Глава 2 Финансиски извештаи и готовински текови

2.1 Биланс на состојба

 Билансот на состојба е сметководствен преглед на смет-
ководствената вредност на фирмата на одреден датум.
 Билансот на состојба дава преглед на тоа што фирмата го
поседува и како е финансирана.
Актива = Пасива + Акционерски капитал
 Правото на акционерите е дефинирано како разлика меѓу
активата и пасивата на фирмата.
 Во принцип, капиталот е тоа што на акционерите ќе им
остане откако фирмата ќе ги израмни обврските.
 Активата е сортирана според должината на времето што е
нормално потребно за фирма која успешно работи да ја
претвори во готовина (ефектива).
 Страната на активата зависи од природата на бизнисот и
како менаџментот избрал да го раководи.
НАЈЗНАЧАЈНИ ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИИ
1. Биланс на состојба;
2. Биланс на успехот (сметка профит загуба);
3. Извештај за паричниот тек;
4. Извештај за промените во капиталот.
БИЛАНС НА СОСТОЈБАТА - БС
Билансот на состојба, е фотографска слика за
состојбата на средствата и изворите на фирмата во
еден определен ден од нејзиното постоење.

Актива Пасива
1.Тековни (обртни) средства Обврски
2. Фиксни Капитал и резерви

ФОН Проф. д-р Б. Спиркоски 2

Основна карактеристика на БС е рамнотежата меѓу двете
страни, активата и пасивата.
Активата ги содржи средствата, а пасивата изворите од
средствата, односно од каде потекнуваат средствата.
АКТИВАТА = ПАСИВАТА
АКТИВАТА = СОПСТВЕН КАПИТАЛ + ОБВРСКИ
СОПСТВЕН КАПИТАЛ = АКТИВА – ОБВРСКИ
Доколку обврските ја надминат вредноста на активата, се
подјадува вредноста на сопствениот капитал.
Доколку компанијата работи со загуба, ќе се намалува
неговиот сопствен капитал, се до негово изчезнување.
Билансот на состојба ги има следниве карактеристики:
1. Статички преглед, 2. кумулативен преглед, 3. преглед според
набавна вреднос.

ФОН Проф. д-р Б. Спиркоски 3

Активата – средствата, се дефинираат како:
1. Ресурси кои имаат потенцијал да генерираат идни гото-
вински приливи или да намалат идни готовински одливи;
2. Набавени се со предходни трансакции;
3. Можат да бидат проценети со задоволителна прецизност.
Средствата се класифицираат на 1. постојни и 2. обртни.
Пасивата – ги има следниве карактеристики:
1. Се очекува тие да доведат до идни готовински одливи или
да намалат идни готовински одливи;
2. Претставуваат резултат на веќе реализирани трансакции;
3. Не можат да се избегнат.
Пасивата се класифицира како: 1. сопствен капитал, и 2 туѓи
извори.

ФОН Проф. д-р Б. Спиркоски 4

 Биланс на состојба на Ју-ес композит корпорејшн
Обврски (Долг) и
Средства 2007 2006 сопствен капитал 2007 2006
Тековни средства:     Тековни обврски:    
Готовина и еквиваленти 140$ 107$ Обврски кон добавувачите 213$ 197$
Побарувања од купувачите 294 270 Меници за исплатување 50 53
Залиха 269 280 Зголемени трошоци 223 205
Друго 58 50 Вкупно тековни обврски 486$ 455$
Вкупно тековни средства 761$ 707$ Долгорочни обврски:    
Фиксни средства:     Одложен данок 117$ 104$
Имот, фабрики и опрема 1.423$ 1.274$ Долгорочен долг* 471 458
Помалку акумулирана 460 Вкупно долгорочни обврски 588$ 562$
амортизација 550
Нето имот, фабрики 873 814 Сопствен капитал:    
и опрема     Приоритетни акции 39$ 39$
Нематеријални средства и 245 221 Обични акции 55 32
друго
Вкупно фиксни средства 1.118$ 1.035$ Вишок на капитал 347 327
      Акумулирана задржана 390 347
      добивка  
      Помалку акции во благајна? 26 20
      Вкупен капитал 805$ 725$
      Вкупно обврски и    
Вкупно средства 1.879$ 1.742$ сопствен капитал* 1.879$ 1.742$
 Менаџментот мора да донесе одлуки во поглед на:
 готовината наспроти сигурноста за лесна продажба,
 кредит наспроти продажба за готовина,
 дали да прави или да купи објекти,
 дали да изнајмува или да купува одделни ставки,
 видови бизнис во кои треба да се ангажира итн.
 Обврските и акционерските права се наведени по
редослед по кој тие типично се плаќаат со тек на време.
 Страната со пасивата и акционерските права ги
одразува:
 видовите и пропорциите на финансирање,
(структурата на капиталот), и
 меѓу тековната задолженост и долгорочната
задолженост.
 При анализа на билансот на состојбата, финансискиот
менаџмент треба да биде свесен за три важни работи: (1)
ликвидност, (2) долг наспроти побарување, и (3)
вредност наспроти трошок.
(1) Ликвидност
 Ликвидност е можност лесно и брзо да се претворат
средствата во готовина (без загуба во вредноста).
 Тековните средства се најликвидните, а се состојат од
готовина и средства кои ќе бидат претворени во готовина
во рок од 1 година од датумот на билаксот на состојба.
 Побарувања од купувачите (К-чи) се суми од продадените
добра или услуги на К-чите но кои се уште не се добиени.
 Залихите се состојат од суровики што се користат во
производството, производството во тек и готовите добра.
 Фиксните средства се најнеликвидните типови на
средства.
 Нематеријалните основни средства немаат физичка
форма, но можат да бидат многу вредни (патентот).
 Колку поликвидни, толку е помалку проблеми во
подмирување на краткорочните обврски.
 Со инвестирањето во ликвидни средства, фирмата ја
жртвува можноста за инвестирање во попрофитабилни
инвестициски средства.
Пасива наспроти капитал
 Пасивата се обврски на фирмата што наметнуваат
готовинска исплата во договорен период.
 Многу од обврските опфаќаат договорни обврски да се
исплати востановен износ и камата за соодветен период.
 Обврските се долгови и често вклучуваат готовински
обврзувачки оптоварувања, наречени сервисирање на
долговите, кои би ја довеле фирмата во ситуација на
прекршување на договорот ако не се исплатени.
 Капиталот на акционерите е нивното право на активата на
фирмата, кое зависи од остатокот и тој не е фиксен.
 Кога фирмата зема заем, тоа им дава право на имателите
на обрзници први да ги остварат побарувањата од
паричните текови.
Пасива наспроти капитал
 Кредиторите можат да ја тужат фирмата ако не се
исполнети договорните обврски.
 Тоа може да ја доведе фирмата во стечај.
 Акционерското право е остаток или разлика меѓу
активата и пасивата:
Актива — Пасива = Акционерски капитал
 Ова е акционерскиот удел во фирмата изразен
сметководствено.
 Сметководствената вредност на акционерското
право расте ако се додаде задржаната (акумулирана)
добивка.
 Ова се случува кога фирмата задржува дел од
приходите наместо да ги исплати како дивиденди.
Вредност наспроти трошок
 Сметководствената вредност на средствата на фирмата
често се нарекува носечка вредност или книговодствена
вредност на средствата.
 Следните изрази се синоними за носечката вредност:
актива минус пасива, нето вредност, акционерски
капитал, сопственички капитал, книговодствен капитал, и
капитализација на капиталот.
 Според сметководствени принципи (GААР), ревидирани-
те финансиски извештаи на фирмите во САД ги носат
средствата на трошоци.
 Па така изразите носечка вредност и книговодствена
вредност се несреќно избрани.
 Тие специфично велат „вредност, а всушност
сметководствените броеви се засновани на трошок.
 Ова погрешно насочува многу читатели на финансиските
извештаи да мислат дека средствата на фирмата се
прикажани по вистинските пазарни вредности.
Вредност наспроти трошок
 Пазарна вредност е цената по која спремните купувачи и
продавачи би склучиле купопродажен договор.
 Чиста случајност би била доколку сметководствената
вредност и пазарната вредност се еднакви.
 Всушност, работата на менаџментот е да создаде
вредност за фирмата која го надминува нејзиниот
трошок.
 Еден банкар може да го гледа БС како потврда за
сметководствена ликвидност и работен капитал.
 Еден добавувач може да ја забележи големината на
обврските кон добавувачи и оттаму и навременоста на
исплатите.
 Менаџерите и инвеститорите, сакаат да ја знаат
вредноста на фирмата, а не нејзиниот трошок.
 Овде, кога ќе зборуваме за вредноста на активата или
вредноста на фирмата ќе зборуваме за нивните пазарни
вредности.
Пазарна вредност наспроти книговодствена вредност
 Корпорацијата Куни има фиксни средства со книговод-
ствена вредност од 700$ и проценета пазарна вредност од
окоду 1.000$.
 Нето работниот капитал е 400$ во книговодството, но
околу 600$ би биле реализирани доколку сите тековни
побарувања би биле ликвидирани.
 Куни има 500$ во долгорочни должнички ХВ, сметано и
книговодствено и пазарно. Која е книговодствената
вредност на капиталот? Која е пазарната вредност?
Куни КОРПОРЕЈШН - Биланси на состојба
пазарна вредност наспроти книговодствена вредност 
Средства Пазарна вредност наспроти
Книга Пазар   Книга Пазар
Нето работен капитал 400$ 600$ Долгорочен долг 500$ 500$

Нето фиксни 700$ 1000 Акционен капитал 600 1100

средства
1100$ 1600$   1100$ 1600$
2.2 Биланс на успех (БУ)
 Билансот на успех ги мери перформансите во одреден
временски период - на пример, една година.
 Сметководствената дефиниција на приходот е:
Доход — Трошоци = Приход
 Ако БС го гледаме како фотографија, БУ е видео снимка
на тоа што луѓето го правеле помеѓу две фотографии.
 БУ обично се состои од неколку делови.
 Оперативниот дел известува за доходите и расходите од
основните работни активности.
 Особено значајна бројка е добивката пред оданочување
и камати (ЕВIТ), која е збир на добивките пред
оданочување и финансиските трошоци.
2.2 Биланс на успех (БУ)
 Во неоперативниот дел од билансот на успех се
вклучени сите финансиски трошоци, како на пример
трошокот на камата.
 Обично во вториот дел, како посебна ставка, е прикажан
данокот на доход.
 Последната ставка во билансот на успех е крајниот
резултат или нето доход.
 Нето доходот често се искажува по обична акција -
односно, добивка по акција.
 При анализа на БУ, финансискиот менаџер треба да ги
има предвид: (1) oпштоприфатени сметководствени
принципи (GААР), (2) безготовинските ставки, (3) времето
и трошоците.
 Биланс на успех на Ју-ес композит корпорејшн
ЈУ-ЕС КОМПОЗИТ КОРПОРЕЈШН - Биланс на успех 2007
(во милиони долари)
Вкупно оперативни приходи 2.262$
Трошок на продадени добра 1.655
Продажни, општи и административни трошоци 327
Амортизација 90
Оперативен приход 190$
Друг приход 29
Заработка пред камата и оданочување (ЕВIТ) 219$
Трошок на камата 49
Приход пред оданочување 170$
Даноци 84
Тековни: 71$  
Одложени: 13  
Нето приход 86$
Додавање на задржана заработка: 43$
Дивиденди: 43$

Заработка по акција = Нето приход/Вкупно акции во оптек = 86$/29 = 2,97$ по акција

Девиденда по акција = Девиденди/Вкупно акции во оптек = 43$/29 = 1,48$ по акција

(1) Општоприфатени сметководствени принципи (GААР)
 Во БУ доходот се признава кога процесот на заработка е
речиси завршен и размената на добрата се случила.
 Нереализираната промена на сопственост врз доброто
не се признава како приход.
 Соодветниот принцип од GААР наложува доходите да
бидат изедначени со трошоците.
 Па така, приходот е пријавен кога е заработен, или
пресметан, иако можеби паричниот тек не се случил (на
пример, при продажба на добра на одложено плаќање,
продажбите и профитите се пријавуваат).
(2) Непарични ставки
 Економската вредност на средствата е тесно поврзана со
нивните идни растечки парички текови.
 Паричните текови не се појавуваат во билансот на успех.
 Постојат неколку непарични ставки, кои претставуваат
трошоци наспроти приходи, но кои не влијаат на
паричните текови (амортизацијата).
 Амортизацијата ја одразува сметководствената проценка
на цената на чинење на опремата користена во
производствениот процес.
 На пример, средство со пет годишен животен век, кое е
купено за 1.000$.
 Од финансиска перспектива, цената на чинење на сред-
ството е актуелниот негативен паричен тек пресметан
кога средството е набавено.
 Друг неготовински трошок се одложените даноци.
 Сумата на тековните даноци е всушност исплатена на
даночните власти, a сумата на одложените даноци не е.
 Даноците што не се платени денес, ќе мора да се платат
во иднина, и тие претставуваат обврска на фирмата.
 Ова во билансот се појавува како обврска на одложени
даноци, но од перспектива на паричните текови, сепак,
одложениот данок не е паричен одлив.
 Во практика, разликата меѓу паричните приливи и
сметководствениот приход може да биде многу голема,
па затоа е важно да се разбере разликата.
(3) Време и трошоци
 Идното време има два различни делови: краткорочен и
долгорочен.
 Краток рок е период во кој одредена опрема, ресурси и
обврски на фирмата се фиксни.
 Краткиот рок не е прецизен период што би бил ист за
сите индустрии.
 Сепак, сите фирми што носат одлуки на краток рок
имаат некои фиксни трошоци - односно, трошоци што
нема да се сменат поради фиксните обврски.
 Примери за фиксни трошоци се каматите на обврзни-
ците, режиските трошоци и даноците на имот.
 Трошоците кои не се фиксни се променливи.
 Варијабилните трошоци се менуваат со промена на
резултатите (суровините и платите на работниците).
 На долг рок сите трошоци се варијабилни (променливи).
(3) Време и трошоци
 Финансиските сметководители не прават разлика помеѓу
варијабилните трошоци и фиксните трошоци. Наместо
тоа, сметководствените трошоци обично припаѓаат во
класификација што разликува трошоци на производ и
трошоци на периодот.
 Трошоците на производот се вкупните трошоци на
производство кои се случуваат во еден период -
суровини, директен труд, и режиските трошоци на
производството - и се прикажуваат во БУ како трошоци
на продадените добра.
 Во трошоците на производот се вклучени, и
варијабилните, и фиксните трошоци.
 Трошоци на периодот се трошоците алоцирани во
временски период; тие се наречени продажни, општи и
аднинистративни трошоци (платата на претседателот на
компанијата).
2.3 Даноци
 Даноците можат да бидат еден од најголемите парични
одливи на фирмата.
 Износот на даночната сметка е одреден од даночната
легислатива, која е резултат на политички, а не на
економски, сили.
 Барањето за поврат на данок на Џенерал Електрик за 2006
година, имаше 24.000 страници.
Корпоративни даночни стапки
Оданочлив приход Даночна стапка
0- 50.000$ 15%
50.001- 75.000 25
75.001- 100.000 34
100.001- 335.000 39
335.001-10.000.000 34
10,000.001-15.000.000 35
15.000.001-18.333.333 38
18.333.334+ 35
Просечни наспроти маргинални даночни стапки
 При донесувањето финансиски одлуки, да се прави
разлика помеѓу просечни и маргинални даночни стапки.
 Вашата просечна даночна стапка е вашиот износ на данок
поделен со вашиот приход.
 Вашата маргинална даночна стапка е данок што вие би го
платиле (во проценти) ако сте заработиле 1 долар повеќе.
 Да претпоставиме дека нашата корпорација има износ за
оданочување од 200000 долари.Кој е износот на данокот?
0,15 х (50.000$) = 7.500$
0,25 х (75.000$ - 50.000$) = 6.250
0,34 х (100.000$ - 75.000$) = 8.500
0,39 х (200.000$ - 100.000$) = 39.000
Вкупниот данок 61.250$
 Имавме приход за оданочување од 200.000$ и износ на
данокот од 61.250$, значи просечната е 30,625%.
 Која е маргиналната даночна стапка? Ако имавме 1 долар
повеќе, данокот на тој долар би бил 39 центи, значи
нашата маргршална стапка е 39%.
2.4 Нето работен капитал
 Нето работен капитал е тековната актива минус
тековната пасива.
 Нето работниот капитал е позитивен кога тековниот
капитал е поголем од тековните обврски.
 Ова значи дека готовината која ќе биде на располага-
ње во текот на следните 12 месеци, ќе биде поголема
од готовината што треба да се исплати.
Тековен капитал - Тековни обврски = Нето работен капитал
(милиони долари) (милиони долари) (милиони долари)
2007 761$ - 486$ = 275$
2006 707$ - 455$ = 252$
Промената во Нето работен капитал = 23$

 Освен инвестирање во фиксни вредности (т.е.,

капитално трошење), фирмата може да инвестира во
нето работен капитал.
 Промената во нето работниот капитал во 2007 е
разликата помеѓу нето работниот капитал во 2007 и
2006 г.; тоа е 275 минус 252, значи 23 милиони долари.
2.5 Финансиски готовински проток (протек)
 Овој готовински протек треба да даде целосна претстава
за тековите на готови пари во фирмата.
 Тој прикажува по кои основи фирмата остварила
готовински приливи во текот на годината, а по кои основи
се направиле готовински одливи.
 Постои несовпаѓање меѓу износите на приходите и
расходите со паричните приливи и одливи.
 Фирмата може да оствари добивка, но да нема доволно
кеш за исплата на обврските или девидендните и
обратно.
Готовинскиот тек се состои од три дела:
1. Готовински тек од оперативни активности;
2. Готовински тек од инвестициски активности; и
3. Готовински тек од финансиски активности.

ФОН Проф. д-р Б. Спиркоски 23

 Готовинскиот тек (ГТ) се заснова на формули:
Актива = Пасива
Актива = Капитал + Обврски
Δ Актива = Δ Капитал + Δ Обврски
Δ Пари + Δ Непарична актива = Δ Капитал + Δ Обврски
Δ Пари = Δ Капитал + Δ Обврски - Δ Непарична актива
 Секое зголемување на непаричната актива има негативен
(-) одраз врз готовината, и обратно, секое намалување има
позитивен (+) одраз.
 Секое зголемување на елементите на пасивата води кон
зголемување (+) на готовината, а секое нивно намалување
до намалување (-) на готовината.
Зголемување Намалување
Средства - +
Обврски + -

ФОН Проф. д-р Б. Спиркоски 24

 Шема на готовински тек според проф. С.Арсов
Готовински приливи
Остварување на средства од
нормални активности
Продажба на опрема и објекти
Ликвидирање на долгорочни
вложувања
Продажба на обврзници,
обични акции, приоритетни
акции и други ХВ
Извор: С.Арсов, 2008, стр.39
ФОН
Готовински одливи
(1)
Готовински текови од Трошење на средства во
оперативни активности нормални активности
+ (2)
Готовински текови од Набавка на опрема и објекти
инвестициони активности Долгорочни вложувања
+ (3)
Исплата и реоткуп на обврз-
ници, обични акции, приори-
Готовински текови од
тетни акции и други ХВ
финансиски активности Исплата на девиденди во
готово
Еднакво на
Собери ги ставките под 1, 2 и
3 за да се добие нето-
порастот (намалувањето) на
готовината
Проф. д-р Б. Спиркоски 25
 Вредноста на фирмата е нејзината способност да
генерира финансиски паричен тек.
 Паричниот тек не е исто со нето работниот капитал. На
пример, зголемувањето на залихите бара користење на
готовина.
 Бидејќи и залихите и готовината се тековни вредности,
тоа нема влијание на нето работниот капитал.
 Порастот на залихите е поврзан со намалувањето на
паричниот тек.
 Паричните текови добиени од активата на фирмата
(работни активности), СF(А), мора да бидат еднаквина
паричните текови на кредиторите на фирмата, СF(В), и
капиталните инвеститори, СF(Ѕ):
СF(А) = СF(B) + СF(Ѕ)
 Првиот чекор е пронаоѓање на паричните текови од
работните (оперативните) активности.
 Работниот паричен тек ги рефлектира даночните
плаќања, но не и финансирањето, капиталното трошење
или промените во нето работниот капитал:
 во милиони долари
Заработка пред оданочување и даноци 219$
Амортизација 90
Тековни даноци -71
Оперативен паричен тек 238$

 Друга важна компонента на паричниот тек ги вклучува

промените во фикснише средсшва.
 На пример, кога Ју-ес композит ги продаде своите
подружници за системи за напојување (2007, генерираше 25
милиони $ паричен тек.
 Нето промената во фиксните средства е еднаква на
стекнатите фиксни средства минус продажбите на фиксни
средства.
 Резултатот е паричниот тек користен за капитално трошење:
Здобивање фиксни средства 198$
Продажби на фиксни средства -25
Капитално трошење 173$
(149 + 24) = Зголемување на имот, фабрики и опрема +
Зголемување на материјални средства)
 Капиталното трошење можеме да го-пресметаме и на
следниот начин:
Капитално трошење = Крајни нето основни средства -
Почетни нето основни средства + Амортизација = 1.118$ -
1.035 + 90 = 173$
 Паричните текови се користат и за правење на
инвестиции во нето работниот капитал.
 За корпорацијата Ју-ес композит во 2007, додавките на
нето работниот капитал се = Додавања на нето работниот
капитал 23$;
 Забележете дека овие 23 милиони долари се промената на
нето работниот капитал што претходно ја пресметавме.
 Вкупните парични текови генерирани од средствата на
фирмата тогаш се еднакви на
Оперативен готовински тек 238$
Капитално трошење -173$
Додавања на нето работниот капитал - 23$
Вкупно паричен тек на фирмата 42$
Финансиски готовински тек на Ју-ес композит za 2007 г. корпорејшн
ЈУ-ЕС КОМПОЗИТ КОРПОРЕЈШН  
Финансиски готовински тек  
(во милиони долари)  2007
Готовински тек на фирмата
(I) Оперативен готовински тек
(Заработка пред камата и даноци плус амортизација минус даноци) 238$
Капитално трошење
(Здобивање фискни средства минус продажби на фиксни
средства) -173
Додавања на нето работниот капитал -23
Вкупно 42$
(II) Готовинкси тек на инвеститорите во фирмата
Долг
(Камата плус исплата на долг минус долгорочно финансирање со
задолжување) 36$
(III) Капитал
(Дивиденди плус реоткуп на капитал минус финансирање со нов
капитал) 6
Вкупно 42$
 Вкупните парични одливи на фирмата можат да се
поделат на паричен тек исплатен на кредиторите и
паричен тек исплатен на акционерите.
 Паричниот тек исплатен на кредиторите претставува
регрупирање на податоците од табелата 2.5 и детално
прикажување на трошокот на камата.
 На кредиторите им се исплатува сума општо наречена
сервисирање на долг - камата плус исплати на главница.
 Важен извор на паричен тек е продажбата на нов долг.
Паричен тек исплатен на кредитор 2007
(во милиони $)
Камата 49$
Подмирување на долг 73
Сервисирање на долг 122
Приходи од продажба на долгорочен долг -86
Вкупно 36$
Паричен тек исплатен на кредиторите = Платена камата -
Нето ново позајмување = Платена камата - (Краен долгоро-
чен долг - Почетен долгорочен долг) = 49$ - (471 - 458) = 36$
 Паричен тек од фирмата им се исплатува и на
акцонерите.
 Тој е нето ефектот на исплатата на дивиденди плус
реоткупот на акции во оптек и издавање нови акции:
Паричен тек на акционерите   2007
(во милиони долари)
Дивиденди 43$
Реоткуп на акции 6
Готовина на акционерите 49
Приходи од новата емисија на акции -43
Вкупно 6$

 Паричниот тек на акционерите може да се одреди како:

Паричен тек исплатен на акционерите = Исплатени
дивиденди - Обезбеден нов нето капитал
= Исплатени дивиденди - (Продадени акции
- Откупени акции) = 43$ - (43 - 6) = 6$,
 Неколку важни заклучоци:
1. Оперативниот паричен тек обично е позитивен; фирмата
е во неволја ако тој е негативен подолго време, бидејќи
фирмата не генерира доволно готовина за да ги плати
работните трошоци.
 Вкупниот паричен тек често ќе биде негативен, кога
фирмата расте со голема брзина, трошењата за залиха и
фиксни средства можат да бидат поголеми од
оперативниот паричен тек.
2. Нето приходот не е паричен тек. Нето приходот на
корпорацијата Ју-ес композит во 2007 година беше 86
милиони $, додека, пак, паричниот тек беше 42 милиони
 Двата броја обично не се исти.
 Вкупниот паричен тек на фирмата некогаш е познат и под
друго име: слободен паричен тек. - името се однесува на
парите што фирмата може слободно да ги дистрибуира
на кредиторите и акционерите бидејќи не се потребни за
обртен капитал или за инвестиции во фиксни средства.
2.6 Сметководствен извештај за парични текови
 Извегитај за паринпи текови е многу корисен за разби-
рањето на финансискиот паричен тек.
 Првиот чекор во утврдувањето на промената во парите е
да се определи паричниот тек од оперативни активности.
 Ова е паричниот тек што резултира од нормалните
активности на фирмата за производство и продажба
на добра и услуги.
 Вториот чекор е да се вклучат паричните текови
од инвестициските активности.
 Трет чекор е да се вклучи паричниот тек од финансирач-
ките активности.
 Финансирачки активности се нето исплатите на
кредиторите и сопствениците (исклучувајќи го
трошокот за камата) извршени во текот на годината.
Паричен тек од оперативни активности
 За да го пресметаме паричниот тек од оперативни
активности, почнуваме со нето приходот.
Паричен тек од оперативни активности
 Нето приходот се наоѓа во БУ и изнесува 86 милиони $.
 Сега треба да ги додадеме неготовинските трошоци и да
ги внесеме промените во постоечките средства и обврски
(што не се готовина или обврски кон добавувачите).
 Обврските кон добавувачите ќе бидат вклучени во делот
на финансирачките активности.
ЈУ-ЕС КОМПОЗИТ КОРПОРЕЈШН  
Готовински тек од работни активности (во милиони $) 2007
Нето приход 86$
Амортизација 90
Одложени даноци 13
Промена во средства и обврски -24
Побарувања од купувачи
Залиха 11
Обврски кон добавувачи 16
Насобран трошок 18
Друго -8
Готовински тек од работни активности 202$
Паричен тек од инвестициски активности
 Паричниот тек од инвестициските активности ги опфаќа
промените во капиталните средства: купување недвижни-
ни и продажба на недвижнини (нето капитални трошоци).
 Резултатот за Ју-ес композит е покажан тука:
ЈУ-ЕС КОМПОЗИТ КОРПОРЕЈШН  
Готовински тек од инвестициски активности 2007
(во милиони $)
Здобивање на фиксни средства -198$
Продажби на фиксни средства 25 $
Готовински тек од инвестициски активности -173$

ЈУ-ЕС КОМПОЗИТ КОРПОРЕЈШН  

Готовински тек од финансиски активности 2007
(во милиони $)
Исплата на долгорочен долг -73$
Приходи од продажба на долгорочен долг 86
Промена во меници за плаќање -3
Дивиденди -43
Реоткуп на акции -6
Приходи од емисија на нови акции 43
Готовински тек од финансиски активности 4$
 ЈУ-ЕС КОМПОЗИТ КОРПОРЕЈШН
Извештај на готовински текови за 2007 (во милиони $)
(I) Оперативни активности  
Нето приход 86$
Амортизација 90
Одложени даноци 13
Промени во средства и обврски  
Побарувања од купувачи -24
Залихи 11
Обврски кон добазувачи 16
Насобрани трошоци 18
Друго -8
Вкупно готовински тек од активности 202$
(II) Инвестициски активности  
Здобивање на фиксни средства -198$
Продажби на фиксни средства 25
Вкупно готовнски тек од инвестициски активности -173$
(III) Финансиски активности  
Исплата на долгорочен долг -73$
Приходи од продажба на долгорочен долг 86
Промени во мениците за плаќање -3
Дивиденди -43
Реоткуп на акции -6
Приходи од емисија на нова акции 43
Вкупно готовински тек од финансиски активности 4$
Промена во готовината (во билансот на состојба) 33$
 Извештајот за парични текови е збир од 1. паричните
текови од работата, 2. паричните текови од
инвестициските активности, и 3. паричните текови од
финансирачките активности,
 Постои тесна врска помеѓу официјалниот сметководствен
извештај наречен извештај за парични текови и вкупниот
паричен тек на фирмата што се користи во финансиите.
 Платената камата би требало да спаѓа под финансирачки
активности, но за жал така не се работи во
сметководството.
 Причината за тоа е одземањето на каматата како трошок
при пресметувањето на нето приходот.
 Како последица, примарната разлика меѓу сметковод-
ствениот извештај за паричниот тек и финансискиот
паричен тек на фирмата е трошокот за камати.
Резиме и Заклучоци
 Освен да ве воведе во корпоративното сметководство,
целта на ова поглавје е да ви покаже како да го
утврдите паричниот тек од сметководствените
извештаи на една типична компанија.
1. Паричниот тек е генериран од фирмата и исплатен на
кредиторите и акционерите.
 Може да се класифицира како:
а. Паричен тек од оперативните (работни) активности.
б. Паричен тек од промени во фиксните средства.
в. Паричен тек од промените во капитал.
2. Пресметките на паричниот тек не се тешки, но за нив се
потребни грижа и внимание кон деталите за правилно да
се пресметаат неготовинските трошоци како амортизација
и одложени даноци.
 Особено е важно да не ги мешате паричниот тек со
промените во нето работниот капитал и нето приходот.
Прашања и проблеми
1. Изработка на биланс на состојба Кулиган инк. има нето фиксни средства од 23.000
долари, тековни обврски од 4.300$, и долгорочен долг од 13.000 долари. Која е
вредноста на капиталната сметка на акционерите во оваа фирма? Колку е нето
работниот капитал?
Одговор: капиталната сметка на акционерите и нето работниот капитал е 5.700 долари
2. Изработка на биланс на успехот Рагздејл инк. има продажба од 527.000$, трошоци
од 280.000$, трошок на амортизација од 38.000$, трошок на камата од 15.000$, и
даночна стапка од 35 отсто. Кој е нето приходот на фирмата? Да речеме дека
компанијата исплатила дивиденди од 48.000$ во готово. Кој е додатокот на задржаната
заработка?
Одговор: Нето приходот на фирмата е 143.500$, a додатокот на задржаната заработка
e 95.500$.
3. Пазарни вредности и книговодственивредности Клингон крузерс инк. купи нова
машинерија за невидливост пред три години за 7 милиони долари. Машинеријата
денес може да им се продаде на Ромуланците за 3,2 милиони долари. Сегашниот
биланс на состојбата на Клингонците покажува нето фиксни средства од 4.000.000$,
тековни обврски од 2.200.000$, и нето работен капитал од 900.000$.
Ако сите тековни средства се ликвидирани денес, компанијата ќе добие 2,8 милиони
долари во готово. Која е денешната книговодствена вредност на средствата на Клингон
крузерс? Која е пазарната вредност?