А

К
Р
А
Ш
О
К
Е
Њ

К АИ Г РА
Р
АА ЗА
О Ш Л
К РА В И

П
КОШАРКА
Кошарка екипен спорт во кој пет играчи од два различни екипи се обидуваат да постигнат што повеќе бодови преку
давање кош, односно преку уфрлување на топката низ хоризонтално поставен обрач на височина од 305
сантиметри. Од едната страна на теренот до другата, топката се пренесува преку тапкање и подавање на
останатите членови на екипата.
Во 1891, Канаѓанецот Џејмс Најсмит ја измислил играта кошарка, со 7 правила од кои 6 сè уште се користат. Најсмит
бил важен пропонент за развитокот на женскатa кошарка и за раширувањет—о на играта низ Северна Америка.
Двете најсилни кошаркарски лиги во светот се европската Евролига и северноамериканската 
Национална кошаркарска асоцијација. Кошарката е распространета на сите континенти и е најбрзорастечкиот
спорт во светот. Во Македонија, најсилната кошаркарска лига е Македонската Прва Лига.
До бодови во кошарката се доаѓа со фрлање на топката во обрачот на кошот. Екипата која на крајот од натпреварот
 ќе добие повеќе бодови е победник. Кошот постигнат во лакот вреди 2 бода, кошот постигнат надвор од лакот 3
бода, а кошот од слободни фрлања носи по 1 бод. Топката во кошарката се управува со нејзино удирање од подот,
односно водење, или пак преку меѓусебно додавање меѓу играчите. Телесни контакти ко можат да ги повредат
играчите не се дозволени. Постојат строго одредени правила и начини спрема кои топката може да се води.
Со тек на времето кошарката ги развила вообичаените техники за шутирање, додавање и водење, како и позициите
на играчите кога се во напад и во одбрана. Иако вообичаената кошарка се одвива под строго одредени правила,
разни варијации на кошарката направила таа да биди со сè помалку правила. Во кошарката има разни стилови на 
шутеви, од кои најпознат е ударот хорок.
ПРВИТЕ ПРАВИЛА ЗА ИГРАЊЕ
Во почетокот на декември 1891 година, д-р Џејмс Нејсмит,[1] канадски професор по физичка култура од универзитетот МекГил
 од Монтреал и инструктор во Вежбалното училиште YMCA[2] (денес Спрингфилд Колеџ), во Спрингфилд, Масачусетс, 
САД, барал енергична игра на затворено за да ги држи своите студенти зафатени и на одредено фитнес ниво за време на
долгите зими во Нова Англија. По отфрлање на скоро сите идеи кои биле или премногу груби или слабо одговарале на
околеностите во гимназиите, тој започнал со создавање на правилата на кошарката. Професорот прво закачил баскет со боја
на праска на 3.05 метри односно 10 стапки. Во спротивност со модерните кошаркарски мрежи овој баскет со боја на праска
го држел своето дно и топката морала повторно да се врати штом еднаш бил постигнат бод. Сепак ова се докажало
неефикасно, па така била направена дупка на дното од баскетот, овозможувајќи и на топката да ѕирка секогаш со дрвен  
клин. Баскетите со боја на праска се употребувале сè до 1906 година кога се замениле со метални обрачи со табла. Набргу
била направена промена, па така топката само поминува низ мрежата, пробивајќи го патот до кошарката како што ја знаеме
денеска. Секогаш кога некое лице ја уфрлувало топката во баскетот, неговата екипа постигнувал бод. Секогаш кога екипата
постигнува најмногу бодови тој ја добива играта. [3] Баскетите првично биле заковувани на меѓукатна тераса на
игралиштето, но ова се покажало непрактично кога публиката од терасата почнала да се меша со шутевите. Таблата била
воведена за да се спречи ова мешање. Тоа дало дополнителен ефект кој дозволувал удар од скок. [4] Рачно напишаните
дневници на Нејсмит, откриени од неговата внука во почетокот на 2006 година, покажуваат дека тој бил нервозен за новата
игра што ја измислил, која вклучува правила од детската игра наречена „Патка на камен“, како што многу правила не
успеале пред тоа. Нејсмит новата игра ја нарекол „Basket Ball“.[5]
Првиот официјален натпревар се одиграл во гимнзија на YMCA на 20 јануари 1892 година со девет играчи. Натпреврот завршил
со 1-0, а ударот бил направен на далечина од 7.6 метри (25 стапки) на игралиште со половина должина од сегашното
игралиште на уличната кошарка и од тие на НБА. Од 1897 – 1898 станале стандардни екипите од по пет играчи.
ПРАВИЛА И ПРОПИСИ
Димензиите и временските ограничувања разгледани во овој дел варираат помеѓу
турнирите и организациите. Во овој дел се употребени меѓународни и правила
на НБА.
Целта на играта е да се победи противникот преку фрлање на топката горе низ
баскетот на противникот, додека се спречува истиот да го прави истото.
Намерата да се погоди бод е наречена шут. Успешен шут вреди 2 бодови, или
три бодови доколку ако е земена од другата страна на лакот за три бодови кој
пак е висок 6.25 метри (20 стапки и 6 инчи) од баскетот во меѓународни
натпревари и 23 стапки и 9 инчи (7.24 метри) во НБА натпревари.
ПРАВИЛА ЗА ИГРАЊЕ
Натпреварите се играат во 4 четвртини од 10 минути (меѓународни) или 12 минути (НБА). Универзитетските игри употребуваат
полувремиња од 20 минути, додека пак средношколските натпревари употребуваат четвртини од осум минути. Период од
петнаесет минути се употребува за пауза помеѓу полувремињата и две минути се дозволени за други одмори. 
Продолжените периоди се долги по пет минути. Екипите ги менуваат мрежите пред второто полувреме. Дозволено е само
времето кога се игра. Часовникот застанува кога играта не е активна. Оттука, натпреварите општо траат подолго отколку
времето за додадените периоди, вообичаено околу 2 часа.
Пет играчи од секоја екипа (регистер од 12 играчи) можат да присуствуваат на теренот. Замените се неограничени, но може да се
извршат само кога играта е запрена. Екипите исто така имаат и тренер, кој го надгледува развојот и стратегиите на екипата и
другиот екипен персонал како што се помошници тренери, менаџери, статистичари, лекари и тренери.
И за машките и за женските екипи, стандардната униформа се состои од шорцеви и дрес со јасно видлив број, единствен во
екипата, испечатен однапред и одназад. Играчите носат високи патики коишто обезбедуваат екстра поддршка за зглобот на
ногата. Обично, имињата на екипите, на играчите како и оние на спонзорите надвор од Северна Америка се испечатени на
униформите.
Дозволено е само ограничен број на тајм-аути, стопирање на часовникот побарано од тренерот за кратки средби со играчите.
Општо таквите прекини не се подолги од една минути, а за телевизиските натпревари пак, потребен е епп пауза.
Играта е контролирана од судии од коишто еден е арбитар (главниот судија во машките универзитетски натпревари и во НБА),
еден или двајца судии (судии во машките универзитетски натпревари и во НБА) и записничари. За универзитетските
натпревари, за НБА и за многу средношколски натпревари, постојат вкупно три судии на терен. Записничарите се одговорни
за следењето на бодовите на секоја екипа, за задржувањето на времето и за индивидуалните или екипните фаули ,за замените
на играчите, укажуваат на поседувањето на топката на екипата, како и часовникот за шутирање.
ОПРЕМА
Единствена основна опрема во кошарката е топката и игралиштето : рамна правоаголна
површина со обрачи на спротивните краеви. Нивоата на натпреварување бараат употреба
на повеќе опрема како што се часовници, табли за постигнатите бодови, стрелки за измена
на играчите и системи за оперирање со свирчето и стопирање на часовникот.
Пропишано кошаркарско игралиште во меѓународни натпревари е долго 28 метри а широко 15
метри (приближно 92 стапки со 49), а во НБА е 94 стапки со 50 (29 метри со 15м).
Повеќето игралишта се направени од дрво. Челичен баскет со мрежа и табла е обесена на
крајот од игралиштето. Во речиси сите нивоа на натпреварување, врвот на работ е точно 10
стапки (3.05 метри) горе на игралиштето и 4 стапки (1.2 метри) внатре во основната
линија. Варирањето на димензиите на игралиштето и на таблата е можно, но се смета за
важно баскетот да биде поставена на точната висина, Работ којшто е помал а неколку инчи
може да има спротивен ефект врз шутирањето.
Исто така постојат прописи за тоа колкави треба да бидат димензиите на топката. Ако играат
жени, официјалната големина на топка е 28.5 инчи (големина 6) и тежина од 20 унци. За
мажи, официјалната топка е со опсег од 29.5 инчи (големина 7) и тежина од 22 унци.
 ИГРАЧИ

Lebron James Michael Jordan

Kobe Bryant
КОШАРКАРСКИ ТЕРЕН

Ова е еден терен на

кошарка
КОШАРКА

Изработил:Алексеј Николов VI-4

Ментор:Ѓоше Маџаров