$RT788LP

lOMoARcPSD|30344612
10
Edukasyon s
Ika-apat na Markahan -
Modyul 1:
Isyung Kaugnay sa Kawalan
ng Paggalang sa Dignidad at
Sekswalidad
10
Edukasyon sa
Pagpakatao
Ika-apat na Markahan – Modyul 1:
Isyung Kaugnay sa Kawalan ng
Paggalang sa Dignidad at
Sekswalidad
lOMoARcPSD|303
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang

Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 1: Isyung Kaugnay sa KAwalan ng Paggalang sa
Dignidad st Sekswalidad
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Jacquiline P. Puyao

Editor: Annie Rose B. Cayasen
Tagasuri: Erlinda C. Quinuan
Tagalapat: Blessy T. Soroysoroy
Tagapamahala: May B. Eclar
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Ethielyn Taqued
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Vicenta C. Danigos
lOMoARcPSD|30344612
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Isyung Kaugnay sa Kawalan ng
Paggalang sa Dignidad at
Sekswalidad
lOMoARcPSD|303
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa
ating mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang
bahagi na gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang
mga kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na

naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga
magulang o kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral
sa kanikanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman

ng mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
kailangan niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon ding
pagsusulit sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang natutuhan.
May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga sagot sa bawat
gawain at pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat ang bawat isa sa
paggamit nito.
Pinapaalalahanan din ang mga mag-aaral na ingatan ang SLM na ito upang
magamit pa ng ibang mangangailangan. Huwag susulatan o mamarkahan ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot sa
mga pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro

kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng
SLM na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,

umaasa kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.
Alamin
Ang modyul na ito ay isinulat para matugunan ang iba’t ibang paraan
ng pagkatuto ng bawat mag-aaral. Hangad ng modyul na ito na maunawaan
mong lubos ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad. Ang saklaw ng araling napapaloob sa modyul na ito ay maaring
makatulong sa mga sitwasyong maaaring harapin ng mag-aaral kinabukasan.
Kinikilala sa bawat sitwasyong ginamit ang iba’t-ibang kultura ng bawat mag-
aaral na gagamit nito. Ang bawat aralin ay isinaayos ayon sa katangi-tanging
paraan sa pagkatuto ng bata.
Pagkatapos mong isagawa ang mga gawain sa modyul na ito,

inaasahang maipamamalas mo ang mga sumusunod:
A. Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa

dignidad at sekswalidad. EsP10PI-IVa-13.1
B. Nasusuri ang mga kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad. EsP10PI-IVa-13.2
lOMoARcPSD|30344612
Subukin
Panuto: Basahing mabuti at unawain ang bawat tanong o sitwasyon. Piliin

at isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.
1. Ano ang tumutukoy sa mahahalay na palabas, larawan o babasahin

na may layunin na pukawin ang sekswal na pagnanasa ng tao?
A. Sekswalidad
B. Pornograpiya
C. Prostitusyon
D. Senswalidad
2. Ang isyung pakikipagtalik nang hindi pa kasal ay isyung may

kinalaman sa:
A. Pre-marital sex
B. Paninirang puri
C. Pang-aabusong sekswal
D. Pagkasira ng relasyon ng nagmamahalan
3. Ang kadalasang binibiktima ng mga ito ay mga bata o kabataang

madaling maimpluwensiyahan at may kahinaan ng kalooban. Alin sa
mga sumusunod ang tinutukoy sa pangungusap na ito?
A. Magnanakaw
B. Parasites C. Pedophiles
D. Matatanda
4. Ano ang sinasabing pinakamatandang propesyon o gawain?

A. Politiko B.
Pagtulong C.
Prostitusyon
D. Pag-aartista
5. Alin sa mga sumusunod ang nagpapatunay na ang prostitusyon ay

mapagsamantala?
A. Nakapagbibigay aliw ito sa mga tao
B. Nakatutulong ito sa mga nangangailangan
C. Nakapagbibigay ligaya sa mga taong may gusto nito
D. Ang taong bumubili ay sinasamantala ang kahinaan ng taong
sangkot ditto
6. Ang mga sumusunod ay mga pananaw ng tao na dahilan kung bakit
kadalasan ang mga kabataan ay pumapasok sa maagang
pakikipagtalik maliban sa isa:
A. Ang pakikipagtalik ay isang paraan ng pagpapakita ng
pagmamahal.
B. Ang pakikipagtalik ay normal at likas na pangangailangan ng
ating katawan.
C. Ang pakikipagatalik ay hindi kabilang sa mga biyolohikal na
pangangailangan.
D. Ang pakikipagtalik ay tama lang lalo na kung ang gumagawa nito
ay parehong sang-ayon.
7. Ano ang epekto ng pornograpiya sa tao? A. Maaaring magbago ang

asal ng tao
B. Magiging responsable patungkol sa gawaing sekswal
C. Magkakaroon ng mas maraming kaibigan
D. Makapaghihikayat ng kapwa upang manood ng malalaswang
palabras
8. Ang layunin ng sekswalidad na kaloob sa atin ng Diyos ay upang:

A. Magkaroon ng maraming kaibigan
B. Makamit at madama ang tunay na pagmamahal
C. Maunawaan ang tunay na kahulugan ng sekswalidad
D. Maibahagi sa kapwa ang nalalaman tungkol sa sekswalidad
9. Ang mga sumusunod ay mga isyung kaugnay sa kawalan ng

paggalang sa dignidad at sekswalidad maliban sa isa:
A. Prostitusyon
B. Pornograpiya
C. Pre-marital sex
D. Paggalang sa sarili
10. Ang paggamit ng kasarian ay para sa mag-asawa na ang layunin ay:

A. Ipakita ang pagmamahal sa bawat isa
B. Paligayahin ang minamahal na kinakasama
C. Ibigay ang pangunahing pangangailangan ng bawat isa
D. Ipadama sa bawat isa ang pagmamahal at magkaroon ng anak.
11. Ang mga sumusunod ay mga halimbawa ng pagpapakita ng paggalang

sa seskswalidad at dignidad ng tao maliban sa isa:
A. Hindi pinakialaman ni Diego ang pagkababae ng kasintahan
dahil sila ay hindi pa kasal.
B. Pinagalitan ni Dana ang kaniyang kaibigan dahil sa maling
paniniwala tungkol sa sekswalidad.
C. Palaging nanonood si Pedro ng malalaswang palabas sa halip
na gawin ang kaniyang takdang aralin.
D. Hinintay ni Juan na makapagtapos sila ng kaibigan ng pag-
aaral bago sabihin ang kaniyang pagmamahal.
lOMoARcPSD|30344612
12 – 13. Basahin ang sitwasyon at gamitin ang impormasyong nakapaloob

dito kapag sinasagot ang item 12 at 13.
Matagal nang mag nobyo sina Pedro at Petra. Isang araw, inaya ni Pedro si
Petra sa kanilang bahay. Dahil wala doon ang mga magulang ni
Pedro, sinabi niya kay Petra na kung mahal niya ito papayag itong
makipagtalik sa kanya habang hinihipoan ito.
12. Ano ang nararapat na gawin ni Petra sa sitwasyon?

A. Hiwalayan si Pedro habang wala pang nagyayaring masama B.
Isumbong si Pedro sa kaniyang mga magulang
C. Magalit kay Pedro dahil masam ang iniisp at iwanan siyang
magisa sa kanilang bahay
D. Hindi papayag sa gusto ni Pedro at ipaliwanag na mali ang nasa
kaniyang isip
13. Anong isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at

seskwalidad ang nasa sitwasyon? A. Prostitusyon
B. Pakikipagtalik nang hindi pa kasal
C. Maagang pagbubuntis
D. Pang-aabusong sekswal
14. Ang pagsasagawa ng pre-marital sex ay humahantong sa:

A. Pagbibigay ng tiwala sa sarili B.
Pagbibigay ng inspirasyon sa kapwa C.
Pakiramdam na marumi at nagamit
D. Pakiramdam na nakatulong sa kapwa nangangailangan
15. Ang pakikipagtalik ay gawaing nararapat lamang gampanan ng mga:

A. Mag-asawang nais bumuo ng pamilya B.
Magkarelasyon na matagal nang nagmamahalan
C. Nagmamahalang gustong ipakita ang pagmamahal D.
Taong nais gawin ito na umaayon na gawin ang kilos.
Aralin Isyung Kaugnay sa Kawalan
1 ng Paggalang sa Dignidad at
Sekswalidad
Balikan
Noong ikaw ay nasa baitang 8, natutunan mo kung ano ang sekswalidad.

Nalaman mo ang sagot sa mga katanungang, Bakit may sekswalidad? Bakit may
pagmamahal? at kailan maaaring bumuo ng sariling pamilya? Dagdagan natin
ngayon ang iyong kaalaman. Bago tayo magpatuloy, gawin muna ang Gawain sa
ibaba.
Gawain 1. Balik tanaw
PANUTO: Kopyahin ang diagram sa iyong sagutang papel at sumulat ng 5
sariling pagkaunawa sa salitang sekswalidad. Basahin ang kasunod na
katanungan at sagutan.
SEKSWALIDAD
1. Kung itatalakay mo ang tungkol sa sekswalidad, base sa iyong

napagaralan, anong mahalagang impormasyon ang bibigyang diin mo
tungkol dito bilang isang mag-aaral na may pagpapahalagang moral at
kakayahang gumamit ng sariling kapangyarihan?
T ala mula sa Guro
Ang modyul na ito ay nabuo upang mas mauunawaan/malaman

mo ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad
at sekswalidad
lOMoARcPSD|30344612
Tuklasin
Gawain 1
PANUTO: Basahin at unawain ang sitwasyon. Sa iyong sagutang papel,
isulat ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at
sekswalidad.
Bakit tayo naririto sa daigdig? Tayo ba’y ipinapanganak na may
mahirap at may mayaman? Ito ang aking katanungan simula nang ako’y
nasa sekondarya.
Produkto ako ng isang wasak na pamilya, dahil dito naranasan ko ang
paulit- ulit na pangungutya ng mga taong nasa aking paligid. Ang tatay ko ang
nagsimula ng gulo sa aming pamilya. Madalas siyang umuwi nang lasing,
walang ginawa kundi saktan ang aming ina, at hawakan ang maseselang parte
ng katawan nito sa aming harapan. Kaming magkakapatid ay hindi naguusap
at hindi nagkakaunawaan, hanggang sa isang araw may naniningil ng
malaking halaga ng pera sa aming ina dahil ito’y utang umano ng aming ama.
Dahil ayaw ng aming ina na saktan ng aming ama, napilitan siyang ibenta ang
kaniyang sarili upang makabayad sa utang. Hindi namalayan ng aming
pamilya na nabuntis ang aking ate dahil napasama siya sa isang fraternity at
hindi alam kung sino ang ama ng nasa kaniyang sinapupunan. Mahilig ang
aking kuya sa panonood ng malalaswang pelikula dahilan ng kaniyang
pagbagsak sa klase. Ang aking nakababatang kapatid naman ay naranasan
nang mahipoan ng aming kapitbahay. Hindi ko alam kung ano ang aking
gagawin kung paano matutulungan ang aking pamilya. May pag-asa pa kaya
na mabago ang gawi ng bawat isa?
1. Ano-ano ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad
at sekswalidad ang nasa sitwasyon?
A. ___________________________________________________________________
B. _________________________________________________________________
C. ___________________________________________________________________
D. _________________________________________________________________
E. _________________________________________________________________
Suriin
Araw-araw, iba’t iba ang mga nakababahalang isyung nangyayari sa
ating mundo na ating naririnig o napapanood. Ilan sa mga ito ang mga isyung
kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad ng tao. Ang
sekswalidad ay isang banal na bahagi ng ating pagkatao at hindi ito laruan.
Dito nakaugat ang ating pagkatao.Ito ang dahilan kung bakit ang mga isyung
kaugnay sa kawalan ng paggalang sa sekswalidad ay hindi tinatanggap na
makataong pagtrato sa sekswalidad. Isa itong paninira o pagpapababa ng
dignidad ng tao.Walang batayang moral ang pag-eeksperimento sa sekswal na
gawain. Sa anumang relihiyon sa ating bansa, ito ay isang kasalanan.
Nangangahulugan ito ng kawalan ng paggalang sa sarili at sa kapwa. Ang
paggalang sa sekswalidad mag-isa ka man o may kasama ay dapat manaig
dahil hindi nawawala ang dangal ng isang tao.Hindi ito katulad ng bagay na
maaari mong itapon o isantabi kung luma na o ayaw mo na. Ang dignidad ng
tao ay hindi nawawala hangga’t nabubuhay ito.Nabibigyang dangal ang
sekswalidad kung ito ay gagamitin sa kabutihan at tamang kadahilanan at
hindi sa personal na kaligayahan o pagnanasa lamang. Sa tamang
pagpapahayag at paninindigan dito, naitataas ng tao ang kanyang dignidad.
Mga Isung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad
1. Pagtatalik bago ang kasal (pre-marital sex)

-Ito ay gawaing pagtatalik ng isang babae at lalaki na wala pa sa
tamang edad o nasa edad man ngunit hindi pa kasal.
-Ang pagtatalik ay hindi pangangailangang biyolohikal tulad ng pagkain
at hangin. Ibig sabihin hindi kailangan ng tao na makipagtalik upang
mabuhay sa mundo.
Mga pananaw na siyang dahilan kung bakit ang tao lalo na ang
kabataan ay pumapasok sa maagang pakikipagtalik.
1. Ang pakikipagtalik ay ekspresyon o pagpapahayag ng pagmamahal
2. Ito raw ay isang normal o likas na gampanin ng katawan ng tao upang
maging malusog at matugunan ang pangangailangan ng katawan
3. Ang mga gumagawa ng pre-marital sex ay naniniwalang may karapatan
silang makaranas ng kasiyahan.
4. Maituturing na tama ang pakikipagtalik lalo na kung parehong
ang gumagawa nito ay may pagsang-ayon.
Ang pakikipagtalik nang hindi pa kasal ay nagpapahayag ng kawalan ng

paggalang, komitment, at dedikasyon sa katapat na kasarian. Maaaring ang
kabataang nagsasagawa ng pre-marital sex ay hindi pa handa sa magiging
bunga ng kilos na nagawa.
2. Pornograpiya
lOMoARcPSD|30344612
- Ito ay galing sa salitang Griyego “porne”na ang kahulugan ay prostitute

o taong nagbebenta ng panandaliang aliw at “graphos” na
nangangahulugang pagsulat o paglalarawan.
- Ito ay biswal na representasyon ng sekswalidad na binabago ang
sekswal na pananaw at pag-uugali ng tao, gayundin ang paningin
patungkol sa pakikipagtalik at conjugal relationships (Fagan, 2009).
- Ito ay mga mahahalay na paglalarawan (babasahin, larawan, o palabas)
na may layuning pukawin ang seksuwal na pagnanasa ng nanonood o
nagbabasa.
- Ito rin ay ginagamit ng mga pedophiles sa internet upang makuha ang
kanilang mga bibiktimahin
- Ayon sa batas ng Pilipinas sa Revised Penal Code of the Pilipinas at
Batas Republika Blg. 7610, ang pornograpiya ay ipinagbabawal na
doktrina, publikasyon, paabas, at iba pang mga katulad na material o
paglalarawan na nagpapakita ng imoralidad, kalaswaan at kalibugan.
Epekto ng pornograpiya sa isang tao
1. Ang maagang pagkahumaling sa pornograpiya ay nagkakaroon ng

kaugnayan sa pakikibahagi ng tao o paggawa ng mga abnormal na
gawaing seksuwal, lalong-lalo na ang panghahalay.
2. Ang pagkakalantad sa pornograpiya ay maaring humantong sa
maagang karanasang sekswal sa mga kabataan, pagkakaroon ng
permissive sexual attitude, sexual preoccupation, at pag-uugali na sexist
(Quadara, El-Murr & Latham, 2017)
3. May mga kalalakihan at kababaihan ding dahil sa pagkasugapa sa
pornograpiya ay nahihirapang magkaroon ng malusog na pakikipag-
ugnayan sa kanilang asawa. Nakararanas sila ng seksuwal na
kasiyahan sa panonood at pagbabasa ng pornograpiya, at pang-aabuso
sa sarili at hindi sa normal na pakikipagtalik.
4. Dahil dito, ang asal ng tao ay maaaring magbago. Ang mga kaloob ng
Diyos na sekswal na damdamin na maganda at mabuti ay nagiging
makamundo at mapagnasa.
3. Pang-aabusong Seksuwal
- Ito ay anyo ng karahasan kung saan ang hindi ginusto o
hindi inanyayahang sekswal na kilos o gawain ay pinilit ng isang
salarin sa isang tao nang walang pahintulot nila, gamit ang
pagbabanta, pananakot, o panloloko, at sanhi ng pagkabalisa at takot
sa personal na kaligtasan ng nabiktima, anoman ang kasarian at
edad nito (Revised Penal Code; RA 8353; RA 9262; RA 11313).
- Nagsasangkot din ito ng pagsasamantala sa mga hindi

maaaring magbigay ng pahintulot para sa personal na pang-sekswal
na kasiyahan, sa hayagang pangmamahiya ng biktima sa
pamamagitan ng kaniyang sekwalidad o sa commercial sexual
exploitation.
- Ito ay maaaring paglalaro sa maseselang bahagi ng sariling
katawan o katawan ng iba, paggamit ng iang bahagi ng katawan para
sa seksuwal na gawain at sexual harassment. Maaring hindi
direktang pisikal na gawain tulad ng paglalantad ng sarili na
gumagawa ng seksuwal na gawain (exhibitionism), paninilip o
pamboboso sa iba, pang-aakit (seduction), o paggamit ng sekswal na
salita, pabigkas o pasulat (catcalling at sexual innuendo.
- Karamihan sa mga biktima ng pang-aabusong seksuwal ay

ang mga bata o kabataang may mahihinang kalooban, madaling
madala, may kapusukan at kadalasan, iyong mga nabibilang sa
mahihirap at pamilyang hiwalay ang mga magulang. Sa gitna ng
kanilang pagiging mahina, pumapasok ang mga taong
nagsasamantala, tulad ng mga pedophile na tumutulong sa mga
batang may mahinang kalooban subalit ang layunin pala ay
maisakatuparan ang pagnanasa. May mga magulang din na sila
mismo ang nanghihikayat sa kanilang mga anak na gawin ito upang
magkapera. Ilan sa mga ito ay sila mismo ang umaabuso sa kanilang
mga anak.
Mga uri ng pang-aabusong sekswal (ayon sa mga kasalukuyang batas

ng Pilipinas):
1. Sexual Harassment
2. Lascivious conduct
3. Molestation
4. Rape (including attempted rape, marital rape, gang rape, incest)
5. Pedophilia
6. Seduction and corruption of minors
7. Sexual objectification
8. Sexual coercion or forced sexual activity
9. Commercial sexual exploitation of children
4. Prostitusyon
- Ito ay sinasabing pinakamatandang propesyon o gawain.
- Ito ay pangangalakal ng serbisyo ng pakikipagtalik kapalit
ng pera o personal na pakinabang (Revised Penal Code). Binabayaran
ang pakikipagtalik upang ang tao ay makadama ng kasiyahang
sekswal.
- Ayon sa mga pag-aaral, karamihan sa mga taong

nasasangkot sa ganitong gawain ay iyong mga nakararanas ng hirap,
hindi nakapag-aral, at walang muwang kung kaya’t madali silang
makontrol. Mayroon din namang may maayos na pamumuhay,
nakapag-aral ngunit marahil ay naabuso noong bata pa.
- Ito ay mapagsamantala sapagkat sinasamantala ng mga

taong bumibili ang kahinaan ng babae o lalaking sangkot dito. Sa
pamamagitan ng paggamit sa babae o lalake, nagsisilbi silang
kasangkapan na magbibigay ng kasiyahang sekswal. Sinasamantala
lOMoARcPSD|30344612
naman ng tagapamagitan ang babae olalaking sangkot sa pamamagitan

ng indi pagabayad o panloloko riyo. Ito ang dahilan kung bakit an gang
prostitusyon ay nagiging pugad ng pamumuwersa at pananamantala.
- Naaabuso ng tao ang kaloob ng diyos na seksuwalidad. Isa
sa mga halaga ng seksuwalidad ay ang pagkakaranas ng kasiyahang
seksuwal mula sa pakikipagtalik sa taong pinakasalan. Sa
prostitusyon, ang kaligayahan ay nadarama at ipinadarama dahil sa
perang ibinabayad a tinatanggap.
Pagyamanin
Gawain 3. Tukuyin mo
PANUTO: Basahin ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat ang X kung ito
ay isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa seskswalidad at dignidad
at Y kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.
1. Niyaya ni Juanito si Ana na magpakasal dahil sa kagustuhang bumuo
ng sariling pamilya.
2. Dahil sa matinding pangangailangan ng malaking halaga ng pera,
napilitan ang ilang kabataan na ibenta ang kanilang katawan.
3. Ang pakikipagtalik nang hindi pa kasal ay normal dahil ito ang
gampanin ng katawan ng tao.
4. Hinintay ni Pedro na nakapagtapos ng sila ng nobya sa pagaaral at
nakahanap ng trabaho bago niya ito inalok ng kasal.
5. Niyaya ka ng kaibigan mong tumingin sa mga babasahin na may mga
malalaswang larawan. Ayon sa kanya, ito’y para sa ikabuuti mo dahil hindi
ka magiging mangmang tungkol sa sex.
6. Sa halip na pumayag si Diana sa alok ng kanyang nobyo na hawakan
nito ang ilan sa maselang parte ng kanyang katawan, pinigilan ni Diana ang
nobyo at ipinaliwanag na ito’y kawalan ng paggalang sa kanyang dignidad.
_7. Si Diego ay lihim na nahilig sa panonood ng pornograpiya. Ginawa
niya ang lahat upang hindi malaman ng kanyang mga magulang.
8. Nilinis ng nanay ni Juan ang kuwarto nito dahil may mga malalaswang
poster at magasin siyang itinatago roon.
9. Hindi pumayag si Pedro na makipag-video call sa kaniyang kasintahan

dahil ipinapakita ng kasintahan ang ilan sa maseselang parte ng katawan sa
kaniya.
10. Hiniwalayan ni Ana ang kaibigan niyang lihim na kumukuha ng larawan
niya habang siya ay naliligo.
Gawain 4. Suriin mo
PANUTO: Basahin ang bawat sitwasyon. Itapat sa bawat sitwasyon ang
nagpapatunay na ito ay isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa
sekswalidad at dignidad. Kopyahin at ilagay ang sagot sa iyong
sagutang papel. Gabay mo ang halimbawa.
Patunay na ito ay (prostitusyon

SITWASYON kabilang sa iysung / pornograpiya
kaugnay sa kawalan / pre-
ng paggalang sa marital
dignidad at sex/ pang-
sekswalidad aabusong
sekswal
Halimbawa: Nakipaghiwalay si Jana Tinangka Pang-
sa kaniyang nobyo dahil tinangka nitong aabusong
nitong hawakan ang kaniyang hawakan ang sekswal
pagkababae at makipagtalik sa kaniya. kaniyang
pagkababae at
makipagtalik
sa kaniya.
1.Dahil sa sobrang pangangailangan
sa pera, pinilit ng isang ina na kunan
ang anak ng malalaswang larawan
2.Pumayag ang isang dalaga na ibigay
ang kanyang pagkababae sa kanyang
nobyo dahil sa sobrang pagmamahal
3. Maagang naging ama si Jose dahil sa
paniniwalang ang pakikipagtalik nang
hindi pa kasal ay normal lang dahil
ito’y kailangan ng katawan.
4.Pinagalitan si Laila ng kaniyang
ina dahil nanonood siya ng video na
may malaswang tema.
5. Umiiyak na umuwi si Julia dahil
hinipoan siya ng isang hindi kilalang
tao sa sasakyan. Hindi niya nagawang
humingi ng tulong dahil sa takot sa
nakatutok na patalim sa kaniya.
Gawain 5 Ang Sitwasyon

PANUTO: Basahin ang sitwasyon. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong sa
iyong sagutang papel.
lOMoARcPSD|30344612
Si Diego ay lihim na nanonood ng pornograpiya. Hindi ito alam ng

kahit na sino maging ang kaniyang kasintahang si Mara. Habang tumatagal,
lalong tumitindi ang pagnanais nitong makipagtalik sa kaniyang kasintahan.
Unti-unting napapansin ni Mara ang pagbabago ni Diego. Gusto niyang
kausapin si Diego dahil alam niyang napakahalaga ng komunikasyon sa
isang relasyon ngunit bihira naman silang mag-usap. Hanggang sa dumating
ang araw na hiniling ni Diego na makipagtalik kay Mara upang maipakita
ang kanilang pagmamahal sa isa’t isa.
Nagdalawang-isip si Mara dahil alam niyang mali ito. Nang akmang
hahawakan ni Diego ang maselang parte ng katawan ni Mara, agad umiwas
ito at ipinaliwanag kay Diego na mali ang binabalak niya.
TANONG:
1. Ano ang iyong masasabi sa sitwasyon ng magkasintahang Diego at Mara?
2. Sa iyong palagay, tama ba ang paraan ni Diego ng pagpapakita ng
pagmamahal?
3. Ano-ano ang mga nasa sitwasyon na nagpapakita ng kawalan ng paggalang

sa sekswalidad at dignidad?
Isaisip
Gawain 6 Natutunan ko
PANUTO: Punan ang graphic organizer base sa natutunan mo sa aralin.
Kopyahin ito at sagutan sa iyong sagutang papel.
Epekto sa
Mga isyung Dignidad at

kaugnay sa Sekswalidad
kawalan ng
paggalang
sa dignidad
at
sekswalidad
Ang aking natutunan

lOMoARcPSD|30344612
Isagawa
Gawain 7 Halimbawa
PANUTO: Magbasa o manood ng mga balita o tunay na kuwento (real-life
stories) sa internet o sa TV na patungkol sa dignidad at sekswalidad ng tao.
Sumulat ng isang halimbawa sa bawat isyung kaugnay sa kawalan ng
paggalang sa sekswalidad at dignidad base sa iyong napanood o nabasa, at ang
gawaing naglalahad nito. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang papel.
Isyu Pamagat ng Balita o Gawaing naglalantad ng isyu

Kuwento mula sa balita o kuwento
Pre-marital sex
Pornograpiya
Pang-aabusong
sekswal
Prostitusyon
Pamantayan sa pagbibigay ng iskor sa gawain:
10 8 5 2
mga Isa sa mga balita o Dalawa o tatlo sa

Lahat ng na kwento na Isa lang sa mga
mga balita o
balita o kwento ay naibigay ay hindi balita o kwento na
kwento na
naibigay sa kaugnay sa naibigay ay
naibigay ay hindi
kaugnay ng kawalan ng kaugnay sa
kaugnay sa
kawalan sa paggalang sa kawalan ng
kawalan ng
paggalang at sekswalidad at paggalang sa
paggalang sa
sekswalidad dignidad sekswalidad at
sekswalidad at
dignidad dignidad
dignidad
Tanong:
1. Anong aral ang nakuha ko mula sa aking mga nabasa o napanood na

maaari kong gamitin upang hindi ko maranasan sa aking sarili ang kawalan ng
paggalang sa dignidad at sekswalidad?
2. Ano namang aral ang maaari kong gamitin upang hindi ko magawa sa iba
ang kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad?
Tayahin
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na tanong. Piliin at isulat

ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.
1. Ang pagsasagawa ng pre-marital sex ay humahantong sa:

A. Pagbibigay ng tiwala sa sarili
B. Pagbibigay ng inspirasyon sa kapwa
C. Pakiramdam na marumi at nagamit
D. Pakiramdam na nakatulong sa kapwa nangangailangan
2. Ang pakikipagtalik ay gawaing nararapat lamang gampanan ng mga:

A. Mag-asawang nais bumuo ng pamilya
B. Magkarelasyon na matagal nang nagmamahalan
C. Nagmamahalang gusting ipakita ang pagmamahal D. Taong nais
gawin ito na umaayon na gawin ang kilos.
3. Ang mga sumusunod ay mga halimbawa ng pagpapakita ng paggalang

sa seskswalidad at dignidad ng tao maliban sa isa:
A. Hindi pinakialaman ni Diego ang pagkababae ng kasintahan
dahil sila ay hindi pa kasal.
B. Pinagalitan ni Dana ang kaniyang kaibigan dahil sa maling
paniniwala tungkol sa sekswalidad.
C. Palaging nanonood si Pedro ng malalaswang palabas sa halip na
gawin ang kaniyang takdang aralin.
D. Hinintay ni Juan na makapagtapos sila ng kaibigan ng pag-aaral
bago sabihin ang kaniyang pagmamahal.
4. Ang paggamit ng kasarian ay para sa mag-asawa na ang layunin ay:

A. Paligayahin ang minamahal na kinakasama
B. Ipakita ang labis na pagmamahal sa bawat isa
C. Ipadama sa bawat isa ang pagmamahal at magkaroon ng anak.
D. Ibigay ang pangunahing pangangailangan ng bawat isa
5. Ang mga sumusunod ay mga pananaw ng tao na dahilan kung bakit

kadalasan ang mga kabataan ay pumapasok sa maagang
pakikipagtalik maliban sa isa
lOMoARcPSD|30344612
A. Ang pakikipagtalik ay isang paraan ng pagpapakita ng

pagmamahal.
B. Angpakikipagtalik ay normal at likas na pangangailangan ng
ating katawan.
C. Ang pakikipagatalik ay hindi kabilang sa mga biyolohikal n
pangangailangan.
D. Ang pakikipagtalik tama lang lalo na kung ang gumagawa nito ay
parehong sang-ayon.
6. Ang layunin ng sekswalidad na kaloob sa atin ay upang:
A. Magkaroon ng maraming kaibigan
B. Makamit at madama ang tunay na pagmamahal
C. Maunawaan ang tunay na kahulugan ng sekswalidad
D. Maibahagi sa kapwa ang nalalaman tungkol sa sekswalidad
7. Ang mga sumusunod ay mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang

sa dignidad at sekswalidad maliban sa:
A. Paggalang sa sarili
B. Prostitusyon
C. Posrnograpiya
D. Pre-marital sex
8 – 9: Basahin ang sitwasyon at gamitin ang impormasyong nakapaloob dito

kapag sinasagot ang item 8 at 9.
Matagal nang mag nobyo sina Pedro at Petra. Isang araw, inaya ni Pedro si
Petra sa kanilang bahay. Dahil wala doon ang mga magulang ni Pedro, sinabi
niya kay Petra na kung mahal niya ito papayag itong makipagtalik sa kanya
habang hinihipoan ito.
8. Ano ang nararapat na gawin ni Petra sa sitwasyon? A.
Hiwalayan si Pedro dahil sa masamang balak nito
B. Isumbong si Pedro sa kaniyang mga magulang
C. Magalit kay Pedro at iwanan siyang mag-isa sa bahay
D. Hindi papayag sa gusto ni Pedro at ipaliwanag na mali ang nasa
kaniyang isip
9. Anong isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at

seskwalidad ang nasa sitwasyon?
A. Prostitusyon
B. Maagang pagbubuntis
C. Pang-aabusong sekswal
D. Pakikipagtalik nang hindi a kasal
10. Ano ang epekto ng pornograpiya sa tao?

A. Binabago nito ang asal ng tao
B. Magkakaroon ng mas maraming kaibigan
C. Magiging responsible ang paungkol sa gawaing sekswal
D. Makapaghihikayat ng kapwa upang manood ng malalaswang
palabas
11. Ano ang tumutukoy sa mahahalay na palabas, larawan o babasahin na

may layunin na pukawin ang sekswal na pagnanasa ng tao?
A. Pornograpiya
B. Prostitusyon
C. Senswalidad
D. Sekswalidad
12. Alin sa mga sumusunod ang nagpapatunay na ang prostitusyon ay
mapagsamantala?
A. Nakapagbibigay aliw ito sa mga tao
B. Nakatutulong ito sa mga nangangailangan
C. Nakapagbibigay ligaya sa mga taong may gusto nito
D. Ang taong bumubili ay sinasamantala ang kahinaan ng taong
sangkot ditto
13. Ang isyung pakikipagtalik nang hindi pa kasal ay isyung may kinalaman
sa:
A. Pagkasira ng relasyon ng nagmamahalan
B. Pang-aabusong sekswal
C. Paninirang puri
D. Pre-marital sex
14. Ang kadalasang binibiktima ng mga ito ay mga bata o kabataang may
kahinaan ng kalooban. Alin sa mga sumusunod ang tinutukoy sa
pangungusap?
A. Matatanda
B. Pedophiles
C. Parasites
D. Magnanakaw
15. Ano ang sinasabing pinakamatandang propesyon o gawain?

A. Prostitusyon
B. Pag-aartista
C. Pagtulong
D. Politiko
lOMoARcPSD|30344612
Karagdagang Gawain
Gawain 8 Ipaliwanag
PANUTO: Ipaliwanag kung paano naaapektuhan ng mga sumusunod ang
paggalang sa dignidad at sekswalidad ng tao. Gawin ito sa iyong sagutang
papel.
1. Pornograpiya -
2. Pang-aabusong sekswal -
3. Prostitusyon -
4. Pre-marital sex -
Pamantayan sa pagbibigay ng iskor sa gawain 8:
Maayos at makabuluhan Maayos ang Bahagyang maayos ang Iskor

ang pagpapaliwanag (5) pagpapaliwanag (3) pagpapaliwanag (2)
1
2
3
4
Gawain 9 Epekto
PANUTO: Sumulat ng 5 narinig/natuklasang isyung kaugnay sa kawalan ng
paggalang sa dignidad at sekswalidad. Suriin kung ano ang magiging epekto
ng isyu sa dignidad at sekswalidad. Gawin ito sa isang papel.
Sitwasyon Epekto
Pamantayan sa pagbibigay ng iskor sa gawain 9:

15 12 10 7
Lahat ng 2 sa sitwasyon ay 3 sa sitwasyon ay Lahat ng
sitwasyon ay hindi isyung hindi isyung sitwasyon ay
isyung kaugnay sa kaugnay sa kaugnay sa isyung kaugnay sa
kawalan ng kawalan ng kawalan ng kawalan ng
paggalang sa paggalang sa paggalang sa paggalang sa
sekswalidad at sekswalidad at sekswalidad at sekswalidad at
dignidad. dignidad. dignidad. dignidad.
Maayos na nasuri Maayos na nasuri Bahagyang nasuri Hindi nasuri ang
ang epekto ng ang epekto ng ang epekto ng epekto ng
sitwasyon sa sitwasyon sa sitwasyon sa sitwasyon sa
sekswalidad at sekswalidad at sekswalidad at sekswalidad at
dignidad ng tao. dignidad ng tao. dignidad ng tao. dignidad ng tao.
lOMoARcPSD|30344612
Sanggunian
Aklat:
K TO 12 Most Essential Learning Competencies with Corresponding CG

Codes. 2020
Mula sa Internet
Fr. E. P. Hontiveros / S.j. Pananagutan: mula sa https://www.google.com/search?

q=pananagutan&rlz
ABS-CBN News. Murder o Homicide.

https://news.abs-cbn.com/life/07/27/17/murdero-homicide-mga-krimen-sa-pagpatay-
ng-tao-may-pinagkaiba-ba
Brian P. David. New Christian Bible Study.

https://newchristianbiblestudy.org/bible/tagalog-1905/genesis/2/17
Catholic Apologies. Huwag Kang Papatay-Isang Pag-aaral sa Turo ng Simbahan.

https://thesplendorofthechurch.com/2017/01/18/huwag-kang-
papatayisang-pag-aaral-sa-turo-ng-simbahan-by-juan-catolico/
Culture of Death. Friday, February 26, 2021

https://opinion.inquirer.net/95444/a-culture-
ofdeath#ixzz6naH9CNgC
Mas Ligtas sa Bahay na Kautusan sa Pagkontrol ng COVID 19. Long

Beach Health Center. 2020
http://www.longbeach.gov/globalassets/health/medialibrary/
documents/diseases-and-condition/information-on/
novelcoronavirus/health-orders/safer-at-home-health-order_tagalog
Magandang Balita Biblia, Copyright ' Philippine Bible Society 2012.

https://www.biblegateway.com/passage/?search=Roma%2013&version=MB
BTAG
lOMoARcPSD|30344612
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph
10
lOMoARcPSD|30344612
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ika-apat na Markahan – Modyul 2
Maging Mapanuri at Mapanindigan sa
mga Isyung Sekswalidad sa Ngayon
CO_Q4_ESP10_Module2
lOMoARcPSD|30344612

Ika-apat na Markahan – Modyul 2: Maging Mapanuri at Mapanindigan sa mga Isyung
Sekswalidad sa Ngayon
Unang Edisyon, 2021
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban samodyul na ito

Manunulat: Mariliese C. Yangken

Editor: Georgina C. Ducayso
Tagasuri: Erlinda C. Quino-an
Tagalapat: Ivan Paul V. Damalerio
Carmel F. Meris
Ethielyn Taqued
Edgar H. Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Vicenta C. Danigos
Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________
Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera

Office Address: Stockfarm, Wangal
La Trinidad, Benguet
Telefax: (074)-422-4074
E-mail Address: car@deped.gov.ph
lOMoARcPSD|30344612
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Maging Mapanuri at Mapanindigan sa
mga Isyung Sekswalidad sa Ngayon
lOMoARcPSD|30344612
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating
magaaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi na
gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na naglalaman ng

mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang o kung
sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa kani-kanilang
tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng

magaaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
paggamit nito.
mga pagsasanay.
Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro kung

sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng SLM
na ito.
Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy, umaasa

kami na matututo ang ating mag-aaral kahit wala sila sa paaralan.
CO_Q4_ESP10_Module2
Downloaded by Marian Angeli Relles (marianangeli85@gmail.com)
lOMoARcPSD|30344612
iii
Alamin
Nasabi mo na ba o sinabi na sa iyo ang mga katagang ito “Sumama ka na sa
akin, patunayan mo kung talagang mahal mo ako”. Anong nasa isip mo nang
sabihin mo ito? Ano ang naiisip mo nang ito’y sabihin sa iyo?
Ang mga katagang nabanggit ay may kaugnayan sa paggamit ng seksuwalidad ng

tao. Ano kaya ang nangyayari kapag ito ay naaabuso?
Sa naunang modyul ay iyong natukoy at nasuri ang mga isyung may

kaugnayan sa dignidad at sekswalidad. Sa modyul namang ito, inaasahang
malilinang sa iyo ang mga sumusunod na kaalaman, kakayahan at pag-unawa:
1. Napangangatwiran na: Makatutulong sa pagkakaroon ng posisyon tungkol

sa kahalagahan ng paggalang sa pagkatao ng tao at sa tunay na layunin nito
ang kaalaman sa mga isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa
dignidad at sekswalidad ng tao. EsP10PI-IVb-13.3
2. Nakagagawa ng malinaw na posisyon tungkol sa isang isyu sa kawalan ng

paggalang sa dignidad at sekswalidad. EsP10PI-IVb-13.4
Subukin
lOMoARcPSD|30344612
Panuto: Basahin at suriingmabuti ang mga sumusunod na pahayag. Isulat ang

Tama kapag wasto ang diwa ng pangungusap at isulat ang Mali kapag hindi wasto.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Hindi dapat maging dahilan ng awayan ang pagkakaiba sa kasarian.
2. Ang mga payo ng magulang sa pakikipagrelasyon ay dapat pag-isipan at

bigyan ng konsiderasyon.
3. Marapat itakda ang mga moral na batayan sa pakikipag-ugnayan.
4. Hindi mahalagang makilala mo nang lubusan ang iyong makakasama sa

buhay dahil ang mahalaga ay ang inyong pagmamahalan.
5. Ang sekswalidad ay mabuti at sagrado.
6. Walang limitasyon ang pakikipag-ugnayan sa katapat na kasarian.

7. Walang kontrol ang tao sa kanyang damdamin.
8. Ang sekswalidad ay may kaugnayan sa kaisipan, emosyon at ispiritwal na

katangiang taglay ng pagiging babae at lalaki.
9. Ang hangarin ng Diyos sa pag-aasawa ay panghabang-buhay.
10.Ang live-in o pagsasama ng dalawang taong nagmamahalan kahit hindi pa

kasal ay isang eksperimento lamang, patas ang babae at lalaki sa
sitwasyong ito.
11.Dapat maging malinaw sa isang tao ang kanyang pangunahing layunin sa
buhay.
12.Maging mapanuri sa mga makabagong gawi na ipinakilala ng kabataan

tungkol sa pakikipag-ugnayang sekswal.
13.Ang paggalang sa sekswalidad ay hindi pagpapatunay ng mataas na

pagtitiwala at respeto sa sarili.
14.Isabuhay ang pagtitimpi upang mapigil ang sarili mula sa kapusukan.
15.Ang ating katawan ay tahanan ng ating Diyos.
Aralin Maging Mapanuri at

2 Mapanindigan sa mga Isyung
Sekswalidad
lOMoARcPSD|30344612
Balikan
Sa nakaraang modyul, natukoy at nasuri mo ang mga isyung may

kaugnayan sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad. Bawat isa sa atin
ay hinaham on na buuin at linangin ang seksuwalidad upang maging ganap ang
napiling kasarian.
Panuto: Sa tulong ng word puzzle sa ibaba, hanapin at bilugan mo ang mga isyung
moral tungkol sa seksuwalidad na atin nang natalakay. Maaari itong nakasulat ng
pahalang, pababa, pabaliktad o paatras.
X N X K N Z S T H N S D T P A
E E Q U V A R W M Q F G E C S
S F S E K Y G K O K C A P J L
L B A U M I T P U L V M W T Y
A M O L B P L Q O D A N D A C
T J I A K A E K I F O X T E N
I P R E Z R L R P Q U Q G R M
R S T N A G H A F O I C F Z H
A U V U P O B Q U Z L V B T D
M Q N E M N S G K X I O J M H
E F I J K R Y V B P E R V K X
R L E V G O D L S I T S B J W
P Y D W E P E K A J Q I U L X
Z B R L Z M H Y R E P K A C I
J L N O I T U T I T S O R P W
Naging matagumpay ka ba sa paghahanap ang mga nakatagong salita? Sa
pamamagitan ng mga salitang ito, ikaw ay matutulungang alalahanin ang mga
isyung may kinalaman sa sekswalidad. Napakahalagang malaman mo ang mga ito
upang mabuksan ang iyong isipan kung paano dapat pahalagahan ang sariling
sekswalidad pati na din ang sa iyong kapwa.
Matapos mong alalahanin ang mga nakaraang pinag-aralan, tatalakayin naman sa

modyul na ito ang kahalagahan ng paggalang sa pagkatao ng tao at sa tunay na
layunin nito, ang kaalaman sa mga isyung may kinalaman sa kawalan ng
paggalang sa dignidad at sekswalidad ng tao.
lOMoARcPSD|30344612
Tuklasin
Ang pagkakaroon ng matatag na paniniwala hinggil sa mga importanteng

mga bagay tulad ng sa sekswalidad ay isang pagpapahalaga na dapat taglayin ng
bawat tao. Habang tumatanda tayo, nalilinang natin ang paniniwala at mga
pinapahalagahan na siyang nakaaapekto sa ating mga desisyon.
Gawain 1: Ano ang pinahahalagahan mo?

Panuto: Kompletuhin ang survey hinggil sa pinapahalagahan mo sa sarili mo. Sa
iyong sagutang papel, lagyan ng tsek (✓) ang tamang column na naglalarawan sa
pinapahalagahan mo.
Hindi
Mahalaga Mahalaga Pinakamahalaga
1. Pinagkakatiwalaan ng mga
magulang
2. Iginagalang ng mga kaibigan
3. Magkaroon ng positibong
imahe sa akin sarili
4. Magkaroon ng mga kaibigan
5. Mag-aral nang mabuti

6. Magmahal at tumanggap ng
pagmamahal
7. Ang manatiling birhin
hanggang ikasal
8. Magkaroon ng malusog na
pakikipag-ugnayan sa lahat
ng tao
9. Napahahalagahan ang
seksuwalidad bilang isang
salik ng aking
personalidad.
10. Magkaroon ng matalinong
pagdedesisyon hinggil sa
mga isyung seksuwalidad
Ano-ano ang iyong mga naging batayan sa pagpili kung ang isang pagsasalarawan
ay mahalaga?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Ano ang iyong naramdaman matapos masagutan ang gawain?

__________________________________________________________________________________
lOMoARcPSD|30344612
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Ano ang natuklasan mo sa iyong sarili pagkatapos sagutin ang survey?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Ano-ano ang iyong mga gagawin tungkol sa mga natuklasan mo sa iyong sarili?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Suriin
I. Batayang Moral hinggil sa Relasyong Sekswal
Bilang mabuting anak na may pagpapahalaga sa mga nagmamahal sa atin at

bilang isang kabataan na naniniwala sa isang responsableng sekswalidad upang
makatiyak ng panatag na kinabukasan, walang dahilan kung bakit hindi natin
tatanggapin ang anumang paalaala mula sa magulang, kaibigan, guro at sinumang
may malasakit sa atin. Anumang pakikipag-ugnayang responsable ay hindi lamang
makatao kundi maka-Diyos din.
Nakasalalay sa mga pagpapahalaga at prinsipyong etika ang moralidad ng

sekswalidad. Mainam na linangin sa bawat tao ang kakayahang tukuyin at
payabungin ang mga pagpapahalagang ito upang maging gabay sa pagsasagawa ng
mga pasyang sekswal.
II. Mga Paraan upang Magkaroon ng Malinis na

Pakikipagugnayan sa Katapat na Kasarian
lOMoARcPSD|30344612
Dapat maging malinaw sa iyo ang iyong pangunahing

layunin sa buhay. Isaisip mo ang tamang gulang ng
seryosong pakikipag-ugnayan sa gusto mong maging
partner sa buhay.
Maging mapanuri ka sa mga makabagong gawi

na ipinapakilala ng kabataan tungkol sa
pakikipag-ugnayang sekswal. Walang batayang
moral ang pag-eekperimento sa sekswal na
gawain. Isaisip at isapuso mo lagi na ang iyong
katawan ay tahanan ng
Maging malaya ka sa pagtatanong sa tamang

pangkat, oras at lugar ng mga tungkol sa
sekswalidad.
Nasa murang gulang ka pa upang makipag "date" at

sumamang mag-isa sa iyong nobyo/nobya sa isang
liblib na lugar sa dis-oras ng gabi, o mamamasyal sa
ibang lugar, lalung lalo na kapag ikaw ay dapat na nasa
paaralan o nasa bahay na.
Pagyamanin
Gawain 2: Moral na Batayan sa Ugnayan, Huwag isasantabi

Panuto: Basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na sitwasyon.
Pagpasyahan kung mabuti o masama para sa iyo ang mga sumusunod na
sitwasyon. Isulat sa sagutang papel ang iyong paliwanag sa bawat aytem.
lOMoARcPSD|30344612
1. Manood ng X-rated na pelikula.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
2. Makipaglambingan sa nobyo/nobya sa loob ng sasakyan o kahit saan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
3. Humingi ng payo sa magulang o sa mga taong pinangkakatiwalaan tungkol

sa isang kaibigan sa katapat na kasarian.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
1. Mula sa mga gawaing nasa itaas, naging madali ba sa iyo ang pagsagot sa
mga katanungan? Bakit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Anong mensahe ang iyong napulot mula sa gawain?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Gawain 3: Payong kaibigan, Iyo sanang pakinggan
Panuto: Ang mga sitwasyon sa ibaba ay mga totoong gawi at kilos na nagaganap o
nararanasan ng mga kabataan sa kanilang pakikipag-ugnayan sa kapuwa nila
kabataan na may kinalaman sa kanilang sekwalidad. Basahin nang mabuti at
isulat ang maaari mong ibigay na payo sa kanila. Pagkatapos ay sagutin ang ilang
katanungan sa ibabang bahagi ng gawain gamit ang iyong sagutang papel.
Isang pareha, babae at
lalaki, nakaunipormeng •____________

panghayskul,
magkaakbay, magkadikit
lOMoARcPSD|30344612
ng kampus na paaralan. •____________ sa

isang liblib na sulok
Isang dalagita, nasa kolehiyo.Nakikiusap

sa
lalaki na nasa labas ng •____________

paaralan.Handang
ibigay ang kanyang
katawan o pagkababae
kapalit ng
ilang daang pisong •____________

kailangan niya para sa kanyang
tuition fee.
Isang pangkat ng mga
uumpukan sa isang •____________ kabataang

lalaki.Nag-
sulok. May
pinagkakaguluhang
pahayagang •____________ binabasa-

isang
pornograpiya.
Isang binata o dalaga na naguguluhan

kung ano
ang sekswal na •____________

oryentasyon ang dapat
niyang ipakita sa
kanyang mga magulang.
lOMoARcPSD|30344612
Siya ay nakakaranas ng •____________

tinatawag na "identity confusion".
1. Ano-ano ang iyong naging batayan sa mga payong iyong ibinigay sa bawat
sitwasyon?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano ang iyong naramdaman habang ibinabahagi ang iyong mga payo bilang
isang kaibigan?
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
3. Ano pa sa iyong palagay ang mga isyu ukol sa sekswalidad sa ngayon ang
nararapat na maging mapanuri at manindigan ang isang binata o dalagang
tulad mo?
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Isaisip
Gawain 4: Piliin mo, Isabuhay mo

Panuto: Narito ang ilang mga pagpapahalaga sa pagkakaroon ng malinis na
pakikipag-ugnayan sa katapat na kasarian. Pumili ng tatlo o higit mula sa mga ito
na maaari mong isabuhay at pagsunod-sunudin ito ayon sa pinakamahalaga.
A. Alamin at B. Isabuhay ang C. Piliin ang iyong

isabuhay ang birtud ng mga kaibigan.
pagtitimpi.
iyong mga
pagpapahalaga.
D. Makinig sa mga E. Maging mabait F. Ang tunay na

payo ng mga subalit matatag pagibig ay
ang paninindigan. nakauunawa.
magulang at
nakatatanda.
lOMoARcPSD|30344612
H. Ipakilala ang iyong I. Manalangin sa

G. Ituon ang panahon mga kaibigan sa panahon ng
sa pag-aaral at iyong mga pagkalito.
mga gawaing magulang.
makabuluhan
Isasabuhay ko ang mga nasa titik ________________________________________

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
dahil ____________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.
Isagawa
Gawain 5: Batay sa gawain na ito, Malinaw na posisyon magagawa ko!

Panuto: Gumawa ng panayam sa iyong pamayanan. Maaaring gawin ito sa
pamamagitan ng pagtawag sa telepono, text o chat upang maiwasan ang paglabas
sa tahanan. Maaari ding mga kasama sa bahay ang kapanayamin.
Ang nasa unang pangkat ay mga katanungan na iyong tatanungin sa

magulang o guardian at sa isang kabataan. Sa pang-apat na kolum naman, isulat
mo mismo ang iyong mga kasagutan sa mga tanong na naibigay.
Sagot ng
Magulang/ Sagot ng
Mga Katanungan Sagot ko
guardian kabataan
1. Anong gulang nararapat magkaroon

ng nobyo/nobya?
2. Dapat bang magulang ang siyang

pumili ng magiging nobyo/nobya
ng anak?
3. Kung makiusap ang magulang na

huwag munang makipag
nobyo/nobya, dapat ba itong
sundin?
4. Kung sa hindi inaasahang

pagkakataon ay nabuntis o
nakabuntis ang isang kabataang
nag-aaral pa, ano ang dapat niyang
gawin?
lOMoARcPSD|30344612
5. Dapat bang ilihim sa mga magulang

kung may nobyo/nobya na ang
isang anak?
Sa kabuuan, anong natuklasan mo sa inyong sarili hinggil sa pagkakaroon ng

posisyon tungkol sa mga isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa
dinidad at sekswalidad ng tao?
Tayahin
Panuto: Basahin at suriing mabuti ang mga sumusunod na pahayag. Isulat ang
tama kapag wasto ang diwa ng pangungusap at isulat ang mali kapag hindi wasto.
Pagkatapos ay isulat mo nang wasto ang mga pangungusap na may maling diwa
ukol sa mga isyu sa sekswalidad. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. Maging mapanuri sa mga makabagong gawi na ipinakilala ng kabataan

tungkol sa pakikipag-ugnayang sekswal.
2. Walang limitasyon ang pakikipag-ugnayan sa katapat na kasarian.
3. Ang sekswalidad ay may kaugnayan sa kaisipan, emosyon at ispiritwal na

katangiang taglay ng pagiging babae at lalaki.
4. Ang hangarin ng Diyos sa pag-aasawa ay panghabang-buhay.
5. Ang live-in o pagsasama ng dalawang taong nagmamahalan kahit hindi pa

kasal ay isang eksperimento lamang, patas ang babae at lalaki sa
sitwasyong ito.
7. Dapat maging malinaw sa isang tao ang kanyang pangunahing layunin sa

buhay.
8. Hindi mahalagang makilala mo nang lubusan ang iyong makakasama sa

buhay dahil ang mahalaga ay ang inyong pagmamahalan.
9. Ang paggalang sa sekswalidad ay hindi pagpapatunay ng mataas na

10.Isabuhay ang pagtitimpi upang mapigil ang sarili mula sa kapusukan.
11.Ang ating katawan ay tahanan ng ating Diyos.
12.Hindi dapat maging dahilan ng awayan ang pagkakaiba sa kasarian.

lOMoARcPSD|30344612
13.Ang mga payo ng magulang sa pakikipagrelasyon ay dapat pag-isipan at

bigyan ng konsiderasyon.
14.Marapat itakda ang mga moral na batayan sa pakikipag-ugnayan.
15.Ang sekswalidad ay mabuti at sagrado.
Karagdagang Gawain
Ang aking Graffiti
Gumawa ng sariling slogan o magsaliksik ng mga kasabihan, salawikain o

bible verses na naglalarawan ng malinaw na posisyon mo sa mga isyu sa kawalan
ng paggalang sa dignidad at sekswalidad. Gabayan ka ng mga sumusunod na
kriterya:
Nilalaman 5 pts Presentasyon-
5 pts
Pagkamalikhain- 5pts
Pagkamalinis- 5 pts
20 pts
Halimbawa: “Maging mapanuri.”

lOMoARcPSD|30344612
Sanggunian:
Books:
Departamento ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao 10. Pasig City:

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat.
First Edition.2012.
Department of Education. Project EASE. Pasig City: DepEd Complex.

Meralco Avenue.
Department of Education. Physical Education and Health. Pasig City:

Vicarish Publication and Trading. Inc. First Edition.2013.
Punsalan, Twila G, Camila C. Gonzales, Sylvia T. Caberio, Myra Villa D.

Nicolas, et al. Maylalang: Handugan ng Kabutihan. Quezon City: Rex
Printing Company Inc. 1994.
lOMoARcPSD|30344612
10
Edukasyon sa
Pagpakatao
Ikaapat na Markahan – Modyul 3:
Paninindigan Para sa Katotohanan
lOMoARcPSD|30344612

lOMoARcPSD|30344612
CO_Q4_EsP 10_ Module 3

Ikaapat na Markahan – Modyul 3: Paninindigan Para sa Katotohanan
Unang Edisyon, 2021
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Manunulat: Alcero C. Compalas

Editors: Annie Rose B. Cayasen
Tagasuri: Erlinda C. Quinuan
Tagaguhit: (Note: template was given by CO)
Tagalapat: Blessy T. Soroysoroy
Benilda M. Daytaca
Carmel F. Meris
Ethielyn Taqued
Edgar Madlaing
Rizalyn A. Guznian
Sonia D. Dupagan
Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyong Pangpangasiwaan ng Cordillera

Office Address: Wangal, La Trinidad, Benguet
Telefax: (074) – 422- 4074
lOMoARcPSD|30344612
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 3:
Paninindigan Para sa
Katotohanan
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa

ating mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang

lOMoARcPSD|30344612
bahagi na gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang
mga kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na

naglalaman ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga
magulang o kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral
sa kanikanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman

ng mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
paggamit nito.
mga pagsasanay.

kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit ng
SLM na ito.

lOMoARcPSD|30344612
Alamin
Inaasahang magiging matapat at gagawing makabuluhan ng tao ang

kaniyang buhay sa abot ng kaniyang pagsisikap na makamit ito. Isa itong hakbang
sa maayos at mabuting pamumuhay na may pagmamahal sa katotohanan. Ngunit,
mayroong mga pagkakataon na kinakailangan ng tao na itago ang katotohanan.
Ang pagtatago ng katotohanan ay taliwas sa esensiya ng pagiging mapanindigan sa
pagsasabi ng katotohanan. Mahirap nga ba o madali ang manindigan para sa
katotohanan? Bakit kailangang manindigan para sa katotohanan? Ito ay ilan
lamang sa mga katanungan na bibigyang-pansin sa kagamitang pagkatuto na ito.
Pagkatapos mong pag-aralan ang modyul na ito, inaasahang natutuhan mo

ang sumusunod na kasanayan at pagpapahalaga:
1. Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa

katotohanan. (EsP10PI-IVc-14.1).
2. Nasusuri ang mga isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa

katotohanan. (EsP10PI -IVc-14.2).
Subukin
Panuto. Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag. Piliin ang titik ng
tamang sagot at isulat sa iyong sagutang papel.
1
lOMoARcPSD|30344612
A. Jocose lie F. Equivocation
B. Mental Reservation G. Pananahimik
C. Officious lie H. Pernicious lie
D. Pag-iwas I. Plagiarism
E. Pagsisinungaling J. Whistleblowing
_____1. Ito ay isyu na may kaugnayan sa pananagutan sa pagpahayag ng

katotohanan at katapatan sa mga datos, mga ideya, mga pangungusap, buod at
balangkas ng isang akda, programa, himig, at iba pa ngunit hindi kinilala ang
pinagmulan bagkus nabuo lamang dahil sa illegal na pangongopya.
_____2. Ito ay isyung moral tungkol sa kawalan ng paggalang sa katotohanan na

tumutukoy sa hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay
empleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon o korporasiyon.
_____3. Ito ay isang uri ng kasinungalingan na nagaganap kapag ito ay sumisira ng

reputasyon ng isang tao na pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.
_____4. Ito ay isang uri ng kasinungalingan na kung saan sinasabi o sinasambit

para maghatid ng kasiyahan lamang.
_____5. Ito ay isang uri ng kasinungalingan na tawag sa isang nagpapahayag upang

maipagtanggol ang kaniyang sarili o di kaya ay paglikha ng isang usaping
kahiya-hiya upang dito mabaling.

maituturing na isang lason na humahadlang sa bukas at kaliwanagan ng
isang bagay o sitwasyon na nararapat na mangibabaw sa pagitan ng mga tao sa
isang grupo o lipunan.
_____7. Ito ay isang pamamaraan ng pagtatago ng totoo sa pamamagitan ng

paglalagay ng limitasyon sa tunay na esensiya ng impormasyon. _____8. Ito ay
isang pamamaraan ng pagtatago ng totoo sa pamamagitan ng pagtanggi sa
pagsagot sa anumang tanong na maaaring magtulak sa kaniya upang ilabas ang
katotohanan.

pagliligaw sa sinomang humihingi ng impormasyon sa pamamagitan ng
hindi pagsagot sa mga tanong ng sinomang taong ito.

pagsasabi ng totoo ngunit ang katotohanan ay maaaring mayroong
dalawang kahulugan o interpretasyon.
2 CO_Q4_EsP 10_ Module 3

lOMoARcPSD|30344612
Panuto: Punan ng wastong salita ang bawat patlang upang mabuo ang bawat
pahayag. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang papel.
kamalayan katotohanan katuwiran
pag-iisip paninindigan
11. Ang ang nagsisilbing ilaw ng tao sa

paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay.
12. Ang pagsasabi ng totoo ay mahalaga sa ng

katotohanan.
13-14. Ginagamit ng tao ang kaniyang mapanuring

at tamang sa pagpapahayag ng
paninindigan sa katotohanan.
15. Ang pagkakaroon ng sa sarili na alamin ang totoo ay

makatutulong sa tao upang magampanan nang tama ang kaniyang
tungkulin.
Aralin
1 PANININDIGAN PARA SA KATOTOHANAN
Balikan
Napag-aralan mo sa nakaraang modyul na ang kaalaman sa mga isyung

may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad ng tao ay
3
lOMoARcPSD|30344612
makatutulong sa pagkakaroon ng posisyon tungkol sa kahalagahan ng paggalang

sa pagkatao ng tao at sa tunay na layunin nito.
Bago natin pag-aralan ang nilalaman ng modyul na ito, sagutin mo muna

ang katanungan sa ibaba bilang balik-aral:
1. Ano ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa seksuwalidad

na iyong kinakaharap ngayon?
2. Ano ang mabuting pasiya na maaari mong gawin bilang paggalang sa
iyong sekswalidad?
Tuklasin
Gawain 1: Pagsuri sa Sitwasyon
Panuto: Basahin ang sumusunod na sitwasyon. Isulat ang maaari mong gawin
upang lumitaw ang katotohanan. Ilagay ang iyong sagot sa bawat
sitwasyon at sa mga sumunod na katanungan sa iyong sagutang papel.
1. Nagbibiruan ang iyong apat na kaklase sa loob ng iyong silid-aklatan.

Narinig ito ng isang guro kaya lumapit siya. Itinuro ka ng isa sa kanila kaya
ikaw ay pinayuhan na lumabas ng silid na iyon. Ano ang gagawin mo?
2. Ipinagtapat ni Acer na pinalitan niya ang marka na nasa kanyang card

na ipinakita niya sa kanyang ama. Kaya kailangan niyang sabihin sa guro
nilang nawawala ang kanyang card upang hindi mapansin ang mga marka
niyang pinalitan. Bilang kaibigan ni Acer, ano ang gagawin mo?

lOMoARcPSD|30344612
Sagutin mo
1. Paano ipinakita ng mga tauhan sa bawat sitwasyon ang paglabag sa
katotohanan?
2. Ano ang karaniwang dahilan ng mga taong madalas na lumabag sa

katotohanan?
3. Paano nakaaapekto sa pagkatao ang pagsisinungaling?
Suriin
ANG MISYON NG KATOTOHANAN
Ang katotohanan ang nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng kaalaman

at layunin niya sa buhay. Ang pagsukat ng kaniyang katapatan ay
nangangailangan ng pagsisikap na alamin ang katotohanan. Sa bawat tao na
naghahanap nito, masusumpungan lamang niya ang katotohanan kung siya ay
naninindigan at walang pag-aalinlangan na sundin, ingatan, at pagyamanin. Ang
sinumang sumusunod dito ay nagkakamit ng kaluwagan ng buhay (comfort of life)
na may kalakip na kaligtasan, katiwasayan, at pananampalataya.
Ang katotohanan din ay ang kalagayan o kondisyon ng pagiging totoo.

Upang matamo ito, inaasahan na maging mapagpahayag ang bawat isa sa kung
ano ang totoo sa simple at tapat na paraan. Dahil dito, malaya ang isang tao na
gamitin ang wika sa maraming paraan lalo na sa pakikipagtalastasan. Higit pa rito,
nagagamit ang wika bilang instrumento sa pag-alam ng katotohanan.
Ang pagsasabi ng totoo ay mahalaga sa paninindigan ng katotohanan. Ang

tunay nitong halaga ay ang pagiging isa at matatag na ugnayan sa pagitan ng wika
at kaalaman. Maipapakita ito sa paglilipat ng kaalaman patungo sa pagsasawika
nito. Ito ay malayang pagpapahayag sa kung ano ang nasa isip. Ipinahihiwatig na
5
lOMoARcPSD|30344612
kung ano ang wala sa isip ay hindi dapat isawika. Sa ganitong paraan, ang
pagsisinungaling o hindi pagkiling sa katotohanan ay magaganap.
MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA KAWALAN NG PAGGALANG SA

KATOTOHANAN
I. PAGSISINUNGALING
Pagsisinungaling ang tawag sa hindi pagpili o pagkiling o pagsang-ayon sa

katotohanan. Ito ay paghadlang sa bukas at kaliwanagan ng bagay o sitwasyon na
nararapat na mangibabaw sa pagitan ng mga tao.
TATLONG URI NG KASINUNGALINGAN:
1. Jocose lie – pagsisinungaling na ang nais ihatid ay kasiyahan lamang
Halimbawa: Pagkukuwento ng isang nanay tungkol sa Santa Klaus na nagbigay ng

regalo sa batang marunong sumunod sa bilin ng mga nakatatanda.
2. Officious lie – pagsisinungaling na ang nais ay ipagtanggol ang sarili o di kaya

ay lumikha ng eskandalo upang doon maibaling ang usapin
Halimbawa: Pagtanggi ng isang kaibigan na inubos niya ang kanilang baon na fried
chicken na ang totoo ay kinain naman niya.
3. Pernicious lie – pagsisinungaling na sumisira sa reputasyon ng isang tao na

pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.
Halimbawa: Pagkakalat ng maling bintang kay Acer na siya ang nagnakaw ng

wallet ng kaniyang kaklase na hindi naman siya ang kumuha nito.
ANG KAHULUGAN NG LIHIM AT PRINSIPYO NG CONFIDENTIALITY
Ang lihim ay pagtatago ng mga impormasyon na hindi pa naibubunyag o

naisisiwalat. Ito ay pag-angkin ng tao sa tunay na pangyayari o kwentong kaniyang
nalalaman at hindi kailanman maaaring ihayag sa maraming pagkakataon nang
walang pahintulot ng taong may-alam dito.
Ang sumusunod ay mga lihim na hindi basta-basta maaaring ihayag:
1. Natural secrets – ang mga katotohanan na nakasulat dito ay magdudulot sa tao

ng matinding hinagpis at sakit sa isa’t isa.
2. Promised secrets – ito ay mga lihim na ipinangako ng taong pinagkatiwalaan

nito.
3. Committed or entrusted secrets – naging lihim bago ang mga impormasyon at

kaalaman sa isang bagay ay nabunyag. Ang mga kasunduan upang ito ay
mailihim ay maaaring:
a. Hayag: Kung ang lihim ay ipinangako o kaya ay sinabi ng pasalita o kahit

pasulat.

lOMoARcPSD|30344612
b. Di hayag: Ito ay nangyayari kapag walang tiyak na pangakong sinabi ngunit

inililihim ng taong may alam dahil sa kaniyang posisyon sa isang kompanya o
institusyon.
APAT NA PAMAMARAAN AYON SA AKLAT NI VITALIANO GOROSPE (1974) NG

PAGTATAGO NG KATOTOHANAN
1. SILENCE (Pananahimik)- pagtanggi sa pagsagot sa katanungan na

maaaring magtulak sa isang tao na sambitin ang katotohanan
2. EVASION (Pag-iwas)- pagliligaw sa isang taong nangangailangan ng
impormasyon sa pamamagitan ng hindi pagsagot sa kaniyang katanungan
3. EQUIVOCATION (Pagbibigay ng salitang may dalawang ibig sabihin o

kahulugan)- Ito ay pagsasabi ng totoo ngunit ang katotohanan ay maaaring
mayroong dalawang kahulugan o interpretasyon.
4. MENTAL RESERVATION (Pagtitimping Pandiwa)- paggamit ng mga salita na

hindi nagbibigay ng tiyak na impormasyon sa nakikinig kung ito ba ay may
katotohanan o wala.
Sa Prinsipyo ng Confidentiality, ang pagsasabi ng totoo ay hindi lamang

pagpapahayag nang ayon sa nasa isip, ito rin ay maipahayag sa mas malalim na
pag-iisip, pananalita, at pagkilos bilang isang taong nagpapahalaga sa
katotohanan.
II. MGA ETIKAL NA ISYU SA LIPUNAN
A. PLAGIARISM
Ito ay isang paglabag sa Intellectual Honesty (Artikulo, A. et al, 2003). Ito ay

isyu na may kaugnayan sa pananagutan sa pagpahayag ng katotohanan at
katapatan sa mga datos, mga ideya, mga pangungusap, buod at balangkas
ng isang akda, programa, himig, at iba pa ngunit hindi kinilala ang
pinagmulan bagkus, nabuo lamang dahil sa ilegal na pangongopya. Ito ay
maituturing na pagnanakaw at pagsisinungaling dahil inaangkin ang hindi
iyo (Atienza, et al, 1996).
Sakop ng plagiarism ang lahat ng mga naisulat na babasahin o hindi man

naitala, maging manuscript (mga sulat-kamay na hindi nalimbag), mga nailimbag o
kaya sa paraang elektroniko at ang pagbubunyag sa lihim na kasunduan sa
pagitan ng dalawa o grupo ng mga tao upang magtagumpay ang proyekto.
Sumasailalim sa Prinsipyo ng Intellectual Honesty ang lahat ng mga orihinal

na ideya, mga salita, at mga datos na nakuha at nahiram na dapat bigyan ng
kredito o pagkilala sa may-akda o pinagmulan.
Paano ito maiiwasan ang plagiarism?
1. Magpahayag sa sariling paraan. Magagawa ito sa pamamagitan ng malayang

pagpapahayag ng kaisipan sa pagpapaliwanag o pagbuo ng ideya at konsepto.
7
lOMoARcPSD|30344612
2. Mahalaga rin na magkaroon ng kakayahan na makapagbigay ng sariling

posisyon sa anumang argumento o pagtatalo.
3. Ang tamang pagsusuri sa gawa ng iba, pagtimbang sa bawat argumento at
pagbuo ng sariling konklusyon o pagbubuod ay makatutulong sa sarili na
magpahayag.
B. INTELLECTUAL PIRACY
Ang paglabag sa karapatang-ari (copyright infringement) ay naipakikita sa

paggamit nang walang pahintulot sa mga orihinal na gawa ng isang taong
pinoprotektahan ng Law on Copyright mula sa Intellectual Property Code of the
Philippines.
Ang paglabag ay sa paraan ng pagpaparami, pagpapakalat, pagbabahagi, at
panggagaya sa pagbuo ng bagong likha.
Copyright holder ang tawag sa taong may orihinal na gawa o ang may
ambag sa anumang bahagi at iba pang mga komersiyo.
Mga dahilan kung bakit patuloy na umiiral ang Intellectual Piracy kahit
na ito ay taliwas sa Intellectual Property Code of the Philippines.
1. Presyo
2. Kawalan ng mapagkukunan
3. Kahusayan ng produkto
4. Sistema/paraan ng pamimili
5. Anonymity
C.WHISTLEBLOWING
Ang whistleblowing ay isang akto o hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa

tao na karaniwan ay empleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon/
korporasyon.
Whistleblower ang tawag sa taong naging daan ng pagbubunyag o

pagsisiwalat ng mga maling asal, hayagang pagsisinungaling, mga immoral o ilegal
na gawain na naganap sa loob ng isang samahan o organisasyon.
Mga hakbang bago isiwalat ang katotohanan mula sa kompanyang

pinagtatrabahuan:
1. Siguraduhin na ang kilos o piniling pasiya ay ayon sa batas moral.

2. Harapin nang buong tapang ang taong nakatataas sa iyo na gawin ang isang
bagay na hindi mo ginawa.
3. Isiping maigi kung dapat nga ba itong ihayag sa publiko o midya.
4. Gawin at isakatuparan nang buong tapang upang mangibabaw ang interes at
kabutihan ng nakararami kaysa sa pansariling interes lamang.

lOMoARcPSD|30344612
Pagyamanin
Gawain 2: Sagutin Mo
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa iyong
sagutang papel.
1. Para sa iyo, ano ang katotohanan?
2. Bakit kailangan manindigan ng tao para sa katotohanan?
3. Ano-anong mga balakid o hadlang ang maaaring mangyari sa paninindigan sa

katotohanan?
4. Paano maisasabuhay ng isang tao ang kaniyang pagmamahal at pagpapahalaga

sa katotohanan?
Gawain 3- Pagsusuri ng Kaso
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na sitwasyon. Pagkatapos, sagutin

ang mga sumusunod na katanungan. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.
Unang Kaso
Isang mag-aaral sa ika-10 baitang na nakakuha ng lagpak na marka sa isa

niyang asignatura ay gumawa ng isang pandaraya. Kaniyang binago/binura ang
lagpak na marka at ginawang pasado. Natatakot siyang maparusahan ng kaniyang
ama kaya niya ito nagawa.
Tanong:
a. Paano naipakita ng mag-aaral ang kaniyang kawalan ng paggalang sa
kototohanan?
9
lOMoARcPSD|30344612
b. Nabigyan ba ng sapat na katuwiran ng mag-aaral ang kaniyang ginawang

pandaraya? Bakit?
c. Bilang isang mag-aaral na naninindigan sa katotohanan, ipaliwanag ang

nararapat gawin ng kapwa mo mag-aaral sa ganitong sitwasyon.
Ikalawang Kaso
May mga tumatangkilik na bumili ng pirated cd dahil sa mababang presyo

nito kaysa sa bumili ng orihinal. Hindi na kailangang pumila pa at manood sa
cinema theater. Ang iba naman ay bumibili upang mapanood ang mga pelikulang
banyaga na hindi pinalabas sa lokal na cinema.
Tanong:
a. Makatuwiran ba ang pahayag sa itaas? Paano ito nakakaapekto sa taong
lumikha nito?
b. May posibilidad bang gawin mo rin ito? Bakit?
c. Bilang isang taong naninindigan sa katotohanan, ipaliwanag ang nararapat

gawin ng bawat isa sa ganitong sitwasyon.
Gawain 4- Tukuyin Mo
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na sitwasyon. Piliin ang titik ng

A. Equivocation F. Pagtitimping Pandiwa
B. Jocose lie G. Pananahimik
C. Lihim H. Pernicious lie
D. Officious lie I. Plagiarism
E. Pag-iwas J. Whistleblowing

lOMoARcPSD|30344612
_____1. Pagkukuwento ng isang dalaga sa kaniyang nakababatang kapatid tungkol

kay Santa Klaus na nagbibigay ng regalo tuwing Disyembre.
_____2. Isang mag-aaral ang lumiban sa klase nang nakaraang araw. Ayon sa
kaniya, pumunta siya sa kanilang family reunion. Ang totoo ay sumama
siya sa kanyang mga kaibigan para mamasyal.
_____3. Pagkakalat ng maling bintang na ninakaw ang kanyang wallet. Ang totoo ay
nais lamang niyang makakuha ng atensiyon mula sa kaniyang kaklase.
_____4. Pagkopya ng bahagi ng isang nailathalang artikulo na hindi binigyan ng

sapat na pagkilala ang pinagkunang sanggunian.
_____5. Hindi pa rin nagsalita si Acer kahit anong pilit ng hindi kilalang tao na
sabihin niya ang lugar kung nasaan ang kaniyang ama.
_____6. Sinabi ni Randy sa kaniyang magulang na may seminar siyang pupuntahan

ngunit ang totoo ay mamasyal sila sa isang hindi pa gaanong sikat na
pasyalan.
_____7. Hindi tuwirang sinagot ni Zeigler si Aire nang tanungin siya nito kung may
gusto siya kay Lzle. Sinagot niya ito nang hindi buo na magdadala kay Aire
na mag-isip nang malalim.
_____8. Iniiba ni Axle ang usapan sa tuwing tatanungin siya sa tunay niyang
damdamin para sa kaniyang ama na matagal na nawala at hindi niya
nakasama.
_____9. Pagtatago ng isang ina ng mga impormasyon na hindi pa naibubunyag at

naisisiwalat.
_____10. Paglantad ng isang empleyado laban sa kanyang pinaglilingkurang amo
dahil sa hindi patas o pantay na pamamalakad at korapsiyon.
Isaisip
Gawain 5: Pagnilayan Mo
Panuto: Pagnilayan ang mga tanong. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.
1. Sa paanong paraan ako makatutulong sa pagpapanatili ng paninindigan
para sa katotohanan bilang bahagi ko sa aking lipunan?
1
1
lOMoARcPSD|30344612
2. Ano-ano ang mga patunay na niyayakap ko ang katotohanan bilang tugon

ko sa tawag ng aking konsensiya?
Isagawa
Gawain 6: Pagsulat ng Plano

Panuto: Sumulat ng plano na iyong gagawin upang maipamalas mo ang iyong
paninindigan para sa katotohanan. Gawing tiyak at makabuluhan ang
iyong pagpaplano. Isulat sa iyong sagutang papel.
Pagpapamalas ng Paninindigan Para sa Katotohanan

1.
2.
3.
4.
5.
Tayahin
Tayahin
Panuto. Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag. Piliin ang titik ng

lOMoARcPSD|30344612
A. Jocose lie F. Equivocation
B. Mental Reservation G. Pananahimik
C. Officious lie H. Pernicious lie
D. Pag-iwas I. Plagiarism
E. Pagsisinungaling J. Whistleblowing

pagsasabi ng totoo ngunit ang katotohanan ay maaaring mayroong
dalawang kahulugan o interpretasyon.

pagliligaw sa sinomang humihingi ng impormasyon sa pamamagitan ng
hindi pagsagot sa mga tanong ng sinomang taong ito.

pagtanggi sa pagsagot sa anumang tanong na maaaring magtulak sa kaniya upang
ilabas ang katotohanan.

paglalagay ng limitasyon sa tunay na esensiya ng impormasyon.

maituturing na isang lason na humahadlang sa bukas at kaliwanagan ng
isang bagay o sitwasyon na nararapat na mangibabaw sa pagitan ng mga tao sa
isang grupo o lipunan.
_____6. Ito ay isang uri ng kasinungalingan na tawag sa isang nagpapahayag upang

maipagtanggol ang kaniyang sarili o di kaya ay paglikha ng isang usaping
kahiya-hiya upang dito mabaling.
_____7. Ito ay isang uri ng kasinungalingan na kung saan sinasabi o sinasambit

para maghatid ng kasiyahan lamang.
_____8. Ito ay isang uri ng kasinungalingan na nagaganap kapag ito ay sumisira ng

reputasyon ng isang tao na pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.

tumutukoy sa hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay
empleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon o korporasiyon.
1
3
lOMoARcPSD|30344612
_____10. Ito ay isyu na may kaugnayan sa pananagutan sa pagpahayag ng

katotohanan at katapatan sa mga datos, mga ideya, mga pangungusap, buod at
balangkas ng isang akda, programa, himig, at iba pa ngunit hindi kinilala ang
pinagmulan bagkus nabuo lamang dahil sa illegal na pangongopya.
Panuto: Punan ng wastong salita ang bawat patlang upang mabuo ang bawat
pahayag. Ilagay ang sagot sa iyong sagutang papel.
kamalayan katotohanan katuwiran

pag-iisip paninindigan
11. Ang pagkakaroon ng sa sarili na alamin ang totoo ay

makatutulong sa tao upang magampanan nang tama ang kaniyang
tungkulin.
12-13. Ginagamit ng tao ang kaniyang mapanuring

at tamang sa pagpapahayag ng
paninindigan sa katotohanan.
14. Ang pagsasabi ng totoo ay mahalaga sa ng

katotohanan.
15. Ang ang nagsisilbing ilaw ng tao sa

paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay.
Karagdagang Gawain
Panuto: Balikan ang konsepto ng aralin at mag-isip ng isang pagninilay na

gawaing pasulat. Maaaring tula, awit, slogan o poster. Ang tema na
gagawin sanapiling gawain ay kung paano mo maipapakita ang pagiging
mapanindigan sa katotohanan sa iyong kinabibilangang lipunan. Gawin
ito sa isang buong bondpaper.
Pamantayan sa pagbibigay ng iskor:

lOMoARcPSD|30344612
Batayan Napakahusay Mahusay Katamtaman Kailangan

(10) (8) (6) pang
magsanay
(4)
May kaisahan at malinaw
ang mga kaisipang
nailahad. Ito ay orihinal
na likha.
Angkop na angkop ang
mga kaisipan at disenyo
sa konsepto at
nakakapukaw ng interes
para makita ang pagiging
mapanindigan sa
katotohanan.
Lubhang malinis at
maayos ang
pagkasulat ng mga
konsepto.
Pamantayan sa Pagwawasto ng Gawain 3.
PAMANTAYA NAPAKAHUSA MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMUL

N Y (8) (6) A
(10) (4)
1
5
lOMoARcPSD|30344612
Kalidad ng Napakahusay Mabuting Matatanggap Kailangang

Pagpapaliwana ang pagpapa- pagpapaliwanag ang isaayos
g liwanag (buo at (katamtamang pagpapaliwana (malaki ang
maliwanag) pagpapaliwanag g kakulagan,
) (may kaunting nagpapakita
kamalian ang ng kaunting
pagpapaliwanag kaalaman)
)
Kalinisan ng Nakikita ang May isa- May tatlo-apat Hindi nakita
gawain kalinisan sa dalawang na bahagi ng ang kalinisan
kabuuan ng bahagi ng output ang sa kabuuang
gawain. gawain na hindi hindi nakita ng gawain
nakita nag ang kalinisan
kalinisan.
Sanggunian
Mula sa Aklat
GOROSPE, VITALIANO R. "Sources of Filipino Moral Consciousness." Philippine
Studies 25, no. 3 (1977): 278-301. Accessed August
5, 2021. http://www.jstor.org/stable/42634560.
Project EASE: Edukasyon sa Pagpapahalaga IV, Modyul Blg. 11 ph. 6-8/14
Mula sa Internet
Republic Act No. 8293. Retrieved from
https://www.officialgazette.gov.ph/1997/06/06/republic-act-no-8293/ on April
16, 2021
Definition of ‘Whistleblower’. Retrieved from
https://m.economictimes.com/definition/whistleblower/amp on April 15, 2021

lOMoARcPSD|30344612

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
MGA ISYUNG MORAL TUNGKOL SA

KAWALAN NG PAGGALANG SA

lOMoARcPSD|30344612
KATOTOHANAN
CO_EsP10_Mod4_Q4

lOMoARcPSD|30344612

Ika-apat na Markahan – Modyul 4: Mga isyung moral tungkol sa kawalan ng Paggalang
sa Katotohanan
Unang Edisyon, 2021
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito

Manunulat: Vivian C. Apolonio

Editor: Georgina C. Ducayso Tagasuri:
Henrieta Bringas.
Tagalapat: Bernie R. Pamplona
Tagapamahala: Estela L. Carińo Rosita C. Agnasi
Carmel F. Meris Edgar Madlaing
Rizalyn A. Guznian, Sonia D. Dupagan
Vicenta C. Danigos
Kagawaran ng Edukasyon - Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera

Office Address: Stockfarm, Wangal
La Trinidad, Benguet
Telefax: (074) – 422 - 4074

lOMoARcPSD|30344612
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Mga Isyung Moral Tungkol Sa
Kawalan Ng Paggalang Sa
Katotohanan

lOMoARcPSD|30344612
Paunang Salita
Ang Self-Learning Module o SLM na ito ay maingat na inihanda para sa ating
mag-aaral sa kanilang pag-aaral sa tahanan. Binubuo ito ng iba’t ibang bahagi
na gagabay sa kanila upang maunawaan ang bawat aralin at malinang ang mga
kasanayang itinakda ng kurikulum.
Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na naglalaman
ng mga paalala, pantulong o estratehiyang magagamit ng mga magulang o
kung sinumang gagabay at tutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral sa
kanikanilang tahanan.
Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman ng
mag-aaral na may kinalaman sa inihandang aralin. Ito ang magsasabi kung
kailangan niya ng ibayong tulong mula sa tagapagdaloy o sa guro. Mayroon
ding pagsusulit sa bawat pagtatapos ng aralin upang masukat naman ang
natutuhan. May susi ng pagwawasto upang makita kung tama o mali ang mga
sagot sa bawat gawain at pagsusulit. Inaasahan namin na magiging matapat
ang bawat isa sa paggamit nito.
anumang bahagi ng modyul. Gumamit lamang ng hiwalay na papel sa pagsagot
sa mga pagsasanay.
kung sila ay makararanas ng suliranin sa pag-unawa sa mga aralin at paggamit
ng SLM na ito.

lOMoARcPSD|30344612
Aralin Mga Isyung Moral Tungkol sa

Kawalan ng Paggalang sa
1 Katotohanan
Alamin

8. Ang sekswalidad ay may kaugnayan sa kaisipan, emosyon at ispiritwal
na katangiang taglay ng pagiging babae at lalaki.
9. Ang hangarin ng Diyos sa pag-aasawa ay panghabambuhay.
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
10. Ang pakikipagrelasyon ay nangangailanng masusing pagpapasiya.

11. Dapat maging malinaw sa isang tao ang kanyang pangunahing layunin
sa buhay.
12. Maging mapanuri sa mga makabagong gawi ng mga kabataan tungkol sa
pakikipag-ugnayang sekswal.
13. Ang paggalang sa sekswalidad ay hindi pagpapatunay ng mataas na
14. Isabuhay ang pagtitimpi upang mapigil ang sarili mula sa kapusukan.
15. Huwag balewalain ang mga pangaral at mga inaasahan ng magulang sa
iyo.
Balikan
Panuto: Isulat ang T sa patlang kung tama ang isinasaad ng pangungusap at M

naman kung mali.
____1. Ang pagsasabi ng katotohanan ay isang magandang ugali ng isang

indibidwal.
____2. Ang pagiging tapat ay ipinapapakita lamang sa salita.
____3. Ang pagsasabi ng angkop na salita sa pakikipag-usap ay inaasahan sa
bawat isa.
____4. Ang isang taong mapagkumbaba ay may respeto sa kanyang kapwa.
____5. Mas mainam na ipakita ang pagiging tapat sa salita at sa gawa.
Tuklasin
2
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Panuto: Basahin at pag-aralan mabuti ang mga teksto sa ibaba, ipagpalagay ang
iyong sarili na nasa sitwasyon at magbigay ng resolusyon dito. Sagutin ang mga
nakalaang tanong sa bawat sitwasyon.
Unang Teksto
Dahil sa takot na maparusahan ng kaniyang ama, ang isang mag-aaral sa

Ta
kolehiyo na nakakuha ng bagsak na marka sa isa niyang asignatura,
ay gumawa ng isang pandaraya na gawin itong pasado.
Mga Tanong:
a. Nabigyan ba ng sapat na katwiran ng mag-aaral ang kaniyang ginawang
pandaraya? Bakit?
b. Sa iyong palagay, ano ang nararapat gawin? Ipaliwanag?
Mga mungkahing resolusyon

a.______________________________________________________________
b.______________________________________________________________
Ikalawang Teksto
Dahil sa mababang presyo ng mga pirated CD, mas gusto pa ng ilan na tangkilikin
ito kaysa sa bumili ng orihinal o di kaya ay pumila at manood sa
mga sinehan.
Mga Tanong:
a. Makatuwiran ba ang ang pagbebenta ng mga pirated CD?
b. May posibilidad bang gawin mo rin ang pagbili ng pirated CD? Bakit?
Mungkahing resolusyon
a._____________________________________________________________________________
b._____________________________________________________________________________
Ikatlong Teksto
Dahil sa pagtratrabaho ni Lorna mababa ang kaniyang nakuha sa kanilang

pagsusulit, kaya napilitan siyang itago ito sa kaniyang mga magulang.
Mga Tanong:
a. Tama ba na ilihim ni Lorna ang kanyang sitwasyon?
b. Kung ikaw si Lorna, gagawin mor in ba ang kanyang ginawa o
magsasabi ka ng katotohanan sa iyong mga magulang?
Ipaliwanag?
Mungkahing resolusyon
3
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
a._____________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
b._____________________________________________________________________________
______
Suriin
Ang pagiging mulat sa mga katotohanan ay nakatutulong sa isang tao

upang mabatid at maobserbahan ang kanyang ginagalawang mundo, kaya
naman mainam ay magkaroon ng kaalaman sa mga kaganapan sa
kasalukuyan panahon bago ito gawin upang makilatis ng husto mga
impormasyon. Upang makagawa ng matalinong pagpapasiya kailangan ng
gabay at suporta ng pamilya, kaibigan at kapwa.
Ang katotohanan ay kalagayan o kondisyon ng pagiging totoo, upang
matamo ito, inaasahan na maging mapagpahayag ang bawat isa sa kung
ano ang totoo sa simple at tapat na paraan. Dahil dito, Malaya ang isang tao
na gamitin ang wika sa maraming paraan lalo na sa pakikipagtalastasan.
Higit pa rito, nagagamit ito bilang instrument sa pag-alam ng katotohanan.
Ang pagsisinungaling ay isang lason na humahadlang sa bukas at
kaliwanagan ng isang bagay o sitwasyon na nararapat na mangibabaw sa
pagitan ng mga tao sa isang grupo o lipunan.
Kaya ang Misyon ng Katotohanan ay nagsisilbing ilaw ng tao sa
paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay. Ang pagsukat ng
kaniyang katapatan ay nangangailangan ng pagsisikap na lamin ang
katotohanan. Sa bawat tao na naghahanap nito, masusumupungan lamang
niya ang katotohanan kung siya ay naninindigan at walang pag-aalinlangan
na sundin, ingatan, at pagyamanin. Ang sinumang sumusunod dito ay
nagkakamit ng ginhawa sa buhay (comfort life) na may kalakip na
kaligtasan, kapanatagan, at pananampalataya.
Ang pagsasabi ng totoo ay mahalaga sa paninindigan ng katotohanan.
Ang tunay nitong halaga ay ang pagiging isa at matatag na ugnayan sa
pagitan ng wika at kaalaman. Maipapakita ito sa paglilipat ng kaalaman
patungo sa pagsasawika nito. Ito ay malayang pagpapahayag sa kung ano
ang nasa isip. Ipinahihiwatig na kung ano ang wala sa isip ay hindi dapat
isawika. Sa ganitong paraan, ang pagsisinungaling o hindi pagkiling sa
katotohanan ay magaganap.
4
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Ang isang tao ay nilikha na may pananagutan sa kaniyang kilos,

kabilang dito ang may kamalayan at kaalaman sa makataong kilos.kung
mapapanindigan ng tao ang kaniyang kilos at reaksiyon sa isang sitwasyon,
matatamo niya ang mataas na pagpapahalaga dahil mas higit ang pagpili
niya na umanib sa katotohanan at maging mapanagutan sa aspektong ito.
Tatlong uri ng kasinungalingan:
1. Jocose lies- isang uri na kung saan sinasabi o sinasambit para

maghatid ng kasiyahan lamang. Ipinapahayag ito upang magbigayaliw
ngunit hindi sadya ang pagsisinungaling.
Halimbawa: Pagkukuwento ng isang nanay tungkol sa Santa Claus na

nagbigay ng regalo sa isang bata dahil sa pagiging masunurin at
mabait nito.
2. Officious lies- tawag sa isang nagpapahayag upang maipagtanggol

ang kaniyang sarili di kaya ay paglikha ng isang usaping kahiya-hiya
upang dito maibaling. Ito ay isang tunay na kasinungalingan, kahit na
gaano pa ang ibinigay nitong mabigat na dahilan.
Halimbawa: Ang isang mag-aaral na idinahilan ang kaniyang pagliban

sa klase nang nakaraang araw dahil sa pagkamatay ng kaniyang ama,
na ang totoo ay noong nakaraang taon pa ito yumao.
3. Pernicious lies- ay nagaganap kapag ito ay sumisira ng reputasyon

ng isang tao na pumapabor sa interes o kapakanan ng iba.
Halimbawa: Pagkakalat ng maling bintang kay Pedro ng pagnanakaw

niya sa wallet ng kaniyang kaklase na hindi naman siya ang kumuha
nito.
Lihim, Mental Reservation at prinsipyo ng Confidentiality.
➢ Lihim- pagtatago ng mga impormasyon na hindi pa naibubunyag o

naisisiwalat. Ito ay pag-angkin ng tao sa tunay na pangyayari o
kuwentong kaniyang nalalaman at hindi kailanman maaaring ihayag
sa maraming pagkakataon nang walang pahintulot ng taong mayalam
dito.
a. Natural secrets- ay mga sikreto na nakaugat mula sa likas na
batas moral.
b. Promised secrets- ito ay mga lihim na ipinangko ng taong
pinagkatiwalaan nito.
5
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
c. Committed o entrusted secrets- naging lihim bago ang mga

impormasyon at kaalaman sa isang bagay ay nabunyag. (hayag
o di- hayag)
➢ Mental Reservation- ito ay maingat na paggamit ng mga salita sa
pagpapaliwanag na kung saan ay walang ibinibigay na tiyak na
impormasyon sa nakikinig kung may katotohanan nga ito.
➢ Prinsipyo ng Confidentiality - ang pagsasabi ng totoo ay
nagpapahayag sa mas malalim na pag-iisip, pananalita, at pagkilos
bilang isang taong nagpapahalaga sa katotohanan.
Intellectual Honesty (karapatan sa Intelektwal)
- Ito ay hindi hinahayaang ang sarili pananampalataya o paninindigan na

makakaapekto sa pagtupad ng tama.
Plagiarism- isang paglabag sa (intellectual honesty). Ito ay isyu na may

kaugnay sa pananagutan sa pagpahayag ng katotohanan at katapatan sa
mga datos.
Intellectual Piracy- paglabag sa karapatang-ari(copyright infringement),
nagpapakita sa paggamit nang walang pahintulot sa mga orihinal na may
gawa.
Whistleblowing- isang akto o hayagang kilos ng pagsisiwalat mula sa tao na
karaniwan ay empleyado ng gobyerno o pribadong organisasyon o
korporasyon.
Pagyamanin
Gawain 1
Isulat ang titik na tumutukoy sa bawat sitwasyon:
A- katotohanan/ katapatan B- Pagrespeto/paggalang
C- Maling Pag-uugali
SITWASYON SAGOT
Halimbawa: si Ronie ay nagsasabi palagi ng C
masasamang salita
1. Isinauli ni James ang sobrang sukli sa tindera
2. Laging nagmamano si Charles sa kanyang Lolo at
Lola tuwing sila ay nagkikita
3. Mahilig mang-asar ang kapatid ni Ricky kaya
naman lagi itong napapaaway
6
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
4. Inamin ni Charles na siya ang nakabasag ng paso

kaso pinagalitan rin ito ng kanyang nanay.
5. Ang mga kabataan ay pinapaunang patawirin ang
mga nakakatanda.
6. Ang mga tao sa baryo Juno ay gumagamit ng “po at
opo” sa pagkikipag-usap.
7. Madalas inaalalayan ni Jose ang kanyang Lola sa
pag-akyat sa hagdanan dahil ito ay nahihirapan
ng maglakad
8. Ayaw sundin ni Jelly ang mga payo ng kanyang
magulang
9. Hindi iniisip ni Pedro ang maliit na sahod sa
pinapasukang trabaho, bagkus iniisip na niya ito
ay isang biyaya
10. Si Myrna ay may paninindigan sa kaniyang mga
salita.
Pagtataya I
Panuto: Tukuyin ang bawat pangungusap kung ito ay tama o mali. Isulat ang titik
T kung ito ay nagsasaad ng tamang ideya at M kung ito naman ay maling
ideya. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Ang pagpapahayag ng katotohanan ay tunay na mabuti at matuwid na gawain
at walang pasubali na isa itong moral na obligasyon ng tao.
2. Ang pagmamahal sa katotohanan o pagiging makatotohanan ay dapat
maisabuhay.
3. Kasinungalin ang nagingibabaw dahil sa kawalan ng Katotohanan.
4. Mas mainam manahimik kaysa magkamali ng mga sasabihin.
5. Ang sinumang sumusunod sa katotohanan ay nagkakamit ng kaluwagan sa
buhay.
6. Ang paggalang sa katotohanan ay kahanga-hangang pag-uugali.
7. Whistleblower ang tawag sa taong naging daan ng pagbubunyag o pagsisiwalat
ng mga maling asal
8. Ang pagsasabi ng katotohanan ay pagpapairal ng kung ano ang inaasahan sa
atin bilang tao at mapanagutang mamamayan sa lipunan
9. Ang pagpapakita ng paggalang at pagpapahalaga sa dignidad ng sarili at ng
kapwa ay halimbawa ng magandang-asal.
10.Isabuhay ang katotohanan huwag hayaang ang kasinungalingan ang
mangibabaw sa ating buhay at lipunan.
7
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Gawain 2
Panuto: Hanapin ang kahulugan ng bawat salita na nasa hanay A sa hanay B na

may kaugnayan sa pagiging mulat sa katotohanan. Isulat ang titik lamang ng
tamang sagot.
HANAY A HANAY B
1. Kasinungalingan a. pagiging makatotohanan na

dapat pairalin at isabuhay
2. Mulat b. pagiging malawak ang pang-
unawa
3. Lihim c. pagtatago ng impormasyon na
hindi pa nabubunyag o
4. Paggalang d. kalagayan o kondisyon ng
pagiging totoo
5. Pagmamahal sa katotohanan e. isang lason na humahadlang
sa bukas at kaliwanagan ng
isang bagay o sitwasyon na
nararapat na mangibabaw.
Pagtataya 2
Panuto: Hanapin ang nakatagong mensahe sa loob ng kahon tungkol sa

katotohanan.
Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel at gumawa ng pangungusap gamit ang
mga salitang nakita sa kahon.
I S A B U H A Y N A N G N G A
K I L O S M A B U T I U G I B
I K A T O T O H A N A N N G O
A M A S A M A N H K A A I O N
D H U W A G N A B A P B U N A
A B B A H A Y A A N N A B A A
K A S I N U N G A L I N G A N
A N G M A N G I B A B A W Y A
S A G A T I N G O B U H A Y D
A T U A W A I O N U M A E V A
M U E L I P U N A N O G A B A
8
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Panuto: Gumuhit ng poster slogan tungkol sa pagpapahalaga at

paggalang sa katotohanan lalo na ngayong panahon ng pandemya, kung
saan nakakaranas kayong mag-aaral ng tinatawag nating “new normal”sa
larangan ng edukasyon kung saan modyul ang pangunahing ginagamit sa
pag-aaral. Kung kayo ba ay nagiging totoo sa paggawa ng iyong mga
Gawain? Gamitin ang rubrik bilang batayan sa paggawa.
Rubrics sa Paggawa ng Poster Slogan
Pamantayan Indikator 5 puntos Puntos

bawat na
Pamantayan Nakuha
Nilalaman Naipakita at naipaliwanag nang
maayos ang ugnayan ng lahat ng
konsepto sa paggawa ng poster
slogan
Kaangkupan ng Maliwanag at angkop ang
Konsepto mensahe sa paglalarawan ng
Konsepto
Pagkamapanlikha Orihinal ang ideya sa paggawa ng
(Originality) poster slogan
Kabuuang Malinis at maayos ang kabuuang
Presentasyon presentasyon
Pagkamalikhain Gumamit ng tamang
(Creativity) kombinasyon ng kulay upang
maipahayag ang nilalaman,
konsepto, at mensahe
Kabuuan 20 puntos
Isaisip
Talaan Opinion 1 Opinion 2 Opinion 3
Layunin Ikondena ang Protektahan ang Lihim na ipalaam sa

kapatid na mali ang kapatid bilang mga pasyente ang
gawaing pagpupuslit kadugo at tanawin maling gawain ng
at may ang mga naitulong kapatid
responsibilidad noong ikaw ay
kang iparating ito nagaaral pa.
sa management ng
ospital
9
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Mga Ilatag sa kapatid ang Manahimik at huwag Payuhan ang mga

pagpipilian / mabuti at di ipagsabi sa iba ang pasyente na
paraan mabuting dulot ng nalalaman upang magsampa ng
pagpupuslit at protektahan ang kaukulang kaso laban
maging bukas na kapatid sa mga nagpupuslit
may kaso siyang kabilang ang iyong
dapat harapin kapatid.
sirkumstansiya Mabibigyan ng Magpapatuloy ang Mabibigyang hustisya
pagkakataon ang masamang gawain at o katarungan ang
kapatid na maitama posibleng mas mga pasyente na
at maituwid ang lumala ang niloko gayundin
maling gawa pagnanakaw upang hindi na
matularan ng iba pa.
Kahihinatnan Maaaring masira ang Magpapatuloy ang Maaaring masira ang

inyong magandan magandang ugnayan inyong magandang
ugnayan bilang sa pagitan ninyong ugnayan bilang
magkapatid magkapatid magkapatid
Isagawa
A. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sitwasyon na nasa kahon at suriin ang
iyong mapanagutang kilos na gagawin sa talaan.
Malaki ang utang na loob ni Rudy sa kaniyang Ate Cecil na isang Head Nurse sa
malaking ospital sa Maynila. Dahil sa paghanga rito, kumuha rin siya ng kursong
nursing. Nang siya ay nakatapos, tinulungan siya ng kaniyang ate na makapasok at
mapabilang sa ospital na pinapasukan nito. Lalo siyang nagkaroon ng mataas na
pagtingin at respeto sa kaniyang kapatid dahil sa naitulong nito sa kaniya.
Nagkaroon ng pagkakataon na nagkasama sila sa isang departmento sa pareho ding
shift. Sa mga pang-araw-araw na routine sa ospital, napapansin niya na sa kanilang
pag-uwi ay laging may uwing bag ng mga gamot ang kaniyang Ate. Lingid sa
kaalaman niya, matagal na palang ginagawa ni Cecil ito mula pa noong siya ay
nag-aaaral pa lamang. Ibinebenta ito ni Cecil sa isang maliit na pharmacy malapit
sa pamilihan sa kanilang lungsod. Dumating ang pagkakataon at nalaman niya ang
maling gawaing ito ng kaniyang Ate. Nang minsan silang nagharap tungkol sa
isyung ito, umamin si Cecil sa kaniya na totoong nagpupuslit ito ng mga gamot at ito
10
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
rin ang naging daan at paraan upang makatapos siya ng pag-aaral sa kolehiyo.
Dapat bang isiwalat ni Rudy ang maling gawain ng kaniyang kapatid.
Suriin ang talaan sa ibaba para sa iyong puntos
A. Ikaw ngayon ay bibigyan ng pagkakataon na makabuo ng mga hakbang

sa paninindigan at paggalang sa katotohanan sa pamamagitan ng
pagsagot sa sumusunod na sitwasyon. Isulat ang iyong sagot sa bawat
espasyo na nakalaan.
Mga Sitwasyon Ang gagawin ko Paliwanag

1.Gahol ka na sa oras upang
magkalap ng mga impormasyon
tungkol sa iyong research.
Nakatakda itong ipasa ikatlong
araw mula ngayon. Sa isang site
ng internet ay may nakita kang
kahawig ng iyong research. Ano
ang iyong gagawin?
2. May paborito kang movie title

na kasama ang hinahangaan
mong artista. Matagal mo na itong
nais panoorin. May isang nagalok
sa iyo sa murang halaga at may
libre pa itong kasamang dalawa
pang panoorin sa P200 na halaga
nito. Kasama ka sa adbokasiya ng
kampanya sa Antipiracy sa inyong
paaralan. Ano ang iyong gagawin?
11
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
3.May isa kang ka-opisina na

madalas dumaraing ng tungkol sa
ugali at sistema ng pamumuno ng
inyong boss. Nagdedetalye na rin
siya ng mga anomalyang
ginagawa nito at nagbabanta na
rin ng kaniyang plano na gumawa
ng isang anonymous letter bilang
ganti sa kalupitan nito sa kaniya.
Ano ang iyong gagawin?
Tayahin
A. Sa pagkakataong ito, basahin at unawaing mabuti ang bawat

pangungusap tungkol sa tunay na kalayaan, piliin ang tamang letra
ng iyong sagot. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Ito ay mga sikreto na nakaugat sa likas na batas moral.

12
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
a. natural secrets
b. promised secrets
c. committed secrets
2. Ito ay lihim na ipinangako ng taong pinagkatiwalaan nito
a. natural secrets
b. promised secrets
3. Ito ay naging lihim bago ang mga impormasyon at kaalaman sa isang
bagay ay nabunyag.
a. natural secrets
b. promised secrets
4. Pagkukuwento ng isang nanay tungkol sa Santa Claus na nagbigay ng
regalo sa isang bata dahil sa pagiging masunurin at mabait nito.
a. Jocose lies
b. Officious lies
c. Pernicious lies
5. Pagkakalat ng maling bintang kay Pedro ng pagnanakaw niya sa
wallet ng kaniyang kaklase na hindi naman siya ang kumuha nito.
a. Jocose lies
b. Officious lies
c. Pernicious lies
6. Ang isang mag-aaral na idinahilan ang kaniyang pagliban sa klase
nang nakaraang araw dahil sa pagkamatay ng kaniyang ama, na ang
totoo ay noong nakaraang taon pa ito yumao.
a. Jocose lies
b. Officious lies
c. Pernicious lies
7. Sa pangkalahatan, ang katotohanan ay dapat mapanindigan at
ipahayag nang may katapangan sa lahat ng pagkakataon
sapagkat ito ang nararapat gawin ng isang matapat at mabuting
tao. Bakit mahalagang matandaan ang pahayag na ito?
a. Dahil ito ang katotohanan
b. Dahil ito ang nararapat gawin ng isang tapat at mabuting tao
c. Dahil ito ang maghahatid sa tao ng paghanga at paggalang
d. Dahil ito ay para sa kabutihang panlahat.
8. Ang katotohanan ang nagsisilbing ilaw ng tao sa paghahanap ng

kaalaman at layunin niya sa buhay. Sa bawat tao na naghahanap
nito, masusumpungan lamang niya ang katotohanan kung siya ay
naninindigan at walang pag-aalinlangan na ito ay sundin, ingatan at
pagyamanin. Ano ang kalakip nitong kaluwagan sa buhay ng tao?
a. Kaligayahan at karangyaan
b. Kapayapaan at kaligtasan
13
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
c. Kaligtasan at Kapanatagan
d. Katahimikan at kasiguraduhan
9. Matagal nang napapansin ni Celso ang mga maling gawi ng kaniyang

kaklase sa pagpapasa ng proyekto. Alam niya ang mga batas ng
karapatang-ari (copyright), dahil dito, nais niya itong kausapin upang
mabigyan ng babala sa kung ano ang katapat na parusa sa paglabag
dito. Tama baa ng kaniyang gagawing desisyon?
a. Tama, sapagkat ito ay nasa batas at may parusa sa sinumang
lumabag nito
b. Tama, sapagkat ito ay para sa ikabubuti ng kaklase
c. Tama, sapagkat ito ay karapatan din ng taong sumulat o may-ari
ng katha
d. Tama, sapagkat ito ay kaniyang obligasyon sa kapwa.
B. Ibigay ang sariling opinyon tungkol sa mga tanong na may kinalaman sa

pagiging mulat sa katotohanan.
11. Ano ang katotohanan para sa iyo?
12. Bakit kinakailangang panindigan ang, katotohanan?
13. Sa iyong palagay, ano-ano ang mga balakid o hadlang sa paninindigan
sa katotohanan.
14. Ano-ano ang mga isyung may kinalaman sa katotohanan? Isa-isahin
ang mga ito at ipaliwanag kung paano mo maisusulong ang pagiging
mapanagutan at tapat na nilalang sa bawat isyu.
15. Paano maisasabuhay ng isang tao ang kaniyang pagiging tapat sa
katotahanan?
Karagdagang Gawain
Panuto: Sumulat ng sanaysay na nagsasaad sa mga maling impormasyon at

katotohanan tungkol sa Coronavirus (COVID-19) na nararanasan natin sa
kasalukuyan. Gamiting gabay ang rubrik na nasa ibaba.
14
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Antas ng Kahangahanga Mahusay Magaling (87- Pagbutihin pa

Pamantayan (100-96) ( 95-88) 80) (79-pababa)
Nilalaman Ang kabuluhan Ang nilalaman May kaunting Hindi batid
(40%) ay nakita sa ng sanaysay ay bura sa ang kabuluhan
(Kabuluhan kabuuan ng makabuluhan sanaysay at
at sanaysay at gayundin ang kahalagahang
kahalagahan) gayundin ang Kahalagahan. nilalaman ay sa sanaysay
nilalaman ay hindi gaanong
mahalaga. makabuluhan
Pagkamalikh Ang kabuuan Ang sanaysay Ilan sa mga Hindi kita ang
ain (30%) ng sanaysay ay ay masining at salitang pagkamalikha
(Disenyo at makulay, natatangi ginamit ay ing sa paggawa
kagamitan) masining at karaniwan na ng sanaysay
natatangi
Istilo 20 % ( Ang ginamit na Ang istilo sa Ilan sa mga Hindi malinaw
Pagsulat) istilo ay pagsulat ay salita ay hindi ang istilo ng
malinaw, malinaw at may malinaw pagsulat
masining at lohika
may lohika
Tema 10 % Ang kabuuan Karamihan sa Ilan sa Walang
( kaisahan) ng sanaysay ay nilalaman ay nilalaman ay kaisahan ng
may kaisahan kaugnay sa hindi kaugnay ideya sa tema
at kaugnayan tema sa tema
15
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Susi sa
Pagwawasto
.
B 10. A 5
. A 9. A 4
. C 8. C lipunan. 3
.B 7. B mangingibabaw sa ating buhay2at
.A 6. A hayaang ang kasinungalingan ang 1
Gawain 1 Isabuhay ang katotohanan huwag
Pagyamanin Pagtatasa 2
Answers may vary 5. A
Tuklasin 4. B
.T 3. C 5
.T 2. D 4
.T 1. E 3
.M Gawain 2 2
.T 5. T 10.T 1
Balikan 4. M 9.T
. Tama 3. T 8.T 8
. Tama 2. T 7.T 7
. Tama 1.T 6.T 6
. Tama 5
. Mali Pagtatayaya 1 4
. Tama 3
. tama 10. Tama 2
. Tama 9. Tama 1
A
Subuk
.
Mga in
Sagot
.B 59.
.AC 48.
B .C 3
. B 7. A 2
A.1.A 6. A
Tayah
Answers
B. Answers may vary in
may vary A. Answers may vary
Karagdagang
Isagawa
gawin
Answers may vary B. 11-15
Answers may vary Isaisi
p
16
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
Sanggunian
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 pp. 303-339

https://quizlet.com/495806274/modyul-15-mga-isyung-moral-tungkol-sa-kawalan-
ngpaggalang-sa-katotohanan-flash-cards/
https://www.coursehero.com/file/p5o8pesm/Mga-Isyung-Moral-Tungkol-sa-
Kawalanng-Galang-sa-Katotohanan-Pagsasabi-ng-totoo/
https://www.facebook.com/83achivercmo/posts/maging-mulat-sa-katotohanan-
athuwag-magpapalinlangang-karahasay-walang-maidudul/2065248320160659/
https://www.coursehero.com/file/p5o8pesm/Mga-Isyung-Moral-Tungkol-sa-
Kawalanng-Galang-sa-Katotohanan-Pagsasabi-ng-totoo/
https://brainly.ph/question/2117284
17
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

18
CO_EsP10_Module4_Q4

lOMoARcPSD|30344612
19
CO_EsP10_Module4_Q4

$RT788LP

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

$RT788LP

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

lOMoARcPSD|30344612

Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jacquiline P. Puyao

Ang modyul na ito ay may inilaang Gabay sa Guro/Tagapagdaloy na

Ito ay may kalakip na paunang pagsusulit upang masukat ang nalalaman

Hinihikayat ang mga mag-aaral na makipag-ugnayan agad sa kanilang guro

Sa pamamagitan ng modyul na ito at sa tulong ng ating mga tagapagdaloy,

Pagkatapos mong isagawa ang mga gawain sa modyul na ito,

A. Natutukoy ang mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa

Panuto: Basahing mabuti at unawain ang bawat tanong o sitwasyon. Piliin

1. Ano ang tumutukoy sa mahahalay na palabas, larawan o babasahin

2. Ang isyung pakikipagtalik nang hindi pa kasal ay isyung may

3. Ang kadalasang binibiktima ng mga ito ay mga bata o kabataang

4. Ano ang sinasabing pinakamatandang propesyon o gawain?

5. Alin sa mga sumusunod ang nagpapatunay na ang prostitusyon ay

7. Ano ang epekto ng pornograpiya sa tao? A. Maaaring magbago ang

8. Ang layunin ng sekswalidad na kaloob sa atin ng Diyos ay upang:

9. Ang mga sumusunod ay mga isyung kaugnay sa kawalan ng

10. Ang paggamit ng kasarian ay para sa mag-asawa na ang layunin ay:

11. Ang mga sumusunod ay mga halimbawa ng pagpapakita ng paggalang

12 – 13. Basahin ang sitwasyon at gamitin ang impormasyong nakapaloob

12. Ano ang nararapat na gawin ni Petra sa sitwasyon?

13. Anong isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at

14. Ang pagsasagawa ng pre-marital sex ay humahantong sa:

15. Ang pakikipagtalik ay gawaing nararapat lamang gampanan ng mga:

Noong ikaw ay nasa baitang 8, natutunan mo kung ano ang sekswalidad.

1. Kung itatalakay mo ang tungkol sa sekswalidad, base sa iyong

T ala mula sa Guro

Ang modyul na ito ay nabuo upang mas mauunawaan/malaman

Mga Isung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at sekswalidad

1. Pagtatalik bago ang kasal (pre-marital sex)

Ang pakikipagtalik nang hindi pa kasal ay nagpapahayag ng kawalan ng

- Ito ay galing sa salitang Griyego “porne”na ang kahulugan ay prostitute

Epekto ng pornograpiya sa isang tao

1. Ang maagang pagkahumaling sa pornograpiya ay nagkakaroon ng

- Nagsasangkot din ito ng pagsasamantala sa mga hindi

- Karamihan sa mga biktima ng pang-aabusong seksuwal ay

Mga uri ng pang-aabusong sekswal (ayon sa mga kasalukuyang batas

- Ayon sa mga pag-aaral, karamihan sa mga taong

- Ito ay mapagsamantala sapagkat sinasamantala ng mga

naman ng tagapamagitan ang babae olalaking sangkot sa pamamagitan

9. Hindi pumayag si Pedro na makipag-video call sa kaniyang kasintahan

Patunay na ito ay (prostitusyon

Gawain 5 Ang Sitwasyon

Si Diego ay lihim na nanonood ng pornograpiya. Hindi ito alam ng

3. Ano-ano ang mga nasa sitwasyon na nagpapakita ng kawalan ng paggalang

Mga isyung Dignidad at

Ang aking natutunan

Isyu Pamagat ng Balita o Gawaing naglalantad ng isyu

Pamantayan sa pagbibigay ng iskor sa gawain:

mga Isa sa mga balita o Dalawa o tatlo sa

1. Anong aral ang nakuha ko mula sa aking mga nabasa o napanood na

Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na tanong. Piliin at isulat

1. Ang pagsasagawa ng pre-marital sex ay humahantong sa:

2. Ang pakikipagtalik ay gawaing nararapat lamang gampanan ng mga:

3. Ang mga sumusunod ay mga halimbawa ng pagpapakita ng paggalang

4. Ang paggamit ng kasarian ay para sa mag-asawa na ang layunin ay:

5. Ang mga sumusunod ay mga pananaw ng tao na dahilan kung bakit

A. Ang pakikipagtalik ay isang paraan ng pagpapakita ng

7. Ang mga sumusunod ay mga isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang

8 – 9: Basahin ang sitwasyon at gamitin ang impormasyong nakapaloob dito

9. Anong isyung kaugnay sa kawalan ng paggalang sa dignidad at