BMMB 3103

PENULISAN KREATIF
SASTERA KANAK-KANAK
NAMA SISWA PENDIDIK : NOR SYAFIKAH BINTI
AMBOTUO
NAMA PENSYARAH : ENCIK MOHD BIN BODOT
PENGENALAN NAZAM

berasal dari
cabang Puisi Melayu kesusasteraan
Tradisional Arab Parsi

Kamus At-tullab
Kamus Dewan: Arab-Melayu:
perkataan Arab, merangkai, mengarang,
gubahan puisi menyusun dan
seperti sajak dan mengatur
syair/nalam.
 CIRI-CIRI UTAMA

Gubahan puisi yang mengandungi dua baris serangkap

Skima rima nazam ialah a-a, b-b

Terdiri daripada lima atau enam perkataan

 CIRI-CIRI UTAMA

Bertemakan keagamaan

Ciri signifikan: puji-pujian dan selawat

Lagu yang agak rancak, paluan rebana

CONTOH
 PERKEMBANGAN NAZAM DI
TANAH MELAYU
Kesusasteraan Islam sejak
Dibawa ke Asia Tenggara, zaman Kerajaan Pasai
Naskah awal=
abad ke 16 oleh hingga ke empayar
tulisan jawi
pedagang dan alim Melayu Melaka

Peringkat awal= Aceh: pusat

memperkenal dan Lahirnya karya- perkembangan dan
menterjemah karya-karya karya agung. kekuatan kesusasteraan
Arab dan Parsi ke dalam Islam
Bahasa Melayu
PERKEMBANGAN NAZAM
DI TANAH MELAYU - KINI

Seterusnya,
penciptaan puisi Contohnya:
dalam bahasa Melayu Aqidat al
dengan menggunakan ’Awam(129
gaya atau metrum 6H/1879M)
puisi Arab Parsi
NAZAM AQIDAT AL’AWAM
 STRUKTUR NAZAM
• Terdiri daripada dua baris.
• Zaaba: puisi yang rangkapnya dihitung dua-
dua serangkap dengan skima rima a-a, b-b
• Tidak mempunyai pembayang maksud
• Setiap rangkap mesti berkaitan, dibawah satu
tema= tema keagamaan, nasihat dan
panduan.
• Baris-baris pujian diulang-ulang= memberi
kesatuan tema kepada keseluruhan nazam
 FUNGSI NAZAM
• Media pembelajaran agama, khasnya untuk
masyarakat yang tidak mahir di dalam bahasa
Arab dan tidak mampu membaca kitab-kitab yang
lebih tebal
• Aspek isi: mengandungi doa-doa, puji-pujian dan
penceritaan riwayat Nabi Muhammad saw.
• Kaum lelaki membaca nazam di surau di antara
waktu maghrib dan Isyak terutama pada bulan
Rabiul Awal. Kaum wanita pula membaca nazam
sambil menganyam tikar pada waktu malam.
 LAGU NAZAM

LAGU LAGU
ZIKIR NASYID

• Disampaikan secara berlagu

• Dua kategori:
Lagu atau intonasi zikir= dibaca di surau-surau
Lagu nasyid = di tempat-tempat keramaian ;
majlis keramaian
 Lagu zikir

• Nada yang rendah, sesuai untuk tempat

seperti surau.
• Baris pertama :intonasi panjang dan tinggi
pada suku kata pertama, intonasi pendek dan
rendah pada suku kata kedua.
• Baris kedua : intonasi pendek dan rendah
pada suku kata pertama, tinggi dan panjang
pada suku kata kedua.
• Diulang pada suku kata ketiga dan keempat
hingga ke akhir.
• Suku kata yang akhir setiap baris diberi
penekanan, lebih ditinggikan dan
dipanjangkan.
• Melodi terbuka dan mudah disesuaikan
dengan bilangan suku kata nazam.
 Lagu Nasyid
• Lagu lebih rancak dan nada yang lebih tinggi.
• Mewujudkan kemeriahan tetapi lembut dan
terkawal sesuai dengan senikata yang
berunsur keagamaan.
• Lagu yang dikenali sebagai Abdaubis yang
berasal dari berzanji.
• Diserapkan ke dalam lagu-lagu moden untuk
menarik minat generasi muda.
Contoh: Tolong Kami Bantu Kami (Tiga Abdul)
• Dinyanyikan juga oleh kaum wanita semasa
mendodoikan anak.
• Terdapat lagu-lagu nazam yang dinyanyikan di
dalam upacara berendoi seperti Dendang Siti
Fatimah atau Dondang Siti Fatimah.
• Di Pahang dan beberapa tempat lain, acara
berendoi disebut sebagai bernazam.
 ADAB
MEMBACA

• Dimulakan dengan duduk tertib

• Memberi salam
• Membaca bismillah,
• Berselawat atas nabi.
 CARA
PENYAMPAIAN
NAZAM
• Secara beramai-ramai atau perseorangan oleh
penuntut-penuntut sekolah agama untuk
memudahkan menghafaz, misalnya Sifat 20.

• Secara beramai-ramai di masjid atau surau sambil

menunggu masuk waktu sembahyang tujuannya
juga untuk menghafaz.

• Secara berkumpulan atau koir sebagai

persembahan pada majlis-majlis di sekolah-
sekolah agama.
TERIMA KASIH