2/3/2023

ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC VÀ THỰC PHẨM
MỤC TIÊU MÔN HỌC
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG
CUNG CẤP:
1. ĐỊNH NGHĨA VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC THUẬT
NGỮ LIÊN QUAN
CHƯƠNG 1 2. XÁC ĐỊNH CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG
CÁC PHÁT THẢI TRONG MÔI
TRƯỜNG 3. PHÂN TÍCH SỰ HÌNH THÀNH CÁC PHÁT THẢI
TRONG CÁC THÀNH PHẦN MÔI TRƯỜNG (KHÍ
QUYỂN, NƯỚC, ĐẤT) VÀ CÁC TÁC ĐỘNG CỦA
Biên soạn: CHÚNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
Nguyễn Thị Thu Thảo 1

NỘI DUNG MÔI TRƯỜNG

 THẾ NÀO LÀ MÔI TRƯỜNG ?
MÔI TRƯỜNG

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG Môi trường:

gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và
• PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau,
• PHÁT THẢI TRONG NƯỚC bao quanh con người, có ảnh hưởng
CHẤT THẢI RẮN (CTR) VÀ đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn
CHẤT THẢI NGUY HẠI (CTNH) tại, phát triển của con người, sinh vật
và tự nhiên.
(Luật BVMT 2020)
3 4

1
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

 ĐẶT VẤN ĐỀ
THỪA?
THIẾU?
KHÔNG KHÍ …
NƯỚC SỐNG, ĂN GÌ?
THỰC PHẨM

KHI NGUỒN CUNG CẤP CỦA NGUYÊN LIỆU CON

MẶC GÌ? CHẤT THẢI
MÔI TRƯỜNG BỊ TÁC NHIÊN LIỆU NGƯỜI
ĐỘNG??? THỪA?
ĐẤT ĐAI Ở ĐÂU?
THIẾU?
…

5 6

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

 ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ  CẦN TRẢ LỜI MỘT
NẾU KHÔNG CÓ NƯỚC...
SỐ CÂU HỎI:
NẾU KHÔNG CÓ KHÔNG KHÍ..
1. VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN MỐI QUAN HỆ GIỮA
NẾU KHÔNG CÓ THỨC ĂN...
CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG LÀ GÌ?

2. TẠI SAO PHẢI GIẢI QUYẾT CHÚNG?

3. CÁCH GIẢI QUYẾT NHƯ THẾ NÀO?

7 8

2
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

  CÂU 1: VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN MỐI QUAN   CÂU 2: TẠI SAO PHẢI GIẢI QUYẾT CHÚNG?

HỆ GIỮA CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG LÀ GÌ? ◦ Trả lời Câu 2 là: Nếu có vấn đề xảy ra cho môi
◦ Trả lời Câu 1 là: Mất cân bằng do thiếu, thừa trường (thiếu, thừa hay thay đổi đặc điểm của
hay thay đổi đặc điểm của các thành phần nó,…) thì ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến mối quan
trong MT hệ này.

9 10

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ
  CÂU 1: CÁCH GIẢI QUYẾT NHƯ THẾ NÀO?
QCVN 05:2013/BTNMT
Giá trị giới hạn các thông số cơ bản trong
◦ Trả lời Câu 3 là: không khí xung quanh

 Tính toán sự cân bằng sao cho đem lại lợi ích tối
đa cho cả mt và con người.

 Giải quyết sự cân bằng chính là giải quyết các vấn

đề về tự nhiên, kinh tế và kỹ thuật.

 Các kiến thức cần thiết để học môn học gồm: hoá,
toán, sinh cơ bản.
11 12

3
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ
 CÁC PHÁT THẢI:  CÂU HỎI 1: ĐẶC ĐIỂM NÀO CỦA HẠT BỤI CÓ
QCVN 05:2013/BTNMT
◦ BỤI MỊN (PM) Giá trị giới hạn các thông số cơ bản trong
không khí xung quanh
ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHẠM VI VÀ MỨC ĐỘ TÁC
◦ SO2 ĐỘNG CỦA NÓ?
◦ CO ◦  KÍCH THƯỚC
◦ NO2

◦ O3

◦ Pb

13 14

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ
 CÂU HỎI 2: XÉT VỀ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SK CON CÁC PHÁT NGUỒN PHÁT SINH GHI CHÚ
THẢI
NGƯỜI, BẢN CHẤT HÓA HỌC CỦA CÁC HẠT SO2 ĐỐT THAN, DẦU, LUYỆN KIM VÀ
CÁC QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP
BỤI TỪ NGUỒN NÀO LÀ ĐÁNG QUAN TÂM (CN) KHÁC
CO ĐỐT CHÁY KHÔNG HOÀN TOÀN
HƠN: VẬT LIỆU CHỨA C HOẶC NHIÊN
LIỆU HÓA THẠCH
NO2 ĐỐT CHÁY KHÔNG HOÀN TOÀN Hàm lượng nhỏ hơn
A. ĐƯỜNG SÁ CHƯA BÊ TÔNG HÓA (ĐƯỜNG HAY NOX VẬT LIỆU CHỨA C, ĐỐT NHIÊN SO với SO2 và co
LIỆU trong ống khói
ĐẤT)

B. NGUỒN CÔNG NGHIỆP (CN) SO2, CO, NOX PM 2.5

15 16

4
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ

Sự hình thành Sự hình thành

chất ô nhiễm chất ô nhiễm
chứa N chứa N

17 18

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ

Nguồn: The
Physical
Science Basis.
Contribution
of Working
Group I to
the Fifth

Sự hình
Assessment

Sự hình Report
of the
thành Intergovernm
thành chất ental Panel
chất ô on Climate
ô nhiễm Change

nhiễm WG1AR5_Cha
chứa C pter06_FINAL

chứa N -chu trinh

sinh hoc

19 20

5
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ
Sự hình thành chất ô nhiễm chứa C

Sự hình
thành chất
ô nhiễm
chứa C

Schematic of the global cycle of CH4

21 22

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ
 O3
O3 Ở MẶT ĐẤT  CHẤT ĐỘC KHÁC:

◦ HAP (CHẤT Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ NGUY HẠI)

◦ ĐƯỢC TẠO RA Ở GẦN MẶT ĐẤT  LÀ O3 XẤU

◦ TỪ SỰ KẾT HỢP GIỮA NOX VÀ CÁC KHÍ HYDROCACBON (HC)  VÍ DỤ:

◦ HC: CÒN GỌI LÀ VOCS (HỢP CHẤT HỮU CƠ BAY HƠI)
◦ BENZEN,
◦ LÀ CHẤT OXI HÓA MẠNH: KHÁ HOẠT ĐỘNG  ẢNH HƯỞNG
ĐẾN PHỔI
◦ AMIANG (ABESTOS)

 CHÌ (Pb): TRONG XĂNG PHA CHÌ, LUYỆN KIM ◦ KHÍ NHÀ KÍNH: CO2, CH4, N2O, CFC

23 24

6
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG KHÔNG KHÍ PHÁT THẢI TRONG NƯỚC
 O NHIEM KHONG KHI - RAC THAI.mp4

25 26

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG NƯỚC PHÁT THẢI TRONG NƯỚC
 MẦM BỆNH  CHẤT Ô NHIỄM NƯỚC
 CHẤT THẢI HỮU CƠ
◦ MẦM BỆNH: VÍ DỤ NHƯ VI KHUẨN, VIRUS, KÍ
 CHẤT DINH DƯỠNG (N, P):
SINH TRÙNG
 CHẤT HÓA HỌC HỮU CƠ NGUY HIỂM
CÂU HỎI:
 KL NẶNG
NGUỒN NÀO PHÁT SINH CÁC
 TRẦM TÍCH VÀ CHẤT RẮN LƠ LỬNG MẦM BỆNH NÀY ĐƯA VÀO
NƯỚC DÙNG CHO ĂN UỐNG?
 ĐỘ ACID

 ĐỘ MUỐI   PHÂN ĐỘNG VẬT

27 28

7
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG NƯỚC PHÁT THẢI TRONG NƯỚC
 CHẤT Ô NHIỄM NƯỚC  CHẤT DINH DƯỠNG (N, P):
◦ CHẤT THẢI HỮU CƠ: ◦ TỪ PHÂN BÓN, CHẤT TẨY RỬA  GÂY PHÚ DƯỠNG HÓA

 CÒN GỌI LÀ CHẤT LÀM GIẢM OXI VÀ DỄ BỊ PHÂN HỦY SINH  CHẤT HÓA HỌC HỮU CƠ NGUY HIỂM:
HỌC
◦ VÍ DỤ NHƯ CHẤT TỪ TRÀN ĐỔ DẦU MỎ, CHẤT HỮU CƠ
◦  CÁC THÔNG SỐ ĐẠI DIỆN: CHỨA CLO (DDT), VOC
 NHU CẦU OXI SINH HỌC (BOD):  KL NẶNG: TỪ LUYÊN KIM, ĐIỆN TỬ,...
◦ LÀ NHU CẦU OXI NHỜ VI KHUẨN PHÂN HỦY CHẤT HỮU CƠ
 TRẦM TÍCH VÀ CHẤT RẮN LƠ LỬNG:
 NHU CẦU OXI HÓA HỌC (COD):
◦ LÀ BÙN CẶN VÀ CHẤT TỪ XÓI MÒN ĐẤT  LÀM ĐỤC NƯỚC
◦ OXI DÙNG CHO CÁC PHẢN ỨNG HÓA HỌC XẢY RA

29 30

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG NƯỚC
 ĐỘ ACID: NÓI ĐẾN NỒNG ĐỘ ION H+ CAO TRONG DUNG
DỊCH VỚI PH < 7
◦  NƯỚC BỊ ACID DO HÒA TAN CÁC CHẤT ACID DO CHẢY
TRÀN TỪ HOẠT ĐỘNG KHAI KHOÁNG
◦  CẦN DÙNG CHẤT TRUNG HÒA ACID
 ĐỘ MUỐI: DO SỰ KẾT HỢP CỦA Ca, Mg, Na, K KẾT HỢP
VỚI Cl, SO2, CO TỪ CÁC DÒNG CHẢY QUA ĐẤT ĐÁ TẠO
MUỐI TRONG NƯỚC
◦  ĐƯỢC ĐO BẰNG TỔNG CHẤT RẮN HÒA TAN (TDS)
PHÁT THẢI TRONG NƯỚC
 QCVN 01-1:2018/BYT QUY CHUẨN KỸ THUẬT
QUỐC GIA VỀ CHẤT LƯỢNG NƯỚC SẠCH SỬ
DỤNG CHO MỤC ĐÍCH SINH HOẠT
 QCVN 08-MT:2015/BTNMT QUY CHUẨN KỸ THUẬT
QUỐC GIA VỀ CHẤT LƯỢNG NƯỚC MẶT
 QCVN 09-MT:2015/BTNMT QUY CHUẨN KỸ THUẬT
QUỐC GIA VỀ CHẤT LƯỢNG NƯỚC DƯỚI ĐẤT

31 32

8
 2/3/2023

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

PHÁT THẢI TRONG NƯỚC CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG
Sự chuyển đổi N trong nước  CHẤT THẢI RẮN (CTR) VÀ CHẤT THẢI NGUY HẠI
(CTNH)
◦ ĐIỂM KHÁC BIỆT GIỮA Ô NHIỄM NƯỚC VÀ KHÔNG KHÍ
VÀ Ô NHIỄM ĐẤT TỪ VIỆC THẢI BỎ VÀ CHÔN CHẤT
THẢI RẮN VÀ NGUY HẠI:
 CHÍNH LÀ TRỰC TIẾP GÂY ẢNH HƯỞNG SK CON NGƯỜI.

◦ THẾ NÀO LÀ CTNH?

 LÀ CHẤT CÓ TÍNH CHÁY NỔ, ĂN MÒN, PHÓNG XẠ, CHỨA
ĐỘC TỐ,...

33 34

CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

 CHẤT THẢI RẮN (CTR) VÀ CHẤT THẢI NGUY HẠI (CTNH) (tt)  CHẤT THẢI RẮN (CTR) VÀ CHẤT THẢI NGUY HẠI
◦ PHÁT SINH TỪ:
(CTNH) (tt)
 ĐIỆN TỬ, THIẾT BỊ GIAO THÔNG, KIM LOẠI THÔ, KIM LOẠI
NHÂN TẠO,... ◦ CÂU HỎI: CÁC GIẢI PHÁP XỬ LÝ CTSH NHƯ THẾ
◦ CHẤT THẢI KHÔNG NGUY HẠI: NÀO? XU HƯỚNG XỬ LÝ?
 THƯỜNG LÀ CHẤT THẢI SINH HOẠT.
◦ GỢI Ý:
 THÀNH PHẦN CHỦ YẾU BAO GỒM:
 CÁC GIẢI PHÁP XỬ LÝ GỒM ĐỐT, CHUYỂN ĐỔI SANG
◦ GIẤY, BAO GÓI, NHỰA, THỨC ĂN, THỦY TINH, GỖ, RÁC VƯỜN,...
◦ ++++ SẢN PHẨM CÓ ÍCH, CHÔN LẤP, THU HỒI VÀ TÁI CHẾ

35 36

9
 2/3/2023

KHÁI NIỆM, THUẬT NGỮ LIÊN QUAN KHÁI NIỆM, THUẬT NGỮ LIÊN QUAN
ĐẾN MÔI TRƯỜNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG
 Thành phần môi trường  Thành phần môi trường:
 Chất gây ô nhiễm ◦ là yếu tố vật chất tạo thành môi trường gồm đất,
nước, không khí, âm thanh, ánh sáng, sinh vật và các
 Chất thải
hình thái vật chất khác.
 Quy chuẩn kỹ thuật môi trường  Chất gây ô nhiễm:
 Tiêu chuẩn môi trường ◦ là các chất hóa học, các yếu tố vật lý và sinh học khi
 Ô nhiễm môi trường xuất hiện trong môi trường cao hơn ngưỡng cho
phép làm cho môi trường bị ô nhiễm.
 Suy thoái môi trường
 Chất thải:
 Sự cố môi trường
◦ là vật chất được thải ra từ sản xuất, kinh doanh, dịch
 Sức chịu tải của môi trường vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác.
37 38

KHÁI NIỆM, THUẬT NGỮ LIÊN QUAN
ĐẾN MÔI TRƯỜNG
 Quy chuẩn kỹ thuật môi trường:
◦ là mức giới hạn của các thông số về chất lượng môi trường
xung quanh, hàm lượng của các chất gây ô nhiễm có trong
chất thải, các yêu cầu kỹ thuật và quản lý được cơ quan nhà
nước có thẩm quyền ban hành dưới dạng văn bản bắt buộc
áp dụng để bảo vệ môi trường.
 Tiêu chuẩn môi trường:
◦ là mức giới hạn của các thông số về chất lượng môi trường
xung quanh, hàm lượng của các chất gây ô nhiễm có trong
chất thải, các yêu cầu kỹ thuật và quản lý được các cơ quan
nhà nước và các tổ chức công bố dưới dạng văn bản tự
nguyện áp dụng để bảo vệ môi trường.
KHÁI NIỆM, THUẬT NGỮ LIÊN QUAN
ĐẾN MÔI TRƯỜNG
 Ô nhiễm môi trường:
◦ là sự biến đổi của các thành phần môi trường không phù hợp
với quy chuẩn kỹ thuật môi trường và tiêu chuẩn môi trường
gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật.
 Suy thoái môi trường:
◦ là sự suy giảm về chất lượng và số lượng của thành phần môi
trường, gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật.
 Sự cố môi trường:
◦ là sự cố xảy ra trong quá trình hoạt động của con người hoặc
biến đổi của tự nhiên, gây ô nhiễm, suy thoái hoặc biến đổi
môi trường nghiêm trọng.

39 40

10
 2/3/2023

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

 CÓ THỂ TẠM KẾT LUẬN RẰNG:

TÌM SỰ CÂN BẰNG GIỮA CHẤT LƯỢNG MÔI

TRƯỜNG VÀ NHU CẦU CỦA CON NGƯỜI (VẬT
CHẤT) VÀ ƯỚC MUỐN CỦA CON NGƯỜI (TINH
THẦN) LÀ MỘT THÁCH THỨC LỚN NHẤT MÀ
NHÂN LOẠI PHẢI ĐỐI MẶT.

41

11