Vai trò của đấu tranh giai cấp

Đấu tranh giai cấp giữ vai trò là phương thức và động lực cơ bản của sự tiến bộ, phát
triển xã hội trong điều kiện xã hội có sự phân hóa thành đối kháng giai cấp.

1. Trong xã hội có giai cấp, đấu tranh giai cấp là động lực trực tiếp quan trọng của lịch
sử.
Mác và Ăngghen luôn nhấn mạnh vai trò của đấu tranh giai cấp, đặc biệt là cuộc đấu tranh
giai cấp giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản:
“Trong gần 40 năm chúng ta đưa lên hàng đầu cuộc đấu tranh giai cấp, coi đó là động lực
trực tiếp của lịch sử và đặc biệt là cuộc đấu tranh giai cấp giữa giai cấp tư sản và giai cấp
vô sản với tính cách là đòn bẩy mạnh mẽ của cuộc cách mạng xã hội ngày nay
(Mác và Ăngghen)

- Sự phát triển của xã hội là kết quả của sự tác động biện chứng qua lại giữa lực lượng sản
xuất tiến bộ và quan hệ sản xuất lỗi thời:
+ Khi lực lượng sản xuất có sự phát triển cả về tính chất và trình độ, mâu thuẫn với quan hệ
sản xuất đã lỗi thời, lạc hậu, đòi hỏi phải phá bỏ quan hệ sản xuất cũ.

- Trong xã hội có giai cấp, mâu thuẫn này lại được biểu hiện về mặt xã hội bằng mâu thuẫn
giữa giai cấp bị trị - người đại biểu cho lực lượng sản xuất với giai cấp thống trị - người đại
biểu cho quan hệ sản xuất (giai cấp sở hữu tư liệu sản xuất, chi phối việc phân phối sản
phẩm).
- Sản xuất vật chất bao giờ cũng phát triển trong một quan hệ sản xuất nhất định. Khi
quan hệ sản xuất không còn phù hợp với lực lượng sản xuất, thì nó trở thành xiềng xích của
lực lượng sản xuất, dẫn đến những cuộc khủng hoảng phá hoại lực lượng sản xuất, làm
bùng nổ các cuộc đấu tranh giai cấp.

2. Đấu tranh giai cấp đạt tới đỉnh cao thường dẫn đến cách mạng xã hội.
- Thông qua cách mạng xã hội mà quan hệ sản xuất cũ được xóa bỏ, quan hệ sản xuất mới
phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất được xác lập.
- Khi cơ sở kinh tế mới đã hình thành, phát triển thì kiến trúc thượng tầng mới sớm hay
muộn cũng ra đời, phát triển theo, xã hội thực hiện bước chuyển từ hình thái kinh tế - xã hội
thấp lên hình thái kinh tế - xã hội cao hơn, tiến bộ hơn.
- Không có những cuộc cách mạng xã hội trong lịch sử thì không thể diễn ra quá trình thay
thế hình thái kinh tế - xã hội này bằng hình thái kinh tế - xã hội mới cao hơn. Với ý nghĩ đó
và C.Mác nhận định rằng: các cuộc cách mạng xã hội là những “đầu tàu của lịch sử”, là
phương thức thực hiện sự phát triển của các hình thái kinh tế xã hội.

3. Vai trò là động lực của đấu tranh giai cấp còn được thể hiện trong những thời kỳ tiến hóa
xã hội. Ngay trong phạm vi vận động của một hình thái kinh tế xã hội, đấu tranh giai cấp
thường xuyên tác động thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội.
- Thực tiễn cho thấy sự phát triển của kinh tế, chính trị, văn hóa và ngay cả tư tưởng, lý luận
của xã hội, v.v. đều là sản phẩm ít nhiều mang dấu ấn của cuộc đấu tranh giai cấp.
- Đấu tranh giai cấp:
+ kích thích sự phát triển của lĩnh vực văn hóa tinh thần, tạo ra nhiều giá trị tinh thần khác
nhau như: văn học, nghệ thuật v.v. để phản ánh lại các cuộc đấu tranh đó
+ góp phần làm hoàn thiện lĩnh vực chính trị xã hội đem lại nhiều giá trị xã hội quan trọng,
như: tự do, dân chủ, bình đẳng, nhân quyền v.v.
--> Đóng góp cải tạo xã hội, xóa bỏ lạc hậu, tạo cơ sở cho cái mới tiên tiến phát triển

- Trong xã hội có áp bức giai cấp:

+ Đấu tranh giai cấp chẳng những cải tạo xã hội, xóa bỏ các lực lượng xã hội phản động mà
còn có tác dụng cải tạo bản thân các giai cấp cách mạng và quần chúng lao động, giúp cho
các giai cấp không ngừng lớn mạnh làm hình thành nên các tổ chức lãnh đạo giai cấp (công
đoàn, nghiệp đoàn, chính đảng, v.v. được hình thành, tôi luyện, trưởng thành). Thông qua
thực tiễn đấu tranh giai cấp, giai cấp cách mạng có sự trưởng thành về mọi mặt, phải tự
nâng mình lên để có đủ năng lực lãnh đạo xã hội, đáp ứng yêu cầu của lịch sử

Cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản chống giai cấp tư sản là cuộc đấu tranh giai
cấp điển hình, cao nhất và cuối cùng trong lịch sử.
- Là phương tiện tất yếu để giải phóng toàn xã hội khỏi ách áp bức, bóc lột, khỏi sử phân
chia giai cấp và đấu tranh giai cấp. Vì vậy (-->) đây là một quá trình đấu tranh rất lâu dài và
vô cùng phức tạp.
- Cuộc đấu tranh giai cấp phát triển tất yếu dẫn đến cách mạng vô sản. Do tính chất, quy mô
rộng lớn và triệt để của các nhiệm vụ mà nó phải giải quyết, vì vậy (-->) đấu tranh giai cấp
của giai cấp vô sản là “đòn bẩy vĩ đại nhất” trong lịch sử xã hội có giai cấp

Đánh giá
Đấu tranh giai cấp là động lực phát triển của xã hội có giai cấp. Song vai trò là động lực của
các cuộc đấu tranh giai cấp trong lịch sự không giống nhau:
- Vai trò của đấu tranh giai cấp đến mức độ nào đó phụ thuộc vào quy mô, tính chất của
các nghiệp vụ kinh tế, chính trị, xã hội mà mỗi cuộc đấu tranh giai cấp phải giải quyết.

Trong quy luật chung của đấu tranh giai cấp có những biểu hiện đặc thù trong từng xã hội
cụ thể:
- Điều đó do kết cấu giai cấp của mỗi xã hội và do địa vị lịch sử của mỗi giai cấp cách mạng
trong từng phương thức sản xuất quyết định. Công bằng mà nói, các cuộc đấu tranh giai
cấp trong lịch sử đã góp phần hình thành các xã hội trong quá khứ.

Đấu tranh giai cấp là động lực phát triển của xã hội, nhưng không phải là động lực sâu xa
và động lực duy nhất mà là một động lực trực tiếp và quan trọng.
- Trong đấu tranh cách mạng cần phải xác định hệ thống các động lực của xã hội, có nghệ
thuật sử dụng những động lực đó để giải phóng giai cấp và giúp để xã hội phát triển.

Kết quả cuối cùng của những cuộc đấu tranh giai cấp
- Thực tế lịch sử cho thấy, cuộc đấu tranh của giai cấp nô lệ chống lại giai cấp chủ nô đã
dẫn tới sự sụp đổ của chế độ chiếm hữu nô lệ; cuộc đấu tranh của giai cấp tư sản liên minh
với các giai cấp khác để dẫn tới cách mạng tư sản, chấm dứt thời trung cổ kéo dài hàng
1000 năm.,
- Cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân liên minh với giai cấp nông dân và các lực lượng
tiến bộ chống lại giai cấp tư sản là “đòn bẩy vĩ đại của cuộc cách mạng xã hội hiện đại”. -
Thành quả chủ yếu và cuộc đấu tranh đó đã đạt được là sự ra đời của xã hội cộng sản chủ
nghĩa - xã hội tiến đến xóa bỏ hoàn toàn áp bức, bóc lột trong lịch sử