3/20/2024

ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA CÔNG NGHỆ HOÁ HỌC VÀ THỰC PHẨM
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG
CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG
1. MÔ TẢ CÁC THIẾT KẾ CÔNG NGHỆ TỪ CÁC
LĨNH VỰC CÔNG NGHỆP QUAN TRỌNG
2. PHÂN TÍCH CÁC TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI
TRƯỜNG TỪ CÁC LĨNH VỰC NÀY
3. XÁC ĐỊNH CÁCH TIẾP CẬN KHAI THÁC, SỬ
DỤNG VÀ XỬ LÝ HỢP LÝ TÀI NGUYÊN

Biên soạn:
Nguyễn Thị Thu Thảo 1

 VAI TRÒ CỦA XE CỘ:

https://www.robbreport.c
om.vn/xe-co-va-dan-ong-
XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG nguoi-tinh-tram-nam/

ĐIỆN VÀ MÔI TRƯỜNG

◦ ĐÓNG GÓP
◦ GÂY HẬU QUẢ Ở CÁC QUY MÔ
  ẢNH HƯỞNG ĐỜI SỐNG

3 4

1
 3/20/2024

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT  CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT
◦ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐÔ THỊ  SƯƠNG KHÓI: ◦ Ô nhiễm không khí đô thị  sương khói:

https://moc.gov.vn/vn/tin-tuc/1184/62708/tang-cuong-kiem-soat-
o-nhiem--cai-thien-chat-luong-khong-khi-tai-cac-do-thi-lon.aspx
5 6

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT  CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT
◦ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐÔ THỊ  SƯƠNG KHÓI: ◦ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐÔ THỊ  SƯƠNG KHÓI:

ÁNH SÁNG MẶT

TRỜI
CÂU HỎI 1:
HC
SƯƠNG KHÓI NÀY LÀ GÌ, (VOCs)
NO
x
CẤU TẠO BỞI CHẤT GÌ?

BẨY TẠO O3

VÀ

CÁC HỢP CHẤT

HỮU CƠ KHÁC
CÂU HỎI 2: TRẢ LỜI

7 8

2
 3/20/2024

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT  CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT
◦ PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH ◦ PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH:
 NẾU CÔNG THỨC HÓA HỌC CỦA XĂNG GẦN NHƯ
LÀ OCTANE C8H18
CÁC LOẠI KHÍ
  CÔNG THỨC ĐỐT CHÁY HOÀN TOÀN XĂNG:
NHÀ KÍNH ??

 NGUỒN GỐC CỦA KHÍ CO2: C8H18 + 25/2O2 → 8CO2 + 9H2O

◦  TỪ NHIÊN LIỆU SỬ DỤNG CHO XE CỘ BỊ ĐỐT
CHÁY.
----
9 10

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 CÁC MỐI QUAN TÂM CHỦ YẾU VỀ MT  SỰ HÌNH THÀNH CHẤT KHÍ Ô NHIỄM:
◦ PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH: ◦ ẢNH HƯỞNG CỦA TỈ LỆ GIỮA KHÔNG KHÍ VÀ
NHIÊN LIỆU
 SO SÁNH VỚI TIÊU CHUẨN PHÁT THẢI CO, NO2,...
 THỰC TẾ, PHẢN ỨNG CHÁY:
Trung bình Trung bình
TT Thông số Trung bình 24 giờ Trung bình năm
1 SO2
1 giờ
350
8 giờ
- 125 50
C8H18 + 12,5 (O2 + 3,76 N2)  8CO2 + 9H2O
2 CO 30.000 10.000 - - +47N2
3 NO2 200 - 100 40
4 O3 200 120 - -
Tổng bụi lơ lửng
5 300 - 200 100
(TSP)   HỖN HỢP KK KHÔNG PHẢI CHỈ CÓ OXI
6 Bụi PM10 - - 100 50
7 Bụi PM2,5 - - 50 45 (*) 25 (KHÔNG KHÍ CHỨA 79% NITO VÀ 21% OXI TỈ LỆ
Ghi chú:- Dấu ( - ) là không quy định- (*): Giá trị nồng độ áp dụng từ ngày 01 tháng 01
năm 2026.
3,76 : 1)
QCVN 05:2023/BTNMT
11 12

3
 3/20/2024

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 SỰ HÌNH THÀNH CHẤT KHÍ Ô NHIỄM  SỰ HÌNH THÀNH NOx:
◦ ẢNH HƯỞNG BỞI TỈ LỆ GIỮA KHÔNG KHÍ VÀ ◦ NO VÀ NO2 ĐƯỢC ĐỀ CẬP LÀ NOx
NHIÊN LIỆU: KHI TỈ LỆ CỦA KHÔNG KHÍ <12,5 ◦ OXI VÀ NITO ĐÃ CÓ SẴN TRONG KHÔNG KHÍ Ở
Nồng độ CO,
HC, và NOx
NHIỆT ĐỘ PHÒNG.
NOx
CO & HC
  KHI NHIỆT ĐỘ TĂNG CAO PHẢN ỨNG PHỔ
t2 > t1 BIẾN SẼ TẠO KHÍ NO
t1 1. O2 + N2  2NO

Tỉ lệ không khí
Thiếu không khí và Tiêu chuẩn Nhiều không khí và
và nhiên liệu
2. 2NO + O2  2NO2
nhiều nhiên liệu Ít nhiên liệu

13 14

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 SỰ HÌNH THÀNH NOx, CO VÀ HC:  SỰ HÌNH THÀNH HC:
◦ PHẢN ỨNG TỔNG QUÁT: ◦ THƯỜNG ĐƯỢC THAY THẾ BẰNG THUẬT NGỮ
VOC (HỢP CHẤT HỮU CƠ BAY HƠI)
CxHy + # (O2 + 3,76 N2)  (CO2 + H2O + N2 + O2) +
(CO + HC + NO + NO2) ◦ LÀ HỢP CHẤT HỮU CƠ KHÔNG CHÁY.
 VÍ DỤ HCHO (FORMALDEHYDE).
 (CO2 + H2O + N2 + O2): SẢN PHẨM CHÁY BÌNH  ++++
THƯỜNG
 (CO + HC + NO + NO2): CHÁY KO HOÀN TOÀN
 TRONG ĐÓ: # TỈ LỆ KHÔNG KHÍ VÀ NHIÊN LIỆU

15 16

4
 3/20/2024

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 NHẬN XÉT:
◦ CÁC TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG TỪ XE CỘ, PHÁT
SINH TỪ:
• NĂNG LƯỢNG VÀ NHIÊN LIỆU CỦA XE CỘ
• TÁC ĐỘNG VÒNG ĐỜI: LIÊN QUAN ĐẾN
CHU TRÌNH TỪ SẢN XUẤT, CHẾ TẠO, SỬ DỤNG
VÀ LOẠI BỎ VẬT LIỆU
 CÁC THIẾT KẾ CHO PHÁT THẢI THẤP:
◦ THÊM VÀO ỐNG XẢ BỘ CHUYỂN ĐỔI XÚC TÁC
NẰM GIỮA ĐỘNG CƠ VÀ BỘ PHẬN GIẢM THANH.
  VÍ DỤ RHONIUM (kim loại) ĐỂ GIẢM CO VÀ CÁC
PHÁT THẢI HỮU CƠ, CÁC CHẤT CHUYỂN NOx TRỞ
LẠI N2 VÀ O2.
◦ LƯỢNG SULFUR CẦN ĐƯỢC GIẢM Ở MỨC THẤP
NHẤT VÌ LÀM GIẢM HIỆU QUẢ CỦA XÚC TÁC.
◦ CÁC THIẾT KẾ THAY THẾ VỀ NHIÊN LIỆU VÀ ĐỘNG
CƠ
◦ ++++

17 18

XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG XE CỘ VÀ MÔI TRƯỜNG

 NHIÊN LIỆU THAY THẾ:
◦ GỒM CÁC DẠNG ĐƯỢC ĐIỀU CHỈNH CỦA XĂNG
DẦU NHƯ DIESEL, METANOL, ETANOL TỪ
BIOMASS VÀ KHÍ TỰ NHIÊN.
◦ GIẢM HÀM LƯỢNG BENZEN CỦA XĂNG VÀ
TĂNG LƯỢNG OXI CỦA XĂNG LÀ CÁC GIẢI
PHÁP ĐƯỢC CHẤP NHẬN.
19
 XE CỘ THAY THẾ:
◦ XE ĐIỆN:
 PIN CẢI TIẾN SỬ DỤNG Ni – Cd, HYDRUA KL – NIKEL,
SODIUM – SULFUR HOẶC VẬT LIỆU KHÁC HƠN PIN ACID –
Pb
  VẪN CÒN GÂY Ô NHIỄM DO KL ĐỘC.
◦ XE LAI:
 KẾT HỢP GIỮA XE ĐIỆN (LÁI XE Ở THÀNH PHỐ) VỚI ĐỘNG
CƠ CHÁY TRONG (CHO XE Ở ĐƯỜNG CAO TỐC)
  GIÁ CAO HƠN XE CỘ DÙNG XĂNG.
◦ PIN NHIÊN LIỆU:
 KHÁC XE ĐIỆN CHẠY PIN Ở CHỖ PIN KHÍ GAS TRONG ĐÓ
DÒNG KHÍ HIDRO VÀ OXI THAY THẾ CỰC RẮN CỦA PIN
THÔNG THƯỜNG.
 ++++ 20