R I

O E
T V IVN
A S AT
I R IG
IL OL
N E K
I
P O V E
T O H
O NJ I N E
I
I OB
OS
Rastvori su veoma značajni u životnim procesima čovjeka kako za život tako i
u svakodnevnim aktivnostima čovjeka.
Skoro sve tečnosti u organizmu su u stvari rastvori (krv,limfa,..).

Rastvori su homogeni disperzni sistemi kod kojih je jedna supstanca

raspodijeljena u drugoj u vidu sitnih čestica.

Molekulski rastvori su oni kod kojih su dispergovane čestice u veličini

molekula

Pravi rastvori veličina čestica je manja od jednog nanometra(nm). Ovi rastvori

su bistri,providni,potpuno homogeni, a čestice se ne mogu vidjeti pod
mikroskopom.
Pravi rastvori
Kod takozvanih pravih rastvora rastvorene čestice su atomi,molekule
ili joni.
Čestice kod pravih rastvora su homogeno dispergovane u rastvoraču
i ne talože se prilikom pokretanja rastvora.

Posmatranjem pravog rastvora ne mogu se uočiti razlike između

rastvorene supstance i rastvarača.

Pravi rastvori sadrže tako sitne čestice da su one u stanju da prolaze

kroz filter papir i zidove ćelije, dimenzije čestica kod pravih
rastvora su male i dijametar je obično manji od 1 nanometra (nm).
Koloidni rastvori
Kod koloidnih rastvora čestice su veće nego kod pravih
rastvora, ali zato manje od čestica kod suspenzija.
Veličina im je negdje na sredini, dijametara od 1-100 nm.
To mogu biti velike molekule, npr. proteini.
Koloidne čestice su dispergovane u rastvaraču i nemaju
osobinu suspenzije da se talože, rastvor je prema tome
homogen. Ovi rastvori Imaju sposobnost da raspršuju
svijetlost.
Raspršenje svijetlosti kod koloidnih čestica se naziva
Tindalov efekat (Tyndall effect). Koloidne čestice
prolaze kroz filter papir, ali ne prolaze kroz zidove ćelije.
 Suspenzije
Heterogeni rastvori koji nastaju od većih čestica nazivaju se
suspenzije, a bitno se razlikuju od pravih rastvora.

Čestice su veće od 100 nm, pa ih je moguće razlikovati od

rastvarača i razdvojiti filteriranjem, jer zaostaju na filter-papiru.

 Rastvorene čestice se nakon miješanja talože, a rastvarač nakon

taloženja postaje bistar.
Suspenzije pod nazivom miksture nalaze primjenu, također, kao
ljekoviti pripravci, ali se onda mora označiti „Prije upotrebe
promućkati“
 • Koligativne osobine rastvora

• Koligative osobine zavise od broja čestica rastvorene supstance u

određenom volumena rastvora.

• Razblaženi rastvori kod kojih je koncentracija rastvorene supstance

ispod 0,1 mol/L smatraju se Idealnim rastvorima.

• Naziv koligativan potiče od latinske riječi colligatus-uzajamno

povezano.

• Koligativne osobine rastvora su:

1. Sniženje pritiska pare rastvora
2. Povišenje temperature ključanja rastvora ili ebulioskopija
3. Sniženje temperature mržnjenja rastvora ili krioskopija
4. Osmotski pritisak
 • Difuzija

• Difuzija je proces izjednačavanja koncentracija dva rastvora različitih

koncentracija koji su neposrednom kontaktu.

• Izjednačavanje koncentracija postiže se tako što rastvarač difunduje

iz razrijeđenog rastvora u koncentrovani.

• Do difuzije čestica dolazi zbog neuravnoteženog stanja dva rastvora

koji su u neposrednom kontaktu.

• Kada se koncentracije izjednače sistem je u dinamičkoj ravnoteži.

 • OSMOZA
• osmoza (prema grč. ὠσμός: guranje, tiskanje), difuzija kojom se izjednačuju
koncentracija u otopini i otapalu, odn. koncentracije dviju otopina različitih
koncentracija, međusobno odijeljenih polupropusnom membranom.
• Membrana koja je propusna samo za molekule rastvarača naziva se
polupropustljiva ili semipermeabilna mebrana.
• Ovaj proceces se naziva osmozom
• Osmoza je, u stvari, difuzija koja se odvija kroz polupropustljivu membranu.
• Polupropustljiva mebrana može biti čvrsta i tečna supstanca.
• Bakar(II) heksacijanoferat(II)→ Cu₂[Fe(CN)6 ] i celofan predstavljaju tip čvrste
membrane.
• Tečne membrane mogu biti tečnosti koje se ne mješaju niti sa rastvorom niti
sa rastvaračem. To je, na primjer, fenol za neke vodene rastore
Osmotski pritisak
• Uspostavljanje dinamičke ravnoteže tj. koliko otapala ulazi kroz
polupropusnu mebranu u posudi, toliko ga i iz nje izlazi. Taj
ravnotežni hidrostatski pritisak-tlak nazivamo osmotskim
pritiskom (tlakom) otopine.