PANAHON NG

AMERIKANO

BY: KEITH MOIRA DONG-E MOSCARE

 KASAYSAYAN ..

• Ang mga Pilipinong mapanghimagsik ay nagwagi

laban sa mga Kastila na sumakop sa atin nang higit
sa tatlong daang taon. Naiwagayway ang ating
bandila noong ika-12 ng Hunyo 1898, tanda ng
pagkakaroon natin ng kalayaan.Nahirang si Hen.
Emilio Aguinaldo noon bilang unang pangulo ng
Republika ng Pilipinas, subalit ang kalagayang ito’y
naging panandalian lamang sapagkat biglang
lumusob ang mga Amerikano.
KASAYSAYAN …

• Nagkaroon ng digmaang Pilipino- Amerikano na siyang naging sanhi ng pagsuko ni Hen. Miguel
Malvar noong 1903. Gayun pa man, ang kilusang pangkapayapaan ay nagsimula noong pang 1900.
MGA KATANGIAN NG PANITIKAN

• 1.Hangaring makamit ang kalayaan

• 2.Marubdob na pagmamahal sa bayan
• 3.Pagtutol sa kolonyalismo at imperialismo
DIWANG NANAIG

• 1.Nasyonalismo
• 2.Kalayaan sa pagpapahayag
• 3.Paglawak ng karanasan
• 4.Paghanap at paggamit ng bagong pamamaraan
MGA IMPLUWENSYA SA
PANANAKOPNG MGA AMERIKANO
• 1. Pagpapatayo ng mga paaralan
• 2. Binago ang sistema ng edukasyon
• 3. Pinaunlad ang kalusugan at kalinisan
• 4. Ipinagamit ang wikang Ingles
• 5. Pagpapalahok sa mga Pilipino sa pamamalakad ng
pamahalaan
• 6. Kalayaan sa pagpapahayag na may hangganan
MGA PAHAYAGAN
SA PANAHON NG
AMERIKANO
3 PANGKATNG MGA MANUNULAT

•1.Maka-Kastila
•2.Maka-Ingles
•3.Maka-Tagalog
 MGA DULANG IPINATIGIL
• 1.KAHAPON, NGAYON AT BUKAS – sinulat ni Aurelio
Tolentino
• 2.TANIKALANG GINTO- ni Juan Abad
• 3.MALAYA –ni Tomas Remegio
• 4.WALANG SUGAT – ni Severino Reyes
PANITIKAN SA KASTILA
• 1. CECILIO APOSTOL- may pinakamabuting tulang papuri kay Jose Rizal ;
OBRA-MAESTRA- A Rizal
• 2. FERNANDO MA. GUERRERO- unang hari ng panulaan sa Kastila; OBRA-
MAESTRA-Crisalidas (Mga Higad)
• 3. JESUS BALMORI – “Batikuling”; OBRA-MAESTRA- El Recuerdo y el Olvido;
nahirang siyang “poeta laureado” sa wikang Kastila
• 4. MANUEL BERNABE- makatang liriko
• 5. CLARO M. RECTO-Obra-maestra-BAJO LOS COCOTEROS ( Sa Lilim ng
Niyugan)
• 6. TRINIDAD PARDO DE TAVERA- ang nagpasok ng titik W at K sa abakadang
Pilipino
IBA PANG MANUNULATSA WIKANG
KASTILA
• •ADELINA GURREA – kauna-unahang makatang babae sa Pilipinas na magaling
sa Kastila; Obra-maestra- EL NIDO
• •ISIDRO MARPORI –obra-maestra-AROMAS DEL ENSUENO ( Halimuyak ng
Pangarap)
• •MACARIO ADRIATICO –obra-maestra-alamat”LA PUNTA DE SALTO ( Ang
Pook na Pamulaan )
• •EFIFANIO DELOS SANTOS- nakilala sa tawag na DON PANYONG; kilala
bilang mahusay na mananalambuhay
• •PEDRO AUNARIO –sumulat ng DECALOGO DEL PROTOCIONISMO
 IBA PANG MANUNULATSA WIKANG
KASTILA
• ADELINA GURREA – kauna-unahang makatang babae sa Pilipinas na magaling sa Kastila; Obra-
maestra- EL NIDO
• ISIDRO MARPORI –obra-maestra-AROMAS DEL ENSUENO ( Halimuyak ng Pangarap)
• MACARIO ADRIATICO –obra-maestra-alamat”LA PUNTA DE SALTO ( Ang Pook na Pamulaan )
• EFIFANIO DELOS SANTOS- nakilala sa tawag na DON PANYONG; kilala bilang mahusay na
mananalambuhay
• PEDRO AUNARIO –sumulat ng DECALOGO DEL PROTOCIONISMO
 PANITIKAN SA TAGALOG
= Ang “FLORANTE AT LAURA” ni Francisco Balagtas at “URBANA AT
FELIZA”ni Modesto de Castro ang naging inspirasyon naman ng mga
manunulat sa Tagalog
Inuri ni Julian Balmaceda sa tatlo (3) ang mga makatang Tagalog. Narito
ang mga sumusunod:
= MAKATA NG PUSO : Lope K. Santos; Inigo Ed Regalado;Carlos
Gatmaitan; Pedro Gatmaitan; Jose Corazon de Jesus; Cirio H. Panganiban;
Deogracias A. Rosario; Ildefonso Santos; Amado V. Hernandez; Nemecio
Carabana; Mar Antonio
ANG DULANG TAGALOG
• •SEVERINO REYES – Lola Basyang; Ama ng Dulang Tagalog; OBRA-MAESTRA-
Walang Sugat •
• AURELIO TOLENTINO – ipinagmamalaking mandudula ng Kapampangan;
OBRA-MAESTRA- Luhang Tagalog at Kahapon, Ngayon at Bukas
• •HERMOGENES ILAGAN- nagtayo ng samahang “COMPANA ILAGAN” na
nagtanghal ng maraming dula sa kalagitnaang Luzon
• •PATRICIO MARIANO- sumulat ng “NINAY” at “ANAK NG DAGAT” na siya
niyang OBRA-MAESTRA •JULIAN CRUZ-BALMACEDA- “Bunganga ng Pating”
ang siya niyang OBRA-MAESTRA
PANITIKAN SA TAGALOG
•LOPE K. SANTOS – Ama ng Balarilang Tagalog; OBRA-MAESTRA-Banaag at
Sikat
•JOSE CORAZON DE JESUS- Huseng Batute; OBRA- MAESTRA-Isang
Punungkahoy
•FLORENTINO COLLANTES- Kuntil Butil; OBRA- MAESTRA- Lumang
Simbahan
•AMADO V. HERNANDEZ- Makata ng mga Manggagawa; MGA OBRA-
MAESTRA- Isang Dipang Langit;Mga Ibong Mandaragit; Luha ng Buwaya; Bayang
Malaya; Ang Panday
•VALERIANO HERNANDEZ-PENA- Tandang Anong at Kintin Kulirat; OBRA-
MAESTRA- Nena at Neneng
•INIGO ED REGALADO – Odalager; OBRA-MAESTRA- Damdamin
PANITIKANG FILIPINO SA INGLES
• JOSE GARCIA VILLA – “Doveglion”; pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa
Ingles
• •JORGE BACOBO – sinulat-”Filipino Contact with America”; A Vision of
Beauty
• •ZOILO GALANG – sumulat ng kauna-unahang nobelang Pilipino sa wikang
Ingles na pinamagatang “A Child of Sorrow”
• •ZULUETA DE COSTA-nagkamit ng unang gantimpala sa tulang “Like the
Molave”
• •NVM GONZALES- may-akda ng “My Islands” at “Children of the Ash Covered
Loom”. Ang huli ay isinalin sa iba’t ibang wika sa India
PANITIKANG FILIPINO SA INGLES
• ANGELA MANALANG GLORIA- umakda ng “April Morning”;
nakilala sa pagsulat ng mga tulang liriko noong panahon ng
Komomwelt
• ESTRELLA ALFON – ipinalalagay na pinakapangunahing manunulat
na babae sa Ingles bago magkadigma. Sinulat niya ang
“MAGNIFICENCE” at “GRAY CONFETTI”
• ARTURO ROTOR – may-akda ng “THE WOUND AND THE
SCAR”-kauna-unahang aklat na nalimbag sa Philippine Boo k Guild
IBA PANG PANITIKAN
*PEDRO BUKANEG- Ama ng Panitikang Iloko; Bukanegan-
kasingkahulugan ng Balagtasan
*CLARO CALUYA- Prinsipe ng mga Makatang Iloko; kilala sa pagiging
makata at nobelista
*LEON PICHAY – kinilala bilang “pinakamabuting BUKANEGERO”
*JUAN CRISOSTOMO SOTO- Ama ng Panitikang Kapampangan;
Crisostan-kasingkahulugan ng Balagtasan
*ERIBERTO GUMBAN-Ama ng panitikang Bisaya
PANAHON NG
HAPON

MAXIMINA MAHENER
KASAYSAYAN ..
• Kung ang panahon ng mga Amerikano ay Panahong Ginto ng Nobelang
Tagalog, ang panahon ng mga Hapones ay nagng Gintong Panahon
naman ng maikling katha at dulong tagalog sapagkat nabigyan ang
maikling katha ng pagkakataon sa Liwayway. Maikli man ang panahong
sinaklaw ng panahong ito, nagkaroon ng kabutihan ang pagbabawal na
gamitin ang wika ng Ingles sa mga paaralan.
KASAYSAYAN ..
• Nabukasan ang pagkakataon na madagdagan ang
mga manunulat sa wikang tagalog sapagkat ang
manunulat na dating nagsisiulat sa wikang Ingles
ay napilitang magsulat ng mga akdang sa wikang
Tagalog kaya sumigla ang wikang pambansa na
itinaguyod ng Pangulong Manuel L. Quezon.
• Ang mga maikling katha sa panahong ito ay
nagtataglay ng damdaming makabayan.
Nabigyang-diin ang katutubong kulay sa mga
maikling kwento at ang mga ito ay pumaksa sa
uri ng pamumuhay noon na medyo may
kahirapan.
MGA MANUNULAT

• Isang magandang pangyayari sa panahon ng mga Hapones ang ginawang panunuri sa maikling
kwentong naisulat.
• Nanguna ang “Lupang Tinubuan”ni Narcisa G. Reyes
• Pangalawa ang “Uhaw na Tigang na Lupa”ni Liwayway Marco
• Pangatlo ‘Ang Lungsod, Nayon at Dagat-dagatan”ni N.V.M. Gonzales
- Sa panahong ito naisa aklat ang pinakamahusay na Kathang Pilipni 1943. Sa panulaan, dalawang
uri ng tula ang kinakitaan ng pagbabago sa anyo at paksa. Hindi na paksa ng pag-ibig atkaapihan
ang pang araw-araw na buhay. Ang mga atulang tinutukoy ay Haiku at Tanaga.
MGA MANUNULAT

• * * Sangay ng Dula
• 1. Jose Ma. Hernandez – Panday Pira
• 2. Francisco Rodrigo – Sa pula, Sa puti
• 3. Clodualdo Del Mundo- Bulaga
• 4. Julian Criz Balmaceda- Sino Ba Kayo ? ; Dahil sa Anak ; Higanti ng
Patay
SANGAY NG MAIKLING KWENTO

• * Naging maunlad ang larangan ng maikling kwento noong panahon

ng Hapon.
1. Narciso Reyes – Lupang Tinubuan
2. 2. Liwayway Arco – Uhaw ang Tigang na Lupa
3. N.V. M Gonzales – Lungsod, Nayon at Dagat-Dagatan
SANGAY NG TULA

• - Ang karaniwang paksa ng mga tula noong

panahon ng Hapon ay tungkol sa Bayan o sa
Pagkamakabayan; pag-ibig ; kalikasan ; buhay-
lalawigan o nayon; pananampalataya at sining
TAPOS NA ..

MARAMING SALAMAT !!
GROUP 2 