Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

Bài 142. Cho phương trình ; với là tham số thực.

1) Giải phương trình khi .

2) Tìm để có một nghiệm bằng .

3) Tìm giá trị của để có nghiệm duy nhất.

4) Tìm để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; thỏa mãn điều kiện

a) .

b) .

c) .

d) .

e) .

5) Tìm nghiệm của phương trình trong trường hợp ( ).

6) Xác định để có hai nghiệm cùng dấu, khi đó hai nghiệm mang dấu gì?

7) Tìm tất cả các giá trị nguyên của để có các nghiệm đều là số nguyên.
Lời giải

Xét phương trình ; là tham số thực.

1) Giải phương trình khi .

Thay vào phương trình ta có:

phương trình vô nghiệm.

Vậy khi phương trình vô nghiệm.

2) Tìm để có một nghiệm bằng .

Thay vào phương trình ta có

phương trình có hai nghiệm phân biệt

Vậy với hoặc thì phương trình có nghiệm .

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 1

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

3) Tìm giá trị của để có nghiệm duy nhất.

Để phương trình có nghiệm duy nhất thì phương trình là phương trình bậc nhất một ẩn

Thay vào phương trình ta có: (Vô lý)

Vậy không có giá trị nào của để phương trình có nghiệm duy nhất.
Sửa lại là:
+ TH1: ta có:

(vô lý)
+ TH2:

Để phương trình có nghiệm duy nhất thì

Vậy với thì phương trình có nghiệm duy nhất

4a) Tìm để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; thỏa mãn điều kiện .

Xét phương trình ; là tham số thực.

Để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; cần

Vì với mọi số thực và tích âm khi có một nhân tử âm hoặc cả ba nhân tử

trong tích đó đều âm nên :

Áp dụng hệ thức Viet ta có:

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 2

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

Ta có

Thay vào ta có

phương trình có hai nghiệm phân biệt

(thỏa mãn) ; (thỏa mãn)

Vậy với hoặc thì phương trình có hai nghiệm phân biệt thỏa mãn
.

4b) Tìm để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; thỏa mãn điều kiện .

Xét phương trình ; là tham số thực.

; khi
Phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt

Ta có:

Thay vào ta có

phương trình có hai nghiệm phân biệt

(thỏa mãn); (thỏa mãn)

Vậy với hoặc thì phương trình có hai nghiệm phân biệt thỏa mãn
.

4c) Tìm để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; thỏa mãn điều kiện
.

Xét phương trình ; là tham số thực.

; khi
Phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt

Ta có:

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 3

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

phương trình có hai nghiệm phân biệt

(thỏa mãn); (thỏa mãn)

Vậy với hoặc thì phương trình có hai nghiệm phân biệt thỏa mãn
.

4d) Tìm để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; thỏa mãn điều kiện
.

Xét phương trình ; là tham số thực.

; khi
Phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt

Ta có:

Kết hợp với điều kiện ta có

Vậy với thì phương trình có hai nghiệm phân biệt thỏa mãn .

Cách khác: Từ

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 4

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

 Nếu (2)

(3)

Từ (2), (3) và (*) ta có

 Nếu (4)
(5)

Từ (4) , (5) và (*) ta có

Vậy với thì phương trình có hai nghiệm phân biệt thỏa mãn .

4e) Tìm để phương trình có hai nghiệm phân biệt ; thỏa mãn điều kiện
.

Xét phương trình ; là tham số thực.

; khi
Phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt

Ta có:

phương trình có hai nghiệm phân biệt

(thỏa mãn); (thỏa mãn)

Vậy với hoặc thì phương trình có hai nghiệm phân biệt thỏa mãn .

5) Tìm nghiệm của phương trình trong trường hợp ( ).

Ta có: ( )

+) phương trình có nghiệm kép

Thay vào phương trình ta có: (Vô lý) nên (loại )

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 5

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

+) phương trình vô nghiệm phương trình vô

nghiệm.

Vậy phương trình (1) vô nghiệm trong trường hợp ( ).

6) Xác định để có hai nghiệm cùng dấu, khi đó hai nghiệm mang dấu gì?

Để phương trình có hai nghiệm cùng dấu cần

+) Giải

+) Giải

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 6

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

Kết hợp và ta được

Mà phương trình có hai nghiệm âm

Vậy với hoặc thì phương trình có hai nghiệm cùng

dấu, khi đó hai nghiệm mang dấu âm.

Cách khác:

Xét phương trình ; là tham số thực.

Để phương trình có hai nghiệm cùng dấu cần

 Giải

Căn cứ thêm vào phần 4a ta tìm được

 Giải (7)

Ta thấy nên (7) thỏa mãn khi:

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 7
Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

với và ta có

Kết hợp

Mà phương trình có hai nghiệm âm

Vậy với hoặc thì phương trình có hai nghiệm cùng

dấu, khi đó hai nghiệm mang dấu âm.

7) Tìm tất cả các giá trị nguyên của để phương trình có các nghiệm đều là số nguyên.

Xét phương trình ; là tham số thực.

 Nếu thì phương trình trở thành (vô nghiệm).
 Nếu có

Phương trình (1) có hai nghiệm ; khi (10)

Áp dụng hệ thức Viet ta có:

Để phương trình có nghiệm nguyên cần

Vì nên Ư(3)

Kết hợp với điều kiện (10) ta có thì phương trình có các nghiệm đều là số

nguyên.
Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 8
Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Đề cương ôn tập HK II- Toán 9

Thử lại: thay lần lượt vào phương trình :

+, Với thì phương trình (1) trở thành: là nghiệm nguyên

thỏa mãn (A)

+, Với thì phương trình (1) trở thành: là nghiệm nguyên

thỏa mãn (A)

Vậy với thì phương trình có các nghiệm đều là số nguyên.

Bài làm tốt, riêng phần 3 vẫn còn nhiều ý kiến trong tổ phản biện

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 9