DEPARTMENT OF EDUCATION

Region XII
Division of City Schools
NEW SOCIETY NATIONAL HIGH SCHOOL

BANGHAY-ARALIN SA FILIPINO 10
Ikaapat na Markahan
PETSA: Ika 3 ng Abril, 2024 ORAS: 7:45-8:35 ng umaga
I. LAYUNIN
Sa loob ng 50 minutong aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
aiiugnay ang mga kaisipang namayani sa pinanood na bahagi ng
binasang akda sa mga kaisipang namayani sa binasang akda
a. Naibabahagi ang ginawang pagsusuri sa napakinggang buod ng binasang akda
batay sa:
 Katangian ng mga tauhan
 Pagkamakatotohanan ng mga pangyayari
 Tunggalian sa bawat kabanata 10PS-IVb-c-86

II. NILALAMAN
 Paksa: Basilio: Buhay, pangarap at mithiin, paniniwala, saloobin
- Kabanata 6: Si Basilio
- Kabanata 7: Si Simoun
- Kabanata 23: Isang Bangkay
- Kabanata 26: Ang Paskin
- Kabanata 31: Ang Mataas na Kawani
- Kabanata 33: Ang Huling Matuwid
- Kabanata 34: Ang Kasal

 Talasanggunian: Filipino 10 Ikaapat na Markahan–Modyul 1: Ang

Kaligirang Kasaysayan ng El Filibusterismo Unang Edisyon, 2021
https://www.youtube.com/watch?v=sEjVBZaLfaw&t=1653s
 Kagamitang Panturo: Kagamitang: Powerpoint presentation, laptop,
videoclip mula sa youtube, pantulong na biswal
III. PAMAMARAAN
A. PANIMULANG GAWAIN

1. Panalangin
2. Pagbati
3. Pagtala ng lumiban
4. Pagbabalik Aral

C. PAGGANYAK

Mungkahing Estratehiya: GUESS WHO???

Panuto: Kilalanin ang taong tinutukoy sa mga pahayag.

1. “ Ang hangarin ko lamang ay gamutin ang mga sakit ng aking kababayan.”

2. “Naglagalag ako at nagsumikap na makaipon ng maraming salapi upang
maisagawa ang aking layon.”
3. “Doon sa may panganib, doon tayo dapat pumaroon, sapagkat naroon ang
karangalan.”
4. “Mas nais ko pang mamatay nang dahil sa mga niyuyukarang karapatan ng
mga naaapi,kaysa magtagumpay sa piling ng mga hangaring ikagagaling lamang
ng isang bansa gaya ng Espanya”

D. PAGLALAHAD NG PAKSA

Si Basilio

Kabanata 6 - Si Basilio
Nang tumunog ang kampana para sa simbang gabi, maingat na nagtungo
si Basilio sa gubat ng mga Ibarra na pag--aari na ngayon ni Kapitan Tyago.
Ipinagdasal niya ang kaluluwa ng ina at ginunita ang nakaraan.
Labintatlong taon na ang nakalilipas nang papilay-pilay niyang hinabol ang
kanyang baliw na ina sa lugar na iyon at namatay. Dumating ang isang lalaking
sugatan at inutusan siyang gumawa ng siga. Pagbalik niya nakita niya ang isa
pang estranghero na nakatayo sa tabi ng patay na lalaki. Magkatulong silang
naglibing sa dalawang namatay.
Lumuwas si Basilio ng Maynila ngunit walang tumanggap sa kanya. Mabuti
na lamang at nakita niya si Kapitan Tyago. Nagprisinta siyang katulong kapalit ng
kanyang pag-aaral sa Letran. Maraming paghihirap ang dinanas niya sa nasabing
paaralan. Ngunit dahil sa natamong karangalan hinikayat siya ni Kapitan Tyago na
lumipat sa Ateneo Municipal.
Medisina ang kanyang kinuhang kurso. Natapos siya sa pagkabatsilyer. Dahil
matyaga at masigasig sa pag-aaral, di pa man nakaka- pagtapos ay
nakapapanggamot na siya. Huling taon na niya sa pag-aaral. Pagkatapos niya’y
pakakasal na sila ni Huli.

Kabanata 7 - Si Simoun
Natapos ang pagmumuni-muni ni Basilio. Sa tulong ng liwanag ng ilaw
nakilala ni Basilio si Simoun. Nasindak si Basilio sa natuklasan - na ang mag-
aalahas na si Simoun ay walang iba kundi ang misteryosong lalaking tumulong sa
kanya labintatlong taon na ang nakararaan. Lumabas sa pinagtataguan si Basilio
at nag-alok ng tulong. Lumapit si Simoun inamin na siya ang estrangherong
nakasama nya noon. Sinabi niyang siya ay biktima ng isang masamang sistema at
bumalik siya upang wasakin ang sistemang iyon.
Hinikayat ni Simoun na sumapi sa kanyang binubuong plano si Basilio
ngunit tinaggihan niya ito. Sinabi niyang sa pamamagitan ng hinihiling nilang
pagpapatayo ng akademya ay magtatamo ng sapat na kaalaman ang mga
kababayan.
Nagkaroon sila ng pagpapalitan ng kuro hanggang sa magbubukang-
liwayway na. Kagya’t na pinasalamatan siya ni Basilio at umalis. Naiwan si
Simoung nag-iisip kung tama ba ang kanyang ginawa.

Kabanata 23 - Pumanaw si Maria Clara

 Hindi pumunta si Simoun sa teatro. Hindi rin pumunta si Basilio. Muling
nagpokus siya sa pag-aaral mula nang tubusin niya si Huli, ang kanyang
mapapangasawa, sa pagkaalila. Binabawasan ni Basilio ang opyo ni Kapitan
Tyago upang bumuti ang kalagayan nito. Ngunit minsan, pagbalik niya galing sa
ospital, nakita niyang natutulog na parang bangkay ang kanyang pasyente, lango
sa opyo.
Nang gabing iyon habang nag-aaral dumating si Simoun. Kinumusta ang
maysakit. Sinabi niyang anomang araw ay maaari itong mamatay. Pilit
inihahambing ni Simoun ang kalagayan ng maysakit sa bansa ngunit hindi niya ito
pinapansin.
Nang malapit na ang 10:30 ng gabi,sinabi ni Simoun na sisiklab na ang
rebolusyon sa loob ng isang oras. Tinutulan ito ni Basilio. Kailangan niya si Basilio
upang pamunuan ang isang puwersa na kukuha kay Maria Clara sa Sta. Clara.
Sinabi ni Basiliong patay na si Maria Clara. Ikinabigla ito ni Simoun. Litong-lito na
patakbong nanaog ng bahay si Simoun. Nawala sa pag-aaral si Basilio. Ang
naglaro saisip ay ang kahabag-habag na buhay at pagmamahalan nina Ibarra at
Maria Clara.

Kabanata 26 - Mga Paskin

Nang sumunod na araw, maagang-maagang bumangon si Basilio upang bisitahin
ang kanyang mga pasyente at magpunta sa unibersidad para lakarin angkanyang
lisensyatura. Pagdating sa San Juan de Dios, nasalubong niya ang kaibigang
propesor. Pinayuhan siyang umuwi at sirain ang mga dokumentong
makapagsasabit sa kanya. Kalmado na si Basilio, tinanong niya kung ano talaga
ang nangyayari. Sinabi ng propesor na may mga paskin sa unibersidad na laban
sa pamahalaan at sinasabing mga estudyante ng asosasyon ang gumawa ng
paskin.
May mga guwardiyang umaresto kay Macaraig. Nang malaman nila ang
pangalan ni Basilio, inaresto rin nila ang binata.

Kabanata 31 - Ang Mataas na Kawani

Nangakalaya ang mga esudyante, salamat sa kanilang mga kamag-anak
na hindi nag-atubiling gumastos, magregalo at magsakripisyo para sa kanila.
Una’y si Macaraig,pinkahuli si Isagani. Ang tanging di nakalaya ay si Basilo, dahil
inakusahan siyangnagmamay-ari ng isang ipinagbabawal na libro. May nagpayo
sa Kapitan Heneral na dapat may isang maparusahan.
Isang mataas na opisyal ang nagsabing ang batang nakakulong ay isang
mahusay na estudyante ng medisina. Sa halip na makatulong, nakasama pa ang
pagpapaalala ng mataas na opisyal. Lalong nagmatigas ang Heneral. Sinabi
niyang si Basilio ang pinakawalang kasalanan sa lahat. Ngunit iginiit ng Heneral
na lalong mabuti sapagkat lilikha ito ng mas malaking takot sa mga mamamayan.
Nagkaroon ng pagtatalo ang dalawang opisyal. Sinabi ng mataas na opisyal
na handa siyang ibigay ang kanyang buhay upang ipagtanggol ang Espanya,
handa rin siyang pumanig sa mga naaaping Pilipino dahil mas gusto pa niyang
mamatay para sa pagtatanggol ng mga nilabag na karapatan ng sangkatauhan
kaysa isulong ang mga makasariling interes ng isang bansa kahit ang bansang
iyon ay nagngangalang Espanya.
Dalawang oras pagkatapos, nagbitiw sa tungkulin ang mataas na opisyal.
Kabanta 33 - Ang Huling Katwiran
Dumating si Basilio sa bahay ni Simoun. Ibang iba na siya kaysa sa dating
Basilio. Pumasok siya sa kuwarto na hindi bumabati. Sinabi niyang pinarurusahan
siya ng Diyos sa hindi niya pagsuporta sa plano ni Simoun noon at sa hindi pagsali
sa rebolusyon. Tiniyak niyang handa na siyang sumali. Pinasalamatan ito ni
Simoun. Sinabi niyang ang pagsama ni Basilio sa kanya ay nag-udyok sa kanyang
muling kumilos.
Isinama ni Simoun si Basilio sa kanyang laboratorya kung saan itinatago
ang kanyang mga kemikal. Ipinakita ni Simoun kay Basilio ang lamparang may
tangkeng pwedeng lagyan ng isanglitrong likido.
Lubhang nasindak si Basilio…sa kauna-unahang pagkakataon, tiningnan
niya ang malakas na likido na isinasalin ni Simoun sa tangke ng lampara. Sinabi ni
Simoun ang kanyang mga plano. Hindi nakahuma si Basilio sa mga
pangangatwiran ng Simoun. Pinahina siya ng tatlong buwang pagkakakulong at
binulag ng matinding pagnanais na maghiganti.
Kumuha siya ng rebolber sa kaha at ibinigay ito kay Basilio. Sinuri ni Basilio
ang aramas at inilagay niya iyon sa bulsa ng kanyang amerikana at pagkatapos
nagpaalam na.

Kabanata 34 - Ang Kasal

Nang nasa kalye na si Basilio, wala pang alas siyete, nagsimula siyang
mag-isip kung ano ang gagawin niya hanggang dumating ang takdang oras. Hindi
niya alam kung saan siya pupunta sapagkat wala siyang pera, walang ibang dala
liban sa rebolber. Biglang naisip niya - saan magsisimula ang drama? Nagkaroon
siya ng suspetsa: nakita niyang inaayos ang bahay ni Kapitan Tyago, inihahanda
sa isang piyesta - ang kasal ni Juanito Pelaez! Nabanggit ni Simoun ang isang
piyesta.
Sa puntong iyon dumaan sa harap niya ang mahabang pila ng mga
karuwaheng puno ng mga lalaki at babae, masayang nag-uusap… sa isang
karuwahe sakay sina Paulita at Juanito. Naisip niya ang kaibigang si Isagani, ang
kaawa-awang si Isagani. Binalak niyang sabihinang plano ngunit naisio niyang
hindi ito sasama sa kanilang plano.
Malaki ang ipinagbago ng bahay ni Kapitan Tyago. Inihanda talaga para sa
isang malaking piging. Sa kabila ng mga naggagandahang palamuti ay ay wala
roon ang mesang malalaking diyos. Ito ay matatagpuan sa gitna ng malawak na
azotea, sa loob ng isang kahanga-hangang kiyosko na sinadyang ginawa para sa
kasal.

Gabay na Tanong:

Mungkahing Estratehiya: STOP THE MUSIC

a. Nalaman ba ni Basilio na si Simoun at Ibarra ay iisa? Patunayan.
b. Anong katangian ni Basilio ang binanggit o ipinahihiwatig sa
bawat kabanaa? Patunayan.
PANGKATANG GAWAIN:

Panuto: Ang buong klase ay pag-papangkatin sa pitong grupo. Sa isang buong

papel.

1. Unang Pangkat- Kabanata 6: Si Basilio

2. Ikalawang Pangkat- Kabanata 7:Si Simoun
3. Ikatlong Pangkat- Kabanata 23: Isang Bangkay
4. Ika-apat na Pangkat- Kabanata 26: Ang Paskin
5. Ikalimang Pangkat- Kabanata 31: Ang Mataas na Kawani
6. Ika-anim na Pangkat: Kabanata 33: Ang Huling Matuwid
7. Ikapitong Pangkat: Kabanata 34: Ang Kasal

 Pag-uulat ng bawat pangkat at pagpoproseso ng guro

 Magkaroon ng malayang talakayan at pagbibigay ng karagdagang input ng
guro.

KRAYTERYA:
Kooperasyon 10
Kaangkupan sa Task/Layunin 10
 Kalinawan ng Presentasyon 20
TOTAL 40

Mga Gabay na tanong:

1. Paano pinalutang ni Rizal ang katauhan ni Basilio sa mga kabanatang
pinag-aralan?
2. Ilarawan mo ang papel na ginampanan ng iba pang mga tauhan sa
nobela, pag-usapan kung mahalaga ang papel ng bawat isa.

D A G D A G K A A L A M A N - ( F O R Y O U R I N F O R M A T I O N)

Ang pangarap sa buhay ay maaaring magkaroon ng katuparan kung

patuloy nating haharapin ang anumang pagsubok sa buhay nang buong tapang.
Mapapanatili ang tagumpay sa buhay kung ito ay may kalakip na
pagpapakumbaba at patuloy na pagtulong sa kapwa.

E. PAGLALAHAT
- Sa anong paraan maiibigan ninyo ang katauhan, kaugalian at prinsipyong
pinanghahawakan ni Basilio?
-Mahalaga ba ang pagtukoy sa mga pangyayari, tunggalian at wakas sa pagkilala
sa papel na ginagampanan ng mga tauhan?
-Tama ba ang pagwawakas na ginawa sa bawat kabanata na inyong nabasa?
Patunayan sa dalawang pangungusap.
F. PAGLALAPAT
Mungkahing Estratehiya: MAKE IT REAL
Panuto: Magbahagi isang pangyayari na sa kasalukuyang panahon ay patuloy na
nagiging suliranin sa lipunan ang ilan sa mga karanasan ng tauhan sa akda sa
pamamagitan ng pagguhit ng poster.

IV. PAGTATAYA
Piliin at Isulat ang letra ng wastong sagot sa sagutang papel.

1. Ano ang nais ipakahulugan ng pahayag na ”ngayong pudpod na

ang parang, lilipat sa iba ang baling”.
a. walang nabubuhay na damo sa kaparangan
b. maraming dumadayo sa parang
c. walang pumapansin sa kaparangan
d. di na pinapansin ang isang bagay na wala ng pakinabang

2. Bakit hindi pinatay ni Simoun si Basilio nang malaman nito ang

kanyang lihim?
a. naawa dahil sa hirap na pinagdaanan nito
b. may utang na loob sa magulang nito
c. nais niyang maging kakampi sa paghihimagsik
d. naawa dahil pareho na silang ulila
3. Naging marangal ang kanyang puso at nagpamalas ng hindi
pagkiling.
a. Mataas na Kawani c. Basilio
b. Isagani d. Simoun
4. May masamang kutob na si Huli subalit nagpatuloy pa rin siya sa pagpunta sa
kumbento.
a. nais niyang makalaya si Basilio
b. natatakot siya kay Padre Camorra
c. nagtiwala siya kay Hermana Bali
d. naniwala siya na makikinig ang pari

5. Ano ang nais patunayan ng pagbibitiw ng mataas na kawani sa

kanyang tungkulin?
a. di niya kaya ang trabaho
b. makakahanap siya ng ibang trabaho
c. may delikadesa at nananangan sa tunay na katarungan
d. natakot siya sa Kapitan Heneral

Susi sa Pagwawasto:
D 2. C 3. A 4. A 5. C

V. KASUNDUAN
Muling basahin ang kabanata at sipiin ang matatalighagang pahayag na makikita
dito ag bigyang kahulugan.

Inihanda ni: Sinuri ni:

ROCHEDEL T. ASUNCION JULIE P. BUGAYONG

TEACHER I RATER

MARILYN T. AVANCENA
PRINCIPAL II