METABOLIZAM

UGLJENIH HIDRATA
 KATABOLIZAM
METABOLIZAM ANABOLIZAM
ZBIR SVIH REAKCIJA KOJE SE ODIGRAVAJU U ORGANIZMU ČINE METABOLIZAM

• Katabolizam obuhvata sve hemijske procese u ćeliji u kojima se veliki, složeni

molekuli (ugljeni hidrati, lipidi, proteini), koji su unijeti hranom ili potiču iz
sopstvenih rezervi, degradiraju do manjih molekula, kao što su pirogroždjana
kiselina, sirćetna kiselina, voda, ugljen-dioksid, amonijak, urea itd. U ovim
reakcijama se oslobadja energija koja potiče iz raskinutih hemijskih veza.

• Anabolizam je sinteza (biosinteza) složenih molekula, polazeći od prostih jedinjenja.

Ovi procesi troše energiju i to upravo energiju koja se oslobodila u kataboličkim
procesima.
  
FAZE KATABOLIZMA I ANABOLIZMA
KATABOLIZAM I ANABOLIZAM SE ODVIJAJU U TRI GLAVNE ETAPE

• U prvoj etapi katabolizma složeni molekuli se razlažu na strukturne elemente

 Ugljeni hidrati na monosaharide
 Proteini na amino kiseline
 Lipidi na masne kiseline i glicerol
• II faza: svi ovi dobijeni molekuli, preko niza reakcija se, razlazu do zajedničkog proizvoda-
acetil-koenzimA (acetil-CoA)

• Treca faza-ciklus trikarbonskih kiselina ili Krebsov ciklus, obuhvata reakcije i procese u
kojimas se acetil-CoA razlaže do CO2 , NH3 i H2O
• suprotno od faza katabolizma teku faze anabolizma
Energija koja se oslobodi u drugoj i trećoj fazi katabolizma koristi se
za sintezu ATP (adenozintrifosfata) koji predstavlja izvor energije za
one procese koji se odvijaju sa utroskom energije.
  
 
VARENJE I RESORPCIJA UGLJENIH HIDRATA

• Varenje skroba kao najzastupljenijeg polisaharida u našoj ishrani započinje u ustima

dejstvom enzima α-amilaze iz pljuvačke. Ovaj enzim katalizuje raskidanje α-1,4
glikozidnih veza i nastaju manji molekuli-oligosaharidi dekstrini. Dalje razlaganje se
nastavlja u tankom crijevu dejstvom enzima α-amilaze koju luči pankreas.
• Razlaganjem nastaju trisaharidi maltoza i maltotrioza (sastoje se od tri molekula
glukoze).
• Dejstvom enzima maltaze i α-1,6 glikozidaze ovi trisasaridi se razlažu do glukoze.
• Razlaganje skroba do glukoze bi bio kraj procesa varenja, a dalji procesi u kojima
učestvuje ova glukoza su procesi metabolizma.
 GLIKOLIZA- PROCES RAZGRADNJE GLUKOZE
(GRČKI: GLYKOS-SLADAK, LYSIS-RASPADANJE)
• Biohemijsko razlaganje glukoze vrši se:
* u odsustvu kiseonika (anaerobni uslovi)
* u prisustvu kiseonika (aerobni uslovi)

• Nizom reakcija koje su zajedničke i za aerobne i anaerobne uslove glukoza se razlaže

do piruvata (so pirogroždjane kiseline)

• Ovim reakcijama se oslobodi energija u obliku dva molekula ATP-a iz jednog

molekula glukoze.
RAZLAGANJE PIRUVATA U ANAEROBNIM USLOVIMA

• Kod anaerobnih organizama piruvat se dajle razgrađuje putem vrenja (fermentacija).

• Vrenje moze biti alkoholno ili mliječno-kiselinsko.
• Alkoholno vrenje
Kvasci i drugi mikroorganizmi fermentiraju glukozu u etanol i CO2. Glukoza se razgradila
glikolizom do piruvata, a dalje se piruvat pretvara u etanol i CO2 u dva koraka:
CO2
CH3C=OCOO- → CH3CHO + NADH + H+ → CH3CH2OH + NAD+
piruvat acetaldehid
etanol
Mlječno-kiselinsko vrenje
        Pri mliječno-kiselinskom vrenju pirogrožđana kiselina se redukuje u mliječnu,
bez prethodne dekarboksilacije.
Bakterije iz roda Lactobacillus vrše mliječnokiselinsko vrenje i koriste se za
proizvodnju kiselog mlijeka,jogurta,kefira. 
Ovaj proces se takodje odvija u mišićima tokom napornog rada.
 
CH3C=OCOO- + NADH + H+ ↔ CH3CHOH COO- + NAD+
piruvat laktat
 RAZLAGANJE PIRUVATA U AEROBNIM USLOVIMA
• U aerobnim uslovima piruvat se oksiduje uz izdvajanje CO 2 i u prisustvu
koenzima A daje acetil-CoA
piruvat + CoA + NAD+ + H+ → acetil-CoA + CO2 +
NADH

• Nastali Acetil-Co A ulazi u treću fazu katabolizma koja se naziva Krebsov

ciklus ili ciklus trikarbonskih kiselina. Osim što nastaje u procesu glikolize
ugljenih hidrata Acetil-Co A nastaje i u procesima katabolizma masnih
kiselina (masti) i velikog broja amino kiselina i dalje se razlaže takodje u
ciklusu trikarbonskih kiselina
 KREBSOV CIKLUS
• U Krebsovom ciklusu se acetil-CoA koji ulazi u ovaj ciklus nizom reakcija
razlaže do CO2

• Prva reakcija u ciklusu je reakcija acetil-CoA i okslo-acetata

• Posljednja reakcija u ciklusu je nastajanje okslo-acetata koji se opet

vraća u ciklus i time se formira kružni tok reakcija.
Konačan bilans ovog ciklusa je stvaranje dva molekula CO2 (proizvodi
dekarboksilacije) iz jednog molekula Acetil-Co A koji je ušao u
ciklus, kao i nastajanje redukovanih koenzima NADH i FADH2. Ovi
koenzimi i njihovi redukovani oblici imaju dalje važnu ulogu kako u
održavanju Krebsovog ciklusa tako i u procesu koji se naziva
respiratorni niz ili tkivno disanje.