PANGSASALING-WIKA

Pagsasaling-Wika

Mga
Depinisyon at
Kahulugan
 Pagsasaling-wika- - paglilipat ng isang
teksto sa pinakamalapit na diwa mula sa
panimulaang wika papunta sa tunguhang
wika

-Itoang paglipat sa
pinagsasalinang wika ng
pinakamalapit na katumbas
na diwa at estilong nasa
wikang Isinasalin
(Santiago).
INGLES ------------------------FILIPINO
( Wikang Isinasalin ) ( Wikang Pinagsasalinan)

Tagabasa A < ======== = > Tagabasa B

Isang paraan ng paglalapat ng
katumbas na kahulugan ng isang
wika (isinalin) ng tinutumbasang
kahulugan sa ibang wika
(pinagsasalinan)

Ang pagsasalingwika ay muling paglalahad

sa pinagsasalinang wika ng pinakamalapit na
natural na katumbas ng orihinal –
ang mensaheng isinasaad ng wika, una’y
batay sa kahulugan, at ikalawa’y batay sa
istilo (Eugene Nida at Charles Taber:1969)
 Ang pagsasalin ay isang gawaing
binubuo ng pagtatangkang palitan
ang isang nakasulat na mensahe sa
isang wika ng gayon ding mensahe
sa ibang wika. (Peter Newmark,
1988)

Ang pagsasalin ay isang prosesong

komunikatibo na naganap sa loob ng isang
kontekstong panlipunan (Hatim at I. Mason)
 Ang pagsasaling-wika:

-paglalahad sa ibang wika ng katumbas na kahulugan sa isang wika

-isang paraan ng pagpapalit ng diwang inihahahayag sa

isang wika ng katapat na diwa sa ibang wika

-ito ay dapat mabatay sa mga teorya at simulain

ng wika na kagaya ng kahalagahan ng wika,

papel na ginagampanan nito sa lipunan ng mga tao,

mga uri at antas ng gamit nito,

At mga pagbabago sa mga katangian nito samantalang nagbabago

rin ang lipunang gumagamit at pakikisama sa kanyang kapwa
Malayang Talakayan

1. He became swell headed after being

elected president of the Student
Council.
2. Tone down your voice.
3. You are my life and my soul, my
inspiration.
4. Laws grind the poor and the rich man
rule the law.
5. He seems to have lost his senses.
DIWA SA DIWANG
PAGSASALIN
Isalin:

“Like Father, Like Son”

“Kung anong puno, siyang

bunga”

You will know its fruit by

its tree (mali; literal na salin)
Isalin:

“I’m the apple of her eyes”

Ako ang mansanas ng kanyang

mata (literal)

“Ako ang kanyang paborito”

Isalin:

“This is a red letter day”

“Isa itong mahalaga at

masayang araw”

Kulay pula ang araw na ito

(mali: literal)
Halimbawa Parirala

“If I were in “Kung ako

your shoes.” ikaw.”
“Kung ako
ang nasa
sapatos mo.”
Halimbawa (Pangungusap)
“Isa syang
makatang may
pangalan.”
“He is a well “Isa siyang bantog
known poet.” na makata.”
 “Siya ay isang
mabuti-alam
makata.”
 1.Mahigpit ang bilin
ng mga dalubwika
na dapat iwasan ng
nagsasalin ang
tumbasang salita sa
salitang salin.
Dapat ba natin
itong sundin?
Bakit?
2. Paano nangyayaring nagagamit
din ang literal o salita sa salitang
salin?
Mga pinapayagang
Literal na Pagsasalin
 He went out of the room.

Salin:
Lumabas siya ng kwarto.

Give me a piece of string.

Salin:
Bigyan mo ako ng kapirasong
tali.
 “The wind is blowing”

Salin:

“Ang hangin ay umiihip”

“ Umiihip ang hangin”
“ Humahangin”

“Reap what you sow”

Salin:

“ Anihin kung anong iyong itinanim”

“ Kung anong itinanim siyang aanihin”
 President Cory was accorded a state
funeral.
Salin:
Si Pangulong Cory ay binigyan ng
pambansang libing.

Gawaing Pang-upuan:
Bumuo ng limang pangungusap na
Ingles pagtapos ay isalin ito sa Filipino.
 PAALALA

Nananatili sa Filipino ang mga sagisag internasyonal

sa larangan ng agham at teknolohiya katulad ng:
(iron(Fe)-bakal; water(H2O)-tubig; salt(NaCl)-asin; calcium(Ca)-
kalsiyum; muriatic acid(MCl)-asido muryatiko; ammonia(NH)-
amonya; calcium carbide(CaC)-kalburo; lime(CaO)-apog;
silicon lioxide(SiO)-buhangin; nickel(Ni)-nikel; copper(Cu)-tanso;
tin(Sn)-lata; iodine(I)-yodo; phosphorous(P)-posporo;
arsenic(As)-arseniko)
Kasaysayan
ng
Pagsasalin
St.Jerome
♥ Ang totoong pangalan niya ay
Eusebius Hieronymus
Sophronius.
♥ Siya ay pinanganak sa
Stridone- Zrenj (347).
♥ Siya ay isang doctor of the
church, theologian, writer and
historian.
♥ Nag-aral siya sa Roma, kung
saan ang kanyang guro ay si
Aelius Donatus.
♥ Doon dumaan siya sa standard
course of studies classical
literature and rhetoric.
♥ Siya ay bininyagan ni Pope
Liberius, sa taong 366.
 • Nagsimulang magkaroon ng
sistematiko at maayos na mga
simulain at panuntunan ng
pagsasaling wika sa panahon niya nang
ihanda niya ang “Bagong Tipan ng
Bibliya” sa atas ni Papa Damaso. Sinunod
niyang simulain at panuntunan ng
pagsasaling wika ang “diwa sa diwa” at
hindi “salita sa salita”.
 Unang Yugto – Panahon ng
Kastila sa Pilipinas

Nagsimulang magkaanyo ang

pagsasalin noong panahon ng
pananakop ng mga Kastila dahil sa
pangangailangang pangrelihiyon ang
mga akdangTagalog at ibang
katutubong ang mga akdang
panrelihiyon, mga dasal at iba pa, sa
ikadadali ng pagpapalaganap ng Iglesia
Catolica Romana (Kristiyanismo).
 Ikalawang Yugto – Pagdating ng
Amerikano

 Nang pumalit ang Amerika sa España bilang

mananakop ng Pilipinas, nagbago na rin ang
papel na ginagampanan ng pagsasaling
wika.
 Kung ang pangunahing paraang ginamit
noong panahon ng Kastila ay krus o relihiyon
para masakop ang Pilipinas; edukasyon
naman ang kinasangkapan ng mga
Amerikano. Ang mga Pilipino ay napilitang
pag-aaralan ang pagsasalita at pagsulat sa
Ingles.
 Ikatlong Yugto – Paglinang at
Pagtupad sa patakarang Billingwal

-Ang maituturing na ikatlong yugto ng

kasiglahan sa pagsasaling-wika ay ang mga
pagsasalin sa Filipino ng mga materyales,
pampaaralan na nasusulat sa Ingles, tulad
ng mga aklat, patnubay, sanggunian,
gramatika at iba pa, kaugnay sa
pagpapatupad sa patakarang bilinggwal sa
ating sistema ng edukasyon.
 Ikaapat na Yugto – Pagsasalin
ng mga akda at tekstong di-
Tagalog
-Ang maituturing namang ikaapat na
yugto
na kasiglahan sa pagsasaling-wika ay ang
pagsasalin ng mga katutubong panitikang
di-Tagalog.
-Kailangang-kailangang isagawa ang
ganito kung talagang hangad nating
makabuo ng panitikang talagang
matatawag na ‘pambansa’.
 Paanong nakatulong ang
pagsasaling-wika sa
kasalukuyang panahon?
1. Nagkakaroon ng mga kaalaman at mga
karunungang nababasa at napag-aaralan na
naisulat sa iba’t ibang wika.

2. Napapahalagahan ang ang aspekto ng kasaysayan

at kultura ng iba’t ibang lipunan at lahi ng iba’t
ibang bansa sa mga partikular na panahon

3. Mas kapaki-pakinabang sa pagtuturo ng mga paksa

at asignaturang malapit na kaugnay ng mga
karanasan, kapaligiran, ugali at kaasalan ng mga
mag-aaral.
Mga Katangiang
Dapat Taglayin ng
Isang Tagapagsalin
 1. Sapat na kaalaman sa 2 wikang
kasangkot sa Pagsasalin

a) Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang

kasangkot sa pagsasalin

1. kailangang maunawaan ang bawat himaymay ng

kahulugan ng salita, gamitin ang anyo ng mga
pananalitang karaniwang ginagamit ng nakararami.

2. Pag-isipan at suriin ang angkop na

salitang gagamitin sa salin

3. Kung may alinlangan sa kahulugan

gumamit ng diksyunaryo kung
kinakailangan
 2. Sapat na kakayahan sa
pampanitikang paraan ng
pagpapahayag.

a) malaking tulong para masapol ang

konseptong napapaloob

b) Nagkakaroon ng iba’t ibang paraan ng

pagsasalin ng parirala, pangungusap,
talataan, idyoma at tula
 3. Sapat na kaalaman sa
paksang isasalin

a) Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman ay

makatutulong para masapol ang tunay na nais
paratingin ng teksto.
b) Magsaliksik para makatipon ng iba pang
impormasyon para mas lumawak ang kaalaman
na malaking tulong sa magiging bisa at
kahusayan ng salin
c) Kailangang ganap na maunawaan ng
tagapagsalin ang nilalaman at intensyon ng awtor
ng akdang isinasalin.
 4. Sapat na kaalaman sa kultura ng
dalawang bansang kaugnay sa
pagsasalin

a) Tandaan na ang wika ng isang bansa ay laging nakabuhol sa

kanyang kultura.
b) Kung ano ang mga kahulugang sangkot sa kahulugan ng mga
salita
Hal: Ingles Filipino
rice rice
1. He plants rice : (palay) 1. Nagtatanim siya ng palay.
2. He cooks rice: (bigas) 2. Bumili siya ng bigas.
3. He eats some rice: (kanin) 3. Nagluto siya ng kanin.
4. Kumain siya ng bahaw.
5. Nagluto si nanay ng
malagkit.
 5. Sapat na kalaman sa gramatika
ng dalawang wikang kaugnay sa
pagsasalin

a) Alamin ang istuktura o ayos ng pangungusap ng isasalin

(Ingles) para maiakma sa wikang pagsasalinan (Filipino)
Hal: Ingles Filipino
1. Ayos ng pangungusap
 Subject + Predicate Panaguri + Paksa
Paksa + panaguri
2. Pagpaparami ng pangngalan
 Mouse mice daga mga daga
kiss kisses halik mga halik
3. Impleksiyon ng pandiwa – natapos na ba ang kilos,
ipinagpapatuloy pa o binabalak pa lang gawin ang aksyon.
 Paano nga ba ang
makukuha ang tama at
angkop na salin?

MGA DAPAT
TANDAAN
SA
PAGSASALIN
1. Suriin kung ang pangungusap ito ay Malaya o
pormula.
 Pormula – hindi nagbabago ang anyo
Halimbawa: How do you do?
Salin: Kumusta Ka?
• Malaya – paiba-iba ng anyo
Halimbawa: Rizal started writing poems at an
early age.
Salin:
1.1. Bata pa lamang ay nagsimula na si Rizal sa
pagsusulat ng mga tula.
1.2 Si Rizal ay bata pa nang simulan ang
pasusulat ng mga tula.
1.3 Sinimulan ni Rizal ang pagsusulat ng mga
tula nang siya’y bata pa.

35
2. Huwag ipagwalang-bahala ang maraming
kahulugan ng salita, mag-ingay kung may
madadagdag na salita o parirala dahil
maaaring makapekto sa kahulugan ng salita.
Halimbawa:
He is learned.
learned – marunong, natuto
** Siya ay marunong.
** Siya ay natuto.

He knows how to swim.

** Siya ay marunong lumangoy.
** Alam niya kung paano ang
lumangoy.
3. Suriin kung ang pangungusap ay
idiyomatiko o kawikaan - katulad din ng
pormula na diwa ang isinasalin at hindi
salita.

Hal: give thanks - magpasalamat

To give birth to – manganak
To give up to the enemy – sumuko sa
kaaway
To give away – magpaubaya
To give ear – pakinggan

37
 Run across – nakasalubong
Run after – habulin, tugisin
Run short – kapusin, kulangin
Run over – sagasaan

4. Ang salin ay dapat pinakamalapit sa

diwa, isipan o damdaming taglay ng
orihinal.

5. Kunin ang pinakamalapit na kahulugan

ng salita, parirala kung ang diwa ay
maisasalin nang literal.
6. Isama ang pandiwa, pang-uri, pang-abay at
pangngalan sa pagsasalin bagaman maaaring
mapalipat ng posisyon o kinalagyan sa
pangungusap.
Hal: jumped –tumalon jumping-tumatalon
mountains – mga bundok
mountain- bundok

7. Sundin ang kinaugaliang paraan ng

pagpapahayag sa wikang pinagsasalinan.
Halimbawa:
Ingles: Subject + verb
Filipino : Panaguri + Paksa
Paksa + Panaguri
39
8.Sikaping maging maugnayin
(consistent) o isang salin lamang ang
gamitin sa bawat salitang tinatapatan
(Pamfilo Catacataca)

9. Tiyaking ang salin ay may natural na

“tunog” o “daloy” o istilo ng wikang
pinagsasalinan.

This sentence will be translated from

English to Filipino. – Ang pangugusap na
ito ay isasalin mula Ingles sa Filipino.
Ipaliwanag Kung paano
isasakatuparan ang pahayag sa
ibaba.

Ayon kay Dr. Jose VillaPanganiban

(Dating Direktor ng Surian ng
Wikang Pambansa):
Ang tuntuning panlahat sa
pagsasalingwika ay ang
MALAYANG PAGSASALIN
Sa malayang pagsasalin kailangang:

1. Maunawaan muna ng nagsasalin

ang kahulugan ng orihinal na
teksto.
2. Mabuting pag-unawa sa mga
kahulugang Tagalog (o wikang
pinagsasalinan) at mga katangian
sa pagpapahayag sa wikang ito
3. Kahusayan sa balarila at
retorika upang ang mga
pangungusap ay maging
maluwag at magaang basahin o
bigkasin
4. Dumaan ang nagsasalita sa
literal na salin bago gawing diwa
sa diwa upang makita muna ang
di-wastong ayos.
Sa ganitong paraan, nakikita muna
kung ano ang mga nararapat ituwid
Halimbawa:
Orihinal:
Honor, affluence, and pleasure
seduce the heart.
Saling literal:
Karangalan, kariwasaan at
kasayahan naghahaling ng puso.
Saling malaya:
Panghaling sa puso ang karangalan,
kariwasaan at kasayahan.
 Mga
Nagsasalungatang
Paraan sa
Pagsasaling -wika
1.“ Salita” laban sa “Diwa”

2. Himig- orihinal” laban sa

“Himig – salin”

3. Estilo ng Awtor” laban sa

” Estilo ng Tagapagsalin”
“

4. “Panahon ng Awtor” laban

sa “Panahon ngTagapagsalin

5. “Maaaring Baguhin” laban sa

“Hindi Maaaring Baguhin”

6. “Tula-sa-Tula” laban sa “Tula-

sa-Prosa”
 Bakit nga ba
kailangan ang
pagsasalin?
 Layunin:

1. Sa pagpapalaganap ng kaalaman o
kaisipang nakapaloob sa akda

Bienvenido Lumbera

2. pagbibigay-liwanag sa kasaysayan at
kultura ng ibang bansa o panahon

3. Sa pagpapakilala sa mga bagong

mambabasa ng isang akdang ituturing
na makabuluhan ng isa o ilang tao.
Dahil sa pagsasaling-wika:
- Nagkakaroon ng kaalaman at karunungan
nababasa at napag-aaralan sa iba’t ibang
wika.
- Napapahalagahan ang ang aspekto ng
kasaysayan at kultura ng iba’t ibang lipunan
at lipi ng iba’t ibang bansa sa mga partikular
na panahon
Sa larangan ng edukasyon:
- Mas kapaki-pakinabang sa pagtuturo ng mga
paksa at asignaturang malapit na kaugnay ng
mga karanasan, kapaligiran, ugali at kaasalan
ng mga mag-aaral.
Gawain : Humanap ng kapareha at isalin ang
sumusunod sa inyong notebook.

Education is one of the great joys and

solaces of life. It gives us a framework
for understanding the world around us
and a way to reach across time and
space to touch the thoughts and feelings
of others.

But education is more than schooling.

It cast of mind, a willingness to see the
world with an endless sense of university
and wonder.