Câu 5.

Pháp nhân và cá nhân có gì khác nhau về năng lực pháp

luật dân sự ? Nêu cơ sở pháp lý khi trả lời (nhất là trên cơ sở
quy định của BLDS 2005 và BLDS 2015).
Năng lực pháp luật dân sự Năng lực pháp luật dân sự
của pháp nhân của cá nhân
BLDS 2005: Khái niệm Năng lực pháp luật dân sự Năng lực pháp luật dân sự
của pháp nhân là khả năng của của cá nhân là khả năng của
pháp nhân có các quyền, nghĩa cá nhân có quyền dân sự và
vụ dân sự phù hợp với mục nghĩa vụ dân sự.
đích hoạt động của mình. (Khoản 1 Điều 14 BLDS
(Khoản 1 Điều 86 BLDS 2005)
2005)
 Các chức năng của chưa
được cụ thể hóa.
Thời điểm phát sinh Cá nhân có thêm một số
năng lực pháp luật ngoại lệ mà pháp nhân
dân sự: không có như:
Thời điểm phát sinh - Khoản 2 Điều 612
năng lực pháp luật dân BLDS 2005: « Thời hạn
sự của cá nhân và hưởng bồi thường thiệt
pháp nhân là cơ bản hại do tính mạng, sức
giống nhau. khoẻ bị xâm phạm. »
- Điều 635 BLDS 2005 về
người thừa kế.
Thời điểm chấm dứt Năng lực pháp luật dân sự Năng lực pháp luật dân sự
năng lực pháp luật chấm dứt từ thời điểm chấm của cá nhân chấm dứt khi
dân sự: dứt pháp nhân. người đó chết.
Thời điểm chấm dứt (Khoản 2 Điều 86 BLDS ( Khoản 3 Điều 14 BLDS
năng lực pháp luật dân 2005). 2005)
sự của cá nhân và
pháp nhân là giống
nhau.
BLDS Khái niệm - Năng lực pháp luật dân sự Năng lực pháp luật dân sự
2015 (áp của pháp nhân là khả năng của cá nhân là khả năng của
dụng từ 1-1- của pháp nhân có các cá nhân có quyền dân sự và
2017): quyền, nghĩa vụ dân sự. nghĩa vụ dân sự.
Năng lực pháp luật dân sự (Khoản 1 Điều 16 BLDS
của pháp nhân không bị 2015)
nguyễn vũ minh thắng 1
 hạn chế, trừ trường hợp Bộ
luật này, luật khác có liên
quan quy định khác.
(Khoản 1 Điều 86 BLDS
2015)
- Ví dụ:Bảo lãnh, quy định
về tuổi…
 Cách tiếp nhận sâu sắc
hơn.
Năng lực dân sự liên Không có quyền và nghĩa vụ - Quy định về năng lực
quan đến giới tính, liên quan đến giới tính và pháp luật dân sự của cá
huyết thống. huyết thống vì đó là những nhân, cá nhân có quyền
đặc thù riêng của con người. và nghĩa vụ liên quan đến
giới tính và huyết thống.
- Ví dụ: cá nhân có quyền
được xác định lại giới
tính (Điều 36), chuyển
đổi giới tính ( Điều 37).
 Điều 36, 37 trong BLDS
2015 cũng chính là điểm
mới nổi bật, khắc phục
những khiếm khuyết của
BLDS 2005 trước đó.
Thời điểm phát sinh Đã có sự bổ sung về thời
năng lực pháp luật điểm phát sinh năng lực pháp
dân sự: luật dân sự của pháp nhân tại
Thời điểm phát sinh Khoản 2 Điều 86 BLDS 2015:
năng lực pháp luật dân “Năng lực pháp luật dân sự
sự của cá nhân và của pháp nhân phát sinh từ
pháp nhân là cơ bản thời điểm được cơ quan nhà
giống nhau. nước có thẩm quyền thành lập
hoặc cho phép thành lập; nếu
pháp nhân phải đăng ký hoạt
động thì năng lực pháp luật
dân sự của pháp nhân phát
sinh từ thời điểm ghi vào sổ
đăng ký”.
Thời điểm chấm dứt - Thêm quy định để bảo
nguyễn vũ minh thắng 2
năng lực pháp luật
dân sự:
Thời điểm chấm dứt
năng lực pháp luật dân
sự của cá nhân và
pháp nhân là cơ bản
giống nhau.
Hạn chế Năng lực pháp luật dân sự
của
pháp nhân không bị hạn chế
trừ
trường hợp Bộ luật này, luật
khác có liên quan quy định.
(Khoản 1 Điều 86 BLDS
2015)
Mức độ bình đẳng Dựa vào quy định tại Khoản
1 Điều 86 BLDS 2015, năng
lực pháp luật dân sự của pháp
nhân mang tính chuyên biệt.
Mỗi một pháp nhân có một
mục đích hoạt động khác nhau
thể hiện trong quyết định
thành lập hay trong điều lệ,
nên năng lực pháp luật của các
pháp nhân khác nhau là khác
nhau.
Khi tham gia quan Người đại diện theo pháp
hệ dân sự luật hoặc người đại diện theo
ủy quyền của pháp nhân nhân
danh pháp nhân.
Văn bản xác lập Quyết định thành lập, Điều
lệ.
nguyễn vũ minh thắng
vệ quyền lợi cho người
chết, người chết vẫn
được pháp luật ghi nhận.
- Ví dụ: Theo trách nhiệm
bồi thường của nhà
nước, trong trường hợp
cá nhân đã chết thì người
thân của họ có quyền
yêu cầu cơ quan chức
trách liên quan khôi
phục danh dự của người
đã chết.
Năng lực pháp luật dân sự
của cá nhân không bị hạn
chế, trừ trường hợp Bộ
luật này, luật khác có liên
quan quy định khác.
(Điều 18 BLDS 2015)
Mọi cá nhân đều có năng
lực pháp luật dân sự như
nhau. (Khoản 2 Điều 16
BLDS 2015)
Cá nhân có thể tự mình
hay nhờ người đại diện để
tham gia vào quan hệ dân
sự.
Các văn bản pháp luật.
3
Câu 6:Giao dịch do người đại diện của pháp nhân xác lập
nhân danh pháp nhân có ràng buộc pháp nhân không? Nêu
cơ sở pháp lý khi trả lời.
- Giao dịch do người đại diện của pháp nhân xác lập nhân danh pháp nhân có
ràng buộc pháp nhân.
- Vì theo khoản 1 Điều 87 Bộ Luật dân sự 2015 quy định: “Pháp nhân phải
chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người
đại diện xác lập, thực hiện nhân danh pháp nhân.”
- Pháp nhân thực hiện các hoạt động, giao dịch với các chủ thể khác thông
qua người đại diện của pháp nhân. Người đại diện của pháp nhân là người
được thay mặt và nhân danh pháp nhân xác lập, thực hiện các giao dịch dân
sự, thông qua quy định của pháp luật hoặc thông qua ủy quyền. Với tư cách
là một chủ thể độc lập, pháp nhân phải chịu trách nhiệm dân sự từ các giao
dịch dân sự do người đại diện của pháp nhân xác lập, thực hiện. Khi người
đại diện theo pháp luật thực hiện các hành vi nhân danh pháp nhân thì hành
vi của người đó đã làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của pháp nhân, đồng thời
làm phát sinh trách nhiệm dân sự của pháp nhân.
- Các quy định này được áp dụng với những sửa đổi thích hợp đối với bất kỳ
sự biểu lộ ý chí nào bởi người thứ ba tới người đại diện. Quy định này cho
thấy:
(1) Việc trao quyền đại diện không nhất thiết là một hợp đồng, có nghĩa là
có thể bởi các nguồn gốc hay căn cứ khác.
(2) Người đại diện không nhất thiết phải hành động trong lĩnh vực xác lập
hay thực hiện giao dịch dân sự.
(3) Yêu cầu người đại diện phải thể hiện sự nhân danh người được đại
diện.
=> Do đó giao dịch do người đại diện của pháp nhân xác lập nhân danh pháp nhân
có ràng buộc pháp nhân.
Câu 7: Trong tình huống trên, hợp đồng ký kết với Công ty Nam Hà
có ràng buộc Công ty Bắc Sơn không? Vì sao? Nêu cơ sở pháp lý khi
trả lời.
Trong tình huống này, Công ty Bắc Sơn vẫn bị ràng buộc bởi hợp đồng ký kết với
Công ty Nam Hà. Vì căn cứ vào Điều 84 BLDS 2015 có quy định:
1. Chi nhánh, văn phòng đại diện là đơn vị phụ thuộc của pháp nhân, không phải pháp
nhân.
2. Chi nhánh có nhiệm vụ thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của pháp nhân

nguyễn vũ minh thắng 4

 3. Văn phòng đại diện có nhiệm vụ đại diện trong phạm vi do pháp nhân giao, bảo vệ
lợi ích của pháp nhân.
4. Việc thành lập, chấm dứt chi nhánh, văn phòng đại diện của pháp nhân phải được
đăng ký theo quy định của pháp luật và công bố công khai.
5. Người đứng đầu chi nhánh, văn phòng đại diện thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của
pháp nhân trong phạm vi và thời hạn được ủy quyền.
6. Pháp nhân có quyền, nghĩa vụ dân sự phát sinh từ giao dịch dân sự do chi nhánh,
văn phòng đại diện xác lập, thực hiện.”
Vậy nên, việc trong quy chế Công ty Bắc Sơn có quy định Chi nhánh Công ty
Bắc Sơn “là một tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân, hạch toán kinh tế độc lập”
là trái với Khoản 1 Điều 84 Bộ Luật Dân sự 2015. Theo đó, chi nhánh Công ty Bắc
Sơn tại thành phố Hồ Chí Minh không có tư cách pháp nhân.
Chi nhánh Công ty Bắc Sơn tại thành phố Hồ Chí Minh chỉ được nhân danh
pháp nhân (tức công ty Bắc Sơn) xác lập, thực hiện các giao dịch trong phạm vi và
thời hạn được ủy quyền các giao dịch do chi nhánh của Công ty Bắc Sơn tại thành
phố Hồ Chí Minh xác lập nhân danh Công ty Bắc Sơn, trong phạm vi và thời hạn
được ủy quyền thì đều làm phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với công ty Bắc Sơn
theo quy định Khoản 6 Điều 84 Bộ Luật Dân sự 2015.
Vì vậy, việc Công ty Bắc Sơn phủ nhận trách nhiệm đối với hợp đồng trên với
lý do Chi nhánh có tư cách pháp nhân là không hợp lý vì việc chi nhánh Công ty
Bắc Sơn ký hợp đồng kinh tế với Công ty Nam Hà làm phát sinh quyền và nghĩa
vụ đối với Công ty Bắc Sơn chứ không phải của chi nhánh công ty đó. Theo Khoản
1 Điều 87 Bộ Luật Dân sự 2015, pháp nhân (Công ty Bắc Sơn) phải chịu trách
nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự do người đại diện (chi
nhánh Công ty Bắc Sơn) xác lập, thực hiện nhân danh pháp nhân.
Trong tình huống này, khi có tranh chấp, Công ty Bắc Sơn có trách nhiệm tham
gia giải quyết và bồi thường thiệt hại nếu có thiệt hại xảy ra.
 Như vậy, Công ty Bắc Sơn phải chịu trách nhiệm về hợp đồng ký kết với
Công ty Nam Hà, không thể phủ nhận trách nhiệm vì lý do Chi nhánh có
tư cách pháp nhân.

nguyễn vũ minh thắng 5