Bugün neler öğreneceğiz?

0 1-Gelişim ve Büyüme
0 1.1.Doğum öncesi bedensel gelişim
0 1.2.0-3 Yaş arası bedensel gelişim
0 1.3.3-6 Yaş arası bedensel gelişim
0 1.4.7-11 Yaş arası bedensel gelişim
0 2.Bedensel Gelişimle İlgili Etkenler
0 2.1.Beslenme
0 2.2.Uyku
0 2.3.Tuvalet Alışkanlığı
0 2.4.Diş Çıkarma
1. GELİŞİM VE
BÜYÜME
 1.1.Doğum öncesi bedensel
gelişim
0 Annenin yumurtası ile
babanın sperm hücresinin
bir araya gelmesiyle
döllenme gerçekleşir ve
döllenmiş yumurtaya zigot
adı verilir.
0 Döllenmeden itibaren mitoz
bölünme ile hücreler yüksek
bir hızla çoğalır.

0 Döllenmeden sonraki iki

haftalık döneme dölüt adı
verilir.
 embriyo
0 Bu dönemde dölüt
fallop borularından
aşağı inerek
uterusun(rahmin)
duvarına yapışır.
0 Bundan sonra
embriyo dönemi
başlar.
0 Embriyo dönemi
3.hafta ile 8.hafta
arasındadır.
0 Embriyo döneminde
0 hücreler farklılaşmaya
0 ve ileride vücudun değişik organlarını meydana
getirecek şekilde tabakalaşmaya başlar.
 Embriyo döneminde
tabakalaşma
0 En dıştaki tabaka ‘ekdoderm’ adını alır. Ekdodermden
duyu organları, sinir sistemi, dış deri, saç, tırnak ve
dişlerin bir bölümü oluşur.
0 Orta tabaka olan ‘mezoderm’ den kas, iskelet ile salgı
ve dolaşım sistemleri meydana gelir.
0 İç tabaka olan ‘endoderm’den ise sindirim sistemi ve
solunum sistemi organları olan karaciğer, akciğer gibi
önemli organlar meydana gelir.
0 Embriyonik dönem 8 hafta olup,
0 bu dönemde döllenmiş yumurta hücresi çabucak bir
organizma haline gelecek şekilde farklılaşır.
0 Kulaklar, kol ve bacakların çıkacağı yerler belirginleşir.
0 5. ve 6. haftada parmaklar, dudaklar, burun delikleri ve gözler
belirmeye başlar.
0 7. haftada dil ve 20 adet süt dişinin yeri ve bütün iç organlar
oluşur.
0 Embriyon devresinin sonunda organizma bir insan olarak
tanınabilir.
 Fetüs
0 Üçüncü aydan itibaren embriyo dönemi biter,
fetüs dönemi başlar.
0 Sekizinci haftadan doğuma kadar geçen zamanda
organizmaya fetüs adı verilir.
Üçüncü ve beşinci aylar arası fetüs süratli bir
büyüme gösterir.
0 Gebeliğin 20. haftasında şaçlar ve tırnaklar çıkmaya
başlar.
0 Ter bezleri gelişmiştir.
0 Fetüs uyarıcılara 8 haftalıkken tepkide bulunabilir.
0 Burun, dudak, yanaklar ve çene bu zamanda
uyarıcıya karşı duyarlıdır.
0 16. haftada dış uyarıcılara duyarlı bölgeler artar ve
bütün vücut duyarlı hale gelir.
0 Fetüs dış uyarıcılara tepkide bulunurken kendi
kendine hareketler de yapar.
0 4. aydan sonra anne, bebeğin kendi kendi yaptığı
hareketlerin farkına varır.
0 Doğum öncesi gelişimin en büyük özelliği büyüme ve
bazı organlarda görülen olgunlaşma hızlılığıdır.
0 Fetüs 4 aylıkken nefes alıp verme,
0 5 aylıkken yürüme,
0 6 aylık boyunca emme hareketleri yapar.
0 28. haftada erken doğan fetüsün yaşama
şansı yüksektir.
0 Doğuma kadar fetüsün bütün organları yaşaması için
gerekli görevleri yapabilecek olgunluğa erişir.
0 Doğum öncesi gelişim dönemi, yaşam süresindeki en
hızlı gelişim dönemidir.
0 Fetüs doğduğunda boyu ortalama 48-53 cm., ağırlığı
ise 2500-4300 gr arasındadır.
 Özetle bakacak olursak
devre zaman değişiklikler
Dölüt 0-4.günler Döllenme, hücre bölünmesi;
zigot fallop borularından
uterusa doğru hareket eder.

4.-8.günler Zigot uterusa yerleşmeye başlar.

12.-13.günler Zigotun uterusta yerleşmesi

tamamlanır.

Embriyon 2.hafta Plesenta oluşmaya başlar.

3.-4.haftalar Kalp atmaya başlar; gözler, kan

damarları ve sinir sistemi
gelişmeye başlar
5.-6. haftalar Kollar ve bacaklar oluşmaya
başlar; gonadlar oluşmaya
başlar.
8.hafta Önemli organların gelişimi
tamamlanır, gebelik bedensel
hareketlerde hissedilir.
devre zaman değişiklikler
fetüs 8.-12.hafta Cinsel organların görünümü
tamamlanır; bacak ve kol
hareketlerini yapmaya
başlar; dolaşım sistemi
çalışır.
10.hafta Uyarıcılara tepki verir.
13.-16.hafta Deri ve saç gelişir, iskelet
yapısı güçlenir.
20.hafta Kalp atışı duyulabilir, etkin
olarak hareket eder.
25.-28.hafta Kilo almaya başlar, emme
hareketi görülebilir.
26.hafta Gözler açılır.
28.hafta Boşaltım sistemi olgunlaşır,
dölyatağı dışında yaşama
şansı vardır.
30.hafta Deri altında yağ tabakası
oluşur.
32.-36.haftalar Dölyatağı dışında
yaşayabilir.
38.hafta Normal doğum
 1.2. 0-3 Yaş arası bedensel
gelişim
0 Doğum öncesi gelişimden sonra , bedensel
gelişimin en hızlı olduğu dönem, doğumdan
sonraki 1 yıldır.
0 Çocuk 6.ayda ağırlığının 2 katına, 1 yaşında 3 katına
ulaşır.
0 1.yaşta boy artışı %50 kadardır.
0 3.yaştan ergenliğe kadar yavaş ama sürekli bir
büyüme seyri devam eder.
0 Baş çevresi ayda 1 cm.büyür
0 1.yaşa kadar baş, bedenin geri kalanına göre çok daha
büyüktür; toplam vücudun ¼ oluşturur.
0 Çocuklukta bu oran 1/8 a iner.
0 Yenidoğanda beyin yetişkinliktekinin %25 i kadarken
1.yaşta %75 ine ulaşır. 3.yaşta %80, 7 yaşında %90
ına ulaşır.
 Beyin büyümeyi nasıl
sürdürür?
0 Yenidoğanın kafatası bıngıldaklardan oluşur.
0 Bu yumuşak dokular hem kafaya hem de beyne
büyümeyi sağlama olanağı verir.
0 1,5 yaşında bıngıldaklar tam olarak kapanır.
 İskelet sistemi
0 İskelet gelişimi bebek doğduğunda tamamlanmıştır.
0 Yenidoğanın kemikleri kıkırdak biçimindedir.
Kemiklerin kıkırdak dokusu zamanla sertleşir.
0 Bebeğin süt dişlerinin kireçlenmesi gebeliğin 4.-
6.haftalarında gerçekleşir ancak çoğu yenidoğanın süt
dişi yoktur.
0 Doğumdan sonra kemik gelişimi boy uzaması olarak
sürer.
0 Kemiklerde en hızlı gelişim 1. yaşın sonuna dek
0 2.en hızlı ise ergenlik
 Sinir sistemi
0 Sinir sistemi gelişimi bebek doğduğunda
tamamlanmıştır.
0 Ancak zamanla nöronlar büyür ve milyarlarca yeni
sinaptik bağlantılar kurulur.
0 Yenidoğanda beyinde miyelinizasyon yoktur.
0 Bu, ilk yıllarda çok hızlı biçimde gerçekleşir.
0 Sinir sistemi gelişimi için miyelinizasyon çok önemli
0 Çünkü duyu organları ve beyin haberleşmesi için
kritik
0 İskelet sistemi, kas sistemi iletişimi için kritik
 Solunum sistemi
0 Yenidoğanda solunum çok sık, düzensiz ve derin
olmayan biçimdedir.
0 Bebeklerin solunum yolları, yetişkinlerden daha dar
ve kısadır. Bu nedenle yenidoğan bebek dakikada 40-
60 kez soluk alıp verir. Yetişkinler ise 16-20 kez.
0 Bebeklerde solunumu göğüs yerine daha çok karın
yardımıyla gerçekleşir.
 Kalp ve dolaşım sistemi
0 Yenidoğanda kalp atım hızı dakikada 120-150
0 Yetişkinlerde ise 70-80
0 Ayrıca kalp doğuştan bedene oranla büyüktür,
0 Karaciğer en önemli işlevlerinden biri olan bilrubinin
dolaşımdaki miktarını denetleme işlevini doğumdan
sonra ilk 4-5 günde tam olarak yerine getiremez.
0 Bu nedenle bebeklerde fizyolojik sarılık görülür.
 Bağışıklık sistemi
0 Yenidoğanda mikroplarla savaşmasına yardımcı
olacak antikor yapımı yeteneği iyi gelişmemiştir.
0 Bu nedenle enfeksiyonlar yenidoğanı ölüme kadar
götürebilir.
0 Bununla birlikte plasenta yoluyla ve anne sütü ile
anneden bebeğe geçen antikorlar birçok hastalığa
(kızamık, kızamıkçık, difteri gibi) karşı bir ölçüde
koruma sağlar.
 Boşaltım sistemi
0 Bu sistemin organlarından olan böbrekler doğuşta
işlevini yapabilecek olgunlukta iken, idrar torbası bu
olgunluğa ulaşmamıştır.
 Duyu gelişimi
0 Duyu organlarında en son gelişen göz
0 Yenidoğan 18-38 cm uzaklığı görebilir
0 Gözlerini uzağa odaklayamaz
0 Görsel keskinlik zayıf
0 1.ayda annesinin yüzünü ayırt edebilir
0 6.ayda görme keskinliği yetişkin düzeyinde
0 İşitme aslında anne karnında başlar,
0 Bebek, anne ve babanın sesini diğerlerinden ayırt
edebilir.
0 Yenidoğanın işitmesi oldukça hassas
0 Sese doğru baş ve gövdesini çevirerek tepki verebilir
0 Kokulara karşı duyarlıdır
0 Annesinin göğsünden gelen kokuyu tanır
0 Farklı tatları ayırt edebilir
0 Tatlı olmayan tatlara yüz buruşturur
0 Dokunma duyumu çok kuvvetli
0 Yanağı okşanırsa başını çevirir( rooting refleks)
 1.3. 3-6 Yaş bedensel
gelişim
0 36 aylık erkek çocukların %95 ‘i 91-104 cm
uzunluğunda, 12-17 kg ağırlığında iken,
0 36 aylık kızların %95 ‘i 90-102 cm ve 11-16 kg

0 Bu çağda büyümede görülen bireysel farklılıklar,

0 Büyük ölçüde kalıtımsal öz. ve beslenme ile ilişkilidir.
0 Üst sosyoekonomik düzeyden gelen çocuklar, alt
sosyoekonomik düzeyden gelenlere göre daha uzun
boylu?
0 Beden oranları değişir.
0 Baş 2 yaşında bedenin çeyreği kadarken, 5.5 yaşında
bu oran 1/6 e iner.
0 6. yaşla birlikte beden oranları yetişkinlere
benzemeye başlar.
0 Bedensel büyüme ve gelişim, kişilik üzerinde etkilidir.

0 BOY
0 KİLO
0 BÜYÜME DURUMU-NORMALLİK, ANORMALLİK
0 GÖRÜNÜŞ
0 GÖRÜNÜMÜ İÇSELLEŞTİRME
0 AKRAN İLİŞKİLERİ
0 KARŞI CİNSLE İLİŞKİLER
0 BENLİK DEĞERİ
0 KİŞİLİK GELİŞİMİ
 1.4. 7-11 Yaş bedensel
gelişim
0 Büyüme hızında okul öncesi dönemde başlayan düşüş,
10-11 yaş (ergenlik) kadar devam
0 7 yaş erkek çocuk yaklaşık 127 cm
0 10 yaş 140 cm
0 Kızlar erkeklerden yaklaşık 4-5 cm kısa
0 İlköğretim çağında büyüme çok yavaş
0 Ta ki 10- 11 yaşa kadar
0 Bu yaşta önce kızlarda vücut biyokimyasındaki
farklılaşmalara bağlı olarak ani boy artışı, ikincil
cinsiyet özelliklerinin ortaya çıkışı
0 Aynı yaş erkekler kızlardan daha ufak
0 Ancak kızlardan daha hareketli ve bedensel güce
dayanan etkinliklere meraklı
 1.5. 8-18 Yaş bedensel
gelişim
KIZLAR ERKEKLER
YAŞ ÖZELLİKLER YAŞ ÖZELLİKLER
8-13 Memelerin 10-13.5 Testislerin büyümesi
büyümesi
8-14 Cinsel 10-15 Cinsel organlarda
organlarda kıllanma
kıllanma
9.5-14.5 Boyda ani uzama 11-16 Boyda ani uzama
10-16.5 İlk adet 11-14.5 Penisin büyümesi,
kanaması sesin değişmesi,
sakalların çıkması,
sperm üretimi
başlaması
0 Ergenlik döneminde üreme sistemindeki değişiklikler
baş roldedir.
0 Tabloda göründüğü üzere, ergenlik boyunca kızlar ve
erkeklerde meydana gelen değişimler farklıdır.
0 Kızlarda ergenliğin ilk belirtisi olarak memeler büyür
ve sonrasında cinsel organlarda kıllanma başlar, daha
sonrasında ani boy artışı olur ve en son mensturasyon
başlar.
0 Erkeklerde ise önce testisler büyür , sonra cinsel
organlarda kıllanma başlar, daha sonra boy
uzunluğunda ani bir artış olur ve son olarak penisin
büyümesi, sperm üretimi, sesin kalınlaşması ve
sakalların çıkması değişimleri gözlenir.
0 Ergenlik dönemi boyunca bedenin değişik
kısımlarında büyüme hızı değişiktir. Örneğin, el ve
ayaklar kol ve bacaklara göre daha hızlı büyür.
0 Bu evrede kalçalar, göğüs kemikleri ve omuzlarda
genişleme gözlemlenir.
0 Ayrıca bedenin büyümesiyle birlikte, kalp ve
akciğerlerin büyüklüğü ve kapasitesi de artar.
0 Erinlik ve ergenlik dönemlerinde kızlar yılda ortalama
5-10 kilo, erkekler ise yılda ortalama 7.5-12 kilo
alırlar.
0 Bunun yanında, ergenlik evresinin tamamlanması ile
boy uzamasının sona ereceği fikri yanlıştır. Boy
uzaması sınırlı da olsa 20’li yaşlarda da devam
edebilir.
Beden Oranlarındaki Değişim
0 BAŞ:
0 Doğumdan önce bedenin yarısı kadar
0 Doğumda ¼ ü kadar.
0 Yetişkinlerde 1/8 kadar.

0 GÖVDE:
0 Doğumda gövde bedenin sekizde üçü ve yetişkinlerde
de aynı.
0 BACAKLAR:
0 Doğumda bedenin 1/8 i
0 Yetişkinlikte bedenin yarısı

0 KASLAR:
0 Çocuklarda kasların bedeni oranla ağırlığı %25
0 Yetişkinlikte %45

0 Kas gelişimi ve kemiklerde büyüme en yoğun ergenlikte.

0 BEYİN:
0 3 yaşında beyin ağrılığının %80 i
0 7 yaşında ise %90 ı kazanılır
0 Kalan yüzde %10 ise 8-24 yaş arası.
0 Beyin ağırlığı ve hacmen gelişimi sinaptik bağlantı
sayısının artmasıyla oluşur.
0 Ayrıca yaşla birlikte miyelinleşme gerçekleşir.
2.Bedensel Gelişimle İlgili
Etkenler
0 2.1. Beslenme:
0 Anne sütü: Bolca kalori, protein, demir, A ve C
vitaminleri
0 Bağışıklık sistemi gelişimi için kritik
0 Çocuğun iştahı değişkendir
0 Fiziksel rahatsızlıklar, diş çıkarma dönemi, uyku
düzensizliği vb. etkiler.
0 Yemek yeme yoluyla otonomi kazanmak çocuğun kişilik
gelişimi için de önemli

0 Yemek yemek ne zaman bir probleme dönüşür?

0 Damak zevki
0 İştah durumu
0 Anne baba tutumları
0 Çocuğun acıkma saatlerini bilmemek
0 Israrcı olmak, zorla yemek yedirmek
0 Yemek yerken başka faaliyetler yapmasına izin vermek
0 Sorun nasıl çözülebilir ?
0 Sevdiği yemeklerden başlamak
0 Ufak porsiyonlar
0 Eğlenceli sofralar ve oyun
0 Takdir ve ödüllendirme
0 Sofra düzeni ve saatleri belirlemek
0 2.2. Uyku:
0 Rahat bir uyku için çocuğun karnı tok olmalı,
0 Uyduğu odada uyku hijyeni önemli,
0 Oda ısısı doğru ayarlanmalı

0 Yenidoğan, karnı doyar doymaz uyur ve günün büyük

bölümünü uykuda geçirir.
0 1 yaşta gece uykusu dışında gün içinde 2 kısa uyku,
kahvaltı ve öğle yemeğinden sonra
0 18. ay ile 2. yaş arasında gece uykusu dışında günde 1
uyku
0 Uyku, büyümede çok önemli.
0 Eğer okulöncesi dönemdeki bir çocuk uykuya
direniyorsa, stres altında olabilir. En yaygın nedeni
ayrılık anksiyetesi…
0 Uyumak istemiyorsa, bir süre daha oynamasına izin
verilmeli, oyunlar daha sakin seçilmeli ve çocuk
uykuya hazırlanmalı..
0 Anne babalar çocuklarını uyutmak konusunda şu 4
hatalı davranıştan uzak durmalıdır:
0 1- Çocuğun yatmamasına izin verme
0 2-Çok fazla öykü okuma veya oyun oynama
0 3-Çocuğun yanında yatma
0 4-Yatarken çocuğa yalan söyleme
0 Yaşa göre değişen uyku ihtiyacı:
0 2 yaşında 12 saat,
0 6-9 yaş 11 saat,
0 10-12 yaş 10 saat,
0 12-18 yaş 8-9 saat,
0 Bireysel farklılıklar olabilir.
 Çocuklara düzenli uyku alışkanlığı
kazandırmak için yapılabilecekler:
0 1- her gece aynı saatte yatmasını sağlamak
0 2-uyku öncesi ritüeller oluşturmak ( banyo, diş
fırçalama, öpücük, hikaye okuma vb.)
0 3- yatma saatinde aşırı uyarıcı etkinliklerden ve ev içi
gerginliklerden kaçınmak
0 4- yatağa sevgi ve şefkatle götürmek, sevecen olmak
0 5-korkutucu masallardan, hikayelerden kaçınmak ( 4
yaşına kadar hayal-gerçek ayrımı yok; 5-12 yaş arası
uyurgezerliğin nedeni gerginlik ve korku)
0 2.3.Tuvalet Alışkanlığı
0 Çocuğun tuvaletini kendi denetimiyle tutabilmesi ve
bırakabilmesine denir.
0 Bu nedenle ilgili kaslarda ve denetim sağlayabilecek
zihinsel durumlarda olgunlaşma çok önemli.
0 2.5 -3 yaş civarı ideal
0 Katı anne baba tutumları çocukta korku ve endişe
yaratır. Çocuğun utanç yaşamasına neden olur.
0 15. aylıktan önce çocuk kendisi lazımlığa oturamaz.
Önce altını ıslattıktan sonra annesine haber verir,
sonra yapmak üzereyken anlatır.
0 Kontrol sürecinin ilk aşamasında, idrar kesesi
boşaltma ihtiyacı duyduğunda bekleyemez,
0 2. yaşla birlikte zamanında haber vermeye başlar.
0 2.5 yaşında kendisi tuvaletini yapabilir.
0 3. yaşla birlikte idrar ve dışkı kaçırmalar azalır.
0 2.4. Diş Çıkarma:
0 Diş çıkarma zamanı genetik faktörlere ve beslenme
biçimine bağlıdır.
0 Süt dişleri, kızlarda erkek çocuklara göre daha erken
olmaktadır.
0 İlk çıkan dişler azı dişleri ve ortalama 6. ayda
0 Çocuklarda diş temizliğine 2 yaşında başlanmalı ve 3,
yaştan itibaren 6 ayda bir diş doktoruna
götürülmelidir.