საერთო აგრარული

პოლიტიკა
სემინარი 5
https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-
agricultural-policy_en
 ევროგაერთიანების ქვაკუთხედი

1. საქონლის, ადამიანების, მომსახურების და

კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილება
2. ტრანსპორტი
3. აგრარული პოლიტიკა - ფასების შენარჩუნება
ბაზარში ჩარევით ყველა ფერმერის და
დასაქმებულის ინტერესების დაცვით
 რომის ხელშეკრულება (1957)
Treaty establishing the European Economic Community
1. ევროპის ეკონომიკური თანამეგობრობის შექმნა
(ხელშეკრულება ეროკავშირის ფუნქციონირების შესახებ
2009 წ.)
2. საბაჟო გადასახადების შემცირება და ერთიანი საბაჟო
სივრცის ჩამოყალიბება
3. საქონლის, სამუშაო ძალის, მომსახურებისა და კაპიტალის
ერთიანი ბაზრის შექმნა EEC-ოს სახელმწიფოებს შორის
 ანალოგები
• ანდების თანამეგობრობა (ბოლივია, კოლუმბია, ეკვადორი და პერუ.
შეიქმნა 1969 წლის 26 მაისის კარტაგენის ხელშეკრულების ხელმოწერით);
• ევროპის ეკონომიკური ზონა (EEA) ( აერთიანებს ევროკავშირს,
ნორვეგიას, ისლანდიასა და ლიხტენშტეინს; 1994 წ.)
• კარიბის თანამეგორბობის ერთიანი ბაზარი (CARICOM)ცენტრალური და
ჩრ. აღ. ამერიკის კავშირი, 1976 წ.);
• ცენტრალური ამერიკის საერთო ბაზარი - ცენტრალური ამერიკის
ქვეყნების სავაჭრო და ეკონომიკური კავშირიგვატემალა, სალვადორი,
ჰონდურასი და ნიკარაგუა, კოსტა- რიკა, 1960 წ.;
• სამხრეთ ამერიკის საერთო ბაზარი - სამხრეთ ამერიკის ეკონომიკური
კავშირი არგენტინა, ბრაზილია, ურუგვაი, პარაგვაი, ვენესუელა, 1986 წ.;
• ბელორუსის, ყაზახეთის, რუსეთის, სომხეთის, ყირგიზეთის ერთიანი
ეკონომიკური სივრცე , 2012 წ.).
 აგრარული სექტორის წამყვანი როლი
1. დაცული აგრარული ბაზარი
2. კონკურენცია საფრანგეთსა და გერმანიას შორის
3. ფასების ეკვალიზაცია - ფასების გათანაბრება ახდენს
სახელმწიფო ქვეყნის კონპენსაციის გადახდით
სხვადასხვა ნაწილებს შორის დისბალანსის გამო
4. ენერგიის ღირებულების ეკვალიზაცია
5. გადასახადების სისტემის ეკვალიზაცია
კონსესუსი: საფრანგეთმა მიიღო სუბსიდია სოფლის მეურნეობის
შესანარჩუნებლად, გერმანიამ - საკვების ფასების ეკვალიზაცია
მთელ ბაზარზე
საერთო აგრარული პოლიტიკის
მიზანი
1. პროდუქტიულობის გაზრდა პროგრესის მიღწევის გზით და
წარმოების ფაქტორების, ძირითადად შრომის,
ოპტიმიზაცია.
2. სოფლის მოსახლეობის ცხოვრების თანამედროვე
სტანდატრებთან შესაბამისობაში მოყვანა.
3. ბაზრის სტაბილიზაცია
4. მიწოდების უსაფრთხოობის უზრუნველყოფა
5. კვების პროდუქტების ხელმისაწვდომ ფასებში შეთავაზება
 საპ გატარების მექანიზმები
1. იმპორტის დაბეგვრა ვრცელდება ევროკავშირში
იმპორტირებულ გარკვეულ საქონელზე.
2. იმპორტის კვოტები გამოიყენება ევროკავშირში
იმპორტირებული პროდუქციის რაოდენობის შეზღუდვის
საშუალებად. წევრ ზოგიერთ ქვეყანას აქვს სახელშეკრულებო
კვოტები, რაც მათ საშუალებას აძლევს ევროკავშირის შიგნით
გაყიდონ გარკვეული საქონელი ტარიფების გარეშე.
3. შიდა საინტერვენციო ფასები. თუ შიდა საბაზრო ფასი
ვარდება ევროკავშირი ყიდულობს საქონელს, რომ ფასმა
აიწიოს.
1. პირდაპირი სუბსიდიები ფერმერებისთვის- გაიცემა
კონკრეტული კულტურის მწარმოებელ ფერმერებზე - 2005
წლიდან ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტის
მწარმოებლებზე
2. წარმოების კვოტები და მიწათსარგებლობისთვის
გადასახადები - დაინერგა, როგორც გარკვეული ტიპის
პროდუქტების (მაგალითად, რძე, მარცვლეული და ღვინო)
პროდუქციის ზედმეტი წარმოების თავიდან აცილების
მიზნით. სუბსიდიები მიწის დაუმუშავებლობაზე (ამჟამად
შეჩერებულია)
3. სოფლის მეურნეობის კანონმდებლობის ჰარმონიზაცია
 ფასების რეგულირების პოლიტიკა

1. ფასების წინასწარი შეთანხმება

2. ფასების რეგულირება კომისიის მიერ
3. Food Mountains and Wine Lakes
4. ექსპორტის სუბსიდირება (მსოლიო და ევროკავშირის
ბაზარზე ფასებს შორის სხვაობას იხდიდა სახელწმიფო)
და დემპინგური ფასების შეთავაზება
 მანსოლტის რეფორმა
სოფლის მეურნეობა 1980 (1968 წ.)
1. დიდი ამალგაციების სუბსიდირება
2. გრანტები პენსიები და სხვა სახის ფინანსურ დახმარება 55
წელზე მეტი ასაკის ადამიანებისთვის
3. ახალგაზრდების მხარდაჭერა სხვა სამსახურის მოსაძებნად.
4. ფასების შემცირება, რომ არაეფექტური ფერმერები
იძულებულნი გამხარიყვნენ დაეტოვებინათ ფერმები.
მოძრაობა ფერმის გადარჩენისთვის
 მანსოლტის გეგმა და ნაციონალური
ინტერესების კონფლიქტი
. შარლ დე გოლის პოზიცია
• გერმანიის ალტერნატიული ვარიანტი -
კვოტების დაწესება
• მასობრივი საპროტესტო აქციები და
მანსოლტის გეგმის ჩავარდნა
 სოფლის მეურნეობა 1970-იან წწ.

1. გერმანიის ვეტო ფერმერების ფასების

შეთანხმებას (შმიდტის ვეტო 1974 წ.)
2. ბრიტანეთის ბრძოლა სოფლის მეურნეობის
დაფინანსების სისტემის შეცვლისთვის, დიდი
ბრიტანეთის ეკონომიკური დოქტრინა - საბიუჯეტო
ხარჯების მკვეთრი შემცირება
 საერთო აგრარული პოლიტიკა 1980-იან წწ.
1984 წლის რეფორმა
1. დაწესდა კვოტები რძის პროდუქტებზე
2. დაწესდა საბიუჯეტო დისციპლინის წესები, რაც იმას ნიშნავდა, რომ
ბიუჯეტი უნდა განსაზღვრულიყო წინასწარ და მხოლოდ შემდეგ უნდა
განსაღვრულიყო აგრარული სექტორის ბიუჯეტი, რომ გადახარჯვა არ
მომხდარიყო.
3.1985-87 წლებში 18 პროცენტით გაიზარდა საპ-ის დაფინანსება.
4. გაფართოება (საბერძნეთი, ესპანეთი, პორტუგალია) და მასთან
დაკავშირებული ფინანსური პრობლემები.
5. ეკოლოგიური პრობლემები - მოუსავლიანობა.
6. ფონტენბლოს შეთანხმება (1984) - მიღწეულ იქნა შეთახმება
გაერთიანებული სამეფოსთვის კომპენსაციის გაცემის შესახებ.
 ურუგვაის რაუნდი

ზოგადი შეთანხმება ტარიფებისა და ვაჭრობის შესახებ

(GATT) - საერთაშორისო ხელშეკრულება დადებული1947
წელს, მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ეკონომიკის აღდგენის
მიზნით (ახლა - მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია).
1947 წლიდან ჩატარდა 10 რაუნდი
ურუგვაის რაუნდი (1986-1994 წწ.). 1994 წ. ხელი მოეწერა
მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის შექმნას
 აშშ- ევროკავშირის ინტერესების კონფლიქტი

პუტნამის “ორმაგი თამაშების” თეორია - მოლაპარაკებების შედეგად

მიღებულ გადაწყვეტილებებს ხსნის ორ დონეზე კონცენტრირებით:
I დონე- საერთაშორისო ასპარეზე,
II დონე - ქვეყნის შიგნით მიმდინარე პროცესების.
პატერსონის „სამმაგი თამაშების თეორია“ ხსნის სამ დონეზე
კონცენტრირებით
I დონე - ევროგაერთიანებას და აშშ-ს
შორის მიმდინარე მილაპარაკებები ურუგვაის რაუნდის ეგიდით
II დონე - ევროგაერთიანების შიგნით მიმდინარე მოლაპარაკებები
III დონე - ქვეყნის შიგნით მიმდინარე პროცესი
 ზერო 2000 პროექტი - სუბსიდირებაზე უარი და მსოფლიო
ბაზარზე სტატუს-კვოს შენარჩუნება
საბიუჯეტო წესრიგის შემოღებით, რაც ნიშნავდა ყოველი
შვიდი წლით ევროგაერთიანების ბიუჯეტის განსაზღვრას.
არჩევნების გავლენა გერმანიის აგრარულ პოლიტიკაზე
და ჰელმუტ კოლის ინტერესები
ტეტჩერის ინტერესები - თანაპასუხისმგებლობის
გადასახადი
მიტერანის ინტერესები
კომისიის სარჩელი მინისტრთა საბჭოს წინააღმდეგ 1988 წ.
ბიუჯეტის დამტკიცების ჩავარდნის გამო
 1988 წლის შთანხმება
1. დაწესდა, რომ ფასების 3 %-იანი შემცირება უნდა მომხდარიყო
მხოლოდ მაშინ, თუ წარმოება გადააჭარბებდა 160 მილიონ
ტონას.
2. გერმანიამ გადაწყვიტა 5 მილიარდი ეკიუთი მეტი გადაეხადა
ევროგაერთიანების ბიუჯეტში რათა ეს გადაწყვეტილება
ფინანსურად გაემაგრებინა (პრესტიჟის საკითხი)
3. დიდმა ბრიტანეთმა მიაღწია ფასის შემცირებას და დამატებით
გადასახადს, თანაც არა საკუთარი საბიუჯეტო დანახარჯების,
არამედ გერმანიის ფულის ხარჯზე.
4. ხმელთაშუაღვისპირეთის ქვეყნებს — პორტუგალიას, ესპანეთს და
საბერძნეთს, - მიიღეს გაზრდილი დახმარება სტრუქტურული
ფონდებისგან.
 მაკშარის რეფორმა (1992)
1. ევროგაერთიანების სახელმწიფოები შეთანხმდნენ, რომ
ბურღულეულზე გარანტირებული ფასები შეემცირებინათ 29 %-
ით მომდევნო სამ წელიწადში და ასევე მოეხდინათ სხვა
აგრარული ნაწარმის ფასების შემცირება.
2. მარცვლეულის და ხორცის ფასი შემცირდა და ისინი გაუთანაბრდა
მსოფლიო ფასებს. ფერმერებს აუნაზღაურეს დაკანარგები, იმ
პირობით, თუ ისინი დატოვებდნენ ფერმებს და სხვა სფეროში
გააგრძელებდნენ საქმიანობას.
3. შემუშავდა ნაადრევი პენსიების სისტემა
4. ასევე დაიწყო ეკოლოგიურად სუფთა ფერმერული პრაქტიკის
ხელშეწყობის პროგრამები.
ჭარბწარმოების პრობლემა გერმანიის გაერთიანების შემდეგ
პირველი დონის მოლაპარაკებები
1988 წ.
1. აშშ და ევროგაერთიანების განსახვავებული
პოზიციები სუბსიდირების საკითხზე (გაუქმება
თუ შემცირება)
2. ხელისუფლების ცვლილებები აშშ - fast-track
- კონგრესი ანიჭებს მთავრობას საგანგებო
შემთხვევაში სასწრაფო მოლაპარაკების
უფლებას და თავისთვის მხოლოდ საბოლოო
გადაწყვეტილების მიღება/არმიღების
უფლებას იტოვებს.
 მეორე დონის მოლაპარაკებები

1. საბიუჯეტო კრიზის ევროგაერთიანებაში

2. ევროგაერთიანების დანახარჯების ზრდა მსოფლიო ბაზარზე ფასების დაცემის
გამო
3. 1992 წელს სავალუტო კავშირის შესახებ მოლაპარაკებების დაწყება და საერთო
ბაზრის ჩამოყალიბების პროცესის დასრულება
4. დაპირისპირებები კომისიის დაქვემდებარებაში მყოფ სტრუქტურულ
ერთეულებ შორის.
5. 1992 წლის რეფორმების მთავარი იდეა იყო ზღვრული მწარმოებლებისათვის
კომპენსაციის სისტემის შემოღება და მათი თანდათანობით განდევნა ბაზრიდან.
6. აგრარულის სექტორის დაფინანსების გაზრდა, ფერმებში დასაქმებული
მოსახლეობის რიცხვის შემცირებისა და სხვა სექტორებში მათი დასაქმებისთვის
7. ბურღულეულზე ფასების შემცირება
 მესამე დონის მოლაპარაკებები

1. ჰელმუტ კოლის სოციალური რეფორმა და

საპროტესტო მოძრაობა გერმანიაში
2. საფრანგეთის პოზიცია - ფასების შემცირება
და არა კვოტების შემოღება, რადგან კვოტის
შემოღება არაკონკურენტუნარიანს გახდიდა
ბევრ ფრანგულ ფერმას.
 დღის წესრიგი 2000
ბერლინის ევროპული საბჭოს სამიტი, 1999
1. ევროკავშირის გაფართოების გეგმა და საპ-ის რეფორმის
აუცილებლობა
2. 1995 წელს გერმანია, საფრანგეთი და ხმელთაშუაზღვის ქვეყნები
ეწინააღმდეგებოდნენ ახალი სახელმწიფოების (ჩეხეთი, პოლონეთი,
უნგრეთი, სლოვაკეთი და ბულგარეთი) აგრარული ექსპორტის
წოველწლიურ 10-პროცენტიან ზრდას.
3. 1999 წელს ევროკავშირმა მიაღწია შეთანხმება ამერიკასთან -
გაგრძელდებოდა მარცვლეულის და მესაქონლე ფერმერების
სუბსიდირება 2003 წლამდე იმ ფერმერებისთვის, რომლებიც არ
დაარღვევდნენ წარმოების და კონკურენციის წესებს.
4. ამოქმედდა ნაადრევი პენსიების სისტემა, მიწის გამოსყიდვა და სხვა
ღონისძიებები, რომლებიც მიმართული იყო ფერმერების
რაოდენობის შემცირებისკენ.
 დღის წესრიგი 2000 მთავარი
პრინციპები
1. ფასების მომდევნო შემცირება;
2. სოფლის განვითარების და პირდაპირი გადახდების სისტემა
შენარჩუნება;.
3. სტრუქტურული და შერწყმის ფონდების ეფექტურობის
ზრდა;
4. გაწევრიანების წინა სტრუქტურული ინსტრუმენტის და
გაწევრიანების წინა აგრარული ინსტრუმენტის სრული
ამოქმედება;
5. ახალი ფინანსური ინსტრუმენტის მიღება 2000-2006
წლებისთვის.
 ევროკავშირში გაწევრიანების ინსტრუმენტები

1. Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA) - დახმარებას

უწევს ინფრასტრუქტურულ პროექტებს ევროკავშირის გარემოსა
და ტრანსპორტის პრიორიტეტულ სფეროებში. 2003-06 წწ. 300
ფართომასშტაბიანი ინფრასტრუქტურული ინვესტიცია
განხორციელდა ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპის 10
კანდიდატ ქვეყანაში
2. Assistance for Restructuring their Economies (PHARE) - ეხმარება
ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის განმცხადებელ ქვეყნებს
ევროკავშირში გაწევრიანების მზადყოფნაში.
3. Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development -
ეხმარება ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებს
გაუმკლავდნენ სასოფლო-სამეურნეო სექტორებში, სოფლის
მეურნეობის პოლიტიკასთან (CAP) დაკავშირებულ პრობლემებს
 ინტერესთა ჯგუფების გავლენა საპ
• ექსპერტები სოფლის მეურნეობის საკითხებში და
პროფესიული გაერთიანებით
• ინტერესთა ჯგუფებს შეუძლია ლობირება ორ
დონეზე: სახელმწიფო და ევროპულ დონეებზე;
• აგრარული პროფესიონალური ორგანიზაციების
კომიტეტი (Comite des Organisations Profesionelles
Agricoles) ყველა დიდი ინტერესთა ჯგუფი
 ინსტიტუციური სისტემის გავლენა
1. გადაწყვეტილების მიმღები მთავარი ორგანო ევროკავშირში
- სოფლის მეურნეობის მინისტრთა საბჭო.
2. სოფლის მეურნეობის სპეციალური კომიტეტი, რომელიც
დაახლოებით იგივე ფუნქციებს ასრულებს, რასაც კორეპერი
სხვა საბჭოებისთვის;
3. კომისია აკონტროლებს საბჭოს დღის წესრიგს;
4. წევრი-სახელმწიფოები