Ktct. Chương 3.ok

CHƯƠNG 3
GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

NỘI DUNG CHÍNH
LÝ LUẬN CỦA C. MÁC VỀ GIÁ TRỊ THẶNG
DƯ
TÍCH LŨY TƯ BẢN
CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN CỦA GIÁ TRỊ

THẶNG DƯ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

LÝ LUẬN CỦA C. MÁC VỀ GIÁ
TRỊ THẶNG DƯ

Nguồn gốc của
giá trị thặng dư?

Thông
thường
Dùng vào việc bóc lột sức lao Khi nào?
động của người khác Tiền Tư bản

Tư bản

 T - H – T’ ( T’= T+ t) là công thức chung của tư bản,
vì mọi tư bản đều vận động dưới dạng khái quát đó.
- Nếu gọi t là giá trị thặng dư, thì:
t: Do đâu mà có?

Phải chăng do quá trình lưu thông?

Xét:
Ngang giá
T H
Lưu thông
Không ngang giá Không có t

- Mua thấp hơn GT
- Bán cao hơn GT
- Chuyên mua rẻ,
và bán được đắt
Ví dụ: T trong két, H trong kho… Không có t
Ngoài lưu thông
 “Vậy là tư bản không thể xuất hiện từ lưu thông và
cũng không thể xuất hiện ở bên ngoài lưu thông. Nó
phải xuất hiện trong lưu thông và đồng thời không phải
trong lưu thông”
C.Mác và Ph.Ăngghen: Toàn tập, 2004, t.23, tr.249

t : chỉ có được nhờ vào quá trình lưu thông
Dự đoán
và thấy
t : được tạo ra ngoài lưu thông (trong sản xuất)
Đúng với lý luận giá trị:

Giá trị của hàng hóa là lao động xã hội của người sản xuất đã
hao phí để sản xuất ra hàng hóa kết tinh trong hàng hóa ấy
(Chương
MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020 2)
Nhìn lại, công thức chung của tư bản: T - H - T' ( T'= T+ t)
Bí mật sẽ nằm ở H
H: chỉ có thể là 1 thứ hàng hóa đặc biệt (Sức lao động)
Sức lao động trở thành hàng

Note: hóa là điều kiện quyết định để
tiền biến thành tư bản.

 Công thức chung đầy đủ của tư bản phải là:
Tư liệu sản
xuất
T-H …sản xuất - H’ - T’
Sức lao
động

Hàng hóa
Sức lao động?

C. Mác: “Sức lao động hay năng lực lao
động là toàn bộ những năng lực thể chất
và tinh thần tồn tại trong cơ thể, trong
một con người đang sống, và được người

đó đem ra vận dụng mỗi khi sản xuất ra

một giá trị sử dụng nào đó”

C.Mác- Ănghen toàn tập, tập 23, Nxb chính trị quốc gia, H 1993, tr 251


Sức lao động trở thành hàng hóa trong điều kiện:
kiện nào?
Người lao
Người lao động không
động được tự có đủ tư liệu
do về thân thể sản xuất cần
thiết
Trong xã hội nào thì hội tụ đầy đủ hai điều kiện trên?
Hàng hóa sức lao động có
hai thuộc tính:

Giá trị của hàng Do thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất
hóa sức lao động và tái sản xuất ra sức lao động quyết định.
+ Tư liệu sinh hoạt cần thiết để tái sản xuất ra sức lao động;
Bộ phận cấu thành
+ Tư liệu sinh hoạt cần thiết nuôi gia đình người lao động;
+ Phí tổn đào tạo người lao động.
Ngoài yếu tố vật chất, còn có

yếu tố tinh thần và lịch sử.
(tính đặc biệt)
Giá trị sử dụng của + Thỏa mãn nhu cầu của người mua;
hàng hóa SLĐ
+ Dùng trong quá trình sản xuất hàng hoá;
+ Tạo ra giá trị mới LỚN HƠN giá trị bản thân nó.
(tính đặc biệt)
Tại sao hàng hoá sứcMS:ĐHXD/KTCT

lao động là hàng hoá đặc biệt?
Mác- Lênin/2019-2020
Sự sản xuất
giá trị thặng dư

Ví dụ về sản xuất giá trị thặng dư (SGT trang 56-57)
Nghiên cứu SGT trả lời các câu hỏi sau:
1. Sau 4 giờ lao động đầu, nhà tư bản thu được giá trị thặng dư chưa?
2. Tại sao nhà TB lại buộc người công nhân làm 4 giờ tiếp theo?
3. Tổng giá trị của 8 giờ lao động mà người công nhân tạo ra là bao nhiêu?
4. Nhà tư bản thu được bao nhiêu giá trị thặng dư sau 8h sản xuất?
5. Giá trị thặng dư là gì?

Chi phí sản xuất 4h Chi phí sản xuất 4h
đầu: sau: Giá trị sản phẩm mới ( 100 kg sợi )
- Tiền mua bông 50 kg là : - Tiền mua bông 50 kg là :
- Giá trị của bông được chuyển vào sợi: 100$
50$ 50$
- Hào mòn máy móc là: - Hào mòn máy móc là: - Giá trị của máy móc được chuyển vào sợi:6$
3$ 3$ - Giá trị mới do công nhân tạo ra trong 8h:
15+ 15 = 30$
Tiền mua sức lao động trong 8h: 15$

Tổng chi phí: 100 + 6+ 15= 121$ Doanh thu: 136$
 Giá trị thặng dư: 15$
Có thể thấy: Quá trình sản xuất TBCN là sự thống nhất
giữa quá trình tạo ra và làm tăng giá trị
Giá trị thặng dư (Kí hiệu: m)
Là bộ phận giá trị mới dôi ra

Thuộc về
ngoài giá trị sức lao động do
nhà tư bản
người bán sức lao động tạo ra

Có thể thấy: Để có được giá trị thặng dư thì năng suất lao động
phải ở một trình độ nhất định.
Hay: Ngày lao động phải được chia ra thành:
Thời gian Thời gian

lao động lao động
tất yếu thặng dư
Tạo ra giá trị Tạo ra m

bù đắp giá trị SLĐ
Tư bản là gì?
là giá trị mang lại giá trị thặng dư cho nhà tư bản

Tư bản bất biến và tư bản khả biến
Khái niệm Căn cứ phân chia Ý nghĩa phân chia

Nhìn lại công thức chung của tư bản:
Tư liệu sản
xuất
T-H …sản xuất - H’ - T’
Sức lao
động

Nhà xưởng, máy móc,
thiết bị
Nguyên, nhiên vật liệu

Tư bản bất biến
Bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thái tư liệu sản xuất mà giá trị được
lao động cụ thể của người công nhân làm thuê bảo tồn và chuyển
nguyên vẹn vào giá trị sản phẩm, tức là giá trị không biến đổi trong
quá trình sản xuất được C.Mác gọi là tư bản bất biến (kí hiệu là: c)
Làm rõ thêm:
- Máy móc, thiết bị, nhà xưởng (c1): tham gia vào quá trình sản
xuất nhưng chuyển giá trị từng phần vào sản phẩm dưới dạng
Bộ phận
cấu thành
khấu hao hữu hình và vô hình.
- Nguyên, nhiên, vật liệu (c2): chuyển toàn bộ giá trị vào sản
phẩm trong quá trình sản xuất.
Giá trị của chúng được bảo tồn và chuyển dịch nguyên vẹn vào
Đặc
giá trị sản phẩm;
điểm
Giá trị TLSX được bảo tồn dưới hình thức giá trị sử dụng mới.
Máy móc cóMS:ĐHXD/KTCT

tạo raMác- giáLênin/2019-2020
trị thặng dư không?
Tăng thêm
Tư bản khả biến
Bộ phận tư bản tồn tại dưới hình thái sức lao động không tái hiện
ra, nhưng thông qua lao động trừu tượng của công nhân mà tăng
lên, tức là biến đổi về số lượng trong quá trình sản xuất, được
C.Mác gọi là tư bản khả biến (kí hiệu là: v)
Làm rõ thêm:
Hình thức
biểu hiện
- Một mặt, giá trị của nó biến thành các tư liệu sinh hoạt và biến
Quá đi trong quá trình tiêu dùng của công nhân.
trình vận - Mặt khác, bằng lao động trừu tượng, người công nhân tạo ra
động giá trị mới không những đủ để bù đắp sức lao động của mình,
mà còn có giá trị thặng dư cho nhà tư bản.
Tư bản Căn cứ Ý nghĩa
để phân chia của việc phân chia
Dựa vào vai trò khác Vạch rõ bản chất

Tư bản bất nhau của các bộ bóc lột của chủ
biến và tư bản phận tư bản trong nghĩa tư bản.
khả biến quá trình tạo ra giá Khẳng định duy
trị thặng dư. nhất lao động của
công nhân làm thuê
mới là nguồn gốc
tạo ra giá trị thặng
dư cho nhà tư bản.

Đã nói ở chương 2, việc nghiên cứu tư bản bất biến và
khả biến trên cho ta càng thấy rõ hơn:
G Hao phí lao động quá khứ Hao phí lao động sống
hay
G C (giá trị cũ) v + m (giá trị mới)
(Nhờ lao động cụ thể, giá trị cũ (Nhờ lao động trừu tượng, giá trị mới
được bảo tồn và chuyển vào sản được tạo ra và được chuyển vào sản
phẩm mới) phẩm mới)

Tiền công?
Khuyến khích sinh viên đọc và nghiên cứu trong sách giáo
trình và liên hệ thực tế

Tiền công là biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hoá sức lao động
- là giá cả của hàng hoá sức lao động.
Hình thức tiền công: - Tiền công tính theo thời gian;
- Tiền công tính theo sản phẩm.

Tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế
Số lượng Giá cả tư liệu

hàng hóa, dịch vụ sinh hoạt ảnh
Số tiền công hưởng như thế
mua được
được nhận nào đối với tiền
từ tiền công
danh nghĩa công thực tế?
Tiền công danh nghĩa Tiền công thực tế

Tuần hoàn tư bản và
chu chuyển tư bản?

Tuần hoàn của tư bản
SLĐ
T - H ... SX … H’ - T’
TLSX
3 giai đoạn Giai đoạn 1 Giai đoạn 2 Giai đoạn 3

(Lưu thông) (Sản xuất) (Lưu thông)
3 hình thái Tư bản tiền tệ Tư bản sản xuất Tư bản hàng
hóa
3 chức năng Mua các yếu Tạo ra giá trị và giá trị Thực hiện giá
tố đầu vào thặng dư trị và giá trị
thặng dư

Thảo luận:
Tuần hoàn của tư bản chỉ diễn ra một cách trôi chảy khi nào?
Gợi ý:
- Các giai đoạn của tư bản như thế nào?
- Các hình thái của tư bản ra sao?

Chu chuyển của tư bản Là sự tuần hoàn tư bản được xét là
quá trình định kỳ, thường xuyên lặp đi
lặp lại và đổi mới theo thời gian.
Được đo lường bằng:
Thời gian chu chuyển Là thời gian tư bản thực hiện được 1 vòng tuần hoàn
SLĐ
T - H ... SX … H’- T’….T’’….T’’’…..

TLSX

Thờigian
Thời gianlao
laođộng
động
Thời gian
giansản
sảnxuất
xuất Thờigian
Thời giangián
giánđoạn
đoạn
Thời
laođộng
lao động
Thờigian
Thời giandự
dựtrữ
trữ
Thời gian chu chuyển sảnxuất
xuất
sản
tư bản
Thờigian
Thời gian mua
mua
Thời gian
Thời gianlưu
lưuthông
thông Thờigian
Thời gian bán
bán
Thờigian
Thời gian vận
vận chuyển
chuyển

Chu chuyển của tư bản
Được đo lường bằng:
Tốc độ chu chuyển

Là số vòng (lần) chu chuyển của tư bản trong một năm
của tư bản
CH n : Tốc độ chu chuyển của tư bản

Công thức tính: n = CH: Thời gian trong năm (12 tháng)
ch ch: Thời gian chu chuyển của tư bản

Thảo luận:
1. Làm thế nào để tăng tốc độ chu chuyển của tư bản?
2. Đưa ra các giải pháp để rút ngắn thời gian sản xuất
và thời gian lưu thông?
3. Tốc độ chu chuyển của tư bản ảnh hưởng như thế
nào đến khối lượng giá trị thặng dư?

Tư bản cố định
và tư bản lưu động
Khái niệm Căn cứ phân chia Ý nghĩa phân chia

Tư bản cố định là bộ phận tư bản sản xuất tồn tại
dưới hình thái tư liệu lao động tham gia toàn bộ
vào quá trình sản xuất nhưng giá trị của nó chỉ (Là c1)
chuyển dần dần, từng phần vào giá trị sản phẩm
theo mức độ hao mòn.

Tư bản lưu động là bộ phận tư bản sản
xuất tồn tại dưới hình thái sức lao động,
nguyên nhiên vật liệu, vật liệu phụ, giá trị
của nó được chuyên một lần, toàn phần ( bao gồm: c2 + v)
vào giá trị sản phẩm khi kết thúc từng
quá trình sản xuất.

Hao mòn của tư bản cố định
Hao mòn Về
hữu hình giá trị sử dụng
Hao mòn Về
vô hình giá trị
Nêu những biện pháp khắc phục hao mòn hữu hình và vô hình?
Tư bản Căn cứ Ý nghĩa của
để phân chia việc phân chia
Dựa vào phương Là sở để quản lý

Tư bản cố thức chu chuyển giá sử dụng vốn cố
định và tư trị của các bộ phận định, vốn lưu
bản lưu tư bản nhanh, chậm động một cách có
động khác nhau vào giá trị hiệu quả.
sản phẩm mới.

Kết luận:
Nguồn gốc của giá trj

thặng dư
Là do hao phí lao động tạo ra

Bản chất của
giá trị thặng dư?

Giá trị thặng dư Mang bản chất kinh tế -
(m) xã hội là quan hệ giai cấp
Nguồn gốc làm giầu

của các nhà tư bản

Bản chất còn được thể hiện rõ hơn qua
các khái niệm:
- Tỷ suất giá trị thặng dư:
Chỉ rõ trình độ bóc lột của nhà tư

bản đối với công nhân làm thuê
- Khối lượng giá trị thặng dư:
Quy mô bóc lột của tư bản

Hai phương pháp
sản xuất giá trị thặng dư?

Giá trị thặng dư tuyệt đối
Là m thu được do kéo dài thời gian lao động vượt quá thời gian lao động tất
yếu, trong khi năng suất lao động, giá trị sức lao động và thời gian lao động tất
yếu không thay đổi. MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020
Giá trị thặng dư tương đối
Là m thu được do rút ngắn thời gian lao động tất yếu, do đó kéo dài thời
gian lao động thặng dư trong khi độ dài ngày lao động không thay đổi hoặc
thậm chí rút ngắn.
Ngoài ra, cần thấy: Giá trị thặng dư siêu ngạch
Là phần giá trị thặng dư thu được do tăng năng

suất lao động cá biệt, làm cho giá trị cá biệt của
hàng hoá thấp hơn giá trị thị trường của nó.
Tại sao nói m siêu ngạch là hình

thức biến tướng của m tương đối?

Ý nghĩa của việc nghiên cứu lý luận giá
trị thặng dư của C. Mác trong việc phát
triển nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN ở nước ta hiện nay?

TÍCH LŨY TƯ BẢN

Tái sản xuất mở rộng
Giả sử nhà tư bản có quy mô ban đầu 100 TB, c/v: 4/1, m’=100%
……………………………………………………………………………………….
12m tích lũy

Năm 2: 88c + 22v+22m
10m tiêu dùng
Tăng lên
10m tích lũy
Năm 1: 80c + 20v+20m
10m tiêu dùng
Bản chất của tích lũy tư bản? Động cơ của tích lũy tư bản?
Là quy luật giá trị thặng dư và

Thực chất của tích lũy tư bản là sự
cạnh tranh.
chuyển hóa một phần giá trị thặng
dư thành tư bản, hay là quá trình
tư bản hóa giá trị thặng dư

Những nhân tố góp phần làm
tăng quy mô tích lũy tư bản?

……………………………………………………………………………………….
12m tích lũy

Năm 2: 88c + 22v+22m
10m tiêu dùng
Tỷ lệ phân chia
quỹ tích lũy và
Tăng lên
tiêu dùng
10m tích lũy
Năm 1: 80c + 20v+20m
10m tiêu dùng
Nâng cao tỷ suất giá trị thặng dư
Sử
Đại
dụng
lượng Nhân tố góp hiệu
tư
bản
phần làm tăng quả
quy mô tích lũy máy
ứng
móc
trước
Nâng cao năng suất lao động xã hội

Ý nghĩa của việc nghiên cứu tích lũy?
Tích lũy vừa là điều kiện vừa là

Giải quyết tốt mối quan
quy luật của tái sản xuất mở
hệ giữa tích lũy và tiêu
rộng. Muốn mở rộng quy mô
dùng trong từng thời kì
sản xuất phải không ngừng
có tác dụng lớn thúc đẩy
tăng năng suất lao động, tăng
tăng trưởng kinh tế và
sản phẩm thặng dư trên cơ sở
tiến bộ xã hội.
đó mà tang quy mô sản xuất

Một số hệ quả của tích lũy tư bản?

1 Tích lũy tư bản làm tăng cấu tạo hữu cơ của tư bản
Nền sản xuất, nếu quán sát:

Hình thái
Số lượng tư liệu sản xuất hiện vật Cấu tạo kỹ thuật của tư bản
Số lượng sức lao động
Tư bản bất biến Hình thái

giá trị Cấu tạo giá trị của tư bản
Tư bản khả biến
 Cấu tạo hữu cơ của tư bản là cấu tạo giá trị được quyết định bởi cấu tạo kỹ
thuật và phản ánh sự biến đổi của cấu tạo kỹ thuật của tư bản. (Kí hiệu: c/v)
2 Tích lũy tư bản làm tăng tích tụ tư bản và tập trung tư bản
 Tích tụ tư bản:  Tập trung tư bản:
• Khái niệm: là sự tăng thêm của quy mô • Khái niệm: là sự tăng thêm quy mô
tư bản cá biệt bằng cách tư bản hóa của tư bản cá biệt, bằng cách tập
hơp những tư bản cá biệt có sẵn
giá trị thặng dư trong môt xí nghiệp
trong xã hội thành một tư bản cá
nào đó, nó là kết quả trực tiếp của tích biệt khác lớn hơn
lũy tư bản
• Đặc điểm: Phụ thuộc lợi nhuận và diễn
• Đặc điểm : Tập trung hóa sản xuất
ra nhanh
Sự giống nhau và khác nhau giữa
tích tụ tư bản và tập trung tư bản?

So sánh Tích tự tư bản Tập trung tư bản
Giống nhau Đều làm tăng thêm quy mô của tư bản cá biệt
- Nguồn gốc: là tư bản hóa - Nguồn gốc: Là các tư bản đã

giá trị thặng dư. hình thành trong xã hội.
- Làm tăng quy mô TB xã - Không làm tăng quy mô TB
hội. xã hội.
Khác nhau - Phản ánh quan hệ trực - Phản ánh quan hệ cạnh
tiếp giữa TB với LĐ làm tranh trực tiếp giữa các nhà
thuê. TB với nhau
MS:ĐHXD/NLM2/2019-2020
Ý nghĩa của việc nghiên cứu
tích tụ tư bản và tập trung tư bản?

3 Tích lũy tư bản làm tăng chênh lệc thu nhập của nhà tư bản với
thu nhập của người lao động làm thuê cả tương đối lẫn tuyệt đối
……………………………………………………………………………………….
Tại sao nói quá trình tích luỹ tư bản là sự tích luỹ giàu có cho tư bản và
sự bần cùng cho giaiMS:ĐHXD/KTCT
cấp vôMác-sản?
Lênin/2019-2020
Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, Donald J.Trump nói về bất bình đẳng tại Mỹ
“…Tôi rất quan ngại về con số 46,5 triệu người đang sống trong cảnh nghèo
đói và việc đại đa số người Mỹ trung lưu khó lòng mua nổi căn nhà cho họ.
Tôi rất quan ngại về những người không thể trả tiền học cho con cái họ. Nói
ngắn gọn, tôi quan ngại cho những ai không thể tin tưởng vào giấc mơ Mỹ vì
những chương trình tài chính của đất nước này quá thiên vị lợi ích của người
giầu. Không ngạc nhiên khi sự căng thẳng trong xã hội chúng ta đang ở mức
cao nhất chưa từng có…”
Nguồn: Donald J Trump, Nước Mỹ nhìn từ bên trong, bản Tiếng Việt, NXB thế giới, 2016, Tr 106-108
Dân số hiện tại của Hoa Kỳ là 329.899.830 người vào ngày

03/11/2019 theo số liệu mới nhất từ Liên Hợp Quốc. (Nguồn:
https://danso.org/hoa-ky/)
CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN CỦA
GIÁ TRỊ THẶNG DƯ TRONG NỀN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Chi phí sản xuất TBCN :
Để sản xuất ra hàng hóa thì xã hội phải chi phí về lao động Giá trị hàng hóa
(gồm chi phí lao động quá khứ và lao động sống)
G=c+v+m
Để sản xuất ra hàng hóa nhà tư bản chỉ cần bỏ ra chi phí k=c+v
là phần giá trị của hàng hóa, bù lại giá cả của những TLSX đã tiêu dùng và giá cả của SLĐ
đã sử dụng để sản xuất ra hàng hoá ấy.
So sánh k với G
*Về mặt lượng: c+v=k Nhỏ hơn G = c + v + m
*Về mặt chất:
Chi phí sản xuất TBCN (k) là chi phí về tư bản, còn
giá trị hàng hoá ( G ) là chi phí lao động thực tế để
sản xuất ra hàng hoá.

Lợi nhuận:
Do có sự chênh lệch giữa giá trị hàng hoá và chi phí sản xuất tư bản chủ
nghĩa nên sau khi bán hàng (giả định giá cả bằng giá trị), nhà tư bản không
chỉ bù lại đủ số tiền đã ứng ra mà còn thu lại được một số tiền lời ngang
bằng m. Số tiền này là lợi nhuận (ký hiệu là p).
G=c+v+m
G-k=m
k =c+v
G–k =P Khi bán
Hãy so sánh lợi nhuận và giá trị thặng dư?

*Về mặt chất
m: Là nội dung bên trong P: Hình thức biểu hiện bên ngoài
*Về mặt lượng

Tư bản cá biệt Tư bản xã hội
Giá cả > Giá trị p>m
Giá cả = Giá trị p=m p =  m
Giá cả < Giá trị p<m
Ý nghĩa của việc nghiên cứu k, p trong sản xuất, kinh doanh?
Tỉ suất lợi nhuận (p’):
m p
p'   100% hay p '   100%
cv k
Phạm trù tỷ suất lợi nhuận phản ánh hiệu quả

(mức doanh lợi) của việc đầu tư tư bản.
Hãy so sánh tỷ suất lợi nhuận và tỷ suất giá trị thặng dư?

So sánh p’ và m’
Lượng Chất
P’ m’
Phản ánh mức Phản ánh trình độ bóc

P’ < m’
doanh lợi của việc lột của tư bản đối với
đầu tư tư bản. lao động làm thuê.
Tại sao nói P là hình thức biến tướng của m; P’ là hình thức biến tướng của m’?

Các nhân tố ảnh hưởng tới p’
Tỷ suất GTTD
m’ p’
Cấu tạo hữu cơ của tư bản
c/v p’
Tốc độ chu chuyển của tư bản
n p’
Tiết kiệm tư bản bất biến c p’
Giải thích vì sao CNTB càng phát triển thì cấu tạo hữu cơ của tư bản càng tăng.
Nhưng cấu tạo hữu cơ của tư bản càng tăng lên thì tỉ suất lợi nhuận lại có xu
hướng giảm?
m
Ta có: p '   100%
cv
m/v
p'  100% m’
c / v 1
m'
p'   100% c/v tăng thì p’ giảm
c / v 1
Cho biết, sự xuất hiện các khái niệm:
Chi phí sản xuất TBCN (k), lợi nhuận (p) và tỉ suất lợi nhuận (p’)
đã che lấp bản chất bóc lột của nhà tư bản đối với công nhân làm thuê
như thế nào?

Lợi nhuận bình quân
Hình thành do cạnh tranh giữa các ngành (theo dõi ví dụ SGT trang 73)
Ngành K M G P’ GCSX Chênh
sản xuất cá biệt lệch giữa
p' p GCSX và
G
Cơ khí 80c+20v 20 120 20% 30% 30 130 +10

Dệt 70c+30v 30 130 30% 30% 30 130 0
Da 60c+40v 40 140 40% 30% 30 130 -10
Hiện tượng tự do di chuyển vốn sản xuất kinh doanh là do đâu?

Lợi nhuận bình quân ( p)
Là số lợi nhuận ngang nhau khi các

nhà tư bản có số vốn bằng nhau đầu tư
p = k. p '
vào các ngành khác nhau dù cấu tạo
hữu cơ của tư bản có thể khác nhau.
Giá trị hàng hóa

G = c+v+m = k + m Chuyển hóa thành Giá cả sản xuất = k + p

- Chỉ ra quan hệ cạnh tranh giữa các
nhà tư bản trong việc giành giật lợi
nhuận với nhau. Ý nghĩa của việc nghiên cứu
lý luận lợi nhuận bình quân
- Vạch rõ toàn bộ giai cấp tư sản bóc
lột toàn bộ giai cấp công nhân.

Lợi nhuận thương nghiệp
Lợi nhuận thương nghiệp là

một phần giá trị thặng dư mà
nhà tư bản sản xuất trả cho tư
bản thương nghiệp do nhà tư
bản thương nghiệp đã giúp
cho việc tiêu thụ hàng hóa.
Nhà tư bản sản xuất nhường giá trị thặng dư cho nhà tư bản thương nghiệp
theo cơ chế nào?

Ví dụ :
180
Tư bản công nghiệp
p' =
900  100
 100% = 18%
k=720c+180v, m’=100%
G=720c+180v+180m
p’ = 20%
Tư bản thương nghiệp
k=100 pCN =162, pTN =18
Giá bán buôn =1062 < G

Giá bán lẻ =1080 = G
Lợi tức:
Lợi tức (z): là một phần của lợi nhuận bình quân mà người đi vay trả
cho người cho vay vì đã sử dụng tiền nhàn rỗi của người cho vay.
Người đi vay có vai trò như thế nào đối

với hiệu quả sử dụng vốn?

Tỉ suất lợi tức (z’):
z
z’ = ´ 100%
k cho vay
Giới hạn vận động của z’ là: 0 < z’ < P '
Tại sao z’ phải lớn hơn 0 và nhỏ hơn P ' ?

Địa tô TBCN:
p
Pnn Địa tô TBCN
Psn
Địa tô TBCN (r) là bộ phận lợi nhuận siêu ngạch ngoài lợi nhuận bình
quân của tư bản đầu tư trong nông nghiệp do công nhân nông nghiệp
tạo ra mà nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp phải nộp cho địa chủ với
tư cách là kẻ sở hữu ruộng đất.
Tại sao nói r là một phần của m do công nhân nông nghiệp tạo ra mà nhà tư bản
kinh doanh nông nghiệp phải trả cho địa chủ?
Các hình thức địa tô TBCN
Các hình thức rtbcn
r chênh lệch r tuyệt đối r độc quyền
r chênh lệch I r chênh lệch II
Tại sao nói độc quyền sở hữu và độc quyền kinh doanh
ruộng đất là ngyên nhân của sự tồn tại địa tô TBCN?
Giá cả đất đai
Giá cả đất đai là hình thức địa tô tư bản hoá
r
Giá cả đất đai =
z’ ngân hàng
Lý luận địa tô của C.Mác có ý nghĩa như thế nào trong việc nghiên cứu và
xây dựng chính sách ruộng đất ở nước ta hiện nay?

Ktct. Chương 3.ok

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ktct. Chương 3.ok

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 3

GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

TÍCH LŨY TƯ BẢN

CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN CỦA GIÁ TRỊ

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Dùng vào việc bóc lột sức lao Khi nào?

động của người khác Tiền Tư bản

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

t: Do đâu mà có?

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Không ngang giá Không có t

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Đúng với lý luận giá trị:

Sức lao động trở thành hàng

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Ngoài yếu tố vật chất, còn có

Tại sao hàng hoá sứcMS:ĐHXD/KTCT

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Nghiên cứu SGT trả lời các câu hỏi sau:

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Tiền mua sức lao động trong 8h: 15$

Giá trị thặng dư (Kí hiệu: m)

Là bộ phận giá trị mới dôi ra

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Hay: Ngày lao động phải được chia ra thành:

Thời gian Thời gian

Tạo ra giá trị Tạo ra m

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Khái niệm Căn cứ phân chia Ý nghĩa phân chia

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Nguyên, nhiên vật liệu

Máy móc cóMS:ĐHXD/KTCT

Tư bản khả biến

Dựa vào vai trò khác Vạch rõ bản chất

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Số lượng Giá cả tư liệu

Tiền công danh nghĩa Tiền công thực tế

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

3 giai đoạn Giai đoạn 1 Giai đoạn 2 Giai đoạn 3

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Được đo lường bằng:

T - H ... SX … H’- T’….T’’….T’’’…..

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Được đo lường bằng:

Tốc độ chu chuyển

CH n : Tốc độ chu chuyển của tư bản

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

Khái niệm Căn cứ phân chia Ý nghĩa phân chia

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020

MS:ĐHXD/KTCT Mác- Lênin/2019-2020