MITOLOGIA GRECKA

Bartłomiej B
o cian
 MITY

Mity to opowieści o bóstwach i istotach nadprzyrodzonych, przekazywana

przez daną społeczność, zawierająca w sobie wyjaśnienie sensu świata i ludzi
w ich doświadczeniach zbiorowych
 FUNKCJE MITÓW

Mity spełniały następujące funkcje:

-poznawczą (wyjaśnienie niezrozumiałych zjawisk, głównie przyrodniczych,
np. wulkany, trzęsienia ziemi, pioruny);
-światopoglądową (wyznaczały system wierzeń i normowały życie
społeczności greckiej);
-sakralną (utrwalały wzorce obrzędowe i schematy zachowań rytualnych, np.
składanie ofiar).
 RODZAJE MITÓW

Mity dzieli się na:

-teogoniczne (o pochodzeniu bogów);
-kosmogoniczne (o pochodzeniu świata);
-antropogeniczne (o tym, skąd się wziął człowiek i jak kształtowała się jego
historia);
-genealogiczne (opowiadające historie rodów i wielkich familii greckich);
-heroiczne(o bohaterach, czynach bohaterów)
JAK POWSTAŁ ŚWIAT?

Świat według Greków powstał z Chaosu. Z tegoż wyłoniły się dwa bóstwa - Uranos i Gaja. Z tej pary
prarodziców narodziły się kolejni bogowie. Wsród nich byli tak zwani tytani, a tu pierwszym był Okeanos
- bóg olbrzymiej rzeki opływającej ziemię. Kolejni byli sturęcy i cyklopi. Uranos nie bardzo zadowolony
ze swoich dzieci postanowił strącić je do Tartaru. Gaja jak to matka kochająca swoje dzieci, zapłonęła
nienawiścią ku swemu mężowi za ten czyn i w ramach zemsty namówiła swego syna Kronosa, by ten
zaatakował ojca. Kronos z żelaznym sierpem czyhał na swego ojca, a gdy go zobaczył, rzucił się na niego
i dotkliwie go zranił.
 MIT O PROMETEUSZU

Prometeusz był silnym i mądrym tytanem, który kochał ludzi. Gdy po straszliwych walkach bogów o władzę ziemia stała się pustą
krainą, ulepił z gliny ludzi. Ponieważ byli słabi i bezradni, opiekował się nimi troskliwie. Kiedy Zeus zażądał od śmiertelnych ofiary,
Prometeusz oszukał go podstępem (bogu przypadły kości i wnętrzności okryte tłuszczem, a ludziom mięso). Kiedy rozgniewany Zeus
odmówił ludziom daru ognia, mądry tytan skradł go z ognistego rydwanu Heliosa. Dał w ten sposób ludziom ciepło i broń przeciwko
dzikim zwierzętom. Nauczył też ludzi uprawiać ziemię, wydobywać z niej miedź i złoto oraz budować łodzie.
Za miłość do ludzi ukarany został przez Zeusa przykuciem do skał Kaukazu, gdzie wisiał nad przepaścią, cierpiąc straszliwe męki.
Na dodatek sęp wyrywał mu kawałek wątroby, który codziennie odrastał. Uwolnił go Herakles, zabijając sępa i rozbijając maczugą
kajdany.
Zaś stary centaur Chejron, który cierpiał z powodu nieuleczalnej rany, poszedł za niego do Hadesu. Bogowie przyjęli Prometeusza na
Olimp, ale on nigdy nie zapomniał o ludziach i stale się nimi opiekował.
 MIT SYZYFIE

Syzyf był królem pięknego i potężnego Koryntu. Cieszył się sympatią bogów, którzy zapraszali go na Olimp, by z nimi
ucztował, pił nektar, który chronił go przed chorobami i starością. Niestety, zgubiła go skłonność do plotkowania i
własna pycha. Wyjawiał śmiertelnikom tajemnice bogów, wykradał też ambrozję i częstował nią swoich gości.
Olimpijczycy wybaczali ulubieńcowi złe postępowanie, ale gdy zdradził ważną tajemnicę, stracili cierpliwość. Syzyf
został skazany na śmierć. Był jednak bardzo przebiegły, nakazał żonie, by nie pogrzebała ciała i nie włożyła mu do ust
świętego obola. Dusza króla błąkała się po Hadesie, głośno się skarżąc na postępek bezbożnej żony. Gdy zaś bogowie
pozwolili Syzyfowi wrócić na ziemię i nakłonić żonę do sprawienia godnego pochówku, uwięził boga śmierci Tanatosa
w lochach. Biesiadował ze swymi gośćmi, ciesząc się tym, że przechytrzył bogów.
Wkrótce jednak Hermes uwolnił więźnia i obaj zabrali Syzyfa do Tartaru. Został surowo ukarany. Musiał toczyć na
górę ogromny głaz, który tuż przed szczytem spadał na dół. Nadaremny wysiłek grzesznika miał trwać wiecznie.
 MIT O DEDALU I IKARZE

Dedal zatęsknił za ojczyzną. Na skutek zakazu Minosa, władcy Krety, nie mógł
jednak tego zamiaru swobodnie zrealizować. Jedyną możliwą drogą ucieczki była
droga powietrzna. Skonstruował więc skrzydła z ptasich piór, a następnie
poinstruował Ikara, jak należy się nimi posługiwać, w jaki sposób bezpiecznie
lecieć. Ich powietrzna podróż wprawiła w zdumienie tych, którzy mieli okazję ją
obserwować. W pewnej chwili zdarzyło się nieszczęście. Ikar, zachwycony lotem,
wzbił się za wysoko, co spowodowało roztopienie się wosku, spajającego pióra -
spadł do morza i zginął. Zrozpaczony Dedal pogrzebał ciało na wyspie, nazwanej
później Ikarią.
 MIT O HERAKLESIE

{Wstęp} Herakles był bardzo potężnym i silnym bogiem. Nosił okrycie ze skóry lwa i hełm z jego głowy. Z drzewa oliwnego zrobił
sobie maczugę. Miał też miecz, kołczan i strzały. Szczycił się swoją siłą i sprawnością strzelania z łuku. Był bardzo okrutny
i bezlitosny, za co kilka razy poniósł karę. Był synem Zeusa i Alkmeny. Ojciec chcąc zapewnić mu nieśmiertelność, położył go przy
śpiącej Herze, aby Herkules mógł ssać mleko bogini. Jednak ona obudziła się i odtrąciła dziecko, parę kropel jej mleka rozlało
się po niebie i tak powstała Droga Mleczna. Hera nienawidziła Heraklesa i wysłała dwa węże by go udusiły. Wtedy Herakles
pokazał swą nadludzką siłę dusząc je.
Zabrany przez nauczyciela do biblioteki wybrał sobie książkę kucharską. Opiekun zaczął go strofować, a porywczy chłopak uderzył
go i zabił. Wtedy Amfitrion wypędził go z domu i kazał mu paść w górach stado wołów. Herakles mając 18 lat, zabił lwa i z jego
skóry zrobił sobie okrycie, a z głowy hełm. Potem wyrwał drzewo oliwne i zrobił z niego maczugę. Apollo dał mu strzały, Hermes
miecz, Hefajstos kołczan pięknej roboty, Atena pancerz. Wybuchła wojna. Bohater ruszył z pomocą królowi tebańskiemu i wygrał
wojnę, a w zamian dostał od króla córkę za żonę. Z powodu szaleństwa zabił żonę, a dzieci udusił. Ocknąwszy się zobaczył,
co uczynił. Chcąc odpokutować za swoje czyny poszedł do wyroczni po radę. Pitia kazała mu iść do Myken i wypełnić rozkazy
Erysteusa. Ten mu kazał wykonać 12 prac.
 ZADANIA HERAKLESA
1 praca: przynieść lwa z Nemei. Był to okrutny potwór, który pustoszył pola i porywał bydło pasterzom. Herakles zabił lwa swoją maczugą. Zdechłego
przyniósł do Myken. Erysteus przeraził się i zabronił Heraklesowi wchodzić do miasta, a dowody spełnianych prac składać przed bramą, sam zrobił sobie
kryjówkę pod ziemią.

2 praca: zabić hydrę lernejską. Pośród bagien w Argos mieszkała Hydra. Była wielka, miała 10 głów, a na miejsce uciętej wyrastały trzy nowe. Herakles
walczył z nią, obcinał jej głowy. Na pomoc Hydrze przyszedł olbrzymi rak, który Heraklesa boleśnie szczypał po nogach. Herakles rozgniótł go obcasem i
kazał swemu woźnicy rozpalić pobliski las. Wtedy Herakles na nowo odcinał hydrze głowy a rany wypalał, co zapobiegało odrastaniu głów. Na koniec
wyrwał jej nieśmiertelną głowę, zakopał w polu i przygniótł głazem.

3 praca: sprowadzić do Myken łanię ceryntyjską. Było to piękne zwierzę. Znaleźć można ją było w górach Arkadii. Łania była ulubienicą Artemidy,
dlatego Herakles nie chciał jej zabijać i gonił ją przez cały rok. Dopadł w gęstwinie i wziąwszy ją na ramiona ruszył z powrotem.
4 praca: Zabić dzika z Erymantu. Dzik był bardzo wielki. Zagrażał ludziom i zwierzętom. Herakles wypłoszył dzika z gęstwiny i gonił go dopóki dzik nie
omdlał. Dźwignął go na plecy i zaniósł Erysteusowi.

5 praca: Oczyścić stajnię Augiasza. Augiasz był królem Elidy i miał nieprzebrane stada bydła. Herakles obiecał Augiaszowi, że oczyści stajnię, a w
zamian zażądał dziesiątej części trzody. Król zgodził się chętnie, bo rzecz wydała mu się niemożliwa do wykonania. Herakles skierował niedaleko płynącą
rzekę Penejos tak, że strumień przepływał przez stajnię i woda wszystko wymyła. Augiasz odmówił zapłaty, za co Herakles nawiedził kraj wojną i zabił
króla.

6 praca: Zabicie roju ptaków ze Stymfalos. Ptaki te miały dzioby z żelaza i ostre pióra. Żywiły się mięsem ludzkim. W zadaniu pomogła bohaterowi Atena
i przyniosła mu grzechotki ze spiżu. Herakles umieścił je na wzgórzu pod lasem. Wystraszone ptaki wzbijały się do góry, gdzie on strącał je z łuku.
 ZADANIA HERAKLESA CZ.2
7 praca: Sprowadzenie żywcem z Krety olbrzymiego byka.
8 praca: sprowadzić klacze króla Diomedesa. Diomedes mieszkał w Tracji. Miał on czwórkę cudownych klaczy, które żywił mięsem
ludzkim. Herakles wpadł do pałacu i wyprowadził konie ze stajni. Protestującego króla zabił.
9 praca: Zdobycie pasa Hipolity. Hipolita była królową Amazonek, wojowniczego plemiona kobiet, które mieszkały na wybrzeżach
Morza Czarnego. Wychowywały one ze swojego potomstwa tylko dziewczyny, chłopców zabijały. Hipolita nosiła na zbroi pas ozdobny,
który otrzymała od Aresa. Ten właśnie pas pragnęła córka Eurysteusa. Hipolita zgodziła się oddać Heraklesowi pas, nie wszczynając
wojny, ale Hera i inne amazonki zaczęły ścigać Heraklesa. On myśląc, że to podstęp, zabił Hipolitę, zdarł z niej pas i odjechał.
10 praca: Woły Gerionesa. Wołów strzegł dwugłowy pies i siedmiogłowy smok. Herakles zabił psa i smoka, a bydło zabrał. Zabił
również Gerionesa, który przybył walczyć.
11 praca: Złote jabłka. Gaja podarowała Herze śliczną jabłoń, która rodziła złote owoce. Hera kazała siostrom Hesperydom pilnować
tej jabłoni. Na drzewie zaś siedział stugłowy nieśmiertelny smok, mówiący wszystkimi językami świata. Herakles nie chciał walczyć
ze smokiem. Poprosił oto tytana Atlasa. Ten zadowolony, że nie będzie musiał już dźwigać nieba zgodził się. Kiedy wrócił z jabłkami,
nie chciał z powrotem wziąć nieba na swe barki. Wtedy Herakles poprosił go żeby, chociaż przez chwilkę potrzymał jeszcze, po czym
odszedł.
12 praca: sprowadzenie cerbera z piekła. W nocy, w Tajnaros, Herakles wślizgnął się do piekła. Pluton rozgniewał się i chciał go uderzyć
berłem, ale ten, zranił Plutona. Pluton musiał pojechać na Olimp do lekarza. Tymczasem bohater odszukał Cerbera i wyniósł go na świat.
 MIT O NIOBE
Niobe była córką Tantala, króla lidzkiego skazanego przez bogów na wieczne męki. Niobe
została żoną Amfiona, władcy Teb, posiadającego cudowną harfę. Podczas gry na niej
kamienie poruszone pięknem muzyki poruszały się i same układały w rzędzie. Niobe i
Amfion doczekali się czternaściorga dzieci - siedmiu synów i siedmiu córek. Mit o Niobe
wspomina, że królową rozpierała duma z posiadania tak licznego potomstwa.
Dziwiła się, że ludzie czczą tytanidę Latonę, posiadającą zaledwie dwoje dzieci, podczas
gdy większa chwała należy się jej. Urażona Latona poskarżyła się synowi i córce -
Apollinowi i Artemidzie (dzieci Zeusa), którzy strzelając z łuku zabili wszystkie dzieci
Niobe. Mit mówi, że zrozpaczona matka odeszła z Teb i powróciła do swojej ojczyzny,
miasta Sipylos.
Tam przesiadywała na okolicznej górze, pogrążając się w nieszczęściu. Mit o Niobe
kończy się zamienieniem królowej w kamień za sprawą bogów. To jednak nie zakończyło
cierpień matki, gdyż z kamienia nadal płynęły łzy.
 MIT O ORFEUSZU I EURYDYCE

Orfeusz był królem Tracji, synem muzy Kaliope i Apollina. Posiadał niezwykły wręcz talent do gry na lutni. Pod wrażeniem jej
dźwięków cichło wszystko wokół, drzewa rozchylały gałęzie, chcąc posłuchać koncertu, schodziły się zwierzęta, uspokajało się
morze.Jego żoną była Eurydyka , nimfa hamadriada, kobieta o wybitnej urodzie. Pewnego dnia przechadzała się wśród kwiatów po
łące. Tak zobaczył ją Aristajos, syn ninfy Kyreny i Apolla. Był bartnikiem i lekarzem, który miał wielki dar do uzdrawiania chorych.

Nie wiedział, że Eurydyka jest żoną króla. Zaczął ją gonić, a ta, biegnąc w popłochu, nadepnęła na żmiję i umarła.Orfeusz próbował
szukać ukochanej, krzyczał i nasłuchiwał odpowiedzi, ale nikt mu nie odpowiadał. W końcu, zrezygnowany i zrozpaczony,
postanowił udać się do Hadesu. Dźwięk jego muzyki, który opowiadał o jego żałosnej, bolesnej starcie i żalu, który go ogarnął,
pomógł mu przejść wszystkie niebezpieczeństwa świata zmarłych: najpierw Charon przewiózł go za darmo swą łodzią, Cerber nie
tylko nie wydał żadnego dźwięku, ale nawet zaczął łasić się do przybysza, Erynie płakały, a Persefona zdradziła mu hasło,
pomagające przejść Jezioro Pamięci.
Nawet na Hadesa, mrocznego władcę Podziemi zadziałała magia Orfeuszowej gry. Zgodził się na uwolnienie Eurydyki, ale postawił
jeden warunek. Nimfa będzie szła tuż za nim, poprowadzi ją Hermes i oboje wyjdą bezpiecznie z Hadesu, jeśli tylko Orfeusz ani
razu się nie odwróci. Rozpoczęła się długa wędrówka. Pod sam jej koniec lutnista nie wytrzymał i obejrzał się za siebie. W tym
momencie wszystko przepadło. Eurydyka na zawsze pozostała w Hadesie, a Orfeuszowi nie pozwolono doń wejść ponownie. Długo
chodził po świecie, wygrywając swą smutną pieśń. W końcu trafił na szalony pochód bachantek, gdzie został rozszarpany przez
menady. Jego głowa została oderwana i wpadła do zimnej wody, jednak nadal wyśpiewywała imię ukochanej.
 MIT O DEMETER I KORZE
Demeter była piękną, dobrą i kochającą boginią urodzaju. To za jej sprawą wszystkie rośliny żyły i wydawały owoce. Demeter cieszyły spacery
po ukwieconych łąkach i zabawy nimf, którym często się przyglądała. Jednak największą radością i dumą bogini była jej córka - Kora. Demeter
kochała ja ponad wszystko i rzadko pozostawiał samą. Dorastająca wśród kwiatów i nimf Kora, wyrosła na piękną kobietę. Jej ulubionym zajęciem
było składanie przepięknych bukietów. Matka pozwalała jej zrywać wszystkie kwiaty oprócz jednego. Dziewczynie nie wolno było zbliżać się do
narcyzów. Demeter wiedziała, że jest to kwiat poświęcony mrocznym władcom podziemia. Kora słuchała zakazu matki i nie zrywała zakazanego
kwiatu. Jednak podstępni bogowie sprawili, że ziemia wydała najcudniejszy kwiat narcyza, jaki kiedykolwiek widziano. Stało się to akurat
w czasie, gdy Demeter oddaliła się na chwilę od córki. Dziewczyna nie potrafiła oprzeć się i złamała zakaz matki. Zerwała kwiat, który swą wonią
oszołomił jej wszystkie zmysły. W tym momencie ziemia rozstąpiła się i z jej wnętrza wyłonił się zakochany w Korze Hades. Bez namysłu porwał
piękną dziewczynę do swej krainy. Zrozpaczona matka na próżno poszukiwała swej córki. Nikt nie wiedział gdzie może być Kora. Demeter
schodziła cały świat, wszędzie szukając choć małego śladu ukochanego dziecka. Kiedy to nie przynosiło rezultatów, przybrała postać staruszki
i nieustannie płacząc całymi dniami przesiadywała na kamieniu w zatoce Salamińskiej. Pewnego razu obok zrozpaczonej kobiety przechodziły
córki króla Keleosa. Postanowiły zaopiekować się biedna, stroskaną kobietą. Zabrały ją na dwór, gdzie powierzono jej funkcje niańki najmłodszego
królewicza. Demeter pokochała dziecko i chcąc uczynić je odpornym na wszelkie zło, codziennie wkładała malca do ognia. Pewnego razu
zobaczyła to matka chłopca. Podniosła straszliwy krzyk, Demeter upuściła dziecko i chłopiec spłonął. Wtedy bogini przybrała swą prawdziwa
postać i wypełniła komnatę wonią świeżych kwiatów. Królowa oddała cześć bogini urodzaju, a Demeter wróciła malcowi życie. Ofiarowała mu tez
kłosy zbóż i rydwan zaprzężony w złote rumaki. Demeter opuściła pałac i zamieszkała w jaskini. Z czasem dowiedziała się gdzie jest jej ukochana
córka, jednak nie miała na tyle władzy, aby wyciągnąć ją z królestwa ciemności. Żałoba bogini spowodowała, że cała przyroda obumarła. Rośliny
przestały wydawać owoce i uschły. Ludzie zaczęli głodować. Bogowie nie wiedzieli gdzie ukryła się Demeter. Dopiero sprytny Hermes odszukał
zrozpaczoną boginię. Do tego czasu wysyłano do niej różnych posłańców, starano się ja ubłagać, ale Demeter pozostawał głucha na prośby bogów.
Dopiero gdy Zeus nakazał Hadesowi oddać Korę matce, bogini urodzaju przywróciła życie przyrodzie. Ale i Hades nie chciał rozstawać się z
piękną dziewczyną. Podając jej owoc granatu, na stałe związał ją z królestwem podziemia. Od tej pory co roku Kora musi na jakiś czas wracać
do Hadesa. W tym czasie Demeter cierpi i okrywa żałobą cały świat. Przyroda obumiera i nastaje zima. Kiedy Kora wraca do matki wszystko
 MIT O TEZEUSZU I ARIADNY
Ważnym wydarzeniem w micie o Tezeuszu było jego starcie z kreteńskim potworem Minotaurem
zamieszkującym labirynt. Stało się to, kiedy do Aten przybyli posłowie króla Krety Minosa z
żądaniem corocznego haraczu w postaci siedmiu dziewcząt i młodzieńców przeznaczonych dla
krwiożerczego pół-byka pół-człowieka. Tezeusz wyruszył na Kretę.
Mit o Tezeuszu wspomina, że ojciec poprosił go, aby w drodze powrotnej rozpiął czerwony żagiel
w przypadku zwycięstwa lub kazał pozostawić czarny, jeśli zginie. Tezeusz zabił Minotaura, ale
jego misja nie zakończyłaby się powodzeniem, gdyby nie pomoc królewny kreteńskiej Ariadny.
Dziewczyna dała mu kłębek nici, który Tezeusz rozwijał wchodząc do labiryntu, a następnie
zwijał w celu odnalezienia drogi powrotnej.
To właśnie mit o Tezeuszu jest źródłem związku frazeologicznego "nić Ariadny" oznaczającego
pomocną dłoń. Uszczęśliwiony bohater zabrał ze sobą Ariadnę, po drodze zostawił ją jednak na
wyspie Naksos. Według mitu Tezeusz zapomniał o zmianie żagla zgodnie z prośbą ojca, który
ujrzawszy na horyzoncie jego czarną barwę, zrozpaczony rzucił się do morza.
 MIT O WOJNIE TROJAŃSKIEJ
Bogini morska Tetyda była wyjątkowo piękną kobietą. Wielu bogów walczyło o jej względy. Nawet sam Zeus chciał, żeby została jego żoną. Niestety zapał
zalotników ostygł w momencie, gdy przypomniano przepowiednię głoszącą, że piękna bogini pocznie syna, który przewyższy swojego ojca. Żaden z bogów
nie chciał mieć tak silnego potomstwa. Wszyscy dobrze pamiętali historię Kronosa pokonanego przez własne dziecko.
Tetydę postanowiono wydać za śmiertelnika. Kandydatem na jej męża został książę Peleus. Zakochał się on w bogince i nie zrażał się jej początkową
niechęcią. Wreszcie doszło do ich ślubu.
Wesele było wspaniałe. Bawili się na nim prawie wszyscy bogowie i boginki. Nie zaproszono jednak bogini niezgody. Urażona Eris postanowiła się zemścić.
Miedzy bawiących się na weselnym przyjęciu gości rzuciła jabłko z napisem ,,dla najpiękniejszej". Od razu obecne na przyjęciu kobiety zaczęły o nie
walczyć. Każda właśnie siebie uważała za największą piękność. Najgłośniej krzyczały trzy boginie: Afrodyta, Hera i Atena.
Kłótnia między nimi stał się nie do zniesienia, dlatego Zeus zarządził sąd. Młody pasterz Parys miał rozstrzygnąć spór. Każda z boginek próbowała przekupić
chłopca. Atena, w zamian za jabłko, obiecała mu wielka mądrość; Hera - olbrzymie bogactwo a Afrodyta - najpiękniejszą spośród śmiertelniczek.
Ani bogactwo, ani mądrość nie skusiły młodego mężczyzny. Tylko obiecana kobieta stała się łakomym kąskiem. Dlatego t6eż Parys podarował jabłko
Afrodycie.
Sam sędzia nie był tez zwykłym pasterzem. Pochodził z królewskiego rodu, ale jego rodzice obawiali się klątwy, która nad nim ciążyła. Miał on zgubić własne
miasto. Dlatego, zaraz po urodzeniu, dziecko oddano pasterzom, aby ci pozbyli się malca zostawiając go w górach. Posłuszni woli króla słudzy tak tez zrobili.
Jednak Parys cudownie ocalał. Wykarmiła go niedźwiedzica, a pasterz, który to zobaczył, wziął niemowlę ze sobą i wychował, nie mówiąc nikomu nic o jego
pochodzeniu.
Po latach Parys przybył do Troi na igrzyska. Jako zwycięzca dostąpił zaszczyt wizyty na królewskim dworze. Wtedy to odkryto prawdę i król
Troi Priam z powrotem przyjął syna pod swój dach.
Jako królewski syn Parys ruszył do Sparty na dwór Menelaosa. Tam właśnie mieszkała obiecana mu przez Afrodytę najpiękniejsza kobieta - Helena. Parys
szybko zaskarbił sobie sympatie gospodarza i podstępem uprowadził piękną kobietę. Złość Menelaosa była ogromna. Zażądał on wydania Heleny, ale gdy
prośby nie poskutkowały, postanowił odebrać żonę siłą.
 MIT O WOJNIE TROJAŃSKIEJ CZ.2
Wojska Menelaosa szykowały się już do wojny, ale nie można było na nią wyruszyć bez syna Tetydy Achillesa. Przepowiednia
głosiła, że bez niego Spartanie nie zwyciężą. Tymczasem bogini bała się o swojego jedynaka. Co prawda kąpała go w świętej rzece
i w ten sposób uczyniła jego ciało odpornym na ciosy, ale podczas obmywania trzymała dziecko za pietę i właśnie ta część ciała
stanowiła słaby punkt młodego wojownika. Ukryła więc syna między królewskimi córkami. Wierzyła, ze nikt go tam nie odszuka.
Niestety podstęp wykryto i Achilles dołączył wreszcie do przygotowanych do wojny wojsk.
Oblężenie troi trwało dziesięć lat. Podczas nich szala zwycięstwa przechylała się to na jedną, to na drugą stronę. W wojnę włączyli
się też bogowie. To ich interwencja nie pozwalała na ostateczne rozstrzygnięcie sporu.
Jednak w pewnym momencie wydawało się, że zwycięstwo Trojan jest bardzo blisko. Obrażony na Agamemnona Achilles odmówił
udziału w walce. Bez niego Trojanie łatwo pokonywali wrogów. Dopiero śmierć Patroklesa, przyjaciela obrażonego wojownika,
spowodowała, że Achilles wrócił na pole walki i zabił Hektora.
Któregoś dnia Trojanie z przerażeniem odkryli, że wrogowie ukradli święty posąg z świątyni Ateny. Wiedzieli, że bez niego miasto
skazane jest na zagładę. Ale ku ich wielkiemu zaskoczeniu zauważyli, że Spartanie odpłynęli. W miejscu, gdzie były ich namioty stał
tylko olbrzymi, drewniany koń. Uznali go za dar od pokonanych wrogów i ,mimo ostrzeżeń wieszczki Kasandry, wciągnęli
do miasta. Następnie Trojanie zorganizowali wielka ucztę. W ten sposób chcieli uczcić zwycięstwo i koniec długiej wojny. Wszyscy
wojownicy trojańscy opili się i usnęli. Wtedy ze znajdującego się w środku miasta konia wyszedł Odyseusz i kilku jego towarzyszy.
Bez trudu pokonali oni nieczujną straż i otworzyli bramy miasta dla pozostałych żołnierzy, którzy nie odpłynęli, a tylko schowali
się za cyplem. Spartanie szybko rozprawili się z pijanymi mieszkańcami Troi i zniszczyli miasto.
 ŚWIAT PONAD LUDZKI
Starożytni Grecy wyobrażali sobie życie po śmierci jako mniej ciekawe niż życie na ziemi. Dusza zmarłego, po
przepłynięciu rzeki Styks w łodzi starca Charona, stawała przed trybunałem trzech sędziów: Minosa, Radamantysa i
Ajakosa. Tam dusza zmarłego była sądzona, następnie szła w jedno z trzecz miejsc spoczynku wiecznego.

Sprawiedliwi kierowali się na prawo, do Rzeki Zapomnienia- Leto. Napiwszy się wody z niej, zapominali o swym
ziemskim życiu. Potem podążali dalej, na Pola Elizejskie. ELIZJUM to kraj wiecznego spokoju i pośmiertnej
szczęśliwości, gdzie wyzbyte wszelkich cierpień i pragnień dusze przechadzają się po bladych łąkach, ogarnięte
muzyką niewidzialnych lir. Tą częścią podziemia rządził Kronos- ojciec Zeusa, uwolniony przez niego z otchłani
Tartaru.

Ci, którzy mieli na sumieniu jakieś grzechy, nie osiągali wiecznego spokoju, ale przebywały w ciemnej sferze Erebu,
pozbawieni radości, nic nie odczuwali.

Zbrodniarze szli na lewo, do najokropniejszej części Hadesu- TARTARU. Tam czekały już bobinie zemsty, dzikie
Erynie i Kery, pijące ludzką krew. Zaciągały potępieńców w głąb czeluści, do miejsc wyznaczonych przez sędziów
kar.
 BOGOWIE OLIMPU

Skład owej dwunastki nie zawsze był jednak jednakowy. W

każdym źródle wymieniano
jednak: Afrodytę, Apollo, Aresa, Artemidę, Atenę, Hefajstosa,
Herę, Hermesa, Posejdona, Zeusa. Pozostałe dwa miejsca w
zależności od źródeł
uzupełniają: Hades, Demeter, Dionizos oraz Hestia.
PORÓWNANIE BOGÓW GRECKICH Z RZYMSKIMI
 FILOZOFOWIE GRECCY
Filozofów greckich jest dużo, ale do najsłynniejszych należą:
-Tales z Miletu (VI wiek p.n.e., pierwsza społ.)
-Pitagoras z Samos (VI wiek p.n.e., druga poł.)
-Demokryt (V wiek p.n.e., około poł. w.)
-Sokrates (470-399 p.n.e.)
-Arystoteles (384-322 p.n.e.)
-Pyrron z Elis (ok. 365-ok. 275 p.n.e.)
-Platon
 TALES Z MILETU

Był tym Grekiem, na którego wskazywali późniejsi jego rodacy, jako na pierwszego
filozofa. Przekroczył niezbyt wyraźną wówczas granicę pomiędzy myśleniem
mitologicznym i racjonalnym, posługującym się pojęciami ogólnymi. Twierdził, że ziemia
spoczywa na wodzie i w jakiś sposób powstała z wody. Był zapewne pierwszym Grekiem,
który na pytanie o powstanie świata nie odpowiadał w sposób mitologiczny, przez wskazanie
na bogów, którzy mieli zrodzić świat, lecz na pierwotną materię, za którą uważał wodę. W
ten sposób dał wzór swoim następcom: początkiem świata jest jakiś składnik naturalny,
rozciągły w przestrzeni. Jak się wydaje, Tales nie rozważał problemu w jaki sposób świat
powstał z pierwotnej materii, a jedynie na nią wskazał.
 ARYSTOTELES
Arystoteles dokonał trychotomicznego podziału nauk:
-teoretyczne – których celem jest formułowanie wiedzy dla niej samej (metafizyka, fizyka i matematyka)
-praktyczne – których celem jest formułowanie wiedzy dla osiągnięcia doskonałości moralnej (etyka,
polityka)
-pojetyczne (wytwórcze, od gr. poiesis) – których celem jest formułowanie wiedzy, za pomocą której
można wytwarzać określone przedmioty.
Zdaniem Arystotelesa celem nauki jest wyprowadzenie stanu faktycznego z jego przyczyn. Ten proces ma
dwie możliwe formy: wnioskowanie o szczególnych przypadkach ze znanej ogólnej reguły (dedukcja) i
wnioskowanie o ogólnej regule ze znanych poszczególnych przypadków (indukcja). Poprawności
wnioskowania miała natomiast służyć logika jako metoda porządkowania myślenia, jego formy, a nie
treści . Arystoteles stworzył zupełny system tak zwanej teorii sylogizmu, która obecnie stanowi
część klasycznego rachunku predykatów. Sam Arystoteles na oznaczenie tego, co dziś zwiemy logiką
używał terminu analityka, rezerwując nazwę logika dla dialektyki, czyli sztuki prowadzenia dyskusji.
KONIEC

Bartłomiej Bocian