SOSLIT

Sosyedad at Literatura / Panitikang

panlipunan
 MISYON
• Magkaroon ng matagumpay na kinabukasan
ng mga mag-aaral at may takot sa diyos at
may tahimik na pamumuhay.
• Magpatuloy ang mga pangarap na may
kakayahan at may tiwala sa sarili.
 VISION
• Magbigay at itaas ang kalidad ng edukasyon na
may natatanging modernong pananaliksik sa
kurikulum.
• Nag nanais na maisabay ang mga mag aaral sa
isang patakaran sa pag aaral.
 ANO ANG PANITIKAN?
•Ang panitikan ay nagsasabi o
nagpapahayag ng mga kaisipan, mga
damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa
ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na
paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran
o tuluyan at patula.
 MGA AKDANG
PAMPANITIKAN NA
NAGDALA NG MALAKING
IMPLUWENSIYA SA BUONG
DAIGDIG
• BIBLIYA O BANAL NA KASULATAN- naging batayan ng
pananampalataya ng mga Kristiyano.

• KORAN- banal na aklat ng mga Muslim.

• UNCLE TOM'S CABIN NI HARRIET BEECHER STOWE-

nagbukas ng kaisipan ng mga Amerikano sa kaapihan ng
mga lahing itim at pinagsimulan ng pandaigdig na
paglaganap ng demokrasya.
•DIVINA COMEDIA ni Dante- nagpapahayag
ng pananampalataya, moralidad at pag-uugali
ng mga Italyano sa kapanahunang yaon.

•CANTERBURY TALES ni Chaucer-

naglalarawan ng mga kaugalian at
pananampalataya ng mga Ingles.
• AKLAT NG MGA ARAW ni Confucius- naging
batayan ng pananampalataya at kalinangang
Intsik.
• ISANG LIBO'T ISANG GABI- naglalarawan ng
pamumuhay ng mga tao sa Arabya at Persya.
• EL CID COMPEADOR- tumatalakay sa kasaysayan
ng Espanya at naglalarawan ng katangiang
panlahi ng mga Kastila
• AWIT NI ROLANDO- nagsasalaysay ng panahong
ginto ng Kristiyanismo sa Pransya, napapaloob
dito ang Ronces Valles Doce Pares ng Pransya
• AKLAT NG MGA PATAY- tumatalakay sa mitolohiya
at teolohiya ng mga mamamayan ng Ehipto
• MAHABHARATA- ipinalalagay na
pinakamahabang epiko sa buong mundo na
tumatalakay sa pananampalataya sa India
 MGA AKDANG
PAMPANITIKAN
 NOBELA
• Ang nobela o kathambuhay ay isang mahabang
kuwentong piksyon na binubuo ng iba’t ibang
kabanata. Mayroon itong 60,000-200,000 salita o
300-1,300 pahina.
 PABULA
• Ang pabula ay isang uri ng kathang-isip
na panitikan kung saan ang mga hayop o kaya mga
bagay na walang-buhay ang gumaganap na mga
tauhan, katulad ng leon at daga, pagong at matsing,
lobo at kambing, at kuneho at leon.
• Isa itong salaysayin na ang layunin ay makahubog ng
ugali at pagkilos.
 PARABULA
• isang maikling kuwentong may aral na kalimitang hinahango
mula sa Bibliya. Ang parabula ay nanggaling sa English word
na “parable” na nanggaling naman sa Greek word na
“parabole” na ang ibig sabihin ay maiksing sanaysay tungkol
sa buhay na maaring mangyari o nangyayari na kung saan
nagtuturo tungkol sa ispiritwal o kagandahang asal na
magiging gabay ng isang taong nahaharap sa
pangangailangang mamili o magdesisyon.
 MAIKLING KUWENTO
• Ang maikling kuwento - binaybay ding maikling kwento - ay isang
maiksing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring
kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o
impresyon lamang.
• Si Deogracias A. Rosario ang tinuturing na "Ama ng Maikling
Kuwento".
• Tinawag rin itong dagli noong panahon ng mga Amerikano at
ginagawa itong libangan ng mga sundalo.
 SANAYSAY
• Ang sanaysay o essay sa wikang Ingles ay isang komposisyon
na kadalasan ay naglalaman ng pananaw o kuro-kuro ng may
akda.
• Sa ganitong paraan, naipapahayag ng may akda ang kanyang
damdamin sa mga mambabasa.
• Isa rin itong uri ng pakikipag-komunikasyon na ang layunin ay
maipabatid ang iyong saloobin sa isang makabuluhan at
napapanahong paksa o isyu.
 TALAMBUHAY
• Ang talambuhay (mula sa pinagsamang mga
salitang "tala" at "buhay" na may diwang "tala ng
buhay") o biyograpiya ay isang anyo
ng panitikan na nagsasaad ng kasaysayan ng
buhay ng isang tao hango sa mga tunay na tala,
pangyayari at impormasyon.
 TALUMPATI
• Ang talumpati ay isang maayos na pagpapahayag ng kaisipan
sa paraang pasalita.
• Ang Talumpati ay binibigkas sa harap ng mga tagapakinig,
maaaring sa isang kapulungan.
• ang talumpati ay isang buos ng kaisipan o opinyon ng isang
tao napinababatid sa pamamagitan ng pagsalita sa entablado.
Layuninnitong humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay
kaalaman oimpormasyon at maglahad ng isang paniniwala.
 BALITA
• Isang uri ng lathalain na tumatalakay sa mga
kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob ng
isang bansa na nakatutulong sa pagbibigay-alam sa
mga mamamayan.
• Isang paglalahad ng mga pang araw-araw na
pangyayari sa lipunan.
 BALAD
• Ang balad ay tulang inaawit habang may
nagsasayaw. Ginawa ito noong matagal nang
panahon. Mayroon itong anim hanggang
walong pantig.
 TULA
• Ayon kay LEJANDRO G. ABDILLA “ang tula ay kamalayang
nagpapasigasig”
• Ayon kay JULIAN CRUZ BALMACEDA “ Ang tula ay isang kaisipang
naglalarawan ng kagandahan, ng kariktan, ng kadakilaan– ang tatlong
bagay na magkakatipon tipon sa isang kaisipan upang mag- angkin ng
karapatang matawag na tula”
• Ayon kay INIGO ED. REGALADO “Ang tula ay isang kagandahan, dula,
katas, larawan, at kabuuan ng tanag kariktang nakikita sa silong ng alin
mang langit”
 MGA URI NG TULA
1. TULANG LIRIKO O TULA NG DAMDAMIN-
nagtataglay ng karanasan , kaisipan, guni-guni,
pangarap at iba’t ibang damdaming maaaring
madama ng may akda o ng ibang tao. Ang uring
ito ay maikli at payak.
2. Tulang pasalaysay- naglalahad ng makukulay
at mahahalagang tagpo sa buhay tulad ng pag-
ibig, pagkaibigo, at tagumpay. Naglalahad din
ito ng katapangan at kagitingan ng mga bayani
sa pakikidigma.
 MGA URI NG TULANG LIRIKO
a. AWIT- may kinalaman sa pag-ibig, kabiguan, kalungkutan, pag-asa,
pangamba, poot at kaligayahan.
b. SONETO- nagtataglay ng mga aral ng buhay, may labing apat na taludtod.
c. ODA- pumupuri ito sa mga pambihirang nagawa ng isang tao, masigla ang
nilalaman at walang katiyakan ang bilang ng mga pantig sa bawat taludtod.
d. ELEHIYA- tulang may kinalaman sa guniguni tungkol sa kamatayan.
e. DALIT- ito ay tulang nagpaparangal sa dakilang lumikha at may kahalong
pilosopiya sa buhay.
 MGA URI NG TULANG PASALAYSAY
a. EPIKO- nagsasalaysay ng kagitingan ng isang tao, ang kanyang
pakikitunggali sa mga kaaway at mga tagumpay nya sa digmaan,
hindi kapani-paniwala ang ibang pangyayari at maituturing na
kababalaghan.
b. AWIT AT KURIDO- mga paksang may kinalaman sa
pakikipagsapalaran ng mga kilalang tao sa mga kaharian tulad ng
hari, reyna, prisipe, prinsesa, duke, konde, at iba pa.
c. Karaniwang Tulang pasalaysay- ang mga paksa ay tungkol sa mga
pangyayari sa pang-araw-araw na buhay.
 DULA
• Ang dula ay isang uri ng panitikan. Nahahati ito sa ilang
yugto na maraming tagpo. Pinakalayunin nitong itanghal
ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado.
• Ang tagpo sa dula ay ang paglabas-masok sa tanghalan ng
mga tauhan. Ang mga taong dalubhasa sa larangan ng
pagsusulat ng mga dulang itinatanghal ay tinatawag na
mga mandudula, dramatista, o dramaturgo.
 MGA URI NG DULA
a. TRAHEDYA- sa dulang ito’y may mahigpit na tunggalian. Ito’y nagwawakas sa
pagkasawi o pagkamatay ng mga pangunahing tauhan.
b. KOMEDYA- ito’y nagtatapos na masaya sapagkat ang mga tauhan ay
nagkakasundo. Ito ay may layuning pukawin ang kawilihan ng manonood.
c. MELODRAMA- gamit ito sa dulang musical, kasama na ang opera.
d. PARSA- ang layunin ng dulang ito ay magpatawa sa pamamagitan ng kawil-
kawil na pangyayari at mga pananalitang lubhang katawa-tawa.
e. SAYNETE- ang pinakapaksa ng uring ito ay mga karaniwang pag uugali ng tao
o pook.