Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

Bài 140. Cho phương trình (1) ; với m là tham số thực.

1. Giải phương trình (1) khi .
2. Tìm để phương trình (1) có một nghiệm bằng 2, tìm nghiệm còn lại.
3. Tìm giá trị của để phương trình đã cho có nghiệm.
4. Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt sao cho:
a)
b) Nghiệm này bằng lập phương nghiệm kia.
c)
d)

e)
f)
5. Xác định giá trị nguyên của để phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt đều
nguyên dương.

Lời giải
1. Khi ta có phương trình

Vậy khi phương trình (1) có nghiệm

2. Phương trình (1) có nghiệm bằng 2 nghĩa là thỏa mãn phương trình (1)
Thay vào (1) ta có:

Thay vào phương trình (1) ta có:

Vậy với , phương trình (1) có nghiệm bằng 2 và nghiệm còn lại sẽ bằng 1.

3. Tìm giá trị của để phương trình đã cho có nghiệm.

 Trường hợp 1: ta có phương trình (1)

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 1
Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

nên thỏa mãn. (*)

 Trường hợp 2: khi đó phương trình

Có

Ta thấy với mọi giá trị của thì nên phương trình (1) luôn có nghiệm (**)
Kết luận: Từ (*) và (**) ta có mọi giá trị của phương trình (1) luôn có nghiệm

4. Xét phương trình (1) ; với m là tham số thực.

Ta có : , ,

Điều kiện để phương trình trên là phương trình bậc hai là

Ta thấy

Do đó phương trình có hai nghiệm là với mọi

Để phương trình có hai nghiệm phân biệt cần

Vậy với mọi sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là
a) Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt sao cho

Với mọi sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là
Vì luôn là nghiệm của phương trình (1) nên ta có:
Trường hợp 1:

Thay , vào (3) ta được: Chưa kí hiệu pt (3) ở trên.

( thỏa mãn)
Trường hợp 2:

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 2

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

Thay , vào (3) ta được:

(thỏa mãn)

Vậy với và thì phương trình (1) có 2 nghiệm phân biệt thỏa mãn .

b) Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt sao cho nghiệm này bằng lập
phương nghiệm kia nghĩa là

sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là

Với mọi

 Trường hợp 1: ;

không thỏa mãn điều kiện hai nghiệm phân biệt

 Trường hợp 2: ;

không thỏa mãn điều kiện hai nghiệm phân biệt

để phương trình (1) có 2 nghiệm phân biệt sao cho
Vậy không có giá trị nào của

c) Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt sao cho

Với mọi sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là
Vì luôn là nghiệm của phương trình (1) nên ta có:
+ Trường hợp 1:

Thay , vào (3) ta được

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 3

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

( thỏa mãn)
+ Trường hợp 2:

Thay , vào (3) được

( thỏa mãn)

Vậy và thì phương trình (1) có 2 nghiệm phân biệt sao cho

d) Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt , sao cho

Với mọi sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là
Vì luôn là nghiệm của phương trình (1) nên ta có:
Trường hợp 1:

Thay vào (3) ta có:

( thỏa mãn)

Thay vào (3) ta có:

( thỏa mãn)

Trường hợp 2:
Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 4
Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

Thay ; vào (3) ta có ( thỏa mãn) ( giống trường hợp a của trường hợp 1)

Thay ; vào (3) ta có

( thỏa mãn)

; ; thì phương trình (1) có 2 nghiệm phân biệt , sao cho

Vậy với

e) Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt , sao cho

Với mọi sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là

(loại)

Kết hợp với điều kiện (*) ta thấy không có giá trị nào của m để phương trình (1) có 2 nghiệm

phân biệt thỏa mãn

f) Tìm để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt sao cho

Với mọi sao cho ; thì phương trình có hai nghiệm phân biệt là

Vì phương trình đã có một nghiệm là

Để thỏa mãn đề bài và cần thêm

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 5

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

nghĩa là cần

Giải (**) ta có:

(4)

Giải(***) ta có:

(5)

Kết hợp đồng thời (4) và (5) thì tìm được để phương trình (1) có hai nghiệm phân
biệt sao cho

5. Xác định giá trị nguyên của để phương trình đã cho có hai nghiệm phân biệt đều nguyên
dương.
Xét phương trình (1) ; với m là tham số thực.

Phương trình (1) luôn có 2 nghiệm ; với mọi ,

Ta có để phương trình (1) có 2 nghiệm đều nguyên dương thì

Mà Ư để là số nguyên dương thì

Trường hợp 1: (thỏa mãn)
Trường hợp 2: (loại)
Vậy với thì phương trình (1) có 2 nghiệm phân biệt đều nguyên dương.

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 6

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Toán 9

Ghi chú: Câu 5 có sửa đề để bài toán tường minh hơn cho HS

Sản phẩm của nhóm: TOÁN THCS VIỆT NAM Trang 7