"V

Oigrtiz^ by Googlc
 TRACTATVS
DE POTESTATE
SVMMI PONTIFICIS
in rebus T emporalibus .

ADVERSVS
G VLiELM.VM* BARCLAIVM.
-A ,V C T O R E
,

ROBERTO S. R. E. CARD.
•
B E L L A R. M 'i N O.
• J .

K O M M,
Ex TypographiaBartholomasi Zannctci. M. DC. X.
SyPERlO^VM PEKMIsiy.
 .

»
'
r >• #•
\ \ 9
i %
4

* ^

•
i I
‘ f
«»

* ^ T

i -f

Imprimatur. ‘Ctcfar Fidelis Vicefgerens

Imprimatur . .7
Fr. Ludouicus Yftella Magifter Sacri
Palatij Apoftolici •

< »>

Ii-
tr
Y

'i

•4i- V

Jt A
9
'
-.t

r
%

f t>

i
 ;

f t *

'
DE POTESTATE
SVMMl PONTIFICIS
IN TEMPOR ALIBVS.
A D VE R S V S

GFLIELMf^M BARCLAIVM.
P R AE F AT I O.

VI librum Gulidmi Barclai;

Potcftate Papa: nuper emifit in lu-
cem , neque nomen fuiim , nequc__»
Typographi , ac ne loci quidem vbi*
liber "cxcufus /it
,
prodere aufus ell,
Quamuis enim
quibuldam codici- in
bus editus dicatur is liber Mu/ipon-
ti id tamen confidlum fuiiTe,explo-
:

ratum habeo.Timuit videlicet , nec

[fnecauft, poenam , aut vituperationem ; non pr*mium_^,
aut laudem expeclauit Nornein tantum audoris,quod ipfe
.

auftor, li viueret, libenter fortafle texiflet , libere detexit;

quod feiret eum ad ludicem fupremum auocatum & ra- ,

ptum, nihil nefjoci; cum mortalibus iam habere. Ha:c fanc

non boni operis argumenta funt ; qui enim male agit odit
lucem , &
non venit ad lucem vt non arguantur opera__» ,

eius qui autem lacir veritatem , venit ad lucem , vt mani-

:

feftcnrur opera eius , quia in Deo funt fa<ila, loan.5. Ipf^

etiam Barclaius veritus fortafle,ne incredibilis arrogantia:,
ac tertferitatis argueretur , /i quafi alter Goliath, aduerfus
acies omnium Catholicorum feriptorum vnus procederet
dilfimulata multitudine aduerfariorum , mea lolius feripta
ex propofito oppugnanda fufeepit. Sed ego non tanti fum,
A a vt
 . .

^ \

Imprimatur. ‘C^efar Fidelis Vicefgerens

Imprimatur.
Fr. Ludouicus YftelJa Magifter Sacri
Palatij Apoftolici

* .

sJt/'. ,-
%
4
 ;

f • •

• m
DE POTESTATE
SVMMl PONTIFICIS
IN TEMPORALIBVS.
A D VE R S VS
CVLIELMl''M BARCLAIV M.
P R AE F AT I O.

VI librum Gulielmi Barclaij

PotcftatePapz riupcremifit in lu-
cem , neque nomen fuiim nequc__» ,

Typographi j ac ne loci quidem vbi-

liber cxcufus ffc
,
prodere aufus efl-.

Quamuis enim
quibu/dam codici- in
buseditus dicatur is liber Muiipon-
ti id tamen confidlum fuilTe,explo-
:

ratum habeo.Timuit videlicet , nec

cauft, poenam , aut vituperationem j non pr*mium_t,
aut laudem expeclauit Nomen tantum audoris,quod ipfe
.

audior, fi viueret, libenter fortafTetexillet , libere detexiti

quod feiret eum ad ludicem fupremum auocatum , & ra-
ptum, nihil negocij cum mortalibus iam habere. Harc fane
non boni operis argumenta funt i qui enim male agit odit
lucem , &
non venit ad lucem , vt non arguantur opera_j
•eius qui autem facit veritatem , venit ad lucem , vt mani-
:

feftentur opera eius , quia in Deo funt fadla, loan.j. Ipfe_j

etiam Barclaius veritus fortafle,ne incredibilis arrogantiar,
ac temeritatis argueretur , fi quafi alter Goliath, aduerfus
acies omnium Catholicorum feriptorum vnus procederet
difiimulata multitudine aduerfariorum , mea lolius feripta
ex propofito oppugnanda fufeepit . Sed ego non tanti fum,
A » vt

I
 ,

4 P R AE F A T I O.
me vno pendere exiftimein
caufam Ecde/iar vniuerfar a
noui imperfedum meum fcio me vnum effe de multis
j

neque committam, vt communi auCx pra-iudicetur , /iuc_^

di (putando flem , liue cadam . Ea de caiifa primum adfe«
ram in medium feiitentias clariflimoriim Scriptorum ex
omni natione orbis Chrifliani,vt omnes intelligancBarclai;
(ententiam Angularem efle,& Scriptoribus Catholicis om-
nibus tum Theologis , tum Sacrorum Canonum , ac ciui-
lium legum profelforibus repugnare . Mirum autem eflet
ABarclaius nunc viueret, &in theatrum tot Virorum—*
dodiflimorum Italorum , Gallorum Hilpanoriim , Ger-
, ,

manorum , atque Anglorum introduftus , tot aduerfa lu-

mina intueri , vel os aperire , aut omnino mutirc auderet.
Deinde , vt de fententia Catholicat Eccleflar nemo dubita-
re poflic , plurium conciliorum Patres in vnum quafl maxi-
mum concilium cogam; vbi aliquot Summi Pontifices, non
pauci Patriarchae plurimi Archiepifcdpi , Epifeopi, Abba-
,
tes, alijque viri dodliflimi,qui varijs locis, &tempori-
• bus olim congregati
federunt; nunc iterum flmul omn^s
conueniant , &
vnum Barclaiumin medium vocatum fen-
tentijs fuis obruant . Poftremo
conftitent , tum
cuihi fttis
ex Angulis Scriptoribus, tum exttfncilijs generalibus,
quis At tccleAar Catholicat lenfus dc Summi PontiAcis po-
temporalibus : tum demum ad Barclai) obiedio-
ceftate in
nes (bluendas , atque eius argumenta examinanda deue-
niam . Et auoniam Barclaius poteflatem Summi PontiAcis
•in temporalibus vniuerse negat ; ego quoque poteflatem
eandem vniuerse aflruam , non multum laborans , A ea-#
tpoteflas At abfoluta , vel in ordine tantum ad fpiritualia A:
'extendat . 'Relaturus igitur fententias illuflrium Scripto-
.rum Occidentalis EcclcAar de Poteflate Papae in tempora-
libus , viAim eft ab Italica natione incipere quia idem ob-
,
feruatum efle^video in Concilio ConflantienA felT. 41.
 • :..

'
4 V

.3
Sententia illunrium Seriptormm .

nationij Italica ,
«

* m%i \

D Rimus igitur cx Italica natione prodeat Sancus Grc-

I goriu 5 V 1 1. Papa,qui jib. 8. Regiftri fut , epift. a. ad
I;pircQpum MctenfemjCppiose docet, pofle a Romano Pon-
tifice Principos Chrijftianos excommunican,&. principatu
priuari, eorumque fubditos ab obediciitia eorum abfolui::
Quod autcmdnquit , poftulafii , tc noftris feripeis iuuari,
& prarinuniri contra illorum infaniam ^ui nerando ort-»- ,
garriunt, non potuilTe auftoritatem faniite > Apoftolic»' &
.
Sedis Regem Henricum excommunicare, nec quemquanL^i
;^'facramentofidelitari| eiusabfdluerc4&c. -.. tr ,
- Sancus Thoma» Aquinas , qui non foliim excellenti do^
ftrina floruit,fed ea (anilitatis gloria fiUfit, vceum ab om«»I
ni adulatione erga Pontificem longiffime abfuilTcv dubitari
non poflit, in x. at.q. iq. art, iQ«4 Con/iderandu'eft,inquit,»
quod dominium , vel pra?latio introdudla: ^ii£exiuce:liu>«i
manozdiftinilio aurem fidelium , vel infidelium eft de inre >

iuino ; ius autem diuinum quod eft ex gratia , non tollit’

ius humanum,quod eft ex naturali ratione : ideo diftindiio:
& infidelium (ecundiim (e confiderata non.tollic
fidelium, , t

dominium, & prarlationem infidelium f^ra fideles Potcili .

tamen per (ententiam,vel ordinationem Ecclefia», au^')

iufte
ftoritatenvDei habentis, tale ius domitu) , vel pntlationiit
tolli : quia infideles merito fuit infidelitatis: merentur po-
rellatem amittes fuper fideles qui transferuntur in fihos>
,
Dei; fed hoc quidem Ecclefia quandoque fiicit, quandoque
non facit.* hareSan^lus Thomas, qui duo dicit aduerfus
Barclaium: vnum eft>Dominium , prsrlationem introdu-&
ctam ejflTc de iure humano, non ex iure diuino,vt Barclaius
frequenter affirmat : alterum eft * auCloritate Ecciefi*,qu«i
fine dubitatione plenilTimc refidet in Papa priuari poflLu
,
Principes infideles dominio quod habent ftiper hdelcs •
,
Neque per infideles intcliigit Sandus ThomasiblosEthni-i
cos, vt videtur exiftimare Barclaius; (ed omnes infideles ri
fiuc Pagani ,fiue Iudci,fiue H»rctici fintmam an^d.eiuideiao
^
• A 3 quat-
 6 SCRI PTOKES ITALI
quarftionis enumerat., & comparat inter fe ipeciciiinfidelt-
tatis,ac dicit , Hatretico^effeinfidelesPaganis, & ludatis
ablblute,S; fimphcirer deteriores : deinde art, lo. de om-
nibus infidelibus diierte pronunciat , po/Te eos priuari do-
minio , quod habe/it luper fideleS, ii 'Ecde/ia iudicet expe-
dire Idem repetit quatfll.r 2 .art. 2.
. &
addit,fropter aiia-Ji
etiam crimina^pofiTe ab Ecclefia priuari Dominos dominio,-^
quod habcntluper alios Idem in eadem i.i.q. ^o.art.^. id’
tertium PocedaSjinquit, iecularis fubditur f^Mtuali , ficuc
corpus animatj& ideb non eft vAirpatum iijdkium,i? fpiri-*
tuairs Praelatus /e -intromittat de temporalibus J
Sanftus TJiorrias in fecundum ren^ht.d»I1.44. in fine^ dicit,
in Papa clTe apicem vtriulque pot^ftat^s Ipirimadis, &
tc|h-;
poralis . Idem,/i rarnen idetn,lib ^ .de Re^rfiine Principuiti/
cap«fo;<^Dd /i'die«urv inquit, adf folam reieni fpiritua-
Icm potcltatem ( ^enirodinem vidolieerpdteftatis Pontifi-
iioic efle non poreil,quia corpoMle ^ temporale ex
fpirituali , & perpetuo dependet . Et cap^ 19. Simile con-
tm^r.in Principe totius Regni , quia pro tonfeiuationc re-
geminis fupec /ubditos ampliatur eius porellas imponendo s
talearS ydellruendo ciui‘tates,& caftra proconleruarionciii’
totiiis ^egiii ; 'Mulro igiturmagis conuenict fummo , &
fufiremo Principi, ideft., I’apae ad bonUm totius Chriftiani--
tatis-, harc die. De quo etfi non nihil dubium eft,an fitSan-
ftus Thbmas ,cum capi] ao. fequenti, mentionem faciat
Aibemimperatorisjcuius tempora SandusThomas viuen-
do non attigit : &
qiiia cap. to. citato, Sancum Petrum_j
Ohrifti fuccefforem non lemel appellat <^ua voce , l'uc-
,*

ceiToris videlicet, vti non lblent,qui proprie loquuntur, vt

Thomas imprimis foletjtamen auftor dt antiquus.
Saiidus
& dodu$,quem Barclaius Ipemere non poteft.
Sandus Bonauentura,vir dodiflimus,& fanftiflimusEpi-
fcopus Card. Albanenfis,tantum abfuit ab adulatione Pon-
tifias , yt ne leuis quidem fu fpicio tanti criminis in eo yn-
quam adhzferic Is nihilominus, in lib. de £ccldiallica_*
.

hierarchia,parte 2. cap. 1. fic loquitur, lani 'vero poiTunc

Sacerdotes, Sc Pontifices ex caufa amouere Reges , de- &
ponere lmperatorcs,licut faepius accidit, &
viium dl,qud-
do
 . . , .

DE POTEST. PAPAE. j
<Jo fcilicet eorum malitia hoc exigit,& Reipublicx necefli-
us ijc requirit . Summus vero Ponlifex penes quem
terris prima re/idet au<^ioritas , non a Rege, noti a. Principe
feculari , non ab homine iudicatur , fed lolius D.ei iudicio
referuatur, ^
i£gidius Romanus Ordinis San^i AugufHni j Archicpi-
fcopus Bituricenlis,in trad. de Poteftate £cckfiaftica_j ,
parte i. cap.jo. Sed , inquit , diceret aliquis , quddj^eges
6 Principes fpi ritualiter non temporaliter fub/int Ecclehar.
fed haec dicentes vim argumenti non capiunt: nam h (blum
foiritualiter Reges &
Principes fubelTent Ecclefiar, non cf-
(et gladius fub glai«dio} noncllent temporalia Aib Ipiricua-
Ijbus } non eflet ordo in pote/latibu$ j non reducerentur,
infima in fuprema per mediai.^] h»c ille qui ;Coro tHo. era-.
,
hoc probac->»potellacem^ccle/iaei.,quat:p(efiiil}tna.cli;
in Summo Pontifice , npn ad ibla /piritualia , fed edam ad
temporalia fe extendere. ’

Beatus AuguUinus Triumphus, aliai de- Ancooa, vir adeoe

pius, &doftus fuit>vt in eius fepulchtPii beati titulum in-
cifum videamus . Is in lib. de PoteftacefEfCclefisr quadl.aa.'
art. ^.imperatorem, inquk, a Papa.polfe deponi quis ibit
inficias ? eius enim eft deponere Imperatordm , cuius cft.
eundem confticucre. id quod exempla idCideclarant>'ytdc
plurima alia in tota quadragefima quatlfijE>rt© oucj- > •

Beatus loannes de Capiftrano, qui dioiftrina,& miraculi»,

Ecclefiam Catholicam illuftrauit, in lib. de Poteftate Papat>
parte fecundae partis principalis , in argumento oilauo-
a.
decimo pag. 54. editionis Venet» anni 1 588. Papa, inquit
Princeps in fpiritualibus , debeffiiniliter in tempormibus
cjninere, yt tamquam dignior propter eminentiam ,/upre-
mus in omnibus Jubeatur
Saniftus Antoninus Florentiae Archiepifcopus, Vir a que
fanftus, ac doiftus, atque ab omni adulandi Ipecie alienifli-
musjin Summa fua par. ^.tit. aa. cap. ^:§. 7..TaIis,inquit»
eft poteftas Imperatorum, Regum, & Principum ,
quia per
Papa habet inftitui, regulari, & c6firmari,/i bopa per"
ipfum habet iudicari,& condenari,fi bona nb eft.Ite c.5.5.
7 •Potcft,inquit,ipfo$ Reges ex caula /atiouabiii dj^ponere*
A* 4 Ifidorus
 . »

r SCKTPTORES ITALI
indoros Mediolanen/is Ord.Prardfc.lib.2ide Imperi) mi-'
litantis Eccle/iar dignitate, tit.8. conci. 5. Papa^ inquit, po-
teft eorum dementis exigentibus Imperatorem ac Regem
* deponere-
Gabriel Biel in/ignis Theologus, left.23 in Canone Mif*
.

fars,-lllary inquit, regit , &

cuftodit, qui propter ipfius Ec-
clcilar negimen, vnum (Papam vidtlicet) prarpofiiit vniuer-<
/is, vtk/mnps ab- vno , /icut corpus ‘a » capite gubernemur^

Et prope-finem , Papa transfert potcftatem fupremam ft-

cularem de gente in gentem, &
Imperatorem deponere «
poteft, &c. •

ThomaicCaiecanusOrd. Prxdic. S;R.fe. Car4 ; doiinna,

& vitat mtegritateinfignis, fn Apologia, de comparata au-
^oricare Pliplar; & Concilij,‘par.2. cap: ij'. ad o^l:auiirt/i_»,
idem docet':* nam propo/ieo afgumentOt^auo aduer/arij.
Ws verbis, Oilauo y-quiarionnulli fummi Pontifices imie-*
niuntur definiuifie, /e in temporalibus hab*ere fupremam-»'
potefiatem : cateeri Vero in dppdfiturh j Refpondet his ver-
bis, Adodauum dicitur, ouoa qaia poteftas Pap* diredle
e/l re/pe^u fpiritualium ad fupremum fimpliciter Ifinemi-»
humani generjsjideo fuar poteftati duo conueniunt : primo,
• quod non e/l dire^e re/pediu temporalium : fecundo, quod
eft-refpe^ teniporalium in ordine ad fpiritualia:hoc enim
habet ex eo quM ad fupremum finem omnia ordinari de-
bent, etiamtemporalia,* ab eo procul dubio, cuius intereft
adillum finem omnes dirigerejVteftChrifti Vicarius : pri-
mum autem ex natura fijat poteftacis con/cquirur. Ex his
autem fequkur,-buod vtrunque v6re poteft determinare—?,
yt Papa : &
quod habet fuf>remam poteftatem in tempora-
libus i &quo^non habet lupremam poteftatem in tempo- .

ralibus quoniam vtrunque verum eft ad fanum^ intellecti.-

:

afitrmatio namq. eft vera in ordine ad /piritualfa : negatio

vero eft vera direCe , fecundum fe ip/a tempdtalia . Vnde
nibtl ex vtraque decifione erroris accidit
Alexander deS. Elpidio Ord.. Eremitarum S.Auguftini'
in libro De auCoritate fumhii Pontificis, &
iuri/diCione—
Imperi), cap. 9. Deo, inquit, non fiibditur , qui fubieCus.
oon eft Dei Vicario, bc Ecciefiafticar -potcftati : nullus er«
go
 .

DE POTEST, PAPAE. 9
50 Rex, temporalis Princeps , cuiufcunque condi-
riulliis

tionis exiftat, excipi poteft , fi C hriffianum fe fateri vult

nomine, & re quia etiam in temporalibus potcAati ibprc-
;
•
msclpiritualifubijcidebent.
Petrus de Monte Venetus , &
Epifcopus Brixienfis, in^
Monarchia , parte a. quxAiOrte 4. in fine,Magnam, inquit,
habet poteAatem Papa fuper Irtiperatorem, quia cx delido
cum deponit
Petrus Ancharanusin cap. Canonum Aatuta,num.^.d^
conAltut. Papa, inquit, habet vtrunque ehidiii, fuperio- &
ritatcm ad Imperium , &'hinceA, quod Imperatorem co-
ron^it, deiuungir, &
quandoque deponit.
^lueAer Prieras Ord. Tneologhs,
Prardic. &
CanoniAa
doaiifimus, in Summa,verbo, Papa,num.ro. Papa, inquit,
poteA eligere Imperatorem per fe ipfum immediate, quan-
do ex lufta, & rationabili caufa expediret : quia principa-
lis agentis habentis dirigere omnes fideles ad pacem, &
nem Ypiritualemv eA eligere miniAros . &
infra, PoteA (Pa-
pa Imperatorem) dignum excommunicatione excommuni-
care,.^ dignum depolitione deponere . &
num. 1 1 . Habet
C Papa in Reges*, &Principes ChriAianos omnes) vniuer-
falerti fpii itualiumi &
temporalium iurildiftionem . in-&
fra, 1’oteA ex rationabili caufa deponere .

AAenfis in Summa, prima par.lib. 2. tit.64.art.4»pag. i oi.

Ex prafdiAis, inquit, collige, quod Principes feculi,& Do-
mini temporales, non tantum propter hacrefim fuam,fed
etiam propter negligentiam extirpandiharrefim- aliorunx-»,
funt excommunicandi ab Ecclefia deponendi , de terns
,

fuis expellendi,&terrar eorum occUpandat Catholicis pof-

funtexponi,& idem, fi Princeps circa Regnum, iuAitiam' &
faciendam, inuentus Aierit negligens; , infufficiens, ine- &
ptus : Vnde Zacharias dcpofuit ChJldericum, Innocen-'&
tius Othonem.
Nicolaus Abbas Panormitanus, in ‘cap. folit», de maior,
& obed.num.7. Papa, inquit, poteA rationabiliter increpa-’
re Imperatorem, &
alios Principes feculares ; &nonmi-
ram,nam poteA eos ex caufa deponere . idem docet in cap.
Per venerabilem. Qui fili; fint legitim»
loan-
 . ,

lo SCRIPTORES GALLI
loannes de Anania,
Archidiaconus Bononienfis in cap. li-
cet, de voto, num lo. Papa, inquit
,
priuat laicum ordine
genitur*, quia habet poteftatem fuper
Vnde deponit Imperatorem .
Reges, Regna_j. &
Bartholus in 1 fi imperator. C. de legibus,
^
.
num. 4. Ius,
inquit, ehgendi Imperatorem habent
Principes de Alema-
nia, &
ms priuandi folus Papa habet.
Baldus in prooemio fF. vet. Solus inquit
, , Papa ^priuat
Imperatorem.
Petrus Andreas Gambara
ftate LegatHib.de Varijs ordinariorum nominibus>
2. tit.
, in trail.De officio , & pote-
num. 220. SoluSjinquft, Papa deponic imperacorema&
Re-
ges^dementis fua Jentibits
• ^ in lib.de ImpNeratore qu*ft.8i.So-
. *
n ^*
iQs, inquit, Paoa fine concilio deponit
Imperatorem, quia
Pap*, &
Chrifii vnum cft tribunal infra, Papa Princi- . &
pem quantumcunque exemptum , fi expedit punit de- &
, ^ 5
ponit .

P^niinicus Cardinalis Tufeus vir dodliflimus, qui adhuc

•
viuit, &
magnum opus ante paucos annos edidit , in fexto
conclufionum, verbo, Papa, multos.au-
ctores citat ai hoc ipfiim propofitum ad
eum » fi quis plu- :

res auctores velit, ledlorem remitto. .

*
,*

Sententia tiluftrium Scriptorum .

nationis G allicit . »

Ainflus Bernardus lib.4. de Confideratione cap.

4. Quid
S tu,inquit,denuo vfurpare gladium tentes
,
quem lemel
iiifius es ponere in vaginam: quem tamen
qui tuum negat
non mihi videtur attendere verbum Domini dicentis
fatis
fic,Conuerte gladium tuum in vaginam. Tuus ergo
tuo fotfitan nuru,& fi non tua manu enagin-2ndusi
ipfe &
alfoquin
fi nullo modo ad te
pertineret, is, dicentibus Apofiolis
, &
ecce duogladij hiernon refpondifTet Dns, fatis efi,fed
nimis'
eit.Vterque ergo Ecclefia*, &r fpiritualis /cilicet gladius,&
matcnalis . Sed is quidem pro Ecclefia^ ille vero & ab Ec-
clefia
 ; ‘ ;

DE POTEST, PAPAE, ii’

clelia exerendus eft,ille Sacerdotis, is militis manu, fed fand

ad miaihi Sacerdotis , &

iufliimJmperatoris harc Sandlus .

BernatduS qiii certe non diceret' , gladium materialem—»

,
Ecdefiaf efTe , & non folum prp^Ecclefia
exerendum i
etiam ad nutum Sacerdotii- 'dxereridum , ficum Birclaio
eXiftima^t , poteftatem in feinporalibus nullo modo ad
Etcieiiaiti , eiiifque Prae/idem pertinere.Sed de hac fcnten-
tia fiio loco plura dicemus' * .

Petrdiide Palude Patriarcha Hierofolymitanus , vir do-

<5lffimni‘,in tra<5b. De caufa immediata Ecclefiafticae pote-
'

Ihtis art.4. qui eft de potefptfe' Papae, /ic loquitur,li0c Pa-

pin6ii’'’lflbeat cionfirrridreddcmilibet Regem , qui confenhi
a principte''RegnunfaiTumpfi'r : ta.men poteibdepqi*
po}!Hi}i
rq^’dtiinem talem, nod folum’prdptfer haerefim , aut fthi;
fnis,aut aliud crimen intolerabile in populo ; fed eSlaftt-»
pbpter iniufficientiam , vt pote i fi quis idiota fenfii , vel
impotens viribus in Regno pr3eeirct,& propter eius infuffi-
deritiainRcgnum fidelium periclitaretur .& infra ,VeddeS
rationem ait, Quia Papa eft fuperior in fpiritualibui,& per
-

confequens in temporalibus, quantum necefle eft pro borio,

‘ • »:
fpirituali .

*
'Durandus Epifcopus Mediolanenfis Theologus irtfignis jr-^

in lib.de Origene iurifdidlionum,qUaeft. 5. Q^ia , inquit,

vtraque ptffeftaS temporalis , &
fpiritualis eft neceftaria
ideo vtranque poteftatem (Chriftiis)contulit Petro . in- &
fra,Ifti funt veri termini iurifdi(ftioui5fpirinialis , tem- &
poralis a fundatione Ecclefiae , quos tranfgredi non licet
quia iunTdidlio temporalis nullo modo fe extendit ad
ipiritualia,de quibus nihil nouit ; iurifdldlio' vero- fpi ritu a-
Ii5 ie^extendit primo, &
principaliter Id fpiritualia, fecuh-
dario vero, &perquandam donfequentiam fe extendit ad •

jdliones hominum circa temporalia, quat^fdinantur ad Ipi-^

•. I* Cu rr* ‘
»ri •- »

itualia tamquam ad finem.

1 • . * I
4.ri; ^ , .
;

Erueus Brito Ord. Pr«dic. Magifter Generalis, & Theb-

ogus acutiflimiis^ tpaft.' de PofeftatrPap*.y. Ad^eU+dStW
bcundi, ficloquftiir j Ad Papam peftinercbrrrgerfr"^nemd
bu/iim tam poteftatis Ecclefiaftm^, qudm tdrreHs&ifn qu6-
unque wite de populo ChriHianoV'-
exiftente • • •

> •
Jacobus
 , . . .

IX sQ R I P TO R E G AL L I-
'lacobus Almain in tra<^. de Suprema poteftate Bccl^^a^
ibca,& temporalij principali qu* eft de fupfem^
y
powftate.laica,cap.j. ad t?rtiam allegationem Papa,
, in-*
q,uit,po^^ Ifnperatorem depoiiere in duobus ca/ibus pri-
;
crimine pure fpirituali, vt eft harrefts ; fecundus,
riHJS, ,pro
quando illi ad quos /pedlac iure ordinariojfunc negligentes
jpfum deponere Ibidem, ad quartam alleg4tione/n,ic;^^
.

Si gens Imperij efficeretur harr?tica

, vel transferret, fe a4:
aljain ied)am dimittendo fcd^am; Chriftianam poftec njro-
:
pter hoc Papa illam gentem priuj»redignit4te,lmperiali,ac.
nc transferre in aliam gentem .
Henricus C.>rd. Oftieh/isjsn Summa tit. de Hsereicicus.
Qpapgena puniantur num.iivrNotajinquir, quod Potpinii
temporales, non folum propter fuam harreiim* fed etiami^i
aliorum , quod ciim poftunt admoniti exterminare negli-i
gunt,,excommunicari poftunt, &
terr* ipfbrum.cxponi Ca*n
thojicis occupandz . Idem,ft Princeps negligens inuenire-
tur circa ri^imen, &
iuftitiam faciendam. Vnde Zacharias
P4pa depoluit Childericum Regem Francorum
.Petrus Bertrandus Card. &
Epifcopus Eduen/isain traft.
de Orieine iurifdift. qu*ft. 4 num. y. Poteftas,inquit,'fpiri-.
.

tqalis^ebec dominari omni human* crearyrz ; Se quemad-

modum lefus Chriftus dum fuit in hoc mundo, etiam.-» &
ab zterno naturalis Dominus fuit, &
de iure naturali in_»
Imperatores, & quofeunque alios depolitionis & damna- ,

tionis lententias ferre potuiflfet t ita eadem ratione eiui •

Vicarius.
loannes de Sylua,tra^l.de Beneficio par.j.qqzf.S. Et Pa-
pa, inquit, poteft deponere Reeem..
Stephanus Aufrertus,in traa. de Poteftare fecularium_».
num.y . dc 6. Papa , inquit , ipfura Imperatorem tamquam
inferiorem deftituit, exigentibus caulis i;& in omnibus ar- *

duis ncgoci)s,& maximis difficultatibus generantibus fcan

dalum in Chriftianitate,Pap 4 poteft hui irfmodi raaiorita-
tis ratioofc fe intromittere , etiam inter laicos, exercere &
httiufeiodi poteftatem fibi a Deo attributam
Gulielraus Dur^ndjus Epifcopus Mimatenfis, fpcculator
vulgo diftus, in Ipeculolib.r tit, deLegato.J.Nunc often- .

.
'
’ dendum
 DE POTEST, PAPAE. ij
dendnm..num.r7. Papa, inquit, deponit Imperatorem pro-
pter ipfius iniquitates , & dat (Principibus) curatores vbi
ipfifint inutilesad regendum.
loannes Faber m legem primam.num.io. C.de fumma_j
iTrifiic. & fid. Catholica Sed, inquit , de Papa non eft du-
.

bium, quin /?t foperior omnibus Cnriftianis,& in tempora-

libus,& in fpiritualibus . &
infra. Cum agitur de prariudi-
cio animae , vel populi , Papa poteft, &
debet prouidcrc_»,
& fi necefle /it, quofcunquc Reges deponere .

itgidius Bellamera Epifc. Auenionen/is , in cap. Alius,

if.q.^.num.2. fic ait. Papa poteft deponere Imperatorem,
qui ab eo temporalitatem recognofcit . &
infra , Etiam_»
alios Reges, licet ab eo Regna lua non teneant infaeudum,
•nec temporalitates fuas ab eb rccognofcant , nec iuramcn-
tum /idelitatis ei prxftent, videlicet, pro deliftis, &negU-
genti/s : &
infra, Depofttio autem Regum facienda per Pa-
pam, non ex illa ordinaria j fed ex quadam fuprema, ab- &
/bluta poteftate procedit : &
quod illam fupremam, ab- &
folutam poteftatem Papa habeat , videtur multum teq^uum,
& Reipublic* valde expediens, fcilicet vt ftt aliquis /upre-
mus Monarcha, qui Regum huiufmodi exce/Tus poflit cor-
rigere,& de ip/is iuftitiam miniftrare . Vide eunde , in cap.
Nouit. de luaic. &in cap. Solitat, de maiorit. obed. &
loannes Quintinus Hatduus in repetitione ad c. Nouit.
de Iudic.num.64. Quare , inquit , ponimus vtrunque gla-
dium Eccle/Iat datum e/Tei hoc eft, Eccle/iar Pontificem na-
bere ius, &
poteftatem in /piritualia /imul, omnia tem- &
iporalia, atque de his ftatuere, &
decernere ex caufa pb/Te,
cuius decretis ftandum ; naniquamuis homo fit mortalis ,
•
tamen carlefti poteftate pollet . & infra, num. 127. Hoc, in-
•quit, iure Papa Zacharias anno Chrifti nati 755. Childeri-
-
cum longa maiorum ferie legitimum Galliar Rege, &r pof-
feilbrem Regno auitodeftituit,& in cius locum Pipinu Bel-
gam fubrtituit, caufatuspeccatum e/fe, hominem tant* im-
&
parem poteftati, inertem, nihil agentem reipub, guber-
nacula moderari ; infra& Hinc Leo, vt Pontifex Ro-
. &
manus,eadem fultus aiidloritate Carolum pariterGalldrum
Regem, Romanum creauit Imperatorem.
'

Remun-
 ,;

,14 SCK^IPTOTIES HISFANT

Remundus RufFus,concra Molmeum,cap,6.pag.io6.Nc>0
Ignoramus, inquit, Leonem [II. Pontificem Grarcis adem-
ptum Imperium in Carolum Magnum contulifie id enim :

cum noftri Annales , tum Grarcorum libri teftanrur quod :

iure fibi quacfitum, & Carolus Magnus, & polleri Frapfii,

Germania, putarunt . Omitto Pipinum dStephanoII. >(el

vt nonnulli, a Zacharia Regem fadum , detrufo in Mona-

Reriura Childericoignauo,ftupido,& bardo Rege . ;

Sententia tUuHrtum Scriptorum nationis

Hispamc£ .
. ' . j:.. >1. >

^Andhis Raymundusjin Summa lib.i.tit. de Hatrcticis-^.

O
quod
7* Ex inter alia collip[e notabiliter
pratmiflis, inquit i

ludex, vel potefias fecularis, non folum propter hae-

refim fuamj fed etiam orqpter negligentiam contra hacre-
lim extirpandam, potclt non Ibliim excommunicari ab Ec-
clefia i fed etiam aeponi : &
extende hanc poenam , 8c Ec-
clefix poteftatem quandoqunque Princeps aliquis lecularis
fuerit inutilis, diflblutus ,& negligens circa regimen i Sc
iuftitiam obferuandam. i 7 .q. 4 Si quis princeps . .

Pelagius Aluarus Epife. Syluenfis ex Ordine Minorum

afllimpt. in tradi,de Plandlu Ecclcfi* lib. i art.i i Papa_j, . .

inquit , transfert Imperium, iV confirmat Imperatorem_j»

cledlum canonice inuqgit , corqnatj contumacem, & & &
peflecutofem Ecclefix Imperio priuat.
loannes de Turrecremata S. R. E. Cdrd. dodliffimus, in
Summa de Ecclefia lib.a, cap i i.?. propofitione quarta, do-
cet. Papam iure papatus non habere extra principatum^
fuum Ecclefiafticum poteftatemin temporalibus direde
fed cap 4 14 docet per fexdecim conclufiones. Papam in_j
.

ordine ad fpiritui^ia habere poteftatem ampliflimam in-*

temporalibus Referam hoc loco vnam tantum conclufio-
.

nem Quarta propofitio , Romanus Pontifex videtur iu-

.

li {didlionem etiam in temporalibus habere, quia

non folum
Principes feculares circa vfum fu* iurifdidlionis dehnqucn
tes potefl per cenfuram Ecdefiailicam coercere i verum:,»
_
>-
etiam
t s «
 DB POTESr. TAP4E.
emm notabiliter negligentes a dignitate deponere Videat .

ledtor totum caput, & commentarium eiufdem

auftoris in
cap. Alius. M. q.6.
Cyprianus Benetus Aragonen/Is Ordin. Pra-dic. in librq
De prima orbis fcde , in refp. ad fextum pro 2. parte con'i«
clunonis primx. In traditione , inquit , cfauium includitur
etiam collatio terrenarum poteftatum pro conleruatione_j
bonorum fpiritualium .
Francifeus Viiftoria Ord. Prardic. de Poteftate Ecclef?»
Rele^ione i.q.f, prop.8. in ordine, inquit, ad finem Ipiri-
tualem Papa habet ampliflimam potefiatem temporalcm__»
fuper omnes Principes , Reges, &
Imperatorem & in- & .

fra .
Quando
necelfe eft ad finem Ipiritualem poteft , non
foliim omnia, qua? Principes feculares pofluntjftd
face-
re nouqs Principes,& tollere alios,& Imperia diuidcre_*.
&
Dominicus a Soto Ordin. Praedic, in 4. lent.dift.if.q.a.
art. I. conci. f . Poteftas , inquit, quxcunijue ciuilis eatenvis
clt Ecclefiaftica? fubiedla in ordine ad fpiritualia, vt Papa_»
poflit per luam Ipiritualem poteftatem, quoties ratio fidei,
& religionis exegerit , non iblum Eccle/iafticarum
cenlu-
rarum fulminibus adtierfus Reges agere , eolq. cogere
s >
Verum &
eundos Chriftianos Principes tempora liSus bo-
nis priuare, &
vlque ad eorumpriuationem procederc_*,
Alphonfiis de Caftro Ord. Mmor.lib.i. cap.7. De Infi-a -
harreticorum punitione , fic ait , Nec mirari debet aliquis,
quod Papa propter harrefis crimen Regem a regia dignita- '

te deponat , &: Regno priuet quoniam in negocio fidei,

j
etiam Reges,ficut &
alij inferiores fubduntur fummo Pon-
tifici .

lacobus Simanca Pacenfis Epife. iniib. De Catholicis

inftitutionibus tit. 4 f num. zs. Quamuis, inquit, Ecclefia-
•

Itica poteftas diftinda fit a feculari,& Papa

lurifdidionem
ciuilem non habeat in lecularium ‘rincipum Regna nihi-
1 :

lominus tamen in ordine ad finem fpiritualem habet Pon-

tifex hlaximus ampliflimam poteftatem in omnes PrincH
pes Orthodoxos Vnde fi Princeps aliquis inutilis eflet,auc
.

iniquas leges contra Religionem , aut contra bonos mores

conderet , auc quidpiara fimile faceret in detrimentum re-
rum
 ,

,« SCKIPTO^KES HlSfANf
polTet Papa feruatis lUltis ciicumitan-
lum fpiritualium .
etiam talem
tijs.corajruum remedium adhibere, pnuando
Principem, adminiftratione,&: luriidictione. .

Dominicus Bannes, in 2;. q.io.art.io. m

inqmt, a ture dmino^o-
§. Quarta conci. Ina etiam,
tarii,
litiuo eft potefras, auam
Weles
dominium; &iurifldionem ab
^
vtendum hac potcftate
quando autem fit
commen.S. C*Jca.V‘V-
dominio, vel iudicio.& q.i z.ar.i.m
inquit, non tantum priuat dominio
m^mwncluf. Ecclefia,
etiam il-
apoftatas oerfeae , verum
infubditos, Principes
pafto in hatrefim.
los, qui lapfi funt aliquo
Martinus Ledefmius in lecunda quart*.
ordine inquit ad finem Cpuitualem l apa
i. In , ,

poteftatem temporalem fiiper omnes Principes,

pliflimam

in V. a. difput. . a. pnnft.a.
*'Gr?g«L'd?va I
.

qntificis au-
per fummi I
afTer.i. lure, inquit,Ecclefiaftico
poteft qms dpimnio,
ctoritatem, atque fententiam,omnino
"aSneIrga Tybditos priuari proPter P=«3 Apo
dubium vllum apud
dzCix a fide, neque eft de hac
aflertioiie

'"^GuUrteTMonrerat Catalanu.s, in ‘

Principem priuare,
S^feft queT^^^^ biriftlanum
depofuit Childericum Regem
^
orout Miuamt &
gXs ,

locum Pip^ inftituit,&

Germanos.
Romanum Impetium

d Gratcis tranftulit 111

Aluarez, Speculo, cap. 16. Hinc, m^^^
Alphonfus
(Papa) Imperium transfore poceft de
quod

®t!’o"niur^:r4 SS§rf£
 T>E POTBST. PA PAE 7 17
eatem, vel iurifdiftionem aliquam temporalem in ordine
ad finem Ipiritualem fuper omnes homines, Principcs,& &
res omnes, & Regna totius Mundi.
Ludouicus Molina, tom.i. de luft. &
iure, tra^.i. difjp.
19. conci, s • Potefias , inquit , fpiritualis fummi Pontificis
ad finem fiipernaturalem adiundlam quafi ex cqnrequentt
habet fupremam, &
amplifiimam poteftacem iurifdidionis
temporalis iu per omnes Reges, & reliquos, qui funt dt_>
Ecclefiaj pratcise tamen quantum pollulat finis fupematu-
ralis,ad quem fpmtuaiis potefias ordinatur . C^are fi id
exigat finis fupematuralis , poteft fummus Pontdex depo-
aere Reges, eos^. Regnis fuis priuare. -r-
Didacus Couarruuias,in traft.de Reftitutione fuper Re»
gulam. Peccatum, p.a.^.q.num.7. Harc, inquit, fententia^
vera eft in hoc fcnlu, vt Papa vere habeat poteftatem tem-
poralemedam fuper Imperatorem , quatenus ea vtilis, &;
neceffaria fit ad Ecclefiac Catholicx n^men, &
fpintualis
poteftatis vfum'.
• Femandus Valquius, lib.i . iHaflriuth cohtrouerfiarum^
cap.ai. Czterum, inquit. Papa habet etiam iurifiliftionenl
sn temporalibus , quatenus, necellanaTunt ad fpiritualiunT
expeditionem . &infra , Id quod idmictunt communiter
^
Vtriufque partis fautores . .

t
^

Michael de Aninyon, in traft.'de Vnitate Ouilis,

^
Pa- &
ftbris,nnm.ii. Penes Papam, inquit, eft vtraque fupremaj
foteftasylicet non habeat vfum gladi) temporabs : quia &
poteftas Papx immediate a Deo emanauit , dc ipfi foli Deo
fubeft : poteftas vero Imperatoris a Vicario Chrifti,cuieft:>
fubordiiiata j ideo Papa j^teft Imperium de certo-genere
perfonahim transferre ad aliud , & Imperatorem vngitj&
coronat, confirmat, approbat, & reprooat, ac etiam depo-i
nit caufis exigentibus ^

Martinus Nauarrus , in Comment. ad cap. Nouit, dc_> .

ludicijs Notab.|. nnm. 41. Poteftas, inquit, Ecclefiaftica_j»

eft fpecies poteftatis, diftinfta a laica,& longd nobiliorieaa
vt aumni eft fpecies metalli diftinfta a fpccie plumbi
nobilior ea j quafqiie direfte foliim amplefticur fuperna*
turalia : indirefte ver6^eatenus nacUFsdixn quatenus iiiob
^ i' B necef-
 . ;

»« $C%TPT(yXES GE%.MAm
BCceiTaria ad confecutionem finis rupernaturalis , in» &
fra, niim.99.Colligitur, inquit, ratio quare Papa deponere
potefl Reges adeo negligenteS in regendis Regnis luis , vt
ob id. populus Dei fiilwitUs illis retrahatur a confequenda
vita attema . Porr6 hic audior' piurimos citat in eandenL#
•

ientenciam
.

L a . AA A-a ^ ^
• * - - f . . .

• fT« i
s <

i •

Sententia illu/lrium Scrlptoruml»

nationis Gtrmanifa*
t * A
Tephapus Epife. Albeftatenfis’, in Epift; qu» extat tii-«
S Appebdice Manatli Scoti, loquens
!

»•
de Honrico IV. Im-
•

peratore ,J>oniinus, inquit, Hcnricus haereticus eft,& pro

s a I

nefandis malis a'Scdd‘Apoftolica,excoramuiiicatus,nec Re»

TOum , nec poteftatqm aliquam fuper nos., qui^ Catholici
wmus, potefl obtinere; 7 t - 3_ : «

Hugo de $an<fto Viilore, natione Saxo , vir doftrina , 8e

Cui^tiute celeberrimusiiib.i. de Sacrament,par.a. cap.4^1 •
Spiritualis, inquit,;pot^as terrenam potefl^tem , &inftH
tuere habet fit;; n &
indicar^ habet , fi .bona non fuerit
Ipfa vero a Deo piimum. inftitut^ cfl , Srcilm deuiat a fo»
lo Deo iudicari poteft . ^
.
.

sHcnricus de Gandauo, . Ifte , inqait,

Hicrarcha primus poft Chriftwm duper vniuerfaicm Et-

clcfiam Petrus erarycui ambas. jclaues.tradidit > 8f duos
gladios comnaifit i fic j vt ^irocn vniuerfalis_ Ecdefi* ,
tam in fpiritualibus.i quam in temporalibus ad ipfiun per-
tineret. -j rn:h, -M.' i

: Vlricus in fua Summjbflc ait , Si Rex dflet manifcUe ha-

rcricus.»vcl fi interpellatus ab Ecclcfia negligeret nihilo-
minus regimen Regni fbi , quantum, ad ea qua: funtfidm >1
ibilicet fi nem intenderet extirpationihatreticorum , poffec
ab Ecclefia deponi i regia dignitate Hunc ausiorem alle- .

gat Io. de Turre Ctemata loco fupra citato.

Dionyfius Carthufianus, in lib- De regimine pol}tiaf,art,
19, Iu Ecclefia , inquit, Dei eft vnus Pontifex
fummus, vi-
at-,
tleUcec Dominus Papa* in quo e(l vtriufijuc potcftatis,
que
 j

n\.
rjr'^r. 9 apas 7 "
# *

que Dominij plcfiifudci , & apexHoc eft , fart' fpfritua)

, H
€^a\ih ftcttkrifr’ potefcatis idcirco mrifdidionem
i d & f-

pofitionehi^hadet fuper omnia ReOTa,& Prindpatus fid >*

lium noiT folum in ijsirinialibus, feci etiam in tempdralibi s»

dum rationabilis caiifa requirit Nam Imperatore» . & -*

poceft deponorei Reges , fi vita eorum id mereatur, R -*

gnisfuispriuaret'/i "• ii' '
•

loannes Dricdo , llbir; De libertate Chrifiiana, cap. r 4«

Venim , incjitit , hiortofr«ft filentio- prtiittrewndum ,
qu< xi
Papa ex plenitudine poteftatis fuper vniuerfos-'PtinGip e*
Chriftianos, poteft Reees,ac Principes propter hacrefis a |-
men priiwre (iji 5.Regnis , atque .Inuteq», tempera; b-
bus prorfus cVirtlere plebem Chriftianani‘abobedientia,
-
^
fubiecSlione eorum v Videetlam,cap. 9 vbi demonftrat au .

dlor in ordine ad finem fuper naturalem , fubiec^m eift-^

pOreftatem temporalem poteftati fpirimali\
Albeitus Pigniusjlib f.dc EcclefiafiicaHieratcbia, cifw
a. Quare, inquit, hi omnes (Reges, ficPrindpes.viclelic^
^niliani)vtpars,&; membra funt Bcclefi» neceffario eti4
fitbfunt EccleliafticaEr H/erardiiat VrxCidi y qui fili Imperi
habena modeietuq eofderai in fuammutuo totius corv
poris Ytilitatem cbn/pirantes teneatj omoos contineat in_i
cfiScio , prafuaricantes.corrigac , &
fi jla exi^t totius ne-

ceflitas i adminiftradone ciuoque, &

officio antoucat,& in
locum eorum confiituat alios, autconfiicuendospratcipiac
per eos, ad quos hoc ipfqin de iure , aut confuetudine per-i
tinec . Vide eundem aadortmvcap. quartodecimo, vbi id<«
&
^fitm repetit, exemplis allatis probat . ^

lacobus Latomus, in lib, cie Ecclefia, cap.H>Cx eifdem;

inquit, principijsconficitur , Regem ,
aut alium cpiemcun^
que terrenum Piin^era Chriltianum, Regno, &Princw
patu iure priuari pofle per Ecclefiamjquia Regnum»^^ Priil
cipatus cum perfonis, vt fupra didum efi, in Eodcfiap-^oi^i
pus, & ius tranfijt per facriim baptifma , perGhriftiantf &
Rebgionis liberam acceptionem Chrifio ,'&-Sponfa eio*
dedicatum,& confecratum, &
donatum donadohe irn^uo^
cabili . hacc ille , qui potefiatem Ecclefisr pienifiime r^fi.
dere in fummo Pontifice demonfiraoit in aliq^hbrO', quei»
r B a Dc
 . . .

io SC^TPmRES ANO^^tf^SCOr.
IV !Primatu Romani Pontificis infcripfit
' Conradus Brunqs , hb.3 . de legationibiu cap.6. Harc, ,

in( ^uit, iurifdiftio judicia cmilia , &

criminalia, denuncia-
ti< ines, &
inquifitiones, accufationes, poenas item, cet>- &
fu ras Ecclefiafticas complectitur jn perfonas, res Eccle- &
/ia (ticas i multis etiam cafibus in laicas perfonas , pro &
rei >us In his omnibus plenifiimam.^
temporalibus datur .

ha bet iufijG^iCtiofiem fummus Pontifex ideterminatam-j

au. cem, &.certis limitibus coodulam Archiepifcopi , Epi-
fcc *pi, &c.

SenUntia tUuBrium Scriptorum nationis

Ang/icdi& Scottca , ,

r
/i

f
lexander Alenfis Anglus Ord.Min. Vir doCtiHimus,«
'A
Satia:orum.Thomac,& ^nauenturae Prxceptor,par,4.
q.io. in explicatione Canonis Miflas in ilIud,Et pro Rege;
K. Spiritualis, inquit, potellas terrenam habet inftruerei&
iudicare,fi bonanicric-: ipfa ver6 a Deo primum inftituta
cft, & cum deuiac a folo Deo iudicari poteft Idem Ale- .

xander, par. 4. q. 79 memb.^. & 6 Voluit, inquit, Deu*,

quofdam in alios plures habere poteftatem; & deinde in_»

illos alios pauciores s &
femper donec deuenireturad
fic

vnum , icUicet Papam , qui fiib Deo immediate eft

l<KO docet Alexander, Papam ita praceffe omnibus potefta»
ubuSyVt iple folus fub Deo immemate fit. ^

Robertus Olkot Anglus , in lib.Sapientiaf, leCt.ioo. HiC

antem, inquit, cft Rex Regum, cui omnes fubfunt nationes,
& populi j qui temporalia ab eo recipiunt : Sacerdotio ta-
& infra , Samuel
men, ac fumrno Pontifici debet fiibefte .
ynxit Dauid in Regem, io figura quod Vicarius Chrifti ySc
prxlatus Ecclefiar confert principatum & regiam poteft^
,

tem ad vtilitatem Ecclefix vnde ius, & auCloritas exami-

.

pandi perfbnam eleChim in Regem, & promouendi ad Itn-

perium,ad Papam pertinet
Franciftus Maironus Scotus , in 4. fent.dift. 19*
]pienitudo,inquit,poteftatis fecundum vtranque iurifdiaio-
 D E POTEST. PA PAE »»
rem eandem perfonam : hoc patet auAoriu
concnrrit in lee
Chrifti dicentis, Qpodcunque Iigaueris,&c.
loannes Bachonus AnglusOrd.Carmelicarum,in ProI o-
-gofuper 4. fent.quarft. i i.art.4. Papa, inquit, habet iudic a-
re de Regnis,& de Regibus in caufa belli, &
pacis ; pourft
enim compellere Principes temporales , vt pacem, iufli» &
tiam /ibi inuicem feruent . &
infra , Ha^t Regem depomi*
re , \ t alteri Regnum
tribuatur , ratione iniquitatis, vtrl
inutilitatis fuac perfonat . Item habet Imperatorem des
fonere, & Imperium alteri dare> ii non defendat Bccle-
liam_».
Thomas Valden/Is Ordin. eiu/dem, in lib. 2. Do^rinali s
fidei antiqu* , art.?. cap.7f. explicans quo fenfu San^s
Gregorius feruum /e Imperatoris dixerit , Profero , in-
quit , nec Beatus l^pa Gregorius cminentiar fui ftatus fu-»
per ftatum Imperatoris pi-atiudicauit in aliquo , a'im_«
Regem fibi verbo tenus praepofuit , negocio quoque, quod
tunc tradlabatur attento ; quod tunc apte videoimus , fi
poileriora eius fafta , &
feripta quaeramus . Vide an f<L_>
Magiftrum &
Imperatorum, &
Regum non arbitrare-
tur, cum poft pnuilegia quaedam Senatori presbytero ,
& Abbati Xenodochi; Francorum direifra /ub intermi-
natione dignitatis , &
honoris omni eius violatori con-
clufit . qui continuo fubiungir duo priuilegia_«
harc ille ,
Sanfti Gregqri;, quibus minatur Regibus Regnonun amii*
fionem, fi priuilegia illa violare prxfumerenr.
Reginaldus Polus, San^jr Romana? Eccle/ia? Cardinalis,
in lib. de fummo Pontifice, cap. 8. Ex quo, inquit, id
quod paulo ante diximus, ita concludi porefr, Chrifti
Vicarium , cui fingulare , &
maximum omnium mmifte-
rium commi/Tum eft , illud nimirum quod vltimum /pc-
,
dbt hominis finem , in orbe terrarum , Ecclefiaq. guber-
nanda , obtinere fummam , ac praecipuam poteftatem-ji
inter catteros omnes Dei Bliniftros , /eu Imperatores, fcu
Reges, feu Principes, aut quocunque alio nomine nun-
cupentur .
Nicolaus Sanderusjin lib.i.De Vi/ibili Mortarchil Eccle-
/|x,cap.4.Ex his igitur,inquit, qux lum diuinum ius,tum^
S i ipfius
 i

SGRtVimBS ANGt.&SCOT.
ip fiusnAtUTJtlumenrcuelat , abunde apparet , quantop^
at jerrent a veritate , qui putant
Reges Chriftianos in luis
vnquam
R cqnis 'iupremani iemper poteftateili habere , nec
fiibeffe,vt cum in fidem obfiinate peccant
t pffeopis ita
R .«gno remoueri queant . &
fupra , Pontifex igitur nonj-»
dabit operam, vt Regem, qqi populum
Chrifuanum
n linus
doftrina imbsit a regimine populi remouea.t, quam
f klfa ,

operam dat,vt male aflfedhim Arietem de medio

1 laftor
*
tollat .
•
, . , ,
-
Habemus igitur» .quae dcxJlrina viguerit in Ecclelia^te*
Ouam Barclaius , &
Ego litigare inciperemus . Et fi fan^
&s AuguftiBUS, in lib.i.cap.vlarao aduerlus luhanum-.,
iddiiftis teftimonijs vndecim Scriptorum ,
quorum aliqia
aliqui ipfius xta*'
ante ducentos annos, aliqui ante centum,
affirmat in nullo concilio Ecclefiaftico tot
te vixerant j ,

illuftrcs Scriptores, &

Magiftros vnquam fimul com^niflej
introduthis os
& miratur, u lulianus in illum conuentum
refiftere au*
aperire, &
tot viris grauiflimis,& dodliflimis
fus foiflet :quantb maiore ratione poflumus nos affirmare*
conuenifle vnquam
in nulla Synodo quantumuis numerofa
aliqui ame
Scriptores eximios fupra feptuaginta , quorum
in di-
quingentos annos floruerunt , quique diuerfis feculis
uerfis Chriftiani Orbis partibus, non.
folum doctrina , led
etiam fanditate , miraculis Ecclefiam illuftrarunt ? Et
& coronam-^
quamuis affirmare non poffum, an Barclaius in
viueret, reu-^
tot infignium Scriptorum introdudus,fi nunc
cenferet : hoc tamen
lecu-
ftendiim, an cedendum fibi effe
omnium iilorum libros, quibus Ecclelia toc
rus affirmo, vel
liDel-
iam Waeft, exterminandos cfle i vel Barclaij
feculis
erroncuin
lum,vt (candalofum, temerarium, fcditiofum,&
flammis vltrkibus elTe tradendum.

Sententia Conciliorum de poteHate fummi Ponti*

ficis intemporalibus»

Ed fi fidem non fteiunt teftes fingulare*

forti' alicui

S quamuis plurimi* &

omni exceptione maiores t
 «

DE POTEST. PjgfUE: if
id tcfteyconteftcs ) eos^ pene innudaertfailes,quiadueii
fus Barclaiiim teftimoniuth dicent ; Ante annos nongen-
tos a Gregprio fecundo Romano Pontifice excommunicar
tum fuifle Leonem Ifauricum Imperatorem, propter crimen
hasrcicos , &
veftigalibus Italiar , ac per hoc parte Impe»
rij rauJiiatum, reflantur Hiftorici Grarci Glycas,Theopna-
n« j Cedrenus , &
Zonaras, in Leone Ifaurico i Sc Latini
Sigebertus anno 717. Paulus Diaconus lib.ai. &
Platina,^
in Gregorio III. Latini enim tribuunt Gf^orio IIUioc fa-
fium , quoniam is Gregorij 1 1. fententiam confirmauit
Porrb fententiam Gregorij II. in Synodo Epifeoporum la-
tam fuiffe, reflatur loannes Zonaras Grarcus audior, in vi-
ta Leonis Ifaurici, cuius harc funt verba, tomo 3. Annalium,
Gregorius , qui tum Romat veteris Ecclefiam gubernabat,
illos vnacum Imperatore fynodico anathemate obflrin-
xit &vedligalia ,
, quarad id vfque tempus Imperio indd
pendebantur, inhibuit, inito cum Francis foedere . Itaque
tota illa Synodus Gregorio Pontifici afienfitjCotq. funt ^us
rei teftes,quot in eandem Synodum EpiCcopi conuenerunt.
Deinde pofl annos circiter trecentos , ciim Gregoriuf
Vll Pontifex , Henricum IV. Imperatorem lippius admo-
.

nitum excommunicauit,& Imperio, Regnoq. priuauitj non

id occulte,& folq fuo arbitratu, fed in Synodo Romana,a4
quam plurimi Epifeopi vndiq. conuenerant , omnibus con-
lentientibus, &
laudantibus j publice, &fblemni ritu , ac
cerimonia freit : de hac Synodo feribitur, in lib.y.Regiftrt
Gr^ori) VII. adam efle anno Domini 1080. anno feptimo
ciufdem Gregorij , atque ad eam Synodum conuenifTe Ar-
chiepifeopos, &
Epifeopos , nec non Abbates, &
diuerfo-
rum ordinum Clericorum , &
Laicorum innumerahilpm .
multitudinem .
His addi debent quinque Concilia habita a fiiccef-
alia
foribus Gregorij VII. videlicet Beneuentanum a Vidorc«j
III. Placentinum ab Vrbano II. Romanum a Pafchale II.
Colonienfe a Gelafio II. Remenfe a Calliflo 1 1 in quibat
.

confii-mata efl fententia Gregorij VII . Vide de his Conci-

lijs infra cap. 9.
. Prartetea cum Vrbanus II. Pontifex Pjbilippum primunt
/
B 4 Fraa-
 V4 CONCILIA^ “

^rancorum Regem, ob repudiatam legitimam vxorem , &

•adulteram in matrimonium acceptam, &
admonitum obe-
dire recufantem,excommunicaret, & corona Regni priua-
ret j id fecit in Concilio frequcntiffimo
Claramontanq , vt
teftis eft Sigebemis,in Chronico anni
io9?.& clarius idem
r?fert Matthstus Paris in Villielmo
Il.ad annum 109^. Sed
quod cum excommunicatione intelligeretur priuatio re-
ex luonc Epifcopo Carnoten
cise dignitatis, intelligi poteft
re,qui in Epift.28.ad Vrbanum II.
Papam,flc loquitur. Qui
ad vos venturi funt in calliditate ingenioli fui,& venuftate
linguse impunitatem flagitij fe impetraturos
Regi afedc_j
AtSiftolica promifcrunt,hac ratione exparte vfuri. Regem
cum Regtio ab obedientia veftra difcefturum, coronam
nifi
Intelligi po-
reftituatis,eumq. ab anathemate abfoluatis .

teft etiam ex hiltoricis,qui teftantur,

vetitum fuifle ab Vrba
no Pontifice, ne diadema regium Philippo excommunicato
imponeretui^.Vide Chronicum lo.Naucleri, Gener.; 7-Pau-
lum yEmilium,lib.;. in Rege ;8. Papirium Maflbnium,An-
nal.lib.;.Adde etiam quod fcribitur, in Summano, ljue_»
Compendio hiftoriarum Francicarum Nicolai Vignerij, to-
vixit, in publicis
to tempore quo Philippus fiib anathemate
feripturis non fuifle pofitum de more ,
regnante Philippo ,
fed,regnante Chriftojquia videlicet Regem
cxcommunica-
tum pro Rege populus non habebat . ^ •

anno iiiy. Concilium

Ad hjEC,Innocentius IU. Pontifex
generale Lateranenfe, quod iure maximum dici
Pa—
uocauit : adfuerunt enim cum ipfb fummo Pontifice
triarch* Orientales duo per fe, Conftantinopolitanus ,
&
Hierofblymitanus : duo per Legatos , Alexan^inus , oc
Antiochenus, Archiepifcopi feptuaginta,Epifeopi
quadnn-
gentiduodedm. Abbates, Priores conuentuales octingena.
Legati Imperatorum Occidentis,& Orientis,Regum
vwo>
Hierofolymar,Franci*,Hifpani*,Angliss,&Cypri . In hoc
editus clt
igitur Orbis Chriftiani celeberrimo conuentu
hate
Canon , qui eft ordine tertius , aduerfus hatreticos in
verba , Excommunicamus , &anathematizamus omnen^
Orthtmo-
hxrefim extollentem fe aduerfus hanc fanctam
xam Catholicam fidem ',quam fuperius expofuimus , &c.
«
ec m- 4
 ,

PRO POTEST papae: 2?

Sr infra , Si verd Dominus temporalis admonitus ab EoJ
cle/ia, terram fuam purgare neglexerit ab haeretica foedi-
tate, per Metropolitanum , &
Comprouinciales Epifeo-
pos excommunicationis vinculo innodetur . Et fi latisfa-
cere contempferit infra annum , fignificetur hoc fummo
Pontifici, vt ex tunc ipfe Vafallos ab eius fidelitate denun-
ciet abfolutos,& terram exponat Catholicis occupandam»
qui eam exterminatis haereticis fine vlla contradidhone^
poflideant, & in fidei puritate conferuent, faluo iure Do-
mini principalis , dummodo fiiper hoc ipfe nullum prxfret
obfraculum, nec aliquod impedimentum opponat, eadem_j
nihilominus lege feruata circa eos, qui non habent Domi-
nos principales Quid hicBarclaius diceret ? fi hxenom.»
.

cft Ecclcfix Catholicx vox , vbi obfecro eam inueniemus ?

& fi efr (vt veriflime eft) qui eam audire contemnit, vt Bar-

• claius fecit , an non vt Ethnicus , & publicanus , &

nullo
modo Chriftianus , & pius habendus erit ? fi non habet
iummus Pontifex poteftatem in terris , difponendi de^
temporalibus vfque ad depofitionem Principum eoruraL—»,
qui vel ipfi hxretici funt, vel hxreticis quoquo modofa-
uent , cur in editione huius Canonis nullus ex tanto nu-
mero reclamauit ? cur ne vnus quidem ex tot Imperato-
rum , & Regum Oratoribus mutireaufus eft ? Nondum_»
videlicet parafiti Principum temporalium exorti fuerant
qui , vt Regna temporalia ftabihre videantur , Regnum__»
, '

zternum ijs 'quibus adulantur , eripiunt.

Sed addamus,& Lugdunenfe Concilium. Ergo Innocen-
tius IIII. Pontifex anno falutis ii4f Lugduni generale..»
.

Concilium celebrauit,in quo pr^ter Archiepifcopos &

Epi
fcopos vndiq. euocatos , interfuerunt etiam Balauinus Im-
perator Orientis cum alijs multis Pnneipibus . Sandlum
quoque Ludouicum Francorum Regem eo tempore Lug-
duni fuifle, & Pontifici adfiiifTe , teftantur itmilius , &
Nauclerus . Atque in conuentu illo , Ecclefiam vniucrfam
fine dubio reprelentante, lata eft fententia in Fridcricuni_*
II. Imperatorem in hxc verba , Nos itaque fuperpra>
miffis , & quam pluribus alijs eius ne^dfis excefiibus »
cum fncribus noftris , Sc fan^o Concilio deliberatione
pratha-

/
 »

CONCTL J A ’

-prihabita diligenti , cum Icfii Chrifti vices, licet immeri»

ti , reneamus in t^ris , nobiiq. in B.Perri perfooa
diftum
/ir, ^odeunque ligaueris fuper terram, ligatum erit in &
carlis, memoratum Principem , qui fe Imperio, Regnis, &
omniq. honore , & dignitate reddidit indignum, quiquc—
propter fuas iniquitates, Deo
ne regnet , vel imperet eft
a
abiedus, iuis ligatum peccatis, &
abieftum, omniq. hono-
fc, &
dignitate priuatum a Domino oftendimus,& denun-
«iamusj &
nihilominus fententiando priuamusj omnes qui
ei hdelitatis iuramento tenentur adilridli, a iuramento hu*'
4iifmodi perpetuo abfoluentes , audioritare Apoftolica fir*
tniter inhibendo, ne quifauam de cattero /ibi tamquam Im-
peratori pareat, &
intendat : decernendo quoslibet, qui d
ideinceps veluri Imperatori , vel Regi confilium, vel auxi-
'lium pratftiterint , feu fauoreid , excommunica-
ipfo fadlo
•tionis fenrentia? fubiacere . Illi autem ad quos in eodem-*
Jmperio, Imperatoris fpedat elediio, eligant libere fucceA
forem De pra?fato Sicilia? Regno prouidere curabimus,
.

icum eorundem fratrum noftrorum con/ilio , licut videri-

mus expedire Ha?c fententia eft fummi Pontificis toto ap-
•

probante Concilio, hoc eft, tota confentiente, laudante &

Chriftianorum Pra?fulum, vniuerfitate : tamen, audet &
^nus nefeio quis contra difputare,& librum fuum in lucem
edere , atque imperitorum oculos fafeinare Quod ft fin- .

pula per fe Concilia Catholica? Eccle/iar, prarfertim cum__»

in ijspr^fidet fiunmus Pontifex,fidem ampliflimam faciunt,
Tt nemini fas fit contra fentire j quanta temeritas eflet , fi
uis decem ConcilijsiTequentiflimis,fimul iundlis, contra-
S icere auderet ? Nam etiam
Concilia ifta diuerfis locis,
fi

& temporibus habita fint, tamen facile poflunt ante oculos

mentis omnia fimul conflitui , &
ex omnibus vnum maxi-
&
mum, numerofifiimum fieri ,vbi fimul confpiciantur Gre-
gorius yil. Vidlor III. VrbanusII. Pafchalis II. Gelafius
II. Callixtus II. Innocentius III. &
Innocentius IV. San-
^iftimi omnes, dodliflimiq. Pontifices , apoftolica potefta*
tCyReges ha;reticos , vel harreticorum patronos excommu-
nicantes, atque a Regni folio deponentes,- fimul omnes &
Pratfules tedefiarum cum Legatis omnium fere Principum
 .
w V
I

TRO POTEST. P AP4B. »7

ftnteoriar«antorum IV)nti^cinmvc-fHAiffim3S approbantrt*
& collau'danres . Certe /iflarcUiur, aut tjuicunquc illi ff-
milis eftj in etufmadiconuentuni lntroduceretur, mirum «
cfl-, /i Joqui*autierer,im6 fi non -continuo
otjmurefcerec
Sau<aus Auguftinus , lib.i. in lulianum, cap. 2 Concilium .

Palsftinum Epifcoporum quatuordecim , iaris magnx au-

dloritatis futurum cxiftimauit ad vnius luliani audaciam_»
comprimendam j cur igitur non multo magis valeant ad
vnius Barclaij temeritatem damnandam Epilcopi lupra»#
iniUe , qui in decem Concilijs conuenerunt ? Hanc igitur
fencentiam Ecclefia? Catholicae, quam in meis Difpu-
tationibiis de fiimmo Pontifice > ciim iuuenis ad-
. huc eflem breuiter attigeram , cogor nunc
aduerfiis Gulieimum Barclaium fenex
defendere : quem lane laborem
^
abhomine, qui fe Catholi-
cum profitetur , mihi
adferendum , fu-
fpicatus rtun-
quam
filiflem . Nam eos ,
qui foris ‘fiint , Sc
affidue contra me feribunt * »
nihil moror. 1

9M
 .

“i*

pE EXCFSJTIONE
‘Barclay, ^ap. I.
I S ergo quafi prolegomenis prarmiflis
venio ad librum Barclai) . Is in primo
capite totus eft in Cc excuiando , pur- &
gando, quod in hac quarftione de potefta-
te Paps rcripferit,qiiod fcripfit . Ac pri-
mum probat, licuine fibi fententiam fuam
dicere, quia multi alij Catholici id fecerunt

^ Si complures, inquit ,tum Theologi , tum lurccon-

fulti, ali) port alios in eandem hanc quaftionem excutien-
dam incubuerunt,nec priorum de ea iudicium fequentium
Icriptorum fentemijs prariudicauit j cur non ego alique &
indagandx veritatis locum ( quandoquidem in eo ftudio
xtatem confumpfi ) meo mihi quodammodo iure vindi-
cem_j ? 3
At quanti momenti Iit hxc ratio , vcl ex eo potefl: in-
telligi qued ne fuo quidem hxredi , aut amico lingulari
,

perlua/it Cur enim hxres ipfius , aut quicunque fuit, qui

.

librum eius edidit, qui certe amiciflimus fuit, & nomen-»

fuum , &
Typographi, & loci , in quo liber editus eft, fi-
lentio inuoluendum cenfuit , nifi quia non fine caufa exi-
ftimauit, non licuifte auftori impune Icribere quod fcri-
pfit ? Nam alioqui hxreticorum omnium errores excufa-
ri poftent Ergo licuit Catholicis fcrjptoribus , qui con-
.

fentiunt in re, difputare de modo ; non licuit Barclaio ad-

uerfus omnes atque aduerfus Concilio-
alios Scriptores ,

rum, etiam generalium lententiam , negare omnino pote-

ftatem Summi Pontificis in temporalibus ; quemadmodum
licuit, & licet Scholafticis Do<ftoribusqui confitentur in
,

Deo vnitatem eflentix cum Trinitate perlbnarum,multa_»

difputare de attributis efientix diuin*,&r perfonarum con-
ftitu-
 , , ;

Cap. /. 29
ftituuone ; (cd non licuit Arianis veteribus, &r houis, vel
cflentias Dei fcribendo multiplicare , vel Trinitatem con^
fiindere.Pari ratione,licuit,& licet Catholicis Doctpribus,
qui conlmtinut de fubftantia feptem Sacramentorum di-
,
Ipucare de multis, qu* ad fidei fundamenta non pertinent
non tamen licet, nec licuit fedarijs Lutheranis , Calui- &
niftis tam multa Icribcre, contra lubftantjam,
aumerutn &
Sacramentorum ; quod idem de alijs Fidei dogmatibus di-
ci poteft . fubiungit Barclaius
f Monendus in primis Le<flor eft, omni me teuerentia ,
fc beneuolentia Sedem illam profequi, nec id aut hic , aut
alibi agere, vt debicat poteftatis , & dignitatis aliquid de-
cedat Vicario Chrifti , & fucceffori Sandorum Apoftolo-
rum Petri, & Pauli . ]
At hoc videtur fimile elTe ei, quod feribit S.Marcus cap.
ly. Percutiebant caput cius arundirie , & ponentes genua
adorabant eum ; & quod feribit S,Ioan.cap.i9.Venicbant
ad eum, & cheebantAue Rex Iudxorum,& dabant ei ala-
,

pas . Sic enim Barclaius. omni reuerentia , & beneuolen-

tia prolequitur apoftolicam Sedem fed interim
, potelta-
tem eius fere dimidiat addit poftea :

^ Eos itaque obfecro qui ante me bono, vt opinor, ani-

mo fcriplcrunt, ne indignentur,aut fuccenfeant, fi ab illo*
rum opinione recelfero : nequocnim ( vt cum fando Au-
guftino loquar epift. 1 quorumlibet difputationes
1 1
. ;
quamuis Catholicorum , laudatorum hominum , veluti &
icripturas canonicas habere debemus, vfec.
j
At ego non indignor, neque fuccenfeo,qu6d a mea opi-
^
nione , vel Barclaius , vel alius quicunque receflent
i fed
illud atquo animo ferre non poflum
, quod a commun^
Scriptorum fententia in re tam graui, imo etiam a Conci-
liorum vniuerlalium fenfu, confenfu vllus recedat . Et &
quamuis non debeamus libris dodorum, quantiimuis Ca-
iholicorui > & laudatorum hominum eam ?euercntiam_-,
quam
 . ,

jo Cap. 7,
quam Scripturis debemus rtanien' negari fidn poteft,
fanftis
quin communi Scriptorum fententi* multum omnino tri-
bui debeat, vt a temeritate excufari non poffit, qui contra
tdrrentem Dodorumvt dici folet, fcribendo rrititur'.
,

Kam ipfeidem fandus Auguftinus, qui fcfipferat jdifpu-

tationes quorumlibet hominum nuUo modb afquandas efle
audoritati fcripturarum ditiinarum ,• luliani temeritatem
arguit quod fe auderet opponere vndecim fcriptotibus
,

Catholicis, quorum verba,- & fententias diligenter expen-

dit lib.i.cap.i. &lib.».cap.vlt. aduerfus lulianum'.
-Deinde Barclaius ad rem- propius accedens refert duaa
Catholicorum fententias Alteram, quam plerique Cano- .

jiiftarum fequuntur ,
quod Ih fummo Pontifice fit potcftas
vtraque fpiritualis, &
temporalis , vt Chrifti Vicarius eft*.
Alteram, quae Theologis fere communis eft, quod Poteftas
fummi Pontificis , vt Chrifti Vicarius eft , fpiritualis juro-

prie, ac per fe fit, (ed tamen per eam difponere poflit de_-»
ccmporalibuSjVt ad fpiritualia ordinantur. Tum iWitemiam
fuam, pro qua nullum Catholicum feriptorem citat, ira.:.#
proponit
4 Mihi vero , inquit neutra iftarum opinionum, quan-
,

tum ad temporalem poteftatem, fatis firma vifa eft, & pau-

lo infra , Theologi itaque ifti Canoniftanim opinionem-»
probiffime refellunt, fed pace ipforum dicam, nec ipfi me-
lius fentiunt . ]
; qui fatis aperte fe prodit,tamquam altenim-»
H*c ille,
Jfmaelem e regione vniUerforum fratrum fuorum fixifle-»
tabernaculum, Vt manus eius contra omnes eftent.Gen.i^.
Extremam partem primi capitis totam confumic in refu-
tatione, vel potius irrifione Bozij, qui cum fe Theologum
profiteatur, Canoniftarum opinioni adharere ^maluit . De
qua re nihil habeo quod dicam nam Bozi) opirtionem i

peque refutare, neque defendere ftatui j fed id tantum , in

quo Catholici omnes -<onuefliunt , in quo h Bnrclaio &
• omnes
 . .

Cap7 1 /, j-r
omnes dtflidemus, confirmare, mcq. ipfe ab ciufdem Barn
clai; obiedionibus propugnare decreui . ?

ExfutHur PrincipiumJiue-fundamentum doErt^

na Barclay . Cap, II,
. »
'
>* *•

N
fecundo capite Barclaius fiindamcnta tacerer
Lj>4 aggreditur dodtrina? fuse: quorum vnum,ac for-'
te primarium ell , Poteftatem Ecclefiafticam , de
Politicam iure diuino diftinclas>& feparatas ef-
fe , vt , quamuis ambar a Deo fine, vtraque fuis terminifl
conclula in alterius fines inuadece fuo iure nequeat, neu-
triq. inalteram imperium fit . Ad probandum hoc prin<
cipium adducit Can.Duo fuot, dCiGum ad verum, dift. 9^^
cap. Nouit, de ludicijs, cap.Per venerabilem,Qui filij finp
legitimi ,-Sanilum Bernardum lib. 1 .de Confideratione_j j»
loan. Dricdonem iib.z. de Libertate Chrifiiana , capiz,
Hofium Cordubenfem Epifeopum , apud-Athanafium irujr
epift. ad yitam agentes
folitairiam
At qui hoc principium , fiue fundamentum in vltima*t#
particub fiilfum ojnniho efle contendimus , in illis videli-
cet vltimis verbis, Neutriq. in ajKram. imperium fit,, si-
quidem aflhrmamus, Ecclefiafticam poteftatem, diftinrtam.
quidem efic a Politica,fed ea non modo longe nobilioreii\,l
verum etiam ita fuperiorem efie , vt eam dirigere j & cor-
rigere,& in certis cafibus in ordine videlicet ad. ftnemL».
,

fpixitualem & vitam xternara eidem imperare poflit

, ,

. Neque vltima iUa particula , videlicet.; Neutriq. in al-,

teram imperium fit , inuenitur in teftimoni|S allegatis fiu/t.
cx Canonibus, fiue ex Doftoribus Io Can. Dup luntsqui>
.

defumptus eft cx epift. Gelafi) Papat prinji ,^ad Anaftafiunr,

Imperatorem, hate habentur, Dupfunt quippe inoperaco^
Augufte, quibus principaliter Mundus x^icUr > au^cn:
[jj litas
 . »,

cap: ii:
Hras facra Pontificum , &
regalis Poteftas f in quibus tan-

to grauiuseft pondus Sacerdotum, quanto etiam pro

ipfis

regiminibus hominum in diuino funt reddituri cxamin^

raSoncm . &
infra , Nofti itaque ex illorum te pendere ia-
dicio, non illos ad tuam poffe redigi
voluntatem .

Hsc ibi : vbi non folum non habetur , quod Barclaius

dicit, Neutri in alteram imperium effci
fed habetur omni-

no contrarium : nam fi Pontifex redditurus eft Deo ratio-

nem pro regiminibus certe dirigere debet ea

hominum ,
—
forte &
deuiant, corrigere, atque in viam re -
regimina , fi

ducere . Quomodo autem poteft frigere , corrigere_^ &

humana regimina, imperium habet ?
fi nullum in ea

Pari ratione in Canone , Cum ad verum , qui

ex epift.
Nicolai Papae primi , ad Michaelem Imperatorem ,
fimi-

6tus non habentur illa verba , Neutri in alteram im-

eft ,
Nicolai
perium efle Hocc enim fune verba Pontificis
.

Cum ad verum ventum eft, vitra fibi nec Imperator iura_j

pontificatus arripuit, nec Pontifex nomen imperatorium-j
viurpauit i quoniam mediator Dei , & hominum homo
Chriftus lefus adlibus proprijs , &
dignitatibus diftindlis ,

officia potcftatis vtriulque difereuit

‘-i ‘Hic quoque nullo verbo indicatur , Neutram
potefta-

in alteram habere imperium fed folum diferetas efle

tem ,

artibus dignitatibos,& officijs . Et quoniam idem Nico-

,
Chriftianos Imperatores ege-
laus , paulo poft fubiungit ,
re Pontificum minifterio pro
atterna vita j contra Pon- &
tifices vti legibus imperialibus
pro curfu tan^m vitat tem-
poteftatis pontifici* >
poralis : apertiffime indicatur finem
per hoc pote-
liipcriorcm efle fini poteftatis politic* , ac
fuper politicam
iVatem Pontificum imperium habere
quatenus opus eft vt poteftas politica non impediat
jlatem,
poteftace_j
adeptionem vit* *tem*, ad quam a pontificia
iudic.& in cap.
dirigenda eft . Sic etiam in cap.Nouit,de
per venerabilem , Qui filij fint legitimi , qu* funt Inno
 »

^
^cap: I /;
ttfiti) III. Pontificis i nihil omnino habetur , vnde colligi
pofiit ,
politicam poteilatem fpirituoli , fiue Ecclefiafiicae
poteftaci fubiet^am; alloqui non decreuifiec idem
non cfic
I*ontifex in Concilio Lateranenfi generali , cap. 3 , pofle_j
Principes feculi per ApoiloUcam Sedem Principatu priua-
ri, fi negligentes eflent in purgandis terris fuis ab hxrccica

labe, & admoniti ab Epifeopis non obedirent Neque—» , .

idem ipfe Othonem IV- Imperatorem depofuiflet , fi exi-

ftimaflet , potefiati Ecclefiafticx nullum imperium efle-»
in politicam potefiatem Sancus quoque Bemardus in_»
.

primo Ijb.de Confid. dicit quidem, pontificis poteftatem-»

f fle in peccata , & fpiritualem j fed idem S.Bemardus lib.
4. de Confid.cap.4. vtrumque gladium fpiritualem, ma- &
terialem dicit efle Ecclefix, &
materi 4cm ad nutum Pon-
tificis' euaginandum elfe: qux fane non diceret, nifi crede-

ret gladium materialem gladio fpirituali efle fubie^um .

Porro de fententia loan. Driedonis , nulla dubitatio efle—»
poteft ; nam dicit quidem , poteftates ecclefiafticam j &
politicani elle diferetas ; fed dicit etiam politicam eccle-
fiaftic* adeo efle debere fubieilam, vt pofiit Pontifex in—»
certis cafibus in ordine ad vitam xternam Reges, Princi- &
pes Regnis fuis,domini)sq. priuare , vt nos fupra illatis
verbis ipfius indicauimus. Denique Hofi) Epifc.Cordubefis
verba, a S,Athanafio comniemorata, diftinilionem ofificio-
rum vtriufque potefiatis demonfirant , xqualitatem non_»
demonftrant: Tibi Deus,inquit, Imperium commifit, nobis
qu* funt Ecclefix concrcdidic:& quemadmodum,qui tuum
Imperium malignis oculis carpit, contradicit ordinationi'
diuinxj ita & tu caue,
ne qux funt Ecclefix ad te trahens,
magno crimini obnoxius fias : date,fcriptum eft,qux fune
Cxfaris Cxfari , &
qux Dei Deo . Neque igitur fas eft
nobis.in terris Imperium thimiamatum,&
tenere, neque tu
facrorum potefiatem habes Imperato^ hxc ille, qui ron— .

repugnat ^n^o Gregorio Nazianzeno ,

qui Oratione , ad
C popu-
 , ,

*£. .Cap, ^
IT*
irafcentem aper*
bopulum tnnpre perculfum,& Pratfidem
Ecclefiafticam potettatem ita fe habere aa
tiflime docet ,

politicam, vt anima fe habet ad

corpus : animam autem-»
imperare nemo vn-
prieffe corpori , illudq. regere , eiq.
quam in dubium reuocauit. ^ ^ , ,

Pergit deinde Barclaius, &

Bozium exagitat, eiusq. re-
&
difputationes refellit quae ipfiBorio inte-
fponfioncs, :

nifi ea, quae

gra relinquo non enim defendenda fufeepi ,
j
amngunt:
caufam communem, vel meam particularem
dicit, noa
quale eft illud quod in extremo capirc Barclaius
pofle vnam poteftatcm alteri fubordinari, & fubicdlam ef-
fe, nifi dignitas, & omeiurn , quod eft in fubor^nato , Iit

etiam in fubordinante » Nam fubieitionem,

fubordina- &
omnes Ca-
tionem poteftatis politici ad Ecclefiafticam >
tholici docemus ; fed non omnes
admittimus quod Barcla-
duobus mois
ius inde colligit . Hac enim
fubordinatio
xioteft inteUigi : vno modo, vt poteftas
qu* eft in fubordi-
poteftas Vica^
fiato , deriuetUr a fubordinante , qualis eft
qua deriuatur ab eo , cuius eft Vicarius ,
rij
Legati &
,

quae deriuatur a Principe, qui eum

legauit , ludicis, u- &
tunc fine dubio po- ^
ue Pnrfidis , quae deriuatur a Rege i
fubordinati : alte-
jeftas fubordinantis includit poteftatem
fed ob id
ro modo, vt vni non deriueturab altera ,

vnius fubij-
fubiedla, & fubordinata fit alteri ,
quia finis
fubordina-
citur , & fubordinatur fini alterius, qualis eft
jio, & fubieftio variarum artium ad artern regendi popu-
los, quae Regia dici poteft Vere enim dixit Poeta •
.

• Excudent ali) ipiftntia mollius ara

Credo equidem viuos ducent de marmore vultus t

Orabunt caufas melius , caliq» meatus^

Defcribent radio, &
furgentia fydera dicent •
Tu regere Imperio populos Romane memento •

Hac tibi erunt artes .

icul-
Ars enim regendi populos diftinfta eft ab artibus,
^
ptoria >
 Cap: / 7:
oratoria J aftronomica , & alijs fimilibus , nequO»
vna dcriuatur abalia, neque vna proprie alteram incliiditj
& tamen omnes fubordinantur , & fubiedlas funt arti re-i*
gendi populos , vt poffit Rex omnes dirigere ad commu-
nem populi Ytilitatem , & ni/t
pareant exterminare da_^
Kcgno flio , vel remouere quoflibct artifices, alios lub- &
ftituerc j quoniam fini artis Regii fubijciuntur, lubor- &
dinantur fines artium csterarum lam igitur fi lubiediio,
.

fubordinatio poteftatis politica? ai ecclefiafiicam intcU

ligatur priore modo, vtique lequitur , vtpotefias politica
coniuni^a fit eeclefiaftici j neque video quo modo id non
repugnet verbis Gelafi;, Nicolai, &
Innocenti) Summorum
Pontificum » necnpn Hofi;, Bernardi, Driedonis fed fi jn- :

telligatur pofteriore modo , vt nos eam intelligimus , tftm

ratio,& exempla Barclai; nihil dbinino concludunt: quem-
admodum enim ars Regia non includit artem fculptoriam,
neque fculptoria dcriuatur a Regia j tamen ars Regia_»&
imperat fculptoria?, eamq. fubie^lam , fubordinatam_» &
habet, & popeft
ac debet Rex Sculptori iiibere , vt non_*
,

fculpat ftatuas obfcenas, ne corrumpatur iuucntus j neque

ex auro, vcl argento, vt ea metalla ieruentur ad vfum mar
gis necefiarium j neque ftawas fuas nimis magno precio
vendat, ad coercendam auaritiamf ficars ecclefiaftica re-
gendi animas^ qua? eft ars artium , &
pricippc refidet in_»
Papa , fion includit necefiario artem regiam , neque ne-
cefle eft, vt omnia Regna deriuenturab Hcclefiaj & tameri
quia finis eius efl: vita a?terna, ad quam fubordinantur om-
nes alij.fines j fubie^? 3 &
fubordinata efl illi ars polirica
rpg^ndi populos, &
poteft, 3 c debet Summus Pontifex Re-
gibus imperare , vt non abutantur poteftate Regia ad fcc-
clefiam euertendam, ad hirefes, &
fchifinata fbuenda , ad
perniciem depique iterpam animar fui, populorum fibi&
.fubie(ftorum j &
fi non obtemperent , cum admoniti fue-

jint , poteft eos deEcdefia|per.ccnfuram cxcommunicar

• • k
C 1 tionis
 ,

3^ Capi I I T,
tionis eijcerc , & populos a iuramento fidelitatis ablblue*
re j denique etiam eos Regno exuere, & Regia potcftatc_->
priuare_> .

Pounatem Summi Pontificis in temporaiibus,non

ejfc rem dubiam , neque ab opinionibus
DoBorum folum pendere^ .
Cap. I I Ir

N tertio capite contendit Barclaius,de potefiate

Summi temporalibus nihil ceni ha-
Potificis in
beri , fed rem totam inter Theologos , Cano- &
niftas libere dilputari

f Ingens,inquit,Theologos inter, & Canoniftas,& vtro-

rumque inter fe de hac re ^flenfio , dum hi direftam , alij
indiredara poceftatem aftruunt, facit, vt quaeftio h*c de_j
temporali poteftate Pap* dubia, incerta , ac fota in ho- &
minil opinione pofita videatur ac proinde folutionis eius :

veritatem lumine rationis , &

differendi fubtilifate effe__>
perueftigandam .;] ha?c ill«u> •

At magnum eft diferimen inter quarftionem An fit , &

quid fit , vel, quomod# fip ne Pagani quidem
, Deum effe
in dubium rcuocare folebant ; tamen de natura Deorum_»
plurimat erant apud Philofophos opiniones , Deum effe_»
Trinum,& vnum, nullus Catholicus negat, fed omnes fir-
miflima‘fide tenent : &
tamen, quot funt inter Scholafticos
Theologos de conftitutione perfonarum , de relationibus,
de notionibus opiniones ? Sic igitur de poteftate in tem-
poralibus, quod ea
Papa , non opinio , fed certitudo
fit in
apud Catholicos eft quamuis non defint altercationes,
:

quid fit, &

qualis ea poteftas , id eft, an fit per fe , pro- &
prie temporalis an potius ipfa quidem fpiritualis fit , fed
;

^>er quandam neceffariam confequentiam, in ordine ad &

fpid-
 : « »,

Cap. III, 37
i|)mtualla de temporalibus difponat . Quare non redi
colligit Ba rclaius dum Hc ratiocinatur
DilTen/io eft inter Theologos , & Canoniftas , dum hi
dire<flam indire£lam poteftatcm aftruunc , ergo quac-
, illi

ftio de temporali poteftate Papae dubia incerta, ac tota &

in opinione hominum pofita eft .
^
Efle autem rem certam &
exploratam , pofle Pontifi-
,

cem Maximum iuftis de caufis de temporalibus iudicare

atque i pios temporales Principes aliquando depone re__>i
probamus ,

IPrimiim ex communi confenfu Scriptorum , quorum

verba initio difputationis attulimus : quod enim communi
confenfu Dodores varijs in locis , temporibus docent &
id Eccle/ia vniuerfa fentire, &
docere cenfetur ideo enim ;

pofuit Deus in Ecclefia Paftores, &

Dodlores,vt dicitur ad
Ephef.4* vt eos populi tanquam duces fequantur, neque ab
eis recedant, nili forte videant vnum aliquem noui-aliquid
contra dodlrinam communem inueherej yt hoc tempore^
Barclaius fecit <

» Secundo probamus per Extrauagantem,, Vnam fan-

dlam, de maiorit. &
obedientia. vbi docemur , gladium.^
effe fub gladio,& temporalem audloritatem fpirituali fub-
^ci potcflati 1 & quod li deuiat terrena poteftas i indica-
bitur a fpirituali; fi deuiat fpiritualis minor, a fuo fuperion
re vero fuprema,a folo Deo poterit iudipari . Nequeo
i fi

obflat quod definitio huius decretalis videtur effe reuocata

a demente V. in Extrauaganti , Meruit, de priuilegijs <
Neque enim demens V. Extrauagantem Bonifacij reuo-
cauit, fed admonuit , eam nihil noui definiuilfe ^fcd antii
quam obligationem declaralfe , quau) habent homines adv
obediendum, &
fubiacendum apoflolicae Sedi ,

i Tertio probamus ex Concilijs fupra alloais , quoruni

duo poftrema generalia fuerunt : quomodo enim poteft in
dubium rcuocari, St a fola hominum opinione pendere>^-i
C i quod
 . &> .

|8 Cap, ^ J
generilia> catholieaj le^itimaq. Concilia Jjrobant ?

rpHe autem per Summum Pontificem deponi Principes

temporales, quando Ecclcfiar necefiitas id poftulat, ac per
hoc temporalem Principum poteftatem fpirituali poteftati
pontificum lubrieftam, &
fubordinatam efle, concilia illa
decem, ac prarfertim duo poftrema Lateranenfe^ Lugdu- &
nenfe apertiflim^ docent
4 Qiiarto, probamus ex diuiniS literis, quemadmodunl
id ptObatGregorius VII.inepift.2 1. libiioftaui . NafTLii
in Scripturis , &
traditione manifeftiHirae reperifnus fun-
datum Primatum ecclefiafticum ROmarii Pontificis , quo
primatu amplifsima poteftas continetur regendi, ligandi,
foluendi qnolcunque etiam Reges Imperatoresiid quod
neque Barclaius , neque vllus Catholicus negat * Ex hoC
autem principio fatis aperte colligitur j efle in ROmano
Pontifice poteftatem temporalia dilponendi, vfque ad ip*
Ibriim Regum , & Imperatorum depolitionem ; nam pet
ipfam fpiritualem poteft fummus Pontifex ligare Principes
feculares vinculo excommunicationis j poteft per elndem
foluere populos a iuramento fidelitatis, obedienti*} po- &
teft obligare eofdem populos fub excommunicationis
pixi-

na, vt Regi excommunicato uori palleant , atque Vt alium

fibi- eligant Regem . Frxterea cum finis fpirituaiis
fegimi-
ris fit qui eft finis fupremus
adbptio atternae vitar ,
viti-»

mus, cui bmnes ali) fubordinantur fines j certe necefle eft,

vt fpirituali poteftati fupremi Hierarch* ecclefiaftici fub*»
kjciatar , & lubordinetur omnis fecularis poteftas, quam-»
ilie dirigere debet , & fi deuiat corrigere , & iudicare , ac
demum ne impediat falutera populi Chriftiani
elficere
^^tque harc eft ratio cur, Gregorius Vll. &
Innocentiip &
r IV. in depolitione Imperatorum, vt oftenderent iure fe id
I (acere, verba Domini Quodcunque ligaueris
alligauerint.
fuper terram , erit ligatum dcin catlis &,Quodcunquc— ;

Joiueris lu^-er terram , erit folutum U in caelis, Matth. 16:.

&,Pa-
 ) .

Cap, ITT, . .

&, Pafcc oues meas , loan. a i. nimirum vt /Ignificare^

poteftatem fuam difponendi de temporalibus , quando id
requirit falusanimarum. Religionis incolumitas, Ecclcfix
conleruatio ; non pendere ab incertis hominum opinioni*-
busjfedab ordinatione diuina Chrifti Regis {tterni,& Pon-
tificis Maximi , qui &
fuper omnia Deus eft benedi^us in
fecula, tefte Apollolo ad Rom. 1 1.

Sed videamus, quid contra Bardaius obijeiat harc

I Primum argumentfi eius hoc eft, f Abfurdura,& ini- •

quum eft dicere. Principes Ethnicos duriore , deteriore &

conditione ad Ecclefiamefle receptos, quam homines pri-
tiatos ; vel, Papam habere maiorem nunc poteftatem in__»

Principes politicos Chriftianos ,

quam olim B. Petrus , &
ceteri Apoftoli in quemlibet priuatum hominem Ecclefiae
filium ; At hi nullum ius , &
poteftatem temporalem ha-
buerunt tunc temporis ergo nec Pa-
in Chriftianos laicos:
pa in Principes feculares poteftatem vllam temporalem_>
nunc habet .

1 Refpondeo . Afliimptio argumenti falfa eft , Scripra^:_^ &

ris fandis omnino contraria primiim enim' ius habebant
:

Apoftoli percipiendi ex bonis temporalibus laicorum . Id

probat Apoftolus i. ad Corinth. cap.9. dicens , Si nos vo-
bis fpiritualia feminauimus, magnum eft, fi nos carnalia—*
veftra metamus ? fi alijt- poteftaris veftrx participes funt ,
quare non potius nos ? fcd non vfi fumus hac poteftate— * >

fed omnia filftinemus,ne quod offendiculum demus Euan-

gelio Chrifti nefeitis quoniam qui in facrario operantur,,
;

qu* de facrario fiint edunt, & qui altari deferuiunt,cum_j'

altari participant Ita,& Dominu»ordinauit ijs,qui Euan-i
?

gclium annunciant de Euangelio viuere . Deinde, potue-

nint Apoftoli iubere , vt Chriftiani in caufis ciuilibus Iu-
dices Chriftianos conftitoercBt,nec ad iudicia gentiliutn_>
magiftratuum accedereiit : fic enim mandat Apoftolus i,
ad Corinch. 6. dicens. Audet aliquis veftrum habens nego<
.1; C 4 cium
•
 . ,
I

40 Cap. I I r.
cium aduetTuJ alterum , iudicari apud iniquos , & non_i
apud Sanflos ? nefcitisquia Artgelos indicabimus? quanto
magis fecularia feculatia igitur iudicia /i habueritis,con-
?

temptibiles qui fune in Eccle/ia , illos conllituire ad iudi-

candum . (^are fi poterant Apoftoli ordinare iudicia in_j
caufis ciuilibus ; & mandare laicis, vt miniftros Euangeli)
fuis facultatibus fuftentarent
:
quomodo nullum ius habe-
bant in bona temporalia laicorum ?

i At, inquit Barclaius : f Certo certius eft , Ecclefia-

llicam poteftatem fuifle omnino fcparatam a politica tem-
pore Apollolorum , & hanc totam penes Ethnicos Princi-
pes extra Ecclefiam fuifle, adeo vt ipfi Apoftoli in potellate
temporali Ethnicorum fuerint } idq. Albertus Pi^hius , &
Robertus Bellarminus , ali;q. Theologi [infignes^ ingenui
fatentur .5 ....
Refpondeo . Ecclefiaftica poteftas nunc etiam feparata
efl a politica : non enim eadem , fed diuerfa eft poteftas
Pontificum, & Regum Sed quoniam , vtfupra 'diximus
.

poteftas ecclefiaftica, qu« fpiritualis eft , pr*eft poteftati

politic* temporali , & eam dirigere debet ad finem fupre-
mum aeternas vitas ideo poteft in ordine ad fpiritualia di-
i .

fponere de bonis temporalibus Verum autem eft Apofto- .

lorUm tempore, politicam poteftatem , non quamcunque •

fed Regiam, fiue Imperatoriam , fuifle apud Ethnicos to-
tam > quia nulli tunc erant Reges , aut Imperatores Chri-
ftiani i hoc nihil aliud fequitur , nifi poteftatem-»
fed ex
Ecclefiafticam eo tempore non habuifle paratam exeeu-
tionem , prasfertim in temporalibus j vt hoc tempore ha-,
bet t ipfoS vero Apoftolos fuiffe in poteftatc temporali
Principum Ethnicorum fcripfi olim cum Alberto Pighio
& alijs nonnullis t fed poftea recognofeens
* expendens &
diligentius libros meos, cenfui , Apoftolos de fifto fubie-
ftos fuifle Principibus illis, non de iurc i Vtin Recognitio-
jie mea pofui
At,
 ,

Catf, t
ITT, 'At
3 At, inqtiit Barclaius : ^ Non venic Chriftus fohiere
legem, fed adimplere, nec naturar, &
gentium iura tollere,
aut quemqiiam temporali rerum fuarum dominio exclude-
re . Itaque ficut ante eum Reges polidca poteftate lubdi-
tis praeerant , ita etiam pofleaquam aduenic,
a nobis de- &
inde in caelos rcceflit , eam ipfam
poteftatem apoftolica^
dodlrina confirmatam , nullaq. ex parte debilitatam reti-
nuerunt . Si itaque Petrus, ceteriq. Apoftoli , antequam-*
Chriftum fCquerentur, temporali Principum Ethnicorum-*
ditioni, & iurifdidioni fubijciebantur , quod negari noa_»
poteft, nec.Dominus vllibi diferte, &
nominarim juris ob-
lif^atione libcrauitj -confequitur ncceirario,manlifle eos iub
eodem iugb, etiam pofi: Apoftolatum. ]
.

Refpondeo. Chriftus non venit legem roluere,fed adim-

plere : ideo non luftulit iura gentium,& naturaf,led perfe-
cit ; non priuauit Reges &
Principes dominio,aut iurifdi-
dione i fed eorum iurifdidionem , &
dominia ordinauit t
nam & in ipfa Ecclefia Reges &
Principes funt non nii-
nore praediti poteftate politica , quam Ethnici eflent hoc :

folum acceffit, quod praepofuit illis Paftorem magnum_>

qui vice fua fungeretur in terris , d quo dirigerentur , fi
forte a via quae ducit ad Regnum cxlorum, eos aberrare-*
contingeret : quod beneficium Dei inter potiflima debet
at^nofcl a fidelibus omnibus j fed a mullis magis , quam a
l^<»ibus, &
Principibus, qui quo funt in loco fublimiore »
eo magis obnoxij fimt caiiii grauiori,& tanto magis egeni
Epifeopo , & Paftore animarum fuarum , vt eleganter , &
copiose admonuit Reginaldus Polus Cardinalis, in dialogo
de Pontifice Maximo : quod autem Chriftus non liberaue-
xit nominatim &expreise Petrum, &
Apoftolos ab obliga-
tione, qua tenebantur Ethnicis Principibus? videtur omni-
no Euangelio repugnare : fiquidem Matth. 17. Chriftus
didrachma pro fc,& Petro, ob fcandalum vitandum t
foluit
nam alioqui neque fe,neque Petrum ad id vedigal foluen-
 ,

4» Cap, 7/7;
dum obligatos foifle demonftrauit illis verbis : R^es ter-
ra? a quibus accipiunt tributum , vel cenfum ? a filijs Aiis ,
an ab alienis? & refpondente Petro, ab alienisidiait illi le-
Ais, crfio liberi iunt fili; : quibus verbis declarauit fc_>
>
quod filius eflet Regis omnium Regum , immunem effr »
omni tributo , & cenAi & quoniam dim filius Regis
^ :

immunis eft, ipia quoque eius familia cenfctur immunis >

ideo Petrus, & ApoAoli, qui ad familianv Chrifii , ipfius
beneficio pertinebant,immunes quoque effe debebant: fed
de hac re alibi A:ripfimus copiofius .
4 Sed non quielcit Barclaius , addit enim .
^ Sed &
cos aliorum ciuium inftar Principibus fubditos extitilTe ,
- ex ipforum dodrina, &
fodis apparet quippe
:
id illis ex-,
probrari non poteft quod Chriftus Scribis
, , & Pharifaris
improperat, aliud eos fecifle , aliud docuifie . Docuerunt
autem Chriftianos Aibicdionem , & obedientiam , de qua
loquimur, Regibus & Principibus exhibendam gn.idp »
:

caufo Paulus iple ad Calarem appellauit,& iuflit Chrifiia-

nos omnes 1'ubiedos efle temporali potefiati tthnicorum ,•
non folli m propter iram, led etiam propter confeien-
tiam_j. ] tj

Rcfpondeo Apoftoli fine dubio non fuerunt

; fimiles
Pharifaorum,qui aliud docebant,aIiud faciebant j non fed
ideo de iure labiedi eraat in(lar aliorum ciuium tempo-
r^ibiis potefiatibus, ciim effent ipfi conilituti a Deo Prin-
cipes fuper omnem terram, vt legimus in Pfol.44. quamui*
enim Principatus ille /pirirualis efiet , non temporalis j ta-
men verus Princij^tus erac,& temporali Principatu longe,
nobilior Porro fandus Paulus appeliauit ad Cafarem—»
.

yt ad ludicem Pratfidis ludarar, &: Hebraorum* qui iniuAe

illum opprimebant r alioqui enim cauiailla, qua Ipiritua-
lis erat, videlicet de Reforredione ChrilU
, ceremoni;s-- &
Icgis Mol'aica,ad Principem tthnicum. iure pemnere nou
poterat. VidaAdivApoftoioramcap. at: jx.a.^a4.
< & 26.
 x . .

T /*/:
cip: 4! .

Z['i6. Idem ver 6 Paulus ad Rom. 3 vniuerfalem doftri- .

nam tradidit de obedientia inferiorum ad fuperiores , cuui

ait, Omnis anima poteftatibus
fublimioribus fubdita fit i
quam poftea dodlrinam applicauic in particulari ad obe-
dientiam quam debent fubditi Principibus temporalibus;
,

& tandem concludit , Reddite ergo omnibus debita , cui

tributum) tributum ; cui veftigal, veftigal ; cui timorem>

timorem ; cui honorem honorem Quare fi quis prob«t > ..

fc non efie iure fubditum alicui poteftati ,

non tenebitur
hac Apoftolica fententia,etiani fi fWte de faito,vel ad
fca*

dalum vitandum fubditum illum effe oporteat

•
j Subiungit Barclaius i
Nam quod quidam dicunt
B.Paulum non de poteftate temporali fecolarium Princi-
pum illic loqui fed de poteftate in geriere , vt quifqu^
,
eccle-
fuo fuperiori obediat , laicus laico , ecclefiafticus
fiaftico;mera cauillatio eft, &
refponfum viris doftis , ad
Theologis indignum : nulla fiquidem tunc temporis alia >
quam politica, & temporalis poteftas vulgo ab hominibus
agtiofcebatur . ] ^ •
^

Refpondeo In verbis Apoftoli, Vt paulo ante diximus>

.

quatdam funt fententix generales , quxdam partidularesl

Quis enim inficiari poteft , illam effe fententiam genera-
lem , Omnis anima poteffatibui fublimioribus fubdita fit?
Item illam , Non efl: poteftas nifi a Deo ? & illam ) Qui
poteftati refiftit . Dei ordinationi refiftit ? At
ApoftoluS
fubiungens , Nam Principes non fiinf timori boni operis ^
fed maTi ; &
infra , Si male egeris, time , non enhn fii»e_->
caufa gladium portat : videtur' omnino , per fublimiorcs
poteftates, intelligi voluiffe Principes politicos . Ita ^ »

per fublimiores poteftates,poIiticoS Principes intelligi

vo-
luit , fed nort folos : maluit enim do 6lrinam fuam Apo-
ftolus generalibus verbis concipeix, proponere, vt plu* &
ribus prodeffec vnde alibi monet, vt filij parentibus obc-
.

'diantj vxorcs viris; ferui dominis

^ - • • « '
-* »•
; & ‘jpopuU Prxpofitii
4^ te A
 .

44 OAp.. J I i:
Xbis Eccleflafticis . Nam quod Barclaius dicit , nullanu
func temporis agnitam vulgo hominibus poteftate >
fuiilc
piii politicam, & temporalem j fententia eft prorfus indi-
gna homine do^o,& lurcconfulto Siquidem notiflima__» .

icinpcr luit potcllis patria potellas herilisjpoteftas

, mari-
talis, poteftas magiftri in difcipulos,
poteftas denique ec*
plchaftica quat omnes
Doteftates a politica(fi proprie lo-
:

qui Velimus ) apertiflime [diftinguuntur . Ac dc

poteftate
f ccleftaftica, nonne idem Apoftolus frequentiffime memi-
nit ? Certe iic loquitur, a.Corinth. lo. Nam
ft amplius &
gloriatus fuero de poteftate noftra, quam dedit
nobis Do-
minus ii> xdificationem , & non in deftrudlionem , non •
eful^Tcam & cap. 15
Hatc abiens fcribo, vt non prxiens
. .

durius agam fecundiun poteftatem quam Dominus

, de?
ditmihi. &
ad Hebr. 15. Obedite Prxpoiitis veftris,&
fubiacete eis
,
Addit Barclaius teftimonium S. Auguftini, in expoll-
,

tione quarundam propofitionum epift. ad Rom.

EX quo
teftimonio colligit Barclaius Primo, Chriftianx Religio- .

^lis profcflionem no eximere

quemquam a temporalis po-
teft^is. fubieiftione . Secundo, Apoftolos,&
ipfum fandum
Petrum, ethnico Magiftratoi fubieftos fuiiTe . Tertio, non
iicuiile primis illis Chriftianis ab ethnicorum Principunru-»
^perio deficere, & alios /ibi Principes conftituere,, etiam
^ ad perficiendum fuppetiflent Quarto, Augu-
vires illis
.
/iinum intellexifte Verba Apoftoli de poteftate
temporali
tantum. Quinto ,Auguftinum /eip/urn includere in
nu-
^nero eorum, quos Apoftolus iubet ftibiedios efle debere »
'X poteftatibus temporalibus Ex quo fequitur,v| etiam Epi- ;

ifi 9 pi> & Clerici omnes fulxliti elle debeant

ij fdem tempo-
ralibus poteftatibus .. Sexto, duplex efte ofHcium fubdito-
rum vnum, vt obediant Regi quando nihil iubet contra
:
,
alterum , Vt non obediant Regi quando contra-
:
,
fiiaiai iubet Deus , -

Rc|pon-
t
^ ,
Capi iit: 4»
Refpondeo. Auguftinus ver^ docet Chrinian» Re-’
S.
ligionis profeflionem non eximere quemqnam a tempora-
lis poteliacis fubicftione; idq. reiliflime colligit ex verbis
Apoftoli nequ? nos contradiciinus . Sed ex hoc non fe-’
,

quitur fandum Petrum , &

Apoftolos ca-tcros fubiedos
fuilTc dc iure temporalibus poteftatibus neque hoc S. Au-
j

guftinus dicit : nam etiamft non eximebat Apoftolos ab

lUa fubie^ion? profeflio Chriftianas Religionis j eximebat
tamen Principatus apoftolicus , qui fublimior cft omni
Principatu temporali . An autem licuerit Chriftianis
dcft-
cerc ab Ethnicis Imperatoribus , infra fuo loco tradabi-
mus J mterim hoc iolilm dicimus j id noii colU^^i ex ver-
bis Auguftini , vel Apoftoli : docet enim fandius
Au«u-
ftinus ex Apoftolo , Chriftianos debere obedientiaiLj
temporalibus Principibus , dum vidcUcet , cum
pote-
ftate imperant : non autem fi a Principatu
excidant.
Vtrum autem licuerit Chriftianis
imperium ethnicis abro^
gare, neque Apoftolus,neque Auguftinus hoc loco
definit.
Iftud vero^ falfum eft j S.Auguftinum intelligere hunc
lo-
cu Apoftoli de temporali poteftate tantum rnufquam enim
habetur apud Auguftiuum neque apud Apoftolum
,, parti<<«
cilia, tantum, & nos habemus Sandum loannem
Chryfb-
ftomum cum Tbeodoreto,& Theophilado, qui exponiit
dq
poteftate in genere: & Sandum Anfelmum,qui
exponit dc
poteftate Ecclefiaftica, & temporali, & Sandum Bernardu
Epiftola 4».& 1 83 qui exponit etiam de vtraque
. Quod
.
autem Sandus Auguftinus fe iple numeret inter eos j
qui
iuberturobedire temporalibus poteftatibus non
i cogit vt
inde colligamus, Epifeopos, Clericos non elTe & exemptos
a poteftate feculari : nam cum dicit , Ciim conftemus
ex
anima, corpore, quamdiu in hac vita temporali
fumus,
etutm rebus temporalibus ad fubfidium degeod* huius
vi-
tar vtamur i oportet, nos ex ea
parte, qu:r ad hanc virani_j
pertinet fubditos cfle poteftatibus id eft
, , hominibus res

hu«a-
 4^ Cap» T 1 Ii
humanas wm
aliquo honore adminiftrantibus ! oflendit,

omnes homines egere legibus , & magiftratibus

politicis

quibus haec vita tranquille duci non poteft .

Quem-
fine
admodum etiam Nicolaus Papa, in Epiftola ad Michaelem*
vti legibus Imperialibus pro
fcribit, ipfos etiam Pontifices
curfu rerum temporalium i omnes
enim obferuare debent
ipfarum,red ali-
huiufmodi leges, fed non omnes vi legum
qui vi Iccrum, aliqui vi ratio'nis. ^ ^ .

7 Per"c^itBWaius,& ait, ^Qiud indignius, & iniquius

dici poteft, quam Principes Chriftifide profitentes duriori
preffum quam fingulos de multitudine ? At pri-
iuao iri ,

homines quando in fpiritualem Ecclefix ditioneni co-

ua*ti
temporalis amittebant,
cedcbant,nihll patrimonij, aut iuris
obtulerant , vt ex Adlis
exceptis rebus illis , quas Iponte
Apoftolorum patet : fimiliter ergo, &
Principes, vbiCnr^

nomen dabant, ius fqum tpmporale, imperium dico, K

fio
poteftatem politicam, integram,& inta^am retinebant.]
Ecclefiam admit-
Refpondeo Priuati homines ciim in
.

hon amittunf quidem patrimonia, aut alia tempo-

^tuntur,
iura poflunt^amen per ^lefiam cogi » ^Paro-
ralialia :
feminanubur
chos fuos alant , , &
vt Apoftolu?5oq>“t“r ,

qu» a"te h-
fpmtSGa,concedant, vt carnalia metant i ad
minime tenebantur: poflunt quoque in poe-
dem fufeentaro
criminum.non folutn cogr rn foro mtertore
nam variorum
confelTariis
redimanp pecpata-lua : Icd
vteleemofynis
a ,

abEpifeopis in foro exteriore mul^mi pocju pecu-

etiam
vel etiam carceribus m_ancipari,Yt ex Concilio Tn-
niaria,
?.cap-3 perfpicuum eft . Pan raaone Prin-
dentino felT.z .

cLm L
familiam Chrifti veniunt ,n^uo
cipes ternporale?
lurifdiaroneitt fuam ainmuntifed fu ‘J
Ptincipatum.neque
quem Chriftus fuper familiam luam confiituit,
ciuntur ei,
dirigantur ineavia,qux ducit ad
vt ab eo regantur

iuuat, addit Barclaius,aduerfariorumoaufam,

^ dicere.
 ,

Cap, 'IIT, 47
dicere,Apoftqlos ideo non habuifle temporalem poteftatcm
in fui feculi Principes, quia nondum liidti erant Chrifliani:
fecundum illud C^id enim mihi de ijs , qui foris funt in-
,

dicare ? I. Corinth.j. Papam ver6 nunc illam poteftatem

habere , quia fadH funt Chriftiani , & tiliji Ecclefia: , cuius
ipfe fupremus Princeps, &: caput in terris cft, atque omniil
Chriftianorum Pater : &
redfum natura?, rationis ordine
poftulare,vt filius Patri, non Pater filio fubijciatiir . Hic,
inquam, adeo nihili ratio eft , vt mirum fit , locum ei ali-
quem a viris dodlis datum efle ; nam illa fubie<ftio fpiri-
tualis, per quam Principes fadli funt fili; Papi, penitus di-
Ainffa, & feparataell a fubieftione temporali, ita vt alte-
ra alteram Sed quemadmodum Prarles, vel
non iequatur .

Conful interea dum magiftratum gerit , poteft fe in adop-

tionem alio dare, atque ita in familiam Patris adopeiui , &
patriam poteftatem tranfire , dim tamen per illum aflum
legitimum nec fafces confulares, nec aliud quicquam iurc
magiftratus fibi competens in adoptantem transferat.]
Refpondeo . Mirum eft quam facile Barclaius de feri-
ptis hominum dodlorum pronunciet ciim optimo iure_^ :

in ipfum retorqueri poffit , eius refponfiones atque fimilL-

tudines,adeo nihili efle, vt vix credibile fit eas audori fuo
fatisfiicere potuifle . Siquidem ilU fimilicudo de filio ad-
optiuo qua tota eius refponfio nititur, nihil omnino facit
,

ad rem poteftas enim Patris ad filium adoptiuum , & por

:

teftas Prxfidis, fiue Confulis, non foliim diftind*, fepa- &

ratx funt j fed etiam prior pofteriore inferiorelt ; & fi Pa-
ter poteftate patria abutatur,poteft per Pra?fidem,fiue Con-
fulem,ac multo magis per R^em & Principem corrigi
,

& in certis cafibus poteftate fua priuari : cum e contrario

fi Prxfes , aut Conful
aut Princeps poteftate fua politica
,
abutatur, non poffit a Patre adoptiua , vel etiam naturali
pro imperio corrigi, &
multo minus poteftate fua priuari.
lara vero poteftas fummi Pontificis fpiritualis, & fuperna-
turalis.
 1 ;

48 Capi 1 I IZ
turalis, & Regia tcmporali>& terrena pbteftate fUbKmibb,
atque maior non debuit conferri cum poteftate humana_j
Patris adoptiui erga filium Pr*fidem,aut Confulera,id
eft,

cum poteftate inferiore erga fuperiorem: fed pt)tefta- c^

te principis, aut Praefidis erga poteftatem patriam
ciuium
priuatorum , id eft , cum poteftate fuperiore erga inferio-
rem . tx quo fequicur, vt qiiamuis poteftas Papae, & Re-
gis diftinftx fint , & leparatx & non , neceflario alia aliam

fequatur tamen cum ineodem Ecclefix corpore inueniun

;

tur, poteftas Papx ita

eminet , vt Regiam poteftatem diri-
dirigi,vel corrigi debeat,aut
gere, dc corrigerej non ab illa
poftit Itaque tota deceptio Parclai) in eo polita eft,quc^
•

Ponti-
lpiritualem,& fuper naturalem paternitatem fummi
ficis er»a Reges, &
Principes Chriftianos, nihilo fublimic^

rem elfe cenfuit paternitate humana, & ciuili hominis pri-

qux manifefta,& puerilis hal-
uati erga filium adoptiuumj
lucinatio eft.
. N rt .• 1
• *
inquit Barclaius,qubd florete plunmu
9 ^ Huc accedit,
Republica Chriftiana tum multitudine credentium , tum-*
landimonia Pontificum , tum eruditione, exemplis Do- ^
rorum, atque a malis interim Principibus Chriftianis ve-
&iurifdiftio-
xata, atque iaftata, nulla de fioc Principatu?
ne temporali in Principes feculares,
non dicam expreffa, &
manifefta declaratio , fed ne leuiflima quidem mentio £a-

itafit . ] ^ ,< r o.
Refpondeo quxrere poftem a Barclaio , vnde tattum-»
.

fit, quod in
teftamento veteri tot fecula tranlierint , ante-
quam Pontifex Regem deponi, dc alium fubftitui iufferit
quod factum eft ctim loiada Pontifex Athaliam Reginam,
non foliim deponi, fed interfici mandauit , & loas Re- &
gem fubftituit.4 Reg. 1 . Item cum poft diuifionem Regni
Salomonis in Regnum Iftael , & Regnnm luda inter Re- s

ges llfael nullus fuerit pius, fed omnes impi) ,

idolola- &
•trxi cur alijs multis toleratis
Propheta Domini vnxerit !&•
hu
 C^~, I T h ’
4P
lio ia Regwn, & iuflerit, vc Regem loram j eni fidelitatem'
iurauerat > interficeret quod ille continuo fecit, & lau-
:

datus a Deo fuit, vt habemus 4.Regum.9. & lo. Refpon-

deret, opinor, fic placuiffe Deo , cuius iudicia inferutabi-
lia funt . Eodem igitur modo Ecclefia, qu« fpiritu Dei re-
gitur, non femper exertf foteftatem fuam, fed pro loco, &
tempore, yt a fpiritu, Chrifti admonetur ,& ducitur .
quidem primis trecentis annis Ecdefia Chriftiana, non ha-
^
^it Reges Chriftianos, nifi paufi^mos , vt Lucium in__»
Britannia, & Donddum in Scotia, qui cum pij cflent , non
erat caufa,cur Ec^pfia poteftatem fuam in dios exerceret.
Succ-eflerunt poftea Reges , aut valde pi)
,
rcligiofi , vf &
Confiantmus magnus , Conflans eius fiUus , louianus, Va-
lentinianus, Gratianus, Theodofius, Honorius, ali; ; aup &
valde impij, &
hlafphemi,.vt Conflantius,Iulianus,Valens,
Theodoricus,Totila,Genfericus, Hunericus, ali) : Erg* &
priores Ecclefia beneuolentiam oftendere debuit , non fe-
ueritatem ; ergzpofleriores , quoniam potentiffimi erane ,
feueritatem oftendere nihil profuiffet, i^o patientia potius
adhibenda fuit ,
quam aufloritas . Sed ciim temporibus
Cregorij fecundi Pontificis, Italici populi egre ferrent Imrj
perium Leoms Ifaurici, hxrctici, & perfecutoris;& prom- f
pti eflent ad iu»um nefari; Principis excutiendum,fi Ponti**!
lexiuberet, vel annueret, tum demum opportunum vifum ]
eft Apoftolicae fedi audloriptcm fuam excrercj quando vi- (
delicet non fruftra exererct non ante Pontifex
. Sic etiam
'

Zacharias de Childerico Rege deponendo , & Pipino ad i

Kegnum euefiendo cogitauit i quam populus, Proceres / &

Franci id expeterent : neque enim prudens confilium Pon- ^
tificis fuiflct, fi inuiro popido, & Proceribus, Regem illof*
nim auamui^ ineptum,& ignauum exhauthorare tentaffet.
Quoq fi Barclaius t^ti facit filentium annorum leptingea
torum, cur non maioris faceredebemus ops verba,& exem
ipU nongentorum ? luun Pootifices,& Saiptores
>•
£cck«
 . »

^6 Cap* 'I I J,
tcclefiar prioris temporis, vt non affirmarunt, ita etiani non
negarunt, efle in Apoftolica fede poteftatcm aliquam difpo-
nendi de temporalibus , in ordine faltem ad fpiritualia_-f t
Pontifices autem, &
fcriptores pofterioris temporis, difer-
tc pronunciarunt, eam poteftatem Ecclcfiat non decfle^ •
Ecrlefia certe eadem cft , neque adiierfus eam port* infe-
ri vnquam pr*ualebunt j neque deCunt Ecclefiat temporis
pofterioris homines doiiflrina, & fanftitatie iltuftres
re non re<flc de Ecclefia Chrifti qui nihil admittit
fentit ,

nifi quod exprefsciti veteri Ecclefia fcrij^um , aut fadum

efle legit quafi Ecclefia temporis pofterioris , aut defierit
i
;

cfte Ecclefia, aut facultatem non habeat explicandi , de- ^

clarandi, conftituertdi etiam, & iubendi ,
quae ad fidem, &
mores Gliriftiartos pertinent. ^
.

lo Adducit Barclaius fandum Gregorium,qui in Epift.

6i. lib.a. vocat fe famulum indignam Imperatoris & di- ;

cit, Imperatori caelitus datam efle poteftatem fuper omne^

i
•homines vbi notat illud, omnes , comprehendere etiam—»
:

^pam, fi Papa eft homo & ne quis forte refpondeat, fan-

.

€fum Gregorium ex humilitate ita efle locutum, citat illud

ex fanfto Au^uftino ferm.x9.de verbis' Apoftoli, Cum ha-
,
militatis cauu mentirisnon eras peccator antequam—»
, fi

mentireris, mentiendo efficeris, quod euTtaueras Denique .

#

addit, verba fanfti Gregorij , in fine illius epiftohe , Vm>s

*

bique ergo qua? debui exolui , qui &

Imperatori obedien^
'tiam pr*bui, & pro Deo,quod fenfi minime tacui.]
Refpondeo . Sanftus Gregorius non folius Imperatoris;
/
fed omnium fidelium feruum fe nomirabat,cum initio Epi-
ftolarum fuarum adferiberet , Gregorius feruus feruorum
Dei . Et loannCs Diaconus,lib.4-vitac fanfti Gregori),cap.
58. teftatur,a fandlo Gregorio vocari folitos fiutres, om-
ties Sacerdotes i fili<M, omnes dericos j Dominos , omnes
laicos J nec tamen, opinor, Bardaius concedet , fanifhintJ»
Cregoriiun <mnid>us Indaiuiffe ^biedum i i?orr6 quo4
feribie
 ,

.Capi ’7 7 7’. Ti
fcribh finfhis Grcf orius datam fuiflc potcftateni Tmpera»
ton catlitus, non fignificat , Imperatoriam poteltatcm cflTc
imiAediate a Dcojfed eflc a Deo in eo fenfujquo dicit Apo-
ftolus , ad Rom. 13. non eft poteftas nifi a Deo . Omnis
enim poteftas a Deo eft j fed aliqua immediate, vt Mofts
vt fanfti Petri > vt fanfti Pauli aliqua mediante confenfti
:

hominum, vt poteftas Regum, Conl'ulum,Tribunorum_j ;

lam, (vt fandus. Thomas docet in a. 2. q.io. art.io. q. &
1 2,art.i. dominia , & principatus humani de inre humano
fttnt, non de iurc' diuino . -Quod addit fandus Gregorius,
foper omnes homines , intelligitur fuper omnes homines
Romano Imperio fubditos i alioqui poteftSsM auriti) Imp-
eratoris fut&c etiam fuper Antipodas, fuper Garamantas,
& lndos,& tanicn non fiiit fuper vicinos Pcrias,vel Scytas,
nec fuper Germanos, aut Francos, aut Hifpanos, aut alios
innumerabiles'! proinde poterat Barclaius omittere illam
confecutionem, ergo fuper Papam, fi homo eft . Nequeo
mentitus eft ex humilitate Beatus Gregorius*, cum feruum,
ie dixit eorum » quibus, .iubiedus non erat j ieruus enim
dicitur, qui feruit aliorum Vtilitati, fiue id iaciat obedien-
do,' fiue imperando : nam &
Apoftolos , feruum fc fiiifte^
feribit Corinthiorum, fuper quos tamen potcftatem a Cbri
fto acceptfte fe dictt, a.Gorinth.4'&,ii* Deniquequod at-
tinet ad obedientiam , quam feexhibuifie fcribicfiindus
Gregorius Imperatori j dico eam fuiflc coadam , &
de fa-
^o, non de iurp pnefritam : nam idem fandus Gregorius
in explicatione pfalm. 101. de Mauritio Imperatore feribie
hzc verba , In tantum autexh fux temeritatis extendit ve-
,

faniam, vt caput omnium Ecclefiarum Romanam Ecde.-

fiam fibi vindicet, & in Domina gentium terrenae ius pote>
fiatis vfurpet . : 1 t'- •
- v .

• . Pergit Bardaius, & exclamat f Odiuinum Antiftiremi

fententiam nullis non fequentium juniorum Pontificia
bus ioculpaii{lMn * Sed proh numen /quo bpoigna laLj, » iit

Da
.

>’’a &hu-«
 T» Cap. I J 71
& humilis confciBo a noftris feculis exulauic cui pauls* ?

tim fuccrcuit h^c minax, &

faftuofa adudrfus Reges, 8e Im«*
Juratores oratio , Nos in fupremo iuftitiae throno colloca-
ti, fupremum in omnes Reges, Principes vniucrf* tcrrx,&
cundolq. populos, gentes, &
nationes , non humana » fed
diuina inftitutione nobis traditam poteftatera obtinentes j
dedaramus, iubemus, pr*cipimus,&c. qux verba falfa«j,
& inania, vel ex eo dfe patet , quod Papa in Principes , dc
populos infideles, qui multitudine Chriftianos fuperanc,ne«
que temporalem, neque fpiritualem poteibuem habeat ( vt
Itellarminus in libris de Romaao^Pontificc finniflima ra-
tione oftendit.] * '

^
Rcfpondeo . Hanc inanem exebmadonem , & humilis
confefiionis laudationem fandus ipfe Gregorius refellit ia
eo priuilegio, quod Monafterio fandi Medardi conceflic »
qu(^que fubfcriptum abipfo Gregorio,multifq. Epifeopis
legitur, lib. a Epiftolarum poft epiftolam tricefimam pri-
mam : in eo fi quidem priuilegio ita loquitur. Si quis au-
tem Regum, Antiftitum, ludicum, vel quarumcunque fe-
cularium perfbnarum huius Apoftolicx audoritads , dc.
,

noflrx praeceptionis decreta violauerit , aut contradixerit^

vel fratres inquictauerit, vel conturbauerit, aut aliter or-
dinauerit cuiufcunque dignitatis,vel fublimitads fit, ho-
,

nore fuo priuetur,& vt Cadiolicae fidei deprauator,vel fan-

d* Dei Ecdcfi* deftrudor, a confonio Chriflianitads,&:
corpore,& fanguine Domini noflri lefu Chrifti fcqucftre-
tur. Et fupra dixerat, audoritate diuina,vice B.Petri Apo-
ftolorum Principis fe fbtuere , Ij fdem verbis vdtur fan-
dus Gregorius in alio fimjli priuilegio, quod habetur,lib.
1 1 . qu* eft ad Senatorem Abbatem.Itaque humi*
epifi. lo.
^ille feruus feruorum Dei eminentiam fux-dignitatis nod
sgnorauit, cum diuina audoritate, vice Principis Apofio-
loriun, omnibus Regibus cuiufcunque dignitaris , & fubli-
nucads ei]^^ fubincenninadone pciuauofiispropri; hono-

t
 ,»

'
Xlap^ I I 7. 5j
imperare non timuit» vt pnrceptionis iucdeercta viola*
4fis

«e non auderent j Quid igitur eft in Bullis Pi; V.

. Sixti &
<Vr(has enim bullas notat in margine) quas minaces, &• &
iluo^s appeUat Barclaius, quod non fit in priuilegio illo
&
^humili Gregoriodato ? Pius, Sixtus dicunt , poteiia*
tean dtuina inilitudone /ibi traditam r Gregorius dicit &
«tudoritate diuina fe pratcipere . Illi dicunt fopcr omnes
,

Reges fe poteftatem habere : ide dide, fi quis Regum, vel

quarumcunque fecularium perfonarum^BtCi lUi dicunt, in«
bemus» prarcipimus :i Ide dicit, fi quis Regonr,&c. huius
Apodolicx audoneacis,& nofinr prrcepdonisd^eta vio
buerit . lAt, inquit, verba illa Pij V.'&r6ixtr Vdfidfa > &
inania efldvel ex eo patet, quod Papa in Prindpes infide-
les,, aeque temporalem, neque rpiricualem potedatero ha-
bet . Re/pondeo Si fal/a & inania funt ida verba , multd
.

magis falfa, & inania erunt verba fim^i Gregori), inepid*

j^ri . lib. X. a Barclalo fnpra citata, & laudata,vbi fiuiRus
Gregorius dicit jiWauritio Imperatori, datam elfe a Deo fu-
per omnes homines potedatem : condat enim Imperato-
ris Mauriti) potedatem non fui/Te fuper omnes homines»
chm non fuerit nifi fiiper homines Romano Imperio fub-
dicos, quod Imperium eo tempore ne tertiam quidem ho*
minum partem concinebat ^ quemadmodum igitur veiba_»
Si Gregori) de potedate Mauriti) fuper omnes homines ,
intelUgt debet de omnibus.hooninibus, qui Romano Impe-
do fubiedli erant : fic edam verba Pondficum de potedate
iiiper omnes Reges, &
populos , incelligi debent de omni-
bus Regibus,& populis, qui funt in Ecclefia Catholica^»
quz loto terrarum orbe difFu/a ed : fic enim debere intelli-
pi verba illa docent verba prarcedenda. Pius cnimV.
mitio BuUz /cribic, vnicam efie vera Ecclefiam Dei,eam^.
totam fan^o Petro eiufque fucce/Toribus ede commidam
atque inde colligit, fummum Pontificem potedatem habe-
re fuper omnes Reges, Sc populos, qui videlicet ad £cdc'<
D I fian
 ,

54 Cap, JIT',
fiam pertinent » ^u* in vniuerfo Mundo -eft SixtusteA .

V. dicit, /ibi duram incumbere £cclefiai’um omnium popi»

lorum, & gentiumjvbi non dicit, fc hri>ere potcftatcm inlZ»

omnes populos, & gentes ; fed in£cclefias, qua? funtinJi

omnibqs populis i 4c gentibus Similis locutio inuenitia:
. •

apud fandum Bemal-dum,in lib.3 :de Conlid. cap. i.vbi di-

cit, toeunudrbem terrarum ad curam fummi Pontificis pctv
tinere, leai inquit, tu hafres,& orbis hatreditas &,orbe_i .

illi exeundum eft » qui fbne voluerit explorare ; qua?

non
ad. tuam pertinent curam j &
tamen ibidenixlicir,Papam_-»
non cfle dominum -.orbis r /cd orbem totum ad cum pcft^
«ere, quia debet fidfcles pafccre, eifcfue cum poteftateq>ntl
efle, & infiddiumxonuerfioni /ludium & diligentiam ad-* j

luberc,vr'Apolloli 'faciebant : Sanduf quoque Thomasrni

a;2.q: j i.irt.i. dicit, Papam habere poteflatem fupcr fidei
les, & infideles* qui fidem aliquando fufceperuntj non au-
tem fupcr cos, qui fidem nunquam fufceperunt,iuxca illud.
Apoftbli.i Cor.r.; Quid ad me de his qui foris funt iudF*
.

care? quos audiores, & multos alios ego fccutus funrin^

loco quem -Barclaius notauit , videlicet lib.?. de Pontifice
cap.». Neque his repugnat quod fupra docuimus cum S.
Thoma, poflc a.Summo Pontifice priuariqpofcunque infi*
delef a dominio quod habent fupcr fideles : nam etiant S
abfolute non penineat ad Pontificem de his ^i foris funi
iudicarc , neque habeat Pontifex in illos ordinariam pote»^
ftatem , ciun ad gregem fibi commendatum non pertineant»
nifi in potcntiai tanieh in ordine ad conferuationem fide-
lium habet d Deo, .ludloritatcm priuandi Principes infide-
les dominio , quod habent fuper fideles , vt idemfan&us
Thomas docet fecunda fecund* qu*ft. ro. artic. decimo
Addo poftremo , verba Pij V. non cfie ita faftuofa
minacia , vt Barclaius dicit ; hate enim funt ipfius verbx’

in Bulla excommunicationis Elizabeth* prxtenf* Angliae

Reginas . Regnans in excdfis , cui datacft omnis in caelo »
'
& in
 I I Ii yj
if) vnam Yan£kam Catholicam , & Ap^
Ktrra- potdftas }
idolicam E^cl^/iana > extra quam nulla eft fltlos, vnl foli ia
terri^> videlicet A<poftolorum Principi Petr/>j Petriq. fuc-»
(C.eflbri ^omanq pontifici, in potcftatis plenitudine tradir
dit gubernandajna . Hunc vnum 8f fuper omoes gentes ,

omnia Regna Principem conftifuit , qui cuellat, deftruat,

diffipet, difperdat, plantet , & &
aedificet , vt fidelem po-

pulun» muti^* charitatis nexu conftridtum in ynitate fpjri-

tiliVoh^ineltj ^ftluu^. &
incoluihen luo exhibeat Salua-
tori : quo qaidemVjfti munere obeundo , nos ad- praedidiae
Ecclefiac gubernacub, Dei benignitate Arocati, nullum la-
borem intermittimus , &c. & infra , Illius itaque audiori-
xau fuf^ilti , qui. nof in hoc fupremo iuiUciz^hrono (iicet
tanto oneri impares) voluit collocare , de JlpoftQlicae po-
tentis plenitudine declaramus, prxdi(5lam ElizabethanL.»
haereticam^ &
haereticorum fautricem , eiq. adhanrentes ia
prasdidU anathematis fententiam incurriffe, efTeq a Chei-
iU -corporis vnitate praecifos qumetlatp ipfara pratenfo
;

Regni prxdidti iure, necnon omfit, &. quocunque, domi-

niojdignitate , priuUe^ioq. priuataq>,,. &?. Porro Bulla^ ,

Sixti V. ita locip^^ r Ab immenfa «terni Regi^ potentia_j.

Beato- Petro , eiusq. fuccefibribus tradita auctoritas om-
nes, terrenorum Regum ,& Principum fupereminet pote-
nce£>ffi^biliq. in petra 'confiflens,nee vUts aduerficatibus
yel etiam fecundis flatibus a redibt deflexa iiKohcufTa pro-
ieit>a omnes iudicia . & infra , itaque in przexcelfo hoq
foliq, & in plenitudme poceflacls ,
quam ipfe R.ex Regum»
& Dominus Dominantium , nobis tice^lncUgnls ^.tribuit i
conftituti, audforitatc Dei omnipotentis", ac Beatorum^
P^cri, & Pauli Apoftolorum eius,^ & nofirp; ae de venera-
bilium fratrum nofixorum S. R* R^ICanUnalium coniilio ,
pronunciamus , &
declaramus , &c . Quare fententiiu»
quam Barclaius recitat , non habetur ad verbum in Bullis
Pij V. vel Sixti V. fiei eam ipfe variis ex focis ita con«
.

"

.
‘
0 4 llruxit,
 5^ 1 1 1 t:
ftruxit , vt ad inuidiam conflandam aptiflfimuni^fle iudP»
cauit . Omitto c»tera,quae funt in hoc tertio capite ; quiJi
non argumenta, vel rationes j fed maltdic^a Tunt* & con-
uicia aduertiis Pontifices; illum enim imitari volumus, qui
ciim maledicetctur, non maledicebat j cum pateretur,noa
comminabatur . i . Petri i

• •

"
De falfa tAufa originis temporalis poteffatit
Pontificid a Par elato ajpgnata^ •
Cap, 1111,
#

N
quarto capite diflerit Bai^bius de origint_>
temporalis poteftatis pontificiae ; quafi iam-»
exploratum eflet , diuino iure fola fpiritualia-j
ad Summum Pontificem pertinere. Sed quoniadi
id neque exploratum,ncque verum eft, fiicilc potuiflem-»
totum hoc caput filentio prxterirc , vt quod ad rem non_*
faciat, s^el certe folido fundamento careat . Videamus ta-
ftien quid fit, quod hoc loco adfert Barclaius .

potilfimum ihuenio , qu* anfam

•
^ Duas res , inquit ,

Pontificibus tantam poteftatem arrogandi videntur prx-

buifle . Vna eft ingens ille honor , qui vt par erat a
Prin-
cipibus & popubs Chriftianis fummo animatum Paftori
,

deferebatur & deferri adhuc debet atque etiam prae iu-

, ,

dicata fanftiiads opinio de Sede illa Beatorum Ajmftdlo-

fum Petri,& Pauli . &
infi-a , Alteram tant* iurifdidlionis

temporalis captandae anfam prxbuit gladius cxcommu»

tucationis . ]
Refpondeo . Frufira quxrit Barclaius vnde tanta pote-
Ibs Summis Pontificibus acceflerit, ciim ratio fit in prom-
ptu , quam &
Dodlores communi confenfu, ipb gene- &
ralia Concilia tradiderunt,fumma videlicet fpiritualis
icftas diuinuus coUata Apollolo Petro » ciusq. fucceflbri-
• '
bus
 ^

Cap.''rjti: T7
btis CuptT omtiem Ecclefiam ex ea fiquidetn manifeftc ft*
:

quicurj vt in ordine ad rpiritualia> &

vitam arternami pof-
fit Summus Pontifex de temporalibus quoque difponere >

vt capke foperiore explicatum eft . Quod autem Barda-*

ius dicit, n
honore maximo^ qui Summis Pontificibus de-
ferebatur, & prafiudicata fandlitate illius Sedis, captafle_j
anfam Pontifices arrogandi fibi poteftatem temporalem fu-
pcr Reges & Principes felfum efle condat ex ijs , qu*
,•

ihpra Barclaius ipfe fcripfit fiquidem honor maximus,

; &
prsriudicata fanditas non defuit primis mille annis , im6
xunC maxime viguit & tamen Barclaius contendit , pri-
:

mum fiiifle Gregorium VII. q^ii fibi poteftatem tempora-

lem in Reges, & Principes vfurpauit, poft annum millefi-
mum & , feptuagefimum ab aduentu Saluatoris . Dicet
fbtfaffe, primis illis annis fiiifle Pontifices optimos, fed po-
fiea fados deteriores ad gloriam temporalis Impeti j afpi-
rare coepifle . At Gregorius VII. vir fandiflimus fuit, nec
folum innocentia vitae , fed etiam miraculis clarus j cuius
rei tot funt teftes, quot feriptores illius temporis,exceptis
fchilmaticis , vel haereticis ; quemadmodum etiam Inno-
centius in. & IlII. qui hac poteftate praeter caeteros vli*
efle videntur, Pontifices laudatiflimi habiti funt .Neque-»
verum eft<3regorium VII. fiiifle primum , qui de tempo-
rali Regno difponere coepit nam & Gregorius primus ; »
& fecundus, & ali) Pontifices optimi , & laudatiflimi ante
Gregorium VII. hanc poteftatem habere fe teftati funt,vt
paulo infira docebimus . Porro excommunicatio efi qui-
dem inflrumentum, quo Pontifices plerunque vti folent ad
coercendas huius feculi poteflates j fed etiam fine ifio in-
(Irumento non femel Pontifices Maximi de temporalibus
dignitatibus pro Fcclefiz vtilitate, &
animarum falute di-
fpofuerunc ; vt cum Zacharias Childericum Regem Fran-
corum deponi mandauit, &
Pipinum inungi , atque in fo-
lium exaltari iuiiic » &
populos ab obedientia » fideliu-
 . .

5* Cap, ,T J I 7 .
te Childcrico pratftitjiiiiberauit ; & cum Hadfiaflu»|)rimu*
Carolo Magno Regi Franconim dignitatem Patritiatus
Romani contulit &
ciim Leo III. eundem CaroliWa Imr
;

peratorem Occidentis diait. Quare verum non cftiexcora-

municationis cenluram anfam dedifle Pontifi^flWs^vt poce>
ftatem temporakm iibi arrogarent
'
Sed placet notare nonotiUaiquxinhoc capite 3arclaius
non ^ne magna temeritate edutijt . ? ; .

* 1 Primum eft illud : ^ Sed hic Xeftor mooenduj cft ,

icntentiam illam omniunv vocibus celebratamj^xcpj^nm-
nicationem omnem e0e timendami cum hac exceptionem
4'ntelligi debere , extra quam ii manifeile confiet efie.iniu-

-ftam tunc enim nec curanda, nec timenda modo abr

iit ab excommunicato contemptus, pratfumptio.,} &
Hanc Barclaij dodtrinam damnant omnes boni S<ripto»
res, qui difiinguunt inter excommunicationen^. iniuCtam-»,
& nullam: &
iniuftam quidem docent cum S,Gregorio ef-
fe timendam ; nullam autem, non efle timendam , niii ali-
quando ob fcandalum , quando videlicet puUitas^excom-
municationis nota non efi . Ac ne iingulos Dolores afierr
ire oeceile audiamus Martinum Nauarrum j qui. comr
fit ,

munem do.dlrinam hanc efle tefiacur . In 'Enchiridio cap.

a7.num.3. fle Nauarrus loquitur , Sententia excommuni-
jCationis, quantumuis iniufia > valet regulariter , & ob id
Gregorius in cap. i. 1 r.q.3. dixit, timendam eflfe flue iu-
ife-flt, flue iniufta &
infra , Vbi glofla,
. vbique Dofto- &
res aperte dicunt valere , &
ligare excommunicationem-^
iniufram,& differre ab ea.qaar efr nulla
a Alterum efr in illis verbis; f Cuius generis excom-
municationis illa videtur ,
quat in fubdito^ profertur , eo
quod Regi, vel Principi fuo excommunicato pareant. in_3
ijs , qu« temporalis funt iurifllidUonis , Dei; mandatis
noa repugnant ] . .

Huius dodrtae temeritatem , vel ex eo.polTumus de-

mon-
 Cap, I^Tx
monftrnrt*, quod per eam damditur fententia Innocentij
IV. lata in Lugdunenli Concilio i qn» poteftenim maior
efletemeritas/quam damnare raanifcftse iniuftiti» fenten-
tiam Summi Pontmcis> in generali Concilio btam,& om-^
'
nium conlenfn parobatam ?

j Tertium eft in illis verbis?* 'f Et vero Gregorius VII.

partim publica lofFcnfa Henrici IV. Impferatoris, partim_«
priuata idioria permotus, id iuris dandi , & auferendi Re-
gna apertc'/ibi primus omnium afleruit.
]
- At^qdi felfum omnino eft, quod Gregorius VII. primus
omniumdibi alTamcrit ilis dandi, &
auferendi Regna: iam
enim fupra numerauimus feot PontiHces , qui ante Grego!*
rium yU. idem fecerunt, videlicet Gregorium primum,
Grcgormm fecMdum, Zachariao», Leonem tertium, Gre-»
gorium <juarcutn , & Hadrianum fecundum . Nam Gre *4
gorius primus in priuilegio fupra citato appofuit illa ver-
ba , Siquis autem Regum, Antiftitum,&c. honore fuo pri-4
Meturv Gr^oriiis: fecundus Imperatorem Leonem Ifau«
sicum veftigalibus Italis priuauit,;tefte
Zonara, Cedreno,
& alijs ; Zacharias Childericuma Regno depofuit,& Pi**
pinuna inrRe»num exaltauit , teftibud Annalibus Franco-»
rum antiquiftimiSiVbi fic legimus Ibata aufloritate fua_i
:

( Zacharia5)riuffic Pipinum Regem. conftitui . & infra_^:i

Secundum Romani Pontificis faniftionem Pipinus Rer
Francoium ippcllatus eft . Idem dicit 'AimoinuSjEginar-
thus, Lambertus, Regino, Sigebertus, Hermannus Con^
tradlus, Marianus Scotus, Abbas Vripergenfis , Otho Fri-
ftngenfis, & Albertus Chrantzius, quorum verba infra-i^
citabimus Leo tertius a Gr»cis ad Francos Imperium—»
.

Occidentis tranftulit, quod teftimonijs hiftoricorum,Pon-?

tificum.Imperatorum , &
ipforum Principum EledlorumT
probauimus in lib.r. de tranflatione Imperij . Gregorius
IV. decretum Francorum, quo Ludouico Pio Imperiuns
auferebatur 9 au^^icate fua refeidit ,
“ &
Imperium Ludo«i.
^ ‘ "
uico
 ,,

Capi, T r j n
uico rcftitult , vt refert Marianus Scotus lfl>. Chronici
his verbis , Ludouicus Reginam Aquis obuiam ei venien-
tem iubente Papi Gregorio accepit ; ftquidem fili; Ludo-
uici non folum Imperium patri abrogauerant, fed etiam_»
luditham vxorem ei ademerant i fed verumque iubtnte_>
Gregorio recepit .iit Paulus Aemilius lib.5 .de rebus geftis
Francorum : Lugduni, inquit. Concilium Epifcoporunv_>
quos Ludouici Imperatoris fili) contraxerant habitum_»
Imperiumq. patri abrogatum, quod decretum mox aJSre»
gorio Pontifice Maximo refeiCTum eft,, «Denique Hadria-
nus fecundus plus ducentis annis Gregorio fe primo anti-
quior , ciim .accepifiet , Imperium Ludouici iunioris Im-
peratoris a Carolo Caiuo Rege armis tentari , feripfit ad
Carolum minaces literas , telie Aimoino lib.f .cap.14.qur
fic ait , In epifiolis Papae continebatur, vt Regnum quon-
dam Lotharij quod Ludouico Imperatori fpirituali eius
,

filio , harredirario ei iure debebatur , & quod ad eum poft

mortem eiufdem Lotharij redijt,vel homines in eo degen-
tes , mortalium fiullus inuaderet, nullus commouerct ,
nullus ad fe comaretur infledere : quod;fi quis prarfumc-
xetjnonfolum per fiusc audloricaris minifterium infirma-
retur, verTim etiam vinculis anathematis obligatus nomi-
ne Cbriilianitatis priuatus , cum Diabolo omnino loca-'
tccur .

4 .Quartum eft in verbis fequentibus : ^ Verum enim

nihil aliud Gregorius eo fafto quam cruentxs , & fiiriofes
tragoedias excitauit, nec infeliciter deftinata, vi armis &
prohibi tus perfecit. ]
«._Hoc quoque notiflimum eft, quoniam eruc-
fiilfuracfle
tas , & furiofas tragoedias non Gregorij decretum , fed
Henrici inobedientia peperit : &
quod pociflimum opta-
«it Gregorius , vt videlicet inueftituras Epifeoporum de
manibus iaicorum.eriperet, partim per fe, partim per fuc-
cclTorcs omnino perfecit . Siquidem Gregorij/entenriam» .
& de-
 TJltl '$r
& deircram cohfirmanint omnes eius fucceflbres , Vi^or
tertius , Vrbanus fecundus , Pafchalis fecundus , Gela/ius
fecundus, & Cailiftus fecundus , cuius tempore Imperato-
ribus cedentibus pax inter Sacerdotium, Ik Regnum fadi
eft : fic enim feribit Abbas Vrfpergenfis in Chronico anni
millefimi centefimi vicefimifecundi , Ipfe, in cuius manu
cor Regis eft , omnem animofiatem Augufti fub Apofto»
licat reuerenti* obedientiam , caufa matris Eccldix etiam
vitra fpem plurimorum inflexit , $:c . vide totum lo-
cum^ .

5 Quintum , & vltimum eft in illis verbis, vbi magni-

fice laudat Hofium Epifeopum Cordubenfem , quem vo*
cat virum magnum , & nobililfiroum ConfelTorem
atque :

ex eius fententia conftare dicit , Eccldiam primis tempb-*

ribus, neque temporalem poteftatem in Principes habuif-
fe, neque habere fe credidifle j ac ne quidem ob h*relim *
quod crimen grauiflimum pernicioflflimum eft. ] &
Sed nos Hofium virum magnum aliquando fuifle fei-
inus , fed turpiflime poftea lapfum in Arianam hjrrefim
non ignoramtis . Id enim trtdit Athanafius in epift.ad Ib-
litariam vitam agentes, &
in Apologia fecunda » Hilarius
in lib.de Synodis } Epiphanius harefi 7 3 • Sebadius in libro
contra Arianos i Sulpicius lib. a. Sacrat hiftoriat ; Socrates
lib.2. cap.x6. Sozomenus lib.4.cap.j. Vigilius Martjr,in
lib. J. aduerfus Eutychetem : denique Ifidorus de Viris il-
luftrihus in Gregorio Becico . Eteinde Hofius quantumuis
nunquam lapfus fuiftet , tatneti non tanti faciendus eft ab
hominibus Catholicis , vt anteponatur Concilijs «genera-
libus , non vni, fed multis > & Dodoribus omnibus initia
a nobis citatis , qui communi confenfu docent , |proptcc
harefim pofle a Summo PotificePrinciper deponi,'ac prin-
cipatu priuari . Addo poftremb verba Hofij nihil omnino
aduerfus communem lentemiam facitre l Quid enim ille
diait ^noa:hcete.PontiftdImperiu^ gq^ece > vt nequeo
-1; n Ivipt-
 .

si Caf. I i ri
tmpcratoribus Pontificatum Sed etiam *fi PontHcx Illy-
.

po-
rium non gerat, poteft tamen per ipfam pontificalem
Ecclefia arcere , ac
teftatem Imperatorem haereticum ab
ne Ecclefi* noceat Imperium illi abrogare .
Neque enim
Zacharias Rex erat, & potuit tamen Regem deponere_-> t

vna
Neque Leo Ill.Imperator erat,& tamen Imperium ab
gente ad aliam transferre potuit Imo li Papa Rex aut
.

Imperator eflet, non poffer Imperiali , aut Regia potefta-

te Imperatorem aut Regem
deponere , quia par in parem
non habet imperium proinde quod facit Papa, facit Apo-
:

ftolica, id cft, fuprema fpirituali

potellate , vt Chrifti Vi-

carius , non vt Princeps terrenus Ex his apparet qui-

.

tum officiat lumini mentis prauus propri* opinionis

afife-

ver-
^us Barclaius enim amore captus opinionis liiat iri
:

cuius nos nc
bis Hofi) pcrfpicue fe id videre exiftimauit j
yeUigium quidem cernimus

JPe PoUjlate in temporalia ,

quam indireSli Theo-
logi Jummo Pontifici tribuunt •
Cap, V .

ipfe
quinto Capite Barclaius explofa (vt
ffi-
N
cit) Canoniftarum,& Bozi) fententia , aggrfffi-
fcntentiam Theologorum, qui mciit
tur refutare
habere-poteftatcih in temporalia indircr
Papam
ad eius argumenta refellenda accedam,
ae. Sed antequam
breuiter quid intelligamus per voces lUas^dirc-
explicabo
fit auaor earum vocum
Igitur
ftL &indireOc ; &
quis .

auqiu
non imelhgimus ,
Itt voces direai,& indirefte,
potefatem fpiritu.lem effe mPonofice
^
Sr locum dicunt,
mdi-
Sirene, id &legitimej temporalein autein
eft, iufte,

«ae, id eft, iniuftc, & vfurpatiue 3 ^ed potcftatemPontt-

idc^affir^
fidam per fe, &
 1

Cdp'. lf>
otic^him fuum primarium , fpirinialir iieg^
ria j fed indirefte, ideft, pcrwdincm ad Ipirirualia, redu-
£Hue, &
per ncceflariam xronfequentiam, vt fic loquamur,
rcfpicere temporalia , vt obieftum lecundarium , ad quod
non conucrtitur haec fpiritualis potcftas, nifi in caiii, vt lo*
quitur Innocentius tertius, fn cap. Per venerabilem, Qui fi-
li) fint legitimi , In alijs , inquit, regionibus , certis caufiS

infpeftis,temporalem iurifdidionem cafualiter excrcemuft

quomodo etiam loquitur fandius Bernardus , in lib. I. de_»
Confidcratione,cap.?. Sed, inquit, aliud 'eft incidentcr ex-
currere In ifta {temporalia negocia) caufa quidem vrgeri^
te i aliud vero vitro incumbere iftis, tatnquam magnis,di^
gnifq. tali Porro auctorem harUm vocum habemus fti-
.

nocentium IV. Pontificem do^iflimum . Is enim explioasi

cap. Nouit, de ludicijs.f,defeudo, dicit, Pontificem dire-
cte non iudicare de fcudis , fccus autem indirecte , ratione
peccati . 'Eadem diftinitione vtitur loannes deTurrecrc-
mata, Thomas Caietanus , Petrus de Palude , Durandus,
Francifeus Viftoria , Dominicus a Soto, Martinus Ledefi
mius, lacobus Simanca, Antonius Cordubenfis , Martinus
NauarruSjLudouicus Molina, ali). & »
Venio nunc at^argumenta Barda») . Primiim adfert ar*
gumentum, quo ego fueram vius aduerfus eos qui pote-
,
ftatem Pontificis, fimul pontificiam , Regiam, fpiriwa^&
lem, &
temporalem efle volebant , Reges autem tempora»-
les, non tam efie Reges, quam exeeutores pontificiar pote-
Ilatis, & voluntatis.
Argumentum mcum hoc fuit , Pote-
ftas Regum terrenorum eft a Deo , vt confitentur ipfimet
Pontifices fandus Leo, epift.j 8. ad Martianum j fandus
s

Gclafius, in epift, ad Anaftafiumj fandus Gregoriusylib.l.

cpift. 6 Nicolaus, in epiftola ad Michaelem* ergo vclpo^
.

tcft fummus Pontifex tollere excquutionem admlniftrattos-

nis a Regibus, &
Imperatoribus tamquam fummus ipfti»
Rex, &
Imperator, vel nonpoteft jfi poieftcrgo-eftinsi^
 .

^4 Cap, , V »

thrillo cum
pffit auferre, quod Chrlfhis de^t j 1! noii^
)

poteft , ergo non habet vere poteftatem

Regiam in ipfos
Reges, &^lmperatores . Hoc argumentum ita retorquet
Barclaius aduerfus meam, & Theologorum caEterorum-»
fententiam. ,1 a j-
1 Aut fummus Pontifex ahquo
poteft modo,hoc cujOr- ^

rcae,vel indireae auferre Rcgibus,& Imperatoribus

Rc^
fi po-
gna, atque Imperia, alqfque conferre;aut iwn poteft :

tcftj ergo eft aliquo modo maior

Deo^quia quod Deus dc»
di^ minor enim vel par auferre non poteft,
ipie aufert ;
quod a maiorc,vel atquali conceflum eft j ac nc Vicanus
quidem cius, qui conceflit fine exprefib Domini mandato :
Chrifti Vicarium
.(.ne quis nobis reponat,Papam tamquam

id facere , cum ipfe nullum de ea re

mandatum neque ex-
prefium,neque tacitum accepiffe inueniatur} fi non
poteft,

ergo falfum eft, quod dicunt, eum habere furamam

potefta-
temporalibus
tem indireae difponcndi de omnibiw rebus
Chriftianorum, & deponendi de §plio Reges, & Imperato-
locum fufficiendi.] hate Barclaius
res, aliosq. in eorum
Refpondeo . Ciim dicimus ex Pontificum fententia Re-
gum terrenorum poteftatem effe Deo noit intelfigimus,
a :

efle a Deo immediate, quomodo eft

a Deo poteftas fummi
efle in genere
Pontificis i fed efle a Deo, quia Deus voluit
Rumano politicum regimen j & ideo inftinaum quendam
Magiftratus a
naturalem dedit hominibus , vt eligant fibi
quibus regantur : pr*tcrea voluit Deus regimen politi-
&
cum efle diftinaum ab Ecclcfiaftico , vt e xprefsc docuit
Bjicolaus Papa, in epift. ad Michaelem s &
poft eum Inno-
ante vtrun-
centius, in cap.Soliwcjde maiorit.& obcdien.&
jGelafius in epift. ad ^ftafium , Ex his
perfpicuum
que ,
efle , & argumentum
eft argumentum raeumfolidum
fumrpO', Pontifice eflet
claij omnino infirmum nam fi in :

poteftas ipiritualis, & temporalis diredle, & eflet Pontifex

Rex jdundi , vt dl Pomifex Ecclefi» vniucrfe & Reges
•
,
-
cateri

I
 ,
:
;

Cap* V»
meri executores temporalis, iurirdi^ionis i
cfTenc
certe poflet Potifex pro arbitrio fuo priuaroquoilibct Re- -it
ges adminiftratione, &
exeeutione iurifdidlionis tempora-
lis hoc modo poflet tollere r^imen politicum , vel
confundere cum Ecclefiaftico » & eflet maior Chrifto,cum
poflet tollere, vel confundere poteftates , quas ille vpluic
cfle , &efle diftinftas . At fl in fummo Pontifice ponatur

potefliis fpiritualis taiitiim direde,& temporalis indirede,

ideft, in ordine foliim ad fpiritualiai non fequitur,pofle_^
Pontificem tollere, vel confundere politicum reffimen-j ;
fed folum fequitur,pofle Pontificem per fpiricualem,atque
Apofiolicam eminentiflimam fuam poteftatem dirigere__> 3
& corrigere poteftatem politicam , eamque, fi opus fit, ad
finem fpiritualcm, vni Principi adimere ; alteri confer- &
re . Atque vt refpondeamus in forma ad argumentum-*
dim ille dicit. Aut poteft Summus Pontifex aliquo modo,
hoc eft, direfle, vel indirecte auferre Regibus,& Impera-
toribus Regna , atque Imperia alijsq. conferre, aut non_j
poteft . Refpondeo ,
cum
poteft ; ille colligit , fi poteft
ergo eft aliquo modo maior Deo ,
quia quod Deus dedit
iple aufert : nego confecutionem . nam Deus non dedit
immediate Regnum huic aut illij fed dicitur poteftas Re-
gum efle a Deo, quia Deus voluit efle inter homines pote-
ftatem politicam, eamq. diftindam ab Ecclefiaftica j pro-
inde cum Summus Pontifex transfert Regnum ab vno ad
alium, non quod Deus dedit, fed ordinat,
tollit dirigit &
& quemadmodum Deus dat Regna hominibus mediante.^
confenfu, & confilio hominum & poteft,ac folet ea mu-
j

ure & transferre de gente in gentem

mediante confilio ,

& confenfu eorundem hominum : ita poteft maiore rade-

ne ea mutare, &
transferre propter finem fpiritualera per
Vicarium fuum generafen?, quem conftituit fuper totanu*
jfemiliamfuam . At,,inquit IJarclaius, ifte Vicarius noo-^
habet mandatum j^njiui , .neque expreftum , neque taci«
E tum

t
 : .

66 Cap. -'VI
^
cum . Tmo habet exprelTum , fed in genere : eo /iquldcnt
»
-«
4
ipfo quod faftus eft Paftor gregis totius, & Prarpo/itus to-
& caput vice Chrifti totius corporis Ecclefiae ,
ti familia?,

incelliptur habere mandatum regendi, & dirigendi, & cor-

rigendi omnes oues totius gregis j omnes conferuos qui
,
funtin familia i & omnia membrasquar funt in corpore_>:
neque excipiuntur Imperatores, & Reges,nifi velint exci-
pi a numero ouium Chrifti,& feruomra Chrifti & mem-
,
brorum corporis Chrifti
» Adfirrt deinde Barclaius
alterum argumentum , quod
ego propofui aduerfus eorum fententiam, qui tribuunt
Summo Pontifici poteftatem temporalem direfte in omnia
Regna mundi ; illudq. retorquere cqnatur aduerfus mea ,
& aliorum Theologorum fententiam de poteftate tempo-
rali indireile, id eft, in ordine ad fpirituaiia . fic auteni-^
loquitur
f Sed aliud longe efficaciflimum , quod ex eodem Bel-
larmini libro, &
capite fupra retulimus , hoc loco ad in-
iHtutum noftrum optimo iure in hunc modum adaptabi-
mus . Si verum eft,Papam habere poteftatem indirefle di-
iponendi de /ebiis temporalibus omnium Chriftianorum ,
aut eam habet iure diuino, aut iure humano : fi iure diui-
no,deberet id coaftare ex Scripturis, aut certe ex Apofto-
lorum traditione : ex Scripturis nihil habemus , nifi dataa
Pontifici daues Regni calorum : de clauibus Regni ter-
rarum nulla mentio fit : traditionem Apoftolorum nullam
aduerfarij proferunt.
.]

Relpondeo : Habet Summus Pontifex iure diuino pote-

ftatem difponendi de rebus temporalibus ChriftianorunL^
in ordine ad finem fpiritualem , Id vero conftat ex Scri-
pturis j nam Regni calorum Apoftolo Petro >
in clauibus
pro fc, &
fucceflbribus traditis,Matth.i6. non intelligun-
tur quidem claues Regni terrarum , de quibus nuUa men-
do mki eft in Euangelio , quia non crac neceflarium , vt
' Sum-

I
 . »
.,

Cap: Vl __ »7
Summns Princeps Ecclefiar fimul eflet Monarcha tempora-?
lishuius Mundi ; fed intelligitur poteftas difponendi de_>
cemporalibus,quatenus ea iuuont ad aperiendum fidelibus
Regnum caslorum, vel impediunt atque obftant,ne fideli-
bus aperiatur Regnum cxlorum ,

3 At , obijcit Barclaius , f Quod fi

neque_> dixerint ,

exprefib Dei verbo, neque traditione Apoftolorum ad hu-

ius potefiatis confirmationem opus efiejciim indire^e tan-
tum, & ex quadam fequela Pontifici competat, tamquam
infeparabilis quxdam accefilo , & appendix potefiatis il-
lius rpiritualis qua fupremus animarum Pallor in omnes
,

Chriiliani gregis oues prarditus ell . Nos rurfus ab eis pe-

temus aliquod eius accefiionis , & coniun^onis tellimo-
niurn ex Scripturis, vel traditione Apoftolorum. ]
Refpondeo . lam dixi , poteftatem, de qua loquimur
haberi exprefse in Scri pturis , fed generatim,non in parti-
culari j in illo^eliceT cap! 1 6 Matth. Tibi dabo claues
.

Regni cxiorum . &Ioan. a i. Pafccoues meas

atque ex ;

ijfdem iftis teftimonijs diuinis colligi particularem illam

acceftionem , &
coniundlionem poteftatis difponendi de
temporalibus in ordine ad fpiritualia, vt non femel expli-
catum eft • Neque verum eft quod Barclaius fubiungit
hanc tantam poteftatem tum a Chrifto , tum ab Apoftolis
eorum fucceftbribus alto filentio in Ecclefia tot feculis
fuilTe pratermilPam . Nam a Chrifto latis aperte fignifica-
ta eft in locis citatis & ab Apoftolo etiam indicata
: . i

Corinth.6. cum ait Nefcitis quia & Ai^elos indicabi-

, ,
mus quanto magis fecularia & a fuccefioribus Apofto-
? ?

Lorum Petri, & Pauli Romanis videlicet Pontificibus r«

, ,

ipfa demonftrata eft in depolitione Regum & Imperato- ,

rum, iam inde ab anno Domini leptingentefimo: nam ante,

illud tempus, vel defuit neceflitas,vel opportunitas .

4 Obijcit rurfus Barclaius , Si vtraque potelhs ab

qltera, fpiritualia fcilicet a temporali > c contra, fepara« &
E X ripof.
 .

tfg Cap, V •

H poflic locus erit fentcntiac,qua quod dire^e fieri uofi-»

:

ita erum pru-

permittitur , id nec indircfte fieri ftatuit
fieri prohite-'
dentes definierunt , quoties aliquid diredte
id nec indireae quidem , fiuc per
confcquentiatn fie-
tur ,
nifi id
fequatur neceffaria
quod prohibitum eft
ri pofiej
,

fine prohilato
ad aliud iure pcrmilTum , ita vt peauiflum
non poffit procedere, nifi &
vt cum lureconiulto dicam
(
1 5 . 5. generaliter, de donatione
.
inter vir. vxor.) vtriuf- &
pofiie . Yndo
que caufa ita commixta fit , vt feparaii non
eum, qui folus rem alienare non poteft, ne cedere quidem
pofie fuper ea motae concluditur , iuxta Panorm.
liti

cap. dudum. 54- de cleft. &

cap. cum pridem , de pa«.
quod nimirum obUque , &
indire^e hoc modo rem alie-
temporalega,
naret . Si i«»itur Papa, quatenus Papa nullam
illi con-
iurifdiiiionem dire^e habet in Chriftianos,quod
* ^
cedunt , fuperiore iuris fententia efiici videtur ,
cum ne^
indireac quidem habere pofie' . Qua propter vt fuam ho-
minibus fententiam perfuadeant , debent ex Sciipturis,aut
vel ial-
Apoftolorum traditionibus tcftimoniura proferre ,
loquuntur ita.
tem docere , temporalem poteftatem de qua
coniunaam efie cum fpirituali , vt ab ea diuelli , & fiepa-.
rari, vt,inquam> ea confifterc nuUo modo
fpiritualis fine

poflit :
quod quoniam praeftare nequiuerunt, nihil nifi opi-
niones incertas funt fcquuti , &
rationes quas non latis vi-»

dentur condudere, quod aflumunt. ]

Refpondeo . De coniunaione feparatione Ecclefia-&
fticx poteftatis , &
politicae , duplex poteft efie quasftio
ita_f
vna. An polEt Bcclefiaftica poteftas efie fine Politica,
vt nullus in Ecdefia fit Princeps politicusj
contra,An-» &
pofiit poteftas politica inueniri in aliqua gente,
vbi nullus

fit Praelatus Ecclefiafticus j & hoc modo concedimus pof-

fe inueniri has poteftates omnino feparatas :
primis enim
temporibus Ecclcfiae fiiit in cerris Ecdefia line vllo Prin-
cipe temporali ChrilUano,& fiicrunt eodem
tempore , 8c
 Cap, V» ~ 69
fiint etiam tHinc’aliqua Regna infidelium » 'Vbl nulli fune
Prxlari Ecclcfiaftici . Altera quzftio efle poteft. An poflit
dari ftimma poteftas Ecclcfiaftica, Huc rpiriftialis,qu* non
habeat aliqub modo anner am poteftatem difponcndi
temporalibus in ordine ad fpiritualja : &
hqc modo nega-
mus polfe dari poteftatem fummam Ecclefiafttcam,
fpiritualcmj qurnon habeat annexam poteftatem tempo-
ralem aliquo modo , id cft, in ordine ad fpiritualia Nam .

etiam illo tempore > quo nulli erant in Ecclefia Principe»

temporales , potuit Princeps Eccleftafticus iubere fideli-
bus, vc de bonis temporalibus alerent miniftros Sacramen-
torum itcmjVtfidelqs dirimerent inter fe lites ciones ,
:
&
non adirent pro hii rebus mbunalra infidelium :'quorum_j
vmimque docet Ap^fth?tts in pifoW.ad Corinth.cap.6. &
9. Potuit quoque Ecclefia non tolerare fuper fe Principem
infidelem, fi i» aucrtere conaretur fideles a cultU veri perj
vt S^Thomas docebia a.a.q.io.art.ip. Denique illotcmr
pori? deerat-vfus poteftatis huius in Principes , quia nulli
erant-] fed poteftas ipfa non deerat : aliud enim eft pote-
ftas, 'aliud vfus potcftads . Itaque fundamentum Earclai)
defeparationebamm poteftatum omnino corruit*, & eo
ruente. ruitrwicwri aedificium argumentorum ipfius Nam .

quod axidubit eii 'ture-ciuiii, & canonico non fiicit ad remi^

^U nonadmkttmus' Separari pofle lomnioo poteftacem^
iptritualem a temporali; & contrarium pro comperto ha^
bdimis,idq. ex teftimonio Scripturat,& praxi £cclcfiar.Bart
•daius autem aftumic tamquam ccita, &
concefia» nos dc-
{iitUi teftimonio feripturx »
& pooeftates Hias nullo modo
efte conlun^as : qua; nemo noftrum concedit etiam
ftUfa-efiecoiuendimus. Accedit prsrierea- ^ quod quando
tn Ecclefia funt Principes cemporalcs , vrpoft primos du**
centos, vel rrecowos annos fcmper fuerunt : tunc poteftaa
Ecclefiaftica , &
politica coniundlxionc adhuc ftridliore
vinculo ; quoniam Princeps politicus fubie^us eft Prin-
E I cipi
 . . :

7® 'Cap, r*.'
^

Cipi fpirltuali >'Vt filius patri , & membrtim capiti '

Si*
«juidem Rcfpublica politica, &
fpiritualis vnam Ecclefiam
faciunt, non duas ; &
illius vnius Ecclefiar caput eft Vica-

rius Chrifti, Pctriq. fucceflbr .

Quare fi quid valerent ar*
giimenta Barclaij pro Principibus qui fidem Chrifti nuii"
qUam fufccperunt, quod tamen non admittimusj-certe pro
principibus Chriftianis, aut qui Chriftiani aliquando foe-
junt > nihil prorfus valent . Sed de hac re plura fuo loco
dicenda fune

Cur Primis feptingentis annis Summi Pontifistt

non dspofuerunt Rigts bareticos , vtl
Apojiistas.. Cap» VI»
' ’ '
1

N fexto Capite Barclaius producit tamquam-»

argumentum infolubile, quod neque vftis, neque
exemplum j neque mentio vlla talis Pontificiae
poteftatis annis circiter mille in Eccleiia fuerit
Ciim multi interea Principes Chtiftiahi impie , crudeliter,
peruerse , 8f magno Ecclefiar detrimento Regnis, atque.-»
Imperijs abuterentur . Deinde adfert dblttcionem ad hoc
fuum argumentum, quam ance annos viginti ad argumei^-
tum fimile dedit Francifeus Romulus ia :Reiponfione:a<i
Apologiam, quae fabh'Catholica inferibebatur : & eam-^
iblutionem in toto capite, & lequencibus vfque ad duode*
cimum prolixe admodum,& magnis clamoribus odiofiffi-p
m
me refellere nititur,vt his fex capitibus non lureconful-
cum,aut Theologum difputatoremi fed tragicum declama*
torem agere voluerit ^are adferibam hoc loco refpon-
.
fionem integram Francilci Romuli, vt eam Barclaius re-
fert, deinde refpondebo ad fingulas parces Barclaianar coh-
futationis .Sic igitur loquitur Francifeus Romulus in-»
Apologia cap.S.
,
lana
 Cap» V'!» 7f
e_ t quod quarto loco aducrlarlus obijcit dft_*
itiiioi^m nollroriim confuetudine qui Principes multos,
,
harreticos paflii funtjvt Conflantium, & Valentem, Arianosj
Anaflafium Euthycbianun» j Heraclium Monothelitam—»»'
& /i qui funt ali), ad rem nihil feciti
neque enim Eccleiia.^
temere, & inconiiderate poteftate flia debet abuti . Porri
non raro accidit, vt tanta lic quorundam Regum cum im-
probitate, ac faruitia iunfta potentia,vtEcclcllaftica cenfu-

'
ra, neque ad eos coercendos quicquam profit, &
CathoU-
quos Principes irritati magis fbuiunt plu-
cis populis, in
,
jimum obfit. Quid enim qusfo profuifTct quondam Eccle-
^ tetita^et, vel Ollrogothos Reges in Italia^vei iil Hi-
liati

fpania Vvifegothos , aut Vvandalos-in-Africacxcommu-

nicare,ac de iolio.detucbare,quamuis id facere optimo iu-
re potuiffet ? Qi^ idem de Conflando, Valente, alijs&
fqpra nominatis :intellagi debet. Siquidem ea tunc erane
'

tempora j ^t potius ad martyrium fubeundum Epifeopi,

quam ad Principes coercendos parati efle deberent ..At vbi
vidit Ecclefia fUatpoieAati locum aliquem apenri,vel cum
ijpforum Principum fpkituali vtilitaic, vel jcerte fine detri-
mento, &
pernicie populorum; non fibi defuit;vrexempla
paulo ante allata dcmonftrant SiccnimiPcclefia Leonem
.

liamicum Imperif parte, '& Hcnricum quartum toto Im-

perio, &cHildericum. Regno Franciac fpoliandos efle iu<n
dicauit, vt re ipfa, deinceps, & Leo parte Imperi),'& Hen-
ricu? Imperio toto, & Childericus Regno caruerit.. Itaque
veteres iljos Imperatores Conflantium, Valentem,& exte-
ros, non ideo toleranit Ecclefia
( vt aduerfarius ibmniat ^
quod legidnae in Imperium ruccefliffent j alloqui enim_w
)^,<mem edam, &
Hcnricum, & Childericum,qui non mi-
0115 legitime fucceflerant, pertuliflet fcd quod illos
j fintji
PQpuli detrimento coercere non poterat, iflos poterat.]
refponfio Fr^cifei Romuli a morfibus Barclaij vio
qicanda efl, tiim quia ad rem noflram maxime facit, tum->
B 4
 .

7» Cap: .

quia eft homirtis Catholici, &' eruditi, Cuiiis llbrom

iiA-»
olim vidi, non Rom*«xcufum,yt Barclaius fingitj fed
in^
Gallijss quavrbc rton memini l^^Cr^O^Iirclaius partetft u«
vbi dici-
kini reprehendendam primo loc<^ fibi defumpfit ,
tur , Ea tunc erant tempora, vt' ^tiusad
martyrium fub-
quam ad Pf incipes coercendos parati
eundum Bpifcopi'-, -

cflc deberent. verba Darclaius prt> fua modcftiu di-

Qu*
cit, falfa cfle, in meris, mirilq. mendaci) s fundata . De-
&
Catholicoj
inde additycl indigna fibi videri' , qtfar ab vllo
ne dum Theologo in medium adferantur . Denique ita
ia
partem deteriorem ea verba interpretatur, vt exclamet
Quid enim ? an nos incidimus in ea tempora, quibus Epi-
le-
feopi milites potius 'quam martyres efle debeant ? aut
gem Dei , atquer^Ecclefiam praelijsrquam praedicationibus
defendere ?• Atque hinc accepta occafionc toto illo capita
aduerfusmores Epifcoporum,& Cardinalium maximo iu-
lore bacchatur. Sed nos conurcijs,' maledicis pr*<eri- &
ris, & tota eius canina eloquentia praetermiffa,brcuiter rtf-
/pondebimus . Primo felfum efle dico, quod initio capitis

ipfe famit, annis circiter mille, neque vfum, neque exem-

plum, neque mentionem vllam talis Pontifici* poteftatis-ill
Ecclefiaiuifle: fiquidem exempla Gregorij primi, fecun-
di, &
quarti, nec non Zacharix, &
Leonis III. fupra allati
contrarium euidenter oftendunt . Deinde addo, Francifeu
Romulum non diuififle refponfionem in partes duas,vt ift«

fingitj vna eft enim,& fimplex rerpOnfio, videlicet ndn ptv»

tuifle Ecclefiam illo tempore vti potCftate fuajideo fubtfail
dum fiiifle martyrium potius , quam fidem abnegandam :
Quemadmodfi etiam hoc tempore vbi Ethnici prxualem v'
vt in Infulis laponijs; vel hxreticiivt in Britannia, plurittii
ad martyrium animantur , &
reipfa martyriuni fortiflimO
animo fufeipiunt potius, quam ad fidei abnegationem per-
duci fe finant ..Adiungo poftrcmo tempus martyri) pro-
prium illud efle, ciim neque fuga, neque iufta defenfione «
* i fed
 . ,

Cap, V
(ed'fotx paiUone abncgatio fidei declinari poteft Nequfi .

enim Dominus in Euangelio vim vi repellere vnquam pro*

hlbuit i fugam autem non modo permifit,fbd etiam in cer-
to cafu , vt cumEcclefije neceffiras , vel rhaior vtilit‘ds id
po(hilat> impcrauit dicens , Cum vos perfequenturin vna
ciuitate fugite in aliam, Matth. IO.' neque in gladios pef-t
fccutonim irruere , fed mortem pro fidei confeflione iUat&
tolerare. sequo animo iufiit Et quidem quod attinet ad fit’»
.

gam tam euidens eft mandatum Domini , & tcftimonia_j>

atque eKrrlpia’fanilorum T^opherarum Apoftolorumj
qusr copiose adducit fanOus-Athanafius in ApolO^a prd
foga fua,vt nulla de hac re dubitatio Catholicis relitfta_»
fit. quod autem liceat vim vi repellere , &
iure belli per-
fecutjoncm fiuqgeotiUum.fiue^s^euwarum propulfar^'»
fi vires a^pf ^ docent bella Machaocprum aduerfus An-

tiochum,'qui'p6pulum Dei ad iddjblatriam compellere_j

fatagebat docent bella Catholicorum aSuerfus hareticos
.

in Africa tempore fandfi Gregorij , de quibus loquitur ide

S.Gregoriusdib. i ; epift. 7 7* ud Genhadiurtf Exarchum,,vbi
cum laudat, quod magno zelor harreticos’ armis perfcdile-*
retur, eumq. excitat, &
hortaturj vt viriliter pergat
centbella Catholicorum aduerfus hsereticos AlbigtnftT, 85
Tholofiuium Comitem Raymundum patronum ipfowm_Ji
vbi diuina adiuuante gratia^dus centum niillibus vno
lio a Sinnonc Comite Monfprcio cum exigua manu cirfi
funt, vtferibit .Paulus Aemilius, lib.di hiftoriae Francorda
docent noflixlk: (tempore bella Heluedorum Catholicorum
aduerfusMdueiios hareticos 'Zuinglianos . Namvtfcri>
bit loannes Cochleus de Adfis Lutheri anno i y 3 1. Hehie -4
ti; pfo fide 'Catholica pugnantes , cim numero, &viribu*

Client inferiore^ fola iuftitia caufa fuperiores, quinquo

proeli)S barecicds gloriose vicerunf quO tempore auteni
.

Catholici i Confiantio Ariank> Impetutore Vexari coepe-

funC) ad ConflantellihPrincipem C^hoSoxuiUjqui in
•('1 dente
 >

74 '
Cap'. VI,
deme imperabat fanftus Athanafius alijq.Epircopi
lifi confugientes literas impetrarunt minaces ad
Conftan-
tium^jTt habetur in hiftoria tripartita^ hb«4«cap.2
y# quibus
literis ad tempus reprdfa perfecutio eft
j fed paulo poft
C^ondante defuncto j &
O^nftantio in toto orbe Romano
Imperium obtinente, cum nemo eifet, qui illi rcfiftereau-
tempus illud aduenit,quo Epilcopi ad martyrium t
»

parari , non autem de Imperatore excommunicando

, vcl
deponendo cogitare deberent ‘Atque harc eft fcntentia_»
.

ea,quam
Barclaius aftingit,quafi
illi

Vpliierit olim Epifeopos martyres^efle debuifle,

nunc mili-
tes ene debere .
•

^»r::Ecc/eJta Confiantium ,hareti^um

-Spoliatam Imperatores non de-
'i ^ luHa-
^
'•
^po/uit, Cap.VIL
\ •

N feptimo Capite refutare Barclaius aggreditur,

yerba illa poftrema Francifei Romuli. [ Itaque
veteres illos Imperatores Conflantium , Valen-
tem, Sc .carteros j non ideo tolerauit Eccleiia-^ »
^

quod legitime in Imperium fucccffiflent alioqui enimu» ;

. I^nem etiam, & Henricum , & Childericum > qui non—

ihinus legitime fucceflerant, pertuliflet i led qu<xi illos il-
nc populi detrimento coercere non poterat, iftos poterat.]
£r miratur, hoc idem fcripfifleBellarminum4ib;5.dePon-.
tifice,cap.7- Sed vt magis miretur , fciat hoc idem fenfiflc.
ftmAum Thomam in a.x^ q.ia art.a. ad primum, vbi dicit
Eccle/iam tolerafle, vt fiddes.pbcdirent luUano.Apoftatae,
quia in fui nouitate, non.dum habebat vires compercendi
Principes terrenos . Exiftimat igitur Barclaius 3 Ecclefiam
facile potuiflevpjuidct, tum Conftantium-Arianum-»*
, fl

tumlulianum Apoftatam de Ipjio deturbare ; fed idiioiu^

‘
i. fecifle.
 Cap, V r Tl 7^
qt^d fclrct illos leghime in Imperium fiicccffifle.-
ftclfle,
Argqmenta eius hxc fune .j Rrimum,quia totus orbis tem-
pore Conftaritij Chriftianus erat , & eius pars maxim;^
Orthodoxa . f Falfiffimum, inquit, efle dico, non potuif-
fe Ecclefiaiu coercere illos xque ne di-
facile, atque iftos,

cam facilius,& fine detrimento populi i fiue id armis ten-

care, fine arte aliqua, &
hominis deuoti opera vti voluif-
fet , lim enim totus orbis fiib\Conftantio Chriftianus fuit
(vt ex eptft. Conftantini magni ad ficclefiam, ab liufebio»
& Nicephoro relata conflat) &eius pars maxima Ortho-
<ioxa ita vt vires illis ad opprimendum Imperatorem ne-
:

quaquam defuerintjfi fiis, aut pium credidiffent- armis ad-

uerfus legitimum Principem deceriare—j.]
Rcfpondco'. Primum, verum non eft,tenrpore Conftan-
ti) totum orbem fuiffe Chriftiartum j neque hoc dicit in ea

epiflola Conftantinus . Et. fi hoc eflet verum ,

quo mod^
( qux
Simmachus Prxfeilus Vitfis -longa; oratione extat
apud fanfhim Ambrofium inter tpiftolas eius vicefimam
n6namj& tricefimam primam) perfuadere conatus fuiffet
Valentiniano Imperatori, vt facra gentilibus Romanis re-
IHtueret ? Cur fanftus loannes Chryfoftomus,in oradonc
de fiinflo Babyla , & Theodoretus , in libris de curandis
Grxeorum tam multa difputalfent aduerfus
afieflionibus
.
gentiles fui temporis ? Cur fandus Auguftinus, PaufUS &
Orofius fcripfiflent contra querelas gentilium , iUc Ubr o»
de Ciuit. Dei : ifte hifioriam cladium, quas Romani ante-
quam Chriftus adueniffet acceperant ? Denique Barbori
cum quibus poft tempora Conftantini ad Orientem, &lSc-
ptentrionem Romani aflidiie decertabant, Parthi,Perfx,^-‘
matar, Gothi,non ne maxima ex parte gentiles erant? De-
inde etiamfi hoc eftet verum; non tamen inde rede coUi^
poftet, fiicile fuifteEcdefix coercere Conftantium,vel Iu-
lianum : nam Imperatores illi potentifiimi erant, mut- &
tas iriones annaus ducebant , aduerfus quas nihil pote-
fac
 :

CUtp, V II. «

rat iiiennis rmiltitocio fidelium, praeferttm 'cuhi Principem

aliquem Chriftianum non haberet , qui Ycllet , autipoflec
&
eam armare , armatam ducere aduerjiis Imperatores .
Hoc cecte. Tempore in Imperio Turcarurti plurimi fune
Chriftiani,& fbrtafleplures numero,quam ipfi Turcar/int
tamen quia neque Pucqm>tieque arma in promptu habete
aduerfus Turearum: ile^em nihil pofTuut iquat.caufa. /uk
rilim, cur neque Itali iugtim Gothorum , neque Africani
yvandalorum^tequejSaililFrancorum excutere poflent. Ac
LeonemJmperatorem Gnteum facile fuit 5ummo Pontifi-
ci Gregorio excludere atx Imperio Itali* quoniam vires
,

qkls in Italia dcbilicatce crano^& proceres Itali* hocipfum

maxime expetebanc,vc*faculta»eis a Pontifice daretur de-
•ficiendiab Imperatore impio : pari ratiorte Childcricum-*
Regem Francorum nullo negocio potuit Zacharias Ponti-
fex R^no priuate,cura id ipfumProcercfcFranci cuperent,
& ipfe poteftate rerum gctendanim ad Magiftnim Palatig
«ranslata ocio defidiaq, langueret. DdxtqiicriHdnricum.-»
imperatorem non ante Gregorius Papa 'depbieiidnfn effe
•decreuit, quam grauiflima eiu»crimina vocibus populoru
ufdeum delata iufiidam poitularent j vt Marianus Scotus
adijq. eius temporis hiftorici docent . ^

s^uiAddit Barclaius,.cemporibiis,Confianti) non dcfiiific in

d^egypo6,,& Lybia,<alL]|sq. locis per Afiam, &£,tn?opam-»
44oiiaciu>5 .per multos , non minor Xelus erat
in quibus
-quam ia illo, qui l^enricum tertium Francorum Regem-j
icorifodic, qui, filicuHfet,fadlc Coufiantium dexuodio tol-
lere pQCuifient. j. .j

i.RcTpondeo . Non M
pesdnet ad onachos.^ aut.'alios £c-
•sdwfiafticos viros cades 6ccre,vt habetur xjt.qiSuCan.a.&
•Ihi^ucntibus j multo autem minus per infidias. Itcg« occi-
dere .'.Neque Summi I^ontifi CCS confueueriint'ifta ratione
•Principes .coercere Ipfonum mos eft , primum paterne
.

^«orripcic, deinde ptrxienfucamJbcclefiafticairi Sacramen-

*
jxa torum
 ,
- - J.-J

Cap, V I l,. f7
torum Comifiuniooe priaare,denique-fubditos eorum a iu-*.
ramento iidelicacis abfoluere, eosq^digoicate^a^que^ audio-:
ricate Regia » ii res ita poilulat priuare hxeqiiutio a<i,
>' .

alios pertinet Quare Innocentius Pontifex cum ui Con-

.

cilio Lugdunenii Friderico II. Imperium abrogallct^dixiflc

fertur , Ego, quod meum eft, feci j faciat dc profequatur ,

^per Ilis Deus,quod voluerit Id refert Matthxus Paris in

.

Henrico tertio referens adla anni Domini n 45 •

Pergit deinde , & probare nititur , facile fuifle Eccleiljt

tollere de medio lulianum Apollatam , & Valentem Aria--
num,quia exercitus eorum magna ex poxte Catholici erat,.
& Epifeopis obedientes , quod cum non fecerit , fequicur,
au|^ontiAces illius temporis non elfe fundlos odicia>ruo
auc credidifle non fibi licere Principe$,quamuis Apollacas,
authzreticos dcponere_^,
Refpondeo , lulianum Apollatam difficillimum fultdc»
ponere, quoniam ipfe Iblus Imperium regebat j neque ve-
rum ell totum cius exercitum fuifie Chriftianum ferihit ;

enim Rufiinus, lib.i. cap.;. totum fuilfe pollutum facrilc-

gijSi lacrificijs videlicet idoloiarricis ; nam,vt feribiturin;
Hiftoriatripartit3,lib.7.cap.i. legem
vc tulerat lulianus ,

omnes milites lacrificarent IdoHs, aut de militia eij ceren-

tur , Itaque plenus erat exercitus Paganis , aut ijs, qui i.
Chrillo defecerant . fJeque his repugnat , quod aduerfa—
rius citat ex Ruffino, Socrate, The<^QretOi louiano ce-
cufante Imperium lumere , quod ipfe Chrillianus ciim ef-
let, Paganis imperare nolebar, exercitum vna voce cia-
mafle, &
nos Chrifeiani fumus . Siquidem ea vox lignifi-
cabat, plerosq. illorum corde, ac votq Chrillianos fuifle ,
non manifefla profeflione z alioqui louianus, noq eis obje-.
cilTet paganilmum,neque dixifiet, fe nolle imperare Paga-
nis » Itaque fi qui erant in exercitu luliani Chriltiani, oc-.
culti erant, & communicatione facrHegocum lacrorum-j
Buculatii Pagani habebacturu De Valente idem omnia».
“ *
dici

t
 . .

>

7t
<iici poteft
_ cap. r / /:
quamuis enim paucos quofciam In eicercica
:
_

(iio Catholicos haberet, tamen multitudo,Priiicipis feque-

batur errores . Neque alia caufa eft , cur Valentinianus
Catholicus Imperator fratrem Valentem bjereticum tole-
raret, nifi quia non fecile erat fine periculofo,& ambiguo
bello de Imperatorio folio illum deijcere-»
Subiungit pofiremo Bar^laius duo Patrum tefiimonia_a,
vnum S. Gregori) Nazianzeni, orat. i. in lulianum, cuius
verba funt. Coercitus eft Dei cleraentia,& lacrymis Chri-
ftianorum, quz multz iam, & a multis erant effufziciimu^
foliim hoc contra perfecutorem haberent remedium . Alte-
rum, fandi Auguftinijtrad.in Pfalm. 1 1 4<qui fic loquitur*
lulianus extitit infidelis Imperator, non ne extitit Apofta-
ta, iniquus, idololatra ? Milites Chriftiani feruicrunt in-
fideli Imperatori :vbi veniebant ad caufam Chrifti , non
agnofeebant, nifi illum, qui in cxlo erat; quando volebat,
vt Idola colerent, vt thunficarent,pr*ponebant illi Deum:
quando autem dicebat , producite aciem , ite contra illam
gentem, ftatim obtemperabant , diftinguebant Dominum
afcemum a Domino temporali, & umen fubditi erant pro-
pter Dominum zternum etiam Domino temporali
Refpondeo . Sandus Gregorius dicit, nullum aduerfus
luliani perfecutionem fuiife remedium prztcr lacrymas;
quoniam non habebat Ecclefia vires, quibus illius tyran-.
nidi refiftere poffet . Ideo enim lacrymis Dei benignitas
imploranda erat ; quoniam aliunde auxilium expedari no
poterat . Neque
fandus Gregorius, poteftatem
rfcgauiflet
politicam iure fubiedam efie debere fpirituali Pontificum
potcftati, cum hocipfum difertis verbis feriptum relique-,
iit , populum pertimefeentem, & Przfidem
in Oratione ad
iratum quare hoc loco de fado loquitur non de iure_> ^
:

Sandus Auguftinus rede dicit. Milites Chriftianos ierui-

uiffe luliano Imperatori infideU, quoniam initio Imperij
fili tolerabat C^iftianos ; nec folos milites Chiifti^npic
. . «fle
 I i I

CapV jr / /;
cflc patlebanjrj fedetiam Epifcopos Catholicos, quos Cck
lianti usArianus relcgauerat, ad fedes fuas rcuerti permidt»
vt refert Ruffinus,lib.i.cap.i7.poftea tamen, vt ex Tripar-
tita citauimus, cogebat omnes aut idolis laetificare ,*auc
,

militia excedere : quo tempore louianus, &

Valentinianus
cingulum militiae abijeere, quam idolis Cerificare
malue-
runt i propter quod Deus, qui reddit centuplum in hac vi-
ta, vtriquepaulo poft , pro cingulo militias Regium dia-
dema donauit . Porro Barclaius perperam interpretatur il-
la verba,Vbi veniebant ad caufam Chrifti dicit enim,cau- :

fam caufam Chrifti ; & ideo fi licitum elTec

Ecclefias efle
Imperatorem Apoftatam deponere, debuiflent milites Chri
lliani, iubente Ecclefia,in ipfum lulianum arma conuerte-
re . At fan^his Auguftinus verba fua ipfe interpretatur, cu
' ait. Quando volebat lulianus, vt Idola colerent, przpone-
bant illi Deum . Hanc igitur vocat caufam Chrifti fanftus
Auguftinus : quamuis autem fit etiam Clirifti caufa,Eccle-
6x caula j tamen non tenebantur milites Chriftiani in Im-
peratorem fuum , quamuis Apoftatam , &
perfccutoremLj
arma conuertere,nifi antea hoftis iudicatus eflet : Ecclefia
Verb tolerandum potius cenfuit, quam irritandum , cum_*
fiitis virium ad eum deponendum non haberet
, vt fanftus

Thomas ad hoc ipfum Argumentum refpondet , in z.a. q.

aa. art.a.

Cur Bcelijta non depofuit Uatentinianum

Juniorem Arianum^,
Cap. VIll.

N cap. 8. Barclaius probat , non defuilTe vires

Ecclefias quibus Valentinianum luniorem has-
, %

reticum ab Imperio deponeret: fed fruftra labo-

ratj Qon enim Francifeus Romulus,cuius difpu-
wtio-
 »

Cap, V.I I !•
ilto Valenti-
tatioDem Barclaius refellendam fufcepic , ^
niano vllam mentionem fecit : fciebat enim facile
fuifle

cilm Maximus Prin-

S. Ambrofio illum deijcere,praefertim
ha?-
ceps Catholicus iam elTet in armis , vt Valentinianum
reticum coerceret , &
tota ciuitas Mediolanenfis , ipH &
inquies ,
«tiam milites ab Ambrofio ftarent Cur igitur ,
.

S.Ambrofius Valentinianum hareticum tolerauit? Cau&_»

eft in promptu, quia Valentinianus puer
erat , non pro- &
prio iudiciojfed matris audloritatem fequutus
Ecclefiam—
perfequi coepit Sperabat vero S.Ambrofius facile polT^
.

Valentinia-
adduci eundem Valentinianum, vt Parentis fui
ni fenioris , &
fratris Gratiani , necnon collegae Theodofij

Catholicorum Imperatorum 6dem , &

pietatem fequere-
tur. Quod etiam breui contigit refipuit enim Valenti-
:

nianus, & S.Ambrolium ita colere coepit, vt n^lum habe-

ret , cui magis fideret , neque quem magis
obleruaret; de-
quae
nique parentis loco illum deinceps iemper habuit :
omnia vera efle intelligct , qui orationem eiufdcm Ara-
brofi) in funere Valentiniani Imperatoris habitam leger^
voluerit . tx quo etiam refpondetur ad id quod Barclaius
©bijcit de Theodofio lmperatore,qui Valentinianum ad fc
confugientem complexus eft, eumq. fugato Maximo
Imperium reftituit ... ^
Barclaius) haereticus a Ca-
^ Res notatu digna (inquit
tholico fugatur, ad Catholicum auxilij caufa fiigit: a quo
& reprehenfus eft propter hxrefim , &
propter reueren-
^iam Maieftatis humaniter exceptus, atque in Regnum rc-
ftitutus ; quia Ecclefia rebellionem , Religionis ergo
& ,

aduerfus legitimum Principem non laudauit, Maximus ne-

que reformator Imperi) didlus eft , neque reftaurator Ec-
* '
cleft*, fcd rebellis,& tyrannus. ]
Refpondeo . Theodofius optimo iure Valentinianum-j
adiuuandum fufeepit aduerfus Maximum , tum quia ani-
maduertit, illum a matre fcdudlum facile pofle ad Eidem
Catho-
 . »*

pp: V 1
CathbKfahi reduci , qu^d ( vt diximus) contitiub fadunip
eftj tum quiaTheodofius a Gratiano Valentiniani fratre^r
ad Imperij Ibcictaccm vocatus fuerat , proinde arquum-#
erat , vt benefacloris fui fratrem collegam in» , & Imperi;
tanto periculo non defereret s tum denique quia Maximus
non prxeipue propter Religionem, fed propter dominandi
cupiditatem Imperium vfurpauerat , & Gratianum legiti-
mum Principem interfecerat
Itaque Theodofius non-* .

aduerfus defcnforem Catholicar Fidei , fed aduerfus parri-

cidam Imperatoris , &
iniuftum Imperq vfurpatorem—
arma fufeepit
His explicatis Barclaius qua/I parta viftoria exultans»
ait : ^ Hatc cum ita fint , de/inanc ounc- velim aduerfari;
commento fuo nobis imponere, aut faltem dicant, vnde id*
hauferint ? j
. /

Refpondeo , Commentum dici non poteR,quod omne»

Potores, & ipfa Concilia generalia tradiderunt . Vnde—*
autem id hauferimus, non femel odendimus, paulo poft’
'
&
clarius oftendemus ,

V Subijeit Barclaius ; ^ Conflat omnes ea artate fen^ffe »

nullam vebEpifeopo Romano, vcl EccleGx vniaerfx tem«
poralem poceflatem vllo modo , vilavc ex caufa in eos
competere, fed folius Dei iudicio , quantum ad poenas
temporales relinquendos . &
paulo poft , Huius, inquit,
xci tcftem in primis Tertullianum produco qui de Impe*^
,
ratoribus loquens in Apolegctico, Sentiunt, inquitiDeuni
efle folum , in cuius folius poteftate funt , a quo folo funt
fecundi , poft quem
omnes Deos,& fuper om-
primi, ante
pes homines & in libro ad Scapulam , Colimus , inquit
.

Imperatorem fic, quomodo, & nobis licet , Sc ipfi expe*

dit, vt hominem a Deo fecundum , & quicquid eft a Deo
confecutum , folo Deo minorem : hoc & ipfe volet ; fic
enim omnibus maior eft , dum folo vero Deo minor eft. ^
Relpondeo . Falfum eft« Cionftare, pmnes- Dolores ea
r
F aetate
 . •

«i C3p. Vllll
vcl Epifcopo Rotnaiu^ , vel EdclcM^
9(t2itc {enfi(&j'tiullani
temporalem poteftatcm vllo modo . vllave ex *
vniuerfx
enim»,
caufain Principes Chriftianos competere. Auftores
quos Barclaius adducit j &
pauciflimi funt , non dicunt & *

quod ipfe affirmat . Tertullianus, qui primo loco citatur >

de Principibus Ethnicis loquitur , qui toti Orbi
Romano
imperabant , &
nondum fceptra fua Chjrifto fiibiecerant -
admimftra*-.
Itaque fecundi a Deo in rerum temporalium
tione de fado dici poterant At , ‘inquit Barclaius , lex
.

Chriftiiurc fuo neminem priuat, proinde Reges,

Impe-. &
nihil iuris tempora-',
ratores accedendo ad Ecclefiam ,
fiii

amittunt . Verum cft , nihil amittunt , fed multa lu-

lis
crantur potius , ciim & Reges temporales fint, vt antea —
erant & Regni cileftis harredes fiant ,
quod antea non—»
>
oporteat,
erant Sed fi ad Regnum caclefte adipifcendurn ,
.
illis tempo-
eos Vicario Chrifti fubefle , vt iam non liceat
rali poteftate abuti ad fuam, &
aliorum pcrditionem,mo-
Icfte ferre non debent
Secundo loco Barclaius Ambrofium producit , qui
Apologia Dauid fic loquitur vtique erat ( Dauid)
: Rex
nullis ipfe legibus tenebatur, quia liberi funt
Reges a vin-
culis deliciorum ; neque enim vilis ad
poenam vocanti^
legibus, tuti Imperij poteftate. ] ....
Refpondeo . Liberi funt Reges a legibus politicis, .tum
fuis, tum pratdecelTorum Regum,quia par in parem noo—<
^abet poteftatem non funt tatqen liberi a. legibus Dei, 5c
:

Ecclefiati &
hoc videmus etiam commune fuiffc,oiiT^
Regibus tcftamenti veteris , qualis erat Dauid . Siquid^
cum Rsx Ozias thus adolere vclkt in .templo Domini a
uod erat officium fumrai Sacerdotis, rcpulfus a Sacer- &
2Qtibus non acquiefeeret , continuo lepra percufliis eft, Sc
jd iudicium Sacerdotum coaClus eft habitare fcorfim,& a
Regni adminiftratione ceflare i vt dicitur in a .lib.Paralip^
Addit lofcphus lib.p. antiquittwm cap 1 1_. ab co
 .

Chp: ir 1 i-rv Sf
tempore Dziam priuatum vixifle, ac longo moerore cob*T
lumptum Simili fere modo,cilm Principem Chriftianunt.
.

lepra hxrefis inferium cernit Summus Pontifex , fegregat

illum a coctu piorum per fententiam excommunicationis,,
ac ne exteros inficiat,foluit eius lubditos a iuramento fi-
delitatis, atque fi opus fit, iubet etiam fub eadem excom-
municationis p<rna, ne illum pro Rege habeant , neve ilU
vt Regi pareant
- Tertio Barclaius Gregorium Turonicum teftem addu-
cit, qui in lib.5. biflorix Francorum, cap.i8.his verbis al-
loquitur Regem , Si quis de nobis , 6 Rex , iuftitiac tra-
mites tranfeendere voluerit, a te cofripi poteft : fi vero tu
excefleris, quis te corripiet loquimur cm‘m tibi , fcd ii
?

volueris, audis, fi autem nolueris, quis te condemnabit^iit

is, pronunciauit efie iuftitiam >
qui fe
Refpondeo Loquitur Gregorius de poteftate,quam ha-
.

bent Reges de fa£lo cogendi homines parcicuiares, qui &

non habent homines particulares ad cogendos Reges . acf
cufauerat enim Rex Chilpericus Prattextatum Epifeopum
Rothomagenfem tamquam reum Maicftatis,apudParificn-
fem Synodum, in qua cum alijs multis Gregorius Turoni-
ciis fedebat & quoniam Gregorius Prattextatum innocen-
;

tem efle, &

a fubornatis falfis tefiibus grauart intelligebat,
condemnationi eius afientiri nullo modo volebat . Itaque
ftiens Rex vnum Gregorium fibi refiftere, dixit illi, O Epi-
feope iufiitiam cuneis largiri debes; ecce ego iufiitiain &
n’te hon accipio ; fed vt video confentis iniquitati, im- &
plelur in te prouerblum illud,quod Coruus oculum Conii
non eruet Tum Gregorius demonftrare volens , fieri non
pbfle, vt aliquis nolit Rogi iuftitiam facere, cum Rex p.ofr
/it; eum cogere , vt iuftitiam faciat i fed e contrarib fieri

pofle, vt Rex nolit iuftitiam facere , cum nemo poflit eum

cogere, vt iuftitiam faciat;refpondit verba fupetius pofita;\
^iquis denobis, 6 Rex, iufticue tramitem tranfcendm YOi^
'
-
— p ^ lueriCi

/
 .

u cip: r 7 i t:
iHCric, a tt corripi poteft ver5 ru excefleris,'quiste cor-
: fi

ripiet ? Atque hanc efle (cntenciam horum verboruhi, non

fpium pcrfpicuum eft cx verbis prarcedentibusi fed etiam-*
cx euentu illius caufac . nam cum Rex varijs artibus , &
Synodo fenrentiam damna-
dolis conatus efict extorquere a
tionis contra Pratcxtatum,& non obtinuifiet ; vi adhibita,
conieciteum in carcerem, &: cum is elabi voluiflet, graui-
ter cyfus in exilium miflus eft , vt eodem loco narrat Gre-
gorius,& etiam AimoinuSjlib.j. Francorum, c.a 6.
hiftoriac

Neque hic finis furoris ftiitFredegundis Regina, in cuius

gratiam Rex omnia illa moliebatur . nam cum poftea per
Guntrannum Rc^em Praetextatus in fuam fedem reftitutus
fuiflet, dolo ciufdem Regina per ficarium quendam ad al-

tare facrum Pratextatus occifus fiiit , tefte eodem Grego-

rio, lib.8. cap. 31 . qui Praetextatus inter fandtos Martyres
haberi coepit Hac igitur eft illa poteftas,quam Re"cs in
Epifeopos hebent, vt videlicet vi adhibita contra iuftitiant
in illos, fi velint, animaduertantj &
quam non habent Epi-
feopi in Reges, vt eos, quamuis iure damnatos obtempe-
rare cogant , mfi ab alia temporali poteftate maiori iu-»
uentur
Quarto loco adducit Barclaius teftimonium S. Grego-
ri) Papa, qui fc famulum Imperatoris appellauit,& Impe-

ratori calitus'datam poteftatem fuper omnes homines fef-

fus eft . De quo teftimonio fatis multa didla funt capite.^
"tertio,neque opus eft illa repetere—».
Vltimo loco adducit Othonem Frifingenfem in epiftola
ad Fridericum Aenobarbum , cuius hac funt verba , Soli
Reges, vtpote conftituti fupra leges, diiiino examini refer-
uati, feculi legibus non cohibentur vnde eft illud tam-j» :

Regis, quam Propheta,Tibi foli pcccaui ; & mox, 0'iniL_»

enim iuxta Apoftolum homini moruli horrendum fit inci-
jdere in manus Dei viuentis; Regibus tamen, qui nullum—»
prater ipfum fupra fe habeat, quem mecuant^eocric hpr-
••• * *
 »

ritulrus
Cap. ^7 i ri
qu6 tpfi poflunt carteris peccare Kbcriiw ]
9f
, .

Refpondeo-. Otho Frifingenfis aperte loquitur de legi*

bus fcculi, quibus line dubio Reges lubicfti non funt,fubie-
£Hone coaSiua : nam non Iblum in verbis citatis habetur^
icculi legibus non cohibentur ; fed etiam paulo ante lic lo-
quitur Otho, rrxterea cum nulla inueniatur perfona mun-
dialis,qua? J^undi legibus non fubiaceaCjfubiacendo cocr*
ccatur, Ibli Reges , vt pot^ conftituti fupra leges , &c. Ac
Reges ex Othonis fententia nullum habent fupra fe ,quem
timeant, nili Deunr j er^o non foliim i legibus feculi j fed
etiam a legibus bcclefix y faltem quo ad temporalem poe-
nam liberi funt,alioqui haberent fupra Ic Summum Pon-
tificem, quem timerent , &
non folum Deum *'
Priterea_^
*ex eiufdem Othonis fententia, Reges diuino foUus Dei exa-
mini referuantur j non igitur i udicio fubi)ciuntur Papx^
faltem in temporalibus, Refpondeo C^ho Epifeopus
.

Catholicus , &
pius , non voluit dicefe , Regei non teneti
legibus PontificijS , vel non habere fuper fc Chrifli Vica-
rium , quem umeant, rei non fubiacere lummi Pontificis
examini laltem in. rebus fpiritualibus j &
quo ad poenae
fpirituales ft enim id vellet,hjtreticus elfet
i- Ergo cum^
.

ait. Reges folius Dei examini releruari , &

non habere fu^
-per fe , quem umeant, nili Deum, &
folutps efle luibus
vtpote fupra leges conftitutos j necelTc eftreftriilitmetiL^
-addere, vel ex parte l^m, vel ex parte pocny Barcbiu^ ;

iibenter admittet rellriftionem ex partepoenat >fed nosdi-

Tcimns reftriftionem fubintdligendam elb folum-ex parte.^
degum . Id probamus , quia in veubts, Othonis tnuenitur
• reftridlio ex parte legum,
cum dicat , cois jv>a £i*bbper^
-mundi legibus,& rurliim,fcculi legibus ooncohiburitre^
-ftriftio ex parte pceny,^emporalis videlket.in v^rbis eiuj,
-nufquam legitur , Praterca, non ignorabatr Otho j^ldcr
*ricum.Regem a Summo Pontifice fiiiflTe depolitum, pp- &
41ea Hcnricum Imperatorem a GxegonoP9payiI* exa^u-
F J thora-
 ,

Cap:VJT*Ti
'thorawm nafn vtriufctuc rei meminit
V
Hlftona m
? -3 ^-neque
reprehendit faftun^.
5.cip.i3 .Ub.6.cap.3 4-3
probare, cum his verbis laudet Grc|onuni^
im6 videtur
Forma, inqmt, gregis faftus,<iuod
feptimum,lib.6.cap.t4.
demonftrauit , ac
fortis per omnia
verbo docuit exemplo
athleta murum fe pro domo Domini ponere non timuit:
Ecdefia, inquit, tanto Paftore.qui meer omn« Sa-
c^o.^6.
& Romanos Pontifices pracipui zeli,& auaon-
terdotes,
orbata dolorem non modicum habmt . igitur
tatis erat,
verborum Othonis hic erit, R<^es luibus fecuU
fenfus
leges folius Dei examini rc-
non teneri, &
quantum ad eas

leruari, & quantum ad eafdem leges , nemmem lupcr

habere, quem metuant,nifi Deum.
^ \
'

tdUmonia triumphat Barclaius dicens j

Propter h*c
opinionis aflertores tot antiquorum
Patrum
4T Si contrari*
tcftimonia , imo vnuin proferre poffint
fi.vel

feriptum fit, Ecclefiam , vel eius caput fummum Pontifice

habere temporalem illam poteftatem in Reges, Principes &

pofle eos temporalibus poenis quoquo modo,
'feculares,^
Regno,Regnive
direde fcilicct,vel indirede coercere, aut
non equidem recufabo, quo minus lis tota
parte mulftarc,
iu^iteetur.
fecundum ipfos fine prouocatione
-

Bardaio produdi, j
| non dilerte
. Refpondco . Audores a
Reges & Principes Chriftianos non poff^
fcripfemnt , ,

capite Summo Pontifice poenis

tem-
ab Ecdefia vel eius
,

poralibus direde, vel indirefte

coeVeen,
poBc
cnive parte muldari ; & fi hoc diferte fcnpfiffent,
fandum Cypnanu^
mus nos tertulliand ab ipfo allato
Epift. »ubet cum hatreticis n^uUa^
•opponcie, qui iib. i . 3 •

aducrfii» harclw,^
hano antiquior dociKratjhb.j.cap.j.
cens : Tantum Apoftoli , &
horum difci^li
vt neque verbo tenus communicarem aUcui £
buerunt,
adulterauerant veritatem quemadmodum , a:
rum^ qui j
 Faulai air, Kaffcticum hominem i>oft vnam eweptionerf
demea : in-quam fententiam omnium Parrum teftimonia-»
poflent a^uci . Ex quibus apene colligitur, haercticunu*
l^cm, id fieri poffit, non efle ab Ecclefia tolerandum
fi

fw excommunicandumj & fidelem populum ab eius obe*«

dicntia remoucndum , ne cogatur quem vica«
ei feruire
,
lubetur, neque cum co commercia copulare
, cum buo ne
collo^quium'quidem mifcere deberet Sanfto Ambrofioi .

xanchim Gregorium Nazianzenu opponeremus

eiusarqua'*
Ira , qui in oratione ad popttlum timore
Pratfidcm irafccntem,comparauit
perculfum , &
fpiritualem poteftatem_j
anim* , temporalem cami , ac docuit, ita
fiibie^am efle_,
debere poteftatem temporalem fpirituali
, vt caro fiibiea»
eft anima» , Atque hoc ipfum
cft fundamentum fententiae
noftraE Sando Gregorio Turonico opponeremus
.
, fan6Kt
Gregorium Romanum itatis eiufdem, qui vt
, fupra dixi-
mus, in duobus priuilegijs illa verba appofuit
, Siquis au-
tem Regum, Antifiitum, aut ludicum,
aut quarumcunque
lecularium perfonarum huius Apoftolicz
noftri priceptionis decreta violauerit
au^oritatis , &
,'^hoiiorc fuo priuc-
• tur . Denique Othoni Frifingenfi
opponeremus Gregorium
VII. centum ftre annis anriqu|brem,qui
difert^ fcribit,pof-
leRegem feculi a Sede Apoftolica certis eJe caufis Regno
pnuan vide Epiftolam eius ad Epifeopum MetcnfemL
.
.
Opponer^emus etiam fandium Bemardum/
landto Vidiorc, qui Othonis tempore
Hu«»onem de &
floruerunt T quorum
teltimonia in prifatione produximus
. Opponeremus pr*^
«rea fand^ Thomam , & fandlum
Bonauttituram , qui
Othone Frifingenfi , non multum itate
inferiores j fed oit
«rxna,& fanftitatc longe fuperiores,difertiffime
docent,
quod Barclaius requirit . vide teftimonia ipfbrum fiipra »
allata . Priterca
quinque tcfiimonijs veterum Scriptof
,
^um opponeremus plufquam feptuaginta
teftimonia Scri-
ptorum vacuru» itatura v Denique quinque hominibus ii

F 4. Bar-
 . ^

«« ^
^ Cap, 7
Barclaio in addU<5lis^ponei‘emus'd«;cfn cdncHiaJI
teftes
quorum duo generalia fuifle non dubium cft . Neque ideo
concilijs, pratfertim generalibus minus credendum cft j
quia pofteriora fuerunt nam eadem eft Eccleda, : Con* &
ciliorum eadem eft audloritas, due priora dnc , duc poftcr
Bora : &
quemadmodum in Concilio Niceno poft annos
trecentos ab aduentu Domini licitum fuit Eccled* feriptu*
ras de dlij Dei confubftantial itate declarare , ac illam prar-»
cipue , Ego &
Pater vnum fumus s dc edam lieitum fuit
poft annos feptingentos eidem Eccledx feripturas de pote-
ftate Summi Pontidcis explicare, qualis illa eft, Quicquid
ligaucris fuper terram,erit ligatura,& in c*lis,& quicquid
£>lueris fuper terram , erit folutum,’ in carlis i Quare^ &
d Barf:laius pollicitationi fuz ftare vellet,'lis tota dnc pro<*
fiocatione ftnita effet
• • r
- J

-jt» poiatrint poRiriores Principes fine detri^

mento populi per Ecciefia aiiSioritatem Prin
’

cipatttpriuari:^ fimuiiiuRAne,arL-*
*
initfid fuerit. Gregory fen- VI L
tentiu in Henricum Inspersi^ ,

,
- torenL.^, Cap, IX, \

N capite nono Barclaius aggreditur demonftrai

re falfam efte illam alteram part^ fententia;
Eraucifei Rooiuli,qu6d videlicet Eccleda dne—
Regno , vel parte_>
detriniento populi potuerit
priuattt Childcricum , Leonem, & Henricum pro^» :

tar autem id Cffe &lfuro , quia Heniicum quartum Impc<^

ratorem Gregofius VII. Papa non dne magno populi dc*?
trimento depofuit , cum, Othone Frindngend audlore, in»
de nata dnt bella , fchifmata, & alia id genus multa . Sed
Erancifeus Romulus non de Vao Henrico loquutus eft >
‘
• . V ’
fcd
 »
.

Cap'* /X
ftd de Leone quoque &
Childerico . Gonftaf autem Leo»
nem Ifauricum Imperatorem parte Imperi) mul<5tatum /!•
Bc vllo populi detrimento: qUod idem manifeftiflirne con-»
ftat de Childerici Regis dcpofitionc, &
Pipiiii exaltatione,

ad qu* duo exempla Barclaius nihil habuit qu<^ rerpou*

deret j idc5 filentio illa inuoluens, in folo Henrico demo»
•

ratus eft . Quid R addamus etiam tranflationcm Imperij i

Grxcis ad Francos jfine populi detrimento a Leone III
Pontifice fiiftam, completus erit numerus ternarius exem;
piorum, qu* Francifeus Romulus adferre voluit . Quia_#
tamen Barclaio placuit de folius Hcnrici depolitione Franr
cifcum Romulum reprehendere. , quafi vel hiftorias igno-
raucrit , vel alia de caufi mentiri voluerit . Refpondeo
detrimenu aliqua populum Chriftianum accepilTe ex Heu*
riciexcommunicatione & depolitione,; fcd emolumenta—»
maiora detrimentis ftiifle , vtnon immerito diti polfit, li-
ne detrimento populi rem illam efle pcraftam j.neque->
enim detrimentum pati dici poteft, qui ia£luram facit fru-
menti, quod feminando fpargit in fulcos , ll tempore mef-
lis multiplicatum cum exultatione reportet. Vidit Grego-

rius Pontifex fandius , &

fapiens plenas efle prouincia*
concubinarijs , &
limoniacis ; aninuduenit Imperatores
contra Canones facros, ac praecipue O^lauae S 7 nodigenev
ralis ,
Lpilbopatuum ,
inueftituras &
Monafteriorum libi
vendicafle . Adiecic animum ad Ecclefiam repurgandam,
& liberandam , &
quamuis per multas moleftias , peri- &
cula partim per fe, partim per fucceflbres,quod voluit ad
,

Helicem exitum perduxit . nam &

Sacerdotibus abftulic
concubinas, &
beneficia ecclefialtica , vt gratis darentur
& acciperentur , effecit ,
,
&
quod erat omnium diflicilU-
mum, inueftituras Ecclefiarum Henrico V. Henrici IV. fi-
Calixto II. Pontifici libere renunciante,recuperauit *
lio,
Id quod line manifeftis fignis , & prodigijs catleftibus fa-
ftum non fuifle,teftatur Abbas Vrfpergenlis in Chronico.

I
 .

56 Cap^. I T.
• Sed libet hm per partes difcutere , qua? Barclalus adS
-uerliis Gregorium VII. ex Othone Fri /ingenii, ali; sq. ati-
ftoribus annotauit. Primum igitur adfert illa verba
Otho-
ris Fri/Ingcn/Is lib.^.cap.j Lego & relego Romanoruna
Regum & Imperatorum gefta,& nufquam inuenio quem-
quam eorum ante hunc (Henricum quartum aRomatlo
)
Ponnfice cxcommunicatiim , vel Regno priuatum
j nili
fone quis pro anathemate habendum ducit quod Philip-
,
pus ad breue tempus a Romano Epi/copo inter poenitert-
tes collocatuSj& Theodo/ius a B.Ambro/io propter
cruen-
tam c*dem a liminibus Ecdeiiat fequeftratus /it.
]
- Refpondeo . Fuit quidem Otho Frifingcn/is dod/nna_i,
moribus, & nobilitate in/Ignis ; fed tamen legendo re- &
,
legendo non inucnit omnia . nam Archadium Impcrato-
tem ab Innocentio primo Pontifice propter eie^ionetn_f
S.Ioannis Chryfoftomi , excommunicatum fuiffe teftatur
Nicephorus lib. 15. cap. J4. qui & fententiam ip/am ex*»
communicationis ad verbum recitat ; ciufdem excommu-
nicationis meminit Gregorius Vll.incpiftolaad Epifco-
pum Metcnfem. Leonem quoque I/auricum Imperato-
i-em a Gregorio fecundo, & rurfura a Gregorio tertio ex-
communicatum propter Iconomachorum,
harrefim ve* &
ftigaiibus Italia* priuatum teftantur hiftorici Gr«ci,& La-
tini,vtfupra demonlh^auimus
Deinde Barclaius ex .eodem Othone commemorat ma-
la, qu* ob excommunicationem Henrici IV.
Imperatoris
tcclefiar acciderunt, bella videlicet, Ichilmata
, exilium-»
Papaf, cffdem Rudolphi Imperatoris a Grogorio clefti,
&T
'alia id genus : &
ijs connumeratis exclamat':
5 Hoccinc
eft Principem /ine detrimento populi coercere?
]
Re/pondeo C^ando Euangelium
. CJirifti pratdicari cae-
^

pit ab Apoftolis in Hierulalem, coorta ell per/ecutio maT

pna in Ecclefiam, Stephanus lapidatus , lacobus capite «
carfus , Petrus conieCtus in careerem , fideles difperfi pet
'*“•*
varias
 , .

Cap, 1 X 4 9t
'.varias quando verii pnrdicari cappit Idem euanr
regiones :

felium inter gente.s , commotum eft Imperium Romanum

vniuerfum , perfecutiones exorta? grauiffimar, direpta bo^
ma, incenfat Ecclefia? , ftrages Sanftorum toto orbe terra-
•xum incredibiles foftar quarro igitur an Euangelium cum
:

«detrimento , an cum lalute populorum praedicatum fit ?£

:Carni$ oculis res conllderetur , videbitur Euangelium noa
falutem perniciem populis attulifle ; fed fi mentis
,‘led
oculo fidei lumine repurgato res eadem fpeiletur,perfpi-
<ue apparebit idololatriam fiiiflc de Mundo pulfam , Eo
clefiam propagatam, Martyres coronatos, denique bona-^
omnia per t\iangelium ad nos veniffe . Tale aliquid ( vt
.paulo ante diximus ) accidit Ecclefiar , ciim Papa Grego-
rius Henricum Imperatorem excommunicatione coer-
^cuit
Pergit Barclaius > & fa^um Gregorij his herbis repre-
hendit ; ^ Fieri poteft , vt bono id animo fecerit Grego-
jrius ( Deus de intentione indicet ) at fieri non pote^l^,»vc
refte, prudenter, & ex. officio fecerit & quin largiter er-
i

more, &confilio humano j ciim id fibi tribueret,

.rauerit
quod fuum fane non erati deponendi fcilicet,& abdicandi
Imperatoris munus ,inq. eius locum alterius fubfiicuendi
poteftatem . & infra : Culpa igitur Gregori) Papae permar-
gna mihi in hoc negocio videtur. ]
Refpondeo . Satis audader Barclaius Chriftum Do-' in
mini, &
fuum atque omnium Chrifiianorum ludicem-*
fententiam tulit : nec faltem dubitando vel fufpicando,vel
opinando locutus eft j fed prateise, abfolute wafi de re &
explorata, & certa pronunciauit, fieri non pofle
Grc- , vt
gorius in hac rc iufte,prudenterq. fe geflerit . At ego fen-
tentiam Barclaij fallam , & temerariam , ne dicam facri-
Icgam , & blafphemam his argumentis fbilTe dcmonftro
. Primum, conftat fententiam Gregori) ab omnibus Epi-
fcopis, qui in Concilio Romano cum ilio federunt , fuifte
ij.i r pro-
 . ,

9i Cap', I X\
prt)batam . At quis credat, Pontificem cum vniiierfo C^lortt
^ilio tam iniuftam, &
imprudentem fentcntiam culiflc vt ,
^arclaius dicit ?

Deinde iudicium Gregbri) VIT. confirmarunt omnes

,

^ius fucceflbres, Viftor tertius,Vrbamis fecunduSjPafcha-

lii fecundus, Gelafius iecundus, &
CalliftuS fecundus, cuv
ius tempore pax fa<fta eft inter Sacerdotium Regnum : &
& tamen omnes ifti viderunt bella & Ichifmata exorta oc-
"Tcafione fcntentiac Pap* Gre^orij i quod argumentum cer-
'tiflintum eft, iuftahi,& prudentem
fententiam,quamfuifle
•Gregorius tulit, ciim tot prudentiftimi, iuftiflimiq. Ponth*
ces concilijs tpifeoporum cooperantibus , fpreta per^ &
decurione fchifmaiicorum, defendendam, confirmandamq.
•fufeeperint *

De Vidlorc tertio, qui proxime poft Gregorium fedit

•feftis eft Leo Chronico Caffinenfi lib. 3. cap.
Oftienfis in
'71- ab eo celebratum fuifle Concilium Beneuentanum__;i,
•atque in eo confirmatam fenrentiam Gregorij lejitimi de
•inueftituris cum ilia claufula , Si quis Imperatorum
j Re-
-gum. Ducum, Principum, Comitum, vel cuiufuis potefta-
tis Iccularis tpifeoparum , vel quamuis aliam ecclefiafti-

cam dignitatem dare pr3pfumpferit,eiufdem fententiae vin-

"Culo fe adftricftum noirerit
De Vrbano fecundo , Viftoris terti) proximo fucceflq-
'Te, Bertbldus Conftantienfis eius temporis hiftoricus feri-
bit, inSynodo Eeneuentana anno Domini 109 i.confirma-
tam ab Vrbano fententiam excommunicandis in Guibet-
&
tum Antipapam, omnes eius complices, quorum praeci-
puus erat Henricus Imperator . Item anno iog5. eandem
fentcntiam confirmatam ab eodem Vrbano in Synodo Pla-
centina, coram innumerabili multitudine , anno eodem &
rurfus confirmatam in Concilio generali Cbramontanod
De Palchali fecundo, Vrbani fecundi proximo fucceffo-
re,teftatur Abbas Vrfpergenfis anno 1 102 in Oonciijo Ro-
no
 . , . »

'
I X • <

mano generAS Pafchali confirmatam fiiiffc fcntcntiam_>,

Gregori) VII. & excommuuicatum
Henricum , & omnes
illi adharrentes Addic quoque idem Abbas , le prxrentem"
.

Romae foilTe, & audiuifle feria quinca in Cocna Domini aU.

•
«re ipfius Pontificis , cum Henricusexcommunicatus de-*
nunciaretur
De Gelafio fecundo, Pafchalis fecundi proximo fucceP-,
fore, teftatur idem Abbas Vrfpergenfis anno 1 1 1 8. ab co*
perCononem lipifeopum Card. Praeneftinum , Le"atum^’
foum in Concilio Colonienfi,& altero Friteflarenu, confir-
matum decretum Pafchalis de excommunicatione Impc-^
racoris Henrici
De Calliftofecundo, Gelafij proximo fucceflbre, tefta-^
tur Abbas Vrfpergenfis , in Chronico , necnon Sugerius
Abbas in Ludouid Regis Francorum , necnon Roge-
vita
rius in annalibus Anglicanis, a Callillo in Concilio Re-
mcnfi Patrum quadringentorum iterum confirmata decre-^
ta fynodalia praedecefibrum, Gregori; videliceti Vidoris,
Vrbani, Pafchalis,& Gelafij . I
- Tertio, iudicium Gregori; fepeimi approbatum
fuit ab^
omnibus bonis, qui tunc viueban:,quiq. longe melius fci-
rCvpoterant iuftitiam , vel iniufticiam illius cauf* quam
,
Barclaius qui plus quingentis annis pofterior efl . Ma-
,

rianus Scotus , qui tempore pregori; vixit , in Clironicor

anni 1075. Gr^orius, inquit, querimonijs clamoribus &
Catholicorum iuftis,aduerfus Henricum, fqelerum eiuf &
immanitatem auditis , zelo Dei accenfusjam dictum Re-
gem cxcommunicatum pronunciauit, maxime propter fi-
moniam quod fadum
:
Catholicis viris beneplacuit i Si-
moniacis vero , & fautoribus Regis nimium difplicuit
hac ille , qui non de vno , aut altero loquitur , fed in_i
commune de multitudine Catholicorum fadum Pontificis
approbante.^
- Lambertus Schaphnaburgenfis , qm eodem tempore.^
- • • vixit.
 ,

9^ ^
Capi T X,
vixit , in hiftorla rerum Germanicarum , Wildebrandijittf
quit , conflantia , & inui£lus aduerfus auaritiam animus
omnia excludebat argumenta buman* fallaci* . & infra r

Signa , prodigia& ,
qu» per orationes Gregori) Papar fre-
quentius fiebant , & zelus eius feruentiffimus pro Deo »

& Ecclefiafticis legibus eum

contra venenatas derradlo-
,

rnm linguas communiebant . hate ille , qui non folum de-

ttaftores fui temporis , fcd etiam Barclaium decra^orem
confundit : neque enim Gregori us tam charus Deo fuiflet,
neque per cum tot miracula Deus patraflet , fi fcntentiani
tulifict tam iniufram > & tam imprudentem & tot malo- ,

rum caufa extitiflet , vt Barclaius dicit . Idem Lambertm

rcfrrt ibidem horribilem mortem GulielmiEpifcopi Tra-
Jeftenfis , qui Gregorio detrahebat , vt Barclaius poftea_<
detraxit : Repente, inquit , grauiflima atgritudine corre-
ptus ,miferabili eiulatu coram omnibus vociferabatur,
iuftd Dei iudicio fe &
prarfentem vitam amififfe , aeter- &
nam qubd ^egi ad omnia qua? perperam intendiflet>ope-
j

ram fuam /iirnmo anni fu pr*buiffet, atque in fpem grati»

eius Romano Pontifici fandliffimo & Apoftolicarum vir- ,

tutum viro graues contumelias fciens , !k prudens inno-»

centi irronafiet . S. Anfelmus Cancuarienfis eodem, qui
tempore vixit, initio libri de fermentato & azymo ad Vva-
Icramumi Scienti, inquit,breuitcr loquor . Si certus eflerti
*
prudentiam veftram non fauere fucceffori lulij C*faris,8^ .

Neronis, & ruliani, contra fucceflbrem,& Vicarium Petri*

Apofioli, libentiflime vos vt amiciflimum & reuerenduSf ,

ipifeopum falutarem hsrc ille , qui Henricum Impera-

.

torem comparat cum Iulio Cxfare opprefforc Reip. cuiti ^

Nerone perfecutore Eccleliar, &cum luliano Apoftata_»
& perfecutore ; &
Vvaleramum Epifeopum , quem^
fiiuerc exifiimabat Henrico contra Gregorium, nc falutarc'
quidem audebat : quod certe non faceret, fi. Gregori) fenr
cendam aduerfus Imperatorem iniuilam efie crederet /jdt
^
.. -V- Anfcl-

I
 ,

C^. ‘
7 X
Anf^IiAus i m epi^.8
ad Gulielmum fentenuam Gregorit
.
',

defendit, &
aperte iuftam efle pronunciat Sanilus Anfel- .

mus Epifcopus Lucenfis eiufdem temporis audior vir San-'

dlUhmus, &
miraculis clarus Icrip/it tpillolam ad Guiber»
tum Antipapam, quem Henricus Imperator Gregorio Pa-]
paf oppofiierat; in qua Epiftola Gregorium miriffce laudat.;
Scripfit quoque Apologeticum Pro Gregorio aducrfuseun
dem Guibcrtum,vbi inter ca:tera refellit argumentum, quo.
ytitur hoc tempore Barclaius , & quo tunc vtebantur An-
dpapa,& eius complices; quod videlicet fuerit Gregorius
&
caufa turbarum, fanguinis effufi, pratfertim in Saxonia_,,'
quem languincm clamare dicebat aduerfus Gregorium,8«
eius fedlatores, quorum vnum erat hic fandius Anfelmus ;
lic autem Apologetici , Non aduerfus nos
loquitur,lib. i .

clamat fanguis Saxonum ; fed contra vos cum vniuerfo

Mundo, qui fceleris vcftri tabe inhorruit, clamat cxlurji
cbmat terra, clamat omnis f cclefia iuftorum ,
& qu* ad-
huc peregrinatur, & quot iana cum Chrifto regnat clamae
;
Oiridus, clamat Pater pro Iponla filij fui clamat
, Spiritus,
f^aus, qui quotidie pollulat pro ea gemitibus inenarra-i
bilibus, &c. Vbi reaiflime dicit, turbas illas
, bella non &
clfe tribuenda Gregorio qui, pro oflacio
, fuo paftorali ar-
cere conatus eft Lupos a grege ; fed inobedienti*
, ob-» &
ftinationi eorum, qui in Pallorem, fic gregem
ipfum tanto
ferocius fxmerunt quanto humilius Deo eiufq.
, Vicario
obedire falubriter admonentibus
'
,
'
& confulentibus debue-t
'

iwit. .. .

quam
horrendal'^; non toleranda fuerint Henrici
fcelera ex fequenti teftjmonio intelligitur
. Sandlus Gebe-
hardus Archiepifcopus Salsbuigenfis qui obijt tribus an- ,
IUS poft mortem Gregorij VII. id eft.anno io88.
difpuuns
cum Vvccilone Archiepifcopo Maguntino,aperte pronun,
Imperatorem non iniufto iudicio tam Regno,quam
ciauit.
communione, ApoftoHca fcnt?nt«,.priuajum ; cuius
feo»
• * ^
tentia
 f

^
lientia ita
Cap:\IX.
probata cft a Concilio quodafn, vt cobtraria (en^
tcntia Vvecilonis hatrefis fit appellata . vide Abbatem
Vrrpcrgcnfem irr Chronico anni 1085. Stephanus Halber-
ftatenfis eiufdem temporis auftor in Epiftola ad Vvalramil,
quam refert Dodechinus continuator Mariani Scoti ad an-
num Domini 1090. Dominus, inquit, Henricus, quem Re-
gem dicunt, £pifcopatus,& Abbatias vendit : etenim Con-
flamicnlem , Bambergenfcm , Maguntinenfem, &
plurea
alios pro pecunia; Ratifponenfem,Auguftenfem,Stratsbur-
genfem, pro gladio ; Abbatiam Fuldcnfem pro adulterio r
Wonafterienfem tpifcopatum (quod dicere , &
audire ne-
£is eft) pro fodomitica immunditia vendidit,& infra : Pro
quibus nefandis malis ab ApoiloUca Sede excommunica*
tus, nec Regnum,nec poteftatem aliquam fuper nos , quia
Catholici fumus, poterit obtinere . Leo HolUenfis Epifeo-
pusjeiufdem temporis audior, in Chronico Calfinenfi mul-
ca feribit de Gregori; VII. iuAitia, fapientia , 7elo alijs^.;
virtutibus Sed lib.5. cap. 5 5. refert etiam carleftcm vifio-
.

nem, qua Deus ipleteftatus eft placere fibi fadla Gregorijy

qua? nunc Barclaius cum veteribus fchifmaticis vituperare
aulus eft . Vidit igitur , quidam candidiftimam columbam
fuper Gregorium facrum Miflae myfterium celebrantem :
quod vifura cum is , qui vidit patefecere cundlaretur , his
verbis aperire dtuinitus iuftus eft : Vade celeriter , & hoc
ipfum auribus Papa? intimato, vt conftanter vigore fandU
Spiritus , quod coepit exequatur Bartholdus eiufdem te-
poris audior, presbyter Conftanticnfis in Chronico fuo plu
rima feribit pro iuftitia caufte Gregori; VII. fed inter ca:-
tera de Imbricone Epifeopo Auguftano haec refert Imbri- :

co Augutlenfts Epifeopus , qui in prxterito pafcha Rudol-

pho Regi fidelitatem iurauit,nil de periurio curans,Henri-
co aduenienti adhxfic , & apud illum quadam die MiHam
feciens, hanc conditionem mifer impofuic « vc facr%_>
fibi

eblationis perceptio in iudicium ei proueplrec,fi Dominus

' '
. cius
 w ,

CdpV /.jr;- 9f
Henricus Regium fibi iniuftc vfurparet. Poft hanc te-
'elns
merariam perceptioncmjparuo quod iupcruixit tenipor6i3
vfque ad mortem nunquam fe fanum de le^lo leuauic: nam
circa Kal. lulij abfque Ecclefiaftica communione
dcfim^
a«s eft . Ifti fune ausiores feptem,q«i ipfo tempore Gfe-
^otij vixerunt quibus addam quatuor alios ,
j
qui non diu
poftca floruerunt Gulielmus Epifeopus Tyrc^s in
.
lib.r^

de bello facro cap. x 3 de Henrici Imperatoris peruer/is

.

moribus loquens : Quod, inquit, Dominus l?apa contra_*

omnem fieri honeftatem confiderans , liura in eo fefto &
conculcari EcclefiaiHca perpendens., , fecundo ,'ac

tertio (undem Imperatorem commonuit ,vt a dete*

flabili defifterct praefiimptionc :
quem praeceptis falutan*

bus commonitum ciim reubcare non poflfirt,vincuio an^

,
thematis innodauit . Otho Frifingenfis , vt fupra notaui^
tnuSjGregorivim feptimum virum faniliflimiira fuiife con*
fefliiseft, lib. f <cap, 3 4. &
36. &lib'.7* cap.is neque^
fiei?

poteft vt virtam fandus iniuftam feneentiath -publice fe

ret, neque eani vnquam retradaret »^cucfc^®*^^
'"®“
tradauit, vt perfpicuum eft ex verbis iliis , qux eodem
Othone tefte lib.Ji.cap.36.moriens.Grdgorms'proiioricia>
pitj Dilexi iuftitiami &
odi iniqnitateni,prQpterca morior
chr(#^
in extUo^OoUoviliinu» viiuUni Sc6 ci,cohtinu 3^tor in
nic.o annfc j io6fjlcnricum,inqttttihominem pcruerfumj
& iufto iudicio ab; Eedefia eiedura conflat manifefte i
Vendidit enim omnia fpiritualia-. ad annum 1090, 31 &
^093, tam multa, tamhorriluluicelcra.Henricij;cfeit»
vfc mirum fit > fi
vllus audeat eum iaiUfle damnatum affiri

njarc quod, tamen Barejaius audader afiirmat.. Abb:^

j

Vr^ergeniis in- chronico anni i Jmirat obitura H enrir

,

ci repentinum , &
tam miferabilem ipfi, quam Ijetum.oih»
^bu^ aMls .Miferabile, inqUtt. fMu eft c tanti nominis
I

tatttJB dignitatis animi virum , fub profeflioncD

, tantiq.

(djriftiaPA luauduro mto tempore luctatum

'
,nccad'ja^
9 «•‘f
 »

'»« cdp:' t x:
fbr cuIulUbet pauperis de(un£H, pium , vel compadiuum
luftum, a quauis inter tot Chriftianos perfona promeruif-
fe : fed potius vniuerfonim tam ibidem, quamvbiuis ver^
Chriftianorum corda fimul &
ora infinito nimis tripudio,
fui oblitos, rumore repiefle . Non altius concinebat If-
'

rael Domino, Pharaone demerfo,nec Auguftiori i pii Ofta-

uiano , liue vllp* Auguftorum applaudebat Roma trium-
pho . Fnenum enim qiiod erat in maxillis populoruro-i ,
verfum efl illis in canticum , iicut vox fan^ificatx folem-
nitatis*. hxc qui certe lUfficcre deberet,vt os Barclaij
ille,

iniqua loquendsTopprimeret . Quo modo enim Hernicus

iniufta Gregori) fententia opprelTus eil', nullus in toto &
orbe Chriftiano inuentus eft,qui mortcm eius defieret, imo
ui non vchemcndffime gauderet,vt olim Ilrael Pharaone
t mcrfo , vel Romanus populus ^incipe triumphante--» I
nullus nc in toto orbe repertus ert qui iuftitiam Henrici
pcrfpexcrit ?
,

nullus qui Gregori) iniuftitiam viderit ?

audiamus quid paulo infni idem fcriptor dicat : Hic , in-
^
quit, finis, hic interitus^ hxc fors vlrima Henrici fub vo-
cabulo quarti Romanorum Imperatoris a fuis appellati j i
Catholicis vero, id eft,cunftis B. Petro , fuisq. fucceffori-
bus fidem,& obedienoam legie Chrifiiana conferuandbus.
Archipirata finiul , &
hxrdi^— •» » neciwu apofiata_*
perlecutorq» plus anii»*cuni, quam corponim competen-
ter dicebatur, vt pote qui nec naturalibus ; ntc confuetu-
dinarijs contcntus-fceleribus , noUa;& a feculis inaudita^
idcoq. nonnulla incredibilia excogitafle , exercuifle«> &
infamabatur . Ac de his fatis : nam II vellem audlores po-
fteriores adducere pro iuftitia, &
fandlitate Gregori), nul-
lus eflet finis. Videat Icilor, qux lcripfimuslib.4.dcPon-
cificecap. ij. ^ rr' .

Pergit Bardaius probare nititur non debuifle ^ ,'

Cregorio Hernicum excommunicari, cum in focietatem.^

(celeris Henrici cantus hominum numerum coierit : addu-
J CSC
 I m 99
irftautem adiioe. probandum fententiam S.Atiguftini tx
lib.j. contra epiftolam Parmeniani cap.i.qux relata eft in
decretum Gratiani Z3.q.4*can. Non poteft . Verba S. Au-
guftini hxc funt : Non poteft efle (alubris a multis corre-
ptio , niii cum ftle corripitur, qui non habet ibciam mul-
titudinem: cum verbidcm morbus plurimos occupaueritj
nihil aliud bonis reftat, quam dolor,& gemitus, vt per iW
lud fignum quod Eeechieli lanflo reuelatur illxli euaderc
ab eorum vaftatione mereantur Ne ciim voluerint colli-
.

gere zizania eradicent limul &

triticum nec per diligen-
:

tiam fegetem Domini purgent, fed per temeritatem j ipfi

potius inter purgamenta numerentur « Ideoq. idem Apo-
ftolus cum iam multos comperilTet &
immundos luxuria»
& fornicationibus inquinatos , ad eofdein Corinthios in_j
fecunda epiftola fcribens, non itidem pr*cepit,vt cum ta-
libus nec cibum fumerent : multi enim erant» nec dici de
eis poterat fequis frater npniinatur fornicator, aut idolis
,

feruiens , aut aiurus, aut aliquid tale i cnm eiuiinodi nec

cibum quidem fumere : fed ait, ne iterum cum venero ad
vos humiliet me Deus, &
lugeam multos ex ijs , qui ance
peccauenmt , df non egerunt poenitentiam fiiper immun-
ditia , & luxuria & fornicatione , quam
, per gefferunc :

lucium ftium potius eos diuino flagello coercendos minas,

quam per illam correptionem, vt ciceri ab qorum coniuti-
^ione abftineant . &
paulo poft ; Keuera fi contagio pec?
candi multitudinem inuaferit , diuinx difciplinx feuera_j
mifericordia neceffaria eft : nam confilia feparationis (hoc
excommuoicattonis )
jcft &
inania fune , &
pemiciofa, at-
que facrilega, quk &
impia , &
fuperba fiunc,& plus per^
turbant infiintios bonos, quam corrigant animofos malos
^
n ^ Hxc cum ita £nc,inquit Bardaius, neniOjVc arbitror,
ex collatione’ doiftcinx S. Auguftini , qux &. Ecclefiat eft >
cum geftis a GregoriO in Henricum jnon perfpicue cemec.
Papam magnopere errafle, te 3 ^ . -j"
Q % Refpon-f
 ,

i«o Cap", IX.

Refpondeo- / Barclai) temeritas vndecunque fe prodit %
cum ob vnum S, Attguftini locum non bene intelleftum_i,
f7 nodalem fententiara Pontificis Maximi , a multis alijs
Pontificibus , &
Concilijs confirmatam ita damnare au-
deat, vt dicat , Papam magnopere errafle . Sed oftenda-
mus non Papam in iudicando, fed BarcUium in intclligcn-
do vehementer errafle
Primiim,ranftus Auguftinus loquitur de correptione.^*
fiue excommunicatione illius , qui multos habet focios in
eodem crimine j vt perfpicuum cft ex illis verbis , Cum—»
vero idem morbus plurimos occupauerit, &c. ex illis > &
Ideo Apoftolus cilm iam multos comperiflet » iramun+ &
dos luxuria , &
fornicationibus inquinatos , &c. At Grci-
gorius vhum Henricum excommunicauit propter crimina
illi vni propria i videlicet venderet Epifeopatus ySc
quod
Abbatias, & admonitus refipifeere nollet ; non ergo facit
3ld rem locus ex Auguftino,
^ vel ex Gratiano^citatus.
Deinde loquitur S.Auguflinus aduerfus Parmenianum *
idiosq. Donatirtas, qui feparauerant fe ab Ecclefia vniuer-
ft, &: fe fbiosefle dicebant Ecclcfiam non habentem ma^
culam, neque rugam ,"' ldcoq. docet S; Auguftinus propter
multitudinem peccatorum non cfle faciendam feparaticU
nem , cum femper futuri fint mali cum bonis vfquc ad
Mandi confummationem Tunc enim ( vt dicitur Matth*
-

« 5 i) exibunt Angeli t
. &
feparabunt malos de medio iUi»
ftorum ; atque haec eft caufa , cur^S, Auguftinus dixerit *
confilia eiulmodi feparationis non folum efte inania, pe* &
riculora,<fed etiam lacrilega,& faperba j quoniam qui ita
feparaniiUr, afiuniunt fibi officium Dei,qur folps poteft fc*
pa'areomnes bonos ab omnibus malis, quod fiet in nouif*
Amodie: atque intefim oportet pifces bonos efte in eodem
rete cum piftibus malis, triticum cura paleis in eadem
area,& afeania cum frumento in eodem agro Porro Grc- .

gorius nihil cale defumpik

ftbi > fedfoliiunJEcckfiidtica^ •

T • T7 cen-
 .

i x: 'loi
Centura coercere voluit nominem,qui publice multorum,
& intolerabilium crimintim reus erat . •

Tertio, quod Dominus ait Matth. 1

1 . Sinite vtraque->
cretcere vfque ad mellem' r non fic intelligitur, quali pro-
hibitum purgare agrum a zizanijs , excommunicando
/it,

incorrigibilcs , necando maleficos , comburendo hjereti-

^
cos , perfequendo latrones , aliasq. Eccle/iar , vel Reipub.
peftes ; alioqui grauiter peccalTct Dauid> qui in Pfal. loo,
dicit , Interficiebam omnes pCccatores terra» :
peccarent
Principes omnes, qui quotidie fu fpendunt -fures, & latro-
ncs,ac viarum gralTatorqs,& quo pluresefie cognouerint,
eo maiori diligentia , grauioribusq. fupplici)S defere , at-
que extirpare conantur rpeccaflct Innocentius tertius Pon-
tifex cum excommunicans omnes
Lateranenfi Concilio
hatreticos, quamuis plurimos efie non ignoraret peccaf-
:

/ent Principes Catholici , qui haereticos Albigenfes pena

,
innumerabiles armis domuerunt t & vfque ad internecio-
’

nem deleuerunt Igitur cum Dominus aitj Sinite vtraque

.

crefcere vfque ad meffem, poteft fieri , vc Dominus nofter

non tam imperando quam praedicendo,quod futurum erat,-
loquutus fit Significauit enim femper fore malos cum_>
bonis, neque vlla diligentia effeduros homines» vt omnes
mali ab omnibus bonis feparentur , qualis ell etiam illa
loquutio Ifaia? 6 Audite audientes ,
. &
nolite inteiligere,
videte vifionem, &
nolite cognofcere : excxca cor populi
huius , &
aures eiusaggrauai quod expUcat Dominus
Idatth. 1 3 . Auditu audietis, &
non intelligetis, videntes &
videbitis,& non videbitis: incraffatum enim e/l cor populi
huius , &c. £t Apo/lolus A^. 28. citans eundem locum
Ifaiat : Aure, iuquit, audietis , & non intelligetis, & vi-
dentes videbitis , & non
incraflatum enim
perfpicietis :

eft cor populi huius, &c. Itaque verba l/aias , Audite &
nolite inteiligere ; hoc /ignificant, audietis , & non intel-
ligetis : ti illud, cxczca cor populi huius i fignificat ex-
,

G i c«C4-
 fo* L’Xl „
'escabitur cor^puli huius , fiue, vt explicat S.toan. cap*
. Hoc modo S.Augu-
1 a. ExcTcatnm cft cor populi huius
imprecatiMes
ftinus in Pfalmornm explicatione omnes
iralas, quat exprimuntur per modum imperandi,n, Effun-
de iram tuam in gentes, &
alias fimiles , docet efle pr*di-

itiones, non imprecationes . Tales etiam

loquutiones in-
hoc,
ueniuntur in Euangelijs, vt loan.a. Soluite templum
. Matth.aj. Im-
id eft, foluetis, vel permittam vt foluatis
implebitis,vel,
plete menfuram patrum veftrorum , id eft,
finam, vt impleatis . Quod facis,fac citius, id cir,
loan. i ^ .
quod mente agitas vt me tradas,citius implebis quam pu-
tas j idq. Sic igitur. Sinite vtraque cre^
me permittente .

Sinetis,n-
fcere vfque ad meffem> hoc videtur fignificare,
ad
ue permittetis , velitis nolitis , vtraque crefeere vfque
meffem :nam omqi veftra diligentia nunquam perficietis ,
vt mali permulti cum bonis i^rmixti non fint vfque ad
diem iudicijminc enim ego mittam Angelos mcos,qui
fc-

parabunt malos de medio iuftorum . j- •

Quarto dico, approbare me fententiam eorum » qui di-

cunt prohiberi in hac parabola, feparationem
malorum^,
fiue h*reticorum, fiue aliorum iniquorum ,
non abfolute i
fed quando periculum eft , ne cum zizanijs eradicetur tri-
ne cum impijs inuoluantur pij ; alioquio-»
ticum, id eft,
periculum *
licitum elfe, zizania euellere;, quando non cft
vt eradicetur triticum,& contra periculum eftjue cx
com-
mixtione zizaniorum triticum corrumpatur . Sed h^ lu-
dicium non pertinet ad quofeunque j fed ad Patrem
nmi-
fiiper familiam
lias, fiue ad illum,qucm Chriftus conftituit
an_j
fnam . Quare ad Barclaium non peninebat iudicare,
Gregorius Vll. reile fecifTet,cum excommunicando
ad
licum , partem zizaniorum euellcndam curauit i
Pontificem maximum pertineret, fi Barclaius adhuc
effet ui
^
viuis, eius temeritatem caftigare-».
ai^mentumex hiftoria«*
Addit vitimo loco Barclaius
Sige-
 _ , . _ Cap, T Toj'
Sigcbcrtij Vf probtfl, Gregorium Papani valde erraflc m f
ijs , qu3f egit aduerfus Henricum Imperatorem
. Hildc**
brandus Papa ( inquit Sigcbertui in Chronico anni io8f
.)
qui & Gregorius VII. apud Salernum extilans moritur do
;
hoc ita feriptum reperi . Volumus vos fcire qui Ecclefia-^
,
fticac curae folliciti eftis
,
quod Dominus Apoftolicus HU-
debrandus, qui & Gregorius , nunc in extremis politus a4
fe vocauit vnum de duodecim Cardinalibus quem multfi
,
diligebar prae exteris, & confefliis eft Deo,& fandlo Petro,
& toti Ecclefix, fe valde peccafle in Paftorali cura, qux ei
ad regendum commifla erat, & fuadente Diabolo contnu»
humanum genus iram,& odium concitaiTe . Tunc demum
prxdidium confeflbrem ad Imperatorem,
milit ad totam &
Eccldiam , vt optaret illi indulgentiam quia fineip vitae
,
fuxafpiciebat, &
tam cito induebat fe angelica vefte : &
dimifit ac difloluit vincula omnium bannorum fuoruna
,

Imperatori, &
omni populo Chriftiano,viuis,& defundUs,
clericis, & laicis, & iuflit Tuos abire de domo Dcodorici ^
Sc amicos Imperatoris afeender e ,
> .]

Refpon^o . Sigebertus
Trithemio in Catalogck
, tefte
Scriptorum , vnus fuit ex ledlatoribus Hearici Imperato-
ris, propterea nullam fidem meretur
, fine dubio falfiim &
eft, quod hoc loco feribit, cum certum auiftorem non ha-
beat , aut indicare non audeat . Nos autem habemus au-
siorem certum fideq. digniflimum, qui feribit, Gregorium
paulo ante mortem dixifte , Dilexi iuftitiam , odiui ini- &
quitatem , propterea morior in exilio j qux funt omnino
contraria ijs , qux feribit Sigebertus j nam in his inftp •
fe egifle, in illis grauiter fe peccafte dicit i Habentur au-
tem veiba apud Othonem Frifingenfem ,lib.6.
fupradidla
cap. ^rtoldus in Chronico ad annum 1085. &Leo
Hoftienfis in Chronico Caffinenfi,lib..^ .cap.64. defcribunc
morteiji Qregorij , ac docent eum in eadem conftantia_»
permanfifte vfquc ad vldmum fpiritum j & miraculis ma-
G 4 gois.
 C^p» • X»
gois» viuum , & mortuum claniiflc.»»Priterea confirmaSr
.

eio fententix Grcgori) in Hcnricum , quam fupra demon-

ftrauimus faftam a quinque fuccefToribiis eius Vi^lore_j
Hi. Vrbano II. Pafchali 1 1. Gelafio 1 1. Callifto II. &
apertiiEme docet , fabulam efle , quam Sigebertus fcripfit
de poenitentia eiuldem Gregori) . Denique ipfa fibi nar-
ratio Sigeberti contradicit, ac repugnat. Nam fi Gregorius
grauiter peccafle ie agnofeebat in paftorali cura,& fuaden.
teDiabolo Ic fcciire,qux fecerat quo modo tam audader
:

ibidem affirmabat»re mox vefte angelica induendum? certe

ob peccatum tam grauenon veftem Angelicamjfed gehen-
nx,aut purgatori) graues poenas expedare debuiflet.

Di/cutitur JenUntM Othonis Frifinvtnjls

iudicio Gngorij feptimi Pontipeis,
Cap, X .

N decimo capite adum agit Barclaiu» Redit .

enim' ad probandum audoritate Othonis Frifin-

genfis , non licuifle Gregorio Pontifici Impera-
torem Hernicum communione, vel Regno pri-
uare . Ac primum repetit, qux fupra citauerat ex Otho-
ne, lib.6. cap. 5 5 . Lego , & relego Romanorum Regum & ,

Imperatorum gefta,& nufquam inuenio quemquam eorum

ante hunc a Romano Pontifice excommunicatumj vel Re-
gno priuatum Deinde addit ex lib. 1 de geftis Friderici
. .

Impcraroris,cap.i. nouum efle vifum Othoni Frifingenfi ,

quod Hernicus Imperator a Pontifice Romafio, anathema-
tis gladio percuffus fuerit Sed ad hxc rcfpondimus capi-
.

te fuperiore : atque ilia non efle noua luculenter olten-<

dimus .

Addit, ex eo pofle intelligi fenteniiam Grcgori) fiiilTe^

iniullam, quod Otho Frifingenfis eodem loco, id eli,lib.6.
cap.
 . •

’Cap, tof
cip:? 7 . fcfibit j
ex'3ecreco Gregori) inter alia mala illud
confecutum vcPapa fuper Papam, & Rex fuper Rege
efle,

poneretur . f Quibus verbis , inquit Barclalus , oftendic

OthojVrrunque pari faftum—
iure, feu potius papi'iniuria
e(fe , vt licut iniufte Papa fuper Papam ab Imperatore—
>»’

ita etiam iniufte Rex fuper Regem a Papa pofitus fit.]

Refpondeo Scribit quidem Otho ,’<5ccafione decreti
.

Gregori) fadtum efle , vt Papa fuper Papam , Rex fuper &

Regem poneretur i fed vtrunque pari iure , vel iniuftitia_*
pari, fafium efle Otho non dicit, neque dicere potuit. Nam
Regem fuper Regem pofuit auftoritas legitima capitis
Ecdefior Papapi fuper P.tpam pofuit inobedientia fchif-
j

matici Regis quod enim iure pofiit Imperator Papam_»

:

deponere, &: alium fuper ponere, nefeio an fi vel vnum Bar-

claius inUeniet virum Catholicum , qui dixerit , aut feri-
pferit :
quod autem Papa Imperatorem excommu-
poflit

nicare, & deponere iuftis de caufis , fcripferunt auderes

Catholici plurimi, & idipsu cenfuerunt concilia multa ge-
neralia, quorum teftimonia retulimus in prolegomenis hu-
ius libri, & nonnulla attigimus capite fuperiore . Itaque
Otho enumerat mala,qux nata funt ex Henrici excommu-
nicatione, & eiufdem inobedientia; fed non determinat,an
ca iufta fuerint, vel iniufta : pofliintenim aliqua efle mala »

& iufta, qualia funt mala penar;& talis depolitio Hen- fiiit

rici poffunt quoque alia elle mala, & iniufta, qualia fune
:

mala culpat; & talis fuit creatio Antipapat Guiberti ab Im-

peratore procurata, vel fada_*
Pergit 'Barclaius, & ponderat illa verba eiufdem Otho-
nis Frifingenfis ex eodem lib. 6 .cap. 56 .Quia ergo in Prin-
cipe fuo Regnum ab Ecclefia prxeifum grauiter pcrcufluni
iuitjEcclefia quoque tanto Paftore,qui inter omnes Sacer-
dotes, & Romanos Pontifices prarcipui zeli &: audorita-
,

dolorem non modicum

tis erat, orbata habuit . f Id, inquit
Barclaius, quid aliud fonat , quam propter violatum in-»
Prin-
 * :

foS X-
Ptincipe Imperuitniviolatam fuifle in Pontifice Ecclcfiam;
fiue propter percuflum Regnum in perfonaPrincipis, pcr-
cuflani fuifle Ecclcfiam in pcrfona Pontifids j inter quae
cum nullum aut iniuriae diferimen faciat, nec poflit
iuris ,

vtrunque iufte fieri, confequens eft vtrunqj iniufte fiidutn

'

efle exiftimet . ]
Refpondeo . Non intellexit Barclaius verba Othonis
non enim loquitur Otho , de depofitione Gregorij a Ponti-
ficatu ,* quemadmodum loquitur de depofitione Henrici ab
Imperio Sed dicit, percuflum fuifle Imperium in perfo-»
.

na Principis , quia Princeps excommunicatus, &depofitus

fiiit: percuflam autem fuifle Ecclcfiam in pcrfona Ponti-
ficis i quia per mortem fubtradus ab hominibus dolorem
magnum Ecclefix reliquit . Quare non bene colligit Bar-
claius, tam in pcrfona Imperi; in perfona Principis, quam
in percuflione Ecclefiar in perfona Pontificis iniufhtiam.^
interuenifle Nara Henricus quidem per fententiam Ecclc-
.

fiat depofitus fuit ab Imperio j in qua fententia iuflitia_j >

& iniuflitia locum habere potuit , &

fatis conflat, fenten-

tiam illa fuifle iufliflimam: Gregorius autem naturali mor-

bo extinilus efl, vbi fi locum habet iniuflitia , Deus iniu-
ftus dicendus erit, quae eft ingens blafphemia non enim_* :

Gregorius occifus fuitab Henrico,quemadmodum Henri-

cus depofitus fuit a Gregorio j fed , vt diximus , naturali
morbo, pie,& religiose obijt mors autem naturalis pofl
:

originale peccatum a Deo eft: ipfe enim fententiam illam,

& quidem iufliflimam tulit , Puluis es , & in puluerem re-
uerteris Gen. a. &
de Deo dicitur, Dominus mortificat , &
viuificat. i.Reg.2.& Sap.i^. Tu es Domine qui ,
vitat, &
mortis habes poteflatem & Ecclefiaftici 1. vita, & mors
: 1

a Deo Neque dici poteft,Gregorium Papam , ex fen-

eft .

tentia Othonis , occifum fuifle a Deo in poenam peccati

commifli in depofitione Imperatoris nam ipfe idem Otho :

fatetur, Gregorium fuilfe hominem praecipui 2cli » fed ctia

fi Gre-
 ,

Cap, XI toT
a Grecjonus in poenam peccati occifus fuiflet a Deo noa ,

tamen iniufta mors eius dici poflet , nifi Deo iniuftitia_*

tribueretur.
Pergit Barclaius, & ex lib. i. de geftis Friderici , cap.^.'
Othonis Fri/ingenfis,probare nititur 3 iniuftam fuifTe depo-
iitionem Imperatoris per Gregorium fadlam quia Otho ,
defeftionem Rudolphi Ducis Sueui* ab Imperatore rebel-
lionem appellat rebellio autem dicitur, ciim inferior de-
:

ficit a fuperiore j fed Imperator fuperior non fuifiet,fi iure

depofitus fuifiet, igitur non iure depo/itus erat ex Othonis
fententia . Idem probat ex lib.7. hiftoriae cap. 8 . vbi Otho
Frifingen/is Henricum quartum. Imperatorem vocat,etiani
poft depofitionem .

Refpondeo Rebellare dicitur non is folum,qui a Prin-

.

cij^ legitimo deficiti fed etiam qui deficit a Principe re-

gnante de fado, quamuis non de iure quemadmodum-» :

etiam Rex dicitur non fblum, qui iure regnat; fed etiam—»
qui de fa^o regnat non enim vbique Scriptores proprie-
:

tatem illam vocabulorum obferuant , vt neminem dicant

Regem , nifi qui regnat legitime , neque rebellare vUuiul-»
dicant, nifi qui a legitimo Principe deficit. lib.4.Reg.ca'p^
1 8 ponitur in laudibus Ezechi* Regis optimi quod re- .
. ,

bellauerit contra Re^em Aflyriorum , vbi rebellio dicitur

defedio a Rege non Iegitimo,eodem lib.4.Reg.cap.9 .lehi»
iufiu Dei Rex faftus, viuente adhuc loram Rege , dicitur
coniurafle contra dominum fuum , eumq. occidific cum-»
omni progenie . vbi cpniuratio , quar aliquid amplius eft ,
quam fimplex rebellio, in bonam partem accipitur con- :

iurauit enim contra Regem a Deo abdicatum , & damna-

tum .
^are^xit ad lehu Dominus 4.Reg. 10. Quia_.
ihidiose egifti , quod redhim erat , placebat in oculis &
meis, &
omnia quae erant in corde meo fecifti contra do-
mum Achab,filij tui vIque ad quartam generationem fede-
bunt fuper thronum Ifracl . Habemus igitur non efle mi-
^ ,
rum
 .

io 8 Cap. X.
rum,fi Otho Frifingenfis, rebellioaem appellat dcre^Honem
a Rege iam abdicato, cum eundem ipfum loquendi modum
habeamus in diuinis liceris Idem dicere pofliimus de_»
.

nomine Regis : namlib.a.Reg.cap.i j. ciim Abfalon filius

Dauid eiedo Patre regnare cocpifiet in Hierufalcm, neque
Rex legitimus,fed Tyrannus reuera efletjtamen Dauid ipfc
Regem ipfum appellabat, cum diceret ad Ethai Gethscum,
cur venis nobifcum ? rcuertere , & habita cum Rege_^ :
£c etiam lib.j. Regum cap. i 6 2ambri,occifo Rege legi-
.

timo Regnum fibi iniudifiime vfurpauit: tamen fcripcu- &

ta dicit Irruens ergo Zambri perclrffit , & occidit euin__»
:

(Regem Eia) &'ragnauit pro eo cumq.regnaflet,& fedif-

:

fet uiper folium eius percuflit omnem domum Baafa , &c.

Acne magnum^videatur quod Otho Frifingen/Js
Barclaio ,

Tocet Imperatorem Henricum, etiam poft excommunica-

tionem, & depofitionem fciacidem nomen inuenifi apud
:

Abbatem Vrfpergenfem , aliosq. Scriptores , imb & apud

ipfum Leonem Oftienfem, qui addidliffimus erat Gregorio
VII. Kam lib. 3 Chronici Caflinenfis cap. 49 plus quam^
. .

decies Henricus Imperator dicitur aleone Oftiefe,& Leo*

ne referente, farpiffime Defiderius Abbas , qui Gregorio ia
eundem Henricum pofi abdicatione^
Pontificatu fucceffic,
Imperatorem appellat, non alia de caufa, nifi quia re ipfa,
quamuis non iure imperabat
Pergit Barclaius, & ait : ^ Eft & alius eiufdem audloris
locus lib.i.de gcftis Friderici cap. 8 ipfum ma- . in quo id
nifeflius declarat. Papam fcilicec per illam excommunica-.
tionem,& abdicationem nihil iuris Regni Henrico ademif-
le. Nam poft quam narrauit,Bertolfum Rudolphi generum

( quem , vtdiilum eft , Papa Regem creauerat) perempto

focero,Ducatum Sueui 3t,tamquam fibi a focero concelfum
vfurpaficj .& ex altera parte Henricum,Papae iudicio depo-
ficum,conceifiifc eundem Ducatum nobili cuidam Sueuix,
cui Friderico nomen :
qui Bertolfiim a4 pacis conditiones,
&: ad
 ;

Cap , X .

& id e« ftftucationem D4cams adegit , addit . Bertolfus’

ifte quamuis , in hoc negocio Imperio /Jm«l & iuftitix
j
cefTcritj tamen ftrenuiffimqs, &
fbreiiTimus fuiffe traditur^

^
tiam
vc nihil circuitione vfus alfirmat , Imperium
&iufti-: ,

litionis
^ multo
Henrico quem
flare, in
ante tulerat.]
Pontifex fententiam depo-
:,i
Refpondeo Teftem hoc loco Barclaius fufpe(flum ad-
.

ducit ; nam ab ifto Friderico Fridcricus primqs Imperator

dcfccndit cuius Imperatoris patruqs fuit Otho Frifingenv
:

fisj nec folum patruus Frjderici

Imperatorisjfcd etiam Ne»
pos Henrici quarti . Itaque Otho, ne Auum maternum-»,
Henricum quartum Imperatorem , & filium fratris
vterini
Fridericum primum Imperatorem Uderet,' fcripfit,
Bertol-
fum Im|)erio, iuftitiaeq. ceffilTe in negocio Dqcatus Suc-
uias .
Quae etiam caqla fuit, cur idem Otho in hiftoria_,
fua mediam viam elegerit . Nam Gregorium Vil. eximid
laudat hb.6.cap.s 4 neque enim poterat falua confeientia,
-

reprehendere hominem notiflim* tandiitatis Henricum-.

;

autem , non vt carteri hiflorici

turpitfimorum plurimo.*
,
rumq. criminum reum facjti fed modeftilHrae excelfum-*
eius vitamq. lafciuam notat, lib.7. cap.i i,
Quod autenui
hoc loco dicit,Bertolfum Imperio, iullitiat^ ddHffe
non ;

cogit, vt exiftimemus^fcnfifle Othonem, imqfte Henricum

i Gregorio fuiffe de^fitum ; namvvtidcm Othonarrac,
poft loJ^am difeeptationem coegit' Fridcricus ab
Impera.*
tore adiutus Bertolfum ad condiciones pacts,
qujc erant, vt
Bcrtolftis retineret Tuttgum nobiliffimunl
Sueuix oppkiu,
reliquam Sueuiam Friderico cederet 4 Geffit ergo
Bertol-
fiis Imperio,tamquam potentiorijcui par efle non poterati
ceffit etiam iuftiti*, quoniam in re dabijt
iullum effe con-
fuit, retento nomine Ducis, df oppido
nobiliffimo, rehqua
ce^re fortiori , Nam Bertoifus exillimaflet ininfte a ie
fi

polTeu^in Sueuiani) debui(Ie( cociun ne-»

que partem p«pcipuam,neque Ducis nomen
fibi retinere

Tceo-
 >

Vio Cap» • •
,
- . - .t

ad poftcrosq. tranlmiiit w
»t eodem tefte Othone retinuit >

velit Henricum i
Othonem fenfilTe
Quod fi Bardaius ,
Otho-
,

Gregorio iniufte fuiffe damnatum,repugnabit eidem

6 Gregonum foilley
hiftoriat cap. 34. dicit,
ni, qui lib. . ,

omnia athletam,murumq. fe pro domo Domi-

fortem per
ni opponere non timuifle & cap-S^-dicit, gladio anathe-
.

matis Imperatorem feriri decuilTe

ibidem refert Grc- : &
gorium in morte dixiflc 6 ilexi iufticiam, :
o^ iniquita- &
tem- &,Ecdefiam in obitu
:
tanti Paftoris , qm inter omnes
erat, non
Romanos Pontifices praecipui zeli,& audoritatis
modicum dolorem habuifle . &lib.7.cap. i. ait, Defiin^
Salernum Beatae memoriae Gregorio Summo Pontih-
apud
enim nullo modo cohaerent cum opinione gra-
fL &c. Ifta
depofitio Imperatoris , Ij
«aiim* iniuftitiae, qualis fuifler ,

Gregorius deponere non potuiflet : haec eniio-^

eum iutte
omnes Gregorij laudes fine dubio corru-
fola iniuftitia

^ quod ex
Poftremb Bardaius cum non haberet aliud ,
nec tamen quiefcere poffet-, repwit quo
Othone adferret,
Reges ex Othonis fententia non habere—»
fupra dixerat ,
praeter Deum timeant . Repent
fuper fe quem
¥llum , ,

quod fupra verbofiffime deplorauerat,miuta*ma a

ouoque
excommunicationis Henrici Imper«oris in or-
©ccafione
prardpue in Eccleliam irruifle , Ad quae
bem terrarum, ac
omnia iam ante refpondimus , neque libet eadem
t

^ medium verba Gregon j

^in extremo capite producit in
cum Henricum deponeret, precatus elt Apo-
VII. quibus
Paulum &vt fententiam fuam ex eonisn
flolos Petrum, ,

audoritate prolatam confirmarent iudtcium cuo in— : &

Henricum ciufmodi exercerent omnes intdligerent j , vt
filium non fortuito , fed ipforum opera cx Imr
iniquitatis
cecidit Hanc precationem dicit Bardaius non-»
peno .

jVe auditami cum nihil non infouftum

Pon-
fi ab Apoftolis
 1 ,

Cap, X. 11
tifici, pontifici* parti auaoribus , & fautoribus accide-
rit X triumphante interim , & Imperium tenente Hen^
rico.]
Rei^ndeo. Precationem Gregorij omnino exauditam
luifle , teftantur *rumn* maxim* qu* Henricum diuini-
,
tus oppreflerunc Primum enim a magna parte Germani*
.

deftitutus ad Pontificis pedes abieaus

mifericordiam de-
miflifiimis precibus implorare compulfus
eft. Deinde.^
ciim duobus «mulis, Rudolpho
, &
Hermanno diu ambi-
guo marte certauit . Poftea a proprio filio carceri
manci-
patus, coronam, fceptrum , &
reliqua Imperatorum infi-
gma refignare coadus eft Inde elapfus L*odium fe re-
.

cepit i-vnde nailcriam fuam incredibilem

propriis literis,
qu* apud Vrfpergenfem Abbatem exeant, teftatus eft. De-
nique repentina mo^rte fublatu^ neminem inuenit,
qiii eius
naortem defieret : cum e contrario Mundus
totus ob ciu?
inftlicem exitum fummo gaudio exultaret
, vt fupm ei
Abbate Vrfpergenfi retulimus . Hic videlicet
trium^ eft
phns Hennci , quem fingit Barclaius . Porro
‘pomificihm
panem femper in melius profeciffe
, cooperante Domino
fignis,& prodigijs, & tandem omnim.o pr*ualui(Te, con-
ftat ex ijs qu* de Callifto fecundo
, & Henrico quinto
omnes hjftonci narrant, ac pr*fertim Abbas
,

Vrfpergenfo
in Chronico anni & fegnentibu?',
i
*::i

De eomparatione, luly II, ^ Clementis Vllt.

r '

• t
Catut X l. ^

0^ N capite vndecimoi Barclaius hmita

repetit eic
ii$, qua antea dixerat; neque aliquid
addk,qu^
niihi refellendum nons4!'cipoiifione
e/le videscur>
Clementem oftauum Pontificem veris
I
laudwus efie(t> non tam vt eum l^udec quam vt ex
« eim
com-
 112 CAp» X 2«
'comparatione lulium fecuiidum carpa^ ^ Quis, inquit’
non paternam Clementis VIII. pietatem , cum iumn?a_>
prudentia coniun<fiam , qua Reges, Principes C|iufliaT &
nos ad concordiam reducere, &
in concordia recinere an-
nititur, in6nitis partibqs Hcclefix vtiliorem iudicec,quam
lulij lecuncli loricati furores martios, quibus Itaiiain-» j
Galliam, Germaniam, Hiipaniam, catterasq. gentes Chri-
stianas hoflilibus animis inter fe committere, impie>& iu-
humaniter connitebatur ? ]
Ad haec ego vt refpondeam, admonitos Leftores efe vo-
lo j Romanos Pontifices , qui fimul etiam Principes funt
temporales noq contemnendi Imperij , non minus ex offi**
cio obligari ad ca conferuanda, qu* Sedis Apoftolica; , G-’
vcEccktix Romana? funt, quam Principes carteros . Qua-
re quemadmodum Reges, & Principes fupremi casteri pro
«lefenfione Regnorum fiiorum , fiuc ditionum aliarum-*
hella.gerere ppfiunt , debent s & &
fi ad ca defendenda__*

coniweratione cura alijS Principibus opus habent, iure_j

^j>o(runt cura focip Principibus foedus iuirei &.comundtis
viribus hortem propulfare * quando iurtam> belli gerendi
caufam habent fic etiaoi 'Romani Pontifices, qua Princi-
:

pes fupremi Amt *,omni iure. pofiunt , debent populos &

iibi «editos arnjis protegere, S: fi res ita poftulet, aduer-
liis hortes bella gcrcre,’necDon ad .auxilium, vel belli fb-

cietacem Principes alios euocare . Neque p/-imus fizic lu-

lius fecuodqs
,
qui pro recuperandis tedefia: Romanae
pr^incijs beila magniS Prift’Cipibus foedus
pfdffit,'VErctini
percufiit . Nam Pius fecundus multo antea exercitum ar-
matum habuit , & bella cum hortibus cum laude geflit,vc
Naucleiws , ik pjatiha reterunt ; & ante.l'^) fecundi tem-:
innocen-
Innocentius, textus >yir.prudentia>.& vit*
tia clarus per Legatum iaum Albernotiura Cardinalem ^
fccJefiarticam ditionem a Tyrannis diuerfis occupatam—»,’
telicifiime armis recuperauit , vc iciibunt ijdetBNaucler
rus ,
 ,

Cap. X T, ^
'^1T|
% %

rus , & Platlna , multiq. ali) hiftorici . Clemens IV. qui

Innocentium VI. multis annis praceffit , Pontifex fan- &
dius eft habitus , Carolum Andegauenfem Ducem , fan^H
Ludouici Regis Francorum fratrem, c Gallijs cuocauit,vc
• Manfredum tyrannum e Regno Neapolitano, quod eft Ec-
clefia Romanx feudum , armis expelleret, iplumq. Caro-
lum Regem inftituic , impofita quadraginta millia numo-
rum aureorum penfione quotannis foluenda in recognitio-
nem feudi : teftes funt ausiores ijdem & ali), quos ipfi ci-
tant Sed ante hxc tempora Eeo IX. Pontifex, non folum
.

vitx probitate , fed etiam diuinis miraculis clarus , atque

adeo in Sanflorum numerum relatus, aduerfus Northman-
nos pro Beneuentana ciuitate recuperanda prxfens ipfe in
exercitu armis decertauit, vt Hermannus Contradfus in_j
Chronico, &
Leo Oftienfis in hiftoria Caflinenfi lib.i.cap,
8 8 . teftes funt Vbi illud memorabile accidit , quod cum
.

Pontifex a Northmannis vidlus, &

captus fuiffet , ea fub-
miflione,& reuerentia vidlores erga vidlum vfi funt,vt Po-
tifex vidhis , &
captus vidloribus imperare , ac dominari
videretur . Porro Leo quartus Pontifex plus ducentis an-
nis Leone IX. antiquior, vir fandliffimus, miraculis cla- &
rus, tefte Anaftafio in eius vita , exercitum duxit aduerfus
Saracenos , qui ad Oftia Tyberina cum ingenti claffe ap-
pulfiRomanam vrbem capere > & fpoliare cupiebant » &
oratione prxmiffa ad Deum & exercitu Apoftolica bene-
,

didfione munito , memorabilem vidloriam reportauit.

Cniitto confederationem Zacharix, Stephani fecundi
Adriani , Leonis terti) , aliorumq. Pontificum cum Regi-
bus Francorum , pro recuperatione, defenfione prouni- &
ciarum, &
ciuitatum, qux ad R6manam Eccleflam perti-
nebant aduerfus Longobardos, Grxeos . Omitto etiam &
fortiftimos Machabxos, qui & Summi Sacerdotes,& Prin-
cipes erant, & pro patrix defenfione grauiffima bella gef-
ierunt . Omitto denique Molis Pontificis, &r Principis fa-
H pien-
 . . .

'j
1 ^ . Cdp* X. T , ,

pientiflimi,qui aducrfus Amorratos,alio3q. populi fui per-

turbatores armis decertare non dubitauit . Hos igitur cla-
rifTiinos, facrosq. viros lulius fecundus imitatus,coruinq.
virtutem, & diligentiam aemulatus partim armis proprijs,
partim auxilio foederatorpm Regum Ecclefiafticam di-
tionem , fere totam amilTam, magno labore recuperauit
Quod faftum qui reprehendere voluerit, oportebit etiam,
vt induftriam , &
virtutem fandiorum Pontificum , addo
etiam Machabaeorum, &
ipfius Mofis , virtutem bellicam

reprehendat . Neque ab hoc numero Clemens odlauus

eximendus eft , qui quemadmodum pacetn inter Chriftia-
nos Principes reformare ftuduit, vt Barclaius dicitjfic ctii
exercitum comparare non neglexit cum ei Ferraria recu-
peranda eflet : & ad bellum pro Ecclefiaftica ditjone fa-
ciendum, occafio defuit illi, non animus Placuit enim__» .

Deo, in cuius manu funt corda Principum , vt nobilifiima

Ciuitas ante ad Ecclefiam rediret, quam militum gladij nu-
darentur Hanc vero Clementis odtaui laudem Barclaius
.

non ignorauit, fed diflimulare voluit, vt liberius lulium—»

reprehenderet
1
1
-
t

diluuntur argumenta aduerfus ^Theologorum^

fententiam de Poteftate Pontificis Ma-
ximi in temporalibus»
Cap» XI Ip

N capite duodecimo conatur Barclaius ex prp-

pofito affirmare ac demonftrare , nullam hi-
,

bere Pontificem Maximum poteftatem in tem-

poralibus fuper Reges , aliosq. Principes Chri-
ilianos
Primum argumentum quia tota antiquitas
eius eft ,

Chrifliaiu femper cenfuit. Reges folo Deo minores effe

Quod
 , ,

Cap~. l J. , X IIT
Quod argumentum lam ante propofucrat in cap. 8 vbi . & «i

nos illi copiose xelpbndimus Id enim habet veluti

.

proprium hic auftor, vt eadem argumenta faspius repetat,

an vt
inculcet , nefeio an vt librum grandiorem faciat>
importunitate obtineat aflenfum , quem vi rationum ex-
torquere non poteft . Hoc igitur primo argumento prx-
termiflb, fecundum audiamus
Pontifices fatentur , Reges
2 f Quid, inquit, quod ipfi
non habere fuperiores in temporalibus ? cap. Per venerab.
Qui filij fint legitimi Habent,. &
non habent, fimul vera
efle nequeunt. Falfum eft ergo Reges non habere
fu^rio-
rem in temporalibus, fi alius poffit iure i)s temporalia au-
ferre, alteriq. conferre. ]
Refpondeo . Sententia Pontificis in eo capite eft, Reges

fupremos effe Principes temporales, & ideo nullum habe-

re fupra fe Principem temporalem ,
quemadmodum Du-
^
ces Principes inferiores in eodem Regno fuperio-
, ajijq.

rem in temporalibus Regem habent: fic enim loquitur Ec-

clefiaftes cap. j. Excelfo excelfior eft alius , fuper hos &
quoque eminentiores funt ali) , &infuper vniuerfat terrae

Rex imperat feruienti . & S.Petrus in priore epift. cap. 2.

Subiedli eftote omni humanae Deum_»
creaturae propter
fiue Regi quafi praecellenti , fiue Ducibus,tamquam ab eo
mifsis . Idem Regem non habere fuperiorem in
igitur eft,
temporalibus , & Regem non habere fupra fc alium Re-’
gem , fiue Principem alium temporalem,alioqui non cfleC
Rex fuptemus in ordine principatus temporalis , fiue po-
litici . Et ea forte ratio eft , cur idem Innocentius in eo-
dem cap. Per venerabilem , paulo ante dixerit , nonnullos
Principes nullum inter homines , excepto Romano Ponti-
fice , fuperiorem agiiofcere : addidit enim illam exceptio-
nem, vt cum poftea dixit , Regem Francorum nullum in
temporalibus liiperiorem agnofeere, intelligamus, fermo-
nem fuiflb de fuperioribus wmporalibus : non enim Rex
Ha agno-
 .

'Xlil - Cap» X I T9
vUum fupra fe Principem temporalem, Ted agpo-
acrnofcic
fpiritualem, qui de
feit Romanum Pontificem , Principem
temporalibus quoque in ordine ad fpiritualia iudicare_>
poteft . At, inquit Barclaius , habent, non habent fimul &
vera efle nequeunt • Relpondeo • Habent , non habent &
nequeunt de re diueria ni-
de re eadem, fimul vera efle : ,

hil impeditquominus vera efle pofsint. Habet coccincnm

pallium, & non habet coccineum pallium, fimul vera
efle

nequeunt (ed habet coccineum pallium, & non habet ni-

:

grum pallium , vera fimul efle queunt fic igitur Habet . .

Rex in temporalibus fuperiorem temporalem , & non ha-

efle ne-
bet in temporalibus fuperiorem temporalem, vera
queunt Sed, habet Rex in temporalibus fuperiorem fpi-
.

ritualem, &
non habet in temporalibus fuperiorem tem-
poralem, veriffima fimul efle queunt, funt &
3Sed inflat Barclaius . Quod, inquit, in verbis di-
^
rcile,& indire^le diferimen ftatuunt,id non ad facultatem
iudicandi & effcdlum iudici) fed folum ad modum
, ,
& ,

rationem acquirendi tantam poteftatcni pertinet

Cano- .

niflae enim dicunt Papam dirc^le

dominium temporale to<-
tius orbis a Chriflo accepifle . Hi vero
negant eum acce-
pifle tale dominium direde, quafi dicas
per fe,fimpliciter

& fine alterius rei confideratione , fed

tantum indirefte ,
hoc eft, per conlequentiam, ratione illius poteflatis fpiri-
.tualis , quam direde a Domino accepit
. Hatc igitur ex
verbis iflis differentia ad initium , modum acquirendi &
temporalem poteflatem , non autem ad eius vim & effe-
dum referri debet Haec ille , qui vult , Pontificem ex
, ]
lententia Theologorum habere poteflatem
temporalem lu-
in
per Reges indirede acquifitam ; efleq. eorum lurcem
temporalibus quod repugnare videtur lnnocentio,in
ca-
:

pite citato, vbi dicit Innocentius , Reges non habere lu«

periorem in temporalibus . ^ ,

Relpondeo . Diftin^onc opus eft , vt plane xntcUiga-

.
 .

Cap^ X T J: 117
tur vereiie, an felfo Barclaius colligat^ Pontificem haBere
poteftatcm temporalem fuper Reges , cfleq. eorum Indi-
cem temporalem Nam
per potcfhtem temporalem>in-
. fi

telligatur poteftas difponcndi de temporalibus , fiue'ipfii

potcftas in fe fit fpiritualis, fiue temporalis , vere colMgit,
Pontificem habere poteftatem temporalem in Regei ; fi
ver6 per temporalem potefiatem intelligatur poteftas qux
fit in fc temporalis , vt eft potefias Regum > aliorum &
Princlpum politicorum , falso colligit^ Pontificem habere
potefiatem temporalem in Reges ex Theologorum’ letiten-
tia Theologi enim tribuunt Summo Pontifici tempora-
.

lem, & fpiritualem potefiatem |n Etclefiaftica ditidnVtan-

tum , quam poteftatem plenami in patrimonio S. Petri ap-
pellat Innocentius , in cap. Per Venerabilem : in reliquas
Prouincias ChriRianas , &
Principes Chriftianos, tribuunt
Pontifici poteftatem folum fpiritualem , qu* per fc , &
proprie refpicit fpiritualia j temporalia vero refpicft , vt
fubordinantur fpiritualibuS . Et ideo quando proprfc lo-
quimur, dicimus Pontificem habere poteftatem in tempo-
ralibus , rton aiitem habere poteftatem temporalem,. qua_»
Pontifex eft . Ex quO fequitur, vt diferiroen vocum^dire-
fte & indireflc , non referatur proprie loquendo , ad mo-
dum acquirendi poteftatem , vt Barclaius falso dicit j fed
adj’cxplicandum obiedum fecUndariiim, confedfaheura &
fupremx fpiritualis poteftatis , qux vt fupra diximus, pri-
mario, & direfte refpicit fpiritualia , fecundario 8f indi-
refle , id eft, in ordine ad fpiritualia , refpitic temporalia:
qus fententia Theologorum nullo modo repugnat ver-
bis Innocenti) in cap. Per vcnerabiltb , Vt ex dlftis per-
ipicuum eft
4 Addit prxterea Barclaius lioc argumentum .
^Qnod
fi aduerfarioram fententix locus fit , Reges , & Prfticipcs
Chriftiani, rion erUnt foli:m Vafalli, & Clientes Papx in_»
temporalibusi fed (quod ViUuS eft) quali precario R*egna ,
H 3 Prin-&
 ^ ,

Oiip* X. J T •
poffiJebuht . Id ftcilf ex ipfis
& Princil»™*
oftendo : Summas Pontifex
poKft
, liriorum principijs. Sc
&
,

Re<»num auferre, alteri cttrtferre, fi id neceffarium

alicui
iit 'ad animarum
falutem ; Atqui iudkare, &. decernere^,
r
pertinet ad eundem Pontificem, de cuiu»
, an fit neceflirium,
judicio, aquum ne fit, an iniquum nemo poteft iudicare_^:
5 .
quemlibet Regno priuare ,
^ ; ergo vbi libicum ei ent, poterit
& illud alteri conferrem ^
PnncipcS , ijs ex-
Refpondeo . Reges Chriftiani, ali)q.
Ecclefiae, neque Vafalh,neque_^
ceptis, qui ftudataril funt
Pontificis Maximi dici 'debent, quamuis i^ eos^
cUentes
Ecclefi* inuidiamiBarclaio appellare bbuentt
conflandam
.f Vmulto minus precario
Regna,& Principatus ab eo p^^^^
Reges, Yeriq. Principes, tarttoq. Ethnicis Re
fcd funt veri
Principibus& nobiliores,& feliciores 1 quanto non
ffibus,
tcrris.adten^pus regnant; red etiaiA poft h^c
Vi roUim in
"
' pieq. regnauerint,ad Regnum iefte,& fem-
, am-, fi iufte,

/ piternum transferuntuf
. Argumentum vero BarcUij ab
*' illa enim prppofitio ,
Summus
omni parte vitiofum eft :

,
Pontifex poteft alicui Regnum auferre,‘ & alteri conferre
’
ad animarum falutem : explicatione
fiid neceffarium fit
& vera, & felfe
•

“
indiget i nam & bene, &
Tecus intelligii
Pontifex, fi necefrarium ad fa-
\ 'effe poteft* Poteft quidem
* alicui auferrej fed fi antea_>
Regnum
lutem animarum fit,

' fpacium refipifeendi dederit, fi perniciofiim,

admonuerit,fi
Poteft quoque alten
“ & incorrigibiJem efTe perfipexctit.
tamen cui libuent; fic
‘
Regnum xdnfierre, nori pro arbitrio
'
precario Reges regnarent; fed cui lurc debetur,
' enim vere
locum habeat Et fi forte netni-
fiue fucceffio, fiue eledio .

di(ftauerit,effe tribUen^m*
emm
ni debeatur; cui ratio
quartus in Concilio Lugdunenfi cum Friden-
- .Innocentius,
Imperatorem depofuiflet, eleftionem fucceflforis ^e-
cum
fboribus, quibus iure competit, liberam reliquit t fic etiam
Cregorius Vll. poft depofitioneitt Henna > Rudolphum-»
c
 ,

'
Cap, X J i: 'II9
a Princlplbui cleilum confirmauic Sic ttiiim ZacTiaria* .

Regnum Francorum Pipiho adiudicauit > quoniam

• re ipfa Regnum adpainiftrabat , & Proceres eundem expe-
tebant Leo quoque tertius Imperium Occidentale a Gr^-
.

cis ad Francos tranftulit, quoniam ipfi in Occidente poten-

tiflimi erant, & foli poterant eam dignitatem fuftinere , &
eofdem Romanus populUlf iftaxim^ cupiebat . Sic etiam_>
in teftamento veteri loiada Pontifex poftea quam Athaliam
• Reginam, quae Regnum inua ferat, inteffiti iuffit. Regnum
contulit Regis depiprtui filio, cui iure hjpredttario debeba-
iur;4.Reg. 1 1 . & Aiarias Pontifex Rege Ozia ob lepram-»
.
*
diuinitus immiffam ab hominum commercio fegregato
. Regni adminiftrationem non cui voluitj fed cui debebatur,
Regis filio' dereJiquit.a.Paralip.i 6 illa igitur pro- .

pofitib Barclaij, aut male intelledla falfa eft , aut refte ex-
plicata non efficit , vt Reges precario regnent. lam vero
affumptioilla, Atqiii iudicate, &
decernere an fitnecefla-
rium , pertinet ad eundem Pontificem , de cuius iudicio
; aequum ne an iniquum nemo poteft iudicare : fimitis eft
fxt,

propofitioni ; nam perperam intellefta, ftlfa eft; re£le ex-

plicata, vera quidem eftj fed non inde concluditur, preca-
rio Regna a Sun^moT^ontifice data poflideri , qua» eft Bar-
claij conclufio . Pertinet fluidem ad Pontificem iudicare
an fit neceffarium ad falm^m animarum ,Hegem aliquem
Re<’no priuare^, fed ndn pertinet ad eundem neceffitates
pr<Tlibitofingere,vel fub colore neceflltatls cupiditati fer-
uire .Et quoniam res hac grauiflima eft,& neceffitas ma-
nifefta , &
explora^.cfle debet , idcirco Pontifices ordina-
rie in Synodis Epifcoponim,vel Confiftorijs S.R.E. Cardi-
nalium, expofitis rationibus , &
confentientibus Patribus
ifta gefferuntjVt fupra bftendimus.

5 Pergit Barclaius , &

poftea quam rationem ft^erio-
rem multis verbis more fuo amplificauit,& repetiuit, fub-
.
iungit haec verba t ^ Sed &
omnis poteftas,omneq. domi-
ni 4 nium.

I
 Ho Capi X i,t:
niamy& iurlfcii^io, aut iurediumbacqumruri aut mro
humano & qui aliquid poflIdet,feu tenet, neUtro horum
; fi

poffideat, iniiifte poflidet, vt prxclare in Donatiftas ratio-

cinatur Auguftinus,traft.6.ad caput primum Ioannis,Can.
Quoiure. dift.8. Fieri igitur non pote(t,Vt Papa Imperium
aliquod temporale in Reges, & Principes feculares iufte-?
exerceat , nifi conftet id ei iure diuino,vel humano
tributum - ]
Refponcleo . Iure diuino potcftas in Reges , Princi- &
pes ChriRianos,non proprie temporalis , fed quae fe ad tc-
poralia extendat , Summo Pontifici Chriiti Vicario attri-
buta cft . Vnde eriim Barclaius ipfe deducit , poteftatem.-»
fpirituilem ampliflimam iure diuino Romano Pontifici in
omnes Reges,Principesq. competere: inde rtos colligimus,
eodem diuino iure Pontifici Rqnano competere poteftate ,
qux ad temporalia pertingat i quoniam id requirit ordo
poteftatis fuperioris ad inferiofem,rpiritualis ad tempora-
lem At, inquit 3duerftrius,nullus neque in diuinis, neque
.

in humanis legibus locus reperitur , qui talem illi potefta-

tem conferat Refpondeo Imb locus inuenitur in diuina
. .

lege, qui poteftatem illi conibat , &

locus inuenitur ia_»
humana lege,qui locum diuinx legis exponat Quod enim .

feriptum eft Matth. i6. Tibi dabo claues Regni cceIo-

rum,&c. &
lo.i I. Pafce oues meas i explicatum inueni-
mus ac potifiimum in Romano fub
in multis Concilijs ,

Gregorio VII. In Lateranenfi fub Innocentio lll. in__* &

Lugdunenfi fub Innocentio IV. in eum fenfum, vt poteftas
ligandi atque foluendi , nec non pafcendis. atque regendi
,

Ecclefiam vniuerfam, non ad fola ipiritualia j fed etiam_

ad temporalia ratione fpiritualium porrigatur : quod idem
communis Do£Iorum Catholicorum fententia, ipfa pra- &
xis, atque experientia confirmat.
6 At , inquit , Regum dominatio , &
auftoritas multis
iacrarum litervuta teiUmonijs apene commendatur , ^
pro^
 .

. cap: X I t: Tix
probatur, vt cum dicitur, Per me Reges
DataJ? regnant .

cft a Domino poteftas vpbis Reges gentium dominantur

.

eorum Cor Regis in manu Dei Dabo illis Regem in_j

. .

furore meo Time Dominum

. fili mi , & Regem . Regem
honorificate, & paflim id genus fimilia. ]
Refpondeo Primus locus non demonfirat poteftatem
.

datam a Deo Regibus j fed fapientiam Regibus efle necef-

fariam, vt regnent, ficut oportet.. Verba enim illa, fapicn-
tiac funt , qua Reges hortatur ad ipfius fapienti* ftudium»

fi volunt vere regnare, &

leges ferendo iufta decemere_> .
Secundus locus dicit , quidem poteftatem Regiam
a-Domino 5 fed hoc dicir,vt Reges non fuperbiant; icd in-
'
tcUigant habere fupra fe Dominum, a quo grauiter punie-
tur, fi poteftate abutantur . Tertius locus, non poteftatem
tribuitj fed abufum poteftatis reprehendit Reges enim_».

gentium , qui vera ^Dei cognitione carent , non contenti

adminiftratione Regia,plerunque dominari populis, quafi
mancipi) s affeftant , &
politicum Imperium in defpoticuni
tranfmutant ,ac de Regibus Tyranni fiunt : quem abufum
Grxea vox , qu* violentam dominationem-^

fignificat, magis aperte demonftrat Quartus locus pote»

.

ftatem Dei in Reges , non poteftatem datam a Deo Regi-

bus oftendit : ea enim eft omnipotentia Dei , vt non folum
corpora Regumi fed etiam corda in poteftate habeat, eaq.
vertat, & conuertat , vt fibi libuerit . Qmntus locus non
poteftatem Regiam commendat s fed minatur fe permif-
furujVt populus ob fua peccata in Regem iniquum, cru- &
delem incidat , a quo non tam regatur quam deuorctur
,
Sextus, & feptimus locu^ tiraorem populi erga Regem-jj
non poteftatem Regis erga populum docet . Sed quicquid
de his locis fit, vt non negamus Regiam poteftatem efle__j
a Deo i fic etiain negari non debet , Apoftolicam potefta-
tem efle a Deoj imo omnem poteftatem efle a Deo,iuxta_»
illud Apoftoli Rpm.i Non eft poteftas nili a Deo. Quod
autem
 >

110 Cap, X. 1,7 • ^ ^ _

hium,& lurifdi^Ho, aut iuredluirtoacqmncuf, aut horutn
humano & qui aliquid poflidet,feU tenet, IT neutro
;
Donaciftas ratio-
polfideat, iniufte poflidet, vt prxclare in
Ioannis,Can.
cinatur Auguftinus,tra£t.5.ad caput primum
Quoiure. dift.8. Fieri igitur non poteftjVtPapalmpenuna
aliquod temporale in Regesj &
Principes feculares lUftG—

exerceat , nifi conftet id ei iure diuino,vel humano efle_^

tributum - 1 « « • -
.

Refponcieo Iure diuino poteftas in Reges ,

.
Prmci- &
Chriftianos,non proprie temporalis , fed qux
fead te-
pes
attri-
poralia extendat Summo Pontifici Chrifti Vicario
, '

buta cft .
Barclaius ipfe deducit , poteftatem^
Vnde ertim
iure diuino Romano Pontifici in
'
fpiritualem ampliflimam
colligimus,
'
omnes Reges, Principesq. competere: inde rtos
poteltate ,
eodem diuino iure Pontifici Rtulno competere
temporalia pertingat quoniam id requirit ordo
qu* ad ;

potellatis ruperioris ad inferiofcrn>fpiricualis ad tempora-

aduerftrius,nuHus neque in dimnis, neque
lem . At, inquit
reperitur qui talem illi poteita-
in humanis legibus locus ,

Refpondeo Imo locus inuemtur in dmina

tem conferat . .

le<Tc, qui poteftatem Uli conferat ,

&
locus inuemtur
Quod enim
humana lege, qui locum diuin* legis exponat .

claues Regni coclq-

feriptum cft Matth. i6. Tibi dabo
inueni-
rum,&c. lo.i I. Pafce oues meas i explicatum
&
mus in multis Concilijs , ac potiffimum m
Romano lub
VII. In Lateranenfi fub Innoceutio
lU.
Grcf»orio
vt poteftas
Lugdunenfi fub Innocentio IV. in eum fenfum,
atque regendi
libandi , atque foluendi , nec non pafcendiN^^
fed
Ecclefiam vniuerfam, non ad Ibla fpiritualia j
ratione fpiritualium porrigatur :
quod idem
ad temporalia
'
communis Doftorum Catholicorum fentenaa,
ipfa pra- &
ais, atque experientia confirmat.
6 At , inquit , Regum dominatio , & auclontas multtf
lacrarum literarum teftimonijs apene
commendatur,»
pro-^

I
 .

. Cap, X 1 Jl Vix
cum dicitur. Per
"probatur, vc mc Reges
regnant . DatiJ
cft a Domino poteftas vpbis Reges gentium dominantur
.

eorum Cor Regis in manu Dei Dabo illis Reg^ ia_»

. .

furore meo Time Dominum fili mi & Regem

. Regem
, .

honorificate, & paflim id genus fimilia. ]

Refpondeo Primus locus non demonftrat poteftatem
.

datam a Deo Regibus j fed fapientiam Regibus efle necef-

fariam, vt regnent, ficut oportet.. Verba enim illa fapien-
tiae funt , qu* Reges hortatur ad ipfius fapienti* ftudium»

fi volunt vere regnare, &

leges ferendo iufta decemere_-> •
Secundus locus dicit , quidem poteftatem Regiam efle-»
a -Domino j fed hoc dicit, vt Reges non fuperbianti fed in-
tcUigant habere fupra fe Dominum, a quo grauiter punie-
tur, fi poteftate abutantur . Tertius locus, non poteftatem
tribuitj fed abufum poteftatis reprehendit . Reges enim_j
gentium , qui vera ^Dei cognitione carent , nori contenti
adminiftrationc Regia, plerunque dominari populis, quafii
mancipijs affcdlant , &
politicum Imperium in defpoticuni
tranfmutant , ac de Regibus Tyranni fiunt quem abufum :

Grzca vox mi.Tv.wjitMaiv , quae violentam dominationena-»

fignificat, magis aperte demonftrat . Quartus locus potc^
ftatem Dei in Reges , non poteftatem datam a Deo Regi-
bus oftendit ; ea enim eft omnipotentia Dei , vt non foliim
corpora Regumj fed etiam corda in poteftate habeat, eaq.
vertat, &conuertat , vt fibi libuerit . Quintus locus non
poteftatem Regiam commendat j fed minatur fe permif-
furujVt populus ob fua peccata in Regem iniquum, cru- &
delem incidat , a quo npn tam regatur ,
quam deuorctur
Sextus, & feptimus locus, -timorem populi erga Regem_jj
non poteftatem Regis erga populum docet Sed quicquid .

de his locis fit, vt non negamus Regiam poteftatem efle^

d Deo i fic ctiain negari non debet , Apoftolicam potefta-
tem efle a Deoj imo omnem poteftatem efle a Deo,iuxta__»
^ud Apoftoli Rpin. 15. Non eft poteftas nifi a Deo. Quod
autem
 iti CaP, XII. :

autem Regia fubiefta non fit Apoftolic* potefta-

potcftas
ti, vel quod fubieda fit
in fpiritualibus tantum, non etiani

jn ‘temporalibusi in his locis,neque aperte,

neque obfcure
habetur, atque hoc eft quod quaeritur.
'Poftremb adducit Barclaius argumentum, quod etiam
7
liipra non femel adduxit . •[
Poftremo , inquit , quando-
quidem poteftasj&iurifdiftio ifta temporalis Papa?, :de_^
qua nobis fermo , neque expreflb Dei Verbo in
feripturis
per
conjprehenfa, neque ex traditione Apoftolorum , quafi
manus recepta , neque r fu, & confuetudine in Ecclefiaper
mille annosi &' amplius obferaata , aut ab vllo
Pon-
totos
oedupata neque ab antiquis Ecclefiae Patribus lau-
tifice ,

data, & probata, imo ne memorata quidem inueniturtquac

i aut
noS obfecro credendi heceflitas cogit eam admittere'
qua nobis eam auftotitate perfuadeant ^ 3 ^

Rcfpondeo Multa lunt qu* ex verbo Dci per Ecclefia

.

explicata credimus, quamuis in verbo Dei cxprcfse

non_»
ex-
habeantur Filium Dei efle Patri confubftantialem ,
.

quia_*
prefse in feripturis non legimus j credimui tamen“,
efle verba Domini loln. ro.
fic docet Ecclefia intelligenda
Pater Spiritum a Filio procedere ex-
vnum fumus .

'
p^dise ih Scripturis non legimus j credimus
tamen quia fic
'docet Ecclefia intelligenda-efle verba
Domini loan. i 6.
me clarificabit , quia de meo accipiet , annunciabit
m? &
dixi vobis ,
voBis omnia qUae habet Pitter mea funt , ideb
i

quia de meo accipiw Baptifmum paruulorum exprdsc

.

feripturis non legimuSi btedimus tamen ,

quia fiC' docet
in
Ecclefia intelligenda eflc‘verba Ioan.3. Nifiquis rena-
illa

tus fuerit ex aqua,& Spiritu ,fandlo,&c.& Matth. 19-Sinitc

paruulos venire ad me . Sic ergo poteftatern
Summi Pon-
tificis extendere fe ad
tbmpoi’alia,ac praefertim Id Regna,
?crediinui
& Imperia exprefse in. feripturis non legimus
fic d<^et in-
tamen, quia Ecclefia in concilijs generalibus,
•
•
tflli‘^enda efle illa verba Domini Matth.
lO.Tibi dabo cla-
° ucs.
 ;

Cap, XII» 113

ues, &c. Fairura'vcr6 eft , pQtef^tem iftam npn fui(Te_j
in vfu apud Ecclefiam per totos mille annos, & amplius .
. lam enim fupra docuimus, in vfu fuifle pofl: annum feptin-
gentefimum tempore Gregori) fecundij&Zachariae Ponti-
ficum Item poft annum odlingentefiraum tempore leo-
.

nis terti), & Gregori) quarti Falfiim quoque cH: ab anti-

.

quis Patribus non fuifle laudatam * vel commemoratam-»;

cum a Grcgorio Nazianzeno paido obfcuriusjfed a Grego-
rio Romano aperte commemora*ta,ac deinde pofterioribus
feculis ab omnibus fcriptoribus, quorum non nulli in albu
fandorum relati funt,apertiflime commendata, & celebra-
ta fuerit .
Quod in extremoi capite Barclaius dicit » ratio-
nes noftrasnqn elTe demonftraiiones, fed dialedicos fyllo-
gifmos : proinde eas non certam fidem facere ; id quale_j
iit, &
quantum ponderis, &
momenti habeat , in fequenti
capite explicabimus.

Defenditur prima ratio BeUarminipro poteftait^

Pontificis in temporalibus Cap, XI IL .

N capite tertiodecimo aggreditur Barclaius re-

futare eas rationes, quas ego in lib.^ .de Pontif.
cap. 7 . adduxi ad probandam Pontificis Mpimi
poteftatcm intemporalibus. Et quoniam ille-#
prsefatur , neminem Bellarmino diligentius rationes pro
hac poteftate collegiffe, vel argutius propofuiffe , vel bre-
uius, & fubtilius conclufifle i yt videlicet ledoribus per-
fuadeat Bellarmino fuperato, rem totam cfle confedam-»
ego quoque prxfari debeo, me non admittere, quae .Barcla-
ius de mea diligentia , argutia , &
fubtilitate dicit Scio .

enim multos efle me longe dodiores , & diligentiores , ac

fubtiliores ,
qui in eodem argumento ante me verlati funt,

& quorum ego diligentiam, & fludium pro ingeni) rnci te-
nuitate aemulari ftudui :
proinde non in me fiiperando ftac
fumma vidoriar,vc Barclaius perfuadere leporibus nititur.
Admo-
 . , :

JC I J T\
C^p»
Y4^ ^ ^
haC
Admonendum quoque leniorem eflc duxi 5 in

comprobanda rationes tantum, &

exempla, non Scripraras,
Patres adduxifle quoniam ifta in libris
lupe-
Concilia, & :

in confirmanda
rioribus copiofiffime perfecutus fueram
primatu fpirituali Summi Pontificis j quo
confirmato
cenfui , ex co tamquam.-»
firmiter ftabilito facillimum efle
ad poteftatem in tem-
ex fonte deducere riuulos rationum
poralibus comprobandam
mea, quam Barclaius ad verbunii re-
Prima igitur rario
fert, harc fuit . ^ ^ j
fpirituali quando
Potcftas ciuilis fubicfta eft potcfiati ,

: ergo potw
vtraque pars cft eiufHem Reipub# Chriftian*
temporalibus,»
Princeps fpiritualis imperare Principibus
difponere de temporalibus rebus in ordine ad
bonum fpin-
poteft inferiori fuo.
tualc : omnis enim fuperior imperare
Quod autem potefias politica,non folum,vt Chriltiana;
Ecclefiaftic», vt talis eft
fed etiam vt politica,fit fubieda
vtriufque . Nam finis tem-
Primo demonftratur ex finibus
quia felices
poralis fubordinatur fini fpirituali, vt patet,
temporalis , non eft abfolute vltimus finis ;
ideo reiem &
aternam . Conftat autem ex
Anftotelc
^debetin ftlicitatem
i . ita fub ordinari
Ethic.cap. fiicultates , vt fubordi-
lib. I.

oantur fines . « r • •
Secundo, Reges, &
Pontifices , Clerici, Laici
. .
&
faciunt duas Refpublicas, fed vnam,id eft,
vnam Ecclefia.
Sumus enim omnes vnum corpus Rom. 1 1 . i Corintn. &
12. Ac in omni corpore membra funt connexa ,
depen- &
reile afleritur fpiritua-
dentia vnum ab alio : non autem ,

fpirituali-
lia pendere a temporalibus ; ergo temporalia a
bus pendent, illisq. fubijciuntur ,- /• •
1 • •

impedit Ipirituale
Tertio , fi temporalis adminiftratio
bonum, omnium ludicio tenetur Princeps temporalis
mu-
tare illum modum adminiftrandi , etiam
cum tktnmento
temporalis boni : ergo lignum eft , ftibieilam efle tempo-
ralem
 : ,

Cap, XIII, ity

wlem poteftatem fpirituali . HiC eft me2<- ratio prima
tis fidditer a Barclaio relata ,

Huic rationi refpondet ipfc , falfum elTe quod c<^o af-

,
fumpfi, ciuilem poteftatem fubiedam cfle lpirituali,qiian-
do vtraque pars eft eiufdem Reip. Chriftianar . Xd autem j
falfum efle probare conatur his verbis
f Siquidem h* dusc poteftates ita funt partes Reipub.
Chriftianaf , vt neutri in alteram imperium fit, vtpote cum
IiberGU& fui iuris eftent, mutuo amore coierunt Vtraque .

ei^o alteram in fuo ordine, &

munere recognofeit, ve- &
neratur, & fuam vtraque funilionemarbitratu fuo exer-
cet j tantum inter eas confpirans quidam conftnfus, fo- &
cietas eft, ad Chriftianam Remp. conleniandam.]
Refpondeo . In his verbis affirmari video, non probari,
poliricam,& Ecclcfiafticam poteftates in eadem Ecclefia_,
Chriftiana coniunftas effe vinculo beneuolentise, non autc
fubiedlione vnius ad alteram . Sed hoc re<fte diceretur,
fi
politica, &Eclefiaftica poteftas ciuJem ordinis ellent
& quafi duas fjederatas Refpublicas facerent vt funt
, pa<»i
Heluetiorum . At ex feripturis diuinis Pontifices, & Re-
ges, clerici,& laici in Chrifto regenerati vnam Rempubli-
cam, imo vnam ciuitatem, imo vnam domum, imo vnum
corpus efficiunt Neque
poteftas fpiritualis,& temporalis
.

in Ecclefia conueniunt,vt dua? Refpublicas in vnam confe-

derationem , fed vtfpiritus , &
caro in vnum hominem, vc
Gregorius Nazianzenus prasclare docuit in oratione ad
po-
pulum timore perculfum certum autem ; eft, fpiritum in_»
carnem imperium habere debere , non contra neque
funt ;

in Ecclefia Chrifti Pontifices,& Reges,vt principales

Arie-
tes in Ouili,fed vt Paftores,& oues : neque in
dubium re-
uocari poteft,an Paftores ouibus, vel oues Paftoribus
cum
imperio prasfint.
Subiungit Barclaius
; f Vtraque poteftate,fiue vt Gene-
brardi verbis vtar,vtroque magiftratu Ecclefia
continetur»
muni- .
• • /
 . . .

nS Cap, XII II
munitur, & viget: ad quam protegendam, & fartam tcftam
conferuandam alterius fic
Altera pofeit opem res, & coniurat amice_j
vt quamdiu focieratem retinent , Refpublica Chriftiana-»
innumeris concordiatj& pacis commodis efflorefeat At .

vbi coitam dilToluunt, fpiritualis quidem poteftas,licet di-

uina virtute praeftans , imbecillior tamen in oculis homi-
num,& corporalibus auxilijs deftituta plerunque contem-
nitur temporalis vero, quantumuis potens, atque fortis in
:

fuam iplius perniciem per omne fcelus, &

infaniam prope-
rat,nimirum caelefti gratia deftituta,qua per fpiritualis po-
teftatis coitionem fruebatur .]
Refpondeo . Haec omnia contra fuum au£lorem,non_»
contra Bellarminum pugnant Fatetur enim Bellarminus,
,

optimum efle,vt duae iftae poteftates concordes fint,& val-

de perniciofum fi inter fe pugnent ; fed non inde fequitur
vnam alteri non efleiurc fubieftam Nam in homine_j
. &
optimum eft, vt fpiritus, &
caro concordes fint, perni- &
ciofum fi diflideant, vt faepe carne reluftante imperio fpi-
ritus , & fpiritu carnem in feruitutem redigere conante— »,

difeordant nec tamen vllus fapiens ex hac difeordia col-

:

liget, non debere tfTe fpiritui in carnem fuam imperium j

cum contrarium apertiffirac inde colligatur. Igitur eodem
modo ex eo quod ex difeordia duarum poteftatum , fpiri-
tualis , & politicae in eadem Chriftiana Republica tam_j
multa incommoda fequuntur , &
vtrique valde neceflaria
concordia eft colligi debet , pertinuifle ad fapientiam_»
;

Chnfti Chriftianar Reipublicae Conditoris , vt vnam pote-

llatem alteri fubijceret,qu6 facilius pacem, & concordiam
inter fe retinerent, & colerent
Addit Bacclaius teftimonium Hofij Cordubenfis , S &
Befnardi : fed quoniam ad teftimonium Hofij non feme'
fiipra refpondimus j audiamus verba S.Bemardi lib^ i .de_
Confideifacione cap.$. Habent,inquit,hzc iniima,& cerr< ^
na
 » ,»
,
.

Cap» XIII. J27

na ludices fuos, Re^es, Sc Principes terrx. quid fines a-^

lienos inuaditis ? quid ftlcem veftram in alienam menem*

extenditis ? ]
Rcfpondeo . S.Bemardus ipfe fe declarat, cijm in eodem
loco fubiungit ; Non quia indigni vos, fed quia indignum
vobis talibus infiftere , quipp? potioribus occupatis ; de-
nique vbi neceflitas exigit, audi quid cenfeat, non ego, fed
Apofiolus, Si enim in vobis indicabitur hic mundnsjndi-
gni cftis, qui de minimis indicetis ? Sed aliud eft inciden-
tcr incurrere in ifti, caufa quidem vrgente, aliqd vero in-
cumbere iftis , tamquam magnis, dignisq. tali , & talium
intentione rebus . ] Vbi demonftrat Pqntifices maximos
vt plurimum debere in rebus maioribus occupari , infi-

ma ac terrena relinquere ludiciljus minoribus, Regi-

ifta,

bus videlicet,& Principibus terrat . v^emadmodum App-

llolus i.Cor.6. dixit, ludicia fecularia fi habueritis, con-
temptibiles qui funt in Ecelefia , fios conftituite ad indi-
candum . Itaque S. Berna^dus eo loco fines alienos , &
meflem alienam, iudicia terrena vocauit, non quod noh_
^Tit Pontifex, fed quod v^ plurimum non debeat , dimif-
m rebus grauioribus , iftis terrenis , & vilibus implicari
Et Barclaius non fatis prudenter , ne dicam fraudulentrt*
verba citat , qua: fecum adferunt explicationem , fi locus
integer adferatur
Pari aftuda loannem Driedonem allegat ex Jib.a. de_j
libertate Chriftiana cap.i. cuius ha:c funt verba Chri* q"
:

ftus vtriufque poteftatis officia difcteuit, ytvnadluinis,&

fpiritualibus rebus , atque perfonis , altera profanis , at-
que mundanis praefideret , &
mox ; En plane vides Chri-
ftura difereuifle vtriufque poferfatis officia . diftinflio igi-
tur Ecclefiafticac poteftatis Papalis a potefbte fxculari, ac'
'
Imperiali eft 4? inre diuino fiifta. ] ‘

Refpondeo ^ Scribit loannes Driedo , poteftatcs illaV‘

duas dlftindtas effe s fed vpam alteri fubie^am efte , tehP
pbrai- i
 ,
;

ia« Cap: X J I I.
TOraletn videlicet fpirituali hoc loco non negat . & pan»
J6 infra in eodem capite difertis verbis affirmat , dicens
Vnde Papa , & Imperator funt in Ecclefia , non tamquam
duo Redlores fummi inter fe diuifi , quorum neuter alte-
rum cognofcit , Se veneratur, tamquam fuperiorem quia :

Regnum fic contra fe defolabitur . hxcJ ille : nec valet

glcifla Barclaij, quod Imperator in fpiritualibus Papam_»
Papa in temporalibus Imperatorem cognofeere debeat , &
venerari tamquam fuperiorem . Nam loan. Driedo expli-
cuit fententiam fuam lib.i. eiufdem operis, cap. 9. vbi do-
cuit, in ordine ad finem fupernaturalem fubieftam effe_>
,

poteftatem temporalem poteftati fpirituali . cap. 1 4-do* &

cuit. Papam habere plenitudinem poteftatis fuper omnes
Reges, &
Principes ChrifUanos , &
pofie eos Regnis pri-
«are,& in temporalibus prorfus eximere plebem Chrifiia-
&
nam ab eorum obedientia , fubie^Hone : nufquana_» &
docuit, poteftatem fpiritualem fubicilam efle temporali >
autpofle a Regibus priuari Pontificem Papatu, aut ab eius
obedientia, &
fubieftione populos liberari . Allegat BarJL
claius antiquam gloflam in can. Hadrianus, dift.6j. fic di5T
centem , Quemadmodum ille huic in fpiritualibus: ita hic
illi in temporalibus pater eft . Sed ego iftam gloftam ne-

que in nouis , neque in antiquis editionibus inuenire po-

tui • Fortafie tamquam delira Anus antiquata eft, aut prx
nimio fenio iam dudum exceffit h viuis
.

Poftremo addit Barclaius teftimonium Bellarmini , vt

Bellarminum cum Bellarmino committat , eumq. proprio
gladio vulneratum profternat . Nota , inquit Bellarminus
lib.y. de pontifice cap. 3. quemadmodum non eftidem-»
fydus Sol, &
Luna , & ficut Lunam non inftituit Sol , fed
Deus : ita quoque non efle idem Pontificatum 8c Impe-
rium , neque vnum ab alio abfblute pendere His verbis .

recjtatis, fubiungit Barclaius f Sunt qifidem Sol,& Lu-

.

na duo luminaria magna » qua:

^ Pontifex Innocentius, c ap;'
- -
- Polit*,
 ,

Capi \X:T hyh itf

(blkar r de ;mjiioric.‘ & obed* p^^aUcgoriarti Intcrpretatifr
duas dignifafCR, qupc funt Ponciffcaiis au^lpritas,&iRega-
li5;PQteftaS,i}^ iUarn Soli, hanc J-unat comparat . Vnde iwx
anodo diipotic^. (Quemadmodum JLuna- non minus Luria_»
minus pet fe .confiftit, tunc curii a Sole recedit, &
rautuatuiji-abeo lumen errans amittit, quam cum eius ra-
dijf pbnowrbe, atque afpcftu illuftrawir neutro cafu &
hacc ab illo , aqt ille ab hac dependet s‘ fed ambo inftitui
tionis fux ordinem , ^
modum 'tenentes Deo , Mundoq,
deferuiunt.: ftc etiam poteftas Regalis j/fiuie politica pn^-
prij^ fubnixa viribus per fc fempecicQnfifticc'&,iicct:nla;^
^

gnum quidem lumen ad bene , beateq. ryiiienduin aPqotiK

ficali, fpiritualiq. poteftate acccipiat ; tamen eius , neque
acceflu nequejecefluvlla ex panein fua .rV/k
,

fenna mutatuP, tijiniUliut, vel'4iigebUn multoq. minusad-

uenienti fubijcitur. } - >
.'tv.'
Refpondeo . Similitudines non in omnibus locum ha-
bent, fed ii) ea jtimtum re ^ ad quam explicandam adtntj^rt-
tur . (dp0 druftra qt^ritur ajC^pmnaeidatio in Ompibqs,,
.Chriftus agpys Dei di^lus eft propter, manfuetud^^,'
•
&
Jep propter fec-(icudinem ,& petra propter finniwtfem^
propter !(Qne^dkatem ; ncp taitcu; licet Chriftor trir
bu^ ^ojiditawm -ouis, autiafUiciairiieoriiJa aut duritiena
-lapidi^b aut;^agilitatem,yiti». ReftQi^tur, comparauic
Innocentius;tertiu$ potcftaceosL Pontificiam Soli x^ipoto-
ftatem Regiam L^naf^q^bd:illiphefic4«ififlua^bua,:iftatt>
f?«lP<^r4l.ibus , illa fit maior , ifik minor 4.!Nee*Piale lego
jwtaui, llonri%atum 5 ^ ItjO^eniinMnftarr Solia*, d(:J.'urir
efie diflsu^a,;& a Deo i& liftpeDWm abibUite nofl''pesf*
.dere,a pontificatu
quia^idejicet Jiaperium Romapumi;»
:fm .iWpft^^figatutn'Cbrift«numtf pcfihocinftitutudi M
POncifex lujperittm fafiiUitriwiS-
aljyao fiominead alium,wfi.ab
Co^edipai^. »j2tqit£ardaiQ ^potei'
1 fiates
 136 I T T,
ibttes Pontificiam, & Regiam
SoKs Luna? nonZj
iiiftar &
pendere ab inuiccm quoad cflentiam . Sed non concedi-
mus, quod Barclaius irt fine addidit, Lunam Soli non fub-
ijci. Subijciturenim Luna Soli jciim ab eo lumen
reci-
piat,& non fubijcitur Lunar Sol, qui nihil recipit a Luna %
Nec foliim Luna, fed omnes etiam ftcllat fubijciuntur So-
li, quoniam ab illo lumen recipiunt : &reftc Marcus Tul-

lius in Somnio Scipionis de Sole dicit , Dux eft & Prin-

ceps, &
moderator luminum reliquorum . Itaque quem-
^ulmodum Soli fubijcitur Luna, &
Lunar non fubijcitut
Sol ita quoque Pontifici fubijcitur Rex , & Regi notiJ»
:

fubij citur Pontifex ‘

- . ;
•
.i

'definditur confirmatio prima rationis BeSarr

mini , Cap»
. J , X V .

Di r.-j

N capite quartodecimo Barciaius examinat tria

argumenta, quibus ego probaui alTumptio-
illa
nem primae rationis , fiue antecedens primi en-
thimematis, vt Scholarum verbis vtamur . Pri-
itmm argumentum iU^ fuit : Finis tem^alis fubordina-
tur fini ^irituali ; fed feritates fubordinantur,vt fubordi^-
awntur fines j igitur fecultas, fiue potcftas temporalis,fub-
t>fdinatur 'feculttti,'fiuepoteftad Ipiritoali . Ad hoc argu-
mentum rcfj)ondec Barclaius his verbis •
o ^ Nego conftantcr talem ordinationem jvel fubordiuai-
aiowm .finium harum poteftacum efle , quateniw ipfaetai-

•Im potefiaces funt . Nam finis politicae , fcu ciuilis pote»-

«fotis, quatenus politica cll V nihil aliud abfelute comple-
atur quam temporalem , commuoe fciRcet
felicitatem
bonum, & vitae dandae ordinatam tranquillitate}ii)Vt'ip^

demet sdibi Bellarminus fatetur . Politica potefias,ihquic,

baba faos Pnneipes^ i^es^iadicu^Bcc.B£ fimilker ^le^
£aitic&
 .

.caf. Yxy r:
^aftidiTubs Epifcopos, Onon»» tudicia
habet prO .'
Illa
fine temporalem pacem , ifta ialutem aeternam . Ha?c Bar-
cbius, qui pofiea rem eandem confirmat ex Apoftolo i
ad Timoth.a. qui iubetnos orare pro Regibus, vt traquiU
iam vitam agamus ia omni pietate ,& cafiitate.
ex NaiiarrD>i^ULiii cap. bnaoic, de ludie, num; 90. dicit i
finem poceftatis laicar efTe vitam bonam, beatam, quie- &
cam temporalem mortalium, quz finis efi legum ab ip* &
ia einanancium : potefiatis vero Ecclefiafiicx, finem efie_>
ifitam «ternam fiipematoralem , eundem^, efie finem le-
^um ab ipfii emanandi^.. ] ^ < 1 a. t-

Reipondeo. C'Negat Ba^claius iem cerdfiimam omnium

conieofione Dodotximrr nec^poteil aliter paradoxa
tk&ndere, nifi audafler ompia negando,qux illi obijeiun*
cuf .nt^id enim apud Theologos, &Philofophos notius 1
'
quam inter canfiistunxefficientes, tum finales ordinem ef*
ie, 8( inferiores fiiperioribns fiibordinari ? Certe Deus efl
prima caula efficiens omnium rerum r eiq. fubordinantur
caufie iecuodx, fiue vniuerfales, quales fiint cxli,fiuit par<*
tkulares, quales vnaqux^
fiiac res' ift«!iaferiores,quarum .

que producit fin fimiles, non abfque asione Seje-*

lorum, cooperadone Dei, primx videlicet, atque alcif^
fiinx caurz fcodem' igitur modo finis vltimus abfoiutd
.

Deus efi> atque ad eum ordine quodam' relerunmr,& fulv*

ordinantur «omnes alij fines. quidem Immediatas po«
Finis
reflatis Polidex , efi paxiReip. temporalis , fed hxc pax
fitbofdinacur paci fiipenumrali hominis cum Deo^;' ifla_S
yero paci heatz, qux.efl in fupema HierufiJem qu« :

tandem’ fiibordinatur gloiix Dei Conditoris , qui efl pri<^

&
tuum principium, Ivldmus finis onmium rerum Atque .

h^rp.fum docent audlores, quos hic Barclaius citatvBel*

larmious enim,!quem primo loco nonunacylib.5. de Pon^ >

rif. cap.^. ybi rcripfic, finem' politicx potefiatisofTe

(^PQndem».&.fin^potdUu eiTc 'Talutett^
*
1 » «ter-
\ —
1

\
 ,

Capi fJL
ttternam.; paulo poft idditiit hacc verba TQuando' ifhe.^xil'
teftates funt coniunftx, Ynunti cbrpuyeificiunt, ideoq. de'^
bent efle connexae, ^ inferior fuperiori fiibieda,& fiibor*»
dioata cuius rei rationem reddit cap. 7 quia finis terhpoi
i '.

ralis potefiaris fubordinatuf fiin.-poceilads 4>incuaH».SanL

iflus qu£ique,ApQiloli)ls:,a.dd^Cilnoch.idip.a. quenv^Bar*-
claius fecundo l<oeo cluuit^cumiuifitiotaxi proRe^^bus;
vc tranquillam vitam agamusisuidianxic , inomni.plefanp,
& calUtate j,vt oftenderet tcanqiiiUitawm:vica^ quxeft fi-
nis politici potefiatis, fubordiinrxpiecab',‘&'cafiiiats^qiiae
finis eft poteftatis fpiritualis , per quem adfinOT vltimutn
perUcoiiur, qiii eft feUcftasilichipi&rna ‘Denftjue {UaUar-
rus, quem terqo loCo Barclatns attaiihvin capr. Noait ,'dc
ludtcmtou jj)l<^iipribit,.itncra rpOToftratistem piceis
tam bonam, jSc beatam mortalium temporalemsfinem.^ii-
.ritualis pQteftatis efte vitam xcemaasxjiiucxiis v Sddidem
i

aui^or eodmdoQO, num.97., demonftrpt; finem teinpb ral-

lis pot<dlatis fubordinari fini poceftati fpiritualis, dim do-
cet ex S.Thomalib, 3, de Regimine Rriocipum cap. ixi
Chrifti dominium ordinari 'ad lalutet» animas fpiritua- &
lia bona 4 icet a temporalibus no exxUidatur^eb modo quo
ad fpicituaUa ordifiantur ^xpebde, inquit Nauarrus, illa
verba, ;go moclo , quo ad 4>^itualia ordinantur ; nam illo
& non alio modo fuprema fiatc Papar Patrix Patris^ pote*
ftas extenditur ud iUa, id eftV ad temporalia . Ibidem Na^
uarrus,afiduciL alium locum' Sf^Thoinar eae z.’2i'q.4<siart;a;
ad tel’iiii*m' > Omnis perfona, inqniL^.Tfiomasy vel ars,vcl
virtus , ad, quam pertinet fibb y habet dtfpopiefe dfc his
^
qux fune ad finem bella autem carnalia in populo fideli
'':

funt peferenda ad fpirituale bonum diuiuum , cui Cltricl

deputantur ; fitided ad Clericos pertinet difponei* , in- &
ducere altos ud beUandum l^^Ua-infta , Vbi S.Thomas do-
cet bdUcamaUa ordinari ad bonum ^iricuale , vt ad fi-
nem non immediatum « fe'd .mediatum ; finis enim belli
.1— V; *
£ cax-
 a«

Ciip*\ X I pr. i f.jj

c&rftilis iitiinciiiatusxft vSftoria j & pax temporalis : fed
qtiia h*c ordinatur ad bosutn fpirituale , vt alia omn ia .

ternporaliiiidcddidtiilricllum carnale ordinari 'Vt ad fi-

nem^ mediarum, videliccti ad bonum rpirituale t ea & de^
cauld^tiifponere de bdh'^ iuAis agendis pertinet aliquo
modo ad Clericos id efti^ad£cclcfiafticampoteftatem_*^
cuibff finis iramediatiB eft bonum fpirituale. Multa fi-
radia habet idenr rSiThdmai ,:de fubordinatiOnc finium in
».i.qir.arc.4.& lib.^. contra gentes cap.i7.r8i& foquen»
ribus^ t ..

- Aggreditur deinde Barclaius fecundum argumentunO

meum , quod erat huiufmodi : Reges , &
Pontifices *
. Clerici & laici non fiichlnt duas Refpiiblicas, fed vium_-,
id eft, vnam Ecclefiam : liimus enim vnum cor^ Rom*
1 a. i.Cor; i zi Atinjbmhixorporc membra funt conne-
xa, & dependentia vnum ab alio non autem refle afieri-
:

tur fpiritualil pendere ^temporalibus i ergo temporalia a

fpiritualibus pendent, illisq^ fubijciuntur <

De hoc fecundo argumento ita loquitur Barclaius

f Secundum vero argumentum vfqiie adeo fi-iuolum cft,&
fallax, vt nihil infcitiiBdici^aut viciofius colligi pofiit,qu
quod eo concluditur ecqui enim Anus tam excors eft, vt
:

Bcfciat non valere hanc oWecutionem, funt mebra vnius

corporis, ergo vnum ab aiio pendet nam neque pes a pe-
:

de, neque brachium a brachio , neque humerus ab humetO

pendet, fed ab vno certiq^i]
, Refpondeo Oblitus erit Barclaius,cum hasc feribeixt,
.

eorum,qux paulo ante dixerat,neminem Bellannino argu-

tius argumenta proponere , neminem breuius, fubtiliusq.
concludere, ifta fiquidem non bene coherent: argumenta—»
propofitaargutiflime,fiibtiliffimeq. conclufa a qualibet ex-
corde Anu pofte nullo labore diflblui .. Sed omitto Barclai)
inconftantiam,qui Jiellarminum nunc laudibus euchitin—»
corium, nunc comticijs deprimit.in abyftum :
parum emm
I s Bel-
 n4 Cap:^ T 7 'V>
Belhrmino eft, vt a Barclaio iudicerar,autab alijs ei ffmiv
libus, qui liidices eius lejitimi non funt ;
omnes enim fta-
bimns ante tribunal Chrifti, &ib illaiufte ver^uc, ac
R*
ne omni animi perturbatione indicabimur Qubd ergo
. di-
xi, membra eiufdem co^ris efle ctmn^xa, & vmim pen-
dere ab ^io de membris diuerfi generis intellexi qualia
j
,
funt digitus>manus, brachium, humerus,&
caput : non de_3
membris eiufdeni generis, qualia liint duae manus,duo pe-
des, duo oculi, duar aures : potcftas enim
poHtica,& Ecde-
iiaAica,de quibus loquebamur diuer/i generis
Aint , vt no-
tum eft : & fecundum fiibieflam materiam verba intelli-
genda funt j alioqui nulla elTet tam certa dcmonftratio
,
quar calumniam pati non poflet . Itaque poteftas
Regia-,,
quar in fup genere principalis eft, II cum poteftace Pontifi-
cia, qua etiam in luo genere principalis eft in vnum cor-
,
pus coalefcat, neceflario debet, aut fubelfe, aut praeffe-»,
pe lint in vno corpore duo capita : &
cum fatis conftet
Pontificem clfe caput Eccleli* vice Chrifti aperte
, fequi-
tur,vt debeat Rex, aut non eflc membrum huius
corporis,
aut Pontifici ^b efle j &
eodem modo poteftas politica ip
qua pracipue relidet in Rege,aut debet fubieda elfc fpiri-
tuali,qua pracipue relidet in Pontifice, aut extra Ecclelii
remanere : quemadmodum no poteft efle digitus £n corpo^
re, qui non pendeat a manu j neque manus
,
qua non pen—
deat a brachio; neque brachium, quod non pendeat
ab hu-
mero j neque humerus , qui non pendeat a capite Quod
.
autem Barclaius dicit paul6 poft poteftatem Ipiritualem,
,
& politicam, efle veluti duos humeros in corpore,quoruni
neuter alteri fubijcitur ; Icd vterq. lubijcitur vni capiti.*
C^rifto: non Iblum eft fiillum,quia poteftates illa
non lime
eiuldem gcneris,vt duobus humeris comparari poflint, quo-
modo rede compararentur duobus humeris du? Regi? po-
teftates : Icd etiam ad hxrefim pertinet qua hoc tempore
,
maxime viget : quid enim haretici huius temporis maiori

conatu.
 ..

.CafT. '3T
’conai^pO{mlis perfiudere conantur, quam non efle Som:^.
mum PqntiHcem caput vi/ibile corporis Ecclefia*, cui om-‘
nes ChriAiani , qnantumuis ma^
n'ece(Tari6 fubijci de-
beant, fi falui efle velint ^ Atqui hoc illis vitro concedic
Barclaius , qui tamen in toto libro Catholicum fe facit *,
Itaque poceflas fpiritualis , &
politica non reCte compa-^
rantuc ^obus humeris; fed vel fpiritui,& cami compara*
ri debent , vc facit fanfhis Gregorius Nazianzenus in ora-
tione farpe citata ad populum timore perculfum, Pr*fi- &
&
dcm iraicentem ; vel brachio, capiti, membris videlicet
principalibus , quorum tamen vnum , quamuis in fe valde
potens , &
robuftum ab altero fuperiore dirigi debeat , &
gubernari
Sed inftat Barclaius atque obi^cit mihi mea ipfius feri-
,
pta , lib.5. de Pontifice cap. 19. vbi admitto Reges terrae
non habere in terris iudicem , quantum ad res politi-
cas pertinet ; & me contraria loqui cum vno
contendit , ,

in loco doceo. Reges non habere iudicem in terris , quo

ad res politicas ; loco admitto. Pontificem ludi-,
in alio
cem elfe Regum , vt edam eos per fententiam Regno pri-
uare pofiit
’
. Refpondeo Innocentius tertius, in cap. Per venerabi—
.

lem, .Qui fili) fint legit, feribit Reges in temporalibus, noa

habere fuperiorem ; &
tamen ipfe idem Othonem quartu»
Imperatorem depofuic Audeat ergo Barclaius Innocen-
.

dum, tamquam iecum ipfum pugnantem aiguere : & ego

cum tanto Pontifice reprehendi non molefie feram . Sed
defenfio in promptu eft : Reges enim non habent Iudicem
in terris, quo ad res politicas, fiue in temporalibus, dum_*.
eorum regimen ita intra res polideas , &
temporalia fc^i
.continet , vt fpiritualibus non officiat . Praeterea dicuntur»
Reges poM habere iudicem in politicis , &
temporalibus
quia non habent luper fe Iudicem politicum , fiue tempo-
ralem, quamuis habeant Iudicem Ipiritualem , a quo diri-;
— , I 4 gi.
 .

iu(iicari poffuntcCtiam in temporalibus ! per orefinen»

ad fpiritualili>‘i>^
n.'
QUod difcnmen
vero Barclaius addit, vocum 'ircftejSe

ad forrtia^‘,& m<^um pertinere* non^ad vim, 6c

indireae
ei^aum iam liipra refiitatum eft in capite duo-
iudicip.
vbi de his vocibus 'ex propofito difputauimus ^
ddeimo j
,<juo«d tale erat^Si te-
*-H.eftat argumentum meum tertium
poralis admTniftratiO impedit fpirituale
bonum, omniunv-*
iiidicio tenetur Princeps
temporalis mutare illum modurrt
adrniniftmtionis, etiam cum detrimento temporalis boni,
ergo fignumeft , fubieaam* efle temporalem poteftatem^
fpirituali * i *

C Hiiic argumento duobus modis Barclaius occurrit'.

rnimum^cnim notat quod cum rem demonrtrandam lufce-
fi«»num cantum protulerim deinde negat
confecu-;
perim,
donem argumenti nara ex eo quod tenetur Princeps tem-
;

earh bonum fpiri-

poralis mutare formam regiminis, fi per
fpiritualia e(le_>
tuale impediatun* didt Barclaius fequi ,
digniora temporalibus, nbn autem poteftatem
temporalem
fpirituali eCTe fubieftam .] «

Refpondeo . Non eft nouum , neque infolitum poft dc-

monftrationes adferre quoque argumenta a figno *
Quod
autem attinet ad confecutionem fiiUitur Barclaius
» Nam
ex antecedente. Tenetur Princeps Politicus mUtare-^
ilio
adminiftrationem fuam, fi obfit bono fplritualii non fequi-
nobilius,ac dignius
tur abfolute,ergo bonum fpirituale eft
ordi-
temporali : fed fequitur, ergo ad bonum fpirituale
natur, rt ad fuum finem bonum temporale , ac per
hoc po-
tefilstemporalis fubieda eft poteftati fpirituali : neceflitas
enim mutandi adminiftrationem in eo calu non oritur ex
dignitate, vel nobilitate boni fpiritualis praecise; fed ex
fub-
ordinatione vnius ad alterum t quod perfpicue oftendi in-»
meo lib. 5 de Pontifice cap.7* in explicatio»^ huius argu-
.

menti tercij, ad quae Barclaius nihil refpondit

1
Rc-
 Cap, *J7
r. I

*Bjfutatur digreffio BarcJdjj *

Cap. XV. '

N capite quintodccimo Barclaius non contencus

i;s,quar dixerat in refponfione ad primam ratio-
nem meam antequam tranieat ad fecundam_>
:

examinandan\ , & refellendam , iterum repetit

fententiarn fuath de potelhtc ficclcfiafrici , ac politica^j »
quod videlicet. Principes temporales fubie^i effe debeant
Epifeopis ,
quo ad fplritualia , contra Epifeopi lubiecti
effedebeant Principibus , quo ad temporalia quemad- : &
modum Epifeopi cogere poifunt fpiritualibus poenis Prior*
cipes temporales adobediendum in ijs , quae ad animim_j
peninent : fic poffint Principes temporales cogere Epifco-
pos corporalibus poenis ad obediendumdn ijs , qua? perti-
nent ad temporalia, modo fidei Catliolicx, bonis mori- &
bus non fint contraria * Excipit tamen fummum Pontifice,
quem non efle
dicit fubi citum vili Principi temporali ^
quoniam ipie quoque eft Princeps fuprenrtus temporalirin
prouincijs ditionis Ecclefialtica? Barda»
» In fumma tollit

ius de medio omnem exemptionem Ecelefiafticorum a po-

tefiate Ptincipum fecularium Ac primum ad hanc ien-
.

tentiam ftabiliendam producit teftimoiildVri Francifei Ro-

muli in refponfione ad certa capita Apologiac,&c. qui di»
fertis verbis affirmat,Epifeopos Regibus in temporalibus
rebus , & Reges Epifeopis in rebus fpiritualibus debere_j
e(f^ fubiedtos . Sed facilis eft refponfio : Loquitur enim—»
Francifeus Romulus eo loco de lubiedione , quam habent
Epifeopi, & reliqui Clerici ad obferuandas leges politicas,
& non penurbandum ordinem politicum a Regibus con,-
ftitutum; vt etiam docent Gelafius, &
Nicolaus Pontifex,
ille in Epift. ad Anaftafium Imperatorem, hic in Epiftola-^

ad
 ,
;

I}* Cap. "

X
ad Imperatorem Michaelem,quos eo loco FranfcircusRo*
mulus allegoiiit . Sed hinc non fequitur , {ibllc cogi Epi-
fcopum a Rege ad obediendum.vel puniri, fi non obediat»
cum Rex nullam habeat in Epifcopos vel Clericos pote-,

(iatem,quM apertiflime legitur in Concilio Conftanticnfi,

SclT. 31.
Secundo producit tefiimonium ipfius Bellarmini,ex l|b.
de ClericiSjCap.aS. vbi docet. Clericos, vt ciues, effe par-
tes , &
membra Reipub. politicz , ac per hoc obligari ad
leges politicas obferuandas . Sed quoniam idem Bellarmi-
nus in eodem loco , excipit potefiatem coa<friuam a qua^
liberos efie dicit Clericos : Barclaius recbmac , ac dicit
Verius eft Clericos ad obfequium legum, vbi caufa poftu-
kt, a temporali ludice cogi poflc , vt nec in ea re exem-
ptionis fux beneficio gaudeant, quod ab Imperatorum, &
' Principum legibus, eos accepiflc fatis conftat . Frtiftra->
enim legum auxilium inuocat , qui contra eas com-
mittit .

, At hic Barclaius more fuo contra fententiam Catholi-

corum omnium loquitur ; quamuis enim difputcnt Theo-
logi, & Canonifix de iure exemptionis , tamen efle Cleri-
cos aliquo iure exemptos,& non pofle cogi a laica pote-
ftate omnes docent Vtrum autem verius fit exiftimandu,
.

quod vnus, an quod vniuerfitas docet, ali)S iudicandum^

]>elinquo. ; fed de hac re inferius plura dicemus, & multa_»
etiam in iib.de Clericis diximus.
: Tertio Barclaius producit teftimonium fandri Gregorij
iaepifl. M* hb.4> vbi fandus Gregorius ad Mauritium.»
fcribens, fic loquitur : Sacerdotibus non ex terrena potc-
Raee Dominus nofler citius indignetur; fed excellenti con-
fidcratione propter eum, cuius lerui funt , eis iudomine-
'tur,vt etiam debitam reuerentiam impendat.
, ^ Dominetur nimirum, addit Barclaius, quatenus ciues
iiuft,& partes Reipub. reuerentiam impendat, qua Dei Sa.-?
 Caf X V. 'uv
ccfdotes , & Patres fpiritualcs ,
^
quibus ipfe Imperator, vt
Ecclefiar filius fubijcitur.]
Refpondeo Poflent verba (an£H Gregorij in eum ftn*
.

fum exponi , vt fignificare voluerit , Imperatorem domi-/

rtari pofle Sacerdotibus conliituendo leges politicas quas
,
ipfi quoque vi rationis, fed non vi legis oblcruare tenenturj

fcd eis reuerentiam illam impendere debere, vt non eos ip-

fe puniat , fi leges non feruent , fed Pnrlatis iplbrum pu-
niendos relinquat . Sed quoniam ex ipfo Gregorio in C6-
mentario Plalm.ioi. didicimus, Mauritium Tyrannici' im-
perafie in vltimis Imperi) fui annis , ac potiffimum in Sa»
cerdotes facuire carpilTe mirum non cft , fi fandius Grego-
:

rius ita loquatur, vt iugum Tyrannicum fi auferre non po-

terat, mitigare laltem, & moderari niteretur.
^artoproducitteftimonium Scripturatjlib.y. Reg.c.a*
Vbi Salomon Rex facerdotem Abiacharem reum mortis
pronunciauit, quod coniuranti Adoniar conferififlet:& eie^
cit eum,ne facerdotio fungeretur ...
^
Refponfio , Non cft improbabile in teftamento veteri
Regem abfblute maiorem fuifle Pontifice , tUm quod itai.*
doceat fanftusThomas in lib.r. de Regimine Principum>
cap. 1 4* tum quod in teftamento veteri promifliones eflenc
temporales , & facrificia carnalia j fed quoniarti probabi-
etiam teftamento veteri , maiorem fuiffej»
lius eft, in ipfo
Pontificem Rege , vtoftendimus , lib.i. de P0htif.cap.x9*
ideo perfiftimus in ea refponfione,quam in e6 loco fcripfi-
mus, Salomonem non vt Regem; fed vt Propfjetirh diuino
inftindlu iudicafie Abiatharem mortis reum, ei facerdo- &
tium abrogaffe, aliumq. ei fubfiituiffe - Nam quod in feri-
ptura 3. Reg. a. legimus, Vt impleretur fermo t)omrni,quem
locutus cft luper domum - Heli in Silo : cur Salo-
ratio eft ,
mon hoc fecerit . At , inquit Barclaius, illud,Vtimplerei
tur fermo DominI,nihil aliud fignificat,nifi tiinO impletum
fuifle, quod Dominus prardixerat futurum : quemadmbdu
Maith.
 ,

XV •

^7. cum inapjos milites diailiffe

veftimenta ChrilH, vt impleretur illud Plalmi , Diuiferunt
iH)lY<dlin>enta tnea?. ; :
»'

« .R^pondeoy lllpdjVtilTipleretur verbum' Domini, ali-

^uwido fignificat foliitn» illud fuifle pratduaum ,*& poftea
inipktum vt in joeo aJ;l^gatoab Adueriario-.j^Aliquando
i

^nificat id.£jilum e/Toep animo, eaq. iatencw>ne,-vt obe*

^iqntia pratftaretur Ddo, qui. voluit per eum id fieri, vc lib.
4>Reg.cap.9. lehu iuflkjioram Regem occtfmn proijci dc
^rr«ior agrum lezrael, vt impleretur verbum Domini
locutus fuerat per tliam Prophetam . Tolle, inquit,
cum»^ proijce de curru in terram ,_iiixca verbum Domi-
nif* ;Quod autem Idcus allatus ex lib.3.Reg;cap.2. debeat
intelligi hoc fecundo modo^probari poteft ex vocchebrai-
camaro Vbi nos habemus in textu latino, Eiecit ergo Sal<^
mon Abiathar,vt noiiftlfet§aflCtd6 s Domini jivtimjplerettof
feroio Domini , querti locutiiseft fuper domum Heli in_»
Silo: in hebrao eft verbum a^Uux fignificationis
“ ‘ kHdV ‘
adimplendum, fiue vt iple impleret fermonem Do-
mini Quare verba textui latini debent fic intelligi ,vt im-
.

pleretur, lupple , ab ipfo Salomone fermo Domini i &c.

•Adde, quod ex fentencia Barclaij,Rex non poteft punire_»
Sacerdotem poena fpirkuali, neque mifcere feinnegotijs
fpiritualibus, led ^oi.un) k^ temporalibus Salomon autem :

priuauit Abiatf\ar munere iacerdotali & alium eius loco ,

iubflituitjergo vel excellit modum poteftatis fux, vcl hoc

iecit non vt Rex. , fed vt JPropheta , ex peculiari inftindlu
Dei , vt i?os l’upra dixi»fttrs;.t Denique fi hxc Ledori non
iatisfaciunt ; dicere. pofTumus , in Scriptura facra narrari
fadtum Salomonis, 1'ed.non definiri , iure ne > an iniuria id
fecerit : quemadmodum etiam in eo loco narratur caedes
Adonije fratris Salomonis,.i«flu eiuldcm Salomonis patra-
ta, ob id quod Adonias petierit fibi dari ih vxorom Abifag
^unamitiiiem quod reite n.c, an fecus faflum fuerit', di-
:

l'pu-
 ;

i^iitari po^ft
Tfaqnen 0 fl>tWrt^icdtl{»\i‘l¥’j*JqUiM^
.

Rex Salomon priUauit Tuh occr^

dic frattem 'fiiurn, quia petierat in yxorem illam parcllam ,
qusp^rat ancilla patris fui 'polfunt Kege^'-priuart
^n^ione fua^erdnteSj:aln>S[j.qiH^GlHfm l^einn 'luDftif
tuere : & poflilnc fratres fubs interficere, fi fpeci<yfam ali«
quiih puellam i quam Rex iufe fbrtafleamatiiibi-dari'p6i
ftulenViiv viedrem Ifte,1iTitjuam , non L»en^ '^dlllgiftietl
.

^uia Reges multa fa?pe faciunt ex^potelbte , norf ex iiifHi

t»a;; videndum n^n tam quid poflifir, qUam quidddA
ell

beant , fiue qiiid iure pqflthrrrtOn eiiiWyerWi e(?V<^udd

Imfkiiratori *
Antonino Caracall» di4tdm 'filit > Itegibift
quodiibet licet».
Addk Biir,otaias‘, Aequ^ fallitur vir idem do^ffimusl
cum ait eodem lib.i.de i>uium '0 i>onfif*<Wp. 2 <^rnofi’ miruni
cfle, fi in Tcftamento veteri fumma pocefias faifiq tempo*-
ralis, in npuo quia in' veteri TefiVru^to pro-
fpifirualis ,

mifliones tantiim temporales fuerunt,' in nouo fpiritua- &

les,&3Fternx. ]
- Refpondeo . Eam ego fchtentiam vt probabfleiffj^fd^
propter audor itate m S.Thom* in lib. i .de Regiminecpfujb-
cipum, fiue au 5loris illi usHbri, quicunque fuerit,
ptcrjwn-CDDtetnnendam rationem ab eodem au<ftor5"al!a-
tam‘v Barcbiofs autem <£)cic qa^m in -veroque tdfainen»-
to 'poteflatem iRegiain foiffc lbkW;Ccmporalem ;;pocdtai-
tem poDtificiaiiij>i'alum fpirttUalem^^^^^ fed.nulla velauddi
rttate Vel ratione probat
j Quare' hemo mirari 'debet ii
.*

veteEcm, auftoiem 'cum ratione ioquentem ancefponaniul

Barclaio > audlori recenti » & iine ratione veteres, car-
penti a- eJEu: :pn;;ii , -ttrr.iH; •idiiv.?

His expeditis percenfet, ac numerat Barclaius ocdinui>

pfiuil«gia.excmptionum, qra datifunt i Regibus,Yel infi
pei^dribus ordior £cclefiaOico?«xi}Uibtis-colit^c^Sccle^
iiaflicos exie fubiedtorc& iu .temporalibus pdmcisfWM
'
iup teftati
 t . ;

. u» ^
X
fdhiti i nifi enim fubie/^i eOfent s non egerent prlutlegljl^
Tieqoe iil^i vel qustliuilTent, vel etiam oblata acoepiflent
breuiter refpondeo-, nos hoc 4 ocp.non lufce-
pll^- <iirputationem de poteftate Regum in Ecclefiar
Iticos^ ,£*d de poteftate' Summi Pontificis >io tempora-
libus : neque^ arquum' eftde »na difput:^inne^iadaliafn^
trap|ire .; Qjme Ledorem j-emittimus ad ea quarin Con-
troucrfijs deexempripoc Epekfiafticormii; difputauitnus.*
prafertim in cdkip/ubi^ poft winum Domini 1x598. itu*
quibuspau^planius &,pknius rencentiam j00ftram.e3tpii*
cqimn* x QU4m m.ediu<>nibu$ prioribus . Aeeedit ecixai:»
gue^ .^ar^at&s infta »e«Hm de.hacjT^ & eradat»
capitc-aiddicet tricefimofecuodft eric«fim<^«tidi
ib in^ materip. exemptiom^ ,ri^aitod(Judrinaatii^^ Sert-
p.K)^o«l^fmuei^^loriautt'ih j.-:. ‘
. m -t

r ali A digreffio; Bartlay» «

Cap,^^
i** W- «

.K capite fextodecioio Bafcbius

<
intermiftb
'
fponfione ad rationesoneas-, pro poteftate Pon»
;
tificisiio' temporibus 'iterum .digredituc ad
poteftatcm Regum Jqi Pontifices .
Et quonianq
ego in llb. ». de Pontificia prdixeram, diferimed
amorcendttfla inter Reges Ethnicos
. Chriftianos ,^bd &
Iui noa &bieciftent ie- per Bapd Imum Summo Pontifici
vt Chnfti Vicario, ifti ^atem fiibieciftent •: ideb proba-< &
Ifiittdc. dici, potuifte i Summos.Poarifices olim :fubic6ios

iuifte Imperatoribus Ethnicis quoad temporalia; Impera-

toribus autem Chriftianis , nunquam fuilTe de iure fubier
dos t aggreditur, hoc diftrimen impugnare , ieq. dem6n-
Araturum pollicetur , Pontifices Summos non mmuk fiib-f
iedos. ei& de iure Regibus Chriftianis , quam Ethnicis
fod ittinct ad temporalia « Excipit tomen eb& Pontifices»
i i -
4 ^' gui
 ;

.Cap'* 'X V 7\
•<jul poftadeptam temporalem ‘ditionem Iti 'tfeitis prouirt-
fupremi Principes politici, vt funt Reges
cijs caeperunt efle
alijq. Principes abfoluti. Vtitur autem hac ratiocinatione:
-Principes temporales per baptifmum fubiecenint fe potc-
ftati fpirituali Summi Pontificis, vt Ghrifti Vicari; : ex hic
autem fubicftione non fcquitur Summum Pontificem, n6p
efle fubiedum potefhri temporali Principum .Chrifiiano-
rumergo Bellarmimis vitiose argumentatur.*-
i * •

- Refpondco . Quod dixeram in loco citato de fubicftitf-

ne temporali Summorum Pontificum ad Ethnicos Impera-
•
tores, in Recognitione operum meorum ante duos aniids
edita mutaui: lecutusenim fueram auctoritatem Albefti
P^hijj led animaduerti poftea, rationem eius fe«tcmi»,n6
fatis firmam . Sed nihil ad Barclaium fiue enim Pon-
:

tifices fubiedi fuerint temporali poteftati ImperatorumL

. Ethnicorum,fiue non fuerint, Barclaij ratiocinatio vitiofc
-cft, & Bellarmini argumentum vitio caret Per hoc enim
•quod Reges, per Baptifmum poteftati fpirituali lH>ntificis
•Ic fubiecenint, cenfentur etiam eidem poteftati fpirituali
&
Regna fua fubieciffe, politicam poteftatcmjvt videlicet
a Pontifice dirigi,& corrigi vellent, fi quo modo circa te-
poralia a via falutisdfleCterent . Vana funt autem dmuiai»,
:qua: Barclaius fubiungit de Conftantino Imperatore, Clo^
doueo, &
Donaldo Regibus, qui per baptifmum impefiq,
& Regnis nonoxeiderunt Nam neque nos dicimus, 'Re«-
.

ges per baptifmum Regnis excidere, aut quicquam fiii id-

ris amittere; fed
cOntra potius affirmamus. Reges poft ba-
ptifmum felicius , veriusq. regnare . Neque enim Chrifti
Vicarius Regna filiorum fuorum fpiritualium aflfcdat»
aw
iurifdidionem illorum temporalenT imminuere aut pei*»
,
turbare cupit , vt aperte fcripfit Innocentius tertius in
car-
pite l*pc citato ,:Pcf‘ venerabilem Qui fili; fint
, le<ritimi
fcd prouidere nititur, vt ita regnent in terris, vc
Re?ndm
cxleftc non amittant > &: vt Regna terrena* Regno cxlefli
famu-
 ,:

144 Cap^ . X V T\
famulentur,vt j>r*clare fcribit Sandlus Grcgoriualn lib.*.
'cpift, 6i.
Su^ungit poftea Barclaius Yimilitudinem, qua explicari
apwflime,& confirmari elficaciflime fenten^iam fuam cen-
fet hac eftamem fimilitudo
. St quis filitis familias .

jfatre luo adhuc luperftite magiftratum publicum gerat

debebit patri parare in ijs, qua ad res domefticas pertinec>

& poterit fi male

erga patrem , a patre puniri
fe gefierit
-pcr,5Xh3fredationem,aUasq. poenas ad qux patria poteHas
extendit : tamen parere tenebitur in ijjs, qux ad pu-
not>
blicam adniinifirationem pertinent , neque poterit a patre
ptEigari MagiftratUfalijsve p«nis coerceri,qu* a publico
,
iofiigi ibient Contra vero pater tenebitur fi-
.

Jio Magiftratum gerenti aflurgere,eiq. parere in rebus pu-

blkisy^& politicis i non autem in domedicis poterit in : &
patrem animaduertere,atqfie in eum lege agere, vt in alios
homines prjuatosa fi contra publicas leges aliquid forte
peccaueiit *Sic igitur; Pontifex , qui pater eft omnium^
.

Chrifiianorum, etiam Regum, Principura poterit Re- &

gibus imperarein ijs, quat ad res domefticas, id eft,Eccle-
iiafticas pertinent > 'eosq. punire poena gfauiflima exhacre-
dationiso id efti cxcomffiunicationis ; fcd non poterit ali-
quid eis iubere circa regimen politicum, n^ue eos Regnis
priuare,: contra5,Rege$ ppeerunt Pontifici imperare in ijs
quae/fpedfant ad regimen politicum Vnon-amera in rebus
J^clefiafticis & fpiritualibus . }
'
' '

Refpondeo . lam fupra admonui , Barcbium eadetn__»

ifiepius repetendo Ujbrura.fiuum augere- ,-vt ex parao libel-
'lo> lil>er iuftae ibturc efficiatur . Hanc enim fiinilitudinem
iam antea prop<>iuctae.t*pite eo excepto, quod eo
tertio.,

Jk>c 0 Patri adopciup,P.oiitificem comporauerait{)jhoc' loco

Porri fimpliciter. cotn parat : fcd quod :rttinct a’d rem prar*>

ientem,eadem fimilitudo eft Atque >..Yt capite tertio ad-

.

puMuimus , iiaiiiitttdodlif tam di inepta > puenlis , vr &

mirum
 .

Capi V L Ul
mlrurti ^^tjBarclaium ipfum non animaduertMTe vitia fimii
fitudinis a fe allatae . Nam poceftas publici Magiflratus
maior ell: poteftate patria ciuium pri ua torum , & poteft
eam dirigere , & corrigere & , , fi iullitia pdftulet
,
poteft
Patrem patria poteftate priuare contra vero, Pater, cum
:

ciuis priuatus fit, non poteft Magiftratum publicum diri-»

gere, vcl corrigere, multo minus illuni poteftate priuare
Poteftas autem Summi Pontificis patria quidem potcftas ,

eftj fed haud'fimilis poteftati patriae ciuium priuatorum_jj

fed poteftati Dei, cuius Pontifex vices gerit in terris^ pro-
inde poteftas cft fupernaturalis , fpiritualis publica ,
, &
omni poteftate politica , atque humana longe fublimior.
Itaque duo funtin hac firailitudine peccata Barclaij;vnum
quod poteftatem politicam magiftratus , poteftatem ci- &
uium priuatorum pares facit i ciim tamen priori , vt fupe-
riori, pofterior vt inferior fubijciatur ; alterum quod'po*
,
teftatem Pontificiam fimilem fecerit poteftati patriae hu-f
manae, &
priuitae j ciim fit poteftas publica, diuina,qua &
neque maior, neque par in terris inueniri poteft Vide qu»g .

diximus de hac re capite tertio.

Addit poftremo Barclaius teftimonium Nicolai Cardi-
nalis de Cula, qui in lib.5.de Concordia Catholica cap.^.
feribit , fiiifle in antiqua quadam glofla ad Canonem Ha-
drianus.dift.63. Papam cfte Patrem Patrici; in fpirituali-
bus , &
Patricium efle Patrem Papae in temporalibus . &
cap.4. feribit, non elfe in manu Romani Pontificis dare_j
cuicunque prouinciae per Mundum Regem, vel Imperato-
rem, ipfa non confentiente__> . .. >

' Ad primum teftimonium iam fupra refpondi , glolfanuj

illam antiquam merito fuifte antiquatam , explofam-»i' &
Ad fecundum, refpondeo , Pontificem Romanum pofi^ *
praefertim in cafu harefis. Imperatores
ac Reges excom- ,

municare, atquedeponere,eorumq. fubditos ab obedien^

lia liberare quis autem in locum ipforum fijccedero det
:

' ‘ K beat.
 14 ^ X V Ti
^

illis ad quos de iure

pertinet . Ita-
beat. Uberum relinquere
Imperatores, aut R,egcs pro arbwio po-
que non obtrudit
hacreditanaE
pulis inuitis. neque iura
atque hoe eft folum, quod CardinaUs iUe_>
aionis tollit i
requirit.

Rate Summi
Defenditur fecunda ratio pro pote
Pontificii in temporalibus •

Cap. Xy II-
Barclaius digreffioni-
N capite feptimodecimo
& refeUcn-
examinandas,
bus expeditis, redit ad
Bellarmini rationes: quoniam de prima_i
&
das
ratione fatis multa di^a funt in capite quanc^
aggreditur nunc fecundam, quam fideliter tranlcri-
decimo,

Refpublica Ecclefiaftica_.
*^^Swimda''ratio , inquit , eft :
& fufficiens in ordine ad hnem_.
debet elfe perfera , fibi
omnes Refpublicae bene *
fuum ; tales enim funt
omnem poteftatem neceffanam ad finem
er<»o debet habere
fed neceflaria eft ad finem ^intuale
fuum confequendum ;
quia
poteftas vtendi, &difponendi de temporalibus rebusj
impune fouerc *^*>^eticos ,

Slioqui poffent mali Principes

euerterc Religionem J igitur , & V^^^^gr^csrfuffi
Rcfpub. quia per fcaa,&fibi fufteu
.Item poteft qusUbet
alteri Reipub.non fibi
effe debet,impcrare
adminiftrationem , imo
etiam dep-
coecre ad mutandam
& alium inftituere,quando non pov-.
nere eius Principem,
iniurijs ; ergo multo
magis po
aUter fp defendere ab eius

terit fpiritualis Refpuh.

imperare
admmiftrauonem,Oi. de*
iubicdtsp, & cogere ad mutandam
inftituerc quando aUter no*
ponere Principes,atque alios ,

poteft bonum fuum fpiritualc tuen . ^

 Cap. X V l h 'T457
Hartc fafionem fatis fideliter allatam ex duplici capite
Barclaius reprehendit . Primum enim negat duas efle Re*
fpublicas in Ecclefia , vnam Ecclefiafticorum , alteram-»
laicorum, fiue,vnam fpiritualem, alteram temporalem-» j
vnam facram, alteram politicam : &
probat ex prima mea
ratione, in qua dixi , poteftatem politicam , Ipiritualem &
ciufdem Reipub. Chrifiianat,
effe partes Clericos, lai- & &
cos non facere in Ecclcfiiduas Refp. fed vnam.
Deinde ncgat.poteftatem difponendi de rebus tempora-
libus neceflariam efle ad finem fpiritualem ; quod ex eo
probat quod Apoflolus Petrus indicat 5. fe non ha-
,

buifle poteftatem difponendi de bonis temporalibus Ana*

*
ni», cui dixit , Non ne manens tibi manebat , venunda- &
tum erat in tua poteftate.,*? ]
*
Ad primum caput facillima refponfio eft . Refpublica-»
® enim fpiritualis, fiue Ecclefiaftica , Refpublica tempo- &
ralis, flue politica, &
dua? funt,&vnaiduae partiales, vna_,
^ quemadmodum fpiritus , & caro fimul iunda_»
totalis ;

* vnum hominem faciunt imo vnus homo funt , vt fandus

,

Athanafius in Symbolo fidei loquitur ; colligitur,cx %, &

^ cap. Genefeos, vbi lcgimus,Formauic Deus honainem de_>
** &
limo terrae, infpir^uit in faciem eius fpiraculum vita?,&
fidus eft homo in animam viuentem : & tamen ita diftin-
^ d» funt potentijs, & legibus, & motibus, vt Apoftolus ad
^ Rom. 7 . Video aliam legem in membris meis repu-
dicat,
li*
' gnantem legi mentis meae : &
ad Gal. ? Caro concupilcit .

P aduerfus fpiritumjfpiritus autem aduerfus carnemj& quod

magis eft admirandum.a.Corintli.4. vocatur fpiritus, homo
11? interior , & caro homo exterior,cum dicitur,Licet is
,
qui
foris eft nofter homo corrumpitur, tamep is, qui intus eft,

renouatur de die in diem. &

Rom.?. Condeledor legi Dei
fecundum interiorem hominem . Itaque fpiritus , caro &
^ funt vnus homo, &
duo homines ; neque Spiritus fjndus>
qui vtrunque dicit,fibi ipfe contradicit ; quare nec Bellarr
p' '
'
K » minus
 ‘

14’s cap: 1 1: XV
ipinus fecum pugnat cum Rempublicam
, EccIe/Ia(Hca'm
& politicam nunc conildcrat , vt partes vniui
in Ecclefia
Reipublicat Chriftianx, nunc vt duas Refpublicas inter fe
diftinftas : nam limillimam eife Rempublicam Ecclcfiafti-
cam fpiritui , &: politicam carni , non Bcllarminus folus ,
aut primus docuitjfed ante eum Thomas Valden/is, & ante
Valdenfem S.Thomas,& ante S.Thomam, Alexander Alen-^
fis, &: ante Alenfem,!-Iugo de S.Vidorc, & ante Hugonem
Sanftus Gregorius Nazianzenus, vt fupra non femcl admo-
nuimus .

Ad fecundum caput Refpondeo , Verba S.Petri ad Ana-

niam , non fignificare, non fuifle in Apoftolorum Principe
poteftatem difponendi de rebus temporalibus Ananiat fi
,
caneceflaria fuiffentad finem Ipiritualem : fed indicare__> '

folum,non vfum fanilum Petrum ea poteflate, neque

fuifle
vti voluifle,cum neceflitas nulla eflfet : certe fi ar»»ume- &
^ tum Barclaij aliquid valeret , efficeret etiam,nullum Rege
pofle difponere de bonis temporalibus fubditorum fuorum,
in cafu quo neccflaria eflent ad Rempublicam conferuan-
dam . Omnis enim Rex dicere poteft fubditis fuis
, Ac^er
tuus nonne tibi manebat , & venundatus in tua erat po*te-
ftaie } quis te illum Reipub. donare coegit ? & fi donaf-
fe integrum profiteris , cur parte retenta integrum te do-
nafle mentiris Itaque quemadmodum ius , c^uod habent
?
•
Reges difponendi de rebus temporajiibus ciuium,non eft,vt
pro arbitrio fpolient ciues dominio rerum fuarum fed
j vt
poflint ciues cogere ad bona fua exponenda pro
communi
bono conferuando fic etiam poteftas Apoftoli Petri in_>
:

bona temporalia Chriftianorum,non erat (vt Barclaius di-

cere nos fingit) vt poflet Apolfolus fine vlla caufa
priuarc
dominio rerum fuarum omnes Chriftianos , neque eis
ali-
quid proprium relinquere : fed tantum vt poflet prouidc-
re> ne Chrifliani bonis temporalibus abuterentur
contra__»
legem Dei s &
contra j vt eis redlc vterentur ad vinm :V
 Cap, X I I*"
aternam confequeruiam HabuiHe autem ApoHolos
.

ilacem aliquam dirponendi de temporalibus in ordine att

fpirtualia , vel ex eo conftat , quod liatuerunt , vt popuUr
l^riftiani Praedicatores Euangelij ex facultatibus fuis ale-
i;ent , idq. iuxta ordinationem Domini j vt patet ex ApOi«i
ftolo in priore ad Corinth. c.9.
At, inquit Barclaius, primis trecentis annis non fuitin—»-
Eccleliapotcftas difponendi de rebus temporalibus Ghri-'
llianorum, inuitis Dominis; ergo vel Refpublica Chriftia-
na tunc fuit imperfe^ia, vel non eft nccelTaria ifta poceftas
ad finem fpirituakm confequendum . ] Atque hic multa_»
verba Barclaius. fruftra profundit , vt oftendat , ad proui-<
dentiam Dei pertinuifle, vtEcclefia illa prima inftru 61 a>-»
cflet omnibus ijs rebus, quae ad eius conier nationem necef**
faria clfent . .. ,

. Refpondeo . Ecclefia illa prima inftru^la fuit omni po-

teftate,atque omnH)us prafidijs, quae ad perfeftam Remp^
conftituendam necefiaria erant: primis autem trecentis an-
nis non fuerunt in Ecclefia multi Priufipes politi ci:fuerunc
tamen aliqui , vt Philippus Imperator , Rex Lucius , ac &
Rex Donaldus . Sed fingamus, nullos fuifle : non ideo dc-
Eccleliae potefias difponendi de bonis temporalibus
Etincipum, & dirigendi poteftatem eorum politicam,qua<^
illi Ecclefix. membra, vel fili) effici vellent . Prxterea_»»t
vt paulo ante dixi, in ipfo principio Ecclefia? , quamquam,
quili fiierint Principes Chriftiaoi,Apojftolis ipfis Ecclefianv
regentibus; fuerunt tamen multi homines diuites, de quo-
rum diuitijs Apoftoli difpofueruht,ftatuentes,vt ex i)s mi*,
cifiros Euangelij fuftentarent.
Adducit poftea Barclaius verba fandi Bernardi,ex lib.
de Confider.cap.3 Petrus hic eft, qui nefeitur proce/filT^..^
.

aliquando ncI gemmis ornatus,.vei^ricisiOon tedus aorox

non vedus equo albo, nec ftipatus milite , nec circumfiic-.
pectibus feptus miniftris : abfque his tamen credidit fati»
*
K 3 pofle
 r

cnpr fyi amas

t:
me pafce otie*
impleri falutarc mandatum , fi ,

fucceffifti non Petro j fed Conftantino . h*c

meas • in his
quibus fiibiungit Barclaius. iJQuamuis itaque
Bernardus :
temporalis, de qua nobis fermo
^hominibus videri
potefias
potuerit Ecclefie neceflariajDco
tamen neque ncceflana_»»
neque vtilisvifaeft.J j.
*
j , . •

Barclaio dici, quod in li-

• Reipondeo . Poflet hoc loco
lob cap. 8 Deus ipfe dicit , Quis cft ifte inuolnens
bro 5 .

Sartftus Bernardus fcri-

fententias fermonibus imperitis
?

Apoftolum Petrum pauperem fume diuitiarum huius

bit
Mundi, potuiffe&fine auro argento proprio , fine-^, &
equo albo, & fine fatellitibus implere falutare mandatum
non-»
Bernardus mcit,
pafcendi oues ; non tamen fanftus
Apoftolo Petro poteftatem difponcndi de tempo-
ftiilTe in
ralibus bonis Chriftianorum,&
de ipfis Regnis, Impe- &
neceflitas fpiritualis id requireret j imo contrarium
riis, fi

dicit, cum Pontifici, qui Pontifex eft, & Chrifti Vicanus ,

applicat illa verba Hierent. i.Ecce

con-
ac Petri fuccefibr,
ftitui tefuper gentes, &
fuper Regna, vt euellas,& difper-
dis, & diflipes, & aedifices, &
plantes : non emm p^nat
dirponendi de diuitijs
paupertas propria cum pdteftate
,

& Principes terrae Sic enim Praelati

& iidicandi Reges ,
.

voto paupertatis ol^

ordinum religioforum , cfim fint ipfi
ordinis
ftridi, poteftatemhabent de opibus amplifiimis fui
Et apud veteres Romanos multi aues ino-
difponendi .
pesVvt Fabricius, Curius, Cincinnatus ,
alij Confules , &
vel Didatores effc<ftijdifponebant de Regnis,
Regum-» &
tamen in priftina fua egeftate remane-'
opibus , ciim ipfi

Ergo non debuit Barclaius diuitias

cum poteftate-»
rent .

quafi non pofiit idem homo & pauper efl^

confundere i
Deinde fanftus Bernardus'
pecuniis ,& diues poteftate .

diuitijs & temporali

principatu non-
dicit. Pontificem in ,

fed Conftantino quid inde colligit Bar-

fuccefliffe Petro , :

principatu mn~
claius i pocuifte Pontificem fine temporali
 Caf. xrrr: ,
ryt
fi munere Apoftolico ? Qjrid tum ? non enim quarfilo no^
ftra eft de principatu temporali Summi Pontificis, fed de_j
poteftate fpirituali, & Apoftolica , quam nos dicimus ex-
tendi ad difponendum de rebus temporalibus , de ipfis &
Regni», &
Imperijs in ordine ad finem fpiritualem - Bar-
claius autem vt hoc refellat , difputationem transfert ad
principatum temporalem , quo Apoftolus a^lu caruit , vt
&
omnia confundendo, permifeendo aliquid dixifle videa-
tur Denique Barclaius, quafi raptus ad tertium caclunL-*
.

irt confilio Dei fiicrit , abfolute pronunciat , Deo neque_>

neceflariam, neque vtilem Ecclefiae vifam efle poteftatem

temporalem , de qua nobis fermo . Ego vero a Barclaio
quarro, de qua poteftate temporali loqueris ? Nam fi de_-r
poteftate illa loqueris , quae in fc fpiritualis cum fit , ex-
tenditur ad temporalia, non obfcurc Deo falfum imponi».
Illam enim poteftatem Deus Ecclefiaftico Principi necef-
fariam efle duxit, ideoq. eam illi tribuit], cim ait , Quod-
cunque ligaueris fupcr terram, erit ligatum & in carlis,&
quodcunque folueris fuper terram, erit folutum in cx- &
lis Sic enim ifta verba intelligi debere docuerunt Conci-»
.

lia generalia , quar fupra citauimus j quarq: veriffime di-

cere poterant, Vifum eft Spiritui fandlo , nobis . Sin_j» &
autem loqueris de poteftate temporalis principatus,qucrtv
Ecclefia nunc poflidet , &
ante annos oftingento» pofle-
dit : omnino temere affirmas hanc poteftatem Ecclefix,ne-
que neceflariam, neque vtilem Deo efle vifam . Nam (vt-
alia nunc omittam ) fi Deo vifum eflet , non efle vtilem-*
Ecclefi* hunc Principatum , certe Summi Pontifice» Za-
charias, Adrianus, Nicolaus primus, & fecundus,Leo ter-
tius, & quartus, & nonus & ,qui communi omnium*
alij
,

Scriptorum fententia optimi, & fandliffimi, & Deo grittif-

fimi fuerunt, eum principatum non retinuiflTent & mult^ ,

minus pro eo conferuando deccrtaflTent . Vtrum autem de

iudicio diuino magis credendum fit tot fandlis Pontili^
K 4 cibus.
 : .

cibus >' quam vnl Barclaio > iadubium certe rcuaeari n<5«
'
’
pote/b.' * 1

At rurfus inflat Barclaius , &

argumentum in nos re-
torquet his verbis f Omitto quqd fi ratio illorum bona
:

eflet, fequeretur e contrario, Rempub. temporalem habes-

fe .poteftatem .4iifx>uendi d? rebus fpiricualibus , depo- &

liendi fupreipum Reipublic*.BcfLefiafticat Principem, quia
debet cffe pcrfefta , & /ibi f(i)feciens in ordine ad finem-*
fuum, & babeare omnem 'poteftatem neceflariam
ad finem
confequenduni . Sed neceflaria.ell ad finem temporalena
poteflas difponendi de rebus fpiritualibus , deponendi
Priucipem EcclefiafUcum , quia alioqui poflept mali Prin-
cipes Ecdefiaftici turbare flatum, &
quietem Reip. tem-
poralis., &.i 9ipcdire finem ciiiUis gubernationis , vtde^
nonnulli Summi Pontifices perturbarunt
hanc poteftatem habet Ref^blica temporalis.Gon-
liiVtur
fcquens pbme fallum eft > &
ab/urdum ( nam Princeps
temporalis quatenus talis eft , nuUam habet poteftatem—*
ipiritualcm) proinde, & i^ludquo<iue falfiim eft , cui hoc
•

eft cenfequens.]
Refpondeo Tantum intcrell inter argumentum quod
.

BOS. fifcimus,& illud quod nunc Barclaius retorquendo

fa-

cit, quantum diftat verum a falfo , &

bonum a malo ili*, :

enim propofitio noftra , Neccflaria eft ad finem fpiritua,-

lem |»qteftas difponendi de rebus temporalibus, veriffima^
eft, qpontam temporalia ordinantur ad
fpiritualia , bo-^. &
na eft confecutio , ergo Refpub. fpiritualis poteft: difpo-
nere 4® temporalibus in ordine.ad fpiritualia , quoniam-,»
qui poteft confequi finem , poteft etiam ordinare media-> ,

ad illunv finem . At propofitio Barclaij , Neceflaria eft ad

finem temporalem poteflas difponendi de fpiritualibus j
*

falfa fft, quoniam fpiritualia non ordinantur ad tempora-

lia, & poteflas ordinandi fpiritualia ad temporalia noa^
cll vera pqteftas, fed abufio potcftaus , & peruerfio ordi-
t
nis ;
 »*

CAp':XVIT, ITJ
nls vfieri autem non potefl: , vt alicui Reipub. fit necefia**
ria abufio poteftatis, vel ordinis peruerfio : & ciim necef-
faria non ad finem temporalem confequendum potet
fit

ftas difponendi de rebus fpiricualibus j non potefl: bona«*

efle confecutio , ergo Refpub. temporalis poteft difponerci
de rpirirualibus in ordine ad.temporalia . Hoc totum fa-
cile poteft intelligi ex fimilitudine iam fiepius repctitSL_>
fpiritus, & carnis in homine : poteft enim fpiritus dtfpo/n
nere de renfibus,& membris corporis in,ordine ad vitanp—
ateernam, indicendo illis continentiam > abftinentiam> fian
gclla, ieiunia, vigilias labores j,& quod maximum cft ^
,

iubcndo carni , vt mortem patiatur pro confelfione Fidei ?

non tamen ppceft carodifponerede intelligentia , & vo-
luntate neque prohibere adtiones orandi ,
, laudandi &
Deuno » &
multo minus poteft fpiritui iuberc , vt mortent
fpiritualem, atque aeternam patiatur > pro quocumque^
temporali -bono : quod fi "forte fpiritus indi feretis laboti-;
bus mentis, vt nimis orando , vel meditando laedat.corpo-
ris fanitatem , peccabit quidem fpiritus , fed non ideo po-

tdritcaro in fpiritum imperium fumere j fed gemendo >

fatifeendo: faciet, vt fpiritus remittat aliquid de nimio fcrr.

uore fuoi. Sic etiam fi forte Princeps fpiritualis abutatur,

poteftate fua iniufteexcommunicando temporalem Prin-
cipem , vel eius fubdicos fine iufta caufa ab obedienda^
cius abfoluendo, .& eo modo perturbet ftatum Reip. tem-
poralis peccabit Princeps fpiritualisj led non poterit ta-*
;

raen Princeps temporalis iudicium fibi fumere de fpirin

tualibtts rebus, aut fpiricualem.Principem iudicare,& mul-
to minus de Sede fua deponere . Animaduertit
fpirituali
Barclaius infirmitatem argumenti fuiipropterea reuertitur
ad priorem folutionem, dicens :
- ^ Sedj vt dici folet , dare abfurdum non eft foluerc-»
argumentum Refpondeo igitur aliter ad priorem partem
.

hpius iecundx rationis . non elfe fcilicet hic duas Refp.vc

iUe
 ,,

If4 Cap: XriT.

Mle retur , fcd vnam tanciim , in qua funt dua? poteftates^
£ue duo magiftratus, Ecclefiafticus, & Politicus,qtiorum
vterque habet ea , quibus neceflario indiget ad fuum fi-
nem obtinendum, alter nempe fpiritiialem , alter tempo-
ralem iurifdiftionem ; &
neque hanc iiirildiilionem illi
poteOati, neque illam huic eife necefiariam,alioqui faten-
dum efTet, vtranque poteftatcm medijsncceflarijs fiiifle.^
deflitutam tunc, ciim feparatac, vt olim fuerunt. ]
Refpondeo Hatc non eft alia folutio, fed prior repeti-
.

ta } quam folutionem refutaui paulo ante , cum oftendi

Rempub. Ecclefiafticam , Politicam, poffe dici duas,& &
vnam quoniam diftindjc funt, & feparatac inucniri pof-
j

funt j tamen cum in vnum corpus Ecclefi* conueniunt

ita vna fubordinatur alteri , vt fint dux partiales , & vna
totalis . Neque fequitur , vt quo tempore feparatac erant

initio nafcentis Ecclcfiac , medijs neceflarijs fiicrint defti-

tutac : nam Refp. non poterat aliquid detrimenti

politica
timere a poteftate ipirituali , cum non efTet capax cenfu-
rarum Ecclefiafticanim , quae in iblos ChrilHanos vim ha-
bent : &
Refp. fpiritualis habebat poteftatem difponendi
a^lu de rebus temporalibus eorum, qui adipfam accefle-
rant, &
in potentia eorum, qui accelTuri erant . Denique
non eft verum , poteftatcm fpiritualem , politicam efte &
fimiles duobus Magiftratibus , quorum neuter indiget ili-

rifdidione alterius . Nam duo Magiftratus pendent a

Rege , cuius poteftas fupereminet vtrique Magiftratui, &
poteft operam dare , vt neuter alterum impediat : at fpiri-
tualis , politica poteftas, non habent vnam tertiam po-
&
tcftatem in Ecclefia, cui fubordinentur , qua vtramque &
in officio contineat . Quare necefle eft, vt vna fubordinc-
tur alteri, inferior videlicet fuperiori, temporalis fpiritua-
li Atque ex hac refponfione foluta manent omnia i quae
.

vfque ad finem capitis Barclaius difputat de officio Can-

cellarii tk Comeftabuli amplifsimorum M.Tgiftratuum_»
qui-
I
 .

Cap. X y 7 f. TJf
<|ulbus Rex folus tmpcrat .
Quod autem Barclaius addif,^
Principem fpiritualem & Politicum vni Deo fubeflej »
,

quemadmodum Cancellarius & Comeftabulus fubfunc

,

Re«»i falua fide Catholica admitti non poteft . Ecclefia_j

:

fiquidem quat Regnum Chrifti eft , non folum Chriftum

,

pro Domino, & Rege fuo agnofcit,fcd etiam ex Scripturis

fanftis, & traditione Apoftolica , & declaratione genera-
lium Conciliorum , & communi Patrum , poftorum-» &
confenfu nouit, vnicum efle in terris Chrifti Vicarium ge-
neralem ,
qui caput fit vifibile vilibilis Ecclefi* . Hunc
autem Chrifti Vicarium, Romanum eftc Pontificem in to-
to fuo libro Barclaius admittit :
proinde(fi Catholicus di-

ci velit ) admittere etiam debet , Pontificem , & Regem »

non effe duos Magiftratus immediate fub Chrifto: icd Re-
gem Chrifto & Ponufici , Pontificem foli Chrifto fubic-;

6lum effe debere

Defenditur fecunda pars rationis fecunda pro

potejiate Summi Pontificis in tempo^
ralihus • Cap, XVilJ*

H
capite decimoo<ftauo Barclaius refutare niti^
tur fecundam partem fecund* rationis,qux irii-
Argumen-
tio capitis fuperioris propofita fuit .

ti fumma hxc eft Poteft vna Refpublica , fi ab

,

aliaRepublica iniuriam accipiat,& per eius malam admi-

niftrationem perturbetur, ac vexetur armis cogere Rem- ;

•pub. illam , quamuis alias non fibi fubieftam , vt mutet

formam adminiftrationis fux j &
, fi opus fit , poteft eius

Principem deponere : igitur maiori ratione poterit Refpu-

blica fpiritualis , fi a temporali iniuriam accipiat, atquej
ab ea perturbetur, &
vexetur , imperare Reipublic* tem-
porali fibi fubiedx > vt mutet formam adminiftrationis j
&,fi
 Gap» ''X-V I Lli
&: ,opus
Ti fit s poterit etiam Principem temporaiem de-*'
ponere_j . j,

Ad hoc argumentum Barclaius refpondet,quod iam an-

te refponderat,non eiTe duas Refpublicas , fpiritualem , &
temporalem, fedvnam cum duabus potelhtibus quarum
neutra pendet ab altera Sed quoniam hanc folutioncra
.

videbat non efle folidamradmittit caetum ncclefiafticorum,

quorum Princeps eft Papa , &
coctum laicorum , quorum
princeps eftRcxjpofTe dici duas Rdputjli^as intra eiufdem
pcclefiac fiiaum conftitutas; &
hoc admiiTo refpondec,prio-.
r^Rempublicam» i<i eft, EccleflaflicpiTyr jnpnMbcrp
a^ma^nlfiJpiritmUa ;^^ofteriorem, idcfl, laicorum, non_j
Hibere arma nili corporalia, &
ideo non efle flmiles dua-
Rebufpublicis , quo: armis corporalibus defendunt,
^vna alteram cqgit,& fubijcit . r» .

Sed hcrc folutio non eft priore folidior

,
quamuis enim
arma Reipublicae fpiritualis, quibus ipfa per fe vtitur, fint
fpiritualiaj tamen arma corporalia funt etiam in eius po-
tdflate, quia gladius eft fub gladio j & poteft Ecclefia in-
uocare brachium feculare , &
per illud vti gTadib corpo-
rali . Sed praeterea-arma ipfa fpirltualia pwftunt cogere__>
Remp. temporalem, &eius Principem , ^uia poteft Prin-
ceps fpiritualisexcommynicare Principem tempordem,&
ejus fubditos a.fqbiedipne liberare,& ipfts fiib excommu-
njptionis pocnam^m^ Principem excomipunicatum
pro Principe ndn a^nofcanj:, fed aliumfjbi eligant, vel le-
gitimo fucceflbriadnatreant. ~t:

Addit poftremo Barclaius,

^ Qui(jl multis ? licet illis
fuam, comparationem, cpncluftonemq. «concedamus, nihil
inde effici, poteft;, nifi papam habere talem poteftatem di-
fponendi de rebus temporalibus Chrifttaiiorum, eorum &
Ih-incipes deponendi qualem vel Rex Francljc in Anglos
, ,
Ilifpanos , aliosve populos vicinos ftbi iniurios vel ho-
,
rum ftnguii, in res, Regcsq. Francorum ipjSs infcftos ha-
 .

Cap. X I X,
bcre dignorcuntur. :
qu« qualis, quantaq. fit, ferro taiitiirti

cerni poteft . ]
Refpondeo . Comparatio, & ratiocinatio ,qua nos v/i
fumus in comprobanda Pontificis poreftate , non procedit
a llmilijied a maiori . hoc enim efi: quod diximus, fi poteft
ratione folius iniuria? vra Refpublica, aliarh no fibi iubie-
ctam cogere, &eius Principem deponere quanto magiS :

poterit Refpublica fpiritualis cogere temporalem fibi fub*

iedam , eiusq. Principem deponere , fi ab illa tale detri-»
mentum non poilit alia ratione fibi profpice-
accipiat , vt
re, nifi Principem illum remouendo , atque alium fubfti*
tuendo ? Itaque non eftfimilis poreftas,quam habet Refp.
fpiritualis in temporalem , poteftati Francorum in An-
glos, vel Anglorum in Francos fed poteftati, quam habet
:

fpiritus in carnem fibi coniunfbam , vel caput in membra

fibi adhaerentia-j

De fent entia S. Btrv.ardi circa pote fiat em

pontificis Maximi in temporali^
bus , Cap. XIX. »

N capite decimonono Barclaius reipondere niti-

tur ad teftimonium S.Bernardi ex lib.4. de Coni
fid. quod teftimonium ad confirmandam
cap. 4.
rationem meam fecundam ego adduxeram Et .

quoniam S. Bernardus loco notato fcnbit ,cladium mate-

rialem exerendum efte manu militis , ad iuTum Impera-
toris, fed ad nutum Summi Sacerdotis Barclaius affirmati :

per nutum non debere intelligi imperium, vel poteftatem,

fed aflenfum : felicius enim bella geruntur , cum ad pd-
teftatem Regum accedit aflenfus Sacerdotum , quorum_>
cft iudicare , an bellum fit iuftum , veliniuftum . Probat
autem per nutum non intelligi poteftatcm , quoniam fi
•
" fi fone
 15 « Cap. XIX»
fi forteImperator Pontifice diflentlente pellum gerere ve^
Iit , S. Bcrnardus non tribuit
Pontifici poteftatem vllam iij

Inaperatorem» imo aperte docetj nullam ei poteftatem c6-

Ecclefia excr«
petere > cum dicat materialem gladium ab
ceri non pofie, fed tantum manu militis , iuftii Impera- &
toris ;
fententiam fuam teftimonio Gra-
& confirmat hanc
Pontificibus in-
tiani . 13 .q.8. in principio , qui feribit ,
terdictum cflTe gladium materialem , &
folum fpiritualem
cfle conceflum .
n /r
Refpondeo . Vox illa , nutus ,
figmficare poteft aflen-

fiim) praefertim quando alicui petenti aliquid , annuendo

refpondemus : fed quando nutus prxcedit alias caufas,im-
perium fignificare folet, vel potius imperium ita potens ,
folus putus ad
& efficax , vt fine alio expreflb mandato
efficiendam fit fatis: fic accipitur Gen.4a»vbi
dicitur:
rem
Et lofeph erat Princeps in terra Aegypti, ad nutum eius &
frumenta populis vendebantur . &
clarius lib. 2. Reg.c. 17*

Domini nutu diflipatum eft confilium Achitophel yti|e.vbi

ridiculum eftet, per nutum intelligere aflenfumj
cum Scri-
ptura loquatur de nutu Dei, qui folus poteft corda
Regum
vertere quocunque voluerit . &
i.Machab.8. eadem Scri-
ptura de Deo dicit , Poteft vniuerfum Mundum
vno nutu
delere . &
lob.aC.Columnae c?tli contremifeunt, pauent &
ad nutum eius ; cui fimile eft illud Poetar,

Annuit Sc totum nutu tremefecit Olympum.

Quod aute hoc loco per nutum intelligat S.Bernardus im-
perium, non fimphee a(fenfum,pcrfpicuu eft ex eo qu^
&
primo loco int?r caufas efficientes ponit nutum Pontificis»
deinde iuffum Imperatoris, vltimoexecutione militis:
pro-
inde quemadmodum miles ex fententia S.Bernardi exequi-
iubendu.
tur iuftum Imperatoris, ita Imperator mouetur ad
militi ex nutu, id eft» iuffu Pontificis . Deinde fi
nutus ille
Pontificis eftet fimplex aflenfus , non diceret S. Bemardus
verunque gladium cfte Pontificisj fed vnum cfle Pontificis»
 .

C^p» X I Xu 1^9
'altenira Imperatoris . Cum ergo dicit
Vterque tuus cft j
,

fed non vterqiie tua manu exerendus j manifeftc docet

vtrunque efie in poteftate Pontificis; Ted vnum ab ipfo im*
mediate, alterum mediate, id eft, per alium ; Icd nutu ilue
iuffu ipfius exerendum .

f Sed quid fi Imperator (inquit Barclaius)no it ad nutu 1

facerdotis gladium ftringere ? imo quid fi plane contra_,

nutum Sacerdotis ftrinxerit ? nunquid aliquam fandius
Bernardus hoc cafu poteftatem temporalem lacerdoti tri-
buit in Imperatorem ? ]
Refpondeo Si nolit Imperator ad nutum facerdotis
.

gladium ftringere, vel fi contra nutum eius ftrinxerit,& res

fit ad bonum fpirituale neceflaria
, coget illum Pontifex
gladio id eft, cenfuris Ecclefiafticis, gladium_j
fpirituali ,

materialem ftringere, aut in vaginam recondere : fi cen- &

furis non mouebitur, & Ecclefix neceflitas id requirat , li-
berabit fubditos eius ab obedientia , eiq. Imperium abro-
gabit . Ita oftendet gladium cfte fub gladio , vtrunque
gladium ad poteftatem Ecclefiac pertinere, quamuis non_*
eodem modo.
At, inquit Barclaius, fandius Bernardus nullam tempo-
ralem poteftatem Pontifici competere pofte docet, cum_»
dicat materialem gladium ( quo verbo fumma poteftas
,

temporalis fignificatur) ab tcclefia exerceri non pofle;fed

tmtum manu militis , tk. iulfu Imperatoris : quod idem_>
apertius tradit Gratianus Bcrnardi fere coattaneus, 2 .q 8
3 .

in principio,
Refpondeo . S.Bemardus foliim docet gladium mate-
,
rialem non efle exerendum manu Sacerdotali, quod nos li-
benter fatemur; fed non negat, imo potius affirmat, gladiu
materialem fubefle gladio fpirituali &
nutu Pontificis
,

exerendum , vel in vaginam efle condendum. Gratianus

quoque nihil aliud docet, nifi non licere clericis materiali
gladio vti , &
homines interficere, quod multis canonibus
Pon-
 .

Cjp. 'XIX,
&
conciliorum confirmat, quae vera funt ; lea
rontificniTij
non habere Pontificem poteftatera
non poteft inde colligi ,

vllam in temporalibus . ^ r- ri^ ,

Barclaius verba fanfti Ambrofi) ex lih.

Adducit poftea
Commentariorum in vbi hxc leguntur : Lex
Lucam ,
10.
ideo& fortaffe Petro duos gladios offe-
ftrire non vetat :

dicit Chriftus, quafi licuent vfquead Euaiv-

renti, fat eft,
aequitatis eruditio , in Euangelio
bo-
celium, vt fit in lege
mate-
nitatis perfeaio . Ex quo loco coUigit Barclaius ,
gladium Sacerdotibus, vfque ad Euangelium fuiUc
rialem
conceflum . ...
diximus, sa-
• Relpondeo Non negamus,vt paulo ante
.

polt Euangelium, non licere propria manu gla-

cerdotibus
nifi forte in defeniionem
pro-
dium materialem ftringere ;

aut ob aliam caufam dilpen(ante Pontifice ; vfus

priam ,
ordinarius materialis gladij militum eft , non facer-
enim
Sacer-r
Nec tamen eo loco S. Ambrofius de fohs
dotum .

dotibusjfed de Chriftianis
omnibusloqmtur & ideoEral- :

abufus ad probandum prohibitum el.e__»

mus hoc loco eft
Ambrofius, nequcL_>
bellum Chriftianis Cxterum fandus.

mimomeque Barclaio fauet : docet emm in lege fuifie^

licitam non folum defenfionem , fcd euam vindidam

Euan‘’elio defenfionem licitam efle, non vindiCtamj ;
in
verba Domine Ocur emere me lubes
hxcenim funt eius ;

me prohibes ? nifi forte yt fit parara_j

gladium, qui ferire
non vitio neceflaria, & videar potuifle
vindica^
defenfio,
Lex tamen referire fic enim legendum dt ,
fed noluifle . (

vt Barclaius falso citauit non vetat i &.ideo

non ferire , )

Petro duos gladios offerenti, iat eft, dicit, quah li-

fortafte
in lege xquitans erup-
cuerit vfque ad Euangelium, vt fit
Euangelio bonitatis perfcdtio hacc iUe,qm non
.
tio, in
in Euangelio prohiberi dicit , fcd
vindiaam : oC
fenfionem
referire, non ferire vetitum . Cum autem f^dus Ambro-»
jgus dicit. Lex referire non vetat, rcfpicere videtur ad ilhui
verba
 ,

1
Cap: X T-X: i 6 t

f crba Botmnl S . Audiftis quia diftiim eft antiquis*

oculum pro oculo, dentem pro dcntej ego autem dico vo-
bis non refnlere malo,&c. Vbi non fignificatur, licitain_»

fuiffe vinditflam arTtiqiiis auvloritare

propria j fedaudlori-
rate Magiftratus publici, eamq. non, vindidl* cupiditate ;
fed amore iufHtis ;
quod idem Chriftianis licet Sed Ma-^ .

giftep bonus hortatur fuos ad yitar perfedlionem , vt Am-

brofius dicitj quae perfedio in eo confiftit , vt radices con-
tentionum extirpent, &
fupponantes inuicem in charitate
non dent occafiones grauioribus malis , vt vulneribus , &
c*dibus, ob qux neceffe fit , vt publici Magiftratus vindi-
dlam de m ale fa<ft oribus fumant
Addit rurfus Barcbius , verba Euangeli) de duobus gbt
dijs in fenfu literali non fignificare duas poteftates , Ecclet
liafticam,& politicam : fed idebijos non fecimus argume-
tum ex verbis Euangelij j fed ex verbis fanfti Bcrnardi , Sj
Vlll.qui mifticc Euangeli) verba exponentes pei
B onifaci)
duos gladios duas poteftates intelligi docuerunt . Sanatus
enim Bemardus , quem Bonifacius fecutus eft , duo loca_»
Euangeli) fimul iunxit, vnum ex cap, 1 8; loannis, Mitte-j
gladium tuum in vaginam : alterum ex cap.2 2.Lucar,Ecc«
duo gladi) hic : & quidem prior locus ad litcram fignifi-

cat,nolui& Chriftum a Petro defendi gladio materiali , Sc

impediri paflionem fuam : ideo enim fubiunxit,Calicemu>
quem dedit mihi Pater, non vis vt bibam illum ? pofterior
locus dependet a verbis fuperioribus,vbi Dominus dixerat,
Qiii non habet, vendat tunicam, &
emat gladium : exifti-
mantes enim Difcipuli,Dominum per ea verba iuffifle gla-
dios parari, dixerunt, Ecce duo gladi) hic . Dominus au-
tem ait, fatis eft * vel ironice:vt exponit Theophilaftus:i
quafi diceretQuid funt duo gladi) aduerfus cohortem^
,

militum armatam ? vel vt alij volupt, videns eos non in-

jtellexiiTe, impofuiteis filentiuiUjdicens , Sads eft , fetis lov
quuti eftis , tacete de hac . Vere enim ciun dixit^Qui
L non
 .

t»i JOap: X I'T\

non habet gladium, vendat tunicam, & emareumjhbn'Ixif-
fic, 'vt emerent gladiosj fed fignificaiiit ad eas anguftias cos
elfeventuros, in qua funt, qui exiftimant, bonum efle ven-
dere tunicam, &
emere gladium Denique aim Apoftoli .

non emerint gladios venditis tunicis, figdiim eft,hoc non_>

fuifleillis a Chfifto mandatum Sed quidquid fit de expo- .

fitidne huius obfcuriffimi loci ; San<51us Bernardus,& Pon^

tifexBonifaciusmyfticejfed appofite,& eleganter, qujp di-
cuntur de duobus gladijs ad duas potertates", Ecclefiaftica,
& politicam tranftulerunt
Rurfus Barclaius obijjcitjadmilfa hac myftica expofitio-
ne,non poteft colligi gladium efle fub gladio,vel vrrunque
in manu Sandlus enim Bernardus hoc non
Pontificis efle .

dicitjNec potuicfine calumnia dicere_^ .

•
Rclpoitdeo . 'Gladium efle fub gladio, Bonifacius aperte
dicit : Sanftus autfem Bernardus idem dicit j Sed alijs Ver-
bis :nam cum artfirmat vtrunque gladium ad Ponrificein_t
pertiTCre,im6 vcmnijue ipfius efle, vnum manu eius, al- &
terum’ nutu cius eUttgtnai^um, fatis oftendit, vnum efle fub
alio, AiaterialefA videlicet fub fpirituili , & vtrunque efle
tn manu, id eftr id pocefliatc Pontificis .

Ad extremum-Barclaius gloriatur fe fubtiliter aliquid in

verbis S.Befnawfc notafle ,
quod nefcit an vllns alius antea
animaduefterit cur videlicet S.Bernardus dixerit,Tuo for-
,

fitan nutuj & fi'non tua manu euaginandus : ac paulo poft

eadem repetens omiferit illud, forfitan . Scribit ergo Bar-
claius , diftingueiidoTn clTe incer Pontificem
vt Pontilcx ,

eft, &
vt talis homo eft . Pontifex enirti, Vt Pbhtifex , non
abfolute, fed forfitan annuit, vt gladius euaginetur , id eft,
tunc foliim, ciim id Ecclefix vtile efti cum fano, fpbrio &
confilio id iudicaueric expedire : Pontifex^vt taUs autem ,
homo eft, inimicitias cum alio gerens,Tel aiWbiciofihl do-
minandi cupiditatem cjqriere cupiens, abfolute gladium,^
euaginari mandat. 31 /.'
' '
*
Sed
 . . #

Cdf. yx I X. M6$
: Scdiftam fubtHitatem dem«nftrauit'‘Barcbio'non acu*
'

mcahigeru), neque ftudium fcripturaruiui fed odium io-»

Pontiftces . certe ea fubtilitas S.Bernardo nunquam venif-
fct inmentem: neque enim, forfitan, opponitur, abfolute j
neque accipi pote(Vpro>aliquando , vel pro , quando vere
expedit s nifi apud eum, ^ui peruerfus ipfe cum fit, voca-
bula quoque ipfa peruertit Cur ergo initio dixit, forfitan,
.

polita repetens omifit ? refponfio eft in promptu quia_ :

initio non pofuerat nili duo quxdam , videlicet nutum , &

cxecutionem : &
quoniaria dubitauit,an deceret Pontificem
annuere militi, vt gladium vibraret ideo dixit, Tup forfi* :

tan nutu', non tua manu euaginandus : ppllea ver6tria_»

pofuit nutum Pontificis , iufium Imperatoris, & executio-
nem militis , & quia dubium elfe non poterat, an deceret
Pontificem annuere Imperatori, vt eius iuflu miles gladio
vteretur, omifit, forfitan, fubftituit, fane&ac de lenten- :

tia S.Bernardi fatis multa di<fla funt

Defenditur tertia ratio BeUarmini .

Cap. X X.

N capite vicefimo aggreditur Barclaius tertiam

rationem principalem Bellarmini,pro confirma-
da poteftate fummi Pontificis in temporalibus,
excutere, atque refellere . Ratio haec erat. Non

^ licet
Chriftianis tolerare Regem infidelem,aut hatreticum,
fi ille conetur pertrahere fubditos ad fuam hafrefim,vel in-
fidelitatem : an Rex pertrahat ad harrefim,nec
at iudicare,
ne, pertinet ad Pontificem, cui eft commifiTa cura Religio-
nis : ergo Pontificis eft iudicare,Regem efie deponendum,
vel non deponendum . Huius rationis propofitionem tri-
bus- acg"timenc;is confirmaui j fed Barclaius eandem refellit
. his verbis
. -C<^od non liOeat Chriftianis tolerare Regem baireficu,
-oaq *
L i vel
 .

t»i Cap: X l'T.

non habet glacKum, vendat tunicam, & emareum^hbn-Iuf^
emerent gladios j fed fignificanit ad eas angnftias
/it, 'vt
eos
cffe venwros, in qua funt, qui exiftimant,
bonum efle ven-
dere tunicam, St ernere gladium Denique ciim Apoftoli
.

non emerint gladios venditis tunicis, figflurti eft,hoc

non_^
foifleilhs a Chfifto mandatum Sed quidquid /it de expo-
.

/itione huius obfcuri/Timi loci Sandius

j Bernardus,& Pon-
ti/ex Bonifacius^myfticeifed appolite,&
eleganter,qus di-
cuntur de duobus gladijs ad duas poteftates,
Ecclefiaftica,
& politicam tranftulerant •

Rurfus Barclaius obi)cit,admifra hac myftica

expolitio-
ne, non poteft colligi gladium e/Ie fub gladio,
vel vtrunque
in manu Pontificis efle
Sandlus enim Bernardus hoc non
.

dicit,Nec potuic/ine-calumnia dicere_^

Rc/portdeo . 'Gladium efle fub gladio, Bonifacius
aperte
dicit : San(fhis autfem Bernardus idem
dicit j Sed alijs Ver-
bis : ^m artfimiat vtrunque gladium ad Ponrificem_j»
nam
pertiiwrcjimo vmmqae ip/ius & Vfium manu eius, al-
efle,
terum nutu .eius euttgtrtandum,latis oftendit,vnum
eflii fub
aho, /haterialef* videlicet fub fpirituali
vtrunque , & efle
in manu, id eftrirt poce/lute Pontificis .

Ad
extremurti-Barclaias gloriatur fc fubtiliter aliquid
in
verbis S.Bemardi notafle quod nefcit an vllus
, alius antea
animaduet terit 5 ciir videlicet S.Bernardus dixerit, Tuo
for-
fitan nutu, 8i fl'non tua manu euagihandus : aC paulo poft
eadem repetens omiferit illud, forfitan . Scribit ergo Bar-
claius , diftinguendam efleinter Pontificem Pontikx, vt
eft, & vt talis homo efl: . Pontifex enirti, vf Pbhtifex non
,
tbfolute, fed for/itan annuit, vt gladius
cuaginetur , id e/V,
tunc /olum, ciim id Ecdefiat vtile eft, cum fano,
fpbrio &
confilio id iudicaueric expedire : Pontifex
auteiti , vt^talis
homo eft, ininaicitias cum alio gerensjTel ambifidfihnl do-
minandi rtipidicatem ex]kerc cupiens, abfolute
gladium, >
«uagmari mandat. ^
 . «

Cdf.yXi'X. M6s
Scdiftam fubtHicatem detnonftrauit-Barcbiofnon acu*
I ’

meahigcnij, neque ftudium feripturarumi fed odium in_*

Pontifices . certe ea fubtilitas S.Bernardo nunquam venif-
iet inmentem: neque enim, forlitan, opponitur, abfolute j
neque accipi poteft-pro,aliquando , vel pro , quando vere
expedit j nili apud eum, qui peruerfus,ipfe cum Iit, voca-
bula quoque ipfa peruertit Cur ergo initio dixit, forlitan,
.

polita, repetens omiiit ? refponfio eft in promptu : quia_

initio non pofuerat nili duo quatdam , videlicet nutum , &
exeeutionem dc quoniarb dubitauit,an deceret Pontificem
:

annuere mditi, vt gladium vibraret ideo dixit, Tup forlir :

tan nutu , non tua manu euaginandus ; poftea verotria_9

pofoit nutum Pontificis , iuflum Imperatoris, & exeeutio-
nem militis , & quia dubium elle non poterat, an deceret
Pontificem annuere Imperatori, vt eius iuflu miles gladio
vtcretur, omiiit, forlitan, &
fobftituit, fane ac de fenten- ;

tia S.Bernardi fatis multa difla funt

«

Defenditur tertia ratio BeUarmini .

Cap» JC
— f •

1^'^^ N capite vicelimo aggreditur Barclaius teniam

rationem principalem Bellarmim',pro confirma-
poteftate fummi Pontificis in temporalibus,
excutere, atque refellere Ratio ha: c erat. Non .

^ licet
Chriftianis tolerare Regem infidelem,aut hatreticumi
fi conetur pertrahere fub^tos ad fuam hxrelim,vel in-
ille

fidelitatem : at iudicare, an Rex pertrahat ad hafrcfim,nec

ne, pertinet ad Poncificem,cui eft commifta cura Religio-
nis : ergo Pontificis eft iudicare,Rcgem efle deponendum,
vel non deponendum . Huius rationis propofitionem tri-
bus- argtimencis confirmaui j fed Barclaius eandem refellit
. his verbis . • j

. non lioeat Chriftianis tolerare Regem bahc/icu,

*
L » vd
 .

_ Capy^XX:
vel mfidelem, id adeo falfum cft
,
quam quM fil/iffimutn •
alioqui damnanda tota
infideles Eccleflam
antiquitas, quas Reges harreticos, &
Dei deftruere conantes^fubmifsc pertu-
lit, non folum propter
iram , fed etiam propter conlcien-
nam,hoc eft,non quod deficerentur viribus
ad impios
Principes exigendos i led quod
id libi per Dei legem non
licere ludicarent.] ^
Refi^ndeo Vbi veritas qua?ricur inter cordatos, 8
.
i fe-
ri os dilpuratores,
non vincit ille, qui maiore exaf^geratio-
ne fententiam fuam affirmat fed qui
j fortioribus argum^
tis eam confirmat Barclaius dicit quidem,Propofitionem
.

argumenti mei ,tam elTc falfam, quam id quod

falfillimum
eft i fed quod dicit non probat
, nifi ex eo quod antiquitas
tota Reges hxreticos , vel infideles Eccleliam
deftruere^»
eonantes pertulit, non folum propter iram, fed
etiam pro-
pter confeientiam . At hoc ipfum probare
debuiffet, vide-
licetReges ha-reticos , vel infideles Eccleliam deftruere^»
eonantes non folum propter iram , fed etiam propter
con-
feientiam toleratos ab Antiquitate fuiffe . Nos
enim con-
tra dicimus, eos fiiilTe toleratos proptcrea,qu6d
ad eos de-
ij ciendos vires Ecclefix non fuppetebant
;
potuifle autem
Eccleliam, II vires adfuilTent , imb etiam debuilTe
Regibus
ilHs imperium fuper fideles abrogare , ni/i caufa aliqua_j
cliet, cur harc abrogatio in tempus
commodius differenda
videretur: probamus hoc argumento, quod eft prima
con-
firmatio propo/itionis meat . Prohibiti fune ludai
confti-
tuere fuper fe Regem non ludaeum Deuteron.
17.& quia_>
lex moralis eft, eodem iure prohibentur Chriftiani c6-
illa
ftituere fuper fe Regem non Chriftianum ne
, ab illo per-
trahantur ad infidelitatem : at eiufdem periculi damni , &
cft tolerare fuper fe Regem hweticum , vel infidelem co-
nantem auerccre populum a fide : ergo, fi vires adfinc te-
,
nentur eum non tolerare, fed deponere^
Ad hoc argumentum ita ‘reflpondet Barclaius, vt admifla
- pro-
 CapV X X) Uf
pdpofftioncj&aflumpdone, quas negare non potuit, folf
rteget confecHtionem : dkit enim non refte colligi ex pa-
ritate periculij& damni ita ius efle populo Regem deijcc-
rc,quemadmodum ius illi fuit eum non admittere . Id au-
tem non reftc colligi probat tribus argumentis dudlis a fi-
rf^ili : nam qui plagas accipit, aut fortunis fpoliatur j idem
periculum, & damnum accipit , fiue id a Latrone per vim,
fiue ^ludice per inkfoam fententiam patiatur : & tamen_j
Latroni armis refiftere potcft, ludici non poteft . Rurfus,
dftfdcm periculi, damni eft in& nauim cogitato confcen-
<ierc, cuius carinam fcis efle quaflatam, & illud intrare_>»
quod putas efle bonum, oim reuera rimofum y ac diflblutfl
fit : & tamen non eft eiufdem peccati ex induftria j & ex
ignoratione periculo naufragi) committere . Denique.-»
fc

eiufdem periculi, &' damni eft , vxorem ducere valde mo-

rOfam, &
rixofam, fiue ld confultb propter fortunas , aut
Tormamj fiue cx errore, &
imprudentia fiat ; tamen ne- &
que par peccatum eft , eiufmodi matrimonio ftudiose , vel
ignoranter implicari : neque licitum eft vxorem repu-
diare , etiam fi non ducere.]
licitum fuit eam initio
Ad hafc argumenta refpondeo, ea non i fimili,fed a dif-
fimUi duci, ac per hoc non impedire, quo minus confecu-
tio rationis meat optimi fic^ Primum argumentum non_»
ducitur a fimili i quoniam populus ad quem pertinet Rcn
gem eligere, non foliim potcft, fed debet Regem eligere—»
de fratribus fuis, vc lex iubet, id eft, Chriftianum, atque—»
Catholicum , &
grauiflime peccat , fi fecus fecerit : qur
amtem incidit in latrOries potcft, fi velit, vim vi repellere ;

ied poceft etiam iniuriam illam arquo animatolerare , &

magis apud Deum meretur, fi malit iniuftc a latrone occi-
di, quam defendendo latronem occidere . i
iufte fe
•
Alterum exemplum de afeendente nauim rimofam,cunv
periculo naufragif faciendi, nullam habet cum re , de qua
nos agimus, fimilitudinem : non enim ignoramus non eiit
L i ideoi
 'r^6 Cap, X^X-
iffem peccatum, fi quis ex induftria, velftr
imprudentia^
eidem periculo fe exponat fed quod dicimus eft
:
,<idenM;
cffc peccatum confu Ito eligere
Kegem'ha*reticuni,fi^con-
lulco tolerare Regem harreticumv fi. is conetur
populuip,^^
Veritate Fidei auocare , &
ad eurfr*rensouendum rires nqi)j
dciint;n3ni ficut; nunquam licet .adire periculum
falotis,
aeternas amittendas, ita
nunquaiibUcetjperfeuerare in fiqi4i;
periculo, modo poflit illud t.qutenim amat pei-icurl
vitari
Ium, in illo periiwt, £cclel .5 .,?Tetiiunj.dj{emplum
deKxo^^
re nxofa» non'^ etiamnaultum ad
remetum quia vt
do dixinuis, difputamus de eo > qui ftudiose
adit-poricpe
Ium, & ftudiosc in periculo perfejicafW j. AdUeriarius a^r.
rem ppme exemplum de eo, qui pcrtgnoramiam., aut
ip^r
prudentiam ducit vxorem rixofam,& dfc altero, qui rciens,
& priid^OJ id ftclt Deinde qui cbicit vjtorem more.qiirt-*
,

fliano , fi uc prudens, fiue imprudfen»'id faciat

, non pot^
poft matrimonium xronfummatuiu ylla ratkme
4i> eo Viipi»*
culo folul quod enim Deus comunxit., non
: potefl; fiomp,
feparare populus autem qui- Regem eligit
: , , poteft per
Pontificiain auctoritatem abeii«j-obediencu,&
iurameuto
fidelitatis liberari . Itaque .fi exempliiitn
.aptum , & fimilc
per omnia Barclaios a Matrimonioducerc velit
, accipiat
matrimonium fidelis cum inHdejli irquemadmodumreniia)
non Kcet fideli vxorem ducere infidelem, quoniam perii-
culum eft, ne illum a fide auertat -fic etiam non licet
;
qu9i
yxore infideli perfeiierare , non foliim quia maccimontuci}
ilkdnon eft legicimum,fed quia idem eft periculum V}iq:>
.
rem infidelem ducere , & cum infideli, perleucrare .

edam fi matrimonium legitimum e(fet, vt eftmacrimdrj

nium infidelis cum infideli tamen fi alter coniugum
:
<PiVj;
fidemi & altera nolit fineiniuria Creatoris
uertatur
^
ro cohabitare poteft matrimonium
, rite contradlum rite
diifolui,ex Apoftolo in priore ad Cor. cap.7. vfus £c— &
defias nunc habet, vt propter ingens periculum Fidei, non

folum
 . ' ! ; J

fdum
liceat
comugium
ewfo^odi
viro ad Fi<km conueriQ cum
^ infid^Ii^oaiugCrCQr;
ttlam ^ko^^
• •••

habitare *
.
(
i ^ *
V
« •
- f t -4‘ *

•>

. .
- '
‘.
. ‘J
i,» - . . t i ' I V fc ' '. ’- . t
^ i
eovfirmatia rationis UTii4 ptinr< / >

tfpa/is'* Cafu'-"X XI' ^ >

-
'
. f f 1 .

*
:\ -;Qfr^ r^' .
> Mf ) >
I#*-

N capice 'vicefirhopriino Barclaids magno fittr,

'

dioi bcc oiiiiore dicendi vi refutare conatur. ats

\
terani uonfirmadonem rationw.meaf tertis prio-*
hsc crari JQ|nod'fi .Ctvx^,
cipalifi-'. '(Bonfirmatta
ftiani olim non depofuerunt Neronem , & DiocleriUnfc^ »
& lidianiwr.apoftatamjac ValeofiemlArianun) & fimjlies; j

id fuit i
qnia'd^jantrvtresrcenfi]^raie& Chr^aoU oam-^ ;

quod alimur iiua potuifTenc id faccfe potet Apoftob»

i.Cor. 6 ,vbii«bet conifttui nduos liidiisesK^kiiftiahis terat
poraliumTciuIaiam» r, :hc' £ogcre*ttfr iCiicifii^ni: cau fam di
cererorlm iudice Chrifti perfecutore jrStovt enim nOui
lodices conftitui potuerunt,^'ito>.^ JiOMi:PfaincipefiSi R.er
dandora-caiiiatn^ ix(Yxfcsuai(^ J a .

° HanfciconfinBatiflncm mulm motb^ac^rchcndi polTtlj

Barclaius dici&:.<ac:primum repdebcif(bc^ttod.di;terim idei
fe^itionem ..vi riura in.caufa» fuiUe u ciic<C^ri(Uam olimroon
depoiueiliraJEaerbnemiI>iQdecaattfoclrih«pi^ Valen-i &
tem ; aci:e^brem ifulittiit ad>ttt^Qx llipca ieiipflt de boo
re,ca^6.7j6c"S..|:ii ; a "-i;

Kos-:qHjoqu0>Le^forem renunicnus ad .jeaiiU}Us fcripiit

mus xap.6.7J.& 8 i?.id foium JiDc Ibco adtnoneoiquod
hoc looo dixi,didaiip«antea*fuiflcafDThoaniin a. a. q
art.zb ad primuml ^ Itaque noDjipcilciam > ied fandu
ouOQue ThomarafBarclikis reprehendit rjfcdr.qui lege
'
•
,
' « .i
'If
parte ftet veritas • « < * r. . 1

refellere
L 4 vt
 . . .
_eiip7 X X */c
Yt Chri(H*nt cohWtuercfif fibi ludices ChWftfaftOJ
Htfrti contronerfiai^um 'j ex <juo deduxi' potuifle
eodem-# y
modo iubcre , vt Principes Chriftianos fibi Chriftiani po-
puli elicerent, infidelibus & perfecutoribus
abrogatis , fi
virtS adid efficieridut* prilte fuilfen^ ; Dicit autem
!^ar-
claius, ludiccsillo* de quibus Apoftoius loquitur
, fiiifle
meros Arbitros, fiueiudices voluntarios, fine imperio j ex
qttdmm conftitutione nihil iurifdiftionis defrdh^batnr
Principibus Ethaicis^ fub quibus tunc Chriftisni viucbant.
Atque adhuoofenfum confirmandum ullegat Si Thotnam
iSc Nicolaum Linmum in commentario
ad hunc locum_j
Apoftoli . >1' i i'j . 'nsfiai:, 'iiuiaiiio .

:• Ego yerb fateor qui^m^non habuifieiudiccsillos Ghri-

fiianos iufiii^Apofloli coni^itutos vim- coactiuam in foro
fliteriore, &
ft Chriftiani vocati foiflent,- fiuc ab £thnicis
>
Chriftianis ad tribunalia ludicum Ethnicorum de-
? ,
biiifleomniiio parere: &
hoceft/oliimquod ;Si>Thomas ,
&/vLiranus docent- tamen nego,eos fiiifie meros Arbitros»
:

fiud Indices voluntarios : tArbitri enim eliguntur>a pcrfo-

nis litigantibus, neque aliam habentiudicandi poteftateiUy
nifi eam, quam litigantes ex pa^io inter fc inito ilUs
attri-
buunt. Jfti vero conft tuebantur au (dloritate publica mul*^
i

ntudinis j &
obligabantur^ qui caufas.duiles habebant, ad
iftos adire , &
prohibebantur ad tribunalia Gentilium acb
cedere . Id ex verbis Apoftoli fiicile probari pdteft : Aurr
det, inquit, aliquis veftrum
negocium habeUiaduerliisi^i
terum iudiqiriapud iniqiicw, non- apud Sandos ? Vbi &
ol^dit , non efle bomim adire tribunalia Iadicum;Gcntin
lium, quos itiiquos vocat •: &
ficut loquitur de vero iudi-
cio, non de Iblo arbitrio, cilm prohibet iudicari apud
inis
quosjita loquitur de vero iudicio,cum iubet iudicari apud
f^dos , id eft, Chriftianos . Addit Apoftolus , An nefoi-
tis quia fanrti de hoc mundo indicabunt? &
fi in vobis iu-

dicabitur Mundus, indigni-eiUs, qui.de minimis iudicetis?

- *
nefei-
 ,»

Cap. XXL Tif9

nefcitis quoniam Angelos iudicabimus? quanto magis fe-
cularia ? Vbi demonftrac austeritatem Ecclefia? qu* iure ,

(tio poteft de fecularibus rebus iudicare,cum fic iudicatu-

ra cum Chrifto totum Mundum> &
ipfos Angelos apoila-
tas in die vltimi iudicij : & certe Civiftus , & Ecclefia—
non indicabunt vt arbitri , fine imperio, & iurifdiSlionc^
Mundum . Sequitur : Secularia igitur i udicia fi habueri-
tis,contemptibiles qui funt in Ecclefia , illos conftituit«_^
ad indicandum . Vbi concludit ex didlisii't quoniam ma^
Ium eft iudicari apud iniquos Goitilcs Ecclefia auSte-
ritatem habet iudicandi , communi confenfu conftituanc
aliquos dc Ecclefia, qui fint Itidices eiufmodi fecularium
controuerfiarum . &
non dicit, vnufquifque eligat fibi ar-
bitros : fed vos congregati in vnum conftituite ludiccs ,

Monet (inquit Card. Caietanusin hunc locum)vt fapiens

aliquis conftituatur Index multitudinis fratrum . adiungit.
Ad verecundiam veftram dico, non eft
vos fapiens
fic inter
quifquam , qui poflit iudicare inter fratrem fuum, fed fi^a-rt
ter cum fratre iudicio contendit , & hoc apud infideles * 7

Vbi deebrat, quod dixerat , contemptibiles^qui funt in-j

Ecclefia , illos conftituite ad iudicandumj fe non dixifTe__>,
vt re vera fapientibus relidlis , infipientes conftituerent ad
iudicandum ; fed vt eos confiinderct ,
qui fic adibant tri-
f unalia infidelium ,
quafi nullus eflet in Ecclefia vir fa-
,ns ,qui ludex conftitui pofletjciim contra deberent
t?i

rontemptibiles , id eft , infimi Chriftiani aptiores efle ad

indicandum , quam fupremi &
fapientiffimi infideles. lam
'ero ex hoc principio, quod videlicet Apoftqlo tefte , ha-
’
«eat Ecclefia ius,& audloritatem conftituendi fibi ludicesj
•e(5le colligunt Theologi , atque in primis S. Thomas in__*

i.a. q.io. art.io. habere eandem Ecclefiam auftoritatera

abrogandi Principibus infidelibus imperium fuper fideles
Neque obftat, quod S.Ioannes Chryfoftomus hunc locum
exponens , mentionem faciat Arbitri . Nam neque ipfe ,
neque
 , ,

it<5 Cap" J[ X J\
neque alins interpres ,
quod fciam , diCib Apoftolum hic
loqui de Arbitris eledis a partibus : fcd.fQlum Chryfofto-
mus dicit , non eflc neceflariam magnam lapiendam arbir.
tro controucrlia: intep fratres . Vbi vocat ludicem, arbi-
trum controuerfiat ,
quamuis publicam'lub'erct iudicandi;
poteftatem Quomodo luftinus inido hhlori* fcribit, arn
.

bitr» Whcipum prO' legibus erant quamuis enim Prin- :

cipes veri ludicles cfient tamen eorum iudicia vocata_f

,

funt arbitria , quiainon indicabant ex ptacfcripto legum ,

fbl^ex naturali’ fuo iodiczo : fic edam Indices ab Ecclcfia
ConfHruti in caufis ciuilibus Ghriftianorum’, veri ludices
Cfant', fed non tcnebancur legum ciuiliiim apices fequi ,,
hteoi Chr\'foftomo Arbitri didli funt r- -.:

. "Sed contradidi Bardaius , atque ait f Nihil iubee

Apdftbliis eo loco , quod iudicum infidelium iudfdidio-
nem» imperium in Chriftianos aut tollat , aut minuat
aut ei aliquo medo praiiidicet . Irab vero nihil contra^
ciufmodi fubiediionem iufte lubere potuit, cum fit iuris na-
turalis, Dei audoritate confirmari, v.t-tefte S.Ambrofio,ip-
femet Apoftolus docet ad Rom. i ? ] .

*' Refpondeo . Nori praeiudicat Apoftolus per.illatn

Ju-
dicum Chriftianorum conftitutionera iurifiii<Sioni, & Im-
perio Principuminfidelium j quoniam nori iubec.Oirifiia-
Tiis,Vt non compareanc corara ludicc infidcli,fi vocentur:
fed tantum praecipit , vt fponte nonAccedint ...Scd quo*
hon potuerit Apoftolus eximere Clirkiianos a fubledionc
Principum infidelium, li id vtile, vel necdfarium ceniiuf*
fet, &
vires ad perirciendum habuifiet tid fine graui er •

rore dici non poffe arbitror &

ratio, quam pro fua len-
:

tentia Bardaius profert , omnino infirma eft Njim iuris

naturalis a Deo confirmati , &
ab Apoftolo declarati eft ,
vt omnis anima potcftatibus fublimioribus fubdita fit: fed
non eft iuris naturalis a Deo confirmati , & ab Apoftolo
declarati , vt non pioflit fublimior poteftas per aliam ful>-
limio-
 ,

I Imiore». toIU dei medio -,& p«? h«c fieH, vtn fubieai^^^^
^ oi>e}iiC(5tti^. Jion srnplius debeAcur
Sic^uidem Migi— •

ftrmum <juoq«^>nferioi uit) px^eftatiiure diuino paren-'

dum non folum propter; ira™ > fed etiam propter corf?^
fcienaam::. S
tamen potefi Magiftracus inferior per Prih-»
cipem .tolli., aut mutari , &
tliitc petfonaeiHi ,.cui MagU'

ftratus abrogatus. . eft , neiw iam Itibicftxoncm , aut obe-.

dicmiafm.di^b« -..^ic etiam-cum Rex , vel a fpirituali fun
prema poteflatcr iti cafu hxjtfis alio .Rcgeia^a-
fu via6«^ :Xle; folio deponitu», oottarijplius .atl iliiintai
pertinet quod -Apoftolus.ait i Omnis-anima poceftatil^u^
fublinjioi^^ Aderaidici pbteftde patria
cte^otica poteftate : nam irtrjfliijgtwalw i Deo confira^w
tr^&fabr^l^tpoftxHb declarari^adrEphd'.;^. ell, vt filij obe*?
dianciphcentibus >& ferui Docr.iois j &I lamenfilij :croair?
cipanv^&qferrui libertate donari poffijrt ,;& per.hoic,/k«
poteft vt ncc illi parentibus , nec iftiiDdminis ibis .obe™
direi t^ancur Itaque nifi-JBarciaius: naturalis iuris.^ ii
:.

Deo cmifirmatii , & ab Apoftolo-dectotijdle-dfemo^

vti^tifrcipebriecularcs j fiue /idclep infideles. i«:
tis per E(xlefiaftwa«j.Au^ritiatem dcpojji.,nfl^
csfibas ;

pofilnt^Mhli quod ad reimfiiQiatiadhuc dixit, quancunaui^

multis*verbis fepe, acfarpiuS rspeticis fententiam fu^oi rd
‘
hoc capite perfuadere -conatus .fit ;

Addit pofieaBarclaius aliam ifolutionem nihilo priore^

folidiorem ^ Pr*terea,inq«it«fi qfiisfiocum illum ApOj
fioli noniimis ocuHs percurrtrit<,.i^oimaduertet eum id fin
bt negodpd3re«iLW ad EuangcHcaurpcrrcdionem > qua!
confilij magis , quam praroepou'cft, jGhriftianos animo^
erudiit’, scUttn^tas hortetur ,vopotius ini uriam feraiit i ^
fraudem patiantur, quam yt iodicia-ioter fc habeant
'
&c. J
Refpondeo . Ciim Apoftolus hortatur vt Chrlfliani iu*‘;
dicia iritei* fc non habeant , fed manfuetudine , pajien- &
 m :

17 » I. Cap/ XX
dtt occasiones iudic iorum prarucniant, conSIliutfl perfe-
^onis non prxccptum iuuitix docet : frd cilm iubecjvc
,

U iudida inter fe habuerint, ad ludices Chrtftianos , non

ad inhdeles caufas luas deferantj tum vero hon conSiKum,
fed:p^ceptum dare fe luculenter oftendit, cfim ait, Audet
aliquis veftrumnegociumbabens aduerlus alteruni-<, iudi*
can apud iniquos, &
lion apud fanrtos ? &, Contemptibi-
Jcs> qui fiint in Ecclc/ia-i' hosconftituite ad iudicandum.
- Pergit Barclaius , &
omiflfo Bellarmino (anftum Tho-
mam^greditur, dicens : ^ Quoniam autem lingit per-
iequimur , admonere oportct E). Thomam iri q.io.
aft. IO. inea opinione efle , vtexiftimet iusdominiy , &
pratlationis Ethnicorum Principum iufte illis auferri polTe
per fententiam , vel ordinationem Ecclefix audoritatem
Dei habentis , vt ille ait . D. Thomx magna, apud. t» »
au^oritas eft , led non
omnes eius 'di (putationes
tanta vt
pro* canonicis feripturis habeam, vel \^*' rationem 'vin-
tat, aut l«»em . Eius ergo manes veneror v iulpicio &
icd non elt tamen , cur illa eius opinione aKqrris^mouea-
tur : tum quia nullam fux fententix , vel radonhnlido-
^eam & efficacem , vel auftoritatem profert; tunf'etiam
^uia in explicatione Epifiolx Pauli ad CorinthVcoocfArium
plane fentit : tum denique quia neminem fecum antiquo-
rum Patrum confentiencem habet, rationes multXj au- &
Aoritacesqi in contraHuin fuppetunt . Bjtio autem quam
adfert, eft, quia infideles merito fux infidelitatis merentur
poteftatem amittere foper fideles , qui transferuntur in fi-
iio$ Dei . Mala ratio, &
tanto viro indigna •: quafi-vero fi
quis meretur priuari officio, beneficio , dignitate;, aa^o-
ritate , quod poflidet , idcirco fiatim fpoliari»
aliove iurc ,

pofiit ab alio, quam ab eo a quo id accepit, retinetque

vel ab alio expreffum mandatum , & poteftatem ab ipfo
'

habente . ] ‘t<-. y-

Refjpondeo • Admiranda eft huius Ariftarchi impprtu-

nitas ,
 cap:
mta, qm tam libere Principem Theolo<?orum
XX n iyi
reprehen-
dit, vt dicat, Mala ratio, &
tanto virO indi^na,-dun-ipre.
lureconfultum fe profiteatur, facr* Theologia advta_,
ne a hmine quidem falutaueritJ.^ IHud
auterrt non miror '

quod manes Unai Thomx fc venerari dicat: nam liber

eius vocabulis improprijr plcnimrnus
eft heqne enim_» :

fpiritus huius landiffimi Doaoris Cum

Dijs manibus apud
inferos , fed cum Angelis apud luperos
*uo fempiterno
Barclaius-dicit S.Thom* fent^tiam
nulla efficaci ratione effe munitam,
falfum eft,- quamuis /it
verum, vim rationis /andi Thoma? ab ingenio
Barclaii oe*
netrari minime potuiiTe Quod autem addit,
. eundem
aum Thomam in Commentano Epift. ad Corinth. contra-
ria fcnpfiiTe i manifefti ignoranti*
Barclaium arguit
Siquidem in eo Commentario fcribit
quidem S. Thomai
dJc contra lusxliuinum prohibere
quod iudicio PrincipiJ
,
non ftetur ,
infidelis &
, lubieftionem deberi
Principi^*
etiam iniidchbus : qu* veriflima fiint
^ fed ex i;s non 1^
^itur, noq effe in Ecclefia
au^loritatem priuandi Princi^
Ijs infideles dominio, quod habent fuper
fideles : proinde
ifta non^nt contraria. Debetur fubieftio
Princ'pi infide-
li, dum Princeps eft & , Poteft Princeps
:
infidelis priuari
dominio^uod habet fuper fideles per auftoritatem
fi* . £c Barclaius, qui ea contraria effe
Ecd^
iudicat , vel diale-
Oicam^non didicit vel eius regulas obliuioni
,
tradidit •
quemadmodum eciam paulo infra cum
idem Barclaius

f Et vero fandbs Thomas in expo/itionc EpiftoI* Pauli

fupcrius hoc capite relata, fatis
aperte indicat, Eccle/iam
non habere eam au<ftoritatem,qua poflit
Ethnicos depone-
.e : ait enim elfe contra lus diuinum
prohibere , ne Princi!
putn mfidei^ ludicio ftetur a
fubditis .
] Manifeft^ hal-
Jucmatur, &
^htur : tametfi enim contrl ius
diuinum!.
eft, negare Prmcipi obcdicntiam,dum
PrinccpsVft j

tamen
 , :,
,

; 174 Citp/.
.
T. ^ X
tamen eft contra jusdiuinumjtquod EcclcfiarpotcflateoLi
habeat Principem deponendi; nam eft etiart contri iiw di-
uinuni prohibere- filios 'he;parcntLbus obcdiant , dnm iiib
patria potefiate funt i aiec tamen efi contra ius diuinum:->>
quod aliquando^fili) eximantur d patria potcftate >' vt re_>
ipfa eximitur filius faaailiasiiqraad-fepifcopale faftigium-»
cuehicur . PorrMlla fan^^i ThOftiae ratio. Infideles meren-
tur ratione fuae infideiitatis \poceftarem amittere fuperfi-
Dei ; ergo potell Jicclefia
,deles,.quj; trans fer lUittir. io filios
priuare I^rincipes infideLa^dominio , quod habent fuperfi-
'
dejes ;,noo efi adeo debilis, ratio ,’vt Barclaius dicit ; fedve-
je. d?pii« ifgumcntum eft , quo fanfti Thomae rationem-»
Barckuus oppugnat : hoc eft enim argumentum Barclaij
Metietur infideles amittere poteftatem fuper fideles, fechno
pqteftepspoteftate.priUarc>nifi qui dedit eam poteftatepi,
aut qui raandatum-exprefluniLab illo habeat , At Principes
a Deo. poteftatem habem, & foio Deo funt minores
ergo :

a folo Deo priUari.pdteftate.poflunt : non autem.iab.Ec-

iclcfia , qux neque dedit poteftatem infidelibus., neque ha-
ietexprefiiml mandatum Dei, quo illam auferre debeat
aurpoflic. ] •' >• ' *-’ • V.

.inquam, argurrientum nullas vires’ habet nami^ ;

falfum aft, Principes politicos a folo Deo poteftatem -ba-

habent enim'iliam’aDeo,quatenus Deus inftindhim
maturalera in animis hominum infeuit,vt ab aliquo guber-
.nafi velint . Vt autcnt gubememur homines a Regibus ,
vel a confalibus ab vno , vel a multis i d magiflratuJper-
•,

•,pftao,tv:eltemporario > ab hominum voluntate’ dependet

quemadmodum etiam quod ifte fit Rex potius, quam ille,
non Dei fpecialis iuflio , fed hominum .voluntas fecit:
quare idenj fandius Thomas loco citato; q. lo.ait. i'o.
& qu3flti 1:2, art.z. tamquam rem certam>& exploratam po-
s & Principatus politicos , rbn efle de iureiij»
i^uPi fed de iure humano : cui nemo dodlus contradi^
namc- cit
 ,

C4p, X'^i^ X ijy

tit, neque Bardims contradiceret; ii radOnem non paiiio^
'
nem in confilium 'adhiberet .

Prxterea ctiamii concederemus ; Regem -eiTe immediate

conftitutum i Deo, &
ab illo folq poteftacem habere,quod
tamen non concedimus, adhuc argumentum Barclai) nilyl
aduerfus rationem fandi Tlioma- : rcfponderet
efficeret
enim fandus Thomas , Ecclefiam habere audoritatem a
Deo per fmim Redorem,& Paftorem auferendi poteftatc,
in certis cafibiis quibus Deus eam dedit : Summus
, illis ,

enim Pontifex Vicarius Dei eft , ac per hoc poteftateui-*

habet a Deo difpenfandi, &
mutandi in mulris , fecundiim
voluntatem Dei, cuius ipfe interpres 'eft*: 'hoc enim modo
difpenfat Pontifex in votis, &
iuramentis , quae DdUs ipfe
iuffit reddi, & quorum iolutio deiiure diuiuo eft difpen- :

fat autem hon- quod fit ipfe fuper iusdiuinumj fed quia in-
terpretatur Deo placere, vt in tali, vel talicafu, iuramen-
tum , aut votum relaxetur ; quemadmodum &
Apoftolus
ait in pofteriore ad Corinth. cap.i. Nam &
ego quod do-
naui, fi quid donaui propter vos in perlbna ChrilU . Vjbi
dicit fein perfona Ciirflti condonafle Corinthio inceftuoip
poenam, quam dinino iure , vel in hac vita , vel in Purga-
torio luere debuiflet ; atque hoc eft, quod fandus Thomas
in loco notato dicit , Ecclefiam habere audoritatem Dei
qua Principes infideles priuare poffit dominio, quod habent
luper fideles. *

Deinde Barclaius , vt nihil i ntadum relinquat : carpit

etiam illud, quod fandus Thonaas ineodem art. i o. qujtft.
IO. in 2.2. dicit, Ecclefiam non femper vti iure fuo in de-
ponendis Principibus infide libus,ad nrandura fcandalum:;
quemadmodum Dominus foluit didrachma , ad quod non
tenebatur, ne fcandalizareteos, quicenliim illum collige-
bant; &
Apoftolus admonet feruos ohedire Dominis car-
nalibus, ne dodrina Domini blafphemetur.
^ Non folum , inquit Barclaius, prapterfcandalum ab-
ftinuit >
 :
,

17 ^ CMp. XX Ti
ftinuit,vt putat Thoirias eo loco , fed propter defedlumii
poceftatis, quia non erat ludex infidcliunij fecundum illud
Apoftoli.i.Cor.^.Quid mihi deijs,quiforis funt iudicare ?
& quia Principes a Deo conftituti folum Deum fupra f(L->
ludicem habent , a quo folo deponi poffunt . Nec ad rem
pertinet, quod Paulus dum iubet feruos Chriftianos Do-
luinis fui& infidelibus omnem honorem exhibere, illud fo-
liim addit, ne nomen Domini, & do(^lrina blafpheme-
tur. ] .

Refpondeo . Intolerabilis eft huius morou cenloris car-

pendi,& vellicandi libido : Sanftus enim Thomas ciim ait
Ecclefiam non vd fuo iUre propter fcandalum non addit :

particulam, foliim : quare ft fint etiam aliae caufyjnon ideo

reprehendi debet fandus Dodor, qui vnam caufam,eamq.
veriffimam attigit, &
illam ipfam , quam in limili caufa_»
Chriftus ipfe, & eius Apoftolus attigerunt : nam neque^
Dominus dixit propterfolum fcandalum a fe folutum fuif-
fe didrachma , neque Apoftolus iufiit honorandos effe Do-
minos a feruis,ea folum de caufa,ne nomen Domini,& do-
drina blafphemetur Quod autem addit Barclaius,Eccle-
.

ftam non habuiffe poteftatem vllam in Principes infideles,

quia feribit Apoftolus , quid ad me de his , qui foris funt
iudicare ? non eft contra S. Thomam, qui in a x .quae ft. i x
.

art.x. declarat hunc locuni Apoftoli intelligi de infidelibus,

qui nunquam fidem receperunt,quatenus infideles funt,non
quatenus dominantur fidelibus ob folam enim infidelitate
:

Ecclefia non poteft infideles iudicare j quia ad eius regime

non pertinent . Sed quando dominantur fidelibus , prae- &
fertim quando fubditos fideles auertere conantur i fide->
tunc Ecclefia ius habet illos priuandi dominio , quod ha-
bent fuper fideles Sed non femper vtitur iure fuo,vel quia
.

vires non adfunt , vel ob fcandalum euitandum . Quod

vero dicit. Principes a Deo effe conftitutos,& nullum pr«r
ter Deum fuper fe iudicem baberejantiqua eft cantilena—»
 . . ,

Cap.' XX
S*rclaij vfque ad naufcam repetita, & in ipfo' capite,atqtjf
in fupcrioribus refiicata
In extremo capite Barclaius S. Thoma dimiflb reuerti-
turad Bellarminum, quem ex proprijs feriptis conuincere
fe pofle diciti producit autem verba qujtdam ex lib.i.cap.
19. de Summo Pontifice, vbi cum Alberto Piohio admit^
tit , Apoftolos fubiedlos fiiifle de iure , de Princi*&
pibus infidelibus in ciuilibus omnibus caufis : & Principe»
non fuifle Apoftolis fubiertos, neque de iure , ne-
infideles
que de fafto . Ex quo loco deducit Barclaius , Eellarmi-
num fenfiflcnon habuifie illis temporibus Ecclefiani lus
,

vllum ad deponendos Principes infideles . *

Refpondeo . lam in rcct^nitione icriptorum meorum

admonui , improbabilem efle fententiam Pighij,quam e<^o
quoque olim fequutus fueram, &
cum melioribus Dodlo-.
ribus fentiendum efle , Apoflolos de iure exemptos fuifle
ab omni fubieftione Principum terrenorum . Sed quamuis
etiam vera cflet fententia Pighi) , non tamen fequeretur,
noB habuifle tunc Ecclefiam ius.priuandi Principes infide-
les dominio quod habebant fuper fideles . Diceret enim_»
Pi^hiux Ecclefiam , &
ipfos Apoflolos fubieftos fiiifle_*
principibus infidelibus, quamdiu Principes erant icd/i ab :

Eccleua audloritacem Dei habente , priuaei fuiflent , tunc

demum non fuifle amplius de iure fubieftos . Nam po* &
pulus fubicftus eft Regi ,
quamdiu regnat , ied fi ab alio
Rege vi^us in praelio , regnare defierit , non amplius ilii
fubie&us erit
Adducit poftremb Barclaius aliud Bellarmini didlum in
eodem lib.a.de Pontif.cap.ip. Qiiod videlicet, iudicarc
punire, deponere ad liipcriorem Mntiim pertinet Quod
.

quidem ditium verilsimum cftj fed umen ex eo Barclaius

fecundum dialedicam fuam hunc fyllogiimum texit.
^ Subiefti non poflunt iure iudicare , punire, deponere_»
fuperiorem : At qui omnes .Chrifliani erant fiibiecli
. .
' M '
ronij
 17 * Cap, X X T4
foni, Diocletiano , & caceris Imperatoribus , Regibus
Ethnicis: cfgo non poterant eiufmodi Imperatores & Re-
ges deponere . Propofitio concefla eft,itemq. Tubfumpeio»
. & certiflima veritate nituntur : conclufio autem ex ante-
cedentibus confecutione pendet, atque ex diametro oppo-
nitur ei , quod dixit Bellarminus , Chriftianos olim iure_»
potuifle deponere Neronem, Diocletianum, &c. fed quia__>
viribus temporalibus deficiebantur, eo confilio abfiinuifie:
Falfum igitur illud eft, & reprehenfione dignum; fiquidem
aientia, & negantia fimul vera effe nequeuntHinc etiam ,

patet falficas opinionis D. Thoma, quam fupra hoc capite

refutauimus. ]
Refpondeo . Magnus omnino Magifter Diale- in arte
ftica Barclaius eft, qui vnico fyllogifmo, non folum Bel-
larminum proftrauit , fed S. Thomam etiam, •^ui Dodoris
Angelici cognomento ob eximium fapienti* fplendorem_»
merito celebratur . Ad fyllogifmum eius in forma fic re-
^fpondeo . Propofitio illa, Subiefti non poflunt iurc depo-
nere fuperiores j vera eft , fed deberet effe vniuerfalis , vt
fyllogifmus legitimus effet:& praterea intelligi debet for-
maliter, id eft, fubiedlus, vt fubieftus , fine quamdiu fub-
iedlus eft, non poteft deponere fuperiorem,vt fuperiorem,
ilue quamdiu fuperior eft . Affumptio autem illa , omnes
'Chriftiani erant fubiefti Neroni, Diocletiano, &c. falfa_»
eft, quoniam Apoftoli, eorumq. fuccefl'ores,qui Principes
erant fpirituales, non erant iure fubiedU Regibus terrenis.
Deinde populus Chriftianus, etiam fi alioqui fubieftus ef-
fet Regibus, &
Imperatoribus infidelibus , tamen in cafu
periculi amittenda Fidei diuina , poterat iurc iufta defen-
fionis excutere iugum Principis infidelis :
prafertim fi

Ecclefia per Summos Pontifices faciendum effe cen-

, ita
fuiffet Ex his fequitur conclufioncm Barclai) effe mani-
.

fefte falfam , &

do^rinam S.Thoma , ac Bellarmini , qui
S.Thomam fequutus eft, effe veriflimam . •

Defen-
 Cajr. JX 'X r-^ 179
ni i',.
99

Tye/fndituf^ .(ilterd confirmatio raiioniPitrtU

'i-i; . r.

.N ctpiteiificcfimofecundQ. Barclaius oppugnat

confkmadonem iecundam rationis terttar prin»
cipalisi quam in ^eo libro |)QrQi,ad probandam
Summi Fontifieis poteiiatem in temporalibus.
Hatc autem ecat Confirmatio. Tolerare Regem hxreticum,
Vel infidelem conancem peitrahcre homines ad luam Ic-
^am-« expdnercr:EUdigionem euidentidimo periculo .
ell

At non tenentur Chriiliaiii , imb nec debent cum euiden-

ti periculo Religibois Regem infidelem tolerare nam-f :

quando ius diuimtm .& humanum pugnant debet 1'eruari

,

iusdiuinum omilTo humano: de iure autem diuino eil ler*

oare \'eram fidem, &
Religionem, qua: vna tantum eft,non
muitx ; de iure autem humano efi, quod hunc, aut illum
habeamus Regem. ]
. Ad hanc confirmationem refpondet primo Barclaius,ar-
gumentum nonefie in forma fyllogilini fed hoc cauillari .

cft nam neque ego volui , nec cogitaui redigere argu-*

:

mentum ad formam fyllogifmi , quod vel ex eo poteft in- ^

telligi, quod non exprcfse polui conclufionem > & multa
mlerui ex Scriptura 4cra, ex prophanis ausioribus, ex &
experimentis veteribus &
nouis,qux Barclaius omifit. De-
inde omifia cauillationc de forma fyllogiibii, vim ipianuj-
argumenti retundere conatur, dicens : «.

. tj" Demus eum optima forma ratiocinationem confe-

cifle , & ad vim argumenti relpondeamus Dico igitur
.

propofitionera cius ftlfamefie , dico, inquam, non verum

efle quod tolerare
,
Regem hxrcticum , vel infidelem cor,
nantenn {lertrahere homia^ ad feSbam fuam, exponere
Religionem cuidentilTuno. periculo, i fed eft tantum pacii

^ M X Re-
 'i*o c^: '
XX /•
tleligionem vcrfari in periculo , in quod incidit vitio Re*
g|s hziecici,auc infidelis» & cui iatu fine culpa popuIi^K*
polita eft : ciim nullum eius liberaudat iuftum & legia- ,

mum remedium,praeter confbnuam>& tolerantiam^popu-

lo fupcrfit. ]
Refpondeo
.
^ando non Aippetunt vires Ecclefia* «-
cutiendi iugum infidelium Tyrannorum , vt vere tempo-
ribus Neronis, Diocletiani, inflanti), luliani, & Valcn-
tisnon fuppetebant : tim verum eft; tolerare Regem K*^
redcum , vd infidelem conantem pertrahere populum id
fedam fuam , non eflc Religionem exponere periculo, fed
pati eam in periculo verfari fed quando vircs fuppetuntj
:

& poteft Ecclefia , fi per auftoritatem Vicari; Chriii

velit,
fti priiiare Regem hireticumjvel infidelem dominio, quod
habet fuper fideles : uim fi non faciat , vere, proprieq. ex-
ponit Religionem euidenciisimo pericula , aim nolit ad'^
hibere remedium,quod in promptuhabet , nifi forte ratio
fuadeat, hoc remedium ad tempus differre , & alia lenion
interim experiri . . d
Qii^ autem hic fubiungit fiarclaius
facillimum , fuifTc
Chriilianis olim deponere lulianum. Conflantium, & Va-
lentem i iamfupra copiose refutatum efl cap. 6. 7. & Sa
neque libet Barclaium imitari in ijfdem rebus fjepius rei
petendis . -r

Pergit Barclaius , &

ait , f lam veri ad illud , quod
deducit ex pugna iuris diuini , &
humani , refpondeo bre-i
uiter , ilium valde folli in eo, quod pmecefTe ibi concur-
him, & conflictum diuiai iuris, dc humani: non fune eninx
pugnantia, fer uare veram fidem,& Religionem;& tolerare
Regem h*rcdcum,vel infidelem neque alterum de iure_» :

diuino efl, alterum de iure humono,vc ille putat ; fed fune

duo prarcepta iuris diuini vera Religione ,
, colere Deum
& feruire, atque obedire Regi, quae fimul fcruari,& cxplc-
n poliunt^ vt ipfimec lefuitat docent. ] .
 Otpi XX I n rtf
Nonfi^norabam-, leniire, gr^rfjedircRcgf
«ffbinris dioin5r8^‘idbd non hoc necraui in na^o libro : fcd
dixi^^iurishumani c(ftjVtiitoc,autiiIum habeamus Ret»cj
faris autemdimnbfCTuar-evcpmfidemi ac Religior,cm._jt
^uamuis enim iure diuino teneamur Regi parere^mn Rex
non tamen iure'diuinO cluetur, vc Regi nullis de cau-
feRcgoura abrogari ipoflic: aih>qur quotqdbc ab ^ordio
Mundi Regnis exuti funt , oihnes per iriiurhirn cxqri fuif-
lont ^ neque idla efT<*.- Stefpbblica ant pfenc nulla iurc__>
j.

indatutarReipublicar/rquidem vcplttrimom exadlis<Regi-

biis conftituuntur . .Hoc. eft: igitur quod diciimis^rVt lus
dtuinum feruetur de cohfesuao^ vera Religione» ^s eire_>
aUquando mutari ius humanum', &
transii Regnum ab
.
inficfeli ad fidelem,quandd vel non pofitiaut vix^fiit alia

«atioiie vera con^mari Religio • r q. ,

- At rurfura excjpit Rardaius Id quidem, inquit , to-

.•

fum verum elhi iure videlicet humano fieri , vt hic aut ille
£t Rex . .Sed cauc ledor , ne capiaris . ,Omifit Bellarmi-
m»,quod efl prircipuum : addere enim dcbuit,At vbi hunc
aut ilhim Regem lemel habemus, de iure diuino eft, vt illi
io ciuilibus caufis cum omni honore , &.ieueren 6ia parea-^
musr; Hac adiedHone, quam nemo Catholicus negare_ji
argumentum prorfiis eliditur.]
poteft,illud eius
Rcfpondeo lam ante docui, Vbi hunc, vel illum Regb
iemcl habemus , iure dhrino illi parendum efie , dum inu-»
folio prxfidet . Sed non efiede iure diuio 6 ,vt femper,duai
viuit, in folio regali prarfidcat : nam fieri poteft,vt vel ipfc
j^ubdicet poteftate,vel ab alio Rege fuperatus cadat a Re-
giiojvcl hasrcfis caufa deponatur,& quocunque modo Rc<.
cfie definat,obedientia quoque ei deleri definit.
At , inquit Barclaius q Ex Bellarmini fententia,lib.i^
.

de Pontif. cap. 29 . non licet Concilio iudicare,punire , vel

deponere Papam nitentem turbare , & dellruere kcciefiam

«J- - .
'Mi
Deiil^ cantum ei rcfiAere non £iciendo,quod iubet,& im*;
pedien-
 ,

Capi XX
pediendd itfe eteqtiatur voluntatem fuan^i Cnt tiolHlfnw
liter, Sppotiore etiam ratione idem dc Regibus etiam cclfr

feamus >? ciim &

ipftfint po|>i|jbfe- (t^e^eodeni audoreilibi
i.de P^tifcap. 9 .&lib.'jicapjij.)^ fnj)eribres,& ludkeni
in ^tris u^umhafaeant ?.;ciimq4 pi^ nonnuUiaen»^
gni nodjiriiS Th^Qgis vLfiimittjCoDdiltum Oecumcnicum
maiore /upr&Pqpa^' auftdritatcrpntdttumTcflcj quamlia^
beat populus mPriricipcm f-jr-» 7no^ ir",' " m ,,...
,
* •

Relpohdco-r JSi Contifeic’ MaiamusTi^rcticus fieret ,

Ecdefiahl deftruercjabducendb cani a fide'CathoHcavmtc<

rctur ,fine-dubio'deponi ,iaut certe depolitus declarari i
;

ConciUdipw!ficti:yt coHigarttr.:cx,eao..Sirapai dift.4a. 8i

hoc neque Bcitarminus , ncque^vllus Catholicua negahi
quare caEd[wityipla pomi fiarclaius intdJigde 1 ndn^eifiii
mirum, li Reges propter harre/im deponi poffint v^quamuU
•
non habeant in tdmporalibus rupcrioreii.^ cunir Papa pro-
pter firnilemreauihill deponipn^iiquimcjqqdinrtemponv*
libus , neqtk’ in/piritual|bus-jlupcrt(Hrtmil3abet=in tcmsi
€^od autem fcripSin libcti^cap..'a.^^iPom rton pofib
indicari, aut depopifl Concilio'idBt6Higirot,cxtra caldao»
bxrefis, fi.vitadbiiun, &
moribaa.EcclclIathpettufbart. r*
atque deUruertt.yeilff viderctun-urEit antem difcrirtien int:
ter Pontificena,& Regem j qubd*Po«dfe* nullum omWnii.
id terris Uiperiorem liabat , cuiO fit iile fi^ous principalis
quem pofuifc: Dominus iuper ©mfoem/amilHlm iuam tue.
I 2 .de quo idom Dduiious eodem loco dide., quod, fi fci>)
ujus ille male regeflerir, & cooperit percliterc feruos,bi;:ailr'
,
cillas,n(vandu£are,dii bibere cunkebriiofis : veniet Dotnimii)
qua nou Ipcrat , eumq..itnieriftime puhiet .ptoindo;
in die, .J

non vult Dominus., vt a familta j yd. aliquo de

puniatur j led;ipi'e Dominus iutiiciurade lcruo illo fibi fe-
ftruat . Rex autem, qui non immediate a» Deo Regnt»wi_ab
accepit} l'ed populus in eum potcfiratemiuam tranltulit:
pracerca fi Uuiitiaaus eft, aut fuit. Pontifici, vc.ouisJ’iu
. • ftori

/
 .

Cap: XXlTi I9|

ftorij GiW&flas-eft,?:- quam uls non- I?ab<j*t ln.tcmporalibui
fupcriorem aliquem temporalem; habet tamen -ruperioretn
^tritualemjcuiuspotefiasad temporalia etiam fe extendit;
ideo deponi a:Siiimmo Pontificev Vt Chrifti Vicario poteft •
Quod li aliqui viri.dodli Tenferunt, Concilium cfie fupra_»
Papam» miagis qu^m Regnum fupra Regem nonmiiturti :

de eorum fententia laboramus » cum ex icripturis, & con«

ciliorum etiam generalium deeretis contrarium coUiga-
MH- c de qua re j^s multa fcripfimUS in fecundo libro dc^,
qoncili).s 4 r n . , •
.
,
-i
<

. Sed forte quxcet aliquis , /i Papa milium omnino ^upe-^

noreih habet in terris quo iure deponi poteft a concilio^
:

vel Eccldla propter hacrelim ? Rcfponfio eft in prpmptu »

quoniam ciim propter alia crimioaei;ciantur homines peti
oiccommunicarifonert» ab EccleCa» hawetici per fe exeunt, dc
recedunt, & ipfi fe, quodam modo excommunicanti vt fan-
dlils Hieronlmusnotauit explicans illa verba Apoftoli ad-
Titum, cap. J . harrecicum efie proprio iudicio condemna-
tum . Itaque fi Pontifex, quod fieri non pofle arbitror, hae-
reticus, vel infidelisj vel Apoftata fieret, non tam deporte-
du3,quam declarandus depoficos a concilio eftet

• *

' Definditur tertia confirmaiio Urt\± #•4-

‘
, . tionii principalis,
cap.xnn.
N 'Capite vicefimotemo Barclaius refellere niti-
tur confirmationem tertiam rationis mear tertitir
di
principalis ; hsc autem eft confirmatio Deni- :

que cur non poteft liberari populus fidelis a iu-1

go Regis infideiis, & pertrahentis ad infidelitatem;con-' fi

iunx fidelis liber eft ab obligatione manendi cum*coniuj'e-

infideli
,
quando ille non vult manere cum coniugeChti-
M 4 . Ilia-
 . ;:
,

i«4 Caf. XXTTT^

fh'ana,fine iniuria fidei,’ vt aperte deducit et Pinld. r.CwJ
f: Innocentius III. in Cap. Gaudemus, extra de diaordjs >
imn enim minor eft poteftas coniugis iu coniugem , quam
Regis in fubditos , fed aliquanto etiam maior.
•- Ad hanc confirmationem Barclaius ita’refpopdet, vt vi-
deatur de induflria intelligere noluifie , in quo vis rationis
confidat ; idq. ea de caufa facit , vt occauonem habeat
multa feribendo, vel dodrinam fuam oftctandi,veI librum
fiium locupletandi . Sed prudens le^or facile animaduer-
tet eum extra rem vagari . Initio enim fingit me loqui
de coniugio inter fideles contrario , quorum alter poftea_#
in hzrefim labitur : quod matrimonium omnino infolubile
ed , &
non re£le comparari poted cum vinculo , quod eft'
inter Regem, & populum . >

Sed mihi nunquam venit in metem de matrimonio eiuP»>

modi loqui Igitur locutus fum de matrimonio contra&o
.

inter infideles, quorum alter cum ad fidem conuertitur, li-

ber ed a cohabitatione, & a iugo coniugis infidelis. Quod'
autem de hoc matrimonio locutus fim,planum ed ex Apo-
ftolo , & Innocentio , quos citaui : non enim Apodolus
aut Innocentius liberum pronunciant a coniugio eum, qut
contraxit pod baptifmum cum fideli, fed eum qui contra-
xerat ante bapeifinum cum infideli, & podea conuerfus ed
ad fidem coniuge in permanente^.
infidelitate
At, inquit fiarcUius , tu non dixidi , coniugem fidelem
liberum ede a iugo , aut vinculo , fed ab obligatione ma-
aendi cum coniuge infideli
Rcfpondeo, Me dixide.quod Apodolus dixit, & intelle-
xifle, quod Apodolus intellexit . ApodoU verba harc funt
Si quis frater habet vxorem infidelem , hxc conientic
habitare cum illo,non dimittat illam : & fi qua mulier ha-
bet virum infidelem, & hic conlentic habitare cum illa-j,
non dimittat virum : quod fi infidelis difcedit , dilcedat
non eoim ieruicuti fubieCfus ed frater , aut foror in huiuf-
 ycap: X^XT ri.
r Vbiloquicur de obligatione cohabihndi , quemad-
&
modum, ego loquutus fum ; fed non intellexit Apoftolus
per libertatem ab obligatione cohabitandi, folam libertate
ab obligatione cohabitandi, manente vinculo,& iugo con-
kigif‘t}. ted plenam libertatem ium poteftate ineundi aliud

coniugiiim , dbldco vinculo , &

iugo coniugi) prioris ; &
hoc eodem modo verba mea intelligi volui,quo modo Ver-
ba Apoftoli incelligunf omnes Theologi . Itaque poterat
Barclaius omittere plus quam partem dimidiam huius ca-
pitis «ii).
Accedit deinde propius ad rem, /cd vc argumentum fol-
uat, implicat fe grauidimo errorii Hc enim loquitur .
^ Quod ii de poflerioribus coniuglbus argumentum in-
tclligat, inpromptu rcfponfio eft ex eadem Innocenti) Epi-
ftola decretali : nimirum inter tales coniuges , non efle_j
ratum matrimonium , quantum ad indiffolubile coniun-
dlionis vinculum attinet ; & ideb eiufmodi coniuges ple-
nam dilToluendi matrimoni) liberutem habent, vt vel mu-
tuo confenru,& bona gratia,vel cum ira fui animi,& oHen-
(a difccdant ; & alter inuito altero, vbi ei libitum fit, nexir
illum coniugi) per repudium«& diubrtium difToluat. in- &
fra : Non mirum ergo fi coniux ad fidem pcrduftus a con-
iugis in infidelitate permanentis confortro ,&: poteftace_j
lii^r fit : cum etiamfiambo in infidelitate manfificnt,xque
liberum alterutri eorum fuiflet ab
altero recedere , ma-* &
trimonium repudio difToluere; quia nullum initio inter eos
ratum, &firmum obligationis vinculum interceflit. in- &
fra ; 0'im itaque nullum inter rftos ratum coniugium exi-
ftat : &lubiedio politica, &
regalis dominatio inter om-
nes gentes,& in omni lege, tam iure diuino, quam huma-
no rata & probata
, quid abfurdius aut ineptius dici
fit
: ,

poteft, quam illa inter fe componere & argumentum , aliir

quod ab infidelium coniugum focietate, & iugo, quod

cuci pro arbitrio pocefi, ad Regalis imperi) iugum repellent
dum
 1^6 .Cnpi'^XXI IT,
diim deducete, & idte» de vtroquc , quafi’dc plaii^fidJiU-
bus iudicarc_j ] i>
, . -.-J r

R«rpondco. Mirumicft» cur tantus lupfcconfultus ex Vno-

verbo Innocenti; male intcUefto in tantum errorem r? v
prxdpitauerit ^.pim quod ait Innocencius.m eapi.Quanto»;
de diuort. pi.atrimonium infidelium ncMvcfft natum,: oon^-
ad libitum; fed non cfleinfelbbile-V
gnificat, efle folubile
omnino, vt matrimonium fidelium : folum cnuni folubile__>
•ftin cafu Apofloli , ^iplb^^poftolo declarante in ea're_j
voluntatem Dei • Quod autem matrimonium ini;delium_j
legitime contradum fit firmuit, & infolubile>faccepto illo*
calii perfpicuum eft , primo ex ipfo Irtncentio in cap.
Quanto, iam citato : Vbi dicit,Matrimonium infide^um_>
ofie verum: matrimonium autem verum dcfiniturjC«;iiiii-j
£Ho viri , 6c feminat indiuiduam vitarconfuetudincnlrctH
nens, cap. Illud, de praefumpeionibusr. Vbi Canontftr c6-i
muniter eam definitionem approbant , vt etiam Theologi
apud Magiftrum in 4,ient;difi.2 7.Secundo ide Inhocetius,
in cap. Gaudemus, de diuort* exprefse docet, repudium-^j
etiam apud infideles non efle licitum : quod ide habetur in*
€an. Si quis iudaicje 2 8.q..r vbi dicitur apud infideles va-
.

lere repudium lege fori, non lege poli Tertio Concilium .

Tridentinum kfl'.» 4 -in printipio Matrimoni;,inquit,pei>i :

jSetuum, infolubilemq. nexum primus humani generis pa-

rens dtuinifpiritus^inttinftupronunciauitxcum dixici Hoc.
nunc os ex ofiibus mcis > &
caro de carne mea :.quamob-?
rem homo patrem,& matrem, &,adh:trebit vxo-.
relinquet
ri luap»& erum duo in carne vna tt certe Adam non d » « ,

matrimonio tantum ChrilHanorum matrimonio in.

, ied de
genere locutus ell:
:
proiudeomne verum matrimonium_.
perpetuum infolubilemq. nexufn habet.. Accedit quarto, 1
communis Dodorum,fejitcntia : fiquidem Magiftcr fente-
tiarum lib.4.dift.33. Et cum co fandus Bonauentura, Ri-
chardus, Dominicus a Soto, & ali; plurimi docentArepudiu.
per-
 :
4

CdpijjfXMi:
permlffum fuiflfc ludxis a Deo per Mofem, vt minus malu,
ludxos , ne(}UQ;^
apud Cjcnn^s ,Ai‘) vero non pauci,. vtJan^us Thomas',
'

Scotus, Dur^Sii?,’ PaludinUs, docent qufdem cum [udaris

itadifpenfacum ftiifle*circarefpudxum ad duritiam cordis
eorum, vt licitum eis eflet repudium : fed tamen a Chriflo
fablaf*tft'ftti#re'ea«vdifpenfationcm ,'vrpbftca non fuerit
amphus,nequelu<iapis, neque gentibus dicitum funtenim :

Chfiftiiverbii fitis^aperta, Marci, dimilTamduxerU

matchacur . S( cap.io, Quicunque dimileritvxorem fitam;
& alianu duxerit, adulterium commifit fuper eam:& fi vxof
dimriefit-Ytrumi &alij nuprcrit,ma?chatur . Itaque excu*
lari oon poteft Barclaius,qiu Turearum errorem fcqumuSj
yoluic licitum eflfe infidelibus pro arbitrio matrimonia ie-
parare »* T-ariietfi enim Tureas id faciunt, tamen cum erro-*
nTmaoifeifto fiicium £x quibus argumentum nofirunt-»*.
..

qabd-frufiraBarclaius foluere tentauit , omnino infolubile

demaqllratur l Nam fi licet coniugifideli propter fidem j
& mlS;!^oem'dtii:ampere vinculum > alibqui inlblubile_v
quo alligatus erateoniugi infideli ante conuerfionem fuaux
ad fidemt quamd magis licebit populo fideli difrumpert__»
vincufum pitapter fidem, &
religionem ,'xjuo alligatus erat
PrindpiJutfideli» prafertim fi »s pQpuliini fideleirt peruer*.
tere fatagat ? Debilius enim efic vinculum quo adficbigU
tur populus Principi luo, quam fit illud ,
quo adftVingknr
Vxor virb fiio perfpicuum ell , cum vinculum populi 'ad-

principem multis be caufis iblui potuerit, &adhuC'poHitT

vinculum' autem vxoris ad virum , apud Chriltianos in_j
Aullci cafu iblui poflit, fi ratum, &confiimmatum’ fuerit
aptidiinfideles autem iurc folui non poflit , nifi per ‘conuer-
fionem alterius eorum ad fidem t altero perieucrance iit^
infidelitate^* ^
'i

k *4

: De
 &
. Cap: XXlVi
. , .
Y r r r» ^ I
J
«L ^
'Defenditur ratio quarta BeUarinini pro. poteffaU
ifonttjtcis tn femporaitdt^
cap,xxir>^ \ . f’

• f" 1 ^ 1 ^ r
’
k
. 4 ^ •
r :

N capite vice/imoquatto. proponit BafdaimTi*

tioncnuquareafn ,
qua cgq vfus fuet;am od-fltabi-
liendara pote ftatem Summi Pontificii irVtempO''
ralibus vfque ad ipfos Principes tn certis cafi**
bus abdicandos . Harceft autem ratio . Quando Reges,
Principes ad Ecclefiam veniunt, vt Chriftiani fiant , recw
piuntur cum padlo cxprcffb,vd tacito, vt fceptra fua Tubi)**
ciant Chrifto, & polliceantur, fidem feruanirosi'
fe Chrifti

& defenfuros etiam fnb poena Regni perdenditergo quan-

do fiunt haeretici, aut Rdigioni obrunt,pofTunt ab Ecclefix
iudicari, & etiam deponi a Principatu , nec vlla fiet cis in-
iuria fi deponantur . Hucafque recitat Barclaius , quam-
uis in meo libro plura addantur ad conHrmadonera huius
'
rationis. r ..,i d
Refpondet autem admittendo antecedens , & negandor
confequentiam . ^ Nam, inquit, licet verum fit Principes
.ad Ecclefiam venientes fe fceptraq. fua Chrifto fubijcere ^
& vd vitro ea promifTa feu tacite , feu exprefse facere__» 5
quaf Bellarminus commemorat; non tamen verum eft, neo
inde fequitur,eos iudicari, &
deponi pofTe ab Ecclefia, vel'
Summo Pontifice, fi fidem fallant, pagunt, ac iufiuran- &
dum negligant: quia fuprema illa Chrifti iurifdidio,& pop
teftas temporalis ia Reges omnes, & Mundum vniuerfum,
quam habet, vtDei filius, non competit Ecclefiat,velPon-.
tifici , fed tantiim illa poteftas , quam Chriftus fibiafium-
pfitjdum inter homines humano more verfaretur at Chri-i :

ftus nullum, temporale dominium,& poteftatem vfurpauit,

dum in terris, vt homo inter homines ageret, ac proinde_j
'
I nc-
 Citp^. XX I V,
iieqttelccleiia, vt EccUfia, neqoc l>3pa,?t caput Ecclefi»,-
& Vicarius Chrifti vllam temporalem poteftatem, vt plu-
ribus explicat, & probat idem; vir dodiiflimus lib. a . dc-»
Pontif.cap.4>3
Refpondeo . Argumentum Barclai),quo mei argumen-
ti conlequcntia oppugnatur,malam habet confequentiam
& falfum antecedens j quare fine viribus vilis ifolo firepi-I
lu verborum pugnat . Confequentia, inquam , eius arg»J
menti malaeil, quoniam etiamfi Ecclefia , vel Papa non_i
haberet ex fe poteftatem Principes haereticos deponendi
haberet tamen ex ipfa promiflione iurata, &
ex pafto ini j
to cum ipfis Principibus , quando ad Hcclefiam Ghriftia^"
nam admilB funt: id quod exemplo illuftrari poteft.. quan-
do cnimReges cum Romano Imperio focictatem inibanti
& fidelitatem illi iurabant i fi poftea Rex Ibcius ad
hoftei
Romanorum deficiebat, non exiftimabant Romani iniurid
fc illi Regi fadluros , fi eum Regno priuarent quoniam^
:

tamecfi ante initam focietatem nullam haberentj Romani

,

poteftatem in cum Regem : tamen fides data, &

iuramenJ
to firmata poteftatem illis dabat. Deinde falfum eft
an^
tecedens argumenti Barclaiani , vt hucufque fatis bften-
dimus difputatione tam prolixa , &
ex ijs , quae Baixlaius
h<K loco admittit , nullo negocio dcmonftrari poteft , ad-
mittit enim habere Summum Pontificem, vt Chrifti
Vica-
rium , eam poteftatem, quam Chriftus habuit, dum vt ho-
mo inter homines vixit Chriftus autem, quamuis nolue--
.

rit vUum temporale Regnum eripere i>s qui ea pofiidc-

,
bant, idq . vel fibi aflumere, vel alijs tradere j tamen
qui
negat potuifle Chriftum id facere , Eu^eliiim ipfum ne-
gat : quid enim eft quod idem Chriftus d»cic loan. De- r
dit ei omnia Pater in manus ? Si habuit omnia in
’

manus
certe fuper omnia poteftatem habuit fi fuper omnia
;
po^v
•^tem habuit, cur no potuit de temporalibus rebus <Sn-*
«ium Jjominum difponere ? Item loan. 1 7 .Idem Dominus^
 .

1^0 Cap: 3T X / r;
Vt Patri, Sicut dedifti ti poceftatcm omni»camis.* Tbl|>»
omnem carnem omnes homines intelligontufi Habuiagi:*

tur Chriftus homo fuperomnes Jiomix

brtcrris poteftatem
nes, ac per hoc fuper Imperatores etiam , & Reges , p<^.
tiiitq. eos, fi voluiflet, iudicare^punire, Regnis, Impcrijsq.

priuare cuius potefiatisexet^lum aliquod oftendit, cum

;

daemonibus conceflit , vt in ingentem porcorum.multitu-

dinem irruerent, eo$q. omnes in mare luffocandos praeci-
pitarent ; neque timuit ne forte i ni uru afficeret eos, qui
ex interitu tam numerofi gregis, qui ad duo millia afeent
debiit, tefte S. Marco , cap. 5. non leuem ia^luram patie-
bantur . ludicauit enim Dominus expedire ad gloriam-t
Dei, yt de re temporali dilponerct etiam cum decri*
illa

mento Dominorum-, vt fciretur quanta multitudo fpiri-

tuum. immundorum hominem obicdifiet, quanta facili- &
tate ipfe tantum numerum dsmonum folo imperio eic-
ciCet
. Quod addit Barclaius , me docuifle, Ecclefiam , vt Ec-
clefiam, vel Pontificem, vt caput Ecclefix, Cfarifti Vi- &
canum, nullam temporalem poteftatem habere pofte ; me-
ra impofturaeft . Ego enim folum docui, Pontificis pote-
ftatem dire^e ‘fpiritualem efte , fed indirefte extendi ad
temporalia , atque ad ipfam etiam Principum terrenorum
depolitionem . Et cur, obfccro , tantum laborat Barclaius
in examinandis , &
refellendis Bellarmini rationibus pro
confirmanda Pontificia poteftate in temporalibus , fi ^Bcl-
larminus conuenit in abneganda Pontificia
cum Barclaio
poteftate in pemporalibus ? Sed libri fxpius rccufi extant >
.

& facile poterit Lcdlor iudicare , vtrum ego in eodem

li-

bro mecum ipfe pugnem, an potius Barclaius impoftorem

agat, ca lententia nobilis Poetoffretus ,
^

Dolus, an vinus, quis in hofte requirat ?

Addit poftea Barclaius aliam relponfiouiem, quoniam-»

non erat tam ftupidus venon videret .priorem iolaxioaam
nullas
 ,

Cap* XX I V* 15>I
nullas vlr« haBcre . ait igitur:
^ Quar omnia promitw
<unc quidem Principes Chrifto , acceptante promiflionem
Ecclefia , tamquam eius Sponfa , in cuius (Inu regeneran-
tur , aut ipfo Pontifice, non vt homine, fed vt Chrifti Dei
winiftro vicariam operam pratbente i ac proinde ipfi Chri-
fto per Ecclefiam , vel Papam obligatio principaliter ac-
quiritur . & infni
paulum conuentum poftea neglexe-
: Si
rint , aut prorfus contempfcrint , ab eo folo puniri pof-
ftint , in cuius verba iurarunt , quiq. omnium rerum tem-
poralium Dominus eft, &quem fupra fe ludicem in tem-
poralibus folum habenti non autem ab eo cui rerum tan-
tummodo fpiritualium , & recipiendae promillionis cura_»
commiffa eft. ]
Refpondeo Promiflio, qua Principes
. infideles cum ad
Ecclefiam veniunt, pollicentur fe fideles fiituros, JJc Eccle-
ftam defenfuros , neque ab ea vnquam rccefTuros, aut eam
oppugnaturos , fub poena priuationis Regni promifsio , ;

inquam, eiufmodi principaliter quidem ad Chriftum diri-

gitur : fed tamen tranfgrelTores non folus Chrjftus imme-
diate , & per fe
punire poteft fed poteft etiam Chrifti
;

Vicarius , qui au^oritate a Chrifto accepta Ecclefiam re-

git , tranfgreflbres pa(li , &
iuramenti punire quemad- :

modum quotidie videmus , eos qui abfenti Regi coram_>

Prorege fidelitatem iurant: fi forte defo^ionem moliamur
ab ipfo Prorege continuo puniri Clericos , qui abfenti
; &
Epiicopo, coram eius Vicario generali obedientiam fpon-
dent, fi forte contumaces efficiantur , ab eodtm Vicario
carceribus mancipari, & plefti
At, inquit Barplaius , ^ Raro Rex ipfe fidelitatis iufiii-
randum acceptat , fed vt plurimum per Cancellarium id
opus exequitur , Cancellarius itaque cum Magnates ia_*
verba Regis iurantes ad fouda , & dignitatesadmittit , eas
in ciuili adminiftratione &
iurifdidione temporali fub
,

Rege partes obit , quas Pontifex fub Chrifto in fpirituali

guber-
 , ,,

, 9» cap: X X r vi
gubernatione Ecclefiac , ciim Principes ad e^tm Venieilte?
interpofito fidelitatis, & pietatis erg:LDeum facramento,
po-
iteipit . Et vt ille quidem clienti femel recepto riicet
ftea fidem frangat, crimenq.
committat, quod felonian^
vocant) ex nulla caufa teudum auferre poteft , quod folius
fit, minimdq. Cancellario conceflum
Ita nequ^ .

hic*^receptos in Ecclefiam Principes , quantumuis grauiter

poftea delinquant , fideiq. defertores fiant , Regnis,
di- &
gnitatibus priuarc , aut alio modo temporaliter punire_^
poteft.] • j • • „ 1
••
Refpondeo . H»c eft tota ratio deceptionis Barclaij

quod Summum Pontificem Cancellario fimilem cfle ducit,

in quo nulla eft iurifdidHo.C^i
fimilitudo longiffime ab-?

eft a veritate fiquidem Scriptura: diuinac veram potefta-

;

tem, & iurifdidUonem , eamq. amplifsimam,& fupremini

pontifici tribuunt : nam quod dicitur Matth. i6. Quod-
cunque ligaueris , & quodcunque folueris , non officium
Cancellarq , fed officium Praefidis iurifdicUonem haben-
tis fonat Et illud, Pafce oues meas , loan. vlt.
.
non offi-
cium Cancellati) in Regno, fed potcftatem illam Pontifici
tribuit in Chriftianos, quam habet Paftor in oues,
qui eas
vtique regere, ligare, &baculo ferire , &
ad omnem_» &
obedientiam cogere poteft . Illud etiam quod Apoftolus
in Adis cap.io. dicit , Attendite
vobis , vniuerfo gregi &
jn quo vos Spiritus fandus pofuit Epifeopos
regere Ecclc-

iiam Dei ; non officium Cancellarij , fed officium Redo-

nis, PrjEpofiti fignificat . Denique illud Matth.i4. Quis
&
putas eft fidelis feruus , quem conftituit Doininus fuper
fomiliam fuam ? non officium Cancellari) nobis oftendit
fed officium Magiflri domus , qui toti familiae cum pote-
. Quare’ Summus Pontifex
ftateprseft non Cancellario >
led Proregi in Regno, vel Vicario in Epifeopatu , vel Rc-
dori in duitate , vel Prarpofito in familia , vel capiti in-j

corpore comparari debuit ; & hate quidem a nobis dida--i

funt

I
 .

iz tr r-rv
Ibtie» H adiDiAeild^ fenecnna HU fiardaifi quod Pnn^
^ipes cum ad Ecclefiam veniuncy' foltXHnriflo Bdelitatem»
^ obedienciam fpondeant : fed ea icntentia Eilik ell, neque
«atn admittere vUa ratione poffumus. fpondent enim Prin^
cipes obediemiam» & fidelitatem cxprefsc vel tacite , noa
Chrifto foliim » fed etiam i;s , qui Gnrifti locum in terrie
gerunt < Atque huc peninet illa confirmatio argumenti g
quam ego rationi mear quartae fubieci > & quam Barclaiusr
in extremo capite ricefimoquarto refert, & quorfum per»
tineat ignorate fe dicit, aut fingit

q Quod aute,inquit,huic quartat rationi fubijcit ;

(nam
non efiidooeu^ Sacramento Baptifini , qui non efi paratus
Chrifto feruirc , &
propter ipfum amittere quicquid ha-»
bet: aic enim Dominus Luc. 1 4« Si- quis venit ad me,& non
& &
o^c patrem, matrem,. vxorem, adhuc autem, ani» &
mam ftiam» non potcft meus efte difeipulus. ) id quorfum
4>e^let, npn video : nemo cerre hoQ negat . fed quidindejr
non magis ad ihftituttKn peremet, quam quod
talis ratio
remotiftimum eft vt nec illud r quod ibidem fequitur «
:

( Pr«terea Ecclefia grauiter erraret, fi. admitteret aliquen)

Regem,qui velkc impune ibue re quamlibet fe^am,&' de»
fendere hatreticps, & cuertcre Rciigipnem . } eft hoc vc-»
riflimum, fed, vt dixi, nihil ad inftitutum pertinet r noix-j
enim de ea re hic quaeftio eft , fed de poteftate temporali
Sunimi Pontificis, ]
]Ecclefiaf,fiue .
'

Refpondeo > C^orfum ifta pertineant , c^uod ad kni &

propofitam maximi faciant , ita of^encfo Pihgamus Re- .

^em aliquem infidelem ad ECclefiim venire, & a Earciaio

inftitutum ita loqui , Ego ciuis San^lorum per Baptifmum
effici cu]^o &
ianCie promitto? jfeeptcum meifln.GhrriJq
:

velle fubi|cere , Ecclefiam cius pro yinbus defendere, &

nunquam- 3 farn^^o propofito deficere; proteftor tarqen_>, :

quod fi forte fidem fregero , fi hafreticus>fi.apoftaea, fi pa»-

ganus euafero,fi Religionem C^.tifoli$aiP perlequi., ^
I* N fua»
 :

XX I
funditus eucrtere conatus fuero: Holo ab Ecc!ef!a,vel
eius
Prjrfide , fed a fok> Chrifto poena temporali puniri
: & fi
forte Prarfes Ecclefi* per fententiam excommunicationis
me de coctu piorum expulerit; volo vc nihilominus fideles
Ecclcfix filij mihi,' vt Regi feruire, & obedire reneantur ,
neque ab huius obedicti* vinculo abfolui vllo modo pof-
fint . C^.wo nunc a Barclaio , an eiufmodi Rex
ab Eccle-
fia , vt idoneus , ad Baptifmum polfic admitti ?
affirmabit
opinor; fed a prudentibus irridebitur . Nam fi quis ciui-
tate terrena donari vellet, &
protcftaretur , fi proditor ci-
mtatis fieret, nolle fe a Pratfide ciuitatis, fed i folo Rege_»
in longinqua regione manente , immediate pofle
puniri
quis non rideret ? Certe qui paratus efle debet iuxta^
,
Euangelium vitam propriam exponere pro Chrifti Fidc^,
nonne magis paratus efle debet Regnum terrenum amit-
tere? ridiculum autem eft, dicere,paratus fum
Regno pri-
uari, fi Fidem fi'cgero ; led nolo priuari per fententiam_>
hominum , volo per Angelos de c«lo fententiam pronun-
ciari . Certe etiam Ecclefia vald^ eflet imprudens
, fi in_»
gremium fuum admitteret cum, qui vellet impune «valla-
ri in Ecclefix membra , & nollet fidelem populum t pofle
pCT vl^m h^num mortalium auctoritatem a fua tyran^
nide liberari •

Defenditur quinta ratio BeUarmini pro potejiate

Summi Pontificis intemporalibus,
Cap. X y. X
N capite vicefimoquinto Barclaius excutit ra-
tionem meam quintam , ac primum eam refert
his verbis ; Quinta &
poftrcma ratio eft ex cu-
ra, & officio paftorali . Cum Petro diChiro eft »
foquit , Pafce oues meas , loan. vlt. Data eft illi fecultar>

omnis

I
 Csf.\ XX Vi tfs
hmms i qnz eft Paftori oecefraria ad gregem tuendunui t
at Paftori nccelTaria cft poteftas triplex, vaa circa lupos i
vt eos arceat omni ratione,qua poterit : altera circa arie*
tes, vt fi quando comubus laedant gregem , poffit eos re*
eludere: tertia circa.oues celiquas,vt lingulis tribuat con*
uenientia pabula i ergo hanc triplicem potellatem habet
Summus Pontifex. ] .

His recitatis fubiungit Barclaius : q* Ex hoc principio,

& fundamento tria, vc illi videtur , ai^menta vrgentia-j
deducuntur. Sed ne longius abeat, relpondeo ih primis ad
iflud ipfum fundamentum, totum verum efTe,ac pro me_>
flare , atque inde contrarium eius, quod ipfe afierit bellil*
£me colligi . ] hzcille, qui poli multa inania verba te-
xit hunc iyllogifinum : Chrillus commendando fuas oues
Petro dedit omnem potellatem neceffariam ad tuendum_>
gregem . Atqui non dedit ei potellatem tcmporaleinL_> t
Ergo poteAas temporalis , non ell neceflaria ad tuendum
gregem . ]
Relpondeo» , per poteftatem temporalem intelligi ve-
Si
lit Barclaius potellatem , quae fitin le proprie , forma- &
liter temporiis j admitti potell argumentum : fed negd
inde fequi , non efle neceffariam Summo Pontifici pote-^
flatem, qux licet fic in fe fpiritualis , tamen extendi pofsic
ad temporalia , prout ad fpiritualia referuntur, eisq. lub-
ordinantur . Sin autem per poteftatem temporalem intcl-
ligat poteftatem difponendi de temporalibus in ordin«_>
ad fpiritualia ; tum dico,falfam effe affumptionem & ad- :

do fyllogilmum Barclaij eo vitio laborare , quo nuUum_l*

eft in arte differendi notius '.-id enim afluniit , & fibi con-
cedi petit , quod vertitur in quxftionem . Alfumit enim_/
S. Petro non fuiffe datam temporalem poteftatem , quali
hoc ipfum non effet quod in toto libro fuo probare con-
tendit . Lt certe fi illo modo dilputare liceret, pofiem egO
4|uoque iu rauocinari : Chrillus Petro dedit eam ibiuin^
* . - N 1 pote-
 . , ,;»
»

tu CkpT X X ir.
fOieftatcmj qn* neceflaria eft a4 wcndum ftfc piTce^aHi
gregem Atqui dedit poteftatem rpirirualem qu* exten-
t
,
ditur ad temporalia , vt ad fpiritualia referuntur er®o
j
«ufoiodi poteftas neceflaria eU ad gregem tuendum, at<^e
pafcendum.. Sed audiamus alium fyUogifmum Barciaii
priori non dilfimilem
qDeinde, inquit, progredimur hoc modo , Abfurdum
pft Summum Pontificem > quatenus fiicceflTor eft B. Petri
habere plus poteftatis , quam habuit Petrus i At Petrus
nullam habuit poteftatem temporalem in Chriftianos: er-
go nec Summus nunc Pontifex > quatenus fucceflbr eius
eft.
3 ^
Ac ne hic quoque obijeiatur , eum afluraere, quod erat
probandum : probat afliimptionem ex Bellarmino lib. y . de
Pontif.cap.^ Vbi dicit, poteftatem fpiritualem, tempo- &
ralem eflefimiles fpiritui,& cami :& quemadmodum.#
Xpiritusi &
caro poftunc efle coniuntta , vt in homine«>
& feparata, vtin Angelis,& Beftijs : fic etiam poteftas fpijk
ritualis.Sr temporalis poflijnt cflcconiundlx , vt nunc funt
inter Ghriftianos j & fcparaw,vt erant tempore Apoftolo-
rum quando nullus erat in
, Ecclefia Princeps politicus
£x his ita colligit Barclaius . i

q Si feparatae erant h? poteftates tempore Apoftolorum,

¥t erant revera de iurc,& de fafto : confequitur neceflaria»
•
Diuum Petrum nullam habuifle temporalem poteftateouj;
aJioqui falfum edet eas fuiflTe feparatas , ]
Hoc argumentum canti facit Barclaius , vt paulo infra.;*
dicat. < ,

q Et vero hac rationes apertiores funt, quam quibus ali-

quis fine fraude reniti , &
repugnare poliit j vt mirum fit
homines eruditos, caecerosq. pios, ita zelo quodam incon-
ijderato occzcari y vt dubia pro certis pro peripicuis ob-
,
fcivaj pro redlis contorta, pro expeditis denique inuoluca»
implicata multis concrouerfijs,^ concradi^onibus aio-

,
' • plciU
t
 XX jn
non dnbttent : qui vf<)uc ad
] ha>c ille ,
n?m capitis pcrgirrcuercntiam fuam erga fcdem Apoftolt»
caip pratdicarc , noftram cjccitatem redarguere , mulcat
‘
&
cx ijs , quae antea dixerat, more fuo repetere-^.
Refpondeo . Veriffimediftum eft a Bellarmino fimillH
mam efllj potjeftatcro fpiritualcra, fiae Ecclefiaftkam fpiri«^
tui j &
temporalen» , ihic politicam cami : quam fimilim-*
dlnem ante Bellarminum* ad hanc rem explicandam adhi<*
buerunt Oregorius Narianreniis , Hugo de fandor
Victore, fanftus Thomas, Alexander AlenfisjThomas Vval-<
denlisj&ralij < Ntc minus vere diftum eft, eas poteftatc*
tempore ApoftolorUm fuifle feparatas, quo modo fpiritu»
A^elkus ieparacus i came r & caro brutorum fcparan
Mcft a nunc-wtem coniundas efle,quo.modo ipw
fpiritB i
riaus, ^ caro coniunguncur in homine Ex his autem rc*» .

l^e^UigituriT fandum Petrum habuifle poteftacem Apo<

ftQljcam, id eft, fpiritualem, Ecclefiaftioam, fupremam/
^ ampliflMpam>:i^ non habuifte poteftatena Regiam,fiuc«A
Inageratoriaid, aJiamve mere temporale ,atque politicam * ‘

fcd n6n'rede. colligitur, poteftatem fpiritualem' fandi Pei

^ non fe potuiffe extendere ad omnia temporalia, & ad ip»^
^ Regna, & ImperlR dirigenda, & corrigcnda,fi Reges, St
Itaque diferitnen inter t^.
Chtiftiani fierent .

pus Apoftolicum,Sc npftrum,nQo eft circa poieftatem,quai

femper eadem ftiit in fando Petro, &
in fuccefforibusi fed
circa materiam fubiedam , fiue circa vfuni potcfta^f
tunc enim poteftas Apoftolica non exercebatur m Regibus
dirigeiKli», quia nulli erant Reges in EccleliaGhrIftiana_,,
cuius Ecclefi* Paftop,& Redor eft Chrifti Vicarius nunc :

autem eadem illa poteftas exercetur in Regibus dirigendis,

&.cqrrigcadis, quoniam non defunt in Hccieiia He^cs^viSi
•
Principes poiidci .
'
..... "»:

^ Ac yx exemplis rem illuflremus, certe fpiricua hnmiri- a!

corjporibqs feparati j
ijdem fmu * qui ante* ctanftcum cof^
** ‘
N 5 pora
‘
 .

*
p»ra ammarenti-& eandem ipfam
cap: XX r.
poteftatem haSent, quini
antea habebant: &
tamen nunc feparati non regunt
corpo-
ra, vt antea regebant, &
iterum poft refurreaionem reg6t
/ic euam
ra nulla aflumunt
]J>intus Angelici /iue boni,fiue mali,
dura
non exercent poteHacem in membrtL^
,
coW
corpons : cum autem vel corpora aerea Ubi adiungunt,
vel in corpora humana
ingrediuntur,corpora illa nutu mo-
uent, cifq. imperant, & moderantur
nec tamen vllus erit
:
tam imprudens qui exilHmct
, Angelos acquirere potefta-
tem nouam,cum corpora aflumunt
pari ratione cum in-*
.
«orpore humano membrum aliquod
abfeinditur ,
quo corpore fepantur; non poteft fpiritus
a reU- &
membrum illud
moucre, ctq. dominari j non quod
poteflas rpirituidefit,
fcd quia decft membrum
, in quo monendo rpiritus exer-
ceatur. Denique initio
ficcleflarChriflian* antequam Apo-
ftoh Diaconos ordinarent,non
poterant Apoftoli Diaconis
va, eisq. imprare pofteaquam
; autem ordinati funt , iji
Aj^ftoh vteban^ , eisq. imperabant
k Num igitur con-
cedemus , defuiflc Apoftolis aliquam
poteftatem £ccle-
itafticam antequam Diaconi efle
cocpilTent in Ecclefla., t
concedemus omnino , fi cum Barclaio’
defipiamus * qui e»
defe^u materiat dcfcftum colligit
poteftatis Ex his appa- .
i^t, quamleuia fint amumenta
Barclaij, qu* ipfius iudicio
demonftrationcs indiffolubiles
videbantur. •

DifinStur trima pars rationis qsihta pro pote-

siate Jhmms Pontificis in
temporalibsss-
Cap, XXFl.
*%

N capite vicefimorexto aggreditur

Barclaius re-
lutare primam partem rationis
mea: quintjt ‘
ent autem haec ratiocinatio . Paftori
neceflaria
elt poteflas circa lupos
, vt cos arceat omni ra-
*
cionc
 ,

Cap}- XX V. Ji.
^
199 ,
tione qui poterit ab ouili : lupi autem, qal^Eedeium va-
ftant, funt haretici J Ergo li Princeps aliquis ex oue , aut
ariete lupus fiat, id eft, ex Chriftiaoo fiat hareticqs, pote-
rit Paftor Ecclefia eum arcere per excomnjttnicationein-i|

& fimul iubeie populo ne eum fequatuMc. proinde priuar»

re dominio,quod habet in fubditos». i. ^ •

Ad hanc ratiocinationem Barclaius refpOndens admittit

omnia, excepu illacxtrema parte conclufidnis < qua dixi-
mus, Pofle Pallorem iubere populo ^ rt noa fcquacur am*^
piius Regem Xuum dillinguit enim hanc partem ;,ac dicit,
t

PolTe quidem Pallorem iubere fidelibus , vt non lequantur

Regem haereticum in hatrefibus , fed non-pofleiubere^ ,
vt non fequantur eum in rebus politicis » s

Addit autem pofle quidem Regem harreticum priuari

communione fidelium in rebus lacris, l'cd neque hoc efi'e_j

Eiciendu, periculum fit fchifmatis,& fcandali,& grauio-

fi

nim malorum, ex Augullino lib.j.cap.Xt contra Epillolan

Paumeniani : de qua re diximus, cap)p» Vbi hacc eadem m
fiarclaius fufius tradlauic t iam enim admonui , Barclaium
in repetione rerum eatundem magnam partem libri liii
.

'
confumere voluiflt--^ .
’
‘

His igitur omiflis, tota ratio , ob quam negat Barclaius

polTc a Pallore.prohiberi fidelibus, vt Regi hscreti-»
fummo
eo obedientiam etiam in rebus politicis pr*ftent , ea ell
quoniam iure diuino ;debetur Re^bus obedientia : &
non potell vllus homo, ac nequidem Summus Ponti-
ipfe

fex difpenfare in iure diuinoi& ad hoc probandum adducit

refcriptuin Innocenti j 111. qui cap. Cimi ad monallerium,
de llatu Monach. dicit, Non pofle diff^nlari-eum Mona-
cho, vt vxorem ducat, vel rerum proprietatem habeat : &
hoc loco mulia,difpuut de iure diuino, & humano, dc_* &
matrimonio Conflanti* Rogerq Regis fili*, qu* cum dTec
fan^limonialis e;i difpeniationc Clementis Ili. Pontificis.
Qjupfiile dicitur Henricq VI. Imperatori
* '
, ^ u:
- * ‘
N 4 Ac
-r At n«w Bitclai)” «uIIim’ rbb«rls effe ddi
iJidnftratiimus quoniam de iure dJuirid fcft , vt inferio>
:
.

obediac ftjperiori, quamdiu fuperioreft } fed fi defierit efle

fupcrior, dcfincr etiam przceptum de^tSbediehtia illi exhi^
benda . Id quod- oftcndimus ex molfii filfiilibns : fiquidenri
iuris diuini eft , non
vr populus obediatRegi j fed
folitm ,'

^am VI filij ob^iaif! Patrij ferui Domino j vxorcs Mari-

&
tis ; tamen fi 'filius emancipetur, feruus libertate do«» &
netur, &vxdr per diuortium,aut repudium i marito iepa*
jretur, non amplius tenentur lege illa diuina 4 quemadmow
fium etiam promiflio iurata iure diuino feruanda efi,& ta«
mcn fi is, rui ptomiffio fada eft, eam relaxet, non tencbi*^
wr eam implere qui promifit . Reftitutioiiirediuino fan^
icita eft, 8s tamen fi creditor debitum remittat , reftiturto-
nis obligatio nulh reftat : plurima
at(^ue exempla fimilia
poftent adduci . Sic igitur , lurr diuino tenetur populus
Regi feruire , dum Rex eft.t fed fi Rex definat efle , tinod
multis modia fieri poteft ; nulla remanet obligatio feruitu-
tis, aut obedientiaf Inon eft autem de iure dluino
, vt Rexf
iuftis dcicaufis.deponi non pofsic rmultoq. minus iuris
diuini eft , vt Summus Pontifex non pofsit. Re-
declarare
gem hxrericum non Tflc legitimum Regem ,nuUamqi ci
deberi a fideli' populo obedientiam .

; *C^od autem attinet ad cap.

Ciim ad monafterium , dc
ftatu monachorum^TesHiciliseftiid-enim fotiim Innocen-
tius docet, non pofle confifteie matrimonium
, proprie- &
tatem xetum cumftatn Monachorum^ cilm ad eflentiam-^
vitat
que
monaflrcaf pertineant continentia,
non poterit Summus Pontifex facere
& paupertas. -Ita--
vt idem Mona-* ,
chus fit , & coniugacus : idem Monachus & diues opinn ,
in particiUari . Aliud autem eft , verum* poffit Suranius
Pontifex difpenfaxe cum Mpnacho
vc tranfeat d vita mo-. ,
naftica ad vitam iccularem,& lecularis efferus matrimo-
nium inire pofsit, &
opes proprias todnere , de hoe enim-
A * i .
varie
 , ;

t\ .i8f .

:13e OM^antia vcrS R'ogerij ReJ

eis filia fibolara effe exiftimamU^ >
quttd fanaimontrflis’?

& vetula 'cftm^flet i dlfpcnratidHeClm III. nupferic

Henrieo fexto . Nam GotcfirldusJVtterbicnfis,qui Hcnri-»

cum VI. & m6ribuslnftkue^fj'fcribit, rtuptia*
iivliteriay
HCRrici^^briv C<mftantia celebratis Mediolatii anrtoMatu»
1«*. 'fedepte in Apoftolica Sede Vrbano tertio, & ip-
IIS- 1

ia Conftlntia anmim tricefimittm agertte ;ex qud fequitur,

vt f^fuirt fit ea 'in- votis monafticis Cle-

difpenfiffc tum
mentem tertium, vtfl, vt alijP dicunt, Celefiinum tertiunr,
vcU vtali), Alexandrum tertium : nam bic iam obierat
illi nondum -fodesie-coeperant^ ftlfiim quoque fit, eam nu-
pfifle cum vetula annorum fupra quinquaginta ; faU
fom denique foifle antea flndlimonialebr , c&m id nullua
'

"
Icribat ex: ijs, qui eo tempore vixerunt . Vide Card.Baro*
&'6.
Bium tomo I a. Annalium ad annura 1 1
’
i .
r.C ,
^

"Virum wtum, an iuramtntum magis obligitt >

Cap. X XV II.
N capite vicefimoleptimo Barclaius , vt taufaf
fu« vn^que adiumenta conquirat, confert voJ
tum Monachorum cum iUramento illo,quo po-
piili Regibus fidelitalerti ,s obedienti am pol-

licentur dicit. Pontificem px aliquorum Do6oruirt

. Ac
fententia difpenfare poffe in vOtw Monachorum^ fed
etiam
fi hoc detur non efle admittendum, vt difpenfare pofsit itv
,

iuramento , quo populi ad Regis obedientiam (e adfirin-

gunt. Videtur igitUr fentire Barclaius maiUs vinculum
lUramenti effe, quam voti, cuius tamen contrarium difer-
te docet S.Thomas in x.a. quaeft.8^9* art.8. & omnis
fere

ichola Theologorum in 3 Sent. dift. 3 9. Votum enim

eft
.

promiffib fa61aT)eoj iuramentum eft confirmatio promif-

homini fadlir 1 magis autem tenetur homo
implere
fionis
qui vo--
promiflionem facUm Deo, quam homim . deinde
* fum
 %Q% cap: X xy i j:
tum violat , infidelis cft Deo ,qui iuratncntuM 0:inglc l .

crimen irreuerentiat in Deum committJi ; granius autem-*

crimen infidelitatis eft,.quam irreuercntiari cum infidclitai
ofnnis erga fuperiorem irreuerentiam coniunrtam habeat,
Bon omnis irreuerentia infidelitatem Igitur grauius pec- .

cat voti firagus , qu^ iuramenti violator j proinde m;^if

obligat votum quam iuramentum Denique votum res
, .

pfi abfolute bona y iuramentum bonum eft ncf.eflitate co-

gentt : alioqui Dominus Matth. 5 . dicit, Ego autem dico
>obis non iurare omoino,. Et lacobus in epiflola Aia cap.
j . Ante omnia, inquit, mei nolite iurare : nufquim
fratres
autem legimus, nolite Voucrcj fed contra, Rex Prophe- & .

ta Dauid hortatur, dicens .in pfal.;?. Youete , reddite^* &

Domino Deo voAro Igitur votum nobilius iuramento
.

eft,ac per hoc.grauius peccat qui votum ftangit» quam—» ^

qui iuramentum violat j proinde magi? obligat votum_»,

quam iuramentum quare : fi Summus Pontifex difpcn-
Atce poteA multo magis poterit in iuramento.
in votis ,

Sed Barclaius rcfiAit hac ratione

^ Totus ordo mo-:

nachalis , alijq. in Ecclcfia , vt quidam volunt , ab huma-

nis confiitutionibus , &
iure pofitiuo profe^H funt , in_*
quos idcirco plena, &
omnimoda poteftas Pontifici eA,vti
Aiperius paulo diximus : at fubmiflio, obedientia Regi-»&
bus , ac Principibus , atque omnibus omnino Pnrpofitis ,
^ fuperioribus debita , cft iuris naturalis, &diuini vtro-
que teftamento confirmata Nam licet de humano iurt->
.

fit, vt hac, aut illa Reip. forma vtamur

, vel hunc, aut il-

lum Principem habeamus; tamen vt eum,; quem femcl ac-

cepimus, reuercamur, eiq. in omnibus, qui Dei mandatis
non repugnant, fubnilftc pareamus , non human* foliim
,
fed naturalis, diuinar eft ordinationis.
]
Refpondco Hoc argumentum ab omni parte nutat {
.

nihil enim folidi, nihil firmi habet . Nam quod totus or-
do monachalis ab humanis conftitutionibus,& iurepofiti-
uo
 «

Caffj XX V r T. ioj
ttV|lrt)ftf fit, non modo falfum,
etiam h*reticum_j fied

ert". ficjuidem confilia Euangelica, in quibus ordo monafti*

Ciis fundatur, non ex humana<onfHtutione,fed ex ipfo ore

Domini, ac Dei noftri fefu Chrifti profedla funt : de quft_,
re fuse tradlaui in lib. de Monachis, neqiie id vllus Catho-
liciii' liegat . Deinde vota ipfa monafiica.in quibus effen-
tia Monadicae vitae confidit , iuris ede diuini , non modo
OthoHci omnes docent , led & ipfe Barclaius pauI6 ante
ed . Vnde ergo nunc totum ordinem Monadi-
confcfliis
cum ab humanis conditutionibus , & iure pofitiuo profe*
£lqm ede dicit ? Praeterea fi, vt ipfe in hoc fuo argumen--
to adiimit , fubmiflio Regibus, ac Principibus, atque om«)
nibus Prarpofitis, & fuperioribus debita , ed iuris natura-*

lisjSc diuini in vtroque tedametoconfirmatajergo fubmifi'

fio Monachorum fuis Pr*pofitis,& fuperioribus debita, eft

iuris naturalis, & dinini,in vtroq. tedamento confirnrt 3 ta__,«

Vnde igitur Barclaius colligit.pode Pontifice difpcnfare in

ot^dientia.ffc fubmiflione Monachorum erga fuos Pnepo-
fitos,& fuperiores ^ non pode in obedientia, & lubmif*
;

fione populorum erga Reges, & Principes, ciim vtraqu<L>

fitiuris naturalis', & diuini vtroque tedamento confir-
'in

mata ? quin etiam cum obedientia Monachorum habeat

Votum, idq. fblemne adiundlumi & obedientia populo-
Aim fimplici iuramento confirmata ,
fit : videtur omnino
fecil^us pode difpenlari per Summum Pontificem, in obe*
dicntia populorum, quam Monachorun), cum vOti vincu-
lum maius fit, quam iuramenti,vt Theolo »i docent De- .

nique quemadmodum Barclaio tede iuris humani ed, qua

forma Reip. vtamur , ^ hunc aut illum Principem habea-
mus i fed podei quam aliquem accepimus ih Principem
vt ei pareamus, iuris diuini ed fic etiam iuris humani ed'
;

quo ritu, & forma viuendi Monachi vtantur , hunc aut &
illum Pra-pefitum habeant & tamen vt ei , quem in Pnt-
'

,*

poficuna (ernei fofcepcrunc ^fubmifsc parcant, iuris diuini

•

ed
 eft
m
. Ergo omnb
Cap. XX V TT.
paria funt, neque vlla eft ratJ^cur pof-?
fit Summus Pontifex in vno difpcnfarc , non in altero , &
id eft, jc.ur poffit Monachos a vinculo obedientiar Pr*pofi"
to fuo promiflae abfoluerc j ife non pofliit abp^luere fubdi-
tum a vinculo obedientiap Regi fuo promifTat . r

Pergit Barclaius , & aliud argumentum te^it ex natura

Voti,& iuramenti quod argumentum, quia non mulcunu#
:

ad rem facit , & tamen verboliflime ab ipfb proponitur n

ego in pauca contraham , vt vis argumenti quanta At ap<*
pareat : fic igitur ille ratiocinatur, Votum eR promiilio fa**
dia Deo,&
EccleAj?, proinde creditor principalis eift Deus:
poteft autem Pontifex qui Vicarius Dei eft ,
, caput Ec*- &
cleftaeloco €hrifti, declarare non difplicere Deo,& Ecclc-,
fi*, vt promiftio illa ob iuftam aliquam caufam , magis &
Deo gratam, quam fit promiflionis illius ad implctio, rc«
mittatur,' &: condonetur ei, qui. vouerat . At iuramentum
quo padlum aliquod, vel fponfio obfignatur,non facit Deu
proprie creditorem, fcd hominem, cum quo padlum initut
& cui promifEo iurata fadla eft : quod ex eo perfpicuutn.^
eft, quod homo creditor poteft etiam fine v.lb caufa libe-
rare debitorem, & iuramento folucre j fi illi promiffionen».
fibifadlam libere remittere velit : neque hic habet locum,
interpretatio, aut declaratio fummi Pontificis , cum homo
ipfe creditor per fe loquatur Ergo non poteft fummui. .

Pontifex homines .a iuramento fbluere quoniam priuarec

,
creditorem inurtum obligatione fibi optima iure qu:efita«-
& omni iure diuino,& humano licira_» . ]
Rjefppndco .
Quando fummus Pontifex foluit homines
Iuramento, non tollit ius quafitum ex iufta, liota obli- &
gatioiK : led vcl declarat obligationem , promi ftionem* &
fjifTc, vel fadlam cfie illicitam, vt ciim ablbluit populos
^ •

iuramento fidelitatis prarftito Principi haeretico , vel qui.

poftea in haricfim lapfu.s eft : aut tollit vinculum iuramen-
ti, rciida promiflione in luo vigorc,ad eum finem tantiim, •
 "i t’i rT. >0«
^ qulpromiferat , fine periculo facrilegQ profcqul
ius fuum coram legitimis ludicibus. 'i

Sed haec Bardaio non erant iocognita » vt qui iuris pru-

dentiam prateipue profiteretur ide6 fubiungit ^ Sed efto
:
:

auferre ex caufa poflit > &

promiflionem iurifiurandi vin-
culo liberare ( ne de hac re amplius cum Canoniftis hic
contendam) auferat igitur; quid ei deinde fadlo confeques .

in noftro hoc negocio videtur ? liberum fore populum^,

dices ) ab Imperio , &
fubie£lipne Principis , ftatim atqUit
iiirisiurandi nexu folutus efi. Ita ne vero? an non perlpicis,
iufiilrandum hoc non efle nifi acceflionem tantum confir-
matricem illius obligationis, qua & obedientia Prin-
fides,
cipi promifla eft ? an ignoras accefliones tolli & liberari ,

pofie fine interitu principalis obligationis ) Manet ctgo

aulhuc obligatio , cui iufiuraudum accefferat :
qua? quoriid
iuris naturalis , & diuini eft , non minus tenet hominum.^
mentes, &
confeientias apud Deum, quam fi cfTet iurameu-
to ruftentata_> .]
Refpondco . quidem , vt fupra dixi , tolli vincu-
Poteft
lum iuramenti , etiamfi non tollatur promiffionrs obliga-
tio . Sed quando fummus Pontifex propter hxrefim , aiit
aliam luftam caufam, folult populos a iuramenro fidelica-
tatis, fimul etiam foluere folet a vinculo promilfionis', aC
iubere> vt populi non amplius obediant ei , cui promiftlo-
nem obedientiae fecerant : poffe autem id Pontificem , vt
Chrifti Vicarium , pratftare , nos fupra ex Deftoribus , 8C
concilijs , &
ex ipfis etiam diuinis literis oftendimuss ^
ante multos annos idipfum quinque rationibus Theologi'*-
cis oftendimus ; neque Barclaius omnibus fuisat^umin^
tis, & cauillationibus eas rationes refellere potuit. Na n_»
^uod hoc loco iterum repetit , & iiKulcat , obligationciA
|>arendi Regibus effe iuris naturalis-,-&f diuini : rfbrr temel
a nobis explicatum eft, id efle intelligendum dd^Obligatio-
oe parendi Regibus, dum Reges funt ; non elfe autem* ii#i
natu-
 . , ,'

>0« Capi XrX V I i:

luturalis , & diuTni
vt Rex non po(Hc Regno pnnirty^fi
,

haereticus efficiatur , ratio manifelb ,& vffis frequen» &

apertillime dcmonftrauit
, At, inquit Barclaius ^ hoc axiomate Bellarminus prae*
cipue nititur, dum vult oftendere, Papam non pofle fubij*
cerc fe ipfum fententiae coadiuae conciliorum ; quoniam
( inquit Ub.i. de Concilijs, cap. 1 8.) Papae poteftas luper
omnes eft de iure diuino. ; non autem poteil Papa difpenia*
re in iure diuino.,] ,r -

Refpondeo , Si Papa fe ipfc fubi)ceret fententiae coaili-

U3CConciliorum, aut Principum. quoruncunque,vere fubiji-
ceret fuperiorem inferioribus , ac per hoc cum diuino, dc
naturali iure pugnaret: nam iure diuino Papa eft Paftor,&
Pater,&Pr a politus omnium Chriftianorum,ac per hoc fu-
perior omnibus, qui oues,& BU;, fubditi iplius funt : 8c &
iure etiam diuino fuperior ab inferiore iudicari non pot^
iudicio faltem coadliuo ,-.At vero ciim Papa iudicat Re-
gem, vel etiam deponit, nihil agit contra ius diuinum-»
quoniam fuperior inferiorem iudicat, Paftor ouem , Pater
filium ,
Pracpolitus fubditum, quod eft iuri diuino , & na*
turali rationi maxime confentaneum Quamuis enim Re- .

ges in temporalibus non agnofeant fuperiorem temporale,

yel etiam nullum agnofeant diredle nili Deum : tameru-»
agnpicere debent fuperiorem fpiritualem , cuius poteftas
ad temporalia fe cxtendit,quatenus ea fpiritualibus fubor-
dinantur, vt fupra non femel didfum eft.
Ad extremum fic loquitur Barclaius , f Ne qua erre*
mus, tenendum eft , Apoftolicae poteftatis plenitudinem-*
cara tantum poteftatcm comple<fti , quam Dominus lefus
,Dei filffis , ciim in hoc Mundo verfaretur , vt homo inter
homines habere volujt ; & eatenus Papam nobis Chriftut^
referre, & eius efte Vicariuinj non autem poteftatem illam,
quam vt Dei filius Deus ab «terno
ipfc.Patri sequalis
^uit, dc diuinitatis fuz omnipotentiat rcleruauit ^ de qqa^
- .
' ait
 , , &

• XXV1 tr i67
"
,

cR mihi omnis poteftas in c^lo,& in terra.]

- Rcfponcieok Non' admitto folnna
,
quod Bardaius hk
poftulac j plenitudinem Apoftolicat poteftatis, non
parem omnipotentia diuinitatis Chrifti; fed addo etiam_»,
noneffe omnino aqualem illi poteftati, quam in terris ha-
bere voluit, & habuit Chriftus.vt homo , Chriftus eninL_*
etiam dum mortalis cum mortalibus verfareeur, habuit po-
tcftatem,quam Theologi vocant excellentia, per quam fa-
cramenta inftituere poterat , &
fine facramentis peccata-»
remittere ,& alia id genus , ad qua plenitudo poteftati»
Pontificia non pertingit . Itaque non; fum de numero eo--
rum de quibus, ais, Io. de Turrecremata fcripfifte, in Can.
Coniunftiones 35*q«a* Mirum eft, quod lummi Pontifices
loquantur moderate de poteftate eb data , quidam Do-&
dorculi fine aliquo vero fundamento volunt adulando cos
quafi aquiparare Deo . Nihilolominus tamen fecurus af-
firmo,potuiflc Dominum noftrum lefum Chriftumtempo*
re mortditatis fua, dilponere de temporalibus omnibus,
Reges, ac Principes Regms dominijsq. prluare j hane &
poteftatem Vicario luo fine dubio conccfsi(Te,vt ea vtatur>
quando neceftarium iudicaueric ad animarum laiutem,qu^
illi pracipue cura efle debet

DigrtJJto circa fenUntiam cap, Jnter corpo^

raiiat de tramlatione Epifcopi
Cap, XXyiU.
N capiteVicefimoo^lauo inuehitur Barclaius in
Canoniftas, quos dicit poteftatem omnem di ul-
nam, & humanam Pontifici attribuere,ex igno-
ratione vera fententia verborum Innocenti) III,
Pontificis, qua habentur cap. inter corporalia, de transla-
tione Epifeopi . Ibi enim Innocentius dicit , fortius elfd^
vincu-
 '^0^
inculum
C4p: ; X X. V
coniugiji fpiritualisjquod eftjoter. l^pK^opuni^
E(;de/Iamt quam vinculum coniugi^.canjaiU inter vi-
/J|
rura, & mulierem /.Et quoniam vinculem coniugi) car*»
qalis homo foluere non poteft, iuxta illud Matth.19.Quo*
l^eus coniunxit, Jiomo non leparct ; vinculum auteur cou-
iugi; fpi ritu alis,non j-aro Papa diffoluit videtur /equi, vt,
aut failum Icripfcritlnno^ntius, aut Papam Deo atquarq
Voluerit .
-
,

4 «^ r . #

Sed quoniam h£c dilputatio ad inftitutum noftrum_j

npn pertinet , -& Barclaius , ideo iolum hanc ,digreflIo"^
nem libro Aio infe^ruit, vt occa Aonem, haberet Canoni-
ftas carpendi & in hop capite audacter fcribit,nihil
: nam,
ciTe merb Canonillis imperitius & in capite fequcnti noni

veretur dicere,Ino^entium quartum, & loannem Andcea

CanoniAarum Aicjle,. Principes ineptifsime hunc locum In-
nocentij III. explicauilTe ; propterea non ero in hpc capite
confutando prolixior . Nam neque CanoniAx , inter quos,
multi viridodiljfimiinueniuntur, defenAoue ipeaiad^enti
neque ego Tcientiam Canonum ita calleo, vtaudeam me. »
patropum CanoniAarum profiteri . Ulud vnum annotare
placuit, Barclaium calumniatorem videri , dum dicit Ca-
honillas lummo Pontifici diqinam auctoritatem ex verbis
Innocenti; perperam intelleftis, tribuere . Id enim tantum
abeA a vero, vt contra potius nonnulli eorum propter iAu
canonem Pontifici detrahere, aut ilfum corrigere', non Ve-
reantur . Glolfa certe, vbt Innocentius dicir. Fortius efle__>
vinculum fpirituale,^ corrigit, dicens,-digmus,non fortius:
& OAienfis in Summa, de tied. num.2 vtiplehoc loco 1.
Barciaius refert, XUa, inquit, ratio non eA fufiiciens, falua
audoritate,bJ reuereiuia reddeiitis . Denique neque Inno-
centius quartus, neque io. Andreas^ neque Abbas Panor-»
mi tanus, neque Ancharanus, neque viius alius ex jis quo»
videre potui, cx verbis Innocenti; terti; , diuinam potcAa-f
tem fumaao Pontifici tribuunt, vc Barciaius calumniatur. „
Dc
 ,

Cap: 'X X j x:
r % •
• *
aof
r

De vero fenfueapJnter eorporaltande franjlatio-

ne Epifcopi • Cap, XXIX*

N capite viceflmonono Barclaius teieflis alio**
rum explicationibus , profert fententiam fuam
de vero fenfu cap. Inter corporalia, de tranfla-
tione Epifcopi : &
in fomma dicit, verba huiiw
capituli pugnare Cum mente legiflatoris , vt aliud Ponti-
fex fenfcrit,aliud foipfcrit . Hoc autem , quid aliud cft
Pontificem facere vel ignoranten^, qui nefeierit men-
nifi
tem fuam explicare, vel malignum, qui voluerit mentien-
do Leniores decipere ? At fuit Innocentius omnium con-
fenfu Pontifex optimus, & fapientifsimus , vt procul ab eo
abfuerit tum ignorantia , tum malignitas , Dicam igitur

quid mihi videatur Pontifex in hoc obfcuro capitulo do-

cere voluiffe j &, nifi fallor, oftendam; verba capituli non
tantum in fe «ffe verifsimai fed etiarn ad mentem Pontifi-<
cis explicandam aptifsima. Fortius cfTe dicit Pontifex vin-
culum coniugi) fpiritualis, quam Id efle vcnim
carnalis .

probatur hac ratione , quoniam vinculum cbniugi) fpiri-

tualis non poteft in totum fblui , ne per mortem quidem .

femper enim manet imprelfus charafter Epifcopalis , qui

nulla vi deleri poteft vinculum autem coniugij carnalis
:

per mortem ita foluitur , vt fi maritus defundus ad vitam

rediret, non poffet vxorem repetere, quam viuens duxe-
rat doftrina eft Apoftoli ad.Rom. 7* Deinde vinculum_j
.

coniugij fpiritualis a folo Pontifice Maximo folui poteft ,

non quidem omnino , vt diximus , fed in ordine ad tccle-
fiam particularem cui iunrtus erat . Solus enim Chrifti
Vicarius Hpifeopos transferendo, Vel deponendo , vel fa-
cultatem renunciandi tribuendo , foluit a vinculo , quo
Ecdefizfux tenebantur obftridli: vinculum autem coniu>
O gi;
 %to Cap. XX I Xi
gl) carniHs non folus Papa fcd ipfi etiam contrahentet
,

aUquando licite, libereq. dilToluunt . Siquidem matrimo*

nium ratum , non confummatum poteft alter coniugiun
iure foluere ordinem religiofum profiteri veUt° ex
, ii

Concilio Trid.feff.a ^.can.j.neque in hac re vllam a Sum-

mo Pontifice fiicultatcm petere debet . Item matrimonium
inter infideles contradlum, &
confummatum, quod vtiqu$.
Verum matrimonium eft, poteft diflbluerc alter coniugum,
£ ad Fidem Chriftianam conuertatur altero coniuc^e jn .
infidelitate remanente , ex Apoftolo i.Cor.7. Item in_»
teftamento veteri, matrimonia etiam confiimmata paftim
ipfi coniuges per libellum repudij diftbluebant nequi» »
,
Pontificis audoritatem expedlabant, ex Dcuteronom.cap.
* Denique matrimonia rata , &
confiimmata fidelium
(olui pofTunt quoad thorum , & cohabitationem certis de
'
caufis ab Epifeopis particularibus; matrimonium fpiritua-
le , ne quo ad cohabitationem quidem ab alio quam a
,
Summo Pontifice folui poteft . Ex his igitur manifefte
colligitur vinculum fpiritualis coniugi), quod d folo Pon-
' tifice folui poteft, firmius ac fortius efle, quam vinculun»
coniugi) carnalis ,
quod ab ipfis coniugibus , vel ab
inferioribus Sacerdotibus foluitur Atque hile
.

refpexiffc videtur Innocentius Pontifex •

cuius propofitum in eo capitulo erat
docere , tranfiationes Epifeo-
porum fine Pontificii
Maximi confenfu
fieri non-<
pofle ,
 .

C4^; XX XI >ii
• i'
•

^ej^ondetur ad ohU Silones contra primam pm^

. jem rationis quinta pro potefiate Summi
Fonttficis in temporalibus
Cap. XXX.
N Byclaius poft longas digrcA
capite’ tricefimo
fiones reuertitur ad primam partem rationis
quintx Bellarmini , quam in capite viceiimo-
quinto fibi refutandam rufecperat Ait igitur f
.

^ Admittimus quidem eius propoficionem > Paftori ici-

licet necefl^am efle poteffatem circa lupos, vt eos arceat
omni ratione qua potefl , Admittimus &
afrumptionem •
lupos videlicet , qui bcclefiam Dei vadant , efle hatreti-
cos . £x quibus concludit hoc modo,£rgo II Princeps ali-
quis ex oue, aut ariete fiat lupus, id edicx ChrifUano fiat
hareticus, poterit Pador Eccleflx eum arcere per excom-
municationem , &
dmul iubere populo ne eum fequatur •
ac proinde priuare eum dominio in fubditos . Vitiofa^
cplle^lio, culus loco in bona dialedica reponendum ed •
(rgo fi Princeps aliquis ex oue , aut ariete fiat lupus,po-
terit Princeps Eccleiix eum arcere omni fatione qua^
poted ] .

Kefpondeo . Nullum hic ed vitium, fed compendio di-

ftum cd , quod longiori circuitu dici potuiflet nam ra- ;

tio, qua poted, & folet Pador Ecclefix hxreticos,quafi lu-

pos ab ouili fuo arcere illa ed , vt per fententiam excom-
municationis eos remoueat a commercio Catholicorum ,
& per abfolutionem a vinculo fubieifionis efficiat , ne_^
populus Catholicus Principem hxreticum deinceps fequa-
tur . Neque propofitum mihi fuit in libris fcribendis,fyl-
l^ogifmos proprie formare fecundum figuras & modos,vt>
in fcholis faciunt , qui de propofita quxdionc , exercendi
a Qinge-
 ^
tt^ €(»p: xx x^
wgeni) graria difputant : fed vim rationum explicare-j
|
^ue oftenderc , vt alij -faciunt , qui libros theolo<»icos
° '

fcribunt .

At, inquit Barclaius Popeft quidem Paftor Eccle/I*

, f
iure fuo excommunicare Regem hacreticum: fed
abfolue*
re populum a
uramento- fidelitatis, aut iubcre ne populus
i

Catholicus Regem harrcticum in rebus politicis fequa-

tur, iure non 'poteft , cun\hociuri diuino , & naturali re»
pugnet . ]
Ac ne illifortalTe obijeiamus , quod non feruauerit for-
mam argumentandi, format hunc fyllogifmura .

f Summus Pontifex nihil prateipere, vel difpenfare po-

tcfl: contra ius naturale, &
diuinum : Atqui fobieftio,
obedientia Principibus , &
fuperioribus debita, eft de iu-
re naturali, &
diuino : Ergo Summus Pontifex nihil con-
tra eam prxeiperp , vel difpenfare poteft
: per confe- &
quens non poteft praecipere fubditis , ne Princ-ipi fuo tem-
.
porali obediant in eo,in quo Princeps eft, & fuperior i &
fi de fafto praeceperit , licebit fubditis
tanquam , extra_>
territorium ius dicenti impune non parere
, . Vtrunque_>
propofirum certo certius
eft ex quibus conclufio necef--
,
faria confecutione inducitur Qui huius argumenti vim
.
eneruauerit, is magnam mecum gratiam inibit . Ego
rae-
hercle,vc ingenij mei tenuitatem ingenue fate;^,non
fatis
perfpicio, qua poffit folida ratione elidi.
]
Refpondeo Hxc funt omnia refutata in capite vicefi-
.

mofexto , neque aliquid noui Barclaius attulit hoc '

loco
fed alijs , &
ali;s verbis more fuo eadem
repetiuit . Sed
ne queratur nihil nos ad iiifolubilem cius
demonftratio-
nem in forma refpondifle , diftinguo aflumptionem
| nam
cum anumit , Atqui fubie^io , & obedientia Principibus,
& fuperioribus debita eft de iure naturali, & diuino j fi in-
tel ligat dc Principibus , & fuperioribus, pro tempore quo-
Principes , & fuperiores legitimi funt s verum aflumit,fe<i
nihil
 . ,

- capi" X X.^i yrj'

ftihil'lndc'«>nclildere poteft ; nam Principes hstretici pofi:

-frntcntbm Summi Pontificis declarantis illos excommu-n

ni catos non funt amplius legitimi Princi-
,& dep<jfitos,
'pes, vel fuperiores ; fin autem intelligat de Principibus ,
& fuperioribus , pro quocumque tempore, etiam poft ab-
rogatum illis imperium ; falfum afTumit, neque de hac rp
vlmm efle dubium poteft Nam lure diuino tenentur fub-^ .

^ti nbn folum ol>edire Regi tamquam prarecllcnti , fcd

xtiam Ducibus , tamquam ab eo miflis , vt feribit S. Pe-*
in priore epift.cap.a. & tamen poftcaquam Rex ab-
rogauit Duci poteftatem non tenentur amplius illi obe-
dite , quemadmodum neque ipfi Regi obedite tenentur *
.'quando iure a Rcgni-foliodeiedluseft Quare Barclaiu» .

iialiquid foUdi adfcrrc.yoluiflet jdebuiflet, probarc__’

Principes terr* cum femel Principatum adepti funt , iurc
diuino in Principatu ita ftabilitos efic , vt nulla vi , nul-
4oq. iutjC Principatu . .hoc autem , in quo
totius ventur cardo/ quafiionis , nunquam probare po-
•“
^ j p
cuic • • s 1
•
- 1
Iki'
•

^ W --- ^ «

deponi poffunt, nifi.a fuperiore

Refpondco Papani omnino fuperiorem efle ciim fit
.

-Vicarius lefu Chrifti , non puri hominis, fcd Dei ho- &
minis , ac per hoc fit vice Chrifti Paftor, Pater, Re^» & &
dor, &
Caput omnium Chriftianorum, etiam Principum,
Regum, &
Imperatorum , vt farpe didum eft , ex ipfis &
diuinis litteris manifefie deducitur .
At, inquit Barclaius, Papa quidem fuperior eft , Icd noo
in eadem fpccie fuperioritatis : fuperior enim eft RegibuSjj
^ Principibus in rebus diuinis, fpuicualibus: in tempo- &
ralibusautem fatentur ipfi Pontificesr-fe Regibus lupcrio-*
res non elfc, vt notum eft ex cap. Per Venerabilem , ftn

lij, fint Icgitimi^Vbi/.qntifex dicit. Regem uon habere fu-r

'

periorem in temperatibus.] k 1 f * «p •
< » 4«

O i Re-
 . »

^»14 C4prx:xx.>
Hefpondco . lam hartc bmnia fupra efTc tfa^laia,
'
'•ttfTa oftendimus enim, Pontificem liiperiorem cfle Regit-
:

I bus etiam in temporalibus, quando propter fpiritualia nc-

cefTc ell difponere de temporalibus, qua? fpiritualibus
fub-
ordinataefle debent ; idq. oftendimus ex communi fenten-

I
tiaDortorum, allatis teftimonijs fupra leptuagintafitem—
cx concilijs Ecclefiat generalibus non paucis denique ex
,
ratione in diuinis literis fundata : aduerftisquar nihil attu^
Iit Barclaius , nifi clamores tragicos
&T verba turgidal*^ ,
fcd inania . (^od autem
Innocentius fcribit,Reges nnn >
I
habere fuperiorem in temporalibus veriffimum eft ineo
,
I
fenftj, in quo id Innocentius dicit,
)
qUod videlicet fint Re-
ges, fupremi Principes temporales, neque
habeant iuper fc
: alios Reges , vel Imperatores
excepto Deo’» qui eft Rex
,
’ Rcgum,& DominUsDominantiurft : fed hoc non prohibet^
\ quo minus habeant Reges fuperiorem fpiritualem
tanta.»
! prxditum poteftate vt poflit temporalia difigeie adiplri-
,
raalia, cum orchnis ratio poftulet » vt poteftastempt>raIit
iubiefta fit fpirituali, quando in vnum conueniunt,& vnam
Ecclefiam faciunt quomodo corpus in homine fiibijtdtur
,
fpintui, & ab eo regitur, &, vbi opus eft , 'corrigitur , 8e
caftigatur
Subiungitpoftea Barclaius longiflimam apoftrophem__*
populorum ad Pontificem, in qua quod ipfe millies repeti-
uit , Iterum repetendo tribuit populis
leues permouere forfitan poflint
quar imperitos , j &
; fed homines cordati , Si
prudentes facile intelligent, harc efle refugia mi{erorum_-»j
qui quod viribus obtinere non Valent,
ea gemitibus,& im-
extorquere conantur . Verumtamen, ne leftor
cxiftimec,n^ laborem relpondendi liibterfugere velle
, aut
quat Barclaius in perfona populi dicit, maiora
efle,’quam__»
re vera fint,inftitUam refponfionem per
modum dialogi, &
populum verbis Bafclaij loquentem Si Pontificem verbis
,
meis relpondcntem inducam.
Dia*
 ,

Cap. X XXI
Diahgi/mus inter Populum nimis addiSium Regi
terreno , ^ Pontificem Popuio fa/ubriter^
confuientem, CapXXXl,
Pop.TpAtcr (anfte, nequaquam cs Rege noftro
tcmpo* in
ralibus fuperior ; «q, non potes obiequium terrt-
porale,quod illi pr*ftamus,impcdire_j.
Pont. Quando falus tua atterna in periculum adducitur
propter oblequium temporale, quod Regi .^pradBasj tunc
- omnino fuperior fiim Rege tuo etiam in temporalibus i

nam & illum, & te ad vitam arternara dirigere debcdj&

omnia impedimenta de medio tollere, qu* hoc iter im-
pediunt .

Pop. Cur nos facere prohibes , quod Deus nos facere^

imperat ?
Pont. Ab/itj non hoc prohibeo, fed contra potius impero,
ne facias,quod Deus te facere prohibet.Ego paftor fiim
a Chrifto,qui Dominus gregis eft,conftitutus « Vos po-
- puli, ouiculx edis. Reges veftri arietes funt
Itaqut-» .

dum Reges veftri arietes efle perfeuerant , ftno vt vos

regant , &ducant : fed fi venantur in lupos j arquum
ne eritjVt patiar duci oues Domini mei a lupis ? Itaque
iure veto, ne illos fequamini : nam hoc Dominus ve- &
tat,quoniam cum nimis grandi periculo ouicula; regUn-
’

tur a lupis .

Pop. An quia tuum eft, voluntatem Dei in lege diuina

feripturis comprehenfam interpretari ?

Pont. Tu dixifti.
Pop. At non eft tamen illa interpretatio adhibenda,quz Io»
gem penitus euacuet, & mandatum omnino deftruat, ac
diflbluat. • <;

Pont. Quam legem Pei inteipretaado dcftruxirau$,au£.dif-

O 4 foi'
 . . »

’CafK /i X XX
foluimus vnquam,vel prardeccflbres mei, vel ef o ?
jPop. Si quid dubi), aut obfcuricfrin lege diuina,ad’fedeiu
Petri, id eft, ad iedem, quam tu nunc tenes, interpreta-
tionis veritatem accepturi confugimus : quod auten^
per fe clarom eft, &
perfpicuum, id nulla interpretatio-
nis luce indiget
Tont <i^1d tam_» ?
Pop. Cura Dominus, & Saluator noftcr iubeat, nos reddere
'
Carfari, qux funt Czfaris, & qu* funt Dei Deo & de- :

inde per Apoftolum Principibus, & poteftatibus fubdi-

^ ros efle, &‘dido obedire : tuum eft nobis declarare-^ >

quaf funt Cx faris , id eft ,

qua? a nobis Regi noftro de-
bentur , &
quae funt Dei , vt fua vtrique reddamus : &
- in ea diftindlione vocem tuam libenter audiemus . At
cum dicis, nolite quidquam Carfari, fiue Principi veftro
'
reddeiC4 contradicis Chrifto, ac proinde vocem tuann_^
non audimus
Pont. Quando Dominus dixit , ft.eddite qua funt Casfaris
Car fari, iuflit cenfum dari ei, qui tunc imperabat,neque
ludxos ad idololatria cogebat, neque adhuc erat ab vlla
•legitima poteftate depo/itus: quod idem iuflit multo an-
rea per Hieremiam Prophetam Deus fieri erga Nabu-
chodonofor Regem Babylonis propter eandem caufam .
fed cum tehipore Machabxorum Antiochus Rex popu-
lum auertebat d fide &
Religione diuina , non iuflit
,

Deus, Vt eum pro Rege habere pergerent, fed infpiraiiit

Matathiae , & filijs eius, viris forti ffim is , & religioiifli-
*'
mis,vt exercitu congregato bellum cum Antiocho tam-
quam cum hofte gererent , &
populum in libertatenri—
vindicarent . Sic igitur & tu popule Chriftiane Regi le-
gitimo,' & qui a lege Dei & Catholica Religione te—»
,

non quique propterea a me Chrifti Vicario

auertit ,

amatur, vt filius ; reddes obedientiam debitam , in ijs ,

quae contra legem Dei , &
fidem Catholicam non iubc-
bic.
 . .

Cap: XXXI. 117

Eit Regem autem, qui te fiue minis, fiue blanditijs, ff-
.

• ue alio modo a via, quae ducit ad vitam, reiiocare cona-

tur, & per fententiam meam a coetu piorum eieftus, &
r Regno priuacus pro Rege non habebis; fed obedie-
eft,

tiam ciuilem Regi debitam alteri exhibebis, qui in eius

locum legitime rucceflerit . Porro Deo , quar Dei fune
reddes, quando fide, fpe, &
charitate Deum coles, neque
vilius hominis timorc,vel amore a Dei timore, vel amo-
re feparari te fines . Itaque nunquam ex me audies,no-
lite quidquam aut Principi veftro reddere ; fed
Catfari ,

hoc audies,nolite feduci,vt etiam pro Carfare, aut Prin-

cipe veftro habeatis,qui re vera Cariar, Priaceps efle&
defij t

l»op. Fatemur quidem, & profitemur fanditatis tuat expo-

fitioni atque interpretationi in le^is diuinat obferuatio-
ne locum elTe ; fed eam non admitti aflcrimus,qu* facie
vt ius naturale, &
diuinum fit ludibrio , &
penitus con-
• temnatur, veluti ne a re, qua de agitur, aberremus ; iu-
bemur Principibus, &
poteftatibus obedire ; tuas in hu-
ius mandati obferuatione explicationes , reftridHo- &
nes, quat modo mandatum ipfum non extingunt , tam-
.
quam filij obedientes libenter ampledtimur : veluti cum
. nullam inde obligationem parendi Regibus oriri dicas,
nifi in ijs, quae ad temporalem ipforum iurifdidlionem_*
t pertinent : fpiritualia .omnia Vicario Chrifti , atque Ec-
. clefix reieruanda efle . Item ciim admones non efle Re-

:
gi obediendum in eo, quod contra ius diuinum , vel na-
turale imperat, aut quod alioqui bonis moribus aduer-
fatur . At quando fimplicicer , & abfoliitc praecipis , iic

Principi nollro legitimo, eiusve monitis , mandatis , &:

legibus vllo modo obediamus : praecepto tuo parere.^
non pofliimus , quia hoc non eft mandata Dei interpre-
tari, quod fanditati tuae conceditur : fed penitus anti-
quare, abrogare, quod nullo modo potes
Pont.
 .

Cap: XXX T,
Pont. In muldioquio non deerit peccatum : videris emrni»
ex Barclaij alicuius fchola prodi) fle, dum tot verba fine
ratione multiplicas; prauius autem peccas dum Dodlo-
rem tuum docere , &
legislatori legem dare prafumis ;
fcd grauiflimc delinquis , &
erras, dum Chrifti Vicario
imponis, quod faciat ius naturale , &
diuinum ludibrio
haberi, quodq. mandatam Dei deobedientia Principi-
bus debita antiquare, & abrogareVclit . nufquam enim
ego, aut prideceflbres mei fimpliciter , abfolute (vt &
tu loqueris) prateepimus, ne Priocipi legitimo,eiusve_j
monitis, mandatis, &
legibus vllo modo obediatur. Ift*
calumniar, 6t impofturx funt Dofloris tui Barclaij; quod
enim dicimus, &
docemus hoceft,vt Principi ab Ecclc-
fia,publica audloritate excommunicato,& depofito,qdt
proinde legitimus Princeps cfle defijt , nulla deinceps
obedientia debeatur . Id vero cum nullo diuino manda-
to pu^^nar :diuirium enim mandatum non hoc habet,vt
ei, qui Princeps legitimus cfle defijt , obedientia defera*
lur . Tu vero diligenter attende ,& expende, vtrum ma-
iorem fidem habere debeas Patri tuo, Chrifli Vicario,&
- Mayi ruar, Etdefije i an vni falfo fratri qui te (educit,
,
ac facit.vt contra mandatum Dei, Patri , & Matii non_»
cbedias,dum obedientix Regix aelum fine feientia jVis
'
habere_j.
Pop. Chriftus cum claues Regni cxleftis Petro tradidit,non
dedit ei poteftatem faciendi de peccato non peccatum .
Pont. Nefeis quid loquaris : fiquidem in bono fenfu dedit
Chriftus Petro poteftatem faciendi de peccato non pec-
catum, & de non peccato peccatum . peccatura eft ini-
re matrimonium jn gradu prohibito , non ieiunare »n «

quadragefima, dic fefto laborare leruiliter tamen-j : &

hic omnia, &
alia id genus plurima , dilbenfante-Petro
audoricate ciauium fibi datarum peccata efle definunt
contra vero poteft Petrus addere nouum gradum con flui
 ,

Cap* X X XI, itf

‘ tnJnitatS, & 3ffinitatis,addere nouum diem lelunij^d-
dcrc nouufn diem feftum, &
hinc fient peccata , fi quis
in gradu illo addico coniugium contrahat , aut diebus
additis non ieiunet,aut ab opere feruili non fe abftineac,
qux tamen antea peccata non fuiflcnt . Sic igitur pec-
• catum fiiiflet Regi tali> vel tali non obedirei & tamen—»
fi per claues Petri ille talis Rex , harreticus declaretur
excommunicetur, &
deponatur, iam non erit peccatum
illi non nbedire . Verum efi tamen claues Petri ad idn6

• fe extendere, vt poffit fummus Pontifex declarare non

,.
'
cfle peccatum, quodeft peccatum,aut efle peccatuni-»>
• quod peccatum non enim effet dicere malum bo-
cft: id
•
num;& bonum malum : quod longiflime abeft , fem- &
. perabfuic, &
aberit a dodrina illius, qui Ecclefiac prae-
cft , quac eft columna, &
firmamentum veritads.
Pop. Nos igitur communem Canoniftarum doctrinam in
hac parte fequemur, qui tradunt , mandato Papx non—*
efle parendum,fi vel iniuftum fit , vel ex eo multa mala,
feu fcandalum verifimiliter eft futurum , aut turbado
ftatus Ecclefiar,& Reipub. Chriftianat oritura : & ideo fi

.
Papa mandaret Religiofis aliquid ,
quod eflet contra—»
•
fubftantiam ordinis, id cft ,
ab
quod repugnaret regula?
ijs profeflTa?, vt interpictatur Felinus,in cap. Accepimus,

de fid. inftrum. &

cap. Si quando, de refcrip.non tenen-
tur ei obedire j vt idem Innocentius docet in cap. Ne—*
Dei, de Simonia, quem refert , &
fequitur Mardnus de
Corazijs, in traft. de Principibus quatft. 408. & Felinus
diflo cap. SI quando, & quanto
difto cap. Accepimus :

igitur minus debent Regum fubditi Pontificem , eos ab

obedientia iure diuino , & naturali Regi fuo debita , 8C
ar^dCsimo iurisiurandi foedere fancita, retrahere conan-
-
tem audire ?
Pont. Qua? fit communis, fententia non folum Canonifti-
^ rum,lcd etiam Theologorum, &
iuris ciuilis pericoruob
imo
 ,

%xo Cdp. XXXI.

imo & ipfortim facroium Conciliorum difccre poteris
ex prolegomcnis huius libri, vM communi confenfu af-
firmatur , iu re pofle a fumtiio Pontifice iuftis dc caufis
Regem excommunicari, & deponi, & fubditos ab omni
- obedientix , fidelitatis vinculo liberari < Non cft au-
tem credibile, Canonifias Omnes fecum ipfos pugnare.-».
•
Ciim ergo dicunt aliqui Caflbnifiarum non cficobedic-
dum Pontifici, quando mandatum ipfius iniuftum cft,aut
fcandalorum, &: perturbationis caufa,* primum, nofl lo-
quuntur dc Pontifice ex Cathedra docente Ecclcfiam-»
yniueriam deinde non loquuntur abiblute., fed coudi-
:

tionalitefi id efii fi id fieret, fi forte contingeret, vt Pon-

tifex alicui parculari
homini mandaret aliquid contra_,
Jegem Dei tunc enim rota efl fandi Petri dodrina_-,
:

Ad.y. Cbcdiendum eft Deo magis , quam hominibus .

* Sed quando Pontifices pfa?dccefrorcs mei Vt Gregorius
,
VII. Innocentius.IV: &alij Principes magnos excom-
municare, ac deponere , &
fubditos eorum ab obedientia
liberare voluerunt : id fecerunt ex Cathedra in Conci-
,
lio, publica cerimonia, ex audoritate Dei,
Sandoru &
Apoftolonun Petri, & Pauli fibi diuinitus communica-
ta :
proinde , qui dicit , non obediendum Vicario
efle
Chrifti, ita prxeipienti, is vniuerfam condemnat Eccle-
fiam, & non tam Canonifia quam Canonum depraua- ,
» tor dici debet & quamquam non exifiimamus vllunfi_»
.

bonum Canoniftam in hunc errorem

tamen fi incidifle :

quis effet, fecure poflet fidelis Chriftianus

, prudens &
vni, vel alteri Canonifia? conditores Canonum antepo-
nere . quod autem dicis, iure diuino, naturali deberi &
obedientiam Regihassverum eft de Regibus legitimis
,
& nondum per fententiara ludicis depofitis; & quoniam
ab horii,nonab illoru obedientia te retrahimus; propte-
rea yel
nobis imponis,vel fruftra de nobis quereris»
fiilsii

Pop. Si ob eam caufam nos iubes Regis noftri iugum atjij-

. cere

I
 ,:

'Capyy X X T: , air
icere, quM per 6bedientiam illi exhibitam fpiritualeJi
bonum impediatur refpondemus,
; id quicquid cft mali,
ex qilodam accidente euenirc , fiue per accidens fieri
malum enim ex bono, aut bonum ex malo per Ic oriri
non poteft accidens autem iHud dolenter ferimus , fcd
:

impedire non poflumus . Nos officium Regi debitum

Dei mflu perloluimus , &
fecundum patientiam boni
operis gloriamjhonorem, &
incorrupeionem quatrimus.
allc fi debito fibi obfequio , &
tanto Dei beneficio abu*
tatnr, Deurh fupra fe ludicem, &
vindicem acerrimum
fentiet ; nobis non licet officium deffrere,'& Dei manda»
tum pratterirCjVt bonum inde, quafttumuis magnum c6-
{cqu;itur,ne eam,quam A^oftolus nunciatjdamnationcm
t
^
nobis ipfis acquiramus.
Pont. Videtur tibi fans apte conuenrre', quod Spiritus fim-
dius per os DauidProphetar,& Regis, 'ait. Noluit inteU
libere, vt bene ageret : fiquideni detrimentum fpiritua-
Ic , id eft , periculum fubuerfion^s animanim, quod eft
annexum obedienti* ad Regem hxrcticum , prxfertim
quando is Rex fidem, ^thoUcam molitur euqrtere__j
.
fufficiehs caufa eft Vicario Chrifti ,
qui fuper totam
' Chrifti fiirailiam conftitutus eft, Regem illum cxco-
xnunicatiopis lententia feriat , dc dominio illo priuet
|
quod fup?r fideles habebat . Vbi vero ^lcx,alioqui legi-
timus;^ob detrimentum fpirituale R^no priuatuscft,
per fententiarn eius, qui Ecqlefiarn vniuerfam regit,non
^lum non tenetur populus illi; parere, fed tenetur noa_j
parere ac per hoc cum illi iure depolito obedientiam
j

. praebet, non per accidens , fed per fe caufa eft mali ^ Sc

inobedientiar peccatum incurrit,vt inobedientix
pecca-
tum euitec . Neque officium Regi debitym Dei itiflu
perfoluitjfed officium Regi indebitum Deo prohibeiuc
perfoluit . qui vero Regi , vt dictum eft , iurq depofico
•bfdientiam denegat, non facit malurn , vc bonum ifidc
fequa-
 . ,
»

,*» Cfp; xxxt:

fequaraf ! bonum, vt malum gramffimum eni-
fcd focit
tetur; neque damnationem fibi ipfc acquirit,fed a dam-
natione, quam alioqui incurreret liberatur .
Quod fi

hxc non popule ftulte,& infipiens i cur nop—

intelligis
audis me Paftorem tuum ? cur iudicio tqo fidis ? cur
feduceris ab alieno ? Oues certe Paftorem proprium-»
fequuntur» quia fciunt vocem eius: alienum autem noa
fcquuntur, fed fugiunt ab eo, quia non nouerunt.vqcem
alienorum, inquit Veritas, loan.io. .

Pop. Qui iubet nos Regibus obedire , & reddere Cxfari

quf funt C5faris,nuUam bonos inter & malos Principes
dirtin^ionem heit , ac per hoc nec nos diftinguere-»
debemus
Pont. Addo etiam cum Apoftolo Petro , obediendum efle

non tantum bonis , & modeftis , fed etiam dyfcolis . i•

Petr. z Itaque non diftinguimus

. inter bonos & malos
dum fuperiores funt : fed quxftio noftra eft. An fit obe-
diendum Regi per lententiam reie£to,ac depofito; huic
enim obedienriam exhiberi Chriftus non iubet , Vi- &
carius Chrifti prohibet , vel potius per Vicarium fuum
Chriftus ipie prohibet: proinde qui obedientiam illi ex»
hibet , Chrifto non obfequitur , Vicarium ClirifU &
laedit.
pop. vt docet B.AuguftInus, is qui continentiam Deo.
Si,
voucrit , nullo modo debet ifta compenfatione pecca-
re, vt ideb credat, vxorem fibi efle ducendam , quia_»
promifit quar nuptias eius appetit , futuram fe efle-»
Chriftianam : atque ita acquirat Chrifto animam in-»
morte infidelitatis pofitz feminx,qu2 parata eft, fi huic
nupferit, fieri Chriftiana :
qua nos apud Deum excufa-
cione vtemur , fi vt fperatum aliquod bonum eueniat ,
iurifiurandi religionem , &
fidem violemus Deo , Re-
giq. noftro datam?nihil enim anima preciofius,pro qua
I>ominus,& Saluator mori dignatus eft : fi ergo vt eam
Chri-
 . .

Cap. X^X Xn aif

Chrifto lucremur, peccare non liceret, eccuius rei cau«
* fa peccandum ?

Pont. Non mala , vc veniant bona hxc do*

Tunc facienda .

6lrina Apoflolica efl, ac per hoc &

noftra : hinc non.^
licet votum cafUcatis violare , vt animas Chrifto lucre-
mur: neque licet contra iurifiurandi religionem aliquid
facere , vc Mundum vniuerfum faluum ficiamus : fcd
non ideo non licet mihi , cui Chriftus dixit in perfona
S. Petri , Quodcunque folueris fuper terram, erit folu-
tum & in catlis & in , votis dirpenfare , & a iuramenti
vinculo foluere , qui autem Apoflolica audloritate, vel
voto, vel iuramento folutus efl, iam non peccat contra
. votum, vel iuramentum, fi ea faciat , qux antea ligatus
voco , vel iuramento facere non poterat : quemadmo-
dum enim inter homines , qui debet alteri pecunias »
- peccat , fi non relHcuat : fed fi creditor folueric debito-
rem obligatione reddendi , iam non peccabit etiam fi
nunquam reflituac : fic etiam dum votum, aut iuramen-
'
tnm viget , & ligat i peccat qui illa non feruac i fed fi
Vicarius Dei , accepta a Deo au^loritate , & ipfius Dei
nomine relaxat obligationem voti, vel iuramenti, iam-^
non pecoac qui ea non feruat fluita igitur efl illa inter-
.

rogatio tua , eccuius gratia peccandum ? quafi hoc a

populo Sacerdos difeere opus habeat
Pop. Quod autem prxterea ^cis , te nos ab huius offici)
vinculo abfoluere atque abfblutos declarare : id non
,

omnem conrciencijs noflris fcrupulum adimit ; fed ani-

mo pendere , ac dubitare magis de tua poteflate facit ;
• quod fciamus prxeeptum , cuius tu nobis gratiam te_->
feilurum promittis , Dei &
naturx lege effe fancitum ;
ianftitatem vero tuam non pofle , ne quidem de pleni-
tudine poteflatis , legis naturalis , diuih* gratiam-» &
cuiquam ^cere
Pont. Iam indocilem omnino te prxbcf , cum ad eadena^
Icm-
 . >

114 Capi. XXX T:

fempcr feuolueris . Non ego tibi gratiam facio prsce-
pd naturalis , vel diuini , ciim ab obedienti* vinculo te
abfoluo . non enim permitto vt Regi non pareas , quod
elTet contra ius diuinum j fed ficio , vt ille qui tibi Rex
erat > non fit tibi deinceps Rex : quemadmodum , qui
donat feruum libertate , non concedit , vt feruus non_»
teneatur obedire Domino , quod eflet etiam contra iu*
diuinum : fed facit vt Dominum non habeat cui obe- ,

diat . & qui fflium emancipando eximit a potcftate pa-

tria, non docet liberum efife filijs
,
parentibus non obe-
dire, fed facit vt ille, qui filius erat , iam non cenfeatur
filius Et qui votum, aut iuramentum relaxat , non dat
.

fiicultatem violandi vota,vel iuramenta,fed facit,vt non

. habeat votum,vel iuramentum .
)Pop. Tibi igitur in fpiritualibus,Regi in temporabbus ob-
fequemur ; vtrunque Deus iubet , vtrunque prxfta-
bimus
Pont. Si ( vt paulb ante dicebas ) pendebas animi, du- &
bitabasj cur in re dubia te ipfe ludicem conftituifti , &
tam auda^cr conclufifti ? Deus certe in Deuter.cap. i ?•
in rebus dubijs, &
obfcuris remittit homines a'd Sacer-
dotem , nec vult vt vnufquifquc fitiudex .«Et tu ipfe—
- paulo ante dixi^, in rebus dubijs ad Sedem Petri efTe_->
confugiendum i cur igitur in dubitatione tam graui, ad
locum quem elegit Dominus, id eft, ad Sedem Petri nort
confugifti vt intelligas te tua conclufione nihil ef-
? Ac
fecifle ; attende primum, Deum quidem iubere,vt Pon-
tifici obedias in fpiritualibus, fed non iuberc vt in fpi-

ritualibus tantum j imb iubere , vt confequenter etiam

. obedias in temporalibus, fed Regi qui legitime regnat,
non Regi,qui ob harrelim, vel alia iufta de caufa Regno
priuatus eft : nam &
ipfi Pontifici obedire non deberes
jn fpiritualibus, fi forte ( quod fieri non pofle pie cre-
dimus in hatrefim lapfus ab Ecclefia Pontificatu priua-
)
'
tua
 ' ' ,-

eiji «tr *W
; Attoode p<^rqn<tpdBUactoaf ni
^^{late Pjfnr»tib«d!tepiporalia exteodatnori efle
-
^ff^tiooc dctc*(|!itriK,ff <1 de feipmtaali ^ fuper- &
r
no-abdtbitjioiVtl indicia hrnninumifed
„ojjlyfj»llig«t>*:Scripci«Brana,& interpretar
«int diuipjf dependet V quare non tuo tudicio ,-icdEc-
3 «.£^xi»itam.g^a^ (Wcaribhe
(lare debuifli . Eccie/ia

7^wechi &: per ctjfwc fini Chrifti Vicarium, m &per Con-

aa cilia, id eft, pcr^]^incipalia membra lua,& per Dodto-
pmtoiftas, id cft;'pcr-lingiias fuas ,

obfcure fpirituali iubic^m e(Te_^

r. pbtcftatem temporalemu vt corpus animae, ideb &
jKMeftatem temporalem etiam Regbm*a potdlate fpi-
L jituali,qu* pleniflimp r^peritur in Papa»dirigi,& corri-
—
- . gijiudicari,
.
&
mtiiari pofl«,cum deniat i,:
iPop.c Minas denique , quas mandato inferis miramnr qui-
& cx parte metuimus fed non ita fuiiius meticu*
. 5 '’dem, :

e_rJofi tamen, vt plus:cas, ^am bportettimeamusj aut ijs

- ita terreamur metu iniufiae excommiinicatioras^iu-
, vc
.ftum, ac itttc: debitum obiequium Regi noftro denege-
r j I , mus . Licet enim vylgp ia^leiur , omnem cxcommuni-
«w .cationem eflfe timendaim t fcirc tameii oportet iniufiam
rirrtrxcommumcauoDcmi non ladere cum in quem fertur
.Jlo^d eum potius a quo fertur : fi ideo nos anathematis
.^riimcrone ferias, quia nOlumus mandatum Dei, te iuben-
~i: te, practergrfdi*8t-rtulunrf facere: maledi£lio vertetur in
benedidionem,vt quamuis ligati exterius videannuv in*
*'
terips foluri^atquedhiiocentes maDcamiM .

Pont. ;Hoc nimirum eft quod Sapiens xficie , Impius

in profundum Veneria, contemnit . rin hanc. te* foucawi

.
praecipitem egit fuperbia , quia te ipfe^ludiccm rerum
^ dijuinarum, &
caleftium conftituiftiiiSc Iirdiaxis fouc* •

.profundum demerfus iudktum noo fblumdfibirq Chri

fti , fed ipfius etiam Chrifti contemnis . Nam etiam fi

P tirnie-
 «mere kf dha» minas oenAronimi.&cdef!»^^
ciim auxiaAerfronuncia^upii r«4ion l^riturum.nnn-.
folum tiirtorem excludis , 'iW aAfa mahHefte
otnkn-
ptumr.qni enim verd timen-feWmex rimom
oblernat . <^pod autem did*j«»uftam
fcnwmi»Hfaon
l*dereeum, in quem fertur veram 4 c-,-| .
r*
p
flocni fertur, eam
humilitertoierat^iroKfrri^y vtfacec
ioiuftida » vel potius nullkai eius mauifiile fc
pradat.
Sed ciim is, in quem fertufi cam> ftpWfbe contemnii,
. audodler mandata tranfgreditur^ fimon Ixdit cum
&
ex-
communicatio iniufta, vel nalIar*ltMReame» fapetiia,
& tumor , quo Paftorjs mandata^contemnit . Sed hac
mcenda effent, B cenfura, &
mandata , de quibus nunc
loquimur , aliquam iniufHtix , vel nuilitatis rpecieoL^
pr*referrcnt At cilm Vicarius Chriftifab excommu-
,

nicationis poena populis iub<^ vt Regi

V hcrctico-^vul
mias iufte excommunicato^y atque depofito non obe-
,
aiw; quat fbrpicio iniuflisic luboriri poteft^ min .
enim vt tu ^1^ affirmas, Pontifex anathematis mucro-
ne te ferit, quia non vis mandatum Dbi ipfb iuhentg «
y
prsttergreds, 6c malum &cere -fed contra
potius quia ,
; mandatum Dei, Pomificc prohibentci vis tranfgrcdi, &
malum inobedientia &cere . Nufquam enim mandauit
Deus, vt Regi lm«ico, &
excommunicato, ac depofi-
to, popffius obfequium praflet : icd
man^nit, ve 4i*rc-
ticos vitet, fif ne Auc quidem illis
didat , vt Paftori fuo
i obediat,& vocem eius audiat «‘i ’

Atque harc funt qu* Barolaib iq peribna populi

, di-
cere placuit ; ad qu* non fine-flomachotrerpondi
, cdial,
valde me pigeat dadem toties replicando
tempus , & ope-
perdere; &: tamenihap puerili apoftrophe tandent_»
’
^^i^claiiis firmiffimis demonflrationibus
mclMCtabilibus argumentiurem totam efle
, &
conclulam%
 Cap^ ^ JT>
^4 »9 J
c

Rejutdntttr fdlft quadam promn&afa BartUjf ^

'
qua d^rediendS Wutijt »
Ciip» JC^^Ja •

N capite triccfimoprimo BarcUiui multa _

petit yquxTupra dixerat 4« ^^ioribus noibis^
qui Principes infideles j cum facile poflent eoe
opprimere ,
item de tu^
patienter tolerarunt j

bis excitatis in Ecclefia occafione Gregorij

VII. Bonir &
vel re ipfa depofue»
fecij VIII. qui Principes ChrilUanos,
runc , vel deponere tentanint Addit vero reprehenfio-
,.

-nem Clementis Septimi , &

Pauli Tertij in h«c verba, .

C De poftremis duobus Pontificibus aufim affirmare

enim
cft orbi notiffimum ) in caula eos fiiifle perdcndit
(
Religionis in Anglia » quod iftam tam imudiolam , ^ la-
patentem poteftatem in Regni illius Principem, po-
pulum iibi aflumere, & exercere conati fint. ]
*- H*c vero falfitas & calumnia tam eft cnanifefia & noi- ,

^oria i
ab homine, qui fe in hiftorijs verlatum
vc mirum fit

-profitetur , proficifei potuifle . Sed odium in Pontifices^

-& maledicendi libido , non ^foliim mentem exczeat , led
‘
etiam memoriam perdit . Quis enim ignorat Clementem
Septimum optalTe modis omnibus Henneo VUI . Angliic
'Regi fibi amiciflimo gratificari ymodo iufiitia , Reli- &
gio id paterentur ? At Henricum anathemate feri;tj&e<r
tat fententia Clementis in Henricum apud Nicolaum Saa-
derum lib.i.de Schifmate Anglieano . Verum eft,fed co;^
^lus fuit , &
caufa anathematis adeo iulla fuit , vt ne_^
Barclaius quidem eam quamuis ma-
rcpreliendere poffit ,

«ime vellet : nimirum Henricus contra omnia iura , cum

maximo totius orbis terrx fcandalo , lito pendente ad tr^
'bunai Summi Pontificis , & ipto Summo .Pontifice.paiiig»

, ‘P a pre-
f
 5 .

^
ffrohibente \ &
XXX i n
comminante ] Gathati;*
cenfuras Ecclenz
iram legitimam «onii^em a fe abdicauic, &, Annam Bole*
raWi fibi multis modi? affinem matrimonio iunxitj ita fe*
parauic quod Dens coniunxit)& conlunxic qux Deus fepa*
lari mandauit.Qu*ro igitur a Barclaio an potuerit Clemes
Pontifex, falua pietate,iiiud agere quam quod egit ? certe
peccare non licet vlHus boni acquirendi gratii: quonlodo
atitem Pondfex non pecca0et,fi matrimonium Regis cum
Cathariria iurc conowfhim dircmiflcc : & matrimonium-^
eiufdem Regis cum
Anna,quar ipfius Regis foror &
ifilia'rtc

affinitate cratjapprobaffec? id enim ita fe habere,ex confef-

fione ipfius Regis, Nicolaus Sandenis demonilrat lib.i. de
-fchifmate Anwlicano . Ergo caufa perditionis Anglijr, non
Pontificis iu(htia,fed Regis impotes libido fiiit. Paulus vcr
ich tertius fcueriorem quidem fententiam in Henricu pro-
tulit jfed quando ii Rex a Catholica Fide defecerat, feq. per
. noua & inauditam harrefim caput Ecclefia; conftituerac, Bc
Regnum fuu acommunione corporis Chrifti myfticifepa-
rauerat. Quare non potuit efle caufa Paulus Pontifex per-
tlttionis'Angliz,quz iam perierat: neque aliud propofituna
•fuit Pontifici, ni/i vt gregem,& Regem perditu,fi quo mo-
<do po(ret,inUeniret,atque ad viam veritatis errantem redu-
ceret, &
mortuu in peccatis ad vitam gratiz reuocaretj vc
de eo dicere po/Tet, Filius meus mortuus erat,& reuixit,pe-
rierat,& inuentus eft. Vide apud Sanderum loco citato,de-
fe6Honem Regis,& Regni anno 1 ? fententiam Ponti-
fici» Pauli .11. anno i quam etiam lentendam idem—»
Poritifex ob fpem aliquam conuerlionis Regis oftenfam,vt
in eodem loco Sanderus notat,executioni mandari noluit
Subiungit pofiea faliitatem aliam , non in hiiloria_« >
fcd quod grauius eft, in Fide,& Religione Catholica:^Rc-
es, inquit, non in eadem caufa funt, fed fupra omnes leget
f umanas omneq. ius pofiduum
, , foli E)eo adminiftratio-
ocm reddituri , U quanto urdius, tanto feueiius punieop
' . di.
 Cjf. X ^ ‘

Ji-Y 'A^uerfus privatos Ocecutio

i
pan«i;tft > quam htS
queum .nifi «r.indulg^wia Principis cuitare . Adttcrfus

Principes qua&potcft fieri cxequutio , cim nullis hunw-

narum legum fan4iUpnibus teneantur, miUisq, ad poenam
vocentur legibus , tuti imperij poteftace ? Nam quod;
in iure expreffum elk Principem iegibus^fle [folu^ ».
,

ciim de qmnibva -legibus;, tum-.itlaaime dc pocnargs

ia-

tclUgunt, vt ijS‘Pj;inccps , etiam ^rdelinquac , nou<oet-

epatur .
’ *
'T
Hao^i.Yero.Barclaij fenteritibiprimam fecum ipla p»«
gnat : nam. A
legibus omnibus Jtuttanis.Rcgcs fbluti fuat>^
certe non delinquunt,. cunvfoouidum caaaon operantuftir
Vbi^nim noneft le? , nec pjptuancaao ^inquit Apofto^
Ius iavltimis ver-i
bis dixit Principes non puniri , etiam fi
,
delinquant ? ad-
mittit enim cos delinquere , cum leges humanw non fer*

uant , & t^men affirmat cos lejgibus; non ^neri

tem legilAiS non tenentur , Vti^e jondelm
non ferucne . Rcfpoiidebit fortarfe,pnttei^^ fton t^dri le-
gibus, quantum adeoafltionemi tcrieri aut^ quantum ad
dircdlionem . Quamuis autem videantur verba eius Prin*^
cipes ab oroni.legum humanarum obligatione lilcBtrpat
tamen ‘a<imifla jrpfponfione paulo ante allata : iterum^
,

' qpstro >..vcUt oeJ^arclaius Principes folutos vi coadi-

ya legum humanarum omnium tum ciuilium , tun^
Ecdcliafticaruna , an ciuilium tantum : nam fi dixerit 4»
cos folutos ciTc vi legum ciuilium cantum j cene aliwfr
fentit, aliter loquitur : difertis^ e^m vy bis dicitrPrini.

cipes efle fuper oiuqcs leges ;huoianas po- , onaneq. ius

fitiuum , & nuUis humanarum legum faodiionibUjS teneri ;
lc<'C$ auteni E^iefiaiUcas, qux § fump^isj^cmi^
ciTijsve Epifeoporum conduntur, humanas efle , & ad^vs^
pofitiuum pertinere dubitari uon pocelL Sin autem, ,vt ver-
efie Satclaiu^ Principes legibl^ hc-
ba fonant,folutos.vult'**
> i elefia- ‘
 ^p.xxxin
«l®ftaftici$Porftificum,&GonciUonirttjC#tanflri^«gt%indU^
fidei mani fefte, & repugnatijsyqa» fiipra n«n femd rtpt-
tiuir, Principes Chriftianos omnes fubiefto? effe fpirittJaU
peceilati fummi Pontificis, vt oues baculo pafiorist& pot<*
ie cenfuris EcclefiafHcis., & ipfa etiam excommonicatione
coerceri «
& pp.?i. addityPoflfe Principes per filfnmuml»
Pontificem priuari omnibus commodis regenerationis iai>
Gfcihfto, item tradi Satana vfque ad legitimam elrad , fil
contumacia; fatisfaftionem . Et quoniam priuari tot cOfH-*
&
modis, Satanae tradi, gnuiflinna pottia eft omnium con-
icnfu, faceti debet, paratam efle aduerius Principes Cxcctt-^
tionem , & eos quoque ad poenam legibus vocari’; qu«
funtomnino contraria i>s , quz hoc loco fcripfit ftd .

niamus ad ea i quae ad anftitucum nofirum pi^ri^ per*

''
tinent.
' •’
^ t Ii ‘
:

}
•

-
r rationis quinta princh
- J .
poteRati fumrm Pontificis in
l- 4*i*J *mp9r{ilibus.Gap,XXXlll.
m- . i

•'
'j •

. I
-V

digreffiOne domum rediens', ^oponft, ac dilctf^

tit, iSr refellere nititur fecuh&m ^riem rdntW
nis meae principalis quar haC rifbitihation^
,
continebatur, PCteirPalior arietes furiofos deflhientcs mii*
le feparare , &
recludere V Princeps aurbm -eft aries fhrio-
fiis dcftruens ouile
, quando eft Catholftiis'' fid^, fed' a^

<feb malus , vt mulrum obfitReligioni ,"ljcficclefiae, vti?

Bpifcopatus vendat , Ecclefias diripiit ,&t. Ergo poterie
Pa^ Ecclefiae eum recludere , vei redigere ordlneitu> m
ouium->. * .—.w- . »

Hanc ratiocinationem Barclaius impugnattirus inCipic

accafura vocabulorum , ac dicit j cxcludtir diceitdurti J
erae
 :TkfK iracx «? t
llif latrrrhliinrnn ntftlii^riT rriim ipnrirT rft At cgm
per recludere, non excludere, fed includere fignificare vo-
lain #knt cairn.fiidkmstuii^as'’ fnrieibs indudcre^iii-^
^li^tte 0 :looiiia9 (yinMaipoflHC^^^ otiiculas >petere *
?elpqdibin donculdtiM ayStd;qacladere»iinliaifc ille,aperire
«ib 9§tf siiUMhroifnVnmb (£btd <)uidem,dlLaidicimnSrre-
ciod09C(fE>ces, auCrdomiii»’^'aaetcai(xrm rfed cdni dict*
imw »iildNdrf« iAi^ll^^dbtcs,.atte homm^ in domo,
KcHoM^cis Jtdltdeim cvcliiders,aecipitar pro «o qnod
e$dMidtWveliochideM't ftliKic poftenoreyiodo^figni-
fictNfCj^Vii^iu, 'Arieticjp i paMq recludi aa iocd atiqii(>^n-

gioibe teini}{ufic^'j^cifi0 ^ facUr poffic.. egredi ; 'Ac neJ»

piitectcSlrclaius^inp.^^cfanftore ciTe loquotuitr., legat
Hiheoiituin itf 'vibi S: Remigif , luoneni tn Bpifl*. 49- Ai 4
ndioois,mlib.4. hlfto^ c^pi59i& inuehin|uitmy<Mtua>
dsst «b. Attdoribqs 'imml. malis Viurpari pro includere.^
«pioinmdorcligaMk ncinefi ibtaere,red itero'thi'vel ardiut
ligare :;nAt: Yt os Barclaij penitus 'obUruamus , audi» fan-
^him iHic^nyimigi , andbordni priiM clileis^b-iibro bd«
uerfus Vigilandum»' '^edoquentem ! Aii vel in^inir Abra^
hr,velinrloco refrigc)d)^,yel;'idibteraram Dei animse^A^o*
ik>lorum^ &
MarcyrupiConiedifle, nec pofle itiisitumu1t9i
& vbt voluerint adefle prurientes : Senatoi^iar videlieei diS
•:

itadk{unt,'& sonadteritioiqicidastceeirrimc^caroerei:^^
td in libera« bonefta^'co{lddia, in Fortuninotttjli
&'t»€]impis' recluduntur : hxc iaii^s^fTi^dfiy^
mus ,'Ou non audebit, opinor^ Bardaiut diceitf, recludeiv
apetice eR, proinde includantur dicendum erut,tfon teclti«
eodem iando- Hieronymo tcBrmmuf
dunciir. ."Ac vc ex
Barclaio^ratiam iiairnix correptionis meminent^^f^
:

capite.tricefimo iucaiir per Herculem, curnoit,' Eg0'rt?O

Heecle,^c & audiat ii^um Hieronymuib m'Epi(lolal:i>
ad Damafum, de filio prodigo dicentem, Abfirvt de orql»
Chdftiaito ibnet, me Hercaiiie, & me Caflor,8p Cacera nia*'
7l‘m ii
I
P 4 £«
>is portenfrs quam numina '/i^edihis
*
frri ^ v% . V^i I
“ «on 'i-.: -Illj-Jl iiq
BaklanH ratiocinafionem n^am cotam^lt owi
Aidtnittit
pia, qu9? ioii£ jier bonam cnw<iirutk<win<lcduicuhtqr;' <S44
ne^ inde almd efiiclpoflisydi€:vt PidbWj^ id eft PiptuLp^
Arietem futiorum,id eft Rdqditt dpterHmumpn&fc ffw et*»
commuiu cauponem ab ouilretdiideres Sc priuareYpU:it«a*
libus beDcfici|a Sacrainetiiantni i;<ftYal&agiorum : itd4Kni
vitra procedece.ad vUam ^vibnamcen^ratem, qualis
primis e(i praiatiatemporalKi iurii9iAk)i)i$,'aiie4(>(iUPi)^'3
. ScdibdKlduitiobpcFcepirtitq argumenti ex ^nt>po^
fimiUcudioc^ qiiam admiitt!,ve tipcsiiv atque idoneae^ ad
rc(n>txpHcaadam,&. probarabun^ Meque -eoim^Pailbrcarie^
terb furioTum: foiiim excludi a. greget fed alligati&<redd^
dir, .fiHerbldttdttia aliquQ ^nguW^vtJion pmsu ampliiB
puxdTc gre^a iBi: ad httiiispaftoris fimilitadindm io<>
eedbf fandi Petri,' &^Vicarios Chrifti
Principem''€hDiAU^
num ^leftrucntem £cclenani>i alligat vinculis extdtntnumi-
cationi$»& quodam modo indndit in angulum,daidfnoiiii
&iitrvt regat lamplius populos 4IhFiftianoi..-li:?tV tulisu
. Quod auceiir Barclaius^diciaa Ppfife ,Principedv ekcom'^
.

irufiicansfed ndn polTe prluan nifi dpirirualibai boais^l ac

per boc;nofv polle priuari audoHtatey vel iurifdidiooe,vid
dominio ienr»p0vali » aeque paftrfijbdhos eius abioiin a fi-
4elftace» fc*oJ^ieima<quam illi debebant : mirum efticum
^ri Canones, quorum fcisntiam ipfcrpiiofieecur ^ inSer ex-
communicationis elTedus ponant , non folum prioacioaem
SacFamei:U<>ru[a^& luffragionimi ied ecidm-commerai; ci>
uilis, ac praecipue fbrenlis, yt uan podit excooAnunkams
pro tribunali iedere, &
iudicare^ neque.fubdiri'COtnparart
)n indicio coram eacoromuniCaco, vt efi communis^em?^^
lia« ex cap< Ad probandum, de.fieac. bd teiudic. &.exea{:(
Pecemimus, de ienc. excommpnic. in 5. Item priuatibn^
vel fufpenfioaem iuriidiftianis^>& abibiutioneatt ;dtbdi&ir &
j a fide-
 , .

oacnr/i/)
spudiGratianuain 5 .Ciio<penul-
Su^^iunj^rxdecefTorum noArorum
60S qtti«sfloaKb9fiscatis Adeliuce,aut (a*
crmeato-toottriAi foqCk.ApatbHca audloricate aiurame.-*
toiiWaduHnxioi; 6t;ne^^. ‘fidelitatem 'dbferuent # omoibiu
modibpa>hiix»iis>tiquouic^ facisfa^octem ve<*
nianc . & Can. vlt. luratos milites Hugoni Comiti
ipfi quaiiwjjji^e^tCgn^ feruiant ^philjeto, qui
fi facramenta priTerideriiiti moneantur, oportere Deo ma-
gis feruire, qua'iir'KQ(ftiipus . 'Denique in cafu hatrefis
priuari etiam dominio A6 eet fimtfBns hornas in a. a. q.ia.
art.a. his verbis. Quam cito aliquis per fententiam denun-
cifttai excomri unica tus fjrppter appftafiam a fiderip^
a|>(tf>luti fuAta dominio, eius, & a Adbitatis in-
^
tamento>quoei ceiteboneu#'» Et.quamuis extra cafumAx-
Itfis fiX Vi fcntentixcxcpmrtwwitatloois
non feqiJSWr pri-
Ullitldominij temporali», /lue' rerum particularium, fiueuJ
Jl*A^orum, &
Principiaeuumi,tamen pofle per fummum-i»
roptiificein priuari RegfSialiosq. Principes iuftif de caufis ,

Regnov^el Principatu, iprobatum eft fupra teAimonijs , &

-racionibos. multis*,’ neque ea potuit Barclaius cauiUatiopir
Imis fui» vUo modo coque Uere^< j> iO •'? .

._nAi;ioquK, bona temporalia, q.u* ciuili, pft- & hum^

xeA>acepolsidentur,de manu Principis politici ac^ipiunturs
ergo non pofTunt auferri per excommunicatioqcj^q^. fft
ieDccDtia ludicis fpiricualij aqiiemadtnodunafpirioaalia—j,
uon poffunt tolli per fententiam ludicis temporaljS;.,
: j^fpondeo t Bbrtt<4ojnporalia»quamuis humana, & ciui-
.

ibpptcAate polAtkantucfjiomenil^uis fpiritualibus fubor-

aiinontur s: & pbtcftas ipfa tena{joralis poteftati fpirituaji
AuhijoitiMf ‘I ideo verum quidem eft , noq^tle fpiritualia

tolli .pcr.fcmewiantittditiS temporalis,

quoniam fplrituq-

lia;immfubor<finanturto«ippralibus, neque poteftas fpixi-

ualu^tem{»rafiAduja$ur ;ied 001^ vft verum» non poQe^
3 uq
 ,

Oap.yBcmjci.pf.
temporaUa* psr wMciiqmttnicM
(encentia.Tudiicis fpin^raaijs! UiN^ue boif ii

cari potcft.curn fatisccnfteccomiijcrdum «AiVif

nesfc»enl«,*bona'effetemp^^ cuiiEiiofaitoreai»
iAisboms «r^oraUbus pntiancxcommuhicotos^ iphiiev^
tiw poA publicam cfenimciaBoia8«,.»aldccbrii^^
4

;
7^r. 1
'Jia , jfidii

««i
‘Z

i T-ia ?iur,l'r cjh minp

nd ewmptiDiiern Cletia
.
>ne «X eoiqnotikiiatt^^
borta tmporalia
dtrijnecaulmVhifi nor^pftflc
T^Ttrrj *?)•»*
!^Pnnci^Mmpbhilt>v<& ^ ^ ^ ^ A
^ Ik -T. _ IrVl t f *
-nemine
.

'iif r^mporalibos 'dkciiniaK . 'Et quia pcneratilti^

Clericos exttpptwieOJsr^ pbteft3rcrftinap<iri
xjfits-fibljcere
per Rot etiam in t^pqblibw pq0e eonim iudi^nfei
'^eclinart t: refpondet’, Cleri€op ipriuitegRrf»HHeipumj«et
"itfmptoi alioqUi4ur9 communi Aibditce&Ht/ficut
catcri . Digreditur igitur in hooiapittyJ& feqttiBti: ad «xX

ren^dntiibi
^bhocrent/i •- . .-dx :• i. j.^uPo'^
« ^>r«wib dicit , an^uanv Clerici -beneficibbpritidy»„
eximerci<jtur , iurc communi fubiedoi fuiflc, iudicbM*i
•giftt_anium temporalittmr/ idwpiJObat duplkri ntion^ :
primuiiveX cb , quod Clerid puoicfeUSrife.CIcrid fuw,^d(l
etiam ciues Reipubhcje^itlctf ; cintlibdim meumii &
•de Clericis capiixS. Deihtkexieo quod <^lim
fuboptimiH
& >qflimi« Principibus icaiffit CWiicotirro. xam ciuaisi
•quam ciiminales , exceptis ca^Ecclefiaftici*^ apud pot
iiticbs y SC ^mpocalts ludices a^t^banmr,^;icitac:aw-

* put
 ^
^ ^
Cap: X X
pli?“qafn(&mdecimum huia? libri *' vbi hoc demonllrafre
(eputali • '"i , . 4

'

Ad hoc refpondeo, Clericos non folo pritlilegio Princi'

pum , fedetilnl decretis Summorum Pontificum, &,quod
maius eft, ac per hoc exem-
diuino iure exemptbs ftiiffe ,

ptos fuilTe , antequam Principum priuilegio eximerentur»

• Quod autem Clerici fint ciues, pars quatdam Reip. poJ &
• linc«, pr^at , eos feneri ad obreruaiidas leges ciuiles v»
rationis , non vi l^s . atque ad hoc probandum egcf'raa
donem illam addilti, (^uanunc abutitur Barclaius ad pro*
bandum iiH« commUm fubiedlos fuifle Clericos ciuili ma-
giftratui ; <jUod tamen inde non refte probatur . Q^Vd
ver6 fub pijs Principibus ance luftinianl tempOra caufi
ciuiles , &
criminales Clericorum apud Magiftratuspoli»
ficos aliquando aditarentur i dico, inucniri quidem lege*
Principum in^Godice, tic.* de Epircopis , Clericis , qujt &
difponune de> caUfis Clericorum apud feculares ludicet
terminandis fed inueniri etiam Canones ConciliorurtL-»
:

Ciufdem artaftis,'’Vt Carthaginenfis terti) can.9. Mileuitani

Can.tp. CalcedoHenfis can. 9. aliorum , quibus prohi- &
beiur Clericis acceffus ad iudicia fecuhria . Itaque piji
Principibus nondum fatis nota , & explicata eratexem*-
ptio, quam iure diuino Clerid habebant t tSrSanfki Pa-
tres paulatim eattl explicare 5 aeque introducere nite-
'*
"
bantur .

Secunido V iarclaius dicit , mirari fe, Bellarminum af-

fercre , Pdpam potuifle eximere fimpliciter Clericos pro-
pria aa6l6ritate per legem canonicam, i fubitftione tem-
poralium Principum. ^ Id enim, inquit, pace tanti viri di-
cam, eft faHbfolfius quia lex ChrifH neminem priuat tu-
:

re,dominio^, filo : priuaret autem , fi ptr eam ius, do- &

minium temporale ,
quod Principes antequam fierent
Chrifiiani in Clericis habebant > ipfis inuitis auferret . ]
- '
haec illc^ V
•
* .
' i . .
 .

,Cap: 'X XX l Vi
* Sed vt mlgit-Parclaius miretur, 'non folui BellartWimtJ,
ueque foli illi, qui inter Theologos, lureconfultos ma- &
xime fauere videntur exemptioni Clerieorumi fed illf
ttiam, qui pariim fouerc exillimati funt, idem prorius di-
cunt . hic enira liint verba Dominici q Soto in 4.Sentent.
concluCd. Papa potujt etiam inconful^
tis Principibus, & debuit Clericos ab eorum exad^ionibus,
(i foro excipere quidem exemptioni Principes con-
: cai
crauenirenequeunt- Atque hoc idem docet Didacus Co-
uarruuias lureoonfultus nobilis Sotum fequutus in^ra£li-
ci?:q.Uarft*. q hi? verbis, Potuit Summus Pon-
tifex Clericos ,& eorum tcs a iurifdi<Jlion§, fcculari exi»
jere : idq. conueriiens-fiiit, & eftChriftianas Rcip. non-j
tantum in fpiritualibus , quod iure dibint^ iam erat infti-
tutum , fed etiam in temporalibus . cond. 4. Qjumuis &
f^^mptio Clericorum a iurildidione fecularium iurc tau-
lum humano ficifttfoduda. Princeps tamen fecularis , vt»
cumque fummus fit , non poterit huic immunitati , aut
exemptioni proprijs legibus, propriave^audoritate dero-
gare Dcfinat ergo iam Barclaius mirari , fi Bckarminu^
.

dicit, quod fere omnes dicunt, & nolit ipfe,quafi folus la-
piat, id negarc,quod fere nullus negat
• At, inquit, lex Chrifti neminem priuatiure, dominioq.
fuo . Verum eft per.fe , ac proprie i quafi hocipfumin*»
tendat, nifi aliquis culpa fua priuari mereatur . Sed tamen
dum euehit laicos ad‘ ordinem akiorem , id e(l, Clerico-
rum , non eft mirum fi confequenter.priuet Principes iu*.
re ,
quod in cos gradu inferiore •
hafcifih^int , dum eflen^ in
nqque defunt exempla in alijs rebus mn* prophanis, quana
facris . EuehitjRex priuatum hominem, qui lubiedus erat
Comitii ad Principatum j confcquenier priuat Comitem
iure quod inillojhabebat , & fbrtaflc Comitem eundem^-a
fubi)cit illi Principi iam eflfcdoj cui ijlem Comes anteaL_.
iam prxerat . Euehit I*apa fimplicem Presbyterum fub»
,

ieduni
 .

tfaf. XXX T V.
aliis Ei^fcopo, inMetropolitanum, ic per hoc /i*
oe vilius iniuria facit , vt qui antea fubie^us erat £pi*
icopo , incipiat tamquam Metropolitanus Epifeopo prar-
efie , cui paulo ante fubiedus erat . Ius habebat Mari-
tus infidelis in coniugem infidelem j conuertitur mulier
ad Fidem , &
confequenter liberatur a ^liibieiJHone viri
infidelis, &fine iniuria vlla lex Chrifii priuat virum infi-
delem iure,*quod in vxorem fuam habebat . pari ratione»^
per matrimonium per verba de pr*lenti concra^um , ac-
quirit vir Chrifiianus ius in vxorem Chrifiianam,& tamen
u intra tempus d iure prarferiptum , velit illa ad profeflio-
nem vita? altiorisafcedere,& landtimonialis fieri,lex Chri-
fti priuat virum iurc,quod acquifierat,non per l'e,led conr-

iequenter ; non enim intendit lex Chrifti virum illum iure

fiio priuare , fed feminam ad altiorem gradum eue^am.^
honorare . Denique euehitur filiusfamilias in Epiicopum,
priuatur Pater ipfias potefiate patria , non vt ipfe afficia-
tur iniuria, fed quia non decet patrem fpiritualem fubijci
potefiati parentis carnalis .

'
At rurfiis obijeit Barclaius dicens : Deinde cum iple-
‘met Papa exemptionem fuam, non alio lurc, quam l^rinci-

pum largitate, & beneficio na^us.fit , ( nam vt aduerfarij

fiitentUF fubie£his erat de iure, &
de fadlo tthnicis Prin-
cipibus , ficut ali) Ciues ) abfurdum efi dicere , eum po-
tuiile librare alios ab illa fubie^ione: alioqui id in eum_^
'
conueniret , alios /aluos fecit, feipfum non potuit fal-
uum fecere.^
Refpondeo . Argumentum Barclaij duplici vitio bbo-
rat: nam & antecedens habet falfum,dc conlccutionem vi-
tiofam. Falfum ia primis efi,Pontificem non alio iure, qua
Principum largitate,& beneficio, exemptionem fuam na-
blum efie : qui enim Vicarium fuum in terris eu conihtuit,
is hoc ipfo exemit eum ab omni potefiate Principum ter-

raefed etia fi fubiedius iure fuifiec Regibus,vel Imperato-

ribus
 . ,
>

«38 ^
c^; -jar^iar-a: li^v^
«ibus Ethnicis : non tamcfi .^queretur • euni (libie^^ihiflL»
quoque efle debere Regibus , vel Imperatoribus (Ghriftia-
nis , nifi ipfonun largitate & beneficio exii^ierecur Nam
eam fit iple fuper omnem familiam «onftitutus , & Rc,-
ges atque Imperatores ab eo in eandem i&miliam coa»
,

4>tentur, yt ab ipfo regantur , dirigantur * certe nulla_^ &

ratio patitur , vt.ipfe illis .fubijciatur-, quibus iure diuino
•prxfidct . Sed bene habet > quod Barclaius ita irridendum
f utauit Vicarium Chrifti , quo modo perfidi ludjti Chri-
dlum irridebant : qui tamen vel inuiti confitebantur, mul-
tos a Chrifto ab ipfa morte faluos failos fuifie, facrilc- &
ge mentiebantur,eum non potuifle ieiplum ab interitu fal-
uum facere
; Tertio. Barclaius dicit,non efle veru quod multi dicunt,
a veteribus Concilijs fuifle Clericos a potefiate,& iurifdi-
^one Magiftratuum ciuilium exemptos j qui etia addit
Patres, qui in Concilias interfuerunt,vctuifle quidem, nc_j
-Clerici adirent tribun^ia ludicum fccularium ; fed non-»
vetuilTc, ne vocati reiponderent : neque vllomodo prohir
buifie temporalibus ‘ludicibus, nc caulas Clericorum au-
dirent ; fed nec prohibere vlla ratione potuilTe—> . Ac pr^
miim id oftendere conatur cx Concilio iij. Carthaginenfi,
Can.9, vbi fic legitur : Item placuit,vt quifquis Epifcopo^
rum. Presbyterorum, Diaconorum, fiue Clericorum, cuip
in Ecclefia ei crimen fuerit intentatum, vel ciuUis caufa—
foerit commota
relido Ecclefiailico iudicio, publicis
, fi

iadicijs purgari voluerit, etiam fi pro ipfo/uerit prolata^

Cntencia, locum fuum amittar,& hoc- in criminali iudicio:
m ciuili vero perdat, quod euicit, fi lOcum fuum obtinere
voluerit. Cui enim ad eligendos ludices. yn^que pateic
audloritas, ipfe Ic indignum firaterno confbrtio iudicat,qui
dc vniueria Ecclefia male ientiendo , de iudicio feculaxi
•pofeit auxilium cum priuatorum ChrifUanorum caulas
: •

Apollolus ad Ecclefiam deierri,atquc ibidetermiuaari prjsr

cipiat.
 Cipi
Jfatltimi verbi CbncHi;,* inanibus lubit vidercuji
w
potuit Barclaius, pro Clericorum cxcmpticoc ; fed tadtuirf
t?atresiytconpn Ckricohimlcuiwtcmi& pro-
cackatttYPCoercerec j qui poiiraur;»!' iq £ccle(Ia ^Ku^bri
eort^am»rpittis^ reUAis lodicibus £ccleiiaiHci&,bico Ia
arbitric^ UKlido(f/com th- .1 1
•»'
" ; •

'Ar4#rtqn^»>^idcrousioiMiitts:0cmciiii verbis pro ex^-

pdone Chiri^orum • Prim^ emm aperte damnant Patres
rectisfum'Adludick recularium Magiilratuum quod cer<v :

non kcerent, fi feculares Magiftratus omiii ca partem

ie^cinti * Iudices Ecclcfiafticorum fuiflcnt .
quae enjm cuU
pa^§t appellare i iudicio Epilcopi ad iudicium -Prxfidis
prottincijt, vel ipfius Principis, fi Praeics , vel Princeps ic
gkiiiius ^udsk erat, non fofl^tnr Clerki.led etiam Epifcopi ^
Deinde Concilium rerciodic iententiam ludicis fecula
contra Clericum latam, dum iudicat, vt in criminali iudi-
cio Cleticui i feculari ludice .abiblutus amittat locum.^
fuum i & io iudieio ciuiU, perdat quod euicic, id efi, ocur
tri profie Iditencta in fauorem eius a. ludice ieculan pro-
nunciata quamuis autem jwc locoi poenae decernancurjta-
:

tnen iniuftttiuiflet poena, fi crimen uon fuillet Occico fe-

culare 'iudicium agnofeere Denique iquia Barclaius dicit;.
i-

Concilium reprehendere foluiii cos Ckricos , qui pofi inr

choatam cat|km in iudicio EcclefiaiHco , eam transierunt
^d iudicium Tecularium potefiatum « quod iniuriolum v^
'deri potell Bcclefiafiicis ludicibfis ; audiat Mileuitanum.»
Concilium eiufilem aetatis, d^meddemAirica celebratum-;
fic enim loquitur,Can,i9. Placuit, vt quicunque ab Impe-
cacore cognidonem iudiciomm pqbiicorum petierit, hono-
re proprio psiaietur } fi autenvBpifcopale iudicium ab.io^
peratore poihilaHeritmihil ei obfit^Vbirvidemus qonlagi
-de hidicio inchoato, fed abfoluii^ dc iUb poena grauifiiina
'prohiberi Clericis ne confiigiaiM; adximperatorem pro iecu
dari iudicio obtinendo i doucedijqiiiiibiuiipricopalejadi^
t cium
 « 4« Ckpi iZ SV
eioai ab Im^atoK petatur, ad Mitandumicifcttcetdiiti^
^ rfuio.'-’ !yij.;r rIi^ j
lare Ittdicium i "''.ur-
•

Trafifit deinde Ba»cIaiusad;ConciUum Chalc^oncrtfr*

irf quo fic.ftatuirar, Canj 9
. ^
quis Uericus adiwfus CJc*
ficum habeat Degociuro,non derelinquatproprtuni Epifi:»
pum,& ad fecularia percurrat iudicia: ied^prius.a^Up.ywJc
tiletur apud proprium Bpifcopum,velcert«<wfiliWftfde
Epilcopi apud quos ytrajq. partes voluerioti:ittdi)CiuRi.Q|^
tmebunt :fi quis pr3fter harc fecerit, Canonicis corretHiipnir
bus fubiacebit.] Ex hoc Canone dicit Barclaius nihi^ol-
Veptiie-
ligi^nifi vt in prima inftantia apud Epifeopiixaufe
tur : deinde, h opus fuerit, ad fecularis iudicif.examep.dcr
feratur. Sed ifta glofla deftruit textum nuf<^am.enii^
:

in toto Canone, vel apen^r vel obfcure memiq

fit ii^ck
fecularis j &
exprefsc in hoc canone dicitur , vc
fecularia iudicia non recurrant. Praeterea in eodem locp
Concilium addic, Quod fi .Clencus caufam habeat aduer*
$ynoj-
fus Epifeopum proprium, vel aduerftis alterumjapud
dum prouinci* iudicetur . Quod fi adueriuseiufdcm.piiO-
uincisrMetropolitanum Jipifeopus, vel Clericus habet qucr
rclam, petat aut Primate diircefeos, aut Sedem Yrbis Re-
giae Conftancinopoiitan* , &
apud ipfam iudicetur.J, Vbi
cum optima eflet occafio nominandi Prafidem prouinci*»
aut ipfum Imperatorem : nulla tamen eorum mentio
eft Quid igirur(qu*rit Barclaius)fibi vult illud>Se4priuji
.

a£Ho ventiletur apud Epifeopum ? prius. enim. refertur ad

pofterius : & cum non ^ in Concilio explicaium,quid por
fteriusfaciendum fit,ratio poftulat,vt intelligamus, poft^
rius recurrendum •efle ad iudicium fccularenyt<fonflit,vi^
poftea iuftinianu5,N.oucUa conftitutione.8i3i4q .

Reipondeo . Prius caufe. clerici ventilanda eft apud Epi-

feopum proprium quod fi ibi terminata non fuerit,recur«-
:

lendum eft ad lupqriorcs mediatos , Metropolitanum vid^

lxcet4 Patriarcfiam,& Papami fed klnon capreflitconciUui
quia
 :

XX 3T •#!
<pifa jigcn nf;qrat,tiuw><x ri^aliororrttnbanaliQm,vbiffem»
^CB niinnn^'ludict^peU2tnr'id::TOh9|'c^ cx baia-i

eiliofSMdiceofiigeiwrali
BrdefiaRicoraAi^stBcbratiireflVad £piil:opmn Rothjnmni
ad qiwsfcanonesuefpiriens Geb^mo f^apa; primus in Epii
iiola adFaudum fcribir,~lpfi funLiuRtmv^
appcUatidi
neku)tiiis£cxie&r;adliuius.le£sicieanien.v<^uere deferH
abi^aiverojiUiijirziq prorfus appcMaWijdebcfc lanaerunti
^ insE|dftqdii .a3d'f4>ircnpos:Danianixi ttdHllam,inqtiitv<d^
qtialibrt It^iindiiiapce canonekappallaDi voluorunc : ab illi
aui^dnr.aemD dl appellaro pehiiHnbsoi^rbauqtt oporret ca*
noaos Eitolc&e pcccfitouellaa lulliiiiaci exponere^ cum :poA
fiimaspdnaBoiiiidadbacs aut fcc.Vdim Ibclefi» ill<b««4
|riica«e_:>^iiuv‘-»* ?>'udi‘>nO i .ft-jrnu .3 ) ny> ‘
'
'
. kR hi
abj|(idbdx>po(hacontra;re’Biirelahi9coricUhmi'AgcAl^na
ieq ttwClamy-iftatuitur., ne dierifius i(jd<^quam pwjAih:^
apud fecularem ludicem , Epifcoppnbi» pormiccentepljji
a3bf¥cninrcotroptumeifehunbead(^
^jiipitiai^ikcQllbdltbAey aiOdir.
iinc;, ClebioumnuAlus prsfnnipeiapndj-^cratddttvlUdieiiil
Cpifcopo aoa^Einitcence pddns^ ^'miiiatQibenam^O^
4enhipus inakearicinluiius ermoo|fi%kan«de^lfiqQ4rpiMl9
|j[iatiaidcdrcup(k«Mm,qu^CoMili)ia«e^ «mi i<|
p -Refjlondeo ;fNon eft vllo ittOdtPtMdibiltfipjSPan
Aiirom ftrobomiit^Chriftiai» |^feiHo«ir ^diofum-i^E
luiflietejctdiiijccmcilij depfau»pVfe(d*p(mUr rredendi^
eftdhabuifToGwiiimum iliainiio^foncm !iU^us;k!a^^^^^tt?^
nothabeaimisj Sfid-Vt vi res leiikjeat>fv»Mqi lectio >e!xfe
jttioac^Iorrcormn 'fetis apiwi'debioi)ftttlrjqNam
concilio eriamfi verba illa pnhni^ctepifcij^rtei
f nErTumat apud-feiciilarem ludioeirtyirtfeep,. non
pro exemptioncfecere rideantur twBwh feqv'/!ttitt verfliaP,
3cdl'^pulfecus fuerif,non refpoBdeot.t;orftuicftt$>i omhtW»4v
siunt pra exempciane ^maiiciattu^'rnitu-'ddiitOr YcIttltiOtL
Cium
 14» XXX
cium corim 'ilbculari' hidke YocarcusBQftf oompansttn.
nihil apertius <ik:i-pottiki&'ia^etindein ienibtn recidit quo4
apud GratianuriME^leru^uni nullus, pneivonas apixi^fecu*
larem ludicem pullhre fcrNhnr.fi non liflcc clerico icfpoir*
dsre in iudiciq lccalaciuieq|ue licebit-oleucoivpl laico cle-
ricum ad iudiciunrfecuiaaro vocor&^ia-ii (tf .»!/,• 4>ii f»JW
j
I (

(^od autem txttatfiardaius in fecancfit^^oartt^cra

puniri hicuntjgrauiffis^ipcena, qui per Calumniam cledr
fvmjvel Ecdc^aa £uigare.tentauerirrnon fignificar»> Hv
citum laieis trahere clericum f vel caufkih Ecclefia
ad^um ^ctidarejlnodo ad fine cahinmia fiercet fedfignh;
«crimen longe graiiius efle , & peen^graniffama purr
KMndumt fi addatur calumnia» quam fiiabrque'cahimniaJk
id fiat . Sed neque certum efl, concilium loqui de iousa
cuUsi.t poteftleoinriteiU'vt laicus clencQma^cufbeqAide
idiilum forttnta<id«fV, £cdefiafiicuni p^
. chlumoiam iniuAe ^igpt V nl^. fcccc
.xiAddit deinde.Bardaius ^onem o^baminviTincUi): pdfc
'
.rblim luitur» VtnidUtsxiecicus ad Im-
xakjMfttifilOoeafis»
fecukiidin quemcunque alium ^ratecat de'clericib
at^fanesJiBtad ca^am- dicendam traliei» jipociiiique loc»
ftfiVl^at/afediMine oegocium dericoruhar^atttinJipiicol-
pi fili» autPrcsi>^n»aut Archidi^oni fiirai|eiittx finiatur i
Addit deniqqQ>!ciitooein tertiumdectmttln «dnctli; terti j

Toletani» in harc-verhak X>iuiMrnaindir(^lin»iar,n8t^U

tiaainolitx ptaifumptilo .vtfqujeadeo illicim aufibus.adknm
:fitcit» vtcofid^cos fiiosureli£to PoTitifiCe fbti^
clcfcici

iudicia publica/pcrtridiibt rproindehflatuimus hoc de*

.czcerp non prarfiimivt hoc protrnmpferit' facere >Bc
«aufam perdat» ^{'aeomnittnione effidatufextraneui . •''•o
tefiimqni)s^COnciltonim al latis «fiibtungic Barclaius;

5 liac illa ^uau^^ole«ma v&;fd:efola.iaceiniim canonum

ikereta» in quibus errorem fuum fundaat» qui <
falso putati
xoQcUia pocuiffe eximerevjficde. &do e»qufie ckricosde
ffiL.-:
po-
 iaicoramv^uoET camen ipHniee canhnis adeo perV
ipicufelredarguixac vrnihirnecciTe fitalix *
f •

istexanacUeocktna xiinade qccer{ibci^«]

Refpondeo Primum non funt hatc fota ccnoii ia ij quag
. r

exemptionem clericorum declarante fed multa alia, ex qui-

iure diuino quiddmlaiciVfurpare

cleiiafticos, nihil tenipofale obtinentrt ab eis, ad prarftan*»
da iuramenta compellunt In concilio Coi>
fibi fidelitatis .

4bniieafi, Seft jijit habentur harc yccbaail^isifililJSJiiri^

«IddCoa ittriiHi>5l«qe«i,aut
Lxteoanenii lub Leone X^ £e(T. 9* Ci^
quituhumanodaikis {KQteAxa nuU
flosxaribttta fic^ihnottxmusibmnes » &,fingula$ conititur
{toncs)&C7 Iu cdncili6'iFrideotino 8eflfi»iia:ap.->o,dflTefiiih
/natione lEcckfiiiy^ piqrlonarum EcdkfiafticarmaSmmuy
iiims, l>ei ordinatione canonicisnran^oaribtts iofiiiob
t»
I,,
’io - : ^ < :: ji;2ncca
Ad hatc ) & fimilix ,
qnx nimis ape^o loquUn^r nibtl
» * I <(>u tfponditiijedealj qttafi nunquamd^ifiet oiniinb.
-1 JDeinde nos non dicimus^a concilijsf.ppopriejcieiicos
Hh^eexcmptos^fedi^iionidiexeiTipciooeai declaramnii Sc
piuisiadditis confixmatam ii'^ ‘'s; loq*: * V- mt
;

;n*;J>cnique nairuaieit»cur;fiarclaiusdicereaudea£k.-ex cat

nonibus allegau^iKdargui 5 &
conUelli^ opiniolaem^detiiE
{ituMPiseCum ea mnitis modiis confirmeturyde bobcKrci)Nr;Nx
itUici Magilbratusilegidbailjhidicescleiicoiiuiine^
•ittcfi MatirconenrTc concilium fiipra citatunn oaloia. nego*

<ua 'clericorum mtpiiiwjpwiut: Presbyteri,aut Arcliidiaco-

lu^mcientia fimdndaei&idececueret ^ Xt cuncoacilium-j
^Eoletamim etiancttaoioRirfanta verborum qilpeiiiatcvoca^
«et.-p^rutnpcioueapaddrilUcii^s adiusjecjuriiim adifcculacc
dudicium f hcuMoihodpdiniflue.idem.cQocUium /uderes
rnu CL » fcn-
(«noentifinrladicis iecularis iriit»»> & fecan^tnnfdbi^'
cttnt-ydfbruniecularis ludiciicxcomtnnmcare f. idemili
fignificant illa ve^bajCailiain perd^Ci& a commimiancc&
«latujaaxtwaaitl^ji 3‘t/ ir ..on • iij. >=-)K
~it:px^<cii£ p^''nb« -rumLia^b nunoon L ^

kftrhum Sdrdag, quoes^mpiis

•
. 5 H aoi,v ..
•
-b -Pi
n-.fluqb •; id *'k ^^ i jH-* t -irii-rlala
w m ^

*'^oJ oiliano- 1. '

. -'i rf oa ui!i] e -li l - .l

iN i capite at>keiimoterti(r-Barciaiu^«omm 4hno«>

fre^vei pbdore depo/iroj ita prominciac ^ ^ Am^
^ Aa
^ . . . ^

&^ _ _ . a A
•

^:fdms'dk2m, veritaceih dicam') licet odiam^

•a fbrtafiis^inihi parituramab i)s^^ quibus omnia:^

iiint inuidiofa') Tuo Ihidio ir&idefiderio vel mininuim

adasT£walr.^ I^C«tii«rgoi:8e:gfEdhde'u9^um proloquar^
‘

-cuiusiWtCyauc ndudum meminic qtdiqtoihvauc& meminit^

dalrani eaak^pMtuncintermt id^clr9qQion'vc debuh com^
monefecit , Clericos fcilicet per cotum orbem,quocattqnc
brdine>vel gradu^fmC)n(m'eflre xdbuc vHo lUodo exemptos,
& liberatos d potedate temporoH ^inctpum feculariuin'^
ia quoaiim J(?egntSi^i& regionibus Vitatu degunto fed per-
inde,.ac.cai£ri dues» ijs lubicdoseiTeuni omnibus j quaeaB
politicam, &
temporalem adminiftratfoiuini, iuii^it^lip^ &
liem peidaenc,iniqaisos iiis vitx, ac decisyiicuc in cseteros
'<
iUbditosadeiuihioHiPrincifjesi)enmetiea>i.}' ]ir '
t

• H«c grande vevbom iiarclaijt, nihil aliud,nifl grandi^

«emeritas, dcimoderabiUs eribchomidis vnhis, vr Re« qtii
gibus aduletur , non 'verecur opponerede veritati , 8^ icdi
ptoribus omnibus Theologis,' Canoniftis , quoruni duos
paulo antecitauimus Sotum yidelicet,& CouarruuiatfLiJ'|
^ibus addere potuiflemus hniptKx^adiostfmumerabile^
& quod maius eft concilia quatubr'^ generalia paul^antc
citau i Lotcraaen/ia videiic^ duo,CoA[la«denfe,&^Trid«A
.iwi t tinum^
^
 5 &,

.Clfp7XXXV7
tlBiin, HI g^neradm afjBrmatuir $ Aori habere laico»
neque eaccipiuncqr Impera-
clcricosfpoteftateflB;i
t^ircs .vel Rcges,<fI^ue e(bquod laboremus in demon-
liranda huius doftririac nouUate nam ipfe fatetur, fe ver-
.

bum grandi pr»lQcutUrum > cuius forte nondum m<minit

quijCquam , t

,_:Sed''vide3m«s, quibufi;>igumentis itam grande, 8c ad-

huc iriauditunl verbum ferfuadecfr orbi terrara
nitatur., contraham, atirem in breue compendium totanL-»
cius ratiocin3tioo«m»^t quam vim habeat ffecilius perci-
piatur» lic igitur ille ! Cbriftiani tum glerici^ tum laici
fubie^i erant Principibus inlids.ld^us, atque ab eis iudicari
poterant : ergo fubie61i l^otiam Principibus fidelibus,
ab eis judicavi polTunt-:' quia Chriili lex neminem priuac
jure dominioq. fuo<; Ruffiw»' Principes fideles exemerunt
quidem priuilegijs fuis clericos a potedate Magiilratuum
infertorum i fed nomeliieinei^t a potedate dia t nufquani
enim memoriae proditum. ed ab vllo fcriptorcj Principes
qui iftis clericos priuUegijs donarunt >. ita eos a le liberos
dimifidcAt fibi amplius noA rubeifent. Imo nec potuerunt
Principes, nec adhuc poflunt clericos in fuis Regnis cpndi-
tutos ea libertate donare, ne ipfis potedate temporali fub-
iint i neve delinquentes ab ijs iudicari, &
puniri podint,nifi
eadem opera fele Principatu abdicent . Nam proprium eft
Principis poOe animaduenere in ciues , & membra dias
Reipublica?! dint autem clerici quod ad temporalia attinet
ciueSidc membra Reipublic* politic.aficuius caput, & Re-
^otr cd Princeps . Quare Carolus V. Imperator Herman-
num Archiepifeopum Colonienfem in ius ad fe vocari iuf-
fit, vt de criminibus ajClffP , ^ vniucrfitate ei obiedlis fe
purgaret , tede Surio in , Gomment.
4 5 • tt multi
anni 1

Principes fibi quardam clericorum deliba fpecialiter vin-

dicanda releruacunt , eaq. kiis Magideatibus judicanda.^
coromiteunt ill^j^rimiiUjquat in CaUia priuilegia-
‘

. VI
Q.' 3 ta
 ,

14^5 . .
Cap.' X X X'^:
M vocaffwwluti Maieftatis, gfft^ftionis*»rmonifflf
rerinae monet*,& fimilia : ] harc ille /-'Hx quibus omntbns
fequitiw, clerico? non efle exemj)fosi'pbtcftate
, & iurifdi*
dionePrincipum temporalium *
'

^RefpOndebo nunc ordine ad /ingulai pitjpofitiones y Ad

primam illam de fubieftione clericorum Principibus infi-
delibus dua? fententi* funt, vt fupt^' diximus ; &neutra_j
fauet Barclaio . Vera fententia cft , clericos iure fuifle exe-
ptos etiam a ppteftate Principum infidolium quamuis de
,
fafto fubiefti eflTent: exemit auwm eos^tamquam proprios
fuos Miniftros illcj qui Apoc. r. dititur Princeps Re-
gum terrar. Itaqueiuxta hanc fementiam neganda eft pro-
pofitio prima Barclai), quam neque ille vfquam pfobauit
i
neque hoc loco probat , ied aflumitjVt'Concfe(ram>quaiTi_-»
tamen grauiores fcriptores noft concedunt, videlicet omnes
illi
,
qui exemptionem iftam de -iurediuino efle docent i
Sed etiamfi concederetur nihil inde Bdrclaius colligeret
quoniam negaretur illa confecutio. Ergo fiibiedli funt cie*
rici iudicio, & poteftati Principum- fidelium hanc enioL.» :

propofitionem^ ,
quae eft fecunda apud Barclaium , negant
omnes Catholici fcriptores t^m Theologi, quam Canoni-
,

fte : negatur aurem illa Confecucio, quoniam fummus Poti

tifex clericos abfolute exemit a poteftate Principum fide-
liumi qui feius poteftatem agnOTcunt : a poteftate autem_->
Principum infidelium, qui eius poteftatem non agnoicunt
y
non ita abfolute exemitjciim eos cefuris Ecclefiafticis coer
cere non poflit; ipfi etia Chriftiani Principes Clericos exc*
merunt , intelli^entes quanta
dignitas clericorUm_>j
fit
,
quod Principes infideles non fecerunt , cnm cis fpirituali*
illa dignitas nota non eflct < Ad illam
ter-tiam propofitio-
nem, neminem priuatiurti doniinioq. fiio-: iam
lex Chrifti
fupra refpondi capite lupcrk>rc,vbi oftcndi,pcr exemptio-
nem Clericorum non priuari Principes <are quod habe-
,
bant in eofiiemi antequam Gi«fki cifent per le &>ro-
, ,

pnci
 .

CMp.. X X X iri »47

fedrcon/equenter , & quafiper accidens : quemad*
•modtim cum filius familias euehinir adi :Epifoopale fafti*
gium,eiiniitur a patria poteftate j nec tamen fit iniuria->
-patrtj- qaoniam jion priuatur pater iurfe luo per fe,fed cort-

'xiequencer : noncnim intendit Ecdefia priuare patrem iu*

re patrix poteftatis t-^ed cuehere pcrfonam illam ad gfa*
dum • quo digntis quamuis inde fequatur illa priuatio
-patrix potcfiatisi^. Vide multa alia exempla capite iupe«
riorc_->
.
’•
Ad quartam propofitionemy qux erat^
d nullo fcriptore
membrix proditum effe , quod Principes exemerint Cle-
ricos ^oteflace iua ; i'ed foliim quod exemerint a pote-
Ibte Magidrataium inferiorum . .

Refpondeo . Videturqui hoc dicit, aut nihil legifTe—v

autleftotcs fiillere voluifTe enim Ruffinus lib.io.
. Scribit
hiil.cap.a.Conflancinum Imperatorem difertis verbis pro-
nunciafle, fibi noitefle licitum iudicare Sacerdotes, fed ab
illis potius fe effe iudicandum . Vbi fatis aperte declara-

uit. Sacerdotes exemptos efle non foliim d poteftate iudi-

cum inferiorum, ied Qtiam ab ipfius fupremi Principis im-
perio . Cui declarationi confentanca eft lex eiufdem Con-
ilantini feptima in Codice Theodofiano , de Epifc. & Cle-
ricis . Ledorcs, inquit, diuinorum apicum , hypodia- &
coni, & exteri Clerici^ qui per iniuriam hxreticorum ad
curiam deuocati funt , abfoluantur j & de extero ad fimi-
litudinem Orientis minime ad curias deuocentur , fed im-
munitate pleniflima potiantur. hxc ille, qui cum abfolutc
prohibeat Clericos ad curias deuocari, &
velit pleniflima
immunitate potiri, &
nihil omnino e-xcipiat , manifeftum
cft,eum velle, vt neque ad ipfius Principis curiam deuo-
centur: non enim effer plenifsima immunitas, fi principali
poteftati eflent obnoxij . Similis eft lex Theodofij , & Va-
lentiniani Cod.Theod. l.vltiraa de Epifc. Clericis, vbi fic
legimus. Clericos, quos indiferetim ad feculares ludicci
4 de.be-
 .

^P7 3T X x^y\
ibcre dedacrinfaufttw ^rarfutrtptor edixci^at vtif^copali
aiidieiii^r^niaojasv: Fas enim non eft , vt diuini muno-
fii.Mimllri temporaliimv poteftatum fubdantur arbitrio;.
•liKjiia lege dum nihil-excipitur ^ omnia comprehendi vi^
dentur * nili ibrte Principis potcftas , temporalis dici non'
debeat Ipfe quoque luftinianhs Nhuafia Oiftogcfimatcr-
.

tia, qux &pe ab

Aduerfari;s citatur, quafi in ea Glerici in
•criminalibus Pxempti n<Jn videanciin i fora decolari : ha-
bet hac verba , Prius hunc fpoliari a Deo amabili Epifeo-
fo facerdotalidignitawii&ttarfablegum freiimanu . Vbi
videmus, Glericos* dum Clerici pirmanenr non eflbi fub
,
potcftatc legum , fed folum
poftcaquam elericaj^onorc
>er Epifeopos priuati Funt : ac per hoc non-folim
bxem-
ptos elFe, dum Clerici Funt > a poteftabe ludicum inferio*
rum', fed ab ip/isPrincipuirt legibus< quod ad coaftionem
attinet : atque hoc eft quod Concilium
Conftanricnfe fefl.
j. dixit , Laicos nullam in Cleritos iurifdidlionem
^ > vei
-poteftatem habere » Et certe nomine Laicorum Principes
etiam fupreraos comprehendit, cum-&ipfi Laici fint.
De-
nique, vt alia multa prsteream, Imperator Fridericus
Se-
cundus in prima fua Conftitutione generaliter loquitur
^
-dum ait. Irem ftatuimus y vt nullus Ecclefiafticam perfo-
nam in criminali quacftjone, vel ciuili trahere ad iudiciiim
^culare prarfuniat , contra Conflirutiones Imperiales
Canonicas /andtiones * h*c ibi , Per feculare autem iu-
, &
dicium non inteliiguntur iudicia folum ludicum inferio-
rum, fed etiam fupremorum, cum omnia fint xque fecula*
ria . Atque re ipfa pbferuari videmus, vbi facroruin-»
fic
Canonum reuerentia viget
Ad quintam propofitionem , quar erat, non pomifte ^
Principes fupremos eximere Clericos a fua
Regia potefta-
.te i refpondemus,idmanifeftefalfum
effe . .Nam etiam it
non polfit iummus Princeps , omnes qui in Regno fuo
de‘*
giiiic ab omni poteftatP
iua eximere nifi principatu i h *
,
¥ _ abdi-

*
 j^:v: ^
pnteii aliqaxmjpircem 'populi fui ibr a H
^
•pane-f ocelhcb fi»iYd etiam a totaerimerci &
fimul:Y.er
re Princeps dici, &
efle. Proprium enim fummi Prinapis

««fti Tribacuni'i'popuIo fibi fubiefto exigere, vt Apoftolus

-docerad Rxim. i^iw Ideo enimjinquic, &

tributa praeibatis:
'miniftri-enimPci funt, in hoc ipfum feruientes : &poceft
f tamen ^«x^quos vult in fuo Regno immunes a tributis &-

'Cere. Dicitur enim lib. i.Reg. cap. 17- Qui pcrculferic

•Philiftiura,ifitahit eum Rexdiuitijs.magnis, domum-L* &
*|iatris eiusfociet abfque tributo in Ifrael . Sic etiam £
-magnus aliquis Rex in medio Regno iuo.ciuitatem.vnam,
vel liberam faciat^vel alicui abfolute donct,non ideo BjC^
dici non poterit totius Regni fui , prarfertim li ciuitatem.
illam protegat, & defendat j&'ciues illi leges Regni ipor.
-te feruent : fic igitur potuerunt Regcs,elcricos in fuo Rjo-
-gno degentes eximere a poteftate fiia regia , Reges ot- &
men dicii &€fle non folum bicorum , fed etiam Glerico-
•rum ,'qui leges eius politicaiiibere feruant ; canbs^ &
quas cum .larcisiiabcnt , cum aftores funt ad tribunal
•flus deferunt : &
iudicio,ac fententiaeius in eiufmodi cau-
lis acquiefcunt.Et quoniam Rex prodefcnlione non foluhi

bicorum, fed etiam Clericorum laborat vigilat, adeo

non foliim laici , fed etiam Clerici honorem ei deferunt^
•qui Regibus debeturduxta prxccpttmrApoftoli Petri, Deu
.timete, Regem honorificate. i.PetJiuDenique pro Rcg<Li> ,

Deum orant, vt Apoftolus monet i,Timoth.z.dicens,Ob-

•fccro igitur primiim omnium fieri obfccrationes , oratio-
nes , poftulaciones , gratiarum adliones pro omnibus ho-
minibus, pro Regibus, & pro omnibus, qui in fublimitate
funt nec folum pro Regibus generarim- preces ad Deum
:

fundunt , fed in fpecie mcunt, pro Rege noftro N.vel pro

Imperatore noftro N. ”>i

• At, inquit Barclaius, omnia membra debent fubefie-.*

capiti, & omne^ ciues Re^o^i ciuitacis,ica Yccaput>& re-
Aor
 ,.

inronbhia/’ meiqbisj&tttiics oiiimaduerteie ‘poj£c:‘&)V

•amim Clerici rnembia' corporis politici.-i feciucs^renr
*’>
ociuitatis,! quoad temporalia 1-"' •
'
-r tl» ^
;
1 j

2 ‘Refpondeo In corpocerhaturali necefle eft,vt drnniaj»

.

membrafcapiti fub/int s qupmam in eiufmodi <orpare Ictr

itum non habet exemptio: i Sed in corpore politico, in.qito
locum habet exemptio, nod eft necefle,vt omnia membra,
omnes ciuespirQpric^uhiint potefhitx capitis, id eft
lideflv
Rei&jns ;ac per boc nooiifty necefle, v’t;PiMicipes in om-
liiesiciuesanimaduerrea polHnr,(icut no cft nec^e,Yt om-
4ies.ciues foluint tributa jiiieque yc orarves-ariniis Rempu-
Hiicam dcfendaotbfed fatis eft, fi con filio,. V^ladhoitatio-
uici^aut precibus apud £>ettm Rempublicatn temporalem.^
-cuuenc!. At perturbibitur Reipublica, fi Clerici leges Prin-
cipum'impunetran%rediamur . Refpondeo Koaimpu- .

‘BCvtranlgredientur, quoniam ab Epifeopo fuo, vel Pontifi-

-ce Summo coCTccbuntur*.:'At Carolus vocaiiit ad tri-
<bunal ilium Hermanoum. Archiepifeopum >Colonknfem
-Verimi eft, fed vocanit, vt Principem Imperi)!. eundem-^
*enim ad fuum tribunal vocauit Paulus III. Pontifex , vc
iArchiepifcopum,eo’dem tefte Surio,in eodem loco, qui Su-
rius poftea feribit, anno 1 547. iuflu Summi Pontificis , &
Imperatoris Hermannum loco motum fuifle . Sententia_,
‘vero depofitionis a"Pontifice lata eft , quam autem fuerit
'Caroliis V. diligens obferuator Ecclefiafticac immunitatis,
exeo quod anno falutis 1520. detefla_>
poteft intelligi ,

atxoci confpiratione’aduerfus eundem Carolum, in qua__»

Ecclefiaftici nonnulli intermifti erant : Carolus in laicos
'animaduertit , Ecclefiafticos , fuperioribus Ecclefiafticis
puniendos remifitteftis Molin.lib.4.c.2 i.dc Hifp. primo^.
Addebat Barclaiusjeflc quaedam delifla grauia,quae pri-
uilegiata dic ii tur in o allia,
fummis Principibus referuata.
Sed hoc argumentum in ipfum auditorem retorqueri po-
teft: illa enim non dicuntur .prtuilegiata,quia Princeps ipr

/ fe fibi
 . ,

. Vap: XB. '

t
fe fibl referuaueric, quando priuilegium exemptionis Cle-
ri(ds;fionceii\^ > Barclaius exiftirpat: fed dicuntur priuU
legiataj quii priuilegi^edis Apoftolicat indultum eft Re-
gibus Francdru, y t ea aelidta cognofcere poBint I id quod
explicat Clafii^sr q.36.5.fin.veriic. vlterius quaero». & Au-
frerius in Clementina,Vc Clericorum,de offic.Iudic.ordin.
limic. 13«
•
Ad vltirttana propofitionefn, quam colligit Barclaius ex
fupradi£lis, quod videlicet, Exemptio Clericorum a pote-
ftate Principum nulla fit

Rcfpondeo . Eam
propofitionem ex didHs perperarfi
coli gij tum quia demonlbatum eft,fummos Principes po-
tuifle, &voluHTe Clericos a fua poteftate eximere tui :

quia licet ipfi non voluiflent, aut non potuiflent , potuit

& voluit Summus Pontifex illos eximere , aut iure diuino
exemptos declarare: neque pofliint Principes etiam fupre-
mi hanc exemptionem impedire . Atque haec eft commu-
nis- Doftorum Theologorum, &
Canoniftarum fententia »
cui haftenus nonnifi haeretici reftiterunt . Etquidem quod
hoc fentiant illi , qui exemptionem volunt efle de iure di-
uino, ne Barclaius quidem dubitat . &
exprefse docet Na-
uarrusin cap:Nouit,de ludicijs, notab.6. num.30; Quod
&
autem idem etiam fateantur, doceant illi,qui exemptio-
nem arbitrantur non efle de iurediuinoj perfpicuum eft ex
Francifeo Viftoria, Reledl.de poteftate Ecclefq.6.propo-
fit ^.ex Dominico a Soto,in 4.dift.2 5-q^a-art.a.ex Marti-

no Ledefmio in quartum, parte ex Dominico

2 .q.io.art. 4 -
Bannesin 2 2.q.67.art. r. &exDidaco Couarruuia practi
quafft.cap.3 1. conci. J.& 4. cuius verba,vt etiam Soti, ca-
pite fuperiore adduximus. Hinc foluitur quaeftio,qua Bar-
claius in extremo capite iiifolutam reliquit, liceat ne Prin-
cipi priuilegium exemptionis Clericorum reuocare Re- .

fpondent enim Dodlores allegati, nullo modo licere .

C
 .

XXXirr.
fecunda, ^ tertia

Cap. :x.x
-^ 1 7.::]-

m
^ nl m« pSpanf "^uam
Paftom munus eft
t« fcpararu.
S, S!
& r=cIu!|e*^'^;lt^^^^
"«»"" '>« «at

tiofusj atque ouile deflrr6*nc ^

eft Anes fu^
ftdadeA malus, vt multum ‘“' *'*'*
/i
obScwf ^& ^ciigtoni,
Epifcopatus vendat> Eccle/ias diVJn; ReU vt
«
Paftor EccJe/ii eum Po^erit
recludere
A'! hoc ar.umentunrr“S
& ’

„ ^ ‘^^P‘^'tnce/Fmo-
recundoBarcJaius,totum arpump.n^
niam ex eo nihil aliud ""-
efficitur . ninoffie^Pr
&
Ium , icclclii noxium ^ “ ^'^‘"“IKni ma^
feoarari J
fententiam excommunicationis
«onem in capite xxxii i
.
No®'^^?rVe°am“™r
* ;eroeam refpon-
ppsfnp,..-

“ SU
Tu,k '
remittimus
* k ““«“oq wrto
claius hate adtii Bar.

tncelimifecundiTuiSTpro^^^^^^
illud adbonorum quorumlibet temonMl’^^*^^^^’
Regni ademptionem ’ nedum ad
pertinere Certum
certius, excommunic^irem
eluduntur peruer/i
Ghriftiani’ I
communione tcclefix, newin! n,p?* "felium , '"5;
co^for^rfider
• Sc
temporalia auferre 1 hacc ill^
J
P^t^^impnmm , bona__* &
qui poli multa
verU in hac
 -

, xzx mr.'
(joncludkr^ fi non Papi:p^
poflit
wconamimicattonem adim«i)e-pacrittjonia pnuatis homi»
liibuS) ttiuito minus pofiSr pe# ttinde»^ lenfui*am priuirt_>
pes Imperiji/ atque llegnis . .
•

_ f Nunq^oid;irt^'t,plu« ei potcftatis in Principes, quam

inpt^uafCOiy DeMtge , tribarunY eife comftat ? aut nunquid
i^nncipibiBjquiitt priuattsduriore,& deteriore conditiona
eftvll^hdiim,'Vt quod Ecclefia in pnuaoum nequeat > id in
Prineipem ^efli t- exercere ? ] nuj
’ K^fpandco vCiim dixi, Arietem fiiftofimi pofTc
per Pa-*
feparariy & recludi,noft‘ifttellexiper fepa rationem»
& t«(^lufibnem folamexcwnnMmioatb^wcmjfcd excbmmu-
iiicatieinem,& depofitionem j^uemadmodum enim Paftor
flon ibium feparat Arietem d g^fegCjfcdetiam recludit quafi
in carcerfciVtnon amplius gregem ducatrfic Pontifex fiim-
mus Regem deftruemtm Ecclefiam, norf folum feparatp»
excoinmunicaiionem deornmunione fidelium, fed etiiaiju>
depofiit, &
in ordinbm redigic»vt? non amplius populos ne*
gat » Itaque tota illa longiflima* difputatio , qua Barclaius
pr^t,per excommunicationem non priuari homines pror
prio- patrimonio fiipeniacanea eft j neque vim: argumenti
noftri Barclaius afiecutus eft
:
quemadmodum etia voceti»i
recludere^expoluit pef vocem,excluderd,aim exponendi.:#
eflet per- vocemrincludere, vt cap. 3 . docuimus.
3
Addo 'pnxteirea magnum
eflextiferimen inter priaata^
opes;,& publicam ipri^iidionemjvc etiam inter fubftantia,
fiue (fiuicias, &
poteftatem,fiue audoritacem>:,poteft enim
bomd aliquis pauperrimns cfte pnuatis opibus iurifdiw>
dlionem publicam , atque ampliftimam habere : poteft &
concra*ditiiffimus cfte auro, atque argento, agris, vineis»
6i armentis : &
qullanvhitecs. in alios homir^ politicam
poteftatem . Ex quo diferimine fit, vt quamuis excommu-
nicatio non priuet patrimonSK»'proprid^:& opibus, & diui'*
ti^s i pnucfiaameaiure y&poecftaco-Qpminercijt humani,
i cie-
 .

de iurediuino dilerte affirmant , fummnnrPbnrifioeiitj^-

toifTe 5'! debuiffc-tr^meie 'Clericos," • etiatir Priodpibifl
te«if oralibus incbafui«i$foa^uc pofle. tcmporalcs^Ihjmci-
pes contrarium fuis legibus conftituereriiVt iupntootaui-
«lusjex Viftari*iJtoewtcdefiiria;fiannefib;& Cbuorruuia!
falfum cft quod tot verbiainanibus hob looaBarda-
igitur
i«fTepetitde exemptione .folo Principum.piib^gio.j &
munere Clericis: concc^uti ; bi, >3 -mauw . ••
i j^Tranfit poftea B^claqus «A tertia partem ratibbisquin*

principalis pto'po;eftaDet lummi.'Pontificis iatompora^

libns, omitto enimiquatapreicepetit excapixva^nlrnpidem
refutata funt auteev-ipquitur . SBpbtefi.fuprcHTQin_j
. fic

Beliarmini argumematn,i;9 quo refhcandd nt&inBTiJeiiOpe*

« opus eft X T^tiuraitKqtu£>argumcntum effcS potfift Pa»
ilor r debet omnes* ouesi ka pafcere, vt eis cctnuemt
go potefi Pontifex Chrifiianis ea i ubere, atque ad eai c ogg^ :

rtPM quar quilibet eorodaibcmidumilaniiitrutiRi eenetarg

4d eft, fingulos cogece i yc co motio Dep feruianCxquo ftp^
•Cttndum fiatum ^nor
debenc : debent autem :.Regc$ Beo .

-fi: ruire defendendo Ecclqfiam ,punieodoqi<‘n«retic0SiJ$i

fitfiirmaticos : ergOipoteft)<acjdebec.B.egibusiiubese .vt hoc

i&ciantx & nifi feceriacyctiadaxogereper excoinimuitcaT
'
^nemraiiasq. commjdasrationesj : oi>f -oa
sapAd hoc argumentum. Barclaius rerpondecv agatnrde fi.

pafiu, & poenis ^hitualibusvtmunrargDoientum.concet

^.pofle rtenotOT enim. Sarnus. iVtnd^-pafcer&onknes
Chrifiianos pafhtfpiiicualiirnam ad pafceaiiiiin.pafiacor^
•porali, ^cultates eias^^ntuanmrampks finMidlq^modo
fi/fficerenc : fic^iiam tenetur coger6'omnes.£ad’offic2imn_^
'ibam poenis rpiritualibxis,quarum.grauii}iiiu excommuni-*
atio.efi^’red vlterhis pnogredi.nou .poteii:& allegat. ad
-hoc probandum loanuemcBnedbnemln lib.a.deliberrate
Clpifiiana CI^4- r - ii: ’ * "ir? j. c jii
'

p • .

sii fiedhee iBfu^laijweefponfio fiipnirefmata.efianultisti^

wli locis
 . ,

X Tf^vX V\Tl tf7

loflit > cx ipfofpfaodonei-quem ipCd cxtat, rcfiitaff
ppfcft t fcribit enim l^daius a Dricdone nullam alianw
iudid)> ik corrcdionis Papalis in Imperatores delinquen-
tes;P«l)arDj«ili lolapi.excommunicationem poni At Io, .

Uriedo.repugnac Bar^claio^^eumq. his verbis confutat , lib.

I . de libertate Chriflianaacap. 1 4i Verum hoc non eft /ilen-»

tk> prattpreundum, quod Pflp»«*:pleqitudinc poteftatis fu-

per. ypiucrfos Principes Chrifliacos,' poteftReges, ac Prin-»
cipes propter hatrefis crimen priuare fuis Regnis , atque-»
Impt:rij$i& in temporalibus ^Qrfus eximere plebem Chri^
lUanam ab obedientia,& fubie^one eorum . harc Driedo,
quem in Patronum lententi* fu#c allegauit Barclams j qui
certe inlignis Do^or loannes I^iedo non poterat clarius
mendacium, &
irapofturam Barcldj redarguere.Qpod er-»
&
go nos diximus, docent Qnin<S:CathoIici4>oflfe Paftorem
fummum. Chriftianorum cogere omnes ad officium limm
prasftandum in obfequium Dei j pon unelligitur de fola cor
adione per excommuniationem, fed etiam per priuatio-»
nem Regnorum , & Principatuum , fi ad falutem gregis
iidem Pallor expedire iudicauerit

Defenditur primum exemplum aUatum pro pnte^

. iiatefummi Pon tificis in temporalibus,
Cap. XXKVJ I
N capite tricefimoquinto , & tricefimofexto re*
IctT, & refellit Barclaius argumenta quxdanxj
Nicolai Sanderi quam totam difputationcm-*
.

boc loco cfle cenfui , quoniam non

iUicepi onus probandi omnia argumenta qux a.Cathor
,
licis feriptoribus piopopuntur, efle inlblubiles demonllra-
tiones , Scio multa interdum probabilia admilccri argu^
mentis Tolidioxibus, qu* quamuis per fe,ac vin\
R lua*
 . ,.

^ fyMpV XX Xr\ir\,
<fcbsre dedaci lnfauftus ^rarfutrtptor edixet^at
audi>nt^rcferuomnsv:Fiw-erHta non eft i vt diuini nlunc>
fk.Mimrtri remporalkim poteftatum fubdantur arbitrio
4n <jua lege dum nihil -excipitur ,omnia-^compreheivii vi^
dentur * nifi forte Principis poteftas , temporalis xlici non'
debeat * Ipfe quoque luftiniamis NPuaBa *(jftogefimater.-
^

«ia, qua? fepe ab Aduerfarijs citatur, quafi

in ea Clerici in
-criminalibus dxempti nOn videantiir. i forcrdfccolari : ha?-
bet ha?c verba , Prius hunc fpoliari a Deo amabili Epifco-
po facerdotalidigmtawjr&itarfablegiim ffm . Vbi
videmus, Clericos, dum Clerici permanent , non cflfci fub
poteftate legum folum pofteaquam Clerica^onorc
i.fed
>er Hpilcopos priuati Tunt : ac per hoc non=- folM
txem>-
f tos elle, diim Clerici funt , a poteftate ludicum inferio-
rum', fed ab ip/isPrincipum legibus, quod ad coaftionem
attinet : aeque hoc eft quod Concilium Conftanricnfe
fefl.
dixit , Laicos nullam in CleriCos iurifdiiflionem
, vel
-poteftatem habere . Et certe nomine Laicorum Principes
etiam fupreraos comprehenditj cui»«cipfi Larci fint. De-
•ilique, vtalia multa prattereami Imperator
Fridericus Se-
cundus in prima fua Conftitutione generaliter loquitur
» dum ait. Item llacuimus
> vt nullus Ecclefiafticam perfb-
nam in criminali quatftione, vel ciuili trahere ad iudiciiim
peculare pra?fumat contra Conflitutiones Imperiales ,
, &
Canonicas /andtiones » haec ibi « Per feculare autem in-
dicium non intelliguntur iudicia folum ludicum inferio-
rum, fed etiam fupremorum, cum omnia fint xque fecula-
ria Atque re ipfa fic pbferuari videmus, vbi factorum^
.

Canonum reuerentia viget

Ad quintam propofitionem , qu* erat, non potuifle—»
Principes fupremos eximere Clericos a fua Regia
potefta-
.te i refpondcmus,id manifefle falfiim
effe , .Nam etiam fi
noh poiiit fummus Princeps , omnes qui in Regno fuo de»
gunc ab omhi poteftate iiia eximere nili principatu -*
^
* '

+ _ abdi-
 tWioc^^tnen poteft aliquaowpirwm populi fui ibraliqfla
'partrjpocdhicis fii*’*-vel ;a3m4 tota c!j^erei &
rc Princeps dici, & effe . Proprium enim fummi Prindpis
Tribacum’ i» populo fibi fubicdlo exigere, vt Apoftolus
<€ft,

tb(*rudR»m. ijiy ldeo enimiinquit, tributa pracftatis: &

'miniftrt- enim Dei funt, in hoc ipfurn feruientcs ; & poteft
^tamen .llex,quos vult in fuo Regno immunes a tributis &-
perculferic
«cere . Dicitur enim lib. i.Reg. cap. I7*
'PhiliftxuTOsifirabit eum Rex diuitijs.magnis, & dornuirti»
-patris eiusfeciet abfque tributo in Ifrael . Sic
etiam £
magnus aliquis Rex in medio Regno fiio. ciuitatem/raa^
vel liberam faciat^vel alicui abfolute donet, non ideo RjC^
dici non poterit totius Regni fui , pratfemm li
ciuitttem.

illam protegat, &'ciues illi leg« Regni ipor.

defendat j

•te feruent : fic igitur potuerunt

Reges,elcricos in fuo Rcr-
•gno degentes eximere a poteftace fua regia , Reges ta- &
men dicii &o(Ie non folum laicorum , fed etiam Clerico-
rum j-qui leges eius politica^ ii bere feruant i caufisf, &
quas cum .laicisbabent , ciirn adlores funt ad tribun^ ip-
lius deferunt : & iudicio,ac fententb eiiis in eiufmodi cau-
fis acquiefeunt. Et quoniam Rex pro defenfione non folukn

laicorum, fed etiam Clericorum laborat^ vigilat, ideo &

non folum laici , fed etiam Clerici honorem ei deferunt o
•qui Regibus debctur,iuxta przcepttrraApoftoliPetrijDeu
.timete, Regem honorificate. i.PetJiuDenique pro Rcge_w
Deum orant, vt Apoftolus monet i,TiihQch. 2 .diccns»Ob-
•fccro igitur primum omnium fieri obfecrationes , oratio-
nes ,
gratiarum adliones pro omnibus ho-
poftulaciones ,

minibus, pro Regibus, &

pro omnibus, qui in fublimitatc
funt : nec folum pro Regibus generarim preces ad Deum
fundunt fed in fpecie ^ennt, pro Rege noftro N.vel pro
,
'

Imperatore noftro N. "x

- At, inquit Barclaius, omnia membra debent fubefie.-*
. capiti, & omne^ ciues Refto^i ciuitaus,ita vt caput>& re-
 ,»

i£lp'r inbnDnii' men^bisj&titicsanisiiaduerte^

amim Clerici trembra: corporis polkicifj firciucs ^reme
*
jctuitatis,! quoad temporalia .
r
,
^

2'‘Refpondeo. In corpoMfhaturiU neceffe eft,vt omtiia^

membrajcapiti fubiint s quptuam in eiufmodi <orpcjre Ibr
Jcumnon habet exemptioci Sed in corpore politico, in quo
locum habet exemptio, noO eft necefle,vt omnia membra,
aideftv omnes ciues proprie fubiint poteftati capitis, id eft
RoSloris ,*ac per boc non bftynecefle, Yt Prmcipes in om-
jhes;cine sanimaduerrere poffinr,ficut no cft nec^e,Yt om-
jies.ciues foluant tributa i :ncque vt bmnes'arriiis Rempu-
:Uicam defendant i^fed Tatii eil, ii c6nfilio,.vbladhoitatio-
«ne^ant precibus apud Deum Rempublicamt temporalem^
-iuuenc At perturbibitur Reipublica-fi Clerici leges Prin-
.

cipum':impunetran%rediQntur . Refpondeo . Monimpu-

-nettnmTgredientur, quoniam ab Epifeopo fuo, vel Pontifi-
ce Summo coCTccbuntur*.’ At Carolus Vi. vocaiiit ad tri-
<bunaITuum Hermannum. Archiepifeopura Coloniepfem'.
-Verum cft, fed vocauit, vt Principem Intiperij'. eundem-»
-enini ad Tuum tribunal vocauit Paulus I II.. Pontifex, vc
.Archiepifcopum,ebdem tefte Surio,in eodem loco, qui Su-
tius poftea feribit, anno 1 547» Summi Pontificis , &
iuftii

Imperatoris Hermannum loco motum fuifie Sentenria_, .

'vero depofitionis a Pontifice lata eft , quam autem fuerit

'Caroltis V. dibgens obferuator Ecclefiaftic* immunitatis,
'
exeo quod anno falutis 1520, detefta_>
poteft ihtclligi ,

atroci confpirationeaduerfus eundem Carolum, in qua_

Ecclefiaftici nonnulli intermifti erant : Carolus in laicos
•animaduertit , Ecclefiafticos , fuperioribus Ecclefiafticis
puniendos rcmific-tellis Molin.lib.4.c.a i.dc Hifp. primo^.
Addebat BarclaiuskBTc quaedam delida grauia,qux pri-
uilegiata diciiturinoallia, fummis Principibus referuatx.
Sed hoc aigumentum in ipfum auditorem retorqueri po-
teft: illa enim non dicuntur priuilegiaca, quia Princeps ip-
*
, £e fibi
 .
11 _ ,

'
• xv^.
fe fibl rereruauerlc, quando priuilegium exemptionis Cle-
ripiS;XU)nt:eij|\^ » Barclaius exiftimac: fed dicuntur priuU
legiata» quia priuilegi^edis Apoftolicat indultum eft Re-
gibus Francdm^ vt ea oelidla cognofcere poflint I id quod
explicat Clafiisr q. 36 5 .fin.verfic. vlterius quaero*. & Au-
.

frerius in Clementin‘a,Vt Clcricomm,de offic.Iudic.ordin.

limit. 13.
“ Ad vltimam propofirionem, quam colligit Barclaius ex
fupradi£hs, quod videlicet, Exemptio Clericorum a pote-
ftate Principum nulla fit

Rcfpondeo . Eam
propofitionem ex didHs perperarh
coli gij tum quia demonflratum eft,fummos Principes po-
cuide, si voluHTe Clericos a fua poteftate eximere tui :

quia licet ipli non voluiflfent, aut non potuiflent , potuit

& voluit Surtimus Pontifex illos eximere , aut iure diuino
exemptos declarare: neque pofliint Principes etiam fupre-
mi hanc exemptionem impedire . Atque haec eft commu-
nis- Dodorum Theologorum, &
Canoniftarum fententia •
cui haftenus nonnifi haeretici reftiterunt . Et quidem quod
hoc fentiant illi , qui exemptionem volunt ede de iure di-
uino, ne Barclaius quidem dubitat . &
exprefse docet Na-
uarrusin cap:Nouit,de ludicijs, notab.6. num.50. Quod
&
autem idem etiam fateantur, doceant illi,qui exemptio-
nem arbitrantur non ede de iurediuinoj perfpicuum eft ex
Francifeo Viftoria, Reledl.de poteftate Ecclei'q.6.propo-
dt ?.ex Dominico aSoto,in 4.dift.2 5.qr2.art.a.ex Marti-
no Ledefmio in quartura,part:e 2.q.2o.art.4* ex Dominico
Bannesin 2 2.q.67.art. i. &exDidaco Couarmuia practi
quarft.cap.3 1. conci. J.& etiam Soti, ca-
4. cuius verba, vt
pite fuperiore adduximus. Hinc foluitur quafftio,qua Bar-
claius in extremo capite infolutara reliquit, liceat ne Prin-
cipi priuilegium exemptionis Clericorum reuocare Re- .

fpondent enim Dolores allegati, nullo modo licere .

 : ,

ts% Ca£ XXXIT7.

•
-r:

Defenditur fecurj(feti^ iertia pars Ionis

ta principalis pro pot0ate Ponlifieis '
‘

f Maximi in Jemporalikus\
Cap.x:xlp%,^
i-
N capite trtcefitnoqiiarto Barelaius poft Ion- '

gam dicrefljoncm de exemptione Clericorum ^

redit ad oppugnandam fecundam partem ratio-
nis mcar principalis } quam propoiiierat initio
capitis tricefimifecundi . Argumentum mcpm hoc erat9
Paftoris munus eft Arietes furiofos , atque ouile deftruen-
tes fepararc, & recludere : Princeps autem eft Aries fu-^
tiofus, atque ouile deflruens, quando eft Catholicus fide,
fedadeo malus, vt multum obfic EccIelJar, & Religioni, vt
fiEpifeopatus vendat, Ecclefias diripiat, &c. Ergo poterit
Paftor Ecclefix eum recludere, &
in ordinem redigere .
i Ad, hoc argumentum refpOndit in illo capite-tricefimo-
fecundoBarclaius,totum argumentum poflTe concedi, quo-
niam ex eo nihil aliud efficitur , nifi pofle Principem ma-
lum , & Ecclefi* noxium feparari a gregis conforcio per
fententiam excommunicationis . Nos
eam refpon-
vero
fionem in capite xxxiij, refutauimus , ad quam Ledorem-
remittimus . Nunc igitur in capite tricefimoquarto Bar-
claius ha:c addit
f Ad argumentum. Inquit, nunc reuertor,quod capitis
tricefimifecundi initio propofitum eft , & refpondeo , nihil
illudad bonorum quorumlibet temporalium, nedum ad
Regni ademptionem pertinere . Certum enim eft,& certo
certius, excommunicationem , qua Ibla feparantur,& ex-r
eluduntur peruerfi Chriftiani a confortio fidelium
communione Ecclefiq», nemini patrimonium , bona_# &
temporalia auferre. ] haec ille, qui poft multa veiU in hac
: re
 ijoncluditr' (i non poffit Papa fit
^communicationem aditrtc»«-pacrittionia pnuatis honnir
pe# «inde»^ tcnfbram priuarcL->
ttibus, ttiuitd «rmus poflir
X«g€S,ac Pt'i^lpos Imperi)<y''atque 1le^nis .
•
. •

C Nunqoiidiiil<pHt)plu« ei poieftatis in Principes, quana .

«n^l^dSy Deilege , tributum effe donftat ? aut nunquid

tiincipiWisiquiw priuatis duriore, & deteriore condicioiw
efttftiekidiimjvt qtiod Ecclefia in priuawm nequeat » id in

Prirtcijiemfeflitexercere >} '

: ^ Ufefpoodeo vC«m dixi, Arietem fiif>io fu m pofle perPa.^

(bparariiT& recludi,no«‘ifttelteai per 'feparationcttTt

teiluifcnem folanrexcommunicationcmjfcd excbmrau-
tiicattenem,& dep ofitionena ^quemadmodum enim Paftor
non folum feparat Arietem d?g¥egc,fedetiam recluditquafi
incawerCjVt non amplius gregem ducat:fic Pontifex fiim-
mus Regem defthienttm Ecclefiam,'nortfDlum feparatpOT
excommunicationem a communione' fidelium, led etiiam_>
deponit, & in ordinem redi^irive non amplius populos ir-
gac» Itaque totU' illa longrflima- difputatio , qua ^rclaiut
pro^t,per excommunicationem non priuari bomines pro^
prio* patrimonio foperuacanea eft i neque vim; ttfgumend
noftri Barclaius aflecutus eft :
quemadmodum etia
voceaoi
rechldorc^expofiiic pef vocem,excludere,aim exponendiLu»
effet per- vocepa^includere, vt cap. 3 5 docuinms.
.

•f' Addo'pnxceroa magnum ;efle diicrimeh inter priuatai

opeSi& publicam iprildidionemjvcctiam inter iubftancia,

fiuc diuicias, poteftatem,fiue au 6ioritacem';,poteft enim
&
bomd aliquis pauperrimus elTe priuacis opibus i Sc iurifdb*
trionem publicam , atque ampliffimam habere : poteft &
contra-ditiiffimus efle auro, atque argento, agris, btuioetsi
armentis :& quUanvhabate in alios homiqempolidcairt
poteftatem . Ex quo diferimine fit, vt quamuis excommu-
nicatio non priuctpatrimo«Ho'proprid,j& opibiw, & diui-*
ti)s ;
priactaameniure'>.&potcft*tfl‘Opmmerciq. humani.
 ; - X:

ek9fltonnm,& contm(^avni>^i)nntUiumj
pnbiicam forenfem iuri^(^on(etn : neque, pniiW;fe«ex^
coromunicatis fbrepfea.iudicia exercere,au<^re <:ftuf«j,fea
tentiam ferre, in fomes animaduertere , vt fupra prolpaiiif
mus,-excap, Ad probandum, deient.&re iu<iic. n/! f
l Quamuis autem ex vi folius ^xtommuUieationi?, nM? i$
,

eafu h*iefis,& apoftafiae, non fequatur aflwfljq Jfeegni.,

Imperi).; tamen fummus Pontifex, qui pqcef(e»«o(iM»W-
cando fufpenderciurifdiiiionemi yt diximus» poteftieti^
deponendo priuare omniiuri^^ione,.d$ pocej^ce vB^gia
qnxvtin prolegomenisofterKUmusi) contra unis cft
rum , &£cclefiac ipfius fententia , Nectraien hihcifetquir
habere potefeatis Pontificem io Principes, qUanM
turj-pltts
xn priuatos j nam priuari non poflunt deponi a ReghPjqui^
Regnum non habent, non quia minus obnoxij fiptpotgftatj
iummiPaftDris t &
tamen polfunt etiam ipfi priuarijre^u^
<5 uas habent i quod fit ciira p^na pecuniariajautexUi^iJiut
carceris,aut alia corporali pgna mul<3amw : fiilfum enim
cft,quod Barclaius nimium ;j5rpc repetit ’i corporalem p^na
in lolius politici roagiftratus potcftate ,politAm eflet:cuiu^
cxmtrarium praxia oftendit j prarfertim An-tribuoaUvfantfti
officij-. >r j.-. •.r-> ‘'.at /ninh
•
: fl ii- :

Addiepofeea Barclaius; aliam rarionem ixpwm

hoc modo<Ufpomc .i
fyllogifticar ratiocinationis
Summus Pontifexinoo habet nunc naaiws imperium in fPtin-
, ' cipes temporaks,quan»habuit.aoi!equai» ipfe ^et Prin-
is cepsjDcnjporalis : rd5V:

modoihabuiti r
’

ErgojnuUum nunc quoquc;mcos k11>® ..CJ

|:T.qaoniam'piQpQfirio inaolfeila videtur:
“iinem hoc modo ,iu qu *
aop n. ii«

mor,& fubiedhis haSbetimpennm m fuum fupev

dominunu yjtftoffiteum iudicaxeiu. jco ipfo;»
V / quo
 « A
MI
qnooeftisr (fiflnsdhi! itmif^R onJlii» Vfiv .'JT'! oh
?ajii.iwafi, antequam fieret Ptmccps jterti^ifaKsL f raDSL«
gibtisi^ ky^racoribus'io|Bamuihf)adtfimporaliaip£M
•
’
ri0T#dr4ibic6tus ^ )j ?udi^ji eiril m:. o>.q
Br^o non^habec ih eosrttmpDtaio Yt poiSit «ot
-> an tampof alibus iudicare;Ji 3 v 507 boii^o il < . 'nui v\
B«rpohdco;..Aflqmpti6 pHdrta ^lipg»rmi firlfaeiV, pp«H
'.i

inde etiam fiilfa conclufio efi : •Sif^ideouliiminti^ Pontifin

ias qioddiiabetr in temporaitlias ioproi 3 ^ Principes
Chri^danosi nbfiiaoquifiaicsk BtancipsfU'.t^porali,qi^Q>
nuhe [ioffi^vfqdfaabuicajCiislf^ois^qu»^ abeo ac.o^(
pocefVaceipf {A iin

cienamioraie&c qifiiis Vtcacup genenaiia).<uaptic>£e Kectoi)

& Pafhn^ S^Piinceps ommumifidtdirnn ; qaamUis eni(ifL««
vt&pediiitQin efij ea potsllas u^ipiricualis fit, tan^ect^^
extenditur ad temporalia eo mc&iiti qiio ipitittis tiumaptts»
qoamuts Tcrei& proprie fpixicu.srfiij i.Tion corpusj, veteorr
pDralif X tamen itgic mefnteacQrponsjji^ub prsfidetk^.eau»
cafiigat;«.&fiuait prout^adiidiicsnaexpcdtmccogadie^
,

Quare, probatiq afiampdonis iki;p6iteHolbeii^UK)giimc^#u]b

ias vitesiubkcTinamrafrantfibrjquoqueiVUogitim^ poHt^
riorisjefirdalfai^ ac per hocjeft ectaoi' cotius dy^ogilm» :fabi
conclufio ; fiquidem fatfuni >PoBtiificem fuiiGii:

vnq«am'Rj^bttSi& llroperatoribUffittire. iubiet^ fiftque

id prQbaaut.&XE(daiasrqinxi>n:.|fifaisatt)a!iK tuikq
f Ati^mqQiwpduertadji dkunciseicaiiptkiTmBriperfiinx^um
EcdefiaiUcanintiiure lAimano: iritsodudazn: efio;. mi m!I> . »

c Rerpoudeoui Bfitiarinin«s;qui:cicatur in TnargroejhQnq»

ciicit iube>Ilumanoiblum,fed iurerbnnaafio,&i dtuino D.<t- .

inde. illi ipfi-^ qm exemptionem Cicrkoruraf dicowt cfib

.

iurc humaooy addunt eam ,c^o ^:perfimas,effel vaAdd j6oj>

formem iuri natumU5r& dfauhol /SBipedpicuum eft-ex fhfr
minico de Soto in 4,dift.2 5.q.2.art.i.conjcJqJ;b PrxtertdJI
i)demaadbces».qmincgqai c^ioptioiipa TCwttttnikD^lTe
iil2C»I . dc
 .

%i 4 ^
de mrc diuino diferte affirmant
, furamnwPbiitiffcem-ptM
wiffev& debui^-^mwaericoff,-:^^
PrincipiLs
tcfltporalibus/incbafuUisfoa^uc pofle tcmporales^Rlinci-
pes contrarium fuis legibus conftituereiiivt
iupixnotaui-
musjcix Viftwhii;teiwLcdcfnqoifiminefi6i&
rallum cft igitur quod tot yerbia inadibus hob
loqerBarda-
J«?tepetitde exemptione Tftlo Principum.prib^gio.*
&
munere, aericisiconce^ ; ll3 (, 01.03 .

2j7rranfit poftea Barclqus od tertia partem

rattbfarxquin-
t» principalis pro- po^Bla^ Itirami: Ponofteis iatcrirponi*
libus, omitto enim quatdpfciiBpettt cxxiq);xvi^n5rn|)idem
reHitata iunt «*lic .
autem; doquitur '. 'Stipdeeft ^l*prB in ti m »
Bellarmini argumentumji^ quo re&tsarido
tfa^pas eft ; Tatium i idq^t,arguaientum elb3 Potbft Pa»
ftnr ac debet oron^ ouosiita pafcere, vt eis comienit^^
i'

go poteft PontifeJt Chriftuiras ea iubere.atgiie ad. en:

yePad qiiar quilibet eorom':faiip|lum'ila£iini:.nitun traetnxu
•id eft, lingulos cogece^i ye co modo Dep icruiautxquo
<»^im llatum debent ; deben^ autenp :-Regcs Deo
fijtoiw. .

^itiire deibndendo Ccclqliam >puoieDdoq*i-liarctic0Si^

ikhilmaticos Jeigo;poteft,tacjdcbet.B.egibiiSiiubeeo .vt hot
^ciantv& nili 'fecerint cdaitexogere per excomfnurika»
5?

^nemraUasq. conunDdasration^^^ mjninpa ofV-' -o : j

s^pAd bfoc argumentEmiBarclaius rcfpondet^ agatur -de fi.

poeins ^aricualibu&vtotpnrargbazentum concet

ecnetm enim. Swraus. Ponaf^-pafcereL omnes
Chridianos palhilpiriitu3Hirnamadpafiieaiiuin.pafiU/icort
•porali, ficui tates eiustpfintumuisrampiai fint,nullq!modo
fi/fficereoc ; lic-ciiam tenetur coger6!omnes ad’officirun_j
'ibum pCEuisfpirituaJibiiSjquarum^rauiiiiiru excommtmi^
-e3tlo-elt^'fed vlrerius pmgreditnon .potc^:& allegat .ad
Jioc probandum IoaimciH:Dricd6nem’in:lib.i. de libertate
tr>\ */i? _ •

Ci^anac:q>^. j
. t-uil
an .^hec BjtA;lai)wCciponfio fupm.ee^stmcfijmilabfiu
locis
 4 ,

_ Cif. XX^;XVTl iT?

cx ipfofDfjodonei-quem ipfd citat, refutaif
po.(eA : Tcribit enim j^daius a;Driedone nullam aliatal»
/& corre^lionis JPapalis In Imperatores delinqucn*
tn$jpoe;)aro*Bin IbUm pxcommunicacionem poni Ac Io« .

Diiiedo.rcpugnac BarClaioveumq. fais verbis conHicat , lib.

I de libertate Chrii^ianaa<;ap. 1 Verum hoc non eft filen>*

. i

tio prxc0te'undum« quod Peparex-plenitudine potellatis fu-

per. yinuerfps Principes ChriHiaiios, poteft Reges, ac Prin-r
cipes propter haerells crimen priuare fuis Regnis , atque«>
Iinperi)Sj& in temporaUbw eximere plebem Chri-
lUanam ^b obediencia,& fubie^one eorum . harc Driedoj
quem in Patronum lentenciJt luit a<llegauic Barcbms i qui
certe infignis Doiflor Ipannes Driedo non poterat clarius
mendacium, &
impofturam Barclmj redarguere.Qiiod er-»
&
go nos diximus, docent qmn<s .Catholici^iofle PalWrcm
Pummum. ,ChriHianorum cogere omnes ad oiBcium luutn
praedandum in obfequium Deij pon intelligicur de d>la cor
adione per excommunicationem, fed etiam per prIuatio7
nem Regnorum , &
Principatuum , ii ad falucem gregis
idem Pador expedire iudicaueiic . i
%

Defenditur primum exemplum aUatum pro pnte^

./late fummi Pontificis in temporalibus,
Cap. XXXVJI
N capite triceiimoquinto , & tricefirnofexto re*
fert, & refellit Earclaius argumenta quxdanu»
Nicolai Sanderi .
quam totam difputacionem-*
omittendam hoc loco ede cenfui , quoniam noa
fufeepi onus probandi omnia argumenta , quz i .Cathor
licis Kriptoribus pfoponuntur, ede iniblubiles demondra»
tiones , Scio mulca interdum probabilia admifccri arguu^
mentis iblidioribus, qux quamuis per fe,ac iob» vin\ ped
'
R *
lua-
 ..

Capi
roadendindin Kibeaat, camen':«il&<fiminrttfiw
tis> non parum iuuant ad iem^<dd <{«^ a^mr ; cot^rmwii
dam. luque conclufionem SaRderi-,quac commuiiisoft
inter omnes Ca^Ucos rcriptore«>aiuerius Bardlioniicu*
his manus fune 'contra omnes, 'vt (cfiptura de l£naele 46*
quitur, defendendam mihi de^umpfi , &
fimulodeii ,qua;
proprie aduerfus mea fctipta Barclaiusobiecit,Toipondm*
dum mihi ede iudicaui . Igitur in capite tricefimMeptim^
refertargumentum meum primum ab exemplo, & hgnnu«
veteris tedamenti dubium . hxc autem eft argumenti fum-
ma . Ozias Rex in Ub.a.Paralip.cap. a6. cum Sa^dotum
ofhcium vfurparet, &'a Sacerdotibus repulfus non acquie*
fceret^ concinno lepra dhiinicus percudus fuit, atque iudi*
cio Sacerdotum feparatiis catu populi , feordm in domo
folitaria habitauit vfque ad obitum : ex quo fa^am eft , Vt
Regni adminiftracione priuatus lueric,& filius ipfius in ci*
uitate populum iudicauerit . Hinc atgumcntum eiufmt^'
•/Conficitur, Si 6b lepram
corporalem poterat Sacerdos olim.
&
Regem iudicare , Regno prmare quare id non poterit
:

nunc propter lepram fpiritualem, id eft , propter hcrdfimv

qu* per lepram figurabatur, vt S.Auguftinus docet lib. ^
qu^d.huangel.quard. 4 o.pracimun cum i.Corinth.io.Pau**
Ius dicacjcontigide ludaeis omnia in figuram?
Ad hoc argumentum refpondet Barclaius , ludicio Sa-
cerdotum Regem Oziam propter lepram feparatum
fuilfe

a reliquo populo; & eodem modo pode nunc Regem iudi-

do fummi Pontificis propter harefim feparati jfer excom-
municationem a cactu fidelium :negat autem fuide Regem
Oziam Regno priuatum, & propterea etiam negat,poffL-»
Regem a Pontifice propter hasrefim Regno priuari Quod .

autem non fiierit Ozias Regno priuanis , probat ex C6

quod feriptura teftaturanno artatis fextodseimo regnate—*
coepidc,&: quinquaginta ducfbus annis regnade. 4-Reg • t S

& a* Paralip.
"
proinde cegnade ab anno fextodecimo
. vique
 ^
a3 mo^n^ ;rl^em edam probat ex eo qii^ eadeoi
(criptura dicit, loaeham filias Regii gubernabat paUtiunii
& rexit domam Regie , &
indicabat populum temr : hinc
enim colligitur, filium Regis non au^oricate propria, fed
tiomine Patri* fui irgrotaOtis Regnum adminiilraflc : h*c
Barclaius.
Refpondeo . Orias lepra pencafTus Tcdnuit quidem no^
»nen Regium, fed inane filius verb eius fine Regio nomit*
:

xie Regnum cum plena poteftate adminifirauit . id verbis

dirertis teftatur lofephus lib.9. Antiquitatum, cap.i 1. vb£
dicit, Orbffl priuatum vixifle in domo folitaria , & filium
‘cius Rempublicam adminifirafle . quod idem fatis aperte
indicat fcriptura,cum Regis iudicabat populum
ait, Filius

terrae ; neque addit , id eum fecifle iadii Patris , aut Patris

nomine i neque toto eo tempore quo Rex percuflus leptu
•manfit indomo folitaria, vUam partem regiminis ad eum
vllo modo perdnuifle . Atque hbc intellexi, ciim in arguw
mento dixi, coadlum fuifle Oriam filio Regnum renunci»-
: per Regnum enim
non vocabulum Rcgi$,fcd aodfiMit*
tatera fignificaui : quam au^oritatem Pater non retinuit i
Icd priuatus vixit, vt lofephus loquitur In hoc igitur vk
.

«argumend ab exemplo du(^ pofica efl , quod quemadmo-

dum Rex Orias lepra percuifus iudicio facerdocum ooa^
^s eft habitare in domo folitaria , & Regni adraimifira*-
tibne dimifla priuatus viuere : fic etiam Rex haereticus, iu*-

'dicio fummi Sacerdotis per excommunicationem fepiiun

polfit a extu piorum, non folum quo ad facrameneorurrr,

& precum communicationem , vt Barclaius admittit, iid

edam quo ad forenfe iudiciUm, & Regni adminiltratione,
quod Barclaius negat At Oiix reli^m cft nomen Re-
.

gium Verum id quidem, fed non ideo nomen Regium re-

.

dinqui debet homini propter baErefim excommunicato, at-

<quc depofito : nam lepra fpihtualis deteridr efllt lepra voi*-
^oraii : tk facerdos ChriAianus pr«AarKtoreillSacerdoteL«
K 2 Le-

V
 ,

^<50 cafi ^^\TX r f./;)

Eeiiftico,& f(s Hgu rata perferior eft^quam<£cipnihfigqfi(
iic enim Agnus Pafchalis par non erat Chrifto crucifixo
,
& rhanna inferius efi Eucharifiia > &
Circuncifio bapcir«
mum non *quat. .
. i,

Quod autem Barclaius difputat de differentia aufiori-

tatis regnandi, &adminifirationis Regni,non
ad rem, facit
ttim quia Orias non fola adminjftrationcifed etiam audio-
ritate priuatus fuifie dicendus eft.ciim lofephus dicat, eum
priuatum in magno mcrrore vixifle poft acceptam plagam
Icpr* : tura etiam quia Barclaius non concedit , Regem-*
hxrecicum pofleprjuari adminiftratione Regni, fic enim-»
ipfe loquitur pag.3 1 a. ^ Quod autem dixi , Papam pofle
fcparare Regem haereticum a communione fidelium per
excommunicationem, de feparatione Iptrituali animorum,
non corporum intelligendum cft fubditi enim Regi exeo-
.

municato obfequium denepare non debent:]ba;c ille , qui

fine dubio, vt etiam lupra <^cuit,npn permittit , pofle per
•Pontificem interdici Regi haeretico adminiftracionem Re-
gni, & curatorem illi dari, vr ipfe fatetur, datum efle Re-
gi Oziae filium Curatorem . Quare falso poftea dicit, figu-
xam Oziae, leprae,, feparationis, belliffime conuenire cum_j
Rege , haerefi , & excommunicatione & ex hac ; figura_^
temporalem Pontificis potelbtem omnino fidlitiam , vfiir-
patam , atque a iure diuino alienam ollendi . Quo modo
enim figura cum re figurata concordat, fi in figura ponitur
Rex coadlus habitare in domo folitaria, negocii Regni &
nulla tradlarc ; in re figurata ponitur Rex libere in VrbLj
l^ii refidere, & ius dicere , vt antea faciebat ? Et fi vc^
ritas figurae requirit, vt nihil minus, fed potius aliquid amr
plius in re figurata reperiatur, quam in ipfa figura; & ide6
necefle eft, vt Rex haereticus per lentendam Pontificis ad-
miniftratione Regni,& ipla quoque audlomate priuetur
quo modo ex hac figura temporalis potefias Papae fiddda,
« yfurpata, & a iure diuino aliena monllratur ? Maneat
*
j ergo
 ,

cjp: XX XV. 11.

appofhe
arguotetitiun noflrum abt|exeniplo du^um^
c(fe : neque i Barclaio potuit conueUi 4
f * .
« 4

Deftndituj^ ficandum exemplum pro pote^

Jfjdle Pontificif in temporalibus
xXmUXr
,
‘

‘
n,
. i
Jcki- ' :
^rjl, iH « fi iU ) I J !» I

Roponit deinde Barclaius in capite triccfimo

o&a^' iecUndum* exemplum d nobis addodlum
ex lib.i<Paralip.cap:i^< Vbi narratur, Athalian»
Reginam fmentenr liip^rftitioni, Sc idololatriae
Baal a Pomificce loiada Regno, vita fui(& priuatam rSC &
Idas Regem in cras locum inftTtutiim V ... t/

« 'Ad hoc exemplum refutandum r^Rernic libi Barclaius

viam digreffiuncula quadam conh^ rumoribus r dt
folita maledicentia in Pontifices . '.ScHbvt enim hoc exbm^
^um a 'me allatum , ne indiligentix ^ aut prznaricationis
tpcd Sixnim ViPontiiicem accufarer ,"€ illud ab alifs atl^
tea' notatum omififfera . Ar egd mulcodntea quam Sixtus
V. Pontifex crearetur , hxc Tcripferami &; in fcholis' didhi*
lieram : dpinde, fe tam muha alia epcempla prartermiit,qu 9
in Sandcro legeram, vt Barclaius ipfc tuatur, cur timere
offenfioocm Pontificisifi iftudTiram prxtermhtere >
“"debui
Quod vecd addic Barclaius, Sixtumy. ip animo habuiffe »
ordinem lefuitarom ad arctiorem fbrmam viucndi , acqtni
ad certum veflimenti genus cdgere}.feb*ulz runchominuni
ocioforum: &
mirum efl Barclaium kv his etiam nugis re<4
ferendis voluifiTe tempus confumece. Quod vcr6’adiungir|
Bullam eiufdem Sixti V.qua Poocimwflanx Academix per*
petuus Redloratus lefuitis addickai%foppofititiam,velo(H
reptitiam videri, &
quamuk: Vere fit d:Sixco cono^3*iir44
Iere tamen non.dcbcre, quia fea tini »16, cius creatione fuc*
sit impetrata t non iam ad fabulas ^i vi^niigas yfed ad car

R i Ium*
i
 .c^. XX X
Somnias & maledicendam ptttinct qoa£ noo
T.p^} mpterii
:
tdem Pontifex toto illo quinquennio y quo PondficatuniL-»
g^eflit y eam bullam reuocarcj fi
fuppofititiam,aut obrepti-
mni.aut fraude caportam dediciflet . —
Sed his omiffis j ad exemplum loiadar Pontificis
Atha-
iiam Reginam exauiStoraqtis ,,refpo^ Barclaius, exem-
plum illud ad renf nbrf facere qu6d Athalia nullo iure__»
;
regnaret , fed immani tyrannide per vim , fcelus Re- &
gnum occupadet ^
f
>• v—rr^
Atychim quidem. initium Regni AthaKsr tyfanifet
cum
m> fte violentum filifle; fecbeura annisde it.qmepc ce<»naf
chedibile eft populum confenfu fub Regnum
*eius
af^probaile » prx^rtim -cum ignoraretur &pcreffe adhuc
Vnum ex Regis defboAt, &;£una effeti omoes omni^
fili) s
Boidcenifle . Neque nouUm^ aut infblitumefl, vt inida_«
Regnorum fint vioieiitai &
tycannicai& tamdh paulo poft
^fcntiemepopuki ai^eyl^jtimi habdamuf . lpfccer+
5?*;^®P«^«>ropdmus habitus cft^ Rempdt
iitfle init^ oppmffir}'& Ptincipatum fibi armu
^'^^^^•^P^nitiOiho Galbam Orbo^
occidit; Vitellius
ncni eiectt Vefpil/ianua Vitellium j & omnes ntn^n
:
im^
yoraictfca a SeuaiUt.Populoq. 'Romano faiutari funt.
Quid
•

knpcratorem legti« yjr

^ & tamen ipfc qiidque legftimus Imperator habitus eft,
n^tto Odoacrem Hcrulum»Gdthos,& Longobardos inua--
wres Iiaba £&rali6s;peope innumerabiles, qui per vi m ^
Regna occuparunt y& p^ea tamen accedente conlenfts
populorum Reges l(^itimiiiabiti funt.
At, inquit Barclaius ,;Sacerdos loiada non auftoritate
,
propria Achaliam depofint,’ ilfcd hortatus cft Centuriones
^
k miUtes, & cura illisdii Athaham confpirauit : fic enim
Scriptura loquitur Id idt loiada Pontifex?, &: affumend
Centuriones * & militesincroduxit ia cenoplism Domini ^
‘ >. '• pepi-

I
 jcgigi^-cumeisfcedus:.
^
_ 4

hpgr^^ni eil^d ooa impedit quominus loiads au^

4loriute Regina depofica fueric^- Sacerdos ^nim nonpo^
urat’ ib^s implere quod ptopo^rat i idea Qntqfioni'»
r bu^;& ipilx^us ad {e accerfitisv exporuiriy^ propoiitun^
(uiUU dnutb^x Rf^mae de Iblip, tum ob aba crimina.^
tum <9^ ialfam religionem Baal fouerec neque Amplici :

promi^ne militum contcotusefle voluit, (ed foedus eunt

(is inijt, ^
adiurauic eos,' vp fortiter propofoo.fuo coope<*
xa^ncur ,Pcni(;pie. ipie armauic. milites tradens eis hafbs»
^ reliqtu arma R(^
pauid»cquz erant in dpnu) /pomii*
ipdeifUiiUinmrf^ Reginam i ipfe nouum Regem cp«
ronauit ; ipfo au<flore totus populus templum ,Raal, euer 7
iacerdote^a £^al araun^
ao^p4pfe»»pecidit . , % < r„

-r.,. n -;
J - * J. *• • 1« • i. nii, ’
ii_.

t iir .
.. IlrL : V ;
;i.ur>
^

> Ertium exemplum attuleram ex i S. Ambrofio »

qui Theodoitum imperatorem cxeomrauhicaT
uit propter cedem quam >, Theifalonicte/i nimis
, crudeliter focerat; deinde co^itteum,vfi.legeii|
ferret , ne fententi*
de Ca*de, aut publicatiane bonoj^
latgr
rum ratare/Tent, niii-pofeaigima dies a pronunciatibnt-»
fententi», nimirum V( /i qutd .per iracundiam prafcipitan-»
ter di^iaflTet , intra fpaciu (u, illud fedato pecore reuoca«
Ejt quo exemplo:boHegcrana ab £pircopo'>Mediola<»
nwfe posuifle iudicasi Imperatorem , qui apud’ 'Mediolan
pum iedem habebat - ~6x mrfus deduxeram > fi hod .
‘

potuit Epiicopus , quanto magis^ Princeps Epifeoporunt

R 4 Ad
 a »,

*i4 \ ^ ^J . ..t. „
Ad hoccxemplotn ita rerpondet Barclaiiis’^ VtphtriSfh
fdmittar, Epifcopum poflTe co»ntSdcrt« de crimine Princi-
pis in foro exremo Ecclefiaflico , illud punire &
EcclefiafHca, qualis in primiiexconimunicatio eft: & hoc
modo coonouiflTe Ambrofiuni-caufam Theodoli) de cxde^
Yt pecJcatum erat , & eundem Theodofium reum faftum_*
excommumcalTe : deinde, concedit,' ab Epifeopo Ambrofio
impemram fuilTe , vt Thendofms legem illam feiret tn_j

peenirentiam peccati commill, fine quo pocnitenti* fruftu

vel fi«mor eum ab anatWmat[»,^\*Shif!llb non foluiflet . Ex
his vero 'Colligit , S. Ambrofiuni htabuiiTe in Thebdofium
fpiritualeim ierifdiftionem ') non autem temporaietn , aut
pblmcdm .
^

^
^ 'Atego exemplum illud v^nod’ attinet ad excommuni-
cationem, non attuli aduerius Barclaiumiqut rlbUdUtti or*
bi terrarum innotuerat : fed aduerfus alios, praefertim An-
glqs Caluiniftas,qui neg^t Priucipem fupremura excom-
municari a SunBnjo PonrSc^el Sumrouiu Pontifi-
cem vllam habere in fu premos Principes iurifdi'<51ionem
vel poteftatem . Quod ^'erb^lttififet
ad legem politicam
quam Theodofius ex Ambrofij prxeepeo tulit ; non vtique
«egJMiusfeatifn ad fhi<5i'um p^itcothe pertinere
rituali potellare Epifeopi ftiine Imperatam ; fed oftender^
voluimus i pbfle Ancipes Bcclefiaflicos , nOn folum in_i
foroihwrno confcienti*, led etiam in foro externo Eccle-
fiaftieb difponorc de tempdralibusj vcad fpiritualia ordi-
nem habent . ^Certe enim qua poteftate S. Ambrofius po-
tuit Theodofium cogere vinculo anathematis folui
vellet, adipem illam peiliticam ferendam : eadem potuit
eundem cogere' ad aliam Ic^m politicam fa luti animarum
neceffarfam» ferendam, nifi vellet anathematis vinculo al-
litrari Ex quo manifeft^ ceiligitur , multo maiwe ratio-
ne potniiTe Pontificem Maximum , Ecclefi* vniuerf» prae-
fidem , imperare Principibus temporalibus fub anathema-
tis
 «

caf>: I : _
x .

iis.pQ6iuit vt4egcs p<Aiticas ipiHtuali bono neceffarias fe-

rant, &contra,vt eas abrogent, qu* fpirituale bonum im-
pediunt c atque hoc modo fpirituali poteftati; temporalem
poteflarera efle Tubiedtam . *

Vartum exemplum defiimptum ex priulle-

fuit •

gio S. Gregorij Monafterio S.Medardi concef-

fo, quod habetui* lib. i i.Epiftolarum extremo ,
in quo leguntur h*c verba , Si quis Regum ,
Afltiftinim> ludicum, Vel quarumcunque fecularium per-
fonarum huius Apoftolicar, & noftr* praeceptionis decre-
ta violauerit cuiufcunquc dignitatis, vel fublimitatis fit,
,

honore fuo priuetur, &c. Et fimilia habentur in alio pri-

niiegio ciufdem S. Gregorij lib. i i.epift. lo.ad Senatorem
'

Abbatem .f'

De hoc exemplo fic' loquitur Barclaius. f Siyuieret

hodie B.Gl^orius, & ftlperiora Verba eo fenfu accipi in-

telligeret ,-quafi ipfe poteftatem

• habuifiet priuandi Rdges
fno honore , &
dignitite i exclamaret profero calumnio-
fam efle interpretationem , &
fe nunquam tale quid , Vel

perfomniuni cogitaffe : ea Ver» quat alibi feripta ab eo

furttj fidem abrogairtt huic expofitioni
funt igitur . ,

notv imperantis, fed imprecantis verba, quibus admonet,

adiurat omne genus hominum, ne priuilegium a fe datum
violent quod fi violaueiirtt, Deum vindicem fore,qui eos
fiio
:

honore priuet quod genus admonitionis

.
impreca- &
tionis nunc femper addi folet extremis Bullarum ,
Con- &
ftitutionum Pontificiarum , hoc modo , Nulli ergo homi-
num liceat hanc paginam, &c. fi quis autem hoc attentare
prjtfumpferic, indignationem omnipotentis Dei, ac
Beato-
rum
 Cap. XXX^.
& Pauli ApoAolorum eius incurvat» itue.t}Bo4
nim Petri ^
idem efli. Ce nouerit incurfiirum. }; '
, , ,
-

Refpondflo. Incer^cet^p.vtrlh:»»^
mea eft,Yed alterius S.Gregorii.<jl#gBitare paris *.lfcianifti*!
tate non multum inferioris Sandlus, inquam, Gregorius
.

Vll.Papa ad Epifc.opum Meteniem>qu^ eft vi-

in Fpiftola
ce (ima pritiralibri o^hul' nur^r6ti}m'S. Gregorij 'adducit
ad probandum iui^ a fe fifkfe^depoifftum 1-Ienricum Impe-
ratorem : B. Gregorius, inquit. Papa Reges a fua digni-
: tate cadwc qui Ap^i^olicjerSedis detcrcu violare_>
ftatuit,

praffiWplerint,^ ft:riben4adq,ttcndaiaSenacorem Abbatem^

bis verbis. Si quis vero H^gutUa^q, Quod fi B.Gfegorius,
Polior vtiquc mitiffimus^Rlegfs^s.qulflatutaiviolai^Mift^
non mododcponi, IcdetiaoirejiCOninvttajcaci', aeqpe;
aeterno examine damjuri decfcui( quis np?L-
^onfolum Apoftoliiforum iodicioiiHn contemptos^oaa;
rlKu etiam ipfiiis Matris;bcclenaTi.q9anti}rti in
Gulcatqrem *Regm!,^^Eccicfiarum iaippolSsin
totiusq.
mum pnedonem , & atroci fsimum defiruftorem.d^ppfoi^
fe, &exconBmunica(Te reprehendat ,;Tnifi fmte fiiiiiijs euls?

haec ille , cui BarcUiiis fi cedere nolucrk jn in$q^,i^uflp .<4

ne verborum S.Gregoni) , nimis temerarius erit.:;fi autem

cefferie j fateri debebit, S. Gregortun^ primum qon igoo-
raife , poceftatcm fibi diuinitus datam extendi .vfquc,,a4
4U‘g.um, & Principumrdepofitionem &d add^qaus &- .
a^
jium imerpretem verbonim S.Gregori), vtin qrc duoruni
teftium ftet omne verbum . Thoma^ Valdcnfis, vir do^ii^
fimus in lib. i
do(firina}fs fidei antiquae art. 5 ,cap. 7 $.pro-
.

feilo, inquit, nec B. Gregoriuscminenti*foijftatus fupey

ftatum Imperialem.prariudicauit in aliquo, cum Regem fi-j
bi verbo tenus pra?pofuit, negodo quodtunc tra^iabatUf
attento quod tunc apte videbimus , fipofterioraeius
.

^la & feripta qusramus

, Vide an fe Magiftrum & Im-
.

peratorum & Regum non arbitrabatur , cumppft priuile-

'
• i gia
 ,

Cap. XT^XX:^ idj

jpi qwfdam Senatori Presbytero , & Abbati Xenodochii
Francorum direfiatTiib interminatione dignitatis, & hono-
ris omni eiut violatori conclufit , Si quis Regum, &c. En

quam berie Ck)Aor iAe Barclaium nondum natum confn»

tauic . Barclaius dicit ex alijs fcriptis S.Gregorij colligi'^
S.Gregorium nOh «liftimaCfe habere fe poteftatem fupcr
Reges feculi, quamuis eius verba id fignificare videantur:
Thomas Valdcnfis contradicit ^ ex alijs S.Gregori) fcri-
ptis colligi, S? Gregorium verbo tenus fe Imperatori fubr
iecifle, re auieti *era Jl6n ignorafle eminentiam fui ftatus
iiiper femim Imperialem Barclaius dicit , Verba
.
*
fan£li
Gregorij fonare imprecationemj quam etiam quilibet pri-
uatus adiun^re’poceitliceris fuis; Thomas Valdenfis con-
tra dicit, Verba S.Gregorij fonare interminationem hono-
ris, & dignitatis, quam literis fuis adiungerenon poteft
nifi Princeps ftpremus . Vtruraiauteminaior fides haben-
da fit vni Barclaio , quam duobus viris taata: eminentiae ,
atque dodriftjr, ftultum eft quaerere . Sed etiam fi id quae-
ratur ex verbis ipfius S.Gregorij tota quarfiio nullo nego-
cio difibluetur. Siquidem S.Gregorius tria fimul coniun-
git, videlicet , honore fuo priuetur , a communione fide-
lium fegrcgetdrdn diuino examine ad poenas aeternas dam-
netur. At duo poficriora non continent imprecationem j
fed decretum, fiue declarationem : non enim Praelatus, qui
dicit , qui hoc fecerit , excommunicetur , imprecatur ex+>
communicarionem, fed iubetexcommunicari qui di- : &
cit, qui hoc fecerit , in diuino iudicio ad poenas zcernos
damnetur , non imprecatur damnationem aeternam ( quis
enim tam crudelis inuenitur , qui hoc imprecetur ? ) fed
declarat, qui hoc fecerit, eum grauifsime pcccaturum,&
poenas artemas in diuino examine promeriturum . Igitur
eodem modo illud , Honore fuo priuetur , non eft impre-
catio , fed decretum, vt ab honore fuo decidat , decla- &
ratio, vcliccae populo non obedire eiuljnodi Regi, tam-
quam
 .

1 ^* cap: XXxx r:
quam honore fuo ac dignitate priaato . Quetnadmoduiiar
etiam verba extrema Conftitutionum Apoftolicarum noa
(ignificant imprecationem;vt perperam Barclaius exponit,
fneque enim Summus Paftor,& Vicarius boni illius Pafto-
ris,qui animam fuam pro ouibus fuis pofuit< imprecaretur
ouibus fuis indignati onvm omnipotentis Dei) led declara-
tionem , d: denunciationem continent grauilSmar poenx »
qua: contemptores ApoftoHcofum pratceptorum ^ne du-
bio confcquetur . Hoc enim manifefte figdificant illa ver-
ba, Indignationem omnipotentis Dei Beatorum Petri
•, &
Cc Pauli le noucritincarTurum.Quarcfi S.Gregorius nunc
in terris viuerctj haud dubio exclamaret ^ calumniofanuj
c/Te interpretationem Barclaij , & fe nihil tale vnquaoLj
vcl per fonmium cogitaffc .

. .n- n;

Defenditur exemplum quintum . Cap, XLTm

r X'' *
M?V ?>' i '
i

Vintum exemplum cft Gregori) II. qui Leoni

Iniperatori a le excommunicato prohibuit vedri^
g^Iii Iblui ab Icalis> ac proinde Imperii parte.>
muldlauit
- Ad huius, & fequentium exemplorum refutationem-» >
prsrmittit Barclaius latis
prolixam admonitionem aduer-
fus argumenta, qua? petuntur ab exemplis,im memor argu-
mentorum, qua? ipfe duxit ab exemplis veterum Pontificu»
& Imperatorum, ex quibus pleniflimc conflare dixit,null4
clTe in Pontifice pot^atem difponendi de temporalibus •
Sed quoniam illi funt loci communes j quiadomnem di-
fputationem accominudari polTuntjijs omiflisad rem pro-
pofitam accedam . Igitur Barclaius prarcise negat, verum
cfle quod tradunt^a Giegorio II i Pontifice pro-
hiftorici
hibitos fiiilie Italos Imperatori hxretico,& excommunica-
to ycdligalia pendere ; tota vero eius ratio eft,quia Plati-
na in vita Gregori; 11. feribie » volcucibus populis deficere
ab
 . ,,

Cap, X X X X
7, 269
’ib Imperatore haeretico, reftitifle Gregorium,& aufiorita-
te faa,eos in’ fide, & obeJientia Imperatoris tenuilTe Cur .

autem vni Platin* maior fides halanda fic

,
quam cateris
hiftoncis antiquioribus, & pluribus j eam caulam reddit
tum quia PJatina fcripfit hiftorias Pontificum Sixd
iuflfu
IV. & habuit Roma? multa vetera monimenta ; tum etiam
quia Gregorius Pontifex optimqs &
iulU^fimus cima efiet,
nunquam iufiifTet contra Euangelium negari cenlum Cela-
ri, qui vfque ad obitum Carfar,& Imperator Augurtus ^r-

manfit
Athatc Barclai) difputatio,tam eft infirma.ac debilis, vt
mirum non fit quod paul6"ante tam longa pra?fatione_J»
,

exemplonim auctoritatem extenuare conatus fit Videbat .

enim nihil firmum adferre fe pofle ad exemplum tam ve-

tufium , St tam euidens refutandum Primum igitur aio .

Platinam non efle contrarium hiftpricis catteris , fi tem-

pora diftinguantur . Verum eft enim per mulpos annos
Gregorium refiitifie populis Italicis cupientibus ab Im-
peratore deficere . Sperabat enim afliduis cohortationi-
nibus fuis aliquando ceflunim Imperatorem &: ad melio-
,
rem mentem,ac laniora confilia rediturum atque hoc efti :

quod Platina vere narrat Sed vbi vidit Pontifex fe opera

.
,

perdere, & Imperatorem quotidie deteriorem fieri fecil- :

^rim ad radicem mific,& Imperatorem egetu piorum eiecit,

ac iuflit, vt ei tamqpam impio Italjci populi non parerent,
neque veCHgalia deinceps penderent Id vcr6 Platina_, .

non negat, hiftorici plurimi Grarci, Sc Latini affirmant

quos in libro meocitaui. Vide de hac tota caufa Cardina-
lem Baronium Tomo 9 , Annalium , ad aunum lalutis
z6. 7
& 7 ) 0.
Aio fecundo, fi Platina contrarium dicat, magis creden-
dum efle hiftoricis cjcteris quam ipfi : nam & multi funt,
& antiquiores , Sf diUgentiores,
,

fe: hiflorias temporum^.

fcribunt,non vitam vaius Pomificis,vt Platina
fiicit; quam
autem
 . .. .

170 Cap, IL TC ^ ^ T.
autem Platina parum diligens fuerit in perfcrutandis fodi

nimentis Romanorum Archiuiorum,velex eo poteft intel*

quod Onuphrius Panuinius in additionibus ad Piati»
ligi,
nam, multa eiufdem Platinat vel omifTa,vcl errata demon-
ftrat : & in additione prarmilTa vita* Gcegori) iccundi, ad-
monet ,Leoni tertio Imperatori hxretico iurc erepturfi-»
fiiilTe Imperiumjquod in Italia habcbat,a Gregorio fecun-
do Romano Pontifice.
Aio tertio Gregorium virum fanilifiimum non peccafle
in Euangelium, quando populos Italix prohibuit vcdHga-
lia pendere Imperatori hxretico. Quod enim Dominus
ait, Reddite qux funt Cxfaris Catfari , inteliigitur de Cac-
fare legitime imperante.-»
Leo vero ille, qui ob crimen hxrefeos a Summo Ponti-
fice publice cxcommunicatus fuerat , ab Imperio depo- &
*
litus , non erat vere, &
iure Cxfar, fed Tyrannus, pcrle- &
cutor fub titulo Cxfaris.
At, inquit Barclaius, vfquc ad mortem Leo permanfit in
• Imperio
Refpondeo . prxfertim hxreticos , Im-
Apud Grxeos ,

perator de fadlo, non de iure permanfit : apud Latinos , ac

prxfertim Italos, neque de iure,neque de fodio.

Defenditur eseemplum /extum^ •

Cap, X L I J

Extum exemplum eft Zacharix Pontificis , qui

Childericum Regem Francorum depofuit, & Pi-
pinum fubftituit
Ad hoc exemplum Barclaius opponit multa_*,
qux per partes lingillatim refellenda funt.
Primum contendit, Childericum fuiffe folo nomine Re-
gcm,qualis eft>vt ipfe loquitur. Rex Schaccorum.
' Re-

I
 ;

c^. I r. 4^t
•2*.efJ)0iicfcbNegari non potoft , quin Cbildericiis nihi!
;

O«v)ino in Hegno per fegereiJetViW Regnum, Regni &

ncgocia-^ Principes , ac potHTimum per Prefedum Pa-
ladj adminiftrarec, vt Ai^inus tradit lib.4. cap.61. catte-
terum verum non eft< eum fok> nomine Regem fuifle fiiit .

enim Rex iurefuccenioais , & tamquam verus ,ac legiti-

mus Rex inunftus , & coronatus' erat , & a populis iura*
Mntum fidelitatis acceperat Neque hoc negare Barda-
.

ius p«eft , liifi ipfe libi repugnare' velit nam paulo poft
:

fcribit,feraai /limam iniuriam Childerico fadarn Za- elTe a

charia Pontifice,& a Pipifio Principe cum Regnodeiedus
feft qu* iniuria fieri poterat ei fi ablque vilo iure fal-
TVt ,

fum Regis nomen gtrebat ? & cur Pipinus in Ipem Regni

cxarlerat , & Regium nomen non diflimulanter aftedabat
(vt paulo infra Bardaius loquitur)fi Childericus nihil pr<j-
ter inane nomen habebat ? •. .

Secundo Bardaius dicit, Childericum ini u^ depolitum

ruiflej in quare Ibcium habet loannera CaiUMfiim^
lib.4.
iflftRiCap.7.& Illyricum in hilloria Magdeburgenfi Cen-
turia 8. cap. 10.
•Sed nos-iulh; probamus primo ex te(H-
fuifie depofituiti
monijs omnium reripeorum Omnes enim cum laude hanc
-:

hiftotiarn narrant. ViJeCedrenum in vita Leonis Uaurid^

Paulum Diaconum Ub;6.cap.^fi de geftis Longobardorum,
Eginarthum in vita Caroli Magni, Rheginonem -lib. x.
Ghfonic. Maiianum Scotum lib. ?.Chron. Othonemfri-
fingenfem Ub. ^ . hifiorix cap *4 ^ 'Adonem Viennenfcm,4n-J»
Chron. Aimoinum lib.4.'cap.^x. Abbatem Vrfpero’. 6i Si-
gebercum in Cnron. Blondum lib. 10. Decadis primor, Pau-
lum Aemilium bb.i. &
a. de geftis Francorum,, Robeirum
Gaguinum, Papirium Ma(lbiHum,& alios oninesy/iatreticis
exceptis. ... - ,

Secundo ex caufa ; nam non foliim Childeridis

, ali- &
quot eius prtdecelVores nulla Reg ni 'negoci-a-cwabantj led
etiam
 . ., .

17 » cap: XXXX 1 1:
etiam ob eoWm focordiam Chrifti ana Religio iri^Ec-
gno maxime, laborabat , vt feribie S. Bonifacius Epifeopus
Moguntinus in Epiftola ad Zachariam Pontificem . - : :

Tenio ex virtute au61oris,& exeeutoris ; na Zachariasi

cuius audboritatc hac res gefta eft y pmnium.coofetifu vic
fanitifiimusa ^ fapientifiimus fuit. Sanihis vero Bonifa»
cius, qui iulfu Pontificis Pipinum vnxit,S( coronauit, non
folum Doflor eximius, fed eti fi Martyr gloriofiflimus fiiit.
Denique ab euencu, nam tranflatio ifta Regni Francorum
a Childerleo ad Pipinum Deo benedicente faulHflima_i i
& Regno,atque Eccltfiae vtiliflima fuit
Mi inquit Barclaius , nullo cafu licet malum facere , vt
bdnum inde quantumuis magnum confequatur; deponi au-
tem Regem legitimum a proprijs fubditis , aut deponen-
tibus fionfentire,ciim illelblum Deum
fupra fe habeatyCUl
foli geftorum fuorum rationem reddere tenetur , per fe bc
iimpliciter malum efle iam Aipra oftendimus
Rcfpondeo. Childericum non fubditi eius,fed Ponufex,
qui fuperipi;erat , jure deppfuit non enim Zacharias for
:

Ium aftenfum praebuit in depolitione Childerici , fed ex

audloritate eum depofuit, vt oftendemus. Neque vHo
mox
folido argumento fupra Barclaius* pjobauit,Rpges non hac
bere fupra fe nifi Deum j cui foli geflorum fuorum ratio-
nem reddere teneantur. Videat lcdlor,quae fupra didla fupt,
*
&iudicet. ..

Tertio Barclaius ridet arg.umentum illud,quod abeuehi-

tu felici (cfoxi*. vt probarem ,iufte 0iildericum fuilTc depo-
litum ac dicit, plebeium,& puerile argumentum efle ,
:
&
allegat Poiitam dicentem : «w « •

... f.iu Careat fucceflibus opto

Quiiquis ab euentu fada.hptanda putet
Addit etiam, eundem felicem cuentum habuifle tranf-
lationem Regni Francorum a Carplouingis ad Capeuin-
gos jdc t^cn conflat Hugonem Capetum per fummuna
 Cap: yJC X X\X I Z. arz. ,
fcrfJiw'«ailflc Carolouingos Rcgoo, & illud id CapeuiiW
• ‘

fuos tranftuliflc .

Relpondeo . Argumentum a folo euencu fortuito hne_j

dubio parum valet , vt fi quis damnaret prudentiam , vcl

yidtor in prorho
peritiam Imperatoris ex eo 1'oU'im , quod
vi6loria:,qua
non fuilfet: fiepc enim aliunde accidit amiflio
: argumentum-»
ex iraprudentia,vel imperitia Imperatoris
tamen a euentu ex prouidentia Dei , non parum va-?
felici
alijs argumentis, folct enim
let, pracfertim cum adiungitur
Deus iuftitiae fauere , nifi ob aliquam caiifam fapientiae ipr
iius videatur aliteiftfie faciendum.
Quod autem Barclaius reprehendit Kugonem Capetum
fummi fceleris, Regni vfurpatii& Gaguinum au 61 orem
&
adducit : nos ei Cardinalem Baronium opponimus,
qui to-

mo Annalium decimo ad annum Domini 9 S 7. multis argu-

mentis probat, Hugonem fuilfe legitimum Regem, & ineo
non defeciffe, fed propagatam efle Caroli Magni ftirpem ,

Nec defunt alij,qui Hugonem iftumdefendunt,vt Papirius

Maflbnus,& alijj : & Gaguinus non dicit per fummum l'ce-

lus id ab Hugone fadum fuilfe. Et certe magnum argur

mentum huius poteft,qu6d Robertus Pius, qui vni
rei efle

cum Patre Hugonc,&poft eum regnauic, vir pijflimus ,

&
iandliflimus fuerit neque enim tanta pietas cum iniufta_»
:

viurpatione alieni Regni cohaerere potuiflec. _

.

Quarto dicit Barclaius, S.Bonifacium non peccafle exe^

quendo mandatum Zachariae Pontificis, quamuis Zacharias
mandando peccauerit : reddit autem rationem , quia tene-
batur,inquit, Papat fententiam exequi , licet fciuiflet illam

efle iniuflam,&ide6 licet feciflet Zaclwriam reum iniqui-

tas imperandi, innocentem efle oftendilfet Bonifacium or-
do feruiendi, & neceflitas parendi & allegat cap. Pafto-
.

lalis. §. qui vero, de ofiic.Iudic.delcg.& Can. Quid culpa-

tur, a?. q.i.& Can. miles. 23. q. 5.
Refpondeo . Hoc dictum non plebeium,aut puerile, fed
S plaue
 . , ,

17+ Cap. XX XX J L
enim com expreflb verbo Dc^
|)lane haereticam eftjpognat
Oportet obedire magis Deo, quam hominibus, A6k.$ .qaod
ipilim declarauit S.Auguftinus, & alij Patres, qui citantur.
I i.q 3.Can. lulianus,& alijs multis Canonibus ciufdem^
quarftionis . In illo vero cap.Paftoralis J.quia vero,vbi di-»
citur , Tententiam iniuftam ab inferiore exequudoni nuta»
dandam effe; glolfa rede docet,quz ibi dicitur iententia-«
iniuOa, abfoluce quia iufte a lege indudam j
iudam eile,

eft,vt is qui in tempore pr^feripto non appeUauit,aduerfu*

eum fententia proferatur, etiamfi alioqui iuftam caufam-»
habuiflec, & ibidem rediihme eadem gloffa declarat , non
eifeobediendum mandato fuperioris euidenter iniufto . Et
Can. Quid culpatur) 1 3. q. i. S.Auguftinus contra Barcla-
ium loquitur,cum dicit,eife obediendum fuperiori,quando
vel certum eft iuftum e(fe,vel non eft certum efle iniuftum
quod iubetur ex quo fequitur , vt quando certum eft efle
.

iniuftum,non fit vllo modo parendum, denique in Can.Mi-*

les.iS. q. 1. non agitur de iuftitia, vel iniuidtia mandati
atque id folum definitur ,
priuata audoritate hominem in-
terficere peccatum fecus autem fi pfiblica audoritate
efle»
id fiat .
^are Barcbius fententi* fuz amore czeatus, vel
noluit iura intelligere,vel non potuit
Quinto dicit Zachariam Pontificem conlenliiTe Francis
volentibus Childericum deponere , iHpinum Rcgem-i &
creare j non autem poteftate,vel audoritate fua, vel Chil-
dericum a Regno depofuifle,vel in Pipinum Regnum tra-
ftulilfe & propterca nihil ex hoc exemplo trahi pofle ad
;

oftendendam Romani Pontificis audoritatem ih Regibus

vel deponendis, vel creandis,
Sedhzc nimia temeritas eft, ciim teftimonijs hiftorico-
rum omnium contrarium manifefte probetur
IAnnales Francorum vetuftilfimi fic habent, Dataau»
^oritate fua (Zacharias) iullit Pipinum Regem conftitui.
X Eginarthus in viu CaroU Magni ; Pipinus,inquit,per
au-
 " .

X X XXT r. i7f
atiftoritatem Roin. Pontificis i tx Prtffefto Palati) Rei
conftimtBseft:. ^ e

^ ^moinus lrt).4*cap.5 r. de geOr^ Franconim : Ponti-

fex, inquit, data anfioritate fua , hiflif Pipinum Regem_J
‘
inft iinii ^^rr. Wj
' ‘

- 4 Rhe^no KbiiiChronici ;'Zacharias , inqUit, per au*

finrinteni' i^oifaalfta^ iufiit Pjpinum Regem creari j &*
^ndiorasoleoiniilngi. -» i.

- lambermsSchijphnabui^nfiSjinhifl.PipinuSjinquit.
5
decctto Za cfairi ^ Papig per Vrt&wtem ftofti Bonifacij Rei
i

tppelTatuscfti) ‘•'r 1 .

: $ Sigcbcrtis uiviChronico , Anno , iriquit,? ?o. Pipinui

Ptincfcpxaijfiwritate ApDftolica,8r Fi<ahcorum eIeftione_3
a.S.iBQtii&cioin Regem pnfecriwr 1 anno -/^2. iterunl
kxxrtgiturioRegBm iStephanO'^apSLi»' i
' ' 'J

.{. rjil^esTnanimsrContra^ua i in Chronico', Anno, inqniti

751. Bipimif afiaoritaa Stephaiii Pap» detOnfo,ac depoit-
to Rege Hilderico Rex Francorum faftus eft .
8 Marianus^^tb^ libn5 v CSroAicP^ S^icharias inquit» ,

Papa ex auftoritate S.Petri Apofloli mandat populo Fran-

cortWiVt PipinliSs.qtti poteftatp Re^ia vtcbatur j etiifrlv
pwwis^gnitatfeiriieretur . fta Hildericus Rex,qui vlrf-
muaJVlefbumgorufh Francis imperabat,, depofitus, &rin_j
mooa^rqim mi(Tus cA ^

eu5K.iAfabas Mrfpcrgenfis inChronico, Anno, inquit, 750J

Eipinii& per auctoritatem 2^charwr Papxmore Francoruiii
eleCtus ad Regnum per maaus S. Bonifaci) eleuatus eft ift
R^ni folium. & iofraiStephanus, Papa Pipinum facra vn*
Clione in Regi»<iigrlitatis liortore oonfirmauit *
, 10 OtlTo Fnlingenfislib.j hift .cap. 11 ;>AuCl:oritate, in-
quit, ZachariarPa^* Pipinus ad Regnum eligitur
1 1 Albcrtuj Krantrius lib. t . Metropolis cap. 1 4. Meri-
to,inquic. Summus Pontifex, & Gallorum Rex mutuis fe
attollant furoribus : quando ab 'initio hxc Sedes domui
S 2 Caro-

1
 i,

Cnpl mx X^X Trp:

hocprafOitit^vt ftegiani habefretdignttflt^'ao<Vj{.
Oroli
1 2 Paulus Aemilius in Cbilderico , Zachariasiiinqnir*
“ “
Ghilderico <li<a»>:foluit:hi^. cc
peutu habito Regem Pipinum falutaiicrmitv' . .>

Habemus duodecim teftes,quorum aliqui auftoritateii

pjOntt6cis,alij au^ori(at!eAfoilolicSi,Qlij«iriiftoritate)S.Pe-
^i,alij decreto Papat Childericum dep6fiditnv^& Pipinum '

exagitatum teftantur , poliremus fcribitinon aiifos f rancos

Pi pinum Regem faluufe>nilt prius facramcnto- per Ponti-
fccera foluerenrursqup Rc^ ChUdcncotebcbintlir;&:tS-^
men Barclaius Iblita temeritate negat,auftQrftacei vel dc^
vt
freto Pontificis id ^fToia^um.. Htadiblum^fup^rat ^
temporis hatre^anofttflimb J
f um.MattUia UlyricOjTK^ri
hifloriav men^^l?ii^^b«-diceretm»enda£ium,ac
^
rnm efre,quodnoilri affirnaant *.a:ZachanajPontifit3eJlB:«
im Francorpm ^ GhildeticO.iti PipinurrLefic tranflatum.
§ c lilyricura initio, libttv^dctranflatiorieimporijiiff . * r t

Ih ;j 'i ni!
onobiiH oj
• #
M
fi^':
-
. ''•hrd .Ev Pyl'<y£> OiG‘ .

.. iff.nr.rn ilohoqA snihn* *M * • c* > %

‘T
-nn- .

Vm exenipla fex Birclaius friiftfajrtfiieare teatafree j

U iflUtfVOtWi^pi^eitni^
reliquar fexyqux lllpeitranr
mmd ea ctiracoicfeintelligeftc,^ qiiam tt cauillaiibaum
Tuarum tenebris obfciirari pofTentj aut morte pramcoCTB
iachoatum opu-rdimattere coaftus eft imiinis t VtiAinque
fitidefunaus opere, &
vita apud eum ludieem co^ittRift
cflrquem ndmo poteft fallere j apud ^ucm^^^rincipoin &
Ego ver6,qui ad tribunal ei ufdert
cratia neminem iuuat .

fupremi ludicrs breui liftcndus liim , hoc bona confcientia

tdlari niepofle confido nihil a me fcriptiim in grationi

nihil in quod verum cxiftimaui , qulod ab

odium : .Scripfi

Ecclefia didicijquodantb me plunmi non

folum dofH,ied
arenam- de-*
etiam Sanfti fcripfeniht.. Neque vitro in hanc
coaTius Ium
fecndij fedlaceffitus ab homine mihi ignoto *i

c i, <icfen-
 —

4efen<!Siji fer 5 x,<Jo^jrci7p/I iyiiknis

poteftatem,& fcri^yi mea ita defendi, vc oportebat, quod
efficere vehOTciit» o^tiii^t)ed^^ in cuius nbnu fumus
nos,& fermones noftri, gratias humillimas ago : fin con-
tra accidit, &
in aliquo, auVifr^ultis, pro humana imbe-
cillitate defeci,ab illo vem^m peto,qui fuauis,& mi-

r .'^.cis efi, &

multus in mifericordia omnibus in-
o-\ -iQosattttlm» etHR i fictlsfix *
quoque,^ d
\ fius Summi Pontificis Chrifti Vica- ’
J

* V*’l>5pilfculum', fed omnia fcii

.
’V’ P« mea 'i —
“ Volens
volens
'
' liib~ .
i; w

V -t
rou\«Ki<vW.nit^ n«i\
iU
itT 'Ar.Oi.^vr A* ft»'.!»*!

'e, •>

'
• ^
.'N\ . «i.livl; ' i, a _
«. « \»\ iRnnV.v -.
V,

';v- .*V«s<;A» ^\^^

USvV.f^V

1
• ‘‘
^
' ’ nu; l*-j»yV
V mvva4vi'Uk. *»> ;a,v. -.uA •»« ~
. -
HrtO
> . V.wvCyV, .

« wr- i.l-». 4\ttwin:i*\ por. p\\ V,:»i ^*r>

^
.UV k .^u^i
- ''-
-
V4<\o.«» V!- »sV. 1 \,

1 «*. .

VlvtaePtV VWWIJIpsH K* . .*,\RS .^VJ' ^iTtMSIsi

r. i
% .. ^ . . ,
-;'• *
I JiW «»;4iW> ^\;< ,Arj fu. "'*'' 'i«’‘."wvsd

* *
*
•
j ^ Y»
JB

I
 .

X r '

index CAP11 VM
HV1V5» uPbKii.

UBnte PoMtficv *

tntihiiit Hlufhtiim scnpfmfum

StnttntU illufirium Scrt^fP^wH uaumts
Smtenti* tllufiriurft s»r Marum tua toats UirmrnmcM
SenrentU tUufitium Seniorum kffionii. J ngliUy
Beotied ao &
Pontifiett in Umpot»^
StnttntU ConcUiorum de poteH^Je
•

T>i excu/ntiene ^arclaij- Cap.

*'*.•

n
*
U *
« . ^ i
•

doctrin* BMtelatj
ixeutitur principium [lue fundnmtntttm
,

F
‘
JJ j^
poieOatem iiurnrni^tlkntifkis in.t/mper4ihu\aie^ tjfe rem dubiis

ro»itjn ••
J), fmha caui* trivims umpotulti
>->.

io A^ignaiM . Cnp IV.

^
tndtreBe Tbeolegt fumm»
^

I>f youflmt in tempernlin • 'cfuam

¥, **
Pontifici trihuUnt . ^
,

C«r feptingentifA^-^mmPmtficiS nonrdrfojun^

, t5»^ VP
Rtgt! htrerieoi, 'vel
£fc/f /?4 ConflaMium htrtticum ,
Iklinnum ApoJtAtam
Tmfirtafnres non depoluit (Snp. V !!• >

Cur Ecclefia non depojutt V*leni$manmn i

Cap. VI 11.
^n potuerint poflerieret Principes Jine

(Itfii. auBoritatem
Principatu priuari : fimul, lufln ne, nn &
irtinfla fuerit Grtgoru vif. fententin in
Henrtcum Itnperatore.
ly.
r.at,
i-rijmgi/jjn ut .j.--
^iicuitfur [enttnua i.jUj,.kis
TTJ
tiimi Ponuticu. Cap. X.
l>eoompfU0Hi^W^ y- & ^iftneniu wy. Cap. Xi. ttt
Dilmum*
 . ^

•I N Ef -/
Md$t^fus T heoltrgan^
fntentiM^"iey»^
• t^ati hnitficis Maximi m
tempontltlms . Cap. XII. 'i lif^

Dtfenditur prim» ratio HelUrmif^t pro poteJl»tt Fontificis in tem-

poraMus, Gap. XIII. iif
t>«ftnditur cefirmatio prima ratiorm Soifarmini.Cap XIV. 13®
Kefnfatnr digrolfto $arclaif . Cap.XV.
Rtfellitur aUa dtgrejjio Barclay , Cap. XV fi
4^ 1
DfftndiiHr /efunda ratto pro potfilat e Summi Fontifich in tem-
poralihus, Cap. XVI !• I4<(
Dtfenditur fecunda par^ rafionif fecunda pro potejlate Summi
Pontificis in temporalibus . Cap. XVIII.
Dt fenttntia S, Btrnaxdi circa pottHatem Pontificis Mascimi in
lemporalihus , Cap. XIX. t^T
Defenditur tertia ratio Bellarmini . Cap. X^>
Defenditur confirmare rationis tertia principalis.Cap.XXI. 16 f
Defendicur altera confirmatio rationis tertia principalis , J
Cap. XXI 17^
Defenditur tertia confirmatio tertia ratioms principalis . -

Cap. XXI II. iSj

Defenditur ratio quarta BeUarmitei pra potefiatf Pontificis in te»
poraliiuSf Cap, XXIV |85
Defenditur quinta ratio Bellarmini prq potejlate Sumpsi Pontifi»
cis in temporalihuf . Cap. XXV J ^4
Defenditur prima pars rationis quinta pro poteliate fumtni Pon-
tificis in temporalibus . Cap. XXVI. 198
Vtrum 'votumyan iuramentum magis obliget. Cap. X X VII. ^01
DigreftoUirca ferstentiam eap. Inter forporalia de translatione
,

Epifcopi. Cap.XXVIlI. zop

De -vere Jenfu cap. Inter forporalia i 4* translatione Epi/copt.
Cap. XIX. 2op
Refpendetur ad olieelienes contra primam partem rationis quin-
ta propoteftatf Summi Pontificis in tfmjoralibus. Cap.XXX.
»il i
Dialogifmus' inter Populum nimis )addiBum Btgi terreno.
Capi XXXI. siy
Pontificem Populo falubriter confutent em .
^
Refutantur falfa quadam pronunciata Barflaq, qua digrediendo
effuiift. Cap.XXXlI.
Defenditur pars fecunda rationis quinta principalis pro poteliate
Sammi
 U

_ JxNjh, E Xj:
.
Simmifontyicis^Jtmpormli^Hs, Cap. XXZini^
mor,Burcl^ij de exemptione Clericom.; Caplx^^XlV,

liefitratur grande verbum Sarciat/ iquoexfmptio Clericorum fun-

ditm teUitter i Cap.yjX^XY- i‘ff V
J>e§enditur fecunda, tertia pars rationis quinta principalis pre

'poteftate Bontifici* Maximi in femporofhbus , Cap. XXXV

'a

Vefenditur primum exemplum allatum-pro poteflate Summi Pon-

T""* ' :
; l ’l
d )
r’
\ •
,
V ^rfF r »

pefenditur Jtcundum exemplum pro potejtate Pontificis in tem~

.
porahbus . Cap. Ul^ XXXV z6i

Defenditur tertium exemplum allatum pro potejlate ^temmi Pon~

jtficis in temporalibus . Cap. X. ^5 j XXXI
Defenditur exemplum quartum . Cap. XL, »6f
Defenditur exemplum quintum . Cap. XI.I. 168
Defenditur exemplum Jextum , Cap. XHI, 170
tpilogus , 276

FINIS.
» • «

Brrata corrigenda .
tulin. ti. Mcdiolancnfis Mcidcnfif
23. Origene crigmc
17 * 14. §a q. S- 9-
38. 1 18. fpiticaalem ^iricualem pocellatena
49- ji.exhauthorare exaudorare
52. 17. lib. a. lib* 12* ^
-
incolumcn incolumem^
ii: it apponeremus opponcredrt
10^» 15. in perfona in pcrcuHione
1^3* 31. lineat liceat
170. 10. fex fcd
ipy. 4. cornubus cornibus
220 . 11. parculari particulari
230« 1. errant errat
2 59 . 4. coerceret coercerent
26 ]« 2)- publicatiane publicacioRt
•l!»

l2aUrva -

2976