วงกลม

ส่ วนประกอบของวงกลม
รั ศมี

ครึ่ ง
วงกลม

คร่ึ ง
วงกลม วงกลม
จุ ดศู นยก
์ ลาง
เส้นผ่านศู นยก
์ ลาง
ส่ วนประกอบของวงกลม
สว
่ นโค้งใหญ่
เส้น
สั มผัส

จุ ดสั มผั
ส
คอร์ด
เส้น เส้นโค้ง
นอย
มุมในครึ่งวงกลม
มุม BAC เป็ นมุมในครึ่งวงกลม
A

B C

มุม BDC เป็นมุมDในครึง่

วงกลม
 มุมในครึ่งวงกลม
AO = OC = OB (รั ศ มี
ว งกลมเดี
ย วกั
น )
    B
1  2, 3  4 2 3

 มุมที่ฐานของสามเหลี่ยมหน้าจัว่ 
    4
 A 1
C
1 2 3 4  180 O
   
 
 มุมในครึง่ วงกลม = 90 องศ
2 2   2 3   180
     หรือหนึง่ มุมฉาก


2 3  90 A B C  90 
 มุมในส่ วนของวงกลม
C
D
มุม ACB เป็ นมุมในส่ วนของวงกลม

มุม ADB เป็ นมุมในสว่ นของ

วงกลม

A B
 มุมในส่ วนของวงกลม
 
C AXC รองรับมุมทีจ่ ุดศูนกลาง
ย์ คือ AOB
F  
AXB รองรับมุมทีเ่ ส้นรอบว
ง คือ ACB
O
  
DXB รองรับ DOE และ DFE
AD B   

X E AXB รองรับ AOC และ ACB

ทฤษฎีบทเกี่ยวกับมุมในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท
B

A
มุมในครึง่ วงกลมเป็ นมุมฉาก
C ^ ๐
( ABC = 90 )
B มุมทีเ่ ป็ นจุดศูนย์กลางของวงกล
O มีขนาดเป็ นสองเท่าของมุมทีเ่ สน
รอบวงซงึ่ อยูบ ่ นสว่ นโค ้งเดียวกัน
^ ^
A C ( AOC = 2 ABC )
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับมุมในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท

B D ในวงกลมเดียวกัน มุมสว่ นโค ้ง

ของวงกลมทีร่ องรับด ้วยสว่ นโค
A C เดียวกันมีขนาดเท่ากัน
^ ^ ^ ^
( ABC = ADC , BAD = BCD)
A B ผลบวกของขนาดของมุมตรงข ้า
ของรูปสเี่ หลีย ่ มทีแ่ นบในวงกลม
D เท่ากับสองมุมฉาก
C ^ ^ ^ ^
( A + C = B + D = 180 )
๐
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับมุมในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท

D C มุมภายนอกของรูปสเี่ หลีย
่ มทีบ
่ รร
วงกลมจะเท่ากับมุมภายในทีอ ่ ยูต
่ ร
ข
E
้าม
A B ^
(CBE = ADC ) ^
 ตัวCอย่ าง
้ าน
AB เป็ นเสนผ่
ศู
น
^ ย์ก
BAC =65 ลาง
๐
A B
^ ๐ ๐ ๐
ABC = 90 - 65 =25
( ใน ABC ^, ACB =๐ 90 เป็นมุมในครึ่ ง
วงกลม )
^ ^ ^ ๐ ๐
( ABC + ACB + BAC = 180 มุมภายในสามเหลีย
่ มรวมกันเท่ากับ 1
 ตัZ วอย่ าง
XY เป็ นเส้นผ่านศูนย์กลาง
^
ZXY = 85
๐
X Y
^ ๐
XYZ = 5
O เป็ นเสนผ่้ าน
C O
^
ศูนย์=ก138
AOB
๐
ลาง
B
^
ACB = 90
๐

A (มุมที่เสน
้ รอบวงเป็นครึ่ งหนึ่ งของมุมที่จุดศูนยก์
ที่อยูบ
่ นสว่ นโคง้ เดียวกันหรื อเทา่ กัน)
 ตัวอย่ าง
R O เป็ นเส้นผ่านศูนย์กลาง
O ^
OPQ = 40
๐

40๐ ^ ๐
P Q PRQ =50

(วิธค
ี ด ^
ิ หามุม POQ จากมุมภายในสามเหลีย ่ มหน
^ = 100 จะได^้ PRQ = 50)
จะได ้ POQ
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์ดในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท

้
เสนตรงที ล
่ ากจากจุดศูนย์กลางมา
O ตัง้ ฉากกับคอร์ดย่อมแบ่งครึง่ คอร์ด
— — — —
A "C " B ( ถ ้า OC AB แล ้ว AC = CB )

้
เสนตรงที ล่ ากจากจุดศูนย์กลาง
O แบ่งครึง่ คอร์ด ย่อมตัง้ ฉากกับคอร
— — ^ ๐
A I
C I B ( ถ ้า AC = BC แล ้ว OCA = 90 )
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์
้ ด ในส่
เสนตรงที ต ว นของวงกลม
่ งั ้ ฉากและแบ่งครึง่
รู ป คอร์ดของ ทฤษฎีบท
วงกลมจะผ่านจุดศูนย์กลาง
A B
ของวงกลม
O
นัน ้
้ (ถ ้าเสนตรง f1 ตัง้ ฉากและ
I
"

แบ่งครึง่ คอร์ด AB และเสนตรง้

I
"

C f2 และแบ่งครึง่ คอร์ด BC แล ้ว f1
และf2 ผ่านจุดศูนย์กลางของ
วงกลม)
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์ดในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท
Y
ในวงกลมเดียวกัน หรือวงกลมที่
เท่ากันถ ้าสว่ นโค ้งทีร่ องรับมุมที่
"

X O
จุดศูนย์กลางหรือมุมทีเ่ สนรอบวง ้
A " B ขนาดเท่ากันแล ้วมุมทีส ่ ว่ นโค ้งหร
P Q มุมทีจ ่ ด
ุ ศูนย์กลางจะมีขนาดเท่าก
^ ^

)
O
หรือ
)
(ถ ้า XY = AB แล ้ว XOY = AOB )

(ถ ้า AB = XY แล ้ว APB = XQY)^
^
)
B"
A X
"Y )
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์ดในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท
Y
X ในวงกลมเดียวกัน หรือวงกลมที่
.O เท่ากันมุมทีจ ่ ด
ุ ศูนย์กลางหรือมุมที่
้
เสนรอบวงเท่ ากันแล ้ว สน่ โค ้งที่
B
A รองรับมุมจะมีขนาดเท่ากัน
Q ^ ^

)
P

)
(ถ ้า AOB = XOY แล ้ว AB = XY)
.O หรือ
^ ^ ้ว AB = XY)

)
)
(ถ ้า APB = XQY แล
B Y
A X
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์ดในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท
A C คอร์ดทีอ ่ ยูห
่ า่ งจากจุดศูนย์กลาง
X O. Y เท่ากัน ย่อมยาวเท่ากัน
(ถ ้า OX AB , OY CD
B D — — — —
OX = OY แล ้ว AB = CD )
A C คอร์ดทีย ่ าวเท่ากันย่อมอยูห ่ า่ งจาก
X O. Y จุดศูนย์กลางเท่ากัน
=
=

(ถ ้า OX AB , OY CD
B D — — — —
AB = CD แล ้ว OX = OY )
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์ดในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท

.H ในวงกลมเดียวกัน หรือวงกลมที่
A B เท่ากัน ถ ้าคอร์ดมีขนาดเท่ากันแลว
สว่ นโค ้งย่อมมีขนาดเท่ากัน
— —

)
)
(ถ ้า AB = CD แล ้ว AB = CD)
.K
C D
ทฤษฎีบทเกี่ยวกับคอร์ดในส่ วนของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท

H.
ในวงกลมเดียวกัน หรือวงกลมที่
A B เท่ากัน ถ ้าสว่ นโค ้ง มีขนาดเท่ากัน
=

แล ้ว คอร์ดย่อมมีขนาดเท่ากัน
— —
)
)
(ถ ้า AB = CD แล ้ว AB = CD)
K.

C D
=
ทฤษฎีบทเกีย่ วกับเส้ นสั มผัสของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท

เสนส้ มั ผัสวงกลมคือเสนตรงที
้ ต
่ ด
ั
O.
วงกลมเพียงจุดเดียวเท่านัน ้
A B ้ ม
( AB เป็ นเสนส ั ผัสวงกลม )
C

เสนส้ ม
ั ผัสวงกลมจะตัง้ ฉากกับรัศม
O.
ของวงกลมทีจ ่ ด ั ผัส
ุ สม
— —
A B ( OC AB ทีจ่ ด
ุ C)
C
ทฤษฎีบทเกีย่ วกับเส้ นสั มผัสของวงกลม
รู ป ทฤษฎีบท
P สว่ นของเสนตรงที
้ ล
่ ากจุด ๆ หนึง่
.O ภายนอกวงกลมมาสม ั ผัสวงกลม
วงเดียวกันจะยาวเท่ากัน
— —
T Q (TP = มุ
มทีเ่ กิดขึน
TQ) ้ ระหว่างเสน้
P D สม ั ผัสกับ
O. คอร์ดย่อมเท่ากับมุมใน
สว่ นของ
B C ^ ^ ^ ^
A วงกลมทีอ ่ ยูต
่ รงข ้าม
แบบทดสอบ
ผลบวกของมุมตรงข้ามของรู ปสี่ เหลี่ยมที่พน้
วงในวงกลมเท่ากับสองมุมฉาก
(A + C = B + D =
^ ) ^
180
°
^ ^
D C
มุมภายนอกของรู ป ที่บรรจุในวงกลมจะ
เท่ากับมุมภายในที่อยูต่ รงข้าม
A B E ( ADC = CBE )
^ ^
 แบบทดสอบ BDC = 18
E D ^ =
CAD
°

O ^ =
DAE
A C
^ =
DBC
B ^ =
BCD
^
O
B O เป็ นจุดศูนย์กลางของวงกลม
X

40
OAD = 30, OCD = 40
Y ^= ° ^
30°
A C °
yD
X=
ทฤษฎีเกี่ยวกับวงกลม
O เส้นตรงที่ลากจากจุดศูนย์กลางมาตั้งฉากกับคอร์ด
ย่อลงแบ่งครึ่ งคอร์ดถ้า OC AB แล้ว AC = CB
A C B

O เส้นตรงที่ลากจากจากจุดศูนย์กลางมาแบ่งครึ่ งคอร์ด
ย่อมตั้งฉากกับคอร์ดถ้า AC = AB แล้ว OCA = 90
A C B ^ °
ทฤษฎีเกี่ยวกบั วงกลม
A C คอร์ดที่อยูห่ ่างจากจุดศูนย์กลางเท่ากันย่อมยาวเท่ากัน
O ถ้า OX ___ AB, OY ___ CD OX = OY แล้ว AB = CD
X Y

B D

A C คอร์ดที่ยาวเท่ากันย่อมอยูห่ ่างจากจุดศูนย์กลางเท่ากัน
Y
ถ้า OX ___ AB, OY___CD, AB = CD แล้ว OX = OY
X O
B D
 แบบทดสอบ
1) D C 2) A
°
B
° 25 41° °
50 40
° °
20 22
20° D
A B
^ = _________ C
^ = _________
AEB DAB
3) 4)
D C
O 30°
70°
X
35° ° 40°
120
A B
^X = ________ ^ = _________
DAB
 แบบทดสอบ
P 6)
5) D
Q O S C
68 ° 110°O
A 30°
R B
^ = __________
RPQ B
^C = _________
8) E D
7) P
x O
A y
50°
^X = __________ Q 70 °
65°
^y = _______ C
^ = ______ ODC
COD ^ = ______
9)
แบบทดสอบ
B 10)
A

O 10°
O
75° B D
P B a 20°

A
^ = ______ ABO
ABO ^ = ______ ^ = ______
^ = ______ ADB
ABC
C

11) 12)
38° P
y
R O
x
20
°

68°
^x = ______ ^y = _____ Q
^ = _____
POQ
แบบทดสอบ
13) B 14)
C
50° 30° °
A 22
°
60 x R 60°
P Q
X^ = _______
^ = _______
DCX
A B
15) 16)
O X
C x 40° 40°
A C D
O
B
^X = _______ ^X = ________
 แบบทดสอบ
17) F 18) D
E D
56 °
y C
E z
24 °

x y 32° °
A B A 55 B
^x =_____ ^y =______ C ^y =_____ z^ = _____
19) A D
20) C
y O
x
40° B
B D A
^x = ________ ^y = ________ ^
 แบบทดสอบ
21) A
22) A
C B
D
D
12° 10
P B Q 0° C
^ = ______
BDC ^ = _______
BDC
23) 24) C
O 80
A > B °
O
40°
C > D A 120
P B
°

^ = ______
ABD ^
BOC = _______
 แบบฝึ
C
ก หั
ด 4.2 ก้ านศูนย์กลาง
AB เป็ นเสนผ่
1)
^ = 65๐
BAC
A
65° y B ^ = 90๐- 65๐ = 25๐
ABC
(ใน ^ABC ^ABC =๐90 มุมในครึง่
วงกลม
^ ^ ^ ๐

2) C ABC + ACB + BAC = 180)

x O เป็ นจุดศูนย์กลาง
B ^
AOB = 90
๐

120
°
^
ACB = 45 ๐
A
 แบบฝึ
R
ก หั
ด 4.2
O เป็ น
ก
3) x° จุดศูนย์กลา
50O ง
y Q
^ ๐
OPQ = 40๐
P 40 °
^
PRQ = 50
4) D O เป็ น
จุดศูนย์กลาง ๐
38°
C ^
ADB
^
^ = ACB๐ = 38
AOB = 76 ^
A B ^
(AOB = 2 ACB)
ทฤษฎีเกี่ยวกับวงกลม
O O

A B C D
ถ้า AB = CD แล้ว AB =

)
CD
ถ้า AB = CD แล้ว AB =
)
)

CD
 ทฤษฎีเกี่ยวกับวงกลม
O O

A C B A B
C
้ สมผ
AB เป็นเสน ั ัส เสน ้ สมผ
ั ัสตงฉากั้
ั ัสวงกลมจุดเดียว
สมผ ก ับร ัศมีทจี่ ด
ุ
เท่านนคื
ั้ อ จุด C ั ัส OC
สมผ AB
ทฤษฎีเกี่ยวกับวงกลม P
Y Q
X
O B

ในวงกลมเดี
B ยวก ันหรื
A อ y
A วงกลมทีเ่ ท่าก ันมุมที่ x
จุดศูนย์กลางหรือมุมทีเ่ สน ้
รอบวงเท่าก ันสว่ นโค้งที่
ขอบร ^ ับมุม^ จะมีขนาดเท่า
) )
ก ัน
^ ^ ) )
ทฤษฎีyเกี่ยวกับวงกลม P
Q

x O B B

A y
A x
ถ้า XY = AB แล้ว XOY =
^ ^
) )
) )

AOB
^ ^
ถ้า BA = XY แล้ว APB =
XQY
 ทฤษฎีเกี่ยถวกั บวงกลม
า้ กำหนดมุมในครึ่ งวงกลมของ
วงกลม
ถ า
้ กำหนดให
่ ว
้ งกลมวงหนึ
้ ่ ง มีเสน
้
วงหนึ งใหแ ล
้ ้ว มุ ม นี ย อ
่ มเป็ น
มุมสฉาก
ั มผัส
เสน ้ หนึ่ งและสัมผัสวงกลมวงหนึ่ ง
O ที่จุด ๆ
้ ตรงที่ลากจาก
หนึ่ งแลว้ เสน
A B จุดศู นยกลาง
C ์
 ทฤษฎีเกี่ยถวก บั วงกลม ่ งให้ แลว้
า้ กำหนดวงกลมวงหนึ
มุมที่ตัง้
อยูบ ่ นสว่ นโคง้ เดียวกันของวงกลม
A วงเดียวกัน
ถา้ กำหนดวงกลมวงหนึ่ งให้ และมี
B

C สย่เี อ่ หลี
มเท า่ กัน ๆ
่ ยมใด
B
บรรจุอยูใ่ นวงกลมนี้ แลว้ มุมตรง
A จากรูป
ขา้ มรวมกัน
D a^ + b^ = 180๐
^ ^ ๐
ยอมเทากับสองมุมฉาก c + d = 180
 ทฤษฎีเกี่ยวกบั วงกลม
P A Q ถา้ มีคอร์ด 2 เสน ้ ยาวเทา่ กันของ
วงกลมวงหนึ่ งแลว้ คอร์ดทังสอง ้
R O นี้ ยอ่ มหา่ งจากจุดศูPQ
นย=ก์ RS
ลางเทา่
B กัน OA = OB
S
C
ถา้ กำหนดวงกลมวงหนึ่ งใหแ ้ ลว้
X
มุมที่จุดศูนยก์ ลางยอ่ มโตเป็น
A O
2X °
สองเทา่ ของมุมที่เสน ้ รอบวงที่ตัง้
อยูบ ่ นสว่ นโคง้ เดียวกัน
B
 ทฤษฎีเกี่ยวกบั วงกลม
A
ถา้ ลากเสน ้ ตรงเสน้ หนึ่ งจาก
จุดศูนยก์ ลางของวงกลมหนึ่ งไป
O B แบง่ ครึ่ งคอร์ด แลว ้ เสน
้ ตรงเสน ้
นี้ ยอ่ มตังฉากก
้ ั บคอร์ด
B ถา้ มีจุด 3 จุดไมอ่ ยูบ ่ นเสน ้ ตรง
.B เดียวกันแลว้ จะเขียนวงกลมวง
A . A . C C หนึ่ งและวงเดียวเทา่ นัน ้ ที่ลาก
ผา่ นจุด 3 จุดนี้
มุมที่จุดศูนย์กลาง
x y

A B
มุมที่จุดศูนย์กลาง
y
x
O

A B
มุมที่จุดศูนย์กลาง
F C
y

B
D E
x