TEORIJA REPREZENTATIVNE

TRANJE
Tvorac: Stefan Linder

injenica: Najvei deo meunarodne trgovine

industrijskim proizvodima je trgovina izmeu
razvijenih zemalja.

Trgovina industrijskim proizvodima izmeu razvijenih

i nerazvijenih zemalja je dosta manja, iako je meu
njima najvea razlika u ralativnoj raspoloivosti
faktora proizvodnje (rada i kapitala).
TEORIJA PREKLAPANJA TRANJE

Proizvod se izvozi na ona trita na kojima postoji

tranja.

Struktura tranje je odreena visinom dohotka, tj.

kupovnom moi graana. Tranja u zemljama na
slinom nivou razvijenosti se preklapa.

Trgovina e biti intenzivnija meu zemljama na

slinom nivou per capita dohotka, nego meu
zemljama na razliitom nivou per capita dohotka.

Izvoz razvijenih zemalja e zato biti usmeren ka

drugim razvijenim zemljama.
 INTRAINDUSTRIJSKA TRGOVINA

injenica: Najvei deo meunarodne trgovine

industrijskim proizvodima meu razvijenim
zemljama je trgovina istim vrstama proizvoda
(istovremeni izvoz i uvoz iste vrste proizvoda).

Meusobna razmena proizvoda iste vrste se naziva

intra-industrijska trgovina (za razliku od inter-
industrijske trgovine)

Razlozi za postojaje intraindustrijske trgovine:

Diferencijacija proizvoda,
Uska proizvodna specijalizacija usled izraenih
ekonomija obima,
Sofisticiranost (kvalitet) domae proizvodnje koja ne
zadovoljava potroae specifinog ukusa,
Segmentacija trita po kupovnoj moi...
 INTRAINDUSTRIJSKA TRGOVINA

Intraindustrijska trgovina raste sa stepenom

razvijenosti zemlje i najintenzivnija je meu
razvijenim zemljama.

Meri se Grubel-Lojdovim indeksom.

TEORIJA TEHNOLOKOG JAZA
Tvorac: Mihael Posner

injenica: Zemlje se razlikuju prema raspoloivoj

tehnologiji (suprotno pretpostavci HO teorije).

Zemlja u kojoj je proizvod prvo nastao (zemlja

inovator) e izvoziti taj proizvod, sve dok druge
zemlje ne osvoje tehnologiju (zemlje imitatori),
nakon ega do smanjenja izvoza zemlje inovatora.

Ukoliko druge zemlje imaju nie trokove

proizvodnje, zemlja inovator moe u potpunosti
izgubiti komparativne prednosti i postati uvoznik tog
proizvoda (koncept promenljivih tj. dinamikih
komparativnih prednosti).
 TEORIJA IVOTNOG CIKLUSA
PROIZVODA
Tvorac: Rejmond Vernon
Tri faze ivotnog ciklusa proizvoda:
1. faza novog proizvoda (proizvod nastaje kao rezultat
inovacije u razvijenoj zemlji, proizvodi se samo za
domae trite, tehnologija proizvodnje se usavrava,
nema meunarodne trgovine)
2. faza razvijanja proizvoda (standardizacija proizvodne
tehnologije, javljanje ekonomije obima, izvoz u druge
razvijene zemlje, seljenje proizvodnje u druge razvijene
zemlje, poetak uvoza iz drugih razvijenih zemalja)
3. faza standardizovanog proizvoda (standardizovana
proizvodnja, seljenje proizvodnje u zemlje u razvoju
zbog niih trokova rada, pad domae proizvodnje, vei
uvoz od izvoza zemlje inovatora)

Dinamike (promenljive) komparativne prednosti!

 TEORIJA IVOTNOG CIKLUSA
PROIZVODA
Obim proizvodnje i prodaje u

Domaa potronja
Izvoz Uvoz

Domaa proizvodnja
zemlji inovatoru

t1 t2 vreme

ivotni ciklus prizvoda