MGA KONSEPTONG PANGWIKA Henry Allan Gleason Jr

- Ang wika ay isang masistemang balangkas ng

mga tunog na pinili at isinaayos sa pamaraang
arbitraryo upang magamit ng mga taong
nabibilang sa isang kultura

Cambridge Dictionary
- Isang sistema ng komunikasyong nagtataglay
ng mga tunog, salita at gramatikang ginagamit sa
pakikipagtalastasan ng mga mamamayan sa
isang bayan o sa iba’t ibang uri ng gawain

Charles Darwin
- Wika ay isang sining tulad ng paggawa ng
serbes o pagbe-bake ng cake, o ng pagsusulat

WIKA

- isang sistema at instrumento ng komunikasyon

na ginagamit ng mga tao upang maiparating ang
kanilang mga saloobin, kaisipan, at
impormasyon sa kapwa. - ito’y
pinagsama-samang tunog, simbolo, at tuntunin
ay nabubuo ang mga salitang nakapagpapahayag
ng kahulugan o kaisipan

• lingua – “dila” at “wika” o “lengguwahe”

Paz, Hernandez at Peneyra (2003:1)

- Ito ay tulay na ginagamit para maipahayag at
mangyari ang anumang minimithi o
pangangailangan natin.
- Behikulo ng ating ekspresyon at komunikasyon
na epektibong nagagamit
ANTAS NG WIKA
- BALBAL
- KOLOKYAL
- LALAWIGANIN

BALBAL
- Uri ng wika o salitana karaniwang ginagamit sa
lansangano sa loob ng isang partikularna
grupong mga tao.

ex.) “Tsibug” – kain

“Senglot” – lasing
“Jeproks” – mahirap
“erpat” - tatay o ama

KOLOKYAL WIKANG OPISYAL AT WIKANG

- salitang pinaikli PANTURO

ex.) Mayroon- meron WIKANG OPISYAL

Kumusta – musta - Ito ang itinadhana ng batas na maging wika sa
Paano – pano opisyal na talastasan ng pamahalaan. - Virgilio
Pahingi - penge Almario (2014:12

LALAWIGANIN RIO ALMA

- pen name of virgilio almario
1. Ilokano – agbiag (buhay), mangan (kumain),
adda (meron/mayroon), bassit (maliit), kabsat WIKANG PANTURO
(kapatid) - Ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal na
2. Kapampangan – matua (matanda), mangga edukasyon. • Saligang Batas ng 1987 Artikulo
(mangga), atin (atin/natin),ngeni (ngayon), keka XIV Sek. 7
(ikaw)
3. Bikolano – marhay (maganda/mabuti), MTB-MLE
kaogmahan (kasiyahan), kalangitan(langit), - MOTHER TONGUE-BASED
siram (salamat), tataramon(wika) 4. MULTI-LINGUAL EDUCATION
Waray-Waray – maupay (maganda/mabuti),
bahal (gusto), buot (ibig), ampo (dasal), tag Ang labindalawang lokal o panrehiyong wika at
(mahal) diyalekto para magamit sa MTB-MLE. Subalit
sa taong 2013 ay nadagdagan pa ito ng pito
WIKANG PAMBANSA kayat 19 na wika wika at diyalekto na ang
- Ito ang nagbubuklod sa mga mamamayan ng ginagamit tulad ng sumusunod:
isang bansa upang magkaintindihan at
magkaunawaan sa iisang wika. - tagalog - meranao
( FILIPINO ) - kapangpangan - chavacano
- pangasinese - ybanag
- iloko - ivatan
- bikol - sambal
- cebuano - aklanon
- hiligaynon - kinaray-a
- waray - yakan
- tausug - surigaonon
- maguindanaoan
MONOLINGGUWALISMO, • Uriel Weinreich (1953) - Ang paggamit ng
BILINGGUWALISMO at dalawang wika nang magkasalitan ay matatawag
MULTILINGGUWALISMO na bilingguwalismo at ang taong gagamit ng
mga wikang ito ay bilingguwal
UNANG WIKA (L1)
IKALAWANG WIKA (L2) Balance bilingual
IKATLONG WIKA (L3) - Ang tawag sa mga taong nakagagawa o
nakagagamit ng dalawang wika ng may
UNANG WIKA (L1) parehong lebel ng kasanayan at tatas sa
- Ito ay ang wikang kinagisnan mula pagsilang at pagsasalita
unang itinuro sa isang tao.
- Katutubong wika, mother tongue, arterial na
wika at kinakatawan ng L1.

IKALAWANG WIKA (L2)

- Wikang paulit-ulit na narinig o naririnig ng at
untiunting natututuhan hanggang magkaroon ng
sapat na kasanayan at husay na magamit sa
pagpapahayag.
- Ito ay dulot ng tinatawag na exposure o
pagkalantad sa ibang wika; kinakatawan ng L2.

IKATLONG WIKA (L3)

- Bagong wika na kanyang narinig at nakilala na
kalauna’y natutuhan at nagamit sa
pakikipagtalastasan sa mga taong nasa paligid
niya na gumagamit din ng nasabing wika.
- Nagagamit din ang wikang ito sa
pakikiangkop sa lumalawak na mundong
kinagagalawan,

MONOLINGGUWALISMO
- Ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa
isang bansa
- Mayroon ding iisang wika ang umiiral bilang
wika ng komersiyo, negosyo, at
pakikipagtalastasan sa pang-araw-araw na buhay

BILINGGUWALISMO
- Ang sinumang tao na may kakayahang
gumamit ng dalawang wika.\
- Ang paggamit at pagkontrol ng tao sa
dalawang wikang tila ba ang dalawang ito ay
kanyang katutubong wika. - Leonard Bloomfield
(1935)

• John Macnamara (1967) - Bilingguwal ay

isang taong may sapat na kakayahan sa isa sa
apat na makrong kasanayang pangwikang
kinabibilangan ng pakikinig, pagsasalita,
pagbasa at pagsulat sa isa pang wika.
MULTILINGGUWALISMO
- Ito ang tawag sa sitwasyon kung kailan higit sa
dalawang wika ang ginagamit ng tagapagsalita
sa pakikipagtalastasan, pagtuturo, at pag-aaral.
EDUKASYON(multilingguwalismo)
- Taong 2012, inilabas ng Department of
Education ang DepEd Order 16, s. 2012 -
Guidelines on the Implementation of the Mother
Tongue Based-Multilingual Education
(MTB-MLE), kung saan nakasaad na 12 wika
ang gagamitin sa mga rehiyon bilang asignatura
at wikang panturo.
- Taong 2013 ay muling naglabas ng
kautusan—ang DepEd Order 28, s. 2013, na
naglalaman ng karagdagang pito pang wika,
kung kaya sa kabuuan ay 19 na wika ang gamit
na wikang panturo
Ducher at Tucker (1977)
- mabisa ang unang wika bilang wikang panturo
sa unang taon ng pag-aaral.
- Ayon sa kanila, mabisa ang unang wika bilang
panimulang pagtuturo ng pagbabasa, sa
pag-unawa ng paksang aralin at bilang matibay
na pundasyon.
BARAYTI NG WIKA
- Ang wika ay nagbabago, dahil ang wika ay
sumasabay rin sa panahon. Kasama sa
pagbabagong ito ang pagkawala ng mga salitang
luma na at hindi na nagagamit ng karamihan
hanggang sa tuluyang may naipapalit na bagong
salita bilang katumbas
- Ito ay dulot ng pakikipag-ugnayan ng tao sa
kapwa tao mula sa iba’t ibang lugar na may
naiibang kaugalian at wika
• Genesis 11: 1-9 - Tore ng Babel, ang isa sa
dahilan ng pagkakaroon ng wika sa mundo
HOMOGENEOUS
- ay mula sa mga salitang Griyego na homo, na
nangangahulugang "isa" at genos, na
nangangahulugang "uri” o “lahi."
- Ang kalikasang ito ay tumutukoy sa mga
katangiang taglay ng lahat ng wika anuman ang
pinagmulan at kultura ng pamayanang
pinag-usbungan nito
HETEROGENEOUS
- ay mula sa mga salitang Griyego na hetero, na
nangangahulugang "magkaiba" at genos, na
nangangahulugang "uri” o “lahi."
- Ang heterogeneous na kalikasan ng wika ay
tumutukoy sa pagkakaiba-iba ng wika bunga ng
paggamit ng iba-ibang indibidwal at pangkat na
may magkakaibang uring pinagmulan, edad,
kasarian, gawain, tirahan, interes, edukasyon, at
iba pa
BARAYTI NG WIKA
- DAYALEK
- IDYOLEK
- SOSYOLEK
- ETNOLEK
- PIDGIN AT CREOLE
DAYALEK
- Ang barayti ng wikang ginagamit ng partikular
na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular
na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan
IDYOLEK
- ang personal na paraan ng paggamit ng wika.
Nakabatay ito sa indibiduwal na katangian ng
taong gumagamit nito

Ayon kay Ocampo (2002), ang tinig at pisikal

na kalagayan ang mga dahilan ng idyolek ng tao

SOSYOLEK
- Barayti ng wika na nakabatay sa katayuan o
antas panlipunan o dimensiyong sosyal ng mga
taong gumagamit ng wika.

ETNOLEK
- Ito ang barayti ng wikang mula sa mga
etnolongguwistikong grupo.
- Ang salitang etnolek ay nagmula sa
pinagsamang etniko at dialek

PIDGIN
- Ang wikang walang istruktura at halohalo.
Hindi malinaw ang wikang pinagmulan. Isang
mabuting halimbawa sa ating wika sa CAR at
Rehiyon II ay:

“Let’s go to the canteen now, gutom na gutom

REGISTER NG WIKA
Register
- tawag sa espesyal na wika ng isang partikular
na larangan. Mayroong register ng wika ang
iba-ibang propesyon, at nakikilala ito ayon sa
larangan o field na kinabibilangan nito.
na ako, baka matayak pay ti bisin ko, oh my, like
kong kumain ng illug, anyamet, mafatu ke nge!
CREOLE
- Ang wikang bunga ng pidgin o tinatawag na
“nativized”.
Halimbawa: Chavacano

EKOLEK
- barayti ng wika na kadalasan ginagamit sa loob
ng ating tahanan