Professional Documents
Culture Documents
Chương 3 - Sinh Lý Nội Tiết
Chương 3 - Sinh Lý Nội Tiết
R -G
O P
Hormon Protein
Riboxom
ADN
ADN
ARN
m
R R Cht c ch
-T/d Co-enzim: tng hoc c ch enzyme
VD: men NADF- transhydrogenaza xc tin s v/c hydro t
NADFH
2
n NAD di nh hng ca oestrogen m sinh dc:
Oestrol + NADFH
2
Oestradiol + NADF
Oestradiol + NAD Oestul + NADH
2
NADH
2
+ NAD hormonNADF+NADH
2
-Hiu qu ny xc tc q/trnh chuyn in t v hydro trong h
hp, tng chuyn ha E, tng h hp m bo gii thch hng
phn mnh khi ng dc.
5.3.C ch H-men
2
.
u
t
i
t
p
H
m
u
:
K
h
n
g
m
c
a
m
u
d
t
r
k
i
m
(
N
a
H
C
O
3
)
.
K
h
i
c
a
x
i
t
:
H
A
+
N
a
H
C
O
3
N
a
A
+
H
2
C
O
3
(
n
t
h
n
)
(
H
2
O
+
C
O
2
)
d
t
r
k
i
m
t
i
u
h
a
o
:
N
a
A
(
n
t
h
n
)
N
a
+
(
g
i
i
)
+
A
-
(
t
h
i
r
a
)
C
n
g
i
N
a
+
k
h
i
p
h
c
d
t
r
k
i
m
=
3
p
h
n
g
t
h
c
:
n
g
d
i
(TUYN CH)
Hormon
(C QUAN CH)
F
e
e
d
-
b
a
c
k
v
n
g
n
g
n
Hypothalamus
RF
+
IF
-
A
C
T
H
B.SINH L CC TUYN NI TIT
1-TUYN YN (Hypophyse)
I.Cu to (3 thy)
-H thng 1 nhn cht
tit hypothalamus vo
h mao qun th cp
-H mao qun th 2
phn b cho cc TB
tit
/m vo 2 ln mao qun:
-V tr: h yn ca xng bm
Tham kho
Hypothalamus
RF
+
IF
-
II.Cc kch t tuyn yn
1.Hormone thy trc
1.1.H. sinh trng: (STH Somatotropin Hormone
GH- Growth Hormone)
-Protein, 2 LK disulfur. Khng c quan ch (duy nht)
Chc nng sinh l chuyn ha
-Tng hp protid (GH t/ lm a.a d dng vo TB)
-KT gan to Somatomedin kch thch sulfat ha canxi (ct ha)
-ng huyt = KT tit glucagon i ng sinh l
-Thoi ha lipit cung cp E axit bo t do huyt tng
KT sn xut IGF-1
KT bit ha TB sn
KT c th sinh trng
KT tng hp Protein
KT phn gii Lipit
Gim s/d glucose
KT to glucose
Tng ng huyt
Kim sot
Ri lon
Thiu ht (nhc)
Trc dy th chng
ngi ln, t hon (tr tu
bnh thng, bt thng
gen tng hp STH)
Tha GH (u)
Trc dy th chng
khng l.
Sau dy th chng to
cc
1.2.Kch gip t (TSH): Thyroid Stimlating H.)
glycoprotein, tuyn ch: tuyn gip
Kim sot
-TRH (di i) tit TSH
-c ch bng feet-back t cc H.tuyn gip (T
3
,T
4
)
Chc nng sinh l
-Qua H.tuyn gip chuyn ha c bn (nhp tim, h hp), chuyn
ha glucid v nit.
-KT trc tip qu trnh thoi ha lipit m m
-Tng cng hp thu I
2
mu t/hp tiroxin v thc y hot tnh men
phn gii tireglobulin to tiroxin
Tc dng
-iu tit trao i ng qua KT tit glucocorticoid
v trao i khong qua Mineralocorticoid
Kim sot: CRH: Corticotropin R.H (di i) v cc H.v
thng thn qua feed-back
-Streess gy tng tit ACTH tng tit H.v thng thn
1.3.Kch v thng thn t (ACTH: Adenocorticotropin H.)
u nng: hi chng Cushing (tng cng tit H.chuyn ha ng)
-Gn y pht hin ACTH nh hng n no, tr nh, hnh vi
FSH: Folliculo Stimulin H.
(kch non t)
1.4..Kch dc t (GSH: Gonado Stimulin Hormone)
Kim sot: do GnRH (Gonadotropin RH.)& H. sinh dc
Ci : KT bao non pht trin
tit oestrogen t/d
ln ng sinh dc
c: KT ng dn tinh, sinh
tinh pht trin KT
to tinh
Ci : KT chn & rng trng
th vng tit proestrogen
c: KT sn xut testosteron ca t
bo k (Leydig)
LH: Luteino Stimulin H.
(kch hong th t)
u l glycoprotein
Tc dng
-C thai tit lin tc, KT th vng tit progesteron trc khi tit
nhau thai v KT tit sa ngay sau
-c ch tit FSH, LH c ch ng dc
-Gy bn nng lm m. G lgo khng p do [prolactin] thp.
Tim prolactin p
-Thnh thc v tnh, bao non tit oestrogen tuyn v pht dc
(m, ng dn). Trng rng th vng tit progesteron KT bao
tuyn ,sa c tit khi c prolactin
1.5.Kch nh t (prolactin): protein, 3 cu disulfur
Kim sot: PRH v PIH (dopamine) di i
-TRH (di i), oestrogen, stress, cc cht KT (thuc phin,
nicotin & mt s thuuosc an thn)
3.cc hormon hu yn: Oxytoxin & Vazopressin
-Peptit (9 a.a), t TBTK nhn trn th & nhn cnh no tht.
-V c v: ADH c a.a
8
: Arg (ln, h m: Lys), a.a
3
: Phe
-Oxytoxi ADH 2 a.a (s 8 :Leu, s 3 : Isoleu)
-T peptit di ct ngn to 2 neurophysin c hiu (neurophysinI
cho oxytoxin, neurophysinI I cho ADH). Phc oxytoxin-
neurophysinI & vazopressin-neurophysinII theo si trc vo hu
yn.
2. Hormon thy gia (MSH: Melanocyte Stimulating H.)
-Kch hc t thay i mu da, iu ha: MIF v MRF
ADH: chng li niu, ti hp thu H
2
O thn. Co mch Pa.
-C ch: hot ha hyaluronidaza phn gii hyaluronic thng b ng
thn hp thu nc ng thn.
-Khi thiu (tn thng di i) i tho nht (i nhiu, kht
nc ung nhiu).
S tng tit nc, tng Pa nhng nhanh chng nht thi
Oxytoxin:
-Co c trn t cung, ng sinh dc ci ni chung thc .
-KT co bp c trn tuyn v KT tit sa.
-ng dng: th tinh nhn to KT nhu ng t/c a nhanh
tinh trng gp trng tng t l th thai. Thc .
2.1.Tc dng
2.2.Kim sot:
-iu ha ADH thng qua ASTT mu:(ASTT tit nhiu,
ASTT tit) khi mt nc mu c tit
-Khi KT nm v, c quan sinh dc tng tit oxytoxin
iu ha tit ADH
-TB nhn cm thm thu Hypothalamus
-TB nhn cm ASTT trong h tun hon
-Mt ngoi kh qun: 2 thy 2 bn +mt eo gia
2.TUYN GIP TRNG (Thyroid gland)
T
4
T
3
Thyroxine Triiodothyronine
-Dn xut ca a.a tyrosine.
-T
3
, T
4
+ globulin Tireoglobulin d tr xoang bao tuyn. Di
t/d ca TSH tin yn thyroxine
-Tng hp cn 2 yu t: Iod (ngoi sinh, ni sinh) & protein tuyn
gip thyroglobulin. Qua 4 bc:
1.Sinh tng hp T
3
& T
4
B
1
: TB tuyn gip thu nhn, c c Iodur
Iod (Thc n, nc) hp thu rut dng (I
-
) n tuyn gip gi li
B
2
: Oxy ha iod: 2I
-
2e
-
+ I
2
Peroxydaza
B
3
: Gn Iod ln a.a tirozin to MIT v DIT
I odinaza
NH
2
Tyrosine
I
2
+
COOH
OH CH CH
2
I
NH
2
MIT
COOH
OH CH CH
2
I
I
NH
2
DIT
COOH
OH CH CH
2
B
4
: To T
3
& T
4
*MIT + DIT T
3
I
OH O
I
I
NH
2
COOH
CH CH
2
*DIT + DIT T
4
I
I
NH
2
COOH
CH CH
2
I
I
OH O
Chuyn ha
-Tng d ha (oxy ha) sinh nhit (nhc nng chng rt km,
thn nhit gim)
- phn gii gluxit, lipit, protein nng lng
(u nng con vt gy, th trng)
+Gluxit: hp thu glucoge rut
chuyn glycogen glucose gan
+Protein: d ha, bi xut nit, cn bng protein
+Lipit: huy ng axit bo t do
+Nc: c ch ti hp thu nc ng thn nc tiu nhiu
2.Tc dng ca Thyroxine
TB ch: cc TB c th, /b c, TK, gan, phi, thn
Sinh trng pht dc
-nh hng dinh dng da, lng. KT sn lin hp sinh xng
- Gy bin thi nng nc
-KT sinh trng, pht dc bo thai, h TK, xng bo thai (thiu
thi k bo thai n n, km pht trin)
-Gia cm: t l p n b sung KI cho g
-KT biu m tuyn v, t/hp protein, m sa sn lng sa.
-Khi thiu ngng ng dc
-nh hng TKTW & thc vt (ct tuyn gip khng lp c
PXCK)
*Nhc nng
-Bu c (thiu I nhu cu ln gian cht tuyn gip bu)
-Thn kinh km pht trin n n
- nhp tim, Pa
3. Khi ri lon
*u nng: Basedow
- H.gip trng thiu t ht dinh dng cung cp E
gy g mt li, d xc cm, thn nhit.
4.Tc dng ca canxitoxin
caxi huyt. C quan ch: xng, thn
gii phng Ca xng, bi xut Ca
++
thn
-iu ha: qua s [Ca
++
] huyt
-Cnh tuyn gip, tit Parathyroid (PTH) cng canxitonin v VTM
D tham gia vo chuyn ha Ca, P
-Bn cht: protein
3.TUYN CN GIP (Parathyroid gland)
Huy ng Ca
++
t xng ng thn xa: ti hp thu Ca
++
ng thn gn: hp thu PO
4
---
XNG THN
1.Tc dng ca PTH: iu ha canxi, photpho
TNG CA
++
HUYT
u nng
- PTH mt Ca xng, thng gy si thn ( ng photphat Ca
cc m mm)
-Bnh Reckling-Hausen: mt Ca
++
xng, to hc, d gy
2.Ri lon
Nhc nng: canxi huyt co git cht
3.iu ha: [Ca
++
] huyt, khi [Ca
++
] gim tit PTH v
ngc li
4.TUYN TY (Panereas)
-Ngoi ra, TB F (PP) tit 1 polypeptid (36 a.a) t/d ln ng rut
Hocmon (3TB tiu o
Langerhans)
Dch ty
(tiu ha)
Ni tit
Ngoi tit
TB (D)
(Somatostatin)
ng huyt
ng huyt
TB (B)
(Insulin)
TB (A)
(Glucagon)
Ngun gc v s iu tit ln nhau gia cc hormone tuyn ty
Insulin
Glucagon
Somatostatin
Polypeptide Pancreatic
(PP)
A
F
(PP)
D
B
(-)
(+)
(-)
(-)
(-)
(-)
(+)
1.Cc hormon tuyn ty
1.1.Insulin
Polypeptid
Tc dng: ng huyt (2 hng)
to ng phn gii &
s dng glucose
=Hot ha photpho-diesteraza
chuyn AMP ATP
Glucose Glycogen Hexokinaza
*
Hexokinaza Hexokinaza
*
Insulin
V/c
Glucose vo
c, m
o.x.h
Glucose m
bo
Ch.ha
Glucose
m + a.bo
T/h glycogen
gan
To glucose
mi
qu trnh
glycogen
glucose
1.Cc hormon tuyn ty
1.1.Insulin
Polypeptid
1.2.Glucagon
-Polypeptit (29a.a) do TB , lu thng dng t do
-T/d: [glucose] huyt (cng chiu Adrenalin)
1.3.Somatostatin
-Peptit (14 a.a), do TB dch ty (ngoi ra cn do hypothalamus)
-c ch gii phng cc H: insulin, glucagon v GH (STH)
glycogen
glucose
KT ty
th/thn tit
adrenalin
Chuyn
a.a glucose
Thoi ha
protein
c ch t/h
lipit gan
3.Ri lon
-u nng: (u) tha insulin ng huyt c tnhm hi,Pa
-Nhc nng: ng huyt i ng i, kht, st cn
mt Gluxit cn d tr hydratcarbon oxh lipit to E xton niu
2.iu ha bi tit
[glucose] huyt cao KT dy X ty tit insulin
STH tuyn yn, [a.a] mu tit c hai
Lipit a.axticAxetyl CoA axto axitaxtonth axton
-Xton k/hp kim d tr [kim] mt cn bng axit-baz trng
c, hn m, cht
gii phng Ca xng, bi xut Ca
++
thn
-C th mt nc ph hoi tun hon no, hn m, cht
Oxy ha
5.TUYN THNG THN (Adrenal gland)
Min no quan trng hn? -No b min ty con vt sng
Ct b 2 tuyn con vt cht
Nhm glucocoticoid
(oxycocticoid)
Chuyn ha gluxit, protein
v sinh ng mi
(Cocticosteron, Coctisol
I.V THNG THN
(u l steroid (3 nhm)
Nhm minera cocticoid
(Deoxycocticoid)
Cn bng ion, ch/ha khong
Deoxycocticosteron (DOC)
Aldosteron
Nhm H.sinh dc
Androgen, Oestrogen,
Progesteron.
Chc nng cc nhm (xem s )
Tc dng sinh l hormone
v thng thn
Bnh thng khng biu hin, khi
c u nam ha con gi
(androgen) dy th sm con trai
CC TC DNG KHC
SINH DC
Nhm H. sinh dc
Androgen, oestrogen, progesteron
TRAO I CHT
Chuyn ha gluxit, Lipit, protein
v trao i mui khong
*Corrticoid:
-Gy suy gim MD duy tr mnh
ghp(dob/c eosin &b/c lympho)
-Chng vim: /c h/ colagen
chng vim mt s bnh thp khp
*Chng stress:
C ch: stress v no CRF
(vng di i) ACTH (tin yn)
coctisol, aldosteron (v th.thn)
tng khng
*Chng vim, chng d ng: Cortisol
KT TB ch to Macrococtin (chng
vim rt mnh).
- tnh thm mao qun b/c
xuyn mch v di chuyn v pha tn
thng (MD khng c hiu)
TRAO I Na
+
, K
+
-Ti hp thu Na
+
ng thn &
thi K
+
ra nc tiu
+Do gi Na
+
gi nc,
nu ct cht (mt nc)
PROTEIN
KT phn hy protein to a.a da,
c, h lympho nit nc tiu
/c vn chuyn a.a qua mng
gan c t/d ng ha, tng thu
nhn a.a, to nhiu men cho sinh
ng mi & chuyn ha a.a
GLUXIT
ng ha (glycogen gan)
s dng glucose ngoi vi
KT to ng t a.a iu tr
coctisol lu i ng
hp thu glucose rut
ng huyt
LIPIT
-/c tng hp lipit
-phn gii lipit [a.bo]
t do & [cholesterol] mu
O
CH
2
OH
CH
3
C
OH
CH
3
Pregnenolone
Dehydroepiandrosterone
O
OH
Tng hp
Androgen
&Glucocorticoi
d min v
O
CH
2
OH
O
C
OH
Corticosterone
OH
O
O
CH
2
OH
C
OH
Cortisol
Glucocorticoids (lp b)
CH
3
C
CH
3
C
OH
CH
3
CH
3
Enzyme P-450scc
Hot ha bi ACTH
Cholesteron
d
c
b
a
C
C
CH
3
Androgen (lp li)
Androstenodione
O
O
Testosteron
OH
O
CH
3
CH
3
II.TY THNG THN
-Bn cht: Catacholamin tng hp t a.a tyrosine
-Cn c tn cng dy thn kinh giao cm
-Cu to, c ch t/d bit r m hnh n/c cc H. khc
M ch : gan, c trn, tim mch
NH
2
Noradrenalin(Nor-No radical)
OH
OH CH CH
2
OH
CH
3
Adrenalin
OH
OH CH CH
2
OH
NH
T/d nh TK g/cm & c t/d chuyn ha (noradrenalin khng r)
Mng TB ch c 2 receptor , (khi k/h t/d ngc nhau)
-Adrenalin + TB da co mch (s hi lm mt ti nht)
-Adrenalin + nhp tim, huyt p, gan glycogen glucose
mau, xng to lactat, m m phn hy triglycerid
Tim, mch: h/ tim, co mch (tr mch vnh)
can thip try tim mch
C trn: gin c trn d dy, rut, ti mt, bng quang, ph qun, co
c vng p/x gin ng t
Thn: to renin (cu thn) Pa ph n (vim thn tun
hon cu thn tr ngi, TB M cu thn tit renin)
iu ha:
ng huyt, huyt p, stress l nhn t KT tit H. min ty.
*trao i ng: KT p/gii glycogen gan, c ch s/d glucose
-M m, c vn: khng c G-6 phosphatase phn hy glucogen
khng dng li glucose m l lactat
*TKTW: tng cng hng phn
*V thng thn: tit ACTH (Adre & Nor chng stress thng qua
s tit cc H.min v khng)
*Tuyn m hi: tng tit
A.TUYN SINH DC (tinh hon)
Do TB k nm gia cc ng sinh tinh (leydig)
1. H.sinh dc c (Androgen tnh c)
6.TUYN TY (Panereas)
C/yu Testosteron ngoi
Androsteron, dehydroepiandrosteron
Steroid 19C, c nhm OH C
17
V thng thn: 5%
TB k tit 95%
Testosteron
OH
O
CH
3
CH
3
2.Tc dng sinh l
c tnh s/dc s cp: duy tr, KT c quan s/dc & tuyn s/dc ph
c tnh s/dc th cp: ging ni, ru, c bp (mo, ca,..)
KT TC, ng ha, to mu (h/c, Hb >), t/h protit c, phn
gii lipit c
Melanin d tr da dy en hn
KT chc nng ngoi tit c quan s/dc
KT TK gy phn x s/dc
KT tuyn nhn, tuyn b tit VK d xm nhp mn
KT sinh cc feromon mi hp dn
3.iu ha bi tit
-Thnh thc v tnh, cc KT ngoi cnh (mi, con ci, T
0
, nh
sng,thc n) h TK v i no hypothalamus RS
tuyn yn FSH, LH. LH kch tinh hon tit testosteron.
Khi thin (mt k/nng tng hp testosteron):
+C quan s/d v tuyn s/d ph teo
+Mt p/x s/dc
+Gim h/ TK (hng phn, c ch u yu) g/sc thin hin
+Tng tng lipit bo (v bo)
C ch iu ha tit H. sinh dc c
B.TUYN SINH DC CI
Bung trng
Oestrogen
1.Hormone bung trng
A.Oestrogen: TB ht biu m bung trng
Th vng
Progesteron
Nhau thai
Progesteron, oestrogen,
Prolan (A,B), Relaxxin
Oestrogen
O
OH
CH
3
Oestradiol
OH
OH
Oestriol
OH
OH
Tc dng
+c tnh s/dc s cp: KT c quan s/dc :ng dn trng, t
cung, kch thc tuyn v
+c tnh s/dc th cp (mo, lng, ting ku)
+KT xng , c bit xng chu
+ t/hp protein (< H. s/dc )
+ mch mu di da m hn
+Tch nc, mui khong da cng, y n
+ mn cm c trn t cung vi oxytoxin khi
b.Progesteron: (streroid 21 C)
Trng rng th vng progesteron
-Cha tn ti gn ht thi gian cha
-Nu khng 1 thi gian teo (b: 16-18 ngy) cha gi ?
C quan s/dc .b mt trong ng dn (to sng) chun b
n thai (ni mc tng sinh, tit dinh dng)
c tnh s/dc th cp: bn nng lm m, i ng cn thn
KT tuyn v (bao tuyn)
c ch co bp t cung, ng s/dc an thai (c ch oxytoxin)
c ch tit GSH ngng ng dc trnh thai
2.Hormon nhau thai
Prolan A, Prolan B: tng t FSH, LH
Oestrogen
Progesteron
Relaxin: cui k cha gin dy chng xg chu, m c t cung,
gy . Ngoi ra, lm tng sinh trng tuyn sa
Thnh thc v tnh: H.B.trng + th vng pht trin s/dc ci.
Cha: Trng ngng, th vng vn tit an thai
S pht trin ng s/dc ci vn cn nhau thai tit thay th.
Cui k cha, th vng teo ht progesteron phn x .
tit cui k cha (t/d nh H.bung trng)
ct th vng k cha u sy thai
Oestrogen k cui nhiu mn cm T/c vi oxytoxin
Kch dc t (cc H.tit trong k cha)
HTNC (PMS-Pregnant Mare Serum): Prolan A, prolan B.
Ngy 40-45 (HT) nh 70-75 gim & mt hn ngy 150
HCG (Human Chorionic Gonadotropin) Prolan A, prolan
B. Ngy th 8 (nc tiu) nh (50-60) gim n ngy 80
v duy tr n khi
T/d: KT ng dc, rng trng, siu bi non (nui cy phi)
Khi cha trng, ung th nhau [HCG] rt cao
C ch iu ha tit H. sinh dc ci
3.ng dng
V bo: dng slilboestrol tng hp: cho n, tim hoc ghp di da
(dng trc git tht) ???
HTNC+HCG ng dc nhn to, khc phc chm sinh, v sinh,
siu bi non.
Sinh k hoch: progesteron (c ch rng trng) phi ng lot
S dng FSH, LH, GnRH kch thch rng trng
Prostaglandin ph th vng
C thai SVH ch c (tim di da i, dch l huyt soi)
MD nh tnh
nh lng progesteron
1.Melatonin (tuyn tng): T a.a trytophan serotonin
Melatonin. Tc dng iu ha gic ng v nhp sinh hc
2.Leptin (m m), peptit, c tng quan dng vi d tr m ca
c th, kch thch tnh thm n
3.H.ng tiu ha: (d dy, rut): gastrin, secretin,
4.Atrial Natriuretic Peptide (ANP): Peptit, tit t thnh tm nh,
lin quan n bi tit Na
+
, thn.
MT S HORMONE KHC