Provided by : www.spic.

ir
 IGS-C-SF-015(4)
Approved

IGS
Provided by : www.spic.ir

''() *+,-( .' -/0 12- 34 2 ' /5(617 *890 :4(; *< =>? .' -/0 12-@- ' A12- B-(<
Fax:(9821)-8131-5679 http://igs.nigc.ir igs@nigc.ir
Provided by : www.spic.ir
 ‫اﻣﻮر ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‬
‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫‪ -1‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ /‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺧﺼﻮﺻﻲ در ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان و ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﻓﺮﻋﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷـﺮﻛﺖ ﻣﻠـﻲ ﮔـﺎز اﻳـﺮان در ﻣـﻮرد ﻧﻴﺎزﻫـﺎي ﻋﻤـﻮﻣﻲ از اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي وزارت ﻧﻔـﺖ )‪ (IPS‬و در ﻣـﻮرد ﻧﻴﺎزﻫـﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻـﻲ از‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺧﻮد )‪ (IGS‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان )‪ (IGS‬ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺨﺶ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و‬
‫ﻳﺎ ﻣﺸﺎور ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮراي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ) ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻫﻴﺌﺖ ﻣﺪﻳﺮه ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﮔﺎز اﻳﺮان ( ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲ رﺳﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ -4‬در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﺘﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي )‪ (IGS‬از ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺘﺎﻧﺪاردي ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﻓﻨﻲ – ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﮔﺎز دﻧﻴﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﻧﻴﺰ از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن داﺧﻠﻲ ﺑﺮ ﺣﺴـﺐ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -5‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻳﻨﺘﺮ ﻧﺘﻲ ﺷﺮﻛﺖ* و ﻳﺎ ﻟﻮح ﻓﺸﺮده )‪ (CD‬در اﺧﺘﻴﺎر واﺣﺪﻫﺎ و ﻛﺎرﺑﺮان ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬
‫‪ -6‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺮ ‪ 5‬ﺳﺎل ﻳﻜﺒﺎر و ﻳﺎ در ﺻﻮرت ﺿﺮورت زودﺗﺮ ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺑﺮوز رﺳـﺎﻧﻲ ﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧـﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﺎرﺑﺮان ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻧﮕﺎرش را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻈﺮ و ﻳﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اﺻـﻼح در ﻣـﻮرد اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻘﺒﺎل و ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار ﺧﻮاﻫـﺪ ﮔﺮﻓـﺖ و در ﺻـﻮرت ﺗﺎﺋﻴـﺪ ‪،‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﻮرد ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫*آدرس اﻳﻨﺘﺮ ﻧﺘﻲ )‪ ، (http://igs.nigc.ir‬آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ )‪(igs@nigc.ir‬‬

 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫" فهرست مطالب "‬

‫‪1‬‬ ‫فصل اول ‪ :‬کلیات ‪ ،‬مبانی و تعاریف ‪........................................................................................................‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪ ) 1 -1‬كليات ‪...............................................................................................................................‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪ ) 2 -1‬مباني ‪...............................................................................................................................‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪ ) 3 -1‬تعاريف ‪..............................................................................................................................‬‬

‫‪31‬‬ ‫فصل دوم ‪ :‬حریم ایمنی خطوط انتقال گاز در مجاورت ابنیه و تاسیسات‪.............................................‬‬

‫‪31‬‬ ‫‪ ) 1 -2‬كليات ‪................................................................................................................................‬‬

‫‪31‬‬ ‫‪ ) 2 -2‬حريم ايمني خطوط انتقال گاز ‪........................................................................................‬‬

‫‪38‬‬ ‫فصل سوم ‪ :‬حریم اختصاصی خطوط انتقال گاز ‪....................................................................................‬‬

‫‪38‬‬ ‫‪ ) 1 -3‬ساختار حريم اختصاصي ‪..................................................................................................‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪ ) 2 -3‬حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز موازي‪.......................................................................‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪ ) 3 -3‬عرض حريم اختصاصي در عبور از باغات‪........................................................................‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪ ) 4 -3‬حريم اختصاصي در مناطق كوهستاني ‪...........................................................................‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪ ) 5 -3‬تحصيل موقت اراضي ‪.......................................................................................................‬‬

‫‪11‬‬ ‫فصل چهارم ‪ :‬حریم تأسیسات صنعت گاز ‪................................................................................................‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪ ) 1 -4‬تاسيسات صنعت گاز‪.........................................................................................................‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪ ) 2 -4‬حريمهاي چهار گانه تأسيسات‪........................................................................................‬‬

‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪1‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪14‬‬ ‫فصل پنجم ‪ :‬مقررات حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط توزیع و انتقال نیرو ‪....................‬‬

‫‪16‬‬ ‫فصل ششم ‪ :‬مقررات حریم خطوط انتقال گاز در موازات راهها و راه آهن ‪......................................‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪ ) 1 -6‬كليات‪................................................................................................................................‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪ ) 2 -6‬نحوه تعيين حريم‪............................................................................................................‬‬

‫فصل هفتم ‪ :‬مقررات حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لوله نفت و آب ‪ ،‬معادن ‪ ،‬تقاطع با‬
‫‪17‬‬ ‫رودخانه ها و فعالیتهاي خطرناك ‪..........................................................................................................‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪ ) 1 -7‬حريم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لوله نفت‪.....................................................‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪ ) 2 -7‬حريم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لوله آب‪......................................................‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪ ) 3 -7‬حريم خطوط انتقال گاز در مجاورت معادن (غير انفجاري)‪...........................................‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪ ) 4 -7‬حريم خطوط انتقال گاز در محل تقاطع با رودخانه ها‪...................................................‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪ ) 5 -7‬انجام عمليات انفجاري در مجاورت خطوط انتقال گاز‪...................................................‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪ ) 6 -7‬عمليات دفن و سوزاندن زباله در مجاورت خطوط انتقال گاز‪........................................‬‬

‫‪12‬‬ ‫فصل هشتم ‪ :‬مقررات خاص مناطق شمالی کشور و بافتهاي مشابه ‪.......................................................‬‬

‫فصل نهم ‪ :‬حریم خطوط تغذیه و شبكه هاي توزیع گاز ‪13 ..........................................................................‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪ ) 1 -9‬حريم خطوط تغذيه و شبكه هاي توزيع گاز در محدوده شهرها ‪ ،‬شهركها و روستاها‬

‫‪11‬‬ ‫‪ ) 2 -9‬حريم خطوط تغذيه و شبكه هاي توزيع گاز در خارج از شهرها ‪ ،‬شهركها و روستاها‬

‫‪14‬‬ ‫‪ ) 3 -9‬حريم اختصاصي خطوط تغذيه و شبكه هاي توزيع گاز ‪................................................‬‬

‫‪15‬‬ ‫مآخذ ‪..........................................................................................................................................................‬‬

‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪2‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل اول – کلیات ‪ ،‬مبانی و تعاریف‬

‫‪ )1-1‬کلیات‬

‫‪ ) 1-1-1‬اهداف‬
‫در تدوين اين مقررات ‪ ،‬جنبه هاي ايمني ‪ ،‬زيست محيطي ‪ ،‬مهندسي و بهره برداري خطوط لوله گاز‬
‫به نحوي كه حداقل اهداف اصلي زير را تامين نمايد ‪ ،‬مد نظر است ‪:‬‬
‫الف) ايمني ساكنين و يا كاربران ابنيه و تاسيسات و اراضي اطراف خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي‬
‫گاز و به حداقل رساندن خسارات ناشي از نشت احتمالي گاز ‪ ،‬انفجار و آتش سوزي‬
‫ب) پيشگيري يا كاهش ورود صدمات احتمالي ازنقاط مجاور به خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز‬
‫در اثر عمليات و فعاليتهاي گوناگون ساير اشخاص حقيقي يا حقوقي نظير ساخت و ساز ‪ ،‬حفاري ‪ ،‬تردد ‪،‬‬
‫اجراي تاسيسات ‪ ،‬تاثيرات القايي الكتريكي و غيره‬
‫ج) به حداقل رساندن خسارات ناشي از احداث خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز به محيطهاي‬
‫زيست انساني و طبيعي و مناطق حفاظت شده ‪ ،‬اراضي كشاورزي ‪ ،‬باغات ‪ ،‬مراتع ‪ ،‬جنگلها و ساير عوارض‬
‫طبيعي‬
‫د) راهنمايي طراحان خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز از نظر رعايت فاصله مناسب از ابنيه ‪،‬‬
‫خطوط انتقال نيرو ‪ ،‬راهها و‪ ...‬و همچنين راهنمايي طراحان ‪ ،‬سازندگان و كاربران تاسيسات متعلق به‬
‫ساير اشخاص حقيقي يا حقوقي از نظر رعايت فاصله مناسب از خطوط لوله گاز‬
‫‪ ) 2-1-1‬دامنه و كاربرد‬
‫دامنه شمول اين مقررات ‪ ،‬موارد ذيل مي باشد ‪:‬‬
‫الف) حريمهاي ايمني و اختصاصي ‪:‬‬
‫حريم هاي ايمني و اختصاصي كليه خطوط لوله گاز در داخل و خارج محدوده شهرها‬
‫ب) فواصل ‪:‬‬
‫فواصل مجاز خطوط لوله و خطوط تغذيه و توزيع از ابنيه و تاسيسات مجاور آنها در داخل و خارج محدوده‬
‫شهرها كه به منظور ايمني و يا تسهيل شرايط تعمير و نگهداري آنها بايد رعايت گردد‪.‬‬
‫ج) محل تاسيسات ‪:‬‬
‫ضوابط تعيين محل استقرار تاسيسات صنعت گاز و مالحظات زيست محيطي مربوط‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫د) فشار خطوط لوله و تاسيسات گاز ‪:‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫منظور از فشار در اين مقررات ‪ ،‬حداكثر فشار بهره برداري مجاز ( ‪ ) MAOP‬خطوط لوله گاز است‪ .‬اين‬
‫مقررات براي خطوط لوله انتقال گاز از فشار ‪ 422‬تا فشار ‪ 3442‬پوند بر اينچ مربع ‪ ،‬خطوط تغذيه گاز با‬
‫فشار ‪ 152‬پوند بر اينچ مربع و شبكه هاي توزيع گاز با فشار ‪ 62‬پوند بر اينچ مربع اعمال مي گردد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬خطوط لوله گاز با فشار بيش از ‪ 152‬و كمتر از ‪ 422‬پوند بر اينچ مربع با رعايت ضوابط طراحي و‬
‫اجراي خطوط تغذيه تابع مقررات فصل نهم مي باشند‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫هـ) قطر خطوط لوله گاز ‪:‬‬
‫منظور از قطر در اين مقررات ‪ ،‬قطر اسمي لوله است‪ .‬اين مقررات براي خطوط لوله تا قطر "‪ 56‬اعمال‬
‫مي گردد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬براي فشارها و قطرهاي باالتر از ارقام مندرج در بندهاي « د » و « هـ » فوق ‪ ،‬مي بايست از‬
‫شركت ملي گاز كسب نظر گردد‪.‬‬
‫و) خطوط لوله گاز ترش ‪:‬‬
‫نظر به ويژگي خطوط لوله گاز ترش كه در آن عالوه بر قطر ‪ ،‬فشار و ضخامت لوله ‪ ،‬ميزان ‪H2S‬‬
‫موجود در گاز نيز در تعيين حريم موثر بوده و اين ميزان براي منابع مختلف گازي عدد متفاوتي خواهد‬
‫داشت ‪ ،‬لذا تعيين حريم براي هر يك از خطوط مذكور مي بايست بر اساس مطالعات ‪ HAZOP‬و انتشار‬
‫گاز در زمان تخليه اضطراري و يا در زمان وقوع حادثه انجام پذيرد‪ .‬در اين خصوص الزم است مهندسين‬
‫طراح هم زمان با طراحي مسير ‪ ،‬نسبت به انجام مطالعات فوق و تعيين فاصله ايمن از مستحدثات ( با‬
‫توجه به نوع و كاربري آنها ) و تاسيسات اقدام نمايند‪.‬‬

‫‪ )2-1‬مبانی‬

‫كليه فواصل تعيين شده در اين مقررات بعنوان حريم بر اساس مباني زير مي باشد‪.‬‬
‫‪ ) 1-2-1‬مباني قانوني و مقرراتي‬
‫اين مقررات بر مبناي قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز مصوب سي ويكم‬
‫خرداد ‪ 3152‬شمسي تدوين گرديده است‪ .‬ضمناً قوانين و آئين نامه هاي زير در تهيه اين مقررات مورد لحاظ‬
‫قرار گرفته اند ‪:‬‬
‫الف) قانون اساسنامه شركتهاي ملي نفت و گاز ايران‬

‫ب) اليحه قانوني نحوه خريد و تملك اراضي و امالک براي اجراي برنامه هاي عمومي ‪ ،‬عمراني و نظامي‬
‫دولت مصوب ‪ ( 3158/33/37‬شوراي انقالب )‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫ج) ماده ‪ 16‬قانون معادن( مصوب سال ‪)3161‬‬

‫د) ماده ‪ 36‬آئين نامه اجرايي تبصره ‪ 66‬قانون بودجه سال ‪3161‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫هـ) آئين نامه مربوط به استفاده از اراضي به منظور احداث بنا و تاسيسات در خارج از محدوده قانوني و‬
‫حريم شهرها ( مصوب ‪)3155/1/17‬‬
‫و) قانون تعاريف و ضوابط تقسيمات كشوري ( مصوب ‪ 35‬تير ‪) 3161‬‬

‫ز) قانون تعاريف محدوده و حريم شهر ‪ ،‬روستا و شهرک و نحوه تعيين آن ( مصوب ‪) 3184/32/34‬‬
‫و ساير قوانين ذيربط مبناي تعاريف شهر و روستا‬
‫ح) قوانين و مقررات حريم ساير وزارت خانه ها و سازمانها از جمله وزارت راه و ترابري و وزارت نيرو‬

‫ط) قانون اصالح قانون حفظ كاربري اراضي زراعي و باغها ( مصوب ‪) 3174/4/13‬‬

‫ي) قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت ( آئين نامه مستند سازي و تعيين بهره بردار اموال‬
‫غير منقول دستگاههاي اجرائي )‬
‫توجه ‪ :‬به منظور انطباق مقررات حاضر با قوانين و مقررات موضوعه ‪ ،‬در صورت بازنگري مجدد ‪ ،‬مقررات‬
‫جاري روز مورد امعان نظر قرار خواهد گرفت‪.‬‬
‫‪ )2-2-1‬كدها و استانداردها‬
‫كدها و استانداردهاي بين المللي ‪ ،‬عمدتاً مقررات ‪ ( ASME B-31.8‬معيار طراحي خطوط لوله در شركت‬
‫ملي گاز و شركتهاي وابسته‪ /‬فرعي ) و مقررات مشابه ساير كشورها ‪ ،‬در تدوين اين مقررات مورد بررسي قرار‬
‫گرفته اند‪.‬‬
‫‪ )3-2-1‬ارزيابي ريسك در خطوط لوله گاز‬
‫اين ارزيابي بر اساس شدت و تواتر حوادث احتمالي ناشي از نشت و انفجار گاز كه اتفاق افتاده و يا ممكن‬
‫است در خطوط لوله يا تاسيسات روي دهد ‪ ،‬صورت پذيرفته و نتايج آن در تعيين حريم مورد توجه قرار‬
‫گرفته است‪.‬‬
‫‪ ) 4-2-1‬نحوه نگهداري خطوط لوله و تاسيسات‬
‫امكانات و تجهيزات بهره بردار ‪ ،‬وجود دستورالعملهاي مكتوب و مدون و روشهاي موثر و فنآوريهاي مناسب‬
‫در امر نگهداري از نكات ديگري است كه در انتخاب حريم براي خطوط لوله يا تاسيسات موثر مي باشند‪.‬‬
‫‪ )5-2-1‬شرايط فرهنگي و اجتماعي‬
‫نقش شرايط فرهنگي و سطح آگاهي اجتماعي را به هيچ وجه نمي توان در تعيين ضوابط حريم ناديده‬
‫گرفت‪ .‬درجه احترام به قوانين و جدي تلقي كردن آنها ‪ ،‬رعايت حقوق متقابل في مابين اشخاص حقيقي يا‬
‫حقوقي و شناخت حقوق فردي و جمعي در جوامع مختلف يكسان نيستند‪ .‬به همين لحاظ شرايط فرهنگي و‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫اجتماعي در تدوين مقررات حاضر حتي المقدور منظور گرديده و سعي شده مقررات و ارقام و فواصل تعيين‬
‫شده ‪ ،‬مشخص و روشن و غير قابل تفسير توسط اشخاص ( اعم از حقيقي يا حقوقي ) در راستاي منافع‬
‫فردي باشند‪.‬‬
‫‪5‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ ) 6-2-1‬شرايط اقتصادي‬
‫مباحث اقتصادي در تدوين مقررات حريم اهميت جدي دارند‪ .‬عواملي نظير ارزش زمين ‪ ،‬نقش زمين در‬
‫اقتصاد شهري و روستايي ‪ ،‬مقايسه قيمت فوالد و ساير مصالح خط لوله با قيمت زمين يا ساختمان در شهر و‬
‫روستا و در عين حال محدوديتهاي جدي در تأمين اراضي مورد نياز جهت احداث شهرهاي جديد يا توسعه‬
‫شهرها و روستاهاي موجود از جمله عوامل مؤثر در تعيين حريم مي باشند‪.‬‬
‫‪ ) 7-2-1‬حد نهايي حريم‬
‫حد نهايي حريم طبق قانون ‪ ،‬حداكثر ‪ 152‬متر از طرفين خطوط لوله انتقال گاز تعيين شـده اسـت‪ .‬لـذا‬
‫هرگاه حريم خط لوله اي بر مبناي قطر ‪ ،‬فشار و ضريب طراحي اوليه يا نوع گاز و با دخالت دادن كليه عوامل‬
‫مندرج در بندهاي بخش ‪ 1- 3‬از سقف ‪ 152‬متر تجاوز نمايد ‪ ،‬مي بايست با تغيير ضريب طراحي و يا اتخاذ‬
‫ساير تمهيدات ممكن ‪ ،‬نسبت به كاهش حريم به ‪ 152‬متر يا كمتر اقـدام نمـود و در صـورت عـدم امكـان ‪،‬‬
‫نسبت به اخذ مجوزهاي قانوني در خصوص افزايش حريم اقدام گردد‪.‬‬

‫‪ )3-1‬تعاریف‬

‫‪ )1-3-1‬شركت ملي گاز‪:‬‬

‫كه در اين مقررات شركت ناميده مي شود ‪ ،‬يكي از چهار شركت اصلي تابع وزارت نفت بوده كه مسؤول‬
‫سياست گذاري ‪ ،‬ايجاد تأسيسات و راهبري امور پااليش ‪ ،‬انتقال ‪ ،‬توزيع و تحويل گاز طبيعي در اشكال گاز ‪،‬‬
‫مايع و مايعات استحصالي از گاز به مصرف كنندگان اعم از صنعتي ‪ ،‬تجاري و خانگي در سطح كشور و‬
‫همچنين واردات و صادرات گاز مي باشد‪.‬‬

‫‪ )2-3-1‬شركتهاي وابسته‪ /‬فرعي ‪:‬‬

‫شركتهاي پااليش و گاز استاني ‪ ،‬شركت انتقال گاز ايران ‪ ،‬شركت مهندسي و توسعه گاز ايران و ‪ . . .‬كه‬
‫زير مجموعه شركت ملي گاز مي باشند‪.‬‬
‫‪ )3-3-1‬كميته رسيدگي به مسائل اجرائي حريم ‪:‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫اين كميته در ستاد شركت ملي گاز به منظور رسيدگي به مسائل اجرائي حريم در سطح اين شركت و‬
‫شركتهاي وابسته‪ /‬فرعي تشكيل و عالي ترين مرجع تصميم گيري در خصوص مسائل حريم مي باشد‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )4-3-1‬حريم اختصاصي ‪:‬‬

‫نواري است از سطح زمين به عرض ‪ ،‬طول و عمق الزم كه به منظور تأمين نيازهاي اجرايي و عملياتي‬
‫خطوط لوله گاز توسط شركت تحصيل مي گردد‪ .‬عرض اين نوار متناسب با قطر لوله تعيين مي شود‪.‬‬
‫‪ )5-3-1‬حريم ايمني ‪:‬‬
‫نواري است از سطح زمين به موازات و به محوريت خط لوله انتقال گاز كه به موجب قانون‪ ،‬احداث‬
‫ابنيه و تاسيسات در آن ممنوع است ‪ ،‬مگر آنكه اجازه كتبي و قبلي شركت كسب شده باشد‪ .‬حريم‬
‫ايمني متناسب با قطر ‪ ،‬فشار و ضريب طراحي خط لوله با توجه به نوع كاربري ابنيه و جمعيت استفاده‬
‫كننده از آنها تعيين مي گردد‪.‬‬
‫توضیح ‪ :‬حداكثر اين حريم به موجب قانون ‪ 152‬متر مي باشد ‪ ،‬ليكن در مواردي كه در اين كتابچه به داليل‬
‫فني و ايمني حريم هاي بيش از ‪ 152‬متر اعالم شده است ‪ ،‬مي بايست با تغيير ضريب طراحي و يا اتخاذ‬
‫تمهيدات ديگر شرايط ايمني را تامين نمود‪.‬‬
‫‪ )6-3-1‬ابنيه محل تجمع‬
‫به ابنيه يا تأسيسات يا مجموعه اي از آنها ( به صورت مجزا يا متصل ) اطالق مي گردد كه در شرايط‬
‫عادي ‪ ،‬حداقل ‪ 12‬نفر به طور همزمان و به مدت حداقل سه ماه در سال ( متناوب يا مداوم ) در آن حضور‬
‫پيدا مي كنند‪ .‬اين ساختمانها و تاسيسات به منظور فعاليتهاي گوناگون از جمله ارائه خدمات اداري ‪،‬‬
‫آموزشي ‪ ،‬مذهبي ‪ ،‬بهداشتي ‪ ،‬اقامت و پذيرايي يا فعاليتهاي تجاري ‪ ،‬صنعتي ‪ ،‬معدني ‪ ،‬توليدي ‪ ،‬ورزشي ‪،‬‬
‫نظامي و انتظامي و گردشگري مورد استفاده قرار مي گيرند‪.‬‬
‫تبصره ‪ : 1‬منظور از ابنيه مجزا يا متصل در اين بند ‪ ،‬تعداد ابنيه ( اعم از واحد مسكوني و يا صنعتي ) است‬
‫كه حداكثر در طولي معادل يك صد متر قرار مي گيرند‪.‬‬
‫تبصره ‪ : 2‬چنانچه ابنيه يا تاسيساتي خارج از مصاديق ذكر شده ذيل باشد ‪ ،‬ارائه نامه كتبي مالكين در مورد‬
‫مدت زمان حضور و تعداد نفرات ساكن ‪ ،‬مالک عمل خواهد بود‪.‬‬
‫فهرست مصاديق اين ابنيه به شرح ذيل است ‪:‬‬
‫‪ )3‬مدارس ‪ ،‬دانشگاهها ‪ ،‬كودكستانها ‪ ،‬مهدكودكها و كليه مراكز آموزشي از هر نوع‬
‫‪ )1‬مساجد ‪ ،‬حسينيه ها ‪ ،‬كليساها و ساير مراكز مذهبي‬
‫‪ )1‬كتابخانه ها ‪ ،‬فرهنگسراها ‪ ،‬سينما ‪ ،‬تئاتر ‪ ،‬سالنهاي سخنراني و برگزاري مراسم‬
‫‪ )4‬ادارات دولتي ‪ ،‬شركتها ‪ ،‬دفاتر پست و تلفن‬
‫‪ )5‬بيمارستانها و مراكزپزشكي ديگر (درمانگاهها ‪ ،‬ساختمانهاي پزشكان ‪ ،‬آزمايشگاههاي پزشكي )‬
‫‪ )6‬هتلها ‪ ،‬متلها ‪ ،‬مهمانپذيرها و مسافرخانه ها‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪ )7‬ترمينالهاي حمل و نقل مسافربري و كاالي زميني ‪ ،‬هوايي و دريايي‬

‫‪ )8‬ايستگاههاي راه آهن‬
‫‪ )3‬پاركينگهاي عمومي‬
‫‪7‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )32‬بازار ‪ ،‬بازارچه ‪ ،‬پاساژ و فروشگاههاي بزرگ‬

‫‪ )33‬خوابگاههاي دانشجويي و انواع شبانه روزيها‬
‫‪ )31‬فرودگاهها‬
‫‪ )31‬اردوگاههاي تفريحي ‪ ،‬آموزشي ‪ ،‬پرورشي و ورزشي‬
‫‪ )34‬اقامتگاههاي سالمندان ‪ ،‬جانبازان ‪ ،‬معلوالن و بيماران خاص‬
‫‪ )35‬زندانها‬
‫‪ )36‬گورستان شهرها‬
‫‪ )37‬مراكز نظامي ‪ ،‬پادگانها ‪ ،‬اردوگاهها ‪ ،‬ميدانهاي تمريني ( مانور ) و تير‬
‫‪ )38‬ميدانهاي ورزشي روباز و سر پوشيده ‪ ،‬سالنهاي ورزشي ‪ ،‬پيست هاي ورزشي ‪ ،‬تله كابين ‪ ،‬تله اسكي‪،‬‬
‫تله سي يژ‬
‫‪ )33‬كارخانجات و كارگاههاي صنعتي ‪ ،‬معادن و شيالت‬
‫‪ )12‬رستورانها و غذاخوريها‬
‫‪ )13‬مكانهاي تفريحي ‪ ،‬پاركها و شهربازيها‬
‫‪ )11‬سدها و نيروگاهها‬
‫‪ )11‬نمايشگاههاي تجاري و صنعتي‬
‫‪ )14‬كشتارگاهها‬
‫‪ )7-3-1‬ابنيه خطر ناك ‪:‬‬
‫به ابنيه يا تأسيساتي اطالق مي گردد كه ‪:‬‬
‫الف ) كاربري آنها در شرايط معمولي كاري و يا در صورت وقوع حادثه و در شرايط غير عادي ديگر ‪ ،‬خطراتي‬
‫را متوجه خط لوله گاز نمايد‪.‬‬
‫ب ) در صورت وقوع انفجار ‪ ،‬آتش سوزي و نشت گاز در خط لوله و يا تخليه گاز در زمان عمليات ‪ ،‬آثار‬
‫مترتب بر آنها موجب ايجاد خطرات ثانويه براي خط لوله گاز ‪ ،‬تأسيسات و يا مردم ساكن در اطراف آنها‬
‫گردد‪.‬‬
‫فهرست مصاديق اين ابنيه به شرح ذيل است ‪:‬‬
‫‪ )3‬جايگاه ‪ CNG‬و پمپ بنزين‬
‫‪ )1‬پااليشگاهها‬
‫‪ )1‬تاسيسات پتروشيمي‬
‫‪ )4‬كارخانجات شيميايي‬
‫‪ )5‬كارخانجات مهمات سازي و زاغه هاي مهمات‬
‫‪ )6‬جايگاه سيلندر پركني‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪ )7‬انبار مواد سوختي وشيميايي قابل اشتعال و انفجار‬

‫‪ )8-3-1‬ابنيه عادي ‪:‬‬

‫‪8‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫به ابنيه و تأسيسات غير از ابنيه محل تجمع و خطرناک كه تعداد كاركنان و يا ساكنين آنها درشرايط‬
‫عادي كمتر از ‪ 12‬نفر باشد ‪ ،‬اطالق مي گردد‪ .‬واحدهاي مسكوني يك يا دو طبقه ‪ ،‬كارگاههاي خدماتي و‬
‫صنعتي كوچك ‪ ،‬دفاتر اداري ‪ ،‬تجاري و پزشكي ‪ ،‬نمونه هايي از ابنيه عادي هستند‪.‬‬
‫‪ )9-3-1‬خطوط لوله انتقال گاز ‪:‬‬
‫كه در اين مقررات به اختصار خطوط انتقال ( گاز ) ناميده مي شود ‪ ،‬شامل خطوط لوله و تاسيسات انتقال‬
‫گاز از مبادي توليد ( پااليشگاهها ) به مبادي مصرف ( ايستگاههاي ‪ ) CGS‬مي باشد‪.‬‬

‫‪ )11-3-1‬خطوط تغذيه گاز ‪:‬‬

‫شامل خطوط تغذيه و تاسيسات مربوط ‪ (CGS ) 1‬با فشار ‪ 152‬پوند بر اينچ مربع بوده كه براي تغذيه گاز‬
‫به ايستگاههاي درون شهري و روستائي و صنايع مورد استفاده قرار مي گيرد‪.‬‬
‫‪ )11-3-1‬شبكه هاي توزيع گاز ‪:‬‬
‫شامل خطوط توزيع و تاسيسات مربوط ‪ (TBS) 2 , (DRS) 3‬با فشار ‪ 62‬پوند بر اينچ مربع و كمتر بوده‬
‫كه قابليت نصب انشعاب را دارا بوده و مي تواند از نوع پلي اتيلن و يا فوالدي باشد‪.‬‬
‫‪ )12-3-1‬ايستگاه شير گاز ‪:‬‬
‫محلي محصور در نقاطي از طول خطوط انتقال كه شير قطع و وصل جريان گاز به منظور تامين اهداف‬
‫ايمني و عملياتي در آن نصب مي گردد‪.‬‬
‫‪ )13-3-1‬تاسيسات تقويت فشار گاز ‪:‬‬
‫مجموعه اي از تاسيسات كه در نقاطي از طول خطوط انتقال به منظور افزايش فشار گاز احداث مي گردد‪.‬‬
‫‪ )14-3-1‬پااليشگاه گاز ‪:‬‬
‫مجموعه اي از تاسيسات كه عمليات تصفيه و يا نم زدايي و يا تفكيك اجزا تشكيل دهنده گاز طبيعي (‬
‫متان ‪ ،‬اتان و ‪ ) . . .‬در آن انجام مي گردد‪.‬‬
‫‪ )15-3-1‬تاسيسات ذخيره سازي گاز ‪:‬‬
‫مجموعه اي از تاسيسات كه به منظور افزايش فشار گاز و تزريق ان به مخازن زير رميني جهت ذخيره سازي‬
‫گاز احداث مي گردند‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪1-CGS: City gate station‬‬ ‫‪2-TBS: Town board station‬‬ ‫‪3-DRS: District regulating station‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )16-3-1‬واحد رديف تراكم ‪:‬‬

‫تراكم ساختمانهاي اطراف خطوط انتقال گاز در هر محدوده اي به طول يك كيلو متر و عرض ‪ 522‬متر كه‬
‫محور خط در امتداد طولي و در وسط آن قرار گرفته ‪ ،‬اندازه گيري مي شود كه به آن واحد رديف تراكم‬
‫اطالق مي گردد‪.‬‬
‫‪ )17-3-1‬مسير ‪:‬‬
‫در معناي عام به انواع مناطقي كه خطوط انتقال گاز از آنها عبور مي نمايد از جمله مناطق بياباني ‪،‬‬
‫كشاورزي ‪ ،‬جنگلي ‪ ،‬كوهستاني ‪ ،‬روستايي ‪ ،‬شهري و ‪ . . .‬اطالق مي شود‪ .‬در معناي خاص انواع مسير‬
‫خطوط انتقال گاز بر حسب تراكم ابنيه يا جمعيت و يا بافت شهري و غير شهري موجود در واحد رديف‬
‫تراكم تقسيم بندي مي گردند‪.‬‬
‫‪ )18-3-1‬ضريب طراحي لوله ‪:‬‬
‫ضريبي است كه در محاسبه ضخامت خط لوله ‪ ،‬متناسب با نوع مسير و عوامل فني ذيربط ‪ ،‬مندرج در‬
‫استاندارد ‪ ASME B-31.8‬و استانداردها و مقررات شركت تعيين مي گردد‪.‬‬

‫‪ )19-3-1‬روستا‬
‫واحد مبدا تقسيمات كشوري است كه از لحاظ محيط زيستي ( وضع طبيعي ‪ ،‬اجتماعي ‪ ،‬فرهنگي و‬
‫اقتصادي) همگن بوده كه با حوزه و قلمرو معين ثبتي يا عرفي مستقل كه حداقل ‪ 12‬خانوار يا ‪ 322‬نفر اعم‬
‫از متمركز يا پراكنده در آنجا سكونت داشته باشند‪.‬‬
‫‪ )21-3-1‬شهر‬
‫محلي است با حدود قانوني كه در محدوده جغرافيائي بخش واقع شده و از نظر بافت ساختماني ‪ ،‬اشتغال و‬
‫ساير عوامل ‪ ،‬داراي سيمائي با ويژگيهاي خاص خود بوده به طوري كه اكثريت ساكنان دائمي آن در مشاغل‬
‫كسب ‪ ،‬تجارت ‪ ،‬صنعت ‪ ،‬كشاورزي ‪ ،‬خدمات و فعاليتهاي اداري اشتغال داشته و در زمينه خدمات شهري از‬
‫خود كفائي نسبي بر خوردار و كانون مبادالت اجتماعي ‪ ،‬اقتصادي ‪ ،‬فرهنگي و سياسي حوزه جذب و نفوذ‬
‫پيرامون خود بوده و حداقل داراي ده هزار نفر جمعيت باشد‪.‬‬
‫‪ )21-3-1‬شهرهاي جديد (شهرهاي سر ريز جمعيتي) ‪:‬‬
‫مناطقي كه توسط دولت به منظور جذب جمعيت اضافي شهرهاي بزرگ كشور در اطراف آنها تأسيس‬
‫مي شود‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪ )22-3-1‬شهر ( شهرك ) صنعتي ‪:‬‬

‫منطقه اي كه توسط مراجع ذيصالح جهت استقرار انواع صنايع و كارخانجات تخصيص مي يابد‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )23-3-1‬محدوده شهر‪:‬‬
‫عبارت است از حدكالبدي موجود شهر و توسعه آتي در دوره طرح جامع و تا تهيه طرح مذكور در طرح‬
‫هادي شهر كه ضوابط و مقررات شهرسازي در آن الزم االجراء مي باشد‪.‬‬

‫‪ )24-3-1‬حريم شهر ‪:‬‬

‫عبارت است از قسمتي از اراضي بالفصل پيرامون محدوده شهر كه نظارت و كنترل شهرداري در آن‬
‫ضرورت دارد و از مرز تقسيمات كشوري شهرستان و بخش مربوطه تجاوز ننمايد‪.‬‬
‫‪ )25-3-1‬محدوده شهركها‪:‬‬
‫اعم از شهركهاي مسكوني و صنعتي يا ساير شهركهايي كه طبق مقررات و با مجوزهاي قانوني مربوط ايجاد‬
‫و احداث مي شوند در طرحهاي مصوب آنها تعيين و تصويب مي گردد‪.‬‬
‫‪ )26-3-1‬محدوده روستا‪:‬‬
‫عبارت است از محدوده اي شامل بافت موجود روستا و گسترش آتي آن در دوره طرح هادي روستايي كه‬
‫با رعايت مصوبات طرحهاي باالدست تهيه و به تصويب مرجع قانوني مربوط مي رسد‪.‬‬
‫توجه ‪ :‬تعاريف محدوده شهر ‪ ،‬حريم شهر ‪ ،‬محدوده روستا و محدوده شهركها ‪ ،‬عيناً از قانون تعاريف محدوده‬
‫و حريم شهر ‪ ،‬روستا ‪ ،‬شهرک و نحوه تعيين آن مصوب ‪ 84/32/34‬مجلس شوراي اسالمي نقل شده است‪.‬‬
‫‪ )27-3-1‬نوار تاسيسات خدمات زيربنايي راهها ‪:‬‬
‫براساس آئين نامه اجرايي تبصره ‪ 3‬ماده ‪ 37‬اصالحي قانون ايمني راهها و راه آهن مصوب ‪ ، 3173‬نواري‬
‫است به عرض ‪ 12‬متر براي راهها و راه آهنهاي كشور از ابتداي محدوده يك صد متري نظارتي راهها ‪،‬‬
‫بالفاصله بعد از حريم قانوني راه و راه آهن كه فقط داراي كاربري تاسيسات زيربنايي نظير خطوط گاز و نفت‪،‬‬
‫آب ‪ ،‬برق ‪ ،‬فاضالب ‪ ،‬مخابرات و امثال آن خواهد بود‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل دوم – حریم ایمنی خطوط انتقال گاز در مجاورت ابنیه و تاسیسات‬

‫‪ ) 1-2‬کلیات‬

‫‪ )1-1-2‬اين فصل مشتمل بر مقرراتي است كه فاصله مجاز انواع ابنيه و تاسيسات را از خطوط انتقال گاز‬
‫تعيين مي نمايد‪.‬‬
‫(‪)3‬‬
‫كه به موازات خطوط انتقال گاز احداث شده يا‬ ‫‪ )2-1-2‬مقررات اين فصل شامل تاسيسات خطي‬
‫مي شوند يا آنها را قطع نموده يا مي نمايند ( و هر يك تابع مقررات ويژه خود بوده كه در فصول ديگر اين‬
‫كتاب به آنها پرداخته شده است ) نبوده اما ابنيه و مستحدثات مرتبط با تاسيسات خطي ‪ ،‬مشمول مقررات‬
‫اين فصل مي باشند‪ .‬به طور مثال فاصله مجاز پستهاي توزيع برق ‪ 12‬كيلوولت و باالتر ‪ ،‬ترمينال مسافربري‪،‬‬
‫ايستگاههاي راه آهن ‪ ،‬تلمبه خانه هاي خطوط لوله نفت و ‪ . . .‬از خطوط انتقال گاز ‪ ،‬طبق مقررات اين فصل‬
‫تعيين مي گردد‪.‬‬
‫‪ ) 3-1-2‬مقررات اين فصل با در نظر گرفتن مباني مندرج در فصل اول تدوين شده است‪.‬‬

‫‪ )4-1-2‬مقررات اين فصل در برگيرنده انواع مسير خطوط انتقال گاز اعم از خارج يا داخل محدوده شهرها‬
‫بوده و متناسب با قطر ‪ ،‬فشار و ضريب طراحي هر خط انتقال و نوع ابنيه و تأسيسات (عادي ‪ ،‬محل تجمع و‬
‫خطرناک ) ‪ ،‬حريم ايمني را تعيين مي نمايد‪.‬‬
‫‪ « )5-1-2‬قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز » مصوب سي و يكم خرداد‬
‫يك هزار و سيصد و پنجاه شمسي ‪ ،‬فقط در خارج از محدوده شهرها قابل اجرا مي باشد‪ .‬لذا چنانچه در زمان‬
‫اجراي خطوط انتقال گاز جديد ‪ ،‬ناچار از ورود آن به محدوده شهر باشد ‪ ،‬امالک واقع در حريم ايمني‬
‫مي بايست تحصيل و حقوق قانوني مالك بر اساس « اليحه قانوني نحوه خريد و تملك اراضي و امالک براي‬
‫اجراي برنامه هاي عمومي ‪ ،‬عمراني و نظامي دولت مصوب ‪ 3158 /33/37‬شوراي انقالب » پرداخت گردد‪.‬‬
‫‪ )6-1-2‬در صورتيكه ابنيه يا تاسيساتي بدون كسب موافقت كتبي و قبلي شركت در حريم ايمني خطوط‬
‫انتقال گاز ساخته شود ‪ ،‬مالك اعم از حقيقي يا حقوقي متجاوز به حريم شناخته شده و شركت مجاز است‬
‫حسب قانون بدون پرداخت هيچگونه خسارت به وي نسبت به تخريب مستحدثات اقدام نمايد‪.‬‬
‫‪ )7-1-2‬زمان اجرايي شدن مقررات حريم براي خطوط انتقال گاز جديد ‪ ،‬پس از انقضاء تاريخ اعالم شده‬
‫در آگهي همراه با كروكي مسير در رسانه ها و جرايد كثير االنتشار مي باشد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫(‪ )3‬تاسيسات خطي به شريانهاي حياتي زير بنائي نظير خطوط انتقال نفت ‪ ،‬آب ‪ ،‬نيرو ‪ ،‬خطوط مخابراتي ‪ ،‬راهها و راه آهن و ‪ . . .‬اطالق مي گردد‪.‬‬
‫‪12‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )8-1-2‬در صورت نياز به تخريب ابنيه و تاسيساتي كه قبل از زمان مشخص شده در بند ‪ 7-3-1‬در حريم‬
‫ايمني خطوط انتقال گاز احداث شده اند ( به منظور پاكسازي حريم ) ‪ ،‬شركت كليه خسارات وارده را طبق‬
‫قوانين مربوط به مالك يا مالكين پرداخت مي نمايد‪.‬‬
‫‪ )9-1-2‬هر گونه دخل و تصرف در حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز ممنوع بوده و اقداماتي نظير‬
‫شن ريزي ‪ ،‬آسفالت ريزي ‪ ،‬احداث ابنيه فني از قبيل پل ‪ ،‬دال بتوني ‪ ،‬آب رو و ‪ . . .‬به هر طول ( در امتداد‬
‫يا در تقاطع با لوله ) مستلزم كسب مجوز از شركت مي باشد‪.‬‬
‫‪ )11-1-2‬در خارج از حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز ‪ ،‬فعاليتهاي كشاورزي ‪ ،‬باغباني ‪ ،‬درختكاري ‪،‬‬
‫پرورش دام و طيور و آبزيان ‪ ،‬در فضاي باز ( غير مسقف ) به شرط عدم احداث هيچ گونه ابنيه و تاسيسات و‬
‫يا صرفاً با احداث موارد زير مجاز مي باشد ‪:‬‬
‫الف) يك بنا يا كانكس به ازا هرقطعه زمين مفروز با كاربري مشخص حداكثر به مساحت ‪ 12‬مترمربع هم‬
‫سطح زمين كشاورزي به ارتفاع حداكثر ‪ 4‬متر جهت كاربريهاي غير مسكوني از قبيل احداث موتورخانه چاه‬
‫اب ‪ ،‬نگهداري ادوات كشاورزي ‪ ،‬ترانس برق و ‪ ...‬با اخذ تعهد از متقاضي مبني بر عدم استفاده مسكوني‬
‫ب) گلخانه هاي شيشه اي يا پالستيكي و مشابه آن‬

‫ج) ديوار آجري حداكثر به ارتفاع يك متر‬

‫د) حصارسيمي يا نرده اي ومانند آن به هر ارتفاع كه امكان رويت ازبيرون به داخل وجود داشته باشد ‪.‬‬

‫توضیح ‪ :‬حداقل فاصله چاه آب از منتهي اليه حريم اختصاصي‪ 5‬متر و براي استخرها و مخازن اب زير زمين‬
‫به اندازه عرض باند فعال رعايت شود‪.‬‬

‫‪ )2-2‬حریم ایمنی خطوط انتقال گاز‬

‫‪ )1-2-2‬با توجه به مفاد تبصره يك قانون منع احداث بنا و ساختمان در طرفين خطوط لوله انتقال گاز‬
‫مصوب سي و يكم خرداد ‪ 3152‬شمسي ‪ ،‬شركت ملي گاز ايران مجاز است در مواردي كه انتخاب فاصله‬
‫‪ 152‬متر مذكور در اين قانون را با توجه به مقتضيات فني و محلي ضروري نداند ‪ ،‬فاصله كمتري را تعيين‬
‫نمايد ‪ .‬براين اساس و با لحاظ كليه مباني ذكر شده در فصل اول ‪ ،‬حريم ايمني خطوط انتقال گاز بر حسب‬
‫قطر‪ ،‬فشار و ضريب طراحي آنها ‪ ،‬مطابق جداول شماره ‪ 3‬تا ‪ 4‬براي ابنيه عادي و جدول شماره ‪ 5‬براي ابنيه‬
‫محل تجمع و خطرناک تعيين مي گردد ‪.‬‬
‫‪ )2-2-2‬وجود ابنيه و هر گونه ساخت و ساز جديد از محور خط انتقال گاز تا فواصل مندرج در جداول‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫شماره ‪ 3‬تا ‪( 5‬غير از موارد ذكر شده در بند ‪ 32 -3-1‬و تاسيسات شركت ملي گاز) ممنوع بوده و در خارج‬
‫از آن متناسب با نوع مسير(ضريب طراحي) مي باشد ‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )3-2-2‬حريم ابنيه عادي ‪:‬‬

‫حريم ابنيه عادي بر اساس ضريب طراحي خط انتقال گاز از جدولهاي ‪ 3‬تا ‪ 4‬به دست مي آيد ‪.‬‬

‫« جدول شماره ‪»1‬‬

‫حريم ايمني خطوط انتقال گاز جهت ابنيه موجود و منع احداث بنا از محور لوله ( متر )‬
‫ابنيه عادي با ضريب طراحي ‪*2/71‬‬
‫حداكثر فشار بهره برداري مجاز ( پوند بر اينچ مربع )‬ ‫قطر اسمي‬
‫باالتر از ‪3122‬‬ ‫باالتر از ‪ 3252‬تا‬ ‫باالتر از ‪322‬‬ ‫باالتر از ‪622‬‬ ‫از ‪422‬‬ ‫لوله‬
‫تا ‪3442‬‬ ‫‪3122‬‬ ‫تا ‪3252‬‬ ‫تا ‪322‬‬ ‫تا ‪622‬‬ ‫( اينچ )‬
‫‪382‬‬ ‫‪352‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪ 48‬الي ‪56‬‬
‫‪342‬‬ ‫‪335‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪ 42‬الي ‪46‬‬
‫‪332‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪ 11‬الي ‪18‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 14‬الي‪12‬‬
‫‪62‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 38‬الي ‪11‬‬
‫‪52‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 31‬الي ‪36‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 6‬الي ‪32‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫**‪ 4‬و پايينتر‬
‫*معادل نوع ساختماني الف ( ‪ ) A‬سابق‬
‫** با توجه به اينكه براي لوله هاي ‪ 4‬اينچ و پائين تر حداقل ضريب طراحي ‪ 2/5‬در نظر گرفته مي شود لذا حريم هاي مربوط‬
‫به جدول شماره ‪ 1‬عيناً در اينجا استفاده شده است ‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫« جدول شماره ‪»2‬‬

‫حريم ايمني خطوط انتقال گاز جهت ابنيه موجود و منع احداث بنا از محور لوله ( متر )‬
‫ابنيه عادي با ضريب طراحي ‪*2/6‬‬
‫حداكثر فشار بهره برداري مجاز ( پوند بر اينچ مربع )‬ ‫قطر اسمي‬
‫باالتر از ‪3122‬‬ ‫باالتر از ‪ 3252‬تا‬ ‫باالتر از ‪322‬‬ ‫باالتر از ‪622‬‬ ‫از ‪422‬‬ ‫لوله‬
‫تا ‪3442‬‬ ‫‪3122‬‬ ‫تا ‪3252‬‬ ‫تا ‪322‬‬ ‫تا ‪622‬‬ ‫( اينچ )‬
‫‪362‬‬ ‫‪312‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪ 48‬الي ‪56‬‬
‫‪312‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪ 42‬الي ‪46‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 11‬الي ‪18‬‬
‫‪72‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 14‬الي‪12‬‬
‫‪55‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 38‬الي ‪11‬‬
‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 31‬الي ‪36‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 6‬الي ‪32‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫**‪ 4‬و پايينتر‬
‫* معادل نوع ساختماني ب ( ‪ ) B‬سابق‬
‫** با توجه به اينكه براي لوله هاي ‪ 4‬اينچ و پائين تر حداقل ضريب طراحي ‪ 2/5‬در نظر گرفته مي شود لذا حريم هاي مربوط‬
‫به جدول شماره ‪ 1‬عيناً در اينجا استفاده شده است ‪.‬‬
‫« جدول شماره ‪»3‬‬
‫حريم ايمني خطوط انتقال گاز جهت ابنيه موجود و منع احداث بنا از محور لوله ( متر )‬
‫ابنيه عادي با ضريب طراحي ‪*2/5‬‬
‫حداكثر فشار بهره برداري مجاز ( پوند بر اينچ مربع )‬ ‫قطر اسمي‬
‫باالتر از ‪3122‬‬ ‫باالتر از ‪ 3252‬تا‬ ‫باالتر از ‪322‬‬ ‫باالتر از ‪622‬‬ ‫از ‪422‬‬ ‫لوله‬
‫تا ‪3442‬‬ ‫‪3122‬‬ ‫تا ‪3252‬‬ ‫تا ‪322‬‬ ‫تا ‪622‬‬ ‫( اينچ )‬
‫‪322‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 48‬الي ‪56‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪ 42‬الي ‪46‬‬
‫‪72‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪ 11‬الي ‪18‬‬
‫‪62‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪ 14‬الي‪12‬‬
‫‪52‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 38‬الي ‪11‬‬
‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 31‬الي ‪36‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 6‬الي ‪32‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 4‬و پايينتر‬

‫* معادل نوع ساختماني ج ( ‪ ) C‬سابق‬

‫‪15‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫« جدول شماره ‪»4‬‬

‫حريم ايمني خطوط انتقال گاز جهت ابنيه موجود و منع احداث بنا از محور لوله ( متر )‬
‫ابنيه عادي با ضريب طراحي ‪*2/4‬‬
‫حداكثر فشار بهره برداري مجاز ( پوند بر اينچ مربع )‬
‫قطر اسمي‬
‫باالتر از ‪3122‬‬ ‫باالتر از ‪ 3252‬تا‬ ‫باالتر از ‪322‬‬ ‫باالتر از ‪622‬‬ ‫از ‪422‬‬
‫لوله (اينچ)‬
‫تا ‪3442‬‬ ‫‪3122‬‬ ‫تا ‪3252‬‬ ‫تا ‪322‬‬ ‫تا ‪622‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 48‬الي ‪56‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 42‬الي ‪46‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪ 11‬الي ‪18‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪ 14‬الي‪12‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 38‬الي ‪11‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪ 31‬الي ‪36‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪ 6‬الي ‪32‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪ 4‬و پايينتر‬

‫* معادل نوع ساختماني د ( ‪ ) D‬سابق‬

‫تبصره ‪ :‬در زمان بهره برداري و در شرايط خاص كه نياز به اعمال حريم ابنيه عادي كمتر از مقادير جـداول‬
‫‪3‬تا‪ 4‬باشد ‪ ،‬بهره بر دار پس از انجام مطالعات مهندسي و ايمنـي و تهيـه آئـين نامـه هـاي بهـره بـرداري ‪،‬‬
‫پيشنهاد تقليل اين فواصل را با توجيهات فني الزم‪ ،‬جهت اخذ تصميم به كميته " رسيدگي به مسائل اجرايي‬
‫حريم " ارجاع مي نمايد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪16‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )4-2-2‬حريم ابنيه محل تجمع و خطرناك‬

‫حريم ابنيه محل تجمع وخطرناک بر اساس ضريب طراحي خط انتقال گاز از جدول شماره ‪ 5‬به دست مي‬
‫آيد ‪.‬‬

‫« جدول شماره ‪» 5‬‬

‫حريم ايمني خطوط انتقال گاز جهت ابنيه موجود و منع احداث بنا از محور لوله ( متر )‬
‫ابنيه محل تجمع و خطرناک‬
‫باالتر از ‪3252‬تا‪ 3442‬پوند براينچ مربع‬ ‫از ‪ 422‬تا ‪ 3252‬پوند براينچ مربع‬ ‫حداكثر فشار‬
‫( باالتر از ‪ 71‬تا ‪ 322‬بار )‬ ‫( از ‪ 18‬تا ‪ 71‬بار )‬ ‫بهره برداري مجاز‬
‫ضريب طراحي‬
‫‪2/4‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪2/6‬‬ ‫‪2/71‬‬ ‫‪2/4‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪2/6‬‬ ‫‪2/71‬‬ ‫قطراسمي‬
‫لوله( اينچ)‬
‫‪12‬‬ ‫‪322‬‬ ‫*‪422‬‬ ‫*‪422‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪ 48‬الي ‪56‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪32‬‬ ‫*‪122‬‬ ‫*‪122‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪ 42‬الي ‪46‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪ 11‬الي ‪18‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪62‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪ 14‬الي‪12‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪352‬‬ ‫‪352‬‬ ‫‪38‬لي ‪11‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪352‬‬ ‫‪352‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪322‬‬ ‫‪322‬‬ ‫‪ 31‬الي ‪36‬‬
‫‪35‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪ 6‬الي ‪32‬‬
‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬ ‫**‬ ‫**‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪32‬‬ ‫**‬ ‫**‬ ‫‪ 4‬و پايينتر‬

‫* با توجه به محدوديت حريم قانوني (حداكثر‪ 152‬متر ) ‪ ،‬براي خطوط انتقال گاز با قطر " ‪ 42‬و باالتر مي توان بـا اسـتفاده از‬
‫لوله حداقل(‪ )3‬با ضريب طراحي ‪ ، F= 2/5‬كاهش فواصل شيرهاي قطع كننده اتوماتيك ‪ ،‬كاهش فشار خط ‪ ،‬بررسي ميزان راديو‬
‫گرافي و مستندات تست هيدرواستاتيك زمان اجراء و ساير تمهيدات ممكن ‪ ،‬نسبت به رعايت محـدوديت حـريم قـانوني اقـدام‬
‫نمود‪.‬‬
‫** در خطوط ا نتقال با اين قطر ها به علت حداقل ضخامت مورد استفاده ‪ ،‬عمال ضريب طراحـي ‪ 2/71‬و ‪ 2/6‬مـورد اسـتفاده‬
‫قرار نمي گيرد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫(‪ )1‬منظور از لفظ حداقل اين است كه چنانچه منطقه از نظر تراكم ساختمانها ‪ ،‬مشمول مسير نوع باالتر باشد ‪ ،‬ضريب طراحي در محدوده فوق الذكر تابع شرايط منطقه‬
‫خواهد بود ( مثال ‪ F=2/4‬براي مسير نوع ‪ )4‬در ساير قسمتهاي مقررات نيز كه اين لفظ استفاده شده است ‪ ،‬به همين منظور مي باشد ‪.‬‬
‫‪17‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل سوم ‪ -‬حریم اختصاصی خطوط انتقال گاز‬

‫‪ )1-3‬ساختار حریم اختصاصی‬

‫حريم اختصاصي (شكل ‪ )3-1‬جهت عمليات اجرا ‪ ،‬بهره برداري و تعميرات مورد استفاده قرار گرفته و به‬
‫دو قسمت ذيل تقسيم مي شود‪ .‬هر گونه دخل و تصرف و انتفاع توسط اشخاص حقيقي و حقوقي بدون اجازه‬
‫كتبي و قبلي شركت در اين حريم ممنوع است‪.‬‬
‫‪ )1-1-3‬نوار ( باند ) فعال‬
‫اين قسمت محل تردد ‪ ،‬جابجايي و عمليات ماشين آالت و ابزار اجرا و نگهداري خط انتقال گاز بوده و به‬
‫عنوان جاده سرويس ‪ R.O.W‬مورد استفاده قرار مي گيرد‪.‬‬
‫‪ )2-1-3‬نوار ( باند ) غير فعال‬
‫اين قسمت در زمان اجرا و بهره برداري به عنوان محل ريختن خاک حاصل از حفاري كانال و عمليات‬
‫مشابه مورد استفاده قرار مي گيرد‪.‬‬
‫تبصره‪ :‬در زمان اجراي خط انتقال گاز ‪ ،‬زمين مورد نياز جهت ريختن خاک حاصل از مسير سازي با توجه به‬
‫شرايط و ساختار مسير و نياز عمليات اجرايي ‪ ،‬تحصيل و مورد استفاده قرار مي گيرد‪.‬‬

‫براي قطرهاي مختلف خطوط انتقال گاز ‪ ،‬عرض حريم اختصاصي و باندهاي فعال و غير فعال به صورت‬
‫زير مي باشد ‪:‬‬
‫محور‬
‫عرض حريم اختصاصي‬ ‫لوله باند غير فعال‬ ‫باند فعال‬ ‫قطر خط لوله ( اسمي )‬

‫‪33‬متر‬ ‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪ 7/5‬متر‬ ‫ً‪Ф≥31‬‬

‫‪34‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬ ‫‪32‬متر‬ ‫ً‪31ً > Ф≥ 14‬‬

‫‪37‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫‪31‬متر‬ ‫ً‪14ً >Ф≥ 42‬‬

‫‪13‬متر‬ ‫‪ 6‬متر‬ ‫‪35‬متر‬ ‫ً‪42ً >Ф ≥ 56‬‬

‫« شكل ‪» 1-3‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪18‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )2-3‬حریم اختصاصی خطوط انتقال گاز موازي‬

‫در صورتي كه خط انتقال گاز جديدي به موازات خط انتقال موجود اجرا گردد ‪ ،‬فاصله مجاز آنها از يكديگر و‬
‫عرض باندهاي فعال و غير فعال در حريم اختصاصي مشترک بصورت شكلهاي ‪ 1-1‬و ‪ 1-1‬خواهد بود‪.‬‬
‫‪ )1-2-3‬درصورتي كه خط انتقال گاز جديد داراي عرض حريم اختصاصي معادل خط انتقال گاز‬
‫موجود باشد ‪:‬‬
‫خط لوله اول‬ ‫خط لوله دوم‬ ‫عرض كل‬
‫باند غير فعال‬ ‫باند غير فعال‬ ‫قطر اسمي‬ ‫حريم اختصاصي‬
‫باند فعال مشترک‬
‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫براي دو خط لوله‬

‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪ 7/5‬متر‬ ‫‪ 1/5‬متر‬

‫ً‪Ф ≤31‬‬ ‫‪ 34/5‬متر‬

‫‪ 4‬متر‬ ‫‪ 32‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬

‫ً‪31ً < Ф ≤ 14‬‬ ‫‪ 38‬متر‬

‫‪ 5‬متر‬ ‫‪ 31‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬

‫ً‪14ً < Ф ≤ 42‬‬ ‫‪ 11‬متر‬

‫‪ 6‬متر‬ ‫‪ 35‬متر‬ ‫‪ 6‬متر‬

‫ً‪42ً < Ф ≤ 56‬‬ ‫‪ 17‬متر‬

‫« شكل ‪» 2-3‬‬
‫‪ )2-2-3‬درصورتي كه خط انتقال گاز جديد داراي عرض حريم اختصاصي متفاوت با خط انتقال‬
‫موجود باشد ‪:‬‬
‫دراين حالت باند فعال بين دو لوله ‪ ،‬مشترک بوده و معادل باند فعال لوله بزرگتر مي باشد‪ .‬باند غير فعال‬
‫براي هر لوله برحسب قطر آن از شكل ‪ 3-1‬تعيين مي گردد‪.‬‬
‫به عنوان مثال در صورت احداث يك خط "‪ 42‬جديد به موازات خط انتقال گاز موجود ‪ 31‬يا بالعكس ‪،‬‬
‫"‬

‫حريم اختصاصي در باندهاي جدا و مشترک مطابق شكل ‪ 1-1‬خواهد بود‪.‬‬

‫تبصره ‪ : 1‬درصورتي كه اجراي خطوط انتقال گاز موازي با رعايت اين فواصل ممكن نباشد ‪ ،‬متقاضي پس از‬
‫انجام مطالعات مهندسي ‪ ،‬ايمني و تهيه دستورالعمل هاي بهره برداري ‪ ،‬پيشنهاد تقليل اين فواصل را با‬
‫توجيهات فني الزم ‪ ،‬جهت اخذ تصميم به كميته " رسيدگي به مسائل اجرايي حريم " ارجاع مي نمايد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :2‬در صورت اجراي خطوط انتقال گاز موازي در عبور از باغات فاصله دو خط لوله به اندازه عرض باند‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫فعال در بخش ‪ 1-1‬خواهد بود‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫حريم اختصاصي مستقل خط لوله ٌ‪31‬‬ ‫حريم اختصاصي مستقل خط لوله ً‪42‬‬

‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪ 7/5‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫‪ 31‬متر‬

‫خط لوله‬ ‫حريم اختصاصي‬ ‫خط لوله‬ ‫خط لوله‬ ‫حريم اختصاصي‬ ‫خط لوله‬
‫ً‪ 31‬موجود‬ ‫مشترک‬ ‫ً‪ 42‬جديد‬ ‫ً‪ 42‬موجود‬ ‫مشترک‬ ‫ً‪ 31‬جديد‬

‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪ 31‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫‪ 31‬متر‬ ‫‪ 1/5‬متر‬

‫‪ 7/5‬متر‬

‫در صورت اجراي خط ً‪ 42‬بعد از خط ً‪ ،31‬به عرض‬ ‫در صورت اجراي خط ً‪ 31‬بعد از خط ً‪ ،42‬به عرض‬
‫‪3/5‬متر (‪ )5+4/5‬اراضي جديد بايد تحصيل گردد‪.‬‬ ‫‪ 1/5‬متر اراضي جديد بايد تحصيل گردد‪.‬‬
‫« شكل ‪» 3 – 3‬‬

‫‪ )3-3‬عرض حریم اختصاصی در عبور از باغات‬

‫عرض حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز در عبور از باغات به شرح شكل ‪ 4-1‬مي باشد ‪:‬‬
‫محور‬
‫عرض حريم اختصاصي‬ ‫لوله باند غير فعال‬ ‫باند فعال‬ ‫قطر خط لوله ( اسمي )‬

‫‪33‬متر‬ ‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪ 7/5‬متر‬ ‫ً‪Ф≥31‬‬

‫‪34‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬ ‫‪32‬متر‬ ‫ً‪31ً > Ф≥ 14‬‬

‫‪34‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬ ‫‪32‬متر‬ ‫ً‪14ً >Ф≥ 42‬‬

‫‪37‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫‪31‬متر‬ ‫ً‪42ً >Ф ≥ 56‬‬

‫« شكل ‪» 4 – 3‬‬

‫تبصره ‪ : 1‬در مواردي كه عرض حريم اختصاصي به صورت شكل ‪ 4-1‬اعمال مي شود ‪ ،‬الزم است خاک مازاد‬
‫حاصل از تسطيح و گودبرداري به خارج از باغ منتقل و از انباشت آنها در حاشيه مسير و يـا بـين درختهـاي‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫كنار مسير اكيداً خودداري گردد‪.‬‬

‫تبصره ‪ : 2‬چنانچه فاصله بين باغات كمتر از ‪ 522‬متر باشد ‪ ،‬عرض حريم اختصاصي در اين فواصل ‪ ،‬مشابه‬
‫عرض حريم اختصاصي در عبور از باغات خواهد بود‪.‬‬
‫‪20‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )4-3‬حریم اختصاصی در مناطق کوهستانی‬

‫‪ )1-4-3‬مسير خط انتقال گاز در مناطق كوهستاني ( با شـيب زمـين طبيعـي بـيش از ‪ 7‬درصـد) در ايـن‬
‫تعريف به مسيرهايي اطالق مي شود كه براي اجراي حريم اختصاصي خط انتقال در زمين طبيعـي نيـاز بـه‬
‫ايجاد ترانشه با حداقل ارتفاع ‪ 5‬متر باشد‪.‬‬
‫‪ )2-4-3‬در اجراي ترانشه ‪ ،‬عرض مسير بايستي به حدي تحصيل شود كه عالوه بر پايداري شيب شيرواني‬
‫ترانشه ‪ ،‬عرض حريم اختصاصي باقيمانده در اين مناطق به شرح جدول ‪ 5-1‬باشد ‪:‬‬

‫عرض حريم اختصاصي‬ ‫باند غير فعال‬ ‫باند فعال‬ ‫قطر خط لوله ( اسمي )‬

‫‪33‬متر‬ ‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪7/5‬متر‬ ‫ً‪Ф≥31‬‬

‫‪34‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬ ‫‪32‬متر‬ ‫ً‪31ً > Ф≥ 14‬‬

‫‪34‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬ ‫‪32‬متر‬ ‫ً‪14ً >Ф≥ 42‬‬

‫‪37‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫‪31‬متر‬ ‫ً‪42ً >Ф ≥ 56‬‬

‫« شكل ‪» 5 – 3‬‬

‫تبصره ‪ : 1‬براي احداث حريم اختصاصي در مناطق كوهستاني ‪ ،‬الزم است خاک مازاد ناشي از احداث مسـير‬
‫در محل تحصيل شده مناسب انباشت گردد‪.‬‬
‫تبصره ‪ : 2‬چنانچه فاصله انتهاي يك ترانشه تا ابتداي ترانشه بعدي احداث شده با رعايت بند ‪ 3-4-1‬كمتـر‬
‫از ‪ 522‬متر باشد ‪ ،‬عرض حريم اختصاصي در اين فواصل مشابه جدول ‪ 5-1‬خواهد بود‪.‬‬
‫تبصره‪ : 3‬چنانچه در احداث ترانشه نيز محدوديتهايي مانند روستا ‪ ،‬راه و ‪ . . .‬وجود داشته باشـد ‪ ،‬تحصـيل‬
‫حريم اختصاصي مطابق شكل ‪ 5-1‬مالک عمل خواهد بود‪.‬‬
‫تبصره ‪: 4‬در صورت اجراي موازي خطوط انتقال گاز در عبور از مناطق كوهستاني ‪،‬عرض حريم اختصاصي بر‬
‫اساس فواصل مندرج در شكل ‪ 5-1‬رعايت گردد‪.‬‬

‫‪ )5-3‬تحصیل موقت اراضی‬

‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫چنانچه در زمان اجرا يا بهره برداري خطوط انتقال گاز ‪ ،‬جهت انجام عمليات اجرايي ‪ ،‬نياز به اراضي بيش‬
‫از حريم اختصاصي مندرج در اين فصل باشد ‪ ،‬اراضي مازاد به طور موقـت ‪ ،‬تصـرف و خسـارت مربوطـه بـه‬
‫مالك ‪ /‬مالكين مطابق قانون پرداخت و زمين پس از عمليات اجرايي مجددا تسطيح خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪21‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل چهارم ‪ -‬حریم تأسیسات صنعت گاز‬

‫‪ )1-4‬تاسیسات صنعت گاز‬

‫تأسيسات صنعت گاز مشتمل بر موارد زير مي باشد ‪:‬‬

‫‪ )3‬تأسيسات جمع آوري گاز شامل تأسيسات سر چاهي ‪ ،‬ايستگاههاي كمپرسور يا بوستر ‪ ،‬جداكننده‬
‫هاي مايعات و آب‬
‫‪ )1‬پااليشگاههاي گاز و تاسيسات مرتبط‬
‫‪ )1‬واحدهاي نم زدائي گاز‬
‫‪ )4‬تاسيسات تقويت فشار گاز‬
‫‪ )5‬ايستگاههاي شير بين راهي ‪ ،‬ايستگاههاي ارسال و دريافت توپك ‪ ،‬شيرهاي انشعاب ‪ ،‬ايستگاههاي‬
‫اندازه گيري و ايستگاههاي كنترل فشار‬
‫‪ )6‬ايســتگاههاي تقليــل فشــار ( ‪ )CGS‬ورودي شــهرها ‪ ،‬روســتاها و صــنايع(‪ 3422‬يــا پــايين تــر‬
‫به‪152‬پوندبراينچ مربع يا مقدار مورد قرارداد )‬
‫‪ )7‬ايستگاههاي تقليل فشار ( ‪ ) DRS،TBS‬درون شهري و صنعتي ( ‪ 152‬به ‪ 62‬پوند بر اينچ مربع )‬
‫‪ )8‬ايستگاههاي ذخيره سازي گاز طبيعي‬
‫‪ )3‬ايستگاههاي حفاظت از زنگ‬
‫‪ )32‬ايستگاههاي مخابراتي‬

‫‪ )2-4‬حریمهاي چهار گانه تأسیسات‬

‫حريمهاي چهارگانه تأسيسات عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ )3‬حريم اختصاصي‬
‫‪ )1‬حريم ايمني‬
‫‪ )1‬حريم امنيتي‬
‫‪ )4‬حريم زيست محيطي‬
‫‪ )1-2-4‬حريم اختصاصي تأسيسات‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫محدوده حريم اختصاصي هر يك از تأسيسات ‪ ،‬حصار يا ديوار آن تأسيسات به عالوه جاده گشت حراسـت‬
‫پيراموني بوده و در مواردي كه حصار يا ديوار احداث نشده باشد ‪ ،‬حدود نهايي زمين تحصيل شده است‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫با توجه به اينكه وسعت و حدود هر يك از تأسيسات ‪ ،‬براساس نيازهـاي عمليـاتي و ايمنـي ‪ ،‬توسـط طـراح‬
‫تعيين مي شود ‪ ،‬لذا حريم اختصاصي تأسيسات مقدار ثابت و از پيش تعيين شده اي ندارد‪.‬‬

‫‪ )2-2-4‬حريم ايمني تأسيسات‬

‫حريم ايمني تاسيسات برابر است با حداكثر حريم ايمني لوله هاي داخل و يا خارج از آن هركدام كه‬
‫بيشتر باشد‪.‬‬
‫تبصره‪ : 1‬شركت ملي گاز اختيار دارد تا حداكثر حريم قانوني (‪ 152‬متر ) را به عنوان حريم ايمني لوله هاي‬
‫موجود در تاسيسات خارج از محدوده شهرها اعمال نمايد‪.‬‬
‫تبصره‪ : 2‬خطوط لوله و تاسيسات شركت ملي گاز و شركتهاي وابسته‪ /‬فرعي نسبت به هم حريم ويژه اي‬
‫ندارند و احداث آنها در خارج از حريم اختصاصي يكديگر با رعايت مالحظات بهره برداري و عملياتي الزم ‪،‬‬
‫امكان پذير است‪.‬‬
‫نكته‪ :‬احداث اتاق نگهباني در خارج از حريم اختصاصي ايستگاهها و تاسيسات در فاصله مناسب با رعايت‬
‫نكات ايمني بالمانع مي باشد‪.‬‬
‫‪ )3-2-4‬حريم امنيتي يا حفاظتي‬
‫اين حريم كه به داليل امنيتي و حفاظتي براي تأسيسات تعيين مي شود ‪ ،‬تابع ضوابط خاص خود بـوده و‬
‫از شمول مقررات حاضر خارج است‪.‬‬
‫‪ )4-2-4‬حريم زيست محيطي‬
‫اين حريم بر اساس ضوابط سازمان حفاظت محيط زيست تعيين مي گردد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪23‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل پنجم ‪ -‬مقررات حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط توزیع و انتقال نیرو‬
‫و سایر دکل ها‬
‫‪ )1-5‬حداقل فاصله نزديكترين فونداسيون پايه دكل خطوط هوائي و كابلهاي خود نگهدار توزيع و انتقال‬
‫نيرو از جدار لوله هاي گاز در مسيرهاي موازي به شرح زير است ‪:‬‬
‫طول مسيرمشترک بيش از ‪ 5‬كيلومتر‬ ‫طول مسير مشترک ‪ 5‬كيلومتر و كمتر‬ ‫ولتاژ‬
‫‪ 12‬متر‬ ‫‪ 12‬متر‬ ‫‪33‬تا‪ 12‬كيلوولت‬
‫‪ 42‬متر‬ ‫‪ 12‬متر‬ ‫‪ 61‬كيلوولت‬
‫‪ 52‬متر‬ ‫‪ 42‬متر‬ ‫‪ 311‬كيلوولت‬
‫‪ 62‬متر‬ ‫‪ 52‬متر‬ ‫‪ 112‬كيلوولت‬
‫‪ 62‬متر‬ ‫‪ 62‬متر‬ ‫‪ 422‬كيلوولت‬
‫« جدول ‪» 1 – 5‬‬

‫‪ )3-3-5‬حداقل فاصله پستهاي برق خطوط انتقال نيرو از جداره لوله هاي گاز متناسب با ولتاژ انها بايد‬
‫مطابق جدول ‪ 3-5‬رعايت گردد و مي بايست از شركت برق منطقه اي تعهدي اخذ شود مبني بر اينكه در‬
‫صورت وقوع حادثه در خطوط انتقال گاز خسارات احتمالي به پست برق به عهده شركت برق منطقه اي مي‬
‫باشد‪.‬ايستگاههاي پست برق كه داراي ساختمانهايي نظير اتاق فرمان وانبار مي باشند ‪،‬حريم ايمني متناسب‬
‫با نوع ابنيه انها مي بايست رعايت گردد‪ .‬در صورت اجراي پستهاي برق در فاصله بيشتر از ‪ 152‬متر از خط‬
‫لوله گاز نياز به اخذ تعهد نمي باشد‪.‬‬

‫‪ )2-5‬حداقل ارتفاع پائين ترين سيم خط هوائي در بدترين شرايط از سطح زمين در محل تقاطع با خطوط‬
‫انتقال گاز به شرح زير است ‪:‬‬

‫ارتفاع‬ ‫ولتاژ‬
‫‪ 8‬متر‬ ‫‪ 12‬كيلوولت‬
‫‪ 3‬متر‬ ‫‪ 61‬كيلوولت‬
‫‪32‬متر‬ ‫‪ 311‬كيلوولت‬
‫‪ 33‬متر‬ ‫‪ 112‬كيلوولت‬
‫‪ 31‬متر‬ ‫‪ 422‬كيلوولت‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫« جدول ‪» 2 – 5‬‬

‫‪24‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ ) 3-5‬حداقل فاصله نزديكترين پايه(فلزي وبتوني) از محور لوله گاز ‪ ،‬در محل تقـاطع ‪ ،‬بـراي‪ 12‬كيلوولـت‬
‫‪ 12‬متر و براي‪ 61‬كيلوولت و باالتر ‪ 12‬متر مي باشد‪.‬‬
‫‪ ) 4-5‬كليه پايه هاي فلزي خطوط انتقال نيرو كه تا فاصله ‪ 122‬متري خطوط انتقال گاز قرار مي گيرنـد ‪،‬‬
‫بايد مجهز به سيم اتصال زمين باشند‪.‬‬
‫‪ )5-5‬اجراي كابلهاي زير زميني برق و فيبر نوري در مسيرهاي موازي در فاصله ‪ 5‬متري از منتهي عليه باند‬
‫فعال و خارج از باند غير فعال بالمانع مي باشد‪.‬‬
‫‪ ) 6-5‬حداقل فاصله جدار كابلهاي زير زميني برق از جدار لوله هاي گاز در محل هاي تقاطع يك متر يا بـه‬
‫اندازه قطر لوله هر كدام كه بيشتر باشد ‪ ،‬مي بايست رعايت گردد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬در داخل محدوده شهرها ‪ ،‬چنانچه رعايت فواصل داده شده امكان پذير نباشد ‪ ،‬متقاضي پس از انجام‬
‫مطالعات مهندسي وايمني و تهيه دستورالعمل هاي بهره برداري جهت حذف جريان القايي ‪ ،‬پيشنهاد تقليل‬
‫اين فواصل را با توجيهات فني الزم به " كميته رسيدگي به مسائل اجرايي حريم " ارجاع مي نمايد‪.‬‬
‫‪ )7-5‬حداقل فاصله انواع دكل ها از جمله دكل هاي مخابراتي ‪ ،‬توربينهاي بادي و‪ ...‬از منتهي اليه حريم‬
‫اختصاصي به اندازه طول دكل ميبابست رعايت گردد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪25‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل ششم ‪ -‬مقررات حریم خطوط انتقال گاز در موازات راهها و راه آهن‬

‫‪ )1-6‬کلیات‬

‫‪ )1-1-6‬اين مقررات به منظور تأمين حداقل ايمني راه ‪ /‬راه آهـن و خطـوط انتقـال گـاز مـوازي يكـديگر و‬
‫پيشگيري ازصدمات احتمالي متقابل به هر يك تدوين گرديده است‪.‬‬
‫‪ )2-1-6‬منظور از فاصله بين خطوط انتقال گاز و راه ‪ /‬راه آهن در اين مقررات ‪ ،‬فاصله بين محور خط انتقال‬
‫تا محور راه ‪ /‬راه آهن مي باشد‪.‬‬
‫‪ )3-1-6‬تقسيمات وزارت راه و ترابري براي طبقه بندي راههاي كشور ( آزادراه ‪ ،‬بزرگـراه ‪ ،‬راههـاي اصـلي ‪،‬‬
‫فرعي و روستايي ) عيناً در اين مقررات به كار گرفته شده است‪.‬‬
‫‪ )4-1-6‬اجراي خطوط انتقال گاز در محل تقاطع با راه ‪ /‬راه آهن ‪ ،‬برمبناي استاندارد هاي شركت ملي گاز و‬
‫با اخذ مجوز وزارت راه و ترابري صورت خواهد گرفت‪ .‬در صورت عبور راه ‪ /‬راه اهن از روي خطوط انتقال گاز‬
‫رعايت استانداردهاي شركت ملي گاز الزامي مي باشد‪.‬‬

‫‪ )2-6‬نحوه تعیین حریم‬

‫‪ )1-2-6‬حداقل فاصله بين محور خط انتقال گاز و محور راه‪ /‬راه آهن بايد به گونه اي تعيين شود كه حـريم‬
‫اختصاصي خط انتقال گاز خارج از حريم قانوني راه ‪ /‬راه آهن قرار گيرد‪.‬‬
‫‪ )2-2-6‬با ملحوظ داشتن معيار ‪ ، 3-1-6‬در صورت اجراي موازي خط انتقال گاز و راه ‪ /‬راه آهـن ‪ ،‬ضـوابط‬
‫ذيل مي بايست رعايت گردد ‪:‬‬
‫الف ) در صورتي كه خط انتقال گاز در خارج از عرض نوار تاسيسات خدمات زيربنايي راه ‪ /‬راه آهـن قـرار‬
‫گيرد ‪ ،‬اجراي موازي خط انتقال گاز و راه ‪ /‬راه آهن بالمانع مي باشد‪.‬‬
‫ب ) در صورت قرار گرفتن خط انتقال گاز در داخل عرض نوار تاسيسات خدمات زيربنايي راه ‪ /‬راه آهن و‬
‫در خارج از حريم قانوني آن ‪ ،‬در مورد آزاد راهها ‪ ،‬بزرگراهها و راههاي اصلي ‪ ،‬خط انتقال حداقل با ضريب‬
‫طراحي ‪ F = 2/5‬و در مورد راههاي فرعي و روستايي ‪ ،‬خط انتقال حداقل با ضريب طراحي ‪ ( F=2/6‬براي‬
‫مسير نوع ‪ 1‬ضريب طراحي ‪ ) F = 2/5‬ضروري مي باشد‪.‬‬
‫ج) در صورتي كه با موافقت وزارت راه و ترابري وشركت ملي گاز ايران ‪ ،‬خط انتقال گاز در حـريم قـانوني‬
‫راه ‪ /‬راه آهن قرار گيرد ‪ ،‬رعايت موارد زير الزامي است ‪:‬‬
‫‪ -3‬ضــريب طراحــي ‪ F =2/4‬در طــولي كــه خــط انتقــال گــاز و راه ‪ /‬راه آهــن بــه مــوازات هــم قــرار‬
‫مي گيرند‪.‬‬
‫‪ -1‬حداقل فاصله منتهي اليه شانه خاكي راه ‪ /‬راه آهن از محور خط انتقال گاز ‪ ،‬كمتر از عرض باند فعـال‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫خط انتقال نباشد‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل هفتم ‪ -‬مقررات حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لولهه نفهت و‬
‫آب ‪ ،‬معادن ‪ ،‬تقاطع با رودخانه ها و فعالیتهاي خطرناك‬

‫‪ )1-7‬حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لوله نفت‬

‫‪ )1-1-7‬در صورتي كه خطوط انتقال گاز ( متعلق به شركت ملي گاز ) و خطوط لوله نفت و فـراورده هـاي‬
‫نفت و گاز ( متعلق به شركت ملي نفت و پتروشيمي ) در مجاورت و موازي يكديگر قرار گيرند ‪ ،‬رعايت فاصله‬
‫بين دو لوله به شرح مندرج در جدول ذيل ضروري است ‪:‬‬

‫قطر بزرگتر ( اينچ )‬

‫حداقل فاصله بين محورهاي دو لوله‬
‫تا‬ ‫از‬
‫‪ 32‬متر‬ ‫‪14‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ 31‬متر‬ ‫‪42‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪ 35‬متر‬ ‫‪56‬‬ ‫‪41‬‬
‫« جدول ‪» 1-7‬‬
‫‪ )2-1-7‬در صورتي كه رعايت فواصل مذكور به هر دليل امكان پذير نباشد ‪ ،‬اجراي لوله جديد به وسيله هـر‬
‫يك از طرفين ‪ ،‬منوط به موافقت كتبي طرف ديگر بوده و شرايط در موافقت نامه تعيين خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪ )3-1-7‬مشخصات ساختماني خطوط لوله نفت و گاز در محلهاي تقاطع با يكديگر ‪ ،‬برمبناي اسـتانداردهاي‬
‫مهندسي موجود تعيين مي گردد‪.‬‬
‫‪ )4-1-7‬در صورت مجاورت و يا تقاطع لوله هاي نفت و گاز ‪ ،‬الزم اسـت بـا همكـاري مسـئولين دو شـركت‬
‫آزمايشات تداخل كاتدي انجام شود‪.‬‬
‫‪ )5-1-7‬چنانچه آثار تداخل كاتدي به اثبات برسد ‪ ،‬مي بايست از طريق اتصال دو لوله بـه وسـيله مقاومـت‬
‫الكتريكي ويا از طريق ديگر از تداخل مذكور جلوگيري به عمل آيد‪ .‬مشروح روش كار با توافق طرفين تعيـين‬
‫خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪ )6-1-7‬چنانچه بر روي هر يك از خطوط لوله نفت و گاز كه به طريق فوق بـه يكـديگر متصـل شـده انـد ‪،‬‬
‫عمليات جوشكاري انجام شود ‪ ،‬الزم است قبالً به طور موقت اتصال الكتريكي بين دو خط به وسيله مسؤولين‬
‫خطي كه تحت تعمير قرار مي گيرد ‪ ،‬قطع گردد‪.‬‬
‫‪ )7-1-7‬فاصــله خطــوط لولــه انتقــال مايعــات گــازي و خطــوط انتقــال گــاز كــه بــه مــوازات هــم قــرار‬
‫مي گيرند ‪ ،‬مطابق جدول شماره ‪ 3-7‬تعيين مي گردد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪27‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )2-7‬حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت خطوط لوله آب‬

‫‪ )1-2-7‬حداقل فاصله محور خط انتقال گاز و خط لوله آب ‪ 35‬متر بوده ‪ ،‬مشروط بر ايـن كـه تـداخلي در‬
‫حريم اختصاصي دو لوله به وجود نيايد‪.‬‬
‫توضيح‪ :‬اجراي خطوط لوله انتقال آب پلي اتيلني روستايي تا قطر حداكثر ‪ 5‬اينچ با رعايت فاصله ‪ 5‬متـر از‬
‫منتهي عليه حريم اختصاصي و اجراي شبكه آبياري پلي اتيلني هر قطعه زمين كشاورزي در خـارج از حـريم‬
‫اختصاصي بالمانع مي باشد‪.‬‬
‫‪ )2-2-7‬در صورت تقاطع خطوط گاز و آب ( فلزي ) الزم است با همكاري مسوولين دو شـركت آزمايشـات‬
‫تداخل كاتدي صورت پذيرد‪.‬‬
‫‪ )3-2-7‬در طولي كه خطوط گاز و آب به موازات هم قرار مي گيرند و در محلهائي كه شيب عرضي وجود‬
‫دارد ‪ ،‬خط آب مي بايست در پائين دست ( در جهت شيب عرضي ) خط گاز اجرا گردد‪.‬‬

‫‪ )3-7‬حریم خطوط انتقال گاز در مجاورت معادن (غیر انفجاري)‬

‫صدور هرگونه مجوز و برداشت از كليه معادن تـا فاصـله ‪ 152‬متـري خطـوط انتقـال گـاز ‪ ،‬بـدون مجـوز‬
‫شركت ملي گاز ممنوع است‪ .‬صدور مجوز منـ وط بـه ارايـه گـزارش كارشناسـي توسـط متقاضـي از مراجـع‬
‫مربوط و صاحب صالحيت همانند سازمان زمين شناسـي ‪ ،‬مبنـي بـر عـدم تـاثير منفـي برداشـت از معـدن‬
‫بر روي خط انتقال گاز مي باشد‪.‬‬

‫‪ )4-7‬حریم خطوط انتقال گاز در محل تقاطع با رودخانه ها‬

‫صدور هر گونه مجوز و برداشت مخلوطهاي رودخانه اي تا فاصله ‪ 152‬متر در باال دسـت و ‪ 3222‬متـر در‬
‫پايين دست خطوط انتقال گاز ‪ ،‬بدون اجازه كتبي از شركت ملي گـاز ممنـوع اسـت‪ .‬صـدور مجـوز برداشـت‬
‫منوط به ارايه گزارش كارشناسي از مراجع مربوط و صاحب صالحيت همانند سـازمان آب منطقـه اي مبنـي‬
‫بر عدم تاثير منفي برداشتهاي رودخانه اي بر روي خط انتقال گاز مي باشد‪.‬‬
‫تبصره ‪ :‬در شرايطي كه با توجه به شرايط خاص محلي و شدت جريـان آب رودخانـه ‪ ،‬برداشـت مخلوطهـاي‬
‫رودخانه اي در فواصل بيش از مقادير ياد شده باعث به خطر افتادن لولـه گـردد ‪ ،‬واحـدهاي بهـره بـرداري‬
‫خطوط انتقال گاز به منظور تأمين حفاظت لوله ‪ ،‬رأساً و با استفاده از همكاري سـازمانهاي مسـوول محلـي ‪،‬‬
‫از انجام عمليات برداشت تا فاصله الزم جلوگيري خواهند نمود‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪ )5-7‬انجام عملیات انفجاري در مجاورت خطوط انتقال گاز‬

‫‪28‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )1-5-7‬انجام هر گونه عمليات انفجاري تا فاصله ‪ 152‬متري خطوط انتقال گاز ‪ ،‬بدون اجازه كتبي شـركت‬
‫ملي گاز ممنوع است‪ .‬صدور مجوز منوط به ارائه گزارش كارشناسي توسط متقاضي از مراجع مربوط و صاحب‬
‫صالحيت همانند موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران ‪ ،‬مبني بر عدم تاثير منفي انفجار بر روي خط انتقال گـاز‬
‫مي باشد‪.‬‬

‫‪ )2-5-7‬انجام هر گونه عمليات انفجاري از فاصله ‪ 152‬متري تا ‪ 3222‬متري خطوط انتقال گاز ‪ ،‬منوط بـه‬
‫ارائه گزارش فني كامل از حوزه تاثير ارتعاشات و سپردن تعهد مبني بر عدم تاثير منفي بر خـط انتقـال گـاز‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫‪ )3-5-7‬انجام هرگونه مانور نظامي ( رزمايش ) همراه با عمليات انفجاري در شعاع ‪ 3222‬متري از خطـوط‬
‫انتقال گاز ممنوع مي باشد‪.‬‬

‫‪ )6-7‬عملیات دفن و سوزاندن زباله و انواع پسماندها در مجاورت خطوط انتقال گاز‬

‫صدور هر گونه مجوز و دفن و سوزاندن زباله و انواع پسماندها تا فاصله ‪ 152‬متري خطوط انتقال گاز بدون‬
‫اجازه كتبي شركت ملي گاز ممنوع است‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪29‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل هشتم ‪ -‬مقررات خاص مناطق شمالی کشور و بافتهاي مشابه‬

‫‪ )1-8‬با توجه به ويژگيهاي مناطق شمالي كشور از لحاظ تراكم جمعيت ‪ ،‬امكان توسعه بالقوه و ايجاد‬
‫بافتهاي مسكوني ‪ ،‬فاصله بين شهرها و روستاها ‪ ،‬قيمت باالي زمين ‪ ،‬بافت جنگلي و كشاورزي و حاصلخيزي‬
‫خاک و ساير ويژگيهاي منحصر به فرد ‪ ،‬لزوم تدوين مقرراتي خاص اين مناطق كه ويژگيهاي فوق در آن به‬
‫عنوان عوامل تاثيرگذار لحاظ شده باشند ‪ ،‬وجود دارد ‪.‬‬
‫‪ )2-8‬مناطق شمالي كشور شامل محدوده سه استان گلستان ‪ ،‬مازندران و گيالن مي باشد‪.‬‬
‫‪ )3-8‬بافتهاي مشابه ‪ ،‬مناطقي هستند كه داراي ويژگيهايي شبيه مناطق شمال كشور باشند‪ .‬چنانچه به‬
‫تشخيص هر يك از واحدهاي زير مجموعه شركت ملي گاز ‪ ،‬منطقه اي شرايط قرار گرفتن درشمول بافتهاي‬
‫مشابه را داشته باشد ‪ ،‬پيشنهاد مربوط مي بايست با ذكر داليل به هيئت مديره شركت ملي گاز ارائه گردد ‪.‬‬
‫در صورت تائيد هيئت مديره ‪ ،‬منطقه مذكور در شمول بافتهاي مشابه قرار گرفته و مقررات اين فصل در‬
‫مورد آن اعمال خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪ )4-8‬ضريب طراحي خطوط انتقال گاز در مناطق شمالي ‪ ،‬در داخل محدوده شهرها و روستاها ‪ F = 2/4‬و‬
‫در ساير نقاط ‪ F =2/5‬مي بايست اجرا گردد‪.‬‬
‫‪ )5-8‬حريم اختصاصي خطوط انتقال گاز در مناطق شمالي ‪ ،‬همانند حريم اختصاصي در عبور از باغات‬
‫مي باشد‪ .‬تحصيل حريم اختصاصي موقت جهت ريختن خاكهاي حاصل از حفر كانال و يا عمليات اجرايي در‬
‫مناطق شمالي مجاز نبوده و خاک مذكور مي بايست براساس گزارش مطالعات زيست محيطي و متناسب با‬
‫پيشرفت مراحل اجرائي از محل پروژه منتقل گردد‪.‬‬
‫‪ )6-8‬فاصله بين ايستگاههاي شير قطع جريان خودكار در مناطق شمالي ‪ ،‬مي بايست با در نظر گرفتن‬
‫مباني طراحي و متناسب با مسيرهاي نوع ‪ 1‬و ‪ 4‬تعيين گرديده و در هر حال فاصله آنها از يكديگر از مقادير‬
‫مندرج در استاندارد ‪ ASME B- 31.8‬تجاوز ننمايد‪.‬‬
‫‪ )7-8‬لوله هاي تخليه جريان (بلودان) دائم بايد در ايستگاههايي پيش بيني شود كه در خارج از محدوده‬
‫شهرها و روستاها قرار مي گيرند‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪30‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫فصل نهم ‪ -‬حریم خطوط تغذیه و شبكه هاي توزیع گاز‬

‫رعايت فواصل به شرح جدول ذيل از جداره لوله گاز در موقعيت اجرائي از طرف افراد حقيقـي و حقـوقي از‬
‫جمله آبفا ‪ ،‬برق ‪ ،‬مخابرات ‪ ،‬شهرداري و ‪ . . .‬الزم االجرا مي باشد‪.‬‬

‫‪ )1-9‬حریم خطوط تغذیه و شبكه هاي توزیع گاز در محدوده شهرها ‪ ،‬شهرکها و روستاها‬

‫حداقل فاصله‬ ‫حداقل فاصله‬

‫مالحظات‬ ‫درمسيرهاي‬ ‫در مسيرهاي‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬
‫متقاطع‬ ‫موازي‬

‫از جداره كابلهاي زيرزميني برق‬ ‫‪1‬‬

‫‪‬در موارد خاص و با تشخيص كارشناسان شركت ملي‬
‫گاز‪/‬شركتهاي گازاستاني‪ ،‬اين فاصله با در نظر گرفتن‬
‫تمهيدات الزم و حفاظت فيزيكي تا ‪ 51‬سانتي متر قابل‬ ‫‪51‬سانتي‬
‫‪ 1‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 221-381 :‬ولت‬ ‫‪1-1‬‬
‫كاهش خواهد بود‪.‬‬ ‫متر‬
‫‪ ‬استفاده از سازه مناسب بتوني ( ‪) Slab‬طبق نقشه‬
‫استاندارد و رعايت موارد ايمني ضروري است‪.‬‬
‫‪‬در موارد خاص و با تشخيص كارشناسان شركت ملي‬
‫گاز‪/‬شركتهاي گاز استاني و با استفاده از سازه مناسب‬
‫بتوني ( ‪ ) Slab‬طبق نقشه استاندارد بين كابل و لوله‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 21-63 :‬كيلو ولت‬ ‫‪2-1‬‬
‫فلزي در محل تقاطع اين فاصله تا‪ 51‬سانتي متر قابل‬
‫كاهش خواهد بود‪.‬‬

‫‪ ‬استفاده از سازه مناسب بتوني ( ‪) ) Slab‬طبق نقشه‬

‫‪ 1/5‬متر‬ ‫‪ 2‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 132 :‬كيلو ولت‬ ‫‪3-1‬‬
‫استاندارد و رعايت موارد ايمني ضروري است‪.‬‬

‫از پايه دكلها و تير هاي برق و خطوط هوايي انتقال نيرو‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 1‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 221-381 :‬ولت‬ ‫‪1-2‬‬

‫در تمامي موارد‪ ،‬تمهيدات الزم جهت حذف جريان‬
‫القايي ‪ AC‬در زمان اجرا و بهره برداري ‪ ،‬ضروري مي باشد‬
‫‪ 2‬متر‬ ‫‪ 2‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 21 :‬كيلو ولت‬ ‫‪2-2‬‬

‫‪ 3‬متر‬ ‫‪ 3‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 63 :‬كيلو ولت‬ ‫‪3-2‬‬

‫‪ ‬از جداره لوله‬

‫‪ 2‬متر‬ ‫از پستهاي برق ‪ 21‬كيلو ولت‬ ‫‪4-2‬‬

‫بارعايت باندينگ در فواصل مورد نياز براي خطوط فلزي‬ ‫از جدار لوله هاي فلزي مدفون آب و‬
‫گاز‬ ‫‪ 51‬سانتي‬ ‫فاضالب و لوله هاي حامل مايعات‬
‫‪ 1‬متر‬ ‫‪3‬‬
‫‪‬درتقاطع خطوط پلي اتيلن با لوله هاي حامل مواد قابل‬ ‫متر‬ ‫سوختي كه داراي سيستم حفاظت از‬
‫اشتعال رعايت فاصله يك متر ضروري است‪.‬‬ ‫زنگ مي باشد‪.‬‬
‫‪‬با رعايت موارد ايمني و استفاده از سازه مناسب بتوني‬ ‫‪ 41‬سانتي‬ ‫از جدار لوله هاي غير فلزي مدفون‬
‫‪ 1‬متر‬ ‫‪4‬‬
‫( ‪) ) Slab‬طبق نقشه استاندارد‬ ‫متر‬ ‫آب و فاضالب با قطر ‪ 11‬اينچ و باالتر‬
‫‪‬با رعايت موارد ايمني و استفاده از سازه مناسب بتوني‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫( ‪) )Slab‬طبق نقشه استاندارد‬

‫‪41‬سانتي‬ ‫از جدار لوله هاي غير فلزي مدفون‬
‫در موارد خاص در صورت محدوديت مكاني با نظر‬ ‫‪ 51‬سانتي متر‬ ‫‪5‬‬
‫متر‬ ‫آب و فاضالب با قطر كمتر از ‪ 11‬اينچ‬
‫كارشناسان شركت ملي گاز‪/‬شركتهاي گاز استاني تا ‪35‬‬
‫سانتي متر قابل كاهش خواهد بود‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫ادامه جدول حريم خطوط تغذيه و شبكه هاي توزيع گاز در محدوده شهرها ‪ ،‬شهركها و روستاها‬

‫حداقل فاصله‬ ‫حداقل فاصله‬

‫مالحظات‬ ‫درمسيرهاي‬ ‫در مسيرهاي‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬
‫متقاطع‬ ‫موازي‬
‫در موارد خاص با نظر كارشناسان شركت ملي گاز و‬
‫از ديواره بيروني حوضچه ها و چاههاي‬
‫رعايت تدابير الزم از جمله تقويت طوقه چيني ‪ ،‬حداقل‬ ‫ـــ‬ ‫‪ 41‬سانتي متر‬ ‫‪6‬‬
‫آب و فاضالب‬
‫فاصله تا ‪ 21‬سانتي متر قابل كاهش خواهد بود‪.‬‬
‫در مورد اگوي اصلي و عميق كه بعضاً در زمان احداث و‬
‫قالب بندي امكان آسيب رساني به لوله گاز و خاك‬ ‫از جوي هاي آب و اگوهاي جمع آوري‬
‫‪ 41‬سانتي متر‬ ‫‪ 41‬سانتي متر‬ ‫‪7‬‬
‫سرندي اطراف آن را دارد ‪ ،‬رعايت نكات عملياتي و ايمني‬ ‫آبهاي سطحي ( از كف)‬
‫براي لوله گاز الزامي است‪.‬‬

‫از كابلها و تاسيسات مخابراتي‬ ‫‪8‬‬

‫در موارد خاص با نظر كارشناسان شركت ملي گاز تا ‪35‬‬ ‫از كابلهاي زيرزميني مخابرات ( غير از‬
‫‪ 41‬سانتي متر‬ ‫‪ 41‬سانتي متر‬ ‫‪1-8‬‬
‫سانتي متر قابل كاهش خواهد بود‪.‬‬ ‫كابلهاي فيبر نوري)‬

‫از كابل هاي فيبرنوري يا جدار لوله‬

‫‪ 41‬سانتي‪ .‬متر‬ ‫‪ 61‬سانتي متر‬ ‫هاي غالفي كه داراي چندين رشته‬ ‫‪2-8‬‬
‫كابل زيرزميني مي باشد‪.‬‬

‫‪ 2‬متر‬ ‫جعبه هاي مخابرات‬ ‫‪3-8‬‬

‫‪ ‬براي لوله گاز حداكثر تا قطر "‪ 8‬صادق است‬
‫در موارد خاص و قطر باالتر از "‪ ، 8‬اين فاصله برطبق‬
‫‪--‬‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫از مستحدثات‬ ‫‪9‬‬
‫نظر شركت ملي گاز‪ /‬شركتهاي گاز استاني با رعايت نكات‬
‫ايمني تعيين مي گردد‪.‬‬

‫ــ‬ ‫‪ 31‬سانتي متر‬ ‫علمكهاي تلفن‬

‫حريم علمكهاي‬
‫‪11‬‬
‫گاز از‬
‫ــ‬ ‫‪ 51‬سانتي متر‬ ‫علمكهاي برق‬

‫كاشت هرگونه درخت در فاصله كمتر از ‪ 1/2‬متر از جداره‬

‫ــ‬ ‫‪ 1/2‬متر‬ ‫درختكاري‬ ‫‪11‬‬
‫لوله گاز ‪ ،‬ممنوع مي باشد‪.‬‬

‫تمامي فواصل فوق از جداره لوله گاز مي باشد‪.‬‬

‫تبصره ‪ :‬در صورت ورود خط لوله تغذيه گازبا فشار بيش از ‪ 251‬الي ‪ 411‬پوند بر اينچ مربع به‬
‫داخل محدوده شهرها ‪ ،‬حداقل عمق كانال با در نظر گرفتن فواصل مندرج درجدول فوق ‪ 2‬متر‬
‫رعايت گردد‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪32‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ )2-9‬حریم خطوط تغذیه و شبكه هاي توزیع گاز در خارج از محدوده شهرها و روستاها‬

‫حداقل فاصله‬ ‫حداقل فاصله‬

‫مالحظات‬ ‫در مسيرهاي‬ ‫در مسيرهاي‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬
‫متقاطع‬ ‫موازي‬

‫از پايه دكلها و تير هاي برق و خطوط هوايي انتقال نيرو‬ ‫‪1‬‬
‫‪ ‬با توجه به طول توازي خط لولـه و دكـل بـرق حـذف‬
‫‪ 9‬متر‬ ‫‪ 15‬متر‬ ‫ولتاژ‪ 21-63 :‬كيلو ولت‬ ‫‪1-1‬‬
‫جريان القايي )‪ (AC‬ضروري مي باشد‪(.‬حريم شبكه هاي‬
‫توزيع پلي اتيلني از پايه دكلها و تيرهاي بـرق و خطـوط‬
‫انتقال نيرو در خـارج از محـدوده شـهرها و شـهركها و‬
‫‪ 12‬متر‬ ‫‪ 21‬متر‬ ‫ولتاژ ‪ 132-411:‬كيلو ولت‬ ‫‪2-1‬‬
‫روستاها مي تواند همانند حريم اين خطوط در در داخـل‬
‫محدوده شهرها اجرا گردد)‬

‫در موارد خاص با نظر كارشناسان شركت ملي گاز‪//‬‬

‫از كابلهاي زيرزميني مخابرات (غير‬
‫شركتهاي گاز استاني اين فواصل تا ‪ 61‬سانتي متر قابل‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫‪3‬‬
‫از كابلهاي فيبر نوري)‬
‫كاهش خواهد بود‬

‫از كابل هاي فيبرنوري يا جدار لوله‬

‫‪‬در موارد خاص با نظر كارشناسان شركت ملي گاز ايـن‬
‫‪ 1‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫هاي غالفي كه داراي چندين رشته‬ ‫‪1-3‬‬
‫فاصله تا ‪ 61‬سانتي متر قابل كاهش خواهد بود‪.‬‬
‫كابل زيرزميني مي باشد‪.‬‬

‫با رعايت باندينگ در فواصل مورد نياز براي لولـه هـاي‬ ‫از جدار لوله هاي فلزي مدفون آب‬
‫فلزي گاز‬ ‫و فاضالب و لوله هاي حامل مايعات‬
‫‪ 51‬سانتي متر‬ ‫‪1‬متر‬ ‫‪4‬‬
‫‪ ‬درتقاطع خطوط پلي اتيلن با لوله هاي حامل مواد قابل‬ ‫سوختي كه داراي سيستم حفاظت‬
‫اشتعال ‪ ،‬رعايت فاصله يك متر ضروري است‪.‬‬ ‫از زنگ مي باشد‪.‬‬

‫از جدار لوله هاي غيرفلزي مدفون‬

‫‪ 51‬سانتي متر‬ ‫‪1‬متر‬ ‫‪5‬‬
‫آب و فاضالب‬

‫‪‬در موارد خاص بانظر كارشناسان شركت ملي گاز اين‬ ‫از ديواره بيروني حوضچه ها و‬
‫فاصله با رعايت ضوابط اجرايي قابل كاهش خواهد بود‪.‬‬ ‫چاههاي آب و فاضالب و لبه‬
‫ــ‬ ‫‪ 2‬متر‬ ‫‪6‬‬
‫حداقل فاصله يك متر از لبه هاي نهرتا كانال لوله گاز و‬ ‫نهرهاي آبياري و كشاورزي‬
‫رعايت عمق مناسب ضروري است‪.‬‬ ‫ومستحدثات‬

‫كاشت هرگونه درخت در فاصله كمتر از ‪ 2‬متر از جداره‬

‫ــ‬ ‫‪ 2‬متر‬ ‫درختكاري‬ ‫‪7‬‬
‫لوله گاز ممنوع مي باشد‪.‬‬

‫تمامي فواصل فوق از جداره لوله گاز مي باشد‪.‬‬

‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪33‬‬
 ‫‪NIGC‬‬ ‫آذر‪3131‬‬ ‫)‪IGS-C-SF-015(4‬‬

‫‪ ) 3-9‬حریم اختصاصی خطوط تغذیه و شبكه هاي توزیع گاز‬

‫‪ ) 1-3-9‬حريم اختصاصي ايستگاههاي تقليل فشار برون شهري ‪: (CGS )¹‬‬

‫به فصل چهارم مراجعه شود‪.‬‬

‫‪ )1-1-3‬حريم ايستگاههاي تقليل فشار درون شهري ‪: (TBS) 2 , (DRS)³‬‬

‫الف) حصار ايستگاه ‪ ،‬به عنوان حريم اختصاصي تاسيسات درنظر گرفته شود‪.‬‬

‫ب) فاصله حصار ايستگاه تا پايه دكلهاي برق براساس مقررات فصل پنجم رعايت گردد‪.‬‬
‫‪ )1-1-3‬حريم اختصاصي خطوط تغذيه و توزيع خارج از محدوده شهرها و روستاها كـه فاقـد راه دسترسـي‬
‫مي باشند ‪:‬‬

‫محور‬
‫عرض حريم اختصاصي‬ ‫لوله باند غير فعال‬ ‫باند فعال‬ ‫قطر خط لوله ( اسمي )‬

‫‪ 5‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫ً‪Ф≥31‬‬

‫‪ 8‬متر‬ ‫‪ 1‬متر‬ ‫‪ 5‬متر‬ ‫ً‪31ً > Ф≥ 12‬‬

‫"‬
‫‪33‬متر‬ ‫‪ 4‬متر‬ ‫‪7‬متر‬ ‫‪Ф < 12‬‬

‫« شكل ‪» 1-9‬‬

‫تبصره‪ :‬در موارد خاص و وجود محدوديت در رعايت فواصل فـوق الـذكر ( حتـي بـا در نظـر گـرفتن سـتون‬
‫مالحظات مربوطه )‪ ،‬پس از بررسي كارشناسي و با تصويب مدير عامل شركت گاز استاني ذيربط و با در نظـر‬
‫گرفتن تمهيدات الزم ‪ ،‬امكان تغيير فواصل مذكور در جداول ‪ 1-3 ، 3-3‬و بند ‪ 1-1-3‬وجود خواهد داشت‪.‬‬
‫‪Provided by : www.spic.ir‬‬

‫‪1- CGS: City gate station‬‬ ‫‪2-TBS: Town board station‬‬ ‫‪3-DRS: District regulating station‬‬

‫‪34‬‬
 NIGC 3131‫آذر‬ IGS-C-SF-015(4)

» ‫« مآخذ‬

‫فهرست استانداردهاي مورد استفاده در تدوين مقررات حريم خطوط لوله گاز شركت ملي گاز ايران‬

American ASME/ANSI B31.8 Gas Transmission and Distribution

1
Standard
British BS 8010 Code of Practice for Pipelines
2
Standard
Russian SNIP 3-42-80 Trunk Lines Long Distance Pipelines
3
Standard SNIP 2-05-06-85
Canadian CSA Z662-99 Oil and Gas Pipeline Systems
4
Standard
European ISO 13623 Pipeline Transportation Systems
5
Standard
Provided by : www.spic.ir

35