Biokimi Pyetje

Afati i Tetorit- 30.09.2020

1.Glikoproteinat- klasifikimi dhe funksioni.

Glikoproteinat jane proteina te perbera te cilat si grup prostetik e kane ndonje molecule sheger.Si
glukoproteina te verteta merren zakonisht ato te cilat ne vete permbajne ne vete me teper se 4%
shegerna. Glukoproteinat me te njohura jane mucinet dhe mukoidet.Funksioni: rritja e polaritetit te
proteinave,siguron pranimin e gelizave,mund te drejtojne transportin neper membrane,
etj.

2.Ndarja e lipideve-klasifikimi dhe funksioni:

Sipas ndertimit kimik, vetive dhe rolit te tyre:

-Lipide te thjeshta (yndyrna,vajrat dhe dyllerat)
-Lipide te perbera (fosfatide,glikolipide)
-Karotinoide
-Steroide
Funksioni: burim i energjise, element restrukturale, hormone seksuale, agjent emulsifikues,mesengjer
intracellular,
et].

3.Karakteristikat kryesore te acideve yndyrore dhe acilgliceroleve,glicerofosfolipideve dhe

sfingolipideve:

-Acidet yndyrore: Kane numer cift te atomeve te karbonit .Ndahen ne : acide yndyrore ten gopura dhe
te pangopura.
-Acilglicerolet: Jane molekula te perbera nga acidet yndyrore dhe gliceroli. Ne baze te numrit te acideve
ge jane lidhur me glycerol ndahen ne: monoacilglicerole, diacilglicerole dhe triacilglicerole.
-Glicerofosfolipidet: Bazen e tyre e paragesin acidet fosfatidike ndersa si alkool eshte gliceroli.Sipas llojit
te bazes azotike ndahen: lecitina{koline), kefalina{kolamine) dhe serinfosfatina(serine).
-Sfingolipidet: e kane marre emrin sepse gjenden ne mbeshtjellesin e indit truror.jane lipide te perbera
te cilat ne vend te glicerolit permbajne sfingozine{aminoalkool dihidroksilik)

4.Ndarja e aminoacideve dhe rendesia e tyre:

Aminoacidet ndahen ne:

-Alifatike {(monokarboksilike, dikarboksilike, ge permbajne sulfur,alifatike bazike)
-Aromatike( fenilalanina, tirozina, dijodtirozina,dibromtirozina, tiroksina)
-Heterociklike (triptofani,histidine,prolina dhe hidroksiprolina)
Po ashtu ndahen edhe ne esenciale dhe joesenciale.
Funksioni kryesor eshte krijimi i lidhjes peptidike.

5.Rendesia biologjike e aminoacideve aromatike:

Kane rendesi pasi formojne lidhjen hidrogjenore dhe eshte grup funksional i rendesishem ne disa
enzima.Absorbojne drite ultraviolete.
6.Kofaktoret e glukozes:
Jane te njohura ndryshe si Fosfoglukomutaza e cila katalizon transformimin reversibil te glukoze-1-fosfat
ne glukoze-6-fosfat. Te rendesishme jane edhe racemazat.

7 Klasifikimi i proteinave dhe rendesia e tyre per organizmin:

Klasifikimi:
-Proteina te thjeshta { protamidet,histonet,gliadina,glutelinat,globulinat,albuminat ,skleroproteinat,
proteinat kontraktile)
-Proteina te denatyruara (acidalbuminat, alkalialbuminat,albuminozat dhe peptone)
-Proteine te perbera (glikoproteinat,fosfoproteinat,nukleoproteinat,kromoproteinat,lipoproteinat)
Luan rol te katalizatoreve biologjik,marrin pjese ne ndertimin e membranave gelizore, kane rol
transportues dhe mbrojtes.

8.Denaturimi i proteinave dhe faktoret qe ndikojne ne denatyrimin e tyre:

Me denaturim nenkuptojme ndryshimin e molekules ku e humb vetine biologjike.Behet ndryshimi ne

tretshmeri dhe ne veti fiziko-kimike.
Faktoret ge ndikojne jane agjentet e ndryshem fizike ose kimike.

9.Rendesia biologjike e acideve nukleike:

Jane bartese dhe percjellese te informacioneve trasheguese.

AND jane bartese dhe percjellese te vetive trasheguese.ARN ka ndikimin ne ruajtjen e struktures se
ribozomit , ne sintezen e proteinave,etj.

10.Struktura e nukleotideve

Q
Phosphate Group

CH, 0

Nitrogenous Base
4 1 (A, T.G,C)

3 2

5-C Sugar
(Deoxyribose)

11.Karkteristikat kryesore te AND-s ne sistemet e gjalla:

AND eshte nje varg polipeptidik.Ne ndertimin e tyre marrin pjes kater lloje te
nukleotideve:AMP.GMP.TMP,CMP.Ne strukturen e AND marrin pjes adenine dhe guanina{baza
purine),timina dhe citozina{baza pyrimidine).Eshte e ndjeshme ndaj enzimeve me an te seciles
zberthehen ne nucleotide,pastaj ne nukleozide.

12 Klasifikimi i enzimeve dhe funksioni i tyre

Klasifikimi:oksidoreduktaza,transferaza,hidrolaza,liaza,izomeraza,ligaza.
Kan rendesi ne procesin e katalizes se shume reaksioneve.
13.Kofaktoret dhe rendesia e tyre
Kofaktoret jane substanca joproteinike ge kontrollojne nje reaksion biokimik.Mund te jene jone te
metaleve ose komponime organike ge kane veti te rendesishme ge nuk mund te gjenden ne aminoacide
Sherbejne si katalizatore, ndihmojne enzimet.

14.Efekti i enzimeve ne reksionet oksidoreduktuese dhe paragite nje reaksion?

Oksidoreduktazat e katalizojn proceset e oksidimit dhe reduktimit te komponimeve organike ne geliz

dhe me se shpeshti fillon me dehidrogjenaz.Enzimat e mundesojn zberthimin e komponimeve te
thjeshta organike si:monosaharide,glycerol,aminoacide.Pas oksidimit si product final prodhohet
uji,CO2,NH3 dhe lirohet energji ne form te ATP. Reaksioni:

NAD+ +2H,-2H>< NAD*H + H= (NAD*H2)

15.Baraspesha e Michaelis-Menten-it:

16.Aktivizimi i enzimave dhe faktoret ge ndikojne ne aktivitetin enzimatik:

Aktivizimi i enzimave behet me largimin e maskes se gendres active, e cila behet me katalizimin e
enzimeve proteolitike ose jonet e hidrogjenit.
Faktoret jane : temperature, ndikimi i pH, raporti sasior midis enzimit dhe substratit, et].

17.Enzimet- definicioni dhe cfare paraqet qendra active e enzimeve:

Enzimet jane katalizatore biologjike.Nga bashkveprimi i substrative formohet nje product specific.
Molekulat e substratit lidhen te enzimat ne siperfagen e enzimave ge quhet gendra active.

18.Tirozina- funksioni dhe struktura e saj:

Tirozina eshte nje aminoacid joesencial me nje grup anesor polar.

Funksioni: ndikon ne sintezen eproteinave, ne rregullimin e rritjes se kockave te gjata dhe pjekjen
nervore dhe rritjen e ndjeshmerise se trupit ndaj katekolaminave, dhe stimulojne metabolizmin e
proteinave.

OH
NH
HO 2

19.Enzimat e transaminazave, aktiviteti i tyre dhe reaksioni biokimik i tyre:

Jane enzima ge katalizojne transferimin e grupit metil, amin, acil,aldehid ose keton, grupit glukozid.Nga
struktura kimike bejne pjese ne proteid enzyme te cilat si koenzim e kane piridoksal fosfatin, dmth Vit
B6 te fosfoliruar.
20.Inhibimi reversibil i enzimeve:

Inhibimi reversibil eshte nje molecule e cila lidhet ne menyre reversibile me enzimet dhe e ngadaleson,
inhibon shpejtesine e reaksionit.

21.Paragite formulen e nje monosaharidi, disaharidi dhe polisaharidi:

Monosaharidi: C3H603 —trioza

Disaharidi: C12H22011 — maltoza
Polisaharidi: C6H1205 — amidoni

22.Acidet yndyrore me te njohura dhe klasifikimi i tyre:

Klasifikimi: Acide yndyrore ten gopura dhe te pangopura

Me te njohura jane: acidi oleic,linoleic dhe linolik.

23.Vitamina A dhe format e veprimit te saj:

Vit.A perbehet prej 3 molekula biologjikisht active {retinol,retinal dhe acid retinoic). Perbehet rreth 0.15-
0.87%. Ne lekure fitohet me ane te rreyeve ultraviolet. Ndodhet ne produkte bimore dhe shtazore( ne
peshk,veze, gjalpe,brokoli karrota,djath).Sintetizon pigmentin rodopsine ge gjendet ne retine ne konet e
syve. Po ashtu vit.A eshte antioksidant. Avitaminoza e saj shkakton semundjen Beri-Beri.

24.Paragite formulen e D-glukozes dhe D-fruktozes:

H
7
hd H—C—OH

== YH 7°

HO—(—H Ho—(—

f oil 1 f =r |

H—C—OH H—C—OH

CH,OH CH,OH
D-Glucose, D-Fructose.
an aldohexose a ketohexose Fructosa: C6H1206

25.Paragite reaksionin e lidhjes peptidike,glikozide dhe lidhjen esterike.

Peptide Bond Formation

SEN
MN—t—¢ + N—C—C CH,OH
7k ~~uop
ron 0
2

| OH |
y 0
OH —
H i 0 foo
\
N—C—C—N—C—C oH
0 R H|| Rr “on !
Glycosidic Bond

Lidhja peptidike Lidhja glikozide Lidhja esterike

26.Trego formulen dhe karakteristikat e amidonit, glikogjenit dhe celulozes:

Amidoni- {C6H1005)n- polisaharid me prejardhje bimore, gjendet ne drithera, ne patate,etj.

Glikogjeni- (C6H1005)n - polisaharid reserve me prejardhje shtazore, gjiendet ne melgi e musku;j.

Celuloza- C6H1005)n - polisaharid, nuk hyn ne perberje te organizmit te njeriut, gjendet ne bime, nuk
tretet ne uje,acide dhe baza. Ndertohet nga 8.000-12.000 njesi glukozide

27.Paragite formulen e kolesterolit dhe reaksionin e sintezes se tij

C27H460

28.Paragite formulen e acidit palmetik dhe stearik

0]

C16H3202 — acidi palmetik I NNN NNN

oO

C18H3602 — acidi stearik NN NNN

29.Formula e maltozes, saharozes dhe laktozes.

Maltoza : glukoze+glukoze C12H22011

Saharoza: glukoze+fruktoze C12H22011

Laktoza: glukoze+galaktore C12H22011

30.Formula e nje acidi yndyror te ngopur dhe te pangopur:

Acid yndyror i ngopur {Acidi palmitic)- C16H3202

Acid yndyror i pangopur (Acidi linolenic) — C18H3002

31.Formula e vitamins B12:

C63H88CoN14014P

32.Hidroksilazat dhe forma e veprimit te tyre:

Jane enzime ge e katalizojne zberthimin hidrolitik te substratit me pjesmarjen e ujit. Nuk kane
koenzime.Por esht e nevojshne prania e joneve te metaleve te ndryshme. VEPRIMI HIDROLITIK mund te
paragitet keshtu : R-R1+HOH ER-OH+R1H
Roli biologjik esht se e peratisin ushgimin ne stomak dhe ne zorre per absorbim.
Ndahen ne :Peptidaza, karbohidraza, esteraza.
33.Ligazat dhe format e veprimit te substratit te tyre.
Jane enzyme te cilat katalizojne sintezen e komp. Organike duke shfrytzuar energjine prej ATP-se. Quhen
ndryshe sinteaza. Ne ligaza bejne pjese enzyme ge mundsojne krijimin e lidhjes C=0, C-S, C-N, C-C. Ne
ligaza bejne pjese keto enzyme: sinteaza e acetil CO-A, ligaza e sukcinat, peptid sinteaza, karboksilaza.

34. Hidrolazat dhe format e veprimit te substratit te tyre.

Jane enzyme te cilat e katalizojne zberthimin hidrolitik te substratit me pjesmarrje te ujit. Keto enzyme e
katalizojne zberthimin e komp. Te perbera ne kushte intra dhe ekstra gelizore. Hidroksilazat mund te
ndahen ne disa grupe: peptidaza, karbohidraza dhe esteraza

35.Aldozat dhe ketozat:

Aldozat:gliceraldehide,D-ribosa,deoksiribozat,L-arabinoza,L-ksiloza,D-glukoza,D-manoza,D-galaktoza

Ketozat: dioksiacetati, D-ribuloza, D-ksiluloza, L-fruktoza

36.1zomerizimi i monosaharideve:

Nje ose me shume atom asimetrik i karbonit ne molekulat e monosaharideve e mundesojne krijimin e
izomerise.Komponimet ge e kthejne rrafshin e drites se polarizuar ne te djathte quhen ekstrogire ndersa
ato ge e kthejne ne te majte quhen levogire.

37.Polisaharidet dhe struktura e tyre:

Jane karbohidrate te perbera dhe jane produkte te kondenzimit te monosaharideve. Keto lidhen mes
vete me lidhje glukozide. Ndahen ne homopolisaharide dhe heteropolisaharide. Nuk kane shije te
embel. Llojet e polisaharidevejane : glikogjeni,celuloza, amidoni, inulina, kitina, etj.

LH I \
« IN OH H
H
H OH H OH
n

Cellulose
#63737338

AFATI | JANARIT 12.02.2020

1.Enzimet-definicionin dhe cfare paraqet qendra active e enzimeve..

E bere me larte
2.Proteinat- definicionin dhe strukturen dhe klasifikimin e tyre...
E bere me larte

3.Enzimet kane veprim maksimal ne aktivitetin e tyre ne pH

-pepsina: 1-2.5
-amilaza: 4-7
-fosfataza alkalike: rreth 10

4.Inhibimi reversibil i enzimeve

E bere me larte

5.Paraqite formulen e nje monosaharidi, disaharidi dhe polisaharidi

e bere me larte

6.Acidet yndyrore me te njohura dhe klasifikimi i tyre

e bere me larte

7.Vitamina A dhe format e veprimit te saj

e bere me larte

8.Paragite formulen e D-glukozes dhe D-fruktozes

e bere me larte

9.Paraqite lidhjen peptidike, glikozide dhe lidhjen esterike

e bere me larte

10.Trego formulen dhe karakteristikat e amidonit, glikogjenit dhe celulozes

e bere me larte

11.Paragite formulen e nje dipeptide dhe polipeptidi

Dipeptidi- perbehet prej 2 aminoacideve , psh C14H1805N2

Polipeptidi- perbehet prej 2-100 aminoacideve, psh CegH114N18022S

12.Trego karakteristikat e homopolisaharideve dhe heteropolisaharideve

Ne ndertimin e molekules se homopolisaharideve merr pjese vetem nje lloj i polisaharidit dhe ne
ndertimin e heteropolisaharideve marrin pjese 2 ose me shume monosaharideve ose derivatet e tyre.

AFATI | JANARIT 17.02.2021

1.Enzimet-definicionin dhe cfare paraqet qendra active e enzimeve..

E bere me larte

2.Proteinat- definicionin dhe strukturen dhe klasifikimin e tyre...

E bere me larte

3.Enzimet kane veprim maksimal ne aktivitetin e tyre ne pH

E bere me larte
4.Inhibimi reversibil i enzimeve
E bere me larte

5.Paraqite formulen e nje monosaharidi, disaharidi dhe polisaharidi

e bere me larte

6.Acidet yndyrore me te njohura dhe klasifikimi i tyre

e bere me larte

7.Vitamina A dhe format e veprimit te saj

e bere me larte

8.Paragite formulen e D-glukozes dhe D-fruktozes

e bere me larte

9.Paraqite lidhjen peptidike, glikozide dhe lidhjen esterike

e bere me larte

10.Trego formulen dhe karakteristikat e amidonit, glikogjenit dhe celulozes

e bere me larte

....Janar pyetjet pas pyetjeve me opsione:

1.Mekanizmin biokimik dhe formulen e vitamins A.

{C20H300)

Vitamina A konsiderohet se e e katalizon biosintezen e bazave purine te cilat hyjne ne strukturen e

acideve nukleike.

2.Mekanizmin biokimik dhe formulen e vitamins C.

{C6HB806)

Ju nenshtrohet oksidimit reversibil duke formuar acidin L-dehidroaskorbinik. Formon system redoks me
kete acid.

3.Mekanizmin biokimik dhe formulen e vitamins B1

(C12H17N40S+)
Merr pjese ne reaksionet e transformimit e shegernave ne lipide dhe eshte e domosdoshme per
funksionin normal te ciklit te krebsit.

4. Mekanizmin biokimik dhe formulen e vitamins B12

{C63H90014N14PCo)

Merr pjese ne aktivizimin e acidit folik, merr pjese active ne kobalamine.

 AFATI | SHTATORIT: 09.09.2020

| gjithi i bere me larte, pervec:

35.Efekti i enzimeve ne reaksionet kimike:

....SHENIME

Mungesat e vitaminave:

Vit.A(retinoli): hemeralopia(verbimi i nates), niktalopia{verbimi i pulave), keratomalacia.

Vit.B1(tiamina): Beri-beri

Vit.D{Kalciferoli): rakitizmi, osteomalacia

Vit.E{tokoferoli) : hemoliza e eritrociteve te femijet, cerebromalacia

Vit.K{naftokinoni, filokinoni): gjakderdhje

Vit.B2(Riboflavina): riboflavinoza

Vit.B3{Acidi nikotinik, nikotinamidi) : pellagra

Vit.B6{Piridoksina): dermatit, anemi, crregullime nervore

Vit. B12(Ciankobalamina): anemi pernicioze, myelosa funikulare.

Vit.C{ acidi askorbik): semundja e skorbutit, anemi

Vit.H{Biotina) : crregullime te rritjes, spazma, koma fatale.

AFATI | PRILLIT 28.04.2021

1.E Perseritur
2.E perseritur
3.E perseritur
4.E perseritur
5.E perseritur
6.E perseritur
7.E perseritur
8. E perseritur
9. E perseritur
10. E perseritur
11.Paraqite formulen e kolesterolit dhe acidit yndyror te pangopur?
C27H460 — formula e kolesterolit
CH3-CH2-CH=CH-CH2-CH=CH-{CH2)7-COOH — acid yndyror i pangopur- acidi linoleic
12.Paraqit formulen e sfingolipideve dhe rendesine e tyre per organizmin?
C18H37NO2
Ato gjenden ne mbeshtjellesin e indit truror.Jane lipide te perbera ge ne vend te glicerolit permbajne
sfingozine. Nje sfingolipid me nje grup R te perbere vetem nga nje atom hidrogjeni eshte nje ceramid.
Grupet tjera te zakonshme R perfshijne fosfokolinen duke dhene nje sfingomieline dhe monomere ose
dimere te ndryshme te sheqgerit, duke dhene perkatesisht cerebroside. Keto te fundit njihen si
glikosfingolipide.
13.Enzimet alosterike dhe rendesia e tyre
Enzima alosterike eshte protein ne te cilin ndodhen nderveprimet indirekte midis vendeve te ndryshme
topografikisht nga lidhja e substrative dhe molekulave rregullatore. Enzimet alosterike kane domethenie
te madhe ne rregullimin e proceseve metabolike ne organizem. Metabolitet si produkte perfundimtare
gjate bartjes ne gelize lidhen per gendren alosterike ge mundesojne dhe lehtesojne lidhjen e atij
metaboliti me gendren active.
14.Lipoproteinat dhe rendesia e tyre
Lipoproteinat jane grimca komplekse ge funksionojne ne transportin dhe thitjen e lipideve permes te
gjakut nga indet e ndryshme. Ato perbehen nga lipidet jopolare si kolesteroli dhe triglicerideve pervec
disa fosfolipideve dhe proteinave.
15.Kromoproteinat dhe rendesia e tyre
Kromoproteinat jane protein ate perbera te cilat e kane si grup ndonje substance me ngjyre. Ndahen ne
dy grupe: Kromoproteina porfirine dhe Flavoproteina. Me te rendesishme jane : Hemoglobinat,
Eritrokruorinat, Mioglobinat,Citokromet,Katalazat,Enzimi triptofanpirolaza, dhe Klorofilet. Jane mjaft te
perhapura ne gelizat shtazore dhe bimore ku e katalizojne zhvillimin e nje numri te madh te reaksioneve
te ndryshme kimike p.sh: Hemoglobina e transporton oksigjenin ne gjak dhe gjate ketij procesi nuk
nderrohet valenca e hekurit ne hem. Ne frymemarrje gelizore kane rendesi te vecante peroksidazat dhe
katalazat, te cilat e katalizojne reaksionin oksidimit me ndihmen e H202 ose reaksionin e zberthimit
H202.
16.Hidroliza e acideve yndyrore
Ata hidrolizohen deri ne perberesit e tyre{acidet yndyrore dhe gliceroli) nga veprimi i avullit te nxehur,
acideve ose enzimeve, p.sh: Lipaza e pankreasit.
Gjate hidrolizes enzimatike dhe acidike prodhohen acidet yndyrore te lidhura dhe gliceroli.
17.Rendesia e makroelementeve dhe mikroelementeve per organizmin e njeriut.
Kane rendesi te madhe ne ruajtjen e homeostazes, thithjen, transportin, sekretimin dhe ekskretimin
18.Rendesia e vitaminave hidrosolubile per cdo lloj ne vecanti.
Jane substance polare ge treten mire ne uje dhe pershkak te kesaj vetie ato nuk kane forme stabile per
tu deponuar ne organizem, per kete arsye ato duhet te merren vazhdimisht me ushqim, ato largohen
lehte nga organizmi prandaj nuk ka rrezik nga grumbullimi toksik sic eshte rasti me ato liposolubile.
Te gjitha vitaminat hidrosolubile funksionojne si kofaktore ne reaksione enzimatike prandaj hyjne ne
ndertimin e koenzimeve. Ne vitaminat hidrosolubile bejne pjese: Vitamina B1 (Tiamina) - mungesa e saj
beri-beri, ku shfaget ne disa forma. Ajo me e shpeshta eshte forma nervore, ku shkaktohet ndezja e
nervave periferike e shogeruar me atrofim te muskujve dhe me paralize. Ndersa forma edeme sjelle
shfagjen e edemave dhe grumbullim te lengut ne ind nenlekuror.

- Vitamina B2 (Riboflavina, mungesa e saj- ariboflavinozen ge i preke me shume grate shtatezana

ose personat laktoze intolerant ge nuk i perdorin produktet e qumshit gjithashtu edhe ata persona ge
konsumojne ushgim vegjetarian.

- Vitamina B3 {Acidi pantotenik) - eshte cdokund i pranishem, gati se ne cdo ushgim dhe per kete
arsye avitamoniza e B3 shfaget shume rralle.

- Vitamina B6 (Piridoksina) - bejne pjese piridoksoli, piridoksali dhe piridoksamina. Mungesa e saj
te njerzit shfaget shume rralle por mund te shfaget te femijet dhe fpshnjet ge ushgehen me ushgim te
konservuar duke shaqur anemine, uljen e imunitetit, dermatitin, kurse te kafshet paragiten sulme
epiliptike

- Vitamina B12 {Kobaltamina)-jane te njohura si faktor kunder anemise dhe marrin pjese ne:
rregullimin e krijimit te gjakut dhe ne zhvillimin e mikroorganizmave.

- Acidi nikotinik (Nikotinamidi), ndryshe quhet si vitamina PP.Mungesa e kesaj vitamine bjen deri
ne shfagjen e semundjes se pelagres.

- Vitamina H (Biotina)- avitaminoza e kesaj vitamine nuk shfaget spontanisht te njerezit, paragitet
shume rralle te njerzit.

- Vitamina C (Acidi askorbik)-ndihmon aktivitetin enzimatik,merr pjese ne sintezen e hormoneve,

shpejton koagulimin e gjakut,e domosdoshme per krijmin e pjekurine e eritrociteve. Avitaminoza e saj
shkakton skorbutin, duke shkaktuar cregullim te karbohidrateve dhe proteinave, paragiten gjakderdhje
ne mishin e dhemve e madje edhe ne lekure.
19.Rendesia e vitaminave liposolubile per cdo lloj ne vecanti:
Jane molekula ge treten ne yndyra dhe tretes organik, pra jane substanca apolare dhe derivate te
izoprenit. Ne traktin gastrointestinal keto vitamina sillen si yndyrna nga ushqgimi i marre per
reabsorbimin e tyre eshte i nevojshmen absorbimi normal i yndyrnave. Pastaj ato barten ne forme te
hilomikroneve nga melcia e zeze dhe depozitohen ne melci (vit. A,D,K) ose ne indin adipoz {vit.E). Keto
vitamina transportohen ne gjak me ndihmen e lipoproteinave sepse ndryshe nga ato hidrosolubile ato
nuk tajohen ne urine.

- Per shkakte mundesive te organizmit per t'i deponuar vitaminat liposolubile, paragitet
intoksikimi. Ne kete grup hyjne:

- Vitamina A (Retinoli) - shfaget te shumica e kafsheve shtepiake dhe te njeriu ku cregullimi i pare
vie deri te semundja e njohur me emrin "terri i pulave" ku personave te prekur i zvoglohet pergendrimi i
rodopsines ne retine dhe vie deri te humbja e shkelgimit te turbullimi i te pamurit gjate nates.

- Vitamina D (Kalciferoli) apo ndryshe vitamina antirakitike. Mungesa e saj shkakton rahitisin, ku
ne kete rast eshtrat behen te bute dhe nen ndikimin e peshes se trupit, eshtrat shtremberohen dhe
deformohen.

- Vitamina E {Tokoferole)- apo ndryshe antisterilitet. Mungesa e tyre te foshnjat shkakton

hemolizen e eritrociteve. Kurse te meshkujt shkakton nderprerjen e spermatozoideve dhe sterilitetin. Te
femrat ngadalesohet zhvillimi i uterusit,placentes dhe te frytit e ne fund edhe vdekjen e fetusit dhe
abortin.

- Vitamina F (Acidet esenciale yndyrore) ku bejne pjese ac.linolik,linolenik dhe arahidonik.

Mungesa e tyre ndikon ne aktivitetin e dehidrogjenazes se acidit butirik, sukscinik dhe glutaminik. Kane
veti t'i mbrojne indet prej rrezatimit radioaktiv dhe rrezeve te rentgenit.

- Gjenden ne peme dhe perime, ne melci te lopes, vajra bimor, djathe e veze, vaj te peshkut etj.

20.Struktura dhe klasifikimi i enzimave hidroksilazave:

Hidrolazat ne baze te prishjes se ciles lidhjes kimike ndahen ne shume grupe :
- Hidrolazat e estereve te ndryshme (karboksilaza, esteret glierole ose lipazat, tioesteret, mono dhe
diesteret e acidit fosforik,etj)
- Hidrolazat e lidhjes glikozide {(karbohidrazat, glikozidazat)
-Hidrolazat e lidhjes esterike
-Hidrolazat e lidhjes peptidike { peptidazat, enzimet proteolitike)
- Hidrolazat e komponimeve te tjera C-N
-Hidrolazat e anhidreve te acideve
-Hidrolazat te cilat ne prani te ujit zberthehen ne 2 atome te karbonit
-Hidrolazat e lidhjes kimike mes karbonit dhe halogjeneve
-Hidrolazat e lidhjes kimike mes P dhe N

MeOH MeOH

Beta-glucosidase.
21.Struktura dhe klasifikimi i enzimeve te oksidoreduktazave

22.Struktura dhe klasifikimi i enzimeve te ligazave

Klasifikimi:
- C-0 ligaza
- C-Sligaza
- C-N ligaza
-C-Cligaza
23.Struktura dhe klasifikimi i enzimeve te Laktat Dehidrogjenazave
25.Struktura dhe klasifikimi i enzimeve te Liazave
Sipas llojit te lidhjes kimike zberthimin e te ciles e katalizojne liazat ndahen ne grupe te me poshtme :
-Liazat ge zberthejne lidhjen karbon-karbon
-Liazat ge zberthejne lidhjen karbon=oksigjen
-Liazat ge zberthejne lidhjen C=N
-Liazat ge zberthejne lidhjen C=S
o-

HO

L-malati
26.E perseritur
27.E perseritur
28. E perseritur
29. Acidi stearik dhe formula e saj
Acid I ngopur yndyror ge gjenden me se shumti ne yndyrna me 16 dhe 18 atome te karbonit.
Formula: C18H3602
30. Trego vetite e lipideve ne organizem roli pozitiv dhe negative
Lipidet jane estere te acideve te larta yndyrore dhe te ndonje alkooli{pa mar parasysh llojin e alkoolit), te
cilat nuk treten ne uje{hidrofobe), por ne tretes organic dhe gjenden ne organizma te gjalle.
Vetite: nuk treten ne uje por treten ne nje ose me shume tretes organic sic jane:
eteri,kloroformi,alkooli,acetone,benzoli etj; -jane estere te acideve te larta yndyrore qofte te verteta ose
potenciale; mund ti perdorin organizmat e gjalle.
Sipas rolit ndahen:
Lipide te thjeshta- (te verteta, homolipide, lipide neutral)- lipide reserve: bejne pjese- Yndyrnat dhe
vajrat (trigliceridet) dhe Dyllerat
Lipide te perpera-{lipoide) ku bejne pjese: Fosfatided(glicerofosfatide; sfingolipide) dhe
Glikolipide(sulfatide,cerebrozide)
Karotinoidet
Steroidet
Roli | tyre:

-Burime te energjise (acide yndyrore dhe triacilglicerolet)

-Elemente Strukturale (kolesteroli, fosfolipidet)

-Hormone (hormone seksuale — Estrogjeni)

-Kofaktor enzimatik {(koenzima A)

-Bartes te elektroneve {koenzima Q)

-Pigmente ge absorbojn drite (karotenoidet)

-Komponime hidrofobike (komp. Qe permbajne alkool — dolikole)

-Agjente emulsifikues (kripera biliare)

-Mesanzher intracellular {fosfatidil inositoli).