TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.

HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ


MÔN HỌC: KINH TẾ CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN
TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CUNG - CẦU TỚI GIÁ CẢ
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

GVHD: TS HỒ NGỌC KHƯƠNG

SVTH: MSSV:
Lê Thị Mỹ Duyên 22109089
Phạm Thị Kim Liên 21159082
Nguyễn Thị Bích Ngọc 22109115
Mai Thị Lệ Quyên 22132133
Trương Thị Sương 22116130
Mã lớp học: LLCT120205_23_1_05

TP. Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2023

 NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

Điểm: ……………………………..

KÝ TÊN
 MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.........................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................................2
3. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................2
PHẦN NỘI DUNG........................................................................................................3
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUY LUẬT CUNG - CẦU VÀ GIÁ CẢ THỊ
TRƯỜNG.......................................................................................................................3
1.1. Cung........................................................................................................................3
1.1.1. Khái niệm..........................................................................................................3
1.1.2. Phân loại............................................................................................................3
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cung........................................................................3
1.2. Cầu...........................................................................................................................4
1.2.1. Khái niệm..........................................................................................................4
1.2.2. Phân loại............................................................................................................4
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cầu..........................................................................4
1.3. Giá cả thị trường.......................................................................................................5
1.3.1. Khái niệm..........................................................................................................5
1.3.2. Các yếu tố tác động đến giá cả thị trường.........................................................6
1.3.2.1. Yếu tố về kinh tế:......................................................................................6
1.3.2.2. Yếu tố chính trị.........................................................................................6
1.3.2.3. Yếu tố xã hội.............................................................................................6
1.3.3.4. Yếu tố công nghệ......................................................................................7
1.4. Quy luật cung cầu.....................................................................................................7
1.4.1. Khái niệm..........................................................................................................7
1.4.2. Nội dung của quy luật cung - cầu......................................................................7
1.4.3. Ý nghĩa của quy luật cung - cầu........................................................................7
1.5. Kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa...................................................8
1.5.1. Khái niệm..........................................................................................................8
1.5.2. Tính tất yếu........................................................................................................8
1.5.3. Đặc trưng...........................................................................................................9
CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CUNG - CẦU TỚI GIÁ CẢ
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY..........................................................................................11
2.1. Khái quát về tác động giữa cung và giá cả hàng hóa trên thị trường.....................11
2.2. Sự tác động của quan hệ cung - cầu với giá cả hàng hóa trên thị trường...............12
2.3. Tác dụng của của quan hệ cung - cầu với giá cả hàng hóa trên thị trường............12
2.3.1. Đối với người tiêu dùng..................................................................................12
2.3.2. Đối với nhà sản xuất........................................................................................13
2.3.3. Đối với nhà nước.............................................................................................14
2.4. Một số giải pháp.....................................................................................................14
PHẦN KẾT LUẬN......................................................................................................16
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................17
 PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quy luật cung - cầu là một trong những quy luật cơ bản trong môn học kinh tế
chính trị nói riêng và kinh tế học nói chung, quy luật này có vai trò hết sức quan trọng
trong việc điều tiết giá cả thị trường cũng như có tác dụng điều tiết quan hệ sản xuất
hàng hóa và lưu thông hàng hóa. Căn cứ vào mối quan hệ này mà không chỉ những
người chuyên ngành kinh tế học mà ngay cả chúng ta – những người tiêu dùng cũng
hoàn toàn có thể dự đoán được sự biến động của giá cả thị trường để đưa ra quyết định
mua hàng hợp lý. Còn đối với những người bán hàng, các nhà sản xuất hàng hóa thì
vận dụng quy luật cung – cầu sẽ giúp cho họ có thể điều chỉnh hay cân đối hoạt động
sản xuất, kinh doannh sao cho có lợi.
Trong thời đại ngày nay, từ khi nước ta trải qua quá trình quá độ lên chủ nghĩa xã
hội (từ đại hội VII năm 1991) đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định đất nước ta
là một đất nước xã hội chủ nghĩa, xã hội xã hội chủ nghĩa và con người xã hội chủ
nghĩa nên đi cùng với đó là phải xây dựng một nền kinh tế thị trường theo định hướng
xã hội chủ nghĩa. Điều này đồng nghĩa với việc, quy luật cung – cầu cũng đóng một
vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế nước nhà. Mặc dù, quy luật này đã
được ra đời từ lâu nhưng những giá trị và ý nghĩa thực tiễn của nó vẫn còn được tồn tại
giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và người sản xuất.
Trong những năm gần đây, dưới sự biến đổi về tình hình kinh tế, chính trị, xã hội
trên thế giới và đặc biệt là sau khi trải qua thời kỳ đại dịch COVID-19 thì kinh tế trên
thế giới và trong nước có sự biến đổi chóng mặt, gây ảnh hưởng đến đời sống người
dân cũng như là sự phát triển kinh tế, xã hội của mỗi quốc gia. Với những lý do trên và
để hiểu rõ hơn về quy luật cung - cầu, chúng em quyết định chọn đề tài tiểu luận “Tác
động của quy luật cung - cầu đến giá cả trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay” để cung cấp những kiến thức cơ bản liên quan đến
vấn đề này. Đồng thời, tiểu luận sẽ đưa ra phần liên hệ thực tế ở Việt Nam về các nội
dung đã được nêu, để góp phần chứng minh tính đúng đắn của việc vận dụng quy luật
cung – cầu vào sự nghiệp cách mạng của nước ta.

1
2. Mục tiêu nghiên cứu
Tìm hiểu về khái niệm quy luật cung – cầu, giá cả thị trường và tác động của quy
luật cung - cầu tới giá cả trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt nam hiện nay.
Nêu ra tác động của quy luật cung – cầu ảnh hưởng như thế nào đến giá cả trong
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam hiện nay.
Từ những tác động, nêu lên một số giải pháp giảm thiểu tác động của quy luật
cung – cầu đến giá cả.
3. Phương pháp nghiên cứu
Bài tiểu luận sử dụng phương pháp nghiên cứu chính là phân tích - tổng hợp lý
thuyết, dựa trên những kiến thức được học qua bài giảng, kết hợp thu thập tài liệu từ
sách giáo trình, báo, website có liên quan, tham khảo thông tin từ những nguồn tin cậy
và phân tích có một cách hệ thống để đưa ra các nhận xét và kết luận, bổ sung những
khía cạnh thực tiễn liên quan đến đề tài.

2
 PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUY LUẬT CUNG - CẦU VÀ GIÁ CẢ THỊ
TRƯỜNG
1.1. Cung
1.1.1. Khái niệm
“Cung là số lượng hàng hóa và dịch vụ nhà sản xuất sẵn lòng cung và có khả năng
cung ứng tại mỗi mức giá nhất định, trong một khoảng thời gian nhất định, với các yếu
tố khác không đổi” (Nguyễn Hữu Nghĩa, 2021).
1.1.2. Phân loại
Lượng cung: lượng hàng hoá dịch vụ mà người bán có khả năng bán và sẵn sàng
bán ở mỗi mức giá khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định, giả định các nhân
tố khác không đổi.
Cung cá nhân: lượng hàng hoá dịch vụ mà một cá nhân có khả năng và sẵn sàng
bán ở các mức giá khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định, giả định các nhân
tố khác không đổi.
Cung thị trường: bằng tổng cung cá nhân tại các mức giá, nó cho biết lượng hàng
hoá dịch vụ mà tất cả những người bán trên thị trường có khả năng bán và sẵn sàng
bán ở tất cả các mức giá khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định, giả định các
nhân tố khác không đổi.
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cung
Giá cả: Giá cả là nhân tố bên trong tác động vào cung theo hướng thuận, nó quyết
định đến số lượng hàng hóa mà doanh nghiệp có thể sản xuất và cung ứng. Khi giá
tăng lợi nhuận nhiều thì mức cung tăng và khi giá giảm thua lỗ thì lượng cung giảm.
Chi phí đầu vào: Để tạo ra một sản phẩm thì các doanh nghiệp phải sử dụng các
yếu tố đầu vào như: nhân công, máy móc, nhà xưởng, nguyên vật liệu…Giá cả các chi
phí đầu vào giảm làm cho chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm giảm, lợi nhuận tăng,
mức cung cũng tăng lên và ngược lại.
Công nghệ sản xuất: Trong thời đại ngày nay thì công nghệ là yếu tố tác động rất
lớn đến nguồn cung. Một nhà máy sản xuất khép kín với các dây chuyền hiện đại sẽ
làm tăng năng xuất lao động, chi phí sản xuất sẽ thấp đi, chất lượng cao hơn từ đó

3
doanh nghiệp lãi nhiều hơn và lượng sản phẩm doanh nghiệp cung cấp cho thị trường
cũng tăng theo.
Chính sách của chính phủ: Những chính sách nhà nước làm giảm chi phí sản xuất
như: Giảm thuế, giảm các khoản đóng góp, tăng lợi nhuận nhờ đó sức cung tăng.
Ngược lại, những chính sách nhà nước làm tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp sẽ
làm giảm sức cung.
Kỳ vọng: Lượng sản phẩm mà doanh nghiệp cung ứng ra thị trường hôm nay cũng
có thể bị ảnh hưởng bởi kỳ vọng của doanh nghiệp đó trong tương lai. Nếu dự kiến giá
bán sản phẩm trong thời gian tới sẽ tăng lên thì doanh nghiệp sẽ tích trữ một phần vào
kho (không đem bán) thì lượng cung sản phẩm trên thị trường cũng giảm đi.
Số lượng người sản xuất : Ngoài tất cả các yếu tố trên, cung thị trường của một
loại hàng hóa hay dịch vụ nào đó còn phụ thuộc vào số lượng người sản xuất.
1.2. Cầu
1.2.1. Khái niệm
“Cầu là khối lượng hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng cần mua trong một thời
kì nhất định, tương ứng với giá cả và thu nhập xác định.” (Nguyễn Văn Phi, 2022).
1.2.2. Phân loại
Lượng cầu: Người tiêu dùng sẵn sàng mua một số lượng hàng hóa, dịch vụ cụ thể
với một mức giá trong thời gian nhất định.
Cầu thị trường: Là số lượng dịch vụ, hàng hóa của toàn bộ thị trường trong một
ngành hàng trong quy mô một nền kinh tế.
Tổng cầu: Là cầu của toàn thể các cá nhân đối với tất cả mặt hàng trong nền kinh
tế gộp lại.
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cầu
Thu nhập: Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cầu. Thu
nhập của người tiêu dùng sẽ tác động trực tiếp đến nhu cầu, khả năng mua sắm của
người tiêu dùng theo chiều thuận nghĩa là khi thu nhập tăng thì cầu tăng và ngược lại.
Ví dụ: Khi thu nhập chưa cao thì người tiêu dùng có nhu cầu sử dụng túi xách bình
thường khi đó nhu cầu về túi xách thông dụng sẽ tăng, khi thu nhập tăng người tiêu
dùng sẽ có nhu cầu dùng túi xách hàng hiệu và khi đó nhu cầu về túi hàng hiệu sẽ tăng.
Giá cả hàng hóa liên quan: được chia thành 2 loại, bao gồm:
4
 - Hàng thay thế: Hàng hóa thay thế là những hàng hóa được sử dụng để thay thế
cho nhau, có công dụng tương đối nhau và cùng đáp ứng một nhu cầu. Ví dụ,
nếu tăng giá của một mặt hàng thay thế như sữa chua, thì nhu cầu về một mặt
hàng như kem sẽ tăng vì kem sẽ tương đối rẻ hơn sữa chua.
- Hàng bổ sung: Hàng hóa bổ sung là những mặt hàng có mối quan hệ chặt chẽ
với nhau, bổ sung cho nhau để đáp ứng một nhu cầu. Ví dụ, nếu giá của một
hàng hóa bổ sung như xăng tăng, thì nhu cầu đối với việc đi xe máy sẽ giảm.
Vì vậy, nhu cầu đối với một hàng hóa sẽ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi giá của
hàng bổ sung.
Thị hiếu: Khi sản xuất ra hàng hóa đáp ứng được các nhu cầu đòi hỏi về sở thích,
tâm lý, thị hiếu của người tiêu dùng thì cầu hàng hóa sẽ tăng lên và ngược lại.
Ví dụ: Nếu một mặt hàng về thực phẩm sẽ được người tiêu dùng ưa thích thì nhu
cầu mua hàng của mặt hàng này chắc chắn sẽ tăng lên. Mặt khác, nhu cầu đó sẽ giảm,
nếu người tiêu dùng không có sở thích hoặc ưu tiên cho mặt hàng đó.
Quy mô dân số: Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng mạnh mẽ
đến cầu về hàng hoá. Nhu cầu về hàng hóa sẽ tăng lên khi dân số tăng và ngược lại.
Nếu quy mô dân cư lớn, cầu đối với mặt hàng sẽ lớn, quy mô dân số nhỏ, cầu đối với
các mặt hàng sẽ nhỏ.
Ví dụ: Khi quy mô dân số tăng lên thì nhu cầu sử dụng thực phẩm, gạo sẽ tăng lên
và ngược lại.
Kỳ vọng của người tiêu dùng: Kỳ vọng là sự mong đợi ở tương lai về thu nhập,
công danh, sở thích, thị hiếu,… cầu hàng hóa, dịch vụ thay đổi phụ thuộc vào kỳ vọng
của người tiêu dùng.
Ví dụ: Nếu dự đoán giá vàng sẽ tăng lên thì người dân sẽ mua nhiều vàng hơn
trong hiện tại do đó cầu vàng tăng.
Ngoài ra, cầu còn phụ thuộc vào một số các yếu tố khác như: thời tiết, khí hậu hay
những yếu tố chính trị xã hội,.. .
1.3. Giá cả thị trường
1.3.1. Khái niệm

5
 “Giá cả thị trường là giá bán hoặc giá mua của một sản phẩm, dịch vụ được xác
định bởi sự cạnh tranh giữa nhà cung cấp và người tiêu dùng trên thị trường.” (Duyên
Võ, 2023).
1.3.2. Các yếu tố tác động đến giá cả thị trường
1.3.2.1. Yếu tố về kinh tế:
Sự phát triển kinh tế: Mức độ phát triển kinh tế của một đất nước sẽ tác động đến
giá cả thị trường. Khi nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, nhu cầu sử dụng và tiêu thụ
hàng hóa tăng sẽ dẫn đến sự tăng giá của các mặt hàng.
Lạm phát: Mức độ lạm phát gây ảnh hưởng lớn đến giá cả thị trường. Khi xảy ra
tình trạng lạm phát cao có thể làm mất đi giá trị của tiền tệ và làm tăng mức giá của
các sản phẩm và dịch vụ.
Thị trường lao động: Hiện nay thị trường lao động bao gồm thu nhập, mức lương,
tỷ lệ thất nghiệp và phát triển công nghiệp, cũng có thể gây ảnh hưởng đến giá cả thị
trường. Mức lương cao và phát triển công nghiệp mạnh mẽ sẽ tạo ra nhu cầu tiêu thụ
và tăng giá trị các lĩnh vực công nghiệp liên quan.

1.3.2.2. Yếu tố chính trị

Chính sách tài khóa: Chính sách tài khóa, bao gồm đầu tư công và thuế gây tác
động đến giá cả thị trường.
Quy định và biện pháp kiểm soát giá: Những quy định của chính phủ có thể gây
ảnh hưởng đến giá cả thị trường. Những quy định và biện pháp này sẽ có thể gây hạn
chế đến sự thay đổi của giá cũng như ảnh hưởng đến những lợi ích và quyền lợi của
các công ty.

1.3.2.3. Yếu tố xã hội

Những thay đổi trong xu hướng tiêu dùng: Sự thay đổi trong sở thích, tâm lí và xu
hướng tiêu dùng của khách hàng có thể gây ảnh hưởng đến giá cả thị trường. Ví dụ,
nếu nhu cầu tiêu thụ của một sản phẩm có xu hướng tăng thì giá của nó có thể gia tăng.
Nhận thức của người tiêu dùng: Người tiêu dùng nhận thức được về các vấn đề
như: bảo vệ môi trường, công bằng xã hội và đạo đức trong kinh doanh cũng có thể
gây tác động lớn đến giá cả thị trường. Người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cho các sản
phẩm có giá trị xã hội cao hơn là những sản phẩm kém chất lượng,...

6
 1.3.3.4. Yếu tố công nghệ
Sự tiến bộ công nghệ đã làm thay đổi cách thức sản xuất và phân phối, vận chuyển
hàng hóa và dịch vụ, ảnh hưởng đến giá cả thị trường. Khi có nền công nghệ hiện đại
sẽ giúp giảm chi phí sản xuất và tăng năng suất hiệu quả, dẫn đến giá cả có sự cạnh
tranh hơn.
1.4. Quy luật cung cầu
1.4.1. Khái niệm
“Quy luật cung cầu được hiểu là một quy luật của nền kinh tế thị trường, trong đó
cho rằng thông qua sự điều chỉnh của thị trường, mà một mức giá cân bằng và một
lượng giao dịch hàng hóa cân bằng (hay còn gọi là mức giá thị trường và lượng cung
cấp bằng lượng cầu) sẽ được xác định.” (Mo Vo, 2021)
1.4.2. Nội dung của quy luật cung - cầu
Quy luật cung cầu cho thấy giá cả hàng hóa tỷ lệ nghịch với lượng cầu và tỷ lệ
thuận với lượng cung.
Cung bằng cầu: Khi số lượng hàng hóa sản xuất ra thị trường bằng với mức nhu
cầu, tiêu dùng của khách hàng thì cung và cầu sẽ bằng nhau. Khi đó giá cả hàng hóa
bằng với giá trị của hàng hóa. Thị trường sẽ giữ ở mức trạng thái cân bằng.
Cung lớn hơn cầu: Khi số lượng hàng hóa được sản xuất ra thị trường có số lượng
lớn vượt mức tiêu dùng so với nhu cầu của người tiêu dùng thì sẽ dẫn đến tình trạng
cung lớn hơn cầu. Khi đó giá cả hàng hóa sẽ thấp hơn giá trị hàng hóa và nhà sản xuất
phải chấp nhận bán với mức giá thấp.
Cung nhỏ hơn cầu: Ngược lại so với cung lớn hơn cầu thì trong trường hợp mà
cung nhỏ hơn cầu thì giá cả hàng hóa sẽ tăng. Bởi vì khi số lượng hàng hóa sản xuất ra
thị trường với số lượng ít không đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng lúc này
nhà sản xuất sẽ tăng mức giá hàng hóa và người tiêu dùng phải chấp nhận mức giá đó
để có thể sử dụng sản phẩm. Khi đó giá cả hàng hóa sẽ cao hơn giá trị hàng hóa.
1.4.3. Ý nghĩa của quy luật cung - cầu
Quy luật cung cầu cho thấy được sức bán và mua của thị trường.
Các doanh nghiệp có thể dự đoán được nhu cầu của người tiêu dùng.
Nhà sản xuất và người tiêu dùng có thể điều chỉnh, dự đoán được sự phát triển của
kinh tế từ đó đưa ra những quyết định quan trọng.
7
 Nhà nước đưa ra được những chính sách phù hợp để có thể cân bằng thị trường
giữa nguồn cung và nguồn cầu. Quy luật cung và cầu còn cung cấp các nguồn tin quan
trọng cho quyết định chính sách kinh tế của chính phủ. Các chính sách về thuế, giải
pháp đầu tư, quản lý cung cầu và quy định thị trường dựa trên sự hiểu biết về tương tác
giữa nguồn cung và yêu cầu trong kinh tế.
1.5. Kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa
1.5.1. Khái niệm
“Kinh tế thị trường định hưỡng xã hội chủ nghĩa thực chất là kiểu tổ chức nền
kinh tế - xã hội vừa dựa trên những nguyên tắc và quy luật của kinh tế thị trường, vừa
dựa trên những nguyên tắc và bản chất của chủ nghĩa xã hội. Kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế vận hành theo các quy luật của thị trường đồng
thời góp phần hướng tới từng bước xác lập một xã hội mà ở đó dân giàu nước mạnh
dân chủ công bằng văn minh; có sự điều tiết của nhà nước do đảng cộng sản việt nam
lãnh đạo.” (Bộ giáo dục và đào tạo, 2021).
1.5.2. Tính tất yếu
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là điều tất yếu ở Việt Nam xuất
hiện từ những lý do cơ bản sau:
Một là, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phù hợp với
xu hướng phát triển khách quan của Việt Nam trong bối cảnh thế giới hiện nay. Nền
kinh tế thị trường là nền kinh tế hàng hoá phát triển ở trình độ cao. Khi có đủ các điều
kiện cho sự tồn tại và phát triển, nền kinh tế hàng hoá tự hình thành. Sự phát triển của
nền kinh tế hàng hoá theo các quy luật tất yếu đạt tới trình độ nền kinh tế thị trường. Ở
Việt Nam những điều kiện cho sự hình thành và phát triển của kinh tế hàng hoá không
mất đi mà còn phát triển mạnh mẽ, sự phát triển kinh tế hàng hoá tất yếu hình thành
kinh tế thị trường. Do đó, sự hình thành kinh tế thị trường ở việt nam có tính tất yếu
khách quan.
Hai là, do tính ưu việt của kinh tế thị trường trong thúc đẩy phát triển Việt Nam
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường là phương thức phân bổ nguồn
lực hiệu quả mà loài người đạt được so với các mô hình kinh tế phi thị trường. Là
động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển nhanh và có hiệu quả. Dưới tác động
của quy luật thị trường, nền kinh tế luôn phát triển theo hướng năng động, kích thích
8
tiến bộ kỹ thuật- công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và hạ
giá thành sản phẩm. Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự
lựa chọn cách làm, bước đi đúng của quy luật kinh tế khách quan để đi đến mục tiêu
của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Ba là, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với nguyện vọng
mong muốn dân giàu nước mạnh dân chủ công bằng văn minh của người dân Việt
Nam. Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa sẽ phá vỡ tính chất tự
cấp, tự túc, lạc hậu của nền kinh tế, đẩy mạnh phân công lao động xã hội, phát triển
ngành nghề tạo việc làm cho người lao động, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển
mạnh mẽ, khuyến khích ứng dụng kỹ thuật công nghệ mới đảm bảo tăng năng suất lao
động,.. góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân. Kinh tế thị trường định
hướng lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với khát vọng của người dân Việt Nam với mục
tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh ”.
1.5.3. Đặc trưng
Về mục tiêu: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là hướng tới phát
triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng
cao đời sống nhân dân, thực hiện dân giàu nước mạnh dân chủ công bằng văn minh.
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam lấy lợi ích và phúc lợi toàn
dân làm mục tiêu. Phát triển kinh tế thị trường để phát triển lực lượng sản xuất, giải
phóng mạnh mẽ lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội
nâng cao đời sống nhân dân bằng việc đẩy mạnh xoá đói, giảm nghèo, khuyến khích
mọi người vươn lên làm giàu chính đáng. Kinh tế thị trường bản thân nó là nội lực
thúc đẩy tiến trình kinh tế xã hội. Mục tiêu này thể hiện rõ mục đích phát triển kinh tế
thị trường là vì con người, nâng cao đời sóng nhân dân, mọi người điều được hưởng
thụ thành quả của sự phát triển.
Về quan hệ sỡ hữu và thành phần kinh tế: Kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh
tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là một động lực quan
trọng. Các chủ thể thuốc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác, cạnh tranh cùng
phát triển theo pháp luật. Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam không chỉ củng cố và phát triển các thành phần kinh tế dựa trên chế độ công
9
hữu là kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể mà còn phải khuyến khích các thành phần
kinh tế dựa trên sở hữu tư nhân, coi đó là động lực quan trọng, thực hiện sự liên kết
giữa các loại hình công hữu - tư hữu sâu rộng ở cả trong và ngoài nước. Mỗi thành
phàn kinh tế đều là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế quốc dân, bình đẳng trước
pháp luật, cùng tồn tại và phát triển, cùng hợp tác và cạnh tranh lành mạnh. Phát triển
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam không chỉ là phát triển lực
lượng sản xuất mà còn là từng bước xây dựng quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp theo
định hướng xã hội chủ nghĩa.
Về quan hệ quản lý nền kinh tế: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam có đặc trưng riêng đó là nhà nước quản lí và thực hành cơ chế quản lí là nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản, chịu sự làm chủ và giám sát của nhân dân. Nhà nước
quản lí nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thông qua pháp luật các
chiến lược, kế hoạch, quy hoạch và cơ chế, chính sách cùng các công cụ kinh tế trên
cơ sở tôn trọng các nguyên tắc của thị trường.
Về quan hệ phân phối: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam thực hiện nhiều hình thức phân phối như là phân phối theo lao động, hiệu quả
kinh tế, mức đóng góp vốn cùng các nguồn lực khác và thông qua hệ thống an sinh xã
hội, phúc lợi xã hội. Trong các hình thức phân phối đó, phân phối theo lao động và
hiệu quả kinh tế, phân phối theo phúc lợi là những hình thức phân phối phản ánh định
hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường.
Về quan hệ giữa gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội: Nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam gắn tăng trưởng kinh tế với công
bằng xã hội, với sự phát triển văn hoá, giáo dục, thực hiện tiến bộ công bằng xã hội
bằng các chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch và từng giai đoạn phát triển của
kinh tế thị trường.
Với những đặc trưng trên, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam là sự kết hợp những mặt tích cực, ưu điểm của kinh tế thị trường với bản chất ưu
việt của chủ nghĩa xã hội để hướng tới một nền kinh tế thị trường hiện đại văn minh.
Tuy nhiên, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam cũng đang

10
trong quá trình hình thành và phát triển nên cũng có những yếu kém cần được khắc
phục và hoàn thiện.

CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA QUY LUẬT CUNG - CẦU TỚI GIÁ CẢ
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1. Khái quát về tác động giữa cung và giá cả hàng hóa trên thị trường
Trên thị trường, sự tác động giữa cung và giá cả hàng hóa được thể hiện là giá cả
của hàng hóa tăng thì cung cũng sẽ tăng. Các lý do cho sự tác động này có thể kể đến
như sau:
Trên thị trường, giá cả của từng hàng hóa có thể cao hoặc thấp hơn giá trị hàng
hóa không chỉ do tác động của cạnh tranh, mà còn do tác động của quan hệ cung - cầu.
Quan hệ cung - cầu là mối quan hệ tác động lẫn nhau giữa người bán với người mua
hay giữa những người sản xuất với những người tiêu dùng diễn ra trên thị trường để
xác định giá cả và số lượng hàng hóa, dịch vụ.
Trên thị trường, quan hệ cung - cầu tác động khá phức tạp theo những chiều
hướng và mức độ khác nhau như sau:
- Quan hệ cung - cầu tác động lẫn nhau: khi cầu tăng lên sản xuất kinh doanh
mở rộng, lượng cung hàng hóa tăng lên và ngược lại khi cầu giảm xuống sản
xuất kinh doanh thu hẹp, lượng cung hàng hóa giảm xuống.
- Quan hệ cung - cầu ảnh hưởng đến giá cả thị trường: Khi cung lớn hơn cầu,
hoặc cung nhỏ hơn cầu đều ảnh hưởng đến giá cả thị trường. Trường hợp cung
lớn hơn cầu thì giá cả thị trường thường thấp hơn giá trị hàng hóa trong sản
xuất. Còn trường hợp cung nhỏ hơn cầu, giá cả thị trường thường cao hơn giá
trị hàng hóa trong sản xuất. Chỉ khi cung bằng câu thì giá cả thị trường mới
bằng giá trị hàng hóa trong sản xuất.
- Giá cả thị trường ảnh hưởng đến cung cầu. Về phía cung, khi giá cả tăng lên,
các doanh nghiệp mở rộng sản xuất, lượng cung tăng lên và ngược lại, khi giá
cả giảm xuống, các doanh nghiệp thu hẹp sản xuất, lượng cung giảm xuống.
Về phía cầu, khi giá cả giảm xuống, thì nói chung cầu có xu hướng tăng lên và
ngược lại.
11
 Do đó, có thể khẳng định rằng sự tác động giữa cung và giá cả của hàng hóa trên
thị trường là tỷ lệ thuận, giá cả tăng thì cung tăng.
2.2. Sự tác động của quan hệ cung - cầu với giá cả hàng hóa trên thị trường
Xét ví dụ về quy luật cung cầu trên thị trường chứng khoán đối với cổ phiếu ROS.
Loại cổ phiếu này có cầu tăng mạnh mẽ trong giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2018.
Vì lý do này nên mức giá của cổ phiếu được đẩy từ 10.000 đồng lên đến 200.000
đồng, mặc dù các nhà đầu tư cho rằng cổ phiếu này không có giá trị cao như vậy. Sau
đó, vào thời gian khoảng cuối năm 2020, lượng cầu của cổ phiếu này giảm dần thì mức
giá bắt đầu giảm xuống còn 2.000 đồng/cổ phiếu. Hoạt động giao dịch trên thị trường
chứng khoán được xếp vào loại giao thương đặc biệt. Vì vậy, thị trường này cũng bị
tác động bởi quy luật cung cầu. Quy luật này sẽ có ảnh hưởng lớn đối với những nhà
đầu tư ngắn hạn do tâm lý sợ bỏ lỡ. Có nhiều nghiên cứu tâm lý chỉ ra rằng, đa số nhà
đầu tư có xu hướng mua và bán theo cảm xúc nhiều hơn phân tích các yếu tố để quyết
định. Việc hiểu và nắm bắt quy luật cung cầu sẽ giúp các nhà đầu tư đánh giá một cách
khách quan về diễn biến giá chứng khoán và hạn chế tình trạng chạy theo đám đông.
Từ ví dụ nêu trên ta thấy, quy luật cung cầu có ảnh hưởng không nhỏ đến thị trường cổ
phiếu.
2.3. Tác dụng của của quan hệ cung - cầu với giá cả hàng hóa trên thị trường
2.3.1. Đối với người tiêu dùng
Khi cung < cầu, giá cả cao thì người tiêu dùng sẽ có xu hướng giảm mua sắm hoặc
chuyển sang mua các mặt hàng thay thế có cung lớn hơn cầu và giá cả thấp tương ứng.
Ví dụ: Một người định ăn thịt lợn nhưng do dịch tả làm lợn chết nhiều, nên thịt lợn
được đẩy giá cả lên cao. Nên người ta chuyển sang ăn trứng, ăn cá.…vì những mặt
hàng này cung nhiều hơn cầu, giá cả rẻ hơn.
Khi cung > cầu, giá cả thấp thì người tiêu dùng sẽ mua nhiều hơn.
Ví dụ: Ban đầu, người ta đi chợ không có dự định mua cá, nhưng cá tươi hôm nay
rất nhiều, lại rất rẻ nữa. Người ta sẽ có xu hướng điều chỉnh mua sang cá vừa ngon vừa
rẻ.
Với người tiêu dùng, quy luật cũng mang đến nhiều tác dụng khác:
- Với dấu hiệu cầu vượt cung, mức giá đang cao nên người tiêu dùng giảm hoạt
động mua sắm.
12
 - Với dấu hiệu cung vượt cầu, giá đang thấp nên người tiêu dùng tăng hoạt động
mua sắm.
Người tiêu dùng sẽ dựa vào quy luật cung cầu này để điều chỉnh nhu cầu mua
sắm, tối ưu chi phí của họ. Khi có dấu hiệu cầu vượt cung, mức giá bị đẩy lên cao,
người tiêu dùng sẽ hạn chế lại nhu cầu, hoạt động mua sắm. Khi cung vượt cầu, họ có
thể gia tăng việc mua sắm bởi lúc này giá cả sẽ thấp hơn hoặc bằng giá trị hàng hóa.
Chính nhờ vai trò của quan hệ cung – cầu mà mối quan hệ cung cầu được người
tiêu dùng vận dụng bằng cách giảm nhu cầu mua các mặt hàng nào đó khi cung nhỏ
hơn cầu và giá cả cao để chuyển sang mua các mặt hàng cung lớn hơn cầu và giá cả
tương ứng.
2.3.2. Đối với nhà sản xuất
Khi cung < cầu, giá cả > giá trị, nhà sản xuất sẽ tăng cường sản xuất để tăng lợi
nhuận, thu lợi về cho mình.
Ví dụ: Trong đợt dịch covid vừa qua, nhu cầu sử dụng khẩu trang của người dân
tăng cao, nhà sản xuất tăng cường sản xuất khẩu trang để đáp ứng nhu cầu người dân
và tăng lợi nhuận.
Khi cung> cầu, giá cả< giá trị, nhà sản xuất thu hẹp sản xuất để tối ưu chi phí, hạn
chế thiệt hại kinh tế về mình.
Ví dụ: Cũng trong thời gian dịch covid vừa qua, tình hình kinh tế của người dân
khó khăn nên nhu cầu về may mặc của người dân giảm xuống, nhà sản xuất buộc phải
thu hẹp sản xuất, cắt bớt nhân công và thiết bị máy móc để tối ưu chi phí.
Nhà sản xuất, kinh doanh thường áp dụng quy luật cung cầu cho hoạt động của
mình:
- Nếu cầu vượt cung, nghĩa là giá hàng hóa đang cao hơn giá trị thực tế, nhà sản
xuất tìm cách tăng gia sản xuất để tăng lợi nhuận thu về.
- Khi cung vượt cầu, nghĩa là giá hàng hóa thấp hơn giá trị thực tế, nhà sản xuất
sẽ tìm cách thu hẹp sản xuất để tối ưu khoản chi phí phải bỏ ra.
Đối với nhà sản xuất, họ dựa vào quy luật cung cầu để điều chỉnh việc kinh doanh
của mình sao cho phù hợp với thị trường. Nếu cầu vượt cung, giá cả hàng hóa đang
cao hơn giá trị thực tế của sản phẩm. Lúc này nhà sản xuất sẽ tăng sản lượng để tăng

13
lợi nhuận thu về. Khu cung vượt cầu, cần thu hẹp sản xuất để tối ưu lại chi phí, tránh
thua lỗ.
Trong sản xuất và lưu thông hàng hoá, quan hệ cung – cầu có vai trò to lớn. Quan
hệ cung – cầu là cơ sở để nhận thức vì sao giá cả thị trường và giá trị hàng hóa chênh
lệch nhau, và giải thích trong sản xuất lại không ăn khớp với nhau. Giá cả thị trường
có thể bằng, lớn hoặc nhỏ hơn giá trị hàng hoá trong sản xuất. Không chỉ vậy quan hệ
cung cầu cũng có ý nghĩa là căn cứ để người sản xuất, kinh doanh phải nắm vững các
trường hợp vận động của cung – cầu và đưa ra quyết định mở rộng hay thu hẹp sản
xuất kinh doanh nhằm đạt hiệu quả kinh tế tối ưu. Đồng thời quan hệ cung cầu cũng là
cơ sở để người tiêu dùng có thể lựa chọn khi mua hàng hóa sao cho phù hợp kinh tế
tương ứng với các trường hợp quan hệ cung cầu trên thị trường.
2.3.3. Đối với nhà nước
Khi cung < cầu, nhà nước sẽ thực hiện các biện pháp tăng cường nguồn cung cho
thị trường.
Ví dụ: Khi miền Trung nước ta liên tục bị lũ lụt, đồng bằng Nam Bộ bị hạn hán,
xâm nhập mặn, Nhà nước đã thông qua các chính sách nhằm lặp lại cân đối cung cầu
như giảm thuế, trợ cấp vốn, trợ cấp lương thực,… để ổn định cuộc sống người dân.
Khi cung > cầu, nhà nước sử dụng biện pháp kích cầu (bằng quy luật cung cầu).
Ví dụ: Cũng trong trường hợp trên, khi có kẻ đầu cơ tích trữ hàng hóa, lợi dụng
hoàn cảnh khó khăn của người dân để nâng giá bán trục lợi thì bị nhà nước dùng pháp
luật để trừng trị.
Đối với nhà nước, quy luật cung cầu có một tác dụng vô cùng to lớn. Nó dùng để
điều chỉnh tình hình kinh tế của một đất nước. Dựa vào quy luật này, nhà nước sẽ thực
hiện điều tiết đảm bảo ổn định thị trường. Bên cạnh đó, nhà nước sẽ tìm ra được kẻ
đầu cơ làm lũng đoạn kinh tế.
2.4. Một số giải pháp
Sự ảnh hưởng của cung cầu hiện nay là rất lớn đối với thị trường vì vậy cần phải
có những biện pháp để hạn chế sự ảnh hưởng của cung cầu đối với thị trường. Sau đây
chúng em xin đề xuất một số giải pháp như sau:
Trong hoạt động sản xuất và cung ứng hàng hóa cần có kế hoạch kiểm tra, rà xoát
hàng hóa để đảm bảo lượng cung và cầu luôn được cân bằng đầy đủ.
14
 Nhà nước nên đưa ra những giải pháp để đảm bảo cung cầu luôn được cân đối, thị
trường ổn dịnh, cân bằng giữa cung cầu và giá cả, phòng ngừa những hành vi vi phạm
pháp luật trong hoạt động thương mại.
Đối với trong kinh doanh và dịch vụ cần có giải pháp điều chỉnh công suất dịch vụ
và giải pháp tác động lên nhu cầu
Người tiêu dùng và nhà sản xuất cần nhận thức hiểu biết nhiều hơn về quy luật
cung cầu.
Chính phủ cần đưa ra các biện pháp quản lý giá, giảm thuế, tăng cường kiểm soát
chất lượng hàng hóa và dịch vụ, cũng như tăng cường quản lý và giám sát thị trường.

15
 PHẦN KẾT LUẬN
Từ những nội dung mà nhóm em đưa ra cho thấy sự tác động của quy luật cung –
cầu đến nền kinh tế thị trường là không nhỏ. Nhìn chung, việc tìm hiểu về sự tác động
của quy luật cung – cầu đến nền kinh tế thị trường đến giá cả trong thời đại hiện nay là
một vấn đề tất yếu và cần được quan tâm nhiều hơn bởi thế hệ trẻ. Với vai trò là sinh
viên, việc tìm hiểu vấn đề này cũng đã giúp cho chúng em có thêm nhiều kiến thức
mới về quy luật cung cầu, sự tác động của quy luật cung cầu đến người tiêu dùng,
người sản xuất và nhà nước, để từ đó có thể ngày càng củng cố kiến thức và nhận thức
được phương hướng giải quyết qua những giải pháp mà chúng em đã nêu trên. Ngoài
việc tìm hiểu và phân tích, chúng em cũng có thể thông qua những kiến thức đúng đắn
đã được tiếp thu để vận dụng vào trong đời sống thực tiễn, với vai trò là người tiêu
dùng, dựa vào quy luật cung cầu để tham gia vào nền kinh tế thị trường ngày nay một
cách tối ưu hơn Từ đó, góp phần làm cho nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển,
tiến bộ hơn. Vì chúng em biết, người tiêu dùng có vai trò rất quan trọng trong định
hướng sản xuất, do đó, trong điều kiện nền kinh tế thị trường, người tiêu dùng ngoài
việc thỏa mãn nhu cầu của mình, cần phải có trách nhiệm đối với sự phát triển bền
vững của xã hội.

16
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Bộ giáo dục và đào tạo (2021). Kinh tế chính trị Mác-Lê nin. Nxb. Chính trị quốc
gia sự thật, Hà Nội
[2]. Công Minh (2023). Quan điểm của Đảng về Kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, Đảng bộ khối các cơ quan tỉnh Nghệ
An. Truy cập ngày 23/11/2023 tại https://dukccq.nghean.gov.vn/nghien-cuu-ly-
luan-bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/quan-diem-cua-dang-ve-kinh-te-thi-
truong-dinh-huong-xa-hoi-chu-nghia-o-nuoc-ta-trong-giai-doan-h-573199
[3]. Đại học hàng hải Việt Nam (2021). Kinh tế vĩ mô, lý thuyết cung học. Ngày truy
cập 22/11/2023 tại https://www.studocu.com/vn/document/dai-hoc-hang-hai-viet-
nam/kinh-te-vi-mo/ly-thuyet-cung-hoc/39605025
[4]. FTV (2022). Cung cầu là gì? Quy luật cung cầu trong thị trường chứng khoán.
Truy cập ngày 21/22/2023 tại https://ftv.com.vn/cung-cau-la-gi
[5]. Huong hoc tieng trung (2021). Tính tất yếu khách quan của việc phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta. Ngày truy cập 23/11/2023 tại
https://www.studocu.com/vn/document/dai-hoc-ha-noi/triet-2/tinh-tat-yeu-khach-
quan-cua-viec-phat-trien-nen-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xhcn-o-nuoc-ta-
nhung-dac-trung-co-ban-va-nhung-nhiem-vu-chu-yeu-cua-kttt-dinh-huong-xhcn-
o-viet-nam/24637435
[6]. Luật sư Lê Minh Trường (2023). Cung cầu là gì? Ví dụ và Tác dụng của quy luật
cung cầu. Luật Minh Khuê. Truy cập ngày 20/11/2023 tại
https://luatminhkhue.vn/cung-cau-la-gi.aspx
[7]. Luật sư Lê Minh Trường (2023). Đặc trưng cơ bản của kinh tế thị trường định
hướng XHCN ở Việt Nam. Luật Minh Khuê. Truy cập ngày 23/11/2023 tại
https://luatminhkhue.vn/dac-trung-co-ban-cua-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-
xhcn-o-viet-nam.aspx
[8]. Luật sư Lê Minh Trường (2023). Giá thị trường là gì? Market Price là gì?. Luật
Minh Khuê. Truy cập ngày 20/11/2023 tại https://luatminhkhue.vn/gia-thi-truong-
la-gi.aspx

17
[9]. Luật sư Lê Minh Trường (2023). Sự tác động giữa cung và giá cả hàng hoá trên
thị trường được thể hiện thế nào?. Luật Minh Khê. Truy cập ngày 12/01/2023 tại
https://luatminhkhue.vn/su-tac-dong-giua-cung-va-gia-ca-hang-hoa-tren-thi-
truong.aspx
[10]. Nguyễn Văn Bửu (2022). Cung cầu là gì? Những điều cơ bản cần biết. Truy cập
ngày 21 tháng 11 năm 2023 tại https://yuanta.com.vn/tin-tuc/cung-cau-la-gi-
nhung-dieu-co-ban-can-biet
[11]. Nguyễn Văn Phi (2022). Sự tác động giữa cung và giá cả hàng hoá trên thị
trường được thể hiện. Ngày truy cập 21 tháng 11 năm 2023 tại
https://luathoangphi.vn/su-tac-dong-giua-cung-va-gia-ca-hang-hoa-tren-thi-
truong-duoc-the-hien/
[12]. Vietnambiz (2019). Cầu (Demand) là gì? Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu. Truy
cập ngày 20/11/2023 tại https://vietnambiz.vn/cau-demand-la-gi-cac-nhan-to-anh-
huong-den-cau-20190820105942561.htm

18