momentis Labienus , ex Bruti anu ctthrit prcfetbu ad Parthos , pro-
dufio torum exercitu in Syriam , interfelUijut legate Antonii , concafierat : inquit Vellcius Pa-
tercul s , lib. i.cap. 75- Flotu* verb libro a. cap. 9. Saxa { ita enim apud eum Jcgendum } non,
Cafca ) Itfatui , »r veniret in potefiatem boflium , a gladio fuo impetravit.
Saxi mortuo , Syriam Pacorus fubegit univerfam. ( Flonu , & Dio , ut fupr. cum Limo ,
Ub. 117. ) Tyrum loiam qui reliqui eant Romani , ac qui cum Ivis fentiebant Syri , anteceperunt :
St neque fualionibus , neque vi ( nam clailcm Panbi nuilam fecum habebam ) in poteibrem
ejus tedigi potuerunt. [.Di*, &td. j
Anno fecundo, ( ut apud Jofephum habetur , libro i 4. cap.ij.) ab adventu fc. Aluonii in
Aliam , quo Pacorus regis filius Sc Barzapharncs Parthorum fatrapa Syriam occupaverunt ,
Ptolemaeus Mennxi filius defundhis eft, Cujus ili principatu fucceilbr filius Lylamas ( quem ;
Ituraeorum regem ab Aotonio faiftum fui fle dicit Dio, lib, 49. pag. 411^ ) amicus fidus eft An-|
tigono Atiftobuli filio, conciliante fatrapa qui multum apud cura potcrar.
M. Antonius, ineunte vere Alexandria contra Parthos profeduj, ad Phorniciam ufqoe pro-*
cedit , & Tyrum pervenit. [Plmtarch. m Antonio. Appian. lib. j. pag. 701.] Eb verb navigavit,
tanquam auxilium urbi laturus. Sed occupatam jam ab hofle omnem citctim regionem cernens,
S;xti Pompeii prxtcndcns bellum , cam deleniit : contra , qubd adversus Pompeium non tnatu-
rallct , praetextu belli Parthici excufabat. Ita evenit, ut neque fociis auxilio veniret , propter
Pompeii, neque Itali*, propter foetorum prxtcxtum. [ Dio, Ub.4S.p4g. $7$.]
Continentem igitur prxtctvedus, atque per Cyprum Sc Rhodum ufque ad Afiam navi-
gans , dc Pcrufinx oblidionis eventu cognovit : incufavitquc fratrem Lucium , Sc Fulviam
uxorem , Sc magis etiam, qui abfentis bona in Italia procurabat , Manium. Inde in Grx-
ciam tran finit t em , cum matre Julia Sc uxore Fulvia , qu* ex Italia profugerant , congrcflus eft :
atque hinc in Italiam tranfve&u», Sipuntem cepit. [Id. ibtd. cum Appiano, lib. 5. pag. 679.
& 701.]
Fulvia Sicyone roorttu , maritus ejus Antonius , fuadente matre Julia Sc L, Cocceio , cwfi
Cxfarc de pace tractaturus , Sextum Pompeium ( cum quo ftrdus jam inierat ) in Stciliam rc-
vocavit., quali curaturus ea dc quibus iiucr iplbs convenerat j Sc Domitium Aenobarbum cum j
pote Itate mi Ut in Bithynum. [Appian. Itb. J • pag. 70 6. & 70S. J Et cum Marcellus maritus'
Octavi* , Celatis licet ex altera matre dilcCdUitnx fororis , nuper obiillet i ad pacem firmius
ncticmlam, fponfa Antonio ca data c It : qdi iicdt non dillimulabat habete fc Cleopatram, id
matrimonio inficiabatur tamen. [ Id. ibid. pag. 709. Liv. lib. 1 17. Plutarcb. in Antonio. ]
Tura, divifo inter fc Romano imperio fecerunt terminum , utriufquc ditionis Codropolim ,
opidum Illyricum, quod videbatur fitum in inrimo linu Adriatico : ita ur Orientales omnes trans,
finum Ionium regiones, tam inlulx quam provincix Sc Europ* Sc Aiix, utque flumen Euphra- ;
tem, Antonio cederent i Occidentales verb, Sardinia, Dalmatia, Hiipania Sc Gallia Caelari.1
Africas enim provincia* Lepidus mumvir a Cxikrc jam acceperat: 8c Siciliam Sextus Pom-
peius occupaverat. [P/utarcb. & Appian. ibtd. Dio, pag. 574. J
Bellum contra Pompeium Cxfari obvenit, ne quid aliud interveniret. Parthicum verb An-
tonio , ad ulcifcendam illatam Craflo injuriam. Domitius Aenobarbus (lic& c Julii Caelaris
cullbribos unus) in fcedus receptus eft i Cxfarc, iildem quibus prius ab Antonio conditioni-
Additum ad fadus , ut liceret utrique imperatori habere iu Italia dclc&us pari numero
legionum. In has leges poitrcmum fodus inter Cxfarem Sc Amomum ictum elt, [ Appian,
pag. 7 oy.J .
His ita in caftris ad Brundufium compolltis, convivio fc mutub exceperunt : quod Cxfar more
militari ac Romano , Antonius Aliatico afigyptioque inllruxit. Milites vero qui tum cum Cx-
Gtc erant Antonium circumilctere , pollulamcs pecuniam quam iplis de pugni Philippcnli pro-
milerat , cujufquc cumulate conficicndx causa in Aliam milliis fuctat 1 ac vim ci inujailcnc , nifi
cos, fpc inje&i , Cxfar inhibuillct. [ Dio , pag. $74.]
Cxfar & Antonius , ob pacem inter fc factam , Romam ovantes funt ingrefli. [ Iufcript.
Cr uteri , pag. CCXCV1I. ] quos cives veluc triumphantes exceperunt ; vcftcque miimpluli exor-
naverunt, Sc ad ludos fpc&andos curulibus in fcllis collocaverunt. [Dio, pag. )7f.] Cclcbratz
deinde ibi funt inter Antonium Sc Octaviam tum prxgn.intcm nupti*. Et quia vetabat lex nequa
mulier nili cxa&is a morte viri decan menfibus nuberet i tempus eft ci Scnatulconfulro rcraif-
fum. [ reilei. Pater cui, lib. a. cap. 78. Plutarch. in Antonio. Appian. pag.7 xo. Dio , pag. J7J./)».]
Manium veto , qubd Fulviam exafpcrallct Clcopatrx criminationibus , dc tantorum maJorum
caufa fuilfct , intet fecit Antonius. [ Appian. ibid. ]
Alinius Pollio in Confulatu filium lufccpir , quem i captis Salonis (Spilaccnfi civitate in Dal-
matia) Saloninum vocavit: cui Virgilius in Pollione fuo genethliacum canens , ex Cumxo live'
Sibyllino carmine , fecula per metalla dividente decimaque 8t ultimal Mundi xtaie ( qua Sol,
id cll Apollo , efler imperaturus ) novam futuram rerum omnium «7M«Tava*<* prxdiccnte , hoc
anno fcculum aureum (& cum eo Virginem, Erigoncm live Aftrxam , qu* ferreo icculo terrasl
reliquerat ) rediturum pronuntiavit. ( Servitu , in Pirgil. eclog. 4. ) Cujus deicriptioai Sc cd
Poeta videtur inferuifle, qux veli Judxis ( quos Romx circa gradus Aurclios liiaul babitavillc
in oratione pro Flacco docet Cicero ) de Mcliia fuo prxdicata audiverat , vel in Prophetarim
oraculis ( qux Grxcc pallwti cum extabant ) dc eodem fcripta ipfe legerat.
Paeonis Parthorum regis filius , Syrii accepta , in Palxllinam jnofcdu* , Hyrcanum , qui
cura prxpolitusi Romanis ci regioni imperabar, depofuit 1 frarremque ejus Ariltobulum pix-,
fecit. Itt Di* , libro 48. [pag. )7*> i7}- ] Ariltobulum patrem cum filio Antigono ptiperam!
J. VferiiAnnal. Pars poji.
ir/o
~jTt
—
77 —
- - -- :
i nonVI.
AnriVmum nregemd hunc
asfrmtw mu Ariltobuluro appellet.!
r=
V. »-T ' ^
modum ‘<^».P4* rl +° > ^ K“^ t"i vcti> tcm ilhm
explicat. talenta & quingentas mulieres daturum fc Parthi» eft pol-
.. * * Herodem una cum litis inter ficerVnt.
hacus j fi i ab iHyr oihUominil alfcrtori regnum Amigoao, duxerunt versus
Qua: licet ille non prxl w » maritima , liar-upharncs larrapa per mediterranea.
Judxam cxcrcinun t Paeon *$*. ptoleraridenles intromiferunc. Ille alam equitum
fx >*«« ; *- *■*-&-
n% 5? E £££:
W* tjst
tLaUtE“i
bus fc aliis j« n “a! "ra.ra'P®
^Hktr^MonUru.
regiam j Phafac lo„ Se
adjungenti
llijo tam f fpropugnantib
aj U" us. Intel hos pugna in foto conferta , holtes i
ll)lts jllic inclutis h. cultodcs do viro» appofue-
m infestte ftatribm populus concremavit t
n.mft~t St plo«i^ cnlloca.oS Sed hos quide . i tnque dtes Ungulos tuvtccm felit per
nbttuncav,
Hetoto . uti datus, e, populo multos
i‘"oS.iX11 multa hominum miUia e, tota regmne adveniem
^afcuc.tam armaron *3&*|
jurbem occupaverant , ex Pf ^ d > (iPluUclo nonnihil adjutus ) cum hoftibus
1 «<•“ • r" i0 “b-- pwim
i ^^i.K«W«r*Pa^1S&» ^B^Z^it ttete iUMnLcns'
, uinu «u p t r, vcnienccs opprimerer. Iraque profecti funt adeam
torum ^erSdiam
li^uiha^catm^tui.’: ZTpmlZ^lZ fSum HcZdc propter' Barba
~ • ««fi apud Heiml cnf ducentis equitem
Sir
Baraa-
unt qui illi» opidis ptKTam : St mcepst.
!“ Ut“v™.b“m GalteZ ‘vernula ?1rZ.fc,r«currer munenbu s . demde fttnere , niteas
• pharncsZmum alacrite r eos «cepit douavi. quc
m propmquum om, locum, em noroeu ««.
Phifaclus autem cum fuo corona» deductus eft
,,Uri Qi“ vcu
£«-» Jc
i PhaMo multum dctdUnri Parthumm per-
ros comprehenderet. fubfidio & impolitis in jumenta malicribus , matre Cypride,
s s •» :
cantum, nocte item» bofttbu» fiag.ro ve, sus
minimo Pteola ffamul, tioquc ac reliqui turba
ruavit H«odrm
“ZteZZZr rvctfo vehiculo iu mortis periculum addteb , ita coo!le conlciftcnda libi
metue ntem , ut lincto gladio de
ne imet Ius motas uipcrvcnirct hoftis
Mafadam cailellum muu.uffimom ( iu
mJte“ovtaret. Sed f dtcdmlhutibus cohibitus ,
udit» petut: Partte pnmum .Ilum per-
SiftA«bix & Palcftm* pofitum) marinus conspe
eum aggredient, bt», parte devtfia^
fa." „“bm , delude «e Judiis Yc.agelimo ab urbe It .diu
u.cmnt e. tnuerjofqshus. Cumque s an-
Poftquim ad ReirJ vicum Idumane pervenit, milite condu&tio Mallid* caltel-
um nubam fecum traherent , qua,. tam ettarn abtque
t, ma|tuem partem dtm.ltt Herodn, no-,
Z ad quud confugere decretum erat , non capere
(alutem hb, qtmrere , v,atic„ eu dao.j
™o fopr» novem mftlia ; julfi. aliis alii» per Idumiram
atfumpt,» , m cailellum mgteflu. eft: deputet-,
Eucpcditiuribiis autem quibulip» Se intimis fuis
m omuturn numerus ad oAngeuros p=tnn-l
que ib mulie. ibus cum teliqui. comitibus, quoru
necel&tu toppeteteut i tpfe ad Petram ^
pbar , quud ib, Se frumenti St aqua St reliqua omnu
rat d.e reliqua quidem omnia Hierofolpte^1
A^r»,Z’Suam Hietofolymis ille profuge ipsi regia: lola Hytcam pecurna . c.tctter ueceou
noti bona Pitllti diripuerunt , unicum
magna pars evalit , priftriim quas
talenta intacta rcnunlm Herodis etiam facultatum
macurc \ „«„..1,,; <;„,r & ManlCuat. n urbem
Nec coment . amPattb.
opulcnr everter uar. d.teptmuc ,
urfst.
ma,Z’p uvidens iu Uumteasn deerranda, curaver
Hyrcanum St Phalaeium vmftos ac-
^^gj^yadmnJ tege ita reductus Antigonus,
Herod mulieres effitgtlTnst , quas Partht»
e
ccoir Vehementer autem tti, latus elt , qubd curo
m fc pcomifetal. Ventus demde ne populi fa-
trapete cunllitucral , Se uni cum pecuroi daturu
oeremt, amputav.t e, auncute | ut te
vore HyZnn. , i Parthi» alfetvalm , iu regnum rcftit
eotuu. reddemur : Ugc vetante, ne quis membtts debilitatus Jtd
ineptu s 'ad recipiendum [pontib
L*vittc, XXI. 1 7» »3p CJ. J . , — .
altare Lpoflcr
— aCccdcrc.
Phaiaclus
Digilized by CjOO^Ic
IMPER. MACEDONUM. f/t
Phslaclus, ncci fc ddliiurain cognolccas , cilin manus libi inferre non pollet propter vincu-
la , allifo ad taxum capite vitam abrupit: ani* tamen qulm exhalaret animaro, audito ex qua-
dam muliercula quod Herodes frater evaliilet i quem necis lux ultorem futurum libi gra-
tulabatur. Parthi autem, quanquaro mulieribus caruerint , quas maximi cupiebant , rebus ta-
men apud Hicrofolymam cum Antigono compolitis , difccdcntes vin&um in Parthiam Hyrca-
num duxerant. ( Jofeoh. lib. I. Belli , cnp. 1 1 14. Antitjuit. cnp. 14, 1 j.J
Eodem tempore Labienus Ciliciam , & Ali* urbes in continente liras , ( ejus enim metu in
infulas trajecerat Plancus, Antonii ia Alii legatus ) przter Stratoniceam omnes, plcrafque fine
bello , Mylafla autem de Alabanda vi occupavit.^ H* namque urbes , quum prxfidium i La-
bieno acccpillcnt, die quodam fello necatis prxlidiariis , defecerunt. Labienus igitur Alaban-
dlu
fanis. .... _
enim adversum Romanos ducebar , ab iis nomen libi imponebat ; quali cos , ac non cives fuos,
vicdltf. [ Dio , lib. 48 .p*g. 573- J
ItaTarthi , fub auxilii Ipccic ubi vincentes , ab Euphrate 8c SyriS ufque ad Ioniam , duce La-
bieno , excurrerunt ,• latronibus tamen Imuliores , quam hoftibiu. [ Herui , hi. 4. cnp, 9. P/to-
urcb. in Antonio . Appinn. in Synnc.pAg. 110. tn P orthie. p*g. 1 34» «J 6. & /ii. J . Bell, civit,
pag. 709. & 747* ] Ad quorum progtclfum impediendum , M. Antonius legatum P. Ventidium
ballum in Aliam prxmiht. [ Plmarch. iiid. Appiart, pag. Ijd. <*r 709.]
Ventidius ante ad Labienum pervenit , quam is id futurum cognofceret ; terrirumque repen-
ino adventu , & copiis fuis delLtutum ( folus enim tum cum collc&is ex Alia militibus ibi age-
bat ablque Parthis ) neque congredi aufum , llatim inde fugavit : fugienteroque ia Syriam infe-
cutus elt cum cxpcditillimis fuis militibus , deprehenfumque apud Taurum montem ulterii»
ptogredi ptoiiibuit. [ Dio , lii. ^i.png. 3 80, 381.]
bo loco plutcs dies oppolitis invicem callris quieverunt i Labieno Parthos , Ventidio legio
nes cxpc&antc. Quum iildem diebus utrique , quod operiebatur , advenidet ■, Ventidius , quia
equitatum Parthorum metuebat , in fublimi loco ( ibi enim ea lira pofucrat ) pcrlhrit : Parthi
verf» fua multitudine freti , hollemque oliro i fc fuperatum contemnentes , antcqulm Labieno
fc conjungerent , lumroo mane ad tumulum accclicrunt i ac , nemine contra exeunte , fubirc
ad ipfum collem intenderunt. Quum jam in fublime cvaiillcnr, Romani decurrentes haud ma-
I;no labore eos per declive prxeipites egerunt. Ita Parthi , partim A Romanis trucidati , ma-
ore ver6 ex parte in receptu i fe invicem perditi luntj quum alcen jam fugerent, alteri tum
primbm colli fucccdcrcnt. [Jiid.pAg. 381.]
Ventidius Parthos , non ad Labienum fcd in Ciliciam fugam convertentes , ufquc ad ea (Ira
infecutus , vilo ibi Labieno fubllitir. Labienus autem quum fe ad pugnam compofuillct , vi-
dens militum iiiotum animos fuga bxibatouun con/lernacos , non aulus confligere , fub no-
dlem aufugere aliquo imtituic. Ventidius , re e profugis prxeognitt , multos in ipfo difceflu
per inlidiax interfecit ; rcbquos omnes a Labieno defertos libi adjunxit. [ Iiid. ]
Labienus velle mutati etfugit , acaliquandiu in 'Cilicia quum laruiilct, a Demetrio, qui
Cyprum fub Anionio tum tegebat , poilmodum indagatus atque captus elL ( Hui. )
His ita gcllis , Vemidius Ciliciam recepit , ac conliituit : Popedium autem Silonem cum
equitibus ad Amanum montem prxmilit , in confinio Cilici* & Syri* politum. In illius angu-
itiis , qux Port* dicuntur , callellum exetuUum Silo obtinere non valuic. quinimo i Pharna-
pate Pacori legato , qui eum tramitum cullodicbat , in luminum dilcrirocn conjectus pcriiilet ,
nili forte fortuna Ventidius pugnantibus fuperveniens tuos conia valler. Is Parthos & ex im-
proyito inferiores adortus , Pharnapate cum multis aliis c*fo , Syriam a Parthis relidam jam
line prxlio recepit , Arado tantum excepti. Aradii enim , metuentes ne eorum qu* contra
Antonium aufi lucrant poenas dare cogerentur, Ventidio fc non dediderunt , quanquAra ali-
quandiu ab eo oppugnati. ( Iiid. p*g. 381, 38*.]
Herodes , nondum fadus certior de fractis Phafiicli interitu , ad Arabum ( Nabatzonun ) re-
gem Malchum multis fui» beneficiis jam ante obligaram , ptofedus ell : vel trecenta talenta
paratus expendere , ut fratrem quamprimum ab holte redimeret, qui de causa & filium illius
P ha licium feptennan fecum ducebat , oppigneraturus cum apud Arabas. Sed occurrerunt ei
mifli a Malcho qui denunciarcnt ut finibus ejus regni excederet 1 fac Parthis jubentibus. Prx-
texebat autem hoc fuafij optimatum fuorum , ne debitam pecuniam redderet , utque ille frauda-
retur rebus quas pater eja« Antipater penes Arabas depoluerat. Quod moldlc ferens Herodes,
in quoddam templum divertit, ubi multos ex comitatu reliquerat. Sequenti verb die citon vc-
nillct Rhinocorura, ibi de fiatris obira cognovit. [ jofepb.lii . 14. cnp. 15.]
Malchus poenitentia motus , Bt curlim Herodem infecutus , nihil profecit. Jam enim ille
procul aberat , versus Pelulium properans, ubi , nautis eum non recipientibus qui navigaturi
erane Alexandriaro , A magiftratious loci honorifice ei> ell dcdudhis ad Cleopatram reginam.
Qux tamen detinere ibi cum non potuit, Romam properantem: licet & crebris procellis mare
tum eflet turbidum, 8c res pacum adhuc tianquill* cUent in Italia. Cum enim hyemalis anni
tcmpellas nondum adclfct (ut adann. Mundi 4014. num. ad. de 17. contra Tomicilum obfer-
vavit Snlinnm ) illuJ, xHf**"* » 3PU^ J»fepbum , de maiis procella accipio : qua neglc&a,
loivens AlcxanJria Hetodes vcisiis Pamphyliam, 8c cum gravi tempcllatc conflitUtus , ja&ura
fardnarum falli , xgre in Rhoduin evalle. ( fofebb. iiid. )
Rhodi duo ex amicorum cohorre prxlio ei fuerunt , Sappinas & Ptolemxus. Et quum in-
vcniilet eam civitatem graviter afflictam bello quod contra Callium geilum fuerat , ne prx-
J. Vferii Annnt, Pnrs po/i.
r,l AT AS MUNDI ri.
i )9«4
modam explicat. talenta & quingentas mulieres datnrum fc Parthis cft pol-
.An^°"U ™ f . & Herodem una cum Tuis intcrficerW
limus; fi*5f“" liiiftimit fanlri nihilomiiws alTerturi regnum Antigono, duscunt versus
?s/ '““i rCri i per madrima , Basuaptarne. fatrapa pes mediterranea,
ludiam cacrctcum • " - 1 sijoll;j ,c Ptolcmaidsnfes imromifcruni. Ille alam cquttum
ducebat pincerna
trjTenf^LuJpr^ifa , jullim etiam adjurare Antigonum : quam
L L'a ***“
fe alii, jam multu m auftl numero , aggreffi funr oppugnare
'• A2b?--| *! ulrJL nm sDroDU
adjungentibu Znanr ibu*. Iltrec hos pugna m foro conferta , holtes 1
regiam i Phafaelo fic confii^ciSnT : quibus illic inclulis hi ciiftodc* Co viros appofuc-
fratribus fupcrau m te p . * Scj |^s quidem infenfiis fratribus populus concremavit :
dies ftngulos inarem fele per
He'4r.«^ irote, ea populo multo, obtruncavit i inqne
hominum tniUia ra toei regione adveni»-
U.S Templum ~ SST&f SSSL*
hil adjueu, ) cum holbbu.
i ^r^X cjmPhaE». Herodes v.rb (aPhalaelu nonni
ta
firgere , parttu, m urbem, pamm ttm-
fifctrbS «ug. -ir.ts. coegit multa rurum millia
11IC nimi P t J , venientes Hctodc
opprimeret. Itaque profecti
roro iunr ad eam
perfidi am
laSum propter Barbato
inTn;bf|h£p!«usCp“it': TliS T- Herodem ducentis equmfa»
os dedunt.
J dreem quos Elcutheros vocant . legat
cft, armari eis orcueretuntbnaqu.. .Ilts ydts preerant t i Bar^-1
Ut veto in Galibeam ventumeos eecepi t donavi tqoe munert deinde Ii, nere tnfidtas tnreptu
plnt res iitmiu m alacrit er
propinquum mu. locum , eu, nomen etat
■ Pbafatilul au, an eum fuo comitant deduOus dl m
bi legatis illata crpoduiavit. & veta
yto™ Pha^o mulum, daeltami dhtm Pa.thocum per-
^EopeoMorStMla^ milTus eunuc hus manda turo habeb ar, ut ptodu eatra ntts-
iorium Ad Herodem amem
ros comprehenderet; *«-“-* " ema mSu, ttTcy^T,
•“
foro” holbb u. fugam vetnt.
no*. intus
S, K famulitioque ac reliqua tutbi cultum,
“TteX” mater everfo vehiculo in mortis periclum addu&t , ita conltermvh Itoodem.
hollls manen tem , ut Itnth» gladio de conlctfccnda ftbt
ne inter Ius motas lupctvetiitet
. Madidam caJHIuni muomffimutn ( in
morrc^oeitarct. Sed a ,dreumlhntibtts cohibitus
di., pcttttr Partte prunum tUurr i per-
confinibA rabi* Sc Palellusr pofirum) maaimis compen
cum aggeedtent.bm probo devdbs.
° „L, . deinde & Judeis Yexageli.no ab urbe ftrdto
oecum, c, ttderlofcpten Cumque un-
Mquam ad Rcliim vicum Idumatte petventt, tntltte condttdbtto Malfad* cltlcl-
iam turbam fecum traherent . quantam atam ablqtte
: maiocem partem drontit Herodes .nu-
lum ad quod confugpte decretum' erat , non caperet
faluam il.b. qteerere , vtanco eu ddo.
mero fopea novent Sia i juffi. aliis alias paldumaram
atfumptts . ... eaftellum rogreflh. cft: depotutf-
Expeditioribus autem quib.uqne & intimis luis
omnium nrnnero, ad odhngetuo. pettin-
que ib mdietibus otra teliqui. comiUbus. quonun
omnta ncccflcw luppeteten, t tpfe ad Patam
gcbat , ^bd ibi ir frumentum de aqua & reliqtu
m omnia Hiqofolymim-
^ton^Suim Hiaofolpmis ille profugerat di. , reliqua quide
lola Hprcan. peotnta . cinitcr necenta
notiun botuPalthi diripuerunt , una cuin ipsa regia:
magna pars evaftt i prilemm quas tlle|
talenti intacta rcmanlit. Hetodis etiam facultatum
tandas rutavetat. Nerconte,»., tam Partht urbt, dtrepuone .
mluurd 'pioddcn^ in Idumxani deporfune . Se Maiil toi utbem equila evemront.
curefli auram q.touue Ia» popul ati
onus, Hyrcanum & Ph.fa.lqm «nto
fo Mxuna Parthorum^ tege tu reductu, Antig Herode mulieres elfogillctit . quas Parthis
cenit Vclscmcutcr autem ttiliatus cft , qubd curo
fe prorotleiat. Ventus deinde ne populi fa-
trmlcrc conilituctat , & una tum pecnroa daturum
ucrnm . amputavte et aurtculM | uc ftc
vore Hyrcanus , i Parthis allcrvatus, in regnum rcltir
merobn. dcb.litau.ud
tept nVXc Viendnmp quttbcatum redderetur = Leget vetant_ e,, . ne qu» , _v,_
«Itare pollet atecdere.. \L*vitic, XXI. 17» 1 3, <7y» j,
Phalaclus
Digitized by Google
IMPER. MACEDONUM.
PhaUclus , neri fe deftinatam cognoicens » cfitn manus libi inferre non pollet propter vincu-
la , allifo ad Taxum capite vitam abrupit : antd tamen quim exhalaret animam , audito ex qui-
dam muliercula quod Herodes frater evalilfct i quem neris lue ultorem futurum libi gra-
tulabatur. Parthi autem, quanquira mulieribus carucrim, quas maxime cupiebant , rebus ta-
men apud Hiciofolymam cum Antigono compotiris , difcedcmes vinClum in Parthiam Hyrca-
num duxerunt. ( fofeph. Hb. I. Aelii , cap. t l.&lib. 14. sintiquit. tup. 24, a j.J
Eodem tempore Labienus Ciliciam , & Ali* urbes in continente lirat , ( ejus enim metu in
infulas trajecerat Plancus, Antonii in Alia legatus ) prxeer Stratoniceam omnes, plcrafquelinc
dis captis , cives liipplicto atfecic : Myiaiia autem , relicta ah incolis, diruit. Stratoniceam quum
diu oblcdilfct , nullo tamen modo potiri urbe potuit. Proinde pecunia confelH , ac (poliaris
fanis , Parthicum fele imperatorem vocavit , ratione i more Romanorum divcrfrflima. Quos
enim adversum Romanos ducebat , ab iis nomen libi imponebat j quali cos , ac non cives Tuos,
virilia. [ D*e , lib. f 7J» ]
Ita Parthi , fub auxilii ipecic libi vincentes, ab Euphrate 8e SyriS ufquc ad Ioniam , diKe La-
bieno , excurrerunt t latronibus tamen fimiliores , quam hollibus. [Fler ut , Ub. 4. c*p, 9, Plu-
tarch.in Animo . Appia». tn Sjnae.pag. IiO. tn Purtblc. pug. 1*4 ,15$. & lib.j. Atti, civll.
pag. 709, er 747. ] Ad quorum progrelliim impediendum , M. Antonius legatum P. Ventidium
ballum in Aluun pnemiiu. [ Plutarch.ibtd. Apptan. pag. i}6, & 70?.]
Ventidius ante ad Labienum pervenit , quam is id futurum cognofcem ; territumque repen-
.ino adventu , & copiis Tuis delU tutum ( folus enim tum cum colfc&s ex Alia militibus ibi age-
bat abTque Paithis ) neque congredi auCum , Ibtim inde fugavit : fugiememque in Syriam infe-
cutus dt cum expedidflimis Tuis militibus , dcprchcnlumquc apud Taurum montem ulrctiiis
progredi prohibuit. [Dit , lib. 4 J8°» j8i. ]
to loco places dies oppolitis invicem ciftris quieverunt 1 Labieno Parthos , Ventidio legio-
nes expeOante. Quum iildcm diebus utrique , quod operiebatur , adveniffet ; Ventidius, quia
equitatum Parthorum metuebat, in fublimi loco ( ibi enim caftra pofuerat ) perfluit: Patehi
verb Tua multitudine freti, hoftemque olim i Te fuperatum contemnentes , anrcquim Labieno
fe conjungerent , lummo mane ad tumulum acccltcrunt > ac , nemine contra cxcunte , fubirc
ad ipfiim collem intenderunt. Quum jam in Tublime evaiifTcnt , Romani decurrentes haud ma-
gno labore eos per declive prxdpircs egerunt Ita Parthi , parcim * Romanis trucidati , ma-
jore verb ex parte in receptu b fe invicem perditi fune; quum alteri jam fugerent, alteri cum
primum colli {occederent. [ ibiJ.p.tg. 381.]
Ventidius Parthos , non ad Labienum fcd in Ciliciam fugam convertentes , ufquc ad caftra
infecutus , viio ibi Labieno fubftitir. Labienus autem quum fe ad pugnam compotiri liet , vi-
dens militum liiorum animos fuga barbarorum conftcrnatos , non aufus confligere , fub no-
ctem aufugere aliquo iiiiiicuir. Ventidius , re d profugis prxeogniti , multos in ipfo dife effit
per iruidias interierit ; reliquos omnes a Labieno deferto» libi ad/unxi t. [Jbid. ]
Labienus verte mutati ctfugit, ac aliqua n diu ui 'Cilicia quum lacuiflct, a Demetrio, qui
Cyprum lub An.onio tum regebat , poftmodum indagar uv atque captus efL ( Ibtd. )
His ita getiis , Ventidius Ciliciam recepit , ac conftituit : Popcdiiun autem Silonem eam
equitibus ad Amanum montem prxmilir , in confinio Cilici* Se Syri* politum. Io illius angu-
ktiis , que Porrx dicuntur , calle Ilum «trudium Silo obtinere non valuit, quinimo i Pharna-
potc Pacori legato, qui eum tramitum cullodiebat , in fumraura di (crimen conjectus peri iliet ,
nili fora- fortuna Ventidius puguanribus fuper vemens iiios confcivallcc. Is Parthos & ex im-
proviib inferiores adortus , Pharnapate cura multis aliis c*fo , Syriam i Parthis rcli&am jam
line pr*liu recepit , Arado tantum excepta. Atadii enim , metuentes ne eorum qu* contra
Antonium au fi fuerant pernas dare cogerentur , Ventidio fe non dediderunt , quanquira ali-
lquaudiu ab eo oppugnati» ( Ibtd. pag. jSl, >82.]
I Herodes , nondum fidus certior de fratri* Phafaeli interitu , ad Arabum ( Nabatxorom ) re-
Igem Maichum multis fub beneficiis jam ante obligatum , pfofedus cft : vel trecenta talenta
paratus expendere , ut fratrem quamprimum ab hofte redimeret, qui de causa & filium illius
Phalaclum feptennem fecum ducebar, oppigneraturus cum apud Arabas. Sed occurrerunt ei
mifli a Malcho qui denunci arent ut finibus ejus regni excederet i lac Parthis jubentibus. Per-
texebar autem hoc fuafu optimatum Tuorum , ne debitam pecuniam redderet , litquc ille frauda-
retur rebus quas pater ejus Antipater penes Arabas depo lucrat. Quod molefte ferens Herodes ,
in quoddam templum divertit, ubi multos ex comitatu reliquerat. Sequenti verb dic crtra vc-
nillct Rhinocorura, ibi de fratris obitu cognovit. [fofeph. lib. i+.cajp. 25. J
Malchus pcenitentii motus , 8t curfim Herodem infecutus , nihil profecit. Jam enim ille
procul aberat , versus Pelulium properans, ubi , naucis eum non r eripientibus qui navigaturi
erane Alwandtiam , k magiftrariDUs loci honorifice eb eft dedudtu ad Cleopatram reginam.
Qu* tamen detinere ibi eum non potuit, Romam properantem: licet & crebris procellu mare
tum clfet turbidum, Se res parum adhuc tranquilla eUent in Italia. Cum enim hyemalis anni
tempdlas nondum adclfct (ut adann. Mundi 4014. uuin. 16. Se 27. contra Tornicllum obfer-
vavit Saltuum ) illud, %**t****i «rirw, apud Jofephum , de maris procella accipio : qua neglcda ,
iolvcns Alowndru Herodes vetsus Pamphyliam, Se cum gravi tempeitaie conflictatus , jariura
LAI i D U.wl. ira» «allr t iLiJ l
lamnarum feCla , Jfgre in Rhodua evafit- ( foftbh. ibidi. )
Rhodi duo) ex amicotum cohorte prxilb ei fuerunt
fuerunt,, SSappinas Se Ptolcraxus. Et quum ici-l
Civicatcm graviter afflictam bello quod contra Callium geftum foerat , ne pr*-l
jicnu quidem inopia cohibe a potuit» quo minus vel lupra vires eum refoverer : itiilru&aque
triremi & cbift amicis cohlcensa , Brunduiinro in Italia appulit. Inde Romam profe&us , An-
[tonio denarravit ea qux libi & fami lix lux in Judxa contigerant ; Sc quomodo per medias rcro-
|pcftatcv , ( ^wfcarat , ) contemptis omnibus difficultatibus ad unicum pnefidium fe recepi det,
Iquod in illo haberet tcpolitum. [ Iri- ib:d. j
i Ea narratio quum Antonii commi fer.'itionem erga Herodem excita flet , accedente etiam ho-
fpitii patet ni memoria, & in primis pollicitatione pccunix, fi ejus ope rex fieret, & odio An-
tigoni tanquam homini» turbulenti ac Romanis inimici , fa&us eft in Herodem piopendor.
Carfar quoque, partim propter Antipatri militiam in Aigypto cum patre iplius toleratam Sc re-
liquam benevolentiam, partim ut Antoni» gratificaretur quem valde ftudiofum feiebat Hero-
dis , ad conatus ejus promovendos erat paratus. Itaque convocato Senatu Mcdala , ac deinde
Atratinus , produ&uin Herodem commendarunt , commemoratis tam patris ejus quam iplius
in Romanos beneficiis ac benevolentia : Antigonum vero tum oh vetera crimina accuianjm , tum
quod recens contemptis Romani» a Partitis acccpillct imperium. Cumque Antonius Senatum
. doculllct conducere ad Parthicum bellum, quod erat in inanibus, Herodem regnare; hofte de-
clarato Antigono, Herodi regium nomen omnium futftagiis cft delatum. [ Id. lib. 14. CMp.26.]
I DiraifTo Senatu, Antonius Sc Cxlar medium habentes Herodem exiverunt, Confulibus.cxte-
• rifquc magill ratibus deduce Jit ibus; afcendctunrque in Capitolium facrificaturi , ac Senatufcon-
fultum ibi depofiruri : Sc novus Rex primo regni fui die convivio acceptos cft ab Antonio.
|Atque hoc pado regium faftigium ille cft adeptus , Olympiade CLXXXV. ( non CLXXXIV.
|ut aptid foicpluim legitur) C. Domitio Calvino II. Sc Allnio Pollione Confulibus. Ec intra
fcprcrn (fies Herodem iniperati felicitate ornatum dimiJit Antonius ex Italia. [_Ibid.~]
Toto autem abfcntisr Herodis tempore Antigonus familiam ejus oppugnabat in Maflada ,
abundantem quidem cncro commeatu , fcd laborantem aquarum inopia : ita ot hac de causa
Joiephus frater cura zoo. familiaribus ad Arabas inde fugere decreverit. Audierat enim Mal-
ebam jam pccniterc , quod parum «Hic 10 fus iu Herodem ftiillec. Id confilium mutavit, imbre
noctu dc csclo dmiiilo. Ciftcrnis enim aqua repleti» , magno animo excurrebant , Sc Antigo-
nianotum multos, modo aperti modo clam, trucidabam. [ Ibid . J
Ventidius Palxftinatn, Antigono ejus 1 ege perterrefacto, nullo labore recepit J Sc pecuniam
mulcam tum a lingulis aliis , tum inptjmis ab Antigono, Antiocho ( Commageno) Sc Malcho
Nabatxo exegit ; quod ii Pacorum auxilio juvilleiu. £ Dta , lib. 48. Mf. J 81. ] Et in Palxftioam
quidem ille venit , eo prxtcxtu , quali Jofrpho laturus auxilium : fcd re vera hoc conii lio , ut
pecuniam extorqueret ab Antigono. Politis igitur caftris prope Hierofolyma, fatis magnam
pccunix vim exegit ab eo. Quo (iiko, ipfc quidem cum majore copiarum parte recellit ; ne
tamen fraus deprehenderetur , Silonem cum quadam militum parte ibi reliquit : quem & ipftsm
placandum habuit Antigonus, uc quid iiucrim moleftus cllct , dum Parthi , ut ipfc fperabat ,
Exercitum autem, qui alioquin circa iptum hybernaturm fiierar , ut lucris limal exercitufque
aftuefaceret , milk in Parthienos , gentem Illyricam , Epidamno vicinam , Bruti quondam ftu-
dioliftimara i alios in Dardanos , hos quoque Illyrici generis , Maccdpniam incurfate folitos :
alios in Epiro prxftolari juftit , ur omnes circa le liabcrer , qui Athenis hyberna ftbi delegerat.
Milit St Furnium in Africam , ut Sextii quatuor legiones contra Parthos duceret : nondum enim
audierat Lepidum eas ademiile Sextio. His difpofitis , hybernavit Athenis cum-O&avii, licut
ante Alcxandrix cum Cleopatra. [slppia*. pag. 715, 71 fi. ]
Hybcmami Athenis primx Ventidii res profpetc gcftx nuntiantur ; Parthis fufu Labienum
& fummum regis Herodis five Orodis ducem Pluma patem live Phraatem ab co interfc&os.
Hujus viClorix gratia prxbuic Grxcis epulum, Sc ludos gymnicos populo Athcnicnli edidit, in
quibus dft ipfc voluit gymnaliarches : tclidKique domi inlignibus imperatoriis , cum virgis
gymnaiiarchicis in pallio Sc phxcafiis procedit ; correptofquc juvenes , ubi fatis cer radent , di-
remit Plutarcb.
[ J
Rume quoque laudatus cft Antonius , Sc fuppliciuioncs ejus nomine decretx. Ipil enim
Ventidio nullum k Senatu prxmium datum cft ; quia non Imperator iple , fcd alienis aufpiciis
rem gediflet. [Di* t lib. 48. p*£. j8x.]
Caftori cuidam Sc Attali & Dejotari in Galatia defundorum ditio tradiraeft. (Id. ibidfMg.}??.)
Hcsedcs Ptolemaidem ex Italia reycrfus , colledkis non mediocribus copiis tum cx conduc-
tio tum cx fux gentis milite, per Galilxain contra Antigonum properavit i adjutus k Silone Sc
Ventidio , ad quos DtlUtts (ita enim apud ftfepbum legendum hoc nomen , ut in lib. 15. cap»i.
fuum regnum deduce-
1
\
1
IMPEKt M ACE DONUM | iu* Ada
‘;cciU. quamvis Ventidius tum forr£ di (linebatur componendis civit acum tumultibus , quos irru-
ptio Parthorum excitaverat. Silo veto in judxa erat ; fcd pecunia corruptus ab Antigono. At-
tamen Herodis ulterius procedentis copix augebantur indici : Se tot» Gallica* paucis exceptis,
flabat ab ejus partibus. ( hfeph. lib. 14- caf>* *7. )
Ducenti Herodi adversus Mafedam , quod nccclfe eflet (decurrere cognationi m eo c^flcIJo
obfcllx , impedimento fuit Joppe : quam occupatam ab horte opus «at primum capere , ne quam
hoftilem munitionem i. tcigo relinqueret petiturus Hicrololyina. Qua occaiione arrepta , Silo
Djovit exercitum : quem cum Judart perfequerentur , Herodes cum modica tfiaua e»s occurrit ,
& Judaeis prodigatis Silonem xgc* repugnantem (ervavit. [ Id. ibid* J
Capra deinde Joppe, properavit Maladam ad liberandus obiidione domrrticos i augebit ur-
i*e ad jungentibus . Fruftri verb Antigono fnbdias in tran-
iitu exercitus
qne locis opportunis
ex ft
, multis illi ruente , illi
indigenis rcccpris e Malada domcrticu Se eapeo Refsa Calidio petiit
Hicrofolyma /Tcqueiuibus Silonis militibus, & tnulris Hierosolymitanis ejus potent iJT^eitcr-
iilis. Cumque ad O.cidcntalcm urbis tradlum Cartra pofuiilct , qui hic parte difpoTni ctanc
curtodes iagiuis cum impetebant & tniflilibus. Deinde quibufihil)! enervarim excurrentibus
Se (lationes hoAi um iofeftantibus, Herodes caduceatorem circa mmnia proclamare julJa , (e
jbcNio publico venilte, Se ad lalutcm urbis, acceptarum injuriarum memoriam depoliturum,
jAntigonus contra ad Silonem Se Romanos Termone converk» , iniquum eos facere dicebar, qui
'Herodi regnum aftiuant, homini privato 8c Idumxo , hoc dl , femiiud.ro : quum id, more
•gentis, generis fuccclGoni deberetur. Et quum Amigoniani , ftrenue jaculam» e turribus,
jholtcs’^ moenibus arcutflent } Silo, largitione corruptus , e militibus Tuis familiaribus aliquot
!iubornavit , qui clamoribus largior» commeatus & pecuniam in alimenta flagitarent, abduci*
dendi anfam reliquam fecit: majore quam quiiquam (peraret ictum necdlariarum allati co-
pia. Familiaribus etiam Tuis apud Samariam agentibus ixnpetavil Herodes , u; frumentum ,
vinum, oleum , pecora, Se 1 eliqua uccclliria Jerichumem comportarem i ut & in pofterum
inde Tuggeei pollent militibus. ( Ibid. ) ■ ■ 11 >J ,yl ‘ii”' «i* 9^3- :
Ea re comperta , Antigonus continub dimifir per Agros qui p« Infidlas frumentator» inter-
ciperent. Herodes vero adumptis decem cohortibus , quarum quinque e Romanis , totidem e
Judxis conftabant , adjundtlfque mixti generis conduditiis Se equitatu modico > Jcrichuntem
petiit : oftcndcnTqne urbem selithm ab habitatoribus , Se joo. ea his ad motitinm vertices
confogirte cum familiis , hos quidem captos dimiirr. Romani astem invadentes urbem diri-
puerunt , repertis intra xdes omne genus rebus prctioliiTimis. Rex igitur , relido in ea urbe
prxlidio, reverfus eft; Se Romanum exercitum hybernarum in recens deditas tegion» dinufit ,
iduraxam , Galilxam Se Samariam. Antigonus quoque pto largitione obtinuit i Silone uc
partem Romani exercitus intra Lyddam acciperet , captans Antonii gratiam. Atque ha Ro-
IroJLQi degebant in magna rerum copia , ab armis unriTper vacant». [lbid. 3
I Herodi vero otiiri non libuit , Ted milio in Idumxam lolepho fratre cum mille peditibus 4(57; jp
!8e 400 equitibus , iplc in Samariam profedus , Se deponta ibi matre cognatffquc aliis quos £
iMalada eduxerat , in Galilxam duxit i expugnaturus quxdam loca ab Amigonianis inferta
ptxlidiis. Cumque Sephorim calo ningente per veni liet , Amigonianis inde fugientibus ma-
Ignam nidus eft rcram ncccflarutara copiam. Inde In latrones quoTdam Tpeluncarum rccc£
lus habitantes equitum alam iinoiifit , cutn peditum tribus cohortibus , ut eos cohiberet i
maleficiis : aberant autem non longe ab Arbela vico. Qnadragelimo deinde dic venit cura
toro exci citu & magna audacia horte occurrente , in iiniftro aaci cornu laborari caprum eft i
donec ipfc armatorum manu rtipaius tueam it, St holles jam vincentes coegit terga vertere ,
Tuos vero fugientes gradum iiilcrc. Nec hoc contentus , profligatos & palant» uTque Jordanem
perkeutus eft. Atque ita univerTatn Galilxam in partes Tuas traduxit , prarter cos qui erant in
Tpeluncarum receptaculis: nuroeratiTque viritim 1 j o. drachmis , Se proportione centurionibus ,
(uos in hyberna dimifir. [ Ibid. ]
Interca Silo ad eum venit cum Tuis ducibus qui apud Antigonum in hybernis fueram : illo
nolente eos poft unum menfem exadum amplius alere. Nam & ad circumvidnos mifcrat , qui . j
juberent eos Tublatis omnibus rebus ad vidum occriiariis in monte? refugere , ut Romani prx
inopia fame perirent. At Herod» Pherorx fratrum minimo commeatuum curam commilit ,
juilo inftaurare Alexandrium : qui brevi Se militibus magnam necdlariarum rerum abundan-
tiam prxbuit , Se callcllum illud priiis defertum denub condidit. Hoc vero tempore Antonius
Athenis morabatur. [Ibid.] # /I; ,
P. Ventidius , quum Pacorum excremtm colligere 8e m Syrum pronciTd audiflet , in metum
pervenit ; quum neque urbes edent adhuc conlticucx , Se exercitus in hybernis ctiamnum di-
(petiu Quare, ut Se moram Pacoro injiceret Se tarditati Tuarum copiarum mederetur , Cfuu-
nxum quendam dynaftam adiit i notum quidem libi familiariter , Ted quem certb feiebar Par-
this magis cupere. Hunc nihilominils tanquam fidilfiaium libi in honore habuit Ventidius , 8e
confilium nonnullis in rebus ab eo periit : ita ur , citra Tuum tamen detrimentum , hanc d de
Te opinionem pixberet, quafi confeium eum Tuorum arcanirtimotum conliliorum faceret Eb
re dcdu&i , liroulavit metuere Te ne barbari confecto Tuo Eupliraris tranrtru ad Zeugma omiT-
ib , alia quadam parte fluminis inferiore uterentur : qubd hic campi Parthis , ibi verb coli»
(ibi commodi clTctu. Idque & perTuafit Chatuixo , Se Per cum etiam Pacorum decepit : ita
ut campeilri itinere ( quo Ventidius finxerat Te curo nolle venire) prolixiori deleifto , fpatium
it *W
luiiin.
1 Aa«0
f/4 JK T A S MUNDI VI.
copias fuas cogendi Ventidio daret. Ita, in libro Hiflor.<56. t 4°4.J rem narra
Die : Frontium verb , libro I> Stratagematum cap. i. ita. Ventidius Parthico bello adversi »
Pacorum regem , non ignarus Phamcum qoendam natione Cyrrheffen , ex his qui focii ride
$
bantur , omnia qux apud ipfos agebantur nuntiare Parthis ; perfidiam Barbari ad utilitate
fuas convcrtir. Nam qux maxime fieri cupiebat , ea vereri (c nc acciderent s qux timebat
ea uc evenirent optare fc fimulabat. Sollicitus itaque ne Parthi ante tranlircnt Euphratem
quam tibi fupcrvcniicnt legiones quas in Cappadocia trans Taurum habebar } ftudiosc cutr
proditore egit , uc folenni pcrfidiS Parthis (iiadcret , ut Zeugma trajicerent exercitum , qua A
brcvilfimum iter eft , 8c denullo alveo Eupluates decurrit. Namque fi illae venirent , affeve-
rabat fc opportunitate collium ufurum ad eludendos fagittarios : omnia autem veteri , fi fi
in patentes campos projrciffcnt.
Antonius , magno cum luxu 8e Odhvix voluptate Athenis exa& hyemc , tanquam alius
fa&m ad pritiuiuiri cultum rediit , perfonamque mutavit. Rursum enim circa fores obverfa
bancur Udior® duces & C.ucllitcs , ad terrorem omnia compofira : legationes quoque admit-
tebantur , ad id tempus dilatx i jus reddebatur , naves deducebantur , Se apparatu ftrepebam
omnia. [ AppLtn. lib. pag. ?i6.1 Denique ad bellum profctfturus , e facra oliva coronam fibi
(ufnplit : & . ut oraculo cuidam (atisfaceret , etiam e Clepfydra fotae repletum fecum alportavit
valculum. [ piut.trch. in Antonio. ]
In Syria Ventidius Silonem acccrfirrts contra Pairhos, jufiit primiim Herodi navare operam,
deinde ad Parthicum bellum Herodem fioim adducere & reliquos provinciales auxiliarios.
Sed Herodes, Silone ad cum miflo , ipfc conrra latroacsin fpeluncis degentes duxit militem i
& fpcluncas eorum omnes expugnavit : ut in lib. 1. Belli cap.ia. & lib. 14. Anu' quit. cap. 17.
plenius Jofepbut explicat.
Regioni Herodes Pcolemxum prxpofuic : cui tamen jprxfcdhira fua non bene ccflit. Nam
invafus ab his qui Se ante Galilxam turbaverant , intetfcftus elt. quo fadio receperunt fo in
paludes 3c loca inaccclfibilia ; torum eum tra&um rapinis infefiantes Se cxcurfionibus. Hero-
des autem reverfi» prcnas ab eis exegit latrocinii : & ex defectoribus alios mox interfecit, alios
refugientes iu loci mumta expugnatos fupplido tradidit , Se arces ipfas diruit , atque ita fublatis
rerum novarum anilioribus, civitates centum talentis mulfovir. [Jofepb.tbid. J
Pacorus cum magnis Parthorum copiis in Syriam profecturus, omitto ad Zeugma breviore
Euphratis trajectu , inferiore itinere per circuitum adduxit exercitum. Duroque fufiores ripas ,
| 8c ob hoc opcrolintcs pontes jangunt Barbari , inffrumciuaque moliuntur i 40. amplius dies
impenderunt. Quo fpario Ventidius ad contrahendas ufus elt copias : quas triduo antequim
Parthi advenirent recepit. Quos curo Ventidius pxfTias cllet flumen tranfire , neque fccunddm
tran ituin cos adortus eilct ; in cara ipfos opinionem induxit , uc effirminatos ac imbecilles cllc
Romanos judicarent. Ventidius quoque fimulato timore , diu continuit Ic , Se infulurc Par-
thos aliquautilpcr palliis elt. Ad pollrcmura in fecuros lxtofque partem legionum emifit :
! quarum impetu ftili Parthi , in diveria abiere. Pacorus quum fugientes fuos abduxille fecum
legiones Rom.inas putaret , caftra Ventidii, velttti fine dcfcnforibns , magna mole aggreflus
eft. Qux cum in edito polita loco Parthi equites invaderent» a Romanis repentina eruptione
fodH , non magno labore per declive fimt depulii. Reliquam vero partem legionum in cam-
pefiria adversus Parthos Ventidius non ame eduxit , quam illi quingcnris non amplius paili-
bus abellcnt : atque ita procurliunc fubita adeb fc admovit , ut lagittas , quibus cx longinquo
ufus eft , corainbs applicitus eluderet. Quo coniilio , quia quindam fiducix etiam (peciem
oflentaverat , celeriter Barbaros debellavit ■ maxime funditoribus vidloriam adjuvantibus, qui
eminus violentis idhbtts Barbaros impetentes fummopere affigebant Parthi tamen, quorum
plures caraphra&i cranr , fortiter pugnaverunt : atque ipfc Pacorus , fortiffirne dimicans » ce-
cidit i pro cujus cadavere pauci alacriter , fcd fniltra , certavere. Parthorum denique equita-
tum omnem Ventidius toto iiuer Orontem Se Euphrarcm finu late excidit, viginti amplius millium
ffrage edita : nec ullo bello Parthi unquam ma|us vulnus acceperunt. Fugientium alii per pon-
tem domum evadere conati» prxvcnti abhoftibus peiientnr» alii in Commagenam ad regem
Antiochum profugerunt. Atque ita Parthos Ventidius intra Mediam & Mcfopotamiam de-
nub redegit: ulterius perfequi cos nolens, invidiam M. Antonii veritus. [ Liv.lib. 118. Flo-
rus , lib. 4. cap. 9. Strabo, lib. 16. pat, 7ft. 1'ellei. Patercul. lib.ucap.iZ.Jofipb.ltb. 14. cap. 17.
A. Geli , lib. 1 f. cap. 4. rx Suetonio. Juftin. hb. 4 a. cap. 4. Plutarcb. in Antonio, fui. Frontin.
Stratagetn. lib. 1. cap. 1. & hb. a. cap. a. Dio, lib. 49. pag. 404. Eutrop. lib . 7. Sext. Rufus , in
Breviario. Orof.Ub. 6. cap. 18. ]
Celeberrima hxc vi&oria in Syria Cyrrheftica eft obtenta. [Strabo . Plutarcb. Dto. ] codem-
que ipfb anni dic Pacorus eft intcrfcdfajs , quo ( ante annos 14.) pater illius Orodes per du-
cem Surenam M. Craflum occiderat. [Dio, pag, 40 j. Eutrop. Sext , Ruf. & Orofius.\ quod
inenie Junio fadtnm fuillc, in 6°. Faftorum libro offendit Ovidius.
Vcnridiiu in illos qui dcfocerant fulcepta expeditione » fubjugavit cos. [ Plutarcb. ] Nam
Pacorum jnliitix ac clementia- nomine Syri fummo amore proicxptcbantur , ita uc ma|ori nul-
lum unquam regem. [ Dio , pag. 4.4. ] Itaque, quum fufpcnlo animo eventum belli Syria
expedlarcti Ventidius , circumlato per urbes qux defeiverura Pacori capite , fine bello facile
eam pacavit. [ Id. ibi J. Florus , lib. 4. cap. 9. J
O odes , qui paujb ante vallatam Syriam , occupatam i Parthis Afiam audierar , vidlorcmquc
Pacorum Romanorum gloriabatur, repente filii morte & exercitus clade audita, cx dolorenihil in
iiirorem verti nir. Multis diebus non alloqui quemquam , non cibum fumere, non vocem mit-
tere i ira ut etiam mucus fa&us videretur. Poff multos deinde dies , ubi dolor vocem laxaverat ,
Digitized by Google
*ian
An noii 4n
erto
Illune, cMOM.
lurtii.
AflBO
IMBER., MACEDONUM. f/fl;
*liuuiL
l ihil aliud quim Pacorum vocabar, Pacorus illi videri, Pacorus audiri videbatur i cum illo
1
oqui
Romx, cum illo conliftcrc
, Antonio : interdum
ob vifloriam qua/i amilTiim
Paithicam 8e 1upp| Debiliter
icacioncs doJebat. [ 'fnfl. &lib.
dccrcrx fune, 4 1. cup. (quem
triumphus 4.]
i le tamen nunquam egit : ) tum ob ejus eminentiam , tum fecundum leges , quia ea provincia
dius erat. Ventidio tamen etiam eadem conccfla funt : quia videbatur Cralli calamitatem Pa-
ori exdes abunde compcnfalTc. [ Dio, lib. hsi/jj. 40.4, 40 j.]
Ventidius contra Antiochum Commagenum duxit , eo obtentu , quhd is ei fervos non
cdillct : re autem vera pecunia: , quam plurimam Antiochus poflidebat , (pe potiundx, ( id,
Vtd. png. 404.)
Hunc igitur , Samolatis inclufum, ille oppugnabat: arque pollicentem mille talenta. Se fa-
turum imperata Antonii , 'jullit ad ipfom legatos mittere ( jain enim non longe aberat ) ut ab
pfo pacem acciperet : quandoquidem hanc (altem illi deberi volebat , ne viderentur omnia pet
inum Ventidium ficti. [ PlntArcb. in Amatio, ]
Antonius Ventidio pilGt , ut in auxilium Herodi Machxram mitteret , cum duabus legioni-
bus Se nulle equitibus. [ fo/epb. hb. 14. rap. 17. ] Ob utrumque vero illam vicloxiam tum de
.abieno tum de Pacoro a Ventidio partam , non modo non gavifxis cll Antonius , fcd invidit
tiam ob rem proprio dilatu prxclaxc geltam. Et quanquam ipli propter utrumque factura
Ventidii, Si decreta: lupplicatumes fuillcnr & triumphus j tJftncn ofhcio Itio (prxfc&unr Sy-
ix) cum dctrnlit, &: neque tum neque deinceps ulla in re opera ejus ulus cll. Ita Du: [p*&,
1 14. ] licet riutarcbus honoratum abeo, ut merebatur , Ventidium Se ad triumphum milium
utile feiipfcrir. ... .. .
Maelianas vocatus ab Antigono Se pecuniis correptus , inviro Herode ad cum (e contulit ,
tanqu.tm iilfpe&ums ejus negotia. At Antigonus fufpc&um habens ejus adventum , non ad-
milit hominem, fcd per funditores glandiaus impetitum arcuit. Ille tum demum Herodem 1
>ene monuific , Se fc n6n obtanj crantem cnallc intelligcn* , in Emmauntem urbem fe rc-|
cepit : Se In eo itinere quotquot Judxorum ad nuuus ei venerunt , interfecit nullo amid aut
lolHs dilcriminc ; iratus ob ea qux libi acciderant Quo faiiio exacerbatus Herodes , Sama-
riam peciit, Antonium ea de causa aditurus : aliis fibi opus clic dictitans, quim his qui (e magis
quim hoftem lxdcrcrtt j alioqui fuliicerc vel rcipfuin ad opprimendum Antigonum. Machx-
ras verb confecutus cum rogabar ut manerer : aut fi certum cflct pergere , falcem Jufcphum
fratrem fibi attribueret , gerenti bellum contra Antigonum. Itaque reconciliatus Machzrz
multum roganti , relido ibi Jolepho cum exercitu , prxeepit ei ne fc abfente contra Antigo-
num pugnando rem totam in dilcrimcn adduceret. Iplc vero properavit ad Antonium , oppu-
gnantem Simofata ad Euphratem , ducens auxiliares um pedites quim equites, [fofepb.lib. 14.
c*p. 17. J
Poftquam pervenit Antiochiam , multos ibi reperir , qui cupientes adire Antonium , non au-
debant fccommitccrc itineri , propter barbaros viat oblidentes. Quibus fc ducem ille prxbens ,
barbaris limei itenimque fuperacis , Samofata ad Antonium pervenit : ab coque multo cum ho-
nore , Se laude fortitudinis , exceptus cft. L Id. tbid, ]
Quum diu duraret Sxmofatorum oppugnatio, ob 1effis , ex deiperarione pacis , verfis ad
fortitudinem ,( ut cft apud Plutcrcbnm) luipieareturquc Antonius milites , ob affe&tim igno-
minia Ventidium , animo eill alieno , ( ut habet Dio: ) clanculum de pace cum Antiocho egit ,
ut recedere bonclte pollet. Cumque non plure* duobus oblides, ac ne hos quidem illuftrcs ,
neque eam quam popofecrar pecuniam , acccpillct i trecentis talentis concentus , pacem Antio-
cho dedit: illi etiam concedens , ut Alexandrum necaret , qui priiis abeo ad Romanos trans-
foderat.Dto
[ , Ut* 49- p‘tg' • cwn Pint Arebo in Antonio , & Orofio , lib. 6. ea/. 18. ]
Hunc in modum bello illo finito , C. Solio Syrix Se Cilici* prxfecfuram cum exercitu tradidit,
i Dio , tbid. Jofepb. lib. 14* caP- *7.] qui multa in Syrii profpcic geliit. [ Piutnrcb. in Antonio. 3
Conftitutis aliquantum rebus in Syria , Athen m Antonium rcdiilic , Icribit PtutArchui : in
i/Eiyftnm profc&um foillc , 'fofcphut j in ItAuun curfiun inUituilfc , rrfcrc Die, Ut Athenas
primum ille redii Ile , inde i Cxlate Odtviano evocarus in Italiam tranliillc , atque Athenas de-
nuo reverfus inde ina£gyptum, cum Cleopatra hycnnturtis , naviga ville videatur. A Czfare
inim ille Athenis accerlitus, ut debello Sexto Pompeio inferendo cum eo deliberaret, cum pau-
cis Brundufium ufquc acccllic : ubi quuin ad llatutam dicmCxfarcm non invcuillct , territus pro-
digio quodam , fpccic Parthici belli urgentis ufus in Grxciain revectus cll \ xgte ferente Cxlaie,
quod iplum non cxpedallct. [Appinn. lib. j. /.1^.7 17, 718. Dio , lib. 48. ptg. jSj. ]
Jofephus, prxeeptorum fratris Herodis immemor, eo abfciitc allumpcis luis Se quinque
Machxri datis Romanis cohortibus , versis Jerichunrcm , ut maturo mcifium tempore triti-
cum hollium demeteret, profc&m , in montibus calfra pofuic. Et quia Romanorum cohoitcs
conflabant e tyronibus non admodum 1 ei militaris petitis, quod plcrique e Syria delc&i cllent
circumventus ab hoflibus inter locorum difficultates , fex cohortibus amillis , Se ip(c forute
pugnans occubuir. Antigonus verb potitus cadaveribus , eo procellit iracundi* , ut moituun
quoque Jofephum verberarer , Se caput ejus ablcinderet : quamvis quinquaginta talenta Phe
roras frater pretium redemptionis offerret. Quo fado Galilxi a . fuis prxfcuis deficientes , eo
qui Herodis partibus magis favebant produlfos in lacu liibmcrfcrunt. in Idunixa quoque mulr
novata funt : ubi Machxras Gittam cadcllum muniebar. [ fofeph. lib. 1. HeiU , cnp. x 3. & lib.i 4
Amicuit, eap. 17. J
C. Solius , ab Antonio juflus ut Herodem adversus Antigonum adjuvaret , duas cohorte
cum eo in Judxam praunilir. (Id.tbtd.) Iplc Aradios , luctenus oppugnationem perpello» fa
meque Se morbo confcilos , fubegit. [ Dio , lib. 49. pn*. 40J. ]
- Herod
(
tfi4 MT AS M UNDI VI. ;
"""copias Tuas cogendi Ventidio daret. Ita, in libro HiAor,^6. [p*g. 403, 404. J retn narrat
Dio : Frontinus vero , libro I* Stratagetnanim cap. 1. ita. Ventidius Parthico bello adversus
Pacorum regem , non ignarus Plumeum quendam natione Cyrrhcften , cx his qui focii vide-
bantur , omnia qux apud ipfox Jgebantur nuntiare Parthis ; perfidiam Batbari ad militates
fuas convertit. Namque maxime fieri cupiebat, ea vereri (e ne acciderent 1 qux timebat,
ea tu evenirent optare fo fimulabat. Sollicitus itaque ne Partili ante tranfirenr Euphratem ,
quam libi fupcrvcniicnt legiones quas in Cappadocia trans Taurum habebat ftudios£ cum
Croditorc
rrvilfimuraegieitet
, uteftfolenni perfidia
, Sc demi ParthisEuphrates
ifo alveo fuaderct ,decurrit.
ut ZeugmaNamque
trajicerent exercitum
fi illae venirent , , qui &
allevc-
rabat fc opportunitate collium ufurum ad eludendos (agirtarios : omnia autem veteri , fi Ce
in patentes campos profeciilcrw.
Antonius , magno cum luxu 8c O&avix voluptate Athenis exa&a hyeme , tanquam alius
fa&m ad prilliuum cultum rediit , perfonamque mutavit. Rursum enim circa fores obverfa-
banrur li&ottt^ duces & fatcllites, ad terrorem omnia compofica : legationes quoque admit-
tebantur , ad id tempus dilarx j jus reddebatur , naves deducebantur , Sc apparatu ftrepebant
omnia. £ Appi**. lib. 5. pag. 716. ] Denique ad bellum profc&urus , e facra oliva coronam fibi
fufnplir : & . ut oraculo cuidam latisfaceret , etiam e Clcpfydia fonte repletum fecum alportavit
valculum. [ Plmarch. in Antonio. ]
In Syria Ventidius Silonem accerfens contra Parthos , juffit primilm Herodi navare operam ,
deinde ad Parthicum bellum Herodem fecum adducere Sc reliquos provinciales auxiliarios.
Sed Herodes, Silone ad eum milio, ipfe contra latrones in fpeluncis degentes duxit militem j
Sc Ipcluncas eorum omnes expugnavit : ut in lib. I. Belli cap.12. & lib. 14, Antiquit. cap. 17.
plenius fofepbm explicat.
Regioni Herodes Pcolemxitm prxpofuit : cui tamen prxfcdhtra fua non bene ccffit. Nam
invafus ab his qui Sc ante Galilxam turbaverant , inrerfc&us eft. quo fa&o receperunt fo in
paludes & loca iiucceifibilia ; totum eum tta£him rapinis infeftantes Sc cxcurfionibus. Hero-
des aurem rcvciTus pernas ab eis exegit latrocinii : Sc ex defectoribus alios mox interfecit, alios
refogientes in loci mumu expugnatos fupplicio tradidit, Sc atees ipfas diruit i atque ita fublatis
rerum novaatm anilioribus , civitates centum talentis mulckavit. [ fofepb. tbtd. ]
Pacorus cum magnis Pariliorum copiis in Syriain profc&urus , omillo ad Zeugma breviore
Euphratis rraje&i , inferiore itinere per circuitum adduxit exercitum. Dumque fufiores ripas ,
& ob hoc opcroliorcs pontes jungunt Barbari , inftrumcnrique moliuntur ; 40. amplius dies
impenderunt. Qjo fpatio Ventidius ad contrahendas ufus eft copias : quas triduo antrqulm
Parthi advenirent recepit. Quos cum Ventidius palliis ertet (lumen tranfire , neque fecundam
cran itum eos adortus cilct ; in eam ipfot opinionem induxit, ut ctfirminatos ac imbecilles efle
Romanos judicarent. Ventidius quoque fimularo timore , diu continuit fc , Sc infulure Par-
thos aliqiuntilpcr palfiis elt. Ad poltremurn in focuros Ixtofquc partem legionum emi fit :
quarum impetu fuli Parthi , in diveria abiere. Pacorus quum fugientes fuos abduxille focum
legiones Romanas putaret , caftra Ventidii, vcluti fine defonforibus , magni mole aggreflus
elt. Qux cum in edito polita loco Parthi equites invaderent, a Romanis repentina eruptione
fada , non magno labore per declive funt depulli. Reliquam vero partem legionum in cam-
pcltria adversus Parthos Ventidius non ante eduxit , quam illi quingentis non amplifts parti-
bus abertent : atque ita procurlione fubiti adeb fo admovit , ut fagittas , quibus cx longinquo
ufus elt , cominus applicitus eluderet Quo conlilio , quia qu indam fiducix etiam (peciem
oltcnUvcrar , celeriter Barbaros debellavit t maxime funditoribus vi&oriam adjuvantibus , qui
eminus violentis fotibus Barbaros impetentes fummnpcrc affigebant Parthi tamen, quorum
plurcs cacaphradti eruor , fortiter pugnaverunt : atque ipfc Pacorus , forti Ifimc dimicans , ce-
cidit t pro cujus cadavere pauci alacriter , fod frullra , certavere. Parthorum denique equita-
tum omnem Ventidius toto inter Orontem Sc Euphratem finulatccxiidir, viginti amplius millium
ftrage edita : nec ullo bello Parthi unquam majus vulnus acceperunt. Fugientium alii per pon-
tem domum evadere conati, prxvenci abhuftibus pn ierunt i alii in Commagenam ad regem
Anriochum profugetunt. Atque ita Parthos Ventidius intra Mediam St Mefopotamiam dc-
nub redegit: ulterius perfoqtii cos nolens, invidiam M. Antonii veritus. [ Liv.lib. 128. Flo-
rus , Ub.+.cap. 9. Strabo , lib. 16. p*£. 7$ I. Vtllei. Puter cui. lib. 1. cap.7$.Jorrpb. lib. 14. cap. 17.
A. Geli itu , lib. 1 j, cap. 4. ex Sueto» 10. Juflin. lib. 4 2. cap. 4. Plutarcb. in Amento, fui. Frontin.
Stratagern. lib. 1. cap. 1. drltb. 2. cap. 2. Dio, lib. 49. pag. 404. Eutrop. lib. 7. Sext. Rufus , in
Breviario. Oro/, lib, 6. cap. 18. ]
Celeberrima hxc vfokoria in Syria Cyrrheftica eft obtenta. [Strabo. Plutarcb. Dio. ] eodem-
que ipfo anni dic Pacorus cft intcrfcChis , quo ( ante annos 14.) pater illius Orodes per du-
cem Surenam M. Oralium occiderat. [Dio, pag. 40$. Eutrop. Sext . Ruf. & Orofim. J quod
mente Junio fiuftum fuillc , in 6°. Fartorum libro oftendit Ovidius.
Ventidius in illos qui defecerant fulccpta expedirione , fub jugavit eos. [ P/utarck ] Nam
Pacorum jullitix ac dementiar nomine Syri luntmo amore proloquebantur , ita ur majori nul-
lum linquam regem. [ Dto , pag. 404. ] Itaque , quum fufpenlo animo cvcncum belli Syria
expediret'; Ventidius, circumlato per urbes qitx defcivcranc Pacori capite , line bello focilc
eam pacavit. [ Id. ibid. Florus , lib. 4. cap. 9. J
O odes , qui paulo ante vallatam Syriam , occupatam i Partiris Afiam audierat , vidloremquc
Pacorum Romanorum gloriabatur, repente filii morte St exercitus clade audita, cx dolore in
furorem verumr. Multis diebus non alloqui quemquam , non cibum fumerc , non vocem mit-
tere > ira ut etiam murus fa&us videretur. Poft mulros deinde dies , ubi dolor vocem laxaverat ,
Digitized
Ifcrtoii
/ MPER.' MACEDONUM. fi:
nihil aliud quim Pacorum vocabat, Pacorus illi videri, Pacorus audiri videbatur i cum illo
loqui , cum illo confifteic : interdum quali a mi (lum Debiliter dolebat. f?u/t. Ub. 42* c*p. 4.]
Ronu: , Antonio ob vi&oriam Parthicam 8c iupplicationes decreta: funi , 3c triumphus (tjucn
ille tatnen nunquam egit : ) tum ob ejus eminentiam , tum fecundum leges , quia ea proviucia
intius erat. Ventidio tamen etiam eadem conccfla funt : quia videbatur Ctafli calamitatem Pa-|
Cori «des abunde compcnfalfc. [Diojib. 4 9- f-*;» 404*405.]
Antiochum Commagenum duxit , eo obtentu , quod is ei ietvos non
Ventidius contra /
pecunia: , quam plurimam Antiochus po didebat , fpe potiundar. { Id,
Jcdi ilee : re autem vera
Hunc igitur /Samo fatis indufum, ille oppugnabat: atque pollicentem mille talenta , 8c fa-
chiruin imperata Antonii , 'julfit ad ipfum legatos mittere (jam enim non longe aberat) ut ab
ipfo pacem acciperet : quandoquidem hanc laltcm illi deberi volebat , ne viderentur omnia per
unum Ventidium fieri. [ P tutar ch. in jfnimo. ] ....
Antonius Ventidio julfn , ut in auxilium Herodi Machxraro mitteret, cum duabus legioni-
bus Se niille equitibus. [ ft/feph. hb. 14. cap. 17. ] Ob uirainquc verb illam vi&otiatn tura de
Labieno tuin de Pacoro a Ventidio partam , non modo non gavifus cft Antonius , fcd invidit
etiam ob rem proprio du&u prxdarc geitara. Hc quanquam ipli propter utrumque faCkum
Ventidii , & decrctx Iupplicationes ftiillcnt Se triumphus i t.Tmcn oflicio iiio (prxfc&urx Sy-
rixl eum dani iit, & neque tum neque deinceps ulla in re opera ejus ulu» clL Ita Di»: [p<*g.
t >4» ] licet Plxtarcbiu honoratum ab eo , ut merebatur , Ventidium 8c ad triumphum milTum
luillc Iciipierit. ..
Mach.vr.is vocatus ab Antigono Se pecuniis corruptus , invito Herode ad cum te contulit ,
tanquam inlpefturus ejus negotia. At Antigonus (uipc&um habens ejus adventum
Ille tum demum Herodem |
mitit bominem, fcd per funditores glandibus impetitum arcuit. I" 1 , non ad-.
bene roonuiUc , & fe non obtemperantem crtalle intclligens , iiL. Lmmauntem urbem te re-;
ceoit : & in eo itinere quotquot Judxoium ad manus ei venerunt,t, interfecit uullo amici aut
holtis di (crimine » iratus ob ea qua* libi acciderant Qno fadko exacerbatus Herodes
as cilc dictiuns , quam his qui fe magis
nium ea de causa aditu rus : aliis f' '
riam petii
quim hoftem Anto
t, Ixdercrtk ; alioqui fufiicerc vel feipfu ,, Antigonum. Machx-Sama-
opprimendum
,T’ pergere
tas ver b confccutus cum rogabat ut manctct : aut ii certum cflct pergere ,, faltem
faltem Jofcphum
fratrem (ibi attribueret , gerenti bellum contra Antigonum. Itaque reconciliatus Machxrx;
multum roganti, relido ibi Jofcpho cum exercitu, prarccpit ei ne te abfcn.c contra Antigo-'
num pugnando rem totam in diferimen adduceret. Iplc vetb properavit ad Antonium , oppu-
gnantem Samo fata ad Euphratem , ducens auxiliares tam pedites quim equites, [fefepb.lib. 14.
^Poftqium pervenit Antiochiam , multos ibi reperit , qui cupientes adire Antonium , non au-
debant fecommittere itineri , propter baibaros vias oblidentes. Quibus fe ducem ille praebens ,
barbaris femcl iterumque fuperatis , Samofataad Antonium pervenit: ab coque multo cum ho-
nore , 8c laude fortitudinis , exceptus cft. L Id, tbid. ]
Quum diu duraret Samofitorum oppugnatio, oblcflis , ex defpcratione pacis , veriis ad
Herodi
Google
i\
flL
JE TAS MUNDI VI. A*» ;AnmmE1
Herodi apud Daphnen Antiochi* (uburhium fratris caliis renuntiatus ell , jam antl tale ali-
quid proptet infonmia hac dc rc fibi oblata expediant i. Accelerato igitur itinere poftquam
ad Libanum montem pervenit , alfumptis Sco. ejus loci hominibus , ducem etiam unam Ro-
manam cohortem Ptolemaidem petiit : unde nodiu prnfcdius cum exercitu , per Galiliam pro-
greiTus eft. [ Je[ep\>. *r Jttprb. ]
Hic occurrentes illi hortes , prxlio vidi , compulli liint in culleilum unde exierant pridie,
quod primo mane oppugnare Herodes aggrrllus , vi rcpcnrinx tcmpcihtis coadtus eft infetia
re inde exercitum in proximos vicos abducere. Supei veniente autem ab Antonio cohorte al-
tera , qui caftcllum renebant retriti nodhi id deferuerunt. Herodes quoque Jerichomem pro-
lectavit , volens ulcifci fratris interitum. Quo poftqulm venit , honorarillimum quemque adhi-
louit ad convivium : peradaque cccna dimiffis convivis, recepit le in cubiculum. Triciinium-
que illud in quo carnatum fuerat , jam vatiium , fine cuiufquam noxa concidit : quo fadum eft
ut omnes Herodem Deo charam crederent , qui miraculose lervarctur e tanto periculo. [ Ibid.]
Sequenti die quum hoftuun (ex millia ad pugnam defcendiftcnt a montium verticibus , Ro-
manos terruerunt : eorumque velites procurlando jaculis & fixis feriebant regios j adeo ut ipfi
quoque regi quidam vulnus in larus inflixerit. [ Ibid. ]
Antigonus ducem Pappum Samariam milit i volens videri ita abundare copiis , ut foris quo-
que pollet bellum gerere. Sed ille Ma^Jurr* fc oppofuit. Herodes ver b occuparis quinque,
opidis , prxfidiariorum circiter duo millia interfecit, & inccnfts opidis contra Pappum revexfus
|cU , ad vicum I lanas caftra habentem. [ Ibid. ]
Herodes , confluentibus ad fe multis a Jcrichunce ac Judxa , ubi animadvertit hortem prx
|audacia venire ad pugnam , collaris cum eo lignis vicit egregii : & acccnfus ultifcendi fratris
'cupidine , (kvirndo inrtabat in vicum fugientibus. Repletis autem xdibus milite , & quibuf-
dam in leda confugientibus , his fu peratis Se redis dirutis vidir omnia referra Se conftipara
[militibus. Quibus omnibus milcrandum in modum opprellis , reliqui omnes territi agmina-
tim diffugerunt : rtatimque Herodes, nili cumhyemis afperitas prohibuilTet , 1iierolbjymam
pcriillet
defcrcrc.de[Ibid. finem bello impofuirter. Jam enim Antigonus de fuga difpicicbat , cogitans urbem
]
Herodes ad vclperam , cum laflos amicos reficiendi corporis gratia diraifillct , ipfc adhuc
ab armis calidus in quoddam cubiculum unico contum famulo comitatos lavatum abiit. Innb
aurem latebant quidam hoftium armati , quos metus c6 compulerat, dumque nudus ille Ce
abluerer , primus prodiens fttido gladio pet fores fe proripuit , deinde alter Se tertius armari
fimilitcr : adeo attoniri , ur illxlo rege contenti elfent libi ipfc fuga fxlorem quxrere. Sequenti I
vero die prxcifb Pappi inter reliquos oecifi capite , milit illud Pherorx in perempti fratris ul-
tionem. Pappus enim erae qui fua manu Jofcpnum interfecerat. [Ibid.] '
Romx , V. Kalend. Dcccmbr. P. Ventidius Proconiul ex Tauro monte Se Parthis triumpha-
vit : ut in Tallis triutnplulibus mannorcis legimus. [Grnter. Infcript • png. CCXCVII. J Hic
Ventidius Ballus vir oblcuri generis , per Antonii amicitiam ad cautam amplitudinem eft prove-
Hus , nt provinciis Orientalibus ab eo prxpolkus , Labieno & deinde Pacoro fuperato , dc
Parthis triumphum duxerit ; qui ipfc fcmel , aeque iterum etiam , ( fi Morturio apud Plinium
credimus ) in triumpho cum aliis captivis dodtus fuerat [Vellet. pAttrcnl.lib. i. cap. 6$. Veler.
Maxim, lib. 6. cap. 9. PUn. tib. 7. CAp. 4 } . A Geli. lib. ! 5 . (Ap. 4. ex Sueteme, Plntarch. tn Antonio.
Dtt , Hb.49.pAg. 405. Emrtp. lib. 7. ] Vid. fupr. in fine anni Periodi Julianx 4671.
Hifpania inCxlaris Octaviani potertarem per Domitiam Calvinum proconfulem jam reda- 467*
Ha, a Kalendis Januariis hujus anni Hilpani lAir.tm luam deduxerunt i ut & ex aliis. Se ex
Eulogio atehiepifeopo Toletano in Memoriali San diorum , intelligitur.
Incuntc vere , Antonius ex Syria { ut Di» ) vel Athenis ( ut Appuumt habet ) Tarennrm cum
trecentis navibus appulit, Cxfati contra Sextum Pompeium auxilium ferens. Quo cum ille uti
non vellet, iildignc id ferens Antonius , tamen eodem loco manfit. Nam quum gravarim lirm-
ptm in ctallem faceret , & ad Parthicum bellam opus haberet Italicis legionibus , clartem eis'
permutare cogitabat Et quanquam ex foedere ntrique patellas erat delectus habendi per Ita-
iiam: ditlicilius tamen hoc ipfi futurum erat, forrito Italiam altero. Odlaviam igitur, qnx
comitata cum fuerat cxGrxtia, ( prxgnans ea tum erat , atque etiam fecundam Antonio filio-
lam jam pepererat) ad Cxfarcm fratrem milit, ut arbitra inrcr utrumque foret. Qux eo rem
perduxit, ut Antonius Cxfari 110. naves ( pro quibus, centum roitratas Plntarchtu ponit) >•
continub Tarentum roillas traderet : pro quibus Cxiar <Ko **j/"*T* ( ut apud eundem Phaar-
chnm legitur) vel viginti armatorum millia ( ut habet Apputnnt ) Antonio milfurum fe ex
'Italia eft pollicitus. Octavia prxtcrea extra conventa fratri obtinuit 1 viro vigjnti myoparo-'
nes, ut PlutArcbm , vel decem phafclos triremes, ut Appiemu retulit : Cxfar viciffim Odba-
vum mille fcledlis fatel litibus donavit , Antonio deledu eorum pcrmillo. [ PUtarch. in An-
'tortio. ApptatJ. lib. j, ,png.
oilii continerentur Cxfar715,71 6, Antonii
A nty Ilo Die, Hb.4S.pAg.
filio filiam390. ] Quoque
foam pluribus
(Juliam,) ac necelTitudinis
conrri Antoniusvin-
luamex OHavia filiam Domitio (Aenobarbo,) quanquam is & exdis Julii Cxfaris conftius dc
[proicriptus fuilfct , defpondcrunt. Hxc vero ita ab cis fingebantur , qux fadhiri haudquaquam
erant : quia prarfentia negotia id pofccbanr. [ Die , ibid. ]
! Et quoniam quinquennale Triumviratus tempus exibat , prorogarunt fibi ipfis potertatem in
aliud quinquennium, nihil morati plebis furtragia. [ Id. ibid. Appi*n. p*g. 716, 717.] Anto-
-
nius vcr6 Odlaviam i Corcyra in Italiam rcmilir , ne fui in Pairhico bello periculi confors
— — - -
elTct : caque cum fuis exilii Se Fulvia liberis Cxfari commendata , in Syriam profeHus eft.
|[ PltaArch, in Arnen. Appum.png. 7x7. Dio ,png 390, 39« ] PJ
Dioitiz ^oosle
I M P E R, M A CE D O N U M. SJ7
Pro vctcrc Bibliotheca Alexandrini» Julii Gelari* rempore incensa, novam in eodem loco
Cleopatra conftruxic i OtUC prioris filta appellata eft : ut in libro de menfuris Se ponderibus
confirmat Epipbaniut. obi tamen a 7*. anno I>to!em*i Philadelphi , quo priorem Bibliothecam
hiillc conditam ad annum Periodi Juliani 4457. ex eodem offendimus, annos hucufque male
ille dinumerat 149. qui in anno Per. Jul. 4*S<». terminarentur, pofl Cleopatra intdritum an-
no demum altero. Cumque praecipuus calculi error inde cxiilat, qirixi Cleopatra regno 3 a
annos pro ix Epiphanias attribuat ; fupcrHuo illo decennio fiiblato , intcrfticiuin inrcr utriul-
■que Biblioihccar initia a i 9 uncum annorum conftituimus. Huc vero (pertat, quod in Plu-
jurcki Antonio legitur 1 objcthim Antonio a Calvitio fuille , quid Cleopatra bibliothec/u do-
- navtfet qua Percomi erant , m quibut ejjent ducenta millia {in plicium librorum , five lingula-
riuro voluminum. Et de axluuf tu Uifym/au , non de bibliothecis fuo adhuc tempore ibi exiften-
cibus, (ut in 4*. Syncagmatis de Bibliothecis capitulo exifltmayic Lipfitu) locutus Strabo eft.
f lib. IJ. fag. *»4- J
1 Herodes, anno tertio (ineunte) poftquim Rorax declaratus Rex fuerat, cum exercitu ve-
niens HicrofolyiW» cartra prope urbem raccattu eft: quibus mox propius admotis qui maxi-
me oppugnationi obnoxia putabat mania , ante Templum fixit tentoria) volens fic ea quero-
admodmn olim Pompeius aggredi. Tribus igitur aggeribus ei loco circumdaris, turres erexit,
adjutus operarum multitudine. Cxsa vero circumquaque materie , prapofiulquc huic operi
viris idoneis, ipfc Simariam ad nuptias profc&us eft: du&urus Mariammen, Alexandri filii
Arillobuli filiam, libi dcfponlatam. [fyepk. lib. 14. cap. 17 .{ut.}
Peradis nuptiis , pervenit per Pbrrniccm Solius ; prxnufjifque per mediterranea copiis , mox
Se iple adfiiir habens fecum multos tain pedites quam equites. Venit etiam Herodes k Saraa-
ad veterem exercitum non mediocrem accclTionem adducens : erant enim circircr jo. mil-
lia. Univcrlb autem exercitu congiegato , ad peditum legiones undecim cquitumque fex mil-
lia, prater auxiliares Syrorum copias, (non pro minima parte ducendas ) ad fcptcmrionalem
urbis murum callra collocarunt. Prxerant autem duo cum imperio : Solius ab Antonio mif-
fus in auxilium , Se Herodes pro feipfo bellum gerens , ut dcjc&o Antigono bofte populi
Romani ipfc pro eo ex Sctutufconfulto regnum acciperer. [ Id. ibid . cap. 18. & lib. x. Belli,
CJ^I*nliL \urem certarim refiftcbam Judxi ex tota ea regione coile&t & Concluli intra mania -,
templum Domini ja&antcs , Se faulta populo ominantes , non dcfrrturum Detm fuos in peri-
culo : direpti (que extra urbem tam hominum quiun equorum alimentis, per clancularia etiam
latrocinia difficultatem annon* augebant obteftoribus. Cui rei Herodes iu profpcxir, ut con-
tra latrocinantes oppottuna loca prxoccuparet iniidiis, Se miliis militibus commeatus etiam i
longinquo convehet et: ut brevi neceftaria vi&ui abundarent in exercitu. [ Ibid. J
Operariorum frequentia facile abfoluti funt tres illi aggeres. j£ftas enim eiatj & opus fer-
vebat, nulla interturbarum acris intemperie. Machinis etiam murum quatiebant. Se t.ilul inten-
tatum relinquebant. At obfefii intrepidi repugnabant , conatus eorum eludentes variis anibus.
Excurrentes enim crebri» incepta, m<>d6 Jam pcrfe&a opera incendebant : Se conferentes pugnam
cum Romanis nihilo erant inferiores audacia, peritia tantum ici militaris cedebant, [/m*.]
Annus Sabbaticus fupervaniens , obfeffis Hierofolytnitanis famem attulit. Qua tamen non
159* 7 obfhntc, pro diiTccfto machinis muto intus recentem extruebant, de cuniculis obvios agebant
alios cuniculos) ut nonnunquam fub terra manus coofererent : utentefquc dcfperattonc pro
fortitudine , ad extremum perdurabant. [ fofeph.ltb. 14. Antiquit. cao. z8.] licet Pollio Phari-
Uus, 8c Sanveas hujus difcipulus, illis conlulerent ut Herodem in tubera reciperent t negantes
apter peccata eos polle dominationem illius effugere. [ Id. ibid. cap. 17. cum lib. ij. cap. 1.]
Obfwlioncm , tanto exercitu ei reum fidente , per qninque mcnles toleraverunt. ( Id. Itb. 1
Belli, cap. 15.] Tandem verh evaferunt in tncenia primum Herodi* viginti milites leChfttmi
deinde centuriones Solii. [Id. ibid. & lib. 14. Antiqui t. cap. a8.]
Captus eft enim primus mutus dic quadragelima, fecundus vero quintadecima : Se quxdam
porticus circa Templum cxuflx funt , quas Herodes Antigonum incciulifle calumniabatur
volens in eum concitare invidiam populi. Capta verh exteriore templi parte Se ima tube .
ludii ad interiora templi Se fuperiorem urbem refiigcrunr : timentcfquc ne a Romanis impe-
direntur ma&are Deo quotidianas vi&iraas, per legatos petierunt ut has cantum linerentur
introducere. Quod 8e Herodes concctlit 1 Ipcrans remilsa tandem obftinationc cos ecduros.
4*77 I
[ lHd. Iit. 14. c.p- »*•] .
Ut Ipcm fuaro fruftratam Herodes vtdit. Se obfcflos pro Antigoni regno pcrtmacirec con-
tendere i toris vitibus adortus urbem expugnavit. [ ibid. ] ipfis vidcliclt Kaiendis Januariis
anni Periodi Juliam 4677. feri» fecunda mentis Cisievi , qui juxra Orientalium rationes civilis
anni tertius huc, die 18. quo (blenne Jejunium, in memoriam facri voluminis a Jehojakimo
combufti , i Judiis celebrari confuevit : ut fupri, ad annum Periodi Juliana: 4650. i nobis eft
oftenfuro. .... , . .
Kalendx ift* Januarix, ex vitiosa intercalandi ratione Romx eo tempore recepta, m po-
(l vernum Decembris dici» incidebant , qui tum primum Triumvirorum quinquennium ter mi- I 57
|nabat . tum Claudii Se Norbani Confulatus annum i ad quem H iero fol ymitan orum ifta cala-
mitas refertur k Dione, [lib. 49* 405-] Sequente vero die, Roro* M. Viplanius Agrippa
& L. Caninius Gallus Confularum inierunt ; ad quem k ]ofepbo eadem refertur , in poftrcmo
libri 1 4. Antiquit. Capitulo eventus hujus tempus ita explicante. Ea cladtt Jlierojolymorum
incidit in Confutatum M. Agrippa & Canidii Colit , Olympiade CLXXXVT (anno videli-
cet illius 5*. ) moufi tertio , in jejunii {olennitate ; tanquam recurrente tn idem temporii momen-
i tt tum
J. V ferit Annui. Pan poj/.
Digitized by Google
Periodi Itr enati
MT AS MUNDI VI. tuiu**. 'Chi iBia.1
Herodi apud Daphnen Anriochix luburbium fratris catus renuntiatus di , jam ante tale ali-
quid propter infomnia hic de re libi oblata expedanti. Accelerato igitur itinere poftquam
ad Libanum montem pervenit , aflumptis $oo. ejus loci hominibus , ducens etiam unam Ro-
V6
manam cohortem Ptolemaidem petiit : unJc nofhi prnfcdus cum exercitu , pet Galilaum pro-.
grelTus cft. [Jpftfh. ut jupra. ]
e, qui caftcl um tenebant ter it nodu id dcferucrunt. Herodes quoque Jcrichamem pro-
Hic occurrentes illi hoftes , prxlio vidi, compulli (une in caftellum unde exierant pridie,
quod primo mane oppugnare Herodes aggreflus, vi repentinx tempcftatis coadtus cft infetia
te inde exercitum in proximos vicos abducere. Superveniente autem ab Antonio cohorte al-j
vit, volens ulcilci fratris interitum. Qyi> poftquim venir , honotatiilimum quemque adhi-
ad convivium : peradaque cerna di miliis convivis, recepit le in cubiculum. Triclimum-
que illud in quo carnatum fuerat, jam vacuum, fine cutufquam noxa concidit : quo factum cft
ut omnes Herodem Deo charum crederent , qui miraculose fervatetur e tanto periculo. [ Ibid."\
Sequenti dic quum boftium fex millia ad pugnam defccndillenr a montium verticibus , Ro-
manos tenuerunt : eorumque velites procumndo jaculis 8c lixis feriebant regios s adeo ut ipli
quoque regi quidam vulnus in latus inflixerit. [ Ibi ii. J
Antigonus ducem Pappum Samariam militi volens viJeri ita abundare copiis, ut foris quo-
que pollet bellum gerere. Sed ille Maqjier* fc oppofuit. Herodes verb occuparis quinque
tlf, ad vrcum Ifanas caftra Jubentem. [ /HA. ]
opidis , prxfidiariorum circiter duo millia interfecit. Se inccnfi s opidis contra Pappum reverlus
Herodes , confluentibus ad fc multis a Jcrichunte ac Jinira , ubi animadvertit hoftem prx
udacia venire ad pugnam , collaris cum eo lienis vicit egregie : de acccnfus ulcifcendi fratris
cupidine, &vicndo inflabat in vicum fugientibus. Repletis autem ardibus milite, & quibuf-
|dam in teda confugientibus , lus fuocratis 8t tc«f lis dirutis vidit omnia refena & contbpaca
militibus. Quibus omnibus mifcrandum in modum oppicflis , reliqui omnes territi agmina-
tim diffugerunt : ftatimque Herodes , nili cum hyemis afpcritas prohiboillct , Hicrofolyinara
periillct & finem bello impofuiflet. Jam enim Antigonus de fuga difpiciebat , cogitanj urbem
delcrere. [Jbid. ]
Herodes ad velperam , cum lallbs amicos reficiendi corporis gratia dimifillct , ipfc adhuc
ab armis calidus in quoddam cubiculum unico tantum famulo comitatus lavatum abiit. Intds
autem latebant quidam hoftium armati , quos metus ei> compulerat, dumque nudus ille le
ablueret , primus prodiens ftrido gladio per fores fc proripuit , deinde alter & tertius armari
jfimilitci : adeo artoniti , ut Illxfo rege contenti Client libi ipfis fuga falutem quxrcre. Sequenti,
vero die prxcifb Pappi inter reliquos occifi capite , mille illud Pherorx in perempti fratxis ul-
tionem. Pappus enim erat qui fua manu Jofcphum interfecerat. [ Jbid. ]
Rotnx , V. Kalend. Dcccmbr. P. Ventidius Proconful ex Tauro monte 8e Parthis triumpha-
vic : ut in Fallis triumphalibus irfxrmoreis legimus. [Gntter. Jnfeript. pag. CCXCVII. J Hicl
Ventidius Ballus vir oblcuri generis , per Antonii amicitiam ad tantam amplitudinem eft prove-'
•Sus , uc provinciis Orientalibus ab eo prapo litus , Labieno & deinde Pacoro fuperato , de
Parthis triumphum duxerit ; qui ipfc !ernei , atque itciiim etiam, (Ii Ma/furio apud Plinii
credimus) in triumpho cum aliis captivis dudxu fuerat, [fellei. Parer cui. lib. x. cap. 6 p Valeri
Maxim, lib. 6. c*f>. 9. Pii». Ub.j.cap, 4$. A Geli. lib. I J. cap. 4. ex Suetonio. Plmarch. in Antonio,
Dio , Hb.49.pAt. 40 j .Europ. lib. 7. ] Vid. fupr. in fine anni Periodi Julianx 4671.
Hifpanii inCxlar is Octaviani poteftatcm per Domitium Calvinum proconfulcffl jam reda-J 4C76 ] K
j&i, aKaltndis Januariis hujus anni Hifpani v£r.«* fuam deduxerunt < ut & ex aliis, Oc ex
Eulogio arcliiepifcopo Toletano in Memoriali Sindorum , inrclligitur.
Ineunte vere, Antonius ex Syria ( ut Dio ) vel Athenis ( ut Afpiamu habet ) Tarcnnrm cum
trecentis navibus appulit, Cxfari contra Sextum Pompeium auxilium ferens. Quo ciim ille uti
jnon vellet , indigne id ferens Antonius , tamen eodem loco manfit. Nam quum gravarim luro-
ptits in dallcm face ict , & ad Parthicum bellum opus haberet Italicis legionibus , claflem eis
permutare cogitabat. Er quanqulra ex foi dere utrique p ocellos erat delectus habendi per Ita-
liam: difficilius tamen hoc ipft futurum erat, fortito Italiam altero. Odaviam igitur, qoxj
comitata eum fbcrar exGrxtia, ( prxgnans ea tum erat, atque etiam fecundam Antonio filio-
lam jam pcpcrcrat) ad Cxfarcm fratrem mifit, ut arbitra inter utrumque foret. Qux eo rem
perduxit, ur Antonius Cxfari izo. naves ( pro quibus, ccnram roftracas Plutarchm ponit)
coBtinub Tarentum roiilas traderet : pro quibus Cxlar AJa 1 «Y,u«r* ( ut apud eundem Pluar- 1
\cbnm legitur ) vel viginti armaronun millia ( ut habet Appianus ) Anronio milfurum le ex
Italia cft pollicitus. Odavia prxtcrca extra conventa fratri obtinuit i viro viginti myoparo- i
nes, ut Plntarchiu , vel decem phafclos triremes, ut Appianut retulit : Cxlar viciffim Oda-
viam mille feledis fatellitibus donavit , Antonio deledu eorum pcrmiflb. [ Plmarch. in An-
tonio. Appum.itb. 5 . pag. 715, 7 16. Dio, Ub.4Z.fag. 590. ] Quoque pluribus ncccftitudinis vin-|
culis continerentur, Cxlar A nty Ilo Antonii filio filiam luam (Juliam,) ac contri Antonius
luam ex Odavia filiam Domitio ( Aenobarbo,) quanqulra is & exdis Julii Cxfaris confeiut &
proferiptus fuiftet , defpondcrunt. Haec vero ita ab eis fingebantur , qux faduri haudquaquam
|erant : quia pexfentia negotia id pofccbant. [ Dio , ibitL ]
Et quoniam quinquennale Triumviratus tempus exibar , prorogarunt libi ipfis poteftatcm in!
aliud quinquennium, nihil morati plebis fuftragia. [ lA.ibid. Appia», pag. 716, 717.] Anto-
nius verb Oda viain i Corcyra in Italiam remifir , ne fui in Parthico bello periculi conlors
Pm
filet : caquc cum fuis ex ilia & Fulvia liberis Cxfari commendata , in Syriam profedus cft.!
[ Plmarch, in Amo». Appia». pag. 717. Dio ,pag 390, 391. ]
Digitized by Google
AnM
AaaOtUci
) Anno
[Mundi-
I M P E Hr MAC E D 0 N U M. r/7 I . rtnodi
a »..ia t-—r. ■ ■— : - U
Pro verere Bibliotheca Alexand rini , Julii Cifarix renajiorc incenia, novam in eodem loco
Cleopatra conllruair s qui ptiorir flui appellata elt : ut in libro de menfuri
i & ponderibm jlulunv.
ctmbrmac Efifbcuiui. ubi tamen i 7«. anno Prolcmxi Philadelphi ,
quo priorem Bibliothecam
hrille conditam ad annum Perrodi Juliani 44)7. ex eodem ollendimus, annoi
huculque male
ille dinumerat a4i>. qui m anno Per. Jul. 4nS<r. terminarentur, poli Clcopat
r* ,mimum an-
no demum altero. Cumque pricipuus calcarii error inde cxillat, qubd deoparr
* regno ta
annoi pro 11 Epiphuuiiu attribuat 1 luperduo illo decennio li.blato, interlbr
ium inter utriui-
que Bibliotheci initia at 9 tantum annonrm conlbruimus. Huc vetb
(perflat , quod in Plu-
tarchi adnrea/e legitur 1 objcOtim Antonio a Calvilio finire , quird Clenpat
ri iii/i.rierar da.
»«" f" rf"‘ •**“»'* milUi fuplieium Utrorum, live finEula.
eiuro voluminum. Et de exToeip ™ ritfO-/“ . nnn de bibliotheci! fuo adhuc tempore
ibi cxillen-
tibul, (ut in 4*. Syntagmatis de Bibliotheci! capitulo exiltimavit Eipfiuc) locutui
[«. I f.pug. <534. j Srratc cft.
1 Herodes, anno tertio (ioeunte) Poftquim Romx declatami Rea fiicrar, cum
eaeeeint ve-
niens Hierololyma, caltra prope urbem metatus cft: quibus moa propius admotis
qui maxi-
me oppugnationi obnoxia putabat mornia , ante Templum fixit tentoria) volens fic ea quem-
admodum olim Pompeios aggredi. Tribus igitur aggeribus ei loco circumdatis, turres
«exit,
adjutus operarum muliiludiuc. Cxaa vero citcumquaquc materie , pripoiiti
lque huic opeti
vitis idoneis , ipfe Samariam ad nupeias profeftus clt : dudutus Manammeu, Alexandri
filii
Arillohtili filiam, tibi delponlatam. [fr/iplr. Ut. 14, cop. 17. fiet, J
Pcracbs nuptiis , pervenit pet Phoenicem Solius 1 primifillque per mediterranea copiis ,
mox
& ipfe adfuit habens fecum multos tara pedites quam equites. Venit etiam Herodes d Sama-
ria, ad veterem exercitum non tnediuctem acccfiioncm adducens: erant enim circiter jo. mil-
lia. Univctlb autem exercitii
lia , pritet auxiliares Syrorum congregato , ad peditum legiones undecim rquiiumque fex’ mil-
copias, (non pro minima prte ducendas ) ad feptentnonalem
urbis murum, caltra collocarunt. Pricrant autem duo cum imperio: Solius ab Antonio
mif-
fus in auxilium , Sc Herodes pro fcipfo bellum gerens , uc JcjeiOo Antigono hofte
populi
Romani iple pto eo ea Scnatulconfulto regnum acciperet. [ Id. ited. cop. ag. & lit. i.Bilh
cop. IJ.]
Intiis aurem certatim refiilebant ludii ex tori ea regione collctli & condnfi inrra
munia;
templum Domini jxftantes , & faulia populo ominantes , non deferrurum Dettm fuos in peri-
culo: dircpoTquc cxlra urbem tam hominum quina equorum alimcntix, per clancularia etiam
latrocinia difficultatem annoni augebant obfclloribus. Cui rei Herodes ita prolpcxit
, or con-
tra latrocinantes opportuna loca prioccoparct inlidii s, & miliis mrliubus commeatus etiam i
longinquo conveheret: tu brevi necelfaria vidbti abundarent in exercitu, [ltid.1
Operariorum frequentia facili abfoiuri funt tres illi aggeres. xEllas cnitn ciar,
& opus (ce-
vebat , nulla intetturbatum aeris intemperie. Machinis etiam mutum qnaricbLit, & niltU
inten-
tatum relinquebant. At obfefli intrepidi repugnabam , conatus eorum eludentes vatiis anibus.
Excurrentes enim crebro incepta , modia jam perfica opera incendebant : 8t conferent
es pugnam
cum Romanis nihilo erant inferiores audacia, peritia tantum ici militatis
cedebant, f ilio 1
19« 7 Annus Sabbaricui fuperveniens , oblcflis Hicrofulyroitanis famem aitulit.
Qna tamen rioti
ohftanrc, pro dilfctto machinis muro intus tecetatem extruebam, 3c cuniculis obvios
agebatis
alios cuniculos i ut nonnunqnam fub terra manus cooferncnt : utenrifquc defpcrarione
pro
fortitudine , ad extremum perdurabam. [ 'jrfrpk. hi. 14. Amiqui,. cop. a8.1 licet Pollio Phari-
Oeus, & Samen hujus dtfctpttlus, tllh confiderent uc Herodem in urbem reciperem t
negames
pmpter peccata eos polfe dominationem illius eftiigcrc. [ ld.UU. cop. 17. cum Ut. ij 1 1
Oblidioncm , tanto exctdtu circumlidentc , per quinque menfes toleravetunt. [ Id
Belli, C4f.ll.] Tandem vetb cvaicrum in mornia pritndm Herodis viginti nu|itcs fit. 'l
leOilfirai!
deinde centuriones Solii. [Id. ibi a. & hb. 14. Antiqui t. cup. a8. ]
Captus elt enim primus miuiis die quadtagefimi, fetandos vetb quintadcciroS:
& qmdam
porticus cicca Templum cxulti lunt , tjuas Herodes Antigonum inccndilfe calumnia
batur
volens in eum concitare invidiam populi. Capti verb exteriore templi
parte de insa ntbe
Judit ad interiora templi St fiipctiotcm urbem refiigerunt : timcntcfquc ne i Romania
impe-
direntur madEare Deo quot, d, ana. victima, per legatos petierunt ur has tantum lineremu
r
introducere. Quod & Herodes comclliti (jactans remifia tandem obffinationc cos
ceflhros.
[ Hld. Iit. 14. ‘4f. x».] 4^77
Ut Ipem fuam Iruftratam Herode. vidit, i obfeilbs pro Antigoni regno M
pertinaciter con-
tendere 1 coris viribus adortus urbem expugnavit. [IUd. J ipfis vidclicit Kaicradr
s Januatiis
anni Pcriodr Juliani 4<77. fetu ftcunda mcnlu Cixlcvi, qui juxta Orientalium rationes
civilis
anni tertius fuit, die xS. quo lolenoc Jejunium, in memoriam facri volumini
s t Jchojalrimo
combufti , 1 Judiis celebrati confuevit : ut fupri , ad annum Periodi Juliam qg
oftcnfuro. c o. i ntabrs eft
Kalcnd* iftx Januari*, cx vitiosa intercalandi ratione Rom* co tempore
recepti, in po-
tVemum Decembris diem incidebant, qui tum primum Triumvirorum quinque
nnium termi-
nabat , tum Claudii & Norbam Confufatus annum ad quero Hicrofaiymitanorum ifta cala-
mitas refertur i DUne. [IU. 45». fug. 405. J Sequente vero die. Roro* M Vipfenius Agrippa
& L. Canimus Gallus Confulatum inierunt j ad quem i joftfl» eadem refertur
, in poftrcroo
libri 14. Antiquis. capmaJo eventus hujos tempus ita explicante. Eu eludet Jiitrthlrmurum
incidit in Confulutum M. ^grtnu & Cumdii Cedit , Olympiade CLXXXVT (anno
videli-
cet illius *\) menfe tertiu, in Jejunii ftdenni tute ; tunquum recurrente tn idem temperii
J. VJJerii Annui, Puri pejl, ! ~ j tt '
Digitized by Google
- p8 JETAS MUNDI PL
ntm illata fadiit a Pompeio cala>mtate ( nam CT ab illo eadem die urit cafta fuerat } pofi
amet viginti feftem. Quod tamen irucrv -illum uno anno veritatem excedit: nili py *r» ,
anno po/t vicejimo ftptimo , interpretari libeat, quomodo Marci VIII. 31 ■ *f«i opifne peft
Idies tt es relurrcdunnn fuilfc Chrillu» legitur: quod Mar. XVI. 21. magis explicate habetur
Ipropolium, t ji -rfir» »m*& , tertia die. Er quod in II. Mac. XIV. I. verna -^mve , pofl triennii
tempus, de anuo tertio exponunt Interpretes, (ut ad .-.nnum Mundi 3841. elt annotatum.) In
Julii quoqiN Africani Sradior ricarum Catalogo, Olympiade CXI. a Nerone agon Olympiacus
a&us fuifie dicitur non tempore legitimo , led *r» «W* : incuntc nimirum Olympiadis illitis
anno fecundo. [tn Graeu Bnfeiian. Scaliyert , pag. 111.] Apud ipfum denique 'fofephwui quod
in libro I. Belli, inhio cap. it. legitar, ira Ao, in Antiquitatum lib. 14. cap. zj. Arrl/f hm,
exponitur.
Expugnari urbe, exdibus repleta fiint omnia; Romanis longa oppugnatione exacerbatis,
Hcrodianis Judxis conantibm adverfom faciioncro extirparc funditus : ci arque continua cx-
des per anpipoiitn & domos , ne religione quidem Templi ruente (uppliccs. N011 xtati ulli
parcebatur, non fami, ne imbelli quidem: A quamvis obibmtc Rege, 8t precibus interce-
dente , nemo tamen obtemperabat! led vdiui furore perciti beviebant , nullo xtati j difcriminc.
i fo/ipn. /ii. 14. cap. ult. ]
Antigonus, c turri deicendcns , Solio ad genua proci dic. Qui, nihil miferarus mutatam ejus
fbrrurum , infui ravit homini, Antigonam appellans; vintlbquc cultodcs appoluir. [Id. ibid. ]
Cum multitudo condu&itiorum aliertigeu.trum ad vi lendi u® non Templum tolum fed intimum
etiam adytum rueret *, Herodes aha« precibus , alios minis , nonnullos St armis reprimebat; mo-
lcftiorcm clade v&oriam cxillinuns , li quid caram, qn.r videri fas non cilct , veniret in confpe-
dhim profanx multitudinis. Prohibebat cri.up rapinas per urbem heri , identidem Solium tor-
tans, folitudimlne lc regem Romani fe&tri cilenr. ctlu.ilU uibc rapinis limul ac exdibus. lilo
veto icferrmc, pro expugnatione urbis direptionem meriti» permiui militi ; promilit fe dc luo
raercedem numerarunim lingulis. Atque ita redempta civitate ab ulteriore vexatione, piomiila
perfolvit, Liberaliter enim militibus, & proportione ducibus. Solio yerb etiam regie dedit mu-
nera : ita ut omne, bene nummati dilcederent. Atque ita Solius , coniccrara Deo corona aurea ,
profettus dl Hicrofolyims , Antigonum vinCtom ducent ad Antonium. [Ibid. 3
Herodes, dilcrera multitudine civitatis, ftumm partium ftudiolbs promovebat; advcrlx au-
tem faftionis Iiomines quotidianis abfamebat iiipplicii*. ['fofcpb. lib. 1. Belli, cap . ij. & hi. 15.
Antiqu i, cap. 1.] Inter quos & omnes magni Synedri! judices, qui eum nondum regnum ad-
eptum capitis arccllebant, interemit : Pollione Phari (xo & difcipulo ejus Samea exceptis; quos
in prxeipuo honore ille habuit. [ Id. lib. 14. Anti fuit. cap. 17. e7 Hi. 15. cap. 1.]
Omnem vero regiam lupclledfilem in unum congcllk : a divitibus quoque collegia & ablata
magna vi auri ac argenti, tomm id Antonio ejulquc amicis donavit. Interfecit etiam 45. pri-
mates cx factione Antigoni; appolkis ad portas cultodibus , qui etiam cadavera Tenuabantur
nc quis eorum efferretur pro mortuo. Et quicquid auri aut argenti inveniebatur , id totum ad
Herodem refaebacur : nec ullus fini» malorum aderat. Natn bona eorum avaritia domini
egcnris ab (umebar : & agri inculti manebant propter tcmpis anni Sabbatici , quo fas non erat
lerere. [ /d. hi. 1 f. cap. 1. 1 • \
Horum nillilfiroorum temporum , inter alios pios , fpc&trorcs fuere , Zacharias faccrdos
cum uxore Elizabetha, ex Davidicx ilii pis reliquiis Hcli A Jolcph , Anna quoque prophet illa
i tribu Aleriiica , & Simcori ille jullus, qui rclp&nfum acccjht a Spiritu Sancto, non vi furum
Ce mortem priulqtiim videret Chriltum D>mmi. [ Imc. II. a<5.3
Antonius , accepto Antigono , volebat cum vinctum fervare ad triumphum. Sed quum ti-
meret Herodes ne Antigonus, Romam perduttus ab Antonio, apud Senatum jure Iccnm dc
regno contcndeiet 1 andirctque Antonius gentem ad res novas fpcClare , & odio Herodis fa-
vere Antigono: multis ab Herode acceptis pecuniis, Antigonum vana fpe ufqtie ad ulrimitm
diem vif« cupidum' apud Antiochiam lecuri percudit. Quo fado , tum demum Herodes metu
liberatus dl; Hafmonxorum principatu jam lublaro. [id. ibid . & lib . 14 .cap. ult. & lib. xo.
eap. g. dr lib. t. BcUi, cap. 13.]
Ab initio Pontificarus A Principatfls Antigoni nlquc ad capta Hierolblyma numerantur
anni duo A rocnfes 7. circiter. Unde A anno regni rum Hero,tis fnm ipiius Antigoni tertio,
interemptus ille ab Antonio fiiifle legitur in <fa. capitulo Jndikx hillorix, qux Arabice feripra
in Bibliis polyglottis Pirilkmlibus habetur edita. Trc< vero annos St tres menles Antigono tri-
buit 'jofeph»1. [IU. ao. cap. 8. j qui ad mortem ejus protcnli, in menlcm Sextilem hujus anni
caro differendam elTc arguunt : ad quem , juxta nodros rariones , ab initio ducatus Judar Mac-
cabxi finxerunt anni ii(5. cum duobus vel tribus mentibus i non dillenricnrc 'fofepbt in fine
1 libet t4. ubi cxlb Antigono Hafmonxorum principatum deitilTc feribir in p*?-, poft annos
Iza6. H-rodcs verb, apud eundem libro I7> cap. 8. annos iaj. tantum Halmonxorum imperio
tribuit : qui ab initio Judx Maccabxi deduci in 3b. anni iplius Herodis regni inirio , quo
oblidicr hjicrofidyniitana ab eo capta c(t, terminantur.
Dc csjNgBflA' Hierolblyma, & necato Antigono, quid exteri fcriptores tradiderim jam yi-
dendum eft. Eam hifloriam jn libro 118. explkallc videtur Livius in cnjm epitome, fudai a
\legatu Antonii fkbalit fiiifle dicuntur. Ira enim babene veteres libri: ubi vulgari iegunr, judao-
rwn Antonio interempti funt. Dc Ancigoni vero interitu, ex Straionu Cappadocis
i Hilforianim libris, l^c habemus I Joiepho [ lib. 13. cap. 1. 3 confervarum reltimoniuro. Anto-
'I nim Antigonum fudeum Antiochiam prrdnUnrn fecuri perciejit : extlhmtttnpjue eji primus Ro-
regem affecijfe hoc fuppHcio i ratas non pofft aliter adduci judaos ut Herodem pro illo
IMPEl ^ MA CED oWITM. Jfjl
Wm confli tutum admitterent. Nam ne termentis quidem adigi peterent ut appellatione reeu eum
dignarentur • tanta apud eos fuit pritru regtt exiflimatie. ffare vlfum efl ignominiotk morte
ob-
fcurare ejur memoriam , & tentre publicum Heredis odium. Dc quo Sc Plutarchus in Antonio.
Multis privatu magnarum gentium tetrarchias donavit , multis regna abflulit ; ut Antigene 7u-
dea , quem produihtm fecurt percuftr : qua pV/u in regem nullum fuerat ante animadverfum alium
Meminit etiam hiftorix hujus , Dio, lib. 4 9- [pag. 4°*.] dc Solio fci feribn». Antigonum
,
qui prtfidium Romanorum quod apud fe erat occiderat, pralio vitium Hierofilymit (4 enim
confugerat ) vi expugnavit, fttdsi [ut efl gens ea ira , fi fenei ek correpta fuerit i acer fi fima }
multa ac gravia quidem mala Romanis intulerunt , Unge tamen plura paffi fitut. Capti
enim
ab his futt priores quidem illi qui pro templo Dei fui pugnabant , pofi reliqui etiam ', Saturni
die: qu.im tanta religione feflam agunt , at qui prius cum templo capti erant k Sofie ,
inflanti
eo die .t Sofio veniam exoraverint , ac in templum afeendentes , cum reliquis rem /aeram pro
more peregerint. Et Ulis quidem Herodem quendam [ Antonius] imperare permifit ; Anrtfc- '
nmn vero virgis cafum , & *d palum deligatum, ( quod in nullo unquam reae k Romanis fathdn *
fuerat ) poflea enam occidit .vi palum nimirum illum fetari pcrcullum. de quo videnda Ce- i
fauboni Exercitatio I. in Baron. cap. 7. Quod autem hoc fidum Claudio & Norbano Confldib ■
Dio fubiicit , de Antigono quidem (operato & expugnaris Hicrofolymis verum d*, ncutiquam
verf» dc fupplicio Antigoni ; quod fub fcquentis anni Confulib. M. Agrippa Sc Caninio* live I
Canidio Callo ille fubiit.
Nihil aurem alhid memoratu dignum i Romanis hoc aimo in Syria aduro eft, Nani Antt^
I
nius in Italiam eundo , ac inde revertendo, totum annum exegit. Solius vrrb metu in vidi x
Sc
irx Antonii, ita id tempus confumpfit ; uc non quomodo re aliqua egregii gefti Antonium of-
fender t, fcd quomodo otiatus ejus gratiam iniret , cogitaverit. .[ Dio , ibid. Me. 405 406.1'
Qui nihilominus et Italia reverfus , eo amoto, Plancum Syfiar prx&ck : PUnci loco 'in Afia
C. Furnio legato fuo conflituto. [Appia», lib. 5. pag. 749. & 7J>. cum Dione , lib. 48. pao.
I
j7j. & lib. 49- f*& 4 01, 405*J 4
Orodem Parthorum regero, poft longum ludum, alia follicitudo invafit; quem
ex numero'
50 filiorum in locum Pacori regem ddlinaret. Mule* enim pellices, ex quibus
generata tanta 1
juventus erat, pro filis quxquc (o II icit* animum fenis oblidebant. Tandem veri filiorum wate *
maximum , cundcmquc omnium fcclcrariffimum , regem condiruir. [ fuflin. lib. 41.
cap. 4 cum 1
Dione, hb. 49. pag. 4 06.] Hic Phraates III. eftj Phraortes Plutircho in Antonio didui; licet i
Parthicorum Appiani confarcinatorc , qui ad verbum fere omnia cx Pluiarcho tranfcrip
iit I
ipfbquc P/utarcho in fine Craffi , Phraates nominetur; fiinul cum Horatio , Ode i. lib a hoc
tempore memorante
Redditum Cyri folio Phraatem,
Is, regno accepto , fratres fisos cx Antiochi filia natos , quid fe & nmilc & nuKrno «cnere
piiftamiotcs edent , dolo necavit: & Orodem ipfitm, indigni id ferentem, occidit.
\ D„
ftg. ,06.] Laboranti enim morho aqux intcrculis aconitum nsifcuit : quod quom vis morbi
per alvum dcjeciflct , adeo ur inde hibciet fe meliib ; Pluaares , miliis veneficiis compendio
ufus , eum fulfbcavit. [ Plutarch. in fine Crajfi. ] ‘
Pod interfedum patrem, reliquos quoque omnes fratres Phraates trucidavir. Et quum in-
fidos fibi omnes optimates propter aflidua lcelera videret 1 nc clfic qui nominari rtx pollet
adultum filium interfici jnffit. ['fuflin. lib. 41. cap. j.] r >
Quum nobiliflimuro quemque Phraates ocaderet, & tam multa flagitiosi agerer i primorum
permulti ab eo , partim alio partfm ad Antonium pcofiigcrunt : quorum unus Monxfes vir
illudris ac potens, fuit [ Plutarch . m Anton. Dio, pag. 4otf. ] Evenit hoc Agrippa Sc Gallo
Conditibus. [Dio, ibid.]
Reliqua hyemis parte , Gellio Sc Ncva ConfuKbus, P. Canidius Craflirs, ab Antonio circa
fines Armeniorum legatus rclidus , m Iberos exercitum duxit ; viduroqtic pugna regem eorum
Pharnabazum ad focietarem belli compnlit : ac cum eo in Albaniam progrellus, vidam
eam
gentem, 8c regem eorum Zobcrcm , limihter fibi adjunxit. [Id. ibid.] Qui vidis Armeniis
8c Iberorum Albanorumquc regibus, Caucafum ufquc procedens, ut apuJ gentes barbaras In-
clytum elfct Antonii nomen
efficit. [ Plutarch . in Anton. cum Strabone , lib. 1J tao coi 1
His elatus Antonius, & Monxli multum fidens, bellum Parthicum illi gerendum commi fit ^\
regnum Parthi* illi promittens, Sc trium inierim Romanis fubdiurum urbium reditus nfque
ad finem belli fruendos eidem concedens. [ Dio , ut fupr. ] Moarfis cnini fortunam cum
Themidoclis cafu conferens Antonius, fuam verb opulentiam nugnificemiamquc Perfarum
regibus xqui parans, tres illi urbes donavit; Laridam, Arethufiun, Sc Hicrapolim, Bambycem
olirn nuncupatam. [ Plutarch. ]
Phraates Parthorum rex Hyrcanum captivum propter claritatem generis comiter habuit:
Sc vinculis Colutum permitie Babylone degere , ubi magna erat fudseonim frequentia. Hi
non aliter qulm pontifici ac regi honorem habebant: ncc hi folOm, fcd etiam quotquot cx
Judxorum gente ultra Euphratem per Aflyrios ( vel Babylonios ) olim tradudi fuerant ; quo-
rum multae erant myriades. Sed podquim refeivie Herodem ad regiam digniratem evc&um ,
ad novas fe fpes tranfiulit i gratiam ab Herode expc&ans , quem aliquando dc capire peri-
clirantem in judicio fervaffit. Capit ergo cura Judxis, eum oificii causa adeuntibus; dc
profidione confu Itare : qui tamen prudentibus monitis con potuerunt patrix eximere
iiderium. Acccflit Sc Herodis dolus , qui miferum fenem in potedatem fuam redigereilli’fata- de>-
gens, fcripfit e» ut rogaret Phraatem & ejus, regni Judaros, ne fibi inviderent communem cum
genero foturam potefbtem : nunc enim addic tempus referendp fuo qgondam 8c altori Se
J. Vjferii Asmal. Pars pofl. Ttt ij fervatori
Digitized by Google
jE TA S MUNDI yi. Ammo ‘te
Ptriodi
luluu:*. HuaaouA
coaJ
396S fcrvaroti grati*. Simulquc etiam ad ipfam Phraatem legatum milic Sararoalam cum muneribus
eblanditus eum ne obdaret cupienti referre gratiam homini de Ce optimi merito. Hyrcanum igi
rue , a Partho tunc dimiflum Se ab illis Judxis honorifice adjutum viatico , cum cxcepillrt , i
fumroo honore habuit : primumque in conventibus locum ei tribuendo , Se in convivi» Tempe
honoratiorem cedendo , patremque appellirando , Ia ebibat hominem quo minus Tufpicarctut inii
dias. ( Jofeph. lib. 1 J. cap. i , j. )
Cavens veru Herodes ne quis illudrium crearetur Pontifex , accito Babylone obfcuri generi
Sacerdote jamduduin libi noto familiariter , ex genere quidem Ponti hei o fcd ex Judxis oliir
ultra Euphratem rradudbs oriundo , A nane Io > (live Hanamete ) dide ; Tummom ei iaccrdouun
donavit. ( Id. tbid. )
M. Antonius , omnia honefta Se falubria cordi lia repellens, Fonteium Capironan ad Cleo
patram in Syriam adducendam milir. (Plutarch. in An/oot.) Quam ubi illa eil iogrclla , ftatim
cogitavit quomodo eam polldlioncm fiiarn tacerer. (Jofeph, lib. ij. Antitfu. cap. 4.) Syro-
rumque optimates apud Antonium criminata , interliti cos fuadebat , ut eo modo facilia
cujufque polTcliionum fieret domitu. ( Id. lib . 1. Belli, cnp. 13,)
Ly uniam Pcolemxi ( Mcnruri ) filium , Chalcidi» & Iturzx regero, ftuderc cum rebus Par
:hicis cauTata , ab Antonio interficiendum curavit : ejufque regnum ab illo accepit. ( Id. lib. 14
Anti.j. cnp. 44 cum Dione , lib. 49. png. 411. apud quem pro n euipo» legendum cd rXsq&off. ) anni
videlicet poli patris Aulete mortem 15. 1« ex Porphyrio liquet, in Grxeis Eufebunis Scali-
geri, pag. 116. ubi Lyfimaehi nomen pro Lyfania perperam habetur politum. *Lyfanix veri
ditionem conduxit Zenodorus quidam, ( Jofeph. lib. 1. BAli, cnp. I J. & lib. 15. Aiuitpdt. cnp
t j.c/uw Cafaubon. Exercit . IJ. in Bnron. cnp. t. ) *
Amymain , qui Dejotari (criba fiirt , G darie principem condiruit Antonius; Lycaonie
Pamphy lixque partibus adjedis. (Dio , ut ftpr. pag. 4 1 1. cum Strabone , h b. 1 i.pug. 5 67. )
Ctppadocix quoque , ejecto Ariarathe , regem condi tuit Antonius Archelaum , nulla pro-
pinquitate regiam familiam attingentem : cujus genus paternum deducebatur ab Archelais
qui contra Romanos belligeraverant i moter autem ei erat iconum Glaphyra. ( Dio , ibtd. par
41 1. cum Strabone , lib. 11. pag. 540.) Cum Glaphyra turpem confuctudinem habuiue
Antonium, ex lafcivo Cxfaris Odaviani hcxalticho apparet, apud Martialem libro 11. epigr.
xl. * Archelaum ver 6 quinquagelimum annum Cappadocia potitum fiiiilc , fer ibit Tacitus ( An~
nat. lib. x. cap . 41. ) quod vel rotundo numero ab eo clt expreilum , vel ad annum Periodi
\ Juiianx 4680. referendum erit, fc. regni Archelai initium. „
| Alexandra Hyrcani filia, uxor Alexandri Aridobuli regis filii, & focrus Herodis, iniquif-
fi.nc ferens contemprum filium fuum Aridobulum , Mariammes fratrem , qubd eo fuperdite
aliunde vocatus Pontificatum uliir paret ; (eripite Clcopatrx perquendam fidicinem, uc Pontifi-
catum filio fuo peteret ab Antonio. Quo rem eam negligentc , amicus Antonii Dellius , ob
qnxdam negotia in Judxam profectus , Alexandrx pertuxjir ut depidas filii fui Aridobuli &
fili e Mariammes regia; conjugis effigies ad Antonium mitteret : futurum enim ut his confpc-
Lhs nihil non a fc impetrari pateretur. Qnibus tranfmiffis addebat quoque Dellius , ambos
illos (Ibi vifos non mortali fcd divino natos genere : volens Antonium in amores pellicere.
( Jofeph. lib. 15. cap. 1. } Fuit vero Dellius hic hi iforicus ille, cujus in Plutarchi Antem* fadta
habetur mentio ; Se cujus epidohe lalcivx ad Cleopatram feicbantur , ut inorarionc Suaioria 1*.
retulit M. Seneca : quem & turpi confucrudinc ipli Antonio devindum fuiflc , Dio innuit. ( lib.
49. w W )
Antonius , indecorum libi ratus puellam Herodi nuptam accerfcre , atque Clcopatrx fufpicio-
nes vitans , fcripfir Alexandrx ut aliquo honefto prxtcxtu filium ad fe mitteret : addens , nift
moleflum videatur. Quae podquam relata funt Herodi , non nutavit tutum Arillobuliun in iplo
flore artatis, utpotc 16 annorum adolefcentctn , Se genere nobililfimum , mittere ad Antonium;
primum Romanorum nemini potentia cedentem, deinde proclivem ad libidines. Rcfcripfit igi-
tur , fi vel pedem e regno fuo moveat adolcfccns , fore ut cuuctt compleantur bellicis tumulti-
bus ; Judxis novationem rerum fub alio rege fpcranribus. Atque hoc padto fatisfccir Antonio.
{Jofeph. ut (ttpr.)
Bello Siculo Sextus Pompeiu» i Cxfarc Qfbviano Se M. Lepido fuperarus ed. Lepidus, xo
legionum fiducia fuperbiens , & totam vi&oriaro ut fuam interpretatus , Cxfari fc opponere Se
Siciliam fibi vendicare aufus eft. Venim relisus ab exercitu , abrogato Triumviratus honore , a
Cxfarc fupplex vitam , & bona impetravit , Circcios in exilium ab eo relegatus. ( Liv . lib.
1x9. fellei. Patereul. lib. x. cap. 79 , 80. Suete», ia OQavio , cnp. 16.& J 4. Appian. lib. 3 . Dio,
lib. 49. Orof. lib . 6. cap. 1 8. )
Sextus Pompeius, modb 350 navium dominus, cum fex fcptemve in Afiam profugit : ut
refert Fierut. (lib. 4. cap. 8.) licet feptemdecim cnm eo naves hiilfc feribant Appianus [lib. y.
pag. 741. ] & Orofius. [lib . 6. cap. 18. ] Ad Antonium vero profugere ille cogitabat : cujus ma-
trem in fimiii periculo ipfc fervaverat. [ Appian. ibid. ]
Filia itaque , amicifquc Se peenniis , extet ilquc pretiofis in naves fuperdites , qux eflent quira
maxime agiles, collocatis, noctu Pompeius abiit , nemine infequeme: quia & clanculum difce-
debat. Se Celarem continuo Lepidi tumultus exceperat. [ Dio, lib. 49. pag. 398- ] Medana ta-
men piofc&us Pompeius , infc&ationcro metuens, proditionifque fuos comites tulpcCtos habens,
quum eis dixiflc-t fc per altum vela daturum , exrin&o igne quo naves prxtorix reliquis prxlu-
cere folcut , oram Iralix legit. (Id. tbtd. pag. 403. ) ubi ad Lacinium promontorium appellens,
Cinum Junonis votivis donariis dives fpoliavir. [ Appian. lib. i. pag. 747.
j Hinc id Corcyram , ac deinde iq Cephaleniam trajecit : ihfquc alios ad fc recepit , fort£ eb
1 tcmpcltati*
i|
Diaitized b
Pono*
A «a*
Jnrito*.
I MP ER. M A CE DONI/ M. J^i
tcmpcftatis vi ejectos. Quibas convocatis, habitu militari depolito, cxpoiuir fore, ur ii una
omnes, nuncrcnr , neque latis mutuo libi prodelfc neque latere pollent ; /in fpaiii 'hinc inde
circnt, faci litis diffiijricuros : idcoque monuit, ut quifqoc fcotsutn lilinis rationem iiuret. Cui
admonitioni quutn plcrique obtc uperantes , alii alio difceifiUcut ; ipfc cun reliquis in Lesbum
tranfmiiir. [ Di» , 4°*.] Mirylenis manens ; ubi parer puerum ante pugoam Pharialicam
dep afuerat , victuSjue inde cum receperat. [Appian. paj. 747. J
Qjpm Parthi fugam Monelis ad Amomum moicltc ferient , St Pliraares ejus rei causa fibi
metuerer; leguos ille ad Monxlcro de pace mili< : fummrlqup puliio rationibus, ut retrocede-
ret, pctliulir. Quod cognitum, ctfi, ut par erat, ftomadimn Autooio movir g ramen Mon*-
fem, quem in lui adhuc potclhtc habebat , non occidit: ( quia fi id fecilTet . neminem barba-
rum de.nceps ad fuam amicitiam acccllurum putabat : ) ied fraudem contra Itollcm liniem
cum dfmilic, unquam ejus opera cum Parthis anucitiam faCkuus. iimulqtiv cum eo legatos
ad Phrancm mMic , qui vetbis pacem componerent ; iiqtiidcro Rex ligni & captivos (tipcrfti-
l U q^r Cralli calamitati Parthi cepet ane , reddidiiler. Spetabat autem f« agi ipe pacis im"
paiat.» fiipervcnturum. | Plutarib. ut Antaei e, Iho , hb. a 7. pu^. 406. ] * 1
lptc interim ad bellum reipsa le comparans ,' ad Euphratem profeaus eli ; cxiiliraans
cura
nullo pr.rfidio teneri. Quod ubi eo loco vidit diligcoriflinu- politum , ayerib inde itiuerc , in
Ar neniam iVatun ire inftituit , ad bellum Aruvafdi Medorum regi Jaciendum , ab Accavafdc*Ar-
ineni* majoris rege inimico ejiu impulfus. [Dio, pa^. 407,]
Anavafiem hunc Armeniorum regem. Artab.u.em Tigraqfc fili-am lofcphm, 1 lib.
1 Belli
c.tp. 1 er lib. ij. Antitfuit. cap. 5. ] Arsab.vten appelj.it O.ofim [Lk \r„ cap. 1*. 1 Quem ciinl
c-mnliarium, & itinerum ductorem , & bcllic* adminiftratiunis ttugiftrum Antonius libi ad-
fci villct s p.olens eam ille, in multas pedica calamitates Romanos conjecit. [Strabo lib. n.
pag. J14. CT Ub. 16. pap. 748.]
'In Agvptum
Se fius copias & rcinilsa auxilia Cleop.ura. per Arabiam Antonius profc&us cft in Armeniam- quo
regum convenire julleat. Erant antem multi amici Se (odii inter
quos Atcavafdcs ille five Aitabazes Armeni* rex, cquirum fex , peditum vcr6 feptem
pr*-
bebat millia. Ibi quum icccnlcreotur milites, comperta filut peditura Romanorum Se focio-
rum Latini nominis <Jo millia, & otdmaru equitatus Hifpanotura Gallonimquc decem millia-
ex alus verh gcntib is auxiliarium jo millia, connumeratis equitibus & levis annatur* milite’
H*c Plutarchut. Legiones vero XIU. Pe U citu Paterculus \ [lib. 1. c.tp. Si . ] XVI
Florit/
[!,b. 4- cap. 10.] Se fujUntts : [ lib. 4x. cap. j. ] XVIII. legiones & XVI. millia equitum
Antonio tribuit Livius, [lib. 130.J
Dux itineris quod i Zeugmate ad Euphratem cft ufqnc ad ingrelTum Atropaten* ( emam
Araxes fluvius ab Armenia dividit ) odo millium ftadionim illud cflccit, duplo quam rctt-icrac
via amplius, per montes, invia, inque gyrum circumducendo. [Strabo, lib?i\.pae. ji4 j
Cumque debui ifet Antonius in hybernis Armeni* quiete reficere futim exercitum, tutricum
odo millium lladiorum itinere. Se ineunte vere, priufquam Parthi e fuis hybernis moverent
Mediam invadere: moras ille non tulit; Clcoparrx dcliJcrio ita captus, ut non tam de vithJ
ria cogitarer quam de reditu celeri. [Plutarch. ]
Itaque quum inteiligetet , regem Medi*, ad opera Parthis ferendam, procul domo abiifle
impedimentis ac parte exercitus cum Oppio Sraruno rcliOis , fubfcquiquc fc /udis , ipfc cum
equitibus ac peditatus optima parte fcllinaio profc&uj cftt Ipetans fc primo impetu ora
Mediam lubaOuruin. [Dio, pap. 407. ]
Inter impedimenta relicta , macbln* erant urbibus expugnandis parar* , joo» pl.uiftris
im-
polite , & in his aries So pedum longitudmc : quarum nulla feroci corrupra reparari poterat
propter materiarum inopiam iu cis regionibus, nullam arborem proceram auc duram ferenti’
bus. [Plurarch.]
Antonius , portquim Araxem tranfinifit , omnibus undique malis cft circumventus, f OroT
:L < «-.n in 1 Fr niiirirm iruiv ur Arrururenim afriuir _ i . AItacim
‘‘
«*. S. "f. 1 J.] Et quidem mox ut Atropjienjm atigit , regionem etm populaui ett Deiu le
Pira./., magnam urbem, m qua utor regit Medorum erat cum liberit, obfcdit. ubi llatim
animadverfu errato qood 111. relimjitctidii maebirm admiferat, duxit ad urbem aggerem
:nte & magno excitavit labore. [Id. ) Regia harc Medorum Praafpa Dioni dufta cft Trr^
.ni fallor) Straboni, libro II. pag. yaj.ex Adelpbio ( <i non Delio hiftorico ) qui Antonii in
hac expeditione comes, eam dclcriplit, & partem exercitus ipfcduxit, urbem hanc a4oo Ra-
diis ab Araxe fluvio abfuit!? ofteadens.
Parthus ac Medus , quum cognoviOenc fruftri laborare Antonium in oppugnanda
urbe va
Udis muris ac multis dcfoiloribus muniti , Sratianura in itinere fatigatum improvisb adorri
St ipfum & qui cum eo erant omnes { live decem millia Pl ut arebat , duas legiones
quem
Vtlleitu nominat ) interemerunt : omnibus impedimentis tormenulquc bellicis in poteibtero
fuam redadts. Polemo, Ponti rex bellique focius, captus ac pecunia data dimitTus eil. Fuit
autem hoc barbaris fadu facile, quia rex Armeni* ei pugn* non inteifuit: qui quum
prxeipua
belli caufa fui ifet , Se, ut authores luat quidam, potuillct Romanis lubvcnirci noo modo non
id fecit, fed ne ad Antonium quidem, verum in regnum fituin difcctfit. f Dio. oat aot e an
1'elleio Patere, hb. i. cap. Si- G" Phttarcbo tn Antea, ] r
Antonius, ctli ad primum Statiani nuntium fcftiiurat , ut fuis auxilinm ferret, tamen tar-
dius venit, ac pr*tci mortuos neminem invenit. Laque tamctli clade hac teneretur, umen
quia nemo barbarorum fibi occurrebat, cenfeiu eos propter '1metum tt ii j
at quo abiifle , animum tc-
fumpfit: ac non multo poft cum eis congrciliis, fimditorum opera (quorum magnus c.at nu-
merus )in fugam eos conjccir. Funditorum enito jacula lagirtis hoftium longius procedebant :
Aunoan-
Chrifti*;
Anno
renoSi
hllUM.
«1'm M T AS MUNDI VI
non ctlct. Sed propter cclematem equitandi
t iu ut armatur* quoque gravi* miles ab illis tutus
barbarorum, non magna eorum ftrages cft edita. (Du ,ut Apf') . .
nihil admodu m intu-
Praafpcinun oppugnationem Antonius iterum aggiefliis , hoftibus damni
lit • prxfidio quod intus erat magni vi eam repellen te , & hoftibus qui foris eram congre-
cntci inalta con-
diendi facultatem non dantibus. ( Id. M*. ) Quum Parthi Teri oblclin fiiccurr
ate filorum quieqoam
tumeliose Romanis minarentur ; nolens Antonius qoiefaendo de animolit
cquiialu, frumen-
dete-ctc alliimpcis decem legionibus & iribus pritoliis cohortibus ommque
t , atque ita conflige ndi daretur occafio.
tatum profectas clt : ratus fote ut hoftis ipfuro mvodete
* ^ProgrclTus iter diei , tu vWit Parhos libi circumfundi , conantes reditum intercludete i juffit
itineri. Atque ita ducebat
cancri ficti», dilfnlbtlj tentoriis , quafi non pugne fe parans fcd
agmen ut lreio-
preter b.rharotnm lunatam aciem, |tlffc cquitibui , quamprimum perveniret
mirabantur optime inftm-
nes nollent Iwftem aggredi , iit adverfos proctitrcrc. Patthi vero
flam Romanonim aciem , fpetftando miliiem pretereimlcm fervatis ordinibus , & tacui ptU
, teftiterunt ilb
miatientem Poflquitb autem fimo dato & clamore fublato irtuenint equites
eu ademennt t tum
nonnihil • quamvis mos ha mfinbSmiu fe Romani «t ufum fagittanim
, & equi Partho-
demum , fiianrrcntibtis etiam legionaiiis cum clamore ac fautorum ftrepitu
Amomiu, dcbclla-
rum funt perterriti & ipfi ptiufqulm ad manus vrnirent tctga verterunt.
eo pnlio , vehementer im-
nriim fe fnerans , aut ccrtc maximam belli partem confctorum
minebat"tentibus.
f Ubi veib pedites per ftadia (o. equires per triplum ejus fpatii pcrfccuti
tantum 80. moxque
funt confideretis exfis «t captivis hoftihm , invenerunt captos jo. cifos
tam paucos occiderent , vidti vetb
con fiderunt eu animi , durum efle repntsniibis , fi vitores
diem caftra revertentibus
amit-erent tam miltosquim defideraverant apud plauftra. Infcquemi
cunfh , unquam non ante
occiitreium in via pauci piimilm boftes , deiude plutes . denique
ut fe xgre i labonwe ut
fuli tc recentes : qui lacdlebam eos de irrumpebam undique i ita
ciflra fila fc receperim. ( Idrm. ) , ,
Praafpa vallum aggrefli , propugn atores terrueru nt. Ob quod
Abfc.iK Antonio , Medi ad
indignatos Antonius , dccumavit cos qui locum delenier ant , «t decunum quemque affecit hip.
autem hordeo pavit , pro rritico. (Id.)
plicio i reliquos
Romam habe-
frumentatores ab Antonio einifli , initio quidem , quum cibaria est vicinia
abfump-
rem comme Ilibus parandis facili fuflicicbant. Poftqulm aurem, propinquia omnibus
frument atum longiln abire opus habueru nt , evenieba t ut fi pauci emitteremur ,
tis milites
ronbus nudabamur
non modo nihil apportarem fed ipfi quoque perirent i lin multi . oppugna
rum perdebantur.
Pnafpi am barbaris erumpentibiu , multi milites , multi machini Romano
Undefatoai eft ut Antoniani , quum vidcient ur alios io obfidiou e habere, ca paterentur qui
r tempus eruption ibus idoneum obfarva-
obfeffi, ufu venire folent. Nam it oppidani diligente
quoties copias filas divideba nt , fubi-
bant & qui loris etant Romanos in cafttis msncincs,
rramenta toeibus vetb ad pagos «euntib us
tis incurfibus Sr «bfaeffu fcftlnato graviter vesabant i
i ad fuoa inexipct oti aggredie bantur. ( Dit,
molcftiam nullam «bibebant, palantes ac redcuiuc
}9<9 ,lSS«tiis Pn npciiu in Lesbo audiens Antonium in Media cum Medishyemarc Patthifque bellum ge-
ftatuit r Lesbiis
• rete illi reverfoin fidem ic committere, interim vetb in ea infula
pag. qoa,
eum' propter patris mcmoiiam libendflimc it recipientibus it detinentibus, f Id. itid.
obfidihncm producente Antonio , bellum permoleftum utrique parti fuit. Nam
gnatus
neque Antonius fine vulneribus it cidibus fuorum fiumenuri poterat : it Phraates
, verebatur ne , ii Ro-
Parthos quidvis potius laturos quam in caftris ir irt alieno folo hyemem
rrquino-
mani perdurarent in armis , deftimerctur i fisis , acre mutaro poft autumnale
, Antonius vel per
dlium ( Plutarch. ) Timebat quoque uc , fi diutius oblidio continuaretur
Itaque fubor-
fe vel auxilio etiam aliquo aotos , utbem incommodo aliquo afficeret.
, permoverent. (Dis,
navit, qui eum ad pacem k fe petendam , fpe ejus facile impetrandi
^'"Sumuntur Antonianis ftnmcntatoribus occurrentes initiis eos tritore |ulEr, & de pacecaptivoC- Termo-
nes cum eis fere re : quibus perfuafus Antonio. , mifit quctldam amicum , qui figna
eft, illa ut mifla face-
uuc repofeeret i ne videretur contentus fiigi & falnte. Cui rcfponriim
ret • pacem vetb & fccnritarem habiturum , fi difccdat continuis. { Plmjrtb. ) Atque ita Phraates,
in Romanos foiffet inve-
aurei fella feden. ac nervum arctis pulfans , poftqulm multis veibis
ftus, legatis ab Antonio miffis pacem ca conditione. ptomilir , ot contiimb «etcitum abducc-
renr. (D»*W[.4®8') ... . .... ... .
bus , tum civilibus tum militari-
Hoc accepto refponfo Antonius , quamvis eflet m concioni : fed vice
bus fccuttdiflimus » tunc tamen pre pudore maftitiaque in concionem non prodiit
bono ellc animo hor-
fua Domitiam Aenobarbum fubmifit , qui militibus hoc renunciarct &
taretur. £tintra paucos dies collegis vaiis abiit. ( Pluiarcb.) operibus qur ad Praafpotum op-
ortinu
pugnationem fecerat , tanquam in fociorum terra jam verfans , integris reliOis. Qu*
disiefto aj«»cre , Medi mox incenderant. (Dio , ut fupr.)
, M ardus
Quum autem redeundum cllct per eandem vum campcftretn & nudam arboribus
circa machinas Romanis
quidam adactus Parthorum moribus , cujus fidelis opera in pugna
gravem armis
probata fuerat . fuafit Antonio , ut fecundum dextros montes duceret , ncye
; id enim cap-
etercirum in locis «danis ac patentibus objicerer ratn multi* equitibus fagittarus ranirum viam
Phraatem cum cum comitate verborum ab 6ppugnat ione abduceret : fe indi breviorem
ralfe
Digitized by Google
fclrntttal
IM P E M A C~ED Q jy U m.'
bccvtoecm, & coproftorca. ad neccflimcs raslitom. HxcT
^nTu. ad cona^.Tum «.
molatis fc MC, a Patthu dat* paria, hdcrc = led ,
laodan, vior cotnfetid.i™ , 4 per vicoi £
cultos trxofmm, , hdem a Mardo poftulabao at ille
m Armenia liRcrct: atque ita vinctus pacate ducebat viocietidut» ic prabebat dL ™
per biduum (fliuni )
Tertia vero die nihil minis quam de Partho
cogj.ame Antonio , 4 fiW incedente pacis
diducta , confp, catus Marda. aggerem fluvii nape,
diruo, m . & multum aqttx dttfulum per v.am
qua ttanfeundum erat , mtellett, i Pattlus td fafli
tm ad remorandum agmen hac diflteu tate
obteOa t tnoxque rem commonflra,,. Antonio .4,0«;,
intentum efle in adventum hoftium Ille'
«cem inflruens tn.er oedtne, fpana ddponebat
, per quat jaculatore, funditoteique in boilem
prucurrnent. .pturn fc l>ar.l,l aperuerunt quat. cteun
led ubi levi, armatura ,n cos escurm aecepets illati daturi 4 prttu.haturi exercitum undique:
ique multis vuiucribu. eettocellinmt , L.l
|fumque ..«ttbuerutu . donec GUI. equites conglobati feccnmt
in cn. impetum , adetique di tece-'
runt , ut illo die nihil tcitannr amplius. {Id.) r “ ' [
Inde Antonitndo&tii qui faciendum eiict , quadrato
agnune i,ce faciebat, non tergo tantum
jlcd4 latet ibus fumatu jaculato, ttm funditoruinque pexl.d
io; equitibus admonitis, tu hofteml
aflultantem repellerent, rcpulfu™ veto non perlequerent
ue longtust atque ita Partb, per qtraira
diium non ma,otc tl ato quam accepto incommodo , fegnio
te, facf, fuut, cauiarique bvemem 1
cogitarunt dc abitu. {Id. ) • * #
'u,e quinto unus i dmrbus Flavius Gallus . vit
tes , a pollccmo .gtn.ne 4 a (ion, e aliqout equitesfortis impet4ravit
iudufltius , ab Antonio plores veli-
, quali egregium aliquot faci-
nus patraturus. Hic : tmperu temerartu tnhoftcm tnuito cum
dilcrimitK irmpit , atque dum car-
utun labora.it, lublijta mittuntur , ea quoque ut imbecilliora
ab hofte cafa (itnt ‘ donec An-
tonius , tota VI cum exercitu procurtetts , ceteros manifcftu pericu
lo eriperet, f Id 1
Parthos Huius undique fagtms duas legtunes opcrutlfe,
feribit fl.ru,. fili 4. W ia. 1 Ce.
cidiflc non pauciora tribu, talibus dicit PWei.r ,
relita veri, in tentoria quinque (Lio-1
ruo, antlia. In hu nat 4 Gallus quatuor fagu, u etansh
xus : qui ex vulneribus puftil momtu.
cll. Antonius mtferi fe affli&un (auctos ctrcumcutfando
coiifolabamr. Illi vero leti ptenfabant
ejus dexteram , rogibintqtle ut feipfum curarer , necaffliaarc
r amplius, Trapceatorcm sppellan-
tes, 8t falvos ic fore dicentes fi ille bene valear. (Pluttrcb. ) r‘
1'atthos jam lallo, 4 defpcrabundos haec viiloria in tantam
aexit contra Romano, fuper-
btam , ut juxta caftra pernoaarenr , fptrama fr mox ditepeuro, pecuni
as publicas 4 drlcrta
remoria. ( Id.) Qua note Romanus quidam ex clade Crafflana fuperfl
a Parthico labitu caltri.
adequitavit , 4 falutc Lattnc data . quum fidem ipfo fcdOct
, quid immineret edocuit i iam
aflututura cum omnibus coptis Regem t monuirque ne in dcitina
to itinere pergerent , fed retrb
euntes fy vcftna & montana loca peterent ; nec fic quoque hoftem
fonalfe iefutueum pnedi-
ccns. [ Flens , hb. 4. CAf. io. Vt&ci. P At er cui. lib . 2. c*p. 82. ] *
Prima luce huftium plutimi affluxerunt . aiuotqnc equitum
ftilTe non mimis 40 miilix •
Rege cohortem quoque qtrat corpus tuum fflpabar perpetui, ,
(inq ad iodubirataro 4 cct-
um v, Oraram , mittente. Ipfe entai nailt interfuit pugnr.
Antonius vetb fublati. ad cccltim
rnxmbus vota ftett, ut It quod numen parum aquis oculis fpcetiil
cr felicitatem ejus ptiftiuam ,
lin tpltus caput avet teter adverfa omnia : ea, ero exercitui
viOorix faluique contingerer
““““ ■“"•■rnie n-onunorum minmm. rurstlm deftfli (unr. f Id
1
Qttum vero pe, cl.vum qt, cudam delccndentibus infidiati Parthi
incumberem , 4 emiffls fa-
jqirtis in modum grandi ms « obrurrenr ; gravis a, matura milites, receptis
in medium vclio-
|dus , tn findito genu fubiederunr , elanfque lupet capita
fcutis teihtdincm (icerunt : qua ic fuof.
que ab bollium fagltlls , In clypeotum convexiutem lubricitarc
dclabentibui , proecaerunt
11 Id. c» Fler.. M. 4. rup. ,0 trn.im . , Ili. a. S,ra„S,m. „p. ,|
Parthi , qm nihil unquam hujulmod, vtderant , pittatua eo. ptnprcr
vulnera concidife ac jj
nmnl omna pofle concidi , ptojciiis arcubus ab eqnfi defiluerunr i
4 fumptis coiit, s, ad caden- 1
Ium eos aatuetbtts nodans ptnytus accnrtaom. Tum Romani fe
nusim efcentes , figno dato
phalangem explteuaunt , fublitoque clamore boilem i fronte adorti , fodiend
o pilis ftetnendo-
que primos , untverfq. in fogam venerunt. Qua ra barbaris adeb miraculo
fuit, ut coram
|unus vocem hanc emtfent. I,e & i.n, v.i.„ , . Mrui v„ v,g„tJ Iim fdm4 /
r, a mi PdrtborHm ttU fuftjhs. ( FUrus, PUtarch. & Die ; ut fuor.) 7
Eadem tamen cemmiiu repetebantur quotidie: quod ut parim
itineris Romani perficerent ,
.•fteit ( Plnturch. ) Cumque quut.es pruna lucc moverent, toties urgentibus Partho
rum Cteittii
ndclbrentur ; Antonius abcuntuun agmen in quincam horara continuit ,
fuifquc fidem cor5bn-
norem fecit: qua perfuaiionc digrcfiis inde Parthis, juftunj «cr reliquo
die fine interpellatione
jonfecrr. ( Frmtnn. hb, 2. Struugnn. cap. ult. ) 1
Fame deinde laboravit «ercirosi quod frumentatio impediretur
crebri, pneliis , 8c deficerent
mol*: qu* magna c* parte rdiCix fuerant , jumentis pania mortuis,
partim «rotos & faucios
/ehemibos. Fertur chan.cem Atticam tritiei quinquaginta drachmis
v*nxlTe, & hordeaceos pa-
nes repenfos pari argenti pondere. Vcrfi deinde ad radices & olera, incider
unt in quandam
herbam qu* manducata afferebat infimam. Omnes enim qui eam ederant
, lapides effodiebant
& tranfinovcbairt , rem valde fenam fe agere putantes : tandfrnoue
bilem evomendo, quia
vino caicbant ( quod unicum huic malo erat remedium ) moriebantur. ( P/utArc
h ) *
Ftlte in csUtt, ingeatTagee. ad boilem petfogcee eorpeum cl>. Ac,
nifi rerfoga, Panhi io
tcliquorum
Google
ic juaa
SLhni^
■ ttiiod
1 Aer
Is-lfZt &T AS MUNDI VI. iluJuu
reliquorum confpc&u fagiteis confcciflcnt , videbantur omnes ad barbaros tran lituri. Sed Par-
thorum crudelitas eam defecbonem inhibuit. ( Di» , m \«. 409. )
19&9
Multis Tuorum pereuntibus , nec Parthis abfcedentibus , Antonium tradunt Gepius exclaroafle,
(f /utia im ! mirantem illos dedes mille viros , qui ductu Xenophontis multi» longius iter ex
Babylonia conficientes, atque cum hoflibus longe pluribus dimicantes , incolumes evaferunt.
( Plmarch. )
Parthi , quum perrumpere agmen Romanorum non valerent neque diffiparc ordines , fre-
quemet vcib vidi tuiilcnr & pulli, egcruiu denub pacate cum aquatoribus Se frumentatoribus,
ac nervos oltcndcntes arcuum tuorum rcrnillbs , recto (e abire dixerunt , Se hunc finem facere
cos confc&mdi : paucos Medos foliun unius aut alterius diei iter fcquururos t Ted nihil eos fa-
tigaturos , tantum proteduros remotiores vicos. His didis falutaiioncs Se benevolenti* de-
monftrationein adjunxerunt. Unde perquim alacres redditi funt Romani : atque Antonius co
nuntiaro campciltia potius cupivit petere , quod via montana diceretur arida dic. (Id. )
Quum in co ille edet ut id exequeretut , venit quidam ex caftris hortium Mithridates nomine,
confobrious Monxlis illius qui ab Antonio, tres urbes dono acceperat : pctiuqtte mitti ad fe
aliquem , qui aut Syriaca aut Parthica lingua pollet fecum colloqui. Ad quem cum Alexander
Antiochenus familiaris Antonii accdfillrt, indicavit illi, in altis illis quos videbat collibus
Parthos cum omnibus fuis copiis latitare in iniidiis , ut ad campeftru deflcdenres opprimerent,
monuitque ut per montana ( qua: uihil aliud moltrtum haberem prarter aquarum inopiam unius
dici ) iter continuarent. Cujus conlilium fecutus Auronius , Mardo ducc , nodu per monta-
nam viam perrexit 1 juffis prius aquam fecum deterre militibtu : quam muiri , valis carentes , aut
in galeis aut in coriis conluus portabam. {Id,)
Parthi , re per nuntios cognita , noCtu prxtcr morem fuum eos perfecuti funt : oriente veri»
Sole agmen extremum carpebant , felium labore ac vigiliis ; nam ea node ftadia 140 confixe-
rant t quamvis non ^xpcdarcut hortem lupcrvcnturum tam cito: quo magis eorum animi de-
jcdi funt. Et liris intendebatur certamine : cogebantur enim pugnando iter fitccrc. (Id. )
Interim primum agmen incidit in fluvium , fiigtdum quidem & limpidum , fed faifum medica-
tumque qui bibentibus ftarim tormina ventris ciebar , Se litim accendebat. Quod quamvis
Mardus prxmonuerat , nihilominus repuli» obllantibus avide hauriebant. Antonius autem in-
itans , precabatur durarent paulifpcr . alium enim non longe abcfTc fluvium potabilem 1 dein-
ceps fupcrclfc viam aiperam Se inequitabilem , a qua omnino ncccllc fit hortes recedere : firmi] que
receptui cecinit , ut faltem in umbra milites (e recolligerent. ( Idem, cum Flora, Ub. 4. cap. 10. )
Quum ergo figerentur tentoria, Parthis ex more dilccdentibus , Mithridates rediit: occurrcn-
teque Alexandro monuit ut paulum quiete refedi univcrli confurgerent , Se properi tranfirenc
fluvium ; quod is ellct perfequendi terminus. Traditaque funt ei ab Antonio pocula permulta
aurea Se phiala: : ex quibus quantum occulctc verte poterat accipiens ille difccfm. ( Plmarch. )
Reliquum iter ejus dici nemine infertante peradum ert. Sed nodem fcquentcm ipli libi red-
diderunt gravidinum & pcriculofitfimam. Nam quibus erae aurum argenturove occidebantur
fpoliabanturquc , Se (artirer jumentorum pecunias terentium direpta: funt ; poilrcmb , fupcllcdi-
lem Antonii , pocula mcnsalquc pretio! as conciderunt & inter fe partiri fnnt. Itaque exorto
magno tumultu ac trepidatione in exercitu ( putabant enim hoftes invalide (arcinas & diripere)
Antonius accitum libertum fuum coegit jurare , contollimini fe illum quamprimum juberet , &
caput ablaturam i ut nec vivus veniret in poteliuem hortium, nec agnolccretur mortuus. ( Id.
cum Floro , ut fupr. dr Sexto Rufo , in Breviario. )
Amicis collachrymantibus , Mardus jubebat Antonium bono ede animo ; quod fentiret in
propinquo ede fluvium: firoiilqoe alii nuntiarunt mmiilrum natum ex ipforum avaritia mutuif-
ejuc injuriis. Quamobrem volens turbatam St difperfam multitudinem componere , caftrame-
tandi lignum dedit. Et jam dilucebat , Se exercitus ledatior incipiebat redire in fuos ordines ,
quum extremum agmen fenfit fagittas hortium, 8c levis armatura pugne lignum accepit: fcu-
tati verb fimiliter ut ante conglobati , tertudiuc furtinebanr fagittas non audentium congredi.
Dumque ira paulatim gradum promovent , ubi a primis confpcdus ert fluvius , equitatu
hortibus oppolrto , Antonius ante omnes trajiciebat infirmos. Et jam pugnantibus quoque ti-
mor ac labor minuebantur. Ut enim Parthi viderunt fluvium , laxaris nervis jubebant Roma-
nos tranfirc bono animo , prolixe laudantes comm fortitudinem. Ita tranfgrcdi per otinm ,
curabant corpora : deinde pergebant iter facere , non admodum fidentes Parthorum pollicitis.
( Plmarch. ) i j
Cxfar Octavianus , rebus Siculis conftitutis , Idibus Novembr. ovans ex Sicilia Romam ingres-
fus ert : ut ex Fartis triumphalibus marmoreis liquer. ( Infeript. Gru . pag. CCXC V II. cum
Suetonio in Odav. cap. xx. Dione , lib.49.pag. 400. dr Oro/io, Ub. 6. cap. 18.) aurata quoque
in rortro rtatua illi poliet, qux ad veram ertigiem erat cxprelTa , cum hoc tirulo: Ob pacem
pofl diuturna bella terra marique redditam. ( slppian. Ub. $.pag. 7*C>. ) Et. natis 18. ille tunc
agebar annum : quo modo jlppiani illa accipienda funt verba. ( ibid. ) U vi It m It ren
imi Kj iixtei.
Tribuniciam quoque potertarem in perpetuum Senatus decreto accepit : invitatus hoc honore
ad Triumviratum deponendum. Qua de re privatim per Bibulum fcriplic ille Antonio. [ ylpptan.
ibid. pag. 747- Orof. lib. 6. cap. 18. ]
Antoniani , fexto a novimmo prxlio dic , ad Araxem fluvium pervenerunt , qui Mediam
( Atropatenam ) dirterininabac ab Armenia. Hic profunditate Se violentia difficilis vifus ert
trajc&u : increbuiique rumor , hortem in infidiis ibi fubfidcntcm traalcuntcs aggrefTurum. -i
]
Pollquim aurem tuto tradudti Armeniam iniere , ranquam rum primum ex pelago ad terram
i
appu-
J M PEl ^ MACE DO N Lf M.
appolilf™ , Morabam & in mutuo. compfrxm cum hchr
Cjuura veri tranfircni per affluentem regionem , poil longam inopiam vmir
ero
roeWTI qaudto ~
r P? 8 “
Hic hydro,
deejne ,, ci,
rec cnici & cmliac
s fitos is morbis laborare Carane. (™/„Zu
Antonius P f‘' : 'D‘
. compenr defideraa yigioti millia pedi
“ : tam , equi tum oualu or
dln"J'T "OOV" ho'Us • morf.0. SZpftT/OlTTo
exercitu haud annus part quarta inditum , calonum Crraiumii, ? i . “?
..«rutorum ,i, ulla fu^erfuic Hanc ^cn AnrSTCm Tam ouS ^ ' “Pa-
Dic riamXXI.
vocabat.trecenta /A j. „p. 8a. )
/a tere. millia
( reUei. palluum 8 * ‘I011 *>»>“ «■««. «»»-
fligi ille emeti fu. efl.
eft itet 1 Phraatis ( live Praeibis ) per dica XXVIL ouo J C;on!m“mm
pugnando tcpulii fum. Quod Ii adhiiffent illa rquLum X V I r “l'ia ^.Wh j?101 *
iliorum & cum eis conftaari alfueta, ou* Arta”ufdc7A™™L m J5"r?2‘ Plt'
potu.lTent toties fugati Paithi inllaurarc ptxlia , Romanis cos moHitT*'!!^ ’ °af>
gatos perfequemibus. Omnes igitur irritabant Antonium ad |S7L° faZj jTf P"*"
Sed ille conl.lio ufus. nrqoe proditionem exprobravit ei, ueqT de hTTc 7 A“T'™°'
fcSif**- *«“* - ** ** i-T t ZErZLTSZ
in “aZT:'^ • »1— ■
circa octo millia hominum in via icmpdl-ribiis amift.
(IU. «, ™t0
Et per montes Annem* glacie inteOos iter facientes vnlnlZ Z JL ,7 "**r*k .* Anttn. )
moledabant. Idcirco multis mortni® , multis ad bellum inurihbo* .,tCcP*rant » maI,n5<*
non frteba. h» fu, gula audire , ', £** ’ <•“
Aimeni* , quamvis ci , qubd Ce dcfcniifTet fuccvnfcrer ar n? r * udaret. Regem ?erb
blandiendo demeruit , ut ab eo pecuniam ac alimenta acciperet ' Dcntaae *"
^tn" fc«* —
hyberno tempore ferre milit« non pollent; regem
adulando^ lc po^itan^old^J^" j-an^e^r^^
r
*
cft^pud^*Or^aui*Hb!,^ Teutpa^p^TerfiighT^j* ittcfcdfblli^ t-*— »
Paucis deinde
aliquanto comita
faSnseft, ,-tfTlafe Z^.ZT’
it ad mate, [atque in ca
tui deieend'qK?^" "«"« Socior
iUlo ,
polito [ Leuce r™. appellato ] fubllitit , ut Cleopatram opetiteiur cttiusTix T Sld?l?emHuc
bat. Itaque conjecit Ic liatim in vinum & crapulam , inter qu* crebri ctiK™ ?°ral’n8™-
portum eft delata. [ PWxi. i„A,„.n. ]
Iu arta ‘ rP'c“lil™ur,
TulitillaCleop
quoad
mihtibos magnam vim vcftinm & pecuniam.
Sunt qui dicant a^
tomum ab illi lumptam , S : pteuniam de luo . ut
Ii ilfa dedilfe, , divifnlc l /d .i j w^ t?
re . ita fetibit Dio. Allatx fuut ei i Cleopatra pecunia- es uuibm, a t di k ,) Q?SdC
rios) lingulis legionariis, ac ratam aliis portionem divilir- & qimi^ea-^iT*"'^1 r‘ic"a'
rent, c« luis (acultalibus tdiqoum addidit; Clcop
Multum enim ei etiam amic, contulerunt ^un atr* futis etiam fumm,^1""*1
i^iC Ti^^,
nlns ^gypt
in e. um abitt. [ Di. , /b,r. pa^.4 , o. j * ' H“ “*“• Ant°-
Herod , uxocc qui Mariamtnc a&duis p.«,bm cum obrun
dente ut fratri fuo Ariftobulo
dcbittuu Puntificatum rciUcrc. advocaro amic
sandrsm mvcftus elt , quali cllm tegno fuo uifidi orumarcturconci. lio
* ,oerm„l.n.,
i, verbi, i„“. c1™ All,
puerum ttatufirirqut. Ne tamen pietatem erga
tetut , nunc fe qus filio Pontificatum redditurumeam, dixit«ttt
, cui ifqT ..«et lTudines IfArn.Ti v‘id7
inx ncl us ^
tem imnomeam, ptxlatus effet. H.c Alexandt.
ptx ga^io Tx co^Tui^^TuS^
fc dolem ambiti segi., , lachrjrma, fiidlt, lefeq :
ue de hujuCuoji ct.miue pusgavit
fih, houoie adi, ie u, pollemm reg, obfeq Tivo ldhi K amAnml
uen.i irut. fore° pollicita Ex fK
Se.rns Pompeius , quum Antonium advet
veri) Furnium, Alut eo tempore prxfirdhlmfam, parum
iu Media fottunam fenfdTe inteUcxiffit, Caiu
amice eu-a f, ,tf~-l,.„ii m
manfit: fed Ipe concepu, aut fitccelfutum fe h unive
ftltem 10 p« em ejus cectptcodum , quum & ex tfum Antoml «Titi 'ilt^ Tw
Sicilia & aliunde muiti ad cum vnS par
hm oatcrnx glotix optmone , patttm inopi i exci
* ad occupandam Aftx coo.ineutcm oppofitam ) & habu um ,cl„r aplu "“Ta t'„ri„m
fe accinxtt, teccoti c.emplo UbT^uui^o'
mcurlavcrat , antmo obvctlautc. (vfpp/ae./,fi.s.w. 747 .ft-,. W P Jrt ' 4
Antootu, , quum m focmtmu «aljfe terram
, aSis Pompeti cognuhf ci , fi ab armi, dif
ccfljir«, vernam ac aimciriam ptomjfit. Pompeius, quum ira i !d
nio , propter acceptam calamitatem , dc qubd h Aatim^in Ammim ahi.e» • "nro
fiituto fuo pertexit. [ Dii, iM.] Ad utrumque verb viamubf munie “s1""
miffis , fe idi amicum & focium ofrtttbit “e,Ti hT Z Z “ * ,AnK>ni T
berct, Intcnm ad Thraci* Pootique dytuliai alios legatm cUm
uoo mtpettatet , per Pontum filgetetn Armeniam. mi„eb« , cogi!^“Ff°TSlam
Ad Partha ,mm legatore^ SJgfc
tan. ad bellum mitulum caAfhun adversd, Amoniutn
libente, fe duce ufnos Tom no',^
Antonius^ quatuptimam audi», de Pompeii con„T
ht;,d ab itinere quidem fuo non reflem,
J. Vjftrii AntuU. Pan p. ff.
r Pf_ MT A S MUNDI Vl
Marcum vero Titium , qui quond^u» ad fc i Sexto Pompeio de fciverat , ducem adtfersiij cum
ddignavit : ut clade & exercitu accepto e Syria , Pompeio bellum molienti rclilferct totis viri-
bus j quod fi in fidem Antonii mallet recipi , adduceret cum honorifice. [ Id. & Di, , ibij, ]
Legati qui a Pompeio ad Parthos milE fuerant , comprclicnfi ab Antonianis ducibus , per-
duci iimt Alexandriani. Ex his ubi lingula cognovit Antonius , accitis legatis ad le tnillis , cap-
tos illos eis offendit. Q ii cxcufabant hominem juvenem in extrema calamitate conflitutum ,
metuentem ne rcpulfam pateretur ab illo» coactum rentare vel infcliiiliraarum populo Romano
gentium animos : quod fi compertam habuerit mentem Antonii , nihil opus fore aliis foli^fta-
tionibjs & artibus. Id ille credidit, ut homo minime malitiolus, Se ingenio limplcx ac magna-
nimus.AppUn.
[ 749. ]
R<> n* inllituenti ad Antonium navigare Odtayiar annuit Carfar : non , ut plcriquc tradunt,
qubd illi indalgetet j verum quo contumelia atfeda dclpcCtaquc colorem prarberet bello mo-
vendo boncflmn. [ Plntarch. in Anttn . ] Ea Athenas veniens , ibi hyemavit. [ Appfrn. Ub.
S • Pfg- 7JQ.]
Jam Medorum, regi [ Artavafdi ] cum Parthorum rege [ Phraate ] Se rege Aimcnioruml
[ Artabaze live Artavafdc ] limulras iiitercdfit. Armenio enim fucccnfebat , propter indu-
dtos fibi ab eo Romanos : Partho, quod neque prardx Romanorum magnam partem, neque
ialium ullum honorem ab eo acccpillcr ; & regnum quoque fibi ab eo auferendum metuerer. Po-
lemone igitur [ Ponti ] rege legato ad Antonium milio , amicitiam ac focietarcm ejus expetiit:
cumque accrtfcns , copiarum Iturum auxilium illi elk pollicitus. Qu* legario Anronio admo-
dum grata fuit. Nam qux una res ad. debellandos Parthos videbatur ei dcfuilfc , quod mi-
niis ab equitatu & fagittariis firmus vcnillct , eam acccdcrc libi putabat , danti magis quim
accipienti beneficium. Indeque magna infiuus fpe , paravit iterum per Armeniam pergere ,
convciuoquc ad Araxem amnem Medo , rum bellum movere. [ Plnureh. in Anio*. Dio lib.
49- f*g. 411.]
Ad Octaviam Athenis commorantem litteras Antonius dedit , quibus mandavit ibi ut ma-
neret s lufccptara expeditionem ipfi fignificans. Illa quanquam id xgre tulit Se odorata cll pre-
textum , qnelivir per litteras tamen qub mitti vellet qux attulerat ei. Attulerat aurem multam ve-
llem militarem , magnum numerum jumentorum , pecunix , &: munerum ducibus amidfque j
ejus infuper duo millia dclc&orom militum in cohortes prxtorias infignibus armis exornatorum.
Hrc Niger quidam Antonii amicus ab O&avia milfiis expofuit ei *. meritis St convenientibus
additis laudibus. £;usque St alia dona & milites» quos in hunc ea finem a farte fuo petierat
accepit Antonius. ( Ibid. )
C ' copae r* , verita ne a fc O&avia abllraherct Antonium, cum fc deperire fimulabat ; corpore
fo; nincis artibus ita rabefa&o , ac fi illo orbata non dudlura ulrra fuillct fpiritum. Quibus
vicius Antonius , otniisi profeitionc ad Medum (quanquam nuntiarentur res Partitorum agita-
ri (editione ) Alexandriam rcgrclfus cll. ( Plnt*rch. ) atque ita deinde magis adhuc amori Se impo-
Jllur* Cleopattx fervivit. (Dii , f*g. 4» i. J
Arravafdcm Armenix regero Antonius in yEgyptum , unquam amicum, evocavit,- ut ibi fine
|labore comprchcalum occideret. Quum autem is , dolum fufpicatus , non vcnillct ; rationes
'cum aliter decipiendi iniit: neque enim iram contra cum palam ferebat, ne eum ad bellum
excitaret. ( Dio , ibid.)
C Furnius Alie prxfcdlus ( quem magna; virum authoriratis , atque inter Romanos ploquen-
titTlnum fuilfc , in Plurarchi Antonio 8c Hieronymi Chronico legimus ) Pompeium pacate ve-
nientem , excepit» nec ad arcendum validus , nec compertam habens Antonii fcnrcntiam. Ubi
veto vidit exerceri ejus milites, dclc&um lubuit c< provincialibus : aceivitque Aenobarbum du-
cem vicini exercitus , Amynta quoque propere vocaro in auxilium. Qui ubi celerircr conve-
nerunt, Pompeius querebatur haberi fc pro hoile, quum iniffis legaris rclponfiun rxpe&aret ab
j
Antonio. Nihilominus volebat capere Aenobarbum, prodente ejus familiari Curio: fperans in
eo magnum momentum. Ii incideret permutario. Sed proditione detecti , Curius in Romano-
rum confillorio coargutus dedit fupplicium : Pompeius vero Theodorum libertum , folum eius
conlilii conlcium, quali id clfutiflet, interfecit. (AppUn. lit.f.png. 749,)
Deiperans Pompeius a fc falli polle Furnium , Lampfacum per proditionem occupavit!
ubi habitabant multi nominis Italici , in eam coloniam dcdudli a C. Cxlare : inoxqua magnis
(lipcndiis ad militiam pelliciebat Italos. Jamque ducentos equites St nes legiones habebat
quum Cyzicum terra marique aggrclfiis, utrinque rcpulfiis cll : erat enim ibi qurdam non
magna manus Antonianorum milirum , gladiatores qui ibi Antonio alebantur cullodienrium.
Reveritis igitur in Achxorum porrum , frumentabatur. (Id. ibid. )
Qjum Furnius abltincns a pugna , femper ei callra admoveret cum multis equitibus , nec fru-
mentari linens nec uibcs occupare: Pompeius crftra ejus a fronte adortus cll , circummilTis clim
qui a tergo idem facerent : quaraobrem Furnius in eum verfiis , captis a tergo callris ejedtus cll.
Fugientes per Scamandrios campos Pompeius multos occidit : madebat enim campus ab imbri-
bus. Qui evalcruut , receperunt fc in tutum , impares inllaunndo prxlio : quumque (implementum
acciperem c Mylii , Propontide , cxterilquc lods : egeni homines cxhaulh' exactionibus libenter
mercedc militabant Pompeio, celebri propeer partam ad Aclurorum portum viiiloriam. (Ibid
\P*g- 7JO. )
Quum egciet equitatu Pompeius , ac proinde male mul&arcrur in pabulationibus ; audivir alam
equitum Italicorum ad Antonium iter facere, millam ab Ofhvia hyemante Athcyiis: moxque
mifit q ai auro cos corrumperent. Hos prxfcs ab Antonio Macedoni* prxfeclus comprehendit , Se
aurum dillribuit militibus. ( Ibid. ) *
Pompeius
te »ttir
Amtoto.
! fcriodi
Ana itt
IMPEH. MACEDONUM.
:
Munii. S27 lolitp
Pompeius occupatis NiC*i Nicorncdiaque , pecunias luculente collidebar ■, magnis per om-
nia 3c ini peratis {uccdTlbiu. ( Ibid. )
Furnio non longe ab eo caftrx habenti , prima- £ Sicilia vere ineunte venere naves 7°. «Jit*
folas et Antonii clatlc Crfari contra Pompeiam commodat* fuperfuerant : finito enim bello Si-
culo, Cxlar eas dimiiir. Venit Se e Syria Titius cum aliis izo. navibus, atque copioto exer-
citu : 8c omnes Proeonnefiim appulerunt. ( Ibid. )
Territus igitur Pompeius, qui adhuc patatus fatis non erat , ea loca petiit ubi maxime effu-
gere pollet. Vcrilm Nicomedi* deprehendis , pacem per legatos petiit: ipero ejus impetrandi
in beneficio , quo Titium ipfe quondam affecerat , politam habens. Sed Titius pacem fe ei ,
nili navibus St copiis omnibus libi traditis , conceffutum negavit. {Di» , pag. 401,403.)
Pompeius igitur , dcfpcrata it mari falute , apparatu graviori in naves conjcdo , eas incen-
dit : rcmtgclque armavit , ut in terti majori ului luturos cum cacteris. {Id. ibid. pag. 40 j. Ap-
pi*». pag. 7jo. )
Herodes , vetitus ne locrus Alexandra nimio rerum novandarum (ludio teneretur , juflir eam
continere (e intra regiam , & nihil propoteffate agere: aeque ita obfervabatur ea a diduc ut ni-
hil , ne eorum quidem qu* ad quotidianam vivendi rationem attinent, cum lateret. Quam fer-
viturem quum ferret ilia indigni (Time , milic ad Cleopatram litteras * prxfenrcm rerum fuarum
(latum deplorans, & ut opem aliquam libi afferret rogans» Jubente vero Cleopatra, uc uni cum
Ariltobolo filio clam in Aigyptum ad fe confugeret , paratis duabus fandapilis , quafi mortuis
efferendis , in eas (e & lilium include : jiUlij famulis conlciis , ut eas nodu efferrmit , 8c ad
paratum navigium, quod cos in Asgyptum deveheret , deportarent. H*c apud S-ibbationcm ami-
cum mulieris Aslopus fervus effutivit ; pui.uu cum non infeium ejus confflii. Quo cogniro
Sxhbation, qui hadenus inimicus Herodis erat, fufprdus quafi focius inlidiarum quibus Anti-
pater veneno fublarus cfl , arripuit occalinncm conciliandz libi per hoc indicium regi* bene-
volenti*. Rex Veri) palliis Alexandram tentare negotium , in ipla fugi deprehenfam retraxit.
Veniam tamen erroris dedit, non aufus ei mali quicquam facere. Verebatur enim non cella-
turam Cleopatram , odii tali anfa pubica : quafe fironlafr» magnanimitate , volebat per cle-
mentiam videri indulgencior. ( Jeftph. Hb. 1 j . c*p. 3 . )
CaiTius Parmenlts , Nalidius , Saturninus , Thermus , Antiffitis, aliique Sexti Pompeii honorari
ami.i , St charillimus ei Fannius, & ipfc Libo locer, ut viderunt curo ne poli adventum qui-
dem Titii , cui Antonius Ipfum commiferat , delinere cum pountiorc bellum gerere ■, dclpc-
ranint de eo , padiquciibi iplis fidem , tranficrunt ad Antonium. { Appi*», lib. J . p*g, 7JOj7J !•)
Pompeius ab amicis dellitutus, fccdlir in mediterranea Bithyni* ; petens, ut ferebatur, Ar-
meniam. Eum caltris nothi cgrcflutn clam pcrfcqEicbanrut Furnius St Titius , & Amyntas
cum cis : peradbquc magna contentione itinere circa vclperam allccuti , finguli callra-
metiti funt circa tumulum quendam abfquc fblsi valloque, uc fero diei fcffjque. Ineo (la-
tu Pompeius nodu immiiTis cetratorum eribus millibus , eos invafir cubantes aut proliiientes e
cubica lis , qui omnino nudi fugerunt turpiter : potuftquc Pompeius , li eadem node toris vi-
ribus cos invafiflet , aut fugatos pcrfccutus fuillct , abfolvere victoriam. Quod cilm parum
ille animadverteret , nihil inde lucratus cfl , nili qubd perrexit meditetranea petere. (Id. ibid.
pag. 7jl. )
Hoflcs vetb conjundi fcqucbantur , frurrmtantem impediendo ; donec inopia prefTus petiit
colloquium Furnii , amici quondam Magni Pompeii , & dignitate pr.tftantis , monbulque gra-
vioris exteris. Stans igitur in ripa incetiabcntis fluvii, c;us fidei commilfutum fe dixit , ut
(e inceretur ad Antonium. Quo rcljxmdeiuc, non libi , fcd Titio ab Antonio commilfum hoc
rui ile negotium : Titii fidem Pompeius habens fufpedam itcriim fe Furnio dedebat , rogans ut
^eriperetur. Id quum non impetraret , petebat ut (altem ab Amynta acciperetur : illo vero
legante Amyntam faduaim id quod con;undum fit cum Antonianorum mandatorum exccu to-
ris injuria, folutum dl colloquium. {Id. ibid. p*f. 7J 1, 7ja. )
Furniani putabant fore ut Pompeius inopia coadus lcquenri die fe Titio dederet. At ille
nodu inccnus ex calhenfi more ignibus , St tubicinibus per ligna vigiliarum nodem dillin-
gurntibus, clam cum expeditis caffris Icfubduxic, ne iplis quidem prxmonitis, quonam ituri
dlcnt. Cogitabat autem reverti ad mare. St Titii clalTcm incendere : quod fortafle perpetraf-
fet , ni Scaurus rramfugiens , abitum eju* Se quam viam ingreffus fit indicallet ; quamvis igna-
rus propotui. Tum Amyotas aim 1500. equitibus eum pcrfccutus dl carentem equitatu : ad
quem appropinquantem Pompeiani tranficrunt , pars occulta fuga , pars propallm. Pompeius
pene dclolatus ; Se fuos jam metuens , Amyntx fine conditionibus fe dedidit , qui Titii condi-
tiones rdpucrat. (]d. ibid. pag. 7j 1. )
Midaii , quod opidum Phrygi* cfl , deprehenfum circundarumque Pompeium i Titio de
Furnio captum fuillc fer ibit Di». (pag . 403. ) Exercitum ejus a Titio adadura ut Antonio fa-
ccamcntum dicerer , Appianus. {pag. 7$).)
Antonius certior hac de re fidus confdlim per litteras Pompeium mandavit interfici : paulb
vero pbil poenitentia dudus , falute cutn donari jullit. Atqui cilm priorem tabellarium poffe-
rior prxvcniflet , Titius acceptis deinceps etiam (criptis de mortis fupplicio litteris , ac vel
feriptas eas rcipsa pollerius clfc rarus , vel cognita quidem rei veritate fidetn habere nolens;
ordinem litterarum, ut libi reddit* erant, non lenfum , fccutus dl. (Di* , pag. 403.)
Suor qui dicant , Pompeii mortem manda fle , non Antonium , fcd Plancum ; qui Syri* prx-
fes folitas fit in majoris momenti luteris nomen adferibere Antonii , St uti annulo iplins ligiu-
torio: five feiente Amomo, ( feribere tamen nolenre , vel propter Pompeii nomen, ve
propter Cleoparram faventem ei ob patris Magni memoriam) five per fcipmm , caventem ne
J. V feri t Annat. Pan j»ji. V u u ij Pompeius
I
fzS
Pompeius ' prxbcret AlT A S difli<iii
aliquam occafionem MUND Cxfari Sc I VL
Antonio , nevc Cleopatra ?avorcm !
in Pompeium transferrer. ( Appian. Itb. $. j>ap. 7J J* )
Atque ita Mileti Sextus Pompeius cfl interfectos. (Id. ibid. Strabo, lib. ; . pag. 141.) L. Corni-
ficio & Sexto alio quodam Pompeio Confulibus. ( Dio , lib. 49. pag. 40J.) de quo, in libri Li-
viani 1 5 1. epitome, ita legimus. Sftr. Pomptini, eam in fidem M. Antonii veniret , bellum ad-
vtrfui eum in Afia moliens a legatis ejut opprejjut efi. Er in Orofio, lib. 6. cap. 19. Pompeius
fugiens , 4 Tuto CT Furnio Antonianis ducibus [ape terreflri nava/ijue bello vittut & captui , ac
pejl paululum interfiemus efi. Et apud Vcllctum Paterculum, lib. a. cap. 8?- Sextum Pomptsusn
Antonius , cum dignitatis quoque jervanda dedi fer fidem , etiam fpiritu privavit. Et in capite 79»
plenius. Pompeius Afiam fuga petivit : fufiutpue Ai Antonii , cujus opem petierat , dum inter
; ducem 07 fuppticem tumultuatur , & nunc dignitatem retinet nunc vitam precatur, a Titio jugulatus
efi. cui m tantum duravit hoc facinore centraRufg odium , ut mox , ludos in theatro Pompeii fa-
cient , exfecratione populi fpellaculo quod prabebat pelleretur,
Cxlar O&avianus, mortis Sexti Pompeii causa, ludos equeftres exhibuit 1 Antonioque cur-
rum ante roltia 8c ftatuas in templo Concordix pnfuit: potcflarcmquc dedit ibi cum conjuge
Sc libetis convivandi , ficut znti libi decretum fuerat. Nam adhuc fingebat fc cllc ejus ami-
cam: cumque de Parthica clade confolatus cll, invidiamque adversus Ic, vidotix Siculx Sc
honorum ob eam decretorum nomine obortam expofuir. ( Dio, lib. 49. pag. 40}.)
Ih fefto Tabernaculorum noviu Pontifex Ariftobulus , adolefccns 17 xtatis annum jam
egrellirs, facris^ixta legem operaturus ornatu pontificali ad altare acccilic , ccremoniafque de-
center peregit. Cujus eximia forma Sc (latura q uim pro artate procerior , tota facie generis di-
gnitatem prxferens, convertit in fe multitudinis oculos fimul 8c (ludia, reputantis fecum etiam
avi Ariftobuli memoria digna facinora. Vidi igitur affcdu paulatim fc aperiebant , confuli
nimio gaudio, nec continentes fauflas voces ac comprecationes i licentius, quam fub tali rege
decebat , proferentes debitam familix beneficiorum tum memoriam tum gratiam. { fofeph.
lib. ij. cap. 3,)
Pcrada fellivitare dum apud matrem Alcxandram excipitur convivio , rex Herodes co-
mitate pertrado in opportunum locum adolclccncc, offendebat fe paratum in ejus gratiam
juveniliter cotludcre. Cumque loci ejus nitura ellct xlltiolior, cirb defefli relido lufu magnis
pifcinis, que ibi circ» aulam erant, imminentes frigus capnbant meridiano tempore. Ac pri-
mum (pedabant natanrcs quofdam i fociis & famulis: deinde pollquam provocante Herode
adolcfccru quoque cis fe milcuit , hi quibus hoc datum erat negotium deprimentes cum natan-
tem , Sc quad per lufum ac petulantiam mergentes , 11011 prius deflitcrunt quam aquis prxfoca-
retur. Atque hic fuit Ariftobuli exitus, anno xtatis 18*, Pontificatus primo, qui mox ad Ana-
nelum rediit. [Id. tbid. ]
Hic cafus ubi mulieribus renunciatus eft, versa repente rerum facie lamentatio exorirur fu-
pra cadaver juvenis Sc ludus inconfolabilis : cotamquc urbem rurnoic fparfo inceror occupat,
nulla non domo calamitatem deflente tanquam propriam. Herodes verb modis omnibus cu-
rabat fidem facere, fc infeio cafum hunc contigillcs non ludum Colum fingens , fcd Sc la-
chrymas St mcellitiam verx fimiiliraam. Et quo majus mi (eris mulieribus afleriec folatium,
magnificentiflimo funeris apparatu cadaver excolit: nihil (ibi ad liminum libcralitatcni faciens
reliquum, tam in exornando conditorio , quam in congerendis eb aromatibus Sc aliis tebus pte-
tio(i(fimis. [ jbid. ]
Mater Atcxandra, etfi fxpc ad inferendam minum (ibi pronior, ciim eam dolus non falleret,
imperum tamen hunc animi repreflit, nullam fufpicioneim pr.r fe ferens quod data opera filium
necatum feni ilici, donec aliquando fe offerret ultionis facultas. [ tbid. J
Antonius quxrens rationem, qua minimo labo-c regem Armcnix Artavafdcm ulcifci pollet , 4^80
milio ad eum Q^Dellio, filiam ejus filio fuo Alexandro (ex Cleopatra fufccpro) matrimonio
conjungendam , multis pollicttarionibul intet politis , popofeir. Pot tremo repente fub initium
veris Nicopolim Pompeii ( in minore Armenia ) venit : coque cum acccrfivit» quali opera &
confilio cius in bello Parthico ellct ufurus. Sed Artavafdes, infidias fulpicatus , non venit.
[Dio, lib. 49. pag. 415. ^
Alcxandra, conrinuo ob amiflum filium Indu ad vindidx defiderium accenfe, per litteras
infidias Herodis Clcopatrx indicavit , fimulqnc filii fui miferabilem interitum. Illa vero jimdudum
adjuvandi eam cupida , Sc tum etiam miferara mulieris infortunium , non fecus quam proprium
curavit hoc negotium : nec unquam dcllitit incitare Antonium ad ulcifccndam necem juvenis ;
[indignum facinus didirans, Herodem ope ejus alieni juris regno potiuim, in legiriimin regum
(lirpem tam infolenter debacchari. Quibus permotus Antonius, poflqufen latodiceam (in Sy-
ria) pervenit, acccrfivit ad fe Herodem didurum caufam de objedo necis Ariilobuli ciiminc.
llsfipl- **• I). uf. 4.]
Herodes, commifsa regni curi Jofepho patruo, clam ei mandavit, ut fi in ipfum Antonius
gravius aliquid llatuilfet , confcftim Mariammcn interficeret : fic fe afledum erga uxorem fuillc
dicens , ut etiamfi poli ijjfius mortem aliquem poriri contingeret illius pulchritudine , ad fuam
id injuriam pertinere exiilimarct. [ Id. ibid. ]
Ad Antonium deinde veniens Heiodes , muneribus eum placavit qux in hoc Hicrofolymis at-
tulerat, Sc crebris colloquiis indignationem ejus leniit; ut minus po(l hac ponderis apud eum
[haberet Clcopatrx infligatio. Negabat enim Antonius oportere regem fadi fui rationem red-
,dere , alioqui nc regem quidem futurum: fcd dato illi fcinel honore, etiam liberam potcllatcm
fpermittendam ellc. idque ipfum etiam Clcopatrx aiebat conducibile, fi non inultum fe mifce-
;rcr alienis imperiis. [ ibtd. ]
Amo
Huadi. i m p e Macedonum, «*^i
Jolcphus creditum libi regimen adminiftrans , & frpilhmc Manamine» Conveniens, parrim
propter negotia parrim honoris causa, dum crebra mentio fit conjugalis amoris quo eam He-
rodes prolequeretur s irridentibus hanc ejus ailcvcrationcm mulieribus , prarlcrtirn Alexandra
ille nimio ftudio approbandi cis atfc&um regis ci> provedus cft, ut mandatum fibi datum pro-
deret : ratus id certilfimum amoris argumentum , qubd neque fine ca vivere fulHneret , neque
vel morte ipsa ab ea disjungi. Qux Jofcph» verba mulieres non tam indubitatum Herodis amoris
lignum interpreratr fnnt , qiriro exhorruerunt tyrannicum illius animum , ii vel mortuus in-
vitet in earum capita- [ Ikid. ]
Interca per civitatem rumor ab inimicis regis (parliis eft , necatum cum ab Antonio : qui ciim
reliquam regiam turbavit, tnm mulieres maximi*. Alexandra vero etiam Jofephum hortata cft,
ut aifuoicns eas ad ligna legionis Roonn.r confugeret , qux turo ad regni cuftoJiam circa ur-
bem crar fiib tribuno Julio. Sic enim primum fi quid turbarum in aulam inciderer , ipfas in tu-
to fore propter Romanorum benevolentiam : deinde fperandum elle confccu ruram quidvis Ma-
tiammen, ii in Antonii con (pedum venerit, atque etiam regnum recepturam, & quicquid de-
betur regio generi. [ Ikid. ]
Tarente adhuc cl coniiiltationc , litterx ab Herode {upervcncrunt rumori contraria: , hono-
rem quo fc dignaretur Antonius fignificantes , ad confrlliim adhibens & ad quotidiana convi-
via t idquc non ccllanrc k criminationibus Cleopatra: qur capta ejus regionis cupidine, oub
regnum id fibi ufur paret , omnibus modis quxrcbat illum perdere. Sed quia juftum fc przbc-
rcc Antonius, nihil pofthac expedandum gravius, venturumque brevi conftabilito tam regno
quim amicitia. nec relidam Clcopa'rx cupiditati ullam fpem , qiundo Antonius pro ejuspo-
Itulacis Crelefyciara ei couccflillct, hac conditione, ne pofthac Judxam peteret, 8c ut molcfta
die delineret. [ ikid. ]
His litteris redditis , voliraras confugiendi ad Romanos evanuir. Non ramen latuit id confi-
Iiutn ; fed quamprimum deduda aliquanrifpcr Anronio contra Parthos cunrc (id enim ille prx fe
ferebar) Herodes injudeam rcverfijs eft, ftatim foror Salomc& ejus mater indicaverunc quid
Alexandra cum fuis voluerit. Nec hoc contenra Silomc, etiam maritum fuum Jofcphum crimi-
nata eft , Mariammes confiietudincm objiciens. Hoc autem fecit proprer iimufratem veterem ,
quod regina elati animi fremitu inter muliebres contentiones exptobrarct ei oblcuntatcm ge-
neris. [Ikid, 1
Quamde fervar a pudicitia Herodi juramento fidan Mariammc faccrct, & fuum viciifim amo-
rem Herodes commemoraret ; negante illa amantis elle mandare , fi quid humanitus accidar ,
uxorem innoxiam addi lati comitem : nqn aliter fccrccum hoc eam (cire potuille Rex exilli-
mins, nifi i Jofcpho fuillet conftuprata; parum abfuit quin illam mrerficcret. Sed amore vi-
das, licd xgre, cohibuit fc tamen. Vcruntuncn Jofcphum ne in con (pedum quidem admif-
fiim juflit interimi : & Alcxandram , ut malorum omnium caufiun , vindam conjecit iu cufto-
diam. (Ikid. ]
Interea turbabimur res Syrie, Cleopatra non delinente in omnes incitare Antonium: quem
hortabatur ut auferens cuique fnam dytuftiam ipfi contribueret ■, flagitans etiam ab eo Judxam
limul & Arabiam fibi dari , ademptas luis regibus, Herodi <Sc Malefio i cujus utriufquc illa ui-
terirum moliebatur. Sed tantos reges in imporrunx mulieris gratiam occidere quidem Anto-
nius injuftum ede duxit : veriitn inter amicos ulrri non habuit i 8c partes dc utriulquc regione
ablatas Cleopatra; largitus eft. Ad li*C urbes , quotquot funr intra fluvium Elcuthcrum ufquc
Aigyptura, ei dotuvic; prxtcr Tyrum & Sidonem, quas jam inde k majorum xtarc fciebat li-
beras: quamvis 8c has quoque ilia multis precibus impetrare conata fuerat. [ Ikid. chx» lik. I.
Belli , cMf. 1$. & Hk . 7- *C.J
Ita Cleopatra, Antonii munere, Cyrene, Cilicix parte magna, Jadxx regione ea qux balfamum
gignit, Acacia Nabatxa qux Malchi tucrar (ditionis videlicet Milcfii regis quantum ad Oceanum
vergit) Ituraea, Phoenicia, Crelefyria , Cypro & Crctx parte aliqua cft potita. Qux tam valli
Antonii donationes populum Romanum maxime offenderunt : limul Sc Clcopatrx turpitudo , ex
qua liberos Antonius fufccpillcr , priiis gemellos , Alexandrum 8c Cleopatram (hanc Lunam, illum
Solem cognominatum ) deinde Prolcmxum , Philadelphum cognomine. [ Plnrarcb. in Antonio.
Dio, lik. 49. p*|. 411. f*wi Livio, tik. tjx.] Multas verb linguas calluillc Cleopatra dicitur;
iu ut Althiopibits, Troglodytis, Hebrxis, Arabibus, Syris, Medis, Parthis, per fanet ipfa
rcfponfa daret fine interprete : quum antcccilbres ejus reges ne Aigyptiam quidem percipere
fiiftinuiilcnc , nonnulli eiiam ipfam Macedonicam dialedum dedidi cillent. [ Plnrnrcb. ikid. 1
Cleopatra in Armeniam cum exercitu profedum Antonium ufquc Euphratem profccuta , re-
verritur: obiccrquc aditi Apamia & Danulco , Judxam invilit. [ jofepb. lik. tj. tnp. j.]
Asftatc tertii ab ca qua in Sicilia Lepidus i Cxfare Odbviano eft dejedus , expeditionem
hanc Antonius fufeepie in Armeniam. [Pellet. Pntercnl. lik. 1. enp. 81.] defindo jam Sexto
Pompeio. [ Appinn. Ub. 5. f*f. 7 jj.] Mifloque iterum ad Armcni* regem Q. Dellio collo-
quii cautas iple interim celeriter ad Arraxata progrdlus elL [Dio, /ik. 49. pne. 415.]
Cleopatra in Judxa ab Herode excepu, coocdlam libi ab Antonio Arabut partem & Jeri-
chuntini agri reditus ei locavit. Is Sc balfamum. fert , quod unguentorum longe pretiofilfimum
ibi tanttfia provenit , 8c eximiarum palmularum vim maximam. [ Jofepb. lik. 1 j . cnp. j.] Quod
balfamum , uni terrarum Judex cooccllum , in duobus tantum hortis erat , utroque regio 1 altero
jugerum 10 non amplius, altero pandorum. [ PUn. Uk. u. enp. ij.J
* Suo verb fumptu hinc Herodes 8c fibi & Arabi fccuritatem acquifivit , magnis datis
muneribus , 100 Talenta expendens , 8c pro aliis 100 ex Arabia folvendis fidem jubens :
propter quod beneficium, gratias Arabs illi egit. ( Jofepb . Uk, tj. enp. 8.) *
Vuu iij pH
✓
Digitized by Google
bs: JET A S MUNDI yi.
tr/°
" Fer lute negoti i contradi majptc cum Herode tanuiiariutc , de ftupro eum (olli citare
Cleopatra capit, live lafcivi intemperantia arfcdus ducta , five per hoc fi ruendis in/idiis occa-
fionem quxrcos: fed amorem prxtcxebat. Rcuuir vero Herodes : Se de eJ occidenda curo ami-
cis condiltavi». A quibus ab eo facinore ille deterritus, maenis muneribus oranibufque obfr-i
quiis pacatam Cleopatram Pclufium ufquc deduxit. {fifepb. lit. i. Belli, eap. tj. & lit. i f.eap.
5. ) A qua tamen, ut & ab ipib Judxoruro populo, ille fibi metuens Malida caftelluro (ibi ad
refugium paravit i armis in eo repolitis , que decem millibus vitorum fuificcrcnr. Id. ht. 7.I
Belli , mp. AjS. )
In Annema Antonius regem Artavafdcm pattim fociorum opera perfuadrado , partim copiis
terrendo , quum illius Ce amicum Se Jcriptis 8e adis omnino oftendiflet , ei» vix undem multis
polliciutionibus deceptum adduxit , ut fide data in caftra ipfius veniret: ubi ab eo eft compre-
hendis.Di*
( Jit. 59. pag. 4 * 5- (MH Iit. 1 j I. Stratone, lit. 1 i. pag. 5 14. & j ji. reliti.
P Ater cui.
eap. 19. ) lit. 1. eap. 81. Tacite , Anna/. Ut. 2. cdp. j. P/uiarche , in Anieni». & Orijie , lit. C.
Captum rrgem Antonius primum abfquc vineolis circum caftella , in quibus thciauci erant'
repolit i , circumduxit s fpc eorum Ime certamine potiundi : limulam fc non alia de caufa capti- 1
vum tubere , quam ut ab Armeniis pro liberatione ac regno ejus pecuniam colligeret. Verum
ea fpc frultratus ille eft : gaza: cuftodibus ei non obtemperantibus. { Dii, itid.)
Qui in armis erant Armenii , pro capto rege ArtavaJdc live Artabaze maximum natu ilio-
rum ejus Artaxiam regein conftitucrunt. ( id. itid. Jefepb. lit. if. eap. 5. ) Attavafdem vero An-
tonius argenteis catenis conllrinxit: quali resera turpe eflct ferteis teneri vinculis. [Dii, itid.)
Tum argentea catena ita vinduro ad confctfionem thefaurorum regiorum coegit : expugoa-
tbque opido , in quo conditos e (Te prodiderat, magnam vim auri argentique abftulit* [Or»f
lit. 6. eap. 19.)
Poft hec univerfam Armeniam , partim vi, partim deditione, in fuam poteftarcm Antonius
redegit. ( jofeph. er Die , ut fuprd.) Nam Artaxias praelio conerelfiis , Se vicius , ad Parthos
conccllcrat. ( Die. } Artabazem veri cum tiliis fuis tau apis vindum in dEgyptum Antonius du-i
xit , munus Cleoparrx , Se quicquid pretioiiun de eo regno ceperat. (Jofeph. lit. u Belli > eap. 1 j,
<y lit. 15. Antiqui r. eap. 5. )
Romx , III. Nonas Septembr. C. Sofius Proconful ex Judxa triumpluvic : ut ex Fallis trium-
Iphal ibus marmoreis liquet. ( in Infeript. Gruteri. pag. ccxcvil.)
E J97I M. Antonius , Artavaldis regii Mediz filia ardioris amicitia: causa filio fuo in matrimonium
impetrata , relido in Armenia exercitu , cum magna praeda in Aigyptum rcyerfus eft. Ubi
Alexandtiam curru invedus , im« alios captivos Artavafdem Gye Artabazem Armenix regem ,
|cum conjugc Se libetis , ante fc in triumpho duxit. (Strati , lit. xt. pag. 5 j 2. Die, lit. 49. pag.
41 j.) Quod xgerrime Romani tulerunt : ut prima pacrix lux ornamenta , in Cleoparrx gra-
tiam, communicarentur ifigyptiis. ( P/utarch . in Antonii.)
Ad Cleopatram in medio populi , tribunali argento obdudo , aurataque fella fed en rem, An-
tonius Artavafdcm , cum fuis , aureis in vinculis abduxit. Barbari aurem neque fupplices ei fa-
di fune , neque in genua conciderunt (quanquitn Se minis Se promilTis hoc crebro juberentur )
fed nomine eam fuo compellaverunt : atque ideo magnos quidem habere fpiritt» exiftimati ,
durius autem proptetea traditi funt. ( D i , ut fuprd . )
Alexandrinis epulum Antonius prxb iit, Se contradi in gymnafium plebe, pro tribunali argen-
teo lolia duo aurea , libi unum, Clcupatrx alterum, filiis verb humiliora alia pofuit. Tum ad
populum aratiooe quadam habita , Cleopatram Reginam regum , ejuique filium & regni colle-
gam Ptolcmxum Czfarionem Regem regum appellari juffit : iifque Aigyptum , St Cyprum ,
divifionc inftirnti alii a priore , addixit. Dicebar autem illam vere Cxuris Didatoris conju-
gem fiiillc, hunc ejuldem legitimum filium : fingebatque fc ftudio ejus Cxfaris addhdum hxc
tacere ; qub O&arianum , non natum ejus , fed adoptatum filium > in invidiam adduceret. Suis
autem ex Cleopatra fufccptis liberis, filix quidem Cleoparrx Libyam dedit Cyrenaicam i fratri
ejus Alexandro Armeniam attribuit, Mediam quoque & Parthiam Se reliquas trans Euphratem
ufquc ad Indiam regiones , quum ex fubigeremur , promittens : Prolemxo vero ( Philadelpho
cognominato) Phoeniciam, Syriam , Ciliciam, Se omnes cis Euphratem utque ad Hcllctpon-
tum regiones , largitus eft, ( Plutareh. in Antonio. Die , lit. 49.^, 415, 41 tt. )
Simul autem filios fuos produxit Antonius , Alexandrum quidem cultu Medico, tiaram Se
cidarim credam gerentem, Ptolcmxum verb crepidis , chlamyde , St caulia diademate redimita
ornatum. Hic enim regum qui Alexandro fuccelteruM cultus , ille Medorum erae St Armenio-
rum. Mox quum falutailem parentes pueri , hunc Macedones , ilium Armenii ftipaycrc. nam
Cleopatra quidem Se tunc Se aliis in publicum progrediens, liniam Illdis facram tumebat » Se
novx Illdis nomine retpoota dabat populis. ( Plutareh. itid. ) Atque ut illa Ifldcm fe 8c Lunam,
ita Antonius Oliridem St novum Liberum Partem appellari fe juflic •, quum redimitus hederis,
:ocburnitque fucandus, curru vclut Liber Pater vedus cllct Alexandiix. ( 1'eliei. Paterent, lit.
2. eap. 82. Dn , lit. 50. pag.^i t. )
Antonius uique ad Araxem profedus , quaG Parthis bellum illaturus, fatis habuit cum Arra- ^gx 1
vafdc Medorum rege (bcietatcm junxi ile ; cujus ratione mutua ilbl auxilia, Antonius Medo
cootra Parthos , Medus Antonio adverfus Cxfarcm fpopondcrunr ; roilitcfquc nonnullos ejus
rei causa permutavc.unc : Se Antonius Medo parte Armenix recens occtipatx tradita , filiam ejus
Jorapen , admodum parvulam, ut Alexandri ( filii fui ex Cleopatra nati , cui regnum Armenix
dederat i quod in libro 1} 1 confirmat Liviut) conjugem futuram, & ligna militaria qux «mitra
io Statiam pugna fuerant , recepit. ( Die , lit. 49. pag , 417 , 418. cum Piat arebo, in Antittii. )
C , • I M PE H.
Paoc iu cum Medo inita , Antonius Polemoni Armeniam minorem , ut Jegat onis ab eo ad
foci e ut em hanc conciliandam fufceptx prxmiam , donavit : confulatumquc fimul Se dedit L.
Clauvio ( vel Cluvio) quem fecum habebat. Se ademit. ( Di» , ut fupr. pag. 411. & 418.]
Cxfar Ortavianus in Senaru Se ad populum crebri» Antonium acculabar, plebem in cum in-
cendens. Contrinu.it ad illum rccriminandura Antonius. [Plutarcb.] Cxfar inter alia Antonio
objiciebat, quod Algyptum , forte fibi non datam, obtineret t qubd Sextum Pompeium i fc
ultro duuilUim ( Ite enim ferebat) occidilfcc» qubd Artavafdc per fraudem capro inque vincu-
la conjcrto, infamiam magnam populo Romano afperfiflcc : manubiarum etiam patrem dimi-
diam pokcbae , ac omnium maxime Cleopatram ei libcrofquc ex ea fufeeptos Se donatas his
regiones cxprobiabar; idqnc prxeiptie, quod Cxfarionem Cleopatra filium in Celatis fami-
liam rctulilict. [Dio, lib. jo. pag. 419.] Eum veto agnitum etiam i Julio Ctfare fuillc, Sc-
narui Antonius affirmavit} Idquc fcire C. Malium, Se C. Oppium, rcliquofquc Cxfaris ami-
cos} quorum C. Oppius, quafi plane defcnlione ac patrocinio res egeret, librum cdidir, Plon
efit Ctfartt filium, tjuem Cleopatra dicar. [ Sueto n. in Julio, eap. ja. ]
In Armenia agens Antonius, Canidium cura XVI legionibus ad mare defccnderc imperavit.
Ipfc trahens fecum Cleopatram cooceffit Ephefum , quo claflu undique cogebatur navium an-
numeratis onerariis ortingentatum t ex quibus ducentas Cleopatra St viginri millia talentorum
coromcatulquc per bellum toti exercitui prxbuit. [ Plutarcb. in Antoni», ]
Antonius Domitii Se quorundam aliorum confilio pricepir Clcopatrx ut in Aigypnmi navigaret,
atque exitum ibi maneret belli- Ac illa novam Ortavix opera timens futuram reconciliationem,
induxit angenti merce de Canidium , ut pro fc apud Antonium ageret : dcmonftrarctquc ei ,
neque nequum cllc furomoveri bello roultcrcm qux tantum conferret auxilii , neque ex nfu
ejus ede ut frangerentur ea re Aegyptiorum animi , qui virium navalium magnam partem effi-
cerent. Quo illud obtinente, coacti.» copiis navigaverunt Samum , ubi genio indulferunr. Ut
enim regibus, Jynailis, tetrarchis, gentibus, & civitatibus inter Syriam, Maeotin, Armeniam, Se
> Lautia politis indicium omnibus fuit nt mitterent deporta rentque apparatum bellicum : ita erat
jinjunrtum amitis qui ludicram artem faciebant , Samum occurrere. Ac quum univerfus pene cir-
Icurocirca Umentis Se gemitibus 01 bis creparet, una per multos dies infula tibiis Se cantu perfona-
I bar ; ubi refcita erant theatra certantibus choris, jato ad facrificium finguix civitates boves mit-
tebant, Secertabant invicem conviviis & muneribus reges, ut /crinon ibus jartarctur : Quierunt
in triutupbo vidortt , tjunm MU tAntis fumptibus celebrent apparatum? [Id. ibid.]
Hinc Athenas navigavir Antonius : ubi de integro effudit fe in ludos de fpcrtacula. [ Ibid. ]
Aureum in manu baculum , ad latus acinaces , purpurea vellis ingentibus obfitirta gemmis ,
diadema aderat, ut regina rex ipfc frucrctur. [ Florus , lib. 4. eap. 11.]
Medix rex, ufus Rominorum apud fc ab Antonio relirtorum auxilio, Parthos & Artaxem
(live Artaxiam Armenium) contra Ie profertos vicit, [Dio, lib. 49. pag. 418.]
tl Herodes tribura regionum Judex & Arahixquas Cleopatra ab Antonio acceperat juftc red-
debat t partitu tutum potatis prarbere reginx occalioncm malcvolentix. Arabs vero, pollquam
eorum exadlio ad Herodem ipethre erepit, aliquandiu folvebat ei 100 talenta annuatim de-
bita: deinde malignior factus & ad dandum /egnior , vix partes qualdam reddebar, ac ne eas
quidem integras, [Jtfepb, lib. 1$. eap. j. ]
Cxfar Se Antonius mutuo fc criminabantur, atque etiam viciffim fe defendebant , partim per
cpilfolas privatim datas, (inter quas illa Antonii ad Cxfarcm penilamiffima fuit , i Suetoni t> m
Ottavio eap. 69. commemorata} ubi cum Cleopatra regina, quam uxorem fuarn fuifle affirmat,
abhinc annet novem confuetudincni habere fe ca-pilfc dicit) partim publice j quum Cxfar ore,
litteris Antonius ageret. Qua occaiione alter ad alterum crebro legationes mittebat 1 qui> &
fuimcaufam quam maxime fuflam die oftcnJcrcr, & adverfarii res explorarer. Intciim pecu-
niam, quafi in alium quendam finem, contrahebam j & ad bellum fele, tanquam contra alios
qnofdam hoftes, parabant. [ Dio, hb. yo. pag. 419.
Rotrut novus Conful , C. Sollus ( qui de Judxa triumphaverat ) ipfis Ralendis Januariis multa 4
verba in Antonii laudem Se vituperationem Cxfaris in Senatu fecit j (Domitio Aenobarbo col-
le<»a ejus, quia mulras antea caUmirates expertus cflct, nihil palim novi agitante: ) ac edirtum
coittra Cxlarcm , qui confultb ab Urbe tumabfiiir, farturos confcllim erat , nifc Nonius Bal-
bus tribunus plebis interceffillcr. [Dio, lib. 5 o- p*g- 4 1 9. ]
Romam fcripfit Antonius, ut qux de regionum inter Cleopatram Se liberos ejus partitione
Alexandrix egerat, ibi rata elfe juberentur. Qux tamen lirtcrx publice recitatx non lunc ,
Domitio Sofibquc Confulib. qui Antonio quim maxime favebant, ctfi Cxfar flagitabat ut in
valgus omnia efferrentur , obftantibus. Quum autem in eo vfcillct illorum fententia , viciffim
Cxfar hoc obtinuit : nequid eorum , qux de Artavafdc Armenio feripta fuerant , publici pro-
poneretur : quia & regem, cum quo occulte adversus Antortium confilia ipfc agitlrar, milcra-
banir : Se triumphum Antonio invidebar. ( Id. lib . 4 % fug. 4 16.)
Cxfar convocato Senam , prxfidio militum Se amicorum pugiones occulte geftanrium fcptus,
fella curuli in medio Confulum ledit ; multifqite Se feipfum defendit, 5: Solium Antoniumque
accufavit: ac» quum neque alii neque Confules ipfi quicquam dicere auderent , convenire eos
ad certam diem jullit, per litteras quaftam ipfis Antonii tum injurias dcmonftraturus. Confu-
les neque contradicere aufi neque tacere fufbnentes, clanculum ante eam diem Urbe proferti,
ad Antonium fc contulerunt : cuique reliquorum Senatorum multi fecuri fune. Eo cognito Cx-
far, quum eos & fe ultro cmiflus dixiffet , ne propter aliquam injuriam fuam ab iis defertus
videretur / reliquis etiam qui vellent ad Antonium abire, ut tuti» id facerent, permifit. [ Id.
lib. 50. 410. Suetonio , in Octavio, eap. 17. ]
Poft
Coogle
M U ,NSt egit
S congicgaio
A Senatu D Sc IdixitVi~
Illumb, 1j J S,
J^Tj rta
Po(l ~fcTC*for,
itifccfiiim Confulmn qu* vokbar. Quibat
audiris Antonius, fuorum concilio habito, muiufque in utramquc paitrm prolatis, bellum
fufcepk. [ Di», pat. 410.] Sc Odavi* forori C*faris, «ori fu*, repudium indici juffit. [Id.
ibid. cttm Jjrui», ito. 15 1. Eutropio , iib. 7. & Oro/it , lib. 6. cap. *?. ]
Qautn Romam certos miliilet Antonius , qui Octaviam domo fui pellerem } exille eam me-
morant trahentem fecum omnes Antonii liberos, prarter natu maximum ex Fulvii genitorum*
qui cum patre tum degebar. Plorabar illa Se lamentabatur , qubd una ex belli eae fu ipfa quo- 1
que videretur. Populum verb Romanum mi ferebat non ita illius, ut Antonii ; atque impendis
eos qui Cleopatram viderant , neque forma Odia vix neque statis flore prscccllcnrcm. [Plu- j
tarcb. in Amoti. ]]
At Otiar cclcritarc Se mole Antonii apparatus nuntiata , trepidavit , ne bellate ilia reflare
cogeretur. Pceunix cniro inopia laborabat , & cxa&tonibus totam hoc tempore turbabat Ita-
liam. Unde in maximis numerabatur Antonii peccaris hac belli procraftinario ; qui Calari
inftracndi le fparium dedit , St tumultum ob extortas pecunias orurm fodandi. [Id. ibid. j
Herodes rex. Se aliis per J11 iram turbis liberatus. St Hyrcanio potitus , (quem vicum Antigoni
foror tenuerat ) bello A&foco Olympiade CLXXXVII. (qu* hac afbue ada cft ) jam erum-
pente , dclc&us habendo magno apparatu expediebat auxilium Autonio. Sed ille hanc operam
ci remifit, negans libi opus effe. Veriirn quia ram ex ipfo quam ex Cleopatra de Arabis io- I
jurja audierat, tributum i regind impofitum folvere derredantis* )u0jc in illum bellum venere: ;
Cleoparra etiam hoc in rem fuam fore fibi periiiadcme. Si enim Arabam Herodes vidflct , 1
Arabi* > fin autem vichis edet , Judaee dominam foturam fc foerabar. Antonii igitur jullia 1
reverfus Herodes , domi continuit exercitum : quo mox invam Arabiam equitatu firaul Sc !
pedcftribus copiis indru&iflimus , Diofpolim petens qub occurfuri erant Arabes. Ubi poft '
acerrimam confli&um penes Judzos foit vidoria. {Jofopb. lib. ». BtUi, c*p, 14. <7 Ub. ij.
Anti^uit. cap. 6.)
Plancus St Titius quos ex ConfuUribus Antonius & inter amicos habuerat dc omnium fe-
ci erorum fuorum confrias fecerat, i Cleopatrl (iiggiliati qubd plurimum adverfati foiilcnt
ne bello intereflet, ad Crfarcm perfogrrunt: qui cos Sc libcntiflinfe recepit, At ab iis tum
omnia alia ada confiliique Antonii didicit, tum tcliamcnro ejus quz cflcm fiatuta, ac ubi id
edet, refrivic: nam id illi obitgnaverant , & in eo contenta cognoverant. ( P/utareh. in An-
ton. Dio, lib . jo. pag. 410.) Dc Planci vero (qui Antonii prtmdm librarius, podeaque A (i* ac
deiode Syri* Proconful fub eo fuerat) motibus, ejufquc St Titii fuga videndus ctl in lib. 1.
cap. S J . lrtlltiui Paterculus.
Teih metuum Antonii apud virgines Vcilales erat depolitum. Quod pofrenti Cifori dene-
gaverunt silae tradere : li accipere vellet , ipfe veniret , mandaverunt. Illuc ergo profedu»
accepit rabulas. ( Plntartb. in Arnon.) Ac primum ipfo foorsum fcripta evolvit, ac loca qua-
dam annotavit reprehenfion i patentia. Tum in Senatu, ac deinde etiam in concione, recitavit:
pleri (que id molcfte ferentibus , rationem ut quis redderet vivus podremorum fuorum judi-
ciorum. Quod liede injufKflimum cenferemr, tamen ca qu* tefUmcnto conti nebam ut hujufmodi
erant, ut omnem fadi Czfaris invidiam tollerent. Nam Antonius co icdarocmo Crforioni
tcflimoruum ferebat, qubd eifot vere Didatoris Olaris forus* fu os ex Cleopatra liberos in-
ter heredes nuncupabat, immensi fque cos muneribus donabat: & de foncrc Ifatucbat, ut cor-
pus fuura , etiamli Rom* dcccilidct , per forum elatum Alexandriani ad Cleopatram mitteretur.
( Id. ibtd. Sutton. in Oihrvto , cap. 17, Dio» lib. 50. pag. 410, 421.)
H*c tantam indignationem apud omnes excitarunt , ut reliqua etiam qu* vulgo ja&abantm
fera dfe crederent: nempe Antonium, 'd rerum potitus foret, Romam Cleopatr* dono datu-
rum, ac imperium in AEgyptun» translaturum. Proinde vehementi ira conepti omnes , eum non
inimici modb aut qui neutri parti Audebant , fed ii quoque jam qtri fumrr a ci jundi fuerant
amicitia , fummopere culparunt : quippe tcliamcnro recitato tetriri , Cxforifque fufpicioni vi-
ciffim occurteutes, eadem cum aliis aiebant. ( Dio, pag. 4x1.)
Multa quoque nefanda in Senatu Antonio recens traiufoea Plancus objiciebat. (Veli. Patere,
lib. t. cap. H J. ) Multa etiam , in Cleopatr* gratiam c unmilla , exprobrabar ei Cxfaris ncccllarius
Calvius vel Calvifhii: quorum pleraque tamen iplc cmcnritus foiffo purabarur. Amici verb An-
tonii Rom* fupplices prenfabant populum: unumque c fuo munero Gcmlninm in Grxciam mi-
forunt, rogatum Antonium, caveret ne abrogarer ur ipli imperium Sc hodis populi Romani
declararetur. Qui cAm inter ccemndure a Cleoparra laceflitus, omnia reda foie dixillctfs illa
in i£gyptutn ablccflidet ; tegin* furorem metuens , arrepta fiigi Romam fc rctulk. ( Plmarcb,
in Atittn. )
' Ut fotis paratus Carfor foit , in Cleopatram bellum ed decretam : Amonio verb Confolatw ,
1 ( focrat enim in fequentem annum Conlul defignatus ) ac reliqua etiam potedas omnis cd ad-
empta ; cujus ille arbitrium mulieri pcrmiliflet. Diccbaturque Cleopatr* pharmacis 8c prsfti-
giis
Adcbitaenim
dementatus
hunc cafuit?'- (ibi Antonius , ut ne
mancipaverat in fui
, ut cum quidem edet potellarc.
gymnaJiarcham ( /d. ibid. Do,effecerit
Alexandrinorum tat. 4x1.)
, ab
co regina ac domina appellata lir , milites in fuo duellitio Romanos habocrir * omneique ii fuis
in clypeis nomen Cleopatr* infrripforint. Ipfo cum Antonio in forum prodibar, ludos cum co
curabat, cum eo judicia obibat , cumeo equitabat: in urbibus ipfo curru vehebatur, Antonius
peddter cum eunuchis eam fequebatur. Denique libi ipfa imperium in Romanos ita fperare
ed aula.: iic d quid maximo jurejurando affirmaret , jus quod cifet ipfa datura in Capitolio, ju-
ramentum fecerit. {Dio» pag. 421, 422.) cupiditate muliebri optans etiam in U.oc regnare.
: ( Emrop. Ub. 7.) dc qua , in Jib. i. Odi J7- Horatius:
Capitolio
* - O
itized by Coogle
tmpe^macedoWuM ^
- Capitolio
Regina dementes ruinas
Funus & imperio parabat ,
Contaminata cum grege turpium
Morbo virorum , quidlibet impotens
Sperare , fortundque dulci
Ebria.
Et Ovidius, libro if. Meramorphof.
Romani que ducis conjux eAEgpptia tada
Non ber.e fifa cadet t frufiraque erit illa minat*
Servitura fno Capitalia noffra Canopo.
Si hoftis ipfc Antonius fuirfct appellam» ; iUi quoque qui cum eo erant , nifi ab eo difcef-i
fillcnt , in hoftium numero habendi fuiflent : quod ne contingeret , ( metuebamr enim ami-
corum ejus potentia ) non verbo ille quidem , liccr*reipfa , horti» eft declaratus. Impunita»
nihilominus ac laudes iis qui Antonium dclcruillcnt proponebantur ■, 8c Cleopatrx ( quam
illum nunquam
boc ipfum Antoniodeferturum fuiile
crimen potuille 1'cicbant ) bellum roanifcftb indicebatur : (utficicbatque
objici , quod contra patriam , nihil 1 fuis Ixfus , ipic ul-
tri» bellum proj£gyptia muliere fufcepiifct. Ac, quali juu id ageretur, faga ip(i fumpfcrunc ,
& ad ardem Bcllonx progrefli funt : ibique C*far , Unquam feculis , omnia qux ante quam 1
bellum inirctur fieri Romano more confuevcrant juflii eorum peregit. [ Dio, pag.
411,411.]
Addiditquc, bellum aira Romanis gerturos Mardioncm eunuchum , & Pothinum & tonrtriccm
Cleopatrx Iram Charmiiimquc ( NairamSc Carmionem Cleopatrx ancillas Calenus appellat,1
in libro de Thcriaca ad Pifonrm : ) i quibus maxima quxquc in imperio Antonii adrainiftra-!
rentur. [ Plutarcb. ]
Hinc juventus ab utrifquc magno ftudio ad arma convocabatur , pecuni» conficieban-
._f , omnia qux bello gerendo funt ncccilaria feftinatb comparabamur: fuitque eju»1
belli apparatus longi prioribus omnibus major, tot utrique ad hoc bellum provinciis auxilia i
fubminiftranribus. Cifarcm Italia omnis , Gallia, Hilpania , Illyricum, Africa mraque ,!
Sardinia , Sicilia, ac reliqux iniiilx prxdifth tertis continentibus vicinx , adiuvarunt. [IhV ,j
pag. AU.] Fuerunrque ei naves bcllicx ajo. peditum 80. millia s equitum millia 11. Habebat i
vero Antonius naves bellicas non minus 500. in quibus tum o&o tum decem etiam ordinum
frequentes erant fupctbc & ad triumphum exornatx : peditum centum millia , equitum ( ut
Cxlar) millia duodecim. Reges ci parentes in auxilium erant Bocchus Africx , (regno a Ro-
manis exutus , ) Tarcondemus (live Tarcondimotus ) fuperiotis Cilicix , Archelaus Cappa-i
docix , Philadelphus Paphlagonia:, Mithridates Comrffcigcnx , AdaJIas Thracix. Hi inter- 1
fiicrnnc bello. Ex Ponto Polemon auxilia milk, Malchus item cx Arabia , & Herodes Ju-
dxus : adhxc Amyntas Lycaonum 5c Gilarix tcx. Imperabarque Antonius ab Euphrate & Ar- i
taenia ufquc ad mare Ionium & Illyricum t Sc a Cyrenis ulque ad vfithioptam. ( Plutarcb. m
Anton.~\ Unde regiones Aliae continentis Romanis parentes , Thradxqur , Grxcia , Macedo- j
nia, Aegyptus, Cyrenaica cum finitimis, infulx etiam propinqux , rcgcfquc & principes fct£,
omnes, quotcunque Romani imperii Antonio tunc patentis fines attingebant , alii ipfi, alii pet
fuos, ( ut diirtum cft J illi opitulabantur. [Dio, ut fupra . ]
A Medorum etiam rege fubmifla illi funt auxilia. [ Plutarcb. ut fupr. ] Qux cum Antonius
non folum non remifiller , fcd fuos etiam milites quos Medo commodaverat rcvocavirtct ; Rex
ille i Parthorum rege Phraate 8c Armeniorum ArUxe ( five Artaxia ) fuperatus , in eorum pote-
fhtem venit. Atque hoc modo Armenia ( quam Antonius nnpcr acquiiierat ) iimul cum
Media amitla cft. [ Dio , t n fine lib. 49. ]
Apparatu belli A&iaci gratificationem iofius Cleopatrx Antonio timente , nec nifi prxgu-
ftatos cibos fumente: pavorem ejus ita illa fertur eJuiflc. Extremis cotonx floribus veneno
illitis, ipfaro capiti impofuit : moxque , procedente hilaritate , invitavit Antonium ut coronas
biberent. Concerpta verb in fcyphuro incipienri haurire , oppoiita manu : En ego fum , inquit ,
illa , ebare Antoni , quam tu nova pregujlantium diligentia caves j adeo mihi , fi poffim fine te vt-
vert, occa fio aut ratio deefl. Inde eductum curtodia quendam bibere jurtit : qui illici» exptravit.
[Plin. Itb. il.cap. j.]
Quum Arabum exercitum ad Cana in Carlefyria rex Herodes majore ex parte in fligam ver-
tiller : Athenio , Cleopatrx in ea regione dux , qui HcroJcm odcr.it , cum collc&tia indige-
narum manu Arabibus fc adjungens , magnam judxonim in locis afperis & inxqualibus (quo-
Irum peritiores erant adverfatii ) ftragem edidit. Rex veri» fuos videns viribus impares , citato
'equo profctftus eft ad evocandos qui illis fuccurrerent : nec tamen , licet fertinus , adfuit in
tempore /fed Judxorum caftra ab hoftibus capta funt. [fofepb. lib. 1 j. cap. 6. ]
35>7J Ex illo tempore Herodes latrociniis carpit agere & excur Aonibus in Arabas } caftra in mon-
tibus ponens. Et cavebat quidem totum exercitum prxjio committere : fcd inierim non medio-
criter proficiebat, fuos laboribus afluefaciens , Sc continuis exercitiis prxparans ad abolendam
undem ignominiam. [ Id. ihd. ]
Antonius , quum ad Italiam curfum intendiflet , ibi bellam inopinantibus ad ver fatus ge-
fturus i ubi Corcyram veniens audiflct , Carfari» naves aquarias , qux ad fpeculandum prx-l
roilDe fuerant , apud montes Ceraunios flare : fufpicatus eb Caelarem cum tota claflc vcniife ,!
tin Peloponnefum ( jam enim fub finem autumni erat ) rcvc&us , Patris hyemavit ; dimiflis in
omnia loca militibus, ut cuftodirent ea , Sc facilius alimenta eis fuppeterent. [ Dio , hi. 50.
W 4»4- 1 -
I. VJJcrii Annat, Pars fofi.
Cxfatl
Digitized by Google
A«no i Ar.no »e«
je tas mundi n.
•Veriodi ce tiun
lulinn». ICiuilt»».
Car lar quoque , quum Brundulio tuivillct ac Corcyram' uique provectus eticC , hortes apud
Adium (latione morantes inopinato aggteiliirus ; tcmpeftatc coorta afRidus , re infeda reverfus
eft. [ Jd. ibid. pag. -4 a S - ]
Dum Arabix ntics Herodes infeftat , anno regni fui (1 morre Antigoni , circa menTcm Sexti-
lem anni Periodi Juliane 4676, hic 8c deinceps a Jofepho numerati ) feptimo, conflato jam bello
Adiaco, ineunte vere» Judea terre motu , quali nunquam anrc , eft concutla : in quo ho-
minum opprclla lunt ruinis ardium circiter decem millia* Militaris tamen multitudo nihil
detrimenti accepit , utpote fub dio agitans. Harc clades in majus etiam auda rumotibus , quos
nuncii gentilium odiorum non ignaif dabant auribus Arabum , immane quantum extulit ho-
llium animos i quali fubveriis Judaeorum urbibus St extindis hominibus , nulli )am fupcrcllcnt
adverfarii. Legatos igitur genns , qui rebus afflictis pacem petituri venerant , comprchcnios ne-
caverunt: moxque magna alacritate bellum properaverunt, [fofeph. lib. 1. Belli, cap. 14. &
lib. 1 Antiqui t.c.ip, 7» ]
Herodes luis ad lortitcr agendum excitatis , St facris dc more peraltis , exercitum properi
trans Jordanem duxit : caltnfque Philadelphia polit» , de caltcllo quodam intcrraceme occu-
pando inter cum Se Arabas , certamen elt initum. In quo lupor ior es fadi Judaei , ad aliud
pralium dejedos hortes compulerunt , ubi pofl diutinum conflidum in fugam verli Arab;s , 1
St a feipfis fugientibus Se ab advertariis initantibus , ita funr opprefli , ut quinque eorum millia |
deliderarentur. Cxtcri in caflris obfefli , tc aqux penuria vehementer laborantes , legatos ad j
Herodem mi (erunt : quos quum ille defpicerct , Se talenta 50 pro redemptione offerentibus
□sagis inflarer < ardelccntes firi, catcrvarim exeuntes , ultio fc Judxis tradiderunt. Atque hoc
modo intra quinque dies capta funt ad quatuor millia : (exta veri» die, reliqua multitudine ad |
pugmm defperata falute procedente , primo conflidu circiter feptem millia ceciderunt. Domita
igitur per banc cladem Arabum ferocia , gentis prclcs ab cis declaratos , domum magna cum
gloril reverfus efl. [ Id. ibid. cr lib. IJ. cap. 8,9. ]
Hillcl Babylonius, ex ftirpe Davidica , Hierotolymis floruit, annis 100. ante xram excidii
.Templi Judaicam j ut ex Gcnura Babylonica , tradat, j-otf cap. I. colligitur. Ex cujus numc-
rofo di icipu lorum Coetu , Jonathan Uzziclis filius , Chaldaice Prodictarum paraphrafeoe
audior , cJarilfinius extitit. Inter Hillelem hunc St Sammaium (live Samcam, dc quo ex Jofepho
(u per ius didum cft ) oito dillidio , Phari Ixi in duas partes dilcclletunc : de quibus Hieronymus ,
libro j. Commentar, in Elsu. cap. VIII. »4. Duas dotum A latura* ( qui ita Chrifium recipiant,
ut obfervationes leeu veteria non omittant ) duae familiae interpretantur Sammai & Hillel •
ex quibus orti funt Scriba & Pharifai. Additquc, Sammai & Hillel ( live duas eorum domus,
quarum in Talroude toties fit mentio) non multo prius quam Dominus na/ccretur , ortos ejft in
fudad. ^ %
Quum Parthorum rex Phraates , vidoria ab Antonio reportata infolentior redditas multa
crudeliter conliilcrcr , in exilium h populo fuo pulli» eft; St Tiridates quidam contra cum rex
Confli tutus, j Juftin. /ib. 42. cap. j. Dio , lib. 5 1. pag. 45 6. J
Mcdcus quid.un Mylos A fimos ad deficiendum ab Antonio permovit , corimquc opera bel-
lum Antonianis ibi fecir. [Dio, lib. J 1. pag. 44}. ]
Antonius Actium, ubi clallcm conflituerac , profectus , quum prope tertiam partem remigtim
faroe abfumpeam inveutller , nihil motus : Rem» , inquit , modo /ialvi ftnt ; nam remiges non de -
erunt , quoad Grtcia bomtntt habuerit. [Orof. lib. 6. cap. 19. ] Corrcprique i prarfectis navium
funt ex afllidiflima Graecia viatores, agalones, meliores, adoleiccntuii : ac nc i» quidem com-
plebantur naves, fed plerxquc manebant vaeux. [Plutarch, J
Afinius Pollio , quum fe pofl Brundulinam pacem continuillet in Italia , neque aut vidiflet
unquam Cleopatram aut pofl enervatum amore ejus Antonii animum panibus ejus fe mifcuiflec ,
rogante Crfarc ut lecum ad bellum proficilccrctur Actiacum : Mea , inquit , tu Antonutm ma~
jjora merita funt , illius in me beneficia notiora ; itaque diferimini veftro me fubtraham , & ero
prada vitieris. [ Veli. Patere, lib. z. cap. 86. ]
M. Agrippa, prxmiirus i Celare, multas onerarias naves frumento atque annis graves , ab
ALgypCo , Syria , Aliaque ad fubfidium Antonio venientes cepit. Pcragratoque Pdoponncn-
llium (inu , Mcchonam urbem validiflimo Antoniano pt.viidio munium expugnavit. [Orof, lib.6.
cap. 19. ] Ibi que occifo Bogude , obfervans quibus locis naves onetarix appelli commodi pof-
fent j divertis lubindc locis iu Grzciam cgrclfus , magnopere Antonium perturbabar. [ Dio , lib.
lo.pat.qis.)
Czur his animo audus, cum z)o. roflratis navibus St omnibus copiis a Brundufio , trajetflo
mari Ionio , in Epirum profcHui cfl. [ Id. ibid. Liv. lib. Hi. Plutarch. in Anton. Orof. Ub.C. cap.
19. ] Ubi pcdcftxcs copias, infra montes Ceraunios expolitas , Allium minens, ipfc Corcyram
1 przlidio deflitutam navibus occupavit: iifquein portum Dulcem ( i dulci aqua ita dttflutn )
rbduCtis , flat 101 icm ibi fedr. Inde cum claftc Adium petiit ■, ubi cladis Antonianx major pars
lationem habebat : coque occupato loco , in quo poflea Nicopolim condidit , ciflra ibi pouut.
[ D»*» Wf-415,426.] .....
Anromus , invehentibus prima luce hofbbus , timens ne inanes propugnatoribus naves cape-
rent ; ad fpeciem inllruxit in tabulatis remiges armatos , remus erigi 8t liifpendi ex utroque na-
vium latere pTxccpit : atque ita in faucibus portus ad Adium obverfas in hoflem continuit ,
quali inlkrucfca» remigio & paratas ad confligendum. Unde dclufus Cxlar retro abiit. [ Plutarch. ]
M. Agrippa Leucadem advedus , infulam St naves qux in ea erant , in ore atque oculis An-
tonianefiliis
c , cepit. Patras deinde , victo navali pugna Afidio i St Corinthum poflea *
occupavit. [reti. Paterent, lib. 1. cap. 84. Dio , lib. J O. pag. 417. ]
M. Titius
tel IMP EU, MACEDONUM.
1 M. Tiuus St Statilius Tauros fubirb adoici equitatum Antonii fuderunt i fuciumquc libi Pili
iladclphnm , regem Paphlagonix, adfeiverunt. [Dio , ibid. ]
| Cnxus Domitius vir clariffimus, qui folus Anroniaiiarum partium nunquam Cleopatram nil
nomine falutavic , regina: infenfus redditus , maximo & prarcipiri periculo tranfinilic at
jCariarem. [ Id. ibid. Fellei. Pater cui. lib.x. cap. $4*3 Febre enim jam correptus , minutnn
'acatium confcendir, atque ad Cxfarcro ttanfiit. Quod etfi graviter tulit Antonius, tamen con-
tra Cleopatrae fententiam omnia impedimenta ei cum amicis & fervis miiit. Domitius vero,
i unquam perniteret cum quod proditio fua non ciret clam, illich expiravit. [P/utarcb. ) Sed quia
vifus fuit propterea ab Antonio profugiire, qubd de rebus ejus dclperalfct i ejus exemplum
multi funt fccuti. [Dio.pag. 417-]
Antonius , confidenda perdita, omnes fuos in fufpicione habere cctpit t ex iifque cum alios,
tum Iamblichum Arabise cujufdam partis regem, inter tormenta occidit : qtiibufiiamqiic nego-
tium dedit, ut Q^Poftumium fetutorem difccrperent Veritus deinde, ne Q^ etiam Dcllius &
Amyntas Calata, quos ad conducendos ftipendiarios milites in Macedoniam & Thraciam mi-
fetar, res Caefaris prarfarentj ad cos contendit, quali auxilium iiliTlacurui , fi quid hollile
aC ei di liet. [ Ebo , ibid. ]
Inter im Softus fperans fe , fi L. Taurefium , qui paucis cum navibus flationcm adversus
Antonianos fervabat , ante adventum Agripp* (cui univerfa Grfaris cladis commilf» erat )
aggredetetur , polle rem aliquam memorandam gerere ; fub auroram repente contra ciun eve-
Ous cft , obfervata densa nebula , ne Taurcfiu* navium ipliui prxvba multitudine fugeret. Quem
primo conflidhi fugatum quum infcqucrciur , Agrippa forte obviam fodio , non modi) non
alTecutus elt Tauiclium , aut vi&orix fru&um aliquem percepit , fcd ipfc cum Tarcouditnoto
alii (que multis interiit. [ Id. ibid. ]
Hoc Antonium , St quia ipfc revertens cquefiri prxlio ab excubiis Cxfaris fuperarus fuif-
fet , i confilio caftra caflris ho Ilium oppotita habendi detraxit. Itaque iis no£tu rcliOis , ad
alteram finfls Ambracii partem difccflir , ubi copi* ejus ampliores caftra lubebanr. Et quum
|am commeatibus etiam inrcrclufum alimenta deficere Inciperent ; deliberationem propofuit ,
an ibi manentes prxlio decertarent , an veto alib digrefli bellum tempore traherent. [ Id. pag.
417,418.] .... .
Canidius , qui legionibus prxerat & Antonio fecum ducendi Cleopatram author fuerat , mu-
tata jim fimtcntil , ut eam remitterer fiiafic : arque ut in Thraciam vel Macedoniam ipfc pro-
tenus , terrcftri pugna decerneret 1 quoniam tcrrctlvibus copiis maxime valeret , St illic novis
Getarum regis Dicomis auxiliis uti pollet. [ P/utarcb. in Amon. ]
At Cleopatra prodigiis quibufdam , Se propter ea exercitus mtsftitia , fimul cum Antonio
territa , clalle ut bellum ibi gereretur , a viro obtinuit : ita tamen ad fugam jam tum circum-
fpicicns , ut res fuas componeret , non ubi ad victoriam confulcrct , led unde expediret fu-
gam rebus perditis quim facillimi. Neque enim aut furtim aut palam fugientium mo-
re avehi ilii ftatuerunt , ne fociis metum incuterent \ fcd unquam ad navale prxlium inftru-
& , ut etiam fi quis obftare vellet, vi difccllum in ALgyptum fibi confjcctcut. [ Id. tbtd. Dio ,
f “Regem Amyntan felleim Paterculus, [ lib. 1. cap. 84. ] eundem, fimul Se Dejotarum re-
gem , adCefaccm defeivifle P lutare luti narrat. Tranfii; quoque ad Celarem Q^ Dellius hillo-
ncus , ( ad quem Ode j. libri a. Carminum Horatii dk icripta :) fiVc Cleopatra: veritus infidias»
quas Glaucum medicum libi cnuntialfi: dicebar ; five exempli fui tenax. Nam St a Dolabella
ad Caflium , fle i Caflio jam ante transfugerat ad Antonium : dtfultor bellorum civilium i Mef-
fala Corvino at>pellarus. [AI. Seneca , in orat.Suafor. i. Feli. Patere. lib. x. cap. 84. PJutarcb. in
Antert. Dio , lib. jo. par. 415.],.
Dis ante ultimum diferimen claHis Antonii fuperara lucrat. [Fefl. Patere, ut fupr.\ Et quum
illud inflaret , quendam ordinum du&orcm pcdcfttium certaminum fcicntcm , qui complura
praelia fub Antonio decertaverat , corpufquc cicatricibus habebat conci fum , illi uim prxfcn-
ti ejulantem dixille ferunt. Qffd , Imperator , btfce difflat vulneribus & gladiis fpent tuam pro-
fligati t in lignii reponit I t/£gypsii d/ Pbtnices in mart pr altentur ; nobis permitte terram t in
tjua affuevbuus flantes occumbere, vel boflet vutcere. 'Ad qux nihil rcfpondir Antonius : manu
tantum & vultu quali excitam cum ut bono animo edet , prxtcriit , omni bona (pe depolita.
[ Plutarch. ]
Ex navibus Aigyptiis , 60 tantum Antonius Se Cleopatra confcrvarunt : reliquas , qubd
militum numerus cladibus ac fugis diminutus fuiflet , concremarunt. Deinde no&u pretiofif-
funas quafquc res in naves comportarunt. Et quum gubernatores , ternis ad pugnam conten-
ti , vela vellent relinquere ; imponere in naves St portare lecum Antonius coegit : addens fa-
ciendum , nequis hornum fuga evaderet j quum fiigx ipfc fu* hoc modo provideret. [ Id. cum
Dune , pag. 4x8. ] . .3 £
Ducentx triginta roftrat* fuere Cxfaris naves , St triginta fine rollris j triremes velocitate
ibumicis pares , St 0 ito legiones claflx fuperpofit* , abfque cohortibus quinque prxtoriis.
Claflis Antonii CLXX. navium fuit > quantum numero cedens, tantum magnitudine prxcellens.
Nam decem pedum ( vel graduum potius remigantium ) altitudine d mari aberam .■ inquit Orofius,
'lib. 6. cap. 19.] Et ante cum Florus. [ lib. 4. cap. 1 1. J Nobis quadringenta amplius naves , ducen-
•a non minus bofttum : fed numerum magnitudo penfabat. Quippe d fenis in novenos re morum or-
dinet , ad boc turribus attput tabulatis allevata , capellarum & urbium fpecie , non fine gemitu ma-
ris & labore ventorum ferebantur : qua quidem ipfa moles exisio fuit. Sed his , de navium
Antonianarum numero , in Commentariis fuis ( 1 Plutarch» piodudbs ) repugnat ipfc Cxlar }
J. Vjperi* Aututf. Pars pofl. Xxx ij trecentas
Digitized by Googtc
Anno Anaoon*
1 Abiuj
SJ4 jet a . s mundi yi. lati*ns. UChrilti*.
;rcnodi llt, II
Grlar quoque , quum Brundulio lolvdlct ac Corcyram
,
ulque provedus euet , hortes apud \ 4 jj
Adium (latione morantes inopinato aggredurus ; tem pel tate coorti afllidus , re intecti reverfus ’
cft. { id. ibid.pug. 41 J*]
Dum Arabia tme* Herodes infcftat , anno regni fui (i morre Anrigoni , circa menTem Sexti-
lem anni Perrodi Juliane 4676, hic Se deinceps a Jofcpho numerati ) feptimo , condito jam bello
A&iaco, ineunte vere, JnJea terr.c motu , qtuli nunquam anrc , rft concufla : in quo ho-
minum opprefla funt ruinis ardium circiter decem millia. Militaris tamen multitudo nihil
detrimenti accepit, utpotc fub dio agitans. Hxc clades in majus etiam auda rumoribus , quos
nuncti gentilium odiorum non ignaii dabam auribus Arabum, immane quamum extulit ho-
llium animos * quali fubveriis Judzoruin urbibus & ex tinctis hominibus , nulli )am fuperellent
adverfarii. Legatos igitur gentis , qui rebus afllickis pacem petituri venerant , comptehcnlos ne-
caverunt: moxque magna alacriute bellum properaverim r. [fofeph. lib. 1. Belli , eup. 14. &
lib. I j. Aminuit, eat» 7, ]
Herodes luis ad fortiter acendum excitatis , St (acris de more peralkis , exercitum propere
trans Jordanem duxit : cafkrifquc Philadelohix poliris , de calici Io quodam interjacente occu-
pando inter eum Se Arabas , certamen cft initum. In quo fureriores fodi Judaei , ad aliud I
pralium dejedos hofkcs compulerunt, ubi poft diurnum conrlidnm in fugam verti Arabes , i
8t a feipiU fugientibus & ab advcrlariis inllantibus , ita funt opprefli, ut quinque eorum millia |
defiderarentur. Cxteri in caliris obfclfi , k aquar penuria vehementer laborantes , legatos ad j
Herodem miferunt : quos quum ille dcfpicerct , St talenta 50 pro rcdenrpuonc oHerentibus ■
magis inflaret i ardefeentes /iri, catcrvarim exeuntes , ultio fc Judxis tradiderunt. Atque hoc
modo intra quinque dies capta funt ad quatuor millia : (exta vero dic , reliqua multitudine ad j
pugnam defpcrata falutc procedente, primo conflicku circuer leptera millia cccideiunu Domita
igitur per hanc cladem Arabum ferocia , gentis pr.cies ab cis declaratus , domum magna cum !
gloria reverfus eft. [id. ibid. & hb. 1 j. eup. 8,9.)
Hillcl Babylonius, ex ftirpe Davidica , Hieroiolymis floruit, annis 100. ante aeram excidii j
.Templi Judaicam i ut ex Gemara Babylonica , tradat, ratf C3P* I. colligitur. Ex cujus rume* 1
rofo diicipulorum coetu , Jonathan Uzziclis filius , Chaldaice Prophetarum paraphrafeos I
author , clariifimus extirit. Inter Hillelem hunc Bc Samimium ( live Sameam, de quo ex Jofepho !
fu per ius didumert ) otto di/fidio , Phari Ixi in duas partes diiccflcrunt : de quibus Hieronymus , ■
libro j. Commentar, in Efai. cap. Vili. 14. Duas domui Nutjirui (qui itu Cbriftum recipiunt ,
ut obftrvationet letis veteru non omittunt ) duas fumilius interpretuntur Summui & Htlltl s
ex quibus orti funt Scribo C7 Pharifei. Addltque , Summui & Hillel ( fiye duas eorum domus ,
quarum in Talmude coties fit mentio ) non multo prius quum Dominus nuj 'ceretur, ortos ejft is
fudou. % *
Quum Parthorum rex Phraates , vidorii ab Antonio reportata infolendor redditus multt
crudeliter conliilcrcr , in exilium i populo fuo pulfusert; St Tiridates quidam contra cum rex
conlkitutus. [ fudi». !ib. 41. eup. j. Dio , lib. J 1. pug. 45 6. ]
Medrus quidam Mylos Afianos ad deheiendum ab Antonio permovit , cotumque opera bel-
lum Antonianis ibi fecir. f Dio t lib. J 1. pug. 44}.]
Antonius Actium , ubi clalleni conltituerat , profectus , quum prope tertiam partem remigum
fame abfuraptam invenitlcr , nihil motus : Remt , inquit , modo [alvi fint ; nutn rtmtgtt non de-
erunt , quoad Crueiu homine t hubuerit. [Orof. lib. 6. cap. IJ>. ] CoTteprique i praefectis navium
funt ex aftlidiflima Grxtii viatores, agalones, meliores, adolclccntuli :ac ne ita quidem com-
plebantur naves, fed plcrxquc manebam vacu*. [Pluturch. ]
Almius Pollio , quum fe poli Brunduiinam pacem continuillet in Italia , neque aut vidiflet
unquam ClcopatTam aut poli enervatum amore ejus Antonii animum partibus ejus fc mifcuiflet,
rogante Crfarc ut lccum ad bellum peoficilcerctur Actiacum : Meo , inquit , in Antonium mu -
^ru meritu funt , illius in me bonefeiu notiora ; ituque dsfcritnini veftro me fubtruhum , & ero
■udu victoru . [ Veli. Patere, lib. x. cap. 86. ]
i M. Agrippa, pramilfus i Celare , multas onerarias naves frumenro atque armis graves , ab
Lfigypto , Syria , Aliaque ad fubfidium Antonio veniente» cepit. Pcragratoque Peloponnen-
uum finu , Mcthonam urbem validiflimo Antoniano pr.xiidio munitam expugnavit. [Orof. lib, 6.
\cup, 19. ] Ibiquc occilb Bogude , obfervans quibus locis naves onciarix appelli commodi pof-
/enc i diverfis
43 J* fubinde
3 locis in Grzctam egrefliu , magnopere Antonium perturbabar. [ Du> , lib.
Celar his animo auctus, cum xjo. roflratis navibus & omnibus copiis a Brundulio , trajedko
mari Ionio , in Epirum ^rofcdtus cll. [ Id. ibid. Liv.lib. lfi. Pluturch. in Anton. Orof. lib. 6 eup.
19.] Ubi pcdcltres copias, infra montes Ceraunios expolitas, Adkiiun minens, iple Corcyram
1 pradidio dellituum navibus occupavit: iilquein portum Dulcem ( b dulci aqua itadiOum)
•ibduitis , ftariuiicm ibi fixfr. Inde cum cla/tc A dium petiit ; ubi cladis Anronianz major pars
lationem habebar : coque occupato loco, in quo pollcA Nicopolim condidit, ca/kra ibi poliiit.
, Di#, psg. 4XJ,426.]
Antonius , invchcniibns primi luce hoftibus , timens ne inanes propugnatoribus naves cape-
rent ; ad fpccicui inlkruxit in ubulatis remiges armatos , rem« erigi de (iiipendi ex utroque na-
vium Utere prxeepir : atque ita in faucibus portils ad A dium obver/as in holkem continuit ,
quali inlkruda* remigio & paratas ad confligendum. Unde dclufus Cxiar rctrb abiit. ( Pluturch. ]
M. Agrjppa Leucadem advedus , infulam Sc naves quz in ca eranr . in ore atque oculis An-
tonianx cftifis , cepit, Patras deinde , vido navali pugni Alidio ■, St Corinthum polkci ,
occupavit. [ lrell. Putercul.lib. a. eup. 84* Dio , lib. jo. pug. 4x7. ]
M.Tiritu
Diaitizec
fsrm
Ai**, -AnzJuin^
I MP EI{. M ACEDONUM.
| M. Titius St Sutilius Taurus Cubito adoici equitatum Antonii fuderunt ; foemmque fibi PUi-
'ladclphum , regem Paphlago nix, adlcivetum. [Dio , tbtd. ]
I Cnxus Domitius vir clarifllmus , qui Colus Antonianarum partium nunquam Cleopatram niJi
i nomine Calutavit , reginae infenCus redditus , maximo Se prxeipiti periculo ttaufinilit ad
CarCarem. [ Id. ibid. Vellei. Patercul. lib. x. cap. 84-] Febre enim jam correptus, minutum
'acatium confcendit, atque ad Celarem uanfiir. Quod ctfi graviter tulit Antonius, tamen con-
tra Cleopatrae Cententiam omnia impedimenta ei cum amicis Se Cervis mifit. Domitius vero,
tanquam perniteret cum quod proditio fua non eilet clam , illico expiravit. [Pluturch. ] Sed quia
'vifus Cuit propterea ab Antonio proCugilCe, quod de rebus ejus dcfpcrallct i c/u» cxcmj lum
multi
Antonius Cunt Cccuti. [Dio ,pag.
, confidentia 4x7-']
perdita , omnes Cuos in CuCpicionc habere ccepir* ex iiCquc cum alios,
tum Iamblichum Arabue cujufdam partis regem, inrcr rormenta occidit : quibufdamquc nego-
tium dedit, ut Q^Pofturoium fenatorem difccrpcrent. ‘Veritus deinde, ne etiam Ddlius°&
Amyntas Galata, quos ad conducendos ftipendiarios milites in Macedoniam & Thraciam mi-
Cerat, res CxCaiis prxferrent i ad cos contendir, quafi auxilium illiF laturus , fi quid hoftile
accidi liet. [ Dio , ibid. ]
Inierim Solius Cperans ie , fi L. Taurefiuro , qui paucis cum navibus (lationem adversus
Antonianos Cervabat , ante adventum Agrippx (cui univerCa Cxfaris claffis commilf» erat )
aggrederetur , polle rem aliquam memorandam gerere ; fub auroram repente contra ciun eve-
ctus cft , obfervatt densa nebula , ne Taurefius navium iplius prxvija multitudine fugeret. Quem
primo conflidu fugatum quum infequeretut , Agrippa forte obviam facio , non modo non
aflecutus cft Taurclium, aut vidorix frudum aliquem percepit, Ccd ipfc cum Tarcoudimoto
alii (que multis interiit. [Id. ibid. ]
Hoc Antonium , Se quia ipfc revertens cqueftri prarlio ab excubiis Cxfaris Cupetarus fuif-
fet , i confilio caftra cailris hoftium oppoiita habendi detraxit. Itaque iis jkxSu relidis , ad
alteram finus Ambracii partem difccflic , ubi copi* ejus ampliores caftra habebam. Er quum
jam commeatibus etiam intcrcluium a liincnra deficere inciperent } delibet atioucm propofuit,
an ibi manentes prxlio decertarent , an veto ali6 digreffi bellum tempore tiahetent. [ Id. pag.
4x7,418.]
Cmidius , qui legionibus prxerat & Antonio Cccum ducendi Cleopatram author fuerat , mu-
tata jam Cententia , ut eam remitteret fiiafit : arqueutin Thiaciam vel Macedoniam ipfc pro-
ttdns , terrcftri pugna decerneret 1 quoniam tcrrcftiibus copiis maxime valeret , & illic novis
Getarum regis Dicomis auxiliis uti pofict. £ Piutarcb. in Anton. ]
At Cleopatra prodigiis quibuCJain , Se propter ea cxcrcicus mmftitia , fimul cum Antonio
territa , clalCe ut bellum ibi gereretur , a viro obtinuit : ita tamen ad fugam jam tum circum-
(picicns , ne res fius componeret , non ubi ad vidoriara conCulcrct , led unde expediret fu-
gam rebus perditis quam facillimi. Neque enim aut furtim aut palam fugientium mo-
re avehi illi ftatuerunt , ne (ociis metum incuterent , (ed tanquam ad navale prxlium inftru-
Sd , ut etiam fi quis obftarc vellet, vi difccfliim in jfigyptum fibi conficcrcut. [ Id. tbtd. Dio ,
[pag. 418.] 0
F Regem Amy litam FeOeim Paterculus, [ tib. 2. cap. 84. ] eundem, fimul Se Dejotarum re-
gem, ad Cxfarcm defeivifte Plutarduu narrat. Tranfii; quoque ad Celarem Q^ Dellius hifto-
ricus , ( ad quem Ode }. libri x. Carminum Horatii cft (cripta : ] five Clcopacrx veritus infidias,
quas Glaucum medicum fibi enuncialle dicebat ; live exempli lui tenax. Nam Se a Dolabella
ad Callium , & i Caflio jam ante transfugerat ad Antonium : defui tor bellorum civilium k Mef-
Cala Corvino appellatus. [ AI. Seneca , in orat. Suafor. x. K ill.Paterc . lib. x. cap. £4. P/utarcb. in
Anton. Dio , lib. J o. pag. 4 \ 5 . ]
Bis ante ultimum dilcrimcn claliis Antonii Cuperata fiierat. [Veli. Patere, ut fiupr.] Et quum
illud inftaret, quendam ordinum du&cncm pcdcftrium certaminum fciewem , qui complura
prxlia fub Anronio decertaverat , corpufque cicatricibus habebat concifum , illi tum prxfcn-
ti ejulantem dixilTc ferunt. Quid, Imperator, bifet dififu vulneribus & gladii t fpem tuam pro-
deatis inlignis reponis f v£gyptii & Pbtnices in mart pralientwr - nobis permitte terram , in
qua ajjuevhnus flantes occumbere, vel hofits vincere. * Ad qu* nihil rcfpondir Antonius : manu
tantum Se vultu quafi excitans cum ut bono animo eflec , prxtcriit , omni bona (pe depolita.
[ Plutarcb .]
Ex navibus Aigyptiis » 60 tantum Antonius de Cleopatra confervarum : reliquas , qubd
militum numerus cladibus ac fugis diminutus fuiftee , concrcmarunr. Deinde nodu ptetiofif-
fimas quafque res in naves comportarunt. Et quum gubernatores , icmis ad pugnam conten-
ti , vela vellent relinquere ; imponere in naves Se portare fecum Antonius coegit : addens fa-
ciendum , nequis hornum fuga evaderet * quum fugx ipic fiix hoc modo provideret. [ Id. cum
Dione , pag. 4^8.] _ ^
Ducentx triginta toftratx fuere Cxfaris naves , & triginta fine roftris j triremes velocitate
liburnicis pares , Se odo legioues claffi fupcrpofitx , abfque cohortibus quinque prxtoriis.
Claflis Antonii CLXX. navium fuit j quantum numero cedens , tantum magnitudine prxcellcns.
Ham decem pedum ( vel graduum potius remigantium ) altitudine a mari aberant : inquit Orolius,
[Itb. C. cap. 1 9. 1 Et ante cum Florus. [ tib. 4. cap. l f . ] Nobis quadringenta amplius naves , ducen-
ta non miniis bofitum : fed numerum magnitudo ptnfabat. Quippe a fenit in novenos re morum or-
dinet , ad hoc turrtbus atque tabulatis allevata , caf silorum (T urbium fpecie , non fine gemitu ma-
ria & labore ventorum ferebantur : qua quidem ipfa moles exitio fuit. Sed his , de navium
Antonianarum numero , in Commentariis fuis (i Plutarcbo piodudis) repugnat ipfc Cxfarj
— ]AUferii Amtal.Parspojl. Xxx i; trecentas
Digilized by Google
J.
/T A S MU N D IV
trecentas carum i fe captas fuillc commemorans. De magnitudine veri» , cx reuiigum gradibus
zftimaadS, •* Alhaco proli» navigia fenorum vel ultra ordinum concmrijfe , refert Vegetius, [do
re miliiar. lib. 4. cap. 17. ] Et Car Urii qrtidera naves d criremibtu inftnos non amplius ordines ,
Florus ; Antonii aurem etiam tn denos crevHTe , Strabo , uni cum Plutarcho Sc Dione confirmat.
De quibus, ad numerum Eulcbianum MCCXXX. videndus Scaliger.
Quia enim propter magnitudinem navium Cxfarb Sextus Pompeios in Sicilia vidus fereba-
tur , nives Antonio* aedincavcrat multo holliltbus majores ; paucas quidem triremes , reliquas
omnes a quaternis ufqoc ad denos ordines rc morum : turrefque in iis altos extraxerat , Sc mul-
titudinem in iis hominum collocaverat , qui quafi dc nutro pugnarent. Primores vero cx iis
quos fecum habebat tn naves irapofuit » ne , h in fui ipforum potclhte eflent » novi quid ten-
tarem: (quod Dellirw St nonnulli alii adCarfarem perfugientes, fecerant: permultos etiam fa-
gittarios funditorcfquc & armatos milites impofuit. [ Dio , lib. jo. /><?• 4JJ.] Arquc ita opti-
mas qiufqnc & ampliffimas k triremi ufqoc ad decem ordinum naves peditum viginti Sc fiigit-
tartorum <iix>bus millibus complevit. [Plutarch. ]
Ofar , apparatu hoftium confpSfto * eorum confilio cx aliis , ac maxime Dellio , intellc-
fto , ipfc ctUrn fc ad pugnam compotiat. ( Dio , pag. 4JJ-) Quatuor primis diebus grandi
vento flu&uans mare pr*liuin interpellavit. Quinto dic cado fereno flt tranquillo maxi con-
currerunt. Antonius cum Poplicola in dextero cornu egie , in finiftro Curtius , mediam aciem
M. O clavi; is & M. Julbhtts obtinuere. Cxfar finiftro prxfecit Agrippam , dextrum ipfc reti- [
nuit. Ita Plutarchm. Ante cura verb Vellcius Paterculus , [ lib. i. cap. 85. ) ita. Dextrum
navium Julianarum cornu M. Lario { vd Luria ) commi fum , lavmt Arruntio , Agrippa omne
eUjjici certaminis arbitrium. Cafar , et parti deflirurus in quam d fortuna vocaretur , ubique
aderat. Clajjis Antonii regimen Publicola Sofioque commtjfum. De ducibus vero in terra locati
exercitus , inter utruroque convenit : Taurum Cadatis , Antonii rexille Canidium.
Antonius aduaria navi circumvedus , Sc adhortatus cft mttires ; monens ut ob navium
pondus vclut in folo flabiles pugnarent. Gubernatoribus quoque imperavit ut quali in ai>-
choris Ibntibus navibus, nihil ic moventes incurfum hoftium exciperent, difficultatem lod in
tinus faucibus oWervantcs. [ Plutarch. ]
Grfati memorant, tenebris adhuc quum egreflos tabernaculo eUet, in orbem circumeunti
ad luftrandam clalfcm , afcllum cum aiinario occutrilfc. Eutgcbm homini , bcftir Nicon erat
nomen. Utr inique funulachrum xncum viator pofutt in templo , in quod caftrorum fuontm
locum vettit. [ Sucto*. inO&avio , cap. 96. Plutarch. in Antm. ] Eidem quoque ance pugnam
facrificanti geminum jecor apparuit. [ Plin. lib. 11 .cap. J7-]
Navigio deinde Cztar ad dextrum cornu cladis Antonii vedus , quiefeentes in tinus angu-
ftiis miratus eft holi» : & ftate eo* in anchoris diu credens , naves fuas fuftinuic , quar odo
(ladtis ab hoftibus aberanr. Hora autem fexu, quum vento ex alto increbrcfccnte cundatio-
nem molefte ferciue* Antoniani milites, naviumque fimum freti amplitudine ficur inexpugna-
bili, liniftrum cornu moverunt. Cum qoibns, cx tinu & anguftiis egreffis , Czlariani demum
dimicarunt. (Plutarch.)
Cxlatis naves, bibiles in omnia qo* ufus pofccbar, ad impetus, & recurfus flexufque capien-
dos , illas «rtayes & ad omnia praepeditas, cingulas plures adortit , midilibus timui cum roftris,
ad hac ignibus jadis oppuguaverunr. [ Florm , lib. 4. cap. 1 1. ] Antoniani comti, catapultis cx
turribus ligneis lapides & tela emittebam , navibufquc hoftium propils advedis tnanus ferreas
injiciebant : qo* fi opportune incidiffenc, titpcrabant hoftem; fin aberraJTent, fuas ipforum na-
ves pertundebant. Ad hunc modum prarlntm navale commillum eft i quum uttiqueexaudirentvarias ra-
tiones ad excitandam fuorum aitera 8c alacritatem adhiberent, multas voces eorum •
qui i terra continente iptis acclamabant. [ Dio ,pag. 4$ 8, 4?9 •«» Plutarcho.]
Porrigente deinde ad circumdandos hoftes alterum cornu Agrippa , expandere contrl Pupli-
cola fuas coadus, a media acie tiu eft divulfus. Qna tumultuante ac cum Arruntio dimicante ,
communi tamen adhuc marte , Cleopatra diutius fufpcnfa animi folicitudine , ancipitifque prxlii
exitus expedatione vida , tigno fuis dato , cum aurea pitppe veloque purpureo Sc laxaginta na-
vibus ifigyptii* veloci iCmis lc in alturo dedit ; 8c fecundo vetito Pchiponncfum petiit. Antonius ,
ftmul-atquc navero Clcopati* contemplatus cft vela facientem , omnium oblitus confccndit quin-
queicmcmj Sc detrado in%ni praorii navis , Alexandro Syro & Scellio folis comitibus fii-
eientem fecutus eft uxorem. [ Plutarch. cum Ploro , lib. 4. cap. It. Dione . Itb. jo. pag. 4 >9, 440.
'& Oropo, lib. 6. cap. i?.] Atque ita Imperator, qui in defertores Crvirc debuerat , defertor
exercirtis fui fadus eft : ut dubitari pollet , fu6ne an Clcopattte arbitrio vidtoriara temperaturus
hiiflet , qui ad ejus arbitrium direxit fugam. [Pellet. Patercul . lib. i.cap.Sj.]
Cleopatra percipiens Antonium venire, tignum luAu lit cx navi. Ita adeam delatus Antonius
Sc acceptus navi , neque afpcxit illam neque afpcdus cft ab illa : lal folitarius tranfrit in pro-
ram . atque ibi tacitus cogitahundufquc confcdic , ambabus manibus caput tenens. ^Plutarch. ]
Antoniani , Impexioris fuga confteinati , ac ipfi quoque de fitga cogitantes, alit vela fuftu-
Ictunt , alii turres Sc armamenta navium in mate projccctunt } ut exoneraris navibus facilior
dfet fuca. Cxfariani , quibus neque vela eram , Sc ad nullam aliam rem niti przlium navale fe
patavcrtuit , cos qui jam fugam cepilfent non infccuti , reliquos eam*adlsuc parantes adorti ,
( jam criim mimero adverfariis «quales ) multis fuis navibus lingulas hoftiles circundantes , emi
n6s comiuufque pugnam conferuerunt. ( Dio , pag. 440. ) His enim , etiam detrado capite ,
In longum tortiflime pugnandi duravit conflantia: &, dcfperata vidoi ii, in mortem dimicabatur.
dem
C*far , q^ fcfro Potc,at intwin^rc verbis mulcerc cupiens , damitanfquc Sc oftcndctw fugilfe
Antonium, qu*‘cbar pro quo & cum quo pugnarent. [ rellei. Patere , lib, s. cap. gj.] Tan-
| 1MPER. MACEDONUM. pi7
dein veto coactu» , igneis ex caitris afletri juflit. Neque enim aliud confiliuoi victori* expli-
canda: habebat : quanquaua poti unda: bollilis pccunix causa initio (latuerat incendio abltincrc.
Ijniquc Cxfariani , videntes navibus igne correptis hortes ne libi ipfis quidem auxilio clle , ne-
dum ad ver larium lxdcic pofle i celeriter advedi , pecuniae rtudio , ignem i fc immitium rellio-
guere conati fune : quorum permulti cum ipfis navibus a flamma correpti , Se harpagonibus ho-
li ium , perierunt. ( Dia, in (in. iit. fo.l
Qim.ii clallis Antonii diu fuillcc Cxlari obluctata, atque graviflime ab infurgenribus in* pro-
ram inivllata Huthba» i undem hora decima fuccubuit : ut PlutArckut feribir. Atque ita mili-
tes, quum diu pro ab lente dimicallent duce , xgre (unmuflis armis , cedere vidoriam : citiufque
viram vctiiamqnc Cxfar promifit , quam illis ut ea peccarentur pcrliiafnm eft. Fuitque in con-
fcllo , milites optimi Luperaroiis , Imperatorem fugacirtimi militis fundum oflicio. [ falle i.
PAterCuJ.lt !}. a. CUf. 8j.)
Ab hora quinta ( ur ait Ort/ius ) ufquc in horam feptimam , incerta vincendi (pe , graviflimz
utrinque exdes adx : reliquum dici cum fublequente node in vidotiam Cxfaris declinavit.
[Orof. lib. 6. cjp. i y. ] Iu (erum enim diei dimicatio cftprotrada, ut in navi vidot pernoda-
veiic. [Suetou. in Ottovw , c*p. 17, ]
Celare Se Mellala Corvino Conlulibus debellatum apod Adiom eft. [ Veliti. Puter cui. /it.
i.cup. 84. ] Septembris dic fecundo a quo annorum monarchiae Cxfaris numeratio eft infti-
ruta : ut in libri 1 *• initio notavit Di*, uuos 44 fuille, idetn alibi \_litro j 6. pag. 590.] refert i
ij diebus demptis: quot inter 19 Sextilis diem (quo ille mortuus eft ) Se a Septembris inter-
cipiuntur; utroque cxclufo termino. Quo modo accipiendi funi Suetonius , [ In O fluvio , esp.
g. ] Aurelius Vitior Se Eutropius i quum Rctupublicam cum per 44 annos Io lum obunuilfc
narrant.
Uluccfccnte jam dic, vidoriam Cxfiur confummavit. Ex vidn XII millia cecidillc referun-
tur : fex vel feptem millia vulucrata funt i e quibus mille inter curandum defecerunt. Ira Orofius.
[ IU>. 6. CAp. ly. J Plutarcbus vero , ex vidis non plures quam quiuquc millia intcriiiTc , &C joo
naves captus fuille memorat. Reliqua ckflis iu me» Ia , ruuiiagio belli fado , toto mari
ferebatur : Arabumque , 8c Sabxotum , & mille aliarum gentium Ati* fpolia , purpuram , au-
rumque in ripam afliduc mora ventis maria revomebant. [ florus , iit. 4« 11.]
Atque hxc cclcbiis illa fuir naumachia Adiaca, I nobiliiLmis illius temporis poetis decan-
tata ; Virgsii* , Ubro iEncidos f Ovidio , Metaraorphofeon iibro lj\ Horutio , epodo 9. ad
Maccuateia , Se Properi io , fibri 4' clcg;a64, ubi illud memorabile eft dillichon.
Fr ungit , er attollis viret in milite cuufu :
niji jujlu fubeft , excutit arma pudor.
Cui hic rcfpondct, quod Mellala Corvinus , quum celebrat crur i Cxfarc , ( cui hoc anno in
Coiifulatu collega ille fuit) quod quamvis ad Philippos infcnUflimus ipfi Bruti caufa hoftis,
egregiam operam tamen libi prxbuillit ad Adium , dtxillc fertur. Tu me , Cefur , femptr pur-
nut/i invenies meliorum & juJ/iorum. [ P/uiArcb . in fine Bruti . ]
C.efar de pczdi ex hoftibus capti decem naves, ab uno remorum ordine od decircmcm uf-
que , Apollini Adio confccrayir. [ Strabo , iit. 7 .pug. JiJ. Diot lit. fUpag. 44», 44J. ] * Ludos
Adi icos inftar agonis Olympici quinto quoque anno inftiruic , uibcmquc ibi confinii juflic, in
vidorix memoriam, quam Nicopo/sm nominari voluit. #
Claflis fu* partem cmilit Czlar , ur Antonium ac Cleopatram infequerecur : qu* quum
confequi eum non pollec, revcrla eft. [ Dio, ibid. pug. 4+|. ] Liburnic* tamen quidam cum
fuut allecutx : quas ille repnlic. Unus Euryclcs Lacon , Lacharis ob latrocinii crimen fecuri
ab Antonio pcrcufli filius, ferox indabar , lanceam ex tabularis navis minitabundus vibrans.
Neque tamen in Antonii navem irruptionem ille dedit : fed alteram prxtoriam ( dui enim
erant ) r olito percufTam comorfu , atque impadam obliquam cepit < iimulquc ex aliis unam ,
qua cxquilita lupcllcx portabatur. [ Plutarcb. ]
Ut hic abfccllit , Antonius ad prius Utentium rediit , eadem componens (e figura. Poftquam
verb tres dies tranfegit in prora (olus, leu ira percitus fcu crubcfccns, illam appulit ad Txna-
mm. ibi firminx tamiliarcs eum & Cleopatram primum ad mutua colloquia, deinde ad con-
vivia ima ineunda 8e ad concubitum perpulere. ( id. )
Jam naves oneraria quoque non paucx Se amici aliquot ex fuga ad Antonium confluxerunt ,
profligatam nuntiantes cladem , fed tcrrcftres copias arbitrari fc conflare. Ita nuntios ille ad
Canidium milii » imperatu ut propere per Macedoniam reciperer fc cum exercitu in Aliam,
f idem. ]
Tcrrcftris illius exercitiis non multi fugam Antonii fenferant : aeque audientibus res primb
vifa eft incredibilis , XIX legionibus peditum integrorum adhuc Se X 1 1 millibus equitum re-
lidis , fugam eum capere. Milites ejus in defiderio quoque Se expedatione erant mox alicun-
de appariturum. Tantamque prxftircrunt ei fidem , ur & fuga ejus patefada cohxfctint diebus
fepeem , miUofquc ad fc a Cxfarc legatos repudiaverint. [ /Z ]
Eos in Macedoniam iter intendentes adfccurus Cxfar, fine pugna Ubi adjunxit. [ Dio,lib. ji.
pag. 44J. J Ubi enim dux nodu relidis caftris prxeipiti fuga fc ad Antonium rapuiiTet Canidius j
ab omnibus dccclidi , proditfquc a ducibus fuis , aggregaverunt fe ad vidorenu- [VeSei. Pa-
tercul. Ub. i.CAp. 86. PlutArch. in Anton. ] qui cos in luum allegit exercitura. [Dft tpag. 4-44 •]
Diffugerant aurem jam tum alii quidam primores Romani ad Antonium : auxiliarii verb in
(uam quifque patriam. Verum hi contra Cxlarem nullum prxtcrca bellum gcflcnmt : (cd Se ipU ,
Se omnes populi qui arrtd Romanis fubditi fuerant , pars ftatim , parsXxport , jpacis condi»«»nes
x ii
i tcccpcrunr. [ Di. , lit. j .. 443. ]
C*Oi
tlinfla.
tc xiim
Aiuiomu
: Awno
ns jE T A S MUNDI VI. |£
Munii
t
Cxfar urbibus pecunia imperata , ademptaque cis in cives iplartim potcftatc , quam in con-
ciliis populi ufurpabant ; regulis ac regibus omnia opida qu* ab Antonio acceperant , excepti
Amynta & Archelao, abdulic. Philopatorem Tarcondimoti ( Ciliciae principis ) filium , Lyco-
medem inparte Cappadoci* Ponti regnum obtinentem, 8c Alexandrum Iamblichi fratrem qu
in Arabia regnum ob accufatum ab co Cxfarcm acceperat » piincipatu exuit. Lycomedis di
tionem Mcd^p , qui Myfos Afianos ad deficiendum ab Antonio permoverat , concedit. Cydo-
niis ac Lampxis (in Creta) libertatem dedit , prxditi libi auxilii causa : inttaurau ctiarr
Lampxorum civitate, qu* everfa fucrar. Senatores equitefquc & alios inftgniorcs viros, qu
Antonium in aliqua re adjuviflent , multos pecunia muldavit , multos occidit , quibufdam pe
percit. [ !d. ibid. ]
Inter vita donatos prxeiputu fuit Sofins, qui quum bello Grp£ Czfarem petiillcr , tunc fugi
clapfus occultatufque , poft inventus ac dimidiis ed : 8t M. Scaurus , uterinus Sexti Pompei
frater, qui & iplc neci deflinatus , propter Muciam matrem vitam obtinuit. Inter fuppliac
atfcdos fuit Curio, illius Curionis filius cujus Grfar dicator opera plurimum ufus fuerat : &:
Aquilii Flori , pater ac filius ; quorum quum alter rantiim, in quem fors incidiUec , tnoriaCz-
faie jufliis findet, uterque periir. Nam & filius, priufquim forrirctur , fc pcrcudori prxbuit
ultrb ; 8c pater dolore rei permotus, fibi ipfi necem Intulit. [ Id. pag. 445, 444.]
Caditis Parmenfis Athenas confugit. (Valer. Maxim, lib. 1. cap. 7. ] ille > cujus in lib. 3.
epift. 4. meminit Horatius : ab Albio Tibullo poeta quxrens, an illum dicat.
Scribere , quod Ca/sl Partnenfit opufcuJa vincat f
& cujus Orfbtus pocmation cdt putatur, ab Achille Statio ad finem Commentariorum in
libium Suetonii de elatis Rhetoribus habetur editum. Ejufdem Brutus a Varrone , in libro y.
de lingua Latina citatur. Et hunc Caffiutn ejufinodi fpedro Athenis nunc territum fiiillc , quale
Bruto ante Philippcnlem pugnam apparuille e(l didum , hifcc verbis in loco jam notato narrat
Valerius. Concubia node , quum fbllicirudinibits & curis mente (opita in ledulo jaceret ,
exillimavit ad fc veniit hominem ingentis magnitudinis , coloris nigri , Iqualidum barba , &
capillo demifio : inter rogat umque quifiiam cHec , rrfpondiftc K«hw/ukl Pcuciritus deinde tam
retro vifu Se nomine horrenda , fer vos inclamavit : fcifciratufque clt , (iquidem talis habitus , aut
intrantem cubiculum , aur exeuntem vidiflent. Quibus affirmantibus neminem illuc acccflidc ,
iterum quieti & foiuno fc dedit : atque eadem animo ejus obverfau cft Ipccies. Itaque fugaro
fomno , lumen introferri jufljr , jsucrofquc i fc difccderc vetuit Inret hanc nodem 8c fup-
plicium capitis , quo eum Cxlar affecit , paululum admodum temporis intcrccdidc , addit
Valerius. Inter poitrcmos enim, qui cadis Julii Czlaris morte pamas dederunt , fuit Parmenfis
idc Cadius j uu primus dederat Trebonius, [fellei. Patercu/.Hb. 1. cap. 87. & Orof. lib. 6. cap.
>9«] Quod paulo polt Adiacam vidoriam Athenis fadum, cx fupetiore Valerii Maximi narra-
tione inteliigimus.
Nam Athenas navigavit tum Cxfar : ac Grzcis placatus , ci viratibus afflidis 6c exutis pecunia
fervit iifquc & jumentis , fuperans cx bello frumentum diilribuir. ( Plutarch .)
ATxnaro in Africam tranfmidurus Antonius t navem urum onerariam magna pecunue vi,
magni pretii etiam aureo 8c argenteo indrumcnro regio onuftom (elegit , donavttquc amicis ■,
jubens uc ea partirentur inter fc Se laluti fux confulcrent. Abnuentes Hcntefque humaniter ille
confolatusj precar u!quc uc rccipeicnr fc, dimifit: fcriptisadTheophilumprocuracorem fuum Co-
rinthi litteris ut fccuntatcm expediret illis , abfcondcrctqtic quoad placare Cxlarcm quivillcnt.
Hic fuit Thcophilu* Hipparchi pater , ejus cujus fuit authoritas apud Antoniam maxima , 8e primus
ad Czfarcmcx libertis ejus defecit , ac domicilium fuum poit contulit Corinthum. [Idem.]
Cleopatra, ut ruto in Aigyputm adnavigare pollet , vidoriam mentita , proras coronavit ;
cantioncfquc , vidoria obtenta ufurpari confactas , tibiis concini judit. [ Dio , lib. j 1. pag. 446 ]
3974 Ita tutum in Asgyptum acceduro illa nada , multos primores , lemper fibi infenfos ac tum
clade ejus animo audos , occidit. Ex horum facultatious , 8c donariis cx quibufquc quantum-
vis iiucceflis lacrariis fublatis, ingentem pecuniam confecit i copias comparavit , auxilia qux-
irvit: utque Medix regem ad fuam focicratcm pertraheret, Armenia: regi ( Artavafdi live Arta-
bazi )caput amputatum ci mific. ( Id. ibid. cum Strabone lib. 1 1 . pag. j ] x. & Tacito , hb. a . Annal.
cap. j.)
Opus etiam audax 8t grande aggredi , per idhnurm qui mare rubrum dirimit ab Aigyptio ,
( qui etiam didinguere Alum & Africam putatur ) qua maxime ab utroque fliingitur pelago &
coardabatur , ut non plus $ 00 fladits pateat in latum, adorta cdrrajiccre cladem j dcmiuifque
in finum Arabicum cum magna pccunix vi copiis 8c navibus fodes quxrcrc remotas , fervitu-
tem & bellum refugiens. [Plutarch. in jinton. J Sed prinus naves ita fubvedas , alialque in
finu Arabico fabricatas ad navigationem in rubrum inare , Arabes Petrxi a Didio Syriz
prxfcdo perfuali combudcrunt. [ Id. ibid. twn Dione , lib. 5 1 . pag. 447. ]
Antonius in Africam delatus , conjecit fc in folitudinem cum duobus amicis palans & vagans,
Grzco Arillocratc rbetore , & Lucilio Romano. [ Plutarch. ibid. ] Cumque miiillct quoldam
ad Pinarium Scarpum 8e exercitum , quem is jam ante ibi confcripuim ad tuendam aEgyptum
habebat ; ille fc Antonium minime recepturum dixit, 5c midos ad fc occidit, nonnuilofque
milites id molede ferentes necavit. ( Dio , ibid. pag. 44 6. ) Cujus defedione intcJleda , manus
fibi inferre Antonius indituit. Verum interpellatus ab amicis , Alexandriani fc contulit. Qub
adveniente , & legiones Adiacas integras adhuc fuillc cxidiinantc , ( quarum axnidarum ipfc
Canidius nuntium paulo pod attulit ) Cleopatra , empto navigandi in mare rubrum deditit,
atque odia Nili dationibus (cpfit. (Plutarch. ut fupra. ]
At Antonius relida urbe 6c amicorum confuetudinc , domicilium fibi in mari ad Plurum
cxtnuit
Digitized by Google
:I IMP ER. MACEDONUM.
exttuxit projrdo In altum aggere , atque ibi extorris ab hominibus egit Vitxm fe.cfcTTTr !^2=- •
«molxet Timonis illius quod tu fue eodem loco cirtnt. Quippe violarum Ce xli
amicis fuis . atque ingratitudinem cotum expertum , ideo omnibus
diffidere & ,b omnibus
abhorrere hominibus, Indeque domum illam Titmnitm appellabar, f id. And
cutn Strab n /T
n.f.g. 794- ] •
Herodes rex ad Antonium mittens , at Cleopatram interficeret
, confutuit. Hoc enim mato i
perpetrato, «e in illius opese.iro furccirutuin dicebas , & iacilioieia Cadire
pacis conditioni
impetraturum. [ fofrph. hb. i j . cap. i o. ]
Cxiir 8c fui & Antoniani exercitii* veteranos, nemini quicqa
im dans, in Italiam • reliauo*
fpatlim alio dimiiiL Quum veto tiroctct ne illi , qm vidotii licii i
railirii tum dfeuili nullo
dato prxmto tuere, ledittonem movet eut; Agtippatn , quau altam obrem,
uolt eos in Italiam
milit. Atque ita , qitalr nullo modo jam imminente ab cx-rudoratis amplius
ucticulo res
Gnciat conlbtuit : & in Altam profectus , rebus ibi quoque conftmitii
, quid Antonius averr,
expedavit. [Dio, Ub. $ 1, pag. 4H4. 445* ] °
Quum populi 8c reguli omnes fuppetias Antonio & Cleopatra; denegar
ent ( licdt eorum
complures multa ab cis acccpillent beneficia i ) abjediflim* conditio
ni* gladiatores qui Cv
zici ab Anronio ad ludorum triumphalium exhibitionem alebantu
r , ( dc quibus fuora ad
annum Periodi Juliani 4X79- cx Apfi„w> fada ctl mentio ) pio
cis fottiffime cenaverunt i
Ubi enim primum que Client ada cognoverunt , in .Egyptiim ad ferendu
m eis auxilium itm
inlbtuetunt : non parum incommodi Amynta; in Galatia , fiiiuqtie
Tarcondimoti in aiicii I
( qui lumina ants' amicitia cum Antonio A Cleopatra pintHi , tunc ab iis
defecerant I multi 1*
etiam Qc Didio Syttl prarfeCto , qui ttaulttu fefos prohibebat , cshibcntct. Qtwmuuc
circum- 1
venu , m aegyptum evadere non pollent ; ne Ce quidem ullo modo, quantum
vis multa Didinl
pollicente, ad defedtonem perduci Ic patii lunt : fed Antonium ad leaccet
[ierunt fiacilidife
ptiuntes cum eo conjondo, tu Syria bellum polii getete. Tandem
quum neque veniret An!
tornus neque nuntium mitteret , periille cum tati, inviti fe Didio dedidetu
nt • ea conditione
ne gladiatores pollhac cllenl. Qui Daphnen, Antiochii fubutbium, eis habiund
um concedi/'
donec Cxuui res ea iigruncarctur. [ ld.ibid.pag. 447. 1 .
Ad gladiatotes hofce coercendos , auxilia libi ab Hetode
fubmiila fitifii {cripfit ad
Catlatem Didius, de quo Cifar In litmonc cum Hetode Itabito
; apud f.frphim Ibro •
Belli , cap. 1 ,.tm au. wfo» BoriA u , !.„» „ «• ’- ^ J
Antiquitatum libro if.cap. 10. tra legnu. cxpreflum. iJi* , iwJn t’
•fit n!< /a«.'rc‘i *’"« rm HpdJlu,. ubi ut ex priore loco
lubthtui ; ita ntrobtquc pru , PimuE. St p"0 Z*Z,Z luc i
debete, clarum eft. Atque hinc rumor ille Ct.tWfe, ex Dione D.Vi/ „bmc? r?pom
ad Amomum in Ttmonio fuo pervenit • rudium
Herodem cum aliquot legionibus St euhottibus ad C-rlircm ttanbvil
tarchue refert. le : ut m Vita illius Pl .
Rumte permulta in honorem Celatis , propter vidoriam
navalem fada lunt decreta.
Nam ei tc dc Cieopattl ttinmphut eonecllus ell , «t arcus triumph
alis Brundulii aUtifauc hl
fotu Romano, ut factam Julii balis captivatum navium loilris ornatetu
ejus quinquennales haberentur, ut fupplicatiouK haberentur natali ejus t t ludique’ in honorem
die. ac ea dic uui vi
Chotie nomius allatus fuit: utque ei in Uibcm fogredienti Vrttrlcs virgines Senatus
’ uoou"
lulquc cum conjugtbus Sc libetis , obviam itent. Otnamema verb Antonii
tim deleta funr, pa„im
dtefqoecjos natalis ncfalhss judicatui t «t editio cantum, nemus ex ea dciedfa for’
fefetli!
AI arci pr.Tiiomen ferret. [ Dio, Ub. j 1. pag. 4*4. ] “
CxCar Samum infulam in hyberna Ic recepit. {Smn.t
n OBni,.up. ,7.J 0„de quul)1 m,
Mytotus ope, a coloflica, uni inliilentta bafi, Antomus luftulillct
| Ofer duo tcpori.it baiin
eandem , Minervam fodicet atque Herculem. Jovem in Capitol
ium tranftulit , fitllo ei pacato
[ Strabo , Ub . 1 4, pag. 6f 7. ] .
Ibi quum Cilit captivos infpicetet, ptodoau. ell Metellus
fenex ptomifsl comi * „li,uis
deformatus fordtbui. Utve.6 ex otdmc quo tntee Ciiat.s
captivos liabat per ptecouem nfeni-
oattm citatos ell i filttx. . qui mtet Cifans duces erat, confell
u ptofiliit , vlxque utnirum patrem
cum lamento complexus cft. Cohibito deinde fletu. Tibi Cafar
, fnquit , hic U« fJt L
foci* : hic potaam meruit ego pramium. Pofiulomtur m patrem
propter me ferve s mcoImmS
aut propter .UummefimuJ interimo r. Quum omnibus mota eliet
miferatio , C*far fervar/ Me-
tellum permific , quamvis (ibi infeniiffimum } qui nullis unquam muneri
bus pellici potuerat ut
ad eum ab Antonio deficeret. [ Appian, Ub. 4*p*g. 61 ).] r
Antonius , relido tabernaculo luo marino quod Timonium
nominabat , ad regiam accedit ■
sbiqoc exceptus 1 Cieopattl, convetm civtlatem ad comcdatioues
poculique, & Ct.ddona-
nva. [ RWfo. .» A»,*,.} Cleopatn enun & Cur fari, filium Cifari
onem inter ephrtxu ad-
fcrtplit ; Cuique cx Fulvu fiho Antyllo togam putam & vitilem
dedit, ut A aEgypot viro Osi
tmperante elfent alacriores, * reliqui eos duces habituri , E
quidAntouio & Clcupatti acci-
diflec , animis eo magis conflarent. [Id. ibi A. Dio, Ub. ji. pag. 446. ]
Hinc coovivia per multos dies , «mellationes & felium Alciand r
rii agitabantur. Illi verb
conventum illum in altum converterant , nihilo deliciis , luxu
, Iplcodote alteto illo inferio-
rem-, quem live Cmmmariu. appellarunt. Nam amici 'cotum qui volebant
common , nomina dabant ttanltg cbantquc tempus pee voluptate, in cccnasum urbibus. I Pl.-
t-arch. ibui. J ^
Pottb Cleopatra vara genera collegit venenorum lethalium : quorum
Cngula ut periclitare- *
tur. obtulu rerum capitahum cuflodiis. Experiebatur etiam & bclhas
: ato.cicn. qlllX ab* tUfo
Digitized by Googlc
f*0 jETAS JMUND 1 VI
admoverentur. Tractabat id quotidie , St in omnibus pene unicum aipidi» morluro , cura con-
tractionem membrorum vel gemitum i gravem foporem St torporem inducere* cum faciei molli
ludorc & fenfuum fluporc facile clanguefccntuim. [ Id. ibid. j
Qianquira vero ira Antonius & Cleopatra (e paraverint . unquam Se clallc & pedellribus
:opiu belligeraturi : nihilo tamen minus etiam ad hoc fe in liniebant * ut ti qua neccllitas ur-
geret , in Hilpaniam navigarent, (perantes fe eam pecumit ad dcfc.lionero pcrir aCluros ► aut ad
mare tubtum concederent. [Dio , lib. j i. pae. 446. ] Cujus parare tu Oceanum fuge Florus
tiam meminit. ( lib. 4. cap. 1 1. J
Quartum Conliilacum Cxfar in Afu iniir. (Suero-/, ia O&jv. cap. 1 6, ) unde festum jam 4684 3®
Imperator appellatus , 8i quaitumcum M. Licinio Crallo Coalui , Biundulitim venit. [ Oro/,
lib,militum
ur 6. atp. 19.( quos] litteris
ex omni es U.be feriptis
numero, ab Agrippa
confe&i victoriain AChaca
Italiam ,revocatus. [Plutarcb.
lirundulium in jtnren.~]
p:xini ferat ) pix-
mia de miiConem pofccutium , fcditionem cotnpclccicr. £ Suctoa. i>/ UJavio , cap. 17.]
Tempeitate in tra/edlu bis coniliClotus eft : primo inter promontoria Pclopunncli atque
y£toiix ; iutsus circa montes Ceraunios, utrobique parte Libmnicatum demersa i iiroulquc ejus
in qua vehebatur, fufis armamentis, St gubernaculo dilfra&o. [ Sucto», ibid. ]
l;a media hyemc Btundulium petveniens, ulterius non rft progtvlius : quod cb Senatus uni-
verlus ( Tribunis plebis ac duobus Pixcoribus ad utbem ex S. C. icii&is ) cum equitibus. St
magna parte plebis & multis aliis, ipli occurritlet. Ipli quoque milites , paterni metu ( tam con-
currentis multitudinis, quam ipfius Celaris j quem vultu & afpetiu Attiacas lenones exterruijje
dicit tjcmunicus apud Tacitum , lib. 1. Annii, cap. 41. ) partii n (pe, nonnulli etiam acceiliti,
cod.-m confluxerunt. Quorum aliis pecuniam Cxlar dedit i aliis* qui in omnibus Inum bellis
fuillcnt , agrum etiam addidit. [ Dio , lib. 5 1. 44 j. J
Non amplius quam feptem de viginti dies , donec dclideria inditum ordinarentur * Brundufii
commoratura illum fuillc feribit Suetonius. Tiigciimo quam in iulum venerat die, in Grx-
ciam aveCtum fuillc narrat Dio i Se propter hyentem navibus pci KiUmum 1’clopauncliacum
translatis * tanta celeritate in Afiom advcnillc, ut de ejus dilccilu limul tcdituquc Antonius St
Cleopatra cognoverim. . [pag. 44;, 446. ]
Antonius Alexom ( live Alexandrum ) Laodiccnum , qui Timagenis opeta Ronix ipfi inno-
tuerat Seplurimum Grxeorum polluerat , ad Herodem regem inuic , ur ejus tranlicionem ad
CxUucro impediret. Qui , prodito Antonio * apud Herodem rellitir. [Plnsarcb. ]
Alexandra , fperans Herodem nul£ muicUndum ab otfcnfo Cxiatc * loiicitavt patrem Hyr-
canum ne aftli&orcra fux familix ulterius (erret , (cd libi potius caveret * icquc lpcratx Fortune
lervaict : confuluitquc ut a Malcho Arabum rege tutelam Se holpitium peteter. Talia fuaden-
tem Hyrcanus primb repulit : fcd vi-tfus impar tuuicatc mulieris , iiucrdiu noduquc eandem
cantilenam de futurorum fpc deque Herodis inlidiis occinentis , per Doiitheum quciidam clien-
tem luura ad Arabem litteras dedit i ut equites mitteret , qui eum ad Alphaltitcm lacum ( joo.
lladm ab Hicrololymiunis finibus diftamcm ) deducerent. Jolcphi ab Herode necati cogna-
tus hic erat Doiithcus : fratrelquc ejus apud Tyrum inter alios ab Antonio intctfc«ii fueram :
prxfcntis nihilominus tegis gratiam ille aucupaturus, o (lendi t ei epillolam. Herodes, aCtis pri-
mum gratiis* unum etiam ab eo pullulavit minillciium : ut complicata cpiftola * & oblignata
Malcho eam redderet , Se rctponfum ao illo reciperet. Refciiplit vero Aiabs , paraturo (c & iplum
Hyrcanum 8e familiam ejus recipere, atque etiam omnes illius fadionis Judxus : milfuiumquc
iulhtidam manum quxeos tuto deduceret, Se voluntati ejus obfecuturum per omnia. Pollquam
autem etiam hanc epillolam Herodes accepit, accito Hyrcano, rogavit ecquid haberet cum
Malcho fxderis. Quo i. i titiante , proloiis in Syneduo litteris , occidi cum impi ravit. Atque hxc
ita in iplius Herodis commcntatiis Iciipta habentur. Nam ab aliis traduntur aliter : videlicet
non ob hoc crimen , fcd quali regi infidiatura , necatum clle. [ jofcfb. lib. 1 $ . cap. 9. ]
Antonius St Cleopatra ad Calarem legatos in Aliam mifciunt. Petebat Cleopatra liberis
fuis regnum j£gypti : ille Athenis pullulabat , ii non daretur in /Egypto , ut private liceret vi-
tam agere. Amicoium ob tranlitioncs penuria Se dididciuia , hlioium luorum prarerptorem
Euphroninm legatum miirt Antonius. [ Plntarcb. in Anron. ] Cleopatra , clam Antonio , fcc-
ptruen aut cum , coronam auream , fcllamquc regiam Cxlari milit , quali regnum cum iis tra-
dens : ur is , li omnino exofum haberet Antonium , iplam (altem mifcricordia profequerctur.
Cxlar autem acceptis muneribus, ominifquc loco dudbs , Antonio nullo dato relponlo , Cleo-
patrx palam quidem multa comminatus c(l , idque rcfpondit 1 (i ea ab armis St regno dcllitif-
Ict, cotililium ipfum capturum, quid de ea heri deberet : occulte autem ei impunitatem ac re-
gnum integrum pollicitus ell , fi Antonium occidillet. [ Dio , lib. j 1. pac. 447. ]
Herodes Hyrcano fublato ad Cxlar em properans , de nihil boni de (c Ipcians proprer ami-
citiam Antonii , fufpcdtam habebat Alexandiam , ne ufa hac temporis opportunitate ad defe-
dioncm concitaret populum , de imcllinis (editionibus regnum pcrturbaicr. Quare mandata
regni cura Pherorx fuo fratri , St matrem Cypron St foroicm Salomrn , Se totam cognatio-
nem in Mafida depoluit: jufsitque fratrem, li quid libi accidiilet durius, habenas regni reti-
nere. Mariamracn verb uxorem, quia propter limultatem cura matre degere non poterat , in
Alexandrio cum Alexandra matre collocavit : commilla quxilori fuo Jolcpho & Sohemo Itu-
rxo callet li culto Ji,i, viris Se anti femper hdilfimis , Se tuuc honoru causa his mulieribus
regiis adhibitis. Verum his quoque mandatum dedit , ut li quid quod nollet accidillc libi
cognolccrcnt , confcllim ambos interficerent , regnumque pro viribus liberis ejus ac Pherorx
fratri coniervorcnr. [fofeph. lib. 1J. cap. 9.]
His mandatis * properavit Herode» Rlioduqi , ut illic Cxfari occurrctet. Qub podquim
appulit
M AC E D 0 N
5974 appulit, potito tantum diadcmatr , de extero paratu regio nihil mutavit: admifluique ad collo-
quium, cum magna conflantia Sc anfmi magnitudine i'uam erga Antonium benevolentiam faf-
uueH,& auxilia illi contra ipfum prxblta frumenti atque pecuniarum , quoniam Arabico bel-
lo diftentus ad cum copias adducere nequiverit ; addens , pah le jam (ide amicitiam Cxfaris
colere paratum cflc. Quod w deinceps faceret hortatus Ccur , diademate reftfcuto , in fommo
honore illum habiur. Atque ita prxter fpem Herodes denub in regno confirmatus cft; Sc
dono Cxfaris Sc Scnarofconlulto per illum impemto. [ Id. itui. cap. 10 . & /it. i. Belli , cap.
15.] De qutretiam Sinto , libro 1 6. [pag. 76f-] Tantum fu perieritis maxime JfmmnM
familiaritate prtfiitit , « Rex quoque fuerit appellatu, Antonio primum , poflea Capere Augujio
peteflatern ei concedente. Bc Tacitus, Hi lior. liL I. cap. 9. Regnum at Antonia Herodi datum ,
viQor Auguflus auxit.
Herodes Sc ipfi Cxfari 8e amicis ejus fupra vira munera largitus cft : animi fili declara-
turus magnitudinem. Conatos eft etiam AJexx live Alexandro Laodiceni! , ab Antonio ad
fc milio, impetrare veniam: quod tamen non potuit ; quia Cxfsr animad ver furum fc in
illum juraverat. Machinamentorum enim Ocoparrr adversus Octaviam violentilfimas apud
Antonium propugnator ille fuerat Itaque qanm Herode fretus in Cxfaris aufus fuilfct venire
con (pedum : confcftim vindus , atque in patriam luam in compedibus deportatus, ibiqne
( Antonio, quem prodidetat, adhuc fuperftitc) Cxiaris juflu necatus cft. [ Jcfeph. m fipr. cum
Pl utar eho , in Antonio. J
Antonius 8e Cleopatra alios legatos ad Grfarem mi ferunt. Ac Cleopatra quidem per eos
magnam ei vim pecunix promiiir. Antonius autem amicitis eum ac propinquitatis admonuit i
luam cnm Aigyptia muliere confhcrudinem cxcufavit ; minuam quondam focieuretn Se a da
in adolclccntia enumeravit: denique P. Tumllium fenatorem , unum ex Julii Gefaris percuf-
fotibus, amicum tum luum, Cstari tradidit i ac fcipfum etiam inrerfeduium pollicitus cft, fi
eo fado (alus Cleopatr* impetrari pollet. Cxfar Turullio occifo , idque In Co infuli , ( in qui
ex AUcolapfi luco arbores rei navalis causa ille exciderat ) Antonio ne tunc quidem refpondit
quicquam. [ Dio, Ut. 5 1. pag. 448. ]
Abfcnte Herode , uxor Mariammc Sc focrus Alcxandra , fc In caftellam quafi io carcerem
conctufas , ita « nec fuis nec alienis bonis frui poflenr , xgerrime ferebant, prxfertim quum Ma*
cumme muliebribus blanditiis i Sohcmo expifeata eflet, quid ipfi Herodes dc illis mandavifiet.
Tunc enim voca faciebat , ne ille unquam (alvus reverteretur ; cogitans vitam libi cum co fore
intolerabilem: id quod pofteanccdifTimuIjvir , apertd falis quid fc ureret. Illo enim prxtcr fpem
rcvcrlb , & apud Mariammen narrante fiios fucceflus , eos illa fufquc deque ferre videbatur ,
8c ad blandas illius appellationes ingemifeebar : ut jam Herodes apertam uxoris averfationem
agnolceret, 8e inter odium amoremque erga illam ftmftuaret. [ Jofepb. Iit . I j, cap. m,]
Ante dodiun exercitum in iCgypnim , Cxfar Syriam petiit : ut ex Joftpho , Suetonio ,
[ cap. 17.] P tutar eho , Sc Oropo intclligitur.
Phraate St Tiridate de regno Parthico conrendenribu* , & auxilia k Gelare pofcetuibus ,
nihil ille aliud quim deliberaturum fc refpondit t occupationem Aegyptiam prxtendem: quum
hoc veri ageret, ut ipforum mutuo bello vires attererentur. [Dio, lit. fi. pag. 4fd.]
C. Mcvius centurio, qni in Antoniano bello lxpenumero excellentes pugnas ediderat, im-
providi hoftium infidijs circumventus & ad Antonium Alexandriam perdudus , interrogat lifque
quidnain dc eo ftarui deberet: Jugulari me, inquit, jute ; quia nec fatis teueficio nec mortts
jupplicte adduci pojfum , ut Captrit miles eft depstam , & tuus ejft incipiam. Cujus virtuti
Antonius incolumitatem tribuit. [Paler. Maxim, lit. J. cap. 8.]
Antonius 8c Cleopatra communes liberos cum patte regi* gazx ad Rubrum mare prrrait-
t-ndos ccnfucrunt. \ Orof. lit. 6. cap. 19. ] Ipfi prxfidiis circa duo dEgypd cornua Peluuum Pa-
n-toniumqoc difpofitis, c lallem Sc copias inftaurando bello paraverunt. [Id, itid. cum Floro »
lit. 4. cap. 11.]
Tertiam tamen leprioncm Antonius, ac filium fuum Antyllum cum multo auro, ad Cxfit-
rcro rmlit : quem ille , auro accepto , fine refponfo propolin irritum i fc dimiijr. Cleopatrx
verb at primb, fic fecundb etiam, ac tum tertib, mulus & comminationes & pollicitationes
propofuit. [Dio , lit. J t. pag. 448.I
Ut Cleopatram quoque ad fr alliceret , Thyreum five Thyrfum libertum fuum , hominem
haud infulfinn , ad eam mifit. [Jd . itid, Plutarch. m Anton. ] Verebatur enim ne Antonius &
Cleopatra, dcfpcrara venix impetratione, in incepto per (Urent , ac fuis viribus vincerent* aut
in Hifpaniam ac Galliam trajicerent ; anr thefauros, quos Cleopatra in fepulchrum conjecerat ,
flammis ut minabatur abfumeret. Thyrfum igitur mifit, qui Sc humaniter multa cum Cleo-
patra loqueretur , & Car (arem ejus amore captum diceret : fperans eam , que ab omnibus
hominibus amari volebat, cb adduci polle, ut Antonio necato fcipfam & pecuniam incolu-
mem fervatet. [Dio, ut fupr. ]
Per Syriam in Antonium movit Cstfor , Sc doces ejus per Libyam. [ Plutarch. } Cornelius
Gallus, ab eo prxmiflus , acceptis Scirpi quartior legionibus qux apud Cyrenas prxfidii loco
conftitote fuerant, Panrronium primam AUypci i Libye parte a viticem labito occupavit.
[Dia, pag. 448. cum Oropo, lit. 6. cap. 19.J
Antonius hoc cognito, etfi in Syriam proncifei, evocatus 4 gladiatoribus, in animo habe-
bat 1 tamen eo omiilb ad Paretonium contendit : fperans quidem fc eas copias i Gallo ad fe
fine ullo labore tradudturum ; ( nam benevolentii erga Ipfum adedo* propter communem
militiam noverat:) fin aliter nequiret, vi certi potiturum, nam 8c navales Sc terrcftrc* co-
pias ficum adducebat magnas. Sed neque colloqui cum is potuit , quiuiquam ad murum
' 1%/ferii Ansul. Pars peji. Yyy accederet
i liTCS:
tchwli _
r ICfc.ifti,
JET A S MUNDI VI.
J42
aceedact d r alti voce clamarcT, ( Couaneic cniua tubicines juiicrat Gallus , iu. ut nrmo exau-
dite quicquaro pollet } de prxterca fubita eorum eruptione damnum accepit , ac cladJi quoque
incommodum pallia cft. Catenas enim quafdam lub aqua latentes no&u per fauces portus
Gallus extenderat, ac deinde nullo apert» pradi Jio portum cuftodicns , abfque omni timore
Antonii naves cura lui contemptu ituro navigare pallus fuerat. Tum vero arti adis per machi-
nas ad hoc paratas catenis, uaves timui terra tnarique de ex xdibus circumventas, partim in-
cendit, partam fuhmcrfu. [Dio, pa*. 44 S, 449*1
Calarem per Syriam in Algyptum abeuntem Herodes omni regia magnificentia excepit
apud Ptolemaidem: exercitui quoque omnem hciipitalicatem exhibuit, & 1 crura ad viiftum
accoromodacarum copiam. Quo factum cft ut in intimam Cxlaris familiaritatem reciperetur ,
una obequitare folitus dum traducerentur copiar t tradanfquc tum ipfum tum amicos minifto
rio virorum 150. diriilimo & tumpt 11 otilTirno cultu intiguium. Quin & per fqualida & inaquofa
loca ufque ad Pclutium profici Icentibus nihil dcefle pallus cft i non vinum, non aquam, qua
miles tum magis etiam dcleftabitur. Ipfum quoque Celarem talentis 800. donavit: adeoque
farufaclum cft omnibus , ut luculcntids etiam quam pro ejus regni facultatibus cra&acos fe
faterentur. [ feftpb. lib. 1. Stili , rup. I f. & iit. 15» Antiam, caf. 10.]
Clcoparra ex lennonib-.u Thyrli live Thyrei fuo amore captum credebat C darem
qobd ira c(lc cuperet, tum qnbd eadem ratione patrem ejus ac Antonium tibi mancipaverat :
idcuque non veniam moli» libi & regnum vEgypti , fed Romanorum etiam imperium (peribat.
{ Dio , p*g. 449. ] Thyreum vero (upra modum ab ea honotatiun corripuit Antonius de flagel-
lis cartidic : deinde remilit ad Curtarem , feribens infuhationc de fuperbia illius fe fuillc irrita-
cum, qui edet ob zrumnis irtirabilis. Id tu fi fert , inquit , inijut i habet Ubertum meum Hip-
fArctum : hunc fufptnftm flabellato , ut par feramus. Mox quo diluerer Cleopatra crimina de
fuipiciones illius, coluit cum mirifice: ac die fuo natali fummilsc & pro pexfenti fortuna a&o ,
natalem illius fumm 1 fplcndorc Se magnificentia celebravit i ut multi ad cotum invitati, qui
accelTerant inopes , opulenti difcdlcrint. [flutar ch. ]
Cxlar Pclutium vi , ut ferebatur , re vera autem proditione Cleopatrx, cepit. (Dio, pag. 449.]
Et ea cerre non invita opidum illud Celari 1 Seleuco fuille rraditum , rumor increbuit. Quem
ut illa compcfccrct» Seleuci uxorem St liberos ad fupplicium Antonio tradidit. [ Piutarch. ]
quum ille , i Cornelio Gallo ad Parxtonium de continuo apud Plurum vi&us , ( ut eft apud
Urofium, lib. 6. cap. 19.) Alexandriani redii liet.
Habebat Cleopatra conditoria de monumenta eximio artificio Si faftigio rxrrufta, qux Iti-
dis templo adjecerat. Eo ex regiis chcfauris preno lUfima quxquc congellk , aurum , argen-
tam, /nuragdutn, unionem, ebeni n, ebur , cinamoaium, poltrcaio magnam vim txdarum
Se ftappx. Unde metuens illis opibus Cxfar » ne eas dcfpoudcns animum perderet illa de
e mCTcmaret ; oftendit ei aflhW, dum cum exercitu ad urbem contendit, benignam Ipcm.
[ Piutarch, ] Ex vero cive» Alexin Irinos occulti prohibuit contra Cxiatcm exire ; quum palam
eos, ne hoiti occurrerent, cohortari videretur. [Dio, M. 449.3
U: coufedit Cxlar ad Hippo dramum , erumpens iatcuus Antonius ccctavit ftrenuc, atque
equitatum Cxlaris profligivic, cffijuirquc egit ufque ad caftrm Hac clarus visoria ingrcllus
clt regiam, de Clcoparram in armis olculatus cft: atqu: cum qui fortitilmc dimicaverat com-
•nend ivit illi. Cleopatra prxmium ei auream loricam Se. galeam donavit, lite vero his acceptis
trantiil no<ftc ad Cxfarein. f Piutarch. 3
Antonius, jaculatus in Cxfaris caftrt libellos, tyoo in fing»i!o* drachmas five denarios pro-
mifir. Eos Cxfar ipfc ultro militibus luis recitavit : timui Se Antoniam inviliim reddens , dt
ipfos viciifim ad fugicndaip proditionis turpitudinem , 8e alacritatem pro fe declarandam re-
vocans. Unde fubcuntc animos eorum ob tcnratam fidem indignatione , iu fttenife (e gcilc-
runt } ut pedcftri certamine cum cis congrcllus Antonius infperatb victu» abfeclletir. [DU ,
pag. 449.] Q ii» de Strabonis illum locum refero. [lib. 17. pao. 79 j. ] „ Exeunti per Hippodeo-
,,mu n eft Nicopolis, qux hibiratur ad mare, ita uc urbe non minot ccnfcri debeat < ditlans
ab Alexandria ftidiis $0. Hunc locum Cxfar Augullus ornavit ; quod hic praelio cos tiipcra-
vit 1 qui cum Antonio contra ipfum exierant.
Provocavit deinde per nuntios Antonius Cxfarcm ; ut folus fecum cenaret, qui tcfpondit ,
Vius Antonio mulus patere ad interitum. Quare contidcrans non polle quam in prxlio moti
fc honeftius, deliberavit limul terra marique Cxfarcm adoriri: atque meer c<rnandum , ut
fertur, imperavit fervis ut propinarent de exciperent epulis fc liberalius 4 incertum e Ile idemae
fa&uri poftridie Client, an aliis dominis minillraturi, ipfo cxtinclo jacente die exanimi. Ami-
cos ob hoc quum cerneret iUachryimri , non du&urura ait fc ad pugnam, ex qui mentem
;loriofam potius quam U lutem de palmam (peraret fe quxfirurum. [ Piutarch. in Anton. ]
Cicca no&js illius medium, quum filentiiun de malntia ex metu de cxpcclatione eventus
teneret civitatem, fama eft repente omnis genetis organorum exauditam lymphomata , ftrepi-,
tumqoc (urbe eam clamore Bacchico de tripudiis Sotyricis, vclut factis Liberi patris ( quem
Antonius eflingerc coniue verat ) choro non tine ingenti tumultu erumpente: conccfttilequc'
hanc turbam, qux ingens cliet» media ferme urbe ad ponam qux foras ad hoftem ducebat ,
atque ea evatille. [ Id. ibid, ]
Prxter hoc, alia quoque portenta varu atgypri fervitutem prxcdlilTc narrat Dio. Nam &
pluit (ucilic air) iis in locis, in quibus anfe nulla unquam gutta deciderat» idque non urnum
aqui, fed etiam fanguinc. Nec e nubibus hxc modo dclapla, fed etiam arma timui apparur-j
nuit. Draco quidim imraodicx magnitudinis repente apud yfigyprios vitiis, immenfum tibi-'
lavic i appuueruneque eodem tempore cometx , dic mortuorum imagines > timulachuque
uittitiam*
Digiti
Anno
tcikxit Anno4n-
le rum
IuUwa jt hrrftf*.
IMPEX^ M ACE TTCFWTTM. f+j
riftitiam prx Ce tulerunt , & Apis lugubrem mugitum ac iachrymas cdidir. ( Dio , /*£. y i. p. 45 j . )
Kalendis Sextilibus prima luce Antonius ad inllruendam c lallem in porrum dcfccndit. ( Orof.
ib. 6. caf. 1 9. ) Sed Cleopatra effecit > ut naves ab co transfugerent. ( Dio , pa(. 449. } Claflici
enim poltqufcn remigio appropinquaverunt adverfie cladi, (aluravcmnt Cxlam milites. Cli-
tus falutem reddentibus , defciverunc ad Hlos : atque ex omnibus navibus una etfecU cladis ur-
>em rnfclla petiit. Dum id contemplatur Antonius , extemplo deterrus eft ab equitibus , qui
(ran (itio nem fecere. Peditatu fufo , recepit (c in urbem, proditum Ic i Cleopatra vocifcrarm
jis in quos illius causa arma fiimpferat. [ Plutareb. ]
, Cleopatra , Antonii iram & defperarioncm formidans , fcd metu Celaris ac mortis libi con-
fcilccndx caula hoc fc facere prxtexcn» , ad monumentum cum eunucho quodam Se duabus
ancillis confugic : misitque ad Antonium nuntium defundam fe erte, Id credens ijle , fervum
fidum F. rotem ( qui boc fc fadurum jam pridem promiferar 1 quum neceditas portulam ) ut
ipfum inter ficccct rogavit. Eros dirtridnm enfem extulit quali illum idurus : \crum averfo
vultu interemit fcmetipfum. Quo ad pedes ipfius collapfo , Antonius , Mntfe Eros , inquit ,
qui , tjiud n<m fnfiinni/it mihi ifft ftcere , ejntd faciendum fit docti. Ita ventrem fodit , atque
in Icdulnm dimilit fc. Idus non ftiic is qui maturaret mortem. Unde curlu languinis , poft-
quam decubuit , inhibito rcfocillatus , oravit allidentes ut le confoderent. Illi cjcccrupt ic ex
cubicula , vociferante Se difcruciantc Ic Antonio. Inde coorto tumultu * Cleopatra , quum id
(cnfirtct , ex faftigio monumenti prolpcxit : nam janua ejus ita erat parau , ut aperiri feroci
claufa nequiret ; folx partes fupetiores ad faftigium nondum erant ablolutx. Juflulque ab ea
Diomedes faiba eft Antonium in monumentum ad ip£»m deportare. Quam ut Antonius intel-
lexit clle fupciilitcm , confurrexit i qubd vivere fe polle arbitraretur : fed inulto profiifo (an-
guine dcfpcrata vita , fervomm fuorum manibus (ut ipfc mandavit) ad januam xdificii eft
gcllatus. ( idtm ; cum Dione , paf. 449, 450. Livio , lib. ijj. Floro, lib. 4. cap, 11 .Feli. Putere,
lib. x.cap. 87- Strabono , lib. 17 .pag. 79 f. Suam, in Octavio , eap. 17. Entropio , lib. 7. & Orofio,
Ub. 6. C40. 19.)
Dum hoc neret , Dcrcetxus quidam Antonii fatelles rapto illius pugione reconditoque , fub-
duxit Ic : currenfquc ad Cxfarem , exitum Antonii primus nuntiavit ei , cnfcmquc oftendit
cruentum. Ille, accepto hoc nuntio, in intimum fccellit tabernaculmn : ubi ilJachiynuvit An-
tonio allini quondam Se collcgx luo, multor uinque certaminum Se rerum focio. Mox fiimptis
epiftolis , accit ilquc amicis , recitavit ad lenia Se aqua (cripta fua quam feroper refppndillet
importune & (uperbe Antonius. Inde Proculcium milic , mandans ut maxime , li queat, Clco-
5atram
uccbat redigat vivamli illam
triumphi, in potcftatem.
adduxillct. Timebat eniin) thefauris : & magnificum ad ornamentum
( P/nrareb.
Interim pet fiines , qui lapidibus in altum evehendis fulpcnfi erant , fursura in monumen-
tum tradus eft Antonius. {Dio , p*g. 450. ) Nihil aiunt ruide illo fpcdaculo, qui adfuere,
lamentabilius. Sanguine enim oppierus & animam agens Antonius , funibus annexus in al-
tum Cleopatrx 8e duarum qux cum ea erant mulierum magno labore trahebatur ; excitanti-
bus eam qui infri (labant , Se Antonio manus verfiis illam porrigente fcquc fuftollcrc anni-
tcnrc. Uc eum hoc modo Cleopatra accepit & depofuir in ledum , dilaceratis peplis pedo-
reque fuo percuftb & laniato manibus , cruotcm facie abftcrlit ; dominum , virum , impera-
torem appellans : ac fuorum pene malorum eft illius miferatione oblita. Lenito Antonius
ejus dolore , vini hauftum popofeit : vel quod (itirct, vel qubd celerius ita expiraturum fc
(peraret. Poftquara bibit, monuit eam ut rerum (iiarum , li ablquc turpitudine liceret , confu-
lcret incolumitati ; ac prxeipue inter amicos Cxfims fidem adjungeret Proculcio. Se verb ob
novilfimam rerum converfioncm ne lamentaretur : fed gratularetur ob bona qux fuerat confe-
cutus i qubd omnium hominum fuiilct claridimus & plurimum potuillct , atque co tempore
non ignaviter edet Romanus a Romano fuperatus. Jamque cdlabat aniuiam , quum a Gnare
adfuit Proculeius. ( Plutareb . )
Cum C. Proculcio equire etiam Epaphroditum libertum fuum ad Cleopatram Cxfar mifc-
rat i mandans illis qux loquerentur ageremque. Cleopatra vero , metuens ne quid durius in fc fta-
tuerctur , reimnfit in inouumcnto: ut li nulla alia ratione (alutcm conlcqui pollet, pecuniarum
(altem amittendarum metu fibi veniam a Gelare Se regnum redimeret. At Cxfar , ctli gaza po-
tiri, & Cleopatram vivam capere cupiebat, ut in triumpho duceret: tamni , li quid fide i«-
tcrpoliu promilillcc , impoftor videri nolens , id agebat , uc cum ea captiva , ac inviti in luam
potcftatem tedadi , agere ex animi lententia pollet. [Dio, lib. fi.png. 4)0. ]
Cleopatra vero congredi ex propinquo abnuit cum Proculcio : led colloquium cum eo ex illo
xdificio habuit aniftemc loris ad politum in plano oftiuin ; quod firmiter erat obferatum , ut
admitti tamen vox pudet. In colloquio illa regnum liberis fuis petiit ; Proculeius bono animo
ut cllct hortatus eft , Se omnia permitteret CaHari. Ut locum contemplatus , Cxfari renuntia-
vit i iterum mi Iliis eft ad eam appellandam Gallus. Qui ut venit ad rores , produxit de indu-
ftria fermonem. Interea Proculeius admotis Icalis intravit per fcneftram qua exceperant mulieres
Antonium ; trahcnfque fecum duos miniftros dcfccndit confcftiin ad ipfas fores , quibus adede-
bat attendens Gallum Cleopatra. Qux Proculcium cernens , fica qua erat accinda fcipfam fe-
rire inftirir. Sed accurrens propere Proculeius Se complexus eam ambabus manibus , gladium
ei detraxit > vcftcmquc ejus , ne quid tegeret veneni , excudit. Ita rem gcllam Plutarchm expo-
nit : quam Dh in hunc enarrat modum.
C. Proculeius & Epaphroditus cum Cleopatra congredi , Tolerabilibus ei conditionibus pro-
pofitis, fubito eam, priulquatn allentirecur , coriipuciunt ; remoti (que omnibus iis rebus, qux
ad mortem confcifccndam (acerent , Se aliquot diebus ei , ibi ut commoraretur , dum Antonii
cadavet
Yyjr ij
J. Vfitrti Annal. Pars pof .
jET a s mundi yi.
acccicrct de alti voce' claimrcf , ( coiicmcrc cnun tubicines jullcrat Gallus , ita m ncruo cxaa-j
\?42
dire qaicquam pollet ) Sc pcxrcrca fubiti eorum emptione damnum accepit , ac claiCi quoque
incommodum pallia cft. Carem* enim quafdam Luo aqua Urentes noctu per fauces portus
Gallus extenderat, ac deinde nullo aperto prxfidio portum cuftodicru , abfque omni timore1
Antonii naves cura fui contemptu ituro navigare panus fuerat. Tura vero attra&is per machi-
nas ad hoc paratas catenis, uaves limul terra mari que St ex xdibus circumventas, paxtira in-
cendit, paiticn fubmerfit. [Die» pa*. 44?» 449*]
Celarem per Syriam in ifigypcura abeuntem Herodes omni regia magnificentia excepit
apud Ptolemaidem : exercitui quoque omnem hofpitali ratem exhibuit , Sc 1 crura ad vidhinr
accommoiararum copiam. Quo faCtum eft ut in intimam Calaris familiaritatem reciperetur,
uni obequitare lui itus dum traducerentur copi* : tradanlquc rura ipfura tum amicos mini fic-
tio virorum 150. ditiftjtno Sc fumpnioliflimo cultu infignium. Quin Sc per fqiulida Sc inaquofai
loca ufque ad Pelufiurn pcoficifcentibus nihil deellc palliis cit; non vinum, non aquam, qua
miles tum magis eriam delectabatur. I plura quoque Gelarem talentis 800. donavit: adeoque
fatiifadum cfl omnibus , ut luculentius etiam quim pro ejus regni facultatibus tra&atos le
faterentur. [Jefeph. lib. 1. Belli» c.ip. rj. er lib, 15. Amijuu. cap. 10,]
CleoparTa cx {canonibus Thyrfi live Thyrei fuo amore captura credebar Cxfarcm ; tum
qubd ira cllc eriperet , tura quod eadem ratione patrem ejus ac Antonium libi mancipaverat ;
idebq ie non veniam mo lo libi Sc regnum Aigypti , fcd Romanorum etiam imperium (pe rabat,
f Die , pag. 449. ] Thyreum vero fiipra modum ab ea honoratum corripuit Antonius St flagel-
lis cavi Jit : deinde rcmilit ad Cxfarcm , Icribcns infultarionc Sc fnpeibia illius fc fuifte irrita-
rum , qui ellct ob aerumnas irritabilis. 14 tu fi fers » inquit , iuifue » habes Ubertum meum Hip-
parchum : hunc fufpenftm fla-elJjto , ut par feramus. Mox quo dilueret Cleopatra crimina Sc
lulpiooncs illitu, coluit cura mitifice: ac dic fuo natali furamilse 8c pto prxlcnti fortuna a&o ,
natalem illius furam o fplcndorc 8c magnificentia celebravit ; ut multi ad c ce rura invitati, qui
accelfcrant inopes, opulenti difccllerinc. [ Plusarch. ]
CzLar Pcluuum vi , ut ferebatur, rc vera autem proditione Cleopatrx, cepit. [Die» pag. 449.]
Et ca certe non invira opiJom illud Cxfitri i Seleuco faillc traditum, rumor increbuit. Quem
|uc illa compcfccret, Seleuci uxorem Sc liberos ad fupplicium Antonio tradidit. [Plusarch. ]
|quum ille, i Cornelio Gallo ad Parxtoniutn & continuo apud Pharum victus , (ut cil apud
jQrofv.m , lib. 6. cap. 19.) Alexandrum redii liet.
Habebat Cleopatra conditoria Sc monumenta eximio artificio Sc fafligio extruda , qux Iii-
dis templo adjecerat. Eo cx regiis thcfaurts ptctiofilfi na quxquc congelCt , auunn , argen-
tura, frairagdum , unionem, ebenum, cbur , cinamomum, poltremo magnam vim txdarura
Sc ftipp.e. Unde metuens illis opibus Cxfar, nc eas dcfpondens animum perderet illa Sc
oncremaret; oflcndit ei aftiJu£, dum cura exercitu ad urbem contendit, benignam Ipcm.
[ Plutarch. ] Et vero cives Alet tu Irinos occulti prohibuit contra Cxfatem exire i quum palira
eos, ut holli occurrerent, cohortari videretur. [Die» pa( . 449.}
U: confcdit Celat ad Hippodromum, erumpens infclhu Antonius certavit ftrenue, atque
equitatum Cxfiris profligivit, clfibiimquc egit ufque ad callra. Hic elatus vi&oria ingreilus
clt regiam, Sc Cleopatram in armis olculatus cfl: atque eum qui fortidime dimicaverat com-
mend ivit illi. Cleopatra p.xmium ci auream loricam Sc galeam donavit. Ktc vero his acceptis
tranfiit node ad Cxfarcm. f Plusarch. J
Antonius, jaculatus in Celaris caftru libellos, 1500 in fingulos drachmas live denarios pro-
milit. Eos Cxfar ipfe ultro militibas luis recitavit: fimul Sc Antonium invifum reddens, &
ipfos vici Ili n ad fugi tiniam proditionis turpitudinem , Sc alacritatem pro (e declarandam le-
vocans. Unde fubcuncc animos eorum ob tcnraram fi Icm indignatione , ita ftienuc le gellc-
runt i ut pedc/lri cerumine cum cis congrcllus Antonius inforato viihis abfceilcttr. [Die ,
pug. 449.] Q ii» fit Strabonis illum locum refero. [lib. 17. pa*. 79 J. ] ,, Exeunti per Hippodro-
„mu;n cfl Nicopolis, qux habitatur ad raarc, ita uc urbe non minor cenlcri debeat: di lians
„ab Alcxandtia ilidiis 30. Hunc locum Cefar Augultus ornavit: quod hic prxlio eos fupera-
„ vit , qui cum Antonio contra ipfura exierant.
Provocavit deinde per nuntios Antonius Cxfar em ; ut fidus fecum certaret, qui rclpondit.
Vias Antonio multas patere ad interitum. Quare cunfiJcrans non p.nlfc quim iu przho moti
fc hondlius , deliberavit iimul terra marique Cxfarcm adoriri : atque inter ccenandum , ut
fettur, imperavit fervis ut propinarent Sc exciperent epulis le liberalius j incertum efle idemne
faduri poilridie Client , an alus dominis minillraturi , ipfo extinclo jacente Sc exanimi. Ami-
cos ob lioc quum cerneret illachrymari , nnn dudurum ah fc ad pugnam, ex qua moitcm
gloriolam potius quim fa lutem Sc palmam fperaret fc quzliturum. [Plutarch. in Anien. ]
Circa no&is illius medium, quum lilentium & mrrftitia cx nictu Sc expc&uionc eventus
teneret civitatem , fama cft repente omnis generis organorum exauditam fymphoniam , ftrepi-
t unque tnrbx cum clamore Bacchico Sc tripudiis Satyticis, vclut factis Liberi patris ( quem
Antonius edingerc conlueverat ) choro non line ingenti tumultu erumpente: coocelCliequc
hanc turbam, quz ingens clfct, medii ferine urbe ad portam qux foras ad hoflem ducebat,
atqiie ca evalillc, [ Id. ibid. ]
Prxter Iroc, alia quoque portenta varia Algypti fervirutem prxcclIUIe narrat Die. Nam St
pluit (utillc ait) iis in locis , in quibus ante nulla unquam gutta deciderat 1 idque non tantum!
aqua , fcd etiam fanguine. Nec c nubibus hxc modo dciapla , fcd etiam arma fimul apparue-l
mnt. Draco quidim immodicx magnitudinis repente apud a£gyptios vifus, iiximenfum I2>i-l
lavit : appuiieruncque eodem tempore cometx , & mortuorum imagines i fimulachtaqucl
jrifthkor
Digitized by Google
Amo
Mundi. IMPER. V-
MACEDONUM. Jftf.SUr»
7 J loluna « i .•> 1 ,
ulhti.im pcz le tulerunt , Se Apis lugubrem mugitum ac lachrymas edidit. ( Di* , U^. ; i. p. 45 5 . )
K alendis Sextilibus ptiiai luce Antonius ad inflrucndam clallcm in portum dcfccndit. ( Oro/.
ii. 6. cap. 1 9. ) Sed Cleopatra clfcctt , ut naves ab eo transfugerent. ( Di* , pag. 449. ) Claflict
' :nim pollquim remigio appropinquaverunt adverfx elatis , ialutaverunt Cxlari* milites. Q^ii-
>its falntcm reddentibus , defetverunt ad illos : atque ex omnibus navibus una crfc&a clalfis ux-
E
Km infcfta petiit. Dum id contemplatur Antonius , extemplo deferrus cd ab equitibus , qui
ranfitioncm fecere. Peditatu fiifo , recepit fe in urbem , proditum fe i Cleopatra vociferatus
is in quos illius causa arma fomplcrat. ( Plutarcb. ")
Cleopatra , Antonii iram & dcfperationcm formidans , fcd metu Calaris ac mortis libi con-
ci fetu Jx cauta hoc fe facere prxtcxcns , ad monumentum cum eunucho quodam & duabus
ancillis confugit j misitque ad Amomum nuntium defundam fe clle, Id credens ille , ("ervum
fidum Erotem {,qui boc fe fjdurum jam pridem promiferac i quum nccedicas pullulam ) ut
ipfum intctficeret rogavit. Eros dilhidum cnfcm cxrulit quali illum idurus : verum averfo
vultu interemit fcmctipfum. Quo ad pedes iplius collaplb , Antonius , A/a cie Eres „ inquit ,
<jui , quod n<m fufiinuijlt mihi ipft facere , quid faciendum Jit deces. Ita ventrem fodit , atque
in lednlum dimilit fe. Idus noti luit is qui maturaret mortem. Unde ctirfu (anguinis , p©d-
quim decubuit » inhibito rcfocillatus , oravit allidentes ut (e confoderent. Illi cjcccrupt (e ex
cubiculo, vociferante Se diicrudantc fe Antonio. Inde cootro tumultu , Cleopatra , quum id
[cnfidct , ex falligio monumenti prolpcxic : nam janua ejus ita erat parata , ut aperiri lemcl
claufa nequit et ; folx partes fu perior es ad failigium nondum erant ablolutx. Julfcfque ab ea
Diomedes Icriba cll Antonium in monumentum ad ipfarn deportare. Quam ut Antonius intel-
lexit clle fupo dicem , confurrexit i qubd vivere le polle arbitraretur : led multo profufo lan-
gtnnc dcfpcrata vita , fervorum fttorum manibus ( ut ipfc mandavit ) ad januam xdificii eft
fcllatus. ( Idem j cum Dtone , pag. 449, 4 jo. Livia , lib, 1 j j. Fler* , Jii. 4. cap. 1 1. Feli. Patere.
Jii. i.cap. 87. Strabone , lib. 17. pag. 79}. Smeton. in Otlavia , cap. 17. Eutropio , lib. 7. & Oro/io,
Itb. 6. C4P. l‘J.) •
Dum hoc fieret , Dcrectxus quidam Antonii fatcllcs rapto illius pugione reconditoque , fub-
duxit le : currenlquc ad Cxfarcm , exitum Antonii primus nuntiavit ei , cnfcmquc ollendit
cruentum. Ille , accepto hoc nuntio , in intimum fecellit tabernaculum : ubi iJIachtymavic An-
tonio allini quondam 8e collegi luo, multoiutnquc certaminum S< tcrum locio. Mox fumptis
epillolis , accirtfque amicis , tedtavit ad lenia Se xqua lcripta fua quam feroper refppndidct
importune Se lupcrbc Antonius. Inde Proctilcium mifrr , mandans ut maxime , li queat , Cleo-
patram redigat vivam in potcllatcm. Timebat enim thefauris : Se magnificum ad ornamentum
ducebat triumphi , li illam adduxillct. ( Plutarcb. )
Interito per funes , qui lapidibus in altum evehendis lufpcnli erant , furtum in monumen-
tum cradhis cll Antonius. (Dto, pag. 450.) Nihil aiunt ruiile illo fpcdlaculo, qui adtuere,
lamentabilius. Sanguine enim oppletus & animam agens Antonius , funibus annexus in al-
tum Clcopatrx & duarum qux cum ea erant mulienim magno labor: trahebatur \ excitanti-
bus eam qui infri liabant , Se Antonio manus verfiis illam porrigente lequc ludollcrc anni-
tente. Uc cum hoc modo Cleopatra accepit Se dcpofttit in ledhun , dilaceratis peplis pedo-
reque fuo percudo & laniato manibus , cruorcm facie abllerlk i dominum , virum, impera-
torem appellans : ac fuorum pene malorum dt illius miferatione oblita. Lenito Antonius
ejus doloie , vini haudum popofeir ; vel quod (itirct, vel qubd celerius ita expiratutum fe
(perarer. Podquam bibit , monuit eam ut rerum fuarum , li abique turpitudine liceret , confu-
Icrct incolumitati } ac prxcipu^ inter amicos Cxlaris fidem adjungeret Proculcio. Se veib ob
noviifimam rerum convctlioncm ne lamentaretur : fed gratularetur ob boiu qux fuerat confe-
aitus quod omnium hominum fuiilet claridimus Se plurimum pontilia , atque eo tcnipoTc
non ignaviter edet Komanus a Romano fuperatus. Jamque cdlabat animam , quum I Czfatc
adfuit Proculdus. ( Plutarcb. )
Cum C. Proculcio equite etiam Epaphroditum libertum fuum ad Cleopatram Cxfar mi fe-
rat iimndaiu illis qux loquerentur ageremque. Cleopatra vero , metuens ne quid Jutius in le da-
tucrctur , rcmanlit in monumento: ur li nulla alia ratione lalurcm conlcqui pollet , pecuniarum
faltem amittendarum metu libi veniam a Cxlarc & regnum redimeret. At Cxfar , ctli gaza po-
titi, & Cleopatram vivam capere cupiebat, ur in triumpho duceret: tam:n , li quid fide in-
tcrpolita promi liilct , impoltor viden nolens, id agebat , ut cum ea captiva , ac invite in fuam
j
potcllatcm tedada , agere ex animi lententia pollet. [Di* , lib. j j . pag. 45 0. J
j Cleopatra vero congtedi ex propinquo abnuit cum Proculcio : led colloquium cum eo ex illo
xdificio habuit allidente foris ad politum in plano odium ; quod firmiter erat obferatum , ut
admitti tamen vox pollet. In colloquio illa regnum liberis fuis petiit ; Proculcius bono animo
1 uc edet hortatus cd , Se omnia permitterer Cxlari. Ut locum contemplatus , Cxlari renuntia-
vit > iterum milfiis edadeam appellandam Gallus. Qui uc venit ad fotes , produxit de indu-
dria Termonem. Interea Proculcius admotis fcalis intravit per fenedram qua exceperam mulieres
Antonium ; rrahcnfque fecum duos miniJlros dcfccndit confcdim ad ipfas fores , quibus allide-
bat attendens Gallum Cleopatra. Qux Proculcium cernens , fica qua erat acctnda feipfam fe-
rire indicit. Sed accurrens propere Proculcius Se complexus eam ambabus manibus , gladium
ei detraxit 1 vcdemqtie ejus , ne quid tegeret veneni , excudit. Ita rem gedam Plutarchus expo-
nit : quam Dia in hunc enarrat modum.
C. Proculcius Se Epaphroditus cum Cleopatra congredi , Tolerabilibus ei conditionibus pro
politis, fubito eam, ptiufquatn adcntirctur , corripuerunt i remotifque omnibus iis rebus, qux
ad mortem confcifccndam facerem , & aliquot diebus ei , ibi ut commoraretur , dum Antoni
}. Xffftrti Anna/. Pan paf. Yy y ij cadavc
MT
. A S MUNDI— VI. A \ _ i
.
j ^4.! cadaver condiret, concelfr; : deinde 111 regiam adduxerunt, nihil ei de comicam ac confacto
Icultu detrahentes ; quo roigfs ca quae cupiebat impetraturam fc fperaret , ac nc quid libi ipT
mali injungeret, f Di*, Ub. ji. p4#.4to, 4*1*1 Simul atqqe vero Cleopatra capra fuit, eunu-
chus ejus («pentious fefe ultro mordendum ptxbuic ; morfulquc ia foveam, prxparataa» fibi
ad id, incidit, [id. ibid. pae. 45 J- ]
: omnium longe opulentiffima de maxima , viiilor l
Ce lar primo aditu Alcxanaria, urbe omnium longe opulentidimi de maxima , vitior potitus
eft. [Liv.lib. if J. Strabo , Ub. 17. paf. 7 9 i.Sueton. in O&avio, cap. 17. Orof.Ub. 6. cap. tj.J Eam
ille ingrefliis eft, cum Ario Alexandrino philofopho colloqucns , dextr&quc eam tenens» quo
tam eximio horrore ab fpfo cultos, confpicuus civibus fuis de ftifpicicndus eflet. [ Plutarcb. m
Arnen.'] Hujus enim in dffcendl philofbphia Grfar opera olim ufus fuerat; cumque, una cum
Eliis Dionyfio de Nicanore, in contubernium fuum afeiverat. [Sente* , in Ub. de Clementia.
Suat». iti 00 avio, cap. 89. Phitnrch. in Politic. Dio , Ub. j 1 .pag. 4* 4* & Uk‘5 *. pag. 45«. }*tUn.
Cefar. in OBav. ]
IngrclTtis gymnaftum Cxfar, confccnfo tribunali quod crc&um erat, conllematos metu cives
5e hami fc abjicientes exurgere' jnflir : Sc orarione Grxci ad cos habita, ut inceliigi ab ipfis pof-
ict , populum (e dixit omni noxa liberare ; propter Deum Scrapin , propter populum ipfum ac
civitatis amplitudinem, de propter amicum luum Arium. Simihtuquc ALgyptiis univcrlis igno-
vit : nolens tot homines , qui multis in rebus magnopere Romanis profuerant , extremis «tirii*
alficcrc. [ Plutarcb. in Anton. Dio , Ub. j l. pag. 4*4. futian, epilt. 51, nd Alexand.]
Arii precibus tum alios multos ille condonivic , tum Philolt ratum: qui dicendi ex tempore
illius xtads fophiftarum erat prompriflimus , verdm immeriri» in Academiam irreplcrat. Qua-
propter exccrans mores ejus Cxfar, rejicicbac preces ejus. Ille barba cani promi lia allecta-
batur atratus a tergo Arium, hunc verfhm femper repetens,
1*9« n^if tufyem , «» uoi etf*i.
Sapiens falas Japienti er st , modo is fapit.
Id ubi Cxfar audivit , ut Arium invidia magis quam metu Philortratum exolveret , ignovit
homini. [Plutarcb. in Anton. ]
Antonium juvenem live Antyllum, majorem M. Antonii dc duobus Fulvii genitis filium,
Cxfar , quamvis filix fu.e Juli* delponCmis ille fuerat ac in patris ejus facelium i Cleopatra
facium , poft multas & irritas preces confiigerar , fimulachro Julii abreptum interemit. J_ Id,
ibid. Sneto i. in Oiljv‘u, cap. 17. Dio , Ub. j 1. pag. +46. & 4f4* Orof. Ub. 6. cap. 1 9. ] Obtruncan-
tibus cum miliribus pxdagogus Theodorus , qui cum prodiderat . detraxit ei quam collo gere-
bar pretio (illi, nam gemmam, ramque infuit zon* fu*. Id inficiatis dc compertus quum efiet,
,in crucem cll aOu*. [Plntarcb. ibid.] Julio veris , alrcri Antonii ex Fulvii fijfo, libertos
jejus coiifcftim ca omnia dare Cxfar juluc , qux monentes ei relinquere legibus jubebantur.
[Dia, pag. 4J4.]
Antonii Se Clcopatrx communes liberi cum nutritiis cuiloditi dc liberalitcr habiti lunr. Eos
enim Cxlar , non fceus ac ncccffitudinc juncos libi , dc confervavlc dc mox pro conditione cu-
j lique fullinuir aC fovit. [Sneton. & Plutarcb. ut fipr.J
Qui Antonii rcbos favillcnt , eorum alios fupplicio affecit, alios venia, vel fui fponre, vel
amicis intercedentibus, f Dio, pag. 454* ] In*er fupplicio alfcftos fuit P. Canidius , infcftilR»
mus quidem femper Curiati fcd dc Antonio infidus. [ Orof. Ub. 6. cap. 19.] qui timidius decedit ,
quini profdJioni ejus, qua femper ufus erat , congruebat. [Veliti . Patere. Ub. x. ca». 87. ] Oc-
ctfiis etl dc Cadaris jullu Q1 Ovinius ob hanc maximi noram , qubd obfccnifiW lanificio
textrinoque Reginx feriator populi Romani prxelfc non erubuerat. [ Orof. ut fnpr. ]
Quum permulti apud Antonium invenirentur principiun ac regum liberi, alii obfidnm no-
mine, aliiper contumeliam educati; eorum partem domum remific Cxfar, panem conjugio
invicem copulavit, alios retinuit. Jorapcn patri fuo Medorum regi , qui ad fc vi&us confugerat,
t ultro reddidit: Artaxx autem, quia is Romanos qui in Armenia fuperfijerant occidiflet, fra-
|tres Inoi quantumvis petenti non remifit. [Dio, M. 414*]
| Alexandri Magni conditorium (quod vitreum hiiilc Arrabo docet, lib. 17. pag. 79 j.) 8c cor-
. pus , quum prolatum e penetrali fubjccillcr oculis , corona aurea impolita ac lioribut afperfis
Cadar veneratus eft : corpulquc attremaris , nali particulam aliquam fregille dicitur. Ptole-
|meorum autem corpora, quanquira ea ollenderc Alexandrini enixe volebanr, inlpicerc no-
luit: Regem le voluille videre dicens, non mortuos. [Sutton. in Oilavio , cap. IS'. Dio , Ub. f I.
pag. 454, 455- J Eadrinque dc causa Apim quoque noluit accedere: deos fe, non boves, adorare
confueviile pcrliibens. [Dio, ibid.]
M. Antonium multis regibus St ducibus petentibus funerare, non ademit corpus Cxfar Clco-
patrx : fcd illius manibus eft humatus fp(cndi& & regaliter 1 ommaque ci , quibus uti voluit,
pcmiiifa. [ Plutarcb.]
Cleopatra cx tanto limul moerore 8c dolore ( nam 8c pcftus ejus cx verberibus infiammatum
Sc exulceratum fuerat) febre correpta id velamentum arripuit Ixra, quali ideb temperatura
cibo Sc vitam libere politura. Medicum habebat familiarem Olympum , quem prodita rei veri-
tate coniiliariuni 8e adjutoicm ad tabem libi inducendam adlu^uiti ut ipfe Icriptum reliquit
O.ympus, qui edidit harum rerum hiltoriam. Id odoratus Cxlar, objecit ci minas dc terrores
dc liberis: quibus illa licut machinis expugnata eft , permisi tque corpus fumn omnibus pro ar-
birrio curaie Sc alere. [Id. J
I Venit etiam paucis diebus pbft ipfe Cxfar ad eam appellandam & confolandam. [Id,] Qux
(ad illius pedes provoluta, rentavit oculos ducis, frulba. Nam pulchritudo inrraditpudicitiam
innuiAto ,
(principis Fuit. Q>nnquam enim eam ciendis affefttbns inrentam animadverteret! tamen co
impeH: mjcedonum. |
dilfimulato , oculis in terram defixis hoc unum pronuntiavit: Bono Animo eflo mulier, nihil enim
muli patieris. quum illa non dc vira, qua: offerebatur , fcd de amore & parte regni laboraret.
[ Florus , lib. 4. cup. 11. Dio , lib. 51. pag. 451.]
Poftrcmb numeri thefauri breviarium , quod habebar , Ofari illa rradidir. Qiiumquc Seleu-
cus, unus procuratorum, argueret eam quod reconderer Se fitpprimera nonnulla; exi Heus St
in cipillum hujus involans , multis plagis os ejus contudir. Subridente Cxfarc atque illam re- .
primente , sin ne grave , inquit , Cafar eft , quum tu btvifere me hoc tn /latu Cr appellare fit dt-
gnurut , 4 fervit meis defenei, fiquid repo/ ut muliebre , non mihi fini mi fer» ; fcd quo pauca mu-
ter a OQuviu & Livit t ha ferum , ut placatum te per il/ut cSr ciementiorem hubeum i Hoc gavi-
fus eft Cxfar, omnino illam exiiHmans reneri cupiditate vitae. Offendens icitur Se hxc ei
concedere fc, St extera fupra omnem fpem cum ea alturum, digreffus decepi Ile arbitrabatur
fe eam ; quum magis deceptus ipfe cfTcc. [ Pluturch.] t
Cornelius Dolabella crar nobilis juvenis inter Cxiaris amicos : hic Cleopatrx cupidus, pro-
canti tunc hoc dedir beneficii , ut per inrcmuntiitm clam ei fignificaret Cxfar em ipfum pedi-
bus deccfltirum per Syriam , iplam verb cum liberis fhtnifle poli triduum in Italiam mittere.
Quo intellecto , a Cxfare obtinuit , ur fibi inferias dare permitteret Antonio. Ubi lamentis
editis , poftquam coronas & ofcula tumulo tulit , prxcepir fibi parari balneum : louquc accu-
buit , St fplcndidc eft epulata. [ Idem. 1 I
Poft prandium epillolam, qua a Cxfarc petebat ur cum Antonio eam icpeliri juberet» Epa-
phrolito , cui cuftodia ejus mandata erar, dedit perferendam; obfignatam quidem. Ut is aliud '
quiddam contineri ea cxiltimans , occafionc cpiftolx Cxfari reddendx e medio removeretur. !
[ Idem : eum Dione , pu 4Ji. ]
Eo digrcllo, obdidit fores : duabus fidillimis ancillis fixum retentis. Ira live Naira & Char-
mionc ; quarum mi ni Iter io ad cultum corporis uti folebat. nam altera capillos decenter com-
plicab t , altera feite unguium putamina refecabat. Tum veile fc omnium clcgantiflima induit
ac quim potuit pulcherrime exornavit; orenique habitu regio allumpto, afpidem (quam fictt-
bus Se uvis Se floribus contectam , ut cuftodcs falleret ; inferri curaverat ) fmilfro brachio ad-
movit , ejufquc morfu ralta fic morte , quali fomno , foluta cll. [ Florui , lib. 4. cup. 1 1. Fellei.
Puter cui. lib. a. cup. 87. P/utureh. in Anton. Gulen. in Itb. de Thcriucu ud Pifonem. Dio , lib. J I.
pug. 4ja. Eutrop. lib. 7. Oruf. lib. 6. cup. 14,]
Qui verb nobis St mulieris ad fallendum lagacitatcm , 8c afpidis ad occidendum celeritatem,
verbis volunt extollere , Cleopatram inquiunt magnum primo ac profundum vulnus brachio
luo dentibus (aut alia re) intulillc , deinde venenum quod priiks ex alpide paraverat in pixide
Suadam ad fe aliatum
iis cultodibus vulnerifinivillc.
vitam leviter infudillc[Gulen.
; atqueut fupr.
ita veneno corpus ,fubcuntc
eum Strabone non 79multo
lib. 17. pag. pbft in-
j. Pluturcho,
CT Dione , pug. 4fi, 45;.] Sed puncturx tantum dux exigux in brachio e|us funt repertx :
8c Cefar, qui corpus vidit , morrux, imaginem cum afpidc brachio affixa in triumpho tradu- 1
xit. [Pluturch. & Dio. ] Dc ea Horutius , lib. t. Oda 37.
Aufu & jueentem vifere regium l
Fultu fereno fortit , C ufperut
7 ruJare ferpentet, ut utrum
Corpore combiberet venenum ,
Deliberatu morte ferocior;
Sdvie Liburnis fcilicet tnvidens ,
Privatu deduci fuperbo
Non humilis mulier triumpho.
Solutis Clcopatrx litteris , intellexit illicb Cxfar quid a£him effer. Ac primum inftitit ipfe
accurrere; deinde fpeCbrum properi mifit quid rei cllcc. Illi curfu cb profedi , St dationem nihil
o (Tendentes fenlilfc , referat! janua Cleopatram defuntlim invenerunt, & in aureo jacentem le-
do , regio cultu exornatam. Ex ancillis. Ira (five Naira) ad pedes ejus expiraverat : Charmium
j( live Charmionc ) jam lapfabunda Se capite gravata componebar diadema , quo redimitum
'erat caput ejus. Ibi quum quidam fremens Jixidet , Huecine pulchru Charmium f Pulcberri-
1 mu funt , inquit , decentidque regum propaginem tum multorum. 8t nihil amplius locuta , juxta
Ic&ura ibi concidit. [ Plntarch. cum Dione, pug. 45 J.] Cxfar verb, vifo Clcopatrx corpore,
remedia ei adhibuit , Ii qua eam ratione vitx pollet redimere. [ Dio , ibid. | Plyllis etiam
fruftri admotis , qui venenum ac virus exfugerent. [Id. ibid. Sueton. in 0 Jovio , cup. 17.
Orof. lib. 6. cup. I 9. ]
Quum mullo modo ad vitam reduci Cleopatra pollet, miratus eam Cxfar ac miiericordia
prolccutus , magnopere doluit ; omni fe triumphi fui gloria (poliatum ede ratus. Corpus verb
ejus fplendidl Se regaliter fepcliri , Se in eadem cum Antonio arca condi prxeepit. [ Pluturch.
& Dio, pug. 433.] Ambobus enim communem fcpulcutx honorem tribuit , ac tumulum ab
ipfis inchoatum perfici )uffit. [Sueton. in O Jovio , cup. 17.3 Sortitx fiint Se anci lix funus juflu
I ejus honorabile. [ Pluturch. ]
I Annos 3 9 yixillc, n rcgnafle Cleopatram, Pluturchut feribit. Et roridem quidem annos re-
gno illius poft patris Prolcmxi Auletx mortem tribuunt , Prolemaus i11 Regum Canone, Clt-
ment Alexandrinus in libro primo S:romarum , Porphyrini , [in Gracis Eufebtuntt Scalieeri ,
pug. 2*6.1 Eufebius iu Chronico, & alii : qui anni tantum 11. funt, cum 3. vel 4. mcnlibus.
Impera ville eam .amplius 1 4. annis cum Antonio , Pluturchut ; 1 f . fub Augufto , in tertio adversils
Judxos libro fxibit Tertullianus .- Anronii dominatu a exde Julii Cxiaris, Augulh verb k pri-
mo ipfius Confulacu dedudo. A morte Alexandri Magni qui Imperium Macedonicum condidit .
XiJ *‘J
u<; ~ 'M~Ya T mu n d i Wl. a ]
^ condidit
Ptelemaam, itfqut(tum in ad Regam
morte» Canone
Antonii, eam
St Cleopatrae cura qlibro
in Operis magni itibus tertio,
illud &phni
apudconcidit , Sc
Clementem apud
Ale- !
xandrinam , in libro primo Stromatum ) anni numerantur 194. qui nobti anni funt ij>j. cum
I quadrante. d \
Atque hoc tempore ultimam 1 Cxfarc armis civilibus impolitam fitiirc manum , prxter Flo- i
j rum , ( /1A.4 .«/>-
H-ilicarMjfkrtfi* j inXi.Romanarum
] St ' Vellemm Parercalumfuarurn
Antiquitatum , [/ii.Prooemio
a. cap. 87. ] confirmat
feribeM» etiam
vernile fe inDhnyfiut
Italiam |
I
: fimul ac Oriar Auguftus finem bellis civilibus impofuidet , \CJouk i-yjhru^it i. inarer* 'oxwft- 1
, -mJJoi ptrtewi medii Olympiade cLxxxvlI. anno illius tertio income lcilicet. Mcnfe enim |
; Sextili mpotefiattm pepuli Romam redaliam , fmimejue belli/ chUibns impoficum fiifc-
I fe, oftcnduwc Senatufconliilti verba apud Macrobium. (/it. 1 . Saturno! . cap. 12.) i£gyprios j
!veri» ab eo tempore , quo m pote flat em ditionenujne pepuli Romani venerunt , annos Au-
gujlorum ( non ©ui liCar^r , quos hic commentus cft Scaligct , fcd Cafarum Angufiorum qui
in ipfos imperium obtinuerunt ) di numeravillc .docet Ccnftrinnt , capire %x. libelli de die Natali:
quem anno Aagaftotuin *c 1 xv tu. ( ita enim meliora habent exemplaria, non c cl x v II. ) Phi- 1
lippico ab cxcclfu Alexandri Magni olxn. St Nabonalati occcclxxxv i. [ initiis horum 1
annorum i primo menik-vagi dEgypt iorum Thoth dcdu&is } a Ce fcrrpnot fuillc affimtor ; idem
i plane cura Ptolcmxo (entiens , qui in libro tertio magna: Syntaxis ab mino regni Nabonafari !•
ad morretn Alexandri annos ALgyptios 414. indeque ad imperium Augulh annos 294. fluxide
ftatuit. t Jt
Carpit igitur epocha Auguftorum »€gyptiaca die primo inenlis Thoth ineuntis anni xrx
Philippica* ab cxcrilii Alexandri z9J. Nabonafari 7x9. & quidem fcrla hebdomadis 1. ot habe-
| tur in Icripto Hebrxi cnjufdam de xris * Norimberg* cum Mcllahaia edito, meniis nimirum
j Sextilis, in anno Periodi Julianx 4684. die ji* q°i juxta vitiofam intercalandi rationem Ro-
ma: tunc udirpaeun Sextilis 29. dies dicebatur. Atque hacc eft epocha illa -tur d-wo A uy*r*
hui , a Ptolcmxo in magnx Syntaxis lib. t. cap. 8. ad annum vagum Aigyptioruro , a Vcrtiu Va-
: lente Antiocheno ; in 'ArSMtyuir linro I. ad annum fixam Alexandrinorum, & 4
Theone Alexandrino in Karerur nptr/upmt explicatione ad utriulquc illius anni formam xccom-
modari. Cumque per annos 4$. Asgyptum Auguftus tenuerit j [ ut in libro dc legatione ad Caium
oftendit Philo : totidem etiam imperio live monarchia: illius annos , in Ptolemai Regum Canone
St Clementi t Alexandrini libro primo Stromatum , tributos invenimus.
Cleopatra filium Cxfarionem , qui ex Cadare didat ore genitus ferebatur , cum magna pecu-
nix fumnu per i£rhiopiam mi ferat in Indiam. Eum apud Rhodum pxdagogus ad regredien-
dum induxit •, unquam vocaret eum Olat ad regnum. Deliberante dc co Cxfarc , Arium
pliiiofophum dixiile perhibent 1
Om d-yaSin mMupcnpto. 1
Cafarie in multu nomen non expedit effit.
Poft matris igitur mortem, a Cxfarc necatus ille cft. [Plntareh. in Antonio. Dio, tib. 51.
W *4C.&4}4.)
Scatux Antonii dcjc&x funt : Cleoparrx loco non motx. Impetravit enim amicus ejus Ar-
chibius i Cxfarc mille talentis, necum Antonianis convellerentur iilx. [Plntareh.']
In regia magna pecuni* vis reperta eft, ex fpoliatoram firre omnium templorum donariis a
Cleopatri ibi rcpolita > multa etiam ab iis , qui criminis alicujus rei ficrenr , exigebatur : ac re-
liqui fcorsum omnes , quibtts crimen nullum objici poterat, duas bonorum fuotum partes pof-
cebancur. Inde omnibus militibus ftipendia debita numerata Iunx : qui vero tum quoque cum
Cxfate erant, 250 lioguii denarios acceperunt, ne urbem diriperent. Omnibus, qui mutuum
ant£ aliquid dedilfcnt , id exlolutumcft: miiltaqur fautoribus ac equitibus , qui in belli focit-
tate fuerant, dona dara fune. [Dio, pag. 415, 4¥<^*]
Hic parte anni in Confularu collegam Cxlar libi cooptavit M. Tullium Ciceronem, Cice-
j ronis oratoris ab Antonio intcrfc&i filiam : qui Grfaris litteras de profiigaro a fe Antonio in
Alexandrino hoc bello (non Adiaco ; quod Appiano per errorem excidit) Romam miflas ,
pro concione recitavit ; carumquc exemptum pro rollris propofuic , ubi patris ejas caput ollm
propoltrum fuerat. (Plntareh. in fine Ciceroni/. Appian. lib. 4. Bell. e,vil. p.tp . dtp. Dio, lib.
J*. 4f7.j
Idibus Septembribus hujus anni , M. Tullium poft bellum Alexandrinum M. Licinio in Con-
fulatu fuftcdhun fuillc, cx tabula marmorea Capuana imelligimus. [in Annat. Pighit tomo
j. pag. 49 f. ] lifdcmquc ipfis Idibus Septembris, Augujhtm cum M. Ciceronis filio' Confutem
d Senatu obfidionali donatum fiiifle corona, apud Plinium legimus. [ lib. ti. cap. 6.] Coronx
enim St fupplicationes multx Ccfari co tempore Romx drcrctx funt. Eidem etiam atius de
AUgyptiis triumphus coucdlus cft. Diem, quo capta fuit Alcxandria, feftum clle cenfuerunt i
ab coque reliquis anois numerandis initium fumendum. Ut Cxlar per omnem viram tribuni-
tiam potclbtcm haberet : cique qui ipfum implorallet intra poma-riuin ac extra ulqac ad dimi-
dium milliare, auxilium ferre pollen quod nemini tribuno plebis licebar. [D o, lib. f 1. pag. 457.]
Herodem , inter amorem & odium erga uxorem Mariaramen Huciuantcm , foror Salomc
& mater Cypros alEduis calumniis concitabant > accendentes ejus odium ac zelotypiam. Ac
forralic Ixvius in eam aliquid Ihtuiftet , ni commodum nunciarum dlct , exriudis Antonio 8e
[ Clcopacrj Cxlarcm i£gypto potiri : cui obviam properans , familiam fic ut erat rdiquir. Dif-
i cedenti Mariamrac commendavit Sohernum , plurimum ei fe debere propter habitam lui curam
[profiteris; Se cujufdam Judxx parris ei dominium impetravit. [ jofeph. Itb. 1 j. cap. u, ]
J. Cxlar ineo quo Antonianos liipcraverat loco urbem condidit j .idemque ei Nicopoli/ nomen ,
Digitized by Google
I usi.
MuAnd o IMPEHt ROM CAiSAIjUM. S47&L
i St Irtdos colHenf tributi , quos priori ad Acrium condic*. [ Dio , lib. f i. pag. 4jtf. eum Strabent ,
lib, 17. /M£.79J.]
_ j
/Egyprum , in provinci* formam reda&am , ut feraciorem habilioremque annon* urbici
redderet, folias omnes in quas Nilus cxxfhiar, oblimatas longa vetufkatc, militari opere deterfit*
397 i [Sueto». i» Octavie , cap. 18.] novis quoque quibufdam folus additis. [ Dio, p*(. 4Jd-3
Herodes in Algypro cum CxCarc congrclfiis, liberius cum illo egit amicitia frenis j fle ma*
gnis ab eo beneficiis ornatus ciri Satellites enim quadringentos Calatas ei donavit , quos an-
tea (lipatores Cleopatra habebat : Se regionis partem reddidit , quam illa prius occupaverat*
Attribuit etiam ejus regno Gadara, Hippon Se Samariam 1 in maritimis Gazam, Anthedonem,
Joppen, Stratonifque turrim: qu* illi non mediocria fiiit ad regium Iplcodorcm acccffio. [/«-
Jepb. lib. 1. Belli, cap. 15. & lib, 1 j. Anti quit. cap. 11.]
Multitudo hominum tam in orbibus quam in agro Atgypti , ac mores gentis ejus leves , (ura ;
frumenti ad mbem fubvcdiio & pecunix vis , efficiebant 1 ut non modb committere provinciam '
Senatori nulli Cxlar auderet , fed Se prcfirilccndi in *£gyptum potefUtem , ni fi ipfc nominarim
pcnniliilct. Senatoribus adimerer. Adeo enim fuljse&os Aigyptios fhrdii novarum rerum habe-
bar , ut nemini eorum Senatorem ellc Romx pcrmilcrit : fed exteris quidem fuo unicuique
modo, Alexandrinis vero fine Senatoribus rempublicom adminidrare juilcric. [Dio, Itb. 51«
pag. 415*3 t '|
Arms philnfophus , ut ferunt , oblatam fibi prxfcdluram Atgypti fufeipere noluit. ( fulian* |
,td 'fueiaijlinm. ) Aigypco igitur tributarix jam fa&c C. Cornelium Gallum, ex infima forra- '
ni provcthim, Cxlar prxfecit: quem primum Atgyprus Romanum judicem habuit. {Strabe, j
lib. 17. pag. 819. Suete», in OQavl» , cap. 66. Die , Itb.j t. pag. 45 j. Eutrep. lib. 7. Sex. Rufat, m j
Breviarie.) Hic Gallus Forojulirnfis ille fiiit Poeta, quem in poftrcma Bucolicorum ecloga !
yirgibus carmine leni decantavit. ( yimmian. Marcellin . lib. 17. cum Hieronyme, in Chronice. )
Cui Se Erotica extanc dicata i Parthenio illo Nicxno , cujus Poetica 8c in Latinis fuis verfibus
imitatos eft Virgilius , (apud A. Gellium , lib. ij. cap. ij. & Macreb. lib. 5. Saturnal . cap,
17.) & in Grxcts fuis poematibus Tiberius. ( apud Sueto n. in 'fiber ie , cap. 70.)
Cxlar omnibus qux ex ufu erant in AEgypto condituris , pededribus copiis in Syriam venit.
[ Dio , ut fupr, pag, 4j<f. Orsf. lib. 6. cap. ip.] quo 8c Herodes cum Antiochiam uique deduxit-
L fof.ph. hi. ij.
Quum Tiridates vi&us in Syriam confugiifct, 81 Phraates vidor legatos ad Cxfaxcm rni-
fillct i Cxlar iis amice refpondit. Ac Tiridati quidem auxilium nullum promifir, ut tamen in
Syria vcrlaretur concclfir : filiumque ab eo Phraatis beneficii loco acceptum Romam adduxit , .
oblidi fque loco habuit. [Die, lib. 51. pag. 4$6, ] minimum videlicet Phraatis filium 1 quem
negligentius cuiloditum Tiridates rapuerat: ut haoct fuflimu [lib. 41. cap. j.] ad podetiora
tamen
Odd iC.tempora
„ iftud referens. * Hujus terroris Tiridatis , mentio fit ab Heratie , lib. I. •
Difccdcns e Syria Cxlar * reliquit ibi Mcfialam ( Corvinum : ) a quo Cyziceni gladiato-
res, quibus a Didio habitatio in Antiocheno fuburbio Dapbne conccda fuerat, decepti,)
alii alio , quali in legiones adferibendi , diraiffi ac per occationem interfedi timr. [ Die, lib. j I.
?*g- 447-1
farlcntibus in Cilicia prxfecit Cxfar civem ipforum , praeceptorem fiium , Athenodorum j
Sandonis filium Stoicum plulofbphum : qui datum reipubticx a Boetho Se commilitonibus
ejus, qui ad Antonii uique exitum ibi dominabantur, corruptum redituit. [ Strabe , lib. 14.
m- *74.]
In Alum provinciam Cadar profedus , hybema ibi egit > St fubdicorum omnia negotia com- •
pofuit. [Die, lib. 51. pag. 45 6. Oref. Ub. 6. cap. ip.] |
Kalendis Januariis, Cxlar quintum Confulamm in infull Samo iniit. [ Suete», in OClaxne , 4685
cap. i 6. ] iildemque iptis Kalendis Romx juramento omnia ejus ada confirmata funt. Et
quum de Parthicis rebus litterx veniflene , decretum eti, ut in hymnis iuxti diis ipfe adfeti-
bcrctur; tribus Julia ab eo denominaretur; corona triumphali omnibus ludis uteretur ; fena-
tores , foeti ejus vldorix , in triumpho cum ipfo inveheremur , vedibus purpura prxtexus in-
duti : & ut dies qui urbem inendee , laetificus publicis celebraretur , fcmperquc fella edet.
[Die, lib. jl. pag. 4J7.]
Cxlar templum urbi Romx patrique Cxlari , quem heroa Julium nominavit , Ephefi 8c
Nicxx fiet i permifit , (hx enim cum urbes Ati* Se Bithynix clariffimx habebantur ) atque
ut ab incolis Romanis colerentur. Extraneis autem hominibus , quos Grxeos appellabat ,
concedit, uc ipti quoque ( Octaviano ) templa facerent > Afiani quidem Pergami , Bithyni
verb Nicomedi* : Pergamenis etiam permittens ut ludos, quos laetos dicunt, in honorem tem-
pli ejus celebrarent. [Id. ibid. pag. 458. ] Quo referendum illud Tiberii, apud Tacitum: [lib.
; 4- AnnaJ. cap. 37* ] D. Auguftus fibi atque urbi Rem* templum apud Pergamum fifii nen
| prohibuit.
j a£(Ute fcqucntc , in Grxeiam Cxfar tranfinifit , ( Die , ut fupr. ) ad trium^himi pro-
i fedurus Adlacum. Ubi ad eum , Corinthi tum agentem , ex Gyaro infida unum e pifcatori-
1 bus legatum mifium fiiillc ferunt , petendx tributi diminucionis gratia : pendere enim ip-
|Cos IJO drachmas , Ciim xgr£ podent 100. Ea erat paupertas illius infulx. [Strabe, lib. 10.
Cxlaxe Romam intrante, rem facram St alii fecerunt, (uti decretum fuerat ) & Conful
jValerius Potitus (qui Sexto Apulcio in Confidam fuffedus fuerat) publici pro S. P. R.
I propter adventum ejus lacrilkavit : quod ante id temporis pro nemine unquam factum fuerat.
(Die,
Digitized by Google
~ '( Dio , lib. ji.
Alexandrinum pag. 458.)
i continuo ( JJv. lib. 1tres
omnes. triumphos
triduoCurules Cxfar egit
j ? . Sutu, in Otlavio de quibus,
,\cap . a»., )A&iacum
: Dalmaticum
Virgilius, in 8*. ALneidos:
At Cefar triplici invetbu Romana triumpho
Aitt ni a , dit Iuli 1 votum immortale focrabat.
.1 f.ixima itr centum totum dtlubr.t per urbem
Latitia, ludifont vi*, plaufifHe fremebam .
Et Propertius, lib. 1. eleg- 1.
Aut canerem t/€iyptum , & Nilum , fuum tralhu in urbem
Septem captivi i debitu ibat afuit :
Aut regum aurati t circuudara colla catenis,
Alhdfue in Sacra currere nfhra via,
Menfe Sextili Cxfarcm triumphos hofce ttes in Urbem intolifle , docent Scnatufconfaltl
mba apud Macrobium, (lib. t. Satumal. cap. 11.) non o&ave Idus fantarias , (quo in Afii
iuillc condat ) ut voluit O.ofas. ( lib. 6. cap. 10.) Prima die de Pannoniis, Dalmatis, lapv-
!dis, Enirimifqoe eorum, St nonnullis Gallix ac Germini* populis, triumphum egit i fecunda,
|de A&iaca navali viftoria : tertia , de luba&a Aigypro ; qui reliquorum fumptuofiffimus
Lfuit , & omatiflimus apparant. In eo Clcopatrx imago ( cum afpidc mordicus brachio aftuS ,
'ut cx Plurarcho di&im ) ad imitationem mortis ejus cffi&a , in le^o portabatnr : liberique
illius 8c Antonii inter captivos dudki funt, Alexander cui Solis Se Cleopatra cui Lunx nomen
fuerat impofitum. ( Dio, lib. ji. pag. 4J9« )
1 Alexandrum Iamblichi fratrem, Arabum regem, in A&aci pugni captum 8c in triumpho
dti.hun Cxfar occidit. ( Id. ibid. pag. 44). ) Cleopatram illam %olu2uu in triumpho duoam
Jnbr (qui Sc ipfc i lulio Crfare DicJatorc duftus fuerat) in matrimonium tradidit. Hunc
Jubam Cxfar in Italia educatam, ac fuam militiam fccutum, hac Cleopatra, rtgndque pater-
no Mauritanix donavit: hilqnc etiam duos Antonii Se Clcopatrx Elios, Alexandrum Se Pto-
Jcroxum concedit. Juba verb cx fua Cleopatra Ptolemxum fufeepit alterum i qui ipfi in re-
gno poliri fucccffit. (Id. ibid. pag. 4J4. Strabo , lib. 17. pag. 81S. Plutarch. in fullo Cafart , &
|M. Antonio. )
1 V. Kalcnd. Scpretnbr. Ara Irtftorit in Curia dedicata tfl ue in antiquo Kalcndario mar-
moreo habetur annotatum. ( Jnfcript. Gruteri , par. CXXXIII. ) qui in Curii Julii pofiti
o. r 1;:. n j : C. - 1
ta etiam Jovi Capitolino , lunonique Se Minctvx confecrayit i quum Se Scnatufconliilto
omnia priis ia eorum templis fufpenfa ornamenta ranquam contaminata ellent dcrra&a.
( Dio , lib. 51. pag. 459. ) ifidet ('aeras vctufbre collapfas, aut incendio abfutnptas, refecit;
eafque Se exteras opulcntidimis donis adornavit : utpotc qui in cellam Capitolini Jovis fe-
decim millia pondo auri, gemmalque ac margaritas quingenties H S. una donatione conrulerit.
( Smeton. in Ottav'0 , cap. jo. ) Romaque in tantum Alexandrix opibus eft autta, ur propter
abundantiam pecuniarum daplicia, quim ufque ad id fuerant, podedionum aliarumque rerum
v enalium pretia Ihtucrentur ; Sc fumus , quod ante denario pendebatur , tum ad trientem ejus
reciderer. (Dio , ut fupr. pag. 4f 8, 459. Orof. lib. 6. cap. 19.)
In hoc quinto Confulatu fuo Imperatoris nomen Cxfar accepir : non quale propter vidoriam
tribui mote vetofto folebat; ( id enim Cepi iis Se antei Se poftmodo ex ipfis adionibus reportavit)
fcd quo fumma tmpaii dcmonfttarerur ; quod patri quoque ejus Julio , Sc ejus Eliis ncpotibiif-
que fuerat decretum. ( Dio , lib . J a. pag. 49) • 494- ) Qyb fpedat bur^ufm ilia , hoc anno in Cx-
!aris honoicm polita. Senatus Popalu/ome Romanus Imp. Cafari Divi fuil F. Cof. Quinti. Cof.
Defign. Sex. Imp. Sept. Republica confervata. ( Inferi pr. Gruter. pag. CXXVL)
Inter captivos Dioclcs Phimis Artemidori filius , Tyraniomi Amffeni 1 Lucullo capti difei-
pulua , (ex quo Sc iple Tyrannio didus eft ) k quodam Dymante Cx faris liberto emprus , Te-
rentix Ciceronis uxori (qux, ut ex Plinio , lib. 7. cap. 48. St Valerio Maximo, ltb. 8. cap. 1 j,
intelligitur , CUI. annos vivendo exceffit) donatus eft Ab ea veri> manomidiis, Romx docuit.
Se libros fcripfit 68. (Suid. in voe. Tvforrim. )
Antiochum Commagenum Cxfar ad fe excivit , quod frarris fui, cum quo litem habebat,
mifllim Romam legatum doto occidi flet.. Eum Antiochum in Senatum addodum, damnatum-
que interfecit. ( Dio , lib. 5 a. pag. 495.)
Per integrum annum poft Herodis k Cxiare reditum, ere fecnt ibus inter ipfiim St conjugem
Mariammen fufpicionibus , qunm mulier negledis mariti blanditiis , infuper IUI parris ( vel
avi Hyrcani ) Se fratris fui ( Ariftobuli ) necem opprobraret ; vix ab inferendis illi manibus
Herodes fc continuit. Quem cum ex ftrepitn commotiorem lenii liet Salome foror , fubmiftt
jamdudum fubornatum pincernam, qui indicaret folic itarum fe 1 Mariamme , ut regi porri-
geret poculum amatorium; quod ille, qualecunque tandem edet, apud fe haberet. Hinc eunu-
chum Mariammcs fidiflimum tormentis Herodes examinavit, certus nihil fine illo ede terna-
rum : qui cruciatus non ferens , id unum prodidit , oifcnUm dic mulierem propter ea qa*
Sohcraus indicaverat. Quo audito , exclamans Rex , Sohcmura hbi regmSquc antehac femper
hdiilunom non fuidc hxc proditurum nifi aliquid commercii fecrerioxis inter ipfo« imerceflif-
concilio, veneficii accufavit, el verborum animique afperitate , ut qui adftabant fatis intclli-
getent, velle regem Illam capite damnari: quod omnium futfragiis fadum eft. Quum autem
crafererir fuppliciom nequaquam pexcipitandum fcd includendam in aliquem regix carcerem i
Salome
/ M PER. ROM CuESARUM. 549 \
Salome inditit apud regero ut quamprim&m necamur , ne quis in populo motus , illa in car-
ccrc vivente, exideree : iraque Mariamme ad fupplicium ducV» cff. (JefepL. lib. 1 5 . eap. II.)
Id conlpicara Alexandri ejus mater , Se intclligcns limilem exitum libi ab Herode cxpc&an-
dmn , ut fc ejus criminis non cllc confciam odenderet , carpit filix convicium facere omnibus
audientibus ; fcclcdiffimam Se ingratam erga virum clamitans , dignimque iali exitio , qux aula
iit tam immane facinus. Hxc illa turpiter lingente, ur etiam in capillos miferx involatura vi-
der tur , eam circumdantes merito damnabant : Se qui ducebatur ad fupplicium , ne verbo qui-
dem ullo caro dignata cff , fcd ntcclfo vultu atque animo calumniam refellens , intrepida
mortem fubiir. (Id. ikid. )
Ea perempta, impotentius flagrare ccepit Herodes: firpe invocabat ejus nomen, Ixpc etiam
indecore lamentabatur. Er quamvis oblctUmenra excogitaret quicunque poterat , appa-
randis conviviis ac compotationibus , nihil tamen proficiebat. Quare Se regni curam reliquit :
adeoque dolori fuccubuit , ur Cepe minidros juberer vocare Mariammen , quali illa adhuc vi-
veret.IbisL)(
Sic adedo Herode, fupervenit pcftilentia j qu* Se plebis & aulicorum majorem partem ab- |4686 | a8
dulic : omnibus irato Deo hanc immiflam interpretantibus propter injudum regim fuppli-
i cium. Ita auda regis xgritudinc , podremo in folitudinem fc abdidit prxtextu venationis : ubi
afllidans le, intra paucos dies gravem morbum contraxir. Is erae inflammatio Se dolor cervicis,
mente etiam mota nonnihil. Nec remedia quicquam proderant : fcd quum exacerbare po-
tius malum viderentur , res minimum a defperatione abfuit. Iraque medici partim propter
morbi contumaciam , partim quia in tanta difficultate non erat libera dixtx eledio , permitte-
bant eiquicquid appeterer. ( Ibid. )
Herode in urbe Samarii ita decumbente , Alexandri lubitans tum Hicrololymis conata ed
duas urbis arces in fuam poteftatcm redigere t alteram Templo contiguam , alteram in ipsi
urbe litam. Prxfedos igitur temavit , uc libi Se genitis ex Herode ac filia pueris eas trade-
rent i ne forte illo defundo occuparentur ab aliis. At illi , quum eilcmt alioquin etiam fidi,
tum eo magis manebant in oflicio , qubd Se Alexandram oderant , nec fas putabant dcfpcrarc
de lalutc Principis. Amici enim erant veteres , unus criam nepos tegis, Achiabus nomine. Qua-
re conrinub per nuncios de Alexandri fignificavcrunt. Ille line mora eam juflir interfici : fupera-
toque tandem morbo , refedis Se corporis vitibus Se animi, lic efferatus ed, ut quavis ex
causa ad Deviendum e flet propcnfiffimus. ( Ibid. )
Ex tribus populi Romani cenlibus , quos 1 Carfarc Octaviano ados norat Suetonius ,
( eap. a 7. ) primum cum ludro fidum fuifle, iplo VI. & M. Agrippa II. Coii! ex Tabula mar-
morea Capuana liquet. (tomo 3. Annui. Pigbu , pag. 49 j. ) de quo ipfe Cxfar, in icrum fuaruro
Breviatio. ( Inferiptionum Cruttri , p.ig. CCXXX. ) In Confidat « fexto ctnfum Populi collegi M.
Agrippa egi. Luflrum oofl annum alterum & qnadrngt fimum ( a ccnfura fc. Ol- Lentuli Se L.
Gellii i pod quam luftra condi dcficruut ) feci : quo /u/lro civium Romanorum e enfit4 funt capi-
ta quadragies centum millia & fexaginta tria. 1nunc rus fc. 4063000. pro quo Eujebtus in Chro-
nico habet, 4164000.
Ludos quoque propteT Adiacam vidoriam decretos Cxfar cum Agrippa exhibuit , Se in iis
equedre certamen per pueros Se viros patricios peregit : iique quinto quoque anno , quo tem-
I poris fp.uio peragebantur , cun erant quatuor Sacerdotum collegiis per ordinem i Pontifici-
bus nimirum, Auguribus , Septemviris , Se Quindecemviris. (Dio, lib. 53. pag. 496.) * $»-
1 militerque fcqucnribus quibufquc Olympiadibus , Ludos Adiacos Romx celebrari. *
i Olympiade CLXXXVIIL Thebx jfigypt i ufquc ad folum dirut* fuiile, in Chronico Eufebia-
| no legantur, i Cornelio Gallo fc. quem rebellantium j£gyptiorum urbes fubvcrtiilc , ex ju-
, lio Africano refert Gctrgiut SynceUus in Chronico. (pag. 308.) Podquim enim Hcioum ur-
1 bcm qui defecerat paucis Aipitus reccpilfec , in Thebaide fcditioncm propter tribura exortam
I citb admodum fedavit. ( Strabo, Ub. \-j.pag. 819. ) Civitatem plurimis interceptis exhaufit. (Ani-
mi an. Marce Hin. lib. 17. ) datuas fibi ipli ocr univerfam ptopemodum Aigyptum pofuit , Cui-
que adain pyramides infcripfit. ( Dio , lib. jj. pag. jla.)
1 3977 Cxfar feptimum gerens Confulatum , oratione de feripto in Senatu recitata, fcipfum imperio ; 4687 | 17
abdicare illudquc Senatui Se populo rradere velle lignificavit. Ubi peroravit , multis omnes
cum verbis precati fiant , uc folus imperii fummam gereret : omnibulquc , quibus id ei perfuade-
jrent , addudis argumentis , tandem eo compulerunt , ut imperium folus obtinerer. (Dio, lib.
1 5 i. pag. 497. & 503.) Quod VII. Idus Januar. ab eo fufccptum fuifle, ex Tabula marmorea
Nar oonenli intcl Ugitur. (in fnfiript. Gr uteri , pag. C C X X I X.)
Quum hoc modo tam £ Senatu quam i populo confirmatum fibi Cxfar haberet imperium ,
ac nJhilominds popularis cilc videri vellet; recepit hoc quidem in fc, iu fol licite publicis ne-
gotiis prieflet , qubd ea cura diligentis indigerent : fed nolle le provinciis omnibus imperat e
dixit , aut quas regendas fumpfiffet , in perpetuum gubernare. Idebque infirmiores , nimirum
quia Client pacatiores , Senatui redituic : poientiores provincias , ut nux plus periculi odende-
rent , ac vel hodes accolas haberent vel novos per fc ipfx motus aliquos ciere pollent , fibi
1 retinuit. Id faciebat fob hac fpecie , ut Senatus optimis imperii partibus tutb petfrucretur t ipfe
, laboribus & periculis objedus videretur : at rob hoc prxtextu cum veri inermem imbcl-
lemquc efficiebat j & ad fc folum arma miliWquc transferebat. Hic de causi Senatui populo-
que Africa , Numidia , Alia , Se cum Epiro Grreia , Dalmatia , Macedonia , Sicilia , Oeta,
Libya Cyrenaica , Bithynia cum Ponto finitima , Sardinia atque Hifpania Betica , adfcriptx funt:
Cxlari autem Hilpanix quod reliquum erat , Gallia omnis & Germania , item Calcfyria
fulccpit ,
phemice , Cilicia , Cyprus Se Aigyptui. Imperium vcr6 in fuas provincias Cxfar decennale
J. Vffeni Annal. Pars
Digitized by Google
Ano
sso ... MT A S MUNDI yi. lolms.
(fenoiii
iufcepit , in:ra quod tempus eas lc reductarum io ordinem promittebar : hoc quoque jaHtan-,
;ria quidam juvenili addito j quo breviori fpatio eas pacare pollet , cb citius fc imperio derti— !
turum. Deinde utriufque fortis provinciis patricios prxfccir 5 ifigypto tantum cquertris di- 1
guttatis virum, obeas qux fupri funt commcmoratx caulas. Senatoribus autem fcoriim Afiri-;
eam St Aliam, prxtoriis reliquas omnes provincias adfciiptit : ntr ilquc vero ex xquo interdi-'
xit, ne ante quintum annum a gcfto in Urbe magiftratu provincias (ortircnrut. ( Di» , lit. jj.'
P-tg. S°i» j°4» JOJ.)
Idibus Januariis eam provinciarum diftributionem fuilfc faCbm innuit Ovidius j de illis in
pripio Fartorum libro ad Germanicum Cxfarem ira canens.
Idibus in magni caftus Jovis ode facerdos
Semimaris fLtmmis vifcer.s libat evis.
Reddit Jque efi e mnis populo provincia nofiro •
Et tuus Astgufio nomine ditius avus.
Nam & eodem dic Crrlati O&iviano Augufti cognomentum dirum titille leniit : quodquatri-|
duo poft fi&um fiiille, in lib. de dic N liali cap. 1 r. Cenforinus hifcc verbis indicar. Ex aure dsem
dusmum fextum K.dend. februarii Imperator Cafar Divi filius fement id L. M unaris Planci d Se - j
nasu caterifque civibus Augufius appellatus efi , fe VII. & AfJ'ipfi'iu Agrippa III. Confulib.
Cxiat enim rebus compotitis , St omnibus provinciis in certam formam redactis , Augurtus1
cognominatus cft. (Uv.lsb. 134.) Mque cognomen Se in Icptimo illius Coufularu , Dia t ( lib. |
33.) & per Planci (eutentiam confcnfu univerti Scnatds populique Romani inditum illi fuille , J
Veileius (Ub. 1. cap. 9 1. ) confirmat. De quo Suetonius, (ia OHavto , cap. 7. ) A/stnacii Planci
^/ementia , qutbufdam ctnftntibus Romulum appellari opiricre qu-tfi & ipfit m conditorem urbis ,
pr evaluit ut A usufias porttti vocaretur , non tantum novo , fed etiam ampliore cognomine quod
loca quoque retigiofa , & Jn quibus augurato quid coxfecratur , augufla dicantur , ab attHu , vel
ab avium gefiu (ufluve j fient etiam Ennius docet feribens ,
Aujuflo augurio pofiqudm inclyta condita Roma efi.
St Florus , in libri 4 St ulrimi fine iplo. Traihtum etiam in feriatu , an quia considi fiet im-
perium , Romulus vocaretur ; fed ft illius & reverentius vifum efi nomen Augu/h ; tu fcilicet jam
tum dum colit serras , ipfi nomine (j situlo conftcrarctur .
Similia habet & Dio : qui i Romanis Augufium , a Grxeis XtC*?-*, i fplendore dignitatis &
honoris fan&itue humano ampliore , nominatum cum fuilfc notat. ( Ub . 53. pag. 307. er joy.
Confer AS. XXV.
in Fartorum i\ ai, 13. ocmXVII. 13* & H« 'fheffal, II. 4. ) Quibus addantur St Ovidii illa,
Sed tamen humanis celebrantur honoribus omnes :
Hic foetum funtmo cum Jove nomen habet.
Sanlia vocans augufla patres : augufia vocantur
Templa, facerdttum rite dicata manu.
Hujus & Augurium dependet origine verbi :
Et quodcunque fisa Jupiser auget ope.
Aurtai imperium nofiri ducis , augeat annos „■
Protegat & noflras quema corona fores.
Hoc pa&o omne populi Scnatufqtic imperium ad Augufium cft mullarum. ( Dio, Ub. 3 3. pag.
J07. ) Quod nomen cun&is antea inviolatum St ufquc ad nunc exteris inaufum Dominis ,
tantum orbis licite ufurpatum apicem declarat imperii: atque ex eodem dic fumma rerum aepo-
tcftatura penes unum carpit ctic St mantic, quod Grxci Monarchiam vocant. [ Orof.lib. 6. cap.
10. J Romanos vero Augufiorum fuortun epochftn a Kalcndis Januariis hujus anni dcduxilfc,
docet Cenforinus , ln lib. dc dic Natali , cap.il. ubi 163. hujus are annum cum ordinationis Ju-
liana anno i S 3. confert i uti & fequente capite, in annum Auguftamxn 10. Marcii Cenforini &
Atinii Galli Confulatum conjicit, in annmn Julianum 38. incurrentem.
In Atia , Trallibus terrx motu confidentibus, gymnatium corruit r quod ab Augufto poftel
cft inftauratum. ( Eufeb. Chronie, cum Strabone , Ub. 1 1 . pag. 57 9.)
3978 I Diffidio inter Coitobarum Idumxum & uxorem fuam Salomcn fororem Herodis orro, illaj 4688 »6
viro [contra Judxorum confuctudinem] libellum repudii mifit 1 & ad fratrem fe conferens ,
ait feprxtulitie fraternam benevolentiam conjugali fcc lcri. Coitobarum enim dicebat ad res no-
vas moliendas cum Lytimacho , Antipatro St Dolitheo confpir-itic : fidem alfertioni fux ex eo
allruens , quod Babx filios jam pet duodecim poft captam ab Herode Hierofolymam annos ,
infeio & invito rege , clam ille in luis agris haouitict Se incolumes Icrvatirt. Quo audito He-
rodes, miflts quibufdam ad loca latebrarum. Se illos interfecit, & qoorquot in eodem harre-
bant crimine. Ut nihil jam reliquum ciicrcx Hyrcani cognatione s Ied fublaiis omnibus quo-
rum excellebat dignitas , arbitratu fuo potiet quicquid vellet agcic , nemine amplius rcfiftcntc.
[ frftft- 1 1* C*P‘ 1 >• ]
Hinc lecuiior Herodes falfcus , a patriis ritibus magis magifquc difcelfit , eos peregrinis ftu-
diis violando. Ac primum athletica ccnamina quinto quoque anno in honorem Cxlaris inlli-
tuit : ad qux exhibenda , theatrum Hierofolymis & in campo amphitheatrum extruere ca-
pit, utrumque fumptuofo opere confpicuum; Ied alienum a Judaicis moribus, apud quos nul-
lus cft horum ufus , nulla fpectaculorum ortentatio. Ille tamen celebritatem luam nobilitii-
mam e (Te voluit , dcnunciatam circumvicinis , ac longinquis etiam gentibus : magnilquc prar-
iniis propolitis , non illi tantum qui gymnicis certaminibus dabant operam , fed mullei etiam
Iprxftanees St thymelici, evocabantur. Sed Judaris nihil tam molcllum fuit quam tropfuca : qux1
'armis conte&as hominum putabant ftiille imagines , iptis per leges inrcrdi&as. Quos Hctodesl
ut
/<0 M. CjESARJJM. ssi
Anno
J IMPEU,
TcrioAi tc *flin
Anno Annoan.
tnlianz. Ch«»ftw.
ut redargueret, juflit detrahi ornatum appofiritiam , Se oftendit nudos fUpires. Quo b£eo in
rifum yerfa eft indignatio concepta ex uifpicionc imaginum. [ Id. Ibid. ]
. Periodus Calippica aninta incipit.
Multa contra Auguftum vanadi&a dcblatcravir Cornelius Gallus. [ Dio , lib. j j . pag. JtJ- ]
de quo Oviditu , libro (ccundo Triftium , ad ipfum Auguftum feripto.
Non Sed fuit linguam
opprobrionimio
celebrajjie Lycoridmero.
non tenuijfe 'a Gallo j
Ob ingratum autem 8c malevolum animum, infamia cnm A uguftus notavit : Sc domo fua illi
interdicens , 8c intra provincias fuas degere cum prohibens. Furtorum prxterca , Sc populatx
provincix, Sc aliorum multorum criminum accuiatus ille eft, a Valerio Largo primum homine
15
improbillimo, qui iociuscjus Sc convictor fuerat» deinde k multis aliis, qui Gallum ha&enus
adulati ad Largum, quoniam cum jam crcfccrc videbant, (ludia fua converterunt. Decretum-
que eft ab univerfo Senatu , ut |udicio damnatus Gallus exulatee , bona ejus Augufti eflcnt, ac
tem facrain ejus rei causa Senatus faceret. At ille dolorem non ferens , & nobilitatem acriter
indignaram, cui negotium fpc&andum fuerat datum, metuens, ftri&o incubuit ferro & morte
voluntaria damnationem prxvenir. Gallo vero & accultorum denuntiationibus Sc fcnatuscon-
fultis ad necem ita compullb, laudavit quidem Augullus pietatem tantopere pro fe indignantium:
exterum & illacrymavic , Sc vicem fuam . conqucftus eft , quod fibi foli non liceret amicis,
quatenus vellet, irafei. [ Sueto tt. in OBavio , cap.66.Dio, hb. jj. pag. jit, 515. Ammian.
Murce!! in. tib. 17. Hieronym. in Chronico. ]
Cornelio Gallo in Atgypti prxfcdtura fuccellor datus eft Petronius: qui multitudinis Alexan-
drinorum jaftu lapidum in ipfum irruentium , tantum fuis munims militibus , impetum fufti-
tuiit» & nonnullis cotum interemptis, exteros reprcllic. [Strabo , lib. 17. pag. 819. ]
Polemo rex Potiti ilKer focios ac faderatos populi Romani adicriptus eft » ac ptima fubfcllia
in theatris per totum ejus regnum Senatoribus tributa. [Dio , lib. j j. pag. yij.J Ab eo Pon- 4«8p
tus Polemoniacus acccpillc nomen videtur; apud Juflinianum, Novella a&f.]
t97 9
Decem cives Hieiofolymitani , contra Herodem conjuraverunt , /icas vellibus tegentes: in
quibus 8c unus czcus erat , non tam paratus ad agendum aliquid , quam ad patiendum fi quid
patriorum motum allcrtoribus accideret. Quidam veru ex his quos Herodes ad perlcrutanda ta-
lia dilpofuciat , rem totam explicatus , regi aperuit, lili vcr6 comprchcnfi , interrito vultu
licas protulerunt i piohtcntes fc non piivati commodi gratia, fcd pro difciplinl publica, con-
itirariouem hanc iniillc : ac deinde a regiis abducti , per omnes cruciatus necati funt. Nec
multo pbit delator eorum invifus omnibus , i quibuldam interfedtus fruftatiin conciliis e(t
Sc objedtus canibus , idque multis infpcdbrntibus. Xcmo tamen hoc fa&um prodidit , donec
Joft longas ac molcltas Herodis inquiiitiones k conteiis quibufdam mulierculis per tormenta cx-
ireiia eit confelTio : tum veri) autnorcs ejus facinoris cura toris familiis pledtcbancur. ( Jofeph .
'ib. ij. cap. it.)
Herodes, Ut contra tumultuantis populi (editiones eflet tutior, anno regni fui 1?. ( ab Anti-
goni morte numciaco ) Sanuiiam , irincrc unius diei Hiccofolymis dillarucm, munire capit :
iovo Sebailes ( five Augujla ) nomine illi impolito. Ejus circuitum 20 Radiorum efle voluit;
Fano fclquilladii amplitudine in e jus meditullio collocato , modis omnibus oriurilTimo. Dedit-
que operam ut tam e milite auxiliari , quim d finitimis gentibus , plurimos in ejus civitatis
coipus congregarer. ( id. ibid. cum cap. Jequ. initio. ) rufimr jtbAw , Gabiniorum urbem ,
cain appellat Africanus, ia Gcorgii Syncclli Chronico. (pag. $08. ) Quunf enim Samaria a
Joonnc Hyrcano diruta , ab A. Gabinio Syrie Proconfule inftauraca demtb Sc incolis frequen-
tata fuerit j (ut fupri , ad annum Per. Julian. 4657. ex Jofepho eR notatum: ) iJr TaCniu*
vel VaSmiuo nomine , non alii quim Gabiniani illi coloni hic potiunt intelligi. Quod ipfum i
do&Uiino eodcinquc humaniifirao viro , Jacobo Goaro , (cujus fummx indultiix nupera
illa luculenta GcorgiSni Chronici debetur editio ) pariter fuilTe animadverfum , non parum Ir-
tams lum.
Aliam etiam Herodes toti genti ceu arcem Stratonis turrim impoftiir. I11 magno quoque
quem vocant campo , forte icitis equitibus , caftellum condidit ; Sc in Galilra Gabalem , Sc
Efthmoninm in Pcrxa. Quibus arcibus ad tutelam regni per rotam regiunem opportuni diipoli-
tis , adempta eft vrulgo tumultuandi materia. ( Jefeph . lib. tf.cap. 11.)
Nonum Confiilatum Augnftus Tarracone (citerioris Hifpanix urbe) iniit. ( Sutton.in Oblu-
vio, cap. 16.) currente anno tertio Olympiadis clxxxviu. quo Indos ab Augufto per lega-
tos amicitiam poftulavillc , in Chronico Euftbiano legimus : 8c quidem a Pandione rege midos >
ut in Gcorgii SyncelU Chronico ( pag. ji 1. ) ex Romanis quibuldam tabulis notatum invenimus.
Tarraconem vero ad Auguftum legatos Indorum ab Oriente ultimo 8c Scytharum k Borea,
cum gentilitiis muneribus , venille confirmat P. Orofius {lib. 6. cap, at.) de quibus Horaum,
in carmine Scculari :
Jam Scytha refpenfa petunt fuperbi
Nuper & Indi.
Sc lib. 4- Carm. Od. 1 4. ad Auguftum :
Te Can tuber , non ante domabilis ,
Meduftjue , & Indus , te profugus Scythes
Miratur , 0 tutela praftns
Italia deminarjne Roma.
■;
Ita Florus , lib. 4. cap. ult. Scytha mi fere legatos & Sarmata , amicitiam petentes. Seres etiam,
babitantcfcjHt fub ipfo file Indi, cum gemmis & margaritis elephantes tpuoepue inter munera
J. Vfferii Anttal. Pars poft. L x x ij tra-
/ET AS N D I VI.
trahentes , nihil magis quam longitudinem via imputabant , quam quadrienni* impleverant tS
tamen ipfe hominum color ah alio venire telo fatebatur, Suetonius in Orta vio , cap. tl. In-
det etiam ac Scytbat , auditu medo cognitu , pellexit ad amicitiam [nam pepuli que A emant ul- J
tr 'oper legato; petendam. Eutropius , libro 7*. Scytha & Indi , quibus antea Romanorum nomen in-
cognitum fuerat , munera & legatos ad tum mferunt. Aurelius Virtor denique , genuum audio nu-
mero. Indi , Scytha , Garamantes ac Ra&ri , legatos miftrunt orando faderi,
Amynta mortuo, regnum filiis ejus Augulhu non tradidit, fcd provinciam populi Romani
fecit: atque exinde Galatia cum Lycaonia Romanum habere prarfedhim capit. [ Dio , lib. 5$.
pag. J14. 1 primo M. Lollio Proprxtorc eam provinciam admini lirante. ( F.ufrb. Chronie .
Eutrop. Ub, 7. Sex. Rufus , tn Breviario.) Pamphylia; vcrO opida , qux prius Amyntx attri-
buta fuerant, prxfcrturx peculiari fux fune rcliituta. [ Dio , ut /npr.\
Anno regni Herodis 1 $• maximi calamitates in Judxorum regionem ingruerunt. Primum
enim ficdtas diuturna obrinuir , quam ilcrilitas fecuta cft : poftea per inopiam mutata virtus
ratione morbi invaluerunt , & pelli lentia. Cumque Herodi , ut publici neceftitati luccurretet,
fatis ampla facultates non fuppeterent ; quicquid erat in regia fiippelledilis tam aurex uuiro
irgcntcx, id totum ille concidit: nec laudatorum artificum parcens operibus , ncc volis ad
liurn ncccllariis. lude confertam pecuniam mifit in aEgyptum , quam tum Petronius obtine-
bat pro Cxfare. Is licet obrutus multitudine ob talem necclfitarem ad ie confugientium , tamen
quia privarim amicus erat Herodi 8c fervatos cupiebat ejus fubditos, prz aliis cis concedit fru-
menti exportationem, tam in anendo quam in evehendo adjuvans: ita ut maximum momentum
id gentis faUncm In eo fuetir. [ fofeph. lib. ij. cap. 11.]
Herodes , adverto frumento , primum his qui libi meti pfu frumentum comparare poterant ,
Jivifit omnibus accuratiflime difpenfans. Deinde quia multi erant qui propter lenium vel aliam
debilitatem cibos parate non valebant; his quoque providit, adhibitis pillotibus , ut in promptu
alimenta habcTcnt. Atque ita populo approbari lui diligentia, non lolum mutavit averforum
i fc animos, verum etiam eximiam laudem bcrvcficentix 8c providentix retulit. [Id. ibid .]
A die 19. menfis Sextilis ( triduo videlicet ime Elui Syrorum live noftri Septembris ini-
tium) feria 6. deducitur yEgyptiaca illa cpocha, ouara Albattnius in allronomici fui operis
; 1. capitulo xram Al-k*ft (id cIl , Coptitarum hvc iEgyptiorum) appellat: per quam «Jc
llcllatum motus ex Theonis tabulis fupputari dicit , Oc ad quam ab xra Dilkamain ( five
Scleucidarum , quam ille cum Syris fuis ab initio menfis Elui five Septembris inchoat ) annos
287. fluxillc allcrit. Ira enim ex Ms. in eo legendum j non, u( perperam habetur editum , 587.
Hoc veto anno dies primus menfis Thoth, tum in anno vago /Egyptiorum , tum in ‘tXKUihor
rrw { ut Theon loquitur») Grxcorum five Alexandrinorum anno fixo, in eundem
diem ( Augulti Juliani 29.) primum coincidillc deprehenditur: quod non nifi periodo Alexan-
drinorum quidem annorum 1460, /Egypti.icorum verb X461 conferta porell contingere j qux
urriulquc anni rcdinrcgrarionem five dnMond^aen exhibet, liym fj * /1* qv£. huw dnotard^aea dwo
Tito t «*p*»c Zf** ^ *if**lf *TW f Avyu^u fhteiMtai : ut in explicatione T ‘Upe-^i/fur naretur
Habet Theon. Contigit illa per 1 460 annos Jafla redintegratio , d cerro quodam temporis initio .
tn imperii Augufti anno quinto, finito fc. five jaJ w »m «t», quinquennio poli exordium imperii
Augulli; quod poli cxcclfiim Alexandri hvc xtam Philippicam annis 294 corpillc , cum Prole-
nxo Theon ftatuit. A Philippica vero illa cpocha ulquc ad hanc «nroMatdfmen , anni funt ,
199. ur in Aftronoaisca Tfseoderi Metochtta epitome rertiflime' habetur annotatum. Ncqrc
iliud omnino voluit Panodorus Alexandrinus monachus, de 1460 annorum periodo &
t illa differens, in menfis Augufti diem 19 incidente, a cujus cpocha lidcrum motus A
lumiiurium defertus in Tabulis aftronomicis lupputari fcriplit : utcunque illius lememiam, mi
nim£ 1 fe intcllertam , Gcorgius Synccllus, harum rerum impcriritlinHis , iu Chronico fuo
[pag. $11,31;.] recitando perverterit.
> Herodes adversus hyemis afperitatcni fubditis fuis providit ; ne qoi pcriclit-ircntur inopia
vcftiuio, abliimptis pecoribus, Sc Unis aliifqoc tegmentis deficientibus. Ubi veto huic nccefii-
tad profpcrtum cft, propinquis quoque Syrorum urbibus (olicirudincm impendit ; dillributis
ad fcrociitcm faciendam frugibus. Sed & caftclla «Se urbes & cx plebe qui gravabantur nume-
ro fio re familia , ad ipfum confugientes ncccffitati inveniebant remedium : ita ut revocatis ad
rationem qux ia exteros tantum infiimpfcrat , reperta fint cororuin 10 millia, intra regnum
verb cxpcnfa 80 millia cerotum. Cotus autem 10 medimnos Atticos capiebat. [ fofeph. hb.
1 j. cap. ia.]
Quum propter moibum Auguftus nuptias filix fux A Marcelli, fororis fux Ortavix filii,
Romx non pollet facere < M. Agrippx eas abiens celebravit opera. ( Dio , hb. t?. pag. jiy.)
Kalendis Januariis, quibus decimum ConfiiUturn Augulhu iniit. Senatus juramento confir- +c$o
mavit fc ejus arta approbare ; quumque jam urbi ( 1 qui propter morbum diutius abfuerat )
appropinquare diceretur , ac pollicitus populo viririm centenos cftec denarios , nrgallctque (e
prius id proferipturum quam Senatus aftcnfiller: omni cum legum ncccfijratc Senatus liberavit;
ut rcapfc poccllads abfolutx, tamque fui ipfius imperator quam legum , agere aur non agere
omnia fuo pollet pro arbitrio. [Id. ibid. pag. 509, JIJ» 5 J
Quamprimum legrtes melfi maturx fartx fiint, Herodes ad 50 millia hominum, quos ipfe
famis tempore aluerat , per litos & propinquorum Syrorum agros dimifit. Atque ita res fuorum
Gnerorabant
perditasdifficultatibus,
diligenti^ fua(fofeph.
ille reftituiti
lib. 15.noncap.
mediocriter
ia. ) etiam fublevatis finitimis, qui cifdem
Eodem tempore auxilia Cxfati mifit Herodes , quingentos felertos e fuo (atcllitio : quos
/Eluis Gallus duxit in expeditipoem Arabicam, eorumque fxpe forti opera ufus eft. ( Id. ibid. )
JTFuitmV
hic ~E
aElius h, i^OAT c jE s a i{U m, rrTt^i: 5
Gallus (io rcccntioriEut DMs ediuonibua o«7„,
txefHtJfrt ordint , ut »,. Photo,, (/,*. <r. ,S.) &
tmiuJ fub Aug0#o p«ftaus
*“>“ utut anna ac foda],, fu, S,rxi, mcminn , (M. l.
n. „8. ) £ uni cum co Menraoni.
«amara «diircfc(cnbit.(/i*.i7.^8l«. ) Hunc Augult
as cum parte Romani prxfidii quod
tu aSgypto crat m Arabiam olfit. ( Id. hi. «/.pra tf-
/ii. ,7. p«g„. ) ut eat gente, 4 loca
prtcutatct t ac pntetca fflttaopum termino, & Troglodytica
m Aegypto fi,mimam, & vicinum
m Arabicum finum. qu, pcrangtdta, Atabc, di, imi, a Troglo
dyti, : c„ utique cot, filio, ut vel
«* (ibi volentes conciliaret , vel fubigcret adverfantes. (Idem
, /,*. 16.pt} 780
Ad «pedmonem Arabicam ffllin. So circiter bireme
, conflruscrae , 4 trireme, , Aphafclo,
apud Cicopatrtdcm , antiqui Nili fbffie ptoauuam : quum
nullum tarocn cum Arabibufnavale
furorum ellct prxltum. Errore iguur mrellcdo , fhbricatus
ell onerarias naves tao. quibo, na-
aigavir, ducens peditum Romanorum e> hi, qui in Aigypto eranr
4 fociorum ad decrm millia:
quibus Judan 500. & Nabarxi nulle cum Syllxo inteieranr. [ Id tkd
]
Naba, lorum rea eo tempore erat Oboda, , homo legtti,
4 otio deditus, atque de bellici,
prxfcrnm rebus ( quod omiubus Arabum regibus commune
erat vitium ) parum follicirus :
Syllaro vero procurator, luo arate juveni * ingenio callido, adminil
lranda commiferat. (Id.
,i,d.pag. 78, . e»» W'fb. „.) Hic Syllxtu A-lio fe iter monliraturutn , 4 in m-
ntbus commeatu auslltoque adfuturttra pollicitu, , omnia
infidiosi cgii. Nam nec rutum iter
nec expeditam navtganouem monllravit : led per avia 4
longos anftadu, , 4 loca omnium
tndiga , 4 mtportuola dorfa , vel occulti, caunbus aut ccenolu
(tagnis pcticuloC, duait , lita
maris reciprocantis raaxunc iu m locis adverfanxe.
(Strtbt , ut fipr p*/ 7$0 )
Fort multa, irumnas , quintodeciroo die Album pagum sElius
GalltL ^rvenir , nusimum Na-
batiotum tutpottan, , multis navtg.is amiffi, quorum nonnul
la cum l flI g^gu, „dlo
bello , fed ob navigandi dtibculta.es pene, tu IdSyllil improbi
tas effecit , neganti, terrcfW id-
nete m Album pagum excretum duc, poffc : ctlm quidem eb
atque etiam ulterii. mercatore,
tanta camelorum 4 hominum multitudine tutum 4 commea
tu probe inllruanra iter i petra in
pettam confictam, ut nthtl ab cscrcitu diffbram. [Id.tiU.
torum turmas Car*v.tr>M hodie vocant. far. 780 , 7Sa.) CumCnodi mcrca-
Huc perveniens Allii exercitus, ftomacacce & fcelotyrbe
, morbis ei regioni familiatibut ,
taan. cil : quotum illa arca o, , hic ettea crura paralyfis quxdx
m ell , ob aquas 4 herbas pro-
veniens. tEllaem ttaque ac hyemem tbi agere ffllius coattat, ell, dum
reficeret infirmos. IJild
f>M£. 78l.) '
Zcnodorus quidam, homo Lyfimii live ditione Trachonitidi
s, Datanii & Auranitidis cqn-
dua,. ejus proventibus non contentus, Trachoni, incola, in
fpelunci, more ferarum vivenrcs
4 prxda, e, Damaiceou agere allue, o, , foveba, , ea eorum
quoque latrociniis captans com-
pendium. Ab his mali vejan propinquorum agrorum coloni , Varron
em Syrii runc pnfidem
querelis obtundebam ; poftulantes m Zcnodori in, uria, per litteras
lignificatet Cifari. Rcfcripfit
vetb et Cxfar, ut la.roc.ma pemtis curam caringttcrc. Varro
igirur milite amreffu, loca fulhc-
bta , expurgavit lationibus tertam , iplamque Zcnodoro abftulit.
( 7'M.hi. Billi ea»
i $. & lib. IJ. Anutjuit. cup. i j. ) * r • r
Herodes in Sionc regiam libi idificavit , duabus in ei
extrudis idibm amplifftmis atque
pulchernmts , quibu, ne Templum quidem ulquam ronfrrri poffet
: carumque unam Cifa-
ns, alteram Agrippx appellavit nomine. (JoJiph. hi. ty. ,, Vyj . » ,,,
cap. 16. ) * ' *
Ji.bikus XXIX*
n amoto i Pomificata Jcfii Ph^ctis filio , Simonem facerdot em Hicrofolymiranom
Bocchi Alejandnni filium, tubftiiuit : qufquc hJiam Marummen , 4^?l
omnium eius «axis pulcher-
umarn, conjugio libi copulavit. [ /•fepb. lik Ij. caf. 11. M,4 ,g. Caf>4 7 j
Peractis nuptiis, novam regiam condere carpit , adjundto etiam opido r
, quod i fuo nomine
Herodium vocari voluit ; m loco ab utbe Hicrofolymorum versus
Arabiam <So lUdiis diftante,
ubi Judxos olini proHigavcrat dun> pelleretur armis Antigoni. ( Id. lik X4.
w. 1 r & iii tt
cjp.ij
nit Phmns. .nemM ( hk i. f.Belli
cdf., 14. ) 16. ) Herodii , cum op.doilluftri cjufdem nominis, m'cmi-
Gallus ex Albo pago Nabatiorum cum exercitu digreffus, per ejufmod
i loea profefhu ell
camelo aquam portare cogeretur: quod ei malitii ductatum evenit.
Quate nblt multos dies
in Arcti terram perventi , qui Obodi Nabatiorum regi affinitate conjund
us erat. Is Gallum
amice fulcepn . 4 dona obtulit. Sed Syllii proditio 4 Lanc rtgionem difficil
em tnutfitu reddi-
dit. Eam itaque dtebu, ,<a permeavit Per loca invia , fpclta 4 palmulis non
multis 4 butyto
pro oleo ufus. Quam verb deinceps adtbat. Nomadum erat . 4 revera ex
magni parte defero.
Ea Ara rena dicebatur: ejulque rea Sabus nzt. (Str*h , lik\G.pu« 78 r
1
Arabii Felicis rex Sabo, erat: in qui licit prtmbiu confptdumffi
ito nemo prodiret , ta-
men haud exiguo ,d iter Ubotc ftcttt. Nam fobtudo regionis, Sol qnoque
, 4 aqui oatutl lll-
k<U, tta eos afflixere; ut major pars exercitiis periret. Morbus ille,
nulli nofttorum xffimiiis,
caput petebat ; coque cxficxato multo, lUtim perimebat r qui vetb mortem
evafiflent , iis in
etura per totum cotpu. defeendebar, eique ita affligebat , ut remedi
um nullum prodeffer , nifi
qm, oleum vino mixtum biberet, ebquefe inungerer, quod fani pauciff
tmis licebat facere;
quum neutrum u ttsloct, nafcarur neque ipC euas fircum copiam arntliff
cnt. Ituer hxc maU
barbari, qui pr.ti» , (i quando prxltum commUtffenr. femper infdiores difceffl
raot , ac opida
quidam amlfctam , morbo auatliario fuo ufi , Romanos aggreffi
fua receperunt , reliqubfquc
Koronnos fu» regione cxpulcrunr. ( DU , lik ff.pt/. j 16, 517.) ’ ’ I
Digitized by Gi
jfj -4 ;£ T A S MUNDI VI.
”i HI . tonum
’ L & primi &L-II-
foli ctiom iTRomanorum in Arabii Felice,
f tJ T AthJula
-i-..- ( vel i:.:
Athrulla) in-
,-.11... ,
| tongiili-ne procellit. [Plin. Iit. 6. cap. 2$.] Et nili Syllxus cum prodidillct, felicem Arabiam
i totam fubcgillct. [Strato , /it. 17- p*£- 8ij >./».] Cujus in eo itinere progrctlum Ac rcgrellum ,
1ex Stratone , nunc fubjicimus.
i In Arurena peragranda diebus jo* per invia itinera confumptis , nfqne ad urbem Agrariorum
( vel Egranorum potius ) procellit , & pacatam & fertilem regionem. Eorum rex { Sabus } au-
fugit: urbs primo adortu capta cft. Hinc poft textum diem ad flumen pervenir. ibi barbari
inftrudtaacic occurrerunt: e quibus ad io millia ceciderunt, ex Romanis duo tantum ddide-
rari funi. Nam omnino imbelles erant , & armis imperite utebantur i arcu, & lancea, & gla-
dio, Ac funda ; Se magna ex parte bipennibus. Mox etiam utbem cepit nomine Afea, i rege
dercli&am. Hinc AthrulU venit; quam nullo negotio cepit , & proditi. 'o fimuvit: At fi umenti
palmularuroque viatico comparato, Marfyabas procellit urbem Rlununitarum, qui fub Hala-
ro erant. Eam adortus , fex diebus obfcdit : poftea aqux inopia coactus defliric ab incepto.
Duorum dierum itinere tantum fc abclfe ab aromacifcra , e captivis iatclligcbat. Sex aurem
meufes contrivit in itinere, culpa duitarum.
Ea fraude ierb deprehensa, per aliam viam reverfus , nonis caftris Anagrana pervenir; abi
prxtium commillum fuerat : undecimis deinde ad Septem puteos , a rcipsa lic nominatos.
Hinc jam per loca pacata , in pagum Cbaalla , poft in vallum nomine Mdotham ad flumen
!politum: poftea per defecta non multum aqux habentia ufque in vicum Negram (vel Hygram)
, qui fub OboJa cft 8i ad mare jacet, in reditu totum iter diebus do confecit , in quo pnds fex
menfes confuinpfctar. [Strato, Iit. %6. pug. 7S1, 782.)
Dam i£lius Gallus cum parte Atgyptiaci exercitui in Arabia bellum gereret , Aithiopes qui
fupra Asgyptum habitant, a regina ipforum Candacc (virili muliere, Se altero oculo capta)
milii , itnprcffionc fadU in Thebaidem , prxlidia trium cohortium , quz Syene Elephantinae
ac Philis eram , repentino impetu ceperunt , Se in captivitatem abduxerunt , ac Celaris
ftatuas everrerunt. Contra hos profectus a£gypti prxfectus Pettonius , cum non totis de-
cem millibus peditum & equitibus 800. adversas triginta hominum millia, primum eos com-
pulit, ut Pfcicium confugerent, urbem Auhiopicam. Tum miliis ad cos legaris, quz capra
erant petiit, fit caofas quamobrem bellum movillcnt popofdt: ac dicentibus, le injuria ane-
llos a nomar chis , rcfpundit non illos die regionis dominos , fcd Cxfarem. Petentibus por-
ro triduum ad Jt. liberandum , nihilque interim eorum qua: par erat facientibus 1 movens
contra cos , in pugnaro procedere coegit , ac celeriter in fugam vertit cum & compotiti ma-
le, & male armati eflent. ium latra ingentia Se e crudo bovis tergore confc&a habebant : arma
jquibus pugnarent, fccuics alii , alii contos , nonnulli gladios gcicbanr. Proinde quidam in
urbem funt coinpulli , alii in dcleita fugam fecerunt, alios proxima infula excepit» qui /cfe
fluvio commiferant; inter quos Ac reginx Condaces duces erant. Hos itaque omnes cepit, tra-
;c£ko ratibus ac navibus flumine, Alt in Alexandrum mifit : atque P eleium ptofc&ux, eam
cepit, unde numerata captivomm multitudine Ac eorum qui in prxlio ceciderunt , qui falvi eva-
ferant pauci omnino tk-pichcnli funt. [ Strato, Iit . 1 7. pag. Sae. Die , Iit. 54. pag. 5 14. ]
A Piclcha Petronius Premnim venit, uibem natura munitam; cumulis arenx peragratis,
quibus Cambylls exercitus obrutus cft vento incidente. Eam adortus primo impetu cepit. Inde
Napaea (Tanapen Dioni dictam) progreflus cft , ubi Candaccs regia erae, ejufqttc filius mora-
batur. Ipfa cum in caftcllo propinquo (ederet, legatos milit qui de pace rradarent; redditis
flatuis , Se captivis qui abducti fuerant Sycna. Sed impetu facto Petronius N.ipata cepit ac di-
ruit, puero fugiente. Et quum neque progredi propter arenam At xfturo, neque ibi commodi
cum toto exercitu permanere pollet; cum prxJi retro abiit , ac Premni mtrnibus & prxftdio
Se quadringentorum hominum cibariis in biennium mumiii, reverfus cft Alexandriani. Ex
captivis autem , exteris divenditis , mille ad Cxlarcm milit a Cantabris reverfum : quorum
nonnulli morbo confumptj funt. [Id. ituL']
Cum his conferendus Ak ille Plinii locus elt, libro 6. cap. 2«?. >£:hiopum regionem intravere
arma Romana D. Augujli temporibus , duce P, Petronie , & ipfo equejjrit ordiun , prefeSo
iAZgyptiis. Opida eorum ex pugnavit , que fola invenerat , quo dicemus ordine. Pfelchm ,. Prt~
min , Atoccin , Phtburin , Cambufin , A: senam , Stadifin uti Nilus pracipitans fe fragore audi-
tum accolis aufert. Diripuit & Napara. JLongiJJime autem d Syene frogrtjjus eft DCCCLXX.
millia pajfuuM : nec tamen arma Romana iti filitudinem fecerunt.
Phraates III. Scytharum maximo auxilio in regnum icftitucus clt. Quorum adventa audito,
Tiridates cum roagn.i amicorum manu ad Cxlarcm profugit, in iilud ipfum regnum icftitui At
ipfe de/tderans ; jurifquc Romanorum fuiuram Partluom aihrmans , !> ejus regnum muneris
eorum fuillct. Phraates» hoc cognito, legatos ftatim ad Cxlarcm milit; fervum fuuro Tiri-
datem, At filium Tuum, quem ille oblidem Cxfari tradiderat , t emitti libi pullulans. ( fufin.
Iit. 4i. cap. j. ]
Quum Tiridates At legati Phraatis Romam adveniftent » in (enatum eos Auguftus introduxit :
ac deinde mandata fibi a Sciuru Uris cognitione, utriufque partis poftnlata audivit. Tum,
neque Tiridatem dediturum fc Parthis dixit, neque adversus Paithos Tiiidari auxilia datu-
rum. Ne tamen per omnia nihil ab illo obtentum videretur; Tiridati, quoad manere apiid
Romanos vellet, opulentum fumptum praeberi julfit: Phraati vero filium remilit % ut pro eo
captivos fignaque. militaria, Cralfi Se Antonii cladibus auitlEi , reciperet. [Jd.itid.-Dto , /tt. jj-.
a I M PE R. I{ 0 M. C jE SA RU M. ffflSii
pag. 519.] * Atque intct alia dona, Thctmufam Italici generis ancillam illi raifit. {jofeph. lib.
18. cap. J.) *
Quum Romx inter M. Agrippam 8e M. Marcellum, Aagndi nepotem fimul & generum,
mutux fimulcares fele proderent, qubd alter alterum anteferri ab Augufto crederet ; veritus ille
nc , fi uno in loco manfilfent , contentiones inrer co» intercederent , Agrippam continub in
Afiam mifir , provincias tranlmariius pro (e adminidrarurum. Agrippa urbe proFcdlus , in Syriam
miliis legatis fuis , ipfe Mitylcnis in Lobo infula permanfir. [ Dio , lib. j j. pag. $ iS. eum Vclleto
Patercule, lib. 1 .cap.o i . ?ifepho, lib. 1 y . cap. 1 f.cr Suetonio, in Otfavio, cap.66. cr in 'Tiberio, cap. I o. J
AugulVo XI. Gmfulacu fele abdicanti , & L. Sedium fummum Bruti fautorem in locmn
fututi iiibioganii , Senatus honores decrevit. Ut Tribunus plebis perpetuus ellct Ut quoties
(enatus haberetur , etiamli Conliilatimi non gererer, de quibufeunque rebus quicquid vellet
frneire pollet. Ut . Pruconfiilare imperium femper haberet; neque id intra pomciium veniens
deponeret, a.it renovando opui edet: utque major ipfi in provinciis , quam prxfcdiis carum,
fempet ellct Poicllas. [ Dio , m fupr. pag. yiS, JI9. ]
j98t iEliiil Gallus, ah Arabica expeditione rediens, Negra vico in Nabatxomm regno relido,
exercitum undecim dierum (patio in Muris portum rrajecir. Hinc Coptmn tranlgicllus , cum
utilibus copiis Alexandrum pervenit. Cxtcros non bello (in quo fcprcm tantum perierant)
lcd fame, labore, morbo, 8c itinerum difficultate ami ferat. [Strabo , lib. 16. pag. 781.] Hujus
medicamenta onxdam compolita referuntur a Galeno , in libro a*, dc Antidotis : inrer qua: tlie-
riaca cd. Celari abeo oblata, qua multos ex commilitonibus fuis (ervaverat.
M. Marcellus, Odbvix Augulb fotoris filius & Julix Augudi filix maritus , mortuus eft.
[ Pelie', Patere hL lib. l. cap. 93. Dio, lib. J ?. pag. 517. 0* JI9.] •
Augudus Cyprum ac Galliam Natkoncnlcm , quia nihil armis fuis indigerent, populo red- 4 6px
didit: pro ei (que Ddnutiam recepit. [ Dio , lib. 54. pag. jzj. cum lib. yj. p.:g. 504.3
Pantomimorum faltatio a Pylade Cilice Sc Bathyllo Romam primum cd inrroducia : cumque
veteres ipfi canerent & (altarent , primus Pylades chorum (ibi prxeinere fecit. [ Eufeb. Chronie,
cum Scaligeri CoIlcD.m. Crac. pag. ;yo. & Animadvtrfion, pag. 155, ijtf.]
Sebidc jam condita , Herodes in loco maritimo , ubi Straronis turris detir , urbem alteram
magniii:cmi(Timc cxtnicrc cerpit , quam Gefarcain appellavit : admirandi operis porru addito ,
magnitudine Pitxco pari. Quod totum opus duodecim annorum fpario ille abfbJvit ; nec labori
pircens , nec (umptibus. [ Jofeph. lib. 1. Belli , cap. iC. cr lib. iy. Antispu. 13. ] Unde deCxfare
Eutropius, libro 7°. 'tanto amore apud Barbaros fuit , ut reges pepuli Romani amici in honorem
fjiti conderent civitates, tju.it Cefareat mmuarent : fient in Mauritania d rege jnbd , & i»
Palcfiiad , ytu nu ic efi urbs dari (fima.
Herodes filios fuos Alexandrum 8c Arfdobulum (ex Mariammc Halmnnxa (iifceptos) Ro-
mani ad Cxfarcm educandos mi(it : quiintj paratum erat hofpitium apud Pollionem Herodis
Ibidiofiirimum. Adolcfccutes Cummi humanitate Cxlar excepit ; fecicque Herodi potedatem ,
ut arbitratu fuo i filiis qucmcumquc vellet hrredem regni dclignaret: Trachonitide etiam,
Bitanxa 8c Auranitidc illi donata. [ jofeph. lib, 15. cap. 13.]
398' Podquam Trachoncm ab Augudo Herodes acccpidct, adhibitis ducibus ad latronum (pelutv-
cas penetrans , maleficia eorum coacuit , & circitmvicinis (ecuriratcm pixditit. Zcnodorus
autem partim invidia, partim dolore ademptx podeflionis permotus, Romam ad acculandum
Herodem profeftus cd : nihil tamen cdiccrc potuit. [ Id. ibid. ]
Herodes, apud M ity lenem falutaro Agrippa fibi amicilfimo, in Judxam rcvcrfiisclh [Ibid. ]
Gidarenfcs quidam Agrippam adierunt, Herodem accu faturi : quos ille nc auditos quidem
ad irgcm vinftos remifit. Eis tamen pepercit Herodes: qui ut erga fuos erat inexorabilis , ira
ab alienis acceptas injurias libenter contemnebat ac remittebat. [ Ibid.]
In Siciliam Augudus profe&us cd, uc eam, ac omnes alias ad Syriam ufquc provincias,
condituerct. [ Dio , lib. 54* pag. 5x4.]
Augudus M. Agrippam (cujus patientiam defiderabat , qubd ex levi rigoris fufpicionc, fub 4^95
fpecie miniftcrioriun Principalium Milylcnas Ce, rcli&is omnibus, comulillct ) ex Alia in Sici-
liam ad fc aeccrfitum, uxorem fuam , licet ipfius Augudi fororis O&avix filiam, repudiate,
Sc filiam fuam Juliam, Marcelli viduam, ducere jallic: ac continuo Romam mifir ad nuptias
peragendas , urbifque adminidrarioncin fufeipiendam. f Id. ibid. pag. y a 5. cum Relleio Paterculo,
lib. 1. cap. 9J . & Suetonio in OClavio , cap. 6 i. & 66.]
Zcnodorus, dcfperatis rebus fuis, Auranitidcm ditionis fux partem yo talentis annuis Ara-
bibus elocaverat. Eam , licet donatione Cxfaris comprehenfam , Arabes jamdudum Herodi in-
fcdi non patiebantur fibi ab eo auferri : modo excurfionibus ac vi eam libi vindicantes, roodb
contendentes dc jure polfclfionis apud judices. Pelliciebant etiam ari fc egenos milites, qui mi-
ferorum more meliora fpcranc cx rerum novitatibus, Hxc quum mature HcTodcs cognoviflet ,
maluit tamen bonis rationibus occurrere quim hodi liter ; nc daret occafionem novis motibus.
[ jofep h. lib. I J. ca». I}.]
Rebus in Sicilia ordinatis , in Grxciam Augudus rranfmifir : ubi Athenicnfibus /Egi nam
8e Eretriam ademit, ficuti quidam funt authores, qubd Antonio faviflcnt. [Dio, ut fupr a ,
pag. jxj.]
Candacen /Ethiopum reginam , cum multis hominum millibus Premnium prxfidium aggref-
fam, Petronius auxilio profedhis antevertit: Ac cadcllum ingrctliis, mulro apparatu confirma-
vit; reginamque ad conditiones pacis accipiendas coegit. [ Strabo, lib. 17. pag. 821. cum Dione,
lib. $4. pag. i n.]
Legaris ad Ce miliis mandavit Petronius, fi quid vellent, ut ad Cxfarem profici (cerentur : ac
Digitized by Google
,c *"*(
IMF Et^ F{0 ML CjESAIjU M. --- * Iuluoc ChnflM.
tribunali diadema impofuit: ut habet in Ttierto [ eap. 9. ] Suetonius. Sciti, i.eap. ija. VeJlcins
Paterculus. I
Recepi ite & figna Tiberium, qux M. CralTo Parthi ademerant , addit ibidem Suetonius •
quando Parthi videlicet ligna militaria , qux M. CraiTo & M. Antonio ademerant , repofccnci
Augufto reddiderunt i oblidefquc infuper obtulerunt : ut apud Suetonium , in Oftavio [ eap. ii.] 1
Quum enim in Syriam ad componendum Orientis flatum Auguftus veniUct 1 Phraates, quia
nihil dum. eorum qux padkus fuerat pcrfcciflct , veritus ne bellum Parthix ab Augufto 'infer-
retur , ligna Romana, 8t qux Craflo oppreflb Orodes & qux ipfe filius ejus Antonio pulfo
ceperat, illi remilit. Tota quoque Parthia captivos omnes , cx Craffiano Se Antoniano exer-
citu recollectos , tradidit: paucis demptis, qui fc iplbs pudore moti interemerant , aut in Par-I
thia occulte remanferant. Eaquc Auguftus , quali bello aliquo Parthum vici liet , accepit. 1
[ Lrv. /ii. 159. H»rus , /ii. 4. «/>. ult. Srraio , /ii. 1. pag.xSi. & /ii. 1 6. pag. 74 8. deliti. Putere. I
/ii. 1. eap. 9i.Juftm.lii. 41. eap. ult. Dio , lii.j4.pag. 525. Eutrop. iii.j. Orof lii.c. eap. x 1. &
Caftiodorus , in Chronico. ] r
Perfas live Parthos Augufto , auod nulli antei, obfides dedifle , Eutropius ; regiifquc obfi-
dibus traditis , firmum fodus fideli fupplicaiionc mcruillc , Icribit Orojius. [ut fupr.'] EtPhraa-'
rem quidem filios Augufto Carfari & niiqnun filios credidi ile , amicitiamque illius datis obfldi-
bus emeteti officiose voluifie , in fine libri 6. Strabo i Se filios nepotefque illius oblides Au-
gufto datos , in libri 41. fine Juftinus confirmat. Sed cum tamen e unii a venerantem officia ad
Auguftum vertiffie , partemque pro/is firmanda amicitia mtfiffie , haud perinde sitiat metu, quam
(ideipopularium diffifsu n } in V. Annalis initio monuit Tacitus. Ita enim hic res fefe habuit. I
Tnertuufa Italici generis femina , cx concubiua Phraatis uxor jam fa&a , Phraarici filiofuo J
quetu cum ancilla adhuc efler Regi pepercrat , Parthojum regnum adllruere cogitans i marito*
apud quem omnia notcrar , perfuallt ut filios fuos legitimos Romam oblides mitteret. [ Jofiph.
/ii. 18 .eap. j.) Phraates , vocato in colloquium Titio qui per id rempusSyrix prxerat, quatuor
ei filios legitimos oblides tradidit: Saralpadcm , Ccrolpadcm , Phraatem Se Vononem ; duas
eorum intorer, & filios quatuor. Seditionem enim metuens , & ne libi ab inimicis Umerentur
infidix , filios i medio amovit : hoc libi pcrluafo , neminem adversum fc prxyaliturum , fi
neminem ex Arfaciorum genere , cujus Parthi erant ftudiofiflimi , fubllirucnduin fibi relinqueret. [
!( Strabo , /ii. 1 6. pag. 748, 749. ) In vetere Inferiptione Romana , cum Serafpadane fit*
!enim ibi nominatus repentur ) alius Phraatis filius conjtin&us habetur , a Strabone non me-
moratus t Rhodafpes , Phraatis Arfacis Regum Regis F. Parthus, f Inferios. Gruter. pae
ccLxxxvm. ] i
4 Tiberius ab Armenia rediens , Rhodum appulit ; & Infulx amoenitate Se falubiitate jam inde
captus, eamdem deinceps (poft annos 14) pro leccilus loco delegit. [ Sueto n. in fiber io, eap. 1 1.] #
Auguftus in Oriente lubditos ex Romanarum legum pneferipto compofuit , foederatos veri>
majorum Tuorum indituris uti pcrmillr : neque quicquam illis adimere , fcd contentus eifc
parris ftatuit ; idque etiam ad Senarum fcripfit. Itaque tunc temporis nullum bellum attigit :
Iamblicho veto Iamblichi filio paternum in Arabia principatum dedit. Tarcondimoto funiiiter
Tarcondimoti filio principatum patris in Cilicia tribuit : maritimis quibufdam exceptis , qux
Archelao cum minoris Armenix regno donavit i Medo rege , qui regnum id ant£ obtinuerat , |
vita fundo. Michridati quoque cuidam Commagenam , quod ejus rex patrem hujus Mithrida- j
tis occidillet , puero criamnum attiibuir. [Dio, lib. 54 .pag. fi6. ]
Herodes , dedudo ad mire Cxfare , in regnum
Illi templum e marmore candido couftruxit i prope reverlus , in terra Zenodori clcgantifGmum '
Panium montem , in cujus radicibus fune I
fontes Jordanis fluminis. Tunc etiam rributorum partem remiilt regni fui fubdiris : prxrcxcuj
quidem , ut poft fteriliiatem fe reficerent ; re autem vera ut placaiet eorum animos oftcnfosi
talibus regis operibus , qux videbantur plan£ ad religionis & bonorum morum perniciem!
tendere, ut omnium jadabarur Termonibus. [ Jefeph. /ii. 1 j. eap. 13. ]
His Herodes ur occurreret , conventicula per urbem Se frequentiora convivia prohibuit : & f
tum alios fpcculatorcs adhibuit , qu» fe conventibus infererenr & vulgi Termones captarent j |
tum ipfe quoque fc plcbcio cultu nodu vulgo mifcuir, ut experiretur quid de fe populus fen-J
tirct. Et quotcuuque pertinaciter ejus lhidia improbarent , in omnes inclementer animadver-i
tebat: reliquam verb multitudinem facramento obftringcbat , jusjurandum exigens quod non,
dilectiori cfTcttt a fide & officio. [ Id. ihid. ]
Hoc juramentum 1 Pollionis Pharifxi Samexque Tedatoribus plerifquc Herodes requifivit:
quod cum non impetraflet, non tamen in eos ut in exteros ules fxviit, Pollionis reveremia. |
Remilit eciam hanc ncceflltarcm Elixis : quos propter Manahemum ex ea feda fatidicum in 1
pretio habuit ; qui Se eum e plebe puerum regem Judxorum felutavit , Se regem poftei fadum !
ultra jo annos regnaturum prxdixerat. ( lbsd. )
Julia Agrippx Caium peperit : facrificiumquc perenne natalibus ejus , cum quibufdam aliis ,
decretam eft. [Dio , /ii. 54. pag. 5 a 6. ]
Auguftus in Samum reverfus , ibidem iterfoo hyemavit ; Se libertatem Samiis hofpifii pretium
dedit i ac non pauca eo tempore negotia confecit. Frequentes enim eo ad ipfum legati com-
mearunt : ac ludi pacem, quam antei per oratores ( de quibus ad annum Periodi Julianx 4689.
di&um ) petierant , tunc interpofiro fodere fanxerunr. Inter dona verb ab Indis milia tigtes
erant , animalia tum primum Romanis ac Grxeis vila : & adolescens quidam humeris carens ,
( cujufinodi Mercurii fingi folent ) qui manuum loco , pedum omnia officio ita peragebat , iis
ur arcum tendere, fagittas eminere, ac tuba canere diceretur. [/d titd. pag. 517.]
Ho« Iodorum legatos Antiochix , qux apud Daphnem eft , fr vidilFe Nicolaus Damafetnus
]. fb ffitrii Annui. Pars poft. A aaa
Digitized by Google
Auiotn.
rniodi ie «na
lulnac. Clullaa.
JE T A S MUNDI VI
narrat. In epiftola quidem plutc» luillc memoratui : led ire» untum lupcrfiuillc , quo» Vidifle
fc ait » exteris longuuhne vix magni es parte abfumptis. EptdoUm Gircam fui fle in membrana
fciipcamj in qui fignificarcnir Poiuiti efle» qui feriberet , le etli fexcentis rcgibui imperaret ,
Cxtari» tamen amicitiam magni pendere , Se paratum fe quocunque voluerit aditum concede-
re , Se in qjibutcunquc ic&um factic opitulari. Hxc dicit in epiftola contineri. Allata prxtcrea
cjlc d >na ab odo fctvis nudi» lubligacola indutis Se aromaribus delibutu. Ea fuifle , Hernun
( illum de quo di&um) i puero brachia ab humeris truncatum i vipera» ingeme», feipenicni
decem cubitorum , telludinem fluvialem uium cubitoium , Se perdicem vulture majorem.
[Straba ,/ib.lf. MC.719.] f - .... . , , .
In bis Zarmaru» live Zarreanochegas erat , ex Indorum fophiftis unus : cui vd glonx causa . 469$ 19
vel fenedutis lecuuduro patrias leges , frve ut oftentarct fe Augufto Se Athcnienlibn» , ( Athe-
nas euim venerat ) Gtxcorum deorum (acris, etli ( ut referunt j non legitimo tempore , in
gratiam Augufti initiatus i abeundum libi e viu ccnluie,. ne quid advcrli accideret immotanti.
Ridens igitur & nudus & unftus in rogum fe dedit : atque (epulduo ejus inlcriptus eft titulus.
Hic jacet ZarmanoiktfM hdsu , i Jiarbotd , -jui fttuudam patriam ludorum corjueiudintm fe
iit.i eduxit. ( ld. ibid. pag. 719» 7»o. Dio , lib. $4- F*g*
Auguftus Romam reveritu, equo ovans in urbem mvc&us, Se arcu triumphali trophxum
gcftantc honoratus eft. [Dia , ibid. p‘’g- J x6. ]
Magna* libi laudi Auguftus ducebat, quod prxliis priiu amifla, ciua ullum certamen i Par-
thi» icccpiUct. Itaque St facrificu ejus rei causa Se templum Marti* Ultori» in Capitolio
{ ad imitationem
{ ibid. ] Juvi» Feretrii ) ubi ligna ea lu (penderentur , deccrrn' juflit. , ac deinde per-
fecit.Id.
Tcmplud» hoc Marti ante PhiUppen(cm vicorum pinu tlle voverat » (ed par bencbcium
alterum ab eo jam le confecutum prxdicans, anno demum za*« votum illud periolvit: Romu-
luinquc xmuUtu», qui Acioik Ca-uiocnlium rege occilo arma ejus in templo Jovi Ferettio 1
(e dicato liilpcndecat , Marii Bts-nltori templum estruiit Se ligna militatu 1 Parthi* recepta
in eo repofuit ; ludi» Circcnlibus inftitutis , menfe Maio quotannis in harum rarum memoriam
celebrandis. De quibus , in j°. Faftortun , Ovidius :
Sec fatis efi tr.ernijfe femtl «agtamstus Marti :
Perferuntur Parthi figua retenta nanti.
Cens fuit <J c»mpn & eefnu & tuta fagum.
Et ttreumfufis invia ji usum ibus.
Addiderant mnimas Crafforttm fmera genti i
Cum periit miles , figndtjut , daxtjae fimul.
Signa decus belli Parthus Romana tenebat *
Rtmanttjut aauile figtnftr ba/iis erat.
Ifjut pudor manfifftt adhuc , ni/i fartibus armis
Lefiris Affania protegerentur opes.
Ille notos veteres & longi dedecus ovi
Sitfiulit : dgniruut figna recepta fuot.
Quid tibi nunc filt/e mitti pofl terga figitta ,
Quid loca , tfuid rapidi profuit ufus equi f
Parthe refert afutlas , vi hos tfutaue porrigis arcus :
Psinora jam ntfiri nulla pudoris kaaee.
Rite Deo ttmplumejuc ditum, noment/ue Bu- ultore
E ner it ut voti debita folvit honor.
Saletnnet ludos circi celebrate Quirites ;
Non vifi eft fortem fe enaret et e Deum.
Quibus addantur Se Horatii illa , lib. 4. Odi ultima ,
- . tua Cefir at at
Eruges U agris rettulit uberes ,
Et figna nejlre rei! iruit fovi
Direpta Partharum fttperbis
Sc frequentes Cxfaris Pofliaut.
ipfius nummi , inferiptionetn prrfcrenrrs. sisnis reciptis.
Herodes, anno regni lui 18* (ab exitu Antigoni numerato) Jiuixi» c.*i. nlium fuum de
ftautando Templo Hierololjrmitano prupoluit : quos ciim foliciro* efle animadverteret, ne forti
demolitu* vetus editicium , novum non pollet abfolvcre 1 certiores eos reddidit manfur im
vetus tempium integrum , nec demoliendum rantrlper dum omnis m- terii comparaictur qiz
cilct ad futuram fabricam ncccilatia. Neque eos fefellit. Mille enim plauflra paravit qux
lapides conveherent i & ex omni artificum copia peririllimos (elegit ad decem millia , & infuper
mille (accrdotcs dolis (acetdotalibus fumptu luo veftiros , partim carmeutuix parrim lignarie fabri-
ca non imperitos : adhibendos operi omnes , mateni jam an< icon vedta. [Jofepb.lib.tf cap. 14.]
3987 Auguftus quum primum imperii decennium ad exitum jam tenderet, in aliud quinquennium 4696 18
fuum libi principatum prorogavit: & M. Agrippa oim alia fini eadem qux libi , tura tribuni-!
uarn potcftarrn ad idem quinquennium dedit. Tot enim iplis annos tunc fifli.cre dicebat :
licet non multi» phft etiam plure» imperarorix poteftatis anno» ipse acceperit, ut iterum decenna-
li* ejus principatu» fieret. [Dia, hb. j4 . pag. J19.)
Quia jam vetudate librt Sibyllini exolefeebam , ponnfidbus negorium Augudus dedit , ut iua
manu eos delcnbercnt i ne quis alius eos legeret. [ Id. ibid. pag. f ji ]
Pyladem
Digitized by Google
IcKnajJ
IMPEI{. HJD M CjESA KUNL ff?£Z I»
1 yladctn mimum illum Cilice* , per fadiones Rohm ejedum , Augullus reduxit
: quod gra-
tiam populi illi conciliavit. A quo cfon objutgatetur Pylades , quod cum Bathyllo 4<?97
eandem
artem exercente 8c Meexnatis necclTario rixaretur, refpondille ille fertur
j Expedit cibi , Cxfir
pipulum
\ 1 it.n nebit
1 li intentum tempusArate
confutuere.
ni>e*l7*>> ■' [ pag.
■ Jbid. L.'. _ JJJ.
_. ] ^ *
tanum
dxorum
, 1 ^ I I r
. ”* S&efryUM&jfi* *™l‘ k>a<ms <4/«nu* ,ji Impium b,c. ut aorifttm illud
a Lidyato notho recte «il expolirum.
Et quidem Templi hujus ftrudura fub Zorobabele anno primo monardvi* Cyri coepta',
&
aliquamdiu interrupta, poli 20. demum anno*, imperii* Dani Hyftafpi* F. anno fcxto
/finita r
ejuldctnquc magmticx mltaurado , hoc tempore ab Herode expra , annorum novem ac
di-
midii Ipotio elt confummara. Vcrim in temporis auguftillimo huic xdificio impcnfi
ratione
xlhnunda , non horum untitn duorum , fcd fucccllorum etiam opera confidetanda
venir :
quum in eo perheiendo & longi foculi. & omne, thofiwnt fieres , quos toto orbe Dt,
mifiot
repleverint , conjumpti fuerint i ut in Jibro 6\ Judaici bdli cap.tr. { *,p . 1/.
) fofepbm monuit.
Neque enim unius Herodis opes, tanti* prarfmim largitionibus , tot palatiorum
, templorum
& urbium Itruduris ( quarum uiu Carfarccnlis urbis a* porrus omnium fumptuolitfima
etiam
tum illi incumbebat » quum in tempio condendo laboraret ) tantopere accilx ,
mmtnfi epu-
lent ix templo ( ui in Hiilotix fu* lib. 5. cap. 8. illud appellat Ticini ) perliciendo
pares erant.
Et magnam illam Templi mlburarioncm ab Herode carptam , ufqoe ad belli Judaici
fub Gcffio
Floro initia cx ingentibus illis donariis Deo dicatis continuatam fuilfc
, locus ille Jofephi
oftendii , in Antiquitatum libro 20. cap. 8. fim ■ibfdmum erit & Templi editicium. Pepulit
'£ilHr I*™ videret offe in otio circiter oihdeeim opificum milii , felitor um hillcnus
in Templo
ex epenrum mercedibus villum querere , neUnfqut ficrim pecunum repetitum
bibere , ne
luind* prodi Rominu feret , fimuiqut opifeibm inde provifnm cup,ent , quod vel uni heri
diei
operito jlitim merces repnft. miretur , fuuftt regi (Agripp* juniori , ) ut
Oricntilem infiiu-
ruret porticum , qui Templi extimi cliudebit.
JuluAgripp* Lucium peperit : quem , lirnui cum fratre tjos Grio, Auguihl! qui tutior eflet
ab mfidiu , non cqrcUto dum virilem artarem anmgcrnu , ftarim adopuvil
, * domique pet
aliem dt libraro tmptoi 1 patre Agrippa, m familiam Ofarum mduttos , hiredei impetti
fecit. [ Di. , lib. 14. p*p j j j . Sun m. m OOmit , cup. 6.. Tmt. Auuul. lib. i . cup. , . 1
In Cypro plurimi civitatum pario terri motu conciderant. [ Eufcb. Cinna. 1
M. Agrippa , Iodi, quinquennalibus ( qui Actiaci quarti etant ) Roma celebtacij , ab Augufto
J9SS rursus in Syriam miffiis cft. [ Dio, lib. J+. puf.yi 4«o8
4. ]
Herodes navigavit in Italiam , falutatum Cxfarcm , & ad invifendos Rom* Cios liberos.
[ I°feph- l‘b. 16. cip. 1.] Per Grxciain vero tranficns, agoni Olympico ( Olympiade C
X CI.
qua Diodotus Tyancus lladio vicit ) non interfuit modo fcd etiam prxfiiit. Qui
ludos illos
propter Elidcnhura inopiam celebritati fu* non fatis refponditfe animadvertens , annuos reditus
eis attribuit j quo fplcndidiiis lacrificix fierent. & alia qux «d dccmaudum tam ficqucntcm
conventum pcuincrcnt Pro qua munlticcncii perpetuus Agonotheta declaratus dl [ jJ, lib. 1.
Belli , cip. 1 6. cum lib. 1 6. Antiquu. cip. 9. ]
Cxlar Herodi Roro* humomllime tranato filios reducendos domum reddidit,
fatis jam
inllitutos difciplinis liberalibus. [ Id. lib. 16. cip. 1. ] Jp& yerb in Galliam nrofcau* cll f Die
lib. I
d£milius Macer Veroncnfu Poeta in Afia moritur. [ Uierenym. in Chronico. ] de quo
Tibullus : '
Ci/lru Micer fequitur f tenero quid fiet Amari >
Hicrofolymis Sacerdotum opera ftru&ara Templi , ita proprii didi , quod San&um & Sandum 1
Sanctorum compleChtur , fcfquianni fpatio perfeda eft. Quo roto tempore nunquam interdiu'
pluiifc , nodu tantum imbribus defeendentibus , fama cft. Odo deinde annis Icqucnubus , por-
ticus , 8t lepta, Sc reliqua circa Templum xdificia omnia funt abloiuta. [ jofepb.lib. ij. cip.ult. 1
Templi hujus duplex extar deferipeio : una 1 jofepho ( qui in eo Sacerdotalia munia ipfc
obiit ) in 1 j. Antiquitatum libro , cap. 14. & lib. 6. Belli , cap. 6. ( np.d. ) altera! R. Juda ( 1 ao.
fete poli illius excidium annis) in Mifchn* fu* tradatu qui tnru infcribicur , fiida. Prioris
ichnograpbiam lubemus i Ludnico Cippello ad finem compendii Hiilotix Judaic* adjedam 1
pofterioris , i Cenfimtine CEmpereur prxfixam Commentario fuo in Codicem Middtth. In
cujus Prxtacione, cx conltaiui Hcbrxorum lententia oftendic » Zei ubbabcl is & Herodis templum
pro eodem rede fuilfe lubitum ; ficut ! Cornelio Ticito in 5*. Hilloriarum libro templum a
Pompeio expugnatum idem cenlcbatur cum co , quod illic ! Tito oppugnatum namr.
i 98? Quum Alexander & Ariftobulus in Judxam rcverli omnium amorem libi conciltailcnc j Sa- 4695»
lome foror Herodis Sc ejus fcquaccs , metuentes ne ultores aliquando illi fieient materni in-
teritus , in vulgus rumores fparlcnsnt patrem illos averfari propter fupplicii de genitrice fumpii
memoriam. Herodes yero nihil mali adhuc fufpicans , in co quo par erar honore illos habuit ;
St qpbd jam elfcm adulti , uxores cis dedit : Arillobulo Salomcs filiam Bcrniccm i Aicxiuidro
Archelai Cappadocum regis filiam Glaphyram. [fefeph. lib. 16. cip. i.& 2. J
Augutlus Cyzicenis libcrtarcm rcfticuit : Paphiis quoque (in Cypro) terrxmow affldi» pe-
cunias largitus cft * ac pcrmilic , ut cx Scnatufconfulco urbem Auguftom nominarent. I Dtethb,
Herodes, audito M. Agrippam icerim ycni/Tc in Afiara , illb profedu* impetravit ab co in
regnum fuum ut venire dignare c u 1 ad amicum Sc hofpitem. [fcfeph.Iib. 16. cap. 2.) ■igrippam
J. VJfcrii Annii. Piri pojl.
Aano
lufUai
Petiod
' Anno
Ch ulli*.
tfo jE T A S MUNDI VI.
Mu~li
IX
Agrippam excepit Herodes in recens conditis urbibus * & attendens xdificia , omne genu
deliciarum Ac magni ficentix tam ipfi quim amici»* exhibuit » apud Sebaiten Ac Cxiarccnferi
C
portum , Ac in extrudis i (e arcibus , Alcxandtio Herodio , Hyrcania. In urbem quoqu
Hierofoiymitanam eum perduxit ; occurrentibus populariter omnibus ami&u ic cultu fcAivo
cum faultis acclamationibus. Agrippa aurem Deo hecatombe immolata populo epulum pr*
buit : Ac quamvis libenter ibi diutius fuilfct commoraturus , apperence tamen hyeme tempe
ftarum metu maturifc abnavigavit tn Ioniam ; ima cum amicis maximis honoratus muneribus
[ Id. ibid. ]
* Huc referenda eft Agripp* Regis illa ad C. Caligulam Epiftola (apud Philonem in Legar. a<
Caium ) Marcus Agrippa tuus avus maternus Judeam > Herode avo meo regnante adiit
nec gravatus eft i mari ad metropolim mediterraneam afeendere , cumque fpedailet Templum
8c decoros ritus Sacerdotum , puritaicmquc civium , delectatus eft (pe&aculo t»c mirifico i
ineffabili ; adeo ut inter familiaria colloquia nihil runc in ore haberet aliud , quam laude
Templi , cjufquc ornamentorum. Ergo quamdiu hxftt ibi in Herodis gratiam , accedebat k
quotidie , obledans animum contemplatione facri apparatus , facrificiorum ordine, verendxqm
majcftatis in fummo Sacerdote faciato cultu ornato prxfidcntequc cereris, dcin ubi Tcmplun
donis honoravit , & civibus inJnlfit quantum potuit falvis vedtgalibus , laudato Herode , ipfe
vicifTim laudatus plurimiim, ad mare dedudus eft , profequentibus non unius civitatis populis,
& flore frondeque illum ob picratis admirationem afpcrgentibus. *
Alander , Bofphori Cimmerii rex ab Augufto conftitutos , moriens uxori fu* Dynami , filia
Pharnacis 8e Mithridaris nepti , rejjnom reliquit. Eam Scribonius quidam, Mithridatis fe ne-
potem clle perhibens , in matrimonium ducens , Bofphorum occupavit. Quo audito , Agrippa
Polemonem Ponti ejus , qua eft ad Cappadociam fica , regem miiit , ut ei bellum faceret.
[Dio , ttb. 54. p*g. 5*8.]
Scribonium , fraude ejus cognita , Bofphorani necaverunt : At fupervenienti Polemoni , ne
is rex ipiis confticucrcrur metuentes , reftitcrunr. Quos ille ptalio vicit, neque tamen iubceit.
[Id. ibid.]
lnftantc vere Herodes, audito quod cum exercitu Bofphomm Agrippa peteret , ad illum
properavit : fadaque prxrcr Rhodtim ac Coum navigatione, Lesbum petiit i rarus fe ibi cum
inventurum. Sed rcpulfus adverris Borea flatibus , aliquot diebus apud Chium hafit : ubi &
privarim multos falutarum venientes regiis honoravir muneribus j & quum aninudvemflct 4700
porticum urbis dirutam bello Miihridatico jacentem adhuc , quod propter inopiam reparari
non pollet ad priftinnm pulchritudinem & amplitudinem , tantum pecuniarum contulit in ejus
fabricam quantum abunde ad abfolvendam fiifhceret , hortatus ut quamprimum veterem orna-
tum urbi redderent. ['jofeph. Ub. 16. cap. 3. ]
Mutato vepto , Herodes primim Mitylenen ac deinde Byzantium allatus , ut audivit Agrip-
pam jam ultra Cyaneos fcopulos provectum , quanta potuit contentione fecutus , apud Sino-
pen Ponticam urbem offendit , ex infpcrato vilus cum clallc appellere. Fuitque adventus ejus
eratilfirous , & lingulari affectu ie invicem complexi funt : quod evidens diet argumentum
fidei Ac amiciri* , regem intcrmillis propriis nrgoiii* pn-fto fathmi Agripp* opportunilfimo
tempore. Quamobrem indi vilus ei hxrcbat Herodes in exerdtu , laborum (ocius ac confilio-
rum particeps. Nec miniis aderar quum remittendus elfcc animus, folus adhibitus ex aequo &
in difficilibus propter benevolentiam , Ac in jucundis honoris gratia. ( Id. ibid. )
Bofphoranus Agrippa fuperavit » & lignis Romanis , qux illi quondam fub Mithridate fuftu-
lcrant , bello recuperaris , viftos ad deditionem coegit. [ Orof.Ub. 6. cap. n.]
Quum Julia , Augttfli filia Ac Agripp* conjux , noAti Ilium proficifccrctur , accidit ut clfufis
torrentibus Scamandro fupra modum audto Julia , cum famulis qui ad lecticam erant, in ma-
gnum vitx diferimen in trajiciendo fluvio adduceretur 1 Jlien (ibus adventus illius prorsus
ignaris. Indignatus vero Agrippa qubd Ilicnlcs minime opem tuliflent , drachmarum argenti
millibus centum eos mul&avit. [ Nicol. Damafeen. lib. de Vita (ha : tn Excerptis ab Henr.
V*lcfio edit. pag. 4 1 S. ]
llicnfitim legati, Agripp* obloqui non aufi quidquam , Nicolaum Damalcenum ( qui tum
forte aderar ) orarunt, uti Herodem regem libi fuffragatorem atque adjutorem conciliaret.
Quod ili; ob veterem civitatis gloriam libenciftimc fufeipiens , Regi omnem feriem expol uit :
immerttb Agrippam llicnfibus fucccnlcrc, ciim nec ipfe cos de adventu uxoris fu* prxmo-
nuerir, neque illi ob nodurnitm illius aJvencum prxlcmirc quidquam potuerint. Herodes
veto caufam Ilicnlium fufeipiens , veniam muldhe cis impetravit, [ Id. ibid . ] & iratum cis
Agrippam reconciliavit. [ fofeph. tib. 1 6. cap. «.]
Bofphorani , armis demim politis , Polemoni traditi funt j conjuxque Dynamis eidem data:
Augufto nimirtim id probante. Ob h*c fupplicario Agripp* nomine fuic : neque tamen is
triumphum, erfi decretum fibt , duxit ; neque omnino quidquam de his rebus gcllis ad Sena-
tum pctfcripfit. Cujus exemplum pro lege quadam acceptum pofteriores imitati , ne ipfi
juidem Senarum per lirteras de re gcfta certiorem fecerunt s neque rriumphum oblatum acccpe-
unt, foirs Triumphalibus ornamentis contenti. [ Dio , lib. f+.pag. j*8. ]
Conferi, Ponticis negotiis , Agrippa At Herodes per Paphlagoniam , Cappadociam , ac ma-
trem Phrygum, terreftri irinerc pervenerunt Ephclum j Ac inde rursum Samum trajecerant
1- rigio. [ ‘fofeph. lib. X 6. cap. J . ]
ilicnfibm in patriam jam rcvcrlii , eo qubd fpem omnem impecrand* veni* amileranc ,
Ic.odcs in Paphlagoniam profeCturus Agripp* de mulftr rcmiffione cpiftolam Nicolao
1
Damalccno tradidit; qui Chium ac Rhodum , ubi ejus filii morabantur , petebar. Nicolaus
- -
igitur
Google
J MPEI{. I{0 M GJE S A i\U M. J Iuli*»».
igitur Amifo folvens , Byzantii portum tenuit. Inde in Troadem navigans , Uium alccndit :
•lictci lique de muldx liberatione eraditis , cum ipfe , rum maximi Herodes rex, maximos ho-
• nores ab Ilienfibus confecutus cft. [ Nico/. Dama fc en. m fupr. ]
j Agrippa ia toto itinere per lingulas civitates in multis Herodi gratificatus cft ; ad ejus pre-
ces mu (torum fubveniens neceflitatibus. Si cui enim mediatore opus erat apud Agrippam, per
neminem alium facilius voti compos fadus cft. Pro Chiis quoque debitam Cxfaris procurato-
ribus pecuniam Herodes perfolvit , immunitate impetrari : Se alia item , quacunque in re fin»
gulis opus cllct , adfuit. [ Jofeph. Ut. I«S. cap. ?. ]
Poftquam ventum cft in Ioniam , prarftb luit magna multitudo Judxorum , ejus regionis f
urbes incolentium: qui nadi «pportimtaccm, qqefti fiint de indigenarum injurus j quod nec i
legibus fuis cos vivere linerent , Se fcitis diebus traherent ad tribunalia , Se Iaeram pecuniam
'«Hierofolyma mittere vetarem , adigeremque fc ad expeditiones Se munia publica convcrtcn- |
jdamque in eos fumptus facram pecuniam, contta concerta per Romanos privilegia. Has que-
relas ut Agrippa audiret , Herodes dedit operam < addito cis ex amicorum cohorte Nicolao '
Damafecno ( ex Tioade jam reverfo) qui caufam eorum ageret. Quod cum ille coram Agrippa ^
'(allidentibus Romanorum honoratioribus ,& regibus aliquot ac dynaftis ) copiose Dtzftirilftt;
Gtxci faduni minime inficiati , hoc lolum pertexebam , quod oucrofi libi cllcnt inquilini Judii!
Atilii Se ingenuo* cives fc approbaverunt, & line cujulquam injuria patriis legibus vivere!
' Rcfpondit
•equum pollalare igitur Agrippa , fc & propter Herodem amicum aliis gratificari paratum , Se quia*
videbantur : vcllcque ut au* prius illis concerta erant privilegia rata ma-
ncrent , neque ipfis qoenquam rooleftum cric , juxta patria inditura viventibus. Tum Hero-
des aiTurgens ei gratias egit omnium nomine. Deinde poft mutuos complexus vale dido , k
Lesbo digredi liint. [ Id. itid. cap. 4. & f . ]
Herodes paucis poft diebus fecunda navigatione ufus Cxfarcam appulit j Se inde Hicrofo-
lyma petiit. Ibi advocari populi concione , rationem eis fu* peregrinationis expofuit , Se itn- j
peti aram immunitatem Judxts per Afum degentibus. Deinde quo magis cos exhilararer fiblqui
benevolos redderet, profclfus cft quartam tributorum partem fc remittere: qua illi munificen-
tia dcliniti, omnia fauila Regi comprecati , cum maxima irritia diTccllcrunt. [ ftid. cap. j. 1
Auguftus Pontificatum Maximum , quem nunquam vivo Lepido ( Triumviro quondam
& !4701
Pontihei auferre fuftinucrat, mortuo demum fufcepic. [ Sueton. in Ottavio , cap. ji. Dia, /it. '
J4 -p*k 14 ] pridie Nonas Martia* j ur in libro }. Paftorum indicat Ovidtm.
Pontifex M. fadus, quidquid fatidicorum librorum Grxei Larimque generis , nullis vel pa-
rum idoneis authoribus ferebatur , fupra duo millia contrada cremavit : ac folos retinuit Si-
byl inos , hos quoque deledu habito ; condidicquc duobus forulis auratis fub Palatini Apollinis
bali. [Sueto», ut fupr. ~\
Berytum colonia deduda cft , [F.ufet. Chronie. ] Augufti beneficio gratiofa. [ Ulpia». e.
Sciendum eft. D. de Cenfit. ] in qua dux legiones ab Agrippa funt collocant, f St ruto Jit. iC.
7J6» 3
Hei odes, fororis Salomcs 8e frarris Pltcrorx calumniis atque artibus advcrsds Alexandrum
Se Ariftobulum filios ex Mariamme fufccptos , acccnliis , ad frangendos eorum ajumos Anti-
patrum filinm natu maximum , fcd ex matre plcbeia Se ab ipfo adhuc privaro genitum , quem
in eorum gratiam civitate expulerat , ( folis feftis diebus eo comme.uidi facultate concerta )
coroplcdi ardius & fovere palim ad fpem fucceflionis carpit : Se CxCtti fxpc pro eo feribens ,
privatim hunc diligentius commendavit. Et precibus illius poftrcmb vidus , etiam matrem
tpfius Doridem, genere Hicrofolymitanam , quam Mariammen dudurus ille repudiaverat, in
Regiam induxit. [foftph. Ut. 1. Belli , cap. 17. & Ut. 16. Antttjuit. cap. 6. ]
Agrippa poft decennalem rerum in Afia adminiftrationcm ( ab eo tempore munerata , quo k
CaTarc, in Syriam Se Afiam mifliis Lesbi permanfit ) deccrtiuo ; ad eum falutindum Herodes
navigavit : lolum ex filiis fecum ducens Antipatrum. Quem Agrippa: cum inultis muneribus
tradidit Romam ducendum , & recipiendum in Cxlaris amicitiam. {_ /d. /it. 16. eap.C.fin .]
Agrippa ex Syria reverfus, in aliud quinquennium cribunitia porcftate prorogata, ad Pan-
nonicum bellum gerendum ab Augufto millus eft. Cujus adventu exterriti Pannonii , quum k
rcbclliohe dcftiriUcnt, reverfus Agrippa in Campania anno «aris 51 mortem obiit j corporcquc I
in forum Renonum delato , funebri oratione ab Augufto laudatus eft. [Liv. Ut. i}6. Plin, iit.
7. cap, 8. Dio , /it. J4. pag. J41. ]
Antipater illuftris fadus cft Rom* , paternis lineris commendatus amicis omnibus : Se lic£t
abiens, in Mariammes filios patrem per litteras exacerbare nondeftitit, quali de incolumitate
ipfius (olicirus •, fcd revera ad fperatam regni fuccclfioncm malis artibus viam fibi prxinunicns.
[fofeph.lit. 1 6. cap. 7.]
Auguftus in Agrippx locum , ad rerum fummam fecum adminiftrandam , privignum fuum
Tiberium invitus adiumplu ; quum nepotes fui ( Caius & Lucius J puerilem adhuc xtatem
agerent. Itaque Tiberio filiam fuam Juliam ( Agrippx viduam ) dcfpondic ; coado prifts uxo-
rem fuam Agrippinam ( Agrippx ex Pomponii Attici filia genitam) non fine magno angore
animi , relinquere , qux infantem Drufum ex eo natum jam alebat , Se rurvus uterum tum fe-
rebat.Sueton.
[ in Octavio , cap. 6 j. & Titerio , cap. 7. Dio , Ut. j 4, par. J4}. ]
Herodes , filiis fuis Alexandro Se Ariftobulo inimicus jam fadus , Romam cura eis naviga- 4703
vit , coram Catiore ipfos accu Citurus. [ ]ofeph. Iit. 1 6. cap. 7.] Nicolaum vesb Damafeenum
fecum in eadem navi ducens , uni cum eo philoiophabatur. [ Nico/. Dama/cen. de plta fna ;
in Exetrpt. Hem. Vedefii , pag. 411. ]
Rom* Calarem oon inventum Herodes Aqoilciam ufqoe perfreurus eft : ubi coram eo filios
-- - A aia n/ • ••■]
Digitized by Googlc
inlidiaKMn in ipfum ftroftariioi acoilivit. Cumque adolc Icentes purgatione » precibus, iachry-
nii , omnibus qui aderant fatisfcciilent •, i Catfarc demum patri rcconcilutj (unt. Tum poft
•das Otiari gratias uni difcelfttuiu } Se cum cis Antipater , iinulans fe gratulari reverfu in
gratiam. [ jofepk. lti>. \
Sequentibus deinde diebus Herodes frio, talemr* Cxfarem donavit , fpcdbculs edentem Ro-
ra .e & congiarium populo dividentem. Cxfar viciffim ei donavit dimidium redituum i metallis
Cypriis , Se reliquum dimidium procurationi ejus commifit: ajnfque hofpiralibus officiis hono-
rato , liberam pofdbdM pccmlln diyndi facccflbrcm quemcunque ^ filus , aur fi mallet diftri-
bucndi regni in fingulos. Quod cum ille jam pararet tacere , negavit fe coraroilltiruin quin ille
quam diu Viveret tarn regnum haberet in potrftite quim filios. [ Id. tbii. c*p. 8. ]
Abfenr» Herode Trachonit e , Iparfrr rumore de ejus interitu , ab eo deficientes ad priftina 1
revetfi fune latrocinia. Sed opera ducum quos ille in regno reliquerat perdomiti , rursum
impera» facere eoa&i funt. Quadraginta tamenex iri* latronum principes , captorum e templo
territi , reli&o patrio folo in Arabiam ( Nabatxara } fugerunt : recipiente eos Syihco ( Herodi ,
propter negatum lororis Salomcs conjugium, inftnfi) Se munirum quendam locum eis conce-
dente.Id.
[ tbid. & i j. ]
Herodes St filii donwim navigantes» cumappulillent Elcufam epidum G licia* quod Scbafle
mutato nomine dicebatur» offenderunt ibi Archchtmn regem Cappadocum. Is excepto Herode
perhumaniter , multum gavifu» eft ob reconciliato* filios, Se qubd Alexander ejus gener egre-
gie tcfcllilTct obje&a crimina: cUtilquc viciffim regiis muneribus digredi funt. (Und. cjp. 8. J
In Judxam reverfus Herodes, advocata in Templum concione , quid ei in peregrinatione
egi lier expofuir: declarantquc filios poft fe regnaturos i primum Antipatrum, deinde ex Mi-
riamme natos Alexandrum Se Arillobulum. f IJid. j
* Ariftobulo ex conjogc Bertttee , Cofiabari Idumxi Se Salomcs Herodis fororis filia , 4
Agrippa primus illius nominis fudxot om rex-, i»tus eft : annum 54. «aris agens, quum ab
Angelo percudirs ( Ad. XII. •}. ) interiit, [foflph.lib. 19. c*p. ait.] Circa quod tempus natus
eft etiam claudus ille ; qui plufquam quadragenarius i Petro ad portam Templi fpccio&m fa-
turus eft. [sfff. IV. li.j
Auguftus filiam foam Juliam Tiberio ’<priis defponfam ) matrimonio conjunxit [Dio ,M>.
i+-P*£‘ 54*'] , .
Cxiarcs Stratonis ftrudrjm pcrfefta eft , anno regni Herodis ( poft Antigoni mortem in-
choatix8°»
) Olympiade CXCII. ( anno videlicet illius j*. ) In ejus dedicatione magna fuit ce-
Icbriras , & apparatus facti fune fumptuofidlmi. Exciri enim fune ad certamen mufici » deatble-
tz gymnicorum certaminum : ad Hxc gladiatorum St ferarum comparatus magnus numerus ,
& quicqcid htijirs generis in pretio eft ram Roma quim apud gemes exteras, Confecratum
autem di hoc quoque certamen Gtfari , inftaurandum per lingula quinquennia. Hunc omnem
apparatum Herodes luo fu raptu magni ambitione undecunque curavit convehi ; multa^ in hoc
conferente etiam uxore Cxfaris Julia, (ira enim Ltvitm Jofcphus femper appellat: * UjJt polita
pro A */«:*) ut omnibus computatis ftimptns ad joo. talenta accederer. Congregata igitur in-
genti mutrirudinc fpcdbculo.ura gratia , legationes qux k dtverfis populis mittebantur ob accepta
beneficia , omnes excepit diverforiis St metilis St continuis hilaritatibus ; dum hominum fre-
fcd mundi pretiofi de aurex fiippelledblis vim magnam inde fuftulit. Ad cujus fatfti expia-
tionem t in aditu lepulchri monumentum e candido marmore condidit fumpmofifinsum.
Ejus operis , fed non defcenfus Regjs in fcpulchrum , NteoUus Dumufenm meminit ; qui
regis fui Herodis adhuc viventis res gcftas (criptis mandavit. [ Id. Itid. cap. 1 1. ]
Morbo
IMPER.
Morbo aMcdhis clt ille t qui
ROM. CAESARUM. 7^
JJS« i 8. (initari i Chrifto
5* rcftitonh
“*• eft. ad dclpe
*d [pituinam
Job*nn. Bchefdam
V. r. ] Hinolblyn* decubui ",po.l Lo,
Alcnnder , adverfirriorum technis peni .d dcfpcratmnem rcdadhi. , pe. foccram Arche-
laum Cappidocum regrm , m Judiam adventantem, pairi reconciliatus dl. [ M. ,c.
Archelaum , inifummam aUta recepmm 4. cum prcnofulimi. mune.ihus in C.p»dn-
Ciam dimidiun , Herodes Antiochiam uique comitatus clt: ubi picridem Svri» Tm..« ;iV
conciliavit , atque ita in Judxam reverfus ciL (ibid. cAp. \z. ] * ^ fC*
Herodes tertii) Romam ad Cxfarctn cJl protenus. [ /i.V J
Dum i. i rejjnn abelln , launnts TracUiri Sw ad S, lla-om Arabem Te receperam ex-
curllonibu. non Judeam tanti... mfcflabant ffd rotam euan, Qtlefyriam , ubmebinwue
predM ... (ua receptacula , Sjlliu p.aibcn.e unpuniiatem & [ !U.
Aiigultus Pomifer Malimus annum I Julio Citare ordinatum , fed polita oeelieemii coi,
turbatum atque confufum , rursus ad prirtinam rationem rcdegfr. [Sueto» inOaXS cap nl
In
**•.anni,
“nc enim
"«"«1«')d. imctcalati
J‘e rtanligi luetam diestllii a.uescfed.csdeboennt
milii : ut . t,ui perin.etq.lati
annos 16.p.'v.uo
Aognll,n ig.turannos
facctdoraiia fcUi-
natioms excreverant, tcqucmibus anim n. nullo d« intercalato dcvotatcntiu. (Mu Iit i s
cap. i j . Salinus , cap. i . S.Ucrvb. lib. i . S.tturna/. c.ip. 14. ]
In anni ordinatione Sextilem mcnfcm i Cio cog.mn.im Aoguitus nuncntapil , magi, quina
Septembrem quo erat natus : quia hoc fibi & primus ConCdatus & infia*, viilofue obti-
g"lem. [ S«, V D.. /W. Sa «{. 554.) Dc quo videnda ipfio, Latulconfulu vet-
Sa apud A/W..», lib. l.Sstmnal. eap. ia. ubi cuam plcb.lcitum fadlun, ol. eandem tem
memora. Scato Pacuvto lubuno nlebeo, togan.e Failum verbi, „c folltc , C. Marcio Ccn-
(or.no & C. Afimo Gallo Confubb. Cmfinn., mlrbro de dic Natali cap 11 & D.. libro t < '
confirmat. r ‘''
In eorundem Confulara Romi fecundum civium centum a£hrm fiiilTc , in q„o ai, ,000
CiV'rrvvv' rr, ‘e v'"’'-' 7-A0C)T ^ coll.girur. [ h[c,,. Or,„r.
t'l- CCXXX. ] Apud W<» in »w«. longe annor ccnfitorum huGcrur numerus , 4101017.
qm tamen non pro Urbis ranrhm led pro Orbis etiam Romani cenfu rid,col£ nobis ibi obtru-
di.ur. Medium verb hunc populi centum folus egit Augulius : reliquo, duo, cum collega.
( cSueitn. m Ouavio , cap. X7« ) * b
Herodes ( Romi reverfus) Templi intra annos & dimidium i te infUu.ati . Encinia
ce ebrav, t : ipforegmj. Senam prunim accepri j | dic natali , quem annive.farii hilari.are
tol.tus erat colete. Ub. Rex boves 5«. ah,, pro fm, qurfque firculraribua, v.aima, innumeras
Deo nudaverunt. (ftfepb. lib. i j. cap.ult.)
3097 Qnum Herodo compendit , te abfcnre, molu damna tui, i Trachonitis latronibus illata
nrqoc pollet cos m pordlatcm redigerr, qood citem f„b rntcli Arabum , nec tamen injuriat
acceptam concoquerer : pcrludrato Tmcbone , rnrcrtecit eorum domciUcos. Quo (.L dii,
rrntario.es , (maxime qobd legem habeent qnt juberer domelKco.um eadem inultam non I
unere ) contempto per, culo, totam Hcrodu dmoocm agendo & feremio pe, petui, vexabam,'
uiciirtionibus. [ ld. hb.\C. cap. l\.] * *
Quum principatum drpotnurum Augiilh,, pr* fc forer, altero iUiu, decennio ad fincra iim'
jcccdcmc , qnafi invitus iman, illum (M , Ic in Ccrmanos bcllmu moli, us , nullo ad-
versus eo, T.ber.o , ,pte dom, fnbilmc [fl,,. /J. rj.pqf. ,5,.^,.] M,|ilibul yci6 gj
C/iT m'h'aI‘bm cxcrc""‘ fecum habebant, pccumam la.gi.us clb
Dionjlius HilicarnalTeus , Olympiade CXCII1. Claudio Tiberio Neroae 11 & Cn Cal
jshurnio l-ifone Corti Antiquiraruro Romanarum libros erepit feribete: ue in cor’um Prafaiiom
■piciodicat. Qu‘ *Jt a Cltmeme Altx.ndrm. in libro 1. Scromatom inter Chronographo, ita
I i^mlnnliMne m lib. J. cap. I. mter claros Rhctoras numerarur. " ‘ * 47
Herodes ad Syrii pni.dcs i Citare condituros Saturninum * Volumnium ( Procuratorem 1
mittes latrones Trachomea, . qu, ex Arxbom Nabariorum finibus d.tiomm ipfu, perpnuis in.
cu, Oombus val abam , dcpofccbar ad tupplicum. 111, , hoc audito , numero ad mrtle aVcefcentcs
tepentims intuitibus apos fimul & vicos populari ctsperunr , & jugulare quotquot m mauo,
eorum inciderent. Qua<c Herode» & latrone» hbi dedi portulabat, Sc 60. talenta qux Obodir
per Syl larum commodaverat repetebat. Syllxu» verb , qui detrufo a regimine Obodi ipfc
adminillrabat omnia , mhciabatur eo» lauones elTe in Arabii. & pecuniam dilfcrcbat reddere
dc qua difccptabatur apud Saturiunum Bc Volumnium. Tandemquc .11« authoribm convenit
ur intra ,o. die.um fpauum & debitum redderetur, Sc cx utroque regno refotueremur per’
Hx ' [ M'fh- ^ *<5. c-/»- J Syll-ro apud Berytum coram Syri* pr*Jidibu» illis pe, Cx-
Lm» tortunam iurante , omnino mtia jo. co» dic» cxhibituium fc Sc pecuniam , & Hei odi»
perfuga». ( Ibid.pag, \6. )
Poitquam advenit prxftiturus termini» , Sy llxus ftare nolens conventis Romam proredus
elt. Hctodes verb , Saturnino Sc Volumnu» pe, metentibus ci contumace» grmi* perfeou,
cum exercitu invaiu Arabiam i ieptem manfionc» ementus triduo. Cumque perveiwller ad ca
rtellom ip quo Ii Utronescootincbxm, pnmo imperu id repit: iptimque mlpirioncm nomini
Rieptxm d.rmt, nullo ilio damno daro rcgiom, rocolir. E, quum in eo, um auxilium prornr-
nflet dux Arabum Naccbus, commillum clt prxlimn : in quo pauci cx Hciodian» Arabum
yerb circiter if. cum ipfo duce ceciderunt; leliqui in fngam corpulii funt. Hoc modo larxo-
'jiiiiidiaiMtn In ipfum rt radiaram acculavit. Cumque adolclccntcs purgatione , precibus » iachty--
mis , omnibus qui aderanr Citisfcc iifent i k Ceftre demum pani reconciliati fune. Tm» poft ‘
|«das Cilan gratias una difcdlcrui» ; Se cum cis Antiparcr , fundans (e gratulari reverfu in V
i gratiam, £ I6:Aip.7.<?* 3; J
i Sequentibus deinde diebus Herodes yrio. talenta Grlarem donavit ; fpedtocuLa edentem Ro- -
. in* 8t coogiarium populo dividcntenj._ Cxfar viciflim ei donavit dimidium redituum i metallis
Cypriis , & reliquum dimidium procurationi ejus commrfit:. aliifque liofpitalibus officiis Hono-
rato , liberam porcftateni pcrmlfit eligendi luccdlbrem qnemcunque £ filiis , aur fi mallet diriri-
tuendi regni
|bucndi regni in
in fingulos.
fingulos. Quod
Quod cumcum ille
ille jam
jam pararet
pararet Tacere
Jacere ;; negavit
negavit fc
fc coiamilfiltui»
commilldrutn quin
quin ille
ille
quam diu Viveret tam regnum haberet in potrillte quira filios. [Id. ibid. c*p. 8. J
Abferitt Herode Trachoniu- , fjurft ntmorc de ejus interitu , ab eo deficientes ad priftina
revetrt fune latrocinia. Sed operi 'ducum quos ille in regno reliquerat pcrdomfrl > rursum
imperat» fecere eoa Ai Tum. Quadraginta tamen ex 'his latronum principes , captorum exemplo
retriti ., reli&o patrio folo in Arabiam ( Nabatzam ) fugerunt : recipiente cos Syllxo ( Herodi, ;
propter negatum roteris Salomcs conjugium , infenfo) Se munitum quendam locum eis conce-
dente.id,
[ ibid. dr t*9* x j. ]
Herodes & filii domum navigantes » Ctkm appuliflrnt Eleufam opidum Cilici* quod Sebafte
mutato nomine dicebatur, offenderim -ibi Archelaum regem Cappadocum. Is excepto Herode
perhumaniter , multum gavifus cft ob reconciliaris* filios, & quod Alexander ejus gener egre-
gie rcfclii fiet obje&a crimina : dati (que viciflim regiis muneribus digrefij funt. [Ibid. cjp, 8. ]
In Judxam reycrfiu Herodes . advocati in Templum concione , quid ea in peregrinatione
egi liet expofuic : declarsvitqne filios poft fe regnaturos i primum Antipatrum , deinde ex Ma-
rumme ndtos Alexandrum de Aririooulum. [Ibid.)
f * Arillobulo tx eoo juge Beroke , Cofiabari Iuum*i Se Salomcs Herodis (ororis filia , „ '47®4 10
jAgrippa primus illius nominis Judxoram rex -, natus eft : annum J4. «tatis agens, quum ab
Angelo pe re nilus ( AA. XII. aj. ) inrtriif. [ foftpk.lib. 19. c*f. tdt .] Circa quod tempus natus
eil etiam claudus ille j qui plufquim quadragenarius k Petro ad portam Templi fpcciofem fe-
natus cft. [j4H. IV. aa. j
Augurius filiam fuam Juliam Tiberio (priis defponfam ) matrimonio conjunxit [ Dit t lib.
I4*P«*J4*0
Cariare* Stratonis rirtidhirn pcrfc&a eri , anno regni Herodis ( poft Antigoni mortem in-
choati i8°»
) Olympiade CXCII. ( anno videlicet illius j*. ) In ejus dedicatione magna fuit ce-
lebritas, & apparatus feci i fune fumptuofiflimi. Exciti enim fiint ad ccrramen mufici » & athle-
t* gymnicorum certaminum : ad harc gladiatorum Se ferarum comparatus magnus numerus ,
St quicquid hujus generis in pretio eri tam Roma quam apud gentes exteras. Confccratum
autem eri hoc quoque certamen C friari , inriaurandum per lingula quinquennia. Hunc omnem
apparatum Herodes luo (umpeu magni ambitione undecunque curavit convehi > multa in hoc
conferente etiam tuore Caria fis /WiV, (ira enim Livi*m Jofephus fempet appellat: * I«*r« polita
pro Awri» : # ) ut omnibus computatis fttmptns ad joo. talenta accedeter. Congregata igitur in-
genti multitudine fpcdbculo-.uro gratia , legationes qu* k diverfis populis mittebantur ob accepta
beneficia , omnes excepit diverforiis 8c menfis Se continuis hilaritatibus j dum hominum fre-
quentia fpcdtaculis fe totos dies exercet , nodfcu verb conviviis. [ Kb. 16, «p. 9. ]
Pori hanc celebritatem & ferios dies aliud opidum extruere coepit Herodes in campo Ca-
1 pharfabi , ( vel Capharlulama , I. Mdcmb. VII. JJ.) quod k parris nomine Ancipattidem ap-
pellavit) Secariei Ium , mattis nomine Cypron didhiro. In honorem etiam defundh fratris tur-
rim in urbt Hicrofolymicana pulcherrimam extraxit Pharo non minorem, Phafeelum vocatam:
deinde ejufdem nominis opidum circa vallem Jcrichuntis , ex quo ager etiam Phafaeliticus ap-
pellatus cft. [ Id. ibtd. ]
Afiatici & Cyrenenfes Juda-i , per legatos apud Augnrittm conquerentes quod k Grxeis norr 47°J
finerentur uti patriis inftkutis 8c immunitate fibi a Romanis conccui , referipta ab eo pro jure
fuo confervando obtinuerunt, f li.ibii. c*f. 10.3
Herodes nimi 3 profufiooc exhaoriis opibus, pecuniis opus habens, Johannis Hyrcani exem-
!>lo, nodhipretiofi
ed mundi infeii plebe , Davidis
Se aure* rcclufic vim
fuppcllcAilis fcpulchtmti
magnam: in quo Ihriulir.
inde pecuniamAdquidem
cujus non
fii&iinvenit,
expia-
tionem , in aditu fcpulchri monumentum e candido matmorc condidit fumprttofirinnuR).
Ejus operis , fed non defcenfus Regis in fepulchrum , Ntetlunt D-tvufcrnm meminit ; qui
regis fui Herodis adhuc viventis res gerias (criptis mandavit. [ Id. tbid.cap. 11.]
Antipater per alios Alexandrum Se Aririobulum fratres involvens felfis criminationibus, pa-
trocinium eorum firpe ftmulabac ; ut , approbati fui benevolentia , facilius juvenes clam pollet
opprimere : atque talibus verfiitiis circumveniebat patrem , ut putaret hunc folum incolumitatis
fu* curam gerere. Quapropter etiam Ptolemaeum procuratorem futim Rex Antipatro commen-
davit , Se cum matre ejus f Doride ) omnia communicavit confilia : adeo ut nihil non ho-
rum arbitratu gereret , Se infenfum cum redderem his quos exofos Regi cfie ipforum intcrcrar.
[Ibid.)
Pheioras ii» amorem ancili* propri* tam infenum incidit , ut (dilataro fibi fn conjugium k
rege Herode fratre filiam Cypron laritdierit , licit k Ptoleuueo procuratore Regis peruufi» ,
ancillam fe ablegaturum , Se intra jo. dies nuptias cum Cypro fefe celebraturum. Regi finfler
pollicitus. Idemque Herodem apud filiura Alexandrum in culavit , quali i Salomc lororc au-
diviriet ( quod illa tamen inficiaca eri) eum ardenter amare uxorem ipfius Glaphyram, Ob ' V '
quorum utcumque magna inoffensa apud Regem fuit. [ Ibid. ] ' h-s -ri
Ansam.
Chriftu.
« W11 1
1MPER. rfl tll^ inii
ROM.
nifrinim
CJESAljUM.
IJ. r i ■ ■
J6?
Morbo alfetus clt ille , qui ad pifcinxm Ilethefdam Hietofolvmia decirafei^-^
j8. (initari i Chrifto rcftinxtds cft. [ JokAnn. V. j. 3
Alexander , ad ver far iorum . technis
- ■ -pene. ad dcfpcrationetn redadas », per (occrum
focorum Archer
J
laum Cappadocum regem , »n Judaram adventantem, puri reconciliatus cft. f Jeftpk l,b u
c*f. n. er ii. ] i # y j •
Archelaum , in frumam amicitiam receptum & cum prcridulimis muneribus in Cxppado.
ciam dimtlliun , Herodes Antiochiam ufque comitatus cft: ubi Piciidcm Syri» Tuum itli re-
concil avit , atque ita in Judxam reverfus cft. f ibid. cap. ia.J
Herodes tertio Romam ad Cxlarcm cft.protcGus. [jkid, 3
Dum i. a regno abellit . Iau.urti i Tractunrw q,u ad Syllam» Arabem fe receperant ea-
curliombi» non Judxam tantum mfcftabam ffd totam etiam Qelefyriam abigcbantauc
prxdas in (tu receptacula « Syllxo pixbcmc impunitatem & fecurkaran nutlcficir. I Ibid
e*P- 1 J. 1 . 1
Auguftus Pontifex Maximus annum a Julio Ciefarc orditurum , • fcd neeligcntia con-
turbatum atque confufum , rursiks ad priftinam rationem redegft. [Sntton m Octavio cap «1 3
in annis enim intercalati fuerant dies 1 1. cdm debuerint intercalari 9. Auguftus icitur annw
ia. line intercalati dic tranfigi ji.ftit : ut i|h tici dies . 6$ peram»** J6. vitio facidoulis fcfti-
nationis excreverant , lcqucntibus annis 12. nullo die intercalato devoraremur. iMm.li it,
CAp. 1 J. Sei ir; At , CAp. ). MAcrok. itk. j. SjturitA/.CAp. 14. ]
In anni ordinatione Sextilem menfctn i Cio cognomine Auguftus nuncupavit , magis quim
Septembrem quo erat natus : quia hoc ftbi & prunus Confuian* & infignes vi&orur obti-
giftcnt. [ Sntton. mfufr Dio Jik. j 4. ftf. S ja.] l)c quo videnda ipftu» Seoatufcootiilti ver-
ba apud MAcrebiwn , l.b. i.SaiutnaL cap. 12. ubi etiam plebat itum fcGum ob eandem iero1
memorat , Sexto Pacuvio tiibuno plebem rogante. FaGum verb hoc ftiifli C- Marcio Cen-
forino 8t C. ACnio Gallo Confulib. Ccnforinm in libro de die Natali cap. as. 6t Dio libto 1 1.
confirmat. r* • )?•
In eorundem Confulatu Roma fecundum civium collum aflum firillc , in qno .Sltooo.
civer Romani numerati iiierinr ; ex Ancyram labidis fragmentis colligitur, f Infer .pr. Qruttr.
pig.CCXXX. ] Apud SuU.m in Alj.ra, longe minor ccn/irorum habetur numerus ,4101017.
qui tamen non pro Uibis ramum led pro Orbia eliam Romani ccofu ridicule nobis ibi obtru-
ditur. * Medium
( Suci en. in Ollavie
verb hunc populi ccufum iblus egit Augullus : reliquos duos cum collegi.
, CAf. X7* ) *
Hciodcs ( Roma teverfus ) Templi , intra annos 9. & dimidium a fe inftaurati Enexnia
celebravit : ipfo regni ( a Senatu primum accepti ) dic natali quem inaiverfarii hilaritate
(olitus erat colere. Ubi Rex boves jco alii, pro filis quifque Cicuintibus, viGimas innumeras
Deo maGaverunt. ( jeftpb. Itk. 1 5. cap. ult.)
399 7 Quum Herodes compctiUit , fe abfcntc, mulu damna fuis i Tiaebonitis lationibua illa» ,
neque pollet cos in potcftatem redigere, qnbd edent fub turdi Arabum ; nec tamen injuriam
acceptam eoneoqucro : perlullrato Traclaone , interfecit eorum douicdicus. Quo fetu illi,
itrilarioia , { maxime qubd legero haberent qui juberet domcfticorum eadem multam no J
) contempto Ocriculo, totam Herodis ditionem agendo Se fe endo pcipctuia vcaabant
mciirlionibus. [ Id. hk. 16.. CAp.
cAp. It.]
h. ]
Qiinm principatum dcpolilurum ^Augnlbis pn fe fetet ^ altero iUius decennio ad liiian ,am
accedente...., quati
'r.i invitus iterim illum , Cifccpit
i„mi r.iUii,. 1 n;. :UL& . in. Germanos
. bdl.im molitus, milio ad.
versua cos Tiberio, ipfe domi fubftitie jDi,. «fcM./i*. Militibus verb , qubd
Caium tunc pmnum mtlttanbus extremis dedteum fccnm habebxnl , pecuniam largitua cd.
Ibid. pap. J j x. ]
Dionylim Halicarnallcus , Olympiade CXCIII. Claudio Tiberio Nerone II. & Cn. Cal-
phurnio Pifonc Co(T. Antiquiutum Romananim libras erepit feribere : ut in cotum Prxfationc 47<>7
iplc indicat. Qui ut iCUmmtt AlexAnirine in libro i. Stromatum inter Chionoetaphos ita
i Quintili Ano inlib. j.cap. I. inter elatos Rhetoras numeratur. 6 r *
Herodes ad Syria prafidea J Cafate conilitutoi Saturninum Se Volumnium (Procuratorem)
mittens , Istrones Trachonitas . qui ea Arabum Nabataorum finibua ditionem ipliur pcriietuir in-
curiionibua vxilahant , depofeebat ad fuppbcium. Illi, boc audito, numero ad mille acciefentes
repentinis infuit ibus agros limul Se vicos populari certarunt , & jugulate quotquot iit mauui
eorum inciderent. Qiiaic Herodes Se lattoncs libi dedi poftulabat. Se 60. ulenta qua Obodr
pet Syllaum commodaverat repetebat. Syllam vetb , oui dettufo i tegimine Obodi ipfe
xdminillrabat omnia , inbciabatut eos lattoncs clfe in Arabia , Se pecuniam dilfctcbat ccddcte
de qui dsfccptabatur apud Saturiunum Se Volumniam. Tinderoque illi» Mhonbua convenit
ut intra to. die.um fpatiura Se debitum redderetur. Se ex utroque regno tclbtuctenrur per-
fiigat [Jtfefi.M. 16. eap.il.] Syllao apud Berytum coram Syria pratidibua allia pet Ca-
latia tottunam jurante , omnino inna JO. eu. dica exhibiturum fe Se pecuniam Se Hciodis
perfugia. I«.)
Poli quam advenit prrftitmus tetminot , Syllaus Itare nolens conventu Romam ptofeSus
elt. Hciodcs vetb , Saturnino Se Volumnio pcimurmtibus er conmmaees armis perfero,
cuin exercitu invalit Arabiam t fcpicm manftones cmenfus triduo. Cumque pervcnilUt ad ca-
flellum in quo fe latrones continebant , primo impetu id cepit : iptamque mumiionem nomine
Raeptam diruit, nullo alio damno dato regionis incolis. £, quum in eoium auailium proeur-
rifTet dux Arabum Nacebiu, commilfum cd prriium : in quo pauci ex Heiodiatii» , Arabum
verb circitet aj. cum ipfo duce ceciderant; tcliqui in fligam cnfipulli funt. Hoc modo latro-
r
J1 Anno
te aiamuri
JET AS MUNDI VI. :. Clitiftla.
ick ultus , Idumxorum tria millia in Tiachoncm deduxit, ur coercerent ibi latrocinia: Se ad
duces Rom mos agentes in Phoenicii dedir litteras , quibus cos cariores fecit , quod in contn-
roaccs tantum Arabas conccilo ab ei* jure olus fit , nihilquc egerie pra cerea i quod & ipforum
inquifidonc poftea verum competrum cft. [ /W. cap. 14, ]
Sed aliter Romam properati* nunciis Syll.ro relatum eft , fuo more exaggerantibus' omnia.
iJ9S Quibus mendaciis ira accenfus a Syllxo Cxfar ed , ut minaces ad Herodem ltripfrrir litteras ,
qubd cxMcitum extra regni fui tine* cduxirtet : legato Inue ad agendam caufam Uum mitius pri-
mum ne admilcrit quidem , iterum vero audiri perentes infero negotio ditn: Ierit. ( Ibid. c.ip. 15.)
E j occatione uli Trachonir* , Idumxortim cudodiam , quam illis iropofucrat Herodes , jun&i
Arabibus vexabam: quod Herodes, ira Cxfaris territus, ferre cogebatur. (Ibid . )
Dcfunfto OboJx in Arabum ( Nabarxorum ) regnum fuccetfit Alneas , mutaro nomine Arc-
tas didlus. Hunc Syl lorus , Romx agens , per calumnias pellere conabatur , Se libi principatum
tifurparc : multam pecuniam partitus in aulicos , multa etiam Cxfari daturum Te pollicitus 1 quem
iratum (ciebat Arerx, qubd te inconfulto au Ius edet regni habena* fufcipcrc. [ Ibid. ")
Caius Se Lucius, Augufti ex adoptione filii, in principatu educati , ex molliore vita etiam
audaciorcs fiebant. Locius quippe , eorum natu minor , injullu in theatrum ingreilus , quum
omnium applaulu exciperetur i autti licentia aufus cft petere , ur Caio fratri , nondum ex ephe-
bis egrcllb , CoiMulacus datetur. Quo audito , Augullus optavit , ne talis ulla temporum ei
nccciutas evenirer, qualem olim iple lenierat i ut Confutatu* ei mandandus edet , qui non-
dum vecifimum annum atrigiilcr. Et cum nihilominus filii hoc ab iplo contenderent i tum de- 4708
mum dicebar hunc roagidratum alicui ede fufcipiendum , quuin & iple a peccando libi cavere ,
Se populi cupiditatibus polia relidere. Deinde laccrdotium Caio , utque in fenatum ire ac inter
fautores Ipcciaculis epuliique interdie licet et , dedit. [ Die , hb. j f- pag. 5 $4. ] Aeque ut ambo
etiam , necdum j>olUi puerili ptxtexta , Principes juventutis appellari Se dedituri Confutes
fpecic recufantis llagtaiuiliimc cupiebat. [ Tacit. Atina! . hb. 1. c.ip. t. ]
Uc tamen aliqua ratione cos roodediores , tanquam privatos , edicerer ; Tiberio tribunitiam
potedatem in quinquennium concedit ; Se Armeniam , qux polt Tigranis ( regis in ei i Tibe-
rio collocati ) obitum defecerat , attribuit. Hoc frudri ab Augudo fa&um , Se hos , Se Tibe-
rium otfendit: hos , qubd fe fpretos judicabanr i Tiberium, qubd iram eorum veritus in Ar-
meniam non abiic , fcd Rhodutn fe contulit. [ Xiphii. & Zonar. ex Dione. ] Specie quidem tu
ingenium quibufdam adhuc difciplinis excoleret ; reveta autem , ut i confpechi fe eorum Se
agonibus fubducerer. [ Die , ihid. & in Excerptu ah Hen. Valefit edit. pa^. 661. 3 ne fulgor
fuus orientium juvenum obdarct initiis. [ Veuei. Patere J. hb. 1. cap. 99. J Sic enim quidam
exidimabant s adultis jam Augudi libais , loco Se quali podcdionc ulurpari i le diu (ccundi
gradus fponte ccdillc : exemplo M. Agrippx, qui M. Marcello ad munera publica admoto ,
Mirylcnu abierit : ne am obdarc , aut obtredare prxlriK videmur. Quam cau&m Se ip(e , fcd
podea, reddidit. [ Sueten. in Tiberiecap. 10. ]
N011 defunt tamen qui id ab eo fa&um potent propter Juliam uxorem s quam neque criminari
aut dimittere auderet , neque ultra perferte poliet. [ Sueten. ibid. Die ; n Excerpi. I "alefi» , pag.
661. ] Alii xgre eum tulillc dicunt , qubd non clla adoputus Cxlar. Nonnulli amrmant amanda-
tum c(Tc ab Augudo, qubd ejus filiis inlidiarcuir. [ Die , ibid. ]
Tunc autem , diliimuiata causa condiri fui , fatietarem honorum ac requiero laborum prx-
tendens , commeatum i focao , atque eodem vitrico , Augudo petiit. [ Vctlei. Paterent, hb. a.
cap. 99. Sueten. in Tiber. cap. 10. ] Neque aut nutri lupplicitcr precanri , aut vitrico , deferi fe
aiam in Cenatu conquerenti , veniam dedit. Quin Se pertinacius retinentibus , cibo per qua-
triduum abltinuit. Facti tandem abeundi potedare , relidi* Romx uxore Se filio , confribm
Odiam dcfccndit : ne verbo quidem cuiquam profequentium reddito , paucblquc admodum in
digrelfii ofcularus. ( Sueten. ibid. ) Difcedcns umen redamennim refignavit , Se coram mati e
atque Augudo recitavit. (Die , in Excerptis Valefit ,pag. 661, 66$. ] * Unufque i Senatoribus
Lucillius Longus , Rhodii Iccclltls comes fuit ; omnium illi tridjum Ixtorumquc focius. ('facit.
Annal. hb. 4. cap. IJ. ) *
Ab Odia oram Catnpanix legens , imbecillitate Augudi nunriata , paulum fubliirir. Sed
inctebrefccntc rumore , quali ad occalionem majoti* Ipei commoraretur , tantum non adver-
lis tempedatibus Rhodum enavigavit, [ Sueten. in 'fiber, cap. 1 1. ] ita ipfum privari indar
peragens 1 nifi qubd Parios datuam Vedx libi vendere coegit , quam in C oncor dix templo de-
dicaret. Dic
( , in Excerpi, pag. 661.)
Rhodum verb adveniens , modicis contentus xdibus , nec multo laxiore fuburbano , genus
vitx civile admodum indituit , line livore aut viatore gvmnafia interdum obambulans , mu-
tuaque cum Grxculi* orticia ufurpans , prope ex xquo. ( Sueten. ut fiupra. ) Omnes tamen Pro-
conlulcs Icgariquc , in tranlmarinas profc&i provincias , vifcndirjus gratia ad cum convenientes ,
femper privato fafces fuos fummifemnt , falsique funt otium ejus honoratius imperio luo. [ Veli ei .
Patere, hb. l. cap. 99. * cum Suetonie tn 'fibtrie cap. 1 1. * ] Atque in eo otio Theodorum Gada-
rcttni rhetorem , qui fe dici maluit Rhodium , dudiose audiir. ( Quintilian. lib. j. cap. i. ]
Magna conjunctio Planetarum fa&a cd : cujufmodi unica , Soo aimorum fpario mtcrpolito ,
folct contingere.
Aneas , qui Se Aretas , novus Arabum Nabarxorum rex , litteras cum muneribus milit ad
Cxlarcm ; & in his multorum talentorum coronam auream. In Uneris Sy llxum accufabar , cum
obalia crimina, tum qubd nequilllmus (avus veneno (udulillet Obodam , cujus aiam vivi
invafidet principanun. Sed legatos Cxfar audire non dignatus , eorumque munera afpcrnatus ,
re infe&l . eo* dimifit. [Jefepb. lib. 1 6, cap. rj. J
■
Herodes
Anno Aamour
fenodl te Mlun
-! 1 M P E R. ROM. CASARUM, rfr
Herodes matis Bc mfolouU Arabum coram, legatum Romam Nicolaum Damafeenum
milit , temamnim Ii quid jrqui per amicos impetrat e nollet i Caure. [ jd. ibid. 1
Herodis cum filiis luis ea Maritumae fufeeptis diffidium vehementer exacerbatum cft artibus
Euryclis Laccdamonii t illius ( ni fallor) qui ante annos 15. Amomum a pogna Afiiaca fitvien-
rem perfecutus , |am Herodis hofpiuo ufus St apud Antipatrum diverfittus . in Alexandti gratiam
fcfe infinuaverat. Ob quem ptoditutn quum jo talema ab Herode accepilleij ad focerum illius
Archelaum le contulit , & operam fuam in conciliandi Alexandro patris gratia pndicabar
Unde
artibus , uteretur
abeo quoque accepta pullus
, Lacedxmone pecunia,cftininpaulam
exilium.properi cil revetfus
[ Jd. ibid. cap. jC.] : ubt quum fimilibus’
Herode, inquifitionc in filios inllituta , plurimos ex amicis, tam fuis qulm ipibrum , acer-
bitate totmcnlotum interemit t nec tamen aliud quicquam mali comperit , nili liberiores
quafdam improvidorum |uvcnttm querelas de livit ii immodici patris , de turpi ejufdem fadli-
tate prxbcntis antes quibusbbet delatoribus , de impietate ac nefariis fraudibus Antipatri fra-
tris Sc conjundfcc faCHonis : quibus malis ut fe expedirent juvenes , de fugi ad Archelaum ca-
pefleudi confulullc dicebantur, nec idipfi quoque negabam. Quos tamen Herodes , quali con-
vidtos infidiatum in patrem conjecit in vincula; in cos farvimtus .ptout res lua: Roma tulilTem.
Atque hic de te litteras ille ad Catfatero milit per Volumnium (radior magifhumi ut in libi.
Belli cap. 17. eum nominat ) & Oljmtpium ( amicum : ) quos & jullit ut inter navigan-
dum ad Elcufam opidum Cilicii appellerem , ibique cum Archelao , quod horum conatuum
ellcc particeps , expullularent. ( Ib>d. ]
Rorox Nicolaus Damafccnus , jundus Arabibus qui ad Sy Ilium accufandum venerant , eiuf-
dem fc acailotoicm jJtofclIus cft apud Augurtum, non Herodis defenforem ; ne licut ante ex-
teri rrpcllcretur. Cumque multa ejus crimina patcfccrllct , criam addidit Cefarcm cus mendaciis
in Herodis causa circumventum. Qui cum aperte rctcxilfcc , & certis legicirmfquc feriptis
conlirmallet : Syllium Cxlar damnatum in provinciam rcmi/ic , ut poftquara latislcciflct cre-
ditoribus pernas daret. [Ibid. ]
Hinc Arcti 8t Herodi reconciliatos Auguftus ; illius quidem munera dudum rejeda recepit ,
eique regnum Arabicum fua authoritate confirmavit : Herodi vero prr liacras confuluit , ut
in dido apud Berytum conventu, Sc adhibitis Syrix prxfidibus cum rege Cappadocum Archelao
aliifquc amicis & viris iiltiiliibus, de re cora filiorum decernerer. [ Ibid. ]
In infula Coo rcaxmotu plurima conciderunt. [ Euftb. Chronie. )
Zacharix Sacerdoti ex clalfc Abix in Templo Dumini fuibtum facienti fecundum ricum fun-
dionis faccrdotalis , [Exod. XXX. 7,8. ] angelus Gabricl ( qui olim definitis annorum Heb-
domadibus Danicli adventum Mcllix annunciaverac ) ad dexterum altans foftitiis apparuit 1
Johnnncm filium , Nazarxura & Pr.xcurforcm Domini , in fpiritu & virtute Elix , nakiturwn
ei feni uxoriqnc Elizabctx & provedx irtate & ftetili , annuueiam. Ctu promilfioni non cre-
dens Zacharias , mutus redditus cft. [ Lue. I. j,— 22. ]
)999 Zacbaria impletis diebus minifterii lui domum rcvcrlo, uxor ejus Elizabeta concepit : 8c oc-
cultavit le mcnlcs quinque, dicens t Ita mihi fecit Dominas diebus quibus ir.e intuitus eft , ut
auferret probrum meum inter homine t. [ Ibid. 2 j, 24, 25. J
Herodes, acceptis Augufti litteris, iiipra modum gavilus, tum quod rcdiillcr in gratiam, tum
propter concellam fibi ftatuendi de filiis potcllatem liberam ; Bciytum convocavit per nun-
cios quotquot vifum erat Cxlari , uno Archelao excepro : filiis , non longe ab uibc , in Plotanc
vico Sidoniorum detentis. Ibi primus Saturninus, vir conlularis muhilquc definimus honoribus,
protulit fententiam moderatam circumftantiis : damnare le quidem Hetodis filios , non tamen
ccnfcre interficiendos. Poli illum infius tres filii , qui legati patris erant , eandem fentemiam
tulerunt. Contri Volumnius capite pleiftcndos pronunciavir , qui ram impii erga patentem fue-
rint: quem deinceps major pars fccura cft. Mbxquc inde Herodes Tyrum cos Iccum duxit : quo
cum Nicolaus appuliflet a Roma veniens , do filionun causa cum illo collocutus , fecum illum
Cxfarcam navigare jtiffit. [ ]»frpb. lib. 1 6. eap. uh. ]
Hic quum vetus quidam Regis miles , Tiro dichis liberius eum dcllinsti ia filios facinoris
arguillcc ; eum , & militum ductores joo , quos efufdcm cum iplo lentent ix fiiilfc ille indica-
verat , Herodes vinctos juffit fervari in carccrc. Ea occalione Trypho ronlor Regis accedens
aic fe non fcmcl i Tirone foli citatum ut guttur ei , inter curandum , novacula pr.rcidcrct. Mox-
que tortus eft 8e ronfor 8c Tiro cum filio : qui videns patrem fxviflime t radat um , ut tonnenti*
eriperet, iatcnratx in Regem eidis male mifericors cum acculavir. Tum Herodes, produ&ts in
concionem j 00 du&oribus milirum , uni cura Tirone Se filio ronforeque indice, omnes accufa-
vit apud populum : in quos multitudo quicquid ad manus veniret conjiciens , ad unum cos in-
. ( ibid. )
terfecitIa.
Alexander 8c Ariftobulus du&i Scbaftem , ibi julfii patris funt ftrangulari : & corpora eorum
in caftdlo Alexandeio recondita fune ; ubi maternus eorum avus AlexanJer & pleriquc ex pro-
genitorum ferie fepulti fuerant. [ Jd. ibid. & lib. 1. Delii , cap. 17. fin. ]
Auguftus , duodecimo Conlulatu fiifccpto, Caium filium toga virili data in forum deduxit , s
Principem juventutis defignavir ,& prxfc&um tribus dic juflit. ( Sueton. in Otlav. cap. 16, &
Zonar.ex Dione.] Principis vero illum titulum ab univerfu equitibus Romanis illi hafhs argenteis 47° 9
donato fui ile tiiburum , ipfc Auguftus in rerum fuarum Breviario indicat : ubi 8t de Conlulatu,
Caio fimul 8t Lucio tum decreto adjicir. Honor ie mei caufd Senatus populufque Romanus an-
num quintum & decimum tum agentes Confules de/ignavi t , ut eum magiftratum inirent vofi
quinquennium ex eo die quo dedntti in forum. Ita lapis Ancytanus , in Gruteri inlcriptionib.
[pag. CCXXXI. ) quum inalto Roowno lapide , Caium Populus Confulem creavijfe ( id eft
]. Vfferii Annat. Pars pojt. ITbb b ~ deli-
S66 jET A S MUNDI VI. |g
defignavilfc ) dicatur , amios natum X I V. Hoc enim tempore , xtatis annum X I V. ille com-
plev rat , & XV. ingreftus fuerat.
Antipater , fublatis fratribus, patrem quoque de medio tollere ftaruit. Et quum pluribus m
regno lc odiofum efle non ignorat et , munermus fibi eorum animos, tam Romx quim in Judxa ,
Cucgit adjungere : tnprimifquc Saturninum Syria: prxfidcra , cum patris lui fratre Phetora fic
foiorc SaJomc. f Jofeph. iib. 1 7. c*p. 1 . ]
Herodes filii Alexandri viduam Glaphyram ad patrem Archelaum Cappadocitm regem rc-
miiit : addita etiam dote ex fifco regio , nequid ea de eaula exoriretur controverlix. Pupillo-
rum vero Alexandri & Ariftobuli curam ipfe gerebat lingularem. Quod cum xgerrime ferret
Anupater, limem ne adulti potentix ipfius omccrcnt, cis perniciem moliebatur : flexitque pre-
cibus Herodem , ut ipfi filiam Ariftobuli ducere permitteret , & filio fuo patrui Pherorx filiam.
'
[IbZamarim Judxtim Babylonium
U.) invitavit Herodes, Se agrum in Trachonitide illi incolendum
dedit, ittdlct regioni toti prxfulio adversus larrocinia. Is cum 500 equibus fic 100 cognatis
adveniens, vatia variis in locis per Traebonem erexit caftclla , fic utbem Bathyram j unde Judxis,
e Babylonia Hicrofolymam ad feftos dies petentibus , fecurum iter commeat iknquc prxbcbac
adversus Trachonitarum fic aliorum latrocinia. [ Ibid.eap. x. ]
Antipater patri llrucns infidias , patruum Pheroram libi adjunxit , fit mulieres regias Pharifxo-
rum (edx addidilfimas j Salomc excepta , qux fratri Herodi conftantcr adhxrcbat. Eram Pha--
rifxi genus hominum alituum , arrogans , fit regibus infcftum. Unde quum tota Judxonun
gens fidem fuam jurejurando obligalll-nt Regi fit Crlari ; hi loJi non juraverunt , excedentes
lex millium numerum. Quibus hoc nomine a Rege muldatis , Phcror.e uxor pro eis muldam
peifolvir. Cui reponent» gratiam , quoniam credebantur furura prxtcire ex Dei colloquiis , |
prxdicebam , decretum cllc Deo regnum ablatum ab Herode fit ejus progenie transferre in j
iplam fit maritam Pheroram ac communes liberos. Hxc res Regi per Salomcn innoruit ; fic'j
quod aulicos quoldam iblicitaicm muneribus atque corrumpetent. Qua in culpa Pharificoram
aliquos deprehenfos interfecit , prxeipuos authores hujus conhlii : cumque his Bagoan) eunu-
I chum , fit luas delicias Carum , prxftantiflimx formx gratia fibi commendatum i fit prxter .
hos , quofeunque e domeftica familia cum l^aril aris conipirallc ipforum indicio compcrerat. j
Uim.cn. i.] j
Herodes, convisis Pharifiris fit firppUrio traditis , amicorum concilium advocavit 1 fit apud
cos Pherorx uxoris accufationcm inftituir. Cumque cani Pheroras fratris gratia nollet dimittere ;
Antipatro interdixit Pherorx confuctudinc. [ ibiJL ]
Antipater, ad avertendam patris de fc fulpicioncro, peramicos Romar degent» curavit ut ad
Auguftura A parre quamprimum mitteretur. Quo fodo , mifit cum Herodes cum ptetiofiflGmis
muneribus Se Tcllamcnto : in quo ipfum Amipatium regem declarabat, aut fi ille prior vita
dcccdcict, Herodem natum fibi ex Mariamme Simonis Pontificis filia. [Ibid. «». 4. ]
Sexto poli conccprum Johannem mcnfc , angelus Gabriel Nazarctham in Galilxa milfus I Deo
cfl ad beaiiftimam V rginem Mariam, Jofcpho ex eadem cum ipsa ftirpe Davidica dcfponfatam.
Qui, ea falurata. Filium Dei ipfiim parituram, fic facratilfimo Jesu nomine eum nuncupatu-
ram , annuntiavit. Illa vero, de mirabili conceptionis modo , per fiipcrvenientis Spiritus lan&i
virtutem pcrficicndx, ab Angelo plenius cdoda, lumina cum fide dixit : Eue ancilla Dormm ,
fiat mihi /et nudum verbum imum. { Lue. I. 8-)
Ita Clintlo concepto , mater Domini in montanam regionem cura fcflinatione profeda rft ,
in urbem Juda. ( Htbrmetn ; ) urbem Sacerdotalem , in montanis Judxx politam. ( Jefu. XXI.
io, 11.) Ubi quam domum Zacharix Sacerdotis ingrclla cognatam fuam Elifaberam laluraviflrt 1
illa fubfultantcm (entiem fartum in utero fuo , repleta Spiritu fando beatam prxdicavit Ma-
riam qux credidit , & perficienda ea qux dida fuerant ei i Domino confirmavir. Cui pro rel-
ponfo beata Virgo ( Hannx imitata Canticum. I.Samae!. II. 1.) divinum illum Hymnum re-
tulit : Magnificat uni mu mea Dominum , fice. Ec manfit Maria cum illa quali mcnles tres.
[Luc.1.I9,~I6 ]
Sy Harum Arabem , nihil eorum qux Cxfar imperaverat perado , Romam profedum Anti-
pater eorundem criminum reum egit apud ipfum Cxfarcm , quorum Nicolaus Daraafernus anteA.
Accedebat fic alter acculator A ictas ( Nabarxorum rex) multorum honoratorum exd» apud
Petram fc invito parraras objiciens , fic Sohemi maxime , hominis in omni virtute prxftan-
tilfimi. Objeda illi itidem & Fabati procuratoris Cxlaris exdes cft. [fefeph. Iib. i. Belli , cap.iS.
& lib. 17. r«ip. 4.]
Pheroram obftinar£ permanentem in amore conjugis Herodes in ipfius tetrarchiam ablegavit;
quod ille fecit libenter , addito jurejurando nunquam lc rediturum , nili Herodis morte cognita.
Itaque paulb phft .rgrotantem Herodem , quanquim firpe accitus ad accipienda quxdam lecrc-
tiora mandata tanquam i morituro , propter (aeramenti religionem viferc rccufayit. [ J*f*pb.
hb. 1. Belli , cap. 1 j». & Iib. 17. jimiquit. cap. J. ]
Quum Elizabetx completum cfTct tempus ad pariendum , peperit filium. Quem quum o&avo
dic circumcidendum adfltantcs Zachariam patris nomine appellari vellent ; Johannem nominan-
dum parentes fignifieaverunt. Zacharias verb , loquclx ufu reftituto , repletus Spiritu fando
prophetavit , dicens : Benedtbhu Dominus Deus Ifrail , &c. [ I.uc. I. j 7,— <?8. 1
Jofcphus prxgnantcm reperiens Mariam Iponlam fuam , voluir ellum eam dimitrere. Sed
ab Angelo per quietem admonitus , conccpille eam ex Spiritu fando , fic parituram filium
Jis u M , qui fervaturus efiet populum fuum k peccatu ipfius ; recepit uxorem fuam. [Matth. I.
18,— a4. ] ' * 1
Digitized by Google
'ttiojj
Anium,.
«tliauc.
1
Aaao I MP E p. pOM. C Al S A pif M. p6y
Phcrorara in morbum incidentem frater Herodes , valetudini prxtcr fpein reftituens , invifit
Se humamtfimc curarum voluit : fcd paucis poft diebus ille mortuus eft. Cujus corpus Hiero*
I&lolyroa translatum
lib. 17. Antiqui
Herodes fcpcliit, & publico ludu honoravit. ['fefeph. lib. I. Beli i , cap. ly.
r. cap. 5. ]
Taphenirx duo , i libatis Pherorx charilfimi, veneno illum £ Doride matre Antipatri fu-
blacum ftiillc , Herodi indicarunt. Quod faciniu dum tormentis Herodes inquirerer, paularim
alia longe majora fcelcra Se mauifcfbs iniidias Antipatri fili» compcrir. Lcthale enim venenum ,
ex ifigypro i Theudionc fratre Doridis per Antiphilum unum ex amicis Antipatri nullum ; ad
patrem tollendum Antipater Romam profcdums Pherorx tradiderat i ut fufpicio parricidii in
abfente filio noh hxterer. [Id, lib. 17. An tinnit, cap. 6.]
Mine Herodes uxorem luam Doridem , Antipatri matrem, multorum talentorum ornamentis
fpoliaram ejecit i regia. Alteram etiam uxorem Mariammen , Pontificis filiam , ut fecretorum ho-
rum omnium participem , abjecit i 8c filium ejus e Tcflamento delevit , ubi fucceflor delima-
tus fuerat. Socero quoque Simoni Boethi filio Pontificatu privato furrogavic Matthiam Theo-
phili filium Hicrofolymitanum genere. [ Id. ibid. ]
Die expiationis , quo folenne i Judxis celebratur Jejunium , novus Pontifex Matthias rem
4000 divirfim facere non potuit , nudurnam palTus pollutionem. Itaque Jofcphus Ellemi filius , ad-
uror vicarius propter cognationem ei datus , eo die in Sandum Sandorum elt ingrclius. [ Id.
ib. 17. cap. 8. ]
Bathyllus libertus Antipatri Roma veniens , fub; cetus quxftionibus fallas cft attulilTc fc
renatum quod daret patroni fui matri Se Pherorx ; ut fi prius illud parum iuillet cflicax ,
ioc poftcridrc Herodem aggrederent or. Simulque. venerunt ad regem ab amicis Rorox dc-
'entibus littcrx , inftindu Antipatri feriptx : in quibus Archelaus 8e Philippus Herodis filii
iccufabantur , quod crcbrb crimen patris refricarent de cxdc Alexandri &: Ariftobuli , mifc-
rarenturque farum germanorum innocentium. Erant enim tum Romx in ftudiis adolcfccn-
tuli : cblquc jam pater redire prxeeperat. Unde amicos illos magnis corrupit mercedibus , ut
fratres imminentes fi>ei fux patri fulpcdos redderent : quum ipfc etiam per fe ad patrem de
illis feriberer , quali eos cxculans , Se verba eorum anati imputans. ( Id, lib. 17. Antiqu. cap. 6.
& lib. I. Belli , cap. iO. 1
Prodiit cdidum a Cxlarc Augulto , ut dcfcribcrcrur torus Romanus orbis. Qux deferiptio -
prima fida ctl prxlidcntc Syrix Cyrenio. [Lue. 11. 1. ] Unde libellus poftei ab Augulto elt cot>-
fcdtis , * ( live volumen, J Breviarium totius Imperii , iplius manu perfer iptum , * in quo ,
opes publicx continebantur : quantum civium , focioriimquc in armis ; quot clalTes > regna ,
piovincix , tribura , auc vectigalia , Se nccclfirates ac largitiones. [ Jacit. lib. 1. Annui, r4p.11.
Sua an. in ORavu , cap. ult. Diu, lib. J d.pag. JJI. ] -
Hic i Grxeis K vflulut Se Kiftme didus , P. Sulpicius Quirinius elt ; qui anrc feptennium
■
Romx Con fu latum gclfir : de quo , in libro 11. [pag. J69. ] Strabe, de Homonadenlibus Ci-
licix populis verba niciens. Ipfos Quirinius fame expugnavit , & quater mille viret cepit , quot
in urbes vicinas diftribuit ; eorum vere rtgienem em ni juventute exhaufiam reliquit. St Tacirus ,
libro }°.. Annal cap. 48* Impiger militia, & aeribus mlnijtenit confutatum fub D. A usufio j
mox expugnatis per Ciliciam Hemonadsnfium caflellis , infignia triumphi adeptus. Statutum
tutem ab lpfo Augulto lucrati ne magillratns depolito honore Itatim in provincias mitterentur :
1 Sueten. in OElavio , cap. j6. ] fcd poft quintum demum i gelto in Uibe magiltratu exadum
annua. [ Dio , lib. 5 }.j>ag. joj. J
Hinc Cilicie proconlularum tunc obtinens Quirinius , in vicinam Syriam mitti potuit; vel
ut Cenfitor, cum potcftarc exrraordinaria , vel ut Procurator Cxfaris cum ordinaria: & ipfo
Cilicix, & Sentio Saturnino Syrix Proconfulatum adhuc tenente. Nam & Volumnium &
Saturninum , & jcfeplso fimilicer Syrix »> «/aerae live Prefidts non femcl didos audivimus :
quum Volumnius inrieqoxo < tantum fuerit ( ut in lib. j. Belli , cap. 17. eum appellatum videmus)
hvc Procurator. Atque uc paulo pbft in Proconfiilatus dignitate Saturnino Quintilius Varus fuc-
cellbr datus elt ; ita nihil obftat , quo minus Quirinius in negotiorum Cxlaris procurandorum
otficio Volumhio nunc vel fiiccdlmc dici poflit , vel accclfillc, quomodo Herodem regem ,
Xup/a; Sx«r bcinpevot , Syrte, totius Procuratorem ab Augulto conltitucum fofephus notat : [ Ub.l,
Btlli , cap . 15*3 Syrix procuratoribus ita ellet adjundus , ur ex ejus fententia facienda
ctlcnc omnia. [ lib. 15. Anttquit. cap. 1?. ] Atque ita utrumque conltabic : 8e quod habet Ter-
tul ianus , [w. 4. centra Marcien. c.tp. 19. ] cenfus actos fub Augufte in Judaa per Sentium
Saturninum ; & quod verba Euangcliltx prxfcrnnt , eandem fadam ellc deferiptionem prefi-
dente Syri * Cyrenio vel Quirinio. cujus ille potius quam Saturnini prxltdur* mentionem ja-
cere hic maluit ; quia prxfentcm deferiptionem cum altera poft decennium , relegato in exilium .
Archelao , ab eodem Quirinio perada conferre voluit : ex duobus Quirinii cenfibus , curo qui
cum nativitate Chrifti conjundus erae primum fijille declarans.
Dum prior vero ageretur hic cenfus , afcendlt Jofephus i Galilxa , ex urbe Nazaretha , in
Judxam , in urbem Davidis qux vocatur Bethlehcm , proprerei quod erat ex domo Se familia
i Davidis : ut dcfcribcrctor cum Maria uxore, qux erat prxgnaus. [Lue. II. 4, 5.]
j i
i
I
J. Vfferii Annal. Pan pojl. B'b'b b ij *y± TA S
Digitized by Google
IVtrlodi (i
jE T A S MUNDI VII.
f68
Ai T A S MUNDI VI I.
JESUS CHRISTUS, Dei filius , in torporis plenitudine , Bcthlchetri cx beatiffimlj
Virgine Maria natu* cft. [ AUttb. I. i j. & II. i, y. Cui. IV. 4. ] quem illa fafciis involutum
reclinavit in prxfcpi : co qubd non effet locus in diverforio. [ Ltu.ll. 7. ]
Servatoris nativitas palloribus agro vicino node gregem futim cttftodientibus
Domini tertae ta cll : Acferm
revelapacem, onem illitis excipiente mul titudine exercituu m caHcfhum , glo-
tiam lum Deo, hominibus benevolentiam coraprccantium. Pallores Bcthlchcmam
per Ange-
feftinantess , invenerunt Mariam Ac fofcphum fofcphum , Acj infantem jaccnrcm in prxlcpi ; A: diyuigavc-
runt id quod di dum fuerat ipfis de puerulo illo : Sc reverfi funt, glorificantes Ac laudantes
Deum. j|Lue. II. S,— ao. ]
Odavo 1 nativitate dic circumcifits e(l puerulus i Ac vocatum cft nomen ejus JESUS
quod indicatum fuerat ab Angelo priufquatn ipfe in utero conciperetur. [ Lue. II. x f . ]
Magi ab Oriente , duce Stella , I licrofolymaro ad regem Herodem venientes, ibique edodi
locum Chrifti natalem elle Bcthlchcmum Judxx , cb profedi funt : Ac don>um i fuper flante
Stella dcmonllraram ingrdfi , invem t unc ibi puerulum cum Maria mane iplius. Qui proftra»
tdoraverunt cum : apenifque thefauris fuis , obtulerunt ci munera , aurum , Ac thus , Ac myr-
iham. Deinde divinitus in foronis admoniti ne reverterentur ad Herodem , per aliam viamj
regredi funt in regionem fuam. [ Af*tth. II. 1,— 11. ] 4710
Die noft partum quadragefimo Maria Hicrofolymam ad Templum accedit : tum ut filium
Jcfum ioi filleret Domino , fecundum legem de Primogenitis ; tum ur pro Icipsa offerrer par
rurturimi , aut duos pullos columbarum , ( ea conditionis ipfius paupertate exi flente , ut non
pofict agnum afferre) fecundum legem de puerperarum Purificatione. [ Lue. IL 22,13,34, 17'
leum Levitie.X II. 1, j, 4, 6,-8. ]
Quum puerulum Jefum introducerent in Templum parentes, ut facerent quod ex Lege
'confuctum erat; venit in Templum Hicrofolymitanas Simeon , cui divinitfis fuerat revela-
tum, ipfum non moriturum, priufquam vidillct Chriftum Domini. Quo in ulnas recepto,
laudavit ille Dominum , tum de Chrillo ipfo tum de matre illius editis vaticiniis. Eodem ipfo
quoque momento liipcrvcnicns Anna propheriffa , filia Pbanuelis , viciffim palam agnofei
Dominum , Ac loquebatur de co omnibus qui redemptionem expedabant Hicroiolyrm». [ Lue,
l!.X5r-?8.]
Quum Jofephus Ce Maria pcrfcciffimt omnia fecundum Legem Domini , reverfi funt in
Galilaram , in mbem fuam Nazarctham. ( Lue. II. 49.)
Angelus Domini apparens Jofcpho in fomnio , de fuga in v£gyptum monuit ; ut vitx infantis
confulcrct, Ac Herodis conatus eluderet. Qui experredus accepit puerulum Ac matrem ejus node,
Ac feccffit in j£gyprum : ubi ulque ad obitum Herodis roanfir. ( Munb. II. 11,14,15. )
Herodes , infantem Bcthlchrmi adhuc fuillc «illimans , ur cum inter reliquos perderet , in-]
reremit omnes ptictos qui erant in Betlilchcm Ac in omni confinio ejus , a bimatu Ac infrii,
fecundum tempus (Sellx in Orienre primum vifx ) quod «quificrat a Magis. ( Mattis . II. 16.)
Acceptu Roma ab Antipatro litrci is , quibus ftgnificarat rebus « fcntcnria peradis b:evi fc
rediturum in patriam , Herodes difCmulata ira inlrdiose rricripftr , ut properaret ne quid fibi
per ejus abfcnriam quod nollet accideret. Sim ulque modice de mane ejus qucllus cft ; polli-
cendo remiflurum fe querelas poli adventum illius. Jofeph. iit. 1 7. c*p. 7. }
Ad Antipatrum vero nihil adhuc vel de Pherorx morie vel de iis qux contra feipfum in Ju*
dxa mota funt perlatum fiierat : quamvis inter Iccius probatum Ac ipfins reditum fcptem men-
lium foatium inrcrccllcrir. [ Id. iA. 1. Belii , c*p. 10. & IA. 17. Antiqui t. eup. 6. fin. ] In
itinere enim , Tarenti quidem de Pherorx cxccfiii cpiflolam , in Cilicia autem patris illas ce-
leriter eum revocantes litteras accepit: arque ad Cclcndetim Cilicix opidum perveniens , dubi-
tare carpit de reditu i vehementer contriftarus mattis ignominia. Navigare tamen pergens , in
Sebalium Cxfarc* portum delatus eft : ubi i nemine faluutus, inde Hicrofolymam cll profe-
dus. ( id. l$i>. 1 7. Anriquit. eup. 7. ]
Forte per idem tempus Hierofolymis erat Quintilius Varos, fucccfibr Saturnino mifTusin Sy-
riam , tunc vero ab Herode in confilium de rebti* agendis adhibitus. Quibus una (edentibus
fupervenit Antipater omnium infeius , Ac ita ut erae purpuratus ia regiam ingrediis eft : quo mox
admilio, amicorum comitatus per janitores exdufus cft. Iplum vero accedentem pater i com-
plexu repulit ; perpetraram fratricidium Ac cogitatum parricidium opprobrans; Ac Varum cogni-
torem ac judicem in craftinum denuncians. ( id. Aid. )
Sequenti deinde luce , prxfidente Varo ac Rege , ipfe pater accufiitionem primum exorfus ,
ejus prolecurioncm Ac confirmationem Nicolao Damafccno relique , amicitia At domeftica con-
fnctudine fibi conjun&illino . totiuquc negotii tcicnriffimo. Uri ciim a criminibus objedis
Antipater purgare fe non pollet ; venenum puri paratum in mrd un proferri Vanis jiiffit : quod;
[cuidam capitis damnato ad bibendum datum, fine mora necavit hominem. Quo fado, fingens
■ Varus abiit e concilio. Ac fcqucnri die Antr»chiam prufcttut cft , ubi plurimum degebat, quod
liliic edet Syrorum regii. ( Urii. ) * Se Syriam pauper divitem iugreliiis , dives iple pauperem
'reliquit. [Feliri. Puterent. lib. t. eap. 1 1 7. * ) Herodes verb confdlim vindum filium in
carcerem conjecit : Ac Romam Ce fari de co fignificavit per litteras 1 sriflis etiam qui corarr|
. eloquercntu-
.
Digitized by Google
. • ■
\
/ M PE /(. F(0M' CJESA [{ JJ M.
eloquerentur mandati , docrrentquc quam (celerata elfet Antipatri malitia. [ fafrph, lib. 17 .cdf.y. ]|
Per eo (Hem dies inrcrceprx liror Antiphili ex A-gypro ad Antipatrum milii Jirtcix ; una cum|
aliis Rom.i ad Antipatrum Se Herodem rrgem ab A eme (criptis. Judxa h.vc erat genere, Livix
uxoris CatCtrk ancilla: qux magna pecunia ab Antipatro corruda , confidam ad Herodem I
tranfmirit epirtolam , quali a SjIoidc forore ad dominam Iram contra ipfiun feripram ; ini
qu2 portui ab.H , ut libi liceret Sylla» nubere. ( Nabarxo nimirum illi, Herodis horti acerrimo:
quem patilri pbrt , ob proditum in expeditione Arabi, a ^filium Gallum Se alia crimina , Romx|
iccuri ellc percuflum, in libro 1 6. pag. 782. Strubo Indicar. ) Hmiro epiitolarum exemplum,!
uni cum luis adversus lilium lineris , Herodes per legatos ad CxUmn milit. ( Ib.d. ) [
Dum legati Romam properant Herodes morbo correptus tertamcnrum condidit, lucceflio-
nem regni relinquens natorum minimo ( Herodi Antipx) exalperatus in Archelaum Se Plii-I
lippum calumniis Antipatri. ( Id. Ub. 17. eu*. 8. ]
Judas Sariphxi filius Se Matthfas Margalothi , dodlillimi Judxomm 8e interpretes patrue Ic-|
gis prxrtantillimi , portquam cognoverunt motbum Regis ellc incurabilem , juvenibus , quos
dilifiplinis inftituebanr periua ierunt , ut Aquilam auream ab Herode Itipra majorem Templi
portam politam dejicerenr. Qui claro meridie afecndemes , dctra&am aquilam conciderunt
lecuribus , iiifpcdhntc congregata in Templiun multitudine. Quod ut rcnunciatum cc-
Jgnovit dux regius , cum valida Tuorum manu adveniens , *c»cirer 40 juvenes , relidere eu
I los , cum duobus Magi llt is comprehendit , Se ad Regem perduxit. Eos, in facli defenfione Con
! ftanter perfirtcntes , Herodes virdtos Jcrichuntcm milit : moxque accitis Judxorum primori*
f*ws , in concionem eorum le&ica ob imbecillitatem dilatus , de injuria non tam Tibi quam
Deo ( ut dicebat ) illata conquertus ell. Quibus ex lententia fua id fadlum fbifle deneganti-
bus, in exteros mitior, Matthi.r Pontifici fummum ademit faccrdotium , quali non alieno ab
hoc confilio ; elque fuccclfbrem dedit Joazatum , uxoris Tux ( Mari.unmcs , Simonis Pontifi-
cis filix ) fratrem t Marrhiam vero alterum , ('editionis confortem , cjufque focios vivos exuf-
lit : Se Luna no&e ea defecit. [ Id.ibid. ] Quam ecliplim dic Martii 13^ horis j. poli mediam
nodlem fuiltc fadhm , artronomicus calculus indicat.
Herodi deinde morbus fadlus eft gravior. Lento enim calore torrebatur ; qui non tam ex-
terno radlu deprehendebatur , quim intus popularetur vifccra. AccefGt & bulimia , cui pia*
candx necclle dfer continuo cibos liiggerere : Itmulquc vexabatur iurcflinorum exulceratione
Se colicis partionibus. Pedes tumebant phlegmate humido , limilirerquc inguina. Ipfa quoque
verenda putrcfadla Tcatebant vermiculis i accedente furda nec mimis molilia tentigine , non
line fartore gravilfimo. Super luce omnia nervorum eo itradionc laborabat , & ‘difficultate
anhelitus. { ibid. )
Quamvis autem gravius ille affligeretur , quam ut videretur polle morbo perferendo furficcic ,
tamen evafurum fe Ipe rabar ; accedendis medicis intentus , Se medicamentis conquirendis undi-
que. Profcdhis etiam ultra Jordanem fluvium , calidis aquis fe fovebat apud Callirhoen i qux , •
in lacum Afphalritem effluentes , prxtcr vim medicam potu quoque jucundi Ium. Ibi de me-!
dicorum coni ilio immilfiis fovendus in refertum oleo folium, vi Ius ell illis pro agere animaro, !
Quare exorti comploratione familiarium excitatus Se ad fe reverfus, nullamquc ampliis falmis
Ipcm habens , lingulis militibus jo. drachmas juffir diftribui : magnaquc libet alitate ufus in
duces atque amicos , rursum Jcrichuntcm reverfus clL [ lbid. ]
Ciim audiirtet Augudus inter pueros quos in Syria ( Palxllina ) Herodes rex Judxorum intra
binutum jurtit inrei tici , filium quoque ejus occifum ; ait : Melius eft Hertdu ptreum ejft 1
filium. Ira refert M-terebrus. [Isb. 2. Stttmrnul. cup. 4.J
* Paulri ante Herodis obitum , Agrippa (illius ex filio Arirtobuio nepos) Romx degens ,|
St per convidlum inlinuaciis in familiaritatem Drufi , Tiberii filii , na&us ell etiam amici-
riam Antonix , Dmli majoris conjugii , commendatione matris fux Bernices ( Collobari I
Idumxi , Se Sxlomes foreris Herodis tilix) que apud illam erat in pretio, [fofeph. lib. 1 8.
c*f- 8. ] *
4001 Herodes nobilirttmos Judxorum undique edidfo minaci Jcrichuntcm accitos condufit in Hip-
podromo ; daris roanda:is Salorox foroti & ejus viro Alexx , ut rtatim poli obitum fuum cura-
rent illos per milites interfici: hoc quxrcns , ut populo ludhis caufa prxbcrcrur, lxtaturo alio-
qui de regis invili miferabili interitu. [ Jefepb. lib. 1 7. cup. $. 1
Roma , i legaris ad Cxfarem miflis , venerunt litterx : quibus fignificatum crt , Acmen ab ira-
to Cxlare occifam ellc propter locatam Antipatro operam i ipfumquc Antipatrum relinqui arbi-
trio parris, five in exilium eum veller pellere five capite pledlcrc. Hi» auditis Herodes pau-
lulum recreatus dl : led mox repetitus gravi dolore , cibi ramea avidus, pomum iimul Se cul-
tel um , quo illud repurgaret, popofeit. Quum autem cultro feipfum ferire vellet, Achiabus
nepos idhim ejus prxvenieas , clamore fublato cohibuir ejus dexteram : moxque denuri ludius
cum rrepidatione ac tumultu occupavit palatium , quali rege jam agente animam. [ Id, lib.
«7. ruf. $. ]
Eum ftrepitum ubi per fenfit Antipater, ratus patrem vere vitam finivilTe , cum curtodecarcc-
ris de mifliotie c«pit agere } multa Se in prxlens Se in futurum poli aequi litam poteftatem illi
promittens. Cujus conatum quum ille Regi rcnnnciallct ; prx indignatione exclamans Hero-
des , quamvis morti proximus erexit fe in cubitum: jufiitquc unum e fatellitio line mora And*
patrum occidere,' & corpus obfcuro condi in caftello Hyrcanio. [ Id. tbid. ]
Deinde, mutata voluntate mutavit etiam Herodes telbmcmum. Antipam enim , quem
prioribus rabulis regni fuccellorem dertinaverat , Gililxx fimul ac Perxx tetrarcham conlli-
tuit: regnum verri Archelao largims ell. Philinpo h|io Ganlo-p ricam , Tnchoniticam , Bata-
B b b b iij uxam ,
Digitized by Google
renodi Annum
te era*
Chiiflji.
JET A S MUNDI
S7 U1I.
° _
, iixam, *k Paneada regiones rctrarchi* nomirvc affignavic. Salom* forori fu* Jimni.im, Azo- j
' tiim , & Phafaclida attribuit $ cum argenti fignari joo millibus. Cxtcris cognatis pecuniam &;
reditus annuos reliquit. Carfari legavit argenti lignati centies centena millia : Se vafa fua tara ■
[antea quam argentea , magnuniquc vellis pretiof* numerum. Livi* autem Oditis uxori Se ,
iquibufftam amicis quinquagies ccnteiu millia. [ Id. Hk, l 7. cesp. I o. ]
His ita ordinatis , quinta die poftquam Antipatrum Hlium occidit , vita Herodes Jcfumftus eft : j
annos quidem 34. ex quo interfecit Antigonum , regno potitus , ex quo autem i Romanis rex 1
declaratus eft. J7. [/*• ilid.cr lib. 1. Belli , cop.uit. j circa Novembris noflri diem xj. lcp-
timo videlicet C-iflevi menGs: qui idcirco a Jud*i< ut dies larrus Se fcilivus celebratur s quod
in eo Heredes , qui fdpientrt odio profecutus eft , mortem aluerit, ut ex jyjJIA fiViD five velu-
mine jejunii , in Chronologia fua notavit Edevardut Uveletui , vir dottiiLmui.
Salomc & Alexas » priufquirn Regis mors imiotefccrct , in Hippodromo elautos domum fuam
quemque dimi ferunt i dicentes ita iplum jubere , tu in igros digre fli curarent fuamctipforum ne-
gutij. I (tftfh. hi. 17. uf. 10. ]
Indicata deinde Regis morte , congtrgataquc in Jerichuntinum theatrum omni militia , pri-
tnitin legerunt litteras ejus feripeas ad milites : in quibus gratias cis agebat pro fide ac benevo-
lentia i rogabacquc ut eandem fervarent Archelao filio, quem regni luceelFnrcm libi fubftituc-
rct. Deinde Ptolcm*us , cui annulus Regis ligmrorit.s creditus fuerat, Tdtamemum perlegit:
quod non aliis ratum liabcudum crtet , quim acccdcmc C-efuis coiilcnfu. Mbxquc acclamatum
ell Regi Archelao : & milites catcrv-itim. tini .eunt tuis ducibus pollicebantur eandem, quam
Patri haclcnus px^tflitiilcist , fidem atque operam , ixtis eminationibus Deum illi fautorem com-
preqantes. Tum fimus ambitiofilltmo apparatu ab Archelao prarparatiun eft. {Ibtd.)
4711 3
1 Defundo H^ode , qui quxrcbat vitam infantis Jclii ; angelus Domini in (omnis apparens
Jofqiho in /Egypto , ut cmn puerulo Se matre epts profici Iceretur in terram Iliaclts, ilii man-
davit. Qui opetretibis , quod ciat injuirdtam fecit. ( Af.utb. II. 19, 10, xi. )
Veniens in terram lfraclis Jofcphus, quum attJilIcc Archelaum regnare in judei pro He-
rode patre ilio , timuit illuc abiic; Se divinitus admonitus in fomnis , ice effit in partes CuliltA ,
( cttjus Tetrarchiam Antipe in Tell-imemo pater Herodes conccflcrat ) ibtquc lubitavic in
urbe Nazjneth. unde & Chriftus NszArem cognomentum accepit. ( AUttb. II. ax, xj. J Se
tilaz^tretsermm, Chr illuni. (Aci. XX IV. jf)
Herodis corpus funebri pompa per xoo ftadia, Jcrichunte in Herodion caftcllum , ubi ipfc
fcpeliti fc mandaverat , delaturo eft. [_jofeph.Uk. 1 . Belli , cap. u/t. fm. ] odio ftadiis ( five tnilliari
Italico t quantum ex libro 17. Antiquir. cap. io. colligi poterit) lingulis diebus confcdtis. Fere-
batur autem in lc&ica aurea t diftip&a variis gemmis pretiofts , Se inftrati purpura. Corpus
quoque amidium erat purpura : impolito capiti diademate , & defuper corona aurea » fccptru-
que in m-mu dextera. Lediicam ftipabant filii , Se cognatorum numerus. Hos fcquebantur mili-
tes , diftribuci per nationum genera : deinde 500. famuli, ferentes aromata. [Id. lib. 17. An-
tiquis. c$p. lo. |
Finiu funebri pompa , Archelaus Hicrofolymnro veniens per feptem dies, de more Judaico
ludium puris celebravit » Se in fine lutftqs funebre epulum multitudini prxbuit. Deinde ii
Templum aftendens, quacunque tranfibat excipiebatur gratulationibus ac fauftis acclamatio-
nibus. Tum confccnfo (uggello fublimis aureo folio refiJens , plebem benigni ffime allocutus cll ;
prxeliriffima quaque ei promittens : adhuc tamen i Regis nomine abftincrc fe dixit , donec i
Cxfare paterni Tcftamcnti fieret confirmatio. Er laetifici» pcradlo , convivium cum amicis
iniit. ( Id. ibtd. )
Interca fcditio eft excitata ab amids eorum, quos propter dejcdbm Aquilam auream He-
rodes fupplicio affecerat : qui tum cooviria in dcfundlum tegem jathb.mc , tum quofdam il-
lius amicos ad panum deposcebant : fimulquc Pontificem Joazarum dejici Pontificatu poilu-
labant. Quos cum fruftri placare Archelaus conaretur < fes eo denique procellit , ut lub fc-
ftum Pafchatis , immifio ab Archelao toto exercitu , ad tria millia virorum circa Templum
ab equitibus cederentur , reliquis fuga fc in proximos montes recipientibus. [ Id. hi. 17.
cap. II.]
Tum Archelaus ad mare dcfccndit uni cum mu re fua ( Mihhace Samaritana , ) ad Caria-
rem navigaturus ; ducens fecum Nicolaum Damafccnom Se Ptolcmxum ( Herodis procura-
rorem,) muliofouc ex amicis alios: Se familia Se regno comniiffis Philippi fratris tui fidei.
Simul etiam protcdLi eft Salomc Herodis ioror , ducens fecum fiiam progeniem. Alii quoque
ex cognatis fcquebantur multi > quali collaboraturi pro parandi regia dignitate Archelao ,
re amem vera obnixuri ei potius , & prxeipue pei petratum in letnpio facinus incufiuuri.
( ftnd. )
Cum hoc coiuitaru eunti Archelao occurrit apud Cxfaream Sabinus procurator Cxfarh
in Syria, in Judxam properans ad aJlcrvindam Herodis ]>ccuniam. Quem Varus Syri* pr*-
fes comnrodum interveniens retinuit : aderat enim ab Archelao acccrfitus per Piolcm*um. Ita
ille in Pr*fidis gratiam neque arces occupavit in Jud*a , neque thclauros obfignavic regios i
omnia relinquens in potdlatc Archelai , tantifper donec C*far de his aliquid ftarucrct : Se h*c
pollicitus, roanlk C*fai e*. Sed poftquxra Romam navigavit Archelaus , & Varus versus An-
tiochiam piofctuu eft i ipfc Hictofolyma petiit , Se occupavit regiam. Accitis deinde prxfciftis
arcium & regiis procuratoribus , rariones repofeebat da cis. Se arces fibi committi poftulabat.
Pr*fcCli tamen uon difccilcrunt a mandatis Archelai , fcd omnia (ervabam in iplius adventum
- integra j prxtcxcntcs ea fc fervare Caefari. [Ikid. ]
~ Endem tmrporc-ctiam-Antipas Herodis- hbusRonum navigavit , parandi fibi rcgpi fpe , ad
quaml
Digitized by Coogle
/ MP E R. /< 0 MTl Al SARU M,
4oo, qffamcacitam.erat per Sajonem qual, Ateheiao pr.Tfctc.idtK, eo' 'uojuT^i^tL- Trit,n.rmi ,ttS! :
ubd.1 fucccflor regn, dclturam, futra, qu* validiores deberem clfe quam
illx
Oenis. Ducebar autem lecum marem fuam (
Cleopatram Hierolblpm, ranam ) i fra,,™
Ntcola Damafccm Ptolcmamm , inter amico, olim Herodi
s prxeipuum. & turre fui, fa',„
tcmparrtbus. Sed mas, me illum ad afil-aardum regnu
m ,novit Irritam, orator, vi doquenl
3c d,u vetfarns rn regm nego, na Fortunam vero Romam
Amipi, pervenit , omnes emana"
“) ‘ g“"ln‘ ! Si“D° r“'p,'S ad l'«™ . Archelaum
Archelaust Jl
*fXi! per Prolemxum Cxfari libellum obrulir, 8c jus fimm & raf;nn- •
rrerou rs oblrgn atas, conti nente m.
Herodia obfignata, confincntem. Calat ,, eo eo libello
libello rtmdlqu
ftmtilqttr Vari ac
ac Sabini
biis, amicos in eonfilium advocavit :Cxfar e Vari Sabini linerf. pe™”
CasoAgttppx & Julix filix fux filio, ,am 1I.W,
perle-
p, imum locum rn confirtorio rnbuens. Jbt tum Antipa Ii adopta to
ter Salomcs filiur, vir fatundifllnm
contra Arrdvrlanm dixit : cui pro eodem Nicotaus Damaf
eenus refpondir. Qno finem dicendi
faciente , Cxfar Archelaum ad genua libi accidenrem
ere, i, humanirtime , dignum erti tegno
promtncians: prx fc ferens , nrhil fc fsOurum , nili TeAamcnro
prxfcriptum & Archelao inf
efiTtoS (/4,dd'f|UC h,lC pr0',’lir"nc con,1"11J'um in fpc juvenem . nihil tum ampliis fiiper
Ad compdccndos tumultus , poli Archelai difcelfum in
Judxa ortos , Varus Antiochia
niens , awhorcsejus motus affecit fupplicio : & maxima ex
parte fcditionr cotnprcfsa rcdilm
legionem unam reliquit Hicrofolymis , ut Judxis novandarum
rerum facultatem priiiDcm
Quamprimum verd ille abut , Sabinus Carioris procuiator
ibi fublillcns , fretus relidi»* illic
copus.& parem fc jam putans populo, arces occupare conatus ell, & violent
as pecunia: reda-
Ici utationcs fecit , privati lucri & prardx cupidine. ( Jbid. ) r 6
Ad felium Peiuccollcs multa millia non (olura religionis
graria , fcd etiam ur poenas \ Sabi
no expeterent , non ex Judxi rantum gravius offensa, fed e Galilx
a quoque ac Idunixa tum *
Jcudnimc & trans Jordanem litis opidis, confluxerunr j Se cartris
trifariam partitis , Sabinum
actiter oppugnarunt. Quibus Romani milites ftrenue fefe oppone
ntes , plurimis eorum ex
fis penetraverunt ad lacrc pecunix conditorium : cujus
ad Sabinum autem propalam 400. talenta ex ea prxda tclatabona pars furto milimm difpcr iit"
funt. Eum Judxi, e puemKifli‘
mis globo fado , m reg.a oblcdcrunt. Rufiis veib Se Grarus , qui fub
fc habebam tria6 millia
bcilicoltilanotum St ItrcnuilGmorum virorum ex Herodi,
exeici.u , iu partes Romanorum
fe rtnnrtuletum. Judxi tamen mhilo Icemus mftabant oppugna,
i0„; , (utfbdicmc.
orcuhsi & xdverlsrro. fecorrute ptomifsa , ut abire,,, homn.
es, Ogoruni nimiam xqni.a-
rem (ulpcdkam habens Sabinis , inde milites abducere noluit
: i Varo fubfidium cxpcdtms.
( Ibid. ) r •
In huc rerum Harii etiam alibi per Itidxam diverfis in locis innumerilis rationibus conti
i tumultus exoriebane n-
tur: qubd proprium regem gens non haberet, oui multitudinem bonis merueran t , ustunc
rationib ver b
1 enim virorum milia , qni aliquando fub Herode contine
dimilli dorai agebant, in unum collcdi bello impetebant regio*.
Quibus refillcns regiorum
dux Arluabus , nepos Herodis , quum nufquim xquo loco fullincic eos
audete, ut veteranos
i bellandi petitirttmos i fe Se fua , quantum poterat, afperiutibus accclfit
diflicilibui ruebatn,
(»“■)
Jiidar ( Exekix , latronum duSoris olim pe, Herodem ma«no labore expugnati ,
filius ) apud
Scphorim urbem Galtlxx colledta citca fe hominum dcfpcratorum manu
, incurfabat rreis
diiioncm 1 St potitus ejus artnamei, taiio, ariumifqiic inde luis ad unum omnibus
pecu-
niam quoque regiam m illis locn occupavit. Unde jam formidandus accolis , fpoliabar
in
qnofcunque incideret : ilpirabitquc ad regnum , non bonis artibus , quarum imperitus
erat
led nocendi licentia. ( titd.) Cum vero Hcbrxorum nTCT fi,erit Svtotum -n-o indraoe
/ukx, St 7i.ddeso, ( Ut. VI. 16. cum Mire. HI. is. ; mulroqne magis
Mu idem
plane nomen extitetit : non alius videtut fuilfe /tufa, hic , quam TurujJ' ille
AH. V, )«. Gamalicl dixit. Amc bsam/mr* cxtrtmtfi Tutudui , dicem fc uliluem , de ouo in
clfc cui
•ZZlkliMtui cd immerui vlr.ru», cirri, er y.adrlejmtsrui. j», imeremeum ,// , <5.
paruerunt ei dijfeiuti funt & ad nihilum redadi. “
Simon etiam Herodi* regis fetvus , vir alioqui Se forma & /latura Se robore egregius
in
primis habitus , aufus ell diadema fumerc : ftipatrifquc numcrolls copiis, 8c rex con&Juta
mj
ab infxnl multitudine, placebat fibi prx quovis alio. Diripiendi ac incendendi Icrichunt
i-
na regia , potcftarem fuam aafpicarus ell : pafilmquc crematis aliis regis palatiis ‘ Se prxda
concelsi fux factionis hominibus , majora etiam aufurirs videbatur ■, ni maiuri
occurfum
fuiflet. Nam Gratus regiorum militum dux , tum Romanorum pattes Ibveni
. filas couiaa
contra Simonem duxit : ubi port acerrimum confli&nm tranfaumaru' homines ine’ompofiti &
ferociter magb quim perite pugnantes , deleti funt. lufum Simonem per angurtas quafdam
fiuces fugiemero Gr.iusalfecutus obtruncavi,. Ita fefepbm. (mtfifri.) Nam
ad Varum potius
id Tuntm refert : in Hiftorix fux libro j. cap. p. de Simone ifto lic feribens. Fefl
ehreem
Herodie , ml UllxffHUtf Crfiire, Sieem fruobm re/ium nemen oveeferte. [, i PHnliiU Fdro
obtinerer, Syruun fnnitnt.
Apud Amatha quoque Jordani appofita palarium regium iocenfum cft k quadam homi-
num colluvie , qualis circa Simonem fuerat. Athronges etiam , pattor hadtenus oblcurilCrntis ,
vafto tantum corpore St mamium robore infignir , regiam /ibi alluraplit dignitatem Huic
erant qaaruor ftatret . & ipli grandi (laturi Ic manu prompti i in quos quali legatos
magnam
qux confluxerat turbam dirtr, buram obire jubebat pntlia :- ipfc diademate ornatas conful-
S"72 'sE T A S MUNDI UII. _
- t ,hat dc rebus agendis, quaruui peues lc icrvabat arbitrium. Durabarque diu potdlas hujus, .
'Se non inanis regis appellatio : donec in Archelai (Roma reverfi ) poteftatcm poltea rcda&us cft.
[ '/•1'fh. tii. 17. «*. 1 i. ] ,
Maxime autem in Romanos cxdibus Athrongbs Urv1cb.1t , & in milites regios » utri (que ex
xquo infenfus. Circa Emmauntcin cohortem , frumema Se arma in exercituro portantem ,
copix illius imidiis cxcepcnuic : dudoremque ejus Arium centurionem cum 40 fortHlrmis pe-
ditibus telis confixerunt. Reliquos nihilo meliora jam cxfpcttantcs fupervepiens cum regio,
milite Gratus fervavit » relidis ccforum cadaveribus. [Aid. J
! Quintilius Varus, cognito ex S.ibini litteris periculo, timens tertix legioni , afliimptis dua-
bus reliquis ( nam tres m univcilura erant in Syria j Se quatuor turmis equitum , auxiliifquc
recura & tetrarcharum , properavit in Judxam ut obfefiis liiccurrcrct ; juffis qui prxmitcebantur
convenite Ptolemaidem. Bcr yt io lum etiam urbem prxtcrcundo , 1500 auxiliares ab eis accepit.
IArctas quoque Pctrxus , amicus Romanis fadus propter Herodis inimicitias , non parvam ma-
inum milit ram peditum quam equitum. [ Ibid. j
' Polkquam apud Ptolemaidem in unum convenit totus exercitus , partem ejus Varus filio Se
iamicorum uni tradidit ducendam contra Galilxos agro Ptolemaidis finitimos. Qui regionem
eorum ingrclfus , prodigatis quotquot auli fune cum annis occurrere, Sephorim cepit : & vendi-
tis fub Ii alia incolis, utbem ablumplit incendio. [ibid. ]
Ip(c Varus versus Samariam piogrcllus cum exercitu, 1 civitate quidem abftinuit , quam
(ciebat immunem a lcditiolbrum contagio : callra autem poliiit in quodam vico , qui erat
Ptolcmxi polleflio, Arus nomine. Eum Arabes incenderunt , propter Herodem amicis quo-
que ejus infcnli. Inde progredi Sampho alium vicum iideni Arabes diripuerunt , moxque
•nccndcrutu , quamvis muimiilmmm : toto ilio itinere omnia milcentcs Hominis ac exdibus.
Emmaus autem Vati jullii crornu cft , in vindiciam exiorum ibi nulitum , dclcrta tamen ab
habitatoribus. [Aid. J , .
Inde cum appropinquarent Hicrofolymis , Judxt qui legionem ab ea parte oblidebant , ad
primum venientis cxcicirus conlpcdura territi diffugerunt , oppugnatione quam inecpra-
baiu rclida. Hic tofoljmiuni autem Judaei graviter a Varo incrcpati , escufationem afferebant i
populum quidem propter felium conHuxiilc , bellum vero non ex Tua lententia, Herodis fcd ex conve-
narum audacia liikcptum. Et jam ante obviam Varo piocdlcrant, Jolephus regis
nepos Gratufquc ac Rutus cuin militibus , & Romani qui obfidionem tulerant. Sabinus enim
in eius conlpcdttm non venit , icd lubduccns le clam ex uibe,admaie profedus eik. [/Mi.]
4 Tum Varus dimifia per totam regionem parte exercitiis , perquirebat detedionis authores ;
St indicio repertos , alios ut fontes puniic , nonnullos dimtiic incolumes : adlque funt in
|cruces ea de causa ciicitcr duo millia. Polt hxc ablegato exercitu cujus non erat ufus amplius,
quique contra ejus voluntatem lucii lludio multa maleficia patraverat } iple audko decem
millia Judxorum m unum conHuxiilc, properavit ut eos deprehenderet, lili non auli manus
!conleretc , deditionem fecerunt arbitratu Achiabi. Varus autem data Icdiiioiorutn vulgo defe-
ctionis venia, duces eorum milit ad Cxfarcm. Atque ita rebus compoluis, & rclida Hiciolo-
lymis eadem legione' in prxlidio, reverfus cft Antiochiam. [ ibid, ]
I Malrbacc, Archelai mater , morbo Romx vitam finiit. [ Aid. ]
Cxlar , acceptis Vari de Judxorum defedione litteris , exteris fcditioforum ducibus ad fe
milTis ignovit ; in folos aliquot regis Herodis necellarios animadvertit , quod nec cognationis
jncc )ultiiix rcfpcdui nefariis armis abftinucrint. [ibid. ]
i Romam venit eodem tempore, Vari pcrmiifu , judxorum legatio , poftulans ut ei» liceat
;fuis legibus vivere : crintque legati 50. quibus aderant Judxorum Regnum inculcnuum plus
quam odo millia. Cumque Cxlar cpnvocallec in xdem Apollinis magno lumptu a fe extm-j
dam concilium amicorum Se primariorum civium s vcnciusit eo legati , pioicqucntc Judxo-,
nim turba, & Archelaus cum amicosum comitatu. Aderat Se Philippus e Syria Vaii hortatu'
veniens, tum ut fratris advocatum ageret , cui Varus bene cupiebat, tum ut ih divilionc regni
Herodiani ad ipfum quoque rediret pars aliqua. Data igitur Judxorum legatis dicendi copia
ab accularionc Herodis Se Archelai illi exorli , poftulabanc demum ut mutata Rcipublicx forma j
ptifthac fine regibus agerent , Se contributi provinrix Syrix , Romanis paterent potcftaribus.j
.Quibus cum pro Herode mortuo Se prxfcnrc Archelao Nicolaus Damalccnus rclpondillct
|Cxlar dimifit concilium. [ibid. ]
Poft paucos deinde dies Archelaum Cxfar non quidem Regem declaravit , fcd dimidia parte
ditionis qux Herodis fuerat ei concefsa Ectutcham cum conllituit $ regnum quoque pollicitus ,
fi virtutem exhiberet regno convenientem. Obtigit verb illi Judxa Se Iduinxa , prxtcrque
has Samaria ; cui ex authoriutc Cxfaris tributorum quarta pars rcmiila cft , eo quod exterit
[tumultuantibus foli quieti manferant in officio. In ejus ditione comprehendebantur urbes ,
jStratonis turris, Sebaftc, Joppe, Hicrofolyma. rum Gazam, Gadara & Hippon Grxcanici
!indituri urbes Cxlar ob id leparatas k regni terminis Syrix contribuit. Sexcenta autem talenta
!quotannis redibant e fua ditione ad Archelaum. [Id. ibid. c*f. ij.l
1 Alterum ditionis Herodianx dimidium in alios duo» Herodis filios Cxfar partiens cft. He-
rodi Antipx Galilxa cedit. Se Perxa (fertililfima trans Jordanem inter duos lacus, Tiberia-
' dis & A (phaltitcn, rcgiuncula: ) quarum annui reditus erant 200 talcnra. Philippo Batanxa
cum Trachonitide , Se Auranitis cum parte quadam Zenodori ( ut vocabant ) domus 1
:♦ live ditionis, (non ea qux Abilenx Tetrarchiam continebar ) Lyfanix cuidam datam fuille,
!cx Luci. 111. 9. conflat i* qux pendebant annua talenta 100. Salomx autem prxtcr kg.tu.
a fiatre urbes Jamniam, Azotnm & Phaiaclrda , rgentique quingenta millia , Cxfar largitus'
•- • V- •.
Digitized by Google
FoickIi ic zn
lulan». Chnlt
/MPER. RJOM CASABJJM. 573
Anno Amoi 8'
[eft in Alcalonc palatium : percipicbarquc ex fubjetlis libi locis 60 talenta annua , habitans in
iditione Archelai. Reddita fune etiam citeris regis cognatis legata, ita ut Terta mento caverat.
Dux deinde ejus filix virgines , prxter relidla libi 1 patre accepere ex Cxfaris munificentia 150
lignati argenti millia , & elocatx funt Phcrorx filiis. Quin 8c totum regis legatum , rjoo ta-
lentorum xftumrionc , ceflic iplius filiis : paucis aliquot valis fibi retentis , non tam ob pre-
tium charis , quam ob amici memoriam. (Id. ifnd. )
Ita gentem coerdcam liberi Herodis tripartito rexere: inquit tacitus , Hiftorix libro j.
cap. 9. Cui addendus & Strabo : dc liberis cjufdein, in libro 16. (pag. 76f.) ita feribens. Do
filiis altos ipfe , ut torum impetitus inftdiit, intertmtt : alios meriens , adfign.it a cuique portione,
fucceffores reliquit. Cafar & Herodis filias , & forarem Satomen , CT Ber enicem Sal ames filiam,
honore profecutut ejf.
Juvenis quidam jfudxus plcbcius , educatus Sidone apud quendam Romani civis libertam ,
Alexandrum Herodis filium dc lacie referens , mentitur (e illum cfle, qui i fupplicio , cum
fratre Arirtobulo , curtodis cujufd.tm beneficio (ervatus fit : ut id mcnrirccur indudtis i vafro
quodam importorc rerum omnium regix Hctodis gnaro. Hu|us technis & dolis inftrudhis ,
quum Cretam appulillct , quocquor Jtidxorum venerum in ejus colloquium , omnibus rem per-
(uaftc : de auditis ab cis pecunia rrajccir in Melum infulam , ubi magnam pectini* vim adeptus
crt prxtextu regix profapix. Et jam (peram recepturum fir paternum principatum , Rumam
properavit» luis hoipitibus deducentibus. Cumque adnavigafict Puteolos , ibi quoque £ deceptis
Judzis fimili favore exceptus dl : Romamque advenienti univerfa Judxorum illic agentium
multitudo pio fida ert obviam. Id nbi allatum crt ad Cxfitrcm , Ccladum unum i fuis libertis
familiariter oliin ver fatum cum adolcfccntibus 1II6 mifit, jutfiim ut Alexandrum in conlpedum
fuum adduceret: quod ille fecit, nihilo in dignofeendo aliis fagacior. Non tamen fefellit Cx-
farem : qui Pfcud- Alexandrum iftum impolturam latentem in remigum ordinem allegit,
quod cjTcc valido corpore ; eum verb qui ad hxc audenda illum irapulctat necavit. ((°fepb.
lib. 17. cap. 14. )
Archelaus ctlinardu in Judxam reverfus , Joazaro Boethi filio ( vel ex Simone filio nepoti )
Pontificatum abrogavit , infimulato quod (editiofis conlenfificc : camquc dignitatem in Eleaza-
rum illius fratrem collocavit. ( Id. ibid. cap. 1 j. )
Atiguftus , Confulatu decimo tertia fufecpto , Lucium filium in forum deduxit. ( Suttan. in ■
Oclavie , cap. a 6. ) iifdem illi datis honoribus , qui in fratrem Caium ante triennium fuerant j
collati. Quorum & nummi tellcs funt, in quibus effigies Caii 8c Lucii cum clypeis & hailis
cernuntur, hic inferiptione adpofita. C. L. C Ai S ARES. AVGVSTI. F. COS. DES.
PRINC. JWENT.
| In eodem Confulatu fuo XIII. fexagenot denarios plebi , qua tum frumentum publicum ateipie-
bat , fcdcdillc, ipfe in monumento Ancyrano indicat : addens, ea millia hominum paulle plura
' quam ducenta tuifie. Quod ipfum etiam in Excerptis ex Dione , apud Xiphilinum habetur : nili
'qubdpro 60 denariis ( quos drachmas Grxci reddunt ) Latinus interpres 140 denarios , nefeio
qua incogicantia , repoiuerit.
Magmricentilfimis gladiatorii muneris naumachixque fpedaculis Augufhis , fe & Gallo Cani-
nio ConfuJibus, dedicato Martis templo, animos ocniofque populi Romani replevit. [ freU.
Patercul. lib. l. cap. 100. cum Hieronymo , in Chronice. 3 Spectaculis exhibitis, aquam in circum
Flaminium induxit ; in qua } 6. crocodili funt concifi. [ Xifhilin. ex Dione. ]
Navale verb ibi exhibuit prxlitim, circa Tiberim cavato folo , in quo poitea Cxfarcum nemus
erat. [Suatan. in OSavie , cap. 4?.] cujus loci excavati longitudo 1800 pedum fuit, latitudo
ioo. in quo }o tortratx naves & triicmcs plurimx, prxter minora navigia , inter fe conflixc-
tum : ut in rerum (iiarum Breviario , lapidi Ancyrano infculpto, ipfe Augurtus indicat. Hujus
naumachix, ur nuperrime editx, in libro Artis fux primo ita meminit Ovidius.
S£ujd medo , ciun belli navatis imagine Cafar
Perfidas induxit Ctcrepidafque rates ?
Nempe ab utroque mari juvenes , ab utroque puella
Venire j atque ingens orbis in urbe fuit.
Ejufinodi ludicris vacanti Romx Atigurto, in Oriente ab Armeniis negotium datum crt, Eos
in hoc unum fervituris genu» Pompeius allucvcrat , ut re&ores a Romanis acciperent. Sed jam
Aruvafdcm five Artnbazem , co jute regem ab Atigurto ipfis impofirum , non fine Romanorum
clade dejecerunt ; Tigrane ia locum ejus fubrtitnto. Ad hanc verb defeCbonem tuendam , Par-
thos in auxilium advocarunt : atque iu , fc ad cos fubrr.ihente Armenia , Phraates dclcifccns i
focictatc Romana adjecit Armcnix manum. [ Florus , lib. 4. cap. 11. rdieius Patercul. lib. 2.
cap. 100. 'tacitus , Annal. lib. 1. cap. j. Die, tn Zonarii & Excerptis i Fulv. Vrfine edit, legat.
$9. Sextus Bufui , in Breviarie. 1
Caium & Lucium teneros adnuc ad curam Reipublicx Auguftus admovit ; & Confulcs defi-
gnatos circum provincias excrcitufquc dimifit. [ Sueten. m Ouav. cap. 64. ] Unde & Caium pro- I
vincio* ad fidendum obiiffe , in Velleio Paterculo [//4. 1. cap. 101. J legimus, ubi ad fedandum, 1
Beatus Rhenanus legendam fenfic i ad vifendum , Julius Lipfius. cujus veriorem hic elle emen-
dationem , locus ifle Dionis , in Excerptis ab Hcnr. Valefio editis , [png.66$.j oftendic. „ Caius
„ Cafar legiones qnx ad iftrum caftra habebant , pacis more obiens (pedavir. Bellum enim
„ nullum ab eo geilum : non quod nullum bellum ingruefet ; fcd quia ipfe quidem in fumma
n pace ac fecuritaie principatus arres difeebat , belli autem difctimina aliis mandabantur.
Romx eo ipCb anno quo gladiatorii muneris naumachixquc fpc&acuh D. Auguftus exhibuit,
fixda dnrtu memoriaque horrenda in ipfios domo trmpcllas erupit. Quippe hlia ejus Julia ,
J. Vfferii Annal. Pars pofl.
C ccc
rciwdi
s74 JE T ASM U N D T VI I.
ner omnia canti parentis ac viri nnmctnor , nihil quod fecere aur pari turpiter pofTet femina
luxuria & libidine infeAum reliquit : raaguicudincmquc fortun* fu* peccandi licciuia me-
tiebatur , quidquid libercc pro licito judicans. ( r'e/iei. Pdtercml. Iit. 1. cap. 100. ) eri lalcivi*
progrclla , ut* in ipfo etiam foro Se roftris no&urnas comcflarioncs & compotationes ageret;
ad Supra locis illis abula ex quibus pater legem de adulteriis tulerat. Unde tanti fubitri iri
correptus eft Auguftus, ut h eo intra domus clattftia cohibere ncqnaquim potuerit, fcd publi-
caverit & cum Patribus etiam communicaverit. ( Sene e a , de Beneficiis , Ut. 6. cap. jx. Dio , in
Xiphilint epitome, er excerptu 1'alefit , pag. 66 J. ) Sed abfens, ac libello per quellorem recita-
to , notam lenatui rcra fecit : abllmuitquc congrcflu Iwminum diu prar pudore 1 de necanda
etiam filia deliberans. ( Stuton. in Oiiavio , cap. 6j.) In Pandatariam demum Campamar infu-
lam relegata eft: ultro eam in exilium matre Scribonia comitante. ( Fellei. Pdtercml. & Dio.
mt fuprd.) qu* eodem quo ipfam pcpercrar die i Ceferc repudiata fuerat ; L. Marcio 8t C.
Sabino Conlulib. ( Dio , Ut. +8. c.tp. 177.) anno videlicet Juliane Periodi 467*. Ut »8. arta-
tu annum hoc tempore Julia egerit: qua xtate minorem eam non fuillc, etiam c* Mderotto
intclligimus. (/«1. a. SatunuJ. cap. f.)
Tiberius in Rhodo audiens Juliam uxorem ob libidines atque adulteria damnatam, repu-
diumque ei tuo nomine , ex authoritaic Ausjuffi «milium , quauqulm lanus animo , tamen
officii duxit, quantum in fc effer, exorare filix patrem frequentibus litteris; Se vel utcunque
merite, qtiicquid unquam dono dcJitlct, concedentem. ( Surton. in Tiberio, cap. 11. )
40CJ
Quum Armenios defcciffe intcllcxiiret Auguftus , Se i Parthis dic adjuto s ; ea re dolens, quid
ageret ambigebat. Nec enim ipfc propter feuc&utcm bellum gerere potefar; Se Tiberius jam
fcccircrat , nec alium ex potentioribus mittere audebat : Caius vero iSf Lucius adolcfcentes de
rerum imperiti erant. Verum urgente rieccflkatc , Caium delegit , poteftarc Proconfulari Se
uxore data , ut ea quoque re dignius qus augeretur , de confiliariis adjumftis. ( Zoetdr. ex Dione.)
Uxorem vero illi Lolliam Paulinam dedit. {Sueivn. in Cldmdio, cap. t6.) vel filiam vel neptem
Marci Lollii. {Pii». lib. 9. cap. J f. Solin. cdp. jy.) quem remorem, de veluti moderatorem ju-
vent* Caii e& voluit. ( Fellei. Pdtercml. iit. a. cap. tot. Sneton. in Titerio, cap. ia.)
Quum ad expeditionem hanc ille fc pararet, luam feribebat Ovidimt* in fibro
ejus primo > mentioni naumachia: modo pcradlx ifta lubjiucns.
Ecct parat Cafar domito quod defmtt orbi
Addere : nunc Orient ultime npfier erit.
Parthe dabit prnat Craffi oaudetr fepulti ,
Si ena que bdrbdricat non bene pa/jd manni.
Vitor adefl , prin i, 'que darem profitetur in annm ,
hdUqae non fuero traQat agenda puer.
de paulri prift addens:
Amfpiciu annifque pttrit pmer arma movebit i
Et vincei annis aufpiciifpoe patrii.
Tale rmdimentHm tanto fub nomine debet i
Mune juvenum princeps, deinde future fenum.
Qui in futuris conjc&andis luud bonus hic Vates, in prxfcnte artatis Caii anno dritgnando non
multum a vero abiit. Pater enim illius Auguftus an.101 undeviginti natm exercitum libi com-
paravit : ut fuo loco ex Ancyrano marmore eft oftcnfum. Et undevigefumem asatis annum in-
grclfiis jam Caius eft, quum ad bellum Armeniacum de Parthicum (e pararet; pari cum patre
xtate illud deinde adminilltaturus.
Dionylimn , orbis litus rcccntilTimnm authorem , ad commentanda omnia in Orientem prx-
mifit D. Auguftus , ituro in Armeniam ad Parthicas Arabicafque res majore filio: ur apud
Plinium legimus, [lib. 6. cap. 17.] live noriffimus ille Dionyfiut hic fiicrit, cujus Pericgelis
Gr*co caiminc confcripta extari live Dionyfius Diogeni» filius , quem terrarum dimenlionem
edidiffe , in primo Peripli fui libro Marcianus Heracleota lignihexr.
Caium Cefarem Armeniam obtinuiffc, Tacitus; [Annat, lib. 1. cap. ;.<$■ /#*.,. eap. 48.]
in Syriam nudum , Vcllcius Paterculus; [Itb. 2. cap. 101.J Orienti prxpofitum . Suetonius; [in
Tiberio . cap. ia.] ad ordinandas */£?>/>« Syriasjue provincias ab Augufto miffiim fuifle fcnbit
Orofius* [lib. 7. cap. 5. ] Jub* regis de Arabica expeditione ad cunJem Caium feripta volu-
mina, in fine capituli 17. libri 6. citat Plinius: in fcqilcnri tamen capite addens , Caium ipfum
profpexifje tantum Arabiam , nullam in eam expeditionem fccillc.
De apparatu Caii bellico ad batharos ntmeio perlato Phraates Parthorum rnc ad Augnftum
milit : apologia pro his qiur gefta fiicrant fe<fta , j«ccm poftulans. Cui per littera» refpondens
Auguftus . Armenia ccdcie cum juflir. Tigranes verri Armenius Icgitioncm tunc ad eum nullam
milit. [Dio. legat. J9. m Excerpt. ab Vrfino edit.] ........ „
Tiberius tranfeclo ttibunitix poteftatis tempore, conteHus tandem mhil aliud feceffii dr-
viulle lc quam imulationis cum Caio Lucioque fufpicioncm , petiit ut fibi fccuro jam ab h .c
parte , corroboratis his de fecundam locum fecilc curantibus , permitteretur revifere necelTicudi-
ne», quarum defiderio reneretur. Sed neque impetravit : ulrroque ctum admonitu» eft , dimit-
teret omnem curam fuoriun, quos tam cupidi reliquiflct. [Suriet, in Tiberio , eap. it.]
Kemanllt ergo Rhodi contra voluntarem : vix per matrem conlecutus, ur a.1 velandam igno-
miniam qualifegatu» ab Augufto abdlct. Neque privatum mo«ri, fcd etiam obnoxium de t-e-
pidum tunc egit; mediterraneis agris abditus, dt pt«ctnavigancium vitans officia. [ Id. tbid.
^Ca,o jJ bellum Armeniacum profrdo , Tiberius Chium trajiciens adolcfccntem ftudiose
IU
1MPER. COSAR
RO M. Caio
coluit i purgando fufpicioncs , & non ipli uncum UM.
fcd etiam comitibus f7f'Ezz2
ejus Te Uibmittcndo , '
[Xiphii tn. & Zenar.tx Diont. ] licit Tiberio, ut folct , adulatus hic Vetitius , Caium illi om-
nem honorem, ut fuperiori, habuidc fcripfcrir. f lib. a. cap. toi.J Non Chium, led Samum Ti-
berium vilendi Caii privigni fui gratia trajecidc, ibique alieniorem cum /ibi fcniillc cx crimina-
tionibus M. Lollii, feribit Suetonius, [ut fupra cap. ia.1
Sed venit prxterei in fufpicionem Tiberius per quofdam ocncficfi fui centuriones , 1 commeatu
caftra petentes , mandata ad complures dedide ambigua , 8c qux rentarc fingulortim animos ad
novas res viderentur. Dc qua (ufpicionc certior ab Augufto fadus , non ceffovit cJflagirarc
aliquem , cujusliber ordinis , cuftodcm fodis , arque didis fuis. Equi quoque , & armorum fo-
dicas exercitationes omifit i redegitque fc, depolito patrio habitu , ad pallium Sc crepidas: atque
in tali (latu biennio fere Rhodi permanlit , contemptior in dies, & invilior. [ Suetonius in
ITiber, cap. X i . ^
CafUs Judxam prarrvehens , apud Hicroiblymam fttpplicarc comempftt : Quod Auguftus obi
(eoOrofiut , lib. 7. cap. 3. ex Algypto Caium venientem fines Palxltinx prarc ri ilc ad ens.
Iper cum comperit, ur prudenter fodum collaudavit. Refert hoc Suetonius, in ORavio, cap.93 . Sc er
( * Alia verb Augufli mens perfpicttur , ex Philone , in Ixfat. a d Caium. * )
In Syriam inde venientem Caium, nihil prarclari gcflilfe, ex Dione refert Zonaras. Tam va-
tie ibi fcgefliflc, ut nec laudaturum magna , nec vituperaturum mediocris materia deficiat ■, ait
; Vcllcius Paterculus, [lib. 1. cap. 10 1. ] Per majeftarcm tamen Romani nominis focile cum cun-
>da (edavide , Sextus Rufus in fuo affirmat Breviario.
- Quirinius Romam reverfus , conjugem duxir generofiilimam fcxminam Lepidam i dcftinautm
|aliquando Lucio Grftri uxorem , atque Augufto nurum. Quam tamen pofl vigefimum annum
( M. Valerio Mella Ia 6t M. Aurelio Cotta Confulib. anno Per. Julian. 4733.) ille dimidam i
matrimonio veneni olim in fc comparati arguebat. [Suetonius in Tiberio f cap. 49. cum Tacito ,
lib. 3. Annat, cap. ai. & 1 3.]
Cfim Auguftus in fiiperius commemoratis litteris Phraatem (impliciter compcllailet , regio
titulo non appofito ; adeb ille nihil eft territus , ut referibens fnpcrbd , (ibi ipli Regis regum
titulo dato, Auguftum cantum Cxfaris vocabulo affecerit. [Dio, in Xiphilino , & legat. 39.
ab ZJrfino edit, j Poftquam vero Caium in Syriam advenide audidet , ac res domi odio fui
conturbatas fufpicarctur , ca conditione, uc Armeniam millam faceret, in gratiam rediit. [Xi-
philin. ex Dione. ] Unde , ut in libro 7* Eutropii , Auguftus Armeniam 4 Parthis rtctptjfe ; ita
in F.ufebiano Chronico ( ad hunc annum ) Cuius Cafar amicitiam cum Parthis fecijje legitur.
Quum Artabazes ( five Artavafdes ) morbo extindus edet , Tigranes dona roilit Augufto ,
velut adverfario de medio fublato: tituloque regio litteris haud inferipto, regnum abeo petiit.
Auguftus his addudns, & bellum prxrcrca Parthicum veritus, tum ea munera accepit, tum
bona cum fpe Tigranem in Syriam ad Caium proficifci judit. Iu Dio i in Excerpris legatio-
num , i Fulvio Urlino ediris. Armenios , q:ti tunc temporis validiores erant Parthit , dedidi/je
fr Caio , dicit Sexrus Rufus in Breviario. Et, fi Jomandcm hic audire libeat: Armenii cum
Parthis commixti , per C. Caftrtm nepotem Augufli ocyits fuperantur. Armenii fi qui dem , utilius
rati Romanorum amicitie reconciliari & proprias fedes incolere , spuam cum Parthis conjungi &
fedes perdere , & Romsmos infefles habere.
4004 7T7Ri€ vulgatis Chrillianxf cujus nunc annnm 1711. ( iC<f 1. Juxta Edit. Londin. ) numera- 4714 I
xXLmtts, annus primus hic incipit: quo Cajus Cxfor, vigefimum artaris annum agens, quinquennio
pollutum in forum eft addudus , Coofulatum in Orienrc iniit i quemadmodum cx marmorea
tabula Neapolitana & Anagnina , in Annalibus fuis , oftendit Pighiut.
Hoc etiam anno Tiberius Rhodi fpteie Jeceflut exui em egit. Ita enim dc co re£W ccnfuit Ta-
citus. [Annat, lib. 1. cap. 4.] Unde in familiari quodam convivio mentione ejus orr3 > exririt
qui Caio polliceretur confeftitn fe , fi juberet , Rhodam navigaturum , caputquc exutis relatu-
rum. Quo prxeipue , non jam metu , fed difcriminc , coadtis Tiberius eft, tam fuis qtiim ma-
ttis Liviar
( ) impenfifiimis precibus reditum cxpoftulare. Sed deftinarum Augufto erat, nihil fo-
per ei re nifi ex voluntate Caii ftatucrc. [Sueton. in Tiberio, cap. 13.]
Quum Auguftus, exado anno fuo climaderico , natalem fuum 64. celebraret IX. Kalcnd.
Odobr. hanc ad Caium fcripfit epiftolam. Have , ni Coi, meus ocellut jucundijfimut ; quem
femper medius fidius defidero tfuum a me abes : fed precipue diebus talibus , qualis efl hodiernus ,
oculi mei requirunt meum Caium i quem , ubicumque hoc die fuifli , fpero Usum (jr bene valentem
celtbraffe quartum & fex age fimum natalem meum. Nam , ut vides , uKifauxtip* communem /inio-
rum omnium tertium & fexage firmem eva fimus. Deos aurem oro , ut , quantum mihi fuperefl tem-
poris , id falvu vobis traducere liceat in flatu Reipubtica felicijfimo , **/pay$bwiir vpout fluAx*-
/lationem meam. Ex libro cpiftolaium Auguftt , quas ad Caium Icriplit , hanc nobis con- I
fervavir in lib. ij. Nod. Attic, cap. 7. A. Gellius.
4005 Caius cum rege Parthorum in infula quam amnis Euphrates ambiebar, arquaro utriufquc par-
cit numero, in colloquium coiit: ftanrc cx divetfo hinc Romano, illinc Parthorum exercitu.
Prior Parthus apud Caium in Romanorum ripa , pofterior hic apud Regem in hoftili epulatus
eft. Quod Ipcdaculum fub initia ftipendiorum (uorum , tribuno militum fibi Yifcrc contigide ,
feribit Vflleius Paterculus. [Ilb. 1. cap. ior. ]
Eo tempore Marci Lollii oetfida & plena fiibdoli ac verfuti animi confilia , per Parthum indi-
cata , Can Cxfaris ira evulgavit. [Id. ibid. cap. 101.] Regum enim muneribus & fpoliaris
Orientis regionibus infamato lua illi interdixit amicitia : licet uxor ipfms , hujus Lollii vel filia
vel neptis tunicam cx margaritis lucrata fuiflc dicatur , quadringenties
Cccc ij (cftertium zftimatam.
I. V/feni Annal. Pan 1
c
Anno Awo ,
rn»rti *t*ci*.
'*• ifcai krt-
oftenlior , eo VH
Lollio veroDI
_ MUN
Murtu .
Pii», lib. 9. cap. JET
sy6 ~ AS
55. Solin. cap. J 5 . } Quo Ttberi», cap. 15.^ magis facilis cxoraGUfque
in Tiberium vitricum Caius fuir.^ [ Sun»»,
Mors Lollii imra paucos dies fecuu, tortui ea an voluntaria hicrit , ignorare fe profitetur,
&
!qui tum in iis locis fuit, Vetitius Paterculus 5 licet fumpto veneno cum inreriiMc, Plinius
Cen-
'Solutus, alFcrant. Sed quam hunc .LcdTiilc bruti funt homines ; tam paulo pbft oblide
tulit civitas, virum demerendi s hominibus genitum
1lbrinum in iifdcra provinciis, graviter
quit Vetitius. [lib. x. cap. iot.] C. Mattium, ut videtur. Ceu lbrinum illum, qui Judxorum
Cyicncnl
quir. ium10. &1 AUaiicorum fbggcfUoncm Augufto obtulit; apud /ofephum t libro 16 . Anti-
cap. 1
Quirinius, loco Lollii re£or Caio Calari datus, Tiberium Rhodi agentem coluit : quod poft| 4715 j
M.
mortem illius iu Senatu patefecit ipfc Tiberius; laudatis in fe Quirtnii oificiis , & iucufato
lib.
Lollio , quem authorem Caio Cxfari praviucis 8t dilcordiarum arguebat. [ Tacit. Annat,
cum Rhodi
i. cap. 48.] * In vi lus quoque Tiberio Archelaus Cappadocum Rex fuit/ quod
agentem nullo oflicio coluiflct, quod tamen Archelaus per fupctbiaro Jion omiferat; fcd ab'
intimis Augufti monitus, quia florente CCxlarc; raillbquc ad res Orientis, non tuta Tiberii
amicitia credebatur. [Id. Annat, lib. x. cap. 43.) *
Permittente Caio , revocatus cft Tiberius ; verum fub conditione , ne quam panem ctuamvc
Rripubticx attingeret. [Suete», in Tiberi», cap. t J . ] .
•F ^ntc paucos vero quam revocaretur dies, Aquila, nimquam antea Rhodi con (pedta , tn
culmine domus ejus adedit : & pridie quibn de reditu certior fieret, vefli menta mutanti, cu-|
nica arderp vifa cft. (Id. ibid. cap. 14.) * Erat Tiberius ejus divinationis qux ex afttis ducitur
cim ipfc pcriciflimus , tum Thrafyllura mathematicum in contubernio habebat : qui procul
adventare navim videns, qua: nuntium reditus i Livia & Augufto vehehar , gaudium afferri
affirmabat ; cum quidem illum durius Se contra prrdidka cadentibus rebus, ut JaMum Se fecrc-
torum r emere coulcium . eo ipfb momento dura (patiatur uni , prxcipicarc ia mare deftinaflet.
[ Id. ibid. Xipbilin. ex Dione. J
Tiberim igitur feptem annos Rhodi motitas , odhvo pofl feceflum anno , Publio Vinido
Confulc , Lucio & Caio adhuc viventibus, in patriam rediit. [ Sue toti, ut fupr. fellei. Pater-
cut. lib. x. cap. 99. & io}*] Romam vero reverfus, dcdudlo in forum filio Drulo, flarim e
Carinis ac Pompejana domo Efquilias in hortos Mxcenatts tranfinigravit : totumqne fe ad
quietem contulit , privata modb officia obiens , ac publicorum munerum expers. [ Suete», ut
fupr. cap. If.]
Lucius deinde ad Hifpanicnles profcihmis exercitus , Maflilix inglorius repentino morbo
cxrmftus cft, ante frattis Caii mortem duodeviginti menfibus. [ Ftorut , lib. 4. cap. ult. Vetlei.
Paterent. Ub. x. cap. tot. Tacit. Annat, lib. t. cap. 3. Suet en. ia Ollavio , cap. C$. Zonar.
ex Di»ne. ]
Poft Lucii mortem, Auguftus Tiberium adoptare voluit: fcd ille, Caii invidiam veritus, ve-
hementer repugnabat. [fellei. Patercul. lib. x. cap. 10J.]
|4ootf I Armeniam ingredi» Caius, prima parte introitus profpcr^ geflit: mox Addo vel Adduus ,’|47itf j
1 ( Ador etiam apud Strabonem didi» ) Artagerarum prxfcdus cafteUiun illud ad defectionem
perduxit : 3t Caium ad moenia pcllcdum , unquam arcani aliquid di&urus , vulneravit. Cela-
ris autem duces diuturna oppugnatione id ceperunt, murofquc dejecerunt. [Id. ibid. cap. iot,
Strabe, lib. u. pa 1». jzj>. Zonar. ex Dione.]
Apiid Florum, [Ub. 4. cap. «/r.} ita hiftoria hxc narrata legitur. Domnes , quem rex Ar
laxatis prxfcccrat, (imulam proditione, adoreus Caium intentum libello, quem ut thefauro-
rum rationes continentem iplc porrexerat. Srri&us , (ed recreatus ex vulnere in tempus. Carte-
ritm barbarus undique infeflo exercitu opprelfi», gladio flepyra, in quam fe percudas jmmifit,
luperftiti etiaranum CxUri farisfecit. Florum quoque fecutus cft Sextus Rufus io Breviario. Sedi
quaii de Parthis hic ageretur, non de Armeniis, irapottunc attexit; Parthos ad fatisfatHenetn '
tam audacis admijft , ob fidet tunc primum Oilavtano Ctfari dedite, er erepta fub Craffo figna
reiulijfe. per errorem ea omnia ad Wic Caii ( Claudii 8e hic & apud jornandem , & in Latino-
rum illo feripto quod in Grxcun» fiiom Chronicon rTanftulit Georgius Syncellus , pecperim
.appellati) hifloriam referens, quae de Parthis uno complexu, temporum ratione nulla habita,
!fcripfcrat Suetonius in Odayi.o , cap. a I. Parthi & Armeniam vindicanti ( O&avio ) /oditi
' et [fentnt : CT fig»a militaria , qua M. Craffe & M. Antoni» ademerant , repofeemi reddiderunt ;
obfidifyut infuper obtulerunt.
Ariobarzanem origine Medum , ob infignetn corporis formam Se preciarum animum , vo-
lentibus Armeniis Caius prxfccit. [ Tacit. Anna!, lib. 1. cap. 4.]
Caius ex vulnere , ut corpi» mimis habile, ita animum mimis utilem rdpublicx habere ctrpit.
Nec defuit convcrfatio hominum vitia ejus ailnitationc alentium : per qu* cb du&us cft , utj
in ultimo ac remotiflimo terrarum orbis angulo confcncfccrc , tjuim Romam regredi mallet.
[ fellei. Patercul. lib. 1. cap. 101.] Nam & parum firmi valetudine, 8c dUfolutiore ingenio,
hebebor jam faihis , poftulavit ut privatam (ibi vitam licerer agere. Quod Auguftus xgerrime
ferens , cum hortatus cft , ut in Italiam reverfus , quod vellet agerer. [ Zonar. ex Dtone. }
Diu reluctatus , invitufque revetfurus in Italiam, nave oneraria in Lyciam advctftus , in urbe
Limyri inorbo obiit. [Id. & feli. Patercul. ut fupr.] Remeantem Armenia, 8c vulnere in-
validum , intcriiile notat Tacitus. [Annal. lib. 1. cap. 3. J Reverfum in Siriam ex vulnere
obiifle, Sextus Rufus aderit. Verum in Lycia dic dchmdtum , cum Dione & fellei» (qui tri-|
buniis militum fub Caio ipfo tunc militabat) confirmat Suetonius, [in OSavio, cap. 6j.J
Caii mortem graviflune Auguftus tulit: per codicillos etiam de Atinio Pollione queftus
- - — qubd
1MPEI{. K° M C^S ARjfM. 577
• quod in tam magno & recenti lu^hi fuo homo chariflimus frbi pleo» convivio cwwflcr. Cui
|rcfcripfic Pollio. E» ctnuvi quo Atrrium fidum umifi. Qms exigeret majorem ub amico dulerem,
quutn 4 putre i Refert M. S#n/« , in libri Controvcrlurum 4. Ptocemio.
Corpora' Caii & Lucii i tribunis militum , ac cujufijue civitatis decurionibus Romam appor-
tata Anu * parmxqac 8c hait* , quas ab equitibus , quum ex ephebis cxcdlcrunt , acceperam
aureas , ( vel argenteas potius ; ut fno loco , ex Ancjrrano monumento eft oftenfum ) io Curia
fufpcnlir. ( Xiphrlin. ex Dione. ] Elii enim Hamr Uve Emefr in Syria C. Cufurit epitupbutm Grt-
ctt tburulltribus inferiptum Jegi , m libro fecundo Obfcrvationucn fu aram referat Belloniur.
Roma; tamen olla illius die condira , hoc nftendit cpir-iphium , quod ibi ante templum Apo-
ilolorum retro Minervam cernitur. OSSA C. CAISARIS AVGVSTI F. PRINCIPIS
JVVENTVTIS. ( fafcrifrt. Gruter. pug. CCXXXV. 4.) Ambos tero fratres dolo no-
vere* Livi* [aiHnini ad imperium filio fuo Tiberio parantis ] (ablatos foifle , fufpicio erat.
[ Tueit, Annui, lib. 1. cup. j . (fi Zonar, ex Dient. ]
Atiguftus i populo Dominia appel litus- , nomen illud non modb non admifit , fed etiam edi-
dio prohibuir. [XiphUin. (fi Zonur. ex Dient \ cum Suetam» in Oilavie , eup, J}.]
Tertio principatus decennio ad finem Jam accedente , in quartum decennium , quali coadhis ,
imperium liifccpir. Qui nunc manlbetior , ac fegnior ad Senatores exafpcrandos contra fc fadtus,
nolebat qucnqtum eorum amplius offendere. [ XiphUin. ex Dione. ]
AugulUts tribunitix potcftaiis conlbrtioncm Tiberio Neroni conlbtuit , multum eo oim domi
tum in Senatu iccnfante. [Veliti. Putere, Ub. a. c.tp. 10$. ] Datam illi rribunitiam poteftacem in
quinqucnniiim.dictt
. rfuperrtuo
n Suetonius; [in 'Tiberio, cup. iit. ] in decennium, Dio. [ lib.f j. pug. f jtf.Jta]
Tcrtio dic intercalari , qui “Romanorum ** lacetJotum
• vitio
■ * accreverat , in • hujus an-
ni naenfc Februario ointlTo, Kalendarium Julianum integritati Tu* eft reftitutum. Deinceps
vero unum diem fecundum ordinationem Oriaris qainto quoque incipiente anno intercalari
Auguftus
o rt ~Pontifex ^ julfit
,*’t: 9c omnem hunc ordinem ance tabui* ad serenum cuftodiam inci-
fionc mandavit. [ Macreb. l$b, 1. Sutumul. cup. 14. fin. ] Er qua difcipHnl
omni umempofte tem-
i nda-
potum rario fundata eft. [Solrn. eup. $.] quippe qu* pof*
rii anfso abhinc IJ79- iGregorio XIII. Pontifice fa&am _ bc , ufque ^ad.1 muta tion Kale
w conftantcT cft obfervata. Tantbm ne
qu* nono quoque dic “ ineunte 1 Romanis
~ celebrabamur , in Kalcndas Januarias
nundinz,
inciderent ,- dies una in fine przccdenris anni fiepe intercalata eft praeter confuctudincm , Sc ex
fcq nente an 110 eadem vicillim exempta, ut tempus ad Julii Celaris ordinationem competeret,
c videndus Dio, lib.qS.pug. $77 .& tib. 6o.pug. 681.
Poli quinquennium filiam fuam Juliam ex infula in concinentem , lenioribufque piulb con-
ronibus , Augulhis rrandulic : nam ut omninb revocarer , exorari nullo modo potuit j depre-
nti Cepe populo Roiiuno 8c pertinacius inllami , tales filias talefque conjuges pro concione
ipreCatUS. (Sneton. in Ocluvio , cup. <fj. ]
i£lio Cato & Sentio [Saturnino ] Confulib. V. Kalendas Julias , Tiberium Neronem Augo-
is adoptavit ( Vellet \ Puter cui. Ubi 1. eup. ioj. J Rcipiiblicx causa adoptare Ic eum pro con-
jnc,- jurans. [ Id. ibiA. cup. 10*. eum Suetonio , in Tiberio, cup. ii. J Adoptatus etiam eadem
t Marcus Agrippa cft , Caii 8e Lucii frater ; quem poft mortem Agripp* Julia enixa erat.
Veli. Putere »1. ibid. Sue>o*. nr Jnpr.cup . rj. ] Vciirus etiam Anguftus , nc Tiberius aliquando
limo clarus novas ad res confurgeret ; ante adoptionem ipiiim coegit Germanicum Druli fra-
s fui filium adoptare , qoanquim ipfc Tiberius natum habuiilet filium. [ D o , lib. j j. pug.
6, j J7. cum Suetonio , tn %btr cup. 1 j. (fi Tucito , lib. I. Annui, cup, j.J
Protinus ab adoptione In Germaniam miftus cft Tiberius : cum quo prartvftm equitum mali-
Google
Jfg
Circa nofteum 'jtT ASroenlts Cillcvi
Novembrem» MUND I7- carpit T7Z
Judaici die lo. annas regni Archelai:
Jg|
{ quod enim abnerehiem Auguftus , Jud*i refnnm vocabam : ) quo , Jofcpho Sacerdoti natu* eft
hlius Matthias ‘Ap%i»ur *# /*W w) ut cx publicis ubulis , in libri de Vita fui ini-
tio retulit Matthix httju» filius FUvuu Jofcfhut hiftoricur, Qui ob hanc ipfam rationem, quod
in libri* Belli Judaici de novem Archelai anm* priis fcripfcTAtin> foronio io libri* Antiquitatum omninb mu-
tandum efle c niluit : decem St anno* in regno, & ariflv Archelai tiibfliruens. Qua
quidem emendatione no n admodum opus erat : quum decimi iHies live cthnarchi* live regni
anni non multos ille dies rouneraverii , fnb finem ejus anni millos in exilium, quo Cumules Ro-
mx fuerant M. d&milim Lcpidu* & I- Arruntius. Sub horum enim Conlnktu , Herodem fata-
\flhtum ( non alium profecU quam hime ipium Archelaum ) i fratribas accufatmm , irent A/pet
'fiuffe rri*t*n*wt ac ferum tyu Milonis tn fuilitum redactam, io libro j y( f*». J «7») author eft Dio.
Cxfar igitur , auditis Archelai accofatoribus 8t ipfius dcfcnlionc , Viennam Galli* in exilium |
eum militi patrimonio ejus 8c thcfiuris fifco adjudicaris. [Jefeph. /ii. i. BtUi , ea». 6. »•. m.
& /ii. -17. Aoitf.\ <ap. nfr . Atque hic ille eft Herodis filius quem in exilio apud Gallos Allo-
broges vitanr exegifle notavit Strabo, [M* N». f*fr 7<»5*)
Auguftus uniauB nepotem fuum M. Agrippam PofUiMBum ( rudem lanc bonarum artium St
robore corpori* ftolide ferocem, nullius tamen Algidi comperturo ) profciipht ; & facultatibus
ejus in xrarium militare relaris , ipfom m Planafum , Cocfic* propinquam infulam , projecit.
[Taefr. Anne/, /ii. i.tep.b Die, /ii. SbfM- ft9, 570.]
Archelai ditione , id eft , Judaea f rribum Judx Sc Benfaminis continente) Smiaria fle Idnireea,
in provinriz fotmatn redatta & Syrie attributa , Quinniu* i Orfare Svrir Prarfes miftus i ut
meatouquc Syria cenitim ageret . JuJxoruni facultates xftiroartt, ArchcJai domwm venderer, &
pecunias ejus irt poteftatem Fuaro redigerer. ( Jefepb. i>, fae Utri 17. & initio 18. )
Judxi , taroctU primum .xyr ferient mentionem dderiptionis , ptrfiiadcnte tamen Pontifice
Joazaro- Boeti* filio (qui vel ab Archelao rcftitntus , vel co abfente Pontificatum ipfit repetiit )
non lutu -relufiari pertinaciter , led fe ccnlcri pali» fune. ( Id./ib, iS-cap. 1.)
Hujtis delaipewnis tempore Ja-ias Gaiilxus exortus , avertit populum multum poft fe : fed
j&ille periit , 8t omnes qui aUcnfi fuerant ei difpcrfi funt ; ut inquit Gamaiicl , A€L V. }7.
Quem Judam fefepbut , in 18. Antiquitatum libri capite I. Guu/anitem cognominat, At ortum
ex opido Gamala fuille dicit : alibi veto GaUtaum cum Gamalicle apfdlat , & agente Judx*
centum Quirimo ad deficiendum i Romanis populum foliciuvdlc fesibir. (/ii. 1». cap. 1. &
iit. XO. CMp, }*. ) '
Hic, «dpmfb» fibi Phari Geo Saddoco, folicitabat »d dcfcttioocin populos i cenfum nihil aliud
quam mamfeftam fcrvituiis profclfioncm efle di&irans, & univerfam gentem ad taendaro liber-
tatem «Jlxxians- Fote enim ut re bene gcfta fortunis fui* frtnntur feliciter , fle confirmati
in caram pofleflione laudem quoque fibi parem fonicudinis: nec fijeraodum auxilium coele-
ilis numinis, oili ipfi quoqnc rebus fui* confubnt. Accipiebantur h*c pronis vulgi auribus,
ita uc accenderentur ad audendum aliquid. Atque ita dici vix poteft qiunmm hi viri totam gen-
tem conturbaverint i dura omnia mifccnt czdibus & latrociniis , proroifatiique nullo amicorum
aut inimicorum refpc&u pr «dationibus , flr Hifigmum virorum cxdibu» : ptztexru quidem propu-
gnanda: libertatis public* , fcd re vera privatorum lucrorum Audio. Harum omnium calamita-
tum Jud.iv fle Saddocus authores fiicre , novitatum cupidos affatim ad 1« contrahentes : quod
non in ptarfens tantum turbavit ccmpublicam , led. futurarum etiam cbdium «stitit Icminanum.
(//«. 18. n/. 1.) \
Tribus antiquis Judaeorum fefHs ( Phari Ceorum, Saddiftrxonan , & Elici iorum ) quartam Ju-
das ifte Gililxus lupcrinduxit : cujus fequaces , in arteris cum Pharifxis confcnrienres , folum
Deum dominum habendum ac principem affirmant ; facilius vel cxquifitiflima panatum genera
laturi , una cum cognatis luis ac duritfimis , quam mortalem aliquem appellaturi dominum.
( Id. /it. 18. atp. x. ) , .
Qnirinius , venditis 8c confifeatis Archebi facultatibus , pcraflaque cenfu , qui incidit it>[
annum abA&iaca visoria J7. ( i pnecedenti* anni Septembre emputm ) cum mota ciTci con-
tra Joazatuin pontificem plebis fcditio , privavit euro hac dignitate, & Aiuamn ( live Annam)
Sethi filium fubftiruit. ( Id.itid. t*p. j. )
Simul cum Qahinio venit Coponius , vir eqacftris otdinis : Jud«* in provinciam jam re-
da&x primus procurator ab Augufto millus. ( Id. itid. & e*p. 1. cum litro a. Bel/i, cap. 7. »f.|
C) qui Procuratorum fuorum «b mifforuna prafcfluram triennii termino pradknvilTc
videtur.
Coponio Judxam adminiftfante , hojut vel fcquentis aori Pafchate , quum (accrdotes (ut in
co fello faccrc mos crac 7 poli mediam noiftctn Templi jamia* apperuillcnr i Suuatkadi quidam
clim ingreffi Hicrofolyma , fparlerunt olb humana per porticus Sc per rosum templum: quo
1 fa&tim eft , ut poflhac faceidotcs (blito diiigcntiorcs cuftodias agerenr. ( fefeph. /it. ig.eap.J.)
Hujus vcio anni Pafchate , Chriftus anno «tatis fu* duodecimo a Joiepho flt Marti Hie-
rofolymam du&us , & perafbs pun feptera diebus azymorum parentibus domum redeuntibus ,
illis infeiis ibi horrens, ac triduo quclitus s inventus eft in Templo, in medio Doliorum lc-
dens , audiens cos, fle interrogans. Et percellebantur omnes qui cum audiebam, fuper intclli-
gentia & rcfponfis ejus. {Lnc.JI. 4>»“47«)
Ddcendit deinde Jcfus cum parentibus Nazaretham : & em cis fubjedoc. (Lite. U. j 1. ) fa-
brilem esun patie artem exercens , St cx iudorc vultus fui comedent panem fuum. Quod illud
civium eji^s Nazarenorum difbim fatis arguit; Hinne hu ejl f*btr, piiut Meri e i (Mare. VI. t.)|
Ovidius T.vnos in Ponto relegatus eft, partim ob vifum inhoneftum aliquem Awgufti adhun,47xa
Anno
Penori .
jr m p EJQ[0 A£ c ^ {(jnrjypi
quem ille nullo modo confpc&um vellet i de quo infortunio , in fecundo Triftium libro ad , lulun,. (■
Auguftum iu ipfum conqucrcntcm legimus.
Cur aliquid vidi f cur noxia lumina feci f
Cur imprudenti cognita culpa mihi efi f
partim ob libros amatorios editos s quod a Sidonio Apollinari Se aliis habetor traditum , & ab
ipfo in eodem Triftiutn libro non obfcure innuitur. Quum vero in Hirtii Se Pan (i Confulatu
natum illum biillc oftenderimus : hoc tempore anuum «tatis 51. egillc illum oportuit. Sed eo
labente anno neglcSo , integrum completorum annorum numerum , in quarti libri Triftium
elegia excrema , ita Poeta propofuic.
Pijlque meos ortus Pifaa vinlfus olivi
jibfiulerat decies pronia vilior eques 1
Cum maris Euxini pofitos ad lava Tomitas
Querere me lafi Principis ira jubet.
hoc eft, ut in lbin carmine (quod in primo ad Tomitas accellu , irarum plenus, adversus dela-
torem fuum , ctbidit ) clarihs ab eo eft cxprclTum ,
Tempus ad hoc lufins mihi jam bis quinque peraliis.
Pifxotum enim quadriennes Olympiadis cum quinquennalibus Romanorum luftris , errore
non exiguo, ille lolct confundere.
In Ponto prinum hycmetn , & cum ea primum exilii annum ( eam enim qu* hanc antecellit
ihyemem in irinerc tranfegerat ) fe cxegillc, in tertii libri Triftium elegi* duodecim* initio, ita
1 Ovidius ligniHcar.
Frigora ;am sephyri minuunt j annoque paralio ,
Longior antiquis vi/a Maotis hyems :
Jmpojitamque fibi qui non bene pertulit Hellen , (Aries fc.)
Tempora nollurnis aqua diurna facit.
Deinde in libri quarti elegia fexta annum exilii (iii fecundum iu defignat.
Vt patrii carro , bis frugibus area trita efi f 47*5 j
Dijiluit nudo pre/fa bis uva pede.
Secundus ab Augufto Procurator in Judxam millus eft Marcus Ambivius. Cujus tcntpbrc
Silome regis Herodis foror vita decedens, Iuli* (vel Livi* Auguftx) Jaronum cum fua
toparchia rcliquir ; 8c fitam in campo Phafaclidcm , ArcheUidcmquc plurimis palmetis confi-
tam, quorum
Terti* in Pomo frudtus erat prxftan cillimus. ( 'fofeph. Ub. 18. cap. j. )
exatt* hycrois , in libri Triftium elegi* 10. exordio, fic Ovidius meminit.
Vt fumus in Ponto , ter frigore conflmt Ifler\
Falli efi Euxini dura ter unda rnaru.
Senatus Populufque Romanus , pollulantc Augufto , ut *quum Tiberio jus in omnibus pro-
vinciis cxcrcitibufque ellct, quam erat ipii, dccrcto complexus eft. ( Fellei, patercul. lib. x. cap.
1*1.) Per Confules etiam cam legem latam dic refert Suetonius , (in Tiber. cap. 11.) ut provin-
cias cum Augufto communiter adminiftrarct Tiberius. Conliilatum verb toto co anno gcftit
Germanicus: quem Auguftus xtate jam gravis Senatui, ut Senatum ipfum Tibctio, feripto
commendavit j ut in hujus anni hiftoria narrat Dia {Ub. j 6. pag. 587.) Res enim ea jam miri ni-
hil habebat: commendari ab Augufto Senatum filio , collega imperii , conforti Tribunitia pote-
flatis ■, ut in l\ Annalium libro (cap. j. ) loquitur Tacitus. Quin Se Cenfor ille tum fadhis. Urbis cu-
ram L. Pifoni commi (ir j quod biduo duabulquc noftibus perpotationem conumullcr apud
ipfum jam Principem • iu in poftrcmp libri 14. capitulo refert Plinius, quem Piloiicm in Urbis
prxfc&ura viginti per annos pariter probatum , Domitio Aenobarbo de A. Vitellio Confulib. id
eft, anno .rrx Chriftianx ji. mortuum die, Se publico funere celebratum, confirmat Tacitus.
( jimsal. lib. 6. cap. 1 1.) Unde colligitur, anno prxfcnti *r* Chriftianx ii*. Tiberium jam Prin-
cipem cxritifte ; toto ante cxcdlum Augufti biennio: idcoquc interprimi Principatus & fcqucn-
tis Monarchia Tiberii initium diftin&ioncm die obfcrvandani.
4016 I Quarum in exilio aOam hycmetn Ovidius, in Ponti libro primo elegia fecunda ad Maximum ,
hiicc verbis commemorat:
Hic me pugnantem cum frigoro , cumque faginis ,
Cumque meo fato , quarta fatigat hyems.
47**
bunitiam potcftatem prorogavit. (Dio, lib. pag. j88.)
Sexto Pompeio Se Sexto Apuleio Confulib. Auguftus fe nuperrime , cum collegi Tiberio ,
Romx tertium fuum cenfum egi Ile , eoque luftro cenla foitlc Romanorum civium capita
41 »n rerum fuarum Breviario , marmori Ancyrano incifo , fignificat. ( Infer. Gruter. pag.
CCXXX.) Errat igitur Eufebius in Chronico fuo capira 9 J 70000. tum inventa fui Ile tradens. Quem
errorem in libro de regnorum ac temporum fuccelEone /ornande t fecurus , alio quoque au-
siorem nobis dedit ; Auguftum tunc omnem orbem , vementis Jefu Chrifti nativitate pacatum ,
cenferi pracepijft fubjiciens: quum tamen in imperii illius annum 42. Domini nativitatem Se 47*7
iplc ibidem cum Eulebio conjecerit.
Cum luftrnro-hoc in campo Martio magna populi frequentia Auguftus conderet, aquila
eum fxpius circumvolavit : tranfgrefsaque in vicinam *dcm , fuper nomen Agripp* ad
primam litteram fcdir. Quo animadverib , vota qu* in proximum luftrum fufeipi mos eft
collegam fuum Tiberium nuncupare jullir. Nam Ic , quanquim conferiptis paratifque jam
.. . tabulis
Digitized by Google
JB t a s mu n d I VII.
ubulis , negavit fufeepturum qox non elfct foluuirus. ( Suet tu. in OQavto , cap. 97. )"
Sub idem tempus litu fulminis ex inferiptione liatur ejus in Capitolio polite prima nomini-
fSo
litera effluxit. Rcfponfum eft i vatibus , centum folos dies poftluc vi&urum , quem numc-
rum C litcra notaret: fututuraqoc ur inter deos referretur , qubd AESAR, id eft, reliqua
pars nominis, Hetnifca lingua Deus vocaretur. ( /d. ibi i. Dit , lib. y<5. pag. 589.)
Interire rerum a (e geftarum indicem confcripiit: quem incidi in xncis tabulis voluit, qux
ante ipfius Mautoleum ftaraeremur. ( Sucton. in Ollavio , cap.ult. Dit , lib. }6.pa». 591.) Cujus
exemplum illud eft, quod Ancyrano marmori, a nobis toties laudato, eft inlculptum : in quo
idcirco fuperius illud luftrum nuperrime ab eo adum legitur.
Atque ita, duobus illis Sextis Confiilibtis (in eodem monumento nominatis,) Anguftus No-
I* in Campania obiit. ( VelleL Patcreul. lib. 1. cap. 12 f. Surron. in Obluvio , cap. 100. 'facit.
Annal. Itb. t . cap. j. & 7. Dit , lib. j 6 . pag. 5 89. ) in domo Se cubiculo , in quo pater ejus 03avius
vitam finivit. ( Suero», ibid. Tacit. ut fupr. cap. 9.) menfis Augufti dic 19. qoo olim primum
Confutatum inierat. ( Sueten . ibid. Dit, ut fupr, pag. J90.)
Exccirum Augufti non prius palim fecit Tiberius , quam Agrippa Pofthumo juvene inter-
empto. Tribnno tamen militum , qui illum occidcrar , renuntianti fa&um ede quod imperaf-
fet j neque imperafte fe , Se redditurum eum Senatui rationem refpondit : invidiam fcilicfr in
prrfcntia vitans. ( Suettn. in Tiberio , cap. 11 , Tacit. Annal. lib. I. cap. fi. Dio, lib.} 7. pag. 60 4.)
Provriifqnc demum aliis qux tempus monebat, fitmtl exceflllle Auguftum , Se rerum potiri Ti-
berium Neronem , fama eadem rulir. {Tacit. ibid. cap. 5.)
Principatum tamen, quamvis neque occupare conicfttm neque agere dubitaflet; diu tamen
recufavit impudentifTimo animo : precantcin Senatum , & procumbentem (ibi ad genua , am-
biguis rcfponfu & callida cunctatione fufpendem. ita ut quidam corim illi exprobraverit :
Ceteros quod polliciti line tarde pra-ftarc, fed ipfum quod prxftcr tatde polliceri. ( Suettn. in
Tiber. cap. 14. cum Telleit Paterculo, lib. 2. cap. 14. Tactio , lib. I. Annal. cap. 7. & Dione , lib.
57. pag. 60 1, 60}.)
Inter novam autem principatum hunc , ut cum Tacitus appellar. ( lib. 1. Annal. cap. 6, 7.) Bc
priorem illmn , quem biennio ance Augufti cxcclTinu Tiberius adeptus fuerat, diferimen hoc
erae: quot? ille ad exercitus & imperii Romani provincias ramum (e extenderer, hic etiam ad
iplatn urbem Dominam ; in qua Tiberio, Cenfiriam 8c Tribuniriam poccftatem tantum obti-
nenti, principuus Auguflalis , jd eft, «vT»r»»1se«ic , & legum poteftate omni foturus, poftea
obtigit. Non enim ita cum Augufto xqualc Tiberius geflit imperium, ut Lucii» Verus cum M.
Antonino Philolupho; qui duo pariter Augufti primi Rempublicam gubernaverunt, quemad-
modum relert Spartianus ( in Hadriano , sA Uio Tero, & At. Aurelio Antonino.) fed Cujufmodi
cum Hadriano Habuit Antoninus Pius, qui ab eo adoptatus, fadus eft Patri & in imperio
proeonliilari (quoad provincias exteras) & in Tribunfoa potcftate ( domi) Collega, ficut i nar-
rat JuHus Capitolinus. Unde & Tiberius, cdidlum quo patres in curiam vocabat, non novi fui
principatus, fed Tribunitix porcftatis prxfcriptionc pofuit fub Augufto acccptx ; prxroriis yeri>
cohortibus lignum ut Imperator dedir. ( Tacit. lib. 1. Annal. cap. 7.)
4018 Pnnnonicx legiones tumultuantes, fubira defedtione Lunx territx , Tiberio fe fubmiferunt.
( Tacit. Ann.t/. hb.i. cap.iS. Dio, lib. 57. pag. 604.) Totalis ea ccliplis, die 27. Septembris , horis
J. poft mediam noftem confpcda fuic: ita ut rn ipfo dcfe&u Luna man£ occiderit.
Apud Ovidtum , libro ponti 4* poft elegiam f. ad Sextum Pompeium hoc anno Confutaram
gerentem, (equitur ad Brutum <*. in qui mortis Se Augufti de F-bii Maximi (quem hoc eodem
anno (ub Tiberio dccelTifle ex Tacito, lib. I. Annal. cap. j. liquet) ille meminit. Quo tempo-
re & quintum exilii annum fe exegillc Se fcxtum tunc tgille ( uude de initio ejus nobis conflat )
hifce vcrfibiu ille indicat.
In Scythia nebit quinquennis Olympias afta rfl ,
lant tentpuf lujhi tranftt in alterius.
quem fextum etiam annum , iri dccimx clegix ad Albinovanum initio , ita comrflcmorat.
Hac mihi Cimmerio bis tertia ducitur aflas
Littore, pellitos tnter utenda Getas.
Sextum deinde hrumx (i qui fepumus exilii annus ducit initium) in elegii 13. ad Carum, 47x8
mentionem hanc injicit.
■ fed me jam , Care , - rnvali
Sexta relegatum bruma fub axe vides.
Ubi Se de Augufti dniSvttoj poema Getica lingua confcripcum a lc hoc tempore fuiile narrat.
Ah putet , er Getico fcripfi fermone libellum ,
Struttaque funi ntjiris barbara verba modis.
Et placui , frat.tr e mihi , cepi que porta
Inter inhumanos nomen habere Getas.
Hcbrxa mulier 1 Satana incurvari carpit , poft annos 18. valetudini 1 Chrifto reftiruta. ( Lue.
XIII. i,-i 6.)
1 A Tiberio Judex procurator milfus in Annii Rufi locum Valerius Gratus, in provincix Ulius
admmitlrjrionc undecim annos exegit. ( Jofeph. lib. 18. cap. j.)
Crerx prxfc&o vita defuntfto , quxftori & adldlori cius infula in reliquum tempus mandata
eft. ( Dio, lib. j7. fag. 61 1.)
Cum Vononem regno Parthico exutum Armenii in regnum accepilfent : minitante Artaba-
no Parthorum Se Medorum rege, * (quem genere Arfacidem , in Media rcgnanrem Paithi
rcjc&o Vpiionc, ab Augufto ad cos priris milio , regem tibi delegerant : ) * Vonones Ivgatia-
Romam
5'*«£
jE T A S MUNDI VII.
Romsin miliis Tiberii opem frultra imploravit. Cumque porentiores Armeniorum Niphatem ac-
cientes (equcrcimxr fadionem Artabani : Vonones , omni fpe regnandi deftitutus , Antio-
chiam cum mgcnji gaza fc recipiens , Syrix prxftdi Cretico Silano fe dedidit. Is refpcdu edu-
cationis qux illi Komx contigerat , hominem apud fc allcrvavit in Syria: cuftodia tamen cir-
cumdedit, manente luxu Se regio nomine. Armeniis autem Orodem uuum e fuis filiis Artaba-
nus regem impofutr. T Jofeph. Ub. 1 8. cap. 3. Tacit. Amat. Ub. i. cap. 4- Suet, in Tibtr. cap. 49. ]
4010 Ovidius poeta in exilio diem obiit, & juxta opidum Tomos fcpclitur. [Hieronym. in Chronico. ]
Tiberius Archelaum Cappadocix regem fibi invifum , qubdipfum Rhodi agentem nullo om-
cio coltilllet , Livix matris lux litteris Romam elidendum curavit. Illa, non diifiroulatis filii
otfcnlionibus , clementiam offerebat , fi ad precandum venirer. Archelaus ignarus doli, vel fi
inrelligerc crederetur vim metuens in Urbem properavit : cxccprufque immiti i Principe, St
mox hdorum criminum in fenarii accufatui cft. ( Tacit. Anati, Ub. 1. cap. 41.) Infimulatus ergo
quafi novis rebus fhiderct , homo non fenedute roodb extremi , fed podagra etiam vehementi
confectus ac delirare creditus , ex ledica. nonnulla in Senatu dideruic ; Se impotem fe animi
- ftmulans , periculum tum evafit. f Dio , Ub. 37 .Mg. 614.) Nihilominus pauli) poft angore, fimul
felitis 8c fenio, viram finiit. Ac inde Cappadocia in provincix formam rcda&a, equitique re-
genda data cft. (id. ibid. Tacit. tu fupr. Suet, in Tiber. cap. 3 7. )
Ejus regni frudibus levari polle ccnrclimx vedigal profelfus Tiberius , ducentefimam in po-
Itcrum ftatuit. ( Tacit. ibid. ) Et ejus metropolim Mazacam , nobililfimam civitatem , Cxfa-
rcam appellari juflit. ( Hieronym. t» Chronico. )
Per iucm tempus Antiocho Commagenorum rege defundo , contentio nata cft inter plc-
bcios Se nobiles : his regnum in provincia* formam redigi pullulantibus , plebe contri cupien-
te fub rege , ut ante , vivere. [ Tacit. at fupr. fofeph. lih. 18. cap. 3. ] Similiter Se Philopatore
Cilicum rege mortuo , tuib.ua clt natio ; plerifque Romanum , aliis tegium imperium cupien-
tibus : Se provincix Syria atque Judxa , felix oneribus , diminucionem tributi orabant. [Tacit.
Annal. Ub. 1. cap. 42. ]
De his Tiberius apud Patres dideretis , pcrfuafit non polle motum Orientem nifi Germanici
lapientia componi. Indeque decreto Parrum per mi lix Germanico funr provincix qux mari di-
viduntur i majore quoque imperio illi dato , quiro his qui forte aut milTu Principis obtine-
renr. [ Id, ibid. cap. 43.] Hac enim rerum Orientis fpccic Germanicum fuccis legionibus ab-
Itraheie volebat Tiberius , novtfqne provinciis impoficum dolo fimul 8e cafibus objcdarc.
[ibid. cap. J. ]
_
Et quia Syrix prxfes Creticus Silanus per affinitatem Germanico erat connexus , Cn. Pifo-
nem fucccflbrcm illi conftituit , ingenio violentum Se oblequii igu.11 um : qui nec ipfe ignorabat,
fc deledum qui Syrix imponeretur , ad fpes Germanici coercendas. Credidere quidam data Se i
Tiberio occulca mandata : Se uxorem illius Plancinam haud dubi£ Augufta monuit , muliebri
xmulatioue Agrippinam ( M. Agrippx & Julix filiam , Germanici conjugem ) in fodandi. [ id.
ibid. cap. 4j. J
Eodem anno duodedm celebres Afix urbes una node terrx motu proftratz funr : Ephefus ,
Maguclia , Sudes , Mofthcnc , y£gx , Hierocxlatca , Philadelphia , Temnus, Cyme, Myri-
na, Apollonia, Hyrcania. Sedille immenfos montes, vifa in arduo qux plana fuerint, clrul-
fillc inter ruinam ignem memorant. Alpcrrima in Sardianos lues, plurimum in cofdem miferi-
cordix traxit: nam centies feftertium pollicitus Tiberius; Se quantum xrario aut fifco pende-
bant , in quinquennium remifit. Magnetes ad Sipylum montem , proximi damno ac remedio
habiti. Temnios , Philadelphenos , Aigxatas , Apollonicnfcs , quique Mollhcni aut Mace-
dones Hyrcani vocantur. Se Hicrocxlarcam , Myrinam, Cymen incolunt , levari idem in tem-
pus tributis , mittique ex Senatu placuit, qui prxfcntia fpcdarrt refoveret que. Mitius cft au-
tem cuin quinque lidoribus M. Alctus i prxtoriis ; ne Confutari obtinente Aliam , xmulatio
inter pares de ex ea impedimentum oriretur. [Jd. tbid. cap. 47. eunt Strabone , Ub. 1 1. p*£. 579*
& Ub. ti.pag. 617. P/inio, Ub. i.cap. 84. Dione , Ub. 37. pag. 614. Emftbio m Chronico , &
Oroflo, Ub. 7. cap. 4. }
Ob hanc magnificam in publicum largitionem , Tiberio cololfus credas cft juxta zdem Ve-
neris in Romano foro ; 8t in unaquaque rcftauratarum utbium ftatux illi politx : ut ex Apol-
lonio Grammatico refert Phlegon Trallianus , in libro de Mirabilibus. Ad quorum illuftra-
rionem Se nummum argenteum addic Scalieer 1 in cujus fiiperficie vultus Tiberii , in altera effi-
gies Afix muliebri fpccic fedens cum his litteris. CIVITATIBUS ASIAL RESTI-
TUTIS.
40x1 Germanicus , ad componendum Orienti t flatum expulfus , [ut loquitur Suetonius , in C. Ca~ 47 Ji
ligula , cap. i. ] in Lesbum infulam navigavit i ubi uxor ejus Agrippina novilfimo partu Juliam
edidit. Tum extrema Afix , Perinthumque St Byzantium Thracias uibcs, mox Propontidis angu-
ftias Se os Ponticum intravit , cupidine veteres locos Se lama celebratos nofcendi 1 paritCrquc
provincias internis certaminibus aut magiftratunm injuriis fellas refovebar. Appellens Colopho-
na , Clarii Apollinis oraculum confutuit : quod per ambages , ut mos cft oraculis , maturum
exitium Illi prxdixillc dicitur. [ 'tacit. Annal. Ub. a. cap. 54. ]
At Cn. Pifo navigatione celeri per Cydadas & compendia maris , apud Rhoduxn Germani-
cum eft allecatus: a quo ipfe Pifo prxlenci naufragii periculo ereptus , nec tamen mitigatus, I
reliquit Germanicum Se in Syriam prxeurrit. Ubi cum ad legiones accelliilct , largitione, am- I
bitu , licentia , eas fibi conciliare ftatuit : coque ufque corruptionis provedus eft , ut fer- 1
mone vulgi parens legionum haberetur. Plancina quoque ejus uxor , tam ipla per le qium 1
per aliquos milites ad mala obfcquia promptos , contumelias in Agrippinam Se Germanicum 1
J. Vjferii Annal. Pars pofl. - l) d d d jadabatl \
Digitized by Go»
T A S MU N D I VII.
tabulis , negavit fufeepturum qux non clfcc foluturos. ( Sua an, in OUavto , cap. 91.)'
Sub idem tempus idu fulminis ex inferiptione ftacux ejus in Capitolio pofirc prima nomini-
f8o
Iitera effluxit. Rcfponfura eft a vatibus, centum folo* dies pofthac vi&urum, quem nume-
rum C litcra notaret : futuriutique ut inter deos referretur , qubd AESAR, id eft , reliqua
pars nominis, Hetmfca lingua Deus vocaretur. ( /d. Itid. Dia , Ili. j 6. /Jf. J89.)
Interim rerum a fc gcftarum indicem confcriplit : qneni incidi in aeneis tabulis voluit, qnx
ante ipftus Mau (oleum (latucremur. ( Sueton. in Otfavio, cap. ult. Dia, /li. j 6. pag. 591.) Cupis
exemplum illud eft, quod Ancyrano marmori, a nobis roties laudato, eft iniculptura: in quo
idcirco fuperius illud luftrum nuperrime ab eo a&um legitur.
Atque ita, duobus illis Sextis Confulibus (in eodem monumento nominatis , ) Auguftus No-
I* in Campania obiit. ( Veliti. Paterent, /ii. 1. c*j>. 12 j. Sueton. in OQavio, cap. 100. 'facit.
Annat. ltb.\. cap .j. & 7. Dio , /ii. jd.pjf.j89. ) in dortio & cubiculo, in quo pater ejus O da vius
vitam (inivit. ( Sueton. iOid. Tacu. ut Jupr . cap. 9.) me» (is Augufti dic 19. quo olim primum
Confulatum inierat. ( Sueton . itid. Dia, ut [upr. pag. J90.)
Excellum Augufti non prius palam fecit Tiberius , quam Agrippa Pofthumo juvene inter-
empto. Tribuno tamen militum , qui illum occiderat , renuntianti fa&um efle quod imperaf-
fct ; neque imperalfe fc, 8c redditurum eum Senatui rationem refpondit : invidiam frflicd in
prxfcntia vitans. ( Sucta n. in Tiberio , cap. 11. Taeit. Anna/, /ii. I. cap. 6. Dio, //£.57. pag. 60 4.)
Provirifqtie demum aliis qux tempus monebat , fimul cxccflillc Auguflum, & rerum potiri Ti-
berium Neronem, fama eadem tulit. {Taeit. ibid. cap. j.)
Principatum tamen, quamvis neque occupare conleftim neque agere dubitaflet; diu tamen
recu favit impudemiflimo animo: precantem Senatum , & procumbentem fibi ad genua , am-
biguis rcfponfu 8c callida cun&atione fufpendens. ira ut quidam coiim illi exprobraverit:
Cxreroj quod polliciti lirae tarde prxftarc, (cd ipfum quod prxftct tarde polliceri. {Sueton. in
Ttier. cap. i\. cum VeUcia Pater cula, /ii. i.cap. 14. Tacite , lii. l. Anna/, cap. 7. & Dione , Iit.
$7. ?•*£• Oci, 60}.)
Inter novum autem principatum hunc, ut cum Tacitus appellat. {Ut. 1. Anna/, cap. 6, 7.) &
priorem illum , quem biennio ance Augufti excellum Tiberius adeptus fiicrat, diferimen hoc
erae: quofriile ad exci citus 8t imperii Romani provincias tantum (e extenderet, hic etiam ad
ipfam urbem Dominam 5 in qua Tiberio , Cenfiriam 8t Triiunitiam porcftarcm tantum obti-
nenti, principatus Augufla/it , id eft, *vto* oJozuic , 8c legum potcftate omni folunu, poftea
obtigit. Non enim ica cura Augufto xqualc Tiberius gcilir imperium, ut Lucius Verus cum M.
Antonino Philofophoj qui duo pariter Augufti primi Rempublicam gubernaverunt, quemad-
modum referr Spartianus {in Hadriana , ZALlio Vere , & M. Aurelio Antonino.) fed cujufrnodi
cum Hadriano mbuit Antoninus Pius, qui ab eo adoptatus, fa&us eft Patri & in imperio
proconfulari (quoad provincias exteras) & in Tribunlbi potcftate ( domi) Collega, fient i nar-
rat JuHus Capitolinus. Unde fle Tiberius, edi&tim quo patres in curiam vocabat, non novi (ui
principatus, fcd Tribunitix poreftatis prxfcriprionc pofuit fub Augufto acceptx; prxtoriis vero
cohortibus lignum ut Imperator dedit. ( Taeit. Ut. l. Anna/, cap. 7.)
4018 Pannonic.r legiones tumultuantes, fubira defc&tonc Lunx rcrriix , Tiberio fc fubmifemnt.
( Taeit. Anna/. Ut. 1. cap.i 8. Dia, Ut. J7. pag. 604.) Totalis ea edipfis, die 17. Septembris , horis
5. poft mediam nodem conlpcCU fuit: ita ur in ipfo drfcdu Luna roan£ occiderit.
Apud Ovidium, libro Ponti 4. poft elegiam j. ad Sexrum Pompeium hoc anno Confulatum
gerentem , (equitur ad Brutum a. in qua mortis & Augufti Si F^bii Maximi ( quem hoc eodem
anno d»b Tiberio dtrcelfific ex Tacita , lib. 1. Annal. cap. j. liqtict) ille meminit. Quo tempo-
re Se quintam exilii annum lc exegi ftc & fextum tunc cgillc ( unJc de infrio ejus nobis conflat)
hifce verfibus ille indicat.
In Scythia natis quinquenni: Olympia 1 aUa efl ,
lam tentpuf /uflri tranfit in alterius.
quem fextum etiam annum, in dccimx elegix ad Albinovanum inibo, ita comrflcmorat.
Hac mihi Cimmeria tit tertia ducitur aflat
Ut tore , pellitos inter agenda Getas.
Sextum deinde brumx (i qua fepbmus exilii annus ducit initium) in elegia 13. ad Carum, 4718
mentionem hanc injicit.
- 1 fed mt jam , Care , nivali
Serra relegatum bruma fnb axe videt.
Ubi Se de Augufti poema Getica lingua confcriptum a fc hoc tempore fuiflc narrat.
Ab pudet , & Getica [cripfl fer mane libellum ,
StruUdque funt naflrit barbara verba madis.
Et placui , gratare mihi, capi que parta
Inter inhumanos nomen habere Getat.
Hebrxa moliet 1 Sauna incurvari capit, poft annos 18. valetudini l Chrifto reftituta. {Lue.
XIII. 1,— 1 6.)
A Tiberio Judxr procurator milTus in Annii Rufi locum Valerius Gratus, in provincix illius
adminiftrationc undecim annos exegit. ( Jofeph. Ut. 18. cap. j.)
Cretx pr.rfc&o vita defundo , quxftori & adfclTori ejus infula in reliquum rempus mandata
eft. ( Dio , Ut. j7. pag. 61 1.) r
Cum Vnnonem regno Parthico exutum Armenii in tegnum accepiflem : minitante Artaba-
no Parthorum & Medorum rege, * (quem genere Ar&cidem , in Media regnantem Pairhi
rejedo Vononc, ab Augufto ad cos prius milfo, 1 egeni (ibi delegerant : ) * Voooncx Ugati*-
. Romam
A. T AS M U N D I Vll. rfrfjrbs^
Romam mifGs Tiberii opem frullri imploravit. Cumque pofentiores Armeniorum Niphatem ac-
olenrcs feq nerentur fa&ionem Artabani : Vonones , omni (pe regnandi deft iturus , Antio-
:hiam cum ingenti gazi fc recipiens , Syria: prxfidi Cretico Sil-uio (e dedidit. Is rcfpc&u edu-
cationis qux illi Runix contigerat, hominem apud fc allcrvavit in Syria : cuftodii tamen cir-
cumde it , manente luxu Se regio nomine. Armeniis aurem Orodem unum £ fuis filiis Artaba-
nus regem impofiiir. [ /«/tWj. /it. 1 8. cap. 3 . Tacit. Anna/. Ut. i, caf. 4. Suet. in Titer. cap. 49* ]
Ovidius poeta in exilio diem obiit, & juxta opidum Tomos fcpelitur. [Hicronym. in Chronico. ]
Tiberius Archelaum Cappadocia: regem fibt invitum , quod ipfum Rhodi agentem nullo offi-
cio c»!ulfict , Liviae matris lux litteris Romam eliciendum curavit. Illa, non diflimulatis filii
oifenftonibus , clementiam offcicbat , fi ad precandum venirer. Archelaus ignarus doli, vel fi
intclligerc crederetur vim metuens in Urbem properavit : exccprufque immiti i Principe , Se
mox fidorum criminum in (enatu accufatus eft. ( Tacit. Annui. Iit. a. caf. 41.) Infimulatus ergo
quali novis rebus Auderet , homo non (tnc&ure modo extremi , (cd podagra etiam vehementi
cnnfc&u» ac delirare creditui , ex lectica nonnulla in Senatu dilleruic ; St impotem fe animi
limulam , periculum tum evafit. (Dio , /ib. \7.pag. 614.) Nihilominus paulb pbft angore, fimul
fxHlus St (cnio, vitam finiir. Ac inde Cappadocia in provindz formam redama, cquitique re-
genda data eft. ( [d. itid. Tacit. tu fupr. Suet, in Titer. cap. }7. )
Ejus regni frudibus levari polle ccntclimx vedigal profclfus Tiberius , duccntefimam in po-
flcrum (latuit. ( Tacit. tbid. ) Et ejus metropolim Mazacam , nobilillimam civitatem , C«a-
rcaro appellari julfit. ( Hieronym. m Chronice. )
Per idem tempus Antiocho Commagenorum rege defundo , contentio nata eft inter ple-
bcios St nobiles : his regnum in provincia* formam redigi poftuiantibus , plebe contri cupien-
te lirb rege , ut ante , vivere. [ Tacit. ut fufr. Joftfh. /it. 18. cap. j. ] Similiter St Philopatore
Cilicum rege momm , ruibota eft natio ; plcrifquc Romanum, aliis regium imperium cupien-
tibus : St provincia: Syria atque Judxa, fella: oneribus, dimi mirionem tributi orabant. [Tacit.
Anna/, /it. 1. cap. 41. ]
De his Tiberius apud Patres dillcrens, pcrfuafit non polle motum Orientem nifi Germanici
fapientia componi. Indeque decreto Parnim permitia: Germanico funr provincia: qua: mari di-
viduntur ; majore quoque imperio illi dato , quam his qui forte aut raidii Principis obtine-
rem. Id.ibtd
[ . caf. 4j.] Hac enim rerum Orientis fpccie Germanicum fuctis legionibus ab-
ftrahere volebat Tiberius , novifquc* provinciis impolitum dolo fimul Se caiibus objcdarc.
,.,t. j. ) '
Ec quia Syrix prxlcs Creticus Silanus per affinitatem Germanico erat connexus , Cn. Pifo-
nem fuccellbrctn illi conftituit , ingenio violentum Se oblequii ignarum : qui nec ipfc ignorabat,
fc deledum oui Syrix imponeretur , ad fpes Germanici coercendas. Credidere quidam data St i
Tiberio occulta mandata : 8t uxorem illius Plancinam haud dubid Augufta monuit , muliebri
atmulationc
itid. caf. 4J.Agrippinam ( M. Agrippa* Se Julix filiam , Germanici conjugem ) infedandi. [ Id.
J
Eodem anno duodecim celebres Afix urbes una node terrx motu proftratx funt : Ephefus ,
Magnetia , Sardes . Moftheoe , Aiigx , Hierocxlarca , Philadelphia , Temnus, Cyme, Myri-
na , Apollonia , Hyrcania. Sedide immenfos inonres , vifa in arduo qux plana fuerint » erful-
fillc inrcr ruinam ignem memorant. Afpcrrima in Sardianos lues, plurimam in cofdcm nuTeri-
cordix traxit : nam ccnrics Icftcrrium pollicitus Tiberius ; St quanrum xrario aut fifco pende-
bant , in quinquennium remifiL Magnetes ad Sipylum montem , proximi damno ac remedio
habiti. Temnios , Philadelphenos , /Egxatas , Apollonicnfes , quique Moftltcni aut Mace-
dones Hyrcani vocantur. Se Hicrocxfarcam , Myrinam, Cymen incolunt, levari idem in tem-
pus tributis , mittique ex Senatu placuit , qui prxlcntia fpedaret refbvcrcrquc. Milfus eft au-
tem cum quinque lidoribus M. Alctus d prxtoriis j ne Confutari obtinente Aliam , xmulatio
inter pares Se ex ea impedimentum orirerur. [Id , tbid. caf. 47. cum Strabone , iit. 11. pay. J79.
& lio. 1 1 . pat>. 627. Plinio , lit. i.cap. 84. Dione , Ut. J7- 614. Fufetio in Chronico , &
Oro/io, /it. 7. cap. 4. J
Ob hanc magnificam in publicum largitionem , Tiberio cotollus erectus eft juxta zdem Ve-
neris in Romano foro ; St in unaquaque reftaurararum urbium ftatux illi polux : ut ex Apol-
lonio Grammatico refert Phlegon Trallianus , in libro de Mirabilibus. Ad quorum illuftra-
rionem & nummum argenteum addic Se alie, er j in cujus fuperfide vultus Tiberii , in altera effi-
gies Afix muliebri fpccie ledens cum hislittcris. CIVITATIBUS A S I AL RESTI-
TUTIS.
! Germanicus , ad componendum Oriemit (latum expuifus, [ut loquitur Suetonius , in C. Ca~
lifula , caf. 1. ] in Lesbum infulam navigavit ; ubi uxor ejus Agrippina novillimo partu Juliam
edidit. Tum extrema Afix , Perinthumque 8t Byzanrium Thracias urbes, mox Propontidis angu-
ftias Se os Ponticum intravit , cupidine veteres locos St fama celebratos nofccndi 1 pariterque
provincias internis certaminibus aut magiftratuum injurus fellas refovebar. Appellens Colopho-
na , Clarii Apollinis oraculum confutuit : quod per ambages, ut mos eft oraculis, maturum
exitium illi prxdixiflc dicitur. [ Tacit. Annal.iit.i. cap. 54.]
At C11. Pifo navigatione celeri per Cydadas & compendia maris , apud Rhodum Germani-
cum eft aJlccutus: a quo ipfc Pifo prxlcnti naufragii periculo ereptus , nec tamen mirigarus
reliquit Germanicum Se in Syriam prxeurrit. Ubi cum ad legiones accedi liet , largitione, ara
bitu , licentia , eas fibi conciliare (latuit : coque ufque corruptionis prove&us eft , ut fer-
mone vulgi parens legionum haberetur. Plancina quoque ejus uxor , eam ipla per (e qoim
per aliquos milites ad mala obfequia promptos , contumelias in Agrippinam St Germanicum
.ja&abati
J. V (ferii Anna/. Pars pojl.
Digiti zed by CjOOglc
JK T A S MUNDI VI I.
jactabar ; idquc hoc facilius, quod id haud invito Imperatore heri , occulto rumore ferebatur.
( Id. ibod. cap. 5 j. )
Hxc licet Germanico innotefeaent , res tamen Armenix cum prius ad fc traxerunt. Nam ea
tempcft.ue Armenii , amoto Vonone , regem non habebant , ( fi Tacitum hic audimus : nam
Suetonius, in C. Caligula , cap. i. Aimeniz regem a Germanico devictum memorar j Orodem
videlicet Artabam' Parthorum regis filium, ut es Jofcpho jam dictum ) fcd lavor nationis incli-
nabat in Zenonem, Polemonis regis Pontici filium, quod is ptimaab infamii inflituta & cul-
tum Armeniorum xmulatus , venatu , epulis , de qur alia barbari celebrant , proceres plcbcm-
que juxta devinxerat- Huic igimr Germanicus in urbe Artaxata , approbantibus nobilibus , cir-
cumfusa multitudine, inligne regium capiti impoluit. Czrcri venerantes regem , Artaxiam con-
falutavcrc ; quod ilii vocabulum indideram ex nomine urbis. ( Id . ibid. cap. j6. ]
Cappadocia deinde m fornum pro vinciar a Germanico redada, Veranio equiti regenda
data cli. (Id. ) Et quxdam ex regiis tributis diminuta , quo mitius Romanum Imperium fpc-
r aretur. Commagenis Scrvxus prxponitur , tum primum ad jus Prztoris translatu. ( Tacu.
ut fupra.)
.012 Cunela focialia profitere compolira non ideo Germanicum exhilarabant , de fuperbia Pifonis
indignantem, qui jullus partem legionum iplc, aut per filium in Armeniam ducere , utrumque
neglexerat. Cyrrhi demum urbe Syrix , apud hyberna decumx legionis convenere. ubi paucis
familiarium adhibitis , Icrmo emptus a Grlarc , qualem iia de diiiimulatio gignit , rcfponfum
i Pifonc precibus contumacibus , opcitis difccllciuntquc odiis. Polique rarus in tribunali Or-
faris Pilo, & fi quando allideret , atrox , ac ditlcntiic manifrilm. Vox quoque ejus audita cft
in convivio, cum apud Rrg.-m Nabat rorum coronx aurea: nvgno pondere Germanico Ge-
lari Se Agrippinx , leves 1'ifoni Se exteris offerrentur ; principis Romani, non Parthi regis
lilio eas epulas dari : abjccitque liroul coronam , Se mulca in luxum addidit , qux Germanico,
quanquani acerba , tolerabantur tamen. ( Tacu. Annal. lib. i. c.tp. 57. )
Ab Artabano Parthorum tege legati ad Germanicum venerunt , tenovandx amiertix ac ftt-
dens gratia. Aiebat Rex (c Germanici honori darumm , ut ad ripam Euphratis accederet : pe-
, tens interim , ne Vonones i.i Syria haberetur , neu proceres genrium propinquis nuntiis ad
, dilcuidin traherer. Ad ea Germanicas , de focierate Romanorum Par chorumque magnifice s de
adventu R.gis Se cultu lui , cum decore ac modeftia icfpondit. Vonones Pompeiopolim Ci-
1 licix maritimam urbem amotus ell: non in gratiam Artabani tanciim , fcd etiam in Pifonis
contumeliam ; cui Vonones grati/fimus erat , ob plurima officia St dona, quibus Plancinam
devinxerat, [/bid.cap.f 8.]
M. Silano 8c L. Norbano Confulib. Germanicus in Aigyptum profedus cft , cognofccndx an-
tiquitatis causa. Sed cura provincix prxtcndcbatur : levavitque apertis horreis pretia frugum ;
-raulraque in vulgus grara ufurpavit, line milite incedens, pedibus integis, Se pari cum Grxeis
! amidu. Tiberius cultu hibituque ejus lenibus verbis petili ido acerrime increpuit, quod con-
tra inflituta Augulli , non fponre Principis Alexandrum introillct. Germanicus tamen , non-
dum comperto profectionem cain incufan , Nilo fub vehebatur , orlus opido i Canopo. Mox vilit
veterum Thebarum migru vcftigia : ubi mancbaiu (trudis molibus litcrx ALgyptix , priorem
opulentiam complcxr. Aliis quoque miraculis inrendic animum: quorum prxeipua fuere Mem-
Inonis faxea effigies , ubi radiis Solis ida clt vocalem fonum reddens ; disjcdalquc inter & vix
pervias arenas , inftar montium cdudx Pyramides , certamine & opibus regum: lacufque,
etfufsa humo , fupcrfiucnris Nili receptacula ; atque alibi anguftix, Se profunda altitudo , nui-
? lis inquirentium ipanis penetrabilis. Etin ventum Elephantinen ac Syenen: atq ic ita ea xftas
Germanico piares per provincias clt tranfacta. ( Ibtd. a cAp. 59. ad 6x. )
Per idem tempus Vonones , corruptis cuitodibus, ex Cilicia effugere ad Armenios, indeque
in Albanos Heniochoique, & confangiifneum libi regem Scyth arum conatus efl. Specte venan-
di , omiifis maritimis locis , avia (altuum petiir : mox pernicitate cquj ad amnem Pyramum
Icontendit, cujus pontes accolx ruperant audita regis fuga; neque vado penetrati poterat. Igi-
tur in ripa fluminis, a Vibio Frontone prxfcdo equitum vincitur : mox que a Remmio Evocaro,
priori cullodiz regis adpofk» , quali per iram gladio transfigitur. ( Ibtd. cap. 68. )
Jairo architynagog» unica nata ell htiola < quam poft annos 12. mortuam Chrifhis vttx re*
(Heu ic : Se mulier Httxu (anguinis laborare ctrpir , qux poft totidem annos tadu velli menti
ejus ell ftnata. { Lue. [III. 42, 4 J. Mare. V. 2J, 41. )
Cum oracula vana quxdam, unquam Sibyllina , de Romz intertra anno 930. ab ejus origi-
ne obventuro ferrentur ; Tiberius ea ut filia redarguens ■ omnes libros qui vaticiniotum aliquid
continerent infpexic : Se ex iis alios , ceu nullius momenti , reprobavit i alios in probatorum
numerum rccepir. ( Di» , hb. 57 . pag. C 15.)
A dum Se de facris Aegyptiis Judaicifque pellendis : fafhVnquc Senotufconfiiltum efl , ut qui
iis uterentur cederent Italia , nili certam ante diem ritus fuos cxuillcnt. ( Jacit. Annal. /ib. 2.
cap. Sj. ) coadiquc funr rcligiofas velles cum mllrumento omni comburere. [ Sucro», in Tibtri»,
CAp. Qu6 referendum & Seneca illud , in cpitl. 108. In Tiberii Ccfarit principatum juvent a
met ttmpHt inciderat. Alienigena tum gentium facra movebantur <j- inter argumenta fupcrjliti»- i
nit ponebatur ejuorundam animalium abjiinentia.
1 £gyptiacx luperilirioni amovendx occationem dedit iuimanc fcclus ab Aegyptiis facerdoti-
I bus adversus Paulinam clariflimam fueminam Rom.r perpetratum : quo patendo , Tiberius
ibidis templum dirui , ciulquc flatu. tm in Tiberim mergi jullir. [Ia/eph. /ib. 18. xap. 4. ] Ju -
; diris vero pellendi* occationem prabuir ex ea gente qmdim impoltor , qui ne legibus porrus
Jarce , metu folutn verterat.^ Is tum Romx agens , gerebar fe pro Mofarex legis interprete ;•
Digitized by Google
Alluo ,Ano6 *.
AflM
, Mundi.
/ MP EH..' Q&M. G&SA f{UM f8j
afcitis tn locicrarcm tribas aliis per oirtuu Cii fimil limis. Hisedrn fc ia difciplinam dedilfet Ful-
via mulier nobilis amplexa legem Judaicam , perfuafcrunt ei , ur pnrptnam & aurum in Hiero-
folymiianum templum mitteret : qu* acCcpca in proprios ufus converrerunt. Id poltquim Tibe-
rius er amico Cio Saturnino ipliiu Fulvi* marito de injurii coujugi fiulla quefto cognovit j jaffit
univctfos Judaros ex urbe pelli. ( /d. ibid. cup. j.)
Ex juventute Judaica Conlulcs delectu habito , quaroor millia militum libertini genetis in in-
fulam Sardiniam roifcrunt , coercendis illic latrociniis ; ii ob gravitatem ccrli imeiiilTcnt , vile
damnum reputantes. Plurnjii , qui parria religione militi* facramrnturo det reda bant , pernis
;r.iviifimis lunr affcdi : reliqui gentis ejufdem
xena perpetu* fervituris, nili obirniperalfent.
, vel limilia fcdames,
( Id. ibid. cumTutito
Urbe fubmori
& Suetonii , urfipru.)
font j fub eafc’”-
* Eodem tempore inter Jdd*os Oabylomenfes , celebres, fuerunt duo fratres, Afinxus & Ani-
Izus , patria Nccrdenfcs : Urbs autem Ncerda Anentis Euphratis cinda , Jud*orum Academia
erat : indeqne Syriaci Kyt-tni qual» flumen Setenne denominata. Cumque i fratribus iftis
non folum fota vicinia tacb tributaria , fed etiam Sarrap* Babyloni* profligatus fiiiflet exer-
citi» ; Rex Parthorum Artabanus cos ad fe accerfcns , ACn.ro rerram Babyloni* coftodicn-
dara commifir , ctijus deinde adeo crevir authnriras , uni cUm potentia , ut non a Babyloniis fo-
lum , ledi Patthorum quoque obfcrvarctor ducibus , qui in vicinas Provincias mitrebantur cum
imperio . totaque Mcfbpot.imia ab iplius penderet nUcibus i iri qua felicitate florentior in dies
exegit annos quindecim. [ fofepb.lib. 18. cup. ult.] *
Rlufcu polis live Rhcftuporia Thraci* rex , interemptor Cotyis fratris fui filii ejul&mque regni
conforris , i Pomponio Flacco ( cujus ut Marii* prxtidis meminit Ovidius , libro quarto Ponti,
cleg. 9. ) proditus Se Romam tradus, ibique damnatus , Se Alexandriani devedus i quali frigam
illic tentans , intetfcdus cft. (Tam. Annui. i. cup. 67. ctm Vel Itio Puter culo. lib. 1, cup. I19.&
Suetonio , in Tiberio , cup. $7. )
4013 Germanicus /figypto remeans, eunda que apud legiones aut urbes jullerac abolita, vel in
contrarium verfa , cognofcir. Hinc graves in Pifonem contumcli* , nec minus acerba qu* ab
illo in Celarem tentabantur. Dcin Pifo abire Syria ftatnir mox adverft Germanici valetu-
dine detentus i ubi recreatum accepit, vot^ue pro incolumitate fol vehantur, admotas hoftias ,
facnficalcm apparatum , feftam Antiochcnlium ( apud quos Germanicus ruin erat ) plebem , per
lidores proturbat. [ Tucir. Annui, a. cup. 69. ] qui etiain *grum Germanicum gravillimis verno-
rum ac recum acci bitatibus , nullo adhibito modo , affecit. [ Siteron. m C. Cu/i^uJu, cup. 1. ]
Seleuciam deinde Pifo digrediis cft , opperieris xgrirodinern que rurfim Germanico acciderat,
(Ticir.nr fupr.) Se reperiebantur in ea quam Germanicus inhabitabat domo crutz humanorum
corporum reliqui* , carmiiu , Se devotiones , Se nomen illius plumbeis tabulis infculptum , fc-
miiilli cineres ac cabe bbliri , aliaque- maleficia , quibus credebatur animas numinibus infernis
lactari. ( Tnait. 1 b. Dio , lib. 57. pJ(. 615. )
Germanicus ira morus , Pifoni per littetas amicitiam , more majonlm , renuntiavit 1 Se ( ut
plctiqtle addunt) provincia decedere juitit. Nec Pifo moratus ultri , naves folvit ; raoderaba-
turqtic cur fui , quo propius regrederetur , li mors Germanici Syriam aperuifler, ( Ttetr. Annui.
1. cup. 70. Sutton . in C. Culifulu , cup. t. )
Germanicus morbo fradus, finem imminentem fentiens , Pifonem Se Plancinam fcjus uxorem
incufans , Se ultionem ab amicis pofiulans* extindus cft ; ingenti ludu proviuci* Se circumja-
ccncium populorum. (Ttetr. ibid. cup. 7 1, 71. ) Annum itatis agens quartum Se trigefimum ,
diutino motbo Antiochi* obiit , non fmc veneni fulpicione, fraude Tiberii , opera C. Pi fonis,
minifttati. ( Sutton. in C. Cul^ulu , cup. I. & a. )
Quo defundi» cft die , lapidata fune templa , fubverf* arx , Lares i quibufdam familiares
in publicum abjedi , partus conjugum expoliti. Quin & Barbaros ferunt , quibus intedinum ,
qui bufquc adversus Romanos bellum elfer, vclur in domclbco commuuiquc maerore confenlilfe
id inducias. Regulos quofdam barbam pofuille , Se uxorum capita ralillc, ad indicium maxi-
mi ludiis. Regum etiam regem Se exercirarione venandi , Se convidu megiitanum abftinuille:
quod apud Paithos julliti» indar ell. ( Sutton. ut fupr. cap. 5. )
Funus line imaginibus & pompa , per laudes Se memoriam virtutum ejus celebre fuit. Cor-
pus antequam cremaretur nudatum in foro Antiochcnlium, qui locus fcpultur* dedinabatur,
pntuleritnc veneni ligna, parum conditit: nam ut quis milcticordia i» Gccmanicum Bepr*-
fumpti fufpicionc , aut favore in Pifonem pronior , divcrli interpretabantur. ( Tueu. Annui, a.
cup. 7j. ) Pi*ter livores tamen, qui toto corpote erant , Se fpumas qu* per os fluebant , cre-
mati quoque cor inter olla repertum cfl : cujus ea natura cxilumatur , ut tindum veneno igne
confici nequeat. ( Sutton. in C . Culit. cup. 1.) Et edita podea Vitellii oratio ed , qua rcUtn Pi-
fonem ejiu feci eris coarguit , hoc ulus argumento : palamguc tedacus , non potuiile ob vene-
num eoe Germanici Celans cremari, Contri defenfus cfl Pifo cardiaci morbi genere ; ex quo
obeuntibiu , cor etiam polle cremari negatur. ( Pltn. lib. 11. cup. 57 )
A legatis deinde Se aliis fenaroribus qiu aderant Syri* przfcs dclcdtts Cn. Sentius , infamem
veneficiis in ea provincia Se pcrcharam Plancin* Martinam in Urbem mific : podulantibus Vi-
tellio ac Veranio , c*tcrifqiie qui crimina Se accufationem tanquam adversi» receptos jam reos
inftrucbant. (Tucit. Annui. 1. cup. 74.) At Agrippina, quanquam defell* ludu Se corpore rgro,
omnium tamen qu* ultionem morarentur intolerans, afeendit c lallem, eam cineribus Germanici,
Se liberis. (ibid. cup. 7 f. )
Pifo apud infulam Coum de morte Germanici nuntio accepto , gaudium fuum intemperan-
ter exprcluc : magis etiam infolefcenrc Plancina , qu* ludum amillx fr>roris tum ptimum laeto
cultu mutavit. ( ibid. ) Adfluebant ccnrurioncs, monebanrque prnmp*a illi levionum fludia , repetere
J. VJferti Annui. Pun pefl. ■ .. , Dddd ij provincian
MT AS MUNDI VII
«provinciam non i nuc
jute ablaum
ablaum ,, &
de vacuam.
vacuam. libU.
(ibid. *ap.j6.)
eap. 76. ) lite
Ilie milfis
mil&s ad
ad Tibe
Tiberium cpiftoiii >
incufavit Germanicum luxus Se fuperbix : (eque polium, ut locus rebus novis patefieret, curam
excretus , eidem fide qua tenuerit , repetivifle. Simul Domitium Celerem impolitum triremi
vitare littorum oram , prxterquc infulas lato auri pergere in Syriam jubet. Ipie concurrentes
iefertorc* per manipulos componit , armat lixas, trajc&lfquc in continentem navibus, vexil-
lum tironum in Syriam euntium intercipit. Regulis Cilicum ut fc auxiliis juvarent feribit.
[ /Aid. eap. 78. ]
P1T0 Se fui oram Lyci* ac Pamphyli* prattet legentes , obviis navibus qqp Agrippinam velle-
bant , utrimque infenii , arma primo expediere : dcin mutui formidine , non ultra jurgium
proccflum efl. MarfufqUe Vibius nunciavit Pifoni, Romam ad dicendam caufam veniret. Ille
eludens rcfpondit» adventurum ubi prstoc qui de veneficus quaereret, reo atque accufatoribm
diem prxdixiflcc. [/Aid. cap. 79*3 .
Iruerim Domitius Laodiceam uibem Syri* adpulfus , cum hyberna fextr legionis peteret ,
quod eam maximi novis confiliis idoneam rebatur, 1 Pacuvio legato ptxventus eft. Id Sentias
Pifoni per litteras aperuit ; menuitque ne caftta corruptoribus , ne provinciam bello lentaret :
Juxitquc validam manum , & prxlio pararam. [ /Aid. ]
Pilo calle Ilum Celenderis in Cilicii munitum admodum occupavit. Nam admixtis defertori-
bus , Oc tirone nuper intercepto, fuifque 8t Plancin* fervidis, auxilia Cilicum qn* reguli ad-
ierint, innumerum legionis compofucrat. Tum pro munimentis caftelli manipulos explicat,
colle arduo & derupto : nara carcera mari cingebantur. Sed Romanis cohortibus advenientibus ,
verterunt terga Cilices, (eque caftcllo clauferunt. [Ibid. cap. 80.3
Interim Pifo cladem haud procul opperientem oppugnare fruftra tentavir; regrctfufque, St
pro muris modo (emee adfli&ando , modb Ungulos nomine Ciens St prxmris vocans , (editionem
corptabat i adeoque commoverat , nt (ignifer legionis fert* (ignum ad eum trandulerie. Tum
Sentius occanere cornua tubafque , Se peti aggerem , erigi fcalas julfir , ac prompridimum quem-
que fuccedere; alios tormentis hirtas, faxa, St feces ingerere. Tandem vi&a pertinacia Pifo ora-
jvh, uti traditis armis maneret in calle Ilo, dum Ccfar cui Syriam permitteret , confulitur. Non
reccpfx conditiones : nec aliud > quam naves St tutum in urbem iter , concedam eft. [ibid.
t* f . Si.]
At Romc poftqulm Germanici Valetudo percrebuit , cun&aque ut ex longinquo au&a in
deterius adfercoantur : dolor, ira, & queftus erumpebant. [/Aid. eap. 81.] Ejulque mors, ut
Tiberio & Livi* luram* delegationi, ia fummo omnibus aliis dolori fim. [Dio, /ib. JJ.pag.
!6 i j.] Neque folatiis ullis, neque edictis inhiberi ludus publictis potuit : duravirque etiam per
ifertos Decembris menfis dies. [ Satrtn. in C. Calig/Ji , eap. 6. ]
I Honores, ur quis amore in Germanicum aut ingenio vaWus , reperti decretique funt. Areos
|additi Romx , St apud ripam Rheni , St in monte Syri* Amano , cum inferiptione rerum ge-
j(larum , ac mortem ob Rempublicam obiirte. Sepulchrum Antiochi* , ubi crematus : tribunal
Epidaphne , quo in loco vitam finierat. [ Tacit. Ama/. t. eap. 8$.]
Agrippina, nihil inrctmi&a navigatione hiberni maris, Corcyram infulam advetfli eft, litrora
Calabri* contra firam. Illic paucis diebus componendo animo infumpris , ad opidum Brundu-
(ium navigavit, l/bi pollquim duobus cupi libens feralem urnam tenens egrefia navi, defixit
oculos ■, communia omnium gemitus auditus crt. [ Id. Annal. 3 . eap. 1.]
Tiberii filius Drufus Terradnam progredi» obviam eft, cum Claudio fratre , liberifque 4yjj
Germanici qui in Urbe fuerant. Novi Confules M. Valerius St M. Aurelius, Sena rus, ac
magna pars populi viam complevere. [/Aid. cap. 1.]
Dies quo Germanici reliqui* tumulo Augufti in campo Martio inferebantur , modb per fi-
tentium* vadus , modb ploratibus inquies fuit : magno omnium in dcfiwdum honore , magnis
in Agrippinam viduam (ludiis. St in Tiberium querelis. [ibid. eap. 4. & 5.!
‘ Pilo Romam adveniens, navem tumulo Cxfannn adpulitj dieque Se ripa frequenti, magno
clientium agmine Jpfe, faemi narum comitatu Plandna, Se vultu alacres incedere : frfto orna-
tu, convivioque Se epulis, In domo qux foro imminebat reditum celebrantes. [ibid. eap. 9.3
Poftera die. Fulcimus Trio Pifenem apud Confules poftulavie. Tiberius integram caufam ad
'Senatum remifit. [eap. 10.] Dic fenatui , Drufus C*far orationem habuit meditato tempera-
mento, mitiganda: in reum offenfioni accommodatam, [cap. 12.] Exin biduum criminibua
objiciendis ftaruitur ; litqoe fex dierum (patio inrerjc&o , reus per triduum defendercrur. [eap . 1 j. ]
j Dum caufa ageretur, populi ante Curiam voca audiebantur j non rempcratnros manibus,
fi Patrum fenrenrias evafiflct. Effigiefque Pifbnis traxerant in Gemonias , ac divellebant , ni
juflii Principis proteft* repofirxquc forent. [eap. 14.] Nec minos crar in Plancinam odium:
fed eam Tiberii favor, aule conciliatus, ut credebatur, protegebat. Ea cum caufam fuara k
mariti causa disjunxiftet 1 feniit Pifo artum de fe eile : fubquc fe jugulavit gladio, [cap. 15.3
Pene difeerptum i populo, A Senatu capitis eum damnatum hsirte, feribit Suetonius. [*#*
C. CaJig. eap. 2.] Ob necem Germanici ab ip(b Tiberio in Senatum dedu&um, dilatione peti-
ta, libi ipfi manus intulitfej refert Dio. [/ib. J7. pag. 615.] Audi ville fe cx fenioribus aicir
Cornelius Tacitus , [Annal. j. eap. 16. ] vifuro fepius inrer manus Pifbnis libellum , quem ipfe
non vulgwcrit, fed amicos ejus diftitayitle, litteras Tiberii Se mandata in Germanicum con-
tinere i ac drftinarum promere *pud patres , Principemque arguere , ni ejufus i Sejano j>er
varu promi da foret: nec illum fponte cxtin&um, verilm immilfj percuflore. Queam nenrrm *,
inquit ille, adfeveraverim : ntipu tamen occulere debui narratum ab iit, ftd naflram ad juven-
tam duraverunt. Vrde Suetoni an in Tiberio, cap. jz.
402 j Quum crcbruidct Gr*Cas per urbes licentia atque impumtas afyla ftatuendir quibus oberar,
Anne
lMPEfj. /<0M CASAIjUM.
adversis creditores, fufpedique capitalium criminum receptabantur , ut flagitia hominum cc- ~
remoniis deum proregcrenrur : placuit Tiberio , ut Romam ad Senatum mitterent civitates jura
Tua, atque legatos. Auditis hac de re primum Ephebis , deinde Magnetibus, Aphioditienb-
bus , SrratoniCcnfibus , HietoczfarecnGbus , Cypriis , Pergamenis , Smytnxia , Teniis , Sar-
dianis, Miletis, Crerenfibus , Se aliis; fada funt Senatufconfulta , quibus multo cum honore,
modus tamen prxfcribcbaftir : jufsiquc ipiis in t emolis figere xra , facrandara ad memoriam,
neu fpccie religionis in ambitionem delaberentur. [ Tacit. Anna/. j. * cap. 60. ad 6f. ]
C. Silanus Procontil Ali* , repetundarum i /ociis podularus, in Cytheram infulam relegatus
c(l. [ /kid. a cap. 66. ad <9.] Cxhus Cordus quoque a Cyreneniibus repetundarum podula-
tu», accufante Anchario Prifeo , damnatus cft. (ikid. cap. 70. J
4016 Ailius Sejanus, ad imperium adfpirans, Drufum Tiberii filium & tribunitic poceftatis cum ^
eo confortem, uxore ejus Livia adulterio corrupta, veneno per Lygdum fpadonem dato tilhi-
lir. [ Tacit. A»**}. 4. cap. 8. & 10.] Qji Se confida de Judaeis Romam incolentibus elimi- 4 7j6
na ad Tiberium detulit : ut gentem i medio tolleret, quam n6rar vel folam vel prxeipue repu-
gnaturam conatibus ipfius impiis. Se conipirarioni caput Imperatoris petenti. [Philo , in lik.de
Itgat. ad CW«mi & likri in flacctan initio.]
Druli functe finito, Tiberius ad negotiorum confuetudinem rediit i juftiuo longiore inhibi-
Et Ilienfium legatis paulo ferius confolanribus , quali oblitcrau jam doloris memoria irri-
dens , Te quoque rclpondit vicem eorum dolcrc , quod egregium civem Hedorem amitiTent.
I Sneton. in Ttktrio , cap. 5 a. ]
* Tiberius vetuit amicos filii in confpcdura luum venire, ne recrudciccret per cos defindi
defiderium. Uude Agrippa (Herodis Magni ex filio Ariftobulo nepos, quum profusa jam pe*
cunia, ad inopiam redadus, amplius Rom* non potuidet vivere, in Judxam rediic, ubi cre-
ditoribus multis eum importuni urgentibus , rikm muruaticiam pecuniam reddere non valeret ;
pudore przfentis (latus fcccdit in callrum Idumx* Malatha, cogitans miferam vitam aliquo pado
abrumpere: Quod ejus propofitum ubi uxor Cypros pcrfenfir , cum furore ipfius communicavit ,
a qua perluafus marirus , Herodes Tetrarcha (live Antipas , Herodis Magni filiorum n*tu mini-
mus) accerfitum Agrippam Tiberiade habitare juifit. alfignata certa pecunia unde viveret. Se
magidratu ejus civitatis in cttm collaro , quo edet honoratior. ( Jofcpb. lik. 18. cap. 8.)*
Senatufconfulta , aiuhorc Tiberio, fada iunt, ut civitati Obyraric* apud Aliam, Se a£ginenfi
apuJ Achaiam , motu terrx labefadis , fubvenirctur remiffione tributi in triennium. [ Tacit,
Anna/. 4. cap. !$.]
Legatis Romam milGs , Samii ut Junonis , Coi ut a£fculapii delubro , vetullum afyli jus fir-
maretur , petierunt. [ Ikid. tap. 14. J
Procurator Afix Lucilius Capito, accufante provincia, damnatus ed. Ob quam ultionem,
Se quia priore anno in C. Silanum vindicatum erat; decrevere Ali* urbes templum Tiberio nu-
trimur ejus , ac Senanii. Et pcrmilliim ell (latuere. [ Ikid. ]
Valerius Gratus Judxx procurator, adempto Anano ( five A nn* ) fummo facerdotio , Ifisae-
4737
lem Fabi filium juflu ede Pontificem: quem Se iplum paulo p6d dejecit. [fofepb./ik. 18. cap. j. J
limaci i amoto, Eleazarus Anani (live Ann* prius dejedi) filius ab eodem Valerio Pontifex
fubdituitur. (Id. ikid. ]
Calli us Severus orator, ante annos 17. ob maledicentiam judicio Senatus in Cretam relega-
«5
tus, quum illic eadem qu* prius /.ditaret , bonis exutus , interdido igni atque aqua, in fiuoum
jSeriphi Infulam eft deportatus : ubi odavo pbll anno in fumma inopia vitam finiit, [ 'Tacit. An-
na/. 4- cap. 1 1 . cwn Hieronymo , in Chronico. ]
i P. Dolabella Afrjcx proconiul , accito in auxilium cum popularibus rege Mauriranix Ptolc-
; m*o Jube filio, Tacfarinatem occidit, & bello Numidico finem impoliiit. Garamantum rex,
; qui levibus coptis ex longinquo mifiu Tacfarinatem adjuverat, eo c*fo , ad fatisfaciendum popu-
lo Romano legatos ad Urbem mifit. ( 'Tacit. Anna/. 4. d cap. i).ad 16.]
Vibius Serenus exui majellaris k filio falsb acculatus, ob vetus Tiberii in eum odium dam-
natus ed. Quum tamen Gallus Afinios Gyaro aut Donusa claudendum cenleret ; quo molliret
invidiam, Tiberius intercedit; egenam aqu* utramque infulam referens; dandofque vit* ufus
cui vita concederetur. Itaque Serenus Amorgum ( e Sporadibus infulis unam ) reportatus ell.
[Ikid. cap. a 8, a 9, jo.} »)
1 Decem annis imperii exadis, ad refumendum id nihil decrero opus habuit Tiberius: neque
jenim in decennia intcrcifura , quod Augudus fecerat , id gerere darucrat. Ludi tamen dcccn*
' nalcs fadi funt. [Dio , lik. 57. pat. 619.]
Eleazaro poli annum amoto , Simoni Camithi filio Pontificatum Valerius Gratus tribuit.
4018
[Joftfk, lik. 18. cap. j.]
Cyzicenis , quod cives Romanos quofilam in vincula duxident , inchoatumque Augufto vclut
heroi fimum non pcrfecilfcnt , libertas quam bello Mithridatis meruerant circumlcdi iterum
I adempta cli [Tacit. Anna/. 4. cap. i 6. Dio, lik. yj. pat. 619.] 47J*
Fonteius Capito , qui Proconful Alum curaverat , ablolutus ell ; comperto fida in eum cri-
mina per Vibium Serenum. [ Tacit. Anna/. 4. cap. j 6.]
Undecim Afix Urbes , in qua earum templum Tiberio Se Senatui delllnatum ftatuerctur ,
magna ambitione cembanc : ciriimqtic legatos de hoc difccpunces Tiberius in Senatu plure*
per dies audivic. Hypzpcni Trallianiquc limul cum Laodicenis Se Magnetibus , rramilh funt
ut parum validi. Ne llicnfes quidem, ciim parentem urbis Rora* Troiam referebant, nili an-
tiquitatis gloria pollebant. Paulum addubitatum, qubd Halicarnadii noo per annos nullo mo-
tu terr* nutaviile (edes lius, vivoque in faxo fundamenta templi adfevcraverant. Pergamenos,
Dddd
Sto \ AL T A S MU N DI VU HIM
co ipto nuentes , *de Auguih ibi liti-liris adeptos creditum. Ephefii Mileiiique, hi -Apollinis ,
illi Dian* ceremonia occupavifle civitates vifi. lea Sjidianos iiuer' Smymxolquc deliberaram:
quorum rationibus utriaque auditis , Smynueos Senatus praetulit : Ccufiritqoe Vibius Matios , nt
M. Lepidus cui ea jvovincia obvenerat , fuper numeruru legaretur qui templi curam fufeipe-
rct: & quia Lepidus ipfc deligere per modeftiam abnuebat , Valciius Naib e pictoriis forte mitius
clL ( ibid. cap. ff.&ft.) .1
Quum Simon annum in Pontificatu exegiflet, fucceflbrem illi Valerius Gratos in ea dignita-
te dedit Joicphuin , cognomento Caiapham , ( Anna: , five Anani I Gnato prius fummo Pontifi-
catu exoti , gprterum. fobann. XV III.. 13. ) Quibus annuis Pontificum mutationibus irali-
dis Gratum in Judza exadis annis undeom Romam repctiiiTc, fubdir 'ftfrpbus. (IU. 18. cap. j. )
Qua & nos indudi ratione , ad finem potius quam initium prvfc&urx illius reficiendas cai
elfc judicavimus. ■ • .7 ■ .
Valerio Grato fucccflbr Pontius Pilatus venit. ( Joftph. ibid. ) q«i quomodo inprafcdura Ce
geffier it, appare t, e* Agrippc litem ad Caium , apud Philonem iu libro de legatione adCaium.
Ubi veritum illum fuific lcribit , ne dc tollendis clypeis, ab fpfo .intra landam urbem dedica-
tis , mittenda i judxis legatio , camera quoque detegeret ejus crimina ; venditat ftnttntias , ra-
pinat , injuriat , clade t , tormenta , crebras cades indemnatorum , crudelitatem favitfimam.
< Jubilxns XXX, & ultimus, in annum D. N. Jclu Chrifti XXX. incurrens , 3c principium Evan-
gehi iplius ; promulgandi jam per vocem clamantis in delecto * Parate viam Domni, complana-
te /inutai ejHt : ( Mare. I. I, a, j. ) atque annum illum acceptabilcm , five divini beneplaciti ■
tempus aperiens , quo Deus Optimos Maximum mundo patefacere dignatus eft. ( Efai. L X I.
x. Lac. 1 V. I* ) .•w
Anno enim decimo quinto principatus Tiberii Carfaris (.qui monarchix ipfios , ab excedi] Atlr
gufti ccrptx , erat decimus ternus ) Pontio Pilato procurante Judxam , tetrarcha Galilxz He-
rode Antipi
( , ) fratre autem ejus Philippo tetrarcha Irurxx & Thrachonitidis regionis , dc Ly-
fania Aby lenes tetrarcha- 1 fub Pontificibus Anna 8c Caiapha, fachim eft verbum Domini ad
Tohaunctr. ZachaAse filium 1 in dclctto. ( Luc. III. 1,1.) Juxra cujus prxfctjptum , Nazaratus
hic , 5 scerdos , & Propheta Domini , baptizabat in deferto Judzz ( in quo polite urbe, fo~
fua XV. W?. commcmoi anrur ) prxdicans baprilmum pernitenti* in rcmilfionem peccatorum;
( Matth i III. 1. Mare. 1. 4. Luc. III. 3. ) itque operam dans , ut qui poft ipfum venturus erat
Chrillus nwnitfftm fieret Ifracli. ( foljan. 1. 7, 8, 41. ) Quem ut certius agnofccret , hoc ipfi i
Deo lignum eft datum : ut fuper quem videret Spiritum fandum dcfccndcntem & manentem ,
hunc Ictrct olle illum qui alios Spiritu fando cilet baptizamus. ( Ibid. ver/. 33.)
Carptum vero fuiffie hoc illius miniderium maxime probabile cfl , die illi convenkmidimo,
mentis 7* die to*. (circa noftri Odohris diem 19.) qui & PttnitentiaUs fuit, cum folenni
Jejunio conjundus , in quo qui animam luam non affligeret , excindendus rdet e populo fuo ;
& Expiatorius , quo fummus Sacerdos , Chridi a Baptiiu prxmondrati typos , (olus in Sanda
fandorum ingrediebatur , oblato languine populi peccata expiaturas: idonqoe ille dies, quo
tulsd
tuita per totam terram perfonanrc Junii tus indicendus mandabatur. (Levtsic.
Juni Itus Ltvttic. XXV. 9.)
Tta Baptilla , pornirenci* & remiffionis peccatorum , per venturi Cluifti
Chridi fanguincm acqui-
acqni-
rendx , prxeo , veniens iu omnem regionem circumjacentem Jordani , exaltabar ficut Tubam vo-
cem fuam , proclamans : Agite pernitendam , appropinquavit enim regnum culorum. Et exivit
ad cum Hiccolblyma , & tota Judxa , totaque regio circumjacens Jordani : ( ex ingenti ptxfcrtim
illa populi turba , quz finito ledo Tabernaculorum , circa initium Novembris , Hicrofolymis
revertebatur: ) & baptizabantur ab co in Jordane, confitentes peccata fua. (Matth, III. t* j,
J, 6. Mare . 1, J. )
Ipfc veri» Johannes habebat vcftimenrum c pilis camelinis , & zonam coriaceam circa lumbos
fuos : ( indat Eliae , II. Rtg< I. 8. ) alimentum autem ejus erat locudx ( cibus quidem mundus,
Levitic. XI. 11. fcd ^ vilis ) & mcl agrede. ( Matth. III. 4. Mare. V. 6. )
Johannes Phari (xos ad baptilmuin fuum venientes acriter reprehendit. (Matth. 1IL 7. Luc.
IU. 7.) tum reliquum populum, tum fpcciatim publicanos & milites , officium fuum edocens.
[Luc. III. lor-i4.] Expedantc autem populo, & cogitantibus omnibus in cordibus fiiis.de
Johannc , nuranam ipfi: effiet Chrillus ; rclpond it. JUe. Ego quidem baptiza vot aqua ; fed venit
qui validior me tjl , cujus non fum dignus qui filvarn corrigiam [dearum ; ipfe vos baptizabit Spi-
! ritu fanOo & ignt. Cujus ventilabrum in manu ipfius, CT qui perpurgabit artam fuam : & co-
cti triticum in horreum fuum , paleam autem exuret igni istexiinguibili. Ibid. 15,-17. cum
Matth. III. 1 1» 1 a. & Mare. 1. 7» 8. ]
Quum baptizaretur omnis populus venit Jefiis Nazarctha Galilxz ad Jordanem, ut i Jo- 4
hinne baptizaretur. [ZucIII. 21. Matth. III. 13. Mare. I. p. ] Quo offif tum illud recufantc,
ut cui ipii opus effiet ab illo baptizari , 8c urgente Domino , oportere impleri a le omnem ;udi-
tiam baptiza vit eum. [ Matth. III. 14, 1 J. ] Jefu tiim incipiente elfc annorum quafi triginta.
[Luc. III. 23,3
Tum vtrb corius facrofanffcr Trinitatis admodum illuftris fada eft patefadio. fi/io enim Dei
in affiumpta humani natura ex aqua afccndente & orante , apertis ccrlis Spiritus Dei viius eft
corpotca (pede , tanquam columba , defeendens lliper ipfum : & vox Patris de cado audita ,
dicens; Toes Filius meus dilcdus , in quo acqiuclco. ( Matth. III. 1 6, 17. Mare. L 10, 11.
Zue.HK. xt,ti.1 .
Jefiis autem plenus Spiritu fando revertit i Jordane, & adus eft i Spiritu in defertum. Ubi
i pci dies & nodes 40 tcntantccum Diabolo, rnaniit inter feras , non comedens quicquam : &
! iis finitis poftea efiiriit. .[LutSX. .l, \,Matth. IV. I, 2. Mare. I. 11, tj. j .
J3| | ~J M dcinib
Triplici P Etcntationc
Ri R^O Satanas
Dominum M cftCASARU
adortus : fic finita omni M, f9?[
tcntalione , abfceflir ab
«co ad (cmpos , JAIatth. IV. i,— II. Luc. IV. 3,— 13.] 8c accedentes Angeli miniflrahanr ei.
[Matt, IV. i x.Marc. 1. 1}.] Rcvcrfufquc ed Jcfuscum virtute Spiritus in Gaiilxam. [Z«r.IV.i4.]
Herodes Agrippa Anftobuli filius ex Cypro Phafacli filia fiifcepit Agrippam juniorem, po-
dremiim Jud.vocuin regem ; cujus in Adf. XXV. & XXVI. fit mentio. Annum enim xtatis
agebar 17. cum pater interiir. [ Jofeph. lib. iS. cap. 7. <y- lib. 19. cap. u/t. ]
4031 Hernice foror ejus, (cujus ibidem in Adtis fimiliter fit mentio ) nara edi Herodi regi Chal- *
pdis podel nupta i annos id nata , quum pater cd mortuus. \Jofeph. ut fnpraf\
4033 ; Quartus annus raiuiderii Johannis Baptilh: incipit: quo 8c preparatorium hoc illius minidc- *
lium ( qu* poriffima muneris ipfius pars fuit) finem accepit; »pfo Domino, cui viam hadienus
paraverat, adveniente atque ofticium fuum Propheticum excqucnte Se illudribus miraculis, qux
nulla Johannes ediderat , obfignanrc. Coi magnifico apparatui , ab Efaia & Malichia ante tot
fecula tantopere celebrato, tam longum temporis fpatium i nobis alfignari nemo mirabirur ,
qui rempus exiguum tanto operi, abfquc miraculorum prxferrim adminiculo, perficiendo mimis
par efle confiJaavcrit , quantum i Jolunne prardandum foiflc patri ipfius Zacliarix angelus
Gabriel confirmaverat. [Lue. I. Itf, 17. ] Multet filiorum Ifraelis convertet ad Dominum Dtum
ipforum. Et ipfe procedet ante illum in fpiritu & virtute Elie , ut convertet corde patrum in fi-
hos , & rebelles e d prudentiam juflorum i ut paret Domino populum inflrublum. Neque modicum
aliquod fparium , fed plenum prardicationis curriculum , ante Chridi advenrum , a Johanne
foilfe conkCtum, illa Pauli fatis arguunt. [Alt. XIII. 14, zj.] Prodicente Johanne ante fa-
ciem adventus ejus baptifmum penitenna omni populo Ifraelis , quum impleret Johannes curfum
fuum, dicebat; Quem mc arbitramini tffe } non u fum ego ; fed ecce venit pofi me , cujus non fum
dignus pedum foleam folvert,
Johannes enim, proximo ante adventum Chridi dic, quum ad eum, Bethabnr* baptizan- 4
tem lecus Jordanem , Judari Hicrolblymis Sacerdotes quofdam & Levitas e fcdla Pharifaica le-
g.itos niilillirnt, iciicitaruros quifnam ipfc eflet ; fe non dic Chriduro , clare profcllus cd. Cum-
que ivegaifet Ic ipfum Eliam ellc , vel Prophetam illum (i Mole, Deuteren. XVIII. 13. prx-
dichun; eundem quidem cum Chrido , Aii. III. ij.. & VII. 37. led a Judxis alium exiftima-
tum ) & fc illam ab Elaia pr.eunnciatam dixillce foiflc J ecetn clamantis in deferto , Complanate
viam Domini: illud, a Paulo budarum, dc Chrido demum adjecit redimonium. Fgo baptixj
aqua ; fed in At die veflrum fiat ejuem vos non nofiis. Hic ille efl , qui pofi me venit , qui mihi
auttpefitus efl ; cujus fole arum ego nen fum dignus qui folvam corrigiam. [ Johan. I. 19, — z8.
cum V. 33.]
Podcro deinde dic, Johannes venientem ad ic Jcfum confptcatus, ait: Ecce Agnus Dei, qui
tollit peccata mundi. Hic efl de quo dicebam: Pefl me venit vir qui anrepofitut efl mihi, quia
prior me erat, & c. Ft ego vidi, & trfior hunc efle Filium Dei. [ Jolun. I. 19, — 34. ]
Sequente dic iterum itabat Johannes, di ex difcipulis ejus duo. Et intuitus Jclum ambulan-
tem, dixit: Ecce Agi. us Dei . QuoJ duo difcipuli audientes, Jclum iccuti, apud eum rr aufe-
runt diem illum: hora enim erat quali decima. Horum unus Andreas, frarremfuum Simonem
perduxit ad Jclum: qui cum intuitus , dixit; Tu es Simon filius Jona , tu vocaberu Lcphas.
Poftcro dic, Jefiix irurus in Gaiilxam , Philippum (qui erat ex Betbfaida, civitate Andre*
L Ibici-
81 Simonis Petii) fequi fe julTit. Ille Nathanacfcm fubrer fiaim inveniens, perduxit cuin ad Jc-
lum: qui vere ifraelicam cum fuiflc pronunciavir, in quo non elltt dolus; (eque ipfum Scalam
cadi (in illo Jacobi lomnio, Cerieft XXVIII. 12. prxmonftratxm ) fuper quam Angeli Dei af-
ccndcntcs ac defccndcntcs amodb cernerentur. [ Ibid. 43,-51.]
Dic tertio, nupti* faci* funt in Cana Galli**: ad quas invitatus Jcfus, uni cum matre ac
lifcipulis ejus , aquam in vinum mutatam fecir (ignoram fuorum principium. Atque in hunc
modum gloria ejus manifeflata, crediderunt in cum difcipuli ejus. [Johann. II. 1,— n.J
Poliea defeendit Capcrnaumuro ipfe & mater, Sc fratics (fave cognati) & difcipuli ejus:
manferuntque illic non multos dies. [ Johan. II. iz.]
Ad publicum Chridi mmiftcrium jam perventum ell : cujus a dia , per quaruor Pafchata di-
dincia , ex quatuor Evangeliorum Harmonia hic exhibemus ; i viro crudirilTimo 8c in factarum
lucratum ftudiis longi exercitari (limo Johanne Richardfono , S. Theologi* Dodiorc 8c Arda-
chadcnfis in provincia noftra Arinachana Eccleli* Epifcopo digniflimo , concinnata. In qua
illud lingulare cd ; quod Temporis otdinem (olus Matthaut nrglrxille reperiatur , i exteris
tribus (li forte parcnthcfin illam, Imc, III, 19, 20. de Johanne ab Herode in carcerem con-
jedio exceperis ) condanrer obfeivatum.
' PRIMVM
Digitized by Google
' ' Citr
i- (
~1e~T A S MUNDI is 11.
s8H
PRIMUM PASCHA MINISTERII CHRISTI. (Johann.II.13.)
Danielts incipit ;
A quo primus armus LXX’ Cr "Itinu HebdomadisI X.
in quo Mus confirmatum tft Mullis. ( Dan. 17. cum
7 Matth. XXVI. x8.)
MAIMAT.
AScendit J E* «J Hicrofolytnam ad Pafclu.
Templum ingrcfliu , vendentes ibi & ement
abigit : Se »n authoritatis lignum ,
i
Corp
,
oris
iphs
fui
pronu
Temp
ncut.
u». n-
es flagello
lum , a
*4ri»
|L U C.
ludatis folvendi , & 1 lc rcluf dtand
Miracula opetamr. Et multis ideo inine cum credentibus, ipfe
Te non credit ; (ciens cpiid fit in hom . # 111.
Uj.M»
myltcrio Regene-
Nicodemum , difcipnlnm nodurntrm , m
rationis , Fide in mortem iplius . & InhJ cliu m Condemnatio-
x i£nca s para lyn alllul his decubuit i
ne inftruit. * Lydd
Adi I X.t J.; #
quS poft annos S. a Petro apoftolo ell lanarus. (
cum
Hierqfotynus , in Judxx territorium , Jefus
difcip ulisis proficilcitur.
Relid ]
t Difc - 22, H
Demoratur illic i & Baptizat: [per manum fcilice
atorum. J Johanne **
pulorum , ab ipfo , aut Joliannc prius baptiz
conjedus lucrat in
Tunc in i£non baptizante : nondum enim
M
C,rQurdio oritur inter quofdam Joliannis difcipulos , St Ju- M*
dxos , de Purificatione.
>•Johxnnes
Difcipulos fuos dcjcl.i narrantes , xmulanrcfque
. Dei Filu , excel- \i6r)&
de fe , (utique officio ; Et de Je-u Chrifti -
lentia, inftruit : inftgnc hoc, Se ultimum ante incarccratic
nem , edens de eo teiiimonium. , _ . XIV.
ppi uxore m- J»4»J
fohannes Hetodis Tcttarclix aim fratris Phili VI.
ns , in carce rem ab eo con-
cefti.m , & alia Higitia reprehende IV.
I. x» }•
compe- X7,-ao
audiens jeisanuem mcar ceratum ; & Pharifaes IV.
plores ab eo fados difcip ulos, & baoti zatos, per manum
ri/fe
fdlicct di fci polor i reliQ
um Gaiil [ub.* circiter S. mcnlcs 1
'/udaait.
aam k redi
commo ratus crt ] /*»
em -4, - 4»*
Oportebat autem eum transire Der Samariam. Ubi mulier
Sychar in lui
Samaritanam prope urbem Sychar , 8< cives
, [feuPaf-
agniti onem perducit , quatitor menftbus ante mtjfem <
cna , circa medium racnfis 9, Ab didi. ]
[4},
Biduo sn civitate Sychar commoratus in CalUaamtter par- •4» 1 y
ejus cfl i Jud» 14, IJ.
fiquit mr. [ Qoi1 fecundus i Baptilmo reditus
in Galllxaro. . , . . ...
IV.
fecerat vidis-
A Galilxis receptus, qui qu* Hicrofolyrais prxdi car.
fent; magn a cum fama in Synag ogis eoru m
In Cana filium regii ( fcu aulici ) Capetnauraulum. i xgrotan-
Quod erae alter um in Galil xa mirac I ?♦! i<r,-?o
tem , Cinat.
Nau*rttam ve~ 4J. 1.
In Caper ruom operatur miracula. Et poftea
t. Ec in Syna goga m ur confucverat
mt , ubi edtu isus fnera
fe expon ens , admirantibus
intrans , & Prophetam £(ai* de
ck Urent ibus , ejedu s cft , &
primo civibus , ac poftea cxcan
medium eo-
rum dilccd eie
prxcipit.u cum .de monte conantibus , „ , ille per . 11, S2.
eos
Rehlla Naxjtreta , Capemaumi habitat. Ibique docet
Sabbathis. Et percelluntur fuper dodrin a ejus.
fi* M.
Spiri tum immun dum in itSynagoga . Capcrnaumi obmutelccre 55H7
19, 50,
julTur fi ej ic . . . . VIII.
15,-18
^
F.-rretJut Jiatim SynaMa, introivit demum Ssmemscr jindrea J 8, 59. «4»
1 6, IJ.
17.
Se ioc.um Simonis febri citan tem fanat. 53.
Circa oceafum fotis , allatos undique xgrotos curat, Arte- 40,41.
mone* obmutelccre jullos ejicir. 4*. 45»
Mani fg-cditur in defertum locum; Se precatur: Simone,
turbis
Se aliis enm pioicquentibus : St volentibus cum detinere 3JW9
34.
rcfpondct, Evangclrzondum fibi efle etiam alii* opidis.
Peragrant Cali/aam retam, in Synagogis docet} Se dxmonia 44.
ejicit. - 5*- Ciim
59.
44-
Digitized by Google
Tmpeh, HOM casa^Vm. M A *_ MAT.
*»LUC.
—V. 4
Ciim ei ad lacum Genezaret ftanti , turba incumberet , in- i
navit navigium Simoni» » & ea eo turbam docet.
Vt eejfavir tutem loqui, miraculofam jubet capturam pifeium: IV.
eaque attonitos , Simonem Petrum , & Andrcam , Jacobum ,
& Johanncm , (equi jullos , pifcatorcs hominum facit. 18,-11
4,- xx
t6,-io
Et obivit fetum GalUaam /f/i» , docent m Synagogis tfforum-,
8c fanans quemvis morbum : fama ejus emanante m totam Sy-
riam i & tutba multaTequentc eum. 40,-45
I. M*X,—14,
4
VIII.
In quadam Urbe Leprofum fanat > qui inhibitus , divulgat
ix,-i6
tamen. Et veniebant ad eum undique , ut audirent eum , 8c
fanarentur t ita ut jam non paffet fefus mantfifli introire in civi-
tatem i fed forte in defertis locis erat , Sc orabat.
Et rursus intravit Capemaurnum , civitatem fuatn, iuterjeQu IX.
aliquot diebus-, Sc ilarim domi docet : Sc Paralytico cum lc&u- I7,“X6
lo c folario demi ifo, coram Scribis, & Pharifcis, 8c rurba multa, I, n.
— XI
x,—8
peccata remittit ; morbumque , cum ftuporc omnium , fanat. IJ,X4
Et quum digrederetur Jefm illinc , egreflits efl rurfus ad mare:
totaque turba veniebat ad cum , ac docebat eos. Et quum pra- 17, x8
ttrrrtderttur , vidit, Sc vocavit Levia fcu Matthxum ad telo-
M-
10, -ij
nium (edentem. *9»-J9
Jcfus , in domo Levi , (c , difcipulofque , uni cum Publi-
canis convivantes , defendit : Et non ;ejunantcs , contra Pha-
rilxos, ex culat Sc vindicat. XII.
ijrti
Folium efl ut Sabatho altero-pritno ( fcu fccundo-primo , «Au-
TqwijKii», id cft , Sabbatho primo Novi anni, poft exitum
ex vfcgypto inllitiui, Sc i rncnfc Nifan, fcu Abib, inchoati) VI.
x,-8
tranlicns Jcfus per fara, difcipulos fuos fpicas vellentes 1 re-
prehenilone Pharifeorum vindicat ; Sc do&rinam dc Sabbathi
obfervatione explicat.
SECUNDUM PASCHA MINISTERII I
P’
CHRISTI. [Johann. V.i .collat.cum IV. 55.]
A quo fecundus annus L X X* Hebdomada V.
Dani e lis incipit .
1,-47
POft hu erat Feflum Judeorum , & afeendit Jefut Hierofoly-
mam : & 3 8. annos argrum, ad nifeinam Dcthcfda decum-
bentem , fanar in Sabbatho. Et Judxis ipfum interimere (I11-
I dentibus , quod ifti fecifler Sabbatho ; 8c Deum dixitlct pa-
i trem fuum 1 divinillimam opponit apologiam.
t Digreffm iUsnc , introivit rursus in Synagogam , alio Sab- 9,-14
batho , Sc docet. Et quendam ibi dexteram manum habentem III.
6,—l 1
' aridam fanat. Unde exeuntes Pharifzi ftatira cum Hcrodianh,
confultant ut cum perderent.
j Jcfus autem quum hoc nollet , feeefflt ad mare : fcquentes fa- 1,-6
' nans turbas i & ne ipfum manifcfhim facerent , multiim in-
: terminans : edicenfquc difcipulis ut navigiolum Ubi femper
7,-Xi
adelfct propter turbam , ne ipfum opprimerent.
Fathtm efl autem illit diebus , abtst in montem ad orandum, 1 j,-ii
& pernoctavit in precatione. Et quum dies ortus ejfet , elegit ta. Ia,— »6 IJ.-J?
quos vocavir Apoltolos , nominibus delignatos. V.
Defendens cum eu fubfiflit in loco camprflri 8c magna ple- 17, i£,
bis multitudine undique adventante , fanat omnes. 19.
Venerunt que domum. Convenit autem rursum rurba , adeo ut
ne capere quidem cibum poffeut. Et quum bac audiflent ipfm
IX.
propinqui , venerunt ut prehenderent eum \ dicebant enim eum
io-4J>
apud fi non efle.
Quum vidtffer autem turbam , afiendit in montem « (t quum
confedtjfet , adierunt tum difcipuli ejus. Tunc autem Concio- VII.
VI.
nem habet , longam illam , & eximiam , primikm ad Apollo-
los i inde etiam ad univetfum populum.
| Quum autem fintvijfet omnia verba fua audiente populo , in-
ftflus efl Caper nautnum. Et Centurionis fervum , paralyticum
i , Sc moribundam fanat.
VII.
I, — 10
VIII.
i Die fiqutnti proficifiiiur in civitatem Nain ; Sc unigenitum
Vidiuc acnin&um , Sc cxpotxacum , refufeitat > unde fama ejus
. divulgatur. ji—u
J. Vflerti Annat. Pars pofl.
11 1j~»7
johannds
Digitized by Google
AT AS MUNDI VII,
, LUC MAX. MAT.
VII. XI.
Johannes in carcerc detentus difcipu loram i elatione defami
fitufquc Jcfu commotus, duos cx cis ad eum mittit , dicens ,
Tunc is cs qui venturus erat , an alium cxpe&abimus I Quibus |»8,-Jf x,-jo
cum rcfponfo abeuntibus , amplum Jclus dejohanne cdittclli-
monium. Civitates ingratas cum probris increpat j 8c in Pa-
tris occultantis fc , St revelantis , lolo beneplacito , luben» ac-
quiefeir.
Rogavit Mutem eum Simon PhariCcus , ut fecum ederet. Et
cilm difcumbcrct. mulierem peccatricem , pedes lachrymis li-
gantem , capillis tergentem , dcofculamcm , Sc ungentem .
contra Simonem defendit , Se abfolvit.
Et facium tfi deinceps, ut ipfe iter faceret oppidatim prodicant,
(V duodecim illi erant cum ce j miniftrantibus ei quibufdan.
mulieribus. *i,-J7
Oblatus efl ei Dement aem ce e ut & mutus i Se fanayit eum. III.
Et Contra Sctibas & Phari fros, qui Hietofolymis dcfccndtram 21,-jO XII.
quod per Bcelzebulem ejiceret dxmonia blafphcmantcs , (e ani
ter detendit.
J 8,-45
Tunc refpendertptt quidam e Scribis ac Pharifais dicentes ,
Precepter , Velimus ex teJigtutn videre. Quibus , cura multa
acrimonia rcprehenfls , tignum Junar (olura proponit.
VIIL
Quum autem adhuc loqueretur turba , narratur matrem , & 5*»— 35
i,— 53
fratres ejus adllarc foris, vifum , & colloquium c;us quxrcn- 19, io,
XI.
tcs. Rclpoodcns Jefus , Quos pro matre , Sc firatre , Sc fotore,
habeat, oflcndit. 1,-14
VIII. 4^,-JO
XIII.
IV.
IU* vere die egrejfus 'jefus deme fedit apud mare ; <t? coaQa e'fi
ad eum turba multa , adeo ut u.tvgium ittfrejfm federet i &
1 turbas in Jittoie aditantes, per parabolam Seminantis, plutei xxris
4r- 18
' que alias parabolas , multa doccr. VIII.
1 Dixit autem eit die illo , quum ferum diei ejfet , Tranfeamus VIII.
l i>> ulteriorem ripam. Et cum quibufdam cum fcqui volentibus 18,— 17
rcfponfum dcdiltirr ; Dimlffa turba , acceperunt eum ut erant in x8,~u
n.tviJio : Et migna tcmpcllate orta , objurgat Idus ventum , 1 1, — 16
tranquillat mare, 8c periclitantes fervat difeipuu».
V.
Et navitarum ad ulteriorem ripam in regionem Gadarenerum
fcu Gcrgelcnorum , que ejl in eppofita ripa Galilaa. Ipfi egrefji
iin terram , ftatim occurrerunt duo Damoni ac i , (xyi valde ( quo
rum unicum memorant Marcus , 8c Lucas. ) E quibus Dxrno
nes cjc&i , Jcfu permittente , in porcos intrarunt.
Gadarenis , ut ab ipfis difci dcrcr , rogantibus ; Sc dxmonia-
co fupplicantc ut cum ipio ellct , dimido tamen , & in Dcca
II7,-io
poli prxdicantc quanra ipli fccillct Jefus , in navigio ipfe rurium 17, 1 8
trajecit in ulteriorem ripam , Se demum in Urbem fuain [ Ca-
pernanm. ] J4.
Fabium ejl autem ut quum revertijfet jefus , excepit eum tur-
ba : nam omnes expeUabant eum er.it que apud mare.
Ut -fc
Tunc adeunt eum difcipuH johannu , dicentes , Quare nos &
Pharifxi mulrura jejunamus ; difripuli verb rui non jejunant f J ?•
Quibus fuurn dar rcfponfum.
Hoc eo loquente ipfis , F.cct venit jairus , unus ex p> ofechs
Synagoga ; & multum precabatur eum pro filia unigenita , quali
i annorum 12, agente animam. In itinere autem ad domum Jaii i,
j mulier qux erat in fluxione Unguinis ab annis ia, cx rattufun
biix pallii Jcfu , illicb fanatur. Filia autem Jairi jam mortua,
verbo ejus in vium revocatur : multum imperante ipfo nc
quis id rcfcirct.
Quamque digrederetur illinc , fequun funt eum duo Caci ;
Quorum oculos aperit : Sc graviter interminatus cit cis , fcii j». a»
ftuftra , ne quis id fciret.
Ipfis autem tgrtdirntibus , ecce obtulerunt ei hominem mutum,
dtsuoniacum. Et ejtUt domanto loquutus ejl mutus ; mirante tur-
VI.
ba i blasphemantibus Pharifxis.
Et obibat Jefm urbes omnes ac vicos j docens , & fanans. Et lr-<? M*
venit in Patriam fuam , <jr fequuti funt eum difcipuli epu j 8t
XIII.
fabbatho in Synagoga docens, a civibus, lic£t admirantibus
iterum contemnitur , faberque vocatur.
Et circuibat vicos in orbem , docens.
Commifetanfque turbam, mcfsemque multam, & operarios
J4s-J8
paucos , dicit difeipuiis , rogandum Dominum ut emittat ope-
>4-
Digitized by Google
j OH. LUC. MAR. MAT.
Tunc iz Apoftolos, binos mittit; mandatis , Sc pocedatc in-
(fru&os , ad Prxdicandum , Sc Sanandum. I IX. I VL | X.
Et facium tfl quum finem ftcijfet fefms pracipiendi difcipu- i,-j 7r-U\'C 41
lit fuss , ut digrtffut illinc , doceret cr pradicaret in Vrbibus
eorum.
Exeunt et autem duodecim obibant fmgulos vicos , Evangeli-
xjtnttt C7 Sanantes ubique.
X V. Kalend. Novembris , Sejanus eafus tfl. ( Tacit. An-
nal. A. cap. xj.) jQuo fublato , mox cognovit 'Tiberius confit)*
ab illo futfje crimina , qua adversus fudxos detulerat. Proinde
mandavit omnium provinciarum prtjtdibus , ut opidatrm huic
fentt parcerent , exceptis reis paucis admodum ceterum de riti-
us eorum nihil novarent : fed commendatos haberent , tum vi-
ros ipfos ut pacis amantijjimos , tum mores eorum lege/que ut
conferente t ad tranquillitatem publicam. [ Philo , de legat, ad
j
Caium. ] * Munera quoque quxiam Syriacis Legionibus de-
dit; quod folx nullam Sejani imaginem inter ligna , colitis- i
Icnt. [ Sueton. in 'Tiberio , cap. 48. J * i
Mortuo Severo JEgyfti prafide , %beritu ex amicorum fuo- !
rum cohorte fitccefforem in fex arnios illi dedit Elaccum uivil-
lissm : qui fer quinque priores , quibus in vivis fuit Tiberius ,
cum laude provincia pr afuit. [ Philo , lib. in Flaccum. ]
Decollatur Johanncs Bapblia. I
Quumque hoc audijfent difeipuh ejus , venerunt &fufiul erunt
cadaver ejus , & pofuerunt in monumento , CT renuntiaverunt fefu.
Herodis Tctrarchx , & aliorum , de fama ejus audientium.
Opiniones de Jcfu. Qui Herodes findebat eum videte.
■ Reverfi Aptjloli narraverunt fefu quacunque fecerant.
Haec de moitc Johanhis , & Apoftolorum fadis, quum audif-
fet Jcliis , dixit eis , 1'evite vos feorftm in defer tum locum , &
rcquifjctte paululum. Nam prx tuiba ne cibum quidem capere
Upjis vacabat. Jpfe igitttr , affumptis duodecim , feceflit illinc
jnavigio privatis» 111 locum deferrum urbis qua vocatur Bethfai-
[da. bt quum hoc audiilct tuiba, pedibus lcquuta cft cum ab
j
jiurbibus; pr.rvcncru:uquc eum : Et ipfc ccf docebar , & fanabat.
Subiit veto in tuentem feftit , & ibi fedit cum difcipulu. Mr-S<T\
Prope huiem erat Pafclif. flutam autem ferum diei ejfet , 5 pa-
I nibus hordeaceis, St. 2. pilciculis, quali 5000 palccbat vitos,
ablquc mulieribus , 8t puerulis, 11 cophinis fragmentorum re-
manentibus. Etquum volebant cum Regem facere , fatim ade-
git fefus difapu/os infrendere in navigium , & praire fibi in ri-
pam alteram , Bethfaida oppofitarn , Capcmaumum verius. Jpfe
vero afcendtt in montem privatim ad orandum. ProveUi autem
quafi jiadia 1$. aut }o. vento contrario iniurgeme , quarta
noctis vigilia ibat ad cos Jcfus, ambulans (iipcr mare , volcbat-
que cos prxtetire. Et perterritis fc revelat : Pctrumquc demer-
gentem reprehendens , letvat ; obfiupefccntibus omnibus. Et
quu/n tra;ecijfent venerunt in terram Cenefaret. "tunc ipfis egrejjis
e navigio , (iatim agnito eo , quacunque introivit , attulerunt
agrotos , ut vel fimbriam pallii ejus ungerent ; & fanabantur.
Poficro i trajectione die , turba qua fubjli ierat cis mare, in-
gredi funt Sc ipli in navigia , St venerunt Capcmaumum , qut-
■rentes fefum. Quibus Condonatur , in Synagoga Capctnauini,
:dc Pane vitx. Et murmurantibus Judxis , fc Panem vitx allerit.
Unde multis difdpulonim recedentibus j & A po Aoi is abire
j nolentibus , unum tamen ex eis Diabolum pronunciat.
e jus pollutu manibus
funt , qubd rion ambularent fecundum Traditionem Senio-
rum. Quibus , de Traditionibus refpondet , quod abolerent
tnandatum Dei , ut Traditiones Hominum fruftri fervarenr.
J. Vjjerii Annat . Pars pofi.
Digitized by Google
AS T A S M Z/ N D 1 VII.
Et turbam docet i quod domi difcipulis exponit ; Nihil quod i-Pil' L— — Jh M AJD
ingreditur , fcd ea qux egrediuntur ex homine , cum pollucte.
VII. X V.
Et illinc fur reni , abit in partes ftn confinia Tyri & Sidonis.
Sed non potuit later*. Mulierem enim CHananxam , feu Gr*- *4»-5o 1 1>'l° J
cata t Syrophccn illam , pro filiola mal£ i d*monio imputo
vexata , coiifbnter intercedcntctn , ob fidei magnitudinem col-
laudans , dimonium i filiola expellit.
Tunc regreffius e finibus Tyri & Sidonis , venit ad mare Ga- j l,-j 7
lilaa per medios fines Decapolis. Et 0ferunt ei fur dum, difficul-
ter loqutntem ; quem fanat i interdicens , fed fiuftri, ne cui
dicerent.
Et <junm afcendijfet in montem , fedit illic , 8c mirante tur- 19, jo,
ba , fanat plurimos. ilt
Diebus illis , quum multa omnino turba effiet , jam triduum VIII.
permanens apud eum in deferu , fcprem panibus, & pifciculis 1,-9 ja,-j8
4000 pavit viros , ablque mulieribus St puerulis , fepeem
(portis fragmentorum rdiduis.
Et fiatim ingreffus in navigium eum difcipulis fuis , vemt I0
in partes Dalmanutha , fcu fines Magdal.i.
Prodierunt autem Phari fat , Signum e cedo ab eo qutrtntes. XVI.
Et ipfe alte ingemifeens , hypocritis faciem cadi difccrnerc li,n, l*~4
nofccmibus , Signum negat , nifi illud Jonar. ReliUifque eis , I j.
ingreffius rursus navigium , abit in ulteriorem ripam.
Et quum vtniffient difcipuli ejus in ulteriorem ripam , obii - 14,-iI 5,— I a
ti fuerant fumer e panes , & panem non nifi unum habebant
fecum in navigio. Tunc dixit eis Jefus , Cavete i fermento
Piurifxorum , Se Sadduczorum , St fermento Herodis. Eoi-
que de pane oblivioni tradito proptcrci diiccptantes , Jcfus
cx aucea&is in Panis multiplicatione miraculis acriter redar-
guens , dt fermento , non Panis , fed Doctrina:, intelligenuo-
res reddit.
petiit autem Betbfaidam : & obtulerunt ei cacum. Qui 11,-26
exrra vicum dudtas , Se fputo , manuumque impofitione gra-
datim vifiun recuperans ; nc ctiiquam dicat inhibetur.
IX.17
18,- 17.-38x3,-18
£ rr effias efi autem ‘fefus , & difcipuli ejus , i» vicot Cefar ea I X*
Philip fi. £r fadium cft ut quum ipfc feor/im oraret, St jam 18,-17 17,-j8 1 3,-18
in via effiet , ut interrogaret difdptdos , dicent eis , Quemnam
effit me duunt homines / Rclponfo dato : Vos autem , air ,
Quem me dicitis cllc i Refpondentem Petrum beatum dicit:
PromilEoncs anncdbt : Sc difcipulis interdiae , ut nemini di-
cerent, fccllc Jeium illum Chrilhim. Prxdidt eis de Morte,
Sc RcfurredVione fui. Pctrunwue, ideo objurgantem , Saunaro
vocat. Difcipulilquc , St Tutbx, de Cruce omnibus fubeun-
da eum (equi volentibus , coocionamr : Prxdicit denique
Transfigurationem fuam. »IX.
^ 'XVII.
XVII
Fathtm e(l autem pofi hac verba quafi dies 8. ( 6. inrerme- 18,-36
~ >3|1.—
. , 13
. *
. Er quu
urareturdicere m *“9 •— J » >
defcenderenr mandavittransfig
monte , fublimi
diantibus) utdein monte eis nemini quod
viderunt, ufque qub Filius hominis & mortuis refurgar. Ipfi
autem filucrunt : mutub quasentes , Quid illud eflet i mor-
Ituis rcfurgcrc. Et interrogantes cum , Cur Scribx dicunt ,
ioportere nc Elias prifis veniat ; ^ Kcfponfum accipiunt ,
quo iniclligunt de Johanne Baptifta , Elia illo , Jcfum lo-
1 quuturo cllc.
• Facium efi aurem fequenti die , ut quum ipfi defcendtffienr e 37,-41
37.-4* 14,- a$ 14,-11
14.-19i4.-n
monte , & veniflet ad difcipulos fuos , vidit turbam multam
circa eos , Se Scribas cum ets altercantes. Et ftatim tota
turba vifo eo expavit : Se accurrentes (alutavcrunt eum. Et
interroganti de altercatione , Refpondct pater Lunatici ,
, de filio (ito habente Spiritum impurum , mutum. Se furdumj
jSe difcipulis ejicere eum non valentibus. Expulfo per Jefum
i dxmonio , fanatus filius patri redditur ; mirantibus omni-
bus. Domique refpondct difcipulis , cur daemonem ejicere non
pocuerinr.
Et iUutc egreffii , una iter faciebant per G ali leam } nec vo- 43. 44,
43, 44, jo,
jo, 31, aa.aj
jl, u,ij
lebat ut quifquam id fetret. Et docebat difcipulos de Mor- 4J.
4J. Jx.
31.
te , Sc Refurtc&lone fui. Ipfi vetb ignorabam hoc «fiOum :
Se contrillati vclverocnter timebant eum interrogare.
Quum autem veniffient Capernaumum , Petrus dc folvendo _______ M#-*7
Digitized by Google
IMPER. IjOM CASARUM.
i Jefu didrachmate interrogatur. Ec quum ingrcifus cflct do-
mum Jcfus , proveniens Petrum , (laterem in Pifce invenien-
dum , tributum pro fc , & Perro folvendum jubet.
Capernaurni interrogat difcipulot jefu , Quid in via inter
fe difeepraffent : Silcntefquc primb , dicentcfque poftei,
Quifnam maximus ell in regno catiorum ; puerulum llatuen-
do in medio cotum, humili ratem , qualem pueruli, docet. De
offendiculis etiam monet mundum : Ne manus, pes, vel ocu-
lus , faciat ut offendas , cavendum : Parvulos non contem-
nendos : fratrem io nos peccantem , arguendum i etiam
ab Ecclcffa ligandum , vel folvendum : & ieptuagies fepties
ufque condonandum i ut in parabola duorum Regi debitorum
offendit.
Rejpondit nutem ei johannet Meent , Vidimus qutndam
per nomen tuum rjiciemer/t damonia. Quem non prohiben-
dum docet Jcfus. Itcrumque de parvulis non offendendis j
& ne nunus , pes , vel oculus faciat ut offendas , cavendum
monet.
junius Gallio , qui Tiberi» adulari /ludens , ut ejus milites
exaSit fiiptndiis in fubfeUus equitum fieOaeula viderent feri-
tent iam dixerat , mijfus ab eo m exilium efi hoc nomine,
quod militibus perfundere volui ffe videbatur , ut Rei publica
fonus quam Tiberio finderent. Et quia incufabatur facile tole-
raturus exilium , delecla Lcsbo infula nobili & amoena ■, Ro-
mam inde renalius tfi , & nusgifiratuum cufiodia traditus.
[ Tacit. Annal. 6. cap. j. Dio , Tib. 58. pag. 6 j x. ]
Cajjims Severus Orator xj\ exilii fui anno mortuus efi (in
Seripho infula , ) ad tantam redaDut inopiam , ut pannum
nico. ]
vix haberet quo fecreta contegeret. [ Hicronym. in Chro-
Roma ad Patret d Quintiliano tribuno plebit de libro Si-
bylla relatum efi , quem Canimus Gallus quindecimvir recipi
i"ter costros ehtfdem vatis , & ei de re Sena tufeonfultum
poflulaverat. Quo per difcefiionem fallo , mi fit litteras Tibe-
rius : quibut modici tribunum increpant ut ignarum anti-
qui moris ob juventam , Gallo exprobrabat , quod /cientia eere-
moniatumque vetm , incerto autbere , ante fententiam collegii ,
non ut ajfolet lecto per magifirot ( Sacerdotum ) tfiimatljue
carmine , apud infrequentem fena tum egi fiet, ftaque notioni
Quindecimvirum Uber tunc fubjeliut efi. (Tacit. Annal. 6.
cap. 11.)
Verfabatur jefm poflhoc in Galilea : nolebat enim in judaa
verfari , quia findebant eum judai interimere. Prope autem
erat Fefium Judiorum , fcenopeoia , fcu Tabernaculorum. Ad
placimm autem fratrum , nondum in eum credentium ,
non afccudit ad Fcffum Jefus ; fcd poff cos , vclur occulte.
Folium efi autem , inierim dum compleretur tempus quo fur-
fum reciperetur , tum ipfe faciem fetam direxit ad eundum Hie-
rofalymam. Misitque nunciot ante faciem fuam ; qui pro-
felli ingrcjji funt in vicum Samaritanorum ad parandum hofpi-
tium. Quibus non recipientibus j & difcipulis, ignem volen-
tibus c ccclo in cos de (c cudere , objurgatis , in alium vicum
abierunt.
Folium efi autem , ut profici fi; entibus ipfit , quibufdam cum
fequi volentibus , Rclpunlum Jcfus dederit lingulis.
Pofi hac aurem tnifit jcftst LXX. difcipulos ante faciem
fuam , binos in omnem urbem & locum , quo futurum erat ut
ipfe venirer ; mandatis , Hc potcllatc inftrudios.
Turba quxrentc , 8c de ipfo mujfstantt ; fefiojam medio jt-
fus in Templo docet. Admiratu ibus dc doctrina , Rcfpondet,
Dod binam , non fuam efle , icd ejus qui midr eum. Convi-
tiantibus item i eique objicientibus ; Rcfpondet multa ! Mi-
niflri mittuntur qui prehendant eunt. Citimo autem die &
magno illo Fefii , clamante Jcfii de Fide in eum , dididium
ortum cft in turba propter cum. Miniflri autem qui erant
milii > & Nicodcmus , coram Pluriltis obloquentibus , Perfo-
lum ejus , Causatnque defendunt.
jefus autem profeihu efi tn montem Olearum . Et diluculo
rursus in Templo fedens docet. Ec mulierem in adulterio
Digitized by Google
j£ T A S MUNDI
deprchcnfam nolens [ ut judex ] condemnare , monet ne dein-
ceps peccer. I» gaz.ophylacio Templi docens , Se lucem ellc mun-
di alferic : 8c fc de Icipfo tdlantcm defendir. Multa docet , de
Patre i de Se; Qui) vadat: Quis (it : de Patre eorum Abrahamo
dc fervitute Peccati i 8t Diaboli : de fe dxmonium non lubcn-
te : de morte non guftaada , (i quis Sermonem ejus fervaverit :
his verbis concludens , Priufquam Abrnham exi/ieret , F.go
fum. Sufiulerunt ergo lapides nt \acerent in eum. Jefiu amem
occultavit fi , & exivit e Templo, quum tranfivtjfrt per medios
ipfiii & ita prateriit.
Pratergrediens autem vidit mendicum cacum a nativitate.
Qui videns fjftus i Jefu : poft multas examinationes, ipJms , I
& parentum ejus , cje&us e Synagoga , adoravit cum.
Condonatur porro dc Se, ollio Ovilis; & Pallore illo;
Bono; dc Furibus item, Sc mercenariis. Et difidium rufius i
ortum ejl inter Judaos propter iflos fermones.
Revtrfi funt autem LXX> cum gaudio. Quos ukra monrr Jc-
fus , & inllruir : exulcans fpiritu : de Beatos eorum oculos,
• privarim eis dicens.
Tu/te ecce quidam Legis interpret queri r , Quid faciendo vi-
tam asemam pofidebo ? Qui b Jefu ad legem remittitur : &
quis Ik Proximus , Parabola dc homine incidente in latro-
nes , docetur.
lallum ejl vero inter emdwn , ut ipfe ingrederetur in quen-
d.tm vicum ; in domo Marth.e rcccpms i ipla mini lirante : &
forotc Maria Sermonem Jclu audiente; qux eam ob caulam
Marchx prxlata cil.
Er failum ejl , ut quum tpfi oraret quodam in loco , poflqudm
cejfajfet , diceret ei quidam ex ejus dsfcipulit , Domine dole nos
orare , prout & Johanuet docuit dsfitpuies fuos. Unde prx-
feribie Iccundo eandem Orationem Dominicam : Argumenta
addens » ad orandi conftantum , 8e Fidei in obtinendo confir-
mationem promovendam.
Ejecit etiam damonium quod erat mutum , mirante turba : Et
contra blafphcmantcs confirmat , lc per Beclzcbulcm dxmo-
rvia non ejicere.
Fallunt ejl autem quum hac diceret , quod mulier e turba di-
xit ei * Beatus venter qui te portavit. Cui rcfponfum dat.
Quum autem turba aggregaretur apud eum , capit dicere ,
Gens ijia Signum requirit : led non dabitur , nili illud Jonx.
Adjiciens Reginam Audri ; Sc Ninevitas , gentem illam con-
demnaturos. Et conliderandum, ait, Num lumen quod in te
cft , renebrx lint.
Quum autem hac loquutus ejfet , rogavit eum quidam Pha-
rifaus , ut pranderet apud fi. Qui non abluentem Jcfum admi-
ratus; levere ipfe, una cum Pharifxis , ob externam (anilita-
tem leu ilmulationcm , internam improbitarem , avaritiam, &
fuperbiam , reprehenditur. Et vx lunilitcr Legis interpretibus
comminatur Jcfus.
Jnterea quum aggregata effer permulta turba , Difcipulis di-
cit , cavendum ellc i fermento Phari f'cor um , quod efi Hypocri-
fts ; nec timendum ab eis qui interimunt corpus.
Dixit autem ei quidam e turba , Dic fratri meo ut partiatur
mecum hereditatem. Cai dixit, vobis judicem ficu i j
Unde contra Avaritiam condonatur ; in Parabola divitis xdifi-
caturi horrea majoVa : 8c contra anxiam, infidam , & inutilem
(dc hujus vitx necclTariis folicitudincra : mandam , utquxiant
'potius Regnum Dei ; & limilcs lint prxftolantibus adventum
!Domini ; ut fidum & prudentem difpenlatorcm dcccu Ignem
'dillidiorum ob Evangcuum lc in terram immillurum ait. Hoc
autem prxilitutum tempus , qui fit ut non explorent > cis im-
properat.
Adfuerunt autem eo ipfo tempore quidam annunciantes ei de
Galiiais quorum fanguine m Pilatus vufcuerat cum ipforum fa-
crifictis. Inde refipifeenaam Jcfus prxdicat. Et Parabolam dc
Ficu non ferente fiutlum proponit.
Docebat autem in quadam fynagoga Sabbatho. Et ecce mu-
lier adfuit habens fi tritum infirmitatis ab annis 18. cratque
incurva. Quam fanat Sabbatho. Fadumquc contra Prxfc&um ■
Iuliiny.
PffKxIi atzChri.
AMO
UumOi.
IMPER. ROM CAESARUM. S9S
M A T
LUC. M AR.
Synagoga: indignantem, vindicat. Deinde Regnum Dei , grano
linapis \ Bc Fermento affimilat. XIII.
12.
Peragrabat fintulat urbes , & vicos , decens , C" itrr facietis
Hieroftlymam. [ad Encxnia fcilicet. ]
JOH.
Dixit amem ei quidam , Pium pauci funt qui ferventur r »lr*o
Refpondrt , Contendendum , intrare per anguftam portam.
Ji.-JJ
Eo ipfo die aece ferunt quidam Phartfai , dicentes , Exi , &
abi hinc ; nam Herodes vult te interimere. Quibus rcfpon-
(um reddit intrepidum. XIV.
1,-14
Et falium efi , ut quum veni fiet domum cuju/dam ex primo-
ribus Pharifais Sabbatho ad edendum panem, Hydropicus aderat
coram eo. Quem fanat : Fadumque in Sabbatho detendit. Dicit-
ouc Parabolam eia qui vocati fuerant. Et docet cum i quo
fuerat vocatus.
Hoc autem quum audi fiet quidam ex eis qui fstnul difeumbe-
batit , dixit es , Beatus qui edit panem in regie Dei. Cui
rcfpondens , Parabolam proponit de magna ccena ; Bc factis fin- M.--J5
gu lis Vocatorum exculationibus.
Ibat autem turba multa cum eo ; Et cenverfus , concio natur
eis de vira ipsa relinquenda propter Chridum : Proponens
parabolam hominis turrim xdificaturi i & Regis ad prxlium
profe&uri. XV.
Accedebant autem ad eum omnes Publicani , & peccatores
ut eum audirent. Et murmurantibus Phari/ais & Scribis i Lo- *»“3 1
quitur ad eos Parabolas Ovis pcrdjtx j Drachmx, & Filii XVI.
prodigi.
Dixit autem etiam difciputis fuis , Parabolam Difpenfato- «♦-}»
ris diilipantis , ad dominum delati ; una cum cjufdcm Applica-
tione : Audiebant autem btc omnia etiam Phari fet, qui erant
avari , CT famis eum excipiebant. Tunc contra cos conciona-
mt : & quxdam docet alia : & Parabolam Divitis delicus fc
oblc&uuis, Bc Lazari i., ndici , enarrat. XVII.
1*— 4
Ait autem Difcipulit, Vx illi per quem offendicula eve-
niunt. Doccrqne, peccanti in re fratri ignofccndum clle.
Tunc dixerunt Apofioli Domino , Adde nobis fidem. Qui-
bus de vi Fidei rcfpondet. Et parabola fervi arantis , dc flarim
minillrantis , oflendir, Quod cum omnia fecerint, fervi tamen
inutiles fint ; nam quod debuerint facere feccrunr. 11,— 19
S»“*<
Et factum e fl inter eundum Hurofolyn.ssm , ut ipfe tranfiret
•
Der mediam Samariam , & Galileam. Quum autem ingredere-
10,-r
tur in quendam vicum , occurrerunt ei decem leprofi. Qui inter
eundum, ex mandato Jcfu , ad Sacerdotes , purificati fucat. Quo-
rum unus, Samatitanus, ad gratias ei agendas redit.
Et interrogatus a Ph.tr ifais , Quando venturum tfftt Regnum
Dei i Refpondrt , non veniet Regnum Dei ira ut obfervari pojfit :
fcd intus e(L Et difcipulis dicit , Quod fecundum dies Noc,&
Loci , erit dies quo Filius hominis detegetur : fed priib oportci
illum multa pati.
XVIII
Dixit autem eis etiam Parabolam , quod oportet ipfos femper
orare i exemplo vidux intercedentis apad iniquum judicem i
1,-8
cum Deus juihis vindex fir.
Dixit etiam auibufdam qui fibi perfuaftrant fit jufhs effe ,
cr pro nihilo habebant reliquos , Parabolam Pharifxi > Bc Pu-
blicani , in Templo orantium. x*,-}9 9,~14
FaOa funt autem Enccnia Hierofolymis & hyems erat. Bt
ambulabat 7efm in Templo, in Porticn Salomonis. Cinxerunt
igitur eum fudai , & dixerunt es, Quoufque animam noftram
fufindis t Si tu es Chrifius ille, dic nobis aperte. Quem afle
rentem ; idauc ex operibus : dicemdnquc , Ego Bc Pater unum
1imius , fujtul erunt rursum lapides , ut eum lapidarent : Dcfcn-
dentemque fc Deum cfle , ex Scriptura , Bc Operibus , rurtiss
(ludebant tum prehendere .- fed exivit ex eorum manu.
Abtitque rursus in trajeitum Jordanu , in eum locum ubi
4°*4l»
x. XIX.
pnmum fuerat Joh ames quum baptizaret ; mantitqne illic ,
& multi venerunt ad eum ; Bc , ut confueverat , docebat cos,
de fanabar : mu' t ique illic crediderunt in eum. X.
Tunc adierant eum Phartfai , lentantes tum , & dicentes
ei , Licet homini dimittere uxorem fuam quavis ex caufa i i,-ia 1» *•
41.
Negat illud Jcfus i Se tam Mofaicum difcefllonis libellum —
. qbjicwntiboi
*
I,-**
Digitized by Google
jE T A S MUNDI
JOH \ IPC. | MAR. MAT.
objicientibus Pharifxjs , quim difcipulis dicentibus. Tum non
expedire uxorem ducere , refponfnm dat.
Afferebant Mutem ad eum etiam Infantes , ut manus eis impo-
neret, CT precaretur. Et objurgatis dilcipulis prohibere volenti-
bus , cum manus impofuiilct eis , & henedixirtrt , profeUus efl
illinc.
Egrediente autem iffo ut fefe staret inviam , accurrit ei ado-
Irfcens , unus ex primoribus , dives valde , dicens , Magifler
bone , quid faciendo vitam atemam poflidebo f Jcfus , dc Titulo
dicens , ablegat ad praecepta , dicentem fc obfcrvalle , diligit i
vendere omnia jullum, dc di (tribuere pauperibus, valde tri-
(tem dimittit : de divitibus fcu avaris duriter pronunciat : Et
Petro dicente , Ecce nos reliquimus omnia , & fequuti fumus te,
fadas Apodolis duodecim proprias , reliqui (que fequcntibns
infignes edit Promiiliones. Addicquc , multi amem primi
erunt ultimi < Sc ultimi primi. Quod Simili operariorum in
vincam condudorum oltcndir. Multi enim firnt vocati , pauci
clepti. jr j
Erat autem infirmus Zazarus a Beihania. Mifcrunt ergo f .g
forores ejus ad Jcfum , nunciantcs de morbo. Ut ergo audivit
illum argrotarc , tum quidem manfit duos dies tn eo loco ubi
erat. Deinde poitea dixit difcipulis , Eamus in Judaram rut-
ilis. Dicentibus, modb ftudcbanr te Judxi lapidare, & rurfuro
illuc abis ? Rcfpondcns Jcfus , dixit poftea eis , Lazarus dor-
mit; dc morte loquens, non fomoo ; camus ad cum. Eamus,
inquit T hornas , & nos , ut moriamur cum eo.
Venit Jefus ad limites BethanU , & tnvtnlt Lazxrum quar- 17 »"54
tum )am diem in monumento •egere. Martha autem occuncntc
ei , de Rcforredionc colloquuntur. Et Maria audiens , cito
venit ad eum , extra vicum , ubi occurrerat ci Martha: Sc fleu-
tem videns , flens ip:c, venit ad monumentum : Et cum jubente
Jcfu lapidem fudulillcnr , Patri gratias agens , c monumento
cum cvocar : multis ideo credentibus : Sc quibufdam abeun-
tibus ad Pbarifaos , narrantibufque qua fecerat Jefus. Coa&o
igitur concilio; & Caiphd dc Jcfu prophetante , ab illo dic
confultabant uni tx interimerent cum : prxeipientes ut fi
quis nofcct ubi cllct , indicarent , ut prehenderent eum. Jefu;
erro non palam amplius ambulabat Inter Judaos ; fed abiit
iutnc in urbem Ephraim : & illic commorabatur cum difei-
Erant autem in via afeendentes Hierofolyma ; & praibat
fulit.
eit Jefus , & expavefeebant. Ipfe autem ajfumptis rursum duode-
cim , tllis cupit dicere qua fibi erant eventura. Jpfi vero nihil
horum intellexerunt.
Tunc accedunt ad eum Jacobut & Johastnes , filii gebedei ,
St mater , petentes fdTioncm ad dexteram Sc nmftram Jcfu.
Refpon(b tandem repulfi , Sc iildignantcs exteri ; admonentur
omnes , ut qui voluerit fieri magnus , & primus inter eos , iit
omnium minifler & fcrvns.
Fabium efl autem ut dum ipfe appropinquaret Jerieho , cacm
quidam fedtret apud viam mendicans: & percontatione cog-
nofcens Jcfum Nararxum tranfire , indafltcr , liceft objurgatas,
mifericordiam imploror : Et adduclus , visumque recipiens j
fcqucbatur cum glorificans Deum.
Jefus autem tngreflut Jerieho , tranjibat : Zacchxum videns
in fycomoro , dicit ci. Hodie domi tux oportet me manete.
Egrtdiemibus autem ip/is urbe Jerieho , fequuta efl eum turba
multa. Et duobus excis ( quorum unus erat Barbmxus) vifum
reftituit. Et ipfi fequuti funt cum.
Hac autem tpfis audientibus , 'eo quod ejfeut prope Hterofoly-
rnam , & quod putarent fore , ut illito Regnum Dei appareret ,
pergent , dixit Parabolam , dc homine Nobili , in longinquam
regionem profc&uro ; Sc decem feiyis decem minas danre,
ut negotiarentur , donec reverteretur : & quum rcdiilTct ,
cegnofccntc
ri lucti illisquis quid negotiaodo confccilTct ; Sc pro menfu-
retribuente.
Prope autem erat Pafcha. Et multi ex illa regione ajcende - 5 5,5 6,
runt Hierofolymam ante Pafcha , ut purificarent fe. 57.
' asm
- «i
7
renodi »» ChiiJ
I MPEI{. HOM CjBSARJIM $97 lulian* toni. I
IOH. LUC MAt. |MAT.
Jefus ergo fex ante Pafch a diebus venu Bet hamam. Fecerunt | Xil.
ei camam : Lazatro une difcumbent e : Marii pedes ungente , Sc
capillis extergente, Sc Jcfueam contra Judain defendente. Tur-
ba autem multa venit , non propter Jefum t nutum , fed etiam ut
Latarum viderent. Ctmfultarunt nutem primarii Sacerdotes , ut
Latarum etiam interimerent : quia multi ex Judais propter eum XI.
credebant. I»-7
XIX. XXI.
Et bis ditiis , antegrediebatur ajiendens Hierofoiymam.
Et falhtm efl ‘t quum appropinquafftt Betbphage , & Bethanio ,
ad montem aut vocatur Olearum, [rnenlis Martii dic a?. J mi-
fu duos i dtfcipulis ejus pro pullo alligato , cui nullus un-
minit.quam
) hominum inlcdit. ( Afinxquc etiam Matthxus me-
jidduxerunt igitur Pullum ad Jefum , & injecerunt ci pal- u,-iS 3 6,-40 8,9,10
lia Tua , Sc infedit ci. £c turba mulla qux venerat ad dien
Fcdum, prodiit ci obviam: plurimis dementibus vediment.
dia in via i aliis ramos frondcfquc arborum. Et quum jan
appropinquaret ad defcenfum montis Olearum , clamabat
turba que prxibar , & qiue fcqucbatur , Hofanna Filio Da-
vid. Et aliquibus Phariixoruro c turba dicentibus ci \ Objur-
ga difcipulos tuos , Refponfum dat. Phari fari ergo dixciuni «I.
inter fc , VidctiGic nos nihil proficere l cccc mundus cum
fcquutus cd. 4I.-44
Et ut appropinquavit , visa urbe flevit fuper ed : ruinam
ejus
You might also like
- Fermendžin Acta Bosnae Potissimum EcclesiasticaDocument621 pagesFermendžin Acta Bosnae Potissimum EcclesiasticaAhmet BurekNo ratings yet
- SteganographiaDocument416 pagesSteganographiahorst richterNo ratings yet
- Nicolai Isthvanfi Pannoni Historiarvm de 1622 + Bets OstromaDocument902 pagesNicolai Isthvanfi Pannoni Historiarvm de 1622 + Bets OstromaSzkitaHunMagyarNo ratings yet
- Scriptores Rerum Hungaricarum Veteres Ac 11Document992 pagesScriptores Rerum Hungaricarum Veteres Ac 11SzkitaHunMagyarNo ratings yet
- Pozsonyi Krónika - Chronicon Posoniense (1852.)Document100 pagesPozsonyi Krónika - Chronicon Posoniense (1852.)SzkitaHunMagyarNo ratings yet
- cursoLatinCCC 10Document34 pagescursoLatinCCC 10Paco Millán Rodríguez100% (2)
- Scriptores Rerum Hungaricarum Veteres Ac 33Document910 pagesScriptores Rerum Hungaricarum Veteres Ac 33SzkitaHunMagyarNo ratings yet
- Breviarium Historiae Carinthiacae PDFDocument418 pagesBreviarium Historiae Carinthiacae PDFHerman BezjakNo ratings yet
- Dinamica NaveiDocument472 pagesDinamica Naveilujohn28100% (3)
- De Rudimentis Hebraicis PDFDocument631 pagesDe Rudimentis Hebraicis PDFDustin PazNo ratings yet
- Bub GB 5Xby3nxU3XMC PDFDocument569 pagesBub GB 5Xby3nxU3XMC PDFPepe legalNo ratings yet
- De Venenis Et Morbis Venenosis Tractatus Locupletissimi 1584Document101 pagesDe Venenis Et Morbis Venenosis Tractatus Locupletissimi 1584ZonariusNo ratings yet
- Opus de Emendatione TemporumDocument961 pagesOpus de Emendatione TemporumDe Grecia LeonidasNo ratings yet
- Quaranta, O. (16 (33) ) - Virtus Militaris Oratio in Fun.e P.D. Caroli Carafæ OCRDocument52 pagesQuaranta, O. (16 (33) ) - Virtus Militaris Oratio in Fun.e P.D. Caroli Carafæ OCRMarco ManceraNo ratings yet
- 1668-1736, Fabricius JA, Bibliotheca Latina. Sive Notitia Auctorum Veterum Latinorum. Tomus 1, LT PDFDocument667 pages1668-1736, Fabricius JA, Bibliotheca Latina. Sive Notitia Auctorum Veterum Latinorum. Tomus 1, LT PDFMiguel Herrera100% (1)
- (1733) Dionysii Petavii Aurelianensis e Societ. Jesu Rationarium Temporum & Tabulas Chronologicas. II-III (D. Petau)Document693 pages(1733) Dionysii Petavii Aurelianensis e Societ. Jesu Rationarium Temporum & Tabulas Chronologicas. II-III (D. Petau)cisu2006No ratings yet
- Georgii Agricolae de Ortu & Causis Subterraneorum PDFDocument528 pagesGeorgii Agricolae de Ortu & Causis Subterraneorum PDFmathew bilkersonNo ratings yet
- Alfonso de Castro - Fratris Alfonsi de Castro Zamorensis ... Aduersus Omnes Haereses Libri XIIII. (1541)Document481 pagesAlfonso de Castro - Fratris Alfonsi de Castro Zamorensis ... Aduersus Omnes Haereses Libri XIIII. (1541)La ChipotleraNo ratings yet
- Bub GB HXs-AAAAcAAJ PDFDocument198 pagesBub GB HXs-AAAAcAAJ PDFWiam NajjarNo ratings yet
- Bub GB MIm3ZZ-47YYCDocument277 pagesBub GB MIm3ZZ-47YYCEduardo TrindadeNo ratings yet
- Liber Usualis (1962) - PróprioDocument4 pagesLiber Usualis (1962) - PróprioPaulo Lucas Araújo LebtagNo ratings yet
- Albertus Magnus, Opera Omnia (Borgnetio Accurante) Vol 01, LTDocument901 pagesAlbertus Magnus, Opera Omnia (Borgnetio Accurante) Vol 01, LTLuis DelgadoNo ratings yet
- Bochartis PelegDocument787 pagesBochartis PelegPedro LauerNo ratings yet
- Bub GB V27nL0HJd78C PDFDocument793 pagesBub GB V27nL0HJd78C PDFRosana FernandezNo ratings yet
- Matthäi. Novum Testamentum Graece. 1803. Volume 2.Document342 pagesMatthäi. Novum Testamentum Graece. 1803. Volume 2.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- h284 Gauss 1801Document703 pagesh284 Gauss 1801EdsonAntonásNo ratings yet
- Peucer - Commentarius de Praecipuis Divinationum Generibus (1580) PDFDocument1,009 pagesPeucer - Commentarius de Praecipuis Divinationum Generibus (1580) PDFmysticmdNo ratings yet
- Codex Sinaiticus Vol 1Document164 pagesCodex Sinaiticus Vol 1Wesllen OliveiraNo ratings yet
- Ioviinovocomensi 00 GiovDocument220 pagesIoviinovocomensi 00 GiovBerkRecepKaçmazNo ratings yet
- By Google: DigitizedDocument407 pagesBy Google: DigitizedAya ElmahdyNo ratings yet
- Origenes. Opera Omnia Quae Graece Vel Latine Tantum Exstant... (La Rue, Lommatzsch Eds.) - 1831. Volume 4.Document478 pagesOrigenes. Opera Omnia Quae Graece Vel Latine Tantum Exstant... (La Rue, Lommatzsch Eds.) - 1831. Volume 4.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Dioalbertibengel 00 BengDocument1,004 pagesDioalbertibengel 00 BengMykeyas AlboquerqueNo ratings yet
- Belarmino - de Potestate Summi Pontificis in Rebus TemporalibusDocument298 pagesBelarmino - de Potestate Summi Pontificis in Rebus TemporalibusPablo Canovas100% (1)
- CAS260A - Romani Calendarii PDFDocument719 pagesCAS260A - Romani Calendarii PDFFernando Ramos AlbarranNo ratings yet
- Migne. Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca. Volume 065.Document644 pagesMigne. Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca. Volume 065.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- De Vitis Aliquot Mexicanorum Aliorumque Qui Floruerunt IDocument419 pagesDe Vitis Aliquot Mexicanorum Aliorumque Qui Floruerunt IAlbertoSilvestreNo ratings yet
- Amphitheatrum Sapientiae AeternaeDocument337 pagesAmphitheatrum Sapientiae Aeternaemontex23No ratings yet
- Sir Isaac Newton - Philosophiæ Naturalis Principia MathematicaDocument520 pagesSir Isaac Newton - Philosophiæ Naturalis Principia Mathematicajohn_tramp_1No ratings yet
- Astronomicon PDFDocument742 pagesAstronomicon PDFkaponjaNo ratings yet
- A086C267Document578 pagesA086C267H G Treconras GañizuNo ratings yet
- Fozio, EpistoleDocument432 pagesFozio, EpistoleAnnaGymNo ratings yet
- Epistolarium Medicinalium 4 - Thomas BartholinDocument582 pagesEpistolarium Medicinalium 4 - Thomas BartholinAna de AustriaNo ratings yet
- Bub GB HkZfJ175TJQCDocument548 pagesBub GB HkZfJ175TJQCFranknire IgNo ratings yet
- Astrologia DivinatriceDocument258 pagesAstrologia DivinatriceSantiago SnihurNo ratings yet
- Joannismarianaeh00mari PDFDocument572 pagesJoannismarianaeh00mari PDFMario CplazaNo ratings yet
- Hugonis de Sancto Charo S Romanae Eccles 2 PDFDocument727 pagesHugonis de Sancto Charo S Romanae Eccles 2 PDFmironikusNo ratings yet
- Dechristianaexpe00ricc 0Document690 pagesDechristianaexpe00ricc 0Miguel HerreraNo ratings yet
- Operum D. Basilij Magni Caesariae Cappadociae Quondam Archiepiscopi Prior Tomus. 1547.Document1,226 pagesOperum D. Basilij Magni Caesariae Cappadociae Quondam Archiepiscopi Prior Tomus. 1547.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Toráh Hamashiach Yeshua Manuscrito de Judeus Sefaraditas PDFDocument486 pagesToráh Hamashiach Yeshua Manuscrito de Judeus Sefaraditas PDFYosef MoriNo ratings yet
- Joseph Scaliger - Opus de Emendatione Temporum (1629) - 17Document28 pagesJoseph Scaliger - Opus de Emendatione Temporum (1629) - 17interregnum. roNo ratings yet
- ''Augustinus''1Document310 pages''Augustinus''1gianfrancocelli4676No ratings yet
- Pitra. Spicilegium Solesmense. 1852. Volume 1.Document700 pagesPitra. Spicilegium Solesmense. 1852. Volume 1.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNo ratings yet
- Civitas Verisive MorumDocument274 pagesCivitas Verisive MorumOhad SorekNo ratings yet
- Insectorum 1634Document360 pagesInsectorum 1634photongan mhanjangNo ratings yet
- Antiquitatum Romanarum, Brevis Descriptio ConcinnataDocument175 pagesAntiquitatum Romanarum, Brevis Descriptio ConcinnataAlbertoSilvestreNo ratings yet
- CT (1654 Ed.) t1 - 04 - Ad Summam Textus 4Document18 pagesCT (1654 Ed.) t1 - 04 - Ad Summam Textus 4bosmutusNo ratings yet
- AUGERI GISLENII BUSQUEQUII OMNIA QUAE EXTANT - LivroDocument593 pagesAUGERI GISLENII BUSQUEQUII OMNIA QUAE EXTANT - LivroM TNo ratings yet
- (1727) Critica Historico-Chronologica in Universos A Annales Ecclesiasticos Baronii. III (A. Pagi)Document955 pages(1727) Critica Historico-Chronologica in Universos A Annales Ecclesiasticos Baronii. III (A. Pagi)cisu2006No ratings yet
- (1519 Mart. 20) M. Tulii Ciceronis Familiares Epistolae (Ubertino Da Crescentino, Poliziano)Document611 pages(1519 Mart. 20) M. Tulii Ciceronis Familiares Epistolae (Ubertino Da Crescentino, Poliziano)cisu2006No ratings yet
- (1727) Critica Historico-Chronologica in Universos A Annales Ecclesiasticos Baronii. II (A. Pagi)Document899 pages(1727) Critica Historico-Chronologica in Universos A Annales Ecclesiasticos Baronii. II (A. Pagi)cisu2006No ratings yet
- (1608) Sacra Chronologia A Mundo Condito Ad Christum (R.P.H. Samerio)Document81 pages(1608) Sacra Chronologia A Mundo Condito Ad Christum (R.P.H. Samerio)cisu2006No ratings yet
- (1720) Tractatus Chronologicus A Varijs Auctoribus Compilatus. Liber Secundus (Aurelio Da Genova)Document406 pages(1720) Tractatus Chronologicus A Varijs Auctoribus Compilatus. Liber Secundus (Aurelio Da Genova)cisu2006No ratings yet
- (1720) Tractatus Chronologicus A Varijs Auctoribus Compilatus. Liber Primus (Aurelio of Genova)Document239 pages(1720) Tractatus Chronologicus A Varijs Auctoribus Compilatus. Liber Primus (Aurelio of Genova)cisu2006No ratings yet
- (1733) Dionysii Petavii Aurelianensis e Societ. Jesu Rationarium Temporum & Tabulas Chronologicas. II-III (D. Petau)Document693 pages(1733) Dionysii Petavii Aurelianensis e Societ. Jesu Rationarium Temporum & Tabulas Chronologicas. II-III (D. Petau)cisu2006No ratings yet
- (1750) Pantheon Aegyptiorum. I-III (P.E. Jablonski)Document1,027 pages(1750) Pantheon Aegyptiorum. I-III (P.E. Jablonski)cisu2006No ratings yet
- (1733) Dionysii Petavii Aurelianensis e Societ. Jesu Rationarium Temporum & Tabulas Chronologicas. I (D. Petau)Document869 pages(1733) Dionysii Petavii Aurelianensis e Societ. Jesu Rationarium Temporum & Tabulas Chronologicas. I (D. Petau)cisu2006No ratings yet
- (1782) Manuale Chronologicum Quod Ecclesiæ Orientalis, Et Occidentalis (Cassinasco)Document167 pages(1782) Manuale Chronologicum Quod Ecclesiæ Orientalis, Et Occidentalis (Cassinasco)cisu2006No ratings yet
