I.

Khớp cầu:
Mô phỏng: https://www.technologymag.net/khop-cau-co-chot-1/

Kết cấu : hai hình cầu tiếp xúc với nhau cho ta một khớp động. Số bậc tự do tương đối bị hạn
chế đi là 3(Tx,Ty,Tz). Khớp cầu được sử dụng để cho phép quay tự do trên hai mặt phẳng cùng lúc
đồng thời ngăn chặn sự dịch chuyển theo bất kỳ hướng nào, kể cả việc quay trong các mặt phẳng đó.
Ưu điểm:+ Cho phép chuyển động góc lớn và tự do
+ Có khả năng chịu tải cao
+ Momen mà sát nhỏ
+Dễ dàng lắp ráp và bảo trì
Nhược điểm: + Độ chính xác không cao
+ Có xu hướng bị mòn nhanh do tiếp xúc lăn đặc biệt khi chịu tải trọng lớn
+ Chi phí sản xuất cao
Ứng dụng khớp cầu:

II. Khớp tịnh tiến :là một loại khớp cơ học cho phép hai bộ phận chuyển động tương đối với nhau

Đặc điểm: +số bậc tự do tương đối bị hạn chế đi là 5 ( chỉ để lại chuyển động tịnh tiến Tx).
Thành phần khớp động là các mặt phẳng, nên khớp trượt là một khớp thấp.
+Mọi điểm trên vật tịnh tiến có chuyển động giống hệt nhau( Quỹ đạo chuyển động, vận tốc,…)
+Khi khớp tịnh tiến làm việc, hai chi tiết trượt lên nhau tạo nên ma sát lớn làm cản trở chuyển động.
Để giảm ma sát, người ta sử dụng vật liệu chịu mài mòn, các bề mặt thường đc làm nhẵn bóng và bôi
trơn = dầu mỡ….
Ưu điểm:+ thiết kế đơn giản, dễ dàng chế tạo lắp ráp.
+ Có thế truyền chuyển động theo một hướng thẳng, thích hợp cho các cơ cấu chuyển động tịnh tiến
như nâng hạ.
+ Độ chính xác cao, có thể đạt được khoảng cách dịch chuyển chính xác.
Nhược điểm: + Khớp tịnh tiến thường có độ ma sát cao hơn so với các loại khớp khác, ma sát
giữa các bề mặt tiếp xúc lớn, dẫn đến tổn hao năng lượng và sinh nhiệt điều này có thể dẫn tới hao
mòn và hư hỏng sớm.
+ Khớp tịnh tiến thường không có khả năng chịu tải trọng cao, vì vậy chúng thường được sử dụng
trong các ứng dụng có tải trọng nhẹ.
+ Độ mòn cao, cần bảo dưỡng thường xuyên.
+ Khớp tịnh tiến thường không có khả năng chịu tải trọng cao, vì vậy chúng thường được sử dụng
trong các ứng dụng có tải trọng nhẹ.
*VD ứng dụng: Khớp tịnh tiến hiện nay được sử dụng phổ biến và có rất nhiều ứng dụng.
Khớp tịnh tiến thường đc dùng chủ yếu trong cơ cấu biến chuyển động tịnh tiến thành chuyển động
quay và ngược lại( như mối ghép pit-tông – xi-lanh trong động cơ; bơm kim tiêm, của kính kéo ra
kéo vào, …..)
+ Hệ thống trượt: Khớp tịnh tiến được sử dụng trong các hệ thống trượt, chẳng hạn như trong máy
tiện, máy phay, máy khoan và các loại máy công cụ khác. Khớp tịnh tiến cho phép chuyển động
thẳng của một bộ phận máy so với bộ phận khác, giúp thực hiện các thao tác gia công chính xác.
+ Hệ thống nâng hạ: Khớp tịnh tiến cũng được sử dụng trong các hệ thống nâng hạ, chẳng hạn như
trong thang máy, xe nâng, và các loại máy móc khác. Khớp tịnh tiến cho phép chuyển động thẳng lên
xuống của một bộ phận máy, giúp nâng hạ vật liệu hoặc người một cách an toàn và hiệu quả.
+ Hệ thống dẫn động: Khớp tịnh tiến được sử dụng trong các hệ thống dẫn động, chẳng hạn như
trong piston của động cơ đốt trong, xy lanh thủy lực, và các loại máy móc khác. Khớp tịnh tiến cho
phép chuyển động thẳng của một bộ phận máy để tạo ra lực đẩy hoặc momen xoắn, giúp truyền động
và vận hành máy móc.
+ Hệ thống điều khiển: Khớp tịnh tiến được sử dụng trong các hệ thống điều khiển, chẳng hạn như
trong van điều khiển, hệ thống thủy lực, và các loại máy móc khác. Khớp tịnh tiến cho phép chuyển
động thẳng của một bộ phận máy để điều chỉnh lưu lượng, áp suất, hoặc các thông số khác của hệ
thống, giúp kiểm soát và vận hành máy móc một cách hiệu quả.
III. Khớp quay( khớp bản lề)

Đặc điểm: +khớp quay có số bậc tự do tương đối bị hạn chế đi là 5( chỉ để lại chuyển động
quay Qx) nên khớp quay là khớp loại 5. Thành phần khớp động là các mặt trụ tròn xoay nên đây là
một khớp thấp.
+Trong khớp quay mỗi chi tiết chỉ có thể quay quanh một trục cố định so với chi tiết kia ở khớp
quay, mặt tiếp xúc thường là mặt trụ tròn. Chi tiết có mặt trụ trong là ổ trục. Chi tiết có mặt trụ ngoài
là trục
Ưu điểm:
+ Tính đơn giản: Khớp quay là kết cấu đơn giản, dễ chế tạo và lắp ráp. Đây là ưu điểm quan trọng
đối với các máy móc công nghiệp, nơi mà tính đơn giản và dễ bảo trì là rất quan trọng.
+ Độ bền cao: Khớp quay có độ bền cao và có thể chịu được tải trọng lớn. Điều này làm cho chúng
phù hợp với các ứng dụng trong đó độ bền và độ tin cậy là các yếu tố quan trọng.
+ Sự linh hoạt: Khớp quay cho phép chuyển động quay liên tục, điều này làm cho chúng phù hợp với
nhiều ứng dụng khác nhau. Khớp quay cũng cho phép điều chỉnh góc quay, giúp chúng có thể thích
ứng với nhiều loại chuyển động khác nhau.
+ Hiệu quả cao: Khớp quay có hiệu quả cao và có thể truyền công suất lớn với ít tổn thất. Điều này
làm cho chúng phù hợp với các ứng dụng trong đó hiệu suất năng lượng là quan trọng.
+ Chi phí thấp: Khớp quay có chi phí thấp, làm cho chúng phù hợp với các ứng dụng trong đó chi phí
là một yếu tố quan trọng.
Nhược điểm:+ Khớp quay thường đòi hỏi độ chính xác cao trong quá trình gia công và lắp
ráp, làm tăng chi phí sản xuất.
+ Khớp quay có thể bị mài mòn và hỏng hóc trong quá trình sử dụng, dẫn đến giảm hiệu suất và tuổi
thọ của máy móc.
+ Khớp quay có thể tạo ra tiếng ồn và rung động trong quá trình hoạt động, ảnh hưởng đến môi
trường làm việc và tuổi thọ của các bộ phận khác của máy móc.
+ Khớp quay có thể bị kẹt hoặc bị hỏng nếu chịu tải trọng hoặc lực quá lớn.
+ Khớp quay có thể bị rò rỉ chất lỏng hoặc khí nếu không được bịt kín đúng cách.
+ Khớp quay thường có kích thước lớn và nặng, làm tăng trọng lượng và kích thước tổng thể của máy
móc.
+ Khớp quay thường đòi hỏi bảo dưỡng và sửa chữa thường xuyên, làm tăng chi phí vận hành và thời
gian ngừng hoạt động của máy móc.
Ứng dụng khớp quay: Hiện nay khớp quay được sử dụng rất phổ biến và có nhiều ứng dụng,
trong khớp quay các chi tiết có lỗ thường được lắp thêm bạc lót hoặc sử dụng vòng bi để giảm ma
sát, tăng hiệu quả làm việc
+ Một trong những ứng dụng của khớp quay là khớp bản lề. Bản lề cửa được thiết kế cấu tạo để làm
cầu nối tạo sự cố định của các cánh cửa hay cửa sổ hoặc các đối tượng rắn khác, bản lề cho phép các
cánh cửa quay với một góc rộng nhất định. Hai đối tượng kết nối bởi một bản lề xoay tương đối so
với nhau bởi một trục quay cố định

IV. Khớp vít: Là một cơ cấu chuyển động dạng ren, được sử dụng để biến đổi chuyển động quay của
trục vít sang chuyển động tịnh tiến của đai ốc hoặc ngược lại.

Cấu tạo: Khớp vít đai ốc gồm hai bộ phận chính

+ Trục vít: Là một trục hình trụ có ren xoắn ốc được gia công trên bề mặt.
+ Đai ốc: Là một khối kim loại có ren tương ứng với ren trên trục vít.
 Đặc điểm: + Vít 1 có khả năng chuyển động tương đối so với đia ốc 2, đó là hai chuyển động
Tz và Qz. Tuy nhiên hai khả năng chuyển động này phụ thuộc vào lẫn nhau (khi giữ vít me cố định
và xoay đai ốc một góc nào đó quya trục Oz thì đai ốc sẽ chuyển động tịnh tiến một khoảng xác định
dọc theo trục Oz). Thành phần khớp động là các mặt ren vít lên đây là một khớp thấp.
Nguyên lý hoạt động:
+ Khi trục vít quay, đai ốc sẽ di chuyển tịnh tiến dọc theo trục vít.
+ Chiều di chuyển của đai ốc phụ thuộc vào chiều quay của trục vít.
+ Tỷ số truyền của khớp vít me đai ốc được xác định bởi số bước ren trên mỗi vòng quay của trục vít.
Ưu điểm:
+ Chuyển động tuyến tính chính xác: Khớp vít me cung cấp chuyển động tuyến tính chính xác và lặp
lại. Điều này rất quan trọng trong nhiều ứng dụng như máy CNC, robot và máy đo lường.
+ Tỷ số truyền cao: Khớp vít me có tỷ số truyền cao, cho phép chuyển đổi chuyển động quay của
động cơ điện hoặc tay quay thành chuyển động tuyến tính với độ chính xác cao
+ Độ bền và độ cứng cao: Khớp vít me được chế tạo từ các vật liệu cứng và bền, chẳng hạn như thép
hoặc thép không gỉ. Điều này giúp chúng chịu được tải trọng cao và hoạt động trong môi trường khắc
nghiệt.
+ Tính linh hoạt: Khớp vít mẹ có thể được thiết kế với nhiều kích thước và hình dạng khác nhau để
phù hợp với nhiều ứng dụng khác nhau.
+ Dễ dàng bảo trì: Khớp vít me dễ dàng bảo trì và sửa chữa. Chúng thường được bôi trơn bằng mỡ
hoặc đầu, và các bộ phận mòn có thể dễ dàng thay thế.
Nhược điểm:
+ Ma sát: Ma sát là nhược điểm chính của khớp vít me. Ma sát giữa vít và đai ốc tạo ra mômen xoắn
cản trở chuyển động của khớp. Mômen xoắn này có thể lớn đến mức làm cho khớp khó hoặc không
thể di chuyển.
+ Hiệu suất: Hiệu suất của khớp vít mẹ bị ảnh hưởng bởi ma sát. Hiệu suất của khớp là tỷ số giữa
công đầu ra và công đầu vào. Ma sát làm giảm công đầu ra của khớp, do đó làm giảm hiệu suất của
khớp.
+ Ren bị mòn nhanh, nên tuổi thọ không cao, nhất là khi làm việc với tốc độ lớn.
Ứng dụng: khớp vít me đai ốc được sử dụng phổ biến và có rất nhiều ứng dụng.
+ Truyền động tuyến tính: Khớp vít me đai ốc thường được sử dụng để truyền chuyển động quay của
động cơ hoặc tay quay sang chuyển động tuyến tính của một vật thể. Ví dụ, trong máy tiện, khớp vít
me đai ốc được sử dụng để di chuyển đầu dao cắt dọc theo trục của phôi.
+ Điều chỉnh vị trí: Khớp vít mẹ đai ốc cũng được sử dụng để điều chỉnh vị trí của một vật thể một
cách chính xác. Ví dụ, trong kính thiên văn, khớp vít me đai ốc được sử dụng
để điều chỉnh vị trí của ống kính để lấy nét ảnh.
+ Đo lường vị trí: Khớp vít me đai ốc cũng có thể được sử dụng để đo lường vị trí của một vật thể
một cách chính xác. Ví dụ, trong máy đo chiều cao, khớp vít me đai ốc được sử dụng để đo chiều cao
của một vật thể.
+ Kẹp và giữ chặt: Khớp vít me dai ốc cũng có thể được sử dụng để kẹp và giữ chặt các vật thể với
nhau. Ví dụ, trong máy ép thủy lực, khớp vít me đai ốc được sử dụng để ép các vật liệu với nhau.
+ Nâng hạ vật thể: Khớp vít mẹ đai ốc cũng có thể được sử dụng để nâng hạ vật thể. Ví dụ, trong
thang máy, khớp vít me đai ốc được sử dụng để nâng hạ cabin thang máy.