ბლუმის საგანმანათლებლო

მიზნების ტაქსონომია
 განსახილველი საკითხები

ramden sferos moicavs

blumis taqsonomia?
ra aris blumis
taqsonomia?

ra kavSiria swavlis
rogor SeiZleba blumis Sedegebs, aqtivobebsa
taqsonomiis da Sefasebas Soris?
gamoyeneba saswavlo
procesSi?

ra dadebiTi da
uaryofiTi mxaree
bi
aqvs mis
gamoyenebas?
 ისტორია და ტერმინის მნიშვნელობა

ბენჯამენ ბლუმი (1913 –1999)

მეცნიერი, განათლების ფილოსოფიის
სპეციალისტი

წიგნი “საგნამანათლებლო მიზნების ტაქსონომია” –

1956 წელი

ტაქსონომია - კლასიფიკაცია, კატეგორიზაცია, წყობა

ბლუმის ტაქსონომია გულისხმობს–

საგანმანათლებლო მიზნების, სფეროების,
აქტივობების კლასიფიკაციას.
ჩიკაგოს უნივერსიტეტის პროფესორის ბენჯამენ ბლუმის
(1913—1999) მიხედვით განათლების მიზანი უნდა იყოს არა
მხოლოდ ცოდნის დაგროვება, არამედ – მაღალი დონის
აზროვნების ფორმირების ჩამოყალიბება.

• ბლუმის ტაქსონომია საგანმანათებლო მიზნებს ყოფს

სამ სფეროდ (“დომეინად”) :
- კოგნიტური (შემეცნებითი)
- აფექტური (ემოციური)
- ფსიქომოტორული

• ბლუმის ტაქსონომიის მიზანია საგანმანათლებლო

სისტემის ფოკუსირება სამივე დომენზე, განათლების
უფრო სრული ფორმის შესაქმნელად.
 შემეცნებითი სფერო
განათლების მიზანი არა მხოლოდ ცოდნის დაგროვება, არამედ
მაღალი დონის აზროვნების ფორმების ჩამოყალიბებაა

შემეცნებითი სფერო 6 საფეხურად იყოფა:

6. შეფასება
5. სინთეზი აზროვნების
მაღალი /
4. ანალიზი ზედა დონე

3. გამოყენება

2. გაგება აზროვნების
დაბალი /
1. ცოდნა ქვედა დონე
 შემეცნებითი სფერო
1. ცოდნა - რაიმეს შესახებ ინფორმაციის ქონა და რაიმე
საქმის ან მოქმედების შესასრულებლად საჭირო ხერხების
ფლობა

შესაბამისი აქტივობები:
6. შეფასება
დაალაგე, განსაზღვრე
5. სინთეზი თანმიმდევრობა, წარმოადგინე,
აღწერე, განმარტე, გაიხსენე,
4. ანალიზი აჩვენე, შეაგროვე, ჩამოთვალე,
იდენტიფიცირება მოახდინე,
3. გამოყენება დაასახელე, ციტატა მოიყვანე,
2. გაგება ჩამოწერე

1. ცოდნა
 შემეცნებითი სფერო

2. გაგება - ნასწავლი მასალის მნიშვნელობის წვდომას;

ფაქტების გააზრება და ნასწავლი ინფორმაციის
ინტერპრეტაცია.
შესაბამისი აქტივობები:
6. შეფასება დააკავშირე, შეცვალე, ააგე,
5. სინთეზი შეადარე, განიხილე, ახსენი,
განავრცე, განაზოგადე,
4. ანალიზი მიუთითე, შეცვალე, დაალაგე,
განასხვავე
3. გამოყენება

2. გაგება

1. ცოდნა
 შემეცნებითი სფერო

3. გამოყენება - გულისხმობს ათვისებული ცოდნის

პრაქტიკაში გამოყენებას.

6. შეფასება
შესაბამისი აქტივობები:
5. სინთეზი გამოიყენე, შეარჩიე, აჩვენე,
შეცვალე, დაგეგმე, ამოხსენი,
4. ანალიზი
გამოთვალე, აირჩიე, ააგე
3. გამოყენება

2. გაგება

1. ცოდნა
 შემეცნებითი სფერო
4. ანალიზი - მიღებული ინფორმაციის მის შემადგენელ
მარტივ კომპონენტებამდე დაყვანის, მისი მხარეების და
თვისებების გამოყოფისა და მათ შორის ურთიერთობის
დანახვის უნარი

6. შეფასება შესაბამისი აქტივობები:

დააჯგუფე, შეადარე,მიაკუთვნე,
5. სინთეზი
არსებული მონაცემების
4. ანალიზი გათვალისწინებით კონკრეტული
დასკვნები გამოიტანე,
3. გამოყენება მიმოიხილე, გამოკვეთე,
ქვეკომპონენტები გამოყავი.
2. გაგება

1. ცოდნა
 შემეცნებითი სფერო
5. სინთეზი - ცალკე მოცემული ელემენტების (ნაწილების,
თვისებების) გონებაში გაერთიანება ახალი სტრუქტურული
მთლიანობის სახით,ნაცნობი იდეების გამოყენება ახლის
შესაქმენლად

6. შეფასება შესაბამისი აქტივობები:

გააერთიანე,შეაჯამე,
5. სინთეზი
განაზოგადე,ჰიპოთეზა
4. ანალიზი წამოაყენე, პრობლემის
გადასაჭრელად ალტერნატიული
3. გამოყენება გზები შეიმუშავე.

2. გაგება

1. ცოდნა
 შემეცნებითი სფერო
6. შეფასება - არჩეულ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით
რაიმეზე მსჯელობა ან დასკვნების გამოტანა.

6. შეფასება შესაბამისი აქტივობები:

შეაფასე, დამოკიდებულება
5. სინთეზი
ჩამოაყალიბე და დაიცავი,
4. ანალიზი გააკრიტიკე, დაახარისხე,
განსაჯე, დაამტკიცე.
3. გამოყენება

2. გაგება

1. ცოდნა
 ცოდნა - გამოყენება - ცოდნის
გაგება - ცოდნის
ინფორმაციის პრაქტიკაში
შეჯამება და ახსნა
ქონა გამოყენება

ანალიზი - შეფასება -
სინთეზი - ნაწილებისგან
მთლიანის დასკვნების
ახალი მთელის შექმნა
ნაწილებად დაშლა გამოტანა
ბლუმის ტაქსონომიის განახლებული
ვერსია:
ანდერსონი და კრათვოლი (2001)
ბლუმი (1956) ანდერსონი და კრათვოლი (2001)

6. შეფასება 6.სინთეზი (შექმნა

სინთეზი (შექმნა 5. შეფასება
4. ანალიზი 4. ანალიზი
3. გამოყენება 3. გამოყენება

2. გაგება 2. გაგება

1. ცოდნა 1. ცოდნა
 ბლუმის ტაქსონომიის დანარჩენი
სფეროები

ემოციური
გრძნობები,
ღირებულებები,განწყობები
(Krathwhol, Bloom & Masia, 1964)

ფსიქომოტორული
უნარ-ჩვევები
 ემოციური სფერო
ემოციური მიდგომა საკითხის მიმართ: გრძნობები, ღირებულებები ,
ენთუზიაზმი, მოტივაცია, დამოკიდებულებები.

ემოციური სფერო მოიცავს 5 საფეხურს

ღირებულებათა სისტემა ვლინდება

ღირებულებებისა და
ფასეულობებისთვის პრიორიტეტების
მინიჭება;
ძველი და ახალი ფასეულობების
ჭიდილი და უნიკალური ღირებულებათა
სისტემის ჩამოყალიბება
ის ღირებულება/ფასეულობა, რასაც
სტუდენტი ანიჭებს ამა თუ იმ საკითხს,
ფენომენსა თუ ქცევას.
აქტიური მონაწილეობა და საკითხში
ჩართულობა
მზაობა ინფორმაციის მისაღებად
 აფექტური სფერო

მიღება
ყურადღების მიქცევა, მოსმენისადმი ღიაობა.

•ყველაზე დაბალი დონე, რომლის არსებობის გარეშე

შეუძლებელია რამის სწავლა
•სტუდენტს უნდა შეეძლოს მასწავლებლის და სხვა
მოსწავლეების მოსმენა, ჩანიშვნა, პასიური
მონაწილეობის მიღება.
 აფექტური სფერო

რეაგირება
აქტიური ჩართულობა. არამარტო დასწრება, არამედ
მიმდინარე პროცესებზე რეაგირება .

სტუდენტს უნდა შეეძლოს დისკუსიებში ჩართვა,

პრეზენტაციის გაკეთება. ახალი იდეების კითხვის
ნიშნის ქვეშ დაყენება, მათი უკეთ გაგების მიზნით.
 აფექტური სფერო

შეფასება
გარკვეული ღირებულების მინიჭება საგნებზე,
მოვლენებზე, ზოგადად ინფორმაციაზე.

•სტუდენტს უნდა შეეძლოს შეფასება და პირადი აზრის

გამოხატვა, იდეების რელევანტურობისა და
ღირებულების განსაზღვრა.
 აფექტური სფერო

ორგანიზება
განსხვავებული ღირებულებების, ინფორმაციის და
იდეების თავმოყრა და საკუთარ სქემასთან
შესაბამისობაში მოყვანა. პრიორიტეტების განსაზღვრა.

•სტუდენტს უნდა შეეძლოს საკუთარი შეხედულებების

შეფასება, საკუთარი პოზიციისა და მიზეზების
გამოხატვა.
 აფექტური სფერო

ღირებულებების გათავისება

ღირებულებების ან რწმენების სისტემის ადაპტირება.

•სტუდენტი უნდა იყოს საკუთარ თავზე

დამოკიდებული და იქცეოდეს საკუთარი
ღირებულებების შესაბამისად.
 ფსიქომოტორული
(RH Dave (1967/70), EJ Simpson (1966/72),
& AJ Harrow (1972) etc)

ფიზიკური
უნარჩვევები
‘კეთება’
 ფსიქომოტორული სფერო
ფსიქომოტორული სფერო მოიცავს ფიზიკურ აქტივობებს,
მოძრაობას, კოორდინირებას, და მოტორული უნარების
განვითარებას. ეს უკანასკნელი საჭიროებს პრაქტიკას,
მრავალჯერ განმეორებას და განისაზღვრება სიჩქარის, სიზუსტის,
დისტანციის, შესრულებული პროცედურების ან ტექნიკის
ამსახველი ცნებებით.

ქცევის ავტომატიზირებულად და ბუნებრივად

5.ადაპტაცია
შესრულება
ქმედებების ერთმანეთთან შეწყობა
4. კოორდინირება ერთიანობისა და ჰარმონიის მიღწევის მიზნით
ქცევის რამდენჯერმე გამეორება, შეცდომებზე
3. დაზუსტება დაკვირვება და მათ გამოსწორებაზე ზრუნვა
ხშირი განმეორებით და ხელმძღვანელის
2. მანიპულაცია ინსტრუქციების გათვალისწინებით გარკვეული
ქმედებების შესრულების უნარი
1. იმიტაცია სხვის ქცევაზე დაკვირვება და შემდეგ მისი
გამეორება
 ფსიქომოტორული სფერო

იმიტაცია
სხვის ქცევაზე დაკვირვება და შემდგომ
გამეორება.

•სტუდენტს უნდა შეეძლოს

მასწავლებელზე/ლექტორზე დაკვირვება და
მოქმედების გამეორება
 ფსიქომოტორული სფერო

მანიპულაცია
გარკვეული მოქმედებების ინსტრუქციების
მიხედვით განხორციელების უნარი.

•სტუდენტს უნდა შეეძლოს აქტივობის

განხორციელება ინსტრუქციებზე, ან
მეხსიერებაზე დაყრდნობით.
 ფსიქომოტორული სფერო

დაზუსტება
დახვეწა, უფრო დაზუსტება, შეცდომების
შემჩნევა.

•სტუდენტს უნდა შეეძლოს დავალების

შესრულება კარგად და ხარისხიანად
ინსტრუქციის და დახმარების გარეშე. უნდა
შეეძლოს ასევე დემონსტრირება, რათა სხვებმა
ისწავლონ.
 ფსიქომოტორული სფერო

კოორდინირება
სხვადასხვა აქტივობების კოორდინირება,
ჰარმონიულობისა და თანამიმდევრულობის
მიღწევა.

•სტუდენტს უნდა შეეძლოს მეთოდის შემუშავების

მიზნით აქტივობების გადაბმა და დაკავშირება,
რათა დააკმაყოფილოს ცვალებადი მოთხოვნები
 ფსიქომოტორული სფერო

ადაპტაცია (ნატურალიზაცია ,შეგუება)

მაღალ დონეზე შესრულება ბუნებრივი ხდება
ზედმეტი ფიქრის გარეშე. გარკვეული ქცევის
ავტომატური, არაცნობიერი ფლობა.

სტუდენტს უნდა შეეძლოს მიზნის, მიდგომის და

სტრატეგიის განსაზღვრა, რათა მიმართოს
გარკვეულ ქცევებს.
კოგნიტური აფექტური ფსიქომოტორული
(RH Dave)
ცოდნა დამოკიდებულება უნარები
მონაცემების გახსენება მიღება იმიტაცია (ასლი)
(გაცნობიერება)
გაგება პასუხი (რეაგირება) მანიპულაცია (მიყევი
ინსტრუქციებს)
გამოყენება შეფასება (გაგება და სიზუსტის განვითარება
მოქმედება)
ანალიზი (სტრუქტურა პირადი შეერთება (დაკავშირების,
/ელემენტები) ფასეულობათა ინტეგრირების უნარები
სისტემის ორგანიზება
სინთეზი(შექმნა ) ფასეულობათა ადაპტაცია,
სისტემის ნატურალიზაცია
ინტერნალიზაცია (ავტომატიზება)
(ქცევის მორგება
მასზე)
შეფასება (განსჯა შესაბამის
 kritika
•ხელოვნურია, ვინაიდან სწავლა არ არის
სწორხაზოვანი

• არასრულია: ძირითადი აქცენტი მიმართულია

სწავლებისაკენ, ყურადღების მიღმაა დარჩენილი
მოტივაციისა და აუდიტორიის მართვის
აუცილებელი საკითხები

•“ინდივიდუალისტურია” გამორიცხავს სოციალური

აქტორების ზეგავლენას “ჯუფურ აზროვნებას”
“ბლუმის ბორბალი” (ან “ბლუმის ყვავილი”)
 მნიშვნელობა
საგანმანათლებლო მიზნების ტაქსონომიის -
მნიშვნელობა მდგომარეობს - სწავლების
დონეების დადგენის, სასწავლო პროცესის
კლასიფიკაციისა და კონკრეტული
საზომების უზრუნველყოფის პირველ
მცდელობაში.

გვეხმარება სასწავლო პროცესის

ორგანიზება მოვახდინოთ “ადვილი”
უნარჩვევების ათვისებიდან უფრო
კომპლექსური შესაძლებლობების
განვითარებისაკენ
კითხვები დისკუსიისთვის:

•თქვენი აზრით, რამდენად ხდება პროფესორ-მასწავლებლების

მიერ აზროვნების თითოეული დონის აქტივაცია მოსწავლეებსა
და სტუდენტებში?

•რა გზით შეიძლება დამწყებმა მასწავლებელმა უზრუნველყოს

თითოეული დონის აქტივაცია?
37
We teach a subject not to produce little living
libraries on that subject, but rather to get a
student to think….. for himself, to consider
matters……to take the part in the process of
knowledge–getting. Knowing is a process not a
product.

Jerome Bruner
• გონება ჰგავს პარაშუტს, რომელიც
მუშაობს მხოლოდ მაშინ ,როდესაც
გახსნილია
• Mind is like a parachute, it works only when it
is open
გამოყენებული წყაროები:

http://www.nwlink.com/~donclark/hrd/bloom.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Bloom%27s_Taxonomy
http://www.teachers.ash.org.au/researchskills/dalton.htm
http://www.learningandteaching.info/learning/bloomtax.htm
http://www.coun.uvic.ca/learning/exams/blooms-taxonomy.html
http://www.businessballs.com/bloomstaxonomyoflearningdomains.htm
http://classweb.gmu.edu/ndabbagh/Resources/Resources2/bloomstax.htm
http://projects.coe.uga.edu/epltt/index.php?title=Bloom%27s_Taxonomy
http://edorigami.wikispaces.com/Bloom%27s+Digital+Taxonomy
http://www.nwlink.com/~donclark/hrd/strategy.html
http://eduscapes.com/tap/topic69.htm
გმადლობთ ყურადღებისთვის