Professional Documents
Culture Documents
анатомија поделба на рбетен столб
анатомија поделба на рбетен столб
`РБЕТЕН СТОЛБ
Анатомијата на човекот е наука за
обликот и градбата на живо и здраво
човечко тело. Нејзинот назив
потекнува од грчкиот назив анатемин,
што значи расечување, расчленување
(дисекција како метод).
ВИДОВИ:
•Локомоторен апарат
•Дигестивен систем
•Респираторен систем
•Уро-генитален систем
•Кардио-васкуларен сиситем
•Нервен систем
•Систем на сетилни органи и кожа
•Систем на жлезди со внатрешна
секреција
• Основни латински термини:
• superior (rostralis) – горе, блиску до главата
• inferior (caudalis) – долу, блиску до стапала
• anterior (ventralis) – напред, блиску до челото
• posterior (dorsalis) – назад блиску до грбот
• medialis – внатре
• intermedialis – во средина
• lateralis – надвор
• proximalis – блиску до трупот
• superficialis – површински
• profundus - длабок
Основен став на човекот и просторни рамнини
За ориентација и меѓусебен однос на деловите и органите
кај човечкото тело одредени се 3 рамнини:
1.Потпорна
2.Локомоторна
3.Заштитна
4.Создавање на крвни клетки –;
5. Хомеостатска
Облик и надворешен изглед на коските
- долги, куси, плочести и неправилни
scapula Os coxae
• Неправилни коски. Овде спаѓаат пршлените, sacrum,
coccyx, темпоралната, сфеноидалнта, етмоидалната,
зигоматичната коска, maxilla, mandibula, conha nasalis
inferior, os palitinum, os hyoideum.
-Биолошка реакција на коските (хипертрофија,
атрофија)
-регенерација на коските
1.dens
2.facies articularis superior
3.processus transverses
4. facies articularis inferior
5. corpus vertebrae
• Седмиот вратен прешлен покажува карактеристики кои се
среќаваат кај градните прешлени. Неговиот `ртен израсток
(processus spinosus) е долг, масивен, насочен надолу и
наназад, кој на врвот завршува со џумка, која под кожата
може да се палпира.
• Во одделни случаи на местото на предната џумка се среќава шилест
израсток, кој може да биде споен со зглоб за напречниот израсток и во
тие случаи носи назив вратно ребро, коешто предизвикува болки на
вратот при џвакање, заради блискиот сооднос со почетните гранки од
рамениот сплет (plexus brachialis).
Граден прешлен
• 12 на број
• Се зглобуваат со 12 пара ребра
• Гл одлики:
• Зглобни површини на телото (fovea
costalis superior et ininferior)- за
зглобување со главата на реброто
• На procesus transversus – fovea costalis
transverzalis за зглобување со
tuberculum costae
Слабински прешлени – vertebrae lumbales
1. цервикална лордоза со
конвекситет нанапред
2. торакална кифоза со
конвекситет наназад
3. лумбална лордоза
4. сакрококцигеална или
пелвична кифоза.
Рбетниот канал го градат сите прешленски отвори (foramen
vertebrale) и се протега, речиси по цела должина на
`рбетниот столб. Во него е содржан `рбетниот мозок (medulla
spinalis).
На горниот крај се отвора во черепната празнина преку
foramen magnum од окципиталната коска, додека на долниот
крај продолжува во крстниот канал (canalis sacralis).
• Прашања:
1. Поделба на коските според форма и карактеристики!
2. Градба на коската
3. Број на пршлени, поделба и заеднички
карактеристики
4. Карактеристики на вратни, градни и слабински
пршлени
5. Карактеристика на атлас и аксис
6. Os sakrum, каде е сместена
7. Опис на предна и задна страна на сакрална коска
8. Со што се зглобуваат латералните страни базата и
врвот на сакралната коска
КОСКИ НА ГРАДЕН КОШ
KОСКИ НА ГРАДНИОТ КОШ (OSSA
THORACIS)
• На внатрешната
страна се наоѓа
жлеб (sulcus
costae), по чија
должина
поминуваат
интеркосталните
нерви и крвни
садови (v. a.et nn.
intercostalis).
• Преден крај -
Предниот крај на
реброто има овална
вдлабнатина за
зглобување со
ребрената рскавица
(cartlago costalis)
• Заден крај.- На
задниот крај на
реброто се наоѓаат сл.
коскени елементи:
глава (caput costae),
врат (collum costae),
џумка (tuberculum
costae). Главата се
зглобува со
торакалните
прешлени.
• По својата морфологија се издвојуваат крајните
ребра.
• Првото ребро (costa prima) е најкусо и најшироко и
не поседува sulcus costae.
• На горната страна се наоѓаат бразди за премин на
v.subclavia, a.subclavia i plexus brachialis. Долната
страна одговара на кубето на плеврата (cupula
pleurae).
• Единаесеттото и дванаесеттото ребро се
куси и речиси прави ребра, кои не
поседуваат џумка (tuberculum costae) и
бразда (sulcus costae)
1.incisura jugularis
2.incisura clavicularis
3.manubrium sterni
4.incisura costalis
5.corpus sterni
6.processus xiphoideus
ЗГЛОБОВИ НА ГРАДНИОТ Стерноклавикуларе
КОШ
н зглоб (art.
sternoclavicularis)
е зглоб помеѓу
рачката на градната
коска (manubrium
sterni) и стерналниот
крај на клавикулата
(extremitas sternalis
claviculae).
• Интерхондралните
зглобови (art.
interchondrales) ги
поврзуваат
ребрените рскавици
на 7 и 8; 8 и 9; и 9-
то со 10-то ребро
1.Споеви на рбетниот
столб (juncturae columnae
vertebralis) ги поврзуваат
меѓу себе прешлените и
можат да се поделат на:
1)споеви меѓу зглобните
израстоци,
2) споеви на прешленските
тела и
3)меѓупрешленски врски.
Мускули на
градниот кош
Мускулите што
учествуваат во
градбата на ѕидовите
на градниот кош
можат да се поделат
во три групи:
1) преднобочна група;
2)задна група;
3)долна група на
мускули
Преднобочна група
Од таа група најзначајни се:
надворешните меѓуребрени
мускули
(mm. intercostales
externi); внатрешните
m.Intercostales exter меѓуребрени мускули
nus
(mm. intercostales
m.Intercostales
internus
interni); кусите мускули
m.Levator подигнувачи на ребрата
costarium
brevae (mm. levatores costarium
m. Levator breves);
costarium
longus
долгите мускули
подигнувачи на ребрата
(mm. levatores costarium
longi);
подребрените мускули
(mm. subcostales);
напречниот граден
мускул (m.transversus
thoracis).
MM Intercostales externi et
mm. intercostals interni ги
исполнуваат меѓуребрените
простори (spatia intercostalia)
и се припојуваат на
соседните ребра.
Долната група мускули на
ѕидовите на градниот кош е
претставена со еден плочест
мускул-дијафрагма.
Дијафрагма (diaphragma)
претставува плочеста
тетивномускулна
преграда меѓу
торакалната и
абдоминалната празнина.
Таа навлегува во
торакалната празнина
образувајќи неправилна
купола, со вдлабнат
среден тетивен дел, а
бочните два дела
формираат полусводови.
Дијафрагмата е изградена
од централен тетивен дел
(centrum tendineum) и
периферен мускулен дел.
. Тетивниот цен
тенка, но јака свтар (centrum tendineum) е
од горната стран рзноткивна творба, на к
срцевото ќесе а н а легнува срцето с оја
о
Припои: Во однос на
своите припои
дијафрагмата има три
дела:
1.граден дел (pars
sternalis) се припојува на
задната страна од
ксифоидниот израсток на
градната коска;
2.ребрен дел (pars
costalis) се припојува на
ребрените рскавици од
последните 6 ребра.;
3.слабински дел (pars
lumbalis) се припојува на
телата од 2 и 3 лумбален
прешлен.
Отвори на дијафрагмата:
Најзначајни се следните:
Аорталниот отвор (hiatus
aorticus) e oграничен со
телата на II и III лумбален
прешлен и низ него
поминува аортата
придружена со ductus
thoracicus.
Езофагеалниот отвор
(hiatus esophageus) лежи
понапред од аорталниот
отвор и низ него минува
езофагусот придружен со
десниот и лев n.vagus. Има
улога на сфинктер и на
дозволува враќање на
желудечната содржина при
контракција на
дијафрагмата.
Отворот на шупливата
вена (foramen venae cavae)
низ кој минува долната
шуплива вена.
Покрај горе опишаните отвори, меѓу
одделни мускулни делови се наоѓаат
помалку отпорни места или слаби
точки, кои овозможуваат комуникација
на градната со абдоминалната
празнина и постанок на дијафрагмални
кили. Тоа се trigonum costolumbale
(белодробната плевра е во близок
однос со масната капсула на бубрегот)
и spatium sternocostale (каде
белодробието доаѓа во скоро
непосреден контакт со абдоминалниот
перитонеум.
• Дијафрагмата е инервирана од дијафрагмалниот
нерв n. phrenicus кој претставува гранка на
plexus cervicalis.
• Дејство-дијафрагмата има значајна улога во
вдишувањето.
• Нејзината контракција која се врши автоматски
доведува до подигање на последните 6 ребра и
спуштање на дијафрагмалните сводови за 2-4cm.
што доведува до зголемување на сите пречници
на градната празнина.
• При дишење делува како антагонист на
абдоминалната мускулатура, а кога е потребно
зголемување на интраабдоминалниот притисок,
таа делува како синергист на абдоминалните
мускули.
Мускули на стомакот (mm.
abdominis)
Преднобочната група е
претставена со 5 парни плочести
мускули, кои се растегнати
помеѓу долниот торакален отвор
и горниот раб на карлицата. Тоа
се:
1.правиот стомачен мускул
(m.rectus abdominis);
2.надворешен кос стомачен
мускул (m.obliqus externus
abdominis);
3.внатрешен кос стомачен мускул
(m.obliqus internus abdominis);
напречен стомачен мускул 4.
(m.transversus abdominis) и
5.пирамидален мускул (m.
pyramidalis).
Овие мускули се инервирани од
последните меѓуребрени нерви-
n.intercostales и гранките на
plexus lumbalis.
На предниот
абдоминален ѕид се
разликуваат следните
слаби точки:
1.препонски канал
(canalis inguinalis) e
мускулно-апоневротичен
канал, долг 4-5цм,
поставен во
мускулатурата на
предниот абдоминален
ѕид, над препонската
врска (lig.inguinale
Pourarti).
Kaj мажите низ него
минува семената врвка
(funiculus spermaticus), а
кај жените валчестата
врска на матката (lig.teres
uteri
-
2. Бутен прстен
(annulus femoralis).
Низ него витките на
тенкото црево можат
да ја напуштат
стомачната празнина
формирајќи бутна
хернија.Сместен е во
предел на
ингвиналниот зјап,
медијално од
v.femoralis.
3.Папок (umbilicus) е
остаток од папочната
врвка и е сместен
нешто под средината
на белата линија (linea
alba).
Мускули на грбот
(mm.dorsi)
Грбните мускули од
топографска гледна точка
можат да се поделат на две
групи: а)површинска
б)длабока група.
Површинската група е
претставена со плочести
мускули. Овде спаѓаат:
трапезен мускул
(m.trapezius), најширок грбен
мускул
(m.latissimus dorsi),
подигнувач на лопатката
3. - m trapezius; (m.levator scapulae),
4. - m deltoideus; ромбоидни мускули
7. – m.teres minor; (m.rhomboideus minor et
9. – m. romboideus major; major) и
10 - m triceps brachii;
11 – m. latissimus dorsi; задните запчести кускули
(m. serratus posterior
superior et inferior).
M.levator scapulae
(подигнувач на
лопатката), сместен е
во горно медијалниот
дел од грбот и ја
подига скапулата или
го екстендира вратот.
M. rhomboideus
minor et major се
сместени во
горновнатрешниот
дел на грбот под
трапезниот мускул и
ја фиксираат
лопатката.
M. serratus posterior
superior et inferior
(задни запчести
мускули) се сместени
подлабоко од
претходните мускули