Pendidikan zaman Abbasiah

PENDIDIKAN ZAMAN ABBASIYAH

 Pada zaman Harun ar-Rashid dan al-Ma’mun, Baghdad

menjadi terkenal dalam budaya ilmu pengetahuan.
 Di Baghdad, terdiri Bait al-Hikmah, pusat pengajian dan
terjemahan pada zaman Harun ar-Rashid.
 Di Kaherah, terdiri Dar Hikmah.
 Di Syria - Madrasah Nuriyah al-Kubra.
 Pada tahun 459H, sebuah institusi pendidikan tinggi di
Naisabur iaitu Madrasah Nizamiyah.
 INSTITUSI-INSTITUSI AWAL
PENDIDIKAN ISLAM

(1) RUMAH PERSENDIRIAN

 Ahli sejarah banyak merekodkan bahawa Ibn Sina

telah menjadikan rumahnya sebagai pusat

pendidikan intelektual Islam.

 Demikian juga rumah para ulama dan intelektual

Islam lain, turut berfungsi sebagai institusi
pendidikan sejak awal kebangkitan Islam.
(2) MASJID SEBAGAI PUSAT ILMU

 Menurut Munir Al-Din, terdapat 57 buah

masjid di Baghdad pada era awal Abbasiyah.
Manakala pada abad ke 9 terdapat 30 000
masjid di Baghdad, sebahagiannya menjadi
pusat pengajian dan madrasah.

 Masjid Basrah – bukan setakat ada halaqah

pengajian ilmu-ilmu wahyu, tetapi juga
pengajian dan perdebatan ilmu kalam, falsafah
dan kesusasteraan Arab.
 Tokoh terkemuka yang memarakkan
kegiatan ilmiah di Masjid Basrah ialah
Hasan al-Basri (21H – 110H).

 Daripada halaqah ilmu yang dipimpin oleh

beliau, muncul aliran rasionalisma
Mu’tazilah yang diasaskan oleh muridnya
Wasil ibn Ata’ yang menimbulkan polemik-
polemik teologi dengan pendekatan
rasional.
(3) KUTTAB

 Di dalam Lisanul Arab, Kuttab ialah

tempat memberi pelajaran menulis. Maka
itu, kuttab atau kata jamaknya katatib ialah
salah satu pusat pendidikan permulaan
untuk kanak-kanak.

 Al-Jahiz, di dalam kitabnya “Al-Bayan wa

al-Tibyan” juga menggunakan istilah
kuttab.
 Pada era awal Abbasiyah, kuttab didirikan di
seluruh wilayah Islam.
 Struktur dan metod pengajaran di kuttab banyak
dipengaruhi oleh sekolah-sekolah rendah
Byzantium dan Parsi, akan tetapi kurikulumnya
bercorak Islam dan Arab tulen.
 Peranan utama kuttab pada era Abbasiyah ialah
menyatupadukan seluruh masyarakat majmuk
Neo-Muslim Abbasiyah ke dalam kepercayaan dan
cara hidup Islam.
 INSTITUSI PENDIDIKAN
TIDAK RASMI

 Istana Khalifah, Wazir atau Gabenor

 Majlis Munazarah
 Kedai Buku
 Pasar
 Balai Cerap
 Hospital
 Perpustakaan
 BAYT AL-HIKMAH

Siapakah Pengasas Bayt Al-Hikmah?

A) Abu Jaafar Al-Mansur (136-158H)

B) Harun Al-Rasyid (170-194H)
C) Al- Ma’mun (198-218)
 BAYT AL-HIKMAH (I)

 Bayt Al-Hikmah merupakan akademi atau institusi

penyelidikan, perpustakaan dan pusat pengajian
yang dimajukan, diperkembangkan dan
dikemaskinikan oleh Khalifah Al-Ma’mun.

 Pada asalnya ia merupakan perpustakaan diraja

atau istana Abbasiyah yang bertukar dan
meningkat status serta fungsinya menjadi kolej
dan pusat penyelidikan.
 BAYT AL-HIKMAH (II)

 Majority sarjana – Khalil Totah, Ahmad

Syalabi, Nicholson – berpendapat bahwa
Bayt Al-Hikmah di Baghdad sebagai bukan
hanya universiti pertama di dunia Islam
pada abad pertengahan, bahkan ianya juga
merupakan universiti pertama di dunia.