Professional Documents
Culture Documents
(123doc) Thiet Ke Mo Hinh Xe RC Hybrid
(123doc) Thiet Ke Mo Hinh Xe RC Hybrid
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
i
LỜI CAM ĐOAN
Chúng em xin cam đoan đề tài đồ án “Thiết kế mô hình xe RC Hybrid ” là
công trình nghiên cứu của riêng nhóm chúng em dưới sự hướng dẫn của giảng viên
hướng dẫn: Ts.Nguyễn Văn Nhanh.
Ngoài ra không có bất cứ sự sao chép của người khác. Đề tài, nội dung báo cáo
đồ án tốt nghiệp đây là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu thực tế, nội dung
tự làm, không sao chép nguyên văn của ai, nhóm đã đọc và nghiên cứu, sàn lọc lại
nội dung.
Kết quả trình bày trong báo cáo là hoàn toàn trung thực, nhóm xin chịu hoàn
toàn trách nhiệm nếu như có vấn đề xảy ra.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 8 năm 2022
i
LỜI CẢM ƠN
Chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến sự hướng dẫn tận tình của thầy
TS. Nguyễn Văn Nhanh đã tạo điều kiện cho nhóm hoàn thành đề tài, áp dụng được
những kiến thức đã học vào thực tiễn nghề nghiệp trong suốt quá trình làm đồ án.
Tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đồ án, do kiến thức chuyên
ngành còn hạn chế nên chúng em vẫn còn nhiều thiếu sót khi tìm hiểu, đánh giá và
trình bày đồ án. Rất mong nhận được sự quan tâm góp ý của các thầy /cô giảng viên
bộ môn để đồ án của chúng em được đầy đủ và hoàn chỉnh hơn.
Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè, đã luôn tạo điều kiện,
quan tâm, giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình học tập và hoàn thành đồ án.
ii
TÓM TẮT
Trong nhiều năm trở lại đây, thế giới phải đối mặt với những vấn đề lớn như ô
nhiễm môi trường, sự cạn kiệt nguồn nhiên liệu hóa thạch. Một loạt các ảnh hưởng
và tác động xấu được bắt nguồn từ các vấn đề trên. Để khắc phục những vần đề khó
khăn nói trên, cùng với các ngành khoa học công nghệ khác thì ngành công nghiệp
ôtô kết hợp với các trung tâm, cơ sở nghiên cứu công nghệ khắp nơi trên thế giới đã
tìm cách cải tiến và thay thế các công nghệ trên xe hơi. Có rất nhiều mẫu xe hơi của
các hãng nổi tiếng đã thu được thành công khi tung ra thị trường như: Toyota Prius,
Honda Insight... Với những thành công và sự cần thiết của công nghệ hybrid như đã
nêu trên, do đó em nghiên cứu đã mạnh dạn chọn đề tài “Thiết kế mô hình xe
hybrid’’ làm đề tài tốt nghiệp. Với sự nỗ lực và cố gắng của mình, cùng với sự
hướng dẫn tận tình của TS. Nguyễn Văn Nhanh, nhóm chúng em đã thực hiện và
hoàn thành các khối lượng theo yêu cầu, mô hình được làm thực tế qua các giai
đoạn sau.
+ Mua các bộ phận - Tính toán khoảng cách bố trí các bộ phận lên khung
sườn xe. - Tiến hành khoan liên kết các bộ phận lên khung sườn xe.
- Kiểm tra hoạt động của các bộ phận sau khi lắp ráp.
- Hoàn thiện mô hình xe, vận hành khắc phục sai sót.
iii
ABSTRACT
In recent years, the world has faced major problems such as environmental
pollution and the depletion of fossil fuel resources. A wide range of negative
influences and impacts are derived from the above issues. To overcome these
difficult problems, along with other science and technology branches, the auto
industry in combination with technology research centers and institutions around
the world has sought to improve and replace replace in-car technologies. There are
many car models of famous brands that have achieved success when hitting the
market such as: Toyota Prius, Honda Insight... With the success and necessity of
hybrid technology as mentioned above, therefore The research student has boldly
chosen the topic "Designing a hybrid vehicle model" as a graduation topic. With his
efforts and efforts, along with the dedicated guidance of Dr. Nguyen Van Nhanh,
our team has implemented and completed the required volumes, the model is made
practically through the following stages.
+ Buy parts
- Calculate the distance to arrange the parts on the chassis of the vehicle.
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................... i
ABSTRACT ...................................................................................................................... iv
2.1.1 Giới thiệu chung và nguyên nhân ra đời xe Hybrid ............................................ 3
v
2.1.3.2 Hybrid song song (Parallel Hybrid) .............................................................. 5
2.2.1 Giới thiệu chung về xe Toyota Crola cos 1.8hv .................................................. 8
2.2.8 Chế độ lái tiết kiệm nhiên liệu – ECO Mode .................................................... 18
vi
CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ MÔ HÌNH XE RC HYBRID .............................................. 23
3.2.4 Kết luận lựa chọn phương án thiết kế mô hình RC hybrid................................ 28
3.3 Tính toán thiết kế các bộ phận chính của mô hình .................................................. 29
3.3 Xây dựng quy trình thi công lắp ráp mô hình.......................................................... 36
vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Xe RC: xe racing
FWD: Front Wheel Drive
viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
ix
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 2. 1 Sơ đồ truyền động hệ thống hybrid nối tiếp[4] .........................................4
Hình 2. 2 Hệ thống hybrid nối tiếp[4] .........................................................................4
Hình 2. 3 Logo Công nghệ “Dẫn động hiệp lực Hybrid Synergy Drive” ...................9
Hình 2. 4 Xe toyota Crola Cross 1.8 HV ....................................................................9
Hình 2. 5 Xe toyota Crola Cross 1.8 HV ..................................................................10
Hình 2. 6 Bố trí động cơ[4] .......................................................................................11
Hình 2. 7 Động cơ 2ZR-FXE[4] ...............................................................................12
Hình 2. 8 Máy phát[4] ...............................................................................................13
Hình 2. 9 Ắc quy Hybrid[4] ......................................................................................14
Hình 2. 10 ECU Ắc quy[4] .......................................................................................15
Hình 2. 11 Hộp đầu nối HV[4]..................................................................................15
Hình 2. 12 Hệ thống làm mát Hybrid[4] ...................................................................16
Hình 2. 13 Nút chuyển đổi giữa các chế độ lái[4] ....................................................17
Hình 2. 14 Chế độ lái điện[4] ....................................................................................17
Hình 2. 15 Chế độ lái tiết kiệm nhiên liệu[4]............................................................18
Hình 2. 16 Bộ Inverter[4] ..........................................................................................19
Hình 2. 17 Xe rc máy cắt cỏ ......................................................................................20
Hình 2. 18 Động cơ máy cắt cỏ .................................................................................20
Hình 2. 19 Cấu tạo động cơ.......................................................................................21
x
Hình 3. 8 Bản vẽ mô phỏng mô hình. .......................................................................29
Hình 3. 9 Khung sườn xe hoàn chỉnh........................................................................30
Hình 3. 10 Hệ thống treo trước .................................................................................31
Hình 3. 11 Hệ thống treo sau ....................................................................................31
Hình 3. 12 Động cơ máy cắt cỏ .................................................................................32
Hình 3. 13 Hộp số 2 cấp ............................................................................................33
Hình 3. 14 Tay điều khiển .........................................................................................33
Hình 3. 15 Bộ thu sóng .............................................................................................34
Hình 3. 16 Servo .......................................................................................................35
Hình 3. 17 Bánh xe....................................................................................................35
Hình 3. 18 Pin 3s tiger 6000mah ...............................................................................36
Hình 3. 19 Quá trình khoan tạo lỗ, gắn cầu xe vào khung sườn ...............................38
Hình 3. 20 4 bánh lắp lên sườn xe.............................................................................38
Hình 3. 21 Một bánh xe đã được lắp lên khung ........................................................38
Hình 3. 22 21 Bốn bánh xe đã được lắp lên ..............................................................38
Hình 3. 23 Khoan lỗ lắp hộp số.................................................................................39
Hình 3. 24 Hộp số đã được bắt lên sườn xe ..............................................................39
Hình 3. 25 Trục các đăng nối cầu trước ....................................................................40
Hình 3. 26 Trục các đăng nối cầu sau .......................................................................40
Hình 3. 27 Động cơ bắt bằng giá đỡ chữ L ...............................................................41
Hình 3. 28 Chân máy bắt bằng bulong 8 ly ..............................................................41
Hình 3. 29 Động cơ được lắp đặt lên khung sườn ....................................................41
Hình 3. 30 Motor được bắt lên sườn xe ....................................................................42
Hình 3. 31 Lắp đặt servo điều khiển hệ thống ga .....................................................43
Hình 3. 32 Lắp đặt servo điều khiển hệ thống lái .....................................................44
Hình 3. 33 Bảng điều khiển.......................................................................................45
Hình 3. 34 Lắp đặt bình xăng ....................................................................................45
Hình 3. 35 Vị trí lắp đặt pin ......................................................................................46
Hình 3. 36 Vỏ mica phần đuôi xe .............................................................................47
xi
Hình 3. 37 Vỏ mica phần trước .................................................................................47
Hình 3. 38 Tiến hành chạy thử xe .............................................................................48
Hình 3. 39 Mô hình xe RC Hybrid hoàn chỉnh .........................................................48
xii
LỜI MỞ ĐẦU
Sự phát triền các phương tiện giao thông ở các khu vực trên thế giới nói
chung không giống nhau, mỗi nước có một quy định riêng về khí thải của xe, nhưng
đều có xu hướng là từng bước cải tiến cũng như chế tạo ra loại ô tô mà mức ô
nhiễm là thấp nhất và giảm tối thiểu sự tiêu hao nhiên liệu. Điều đó càng cấp thiết
khi mà nguồn nguyên liệu dầu mỏ ngày càng cạn kiện dẫn đến giá dầu tăng cao.
Việt Nam cũng như thế đang đứng trước nguy cơ khủng hoảng về năng
lượng và môi trường, nguyên nhân chính là do các phương tiện giao thông vận tải
ngày nay sử dụng động cơ đốt trong.
Do vậy, các phương tiện sử dụng động cơ Hybrid, đang được nghiên cứu và
phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới.
Với mong muốn tìm hiểu và nghiên cứu kỹ hơn về dòng xe lai điện, nhóm chúng
em đã thực hiện đề tài “ Thiết kế mô hình xe RC Hybrid” dưới sự hướng dẫn của
Ts. Nguyễn Văn Nhanh.
Trong quá trình nghiên cứu, nhóm chúng em không tránh những sai sót, rất
mong được sự nhắc nhở, chỉ bảo từ quý thầy cô, bạn bè.
xiii
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
1
- Tính toán thiết kế phần điện mô hình;
- Thi công lắp ráp mô hình;
- Viết báo cáo đồ án tốt nghiệp;
- Thiết kế slide PowerPoint, Poster.
2
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT XE HYBRID,
TOYOTA CROLA CROSS 1.8HV, XE RC
3
Ngày nay hầu như không có bất kì chiếc xe lai nào sử dụng nền tảng này.
Tuy nhiên, nền tảng “xưa” nhất này vẫn còn được ứng dụng trên những chiếc xe sử
dụng năng lượng từ pin nhiên liệu Hydrogen thay vì dùng động cơ xăng truyền
thống để tạo ra dòng điện.
4
2.1.3.2 Hybrid song song (Parallel Hybrid)
Đây là mô hình Hybrid đơn giản và ít “tốn kém” nhất nên nó được áp dụng
khá nhiều trên xe hơi. Ở nền tảng này, động cơ xăng chỉ làm một nhiệm vụ duy nhất
là cung cấp sức mạnh cho chiếc xe, động cơ điện đóng vai trò hỗ trợ cho động cơ
xăng mỗi khi chiếc xe cần gia tốc mạnh, ví dụ như khi tăng tốc, qua mặt hay leo đèo
chẳng hạn…
Nếu lượng pin còn lại đủ lớn, động cơ điện sẽ thay thế luôn động cơ xăng trong
những tình huống xe di chuyển chậm và không cần nhiều sức mạnh. Trong mô hình
này, hệ thống tái tạo năng lượng phanh (Regenerative Braking) sẽ đóng vai trò chủ
đạo trong việc “sạc pin” chứ không phải động cơ điện. Do đó, tốc độ “phục hồi”
năng lượng của cụm pin sẽ diễn ra khá chậm.
Nổi tiếng với Toyota Prius, bánh xe có thể được truyền năng lượng bằng 3 cách:
bằng động cơ, bằng motor điện hoặc đồng thời cả 2. Khi bắt đầu di chuyển và ở tốc
độ 25km/h, chiếc Prius chỉ sử dụng động cơ điện làm nguồn cung cấp năng lượng,
điều này giúp tiết kiệm nhiên liệu khi di chuyển trong thành phố. Động cơ xăng sẽ
ngắt khi tốc độ tăng và gần như chỉ sử dụng trên những địa hình khó. Khi giảm tốc
hoặc phanh, hệ thống phanh tái sinh sẽ sản sinh và dự trữ điện trong pin cho lần sử
dụng sau đó. Toyota cũng sử dụng hệ thống này trên các mẫu xe Yaris, Auris
hatchback và Prius+ trong khi những chiếc xe của Audi, BMW, Citroen, Land
Rover, Lexus, Mercedes-Benz, Peugeot, Porsche và Volkswagen cũng có nền tảng
tương tự.
- Ưu điểm: Xe đạt công suất cao hơn do có hai nguồn truyền lực. Dung tích và
kích thước ắc quy không quá lớn.
- Nhược điểm: Hệ thống có cấu tạo phức tạp, chi phí sản xuất cao.
5
Tuy nhiên, giá trị mà nó mang lại là rất xứng đáng, những chiếc xe Series-
Parallel Hybrid luôn có mức tiêu hao nhiên liệu tốt nhất, có thời gian sử dụng điện
năng từ bộ pin lâu nhất và tốc độ tối đa đạt được là cao nhất so với các nền tảng
khác.
Trong mô hình này, sức mạnh tạo ra từ động cơ xăng & động cơ điện được kết hợp
với nhau một cách linh hoạt nhằm bổ trợ cho nhau và tạo ra hiệu quả hột động tốt
nhất cho chiếc xe.
Động cơ xăng sẽ đóng vai trò cung cấp sức mạnh chủ yếu cho chiếc xe, động
cơ điện sẽ hỗ trợ cho động cơ xăng khi cần. Điện năng sẽ được lưu trữ trong cụm
pin (thường là loại Li-ion) của chiếc xe, nó sẽ được sạc thông qua hệ thống tái tạo
năng lượng phanh (Regenerative Braking) và cả động năng sinh ra từ động cơ xăng
(mô hình Series Hybrid).
Chính vì thế, nếu hoạt động một cách luân phiên thì cụm pin trên xe hầu như
lúc nào cũng được sạc đầy. Mỗi chiếc xe được trang bị nền tảng Series-Parallel
Hybrid đều có một hệ thống quản lý chế độ lái và điều kiện vận hành thông minh.
Hệ thống này sẽ tự động nhận biết được điều kiện lái và mức pin còn lại để đưa ra
chế độ vận hành hiệu quả nhất (Series hoặc Parallel) ở một thời điểm nào đó cụ thể.
2.1.4 Các bộ phận chính trong xe Hybrid
2.1.4.3 Pin
Chức năng của nó là lưu trữ năng lượng điện và cung cấp cho động cơ điện
bất cứ khi nào cần thiết.
6
2.1.4.4 Bộ chuyển đổi
Ngày nay phần lớn, các động cơ thiết bị điện trong xe đều sử dụng dòng điện
xoáy chiều (AC) để hoạt động. Nhưng dòng điện được lưu trữ trong pin chỉ có thể ở
dạng điện một chiều (DC). Vì vậy bộ chuyển đổi có nhiệm vụ thay đổi dòng điện
DC từ pin sang AC cho phép động cơ điện có thể sử dụng.
- Giảm lượng tiêu thụ nhiên liệu (động cơ Hybrid tiêu thụ lượng nhiên liệu ít
hơn nhiều so với động cơ đốt trong thông thường chỉ bằng một nửa).
- Động cơ điện được dùng trong các chế độ gia tốc hoặc tải lớn nên động cơ
đốt trong chỉ cần cung cấp công suất vừa đủ nên động cơ đốt trong có kích thước
nhỏ gọn.
- Có thể sử dụng vật liệu nhẹ để giảm khối lượng tổng thể của ô tô. Có thể
chạy xa và mạnh mẽ được giống như những ô tô chạy xăng bình thường.
- Ô tô Hybrid vẫn dùng xăng làm nhiên liệu nên người vận hành ko phải lo
việc nạp điện thông thường tốn rất nhiều thời gian.
7
- Ô tô Hybrid ít gây ô nhiễm môi trường hơn ô tô chạy xăng bình thường bởi
vì động cơ điện có hiệu suất cao hơn nhiều so với động cơ xăng. Động cơ Hybrid
thường tiết kiệm hơn 100% so với động cơ xăng truyền thống.
- Xe Corolla Cross được trang bị Hệ thống Toyota Hybrid thế hệ thứ II – THS II.
- Công nghệ Hybrid của Toyota sử dụng kết hợp 2 nguồn năng lượng (Động
cơ & Ắc quy Hybrid), từ đó có thể tận dụng lợi ích của mỗi nguồn năng
lượng và nhằm tạo ra hiệu quả kinh tế và tiết kiệm nhiêm liệu tối ưu.
- Công nghệ Hybrid hướng tới 4 lợi ích chính:
Tiết kiệm nhiên liệu.
Khí thải thấp.
Tăng tốc mạnh mẽ, liền mạch.
Hoạt động êm ái.
8
Hình 2. 3 Logo Công nghệ “Dẫn động hiệp lực Hybrid Synergy Drive”
9
Bán phụ thuộc, dạng thanh xoắn
Sau
với thanh cân bằng
Hệ thống lái Điện (trợ lực lái điện)
10
2.2.2 Kích thước tổng thể
11
2.2. 3 Động cơ
Động cơ 2ZR-FXE được thiết kê dành riêng cho xe Hybrib, động cơ 1.8 lít
với hệ thống điều phối van biến thiên kép (Dual VVT-i)và chu trình Atkinson đem
lại hiệu suất tối ưu và tiết kiệm nhiên liệu, đồng thời hoạt động êm dịu hơn.
Bảng 2. 3 Bảng thông tin động cơ
12
2.2.4 Động cơ điện
- Mô tơ, Máy phát (MG).
Bảng 2. 4 Thông số mô tơ, máy phát
13
Bảng 2. 5 Thông tin ắc quy
Mục Thông số
Ắc quy Nickel Metal Hydride (Ni-
Loại
MH)
Số lượng ngăn 168 ngăn (6 ngăn x 28 Mô đun)
Ắc quy Hybrid
Điện áp danh định [V] 206.1
Dung lượng
6.5
[Ah]
Số lượng x1
Nút sửa chữa
Công tắc khóa liên động Có
Hệ thống làm mát Ắc quy Hybrid Làm mát bằng không khí
Cảm biến nhiệt độ Ắc quy Hybrid x3
Cảm biến nhiệt độ không khí làm mát Ắc
x1
quy
SMRs (SMRB, SMRP, SMRG),
Hộp đầu nối HV Cảm biến dòng điện Ắc quy Hybrid
(x1), Điện trở trước nạp (x1).
- Theo dõi tình trạng (điện áp, dòng điện và nhiệt độ) Ắc quy Hybrid.
- Phát hiện và truyền tín hiệu phản hồi tốc độ quạt đến HV ECU để điều khiển
việc làm mát Ắc quy.
- Theo dõi, phát điện rò điện trong mạch điện cao áp và Ắc quy Hybrid.
- Truyền các tín hiệu theo dõi đến HV ECU để thực hiện việc điều khiển.
14
Hình 2. 10 ECU Ắc quy[4]
Các Rơ le chuyển mạch SMR sẽ đóng và ngắt dòng điện giữa Ắc quy Hybrid
và dây cao áp dựa trên tín hiệu điều khiển từ HV ECU.
Cảm biến dòng điện được tích hợp trong Hộp đầu nối HV, có chức năng theo
dõi dòng nạp, xả của Ắc quy Hybrid.
HV ECU sẽ điều chỉnh SOC tối ưu trong vùng cho phép dựa trên các thông
tin về Cường độ dòng điện thông qua ECU Ắc quy.
- Bộ Inverter
- MG ECU: Điều khiển bộ đổi điện và bộ kích điện để hoạt động MG1 và
MG2.
- Bộ đổi điện: Tạo ra dòng xoay chiều 3 pha.
- Bộ kích điện: DC 201.6 V Max. DC 650 V.
15
- Bộ đổi điện: DC/DC DC 201.6 V DC 14 V.
- Hệ thống làm mát hybrid: Hệ thống làm mát Hybrid hoạt động độc lập với
Hệ thống làm mát Động cơ. Sử dụng Bơm nước Mô tơ điện để tuần hoàn
nước làm mát đến Bộ Inverter và làm mát dầu Hộp số Hybrid P610.
16
2.2.5 Các chế độ lái
Có 3 chế độ lại và được chuyển đổi qua lại bằng nút bấm.
Hình 2. 13 Nút chuyển đổi giữa các chế độ lái[tài liệu hãng Toyota]
2.2.6 Chế độ lái điện – EV Mode
- Khi Công tắc “EV Mode” được nhấn, xe được dẫn động hoàn toàn bằng
Mô tơ điện MG2.
- Chế độ lái điện được thiết kế nhằm mục đích giảm tiếng ồn và khí thải khi
hoạt động. Chế độ này có thể được sử dụng với nhiều mục đích như di chuyển vào
buổi sáng sớm hoặc khuya tối, khu vực dân cư, ra/vào bãi đỗ, garage ở nhà, …
17
- Hoạt động:
+ Ở điều kiện lái xe bình thường, không bật công tắc EV, xe sẽ khởi hành
với MG2 và Động cơ sẽ được kích hoạt khi các giá trị chỉ định Động cơ
hoạt động được thỏa, như giá trị góc mở vị trí bàn đạp ga hoặc mức độ
giảm của SOC để tạo ra lực dẫn động.
+ Tuy nhiên, nếu công tắc EV được bật, các giá trị được cài đặt ban đầu
chỉ định kích hoạt Động cơ sẽ được thay đổi để mở rộng phạm vi lái xe chỉ
với MG2.
- Các giá trị chỉ định động cơ hoạt động còn bao gồm giá trị nhiệt độ nước làm mát
động cơ, nhiệt độ Ắc quy Hybrid, các tải phụ tải điện trên xe. Các giá trị này sẽ
được ECU HV theo dõi, ECU HV sẽ gửi yêu cầu đến ECM để kích hoạt động cơ
khi cần thiết.
2.3 CƠ SỞ LÝ THUYẾT XE RC
Xe có cấu tạo và nguyên lý hoạt động giống chiếc ô tô trong thực tế tự chế
hơn 50%. Các xe sử dụng động cơ xăng có dung tích 22-33 cm3 và điều khiển từ xa
bằng điện thông qua sóng RF hoặc Bluetooth.
19
.
20
Hình 2. 19 Cấu tạo động cơ
- Bình xăng con: Đây là bộ phận giúp cho máy hoạt động tốt nhất. Có thể pha
trộn xăng và nhớt với tỉ lệ chính xác. Bộ phận này còn được gọi với cái tên
khác là carburetor.
- Bộ hơi: Bộ phận này giúp máy hoạt động nhanh chóng hơn. Tạo ra áp suất
lớn để quá trình đốt cháy nhiên liệu trong bình xăng máy cắt cỏ.
- Lọc gió: Đúng như tên gọi của bộ phận này có nhiệm vụ lọc gió và cung cấp
nhiên liệu cho động cơ. Giúp động cơ có thể hoạt động trơn tru.
- IC máy cắt cỏ (hệ thống đánh lửa): Bộ phận này có nhiệm vụ kích hoạt và
đốt cháy các nhiên liệu. Giúp cho bugi có thể chạy ổn định và máy hoạt động
được với công suất tốt nhất.
- Piston: Bộ phận này chuyển động trong nòng máy cắt cỏ. Nhờ đó mà máy cắt
cỏ có thể quay và hoạt động. Nếu bộ phận này gặp trục trặc thì máy sẽ không
hoạt động được. Và người dùng cần phải thay mới ngay.
21
- Ngoài ra, trong động cơ còn những chi tiết nhỏ khác như: Bộ cần máy cắt cỏ,
bố máy cắt cỏ, ty máy cắt cỏ, bộ ly hợp máy cắt cỏ…
Giai đoạn 1:
+ Pít tông di chuyển từ điểm chết dưới lên điểm chết trên, phía trên pít tông
hai lỗ nạp và xả đều mở. Lúc này hòa khí tiếp tục được nạp vào buồng cháy còn khí
cháy tiếp tục được thải ra ngoài.
+ Khi pít tông đi qua lỗ nạp, nó tiếp tục đẩy nốt khí cháy cùng một lượng hòa
khí nhất định ra ngoài đến khi thân pít tông bịt kín lỗ thải, hòa khí được nén lại. Ở
phí dưới pít tông, áp suất trong hộp trục khuỷu giảm hút hòa khí từ chế hòa khí vào.
Giai đoạn 2:
+ Pít tông đi từ điểm chết trên xuống điểm chết dưới, khi đến điểm chết dưới
thì áp suất trong lòng xilanh là khoảng từ 6 đến 8 kg/cm2 . Nhiệt độ lúc này khoảng
2800C, bugi theo điều khiển của hệ thống đánh lửa đánh tia lửa điện đốt hòa khí
trong hộp trục khuỷu đang bị nén dưới pít tông.
+ Pít tông đi theo lỗ nạp vào xilanh, theo đà của đối trọng – bánh đà lại tiếp
tục đi lên và lặp lại chu kỳ 1. Không có sự phân công rõ rệt giữa các kỳ nạp và xả.
tương ứng với mỗi vòng quay của trục khuỷu động cơ là một lần sinh công.
22
CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ MÔ HÌNH XE RC HYBRID
3.1 Kết quả dự kiến thiết kế mô hình xe RC Hybrid
9 Hộp số 2 cấp
23
Bảng 3.1 là kết quả dự kiến mô hình xe RC Hybrid, thống số kỹ thuật của mô hình
có thể thay đổi trong qua trình thi công lắp ráp và vận hành mô hình.
Dòng điện sinh ra chia làm hai phần, một để nạp ắc quy và một sẽ dùng
chạy động cơ điện. Động cơ điện ở đây còn có vai trò như một máy phát điện (tái
sinh năng lượng) khi xe xuống dốc và thực hiện quá trình phanh
24
Hình 3. 3 Sơ đồ truyền động hệ thống hybrid nối tiếp[4]
Ưu điểm: Động cơ đốt trong sẽ không khi nào hoạt động ở chế độ không tải nên
giảm được ô nhiễm môi trường. Động cơ đốt trong có thể chọn ở chế độ hoạt động
tối ưu, phù hợp với các loại ôtô. Mặt khác động cơ nhiệt chỉ hoạt động nếu xe chạy
đường dài quá quãng đường đã quy định dùng cho ắc quy. Sơ đồ này có thể không
cần hộp số.
Nhược điểm: Tuy nhiên, tổ hợp ghép nối tiếp còn tồn tại những nhược điểm
như: Kích thước và dung tích ắc quy lớn hơn so với tổ hợp ghép song song, động cơ
đốt trong luôn làm việc ở chế độ nặng nhọc để cung cấp nguồn điện cho ắc quy nên
dễ bị quá tải.
Kiểu này không cần dùng máy phát điện riêng do động cơ điện có tính năng
giao hoán lưỡng dụng sẽ làm nhiệm vụ nạp điện cho ắc quy trong các chế độ hoạt
25
động bình thường, ít tổn thất cho các cơ cấu truyền động trung gian, nó có thể khởi
động động cơ đốt trong và dùng như một máy phát điện để nạp điện cho ắc quy.
- Ưu điểm: Công suất của ôtô sẽ mạnh hơn do sử dụng cả hai nguồn năng
lượng, mức độ hoạt động của động cơ điện ít hơn động cơ nhiệt nên dung lượng
bình ắc quy nhỏ và gọn nhẹ, trọng lượng bản thân của xe nhẹ hơn so với kiểu ghép
nối tiếp và hỗn hợp.
- Nhược điểm: Động cơ điện cũng như bộ phận điều khiển motor điện có kết
cấu phức tạp, giá thành đắt và động cơ nhiệt phải thiết kế công suất lớn hơn kiểu lai
nối tiếp. Tính ô nhiễm môi trường cũng như tính kinh tế nhiên liệu không cao.
26
Hình 3. 5 Sơ đồ truyền động hệ thống Hybrid song song[4]
27
Hình 3. 7 Sơ đồ truyền động hệ thống Hybrid hỗn hợp[4]
- Ưu điểm: Công suất của ôtô sẽ mạnh hơn do sử dụng cả hai nguồn năng
lượng, mức độ hoạt động của động cơ điện ít hơn động cơ nhiệt nên dung
lượng bình ắc quy nhỏ và gọn nhẹ, trọng lượng bản thân của xe nhẹ hơn so
với kiểu ghép nối tiếp và hỗn hợp.
- Nhược điểm: Động cơ điện cũng như bộ phận điều khiển motor điện có kết
cấu phức tạp, giá thành đắt và động cơ nhiệt phải thiết kế công suất lớn hơn
kiểu lai nối tiếp. Tính ô nhiễm môi trường cũng như tính kinh tế nhiên liệu
không cao.
28
3.3 Tính toán thiết kế các bộ phận chính của mô hình
3.3.1 Bản vẽ mô phỏng mô hình RC Hybrid
Qua các cuộc thi Racinh Hutech khung sườn của xe được chúng em tính toán
cắt gọt theo các thông số như sau: chiều dài 70cm , rộng 35cm với kích thước như
này sẽ tạo cho xe ổn định khi vào cua và đủ diện tích bố trí động cơ, hộp số, motor
điện và các chi tiết phụ.
29
Bảng 3. 2 Bảng thông số khung sườn
Chiều dài 700mm
Hệ thống treo 4WD là hệ thống truyền động 4 bánh bán thời gian¸chủ yếu
được trang bị trên các xe gầm cao Off- road. Hệ thống này giúp xe có thể quay được
cả 4 bánh hoặc 2 bánh cùng lúc, theo sự điều khiển của người lái thông qua một cơ
cấu gài cầu trong xe. Hệ thống này giúp xe giúp xe chạy qua những vũng bùn mà ít
khi bị dính bánh hay lún bánh vì bởi mỗi cầu trước và sau đều có vi sai.
Trong quá trình học tập và tham gia các cuộc thi học thuật chúng em có tham
gia cuộc thi Racing Hutech và cũng tìm hiểu về các dòng xe RC hiện có trên thị
trường và cũng tìm ra hệ thống treo của Mugen 6 phù hợp với mô hình.
30
Hình 3. 10 Hệ thống treo trước
Mô hình RC Hybrid của nhóm chúng em không chỉ là xe đua đường trường mà còn
là chiếc xe đua địa hình.
31
Hình 3. 12 Động cơ máy cắt cỏ
32
Hình 3. 13 Hộp số 2 cấp
33
Qua khảo sát thị trường và đã có một ít kinh nghiệm chơi xe RC nhóm em đã
chọn tay điều khiển RC6GS và bộ thu sóng theo tay điều khiển với ưu điểm thu
nhận tín hiệu tốt đễ dàng sử dụng và với giá thành hợp lí.
Bảng 3. 4 Thông số kỹ thuật Tx
3 Số kênh 6 kênh
- DC servo motor có chổi than: Loại động cơ này thường bao gồm 4 bộ phận
chính đó là stato, rotor, chổi than cùng với cuộn cảm lõi.
- DC servo motor không có chổi than: Có cấu trúc tương đối giống như động
cơ có chổi than. Điều khác biệt có bản là các cuộn pha được lắp ở cuộn rotor
34
chính là động cơ vĩnh cửu. Hoạt động vẫn êm và không gây tiếng ồn nên
thường được sử dụng nhiều hơn so với dòng động cơ có chổi than.
Bánh xe được nhóm em dùng trong mô hình này là bánh xe off road baja 1/5
với kích thước vỏ 170x80. Bánh xe này phù hợp tất cả địa hình bao gồm đường sỏi
đá gồ ghề,…
Hình 3. 17 Bánh xe
35
3.1.2.8 Pin 3s Tiger 6000mah
Pin 3s Tiger 6000mah dùng để nuôi nguồn cho esc và cấp nguồn trực tiếp
cho motor điện thông số như sau: dung lượng 6000mah, điện áp 7.4V với kích
thước 13.8*4.7*2.6, trọng lượng khoảng 340gram.
3.3 Xây dựng quy trình thi công lắp ráp mô hình
Bước 1: Gia công khung sườn vật liệu bằng nhôm tấm 5025 4ly
Khi đã xác định được kích thước khung sườn 700mm x 350mm dùng thước
đo và bút dạ đánh dấu phần nên cắt.
Dùng máy cắt điện cầm tay cắt bỏ những vị trí đã đánh dấu.
36
Vì là một tấm nhôm nguyên khối nên phải sử dụng các dụng cụ như máy cắt
điện công suất lớn, kiềm kẹp, dũa hợp kim, ngoài ra còn phải đảm bảo các yếu tố an
toàn như để trên 1 bề mặt bằng phẳng như bàn gỗ, bao tay chống cắt, kính bảo vệ
mắt.
Quá trình cắt từ một tấm nhôm nguyên bản với kính thước 700mm x 500mm
thành một khung sườn mất 2 giờ
Sau khi tấm nhôm đã được cắt thành hình dùng Ê tô kẹp giữ đầu trên và đầu
dưới tạo độ nghiên khoản 5 độ để khớp với hệ thống treo của xe.
Bước 2: Cố định khoan lỗ liên kết hệ thống treo trước và sau vào sườn xe
Ướm hệ thống treo cầu trước lên khung sườn tiến hành đo đánh dấu khoan
lỗ. Dùng máy khoan điện với mũi khoan 4 ly khoan những vị trí đã đánh dấu và bắt
hệ thống treo trước và treo sau vào sườn xe.
37
Hình 3. 19 Quá trình khoan tạo lỗ, gắn cầu xe vào khung sườn
Để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình làm cần phải mang bao tay và đeo
mắt kình bảo vệ.
Bước 4: Khoan lỗ ,cố định khoan lỗ liên kết hộp số tiến lùi vào sườn xe
Dùng thước đo kích thước hộp số, các vị trí cần bắt bulong đánh dấu bằng
bút lông chuyên dụng.
38
Dùng máy khoan với mũi khoan 4 ly khoan lỗ 6 vị trí đã đánh dấu trước đó
và cố định bằng 6 bulong 4ly
Vì hộp số là một trong số những bộ phần chính của xe nên phải được cố định thật
chắc chắn và gắn trực tiếp vào khung sườn để tăng tính ổn định của xe khi vận
hành.
39
Bước 5 : Đo đặt khoảng cách các đăng liên kết từ hộp số vào visai hai cầu trước và
sau
Dùng thước để đo khoảng cách các trục các đăng liên kết từ hộp số vào visai cầu
trước và sau để chế tạo trục các đăng hoàn chỉnh, khi lắp lên các kích thước đều phù
hợp cho hệ thống truyền động của xe.
Sau khi đã có kích thước, dùng máy hàn điện chuyên dụng nối dài hai dầu
của các đăng bằng thanh thép 6ly
Chiều dài các đăng cầu trước tới hộp số 25cm
Chiều dài các đăng cầu sau tới hộp số 12 cm
40
Bước 6: Chế tạo chân máy, chân motor kết nối động cơ và motor vào sườn xe
Để bắt động cơ lên sườn xe nhóm em đã đo đạc tính toán nhống cốt máy với
bánh răng của hộp số thật ăn khớp với nhau và khi vận hành sẽ không phát sinh
thêm các trường hợp không đáng có như trật bánh răng cốt máy với bánh băng hộp
số.
Dùng dụng cụ đo để do khoảng cách vị trí bắt chân máy và đánh dấu vào vị
trí cần bắt và dùng máy khoan với mũi 8 và mũi 6 ly khoan lên sườn xe với nhữngvị
trí đã đánh dấu trước đó.
Hình 3. 27 Động cơ bắt bằng giá đỡ Hình 3. 28 Chân máy bắt bằng bulong 8 ly
chữ L
41
Để chế tạo được chân máy trước tiền cần phải taro con ốc chân thân máy lên 8ly.
Dùng thanh kim loại chữ L đường kính 2x4 có sẵn trên thị trường liên kết động cơ
với khung sườn bằng 2 con bulong 6ly và 2 con bulong 8ly để tăng độ chắc chắn.
Với động cơ điện 775 có giá đỡ loại khung kim loại chữ L cố định động cơ điện
bằng 2 con ốc 4ly ngắn.
Sau khi cố định giá đỡ và động cơ tiến hành lấy lỗ khoan để chế tạo chân máy bằng
bulong.
Vì động cơ điện có trọng lượng nhẹ nên dùng bulong bốn con bulong 4 ly để cố
định vào khung sườn.
Bước 7: Đo đạt vị trí đặt các servo (servor ga, phanh, lái, điều khiển hộp số)
Sau khi bắt động cơ xăng và motor điện lên sườn xe ta tiến hành đo khoảng
cách vị trí phù hợp để đặt các servo điều khiên ga, phanh, lái, điều khiển hộp số. Sử
42
dụng máy khoan với mũi khoan 4 ly khoan lên sườn xe với những vị trí đã được đo
để bắt các servo điều khiển.
Hình 3. 31 Lắp đặt servo điều khiển Hình 3. 32 Lắp đặt servo điều khiển
hộp số ga, phanh
Servo điều khiển hộp số có sức kéo 15kg để đảm nhiệm vị trí vào số tiến lùi
thông qua cây arm servo.
Servo điều khiển ga và phanh có sức kéo lớn hơn lên đến 20 kg đảm nhiệm
hành trình kéo dây ga khi bóp núm điều khiển và đá phanh khi nhả núm điều
Đối với sevor lái thì có sức kéo lớn nhất lên đến 25kg đảm nhiệm điều
43
Hình 3. 32 Lắp đặt servo điều khiển hệ thống lái
Khi cố định 3 servo điều quan trọng phải giữ cho servo không được rơ khi
thực hiện chuyển động nhằm đảm bảo quá trình hoạt động diễn ra hiệu quả nhất.
Bước 7: Gắn bảng điều khiển (ESC, RX, công tắt nguồn)
Để điều khiển mô hình hoạt động thì không thể thiếu bảng điều khiển ESC,
bộ thu sóng và công tắt nguồn. Bảng điều khiển được làm bằng tấm mica được bắt
trực tiếp lên sườn xe và các thiết bị như ESC, bộ thu sóng và công tắt nguồn được
gắn bằng keo lên mica với sự bố trí thuận tiện nhất.
44
ESC
Công tắt
Bộ thu sóng
Bình xăng và pin là 2 chi tiết cuối cùng chung cấp năng lượng cho động cơ
máy cắt cỏ và motor điện, với bình xăng sẽ được bố trí gần động cơ để rút ngắn
đường ống dẫn xăng, còn pin sẽ được bố trí gần bảng điều khiển khi bố trí gần bảng
điều khiển để cung cấp nguồn điện cho bộ ESC điều khiển motor điện.
45
Hình 3. 36 Vị trí lắp đặt pin
Bước 9: Tiến hành đi dây điện cho hệ thống điều khiển
Sau khi hoàn tất các công đoạn lắp ráp ta tiến hành đến bước đi day điện cho
hệ thống điều khiển, bước này tuy đơn giản nhưng không đơn giản bởi vì ở bước
này đỏi hỏi kĩ năng về điện của hệ thống điều khiển và phải thật chính xác 100%
không được sơ suất dù chỉ 1% vì khi xảy ra sự cố có thế dẫn đến cháy bộ ESC, bộ
thu sóng và có khả năng làm chết các servo điều khiển.
Dùng mica trong chế tạo phần trước mô hình để tạo được khí động học cho
xe và cũng là nói dán thông tin mô hình phần sau được dùng mica trong hơ lửa
uống thành hình chữ U để đậy hộp số và motor điện tránh các trường hợp văng dầu
nhớt trong quá trình vận hành cho người xung quanh và cũng là nơi để bảo vệ motor
điện tránh khỏi thời tiết thất thường như ở Sài Gòn hiện nay
46
Hình 3. 37Vỏ mica phần đuôi xe
47
Bước 11: Tiến hành chạy thử mô hình, khắc phục các sai sót
Sau khi hoàn tất mô hình ta sẽ vận hành mô hình để chạy thử mô hình và
khắc phục những sai sót trong quá trình thi công lắp ráp mô hình.
48
3.4 Xây dựng quy trình vận hành mô hình
Để vận hành mô hình xe RC hybrid điều đầu tiên cần có xăng pha nhớt và pin.
Cách sử dụng rất đơn giản đối với những động cơ có củ đề thì mình để nói còn
những động cơ ko có củ đề thì sử dụng bộ dây giựt để nổ.
− Kiểm tra tổng quát xe
+ Kiểm tra hộp số
Trường hợp hộp số bị trượt hoặc tự động nhảy số, người điều kiển sẽ có cảm
giác như xe phản ứng chậm. Thi thoảng, nó hoàn toàn không phản hồi khi
bạn nhấn ga. Nếu xe chuyển số đột ngột sang cấp số khác mà không có bất
kỳ lý do hoặc thao tác nào, thì nên kiểm tra sửa chữa.
+ Phanh
Kiểm tra hệ thống phanh xe ô tô bằng cách nhấn thử phanh trước khi nổ
máy. Trước khi nổ máy xe, người điều kiển nên thử nhấn phanh khoảng 3 – 5
lần để xem phanh còn hoạt động tốt không
+ Lái
Hệ thống lái phải đảm bảo điều khiển hướng linh hoạt và an toàn của ô tô
trên các loại đường khác nhau. Sự điều khiển linh hoạt phụ thuộc vào các
yếu tố kết cấu: khả năng qoay vòng lớn nhất trong không gian hạn chế.
+ Pin
Kiểm tra pin nếu hết thì thay thế để đám bảo các thành phần sử dụng nguồn
pin không bị ảnh hưởng
+ Lốp xe
Kiểm tra độ mòn của lốp xe, nên thay thế khi bị quá mòn hoặc hư hỏng khác
+ Hệ thống treo
Nếu nhận thấy bánh xe không di chuyển theo phương thẳng đứng, xe bị đánh
lái lệch sang phải hoặc sang trái thì vấn đề đang nằm ở hệ thống treo, lốp và hệ
thống phanh của xe.
49
Bởi vì việc căn chỉnh chính xác các góc cano, bánh xe và chân bánh sẽ giúp
xe vận hành một cách trơn tru. Trong trường hợp xe vẫn gặp sự cố ngay cả khi đã
kiểm tra và căn chỉnh, nên xem xét lại toàn bộ hệ thống treo.
Hiện tượng thường gặp nhất chính là bộ phận giảm chấn bị hỏng. Phần ống
ngoài của giảm xóc bị bám bụi khiến chúng dao động lâu mà không tắt gây nên hiện
tượng xóc nảy.
Xe bị đánh lái lệch hướng là dấu hiệu hệ thống treo có vấn đề
50
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN
4.1 Kết luận
Qua gần 3 tháng làm đồ án tốt nghiệp với đề tài thiết kế mô hình xe Rc
Hybrid với sự giúp đỡ của thầy Nguyễn Văn Nhanh, nhóm em cũng đã hoàn thành
nhiệm vụ được giao.
Trong đề tài này nhóm chúng em thiết kế mô hình xe Rc Hybrid điều khiển
từ xa, tuy nhiên do kiến thức chúng em còn hạn hẹp và còn nhiều thiếu sót trong
quá trình thực hiện đề tài, dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc thức hiện thiết kế
mô hình nhưng cũng là động lực cho chúng em cố gắng trao dồi kiến thức cũng như
các kỹ năng phán đoán phân tích tình huống trong quá trình làm việc.
Về phần mô hình đạt được 80% kết quả dự kiến, do trong quá trình thi công
lắp ráp và vận hành xảy ra những lỗi nhỏ và đã được khắc phục hoàn toàn.
Cuối cùng xin chân thành cảm quý thầy cô Viện Kỹ Thuật Hutech, Trường
Đại Học Công Nghệ TP Hồ Chí Minh, đặc biệt chúng em xin chân thành cảm ơn
thầy Nguyễn Văn Nhanh đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ chúng em hoàn thành đồ án
tốt nghiệp này.
51
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Đặng Quý (2001). Tính toán thiết kế ô tô, Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật
Tp.HCM, Tp.HCM.
[2] Nguyễn Văn Nhanh, Nguyễn Phụ Thượng Lưu và Đỗ Nhật Trường. Kết cấu
ô tô, Trường ĐH Công nghệ Tp.HCM, Tp.HCM.
[3] Nguyễn Phụ Thượng Lưu. Tính toán thiết kế ô tô, Trường ĐH Công nghệ
Tp.HCM, Tp.HCM.
[5] http://oto.saodo.edu.vn/nghien-cuu-khoa-hoc/cac-phuong-an-phoi-hop-cong-
suat-tren-xe-hybrid-346.html.
52