VODOSNABDIJEVANJE

PREDAVANJA 2015/2016
MODUL 7
Pumpe
 Pumpe/Pumpne stanice
definicija i podjela
 Pumpne stanice dijelimo na:
1. PS sirove vode
2. PS čiste vode koja se zahvata u bazenima
3. PS u vodovodnoj mreži (precrpne stanice, booster stanice) koje
vodu zahvataju iz cjevovoda .
Podjela PS za zahvat, transport i distribuciju vode
Po lokaciji:
1. Od zahvata do postrojenja za obradu vode
2. Od postrojenja za obradu vode do rezervoara
3. Od zahvata do rezervoara
4. Od rezervoara do rezevara ( druge PS)
5. U vodovodnoj mreži radi transporta vode u pojedine više zone
Prema tipu i konstrukciji:
Pumpne stanice: a) PS sa sabirnim bazenom sa slobodnim vodnim licem
b) PS sa zahvatom vode iz cjevovoda ; c) PS sa zahvatom iz vodnih tijela

Dijelovi pumpnih stanica s vrstama centrifugalnih crpki i načinima ugradnje

(a) vertikalna pumpa suhe izvedbe; (b) vertikalna pumpa -uronjena;
(c) horizontalna radijalna pumpa suhe izvedbe; (d) horizontalna aksijalna crpka suhe
izvedbe
1 – pumpa; 2 – sabirni bazen; 3 – strojarnica; 4 – komandna prostorija
Precrpne (booster) pumpne stanice (vanjske izvedbe; podzemne izvedbe)
4
Sheme pumpnih sistema
Shema PS sa vert.potopljenim Shema PS sa hor. Pumpama u
pumpama suhoj izvedbi
Pumpni sistem zavisi od zahvata

Usisni cjevovod i dugačka pogonska veza

Ulazni podaci

Protoci :( Qgod,sr,dn; Qmax,god.dn, Qmax,h + pož.)

Pritisci: mreža (max, min); hidranti (mv.s.)

6
Ulazni podaci :
1. Veličina i karakteristike protoka koji se pumpa
2. Kvalitet vode
3. Lokacija i karakteristika mjesta gdje se voda
transportira
4. Ciklusi rada pumpi i potreban retencijski prostor
5. Karakteristike potisnog cjevovoda
6. Planiski period i širenje sistema
7. Izvor napajanja el.energije
8. Uvjeti izvedbe u skladu sa okolišnim uvjetima

7
Protoci koje treba analizirati su:
1. Godišnji srednji dnevni protok
2. Godišnji maksimalni dnevni protok
3. Maksimalni satni protok u danu maksimalne
potrošnje
4. Protupožarne količine
Pritsci koji se trebaju zadovoljiti, odnosno koje treba
uzeti u obzir :
5. Maksimalni dozvoljeni pritisak u mreži (cca. 60 –
80 m.v.s.)
6. Minimalni pritisak u mreži ( 30 m.v.s.)
7. Minimalni pritisak na hidrantima ( 25 m.v.s.)ž
Analiza pumpi i sistema
 Kapacitet (m3/s)
 Visina podizanja -manometarska visina (m)
 Koeficijent korisnog dejstva pumpi
(tj.pogonskog motora) (%)
Karakteristične krive
 Potrebnu snagu pumpi (Nm/s), (kW)
Brzne u potisnim cjevovodima

9
Proračun

Mjerodavni protok za dimenzioniranje pumpi

iznosi Qmax,dn , dok količina pumpanja ovisi o
režimu rada pumpi, odnosno trajanju pumpanja:
 Proračun
Kapacitet pumpe (m3/s)
Visina podizanja :
Iskoristivi mehanički rad transformiran u prepumpavanje tekućine

S obzirom na osovinu pumpnog agregata, razlikuju se dvije

strane odnosno dva nivoa dizanja vode:
1. Usisna strana pumpnog postrojenja i obilježava je
manometarska usisna visina Hman,us
2. Potisna strana – obilježava ju manometarska potisna
visina Hman,pot
  Hman  Hman, us  Hman, pot
( Hman  Hman, us  Hman, tl ) 11
Usisna manometarska visina:

 H man ,us  H g ,us  H us ( m)

 
gdje su:
 
Hg,us geodetska visinska razlika između
nivoa vode u rezervoaru (zahvatu) i
osovine pumpe (m)
 H us
 ukupni gubitak energije u usisnom
cjevovodu (m)
 
12
14
15
Potisna manometarska visina:
v 2pot
H man , pot  H g , pot  H pot  ( m)
2g
gdje su:
Hg,tl geodetska visinska razlika između nivoa
(preljevne) u rezervoaru i osovine pumpe (m)

v 2pot
 brzina isticanja vode u potisnom cjevovodu (m/s)


H
pot
ukupni gubitak energije u potisnom cj. (m)

16
Visine izgubljene na linijskim gubicima : h lin
L v2
hlin 
D 2g
Lokalni gubici :hlok

Hman, uk

Koeficijent korisnog dejstva :  (%)

 Pu-ulazna snaga pumpe
 Pp-izlazna snaga pumpe

Pu gQH man ,uk

 
Pp Pp

17
Potrebna snaga pumpe određuje se iz jednačine :


p
367

gdje je:
Q- količina vode koja se pumpa (m3/s)
Hman- manometarska visina dizanja vode (m)
η - učinak pumpe %


u
367
18
Potrebna snaga pumpe određuje se iz jednačine :

gdje je:
Q- količina vode koja se pumpa (m3/s)
Hman- manometarska visina dizanja vode (m)
η - učinak pumpe %

19
VRSTE PUMPI
Za pitke vode koriste se centrifugalne jednostepene i višestepene
pumpe.

- vertikalnoj ili horizontalnoj izvedbi,

- suhoj i mokroj ugradnji.

Pogon pumpe može biti sa stalnim ili promjenjivim brojem okretaja.

Odabir pumpe temelji se na dobavnoj količini i dobavnoj visini, dok se

tip pumpi određuje prema uvjetima na mjestu ugradnje (dubina vode,
vrsta zahvata i dr.)

Pumpe se mogu vezati u serijski i paralelni spoj.

Za pravilan odabir pumpe potrebno je odrediti radnu tačku pumpe,

koja se dobije analizom rada sistema pumpe, usisnog i potisnog
cjevovoda. 20
Horizontalna centrifugalna pumpa
21
Opseg radnih karakteristike pumpe
(PERFORMANCE RANGE)
• protok do 6000 l/min (360 m3/h)
• Visina dizanja do 95 m
Ograničenja :
• Manometric suction lift up to 7 m
• Liquid temperature between -10 °C and +90 °C
• Ambient temperature between -10 °C and +40 °C
• Max. pressure in pump body 10 bar

22
23
24
25
26
Osnovne krive pumpi
Osnovne krive pumpi su:
1. H - Q
2. P - Q
3. h - Q
4. NPSH - Q

NPSH net positive suction head : čisti

napon usisa, a predstavlja vrijednost
apsolutnog pritiska mjerenog na osovine
pumpe.
Za pitke vode nema neki utjecaj jer
temp. ne prelazi cca. 18 C te je pritisak
pare zanemarljiv (0,02 bara)
Karakteristika pumpe (Q-H dijagram)
Karakteristika cjevovoda
Učinkovitost pumpe (koef. efikasnosti)

28
Radna tačka sistema je ona tačka u kojoj je visina podizanja ostvarena radom pumpe jednaka visini
koju zahtjeva sistem
Ta tačka određuje proticaj koji sistem može osigurati. Protok ostvaren kod radne tačke daje veličinu
brzine u potisnom cjevovodu, te dalje određuje snagu P, koef.korisnog djestva i NPSH izabranog
pumpnog agregata.
 Paraleni i serijski rad pumpi
Uspostava PS s više pumpnih jedinica može se ostvariti
paralelnim ili serijskim povezivanjem pumpnih agregata u
jedinstveni sistemski pogon.
Vrlo često se instalira veći broj pumpi.
Čest slučaj je da imamo povezano više pumpi u paralelnom radu (
povećanje protoka), a znatno rjeđe imamo povezano više pumpi
u serijskom radu ( povećanje visine podizanja)
Paralelan rad pumpi je onaj u kojem više pumpi radi zajednički, s
priključkom na jedinstveni potisni cjevovod.
Iste /različite karakteristike pumpi
Brzina u potisnim cjevovodima ( 1,0 – 2,5 m/s)
Ćorović, Margeta (540 -565)
1- Paralelni rad

2. Serijski rad

31
32
Osnovni koraci pri proračunu i usvajanju
pumpi
1. određivanje statičke, usisne i potisne visine
2. određivanje brzine vode u usisu i potisu
3. određivanje gubitaka
4. Proračun ukupne manometarske visine
5. Crtanje karakterističnih krivulja (Q-H i Qp - )
6. Tp
7. Određivanje potrebne snage
8. Izbor broja pumpi

33