BOLESTI ADNEKSA KOŽE

Bolesti lojnica i folikula dlaka:

• Acne
• Seborrhoea
• Rosacea
• Dermatitis perioralis
 Lojnice se nalaze najgušće raspoređene na
SEBOROIČINIM predjelima kože:
• Područje vlasišta i obrva
• Nazolabijalna brazda i mentolabijalna brazda
• Sternalni predio
• Interskapularna
• Periumbilikalna
• Ingvinalna
• Sakralna i
• Perianalna regija
 Seborrhoea
Definicija: Prekomjerno izlučivanje loja koje se
nasljeđuje autosomno dominantno i pojavljuje se u
oko70% ljudi
Dijagnostički kriteriji:
• Masne ljuskice na kapilicijumu, retroaurikularnoj,
periumbilikalnoj, ingvinalnoj, perianalnoj regiji
• Brzo mašćenje kose
• Česta udruženost sa aknama i seboroičnim dermatitisom
• Pogoršanje pod uticajem hormona, vegetativnog nervnog
sistema, emocionalnih uzbuđenja, nutritivnih faktora
(masna, začinjena, suhomesnata hrana)
 SEBOSTASIS
Definicija: Smanjeno izlučivanje loja koje se javlja
kod 10% populacije, a primjećuje se kod više
članova obitelji
Dijagnostički kriteriji:
• Koža i kosa su suhi zbog smanjene produkcije loja
• Promjene najizraženije na podlakticama, postraničnim
dijelovima trupa i potkoljenicama
• Česta udruženost sa atopijskim dermatitisom, vulgarnom
ihtiozom i hipohidrozom
• Svrbež obavezan simptom
 Dermatitis seborrhoica adultorum
Ekcematozni proces sa zahvatanjem kapilicija, lica,
flexure i gornjeg dijela trupa

Dijagnostički kriteriji:
• Suhoća kože, crvenilo, ljuske
• Zahvaćenost kapilicijuma
• Lice: Glabela, obrve, trepavice, nosna krila, uši, predio
gornje usne
• Torso: Presternum i gornji dio leđa
• Flexure: Pazuh, ingvinum, submamarna lokalizacija
 Dermatitis dyseborrhoica adultorum
• Bolest se pojavljuje kod 2 do 5 % stanovništva, češći kod
muškaraca
• Uzrok je nepoznat; Sabouraud je još u prošlom vijeku smatrao da
je uzrok bolesti gljivični mikroorganizam Pityrosporum ovale.
Teorija je uskoro odbačena, jer antimikotična terapija
(ketokonazol) nije riješila problem recidiva bolesti.
• P.ovale se izolira među ljuskicama na kapiliciju kod seboroičnog
ekcema, ali se nađe i na zdravoj koži
• Seboroični ekcem je čest kod pacijenata sa HIV infekcijom, zbog
moguće imunosupresije sekundarne infekcije sa npr. P.ovale, ali se
seboroični ekcem mogao pojaviti i kao rezultat stresa HIV
pozitivnih pacijenata
• Često simptomi bolesti iščezavaju boravkom na odmoru,
kupanjem i sunčanjem, a bolest se pogoršava povratkom u radnu
svakodnevnicu
Bitan faktor nastanka predstavlja hormonalna i vegetativna
disfunkcija, nadražaji kože sekundarnim činiocima
(mikroorganizmi, njihovi raspadni produkti) promjene sastava loja;
Seboroična konstitucija zabilježena u 50% pacijenata
KLINIČKE KARAKTERISTIKE BOLESTI:

Glavne morfološke promjene su hrapavost kože,

crvenilo, ljuštenje različitog stepena
• Lice i kosa: Mogu biti zahvaćeni jedno ili više mjesta; Promjene
su uglavnom simetrične, uglavnom ne svrbe, Na kosi se često
pojavljuje perut, žućkaste, masnije ljuske sa eritemom
• Presternum i interskapularna regija- Hronični, ružičasti,
ljuskavi anularni pečati
• Intertriginozni seboroični ekcem - simetrična erupcija sa
ružičastim, ljuskavim, erodiranim, vlažnim površinama
 Diferencijalna dijagnoza:
Lice i kosa:1.Promjene seboroičnog ekcema
liče na psorijazu;2. Psorijatične ljuskice su
suhe, sedefaste, često se pojavljuju u
pečatima; 3.Nikada nisu praćene sa
efluvijem, 4; U 70% slučajeva praćene sa
promjenama na spolnom organu
1.Seboroične ljuskice masnije, žućkaste;
2.kapilicij najčešće difuzno zahvaćen;
3.efluvijum često prisutan; 4.promjena na
spolnim organima uglavnom nema
 Diferencijalna dijagnoza:
Presternalna i intersternalni predio:Povremeno se
seboroični ekcem može zamijeniti sa Pityriasis versicolor
zato što obje bolesti imaju sličnu distribuciju, ali dok su
lezije pitirijaze ASIMETRIČNE, SMEĐKASTE ILI
BIJELE boje, a promjene seboroičnog ekcema
RUŽIČASTE I SIMETRIČNE
Seboroični intertrigo: Gljivične infekcije mogu da
podsjećaju na seboroični ekcem, zbog čega se preporučuje
OBAVEZAN KOH test. Za razliku od papulopustuloznog
uzdignutog ruba, ljuskave površine i tendence ka
centralnoj regresiji kod promjena gljivičnih infekcija,
seboroični ekcem intertriginoznih mjesta se karakterizira
uniformnim promjenama
• Opšta terapija - sredstva za regulisanje tonusa
LIJEČENJE
vegetativnog nervnog sistema, B6
• - Izraženije promjene - potrebno dato lijekove sa
sebosupresivnim djelovanjem: Ciproteron acetat; 13 - cis
retinoična kiselina
• Lokalna terapija: Sredstva sa sumporom, alkoholni
pripravci sa resorcinom(0,5-1%), salicilnom kiselinom (1-
3%); Kortikosteroidne kreme I klase (najslabijeg efekta) za
kontrolu ljuštenja i eritema; Ketokonazol šampon -
antiseboroik i antimikotik (obavezno držati na kosi 15
minuta prije ispiranja)
• Ako postoji sekundarna bakterijska infekcija preporučuje
su antibiotici: tetraciklini -1gr/dnevno -7dana, 0.5gr/dnevno
- 7 dana; 0.25 gr /dnevno - 28 dana
 Erythrodermia desquamativa (Mb. Laineri)
• Deskvamativna eritrodermija koja nastaje kao
generalizacija seboroičnog dermatitisa - pojavljuje se u
prva tri mjeseca života
• Prisutan poremećaj funkcije leukocita (oštećenje
hemotakse), deficit C5 frakcije komplementa - oštećenje
fagocitoze - povećana sklonost infekcijama kandide i
piokokima
• Klinička slika: Seboroične promjene počinju u vlasištu,
šire se na udove i trup; koža je eritematozna sa masnim
ljuskama; Česta je povišena temperatura, dijareja,
anemija, infekcije kandidom i piokokima - Netretirani
slučajevi vode poremećaju acidobaznog statusa,
pneumoniji, renalni poremećajima
Erythrodermia desquamativa
Laineri
• Terapija: Srednje visoke doze
kortikosteroida (50-60mg prednizolona)
• Primjena tekućih posipa ili pudera
• Infuzije svježe plazma (korekcije C5
frakcije komplementa)
 Dermatitis seborrhoica infantum
(Seborrhoeic eczema of infancy)

Seboroične manifestacije kod dojenčadi,

obično u prva tri mjeseca života
Postoji mogućnost da se radi o pojačanoj
produkciji loja usljed dijaplacentarno
prenesenih androgena majke, koji se mogu
dokazati u krvi dojenčeta do 6. sedmice
života;
 Dijagnostički kriteriji:
• Pojava u šestoj sedmici života
• Promjene na koži - bez pruritusa
• Žućkaste masne ljuskice na kapilicijumu i
obrvama
• Crvenilo, ljuštenje i povremeno erodirana
koža na vratu, pazuhu, ingvino-anogenitalno
• Promjene se povlače unutar šest sedmica
 Tretman seboričnog dermatitisa
• Održavanje higijene kože - posebna njega
dječje kože
• Tretman “tjemenjače” - maslinovo ulje, 2%
salicilna kiselina
• Emolienti - hidriranje kože, neutralne
kreme, 10%Urea
• Lokalni kortikosteroidi - Steroidi klase II
 Rosacea
Stanje koje se karakterizira papulama, pustulama na licu
udruženim sa flushingom i crvenilom

Dijagnostički kriteriji:
• Papule i pustule
• Flushing i eritem
• Obrazi, čelo, nos i/ili brada
• Oči mogu biti zahvaćene
• Pogoršava se ingestijom alkohola, vrela jela i pića,
klimatski faktori
• Terapijski odgovor na antibiotike
 Rosacea
• Javlja se podjednako kod oba pola; najčešća u
četvrtoj dekadi; Rijetka kod crnaca, bolest obično
traje nekoliko mjeseci, ulazi u remisiju i često više
ne recidivira; ponekad predstavlja uporno
oboljenje koje traje godinama
• Histološki prisutna vaskularna dilatacija i
hiperplazija lojnih žlijezda
• Uzrok bolesti nepoznat, ali se pretpostavlja da je
osnov promjena vaskularna nestabilnost, koja se
klinički manifestira (flushing) - prolazni eritem
lica i tendencom ka trajnom eritemu
• Dijeta - Unošenje vrelih jela i/ili pića, ljuta, paprena hrana
dovode do pogoršanja bolesti; Alkohol, kofein uzrokuju
vazodilataciju krvnih sudova kože i egzacerbaciju rosacee
• Klimatski faktori: Fluktuacija temeperature pogoršava
stanje - odlazak u toplije ili hladnije krajeve - u osnovi se
radi o poremećenom vazomotornom tonusu krvnih sudova
licaROSACEA - Faktori koji utiču na pogoršanje bolesti
• Lokalni kortikosteroidi - tokom 60.tih i 70.tih godina je bila
raširena upotreba kortikosteroida u terapiji rozecee
(Dovodili do vazokonstrikcije, što je imalo prolazni th.
efekt, ali se kasnije pojavio rebound fenomen)
• Demodex folliculorum - često izoliran iz kožnih promjena,
ali se broj ne smanjuje pod terapijom rosacee - uloga još
uvijek upitna
Dijagnoza rozacee uglavnom nije problematična;
Tendenca ka crvenjenju lica, permanentne
teleangiektazije, papule, pustule i lividni eritem
Varijante bolesti su:
• Zahvaćenost nosa sa eritemom, uz normalnu kožu
drugih dijelova lica
• Uz eritem se katkada razvija hipertrofija
sebacealnih žlijezda - Rhinophyma
• Konjuctiva može biti zahvaćena (conjuctivitis,
blepharitis, ulceracije kornee)
• Lymphoedema oko oka takođe može biti prisutan
 Razlike između akni i rozacee

Acne Rosacea
Druga i treća dekada života Kasnije
Masnoća kože Flushing i eritrem
Komedoni, ciste, ožiljci, Papule i pustule
papulopustule
Spor odgovor na terapiju antibioticima Brz odgovor na

terapiju antibioticima
 Rozacea -TERAPIJA
• Opšta terapija: Oxytetracycllin 3-4 mjeseca od
250 do 1000 mg dnevno; Metronidazol tbl 2x400
mg - 3-6 sedmica; Rezistentne forme liječiti sa 13
cis retinoičnom kiselinom (0,2 do 1 mg/ kgtt)
• Izbjegavanje provocirajućih faktora : Ljuta,
paprena jela i pića, ekstremno topla ili hladna jela
i pića; izbjegavanje ekstremnih klimatskih
faktora
• Lokalna terapija: Izbjegavanje sapuna i
alkoholnih otopina; preporučuje se Klindamycin,
Eritromycin, Metronidazol, Ketokonazol,
Ponekad se indicira krioterapija
 Dermatitis perioralis
Definicija : Papulozna erupcija oko usana i oka koja
se najčešće javlja kao reakcija na dugotrajnu
primjenu lokalnih kortikosteroida
Dijagnostički kriteriji:
• Crvenkaste papule i eritemi
• Raspoređenost oko usta ili očiju
• Sekundarna reakcija na lokalnu primjenu
kortikosteroida
• Odličan terapijski odgovor na antibiotike
 Dermatitis perioralis
Lokalni steroidi uzeti na preporuku
“prijatelja, ljekara opšte prakse, ili
poznanika” u svrhu terapije nježnog
seboroičnog ekcema ili nježnih akni
posebno ako se duže vremena koriste,
dovode do perioralnog dermatitisa
SNAŽNI KORTIKOSTEROIDI SE
NIKAD NE SMIJU PRIMIJENITI ZA
LIJEČENJE AKNI ILI EKCEMA NA
LICU
• Klinički se bolest manifestira sa crvenkastim
papulama, povremenim ljuštenjem, crvenilom, na
mjestima primjene steroida
• Osnovni način liječenja je prekidanje terapije
steroidima, upotreba antibiotika (Oxytetracycllin
250mg 2x1 u periodu od 4 do 8 nedjelja),
Izbjegavanje sapuna, alkoholnih losiona, pa čak i
kozmetičkih pripravaka Lokalno se ordiniraju
neutralne kreme (10% Urea).
• Stanje počinje poboljšavati već nakon dva dana, a
signifikantni efekt se postiže nakon 2 nedjelje
ŠTA SU AKNE?
OBOLJENJE ŽLIJEZDA LOJNICA

 PROVOCIRAJUĆI FAKTORI:
HORMONALNI
BAKTERIJSKI
PSIHOEMOCIONALNI
ALIMENTARNI
 UTICAJ HORMONA NA NASTANAK AKNI
• Androgeni hormoni su najvažniji faktor
pojačanog lučenja loja
• estrogeni smanjuju aktivnost žlijezda lojnica
(zbog čega se koriste kao terapija akni)
• Progesteron uzrokuje retenciju vode, otok
epiderma sa blokadom kanala žlijezda lojnica,
tako da pogoršava akne (predmenstrualno
pogoršanje akni)
• Thyroxyn stimulira aktivnost lojnica, tako da se
suhoća kože javlja kod hipotireoidizma
 Dijagnostički kriteriji:
•Masnoća kože
•Komedoni, milije, papule, pustule,
noduli, ciste, ožiljci, keloidi,
hiperpigmentacije
•Lokalizacija na licu, leđima,
prsima
 DISTRIBUCIJA PROMJENA:
 LICE
 LEĐA
 RAMENA
 PRSA
PRIMARNE PROMJENE:
 OTVORENI I ZATVORENI KOMEDONI
 PAPULE
 PUSTULE
 NODULI
 CISTE

SEKUNDARNE PROMJENE:
 CRVENILO
 OŽILJCI
 PIGMENTACIJE
KLINIČKA SLIKA

I STEPEN- BLAGE AKNE

(komedoni i papule, nema nodula i cisti)
II STEPEN- UMJERENE AKNE
(dominiraju papule sa nekoliko nodula i rijetkim
cistama)
III STEPEN- TEŠKE AKNE
(dominiraju ciste i noduli)
CILJ TERAPIJE?

 SPRIJEČITI STVARANJE NOVIH

AKNI

 ZAUSTAVITI STVARANJE OŽILJAKA

(PSIHIČKIH I FIZIČKIH)
“UMJETNOST” LIJEČENJA AKNI
PODRAZUMIJEVA:
 DUGOTRAJNU PRIMJENU
1.KOZMETIČKIH TRETMANA
2.MEDIKAMENATA
 POVJERENJE PACIJENATA U SESTRU I
LJEKARA
 RAZUMIJEVANJE OSNOVNE PRIRODE
BOLESTI OD STRANE PACIJENATA
 ANTISTRES TEHNIKE (RAZVIJANJE
POZITIVNIH ODNOSA I POZITIVNE
ENERGIJE)
 Tretman akni zavisi od oblika akni:
Blage akne - komedoni se liječe lokalno terapijom -
antibiotici (Klindamycin), benzoil peroxyd (Antopar
gel 5 i 10 %) ili Roaccutane krema (13 cis retinoična
kiselina)
Srednje teške akne (Papulopustule i komedoni) :
Lokalna terapija i antibiotici per os (Geomycin 1gr
dnevno- 6 mjeseci, Doxycillin - 100 mg -1x1 - 6
mjeseci, Erythromycin 1 gr dnevno 6 mjeseci ;
Azitromycin - pulsna terapija 1x500 mg 3 dana, a
nakon toga 1x500 mg 9 sedmica - jednom sedmično
Teške akne (noduli, ciste, keloidi, ožiljci, hipopigmentacije)
• Uz lokalnu terapiju se ordiniraju preparati 13 cis
retinoične kiseline: Roaccutane a 10 mg tbl
• Tablete se ordiniraju u dozi od 0,1 do 2,0 mg /kg tt;
Terapija traje od 3mjeseca do godinu dana, zavisno od
težine akni Prije početka terapije potrebno uraditi AST,
ALT, Lipidogram,
• Vrlo teratogen preparat, i kod žena se mora jednom
mjesečno raditi test na trudnoću;
• Neželjeni efekti - teratogenost, podizanje jetrenih enzima
i lipida, pseudotumor cerebri, suhoća usana, pucanje
usnica, suhoća kože, depresija.
 Antiandrogeni preparati

• Diane 35 (Aethinil oestradiol 35mg i

CIPROTERON ACETAT 0,2 mg ( Od 1. do 21.
dana menstrualnog ciklusa - 3 do 12 mjeseci)
• Androcur 10 (Ciproteron acetat 10 mg) ( od 1. do
15. dana ciklusa uz Diane 35 - 3 - 6 mjeseci
• Androcur 50 (Ciproteron acetat 50 mg) - uz Diane
35 od .1. do 15. dana ciklusa 3-6 mjeseci
TERAPIJSKI ELEMENTI:

 LOKALNA TERAPIJA (Erithromycin,

Clindamycin, Benzoil peroxid, Tretinoin)
 PERORALNA TERAPIJA
(Erithromycin, Tetracyclin,
Clarithromycin, Tretinoin)
 KOZMETIČKI TRETMANI
 HIGIJENSKO-DIJETETSKI REŽIM
ZAKLJUČAK

 AKNE SU KOMPLEKSNA BOLEST

 SVAKOM PACIJENTU TREBA PRISTUPITI

ODVOJENO

 ZA SVAKOG PACIJENTA SASTAVITI SAMO

“NJEGOV” TERAPIJSKI PROGRAM