1.

Mity

Mit- to opowieść o Bogach lub bohaterach , [przenosi rzeczywistość z sfery profanum do sacrum.
Mity wyjaśniały ludziom świat.

Mity narodziły się przez strach człowieka przed światem. Pragnieniem ludzi którzy otrzymali
świadomość było wyjaśnienie co się dzieje dookoła.

Cheć wyjaśnienia nieznanych zjawisk spowodowała myślenie mityczne.

Jego cechą jest przeniesienie świata z profanum do sacrum.

Przez co rzeczy zwykle stają się niezwykłe. Uzasadnia to obecność w mitach zjawisk
nadprzyrodzonych i nadzwyczajnych możliwości bohaterów.

Bohaterowie mityczni tworzą galerie obszarów. Są wśród nich buntownicy , cierpiące matki ,
artyści.

Mity zawierają cała prawdę o człowieku i o świecie oraz stanowią źródło inspiracji artystów od
niepamiętnych czasów .

Archetyp – najstarszy wzorzec ludzkich postaw i zachowań .

( Grecki odpowiednik słowa najstarszy)

a) Mit o Prometeuszu

Prometeusz był tytanem, był nieśmiertelny , stworzył człowieka z gliny połączonej ze łzami
podarował ludziom ognień , pomógł ludziom bo ich kochał .

Konsekwencje Prometeusza : Został przywiązany do głaz kałkazów i codziennie przylatywał orzeł i

wyjadał mu wątrobę ( Wątroba codziennie odrastała )

Archetypy Prometeusza : miłość , poświęcenie , cierpienie , bunt przeciwko Bogom

Prometeusz przedstawia że wieczność nie jest taka piękna jakby się mogło wydawać

b) Mit o Syzyfie

Syzyf król Koryntu ( państwa-miasta które sam założył) , ulubieniec Bogów był on zapraszany do
Olimpu gdzie częstował się nektarem i ambrozją ,był plotkarzem. Nadużył zaufania Bogów-
wyjawił tajemnice ludziom którą powierzył mu Zeus. Bogowie chcieli ukarać Syzyfa. Zeus kazał
zgładzić Syzyfa Tanatosowi. Syzyf uwięził Tanatosa przez co ludzie przestali umierać ( Tanatos-
skrzydlaty bożek śmierci). Gdy Hades się o tym dowiedział od razu poinformował Zeusa. Zeus
chciał uratować Tanatosa i sprowadzić Syzyfa i w tym celu wysłał Aresa. Ares uwolnił Tanatosa i
ten zgładził Syzyfa. Syzyf jednak wiedział że Tanatos nie będzie wiecznie uwieziony dlatego też
przed śmiercią powiedział żonie - Merope aby nie pochowała jego ciała po śmierci. Syzyf w Styksie
zaczął obwiniać żonę . Syzyf prosił Hadesa aby mógł wrócić na chwile na świat i załatwić sprawę
pochówku. Hades zgodził się. I tak właśnie Syzyf przetrwał wiele lat , ponieważ Bogowie oni
zapomnieli. Jednak Tanatos w pewnym momencie zobaczył że Syzyf nie jest w krainie zmarłych. I
wtedy ponownie go zgładził . Syzyf tym razem został ukarany – musiał on wtaczać ogromny głaz
na szczyt ( który zawsze na szczycie spadał) do końca świata.
Archetypy Syzyfa : syzyfowa praca – praca ciężka ,wieczna oraz godność człowieka.

Syzyf miał możliwość przeproszenia Bogów. Bogom nie chodziło aby karać Syzyfa lecz aby Syzyf
wpadł w rozpacz aby przeklinał swój los. Syzyf przedstawił godność człowieka wybierając cięższą
opcje godząc się na wtaczanie głazu do końca świata. Człowiek zwyciężył nad Bogami swoją
godnością .

c) Mit o Dedalu i Ikarze

Archetypy Ikara : fascynacja spełniającym się marzeniem, ryzyko katastrofy, młodość

Po stronie młodości jest fascynacja która wiąże się z ryzykiem. Po stronie starości jest
doświadczenie.

d) Mit o Orfeuszu i Eurydyce

Orfeusz był królem Tracji , cechował się piękną grą na lirze , poślubił driadę ( nimfę drzewną ) -
Euredyke . Była ona taka piękna że gdy zobaczył ją Aristajos to zaczął ją gonić ( nie wiedział że jest
mężatką ). W trakcie ucieczki Euredyke ukąsiła żmija. Gdy o tym dowiedział się Orfeusz to
postanowił udać się do krainy zmarłych i od zyskać ukochaną. Wziął że sobą lirę dzięki której
sprawił że Charon nie pobrał od niego opłaty ,a później Persefona i Hades zgodzili się na oddanie
Euredyki pod warunkiem że będzie prowadzona i Orfeusz nie odwróci się do niej . Jednak Orfeusz
przed samym wyjściem z Hadesu odwrócił się i na zawsze stracił ukochaną. Orfeusz nie został
ponownie wpuszczony do Hadesu . Dowiedział się on później że Bogiem Olimpijskim stał się
Dionizos, Orfeusz nie był z tego zadowolony i stwierdził że nie będzie mu oodawać czci. Dionizos
kazał menadom porwać Orfeusza i te rozszarpały jego ciało i obcięły głowę.

Archetypy Orfeusza: artysta, miłość , śmierć

Mit o Orfeuszu i Euredyce pomaga pogodzić się że śmiercią bliskiej osoby.

Dlaczego Orfeusz liczył że uratuje ukochaną ?

Orfeusz liczył że uratuje ukochaną dzięki swojemu talentowi gry na lirze.

Ten talent pozwalał mu oczarować każda osobę. W micie jest jednak nadzieja że gdyby Orfeusz się
nie odwrócił to wtedy ukochaną by odzyskał.

2. Iliada i Mit o wojnie trojańskiej

a) Mit o wojnie trojańskiej

Zaczęło się wszystko od ślubu Peleusa i Tedyty, gdzie zaproszono wszystkich oprócz Eris – bogini
niezgody. Jednak Eris dostała się na ślub i rzuciła jabłkiem podpisanym dla najpiękniejszej.
Wywołało to zamieszanie i boginie domagały się rozstrzygnięcia. Osobą która miała rozstrzygać
spór był Parys – syn Priama i Hekabe. W przeszłości został wyrzucony z dworu królewskiego
ponieważ jego matka miała sen ze przez niego spłonie miasto. Pewien pasterz gdy zobaczył zę
karmi go niedźwiedzica wzruszył się wziął go i wychowywał jak swoje dziecko.
Każda z bogiń oferowała coś Parysowi : Atena – mądrość, Hera- władzę , Afrodyta- najpiękniejsza
kobietę świata. Parys bez zawahania dał jabłko Afrodycie. W późniejszym czasie odbyły się
zawody które wygrał Parys i tak trafił na dwór królewski. Rodzice go poznali i już nikt nie pamiętał
o wcześniejszej przepowiedni. Parys udał się do Króla Sparty – Menelaosa który przywitał Parysa z
wielkimi honorami. Parys widząc żonę Menelaosa – Helenę uznał ją jako najpiękniejsza kobietę
świata. Porwał ją i wrócił z nią do Troi. Menelaos wysłał do Troi posłów greckich którzy postawili
tam ultimatum. Troja nie zgodziła się na oddanie Heleny i dlatego też rozpoczęła się wojna która
trwała 10 lat.

Najbardziej fascynującym rokiem był ostatni który stał się inspiracją do utworu Homera „Iliada”

b) Iliada – epicki prawzorzec oraz jest modelowym tekstem

Cechy Iliady jako eposu :

1. Czas przełomowy
2.Przestrzeń paralelna – między sobą przenika świat Bogów i bohaterów
3. Narrator trzecioosobowy, pozornie obiektywny, nie mówi swojej opinii wprost ale ją sugeruje
4. Bohater indywidualny – cechuje się wyglądem zewnętrznym oraz nad ludzkimi czynami
5. Bohater zbiorowy – społeczność-wojska greckie i trojańskie
6.Styl wzniosły i uroczysty
7. Język poetycki składają się na niego apostrofy, pytania retoryczne. Porównania homeryckie,
pytania retoryczne

Elementy struktury dzieła epickiego : fabuła, czas,przestrzeń,język,styl,narrator,bohater

Czas w Iliadzie jest przełomowy ponieważ obejmuje ostatni rok wojny trojańskiej które jest
decydującym rokiem dla losów wojny. Iliada zaczyna się inwokacją która jest przełomem, zaczyna
się od gniewu Achillesa który popadł w konflikt z Agamemnonem- dowódcą wojsk greckich, przez
to Achilles opuszcza pole walki i Grecja zaczyna przegrywać. Wraca po śmierci swojego
przyjaciela Patroklesa który zginał od ręki Hektora. Konsekwencje tego gniewu można znaleźć w
kolejnych księgach Iliady oraz w inwokacji.

Dlaczego Achilles popadł w konflikt z Agamemnonem?

Ponieważ Agamemnon odebrał Achillesowi jego ulubioną niewolnice Bryzeidę.

Agamemnon bał się tego że ludzie postrzegają Achillesa jako dowódce wojsk greckich.
Konflikt pomiędzy Achillesem a Agamemnonem nie toczy się tylko przez odebranie Bryzeidy
Achillesowi ale konflikt koczy się tez o pozycje wśród Greków.

Achilles jest bohaterem indywidualnym ponieważ cechuje się

a) wyglądem zewnętrznym
b) nad ludzkimi czynami

a) Achilles jest zwinny i szybki, ma budowę boga wojny, jest nieśmiertelny oraz odporny na
wszelakie ciosy. Posiada zbroje od Hefajstosa, która jest idealna. W prawej dłoni trzyma jesion w
lewej tarcze.
b) Nad ludzkim czynem Achillesa jest wsparcie od Bogów , jest zawsze gotowy do walki.
Ma ogromny wpływ na losy wojny- gdy jest Grecja wygrywa, gdy odchodzi z pola walki przez
konflikt z Agamemnonem to Grecja zaczyna przegrywać. Achilles jest charyzmatycznym
przywódcą, wynika to z talentu przywódczego