საერთაშორისო

გადაზიდვები და ლოჯისტიკა
ლექცია #6
სახიფათო ტვირთების რეგულაციები
• სახიათო ტვირთი არის ყველა ის ნივთიერება, საგანი თუ
მოწყობილობა, რომლის დაზიანებამაც, გაჟონვამ, დაღვრამ ან
გამონაბოლქვმა შეიძლება ზიანი მიაყენოს ადამიანების
ჯანმრთელობას, ავია ხომალდს ან გარემოს.
• სახიფათო ტვირთების ტრანსპორტირება ავიაციით მკაცრად
კონტროლდება IATA/ICAO-სა და სახელმწიფოების შიდა
რეგულაციებით.
• სახიათო ტვირთების გადაზიდვის წესები და ინსტრუქციები
ჩამოყალიბებულია IATA- ს მიერ ICAO-ს ინსტუკციებზე
დაყრდნობით შემუშავებულ სახელმძღვანელოში ‘’Dangerous
Goods Regulations”.
• აღნიშნული ინსტრუქციების განახლება ხდება ყოველწლიურად
და შესაბამისად ყოველწლიურად ხდება აღნიშნული
სახელმძღვანელოს ახალი რედაქტირება და გაოცემა .
 LIMITATIONS- შეზღუდვები
• ზოგი სახიფათო ტვირთი ზედმეტად საშიშია იმისთვის რომ
გადაზიდულ იყოს საჰაერო ხომალდით, ზოგიერთის
ტრანსპორტირება კი დაიშვება მხოლოდ სატვირთო რეისებით,
ზოგიც დაშვებულია როგორც სატვირთო ისევე სამგზავრო
რეისით.

• აკრძალული სახიფათო ტვირთები:

• სახაერო ხომალდით ტრანსპორტირებისთვის აკრძალულია
ისეთი სახიფათო ტვირთები, რომლებიც შეიზლება
სპონტანურად აალდეს ან შევიდეს სახიფათო ქიმიურ რეაქციაში
ერთმანეთთან, ან გამოყოს ძლიერი სითბო ან ტოქსიკური ,
კოროზიული ან აალებადი აირები. ასეთი სახიფათო ტვირთები
საერთოდ აკრძალულია ავიაგადაზიდვისთვის და სახიფათო
ტვირთების ჩამონათვალში ( ცხრილი 4.2) აღნიშნულია სიტყვით
“FORBIDDEN”
განთავისუფებული სახიფათ ტვირთები

• გარკვეული სახიფთო ტვრთების ზოგადად აკრძალულია

ავიაგადაზიდვისთვის, მაგრამ მათი ტრანსპორტირება საჰაერო
ხომალდით დაიშვება , თუ ამის ნებართვას იზლევა ქვეყნის
ავოტიტეტული ორგანო. ასეთი სახიფათო ტვირთების რიცხვ
განეკუთვნება:
• რადიოაქტიული ნივთიერებები B(M) ტიპის შეფუთვაში
• სახ. ტვირთები ისეთი სახის შეფუთვაში , რომელიც საჭიროებს
მუდმივ გაგრილებას გარე გასაგრილებელი საშუალებეით
ტრანსპორტირების მანძილზე
• სახ. ტვირთების ისეთ შეფუთვაში , რომელიც საჭიროებს მუდმივ
ზედამხედველობასა და კონტროლს მთელი ტრანსპორტირების
მანძილზე
• ფეთქებადი ნივთიერებები
• პიროფორული სითხეები
• ის ნივთიერებები და ნივთენი რომლებსაც სახიათო ტვირთის
ჩამონათვალში (ცხრილი 4,2) აქვს არნიშვნა “FORBIDDEN”
• ინფიცირებული ცოცხალი ცხოველები
• სუბსტანციები , რომლებიც ხასიათდებიან ტოქსიკური
ინჰალაციით(გამონაბოლქვით) და საჭიროებენ 1 შეფუთვის
ჯგუფის შეფუთვით ტრანსპორტირებას
• თხევადი სუბსტანციები რომელთა ტემპერატურა უდრის ან
აღემატება 100 გრადუსს ცელსიუცით (212 გრ. ფარენგეიტით) და
მყარი ნივთიერებები , რომელთა ტემპერატურაც უდრის ან
აღემატება 240 გრ. ცელსიუსით (464გრ. ფარენგეიტით)
• ნებისმიერი სხვა საუბსტანცია ან ნივთო , რომლიც
ტრასნპორტირება რეულირდება ნებისმიერი ეროვნული
ავტორიტეტული ორგანს მიერ
 ფარული სახიფათობა (Hidden
Dangerous Goods)
• ტვირთი , რომელიც წარმოდგენილია ჩვეულებრივი
ტვირთის სახით ზოგადი სახელწოდებით, შეიძლება
შეიცავდეს ფარულ სახიათო შიგთავსს.
• მაგ: ავტომობილი და მისი ნაწილები , შეიზლება შეიცავდეს
ძრავას, კარბურატოს,სველ აკუმულატორს
• საყვინთავი(აკვალანგის) მოწყობილობა შეიძლება
შეიცავდეს გაზებს
• ელექტრომოწყობილობა შეიძლება შეიცავდეს მაგნიტს
• პირველადი დახმარების აფთიაქი : აალებად სითხეებს,
აეროზოლებს
• გაყინული ხილი,ბოსტნეული : მშრალ ყინულს
• იხილე დანართი #1
 მგზავრების ან ეკიპაჟის მიერ
ტრანსპორტირებული სახიფათო
ტვირთები
• ზოგადი ფილოსოფია:
• სახიფათო ტვირთები არ უნდა იქნას
ტრასპორტირებული მგზავრებისა და
ეკიპაჟის წევრების მიერ
• 1. ან როგორც შემოწმებული ბარგი(ში)
• 2. ან როგორც ხელბარგი (ში)
• 3. ან პიროვნებაზე
 აკრძალული ტვირთები
• ატაშეს კეისები
• თავდაცვითი საშალებები: მაგ. ჯავზი, წიწაკის სპრეი...
• გათხევადებული ჟანგბადის შემცველი ნივთები
• ელექტროშოკები
• ამუნიცია
• ინვალიდთა სავარძლები სხვადასხვა ტიპის
ბატარეებით( არაჰერმეტული, თხევადი, ლითიუმის)
• კემპინგის დროს გამოსაყენებელი გაზქურები ან საწვავის
კონტეინერები
• დაცული ტიპის მოწყობილობა , მაგ: ატა
 სახიათო ტვირთების კლასიფიკაცია
• სახიათო ტვირთების დაჯგუფებულია 9 კლასად, რომელთაგანაც ზოგიერთი იყოფა ქვეკლასებადაც
გამომდინარე სახიფათობის ხასიათით:
• Class 1: Explosives -
(იყოfა 6 ქვეკლასად)
• Class 2: Gases
• 2.1 – Flammable gases
ბუნებრივი აირი , აეროზოლები
• 2.2 Non-flammable, non- toxic gases
არგონი; ოქსიგენი გათხევადებული ან შეკუმშული. არაა;ებადი აეროზოლები
• 2.3 Toxic gases
ნებისმიერი მომწამლავი გაზი, მომსამლავი აეროზოლები
• Class 3 : Flammable Liquids
ბენზინი, აცეტონი
• Class 4: Flammable solids
• 4.1 – Flammable solids, self-reactive substances and solids desensitized explosives;
• ასანთი, ნაფტალინი, მარგანეცი
• 4.2 - Substances liable to spontaneous combustion;
• ცალციუმის არსენატი, ნიტროცელულოზა
• 4.3 - Substances, which in contact with water, emit flammable gases
• ლითიუმ სილიკონი, მაგნეზიუმის პუდრი
• Class 5 : Oxidizing substances and Organic Peroxides
• 5.1 – Oxidizers
მაგ: ჟანგბადი

• 5.2 - Organic peroxides

თმის საღებავები

• Class 6: Toxic and Infectious substances

• 6.1 – Toxic substances
სხვადასხვა ქიმიური სარეცხი საშუალებები, ნიკოტინი

• 6.2 - Infectious substances

ვირუსები, ბაქტერიები
• Class 7 – Radioactive Material
ნებისმიერი რადიონუკლიდი- ცეზიუმი, ირიდიუმი

• Class 8 - Corrosive
ნებიმიერი სახის მჟავა : ვერცხლისწყალი

• Class 9 – Miscellaneous Dangerous Goods

• მშრალი ყინული, ავტომობილი, პოლიმერული ბურთულები
 ფარული სახიფათობა (Hidden
Dangerous Goods)
• ტვირთი , რომელიც წარმოდგენილია ჩვეულებრივი ტვირთის
სახით ზოგადი სახელწოდებით, შეიძლება შეიცავდეს ფარულ
სახიათო შიგთავსს.
• მაგ: ავტომობილი და მისი ნაწილები , შეიზლება შეიცავდეს
ძრავას, კარბურატოს,სველ აკუმულატორს
• საყვინთავი(აკვალანგის) მოწყობილობა შეიძლება შეიცავდეს
გაზებს
• ელექტრომოწყობილობა შეიძლება შეიცავდეს მაგნიტს
• პირველადი დახმარების აფთიაქი : აალებად სითხეებს,
აეროზოლებს
• გაყინული ხილი,ბოსტნეული : მშრალ ყინულს
 შეფუთვის ჯგუფები
• სახიფათობის სიძლიერიდ მიხედვით,
სახიათო ტვირთებს მინიჩებული აქვთ
შეუთვის ჯგუები:
• Packing group I – High danger ( X )
• Packing group II - Medium danger ( Y)
• Packing group III - Low danger ( Z)
იმის მიხედვით, თუ რომელ სახიფათობის ჯგუფს განეკუთვნება ესა
თუ ის ტვირთი, ხდება განსაზღვრა თუ რა ტიპის შეუთვა
დასჭირდება მას და რა რაოდენობით უნდა იქნეს
ტრანსპორტირებული რომელი ტიპის ავია ხომალდზე.
 იდენტიფიკაცია
სახიფათო სუბსტანციებს გაეროს მიერ
მინიჭებული აქვს ოთხციფრა ნომერი ,
რომლის მიხედვითაც ხდება მათი
იდენტიფიკაცია, კლასიპიკაცია და
ტრანსპორტირების ორგანიზება.
ინგლისურად მას ეწოდება UN Code
მაგ: ასანთი UN1944
მაცივარი UN2857
ავტომობილი UN3166
• სახიათო ტვირთების იდენტიფიკაცია
ხდება სპეციალური ცხრილის
მიხედვით, რომელსაც ეწოდება
ცხრილი 4.2 –
• Table 4.2 – List of Dangrous Goods
(magaaliTi)
 სახიფათო ტვირთების შეფუთვა
• სახიფათო ტვირთი საჰაერო ხომალდით
გადაზიდვისას უნდა იყოს რეგულაციების მიხედვით
შეუთული და მარკირებული.
• არსებოს სახიათო ტვირთების შეფუთვის 2 სახე:
• 1. სერტიფიცირებული შეფუთვა(სპეც.
ავტორიზირებული მწარმოებლისგან შემუშავებული,
ტესტირებული და რეგისტრირებული შეფუთვა)
• 2. არასერტიფიცირებული (ჩვეულებრივი შეუთვა)
 სერტიფიცირებული შეფუტის სახეები
• რეგულაციებში განსაზღვრულია სერტიფიცირებული შეფუთვის
სახეები და მასალა, როსგანაც არის დამზადებული კონკრეტული
შეფუთვა. გამოისახება სპეციალური კოდებით:
• მასალის აღმნიშვნელი კოდები:
• A – steel P-- glass
• B- aluminium N– metal other than steel or aluminium
• C- Natural wood
• D - plywood
• H – plastic
• N- metal
• F - reconstituted wood
• G - fibreboard
• L - textile
• M– paper
• სახეობის (ტიპის) აღმნიშვნელი კოდები:
• 1 – Drums
• 3 - Jerricans
• 4 - box
• 5 – Bags
• 6 – composite packaging
• სერტიფიცირებული შეფუტვის დასრულებული კოდი აღნიშნავს , თუ რა
ტიპის შეფუთვაა, რა მასალისგან დამზადებული, რომელი
სახიფათობის ჯგრუფის ტვირთისთვის არის გათვლილი, მყარი
ნივთიერებისთვისაა თუ სითხისთვის, რა წონაზეა გათვლილი, რომელ
წელს იქნა დამზადებული და ვინ არის მწარმოებელი.
• მაგ:
• UN 4G/Y/145/S/11/NL/VL823
• UN 1A1/X1.4/150/NL/RB/11RL
• UN 4G/CLASS 6.2/11/S/SP-9999-EROKSON
 სახიათო ტვირთების მარკირება

• სახიფათო ტვირთის შეფუთვა უნდა

იყოს სწორად მარკირებული შესაბამისი
სახიფათო ტვირთის სტიკერებით.
• მარკირება კეთდება სახიფათო
ტვირთის რომელიმე ერთ ზედაპირზე.
ყველა წარწერა და სტიკერი უნდა იყოს
განთავსებული მხოლოდ ერთ
კონკტერულ ზედაპირზე.
• სავალდებულო ინფორმაცია
მარკირებისას:
• გამგზავნის დასახელება, მისამართი, ტელეფონი
• მიმღების დასახელება, მისამართი, ტელეფონი
• UN code and proper shipping name
• ნეტო და ბრუტო წონა
• 24-საათიანი საკონტაკტო ინფორმაცია
• ყველა ძირითადი და დამატებითი რისკის სტიკერი
სახიფათო ტვირთის დეკლარაცია
SHIPPER’S DECLARATION FOR DANGEROUS GOODS

AMTS (Advance Medical technologies

Shipper: Air Waybill No.235-38909791
And Service)
BELIASHVILI STR. 77, TBILISI GEORGIA Page 1 of 1 Pages
TEL:+995532 2532036 Shipper’s Reference Number
(optional)
Consignee: PURE
HELIUM FZE
PO.BOX 16848,JEFRA,DUBAI U.A.E.
FLORENCE PALINLIN
Tel:+97148816001
Two completed and signed copies of this declaration must be handed to
the operator.

TRANSPORT DETAILS
This shipment is within the
limitations prescribed for:
(Delete non-applicable)
WARNING
Airport of Departure: Failure to comply in all aspects with the applicable
Dangerous Goods Regulations may be in breach of the
TBILISI applicable law, subject to legal penalties.

PASSENGER CARGO
AND CARGO AIRCRAFT
AIRCRAFT ONLY
Airport of Destination Shipment Type (Delete non-applicable)

DUBAI NON-RADIOACTIVE RADIOACTIVE

NATURE AND QUANTITY OF DANGEROUS GOODS

Dangerous Goods Identification

UN or Class or Packing Quantity and Pack Author-

Proper Shipping Name Division Group Type of Inst. ization
ID No. (Subsidiary Packing
Risk)

UN1963 Helium, refrigerated liquid 2.2 4 aluminium 202

cylinders X empty
Empty uncleaned uncleaned

Additional Handling Information

24 Hour emergency call : +97148816001
I hereby declare that the contents of this consignment are fully and Name/Title of Signatory :Irina
accurately described above by the proper shipping name, and are
classified, packaged, marked and labelled/placarded, and are in all respects Melashvili, DG specialist
in proper condition for transport according to applicable international and Place and Date: Tbilisi,
national governmental regulations. I declare that all of the applicable air
transport requirements have been met. 27 February 2013

Signature (see warning above)

 ავიაზედდეულის შევსების წესები
• სახიფათო ტვირთის გადაზიდვის დროს
ავიაზედდებულში აუცილებლად უნდა იქნეს
აღნიშნული , რომ გადაიზიდება სახიფათო ტვირთი.
ასეთი ჩანაწერი კეთდება ავიაზედდებლულის
“handling information” –ში:

• Dangerous Goods as per attached shipper’s declaration

• 5 pcs Dangerous Goods as per attached shippers declaration