Магнети

Легенда за магнетот
 Старата грчка легенда кажува дека
овчарот по име Магнес, чувајќи овци на
планината Иде, приметил дека стапот и
чизмите со ситни клинци се лепеле за
црниот камен. Испитувајќи ги необичните
појави, сватил да клинците со кои се
чизмите потковани и железниот стап ги
привлекува црниот камен.Така Магнeс
открил дека постои камен кој привлекува
железо. Така е откриен МАГНЕТОТ.

2
Природни магнети
 Една од природните појави е својство на една
врста минерали да привлекуваат железни
предмети.
 Тој минерал е МАГНЕТОТ, а таквите минерали
се нарекуваат МАГНЕТИ.
 Рудата магнетит е природен магнет.

3
Вештачки магнети
 Кога се железото или челикот се
тријаат со магнетот тогаш се
намагнетизира и стануваат
ВЕШТАЧКИ МАГНЕТИ.
 Се изработуваат од челик со
додаток на кобалт и никел.
 Дејството на овие магнети не се
менува и затоа се нарекуваат
ПОСТОЈАНИ МАГНЕТИ.
 Вештачки магнети најчесто се
прават во облик: потковица, шипка,
цилиндар , игла.

4
Обид 1
 Направи сам магнет од клинец тако што по него
повлекуваш магнет. Секое повторно
повлекување почни го од истиот крај на
клинецот. Приближи го клинецот до спајалиците.
Штo забележуваш?

5
Заклучок

 После триењето во магнетот, железото

привлекува спајалици, бидејќи во извесно
постанува магнет. Така добивме магнет
по вештачки пат.
 Метали кои можат да се магнетизираат
се:железо, никел, кобалт.

6
Магнетизам
Магнетни својства
 Магнетот има способност да привлекува
железни предмети и ги држи прилепени
парчињата железо и челик. Ова појава се
нарекува МАГНЕТИЗАМ.
 Магнетизамот е невидлива сила на
привлекување или одбивање помеѓу
одредени супстанци.
 Магнетите не ги привлекуваат сите
супстанци.

7
Заклучок
 Цилиндарот и прачката се магнети, тие
имаат особини да привлекуваат железни
предмети.

железо

бакар алуминиум

8
Обид 2
Земи магнети во облик на цилиндар и прачка. Пренеси
шајки и спајалици. Што забележуваш?

железо

бакар алуминиум

9
Обид 3
 Направена е смеса од железни спајалици,шеќер
и парчиња хартија. Приближи ги магнетните
смеcи. Што се случува?

10
Заклучок
 Магнетот ги привлече спајалиците.
 Магнетите не ги привлекува сите
супстанци .
 Привлекува само оние материјали и
супстанци кои содржи железо.

11
Магнетни полови

 Секој магнет има два пола СЕВЕРЕН и

ЈУЖЕН.
 По договор, северни пол на магнетот
означен со сина боја, а јужниот со црвена
(често е означен само северниот пол).
 Северниот пол скратено се означува со
буквата N (англиски NORTH), а јужната со
буквата S (англискиSOUTH).

12
Полови на магнетот

С
С

J
J

J
С – северни пол на магнетот ( N )
J – јужни пол на магнетот (S)

13
Магнетните полови –заедно
дејствуваат
 Обид
 Земи магнетна прачка и
принеси поголема
количина спајалици.
Што се случува?
 Дали сите делови на
магнетната прачка
привлекуваат исти број
спајалици. Каде има
повеќе спајалици, а
каде помалку ?

14
Заклучок
 Краевите на магнетите, привлкуваат
најмногу спајалици.
 Најјако дејство на магнетот е на неговите
краеви, полови, а најслабо на средината
на магнетот.

15
Шта се случува ако два магнета се
близу еден до друг?
се привлекува

или

се одбива
 Се привлекува различни магнетни полови.
Се одбиваат исти магнетни полови.

16
Можеме ли да ги одвоиме половите
кај магнетот?

 Кога магнетните полови ги поделиме на два

дела, добиваме два нови магнета, кои ќе
имаат и северен и јужен пол.
 Магнетните полови не можеме да ги одвоиме.
17
Магнетно поле
 Во просторот околу
магнетот се формира
магнетно поле и
делува на некои тела
и други магнети, кои
се наоѓаат на извесно
растојание од него.
 Во магнетното поле
делува магнетна
сила.

18
Линија на магнетната сила
Обид 1
 Земи струготини од железо и расфрлете го по листот од
хартија. Потоа земи магнет и ставете го на тој лист.
Набљудувајте што се случува.

19
Обид
 Стави шајка на стол. Пробај да го подигнеш
тако што ќе дејствува магнетот (ќе се
поместува) под столот.

20
Обид
 Ставете на хартија спајалици или железо. Со
магнетот делувајте под хартијата и пробајте да
поткренете предмете.

21
Заклучок од претходниот обид
 магнетот (придвижува) некои предмети
(спајалици,железо) преку хартија, дрво,
стакло и вода.
 Колку е магнетот поблиску неговото дејство
е посилно , а колку е подалеку неговото
дејство е послабо.

22
Планета Земја - магнет
 Планета Земја е голем
магнет.
 Како и сите магнети и
Земјата има северни и
јужен пол.

23
Примена на магнетот
 Човекот ја искористил појавата на
магнетизамот во безброј апарати.
 КОМПАС е направа во кој
магнетот во облик на игла стално
покажува правац север – југ и
служи како средство за
оријентација во природата.

24
Заклучок

Железото зазема положба како игла на

компас. Ако го завртиме во друг правец, се
враќа во првобитната положба.

25
Примена на магнетите
 Големите магнети, чие магнетно поле е доста силно се користи за:
- подигање, пренесување железни и челични предметаи
(аутомобили, цевки)
- разделување на железо од други материјали
- движење на возови
- правење украсни магнети.

26