BÀI 11: VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ

I. VI PHẠM PHÁP LUẬT

1. Khái niệm, dấu hiệu vi phạm pháp luật

Khái niệm: là hành vi (hành động hay không hành động), trái pháp luật, có lỗi, do chủ thể có
năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại hoặc đe dọa xâm hại các quan hệ xã hội được
pháp luật bảo vệ

Dấu hiệu của vi phạm pháp luật:

- Là hành vi xác định của con người.

- Trái pháp luật.

- Có lỗi.

- Do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện.

2. Cấu thành của vi phạm pháp luật

Khái niệm
Hình thức biểu hiện

Mặt khách quan Mặt chủ quan Mặt chủ thể Mặt khách thể

● Mặt khách quan

Khái niệm: là những biểu hiện ra bên ngoài của vi phạm pháp luật mà có thể nhận thức được.

Biểu hiện:

- Hành vi trái pháp luật: hành động hay không hành động, trái pháp luật, và sự thiệt hại
của xã hội.

- Sự thiệt hại của xã hội: những tổn thất thực tế về mặt vật chất, tinh thân; hoặc nguy cơ
tất yếu xảy ra thiệt hại nếu không được ngăn chặn kịp thời.

- Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và sự thiệt hại: trực tiếp, tất yếu.

- Những yếu tố khác: thời gian, địa điểm, công cụ...

Trong mặt khách quan của vppl chỉ có hành vi và hậu quả thể hiện mức độ nguy hiểm cho xã
hội của vppl.
Sai. Ngoài hành vi, hậu quả còn nhiều yếu tố khác như công cụ ảnh hưởng đến mức đọ nguy
hiểm cho xã hội.

● Mặt chủ quan

Khái niệm: trạng thái tâm lý bên trong của chủ thể vi phạm pháp luật.

Biểu hiện:

- Lỗi: trạng thái tâm lý phản ánh thái độ tiêu cực của chủ thể đối với hành vi trái pháp luật
và hậu quả do hành vi đó gây ra.

- Động cơ: yếu tố tâm lý thúc đẩy chủ thể thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

- Mục đích: kết quả cuối cùng mà chủ thể mong muốn đạt được khi thực hiện hành vi vi
phạm pháp luật.

● Các hình thức lỗi

Lỗi cố ý trực tiếp: chủ thể nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm, thấy trước thiệt hại
cho xã hội do hành vi của mình, mong muốn hậu quả xảy ra.

Cố ý gián tiếp: chủ thể nhận thức được hành vi nguy hiểm, thấy trước thiệt hại cho xã hội,
không mong muốn nhưng có ý thức để mặc cho hậu quả đó xảy ra.

Vô ý vì quá tự tin: chủ thể thấy trước hành vi và thiệt hại cho xã hội, tin tưởng hậu quả không
xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được.

Vô ý do cẩu thả: chủ thể do cẩu thả không nhận thấy trước hành vi và thiệt hại cho xã hội do
hành vi của mình mặc dù có thể hoặc cần phải thấy trước.

Lỗi thỏa mãn hai yêu cầu: tự do ý chí và lý trí.

CÁC LOẠI LỖI

Nội dung lỗi Nhận thức hành vi Nhận thức hậu quả Thái độ

Cố ý trực tiếp + + -

Cố ý gián tiếp + + 0

Vô ý quá tự tin + + +

Vô ý do cẩu thả 0 0 0