Анатомијата на човекот е наука за

обликот и градбата на живо и здраво

човечко тело. Нејзинот назив
потекнува од грчкиот назив анатемин,
што значи расечување, расчленување
(дисекција како метод).
ВИДОВИ:

АНАТОМИЈА – поделба  Систематска анатомија (го проучува човечкиот

`РБЕТЕН СТОЛБ организам, обликот и градбата на неговите органи по
функционални системи).

 Топографска анатомија (ги изучува меѓусебните

односи на органите и нивните проекции според
скелетот и површината на телото)

 Рентгенска, пластична, компаративна

Системи или апарат во човечкото тело:

• Основни латински термини:
•Локомоторен апарат • superior (rostralis) – горе, блиску до главата
•Дигестивен систем • inferior (caudalis) – долу, блиску до стапала
•Респираторен систем • anterior (ventralis) – напред, блиску до челото
•Уро-генитален систем • posterior (dorsalis) – назад блиску до грбот
• medialis – внатре
•Кардио-васкуларен сиситем
• intermedialis – во средина
•Нервен систем • lateralis – надвор
•Систем на сетилни органи и кожа • proximalis – блиску до трупот
•Систем на жлезди со внатрешна • superficialis – површински
секреција • profundus - длабок

Основен став на човекот и просторни рамнини Просторни рамнини на човечко тело

За ориентација и меѓусебен однос на деловите и органите
кај човечкото тело одредени се 3 рамнини:

Фронталната рамнина е вертикално поставена и го дели

телото на преден и заден дел. Деловите пред неа се
означени како предни (anterior), а оние поставени зад неа
како задни (posterior).

Сагиталната рамнина е вертикално поставена и го дели

телото на десна и лева половина. Деловите кои се
поблиску до неа се внатрешни (medialis) , а оние кои се
подалеку се надворешни (lateralis). Низ човечкото тело
поминуваат безброј вакви рамнини од кои онаа која го дели
на две половини е наречена средишна или медијална.

Хоризонталната или трансверзалната рамнина е

паралелна со тлото и го дели телото на горен дел
(superior) и долен дел (inferior).

ОСТЕОЛОГИЈА
Остеологијата е дел од анатомијата која се занимава со
изучување на коскениот систем.
Поделба на систематската анатомија
-Функции на коскениот систем:
-наука за коските (osteologia),
-наука за зглобовите (sindesmologia), 1.Потпорна
-наука за мускулите (myologia), 2.Локомоторна
-наука за внатрешните органи 3.Заштитна
(splanchnologia), 4.Создавање на крвни клетки –;
-наука за садовите (angiologia), 5. Хомеостатска
-наука за нервниот систем (neurologia),
-наука за сетилните органи (estesiologia)
 - Долги коски (os longum)
припаѓаат на
Облик и надворешен изглед на коските екстремитетите. На секоја
- долги, куси, плочести и неправилни долга коска се разликува
тело (corpus) или
дијафиза (diaphysis) и два
- Куси коски (os breve) се наоѓаат на краевите на краја или (epiphysis).
екстремитетите и кај `рбетниот столб. Го градат скелетот на Крајот кој што е поблиску
коренот на шаката и стапалото (carpus, tarsus). до трупот се нарекува
проксимален (epiphysis
proximalis), а другиот
дистален (epiphysis
distalis).
- Долги коски се:
- clavicula,
- humerus,
- radius, ulna,
- femur, tibia, fibula,
- метакарпални,
метатарзални коски и femur
- фаланги.

- Плочести коски os planum. Плочести коски • Неправилни коски. Овде спаѓаат пршлените, sacrum,
се: окципитална, париетална, фронтална, coccyx, темпоралната, сфеноидалнта, етмоидалната,
носни, солзни, vomer, scapula, os coxe, зигоматичната коска, maxilla, mandibula, conha nasalis
sternum, costae inferior, os palitinum, os hyoideum.

scapula Os coxae

-Биолошка реакција на коските (хипертрофија,

атрофија)
-регенерација на коските

НАДВОРЕШЕН ИЗГЛЕД НА КОСКИТЕ

(испакнувања и вдлабнувања кои се делат
на зглобни и незглобни)
Зглобните испакнувања и вдлабнувања
се покриени со тенок слој на хијалина
рскавица, а можат да имаат форма на топка
(caput), засек (incisura), макара (trochlea).
 Незглобните испакнувања и вдлабнувања
служат за припој на мускули и зглобни врски.
Незглобните вдлабнувања во вид
јама (fossa), жлеб (sulcus),
отвор (foramen) или
 пукнатина (fissura)
Широкото нерамно и неправилно испакнување се
нарекува нерамнина (tuberositas),
мало правилно испакнување се нарекува џумче
(tuberculum),
 поголема џумка (tuber),
гребен (crista),
израсток (processus),
остар израсок боцка (spina).

Целата површина на коските со исклучок на

нејзините зглобни делови, е покриена со
беличаста фиброзна мембрана покосница
(periosteum).

Кај секоја коска на човекот се разликуваат два вида на

коскено ткиво, збиено и сунѓересто.
•Збиеното коскено ткиво (substantia compacta), го
формира површниот слој на коската
• Сунѓерестото коскено ткиво (substantia spongiosa) ги
исполнува нејзините длабоки делови.
Сунѓерестото коскено ткиво се состои од коскени гредички
кои меѓусебно се испреплетени и ги ограничуваат
ареолите , каде се наоѓа црвената коскена срж (medulla
ossium), каде се ствараат црвените крвни зрнца. Кај
плочестите коски на черепот помеѓу два листа на збиено
коскено ткиво се наоѓаат покрупни шуплини, наречени
diploë, кои се исполнети со венски капилари и меѓусебно
комуницираат.

•Кај долгите коски шуплината на дијафизата (canalis

medullaris) е исполнета со жолта коскена срж, која е богата
со масно ткиво.

`РБЕТЕН СТОЛБ (columna vertebralis)

`Рбетниот столб претставува коскена творба
составена од куси коски – прешлени
(vertebrae).
Бројот на прешлени кај човекот изнесува 33-
34,
7 вратни прешлени (vertebrae cervicales);
12 градни прешлени (vertebrae thoracicae);
5 слабински прешлени (vertebrae lumbalеs);
5 крсни прешлени (vertebrae sacrales) и
4-5 опашни прешлени (vertebrae coccygea).
Првите 3 групи, означени
како прави се поврзани меѓу
себе со меѓупрешленски
дискови,
додека крсните и опашните
прешлени се сраснати во
две коски: крстна коска (os
sacrum) и опашната коска
(os coccygis).

Заеднички морфолошки карактеристики на

прешлените
1. прешленско тело (corpus vertebrae);
2. прешленски лак (arcus vertebrae);
3.горен зглобен израсток (processus
articularis superior);
4. долен зглобен израсок (prosessus
articularis inferior);
5. напречен израсток (pcessus
transversus);
6. `ртен израсток (processus spinosus) и
7. прешленски отвор (foramen vertebrale).

Прешленското тело
(corpus vertebrae) e
најмасивен дел од
прешленот со
цилиндрична форма. На
него се разликуваат две
страни, горна и долна,
периферна кружна
површина и гранични
рабови. Централниот дел
на двете страни е
нерамен со спонгиозен
изглед и перфориран со Пршленскиот лак (аrcus vertebrae) е претставен со
повеќе мали отвори.
а. парни корени и б.коскени плочки.
Одговараат на мекото
јадро (nucleus pulposus) Коренот на пршленскиот лак (pediculus arcus vertebrae),
од меѓупрешленскиот десен и лев се издвојува од телото. Неговите рабови се
диск (discus издлабени во два засека incisura vertebralis superior et
intervertebralis).
inferior .
.

• Секој од нив со
соодветните
засеци од
соседните
прешлени
ограничува
меѓупрешленск
Плочките на меѓупрешленскиот лак (lamina arcus
и отвор vertebrae) лева и десна се насочени наназад
(foramen претставуваат продолжеток на соодветнот корен.
Напречниот израсток (processus transversus) е парен
intervertebrale) и се насочува нанадвор од местото каде се соединуваат
плочките и коренот на лакот. Од истото место поаѓаат
за премин на n. зглобни израсоци, горен и долен (processus articularis
spinalis superior et inferior), кои на својот слободен крај носат
зглобни површини.
Задниот или ртен израсток (processus spinosus) е
 Vertebrae cervicales
•Нивното тело е пониско во однос на другите
прешлени.

•Задната страна е нешто пониска во однос на

предната, пради што вратниот дел во целост е
конкавен наназад.

•(processus transversus) во својот корен има

овален отвор (foramen transversarium) за премин на
вертебралните крвни садови (a. et v. vertebralis ),

• а на врвот две џумки, предна и задна ( tuberculum

anterius et posterius).

Atlas – I вратен прешлен

Атласот е единствен прешлен кој не поседува тело и
prosessus spinosus.
На него се разликуваат следните составни делови:

1.бочна маса (massa lateralis),

2.преден лак (arcus anterior),
3.заден лак (arcus posterior),
4.напречен израсток (processus transverses),
5.прешленски отвор (foramen vertebrale).
Бочните маси со горната страна се зглобуваат со
окципиталните кондили, а долната страна со
вториот вратен прешлен (axis).

Прешленскиот отвор (foramen vertebrale) има два дела-

преден и заден, кои се одделени меѓусебно со напречната
врска на атласот (lig. transversum atlantis). Во предниот
дел се вовлекува забот (dens) од вториот вратен прешлен
(axsis), a задниот дел од отворот е значително поширок и
служи за премин на продолжениот мозок (medulla
oblongata).

AXSIS II вратен прешлен

1.dens • Седмиот вратен прешлен покажува карактеристики кои се

2.facies articularis superior среќаваат кај градните прешлени. Неговиот `ртен израсток
3.processus transverses (processus spinosus) е долг, масивен, насочен надолу и
4. facies articularis inferior
5. corpus vertebrae
наназад, кој на врвот завршува со џумка, која под кожата
може да се палпира.
 Граден прешлен

• Во одделни случаи на местото на предната џумка се среќава шилест

израсток, кој може да биде споен со зглоб за напречниот израсток и во
тие случаи носи назив вратно ребро, коешто предизвикува болки на
вратот при џвакање, заради блискиот сооднос со почетните гранки од
рамениот сплет (plexus brachialis).

Слабински прешлени – vertebrae lumbales

• 12 на број
• Се зглобуваат со 12 пара ребра
• Гл одлики:
• Зглобни површини на телото (fovea
costalis superior et ininferior)- за
зглобување со главата на реброто
• На procesus transversus – fovea costalis
transverzalis за зглобување со Се карактериризираат со масивно крупно тело со
бубрежест облик. На секој напречен израсток
tuberculum costae (processus transversus) се наоѓаат по два мали
израстоци: едниот латерален и подолг, наречен е
ребрен израсток (processus costarius), а вториот
заден кус, означен како помошен израсток
(processus accessorius)

promontorium

OS SACRUM

1.basis ossis sacri

2.processus articularis
superior
3.foramina sacralia
pelvina
4.linae transversae
5.apex ossis sacri

Крстната коска е непарна, средишна коска локализирана

на задниот ѕид од карлицата помеѓу двете карлични коски
и на долниот крај од рбетниот столб. Кај возрасен човек
1.Basis ossis sacri
таа е составена од сраснати 5 сакрални прешлени.. На
2.processus articularis superior неа се разликуваат: предна страна, задна страна,две
3.foramina sacralia pelvina бочни страни, база и врв.
4.linae transversae
5.apex ossis sacri
Предната или карлична страна (facies pelvina) по
форма е триаглеста и конкавна-вдлабната. На неа се
наоѓаат 4 парни отвори (foramina sacralia pelvina) кои
служат за премин на предните гранки на крстните
нерви (nn. sacrales) и помеѓу нив попречни линии
(lineae transversae), кои одговараат на телата на
првобитно одделените крстни прешлени.

Латералните страни се зглобуваат со зглобната

површина од карличната коска. Базата на os sacrum
се зглобува со петтиот лумбален прешлен. Врвот на
крстната коска се зглобува со горната зглобна
површина од тртничката коска (os coccygis), со
6.canalis sacralis неподвижен зглоб.
8. crista sacralis mediana
12.hiatus sacrilis

Задната страна е конвексна-испакната со повеќе коскени

релјефи. На горниот крај од медијалната линија има коскен
засек налик на буквата U, којшто одговара на горниот отвор
од каналот на крстната коска (canalis sacralis). Средишниот
непарен гребен (crista sacralis mediana) e настанат од
споените ртни израстоци. Под долниот крај од гребенот се
наоѓа зјап (hiatus sacralis), кој претставува долен отвор на
canalis sacralis.

• Os coccygis претставува непарна средишна

`Рбетен столб во целина
коска, сместена на надворешниот дел од
- Предно задни кривини на `рбетниот столб
рбетниот столб. Таа е составена од 4-5
закржлавени, меѓусебно сраснати 1. цервикална лордоза со
прешлени. На предната страна се припојува конвекситет нанапред
m.coccygeus, на задната страна m.gluteus
maximus, а на врвот од коската m. levator ani. 2. торакална кифоза со
конвекситет наназад

3. лумбална лордоза

4. сакрококцигеална или
пелвична кифоза.

• Прашања:
1. Поделба на коските според форма и карактеристики!
2. Градба на коската
3. Број на пршлени, поделба и заеднички
карактеристики
4. Карактеристики на вратни, градни и слабински
пршлени
5. Карактеристика на атлас и аксис
6. Os sakrum, каде е сместена
Рбетниот канал го градат сите прешленски отвори (foramen
vertebrale) и се протега, речиси по цела должина на 7. Опис на предна и задна страна на сакрална коска
`рбетниот столб. Во него е содржан `рбетниот мозок (medulla 8. Со што се зглобуваат латералните страни базата и
spinalis). врвот на сакралната коска
На горниот крај се отвора во черепната празнина преку
foramen magnum од окципиталната коска, додека на долниот
крај продолжува во крстниот канал (canalis sacralis).
 KОСКИ НА ГРАДНИОТ КОШ (OSSA
THORACIS)

Градниот кош (thorax) го

КОСКИ НА ГРАДЕН КОШ сочинуваат:
 ребра (costae) и ребрени
рскавици,
 градна коска (sterrnum) и
 градни прешлени.

• Ребра (costae)
• Ребрата се сместени помеѓу
стернумот и торакалниот дел на
рбетниот столб, а претставуваат
плочести издолжени и лаковидно
извиени коски. Ги има 12 пара
• Се делат на:
• Прави ребра (costa verae), првите 7
пара кои со своите `рскавици директно
се зглобуваат со градната коска

• Лажни ребра (costa spuriae) –

осмото, деветто и десеттото
ребро, чии предни краишта се
зглобени меѓусебно со своите
ребрени `рскавици, а потоа
посредно преку `рскавицата од
седмото ребро се поврзуваат со
градната коска

• Телото на
Лебдечки ребра (costae fluitantes ) се реброто (corpus
costae) има
11-тото и 12-тото, се најкуси, а нивните надворешна и
предни краишта се ребрени `рскавици внатрешна страна
и два раба- горен
кои завршуваат во мускулатурата на и долен.
стомачниот ѕид и не доаѓаат во сооднос
со стернумот. • На внатрешната
страна се наоѓа
. жлеб (sulcus
costae), по чија
Кај секое ребро се должина
поминуваат
разликуваат тело и два интеркосталните
нерви и крвни
краја- преден и заден садови (v. a.et nn.
intercostalis).
 • Преден крај -
Предниот крај на
реброто има овална
вдлабнатина за
зглобување со
ребрената рскавица
(cartlago costalis)
• Заден крај.- На
задниот крај на
реброто се наоѓаат сл.
коскени елементи: • По својата морфологија се издвојуваат крајните
глава (caput costae), ребра.
врат (collum costae), • Првото ребро (costa prima) е најкусо и најшироко
џумка (tuberculum и не поседува sulcus costae.
costae). Главата се • На горната страна се наоѓаат бразди за премин на
зглобува со v.subclavia, a.subclavia i plexus brachialis. Долната
торакалните страна одговара на кубето на плеврата (cupula
прешлени. pleurae).

1.incisura jugularis
2.incisura clavicularis
3.manubrium sterni
4.incisura costalis
5.corpus sterni
6.processus xiphoideus
• Единаесеттото и дванаесеттото ребро се
куси и речиси прави ребра, кои не
поседуваат џумка (tuberculum costae) и
бразда (sulcus costae)
ЗГЛОБОВИ НА ГРАДНИОТ Стерноклавикуларе
КОШ
н зглоб (art.
sternoclavicularis)
е зглоб помеѓу
рачката на градната
коска (manubrium
sterni) и стерналниот
крај на клавикулата
(extremitas sternalis
claviculae).

Ова е единствениот зглоб меѓу градниот кош и горниот

екстремитет. Во овој зглоб се вршат движења на подигање
и спуштање на рамото односно надворешниот крај на
клучната коска , движење на рамото напред и назад и
незначително вртење на клучната коска.
Зглобови на градната
• Костохонрдалните
коска и ребрата зглобови
(articulations (art.costohondrales)
sternocostales) се 7 на се споеви помеѓу
број, а ги спојуваат предните краеви на
предните краишта на ребрата и
ребрените `рскавици со ребрените рскавици
бочниот раб на
стернумот.

• Интерхондралните
зглобови (art.
interchondrales) ги
поврзуваат
Костохонрдалните зглобови (art.costohondrales) се споеви ребрените рскавици
помеѓу предните краеви на ребрата и ребрените рскавици на 7 и 8; 8 и 9; и 9-
Интерхондралните зглобови (art. interchondrales) ги то со 10-то ребро
поврзуваат ребрените рскавици на 7 и 8; 8 и 9; и 9-то со 10-то
ребро.
 2. Споеви на
1.Споеви на рбетниот прешленските тела.
столб (juncturae columnae Соседните прешлени
vertebralis) ги поврзуваат споени се со своите тела
меѓу себе прешлените и со помош на
можат да се поделат на: меѓупрешленски дискови,
1)споеви меѓу зглобните вметнати меѓу нив,
израстоци, формираат
2) споеви на прешленските интервертебрална
тела и симфиза (symphisis
3)меѓупрешленски врски. intervertebralis)

Меѓупрешленски дискуси (disci intervertebrales) се 23 на број. Првиот

Споеви на зглобните израстоци (articulations е вметнат меѓу 2 и 3 вратен прешлен, а последниот меѓу 5
intervertebrales). Припаѓаат на групата рамни лумбален и базата на сакралната коска. На секој диск се разликува
зглобови и во нив се вршат ограничени движења влакнест престен (annulus fibrosus) и меко јадро (nucleus pulposus).
(torsio)-усукување. Кај секој зглоб procesus articularis Зглобовите меѓу прешленските тела ги зајакнуваат две надолжни
врски, кои се прорегаат по целата должина на рбетниот столб:
superior од долниот прешлен се зглобува со lig.longitudinale anterius и lig. longitudinale posterius.
processus articularis inferior од горниот прешлен.

• Меѓупрешленски дискуси (disci intervertebrales) се 23 на • Зглобовите меѓу прешленските тела ги

број. Првиот е вметнат меѓу 2 и 3 вратен прешлен, а
последниот меѓу 5 лумбален и базата на сакралната коска.
• На секој диск се разликува влакнест престен (annulus
fibrosus) и меко јадро (nucleus pulposus).
зајакнуваат две надолжни врски, кои се
прорегаат по целата должина на
рбетниот столб: lig.longitudinale anterius
и lig. longitudinale posterius.
Физиологија на споевите од `рбетниот столб

• Движењата во рбетниот столб се вршат во

зглобовите меѓу прешленските тела.
• Главни движења се: превиткување нанапред
(flexio, anteflexio) и испружување (extensio,
retroflexio) околу напречната оска;
• бочно превиткување (lateroflexio) околу
сагиталната оска; усукување (torsio) околу
вертикалната оска.
• Можно е и кружно движење (circumductio) со
3.Меѓупрешленски врски се врски помеѓу комбинација на движењата околу напречната и
прешленските израстоци. сагиталната оска. Најподвижен дел од рбетниот
столб е вратниот дел. Лумбалниот дел е добро
Прешленските лакови (arcus vertebrae) на два подвижен, а торакалниот дел е најмалку
соседни прешлени се споени меѓу себе со помош на подвижен.
жолтите врски (ligg. Flava)

МУСКУЛИ НА ТРУПОТ Мускулите на трупот се

делат на дорзални (задна
група) и вентрални
(предна група) на мускули.
Во мускулите на предната
група спаѓаат мускулите
на градниот кош и
стомачните мускули.

Мускули на
градниот кош
Мускулите што
учествуваат во
градбата на ѕидовите
на градниот кош
можат да се поделат
во три групи:
1) преднобочна група;
2)задна група;
3)долна група на
мускули
 Преднобочна група
Од таа група најзначајни се:
надворешните меѓуребрени
мускули
(mm. intercostales
externi); внатрешните
m.Intercostales exter меѓуребрени мускули
nus
(mm. intercostales
m.Intercostales
internus
interni); кусите мускули
m.Levator подигнувачи на ребрата
costarium
brevae (mm. levatores costarium
m. Levator breves);
costarium
longus
долгите мускули
подигнувачи на ребрата
(mm. levatores costarium
longi);
подребрените мускули
(mm. subcostales);
напречниот граден мускул
(m.transversus thoracis).
MM Intercostales externi et
mm. intercostals interni ги
исполнуваат меѓуребрените
простори (spatia intercostalia)
и се припојуваат на
соседните ребра.

Долната група мускули на

ѕидовите на градниот кош е
претставена со еден плочест
мускул-дијафрагма.
Дијафрагма (diaphragma)
претставува плочеста
тетивномускулна
преграда меѓу
торакалната и
абдоминалната празнина.
Таа навлегува во
торакалната празнина
образувајќи неправилна
купола, со вдлабнат
среден тетивен дел, а
бочните два дела
формираат полусводови.
Дијафрагмата е изградена
од централен тетивен дел
(centrum tendineum) и
периферен мускулен дел.

Припои: Во однос на Отвори на дијафрагмата:

своите припои
дијафрагмата има три
дела:
1.граден дел (pars
sternalis) се припојува на
задната страна од
ксифоидниот израсток на
градната коска;
2.ребрен дел (pars
costalis) се припојува на
ребрените рскавици од
последните 6 ребра.;
3.слабински дел (pars
lumbalis) се припојува на
телата од 2 и 3 лумбален
прешлен.
Најзначајни се следните:
Аорталниот отвор (hiatus
aorticus) e oграничен со
телата на II и III лумбален
прешлен и низ него
поминува аортата
придружена со ductus
thoracicus.
Езофагеалниот отвор
(hiatus esophageus) лежи
понапред од аорталниот
отвор и низ него минува
езофагусот придружен со
десниот и лев n.vagus. Има
улога на сфинктер и на
дозволува враќање на
желудечната содржина при
контракција на
дијафрагмата.
Отворот на шупливата
вена (foramen venae cavae)
низ кој минува долната
шуплива вена.

Покрај горе опишаните отвори, меѓу

одделни мускулни делови се наоѓаат
помалку отпорни места или слаби
точки, кои овозможуваат комуникација
на градната со абдоминалната
празнина и постанок на дијафрагмални
кили. Тоа се trigonum costolumbale
(белодробната плевра е во близок
однос со масната капсула на бубрегот)
и spatium sternocostale (каде
белодробието доаѓа во скоро
непосреден контакт со абдоминалниот
перитонеум.
• Дијафрагмата е инервирана од дијафрагмалниот
нерв n. phrenicus кој претставува гранка на
plexus cervicalis.
• Дејство-дијафрагмата има значајна улога во
вдишувањето.
• Нејзината контракција која се врши автоматски
доведува до подигање на последните 6 ребра и
спуштање на дијафрагмалните сводови за 2-4cm.
што доведува до зголемување на сите пречници
на градната празнина.
• При дишење делува како антагонист на
абдоминалната мускулатура, а кога е потребно
зголемување на интраабдоминалниот притисок,
таа делува како синергист на абдоминалните
мускули.
На предниот
абдоминален ѕид се
разликуваат следните
слаби точки:
1.препонски канал
(canalis inguinalis) e
мускулно-апоневротичен
канал, долг 4-5цм,
поставен во
мускулатурата на
предниот абдоминален
ѕид, над препонската
врска (lig.inguinale
Pourarti).
Kaj мажите низ него
минува семената врвка
(funiculus spermaticus), а
кај жените валчестата
врска на матката (lig.teres
uteri
-
Мускули на грбот
(mm.dorsi)
Грбните мускули од
топографска гледна точка
можат да се поделат на две
групи: а)површинска
б)длабока група.
Површинската група е
претставена со плочести
мускули. Овде спаѓаат:
трапезен мускул
(m.trapezius), најширок грбен
мускул
(m.latissimus dorsi),
подигнувач на лопатката
3. - m trapezius; (m.levator scapulae),
4. - m deltoideus; ромбоидни мускули
7. – m.teres minor; (m.rhomboideus minor et
9. – m. romboideus major; major) и
10 - m triceps brachii;
11 – m. latissimus dorsi;
задните запчести кускули
(m. serratus posterior
superior et inferior).
Мускули на стомакот (mm.
abdominis)
Преднобочната група е
претставена со 5 парни плочести
мускули, кои се растегнати
помеѓу долниот торакален отвор
и горниот раб на карлицата. Тоа
се:
1.правиот стомачен мускул
(m.rectus abdominis);
2.надворешен кос стомачен
мускул (m.obliqus externus
abdominis);
3.внатрешен кос стомачен мускул
(m.obliqus internus abdominis);
напречен стомачен мускул
4.(m.transversus abdominis) и
5.пирамидален мускул (m.
pyramidalis).
Овие мускули се инервирани од
последните меѓуребрени нерви-
n.intercostales и гранките на
plexus lumbalis.
2. Бутен прстен
(annulus femoralis).
Низ него витките на
тенкото црево можат
да ја напуштат
стомачната празнина
формирајќи бутна
хернија.Сместен е во
предел на
ингвиналниот зјап,
медијално од
v.femoralis.
3.Папок (umbilicus) е
остаток од папочната
врвка и е сместен
нешто под средината
на белата линија (linea
alba).
M.levator scapulae
(подигнувач на
лопатката), сместен е
во горно медијалниот
дел од грбот и ја
подига скапулата или
го екстендира вратот.
M. rhomboideus
minor et major се
сместени во
горновнатрешниот
дел на грбот под
трапезниот мускул и ја
фиксираат лопатката.
M. serratus posterior
superior et inferior
(задни запчести
мускули) се сместени
подлабоко од
претходните мускули

БЕЛИ ДРОБОВИ И СРЦЕ
ПРЕДАВАЊА ЗА ФИЗИОТЕРАПЕВТИ
Нас.доц д-р Тања Петровска
Специјалист по радиодијагностика
БЕЛИТЕ ДРОБОВИ ЛЕЖАТ ВО ГРАДНАТА
ПРАЗНИНА И СЕ ОДВОИЕНИ ОД СРЦЕТО
И МЕДИЈАСТИНУМОТ. ДВЕТЕ
БЕЛОДРОБНИ КРИЛА ДЕЛУВААТ
СИМЕТРИЧНО НО НЕ СЕ. ТИЕ СЕ
РАЗЛИКУВААТ ПО БРОЈОТ
ЛОБУСИ,БРОНХИ И ВАСКУЛАРНИ
СТРУКТУРИ

КАЈ НАЈГОЛЕМ БРОЈ НА ИНДИВИДУИ

ДЕСНОТО БЕЛОДРОБНО КРИЛО Е
ПОДЕЛЕНО НА 3 ЛОБУСИ (10 СЕГМЕНТИ),
ЛЕВОТО БЕЛОДРОБНО КРИЛО ИМА 2
ЛОБУСИ ( 8 СЕГМЕНТИ) КОИ СЕ ОБВИЕНИ СО
ПЛЕВРА КОЈА ГИ ОДВОЈУВА ОД
ТОРАКЛНИОТ ЅИД.
 ЛОБУСТИТЕ НА БЕЛОДРОБНИТЕ КРИЛА
МЕЃУ СЕБЕ СЕ НЕКОМПЛЕТНО
ОДВОЕНИ СО ФИСУРИ. ДВЕТЕ
БЕЛОДРОБНИ КРИЛА ИМААТ КОСИ
ФИСУРИ А ДЕСНОТО БЕЛОДРОБНО
КРИЛО ИМА И ХОРИЗОНАТАЛНА
ФИСУРА.
РАДИОГРАМ ПА НА БЕЛИ ДРОБОВИ

БЕЛОДРОБНИТЕ ПОЛИЊА СЕ
ТРАНСПАРЕНТНИ И ПРОШАРАНИ СО
БРОНХОВАСКУАЛРНИ СТРИКТУРИ. ПРИ
ПАТОЛОГИЈА ВО ПАРЕНХИМОТ СЕ
ЈАВУВААТ РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ НА СЕНКИ
И ЗАСЕНЧУВАЊА СО РАЗЛИЧНО
ОДНСУВАЊЕ НА МЕДИАЈСТИНАЛНИТЕ
СТРУКТУРИ
НАЈЧЕСТИ ПРИЧИНИ ЗА СЕНКИ ВО
БЕЛИТЕ ДРОБОВИ СЕ:
 Консолидација исполнетост на алвеолите со
воспалителен секрет или трансудат
 Ателектаза-губиток на волумен на дисшниот паренхим
со влечење на околните структури
 Плеврална ефузија засенчување на френикосталниот
рецесус
 Апсцес - округла сенка со аероликвидно ниво
 Цисти- хомогена сенка кај која може да има српеста
колекција на воздух
 Пнеумоторакс- воздух во плеврален простор со
колапс/ателектаза на лобус или цело белодробие.
ТРАХЕОБРОНХИАЈЛНО СТЕБРО
Трахеобронхијалното стебло е систем од
воздушни цевчиња,бронхи и бронхиоли кои
дијаметарот кон периферијата им се
намалува , започнувајќи од ларинксот па
се до алвеолите. Тие според фукнкцијата
што ја имаат се поделени на спроводни
цевчиња - спроводна зона и репираторни
цевчиња бронхиоли - репираторна зона.
СПРОВОДНА ЗОНА
Улогата на спроводната зона е да го затопли и овлажни
воздухот започнувајќи од орофаринксот се до
функционалните делови каде што се врши размена на
гасовите.
Во спроводната зона спаѓаат: Трахеа, бронхи,
бронхиоли и терминални бронхиоли.
Нивните слузница има цилии –ресички за отстранување
на партикли од инхалираниот воздух и `рскавични
прстени за да не настане колапс во тек на
експириумот.
РЕСПИРАОРНА ЗОНА
Респираторната зона е продолжување на
трахеобрнхијалното стебло, од ниво на
терминални до алвеоларни бронхиоли. Таа се
состои од респираорни бронхиоли,алвеоларни
дуктури и алвеоли каде настанува размената на
гасови. Во било кој орган паренхимот е преставен
како функционална единица така да конкретна
дистинкција за белодробен паренхим вклучува
алвеоли, алвеоларни дуктуси и репираторни
бронхиоли.

ВАСКУЛАРИЗАЦИЈА НА БЕЛИТЕ
ДРОБОВИ
Белите дробви имаат двојна
васкуалризација - пулмонални артерии
и вени и бронхални артерии и вени.
АРЕТРИЈСКО КРВОСНАБДУВАЊЕ
Артеријското крвоснабдување оди преку
пулмоналните артерии кои носат
деоксигенирана крв до десниот
вентрикул на срцето.
Бронхалните артерии како гранки на
торакалната аорта носат оксигенирана
крв.

ВЕНСКА ДРЕНАЖА
Венската супериорна дренажа оди
преку пулмоналните вени се до левата
преткомора и
Бронхијалните вени кои дренираат
преку пулмонална вени во вена кава
супериор и системот на вена азигос.
ВО БЕЛОДРОБИЕТО ПОСТОИ
ПАРАДОКСАЛНА ЦИРКУЛАЦИЈА.
ИМЕНО АРТЕРИЈСКИ КРВНИ САДОВИ
НОСАТ ДЕОКСИГЕНИРАН КРВ А
ВЕНСКИ КРВНИ САДОВИ
ОКСИГЕНИРАНА КРВ.
ИНЕРВАЦИЈА
Инервацијата на белите дробови е
преку симпатички, парасимпатички и
висцерални аферентни гранки од
пулмоналниот плексус, кој се состои од
гранки од n. vagus (парасимпатички и
висцерални аферентни гранки) и
гранки од првите четири симпатички
ганглии.
Нервната контрола на бронхоконстрикција и бронходилатација е преку
парасимпатичкиот и симпатичкиот неврен систем.Парасимпатичкиот нервен ЛИМФНА ДРЕНАЖА
систем предизвикува бронхоопструкција а симпатичкиот бронходилатација.
Лимфната дренажа во белодробието е преку
површинските и длабоки лимфни плексуси на
Рафлексот на кашлица како и регулација на нивото на СО2 и О2 во крвта исто бронхопулмоналните лимфни јазлни во
така доаѓа од автономниот нервен систем. Сензорните нервни влакна доаѓаат хилусите. Површниот лимфен плексус е
од n. vagus и од ганглиите од 2-ри до 5-ти торакален ганглион. субплеврален додека длабокиот лимфатичен
плексус дренира од бронховаскуларните
структури во интрапулмоналните лимфни
Пулмоналниот плексус се наоѓа околу хилусите во кои навлегуваат нервиите.
јазли.
Нервните влакна потоа ги следат бронхите и учествуваат во инервацијана
мускулните влакна ,жлездите и крвните садови.

АНАТОМСКИ ВАРИЈАЦИИ НА
БЕЛИТЕ ДРОБОВИ
• Трахеален супранумериран бронх
• Акцесосрни фисури
• Бронхопулмонални аномалии во арборизацијата на
структурите
• Езофагелаен бел дроб (изузетно ретка)
1. Главен бронх да потекнува од езофагус
2. Васкуларизацијата да потекнува од езофагеалните крвни
садови
• Белодробна аплазија
• Потковичест бел дроб. АНОМАЛНА ВАСКУАЛРИЗАЦИЈА НА ДЕЛ
ОД БЕЛИТЕ ДРОБОВИ
ТРАХЕАЛЕН БРОХ- КТ НА БЕЛИ ДРОБОВИ И
ВИРТУЕЛЕН ПРИКАЗ НА ТРАХЕАТА И ОТВОРОТ ЗА
ФИСУРИ И АКЦЕСОРНИ ФИСУРИ
ТРАХЕАЛНИОТ БРОНХ ДЕСНО. НА БЕЛИТЕ ДРОБОВИ

ЕЗОФАГЕАЛЕН БРОНХ- БЕЛОДРОБНА АПЛАЗИЈА И АГЕНЕЗИЈА

ЕЗОФАГОГРАМ КАЈ НОВОРОДЕНО НА ЛЕВО БЕЛОДРОБНО КРИЛО
 ФИЗИОЛОГИЈА НА БЕЛИТЕ
ДРОБОВИ
Белодробната функција може да биде
контролирана: надворешно преку
респираторните мускули и
дијафрагма. Контролата на фукцијата
на бронхите влијае на респираторната
функција и размената на гасови.
ПОТКОВИЧАСТ БЕЛ ДРОБ

На пр.
 Симпатичка интервација-норпеинефринот делува на бета
рецепторите и предизвикува бронхоспазам.
 Парасимпатичката инервација делува преку ацетил хлорин
на М1-рецепторите и доведува до релаксација на мазните
мускулни влакна во бронхите.
 Други не-автономни нерви и биохемијски стимулуси како
ниво на CO2 и О2 во крвта исто така учествуваат во
регулациониот процес на дишењето.

ХИЛУСИ
Хилусите на белите дробови или т.н. корени, се
комплексни анатомски структури кои содржат
пулмонални крвни садови и принципалните бронхи
аранжирани асиметрично како и лимфни јазли.
Хиларните лимфни јазли не се видливи кај нормален
радиограм на бели дробови. Проширувањето на
хилусните сенки настанува најчесто поради
зголемување на лимфните јазли. Голем број на
заболување одат со зголемени х иларни лимфни
јазли, така да познавње на нормалните радиолошки
карактеристики е многу важно. Обата хилуси треба
да се со приближно иста големина и дензитет.
Секоја асиметрија во големина или
дензитет треба да се сфати како
абнормалност. Секако тука голема
улога има симетричната поставеност
на градниот кош за време на
снимање. Секоја асиметрична
поставеност ќе рефлектира со
разлика во димензијата на хилусот.
Затоа радиограмот на бели дробови
треба да биде симетричен.

ПЛЕВРА И ПЛЕВРАЛЕН ПРОСТОР

Плеврата е обвивка која ги обвиткува белите
дробови и се состои од два листа:
париетална која е во близок контакт со
градниот кош и висцерална која е во близок
контакт со белите дробови. Меѓу овие два
листа се наоѓа мала количина на телност
,која овозможува лизгање за време на
респираторниот циклус.
Плеврата и плевралниот простор единствено
се визуелизираат само кога се патолошки
изменети. Некои заболувања како
мезотелиома предизвикуваат задеблеување
на плеврата. Други заболувања доведуваат до Мезотелиом на
акумулација на плеврална течност во плевра
плевралниот простор – плеврална ефузија
или одередени состојби доведуваат до
собирање на воздух во плевралниот простор-
пнеумоторакс . Плевралните абнормалности
може да се субтилни и заради тоа мора
внимателно да се бараат.

Плеврална
ефузија лево.
 Доколку се гледа висцералната плевра и над
неа има зголемена транспаренција без
постоење на бронховаскуларни структури-
станува збор за пнеумоторакс кој во
Аспирирано туѓо зависност од опсежноста можеби ќе треба и
тело (коронка од хируршки да се обработи.Секако треба да
заб со колапс на се следи и поставеноста на средишните
белодробието структури. Ако постои девијација т.е буткање
десно, но нема на средишните структури кон здравата
пнеумоторакс- страна зборуваме за тензионен
хиперинфлација пнеумоторакс кој е сериозна ургентна
десно медицинска состојба.

Тензионен Тензионен
пнеумоторакс пнеумоторакс

ШТО Е ТЕНЗИОНЕН ПНЕУМОТОРАКС ?
Тоа е животно загрозувачка состојба кога
воздухот е заробен во плевралниот простор
под позитивен притисок и врши буткање на
медијастинумот кон спротивната страна и ја
компромитира срцевата работа. Брзото
препознавање може да го спаси животот со
навремена интервенција.
 Пацинети на вештачка вентилација со
позитивен притисок
 Јатрогено при поставување на централен
венски катетер и предизивкување на
пнеумоторакс.
ПРИЧИНИ ЗА ТЕНЗИОНЕН
ПНЕУМОТОРАКС
 Траума на градниот кош со едносмерно
навлегување на воздух во плевралниот
рпостор а неможност да излезе (заробен
воздух).
Овој воздух го бутка медијастинумот и
срцето го зголемува интраторакалниот
притисок и не дозволува венско враќање во
срцетот кое доведува до шок.
ФРЕНИКО –КОСТАЛНИ
РЕЦЕСУСИ И АГЛИ
Френикосталните агли се формираат
на местото на средба на
дијафрагмата со торакалниот ѕид. На
радиограм на бели дробови норамлно
тие се остри агли.
Нивно затапување зборува за плеврална
ефузија , но може да биде поврзано и
со друго белодробно заболување. Топчест
френикокостален
При хиперинфалција на белите агол при
дробови овој агол може да добие хиперинфлација
топчеста форма поради буткање на
дијафрагмата кон долу

Френикоскталните рецесуси ги
содржат долните ивици на белите
дробови кои се во контакт со
дијафрагмата.
МЕДИЈАСТИНУМ Медијастинумот е централен дел сместен меѓу
обете плеврални простори.Тој ги содржи
торакалните органи но е и место на поминување
на повеќе органи кон абдоменот. Анатомски
медијастинумот е поделен на два дела со
имагинарна линија која оди од стерналниот агол
до прешленско тело Тh4 и тоа на горен и долен
медијастинум.
ГОРЕН МЕДИЈАСТИНУМ
(MEDIASTINUM SUPERIOR)
Горен медијастинум (Mediastinum
superior) – тој се простира кон горе и
завршува на ниво на горниот торакален
отвор (aperture toracis superior).
ГРАНИЦИ НА ГОРНИОТ
МЕДИЈАСТИНУМ
Горниот медијастинум е ограничен :
Горе со aperture thoracis superior
Долу во продолжеток со инфериорниот
медијастинум на ниво на стерналниот агол.
Напред со Manubrium sterni.
Позади со торакалните прешлени од Th 1-4
Латрелано со плеврите на обете белодробни
крила.

СОДРЖИНА
Горниот медијастинум содржи нервни,васкуларни
сруктури и респираторни структури кои
поминуваат од вратот кон абдоменот ( преку
инфериорниот медијастинум) .
Големи крвни садови- Големите системски крвни
садови кои потекнуваат од срцето лежат во
горниот медијастинум како и нивните гранки кои
одат кон apertura thoracis superior.
Тука спаѓаат аркусот на аорта,горната шуплива
вена, нерви (n.X и n. phrenicus), тимус,трахеа,
езофагус, ductus thoracicus,
АОРТАЛЕН ЛАК ГРАНКИ КОИ ПОТЕКНУВААТ
Аркусот на аортата има три главни ОД АОРТНИОТ ЛАК
гранки кои потекнуваат од него и се
Тоа се следните гранки:
наоѓаат во горен медијастинум.
A. brachicephalica– учествува во исхраната на
Од таму и се шират преку aperture десната страна од главата и вратот и десниот
thoracis superior кон вратната регија и горен екстремитет.
главата.
A. carotis communis– учествува во исхрана на
левата страна на главата и вратот.
A.subclavia sinistra – учествува во исхрана на
левиот горен екстремитет.

V.CAVA SUPERIOR НЕРВИ

V.cava superior се наоѓа во горниот медијастинум.
Во неа се дренираат
V.brachiocephalica– таа дренира крв од горниот екстремитет
Во горниот медијастинум се
V.intercostalis superior lat. sin.– таа ја колектира крвта од левата 2-
ра и 3-та интеркостална вена и ја дренира во левата сместени n.vagus, n.phrenicus и
брахиоцефалична вена.
V.intercostalis suprime – ја дренира крвта од првата интеркостална
други нерви.
вена директно во брахиоцефаличната вена.
V.azygos – прима крв од десната постериорна инетркостлна
вена.
Леватата инетркостална вена дренира прво во v.hemiazygos и
v.hemiazygos accessorius пред да се спојат со v.azygos во ниво
на Th7-Th9.
 N.VAGUS
N. PHRENICUS
Тој има две посебни патеки:
Франичниот нерв (потекнува од корените на
Десен n.vagus – тој оди паралелно со трахеа и поминува
постериорно кон v.cava superior десниот главен бронх. C3,C4 и C5) се спушта по предната страна
Левиот n.vagus (Fig 3) – тој оди меѓу a.carotis communis и a. на m.scalenus anterior влегува во предниот
subclavia sin. медијастинум латерално од големите крвни
Спуштајќи се надолу и напред кон аорталниот лак, пред да садови. Потоа се спушта антериорно во
патува постериорно кон левиот главен бронх.
среден медијастинум и поминува пред
N.laryngeus reccurens lat.sin потекнува од левиот n.vagus, на ниво
кога го поминува аорталниот лак. Тој прави „јамка“ и оди лево
хилусот на белите дробови.
кон ligamentum arteriosum да го продожи патот до ларинкс во
трахео-езофагеалниот жлеб.

ДРУГИ НЕРВИ
Други нерви се:
N.cardiacus –, потекнува до горен, среден и долен N.vagus
кардијален ганглион и од површинскиот и длабок
кардијачен плексус во горен медијастинум.
Горниот плексус лежи меѓу аорталниот лак и десната
пулмонална аретрија.Длабокиот плексус лежи на
површината на трахеа на ниво на бифуркацијата.
Симпатичното стебло - оди обострано покрај телата
на прешлени по целата должина на рбетниот столб.
ДРУГИ СТРУКТУРИ КОИ ПРИПАЃААТ
НА ГОРНИОТ МЕДИЈАСТИНУМ
Во горниот медијастинум припаѓаат и
следните структури :
Тимус, трахеа,езофагус, ductus
thoracicus, мускули
ПРОШИРЕН ПРЕДЕН ГОРЕН МЕДИЈАСТИНУМ ОД СЕНКА
НА ТИМУС КАЈ 3 МЕСЕЧНО БЕБЕ.
ТИМУС
Тимусната жлезда е поставена нај
напред во овој простор.Таа се наоѓа
позади стернумот и се протега во цел
преден медијастинум. Понекогаш може
да ја видиме проширена тимусната
сенка и во вратната регија.
ТРАХЕА
Трахеата и нејзината бифуркација
на лев и десен главен бронх - се
наоѓа позади асцендентната аорта
во висина на стерналниот агол.
ЕЗОФАГУС
Езофагусот се качува наогре се до
спојувањето со фаринкс на ниво на
прешленско тело C6.
DUCTUS THORАCICUS
Во горниот медијастинум Ductus
thoracicus поминува лево од езофагус
на неговиот пат каде се спојува со
v.sugularis interna и v. subclavia.

МУСКУЛИ МЕДИЈАЛЕН МЕДИЈАСТИНУМ

Стернохиоидниот и стернотироидниот мускул

потекнуваат од постериорниот аспект на
манубриумот. Тие припаѓаат на
инфрахиоидните мускули на вратот.
Инфериорниот аспект на m.longus colli
припаѓа на горниот медијастинум.
 ГРАНИЦИ НА МЕДИЈАЛЕН
МЕДИЈАСТИНУМ СОДРЖИНА НА СРЕДЕН
Антериорно - со преднатата страна на МЕДИЈАСТИНУМ
перикардиумот.
Во средниот медијастинум е сместена
Постериорно - со постериорната површина на најголемата субдивизија од инфериорниот
перикардиумот медијастинум. Во него се сместени
Латрелано - со медијастиналната плевра на белите  органи,
дробови.
 неколку главни крвни садови,
Супериорно - со имагинарна линија која се
протега од стерналниот агол се до прешленско тело  нерви и
Th 4.  лимфни садови.
Инфериорно - со горната површина на
дијафрагма.

ОРГАНИ ВО СРЕДЕН
КРВНИ САДОВИ
МЕДИЈАСТИНУМ Во средниот медијастинум се наоѓаат почетните делови на
големите крвни садови кои или влегуваат во срцето или
Во средниот медијастинум се сместени излегуваат.Тоа се следните крвни садови:
следните органи:  Aorta ascendens- првиот дел од аортата кој се појавва од
аорталниот отвор на срцетот оди према гое формирајќи го
 Срцетот со неговата обвивка- перикард аорталниот лак во горен медијастинум. Асцендентната
 Бифуркацијата на трахеа и нејзинте главни аорта дава две гранки- лева и десна коронарна артерија.

(принципални) бронхи  Truncus pulmonalis – ги два левата и десна пулмонална

артерија. Тој е широк и краток крвен сад.
 Vena cava superior – ја враќа редуцираната крв
(деоксигенирана) од горната половина од телото.Таа се
формира од лева и десна брахиоцефалична вена.
 НЕРВИ ВО СРЕДЕН МЕДИЈАСТИНУМ
Во среден медијастинум се сместени plexus cardiacus и
n.phrenicus.
 Plexus cardiacus – тоа е мрежа од нерви локализирани на
базата на срцето и се состојат од симпатички и
парасимпатички нерви.Симпатичките доаѓаат од сегментот
Th1-Th4 на спиналниот дел од рбетот а парасимпатичките
нерви доаѓаат од n.vagus.
 N.phrenicus (лев и десен) –тоа се мешовити нерви кои се
одговорни за моторната инервација на дијафрагмата. Тие
настануваат во вратната регија и се спуштаат преку среден
медијастинум се до дијафрагмата.

The great vessels of the middle mediastinum. Note how only the origins of the vessels
are contained within the middle mediastinum.

ЛИМФЕН СИСТЕМ НА СРЕДЕН

МЕДИЈАСТИНУМ
Трахео-бронхијалните лимфни јазли се
локализирани во среден медијастинум.Тоа е
група на лимфни јасли локализирани околу
трахетата и бронхите кои се зголемуваат во
одредени патолошки состојби (пневмонија,
ТБЦ, лимфоми, метастази итн.) .Лимфните
јазли се поврзани со лимфни садови и
лимфата ја носта во хилусот.
The anatomical course of the phrenic nerves, which passes through the
middle mediastinum to innervate the diaphragm.
 ЗАДЕН МЕДИЈАСТИНУМ
(MEDIASTINUM POSTERIOR)

Thoracic lymph nodes: Posterior view

СОДРЖИНА НА ЗАДЕН
ГРАНИЦИ НА ЗАДНИОТ
МЕДИЈАСТИНУМ
МЕДИЈАСТИНУМ
Задниот медијастинум е ограничен од следните Во задниот медијастинум се наоѓаат
структури:
 Латерлано од медијастиналната плевра ( дел од
 органи,
париеталната плевра)
 голем број на крвни садови и
 Антериорно од перикардот
 Постериорно со пречленските тела од Th5-Th12.  нерви.
 Супериорно со имагинарна линија која од од
стерналниот агол се до прешленско тело Th4.
 Инфериорно со дијафрагмата.
КРВНИ САДОВОИ НА ЗАДЕН
МЕДИЈАСТИНУМ
Во задниот медијастинум е сместена торакаланта или
десцендентна аорта –aorta descendens, која е
проодлжеток на аорталниот лак. Таа започнува од
долната ивица прeшленско тело Th4.Таа се спушта низ
задниот медијастинум лево од прешленските тела.
Дистално торакалната аорта поминува низ аорталниот
хијатус на дијафрагма и продолжува како
абдоминална аорта. Таа дава голем број на гранки
кои се одвојуваат во три рамнини: непарните гранки
дава антериорно кои служат за исхарана на органите.
Парни гранки ги дава латерално но и пар на гранки
постериорно.
Posterior view of the oesophagus. Some of the thoracic
vasculature is noted.
ГРАНКИ НА ТОРАКАЛНА АОРТА
Најзначајни гранки на торакалната аорта се:
 a.a. intercostales posteriorеs- тоа се гранки (9 пара) од постериорниот
аспект на торакалната аорта кои ги исхрануваат интеркосталните
простори.Тие одат постеролатерално, паралелно со ребрата.
 a.a. bronchiales– (леви и десни) се парни гранки. Левите потекнуваат
директно од торакалната аорта а десните настануваат како гранки на
постериорните интеркостални артерии.Тие учествуваат во исхраната
на трахеобронхиајлното стебло.
 a.a esophageales- се непарни рални исцвартерии кои настануваат
антериорно од торакалната аорта. Тие може да се од 2-5 гранки.
Овие гранки се одговорни за васкуалризација на езофагусот.
 a.a phrenices superiorеs- тие настануваат од преднито аспект на
торакалната аорта на ниво на аорталниот хијатус и се со
варијабилен број. Тие учествуваат во исхраната на суперорниот дел
од дијафрагмата.
ЕЗОФАГУС- ХРАНОПРОВОД
Езофагусот е мускулеста цевка која го поврзува
фаринксот со желудник. Преку него поминува
проголтаната храна до желудникот.
Текот на езофагусот во задниот медијастинум е преку
горниот медијастинум, спуштајќи се позади аркусот на
аорта и срцето. Првично спотавен десно сега оди кон лево
и го напушта медијастинумот преку езофагеалниот хијатус
на дијафрагмата.
Инервацијата на езофагусот е до мрежа на нреви кои го
опкружуваат езофагусот кои потекнуваат од лев и десен
нервус вагус. Веднаш над дијафрагмата нервите се
групираат ги формираат преднито и заден вагален сноп.
DUCTUS THORACICUS
Торакалниот дуктус претставува најголем
лимфен сад кој овозможува враќање на
лимфата во венскиот систем. Тој настанува од
cisterna chyli во абдоменот и навлегува во
торакалната празнина преку аорталниот
хијатус. Тој е поставен антериорно од
прешленските тела Th6-Th12, за да во горен
медијастинум девира во лево. Торакалниот
дуктус прима голем број на лимфни садови
од инетркосталните и околните анатомски
структури.

СИСТЕМОТ НА V. AZYGOS

Системот на вена азигос се состои од

мрежа на крвни садови која дрнира
венска крв од ѕидот на градниот кош и
медијастиналните органи и се празни во
vena cava superior.
  Системот на вена азигос се состои од мрежа на крвни
садови која дрнира венска крв од ѕидот на градниот кош и
медијастиналните органи и се празни во vena cava
superior. Таа се состои од три главни венски крвни садови:
V.azygos – Таа настанува со спојување на десната
лумбална вена и десната субкостална вена.Таа навлегува
во медијастинумот преку аорталниот хијатус и се дренира
во vena cava superior
 V.hemiazygos – Таа се формира со спојување на левите
лумбални и левите субкостални вени и навлегува во
медијастинумот преку левиот крус на дијафрагма и е
поставена лево.На ниво Th8 оди кон десно и и се приклучува
на v.azygos
 V.hemiazygos accessorius – таа се формира со спојување
на интеркосталните вени од 4-та до 8-ма.Таа се спојува со
v.azygos на ниво на Th7. The azygos venous network, which empties into the
superior vena cava

TRUNCUS SYMPATICUS

Симпатичното стебло е претставено од пар

на нервни патишта кои се протегаат од
базата на черепот до кокцигеум. Во градната
празнина ова стебло се нарекува truncus
sympaticus thoracis. Тоа е поставен во задниот
медијастинум спуштајќи се надолу.Од него
потекнуваат долните торакални сплахнични
нерви одговорни за инервација на органите
во абдоменот.
 РАДИОЛОШКИ МЕТОДИ ЗА ПРЕГЛЕД НА
БЕЛИТЕ ДРОБОВИ И МЕДИЈАСТИНУМ
 Радиограм на бели дробови и срце ПА и
профил
 Ехо на граден кош
 КТ на бели дробови и медијастинум
 ПЕТ КТ за преглед на секундарни депозити.

Vagus nerve [X]

РАДИОГРАМ НА БЕЛИ ДРОБОВИ И СРЦЕ ПА И ПЛЕВРАЛНА ЕФУЗИЈА ЛЕВО НА ПА

ПРОФИЛ РАДИОГРАМ НА БЕЛИ ДРОБОВИ И УЛТРАЗВУК
НА ГАРДЕН КОШ
 ПЕТ ЦТ НА БЕЛИ ДРОБОВИ И
АБДОМЕН
КТ НА БЕЛИ ДРОБОВИ И МЕДИЈАСТИНУМ

Срцето е мускулест орган кој служи за

пумпање на оксигенираната крв во
целтото тело и примање на
редуцирана крв од телото и носење до
СРЦЕ белите дробови.Тоа има облик на
пирамида со врв свртен во лево а база
горе и десно. Срцето е обвиено со
заститна обвивка перикард.
Тоа е сместено со 2/3 во лево а 1/3 во
десно во градната празнина.
Предната страна одговара на десена комора
Задна страна на лева предкомора
Инфериорниот дел лежи на дијафрагма и
одговара на лева и десна комора
Десна контура одговара на десна
предкомора и лева на лева комора

Срцетот се состои од 4 празнини две

предкомори и две комори одвоени меѓу
На нормалниот радиограм
себе. Имено десната половина на срецето е на бели дробови и срце се
одвоена од левата со септум и каде
нормално нема комуникација на левиот со
сретнуваат повеќе контури на
десната половина од срцето.Преградата срцетот кои одговараат на
межу предкомора /комора постои и тие антомските делови.
служат за нормално поминување на крвта во
актот на работа на срцетот
(систола/дијастола)
 КРВОСНАБДУВАЊЕ НА СРЦЕТО
Аретријското снабдување е од аа.coronaries одговорни за
исхарана на вентрикуларниот септум
Венската дренажа е преку коронарните вени. (v.v. coronariaes)
Лимфната дренажа е преку различни лимфатични плексуси во
десниот срцев олекторен олексос дренира во предните
медијастинални лимфни јасли. Левиот колекторен срцев плексус
дренира во паратрахеалните и трахео-бронхијалните лимфни
јазли.
Инервација-Срцето има екстринсична и интринсична
инервација. Тоа добива парасимпатични инервација од n.vagus и
симпатична инервацијаод кардијалниот плексус (површен и
длабок). Од каде дава посткганглионски неурони за инервација
синоатријалниот и атриовентрикуларните јазли
Cardiac borders on a Posterior-Anterior (P-A) chest radiograph (CXR). Relationship between borders
of the cardiac shadow and the adjiacent lung portion. Ao=aorta arch; SVC=superior vena cava;
PA= pulmonary artery; RA=right atrium; LV=left ventricle; RV=right ventricle.

КОРОНАРНИ АРТЕРИИ
СРЦЕВИ ВЕНИ

КАРДИОТОРАКАЛЕН ИНДЕКС
Тоа е однос на најогелмиот дијаметар
на срцето во однос на најголемиот
дијаметар на градниот кош
Тој се мери во ПА правец.(нормално е
од 0,42-0,50)
ЗОШТО НИ СЛУЖИ?
Овој дијаметар може да ни помогне во
проценката за големината на
срцевата сенка, кое од друга страна
би ни зборивало за неко срцево
страдање.
ПА И ПРОФИЛ-КРАДИОМЕГАЛИЈА
 Перикардна ефузија-
перикардит

ДЕКСТРОКАРДИЈА-АПЕКСОТ Е ПОСТАВЕН ВО ДЕСНО.

СРЦЕ СО ОБЛИК НА КЛОМПА- СРЦЕ КАКО „ЈАЈЦЕ“ПОЛОЖЕНО НА БОК-ТРАНСПОЗИЦИЈА НА

TETRALOGY FALLOT. ГОЛЕМИТЕ ДРОВНИ САДОВИ
 РАДИООШКИ МЕТОДИ ЗА
ПРЕГЛЕД НА СРЦЕ
 Радиограм на бело дробови и срце ПА и
профил
 Езофагограм
 Ултарзвук на срце
 КТ на бели дробови и срце
 Кт ангиографија на крвните садови на срце
ЗНАК НА „СНЕШКО“-ТОТАЛНО АНОМАЛНО ВЛЕВАЊЕ  Класилна ангиографија
НА ПУЛМОНАЛНИТЕ ВЕНИ

Сите овие радиолошки методи ни

помагаат во раната дијагностика
на заболувањата на срцето како и
за постоење на вродени
аномалии. БЛАГОДАРАМ НА ВНИМАНИЕТО
 ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
• ДОЛНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ ГИ ПОВРЗУВА СТОПАЛТА СО АКСИЈАЛНИОТ СКЕЛЕТ.
РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА НА ТОЈ Е ЗАДОЛЖЕН ЗА ДВИЖЕЊЕ НА ТЕЛОТО СО ПОМОШ НА МУСКУЛИТЕ И ЗГЛОБОВИТЕ.
ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ • МЕТОДИ ЗА ПРЕГЛЕД НА ГОРНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ СЕ :

-ЗА ФИЗИОТЕРАПЕВТИ • КОНВЕНЦИОНАЛЕН РАДИОГРАМ АП И ПРОФИЛ (Л-Л) ПОНЕКОГАШ И ПОЛУКОСИ СНИМКИ.

• КТ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
НАС.ДОЦ.Д-Р ТАЊА ПЕТРОВСКА
• МРИ НА ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
СПЕЦИЈАЛИСТ ПО РАДИОДИЈАГНОСТИКА
• УЗ
• PET CT
• АНГИОГРАФИЈА

ДОЛЕН ЕКСТРЕМИТЕТ

ДОЛНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ СЕ СОСТОИ ОД:

• КОСКИ ЗГЛОБЕНИ ВО ЗГЛОБОВИ
• МУСКУЛИ
• КРВНИ И НЕРВНИ САОДВИ
 ФЕМУР

ФЕМУР-БУТНА КОСКА

• ТАА Е ДОЛГА КОСКА КОЈА ИМА КОМПАКТА И СПОНГИОЗА И Е ЕДНА ОД НАЈНОСЕЧКИТЕ КОСКИ ВО
ЧОВЕКОВОТО ТЕЛО.
 МУСКУЛИ НА БУТНА КОСКА

АНТЕРИОРНО АДДУКТОРИ • SEMITENDINOSUS

• TENSOR FASCIA LATA • GRACILIS • BICEPS FEMORIS
Adductor

• SARTORIUS • PECTINEUS
magnus

• QUADRICEPS FEMORIS • ADDUCTOR LONGUS

• ADDUCTOR BREVIS
• ADDUCTOR MAGNUS
• SEMIMEMBRANOSUS

ФЕМУР УЧЕСТВУВА ВО ИЗГРАДБА НА СЛЕДНИТЕ КОЛК

ЗГЛОБОВИ:

• ART.COXAE • ЗГЛОБОТ НА КОЛКОТ ГО СОЧИНУВААТ ЗГЛОБНАТА

ПОВРШИНА НА КАРЛИЦАТА И ГЛАВАТА НА ФЕМУРОТ.
• ART. GENU
ТОЈ Е СИНОВИЈАЛЕН ЗГЛОБ.
• ART. FEMOROPATELARIS
 КОЛЕН ЗГЛОБ ДВИЖЕЊА ВО КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ

• КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ ГО СОЧИНУВААТ КОНДИЛИТЕ НА ФЕМУР КОИ СЕ ЗГЛОБУВААТ СО
ТИБИЈАЛНОТО ПЛАТО
• ОВА Е СИНОВИЈАЕН ЗГЛОБ
• ЗГЛОБНИТЕ ПОВРШИНИ СЕ ПРЕКРИЕНИ СО ЗГЛОБНА `РСКАВИЦА
• ФЛЕКСИЈА: M. BICEPS, M. SEMITENDINOSUS, M. SEMIMEMBRANOSUS.
• ЕКСТЕНЗИЈА : M. QUADRICEPS FEMORIS;
• МЕДИЈАЛНА РОТАЦИЈА НА ФИКСИРАНО КОЛЕНО: M. SEMIMEMBRANOSUS И M.
SEMITENDINOSUS;
• ЛАТЕРАЛНА РОТАЦИЈА НА ФИКСИРАНО КОЛЕНО: M. BICEPS FEMORIS

РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА НА КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ МРИ НА КОЛЕН ЗГЛОБ

 ЛИГАМЕНТИ НА КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ ФЕМОРО-ПАТЕЛАРЕН ЗГЛОБ

• СТАБИЛНОСТА НА КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ ЈА ДАВААТ ЛИГАМЕНТИТЕ НА КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ

ПРЕДЕН ВКРСТЕН ЛИГАМЕНТ
ЗАДЕН ВКРСТЕ ЛИГАМНЕТ
МЕДИЈАЛЕН КОЛАТЕРАЛЕН ЛИГАМЕНТ
ЛАТЕРАЛЕН КОЛАТЕРАЛЕН ЛИГАМЕНТ
• АМОРИТИЗАЦИЈАТА НА КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ ЈА ПРАВАТ МЕНИСКУСИТЕ ЛАТЕРАЛЕН И
МЕДИЈАЛЕН.
 ПАТЕЛА АНАТОМИЈА НА ПОДКОЛЕНИЦА
• ПОДКОЛЕНИЦАТА ЈА СОЧИНУВААТ ДВЕ КОСКИ
• ПАТЕЛАТА Е НАЈГОЛЕМА СЕЗАМОИДНА КОСКА СМЕСТЕНА ВО ТЕТИВАТА НА М.
ТИБИЈА И ФИБУЛА КОИ УЧЕСТВУВААТ ВО
КВАДРИЦЕПС ФЕМОРИС И УЧЕСТВУВА ВО ФОРМИРАЊЕ НА ФЕМОРОПАТЕЛАРНИОТ ЗГЛОБ
ЗАЕДНО СО ЗГЛОБНАТА ПОВРШИНА НА ПРЕДНАТА СТРАНА ОД ДИСТАЛНИОТ ФЕМУР. ИЗГРАДБА НА КОЛЕНИОТ И СКОЧНИОТ ЗГЛОБ

• ТАА Е ЗАЈАКНАТА СЕ ФИБРОЗНИ ТРАКИ ЛАТЕРАЛНО И МЕДИЈАЛНО.

РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА НА ПОДКОЛЕНИЦА ТИБИЈА

• ТИБИЈАТА Е ПАРНА ДОЛГА КОСКА КОЈА ИМА ДВА КРАЈА ПРОКСИМАЛЕН-ТИБИЈАЛНО

ПЛАТО И ДИСТАЛЕН МЕДИЈАЛЕН И ПОСТЕРИОРЕН МАЕЛОЛУС.
• ТИБИЈАЛНОТО ПЛАТО СЕ СОТОИ ОД ДВА КОНДИЛА ЛАТЕРАЛЕН И МЕДИЈАЛЕН,МЕЃУ НИВ
СЕ НАОЃА ИНТЕРКОНДИЛАРНИОТ ГРЕБЕН EMINENTIA INTERCONDYLARIS, ЗА КОЈА СЕ
ПРИКРЕПУВААТ РАЗЛИЧНИ ЛИГАМНТИ ОДГОВОРНИ ЗА СТАБИЛНОСТ НА КОЛЕНИОТ ЗГЛОБ.
• ДИСТАЛНИОТ КРАЈ ЗАВРЧУВА СО ЗГЛОБНА ПОВРШИНА ВО КОЈА СЕ ЗГЛОБУВА
ТАЛУСОТ.ДИСТАЛНИОТ КРАЈ ИМА ДВА МАЕЛОЛУСИ ПОСТЕРИОРЕН И МЕДИЈАЛЕН.ТИЕ
УЧЕСТВУВААТ ЗАЕДНО СО ЛАТЕРАЛНИОТ МАЕЛОЛУС НА ФИБУЛА ВО ИЗГРАДБА НА
СКОЧНИОТ ЗГЛОБ,
 РАДИОЛОГИЈА НА ТИБИЈА И КОЛЕН ЗГЛОБ
РАДИОЛОГИЈА НА ТИБИЈА И СКОЧЕН ЗГЛОБ

РАДИОЛОГИЈА НА ФИБУЛА И ТИБИОФИБУЛАРНИТЕ

ФИБУЛА ЗГЛОБОВИ

• ТАА Е ДОЛГА КОСКА И СЕ ЗГЛОБУВА СО ТАЛУСОТ НА ДВЕ НИВОИ :ПРОКСИМАЛЕН И

ДИСТАЛЕН ТИБИО-ФИБУЛАРЕН ЗГЛОБ.
• ПОРКСИМАЛНО ФИБУЛАТА ИМА ЕДНО ПРОШИРУВАЊЕ КОЕ СЕ ВИКА ГЛАВА И ВРАТ НА
ФИБУЛА. ОД МЕДИЈАЛНА СТРАНА ТАА СЕ ЗГЛОБУВА СО ТИБИЈАТА И ГО ФОРМИРА
ПРОКСИМАЛНИОТ ТИБИО-ФИБУЛАРЕН ЗГЛОБ.
• ДИСТАЛНИОТ ДЕЛ НА ФИБУЛА СЕ ВИКА ЛАТЕРАЛЕН МАЛЕОЛУС И УЧЕСТВУВА ВО ГРАДБА
НА СКОЧНИОТ ЗГЛОБ. ОД МЕДИЈАЛНА СТРАНА ДИСТАЛНИОТ СЕГМЕНТ СЕ ЗГЛОБУВА СО
ФИБУЛА И ГО ФОРМИРА ДИСТАЛНИОТ ТИБИОФИБУЛАРЕН ЗГЛОБ.
 СКОЧЕН ЗГЛОБ

• СКОЧНИОТ ЗГЛОБ Е СИНОВИЈАЛЕН ЗГЛОБ КОЈ ГО СОЧИНУВААТ ТАЛУСОТ НА СТОПАЛОТО

МЕДИЈАЛНИОТ И ЛАТЕРАЛНИОТ МАЛЕОЛУС.
• ДВИЖЕЊАТА ВО ОВОЈ ЗГЛОБ СЕ:
• ДОРЗОФЛЕКСИЈА M. TIBIALIS ANTERIOR, M. EXTENSOR DIGITORUM LONGUS, M. EXTENSOR
HALLUCIS LONGUS, AND M. PERONEUS TERTIUS,
• ПЛАНТАРНА ФЛЕКСИЈА GASTROCNEMIUS AND SOLEUS И ДР.ТРИ МУСКУЛИ ОД
ПОСТЕРИОРНИОТ КОМПАРТМЕНТ НА НОГАТА.

СТОПАЛО

• АНАТОМИЈА-СТОПАЛОТО СЕ СОСТОИ ОД 26 КОСКИ КОИ СЕ ПОДЕЛЕНИ НА КОСКИ НА

ТАРСУСОТ (TALUS ,CALCANEUS, OS NAVICULARE, OS CUBOIDEA, OS CUNEIFORME MEDIALIS,
INTREMEDIUS I LATERALIS( КОСКИ НА МЕТАТРЗУСОТ И КОСКИ НА ФАЛНАГИТЕ
СТОПАЛО

БЛАГОДАРАМ НА ВНИМАНИЕТО
 РАМЕН ПОЈАС И ГОРЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА • РАМЕНИОТ ПОЈАС И ГОРНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ СЕ СОСТОИ ОД КОСКЕНИ
ГОРЕН ЕКСТРЕМИТЕТ ДЕЛОВИ, ЗГЛОБОВИ, МУСКУЛИ,ТЕТИВИ, ЛИГАМЕНТИ , КРВНИ И НЕРВНИ
ФИЗИОТЕРАПЕВТИ САДОВИ.

НАС. ДОЦ. Д-Р ТАЊА ПЕТРОВСКА

СПЕЦИЈАЛИСТ ПО РАДИОДИЈАГНОСТИКА

ГОРЕН ЕКСТРЕМИТЕТ

• ГОРНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ ГО СОЧИНУВААТ КОСКИТЕ НА РАМЕН ПОЈАС (КЛАВИКУЛА, СКАПУЛА),

ХУМЕРУС,УЛНА РАДИУС И КОСКИТЕ НА ШАКАТА.
• СКЕЛЕТНАТА АНАТОМИЈА НА ГОРНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ ДОБРО СЕ ПРИКАЖУВА НА
КОНВЕНЦИОНАЛНИТЕ РАДИОГРАМИ АП И ПРОФИЛ НО ПРИ СНИМАЊЕ НА ПОКОМПЛЕКСНИ
ЗГЛОБОВИ КАКО РАМО ПОТРЕБНИ СЕ ДОПОЛНИТЕЛНИ ГРАФИИ.
• ПРИ СОСТОЈБИ НА ПООПСЕЖНИ ТРАУМИ ОРОТЕПЕДОТ/ТРАУМАТОЛОГОТ ИМА ПОТРЕБНА ЗА
ПОДОБРА ПРОСТОРНА ОРЈЕНТАЦИЈА НА ФРАГМЕНТИТЕ И ЗА ТАА ЦЕЛ СЕ ПРАВАТ КТ ИЛИ МРИ
ИСЛЕДУВАЊАА
• ЗА ПРОМЕНИ НА ЗГЛОБНИТЕ `РСКАВИЦИ СЕ ИЗВЕДУВА МР/КТ -АРТРОГРАФИЈА
 РАМО И ГОРЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
• РАМЕНИОТ ПОЈАС ГО ПОВРЗУВА АКСИЈАЛНИОТ СКЕЛЕТ СО ГОРНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ.
РАМО И ГОРЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
• СКАПУЛА И ТАА Е ПАРНА ПЛОЧЕСТА КОСКА КОЈА СЕ НАОЃА НА ЗАДНИОТ И
ЛАТЕРАЛЕН ДЕЛ ОД ЅИДОТ НА ГРАДНИОТ КОШ (2-7 РЕБРО). НЕЈЗИНАТА
ПРЕДНА И ЗАДНА СТРАНА Е ВО КОНТАКТ СО БРОЈНИ МУСКУЛИ ОД
РОТАТОРНАТА МАНЖЕТНА (ТОА СЕ 4-ТЕ МУСКУЛИ И ТЕТИВИ:
М.SUBSCAPULARIS, М. SUPRASPINATUS, М. INFRASPINOUS, М. TERES MINOR )
• ТЕТИВИТЕ СЕ ВО БЛИЗОК КОНТАКТ СО ЗГЛОБНАТА КАПСУЛА.
РАМО И ГОРЕН ЕКСТРЕМИТЕТ
• КЛАВИКУЛА Е ПАРНА КОСКА СО „S“-ФОРМА КОЈА Е ПРВА КОСКА
ТАА ВО ЕМБРИОНАЛНИОТ ЖИВОТ ОСИФИЦИРА. ОВАА КОСКА НЕМА МЕДУЛА.
ПОСЕДУВА ДВА КРАЈА СТЕРНАЛЕН КОЈ СЕ ЗГЛОБУВА СО СТЕРНУМОТ И 1-ВО РЕБРО И
АКРОМИЈАЛЕН КОЈ СЕ ЗГЛОБУВА СО АКРОМИОНОТ НА СКАПУЛА ФОРМИРАЈЌИ СООДВЕТНИ
ЗГЛОБОВИ СТЕРНОКЛАВИКУЛАРЕН И КОСТОКЛАВИКУЛАРЕН, А СО АКРОМИОНОТ АКРОМИО-
КЛАВИКУЛАРЕН ЗГЛОБ.
• ЛИГАМЕНТИТЕ СЕ ПРИПОЈУВААТ НА ДОЛНА ПОВРШИНА НА КЛАВИКУЛА И СО ГОРНАТА
ПОВРШИНА НА 1-ВО РЕБРО. НА ДОЛНАТА ПОВРШИНА ОД КЛАВИКУЛАС НАОЃА И LIG.
CORACOCLAVICULA:
• ГОЛЕМИТЕ МУСКУЛИ НА РАМЕНИОТ ПОЈАС ,НЕКОИ СЕ ПРИПОЈУВААТ НА КЛАВИКУЛАТА КАКО
PECTORALIS MAJOR, DELTOID, STERNOCLEIDOMASTOID И TRAPEZIUS
• УЛОГАТА НА КЛАВИКУЛАТАТА Е ДА ПРЕНЕСУВА ДЕЛ ОД ТЕЖИНАТА НА ГОРНИОТ ЕКСТРЕМИТЕТ
НА ТЕЛОТО.
 РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА НА СКАПУЛА СКАПУЛА АНАТОМОМСКИ ДЕЛОВИ

• ЛАТЕРАЛНО ИМА ЗГЛОБНА ПОБРШИНА FACIES GLENOIDALIS КОЈА АРТИКУЛИРА СО ГЛАВАТА НА

ХУМЕРУС.
• НА FOSSA GLENOIDALIS СЕ НАОЃААТ ДВА ТУБЕРКУЛА ЗА ПРИПОЈ НА ДОЛГИТЕ ГЛАВИ НА M.
BICEPS И TRICEPS BRACHI.
• SPINA SCAPULAE Е ПРОДОЛЖЕТО НА СКАПУЛАТА ОД ДОРЗАЛНА СТРАНА ЗА КОЈА НАД И ПОД
НЕГО СЕ ПРИПОЈУВААТ БРОЈНИ МУСКУЛИ . ЛАТРЕЛАНИОТ КРАЈ НА SPINA SCAPULAE-ACROMION
АРТИКУЛИРА СО КЛАВИКУЛАТА (ART. ACROMIO-CLAVIVULARE)
• АНТЕРИОРНО СЕ НАОЃА PROCESSUS CORACOIDEUS ЗА КОЈА СЕ ЗАФАЌААТ МУСКУЛИ И
ЛИГАМЕНТИ(КРАТКА ГЛАВА НА M.BICEPS BRACHI, M. PECTORALIS MINOR И LIG.
CORACOBRACHIALIS I LIG.CORACOCLAVICULARIS

АНАТОМСКИ ДЕЛОВИ НА СКАПУЛА

• НА ДОЛНИОТ АГОЛ НА СКАПУЛА СЕ ПРИПОЈУВААТ МУСКУЛИТЕ – M. LATISSIMUS DORSI, M.

TERES MAJOR, M. SERRATUS ANTERIOR.
• НА АКРОМИОНОТ СЕ ПРИПОЈУВААТ МУСКУЛИТЕ НА РАМЕНИОТ ПОЈАС M.TRAPEZIUS И
M. DELTOIDEUS.
 МУСКУЛИ НА РОТАТОРНАТА МАНЖЕТНА
МУСКУЛИ И ТЕТИВИ НА РАМЕНИОТ ПОЈАС
(ROTATOR CUFF)

РАДИОГРАМ НА КЛАВИКУЛА И НЕЈЗИНИТЕ

ЗГЛОБОВИ НА РАМЕН ПОЈАС
ЗГЛОБОВИ.
• СТЕРНО-КЛАВИКУЛАРЕН ЗГЛОБ
• АКРОМИО-КАЛВИКУЛАРЕН ЗГЛОБ
• РАМЕН ЗГЛОБ
 СТЕРНОКЛАВИКУЛАРЕН ЗГЛОБ
• ФИБРОКАРТИЛАГИНОЗЕН ЗГЛОБ МЕЃУ КЛАВИКУЛА И СТЕРНУМ И КЛАВИКУЛА СО 1-ВО
РЕБРО. ПОЈАЧАН СО ЛИГ КОСТОКЛАВИКУЛАР КОЈ ЗАПОЧНУВА ОД ДОЛЕН РАБ НА
КЛАВИКУЛА И СЕ ПРИПОЈУВА НА ГОРЕНА СТРАНА НА 1-ВО РЕБРО.
• ЛИГ.ИНТЕРКЛАВИКУЛАРЕ ГИ СПОЈУВА МЕДИЈАЛНИТЕ АСПЕКТИ НА ОБЕТЕ КЛАВИКУЛИ.
• ДВИЖЕЊА ВО ОВОЈ ЗГЛОБ-ПОДИГАЊЕ,СПУШТАЊЕ,ХОРИЗОНТАЛНО ПОСТАВУВАЊЕ НА
ЕКСТРЕМИТЕТОТ НАПРЕД И НАЗАД,КРУЖНИ ДВИЖЕЊА И АКСИЈАЛНА РОТАЦИЈА
ХУМЕРУС
• ХУМЕРУСОТ Е ДОЛГА ПАРНА КОСКА КОЈА СЕ СОСТОИ ОД
• ЕПИФИЗА,МЕТАФИЗА И ДИЈАФИЗА.
• ТАА Е СОСТАВЕНА ОД СПОНГИОЗАН КОСКА НА КРАЕВИТЕ А ВО СРЕДИШНИОТ ДЕЛ
КОМПАКТА СО ЦЕНТРАЛЕН МЕДУЛАРЕН КАНАЛ .
• НА ПРОКСИМАЛНИТО ДЕЛ СЕ НАОЃА ГЛАВАТА А НА ДИСТАЛНИОТ ДЕЛ ЕПИКОНДИЛИТЕ(
ЛАТЕРАЛЕН И МЕДИЈАЛЕН)TROCHELA,CAPITUMLUM HUMERI И FOSSA OLECRANI FOSSA
CORONOIDEA).
АКРОМИО-КАЛВИКУЛАРЕН ЗГЛОБ
• ТОА Е КОМПЛЕКСЕН СИНОВИЈАЛЕН ЗГЛОБ ,ТОЈ СОДРЖИ НЕКОМПЛЕТЕН ДИСК. ОПКРУЖЕН Е СО
СЛАБА КАПСУЛА.
• СТАБИЛНОСТА НА ОВОЈ ЗГЛОБ ЈА ДАВААТ АКРОМИОКЛАВИКУЛАРЕН ЛИГАМЕНТ,
КОРАКОКЛАВИКУЛАРЕН ЛИГАМЕНТ.
• ПРИ ПОВРЕДА НА ОВИЕ ЛИГАМЕНТИ ДОАЃА ДО ПРОШИРУВАЊЕ НА ЗГЛОБНИОТ ПРОСТОР,
„ЈАВАЊЕ“ НА КЛАВИКУЛАТА НА АКРОМИОНОТ.
• ТЕТИВАТА НА М.SUPRASPINATUS СЕ НАОЃА ВЕДНАШ ПОД АКРОМИОКЛАВИКУЛАРНИОТ ЗГЛОБ
ТАКА ДА СИТЕ ПРОМЕНИ НА ЗГЛОБОТ МОЖЕ НЕГАТИВНО ДА ВЛИЈААТ НА ТЕТИВАТА НА
МУСКУЛОТ.
АНАТОМСКИ ДЕЛОВИ НА ХУМЕРУСОТ
• НА ГОЛЕМИОТ ТУБЕРКУЛ СЕ ПРИПОЈУВААТ M. SUPRASPINATUS, M. INFRASPINATUS, И M.
ERES MINOR
• А НА МАЛИОТ ТУБЕРКУЛ СЕ ПРИПОЈУВА M. SUBSCAPULARIS.
• ВО ИНТЕРТУБЕРКУЛАРНИОТ СУЛКУС СЕ НАОЃА ТЕТИВАТА НА M. BICEPS BRACHI
• ГЛАВАТА НА ХУМЕРУСОТ СЕ ЗГЛОБУВА СО FACIES GLENOIDALIS ОД СКАПУЛАТА И ГО
ФОРМИРА РАМЕНИОТ ЗГЛОГ.
ХУМЕРУС –АНАТОМСКИ ДЕЛОВИ ВАСКУЛАРИЗАЦИЈА НА ХУМЕРУСОТ

МУСКУЛИ НА НАДЛАКТИЦАТА МУСКУЛИ НА НАДЛАКТИЦА

ВАСКУЛАРИЗАЦИЈА И ИНЕРВАЦИЈА НА
РАМЕН ЗГЛОБ
НАДЛАКТИЦАТА
• ТОА Е СИНОВИЈАЛЕН ЗГЛОБ СО ЗГЛОБУВАЊЕ НА ГЛЕНОИДОТ И ГЛАВАТА НА ХУМЕРУС.
• НАПРЕД ЗГЛОБОТ Е ПОЈАЧАН ОД ТРИ ГЛЕНОХУМЕРАЛНИ ЛИГАМЕНТИ РАСПОРЕДНИ ОКОЛУ
НЕГО.
• СУЛКУСОТ НА ХУМЕРСОТ Е ПРЕМОСТЕН СО ЛИГ. ТРАНСВЕРСУМ ХУМЕРИ И ЈА ШТИТИ
ТЕТИВАНТА НА М. БИЦЕПС БРАХИ.

ПОЗИЦИИ ПРИ РАДИОГРАМ НА РАМО РАДИОЛОШКИ ПРИКАЗ НА РАМЕНИОТ ПОЈАС

 РАДИОЛОШКИ ПОЗИЦИИ ПРИ СНИМАЊЕ ДВИЖЕЊА ВО РАМЕНИОТ ПОЈАС

• THE STANDARD PLAIN RADIOGRAPHIC VIEWS OF THE SHOULDER ARE THE ANTEROPOSTERIOR
AND AXIAL PROJECTIONS
• AXIAL RADIOGRAPH ЗА ПРИКАЗ НА ЗГЛОБНИОТ ПРОСТОР,ВРАТОТ НА ГЛЕНОИДОТ КАКО
И КОРАКОИДНИОТ ПРОЦЕСУС.
• TRANS-SCAPULAR-НА ПОЗИЦИЈА ЗА ПРИКА НА ФОСА ГЛЕНОИДАЛИС.
• СО ИСПРУЖЕНА РАКА ЗА ПРИКАЗ НА ПОСТЕРИОРЕН АСПЕКТ НА ГЛАВАТА НА ХУМЕРУС.
• ФЛЕКСИЈА
• ЕКСТЕНЗИЈА (LATISSIMUS DORSI, PECTORALIS MAJOR, TERES MAJOR
• АБДУКЦИЈА SUPRASPINATUS, И DELTOID
• АДУКЦИЈА : PECTORALIS MAJOR, LATISSIMUS DORSI, SUBSCAPULARIS, TERES MAJOR
• ВНАТРЕШНА РОТАЦИЈА DELTOID, LATISSIMUS DORSI, TERES MAJOR, SUBSCAPULARIS
• НАДВОРЕШНА РОТАЦИЈА DELTOID, TERES MINOR, INFRASPINATUS.

МУСКУЛИ НА РАМЕНИОТ ПОЈАС БУРЗА НА РАМЕНИОТ ЗГЛОБ

• M. PECTORALIS MAJOR • БУРЗАТА Е ВРЌИЧКА ОБЛОЖЕНА СО СИНОВИЈА И Е СМЕСТЕНА ОKOЛУ РАМЕНИОТ ЗГЛОБ
• M. SERRATUS ANTERIOR • УЛОГАТА И Е ДА ГО НАМАЛИ ТРИЕЊЕТО МЕЃУ ТЕТИВИТЕ И ЛИГАМЕНТИТЕ КОГА
• M. TRAPEZIUS ПОМИНУВААТ ДО КОСКАТА.
• РАМНИОТ ЗГЛОБ ИМА НЕКОЛКУ БУРЗИ НО НАЗНАЧАЈНА Е SUBACROMIAL–SUBDELTOID
• M. LEVATOR SCAPULAE И MAJOR И MINOR RHOMBOIDS
БУРЗА.(МЕЃУ СУПРАСПИНАТУС И PR. CORACOIDEUS.
• M. .DELTOIDEUS
• ОВАА БУРЗТА НЕ КОМУНИЦИРА СО ЗГЛОБНИОТ ПРОСТОР, ОСВЕН АКО НЕ Е СКИНАТА
• M. TERES MAJOR ТЕТИВАТА НА СУПРАСПИНАТУС.
• МУСКУЛИ НА ROTATOR CUFF
 АНАТОМСКИ ДЕЛОВИ НА КОСКИТЕ НА
ПОДЛАКТИЦА ПОДЛАКТИЦА

• КОСКИТЕ НА ПОДЛАКТИЦАТА СЕ РАДИУС И УЛНА КОИ ПРОКСИМАЛНО СЕ ЗГЛОБУВААТ СО

ХУМЕРУСОТ И ГО ФОРМИРААТ ЛАТАТНИОТ ЗГЛОБ (ART.CUBITI) А ДИСТАЛНО СО КОСКИТЕ
НА КАРПУСОТ ОД ШАКАТА. ГО ФОРМИРААТ РАЦНИОТ ЗГЛОБ (ART. RADIO-CARPALIS).
• ТОА СЕ ДОЛГИ КОСКИ СО ЕПИФИЗА,МЕТАФИЗА, И ДИЈАФИЗА.

РАДИОЛОГИЈА НА ПОДЛАКТИЦА
МУСКУЛИ НА ПОДЛАКТИЦАТА
LATERAL POSTERIOR
• BRACHIORADIALIS M SUPERFTIAL • DEEP
• EXTENSOR DIGI1 MINIMI M. • O PRONATOR TERES • O FLEXOR DIGITORUM
PROFUNDUS M.
• EXTENSOR CARPI ULNARIS M. • M.FLEXOR CARPI RADIALIS
• O FLEXOR POLLICIS LONGUS M
• ANCONEUS M. • M.FLEXOR DIGITORUM
• SUPINATOR SUPERFITIIALIS
• M.PALMARIS LONGUS M.
• O FLEXOR CARPI ULNARIS M
 ВАСКУЛАРИЗАЦИЈА И ИНЕРВАЦИЈА НА
ВАСКУАЛРИЗАЦИЈА И ИНЕРВАЦИЈА ПОДЛАКТИЦАТА
• АРТЕРИЈСКОТО СНАБУДУВАЊЕ Е ПРЕКУ А. АНТЕБРАХИ : А. РАДИАЛИС,, А. УЛНАРИС, И А.
ИНТЕРОСЕА.
• ВЕНСКИОТ ОДЛИВ Е ПРЕКУ В. ЦЕФАЛИКА.
• ИНЕРВАЦИЈАТА Е ПРЕКУ НЕРВИ АНТЕБРАХИ Н.УЛНАРИС,Н. РАДИАЛИС И Н. МЕДИАНУС,
КОИ СИТЕ ПОТЕКНУВААТ ОД ПЛЕКСУС БРАХИАЛИС.

ЛАКАТЕН ЗГЛОБ
(ART.CUBITI) ДВИЖЕЊА ВО ЛАКАТНИОТ ЗГЛОБ

• ЗГЛОБУВАЊЕТО НА ХУМЕРУСОТ И РАДИУСОТ Е МЕЃУ CAPUT RADII TROCHELA И ЗГЛОБАТА

ПОВРШИНА НА ОЛЕЦРАНОН.
• ВО ОВОЈ ЗГЛОБ СЕ ОДВУВААТ ДВИЖАЊАТА НА ФЛЕКСИЈА (M. BRACHIALIS, M. BICEPS, M.
BRACHIORADIALIS, M. PRONATOR TERES) И ЕКСТЕНЗИЈА СО (M. TRICEPS BRACHI).
• ОВОЈ ЗГЛОБ Е СИНОВИЈАЛЕН И ЛАТЕРАЛНО И МЕДИЈАЛНО Е ПОЈАЧАН СО КОЛАТЕРАЛНИТЕ
ЛИГАМЕНТИ.
• ДВИЖЕЊАТА ВО РАДИОУЛНАРНИОТ ЗГЛОБ СЕ СУПИНАЦИЈА (M. BICEPS BRACHI , M.
SUPINATOR) И ПРОНАЦИЈА (M. PRONATOR TERES M. PRONATOR QUADRATUS)
 ШАКА

• ШАКАТА СЕ СОСТОИ ОД 8 КОСКИ НА КАРПУСОТ,5 КОСКИ НА МЕТАКАРПУСОТ И 14 КОСКИ

НА ФАЛАНГИТЕ.

27 КОСКИ

РАДИОЛОШКИ ПРИКАЗ НА ШАКА

КАРПАЛНИ КОСКИ НА ШАКА

• КАРПАНИТЕ КОСКИ СЕ ЗГЛОБУВААТ МЕЃУ СЕБЕ И ФОРМИРААТ ЛАЦИ ОД ПРВ И ВТОР РЕД.
• КОСКИТЕ ОД ПРВИОТ РЕД( OS SCAPHOIDEUM, OS LUNATUM ,OS TRIQUETRUM I OS
PISIFORME) СЕ ЗГЛОБУВААТ СО РАДИУСОТ А КОСКИТЕ ОД ВТОР РЕД (OS TRAPEZIUM, OS
TRAPEZOIDEUM, OS CAPITATUM, AND OS HAMATUM) СО КОСКИТЕ ОД МЕТАКАРПУСОТ.
• ПАЛЕЦОТ ИМА ДВЕ ФАЛАНГИ А ОСТАНАТИТЕ ПРСТИ ИМААТ ТРИ ФАЛАНГИ
(ПРОКСИМАЛНА,ИНТЕРМЕДИЕРНА И ДИСТАЛНА ФАЛАНГА).
 МУСКУЛИ НА ШАКА ЗГЛОБОВИ НА ШАКАТА

• НА ПАЛМАРНАТА СТРАНА СЕ ФЛЕКСОРИ А НА ДОРЗАЛНАТА СТРАНА СЕ ЕКСТЕНЗОРНИ • ART. RADIOCARPALIS

МУСКУЛИ.
• ART.INTERCARPALIS
• ПОСТОИ ФИБРОЗЕН МОСТ МЕЌУ ОС ПИСИФОРМЕ И СКАФОИДНАТА КОСКА И ВО ТОЈ • ART. CARPOMETACARPALIS
ТУНЕЛ ПОМИНУВААТ ФЛЕКСОРНИ ТЕТИВНИ И Н. МЕДИАНУС.
• ART. METACARPO-PHALANEGALIS
• ART. PHALENGIS (PIP I DIP)

РАДИО-КАРПАЛЕН ЗГЛОБ РАДИОЛОШКИ ПРИКАЗ НА РАДИОКАРПАЛЕН ЗГЛОБ

• ОВОЈ ЗГЛОБ Е СИНОВИЈАЛЕН И НАСТАНУВА СО ЗГЛОБУВАЊЕ НА КОСКИТЕ ОД ПРВ РЕД СО

РАДИУСОТ.
• ОСНОВНИ ДЦИЖЕЊА КОИ СЕ ИЗВЕДУВААТ СЕ
ФЛЕКСИЈА: FLEXOR CARPI ULNARIS, FLEXOR CARPI RADIALIS
ЕКСТЕНЗИЈА: M. EXTENSOR CARPI RADIALIS LONGUS AND BREVIS, M. EXTENSOR CARPI ULNARIS,
АБДУКЦИЈА: M. EXTENSOR CARPI RADIALIS LONGUS AND BREVIS, M. FLEXOR CARPI RADIALIS
АДДУКЦИЈА: M.EXTENSOR CARPI ULNARIS, M. FLEXOR CARPI ULNARIS
ЦИРКУМДУКЦИЈА .
 КРВНИ САДОВИ НА РАЧНИОТ ЗГЛОБ

• АРТЕРИЈСКИТЕ САДОВИ СЕ НА А. СУБКЛАВИЈА ПРЕКУ А. АКСИЛАРИС А. РАДИАЛИС И А.

УЛНАРИС ФОРМИРААТ ЛАК НА НИВО НА КАРПУСОТ.
• ВЕНСКИТЕ САОДВИ СЕ В. ЦЕФАЛИКА И В. БАСИЛИКА СЕ ВЛЕВААТ ВО АКСИЛАРНАТА ВЕНА А
БЛАГОДАРАМ НА
ТАА В.КАВА СУПЕРИОР.
• НЕРВИТЕ ПОТЕКНУВААТ ОД Н.РАДИАЛИ , Н. УЛНАРИС И Н. МЕДИАНУС ГРАНКИ НА ПЛЕКСУС
БРАХИАЛИС.
ВНИМАНИЕТО
 Зглобови во човековото
тело
Предавња: прадиолошка анатомија за физиотерапевти 2021
Нас.доц.д-р Тања Петровска

Поделба за зглобовите
• Зглобовите се поделени на три основни групи, врз основа на
материјалот што се наоѓа меѓу клетките, па така постојат:
• Фиброзни зглобови, кај кои коските се држат заедно со фиброзно
сврзливо ткиво. Пример е сутурата или шевот меѓу коските на черепот.
Овој вид поврзување не овозможува движење и е наречен синартроза
или неподвижен зглоб.
• ’Рскавични зглобови, кај кои коските во зглобовите меѓу себе се
поврзуваат со ’рскавица. Hа пример, поврзувањата меѓу карличните
коски и поврзувањата меѓу телата на пршлените. Oвој вид зглобови
овозможува мала подвижност и е
наречен амфиартроза или полуподвижен зглоб.
• Синовијални зглобови, кај кои меѓу коските има празен простор,
наречен зглобна празнина, во која има мало количество густа течност,
наречена синовијална течност. Оваа течност се создава во обвивките
што ја обложуваат зглобната парзнина. Овој вид поврзување
овозможува слободно движење и е наречен диартроза или подвижен
зглоб.
 Радиолошка анатомија на череп кај дете
Синартроза – неподвижни зглобови
(ПА и профил)

`Рскавични зглобови- полуподвижни

Синовијални зглобови- подвижни зглобови
зглобови
Движења во синовијалните зглобови
Art.coxae - колк

РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА НА
КАРЛИЦА
(ПРЕДАВАЊА ЗА ФИЗИОТЕРАПЕВТИ)
НАС.ДОЦ. Д-Р ТАЊА ПЕТРОВСКА
СПЕЦИЈАЛИСТ ПО РАДИОДИЈАГНОСТИКА
ДЕЛОВИ НА КАРЛИЦА
(OS COXAE)
КАРЛИЦАТА ЈА СОЧИНУВААТ ДВЕТЕ КАРЛИЧНИ КОСКИ КОИ СЕ ЗГЛОБЕНИ
МЕЃУ СЕБЕ
• НАПРЕД СО ПУБИЧНАТА СИНДЕЗМОЗА
• ЛАТРЕЛАНО СО ОБЕТЕ НАДКОЛЕНИЦИ И ПОЗАДИ СО САКРУМОТ.
 ЕМБРИОЛОГИЈА
• ТАА Е ПЛОЧЕСТА КОСКА КОЈА НАСТАНУВА СО СПОЈУВАЊЕ НА
ТРИТЕ ЕМБРИОНАЛНИ КОСКИ OS ILЕUM, OS ISCHIUM И
OS PUBIS. НА РАЃАЊЕ СИТЕ ТРИ КОСКИ СЕ СПОЕНИ СО ХИЈАЛИНА
• ВО СВОЈОТ ПРОКСИМАЛЕН ДЕЛ ТАА Е ПРОШИРЕНА, А ВО `РСКАВИЦА. ТИЕ СЕ СПОЈУВААТ ВО АЦЕТАБУЛУМОТ ВО Т.Н.
ДИСТАЛНИОТ ДЕЛ Е ЛЕСНО СТЕНСНЕТА. Y-ФОРМА. ФУЗИЈА НА ТРИТЕ КОСКИ НАСТАНУВА ВО ПУБЕРТЕТ ,
• ВО ЛАТЕРАЛНИОТ АСПЕКТ СЕ НАОЃА ВДЛАБНУВАЊЕ ВО ОБЛИК А НА ВОЗРАСТ ОД 25 ГОДИНИ ИСТИТЕ СЕ ОСИФИЦИРАНИ.
НА ЧАШКА НАРЕЧЕНО ACETABULUM. ВО ДИСТАЛНИОТ ДЕЛ СЕ
НАОЃА ОВАЛЕН ИЛИ ТРИАНГУЛАРЕН ОТВОР НАРЕЧЕН FORAMEN
OBTURATORIUS.

ОS ILEUM

ТАА ИМА ОБЛИК НА ЛАДАЛО И СЕ СОСТОИ ОД ТЕЛО И КРИЛО.

• 2 КРАЈА: ГОРЕН И ДОЛЕН
• 3 ИВИЦИ: АНТЕРОРНА, ПОСТЕРИОРНА И МЕДИЈАЛНА
• 3 ПОВЕШИНИ : FOSSA ILIACА, ГЛУТЕЛАНА , САКРО-ПЕЛВИЧНА
ПОВРШИНА.
 КРАЕВИ НА ИЛИЈАЧНАТА КОСКА
НА НИВО НА CRISTA ILIACA ОД НАДВОРЕШНА СТРАНА СЕ НАОЃА ТУБЕРКУЛ ЗА
КОЈ СЕ ПРИПОЈУВААТ СЛЕДНИТЕ СТРУКТУРИ

• ГОРЕН КРAЈ ИМА ТРИ АНАТОМСКИ ДЕЛОВИ CRISTA ILIACA • TENSOR FASCIAE LATAE,
НАЈПРОКСИМАЛЕН ДЕЛ И СЕ НАОЃА ВО ВИСОЧИНА НА ПРEШЛЕНСКО ТЕЛО • M. OBLIQUS EXTERNUS
Л2-Л3, ПРЕМА НАПРЕД SPINA ILIACA ANTERIOR SUPEROR (ЗА • LATISSIMUS DORSI
LIG.INGUNALE ) И ПОЗАДИ SPINA ILSIACA POSTERIOR SUPEROR (ЗА НА НИВО НА ВНАТРЕШНИОТ ДЕЛ ОД CRISTA ILIACA СЕ ПРИПОЈУВА
SAKROTUBERALENIOT LIGAMENT).
• М.TRANSVERSUS ABDOMINIS
• М. QUADRATUS LUMBORUM.
• НА НИВО НА АЦЕТАБУЛУМ СЕ СПОЈУВААТ СИТЕ ТРИ КОСКИ. ИЛЕУМОТ
УЧЕСТВУВА СО 2/5

ГРАНИЦИ НА ИЛЕУМОТ
• ПРЕДНА - СЕ ПРОТЕГА ОД SPINA ILIACA ANTERIOR SUPERIOR СЕ ДО АЦЕТАБУЛУМ И НА НЕА
СЕ ПРИПОЈУВААТ M. RECTUS FEMORIS И LIG. ILEOFEMORALE
• ЗАДНА – SPINA ILIACA POSTERIOR SUPERIOR ДО ЗАДНАТА ИВИЦА НА OS ISHII
• КАЈ НЕА ГИ СЛЕДНИТЕ ЕЛЕМЕНТИ SPINA ILIACA INFERIOR, GREATER SCIATIC NOTCH, SPINA
ISCHII , AND LESSER SCIATIC NOTCH.
• ДОРЗАЛНИОТ АСПЕКТ НА SPINA ISCHII ГО ПРЕСЕКУААТ СЛЕДНИТЕ СТРУКТУРИ (PIN
STRUCTURES)
• PUDENDAL NERVE
• INTERNAL PUDENDAL VESSELS
• NERVE TO OBTURATOR INTERNUS
• МЕДИЈАЛНА ИВИЦА- ОДИ ОД CRISTA ILIACA СЕ ДО EMINENTIA
ILIOPUBICA.ТАА ЈА ДЕЛИ ИЛИЈАЧНАТА ФОСА ОД САКРОПЕЛВИЧНАТА
ПОВРШИНА. ДОЛНАТА ТРЕТИНА УЧЕСТВУВА ВО ИЗГРАДБА НА LINEA
ARCUATA.

ПОВРШИНИ НА ИЛИЈАЧНАТА КОСКА СЕ:

• ГЛУТЕАЛНА ПОВРШИНА Е МЕСТО КАДЕ СЕ ПРИПОЈУВААТ 4 МУСКУЛИ:
• M. GLUTEUS MAXIMUS,
• M. GLUTEUS MEDIUS,
• M GLUTEUS MINIMUS.
• M. RECTUS FEMORIS,
• САКРО-ПЛЕВИЧНА ПОВРШИНА СЕ СОСТОИ ОД ДВА ДЕЛА САКРАЛЕН И
ПЕЛВИЧЕН
• ВО САКРАЛНОТ ДЕЛ СЕ ПРИПОЈУВААТ ТРИ ЛИГАМЕНТИ
1. LIG.ILIOLUMBARE,
2. LIG. SACROILEALE DORSALE
3. LIG.INTEROSSEUS SACRO-ILIACALAE.
• АУРИКУЛАРНАТА ЗГЛОБНА ПОВРШИНА СЛУЖИ ЗА ЗГЛОБУВАЊЕ СО САКРУМОТ
И ФОРМИРАЊЕ НА САКРОИЛИЈАЧНИОТ ЗГЛОБ.
• ПЕЛВИЧНИОТ ДЕЛ ОД САКРОПЕЛВИЧНА ПОВРШИНА УЧЕСВУВА ВО ИЗГРАДБА Figure 2 Computer-generated image shows the stabilizing structures of the pelvic ring. The bony pelvic
ring (blue circle) is made up of the sacrum and bilateral innominate bones and stabilized by the SI (1),
НА ЛАТЕРАЛНИОТ ЅИД НА МАЛТА КАРЛИЦА.ОВА Е МEСТО КАДЕ СЕ sacrospinous (2), and sacrotuberous (3) ligaments. Secondary stabilization is provided by the iliolumbar
ПРИПОЈУВА M. OBTURATOR INTERNUS. ligaments (*). Clinical instability is most severe in patients with injury to the posterior ring structures.

ОS ISCHII

• ИШИЈАДИЧНАТА КОСКА СЕ СОСТОИ ОД ТЕЛО И РАМУС.

• ГОРЕН ДЕЛ- УЧЕСТВУВА ВО ИЗГРАДБА НА АЦЕТАБУЛУМОТ КАДЕ СЕ
СПОЈУВА СО ИЛИЈАЧНАТА И ПУБИЧНАТА .
• ДОЛЕН ДЕЛ- ТОЈ СЕ СОСТОИ ОД TUBEROSITAS ISCHII ЗА КОЈА СЕ
ПРЕПИОЈУВААТ 4 МУСКУЛИ M.SEMIMEBRANOSEUS, M. SEMITENDINOSEUS,
M. RECTUS FEMORIS И M.ADDUCTOR MAGNUS.
 ИВИЦИ НА ИШИЈАДИЧНАТА КОСКА
• ПРЕДНА - ВАЖНА ЗА ПРИПОЈ НА ОБТУРАТОРНАТА МЕМБРАНА .
• ЗАДНА – НА НЕА СЕ СЛЕДИ ИШИЈАДИЧНАТА СПИНА ЗА КОЈА СЕ
ПРИПОЈУВААТ САКРОПИНОЗНИОТ ЛИГАМЕНТ,M.LEVATOR ANII, КАКО И
КОКЦИГЕАЛНИОТ МУСКУЛ.
• ЛАТЕРАЛНАТА ИВИЦА Е ПРЕСТАВЕНА СО TUBEROSITAS ISCHII. ДОЛНАТА
МАРГИНА Е МЕСТО КАДЕ Е СМЕСТЕН НАДВОРЕШНИОТ ОБТУРАТОРЕН
МУСКУЛ.
RAMUS ISCHIA ТОЈ СЕ СПОЈУВА СО ДОЛНИОТ РАМУС НА ПУБИЧНАТА КОСКА И
ГО ФОРМИРААТ ИШИОПУБИЧНИОТ РАМУС.
ИШИОПУБИЧНИОТ РАМУС ИМА ДВЕ ИВИЦИ ГОРНА И ДОЛНА И ДВЕ
ПОВРШИНИ НАДВОИРЕШНА И ВНАТРЕШНА.
ЗА НАДВОРЕШНАТА ПОВРШИНА СЕ ПРИПОЈУВААТ 4 МУСКУЛИ:
• M. OBTURATOR EXTERNUS., M. ADDUCTOR MAGNUS., M. ADDUCTOR BREVIS. И
M. GRACILIS.
ВНАТРЕШНАТА ПОВРШИНА Е ПОДЕЛАНА НА ТРИ ДЕЛ СО ПОМОШ НА ГОРНА
И ДОЛНА ИСПАКНАТИНА.
ПОВРШИНИ НА ИШИЈАДИЧНАТА КОСКА
• ФЕМОРАЛНА НА ОВАА ПОВРШИНА СЕ НАОЃААТ НАДВОРЕШНИОТ
ОБТУРАТОРЕН МУСКУЛ КАКО И M. QUADRATUS FEMORIS,
• ДОРЗАЛНАТА ПОВРШНА Е МЕСТО ЗА ПРИПОЈ НА ТЕТИВАТА НА
M.OBTURAORI INTERNUS И M.M GEMELII TRANSVERSI.
• ПЕЛВИЧНА ПОВРШИНА Е МЕСТО НА ПРИПОЈ НА M.OBTURATORIUS
INTENUS.
• ГОРЕН ИСПАКНАТИНА СЛУЖИ ЗА ПРИПОЈ НА УРОГЕНИТАЛНАТА ФАСЦИЈА.
• ДОЛНА ИСПАКНАТИНА СЛУЖИ ЗА ПРИПОЈ НА ИНФЕРИОРНАТА
УРОГЕНИТАЛНА ФАСЦИЈА И САКРОТУБЕРАЛНИОТ ЛИГАМЕНТ.
• ГОРНА ПОВРШИНА ЗА ПРИПОЈ НА M. OBTURATOR INTERNUS.
• СРЕДНА ПОВРШИНА ЗА ПРИПОЈ НА SPHINCTER URETHRAE И M. TRANSVERSUS
PERINEI PROFUNDA.
 OS PUBIS

• ПУБИЧНАТА КОСКА СЕ СОСТОИ ОД ТЕЛО И ДВА КРАКА РАМУСИ (СУПЕРОИОРЕН И

ИНФЕРИОРЕН).

МУСКУЛИ КОИ ПОТЕКНУВААТ ОД OS PUBIS:

• GRACILIS MUSCLE AND ADDUCTOR BREVIS MUSCLE AT THE EXTERNAL SURFACE
OF THE BODY OF PUBIS AND ITS INFERIOR RAMUS
• OBTURATOR EXTERNUS MUSCLE AT EXTERNAL SURFACE OF SUPERIOR AND
INFERIOR RAMI
• OBTURATOR INTERNUS MUSCLE AT PELVIC SURFACE OF SUPERIOR AND
INFERIOR RAMI
• ADDUCTOR LONGUS MUSCLE AT UPPER BODY OF PUBIS JUST BELOW THE
PUBIC CREST
• PECTINEUS MUSCLE FROM THE EXTERNAL SURFACE OF SUPERIOR RAMUS
• SPHINCTER URETHRAE ALSO TAKES ORIGIN FROM THE CONJOINT RAMUS.
 ЛИГАМЕНТИ
• МУСКУЛИ КОИ СЕ ПРИПОЈУВААТ НА OS PUBIS:
• RECTUS ABDOMINIS MUSCLE (LATERAL HEAD) JUST LATERAL TO PUBIC CREST
• PUBOFEMORAL LIGAMENT AND OBTURATOR MEMBRANE AT OBTURATOR CREST
• PYRAMIDALIS MUSCLE JUST BELOW THE ATTACHMENT OF RECTUS ABDOMINIS
• INGUINAL LIGAMENT (POUPART LIGAMENT) AT PUBIC CREST
• LEVATOR ANI MUSCLE (LEVATOR PROSTATAE AND PUBORECTALIS)
• CONJOINT TENDON AT THE PECTEN PUBIS.

САКРУМ

• САКРУМОТ Е ПРОДОЛЖЕН ДЕЛ НА РБЕТНИОТ СТОЛБ И УЧЕСТВУВА ВО

ФОРМИРАЊЕТО НА ПОСТРЕИОРЕН КОСКЕН ДЕЛ НА МАЛАТА КАРЛИЦА.
• ТОЈ ЈА ПРЕНЕСУВА ТЕЖИНАТА МЕЃУ ДОЛЕНИОТ АПЕНДИКУЛАРЕН СКЕЛЕТ И
АКСИЈАЛНИОТ СКЕЛЕТ,.
• ТОЈ ИМА ТРИАГОЛНА ФОРМА СО БАЗAТА СВРТЕНА КОН ГОРЕ А ВРВОТ КОН
ДОЛУ И ИСТИОТ Е ВДЛАБНАТ КОН ВНАТРЕ.
• НА ПРОФИЛ ТОЈ ИМА КОНВЕКСИТЕТ ДОРЗАЛНО.
 РАДИОГРАМ НА САКРУМ ( АП И ПРОФИЛ ) АНАТОМИЈА НА САКРУМ
• САКРУМОТ ГО СОЧИНУВААТ 5 ФУЗИРАНИ САКРАЛНИ ПРЕШЛЕНСКИ ТЕЛА И
КОСТАЛНИ СЕГМЕНТИ КОИ ГО СОЧИНИВААТ ТЕЛОТО НА САКРУМОТ КАКО И
ПАР САКРАЛНИ КРИЛА КОИ ПОТЕКНУВААТ ЛАТЕРАЛНО ОД С1.
• СО РАЗВОЈ НА САКРУМОТ КОСТАЛНИТЕ ЕЛЕМЕНТИ ГИ ФОРМИРААТ ГОРЕН,
ЛАТЕРАЛЕН И ИНФЕРИОРНО НА ПРЕДНИТЕ САКРАЛНИ ФOРАМЕНИ.
ПОСТEРИОРНИТЕ ФОРАМЕНИ СЕ ИСКЛУЧИВО ФОРМИРАНИ ОД
ВЕРТЕБРАЛНИТЕ ДЕЛОВИ, A КОСТАЛНИТЕ ЕЛЕМЕНТИ СЕ НАОЃААТ
ЛАТЕРАЛНО ОД САКРАЛНИОТ ГРЕБЕН.

• СУПЕРИОРНО ПРЕДНИОТ ДЕЛ ОД ПРШЛЕНСКОТО ТЕЛО С1 СЕ НАРЕКУВА

PROMONTORY .ФУЗИЈАТА НА ПРШЛЕНСКИТЕ ТЕЛА НАПРЕД СЕ РАСПОЗНАВА
КАКО 4 ХОРИЗПТАЛНИ ЛИНИИ, А ПОЗАДИ СО СПОЈУВАЊЕ НА
СПИНОЗУСИТЕ СЕ ФОРМИРА САКРАЛНИОТ ГРЕБЕН.
• ЦЕНТРАЛНО НИЗ ТЕЛОТО ПОМИНУВА САКРАЛЕН КАНАЛ КОЈ КОМНИЦИРА
СО ВЕРТЕБРАЛЕН КАНЛ КОЈ ИНФЕРИОРНО ЗАВРШУВА СО САКРАЛНИОТ
ХИЈАТУС И ГИ СОДЖИ САКРАЛНИТЕ И КОКЦИГЕАЛНИТЕ НЕРВИ,МЕНИНГИТЕ
ДО С1 КАКО И FILUM TERMINALE. СПИНАЛНИОТ ЕПИДУРАЛЕН ПРОСТОР СЕ
ШИРИ ДО САКРАЛНИОТ ХИЈАТУС. ПРВИТЕ 4 ПАРА САКРАЛНИ НЕРВНИ
КОРЕНИ СЕ НАОЃААТ ВО ПОСТЕРИОРНИТЕ И АНТЕРИОРНИТЕ ФОРАМЕНИ
ДОДЕКА 5-ТИОТ СЕ НАОЃА ВО САКРАЛНИОТ ХИЈАТУС.
 ЗГЛОБОВИ НА СКАРУМОТ
• СУПЕРИОРНО СЕ ЗГЛОБУВА СО ДОЛНАТА ЗГЛОБНА ПОВРШИНА ОД Л5 ПРЕКУ
И.В. ДИСКОТ И ГО ФОРМИРА ЗГЛОБНИОТ ПРОСТОР Л5/С1.ИСТО ТАКА СЕ
ЗГЛОБУВААТ PROCESSUS ARTICULARIS SUPERIOR НА С1 SO PROCESSUS
ARTICULARIS INFERIOR ФОРМИРАЈЌИ ФАСЕТНИ ЗГЛОБЧИЊА.
• ИНФЕРИОРНО С5 АРТИКУЛИРА СО 1- ВИОТ КОКЦИГЕАЛЕН ПРЕШЛЕН.
• ЛАТРЕЛАНО СЕ ЗГЛОБУВА СО ИЛЈАЧНАТА КОСКА ПРЕКУ КРИЛАТА НА
САКРАЛНАТА КОСКА

ЛИГАМЕНТИ
• LUMBOSACRAL AND ILIOLUMBAR LIGAMENTS: REINFORCE THE LUMBOSACRAL
ARTICULATION
• LIGAMENTUM FLAVUM (S1 TO L5): CLOSES THE SPINAL/SACRAL CANAL POSTERIORLY
• SACROILIAC LIGAMENTS: REINFORCE THE SACROILIAC JOINT - ANTERIOR, POSTERIOR
AND INTEROSSEOUS
• SACROTUBEROUS LIGAMENT
• SACROSPINOUS LIGAMENT
• SACROCOCCYGEAL LIGAMENTS: SUPERFICIAL PART OF THE POSTERIOR
SACROCOCCYGEAL LIGAMENT CLOSES THE SACRAL HIATUS
• ANTERIOR LONGITUDINAL LIGAMENT
 МУСКУЛНИ ПРИПОИ

• ILIACUS MUSCLE: ANTEROSUPERIORLY

• PIRIFORMIS MUSCLE: ANTEROINFERIORLY
• ERECTOR SPINAE MUSCLE: POSTERIORLY
• GLUTEUS MAXIMUS: POSTERIORLY
• COCCYGEUS

Нормален сакрум на МРИ

РАДИОЛОШКИ СТРУКТУРИ НА КАРЛИЦА

РАДИОЛОШКИ МЕТОДИ НА ПРЕГЛЕД НА OS COXAE ИНДИКАЦИИ ЗА РАДИОЛОШКИ ПРЕГЛЕД
НА КАРЛИЦА
 ТРАУМА
 РАЗВОЈНИ АНОМАЛИИ
• РАДИОГРАМ НА КАРЛИЦА (АП -ПРАВЕЦ).
 БОЛКА ВО КРСТОТ ИЛИ КОЛКОТ
• КТ НА КАРЛИЦА-(ВО СЛУЧАЈ НА ПОКОМПЛЕКСНИ ПОВРЕДИ НА КАРЛИЦАТА
 ВОСПАЛЕНИЕ НА КОСКА ИЛИ ЗГЛОБОВИ
КАДЕ Е ВАЖНО ДА СЕ ОДРЕДИ ПОЗИЦИЈАТА НА ФРАГМЕНТИТЕ )
 ТУМОРИ НА КАРЛИЧНАТА КОСКА
• МАГНЕТНА РЕЗОНАНЦА НА КАРЛИЦА (ПРИ СОСТОЈБИ НА СУСПЕКТНИ
СТРУКТУРНИ И МОРФОЛОШКИ ПРОМЕНИ НА КОСКАТА, КАКО И ПРИ
СОМНЕНИЕ ЗА ПРОМЕНИ НА ЗГЛОБНИТЕ ПОВРШИНИ.

• МАШКА КАРЛИЦА
 ЖЕНСКА КАРЛИЦА

AP PELVIS WITH FEMORAL NECKS AND TROCHANTERS POORLY POSITIONED BECAUSE OF LATERAL
ROTATION OF LIMBS. B, FEET AND LOWER LIMBS IN NATURAL, LATERALLY ROTATED TABLETOP
POSITION, CAUSING POOR PROFILE OF PROXIMAL FEMORA IN A.

A, AP PELVIS WITH FEMORAL NECKS AND TROCHANTERS IN CORRECT POSITION. B, FEET AND
LOWER LIMBS MEDIALLY ROTATED 15 TO 20 DEGREES, CORRECTLY PLACED WITH UPPER FEMORA
IN CORRECT PROFILE IN A.
• ДЕТТСКА КАРЛИЦА

БЛАГОДАРАМ ЗА ВНИМАНИЕТО
 РАДИОЛОШКА
АНАТОМИЈА НА
АБДОМЕН

Проф. Д-р Антонио Глигориевски

ШЕМАТСКИ ПРИКАЗ НА ИНТРАПЕРИТОНЕАЛНИ И
РЕТРОПЕРИТОНЕАЛНИ ОРГАНИ

ГРАНИЦИ НА АБДОМЕНОТ ГРАНИЦИ НА АБДОМЕНОТ

• ГОРЕ - ДИЈАФРАГМА
• ДОЛУ - КАРЛИЦА
• НАЗАД - РБЕТЕН СТОЛБ
• НАПРЕД - АБДОМИНАЛЕН
ЅИД

НАПРЕД НАЗАД
ПОДЕЛБА НА АБДОМЕНОТ ПОДЕЛБА НА АБДОМЕНОТ

ПОДЕЛБА НА АБДОМЕНОТ
 ДИЈАГНОСТИЧКИ МЕТОДИ ЗА ИСПИТУВАЊЕ НА ГИТ

• Нативна графија на абдомен – во

стоење, во лежење и во латерален
декубитус
• Радиоскопски иследувања на ГИТ со
бариумова каша – акт на голтање, ртг. на
езофагус, желудник и дуоденум,
тенкоцревна пасажа и иригографија
• Ултразвулен преглед на абдомен
• CT на абдомен
• MRI на абдомен
• ERCP, Холангиографија
• Ангиографија

АП ГРАФИЈА НА АБДОМЕН ВО СТОЕЊЕ АП ГРАФИЈА НА АБДОМЕН ВО ЛЕЖЕЊЕ

 АП ГРАФИЈА ВО ЛЕВ ДЕКУБИТУС
ВИДОВИ НА СЕНКИ НА НАТИВНА
ГРАФИЈА

АП ГРАФИЈА НА АБДОМЕН ВО СТОЕЊЕ НАТИВНА ГРАФИЈА НА АБДОМЕН

ДИЈАФРАГМА

МЕКОТКИВНА СЕНКА

ВОЗДУХ ВО КОЛОН

СЕНКА НА МАСНО ТКИВО

СЕНКА НА КОСКЕНО ТКИВО

АП ГРАФИЈА НА АБДОМЕН ВО ЛЕЖЕЊЕ

Дигестивна цевка
Cavum oris (усна празнина)
Pharynx (грклан)
Esophagus (хранопровод)
Gaster ili ventriculus (желудник)
Intestinum tenue (тенко црево)
(duodenum -25cm)
(jejunum 2.5m)
(ileum 3.5m)
Intestinum crassum (дебело црево)
(coecum); (colon ascendens); (colon transversus)
(colon descendens); (colon sigmoideus)
(rectum)
РАДИОЛОШКА АНАТОМИЈА НА
ДИГЕСТИВНИОТ СИСТЕМ
Слузница (tunica mucosa)
Kон луменот на дигестивната цевка се наоѓа епител.
Епителните келии се специјализирани различно во
зависност од делот на дигестивнат цевка во кој се
наоѓаат.
Сврзно тккиво (lamina propria) е изградено од
растрестито сврзно ткиво и содржи жлезди, крвни и
лимфни садови и лимфни чворови.
Глатки мускулни влакна (lamine muscularis mucosae),
тенок слој на влакна кои ги пратата наборите и
браздите на слузницата.
 Жлезди чии секрети се влеваат во
дигестивната цевка:
Подслузничката обвивка (tunica submucosa) е
растресито сврзно ткиво со лимфни и крвни садови и
нервен сплет (plexus submucosus – Meissneri), а во Плункови (glandule salivatorie)
некој делови и жлезди Црн дроб (hepar)
Панкреас (pancreas)

Мускулен слој (tunica muscularis)

Движења на мешање: сегментни прстенести контракции
Надворешен: надолжен (stratum longitudinale)
Кои се шират во облик на бран. Сите движења како
Внатрешен: кружен (stratum circulare)
последица имаат мешање на храната со дигестивните
Помеѓу двата мускулни слоја се наоѓа миентеричкиот
Ензими и контакт на продуктите на варењето со епителот.
нервен сплет (plexus myentericus -Auerbachi)

Сопствен нервен систем - ентерички (вегетативен)

Тонички контракции; Континуирани ритмички контракции.
Секој дел има своја фреквенција (3 минути во желудникот,
12 минути во дуоденумот и 8-9 минути во илеумот.
Движења на потискување или перисталтички
пропулзивни движења е карактеристика на сите
цевкасти органи како што се цревата, жолчните канали и
мокрачните канали.
Стимулси: растегнување на ѕидот, надразнување на
епителот, надворешни нервни надразнувања –
парасимпатикус. 2 – 3 cm над дејството на стимулацијата
се јавува прстенеста контракција со која започнува
перисталтичкот бран (контракцијата) од оралниот кон
аналниот отвор
Миентерички – Auerbach-ов - моторика
Субмукозен Meissner-ов - секреторна активност
егзокрини и ендокрини и жлездени епителни клетки,
како и транспорт на вода и електролити.
Парасимпатикус: n. Vagus (X кранијален нерв) и
сакралните постганглиски влакна.
Vagus: хранопровод, желудник, панкреас и првата
половина на дебелото црево.
Сакрален парасимпатикус: сигма, рецтум и анална
регија.
Стимулација на парасимпатикус → активација на
ентеричкиот плексус (зголемување на моториката и
секрецијата).

Симпатикус: постганглиски влакна од Th5 - L2
Ги инервира сите делови од ГИТ но помалу оние блиску
до устата и анусот, го инхибира ентеричниот систем,
и директна инхибициска активност на дигестивниот
систем од адреналинот.
Уста: ситнење на храната и создавање на болус, потоа
мешање со плунката која освем слуз содржи и птијалин
(alfa-amilaza), Кога храната ќе остане доволно долго во
устата започнува разлагање на сробот на малтоза.
Ждрело: голтање кое се одвива рефлексно.
Хранопровод: транспорт на болусите на храна во
желудникот со перисталтични бранови.
УСНА ПРАЗНИНА И ПЛУНКОВИ ЖЛЕЗДИ
Мускулниот ѕид на желудникот има три слоја:
прав, кружен и кос
Во желудникот се лачи HCl – од париеталните клетки,
Пепсиноген – од главните келии и Мукус – од мукозните
келии. Се депонира храна во вид на концентрични
кругови, се меша хранта и соковите на желудникот, се
создава химус кој потоа проаѓа низ пилорниот канал во
тенкото црево.
Фази на лачење на желудечниот сок:
Cefalička
Gastrička faza
Intestinalna faza
УСНА ПРАЗНИНА И ФАРИНГС
 1. Усна празнина 2.
Ждрело 3. Езофагус 4.
Желудник 5. Тенко црево
6. Дебело црево 7.
Плункови жлезди 8. Црн
дроб 9. Панкреас

1. Слузница 2. Мускулен слој 3. Сероза 4. Врзно ткиво или

адвентиција

ЕЗОФАГУС Анатомија на езифагус

Езофагусот е мускулна • Фибромускуларна цевка долга (25 cm), започнува во

цевка која ја спроведува висина на C6, а завршува во висина на Th10.
храната од усната • Можни се вариации во должинаат во однос на возраста.
празнина до желудникот. (Кај деца од C5 до Th9)
• Езофагусот е сплескан во горните 2/3 и округол во
долната 1/3
• Езофагусот влегува во абдоминалната празнина преку
езофагеалниот хијатус на дијафрагмата
• Десниот крус на дијафрагмата формира завој сличен на
сфинктер

Езофагеални стеснувања
• Најгоре - во висина на крикоидната рскавица и
спојот со фарингсот
• Во средина – во висина на аортата и левиот
главен бронх
• Најдолу - во висина на дијафрагмалниот хијатус
Вени на езофагусот
• Езофагеалните вени се дренираат во ВКС
преку вена азигос и вена хемиазигос
• Езофагеалните вени се дренираат во вена
порте преку гранките на левата гастрична
анастомоза
( порто-кавална анастомоза)
Артерии на езофагусот
• Горниот езофагеален сфинктер и цервикалниот
дел од езофагусот е снабден со крв од долната
тироидна артерија
• Торакалниот дел од езофагусот се снабдува со крв
од завршните гранки на бронхиалните артерии
• Долниот езофагеален сфинктер и дисталниот или
абдоминалниот дел од езофагусот се снабдува со
крв од левата гастрична артерија и од гранка на
левата френична артерија
Дијагностички методи
Флуороскопија (снимање со
бариумова каша): акт на голетање и
ртг. на езофагус
•Ова е динамична студија која овозможува
визуелизација на ѕидот на езофагусот и неговите
движења – перисталтика.
•Прегледот може да се изведе со единечен или
двоен контраст.
•Потребно е пациентот да биде гладен 8 часа пред
прегледот.

Индикации за флуороскопски преглед на
езофгус:
•Дисфагија
•Болка
•Трахео-езофагеална фистула
•Езофагеална перфорација
•Дијгностика на заболувања на езофагус
Анатомија на езофагус
Езофагеални стеснувања
На радиограмот на езофагусот
во коса положба се гледаат
номалните импресии направени
од:
(A) – лакот на аортата
(B) левиот главен бронх
(LA) левата преткомора
Езофагеална перисталтика
Езофагеална перисталтика
Нормална: Абнормална:
Примарни контракции: Терциерни контракции:
Го потиснуваат болусот Непропулсивни
низ езофагусот контракции или дифузни
Секундарни езофагеални спазми.
контракции: Намалена перисталтика:
Следуваат по Како резултат на
примарнте и го ахалазија, склеродермија,
потиснуваат надолу дерматомиозитис,
секој заостанат болус полимиозитис, езофагитис.
во торакалниот дел од
езофагусот

Анатомија на езофагус

1. Езофагус
АНАТОМИЈА НА ЖЕЛУДНИКОТ
ЖЕЛУДНИК

Желудникот е
проширен дел на ГИТ
каде се собира
храната и започнува
процесот на варење

АНАТОМИЈА НА ЖЕЛУДНИКОТ АНАТОМИЈА НА ЖЕЛУДНИКОТ

 1. Езофагус 2. Форникс 3. Корпус 4. Голема кривина 5. Антрум
6. Пилорус 7. Булбус дуодени 8. Кардија 9. Мала кривина

ГРАДБА НА ЅИДОТ НА ГИТ АНАТОМИЈА НА ЖЕЛУДНИКОТ

 Региони на стомак:
Езофагус • Кардија esophagus

• Фундус
Желудник • Корпус
• Антрум Lower
esophageal
sphincter

Тенко црево • Пилорус

stomach
lesser rugae
curvature
Pyloric sphincter

Дебело црево
 Мал и голем оментум
antrum

 Форамен Winslow: duodenum greater curvature

комуникација помеѓу
малата и големата
оментална вреќа
Радиолошка анатомија АНАТОМИЈА НА ЖЕЛУДНИКОТ
на желудник
esophagus

Дијагностички методи
Lower
esophageal
Флуороскопија (Преглед на sphincter

желудникот со бариумова stomach

каша) lesser
curvature
rugae

Pyloric sphincter
CT
antrum

duodenum greater curvature

Прегледот може да биде изведен со:

Единечен контраст
Двоен контраст

ВО СТОЕЊЕ ВО ЛЕЖЕЊЕ

1. Езофагус 2. Кардиа 3. Фундус 4. Корпус 5.

1. Езофагус 2. Кардиа 3. Фундус 4. Корпус Антрум 6. Пилорус 7. Булбус дуодени 8.
5. Антрум 6. Пилорус 7. Булбус дуодени Дуоденум
1. Вијуги на тенко црево 2. Устие на тенко црево во цекум 3. Апендикс
4. Цекум 5. Колон асценденс 6. Колон трансверзум 7. Колон
десценденс 8. Сигма 9. Ректум 10. Анус
 1. Цекум 2. Колон асценденс 3. Хепатална
флексура 4. Колон трансверсум 5. Лиенална
флексура 6. Колон десценденс 7. Сигмма 8.
Ректум

1. Цекум 2. Колон асценденс 3. Хепатална

флексура 4. Колон трансверсум 5. Лиенална
флексура 6. Колон десценденс 7. Сигмма 8. 1. Жолчно кесе 2. Фундус 3. Истмус 4. Д.
Ректум цистикус 5. Д. Хепатикус комунис 6. Д.
Холедокус